Arapcanin Onemi

Copyright Ferit AYDIN
1

IINDLKILLR

0nsz

Arapan|n 0nem|

Arapan|n Trk|ye'de |r ||et||m Arac| 0|arak A|g||anamam| 0|mas|n|n Teme| Neden|er|

Trk|ye'de Arapa 0greten Kurum Ve Kuru|u|ar Ve u Herkez|er|n Hah|yet|

Arapa 0gret|m|nde 8|stem 8orun|ar|

Arapan|n 0nndek| Enge||er

1. Vara||| 0|||er|r Yapi|arirdar Kayra||arar Erge||er.
2. Yaygir rara||| d||| (yar| Trkey|) o| |y| duzey|erde o||rere|ler |ayra||arar erge||er.
3. 8||g|s|z||| Erge||.
1. arpi| Z|rr|yeller ve 8agraz|i|lar 0ogar Erge||er.
5. Ve|c|||| Erge||.
. lr|i|i| Erge||.
Z. 3lalu|o Erge||.
8. l||ega| 8as|i Erge||.

Arapan|n Trk|ye'de agr|t|rd|g| e||k||er

8onu


2

0N80Z

8u ||laoi yazradar orce a||ira o| ||g|r soru|ar ge|d|. 8ur|ara yaril ou|ra| zorurdaydir. 0rreg|r:

1. Neder Tur||ye'de israr|a Arap a|laoes|r| |u||arar|ar, Arapa'ya er yaoarci |es|r|erd|r? Vese|
uluru|u|er, ouyucu|er ve lar||ali|ar r| Arapa o||rez|er. 8ura ragrer lar||ali|arda, -/rap
narl|er|,|e ,azi|mi ok sa,ioa- 0srar|ica ve Arap d|| grarer|r| |oru a|ar ||lap|ar ou|urur.
Te||e|er|rde ve ev|er|rde yigir|arca ou ||lap|ardar vardir. Fa|al o| ||g|rl|r || lar||ali|ar arasirda -
e,n|er| oe oan||-, Arapa o||er rerer r| ||rse yo|lurl usle||| ir|i Na|;|oerd| ceraal|er|,
Arapaya |ar;i der|r o|r ||r de oes|ere|led|r|er. 8u gereg|, 198Z yi|irda verd|g|r o|r |orlerars
sirasirda arpici o|r ;e|||de lesp|l ell|r.

Evel ;u soru, gere|ler uzur zarar oer| o| re;gu| elr|;l|r: reder oulur uluru|u|er, rus|aci|ar,
ouyucu|er, redyur|ar ve c|rc||er Arap a|laoes|r| |u||arra|ladir|ar? 0ysa ou adar|arir r| o|r| Arapa
o||rere|led|r, evel reder?l

2. Tur||ye'de raraz |i|ar r||yor|arca |rsar vardir. 8ur|ar |oadel sirasirda, Kur'r'dar para|ari ve
o|ro| duayi Arapa o|ura|ladir|ar. Pe|| reder ou ouyu| ||l|e ||rde -n| oeg||se- rarazda
o|udugurur ar|ariri rera| ed|p ogrereo||r|; o|ar|arir orari, oe||| 2'y| o||e gerere|led|r?

3. Avrupa u||e|er|re ve Arer||a'ya g|der Tur||er|r |ng|||zce, A|manca ve Frans|zca g|o| 8ali d|||er|r|
o| |isa sure ||rde ogrerd|||er| o|||rre|led|r. 8u gere|, ayri zararda yapi|ar ara;lirra|ar|a lesp|l
ed||r|;l|r. 8ura |ar;ir, orreg|r; L|bya ve 8uud| Arab|stan'da or yi|dar laz|a |a|ri; ve ralla yer||
ra|||a du;up |a||ri; o|r|erce Tur|'ler ;|rd|ye |adar o|r le| ||;| o||e Arapa ogrerrer|;, ya da
ogrerre| |slerer|;l|r?l 8u ro|la o| ||g|r deg|| r|?

Arap u||e|er|rde uzur sure |a|ri; o|up Arapa ogrerd|||er|r| ||er| surer|er|r r| o|r| as|irda ouru
|aril|ayarara|ladir. ur|u ou |rsar|arir |oru;lugu Arapa, arca| so|a|la siradar |rsar|ar|a o|
oas|l |oru|arda raoer|e;eo||re| ||r |u||ari|ar sirir|i ve amm|ce lao|r ed||er o|r |oru;ra larzidir.
N|le||r ou |rsar|ar, Tv. ve radyo|ardar ver||er raoer|er| o||e ar|ayaraz|ar; Arapa o|r gazeler|r |o;e
yazi|ari ;oy|e dursur, er oas|l raoer|er| o||e o|uyaraz|ar. 8a;|asi laralirdar o|ursa da arca| o|
aziri oe||| ar|ayao|||r|er.

1. Tur||ye'de gere| yasa|, gere|se yasa| yo||ar|a yuz o|r|erce |rsar sirl Arapa grarer |ura||ariri
ezoer|ereye a|i;ra|ladir. 8ura da Arab|yt adiri la|ri;|ar. 8u |rsar|ara, reder ooy|e yapli||ari
ve r||r grarer |ura||ari yer|re Arapa ogrerre| |slered|||er| soru|dugurda our|ardar {ok azi
nar|j, ||rse ou soruya yaril verrere|le, ya da verre| |slerere|led|r; oazer de ;|ddel|| lep||
goslerre|led|r|erl 8u |rsar|ar acaoa rey| ara|ara|ladir|ar?

5. ler yi| Tur||ye'der racca g|der yuz o|rder laz|a |rsar arasirda, 0|yarel l;|er| 8a;|ari, rullu|er ve
||r|yl prolesor|er| o||e reder aydir o|r Arap|a r| |oru;ra| |slerere|led|r|er, ya da
|oru;arara|ladir|ar? 0ysa |urese||e;reder erperya||zre, ls|r 0|rarirdar orla| |a||irra
proje|er|re, |uroar el|er| rese|es|rder ls|r'a rersup r|||el|er arasi yardir|a;raya, ler|z|||ler
yoz|a;raya |adar |oru;u|aca| ve derl|e;||ece| r|ce orer|| |oru|ar vardir. Neder Tur| d|r adar|ari


3
ou |oru|arda |erd||er|re yore|l||er soru|ari |sl|srasiz lercurar araci|igiy|a ai||araya
a|i;ra|ladir|ar.?

. 8azi va|il|arir davel| uzer|re rerer rer yi| lrar|ara Arapa ogrelre| uzere 8uud| Arab|stan'dar
ge|er o|r o|||r reyel| ou aracirda reder r| oa;ari goslererere|led|r?

8u soru|ari oga|lra| rur|urdur. l;le ou soru|ar oer| o| du;urdurdu. ur|u oer de Arapa ders verd|r ve
0grerc||er|r o|r ouu| yi| sorra o|r |||e |rza alli|ar. Tur||ye'de ;|rd|ye |adar r| ||rser|r oa;araradigi dorl
;ey| oa;ardi|ar. Evel, lsle||er|r| Arapa yazi|i ve soz|u ar|alrayi, Arapa |oru;u|ari ar|arayi, Arap
redyasiri ve yayir|ariri ar|ayara| |z|erey| oa;ardi|ar.

8urur uzer|re oer yu|arida|| soru|ara yaril ou|ao||re| ||r o|r ara;lirra yaplir. aoa|aririr ururu o|ara|
|;le ;u e||r|zde|| ||lapi| o|u;lu. $|rd| oru s|z|r|e pay|a;ra| |sl|yorur. 8u a|i;rarir salir|ari arasirda,
saririr ||g|r |ar;i|ayacagiriz ;ey|er ou|aca| ve o| ;a;iraca|, ralla oazer uzu|ece|s|r|z.

8u ||lapla, orce Araparir |isaca orer|rder soz ell|r. 3orra;

1. Araparir Tur||ye'de ;|rd|ye de| o|r l|el|;|r araci o|ara| a|gi|ararari; o|rasirir lere| reder|er|
ra||irda,
2. Arapa ||e ||g||erer |urur ve |uru|u;|ar ra||irda,
3. Arapa ogrel|r|rde |z|erer yo||ar ra||irda ve
1. Araparir orurde|| erge||er ra||irda o||g||er surdur. 0ze|||||e ou sor radde uzer|rde o|raz laz|a
durdur.

lrsar|ar, ou gere||er|, rasi| o|sa ;u veya ou ;e|||de o|r gur ogrerece||erd|r. 0rur ||r our|arir o|r sure dara
g|z|| |a|rasira gor|ur yalradi. ur|u Arapa, vary|r d||| o|rarir yarirda oer|r de ayri zararda -Turke
||e o|r||kre- rer eg|l|r, rer de a||e d|||rd|r. Ayrica ou d||| ogrerre| |sleyer|ere yi||arca ders verd|r. 0 sirada
Tur||ye'de Arapaya |||;||r o|ro| sorur|ari ve e||;|||er| saplara o|aragiri da ou|dur. 8ur|arir oe||| o|rogu
o||g|s|z||g|r ve o|||rs|z||g|r soru|aridir. 0rur ||r our|ardar do|ayi ||rsey| su|ara| gere|rez. Fa|al ou
sorur|arir lere||rde dev|el| |oluye |u||arar, yaplirir gucure sar|p oazi ;aris, orgul ve |urur|arir s|rs| ve
|deo|oj|| lulur ve |craaliri sapladir. 0ze|||||e la;|sl evre|er|r Arapaya |ar;i serl lulur|arira redel o||e
o|dur. N|le||r ya|ir ger|;le Arapa |orusurda ser|rer|er verd|g|r o|r va|illa sirl ou seoep|e sa|ora
|arera yer|e;l|r||res| ve o| gereder ser|rer|er|r|ze sor ver||res| z|rr|rde|| |u;|u|ari arlirdi. 0ze|||||e
de a|i;ra|aririr d|r|ey|c||er uzer|rde Arapa'ya |ar;i eg|||r yaralligi yo|urda (usle||| o|r l|r|yl prolesoru
o|ar) va|il yorel|c|s|r|r, ai|a sezd|g|r o|ursuz |araal| uzer|re ou ||laoi |a|ere a|ra azr|r dara da arlli.
Tur||ye'de lere| ra| ve ozgur|u||er| oas|i a|lira a|ar ou yaygir lulur uzer|rde orer|e durrar gere|l|g|re
|rardir. 8u lulurur ayri zararda Arayasaya ay|iri o|duguru da sapladir. l|er|eyer sayla|arda ou ro|la|ari
o| arpici o||rde ai||ayara| de;|lre ell|r.

Araparir orure -oana ok ruranin o||| o|ougu ||g|s|,|e- e;|l|| erge||er |oyar ;aris, |urur ve evre|er agir
o|r |rsar|i| suu |;|ed|||er| ||r ou ||lap, ayri zararda TC. sirir|ari ||rde o|r su duyurusu ru|ruru
la;ira|la ve oulur savci|ara ou suu raoer verre|led|rl

8|||rse| s|sler|e Arapa ogrerre| |sleyer valarda;|ari dogrudar veya do|ay|i ;e|||de erge||eyer lur yasa,
yorelre|||, la||ral ve oerzer| ouro|ral|| uygu|ara|ar, ayri zararda Arayasaya ai|a ay|iri o|du||ari ||r -
oana ,a,in|anmaoan once- ou ||laplar, oa;la Anayasa Hahkemes| o|ra| uzere, |nsan hak|ar| 0erneg|'re,
Haz|um 0er'e, 0nya |nsan hak|ar| Hahkemes|'re, Avrupa Konsey| akan||g|'ra, |r|em| H|||et|er
Cene| 8ekreter||g|'re, |s|m Konferans| Cene| 8ekreter||g|'re ve Arap |r||g| Tek||t| Cene|
8ekreter||g|'re o|rer rusra gorderd|r.

8u a|i;rayi esaser ||re r|zrel araciy|a yaplir. ur|u ;uru soy|ere||y|r ||, ya;arir ooyurca rep
o||g|s|z||||e sava;lir. 8u yuzder o| ouyu| si|irli|ar da ya;adir. Ara oer o||g|s|z||g| r| al edered|r.


4
0rur|a r| oari;ra| |slered|r ve oari;rayacagir. E||rder ge|d|g| |adar |rsar|ari |isa yo|dar ve gere||
o|r ar|ayi;|a aydir|alraya a|i;ara| yo|ura devar ell|r, ourdar sorra da devar edeceg|r. 8u ||g|y|e, o| |y|
o|||yorur || ou |ez, oa;la ir|i|ar o|ra| uzere, {oze|||k|e konu /rapa o|ougu ||n|j, oazi evre|er, le|er|er|re
ora| so|ra||a oer| y|re redel a|aca||ardirl Ara oyurur ga||o| y|re oer o|acagir. 8ura |es|r||||e
|rariyorur. ur|u oer -ner oelasinoa o|ougu g|o|- ou |ez de y|re |rsar|ardar g|z|erer gere||er| orlaya
i|ardir. 8uru oa;ardir. usle||| |oruyu duryarir gurder|re la;idir. ve ur|u lop|uru aydir|aliyorur..

3evg||| o|ur|arir,

K|lap|ariri, Tur||ye'de r|o|r yayirev| yayir|ara| |slered|g| ||r ou a|i;rarir ||lap|a;rasi da lararer
||;|se| aoa|arir|a gere||e;r|;l|r. 0rur ||r ||lapla gozuruze arpao||ece| |usur|ari ro; gorrer|z| d|||yorur.

Ayrica hz. Huhammed'|r o||e adirir Hehmet o|ara| arpili|digi o|r u||ede oer|r adir rerer r| ||rse
laralirdar dogru le|lluz ed||ered|g| ||r zorur|u o|ara| rep Fer|t rar|siri |u||ardir. K|laoi o|ur|er ou
orer|| ro|larir da ayrica s|z| der|rder du;urdureceg|r| sariyorur.

$|rd| de s|z|, yu|arida|| soru|arir yaril|ariy|a oa; oa;a oira|iyor, saygi|ar suruyorur.

Fer|dudd|n AY0|N
(Fer|t AY0|N}

ARAPAN|N 0NEH|

o| es|| oe|ge|erder o|r| o|ar ve |rsar|i| lar|r|re i;i| lular Tevrat'da Arap|ardar o|ro| yerde soz
ed||re|led|r. 0rreg|r, Arap Kra|i 6evem'|r adi, Yeremya K|tab|'rda, 2. 8oir 19. yel|rde ve . 8oir
o|r|rc| yel|rde gere|led|r. Y|re Yeremya K|tab|'rir 1. 8oirir Z. yel|rde Arap|ardar oarsed||re|led|r.
Keza, Yeremya K|tab|'rir 25. 8oirir 20. ve 21. yel|er|rde; hezek|e| K|tab|'rir da 2Z. 8oirir 21. ve 22
yel|er|rde Arap sozcugu |u||ari|ra|ladir.

Arap|arir o| es||der oer|, dev|el ve r|||el o|ara| lar|r sarres|rde var|i| goslerd|||er|r| raoer verer Tevral
g|o| dorl o|r yi||i| ger|;| o|ar gu|u o|r oe|geder yo|a i|i|aca| o|ursa Araparir re |adar es|| o|r d||
o|duguru larr|r elre| rur|urdur. 0ze|||||e gururuzde Arapa |oru;ar|arir, Tevral'ir d||| o|ar lorarcayi
|oru;ar|ardar, reredeyse yuz e||| |al dara laz|a o|du||arira oa|i|irsa ou d|||r re |adar yaygir|a;ligi ve re
|adar car|i |a|digi da rarala ar|a;i|aca|lir.

Kayra||arda, oa;la Yerer o|ra| uzere, Arap Yariradasirir e;|l|| oo|ge|er|rde lar|r ooyurca |r||| ula||i
o|ro| dev|el|er |urar Arap|ar, d|||er|r| sure||| o|ara| ge||;l|rr|; ve oru oze|||||e edeo| ar|alirda oa;ariy|a
|u||arri;|ardir.

Arapa, 3r| d|||er|rder o|ar Nabata'rir devari ve ge||;r|; ;e|||d|r. Nabat|||ar, V||llar orce, Arap
Yariradasi'rir orla|arirdar 8ur|ye'r|r gurey|re |adar yayi|ara| ou ger|; lopra||ara egerer o|ru;|ardi.
8ebe' 8u|eym, h|myer, Tayma, 8emd, Ad ve Lahyn||er'|e ir| o|ara| a|raoadir|ar. 8ulur ou lop|u|u||ar,
ougur|u Arap|arir ala|aridir. 8ur|arir, rmca'ya oerzeyer ve lar||i |ere|er| o|ar orla| o|r d|| |oru;lu||ari
sari|ra|ladir. l;le Arapa, zarar ||rde ou |ere|erder, oze|||||e Kurey d||| o|ara| o||r|err|;l|r ve ||ri
|rade ||e vary|r d||| o|ara| se||r|;l|r.

lerer rer ruraseoelle le|rar ell|g|r|z uzere, y|re |lade elre| gere||r || Arapa o| orer|| o|r d||d|r.
0ze|||||e ls|r'a rersup r|||el|er ||r o| orer||d|r. 8uru |aril|ayar ||| gu|u de||| vardir; o|r|rc|s|, ouyu| o|r


5
ruc|ze o|ar Kur'r'ir ou d|||e |rr|; o|rasidir, |||rc|s| de ou d|||r du;rar|aririr o| o|rasidirl 0ara sorra
o||rassa ou ro|la uzer|rde o|r reoze duru|aca|lir.

Araparir oa;|i oa;ira o|r ruc|ze o|duguru soy|ere| ruoa|aga sayi|rara|idir. Kur'r-i Ker|r'|r |rsar
duyu|arira yarsirasirda gorev yapar le| ara o|ara| Arapa gere|ler o|r ruc|zed|r. 8uru, Arap o|rayar
yaoarci|ar arasirda oze|||||e oryarla||sl|er a|gi|ayao||r|;|erd|r. 8ali|i oryarla||sl|er, Arapaya |ar;i duydu||ari
rayrar|i| ve rera|i oa;|a r|o|r d||e ve |u|lure |ar;i duyrari;|ardir. lalla dereo|||r || or|ar, oa;|argila
ls|r'i o| rera| elr|; o|sa|ar o||e, redel|er| dogru|lusurda yo|a i|li|lar sorra ls|r ve Arapa arasirda
zarar zarar o|r ge|g|l ya;ari;, ara yo|cu|u||aririr ||er| o|r duragirda ls|r'dar o| Arapa uzer|rde
yogur|a;ri;|ardir. 0y|e |se lereddul elreder d|yeo|||r|z || oryarla||zr|r ara redel|r| ls|r le;||| elr|; o|sa
o||e Arapa, oryarla||sl|er|r o|||rc| a|lira o| dara gu|u o|r |avrar o|ara| yer|e;r|;l|r, or|ari ls|r'dar dara
o| re;gu| elr|;l|rl 8uru |aril|ayar gu|u de||||er vardir. 8ur|ardar ||| lares| orer||d|r. 8|r|rc|s|
oryarla||sl|er|r, |erd| d|||er|r|r yari sira Arapa o|ara| da oo| r||larda eser oira|ri; o|ra|aridir; |||rc|s| |se
ms|man lop|u|u||ar arasirda er o| Arap|ar|a d|ya|og |urru; o|ra|aridir.

As|irda Araparir arpici|igiri orlaya |oyar yoru, orur Kur'r-i Ker|r'| |uca||ayao||r|; o|rasidir. 8u
|oruda|| yeler||||| sadece ve sadece Arapaya ozgudur. 0rur ||rd|r || Kur'r-i Ker|r, Frans|zca rar|,
rerer rerer r|o|r d||e ||er| derecede evr||erere|led|r. 0o|ayisiy|adir || ls|r'a yer| g|rr|; aydir b|r
Frans|z, -ooguran mus|uman ve a,oin bir 7urk'ren, bir lranlioan, ,a oa bir Malezya|ioan- ayel|er| o| dara
ger|; ooyul|arda |avrayao||re|led|r.

8|||rd|g| uzere, Arap d|| grarer| dara ||laoi ra|e ge|reder, Kur'r-i Ker|r, ou d|||r yuz|erce |ura|ira uygur
o|ara| |rr|;l|r. 0rreg|r; Kur'r-i Ker|r'de geer oulur f|||er, mbted|ar ve haber|er merfu'dur; oulur
mef'u||er; {lnne, enne, ke'enne, lkinne, leyte ve leallej g|o| nasb edat|ar|ndan sonra ge|en btn
|s|m|er; (en, |en, key ve |zen) g|o| edal|ardar sorra ge|er oulur muzr|' f||||er, ha| ve temy|z g|o| |ayil|ar
mansuptur|ar; oulur muzafun ||eyh ve cer harf|er|nden sonra ge|en |s|m|er, mecrurdur|ar.

l|g|rl|r || gururuzde ou gereg|, r| Arapa o||reyer Tur||ye|| r||yor|arca lrar-lal|p rezuru ve
redrese|||er de o||re|led|r|erl ve y|re ||g|rl|r || ou r||yor|arca |rsar arasirda ougur ouro|ral|ar, po||l||aci|ar,
|;adar|ari ve a|ader|syer|er de ou|urra|ladir. Araparir la;idigi o|agaruslu orer| orlaya |oyra|
oa|irirdar ou e||;||r|r o||e re |adar ouyu| o|r |aril o|u;lurdugu, |rsari der|rder du;urdurre|led|rl

lz. Peygaroer (s), yazi yazra| ;oy|e dursur, ||ri |rader|r gereg| o|ara| rayali ooyurca oe||| o|r |ez o||e
|a|ere do|urrari;lirl Kur'n'| 0 yazd| d|ye uyduru|aca| o|r |ll|rarir orure ou surel|e ouyu| o|r sel
|oyara| |rsari du;urdurer ||r| |rade, ou ||laoir Arapa |rd|r||res|rde de y|re arpici o|r r||rel serg||er|;l|r:
layali ooyurca |a|er ve yazidar uza| ya;ari; o|rasira ragrer, lz. Peygaroer, rer oa|irdar o|r ruc|ze
ve ayri zararda o|r edeo|yal rar||asi o|ar Kur'r-i Ker|r'|, yuz|erce Arapa grarer |ura||arira uygur o|ara|
ra||elr|;l|r.

0o|ayisiy|a Kur'r-i la;iyar o|r d|| o|ara| Arapa, -ripki ruran g|o|- oa;|a ||lap|ara adela sigrara|ladir. 8u
da oazi oagraz evre|er|, {oze|||k|e mus|umansi u|ke|eroe|j ir|i |es|r|er| ruy|ardirra|la ve or|ari o|du|a
raralsiz elre|led|r.

Vara||| d|||er|y|e yazdi||ari o|r|erce ||lap arasirdar arca| o|r|airir yaoarci d||e evr||d|g|r|, oura ragrer
oa;la Kur'r-i Ker|r o|ra| uzere o|r|erce Arapa eser|r o|ro| d||e evr||d|g|r| pe| |y| o||er ou oagraz
|es|r|er, larr|r|er|r uzer|rde raralsizdir|ar. Tur||ye'de|||er ;oy|e dursur, Vat|kan oa;la o|ra| uzere, Avrupa
ve Amer|ka'da orer|| |uluprare|er|r ve |||r rer|ez|er|r|r Arapa eser|er|e do|up la;ligiri gorere|, ourdar
ruzursuz o|ar o| sayida |rsar vardir. 8u Vus|urarsi ir|i|ar, gordu||er| ou gere| |ar;isirda adela |r|z
ge|rre|led|r|erl 8ulur our|ar, y|re Araparir la;idigi orer| oa;|a o|r ;e|||de orlaya |oyra|ladir.

Ku;|u yo| || o|r d|||r ru|erre| o||rde yapi|arao||res| ve evrerse| du;urcey| a|larao||ece| o|r |||r |ayragi
ve u|us|ararasi o|r ||el|;|r araci r|le||g|r| |azarao||res| ||r orur, er az o|r yi| orce o|gur|a;ra evres|r|


larar|ari; ou|urrasi gere||r. 0ururuzde |oru;u|ar, ralla epeyce yaygir|a;ar o|ro| d||, ou r|le||ge sar|p
deg||d|r. 0rreg|r Tur|ey| ou ro|lada Arapa ||e |ar;i|a;lirdigirizda, ara|arirda ouyu| o|r lar| goruyoruz.
Tur||er|r Hs|man||ga g|rres|rder arca| o| sorra yazi|ar, Turk eoeo|,arinin ougun o|||nen ||k eser|
Yusuf has hac|b'|r |a|ere a|digi Kutadgu |||g ad|i ||laplir. 8u ||lap 109-10Z0 yi||arirda yazi|ri;lir. Fa|al
gururuzde o|r|a uzrar di;irda rerer r|o|r Tur| laralirdar ou ||laoir or|j|ra| relr| re o|urao||re|le, re
de ar|a;i|ao||re|led|r. usle||| re ou ||lap, re de ordar ||| u yi| sorra Kagar|| Hahmud laralirdar yazi|ar
0|vnu Lgat|'t-Trk, ougur r|o|r o|uru; Tur|ur d|||al|r| o||e e|rere|le, oazi edeoi ve ||ri lorur|arda
|se |er|g| ra||irda pe| az soz ed||re|led|r. 8u o|r yara, rerer r|o|r Tur|, ou ||laoir adiri da -as|ina u,gun
o|arak- le|lluz ederere|led|r. 8|||rd|g| uzere ||laoir adi, 0|vnu Lgat|'t-Trk'lur. la|ou|| Tur||er|r
larari, ou adi 0|vn-| Lgt|'t-Trk ;e|||rde le|lluz elre|led|r|er. 8u |se yar|i;lir. Ayrica, ou ||laoir adi
lararer Arapa'dir; |er|g| de Arapa ai||ara|ar|a do|udur. 8u |uu| |ar;i|a;lirra ||e y|re Araparir
re|aoel |aou| elrez uslur|ugu o|r |ez dara goze arpra|ladir.

Tar|r| ||r||||er|r| saplarada orer|| o|r oe|ge o|ara| gordu||er| ve sirl |erd||er|re a|l ra|zere|er|e
razir|ardigiri sardi||ari ou ||lap ra||irda Tur||er|r o||g|s| |;le ou |adardir. 0ysa lz. Peygaroer'der orce
ya;ari; (ya da dogru;) o|ar |mru'u|-0ays, Tarafa b. Abd, Zuheyr b. Eb|se|ma, Leb|d b. Rab|a, Amr b.
Ku|thm, Antara b. $eddad e|-Abs|, har|th b. h||||yze, Nb|ga ez-Zubyn| ve A' b. 0ays g|o| ls|r
orces| Arap ;a|r|er|r|r d|var|ari ve as|i|ari ra||irda Tur| |||r adar|ari o||e ovgu ||e soz elre|led|r|er.
8ur|ardar o|r| de 0rd. Prof. $erafett|n Ya|tkayaoir. 3u zar, ,ukarioa ao|ari geen a|r|ere a|r Yed|
Ask|'rir ev|r|s|r| yapri;lir. usle||| ouru dorer|r V|||| Eg|l|r 8a|ari hasan A|| Yce|'|r orer|s|y|e {oe|k| oe
ra||mari,|aj usl|err|; ve gere||e;l|rr|;l|rl V|||| Eg|l|r 8a|ar|igi laralirdar 381 sayi a|lirda, 8|||r ve Ku|lur
Eser|er| 0|z|s|'r|r 11 |rc|s| o|ara| yayir|arar ou ||laoir orsozurde ev|rrer $erafett|n Ya|tkaya, ayrer
;ur|ari soy|ere|led|r:

Muslumanliktan nceki Arap iirleri, kir iekleri gibi sade ve guzeldirler. 8unlar, renklere boulmu
ve katmer katmer olmu eserler gibi fikri oyalayici ve avutucu olmayip, aikliklariyle ilk okunularinda
insani man ile karilatiran ve ne demek istediini hemen gz nune getiren ve tabiilie hibir ey
eklemeyen sade tablolardir.
1

$|rd| eger, Kutadgu |||g ve 0|vnu Lgat|'t-Trk g|o| arca| 10Z0'|erde orlaya i|ri; o|ar ||| Tur| edeo|yal
orre||er| ||e or|ardar ya||a;i| 500 yi| orce soy|err|; ve d|var ra||re gel|r||r|; ou|urar Arap ;a|r|er|r|r
eser|er| |ar;i|a;liri|aca| o|ursa rul|a|a ou ouyu| zarar lar|i yarirda ayrica edeoi deger oa|irirdar da
ara|arirda o| orer|| lar||ar saplarao||ece|l|r. usle||| Kutadgu |||g ve 0|vnu Lgat|'t-Trk, ls|r |u|lur
|ayra||arirdar yarar|ari|ara| orlaya |ordu||ari ||r Araparir yogur el||s|r| de la;ira|ladir|ar. 0ysa
yu|arida ad|ari geer ;a|r|er, ls|r orces| dorer|r |rsar|aridir|ar. l|rar|ariri re ls|r'dar, re de oa;|a o|r
|u|lurder a|ri;|ardir. 8ura ragrer soy|ed|||er| ;ey|er o|rer ;areser o|ara| ougur o||e |||r ve edeo|yal eroaoi
laralirdar la|d|r gorre|le, yu|se| zev|e sar|p |rsar|ari co;lurra|ladir.

Tur|e ;oy|e dursur, oe; o|r yi||i| o|r lar|r ve uygar|iga sar|p o|ar lrar|i|arir d|||, Farsayi da Arapa ||e
|ar;i|a;lirdigiriz zarar y|re ayri soru|ar|a ve ayri lar||ar|a |ar;i|a;iyoruz. ler ;eyder orce ougur|u
Farsada o||e Arapa'rir yogur el||s|r| gorre| rur|urdur. Ka|di || lrar|i|arir ls|r'a g|rres|rder sorra
Farsa yazi|ar 8ulur eser|erde, rer d|| o|ara| Arapa'rir, rer de sosyo|oj|| o|r gere| o|ara| Arap
|u|lururur der|r |z|er| ou|urra|ladir. lrar|i oulur ;a|r|er, Arap|ara a|l o|ar aruzu |u||arri;|ardir. lrar|i
edeo|yali|ar da Arap edeo|yalirir o|u|er|re oag|i |a|ri; ve Arap |u|lururur argurar|ariri |;|er|;|erd|r.
0rreg|r; F|rdevs| (991-1020), 0mer hayyam (101Z-1121), Hev|n 6e||edd|n-| Rm| (120Z-12Z3), 8a'd|
$|raz| (1213-1292) ve haf|z-| $|raz| (1325-1390) g|o| Farsa ouyu| eser|er verr|; o|ar ur|u ;a|r|er|r
d|var|arirda Araparir ve Arap |u|lururur s|||rrez |z|er|r| gorre| rur|urdur.

Arapada|| ou |udrel, |u;|usuz ou d|||r lar|rse| deger| yarirda orur, -|nsan|iga |||m, sanar ve eoeo|,ari
rairken- yapligi orer|| |;|ev| de orlaya |oyra|ladir.

1
. V. $eralell|r Ya|l|aya, Yed| As|i, V|||| Egl. 8asirev| 381/1. lslarou|-1985.


7
Arapayi, ou yuzder rerrarg| o|r d|||e |ar;i|a;lirra| e|oelle || dogru deg||d|r. Esaser d|||er arasirda |deo|oj||
ara|ar|a, ya da ir|i eg|||r|er|e ayirirci|i| yapra| o|r ar|| |usurudur. ur|u d|||er|r luru, e;|l duzeyde
|rsar|i| a||es|r|r |u|lur r|rasidir. 0o|ayisiy|a o|r|r| d|ger|re yeg|ere| duygusa||i|lir. Arca| o|||rse| |r|ler|er
yardiriy|a d|||er arasirda|| |||;|||er, oerze;re ve zil|i||ar e|oelle || |rce|ereo|||r. l;le ou ||g| ||e o|r l|||r verres|
oa|irirdar ourada o|r reoze Tur|ey| de |rde|ere|le yarar vardir.

Tur|ey| lar|rse| ge||;|r aisirdar |rce|ed|g|r|zde orur |isa sure|er ooyu ugradigi delorrasyor|ar
yuzurder o|r durya d||| o|ara| yapi|ararari; o|duguru goruyoruz. 8urur lere||rde, Tur|e |oru;ar
lop|u|u||arir er az o|r yi| orce|| ya;ar larz|aririr, durya goru;|er|r|r, e;ya ve o|ay|ara oa|i;|aririr, |u;|usuz
der|r el||s| ou|urra|ladir.

0rreg|r Yurar Fe|seles|, la Aooasi ra||le|er|rder, E|-He'mn zararirda ve orur o|zzal err| ||e Arapaya
evr||r|;l|r. 8u dorerde Tur||er|r ouyu| o|r |isri Hs|man o|ru;lu ve |erd| d|||er|r| |u||ariyor|ardi. Ayri
zararda dev|el rer|ez| o|ar agdad'da o| sayida Tur| vardi. la||le'r|r lassa 0rdusu o||e Tur||erder
o|u;uyordu. 3|yaselle de Tur||er|r ouyu| agir|igi vardi. Ara Tur|ey| o|r |||r ve uygar|i| d||| ra||re gel|rrey| o
gur ||r du;urruyor, a|i||aririr ucurdar o||e ge|rr|yor|ardi. 8urada, Aooas| la||les| E|-He'mn'ur Z8-833
yi||ari arasirda ya;adigira oze|||||e |;arel elre| gere||r. ur|u Yurar Fe|seles|'r|r Arapaya evr||d|g| ou
dorerder ya||a;i| 250 yi| sorra ||| |ez Tur|e ||lap yazraya oa;|arri;lir. usle||| ou dorerder o| orce,
Arapa yazi|ri; o|r|erce eser, ougur durya aydir|ari laralirdar r| ||g|y|e o|urra|ladir. 8urur|a o|r|||le
Arapa, 19Z5 yi|irda, 8|r|e;r|; V|||el|er 0rgulu laralirdar ayrer lrg|||zce ve Frarsizca g|o| ur|u durya d|||er|
arasirda u|us|ar arasi o|r d|| o|ara| |aou| elr|;l|r.

0|uru;, arca| evrerse|||g| lar ar|ariy|a razrederer|; Tur||ye|| o|ro| |rsar, ou gere||er |ar;isirda
||r||| oura|iri ge|rre|led|r.

l;le oura oerzer duygusa| reder|er|e Arapa, sor yuz yi|dir Tur||ye'de ouraya sigdiri|arayaca| |adar |rra|
ve erge||er|e |ar;i|a;ri;lir. 8u erge||er ra|er de revcullur. Tur||ye, Avrupa 8|r||g|re l|||| ve gere| ar|arda
g|r|rceye |adar da ou erge||er devar edece|l|rl As|irda ou d||, 0srar|i lar|r| ooyurca da o|||rse| yorler|er|e
ogrel||rer|;l|r. 8||a||s ge|ere|se|||g|r el||s| a|lirda gere| Arapa, gere|se d|ger o|||r|er sor derece zor,
ver|rs|z ve ger| uygu|ara|ar|a ogrel||reye a|i;i|ri;lir. Arca| ou uygu|ara|ar |asil|i o|rari;lir. 8||a||s o
dorer|r ;arl|arirda, dogru d|ye |aou| ed||d|g| ||r lz. Peygaroer'|r ve asraoirir (ag|ar uslu) eg|l|r
s|sler|re dorre| ||rser|r pe| a||ira ge|rer|;l|r. Tar lers|re, asir|ar orce ozerl| ve la|||l|e lir|sl|yar|i|'lar
sizar {k|rapran |z|eme ve rercumej ||e ders|er ver||r|;l|r. 8u z|rr|yel yuzurder, ||||se ve ruroar el||s| ra|er de
o|ro| redrese ve Kur'r Kurs|arirda re yazi| || surup g|lre|led|r. 0o|ayisiy|a Arapa ||e ||g||| o|ara|
Tur||ye'de o| ouyu| oo;|u||ar ve e||;|||er revcullur. Top|ururuzur rer oa|irdar |rl|ya duydugu |adar
Arapa o||er |rsar sayisi yuz o|r|er|r uzer|rded|r. 0ysa Tur||ye'de Arapayi o|r ya;ar d||| o|ara| o||er|er|r
sayisi (ar|el|ere gore) y|rr|y| o||e gerere|led|rl

8urur gere| o|up o|radigiri lesp|l elre| r| de zor deg||d|r. N|le||r;

1. Arapayi -a,oin o|r /rap|a o|,a|og kurao||ecek kaoar- |oru;ao||er,
2. l|o|r soz|u| ve ars|||oped|ye oa;vurradar, rer lur|u Arapa yayiri o|uyup ar|ayao||er,
3. ler |sled|g|r| yazi|i ve soz|u o|ara| -akici ek||oe ve eoeoi ka||reoe- |lade edeo||er Tur| ursururdar
;|rd|ye |adar |a ||;| ||e lari;ao||d|r|z?

8u sorurur cevaoiri eger ouyu| o|r duyar|i|i||a araraya a|i;irsariz Tur||ye'de Araparir ugradigi soru, ve
||rde ou|urdugu dururu o| |y| ar|ari; o|ursuruzl

l;le oulur ou oo;|u||ara, o|ursuz|u||ara, oas|i ve si|irli|ara ragrer, u||er|zde Arapaya o|ar ;|ddel||
|rl|yacir lop|ura yarsirarasi ||r, s|rs| ve po||l|| o|ro| gayrel|er ra|er surduru|re|led|r. Top|ur, dara
o|ro| |oruda o|dugu g|o| ou po||l|| r||er|r de reruz lar|irda deg||d|r. Top|ururuzur Arapaya du;rar
o|duguru ||er| surre| dogru o|rasa gere|l|r. 0ere| ou ||er Araparir |ar;isira oru|ru; ou|urar |a|ir


8
duvar|arir ||r|er laralirdar du;uru|ru; ve lerl|p|err|; ou|urduguru ara;lirrara| o| ouyu| o|r e|s|||||l|r.
Arca| ou |oruda d|||als|z ve |rl|yalsiz davrarara| rera|irizi eger g|derreye a|i;irsariz orer|| ler|||e|er|e
|ari;|a;ao|||rs|r|zlll 0o|ayisiy|a ;oy|e o|r uyarida ou|urra|la yarar vardir: 8u ||lapi||a |oru, (rer re |adar o|r
reoze |rde|err|; |se de) Araparir Tur||ye'de |ar;isira i|ar erge||er uzer|rde c|dd|yel|e durra|, dara o|
rurer|| ara;lirraci|arir |;| o|dugu ||r, siradar o|r|r|r ou ro|layi laz|a rera| elres| guver||g| aisirdar dogru
deg||d|rllll

Tur||ye'de Araparir orurde|| erge||er, orur ls|r'|a o|ar |||;||s|rder |ayra||arra|ladir. 8u |||;|| o|
yor|udur ve epeyce |arra;i| o|r |er|ge ve r|le||ge sar|pl|r. 0o|ayisiy|a Arapayi ou aidar ourada e|e a|ra|
rer zarar a|aca|lir, rer de ;|rd|||| de;|lre ed||res|rde yarar ou|urrayar ro|la|arir gurdere la;irrasira
yo| aaca|lirl Arca| ;u |adariri soy|ere| gere||r || Tur||ye'de ls|r'ir |ar;il|ari (||l|dar|ar uslu) o|r guce
sar|p ou|urdu||arirdar, ls|r'|a |||;|||erd|rd|||er| rer ;ey ||r o|dugu g|o| Arapa ||r de zarar|a oe||| o|r orlar
ve o|r z|rr|yel o|u;lurru;, |o|ay |o|ay a;i|araz sirir|ar |oyru;|ardir.

0rur ||r r| |u;|u yo| || ou sirir|ari zararsiz, ledo|rs|z, g|z||, orlu|u ve a|i|ci o|rayar yo||ar|a zor|ara|, o|
ouyu| o|r yar|i; o|aca|, le|l|s| rur|ur o|rayar |ayip|ara yo| aaca|lirlll

8u reder|e, u||er|zde Arapa ogrerre| |sleyer ger|er, dara o| ||;|se| gayrel|er|y|e ou ara|ariri ;|rd||||
gere||e;l|rreye a|i;ra|idir|ar. Arca| ouru yapar|ar|er rer o| d|||al||, rer de o| ozver||| o|ra|idir|ar.
lz|erece| ;ellal ve re;ru yo||ar|a ou oyuru zarar ||rde oozra|, oe||| rur|ur o|ao||ece|l|r.

8u ara|a o|||r|| ve ru'r|r ger|er| o||g||erd|rre| ||r dorl ro|la uzer|rde durra| yarar|i o|aca|lir.

8ur|ar;

1. Araparir Tur||ye'de ;|rd|ye de| o|r l|el|;|r araci o|ara| a|gi|ararari; o|rasirir lere| reder|er|
2. Arapa ||e ||g||erer |urur ve |uru|u;|ar,
3. Arapa ogrel|r|rde |z|erer yo||ar,
1. Araparir orurde|| erge||erd|r.

$|rd| de ou orer|| ro|la|ari ai||iga |avu;lura|ir.

ARAPAN|N
TURK|YE'0E |R |LET|$|H ARA6| 0LARAK
ALC|LANAHAH|$ 0LHA8|N|N TEHEL NE0ENLER|.

8ur|ar, oa;|ica ||| reder o|ara| ozel|ereo|||r:

|r|nc|s|; Araparir d|| ve edeo|yal |ura||ari, ||er| derecede ayrirli|idir ve raleral||se|d|r. 0o|ayisiy|a
ogrerc|y| yi||arca ugra;lirir. Eger gur|u| |oru;rada |rl|ya duyu|ar ar|alir pral|||er|y|e deg||, lar lers|re ou
|ura||ardar oa;|ayara| ogrerc|ye Arapa ogrelreye |a||i;i|irsa ogrerc| rer ou d||| ogrerereyece|l|r; rer
ayri zararda o|r e;|l r|proza g|rere| rel|e|s|r| y|l|rece|, Araparir sosya| ya;ar|a o|ar |||;||s|r| r|o|r
zarar du;urereyece|l|r. soru o|ara| Araparir o|r d|| ve o|r ||el|;|r araci o|duguru urulaca|lir. 8urur
yer|re Arapayi -oazi k|rap|ari okuma,a ,ara,an- |u|s ve |ulsa| o|r ara o|ara| a|gi|ayaca|lir. 8oy|ece orur
z|rr|re ou ;e|||de yer|e;|p |er|||e;er kutsa| a|et |rajiri dara sorra deg|;l|rre| oe||| arli| r|o|r zarar
rur|ur o|arayaca|lir.

Araparir, Tur||ye'de o|r ||el|;|r araci o|ara| a|gi|ararari; o|rasirir |k|nc| teme| neden| |se, ou d|||r
Tur|eder o| lar||i o|r ar|alir rarligira sar|p ou|urrasirdar |ayra||arra|ladir. ler ;eyder orce Arapa,


9
suoje|l|l ve surrea||sl du;urcey| d||e gel|rrede o|du|a esre| o|r |ara|ler goslerre|led|r. Tur|e'de |se ou
oze|||g| sure||| ou|ra| rur|ur deg||d|r. 0o|ayisiy|a z|r|rse| laa||yel|r ulu||ar oles|re sirara yaprasira |z|r
verreyer o|r d|||r el||s|rde ya;ayar |rsar, Arapa |ar;isirda adela ooca|ayara| |erd| ara d|||r|r dar a|arira
ger| e|||re| zorurda |a|aca|lir. l;le ou g|z|| ;o|, Arapa ogrerer |rsarir d|||al|r| ou d|||r sosya| ya;ar|a
o|ar |||;||s|rder rerer uza||a;lirir.

Arapa o|r ara ridir, o|r ara ridir? Eger o|r ara |se (|| rer d|| g|o| o da o|r ||el|;|r aracidir, ara), ou d|||r
de araci o|ar grarer |ura||ari reder Tur||ye'de -rar|n oo,unca- sure||| ;e|||de ara o|ara| a|gi|arri;lir? 8u
soru|ar o| orer||d|r. 8u soru|ara, ourada yaril arararir ougur ||r arli| zorur|u ve ra||i reder|er| vardir.
ur|u Araparir |erd|s| deg||, la|al ou d|||r grarer| yuzyi||ardir Tur||er|r orer|| o|r |es|r|r| o|du|a re;gu|
elr|;l|r. Araparir Tur||ye'de o|r d|| o|ara|, o|r ||el|;|r araci o|ara|, ;|rd|ye |adar ar|a;i|arari; o|rasirda
|se yu|arida sira|arar ||| reder|r el||s| ouyu|lur.

l|g|rl|r || Tur||er ve or|arir yorel|r|rde ya;ari; ||l|e|er laralirdar gere| Kur'r'ir, gere|se ls|r'ir, rel ve
gere| o|u|er| ||rde ve yeler|rce ;|rd||ere de| ar|a;i|arari; o|rasirir lere||rde de y|re Araparir ou |||
oze|||g|rder |ayra||arar o| yor|u reder|er vardir. 8u sorur, ayri zararda Tur|e'r|r, Arapa |ar;isirda
yelers|z |a|ri; o|rasi ;e|||rde de o|r reoze ai||arao|||r.

Tur|e, -nem asir|ar once sirl goeoe ve asker o|arak ,aami rop|u|uk|arin o||| o|masi oakiminoan, nem oe
Turk|er|n Muslumanlia g|r||noen sonra e|r|| neoen|er|e n| ge||meo|g| ||n-, sor derece |isir |a|ri;lir.
8u ||| seoepler do|ayi, orreg|r; Arapa ve Frans|zca g|o| d|||erde o| raral |lade ed||eo||ece| o|r yoruru
Tur|e o|ara| yarsilra| gere|de zordur, oazer de rerer rerer rur|ur deg||d|r.

8u ||g|y|e ourada, -o|||me kari oogmu ou|unan sorum|u|uk gereg|- ai||arrasi adela zorur|u o|ar orer|| o|r
ro|la vardir, o da ;udur:

8|r du;urcer|r, tez, ant|tez ve sentez a;ara|arirda z|r|rse| ve rarli|sa| sure|er| |z|eyeo||re| araciy|a o
du;urceye |||;||r ozre|, |urgusa| ve |urarsa| orerre|er|, ar|alir ve yorur|ari Tur|e o|ara| yarsilra| ouyu|
o|ude zordur ve ogu |ez de o|ara| di;idir. 8u reder|e Tur|e, |erd| oz |ayra||arira dayarara| lar|r|r
r|o|r dorer|rde edeo|yal, saral, d|ya|e|l||, d|r ve le|sele d||| o|arari;lir; ourdar sorra o|ao||eceg| de pe|
rur|ur gozu|rere|led|r.

Y|re ou el||y|ed|r || Arapa ||e re;gu| o|ru; o|r Tur|'ur, oru (yar| Arapayi), o|r d|| o|ara| a|gi|adigira pe|
rasl|arrari;lir. Tar|r ooyurca Arapaya yore|r|; rerer rer Tur|'ur, ou d||| o|r |oru;ra ve ar|alir araci
o|ara| a|gi|ayarari; o|rasirir lere| reder| Tur|er|r, Arapayi |rsar z|rr|re la;iyarari; o|rasirdar
|ayra||arri;lir. 0o|ayisiy|adir || Tur||er, Arapa d|ye rep orur grarer|y|e re;gu| o|ru;, Arap d|||r|r
yuz|erce grarer |ura|iri asir|ar ooyu ezoer|ereye a|i;ri;|ardir. 8u ||g|r o|aydar raoerdar o|ar Aydir
Arap|ar da da|ra rayrel|er|r| |lade elr|;, la|al rese|er|r |yuzuru -Turke o||meo|k|er| ||n-
ar|ayarari;|ardir.

Araparir (ve do|ayisiy|a Kur'r'ir ve ls|r'ir da) Tur||ye'de, ;|rd|ye de| ar|a;i|arari; o|rasirda ro|
oyrayar yu|arida|| u reder uzer|rde o|raz durra|la yarar vardir.

8ur|ardar b|r|nc|s|, Arapa d|| ve edeo|yal |ura||arira ozgu d|s|p||r|erd|r. Araparir lere| grarer |ura||ari, |||
|ez hz A|| (r. 599-2) ve 0rur r|zrel|rde ou|urar Ebu'|-Eswed Ed-0ue|| (05-88) laralirdar ya||a;i|
1100 yi| orce oe||r|err|;l|r. 0r|ardar rerer sorra Arap d|||r|r d|s|p||r|er|y|e o|du|a ||g||erer ur|u o|r o||g|r
dara ya;ari;lir || ou zal, |isaca 8|beweyh o|ara| larirar lrar |o|er|| Ebu |r, Amr b|n 0sman b|n
0amber'd|r. (? - Z9Z), 8|beweyh, Arap d|||r|r rerer oulur |ura||ariri o| esas|i o||rde ve oulur
ayrirli|ariy|a E|-K|tb ad|i, re;rur eser|rde o|r araya gel|rr|;l|r. 0rdar sorra da lar|r ooyurca gere|
Arap|ar, gere|se ls|r'a {,a oa muslumanliaj rersup e;|l|| r|||el|erder |||r adar|ari, ou da|da eser|er
verr|;|erd|r. 8ur|arir oa;irda oze|||||e ur|u ;ars|yel|erder o|r grup vardir ||, ls|r o|||r raz|res|re Arap d||
|ura||ariri |oru a|ar dev yapil|ar arragar elr|;|erd|r. l;le |s|r|er|:


10

|bn 8|kk|t, Ebu Yusuf Ya'qb b. |shq (o|. l. 211), Ebu 0sman e|-H|zn| (o|. l. 21Z), Ebu'|-Abbs,
Huhammed b. Yez|d e|-Hubarrad (o|. l. 285), Ebu |shq |brh|m b. 8er|yy b. 8eh| ez-Zejjj (o|. l. 311),
Ebu'|-0s|m Abdurrahmn b. |shq Ez-Zejjj| (o|. l. 33Z), |bn 0out|yya Ebubekr Huhammed b. 0mar b.
Abd||az|z b. |brh|m (o|. l. 3Z), Ebubekr Huhammed b hasan ez-Zubeyd| (o|. l. 3Z9), Ebu'|-Feth
0sman b. J|nn| (o|. l. 392), Ebubekr Abdu|qd|r b. Abd|rrahmn b. Huhammed E|-Jurjn| (o|. l. 1Z1),
Ebu Abd|||h Huhammed b. Ahmed b. h|m (o|. l. 5Z1), Ebu'|-0s|m Jaru||h Huhmd b. 0mar Ez-
Zemakhshar| (o|. l. 538).

0ere| ou ;ars|yel|er|r, gere|se -mus||m ve ga,r| mus||m-, dara o|ro| |||r adaririr lar|r ooyurca Arap d|||
uzer|rde yapli||ari a|i;ra|ar, lao|aliy|a ou d|||r orer|r| orlaya |oyar gu|u |aril|arir oa;irda ge|re|led|r.
Tur| d|| grarer|r|r, arca| 1900'|er|r oa;irda |a|ere a|irdigiri du;urduguruz zarar, rer Tur|e ||e
Arapayi rer oa|irdar |ar;i|a;lirrarir o|ara|siz|igiri o|raz o|sur |esl|rr|; ou|urursuruz, rer de Tur|
|rsaririr {/rapa ogrenmes| o,|e oursunj, ou d|||r o|r ||el|;|r araci o|duguru ar|ara|la o||e orur re |adar
zor|arao||eceg| ra||irda o|r larr|r yuruleo|||rs|r|z.

Esaser ls|r'dar orce de o| zerg|r ||er Arapa, Kur'r'ir |rres|y|e o|r|||le erg|r o|r der|ze doru;ru;, o|
yor|u, yogur ve |u;alici |ara|ler|re para|e| o|ara| oo| ra|zere|| sag|ar o|r a|lyapiya |avu;ru;lur. Arap d||
grarer|;

1. 8ARF {rurerme ve l||| ek|m|er|j,
2. NAhUw {ke||men|n cum|e ||noek| son ses|n| oe||r|e,|c| kura||arj o|ra| uzere ||| |o| o|ara| ge||;r|; ve
|urur|a;ri;lir.

8u ||| |o|da da o|r yi|dar dara uzur o|r zarardir -o|raz once so,|eno|g| g|o|- yuz|erce eser yazi|ri;lir. ler |||
|o|, 0aw|du'|-Lugah d|ye orla| o|r ad a|lirda rer edeo|yali, rer de ls|ri |||r|er| oes|er|;l|r. 8uyu|
|rl|ra||e -ou kura||ar ok |,| o|||nmeo|g| rakr|roe ruranin ,an|i okunup, ,an|i ,orum|anao||eceg| ka,gisi,|a-
sure||| ;e|||de yapi|ar |or|ulucu uyari|ar rel|ces|rde, oze|||||e Tur||er Arapadar o|, ou |ura||ara
yore|r|;|erd|r. Arca| ou |oruda zarar|a lulucu o|r ya||a;ir |z|eyere|, -o|r araran ore, nernang| o|r an|am
raima,an- Arap d|| grarer|, Tur||er|r z|rr|rde ler Kur'r'ir, rer de Araparir yer|r| |;ga| elr|;l|r. en|m
og|um |na okur, dner dner y|ne okur ozdey|;| ouru |aril|ara|ladirl

8urada, le|rar elre|le yarar vardir ||, Araparir Tur||er laralirdar o|r ||el|;|r araci r|le||g|rde r|o|r zarar
a|gi|ararari; o|rasirir lere| reder|, ou d|||r Tur|eder o| lar||i o|r ar|alir rarligira sar|p o|rasirdar
|ayra||arri;lir.

0rreg|r o|r Tur|; f|rsat| ka|rd|m der. Arap |se ouru; ftetn|'|-fursah, yar|: f|rsat ben| get| ;e|||rde
|lade eder.

Y|re Tur|; a||an kazan|r der. Arap |se ouru; men|ctehede fz, yar|: k|m k| a|||rsa o kazan|r
o||r|rde d||e gel|r|r. lalla ouru ger|; zarar ||p|y|e soy|er; yar| ;oy|e der: k|m k| a||t| kazand|:

Y|re Tur|; fke ||e ka|kan, zarar|a oturur der. Arap |se ouru; H nehada ehadun gdyben ||| je|ese
khs|ra, yar|: fke ||e ka|kan b|r k|mse yoktur k| zarar|a oturmu o|mas|n. Ture varir|a yapi|ar ou lur
ar|alir larzira, Arap d|| edeo|yalirda Nef|y ve |spat s|sler| der|r.

8ur|ara oerzer yuz|erce orre| verre| rur|urdur. l;le ou orlu;res| rur|ur o|rayar ar|alir larz|ari, Tur|
|rsariri o|du|a re;gu| elre|led|r. 0o|ayisiy|adir || durya rulerc|r|er| arasirda oze|||||e Tur|eder
Arapaya lercure yapar|ar adela |;|erce ||rde ya;ar|ar. N|le||r Tur|eder Arapaya {oze|||k|e s|mu|rane -
ani ve soz|u- rercume ,apanj oa;ari|i r|o|r rulerc|re rasl|arrari;lir.


11
8u ||g|y|e o| orer|| o|r gereg| ourada ai||ara| gere||r; 19Z5-1990 yi||ari arasirda Tur||ye|| rulearr|l|||
l|rra|arira, Arap u||e|er| |api|ariri ali|ar. 8u sure zarlirda Tur||ye|||er|e Arap|ar arasirda reydara ge|er
sorur|arir er ouyu| reder|, da|ra yar|i; ya da yelers|z lercure o|du.

Y|re le|rar ede||r ||, Araparir, Tur||er laralirdar o|r ||el|;|r araci o|ara| ;|rd|ye |adar a|gi|ararari;
o|rasirir |k|nc| neden|, suoje|l|l ve surrea||sl du;urce|er| d||e gel|rrede ou d|||r, sirirsiz dereo||ece|
o|agaruslu o|r |apas|le ve |ara|lere sar|p ou|uruyor o|rasidir. 8u |oruda esaser durya d|||er| arasirda
Arapa ||e ooy o|u;eo||ece| rerer r|o|r d|| yo|lur. 8u reder|ed|r || Arapa, oryarla||sl|er|r ve o|ro|
yaoarci |||r adar|aririr da|ra ||g| odagi ra||re ge|r|;l|r.

Arap d|||r|r |o||u |ara|ler|er| ou d||| adela eoed||e;l|rr|;l|r. 0rreg|r;

1. Arapada|| doga| lurere oze|||g|,
2. E;ar|ar|i|arir oo||ugu,
3. Ayri |e||rer|r lar||i yer|erde lar||i ar|ar verres|,
1. Ke||re|er ve |es|l|er arasi |||;|||er|e ayri arda o|ro| ;ey|r |lade ed||eo||res|,
5. Yer|re gore lure varir ya da lurder ge||r yorler|er|y|e |lade|er|r raleral||se| rel|||le
sorul|a;liri|rasi g|o| ou d||e ozgu |ara|ler|er, orur oa;|a o|r d||e {oze|||k|e Turke,ej sigrasiri
zor|a;lirri;lir.

0rur ||r raya| gucurur a|ao||d|g|re sirir|ariri zor|ayara|, goru| ||||r|r|r rer e;|l es|rl||er|r|, a;|, sevd,
sevg|, relrel, cesarel ve |or|u g|o| e;|l|| duygu|ari, v|cdarir ses|r|, |rarir co;|u|ariri o| raral, o| a|ici ve
o| arpici ar|alir larz|ari ||rde res|r g|o| lao|o|a;lirara| Arapa d||e gel|rre| ||r rul|a|a ed|p o|ra|
gere|rez. 8u d||der |y| ras|p a|ri; o|ar|ar vasal o|r |oru;ra ya da o|r yazi parasiy|a da d|r|ey|c||er|r| ve
o|uyucu|ariri resl edeo|||r|er. E|oelle || rer d|||r usla|ari vardir ve Tur|ey| de o| guze| |u||arar|ar ou|urur.
Fa|al Arapada|| arpici|igi Tur|ede yarsilra| |o|ay deg||d|r.

l;le Araparir, Tur| |rsari laralirdar o|r d||, o|r ||el|;|r araci o|ara| ;|rd||ere de| a|gi|ararari; o|rasirir
lere||rde ou reder|er ou|urra|ladir.

TURK|YE'0E
ARAPA 0CRETEN KURUH VE KURULU$LAR
VE
U HERKEZLER|N HAh|YET|

Tur||ye'de sozde Arapa ogrel|r yaplirar o|ro| |ega| ve |||ega| rer|ez|er vardir. 8ur|ar, |mam-hat|p
0|u||ari, ||h|yat Fak|te|er|, Arap F||o|oj|s|, Tar||ali|ara a|l Kur'n Kurs|ar| ve medrese|erd|r. 8u
oda||arir r| o|r|rde Arapa ogrerre| rur|ur deg||d|r. 3eoep|er| gayel ai|lir; ozel o|ara| ;oy|e |lade
ed||eo|||r: 8u oda||ardar dev|ele a|l o|ar|ar, gorev|er| |caoi zaler ogrerc|ye Arapayi o|r ya;ar d||| o|ara|
ogrelrere| ||r re gere||yorsa oru yapra| zorurdadir|ar. ur|u ou |urur|ar, esaser 8oy|e o|r ro| ||r
yapi|ardiri|ri;|ardir.

Tar||ali|ara a|l Kur'r Kurs|arira ve redrese|ere ge||rce our|ar, ara|arirda sar|r| o||e o|sa|ar, Arapayi
ogrerc|ye ogreleo||ece| r|o|r e|erara sar|p deg||d|r|er. N|le||r ou |urs ve redrese|erde Arapa
|oru;ao||er, Arapa o|r ra|a|e, o|r re|lup, ralla zorur|u |rl|ya|ariri oe||rler o|r|a salir yazrayi oa;araca|
o|r le| roca o||e yo|lur. 8u arpici gere|, c|dd| ara;lirra|ar|a lesp|l ed||r|;l|r. N|le||r, 0rladogu ||e l|car|
|||;|||er| ou|urar Tur| l|rra|ari, a|i;lirdi||ari Arapa b||en e|erar|aririr r| o|r|r| ou |ayra||ardar
serere|led|r|er. ur|u yu|arida ad|ari sayi|ar oda||arca sozde yel|;l|r||r|; o|ar ||;||er, re l|cari se|lor|erde


12
a|i;ao||ece| r|le|||led|r|er, re de zaler ruralap|ar|a ||el|;|r |urao||ece| o|r Arapa o||g|s|re sar|pl|r|er.
usle||| yi||arca ||r|yl, redrese ve |urs|arda sozde o|uru; o|ar|ar arca| hoca d|ye o|||rer ve r|sl||
|;|er|e ugra;ar laral|| l|p|erd|r. 8ur|ar saral, l|carel, e|oror|, urel|r, seyaral, lur|zr ve |u|lure| laa||yel|er g|o|
ya;irir a|l|l a|ar|arirdar uza|lir|ar. 0rur|er|r|r rerer larari |oadelrare|erde, le||e ve oerzer| yer|erde,
ev soroel|er|rde ve rezar|i||arda gere|led|r. 0ev|el o||e, Arapa lercure e|erar|ariri, uzur yi||ar Visir'da
o|uru;, arca| |erd|r| |y| yel|;l|reo||r|; o|ar|ar arasirdar seer. 0rreg|r 0ev|el lercurari o|ar Ahmet
Kocaer our|ardar o|r|d|r.

Tur||ye'de Arapa ogrerre| |sleyer ger|er, yu|arida o| ozel o|ara| |z||er rarzaradar orer|| resaj|ar
a|ra|idir|ar, ders|er i|arra|idir|ar. 8u cur|eder o|ara| ;u |ura||ara uyraya a|i;ra|idir|ar.

ler ;eyder orce Arapayi, ara d|| o|ara| |oru;ar ve oulur ogrer|r|r| ou d|||e yapri; ou|urar lorrasyor
a|ri;, -ogrerme ve eg|rme ,ereneg| ,uksek- o|r|rder ders a|ra|idir|ar. Fa|anca medrese hocas|, f||anca
||h|yat profesr, Arapa |gat yazar|, ya da oa;|a o|r urvar ve r|le||||e re||ri yapi|a ge|er arca|
Arapayi yaam d||| o|ara| |oru;arayar o|r||er|rder ders a|ra|, yi||ar sorra ouyu| o|r raya| |iri||igira
reder o|aca|lirl

8u ro|la ||e ||g||| o|ara| o|||rres| gere|er o|ro| rusus dara vardir || our|ardar o|r| de ;udur: 8|r yaoarci d|||
sadece o|u|da, la|u|lede, dersrarede, redresede ya da |ursla ogrerre| rur|ur deg||d|r. usle||| o d|||, eger
oru |oru;arayar o|r|rder ogrerre| |sl|yorsariz, ou r|o|r zarar rur|ur o|rayaca|lir. 8|r yaoarci d|||
gere| ar|arda ogrerre| |sleyer|er {ne|e ogrermek amaci,|a ogrenmek |sre,en|erj, rul|a| surelle o d||| ara
d|| o|ara| |oru;ar|ar|a du;up |a||ra|idir|ar. 8u |; ||r yaoarci o|r u||eye g|lreye de gere| o|rayao|||r. Yeler
|| o d||| |oru;ar o|r, ya da o|r|a ||;|y| ou|up or|ar|a si| si| d|ya|og |urra| rur|ur o|ao||s|r. Ara ou lirsali,
da|ra ogrerc| |o||ara|idir ve e|de ell|g| zarar da oru o| |y| deger|erd|rre||d|r; ooy|e o|r lirsalir o| rad|r
ou|urdugurur o|||rc|rde o|ra|idir. 0o|ayisiy|a da rocasirdar o| |erd|s|r|r ozver||| o|rasi gere|l|g|re oa;lar
|rarra|idir. Eger ou ;e|||de a|i|ci davrarao|||rse ogrerc|, rocasirdar azar| derecede yarar|arao|||r. A|s|re
eger ayrirli|ar|a ugra;ir, re|e rocasiri ugra;lirirsa, ya da leda|r|igi dara o| rocasirdar oe||erse, rocasirir
zarariri ve ererj|s|r| zor|ayacagirdar, oru yipralacagirdar, aracira u|a;arayao|||rl 0grerc|r|r rocasiri
sorurres| |adar orlari oozar o|r seoep yo|lur. Ze|| ogrerc|, rocasiri yorradar, oru usardirradar, verd|g|
o||g||er| arpilradar ve oru l|carel relai ra||re gel|rreder er |uu| lirsali o||e deger|erd|rer oa;ari|i |||r
yo|cusudur.

ARAPA 0CRET|H|N0E 8|8TEH 80RUNLAR|

0grerc|r|r d|||al edec|g| er orer|| ro|la|arir oa;irda s|sler ge|re|led|r. 0grerc| o|||rse| s|sler| arayip
ou|ra|idir. Asir|arca |;e yararari;, |rsar|arir orruru lu|elr|;, lop|urur ger||eres|re seoep o|ru;, or|ari
laral|zr|r |arar|igi ||re |lr|; -sozoe- ogrel|r ve eg|l|r ;e||||er|rder sor derece uza| o|ra|idir. 0ze|||||e
ougur |||||er|e lar||ali|ar arasirda |iyasiya |avga |orusu o|ar redrese ve |urs ledr|sal ;e||||er|y|e |||r
lars|| elre|, aydir|arra|, Yuce Kur'ri ar|ayao||re| rur|ur deg||d|r. le|e vary|r d|||r| ogrerre| as|a
rur|ur deg||d|r. Tar||ali|arir propagarda|arira |api|ara|, or|arir o|u;lurdugu |uru |a|aoa|i||ara deger
verre gal|el|rde ou|urara|, or|arir ledr|sal ;e||||er|r| |aou||erre| yi||ar sorra le|l|s| rur|ur o|rayar o|r
orur |ayoira reder o|url N|le||r 50 yi| ooyurca o|ulu|ar oe; or lare Arap d|| grarer ||laoirdar oa;|a


13
r|o|r serraye|er| yo|lur. (|na, Haksut, Avam||, |zhar, Kaf|ye ve Ho||acam|} adi a|lirda o|ullu||ari o|r|a
||laoir adiri Arap|ar o||e o||rere|led|r. 8u ||lap|arir |er|||er| ve le|r|| yor|er| de o|||rse| o|u|erder sor
derece uza|lir. ogurur yazari da rer zaler Arap o|radi||ari ||r, rer de ou ||lap|ar yuzyi||ar orce yazi|ri;
ou|urdu||ari ||r ougur r|o|r |;e yararadi||ari g|o| zarar|ari o||e vardir.

N|le||r ou yuzderd|r || Arapa Nasara l||||, ya||a;i| 00 yi||i| 0srar|i lar|r| oyurca rep yard|m ett| b|r er
k|| gem| zamanda d|ye o| yar|i; ve o| |||e| o|r |lade ||e sozde Tur|eye evr||r|;l|rl 0ysa ou l||||r
ar|ari as|a yard|m ett| deg||, o||a||s destek|ed| dere|l|r. l||s|r|r arasirda o| ouyu| lar| vardir. ur|u
r|o|r Arap orreg|r; bana yard|m et, u ko||y| ka|d|ra||m dere| ||r, |es|r||||e unsurn|, nerfau haz|h|'|-
U|be derez. ve ur|u ou cur|e, gere|le: ben| destek|e, u ko||y| ka|d|ra||m dere|l|r || Tur|ede de
ooy|e o|r cur|e ||e r|lap elre| rarli||i deg||d|r. Ne var || lar|r ooyurca r|o|r Tur| rocasi, ourur ve oerzer|
yuz|erce ralarir lar|irda o|arari;lirl ur|u or|ar da Arapayi, sozde Arapa ogreler, la|al r| Arapa
|oru;arayar|ardar ders a|ri;|ardirl

8ulur ou lural|i||arir, ougur Arapa ogrerre| |sleyer ger|er laralirdar o|||rr|yor o|rasi o| ouyu| o|r
la||rs|z|||l|r. N|le||r ou yuzderd|r || yi||ariri ouyu| o|r sar|r|yel ve a;||a o|r redrese veya |ursur |orre ve
|||e| duvar|ari arasirda ge|rer o|r|erce ogrerc| ou u||ede, sozde Kur'r'ir d|||r| ogrerre| |slere|led|r, la|al
as|a oru ogrererere|led|r. 8u dururur dara sorra lar|irda o|ar|ar, ya o| ouyu| o|r raya| |iri||igi
ya;ayara| ||er|re |aparir, oura|ir ge|r|r|er; {unku oun|arin nemen ramami nernang| o|r a|ani
oo|ourao||ecek n|re||k|| o|rer e|eman o|arak ,er|emeo|k|er| ||n |s|z gusuz ka|ir|ar. 3unun sonucu o|arak oa ,a
g|o|p o|r reror orgurune ,amanarak keno||er|n| rarm|n erme,e a|iir|arj, ya da ourur suuru ls|r'da
gordu||er| ||r azi|i o|rer ls|r du;rari ra||re doru;ur|er. 8u |||rc| |alegor|ye g|rer|er sayi o|ara| rer re
|adar o| az |se|er de, re yapip yapar, ou |ez {sozoe agoa o|,e o||o|k|er|j |a||| eg|l|r s|sler|y|e |erd||er|r|
yel|;l|r|p lar ar|ariy|a ls|r'a, ||re ve evrerse| du;urceye |ar;i o|rer r|||lar o|ara| pulu |adro|arda yer|er|r|
a|ir|ar. 0ururuz Tur||ye's|rde akadem|syen, gazetec|, yazar, hukuku, sosyo|og ve ekonom|st o|ara|
ls|r'a |ar;i sava; verer epeyce medrese kken|| ya da |mam-hat|p|| |rsar vardir. 8u ||g|r dururur
reder| |se, r| |u;|usuz Tur||ye'de, Arapa ogrel|r|rde |z|erer s|slers|z|||l|r ve |||e| uygu|ara|ardir.

$u ra|de ogrerc| eger gere|ler Arapa ogrerre| |sl|yorsa ve aracirda sar|r| |se oze|||||e ||| ro|laya o|
d|||al elre||d|r.

|r|nc|s|; ders a|acag| hocan|n b||g| dzey|, formasyonu ve Arapay| ana d|| o|arak konuup
konuamad|g| hususudur. Ayrica rocarir |u|lur duzey| de o| orer||d|r. 3irl |ura||ari ezoer|er|;, car|i o|r
ars|||oped| ra||re ge|r|; ara, edeo|yallar, sarallar, a|lua||leder, spordar ve ger|; o|r gere| |u|lurder
yo|sur o|ar roca, ogrerc|ye e|oelle || yarar|i o|araz. Zerg|r o|r lerr|ro|oj| o||g|s|re, rayal, e;ya ve o|ay|ar
ra||irda o| yor|u oa|i; ai|arira ve uslur o|r ar|alir yelereg|re sar|p ou|urrayar ooy|e slardarl o|r roca
l|p| o||e, rer re |adar o|r l|r|yal prolesorurder, o|r Nurcu veya lar||ali rocadar o| dara yarar|i |se de,
ogrerc|, ger|; o|r o||g| ve |u|lur o|r|||r|r|r yari sira, Arapayi ara d|| o|ara| |u||arar rocayi rul|a| surelle
lerc|r elre||d|r.

0grerc|r|r ou lerc|r| o|||r|| o|ara| yapao||res| oa|irirdar orur ;u gereg| orceder o||res|rde yarar vardir:
l|r|yali ve lrar-lal|p |o|er|| r|o|r roca, -gerek Turk|,eoe, gerekse Turk|,en|n oiinoa zaman zaman
ouzen|enen m|||er|erarasi ls|ami lorum|arin n| o|r|noe- leo||g|r| Arapa surao||ece| o||g|ye sar|p deg||d|r. 8uru
;|rd|ye |adar eger dererey| goze a|ar o|r| i|ri; |se o, rul|a| surelle leo||g|r| eroap o|r|re orceder lercure
ell|rr|;, dela|arca o|uyara| prova yapri; ve |ursude sadece e||rde|| yaziyi o|ura||a ro|uru yer|re
gel|rr|;l|rl

|k|nc| nokta |se s|stemd|r. Ya|ir ger|;le ser|rer|er|r|ze |ali|ar deger|| ger|ere red|ye ell|g|r|z 1
||lapigir orsoz|er|rde ar|alli||aririzi ourada o|raz ozel|eyere| le|rar|ara|la yarar goruyoruz.

Yaoarci d|| ogrel|r s|sler| ||e ||g||| o|ara| o| ;ey soy|ereo|||r. N|le||r ou |oru uzer|re |apsar|i a|i;ra|ar
yapi|ri;, ||lap|ar yazi|ri;lir. 8ur|ara e| o|ara| zarar zarar yer| du;urce|er yer| leor||er orlaya ali|ra|la,


14
|||r adar|ari laralirdar ser|rer|er ve |orlerars|ar ver||ere| ger|er o|||r|erd|r||re|led|r. u||er|zde Arapa
ogrerer ger|er|r de ou |oruda o||g||erd|r||res| ve o|||r|erd|r||res| gere||r. Ne yazi| || 8ali d|||er|r|r ogrel|r|
|orusurda gayrel|er o| yogur o|rasira ragrer, Araparir roderr s|sler|er|e ogrel||res|re |||;||r o|ara|
Tur||ye'de rerer r|o|r a|i;ra yapi|rara|la, ralla yapi|arara|ladir. ur|u ls|r'a |ar;i oryargi|i o|ar
;aris ve evre|er, ||g|rl|r || Arapayi ou |oruda orer|| o|r oarare o|ara| goruyor ve oru rer lirsalla
|u||ariyor|ar. Tur||ye'de Araparir orurde|| erge||er |orusurda ou oararer|r rasi| e|e a|irdigi ve rasi|
|;|el||d|g| ra||irda, yer| ge||rce a;agida o|r reoze o||g| ver||ece|l|r. Arca| ourada oze|||||e Arapa ogrel|r
s|sler| uzer|rde o|raz durra| gere||r.

0ogrusu, Tur||ye'de rerrarg| o|r yaoarci d||| ogrerre| |o|ay deg||d|r. 0ze|||||e s|sler soz |orusu o|dugurda
si|irli dara da arlra|ladir. ur|u ger ogrerc|, ra||i o|ara| s|sler|er arasirda|| lar||ari esaser
o||rere|led|r. 0oga| o|ara| orur, |saoel|| du;urer o|r |i|avuza |rl|yaci vardir. Ne yazi| || ou |oruda
|erd|s|re orcu|u| edeo||ece| o|r| ||e arca| levalu||a |ar;i|a;ao||re|led|r.

0o|ayisiy|a deger|| ger|ere ||| orce ;u uyarida ou|urra| yarar|i o|ur: Arapayi |o|ay ogrereo||re| ||r
Tur||ye|| ogrerc|r|r ou |oruda ;|rd|ye |adar gorup duydugu rerer rer ;ey| yer|der gozder ge|rres| or
|o;u|dur. ur|u ou ;ey|er|r rerer larari yar|i;lir.

0rreg|r orce grarerder oa;|ara| yar|i;lir. Yuzyi||ardir Tur||ye'de ou yar|i;|i| uzer|rde israr ed||r|;l|r.
0o|ayisiy|adir || re 0srar|i dorer|rde, re de currur|yel dorer|rde Arapayi o|r |oru;ra ve yazi d|||
o|ara| ogrereo||r|; rerer r| ||rse yo|lur. 3or $eyru|ls|r Hustafa 8abr| Efend|'r|r yardircisi Zah|d E|-
Kevser|, Arapayi rer re |adar yazida oa;ari|i o|ara| |u||arao||r|; |se de |oru;ra d||| o|ara| oru
|u||ararari;lir. 8urur e|e;l|r|s|r| Z|r|k||'r|r E|-A'|m'irda ou|ao|||rs|r|z.

$u ro|layi da o||rassa vurgu|ara| gere||r ||, Arapayi o|r ya;ar d||| o|ara| |oru;rayar, -oana oogrusu
konuama,an-, o|r rocadar ou d||| ogrerreye |a||i;ra| o| dara ouyu| o|r yar|i;lir. l|g|rl|r || oze|||||e ou |||
yar|i;la rep israr ed||r|;l|r, ra|er de israr ed||re|led|r. 0ururuzde o|r|erce ogrerc| Kur'n Kurs|ar|nda,
|mam-hat|p L|se|er|nde, ||h|yat ve F||o|oj| fak|te|er|nde sozde Arapa ogrerreye a|i;ra|ladir|ar ve
lao|aliy|a oru o|r lur|u ogrererere|led|r|er. ur|u ou sayi|ar yer|er|r r| o|r|rde as|irda Arapa
ogrel||rere|led|r. 8ura|arda ya|rizca Arap d|| grarer |ura||ari ezoer|el||re|led|rl 0ysa, orreg|r |stanbu|,
Harmara, ogaz|| 0rtadogu, hacettepe ve ||kent Un|vers|te|er|nde lrg|||zce ve oour Avrupa d|||er|,
o|||rse| s|sler|er|e ogrel||re|led|r. Vese|er|r var|r yari |se dev|el|r ve ||l|dar|arir ou dururu o|||yor
o|rasidirl

As|irda rer roderr s|sler|e (at| d|||er|n|} ogreler ur|vers|le|er, rer de ogrerc||ere (Arapan|n s|rf
gramer|n| okutan} oulur ||r|yal la|u|le|er| dev|ele a|l |urur|ardir. 8ura ragrer Tur||ye'r|r rerer oulur
ur|vers|le|er|rde roderr s|sler|er uygu|arara| 8ali d|||er| ozer|e ogrel|||r|er, l|r|yl la|u|le|er|rde Arapayi
adela ogrelrere| ||r ouyu| erge||er |orru;lur. 8u lulur |se ||l|dar|ari yor|erd|rer a|kan|||ar po||t
rosu'rur r|yel|r| ai|a orlaya |oyra|ladirl

Turallir || sozde Arapa ogreler|er, ou e||;|||er| o||rez|||ler veya gorrezder ge|re|le ve yu|arida sozu
ed||er yar|i;|ar uzer|rde rer ;eye ragrer israr elre|led|r|er. 8u yar|i;|arir aligi sorur|ar |se sari|digirdar
o| dara ouyu|lur. 0rur ||r Arapa ogrerre| durururda o|ar rer ogrerc|, rer ;eyder orce ou ouyu|
yar|i;ir lar|ira varao||re||, ersa||er|r| ou |oruda uyarra|i ve ou yar|i;|arir duze|l||res|rde a|i|ci slralej||er
|u||arara| o|||rse| s|sler|er|r o|r ar orce rayala ge|r||res|re yardirci o|ra|idir.

8u slralej||er|r er orer||s|, ogrelrer|er|r, dersle ya|rizca Arapa |oru;rasiri sag|ara|lir. Eger ogrerc||er,
Arapa ders| verer roca|arira orreg|r, lop|u ;e|||de ve israr|a:

- hocam, derste 7urke konumanizi istemiyoruz. 8ize, lutfen retmekte olduunuz dille hitap ediniz.
unku bir yabanci dilin ancak bu ekilde renilebileceini, aksinin ise mumkun olmadiini kesin
ekilde tespit ettik; nitekim lngilizce, Fransizca ve Almanca gibi diller bu ekilde retiliyor ve


15
reniliyor. d|ye roca|arira ve o|u| yorel|r|er|re uyarida ou|urur ve ourda israr|i o|ur|arsa, sorur |isa
zararda ozu|eo|||r. ur|u sozde Arapa ogreler roca|ar, ou israr|i |sle||er |ar;isirda rarcup o|aca| ve
sorurda Arapa o||red|||er|r| |l|ral elre| zorurda |a|aca||ardir. Evel ouru |l|ral elre| zorurdadir|ar. ur|u
eger g|d|p -sozoe /rapa o||o|g|n| ||er| suren- o|r ||r|yal prolesorure orreg|r;

- locar, iki kere iki drt eder cur|es|r| |uller Arapaya ev|r|r r|s|r|z? d|ye o|r soru yore|lece| o|ursariz
orur, ou o| oas|l cur|ey| o||e ev|rre|ler rasi| ac|z |a|digiri o|zzal goz|er|r|z|e gorece| ve rayrel|er ||rde
doraca|sirizl Tur||ye'de, sozde lop|ura ls|r'i ogrelre| uzere e|erar yel|;l|rer, ou ;aris|arir Arapa o||g|s|
ra||irda|| gere||er |;le ou |adar ai|lir ve gu|u |aril|ara dayarra|ladir.

N|le||r ou reder|ed|r || o| rad|r o|ra||a o|r|||le, Tur||ye'de o|r yayir orgarirda Arapa o|r ra|a|e
yayir|arra| |slerse, ooy|e o|r yaziyi Arapaya lercure edeo||ece| o|r le| l|r|yal prolesoru ou|urrara|ladirl
8urur car|i orreg| o|ara| Kuds 0erg|s|'r| goslereo|||r|z. Arap|ara r|lap elres|re ve yazar|ari arasirda,
usle||| Hard|n|| o|r l|r|yal prolesorurur ou|urrasira ragrer, ou derg|de yayir|arar Arapa yazi|ar, gere|
ar|arda Arapa o||er o|r|re lercure ell|r||re|led|rl Yar| ou derg| ve oerzer|er|rde yazar|arir r| o|r|,
Arapayi o|r yazi ve |oru;ra d||| o|ara| |u||ararara|ladirl

0rur ||r ;uru le|rar elre|le yarar vardir: 0ere| |mam-hat|p L|se|er|nde, gere| ||h|yat Fak|te|er|nde,
gere| Kur'n Kurs|ar|nda ve gere|se medrese|erde, sozde Arapa ogrerer ger|er eger roca|ariri Arapa
|oru;raya zor|ar|arsa or|arir o|r gur pes edere| ou yar|i;lar ger| adir alra| recour|yel|rde |a|aca||arira
|es|r||||e |rarra|idir|ar. 8u |se ogrerc||er|r ||| zaler| o|aca|lir. 8u a;aradar sorra ogrerc|, r| deg||se 8u
d|||r gere| ar|arda ogrel||d|g| rer|ez|ere yore|re zorur|u|uguru r|ssedece|l|r.

Arapa ogrerrede ali|aca| ||| c|dd| adir oudur. Eger ou orer| Tur||ye'de ogrerc| evre|er|rde yar|i ou|aca|
o|ursa orur, eg|l|rde orer|| o|r devr|r|r gere||e;res|r| sag|ayacagi gur|er|r r| de uza| o|radigira
|rarra| gere||rl $u ra|de Arapa da dar||, rerrarg| o|r yaoarci d||| ogrereo||re| ||r rul|a| surelle o dili
hatasiz konuan ve onu bir yaam dili olarak kullanan, ayni zamanda gramer ve edebiyat kurallarini da
ok iyi bilen aydir ve ogrelrer||| lorrasyorura sar|p o|r|rder eg|l|r a|ra| gere||r. 8u rayir|i lavs|yey|
c|dd|ye a|ara|, a;agida ai||araca| |ura||ara gore adir|ariri alar ogrerc||er e|oelle || Arapayi |o|ayca
ogrereo||ece||erd|r.

8|r yaoarci d||| er |o|ay o||rde ve er |isa zararda ogrereo||rer|r yo|u o|||rse||||ler geer. uzrar|arir ou
|oruda ;|rd|ye |adar sapladigi gere||er|r ozu |se ;udur:

a) Yaoarci d||| ogreler ||;|r|r, o d||| |es|r||||e yazi|i ve soz|u ar|alirda ralasiz, gurce| ve a|ici ;e|||de
|u||ariyor o|rasi gere||r.

o) Yaoarci d||, -silir ,arak| oeoeg|n, ,ak|aik ,eo| ,aina ge||nce,e kaoar annes|, oaoasi ve evres|
raralinoan- ora ogrel||er ara d|||r|r lilri yorler|y|e ver||re||d|r. Yar| ders|er, ya;arir rer a|arirdar
|orusuru -oenge|| ve serp|r|r||m| o|arak- a|ar o|r e;|l||||| ||rde ver||re||d|r.

c) 0grerc|r|r derse, sica| ve ser| d|ya|og|ar|a |ali|iri sag|arra|i; uygu|ara sirasirda ogrerc| sirl
d|r|ey|c|, sirl o|uyucu veya sirl yazici o|ara| |a|rara|idir.

d) 0grerc|ye, ders |orusurur |apsadigi o|ay|ar, gorse| ve duyursa| o|ara| e|verd||e ya;ali|ra|idir.
8urur ||r e;|l|| ralerya| ve oo| res|r|| ||lap|ar |u||ari|ra|i, |aooraluarda uygu|ara|ar yapi|ra|i,
ayrica |isa ara|i||ar|a ogrerc||er gere| ;er|r ||rde, gere|se ;er|r di;irda gez|ye i|arli|ara| evre ve
o|ay|ar uzer|rde (sirl Arapa |oru;ra| surel|y|e) or|ara o||g| ver||re|| ve d|ya|og |uru|ra|idir. 8u
;e|||de ogrerc|r|r |u|a| a|i;|ar|igi sag|arra|idir.

Arca| ou g|o| uygu|ara|ar ||r Tur||ye'de ougur re yasa|ar, re de z|rr|yel rusa|ll|r. 0rup ra||rde||
ogrerc||er|y|e orreg|r o|r par|la ya da o|r ruzede Arapa |oru;rayi goze a|ao||er o|r ogrelrer|r, re|er|e


1
|ar;i|a;ao||eceg|r| larr|r elre| gu deg||d|r. 0o|ayisiy|a Tur||ye'de uygar|a;ra ve ls|r|a;ra orlari
dogradar o|r ogrelrer|r ou lur o|r uygu|araya g|r|;res| e|oelle || r|s|||d|r.

0ysa, yaoarci d|| ogrel|r|rde ougur |||r olor|le|er| laralirdar orgoru|er ve g|ll||e yaygir|a;ar u orer||
uygu|ara vardir. 8u u ro|lada|| lavs|ye|er ;oy|ed|r:

a) 0rarer ve edeo|yal o||g||er|, gur|u| |oru;ra|ara serp|;l|r||r|; o|ara| ogrerc|ye ver||re||d|r.

o) 0grel|rde |o|aydar zora, ya|irdar uzaga, oas|ller o||e;|ge dogru o|r ai|ir ye|pazes| |z|erere|
|oru|ar |;|erre||d|r.

c) agda; rorr|ara uygur o|ara|; -Tar|n, cogral,a, o|,o|o|, sag|ik, ps|ko|o|, maremar|k, geomerr|,
ekonom|, r|carer, o|n, le|sele, sos,o|o| ve manrik g|o| reme| o|||m|er oara o|mak uzere-, ar||,
ler|z|||, evre, se,anar, rur|zm, o||g|sa,ar, |urese||e;re, ler|r|zr, alel|er, sava;|ar, le|ro|oj|,
uygar|i|, uzay, zarar, ererj|, ouyu, spor, saral ve ruz|| g|o| gere| |u|lur |oru|arira |adar a||a
ge|eo||ece| rayal gere||er| ou ders|erde |;|erre||d|r. 0grerc|, Ara d||de orla ogrel|r sira|arirdar
ger|; ve ralla yu|se| ogrer|r gorru; o|sa o||e ou ders|er|r |oru|ari {/rapa ogrer|||rkenj |||o|u|
duzey|er|re |rd|rgerere| ver||re||d|r. 8urdar ara, ogrerc|ye Arapa ogrel|r|er |oru|ari lere|der
e|e a|ra| ve orur, rer rese|ede du;urce|er|r| ou d|||e o|raz |lade edeo||res|r| sag|ara|lir.

Arca| ou ruraseoel|e o|r uyarida ou|urra| yarar|i o|aca|lir. 8|||rd|g| uzere d|| eg|l|r| |orusurda
lar||ali|arir er o| |ar;i o|du||ari ||| ;ey vardir:

8ur|arir o|r|rc|s|; Tar|h, 6ografya, matemat|k, geometr|, f|z|k, k|mya, b|yo|oj| ve Astronom| g|o| oulur
poz|l|l o|||r|erd|r. Tar||ali|ar, Arap d|| gramer| ||e {lorma||re gereg|j aka|d, f|k|h, had|s ve tefs|r g|o|
|s|m|yt|n ve m|st|s|zm|n di;irda rerrarg| o|r o|||r da|irda {oze|||k|e ku|rure| konu|aroaj, eg|l|r verer|ere
;|ddel|e |ar;idir|ar.

0r|arir |ar;i o|du||ari |||rc| ;ey de grenc|ye Arapay| konuma ve yaz| d||| o|arak gretmekt|r.
0o|ayisiy|a eger roca, {gramer kura||arini ezoer|erme oiinoaj ogrerc|ye, Arapayi -prar|ge ,one||k o|r
s|srem|e- ogrelreye |a||i;aca| o|ursa, -ou,uk |nr|ma||e, |a|k||eroen keno|s|ne ,one|eo||ecek ren||ke|eroen
once- lar||ali|arir o|r|rc| derecede redel| ra||re ge|eo|||rl

Yaoarci d|| eg|l|r|rde l|l|z||||e uyu|rasi gere|er orer|| |||e|erder o|r| de ogrelrer|r, ogrerc||er|y|e
d|ya|oguru ara d||de surdurreres|d|r. 3adece {sik o|mamak kou|u,|aj Tur|e cur|e|er| or|ara d||le
ell|r|r|er arca| Tur|ey| |u||arra|idir. 0grelrer|r, rer derse g|rer|er orce oe; da|||a |adar, |;|eyeceg| |oru
||e ||g||| o|r |oru;ra yaprasi o| yarar|i o|ur. Arca| ou |oru;ra lararer Arapa o|ra|idir. ev|r| |;|er|
sirasirda da ogrelrer, ogrerc||er|y|e d|ya|og ra||rde o|ra|i, zarariri o| e|oror|| |u||arra|idir. ev|r|
sirasirda durura gore a|lerral|l cur|e|er|r yari sira, dey|rse| |a|ip|ari, e; ar|ar|i|ari ve zil|ari da surra|i,
ogrerc|r|r zerg|r o|r ar|alir gucu |azarao||res| ||r e;|l|| o||g||er| ora Arapa o|ara| verre||d|r.

Yaoarci d|| ogrel|r|rde er orer|| ro|la yaoarci d|| ||e ara d|| arasirda|| rarli| lar||aridir. urulu|rara|idir ||
rer d|||r |erd|re gore |ergu|sl|| oze|||||er|, oe||| o|r |ara|ler| ve rarligi vardir. 0ze|||||e ev|r| sirasirda o|
dara oe||rg|r o|r ;e|||de orlaya i|ar ou rarli| ve |ara|ler lar||arirdar do|ayi ev|r| yapar ogrerc| ouyu|
si|irli|ar e|er.

Edal|arir |u||ariri da o| orer||d|r. Arapada gere|||||e l||||er|r ogurdar sorra ge|er edal|ar, rer l|||e gore
lar||idir. 8ur|ar arca| o| o|uyara| ve o| yazara| oe||ege yer|e;l|r||eo|||r|er. 0o|ayisiy|a ogrerc|, ders o|ara|
|rce|ed|g| relr| dela|arca o|uyup o|r|a |ez de yazra|idir. Yaoarci d|| ogreler rocarir |;le ou |oruda der|r
o||g| ve o|r|||re sar|p ou|urrasi gere||r. Yo|sa yaoarci d|||r dey|r ve oze| lao|r|er|r| ogrerc|s|re a|lararaz.
8u yuzder de ogrerc|, re |adar ere| ver|rse vers|r o d||| ra||iy|a ogrererezl


17
Arapa ogrer|r|er ogrerc||er|r, o|agaruslu o|r d|||al|e orer verre|er| gere|er o|r ro|la da a|sardir. Yar|
Arapa |e||re|er|, o|r Arap g|o| ses|erd|rre|l|r. larl|er|r gere| agizda||, gere|se rarerede|| oe|||
rarre|erder i|ari|rasi sor derece orer la;ir. 8u ||g|y|e ogrerc||er| o|r ro|lada uyarra| yarar|i o|aca|lir. 0
da ;udur: Arapada (} ses| yo|lur. 0rreg|r (k|tap|ar} dere| o|ar (kutub} |e||res|r|r (Ktb} ya da (ktp}
o|ara| ses|erd|r||res| o| yar|i; ve ouyu| o|r |usurdur. 8|r Arap|a |oru;ur|er |e||rey| ooy|e ses|erd|rre|
yar|i; ar|ara|ara da yo| aao|||r; ruralap o|ar Arap, |e||rey| ar|arayao|||r. Eger ar|arsa, ou |ez |oru;ar
||;| gu|ur durura du;er.

ls|r'a rersup r|||el|er arasirda oze|||||e (Tecw|d} |ura||arira o| orer verre||e ur|u o|ar Tur||er|r -ne|e
ruran okurken- ou ses| |u||arra|ari o| du;urdurucudur. 8urur, o|r dereceye |adar -ruran eg|r|m|
gormem| k|mse|er ||n- Tur|er|r |ara|ler|rder |ayra||ardigiri |aou| elre| rur|ur |se de, oze|||||e
(Tecw|d} la||r| gorru; ||rse|er|r ou ses| i|arrada israr elres| o|r la||rs|z|||l|rl ur|u yapi|ri; oazi
ara;lirra|ar sorurda, -szde arabizme kari misilleme anlaminda bu yanlita bilinli olarak israr
edildii- ar|a;i|ri;lirl Kur'r-i Ker|r'e, r| deg||se o|ur|er ou |adar|i| o|r deg|;||||||e Tur|e ozgu o|r oze||||
|azardirra |orp|e|s| o|ara| orlaya i|ar ou sorur, yar|i; yo|da|| |rsar|ari lalr|r else o||e Kur'r'ir ozgur
vasil|arira ay|iridir ve rer zarar lep|| gorece|l|rl uzurlu ||e oe||rlre| gere||r || Tur||ye'de ||r||| oura|iririr
oe||rl||er| ou ler|||e|| ooyul|ara dayarri;lirl

3|sler ra||irda l|||r orlaya |oyar|er r| urulrara|iyiz || ougur, duryarir rer yer|rde o|r s|sler|er sava;i
ya;arra|ladir. 0ev|el|er, Parl||er, grup|ar, cer|yel|er, orgul|er ve ;|r|el|er rep |erd| a|ar|arirda yer| o|r
s|sler ou|up orur|a dara o| ai|ra|, dara o| |azarra|, dara o| ||er|ere|, lulurra| ve ur|erre|
|sler|er. 0urur |er|de de ooy|ed|r. Arca| re|aoel|r re;ru|ugu e|oelle || gere|e yarari ||e o|u|eo|||r.
Ara|aririr gereg| o|ara|, |erd| i|ar|ariri gere||r||re lerc|r eder|er ||r s|sler, rer ;eyder orce l|car|d|r.
Arca| eg|l|r ve ogrel|r a|ar|ari ||r du;uru|er s|sler|er|r rer ;eyder orce |rsari o|rasi |zirdir. Ne var ||
ou da yelrez. 3|sler|r ayri zararda agda; ve ver|r|| o|rasi da gere||r.

Eg|l|r ve ogrel|r a|arirda gere| o|ro| ara;lirra rer|ez|, gere|se oagirsiz ara;lirraci|ar o| yor|u o|ara|
a|i;ra|ladir|ar. 8ulur ou a|i;ra|ardar ara; ger |rsarir, o||g| |ayra||arira er riz|i o||rde
u|a;ao||res|r| ve |sleg|r| raral ve a|ici o||rde d||e gel|reo||ece| yelere||er |azarrasiri sag|ara|lir; ora,
ou |r|r|ari |u||arao||ece| oo| ararlar|ar surra|lir. 8u ararlar|arir er gu|u|er|rder o|r| de d||d|r. 8||g|
ed|rre|, revcul o||g||er| gere|l|g|rde arlirra|, gere|l|g|rde de yer||ere|, or|ari oa;|a|arira a|larra|, dogru
o||g| ve |u|luru yaygir|a;lirra|, ou surel|e o||g| lop|ururur yapi|arrasira |al|ida ou|urra| ve soru
|l|oar|y|e de |rsar|i| a|er| ||r rayali |o|ay|a;lirra| d|||e rur|urdur. Tao|r yer|rde |se d||, ararlar|arir er
deger||s| ve o||g| raz|re|er|r|r er deger|| ararlaridir. 8u ararlarir er |a||le||s|r| ed|rr|; o|ar |rsar|ar,
rayal|ari ooyurca g|ll|||er| rer yerde saygi ||e |ar;i|arri;|ardir. 0ara sorra uzer|rde gere|l|g| |adar
duru|acagi uzere orce ara d||| ordar sorra da geer|| ve yaygir durya d|||er|rder o|r|airi o| |y| o||re|,
|erd|r| |e;ledeo||r|;, |rsara ve |rsar|iga gere|ler yarar|i r|zrel|er yapra| |sleyer rer lerd|r |dea||
o|ra|idir. 8u |se eg|l|r, ogrel|r ve ogrer|r ||r er dogru s|sler|er| ou|up uygu|ara||a o|ur.

8u reder|e Arapa ogrerc|s|, er o|r|||r|| ve er oa;ari|i rocayi, er uygur ders orlariri ve er ||er| ogrel|r
s|sler|r| da|ra arara|idir. 8uru, gere||rse yel||r ve ra|ural sar|o| reroer|er ve ara;lirraci|ar yardiriy|a
yapra|idir. 0ze|||||e, l|g|r o|r sosya| do|uya sar|p ou|urar Tur||ye g|o| o|r u||ede ogrerc|, ou ara;lirrasiri
o| dara d|||al|| yapra|idir. ur|u ou u||ede, 8nn|-A|ev|, sagc|-so|cu, Zeng|n-yoksu|, rer |es|r, |erd|
lerc|r|re gore |apa|i rur|l|rde yarda;|ariy|a ar|a;ara| o|r ;e|||de resr| eg|l|r|r di;irda oa;|a o|r s|sler|
dara uygu|araya a|i;ra|ladirl 8u da resr| eg|l|r|r r|o|r |es|r| lalr|r elred|g| sorucuru dogurdugura
gore, re|e yaoarci d|| g|o| duyar|i ve o| orer|| o|r |oruda slalu|odar redel oe||ere| aoes|e |;l|ga| o|ur.

3adece yaoarci d|||e sirir|i deg||, |sl|srasiz, eg|l|r|r rer a|arirda uygu|arao||ece| ag|aruslu evrerse| le|
s|sler ls|r'ir gel|rd|g| s|slerd|r. 8u s|sler o|zzal lz. Peygaroer (s) laralirdar uygu|arri;, ou s|sler|e
duryarir er o||g|||, er |u|lur|u, er ad||, er durusl, er a|i;|ar, er ler|z, er ;el|al||, er cesur ve er co;|u|u u
|u;agi o|ar ashb, tab||n ve tebe-| tab||n |;le ou s|sler|e yel|;l|r||r|;l|r.


18
8u ag|aruslu evrerse| s|sler|r u d|rar|g| vardir:

a) ---- : Tek||m : 0|ya|og s|sler|,
o) ,;'=- : Tehwur : T|yalra| s|sler
c) ~'== : Kh|tb: Korlerars s|sler|.

0ururuzde uygar durya |;le ou u s|sler| oer|rser|; ou|urra|ladir. 8ur|ar, ls|r ||leralururder oali
lerr|ro|oj|s|re: a} 0|a|ogue 8ystem; b} Theatr|ca| 8ystem; c} 6onference 8ystem ;e|||rde ger|;l|r.

0ere|ler de ls|r lar|r|, oze|||||e s|yer lar|r| ara;liri|digirda lz. Peygaroer (s)'|r da|ra asraoira |rl|ca|i
o|ara| r|lap ell|g| goru|ur. Asraoi da ayrer ou ;e|||de davrarri;, o|du|a o||g||| yel|;l|||er| ||r, rerrarg| o|r
|ayraga, o|r yaziya o|r las|aga r|o|r zarar |rl|ya duyradar |oru;ru;, o||g| a|i;ver|;|rde ou|urru;|ardir.
hz. Ebubekr'|n, hz. 0mer'|n ve oze|||||e Nehcu'|-e|aga ad|i ||lapla der|err|; ou|urar hz. A||'r|r |rl|ca||
|oru;ra|ari, yu|se| edeo| degere sar|p arpici oe|ge|er o|ara| ou gure |rl||a| elr|;|erd|r. 0ysa gururuzde
ve lop|ururuzda, deg|| eg|l|rc||er, sozde or yi||arca lars|| gorru;, ger|; |u|lur a|ri;, |rl|sas sar|o| o|ru; (?)
ve dev|el|r er usl |adere|er|re |adar lirrarri; s|yasel||er ve po||l||aci|ar o||e orceder o|r ;ey|er |z|||ey|p
e||er|re a|radar Tur|e g|o| o| oas|l o|r ara d||de o||e |sle||er|r| rarala |lade ederere|led|r|er. ur|u yoz
ve yavar |a||| eg|l|r ar|irir, ougurur Tur||ye|| |rsarira surao||eceg| o|r s|sler yo|lur.

ARAPAN|N 0NUN0EK| ENCELLER

Erge| dey|p rerer gerere| |zirdir. lrsari, sevd|g| ;ey|erder rarrur oira|ar r|ce deger|| ve ya;arsa|
ara|arir gere||e;reres|rde ro|u ve el|||er| ou|urar, prograr|ari a|salar ;ey|er|r reps|re erge| d|yoruz.
Tur||ye||, yaoarci d|| ogrer|c|s|r|r Arapa ogrerres|re sel e|er, ou ugurda orur, cardar ve |ler oes|ed|g|
r|yel|er| -ourun |mkan|arini seleroer eoerek- rarcadigi aoa|ari oo;a i|arar o|ro| erge| vardir.

Erge| |avrarira delerr|r|sl o|r oa|i;|a ya||a;ra| gere||r. 8|r aracir gere||e;res|r| or|eyer rer ;ey
erge|d|r. 0rur ||r our|ari, d|re|l ve do|ay|i d|ye o|ro|r|rder |a|ir |zg||er|e ayirra|, pragral|| aidar dogru
deg||d|r. 0o|ayisiy|a s|z|r|e redel|er|r|z|r arasira g|rer rer ;ey {o|r a,rinri o||e o|saj eger aracirizi
gere||e;l|rerer|; o|rarizda ro| oyrari;sa, e|oelle || soru |l|oar|y|e o, oruruze i|ri;, rizirizi |esr|; ve
ra|sadiriza u|a;rarizi |r|rsiz|a;lirri; ou|urar erge||erder o|r|d|r.

0rreg|r ||er|eyer sayla|arda, uzer|rde o|r reoze duracagiriz (b||g|s|z||k}, |;le ooy|e o|r erge|d|r. 8||g|s|z|||,
ayri zararda (|rk|||k oa;la o|ra| uzere, ||k|||k, tar|kat|||k ve kkten putu|uk g|o|) o|ro| rarj|ra|
a|ir|arir, sap|ir eg|||r ve lulur|arir dograsirda da el||s| ou|urar o| yor|u o|r erge|d|r. layir|i o|ro|
redel|r de ayri zararda orure i|ar o||g|s|z||g|r, Tur||ye'de Araparir orure rasi| o|r erge| o|ara| i|ligiri
a;agida arpici orre||er i;igirda |orel|e o|uyaca|siriz.


19
As|irda Araparir u||er|zde gere| ogrel||d|g| ve ogrer||d|g| ;arl|ar, gere|se |oruya |||;||r oour si|irli|ar,
ourada ar|ali|aca||ar|a sirir|i deg||d|r. 8u u||ede s|yar |ed| ve |ope||er| ya||a;i| yuzyi|dir Arap, Arap!! d|ye
agirar z|rr|yel, r| |u;|usuz Araparir orure ouyu| oar||al|ar |oyru;lur. 8u lerl|p|er, y|re ;upre yo| ||
va|l|y|e o| o|||r|| o|ara| du;uru|ru; ve yaygir|a;liri|ri;lir. Arap r|||el|r|r arl|pal||, |r||r, ralla du;rar
o|ara| lop|ururuza |arse ed||r|; o|rasirir ar|asirda o| yor|u ara|ar vardir. 8ur|arir er orer|||er|rder
o|r| de Arapaya |ar;i sava;lir. 8alirir ruz|g|rder g|y|r larzira; d|||er|rder, du;urce ve |rari;|arira |adar
rer ;ey| uygar|i| sayar egerer azir|i|, Arapaya |ar;i yuz yi|dir surdurdugu sava;a r|o|r zarar ara
verrer|;l|r. 8ura ragrer Tur||ye'de rer yi| yuz o|r|erce |rsar -,an|i ,onrem|er|e oe o|sa- ou d||| ogrerre|
||r aoa rarcara|ladir, adel |a||| duzere d|rerre|led|r. 8u gere| |se lop|ururuzda Arapaya |ar;i,
lere|de |y| r|yel|| ouyu| o|r ||l|er|r var o|duguru |aril|ara|ladir.

$u var || egerer azir|i| laralirdar o| yor|u o|ara| soruru|er ou ger|; ||l|er|r r| deg||se Arapaya |||;||r
sorur|ar ra||irda aydir|ali|rasi gere||r. ur|u ou ||l|e ;|rd|ye |adar rep lar||ali|arir luza||arira du;ere|
Arapa ||e lari;ri; ve or|arir |||e| yorler|er| yuzurder de ou d||| o|r lur|u ogrererer|;|erd|r.

8u ||l|ey| o|||rse| o|r ya||a;ir|a ve 0|rect Act|on yar| dogrudar s|sler|e Arapa ogrerreye
yor|erd|rrer|r or |o;u|u, orce sogu||ar|i|i||a ve uygar yo||ar|a lop|uru aydir|alra|lir. $u arda dogrudar
s|sler|e ve o|||rse| yorler|er|e Arapa ogrel|r| ||r|yal la|u|le|er| de dar||, Tur||ye'r|r r|o|r yer|rde
yapi|rara|ladir. ur|u ou yo||arir orurde ouyu| erge||er vardir.

Tur||ye'de Araparir ve Arapa ogrerc|s|r|r |ar;i|a;ligi sorur|ar o|lur. 0ze|||||e |oruyu gurdere gel|rece|
o|r|r|r ou|urrarasi ou sorur|arir er ouyuguru o|u;lurra|ladir. 8u ro|la o| d|||al e||c|d|r.

N|le||r ougur Tur||ye'de 8ali d|||er|r|r er |y| ;e|||de ogrer||res| ve ogrel||res| |orusurda o|ro| aydir|alici
yayir ou|ao|||rs|r|z. 0ere| dev|el|r, gere|se s|v|| lop|ur |uru|u;|aririr |al|i|ariy|a ou |oruda e;|l||
ara;lirra|ar yapi|ra|la, |orlerars|ar ve serpozyur|ar duzer|erre|led|r. Koru ||e ||g||| sorur|arir ozure
|avu;luru|rasi ||r razir|arri; doyurucu a|i;ra|ar azirsararaz. Fa|al Arapa ||r durur lararer
lar||idir. Araparir orurde re g|o| erge||er vardir, ||r, rarg| ara|ar|a ou erge||er| |oyru;lur, our|ar rasi|
a;i|ao|||r, g|o| soru|ara cevap ou|ra| ougurur Tur||ye's|rde rur|ur deg||d|r.

0ere| || Arapaya ||g| duyar |rsar|ara Currur|yel lar|r| ooyurca oy|e o|r gozdagi ver||r|;l|r || ougur r|
||rse, Araparir ve Arapa ogrerc|s|r|r ou u||ede |ar;i|a;ligi sorur|ar ra||irda o|r le| |e||re o||e |oru;ra
cesarel|r| |erd|rde gorerere|led|rl usle||| ou ara|a yo|a i|ri; ve rer lur|u erge|e ragrer Arapa
ogrerre| |sleyer ger|er|r sayisi 8ali d|||er|rder o|r|r| ogrerre| |sleyer|er|r sayisirdar da az deg||d|r.
Tur||ye'de zarar zarar daroe|er|e serl|e;ere| ozgur|u||er| |isil|ayar rej|r, Arapa ogrerc||er|r| da|ra
lar||ali |es|r|er arasirda gorre| |sler|;l|r. 8u reder|e de Arapa ogrerre| |sleyer rer |es polars|ye|
su|u sayi|ri; ve ou u||ede ra| elred|g| ||| ayri cezaya arpliri|ri;lir:

1. Arapa ogrerre|ler erge||err|; o|ra|,
2. Faral|| lar||ali |es|r|er|e o|r|||le ger|c| o|ara| darga|arri; o|ra|lir.

Araparir ve Arapa ogrerc|s|r|r uzer|rde|| ou ;|ddel|| oas|i sirl slalu|ocu|arir lavir ve po||l||a|ariy|a da
sirir|i deg||d|r. 8u ro|lada, uzer|rde duru|rasi gere|er o|r gal|el ve o|r z|rr|yel oozu||ugu da soz |orusudur.
Top|ur, ||r|er|r reye r||r yasa| |oydugu ra||irda yeler|| o||g||ere sar|p deg||d|r ve ourur arayi;i ||rde de
deg||d|r. 0o|ayisiy|a eger ou soruru |rde|er|er, Arapaya doga| o|ara| |ar;i durra|ari gere|er |rsar|ari ve
|es|r|er| su|ayaca| o|ursa| parado|sa| o|r rala yapri; o|uruz. 0rur ||r Currur|yel lar|r| ooyurca
ru|urel|er| yoreler ve yor|erd|rer Va|edor Yarud||er|r|, ou po||l||ayi urell|||er| ||r su|ara| rarli||i
o|raz. 0r|ar e|oelle || |erd| |rar ve |deo|oj||er|re uygur po||l||a|ar urelre| durururdadir|ar. 0o|ayisiy|a
or|arir ou lavir ve po||l||a|ariri adela desle||er|; o|ar oa;|a o|r erge||, dara dogrusu oa;|a erge||er| arara|
gere||r. 8ur|ari se||z ara ro|lada lop|ayao|||r|z.

1. Vara||| 0|||er|r Yapi|arirdar Kayra||arar Erge||er


20
2. Yaygir rara||| d||| (yar| Trkey|) o| |y| duzey|erde o||rere|ler |ayra||arar erge||er,
3. 8||g|s|z||| Erge||
1. arpi| Z|rr|yeller ve 8agraz|i|lar 0ogar Erge||er
5. Ve|c|||| Erge||
. lr|i|i| Erge||
Z. 3lalu|o Erge||
8. l||ega| 8as|i Erge||

As|irda ou erge||er|r, z|rc|r|ere o|ara| o|ro|r|er|r| dogurdu||ariri soy|eyeo|||r|z. $|rd| de our|ari le|er le|er
ai||araya a|i;a|ir:

Haha||| 0|||er|n Yap||ar|ndan Kaynak|anan Enge||er:

8ur|arir oa;irda r| |u;|usuz Tur|e ge|re|led|r. ur|u Tur|e rer er yaygir, rer de resr| d||d|r.

Tur|e, Ura|-A|tay d|||er| gruourdar gosler||re|led|r. Arapa |se 8am| 0|||er| gruourdardir. Yar| ou ||| d||,
lere|de o| lar||i |o|er|erder ge|re|led|r|er ve lao|aliy|a o|ro|r|er|rder o| lar||i yapi ve |ara|ler|ere
sar|pl|r|er. 8u lesp|l ||| oa|i;la, sozu ed||er ||| d||der o|r|r| ara d|| o|ara| |oru;ar ||rser|r oour d|||
ogrerre|le o|du|a zor|u| e|eceg| ar|arira ge|re|led|r. 8u |se ralirdar as|a i|ari|rarasi gere|er o|
arpici o|r gere|l|r. N|le||r ourur ;oy|e o|r |arili da vardir: 8e||| o|r ya;lar sorra Tur|ey| rera| elr|; r|o|r
Arap, ou d||| as|a |y| duzeyde ogrererer|;l|r. Keza, oe||| o|r ya;lar sorra Arapa ogrerre| |sler|; rerer
r|o|r Tur|, ou araca, |dea| duzeyde u|a;arari;lir. 8uru ya|ar|ayao||ece| r|o|r |aril reruz yo|lurl {3u |k|
o||oe bilingual o|arak ,er|en|er e|oerre k| musresnaoir|arj l|| laral ||r de oe||| er ouyu| ;arssiz|i| |;le ou
ro|lada oda||a;ra|ladir. Yer| ge|r|;|er soy|ere| gere||r || ou gere| ls|r |ar;il|ariri da|ra sev|rd|rr|;
ve or|ari ou lirsallar yarar|arara| e;|l|| |orp|o leor||er| |urraya sev| elr|;l|r.

8u ro|lada|| erge|, r| |u;|usuz ||| d|||r yapi oa|irirdar o|ro|r|er|re o|du|a ay|iri oze|||||er la;iyor
o|rasirdar |ayra||arra|ladir. 8u ay|iri|i|, sozu ed||er ||| d|||r rer o|r|re ozgu cur|e |uru|u;urda|| sadece
soz d|z|r|re |||;||r d|s|p||r|er|r lar||i|i||ariy|a da sirir|i deg||d|r. 8urur yari sira rer ||| d|||r ar|alir rarligi
arasirda da o|du|a orer|| ay|iri|i||ar vardir. 8u reder|ed|r || lar|r ooyurca Tur||er ve Arap|ar o|ro|r|er|r|
doyara| ar|ayarari;|ardir. 0ze|||||e o| |y| derecede Tur|e o||reyer o|r Araoir, o|r Tur| laralirdar
ar|a;i|ao||res| |rl|ra|| o|du|a zayillir. 0o|ayisiy|a -ara|arinoak| orrak gu|u oag|ara ragmen- ou ||| r|||el|
o|ro|r|re |ar;i arl|pal|| ra|e gel|rer orer|| reder|erder o|r| de |;le oudur. Arapada|| o| yor|u ruars|arir
Tur|eye evr||er|yor o|rasi ou sorurur orer|| |ayragidir. N|le||r ou reder|ed|r || Arapaya Tur||ye'de
(egerer azir|i|) laralirdar duyu|ar der|r relrele ragrer, ra| |ar;i|i||ari urel||ered|g| ||r Tur|ede o|r|erce
Arapa |e||re revcullur.

Tur|e ||e Arapa arasirda|| yapi, |ara|ler ve rarli| lar||ari o |adar ouyu|lur || ouru oagirsiz o|r a|i;raya
|oru yapara| arca| ar|alra| rur|urdur. Ne yazi| || ou orer|| |oru ra||irda ougur Tur||ye'de o|r le|
||lap o||e ou|ra| rur|ur deg||d|r. 8urur seoeo| |se gayel ai|lir ve oda ;udur. Eger o|r ara;lirraci i|ar da,
ou ||| d|| arasirda|| yapi, |ara|ler ve rarli| lar||ariri ai||ayaca| o|ursa rer ;eyder orce Tur||ye'de
pervasizca Arapa ogrelreye |a||i;ar o|r|erce o||g|s|z |rsarir ou |;|r as|a er|| o|radi||ariri, r| o|r|r|r
Arapa |oru;aradigiri, ou |oruda a||re ge|rer|er|r r| o|r|, Arapa o|r re|lup o||e yazaradigiri orlaya
|oyaca| ve ouru |aril|ayar arpici de||||er sira|ayaca|lir. Pe|| ouru ||r yapao||ece|l|r? l;le ou sorurur
cevaoi da o| orer||d|r. ur|u ou |; sari|digi |adar |o|ay deg||d|r ve ur|u ou |oruda da ||| orer|| erge|
vardir. 8ur|ardar o|r|, ou gorev| usl|ereo||ece| ||;|r|r, rer ;eyder orce o|zzal |erd|s| Tur|er|r yari sira


21
Arapayi da super duzeyde o|r ya;ar d||| o|ara| |u||ariyor o|rasi gere|||d|r, ralla ;arllir. Tao|r ca|zse ooy|e
o|r ||rse, Tur|ey| ve Arapayi b|||ngua| o|ara| |u||ariyor o|ra|idir. Pe|| ou r|le|||le o|r| var ridir?
Tur||ye'de eger ooy|e o|r| ou|urru; o|saydi, ;|rd|ye |adar rul|a| surelle orlaya i|aca| ve r| deg||se ;u
salir|arda ar|ali|ar|ar re||rde |oruya do|uraca|li. lalla, oa;|a o|r erge| do|ayisiy|a ouru ger|; ooyul|arda
|;|eyereyeceg|re |||;||r razerel|r| orlaya |oyup lop|ura z|rrel|r| |ora ell|rece|l|. ur|u o||g|, |ulsa| o|r
erarell|r ve sar|o|re sorur|u|u| yu||er. $u var || , ou |oruyu er|re ooyura |;|ere| e|oelle || ler|||es|z
deg||d|r. l;le |||rc| erge| de oudur.

Tur||ye'de Araparir ogrer|r ve ogrel|r|rde Tur|eder |ayra||arar erge||erder o|r| de asir|ar orce
Tur|eye a|irri; o|ar Arapa |e||re|er|r rerer lararirir yar|i; |u||ari|iyor o|rasidir. Evel, re yazi| || ou
o|r gere|l|r. Yi||ardir sozde Trkey| yabanc| unsur|ar|n etk|s|nden kurtarmak araciy|a yuz|erce Arapa
|e||re Tur|eder i|ari|ri; o|rasira ragrer, ra|er |u||arirda o|ar y|re yuz|erce Arapa |e||re,
gururuzde Arapa ogrerre| |sleyer|er|r |ar;isira adela o|rer oa; oe|asi o|ara| i|ra|ladir.

0er|;le sadece dev|el|r ve sosyele sirilirir d||| o|ar 0srar|ica sor zarar|arda lar ar|ariy|a o|r veoa
ra||r| a|ri;li. 0srar|ica, dev|el|e ra||ir arasirda o|u;ar uururur adiydi. 0rruru lu|ell|g| ||r deg||, esaser
r|o|r |;e yararadigi ||r, zarari ge||rce adela ope ali|di. 8ugur o d|||e yazi|ri; re o|r ||laoi, re o|r d|vari
r| ||rser|r e||rde ou|arazsiriz. 0ysa dara dur |o|u |azirdi ou |ara|orco|os d|||r. Ali|rasira ali|di, ara
Tur|ede oy|e o|r d||er|| yo| oira|li || ougur oze|||||e Arapa ogrerer|er ||r ou yo| lar ar|ariy|a o|r luza|
r|le||g|r| la;ira|ladirl

Arapa ogrerre| |sleyer ger|er|r ogu, gere|de lar||ali|ara, Nurcu|ara ve 0srar|ici-ir|i laral|||ere a|l
oda||ara ||| orce ugradi||ari ||r oura|arda z|r|r|er|re 0srar|ica |sler |slerez ou|a;ir. 0rur ||r ou ger|er
dara sorra aydir|i| o|r |||r yuvasiy|a lari;sa|ar o||e uzur zarar |erd||er|r| 0srar|ica'rir el||s|rder
|urlararaz|ar. 8u da Arapa ogrerre|er|re o|r r||lar erge| o|u;lurur.

Tur|eye g|rr|; ve Arap|arir |u||arradigi ar|ar|arda |u||ari|ri;, ra|er de |u||ari|ra|la o|ar o|ro| |e||re
vardir || Arapa ogrerc|s| our|ari le|er le|er larira|idir. 8u soruru o| |y| o||er o|r|r|r yardiriy|a ou
|e||re|er|r Arapada|| dogru ar|ar|ariri ogrerre||d|r.

0o. 0r. Emru||ah ||er adirda 8|r ara;lirraci, Trkede an|am kaymas|na ugrayan Arapa ke||me ve
Ke||me Crup|ar| oa;|igi a|lirda our|ardar o|r r||lariri der|ey|p yayir|ari; ou|urra|ladir. Arca| sozu ed||er
ara;lirracirir, ||oarca yu|arida|| oa;|igi |u||arrasi, yuzyi||arca ou r|||el| ugra;lirri; o|ar yar|i;|arir
sar|p|er|r| ro; gordugu |z|er|r|r| uyardirra|ladir. 8u da gururuzde ir|i|igir o|r oa;|a seroo|u o|ar
0srar|i rayrar|igirir |||r|e ugra;ar|ari o||e re ra|e gel|rd|g|r| goslerre| oa|irirdar |orel ver|c|d|rl

Ana 0||| ok |y| 0zey|erde ||memekten Kaynak|anan Enge||er :

Tur|e, Tur||ye ra||irir yaygir o|ara| |oru;lugu d||d|r. Asir|ardir ge|rd|g| evre|erder sorra ougur -||er|
oereceoe o|masa o||e- epeyce yapi|arri;, Tur||ye cogralyasirda ||el|;|r, oasir-yayir ve eg|l|r d||| ra||re
gel|r||r|;l|r. |stanbu| Trkes| o|ara| |aou| gorru; o|ar ;e|||, oour oulur ;|ve|ere gore eslel|| o|r lorel|ge
de sar|pl|r. 8ugur duzer|r re;ru|uguru larli;ar s|v|| erle|e|lue| |es|r|er o||e Tur|ey|, rej|r|r resr| d||| o|ra
r|le||g|r|r uzer|rde o|r deger o|ara| du;urre|le ve oru |oruraya a|i;ra|ladir|ar. ur|u ou d|| rej|r|r ve
oru dayalar a|kan|||ar Husev| ku|b'rur deg||, o||a||s ra||ir d|||d|r. 0ra a|l uslur o|r degerd|r. Kur'r-i
Ker|r'|r Rur sures|, y|rr| |||rc| yel-| |er|res|rde |lade ed||d|g| uzere, ls|r'ir o|u|er| oa|irirdar da oulur
d|||er A||ar'ir o|rer |udrel ruc|zes| sayi|di||arirdar Tur||ye'|| ms|man|ar Tur|eye orer verre|
zorurdadir|ar. 0ze|||||e ger ru'r|r|er|r Tur|ey| rer oa|irdar o| |y| ogrer|p, yazi|i ve soz|u ar|alirda oru
oa;ariy|a |u||arra|ari rer |rar|aririr gereg|d|r, rer de var|i||ariri ve deger|er|r| |orura| ve savurra| ||r
rurla o|du||ari zarur| o|r ara ve gu|u o|r s||arlir.


22

Ne var || sor yi||arda oa; goslerer e;|l|| sosyopo||l|| sorur|ar, lop|urda eg|l|r ve |u|lur duzey|r|r du;res|re
reder o|ru;, ou soru |se Tur|ey| |ura||arira ve a|sarira uygur o||rde |u||arrayar o| ouyu|
|a|aoa|i||ari cesarel|erd|rr|;l|r. 0ze|||||e ara d||| Tur|e o|rayar elr|| ||l|e|er, |isrer as|r||e o|ra |or|usu
||e, |isrer de |rra| sorucu o|ara| Tur|eye orer verrer|;|erd|r. 0ysa Tur|ey| |ura||arira ve a|sarira
uygur o|ara| |u||arrarir, Tur| |o|er|| o|rayar|arir |rar|arira ve deger|er|re r|o|r zarari yo|lur. Tar
lers|re laydasi vardir. N|le||r slalu|ocu egerer azir|igir dayalra|arira |ar;i gere||| savurra|ari arca|
Tur|e yapra| rur|urdur. 0o|ayisiy|a Tur||ye'de ya;ayar, |sl|srasiz rer |rsar ||r ou d|| sor derece
orer||d|r.

8u gere| o| ai| o||rde orladay|er, re ||g|rl|r || yaoarci d|| ogrerre| |sleyer o|ro| ger, Tur|ey|
|u||arra|la oe||erer oa;ariyi goslererere|led|r. le|e Tur| |o|er|| ger|er|r |erd| ara d|||er|r| oa;ariy|a
|u||ararara|ari ouyu| o|r |usurdurl 0ysa yaoarci d|| ogrerre| |sleyer rer |rsar orce |erd| ara d|||r| rer
oa|irdar o| |y| o||res| ve oru er g|r|ll ve er elrel|| |avrar|ari ai||arada oa;ariy|a |u||arrasi gere||r.
ur|u yaoarci d|| redell|r; rara||| d|| |se o redele u|a;ra| ||r o| yor|u o|r aralir. Yaoarci d|||, uzur o|r
resaley| |al ell||ler sorra arca| u|a;i|ao||ece| o|r saraya eger oerzel|rse|, rara||| d||| de, o saraya o|z|
golurer guzergra, ara|ara, yo| |;arel|er|re ve yo|cu|u| ooyurca |rl|ya duyacagiriz ;ey|er|r lurure
oerzeleo|||r|z. la| ooy|e o|urca yaoarci d|| ogrerc|s|, rasi| o|ur da |erd| rara||| d|||r| |rra| edeo|||rl

Yaoarci d|||erder o|r|r|, oze|||||e Arapayi ogrerre| |sleyer ger|er, Tur|ey| vasal ve siradar o|r duzeyde
deg||, oru grarer|y|e edeo|yal |ura||ariy|a, dey|r|er|y|e ve o| yor|u lerr|ro|oj|s|y|e ogrerre| ve oa;ariy|a
|u||arra| zorurdadir|ar. 0ze|||||e Tur| |o|er|| o|rayar ger|er ou |oruda o| dara laz|a gayrel
goslerre||d|r|er. ur|u or|ar gere|||||e a||e ve rur|l|er|r|r el||s| a|lirda Tur|ey| a|sarira ve rarligira
uygur o|ara| |u||arariyor o|ao|||r|er. l;le ou reder|e or|arir ou |oruda o|raz dara laz|a gayrel sarl elre|er|
gere||r.

8u lavs|yer|r ruralap|ari, oa;la Kurl |o|er|| Tur||ye|||er o|ra| uzere oour elr|| ||l|e rersup|aridir. Arapa
ogrerre| |sleyer, oze|||||e Tur||ye|| Kurl|er|r ve Arap|arir Tur|ey| o| |y| duzey|erde ve a|sariy|a
ogrerre|er| ;arllir. ur|u -o|r o|||m o||| n|re||g|n| kazanamami o|sa o||e- Tur|e, Kurle'der o| ||er| derecede
yapi|arri;lir. Kurle zaler r|o|r zarar o|r o|||r d||| ra||re ge|erer|;l|r ve ourdar sorra da ge|re |rl|ra||
rerer rerer yo|lur. 0o|ayisiy|a Tur||ye ;arl|arirda Kurl |o|er|| ger|er rerrarg| o|r yaoarci d||| ve lao|aliy|a
Arapayi da arca| Tur|e araci|igiy|a ogrereo|||r|er.

0ururuzde 8||rt'|r T|||o (Aydir|ar) ||es|rde ra| var|igiri surdurer ve Ho||a urhan adirda o|r ;arsir ders
o|ullugu redreseye oerzer yer|erde Kurle araci|igiy|a sozde Arapa ogrerreye a|i;ar Kurl |o|er|| solla|ar
as|a Arapa ogrererez|er. Asir|ardar oer|d|r ou redrese|erde o|uru; ve sozde ||m d|ye ur|err|; r|o|r
||rse esaser Arapa ogrererer|;l|r. 8u redrese|erde sozde ders verer ruderr|s|er de -,igin|arca k|rap
okumu- o|rer car||der oa;|a o|r ;ey deg||d|r|er. Vuderr|s|er ou sozu |erd||er|re yapi|ri; o|r ra|arel
sayrara|idir|ar. Tar lers|re |erd||er|r| lesl elre||d|r|er. 0rreg|r, |erd||er|re ;u soru|ari yore|l|p cevap|ariri
ou|ra|idir|ar:

1. Eger r|||el|erarasi o|r |orlerarsa |oru;raci o|ara| davel ed||ece| o|ursar ve oerder, (rese|
|urese||e;re |orusurda) ls|r'ir oa|i; aisi ra||irda Arapa o|r |oru;ra |slerse oer ooy|e o|r
|oru;ra yapao|||r r|y|r?

2. Kerd||er|re Arapa ogrell|g|r ogrerc||er|rder, gurur o|r|rde l||o|u| duzey|rde o||e o|sa, raleral||
ve georelr| ders| verrer ||r oara o|r le|||l ge|se ra||r re o|ur? 0r|arir |ar;isirda re durura
du;er|r?

3. 8|r gur ogrerc||er|rder o|r| oara, hocam, insan lskeletini meydana getiren kemiklerin her
birinin Arapa adini biliyor musunuz? d|ye o|r soru yore|lece| o|sa, oer ora rasi| o|r cevap
ver|r|r? usle||| Arap u||e|er|rde o|ulu|ar o| oas|l o|r o|yo|oj| ||laoiri eger gel|r|r ve oara: 8akiniz


23
hocam! Adlarini bilmediiniz kemiklerin, her birinin uzerinde adi yazili bulunuyor ve bu kitap
Arap ulkelerinde llkretim okullarinda okutuluyor; siz bu dereceye dumu bilgisizliinizi
nasil aiklayabilirsiniz? derse, oer ora rasi| o|r yaril vereo|||r|r, oer ouru rasi| ai||ayao|||r|r?

Evel ||r||||er|r| ve laa||yel|er|r| g|z|eyere| ra| orlaag ||||se s|sler|y|e sarf ve nahuw ders|er| verere|
yuz|erce gerc|r rayaliri |ararlar ou ruderr|s elerd||ere eger sadece yu|arida|| soru|ar yore|l||ece| o|sa o||e
ou ;aris|arir ||r o|du||ari ve lop|ura verd|||er| zarar ve yi|irir yarirda Araparir |ar;isirda da re ouyu|
o|rer erge| o|u;lurdu||ari orlaya i|aca|lir. Fa|al Tur||ye'de r|o|r redya |uru|u;urur ou ;aris|ara o|r
rurao|r|r| gorder|p or|ar|a |uu| o|r roporlaj yaprayi o||e {o|||n|| o|arakj du;urred|g|re gore, ou adar|arir
sirl Arapaya zarar verre|er| ||r 0er|n 0ev|et laralirdar rasi| |orurdu||ariri |aril|ara|ladir. ur|u ou
redrese|er|r rer o|r| o|r lar||ali ceraale a|ll|r. ve ur|u |||| rej|r| aya|la lular er gu|u desle| ou
oda||ardar ge|re|led|rl

8u redrese|erde Araparir |ar;isirda z|rc|r|ere o|ro| erge| dara vardir. 8ur|ardar o|r| de ders ar|alirirda
|u||ari|ar Kurle'd|r. uygar duryadar soyul|arri; o|r oo|ge o|dugu ||r, oura|arda, r| ||rse ou sorurur
uzer|rde durrayi a||irir ucurdar o||e ge|rerer|;l|r.

Te|rar elre|le yarar vardir || Tur||ye|| ger|er -nang| kokenoen o|ur|arsa o|sun|ar- rer ;eyder orce Tur|e
ra||irda er ||er| duzeyde o||g| sar|o| o|radi||ari ve oru er oa;ari|i o||rde |u||araradi||ari surece rerrarg|
o|r yaoarci d||| ve lao|aliy|a Arapayi da ra||iy|a ogrerre ;arsiri e|de ederez|er.

||g|s|z||k Enge||:

o| gere| o|r |avrar o|ar o||g|s|z||g|r, Arapaya erge| o|u;lurar reder|erder o|r| o|ara| ourada
oze||e;l|r||res|r| yadirgayar|ar o|ao|||r. ur|u o||g|s|z|||, lao|aliy|a -/rapa oa oan|| o|mak uzere- rerer rer
;ey|e o|r|||le soz |orusu o|ao||ece| o|r |avrardir. 8||g|s|z|||, o|ro| yar|i;|igir ve oa;arisiz|igir reder| o|ara|
si| si| |;|erer gere| o|r sorurdur. 8u reder|e Tur||ye'de Araparir |ar;isira i|ar o| oze|, o| oe||rg|r ve
sorul erge||er arasirda o||g|s|z||| g|o| gere| o|r sorurur gosler||res|r| lural |ar;i|ayar|ar o|ao|||r. Arca|
orer|e vurgu|ara| gere||r || ou goru;le o|ar|ar, sa|l o||g|s|z||g|, si| le|rar|ar|a o|ro| o|ursuz|ugur lere|
reder| o|ara| goslerre|ler de |erd||er|r| a|araz|ar. 0rur ||r oze|||||e Araparir |ar;isira -ok ynlu ve
ok sonulu olarak- i|ar o||g|s|z||g|, ou orer|| ||g|y|e ourada o|raz |rde|ere|le yarar vardir. Ka|di || ourada
Arapaya |||;||r o||g|s|z|||ler ||| ara, ou d|| ra||irda|| gere| o||g|s|z|||l|r. l||rc| ara da ou sorurur y|re
Tur||ye'de o|r|a ara;lirracidar oa;|a r| ||rse laralirdar o|||rred|g|re do|urra|lir.

8u lesp|ller de ar|a;i|digi uzere, pe| lar|ira vari|arayar ou erge||r seoep ve soru|ari sor derece ||g|rl|r.
8||g| ve orur lers| o|ar o||g|s|z|||, o|r|erce yi|dir l||ozol|ari ve du;urur|er| re;gu| elre|led|r. 8||g|s|z||g|r
dogurdugu rerer r|o|r soru rayir|i ve yarar|i deg||d|r.

0rce vurgu|ara| gere||r || o||g|s|z||g|r reder|er| o|lur. 3oru|ari da sayi|arayaca| |adar o|lur ve -rao|r
ca|zse- da||i ouda||idir. ur|u o||g|s|z|||, z|rc|r|ere o|ara| o|ro|r|r| dogurar o|ro| ler|||eye ve larr|r
ed||red|| yar|i;|i||ara, o|ursuz|u||ara ve |arra;aya |ayra||i| eder. 8u soru|ardar o|r| de yarar|iyi
zarar|idar ayirl ederere|l|r. l;le ou yoru ||e o||g|s|z||g|r soru|arirdar o|r| de |oruruzu o| ya|irdar ve
||g|r o|r aidar ||g||erd|rre|led|r.

8||g|s|z||g|r ya da o||g| e|s||||g|r|r, sor derece ||g|r o|ara| r|le|ereo||eceg| oe||| le| yer, b||g|y| b||g|s|z||k
arac|||g|y|a aramakt|r. l;le ou, o| ler|||e|| ve o| var|r o|r ey|er ve davrari;lir. 0ururuz Tur||ye's|rde pe|
yaygir o||rde yapi|ar yar|i;|i| oudur. Arapa ||e ||g||| o|ara| da ou yar|i;|i| |ar;iriza si| si| i|ra|ladir.

8||g|s|z||g|r, orer|| soru|aririr oa;irda Tur||ye'de eg|l|r s|sler|er|r|r rasyone|, b|||mse| ve agda
o|rarasi ge|re|led|r. Tur||ye'de gere| rej|r|r yor|erd|rd|g| |deo|oj|k eg|t|m, gere| lar||al|arir ve e;|l|| s|v||
|uru|u;|arir, gere|se a||e|er|r uygu|adigi |rk|-ger|c| eg|t|m ;e||||er| a|i|ci|i|lar, o|||rse||||ler ve agda;|i|lar
uza|lir. 8u uygu|ara|arir rerer larari ge|ere||ere dayarra|ladir ve lao|aliy|a arpi|lir. 0ze|||||e rej|r|r


24
yor|erd|rd|g| eg|l|r s|sler| o| dara arpi|lir. ur|u rej|r|r oulur uygu|ara|ari |deo|oj|kt|r, ||k|d|r,
dayatmac|d|r, ek||c|d|r ve |nat|d|r. Rej|r|r ou |oruda serg||ed|g| dayalraci|i|, |r|rci|i| ve |rali|i| ouraya
sigdiri|arayaca| |adar ouyu| o|r sorurdur. 8urur, ya|ir ge|ece|le ozur|erres| de rerer rerer rur|ur
deg||d|r.

Tur||ye'de eg|l|r uygu|ara|ari, a|i|ci|i|lar ve o|||rse||||ler uza| o|dugu ||r ou uygu|ara|arir el||s|rde |a|ar
lop|urur gere||rde |or la|||l, |rsaro||rc||||, pulu|u| ve ruralec|||| yaygir|a;ri;lir. 8u o|gu |se ouyu| o|ude
|u|lur lu|ara|igira zev|s|z||ge ve gorgusuz|uge yo| ari;lir. N|le||r ra||irir yuzde do|sar do|uzurur
ms|man o|dugu ||er| suru|er Tur||ye lop|ururda ougur, Kur'r'da|| evrerse| gere||erder ve ou
gere||ere |rsari ouyu| o|ude golurer edeo|yallar, ;||rder, sarallar, le|seleder ru|u|lar, ada|eller ve
rarli|lar, poz|l|l o|||r|er|r r||rel ve sir|arirdar ar|ayar ve our|ardar zev| a|ar|ar, ders ve |orel i|arar|ar,
oe||| yuz o|r ||;|y| o||e gerere|led|rl Top|urda|| ou yaygir gal|el|r o|r gere| o|up o|radigiri lesl elre|
zor deg||d|r. 0||erser|z, s|z de rer gur oe; or ||;| ||e |uracagiriz sica| soroel|er sirasirda orreg|r;
krese||eme, evre k|r||||g|, k|t|e |mha s||ah|ar|, uyuturucu madde|er, sa|g|n hasta||k|ar, terr, a||k,
yoksu||uk, sag||k, zgr|k|er, |nsan hak|ar|, meden|yet|er sava|, mason|uk, 8|yon|zm, dnya bar||,
moda, s|nema, mz|k ve spor g|o| gururuzde lur |rsar|ari re;gu| eder |oru|ara o|r oarare ||e g|r|r|z.
0rdar sorra elraliriza oa|iriz, evrer|zde|| |rsar|arir s|z| re |adar lural oa|i;|ar arasirda d|r|ed|||er|r| ve
gere|de s|z| ar|aradi||ariri goz|er|r|z|e gorece|s|r|z. 0ere| || orreg|r, sirl cep le|eloru |u||arra|,
le|ev|zyor seyrelre| ya da |raval la|ra|, o||g|||, o|||r|| ve uygar o|ra| ar|arira ge|rere|led|r.

Yaoarci d|||r, 0ze|||||e Araparir {o|r |||m ve u,gar|ik o||| o|arakj re |adar orer la;idigiri |avrayao||re| ,
;upres|z yeler|| o|r |u|lure| sev|ye ||e arca| ar|a;i|ao|||r. 0ysa ougur orreg|r reles oorusu ||e yere| oorusuru
o|ro|r|rder ayirl edereyer, rucrer|r, do|urur, a|yuvarir, alorur, ro|e|u|ur, ad|ariri o||e rayalirda o|r |ez
o|sur duyrayar, |arer|r ve uger|r o||e a|ariri resap|ayarayar, oaz ||e as|l arasirda|| lar|lar raoer|
ou|urrayar, z|l|r| |arar|i|la o||e |ararl|||e gu|ur |o|u|ariri o|ro|r|rder rasi| lar| edeo||d|g|r| ar|alarayar,
Tur||ye'y| durya rar|lasi uzer|rde goslerereyer, ralla o|ura yazra o||reyer r||yor|arca |rsar ou u||ede
ya;ara|ladir. 8ur|arir duryaya gel|rd|g| ve sozde o|u||ara gorder|p yel|;l|rd|g| r||yor|arca |rsar dara vardir
|| ou a||e|er|r ve evre|er|r|r el||s|rder r|o|r zarar |urlu|aradi||ari ||r -ne kaoar ogren|m gorur|erse
gorsun|er-, our|arir da uygar|i|lar yeler|| o|r ras|p a|aradi||ari ve a|arayaca||ari ai|lir. N|le||r ou u||ede
do|lor, Vurerd|s, avu|al ve e|oror|sl g|o| uzur yi||ar eg|l|r gorru;, yu|se| |rl|sas yapri; r|ce |rsar vardir
|| gorguder, saygi ve sevg|der yo|surdur|ar.

l;le uygar|iga ve orur yaoarci d|||er g|o| orer|| ara|arira d|rerer Tur||ye'r|r gere| rarzarasi oudur.
8||g|s|z||g|r ve |u|lur lu|ara|igirir dogurdugu z|rr|yel oozu||ugurdar seoepl|r || Avrupa o|ara| o||d|g|r|z uygar
durya, Tur||ye'y| ouryes|re a|rara| ||r d|rerre|led|r. 8urur yari sira, duryarir er per|;ar r|||el| o|ar
Arap car|asi o||e Tur||ye'y| ou yuzder r|o|r zarar ls|r a|er|r|r orgar|| o|r parasi o|ara| gorre|
|slerer|;l|r. 8||g|s|z||g|r ve |u|lur lu|ara|igirir rulese|s|| o||rde dogurdugu o|ro| o|ursuz|u|lar
yarar|arra| ||r Arer||a ve lsra|| g|o| super gu|er de sadece soruru araciy|a Tur||ye'ye yara;ri;|ardir.
8oy|ece yaoarci r|||el|ere ve d|||er|re |ar;i Tur||ye'r|r duydugu yers|z ve seoeps|z ur|urlu, oru duryada
yapaya|riz oira|ri;lir. 8u gereg|, ougur Tur||ye'de o|r|erce |rsar, Trkn Trkten baka dostu yoktur
sozu ||e d||e gel|rre|led|r.

l| |u;|u yo| || yaoarci du;rar|igi ve yaoarci d|||erder ur|re| uygar|a;raya erge|d|r. uygar|a;rarir o|r
yo|u da yaoarci r|||el|er|e lari;ra| or|arir o|||re, sarala ve ya;ara yapli||ari |al|i|ardar ve r|zrel|erder
yarar|arra|lir. 8u |r|ri e|de edeo||re| ||r e|oelle yaoarci d||e orer verre| gere||r. 8u d|||er|r oa;irda
|se Arapa ge|re|led|r. 0rur ||r gururuzde o|rer super gu ra||re ge|r|; o|ar Amer|ka ve |sra||, Arapaya
ouyu| orer verre|led|r|er. 0ysa Tur||ye, Arapaya ve 0rladogu'ya sirl |erd| i|ar|ari ||r de o|sa orer
verreye dara orce|||||d|r. ler ouyu| yer a|li zerg|r||||er|re sar|p ou|urar ou u||e|ere |or;udur, rer de
gere|| ar|arda o|rasa o||e ou u||e|er|e tar|h| ve k|tre| bag|ar|a |rl|oal|idir. Ne var || e;|l|| la|lor|er|r
de el||s| a|lirda yaygir|a;ri; ou|urar o||g| e|s||||g| ve |u|lursuz|u| do|ayisiy|a ou u||e |rsari rarev| d|ger|ere
|ar;i ouyu| o|ude |ayilsizdir. 8u deger|er|r oa;irda |se Arapa ge|re|led|r.


25
8||g|s|z|||, o||g| e|s||||g|, ya da yar|i; o||g|, Tur||ye lop|ururda o|ro|r|r| dogurru; o|ar e;|l|| ar|| ve z|rr|yel
oozu||u||aririr da ayri zararda lere| |ayragidir. 8u sorur|arir oa;irda |rk|||k, ay|r|mc|||k ve yabanc|
dman||g| ge|re|led|r, orreg|r sor yi||ara |adar Tur||ye'de yaygir o|r Yurar du;rar|igi, Errer|
du;rar|igi, lrar du;rar|igi ve Arap du;rar|igi vardi. 8u lulurur lere||rde e|oelle || oa;la o||g|s|z|||
yalra|ladir. 8u eg|||r, gururuzde -/vrupanin oaskisi a|rinoa- riziri o|raz |esr|; |se de egerer azir|i|
laralirdar yer|der |oru||ereo|||rl

Ayirirci|i|, lop|urur ar|ayi;ira da egererd|r. N|le||r ou z|rr|yeller do|ayi ra||: 8nn|-A|ev|, ||k|-d|nc|,
muvahh|t-putu, han|f-tar|kat|, ortodoks-heterodoks, sagc|-so|cu, ||er|c|-ger|c|, d|ndar-d|ns|z,
mtesett|re-deko|te ve hatta cah||-k|tr| d|ye e;|l|| |ar;il grup|ara ve |arp|ara ayri|ri;lir. Yasa|ar sozde
ayirirci|igi yasa||ari; o|rasira ragrer Kurl|ere, Arap|ara ve dara r|ce elr|| grup|ara, -,akin gem|e kaoar-
|erd| d|||er|y|e |oru;ra| o||e yasa|li. 8|r|erce yi|dir, |u||ardi||ari or|j|ra| d|||er|r| ou ||l|e|ere yasa||ararir
acaoa ai||arasi rasi| yapi|ao|||r? ler yasa|, acaoa zor|a gere||e;l|r||eo|||r r|? Es||der ;|rd|ye |adar -ok
siki oener|m|er a|rinoa o||e o|sa- yasa||arri; rer |rar, rer du;urce ve rer ge|ere| acaoa lararer orladar
|a|diri|ao||r|; r|d|r, yo|sa our|ar o| ru dara |o||u o||rde yer|e;r|; ve yayi|ri;|ardir? 3e|ser yi|dir
Kurle'y| ve Arapayi yasa||ara| Tur||ye'ye acaoa re g|o| yarar|ar sag|ari;lir? 8ulur ou uygu|ara|ar
|ar;isirda ougure de| susru; ou|urar o|r lop|urur rarligirdar soz ed||eo|||r r|? 8u soru|ar, |||r
p|allorr|arirda uzrar|arca laralsiz o|ara| larli;i|raya gere|ler deger.

8|||rd|g| uzere Tur||ye, uygar duryarir oas|isira dara laz|a dayararayara| r|rayel Kurle'y| ve Arapayi
;|rd|||| oe||| sirir|arda seroesl oira|ri;lir. Fa|al Avrupa'rir oas|isi a|lirda a|irri; o|ar ou |ararda sar|r|yel
ve durusl|u| var ridir? ler ayirirci|igi yasa||ara|, rer de ;u veya ou ||l|eye; ser -lng|||zce, Fransizca ve
/|manca konuao|||rs|n- ara |erd| ara d|||r| |oru;arazsir, ser ocugura ;u |sr| vererezs|r, ser ;u |iyalel|
g|yerezs|r d|ye erge||er |oyra| acaoa re ar|ara ge||r? 8u e||;|||er uygar duryaya rasi| ar|ali|ao|||r?
usle||| zarar zarar oazi yel|||||er laralirdar 8in yildir birlikte yaadiimiz Kurtlere ve Araplara
7urkeyi retememi olmak buyuk ayiptir ;e|||rde ver||er acirasiz, sev|yes|z ve saygisiz dere|er, ou
u||eye re |azardirao|||r?lll

E|oelle || oulur our|ar -an|aksiz|ikran ok- lere|de o||g|s|z||g|r ve orur |ror|| a;arasi o|ar |dra|s|z||g|r
soru|arirdardir. ur|u ou soz|er| sarl eder |rsar, o|r ar ||r |erd|r| ve rersuou o|dugu egerer azir|igi
oa;|a d|||e |oru;ar o|r ogur|ugur ||rde |uu| o|r ||l|e o|ara| lasavvur edece| o|sa, rerra|de o|raz dara
du;urere|, dara d|||al|| |oru;ra| zorurda o|duguru ogrereo||ece|l|r. Arca| lero|ye sirir|ariri a;rara| ||r
orce agir oas|i gorre gereg|r| duyra|, re|e ouru o|r |ura| o|ara| oer|rsere| var|rd|r.

l;le ou |dra|s|z||g|r o|r sorucudur || duryarir er zerg|r, er |o||u ve er ur|u d||| o|ar Arapa, Tur||ye'de,
||rder i|i|raz o|r d|z| sorurur |orusu ra||re gel|r||r|;l|r. A;agida|| lesp|l|ere oa|iriz, Arapa Tur||ye'de
rarg| oda||arca, rere|erde ve rasi| ||rder i|i|raz o|r sorur|ar yuragira doru;luru|ru;lur; ;|rd| de ou
ro|la uzer|rde o|raz dura|ir.

1. lrar-lal|p L|se|er|rde sozde Arapa ogrel||re|led|r. 0ysa ou o|u||arda gere| ders verer|er|r,
gere|se rezur o|ar|arir r| o|r| Arapayi yazi|i ve soz|u ar|alirda |u||ararara|ladir.

2. l|r|yl Fa|u|le|er|rde de durur ourdar lar|sizdir. Ne o|r ||r|yal prolesoru, re de orur rezur ell|g|
r|o|r ogrerc|, Arapayi soz|u ve yazi|i ar|alirda |u||ararara|ladir. Prof. 0r. 6ema| Huhtar ve 0r.
0sman Zek| 8oyy|g|t g|o|, o|r ||| rad|r |sl|sra, ou gereg| ya|ar|araya |a||i;aca||ara |aril o|ara|
e|oelle || yelreyece|l|rl Ka|di || ou ||| zal ve oerzer|er|, Arapayi Tur||ye'de deg||, ogrer|r gordu||er|
Arap u||e|er|rde ogrerr|;|erd|r.

3. Tur||ye'de e;|l|| lar||al ceraal|er|re ve ;eyr|ere a|l Kur'r |urs|ari ve redrese|er ra|er laa||yel
goslerre|led|r|er. 8u |urs ve redrese|er|r reps|rde de sozde Arapa ledr|sal yapi|ra|ladir. Fa|al
oura|arda da re r|o|r roca, re de orur o|ullugu ve rezur ell|g| r|o|r ogrerc| Arapa o||re|led|r.
8ur|ar sadece grarer |ura||ariri ezoer|er|er.


2

8u redrese|erde: Ems||e, |na, |zz|, Avam||, Zuruf, Terk|b, |zhar, Kf|ye, $arhu'|-Hugn|, ha||u'|-Haaq|d,
8a'du||ah Cewra, Neta|c, E|f|ye $erh| ve Ho||a 6am| g|o| sirl grarer ||lap|ari o|ulu|ra|ladir. 8ur|arir
oguru ogrerc||er -a,nen ruran ezoer|er g|o|- ezoer|ere|led|r|er. Esaser ou |||e| uygu|ararir lere||rde de
y|re o||g|s|z||| yalra|ladir. ur|u ou redrese|erde ders verer roca|ar o |adar o||g|der yo|surdur|ar ||
our|ardar o|r le| ||;| o||e orreg|r |k| kere |k| drt cur|es|r| Arapa soy|eyece| |adar o|r Arapa o||g|s|re
sar|p deg||d|rl 8u gere| |orusurda |u;|usu ou|urar|ar, redrese roca|arira ve ralla ||r|yal prolesor|er|re
g|d|p, orreg|r ;u or oas|l cur|ey|, Arapa soy|ere|er|r| |sleyere| or|arir re dururda o|du||ariri goz|er|y|e
goreo|||r|er. Evel ou adar|ara orreg|r ;u cur|e|er| ver|r|z:

1. Adar il o||e i|arradi.
2. Kaza, u ||;|r|r yara|arrasiy|a soru|ardi.
3. urarir verd|g|r sozde durursur.
1. Arli| yuruyece| dururda deg||
5. Neredeyse e||rder du;ece|l|.
. |erd|r| savurra| ||r e||rder ge|er| yapli.
Z. 0e|||| orlaya |oyurca, |ar;iliri susra| zorurda oira|li.
8. 0rur le|rar dorres|, uza| o|r |rl|ra| deg||d|r.
9. aoa|ari oo;a i|li.
10. l;|erce er ouyu| sulur.

Evel ou or cur|ey|, Tur||ye|| l|r|yal prolesor|er|re, |rar|ara, rullu|ere, Kur'r |ursu ve redrese roca|arira
ve ralla or|arir o|agaruslu o|r saygi ||e yuce|ll|g| lar||al ;eyr|er|re ver|r|z ve or|ardar ou cur|e|er| Arapaya
ev|rre|er|r| r|ca ed|r|z. 8ur|ar arasirda edep ve gorguder o|raz ras|p a|ri; o|ar|ardar o| azirir, rasi|
susup oe||| de s|zder ozur d||ed|||er|r|, ger|ye |a|ar|arir |se rasi| ol|e|erd|g|r| ve s|zder |rl||ar a|ra| ||r
larr|r ed||red|| yo||ara oa; vuraca||ariri o|zzal gorece|, rayrel|er ||rde |a|aca|sirizl

Evel, Tur||ye'de d|r adar|aririr ve redrese roca|aririr rerer larari, Arapayi, -orra ouze,oe oas|r o|r
gun|uk na,ar o||| o|arak o||e- |u||ararara|ladir|ar. 0rreg|r |ir| yi|i a;|irdir 8||rt'le Arapa ders o|ulu|ar ve
evreder o| ouyu| desle| gorer redrese|er, yasa|ara ragrer ra|er laa||yel|er|r| surdurre|led|r|er. 8u
redrese|erde ders verer sozde ruderr|s|er o||e graral|| Arapayi |u||ararara|ladir|ar ve Arapa roderr
yayir|ari ar|ayarara|ladir|ar. 8u roca|arir r| o|r|, rayalirda o|r |ez o||e rerrarg| o|r |orlerarsa, o|r
serpozyura, o|r pare|e |ali|rari;, o|r lorurda, lop|uru, |rsar|igi ve duryayi ||g||erd|rer rerrarg| o|r
|oruda Arapa o|||rse| o|r |oru;ra yaprari;lirl usle||| ou roca|arir luru de 3||rl|| ve Arap |o|er||d|r|erl 8u
sorurur reder|er| gayel ai|lir ve ;oy|e ozel|ereo|||r:

Tur||ye'de {/rap l||o|o|s| nar|j, 8u o|u|, redrese ve |urs|arir r| o|r|rde, Arap u||e|er|rde ogrer|r gorru;,
Arap |o|er|| o|r ogrel|r uyes| a|i;liri|rara|ladir. Arap F||o|oj|s|rde de sure||| deg||, arada o|r soz|e;re||
persore| o|ara| a|i;liri|ar sadece o|r ||| Arap |o|er|| ogrel|r uye|er|re orer ver||red|g| ||r ou e|erar|ar
Tur||ye'de uzur zarar |a|arara|ladir|ar. 0ysa 8ali d|||er|r| ogreler ur|vers|le|ere di;aridar gel|r||er
soz|e;re|| persore| sayisi rer o|lur, rer de our|ara {aagi|ik komp|eks| o||m|noe keno|n| gosreren airi
na,ran|ik|aj o|du|a orer ver||re|led|r.

8u reder|er|r yarirda ayrica ;u ro|la o| orer||d|r: Tur||ye'de|| d|r o|u||aririr lararirda, |eza redrese
ve Kur'r |urs|arirda sozde ders verer roca|arir reps| Tur| ya da Kurl |o|er||d|r. 8u ;aris|arir r| o|r|,
Arapayi yazi|i ve soz|u ar|alirda |u||ararara|ladir. Tao|aliy|a oa;|a|arira da ou d||| ogrelre |r|rira
sar|p deg||d|r|er. 0rur ||r ou roca|arir luru, sadece grarer |ura||ariri o|ulraya a|i;ra|ladir. 8arf ve
nahuw |ura||ari di;irda Arapa o|ara| r|o|r ;ey o||rere|led|r|er. 8u |rsar|ar Arapaya o |adar yaoarcidir|ar
|| o|ullu||ari Nahuw ||r|r|r adiri o||e yar|i; le|alluz eder|er. N|le||r ou roca|ar da dar|| Tur||ye'de Arapa ||e
||g||erer yuz o|r|erce |rsar ou |e||rey| nah|v ;e|||rde yar|i; le|alluz elre|led|rll 8u dereceye varri; o|ar
o||g|s|z||g|r |ar;isirda urperrere| rur|ur deg||d|r.


27
8u ro|la uzer|rde eger o|raz der|r du;urece| o|ursa| oze|||||e Arapa ||e ||g||| o|ara| o|||r|| o|r o||g|s|z||g|r or
p|ra i|ligiri goruruz. 8uru ;oy|e ai||ara| rur|urdur:

Yu|arida ad|ari geer o|u||ar ve la|u|le|er lao|aliy|a dev|ele a|ll|r|er. 0y|e |se dev|el, rer o|r yardar Arapa
o||reyer ogrel|r gorev|||er|r| sozde ou d||| ogrelre| ||r adela o|||r|| o|ara| |u||arra|la, oour yardar da
yuz o|r|erce ogrerc|y| yari|lra|ladirl Te|rar elre| gere||r || dev|el| yoreler|er, ou ro|lada o|||r||d|r|er.
0rreg|r gere| Y0K, gere|se H|||| Eg|t|m akan||g| ou dururu o| rel o||rde o||re|led|r. 0o|ayisiy|a ou
|urur|ari yoreler |rsar|arir, o||g|s|z||g| o|||r|| o|ara| ozerd|r|yor o|ra|ari, ai||arasi rur|ur o|rayar o|r
e||;||d|r. 8u dururdar E|oelle || er|rde sorurda Avrupa raoerdar o|aca|lir. l;le o zarar Tur||ye ou e||;||y|
ousoulur ai||ayarayaca|lir.

8u duryada oe;er|r yapligi r|o|r ;ey g|z|| |a|raz. le|e sorul ve arpici gere||er| sorsuza |adar g|z|ere|
rur|ur deg||d|r. Ayri zararda re o|r lop|uru, re de lur durya |rsar|ariri uzur zarar yari|lra| rur|ur
o|arari;lir. 8uru goze a|ao||er ||l|dar|arir, |oydu||ari yasa|arir, |urdu||ari orgar|zasyor|arir, razir|adi||ari
rulredal|arir, ve r|rayel or|ari ||l|dar yapar z|rr|yel|er|r o|r gur er az ou salir|arda oulur duryaya de;|lre
o|du||ariri o|r ar ||r du;ururuz; ayraz|iga, oagraz|iga, |dra|s|z||ge ve r|rayel |rada ve acirasiz|iga |adar
varar o||g| yo|su||ugurur sozde dev|el adari o|ru;, ogrel|r uyes| o|ru;, o|r|erce |rsari a||ir, o|||r|r ve
rarligir |ar;isirda rarg| duzey|ere du;ureo||eceg|r| |orel|er ||rde la|d|r edeo|||rs|r|z. 0ere| ou z|rr|yel,
gere|se orur desleg|rde|| d|r o|u||ari, Kur'r |urs|ari ve redrese|er, r| |u;|usuz |dra|s|z||ge doru;ru; o|r
o||g| yo|su||ugurur ururudur|er. N|le||r eger ou lop|ur Kur'r ||e lari;ri; o|ao||seyd| ls|r'ir lere| d||| o|ar
Kur'r'ir d|||re orer verece|, ralla Tur|e, Kurle ve oerzer| azir|i| d||er|r| de Arapa sayes|rde ge||;l|rre
|r|riri e|de edeo||ece|l|.

Yelr|; r||yor rulus|u Tur||ye'de ougur o| |y| duzeyde Arapa o||er er az yuz ||;|ye |rl|ya duyu|ra|ladir.
ls|r'i ve d|r| o|r |erara |oysa| o||e sosya| o|||r|er a|arirda ver|r|| a|i;ra|arir yapi|ao||res| ve uzrar |rsar
yel|;l|r||res| oa|irirdar ||er| derecede Arapa o||g|s|re sar|p |||r adar|arira ve |sl|roarali|ara Tur||ye'de
ouyu| gere|s|r|r vardir. Fa|al re ||g|rl|r || ougur u||er|zde ou d||| er |rce ayrirli|ariy|a o| |y| duzeyde o||er
ve oru rer a|arda |u||arra yelereg|re sar|p o|ar sadece o|r|a ||;| ou|urra|ladir. 0ze|||||e u ||;|, ou
|orurur uslal|ari sayi|ir|ar. 8ur|ardar Prof 0r. 6ema| Huhtar ||e 0r. 0sman Zek| 8oyy|g|t ouyu| o|r |rra|e
ugrari;|ardir. 8|r uurcusu dara vardir || 0 da rer o| pas|l o|r rev||de a|i;liri|ra|ladir, rer de |nt|ha|
g|o| o| agir o|r ar||i |usur reder|y|e ger|; o|r evre uzer|rde o|ursuz el|||er oira|ri;lirl

Vedrese ve Kur'r |urs|arira ge||rce our|ar, lar||ali|ar ve Nurcu|ar laralirdar orgar|ze ed||er oda||ardir.
Tao|r ca|zse k|taba uyduru|arak! resr| slaluye |avu;luru|ru; o| az sayida|| |urs|arir di;irda Tur||ye'de
o|r|erce |urs ve redrese ra|er |||ega| o|ara| laa||yel goslerre|led|r. 8u evre|er|r larari der|n
dev|et|n derel|r| ve |orurasi a|lirdadir. Tur||ye'de|| oulur redrese ve Kur'r |urs|arirda da lere|de
o||g|s|z|||ler |ayra||arar ouyu| yar|i;|i||ar surup g|lre|led|r. 8u yar|i;|arir er ouyugu |se, Kur'r'ir d|||r|
o||reder oru ar|ararir rur|ur o|arayacagiri orerserere|l|r. Asir|ardir surup ge|er ve z|r|r|erde
|er|||e;r|; ou|urar yorler oozu||u||ari, le|alluz oozu||u||ari, rulredalla d|s|p||rs|z||||er, |ayra||ardar
yarar|ararara sorur|ari ve sap|ir yorur|ar usl usle yigi|ara| ||rder i|i|raz o|r ra| a|ri;lir.

Yu|arida (sor salir|arda) ozel|erer sorur|ar, Kur'r |urs|ariri ve redrese|er| Tur||ye'de (frk|k,
byc|k, muskac|||k, fa|c|||k, mea|c|||k, cevenc|||k, tefr|c|yec|||k, hurafec|||k, 0|c|k,
medyumcu|uk, Nurcu|uk ve tar|kat|||k} g|o| o| yor|u ler|||e|er|r |ayragi ra||re gel|rr|;l|r. 8u ler|||e|er|r
rer o|r|, ou a|i;rarir sirir|ariri a;ar ayri ve sor derece orer|| o|rer |orudur. 8ur|ari |rce|ey|p ara;lirra|
|se sosya| o|||rc||er|r |;|d|r.

8||g|s|z, |u|lursuz roca|arir ve d|r adar|aririr e||rde |a|ri; o|ar Arapa g|o| o|r uygar|i| ve o|||r d|||r|r
Tur||ye'de re ouyu| erge||er|e |ar;i |ar;iya ou|urdugu, |;le ou arpici |aril|ar i;igirda o|r reoze orlaya
|orru; o|du.


28
8u gur|er| razir|ayar es|| dorer|erde de dururur pe| lar||i o|radigi, revcul o|ro| oe|ge ve |aril|ardar
ai|a ar|a;i|ra|ladir. 8||rassa 0srar|i 0ev|el|'r|r yi|i|ra| uzere o|dugu dorerde ||m|ye s|n|f| d|ye
r|le|erer d|r adar|ari rer oa|irdar o| car|| |d||er. N|le||r oa|iriz Hehmet Ak|f Ersoy 3alarl'irda
{$u|e,man|,e rursusu oo|umunoej or|ar ||r re d|yor; $a|r|r risra|ari ayrer ;oy|e:

he|e ||m|yye bayagdan da a b|r turu,
b-| fetv den||en da|re mm| koguu.

Evel, Hehmet Ak|f Ersoy, sor 0srar|i dorer|r|r |sl|srasiz oulur d|r roca|arira turu d|yor ve orer|| o|r
oa|ar|i| slalusure sar|p $eyru|ls|r|i| |adrosurur lururu mm| koguu, yar| o|ura yazra
o||reyer|er|r |arpi d|ye r|le|ere|ler e||rr|yor.

0srar|i 0ev|el| yi|i|digi sira|arda d|n adam|ar| ooy|es|re oe|gese| o||rde le;r|r ed||ece| |adar o||g|der
yo|sur ou|urdu||arira gore, or|arir r| Arapa o||red|||er| de ou lesp|ller ar|a;i|ra|ladir. 8u lesp|l|
desle||eyer o|r oe|ge de, -Pens,|van|a 0|ck|nson 0o||age ogrer|m u,e|er|noen- ur|u Ara;lirraci-Yazar, 0av|d
0ean 6omm|ns laralirdar yayir|arar, |s|m|c Reform; Po||t|cs and soc|a| change |n Late 0ttoman
8yr|a adirda|| eserde yer a|ra|ladir. Yazar ayrer ;oy|e d|yor:

2Z 0ca| 189'da Kas|m| ||e oe; ar|ada;i, (sorgu|ara gorev|r|, -herha|de kad| Arapa b||med|g| ||n-
Han|n|'r|r yu||erd|g|) 0ze| Tar|||al Kor|syoru orure i|ar.

8u oe|geder ai|a ar|a;i|ra|ladir ||, 0sman|| 0ev|et|'n|n, Arap eya|et|er|nde grev|end|rd|g| hak|m|er
b||e kes|n||k|e Arapa b||m|yor|ard|!

Tur||ye|| d|n adam|ar|, ayrer dur|u se|el|er| g|o|, ougur de Kur'r'ir d|||r| o|r ya;ar d||| o|ara| o||rere|le
ve oru yazi|i ve soz|u ar|alirda r| |u||ararara|ladir|ar. 8u da ;u ar|ara ge|re|led|r. 0r|ar rer re |adar
Arap d|| grarer |ura||ariri {en az on ,i| kaoarj sirl ezoer|ereye a|i;iyor |se|er de, {/rapanin rer|m ve oe,|m
o||g|s|, Turke,e as|a evr||mes| mumkun o|ma,an ,uz|erce ,ogun sozcuk|er|n an|am|ari, /rap o|| manrigi,
k|as|k mer|n|er ve can|||,,e ||r|er| ||e /rap o||| eoeo|,arinin e|r|| us|up ve espr||er| nakkinoaj rerer r|o|r ;ey
o||rere|led|r|er. 0rreg|r Tur||ye|| r|o|r d|r adari, ya da ||r|yal prolesoru, [feshat ve belgat
kurallarina uygun olarak; rnein; gerektii yerlerde, ef'l-i mukarebeyi, ef'l-i teaccubu, temenni ve
teracci edatlarini; selb ve icb, hasr, qasr ve icz, lef ve ner} g|o| dara o|ro| ar|alir us|up|ariri
|u||arara| oe; or salir|i| o|r yazi o||e yazaraz, oe; da|||a o||e arer||| ve uyur|u o|r |oru;ra as|a yaparaz.

l;le Arapa ra||irda|| o||g|s|z||| sorururur ozel| oudur.

arp|k Z|hn|yetten Ve agnaz||ktan 0ogan Enge||er:

lerer |lade elre| |zirdir || ou erge| lar||ali|ardir ve or|arir ger|c| z|rr|yel|d|r. l| o|r zarar r| o|r
ro|lada o|r|e;erer|; o|ar lar||al orgul|er| Araparir oruru li|ara| ||r adela oruz oruza verr|;|erd|r.

Tar||ali|ar, 8a;la Ezher Un|vers|tes| o|ra| uzere, Arap u||e|er|rde|| eg|l|r ve ogrel|r |urur|arirda Tur|
|o|er|| ogrerc||er|r o|urasiri r| o|r zarar |slerer|;|erd|r. 0r|ara a|l le||e redrese|er|rde o|r sure |a|ri;,
arca| |aara||ar sayes|rde aydir|arao||r|; ger|er arasirda, Arapa ogrerre| uzere Yurl di;ira g|der
ogrerc||er, ou ceraal|er laralirdar ba be|s| o|ara| darga|arri;, adela aloroz ed||r|;|erd|r. 8u
ogrerc||er yurda doru; yapli|lar sorra -resm| gorev a|amaoik|ari ||n- |; ou|ra| uzere oa;vurdu||ari lar||al
;eyr|er| ve orgul|er| laralirdar oo; evr||r|;|erd|r. Ezher|||ere ve br Arap n|vers|te|er|nden mezun
o|an|ara |ar;i lar||ali|arir |oydugu g|z|| aroargo sor yi||arda |;e yararayirca ou |ez o|zzal |erd||er|,
oey|r|er|r| yi|adi||ari ogrerc||er|r| ou o|u||ara gorderreye oa;|ari;|ardir. 8urdar gudu|er ara sor derece
ai|lir. 8ey|r|er| yi|arar le||e ogrerc||er| sozde Araplarin ve zellikle Vahhabilerin sapikliklarini
ailanmadan (l) d|||er|r| ogrerece| ve dordu|ler sorra y|re le||eye oag|i|i||ariri surdurece||erd|r. usle|||


29
Arapayi da ru|erre| ogrerr|; e|erar|ar o|ara| ou |ez oour aydir ogrerc| |es|r|re |ar;i o|r cepre
o|u;luraca||ardir. N|le||r oy|e de o|ru;lur.

0ze|||||e Tar||ali|arir Hekke'de|| Ummu'u| 0ura ve Hed|ne'de|| E|-6am|atu'|-|s|mm|ye ur|vers|le|er|re
gorderd|||er| ogrerc||er|r ogu, orada ou|urdu||ari surece la||yye yapri;, larereyr |rar|aririr ar|asirda
raraz |i|ra| zorurda |a|di||arirda o||e or|ara ||l|da elrer|;, Tur||ye|| raci|ar arasirda yi|ici propagarda|ar
yapri; ve dordu|ler sorra da y|re le||ede Ems||e, |na, |zhar ve oerzer| agdi;i ||lap|ar|a sozde Arapa
ders| verreye devar elr|;|erd|r. Ayri zararda, 28 $ubat||ar laralirdar |ovu|ar lar||ali l|ar|yal
prolesor|er|r|r r| o|r| |;s|z |a|rari;, or|ara, oag|isi o|du||ari ceraal|er laralirdar |; ou|urru;lur.

0ere| slalu|ocu|arir ou |oruda|| po||l||a|ari, gere|se lar||ali|arir ou po||l||a|ar|a orlu;er lavir|ari lararer
|deo|oj||l|r. Tur||ye|| Arapa ogrerc|s|r|r o||res| gere|er er orer|| ro|la|ardar o|r| de |;le oudur. 0ysa
rarli||i o|r |||r yo|cusura gore |deo|oj|, o|||r|r |ar;isirda erge| o|u;luraraz. 0rur ||r gere|es| re o|ursa
o|sur, Tur||ye'de Arapa ogrerrey| yasa||ayar o|r z|rr|yel da|ra lep|| gorece|l|r. Arca| ou ra||i lep||y|
goslereo||ece| aydir |rsar|ara |rl|ya vardir. 0ara dogrusu ;|rd|ye |adar g|z|| oira|i|ri; o|ar ou sorur
ra||irda |rsar|ari aydir|alra zarari arli| ge||p alri;lir. 8u reder|e oa;la ogrerc||er o|ra| uzere lop|urur
aydir |es|r|er| Araparir orure d||||r|; o|ar oulur g|z|| erge||er ra||irda ourdar ooy|e o||g| sar|o|
o|ao||ece||erd|r.

8u esrar|i erge||er|r lere||r| o|u;lurar o| orer|| o|r ro|laya ourada |isaca leras elre|le yarar vardir. Tar|r
ooyurca ls|r'i pay|a;rada ||g|r r||e|ere oa;vurar, ou |oruda |iyasiya re|aoele g|r|;er ve o|ro|r|r| o|es|ye
|is|arar Arap|ar ve Tur||er, ls|r'ir ve orur gel|rd|g| o|||r ve uygar|i| |urur|ari uzer|rde ouyu| yi|ir|ara
reder o|ru;, soru o|ara| |erd||er| de lar|r|r sarres|rde o|ru;|erd|r.

Kur'r'da|| ari ls|r'i, lar|r ooyurca sirl o|r Arap d|r| o|ara| darga|ayar Tur||er, Tar||al|ariy|a, le||e|er|y|e,
rezar|i| ve o|u |u|l|er|y|e, Arapaya oa|i; ai|ariy|a |erd||er|re ozgu o|r d|r orru;|erd|r. 3or o|r yi| ooyurca
Tur||er|r egerer||g| a|lirda ya;ari; o|rayi zu| sayar Arap|ar da yuzyi| |adar orce goslerd|||er| ;|ddel||
lep|||erder o|r| o|ara| ls|r'i sirl |erd||er|re a|l o|r |u|lure| |urur g|o| gorreye oa;|ari;|ardir. 8u ||| lar||i
lep|| o|ro| a|arda yi|ici soru|ar verd|g| g|o|, Ummet d||| o|ara| a|gi|arrasi gere|er Arapaya oa|i;
aisiri da deg|;l|rr|;l|r.

l;le lar||ali|arir Arapaya oa|i; aisi ourdar |ayra||arra|ladir. N|le||r l|rl d|r|er|re dayarar ve
Tur||slar'da |uru|ar Na|;|oerd| Tar||ali'rir ;eyr|er|, redrese|er|rde, Arap o|rayar |rg||| Hehmed Efend|,
Ho||a 6am| ve 6rcn| g|o| yazar|arir eser|er|r| o|ulraya dara o| agir|i| verr|;|erd|r. Ayri zararda es||
Arap redrese|er|re ozgu: s|nav, dev, kompoz|syon, mzakere ve mnazara g|o| s|sler|er|; matemat|k,
f|z|k, k|mya, ve b|yo|oj| g|o| poz|l|l o|||r|er|r o|ulu|rasiri yasa||ari;|ardir. 8urdar ara; Arapayi o|r
ya;ar d||| o|ara| deg||, sadece oru |ulsa| rel|r|er|r o|urrasira yarayar o|r |oadel d||| o|ara| a|i||ara
yer|e;l|rre|l|r. ur|u or|ara gore Arapa konuan insan, Araplami demektir. 8u ise bir 7urk insanina
asla yakimaz! 8u gereg|r er arpici |ariliri |se Hahmut Topta verr|;l|r. Ayri zararda o|r d|n
adam| o|ar ve 6anta 8er|s| g|o| Arapa ||lap|ar pazar|ayara| ge|rer ou ;aris, yazdigi o|r soz|ugur
orsozuru ayrer ;u salir|ar|a o|l|rr|;l|r: 8u lugat arab milletinin dilini retmek iin deil, Rabbimizin
kelmini retmek iin hazirlanmitir.
2

0ururuzde Tur||ye|| Arapa ogrerc|s| oulur ou gere||er| ogrerreder re orurde|| erge||er|r lar|ira
varao|||r, re de or|ari |a|dirraya a|i;ar|ara yardirci o|ao|||r.

He|c|||k Enge||

He| |e||res| Arapadir ve e;|l|| ar|ar|ari vardir. Koruruz|a ||g||| rarsi |se, |isaca |avrar, ya da
ar|ar dere|l|r.

2
Varrul Topla;, Arapa-Tur|e/Tur|e-Arapa Lugal (0rsoz), Carla; yy. lslarou|-1991


30
8u |e||re gere|de, Kur'n-| Ker|m yet|er|n|n Trke ev|r|s| ar|arirda |u||ari|ra|ladir.

Kur'r-i Ker|r'|r, Xl. Yuzyi|dar oer| Tur|e re||er|r|r yazi|raya oa;|ardigi ||er| suru|re|le |se de 191
yi|irdar orce rerer r|o|r re||r lop|ura |rred|g|r| soy|ere| rur|urdur. 8u da Kur'ar'da|| ls|r'ir,
Tur||ye'de lop|urur laoari ||r o| yer| o|r ;ey o|duguru goslerer arpici |aril|ardar o|r|d|r.

0|yarel l;|er| 8a;|ar|igirir 191 yi|irda u c||l ra||rde o|r re| yayir|arasirdar sorra oazi ||rse|er
reves|erere| re| yazraya oa;|ari;|ardir. 0rce|er|, |erd|r| yava; r|ssell|rer ou laa||yel, sor yi||arda
o|du|a riz|arri;lir. Ara ou ge||;rer|r rayra yoru|rasi larli;i|ao|||r. ur|u ou a|i;ra|arir yel|||| ve yeler||
o|r olor|le laralirdar derel|erd|g|r| soy|ere| rur|ur deg||d|r. 8u |se er|| ve yeler|| o|rayar o|ro| ||rsey|
cesarel|erd|rr|;l|r. ler d||eyer|r, Kur'r-i Ker|r g|o| orer|| o|r ||laoi Tur|eye ev|rreye |a||i;rasi
Tur||ye'de ls|ri |oru|arda oleder oer| ya;arar |aosu |oru||er|;, ler|||e|| ooyul|ara dogru rer gur o|raz
dara lirrarar d|r arar;|s|r| azdirri;lir.

$|rd|ye de| yayir|arri; ou|urar or|arca Tur|e re|, |a||le oa|irirdar, o|ro|r|er|rder epeyce lar||idir|ar. 8u
lar||ar, |u;|u yo| || lop|uru o|ursuz el|||ere|led|r. 0ere| ;u ||, Kur'r-i Ker|r'| Tur|eye guze|
yarsilao||er re||er|r yarirda ou |;|ev| yer|re gel|rereyer re| orre||er| de vardir. lalla our|ar sayica dara
o|lur ve dara yaygirdir.

8ulur ou re||er|r, lere|de |y| r|yel|e yazi|di||ariri |aou| else| o||e, yapi|ar ara;lirra|ara gore, yazar|aririr
||;|||g|, Kur'r'|a re;gu| o|raya or|ari |ler seoep ve ||g||er, oag|isi ou|urdu||ari ceraal ve orgul|er, ogrer|r
ve eg|l|r duzey|er|, esas res|e||er| ve a|i;ra a|ar|ari, ou ;aris|ardar o|rogurur, gere| ar|arda o|rer
re| yazari o|radigiri goslerr|;l|r. 8ur|ar o|r yara, or|arir r| o|r| Arapayi o|r ya;ar d||| o|ara|
|u||ararara|ladir. Vese|er|r er var|r yari da |;le oudur. Evel r|o|r Tur| re| yazari, Arapayi |oru;ra
ve yazi d||| o|ara| |u||ararara|ladirl... 8u gereg| lesl ed|p oe|gese| o|ara| saplara|, r| de zor deg||d|r.
0rreg|r KP8 ||r razir|arri; o|ar Arapa o|r relr|r Tur|es|r| ou ;aris|ara dagilip oru yer|der Arapaya
ev|rre|er| |slerse, ouru as|a oa;ararayaca||ardirl Tur||ye'de ls|r'a |ar;i rer gur g|ll||e arlar ler|||e|ere
o|r de ouru e||ed|g|r|z zarar ou u||ede ya;arar d|r arar;|s|r|r re|c|||| yuzurder ya|irda rarg| ooyul|ara
lirrarao||eceg|r| ve lao|aliy|a Araparir orurde|| erge||er|r ouyures|re de re |adar riz vereceg|r| larr|r
elre| gu deg||d|r.

Vea|c|||g|r Tur||ye'de Arapa eg|l|r|re vurdugu daroe, yu|arida|| ver||er i;igirda e|e a|irdigi zarar o| dara
|y| ar|a;i|aca|lir. 0rreg|r;

Ve| yazari, rerer r| eg|l|r gorrer|;, siradar o|r Arap ||e ar|a;ao||ece| |adar Arapa |oru;ra ve derl
ar|alra oecer|s|re o||e sar|p deg|||er, Kur'r g|o| edeo|yal ruc|zes| o|r ||laoi rasi| Tur|eye ev|reo||ece|l|r?

8urur cevaoi o| oas|ll|r. Tur|e re||er|r rerer larari, as|irda o|ro|r|r|r |opyasidir|ar. Fa|al rese|er|r
||rde orer|| o|r r||e vardir: Ve| yazrayi goze a|ar ;aris, orce p|yasada re |adar re| varsa our|ardar
o|rer orre| sag|ar. 0rdar sorra our|ari rarrar|ayara| |erd|rce yel|ere o|rer |ar;i|i| ou|ur. ler yel|r
re||r| lesp|l eder|er de recour o|radi|a revcul rusra|arda|| r|o|r cur|ey| ayrer a|ip |opya|araz. 8ura
oze|||||e o| d|||al eder. Tao|aliy|a |;|r sorurda -sozoe- lararer oagirsiz ve ozgur o|r re| orlaya i|ar
(?l) Evel, revcul re||er|r rerer lururur ou ;e|||de Kes-yap|t|r yorler|y|e yazi|digiri soy|ere|
rur|urdur.

Pe|| ourur, Tur||ye'de Arapa eg|l|r|re re g|o| zarari vardir? 8u soruya yaril arar|er, rer ;eyder orce
Arapayi oour oulur yaoarci d|||er|e |ar;i|a;lirra| gere||r. ur|u Arapa ||e ||g||erer |rsarir araci ||e
orreg|r |ng|||zce, Frans|zca ve A|manca ||e ||g||erer |rsarir araci arasirda o| ouyu| lar||ar vardir. Avrupa
d|||er| ||e ||g||erer |rsar, dara o|, rayaliri |azarra|, popu|er o|ra| ve yurl di;ira i|ar|er yaoarci|ar|a
raral ||el|;|r sag|ara| ||r or|ari ogrerre| |sler. Fa|al Tur||ye'de Arapa ||e ||g||erer |rsar, gere|de Kur'r-i
Ker|r'|r |er|g|r| ar|ara| araciy|a ou d||| ogrerre| |sler. 8u o| yaygir o|r ar|ayi;lir. 0rur ||r Arapa
ogrerc|s|, o|r re| araci|igiy|a ou araciri gere||e;l|rd|g| |rarcira eger |api|irsa Arapaya |ar;i luluru


31
ouyu| o|ude deg|;eo|||r. Tao|aliy|a ooy|e o|r ||rse ||r Arapa arli| o|r d|| o|ra|lar i|ar. 0o|ayisiy|a o|r |||r
yo|cusura, ou d||e re |adar rurla o|duguru ar|alra| o|du|a zor|a;ir.

Popu|er Vus|urar|igi |i;|irlar ve spe|u|al|l o|r res|e| ra||re gel|r||r|; ou|urar re|c|||g|r, ou yi|ici
el||s|rder oa;|a Tur|eye de ayrica ouyu| zarari do|urru;lur ur|u re|c||er, o| si| ve yaygir o|r ;e|||de
Tur|ey| Tur| d|| rarligira ay|iri lorr|arda |u||arir|ar. 3ozde Kur'r-i Ker|r'|r relr|re sadi| |a|ra| g|o| o|r
oarare ||e |z|ed|||er| ou lulur, re yazi| || |||r evre|er| laralirdar ;|rd|ye |adar e|e a|irip |rde|errer|;l|r.
0ev|el| |oluye |u||arar slalu|ocu|ar ou dururdar o| |y| raoerdar o|ra|arira ragrer, sirl Arapa d|| eg|l|r|
uzer|rde|| yi|ici el||s|r| surdurres| ||r re|c|||ge rep goz yurru;|ardir.

E||r|ze rerrarg| o|r re|| a|ip, ||rder rerrarg| o|r ayel|r ev|r|s|re oa|aca| o|ursariz, o|uduguruz cur|er|r,
eg|l|r gorru; o|r Tur| laralirdar |uru|dugura |o|ay |o|ay |rararazsiriz. 8urur dogru o|up o|radigira
|rarrariz ||r re||er| d|||al|e larayao|||rs|r|z. 0uzgur |uru|ru;, a|ici ve gurce| o|r Tur|e cur|eye ou
re||erde o| erder o|ara| rasl|ayaca|siriz.

0||erser|z e;|l|| re||erder rasge|e a;agiya a|irri; o|r|a orrege oa|a|ir ve Tur| d|| rorr|arira gore orlaya
|oydu||ari |a||ley| |rce|eye||r.

0rnek-1: 0|yrel l;|er| 8a;|ar|igi'rir 0r. hsey|n Atay ve 0r. Yaar Kut|uay'a razir|alligi Ve|.

Kerl 3ures| ayel: 23-21;

herhang| b|r ey ||n, A||ah'|n d||emes| d||nda: "en yar|n onu yapacag|m" deme!

8u cur|ede o|du|a ari Tur|e |u||arraya ozer gosler||r|; o|rasira ragrer, s|z ou soz d|z|r|r|r Tur| d||
rarligira uygur, a|ici ve doyurucu o|dugura |erd|r|z| |rardirao|||r r|s|r|z?l Acaoa ou re||r ar|ariri, -
g|ooa| o|arak vereo||ecek- dara uygur ve ar|a;i|ir o|r soz d|z|r| yo| ruydu?

0rce c|dd|yel|e ;uru |lade elre| gere||r ||, sa|l |e||re|ere lulurara|, Arap d|| rarligi ereves|rde||
ar|ariy|a Yu|arida|| ayel|er| Tur|eye ev|rre| rerer rerer rur|ur deg||d|r. 8urur ayrirli|i ai||arasira
ourada g|rre| de y|re rur|ur deg||d|r. ur|u {,ukarioak| mea| oe oan||j, orur yer|re, -oana an|ai|ir g|o|
gozuken-, orreg|r a;agida|| ai||ara|arir rerer r| o|r|, yu|arida|| ayel|er|r ar|ar|ariri Tur|eye
a|lararara|ladir:

a) Eger A||ar d||erer|;se, ;u |;| yarir yapacagir derel;
o) Fa|r |;|, yarir yapacagir dere A||ar d||ered||e
c) 8|r |;|, yarir yapacagir dere, Arca| A||ar d||erse rar|...

0rnek-2: A. F||r| Yavuz Ve||.

Tevoe 3ures| ayel : 10

|r m'm|n hakk|nda ne b|r yem|n gzet|r|er, ne de b|r z|mmet (soz|e;re). |te bun|ar mtecv|z|erd|r

Vu;r|||er|r, r'ur|r|ere |ar;i lulururu ozel|eyer o|r ayel|r Tur|e |ar;i|igi o|ara| yu|arida|| cur|eye
oa|ligirizda ;oy|e o|r e|e;l|re| ai||ara yapra| gere|re|led|r:

ler ;eyder orce Tur||ye'de, -k|m||k karrinoa ls|am sozcugu ,azi|i o|sa o||e- ls|r'a yaoarci ve Kur'r'|a r|
lari;rari; r||yor|arca |rsar ya;ara|ladir. Ve|c||er, ou gereg| r|o|r zarar resaoa |alrari;|ardir.
Tur||ye'de larel|sl d|rdar azir|igir o|uru;|ari arasirda yer a|ar re|c||er de ayrer ou |es|r g|o|, rer gur
yu|se| ses|e o|urar ezar|ara a|darara| oulur Tur||ye ra|||aririr orlodo|s 3urr| ya da d|rdar o|du||ariri,


32
do|ayisiy|a da rerer rer |es|r ou u||e'de Kur'ar|a o| ya|irdar ||g||erd|g|r| sarara| re||er|r|
razir|ari;|ardir. 8u sari, re|c||er|r, ya;adi||ari u||er|r sosyo|oj|s| ra||irda re |adar o||g|s|z o|du||ariri
orce||||e orlaya |oyra|ladir. 0rreg|r yu|arida|| ayel|r re||, or|arir ou |oruda|| o||g|s|z||g|r| gu|u o|r
;e|||de |aril|ara|ladir.

ur|u ougur Tur||ye'de, H'm|n ||e Hus||m |avrar|ariri, o||e o|ro|r|rder ayirl edeo||ece| |rsar
sayisirir, o|r|a o|r| a;rayacagi |es|rd|r. 0ze|||||e Hus||m ||e Hs|man |avrar|ariri o|ro|r|rder ayirl
edeo||ece| |adar d|r sosyo|oj|s|rde o|r|||r sar|o| o|ru; o|r ||rseye rasl|ara| rerer rerer rur|ur
deg||d|r. 0rur ||r ls|r'ir, adel rer ||;|ye gore oa;|a o|r ar|ar la;idigi Tur||ye'de, Kur'r g|o| o|agaruslu
o|r ||laoi lercureye |a||i;ra| o| |dd|a|i o|r |;l|r. Tao|aliy|a Arapa o||red|||er| ||r, ou |oruda|| ouyu|
sorur|u|ugur da lar|ira vararadi||arirdar, o|r|a |e||reder o|u;ar o|r ayel|, y|re o|r|a |e||re Tur|e ||e
ai||araya a|i;ar re|c||er rer o| ooca|ari;, rer de |rsar|arir |alasiri |ari;lirri;|ardir. Yu|arida||
re|, ou gereg| o| ai| ;e|||de orlaya |oyra|ladir.

ur|u d|||al ederser|z, pe| de agda|i o|rarasira ragrer, yu|arida|| re|de |u||ari|ar; |r m'm|n
hakk|nda ne b|r yem|n gzet|r|er, ne de b|r z|mmet soz|er|rder, rerer rerer o|r ;ey ar|a;i|rara|ladir.
8ugurur |u|lursuz o|uru;u, re|e yari o|uru;u, ou re|| rasi| ar|ayaca|lir?l 0||erser|z, ls|r'|a reruz
lari;rari; Tur||ye'|| yuz o|r|erce ur|vers|le rezurura ou re|| goslerere| yorur|ariri a|ao|||rs|r|z.
0orece|s|r|z || our|arir o|r |isri, ou soz|erder r|o|r ;ey ar|aradi||ariri soy|eyece|, ouyu| ogur|ugu |se
rasge|e e;|l|| yar|i; yorur|arda ou|uraca||ardir. Pe|| oy|e |se re| yazrarir, re|e Arapa o||reder, Arap ve
Tur| d|| rarligi arasirda|| lar||ar uzer|rde yi||ar a|ao||ece| o|r oze| eg|l|r ve lorrasyor a|radar ooy|e o|r |;e
|a||i;rarir, ou surel|e de Kur'ar g|o| yuce ve saygir o|r ||lap elralirda, r||yor|arca |rsarir z|r|r ve
v|cdarirda |u;|u uyardirrarir re r||rel| o|ao|||r?lll

Acaoa A. F||r| Yavuz'ur, yu|arida|| soz|er|r|r yer|re ;u orreg| derese|, ayel|r |ar;i|igira dara ar|a;i|ir o|r
o||r verre| rur|ur o|ur ru?

Put|ara tapan|ar, (Kur'n'a} |nanan b|r k|mseye kar|, ne sz|eme|er|ne bag|| ka||r|ar, ne de ver||en
emanete...

Tao|aliy|a ou sadece o|r derere... 0rer|| o|ar, Kur'ar'ir ar|a;i|rasiri sag|ara|lir. Arca| ouru da guze| ve
a|ici o|r Tur|e ||e yapra| gere||r. l;le re|c||er ouru oa;ararari;|ardir. ur|u gere|de, rer Arapa
|e||reye |ar;i|i|, oe||| de soz|u| yardiriy|a o|r Tur|e |e||re ou|up re| yapraya a|i;ri;|ardir. 8u surel|e
de rer |e||rer|r rul|a|a |ar;i|igiri |u||arraya |erd||er|r| zor|ayara| rer sozu elrel|| ve ar|a;i|raz ra|e
gel|rr|;|erd|r, rer usle||| Arapa'rir da yo|uru li|ari;|ardir.

A. F||r| Yavuz'ur, oze|||||e va|ia 3ures|r|r Z5'|rc| ayel|re ya|i;lirdigi ar|ar, orur, re |adar Arapa o||d|g|r|
orlaya |oyra|ladir. 8u ro|layi rera| eder|er, g|d|p uzrar o|r|re rese|ey| sorradar o||e sozu ed||er re||,
e;|l|| re||er|e |ar;i|a;lirara| gereg| ogrereo|||r|er.

0rnek-3: E|ra|i'|i V. lard| Yazir Ve||.

8eyy|re 3ures|, ayel: 1.

K|tab eh||nden ve mr|k|erden kf|r o|an|ar, kend||er|ne apa|k de||| ge||nceye kadar ona |man
edecek|er|ne da|r verd|k|er| szden ayr||mad||ar!

0rce o|uyucuya ;uru sorra| gere||r:

3ozde o|r ayel|r Tur|e ai||arasi d|ye |uru|ru; o|ar yu|arida|| cur|eder s|z o|r ;ey ar|iyor rusuruz?


33
Arapa o|||p, va|l|y|e Kur'r'i Ker|r'| |rce|ere |r|rira sar|p ou|urru; o|ar|ar rar|, 8u soruya evel
d|yeo||ece| o|r|r|r orlaya i|rasi, ruc|ze g|o| o|r ;eyd|r. Neder r|?

0|||al ederser|z ev|rrer, K|tab eh||nden ve mr|k|erden kf|r o|an|ar d|ye o|r soz elr|;
ou|urra|ladir. 8u re dere|l|r? ler K|tap eh||, yar| rer (lir|sl|yar|ar ve Yarud||er), rer de mr|k|er
zaler |l|r deg|| r|d|r|er? 8ur|ardar oazi|ari, -esasen kal|r |ken- rasi| yer|der |l|r o|ao|||r|er? 0ysa ayel|r
or|j|ra||rder ai|a ar|a;i|ra|ladir ||, K|tab eh||nden ve mr|k|erden kf|r bu|unuyor o|an|ar
ara|arri;lir. 0o|ayisiy|a eger ev|rrer; K|tab eh|| ve mr|k kf|r|er, ya da Kf|r|erden, K|tab eh|| ve
mr|k|er der|; o|saydi, z|r|r|er |ari;rayaca|li. Vese|e ou |adar oas|l.... Pe|| ;|rd| ou, rasi|
ai||arra|idir? Acaoa, V. lard| Yazir, Tur|ey| |y| |u||arariyordu dere| r| |zir; rayir Arapa o||r|yordu
dere| r| |zir; yo|sa, Kur'r'i Ker|r'| ar|ayariyordu, dere| r| |zirdir? 8u soru|ara ||r, rasi| cevap
verece|l|r?

Ve||r ourdar sorra|| devari da ourdar pe| lar||i deg||d|r. 8a|iriz ev|rrer re d|yor:

(...} kend||er|ne apa|k de||| ge||nceye kadar ona |man edecek|er|ne da|r verd|k|er| szden
ayr||mad||ar!

3|z, ou soz|erder de o|r ;ey ar|ayao|||yor rusuruz? 8ura |rl|ra| verre| gulur. ur|u gere|ler, ou
soz|erder o|r ar|ar i|arra| rur|ur deg||d|r. ve ur|u ayel|r gere| ar|ariri ogrerd|g|r|z zarar ou
lesp|l|r re |adar dogru o|duguru gorece|s|r|z.

3ozde Tur|e ai||arasi ou ;e|||de ver||r|; o|ar ayel|r, as|irda ar|alra| |sled|g| ;ey ozel|e ;udur: Ne
Yahud||er ve h|r|st|yan|ar, nede puta tapan|ar Kur'n'| Ker|m'|e tan||ncaya kadar |nan|ar|ndan
vazgemed||er.

Ar|ari ou |adar ai| o|ar o|r ayel| lulup, K|tab eh||nden ve mr|k|erden kf|r o|an|ar, kend||er|ne apa|k
de||| ge||nceye kadar ona |man edecek|er|ne da|r verd|k|er| szden ayr||mad||ar! ;e|||rde ev|rrer|r,
do|aroa|i ve ar|a;i|raz o|dugu |adar lararer a||asiz ve yar|i; a|larri; o|rasi acaoa rasi| ai||arao|||r?

0orduguruz g|o| lop|ura A||ame o|ara| larili|ar |rsar|ar, re| yazarir der|er, goz |irpradar A||ar'ir
||laoi uzer|rde rasi| lasarrulla ou|urru;|ardir. 8u sorurur, oe||| |oruruz|a dogrudar |||;||s| yo|lur; la|al
o||g|s|z||| ve eg|l|rs|z||| yuzurder lop|urda re|c||ere |ar;i duyu|ar guver, Araparir Tur||ye'de yo|uru
li|ari;lir. l;le |oruruz oudur. ur|u re| |z|eyere|, Kur'r'i Ker|r'|r |er|g|rder raoerdar o|ra| |sleyer|er,
re|c||er|r gere|ler Arapa o||red|||er|r| r|o|r zarar re ogrereo||r|;|erd|r, re de ou orer|| ro|layi
ara;lirri;|ardirl 8u reder|e, Arapa'rir Kur'r'i Ker|r'| |e;lelre| ||r re |adar orer|| o|r d|| o|duguru
Tur||ye'de re|c||er|r el||s|r| ya;ayar |a|aoa|i| o|r |es|re ar|alra| rur|ur deg||d|r.

8a;lar oer| soy|erer|ere oa|i|digirda goru|dugu uzere, as|irda Tur|e, Arapa'yi la;iraya yelrere|led|r.
usle||| ou yelers|z||g|, Tur|e ar|alra| da o|du|a zordur. 8u da ayri o|r sorurdur. ur|u ou sorur
|ar;i|a;lirra|i 0|L HANT|C| |orusudur. 8u reder|e Arapayi Tur|e ||e |e||re |e||re |ar;i|a;lirao||ece|
|udrele sar|p o|rayar ||rser|r re| yazraya |a||i;rasi ouyu| curell|r ve orer|| derecede rarev|
yi|ir|ara reder o|ao|||rl

0|| rarligi |se yer| o|r o|||r da|idir. 8ali|i|arir L|ngu|st|cs adi a|lirda ge||;l|rd|||er| ou orar;, o|r|a d||
o||er|er| ve oze|||||e lercure saraliri res|e| ed|rer|er| ya|irdar ||g||erd|rre|led|r.

8u ||g|y|e rul|a|a ourada |;arel ed||re||d|r || durya d|||er|, ar|alir |apas|les| oa|irirdar o| lar||idir|ar.
Arapa ve Frarsizca g|o| o|du|a zerg|r ve dogurgar d|||er|r yarirda o| la||r ve |isir d|||er de vardir. orur
||r o|r d||der oour d||e lercure yapar|er ou ro|laya oze|||||e d|||al elre| gere||r. ur|u o|r d|||r rer
|e||res|r|r ve rer dey|r|r|r lar |ar;i|igiri oa;|a o|r d||de ou|ra| rur|ur deg||d|r. l|g|rl|r || oazer er la||r
o|r d|||r |e||re|er|rder o|r|r|r lar |ar;i|igi er zerg|r o|r d||de o||e ou|urrayao|||r. 0rreg|r Tur|e'de||


34
ka|nc| sozcugurur lar |ar;i|igi Arapa g|o| zerg|r o|r d||de yo|lur. Evel Arapada ka|nc| ar|arira
ge|er o|r |e||re ou|arazsiriz. 3ira sayisiri ogrerre| ||r Tur|e'de |u||ari|ar ou |e||rer|r yer|re Arapa'da
hang| |e||res|r|r |ar;i|igi o|ar Eyyu |u||ari|ir. 0rreg|r s|z o|r Arap ogrerc|ye; Kairci sirilla o|duguru
sorra| ||r hang| s|n|ftas|n? dere| zorurdasirizl 0rur ||r ruralaoiriz eger orreg|r nc
s|n|ftay|m yer|re u s|n|ftay|m, derse ;a;rara|isirizl Keza, Tur|ede|| cayd|rmak sozcugurur lar
|ar;i|igi y|re Arapada yo|lur. Ayri ;e|||de Tur|ede|| merak sozcugurur |ar;i|igi Arapada oe||rs|zd|r. 8u
|e||rer|r Arapada|| |ar;i|i||ari, |u||aracagiriz cur|eye gore lar||i|i| gosler|r.

Vese|e sadece ou ro|la|ar|a da sirir|i deg||d|r. Ayrica rer r|||el|r eg|||r|er|, ge|ere| ve gorere||er|, zev||er|,
ve durya goru;|er| ||e o r|||el|r d||| arasirda gu|u |||;|||er vardir. 8u yuzderd|r || o|r d||e a|l oazi li|ra|ari, ala
soz|er|r|, oz deg|;|er| ve o|ro| argo ya da edeo| lao|r|er| oa;|a o|r d||e a|larra| rur|ur o|araz. N|le||r
Nasrell|r loca'rir ve 8e|la;||er|r oazi li|ra|ariri -lrg|||zcede re |adar rar|r o|ursariz o|uruz- o|r lrg|||z
ar|ada;iriz|a pay|a;arazsiriz. 0ra ou li|ra|arda|| |rce||||er| ve espr||er| ar|alarazsiriz.

Tur||ye|| re|c||er, |;le ou orer|| ro|la|ari r| resaoa |alrari;, do|ayisiy|a o| ouyu| sorur|u|u|
yu||err|;|erd|r.

|rk|||k Enge||:

0srar|i lrparalor|ugu'rur yi|i|i;i uzer|re Arap|arir o|r |es|r|rde |erd|r| goslerer ou eg|||r, Tur||ye'de
|ar;il o|r eg|||r|r azrasira yo| ari;lir. 8u |se Tur||ye'de Araparir |ar;isira i|ar erge||er| o|raz dara sarp
ra|e gel|rr|;l|r. 8|||rd|g| uzere o||rassa agirizda er ula| o|r oarare o||e ir|i|igir larr|r ed||ereyece|
sirir|arda |aoarrasira reder o|ao|||r. 0rur ||r oze|||||e eg|l|r|| |es|r|r, oa;|a ir|, r|||el ve elr|| ||l|e
rersup|ari |ar;isirda o| d|||al|| o|rasi gere|re|led|r. 8a;|a o|r r|||el|r, o|r elr|| ||l|er|r, ya da o|r |rar
gruourur saygi duydugu o|r ar|ayi;i, o|r deger|, o|r |ulsa|i |uursere|, ou ar|arda oas|l o|r |rl|yalsiz|i|la
ou|urra| o||e oe||erred|| o|ursuz ge||;re|er|r, l|lre ve |avga|arir ya;arrasira reder o|ao|||r. ur|u
ir|i|i||a oeyr| yi|arri; o|r |rsar, re |adar eg|l|r|| o|ursa o|sur orur, er ula| o|r gere||e -an| o||moe-
ya;ayacagi leras ;o|u, ruralaoiri savurrasiz ra|de ya|a|ayao|||r ve ou lur durur|ardar oe||erred||
soru|ar pal|a| vereo|||rl

Tur||ye'de ir|i|igir ya|ir lar|rle|| surec|, -o|||no|g| uzere- |tt|hat ve Terakk| Part|s|'r|r |uru|u;u ||e oa;|ar.
0srar|i 0ev|el|'r|r o|u; lrerd|re g|rd|g| yi||arda ||l|dara ge|er |tt|hat ve Terakk| Part|s|'r|r gere|
yorel|c||er|, gere|se uye|er|r|r ogu Yarud| |o|er|| 8abeta|st|erden ve Husev| Karay Trk|er|'rder
o|u;ra|la |d|. 8u azir|i| laralirdar ls|r'a, Kur'r'a ve Kur'r'ir d||| o|ar Arapaya |ar;i ararsiz o|r sava;
oa;|ali|di.

Arap|ara |ar;i oze|||||e 1910'dar sorra g|r|;||er Tur||e;l|rre rare|el| o| ouyu| lep|||ere yo| ari;lir.
Tur||e;reye |ar;i d|rerer Cen Arap|ar orgulu, oze|||||e Araparir, 0srar|i Arap ey|el|er|rde resr| d||
o|ara| |u||ari|rasi ||r ouyu| rucade|e|er verr|;, our|arir ogu, ou ugurda |dar serpa|arira g|lr|;|erd|r. 8u
ger|er arasirda yer a|ar Awn| Abdu|had|, Nadra Hatran, Abdu|gan| E|-Urays|, $ukr| Cn|m, 6em||
Ha'|f, Huhammed e|-Huhammasn|, 6har|e 0ebbs ve 6em|| Herdum Arap oagirsiz|i| rare|el|r|r ||k
nc|er| o|ara| lar|re ger|;|erd|r.

8u cesur ger|er|r g|r|;|r|er| sayes|rde 13-18 laz|rar 1913 lar|r|er| arasirda Par|s'le duzer|erer 8|r|rc| Arap
Korlerarsi'rda, oze|||||e Arapa |orusu e|e a|irri;, -/rap|arin o|n|erce ,i|oir ku||anoik|ari ana o|||er|n|, a,ni
zamanoa resm| o|| o|arak oa ku||anao||me|er| ||n- 0srar|i yorel|r|rder |sle|le ou|uru|ru;lur. l|g|rl|r || ou
ra||i |sle|, 0srar|i 0ev|el|r| yoreler Yahud| ve Husev| |tt|hat||ar laralirdar ;|ddel|e redded||r|;l|r. Yar|
ou adar|ar, o| dara gu|u o|du||ari gururuzde, dev|el| |erd| |deo|oj||er| dogru|lusurda |u||ardi||ari g|o|,
reruz |;|r oa;irda ve o| zayil dururday|er, o gur o||e ayri lulurda israr elr|;|erd|r.


35
Y|re o| ||g|rl|r ||, lrparalor|ugur yi|i|i;irdar sorra |uru|ar yer| Currur|yel|r yorel|r ve derel|r| de ou |||
|es|r laralirdar e|e ge|r||ere| pay|a;i|di. ur|u 0srar|i 0ev|el|, di; gu|er|e |;o|r||g| yapar ou ||| orla|
|arpir, -|eroek| laa||,er|er|n|n sonucu o|arak- arca| yi|i|ao||d|. ve y|re ||g|rl|r || |o|er oa|irirdar Tur|
o|ra||a o|r|||le Yarud||er|e ayri d|r ve |rarci pay|a;li||ari ||r 3e|r|||| Vusev| Tur||er, r|o|r zarar
ms|man soyda;|ari o|ar Arado|u Tur||er|r|r d|r ve |rar|arira saygi goslerrer|;|erd|r. 8u gereg|r er
gu|u oe|ges|r| gorre| |sleyer|er $emsedd|n C|er laralirdar der|erer EYAZ K|TAP ad|i o|r a|i;rarir
3'urcu saylasira oa|ao|||r|er. 8u saylada lz. Vurarred ra||irda sarl ed||er ;u cur|e o| orer||d|r:

- Evet Karabek|r, Arap og|unun yave|er|n| Trk ogu||ar|na gretmek ||n Kur'n-| Trkeye
ev|rtt|receg|m

lz. Vurarred'i sirl o|r Arap o|ara| gorre| ve Kur'r-i Ker|r-| 0'rur yave|er| (yar| 0rur sara|i||ari)
o|ara| r|le|ere|, Tur||ye'de oe||| o|r zurrer|r r|yel|r| ai|a orlaya |oyra|ladir. 0rur ||r our|ar, dev|el|r
o| orer|| slralej|| rev|| ve |o;e|er|r| dara o gur|erder oer| e|e ge|rr|; ou|urdu||arirdar, Kur'r'da||
ls|r'dar epeyce uza| ve orur sor derece yoz|a;liri|ri; zayil o|r yarsirasi o|ar Tur| 3urr|||g| uzer|rde o||e
|rari|raz oas|i|ar |urru;, ou cur|eder o|ara| Kur'rir d||| o|ar Arapayi da 1921 de rerer
yasa||ari;|ardir.

8u ge||;re gere| rarli| aisirdar, gere|se |orjor|lur aisirdar esaser rorra|d|r. ur|u rer ;eyder orce
Yarud| ve Vusev| ||r, ls|r er orer|| redell|r. 8u |oruda eger o|r |u;|uruz varsa Kur'r-i Ker|r|r, H|de
sres|'n|n 82'|rc| yel|re oa|ao|||rs|r|z. 8u yel, ya||a;i| 1500 yi| orce |rd|g|re gore Kur'r'a r| |rarrayar
o|r |rsar o||e ou yel|r |er|g|re oa|ara| er azirdar Arap|ar|a Yarud||er arasirda|| o|r oe; yuz yi||i| uururu
larr|r edeo|||rl l;le ou reder|ed|r || gururuzde lsra||, sirl slralej|| aidar duydugu |rl|ya uzer|re, Arapaya
re |adar orer verre| |sl|yorsa, 0srar|i 0ev|el|r|, sor gur|er|rde yoreler Yarud||er ve Vusev||er de
Arap|arir ve Araparir o gur ||r |o|uru sirl slralej|| seoep|er|e |azira| |sler|;|er ve ou |oruda e||er|rder
ge|er| de ger| oira|rari;|ardir. lalla ouru Currur|yel dorer|rde de acirasiz o|r ;e|||de surdurru;|erd|r.

0rreg|r, 3ur|ye'de dordurcu 0rdu |orular|igira lay|r ed||er ve 05 Ara|i| 1911 guru $ar'a g|rer Tur| |o|er||
(Vusev|) o|r pa;a, oo|gede, yuzyi||ar sorra o||e urulu|arayaca| o|r leror esl|rr|;l|r. 8u ;aris, Tarirri; yer||
lir|sl|yar Arap|ardar, Nakh|a Hatran, Yusuf e|-hn| ve Petro Pav||'r|r, Frarsiz|ar|a sozde g|z|| |;o|r||g|r|
oarare edere| 3ur|ye'de ya;ayar ur|u Arap-ls|r aydir|arirdar o|ro| ;ars|yel| goz |irpradar |dar elr|;l|r.
8ur|ar arasirda oze|||||e, 21 Aguslos 1915 lar|r|rde |dar ed||er Abdu|ker|m e|-Kha|||, 8a||h haydar,
Hus||m Ab|d|n, Huhammed e|-Huhammasan|, Hahmud e|-Huhammasan|, 8e||m Abdu|had| ||e 0 Vayis
191 lar|r|rde |dar ed||er; $eyh Abdu|ham|d ez-Zehraw|, $ukr| e|-Ase||, Rud| $am', Ref|q R|zq,
Abdu|gan| e|-Urays| ve $eyh Ahmed Tabbara g|o| ur|u ;ars|yel|er, ger|; o||g| ve |u|lur|er|y|e, cesarel ve
yapici g|r|;|r|er|y|e ya;adi||ari dorerde yer|er| do|duru|arayaca| order |rsar|ardi. 8u Vusev| pa;arir,
3ur|ye ve F|||sl|r'de o|durllugu Arap|arir sayisirir y|rr| o|r ||;|der az o|radigi soy|erre|led|r.

Tur||ye lop|uru laralirdar, |yuzu reruz ayrirli|ariy|a o|||rreyer |;le ou ve oerzer| o|ay|ar, Arap lop|uru
arasirda orer|| o|r |es|r| larr|| elr|;, Tur||ye a|eyr|rde r||yor|arca Araoir o|||r a|lira relrel yer|e;l|rr|;l|r.
0ysa ou c|rayel|er| Tur||er adira |;|eyer ||;|, esaser Tur| |o|er|| o|sa o||e, lere|de Yarud| ir|i|igi
duygusuy|a rare|el elr|;l|r. 0o|ayisiy|a, ou pa;arir Vusev| o|dugu ve d|rda;|ari o|ar Yarud||er|r |rar|ariri
pay|a;ligi ||r Arap|ardar relrel ell|g| ve Tur| r||||yel|||g|r| sorurere| ou c|rayel|er| |;|ere| surel|y|e
Vus|urar|ari o|ro|r|re du;urre| |sled|g| ra||irda, esaser Arap|ar Tur||er| o||g||erd|rre||yd||er. 0ysa Arap|ar
ouyu| o|r yar|i;|i| yapara| ou c|rayel|erder da|ra oulur Tur|eye'y| sorur|u lulra| g|o| ar|a;i|raz o|r
ya||a;ir serg||er|;|erd|r. 8u |oruda|| duygu|ar, yuz yi|a ya|irdir zarar zarar rerrarg| o|r ||g|y|e d||e
gel|r||d||e, Tur||ye'de de agir r|s|||ere|er|e |ar;i|i| ou|ru;lur. Turallir || ou r|s|||erer|r er ouyu| redel|
Arap|ardar o|, Arapa o|ru;lur. N|le||r, Araparir, o| ger|, ||r|| ve Trk dman| o|r r|||el|r d||| o|dugu
yo|urda or|arca yi|dir sure||| o||rde yi|ici propagarda|ar yapi|ri;lir. 0ysa Arapa, -en az Turke ve rurre
kaoar- revcul durya d|||er|rder o|r| o|ara| rasur ve do|uru|raz o|r degerd|r.


3
Tur| ;over|zr|r|r lar|rse| surec|re oa|ligirizda ou eg|||r|, er er|er dorer|er|rde |i;|irlar ||| seoeo|r de
y|re Arap ir|i|igi o|duguru goruruz. 0o|ayisiy|a ougur, Kur'r'ir orure, er ler|||e|| erge||erder o|r| o|ara|
i|ri; ou|urar Tur| ir|i|igirir, lere|de Arap ir|i|igirir ururu o|duguru soy|ere| rur|urdur. ur|u $a|r,
Hehmet Ak|f Ersoy ouru o| |y| |avrari; ve ourdar sor derece aci duyru; o|dugu ||r, ||| larala da ;u
arpici ogul|erde ou|urra|ladir:

Trk Araps|z yaamaz, k|m yaar der de||d|r,
Arab|n Trk |se hem sag gz hem sag e||d|r.

Ver|n|z babaa z|ra sonu hsran-| mb|n,
Ne hkmet ka||yor ortada b|||ah| ne d|n.

Heden|yyet s|ze oktan ber|d|r d| b|||yor,
Evve|a para|amak, sonra da yutmak d|||yor.

Arnavut|ar s|ze |bret o|acakken ha|,
Ne bu r|de s|yaset, ne bu fas|t dav.

Crmyor g|tt|g| yan|| yo|u zann|m ogunuz,
8|ze rehber||k eden haydudu art|k kovunuz.

unu benden duyunuz, ben k| evet Arnavud'um
aka b|r ey d|yemem |te per|an yurdum.

Tur| ve Arap ;over|zr|r|r el|||e;|r surec|r| eger oa;irdar oer| e|e a|ir ve |roro|oj|| o|r sira ||e |rce|erse|
Tur||er|r lar|r ooyurca {/rapa,a oeg||j, Arap|ara lep|| goslerd|||er|r| ai| o||rde goruruz. 8u lep||r|r
seoep|er| e|oelle || orer||d|r. Arca| |oruyu ou yoruy|e lar|r||ere oira|ra| gere||r.

Fa|al o|r soru vardir || oura cevap arayar|ar |o|ayca ve |saoel|| o|r ai||ara ou|rayao|||r|er. 0 da ;udur:

- Tur||er o|r yi| |adar uzur o|r sure Arap a|laoes|r| |u||ardi||arira gore or|arir Arapadar relrel ell|||er|r|
rasi| ai||ayao|||r|z?

0rce ;uru vurgu|ara| gere||r || Tur||er Arapadar r|o|r zarar relrel elrer|;|erd|r ve ;|rd| de relrel
elrere|led|r|er. 3or yi||arda {esasen Turk o|maoik|ari aika o|||nenj egerer azir|igir, Arapaya |ar;i
o|ursuz luluru oulur Tur| ra||ira e|oelle || ra| ed||erez. N|le||r saygir o|r Tur| |||r adari o|ar 0sman
0ztrk, 3era Ne;r|yal laralirdar yayir|arar Arapa ve 0|ger L|san|ar ad|i eser|r|r orsozurde Arapa
ra||irda ayrer ;ur|ari soy|ere|led|r:

Yuce Allah insani erefli bir varlik olarak yaratti. 0na konuma kabiliyeti verdi. lnsani dier yaratiklara
kari faziletli kildi. Arap lisanini da dier butun dillere kari ustun eyledi; buna eref olarak Kur'n-i
Kerim'i Arap lisani uzerine gndermesi yeterlidir.

Evel le|rar elre|le layda vardir || Arapaya Tur||er deg||, lar lers|re TC |ar;i i|ri;lirl Yo|sa Tur||ye
ra|||ari, lar|r ooyurca ve gururuzde de sure||| o|ara| Arapa ||e ||g||err|;, ralla ora, Kur'n'|n 0|||
d|yere| saygi goslerr|;|erd|r.

Arapa |orusurda, Tur| |||r adar|ariy|a yapi|ar ve Haver 0erg|s|'r|r, 1983 laz|rar sayisirda yayir|arar
roporlaj|ardar oazi |es|l|er| ou ||g|y|e ra||elre|le yarar vardir:

Kar|re ur|vers|les| es|| ogrel|r uye|er|rder A|| Yakup 6enk||er, Arapa ra||irda|| du;urce|er|r| ;u ;e|||de
ai||ara|ladir:


37

la|||| rarada o|r Arapa ogrer|r|, orce Araparir |uzur ve ererr|yel|r| |avrara||a o|ur. 8urca asir,
ls|r a|er|r|r ru;lere| ||ri ||sari o|ar o|r d||der rasi| uza| |a|ao|||r|zl Asi| ou |oruya dev|el|r orer verres|
gere|re|led|r. 8ugur l|car| ve s|yas| ruraseoel|er seoeo|y|e dara o| |rl|ya duyu|ar o|r d|| ra||rded|r.
Arapa, dur oeyre|r||e| o|r ||sardi. 8ugur de oura cevap verece| dururdadir. ler o|r r|||el|r oulur ger|;e
a|l o|r |u|luru, |uluprare|er|r|zde|| |u|lur r|rasira dayarra|ladir. Yaoarci|ar ouru o|zder dara |y|
|avrari;|ar. 0r|ar ara;lirra yapiyor|ar, o|z duruyoruz. Vaar|l, rasi| d|ger yaoarci d|||er uzer|rde duruyorsa,
oura da ererr|yel verre||...

0|ri |||r|er lars||| yapi|ar o|u||ara ge||rce, goruyoruz o|ulu|ar Arapayi ve prograri. 0 ||lap|a, o prograr|a
arca| lezgrlar|i| ogrer|||r. 0 da ogrer||r|yor. (...)

3adece Tur||er deg||, oulur yeryuzurde|| Vus|urar r|||el|er Arapa eser|er yazri;|ardir, |erd| d|||er|
durur|er. 8u oeyre|r||e| o|r d||d|r. 8|r d|r|r d|||d|r. Arapa eger las|r o|r d|| |se, Kur'r ve lad|s sayes|rded|r.
8urdar 1100 sere orce|| Tur|e rasi|di acaoa? 8|r Kuladgu 8|||g| |a ||;| o|uyup |avrarl Fa|al |isa
zararda car|||ye ;||r|re va|il o|uruyor. Kur'ar, lad|s ve Arapa o|rasaydi Arap d||| de ougur|u Tur|e g|o|
oozu|urdu. E|oelle, er uslur o|r ||ri ||laoir d||| de er uslurdur.

0azelec| Fehm| Koru da ;ur|ari |aydelre|led|r:

3or yi||arda, lop|ururuzda Arapaya |ar;i duyu|ar ya|ir ||g| gere|ler ;a;i|aca| ooyul|ara u|a;ri;lir.
8urur d|ri o|rayar seoep|er| o|sa da, sorurda Arapa o||er |rsar|arir sayisirir arlrasira, Vus|urar|ar
arasirda dara ya|ir |||;|||er|r dograsira yo| aacagi ||r ou ge||;rey| rayir|i o|r ge||;re o|ara| |aou| elre|
gere||r.

Varrara ur|vers|les| l|r|yal Fa|u|les| 0grel|r uyes| Prof. 0r. Hehmet Haksudog|u |se Arapaya |||;||r
goru;|er|r| ;u soz|er|e d||e gel|rre|led|r:

Arapa, o|r Vus|urar ||r, oer|rsed|g| d|r|r Kul|u ||laoirir ve sor e||s|r|r soz|er|r|r (Kur'r-i Ker|r ve
lad|s-| $er|l|er|r) d|||d|r ve arad|||rder sorra ogrerres| gere|er ||| d||d|r, o|r de 8ali d||| ogrer|rse, duryada
re|er o|up o|ll|g|r|, |u|lur saral ve l|||r rare|el|er|r| ya|irdar la||p elre| |r|rira |avu;ur. Araparir d|ri
ererr|yel|r|r yarirda, gururuz duryasirda, pelro|e daya|i Arap zerg|r||g| de Araparir ogrer||res|r|,
Japorya'dar lla|ya'ya 0urey Arer||a'dar, 0er|rperde ger|s| u||e|er|re |adar oulur r|||el|ere gere||| |i|ri;lir
ve ou d||, duryarir rer laralirda ogrer||re|led|r. l;|r, o|z|r ||r, o|r de yer|e;r|;, le;e||u| elr|; deger|er ve
|u|lururuz aisirdar oa;|a r|o|r r|||el|e |iyas |aou| elrez o|r ererr|yel| vardir. |o|u Arapa o|up da o|r
yi|dir |u||ardigiriz |e||re|er|r gururuzde o|uru;|aririz arasirda o||e yar|i; le|lluzu, |or|ur o|r |u|lur
o|u;urur ve sur'al|e du;er zev| sev|yes|r|r goslerges|d|r. 0|||r|zde|| o|ro| |e||re, o| es||der,
Arapa'dar g|rr|;l|r. Ara, arli| o|z|rd|r. 8|z|r zev||r|ze gore le|lluz ve |u||arir |azarri;lir. 3irlirizda||
e|o|ser|r |ura;i lrg||lere ve Frarsaldar ge|d| d|ye e|o|ser|z| i|arip alriyoruz. Ku|lur ip|a||igi dara da
arpicidir. 0zel|erse|, Arapa, o|z Tur||er ||r; ls|ri, |u|lure| ve l|car| o|ra| uzere, u ooyul|u o|r ererr|yel
arzelre|led|r.

Yazar, A|| Nar'ir soz|er| de ;oy|e:

Arapa, ls|r reder|yel|r|r ru;lere| o|r d||| |se, o|u||arda recour| ders o|ara| o|ulu|rasi ;arl o|ur.
Yaygir|i| arca| ooy|e sag|arir. u||er|z eg|l|r|rde|| prograr|ar r| de yeler|| deg||d|r. 8|z|r |u|lururuz d|re,
do|ayisiy|a Arapaya dayarir. 0|r eg|l|r| yapi|ar o|u||arda uzer|rde rassas|yel|e duru|rasi gere|er
rese|e|er|r|zder o|r|d|r.

Varrara ur|vers|les| l|r|yal Fa|u|les| 0grel|r uyes| Prof. 0r. ek|r Topa|og|u'rur |se Arapaya |||;||r
soz|er| o|du|a arpicidir. Topa|og|u'rur soz|er| ;oy|ed|r:


38
Arapa, d|r, le|sele, |||r, sar'al, edeo|yal, lar|r... sara|arirda |ayra| d|| vasliri la;iyar sayi|i d|||erder o|r|d|r.
lrsar|iga suru|u;urdar ou yara, oroe; asirdir deg|;||||ge ugrarari;, yegre d|ri rel|r|er|r d||| o|ra|lar
oa;|a ou d|re yar| ls|r|yele oag|i o|r r||yar c|varirda|| |rsarir ru;lere| d|||r| de le;||| elre|led|r. 8ugur
duryada Kur'r-i Kerir'der oa;|a, as||yel|r| ruralaza edeo||r|; ||ri o|r ||lap ou|urradigi g|o| ouyu|
Vus|urar rulusurur di;irda ayri d|r| ||sara oag|i |a|ar |a|aoa|i| ||l|e|er ou|ra| da rur|ur deg||d|r.
Vu|addes Kur'ar relr|r|r oulur |e||re ve rarl|er|re |adar ayriy|a |a|rasi, rayal|yel|r| surdurres|, ezarir
or|j|ra| |e||re|er|y|e oulur ls|r oe|de|er|rde, yer|e;|r rer|ez|er|rde gurde oe; dela le|rar ed||res|,
|oadel|er|r ogu, dua ve d|ri reras|r|er|r d|r ||sar|y|e yapi|rasi, Arapayi, o|r r||yarir ru;lere| d||| ra||re
gel|rr|;, ve ora lev|a|ade o|r gu ve rayal|yel |azardirri;lir. Ayrica l|carel, lur|zr ve r|||el|erarasi
ruraseoel|er aisirdar da, Arapa, ererr|yel|r| g|ll||e arlirra|ladir.

8ulur ou gere||er |ar;isirda ra||ir yuzde do|sardo|uzu Vus|urar o|ar, ls|r lar|r|r|r as|er|||, s|yasel,
|||r ve saral sara|arirda ouyu| oa;ari|ar e|de elr|; ou|urar r|||el|r|z arasirda ve u||er|z ||rde Arapa
ogrel|r|re gere|er orer ver||rere|led|r.

Tur| o|||r adar|aririr Arapaya |||;||r ou goru;|er|rder sorra, Tur||ye ra|||aririr Arapadar relrel ell|||er|r|
||er| surre| rur|ur rudur? E|oelle || rayirl Fa|al ou soruya gere|| ve doyurucu o|r yaril ou|ao||re| ||r
Tur||er|r Hs|man|ama surec|r|, o|||rse| ve oe|gese| ver||ere dayarara| o| |y| |z|ere| |zirdir.
Tur||er|r Hs|man||ga g|rd|g| lar|rler oa;|ara| uzere or|arir ls|r'a ve Arapaya |ar;i |z|ed|||er| lulura
o||e oa|ligirizda o| ||g|r ou|gu|ar|a |ar;i|a;iriz. Arca| rasl|adigiriz ou ou|gu|arir ogu or|ari, |rsal, ada|el
ve rarli| o|u|er| |ar;isirda ra||i i|arra|ladir. ur|u Tur||er|r re Hs|man||ga g|rd|g| gur|erde, re de
o lar|rler ;|rd|ye |adar Kur'r'da|| ls|r'i r|o|r zarar ar|ayarari; o|ra|aririr lere| reder| Arap
ir|i|igidir.

ls|r'ir resajiri ||rder a|di||ari, ls|r'i ||| oa;|arda ||r|erder ogrerd|||er|, ls|r'|a rasi| lari;li||ari o||e oe|||
o|rayar Tur||ere eger dara o gur|erde Kur'r ve 0rur d||| esas|i o||rde ogrel||se |d| ou sorur, r| deg||se
ougur|u ;|ddel|y|e |ar;iriza i|rayaca|li. Fa|al goruyoruz || Tur||er, dara o|r yi| orce Kur'r'ir ||| resajiri
|s|m deg||, Hs|man||k o|ara| arca| a|gi|ayao||r|;|erd|r. 8u ||| sapra o| orer||d|r. ur|u ou o|ay,
or|ari Kur'r'a a|l evrerse| gere||erder, dara ||| adirda uza||a;lirri;lir. 0rur ||rd|r || lar|r ooyurca
Tur||er ls|r adira, Hs|man ve Tar|kat| o|ara| lar|r sarres|re i|ri;|ardir ve sor o|r yi||i| lar|r|er|r|
Kur'ra, o|du|a yaoarci o|ar ou ||| a|ir dogru|lusurda orru;|erd|r. 8u ||g| ||e rerer vurgu|ara| gere||r ||
Hs|man ve Tar|kat| |rsar l|p|, ls|r'i a|gi|ayip ar|ayao||ece| o|r yelere| ve |avrayi; gucuru |o|ay
|o|ay e|de ederez. 0o|ayisiy|a Kur'r'ir d||| o|ar Arapayi da |avrayaraz. Tao|aliy|a o|r ;ey| |avrayarara|
||e oru sevrere| arasirda o| ya|ir o|r ||g| yo|lur. 0ere|de |avrararayar, ar|a;i|arayar ;ey sev||rez,
d|ye larr|r eder|z. Arca| ou larr|rder yo|a i|ara| lar|r ooyurca Arapayi ogrererer|; o|ar Tur||er|r ou
d||der relrel ell|||er| sorucuru i|arra| rur|ur deg||d|r.

Tere|de |s|m'dar o| lar||i o|r ar|ar la;iyar Hs|man||ga ge||rce, ou ||| |avrar arasirda|| uurur
ra||irda eger o|raz o||g||erre| |slerser|z, ur|u Ara;lirraci, Prof. 0r. Ahmet Yaar 0cak'a a|l a;agida||
salir|ardar yarar|arao|||rs|r|z. Yazar; Trk|ye'de Tar|h|n 8apt|r||mas| 8rec|nde Trk 8uf|||g|ne ak||ar
adiy|a |a|ere a|digi eser|r|r orsozurde ayrer ;ur|ari |aydelre|led|r:

lte iyi bilmediimiz bu 7urkler ve lslm konusunun, bilgisizlik ve ciddi bir tarih perspektifi
yoksunluu veya maksatli hareket yuzunden 7urkiye'de yarattii, belki bazi ideolojik kesimler
tarafindan da zellikle manipule edilen, henuz iyi algilanamami birtakim meseleleri vardir. 8unlarin bir
kismi terminolojik alana da yansimakta, iyi anlailmadii iin, deiik kesimler tarafindan ok farkli
biimlerde yorumlanmasi sebebiyle kargaalara sebep olmaktadir.

8unlardan -bu kitapta da sik kullanilan- bir grup, lslm, lslmiyet, Muslumanlik terimleridir.
7urkiye'de yayimlanan pek ok aratirmada bunlar ou zaman birbiri yerine kullanilmakta, bu yuzden
nemli bir fikri karmaa yaratilmaktadir. 0ysa 7urkede kullandiimiz bu terimlerin arasinda ok
belirgin ve nemli nuanslar vardir. 8ati dillerinde bu u kelime bir tek lslm kelimesiyle karilanir. 8ir


39
de "Musluman" anlaminda kullanilan Muslim veya Musulman kelimesi vardir. Fakat 7urkede zellikle
bilimsel aratirmalar sz konusu olduunda lslm, lslmiyet, Muslumanlik kelimeleri farkli eyleri ifade
ederler.

lslm, dorudan doruya esaslari Kur'n-i Kerime dayali olup hz. Muhammed tarafindan insanlia
bildirildiine inanilan ilhi mesaji belirleyen bir terimdir, ki bu bizzat Kur'n'da da bu erevede
kullanilmitir. lslm ilhiyati, bu teorik ereve uzerinde urair. lslmiyet ise, bu ilhi mesajin
Muslumanlar tarafindan pratie geirilmesi sonucu yaanilan, kulturleen biimidir. 8u biim, zamana,
mekna uyularak bu zaman ve mekn iindeki daha eski kulturel altyapilarin etkisiyle deiik yorumlar,
uygulamalar ve zihniyetler yaratir ki ite buna da Muslumanlik denir.

0ururuz Tur||ye's|rde, |erd| a|arirda orer|| o|r olor|le |aou| ed||er o|r |||r adaririr yu|arida|| lesp|l|er|re
oa|i|aca| o|ursa; ls|r'i: Kur'r'da larir|arri; ;e|||y|e EVREN8EL |R Y0NET|H, |NAN|$ VE YA$AH
||H| o|ara| ar|ara| zorur|u ||er, Hs|man||ga, le| ve rel o|r larir ou|ra| rur|ur deg||d|r. 0rur
||rd|r || |rari; o||r| |8LH o|ar ||;|, Kur'r'i o|r oulur o|ara| |aou| edeo||re|led|r. 0ysa (|sler 3urri,
|sler $||, ya da oa;|a o|r rezrep ve lar||al oag|isi o|sur), rerer r|o|r Hs|man, Kur'r'ir oulur|ugure
|rarrara|ladir. 8u durur |se, ls|r a||d |||e|er|re gore o| orer|| sorur|u|u||ar gel|rre|le, o| yor|u
sosyo|oj|| o|r sorurur orlaya i|rasiri soru|ardirra|la ve han|f ru'r|r|er|r o| ouyu| si|irli e|re|er|re,
ralla rayal| ler|||e|er|e |ar;i |ar;iya ge|re|er|re reder o|ao||re|led|rl

8u ||g|y|e rerer vurgu|ara| gere||r || ourada deg|r||er sorur, lere|de y|re Arapaya orer verrerer|r
dogrudar o|r sorucu o|ara| orlaya i|ra|ladir. 8ura ragrer, re ogur|u|la|| Hs|man 3urr||er, re de
oa;la $|||er o|ra| uzere 3urr||er|r; F|rak-| 0a||e, ya da 8apk|n |nan grup|ar| d|ye r|le|ed|||er|, su|ayip
a;agi|adi||ari r|o|r |arpir oag|isi Arapaya, Kur'r'ir oo|urrez o|r parasi o|ara| oa|rari;lir ve
oa|rara|ladirl 0ysa oulur ls|r d|r o||g|r|er|r|r uzer|rde goru; o|r||g|re vardi||ari |||e|erder o|r| de ;udur:
Kur'an hem sz, hem de an|am o|arak vah|yd|r. 8ugurur Tur||ye's|rde ogur|ugu o|u;lurar
Vus|urar|arir azir|i|la|| Vu'r|r|erder lar||i o|ara| ou |||eye |rarriyor o|rasi o| orer|| o|r sorur
o|u;lurra|ladir. Tur||ye'y| oe||| de ls|r duryasirdar |oparar er ouyu| sorur |;le oudur.

Tur||ere ozgu o|r d|r lorru|urde peydar|arri; o|ar Hs|man||k, lar|r|r a|i;i ||rde Arap ir|i|igira |ar;i
o|r lep||r|r ururu o|ara| rer rur|l ve rer dorere gore lur|u ;e||||er ve |er|||er |azarara| gururuze |adar
ge|r|;l|r. 0i;lar i|ir|i gozu|er 3urr|||g| o||e a;ara| larel|zr'e doru;er, ralla oru da dejerere edere|
or|arca lar||al ;e|||rde orlaya i|ar Hs|man||k, Tur||er| Kur'ar'a ve ls|r'a a|l oulur lere| deger|ere
|ar;i yaoarci|a;lirri;lir. 8u ;e||||er|r geer|| o|dugu r|o|r dorerde ve r|o|r rur|lle Arapa, re o|r ya;ar
d|||, re de o|r o|||r d||| o|ara| or p|ara i|ri;lir. Arap a|laoes|r|r Tur||er laralirdar o|r yi| |adar |u||ari|ri;
o|rasi, or|arir, -/rapa,a sempar| ou,mu o|sa|ar o||e- oru lar ar|ariy|a o|r |||r ve uygar|i| d||| o|ara|
{oze|||k|e ls|amin o||| o|arakj oer|rser|; ou|urdu||ari ar|arira ge|rez. 8u a|laoer|r va|l|y|e Tur||er
laralirdar o|||r|| o|ara| se|||p se||red|g| de pe| |y| o|||rrere|led|r. N|le||r Tur||er, Arapayi rer re |adar
Kur'n'dak| |s|m'|n d||| o|ara| a|gi|arari; o|sa|ar o||e, oru {keno| ouunce|er|ne u,ar|a,arak
kurgu|aoik|ari Muslumanliin o|||j o||r|rde deger|erd|rd|||er| rurlere|d|r. Arca| ;u |adariri soy|ere|
rur|urdur: 0 gur ||r, zarar ve re|rir oe||r|ed|g| ;arl|arda Arap a|laoes|r| |u||arra|lar oa;|a are|er| de
yo|lu. 0rur ||r ooy|e o|r lerc|rle ou|urru;|ardir. ur|u Tur||ere ozgu o|r a|laoe ve yazi ;e||| yo|lur. Eger
o|saydi, rul|a|a |erd| yazi|ariri |u||arara| Arap|ara |ar;i duydu||ari lep||y| orlaya |oyaca||ardi. 8u, o|
gu|u o|r |arillir. ur|u Tur||ye, Arap A|laoes|rder vazgel|g| zarar ou |ez Ll|r A|laoes|r| a|ri;lir. 8u da
oleder oer| ||er| suru|dugurur lar lers|re, Tur||ere a|l o|r a|laoer|r ve yazi ;e|||r|r revcul o|radigiri ai|a
orlaya |oyra|ladir.

0|ao|||r || Tur||ye'de ougur o|r azir|i| arasirda Arapaya |ar;i led|rg|r||| yaralar ve ir|i|igi azdirar
reder|erder o|r| de oudur. ur|u sor zarar|arda o|uru;, |u|lur a|ri; ve |erd|r| yel|;l|rr|; o|ar oazi
||rse|er; /rap a|laoes| ,uzunoen Turk|er|n keno||er|ne ozgu o|r ,azi ek|| ge||r|remeo|k|er|, ou neoen|e erken
oonemoe eser veremeo|k|er| ve sonu o|arak Turke,| o|r o|||m o||| na||ne ger|remeo|k|er| ||n Arapayi
sorur|u lulra|ladir|ar. 8u duyguyu r|ssed|||r o|r |orp|e|s o||r|rde di;a vurrara| ve |uu|rere| ||r sozu


40
ed||er ||rse|er, ou |oru uzer|rde r| durra| |slerez|er. Arca| orlaya ali|digi zarar o| raralsiz o|du||ari
rerer ar|a;i|ir. ur|u ou |oru Tur||ye'de ir|i|igi |i;|irlar ||r||| oura|iririr orer|| reder|er| arasirda yer
a|ra|ladir.

N|le||r Tur||ye'de|| egerer C|z|| Husev| Po||t rosu, Vosor|| oda||ar ve or|arir err|rde|| der|n
dev|et zarar zarar Yu|se| l|raj|i Yarud| gazele|er|rde |a|er oyralar |o;e yazar|ari araci|igiy|a ou
|oru|ari de;er|er. Tur||ye lop|uru arasirda Arap du;rar|igiri |oru||ere| ||r yapay gurder|er o|u;lurur|ar.
l;le oze|||||e duyar|i ra|e gel|r||r|; ooy|e rava|arda ls|r |ar;ili o|r|a l|gurar i|ip orreg|r, ezanin ve
ibadetlerdeki dualarin 7urke okunmasi gerektii ra||irda u|u orla |oru;ara| z|r|r|er| ou|ardirraya
a|i;ir|ar. 8|r|a gur ou ded||odu|ar devar eder ara Arapa uzer|rde r| ||rser|r yogur|a;ligi goru|rez. 8u
durur o| ||g|rl|r. ur|u Arapa uzer|rde durra|, ||r||| oura|iri yarasiri |a;ira| dere|l|r. Kur'r'da||
ls|r'dar uza| o|r Tur|ur ou siziya dayarrasi |se |o|ay deg||d|r. ur|u ou sarci ||e o|r|||le orur a||ira, -
,anir|ari o|ouka sikinri veren- o|ro| soru ge||rl $|rd|||| ou soru|arir uzer|rde durra| dogru o|rayao|||rlll

Tur||ye'de Araparir orure erge| i|arar|ar, ora rarg| su|ari yu||uyor|arsa as|irda ou |oruda rerle
ai||ara yapra|idir|ar. ur|u ou lulur eger sirl ir|i|i|lar |ayra||ariyorsa ||ra ed|c| deg||d|r. lalla ougur
ls|r'i dupeduz o|r Arap d|n| o|ara| a|gi|araya, ya da oru ooy|e r|le|ereye |erd|r| zor|ayar o|r|erce |rsar
o||e ou sus|ur|u| |ar;isirda o|r zarar ge||r, si|i|ao|||r|er. ur|u ou o|r ozursuz|u|lur. ve ur|u Arapa eger
su|u |se orur su|ari ai|a d||e gel|r||re|| ve insanlar bu dili, u veya bu zararindan dolayi
renmemelidirler derre||; yo| eger ooy|e o|r durur soz |orusu deg||se ou u||ede g|z|| ve yar|i; yo||ar|a
Arapa ogrerrege devar eder ogrerc||er arli| ou d||| er||rder, seroesl ve dogru yo||ar|a ogrerre |r|arira
|avu;ra|idir|ar; arli| raral o|r reles a|ra|idir|ar. 0o|ayisiy|a V|||| Eg|l|r 8a|ar|igi da 20 Varl 1992 guru
i|ari|ar yasa dogru|lusurda, Arapa o|ulra| |sleyer dersrare|ere arli| rursal verre||d|r.

Ku;|usuz, Arapayi su|ararir r|o|r rarligi yo|lur. Arapaya yu||erer sorur|u|ugu Arap|ara yu||ere|
dara dogru o|ur. ur|u Tur||er| lar|r ooyurca sirl o|r as|er| gu o|ara| gorru; o|ar Arap|ar, ou ra||ir o|||r
rer|ez|er|re ve o|||rse| a|i;ra|ara yore|res|r| o||ere| veya o||reyere| erge||er|;|erd|r. 0ysa ls|r o|r o|||r
r|zaridir. Tur||er, lar|r ooyurca da|ra o|||r a|ar|ari di;irda |a|di||ari ||r ls|r yer|re Hs|man||k adi
a|lirda |erd| zev| ve ar|ayi;|arira uygur o|r d|r ;e||| ge||;l|rr|;, ralla ou d|r|e yel|rrer|;, o|rer oagirsiz d|r
ra||re ge|er or|arca lar||al |urara| g|ll||e Kur'r'dar ve orur orgar|| o|r parasi o|ar Arapadar
uza||a;ri;|ardir.

Arap ir|i|igi, gururuzde de surre|led|r. Arap duryasirir, Tur||ye'y| yoreler 8abeta|st|ere ve 8e|n|k
Yahud||er|ne duydugu l||s|rl|y|, -ou |k| kes|m|e nemen n|o|r oagi ou|unma,an- Tur||ye ra|||aririr lurure
yore|lres| |rsal, ada|el ve rarli||a oagda;raz. Tur||ye ra|||ari, lar||ali|ar|a |a||||er arasirda; Yarud||er|e
Arap|ar arasirda si|i;rara|idir|ar. Ne yazi| || Tur||ye ra|||ari, F|||sl|r|||er|r ya;adigi drarir o|r oa;|a
lur|usuru ||| |aliy|a ya;ara|ladir|arl $uru o| |y| o||re| gere||r || Arap|ara ve Tur||ere yore||| Yarud| zu|ru,
ou ||| r|||ele o|r le| lar||a yarsira|ladir; o da ;udur: Yarud||er F|||sl|r|||er| |rra elreye a|i;iyor, la|al or|arir
yuzure |ar;i rerle |z Yahud|y|z! d|yor|ar; Tur||ye ra|||aririr |ar;isirda|| 3e|r|| Yarud||er| |se Tur||ere
a|l deger|er| |rra ed|yor, arca| or|ara |z Hs|man|z ve Trkz! d|yor|ar. Arap|ar ou raz|| dururu r|o|r
zarar ar|ara| |slerer|;|er, o| yar|i; o|r gere||ere yapri;|ardir. usle||| gururuz Tur||ye's|rde Kur'r'ir
oulur|ugure |rarar ya||a;i| e||| o|r |adar |rsar da ya;ara|ladir. 8u rayir|i lop|u|ugu r| resaoa |alrara|
ouyu| o|r gal|ell|r.

Ayrica 19Z5-1985 yi||ari arasirda Arap u||e|er|rde a|i;ar ve sayi|ari yuzo|r|er| geer Tur||ere Arapayi
ogrelre| |orusurda da Arap|arir r|o|r c|dd| a|i;rasi o|rari;lir. 8u |ayilsiz|i| da or|arir ouyu| o|r |usuru
o|ara| lar|re ger|;l|r.

Arap|ar, 0srar|i dorer|rder |a|ra sorur|ari urulara| sar|p ou|urdu||ari |r|r|ardar eger sor yi||arda
Tur||ye ra|||ariri da yarar|ardirra yo|ura g|lse|erd| ougur o|ro| sorurur yarirda Kur'r'a ve 0rur d|||re
|ar;i gudu|er yar|i; lulur|ar da oe||| zarar ||rde duze|eo|||rd|.


41
8tatko Enge||:

Arapa dey|rce u||er|zde ou |e||rer|r agri;lirdigi o |adar orer|| sorur|ar vardir || oazi|ariri gurdere
gel|rre| o||e cesarel |;|d|rl 0rreg|r Arapa ded|g|r|z zarar ou sozcugur, o|r oa|ira ls|r'i agri;liriyor
o|rasi oe||| o|r |es|r| ruy|ardirra|ladir. 0ysa Arapa Kur'r'ir or|j|ra| d||| o||e o|sa -seku|er aioan- ls|r'|a
ozde;|e;l|r||erez. Ne var || oru ls|r'|a ozde; g|o| gorreye a|i;ri; o|r z|rr|yel, -seku|ar|sr oev|er po||r|kasina
ragmen- ls|r'i Tur||ye'de rar|ur elreye |a||i;ir|er Arapayi da orur|a o|r|||le ceza|ardirraya
a|i;ri;lir. 8u |se o| orer|| o|r rarli| oozu||uguru orlaya |oyra|ladir. Tur||ye'r|r, Arapa |orusurda
Currur|yel|r oa;irdar oer| israr|a serg||ed|g| ||g|r e||;|||erder o|r| de |;le oudur. 8u e||;||r|r er ouyu|
|arili |se Araparir 1921 yi|irdar 20 Varl 1992 lar|r|re |adar yasa||arri; o|rasidir.

Arca| sozu ed||er lar|rle yasagir |a|diri|rasi Araparir lararer |ega|e i|rasiri sag|ayarari;lir. N|le||r
oze| dersrare|erde o|ulu|rasi ||r yapi|ar israr|i oa;vuru|ara ragrer, rerc||er ;|rd|ye |adar gere||| |zr| o|r
lur|u verrer|;|erd|r. 8u da Araparir slalu|ocu z|rr|yel laralirdar r| ls|r'ir orgar|| o|r parasi
sayi|digiri orlaya |oyra|ladir.

Arapa, oazi ||g||er|e ls|r'i ralir|aliyor o|sa o||e oru as|irda se|u|er oa|irdar sa|l o|r d|| o|ara| e|e a|ra|
gere||r. ur|u gere|le ls|r oa;|a, Arapa da oa;|a ;eyd|r. 0o|ayisiy|a ls|r'dar oluru Arapayi
ceza|ardirrarir rarli|sa| r|o|r ai||arasi yo|lur. urulrara| gere||r || 0uryada ls|r'i redel a|ri; o|ro|
oda||ar, |erd| |deo|oj||er|r| ve le|sele|er|r|, ayri zararda Arapayi da |u||arara| yayra|ladir|ar. 0rreg|r
va|l|y|e 8ovyet Rusya, Arap duryasirda |orur|zr| yayra| ||r, ourada|| ra|||ara r|laoer Arapa yayir
yapliriyordu. Arap u||e|er|rde|| ls|ar |ar;ili 8aas Parl|s| ve oerzer| orgul|er, propagarda|ariri, |erd| ara
d|||er| o|ar arapa o|ara| yapri;|ardir. 8ulur our|ar o|r yara, ougur Arapa, o|r d|| o|ara| porro l||r|er|rde o||e
|u||ari|ra|ladir. 8u |se ls|r du;rar|igirir, rul|a| surelle Arapa du;rar|igiri gere|l|rred|g|r| |es|r
o||rde |aril|ara|ladir.

8u o||g||er|r o|ze verd|g| resaj dogru|lusurda Tur||ye'de Arapaya |||;||r o|ara| yapi|aca| |apsar|i o|r
ara;lirra sayes|rde sor derece ||g|r gere||er|r saplarao||eceg|r| soy|ere| rur|urdur. 8u gere||ere
u|a;ao||re| ||r |erd|r|ze orreg|r ;u soru|ari yore|leo|||r|z:

1. Arapayi yasa||ara|, Tur||ye'ye re |azardirao|||r?

2. Arapayi yasa||ara|, Tar||ali|arir oru yar|i; ve g|z|| yo||ar|a r||yor|arca gerce sozde ogrelreye
a|i;ra|ariri acaoa or|eyeo||ece| r|d|r?

3. Arapayi yasa||ara|, Tur|ey| |orura |aygisirdar |ayra||ariyorsa; oa;la 8ali d|||er| o|ra| uzere
Farsa'dar Kurle'ye |adar o|ro| d|||r Tur|e uzer|rde|| oas|ir el|||er| rasi| or|ereo||ece|l|r?
N|le||r gururuzde 8ali d|||er|r|r el||s| o|ro| ragaza, du||ar, ;|r|el ve ajarsir |evra|arira ve arlel||
|agil|arira |adar la;ri; ou|urra|ladir. 8uru or|ere| |se, -ne|e /vrupa o|r||g|ne g|ro|kren sonra- rer
rur|ur o|arayaca|lir; rer de Tur|e g|o| yaoarci |e||re|er|e do|u ou|urar o|r d||| |isa zararda
yoz|a;liraca|lir.

8u soru|ar oga|li|ao|||r; arca| our|arir yaril|ari uzer|rde durraya degrez. ur|u ou yazi ooyurca
serg||erer o||g||er, ls|r du;rar|igirdar yo|a i|ara| Arapayi yasa||ayar z|rr|yel|e ceoe||e;rey|
ara|arara|ladir. 8u a|i;rarir le| redel|, Tur||ye'de Araparir orure i|ar erge||er| de;|lre elre|l|r. Ne
var || ou |;|ev| yer|re gel|r|r|er oazi ||g||er|e z|r|r|erde oe||rer o|rla|ir soru |;arel|er|r| orladar |a|dirra
|uzuru da dogra|ladir. ur|u Arapayi o|r ya;ar d||| o|ara| ogrerre| |sleyer|er|r orure o |adar ouyu|
erge||er i|ra|ladir || ou |rsar|ar, |srer |sremez kari|arik|ari ou sorun|ari |roe|eme ve rao|ari,|a ,asaki|igi
sorgu|ama gereg|r| duyra|ladir|ar. 0r|ari e|oelle || ou ro|lada da aydir|alra| gere||r.


42
Tur||ye'de gere| lar||ali|ar ve Nurcu|ar laralirdar surduru|er ger|c| yer a|li eg|l|r ;e||||er|, gere|se
slalu|ocu|arir slralej|| rer|ez|er o|ara| |u||ardigi |mam-hat|p oku||ar| ve ||ah|yat fak|te|er| g|o| erge||er,
ogrerc||er|r Arapaya g|der oulur yo||ariri li|ari;lir. 0rur ||r ou d||| a|i|ci yo||ar|a ogrerre| |sleyer|er,
sozu ed||er erge||er| e|oelle || |o|ay|i||a a;araz|ar. Fa|al Arapayi o|||rse| yo||ar|a ogrerreye azrelr|;
o|ar ger|er, er azirdar lrg|||zce'y| ||kent ve ogaz|| Un|vers|te|er|nde ogrerer|er |adar o|||r|erre|
zorurdadir|ar. l;le ou yazi s|ze ooy|e o|r o|||rc| a;i|ara|ladir. 0o|ayisiy|a eger Arapayi 0|rect Act|on
s|sler|y|e ogrer|yorsariz, dogru yo|dasiriz. Nerede o|ursariz o|uruz, eger ou yo|a g|rr|;ser|z, |zg|r|zder
as|a saprayiriz ve yo|uruza devar ed|r|z.

8u ruraseoel|e o| orer|| o|r ro|laya ourada |;arel elre|le yarar vardir: Tur||ye'de ogrer|r gorer oazi
Arap ogrerc||erder aydir Tur| ger|er| zarar zarar Arapa ders a|ra| |sler|er. l;le ou o| ler|||e|| o|r
yo|dur. ur|u der|r dev|el our|ari lesp|l elre|le ve ou Arap ger|er|, oze|||||e h|zbuttahr|r o|ara| o|||rer
orgule oag|i o|du||ari su|arasiy|a rerer goz a|lira a|ra|ladir. Tao|aliy|a our|ar, o| agir ceza|ara
arpliri|ir|ar. $|rd|ye |adar ou lur ;arssiz|i||ar|a |ar;i|a;ri; o|ar Arap ogrerc||er|r r| o|r|r|r rerrarg| o|r
orgule oag|i o|du||ari, |es|r |aril|ar|a saplararari;lir. ur|u ou ogrerc||er ayri zararda |erd| u||e|er|r|r
|sl|roaral orgul|er| laralirdar da o| si|i o||rde |z|erd|||er| ||r sure||| o|r |or|u ve par|| ||rde ya;ar|ar.
Ka|di||ari pars|yor|ar|a o|u|ur di;irda o|r yere g|lre ;ars|ari yo|lurl 0o|ayisiy|a our|ardar ders a|ra| rer
or|ar ||r rer de Tur| ogrerc||er ||r sor derece ler|||e||d|rl

|||ega| ask| Enge||:

8urdar ara|arar, 0er|n 0ev|et'|r Arapaya |ar;i g|r|;l|g| laa||yel|erd|r.

0er|n 0ev|et |avrari, sor yi||arda Tur||ye redyasi laralirdar urel||d|. lyuzu ra||irda ai|a goru; oeyar
ed||ereyer, -oe,|m ,er|noe |se- ralya|a;ri; resr| o|r orgule |s|r o|ra| uzere ou lao|r |u||ari|di. 8u
esrarerg|z yapirir re o|dugu ra||irda rera| eder|er, o|r|||r|| ve laralsiz o|r gazelec| yazar|a oze| o|r soroel
|r|riri ou|ur|arsa o| orer|| ;ey|er ogrereo|||r|erlll

8|||rd|g| uzere Arapa yasagi, 20 Varl 1992 guru sozde |a|diri|di. Fa|al eger ougur s|z o|r dersrare aar ve
ourada Arapa tar|h, cografya, matemat|k, f|z|k, k|mya ve b|yo|oj| g|o| poz|l|l o|||r |oru|arirda ogrel|r
yaplirra| |slerser|z ||g||| oa|ar|i|lar as|a |z|r a|arazsiriz. Yo| eger yapra| |sled|g|r|z ;ey|r, r| ||rseye
zarar verred|g|re, usle||| ger|ere rer o|r yaoarci d||, rer ger|; o|r |u|lur |azardirdigira oa|ara|
g|r|;|r|r|zde israr ederser|z, oa;iriza re|er ge|eo||eceg|r|, dara orce ooy|e o|r o|ayi ya;ari; o|r|r|r
ya|ir|arirdar ogrereo|||rs|r|zl Ara eger 300, 500 yi| orce ogu acer|er laralirdar yazi|ri;; Ems||e, |na,
Avam||, Zuruf, |zhar ve Ho||a 6am| adirda|| sari yapra||i |a|aoa|i| ||lap|ari g|d|p -o|r oeoev| ||e |k| |akiroi
ermes|n| o||e oecereme,en- lar||ali ro||a|ardar o|ura| ve ralla or yi| sirl Arapa grarer |ura||ariri
ezoer|ere| |slerser|z, re s|ze, re de roca|aririza ||rse do|urrayaca|lirl

8urur reder|er|r| ;oy|e ai||ara| rur|urdur:

3|z eger lar||ali|ar g|o| Arapa grarer |ura||ariri ezoer|erezser|z; lar lers|re oulur duygu|aririzi ve
|sle||er|r|z| o|r Arap aydiri duzey|rde oa;ariy|a |lade edeo||ece| ;e|||de ou d||| eger |u||arir durura ge||rser|z;
Kur'r-i Ker|r'|r larariri aracisiz o|ara| ar|ayaca| ve oru |rsar|ara a|laraca| guce er|;r|; o|aca|siriz.
Fa|al ou r|le||g| ve o|gur|ugu e|de elre||e Tur||ye'de oa;iriza derl|er aao|||rs|r|z. ur|u ;|r||r rer e;|d|re,
ruraleye, oali| |rari;|ara, tar|kat|||ga, keramet|||ge, efsaneye, fa|a, byye, frk|ge,
6evenc|||ge, cenaze a|k||amaya, mumyac|||ga, ev||yac|||ga, trbec|||ge, mum|ara, heyke||er, aput|ara,
||ere lapraya, or|ari larri|a;lirraya, or|arir |ar;isirda |||| ay|r|er|re |ali|raya, or|ara d||e|e yazraya,
ozel|e d|rc|||ge ve d|r l|carel|r|r rer lur|usure |ar;i rul|a|a |oru;ra| zorurda |a|aca|sirizl ur|u evrerse|
du;urcer|z, dogru ve ger|; o||g||er|r|z, s|ze ou sorur|u|ugu yu||eyece|l|r. l;le o zarar da ou |;|ere ou|a;ri;


43
o|ar oulur evre|er| ve or|arir oy|ariy|a ||l|dara ge|er sagci|ari, so|cu|ari, pulu|ari ve |||||er| de a|eyr|r|zde
|i;|irlri; o|aca|siriz. 0rdar sorra da re|er|e |ar;i|a;ao||eceg|r|z| larr|r elre||s|r|zl

Evel aci gereg| |lade elre| gere||rse; Araparir |ar;isirda|| er ler|||e|| erge|, -3a|kan Yanuo||er|n|n
egemen||g|n| korumak ||n- Tur||ye'de d|r ralyasiri |u||arar 0er|n 0ev|et'l|rl

0er|n 0ev|et, frk|ere, byc|ere, c|nc||ere, fa|c||ara, medyum|ara, cevenc||ere, tar|kat||ara,
Nurcu|ara ve oulur ger|c| lop|u|u||ara a|l rurale do|u sari yapra||i ||lap|ara v|ze ver|r. 8u ||lap|arir o|ulu|dugu
redrese ve |urs|ar, -runsar|i ,a oa runsarsiz- r|o|r erge||e |ar;i|a;radar rari| rari| |;|ere|le, do|up
la;ra|ladir|ar. 8ura|ara r|o|r jardarra ve po||s g|rrez, oura|ari r|o|r guver||| gucu araraz. lalla lar
lers|re ou oda||arir oazi|arira {orneg|n Sune,ooguoa onem|| o|r rar|kar ooaginaj rur|l ve solla sag|ara| ||r
ere||| aslsuoay|ardar o|r e||p o||e o|u;luru|ru;lurl Keza lslarou|'da lr|i Na|;|oerd| Ceraal|er|rder o|r|r|r
||der||g|r| yapar ve ya|ir ger|;le o|er o|r A|bay ere|||s|, Arvas||er adiy|a o|||rer dogu|u o|r ;eyr a||es|r|r
ururu sorurere| ger|c| le||e eg|l|r|re ouyu| desle| verr|; ve Araparir Tur||ye'de o|||rse| yo||aririr
li|arrasirda ouyu| ro| oyrari;lir. 0er|n 0ev|et our|ara r| |ari;raz. Tar lers|re ou evre|ere e| a|lirdar
yardir o||e eder.

0o|ayisiy|a ou ||lap|ar, Tur||ye'r|r rer yer|rde seroesle sali|ra|ladir. 8u |oruda r|o|r derel|r, r|o|r
sorgu|ara ve soru;lurra yurulu|rez.

l;le ourdar cesarel a|di||ari ||rd|r || o|r|erce frk, muskac|, c|nc|, byc, fa|c|, cevenc|, Nurcu ve
tar|kat| seroesle laa||yel goslerre|led|r.

Fa|al oulur Tur||ye'y| gez|r|z, Arapa res|m|| o|r tar|h, cografya, matemat|k, f|z|k, k|mya, b|yo|oj| ve
oerzer| o|||r ||lap|arirdar o|r le| rusra o||e ou|rariz ruc|zed|r. 8u da |||| egerer Yarud||er|r, -lsra||oek|
o|noa|arinin rers|ne- Tur||ye'de Arapadar re |adar e||rd|||er|r| goslerre|led|r. ur|u Tur| |rsari eger
Arapa ogrerece| o|ursa Arap|a dogrudar ar|a;ao||ece|l|r. 8u |se Yarud||er|r Tur||ye uzer|rde|| egerer||g|r|
lerd|l edece|l|r.

Araparir yasa|ar|a deg||, 0er|n 0ev|et araci|igiy|a ooy|es|re oas|i a|lira a|irri; o|rasi e|oelle || |rsar
ra||arira ve ozgur|u||ere ay|iridir. 0er|n 0ev|et g|o| |||ega| araci|ari devreye so|ra| rer ;ellal|iga ve
durusl|uge ay|iridir, rer de lar ar|ariy|a o|r acz|r oe||rl|s|d|r. Z|ra Arapa, der|r dev|el|r la||o|re rava|e
ed||ece| o|r ;ey deg||d|r. Arapa ogrerer |rsar, ou d||| ayrer |ng|||zce, Frans|zca ve A|manca g|o| rasur o|r
||el|;|r araci o|ara| |u||araca|lir. Arapaya o|r uyu;lurucu g|o| oa|ra|, o|r u||er|r uygar durya |ar;isirda
orururu zede|er. ur|u ooy|e o|r yasagir ai||arasi yo|lur. usle||| ougur Tur||ye'de arli| {mo||aca oeg||j,
gere| Arapa ogrerre| |sleyer o|r|erce |dea||sl ger, ou la|ep|er|r|r rasur, ralla |ulsa| o|dugura
|rarra|ladir|ar. 8u |se yasa|i|igi, or|arir razarirda |rsar| ve |ulsa| deger|ere |ar;i saygisiz|i||a e;deger
ra|e gel|rre|led|r.

l| |u;|u yo| || or|ar |ul|u redel|er|re u|a;ra| ||r e||er|rder ge|er| yapaca||ardir. usle||| ou ger|er|r
sayisi, gur gel||e ig g|o| ouyure|led|r. urul|a ve |ivar|a oe||rlre| gere||r || or|ar, luroar ragdur|aririr
lers|re lar||ali|arir ve |||||er|r luza||arira du;reyece||erd|r. Arca| 0er|n 0ev|et, Tur||ye'de Kur'r'ir
d||| |ar;isirda y|re de er ler|||e|| erge|d|r. 0rur ||r Arapa ogrerre| |sleyer ger|er oulur |r|r|ariri
rarcayara| yurl di;irda ve saygir |||r rer|ez|er|rde ou d||| ogrerreye gayrel edece||erd|r. 0er|n 0ev|et'|r
yurl di;i laa||yel|er|re |ar;i da ou ger|er o|du|a duyar|i ve ledo|r||d|r|er.


44

ARAPAN|N TURK|YE'de ACR|$T|R0|C| EL|$K|LER

8u |oruda zor sayi|ao||ece| |adar e||;|||er revcullur. 8ur|ardar a;agida sadece se||z orre||e yel|r||r|;l|r:

1. Tur||ye'de |u|lursuz|u| o| yaygir o|dugu ||r ra|| o|ro| ;ey| o|ro|r|re |ari;lirra|ladir. 0rreg|r
gururuzde Tur||ye|| o|ro| ur|vers|le rezuru o||e ra| lrar'i o|r Arap u||es| o|ara| o||re|le, lrar'ir
resr| d||| o|ar Farsa'yi Arapa ||e |ari;lirra|ladir.

2. Y|re ou |u|lursuz|ugur o|r sorucu o|ara| Tur||ye'de ra||ir ouyu| ogur|ugu, Arapaya Esk|
Trke dere|led|r. 0ysa ou adir ya|i;liri|ao||eceg| sozde o|r d|| vardi. 8u d|| o|r|a yuz yi| zor|a
ya;ali|ri;li. ur|u |isa dorer|er|e o|ro| deg|;||||ge ugrari;li. ve ur|u doga| o|r d|| deg||d|.
N|rayel harf 0evr|m|'r|r kan|a |rfan|a gere||e;l|r||d|g| 03 Kasir 1928 guru rerer orladar
|ayoo|du. 3ar|| ou d|||e r| |oru;u|rari;, ou d|||e r| o|r ||lap yazi|rari;lil 8u d|||r adi
0sman||ca |d|. 0srar|ica |se, o| az Tur|e ve o|r|erce Arapa ve Farsa |e||reder o|u;ar sor
derece |arra;i| o|r d||d|. Currur|yel dorer| ooyurca Arapa rep ou d|||e |ari;liri|di. Nerede Arap
rarl|er|y|e o|r yazi, o|r ||lap goru|du |se ora rep Esk| Trke adi ver||d|.

8u d||, sadece saray, dev|el ve ouro|ras| d||| o|ara| |u||ari|iyordu. la|| ou d||| rerer r| ar|ariyordu.
orur ||r dev|el|e valarda; arasirda ou d|| o|r uurur o|u;lurru;lu. ur|u ou d||, Arap a|laoes|y|e
Tur|e yazra| ve Arap soz|ugurder a|irip, oa;|a ar|ar|ar yu||err|; o|r|erce |e||re ||e sozde
Tur|e |oru;ra| g|o| lar|l| gu o|r ||el|;|r araci |d|. 8u |e||re|er|r o|rogu, gururuzde de -
/rapaoak| an|am|arinoan lark|i o|arak- |u||ari|ra|ladir. 0rreg|r si|a |u||ardigiriz |tha|t ve
|hracat |e||re|er| our|ardardir. 8u ||| sozcu| Arapada, sokma|ar ve |karma|ar dere|l|r.
Arap|ar, d|a||m ar|arirda |st|yrd, d|sat|m ar|arirda da tasd|r ler|r|er|r| |u||arir|ar.
8u ar|arda, |tha|t ve |hracat d|ye o|r lao|r, Arap u||e|er|rde |u||ari|rara|ladir.

uygar duryarir 0srar|i 0ev|el| uzer|rde yaralligi oas|irir |airi|raz o|r sorucu o|ara| ou lural d||
lar|re |ari;li. 8oy|ece Tur||er |erd| oz d|||er|re o|raz ya|ir o|ar Arado|u Tur|es| ||e |oru;ra
|r|rira |avu;lu|ar.

Ne var || 0srar|ica'yi Arapa ||e |ari;lirra yar|i;|igi ra| devar elre|led|r. ur|u Tur||ye|||er
Arapayi, Farsa'dar ve 0srar|ica'dar ayirl edeo||ece| |u|lure sar|p deg||d|r|er.

3. 8ulur ouyucu|er, uluru|u|er ve ;ar|alar|ar yapli||ari lur|u lur|u ouyu, ve rus|a|arda, rerer rer
zarar Arap a|laoes|r| ve Arapa rel|r|er| |u||arra|ladir|ar. 8u |rsar|arir reps| de eg|l|rs|z o|du||ari
||r |opya yo|u ||e rus|a ve ouyu|er|r| razir|ara|ladir|ar. 0rur ||r rerer r| o|r ouyucurur
rus|asi o|uraraz. 8u ||g|r e||;||r|r Arapa ||e re ||g|s| o|ao|||r? ur|u Arapa o|r d||d|r. Kur'r'ir
d||| o|rasi, 0rur, ou |||ega| ve zarar|i ara|ar ugrura |u||ari|rasi ||r o|r gere|e o|u;luraraz.
usle||| ou rusus, Arapayi yu|arida|| ara|ar|a |u||arrayi |r|rsiz|a;lirir. ur|u Kur'r'a gore
ouyucu|u|, la|ci|i|, redyur|u|, ;ar|alar|i| ve rer lur|u sarle|r|i| agir su|ardar sayi|ri;lir.

1. Tur||ye'r|r ||rde, lrer, vapur ve oloous g|o| lop|u u|a;ir ara|arirdar o|r| ||e yo|cu|u| yapar|er veya
ouyu| |erl|er|r|zder o|r|rde orreg|r o|r par|la, o|r ay oares|rde arlarizdar, orce |ng|||zce,
Frans|zca veya A|manca o|r gazele veya derg| g|o| o|r yayiri i|arip ||r|zder o|ur|er, arada o|r, goz
a|lirdar elraliriza oa|iriz; ||rser|r laz|a d|||al|r| e|red|g|r|z| gorece|s|r|z. 8ura |ar;ir eger
e||r|zde|| gazele Arapa |se, durur rerer deg|;|r, yuz|erde|| |lade|er|r rerer deg|;|verd|g|r| lar|


45
eders|r|z. Elralirizda|| |rsar|arir adela raralsiz o|du||ariri gorursuruz. As|irda or|ari raralsiz eder
s|z deg||s|r|z. Tar lers|re or|ar o||ere| veya o||reyere| s|z| raralsiz elre|led|r|er. N|le||r o gazeley|
arlariza |oyurcaya |adar {oe|k| oana sonra oaj, uzur sure goz raps|rde sess|z o|r |;|erce
ya;arsiriz.

5. l|| |ez {orneg|n lac munaseoer|,|ej, Tur||ye|| Tar||ali redrese roca|arirdar o|r|r|, Arap u||e|er|rder
o|r|re aya| oasar|er gorurser|z, urularayacagiriz sarre|er ya;ayao|||rs|r|z.

loca Elerd|'r|r, rese| o|r Arap|a |oru;ra| ||r -aoera cama rirmanircasina- rasi| zor|ardigiri,
|e||re|er| rasi| geve|ed|g|r|, |u||ardigi yar|i; sozcu||er ve oozu| a|sari yuzurder Arap ruralaoiri
rasi| lural o|r rarzara |ar;isirda oira|ligiri goz|er|r|z|e gorur ve Arapa o||red|g|r|z ra|de roca ||e
o|r|||le rasi| o|r |;|erce ya;adigirizi o| |y| ar|arsiriz.

8u durur, Arapa o||d|g|r| ||er| surer o|r Tur| gazelec| ||r de ayrer soz |orusudur. Fa|al gazelec|,
redrese rocasi g|o| gozu |apa|i ve yaoar| o|radigi ||r, Arapa o||red|g|r| s|ze sezd|rreyece| r|ce
r||e|ere oa;vurara| s|z| yari|lao|||r; la || orur oyur|ariri oozao||ece| o|r| i|ip |erd|s|r| rarcup
ed|rceye |adar. Tao| eger orur |izarar o|r yuzu varsal

. Tur||ye'r|r lslarou|, Ar|ara lzr|r ve Korya g|o| ouyu| |erl|er|rde 8ayrar, Cura ya da |ard||
gur|er|rde ouyu| o|r car|ye g|rerser|z |ursude, -o|n|erce |nsana kari- va'z eder |oca |avu||u,
cuppe||, rava|i o|r adar gorursuruz. 8u ;aris|ar; ayel, rad|s, ||lap, surrel, d|r, |rar ar|| d|ye
o|ro| ;ey| saal|er ooyu ar|alir durur|ar. l;|r | yuzuru o||reyer|er ou ||;||er|r, Kur'r'ir d|||r| o| |y|
o||d|||er|r|; oru, o|r soz|u ve yazi|i ar|alir d||| o|ara| da oa;ariy|a |u||ardi||ariri sarir|ar. 0ysa
rur|ur o|sa de our|arir |ar;isira orreg|r Visir|i o|r opu o||e i|sa o sirada re ||g|r rarzara|ar
ya;aracagiri larr|r elre||s|r|zl

Z. la||i Arap o|rayar Endonezya, Ha|ezya, Pak|stan, ang|ade ve N|jerya g|o| u||e|erde o||e yuz
r||yor|arca ms|man ve ru'r|r, Esse|mu a|eykum d|ye se|ar|a;ir|ar. Fa|al Tur||ye'de, ou
rer ||| |e||re de rer serla|l||, rer de lorel|| o|ara| arpili|ri;lir. N|le||r ou se|r ;e|||r| lerc|r
eder|er, ou ||| |e||rey| 8e|mn a|eykm ;e|||rde le|lluz eder|er. 0ysa Arapada U ses| r|
yo|lur. Ne ders|r|z, acaoa Kem km etmek lao|r|, ou yar|i;a ||| |ar;i i|ar|arir ralirasi o|ara| ri
|a|di?l

8. ||h|yt Fak|tes| yer|re, reder orreg|r, 0|n b|||m|er| Fak|tes| g|o| o| dara uygur ve
ar|a;i|ir Tur|e o|r |s|r |u||ari|radigiri o|||yor rusuruz? Eger o||r|yorsariz, Tur||ye'r|r di;irda,
laralsiz ve o|r|||r|| |||r adar|arira ou soruyu yore|l|r|z, u||er|zde ya;arar d|r arar;|s|r| de;|lre
edece| o| ||g|r cevap|ar a|ao|||rs|r|zll

9. Arap u||e|er|re a|l raoer|er ver|||r|er, ya da Arap dev|el adar|aririr |ali|digi lop|arli|ardar soz
ed|||r|er Te|ev|zyoruruzu d|||al|e seyred|r|z; e|raririza rerer r|o|r Arapa yazirir yarsidigiri
gorerezs|r|z. ur|u |arerarar|ar ou |oruda o |adar o| uyari|ri;|ardir || a|lirda ez||d|||er|
lerd|l|er|r el||s|y|e uslurde Arapa yazi ou|urar rerrarg| o|r |evrayi e|rara yarsilrara| ||r
o|agaruslu aoa rarcar|ar. 8u gorurlu|er ||rde eger orreg|r o|r cadder|r larari zorur|u o|ara|
|areraya a|irri; |se arca| ou la|l|rde oazi Arapa yazi|ari gorre| rur|ur o|ao|||r. 8u lur |sl|sra|
gorurlu|er |se dara o| F|||sl|r ve lra|'la yapi|ar ve ayi||ararayar ac|| e||r|erde goz arpao|||r.

Ayri ;e|||de Arap dev|el adar|aririr ve r|syor ;el|er|r|r Arapa |oru;ra|ari da r|o|r zarar
ver||rez. Keza Arap|ara a|l o|r l||r ver|||r|er -gene|oe aoer o|ougu ||n oara ve sonoa sunu|an l||me
a|r ranirim ,azi|arini- y|re e|rar|arda r|o|r zarar gorerezs|r|z.


4
8u o|r|a e||;|| o||e, -7urkiye ||e Arapa ke||me|er| ,an ,ana ge|o|g| zaman ak|a ne airrici
e,|er ge|eo||eceg|, Turk|,eoe egemen azin|ik evre|er|noe /rapa,a kari ne kaoar oer|n o|r k|n ve
ouman|ik oes|eno|g| nakkinoa- yeler|| |pu|ariri verre|led|r.

80NU

8u a|i;rada, Araparir Tur||ye'de |ar;i|a;ligi sorur|ari ozel|err|; o|ara| o|uduruz. 8u |oruda yeler||
o|rasa o||e o|r l|||r ed|rr|; o|ra|isiriz. 0|uduguruz salir|arda s|z| der|rder du;urdurer o|ro| arpici gere|
ra||irda o||g| sar|o| o|duruz. u||er|zde ya;arar ou aci gere||er|r ve ||g|r e||;|||er|r oe||| dara orce r|
lar|irda deg||d|r|z. 0ere| || |rsar|arir o| ozgur ya;adigiri sardigiriz u||er|zde |;|erer r|ce |rsar|i|
su|ari vardir || r||yor|arca valarda; our|ar ra||irda reruz r|o|r o||g|ye sar|p deg||d|r. 8u da |u;|usuz
ra||irizir reruz lop|ur o|||rc| |azarradigiri ve o|r o||g| lop|urura doru;ered|g|r| goslerre|led|r. 8u
lraj||or|| rarzara ||e ||g||| o|ara| goz ardi ed||reres| gere|er o|r ro|la vardir, o da ;udur: Eger o|r lop|ur
ozgur deg||, arca| ou dururur lar|irda |se ou lop|urur, var|igiri surdurres|, rer ;eye ragrer o|asidir.
ur|u ya;adigi orlara az o| a|i;i|lir. 0o|ayisiy|a ou orlardar |urlu|ao||re| ||r sogu||ar|i davraraca|lir.
Fa|al eger o|r lop|ur ozgur deg||, arca| ourur da reruz lar|irda deg||se |;le o lop|urur ya;adigi u||ede -
nemen ner e,| oeg|r|reo||ecek- oe||erred|| o|ay|ar o|r arda ge||;eo|||r. ur|u ooy|e o|r u||ede o|r gur
|rsar|ar re dururda ya;adi||ariri o| ar| o|r ;e|||de ogrerece||erd|r. ve |;le o zarar -rao|r ca|zse-
danan|n kuyrugu kopacakt|r!

Fa|al Tur||ye'de sor gur|erde, ;arsir ozgur|u||ere goz |irpligiri da urulrara| gere||r. ur|u Arer||a eger
0rladogu'ya lar ar|ariy|a yer|e;ece| o|ursa Tur||ye, ozgur|u| la|ep|er| |ar;isirda ger| adir alra| zorurda
|a|aca|lir. le|e Tur||ye'r|r, Avrupa 8|r||g|'re eger g|rres|re |z|r ver|||rse, oze|||||e Arapa ogrerre|, ger|;
o||g| ve |u|lur a|ra|, ara;lirra yapara| orer|| eser|er verre| ve |erd||er|r| ge||;l|r|p yel|;l|rre| |sleyer|er
ouyu| o|ude redel|er|r| arli| gere||e;l|reo||ece||erd|r. ur|u Tur||ye'de|| {Turk koken||j 8a||ar Vusev||er|
d||laloryasi arli| ru|ruru, ouyu| |rl|ra||e es||s| g|o| surdurre |r|riri ou|arayaca|lir. Keza ou ||||
laralirdar |u||ari|ar laral|| La|||-pulu azir|i| ||e lar||ali|ar da arli| |sled|||er| g|o| lop|ura oas|i
yaparayaca||ardir.

l;le o gure |adar oa;la han|f m'm|n|er o|ra| uzere, Arapa ogrerre| |sleyer oulur ger|er o|raz
d|||al||, o|raz da saoir|i o|ra|idir|ar. 8a|a|ir goreceg|z, gur dogradar re|er dogar.

Arapcanin Onemi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Arapcanin Onemi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Copyright Ferit AYDIN

You might also like