Professional Documents
Culture Documents
Bakandan
erler, olmazsa olmaz unsurlardr. yle ki, gemiinden kopmu bir sanatnn kaleminden kan bir hat yazs, frasndan dklen bir tezhip motifi eksiktir, deta kszdr. Bu sanatlarmzla uraanlarmzda maneviyat duygusu kadar, geleneksel deerlere, gemie ballk da mhimdir. Sz konusu gelenekli sanatlarmz olduunda, Osmanl sultanlarn yd etmemek hakszlk olur. Zira gl devlet gelenei ve engin hogrsyle ktaya hkmeden Osmanl Devletinde padiahlar, gelenekli sanatlara altn an yaatan Kanuni Sultan Sleyman rneinde olduu gibi sanatn ve sanatnn daima destekisi olmutur. SMEK tezhip usta retici Hacer Snmez ve rencilerinin hazrlad Mehsin-i Seltin isimli sergi iin hazrlanan bu albmde, 36 Osmanl padiahyla ilgili tezyinat greceksiniz. Sultanlarn Gzelliklerini ele alan bu sergi, bizlere 623 yllk anl bir tarih ve pek ok alanda saysz eserler brakan Osmanl sultanlarn yd etme imkn sunmaktadr. Gelecein sanatlarn yetitirmeye katkda bulunan SMEK ats altnda hazrlanan, her bir motifi sanat ak ile retilen birbirinden kymetli eserleri, sizlerle paylamaktan mutluluk duyuyoruz. Dnyada ho bir seda brakacak, sanat gibi bir yaam dileklerimle
yllk anl bir tarih brakmtr. Savalar, iirleri, yerine gre grkemli, yerine gre mtevaz mimari eserleriyle, gerekleen sadk ryalar ve o ryalar hayra yoran sadk dostlaryla, tarihe k tutan fermanlaryla, adaletin simgesi olmu ve bu byk at altnda nice millet ve devletleri byk bir hogryle barndrmlardr. Yeryzne smayan gnle sahip olarak, telerin de fethi iin mrlerini bu yolda harcamlar, saltanat mhrlerini anl bir tarihin zerine vurmulardr. Osman Gazinin sadk ryas, Orhan Gazinin sabrla bekleyip Bursay fethediini, Murat Hdvendigrn Kosovada kabul grm duasn, Yldrm Beyaztn yaptrd Ulu Camiinin srlarn, padiahl mddetince 24 muharebede krka yakn yara alan elebi Mehmeti, stanbulu fetheden Fatih Sultan Mehmeti, Msr Fatihi Yavuz Sultan Selimi, Kanuni Sultan Sleyman ve dier cihan sultanlarn tam anlamyla ne anlatmamz ne de braktklarna bakarak onlar unutmamz mmkn deildir. Gemii yd etmek, gelecee salam admlar atacak gzle bakmaktr ve o kudreti bulmaktr. Kkleri yedi cihana yaylm bir Ulu narn glgesinde esen Mehasin-i Selatin ite bize bunlar hatrlatr. Cihan sultanlarn yad etmek amacyla, 28 ayr elde ilenmi 36 padiahn tezyinat olan Mehasin-i Selatin ilemi olduu konu ve ileni tarzyla bir ilkin ikincisi olarak yaplm mtevaz bir almadr. Niyetimiz, bir tohum mahiyeti tayarak, temiz ve yetenekli gnllerin toprana tezhip aknn dmesini salamaktr. Eserlerde yer alan ferman metinleri, sultanlarn orijinal ferman ve beratlarnn ilk drt satrndan olumakta ve bu alanda bir ilki tekil etmektedir. Fermanlarn yazlar, Hattat Hseyin Hsn Trkmene aittir. Bu vesile ile kendisine teekkr ederiz.
Deerli Sanatseverler,
nl air Necip Fazl Ksakrek, Anladm ii; sanat Allah aramakm/ Marifet bu, gerisi elik omakm... der dizelerinde. lk alardan bugne kadar srekli gelitirdii sanat anlaynda insanolu, airin de dedii gibi, hep bir aray iinde olmutur. Sanat daima gzeli arar ve eserlerini en gzele ulama aray ile vcuda getirir. En gzel olana ulama arzusu ve aray ise, geleneksel deerlere ballk ve maneviyat duygusunu gerektirir. Gelenekli sanatlarmzla uraan sanatlar iin bu de-
Mehsin-i Seltin
Tezhip, mkemmel slp birlii iinde gelien sanat anlaynn, en incelmi biimiyle kitap sanatlarna uygulanmasdr. Tezhip yapanlar ayn zamanda alarnn sanat dnyasn biimlendirip ynlendiren byk tasarmclardr. Dolaysyla tezhip bir yansmadr. Mimaride ve tm dier sanat dallarnda ortaya konmu olan ve insanla yepyeni bir alm getiren Trk-slm sanatlar, btn dnyay etkileyen muhteem bir medeniyetin, bir btnn, her eyiyle bir yaam tarznn yansmasdr. Etrafnzda, gemiin emanet ettii eserlere bir de bu gzle bakn! te Mehsin-i Seltin, Osmanldan kalan tarihi mirasn bu gzle grlmesi iin hazrlanm, Ulu nardan yansyanlarn tezyinatdr. Osmanl sultanlar, arkalarnda 30 binin zerinde mimari eser, says belirsiz yazl ve grsel sanat eseri ile dolu 623
Hacer SNMEZ
SMEK Tezhip Usta reticisi
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
OSMAN BEY
Padiahlk Sras: 1. Sultan Babas: Erturul Gazi Annesi: Hayme Hatun Doumu: St - 1258 Vefat: Bursa - 1324 Saltanat: 1281 - 1324
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
ORHAN GAZ
Padiahlk Sras: 2. Sultan Babas: Osman Bey Annesi: Hal Hatun Doumu: St - 1281 Vefat: Bursa -1362 Saltanat: 1326- 1362
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
I. MURAT
Padiahlk Sras: 3. Sultan Babas: Orhan Gazi Annesi: Nilfer Hatun Doumu: Bursa - 1326 Vefat: Kosova - 1389 Saltanat: 1362 - 1389 Eserin retiminde Bursa Hdavendigr ve ahadet Camii motiflerinden esinlenilmitir. Tezhip: Cevdet TFEK
YILDIRIM BEYAZIT
Padiahlk Sras: 4. Sultan Babas: Sultan I. Murat Annesi: Gliek Hatun Doumu: Akehir - 1403 Saltanat: 1389 1402 Yldrm Beyazt, Anadolu Hisarn yaptrarak stanbulu kuatm, Ankara Savanda ise Timur tarafndan esir edilmitir. Eserimiz, dnemin tezyinat mnhani arlkl olduundan, mnhani ilenmitir. Tezhip: Rabia Gler ZSOY
10
11
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
I. MEHMET
Padiahlk Sras: 5. Sultan Babas: Sultan Yldrm Beyazt Annesi: Devlet Hatun Doumu: Edirne - 1386 Vefat: Edirne - 1421 Saltanat: 1413-1421
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
II. MURAT
Padiahlk Sras: 6. Sultan Babas: Sultan I.Mehmet (elebi Mehmet) Annesi: Emine Hatun Doumu: Amasya - 1404 Vefat: Edirne - 1451 Saltanat: 1. Saltanat : 1421 1444 2. Saltanat : 1446 1451
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
Tezhip: Gl MUTLU
16 17
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
II. BEYAZIT
Padiahlk Sras: 8. Sultan Babas: Sultan II. Mehmet Annesi: Gl Bahar Hatun Doumu: Dimetoka - 1452 Vefat: orlu - 1512 Saltanat: 1481 - 1512
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
II. SELM
Padiahlk Sras: 11. Sultan Babas: Kanuni Sultan Sleyman Annesi: Hrrem Haseki Hatun Doumu: stanbul - 1524 Vefat: stanbul - 1574 Saltanat: 1566 - 1574 Sultan Edirnede Selimiye Camiini yaptrm ve eserin her ayrnts ile yakndan ilgilenerek zerinde titizlikle almtr. Eserin tasarmnda, Selimiye Camiinde bulunan desenlerden ve sultann kaftanndan esinlenilmitir. Tezhip: Arzu POYRAZ
24
I. MURAT
Padiahlk Sras: 12. Sultan Babas: Sultan II.Selim Annesi: Nurbanu Hatun Doumu: Manisa -1546 Vefat: stanbul - 1595 Saltanat: 1574 - 1595 nemli pek ok olay onun saltanat srasnda gereklemitir. ran Sava, ngilizlere kapitlasyon verilmesi, ilk rasathanenin kurulmas, hayvan haklar zerine ilk fermann karlmas bunlardan bazlardr. Eserin tasarm ve motiflerinde Ayasofyadaki III. Murat trbesinden esinlenilmitir. Tezhip: ebnem KARABULUT
25
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
II. MEHMET
Padiahlk Sras: 13. Sultan Babas: Sultan III. Murat Annesi: Safiye Valide Hatun Doumu: Manisa - 1566 Vefat:stanbul - 1603 Saltanat: 1595-1603
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
I. AHMET
Padiahlk Sras: 14. Sultan Babas: Sultan III. Mehmet Annesi:Handan Hatun Doumu: Manisa - 1590 Vefat: stanbul - 1617 Saltanat: 1603 - 1617
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
I. MUSTAFA
Padiahlk Sras: 15. Sultan Babas: Sultan III.Mehmet Annesi: Halime Sultan Doumu: Manisa - 1591 Vefat: stanbul - 1639 Saltanat: 1. Saltanat 1617 1618 / 2. Saltanat 1622 - 1623 Sultann ksa ve olayl geen saltanatndan gnmze kalm esere ulalamadndan defnedildii yer olan Ayasofya allmtr. Ayasofyadaki motifler asl korunarak tezhibe uyarlanmtr. Tezhip: Naide STCOLU
30
II. OSMAN
Padiahlk Sras: 16. Sultan Babas: Sultan I. Ahmet Annesi: Mahfiruz Hatice Hatun Doumu: stanbul - 1604 Vefat: stanbul - 1622 Saltanat: 1618 - 1622 Azim ve irade sahibi bir padiah olan Sultan Gen Osmann genlii ve tecrbesizlii kendisine hazin sonu hazrlamtr. Eserde Sultan 1. Ahmetin trbesinden esinlenilmitir. Tezhip: Yasemin DEMR
31
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
IV. MURAT
Padiahlk Sras: 17. Sultan Babas: Sultan I. Ahmet Annesi: Ksem Hatun Doumu: stanbul - 1612 Vefat: stanbul - 1640 Saltanat: 1623 - 1640
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
SULTAN BRAHM
Padiahlk Sras: 18. Sultan Babas: Sultan I. Ahmet Annesi: Ksem Sultan Doumu: stanbul - 1615 Vefat: stanbul - 1648 Saltanat: 1640 - 1648
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
IV. MEHMET
Padiahlk Sras: 19. Sultan Babas: I. brahim Annesi: Turhan Hatice Sultan Doumu: stanbul - 1641 Vefat: Edirne - 1687 Saltanat: 1648 -1687
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
I. SLEYMAN
Padiahlk Sras: 20. Sultan Babas: Sultan brahim Annesi: Saliha Hatun Doumu: stanbul - 1642 Vefat: Edirne - 1691 Saltanat: 1687 - 1691
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
II. AHMET
Padiahlk Sras: 21. Sultan Babas: I. brahim Annesi: Hatice Muazzez Sultan Doumu: stanbul - 1642 Vefat: Edirne - 1695 Saltanat: 1691-1695
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
II. MUSTAFA
Padiahlk Sras: 22. Sultan Babas: Sultan IV. Mehmet Annesi: Emetullah Glnu Hatun Doumu: stanbul - 1664 Vefat: stanbul - 1704 Saltanat: 1695 - 1704
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
III. AHMET
Padiahlk Sras: 23. Sultan Babas: Sultan IV. Mehmet Annesi: Emetullah Glnu Hatun Doumu: stanbul - 1674 Vefat: stanbul - 1736 Saltanat: 1703 - 1730
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
I. MAHMUT
Padiahlk Sras: 24. Sultan Babas: Sultan II. Mustafa Annesi: Saliha Hatun Doumu: stanbul - 1696 Vefat: stanbul - 1754 Saltanat: 1730 - 1754
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
III. OSMAN
Padiahlk Sras: 25. Sultan Babas: Sultan II. Mustafa Annesi: ehsuvar Hatun Doumu: stanbul - 1698 Vefat: stanbul - 1757 Saltanat: 1754 - 1757 Hat sanatna dkn olmasyla bilinen III. Osman, 58 yl cezaevinde kalmtr. Eser tasarlanrken dnemin nemli mimari yaplarndan Nuri Osmaniye Camiinden esinlenilmitir. Tezhip: Serpil BACIK
48
III. MUSTAFA
Padiahlk Sras: 26. Sultan Babas: Sultan III. Ahmet Annesi: Mihriah Hatun Doumu: stanbul - 1717 Vefat: stanbul - 1774 Saltanat: 1757 - 1774 Franszcadan matematik ve astronomi ile ilgili tercmelerin yapld, eitli slah hareketlerinin grld bu dnemde yaptrlan skdar Ayazma Camiinin tezyinat, eserin tasarmna esin vermitir. Tezhip: Mkerrem FERSAH
49
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
I. ABDLHAMT
Padiahlk Sras: 27. Sultan Babas: III. Ahmet Annesi: Rabia ermi Sultan Doumu: stanbul - 1725 Vefat: stanbul - 1789 Saltanat: 1774-1789
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
III. SELM
Padiahlk Sras: 28. Sultan Babas: Sultan III.Mustafa Annesi: Mihriah Hatun Doumu: stanbul - 1761 Vefat: stanbul - 1807 Saltanat: 1789 - 1807 Eserin tasarmnda III. Selim dneminde yaplan skdar Selimiye Camii motiflerinden esinlenilmitir. Tasarmn orta ksmda ise, III. Selime hediye edilmi olan murassa asks allmtr. Tezhip: Naide STOLU
52
IV. MUSTAFA
Padiahlk Sras: 29. Sultan Babas: Sultan I. Abdlhamit Annesi: Aie Sine Perver Hatun Doumu: stanbul - 1779 Vefat: stanbul - 1808 Saltanat: 1807-1808 Eserin tasarmnda IV. Mustafann metfun bulunduu trbenin byk kubbesindeki sslemelerden esinlenilmitir. Tezhip: Arife GL
53
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
II. MAHMUT
Padiahlk Sras: 30. Sultan Babas: Sultan I. Abdlhamit Annesi: Naki Dil Hatun Doumu: stanbul - 1784 Vefat: stanbul - 1839 Saltanat: 1808 - 1839
II. Mahmud Peygamber Efendimizin elinin ve alnnn dedii Medinedeki Kuba Mescidini, aslna uygun olarak tamir ettirir ve yeniletir. Ancak Osmanl, her imar ve ina ettii yapya imzasn att, turasn ektii halde, bu mescidi tamir ettiren II. Mahmut Raslullahn bizzat ta tayarak kendi elleriyle ina ettii bir mabede ben turam ekmekten utanrm der mescidin kapsnn stne kelime-i tevhidi ieren bir tura ektirirken, altna da kck kendi turasn koydurur. Devrin padiah, bu kutlu mescitte yerini gerek padiaha terk etme edebini unutmamtr. Osmanl sultanlarnn en zayfndan en kudretlisine kadar deimeyen ortak faziletleri, Raslullaha kar duyduklar hrmet ve muhabbettir. te bunun ta stndeki delili saylabilecek olan ve bir benzeri de bulunmayan Kub Mescidindeki kitabe, o sevginin ihtiaml bir nianesi olarak bizim de eserimizde yerini almtr.
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
ABDLMECT
Padiahlk Sras: 31. Sultan Babas: Sultan II. Mahmut Annesi: Bezmialem Valide Sultan Doumu: stanbul: 1823 Vefat: stanbul - 1861 Saltanat: 1839 - 1861
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
ABDLAZZ
Padiahlk Sras: 32. Sultan Babas: Sultan II. Mahmut Annesi: Pertevniyal Hatun Doumu: stanbul - 1830 Vefat: stanbul - 1875 Saltanat: 1861 - 1876
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
V. MURAT
Padiahlk Sras: 33. Sultan Babas: Sultan Abdlmecit Annesi: evkefza Valide Sultan Doumu: stanbul - 1840 Vefat: stanbul - 1904 Saltanat: 1876 - 1876
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
II. ABDLHAMT
Padiahlk Sras: 34. Sultan Babas: Sultan I. Abdlmecid Annesi: Tir-i Mjgan Hatun Doumu: 1842 Vefat: 1918 Saltanat: 1876 - 1909
MEHSN- SELTN
MEHSN- SELTN
MEHMET REAT
Padiahlk Sras: 35. Sultan Babas: Sultan Abdlmecit Annesi: Glcemal Kadn Efendi Hatun Doumu: stanbul - 1844 Vefat: stanbul - 1918 Saltanat: 1909 - 1918
MEHSN- SELTN
MEHMET VAHDETTN
Padiahlk Sras: 36. Sultan Babas: Sultan Abdlmecit Annesi: Glistu Kadn Efendi Hatun Doumu: stanbul - 1861 Vefat: San Rema - 1926 Saltanat: 1918- 1922 Sultan Vahdettin lmnden sonra amdaki Selahattin Eyyubi Trbesine defnedilmek istemitir. eserde bu trbenin inilerinden esinlenilmitir. Tezhip: Seher VET BAKAN
66