Professional Documents
Culture Documents
slam bykleri, her ilerinde Resulullah efendimizi ve Eshabn rnek aldlar. Ehli snnet yolu denilen bu yoldan ayrlmada hi taviz vermediler. nk bu yoldan ayrlmann bidat olduunu, bidatn da ne kadar tehlikili bir yol olduunu biliyorlard. Bidatn tehlikesini Resulullah efendimiz yle haber vermiti. Snnetler bidat telkki edilmedike kyamet kopmyacaktr. Zamanla bidatlara yle yaylacak ki, bir bidat terkedildii vakit, insanlar: Snnet terkedildi, diyecekler. Bidatler yle yaylacak ki, nesilden nesile intikal edecek birka nesil devam edecek, bylece bidatlarla amel etmek birka nesil uzaynca, insanlar bidatlar, Peygamber efendimizin snnetlerinden zannedecekler. Bunun iin slam bykleri Resulullahn snnetine sarlmay ve bidatlardan kanmay nemle tavsiye ve tevik etmilerdir. Bu konu zerinde hassasiyetle durmulardr. Bunun rnekleri oktur. Hazreti mer, bazen bir ey yapmay dnd zaman birisinin: Y Emirel-Mminin, Reslllah byle bir ey yapm veya yaplmasn emretmi deildir. demesi zerine, hemen o eyi yapmaktan vazgeerdi. Bir gn, herkesin giymeyi adet edindii elbiselerin boyanrken necis madde kullanld phesi zerine, bu elbiselerin giyilmesini yasak etmek istedi. Birisi ona dedi ki: Ya mer, Reslullah bizzat kendileri ve Onun salnda bakalar bu elbiseden giymilerdir. Bunun zerine Hazreti mer, kararndan vazgeip Allaha tevbe ve istifarda bulundu. Kendi kendine yle syleniyordu: Eer, bu elbiseyi giymemek, hakikaten takvadan saylsayd, herhalde Reslllah Efendimiz onu giymezdi.. Zeynel-Abidn hazretleri, bir gn oluna diyor ki: Olum bana bir elbise yaptr. Onu helada giyip, namaz klacam vakit karacam. Gryorum ki pislik zerine konan sinekler, sonra gelip elbisem zerine konuyor. Olu dedi ki: Babacm, Hazreti Peygamberin namaz iin ayr, halya gitmek iin ayr elbisesi yoktu. Srf halda giyilmek zere kendisi bir elbise yaptrm veya bakalarna emretmi deildir. Bunun zerine mam, fikrinden vazgemitir.
28.12.2000
slam bykleri, gerek kendileri, gerek evld ve talebeleri hakknda ilerini Allah telya smarlarlard. Daima hidayet zereydiler. Yollarn armamak iin dayanaklar Allah tel idi. Ona gvenip dayanmaktan gfil olmazlar, kendiliklerinden bir ey talebinde bulunmazlard. mam- arani hazretleri buyurdu ki: Byk istek ve arzuma ramen olum Abdurrahman, bir trl okumaya sndramamtm. Ne yapacam dnrken Cenab- Hak, kalbime u ilham verdi: Onu Allaha smarlamalym.. Evet iime byle dodu ve sebeplere yapp byle yaptm. Ayn gecenin sabahnda bir de ne greyim, Abdurrahman kendiliinden derse alyor. O gnden itibaren ilmin zevk ve tadn tatmya balad. Anlay da
ylesine geliti ki, kendisinden senelerce evvel ilim tahsiline balyanlardan stnlk gstermiye balad. ini Allaha smarlamam sebebiyle Allah da beni zdrabdan kurtard. Bu hususta Aliyyl-Havvs hazretleri de yyle buyurdu: lmiyle mil limlerin ocuklar hakknda yapacaklar en faydal ey, ilerini Allaha smarlamak ve onlar iin dua etmektir. nk limlerin ocuklar analarndan byk msamaha grdkleri gibi, babalarna kar da ok nazl olarak byrler. ocuk, bir din limi olarak insanlardan hrmet ve itibar gren babasnn sayesinde kendisine de hrmet edildiini grnce, bununla yetinir. alp fazilet sahibi olmak iin artk bir sebeb grmez. lme emek vermek, takva ve perhizkrlkla kazanacam hret ve itibar, babamn sayesinde hsl olmaktadr. Bunca sknt ekmeye ne lzum var? diye dnr. Fakat, halkn bilhassa sknt iinde olanlarn ocuklar byle dnmezler. nk onlar hayata gzlerini atklar zaman iddetli skntlar ile karlarlar. Halk arasnda dvlenleri, hapse atlanlar, ihanete uruyanlar ve haraca balananlar grdke bu durumlardan kurtulmann arelerini dnrler. Cenab- Hak da onlara Kur'an- kerim ve ilim tahsili ile megul olmay ilham eder. Bylece kendilerini ilme ve Kur'an- kerime verirler. nsanlarn kendilerine hrmet ettiklerini grdke de ilim ve mcahede hakkndaki evk ve gayretleri kat kat artar. Sonunda yksek makamlara ykselirler. Ahmed Zhid, her yalnzla ekiliinde, ocuunu krk gn yannda brakrd. Yine de ona manev srlar almazd. O derdi ki: Ey yavrum, i benim elimde olsa, kimseyi senin nne geirmezdim.
1.1.2001
slam bykleri tam bir ihls sahibi idiler. lim ve amellerine riya kartrmaktan son derece korkarlar idi. Onlarn bu gzel ve rnek ahlkna, herkesin ok ihtiyac vardr. Resulullah efendimiz riyakarmlarn halini yle bildirdi: Allah tel, Adn cennetini yaratt zaman, orada gzlerin grmedii, kulaklarn iitmedii, hibir beer gnlnn hatrlamad nimetler yaratt. Ona Konu!, diye emretti. O da defa: phesiz mminler felh bulmutur. Dedi. Sonra yle konutu: Ben cimrilerin ve mrailerin hepsine haram klnmmdr. Vehb bin Mnebbih yle buyurdu: Uhrev bir amelle dnyaln temine alan bir kimsenin kalbini Cenb- Hak tersine evirir ve onu, cehennemlikler defterine yazar. Hasan- Basr buyurdu ki: s aleyhisselm buyurmu ki: Kim bildii ile amel ederse, Allahn gerek dostu olur. Sfyan- Sevr buyurdu ki: Validem bana derdi ki: Ey olum, ancak rendiin ile amel etmeye niyetli olduun zaman ilim edinmeye al. Aksi halde ilim, kyamet gn senin zerinde bir vebaldir. Hasan- Basr ok kere kendisini hesaba ekerek: Demek sen, Allahn bid, zhid ve slih kullar gibi konuur, fask, mnafk ve mralerin ii gibi i yaparsn ha. Vallahi ihlsl kullarn sfat bu deildir. derdi. Fudayl bin yaz diyor ki: lerinde son derece titiz, tel zerinde oynayan bir cambaz gibi dikkatli olmyan bir kimse, riya ukuruna dmekten kendini koruyamaz.
Znnn Msrye, Kulun ihls sahibi kimselerden olduu nasl belli olur? diye sormular. O demi ki: Kendisini tam manas ile tate verip, insanlarn nazarnda mertebe ve itibarnn silinmesini severek kabul ettii zaman. Yahya bin Muaza, Kul ne vakit ihls sahibi olabilir? diye sormular. O u cevab vermitir: Ahlk st emer ocuun ahlk gibi olduu zaman. Yani kendisini ven ve yerenlere hi aldr etmedii vakit.
2.1.2001
Muhammed bin Mrkedir hazretleri buyurdu ki: Talebe kardelerimizin gzel himmet ve almalarn, geceleri yapmalar daha sevimli ve daha erefli olur. Gndzleri insanlar onu grebilir. Geceleri ise ancak Allah grr ve Onun iin yaplm olur. Bir gn, Yunus bin Ubeyde, Amel bakmndan Hasan- Basr hazretlerinin yerini tutmu bir kimseyi grdn m? diye sormular. O da u cevab vermi: Vallahi ben, sz bakmndan bile onun yerini tutmu bir kimseyi grmedim. Amel bakmndan onun gibisini nerden greceim? Onun vaz ve nasihatlar gnlleri alatyordu. Bakalarnn vazlar ise gzleri bile alatamyor. Ebus-Sib, Kuran- kerim veya hads dinlerken kendisine alamak geldiinde, riya olur korkusu ile kendisini tutar, onu tebessm haline evirirdi. Ebu Abdullah el-Antak yle derdi: Allah kyamet gnnde ikiyzl kimseye: Kime gsteri yaptnsa amelinin sevabn ondan al! Dnyada iken ilim ve amelinden dolay insanlar sana meclislerinde yer vermediler mi? Sen onlara reis olmadn m? Al-veriinde kolaylk gstermediler mi? Sana eitli ikramlarla bulunmadlar m? buyuracak. Bylece dnyada grd mkfatlar bir bir sayacak ve hirette riyakrlara verilecek bir mkfat olmadn bildirecektir. Fudayl bin yad hazretleri buyurdu ki: Kii insanlar ile nsiyet ettii mddete, tam manasiyle riyadan salim olamaz. Antk diyor ki: Kendilerine ss verenler ksmdr: 1- limle sslenenler. 2- Amelle sslenenler. 3- Sslenmeyi terketmek suretiyle sslenenler. En gizlisi ve eytann en sevdii ncsdr. Kii zahir amellerinde, gnlnde halk mlhaze ettii halde ihlsl olmak isterse, bu imknszdr. Zir ihls kalbin hayat suyudur. Riya ise kalbi ldrr. yas bin Muaviye, brahim Temimnin kardei idi. Bunlar biribirini arkasndan vmezdi. Bu hususta derlerdi ki: Kiiyi vmek bir nevi mkfattr. Ben kardeimi insanlar arasnda vmek suretiyle sevabnn noksanlamasn istemem. Yusuf bin Esbat diyor ki: Nefsimi ne zaman derin ve ciddi bir muhasebeye ektimse, onu halis bir mra olarak buldum. Hasan- Basr hazretleri de yle buyurdu: nsanlar arasnda kendisini zemmeden, ktleyen kimse, hakikatta kendisini vm olur. Bu ise riya almetlerindendir.
3.1.2001
slam bykleri, riyadan, gsteriten ok korkarlard. brahim bin Edhem hazretleri bununla ilgili buyurdu ki: Ramazan dnda din kardeine Orulu musun? diye sorma. nk Oruluyum! dese, nefsi bununla holanacak,
Hayr! dese zlecek. Halbuki bunlarn ikisi de riya almetlerindendir. Ayni zamanda byle bir soru ile onu mahup etmek ve eksiine muttali olmak gibi mahzurlar da vardr. Abdullah bin Mbarek hazretleri buyurdu ki: yle kul vardr ki Kbeyi tavaf ederken bile riya yapabilir. Mesel Horasan halkndan birinin kendisini grmesini ve o lke halknn kendisi hakknda Falanca zat, tavaf ve say yapmak iin Mekkede mcavir kalmaktadr. Ne mutlu o adama. demesini arzu eder ve bylece riyaya dm olur. Hazret-i Fudayl buyurdu ki: Biz yle insanlara yetitik ki onlar, yaptklar amellerle riyakrlk yaparlard. imdikiler ise, yapmadklar eyleri yapm grnmekle riyakrlk yapyorlar. Andolsun sizi imtihan edeceiz.... Melindeki yetini okuduu zaman yle derdi: Allahm, sen bizi imtihan edecek olursan, bizi rsvay etmi, gerek hviyetimizi rten perdeleri kaldrm olursun. Halbuki sen, ErhamrRhimnsin, Allahm! Eyyub Sahtiyan hazretleri buyurdu ki: Ey kardeim, insanlarn ilim konusunda syledii sz ve fikirlerden bir ksmn ezber etmek suretiyle bakalarna byklk taslamaya kalkman dahi, ilemediin bir ile mralik yapmak cmlesindendir. nk o bilgi ve fikirler aslnda senin deildir. Onlar ortaya koyan sen deilsin. brahim bin Edhem buyurdu ki: nsanlar tarafndan kendisinin hayrla yad edilmesini istiyen bir kimse, Allahtan ittika etmi olmad gibi, ihlstan da uzaklam olur. Hazret-i krime buyuruyor ki: Daim iyi niyet sahibi olunuz. nk niyete riya karmaz. Mansur bin Mutemir buyurdu ki: Biz, bir niyet sahibi olmadmz halde ilim tahsiline koyulduk. Allaha krler olsun ki bize iyi niyeti de nasib buyurdu. nk btn ilim, sahibini iyi niyet ve ihlsa gtrr. Bylece o onu elde edinceye kadar alr.
kiyzlln almeti
4.1.2001
Hazret-i Ali buyuruyor ki: Mrliin, ikiyzlln almeti vardr: 1- Yalnzken tembeldir, nafileleri klmaz, 2- nsanlar yannda tembel deil, alkandr. 3- Aypland zaman ibadetlerini azaltr, vld zaman ise artrr. Fudayl bin yaz hazretleri buyurdu ki: nsanlar grsn diye bir amelde bulunmak riydr. Gerekli olan ameli insanlar iin terketmek de irktir. hls ise, bunlarn ikisinden de Allahn seni kurtarmasdr. Hasan- Basr buyurdu ki: Cennetliklerin cennete, cehennemliklerin de cehenneme girmeleri, kendi amelleri sebebiyledir. Fakat onlarn orada ebed kalmalar, niyetleri yzndendir. Ebu Davud Tayalis buyurdu ki: Bir lim, bir kitab yazd zaman ona yakan, maksadnn dine hizmet olmasdr. Yoksa akrn arasnda Ne gzel kitab yazm. diye vlmesi iin deil. brahim Teym, genlerin giydii gibi giyinirdi. Kendisinin limlerden olduunu, arkadalarndan baka kimse tanmazd. O yle diyordu: Gerekten ihlsl kimse, ktlklerini gizledii gibi, iyiliklerini de gizler.
Sfyan Sevr de yle buyurdu: Dersine gelenlerin okluu karsnda kendini beenme hissine kaplmyan lim, az bulunur. Gnn birinde Hasan Basr, Harem-i erifde evresindeki byk bir toplulua hads yazdrmakta olan Tvus Hazretlerine uramt. Ona yaklat ve kulana eilerek: Kendini beenme hissi geliyorsa, bu meclisi terket. dedi. Tvus da hemen kalkt ve oradan ayrld. brahim bin Edhem de bir gn Bir-i Hfnin meclisine uramt. Etrafn evirenlerin okluunu grnce: Y Bir, nedir bu? diye kt ve ilve etti: Eer Eshab kiramdan biri bu durumda olsayd, nefsi hakknda kendini beenme hissine dmekten emin olamazd." Sfyan Sevr hads yazdrrken yannda kiiden fazla bulundurmaz idi. Sonra biraz msamahal davranmt. Bir gn grd ki evresinde yzlerce adam toplanm. Birden ayaa kalkp: Vallahi daldrdk. Eer benim gibi bir adamn etrafna bu kadar insan topladn Emil-Mminn Hazreti mer grm olsayd, Bu sana yaramaz. der ve beni buradan uzaklatrrd.
8.1.2001
slam byklerinden Abdullah bin Mbarek hazretlerine: Size gre deerli insanlar kimlerdir? diye sordular. O u cevab verdi: Bilgisi ile amel eden ihlsl limlerdir. Yine kendisine: Sizce kimler sultandr? diye sordular. Onun cevab u oldu: Dnyaya dkn olmayan kimseler. Ayrca: Sefil olan kimlerdir? diye sorduklarnda: lmini, amelini ve dinini, dnya geimi iin vasta yapanlardr. buyurdu. mer bin Hris hazretleri buyurdu ki: Eskiden iyilik yaparlar, sylemezlerdi. Sonra yaptklar iyilikleri sylemeye baladlar. imdi ise iyilik yapmadan sylyorlar. Sfyan- Sevr hazretlerine hads okutmay niin brakt sorulduunda u cevab vermitir: Yemin ederim ki ben, bir kimsenin Allah rzas iin ilim tahsil ettiini bilmi olsam, onun buraya kadar gelmesi iin zahmete katlanmasna lzum brakmadan kalkp ayana giderdim. Sfyan bin Uyeyne de kendisine: Ne olur, bize ilm-i hads okutunuz. diye mracaat edenlere u karl vermitir: Ben, ne kendimi, ne de sizi buna ehil bulmuyorum. Sizin ve benim durumuma, birinin syledii u sz uygun dmektedir: nce tevazu sahibi olup eitli skntlara katlann ki, ilimde ilerliyebilesiniz. limde byk bir paye ve ihtisas sahibi olan Abdullah bin Abbas dersi bitirdikten sonra; Dersimizin sonunu istiar ile balaynz. buyururdu. eddad bin Hakm de yle derdi: Kimde u haslet varsa ders versin. Yoksa braksn: 1- kretsinler diye Allahn nimetlerini hatrlatmak, 2- Tevbe etmeleri iin kusurlarn hatrlatmak, 3- Saknp korunmalar iin dmanlar olan eytan hatrlatmak. mam- Mlik hazretlerine, limde rsih olanlar kimlerdir? diye sorduklarnda u cevab verdi: lmin gereini yayanlardr! limden daha tatl bir ey yoktur. lim sahibi, hkmdarlara da hkmedebilir.
9.1.2001
Hasan Basr hazretleri, limler dnyay aydnlatr. Her lim, zamannn insanlarn aydnlatan bir kandildir. limler olmasa, insanlar karanlkta kalr ve insanln kaybederler. buyurdu. Sfyan Sevr hazretleri de yle buyuruyor: lmin yaamas sorup aratrmakla ve gereini yaamakla olur. Bunlar olmaynca ilim lm demektir. krime hazretleri buyurdu ki: lmi ancak hakkn veren kimselere retiniz. Kendisine, lmin hakk nedir? diye sordular. yle cevap verdi: lmin hakk, gereini yaamak ve yayacak olanlara retmektir. Slim bin Eb Cad buyurdu ki: Ben, bir kle idim. Kendimi tamamen ilme verdim. Bir sene sonra, Halife ziyaretime geldi. Ben ona kapy amadm. mam ab buyurdu ki: limlerin ahlk ve edeplerinden biri de, ilmi elde ettike onunla amel etmeleridir. Amallere yneldike bakalar ile megul olmaktan kurtulurlar. Bylece derin ratrmalar iin imkn salam olurlar ve istekleri artar. Peygamber efendimiz buyurdu ki: Kyamet gnnde insanlarn azab bakmndan en iddetlisi, Allahn, ilmi ile kendisini faydalandrmad bir limdir. Bir dier hads-i erifte de: yle zamanlar gelecek ki, o vakit insanlarn ibadet edenleri cahil, limleri de fsk olacaktr. buyurulmutur. Abdullah bin Mesud buyurdu ki: nsanlarn dini meseleler hakkndaki sorularna, hi beklemeden ve iyice aratrmadan fetva veren kimseler, phesiz kendilerini cehenneme arzetmi olurlar. nsanlarn her sorduuna cevap vermiye kalkan bir kimse, mecnun, deli saylr. Hasan Basr de yle buyurdu: Ey mmin, sakn sen, limlerin ilmini toplyan fakat, sefihlerin yolundan giden biri olma." s aleyhisselm buyurdu ki: limler ne kadar oktur. Fakat hepsi faydal deildir. limler de oktur fakat, hepsi kemle ermi deildir. brahim bin Utbe buyurdu ki: Kyamet gnnde insanlarn en ok piman olan, ilmi ile byklk taslyan limler olacaktr.
10.1.2001
lim, ok kymetli bir eydir. Bunun iin, ilim sahibi kendini stn ve erefli sanr. Byle kimsenin ilmine cehil demek daha doru olur. Gerek ilim, insana aczini, kusurunu ve Rabbinin bykln, stnln bildirir. Yaratanna kar korkusunu ve mahluklara kar tevazu'unu arttrr. lmi ile amel etmek ve bakalarna retmek ve bunlar ihlas ile yapmak lazmdr. Amel ve ihlas ile olmayan ilim zararldr. Hadis-i erifte, Allah iin olmayan ilmin sahibi Cehennemde ateler zerine oturtulacaktr buyuruldu. Dnyalk ele geirmek iin ilim renmek, yani dini dnyaya vesile etmek, altn kakla necaset yimeye benzer. Dini dnya kazancna alet edenler, din hrszlardr. Hadis-i erifte, Din bilgilerini dnyalk ele geirmek iin edinenler, Cennetin kokusunu duymayacaklardr buyuruldu. Hadis-i erifte, Bu mmetin limleri iki trl olacaktr: Birincileri, ilimleri ile insanlara faydal olacaktr. Onlardan bir karlk beklemiyeceklerdir. Byle olan insana denizdeki balklar ve yeryzndeki hayvanlar ve havadaki kular dua edeceklerdir. lmi bakalarna faydal olmayan, ilmini dnyalk ele geirmek iin kullananlara kyamette Cehennem ateinden yular vurulacaktr buyuruldu.
slamiyete uyan lim, etrafna ziya saan k kayna gibidir. Kyamet gn bir din adam getirilip Cehenneme atlr. Cehennemdeki tandklar etrafna toplanp, sen dnyada Allahn emirlerini bildirirdin. Niin bu azaba dtn derler. Evet, gnahtr yapmayn derdim, kendim yapardm. Yapnz dediklerimi de yapmazdm. Bunun iin, cezasn ekiyorum der buyuruldu. Hazret-i mer bununla ilgili yle buyurmutur: u mmet zerine en ok korktuum ey, dili ve szleri ile lim, kalbi cahil olan kimselerdir. Sfyan Sevr hazretleri, lim ameli arr. Amel ilmin arsna uyarsa ne gzel. Deilse ilim eker gider. buyurmutur. Abdullah bin Mbarek hazretleri de, Kii, bulunduu lkede kendisinden daha lim birisinin mevcudiyetini kabul ettii mddete, hakkaten limdir. Kendisini btn limlerin zerinde grd takdirde, cahilliini ortaya koymu olur.
daha aklsz birini bilmiyorum. Mminlerin gnlleri, gizli ayplarna muttali olmas gerekir. ylesi zavalllarn durumu, tarlasna diken ekip de mahsul zaman ya meyva almak istiyen bir kimseye benzer. Katde hazretleri, lim kii, ilmi ve ameli ile gsteri yapt zaman, Allh tel meleklerine der ki: una bakn. Benimle alay ediyor ve benden korkmuyor. Halbuki ben, Azm ve Cebbrm. Hazret-i mer namaz klan birisinin boynunu ediini grd zaman, o kimseye kzar ve Yazklar olsun sana! Tevazu ve hu kalbdedir. derdi. Ebu Emme buyurdu ki: Bir gn bir ahsa rastladm. Adam secdeye kapanm alyordu. Ona dedim ki, Bunu evinde yapsaydn ne iyi olurdu. nk kimse seni grmezdi. Fudayl bin Iyd buyurdu ki: lim tahsili sahih bir niyet ve temiz bir gaye ile olursa, bundan daha yksek bir amel olamaz. Fakat oklar ilmi, gereini yapmak iin tahsil etmiyor. Bilkis ilmi, dnyalk avlamak iin bir a olarak kullanyorlar.
Bu zat, hads okutmay brakt zaman kendisine, Kyamet gn Allaha ne cevap vereceksin? demiler. O, u karl vermi: Derim ki: Ey Rabbim, sen bana ihlsl olmay emrettin. Ben ise kendimde ihls bulamadm. Yine buyurdu ki: Biz yle limlere yetitik ki, onlar bir kimseyi, senelerce deneyip iyi niyet sahibi olduuna kani olmadka okutmazlar idi. Hasan Basr de yle diyor: Kul btn ilimleri elde etse ve u direk gibi oluncaya kadar ibadette bulunsa, fakat, midesine giren eyin haram olup olmadna dikkat etmese, Allah onun hibir ibadetini kabul etmez. Abdurrahman bin Kasm diyor ki: mam Malik hazretlerinin tam yirmi sene hizmetinde bulundum. Bu mddetin onsekiz senesini edeb, iki senesini de ilim renmekle geirdim. Keke hepsini edeb renmekle geirseydim. mam- Mlik hazretleri buyuruyor ki: lim, rivayet ve kuru bilgi okluu deildir. lim, faydal olan ve kendisiyle amel edilen eydir. mam- afi Hazretleri anlatyor: mam Mlik bana dedi ki: Ey Muhammed, amelini un yap, ilmin de ona katlacak tuz olsun.
grndlerse, gerekte da yle idiler. Kendilerini dnyada ve hirette piman edecek bir amelde bulunmazlard. Hz. Hzr , mer bin Abdlaziz ile Medine-i Mnevverede bulutuu ve kendisinden bir nasihat istedii aman, ona yle demiti: Ey mer, sakn grnte Allah dostu olup da gerekte Allah dman olma. Daima grndn gibi ol. nk ii baka, d baka olanlar mnafktr. Mnafklarn yeri ise, cehennemin en alt tabakasdr. Bunun zerine mer bin Abdlaziz alamya balad, hatta gzlerinden akan yalarla sakal sland. Sevgili Peygamberimiz bir hads-i erfte yle buyurdu: hir zamanda yle kimseler gelecek ki, gayeleri olan dnya makam ve nimetlerine ulaabilmek iin, din ve hiret ilerini let edecekler. Srtlarna samur krkler giyecekler. Dilleri baldan daha tatl olacak. Kalbleri ise, canavarlar gibi kat ve ac olacaktr. Allah tel buyuruyor ki: Onlar bana gvenip de mi marur oluyorlar? Bana kar m cretkrlk yapyorlar? Ztma yemin ederim ki onlar zerine yle fitneler gnderirim ki, ilerinde hlim-selim olanlar bile hayrette kalrlar. Muhelleb bin Ebi Safre buyurdu ki: Bir kimsenin ameli ne kadar ise, sz de o kadar olmaldr. Szn ok, amelin ise az olmas, irkin bireydir. Abdul-Vahid bin Zeyd buyurdu ki: Hasan Basr hazretleri, o yksek derece ve kemle ancak ihls sayesinde ulamtr. O, insanlara bir ey tavsiye ettii zaman, o hususta en nde ve en ileri kendisi oludu. Kt olduunu bildirdii eylerden de en fazla uzak kalan yine kendisi bulunurdu. Onu yakndan tanyanlar diyorlar ki: Hasan Basr kadar ii dna, ii szne uyan bir kimse grmedik. Muaviye bin Kurre diyor ki: Kalbin alamas gzn alamasndan daha hayrldr.
Muaviye bin Kurre buyurdu ki: Bana gndzleri tebessm eden, geceleri alyan bir adam gsterebilir misiniz? Byle ihlsl kiiler herhalde ok azdr. Ebu Mslim Havln buyurdu ki: Allahn ltuf ve ihsan sayesinde otuz senedenberi ileme yaklama hlim dnda, bakalar tarafndan grldnde bana utan verecek bir iim olmamtr. Ebu Emame buyurdu ki: Kulun Allah korkusu ve hiret endiesiyle evinde alamas, mescidde alamasndan daha hayrldr. Meymun bin Mihrn buyurdu ki: Srf gsteri olsun ve desinler diye, bir amel ileyen kimse, d itina ile sslenip gzelletirilmi bir halya benzer. Bill bin Sad de buyurdu ki: Dervi geinen bir kimse, yalandan zhd ve takv sahibi imi gibi grnd zaman, eytan sevincinden oynamya balar ve onunla alay eder.
29.1.2001
Lokman Hakm hazretleri Dvd aleyhisselm ile grp, ondan ilim rendi. Dvd aleyhisselmn peygamberliinden nce, hazret-i Lokman mft idi. Dvd aleyhisselm peygamber olduktan sonra fetv vermeyi brakt. Sebebi sorulunca: Bana ihtiya kalmad; fergat etmeyeyim mi? buyurdu ve Dvd aleyhisselma mmet oldu. Hazret-i Lokman, ayn zamanda hekimlerin pridir. Onun hekim olduunda limlerin sz birlii oldu. Lokman Hakm, gn ortasnda uyuduu srada kendisine bir nid geldi:Y Lokman! Seni yeryzne halfe, peygamber klmamz, insanlar arasnda hak ve adletle hkmetmeyi ister misin? Hazret-i Lokman dedi ki: Eer Rabbim beni serbest brakrsa, fiyet ve salk isterim. Bel ve musbetten de muhfaza etmesini dilerim. Eer sknt ve bel da verirse, seve seve kabl ederim. nk, Allah tel bana bel ve musbet verirse, yardm edeceini ve beni onlardan koruyacan biliyorum. Bunun zerine melekler: Niin y Lokman? dediler. Hazret-i Lokman buyurdu ki: Hikmet ehlinden olmak, rtbelerin en skntls ve en ykseklerindendir. Her tarafta mazlm kimseler olsa, dil olursan bunlar rahat ederler ve kurtulurlar. Eer yoldan karsan Cennet yolundan ayrlrsn. Bir kimsenin dnyada fakr ve kredici olmas; zengin olup, kretmemesinden hayrldr. Kim hret zerine dnyay tercih ederse, dnya ona fitne olur ve hret stnlklerine kavuamaz. Bu szlerine melekler atlar. Hazret-i Lokman tekrar uyuyup uyand zaman, kendisine hikmet verildiini anlad. Hikmetli szler konumaya balad. Lokman Hakm tek bana oturur ve uzun uzun dnrd. Dostlar yanna gelip: Yalnz niye oturuyorsun, toplum arasna karp onlarla kaynasan daha iyi olmaz m? dediklerinde, Lokman Hakm: Yalnzlk, tefekkr iin daha uygundur. Tefekkr, insan Cennet yoluna ulatrr buyurdu. Lokman Hakm'in hikmetli szleri ve oluna verdii nashatleri mehrdur. Allah tel Kur'n- kermde Lokman sresi 12. yet-i kermesinde melen yle bildirmektedir: Muhakkak Biz, Lokman'a hikmet verdik ve sana verilen hikmet ni'metine kret dedik. Kim, Allah telnn verdii ni'mete krederse, krnn faydas kendinedir. Lokman Hakm oluna dedi ki: Ey olum! Namaz dosdoru kl! artlarna, rknlerine, edeblerine riyet ederek kl! nk namaz, dnin direidir ve Allah telya mncttr. Namaz insan gnhtan alkoyup, kemle, olgunlua kavuturur.
Dnin hayr ve iyilik olarak bildirdii btn husslar emret! El, dil ve kalb ile gcn yettii kadar insanlar ktlkten sakndr! Onlarn da ahlknn gzellemesine al ve sevb kazan! bdetlerin ve insanlara nashatin esnsnda karlaacan glk ve musbetlere sabret! nsanlara iyilikleri emredip, nashatta bulunurken, kendini unutma. Yoksa mum gibi olursun. Mum, etrafn aydnlatr. Fakat kendini yakp eritir. Ey oul! Sakn kymetini bilmeyenlere gitme! Ana-baba hakkn gzet! Hakri, tahkr eyleme, aa grme! Kibre kaplma! Allah tel, Rf ve Hfd (ykselten ve alaltan)dr. Zr O, hakri azz; fakri zengin yapar. Dilerse, azzi zell; zengini fakr yapar. Ey olum! Yalan syleyen kimsenin nru gider; kt huylu olan kimsenin gam ve kederi oalr. Anlaysz kimseye bir mes'eleyi anlatmaktan, bir kayay yerinden oynatmak daha kolaydr. Lokman Hakm'e, Hikmete nasl kavutun? diye sorulduunda: Benden gizlenen eyi aratrmadm. Vazfem olmayan eyin zerinde durmadm buyurdu. Lokman Hakm yle du ederdi: "Allahm! Benim arkadalarm gfillerden, seni unutmu kimselerden yapma! nk onlar, seni andm zaman, bana bu hususta yardmc olmazlar. Gaflette olduum zaman, bana Seni hatrlatmazlar. Senin emir ve yasaklarna uymay, iyi eyleri emrettiim zaman, bana itat etmezler. Sustuum zaman beni zerler." Lokman Hakm hazretleri gnlerden bir gn eky tarafndan yolu kesilip, esr edildi. Kendisini yabanc bir ehre gtrp, kle olarak bir zengine sattlar. Efendisi ona kerpi yapma gibi ar iler verdi. Lokman Hakm, iin zorluundan ikyet etmeyip, herkesten daha iyi alyordu. Zamanla efendisi, hazret-i Lokman'n; efkatli, g ilere dayanr ve iyilik sever birisi olduunu anlad. Lokman Hakm'e deer verip, sevdii kimselerden biri oldu. Sonunda efendisi, hemehrilerinden bir topluluun o ehre gelmesi ile, hazret-i Lokman'n kim olduunu rendi. Daha nce Lokman' tanmadan hretini duyan zengin efendi, hdisenin byle cereyn etmesine zld. Lokman Hakm'den zr diledi. Kendisine, pek ok mal ve para hediye ederek serbest brakt. Ona: Neden kendini daha nce tantmadn, dedi. Lokman Hakm;Bana zulmedenler, ktlk yaptklarn bilmiyorlard. Beni tanmyorlard. Ama hr birini esr almak zulmdr. Bu Lokman olmazsa, gnhsz baka biri olur. Zlim kimse, hikmetin deerini bilmez. Fakat sen gcmden faydalanmak iin beni satn aldn. ehrinizde benim hakkm ide edecek bir knun da mevcd deildi. Ben sonunda kymetimin anlalacan ve sabrn hikmetten stn olduunu biliyordum. Her eye ramen alacaktm, burada altm. Yayacaktm, burada yaadm. Her eye ramen iyi olmalydm. Burada iyiydim. imin ar olmas, saln deerini daha iyi anlamama ve kendi ehrimde olan klelere daha iyi davranmama sebep oldu. Yemeimin iyi olmamas, dkn ve fakrlerin skntlarn daha ok anlamama yarad. Kleydim ama suum yoktu. Skntda idim, fakat ibret ve nashat alyordum. Kimseye, inanmayaca bir sz sylemedim. Kimsenin benimle dman olmamas iin, kendimi vp, byk gstermedim. ehrinize geldim ve tannmayan bir yabancydm. u anda ise, aranzdan beni hayrla anacak dostlarm var? Eky benim varlmdan faydaland. Sen de benim gcmden istifde ettin.
Lokman' iddi edildii ekilde deil, grdn ekilde tandn. Allah telya krler olsun ki, netce tibriyle, sen de benden memnun oldun. Ben de honut olarak memleketime dnyorum. Eer ilk gn kendimi tantsaydm, belki de inanmayp bugn daha utanlacak bir duruma decektin; yhut da inanp, beni klelikten zd edecektin. Bu iyilikler de meydana gelmeyecekti. Zengin kii bunun zerine dedi ki:Ey gne gibi parlak insan, szlerin, sekinlerin ve peygamberlerin szlerine benziyor! Hazret-i Lokman Hakm'in kymetli kitaplarda bildirilen hikmetli szleri, nashatleri, menkbe ve hlleri, bilhassa kendi oluna ettii nashatler, altn harflerle yazlsa yerinde olup, pek oktur. Bunlardan ba'zlar unlardr: Ey olum! Kanatkr olursan, cihnda senden zengin kimse yoktur. Ey olum! Sz tatl syle; kat, kaba, sert syleme! ok zaman sus! Tefekkr et! O zaman dilin belsndan emn olursun. Ey oul! Mslmanlar hakknda kt dnme! S-i zann terkeyle! Zr s-i zan, seni hi kimse ile dost yapmaz. Ey oul! Az mal; gzel idre ile ok olur. ok mal kt idre ile israf ve yok olur. Ey oul! Kt huylu, her ne kadar gzel ve yakkl olsa da, onun sohbetinden ka! Zr onun cemli, gzellii, kt huyunu rtmez. Olum! Tevbeyi yarna brakma! nk lm, anszn gelip yakalar. Ey olum! Dnyann sevin ve ne'elerini tecrbe ettim. limden lezzetli bir ey bulamadm. Ey olum! Salk gibi zenginlik, gzel ahlk gibi ni'met yoktur. Ana-babann evldn terbiye iin cezlandrmas, tarlaya, baheye su vermek gibidir. Ey olum! Takvy kendin iin hret sermyesi edin! nk takv, mal ve mlk ile olmayan bir ticrettir. Ey olum! Cenzede hazr bulun! nk cenze, sana hireti hatrlatr. Harm ve gnhlar ise, senin dnyaya kar meylini artrr. Ey olum! Yalan syleyen kimsenin nru gider; kt huylu olan kimsenin gam ve kederi oalr. Anlaysz kimseye bir mes'eleyi anlatmaktan, bir kayay yerinden oynatmak daha kolaydr. Ey olum! Chili bir yere eli olarak gnderme! Eer akll ve hikmet shibi birini bulamazsan kendin git! Ey olum! Allah tely anan, hatrlayan insanlar grrsen, onlarla ol! lim olsan da, ilminin faydasn grrsn ve ilmin artar. lmin yok ise sana retirler. Allah tel onlara olan rahmetinden seni de faydalandrr. Ey olum! Bilmediin eyi tam ren! Bir kiiyle kardelik, dostluk kurmak istediin zaman, nce onu gazaplandr. Eer kzgnl nnda sana adletle davranrsa, yakla; yoksa ondan sakn! Ey olum! Dnya derin deniz gibidir. ok insanlar onda boulmutur. Takv gemin, mn ykn, tevekkl hlin, slih amel azn olsun. Kurtulursan Allah telnn rahmetiyle, boulursan gnhn sebebiyledir. Ey olum! Ben nice ar ykler tadm. Kt komudan arn grmedim. Nice aclar tattm, fakat fakrlik gibi ac tatmadm. Ey olum! Yalandan ok sakn! nk dnini bozar ve insanlar yannda mrvvetini azaltr. Bununla hayn, deerini ve makmn kaybedersin. Ey olum! Hep zntl olma, kalbini dertli klma! nsanlarn elinde olana temh etmekten sakn! Kazaya rz ol ve Allah telnn sana verdii rzka kanat et!
Ey olum! lmden phe ediyorsan uyku uyuma! Uyumak mecbriyetinde olduun gibi, lme de mahkmsun. Dirilmekten de phe ediyorsan uykudan uyanma! Uykudan uyandn gibi, ldkten sonra da dirileceksin. Ey olum! Merhamet eden merhamet bulur. Skt eden selmete erer. Hayr syleyen kr eder. Kt konuan gnhkr olur. Diline hkim olmayan pimn olur. Ey olum! Seilmi kullara teslm ol, ktlerle dost olma! Ey olum! Dnya geici ve ksadr. Senin dnya hayatn ise azn azdr. Bunun da aznn az kalm, ou gemitir. Ey olum! Skt etmekten piman olmazsn. Sz gm ise skt altndr. Ey olum! Altn, atele tecrbe edildii gibi; kul da, bel ve musbetlerle tecrbe edilir. Kulun derecesi, bunlara olan sabr nisbetinde anlalr. Hazret-i Lokman Hakm'e dediler ki: Bize peygamberlerden rendiiniz ilimleri zetliyerek, nefis terbiyesine dir, en derli toplu bir nashat verir misiniz? Lokman Hakm buyurdu ki: Evet, peygamberlerin ilimlerinden kendim iin zetleyip dnya ve hret ileri zerine kurduum ksa bir sz size de syliyeyim: Sekiz eye dikkat eden, ncekilerin ve sonrakilerin ilimleriyle amel etmi olur. Bunlar; drt yerde drt eyi korumak, iki eyi htrdan karmamak, iki eyi de tammen unutmaktr. Korunacak eyler; namazda gnl, halk arasnda dil, yiyip-ime nnda boaz, bir kimsenin evine girilince de teye beriye bakmamaktr. Hi hatrdan kmamas gereken eyler; Allah telnn bykl ile lm hlidir. Unutulmas gereken eyler de; bir kimseye yaplan iyilik ve kendine yaplan ktlklerdir. Yavrucuum! Sana iki ey tavsiye ederim. Bunlara dikkat edersen dim hayr zere bulunursun. Bunlar; geinecein para ve deyecein borcundur. Ey olum! Hak telya tbi ol! Nashati nce kendine yap! Bakasna tavsiye edecein eylerle nce kendin amel et! Szn, bilgine, hline gre syle! Yavrucuum! Sana dost olanlar, skntl zamanlarda dene! Ey olum! Kt huydan, gnl danklndan sakn! Sabrsz olma! ini severek yap, skntlara katlan! Btn insanlara kar iyi huylu ol! Ey olum! Kt kadndan sakn! nk o, vaktinden nce seni kocaltr. Kt kadnlarn errinden kork! nk onlar iyilie armaz. Ey olum! Hell kazanarak yoksulluktan korun! Yoksul den kimse musbetle karlar: 1- Din zayfl; nk fakrlik, insan ktle srkler. 2- Akl zayfl; nk ihtiy dncesi insan artr. 3- Mrvvet ve insanl kaybolur. Bunlardan daha by de insanlarn maskaras olur. Ey olum! Mide dolunca; tefekkr uyur, Hikmet ll (dilsiz) olur ve z ibdetten tembelleir. Birisi Lokman Hakm'e: nsanlarn sana gelip, szn dinlemelerine ayorum, deyince yle cevap verdi: Ey kardeim! Sana syleyeceime kulak verirsen, sen de byle olursun. Beni grdn duruma getiren eyler; gzm harmdan korumam, dilimi tutmam, yemede ll olmam, nmusumu korumam, doruyu sylemem,
ahdime vef etmem, misfirime ikrmda bulunmam, komumu korumam ve beni ilgilendirmeyen eyleri terketmemdir. Hazret-i Lokman Hakm'e: Terbiyeyi kimden rendin? dediler. O da: Terbiyesizlerden. Onlarn beenilmeyen her eyinden saknmak sretiyle buyurdu. Hikmeti kimden rendin? dediler. Basacaklar yeri grr gibi bilmeden ayan yere koymayan mlardan (krlerden) buyurdu. Resl-i ekrem efendimiz, Hazret-i Lokman'dan haber vererek: Lokman, oluna; Allah tel kendisine emnet edilen eyi korur. Ben de seni, maln, dnini ve amelinin sonunu, Allah telya emnet ediyorum dedi, buyurdu. Hz. Lokman oluna nashatinde buyurdu ki: Ey olum! Yaplan iyi veya kt i, bir hardal tanesi kadar olsa da, bir kaya iinde yhut gklerde veya yerin dibinde gizlense, Allah tel o ii huzruna getirir ve onu senden sul eder. Zr Allah tel, gizli, ikr her eyi bilir. Her eyi yaratan, terbiye eden, her iyilii yaptran, gnderen hep Allah teldr. Kuvvet, kudret shibi yalnz O'dur. O hatrlatmazsa, kimse, iyilik ve ktlk yapmay irde, arz edemez. Kulun irdesinden sonra, O da istemedike, kuvvet ve frsat vermedike, hi bir kimse, hi bir kimseye zerre kadar iyilik ve ktlk yapamaz. Kulun istedii her ey, O'nun irde ve dilemesiyle meydana gelir. Yalnz O'nun diledii olur. Bir gn Dvd aleyhisselm, Hazret-i Lokman'a: Bir koyun boazlayp, btn vcdunun en iyisi olan iki para et getir!, dedi. O da gidip, dille yrek getirdi. Bir defasnda da: En kt ksmlarn getir! dedi. Yine dille yrek getirdi. Sebebini sorunca: Dille yrek (kalb) iyi olursa, btn iyilerin iyisi olur, kt olunca, btn ktlerin kts olur deyip insann iyilik ve ktlnn, dil ve kalbine bal olduuna iret etti. Hazret-i Lokman Hakm, olunu irkten sakndrp, ona, Allah telnn kudretinin sonsuz olduunu bildirdikten sonra, namaz ve herkese kar iyilii, ya'n emr-i bil-ma'rf ve nehy-i anil mnkeri emretti. Bu huss Kur'n- kermde melen yle bildirilmektedir: " Ey oulcuum! Namazn dosdoru kl! yilii emret! Ktlkten nehyet! Sana bu emir ve nehiy sebebiyle isbet eden eylere sabret! nk bunlar, kat' srette farzedilen ilerdendir." (Lokman sresi: 17) Hazret-i Lokman, oluna nashatnda buyurdu ki: Ey olum! Yeryznde kimseye kar kibirlenerek yrme! Allah telnn verdii ni'metin, yalnz senin olduunu zannederek insanlar hor grme! Ey olum! Diline sahip olmayan, sonunda pimn olur. ok mnkaa ve mnzara yapan, ktlenir. Kt ilerin yapld yerlere girenler, oralarda ilenen kt ileri yapmakla sulanr ve thmet altnda kalrlar. Olum! Yalandan sakn, zr o sere eti gibi tatl gelir. Ondan az kimseler kurtulabilir. Ey olum! ey, ey ile bilinir: Hilm gadab nnda, ecat harb meydannda, kardelik ise ihtiy nnda. Ey olum! Dnyay sat, hreti al! Bylece al-veriinde, her iki ynden kr edersin. Sakn hretini satp dnyay alma! Zr bu sretle, her iki tarafta zararn olur.
Ey olum! Orta hlde ikrm edici ol, sac olma! Hazret-i Lokman Hakm'e: Halkn en zell ve rezli kimdir? diye sorulunca: Halk arasnda rezlet ve irkin ilerden utanmayp, en rezil hller zere grnmekten sklmayandr buyurdu. Hazret-i Lokman Hakm ile olu arasnda yle bir konuma geer: Ey babacm! Bir insan iin en hayrl haslet nedir? Dindir Ya iki haslet olsa? Din ve mal haslet olsa? Din, mal ve haydr. Drt olsa? Din, mal, hay ve gzel ahlk Ya be haslet olsa? Din, mal, hay, gzel ahlk ve cmertlik Alt olsa? Ey olum! Bir insanda bu be haslet toplanrsa, o insan mttek, vel ve Allah telnn kendine yakn kld kullarndan olup, eytandan uzaklar. Hazret-i Lokman Hakm'in olu devamla dedi ki: Ey babacm! En kt haslet nedir? Lokman Hakm buyurdu ki: En kt haslet, kfrdr. Ya en kt iki haslet nedir? Kfr ve kibir. olursa Kfr, kibir, kr azl ya'n az kretmek Drt olursa? Kfr, kibir, kr azl ve cimriliktir. Be olursa? Kfr, kibir, kr azl, cimrilik ve kt ahlktr. Ey babacm alt olursa? Ey oulcuum, bu be kt haslet bir kimsede toplannca, o kimse Allah teldan uzaktr. Yine Lokman Hakm buyurdu ki: Ey olum! Diline ship olmayan, sonunda pimn olur. Skt hikmettir; ama her kiinin kr deildir ok mnkaa ve mnzara yapan, ktlenir. Kt ilerin yapld yerlere girenler, oralarda ilenen kt ileri yapmakla sulanr ve thmet altnda kalrlar. Kt kimse ile arkada olan, ktlkten kurtulmaz, emn olamaz. yi kimse ile arkada olan kimse de, iyi eylere kavuur. Bir defasnda Lokman Hakm, Davd aleyhisselma gitmiti. Yanna varnca onun zrh rmekte olduunu grd. Bunun ne ie yaradn merk etti. Fakat sormad. Hikmet ehli olmas ona engel oldu. Dilini tuttu. Davd aleyhisselm zrhn bitirince ayaa kalkt. Onu giydi. Sonra, Harp iin zrh ne iyi ey! Harp iin zrh yapan insan ne iyi insan! dedi. Sormadan sorusunun cevabn alan Lokman Hakm de yle dedi:Skt gerekten bir hikmet imi. Yazk ki onu yapan azdr! lim bir kemldir, bir znettir. Skt da selmettir. Konumalarda sz uzatmamaldr. Skt eden, konumayan pimanlk duymaz. Fakat kii konutuklarndan defalarca pimanlk duymutur. "Yiidi ldren, ayak srmesi deil, dil srmesidir " demilerdir.
lkeler ve kullar arasndaki muamelelerinizde Allaha muhalefetten saknnz. nk sizler, lkelerinizden ve hayvanlarnzdan bile sorumlusunuz. Allaha itaat ediniz. Ona asi olmaynz. Bir iin hayrl olduuna kanaat getirdiiniz zaman, onu yapnz. er kabul ettiiniz eyi de yapmaynz. Yeryznde az ve zayf olduunuz zamanlar hatrlaynz. Allaha muhalefetten saknnz. Kulu kurtaracak olan en stn eyler; iman, Allah yolunda hizmet, insann tabiatnda mevcut olan samimiyet, dinin direi olan namaz klmak, Allahn farz kld zekat vermek, Allahn azabna kar bir kalkan olan Ramazan orucunu tutmak, fakirlii gideren ve gnahlar dken hacc ifa etmek, serveti bollatran, mr uzatan ve dostlarn sevgisini kazandran akrabay ziyaret, hatalar silen, Allahn gazabna mani olan gizli verilen sadaka ve fena bir ekilde zuhur edecek lme engel olan ve korkudan koruyan iyiliktir. Peygamberinizin yolundan gidiniz. nk o, yollarn en efdalidir. Onun snnetlerine uyun, nk Onun snnetleri yollarn en ereflisidir. Allahn kitabn reniniz. nk Allahn kitab szlerin en deerlisidir. Dini iyi anlayn, nk dini iyi anlamak kalpleri parlatr. Kuran- kerimin nurundan ifa isteyin, nk o gnllerdeki hastalklara ifadr. lmiyle amel atmeyen lim, bilgisizliinden dolay doru yolu bulamayan gnahkar cahil gibidir. Bana gre, cehaleti iinde bocalayan cahile nisbetle ilmi ile amel etmeyen limin vebali daha byk ve lim daha periandr. Her ikisi de mahvolmu sapklardr.
kamazlar, onlarn pimanlklarnn sonu yoktur, zincirleri de krlmaz. Onlarn yannda kendilerine atein geldiini, cehennemin yaklatn haber veren melekler vardr. Cehennemlikler Cemalullah gremezler, Allahn dostlarndan ayrlarak cehenneme giderler. Bu hallere dmemek iin imdiden tetbirinizi aln!
Sizin de ller diyarna varmanz ve orada, yaptklarnza karlk rehin olarak kalmanz yakndr. Sizi de kabir kucaklayacak. ler bitince haliniz ne olur? Kabirdekiler diriltilir, gizli olanlar aa karlr, huzurda hesap iin durdurulursunuz. Dnyada ilenen gnahlarn korkusundan dolay kalpler rperir, rt ve perdeleriniz yrtlr; ayplarnz srlarnz ortaya kar. Orada herkes yaptnn karln alr. Ktlk yapanlar yaptklar ile cezalandrlr, iyilik yapanlar da iyilikle mkafatlandrlr. Amel defterleri ortaya konur konmaz, gnahkrlarn defterlerinden olanlardan korktuklarn grrsn. Onlar vah bize, eyvah bize! Bu defter nasl olmu da byk kk bir ey brakmadan hepsini muhafaza temi, derler. Yaptklar hereyi defterde grrler. Rabbiniz hi kimseye zulmetmez. Ey insanlar! Ahiret iin almadan ahireti uman, uzun emeller peinde olup tevbe etmeyi geciktiren, dnyay sevmeyen kimselerin diliyle dnyadan bahseden ve fakat dnyay sevenler gibi alan, kendisine verilince doymayan ve verilmeyince szlanan kendisine verilene kretmedii gibi daha da isteyen, kendi yapmad eyleri bakalarna emreden ve yapt eylerden de bakalarn yasaklayan, salih kimseleri sevdii halde onlardan olmayan ve kt kimseleri sevmedii halde onlardan olan, kesin bilgilerine uymad halde zan ve tahminlerine uymaktan kendini alamayan, zenginleince azp batan kan, hastalannca szlanp yaknan, fakirleince midsizlie dp geveyen, Allahn bol nimetlerine ramen gnahlar iinde yzen, sala kr ve belaya sabretmeyen, t ve ikazlardan hi etkilenmeyen ve lmle korkutulduu zaman, sanki korkutulan kendisi deil de bakas imi gibi davranan kimselerden olmayn. Gn gelir, slm dininin yalnz ismi, Kuran- kerimin de yalnz yazs kalr. Kii bilmedii eyi sorup renmekden ve kendisine sorulan kimse de o eyi bilmiyorsa bilmiyorum demekten utanmasn. O gn camilerimiz cemaatle dolar, fakat iiniz ve dnz hidayetten yoksundur. Gk kubbe altndaki kimselerin en kts din adamlarnzdr.
Zenginliin en iyisi akl zenginliidir. En byk fakirlik de ahmaklktr. En byk yalnzlk kendini beenmektir. En byk eref gzel ahlktr. Hz. Hasan Babacm bu drt tanesi. Bana dier drdn ret dediinde ise Hz. Ali yle buyurdu: Ahmakla arkada olmaktan sakn. Sana faydal olmak isterken zarar dokunur. Yalanc ile arkada olmaktan sakn. nk o sana uza yakn, yakn uzak gsterir. Cimri ile arkada olmaktan sakn. nk o kendisine en ok ihtiya duyduun anda senden uzaklar. Fskla arkada olmaktan sakn. nk o, ok deersiz bir eye seni satar. Allahn muvaffak klmas hayrl bir rehberdir. Gzel ahlk, hayrl bir yoldatr. Akl hayrl bir arkadatr. Edeb, hayrl bir mirastr. Kendini beenmekten daha byk bir yalnzlk yoktur. Syleyene deil, sylenen sze bak!
Kendimi, hayatmn son demlerini yaadm ve gittike zayflamakta olduumu grnce bu tavsiyemi sana bildirmekte acele etmeyi uygun buldum. Zra dndm btn eyleri sana sylemek iin bir zaman bulamadm. Ecelimin gelmesinde, vcudumun zayflamas gibi hafzamn da zayflamasnda, heva ve heveslerin veya dnya fitnelerinin benim nasihatmdan nce kalbine hkim olmasndan, bunun neticesi olarak da huysuz bir at gibi olmandan endie ederek sana nasihatmn bir ksmn yazyorum. Ey Oul! Benim vasiyetimden edinecein eylerin en hayrls Allahdan korkup Ona snmak Onun sana farz kld eyleri yerine getirmek, atalarnn ve gemi insanlarn izini takib etmektir. imdi sen kendi nefsine nasl gven ve itimadla bakyorsan, senden evvel geen atalarn ayn ekilde kendilerine gveniyorlard. imdi sen nasl dnyorsan onlar da ayn eyi dnyorlard. Fakat neticede iyi ve doru bulduklar eyi tuttular. Vazifelerini noksansz yapmaa aldlar. te onlarn neticede vardklar eyi ve takip ettikleri yolu kabul devam ettirmek istiyorsan, onlarn banda takib ettikleri yolu aynen takip et. Tedkiklerini yaparken nce Allaha sn, Ondan baarlar dile. Seni pheye gtrecek veya ktle drecek her eyi terket. Kalbinin her trl ktlkten durulduunu, fikirlerinin toplandn ve tek arzunun hakikat bulmak olduunu grnce sana sylediim hususlar dnmee bala. ayed bunlara sahib olduuna kani deil isen kark mevzulara girime. Zira nn gremeyen bir kimse gibi olursun ki, her an iinden kurtulmak pek g olan ukurlara, uurumlara dersin. Bylece karanlklar iinde, zulmetler arasnda boulup mahvolmaa mahkum olursun. nn grmeden yrmek ve her an uurumlara yuvarlanmak tehlikesiyle kar karya kalmak ise slmiyeti renmek isteyenlere yakmaz.
Peygamber aleyhisselamn Allah hakknda bildirdii gibi hibir kimse bildirmedi ve bildiremez. Onu en bir rehber ve kurtulu ordusunun kumandan gibi kabul et. Seni yaratan Rabbinin bir orta olsayd sana onun da peygamberleri gelirdi. Bylece onun sfatlarn ve iini renirdin. Fakat O, kendisinin syledii gibi tek ilahdr. Kendi mlknde hibir kimse ona dmanlk besleyemez. O, dourmamtr. Dourulmamtr. lmeyecektir, ebeddir. Her eyden evvel vardr. Fakat varlnn bir balangc yoktur. Her eyden sonra kalacaktr. Fakat kalmasnn da bir sonu yoktur. Kudreti, bykl, kalbin, gzn erevesi haricindedir. Eer bunlar bilir ve inanrsan kkln dnerek yakt gibi hareket et. Onun karsnda kuvvet ve kudretsizliini dn. Her hususta Ona ihtiyacn vardr. Ona ynel. Rzasn dile. Cezasndan kork. Emirlerini yerine getirmee al; zira O iyilikten bakasn emretmez. Yasaklarndan kan; nk O, ktlkten bakasn yasaklamaz.
Ey Oul! Dnyay ve onun terl hallerini, iinde bulunan btn eylerin baka bir yere g edeceini, hreti ve ehli iin orada yaplacak eyleri, kbetlerini bildirdim. Bunlar hakknda senin ibret alman iin baz misaller verdim. Bu misaller ile senin kurtuluunu mit ettim.
Bir i yapacan zaman ylesine ynel ki, hakkaniyet itibariyle en makul adalet itibariyle en umlls, halkn rzasn celbetme bakmndan btn toplumun hesaba katld i olsun. Zira halkn honudsuzluu, birka ferdin veya zmrenin arzusunu hkmsz brakr. Birka kimsenin gazab ise, halkn rzas, istei iinde kaynar gider. Kamuoyunu honud edecek kimselere grev ver. Zira o kimselerin kararlatrp benimseyecekleri meseleler halkn rzasna muvafk olur. Tatbik edilen hkmet ilerine kar halkn itiraz hakk kalmaz ve daima memnun bulunurlar. yi gnlerde yk ar basan, kara gnlerde yardm az dokunan, adaletten holanmaz, istemekten usanmaz, verilince teekkr bilmez kimselerde de kacaktr. Bunlar iin de, slam adaletinden dar sakn kma! Halkn ayplarn aratran, ortaya dken kimselerden uzak dur. nsanlarn ayplarnn rtlmesi herkesten fazla valinin vazifesidir. Binaenaleyh bu ayblarn sana gizili kalanlarn sakn deme! Senin vazifen muttali olduklarn slahdan ibarettir. Sana mechl kalanlara gelince onlar hakkndaki hkm Allah verir. Evet, sen halknn aybn gcn yettii kadar rt ki, Allah da senin, halkndan gizli kalmasn istediin eylerini rtsn. Sakn ne seni zarurete, skntya, darla drmek ihtimaliyle korkutarak iyilik etmekten vazgeirecek cimriyi; ne ilerin bykl karsnda azmini gevetecek korka; ne de hakszla saparak sana ihtiras iyi gsterecek harsi danma meclisine sokma! nk cimrilik, korkaklk, ihtiras ayr ayr tabatlerdir ki, bunlar Allah hakknda sui zanna sebep olurlar. Sakn insanlarn kts ile iyisi senin yannda eit olmasn. Zira eitliin bylesi iyileri iyilikten soutur, ktlerin de fenala meylini artrr.
ihdsa da asla yanama. nk bu bidat devam ettii mddete bunun vebal senindir. Memleket meselelerine uygun gelen tedbirleri tesbit ve senden evvelki insanlara doruluk temin eden sebepleri yerine getirme hususunda sk sk ulema ile mzakere et, ileri gelenlerle sohbetlerde bulun. nsanlar hakkndaki btn kin dmlerini z. Seni intikama doru srkleyecek iplerin hepsini kes, sence aklk kazanmam eylerin tmn anlamam grn. unu bunu ekitiren gammazlarn szne sakn inanverme. nk gammaz ne kadar saf grnrse grnsn yine hilekrdr.
Ynetimde grev verdiin kimselere dikkat et, gemiini aratr, kendilerini i bana ondan sonra getir. Tarafgirlik, bencillik hissiyle kimseye vazife tevd etme. nk bu iki tavr hakszlk ve hyanete sevkeder. Bir de iin iin iyi bilinen ailelerden yetimi tecrbe ehli, haya, sahibi, slma hizmeti gemi adamlar aratr. Zira ahlk en drst, namusu erefi en salam, tamahn cazibesine en az kaplan, iin sonunu en doru gren kimseler onlardr. Geim imknlarn da geni bir surette temin et. Bylece elleri altndaki eylere el uzatmakdan o sayede uzak kalrlar. Bundan baka ayed emrine muhalefet ederler, yahud emaneti sakatlarlarsa, senin iin aleyhlerinde kullanacak bir huccet olur. Sonra bunlarn icraatn takib et. Arkalarndan vefal, gvenilir kimslerden gzcler gnder. Zira ileri nasl grdklerini gizlice renmek, emaneti muhafazalarna ve halk hakknda yumuaklk ile muamelelerine sebeb olur. Yardmclarna kar da ihtiyatl bulun. ayed ilerinden biri, elini hyanete uzatr ve gzclerinin verecei haberler adamn bu hyaneti zerinde toplanacak olursa, ehadetin bu kadarn kfi grerek yanndan uzaklatr. ayed halk, ykn arlndan, yahud bir fetten, yahud yamurlarn, sularn kesilmesinden, yahud topraklarn su altnda kalmasndan, yahud kuraklk istilasndan ikayette bulunurlarsa tesirini umduun btn vastalara mracaatla dertlerini hafifletmee al. Bu hususda hibir fedakrlk sana katiyyen ar gelmesin. Zira o bir sermaye ki, memleketlerini imara sarfetmek iin sana iade edecekler. Fazlaca memnuniyyetlerini ve vglerini kazanacaksn, haklarnda gsterdiin adaletten dolay iftihar duyacaksn. Hem sen bu sermayeyi fazlasyle vereceklerine gvenerek veriyorsun. Zira kendilerini refaha kavuturduun iin biriktireceklerine adalet ve merhametle muamelen sebebiyle senden emin olduklarna itimadn vard. Evet gnn birinde yardmlarna muhtac olacan bir hadise zuhur eder. Bakarsn ki hatr holuuyla btn yk zerlerine almlar, tayorlar, vazifeyi memnuniyyetle yerine getiriyorlar. Halk tahamml sahibidir; yklediin kadarn gtrebilir.
beceremeyip dalmayasn. ayed memurlarnn hatasn grr de aldrmazsan kendin kaybedersin. Sonra ticaret ve sanat erbab gibi bir ksm oturduu yerde alan, bir ksm uraya buraya mal gtren, bir ksm elinin emeiyle geinen kimselere iyi muamele et ve bakalar tarafndan da o suretle muamele edilmesine dair tavsiyelerde bulun. O hayr ve menfaat senin toprandaki, denizindeki, ovalarndaki, dalarndaki uzak yerlerden ve bakalarnn gidemeyecei, yahud cret edemeyecei mevkilerden getiriyorlar. Bunlar memleket iin bar ve selamet adamlardr. Ne gile karmalarndan korkulur, ne fesadlarndan endie edilir. Kendilerinin gerek nezdindeki, gerek memleketinin dier cihetlerindeki ilerini takib et. urasn da bil ki bunlarn ounda ar bir tamah, irkin bir hrsla beraber menfaatlerde, ihtikr, alm-satmda hile olur. Bu ise halk iin zarar, idareci iin ayptr. Binaenaleyh bunlara mani ol. Gz yumma!
da geveme. Sonra ilerin herbirini yerine koy, iin herbirini yerinde yap. Herkesin ittifak ettiin noktalarda kendini kayrmaktan ekin! stihdam ettiin adamlarn ak fenalklarna kar senden beklenen hareketten habersiz gibi davranma. nk bakasnn hesabna sen ceza grrsn. Biraz sonra ilerin zerindeki perdeler gzlerinin nnde alr ve mazlumun hakk senden alnr. Hiddetine, gazabna, eline, diline hakim ol! Ve bunlarn hepsinden uzak kalabilmek iin bdirelerden geri durup iddetini tehir et ki fken gesin ve irdene malik olasn. Bundan baka Cenab- Hakka rcu edeceini hatrlayarak endieye dmedike nefsine hkim olmak imknn katyyen bulamazsn. Akrabalarna menfaat saalama! nk bunun kr senin deil onun, r ise dnyada da ahrette de senindir. Sonra sana yakn veya uzak herkesi hakk kabule mecbur et. Ve zel yardmclarn ve yaknlarn iin her neye mal olursa olsun bu hususta sebat ve dikkat gster. Nefsine ar gelecek olan bu hareketin sonunu gzet. nk sonu hayrdr. ayet halkta senin zulmettiin kanaati hasl olmusa kendilerine zrn bildirerek kanaatlerini deitir. nk bununla hem nefsini krm, hem halka yumuaklkla ile muamele etmi, hem de kendini mazur gstermi olursun. Bylece onlar hak zerinde dim klmaktan ibaret bulunan maksadn da elde edebilirsin.
Dnya; sonu nimetleri giderip skntlar eken ve gdas insan mr olan bir dr-i fendr. Verir; fakat verdiini geri alr. taat eder; fakat itatinde bile bin hile gizler. Grnteki gzelliine aldanan hsranda kalr. Akll kimse, gnahlarn tevbe ile rtendir. Cmert, ktlk yapana iyilikle karlk verendir.
Adalet; imann badr, ihsann birletii noktadr ve imann en yksek mertebesidir. lim; sz iine uygun olandr. lim ilme doymaz. Hikmet; aklllarn bahesi, ermilerin mesiresidir, gezinti yeridir. Akll; ehvetten uzaklaan, ahireti dnya ile deimeyendir. Akll, yalnz ihtiyac kadar ve delille konuur, sadece ahiretinin slah iin alr. Akll, gnahlardan saknr, ayplardan uzak durur. Cmertlik gnahlar siler, kalblere sevgi eker. Cahil; dayakla uslanmaz, nasihatlerden payn almaz. lim; insan akla gtrr, kim ilim renirse akllanr. lim; ruhu ihya eder, diriltir. Akl aydnlatr, cehaleti ldrr. Zulm; ayaklarn kaymasna, nimetin yok olmasna, milletlerin helakine sebep olur. Gerek mminin sevgisi, kzmas, bireyi almas, yapmas ve terki, hep Allah iin olur. Kmil mmin gizli kreder, belaya kar sabreder, mit hlinde iken bile korkar. Akll kimse, ibadetle, nefsin arzusuna kar gelendir. Cahil kimse, gnah ileyerek nefsin arzusuna uyandr. Allaha kavumak, kt insanlardan uzak durmakla olur. htirasl kimse, btnyle dnyaya malik olsa bile, yine fakirdir. Doruluk, slmn direi, imann desteidir. Allahn azabndan korkmak, mtteklerin, takva sahiplerinin iaretidir. Dinin esas, emaneti yerine vermek, sznde durmaktr. Haset eden daima hastadr, cimri insan, daima fakirdir.
Hikmet, her mminin kaybettiidir, onu mnafklarn aznda olsa dah alnz. Hasetilerin en ehveni, haset ettii kiinin elindeki nimetlerin yok olmasn ister. lim, insan Allahn emrettii eylere gtrr, zhd ise o eylere eriilmesini kolaylatrr. Korkaklk, ihtiras ve cimrilik, Allaha kar kt zannn bir araya getirdii kt arkadalardr. Mal, harcand kadar sahibine ikramda bulunur. Kiinin yapt cimrilik kadar ona ihanet eder. Mal ve ocuklar, dnya hayatnn zinetidirler. Salih amel de, dnyadan ahirete gtrlen mahsuldr.
"Sabr iki ksmdr: Sevmediin eye sabretmek ve sevdiin eye sabretmek. Sabr, en gzel iman kisvesi ve insanlarn en erefli ahlkdr. ek, phe, yakni bozar, iman yok eder. Mrvvet; insann, kendisini lekeleyecek eylerden kanmas ve gzellik kazandracak eylere yaklamasdr. Cmertlik ve cesaret, erefli maksatlar olup, Allah tel bunlar sevdii ve denedii kiilere ihsan eder. Skntya kar sabretmek, bolluk anndaki afiyetten daha efdaldir. Mmin, baktnda ibret alr. Bir ey verilirse, kreder. Musibet ve belaya urayacak olursa, sabreder. Konuacak olursa, Allah tely hatrlatr. Akll, iyiliklerini canlandran, ktlklerini ldrendir. Tl-i emel [Fazla yaama arzusu], serap gibidir, bunu gren su sanp aldanr. yilii tamamlamak, yeniden balamaktan daha hayrldr. Kendi nefsinden raz olan, aldanmtr. Ona gvenen, marur ve yolunu armtr. Gerek dost, aybn grp nasihat eden, gyabnda seni koruyan ve seni kendisine tercih edendir. Ahmaklk; hereyi fuzuliymi gibi hie saymak ve cahil insanlarla arkadalk kurmaktr. Allah iin dost olan, kiiye doru yolu gsteren, fesattan uzaklatran ve ibadetlerinde yardmc olandr. Fazilet; ok mal ve byk ilerle deil, gzel kemliyet ve hayrl ilerle olur. slmiyet, teslimiyettir. Teslimiyet, yakndir. Yakn, tasdktir. Tasdk, ikrardr. krar, eddr, yerine getirmektir. Ed ise ameldir. Fazilet, en iyi maldr. Cmertlik, en gzel mcevherdir. Akl, en gzel zinettir. lim, en erefli meziyettir. Adalet, halkn dirlii ve dzeni, idarecilerin ss ve gzelliidir. Akll kimse; dilini kt sz ve gybetten koruyan; mmin, kalbini ek ve pheden temizleyendir.
Akl, mminin dostu; ilim, veziri; sabr, askerlerinin komutan ve amel ise silahdr. man ile amel, ikiz karde olup, birbirinden ayrlmazlar. Haset edenin sevgisi szlerinde grlr. Kinini ilerinde gizler. Ad dost, fiili dmancadr. Yumuak bal olanlar; en sabrl, derhal affedici ve en gzel huylu olan kimselerdir. Allah teldan hay etmek, insan cehennem azabndan korur. Gaflet, insana gurur getirir, helake yaklatrr. Mmin, dnyaya ibret gz ile bakar. htiyac iin karnn doyurur. Dnyadan konuulduu vakit, nefret ve tenkit kula ile dinler. Fazilet, gc yettiinde affetmektir. Hay ve cmertlik, ahlklarn en efdalidir. Kt insan, hi kimseye iyi zan beslemez. nk o, herkesi kendisi gibi grr. Kmil olan kimse, akl, arzu ve isteklerine galip gelendir. Sz ila gibidir. Az faydal, ou zararldr.
Sadk ve kanaatkar adamlar kendine srda edin. Eer bunlar seni alklamazlar ve yapmadn bir takm ileri sana isnad ile keyfini getirmezler ise bunu da anlayla karla. Zira alka ve yersiz vgye msamaha etmek insan byklenmee sevkeder. Sakn insanlarn iyisi ile kts, senin yannda bir olmasn. Zira onlar bylece eit grmek bir tarafta iyileri iyilikten souturken ktlerin de fenala olan meylinde onlara cesaret verir.
darecilere her devirde geerli tavsiyeler 2.4.2001 Abdullah bin Thirin tavsiyeleri: Abdullah bin Thir, Abbs halifesi Memn zamannda vli idi..Horasanda vli olan Abdullahn babas Thir, olunun Rakka vliliine getirildiini renince, tecrbelerinden istifade ederek, bir idarecinin nelere dikkat etmesi, siys ve dier hususlarda hangi kidelere riyet etmesi cb ettiini ihtiv eden uzun bir mektup yazarak, oluna gnderdi. nsanlarn ok holanp, elden ele dolatrdklar, nihyet halfeye kadar ulatrdklar ve halfenin beenip, oaltarak btn vallere gnderdii bu mektup zetle yledir: Ey olum, unu iyi bil ki, Allah tel emrettii eylerden seni hesba ekecek ve yaptn ilerin; mkft veya cez olarak, karln verecektir. O hlde aklnla, zihninle, basretinle, her eyinle, Hak telya verecein hesba hazrlanmaya ynel. Hibir megliyet bu mhim farz terketmene ve geveklik gstermene sebeb olmasn. nk bu, her eyin badr. Bir ile karlatn zaman, nce Allah teladan korkarak istihrede bulun ve Reslullah efendimiz vstasyla bildirdii emir ve yasaklarna bal kalarak yapmaya al. Bu iin, Allah telann senin hakknda, rz olduu, beendii ekilde meydana gelmesini nasb etmesi iin Ondan yardm iste! Sana yakn olsun, uzak olsun, holandn ve holanmadn bir hususta herhangi bir kimseye mumele ederken, sakn adletten ayrlma. Btn ilerinde orta yolu tut. tidlli olmak, orta yolda bulunmak ok takdir edilmi, beenilmitir. Orta yolu tutmak, apak bir emniyet, fazlet ve gzellik olup, insan, istikmet sahibi olmaya ve hidyete sevkeder. Hak telnn yardm, muvaffakiyeti ve iki cihan sedeti ise, istikmet, hidyet zere bulunanlaradr. Btn dny ilerinde orta yol zere bulun. Bil ki, dny ilerinde orta yol zere bulunmak, kiinin izzet ve erefini arttrr. Gnahlardan korur. Ayrca sen, kendini ve berberinde bulunanlar, ancak orta yolu tutmakla koruyabilir ve ilerini dzeltebilirsin. Orta yolu tut ve buna riyet eyle. Bylece ilerin tamam olur, gcn, kuvvetin artar. Sana tbi olan insanlardan, yaknnda bulunanlar ve uzanda olanlar, dzelip slh olurlar. Delilsiz kimseyi sulama! 3.4.2001
Abdullah bin Thirin idarecilere tavsiyeleri: Kendisine vazife verdiin hibir kimseyi herhangi bir eyden dolay, durumu iyice aratrmadan evvel, katyyen bir su ile ithm etme. nk, tertemiz kimselere ithmlarda ve kt zanda bulunmak, byk gnahdr. Arkadalarn ve yaknlarn ile ile alkal ilerinde iyi zanda bulun. Onlara s-i zanda, yani kt dncede bulunmaktan kan. Bu davrann, onlarn iyi yetimelerinde sana yardmc olur. Allah telann dman olan eytan, yaptn ilerde, holanacak bir ey bulamasn. nk sende azck bir zayflk
bulmas, s-i zann ve hayatnn tadn karacak olan gam ve kederi gnlne sokmak iin kfidir. Bununla berber, yaknlarna hsn-i zannn ve emrin altnda bulunanlara olan yumuakln hibir zaman ilerini tkibe, sorup aratrmana, dostlarn ilerini hlletmene, maiyetindekileri gzetmene, onlar dikkatle tkib etmene mni olmasn. Allah telnn hakkna mutlaka riyet et. Sululara mstehak olduklar cezay da vermekten geri durma. Bunu ihmal etme ve katiyyen geveklik gsterme! Sululara, cezlarn vermekte gecikme. Aksi hlde bu gecikmen, iinde bulunduun hsn-i zann bozup, yok eder. Bu hususlara bildirilen ekilde riayet eylersen, dnin korunmu ve mrvvetin tamamlanm olur. Verdiin her hangi bir sz mutlaka yerine getir. Hayrl bir ey vdettiinde, gecikmeden yap. Dim iyilik yapmaya, iyilik shibi olmaya ynel! Sana iyilik yapanlara karlk, iyilik mukbelede bulun. daren altnda bulunanlarn ayp ve kusurlarn grmezlikten gel. Lisnn yalan szden ve yalanc hitlikten uzak tut ve byle yalanclara, yalanc hitlere buzet. Ayrca nemmmlardan yani sz tayanlardan uzak dur, onlardan alkan kes. lerinin, banda veya sonunda fesada urayp bozulmas, yalanclarn sana yaklamalar ve sana yalan sylemeye cret etmeleri ile balar. nk yalan, gnahlarn badr. Nemme, sahibini selamete erdirmez. Nemmm, yani koucu ile arkadalk edenin de ba selmete ermez. Ayrca, koucunun szlerine uyarak hareket eden kimsenin hi bir ii rast gelmez.
gnahlarn hepsi Allah telnn emirlerini yapmamak olduundan byktr. Bz gnahlar bzlarna gre daha byktr. Hasedciye hi meyletme. Fsk ve fcire, aktan gnah ileyenlere merhamet gsterme. Nmete nankrlk edene iyilikte bulunma. Dmana yaltaklk etme. Sz tayan koucunun sylediklerini tasdik etme. Hini emin kabul etme. Fsklarla dostluk kurma. Azgn ve sapk kimselere tbi olma ve onlara uyma. kiyzl olanlar medhetme. Hibir insan hkir, aa grme. Hakkaten ok muhta olup, senden bir ey istemeye geleni bo evirme. Btla hi kulak verme. Mziplik ederek insanlar gldrenlerle alakadar olma. Aksi hlde, sen de onlar gibi ciddiyetsiz, hafif merepli olursun.
lerin sana ahreti unutturmasn! 5.4.2001 Abdullah bin Thirin idarecilere tavsiyeleri: hrete hazrlanmak hussunda geveklik, tembellik gsterme. lerin sana ahreti unutturmasn. Gnlerini, bakasna kzarak, onlar azarlayp lnet ederek ve gizli gizli sr, sz tayarak, herkesin gizli hllerini aratrarak geirme. Kendisine msmaha ederek veya ondan korkarak zlimin zulmne gz yumma. hirette grecein mkaft, alacan sevab, dnyada dnylk olarak bekleme. Devaml olarak, fkh limleri ile istire et. Kendini yumuak huylu eyle. Tecrbe shiplerinin, akl ve hikmet ehlinin ve gr keskin olanlarn fikirlerinden istifade et. stire ettiin kimselerin arasna mslman olmayanlar ve cimrileri katma. Zararlar faydalarndan ok olan bu kimselerin szlerini dinleme. Divnlarndaki kaytlardan ve yazl olduklar dier yerlerden askerlerinin durumlarn incele. elerini bol eyle.yi bil ki, Allah tel indinde hibir ey, adletle hkmetmek gibi deildir. nk adletle hkmetmek, Allah telnn yle bir terzisidir ki, yeryzndeki btn hller onunla tartlr. Hkmde ve amelde adletin kim olmas, bu terzi iledir. Bylece insanlarn durumlar dzelir. Yollarn emniyeti salanr, mazlum hakkn alr, dier insanlar da haklarn kolayca alrlar. Bylece hayat gzelleir. tat hakk f olunur. Yni herkes itatkr olur. Allah tel fiyet ve selmet ihsn eder. Bylece din kim olur, her tarafta dnimizin emir ve kidelerine uyulur. Allah telnn emri hussunda ok dikkatli, pek hassas davran. Ayp ve fesd olan ilerden, iftirdan ok sakn. Su sahiplerine, Allah telnn emrettii cezlar ver. Aceleci olma. Bakalarn rahatsz etmekten, sknt ve znt vermekten uzak ol. Rzkna kanat eyle ki, gnln rahat olsun. Gayretin, alman kararl, istikrarl olsun. Tecrbelerinden istifde eyle. Sustuunda ok dikkatli, uyank ol! Konutuun zaman, doruyu syle. Vdinden dnme. uursuzca davranma. Gadap ve kzgnlkla amel etme. vnp kibirlenme. Kendini beenme. mararak, gururlanarak yrme. Hafif, basit olanlarla, Hakk tanmayanlarla, maln lsz savuran chillerle dp kalkma. Hasma kar da insafl ol! 9.4.2001
Abdullah bin Thirin idarecilere tavsiyeleri: Hasma kar da insafl ol. pheli, tereddtl hllerde dikkatli, ihtiyatl, yava hareket eyle. Bir eyin delline iyice ula, delli iyi tespit et ki, hkmn kat
ve salam olsun. Maiyetinden birisini cezlandrman cb ederse, herhangi bir himye, msmaha ve ayplaycnn ayplama ihtimli, cez vermene mni olmasn. yi tespit et, acele etme. Temkinli davran. Dikkatli bak, kontrol eyle. Tedbirli ol ve iyi dn. Grdklerinden ibret al. Rabbine kar tevz zere bulun. dren altnda bulunanlarn hepsine yumuak mumele eyle. Nefsine, Hakk hkim kl. Haksz yere, haram olarak kan aktmaya kalkma. nk bu, Allah katndaki sularn byklerindendir. Onlara bir memur tayin edecein zaman, gr, tedbir ve tecrbe sahibi, iinin ehli, idarecilii bilen, namuslu, drst kimseleri tayin et. Erzak hussunda halkna bolluk sala. Zr bu, sana dayanan, zerine aldn vazifenin cb olarak yerine getirilecek haklardandr. Hibir megliyet seni, bu vazifenden alkoymasn ve hibir mni seni bu ileri yapmaktan uzak tutmasn. dren altnda bulunun yerlere vazifelendirdiin kimselerin almalar, hl ve giditlar hakknda sana bilgi yazp bildirecek emin kimseler gnder. Bylece vazifelendirdiin memurlarn almalarn tkib et. Memurlarna bir i buyurmak gerekince, istediin iin sonunu iyi dn. ayet bu iin kbetinde, selmet, emniyet ve fiyet grrsen ve bu iten gzel netce, nashat, iyi karlk umarsan, yap. Aksi hlde vazge. O i hakknda, ilim ve bsiret shiplerine dan. Kii sonunu dnmeden bir i yapmaya kalkarsa, kendini tehlikeye att gibi ileri de bozulabilir. Bu sebeple her iinde ihtiyatl ol. Bu gnk iini, yarna brakma! Kendi iini kendin yapmaya al. Yarnki gnde karlaacan iler ve hdiseler, yarna braktn ileri yapmana mni olur. Bil ki, gn, getii zaman, iindekileri de birlikte gtrr. Bugnk iini yarna brakrsan, yarna iki gnlk ii biriktirmi olursun. Bu ise seni ok megl eder, sonra hi birini yapamazsn. Ama her gnn iini o gnde yaparsan, kendini ve bedenini rahatlatm, sultnnn ilerini de muhkem etmi olursun. Beraber olduun, yanna girip kan kimselerin senin nazarnda en hayrl ve kymetlisi, sende grd bir kusuru, korkmadan ve ekinmeden, tenh bir yerde sana syleyebilen kimse olsun. Bylelerinin sana olan sammiyeti, muhabbeti elbette yapmack ve gsteri deildir.
alarak, mstehab olan vakitlerinde, btn db ve erknna riyet ederek cematle klmaktr. Bundan baka, namazda okuduun yet-i kermeleri, acele etmeden, edeble oku. Namazn rk, secde ve dier erknn, tam bir sammiyet, ihls ve teslmiyet ile f et. Yaplan btn iyi ilerin, hatt dier btn ibdetlerin, namaz gzel ve dzgn klabilmek iin olduunu untma. Bu hssta en ufak bir geveklik, tembellik gsterme ve kat'iyyen ihmlkr davranma. Bil ki, btn ilerin dzenli olmas namaza baldr. Namaza bu ekilde devm eden, her ktlkten uzaklar. nk Allah tel melen; "Doru klnan namaz, insan fahdan ve mnkerden her hlde uzaklatrr" buyurdu (Ankebt sresi: 45). Hem, berber olduun kimseleri de namaza tevik et! Be vakit namazdan sonra yapman cbeden en mhim husus, Reslullah sallallah aleyhi ve sellemin snnet-i seniyyesine smsk sarlmak ve O'nun ahlk ile ahlklanmaktr. Btn ilerinde orta yolu tut. tidlli olmak, orta yolda bulunmak ok takdir edilmi, beenilmitir. Orta yolu tutmak, apak bir emniyet, fazlet ve gzellik olup, insan, istikmet shibi olmaya ve hidyete sevkeder.
unu iyi bil ki, mlk Allah telnndr ve onu dilediine verir. Dilediinden ise ekip, geri alr. Sana yakn olup, nmetlere bol bol kavuanlar, Allah telnn bu nmet ve ihsnlarna nankrlk ederler, kfrn- nmette bulunurlarsa ve bu nmetlerle vnp byklenirlerse, o nmetlerin elden kmas ve ceznn gelmesi abuklar ve hibir ey o kadar sratli deildir.
kim olur, kuvvet bulur. Ayrca bu davrannla kalplerinin ball ve emrine itatleri fazlalar. Unutma ki, bir hkmdar; askerine ve emri altnda olanlara merhametli ve adletli davranr, onlar koruyUp gzetir, insaf, yardm, efkat ve iyilikle mumele eder ve kendilerine bolluk temin ederse, bu hli, sadet olarak ona kfidir. htiya ierisinde bulunan insanlarn haklarn aratr. Geim yklerini zerine al, durumlarn dzelterek skntya dmelerini nle. Bundan baka fakirlerin, miskinlerin, durumunu sana kadar getirmeye muktedir olmayanlarn hakkn aramada bizzat alkadar ol. Gizli meselelerini, skntlarn ren. Allah telnn izni ile hllerini dzelt. Hastalarn barnp tedvi grecekleri hastneler yap. Onlara iyi bakp, hizmet edecek, efkatli davranacak hizmetiler ve hastalar gzel muyene ve tedvi edecek tabibler tyin eyle. lerin okluu sende bkknlk meydana getirmesin ve insanlarla megl olmana mni olmasn. nsanlarn yanna gelmelerine, sk sk msde eyle. Ulalamayan insan olma! Onlarla gr, kendilerine skinlik gster. Merhamet kanatlarn onlara a. Sevindiini onlara gster. Bir ey istemekte ve konumakta kendilirene yardmc ol. Onlara kar efkatli, merhametli ve cmerd ol. Verdiini; zmeden, baa kakmadan, cmertlikle, gnl akl ile ver ve karln yalnz Allah teldan bekle. Bu ekilde verilenlerin, Allah telnn izniyle ok krl, kazanl bir ticret olduunu bil. Grdn dnya ilerinden ve senden nce, gemi asrlarda yaayan helk olmu milletlerdeki bakan ve hkmdrlarn hllerinden ve kbetlerinden ibret al. Sonra dninin hkmlerine uyarak, dninin ve kitbnn kim olmas iin gayret edip, her hlinde Allah telnn emrine smsk sarl. Bunlara mugyir ve Allah telnn gadabna sebeb olan eylerden uzak dur. Btn bu nashatlere riyet edersen, beenilen, dmanlarn gznde bile adletinden rz olunan; btn ilerinde, adlet, kuvvet, tedrik shibi kymetli bir idreci olursun. O halde, bu husslar yerine getirmeye gayret eyle ve hibir eyi buna tercih eyleme ki, Allah telnn izni ile iinin sonunda medholunmaya lyk olasn.
rahmetini bol bol gndersin; dmanlarn, hasmlarn ve sana ba kaldran, haddi aan azgnlar helk etsin. Sana ve emrin altndakilere fiyet ihsn etsin. eytan ve eytann vesveselerini senden uzak eylesin. zzet, kuvvet ve yardm ile iini yksek eylesin. Muhakkak Allah tel kullarna yakndr ve onlarn dularn kabl edicidir. Abdullah bin Thir, hriclere kar askerlerini savaa tevk iin yle hitb etti: Sizler, Allah telnn dnine hizmet eden, dninin emirlerini yapp haramlarndan saknan, insanlar, Allah telnn yaplmasn emrettii ipine, yni Kurn- kerme ve emirlerine dvet eden, dninin bekisi bahtiyr kimselersiniz. O hlde, dmanlarnzla, yeryznde fesd karan, azgn, takn ve Ehl-i snnet ve cemat yolundan ayrlan, dninden kan kimselerle mcadelede Allah teldan zafer ve yardm isteyiniz. Zr Allah tel, Kurn- kermde melen buyuruyor ki: Ey mn edenler! Eer siz, Allah telnn dnine yardm ederseniz, O da size yardm eder ayaklarnz sbit klar. yleyse sabr, snanz olsun! Sabrla istediiniz yardma kavuursunuz. nk sabr, Allah telnn size haber verdii muhkem bir kale, giyilmesini emrettii salam bir zrhtr.
Hatta braktklar onlara vebal getirecektir. Salnda da o mallarn muhfazas derdiyle megl olup, skntdayd. Ksacas lmeden nce de ldkten sonra da dnya mal skntdr.
hastaya benzer. Bu hastaya, doktor perhiz tavsiye ediyor. Bu hasta ise, perhiz yapmazsam doktora hi zarar olmaz diyerek perhiz yapmyor. Hastann perhiz yapmamasnn doktora zarar olmaz. Fakat bu kii, perhiz yapmayarak kendisine zarar vermektedir. Tabip, perhizi kendine faydas olduu iin deil, hastann hastalktan kurtulmas iin, yapmasn tavsiye etmitir. Bu hasta, doktorun tavsiyesine uyarsa ifa bulur; uymazsa lr gider. Tabibin bunda da hibir zarar olmaz. Cenab- Hakkn emir ve yasaklarnn faydalar insanadr. 6 lul-azm Peygamber, 313 Resul ve 124 binden ziyade Nebinin gayelerine heflerine baktmzda, iyi insan, iyi aile ve iyi cemiyet meydana getirmek maksadn gryoruz. Baka bir ifade ile sylemek gerekirse, insanlarn dnyada huzur ve skun ierisinde yaamalar, ahirette de ebedi saadete kavumalar hedeflenmitir. te Allah tealann ve Resul-i Ekreminin emir ve yasaklarnda gaye, maksat, hedef budur. Kuran- kerimde Zriyt suresinin 56. ayet-i kerimesinde: Ben, cinnileri ve insanlar, ancak beni tansnlar, bana ibadet etsinler diye yarattm buyurulmaktadr. Sevgili Peygamberimiz: Akll kimse, nefsini hesaba eken ve lmden sonras iin amel ileyen (hazrlk yapan)dr buyurmulardr. Yine kendilerine insanlarn en iyisinin kim olduu sorulduunda: mr uzun olup, ameli gzel olandr cevabn vermitir. nsanlarn en ktsnn kim olduu sorulunca da: mr uzun olup, ameli kt olandr buyurmutur. Demek ki, yaamaktan maksat iyi iler yapmaktr. Bir kimsenin iyi veya kt olduu yapt ilerden anlalr. yinesi itir kiinin, lafa baklmaz, sz de bunu ifade etmektedir. Bir kimse ktlklerden kayor, iyi iler yapyorsa, o kiinin cennete gitme ihtimali oktur. Onun iin iyi kimselerle beraber olmaya almaldr. yilerle beraber olmak ve ktlerden kamak o nemlidir. Farsa bir beyitte: Her ku kendi cinsiyle uar; gvercin gvercinle, karga da kargayla denilmitir. Hadis-i erifte buyurulmutur ki: Allah tea, bir kula hayr murad ettii zaman, dinini kayran kimseler yannda almay nasib eder. erri murad edilen kul da, dinini kayrmayan ktlerin yannda alr. Bu mevzuda bizim ok gzel ataszlerimiz vardr. Bazlarn aada arzetmeyi faydal gryoruz: -Misinin yannda duran mis kokar, isinin yannda duran is kokar. -Kratn yannda duran, ya huyundan ya suyundan alr. -zm zme baka baka kararr. -Krle yatan, a kalkar. -Arkadan syle bana, kim olduunu syleyeyim sana. Ayet-i kerimede yle buyurulmutur: Ey iman edenler! Allahtan korkup (ktlklerden) saknn ve sadklarla (dorularla) beraber olunuz. (Tevbe suresi: 119) Hadis-i erifte de Kii, arkadann dini zeredir. Herhangi biriniz, kiminle arkadalk ettiine baksn buyurulmutur. Dier bir hadis-i erifte ise: yi arkadan misali, misk satcsna benzer; eer sana ondan bir ey isabet etmezse, hi olmazsa gzel koku siner. Kt arkadan misali de, krkye benzer; eer sana ondan kvlcm sramazsa, kt koku siner buyurulmutur.
kfirleri de, tatl ve yank szlerle, hleli mantklarla, kendilerinin doru yolda olduklarn, insanlar iyilie, saadete ardklarn bildiriyorlar. Eb Amr bin Necd buyurdu ki, Kendisi ile amel olunmayan ilmin, sahibine zarar, faydasndan daha oktur. Btn saadetlerin yolu islmiyettir. Kurtulu yolu, Reslullahn izinde olmaktr. Hak ile btl ayran almet, Reslullaha uymaktr. Onun dnine uymyan her sz, her yaz ve her i kymetsizdir. Hrika, alkla ve riyzet ekmekle hsl olur. Yalnz mslmanlara mahss deildir. Evliynn byklerinden Eb Sa'd Eblhayr hazretlerine sordular. Filanca kimse su stnde yryor. Buna ne dersiniz? Bunun kymeti yoktur. rdek ve kurbaa da suda yzer dedi. Filan adam havada uuyor dediler. Sinek ve aylak da uuyor. Sinek kadar kymeti var dedi. Filan kimse, bir anda ehirden ehre gidiyor dediler. eytan da, bir solukta arktan garba gidiyor. Byle eylerin dnimizde kymeti yoktur. Merd olan, herkesin arasnda bulunur. Alveri yapar, evlenir. Fakat, bir an Rabbini unutmaz, gnah ilemez buyurdu. Hadis-i erifte, Gnah ilemek, insan kfre srkler buyuruldu.
Kalbin temiz olmasnn almeti 25.11.2001 Abdllah ibni Mbrek hazretleri buyurdu ki, Mstehablar yapmakta gevek davranan, snnetleri yapamaz. Snnetleri yapmakta geveklik de, farzlarn yaplmasn zorlatrr. Farzlarda gevek davranan da, marifete, Allah telnn rzasna kavuamaz. Allah telnn emir yasaklarn yerine getiren ancak Onun rzasna kavuur. Kalbi temiz olur. Evliynn byklerinden Eb Ali Rodbr hazretlerine sordular: Bir kimse, her trl gnah iliyor sonra da Kalbim temizdir. Sen kalbe bak diyor. Buna ne dersin dediklerinde, onun gidecei yer Cehennemdir, haram ileyenin kalbi temiz olmaz, buyurdu. Bidat ileyenin yani Resulullahn yolundan, snnetinden ayrlann da kalbi temiz olmaz. nk, hadis-i erifte, Bid'at sahipleri Cehenneme gideceklerdir buyuruldu. Bir hadis-i erifte, Bid'at ortaya karan ve bunu yapan kimseye eytan ok ibdet yaptrr. Onu ok alatr buyuruldu. Bidat, Reslullah efendimizin ve Eshbnn zamannda olmayp da daha sonra ortaya kan ve ibdet olarak yaplan eyler demektir. Yine hadis-i erifte, Allah tel, bid'at iliyenin oruclarn, namazlarn, haclarn, mrelerini, cihdlarn, farzlarn ve nfile ibdetlerini kabl etmez. Bunlar, yadan kl kar gibi islmdan karlar buyuruldu. Bu hadis-i erif, dinde reform, deiiklik yapan, mesel namaz, ezan radyo ile, hoparlrle okuyan, namaz vaktini minrede k yakarak bildiren kimselerin zuhr edeceklerini haber vermektedir. eyh ibni Eb Bekr Muhammed bin Muhammed Endls, buyurdu ki: Doruyu tan, doru ol! Kmil insann her ii, dnceleri, szleri, ahlk, Reslullaha tam uygun olur. nk, btn saadetlere, Ona uymakla kavuulur. Ona uymak, islmiyete yapmak demektir Bunun iin din ilerinde Resulullahn yolundan ayrlm, reformcu, bidat ehli, chil ve fsk olan din adamlarna danmamaldr. Dnyaya dkn olanlarla birlikte bulunmamaldr. Her ite, snnete uymal, bid'atten saknmaldr. Neeli zamanlarda, islmiyetin dna tamamal. Skntl anlarda, Allah teldan midi kesmemelidir. Her glk yannda kolaylk bulunduunu unutmamaldr. Neede ve skntda hli deimemeli, varlkta ve yoklukta ayn
hlde olmaldr. Hatt, yokluktan rahatlk duymal, varlkta sklmaldr. Olaylarn deimesi, insanda deiiklik yapmamaldr. .
buyurdu. Eb Muhammed bin Menzil, alp da tevekkl etmek, bir yere ekilip ibdet yapmaktan hayrldr buyurdu. Yimekte, imekte adaleti, yni orta hlde olmay gzetmelidir. Geveklik verecek kadar ok yimemeli. bdet yapamyacak kadar da, perhz etmemelidir. Evliynn byklerinden h-i Nakibend hazretleri buyurdu ki, yi yi, iyi al!. Szn ksas, ibdet ve iyilik yapmaya yardmc olan herey, iyi ve mbrektir. Bunlar azaltanlar da, yasaktr. Her iyi ite, niyete dikkat etmelidir. yi niyet olmadka, o ii yapmamaldr. slmiyete uymyanlardan, bid'at ve gnah ileyenlerden uzlet etmeli, yni bunlarla grmemelidir. Hadis-i erifte buyuruldu ki, Hikmet, on ksmdr. Dokuzu uzlettedir. Biri de, az konumaktadr. Byle insanlarla zarret kadar grmelidir. Vakitleri, almakla, zikir, fikir ve ibdetle geirmelidir. Elenecek zaman, ldkten sonradr. Slih, temiz mslmanlarla grmeli, onlara faydal olmal ve onlardan faydalanmaldr. Lzmsuz, faydasz szlerle, zamanlar zyi' etmemelidir. yi, kt, herkese, gler yz gstermeli. Fitne karmamal. Dman kazanmamaldr. Hfz- rznin, dostlara doru sylemeli, dmanlar gler yzle ve tatl dil ile idare etmelidir szne uymaldr. Af dileyenleri affetmelidir. Herkese kar iyi huylu olmaldr. Kimsenin szne kar gelmemeli. Mnkaa etmemelidir. Herkese yumuak sylemeli, sert sylememelidir. eyh Abdllah Bayal buyurdu ki, Tasavvuf, namaz ve oru ve geceleri ibdet etmek demek deildir. Bunlar yapmak her insann kulluk vazfesidir. Tasavvuf, insanlar incitmemektir. Bunu hsl eden, vsl olmutur. Evliynn baka insanlardan nasl ayrd edilebileceini, Muhammed bin Slim hazretlerinden sordular. Szlerinin yumuak olmas ve huylarnn gzel olmas ve yznn gler olmas ve ihsnnn bol olmas ve konuurken itiraz etmemesi ve zr dileyenleri affetmesi ve herkese merhametli olmas ile anlalr buyurdu.
inanmaldr. Hadis-i erifte buyuruldu ki, eyi yapan mslmann man kmildir: ilesine hizmet etmek, fakirler arasnda oturmak ve hizmetisi ile birlikte yimek. Bu eyin, mminlerin almeti olduu Kur'an- kerimde bildirilmitir. Selef-i slihnin, Allah dostlarnn hllerini renmeli, onlar gibi olmaya almaldr. Kimseyi gybet etmemelidir. Gybet yapana mani olmaldr. itince incinecei eyi, arkasndan syledii zaman, sz doru ise, gybet olur. Yalan ise iftir olur. Her ikisi de, byk gnahtr. Emr-i mruf ve nehy-i anil-mnker yapma, dinimizin emir ve yasaklarn yaymay det edinmelidir. Muhammed bin Alyn'a, Allah telnn rz olduu nasl anlalr dediklerinde, Tat etmek tatl ve gnah ilemek ac gelmesinden anlalr buyurdu. Fakir olmaktan korkarak, cimrilik yapmamaldr. eytan, insanlar fakir olursun diyerek ve fuha srkliyerek aldatr. Hadis-i erifte buyuruldu ki, ilesi ok, rzk az olup, namazlarn iyi klan ve mslmanlar gybet etmiyen, Kymet gn benim yanmda olur
keefler, btn hller ve btn ilimler, peygamberlerin yolunda bulunmak artyla, hrette ie yarar, yoksa Allah telnn peygamberine tbi' olmyanlarn yapt her iyilik dnyada kalr ve hretin harap olmasna sebep olur.
- Ey Allahn peygamberi, dnya sevgisine dalmamz sebebiyle bu hle geldik. - Dnyay nasl sevdiniz? - Bir annenin ocuunu kaybettii vakit, alad, bulduu vakit sevindii gibi, biz de dnya maln kaybettiimiz zaman alar, bulduumuz zaman ok sevinirdik. - Peki niin hep sen konuuyorsun, bakalar konumuyor? - Ben onlarn yannda bulunuyordum. Onlardan deilim. Onlar imdi ok feci bir ekilde azb grdklerinden cevap verecek hlleri yoktur. Ben Cehennemin bir kenarnda bekliyorum. Sonum ne olacak bilmiyorum. s aleyhisselma, - Bize Allahn sevgisini kazandracak bir ey ret dediklerinde; - Dnyadan nefret edin, o zaman Allah sizi sever, buyurdu. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: hretin sonsuz olduuna inanan kimsenin, bu dnyaya sarlmas ok alacak eydir. Dnya sizin iin yaratld. Siz de hret iin yaratldnz. hrette ise, Cennetten ve Cehennemden baka yer yoktur. Sizlerin fakir olacanz dnmyor, bunun iin zlmyorum. Sizden nce gelmi olanlara olduu gibi, dnyann elinize bol bol geerek Allah telya si ve birbirinize dman olmanzdan korkuyorum. Dnyay terk eyle ki, Allah tel seni sevsin. nsanlarn malna gz dikme ki, herkes seni sevsin. Dnya m'minin zindan ve ktlk yllardr. Dnyadan ayrlnca zindandan ve ktlktan kurtulmu olur.
En byk emeli dnyalk olduu hlde, sabaha kan kimse, Allah katnda bir kymet tamaz. Ayn zamanda, Allah tel onun kalbini drt eye mbtel eder. Eksilmiyen ard arkas gelmiyen tel, bitmek bilmiyen megle, zenginliine ulaamad fakirlik, asla sonunu getiremedii bo kuruntulardr. Ma'nevi ktlklerden kurtulup, basret sahibi olmak istiyen var mdr? yi biliniz ki, dnyaya heves edip uzun emeller peinde koanlarn, emelleri nisbetinde, Allah tel kalblerini kr eder. Ve basjretlerini balar. Uzun emller peinde komayp, dnyadan yz evirenlere ise, Allah tel renmeden ilim verir. Ve doru yola hidyet eder.
akrepler dolu bir plktr. Su gibi grnen bir seraptr. Zehirlenmi eker gibidir. Asl haraptr, elde kalmaz. Kendini sevenlere arkasna taklanlara hi acmayp en kt eyleri yapar. Ona tutulan ahlkszdr. Bylenmitir. klar delidir. Aldatlmtr. Onun grnne aldanan sonsuz felkete der. Tadna gzelliine bakan nihyetsiz pimanlk eker. Server-i kint buyurdu ki: Dnya ile hret birbirinin zdddr. Birbirine uymaz. Birini rz edersen teki gcenir. Demek ki bir kimse dnyay raz ederse, hret ondan gcenir. Yn hrette eline birey gemez. Allah tel bizi ve sizi dnyaya dkn olmaktan ve dnyay ele geirmek iin insanlk vazfelerini ineyenleri sevmekten muhfaza eylesin. Bu pek kt olan dnya nedir? Dnya, seni Allah tealdan uzaklatran eyler, demektir. Kadn ocuk, mal, rtbe, mevki dncesi Allah tely unutturacak kadar ar olursa, dnya olur. alglar oyunlar, (Mlyn) ile ynj faydasz, bo eylerle vakit geirmek (kumarlar, kt arkada, kt filimler, mecma ve romanlar) hep bunun iin dnya demektir. hrete faydas olmayan ilimler, dersler de hep dnyadr. Din ile dnyay birlikte kazanmak imknszdr. hreti kazanmak istiyenen dnyadan vazgemesi lzmdr. Bu zamanda dnyay tamamen terketmek kolay deildir. Hi olmazsa hkmen terk etmek yni terk etmi saylmak lzmdr. Bu da her ite islmiyete uymak demektir. Yiyecekte, iecekte, giyecekte ve ev kurmakta islmiyete uymak lzmdr. slmiyete uymakla znetlenen bir kimse, dnyann zararndan kurtulmu olur. Ve hreti kazanr. Dnyay byle hkmen de terk edemiyen kimse, mnfk demektir. mnl olmasn sylemesi hrette kendisini kurtarmaz. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: Dnya iki gndr. Biri sevin, biri de znt gndr. Bunlarn her ikisi de geicidir. yle ise geici olan dnyay brakp da geici olmyan hret ni'metlerine kavumak iin aln! Dnya iin dnyada kalacan kadar al, hret iin orada kalacana gre al! Allah telya muhta olduun kadar, itat et! Cehennem ateine dayanabilecein kadar gnah ile!
Dnyay anlyan onun skntlarndan zlmez. Dnyay anlyan ondan saknr. Ondan saknan nefsini tanr. Nefsini tanyan rabbini bulur. Mevlsna hizmet edene dnya hizmeti olur. Dnya insann glgesine benzer. Kovalarsan kaar, kaarsan seni kovalar. Dnya, klarna mihnet yeridir. Lezzetlerine aldanmyanlara ni'met yeridir. bdet edenlere, kazan yeridir. bret alanlara hikmet yeridir. Onu tanyanlara selmet yeridir. Ana rahmine nisbetle Cennet gibidir. hrete nisbetle plk gibidir. Hadis-i eriflerde buyuruldu ki: Dnya malndan, sarldnz, sakladnz herey yannzda kalmyacaktr. Sizden ayrlacaktr. Ancak Allah rzs iin yaptnz iyilikelr ve ibdetler sizinle beraber kalacaktr. Ey dem olu dnyada yaayacak kadar zarri miktara rz ol! Zr lecek olana bu azk kfidir. Dnya maln (kt maksatlarla) oaltanlar, alaklarn ta kendileridir. Onlar hrette aa makamlarda kalacaklardr. Bir kimse, dnyadan kard bireye zlrse, Cehenneme bin yllk yol yaklar. hretten kard bir eye zlrse, Cennete bin yllk yol yaklar. Dnyada ihtiyacndan fazlasn alan, bilmiyerek helkn alm olur. M'minin dnyalktan bireyi artarsa, Allah tel katnda derecesi azalr. Eskisi gibi kalmaz.
Fakir olsun, zengin olsun kymet gn herkes, keke dnyada lmiyecek kadar geimim olsayd, diye temenni edecektir. mmetimin ktlkleri dnya ni'metleri ile gdalanp, gbek bytenlerdir.
Dnyalktan yalnz hret az olacak miktarn almal fazlasn atmaldr. Yni dnyalktan, insan kendisini tehlikeden koruyacak, ibdetine yardm edecek kadar almaldr. Bylece kalb bedenin megalesinden kurtulunca, btn mevcdiyetiyle Allah telya ynelir, mr huzur iinde geer. Hads-i erfte, Altn ve gme tapnanlara la'net olsun buyuruldu. Dnya peinde komak, ehvetlerin peinde komaktan daha fendr. Mal, para peinde komak, Allah tealnn emirlerini unutturursa bundan byk felket olmaz. Byle kimse, kendisinin kulu olur. Kendine tapnr. Paeygamberimiz, Geen mmetlerin herbirine fitneler verildi. Benim mmetimin fitnesi, mal, para toplamak olacaktr. buyuruldu. Dnyalk peine derek hreti unutacaklardr. Dier hadis-i eriflerde de dnyann ne olduu yle bildirildi: Kim dnyalk peinde olarak sabahlarsa, Allah tel onun iini zorlatrr. Malzemelerini datr. Kendisini a gzl klar. Yoksulluu gznn nnde canlanr. Dnyadan da nasibinden fazla bir ey kendisine verilmez. Fakat hret dncesi ile sabahlyan kimsenin iini Allah tel kolaylatrr. Varln korur. Kalbini zenginletirir. Kendisi yz evirdii hlde dnyalk da kendisine tevecch eder, ynelir. Dnyay hrete tercih edeni, Allah tel eye mruz brakr. Kalbinden hi kmyan sknt, hi kurtulamad fakirlik ve doymak bilmiyen hrs. Allah tel dnyay sevdiine de sevmediine de verir. hreti ise yalnz sevdiine verir.
Biliniz ki, dnya hayat ancak, oyun ve mal kazanmak iin bo yere sknt, ekmek, elbise konak gibi ssler ve aranzda neseb ve makam vnmeleri, mal ve evldla iftihar etmektir. Bunlar una benzer ki, yamur tohumlar bitirdii zaman, iftiler onu grp hayret ve sevin iinde olurlar. Sonra sen onu bir fetten sararm, klm paralanm grrsn. "te dnya hayat byle abuk geer." dnya hayatn ve ssn beenenlere hrette iddetli azb vardr. Dnya znetini brakp hreti beenenlere Allah teldan magfiret ve rdvn vardr. Dnya hayat ancak, aldatc ve abuk geicidir. (Hadid-20) Mal ve evld dnya hayatnn ssdr. Bk olan, slih ameller, rabbinin katnda, mal ve evldlardan ve dnyalklardan iyidir. (Kehf-40)
s aleyhisselm buyurdu ki: "Siz dnya iin ok alyorsunuz. Hlbuki bu kadar almasanzda, Cenb- Hak rzknz verir. hret hussunda tembel davranyorsunuz. Hlbuki hrette mnsz, amelsiz rzk yoktur." Dnya ilerinde tevekkl etmek gerekir. Ahret iin ie tevekkl olmaz. Ne amel ilenirse ahrette sadece bunun karlna kavuulacaktr. Ne gariptir ki, insanolu, tevekkl etmesi gereken dnya ilerinde tevekkl etmiyor; gece gndz alyor; Ahret ilerine gelince, ibadet etmiyor Allah kerimdir, affeder diyor. Mesut olmak iin varlkl olmak art deildir. ok fakirler vardr ki, zenginlerden daha iyi daha mes'ud yaar. Allah tel kendisinden korkanlara, dinine sarlanlara ummadklar yerden rzk gnderir. Hads-i Kudsde, Ey dnya! Bana hizmet edene hizmeti ol! Sana hizmet edene glk gster! ve Y Rabb! Beni sevenlere hayrl mal ver. Bana dmanlk edenlere mallarn ve ocuklarn dman eyle! buyuruldu. Baz kimseler zamanlarndaki limlere, kendilerinin ok ibdet yaptklarn, fakat taddn duymadklarn sylediklerinde, eytann kz yannzdadr; bana elbette, kznn evine giderek, ziyret eder. eytan gittii yeri kartrr, bozar. eytann kz, dnya maldr. Kzn evi de sizin kalbinizdir. demilerdir. Dnya hi kimseye kalmam. Sultan da olsa kral da olsa gn gelince ekip gitmi. Beni srailden biri lmt. Bir kk ile iki olu kald. Kk taksimde anlaamadlar. Duvardan bir ses geldi. "Benim iin birbirinize dman olmaynz. Ben bir pdih idim. ok yaadm. Mezarda yzotuz sene kaldm. Sonra topramla anak, mlek yaptlar. Krk sene evlerde kullandlar. Krldm. Sokaa atldm. Sonra benimle kerpi yaptlar. Bu duvarn inaasnda kullandlar. Birbirinizle dmeyiniz. Siz de benim gibi olacaksnz" dedi. Hads-i erflerde yle buyuruldu: Dnyaya dkn olmak, insann hretine zarar verir. hretini seven dnyadan saknr. Bu byle olunca, siz bkyi fni zerine tercih ediniz! Dnyal azalt ki, hr yaayasn! Dnya ne gzel binektir. Ona bininiz ki, sizi hrete yetitirsin.
ve irfan yolunda yryecek miktardan fazla geim derdi olmyandr. Hasan- Basr hazretleri dnyay yle ifade eder: Dnya altndan olsa, elbet geicidir. hret topraktan bir mlek olsa, akll, olanlara devaml olan mlei geici olan altndan ok sevmek lzm olurdu. Nerede kald ki, abuk krlan mlek dnya ve devaml olan altn hrettir. bni Mes'ud hazretleri de dnyaya dkn olmann zararn yle bildirir: Dnya yalnz dostlarna deil. Allah dmanlarna da dmandr. Yni iyileri kt yola drmek, ktleri de daha ktye srklemek ister. Hads-i erflerde de yle buyuruldu: Bir kimsenin dert ve megalesi, dnya olursa, Hak tel fakirlii o kimsenin iki gz arasna kor ve o kimsenin dnyadaki btn abalarna boa karr, ilerini kmaza sokar. Bir kimsenin dert ve megalesi dnya olursa, Hak tel, onu bana komu olmasn haram eder. Ben, dnyann tamiri iin deil, harab edilmesi, yklmas iin gnderildim. Dnya iin zln, Allahna kar fkelenmi olur. Dnyann tatl eyleri hretin aclardr, aclar ise tatllardr. Hellndan olarak dnyal stnlk ve vlmek iin toplyanlar, kyamet gn Allah gadapl olarak bulurlar.
Kul, irfan makamlarnda ykseldike dnyann ona olan nefreti artar. Artk, o dnyay taleb de etse, dnya ona tevecch etmez. nk onun kalbinde dnya kendisine bir yer bulamaz. (Aliyyl-Havvas ) Allahn o bid ve zhid kullar ile sizin aranzda ok fark var. Onlar, dnya kendilerine tevecch etmiken ondan katlar. Size gelince, dnya size arka evirdii halde, siz onun peine dm gidiyorsunuz. Dnya yle bir yer ki, peygamberler a, hayvanlar tok dolam. (brahim bin Edhem) Dnyadan bir iyilik beklemeyin. Bir iyilik gelerse bunu, fazlalk bilin, kr bilin. (Hasan- basri)
Abdllah ibni merin rivayet etmi olduu hadis-i erifte Reslullah , Allah telnn indinde kymetli bir kimse bile olsa, bir kula (ihtiyacndan fazla) dnyalk az bir ey verilse, Allah telnn katndaki derecesinden bir miktr eksiltilir buyurdu. Eb Hreyre hazretlerinin rivayet ettii hadis-i erifte Peygamberimiz : Y Rabb! Muhammedin ilesinin rzkn kendilerine kf gelecek miktr kadar gnder diye du buyurdu. Bir hadis-i kudsde, Ey dem olu! mrn dnyay toplamakta harcettin. Cenneti hi istemedin buyurulmutur. Dnyada garb veya yolcu gibi ol ve kendini lm say! Mes'd o kimsedir ki, dnya onu terk etmezden nce, o dnyay terk etmitir.Yni gnlnden karmtr. Arzusu hiret olup, hiret iin alana Allah tel, dnyay hizmeti yapar. hiretin sonsuz olduuna inanan kimsenin, bu dnyaya gnl balamas, ok alacak eydir. Dnya sizin iin yaratld. Siz de hiret iin yaratldnz! hirette ise, Cennetten ve Cehennem ateinden baka yer yoktur. Sizlerin fakir olacanz dnmyor, bunun iin zlmyorum. Sizden nce gelmi olanlara olduu gibi, dnyann elinize bolbol geerek, Allah telya s ve birbirinize dman olmanzdan korkuyorum. Dnyaya dkn olma ki, Allah tel seni sevsin. nsanlarn malna gz dikme ki, insanlar seni sevsin! Dnya hayat, geilecek bir kpr gibidir. Bu kpry tezyn etmekle uramayn. Hemen geip gidin! Dnyaya, burada kalacanz kadar, hirete de, orada kalacanz kadar alnz! Dnya ile aramzda bir mnasebet yok. Zira ben dnyada, yaz gnnde binitiyle yola kan bir yolcu gibiyim. Yolcu, yolda bulduu bir aacn glgesinde bir miktar istirahat ettikten sonra glgeyi terkederek yoluna devam ettii gibi, ben de yoluma devam edeceim.
Kaza kadere raz olmayan... 29.5.2001 mam- Rabbani hazretleri dnya nimetleri ile ilgili bir nasihatnda yle buyuruyor: Dnyann hoa giden eyleri ve geici nimetleri ancak, bu parlak dine uymakta yardmc olduklar zaman, faydal ve hell olurlar. Dnya kazanc, hret kazanc ile birlikte olduu zaman ie yarar. hreti kazanmaya yardmc olmyan dnya nimetleri, ekerle kaplanm zehir gibidirler. Bunlarla, ahmak olanlar aldatlmaktadr. Allah telnn bildirdii tiryk ile bu zehirlere ilc yapmyanlara yazklar olsun! Bu ekerli, tatl zehirleri, dinin emirlerini ve yasaklarn yapmak glne katlanarak tedavi etmiyenlere ok acnr. Ksaca, dine uymak iin biraz alan, biraz harekete geen kimse, sonsuz olan kazanlara kavuur. Dinin emirlerine ve yasaklarna uymak ok kolaydr. Fakat az bir gaflet ile ve geveklik ile de bu sonsuz nmetler elden kar. Uza gren, doru dnebilen akl sahibinin, bu parlak dine uymas lzmdr. Ceviz ile kozalak ile oyuna dalarak faydal eyleri elden karan ocuk gibi olmamaldr.
Dnya iinizi yaparken, dine uymaya dikkat ederseniz, Peygamberlerin yolunda bulunmu olur, bu salam dni nrlandrm ve yaatm olursunuz! Hergn insann karlat herey, Allah telnn dilemesi ve yaratmas ile var olmaktadr. Bunun iin, irdelerimizi Onun irdesine uydurmalyz! Karlatmz hereyi, aradmz eyler olarak grmeliyiz ve bunlara kavutuumuz iin sevinmeliyiz! Kulluk byle olur. Kul isek, byle olmalyz! Byle olmamak, kulluu kabl etmemek ve sahibine kar gelmek olur. Allah tel, (Hadis-i kuds)de buyuruyor ki, Kaza ve kaderime rz olmyan, beenmiyen ve gnderdiim bellara sabr etmiyen, benden baka Rab arasn. Yeryznde kulum olarak bulunmasn! Dnya skntlarna dayanmak lzmdr. Sabr etmekten baka yaplacak ey yoktur. Allah tel, sevgili Peygamberine emrolarak, Ahkf sresinde, Peygamberlerden Ull'azm olanlarn sabr ettikleri gibi Sen de sabr et! Onlara azb verilmesi iin du etmekte acele eyleme! melindeki yet-i kerimeyi gnderdi. Sizler bu nmeti istemiyor, bundan kayorsunuz. Evet, hep tatl yimeye alm olan, if verici ac ilcdan kaar. Buna ne diyeceimi bilemiyorum. Y Rabb! Bizi, skntlarn sevaplarndan mahrum eyleme! Bunlardan sonra, bizi fitnelere drme!
Sahibinin, yaratannn beenmedii eyleri istiyen, ne kadar bedbaht ve zavalldr. Hereyi sahibinin izni olmadan kullanmak istiyor. Byle kimseler, utansn ki, dnyada, bu eylerin gelip geici sahiplerine sormadan bireylerini kullanmyor. Bu, hakk olmyan sahiplerin haklarn gzetiyorlar da, bunlarn hakk sahibi, beenmedii eyleri, iddetle, pek sk yasak ettii ve yapanlar ar cezlarla korkuttuu hlde, Onun szne iltift etmiyor, aldrmyorlar. Bu nasl mslmanlktr, yi dnmelidir!.
dmesi, daha fazla utan verici bireydir. O halde tutumumuzun irkinlii meydandadr. Bu durumu islam bykleri ok gzel szlerle ifade etmilerdir: Dnya geimini, yeme ve imeyi gaye edinmek, nice gafillerin kalbini her eit hayrdan alkoymutur. Halbuki, kulun, salnda kendi eliyle bir lira sadaka vermesi, ldkten sonra kendisi namna bakalar tarafndan bin lira sadaka verilmesinden daha hayrldr. (Yahya bin Muaz ) Biz demoullar aslnda Cennetten gelme bir nesiliz. eytan bizi aldatt da Cennetten u yokluk ve felket yurdu olan dnyaya kard. Akll olan, ayrld vatanna dnmedike sevinip kanmaz." (Vehb bin Mnebbih ) Kim dnyaya malik olursa yorgun der, kim dnyay severse ona kul olur, dnyann az yeter, ou da zengin yapmaz.(Vehb bin Mnebbih ) Kim dnya hakknda sana kar vnmek isterse, hemen dnyay onun boynuna vur, gitsin." (Hasan el-Basr .) Allah teala Davut aleyhisselama buyurdu ki Y Dvd, srloullarna de ki: Bu i nasl i? Hem dnyann fni olduunu bilirsiniz, hem de zalarnz dnyalk toplamak iin seferber edersiniz? Dnyay kendinize efendi edinmeyin ki, o da sizi kendisine kle etmesin. Servetinizi kaybolmayacak yerde toplayn. Zra dnya hazinelerine sahib olanlarn muhtelif fet ve felketlerle karlamalarndan korkulur. Ama Allahn hazinelerine sahib olanlar iin byle bir korku bahis mevzuu deildir. (Hz. sa ) Hasta adam, hasatl sebebiyle yemein tadn alamad gibi, dnyalk sahibi de dnya sevgisi sebebiyle ibadetin tadn alp zevkine varamaz. (Hz. sa ) Peygamber efendimiz, nnzde ok zor ve g bir yoku var. Ancak yk hafif olanlar onu aabilecektir. buyurunca, bu srada adamn biri: Y Reslllah, ben, yk hafif olanlardan m, yoksa ar olanlardan mym? diye sordu. Peygamberimiz, Yannda gnlk yiyecein var m? dedi. Adam: Evet , y Reslllah, yarnki yiyeceim de var, cevabn vermi. Bunun zerine Peygamber : Eer, yarndan sonrasnn azn da yannda saklam olsaydn, yk ar olanlardan saylrdn, buyurdu.
olmaktan kan. Zra dnyaya meyil balayp onun varlna sevinen kimseye mutlak srette dnyadan bir ktlk gelir. Bu dnyada bulunduu mddete keder ve zntlerin gelip atmasn garip grmemelidir. nk dnya ancak vasfnn gerektirdiini ve tabiatnn gereini izhar edip ortaya koyar. lmn hak olduunu bilen kimsenin nasl ferahladna, Cehennemin hak olduunu bilen kimsenin nasl gldne, dnyann deimekte olduunu gren kimsenin buna nasl bel baladna, kaderin hak olduuna inanan kimsenin nasl zldne amak gerekir. Resl-i Ekrem Dahhk bin Sfyn- Kullbye hitaben:Tuzlu ve baharatl yemekleri yeyip zerine st ien sen deil misin? diye sordu. Dahhk:- Evet, yledir, y Reslllah, deyince, Resl-i Ekrem: Bu yemekler nereye gidiyor, ne oluyorlar? diye sordu.Dahkk: Sonu malm y Resulllah, deyince, Resl-i Ekrem:te Allah tel dnyann sonunu demolunun yedii yemein sonuna benzetmitir.
slam byklerinin dnya ile ilgili szleri 6.6.2001 Allah tel bir kuluna hayr murad ettii zaman, ona dnyalktan bir miktar verir, sonra durdurur. Verdii tkenince yenisini verir. ayet o kul, dnyala kymet vermezse ona alabildiine bolluk da verir. (Hasan- Basr) Dnyalk ile kalbi sevinen kimse, hikmeti kaybetmitir. ehvetini ayaklar altna alan, eytan kendinden uzaklatrmtr. lmi, hevasna galib olan, zafere ulamtr. (Vehb bin Mnebbih) Dnya hakknda zhd ve kanaat sahibi olmak kadar eytann belini kran bir ey yoktur. (Hammd bin Zeyd) Dnya kalbe yerleince, hiret kalbden g edip gider. (Drn) Dnya tatl bir yeilliktir. Allah tel sizin ne yapacanz grmek iin sizi halife olarak bu dnyaya gndermitir. sriloullarnn ml vaziyeti dzelip refaha kavutuklar zaman, elbise, koku, zinet, ss, ev eyas ve kadnlarla zevke daldlar. (Hads-i erf ) Dnya, yeri olmayann evi, serveti olmayann maldr. Akl olmayan, dnyalk toplar, ilmi olmayan dnyalk zerinde husmet eder. Anlamayanlar dnyalk iin hased eder, tahkk imana sahib olmayanlar onun iin urap dururlar. (Hads-i erf ) Eb Said Hudrnin rivyetinde Resl-i Ekrem efendimiz,Hakknzda en ok korktuum, Allah telnn sizin iin yerden kard bereketlerdir, buyurdu. Bu hareketler nedir? sualine, Resl-i Ekrem: Dnya nimetleridir, diye cevab verdi. Hz. saya: Hi olmazsa barnabilecein kadar bir mesken edinsen diyenlere O: Eski harbeler bize yeter, demitir. Havrlerine de yle buyurdu: Ey Havrler, dnyalk iin alanlarn, dnin az ile dnyann selmetine raz olduklar gibi, siz de dnin selmeti ile dnyann azna raz olun.Ey iyilerden olabilmek iin dnyalk peinde koan insan, iyi bil ki, senin iin iyilik dnyay terk etmektedir. Ben kendimi, ryasnda houna giden ve gitmeyen eyleri gren bir adama benzetiyorum. Byle ryalar gren adam birden uyanverir. nsanlar da aynen bunun gibi bir nevi uykudadrlar. Env-i eit ryalarla uyanyorlar. ldkleri anda uyanrlar ve uykudan uyanan kimsenin ryasnda grdklerinden elinde bir ey olmad gibi, onlar da dayandklarnn hepsini kaybetmi olduklarn grrler. (Ynus bin Ubeyd) nsanlar uykudadr, ldkleri zaman uyanrlar.(Hads-i erf )
saks paras gibidir. Hem kymetsizdir, hem de abuk krlr. hret ise, altndan kupa gibidir ki, hem ok kymetlidir, hem de dayankldr, krlmaz. Hatt hi tkenmez. Dnya ticretinin hrete yaramas iin ve Cehenneme srklememesi iin, ok uramak lzmdr. nsann sermyesi, dni ve hretidir. Bu sermyeyi kaptrmamak iin, ok uyank olmak lzmdr Dnya ileri, hret iin almaya mani olmamaldr. Mnfkn sresi, dokuzuncu yet-i kerimesinde melen, Mallarnz ve ocuklarnz, Allah tely, htrlamanza mani olmasn! buyuruldu. Halfe mer buyurdu ki, Ey tccrlar! nce hret rzkn kazann! Sonra dnya rzkna aln!. Ticretle megl olan byklerimiz, sabah ve akamlar hret iin alr, Kur'an- kerim okur, ders dinler, tevbe ve du eder, ilim renir ve genlere retirlerdi. nsanlarn amellerini yazan ikier melek, her sabah ve akam deimektedir. Bir hadis-i erifte buyuruldu ki, Melekler insanlarn amel defterlerini gtrdkleri zaman, banda ve sonunda iyi i yazl ise, gn ortasnda yaplanlar ona balarlar. Yine buyurdu ki, Gndz ve gece melekleri, sabah ve akam, gidip gelirken birbirleri ile karlarlar. Hak tel ( giden meleklere), kullarm nasl braktnz? buyurur. Y Rabb! Namazda bulduk ve namaz klarken braktk, derler. Allah tel da, hit olun, onlar affettim buyurur. Kimseye bk deildir, mlk-i dnya sm zer, Bir harap olmu kalbi, tmr etmektir hner. Buna fn dnya derler, durmayp, dim dner. dem olu bir fenerdir, kbet birgn sner!
Byle kimse, kendisinin kulu olur. Hadis-i erifte, Geen mmetlerin herbirine fitneler verildi. Benim mmetimin fitnesi, ml, para toplamak olacaktr buyuruldu. Dnyalk peine derek, hreti unutacaklardr. Eskiden Mslman tccrlarn kalbi hep Allah ileydi. Ezan sesini duyunca, iini hemen brakp, cmiye koarlard. Byklerimiz, Ticretleri, satlar, Allah tely unutmalarna sebep olmaz yet-i kerimesine mna verirken diyor ki, demirciler vard. Demir derken, ezan okununca, ekici kaldrm iken, demire vurmaz, brakp namaza koarlard. Ve terziler vard. neyi sokunca, ezan okunsayd, o hlde brakp, cemaate koarlard.
Allah tel, bizlere, nefslerimizi, bu huyundan vazgeirmei, yanl yoldan, doru yola evirmeyi emir buyuruyor. Bu vazfemizi baarabilmek iin, onu bazan okamamz, bazan zorlamamz ve bazan sz ile, bazan da i ile, idare etmemiz lzmdr. nk, nefis, yle yaratlmtr ki, kendine iyi gelen eylere koar ve buna kavumakta iken rastlyaca glklere sabreder. Nefsin, saadete kavumasna mani olan en byk perde, gafleti ve cehletidir. Gafletten uyandrlr, saadetinin nelerde olduu gsterilirse, kabl eder. Bunun iindir ki, Allah tel, Zriyt sresinde, melen, Onlara nasihat et! Nasihat, mminlere elbette fayda verir buyurdu. Senin nefsin de, herkesin nefsi gibidir. Nasihat ona tesr eder. O hlde nce kendi nefsine nasihat et ve onu azarla! Hatt, onu azarlamaktan hi geri kalma! Ona de ki: Ey nefsim! Akll olduunu iddi ediyorsun ve sana ahmak diyenlere kzyorsun. Hlbuki, senden daha ahmak kim var ki, mrn bo eylerle, glp elenmekle geiriyorsun. Senin hlin, u ktile benzer ki, polislerin, kendisini aradklarn ve yakalaynca, idam edeceklerini bildii hlde, zamann elence ile geiriyor. Bundan daha ahmak kimse olur mu? Ey nefsim! Ecel sana yaklamakta, Cennet ve Cehennemden biri, seni beklemektedir. Ecelinin, bugn gelmiyecei ne mlm? Bugn gelmezse, bir gn elbette gelecek. Bana gelecek eyi, geldi bil! nk, lm kimseye vakit tayin etmemi ve gece veya gndz, abuk veya ge, yazn veya kn gelirim dememitir. Herkese nszn gelir ve hi ummad zamanda gelir. te ona hazrlanmadn ise, bundan daha byk ahmaklk olur mu? Gnahlara dalmsn. Allah tel, bu hlini grmyor sanyorsan, kfirsin! Eer grdne inanyorsan, ok cretkr ve hayszsn ki, Onun grmesine nem vermiyorsun! O hlde, yazklar olsun sana ey nefsim! Dnyaya niye sarlyorsun? Btn dnya senin olsa ve dnyadaki insanlarn hepsi sana secde etse, az zaman sonra sen de, onlar da toprak olacaksnz! smleriniz unutulacak, htrlardan silinecek. Gemi padihlar hatrlayan var m? Hlbuki sana dnyadan az birey vermiler. O da bozulmakta, deimektedir. Bunlar iin, sonsuz Cennet nmetlerini feda ediyorsun. O hlde, yazklar olsun sana ey nefsim!
Belki inandn, fakat skntya gelemiyeceini syliyeceksin. Fazla skntya dayanamyanlarn, az bir zahmet ile, bu sknty nlemeleri lzm olduunu, Cehennem azbndan kurtulmak iin, dnyada zahmete katlanmann farz olduunu, demek ki bilmiyorsun. Bugn dnyann bir miktr zahmetine dayanamazsan, yarn Cehennem azbna ve hretteki zillet ve alakla ve tard olmaya, kovulmaya nasl dayanacaksn? Sonra tevbe ederim ve iyi eyler yaparm diyorsan, lm daha nce gelebilir, piman olup kalrsn. Yarn tevbe etmei, bugn etmekten kolay sanyorsan, aldanyorsun. Senin bu hlin, u talebeye benzer ki, dersine almayp, imtihan gn hepsini renirim sanr ve ilim renmek iin, uzun zaman lzm olduunu bilemez. Bunun gibi, pis nefsi temizlemek iin de, uzun zaman mchede etmek lzmdr. mr, bouna geince, bir nda, bunu nasl yapabilirsin? htiyrlamadan nce genliin, hasta olmadan nce shhatin ve sknt ekmeden nce rahatln ve lmeden nce hayatn kymetini niin bilmiyorsun? O hlde yazklar olsun sana ey nefsim!
Bir kimse, kymetli ve sonsuz dayankl bir mcevheri verip, bununla, krk bir saks satn alrsa, ona nasl glersin? te dnya, alnan saks gibidir. Onu krld bil ve ebed cevheri, elinden kt bil ve sana pimanlk ve azb kald bil!
bize gster ve onlardan saknmamz nasip et! nsanlarn en stn hurmetine bu dmz kabl buyur!). yi dnmelidir. Bu imtihann neticesinde ya ebedi Cehennem ya da Ebedi Cennet hayat olacaktr. Bunlardan birini semek, imdi bizim elimizdedir. Herkesin sonu, bu ikisinden biri olacaktr. Bundan kurtulmak imknszdr. Bunu dnmemek ve tedbr almamak, byk chillik ve cinnettir. Allah tel, hepimizi akla tbi olanlardan eylesin! Hesap gnnde, Allah tel, Kulum! Sana akl nrunu vermitim. Bunun ile, beni anlaman, bana ve Peygamberim Muhammed aleyhisselma ve Onun getirdii islm dnine man etmeni emretmitim. Gece gndz, dnya kazanc iin, dnya zevkleri iin altn. hirette bana gelecekleri hi dnmedin. Gaflet iinde iken, mevtin penesine dtn derse, ne cevap vereceksin? Evliyann byklerinden Abdlhakm-i Arvs hazretlerinin Cuma hutbesine balarken, minberde syledii Trke hutbesi yleydi: Frsat ganmettir. mrn tamamn faydasz ilerle telef ve sarf etmemek lzmdr. mrn tamamn, Hak celle ve alnn rzasna muvfk ve mutbk eylere sarf etmek lzm ve vcib ve lyktr. Be vakit namazlar, tdil-i erkn ile, cem'yyet-i btn ve cemaat ile ed edilmelidir. Ve teheccd namazlarn elden karmamal. Seher vakitlerini istigfrsz geirmemeli. Gaflet uykusuyla holanmamal, huzz- cile ile magrr olmamal; tezekkr-i mevt, ahvl-i hreti gz nnde bulundurmal. Umr- gayri meruay dnyeviyyeden irz (haram olan dnya ilerinden yz evirip), bk kalan hret ilerine ikbl etmek lzmdr. Lzm ve zarr olan, dnya maieti ileri ile megl olup, sir vakitleri, hreti imr etmekle megl olmal. Hsl- kelm, msivnn muhabbetinden korunmal ve bedeni ahkm- er'yyeye uymakla sslemeli, onunla megl olmal. in hakkati budur. Bundan gayri cmlesi hitir. Bk ahvlimiz hayrl olsun. Vesselm
Vehb bin Mnebbih buyurdu ki: Ey arkadalar! Geliniz, insanlarn, hakknda tevbe etmeyi braktklar bir gnahtan tevbe edelim! Ona, Nedir bu gnah? diye sormular. O, u cevab vermitir: Dnyay sevmek! leride yle insanlar gelecek ki, kalblerini tamamen dnya sevgisiyle dolduracaklar. Hatt dnyaya ve dnya adamlarna tapacaklar!.. Mlik bin Dinar hazretleri buyurdu ki: Allah unutturan sihirbazdan saknn! Bu, dnyadr. Dnyann sihri, Hrut ve Mrutun sihrinden daha ileri ve daha irkindir! Zira onlarn sihri, kar ile kocann arasn ayrr. Dnyann sihri ise Allah ile kulun arasn ayrr! Sfyan bin Uyeyne buyurdu ki: bid ve zhitlerin Allah oka anmalar, dnyay kendilerinden uzaklatrmak iindir. Zira onlar Allah andka, dnya onlardan uzaklar; zikirden ayrldka da onlara sokulur.
Dnyann mr, hretin uzunluu yannda, deniz yannda bir damla kadar bile deildir. Daha dorusu, sonu olan, sonsuz ile llebilir mi? Bunun iin dostlarna merhamet ederek, sonsuz nmetlere kavumalar iin, dnyada birka gn sknt ektiriyor. Dmanlarna, hle, istidrc yaparak, biraz lezzet verip, ok elemlere srklyor. Fakir olan kfir, dnyada da, hrette de sknt ekiyor. Bunun dnyada ektii skntlar hrette lezzete kavumasna niin sebep olmyacak? Denecek olursa: Kfir, Allah telnn dmandr. Sonsuz azb grmesi lzmdr. Dnyada, ona azb yapmamak, kendi hline brakmak, ona iyilik, lezzet demektir. Hatt, bunun iin hadis-i erifte, Dnya kfirlerin Cennetidir buyuruldu. Kfirlerden bir ksmna, dnyada azb yapmamakla iyilik ettikleri gibi, ayrca nmetler, lezzetler de verirler. Bir ksmna ise, yalnz azab yapmamak ile iyilik edip, ayrca lezzetler vermezler. Bunlarn hep, hikmetleri, faydal sebepleri vardr. Allah tel, hereye kdirdir. Dostlarna, hem dnyada, hem de hrette nmetler, lezzetler verebilirdi. Fakat byle olmasnn pekok sebepleri vardr. Byle olmas da yine onlarn menfaatinedir. Dnyada, birka gn dert, bel ekmeselerdi, Cennetin lezzetlerinin kymetini anlamazlard ve ebed nmetlerin kymetini bilmezlerdi. Alk ekmeyen, yemein lezzetini anlamaz. Ac ekmeyen, rahatln kymetini bilmez. Dnyada bunlara elem vermek, sanki dim lezzetleri arttrmak iindir. Bu elemler, bir nmet olup, chil halk denemek iin, byklere verilen nmetler, elem olarak gsterilmektedir. Yabanclara elem eklinde gsterilen, dostlar iin nmettir.
Ayrca, bu dnya, imtihan yeridir. Burada hak, btl ile; hakl, haksz ile karktr. Burada, dostlarna skntlar, bellar vermeseydi, yalnz dmanlarna verseydi, dost, dmandan ayrlr, belli olurdu. mtihnn faydas kalmazd. Hlbuki, gayba man etmek lzmdr. Dnyann ve hretin btn saadetleri, grmeden inanmaya baldr. Hadd sresi, yirmibeinci yetinin mel-i erifi, Allah tel, Peygamberlerine, gaybdan, grmeden, yardm edenleri bilmek iin... olup, bu hl bildirilmektedir. Dostlarn mihnet ve bel iinde gstererek, dmanlarnn gznden saklad. Dnya, imtihan yeri oldu. Dostlar, grnte belda, hakkatte ise, zevk ve lezzettedir. Dmanlar, bylece zarr, ziyn etmektedir. Peygamberlerin, muhrebelerde dmanlarla dmesi de byle olurdu. Bedir gazsnda mslmanlar, Uhud gazsnda kfirler glib gelmiti. Allah tel bu hli, l-i mrn sresi, yzkrknc yetinde bildirmektedir.
ekecekler. nanm olarak lm olanlar, imdi tam rahat ve huzur iindeler. mansz olanlar ise, sonsuz olarak atete yanmak ihtimali, korkusu iindeler. Ey insan! yi dn! Birka sene sonra, sen de, bunlardan biri olacaksn. imdi, gemi senelerin nasl bir hayal oldu ise, o zaman, btn mrn, btn hayatn, almalarn, didinmelerin hep hayl, bir r'y gibi olacak. O zaman, sen o iki ksmn hangisinden olmak istersin? Hibirinden olmak istemem diyemezsin. Buna imkn yok! resiz, onlarn arasna gideceksin! Sonsuz atete yanma, ihtimal bile olsa, ister misin? Allahn var olduunu, Cennete, Cehenneme inanma, akl da, ilim de, fen de red edemiyor. Byle ey olamaz diyemiyorlar. nanmyanlar, inkr etmelerine akl ile, fen ile bir vesika gsteremiyorlar. Hlbuki inanmak lzm olduunu gsteren vesikalar saylamyacak kadar oktur. Dnya ktbhneleri bu vesikalar bildiren kitaplarla doludur. Onlar nefslerine, zevklerine aldanarak inkr ediyorlar. Zevklerinden baka birey dnmiyorlar. Hlbuki, islmiyet zevk yasak etmemitir. Zevklenmenin zararl olmasn yasaklamtr. O hlde, akl olan kimse, zevklerini Allah telnn gsterdii yoldan te'mn eder. slmn gzel ahlk ile sslenir. Herkese iyilik eder. Kendisine ktlk yapanlara iyilikle karlk verir. yilik yapamazsa, hi olmazsa sabr eder. Blc olmaz. Yapc olur. Bylece, kendisi de hem zevklerine, hem de rahata, huzura kavuur. Hem de, hretin sonsuz azblarndan kurtulur. Grlyor ki, btn rahatlklarn, saadetlerin ba, man etmekte, mslman olmaktadr. man etmek de, ok kolaydr. man etmek iin, bir yere para vermek, mal vermek, zor bir i yapmak, birisinden izin almak gibi, hibir ey yapmak lzm deildir. man, alt eyi renip, bunlara kalbinden inanmak demektir. man eden, Allah telnn emirlerine teslim olur.
gayr eylerin sevgisine dalmaktr. Bedeni, kalb iin korumak lzmdr. Yoksa, beden fnidir, kalb bkidir. Hacy hacca gtren deve gibi, beden de kalbin binek hayvandr. Deve hacya lzmdr, hac deveye deil. Eer hacca giden bir kimsenin deveyi yannda bulundurmas icabediyorsa, yemini, suyunu, rtsn Kabeye varncaya kadar tedarik etmesi lzmdr. Bundan sonra onun skntsndan kurtulur. Deveye gereinden fazla zaman ayrrsa, esa ii olan hac vazifesini yerine getiremez. Demek ki, insana dnyada iki ey lzmdr: Biri, kalbi ldrc sebeplerden korumas ve manevi gdasn tedarik etmesi, dieri de, bedenini helk edici, ldrc eylerden korumas ve maddi gdasn elde etmesidir.
Suya girip slanmamak mmkn m? 19.7.2001 Dnyay sevenler, onda bulduklar lezzetlerle hirette rezillik ve sknt ekenler; ok fazla etli yal yemekler yeyip, tatl erbetler iip midesini bozan, sonra da midesinde, nefsinde ve kazuratndaki rezaleti grp utanan, piman olan; lezzetleri geti, rezillii kald diyen kimse gibidir. Yemek ne kadar iyi olursa arl da o kadar ok olduu gibi, dnya lezzetleri de ne kadar ok olursa sonu o kadar rsvay ve rezil olmaktr. Bunun byle olduu can verirken belli olur. Zira nimeti, makam mevkii, mal mlk ba, bostan ok olanlarn, lrken bunlardan ayrlk emeli; az olanlarnkinden daha ok olur. Bu elem ve azap lmle yok olmaz. Hatt daha da artar. nk, o sevgi kalbin sfatdr. Kalb ise kendi yerinde olur, lmez. Dnya ilerinden insann karlat kendisine az grnr, bununla meguliyetinin uzun srmeyeceini zanneder. Belki de ilerinin yz tanesinden bir tanesi ortaya kar ve mr o ite geer! s (aleyhisselm) buyuruyor: Dnyay arayan, deniz suyu iene benzer. Ne kadar ok ierse, daha ok
susar, ier ier, nihayet lr. Fakat susuzluu, harareti eksilmez. Peygamberimiz Efendimiz de, Bir kimsenin suya girip slanmamas mmkn deildir. buyuruyor. Dnyaya gelen; misafirler iin odalar sslemek, onlar grup grup armak, nlerine zerinde kuru yemiler bulunan altn tabak, mangal koyup eitli gzel kokular arasnda tatl yediren ve geriye, bakalar gelecei iin, tabak ve mangal brakp meyveleri yenen bir misafirperverin evinde misafir olmaya benzer. O hlde onun detini bilen ve akll olan herkes d ve buhurun kokusuna brnr, meyveyi yer, tabak ve mangal brakr, kr eder ve gider. Ahmak olan bunlar kendisine verdiklerini zannedip alp gtrmek ister. Gidecei zaman elinden aldklarna zlr, can saklr, feryad eder. te dnyad a byle; yolcularn azklarn bedava alacaklar, fakat ierde olanlara tama etmeyecekleri misafir konadr. Her kim dnyann geici olduunu bilmez, ahret iin sefere hazrlanmaz, iini bitirmez, gzn hirete evirmez ve dnya megalesini ihtiyacndan fazla tutarsa, dnyay tanmam olur. Bunun sebebi cahilliktir. Peygamber Efendimiz buyurdu: Dnya, Hrut ve Mruttan daha byk bycdr. Ondan kanz. Dnya byle bir byc olunca, onun hile ve aldatmalarn ve onun ilerinin neye benzediini insanlara aklamak farz olur.
Topran asl, mesken kurmak ve ziraatle ondan faydalanmak iindir. Bakr, pirin ve demir madenleri letler iin, hayvanlar ise zerlerine binmek ve yemek iindir. Dier ikisi de, insann kalbini ve bedenini bunlarla megul eylemesidir. Ya kalbi, onu sevmek ve onu istemekle megul eder, veya bedenini onu dzeltmek, onun ilerini yapmakla megul eder.
Dnyann heri kt deildir 24.7.2001 Dnyann hereyi ile kt bilmemelidir. Dnyada yle eyler vardr ki; onlar dnya deildirler. lim ve amel dnyada olur, fakat dnyadan saylmazlar. Bu iki ksmdr: Biri kalb cevherinin temizlii ve parlakl olup, gnahlar terketmekten hsl olur. Dieri Allah tely anmann nsiyeti olup, ibadetlere devamden meydana gelir. O hlde bunlar devaml olan iyi eylerdir. lmin, mncaatn ve Allah telnn zikrine nsiyetin verdii lezzet daha oktur. Bunlar dnyadadr. Fakat dnyadan saylmazlar. O hlde btn lezzetler zararl ve kt deildir. Bu da iki ksmdr: Biri, dnyadan olduu ve lmden sonra da kalmad hlde; hiret ilerine, ilme, amele ve mminlerin oalmasna yardmc olandr. hiret yolunun art olan ihtiya miktarnca kuvvet, evlenme, giyinme ve mesken kurma gibi. Dnyadan bu kadarna kanaat getiren ve bundan maksad din ilerinde rahatlk olan, dnya ehli deildir. O hlde, dnyadan kt olanlar, din iin olmayanlardr. Belki o kimse, gaflete, lezzet ve nimetlere kaplp kulluk vazifelerini unutan ve kalbini bu dnyaya balayp, br dnyadan nefret eden kimsedir. Bunun iin Peygamber Efendimiz buyurdu: Dnya ve iindekiler melndur. Ancak Allah tely anmak ve buna yardm edenler meln deildir. Zaruret, ihtiya miktar kadar olan eyler de ahireti kazanmada vesile olduu bilinirse, bunlar da dnyadan saylmaz. Hz. mer anlatt: Reslullah efendimizin evlerinde, ierdeki eylara bir gz gezdirdim. eyden baka bir ey gremedim. Bunun zerine; Ey Allahn Resl! Allah telya du et de, mmetine genilik versin. nk Allah tel, Farslar (ranllar) ve Rumlara genilik, bol dnylk verdi. Hlbuki onlar Allah telya ibdet etmiyorlar dedim. Reslullah efendimiz yaslanmlard. Dorularak oturdular ve yle buyurdular: Onlar dnydaki iyiliklerinin karln pein aldlar. Mminlerin hreti istemesi dnyy istemesinden fazladr. Onlar, hreti dnyya tercih ederler ve dnyda yaptklar iyiliklerin karln grrler. hrette de ecir ve sevba kavuurlar. Kfirler ise dnyda yaptklar iyiliklerin karln dnyda iken alrlar. hrete gittiklerinde, kendilerini kurtaracak hibir iyiliklerini bulamazlar. Yukarda bildirilen; Onlar iin hrette karlk olarak sdece nr vardr yet-i kermesinin, riykarlar iin olduu da sylenmitir. Ahrette, kimin iin yaptnsa sevabn ondan iste denecektir. Gkten ate yamadna kretsin! 25.7.2001
nsann dnyada sknt iinde olmas, kendini bilmemesi, konumunu, dnyaya geli sebebini bilmemesidir. Son devir slam byklerinden Abdlhakm Arvasi hazretleri bu konu ile ilgili bir niversitelinin suline verdii cevapta buyurdu ki: Btn kuvvetinizle, Allah telnn kudreti sahasndan dar kabilirseniz, knz! Fakat, kamazsnz. Bu sahann d, adem diyrdr. O adem yni yokluk diyr da, Onun kudreti iindedir.
Bir sras derek, brhm-i Edhemden, birisi nasihat istedi. Buyurdu ki, alt eyi kabul edersen, hibir iin sana zarar vermez. O alt ey udur:1 -Gnah yapacan zaman, Onun rzkn yime! Rzkn yiyip de, Ona syn etmek, doru olur mu? 2 -Ona si olmak istersen, Onun mlknden k! Mlknde olup da, Ona syan etmek, lyk olur mu? 3 -Ona syn etmek istersen, grd yerde gnah yapma! Grmedii bir yerde yap! Onun mlknde olup, rzkn yiyip, grd yerde gnah yapmak, uygun deildir. 4 -Can alc melek, ruhunu almaya geldii zaman, tevbe edinceye kadar izin iste! O melei kovamazsn. Kudretin var iken, o gelmeden nce tevbe et! O da, bu saattir. Zr, Melek-lmevt, ni gelir. 5 -Mezarda, Mnker ve Nekr ismindeki iki melek, sul iin geldikleri vakit, kov, seni imtihan etmesinler! Soran kimse dedi ki, Buna imkn yoktur eyh buyurdu ki, yle ise, imdiden onlara cevap hazrla! 6 -Kyamet gn Allah tel, Gnah olanlar, Cehenneme gitsin! diye emredince, ben gitmem de! Soran kimse dedi ki, Bu szm dinlemezler Bunun zerine, o kimse, tevbe etti ve lnceye kadar, tevbesinden vazgemedi. Evliynn sznde, rabbn te'sr vardr. brhm-i Edhemden sordular ki, Allah tel, Ey kullarm! Benden isteyiniz! Kabl ederim, veririm buyuruyor. Hlbuki, istiyoruz, vermiyor? Cevabnda buyurdu ki, Allah tely arrsnz, Ona itaat etmezsiniz. Peygamberini tanrsnz, Ona uymazsnz. Kur'an- kerimi okursunuz, gsterdii yolda gitmezsiniz. Cenb- Hakkn nmetlerinden faydalanrsnz, Ona kretmezsiniz. Cennetin, ibdet edenler iin olduunu bilirsiniz, hazrlkta bulunmazsnz. Cehennemi, siler iin yarattn bilirsiniz, Ondan saknmazsnz. Babalarnzn, dedelerinizin ne olduklarn grr, ibret almazsnz. Ayplarnza bakmayp, bakalarnn ayplarn aratrrsnz. Byle olan kimseler, zerlerine ta yamadna, yere batmadklarna, gkten ate yamadna kretsin! Daha ne isterler? Dularnn netcesi, yalnz bu olursa, yetmez mi?
hepiniz, bana kar duran, Peygamberlerimi aa gren, dmanm gibi olsanz, lhiyyetimden bir ey eksilmez. Allah tel, sizden gandir, Ona hibiriniz lzm deildir. Siz ise, var olmanz iin ve varlkta kalabilmeniz iin ve her eyinizle, hep Ona muhtasnz. Gneten k ve enerji gnderiyor. Aydan k dalgalar aks ettiriyor. Siyah topraktan, tatl renkli, ho kokulu nice iekler, gzel yzler yaratyor. Rzgrdan gnllere ferahlk veren nefesler dkyor. Birok senelik uzaklktaki yldzlardan, u ktnz, sonunda gmleceiniz topraklara nrlar yadryor. Zerrelerinde nice nice titreimlerle te'srler uyandryor. Bir taraftan, beenmediiniz, irendiiniz pislikleri, en kk, en hakr mahlklar yani mikroplar vastas ile, topraa evirip, inediiniz bu topraklar bitki fabrikasnda, vcdnz makinasnn yap ta olan, protein, yni yumurta ak maddesi hline dndryor. Bir taraftan da yine nebtt fabrikasnda, topran suyunu, havann boucu gaz ile birletirerek ve ierisine, semadan gnderdii enerjiyi, kudreti depo ederek, niastal, ekerli maddeleri ve yalar, yni vcdnz makinesini iletecek kudret kaynan yaratyor. Bylece, tarlalarda, llerde, dalarda, derelerde, bitirdii nebtlarda ve yer yznde ve denizlerin dibinde gezdirdii hayvanlarda, mi'delerinize gidecek, sizi besliyecek rzk, gd hazrlyor.
siirme olsayd, kendiliinize ve emnetlere mlik olduunuzu iddi edebilir mi idiniz? Sizi, canszlar gibi, sde d kuvvetler te'sri ile veya hayvanlar gibi, yalnz d ve i kuvvetler ile aklsz, u'rsuz hareket ettirse idi ve evlerinize tadnz nmetlerden, yk hayvan gibi, aznza bir lokma verseydi, onu alp yiyebilecek mi idiniz?
Kaderi bir cebir, mecburiyet mnasnda anlyorsun. Bunu sylerken, aznn, teyb gibi olmadn da, sezmez deilsin. Sofrana, sevdiin yemekler gelmedii zaman eline geirebilecein kuru ekmei yimekle, yimeyip alktan lmek arasnda hr ve serbest bulunduun ve kuru lokmalar, azna zorla tklmad hlde, elini, dilini uzatr, onlar yirsin. Hem yirsin, hem de birey yapmadna hkm edersin. Dnmezsin ki, elin ve azn, yine arzunla oynam ve bu oynay bir stma, bir titreme olmamtr. Fakat, byle mecbr olduun zamanlarnda bile, irdene mlik olduun hlde, seni ciz brakan, hric kuvvetler karsnda kendini mecbr, esr, hsl bir hi bilirsin. Ey dem olu! Ey noksanlk ve taknlk iinde yzen insan! Siz, ne hepsiniz, ne de hisiniz! Her hlde ikisi aras bir eysiniz. Evet siz, cd etmekten, hereye hkim ve glib olmaktan, phesiz uzaksnz. Fakat, inkr olunamayan bir hrriyet ve ihtiyrnz, sizi hkim klan, bir arzu ve seim hakknz vardr. Siz, ei orta bulunmyan bir hkim ve mutlak, bal bana bir mlik olan, Hak telnn emri altnda, ayr ayr ve mterek vazfeler alan, birer memursunuz! Onun koyduu ahkm ve nizm ile, Onun tyn ettii mevk'leriniz ve halk edip emnet olarak verdii salhiyyet ve vstalarnz nisbetinde vazfe yaparsnz mir ancak O, hkim yalnz O, mlik yine Odur. Ondan baka mir, Ona benzer hkim, Ona ortak mlik yoktur. Sizin o kadar benimseyerek, hevesle atldnz maksatlar, gayeler, giritiiniz mcdeleler, sarf ettiiniz gayretler, duyduunuz iftihrlar, kazandnz baarlar, Onun iin olmadka, hep yalan, hep botur.
Beeriyyet ne kadar urarsa urasn, sevip sevilmedike, zdrb ve felaketten kurtulamaz. Hakk tanmadka, Hakk sevmedike, Hak tely hkim bilip, Ona kulluk etmedike, insanlar, birbirini sevemez. Haktan ve Hak yolundan baka her ne dnlse, hepsi ayrlk ve peranlk yoludur. Hak teldan baka herneye gnl verseniz, herneye tapnsanz, hepsinin zdd, mukbili vardr. Bunlarn hepsi de, Hakkn kudreti ve irdesi altndadr. erki, nazri, misli, zdd, mukbili olmayan, yegne hkim, ancak Hak teldr ve ancak Onun mukbili btldr, yanltr ve varl mmkn olmyan bir yokluktur. Hak teldan baka, herneye tbi olur, herneye tapnr, Onun yerine, herneyi sever ve hakk hkim tanrsanz, biliniz ki, onlar da sizinle berber yanacaktr.
Bir defa Peygamber Efendimizin huzurunda bir adam vdklerinde, Peygamber Efendimiz:- Bu adamn lm anmas nasldr? diye sordu. Onlar da: lm andn hi htrlamyoruz deyince, Peygamber Efendimiz: O hlde adamn bir deeri yoktur buyurdu. bn mer anlatyor: Bir gn, Peygamber Efendimizin huzurunda bulunuyordum. Ensardan birisi, nsanlarn en aklls ve en keremlisi kimdir? diye sordu. Peygamber Efendimiz: lm daha ok anan ve onun iin daha ok hzrlanandr. te dnyann erefini ve hiretin keremini ihrz eden aklllar bunlardr buyurdu. Hasan- Basr lm, dnyann btn ktlklerini aa kard da akl shibi iin dnyalk hussunda sevin namna bir ey brakmad dedi. Reb bin Haysem: Kiinin beklediklerinde lmden daha hayrls yoktur demitir. Byklerden birisi, kardeliklerinden birisine yazd mektubda: Kardeim, lm arayp bulamyacan gn gelmeden nce, bu dnyada lm iin hzrlan dedi. bn Srnin yannda lmden bahsedildii vakit odun kesliir ve btn zalar lm gibi donard. mer bin Abdlziz her akam admlarn bana toplar, lmden ve kymetden bahsederler ve deta bir len varm gibi alarlard. brhim et-Teym: ki ey beni dnya zevkinden ayrmtr. Biri lm htrlamak, dieri de Allah huzurunda hesab vermeyi dnmektir dedi. Kb da : lm bilene dnyann elem ve skntlar kolay gelir dedi.
vermiyor. dedi. Peygamberimiz Onun malndan kendine ve oluna yetecek kadar bir ey alabilirsin buyurdu. Bu srada Eb Sfyn, Hinde Senin imdiye kadar aldn geti gitti. Bundan sonrakiler de hell olsun dedi. Peygamberimiz gld. Hindi yanna ard. Demek sen Hind binti Utbesin? buyurdu. Hind radyallah anha Evet dedi. Allaha kr olsun ki, kendisi iin seip beendii dnini stn kld. Y Muhammed elbette ki bana rahmetin dokunacaktr. imdi ben Allaha imn etmi ve Onun Resln tasdik etmi bir kadnm dedi.
lm, tehlikeli yolculuuna kacak olan insnn, bu tehlikeli yolculuktan baka bir ey dnmedii gibi, dnmektir. Byle hlis bir dnce ile lm dnd vakit, bu dncenin kalbinde tesr ederek dnya neesini azaltp kalbini zecei ihtimli kuvvetleir. Bu hususta en messir yol, kendi emsallerinde, kendisinden nce lm toprak altna girenleri, onlarn mevki ve mallarn, topran onlarn sretlerini nasl mahvettiini, mezarlarnda nasl rdklerini, ailelerinin dul, ocuklarnn nasl yetim kaldn, mallarnn mahvolduunu, cmideki yerlerinin bo kaldn ve dostlarndan ayrldn, hayatta iken nasl neeli sohbet ettikleri hlde nihyet nasl unutulup kaybolduklarn dnmektir. Ne zaman ki insan, len bir adam btn teferruatiyle byle dnr, sretini, neesini, geim iin rpnn, lm unutup yaamak istediini, genlik ve kuvvetine marur olduunu, elenceye meylettiini, nndeki lm unutarak zevkine daldn ve nihyet lmn kendisini nasl n olarak yakaladn, dnyada yryen ayaklarnn nasl donup kaldn ve hatt mafsallarnn ryerek birbirinden ayrldn, hayatta konuan dilini imdi kurtlarn yediini, topraa verilirken inci gibi parlayan dilerinin imdi nasl rdn, kendisi ile lm arasnda bir gn bile mesafe yok iken nasl on yl sonra lzm olacak nafaka peinde kotuunu, ummad zamanda lmn penelerini kendisine nasl taktn, lm meleinin nasl kendisine grndn, ya Cennet veya Cehennem diye nasl kendisine seslendiini dnr kendisini de bu anda onun yerine koyarak gafletinin ayn onun gafleti gibi olduunu ve ayn kbete urayacan htrlarsa, ite o zaman kalbi yumuar. te bunlar ve benzerlerini devaml olarak dnmek, mezarlar ziyret etmek, hastalar grmek gibi tutum ve davranlar, gnlde lm htrlama tzeler ve bu hl kalbinde galebe alarak btn ilerinde lm gz nnde bulundurmaa ve buna gre hzrlanmaa vesile olur da bu syede dnyaya aldanmaktan korunmu olur. Yoksa kalbin d ile dil ile lm dnp anmakta fayda azdr.
lm penesini saplayacan bildii hlde buna zlmez ve bundan gaflet eder. bhesiz bunun sebebi, cehlet ve aldanmadr. unu da iyi bilmelidir ki, lm acsnn iddetini, onu tadandan baka kimse bilemez. lm acs tatmayan, onu dier aclara kys ederek ve bakasnn lm nnda ektiklerini grerek anlamaa alr. phesiz ruhsuz olan bir za ac duymaz. Ac ve sancy duyan ruhtur. Bir zaya yara veya yangn gibi bir rza isbet ettii vakit, hemen ruha haber verir ve ona siryet eder. Ruha siryeti nisbetinde ruh bundan znt duyar ve acnr. Hlbuki ac, ete, kana ve dier paralara dalr da ruha az bir ey siryet eder. Fakat aclar, byle cisme deil de dorudan doruya ruhu ilgilendiren bir acdr. O, ruhun btn paralarna siryet eder. Bedenin her kesine yaylm olan ruha hull eder, var sancsn kys et. Ayana bir diken batacak olsa acs yalnz aradaki ruha siryet eder ve o nisbette acr. Fakat yangn yle deildir. Yangn bedenin her taarfna siryet eder ve oralara dalm olan btn ruh, bu acy duyar. Bunun iin dier yaralarda sancyan yalnz yaray alan yer, yangnda ise btn bedendir. Can kmann acs ise btn rha sirayet eder.
Allahm, lm acsn ehvenletir 16.8.2001 lm acs iin, kl yarasndan, testere ile biilmekten, makasla doranmaktan da ardr, demilerdir. nk btn bunlarn acs, bedenden ruha siryet etmek yolu iledir. Ya dorudan doruya, ruhu ilgilendiren ac nasl olur? Dayak yiyen ve can yanan kimsenin feryd edip imdad dileyebilmesi, kalbinde ve dilinde kuvvetin kalmas sebebiyledir. lnn byle feryd ve figan edemeyii, ac ve sancnn her tarafn sarm olup kendisinde imdad dileyecek derman brakmamasndandr. Akl da karr, dil de tutulur, zalar dermandan der. nlemek ve yardm dilemei ok ister amma bunlar imknszdr. yet biraz dermn varsa, can karken gsnde ve boaznda bz hrlt ve hrtlar duyulur. Rengi, asl yaratld toprak hline dner, gz kapaklar tavana dikilir, dudaklar sarkar, dil ieri ekilir. Ac, iine ve dna yaylr, parmaklar morarr. ekilen bir damar olsa bedenin acmas nasl olur? Ya btn damarlardan ruh ekilince hl nice olur? Yava yava btn zalar lmee balar. nce ayaklar, sonra diz ve sonra baldrlar sour. Her para iin ac zerine ac ve elem zerien elem vardr, t can boaza gelinceye kadar. te o zaman artk oluk ocuundan ve btn dnyalktan gzn eker, kimseye bakmaz olur. stelik tvbekaps da kendisine kapanr. Hasret ve nedmet kendisini kaplar. mam- Mcahid, lm melei aa kt vakit dedi. O vakit lm meleini grd m artk onun lm acsn tatmaktan ektii skntdan sorma. Bunun iin Peygamber Efendimiz: Allahm, Muhammede lm acsn ehvenletir diye du etmitir. nsanlarn lm acsn byk grmeyip ondan Allaha snmamalar, cehaletlerindendir. Zra vukuundan evvel bir eyi bilmek, nbvvet ve velyet nuru ile mmkndr. Bunun iin peygamber ve vellerin lmden korkular byk olmutur. Hatt s aleyhisselm: Ey Havrler, Allaha du edin de lm acsn bana
ehvenletirsin. Ben lmden yle korktum ki, korkum beni lmden lme srklemitir dedi. Hz. Ali, Peygamber Efendimizin can ekimesini grdkten sonra, Artk baka kimsenin cannn kolay kacan ummam dedi.
Zehir imeyenlere de garanti verme! 18.8.2001 mer bin Abdlzizin hanm Ftma: Ben meri, lm esnasnda, Allahm, ksa bir sre de olsa lmm adamlarmdan gizle diye du ettiini duydum. Bir ara kapuyu aarak kendi odama girdim. Bu ahiret yurdunu, yeryznde bbrlenmeyi ve bozgunculuu istemeyen kimselere veririz. Sonu Allaha kar gelmekten saknanlarndr. (Kasas: 83) mealindeki
yetini okudu, sonra sesi kesildi. Ne bir hareket, ne de bir ses duymaynca, hemen hizmetilerinden birini gnderdim. Adam: oktan ld diye bard. Zehirlendiinde doktor ardlar. Doktor: Buna zehir verilmi. Bunun iin ben bunun hayat hakknda teminat veremem, dedi. mer bin Abdlziz gzn aarak, Bana deil, zehir verilmeyenlere ve yaayacaklarna dair teminat verme! dedi. Doktor, Zehir verildiinin farknda msn? diye sordu. Evet, mideme inince anladm dedi. Doktor,O hlde hemen tedviye balayalm dedi ise de, mer bunu reddederek,Tedvisi kulamn ardnda olsa da elimi kaldrp onu almam. Rabbime ulamak benim iin daha iyidir, dedi. Ve birka gn sonra ld. lm deine yatnca alamaa balad. Etrafndakiler, Senin iin alanacak ne var, Allah tel seninle nice snnetleri ihy etmitir. Adletin ise son haddine ykselmitir dediler. O tekrar alayarak, Deil mi ki Allahn huzurunda btn bu milletin hesabn vermek iin durdurulacam. Hepsi hakknda dil adavranabilmekten emn deilim, yaptm kusurlar da ayr. Elbette bunlara korkar ve alarm diyerek yine alad ve az sonra ld. mer bin Abdlziz lm yaklat vakit, Beni oturtun dedi. Oturttular. O, Ben o kimseyim ki bana emirlik verdin, ben kusur ettim. Beni nehyettin, ben ise isyn ettim diye kere syledi. Sonra da: L ilhe illllah, ibdete lyk ancak Allahtr dedi. Ban gklere evirdi ve dikkatle bakt. Kendisine, Ne bakyorsun? diye sorduklarnda, o, Ben yle kimseleri gryorum ki, onlar ne insan ne de cindir dedi ve bylece ruhu bedeninden ayrld. Hazreti Billi Habei lrken kars: Vay bama gelenler diye alamaa balaynca, Bill: Hayr, ne mutlu bize ki, yrn dostlarmz Hz. Muhammed ve arkadalarna kavuacam dedi. Amir bin Abdlkays de lm annda alad ve: Alamamn sebebi, boa geirdiim gnler ve gecelerdir"dedi. Hz. Fudayl de lm esnasnda bayld. Sonra gzn anca: h uzun yolculuk ve ah az azk dedi.
Hz. Muaz lm esnasnda: Allahm, imdiye kadar senden korkuyordum, fakat imdi sana mid besliyorum. Allahm, ben sular aktp aalar sulamak ve baheler yetitirmek iin yaamak istemediimi, susuzluktan cierleri yananlar sulamak, darda kalanlara genilik gstermek, ulem sohbetine devam edip onlarn zikir halkalarna sktrmak iin yaamak istiyorum dedi. lm sanclar iddetleip baygnlklar geirip ayldka: Allahm, beni ne kadar sktrrsan sktr. Bilirsin ki kalbim sana baldr, seni sever dedi. Abdullah bin Mbrek lm esnasnda gzn at ve glmseyerek,Artk alanlar da bunun gibi almaldr (Sfft: 61) yetini okudu. Byklerden birisi lm esnasnda alayp, sebebini kendisinden sorduklarnda, Beni alatan Kurn- kerimdeki,Allah ancak mttaklerin ibdetini kabl eder (5 Mide: 27) yet-i cellesidir dedi.
brhim aleyhisselm vefat ettiinde Allah tel ona: lmn acsn nasl buldun? diye sordu. brahim aleyhisselm: Ya yz zerine sokulup karlan kzgn i gibi, dedi. Allah tel: Hlbuki biz, senin cann ehven ekilde aldk, buyurdu.
Ey Kb! lmden bana anlat! 21.8.2001 Hz. mer, Kbl-Ahbra: Ey Kb! lmden bana anlat dedi. Kb: ok dikenli, dall budakl bir aac bir adamn boazndan karnna soktuktan sonra, btn budak ve dikenlerinin damarlara taklarak iddetle onu ekip karrken nasl kopardklarn koparr, braktklarn brakrsa, ite lm byledir dedi. Peygamber Efendimiz: Eer lnn sandan bir ty yer ve gk halk zerine konsa, acsndan hepsi lrd buyurdu. Allah tel Hz. Msnn da ruhunu kabzettii vakit ona: lmn acsn nasl buldun? diye sorduunda Mus aleyhisselm: Tavada kaynatlan ku gibi; uamaz ki kurtulsun, lemez ki rahat etsin, dedi. Yine Hz. Ms hakknda bir rivyetet: Canl canl kasabn elinde derisi yzlen koyun gibi dedi. Peygamber Efendimizin irtihli esnsnda, yannda bir bardak su vard. Elini suya kor, yzne srer ve: Allahm, lm acsn bana kolaylatr diye du ederdi. Hz. Ftma Peygamber Efendimizin ektii zdrab grnce: Vay benim bama gelenler, ey benim babacm, nedir bu skntlar? dedi. Peygamber Efendimiz: Bundan sonra babann daha bir sknts kalmaz buyurdu. Peygamber Efendimiz: nsan, lm ac ve sanclar arasnda kvranp dururken, btn zalar birbirine veda eder ve Sana selam, bir daha kymete kadar buluamayacaz derler buyurmutur. te bu anlatlanlar, Allahn sevgililerinin can ekimeleridir, ya isyna dalan bizlerin hli nice olacak? kinci zorluk, Azril aleyhisselm grp onun korkusunu ekmektir. Gnahkr insnn cann alrken Azril aleyhisselmn girdii srete, en kuvvetli insan bile tahamml edemez. brhim aleyhisselm, Azril aleyhisselma: Gnahkrlarn cann alrken girdiin sret ile bana gzkebilir misin? dedi. Azril aleyhisselm: Sen ona dayanamazsn, dedi ise de, Hz. brhim: Dayanrm, diye isrr edince, Azril aleyhisselm: Ynn dn, buyurdu. Hz. brhim dnd ve sonra Azril aleyhisselm grnce, buna dayanamyarak bayld dt. Aylnca Azril aleyhisselm eski sretinde grd ve ona: Bir gnahkra, senin suratn grmek yeter; baka bir azb ile karlamasa da senin o suratn azab bakmndan onun iin yeterlidir, dedi. nsan, yerini grmeden dnyadan kmaz 22.8.2001
s aleyhisselm yolda yrrken bir kafa tasna rast geldi. Ona, Allahn izniyle konu dedi. Kafatas: Ben, u zamann bir hkmdr idim. Bamda tcm, etrafmda askerlerim, byk bir ihtim iinde tahtm zerinde otururken lm melei birden karma kt ve canm ald. Keke o topluluk etrafmda olmasa, keki dp kalkmalar ve nsiyetler olmayp gnlerim vahet iinde gemeseydi dedi. te slerin karlaaca ve itat edenlerin kurtulduklar zorluklar bunlardr. Bzan peygamberler lm acsndan bahsederken lm meleinin bu
sretinden bahsetmezler. Hlbuki lm meleinin o irkin sretini bir defa ryasnda grse, dnya bana dar gelir ve mr boyunca onu unutamazd. Ya ak gzle onu o irkin ve korkun srette grenin hli nice olur? Fakat Allaha itat edenler ise onu en gzel srette grrler. Ayrca Kirmen Ktibn olan iki koruyucu melei de grmek vardr. Bunu, Vheyb byle rivyet etmitir. Adam itatkr idiyse melekler, Allah seni hayrla mkfatlandrsn. Bizi iyi adamlarla buluturdun, slih ameller yaplan yerlere gtrdn, iyi szler dinlettin derler. yet kt insn ise. Allah senin cezn versin. Bizi kt meclislere gtrdn, kt iler arasnda bulundurdun ve kt szler duyurdun derler. te bu, son zamanda lnn gzlerini diktii vakitte olur ki, bir daha gzleri geri dnmez. nc felket, silerin, Cehennemdeki yerlerini grmeleri ve mhededen nceki korkulardr. Zira onlar, can ekime esnasnda kuvetten dm ve canlarn vermek iin teslim olmu durumdadrlar. Bununla beraber lm meleinin iki mjdeden biri ile sesleniini duymadan lmez. Ya, Ey Allahn dmn, sana Cehennem ile mjde olsun veya, Ey Allahn dostu, sana Cennet ile mjde olsun sesleniidir. Bu mjdelerden birini duyacaktr. te, basiret shibleri bundan korkarlar. Nitekim Peygamber Efendimiz: Sizden biriniz nereye gideceini bilmeden ve hatt Cennet veya Cehennemdeki yerini grmeden dnyadan kmaz buyurmutur.
Ey kardeler, ite u saatte ben sizden ayrlyorum! Ya Cennete veya Cehenneme dedi. Muhammed bin Vsi de lm nnda: Ey kardeler, size selm olsun, Allah telnn afvna mazhar olmazsam, varacam yer Cehennemdir dedi. Son nefes tehlike ve korkusu, riflerin cierini paralamtr. O, byk felkettir. nk ya sonsuz saadet ya da sonsuz azab ile neticelenmektedir.
hakk vard, onun iin binlerce dirhem verdim. Hl korkum odur dedi ve sonra bana, kendisine abdest aldrmam syledi. Ben de abdestini aldrdm. Yalnz sakallarn hilllemeyi, aralarna su vermeyi unuttum. Dili tutulmutu. Elimi tuttu ve sakallarnn arasna soktu. Sakallarn hillledim ve byel ld. Yni son nefesinde bile abdestin edeblerinedn hi birini terketmediini syledi. lm deinde yatan Bir bin El-Hrise: lm ar geldii iin hayat m seviyorsun? diye soranlara, Allaha gitmek kolay deildir dedi. Son deminde Cneydi Badadiye L ilhe illllah demesi telkin edildii vakit, Ben Onu unutmadm ki htrlayaym demitir. Slih bin Mismara: Olunu ve aileni birine vasiyyet etmiyor musun? dediklerinde, Onlar Allahtan bakasna emnet etmekle Allahtan hay ederim demitir. Eb Sleyman ed-Drn de lm deine yatt vakit ziyretine gelenler ona: Sana mjdeler olsun ki, mafireti ok, merhameti bol olan Allaha gidiyorsun dediler. O da: yle diyecek yerde, ineden iplie her eyin hesbn grp kusurlarndan dolay seni azab edecek olan bir Allahn huzuruna gidiyorsun desenize? demitir. Eb Bekir el-Vst de hastaland vakit, Bize vasyyette bulun diyenlere, Allah telnn sizden istedii hakkna, riyet edin dedi. Yine birisi lm deine yattnda ailesi alamaa balad. Onun aladn gren kocas sebebini sorunca, kadn, Senin iin alyorum dedi. Adam, Sen kendin iin ala, zra ben krk yl bugn iin aladm demitir. Cneydi Badadi diyor: lm hastalnda Sriyys-Sakatyi ziyrete gittim ve: Naslsn? diye kendisinden sordum. O da: Bendeki hastalktan tabibe nasl ikyet edeyim? Zra bana gelen, ondan geldi dedi. Bunun zerine yelpaze ile kendisini biraz serinlendirmek istedim. O da: Cierleri yanan bir adam yelpazeden ne anlar diyerek yine u meldeki iirleri syledi: Kalb yanyor, gzn yalar akyor, skntlar topland sabrlar ayrld. Gnl varl heves ve arzlar, kendini huzursuz eden adamn istikr olabilir mi? Ey Rabbim, enim iin kurtulu yolu olan bir ey varsa da, bir nefesim dahi kalmsa, onu bana ihsn eyle.
Mutemir diyor ki: Hkem bin Abdlmelikin lm esnasnda yannda bulunanlardan biri idim. Allahm, bu yle byle, iyi bir insan idi. Sen bunun lm acsn kolaylatr diye du ettim. Bir mddet sonar ayld ve: O duy yapan kim? diye sordu. Ben de: O duy ben yaptm dedim. Bunun zerine dedi ki: Azril bana, Ben her cmerde kar rfk ile davranrm dedi ve sonra da ld. Ysuf bin El-Esbt lm deinde yatt vakit, Huzeyfe ziyretine gitti ve onu fazla ztrap iinde grd. imdi feryd figan zaman m dr? deyince, Ysuf, Ne yapaym, vallahi yapm olduum amelleri sdk u ihls ile yapp yapmadm bilemiyorum, ona alarm dedi. Huzeyfe: u slih adama bakn, amelindeki ihlsndan korkuyor dedi. Ahmed Megazil diyor: Suffa adamlarndan ihtiyar bir malln ziyaretine gittim, lm deinde idi. Allah telya hitben: Bana dilediin gibi muamele etmeye muktedirsin, bana rfk ile mumele et y Rab diyordu. lm esnsnda eyhin biri Memdd-Dnrnin yanna gitti ve: Allah sana iyi mumelede bulunsun diye du etti. Bunun zerine Memad glmseyerek: Otuz yl nce Cennet btn varl ile bana arzedildi ve fakat ben ona iltifat etmedim dedi. Yine Rveyme lm esnasnda kendisine ehdeti telkn ettikleri vakit, Zten ben ondan bakasn syleyemem dedi.
lm gerei 27.8.2001
mam- Gazali hazretleri lm gereini yle anlatr: Bilmi ol ki; insanlarn lm hakknda hatya dtkleri yanl dnceleri vardr. Bzlar lmn yokluk olup artk ahiret hayatnn, hair ve neir gibi bir eyin olmayacan, insnn lmnn, hayvanlarn lm ve bitkilerin kurumas eklinde olduunu sandlar ki, bunlar, Allaha ve hirete mn olmayan inkarclar, mnkir ve mlhidlerdir. Dier bir ksm da, mkafat ve cezann cesede deil, ruha olacan, cesedin ise hibir sretle dirilip hair olmayacan sandlar. Bunlar, yanl ve gerekten ayrlan btl grlerdir. yet ve hadislerin haber verdii, salam kaynaklarn ehdet ettii gerek, lmn, yalnz bir deiiklikten ibret olup cesedden ayrlan ruhun ya azb veya nmette olmak zere bk kalmasdr. lm, ruhun bedenden kmas ile bedenin kullanamaz hle gelmesi demektir. Organlar, ruhun aletleri idi. Gz ile grr, kulak ile duyar, kalb ile anlar ve dier organlar istedii ilerde kullanrd. Artk bedenden ayrlmakla onlar kullanamaz hle gelmitir. Aslnda, burada kalb, ruhdan ibrettir. Ruh, letsiz her eyi bilir. Bunun iin eitli znt ve zevk ile karlar. Bamsz olarak ruhun zellii olan her ey, ruh bedenden ayrldktan sonra devm eder. Fakat beden vastasyle ilgili olan hususlar, bedenden ayrlmas ile atlete urar ve bu, ruh cesede dnnceye kadar devm eder. lmle beraber cesedin atlete uramas, herhangi bir rza sebebiyle bz zalarn atlete uramasna benzer. Mesel, bedende ruh varken, bacak, urad rza sebebiyel bundan haberi olmaz ve ruh ona nfuz edip onu hareket ettiremez. Ruh, mevcud olduu hlde bz zalar kullanr ve fakat zalarn bir ksm da kendisine isyn eder. te lm de btn azalarn ruha isynndan ibarettir. Ruhtan, bilgi, sknt, znt ve nee gibi eyleri idrk eden kuvveti kasdediyoruz. zalar zerindeki tasarrufu geersiz olduu vakit, bu bilgi,
anlay, ferah ve znt gibi hlleriyle zevk ve kederi kabl etme hlleri kendisinden zil olmaz. Gerekte insan, ilim, elem ve zevklerini anlayan mnadr. Bu ise lmeyip yok olmaz. lmn mnas, ruhun bedenden ayrlp onu tasarrufa muktedir olmamas demektir. Ktrmlkte, felte olduu gibi, bedenin ruha itat etmemesi demektir. lm ise btn zalarda mutlak bir ktrmlktr. nsann hakikati ise rhudur.
varlklarnda diledii gibi tasarrufa kalkt hlde, ni olarak onu hkmdrn yakalamas ve btn yaptklarnn yazl olduu bir defter ile karsna kmas gibidir. Hkmdar ise hem hiddetli hem de kskan hli ile yaptklarnn cezasn kendisine ektirmee hzr ve hibir iltimasc kabl etmez durumdadr. Henz hkmdar buna bir ceza tatbikna balamadan nceki bu adamn durumunu bir dn. Korku, utan, hasret, rezalet ve nedmet gibi btn elemler kendisini kaplam olup mukadder kbetini beklemektedir. te daha mezarnda azb olmaa balamadan, lr lmez, dnyaya aldanp balanan gnahkarn durumu budur. Bugnn dehetinedn Allaha snrz. Zra gizli ktlklerin aa kmasiyle rezl ve kepaze olmak, herhangi bir dayak yemekten, hatt bir yerinin kesilmesinden de daha ktdr. te bu anlattklarmz, lm nndaki lnn durumuna irettir. Bunlar, ba gznden daha kuvvetli olan kalb gz ile basret shibleri mhede ettikleri gibi, Kuran ve Snnet de kesn olarak bunlara ehdet etmektedir. Evet, lmn yznden tamamen perdeyi kaldrp i yzn aklamak mmkn deildir. Zra hayt bilmeyen, lm bilemez. Hayt bilmek, ruhun hakikatini bilmek ve Ztnn mhiyetiin anlamakla mmkndr. Hlbuki ruh hakknda konumak iin Peygamber Efendimize msade edilmemitir. Ancak, Ruh, Rabbimin emrindendir buyurmakla yetinmesi istenmitir. Muttali olsa da slm limlerinden hi birinin ruh hakknda konuma yetenei ve msadesi yoktur. Ancak ldkten sonraki, ruhun hlini anlatabilir. lmn, ruhun ve ruhun idrakinin yokluundan ibret olmadna bir ok yet ve haberler dellet etmektedir. Peygamber Efendimiz: lm, kymet demektir. lm olann kymeti kopmu saylr buyurmutur.
Ya Cennet bahesi veya Cehennem ukuru 30.8.2001 nsann kabirdeki halini Resulullah Efendimiz yle bildirmitir: Kureyin ileri gelenleri Bedir savanda ldrldkleri vakit, Peygamber Efendimiz onlara isimleri ile ararak: Ey falan, ey falan, ey falan, ben gerek olarak Rabbimin bana olan vadini hakkyle buldum. Sizde Rabbinizin size olan vadini (azbn) gerek buldunuz mu? buyurdu. llere mi sesleniyorsun? Onlar bunu nereden duyacaklar? diyenlere, Peygamber Efendimiz:Onlar bu szleri sizden daha iyi duyarlar, ancak cevab vermee muktedir deillerdir buyurmutur. nsanlar ya sad veya akderler. Her iki hlde de ruhlar yaar.Yine Resuli Ekrem Efendimiz, Mezar, ya Cennet bahelerinden bir bahe veya Cehennem ukurlarndan bir ukurdur buyurmutur ki, bu da lmn yalnz bir deiiklikten ibret olduuna ve lnn sadet veya ekavet hlinin hemen lm nnda kendisini gsterdiine, sonraya kalr diyenin asl olmayp mkfat ve mcztn baz ekillerinin olduuna dellet eder. Peygamber Efendimiz,Sizden biriniz ld vakit, varaca yeri akam sabah kendisine gsterilir. Cennetlik ise Cennetteki yeri, Cehennemlik ise Cehennemdeki yeri gserilir ve te kymet gn dirilip gidecein yer burasdr denir buyurmutur. lerde varaca iyi veya kt yeri imdi grmekte, kiinin alaca durum gizli deildir.
Eb Kays anlatyor: Alakme ile bir cenazede blunmutuk. Alkame: - te bu adamn kymeti koptu, dedi. Hz. Ali de: Cennetlik veya Cehennemlik olduunu bilmeden hibir nefis dnyadan ayrlamaz demitir. Hz. Eb Hreyrenin rivyetinde Peygamber Efendimiz: Garib olarak len, ehid olur, kabir ibtilsndan emn olur. Gdalanr ve Cennetten rzknn rzgr kendisine estirilir ve kokusunu alr buyurmutur. Mesrk diyor: Mezarnda rahat edip dnya skntsndan ve Allahn azbndan emn olan kimse gibi hibir kimseye gbta etmem.
Bir takm kimseler vardr ki, Allah tel, meleklerine onlar rnek ve numne gsterir. Onlar: Allah telnn rzasna uygun yaayan, nafile namazlarn gizleyen, nafile orucunu gizli tutan, sadakay gizli veren, gizlenmesi gereken her gizli ameli gizleyenlerdir. lim mmin, eytana kar daha sert ve gldr. Cahil kimseler, ilimle birbirlerine kar nrler. Onlarn ilimden nasibi sadece vnmeleridir. Kular ve yerde bulunan canllar, Cuma gn buluurlar, birbirlerine selm vererek bugn iyi gndr derler. Uyuyacan zaman sa tarafa ve kbleye dnm olarak, yatlr. nk, uyku bir eit lmdr. lim meclisinde bulunmann sevab oktur. nsanlar buralarda bulunmann deerini bilmiyorlar. Eer byle toplantlardaki sevab bilmi olsalard, oraya girmek iin birbirlerini ldrmee kalkrlard. Herkes iini gcn brakp oraya koard. Hanmnn eziyet ve sknt vermesine sabreden kimseye, Allah tel, Hz. Eyyba verilen sevabtan verir. nsanlardan gelen skntlara sabretmeyen, onlara karlk vermeyi terketmeyen kimse sabrl saylmaz.
mevcuttur. Bunun iin Allah tel:stedikleri her ey onlar iindir (Nahl: 57) buyurmutur. Bu, Cennet zevklerini bir araya toplayan, en geni bir ibredir. Azablarn en by de, insn arzlad eyden uzaklatrmaktr. Kurn Kermde: Kendileri ile arz edegeldikleri eylerin arasna bir sed ekilimitir (Sebe: 54) buyurulmutur. Bu da Cehennem ehlinin azbnn en mull bir ifadesidir. te o nmeti, nefsini bakalarndan o anda kesmi olduu iin, ancak ehidler elde edebilirler.
Kt ilerinizle llerinizi rezil etmeyin! 4.9.2001 Mmin lr lmez, dnyada mahbus gibi olduu, Allah telnn fazl ile kendisine bildirilir. Karanlk bir evde hapsedilip geni bir baheye kaps alan bir insan gibi olur. Byle, aa, meyve, yeillik ve kularla sslenmi olan o geni baheyi gren insan daha o karanlk eve irmek ister mi? Peygamber Efendimiz bu hususta bir darb- mesel getirerek len bir kii hakknda: Bu adam dnyadan g etti ve dnyay ehline terketti. yet bu ayrlndan memnun ise, sizden her hangi birinizin anne rahmine dnmek istemedii gibi, o da dnyaya dnmek istemez" buyurmutur. Yni dnyaya nisbetle hiret, ana rahme nisbetle dnya gibi olduunu anlatmak istemitir. Bir adamn ldn haber verdiklerinde, Peygamber Efendimiz: Ya istirhattadr veya dnyadakiler ondan istirahata kavutular buyurdu. yi insan ise istirhat etti, kt insan ise millet errinden kurtuldu. lm olan herkes hayattakilerin ne yaptklarn, hatt kendisini ykayp kefenlediklerini de bilir ve onlara bakar. Mlik bin Enes de: Mmilerin ruhlar, istedikleri taraflarda dolamak iin serbesttirler dedi. Lokman bin Ber de, minberde iken Peygamber Efendimizin: yi bilin ki, dnyadan (dnyaya nisbetle) sinein dnya boluunda dolat boluk kadar zaman kalmtr. llerden olan kardeleriniz hakknda sizi Allaha havle ederim. Zra sizin her yaptnz onlara arzolunur buyurduunu duydum, demitir. Peygamber Efendimiz: Kt ilerinizle llerinizi rezil etmeyin. Zra sizin amelleriniz onlara arzolunur buyurmutur. Bunun iin Ebd-Derd lm olan days iin: Allahm, Abdullah bin Revhann karsnda rezil olacam kusuru ilemekten sana snrm demitir. Eb Sad el-Hudr Peygamber Efendimizin,l, kendisini ykayan, tayan ve mezara indireni bilir dediini rivyet etmitir. Kii, evldnn iyilii ile mezarda mjdelenir. 5.9.2001 Eb Eyyb el-Ensr hazretlerinin bildirdiine gre Peygamber Efendimiz vefat etmi kimsenin karlann yle anlatrlar: Bir mminin ruhu edeninden ayrlnca, Allahn rahmetine mazhar olan mmin kullarn ruhlar det nde gelen bir mjdeci gibi onu karlarlar. Bu arada bir ksm: Brakn, kardeiniz biraz nefes alsn, nk byk zorluktan yeni kurtulmutur derler. Falan ne yapyor, falan nasl, falanca kz evlendi mi? diye sorarlar. Daha nce len bir adamdan sorduklarnda, O, benden nce ld der. Bunun zerine onlar: nn lillh ve inn ileyhi rcin derler buyurmutur.
Slih-i Mer diyor ki: lm annda ruhlarn bulutuunu duydum. Eski ruhlar yeni gelen ruha: Sen neredesin? yi yerde misin, kt yerde misin? diye sorarlar. Ubeyd bin meyr diyor: Mezardakiler haberleri aratrrlar. Yeni bir l geldii vakit ondan eitli haberler sorarlar. Mesel, falanca ne hldedir? derler. O da: O, ld, meer size gelmedi mi? der. Onlar da: nn lillh ve inn ileyhi rcin baka tarafa gitmitir derler. Sadin olu Cfer de: ocuu lm olan bir adam ld vakit, det hriten gelen bir baba gibi ocuu kendisini karlar demitir. mam- Mchid diyor: Kii, evldnn iyilii ile mezarda mjdelenir. ehidlerin ayr bir yeri var ahirette. Hz. ienin rivyetinde; babas Bedir savanda ehid den hazreti Cbire hitben, Peygamber Efendimiz: Cbir, sana mjde olsun ki, Allah tel baban diriltti ve onu mnevi huzuruna ald ve: Benden ne istersen dile, sana vereyim dedi. Baban da: Y Rab, sana hakkyla kulluk edemedim. Senden btn dileim, beni bir daha dnyaya gnderip Senin rzn iin sevgili Habibinin nnde tekrar ehd olmaktr dedi. Allah tel: Benim ilimimde senin bir daha geri dnmen imknszdr buyurdu buyurmutur. Kbl-Ahbar diyor: Cennette alar bir adam bulundu. Cennette dururken daha alamann sebebi nedir? diye soranlara, Ben Allah urunda bir defa ehid oldum. Hlbuki dnyaya dnp birka defa ehid olmay istiyorum ve bunun iin alyorum dedi.
Birini rz edersen, teki gcenir 6.9.2001 Byk slam alimi mam- Rabbani hazretlerinin bir talebesine yapt Mhim nasihatnda buyuruyor ki: Yavrum! Allah tel, seni ve hepimizi, Muhammed aleyhisselamn parlak olan yolunda yrmekle ereflendirsin! Yavrum! Bu dnya, imtihan yeridir. Dnyann grn, yalanc yaldzlarla ssldr. Kt kadna benzer. Yzn salar, kalar, ben ile boyamlardr. Grn tatldr. Taze, gzel, krpe sanlr. Fakat aslnda, gzel koku srlm bir l gibidir. Sanki bir letir ve bcekler, akrebler dolu bir plktr. Su gibi grnen bir serbdr. Zehir kartrlm eker gibidir. Asl harptr, elde kalmaz. Kendini sevenlere, arkasna taklanlara, hi acmayp, en kt eyleri yapar. Ona tutulan aklszdr, bylenmitir. klar delidir, aldatlmtr. Onun grnne aldanan, sonsuz felkete der. Tadna, gzelliine bakan nihyetsiz pimnlk eker. Server-i kint buyurdu ki, Dnya ile hret birbirinin zdddr, birbirine uymaz. Birini rz edersen, teki gcenir. Demek ki, bir kimse, dnyay raz ederse, hiret ondan gcenir. Yani, hirette, eline bir ey gemez. Allah tel, bizi ve sizi, dnyaya dkn olmaktan ve dnyay ele geirmek iin insanlk vazfelerini ineyenleri sevmekten muhfaza eylesin! Yavrum! Bu, pek kt olduunu anladn dnya, nedir biliyor musun? Dnya, seni, Allah teldan uzaklatran eyler demektir. Kadn, ocuk, mal, rtbe, mevk dncesi, Allah tely unutturacak kadar ar olursa, dnya olur. alglar, oyunlar, Ml-yani ile, yani fidesiz, bo eylerle vakit geirmek, hep bunun iin dnya demektir. hirete fidesi olmayan ilimler de, hep dnyadr. Hesp, hendese yan matematik ve geometri, astronomi, mantk, eer
Allah telnn gsterdii yerlerde, insanlara hizmet etmek iin kullanlmazsa bunlarla uramak, bouna vakit ldrmek olur ve dnya olur. Bu bilgileri btn derinlii ile, incelikleri ile okumak, yalnz bana ie yarasayd, eski Yunan felsefecileri (ve son zamanlardaki Avrupann, Amerikann fen adamlar, mtehassslar) sadet yolunu bulur, hiretdeki ebed azptan kurtulurlard.
Din dmanlar her yoldan genleri aldatmaa urarken, deimeden, akntya kar durmak kolay deildir. Genlik zamandr. Para bol, nefsin her arzsunu yerine getirmek kolay ve arkadalarn ve piyasadaki bozuk kitblarn ou da uygunsuz! Yavrum, Kalbe id bilgileri, yani ilim-i ahlk renmek, her erkee ve kadna farz- ayndr. Mesel Hkdyani kin balamak, Hased, bakasnda bulunan nimetin onda olmayp, kendinde olmasn istemek, (Onda olduu gibi, kendisinde de olmasn istemek hased deildir. Buna (Gbta) etmek, imrenmek denir ki sevbdr), Kibr, kendini byk bilimek, stn grmekdir. Kibrli olana kar kendini byk gstermek, kibir olmaz. Sadaka vermek gibi sevb olur, Si zan etmek, iyi insn kt bilimek gibi eylerin haram olduunu renmek, her mmine farz- ayndr. Grlyor ki, mn, yani Ehl-i snnet itikdn ksaca renmek ve iyi ve kt huylar renmek, farz- ayndr. Yani, herkesin renmesi farzdr. Abdesti, gusl, namaz ve orucu ve harmlar da, her Mslmann renmesi farz- ayndr. Cenze namazn, lye hizmeti ve sanat ve ticret bilgilerini ve gnn silhlarn yapmak ve kullanmak iin, fen bilgilerini iyi renmek farz- kifyedir. Yani lzm olan kimselerin renmesi farz olup, bakalarna farz olmaz. Fakat, lzmu kadar kimse renmezse, btn Mslmanlar, millet, byk gnaha girer. Ulm-i nakliyyeden yani din bilgilerinden kendine lzm olanlar renmek farz- ayndr. Bundan fazlasn renmek ve ulm-i akliyyeden fideli olanlar renmek farz- kifyedir. Bir yet ezberlemek, herkese farz- ayndr. Ftihay ve yet vey bir ksa sre ezberlemek vcibdir. Kurn- kermin hepsini ezberlemek farz- kifyedir. Kendine lzm olmyan fkh bilgilerini renmek, hfz olmakdan dah iyidir.Bakalarna retmek iin ilim renmek, kendi ilemesi iin renmekden dah sevbdr.
Biz kuluz. Shibimizin emrindeyiz. Ba bo deiliz. Her istediimizi yapmaa serbest deiliz. yi dnelim! Uza gren akl shibi olalm! Kymet gn utanmakdan, pimn olmakdan baka, ele birey gemez. Genlik a, kazanc zamandr. Mert olan, bu vaktin kymetini bilip, elden karmaz. htiyrlk herkese nasb olmaz. Nasb olsa da, rhat, elverili vakit ele gemez. Vakit de bulunsa, kuvvetsizlik, hlsizlik zamannda, yarar i yaplamaz. Bugn, artlar elverili iken, anann babann varl byk nimet iken, geim derdi olmayp frsat elde iken, g kuvvet yerinde iken, hangi zr ile, hangi sebeble, bugnn ii yarna braklabilir? Peygamberimiz, Yarn yaparm diyen helk oldu, ziyn etti buyurdu. Eer dnya ilerini yarna brakrsan ve bugn hep hret ilerini yaparsan gzel olur. Fakat, bunun aksini yaparsan ok irkin olur. Cnm, yavrum! Sana szm, yalnz udur: krpeciksin, yolun da ok korkuludur.
te bylece, hem zekt verilimi olur, hem de, her zaman muhtclara yapd yardm, yerini bulur. Bir sene iinde, fakrlere yapd yardm, zekt iin ayrlandan az olursa, artan zekt, yine kendi malndan ayr saklamal, gelecek sene ayrlacak olan zekt ile kardrp vermelidir. Her sene, byle ayrp, yava yava vermek cizdir. Her ibdeti seve seve yapmaldr. Kul hakkna dokunmamaa, hakk olanlar demee, titizlikle almaldr. zerimizde kimsenin hakk kalmamasna ok dikkat etmeliyiz! Hakk dnyada demek kolaydr. Nezket ile, yumuaklkla hakdan kurtulmak mmkin olur. Fakat, hretde, i byle deildir. Orada, hak altndan kurtulmak ok gcdr, resi bulunmaz. slmiyyeti, dnini iyi bilen ve hreti dnen doru Ehl-i snnet limlerine sorup renmelidir. Byle mubrek insanlarn szleri ve kitblar, tesrli olur. Bunlarn nefeslerinin bereketi ile, szlerini yapmak kolay olur. Para kazanmak iin, mevki almak iin, din kitb yazan, nutuk syliyen, Mslmanlar aldatmak iin yzlerine glen, din hrszlarnn yanndan ve kitblarndan kamak lzmdr.
Sapk yani bozuk itikatl olan mmindir. Mslman olduunu syler ve Mslmandr. Fakat, itikat dzgn deildir. Mezhebsizdir. Yani itikd Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi deildir. Bunun iin, hibir ibdeti kabl olmaz. Cehenneme girmekden kurtulmaz. bdet yapmazsa ve harm ilerse, bunlar iin de ayrca Cehennemde kalr. Sapk inanlar kfr olmad iin, Cehennemde sonsuz kalmaz. Fsk olan mmin. Mslman olduunu syler ve Mslmandr. Hem de Snndir. Yani, Ehl-i snnet itikdndadr. Fakat, ibdetlerin birkan veya hibirini yapmaz. Haram iler. Fsk mmin, tevbe etmezse vey efate kavumazsa, yhud Allah tel affetmezse, Cehenneme girip yanar ise de, mn olduu iin, Cehennemde sonsuz kalmaz. Asl kfir, kfir ocuudur. Kfir olarak bymtr. Kfir olduunu syler. Muhammed aleyhisselmn peygamber olduuna inanmaz. Yehdiler ve Hristiynlar, kitbl kfirdir. Komnistler ve masonlar, kitbsz kfirdir. Bunlar, kymetde tekrar dirilimee de inanmazlar. Putlara, heykellere tapnan kfirlere Mrik denir. Kfirler Cehenneme girecek ve sonsuz yanacaktr. Dnyada yapt iyiliklerin hibiri, hiretde ona yaramyacak, onu Cehennemden kurtaramyacakdr. lmeden nce Mslman olursa af olur. Slih mmin olur.
Mlhid, bu da Mslman olduunu syler ve kendisini msliman sanr. bdetleri yapar. Haramlardan saknr. Fakat, Kurn- kerme man verirken, Ehl-i snnet itikdndan o kadar ok ayrlmdr ki, mn gideren, kfre sebeb olan inanlar vardr. Nusayr ve sml frkalar ve Vehhbler byledir. Kendisini mmin, Snnleri, yani doru mnllar ise kfir olarak tantmaa alr. Mmine kfir diyen kfir olduu iin, kfirden dah fendrlar. Mslmanlara zararlar dah okdur.
Peygamberimiz de sallallah aleyhi ve sellem, Benim yolumda ve benden sonra drt halfemin yolunda olunuz! buyurdu. Drt halfenin yolunda olan slm limlerine Ehl-i snnet denir. Grlyor ki, Allah telnn sevgisine kavumak iin, Ehl-i snnet limlerinin kitaplarnda yazl olduu gibi imn etmek ve btn szleri, ileri, onlarn bildirdiklerine uygun olmak gerekiyor. Allah telnn sevgisine kavumak isteyenin, byle mn etmesi ve byle yaamas lzm olduu anlalyor. Bir insanda bu ikisi olmazsa, o slih Mslman olamaz. Dnyada ve hrette rhata ve huzra kavuamaz. Bu ikisi, y kitaplardan okuyarak renilir. Ehli snnet alimlerinin kitaplar, insann kalbini de temizler. Kalb temz olunca, mnn, ibdetlerin tad duyulur. Harmlar, ac, irkin ve iren grnrler. Allah tel, kullarna merhamet ettii zaman, Mrid-i kmil ok bulunur ve tannmalar kolay olur. Fakat, kymet yaklatkca, Allah telnn kahr, gadab dah ok zuhr edecek, Mrid-i kmiller azalacak, tannmayacaklardr. Chiller, sapklar, zndklar, din adam olarak ortaya kacak, insanlar aldatacak, felkete srkleyecekler. u an iinde bulunduumuz, ahir zamanda, byle karanlk zamanlarda mn ve din bilgilerini, Ehl-i snnet limlerinin kitblarndan renenler kurtulacak, chillerin, mezhebsizlerin yazdklar uyurma din kitaplarnn yaldzl, heyecanl kelimelerine aldananlar, doru yoldan kayacaklardr. Byle zamanlarda kalbin abuk temizlenmesi iin, tannm, hret kazanm eski slam byklerinden birini her yerde ve namazdan baka her ite ve her hlde gz nnde dnp, onun kalbine Reslullahdan sallallah aleyhi ve sellem akp gelmi olan feyzlerden, kendi kalbine akmasn dilemelidir. Bunun, Reslullahn vrisi olduunu, Allah telnn onun kalbine, her n, merhametle tecell ettiini dnmelidir. Bu ok fidelidir. Kararm kalbleri aydnlatr. nsan harmlara dalm, kalbi kararmdr. Bu hli ile Allah teldan feyz ve bereket alamaz.
iin, nce mn etmek, sonra Mslmanl iyice renmek, sonra farzlar ed edip harmlardan kanmak, dah sonra, snnetleri yapp mekrhlardan kanmak lzmdr. Bunlardan sonra, mubhlarda da Ona uymaa almaldr. mn etmek, btn insanlara lzmdr. Herkes iin mn zarrdir. mn edenlerin, farzlar yapp harmlardan kanmas lzmdr. Her mmin, farzlar yapmaa ve harmlardan kanmaa, yan mslmn olmaya memrdur. Her mmin, Peygamberimizi sallallah aleyhi ve sellem, malndan ve cnndan dah ok sever. Bu sevgisinin bir almeti, snnetleri yapp mekrhlardan kanmakdr. Bir mmin, btn bunlara tbi oldukdan sonra, mubhlarda da, ne kadar Ona uyarsa, o derece kmil ve olgun bir Mslman olur. Allah telya, o derece yakn, yan sevgili olur.
Allahn, gsm iman nru ile genilet! 6.10.2001 Sad bnl-Mseyyeb de yle anlatr: Hz. Eb Bekir arlanca, bz kimseler yanna girerek: Bize bir eyler ver, tavsiyelerde bulun. Zra biz senden endie ediyoruz dediler. Hz. Eb Bekir de: lmeden nce u anlatacaklarm okuyanlarn ruhu ufk- mbne ykselir dedi. Onlarn: Ufk- mbn nedir? diye sormalar zerine, Hz. Eb Bekir: O, Arn nnde geni bir ovadr. Akar sular, baheleri ve bol meyveleri vardr. Buraya her gn yz rahmet iner. u duya devam edenin, lnce ruhu bu makama ykselir. Dua udur: Allahm, hibir ihtiyacn olmadan ve karlksz olarak mahlkat yarattn. Sonra da birini Cehennemlik, dierini de Cennetlik olarak ikiye ayrdn. Sen beni Cehennemliklerden deil, Cennetliklerden kl. Allahm, insanlar
yaratmadan nce frkalara ayrdn. Kimini ak, kimini sad, bir ksmn azgn ve sapk, bir ksmn da doru yolda kldn. Sana isyn ile beni azdrma. Allahm, herkesin ne yapacan, onlar yaratmadan nce de bilirdin. Senin bilginde deiiklik olmaz. Ve ilminin dna klmaz. Sen beni, ibdetinde dim kullarndan eyle. Allahm, sen dilemedikten sonra kimse dileyemez. O hlde benim sana yaklamam dilememi dile. Allahm, kullarnn btn hareketlerini sen takdr ettin. Senin iznin olmadan bir ey kmldayp hareket edemez. Btn hareketimi senin rzna uygun kl. Allahm, hayr erri ve her birini ileyecekleri sen yarattn. Beni, bu iki ksmn iyilerinden, hayr ileyenlerinden kl. Allahm, Cennet ve Cehennemi sen yarattn. Herbirinin adamlarn da yarattn. Beni Cehennem halkndan deil, Cennet ehlinden eyle. Allahm, bz kimseler hakknda sapkl irde ettin ve onlarn gslerini daralttn. Sen benim gsm iman nru ile genilendir ve kalbimi mn nru ile ssle. Allahm, btn ileri sen sevk u idre edersin ve sana ynelirler. ldkten sonra beni temiz bir hayta ulatr ve beni sana yaklaanlardan kl. Allahm, bakalarna gvenerek sabahlayp akamlayanlar varsa da, benim timadm her an sanadr, midim sendedir. Kuvvet ve kudret senindir. Sana gveniyorum, Allahm de, dedi ve btn bunlarn Allah telnn kitbnda olduunu bildirdi.
sonra da bakalar meydana gelecek. Fen bilgimize gre, bu muazzam deiiklikleri yapan kuvvetler vardr. Allaha inanmyanlar, Bunlar tabat yapyor. Hereyi tabat kuvvetleri yaratyor diyorlar. Bunlara sormak lazm: Bir otomobilin paralar, tabat kuvvetleri ile mi bir araya gelmitir? Suyun akntsna kaplan, sadan soldan arpan dalgalarn tesri ile biraraya ylan p kmesi gibi biraraya ylmlar mdr? Otomobil tabat kuvvetlerinin arpmalar ile mi hareket etmektedir? Bize glerek, hi byle ey olur mu? Otomobil, akl ile, hesap ile, pln ile, birok kimselerin, titizlikle alarak yaptklar bir sanat eseridir. Otomobil, dikkat ederek, akl, fikir yorarak, hem de trafik kidelerine uyarak, ofr tarafndan yrtlmektedir demez mi? Tabatteki her varlk da, byle bir sanat eseridir. Bir yaprak paras, muazzam bir fabrikadr. Bir kum tanesi, bir canl hcre, fennin bugn biraz anlyabildii ince sanatlerin birer meheri, sergisidir.
edildii iin, bunu arayp bulacak, tayacak ekilde yaratt. nsanlar, bunlar yapmak yle dursun grebilenlere, anlayabilenlere ne mutlu!
aleyhisselmn Onun Peygamberi olduunu hemen anlar. Seve seve mslman olur. Allah telnn var olduuna, bir olduuna ve Muhammed aleyhisselmn Onun Peygamberi olduuna ve Peygamberlerinin en stn olduuna ve bunun her sznn doru, faydal olduuna inanmaya man etmek ve Mslman olmak denir. Byle inanan kimseye Mmin ve Mslman denir. Mslmann renmesi lzm olan ilimlere Ulm-i islmiyye denir. slm bilgileri, iki ksmdr: Birinci ksm, Din bilgileridir. Bunlara Ulm-i nakliyye denir. Bunlar, ehl-i snnet limlerinin Edille-i er'yye denilen drt kaynaktan kararlmtr. Din bilgileri, hi deimez. Fen bilgileri zaman ile deiir.Din bilgilerini, fen bilgilerine gre deitirenlere (Filozof) ve (Dinde reformcu) denir. Bunlar nakle deil, akla inanrlar. Din bilgilerini, fen bilgileri ile isbt eden mminlere (Hukem) denir. Kur'an- kerimde ve hadis-i eriflerde ak bildirilimemi bilgilere islm limleri muhtelif mnalar verdi. Bylece, man edilecek eylere, birbirlerinden farkl inanan yetmi frka meydana geldi. Bunlardan manlar doru olan bir frkaya (Ehl-i snnet) ve (Snn) denildi. Yanl mna verenlere (Bid'at ehli) denir. 'ler ve Vehhbler byledir. Fen bilgilerine yanl mna vererek mslmann mann bozana (Zndk) ve (Fen yobaz) denir. Allah tel, Cenneti ve Cehennemi yaratt. Her ikisini de dolduracan bildirdi. Cehennemde sadece kafirler sonsuz kalacaktr. nsanlarn ve cinnin ou Cehenneme girecektir. Fakat, mahlklarnn ounu Cennete koyacak, rahmeti gazabn aacaktr. nk, cinnler, btn insanlarn on katndan daha oktur. Melekler de, cinnlerin on katndan daha oktur. Meleklerin hepsi Cennette olduundan, Cennettekiler daha ok oluyor.
Bir hadis-i erifte de, Beikten mezara kadar ilim reniniz, alnz! buyuruldu. Yni, bir aya mezarda olan seksenlik ihtiyrn da almas lzmdr. renmesi ibdettir. Bir defa da, Yarn lecekmi gibi hrete ve hi lmiyecekmi gibi dnya ilerine alnz! buyurdu. Bir hadis-i erifte, Bilerek yaplan az bir ibdet, bilimiyerek yaplan ok ibdetten daha iyidir! buyurdu. Bir kere, eytann bir limden korkmas, chil olan bin bidden korkmasndan daha oktur! buyurdu. slm dninde kadn, kocasnn izni olmadan nfile hacca gidemez. Sefere, gidemez. Fakat, kocas retmezse ve izin vermezse, ondan izinsiz, ilim renmeye gidebilir. Grlyor ki, byk ibdet olan hacca izinsiz gitmesi gnah olduu hlde, ilim renmeye izinsiz gitmesi gnah olmuyor.
gstermitir. Eshbm temizlie ok dikkat eder. Ackmadka birey yemez ve sofradan, doymadan nce kalkar! dedi.
Kfirlerin tuzaklarna dmemek iin ne lzm olduunu Peygamberimiz bildiriyor: Nerede ilim varsa, orada mslmanlk vardr. Nerede ilim yoksa, orada kfirlik vardr! buyuruyor. te burada da, ilimi emretmektedir. O hlde, din dmanlarna aldanmamak iin dnimizi renmekten baka re yoktur. Dnimizi nereden reneceiz? Genleri aldatmak iin iftir ve yalanlarla hazrlanan veya papaz, misyoner kitaplarndan tercme edilimi olan ssl yazlardan, TVlerden, radyolardan, filimlerden, gazetelerden mi? Yoksa, para kazanmak iin yanl kitaplar, Kur'an tercmeleri yazan chillerden mi? Din dmanlar filimlerinde, Peygamberlerin hayatn, islm tarihini, yanl, iren olarak gsteriyor, uydurma resmler yapyorlar. Mslmanlar, bu bozuk filimleri, doru sanarak, seyr ediyor. Dinleri, manlar bozuluyor. Bu hcmlardan korunmak iin, dnimizi nereden renelim! Gz aryan kime ba vurur? pye mi, avukata m, matematik retmenine mi, yoksa gz mtehasss olan doktora m? Elbet, mtehasssa gidip, aresini renir. Dnini, mann kurtarmak iin are arayann da, avukata, matematikiye, gazeteye, sinemaya deil, din mtehasssna ba vurmas lzmdr. Din mtehasss nerede ve kim? Beyrutta, Msrda, Sriyede, Irkta arabca renen tercmnlar m? Hayr. Din mtehassslar, imdi toprak altnda! Dnyada bulmak ok gc! Bugn, dnimizi, o byk limlerin kitaplarndan okuyup, reneceiz! Din bilgileri, Ehl-i snnet limlerinden veya bunlarn kitaplarndan renilir. Kef ile, ilhm ile, ilim elde edilimez. Bunlarn kitaplarn okuyan, hem ilim renir, hem de kalbleri temizlenir.
bildirmitir. Dnyann dndn, maddenin yapsn, ay, gne tutulmasnn hesaplarn, daha nice teknik ve sosyal bilgileri yazmtr. slm limlerinden biri de, mm- Rabbn Ahmed-i Frkdir. Bunun din bilgilerindeki derinlii ve ictihd derecesinin ykseklii, hele tasavvuftaki, vilyetteki kemli, akln, idrkin stnde olduunu, dinde sz sahibi olanlar, ittifakla syledii gibi, Amerikada yeni kan kitaplar da, bu saadet gneinin klar ile aydnlanmaya balamtr. mm- Rabbn, zamannn fen bilgilerinde de mtehasss idi. Olu Muhammed Msuma, (erh- mevkf) kitabn okuturdu. erif Ali Crcaninin bu kitabnda, dnyann batdan douya doru dndn isbt edilmekte, atomu, maddenin eidli hllerini, kuvvetleri ve psikolojik olaylar bildirmektedir.
Dinimize gre haklar 11.4.2002 Dinimizde, Haklar ok nemlidir. Herkes hakknn hukukunu bilmesi lazmdr. Dinimize gre, haklar konusunu evliyann byklerinden, Kd Muhammed Senullah-i Pn-Pt hazretleri, Hukuk-ul slm kitabnda ksa ve z olarak bildirmektedir. Haklar konusunu bu kitaptan alarak sizlere sunmak istiyorum: slamiyet, her hak shibinin hakkn slim ve kmil olarak, kusrsuz ve ftrsuz ed etmekten ibrettir. slmda haklar yedi ksmdr: 1- Allah telnn hakk, 2- Anne, baba ve akrab hakk, 3- darecilerin, idare ettikleri kimseler zerindeki hakk. 4. Halkn, idareciler zerindeki hakk. 5- Komu hakk, i ve yol arkadal hakk,
6- Btn mminlerin, bilhasas ciz, zayf, yetim, hasta, fakir vs. kimselerin hakk. 7- Kulun kendi istei ile kendisi zerine lzm getirdii haklar. Bunda Allah telnn ve kullarn hakk ve nezir, yemn keffreti, oru keffreti, sznde durmamak, borcunu dememek gibi haklar. imdi bu haklar srasyla biraz aalm: slmn haklarndan birincisi Allah telnn hakkdr. lk nce varln ve varlna bal olan her eyi ihsn eden orta olmayan Allah telnn hakk denmelidir. Aldmz her nefes hayt devm ettiricidir. Verdiimiz her nefes ferahlandrr. O halde her bir nefeste iki nimet vardr. Her bir nimete de bir kr lzm gelir. O halde kavutuun nimetlerden bir nimetin krn, ister dil ile, ister azlar ile, ister kalb ile olsun, yerine getirmek, Allah telnn lutf- ihsn iledir. kr yapmaa muvaffak olmak da Allah telnn mevhibe ve ihsn iledir. Her krde bu kadar kr lzm geldiine gre Allah telnn krn tam olarak yerine getirmek mmkn deildir. Nitekim, Allah tel Nahl sresi, onsekizinci yet-i kermesinde melen Eer Allahn nimetlerini saymak isterseniz, sayamazsnz. Elbette Allaha rahmet ve mafiret edicidir buyurmas buna irettir. Allah tel, rahmet ve ihsn ile, kullar gleri yetmiyecek teklfde bulunmamtr. Hakkyla krn yerine getirmei vcib klmam, kullarnn, yapabilecei mikdr kr vacib klmtr. Herkes insn gc mikdrnca Allah telnn kr iin almas gerekir.
Allahn nimetlerini sayamazsnz 12.4.2002 Her kim gc yettii hlde Allah telya kr etmekte kusr ederse, zalm, ok zulm edici ve nihyet saysz nimetlerin krnde kfrn- nimet etmi olur. Bunca nimitleri verene kar, en aa derecede, yan gc yettii kr yapmakta bile kusr yaplm olur. Nitekim Allah tel brhm sresi, otuzdrdnc yet-i kermesinde melen ... Eer Allahn nimitlerini saymak isterseniz, sayamazsnz. Elbette insan ok zulm edici ve ok kfrn- nimet edicidir buyurmaktadr. Hak tel, rahmeti ile kulunu ekr ok kr edici diye ifade buyurmutur. Nitekim Nh aleyhisselam hakknda melen ... o kr eden kul idi (sr-3) buyurmaktadr. O halde kr hakknda kullardan istenen udur. Kul, Allah tely, sfatlarn gcnn yettii kadar tanmasdr. nsan, itikd, ahlk ve amellerini Hak telnn rzsna uygun ekilde yerine getirmelidir. Kullara yapmasn emir ettii eyler en iyi ekilde yerine getirmelidir. Yasak ve mekrhlardan saknmaldr. Allah telnn rzsn, kendi nefsinin ve btn mahluklarn rzsndan mukaddes bilmeli, nde tutmaldr. nfitr sresi, beinci yet-i kermesinde Kymet gn her nefis neyi takdr ettiini, neyi tehr ettiini bilecekdir buyurulmaktadr. Bu gnde utanacak hle dmemelidir. Yan herkes Kyamet gn kendi rzsn Allahn rzs zerine mi, yoksa Allahn rzsn kendi rzs zerine mi olduunu anlayacaktr. Allah tel tevbe sresi, yirmidrdnc yet-i kermesinde melen Ey Resln de ki, babalarnz, oullarnz, kardeleriniz, hanmlarnz, kableleriniz ve kazanm olduunuz mallar, durgunlua uramasndan korkduunuz bir ticret, beendiniz meskenleriniz size, Allahdan, Reslnden ve Onun yolunda cihd etmekden daha sevgili ise artk
Allah telnn evri (dny vey hret azb) gelinceye kadar bekleyiniz! buyurmudur. O halde mslimanlarn, kimi seviyorsa Allah iin sevmesi, kime dmanlk ediyorsa Allah iin dman olmas, kime bir ey veriyorsa Allah iin vermesi, kime vermiyorsa Allah iin vermeme gibi niyette olmaldr. Allah tel bunu bana vcib klmtr demelidir. Nitekim Resl aleyhisselm, Allah iin seven, Allah iin buz eden, Allah iin veren ve Allah iin vermeyen kimsenin mn kmil olmutur buyurmutur.
O halde ayrm yapmadan Eshb- kirmn tamannn ve Ehl-i beytin hakkn yerine getirmek, aynen Resln hakkn yerine getirmektir. Onlara muhabbet, Reslullaha muhabbet ve itat gibi olmudur. Hads-i erfde, Onlar seven beni sevdii iin sever. Onlara buz eden bana buz ettii iin buz eder. Onlara eziyyet veren bana eziyyet vermi olur. Bana eziyyet veren Allah telya eziyyet vermi olur buyurulmudur. Yine bir hads-i erfde Reslullah sallallah aleyhi ve sellem, Benim snnetime yapnz. Benden sonra hulef-i ridnin yoluna sarlnz buyurmutur. Zeyd bin Sbitten radyallah anh rivyet ettikleri hads-i erfde, Size iki muhkem vesle brakyorum. Biri Kitbullah, dieri tretimdir buyurmutur. Yan mmetine Kuran- kerm ile ehl-i beytini, alimlei ve eshbn brakmtr. Yine buyurmulardr ki, lmin yarsn bu Humeyrdan (Yan ie vlidemizdir) alnz. Yine Raznin mer radyallah anh dan rivyetiyle, Eshbmyldzlar gibidir. Hangisine uyarsanz hidyet bulursunuz buyurulmutur. Baka bir hadis-i erifte de yle buyuruldu: Allah tel, beni insanlarn en aslzdesi olan Kurey kablesinden seti ve bana insanlar arasndan en iyilerini arkada, shib olarak ayrd. Bunlardan birkan bana vezrler olarak ve dn-i islm, insanlara bildirmekde, yardmc olarak seti. Bunlardan bazlarn da Eshr olarak, yan zevce tarafndan akrab olarak ayrd. Bunlar seb edenlere, iftir edenlere, senlere Allah telnn ve btn meleklerin ve insanlarn laneti olsun! Allah tel, kymet gn, bunlarn farzlarn ve snnetlerini kabl etmez. Peygamberimizin mubrek zevcesi mm-i Habbe annemizin erkek kardei olan Muviye ve babas Eb Sfyn ve anas Hind radyallah anhm de, eshrdan olup, bu hads-i erfe dhildirler.
limlere ve evliyya itat, Allah telya ve Reslne itattir. Onlara muhabbet de ayn ekildedir. Allah tel Nis sresi, ellidokuzuncu yet-i kermesinde melen Ey mn edenler! Allaha, Reslne ve Allahn emirlerini kullarna eridirenlere itat ediniz buyurmaktadr. Eer limler yol gstermesedi, hi kimse Allah tely tanyamayacakd ve onun hakk yerine getirilmeyecekdi. Yine Reslullah, Allah bize doru yolu gstermeseydi, biz bulamazdk, zekt vermez ve namaz klmazdk buyurmudur. Bunlarla dostluk ve dmanlk, Allah telya dostluk ve dmanlk gibidir. Nitekim Buhrnin Eb Hreyreden radyallah anh rivyet ettii hads-i kudsde Benim vel kullarma kim dmanlk ederse, benimel harbe girim olduunu bilsin buyurmudur. Bir hads-i kudsde de, Evliym yle kullardr ki, benim zikrimle onlar hatrlanrlar, onlarn zikriyle (hatrlanmasyla) ben atrlanrm buyurulmutur.
Baba dostlarnn hakk 18.4.2002 Babann vefatndan sonra, baba dostlaryla dostluk yapmak, onlara iyilik etmek, babann haklarndandr. Onlara beden ve mli hizmetlerde bulunmak lazmdr. Akraby ziyret ve onlara iyilik etmek, ana-babalarn haklarndandr. Anne, babann ocuklarna yan erkek ve kz kardelerine, anne ve babann kz kardelerine ve onlarn ocuklarna iyilikte bulunmak ve ziyret etmek lzmdr. Nesebi daha yakn olann hakk daha ok olur. sr sresi, yirmialtnc yet-i kermesinde Allah tel Yaknlarna hakkn ver... buyurmaktadr. Bunun iin zengin olan kimse, fakir olan ve kazanc olmayan mslman zi rahm-i mahrem akrabsnn yani yakn akrabnn nafakasn vermesi vcibdir. Zi rahm-i mahrem demek, erkek iin anne, bac, hala, teyze gibi, kadn iin, baba, karde amca, day gibi evlenmesi haram olanlar demektir.Bakara sresi, 233. yet-i kermesinde, Evldn nafakas vcib olduu gibi vrisin zerine de nafaka vcibdir buyurulmutur. Sad bin Iyzdan radyallah anh rivyet ettii hads-i erfde Reslullah sallallah aleyhi ve sellem Byk kardein kk karde zerindeki hakk, babann olu zerindeki hakk gibidir buyurmutur. Allah tel yeryznde
fesd karana ve sla-i rahmi terk edene lanet etmi ve Muhammed sresi, 22. Ve 23. yet-i kermelerinde Eer Allahn hkmden yz evirirseniz yeryznde fesad karmanz ve akraby ziyareti terk etmeniz umulmaz m? Onlar o kimselerdir ki Allah onlara lanet etmitir, hakk grmezler buyurmutur. Reslullahn, Akraby ziyret etmeyen Cennete giremez buyurdu. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem Sla-i rahm yapmayan kimsenin bulunduu yere rahmet nzil olmaz buyurmutur. Sla-i rahmin vcib olduuna ve hat rahmin harm olduuna dir ok hads-i erf bildirilmitir. Bunun iin herkesin, neshebini, akrabalarn bilmesi lazmdr ki, onlara sla-i rahm yapsn, kat rahme dmesin. ki yakn kimseden biri dierine kt mumele yapp sla-i rahmi yani yakn akraba ziyaretini kesse, dierinin de ondan ilikisini kesmesi ciz deildir. kincinin ilikiyi kesmemesi lzmdr. Bylece kat rahmin vebli, tammen birinciye olacakdr. Sla rahmi grmenin bereketleri sla yapana olacaktr.
Byklerin evladnn akrabasnn hakk 20.4.2002 Ana-baba haklarndan, erkek karde, kz karde ve dier akrabnn sla-i rahminden bahs edince, Reslullahn halfelerin, evliy ve limlerin haklarndan, evliy ve limlerin ocuklarn ziyret ve onlara iyilik etmekden bahs etmek de lazmdr. Allah tel r sresi, yirminc yet-i kermesinde melen Ey Reslm de ki, peygamberlii tebli ettiim iin sizden cret istemiyorum. Akrablarm sevmenizi istiyorum... buyurmutur. Byk limlerin ve evliynn oullarnn bir ksm fsk ise, ona nasihat edip hakkn yerine getirmek lazmdr. Eer sapkl kfre varmsa ona dostluk gstermek lzm olmaz. Nitekim Allah tel Mmtehine sresi, onnc yet-i kermesinde Ey mn edenler! Allah telnn gadab ettii kimselerle dostluk kurmaynz. Muhakkak ki onlar, kfirlerin kabirdekilerden mitsiz olduklar gibi, hredden midsizdirler buyurmudur. Ayrca Hd sresi, krkaltnc yet-i kermesinde Nuh aleyhisselmn olu iin ... O senin ehlin deildir. Zira o slih olmayan amel ilemekdedir... buyurmutur. Btn hads limerinin ittifakyla Amr ibni sdan radyallah anh rivyet edilen hads-i erfte Faln ahsn akrabalar bana dost deildirler. Benim dostum ancak Allah tel ve slih mslimanlardr. Fakat onlar benim yaknlarm olduu iin onlara sla- rahm yaparm buyurulmutur. Bu hads-i erfden anlaldna gre, byk limlerin evliynn oullar ve kendi akrablar, eer kfir olurlarsa veya rfz veya hric gibi kfre varan bir sapk yolda olurlarsa, onlarla dostluk yapmak lzm gelmez. Ancak onlar ziyret etmekden ve ihsan, iyilik etmekden de uzak durmamaldr. Nitekim Allah tel Mmtehine sresi, sekizinci yet-i kermesinde melen Allah tel sizinle dnin balangcnda harb etmeyen, sizi diyrlarndan dar karmayan kimselere ihsn etmekden ve insfl davranmakdan nehy etmemekdedir. Elbette Allah iyilik edenleri sever buyurmaktadr. Yan zimm olan kfirlere ihsn ve iyilik etmek men olunmamtr. Anne-baba hakk gibi st ile olan yaknlarn da hakk vardr., Reslullaha sallallah aleyhi ve sellem, kendi st akrablar iin kendi adrnda arlard, onlar minderin zerine oturturdu.