‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻧﻬﺎدي ﺑﻴﻄﺮف و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺪف آن اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺟﺎﻣﻊ و ﻋﻴﻨﻲ از‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان از زﻣﺎن اﻧﻘﻼب ﺳﺎل ‪ 1357‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺟﻤﻊآوري و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮدهاي از اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آرﺷﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺻﻞ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي در ﻗﺒﺎل ﺗﺨﻠﻔﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻻزﻣﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺗﺤﻮﻻت دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ در آﻳﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‬
‫درﺑﺎره وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان را ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﻮارد ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻫﺪاف ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﻮارد ﺗﺨﻠﻒ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان؛‬ ‫•‬

‫ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از ﺗﺨﻠﻔﺎت ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان و ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دادن دوﻟﺖ اﻳﺮان‬ ‫•‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺨﻠﻔﺎت؛‬
‫ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم اﻳﺮان از ﻣﻮارد ﺗﺨﻠﻒ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ؛‬ ‫•‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و آرﺷﻴﻮي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ از اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻣﻴﺪ ﻛﻪ روزي در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از روﻧﺪ‬ ‫•‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻣﺘﺨﻠﻔﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫آدرس‪:‬‬
‫‪Iran Human Rights Documentation Center‬‬
‫‪129 Church Street, Suite 304‬‬
‫‪New Haven, CT 06510, USA‬‬
‫ﺗﻠﻔﻦ‪(203) 772-2218 :‬‬
‫ﻧﻤﺎﺑﺮ‪(203) 772-1782 :‬‬
‫ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪info@iranhrdc.org :‬‬
‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪http://www.iranhrdc.org :‬‬

‫ﻋﻜﺴﻬﺎ‪ :‬ﻋﻜﺲ روي ﺟﻠﺪ اﻧﻌﻜﺎس ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺻﻠﻲ ﻣﺨﺎﺑﺮات اﻳﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻜﺲ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺳﻌﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻮي دادﺳﺘﺎن‬
‫ﻛﻞ ﺗﻬﺮان اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻜﺴﻬﺎي ﮔﺰارش از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻳﺎ از اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﻋﻜﺲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪Ctrl+Atl+Delete‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ اﻳﺮان ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﺗﻴﺮ ‪1388‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ‪2............................................................................................................................................................................‬‬
‫ﭼﺎﻟﺸﻬﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻇﻬﻮر اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان ‪4..........................................................................................................‬‬ ‫‪.1‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮش دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪5...................................................................................................................‬‬ ‫‪.1,1‬‬
‫آزادي ﺑﻴﺎن ‪6...............................................................................................................................................‬‬ ‫‪.1,2‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه در اﻳﺮان ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪8..............................................................................‬‬ ‫‪.1,2,1‬‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪14 ......................................................................................................‬‬ ‫‪.1,2,2‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻳﺮان در ﺧﺼﻮص ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪17 ...........................................................................................‬‬ ‫‪.2‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آزادي ﺑﻴﺎن ‪18 ................................................................................................................‬‬ ‫‪.2,1‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪18 ..........................................................................................................................‬‬ ‫‪.2,1,1‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ‪22 ................................................................................................................‬‬ ‫‪.2,1,2‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ دﻳﮕﺮ ‪24 ...............................................................................................................................‬‬ ‫‪.2,1,3‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺨﺼﻮص اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪25 ..........................................................................................................‬‬ ‫‪.2,2‬‬
‫ﻃﺮح ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﺠﺎزات اﺧﻼل در اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ ‪27 .............................................................................‬‬ ‫‪.2,2,2‬‬
‫روﺷﻬﺎي ﻓﻨﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ در اﻳﺮان ‪29 ..........................................................‬‬ ‫‪.3‬‬
‫دوران اﺻﻼﺣﺎت )‪29 ..................................................................................................... (1376 – 1384‬‬ ‫‪.3,1‬‬
‫دوران ﭘﺲ از اﺻﻼﺣﺎت‪32 ........................................................................................................................‬‬ ‫‪.3,2‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﻘﻮﻗﻲ روﺷﻬﺎي ﻓﻨﺎوري اﻳﺮان‪35 ...................................................................................................‬‬ ‫‪.3,3‬‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺣﺒﺲ‪ ،‬و ﺷﻜﻨﺠﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ ‪36 .............................................................‬‬ ‫‪.4‬‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ در ﺗﻬﺮان در دوران اﺻﻼﺣﺎت‪37 ............................................................................................‬‬ ‫‪.4,1‬‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي ﺧﺎرج از ﺗﻬﺮان در دوران اﺻﻼﺣﺎت ‪54 ................................................................................‬‬ ‫‪.4,2‬‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي ﭘﺲ از دوران اﺻﻼﺣﺎت ‪58 ...................................................................................................‬‬ ‫‪.4,3‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﻘﻮﻗﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﺎرﺑﺮان اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪61 ..........................................................‬‬ ‫‪.4,4‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ‪65 ......................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.5‬‬
‫روشﺷﻨﺎﺳﻲ ‪66 ....................................................................................................................................................................‬‬

‫‪1‬‬
 ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫در روز ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻬﺮﻣﺎه ‪ ،1386‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان ﻣﺤﻤﻮد اﺣﻤﺪيﻧﮋاد در ﻛﻠﻮپ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻠﻲ در واﺷﻨﮕﺘﻦ‬
‫دي‪.‬ﺳﻲ‪ .‬در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﻲ درﺑﺎره ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي آزادي ﺑﻴﺎن‪ ،‬ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در اﻳﺮان »آزادي در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺧﻮد در ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ«‪ .‬وي ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ »ﺗﻤﺎم ﻧﻈﺮات را ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻨﻴﺪ«‪ 1.‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ اﻇﻬﺎرات‬
‫و ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻌﻬﺪات ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ ﺑﺸﺮ ﺑﺮاي آزادي ﺑﻴﺎن در ﻣﻴﺎن ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺧﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﻧﺎم‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ زﻧﺪان روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران در ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ را ﺑﺮ اﻳﺮان ﻧﻬﺎدهاﻧﺪ و رﺗﺒﻪ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺎﺧﺺ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫‪2‬‬
‫آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻏﻠﺐ در ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ردهﻫﺎ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻗﺮن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ آزادي ﺑﻴﺎن ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دورهﻫﺎي ﺳﺮﻛﻮب ﺷﺪﻳﺪ اﺑﺮاز‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دورهﻫﺎي آزادي ﻧﺴﺒﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم رﻳﺎﺳﺖ‬
‫ﺟﻤﻬﻮري در ﺳﺎل ‪ ،1376‬اﻳﺮان دورهاي ﻧﺴﺒﻲ از آزاد ﺑﻴﺎن را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل در ﻋﺮض ﭼﻨﺪ ﺳﺎل‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر و ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺎ رﻫﺒﺮ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ ﺷﺪﻳﺪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ ﻣﺮﺳﻮم ﻳﻌﻨﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬رادﻳﻮ و‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺴﺌﻮﻻن رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮد ﺳﺎﻧﺴﻮري ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و اﺷﺨﺎﺻﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ در ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن و ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن ﺧﻮد‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻊ ﻋﻈﻴﻤﻲ روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻮدهﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻪ اﺑﺰاري‬
‫ﻛﺎرآﻣﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺴﻴﺎري از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و دﻳﮕﺮ اﺷﺨﺎص ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﻨﺎه آورده و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ‬
‫وﺑﻼگ و وبﺳﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ‪ ،‬رژﻳﻢ اﻳﺮان ﺑﻪ ا‪‬ﻋﻤﺎل ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﻣﺒﺎدرت ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺮاي اﻳﺮاﻧﻴﺎن را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮده و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲداد‪ .‬رژﻳﻢ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪﻳﺪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ ﺳﻨﺘﻲ ﻳﻌﻨﻲ روزﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن وﺿﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ را در ﻣﻮرد اﺑﺮاز ﻋﻘﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻴﺰ ا‪‬ﻋﻤﺎل‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رژﻳﻢ در ﺻﺪد وﺿﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺨﺼﻮص اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻬﺎد ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﻈﺎرت‬
‫ﺑﺮ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺣﻘﻮﻗﻲ و اداري ﻋﺒﻮر‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 1‬ﻣﺤﻤﻮد اﺣﻤﺪي ﻧﮋاد‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬اﻇﻬﺎرات در ﻛﻠﻮپ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻠﻲ )‪ 24‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ،(2007‬در »رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﺣﻤﺪي ﻧﮋاد در‬
‫ﻛﻠﻮپ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ اﻳﺮاد ﻛﺮد«‪ ،‬واﺷﻨﮕﺘﻦ ﭘﺴﺖ ] ‪President Ahmadinejad Delivers Remarks to the National Press Club,‬‬
‫‪ 24 ،[WASH. POST‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ،2007‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/09/24/‬‬
‫‪) ،AR2007092401084.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 2‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» ،‬اﻳﺮان – ﮔﺰارش ﺳﺎﻻﻧﻪ« )‪ ،[REPORTERS WITHOUT BORDERS, IRAN – ANNUAL REPORT] (2006‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫در ‪) ،http://www.rsf.org/article.php3?id_article=17198‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 15‬آورﻳﻞ ‪(2009‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت )‪ ،[WORLD PRESS FREEDOM INDEX] (2007‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.rsf.org/article.php3?id_article=24025‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 15‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺘﻮا را ﻣﺤﺪود ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬رژﻳﻢ اﻳﺮان در ﺣﺎل ﺑﺮرﺳﻲ و آزﻣﺎﻳﺶ روﺷﻬﺎي ﻓﻨﻲ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﺷﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺴﺘﻦ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ از ﻣﺒﺪاء‪ ،‬ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن‬
‫وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻧﻤﻮدن ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺑﺮاي ﺳﺮﻋﺖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬و ﭘﺮ ﻛﺮدن اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ از ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻧﻈﺮﻳﺎت رژﻳﻢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ‪ ،‬اﻳﺮان ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻌﻀﻲ از اﺑﺰارﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲﺗﺮ ﺳﺮﻛﻮب ﻧﻴﺰ اداﻣﻪ داده اﺳﺖ‪ :‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮ‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺎن ﺧﻮد و اﻣﻨﻴﺖ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮد روﺑﺮو ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺷﺪﻧﺪ ﻳﺎ از اﻳﺮان ﮔﺮﻳﺨﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ ﺟﺎن‬
‫ﺧﻮد را در اﻳﻦ راه از دﺳﺖ دادﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺎم اﻳﻦ روﺷﻬﺎ ﺑﺮاي اﻓﺰودن ﺑﻪ ﺑﻬﺎي آزادي ﺑﻴﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ‪،‬‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺧﻮد دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ داد‪:‬‬

‫ﻣﻦ در وﺑﻼﮔﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدم ﻛﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ روش آزادي ﺑﺮاي اﺑﺮاز ﻧﻈﺮات و ﻋﻘﺎﻳﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪون‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﻫﻴﭻ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﭘﻮل ﻳﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ﺑﻬﺎي ﻫﻨﮕﻔﺘﻲ ﻫﺴﺖ ]ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﭙﺮدازي[‪.‬‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد و ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺗﻮ را ﻋﺒﺮت دﻳﮕﺮان ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ‬
‫‪3‬‬
‫ﺗﻤﺎم وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از دوﻟﺖ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ را ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ آﻧﻬﺎ را ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﻴﻢ«‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﮔﺰارش‪ ،‬ﺳﺮﻛﻮب وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬
‫اﻳﺮان را ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ آن ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ آزادي ﺑﻴﺎن در اﻳﺮان ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ‪ 1357‬را ﻣﺮور‬
‫ﻛﺮده و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﺷﺮح ﻣﻔﺼﻠﻲ از ﺳﺮﻛﻮب و ﺧﻔﻘﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﺷﺮح‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺮي از ﻗﻮاﻧﻴﻦ راﻳﺞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده رژﻳﻢ ﺑﺮاي ﺳﺮﻛﻮب آزادي ﺑﻴﺎن در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ از ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ آﻧﻬﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﮔﺰارش ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻼﺷﻬﺎي رژﻳﻢ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ از ﻃﺮق‬
‫ﻓﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﺪود ﻛﺮدن ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮدن ﻣﺤﺘﻮاي آﻧﻬﺎ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ از ﻃﺮﻳﻖ اﻗﺪاﻣﺎت ﺳﺮﻛﻮﺑﮕﺮاﻧﻪ ﺳﻨﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺷﻜﻨﺠﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن و روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‪ ،‬اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺸﺎء ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﺰارش اراﺋﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎي ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﺎ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن و‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﻓﺮار از اﻳﺮان ﺷﺪهاﻧﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫وﻳﺪﻳﻮي ﻳﻚ واﻗﻌﻪ‪ :‬ﭘﺎدﻛﺴﺖ )ﻓﺎﻳﻠﻬﺎي ﺻﻮﺗﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮي داﻧﻠﻮد ﺷﺪﻧﻲ( ﻣﻬﺎر ﻧﺸﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ و روزﻧﺎﻣﻪ آﺑﺰرور ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪه )‪6‬‬
‫ژوﺋﻦ ‪ ،[Event video: Irrepressible podcast, held by Amnesty and The Observer] (2007‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪] http://www.amnesty.org.uk/content.asp?CategoryID=10905‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬واﻗﻌﻪ ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ«[‪.‬‬
‫‪3‬‬
 ‫ﭼﺎﻟﺸﻬﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻇﻬﻮر اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان‬ ‫‪.1‬‬

‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﺗﺒﺎدﻻت ﻋﻈﻴﻢ و ﺟﻬﺎن ﮔﺴﺘﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰاﻳﻲ ﺑﺮ داد و ﺳﺘﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻧﻈﺮات‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺶ از ﻇﻬﻮر اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬ﺳﻪ روش ﻋﻤﺪه ﻧﺸﺮ اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻨﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و روش اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت از اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﺳﻂ رژﻳﻤﻬﺎي‬
‫ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ را ﻧﺴﺒﺘﺎً آﺳﺎن ﻧﻤﻮده و آﻧﻬﺎ را ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﺗﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﺘﺮل رادﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي دوﻟﺘﻲ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺒﺎﺣﺚ راﻳﺞ ﺑﻴﻦ ﻋﻤﻮم ﺗﺴﻠﻂ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل دﻗﻴﻖ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬اﻣﻜﺎن اداره آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻲاراده اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮداري راﺑﻪ وﺟﻮد آورده‬
‫‪4‬‬
‫و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻗﺪاﻣﺎت ﺳﺮﻛﻮبﮔﺮاﻧﻪﺗﺮ و ﻧﻘﺾ ﻋﻠﻨﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫از ﺟﻬﺖ ﻓﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺳﺨﺖﺗﺮ از ﻛﻨﺘﺮل رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻧﺎﻣﺘﻤﺮﻛﺰ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﺣﺠﻢ ﻋﻈﻴﻢ‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ را اﻓﺰاﻳﺶ داده و ﻛﺎراﻳﻲ آﻧﻬﺎ را ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﻘﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮ اﺑﺮاز ﻋﻘﺎﻳﺪ‪ ،‬رژﻳﻤﻬﺎي ﻣﺴﺘﺒﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﮔﻴﺮي اﻗﺪاﻣﺎت ﻓﻨﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻢ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‬
‫دوﻟﺖ ﻣﻴﺎﻧﻤﺎر ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ )رﺳﺎ(‪ 5‬اﺟﺎزه ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺤﺖ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ‬
‫دوﻟﺖ ﻗﺮار دارد و ﻫﺮ ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ داﺧﻞ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ وبﺳﺎﻳﺖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‬
‫‪6‬‬
‫ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ از دوﻟﺖ ﻣﺠﻮز درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﻌﺪودي ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﺟﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺮرات ﺣﺎد و ﻓﺪا ﻛﺮدن ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ 7.‬ﺑﺮﺧﻲ رژﻳﻤﻬﺎ از روﺷﻬﺎي ﻣﻬﺎر ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪﺗﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﭼﻴﻦ ﺑﺮاي ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮاي‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬از ﺛﺒﺖﻧﺎم اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮدن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻤﻜﺎري ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ )رﺳﺎ(‬
‫‪8‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻌﻤﻮل درﮔﻴﺮ اﻧﺤﺼﺎر ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﺑﺘﺪا ﻓﻮاﻳﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﺗﺸﺨﻴﺺ داده و رﺷﺪ آن را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل دﻳﺮي ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ رژﻳﻢ اﻳﺮان ﺷﺮوع ﺑﻪ‬

‫‪ 4‬ﻳﻮﺧﺎي ﺑﻨﻜﻠﺮ‪» ،‬ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺤﺼﻮل اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﺑﺎزارﻫﺎ و آزادي را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲدﻫﺪ« ] ‪YOCHAI BENKLER, THE WEALTH OF‬‬
‫‪ ،[NETWORKS: HOW SOCIAL PRODUCTION TRANSFORMS MARKETS AND FREEDOM‬ﺻﺺ‪(2006) 270 ،197 .‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫رﺿﺎ اﻓﺸﺎري‪» ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان‪ :‬ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺴﺒﻴﺖﮔﺮاﻳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ« ] ‪REZA AFSHARI, HUMAN RIGHTS IN IRAN: THE ABUSE OF‬‬
‫‪ ،[CULTURAL RELATIVISM‬ص‪.(2001) 210 .‬‬
‫‪ 5‬رﺳﺎ ﻳﺎ ‪ ISP‬ﺷﺮﻛﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛﺎرﺑﺮ ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺣﺴﺎب ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 6‬ﺑﻨﻜﻠﺮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪.267 .‬‬
‫‪ 7‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.177-80 .‬‬
‫‪ 8‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ رﺑﻜﺎ ﻣﻚ ﻛﻴﻨﺎن‪» ،‬ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺴﻄﺢﺗﺮ و دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻗﻄﻮرﺗﺮ؟ وﺑﻼﮔﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻧﺴﻮر و ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻣﺪﻧﻲ در ﭼﻴﻦ«‪ ،‬ژورﻧﺎل ﭘﺎﺑﻠﻴﻚ‬
‫ﭼﻮﻳﺲ ] ‪Rebecca MacKinnon, Flatter world and thicker walls? Blogs, censorship and civic discourse in China, PUB.‬‬
‫‪ ،[CHOICE‬ﺷﻤﺎره ‪ ،134‬ص‪.(2008) 31 .‬‬
‫‪4‬‬
‫ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻛﻨﺘﺮل و ﺳﺎﻧﺴﻮر اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺨﺸﻬﺎي ذﻳﻞ‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﻣﺨﺘﺼﺮي اﺳﺖ ﺑﺮ ﮔﺴﺘﺮش اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‬
‫آزادي ﺑﻴﺎن در اﻳﺮان و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روي آوردن اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﺑﺘﺪاي ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‪.‬‬

‫ﮔﺴﺘﺮش دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫‪.1,1‬‬

‫اﻳﺮان اوﻟﻴﻦ ﻛﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ 9.‬ﺷﺒﻜﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ اﻳﺮان در ﺳﺎل‬
‫‪ 1372‬از درون ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي داﻧﺸﮕﺎه رﺷﺪ ﻛﺮد‪ 10.‬ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ رو‬
‫ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺖ و ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1382‬اﻳﺮان ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 5,000‬ﻣﻴﺰﺑﺎن اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ )‪ (host‬داﺷﺖ‪ 11.‬اﻳﻦ رﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫‪12‬‬
‫ﺳﺮﻳﻌﺘﺮﻳﻦ در ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را از ﺳﺎل ‪ 1379‬ﺗﺎ ‪ 1384‬ﺑﻪ ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻪ ﺑﺮاﺑﺮ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي در اﻳﻦ رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺄﺛﻴﺮ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺮان زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﻋﺪي را ﺑﺮاي اﻳﻦ رﺷﺪ ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ در اﻳﺮان ‪ 28‬ﺳﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 13.‬اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻮان ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﻛﻴﺪ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮدن‬
‫آﻣﻮزش ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻬﺘﺮ از ﻧﺴﻞ ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب آﻣﻮزش ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ 14.‬ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻲ در اﻳﺮان‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻔﺘﺎد درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺮان در ﺷﻬﺮﻫﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ‪ 22‬درﺻﺪ ﻣﻨﺎزل در اﻳﺮان‬
‫داراي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ رﻗﻢ در ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ‪ 40‬درﺻﺪ ﻣﻲرﺳﺪ‪ 15.‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1382‬در ﺣﺪود ‪1,500‬‬
‫ﻛﺎﻓﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ در ﺗﻬﺮان ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ 16.‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺳﺎﻛﻨﺎن روﺳﺘﺎﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺷﺮوع ﺑﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 9‬ﺑﺎﺑﻚ رﺣﻴﻤﻲ‪» ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان«‪ ،‬در »رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺟﺎﻣﻌﻪ در اﻳﺮان‪ :‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﮔﺴﺘﺮي و دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ« ﺻﺺ‪37-38 .‬‬
‫)وﻳﺮاﻳﺶ ﻣﻬﺪي ﺳﻤﺘﻲ ‪ .(2008‬ﭘﺲ از اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬اﻳﺮان دوﻣﻴﻦ ﻛﺸﻮر ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ 10‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﻜﻠﺮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪.269 .‬‬
‫‪ 11‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪40 .‬؛ اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪» ،‬ﭘﺎﻻﻳﺶ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان در ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ «2004-2005‬ص‪(2005) 4 .‬‬
‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫‪،[OPENNET‬‬ ‫‪INITIATIVE,‬‬ ‫‪INTERNET‬‬ ‫‪FILTERING‬‬ ‫‪IN‬‬ ‫‪IRAN‬‬ ‫‪IN‬‬ ‫]‪2004-2005‬‬
‫‪) http://opennet.net/sites/opennet.net/files/ONI_Country_Study_Iran.pdf‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 15‬آورﻳﻞ ‪ .(2009‬ﻣﻘﺼﻮد از ﻣﻴﺰﺑﺎن‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬راﻳﺎﻧﻪ و ﻳﺎ ﻧﺮماﻓﺰاري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮان واﺑﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ آن اراﺋﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺧﻮد اﻳﻤﻴﻞ )ﻳﺎ »راﻳﺎﻧﺎﻣﻪ«( ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ 12‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪» ،‬اﻳﺮان« ]‪ [OPENNET INITIATIVE, IRAN‬ﺻﺺ‪ ،(2007) 1-2 .‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://opennet.net/research/profiles/iran‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 15‬آورﻳﻞ ‪ .(2009‬در ﺳﺎل ‪ 1380‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺳﺮوﻛﺎر‬
‫داﺷﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ رﻗﻢ در ﺳﺎل ‪ 1386‬ﺑﻪ ‪ 25‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺮﻛﺰ آﻣﺎر اﻳﺮان‪ :‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺮان در ده ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ از‬
‫ﺣﺪود ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺑﻪ ﻣﺮز ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎل رﺳﻴﺪه اﺳﺖ«‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ ،.‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.ettelaat.net/07-‬‬
‫‪) september/news.asp?id=23991‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 15‬آورﻳﻞ ‪(2009‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ آﻣﺎر اﻳﺮان‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﺮﺷﻤﺎري ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻔﻮس‬
‫و ﻣﺴﻜﻦ‪ :‬ﺟﺪاول ﻣﻨﺘﺨﺐ ‪ ،1385‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.sci.org.ir/portal/faces/public/census85/census85.natayej‬ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 15‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 13‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺮﻛﺰ آﻣﺎر اﻳﺮان‪ :‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺮان در ده ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺣﺪود ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺑﻪ ﻣﺮز ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎل رﺳﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ«‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ ،.‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.ettelaat.net/07-september/news.asp?id=23991‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪15‬‬
‫آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 14‬ﻣﻬﺪي ﺳﻤﺘﻲ‪» ،‬رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺟﺎﻣﻌﻪ در اﻳﺮان‪ :‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﮔﺴﺘﺮي و دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ« ﺻﺺ‪ 8 .‬و ‪.(2008) 1‬‬
‫‪ 15‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺮﻛﺰ آﻣﺎر اﻳﺮان‪ :‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﺮان در ده ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺣﺪود ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺑﻪ ﻣﺮز ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎل رﺳﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ«‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ ،.‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.ettelaat.net/07-september/news.asp?id=23991‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪15‬‬
‫آورﻳﻞ ‪(2009‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ آﻣﺎر اﻳﺮان‪» ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﺮﺷﻤﺎري ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻔﻮس و ﻣﺴﻜﻦ‪ :‬ﺟﺪاول ﻣﻨﺘﺨﺐ« ‪ ،1385‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.sci.org.ir/portal/faces/public/census85/census85.natayej‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 15‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 16‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،11‬ص‪.4 .‬‬
‫‪5‬‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن روﺳﺘﺎﻳﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﺤﺼﻴﻞ در داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ‪ ،‬از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﻪ آن واﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫و اﻳﻦ ﻓﻨﺎوري را در ﻣﻨﺎزل ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪاي در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ‬
‫‪17‬‬
‫دﻧﻴﺎي ﺧﺎرج ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫در اﺑﺘﺪا ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﻃﻲ دو دوره از‬
‫دوﻟﺖ ﺑﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺮوﻳﺞ آن ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﺸﻮﻳﻖ‬ ‫ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1376‬ﺗﺎ ‪ 1384‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫دوﻟﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻧﻤﻮدن‬
‫ﻧﺒﻮد ﺑﺮاي اﺑﻘﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺮدم‪ ،‬از ﻣﻨﺎﻓﻊ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺻﻼﺣﺎت‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي‬ ‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺻﻼﺣﺎت‬
‫ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ را ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻃﻲ‬
‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي )رﺳﺎﻫﺎ( از ﺳﺎﻟﻬﺎي‬ ‫اﻳﻦ دوران ﺑﻴﺶ از ‪ 150‬روزﻧﺎﻣﻪ‬
‫‪ 1370‬ﺗﺎ ‪ 1382‬اﺟﺎزه داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻴﺶ از ‪200‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر اﺣﻀﺎر‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ از آن ﻣﻴﺎن ‪ 52‬ﺗﻦ‬
‫دﺧﺎﻟﺖ ﺟﺪي‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎﻳﻲ از ﺳﻪ ﻣﺎه ﺗﺎ ‪ 14‬ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫در آن زﻣﺎن اﻳﺮان ‪ 650‬ﺷﺮﻛﺖ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ »ﺷﺮﻛﺖ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت« ﺗﻮﺳﻂ وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت و‬
‫ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت اداره ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﺘﻴﻮ )‪ 19(OpenNet Initiative, ONI‬در ﺳﺎل ‪ 1383‬ﮔﺰارش‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ‪ 20‬ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ اﻳﺮان ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ دارد ‪ 1,5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﭘﻮرﺗﺎل اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻ‬
‫در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ را از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﮔﺬراﻧﺪه اﺳﺖ‪ 21.‬اﺗﺨﺎذ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺧﻂ ﻣﺸﻲﻫﺎ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﮔﺴﺘﺮده‬
‫اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﻓﻨﺎوري ﺑﻪ اﻳﺮان ﻛﻤﻚ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﺑﺮ ﻣﺸﻜﻼت اﻗﺘﺼﺎدي ﺧﻮد ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ 22.‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﺗﺸﻜﻴﻼت روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻲﺗﻮان از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮﻏﻴﺐ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﺳﻼﻣﻲ و ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻜﺘﺐ‬
‫‪23‬‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﻧﻴﺰ در ﺗﻘﻮﻳﺖ اﻳﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮد‪.‬‬

‫آزادي ﺑﻴﺎن‬ ‫‪.1,2‬‬

‫در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن آزادي ﺑﻴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻖ ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺑﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن‬
‫و ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮان اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻌﻠﻖ دارد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد درﮔﻴﺮ در ﺑﻴﺎن ﻋﻘﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎده ‪ 19‬اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮدر ﺳﺎل‬
‫‪ 1327‬اﻳﻦ ﺣﻖ را ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺖ‪:‬‬

‫‪ 17‬رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪.41 .‬‬

‫‪ 18‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.42 .‬‬
‫‪ 19‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ )‪ (ONI‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﻻﻳﺶ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ آن را ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬اﻓﺸﺎ‪ ،‬و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 20‬ﻣﺠﻠﺲ رﻛﻦ اﺻﻠﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري در اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 21‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،12‬ص‪.2 .‬‬
‫‪ 22‬رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪.40 .‬‬
‫‪ 23‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.42 .‬‬
‫‪6‬‬
 ‫ﻫﺮ ﻓﺮدي ﺣﻖ آزادي ﻋﻘﻴﺪه و ﺑﻴﺎن دارد؛ اﻳﻦ ﺣﻖ ﺷﺎﻣﻞ آزادي اﻋﺘﻘﺎدات ﺑﺪون ﻣﺰاﺣﻤﺖ و آزادي در‬
‫ﺗﻔﺤﺺ‪ ،‬ﺗﺤﺼﻴﻞ و اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت و اﻓﻜﺎر ﺑﻪ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻤﻜﻦ و ﺑﺪون ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻣﺮزي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮاد ‪ 19‬و ‪ 25‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ 24‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﺮان رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﺣﻖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و‬
‫‪25‬‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﺳﻨﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﻧﻈﺮات‪ ،‬ﻧﻌﻤﺖ و ﺑﺮﻛﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﻣﻘﺪر ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ 26.‬ﻧﺘﻴﺠﺘﺎً ﻗﺮآن ﺣﻖ‬
‫آزادي ﺑﻴﺎن را ﺣﻘﻲ ﻣﺤﺘﻮم ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻮاه اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻣﻜﺮر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻨﻄﻘﻲ در‬
‫ﻣﻮﺿﻌﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﻧﻴﺰ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻗﺮآن از ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﺗﻤﺎم وﺟﻮه ﺧﻠﻘﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 27.‬اﻇﻬﺎرات دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻛﻪ‬
‫دال ﺑﺮ آزادي ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ در اﺻﻮﻟﻲ از ﻗﺒﻴﻞ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ )ﺣﺴﺒﻪ(‪ ،‬دﻻﻟﺖ و ﻫﺪاﻳﺖ اﻓﺮاد‬
‫)ﻧﺼﻴﺤﺖ(‪ ،‬ﻣﺸﻮرت در اﻣﻮر )ﺷﻮرا(‪ ،‬ﺗﻌﻘﻞ ﻓﺮدي )اﺟﺘﻬﺎد(‪ ،‬و آزادي اﻧﺘﻘﺎد از رﻫﺒﺮان ﺣﻜﻮﻣﺖ‪ ،‬ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ 28.‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ آﺧﺮ در اﺳﻼم ﻣﻮرد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺟﻬﺎد‪ ،‬ﺑﻴﺎن‬
‫»ﻛﻠﻤﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻛﻤﻲ ﻣﺴﺘﺒﺪ« اﺳﺖ‪ 29،‬و اﻳﻨﻜﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﻛﻪ در آن ﻧﺘﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ ﺳﺘﻤﻜﺎر را‬
‫‪30‬‬
‫»ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواي ﺳﺘﻤﻜﺎر« ﻧﺎﻣﻴﺪ را ﺗﺮك ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﺨﺸﻲ از ﻃﻴﻒ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻳﻦ ﺣﻖ اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺗﺸﺨﻴﺺ داده و ﻗﺎدر ﺑﻪ‬
‫درك ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ آن ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺷﺄن اﻧﺴﺎن و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﻲ درﺧﺸﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎدي‬
‫وﻛﻴﻞ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﺷﺨﺼﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ روﺑﺮو ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻓﺎع از اﻓﺮادي ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻴﺎن ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب ﺟﺮاﻳﻢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻬﻢ ﮔﺮدﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮ ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ از ﺳﺎل ‪ 1376‬ﺗﺎ ‪ 1384‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان ﺑﻮد‪ .‬وي ﺗﻮﺿﻴﺢ داد‪» :‬ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻦ از آزادي‪ ،‬آزادي ﻓﻜﺮ و‬

‫‪ 24‬ﻣﺎده ‪ 25‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻖ و اﻣﻜﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺗﺒﻌﻴﻀﺎت ﻣﺬﻛﻮر در ﻣﺎده ‪ ،2‬و ﻧﻴﺰ ﺑﺪون‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻘﻮل‪ :‬اﻟﻒ( در اداره اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً و ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ آزاداﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ب( در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬
‫واﻗﻌﻲ دورهاي ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺣﻖ رأي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺴﺎوي و ﻣﺨﻔﻲ ﻛﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻴﺎن آزاداﻧﻪ اراده اﻧﺘﺨﺎبﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رأي ﺑﺪﻫﺪ و اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺸﻮد؛ ج(‬
‫ﺑﺎ ﺣﻖ ﺗﺴﺎوي ﻃﺒﻖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻠﻲ‪ ،‬از ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ] ‪International‬‬
‫‪ ،[Covenant on Civil and Political Rights‬ﻣﺎده ‪ 23 ،25‬ﻣﺎرس ‪ ،1976‬ﻣﻌﺎﻫﺪات ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﺷﻤﺎره ‪ ،999‬ﺑﺨﺶ ‪،[999 U.N.T.S. 171] 171‬‬
‫]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﻴﺜﺎق ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ«[‪.‬‬
‫‪» 25‬راﺑﺮت و‪ .‬ﮔﻮﺗﻴﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺎﻧﺎدا« ]‪ ،[Robert W. Gauthier v. Canada‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره ‪ ،633/1995‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪،CCPR/C/65/D/633/1995‬‬
‫ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 5) 4،13‬ﻣﻪ ‪.(1999‬‬
‫‪ 26‬ﻗﺮآن‪ ،‬ﺳﻮره »اﻟﺮﺣﻤﺎن«‪ ،‬آﻳﺎت ‪1-4‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺸﻮد اي‪ .‬ﺑﺎدرﻳﻦ‪» ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ و ﻗﺎﻧﻮن اﺳﻼم« ] ‪MASHOOD A.‬‬
‫‪ [BADERIN, INTERNATIONAL HUMAN RIGHTS AND ISLAMIC LAW‬ص‪.(2003) 126 .‬‬
‫‪ 27‬ﻣﺤﻤﺪ ﻫﺎﺷﻢ ﻛﻤﺎﻟﻲ‪» ،‬آزادي ﺑﻴﺎن در اﺳﻼم« ]‪ [MOHAMMAD HASHIM KAMALI, FREEDOM OF EXPRESSION IN ISLAM‬ﺻﺺ‪15-16 .‬‬
‫)‪.(1997‬‬
‫‪ 28‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.12 .‬‬
‫‪ 29‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.50 ،11 .‬‬
‫‪ 30‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.38 .‬‬
‫‪7‬‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداري از اﻣﻨﻴﺖ ﺑﺮاي اﻇﻬﺎر اﻓﻜﺎر ﺟﺪﻳﺪ و ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از اﻓﺮاد آزاده و اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ‬
‫‪31‬‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪ .1,2,1‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه در اﻳﺮان ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬

‫ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه ﺑﺮاي ﻗﺮﻧﻬﺎ ﺑﺨﺸﻲ ﻣﻬﻢ از‬

‫وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳﺮان را ﺗﺸﻜﻴﻞ داده اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﺖ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ادﻏﺎم دو وزارﺗﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﻌﺮ ﻓﺎرﺳﻲ ﭼﻪ ﺷﻔﺎﻫﻲ و ﭼﻪ ﻛﺘﺒﻲ‪ ،‬در‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻫﻨﺮ و اﻃﻼﻋﺎت و‬
‫ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدي در ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﺳﺎل‬
‫ﺟﻬﺎن ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮدﺗﺮﻳﻨﻬﺎ ﺑﻮده و‬
‫‪ 1358‬ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬وزارت‬
‫ادﺑﻴﺎت اﻳﺮان در ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻴﺮاث ﻣﻬﻢ و‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮ ﺗﻬﻴﻪ‬
‫‪32‬‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ و اﺟﺮاي ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺻﺪور و اﺑﻄﺎل ﺟﻮازﻫﺎي‬
‫اﺻﻠﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬و ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن اﻳﺮان ﻫﺮﮔﺰ دﭼﺎر ﻛﻤﺒﻮد‬ ‫اﺧﺒﺎر‪ ،‬ﮔﺰارﺷﻬﺎ‪ ،‬ﻛﺘﺐ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻤﻬﺎ و ﻛﺎرﻫﺎي ﻫﻨﺮي ﻛﻨﺘﺮل دارد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ و‬ ‫آن ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان )‪ (IRNA‬ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﻲ ﭘﺨﺶ اﻃﻼﻋﺎت در درون ﻛﺸﻮر ﻋﻤﻞ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ 33.‬اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮاي ﻗﺮﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ« ﺗﺤﺖ اﺧﺘﻴﺎر وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وزﻳﺮ‬
‫ﻧﻈﻢ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﺮ ﻧﺜﺮ ﺗﻔﻮق ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺻﻔﺎر ﻫﺮﻧﺪي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻳﺮان ﻋﻤﻮﻣﺎً اﻧﺘﻘﺎد از دوﻟﺖ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺎ‬

‫ﻇﺮاﻓﺖ و اﺑﻬﺎم در داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺗﺨﻴﻠﻲ و ﻧﻘﺪ ادﻳﺒﺎﻧﻪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 34.‬ﺣﺪود ﻳﻚ ﻗﺮن اﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ ﺳﻨﺘﺎً ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺠﺪد ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮ و ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي در ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻳﺮان‬
‫‪35‬‬
‫داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ و ﻧﻴﺰ در ﻃﻮل آن )‪ (1284-1290‬از دورهﻫﺎي ﻧﺴﺒﺘﺎً آزاد ﺑﺮاي اﺑﺮاز ﻋﻘﻴﺪه در‬
‫اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬در اﻳﻦ دوران ﻣﻘﺎﻻت ﺑﺴﻴﺎري ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً از دوﻟﺖ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ 36.‬ﺣﺘﻲ‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻦ دوران‪ ،‬رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ ﺗﺤﺖ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻛﻤﺘﺮي ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و اﺻﻼﺣﺎت آﻣﻮزﺷﻲ ﺳﺒﺐ‬
‫ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺘﻘﺎدآﻣﻴﺰ درﺑﺎره ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ 37.‬در ﺳﺎل ‪ ،1322‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬
‫ﺗﻬﺮان ﻓﻘﻂ ‪ 750,000‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮد‪ 47 ،‬روزﻧﺎﻣﻪ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1330‬ﺗﻌﺪاد روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮه ﺑﻪ‬

‫‪ 31‬ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪» ،‬اﺳﻼم‪ ،‬آزادي‪ ،‬و ﺗﻮﺳﻌﻪ« ص‪.(1998) 15 .‬‬

‫‪ 32‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻲ آر‪ .‬ﻛﺪي‪» ،‬اﻳﺮان ﻣﺪرن‪ :‬رﻳﺸﻪﻫﺎ و ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻧﻘﻼب« ] ‪NIKKI R. KEDDIE, MODERN IRAN: ROOTS AND RESULTS OF‬‬
‫‪ [REVOLUTION‬ص‪.(2003) 172 .‬‬
‫‪ 33‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.173 .‬‬
‫‪ 34‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻫﻴﺪ ﻣﻈﻔﺮي‪» ،‬روزﮔﺎر ﻏﺮﻳﺒﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺎزﻧﻴﻦ« ]‪ [NAHID MOZAFFARI, STRANGE TIMES, MY DEAR‬ﺻﺺ‪ .‬ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ–‬
‫ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ )‪(2005‬؛ ﻛﺪي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،32‬ص‪.182 .‬‬
‫‪ 35‬رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪.43 .‬‬
‫‪ 36‬ﻛﺪي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،32‬ص‪.182 .‬‬
‫‪ 37‬ﻣﻈﻔﺮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،34‬ص‪ .‬ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ– ﻫﻔﺪﻫﻢ‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫‪ 700‬رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ 38.‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1332‬ﺷﺎه اﻳﺮان ﻗﺪرت ﺧﻮد را ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب‬
‫‪ 1357‬ﻛﻪ ﻗﺪرت از وي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺷﺪﻳﺪاً ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل و ﻧﻈﺎرت ﻣﺄﻣﻮران ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ 39.‬در‬
‫اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ ،1340‬رژﻳﻢ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬رژﻳﻢ ﺳﺮدﺑﻴﺮﻫﺎي روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬
‫ﻃﺮﻓﺪار ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺎه را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮده و از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ در ﺟﻠﺴﺎﺗﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ در آن ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻠﻴﻢ داده ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺎ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺨﺶ وﻳﺮاﻳﺶ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر روزاﻧﻪ ﺗﻤﺎس‬
‫ﺗﻠﻔﻨﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ 40.‬ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1353‬و ‪ 1357‬ﻣﺄﻣﻮران اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺷﺨﺼﺎً روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮده و »ﺣﺘﻲ ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد‬
‫‪41‬‬
‫ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ و ﻃﺮح و ﻗﺎﻟﺐ ﺻﻔﺤﺎت ﻧﻴﺰ ﻧﻈﺎرت داﺷﺘﻨﺪ«‪.‬‬

‫ا‪‬ﻋﻤﺎل ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮ آزادي ﺑﻴﺎن‪ ،‬از اوﻟﻴﻦ ﻧﺎرﺿﺎﻳﺘﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ‪ 1357‬اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪ 42.‬ﻋﻠﻲ‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺪر اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ آﻧﻜﻪ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮﻫﺎ و ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت از ﻃﺮح ﺷﺪن در‬
‫ﺻﺤﻨﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻨﻊ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻓﺴﺮده و ﻣﺄﻳﻮس ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ 43.‬وي اﻇﻬﺎر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ آزادي اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﺑﻴﺎن‪ ،‬از‬
‫ﺷﺎﺧﺼﻪﻫﺎي واﻻي دوران ﺻﺪر اﺳﻼم ﺑﻮده و اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻠﻄﻪﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻛﻮب و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ 44.‬او ﺑﺮ‬
‫اوﻟﻴﻦ ﻫﺪف از دو ﻫﺪﻓﻲ ﻛﻪ از آزادي ﺑﻴﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺄﻛﻴﺪ داﺷﺖ‪ :‬ﻛﺸﻒ ﺣﻘﻴﻘﺖ و ﺗﺮﻓﻴﻊ ﺷﺄن و ﻣﺮﺗﺒﺖ‬
‫‪45‬‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ‪.‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻛﻪ »ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺣﺘﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫‪46‬‬
‫ﻣﻄﺮح ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺣﻖ ﻧﺪارد آﻧﺮا ﻣﺤﺪود ﻛﻨﺪ« ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻮرد از اﻳﻦ دو ﻫﺪف ﻧﺸﺎن داد‪.‬‬
‫در ﻳﻚ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب وي ﻗﻮل داد ﻛﻪ »در ﻳﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮدم آزادي اﺑﺮاز ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻋﻘﻴﺪهاي را ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ«‪ 47.‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﺪﻳﺪ اﻳﺮان ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻧﻤﻮد ﻛﻪ »ﻧﺸﺮﻳﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت در ﺑﻴﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫‪48‬‬
‫آزادﻧﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﻣﺨﻞ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ اﺳﻼم ﻳﺎ ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻔﺼﻴﻞ آﻧﺮا ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬

‫‪ 38‬ﻋﻠﻲ اﻧﺼﺎري‪» ،‬اﻳﺮان ﻣﺘﺠﺪد از ﺳﺎل ‪ :1300‬ﺳﻠﺴﻠﻪ ﭘﻬﻠﻮي و ﭘﺲ از آن« ] ‪ALI ANSARI, MODERN IRAN SINCE 1921: THE PAHLAVIS‬‬
‫‪ [AND AFTER‬ص‪.(2003) 79 .‬‬
‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫‪،1387/11/19‬‬ ‫‪ 39‬اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎران اﻳﺮان‪» ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت اﻳﺮان«‬
‫‪) ، http://rooznamenegar.ir/main.php?t=5&id=618‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 17‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 40‬ﻃﻬﻤﻮرث ﻗﺎﺳﻤﻲ‪» ،‬ﻧﻬﻀﺖ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت رژﻳﻢ ﺷﺎه«‪ ،(2002) ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در _‪http://www.ghadeer.org/SIYASI/nehzat‬‬
‫‪) ،a/fehrest.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 17‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 41‬ﻣﺴﻌﻮد ﺑﻬﻨﻮد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﺷﺪ«‪ ،‬آﻓﺘﺎب‪ ،1386/8/8 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در _‪http://www.aftab.ir/articles/applied‬‬
‫‪) ،sciences/communication/c12c1193759921_masoud_behnoud_p1.php‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 17‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 42‬ﻣﻬﺮاﻧﮕﻴﺰ ﻛﺎر‪» ،‬ﻣﻮاﻧﻊ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ درراه ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و دﻣﻜﺮاﺳﻲ در اﻳﺮان« ] ‪Mehrangiz Kar, Constitutional Obstacles to the‬‬
‫‪) [Realizations of Human Rights and Democracy in Iran‬دﺳﺘﺨﻂ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ در ﺧﻄﺮ ]‪[Scholars at Risk‬‬
‫و ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬
‫‪ 43‬ﻋﻠﻲ رﻫﻨﻤﺎ‪» ،‬ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻓﺎﺿﻠﻪ اﺳﻼﻣﻲ‪ :‬زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻋﻠﻲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ« ] ‪ALI RAHNEMA, AN ISLAMIC UTOPIAN: A POLITICAL‬‬
‫‪ [BIOGRAPHY OF ALI SHARI’ATI‬ص‪.(1998) 137 .‬‬
‫‪ 44‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.137 .‬‬
‫‪ 45‬ﻛﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،27‬ص‪.8 .‬‬
‫‪ 46‬ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،31‬ص‪.106 .‬‬
‫‪ 47‬روح اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪» ،‬ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻧﻮر«‪ ،‬ﺟﻠﺪ ﺳﻮم )‪ .(1362‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ«‪.1357/8/20 ،‬‬
‫‪ 48‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪] ،1358 ،‬ﻣﺼﻮب ‪ ،1358‬اﺻﻼح ﺷﺪه در ‪ [1368‬اﺻﻞ ‪] 24‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان«[‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪. http://iranhrdc.org/httpdocs/English/iraniancodes.htm‬‬
‫‪9‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﺎل ‪ 1360‬ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺨﺎﻟﻒ را ﻋﻠﻨﺎً ﺳﺮﻛﻮب ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫‪49‬‬
‫اﻳﺮان ﺑﺎ ﻋﺮاق در ﺟﻨﮓ ﺑﻮد و رژﻳﻢ اﻳﺮان ا‪‬ﻋﻤﺎل اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎ را ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﻗﺪاﻣﺎت دﻓﺎﻋﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﺎن »ﺧﻮدي«ﻫﺎ و »ﻏﻴﺮﺧﻮدي«ﻫﺎ ﻛﻪ ﺗﻔﻜﺮي ﻣﺘﻔﺎوت داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ و دوﻟﺖ دﺳﺘﻮر داده ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﭼﺎپ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي اﻳﻦ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن ﻣﻤﻨﻮع ﺑﺸﻮد‪ .‬وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﻬﻤﻴﻪ ﺑﻨﺪي ﻛﺎﻏﺬ ﻧﻤﻮده‬
‫‪50‬‬
‫و از ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﺤﺘﻮاي ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻣﺠﻼت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺎﺑﻄﻪاي ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺮري ﻛﺎﻏﺬ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﺗﻼﺷﻬﺎ‪ ،‬رژﻳﻢ اﻳﺮان ﻫﺮﮔﺰ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و رادﻳﻮي ﻛﺸﻮر ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل دوﻟﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و اﺻﻞ ‪ 175‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ »ﻧﺼﺐ و ﻋﺰل رﺋﻴﺲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﺎ ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي اﺳﺖ«‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻫﻨﻮز‬
‫ﺧﺒﺮﮔﺰارﻳﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ رادﻳﻮ ﻓﺮدا‪ ،‬ﺑﻨﮕﺎه ﺳﺨﻦﭘﺮاﻛﻨﻲ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ )ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ (.‬و دﻳﮕﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ از‬
‫اﺑﺘﺪاي اﻧﻘﻼب ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺨﺶ اﻣﻮاج رادﻳﻮﻳﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ داﺧﻞ اﻳﺮان ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ 51.‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﻲ رژﻳﻢ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬وﺟﻮد ﺑﺸﻘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺎﻫﻮارهاي اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮﭼﻪ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﺪاول و‬
‫‪52‬‬
‫ﻫﻤﻪﮔﻴﺮ ﺑﻮده و اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را ﺑﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻬﺎي ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻔﺴﺮان ﺳﺮﻛﻮب و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺳﻜﻮﻻر را ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺮﻗﺮاري ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺮور و ﺗﺎ اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ 1370‬ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را از دﺳﺖ داد‪ 53.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻨﺘﻘﺪان ﺟﺪي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻮدﻧﺪ از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاي اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﺳﻮي ﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ‪ 54‬و ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﺳﺮوش‪ 55‬ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬زدن ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺿﺪاﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺘﻘﺪان دﻳﮕﺮ ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻧﺘﻘﺎدات اﻳﻦ اﺳﻼمﮔﺮاﻳﺎن ﻋﻤﺪﺗﺎً از زﻣﺮه اﻧﺘﻘﺎدات ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﻜﻮﻻر ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮوﻫﻲ از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﻛﻪ در ﺳﺎل‬

‫‪ 49‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،42‬ص‪.26 .‬‬

‫‪ 50‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ‪» ،‬ﮔﺰارش در ﺧﺼﻮص وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان« ] ‪U.N. Commission on‬‬
‫‪ ،[Human Rights, Report on the Situation of Human Rights in the Islamic Republic of Iran‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ ،64‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‬
‫‪ 6) A/45/69‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪.(1990‬‬
‫‪» 51‬اﻳﺮان‪ :‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻛﺸﻮر«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ 11 ،[Iran: Country Profile, B.B.C.] .‬ﻣﺎرس ‪ ،2009‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/country_profiles/790877.stm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 27‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 52‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 53‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻓﺸﺎري‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ﺻﺺ‪.185-232 .‬‬
‫‪ 54‬آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﺳﻮي ﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ‪ ،‬دﺑﻴﺮ ﻛﻞ ﻣﺠﻤﻊ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﺒﺎرز و ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎء ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻈﺎم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وي ﻣﺆﺳﺲ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪه »ﺳﻼم« ﺑﻮد و رﻫﺒﺮي داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﻴﺮو ﺧﻂ اﻣﺎم ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1358‬ﺑﻪ ﺳﻔﺎرت آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻳﻮرش ﺑﺮدﻧﺪ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺖ‪ .‬ﭘﻴﺶ از‬
‫آن و ﻃﻲ دﻫﻪ اول اﻧﻘﻼﺑﻒ وي دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ اﻳﺮان ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎرك ﺑﺎودن‪» ،‬ﻣﻬﻤﺎﻧﻬﺎي آﻳﺖاﷲ‪ :‬اوﻟﻴﻦ ﻧﺒﺮد در ﺟﻨﮓ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎ اﺳﻼم ﻣﺒﺎرز« ] ‪MARK‬‬
‫‪ [BOWDEN, GUESTS OF THE AYATOLLAH: THE FIRST BATTLE IN AMERICA’S WAR WITH MILITANT ISLAM‬ﺻﺺ‪627 ،13.‬‬
‫)‪(2006‬؛ ﺟﻨﻴﻮ ﻋﺒﺪو و ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن ﻟﻴﻮﻧﺰ‪» ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻮدن« ] ‪GENIEVE ABDO AND JONATHAN LYONS, ANSWERING ONLY TO‬‬
‫‪ [GOD‬ص‪.(2003) 187 .‬‬
‫‪ 55‬ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﺳﺮوش‪ ،‬ﻣﺤﻘﻖ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮف و ﭼﻬﺮه ﻣﻌﺮوﻓﻲ از اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻳﺮان اﺳﺖ‪ .‬وي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺷﻮراﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪ ﻣﻨﺼﻮب ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﺮﻛﻪ ﭘﺸﺖ اﺧﺮاج ﺗﻌﺪاد ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي از اﺳﺎﺗﻴﺪ و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‬
‫ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ وي از ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻮد‪ .‬وي ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺻﻼحﻃﻠﺐ از ﻃﺮف ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر رژﻳﻢ ﻫﺪف‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 1379‬اﻳﺮان را ﺗﺮك ﻛﺮد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻓﺸﺎري‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ﺻﺺ‪.190-91 .‬‬
‫‪10‬‬
‫‪ 1373‬ﻋﻠﻨﺎً ﺧﻮاﻫﺎن ﻟﻐﻮ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪﻧﺪ‪ 56.‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم و ﺣﺘﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺿﺪاﺻﻼﺣﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ رﺳﺎﻟﺖ‬
‫‪57‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن ﺑﻪ »اﻧﺤﺼﺎرﻃﻠﺒﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻛﻮب و ﺧﻔﻘﺎن آزادي« ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1376‬درج ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺘﻘﺎداﺗﻲ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ در اﻳﺮان ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻮد و ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و‬
‫ﻓﻌﺎﻻن را ﺑﺮ آن داﺷﺖ ﺗﺎ ﺧﻮاﻫﺎن ﺣﻘﻮق ﺧﻮد ﺑﺮاي آزادي ﺑﻴﺎن ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ‪:‬‬

‫ﻧﺸﺮﻳﺎﺗﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺗﺮس از ﺑﺮﺧﻮرد‪ ،‬ﺷﺠﺎﻋﺎﻧﻪ اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺻﻼً ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻳﻚ‬
‫ﻗﺪم ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﺮوم و ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺮس زﻧﺪان‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﻏﻴﺮه را از دل ﻣﺎ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺑﺎرﻫﺎ از ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻈﺎم ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪم اﻣﺎ وﻗﺘﻲ دﻳﺪم ﺳﺮدﺑﻴﺮﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎﺷﺎءاﷲ‬
‫‪59‬‬
‫ﺷﻤﺲاﻟﻮاﻋﻈﻴﻦ‪ 58‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﺎك زﻧﺪاﻧﺶ آﻣﺎده اﺳﺖ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺗﺮس ﻣﻦ ﻫﻢ رﻳﺨﺖ‪.‬‬

‫رﺷﺪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ از ﺑﺎﺑﺖ ﻃﺮح ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻫﻢ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺮوزي ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ روﺣﺎﻧﻲ اﺻﻼحﻃﻠﺐ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻲ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺳﺎل ‪ 1376‬ﺷﺪ و ﻫﻢ در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﺗﻘﻮﻳﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺗﻼش‬
‫ﻛﺮد ﺗﺎ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را از »ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ اﺻﻠﻲ آن ﺑﺮ اﻳﺠﺎد ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺗﻜﻴﻪ دارد« ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻦ را »ﮔﺎﻫﮕﺎﻫﻲ در ﻣﻮاﺿﻊ ﺣﺴﺎس و ﺣﻴﺎﺗﻲ و ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﺼﻠﺤﺖاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﺑﺮد«‪ 60.‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺣﺼﻮل ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺪﻓﻲ و ﻧﻴﺰ اﻳﺠﺎد ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻛﺎر اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن‪ ،‬وي ﻋﻄﺎءاﷲ‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮاﻧﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وزﻳﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺨﺪان و داراي ﺗﺤﺼﻴﻼت‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻮد ﭘﺮواﻧﻪ ﭼﺎپ ﺗﻌﺪاد ﻛﺜﻴﺮي از ﻧﺸﺮﻳﺎت را ﻣﺠﺪداً ﺻﺎدر ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي‬
‫‪61‬‬
‫ﺳﺮﻛﻮبﮔﺮاﻧﻪ آزادي ﺑﻴﺎن را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮداﺷﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﻋ‪‬ﻠَﻢ آزادي ﺑﻴﺎن را ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﻓﺸﺎﮔﺮيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ رژﻳﻢ اﻳﺮان را ﻣﻮرد ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ 62.‬ﻳﻚ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎب ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬ﻣﺠﻠﺲ ﻛﺘﺎب ﭘﻨﺠﻢ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان را از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﮔﺬراﻧﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎده ‪ 609‬آن ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﺮ ﻣﻘﺎم دوﻟﺘﻲ ﺑﺮاي اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ‬

‫‪ 56‬ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺮﮔﺸﺎدهاي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ﻣﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻫﺴﺘﻴﻢ« ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ 143‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﻓﻌﺎل از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎدي اﻣﻀﺎء و ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎدي‪،‬‬
‫»ﺑﻴﺪاري اﻳﺮان‪ :‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﻧﻘﻼب و اﻣﻴﺪ« ]‪ [SHIRIN EBADI, IRAN AWAKENING: A MEMOIR OF REVOLUTION AND HOPE‬ص‪130 .‬‬
‫)‪.(2006‬‬
‫‪ 57‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻓﺸﺎري‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪.193 .‬‬
‫‪ 58‬ﺳﺮدﺑﻴﺮ وﻗﺖ روزﻧﺎﻣﻪ »ﺟﺎﻣﻌﻪ«‪.‬‬
‫‪ 59‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ آرش ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺎﻫﺪ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ )‪ 11‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،(2009‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪] 2‬از اﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ«[‪ .‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان در ‪ 23‬اﻛﺘﺒﺮ ‪ 2008‬ﺑﺎ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺴﺨﻪ اي از اﻳﻦ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ در‬
‫آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 60‬ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،31‬ص‪.112 .‬‬
‫‪ 61‬ﺳﻤﺘﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،14‬ص‪.6 .‬‬
‫‪ 62‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻓﺸﺎري‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪.188 .‬‬
‫‪11‬‬
‫ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﺼﺪي آن ﺷﻐﻞ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ را ﺟﺮم ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 63.‬رﻫﺒﺮ اﻳﺮان آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﻪ ﻋﻤﻮم‬
‫‪64‬‬
‫ﻣﺮدم اﺧﻄﺎر داد ﻛﻪ »ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻨﺪ«‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺸﺪه اﻣﺎ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺗﻮﺳﻂ رژﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻘﺮرات رﺳﻤﻲ و ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬وﻳﺮاﻳﺸﮕﺮان‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان و ﻧﺎﺷﺮان رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد ﺗﺎ آﻧﻬﺎ از ﺧﻄﺮ اﻧﺘﻘﺎم ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻘﺮرات ﻣﺒﻬﻤﻲ ﻛﻪ در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ و ﻋﺪم ﺗﻌﺮﻳﻒ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺒﺎراﺗﻲ‬
‫را اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان آﻏﺎز ﺷﺪه و در ﻣﻴﺎن دﻳﮕﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .،‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‬
‫اﺻﻞ ‪ 24‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻘﺮر ﻣﻲدارد ﻛﻪ »ﻧﺸﺮﻳﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت در ﺑﻴﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ آزادﻧﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﻣﺨﻞ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﻼم ﻳﺎ ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ«‪ ،‬اﻣﺎ »ﻣﺒﺎﻧﻲ اﺳﻼم« را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ 65.‬در آﺑﺎن ‪ ،1382‬آﻣﺒﻲ ﻟﻴﮕﺎﺑﻮ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮ‬
‫ﻫﻴﺌﺖ وﻳﮋه ﺣﻞ اﺧﺘﻼف در ﺧﺼﻮص آزادي ﺑﻴﺎن‪ ،‬در ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺷﺎﺧﺼﻬﺎي اﻳﻦ ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻗﺮار داد‪ .‬وي درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ در ﻣﻴﺎن روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﺘﻀﺎد و ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺤﺪوده‬
‫ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ وﺟﻮد دارد‪ 66.‬وي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎي ذﻫﻨﻲ و ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ‪ 67‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﺮوم‬
‫‪68‬‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﻬﺎي ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ از ﺣﻘﻮق ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻋﺒﻮر از ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻮاﻗﺒﻲ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ—ﻗﺘﻠﻬﺎي ﻓﺮاﻗﻀﺎﻳﻲ—در‬
‫اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ 1370‬ﻣﺘﺪاول ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن در ﺣﻮادث راﻧﻨﺪﮔﻲ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺳﺮﻗﺘﻬﺎي ﺻﺤﻨﻪﺳﺎزي ﺷﺪه‬
‫ﻣﻮرد اﺻﺎﺑﺖ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺻﺎﺑﺖ ﺿﺮﺑﺎت ﭼﺎﻗﻮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻳﺎ ﻣﻮرد ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ دﭼﺎر ﺣﻤﻠﻪ ﻗﻠﺒﻲ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ 69.‬در اواﺧﺮ ‪ 1377‬ﺑﺎ وﻗﻮع ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻗﺘﻠﻬﺎ و ﭘﺨﺶ اﺧﺒﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﺸﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

‫‪ 63‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ‪ ،1379 ،‬ﻣﺎده ‪) 609‬اﻳﺮان( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ«[‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪ .http://iranhrdc.org/httpdocs/English/iraniancodes.htm‬ﻣﺎده ‪ 609‬اﻇﻬﺎر ﻣﻲدارد‪» :‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از رؤﺳﺎي ﺳﻪ ﻗﻮه ﻳﺎ‬
‫ﻣﻌﺎوﻧﺎن رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻳﺎ وزرا ﻳﺎ ﻳﻜﻲ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﻳﺎ اﻋﻀﺎي ﺷﻮراي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻳﺎ ﻗﻀﺎت ﻳﺎ‬
‫اﻋﻀﺎي دﻳﻮان ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻳﺎ ﻛﺎرﻛﻨﺎن وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي دوﻟﺘﻲ و ﺷﻬﺮدارﻳﻬﺎ در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ آن ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻪ ﺗﺎ ﺷﺶ ﻣﺎه ﺣﺒﺲ و ﻳﺎ ﺗﺎ )‪ (74‬ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق و ﻳﺎ ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﺟﺰاي ﻧﻘﺪي ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﺷﻮد«‪.‬‬
‫‪ 64‬ﮔﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻓﺸﺎري‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪.196 .‬‬
‫‪ 65‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،48‬اﺻﻞ ‪.24‬‬
‫‪ 66‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ‪» ،‬ﮔﺰارش ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺰارﺷﮕﺮ ﻫﻴﺌﺖ وﻳﮋه در ﻣﻮرد ﺣﻖ آزادي ﺑﻴﺎن و ﻋﻘﻴﺪه‪ ،‬آﻣﺒﻲ ﻟﻴﮕﺎﺑﻮ‪:‬‬
‫ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺿﻤﻴﻤﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان« ] ‪U.N. Commission on Human Rights, Report Submitted by the Rapporteur on the‬‬
‫‪،[right to freedom of opinion and expression, Ambeyi Ligabo: Addendum Mission to the Islamic Republic of Iran‬‬
‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫‪،(2004‬‬ ‫ژاﻧﻮﻳﻪ‬ ‫)‪12‬‬ ‫‪E/CN.4/2004/62/Add.2‬‬ ‫ﻣﻠﻞ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﺳﻨﺪ‬ ‫‪،102‬‬ ‫ﭘﺎراﮔﺮاف‬
‫‪) http://www.unhcr.org/refworld/country,,,MISSION,IRN,,4090ffed0,0.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 21‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪:‬‬
‫»ﮔﺰارش ﻟﻴﮕﺎﺑﻮ«[‪.‬‬
‫‪ 67‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.95‬‬
‫‪ 68‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ‪» ،‬ﮔﺰارش ﮔﺮوه ﻛﺎري در ﺧﺼﻮص ﺑﺎزداﺷﺘﻬﺎي ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ‪ :‬ﺿﻤﻴﻤﻪ‪ :‬دﻳﺪار از ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان« ] ‪U.N. Commission on Human Rights, Report of the Working Group on Arbitrary Detention: addendum:‬‬
‫)‪ ،[Visit to the Islamic Republic of Iran (15-27 February 2003‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ ،42‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪) E/CN.4/2004/3/Add.2‬و ﻧﺎﻣﻪ ‪(1‬‬
‫)‪ 27‬ژوﺋﻦ ‪ ،(2003‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.unhcr.org/refworld/docid/4090ffd30.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 21‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 69‬ﻋﺒﺎدي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،56‬ﺻﺺ‪ .131-32 .‬در ﻳﻚ روﻳﺪاد ﻣﻌﺮوف ﻛﻪ در ﻣﺮداد ‪ 1375‬اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺟﻤﻌﻲ از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻮار ﺑﺮ اﺗﻮﺑﻮﺳﻲ‬
‫در راه ارﻣﻨﺴﺘﺎن ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻴﺪار ﺷﺪه و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ راﻧﻨﺪه اﺗﻮﺑﻮس آﻧﻬﺎ را ﺗﺮك ﻛﺮده اﺳﺖ و اﺗﻮﺑﻮس ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺮﺗﮕﺎه در ﺣﺮﻛﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫‪12‬‬
‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺣﺪي رﺳﻴﺪ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﺧﺎﺗﻤﻲ درﺑﺎره اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺣﺘﻲ رﻫﺒﺮ اﻳﺮان ﻧﻴﺰ اﻳﻦ اﻋﻤﺎل را‬
‫ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﻮد‪ 70.‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﻮادث ﺗﻮﺳﻂ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ و ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ‬
‫درﺑﺎره اﻳﻦ ﻗﺘﻠﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ وﺟﻮد روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﮔﺴﺘﺮش داد‪ 71.‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻣﺠﻼت‬
‫‪72‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ »ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﻲ روﻳﻪاي رﺷﺪ ﻛﻨﻨﺪ«‪.‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻮي در ﺣﺎل‬

‫ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻮﻻت‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﺿﺮ دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﺗﻬﺮان اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﺎل ‪ 1379‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت را ﻣﻮرد ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ‬
‫‪.‬ﻣﺮﺗﻀﻮي ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1382‬ﻗﺎﺿﻲ‬
‫ﻗﺮار داد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر اﺟﺎزه ﻣﻲداد‬
‫دادﮔﺎه ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻮد‪ .‬در آن‬
‫زﻣﺎن وي ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺷﺪت ﻋﻤﻞ در‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻗﺪرت ﺧﻮد در ﻗﻮه‬
‫ﻣﻤﻨﻮع ﻧﻤﻮدن و دﺳﺘﮕﻴﺮي‬
‫ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ—ﺑﻪ وﻳﮋه دادﮔﺎه ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و وﻳﺮاﺳﺘﺎرﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫اﺳﻢ »ﻗﺼﺎب ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت« ﻣﻌﺮوف‬ ‫ﻗﺎﺿﻲ ﺳﻌﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻮي در آن زﻣﺎن—ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﻮد‪ .‬از زﻣﺎن اﻧﺘﺼﺎب ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻣﺠﻼت را ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻧﻤﻮده و‬
‫ﻓﻌﻠﻲ وي‪ ،‬در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺮگ‬
‫ﻋﻜﺎس و ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر زﻫﺮا ﻛﺎﻇﻤﻲ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ دﺳﺘﮕﻴﺮي و ﺷﻜﻨﺠﻪ‬ ‫ﺳﺮدﺑﻴﺮﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﺳﻼﻣﻲ و اﺻﻼحﻃﻠﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﮔﺰارﺷﮕﺮان اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ دﺳﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ 73‬را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر »ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران را ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﺧﻮد درآورﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮاي روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل داﺷﺘﻪ و آﻧﻬﺎ را از درج ﻣﻄﺎﻟﺐ »ﺧﻄﺮﻧﺎك« ﺑﺎزدارﻧﺪ«‪ 74.‬ﻣﻌﺪودي از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﺠﺪداً‬
‫اﺟﺎزه اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت دﻗﻴﻖ ﻣﺮﺗﻀﻮي‪ ،‬ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1382‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دادﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان ﻣﻨﺼﻮب ﮔﺮدﻳﺪ‪،‬‬
‫‪75‬‬
‫ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ از ﺧﻮد اﺳﺘﻘﻼل ﻧﺸﺎن ﻣﻲدادﻧﺪ در اوﻟﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﺎت دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲآﻣﺪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان آﻧﻬﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ‬
‫ﺷﻤﺎره از ﻧﺸﺮﻳﻪ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪﻧﺪ‪ 76.‬ﻳﻚ روش ﻣﻌﻤﻮل دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺑﻪ ﺳﺮدﺑﻴﺮ ﻧﺸﺮﻳﺎت‬
‫ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮده و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﻲدادﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺑﻌﻀﻲ اﺧﺒﺎر ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻮده و از آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‬
‫‪77‬‬
‫ﻛﻪ در ﺟﻠﺴﺎت آﻣﻮزﺷﻲ درﺑﺎره ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﺑﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ راﻧﻨﺪه ﺳﻌﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد از اﺗﻮﺑﻮس ﺧﺎرج ﺷﺪه و آن را ﺑﻪ ﻃﺮف دره ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ اﺗﻮﺑﻮس را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺳﺎزﻧﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺄﻣﻮران اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺳﻮار ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﺒﺎدي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،56‬ﺻﺺ‪.128-29 .‬‬
‫‪ 70‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.135-36 .‬‬
‫‪ 71‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.139 .‬‬
‫‪ 72‬اﻓﺸﺎري‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪.208 .‬‬
‫‪ 73‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.216 .‬‬
‫‪ 74‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،59‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.2‬‬
‫‪» 75‬ﻣﺜﻼ روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺳﺎزي ﺑﻮد‪» ،‬ﻧﻮﺳﺎزي« روزﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺟﻼﻳﻲﭘﻮر‪،‬ﻛﻪ ‪ 2‬ﺷﻤﺎره ﻳﺎ ‪ 3‬ﺷﻤﺎره درآﻣﺪ و ﺑﻌﺪ ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻴﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ]ﻓﻘﻂ[‬
‫‪ 5-4‬ﺷﻤﺎره درآﻣﺪ«‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ )‪ 1‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ » :‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ«[‪.‬‬
‫‪]» 76‬ﺗﻴﻢ ﺷﻬﺮوﻧﺪ اﻣﺮوز[ ﻗﺮار ﺑﻮد آرﻳﺎ را دوﺑﺎره در ﺑﻴﺎورد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﻳﻨﻜﻪ رﻓﺘﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﻨﺪ ﺧﺒﺮ آن در ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ و ﺧﺒﺮ‬
‫آﻣﺪ ﻛﻪ ﺣﻖ ﻧﺪارد ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺑﺸﻮد و ﺗﻮﻗﻴﻒ اﺳﺖ«‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 77‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﻣﺪﻳﺮان ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺧﻄﺮ ﺣﺒﺲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻄﺮ واﻗﻌﻲ ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺧﻮد روﺑﺮو ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ارزش ﻧﺪارد »ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻧﻪ از ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و‬
‫ﻧﺸﺮﻳﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪه و ارﺗﺒﺎط ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻣﺮدم را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ«‪ 78.‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺧﻮد ﺳﺎﻧﺴﻮري ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻓﺰاﻳﻨﺪهاي ﻣﺘﺪاول ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﺮدﺑﻴﺮﻫﺎ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻜﺎﻟﻤﺎت ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺗﻬﺪﻳﺪآﻣﻴﺰ ﻳﺎ ﻳﺎدآوري‬
‫ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران زﻳﺮ دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻫﺮ روزﻧﺎﻣﻪاي ﻳﻚ ﻣﻬﺮه داﺷﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻬﺮه ﻋﺎﻣﻞ ]ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ[‪ ،‬ﻛﺴﻲ را داﺷﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ او زﻧﮓ‬
‫ﻣﻲزدﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﺪام ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﻴﺪ و ﻛﺪام ﻛﺎر را ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻣﺮور ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻛﻮﭼﻚ درون روزﻧﺎﻣﻪ و ‪ ...‬ﺧﻮدش ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ را ﻣﻲﻛﺮد ‪ ...‬اﻳﻨﻬﺎ در ﻫﺮ روزﻧﺎﻣﻪاي‬
‫‪79‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻧﻴﺰ ﺑﻪ وﺟﻮد آوردﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎي ﺳﺮدﺑﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎري از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي ﻋﺒﻮر از ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻧﺴﻞ ﺟﻮاﻧﺘﺮ‪ ،‬ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ دﻧﺒﺎل رﺳﺎﻧﻪ دﻳﮕﺮي ﮔﺸﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﻃﺮﻳﻖ آن‬
‫اﺧﺒﺎر ﺧﻮد را ﮔﺰارش ﻛﺮده و ﻧﻈﺮات ﺧﻮد را ﺑﺎ دﻳﮕﺮان درﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ 80.‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ روي آوردﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .1,2,2‬اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬

‫ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮان ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ در اﻳﺮان ﺑﻪ زودي ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺗﺤﻮﻻت‬
‫ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺧﺒﺮﮔﺰاري داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻳﺮان )اﻳﺴﻨﺎ( در ‪ 13‬آﺑﺎن ‪ 1378‬ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻣﺘﻨﻔﺬ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻛﺎرﻛﻨﺎن آن را داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺨﺶ اﺧﺒﺎر ﺟﺎري در وبﺳﺎﻳﺖ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﺮدازد اﻣﺎ اﺧﺒﺎر‬
‫را ﺑﻪ ﺻﻮرت روزﻧﺎﻣﻪ ﭼﺎپ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ 81.‬ﺗﺎ اواﺧﺮ ‪ ،1378‬ﺧﺒﺮﮔﺰارﻳﻬﺎ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﻮد را ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﺎ ﺳﺎل‬
‫‪ 1380‬ﭼﻨﺪ وﺑﻼگ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ 82.‬در ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1380‬ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن‪ 83،‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ ﺳﺎﻛﻦ ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬وﺑﻼﮔﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ از آن در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻳﻜﻲ‬
‫از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬وي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮاي درﺳﺖ ﻛﺮدن وﺑﻼگ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺘﻜﺎر ﺳﺎده درﺳﺖ در‬

‫‪ 78‬ﻣﮕﻲ ﭘﻮر‪»،‬ﻫﻨﺮ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري« ]‪ ،[Maggie Pour, The Art of Journalism‬ﻧﻤﻚ‪ ،2005 ،‬ص‪ ،18 .‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.namakmag.com/issue0102/redlines.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 20‬آورﻳﻞ ‪) (2009‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺗﻘﻲ اﻣﻴﺮاﻧﻲ‪ ،‬درﺑﺎره ﺳﺎﻧﺴﻮر‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران در اﻳﺮان ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ(‬
‫‪ 79‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 80‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 81‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ درﺑﺎره وبﺳﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮﮔﺰاري داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ‪www.ISNA.ir/ISNA‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫داﻧﻴﻞ اﻧﮕﺒﺮ‪» ،‬ﻣﺸﻜﻞ ﺧﺒﺮﮔﺰاري داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟«‪ ،‬اﺳﻠﻴﺖ ] ‪Daniel Engber, What’s with the Iranian Student News‬‬
‫‪ 2 ،[Agency?, SLATE‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،2006‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.slate.com/id/2135342/‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 20‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 82‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،11‬ص‪5 .‬؛ ﻧﺴﺮﻳﻦ ﻋﻠﻮي‪» ،‬ﻣﺎ اﻳﺮان ﻫﺴﺘﻴﻢ« ص‪ .(2005) 1 .‬وﺑﻼگ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﻳﺎدداﺷﺖ روزاﻧﻪ ﻳﺎ ﻧﺸﺮﻳﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 83‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ درﺧﺸﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي در وﺑﻼگ ﺷﺨﺼﻲ او ﺑﻮده‪ ،‬در اﻳﺮان ﻧﮕﺎﻫﺪاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪» .‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ‬
‫اﻳﺮان ﺑﺎزداﺷﺖ ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ .‬ﻓﺎرﺳﻲ‪ 30 ،‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،2008‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2008/12/081230_ag_jb_derakhshan.shtml‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 20‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪14‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻓﺎرﺳﻲ و دﻳﮕﺮ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﻮد ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﺳﺎمآور‬
‫‪84‬‬
‫وﺑﻼﮔﻬﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺷﻤﺎر وﺑﻼﮔﻬﺎي ﻓﺎرﺳﻲ از ﻫﺰاران ﺗﺎ دهﻫﺎ ﻫﺰار ﺗﻔﺎوت دارد‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﺮ روي ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﺑﻪ وﻳﮋه در وﺑﻼﮔﺴﺘﺎن ﺑﻴﺶ از‬
‫ﺣﺪ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً از ﻫﺮ ﻗﺸﺮي از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ‬

‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ و وﺑﻼﮔﻬﺎ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ارﺗﺒﺎط‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪه را روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ و‬
‫وﺑﻼﮔﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬دﻳﻦ‪،‬‬
‫ورزش‪ ،‬ﻓﻴﻠﻢ‪ ،‬ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺷﻌﺮ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ 85.‬ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ از اﻓﺮاد وﺑﻼﮔﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﺳﻴﻠﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺛﺒﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ و‬
‫ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن‬
‫ﺗﻔﻜﺮات آﻧﻬﺎ در ﻳﻚ دﻓﺘﺮ ﺧﺎﻃﺮات روزاﻧﻪ ﻳﺎ ﻫﻔﺘﮕﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎري‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻔﺴﺮان ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻫﻤﻪ ﻧﻮع اﻋﺘﻘﺎد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ—از ﺳﻜﻮﻻر ﺗﺎ‬
‫درﺧﺸﺎن ﺑﺎ روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد‬ ‫اﺻﻼحﻃﻠﺐ ﺗﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر—ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ و ﻧﻈﺮات آﻧﻬﺎ را درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬
‫آوردن وﺑﻼگ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ‪،‬‬ ‫‪86‬‬
‫ﺑﻴﺸﻤﺎري از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﺑﻴﺶ از دﻳﮕﺮان ﻣﺴﺌﻮل رﺷﺪ‬
‫ﺳﺮﻳﻊ وﺑﻼﮔﺴﺘﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬وي در ‪ 11‬آﺑﺎن ‪1387‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران و ارﮔﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﻲ اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﺷﺮوع ﺑﻪ‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ و ﻫﻨﻮز در زﻧﺪان‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺒﺮﮔﺰارﻳﻬﺎي ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل دوﻟﺖ اوﻟﻴﻦ ﮔﺰﻳﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬وي ﻫﻨﻮز در‬
‫اﻧﺘﻈﺎر اﻋﻼم ﺟﺮﻣﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺧﻮد‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ )اﻳﺮﻧﺎ( در ﺳﺎل ‪ 1375‬ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﻪ وي‬ ‫دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ و وبﺳﺎﻳﺖ ﺧﻮد را در ﺳﺎل ‪ 1376‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺳﺎل ‪،1382‬‬
‫اﺟﺎزه دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ اﺑﻄﺤﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺎون رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وﻗﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫ﺧﻮد ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫وﺑﻼگ ﻣﻮﻓﻘﻲ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﻓﻌﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وي در وﺑﻼگ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ در‬
‫ﻣﻴﺎن ﮔﺬاردن ﺣﻜﺎﻳﺎت ﺟﺎﻟﺐ و ﻧﮕﺎرش ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي روزﻣﺮه ﺧﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻪ و از ﻧﺎاﻣﻴﺪﻳﻬﺎي ﺧﻮد درﺑﺎره ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻳﺮان‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ 87.‬رﻫﺒﺮ اﻳﺮان ﻧﻴﺰ وبﺳﺎﻳﺘﻲ دارد ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﺆاﻻت ﺷﺮﻋﻲ ﺧﻮد را در آن ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 84‬ﻣﻨﺎﺑﻊ از ﺣﺪود ﺑﻴﺴﺖ ﻫﺰار ﺗﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻔﺘﺎد ﻫﺰار وﺑﻼگ ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻠﻮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،82‬ص‪.1 .‬‬
‫‪ 85‬ﺟﺎن ﻛﻠﻲ و ﺑﺮوس اﺗﻠﻴﻨﮓ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮﻛﻤﺎن )داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎروارد(‪» ،‬ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري ﻋﺮﺻﻪ ﻣﺠﺎزي اﻳﺮان‪ :‬ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻓﺮﻫﻨﮓ در‬
‫وﺑﻼﮔﺴﺘﺎن ﻓﺎرﺳﻲ« ] ‪JOHN KELLY & BRUCE ETLING, BERKMAN CENTER FOR INTERNET & SOCIETY (HARVARD UNIVERSITY),‬‬
‫‪ [MAPPING IRAN’S ONLINE PUBLIC: POLITICS AND CULTURE IN THE PERSIAN BLOGOSPHERE‬ص‪ ،(2008) 7 .‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://cyber.law.harvard.edu/publications/2008/Mapping_Irans_Online_Public‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 20‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 86‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 87‬ﻧﺎزﻳﻼ ﻓﺘﺤﻲ‪» ،‬ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ اﻳﺮاﻧﻲ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ اﺻﻼحﻃﻠﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ«‪ ،‬ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ ] ‪Nazila Fathi, An Iranian Cleric Turns‬‬
‫‪ 16 ،[Blogger for Reform, N.Y. TIMES‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،2008‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.nytimes.com/2005/01/16/international/‬‬
‫‪) middleeast/16iran.html?_r=1‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 21‬آورﻳﻞ ‪(2009‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ‪) http://www.webneveshteha.com/‬ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 21‬آورﻳﻞ ‪ .(2009‬اﺑﻄﺤﻲ در اﻋﺘﺮاض از ﺳﻤﺖ ﺧﻮد اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫اﻳﻦ وبﺳﺎﻳﺖ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ آرﺷﻴﻮ ﺧﺒﺮ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﻼﻣﻲ و آﻟﺒﻮم ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫دﻓﺘﺮ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻧﻴﺰ داراي ﻳﻚ وبﺳﺎﻳﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل از اواﺳﻂ ‪ 1385‬ﺗﺎ اواﺧﺮ ‪ 1386‬رﺋﻴﺲ‬
‫‪88‬‬
‫ﺟﻤﻬﻮر وﻗﺖ اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﻧﻴﺰ وﺑﻼگ ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد را ﺑﺮ وبﺳﺎﻳﺖ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي اداره ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﻓﻌﺎﻻن و‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ اﺑﻄﺤﻲ رﺋﻴﺲ ﻓﻌﻠﻲ‬
‫ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻧﺴﻮر در‬ ‫»ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮي‬
‫ادﻳﺎن« ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮﺳﻮم‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺧﻮد ﺑﺮ‬
‫ﺗﺸﻮﻳﻖ ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻣﻴﺎن ادﻳﺎن‬
‫‪89‬‬
‫ﻣﻄﻠﺒﻲ‬ ‫ﺳﻴﻨﺎ‬ ‫آوردﻧﺪ‪.‬‬ ‫روي‬ ‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬از ﻧﻘﺶ ﻣﺬﻫﺐ در ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري‬ ‫ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮي ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در‬
‫زﻣﺎن رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺧﺎﺗﻤﻲ‬
‫اﺻﻼحﻃﻠﺐ در ﺗﻬﺮان ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬وﺑﻼگ‬ ‫وي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲ دﻓﺘﺮ و ﻣﻌﺎون‬
‫ﺧﻮد را در ‪ 1380‬آﻏﺎز ﻧﻤﻮد زﻳﺮا ﺑﺎﻻﺧﺮه آﻧﺠﺎ‬ ‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻄﺤﻲ از ﺳﺎل ‪ 1382‬ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش وﺑﻼگ ﭘﺮ ﻃﺮﻓﺪاري ﺑﻪ ﻧﺎم وﺑﻨﻮﺷﺖ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ او ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺧﻮد را »آزاد و ﺑﻲ‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﻪ در آن اﺧﺒﺎر ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و وﻗﺎﻳﻊ ﺟﺎري را ﺗﻔﺴﻴﺮ‬
‫‪90‬‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬وي در ‪ 26‬ﺧﺮداد ‪ 4 ،1388‬روز ﺑﻌﺪ از دﻫﻤﻴﻦ دور‬
‫آرش ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺴﻮر« ﺣﺲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ و ﺗﺎ زﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر و ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪه روزﻧﺎﻣﻪ ﮔﻴﻼن‬ ‫ﮔﺰارش در زﻧﺪان ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺮوز‪ ،‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ﺧﻮد را در ﻓﺮوردﻳﻦ‬
‫‪ 1381‬آﻏﺎز ﻧﻤﻮد و ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت اﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻲ ﺑﺮد‪:‬‬

‫‪ 8‬آذر ‪ 1381‬ﺑﻮد‪ .‬در ﺷﻬﺮ رﺷﺖ ﻳﻚ دﻛﻠﻬﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺜﻼ ﻣﺎل آﻧﺘﻦدﻫﻲ ﺗﻠﻔﻨﻬﺎي‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد و در اﺻﻞ ﺑﺮاي ﭘﺎرازﻳﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ روي ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺎﻫﻮارهﻫﺎ را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ دﻛﻠﻬﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺪرﺳﻪ دﺧﺘﺮاﻧﻪ ﺑﻮد وﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد روي ﺑﺎروري دﺧﺘﺮﻫﺎ در‬
‫آﻳﻨﺪه ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬرد‪ .‬ﻣﻦ روي اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﺮدم و ﻳﻚ ﮔﺰارش ﺑﺴﻴﺎر ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮدم و ﻗﺮار‬

‫‪ 88‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ‪) http://www.ahmadinejad.ir/‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 21‬آورﻳﻞ ‪ .(2009‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ آﻗﺎي اﺣﻤﺪيﻧﮋاد در ﺣﺪود دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪2007‬‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 89‬ﻋﻠﻮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،82‬ص‪1 .‬؛ ﻣﺎرك ﮔﻠﻴﺰر‪» ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر اﻳﺮاﻧﻲ وﺑﻼﮔﻬﺎ را ﺑﺮاي ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪﻳﻲ ﻛﻪ در آزادي او از زﻧﺪان داﺷﺘﻨﺪ ارج‬
‫ﻣﻲﻧﻬﺪ«‪ ،‬ﻣﺮوري ﺑﺮ ﮔﺰارﺷﮕﺮي آﻧﻼﻳﻦ ] ‪Mark Glaser, Iranian Journalist Credits Blogs for Playing Key Role in His Release‬‬
‫‪ 9 ،[from Prison, ONLINE JOURNALISM REV.‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،2004‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.ojr.org/ojr/glaser/1073610866.php‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 21‬آورﻳﻞ ‪(2009‬؛ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.59‬‬
‫‪ 90‬ﻛﻼرك ﺑﻮﻳﺪ‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي وﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺴﻲ در اﻳﺮان ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪ« ]‪ ،[Clark Boyd, The Price Paid for Blogging Iran‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪،.‬‬
‫‪ 21‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،2005‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/4283231.stm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 21‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺑﻬﺎي ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ«[‬
‫‪16‬‬
 ‫ﺑﻮد اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺗﻮﺳﻂ روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﺎ ﭼﺎپ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺷﺐ ﻗﺒﻞ از ﺗﻮزﻳﻊ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ‬
‫ﻣﺴﺌﻮل روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را از ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﺟﻤﻊ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﭼﺎپ‬
‫ﺑﺸﻮد روزﻧﺎﻣﻪ را ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ارزش دارد ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﻮﻗﻴﻒ‬
‫ﺑﺸﻮﻳﻢ اﻣﺎ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را ﮔﺰارش ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارش را ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﭼﺎپ‬
‫ﻛﻨﻢ‪ ،‬از ﻟﺞ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺌﻮل روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﺐ آن را روي وﺑﻼﮔﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﺒﺮي ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را ﭘﻮﺷﺶ دادﻧﺪ و ﺷﻬﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻢ‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺗﻔﺎق در آن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻫﻢ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫آرش ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‬ ‫آﮔﺎه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻫﺮﺟﺎ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﺪم دﻳﮕﺮ‬
‫‪91‬‬
‫ﺑﺤﺚ ﻧﻤﻲﻛﺮدم و ﻣﻄﻠﺐ را ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻢ روي وﺑﻼﮔﻢ‪.‬‬
‫آرش ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻧﮕﺎر‪ ،‬ﺳﺮدﺑﻴﺮ و وﺑﻼﮔﻨﻮﻳﺲ‪،‬‬
‫در روز ‪ 7‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1383‬‬ ‫اﻳﻦ ﺗﺤﻮﻻت از ﭼﺸﻢ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﻫﻤﺴﻮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪ و ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ‬ ‫ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ و ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬دور ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻛﻪ درﺑﺎره‬
‫روز ﺑﻌﺪ آزاد ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ‬ ‫ﻫﺮزهﻧﮕﺎري و ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎﻳﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﺪه‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ از‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ازآﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ داﺧﻠﻲ از ﺳﺎل ‪ 1379‬ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﺑﺮﮔﺰاري ﻳﻚ ﺟﻠﺴﻪ دادﮔﺎه‬
‫در ‪ 18‬دي ‪ 1383‬وي ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ وادار ﺑﻪ ﺳﻜﻮت ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻘﺎﻳﺪ و اﺧﺒﺎر ﻧﺎراﺿﻴﺎن و اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن‬
‫ﺟﺮاﻳﻢ ﺑﻴﺸﻤﺎري ﻣﺘﻬﻢ‬ ‫‪92‬‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه و ﻣﺠﺪداً در روز‬
‫ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ 19‬دي ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه‬
‫ﺷﺪ‪ .‬وي ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ‬ ‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻳﺮان در ﺧﺼﻮص ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫‪.2‬‬
‫و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ‬
‫‪ 14‬ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﺳﺘﻴﻨﺎف ﺣﻜﻢ وي ﺑﻪ‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ‬
‫ﺳﻪ ﺳﺎل ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ و ﭘﺲ‬ ‫ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﺷﺒﻜﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺑﻬﺎي اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮ در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬رژﻳﻢ‬
‫از ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﺮﻃﺎن‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﺪاوا آزاد ﺷﺪ‪ .‬در‬ ‫اﻳﺮان از ﻃﺮﻳﻖ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮدن‪ 93،‬ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن‪ 94،‬و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ او در واﺷﻨﮕﺘﻦ‬
‫ﻋﻤﺪهاي ﺷﺒﻜﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻛﻪ در دﺳﺘﺮس اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ داده و ﺑﺮ‬
‫دي‪.‬ﺳﻲ‪ .‬اﻗﺎﻣﺖ دارد‪.‬‬
‫آن ﺗﺴﻠﻂ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬رژﻳﻢ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻃﺮﻳﻖ دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺷﻜﻨﺠﻪ‪،‬‬
‫ﺳﻌﻲ در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﺪﻳﺪ از ﺑﻴﺎن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ رژﻳﻢ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺑﺴﺘﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻴﻔﺮي ﻧﻴﺰ ﺗﻼش ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺳﻠﻄﻪ و ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮد را ﺑﺮ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫رژﻳﻢ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻗﺎﻧﻮن راﻳﺞ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و ﻗﻮاﻧﻴﻦ آزادي ﺑﻴﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﺣﺎل وﺿﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺨﺼﻮص‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﻧﻴﺰ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭼﻨﺪﻳﻦ ارﮔﺎن ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦﺗﺮﻳﻦ‬

‫‪ 91‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،59‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.6‬‬

‫‪ 92‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪) 45 .‬درﺑﺎره ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮔﺮوهﻫﺎي اﺻﻼحﻃﻠﺐ و ﻃﺮﻓﺪاران اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ(‪.‬‬
‫‪ 93‬ﻣﻘﺼﻮد از ﻓﻴﻠﺘﺮ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻓﻴﻠﺘﺮﻛﻨﻨﺪه ﺷﺒﻜﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻣﺤﺘﻮا‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺳﺎﻧﺴﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮق‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي در دﺳﺘﺮس ﻛﺎرﺑﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد را ﻣﺤﺪود ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ 94‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن‪ ،‬ﻫﺪف ﻗﺮار دادن ﻳﻚ وبﺳﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮان دﻳﮕﺮ ﻗﺎدر ﺑﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ آن ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر را‬
‫ﻣﻲﺗﻮان روي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎي اﻓﺮاد در ﻣﻨﺎزل آﻧﻬﺎ ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ادارهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﺎﻫﺎ اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫ﺣﻖ ﺧﻮد ﻳﻌﻨﻲ اﺑﺮاز ﻋﻘﻴﺪه روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻨﺪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻴﭻ در ﭘﻴﭻ ﻣﻤﻠﻮ از ﻣﻮاﻧﻊ اداري‬
‫و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻋﺒﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ اﺳﺖ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻬﻢ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺨﺼﻮص اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻛﻪ ﻣﻮاﻧﻌﻲ ﺳﺮ راه ﻛﺎرﺑﺮان اﻳﺮاﻧﻲ‬
‫ﮔﺬارده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي اﻳﻦ ﮔﺰارش‪ ،‬ﺑﺨﺶ ‪ ،3‬ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي رژﻳﻢ در ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺴﻠﻂ‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮدن و ﺳﺎﻧﺴﻮر آن ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﺑﺨﺶ آﺧﺮ‪ ،‬ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ،4‬دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺷﻜﻨﺠﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ و ﮔﺰارﺷﮕﺮان را ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آزادي ﺑﻴﺎن‬ ‫‪.2,1‬‬

‫در ﻏﻴﺎب ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻲ ﻛﻪ ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي ﻳﺎ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ را ﻣﻄﺮح ﺳﺎزد‪ ،‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ را ﺑﺴﺘﻪ و اﻓﺮاد‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺘﺪاول از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ دوي آﻧﻬﺎ‬
‫رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﭘﻴﮕﺮد ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .2,1,1‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1365‬ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﻴﺪ و در ‪ 30‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 1379‬اﺻﻼح ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم »ﻧﺸﺮﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎ ﻧﺎم ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﺎرﻳﺦ و ﺷﻤﺎره ردﻳﻒ ‪ ....‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ«‪ 95‬را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺣﻖ دارﻧﺪ‬
‫»ﻧﻈﺮات‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎدات ﺳﺎزﻧﺪه‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻣﺮدم و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ را ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫درج و ﺑﻪ اﻃﻼع ﻋﻤﻮم ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ«‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ در ﺗﺤﻘﻖ ﻳﻜﻲ از ﭘﻨﺞ ﻣﻮرد ذﻳﻞ ﺳﻬﻴﻢ و ﺑﺎ ﻣﻮارد‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ در ﺗﻀﺎد ﻧﺒﻮده و »در ﻣﺴﻴﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ«‪ 96.‬اﻳﻦ ﭘﻨﺞ ﻫﺪف ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫أ( روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و داﻧﺶ ﻣﺮدم در ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻮرد اﺷﺎره‬
‫در ﻣﺎده ﻳﻚ؛‬

‫ب( ﭘﻴﺸﺒﺮد اﻫﺪاﻓﻲ ﻛﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ؛‬

‫ج( ﺗﻼش ﺑﺮاي ﻧﻔﻲ ﻣﺮزﺑﻨﺪﻳﻬﺎي ﻛﺎذب و ﺗﻔﺮﻗﻪاﻧﮕﻴﺰ و ﻗﺮار ﻧﺪادن اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺮدم ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﮋاد‪ ،‬زﺑﺎن‪ ،‬رﺳﻮم‪ ،‬ﺳﻨﻦ ﻣﺤﻠﻲ و ﻏﻴﺮه؛‬

‫د( ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺘﻌﻤﺎري )اﺳﺮاف‪ ،‬ﺗﺒﺬﻳﺮ‪ ،‬ﻟﻐﻮ‪ ،‬ﺗﺠﻤﻞ ﭘﺮﺳﺘﻲ‪ ،‬اﺷﺎﻋﻪ ﻓﺤﺸﺎ و ‪ (...‬و ﺗﺮوﻳﺞ و‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺻﻴﻞ اﺳﻼﻣﻲ و ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻀﺎﻳﻞ اﺧﻼﻗﻲ؛ و‬

‫ه( ﺣﻔﻆ و ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ – ﻧﻪ ﻏﺮﺑﻲ‪.‬‬

‫‪http://iranhrdc.org/httpdocs/English/‬‬ ‫‪ 95‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪] 1364 ،‬ﻣﺼﻮب ‪ ،1364‬اﺻﻼح ‪ .[1379‬ﻣﺎده ‪ ،1‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪] iraniancodes.htm‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت«[‪.‬‬
‫‪ 96‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪ ،2‬ﺗﺒﺼﺮه‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫ﻣﺎده ‪ 6‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲدارد ﻛﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﺠﺎزﻧﺪ »ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮارد اﺧﻼل ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ و اﺣﻜﺎم اﺳﻼم و‬
‫ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﻲ« ﺑﻪ ﻧﺸﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ آن ﻃﻮر ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺎده ﺷﺮح داده ﺷﺪه ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮارد ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫ﻧﺸﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻟﺤﺎدي و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ و ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﺎس ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻟﻄﻤﻪ وارد‬ ‫•‬
‫ﻛﻨﺪ؛‬

‫• ﺗﺤﺮﻳﺺ و ﺗﺸﻮﻳﻖ اﻓﺮاد و ﮔﺮوهﻫﺎ ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬ﺣﻴﺜﻴﺖ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬
‫اﻳﺮان در داﺧﻞ ﻳﺎ ﺧﺎرج؛‬

‫• اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ اﺳﻼم و ﻣﻘﺪﺳﺎت آن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ رﻫﺒﺮي و ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ؛ و‬

‫اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻄﻠﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺸﺮﻳﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﺸﺮ ﺑﺎﻳﺪ از وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ اﺧﺬ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻓﺮد واﺟﺪ ﺷﺮاﻳﻂ اﺧﺬ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 25‬ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬داراي وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻟﻲ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ »ﻓﺴﺎد اﺧﻼق« ﻣﺸﺘﻬﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬داراي‬
‫ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻋﻠﻤﻲ در ﺣﺪ ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ 97.‬ﻫﺮ ﻓﺮدي ﻛﻪ در اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﺪاري از‬
‫‪98‬‬
‫رژﻳﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن‪» ،‬ﻫﻴﺌﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت« ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ »اﻓﺮاد ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺻﺎﺣﺐ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻋﻠﻤﻲ و‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻻزم و ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ« ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﺌﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺨﻠﻔﺎت ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬
‫رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﺻﻼﺣﻴﻪ ﺳﺎل ‪ 1379‬ﺑﻪ ﻫﻴﺌﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت اﻳﻦ اﺧﺘﻴﺎر را اﻋﻄﺎ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﺸﺮﻳﻪ را‬
‫ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻧﻤﻮده و در ﻋﺮض ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺮوﻧﺪه را ﺟﻬﺖ ﭘﻴﮕﺮد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ 99.‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻘﺮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺟﺮاﻳﻢ »ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دادﮔﺎهﻫﺎي ﺻﺎﻟﺤﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻳﺎ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﻼﺣﻴﺖ ذاﺗﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد‬
‫‪100‬‬
‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ« و »در ﻫﺮ ﺣﺎل دادﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻠﻨﻲ و ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻨﺼﻔﻪ ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدد«‪.‬‬

‫اﺻﻼﺣﻴﻪ ﺳﺎل ‪ 1379‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﺴﺘﺮه ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت را ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﺘﺸﺮﻳﺎت اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ را ﻧﻴﺰ‬
‫ﻓﺮا ﮔﻴﺮد‪ 101.‬اﮔﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن و ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺮ روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪» ،‬اﻧﺘﺸﺎر« ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﻫﻴﺌﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﭘﺮواﻧﻪ اﺧﺬ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ ﺣﻖ اﻋﻤﺎل ﻗﻀﺎوت ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻪ ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﻧﻈﺎرﺗﻲ اﻋﻄﺎ ﮔﺮدﻳﺪه‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻮاﺑﻖ ﭘﻴﮕﺮد وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﺗﻮﺳﻂ رژﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺤﺎﻛﻢ ﻗﻀﺎﻳﻲ از اﻧﺠﺎم ﭘﻴﮕﺮد ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺒﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺻﻞ‬
‫‪ 168‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻣﺼﺮح ﻣﻲدارد ﻛﻪ »رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺟﺮاﻳﻢ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﻋﻠﻨﻲ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻫﻴﺌﺖ‬

‫‪ 97‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.9‬‬

‫‪ 98‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪ ،9‬ﺗﺒﺼﺮه ‪.5‬‬
‫‪ 99‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪ ،12‬ﺗﺒﺼﺮه‪.‬‬
‫‪ 100‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.34‬‬
‫‪ 101‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪ ،1‬ﺗﺒﺼﺮه ‪.3‬‬
‫‪19‬‬
 ‫‪102‬‬
‫ﺑﺮاي ﻓﺮار از اﻟﺰام داﺷﺘﻦ ﻳﻚ دادﮔﺎه ﻋﻠﻨﻲ و ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻨﺼﻔﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﻨﺼﻔﻪ در ﻣﺤﺎﻛﻢ دادﮔﺴﺘﺮي ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد«‪.‬‬
‫دادﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻓﺮاد را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي آﻧﻬﺎ در زﻣﻴﻨﻪ اﺑﺮاز ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻧﻈﺮات ﻫﺪف ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺟﺮاﻳﻤﻲ را ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻓﺮاد اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﺤﺪودﺗﺮ اﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ‬
‫‪103‬‬
‫اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت آﺷﻜﺎرا ﻧﺎﻗﺾ ﺗﻌﻬﺪات ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اﻳﺮان اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎده ‪ 19‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ آزادي ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ 104.‬اﻳﻦ ﻣﺎده ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻫﻤﻪ ﺣﻖ داﺷﺘﻦ ﻋﻘﻴﺪه ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ دﻳﮕﺮان را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﺣﻖ آزادي ﺑﻴﺎن دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻖ ﺷﺎﻣﻞ آزادي ﺗﻔﺤﺺ و ﺗﺤﺼﻴﻞ و اﺷﺎﻋﻪ اﻃﻼﻋﺎت و اﻓﻜﺎر از ﻫﺮ‬
‫ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻣﺮزي‪ ،‬ﺷﻔﺎﻫﺎً ﻳﺎ ﻛﺘﺒﺎً‪،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﺎپ ﻳﺎ ﻫﻨﺮي ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮد ﺷﺨﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .3‬اﻋﻤﺎل ﺣﻘﻮق ﻣﺬﻛﻮر در ﺑﻨﺪ ‪ 2‬اﻳﻦ ﻣﺎده ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺣﻘﻮق و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻬﺎي ﺧﺎﺻﻲ اﺳﺖ و ﻟﺬا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺸﻮد ﻛﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪه و ﺑﺮاي اﻣﻮر ذﻳﻞ ﺿﺮورت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫أ( اﺣﺘﺮام ﺣﻘﻮق ﻳﺎ ﺣﻴﺜﻴﺖ دﻳﮕﺮان؛‬

‫ب( ﺣﻔﻆ اﻣﻨﻴﺖ ﻳﺎ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻳﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﻳﺎ اﺧﻼق ﻋﻤﻮﻣﻲ‪.‬‬

‫‪105‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻛﺎﻣﻼً روﺷﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺎده ‪ ،25‬ﻣﺎده ‪ 19‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺎﻳﺪ از ﺣﻖ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺟﺎزه دﻫﺪ در ﻣﺤﺪوده اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫‪106‬‬
‫ﺧﻮد ﻣﺸﺎرﻛﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 102‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،48‬اﺻﻞ ‪168‬؛ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،95‬ﻣﻮاد ‪ .36-44‬اﺻﻞ ‪ 168‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻣﻠﺰم‬
‫ﻣﻲدارد ﻛﻪ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ »ﺟﺮاﻳﻢ ﺳﻴﺎﺳﻲ« را دﻗﻴﻘﺎً ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎن‪ ،‬دوﻟﺖ در ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺧﺎص را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎﻛﺎم ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﻬﺮاﻧﮕﻴﺰ ﻛﺎر ﺣﻘﻮﻗﺪان اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ دوﻟﺖ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺮاﻳﻢ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﻣﻜﺎن‬
‫ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده رژﻳﻢ از اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮاي ﺳﺮﻛﻮب ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﻣﻴﺴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﺮاﻧﮕﻴﺰ ﻛﺎر‪» ،‬ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮدن ﺻﺪاي دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن‪ :‬ﺗﺠﺰﻳﻪ و‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﻘﻮﻗﻲ«‪ ،‬ﺻﺺ‪) 14-15 .‬اﻧﺘﺸﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪ ،2007 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪.(www.iranhrdc.org‬‬
‫‪ 103‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،95‬ﻣﺎده ‪ ،1‬ﺗﺒﺼﺮه ‪2‬؛ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ ﺷﺎﻫﺮودي درﺑﺎره ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪.‬‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،1387/6/9 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2008/08/080830_shahroudi_filtering.shtml‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 22‬آورﻳﻞ ‪) (2009‬ﻛﻪ درﺑﺎره ﺗﻼش دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﺗﻬﺮان ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻛﺸﻴﺪن ادارهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات‬
‫اﺳﻼﻣﻲ و ﻧﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ(‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻫﻢ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،95‬ﻣﺎده ‪ ،6‬ﺗﺒﺼﺮه ‪.2‬‬
‫‪» 104‬ﻧﻜﺎﻟﻮﻻ اﻣﭙﺎﻧﺪاﻧﺠﻴﻼ و ﻫﻤﻜﺎران ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ زﺋﻴﺮ« ]‪ ،[Nqalula Mpandanjila et al. v. Zaire‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره ‪ 26) 138/1983‬ﻣﺎرس ‪ ،(1986‬ﺳﻨﺪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ )‪ ،Supp. No. 40 (A/41/40‬ﺑﺨﺶ ‪» ،(1986) 121‬ﻫﻨﺮي ﻛﺎﻟﻨﮕﺎ ﻋﻠﻴﻪ زاﻣﺒﻴﺎ« ]‪ ،[Henry Kalenga v. Zambia‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره‬
‫‪ ،326/1988‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪» ،CCPR/C/48/D/326/1988‬آدواﻳﻮم و ﻫﻤﻜﺎران ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻮﮔﻮ« ]‪ ،[Aduayom et al. v. Togo‬ﭘﻴﺎﻣﻬﺎي ﺷﻤﺎره‬
‫‪ ،423/1990 ،422/1990‬و ‪ ،424/1990‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﻬﺎي ﺷﻤﺎره ‪ 423/1990‬و ‪.424/1990‬‬
‫‪ 105‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﺑﺮاي ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﭘﻴﺮوي ﻛﺸﻮرﻫﺎ از ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺑﺎره‬
‫ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت درﻳﺎﻓﺘﻲ از ﺷﻬﺮوﻧﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺪﻋﻲ ﻟﻄﻤﻪ ﺧﻮردن در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻣﻴﺜﺎق ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺘﺒﻮع آﻧﻬﺎ‬
‫‪20‬‬
‫اﺧﺘﻴﺎرات وﺳﻴﻊ ﻫﻴﺌﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﻋﻤﺎل ﻗﻀﺎوت ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮاي اﻋﻄﺎء و ﻟﻐﻮ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد‪ ،‬و‬
‫ارﺟﺎع ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﻴﮕﺮد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺎده ‪ 19‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﻧﻘﺾ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬ﻫﻴﺌﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺨﻠﻔﺎت ﮔﻨﮓ و ﻣﺒﻬﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺸﺮ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺗﺮوﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﺎس ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻟﻄﻤﻪ وارد ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺮﻳﺺ و ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫اﻓﺮاد و ﮔﺮوهﻫﺎ ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬ﺣﻴﺜﻴﺖ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ اﺳﻼم‬
‫و ﻣﻘﺪﺳﺎت آن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ رﻫﺒﺮي و ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺴﻠﻢ ﺗﻘﻠﻴﺪ‪ ،‬و اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻄﻠﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬از‬
‫‪107‬‬
‫داﺷﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺧﺘﻴﺎري ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﻋﻤﺎل‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ ﺳﻠﺐ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻛﺮده و ﻳﺎ او را ]ﺑﻪ دادﮔﺎه[ ارﺟﺎع دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻀﺎوت ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮاي اﻋﻄﺎء و ﻟﻐﻮ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺪون ﻃﻲ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮاﺣﻠﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﭘﺮوﻧﺪه‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ و رادﻋﻲ‬
‫‪108‬‬
‫اﺳﺎﺳﻲ در راه ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از آزادي ﺑﻴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪109‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺘﻬﺎي ﻣﺒﻬﻢ ﻣﺬﻛﻮر در اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را ﻧﻴﺰ ﻧﻘﺾ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻴﺎن ﻧﻈﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﺮزهﻧﮕﺎري‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ و ﻳﺎ ﻫﺮ دﻟﻴﻞ ﻇﺎﻫﺮاً ﻣﻮﺟﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪه ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ را ﺳﺮﻛﻮب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬اﻛﺜﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪﻫﺎي‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﻗﺎﻧﻮن اﻳﺮان و ﺑﺴﻴﺎري از رﻫﺒﺮان ﻣﻬﻢ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‬
‫ﺣﺘﻲ اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺠﺎز ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻘﺪر ﻣﺒﻬﻢ و ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ ﺑﻮده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫اﺟﺮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻳﺮاﻧﻲ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻛﺎﻓﻲ اراﺋﻪ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻣﺠﺎز‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و در ﻧﺘﻴﺠﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ و ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻧﺎم ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﻮرد وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﻣﻮرد ﺛﺒﺖ‬
‫ﻧﺎم وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي را ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻨﻤﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ درﺑﺎره ﺣﺪود ﺛﺒﺖ ﻧﺎم در ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬اﺣﻜﺎﻣﻲ را ﺻﺎدر‬
‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ :‬ﭘﺨﺶ ﺟﺰوات‪ .‬در ﻣﻮرد ﭘﺮوﻧﺪه ﻟﭙﺘﺰوﻳﭻ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻼروس‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺣﻜﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻓﺮدي ﻛﻪ در‬
‫ﻳﻚ ﻣﻴﺪان ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺰوه ﭘﺨﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻧﺎم ﺟﺰوه ﺑﺸﻮد و اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺎزي ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎده ‪19‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺐﻛﻨﻨﺪه ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻧﺎﻣﻪ اﺧﺘﻴﺎري اﻳﻦ ﻣﻴﺜﺎق ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﺮان اﻳﻦ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻧﺎﻣﻪ اﺧﺘﻴﺎري را ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻧﻨﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﺜﺎق‬
‫ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،24‬ﻣﻮاد ‪.28-45‬‬
‫‪» 106‬راﺑﺮت و‪ .‬ﮔﻮﺗﻴﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺎﻧﺎدا« ]‪ ،[Robert W. Gauthier v. Canada‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره ‪ ،633/1995‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‬
‫‪ ،CCPR/C/65/D/633/1995‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 5) 13/4‬ﻣﻪ ‪») (1999‬ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﮔﺴﺘﺮده داﺷﺘﻪ و‬
‫اﻣﻜﺎن ﻳﺎﺑﻨﺪ اﻃﻼﻋﺎت و ﻧﻈﺮات درﺑﺎره ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ارﮔﺎﻧﻬﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ و اﻋﻀﺎء آﻧﻬﺎ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎزﻧﺪ«(‪ .‬ﻣﺎده ‪ 25‬ﻣﻴﺜﺎق ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪» :‬ﻫﺮ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﺗﺒﻌﻴﻀﺎت ﻣﺬﻛﻮر در ﻣﺎده ‪ ،2‬و ﻧﻴﺰ ﺑﺪون ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮﻣﻌﻘﻮل ﺣﻖ و اﻣﻜﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫‪ 107‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،95‬ﻣﺎده ‪.6‬‬
‫‪ 108‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ :‬ﻟﺴﻮﺗﻮ ]‪ ،[Concluding observations of the Human Rights Committee: Lesotho‬ﺳﻨﺪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪ ،CCPR/C/79/Add.106‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ ،(1999) 23‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/(Symbol)/‬‬
‫‪.CCPR.C.79.Add.106.En?Opendocument‬‬
‫‪ 109‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،95‬ﻣﺎده ‪ ،2‬ﺗﺒﺼﺮه‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺒﺼﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ در ﺗﺤﻘﻖ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻮارد ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﺳﻬﻴﻢ و ﺑﺎ ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ در ﺗﻀﺎد ﻧﺒﻮده و در ﻣﺴﻴﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫‪21‬‬
 ‫‪110‬‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻬﺎً‪ ،‬وﺑﻼﮔﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮدم و ﺑﺮاي اﺑﺮاز ﻧﻈﺮات و ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺷﺨﺼﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ‬ ‫ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 3‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺰام ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻧﺎم ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﺿﺮورت ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺷﺪﻳﺪاً آزادي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن‬
‫ﻧﻈﺮات ﺧﻮد و ﻧﻴﺰ ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮان را ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻈﺮات آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬

‫‪ .2,1,2‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ‬

‫رژﻳﻢ اﻳﺮان ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻜﻴﻪ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺑﺮاز ﻋﻘﺎﻳﺪ در‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﺷﺪﻳﺪاً ﺳﺮﻛﻮب ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي ﻛﻴﻔﺮي ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎد از رژﻳﻢ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ آن‪ ،‬ﭼﻪ واﻗﻌﻲ و ﭼﻪ ﺗﺨﻴﻠﻲ‪،‬‬
‫ﻼ ﻓﺮاﮔﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن و ﮔﺰارﺷﮕﺮان اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺮاﻳﻢ ﺟﺪي ﻣﺘﻬﻢ و ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدﻳﺪهاﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎﻣ ً‬
‫‪113‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪111‬‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ رژﻳﻢ‪،‬‬ ‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﻣﻘﺪس اﺳﻼم ﻳﺎ ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي‪،‬‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺮه اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ‪،‬‬
‫‪115‬‬ ‫‪114‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬ﻣﻘﺮرات ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات‬ ‫و ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ اﺟﺎﻧﺐ‪.‬‬ ‫ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﺮاﻧﺪازي رژﻳﻢ‪،‬‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺘﻘﺎد از ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﻨﺘﺨَﺐ و ﭼﻪ ﻣﻨﺼﻮب‪ ،‬در ﺳﻤﺘﻬﺎي ﻋﺎﻟﻲ و ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬را ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻋﻼم‬
‫‪117‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 116.‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﺠﻮ ﻛﺮدن و ﺑﺪﻧﺎم ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﺮاد را ﻧﻴﺰ ﺟﺮم ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎده ‪ ،19‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 3‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﺟﺮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻫﺮ ﻧﻮع اﻧﺘﻘﺎد از ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از »ﺿﺮورت« اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ 118.‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪3‬‬
‫ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق و ﺣﻴﺜﻴﺖ دﻳﮕﺮان ﻳﺎ ﺑﺮاي اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎﺋﻞ‬

‫‪» 110‬وﻻدﻳﻤﻴﺮ ﭘﺘﺮوﻳﭻ ﻟﭙﺘﺴﻮﻳﭻ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻼروس« ]‪ ،[Vladimir Petrovich Laptsevich v. Belarus‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره ‪ ،780/1997‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‬
‫‪ ،CCPR/C/68/D/780/1997‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.(2000) 8,1‬‬
‫‪ 111‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺮاﻳﻢ ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ را ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،63‬ﻣﻮاد ‪ .498-512‬اﻳﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺎده ‪498‬‬
‫)ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻃﺌﻪﭼﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﻓﺮد ﻳﺎ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮﻫﻢ زدن اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻛﺸﻮر دو ﺗﺎ ﺳﻪ ﺳﺎل ﺣﺒﺲ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد(‪ ،‬ﻣﺎده ‪) 499‬ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮدي‬
‫ﻛﻪ ﻋﻀﻮ ﻳﻜﻲ از ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر در ﻣﺎده ‪ 498‬ﺑﺎﺷﺪ از ﺳﻪ ﻣﺎه ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺣﺒﺲ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺸﻮد از اﻫﺪاف آن ﮔﺮوه‬
‫ﺑﻲاﻃﻼع ﺑﻮده(‪ ،‬و ﻣﺎده ‪) 500‬ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﮔﺮوهﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻧﻈﺎم ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺤﻮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺒﺲ از ﺳﻪ ﻣﺎه ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪه( ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﺪ را‬
‫ﻫﻢ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻮاد ‪ ،510 ،501-02‬و ﺗﺮﻏﻴﺐ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﺑﺮﻫﻢ زدن اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻮاد‬
‫‪ .512 ،504‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺮرات اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺮوﺣﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ‪» ،‬ﮔﺮوه« از ﺗﺠﻤﻊ دو ﻧﻔﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﺶ از آن ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻮاد‬
‫‪.610-611‬‬
‫‪ 112‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﻣﻘﺪس ﻣﺬﻫﺒﻲ )ﻳﻌﻨﻲ اﺋﻤﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﺑﺰرگ و ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﺸﺎن و ﻏﻴﺮه( را ﺟﺮم ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ‬
‫ﺗﻮﻫﻴﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎزات آن ﻣﺮگ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻓﺮد ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.‬‬
‫‪ .513‬ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي از ﺷﺶ ﻣﺎه ﺗﺎ دو ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.514‬‬
‫‪ 113‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪») 500‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﮔﺮوهﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻧﻈﺎم ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺤﻮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺒﺲ از ﺳﻪ ﻣﺎه ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻣﺤﻜﻮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ«(‪.‬‬
‫‪ 114‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.499‬‬
‫‪ 115‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻮاد ‪.501-502‬‬
‫‪ 116‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.609‬‬
‫‪ 117‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪») 700‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎ ﻧﻈﻢ ﻳﺎ ﻧﺜﺮ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ ﻳﺎ ﺷﻔﺎﻫﻲ ﻛﺴﻲ را ﻫﺠﻮ ﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﻫﺠﻮﻳﻪ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺒﺲ از ﻳﻚ ﺗﺎ ﺷﺶ ﻣﺎه ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﺷﻮد«(‪.‬‬
‫‪» 118‬راﻓﺎﺋﻞ ﻣﺎرﻛﻮس دﻣﻮراﻳﺲ ﻋﻠﻴﻪ آﻧﮕﻮﻻ« ]‪ ،[Rafael Marques de Morais v. Angola‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره ‪ ،1128/2002‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﻠﻞ ‪ ،CCPR/C/83/D/1128/2002‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪] (2005) 6,8‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﻮراﻳﺲ ﻋﻠﻴﻪ آﻧﮕﻮﻻ«[‪.‬‬
‫‪22‬‬
 ‫‪119‬‬
‫در ﭘﺮوﻧﺪه ﻛﻴﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮري ﻛﺮه‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺣﻖ ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ و در آن‬ ‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪120‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ‬ ‫دوﻟﺖ ﻛﺮه ﺟﻨﻮﺑﻲ را ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪» ،‬رژﻳﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ ارﺗﺠﺎﻋﻲ« ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺑﻮد را اﺑﺮام ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ ﻛﺮه ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ اﻋﻤﺎل اﻳﻦ ﻣﺮد‪ ،‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﺪي ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ اﻳﺠﺎد‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪ 121‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﻗﺒﻼً ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ در ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و راهاﻧﺪازي اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ‬
‫‪122‬‬
‫ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻬﺎً ﺣﺘﻲ اﮔﺮ‬
‫آﻳﺖاﷲ روح اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ و رﻫﺒﺮ ﻓﻌﻠﻲ اﻳﺮان‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﻫﻴﻦ و ﺗﺤﻘﻴﺮ وي ﻳﺎ رﻫﺒﺮ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﻓﻊ‬ ‫ﺟﺰء‬ ‫رﻫﺒﺮي‪،‬‬
‫ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺪرت ﻣﻘﺎم‬
‫رﻫﺒﺮي ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ دوﻟﺖ و ﻧﻈﺎرت‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪود‬
‫ﺑﺮ اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﺑﺴﻴﺞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺑﻴﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬اﻋﻼم ﺟﻨﮓ و ﺻﻠﺢ‪ ،‬و ﺣﻞ اﺧﺘﻼﻓﺎت‬
‫‪123‬‬
‫ﻣﻴﺎن ﺳﻪ ﺷﻌﺒﻪ دوﻟﺖ و ﺗﻨﻈﻴﻢ رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ‬ ‫ارزش اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺼﺐ و‬ ‫در ﭘﺮوﻧﺪهاي ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻋﺰل رﺋﻴﺲ ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬
‫اﻳﺮان و ﻧﻴﺰ ﻫﺪاﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻠﻲ را دارا اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل‬ ‫ﺧﺒﺮ درﺑﺎره اﻧﺘﻘﺎد از رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‬
‫‪1379‬ﻣﺠﻠﺲ ﺳﻌﻲ ﻛﺮد آزادي ﺑﻴﺎن را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم اﻋﻼم‬ ‫آﻧﮕﻮﻻ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬
‫ﻧﻤﻮد ﻛﻪ »ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺠﺪد ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻛﺸﻮر و ﻧﻈﺎم ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ«‬
‫و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻼش ﺑﺮاي اﺻﻼﺣﺎت ﭘﺎﻳﺎن داد‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي زﻧﺪان‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﻛﺸﻮر‬
‫)ﻣﺎﻧﻨﺪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر( را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ داﻧﺴﺖ زﻳﺮا اﻓﺮاد ﭼﻪ ﺣﻴﺎت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭼﻪ وﻓﺎت ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﻣﻮﺿﻮع اﻧﺘﻘﺎد و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ 124.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮدن‬
‫راﻓﺎﺋﻞ ﻣﺎرﻛﻮس ﻣﻮرﻳﺎس ﺑﻪ »اﻓﺘﺮا و ﺗﻬﻤﺖ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻴﺠﻨﺎب رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر« ﺑﺮ اﺳﺎس ﭼﻨﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‬
‫آﻧﮕﻮﻻ را ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻠﺖ‪ ،‬و ﺗﺮوﻳﺞ ﺑﻲﻟﻴﺎﻗﺘﻲ‪ ،‬اﺧﺘﻼس و ﻓﺴﺎد ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻘﺾ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‬
‫‪125‬‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 119‬ﻣﻴﺜﺎق ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،24‬ﻣﺎده )‪.19(3‬‬

‫‪» 120‬ﻛﻴﻮن‪ -‬ﺗﺎي ﻛﻴﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮري ﻛﺮه« ]‪ ،[Keun-Tae Kim v. Republic of Korea‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره ‪ ،574/1994‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‬
‫‪ ،CCPR/C/64/D/574/1994‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 10,4‬و ‪] (1999) 12,5‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻛﻴﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮري ﻛﺮه«[‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »درﮔﺎﭼﻒ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﺑﻼروس« ﻛﻪ در آن ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻋﻼم ﻛﺮد ﻧﺼﺐ ﭘﺴﺘﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ روي آن ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد »دﻳﮕﺮ ﺑﻪ دروﻏﻬﺎي ]دوﻟﺖ[ ﮔﻮش ﻓﺮا‬
‫ﻧﺪﻫﻴﺪ« ﻛﺎﻣﻼً ﺟﺰو ﺣﻘﻮق ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪» .‬اﻟﻜﺴﺎﻧﺪر درﮔﺎﭼﻒ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻼروس« ]‪ ،[Alexandre Dergachev v. Belarus‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره‬
‫‪ ،921/2000‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪ ،CCPR/C/74/D/921/2000‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.(2002) 1,2‬‬
‫‪ 121‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.10,4‬‬
‫‪ 122‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.4,2‬‬
‫‪» 123‬ﻣﻮراﻳﺲ ﻋﻠﻴﻪ آﻧﮕﻮﻻ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.6,8‬‬
‫‪ 124‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ .6,8‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ :‬ﺗﺎﺟﻴﻜﺴﺘﺎن«‪Concluding observations of the ] ،‬‬
‫‪ ،[Human Rights Committee: Tajikestan‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪ ،CCPR/CO/84/TJK‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ ،(2005) 22‬ﻛﻪ در آن ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در‬
‫ﻣﻮرد وﺟﻮد ﺟﺮاﻳﻤﻲ ﻛﻪ آزادي ﺑﻴﺎن را ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ »آﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﺷﺄن و ﻣﻘﺎم رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر« اﻇﻬﺎر ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪» 125‬راﻓﺎﺋﻞ ﻣﺎرﻛﻮس دﻣﻮراﻳﺲ ﻋﻠﻴﻪ آﻧﮕﻮﻻ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.2,6‬‬
‫‪23‬‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﭼﻨﻴﻦ درﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ آزادي ﺑﻴﺎن را ﺟﺮم ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻤﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﻣﺘﻮﻗﻒ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪ 126‬و از دوﻟﺘﻬﺎ ﻣﺼﺮاً ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﻣﻨﺴﻮخ ﻧﻤﻮده و راﻫﻬﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ‬
‫‪127‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه در ﺳﺎل ‪ ،1383‬ﻫﻴﺌﺖ وﻳﮋه ﺣﻞ اﺧﺘﻼف‬ ‫از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در ﺧﺼﻮص ﺣﻖ آزادي ﺑﻴﺎن و ﻋﻘﻴﺪه‪ ،‬ﻣﺼﺮاﻧﻪ از اﻳﺮان ﺧﻮاﺳﺖ از ﻣﺠﺎزات زﻧﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻮدن اﻓﺮادي ﻛﻪ‬
‫ﻧﻈﺮات ﺻﻠﺢﺟﻮﻳﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﻴﺎن ﻣﻲدارﻧﺪ ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ 128.‬وي ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ اﺑﺰار ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺳﻮء‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آزادي ﺑﻴﺎن‪ ،‬ﻃﺮح دﻋﻮاي ﻣﺪﻧﻲ ﺑﻮده و ﻧﻴﺰ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ واﺿﺤﺎً ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻼق‬
‫زدن ﺣﺘﻲ از آن ﻫﻢ ﺑﺪﺗﺮ اﺳﺖ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ رﻓﺘﺎر ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺗﺤﻘﻴﺮآﻣﻴﺰ و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب‬
‫‪129‬‬
‫آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .2,1,3‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ دﻳﮕﺮ‬

‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻫﻴﺌﺖ وﻳﮋه ﺣﻞ اﺧﺘﻼف ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ آزادي ﺑﻴﺎن در اﻳﺮان ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺄﻣﻴﻨﻲ ﺗﺤﺖ ﭘﻴﮕﺮد ﻗﺮار‬
‫‪130‬‬
‫اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1339‬ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﺧﻄﺮﻧﺎك و ﻣﺘﺨﻠﻔﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ دار ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪131‬‬
‫ﻣﺎده ‪ 1‬ﻣﻘﺮر‬ ‫رﺳﻴﺪه‪ ،‬ﻣﻜﺮراً ﺑﺮاي ﻣﻨﻊ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﺮاي ﻣﺪت زﻣﺎن ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻲدارد ﻛﻪ دادﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻜﺮار ﺟﺮم درﺑﺎره ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﺧﻄﺮﻧﺎك‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎﻳﻲ را ﺗﺤﻤﻴﻞ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻮاﺑﻖ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت روﺣﻲ و اﺧﻼﻗﻲ آﻧﺎن و ﻛﻴﻔﻴﺖ ارﺗﻜﺎب و‬
‫ﺟﺮم ارﺗﻜﺎﺑﻲ‪ ،‬آﻧﺎن را در ﻣﻀﺎن ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم در آﻳﻨﺪه ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﺻﺪور ﺣﻜﻢ اﻗﺪام ﺗﺄﻣﻴﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫‪132‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﺮم ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ دادﺳﺮاﻫﺎ و دادﮔﺎﻫﻬﺎي وﻳﮋه روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺎده‬
‫‪» ،18‬ﻫﺮ ﻓﻌﻠﻲ ﻳﺎ ﺗﺮك ﻓﻌﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ ﻳﺎ اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻋﻴﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺠﺎزات ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻠﺰم اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺄﻣﻴﻨﻲ و‬

‫‪» 126‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ :‬ﻛﺮواﺳﻲ« ]‪ ،[Concluding observations of the Human Rights Committee: Croatia‬ﺳﻨﺪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ ،CCPR/CO/71/HRV‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.(2001) 17‬‬
‫‪» 127‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ :‬زاﻣﺒﻴﺎ« ]‪ ،[Concluding observations of the Human Rights Committee: Zambia‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﻠﻞ‪ ،CCPR/C/ZMB/CO/3‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.(2007) 25‬‬
‫‪ 128‬ﮔﺰارش ﻟﻴﮕﺎﺑﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،66‬ص‪.2 .‬‬
‫‪ 129‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎي ‪.33-34‬‬
‫‪ 130‬ﻗﺎﻧﻮن اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺄﻣﻴﻨﻲ ‪ ،1339‬ﻣﺎده ‪») 1‬اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺎﻣﻴﻨﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺗﺪاﺑﻴﺮي ﻛﻪ دادﮔﺎه ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻜﺮار ﺟﺮم )ﺟﻨﺤﻪ ﻳﺎ ﺟﻨﺎﻳﺖ( درﺑﺎره‬
‫ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺗﺨﺎذ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻮاﺑﻖ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت روﺣﻲ و اﺧﻼﻗﻲ آﻧﺎن و ﻛﻴﻔﻴﺖ ارﺗﻜﺎب و ﺟﺮم‬
‫ارﺗﻜﺎﺑﻲ آﻧﺎن را در ﻣﻀﺎن ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم در آﻳﻨﺪه ﻗﺮار دﻫﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﺎً ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺌﻮل‪ .‬ﺻﺪور ﺣﻜﻢ اﻗﺪام ﺗﺄﻣﻴﻨﻲ از ﻃﺮف دادﮔﺎه‬
‫وﻗﺘﻲ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﺮم ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ«(‪.‬‬
‫‪ 131‬ﮔﺰارش ﻟﻴﮕﺎﺑﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،66‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.42‬‬
‫‪ 132‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪24‬‬
 ‫‪133‬‬
‫ﺗﺒﺼﺮه اﻟﺤﺎﻗﻲ اﻳﻦ ﻣﺎده ﺳﭙﺲ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ »اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻋﺮﻓﺎً‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدد«‪.‬‬
‫‪134‬‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﻫﺘﻚ ﺣﻴﺜﻴﺖ روﺣﺎﻧﻴﺖ و اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺟﺮم ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد«‪.‬‬

‫دﻳﮕﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻫﻢ ﺻﺮﻓﺎً ﺗﻮﺳﻂ ارﮔﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ اﻋﻼم‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1381‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ دﺳﺘﻮر داد اﻋﻀﺎء ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت از ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدن ﺑﺎ ﻳﻚ‬
‫‪135‬‬
‫ﺳﺮي از رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ از ﺟﻤﻠﻪ رادﻳﻮ ﻓﺮدا ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺨﺼﻮص اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫‪.2,2‬‬

‫رﻳﺸﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در ﻓﺮﻣﺎن اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1380‬رﻫﺒﺮ اﻳﺮان ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻛﻠﻲ‬
‫ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ راﻳﺎﻧﻪاي« ﻗﺮار دارد‪ .‬وي دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ‬
‫‪136‬‬
‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر‪ ،‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﺎ آﺑﺎن ‪،1380‬‬ ‫وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪137‬‬
‫را ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺼﻮﺑﻪ‬ ‫ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻣﻘﺮرات و ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ راﻳﺎﻧﻪاي«‬
‫‪138‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل دوﻟﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد و رﺳﺎﻫﺎ ﻳﺎ واﺣﺪﻫﺎي اراﺋﻪ‬ ‫دﺳﺘﻮر ﻣﻲداد ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻤﺎس ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ )‪(ASP‬‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ )‪ (ISP‬ﺗﻤﺎم وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺿﺪ دوﻟﺖ و ﺿﺪ اﺳﻼم را از ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ ﺧﻮد‬
‫‪139‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺼﻮﺑﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از رﺳﺎﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ از ﻓﻨﺎوري ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮدن ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺘﻪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫ﺣﺬف ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺧﻮد را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﻮاﺑﻖ آﻧﻬﺎ را ﺿﺒﻂ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ 140.‬اﻳﻦ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ در ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻛﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺠﻮز رﺳﺎ اﻗﺪام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻋﻀﻮ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻳﺎ ﺿﺪ اﻧﻘﻼب ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬

‫‪ 133‬آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ دادﺳﺮاﻫﺎ و دادﮔﺎهﻫﺎي وﻳﮋه روﺣﺎﻧﻴﺖ‪] 1384 ،‬ﻣﺼﻮب ‪ ،1369‬اﺻﻼح ‪ ،[1384‬ﻣﺎده ‪ ،18‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://daneshpajuh.ir/Ghavanin/Ghavanin_6_1.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 22‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 134‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 135‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،59‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪8‬؛ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 136‬ﻣﺮﻛﺰ آﻣﻮزش و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اداره ﻣﺮﻛﺰي آﻣﺎر اﻳﺮان‪» ،‬ﮔﺰارﺷﻲ درﺑﺎره وﺿﻌﻴﺖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان« ] & ‪IRAN’S CSOS TRAINING‬‬
‫‪ [RESEARCH CENTER, A REPORT ON THE STATUS OF THE INTERNET IN IRAN‬ص‪ ،(2005) 8 .‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.frontlinedefenders.org/files/en/2506_Report%20on%20Internet%20Access%20in%20Iran.pdf‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ 22‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﮔﺰارش ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت«[‪.‬‬
‫‪ 137‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺮرات ‪ 15‬آﺑﺎن ‪ 1380‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ )درﺑﺎره ﻣﻘﺮرات و ﺿﻮاﺑﻂ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ راﻳﺎﻧﻪاي( )اﻳﺮان(‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.iranculture.org/provs/view.php?id=1230‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 22‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 138‬در اﻳﺮان ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ‪) ASP‬ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻤﺎس ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ( ﺑﺮاي رﺳﺎﻫﺎ ﭘﻬﻨﺎي ﺑﺎﻧﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺳﭙﺲ اﻳﻦ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎ را ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮان ﻣﻲﻓﺮوﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 139‬رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪ .46 .‬وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي اﺟﺎزه ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﻧﻲ اﺳﻼم‪ ،‬ارزﺷﻬﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ‪ ،‬اﻓﻜﺎر اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻳﺎ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻐﺎﻳﺮت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺠﺎم ﻣﻠﻲ را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪازد‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻳﺎ ﻛﺎرآﻳﻲ دوﻟﺖ ﺣﺎﻛﻤﻪ اﻳﺠﺎد ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﻮﺑﻲ از ﮔﺮوهﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ را اﻓﺸﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻣﻨﻜﺮاﺗﻲ‬
‫از ﻗﺒﻴﻞ ﻛﺸﻴﺪن ﺳﻴﮕﺎر را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻊ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﮔﺰارش ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،136‬ص‪.9 .‬‬
‫‪ 140‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.8 .‬‬
‫‪25‬‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺠﻮز‪ ،‬ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ اﻳﺮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ادﻳﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫‪141‬‬
‫ﺷﺪه در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .2,2,1‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي‬

‫در اواﺧﺮ ‪ 1380‬آﻳﺖاﷲ ﺷﺎﻫﺮودي رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪاي را ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي ﺗﺸﻜﻴﻞ داد ﺗﺎ‬
‫‪142‬‬
‫و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد ﻛﻪ دادﮔﺎه ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺗﺨﻠﻔﺎت راﻳﺎﻧﻪاي‬ ‫روي ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫‪143‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ در ﺳﺎل ‪ 1385‬ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰاي ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي را ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺗﻘﺪﻳﻢ‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮد‪ 144.‬اﮔﺮﭼﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﻣﻘﺮرات ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اﻳﻦ ﻻﻳﺤﻪ در ﺧﺼﻮص ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ از ﻗﺒﻴﻞ اﻳﻤﻨﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺎده ﻣﻬﻢ آن ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﺮ آزادي ﺑﻴﺎن در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم )ﻣﻮاد ‪(13-17‬‬
‫‪145‬‬
‫ﺟﺮاﻳﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮا را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎده ‪ 14‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ارﺳﺎل و اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت »ﻣﺴﺘﻬﺠﻦ« را ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻲداﻧﺪ‪ 146.‬ﻣﺎده )‪ 14(3‬ارﺗﻜﺎب ﺑﻪ »ﺟﺮاﻳﻢ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﻋﻔﺖ« و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ اﻋﻤﺎل ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻳﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ و ﺗﺤﺮﻳﻚ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺮاﻳﻤﻲ را ﺟﺮم‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪ 147.‬ﻣﺎده ‪ 17‬ﻧﺸﺮ »اﻛﺎذﻳﺐ« ﻛﻪ ﺳﺒﺐ »ﺗﺸﻮﻳﺶ اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ« ﮔﺮدد را ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎده‬
‫‪ 18‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ رﺳﺎﻫﺎ از ﻣﺨﺎﺑﺮه ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺠﺎزات ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﮔﺰارش ﻧﻤﻮده و اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم را ﺑﺮاي ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ارﺳﺎل‬
‫‪148‬‬
‫آن اﻧﺠﺎم داده و در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن‪ ،‬ﻣﺤﺘﻮاي ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ را از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺬف ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫در آذر ﻣﺎه ‪ 1387‬ﻣﺮﺗﻀﻮي دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﺗﻬﺮان اﻋﻼم ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اداره دادﺳﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻌﺒﻪ وﻳﮋهاي ﺑﺮاي ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي‬
‫و اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ 149.‬اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ از ﺗﺄﻳﻴﺪ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺰﺑﻮرﺗﺄﺳﻴﺲ ﻳﺎﻓﺖ‪ 150.‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎده ‪27‬‬
‫ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اﻳﻦ ﻻﻳﺤﻪ‪ ،‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺧﺎﺻﻲ از دادﮔﺎﻫﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و اﻧﻘﻼب را ﺑﺮاي رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ‬

‫‪ 141‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪ .9 .‬ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺬاﻫﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺷﻴﻌﻪ اﺛﻨﻲ ﻋﺸﺮي‪ ،‬دﻳﮕﺮ »ﻓﺮق اﺳﻼﻣﻲ« )ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﺳﻨﻲ(‪ ،‬زرﺗﺸﺘﻲ‪ ،‬ﻳﻬﻮدي و ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،48‬ﻣﻮاد ‪.12-13‬‬
‫‪ 142‬رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ﺻﺺ‪46-47 .‬؛ اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،12‬ص‪.3 .‬‬
‫‪ 143‬رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪47 .‬؛ اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،12‬ص‪.3 .‬‬
‫‪ 144‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،12‬ص‪.3 .‬‬
‫‪ 145‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي )ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ( ﻣﻮاد ‪ ،13-17‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.ictna.ir/summon/‬‬
‫‪) archives/001089.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 27‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي )ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ(«[‪.‬‬
‫‪ 146‬ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت »ﻣﺴﺘﻬﺠﻦ« ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ داراي ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻫﺮزهﻧﻤﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.14‬‬
‫‪» 147‬ﺟﺮاﻳﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﻔﺖ« ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‪ ،‬ﺧﻮدﻛﺸﻲ و »اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﺟﻨﺴﻲ« ﻣﻲﺷﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪) 14‬ج(‪.‬‬
‫‪ 148‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.19‬‬
‫‪» 149‬ﻻﻳﺤﻪ ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي در اﻳﺮان‪ :‬ﮔﺎم اول«‪ ،‬رادﻳﻮ ﻓﺮدا‪ ،1387/9/27 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.radiofarda.com/content/f1‬‬
‫‪) _computer_crimes/477374.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪(2009‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﺳﺮاي وﻳﮋه ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي و‬
‫_‪http://www.radiofarda.com/content/f3_internet‬‬ ‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان«‪ ،‬رادﻳﻮ ﻓﺮدا‪ ،1387/9/11 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس در‬
‫‪) filtering_trial/475223.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 150‬ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي )ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ(‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،145‬ﻣﻮاد ‪.26-29‬‬
‫‪26‬‬
 ‫‪151‬‬
‫ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن ﺗﺄﺳﻴﺲ دادﮔﺎﻫﻬﺎي وﻳﮋه ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي را ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار داده و‬ ‫ﺟﺮاﻳﻢ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ اﺧﺘﺼﺎص دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪوﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺮاﻳﻢ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ را دﻗﻴﻘﺎً ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬آﻧﺮا ﻋﻤﻠﻲ‬
‫ﺷﺘﺎﺑﺰده داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ 152.‬ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﻨﻮز ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .2,2,2‬ﻃﺮح ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﺠﺎزات اﺧﻼل در اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ‬

‫ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻧﺎم‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ اﻳﺮان ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺣﺎل‬
‫ﺳﺘﺎد اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬در ﺑﻬﺎر ‪ 1359‬در‬ ‫ﻃﺮح ﻻﻳﺤﻪاي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫ﺗﻬﺮان ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻮرا از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺟﻨﺎﻳﺎت ﻫﻮﻟﻨﺎك اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﻲ‪،‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اردوﻳﻲ‪ ،‬و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش و‬ ‫ﻫﺪف اﻳﺠﺎد اﺧﻼل در ﻧﻈﻢ و‬
‫اﺳﺘﺨﺪام در داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي اﻳﺮان دارد ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي‬
‫اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ از ‪ 37‬ﻋﻀﻮ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬ ‫‪ 4‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1387‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻲ در‬
‫ﺷﺪه ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻃﺮح ﻓﻮرﻳﺖ‬
‫ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي‪ ،‬وزارت ﻋﻠﻮم‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﻓﻨﺎوري‪،‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎد داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺣﻮزهﻫﺎي ﻋﻠﻤﻴﻪ‪ ،‬وزارت آﻣﻮزش و‬
‫ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﺠﺎزات ﺟﺮاﻳﻢ اﺧﻼل در‬
‫ﭘﺮورش‪ ،‬ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺷﻮراي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ– اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻧﺎن‪،‬‬ ‫اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺑﻪ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ اﻣﻮر ﻣﺴﺎﺟﺪ‪ ،‬و ﻣﺮﻛﺰ اﻣﻮر ﻣﺸﺎرﻛﺖ زﻧﺎن‬ ‫‪153‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ‬ ‫رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺐ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲ اﻳﻦ ﺷﻮرا‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اﻳﻦ ﻻﻳﺤﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي‬
‫ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺮرات‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺠﺰاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﺪف اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺟﺮاﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ را‬
‫ﻣﺤﺎرب‪ 154‬ﻳﺎ ﻣﻔﺴﺪ ﻓﻲاﻻرض‪ 155‬داﻧﺴﺘﻪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭼﻨﻴﻦ اﻓﺮادي را ﺑﻪ اﻋﺪام ﻳﺎ ﺗﻨﺒﻴﻪ‬
‫‪156‬‬
‫ﺑﺪﻧﻲ ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 151‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.27‬‬

‫‪» 152‬اﻳﺮان از ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي »اﻟﺤﺎدي« ﺧﺒﺮ داد«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ .‬ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،1387/9/20 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.bbc.co.uk/persian/‬‬
‫‪) iran/2008/12/081210_m_internet_mortezavi.shtml‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 153‬رأي ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﺠﺎزات اﺧﻼل در اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ«‪ ،‬رادﻳﻮ ﻓﺮدا‪ ،1387/12/5 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ )ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ( در‬
‫‪) http://www.radiofarda.com/content/F7_Iran_Parliament_/1497931.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪(2009‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﺳﺮاي وﻳﮋه ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي و اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.149‬‬
‫‪ 154‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺤﺎرب و ﻣﻔﺴﺪ ﻓﻲاﻻرض را اﻳﻦ ﻃﻮر ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد رﻋﺐ و ﻫﺮاس و ﺳﻠﺐ آزادي و اﻣﻨﻴﺖ‬
‫ﻣﺮدم دﺳﺖ ﺑﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺒﺮد ﻣﺤﺎرب و ﻣﻔﺴﺪ ﻓﻲاﻻرض ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ«‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪ .183‬ﻣﺎده ‪ 187‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎرب و ﻣﻔﺴﺪ ﻓﻲاﻻرض را اﻳﻦ ﻃﻮر ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬ﻫﺮ ﻓﺮد ﻳﺎ ﮔﺮوه ﻛﻪ ﻃﺮح ﺑﺮاﻧﺪازي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ را ﺑﺮﻳﺰد و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﻠﺤﻪ و ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫آﮔﺎﻫﻲ و اﺧﺘﻴﺎر اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺆﺛﺮ و ﻳﺎ وﺳﺎﺋﻞ و اﺳﺒﺎب ﻛﺎر و ﺳﻼح در اﺧﺘﻴﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ«‪.‬‬
‫‪ 155‬ﻣﻮاد ‪ 190-96‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﺑﺮاي »ﻣﺤﺎرب« و »ﻣﻔﺴﺪ ﻓﻲاﻻرض« ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮده ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻋﺪام‪ ،‬ﻗﻄﻊ اﻋﻀﺎء ﺑﺪن‬
‫و ﺗﺒﻌﻴﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪» 156‬رأي ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﺠﺎزات اﺧﻼل در اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.153‬‬
‫‪27‬‬
‫ﻣﺎده )‪ 2(4‬ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻻﻳﺤﻪ »ﺗﺸﻜﻴﻞ و راهاﻧﺪازي وﺑﻼﮔﻬﺎ و وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻣﺮوج ﻓﺴﺎد‪ ،‬ﻓﺤﺸﺎء و ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻟﺤﺎدي«‬
‫‪157‬‬
‫ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اﻳﻦ ﻃﺮح‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻬﺎي ﻗﻀﺎﻳﻲ را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫را ﺟﺮﻣﻲ ﺟﺪي ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪158‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺮاﻳﻤﻲ در ﺷﻌﺐ‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺮاﻳﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮد را ﻣﺤﺎرب ﻳﺎ ﻣﻔﺴﺪ ﻓﻲاﻻرض ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻳﮋهاي از دادﮔﺎهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و اﻧﻘﻼب اوﻟﻮﻳﺖ ﭘﻴﮕﺮد دارﻧﺪ‪ 159.‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﺧﺒﺮي‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻬﺎ ﺑﺮاي‬
‫ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد درون ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﻓﻌﻠﻲ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺟﺮاﻳﻢ ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ‬
‫‪160‬‬
‫رﺳﻤﻲ ﻳﺎ ﺣﻘﻮﻗﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻧﻮن ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﻴﺎﻧﻴﻪاي ﺻﺎدر ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻇﻬﺎر ﻣﻲدارد ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن »آزادي‬
‫ﺑﻴﺎن را ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺷﻬﺮوﻧﺪي را ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﺗﻌﺪاد اﻋﺪاﻣﻬﺎ را اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داد«‪ 161.‬ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﺑﺪون ﻣﺮز ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻻﻳﺤﻪ ﻣﺰﺑﻮر را »ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﻃﺮح ﺷﺪه و ﺑﻪ‬
‫‪162‬‬
‫ﻗﻀﺎت ﻛﺎﻣﻼً اﻣﻜﺎن ا‪‬ﻋﻤﺎل ﻗﻀﺎوت ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲدﻫﺪ« ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺸﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و اداري ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ رژﻳﻢ اﻳﺮان‪ ،‬اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از آزادي ﺑﻴﺎن و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت روي‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ را ﺑﺪون دﻟﻴﻞ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﺳﺎزد و از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎده ‪ 19‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 3‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‬
‫ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﻲرود‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1381‬ﻫﻴﺌﺖ وﻳﮋه ﺣﻞ اﺧﺘﻼف در‬
‫ﻣﻮﺿﻮع آزادي ﺑﻴﺎن و ﻋﻘﻴﺪه‪ ،‬ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ‪ ،‬اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻢ‬
‫‪163‬‬
‫وي ﻗﺒﻮل‬ ‫ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت و ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﭘﻴﺸﺒﺮد ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻛﻨﺘﺮﻟﻬﺎ روي ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻧﺌﻮﻧﺎزﻳﺴﻢ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺧﺸﻨﻮدي اﺳﺖ‪ 164،‬اﻣﺎ اﻋﻼم داﺷﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎده ‪ ،19‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 3‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪ‬

‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫)اﻳﺮان(‪،‬‬ ‫‪» 157‬ﻃﺮح ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﺠﺎزات اﺧﻼل در اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ«‪ ،‬ﻣﺎده )‪2(4‬‬
‫‪) http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-1157320‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 158‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻮاد ‪ .9-10‬ﻣﻮاد ‪ 183-188‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮدن ﻓﺮد ﺑﻪ »ﻣﺤﺎرب« ﻳﺎ »ﻣﻔﺴﺪ‬
‫ﻓﻲاﻻرض« را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪» 159‬ﻃﺮح ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﺠﺎزات اﺧﻼل در اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،157‬ﻣﺎده ‪9‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﺳﺮاي وﻳﮋه ﺟﺮاﻳﻢ‬
‫راﻳﺎﻧﻪاي و اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.149‬‬
‫‪160‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺳﺘﺎدﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺤﺎرب در راﻫﻨﺪ؟«‪ ،‬روز آﻧﻼﻳﻦ‪ ،1387/12/5 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.roozonline.com/‬‬
‫‪) archives/2009/02/post_11744.php‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 161‬ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﺳﺮاي وﻳﮋه ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي و اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.149‬‬
‫‪ 162‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» ،‬ﻣﺠﻠﺲ در ﺣﺎل ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻻﻳﺤﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﺎزات اﻋﺪام را ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎل ﺟﺮاﻳﻢ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ؛‬
‫دادﮔﺎه ﻣﺠﺪداً ﺑﺮاي ﻳﻚ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر ﻣﺠﺎزات اﻋﺪام ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد« )‪ 7‬ژوﺋﻴﻪ ‪ ،(2008‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.ifex.org/en/content/view/‬‬
‫‪) full/95122/‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 163‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ‪» ،‬ﮔﺰارش ﻫﻴﺌﺖ وﻳﮋه ﺣﻞ اﺧﺘﻼف در ﻣﻮرد ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺣﻖ آزادي ﻋﻘﻴﺪه و ﺑﻴﺎن‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻣﺪﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻋﺎﺑﺪ ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺆال درﺑﺎره آزادي ﺑﻴﺎن« ] ‪U.N. Commission on Human Rights, Report of the Special Rapporteur on the‬‬
‫‪promotion and the right to freedom of opinion and expression, Civil and Political Rights, Abid Hussain, Including the‬‬
‫‪ ،[Question of Freedom of Expression‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ ،88‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪ 30) E/CN.4/2002/75‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،(2002‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪http://www.unhchr.ch/huridocda/huridoca.nsf/e06a5300f90fa0238025668700518ca4/9c822779c7f603b2c1256b9d004c‬‬
‫‪) 8f56/$FILE/G0210396.pdf‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﮔﺰارش ﻋﺎﺑﺪ ﺣﺴﻴﻦ«[‪.‬‬
‫‪ 164‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.93‬‬
‫‪28‬‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻤﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻴﺎن ﻋﻘﺎﻳﺪ آزادﻳﺨﻮاﻫﺎﻧﻪ و ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻣﻨﻴﺖ‬
‫‪165‬‬
‫و اﺗﺤﺎد ﻣﻠﻲ و ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺗﻘﻮﻳﺖ و ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫روﺷﻬﺎي ﻓﻨﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ در اﻳﺮان‬ ‫‪.3‬‬

‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺗﻼﺷﻬﺎي ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل و اﺣﺎﻃﻪ آزادي ﺑﻴﺎن در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم اﻳﺮان‪،‬‬
‫ﺷﺒﻜﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ را ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ داده و ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬روﺷﻬﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪،‬‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺴﺘﻦ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ازﻣﺒﺪاء‪ ،‬ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮان ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮدن ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻋﻤﺪهاي از ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﺳﺮﻋﺖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬و ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫دادن ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﭘﺮ ﻛﺮدن آن از ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻧﻈﺮات رژﻳﻢ‪.‬‬

‫دوران اﺻﻼﺣﺎت )‪(1376 – 1384‬‬ ‫‪.3,1‬‬

‫از ﺳﺎل ‪ ،1379‬ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻲ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ روزﻧﺎﻣﻪ اﺻﻼحﻃﻠﺐ را ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫‪166‬‬
‫در ﻃﻲ دو ﺳﺎل ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻗﺪﻏﻦ ﻛﺮدن وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻋﻠﻨﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در آذر ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪167‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻛﻪ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن‬ ‫‪» ،1381‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز«‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫‪168‬‬
‫وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬وزارت اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و وزارت دادﮔﺴﺘﺮي‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻢ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ را ﺑﻪ‬
‫‪169‬‬
‫وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺰارش ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫در اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ‪ ،1381‬ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎري از وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ را ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎ آن ﻃﻮر ﻛﻪ ادﻋﺎ ﺷﺪ‬
‫ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻣﺒﺘﺬل آﻧﻬﺎ ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ 170.‬اﻳﻦ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﻳﻜﺎ‬
‫‪171‬‬
‫ﺗﺎ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم از ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ زﻳﺎدي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه آن ﺳﺎل رﺳﺎﻫﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻧﻜﺮدن ﻳﻚ ﻟﻴﺴﺖ ﺣﺎوي ‪ 15,000‬ﺳﺎﻳﺖ‪،‬‬

‫‪» 165‬ووﻣﺎ ﻣﻮﻛُﻨﮓ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺎﻣﺮون« ]‪ ،[Womah Mukong v. Cameroon‬ﭘﻴﺎم ﺷﻤﺎره ‪ ،458/1991‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪،CCPR/C/51/D/458/1991‬‬
‫ﭘﺎراﮔﺮاف‪ .(1994) 4/1‬اﻳﻦ ﭘﺮوﻧﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر و ﻓﻌﺎل ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻳﻚ رﺳﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮي ﺧﺎرﺟﻲ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار داده ﺑﻮد‪ .‬وي ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﻛﺎﻣﺮون دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﻪ »ﻣﺴﻤﻮم ﺳﺎزي اﻓﻜﺎر ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ« ﻣﺘﻬﻢ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻛﺎﻣﺮون‬
‫اﻇﻬﺎر ﻣﻲداﺷﺖ ﻛﻪ آزادي ﺑﻴﺎن ﺑﺎﻳﺪ زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻓﻀﺎي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر را ﻧﻴﺰ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ 166‬رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪.46 .‬‬
‫‪ 167‬ﮔﺰارش ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،136‬ص‪.9 .‬‬
‫‪ 168‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻋﻀﺎء ﻛﻤﻴﺘﻪ را ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎي ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺎم ﺑﺮد‪ .‬ﮔﺰارش ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،136‬ص‪.9 .‬‬
‫‪ 169‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪ .9 .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ص‪.47 .‬‬
‫‪ 170‬رﺣﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،9‬ﺻﺺ‪.46-47 .‬‬
‫‪ 171‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪ 55 ،47 .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.28‬‬
‫‪29‬‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻻزم ﻋﻠﻴﻪ آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ 172.‬در آذر ﻣﺎه ﻛﺎرﺑﺮان اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در اﻳﺮان ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﻋﻈﻴﻤﻲ از ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮ ﮔﻮﮔﻞ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺧﺸﻢ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﺟﻼس ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺳﺮان درﺑﺎره ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺎ درج اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮ روي ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ‪ 173.‬در اﻳﻦ اﺟﻼس ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺑﺎ ﺳﺆاﻻﺗﻲ‬
‫درﺑﺎره ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن وب ﺗﻮﺳﻂ رژﻳﻢ اﻳﺮان‪ ،‬روﺑﺮو ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ در ﭘﺎﺳﺦ‪ ،‬ادﻋﺎ ﻛﺮد اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎ ﻓﻘﻂ درﺑﺎره‬
‫ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻣﺴﺘﻬﺠﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ 174.‬اﺣﻤﺪ ﻣﻌﺘﻤﺪي‪ ،‬وزﻳﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻴﺰ در ﻳﻚ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ در‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﺆاﻻﺗﻲ در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ ﻟﻴﺴﺖ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﺑﻪ رﺳﺎﻫﺎ داده ﺷﺪه و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻧﻴﺰ از‬
‫‪175‬‬
‫ﻣﺤﺘﻮاي آن ﻟﻴﺴﺖ آﮔﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻧﺴﻮر رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮﺳﻮم و ﻧﻴﺰ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﻴﺶ از‬ ‫اﻣﺎﻛﻦ ﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻞ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ‬
‫‪176‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1382‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﺎﺧﻪاي از‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺗﺎ آن ﻫﻨﮕﺎم راهﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮاي‬ ‫)ﻧﺎﺟﺎ( ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن ﻳﻚ ﺗﻌﺪاد وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺑﻪ ﺧﺼﻮص‬ ‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ – اﻣﻨﻴﺘﻲ اﻳﺮان ﭘﻴﻮﻧﺪ‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ دارد‪ .‬اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت رﺳﻤﻲ ﻓﻨﺎوري‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﭘﻠﻴﺲ اﺧﻼﻗﻲ رژﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫وزﻳﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ‬ ‫ﻣﻲرود و ﻫﻢ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ و‬
‫ﻫﻢ ﺧﺼﻮﺻﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدم ﻣﺴﺌﻮل‬
‫ﻛﻪ ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ﺗﻌﺪادي از وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺧﺎرج از‬
‫ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ و ﺗﻨﻈﻴﻢ رﻓﺘﺎر آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬
‫‪177‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‬ ‫ﻗﻠﻤﺮو ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ اداره ﺳﺒﺐ ﺳﺎﻧﺴﻮر و اﻳﺠﺎد ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ‬
‫ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﺒﺮي »اﻣﺮوز« و‬ ‫ﺑﺮاي روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫»روﻳﺪاد« ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﻣﺴﺪود ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دوي اﻳﻦ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺻﻼحﻃﻠﺐ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد و دوﻣﻴﻦ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻳﺮان‬

‫‪172‬‬
‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫‪،2003‬‬ ‫ﻣﻪ‬ ‫‪12‬‬ ‫ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪،.‬‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ«‪،‬‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ‬ ‫را‬ ‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫ﺳﺎﻧﺴﻮر‬ ‫»اﻳﺮان‬
‫‪) http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/3019695.stm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 173‬وﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺴﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ 11 ،.‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،2003‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://news.bbc.co.uk/2/hi/‬‬
‫‪) technology/3310493.stm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 174‬ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺳﺎﺑﻖ اﻳﺮان‪» ،‬اﻇﻬﺎرات در اﺟﻼس ﺳﺮان ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺟﻬﺎن« )‪ 11‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،(2003‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ )در ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻮﺗﻲ( در ‪) http://www.itu.int/wsis/geneva/coverage/archive.asp?lang=en&c_type=pc|11‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از‬
‫اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬اﻇﻬﺎرات ﺧﺎﺗﻤﻲ در اﺟﻼس ﺳﺮان«[‪.‬‬
‫‪» 175‬روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ وزﻳﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت اﻳﺮان«‪ ،‬دﻳﻠﻲ ﺳﺎﻣﻴﺖ ]‪11 ،[Iran’s ICT Minister Confronted, THE DAILY SUMMIT‬‬
‫دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،2003‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.dailysummit.net/english/archives/2003/12/11/irans_ict_minister_confronted.asp‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪) (2009‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺘﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺑﺎ اﺣﻤﺪ ﻣﻌﺘﻤﺪي‪ ،‬وزﻳﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت اﻳﺮان(‪ .‬ﻣﻌﺘﻤﺪي اﺻﺮار ﻣﻲورزﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻳﺮان ﻓﻘﻂ ‪ 240‬ﺳﺎﻳﺖ را ﻣﻤﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻤﻨﻮعﺳﺎزي ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻫﺮزهﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻳﻦ رﻗﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎوري ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ 176‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،11‬ص‪.12 .‬‬
‫‪» 177‬وزﻳﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري‪ :‬ﻇﺎﻫﺮاً ﻓﻴﻠﺘﺮﻳﻨﮓ ﺑﺮﺧﻲ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ از ﻃﺮف دﺳﺘﮕﺎه ﻗﻀﺎﻳﻲ و رأﺳﺎً ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ؛ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻓﻴﻠﺘﺮﻳﻨﮓ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﻮﺑﻪ‬
‫ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/10/21 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://isna.ir/Isna/NewsView.aspx?ID=News-479646‬؛‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان و رﺋﻴﺲ ﺷﻮراي ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت درﺑﺎره ﻓﻴﻠﺘﺮﻳﻨﮓ«‪،‬‬
‫اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/10/22 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://isna.ir/Isna/NewsView.aspx?ID=News-480466‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪30‬‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺖ‪ .‬ﻫﺮ دوي اﻳﻦ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي ﻛﺎﻣﻼً ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﺻﻼحﻃﻠﺐ اداره ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮدﺑﻴﺮ »روﻳﺪاد«‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬ﺑﺮادر رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻮرد اﻋﺘﺮاض ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ 178.‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﺮﺗﻀﻮي دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﺗﻬﺮان‪ ،‬از اﻳﻦ اﻗﺪام دﻓﺎع ﻧﻤﻮده و ادﻋﺎ‬
‫‪179‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻮازي ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺠﻮز ﺑﺴﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ در دﺳﺖ ﺗﻬﻴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﺎدر ﺷﺪه ﻳﺎ ﺧﻴﺮ وﻟﻲ ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻣﻜﺮراً ﺑﻪ اﻗﺪام ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺑﺪون داﺷﺘﻦ اﺧﺘﻴﺎرات ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫‪180‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻣﺮداد ﻣﺎه ‪ ،1383‬ﻣﺮﺗﻀﻮي ﺑﺪون ﻫﺮاس از ﭼﻴﺰي‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت ﺧﻮد را ﻋﻠﻴﻪ »روﻳﺪاد« و »اﻣﺮوز« اﻓﺰاﻳﺶ داد‪ .‬در‬
‫آن ﻫﻨﮕﺎم اﻳﻦ دو ﺳﺎﻳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪﻳﻦ رﺳﺎ ﻣﺴﺪود ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر رﺳﻤﻲ ﻣﻤﻨﻮع ﻧﮕﺮدﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫رﺿﺎ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬ﺳﺮدﺑﻴﺮ »روﻳﺪاد«‪ ،‬ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺄﻣﻮران اﻣﺎﻛﻦ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫‪181‬‬
‫ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﻨﺪ روز از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬اﺻﻐﺮ وﻃﻨﺨﻮاه‪،‬‬ ‫»روﻳﺪاد« ﺧﺪﻣﺎت ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺰاﺣﻤﺖ اﻳﺠﺎد ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺳﺎﻳﺖ »اﻣﺮوز«‪ ،‬و ﻣﺴﻌﻮد ﻗﺮﻳﺸﻲ‪ ،‬از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻬﺎي ﺷﺎﻏﻞ در ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮي‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺎزل آﻧﻬﺎ ﺗﻔﺘﻴﺶ و ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ و ﻓﺎﻳﻠﻬﺎي آﻧﻬﺎ ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪﻧﺪ‪ 182.‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن‪ ،‬ﺷﺶ ﺗﻦ دﻳﮕﺮ از ﻛﺎدر‬
‫ﻓﻨﻲ »روﻳﺪاد« ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎي‪ :‬ﻓﺮﻳﺪ ﺛﺎﻧﻲ‪ ،‬آرش ﻧﺎدرﭘﻮر‪ ،‬ﻣﺎﻧﻲ ﺟﻮادي‪ ،‬ﻛﻴﺎوش ﻗﺎدﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻣﮋﮔﺎن ﻗﻮﻳﺪل‪ ،‬و ﻣﻬﺪي دراﻳﺘﻲ‬
‫‪183‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ اﻛﺜﺮ ﺟﺮاﻳﻢ اﻋﻼم ﺷﺪه ﻋﻠﻴﻪ آﻧﺎن ﺑﻌﺪاً ﺣﺬف ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻛﺎدر ﻓﻨﻲ—ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻴﺰ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺎي ﺳﺮدﺑﻴﺮﻫﺎ و ﮔﺰارﺷﮕﺮان– ﻫﻤﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﺬف اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﺒﺮي ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن را ﻣﺠﺒﻮر‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﺗﺎ رﻣﺰ ﻋﺒﻮر و دﻳﮕﺮ دادهﻫﺎي ﻣﻬﻢ را در اﺧﺘﻴﺎر آﻧﻬﺎ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪاً از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ و ﺑﺴﺘﻦ‬
‫‪184‬‬
‫ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫در اواﺧﺮ ‪ ،1383‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻋﻠﻨﺎً اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻧﺎم اﺳﻤﺎرت ﻓﻴﻠﺘﺮ‬
‫)‪ (SmartFilter‬ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﻜﻴﻮر ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﻴﻨﮓ )‪ (Secure Computing‬در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺗﻮﻟﻴﺪ‬

‫‪» 178‬ﻳﻚ ﻣﻘﺎم رﺳﻤﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺪاﻓﻊ آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬از ﺑﺴﺘﻦ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ اﻇﻬﺎر ﺗﺄﺳﻒ ﻧﻤﻮد«‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ‪ ،‬اﺧﺒﺎر اﻳﺮان ] ‪Iranian Official Advocating‬‬
‫‪ 23 ،[Press Freedom Deplores Closure of Websites, PAYVAND’S IRAN NEWS‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،2004‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.payvand.com/news/04/feb/1172.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 179‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 180‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،11‬ص‪.12 .‬‬
‫‪» 181‬دﺑﻴﺮ ﻛﻞ ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎون رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ :‬از اﺣﻀﺎر ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺗﻌﺪادي از اﻓﺮاد ﻣﻨﺘﺼﺐ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺧﺒﺮ داد و ﺧﻮاﻫﺎن رﺳﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﺷﺪ«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/6/1 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://isna.ir/Isna/NewsView.aspx?ID=News-422135‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از‬
‫اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻧﺎﻣﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻲ«[‪.‬‬
‫‪ 182‬دﻳﺪهﺑﺎن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪» ،‬آزادي ﻛﺎذب‪ :‬ﺳﺎﻧﺴﻮر اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ در ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ و آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ« ] ‪HUMAN RIGHTS WATCH, FALSE FREEDOM:‬‬
‫‪ [ONLINE CENSORSHIP IN THE MIDDLE EAST AND NORTH AFRICA‬ﺻﺺ‪ ،(2005) 49-50 .‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.hrw.org/reports/2005/mena1105/5.htm#_Toc119125729‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬آزادي‬
‫ﻛﺎذب«[‪.‬‬
‫‪ 183‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.50 .‬‬
‫‪ 184‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،11‬ﺻﺺ‪.13-12 .‬‬
‫‪31‬‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در آن ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎزﻣﺎن اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار در‬
‫اﻳﺮان و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داد و درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﺮاي ﭘﺎﻻﻳﺶ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 185.‬ﻣﺜﻼً اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي آﻣﻮزش رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻫﻮﻳﺖ‬
‫‪186‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ‬ ‫و ﺗﻤﺎﻳﻼت ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺣﻘﻮق زﻧﺎن و ﺣﺘﻲ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺗﺮﺟﻤﻪ را ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺪود ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ از ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮي ﺻﺪاي آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﺪف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺴﺪود‬
‫‪187‬‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫دوران ﭘﺲ از اﺻﻼﺣﺎت‬ ‫‪.3,2‬‬

‫ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻤﻮد اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،1384‬و ﺑﺎ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪن ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎران‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت رژﻳﻢ اﻳﺮان ﻛﻮﺷﺶ ﺧﻮد را ﺑﺮ اﻳﻦ ﻗﺮار دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻬﺎي ﻓﻨﺎوري و دﻳﻮان‬
‫ﺳﺎﻻري‪ ،‬آزادي ﺑﻴﺎن ﺑﺮ روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﻣﺤﺪود ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1385‬وزﻳﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت‪،‬‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ادارهاي را اﻋﻼن ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﭘﺎﻻﻳﺶ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﺎرﺑﺮان ﻣﺘﺨﻠﻒ و ردﻳﺎﺑﻲ‬
‫‪188‬‬
‫ﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻮد‪.‬‬

‫دادﺳﺘﺎن ﻣﺮﺗﻀﻮي ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﺿﺪدﻳﻨﻲ ﺟﺰو اﺧﺘﻴﺎرات ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 189.‬ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺨﺎﺑﺮات اﻳﺮان ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از دﺳﺘﻮرﻫﺎي ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﻣﺒﻨﻲ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن ﺷﺒﻜﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ارﻛﺎت )‪ (Orkut‬و ﺳﺎﻳﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎن وﺑﻼﮔﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺮﺷﻴﻦ ﺑﻼگ )‪(Persian blog‬‬
‫‪190‬‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺻﻔﺤﺎت و وﺑﻼﮔﻬﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺛﺮ ﻧﻤﻲداد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻧﺘﺨﺎب اﺣﻤﺪيﻧﮋاد‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻫﻤﺎن ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎ اﻓﺘﺨﺎر اﻋﻼم داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻴﻮن وبﺳﺎﻳﺖ را ﭘﺎﻻﻳﺶ‬
‫ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و اﻇﻬﺎر ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﺎه در ﺣﺪود ﻫﺰار ﺻﻔﺤﻪ را ﻣﺴﺪود‬
‫‪191‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﻜﻪ ﻫﺪف ﻗﺮار دادن وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ »ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ 185‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.18-19 .‬‬

‫‪ 186‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 187‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 188‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.11‬‬
‫‪ 189‬ﻛﻤﻴﺴﺮﻳﺎي ﻋﺎﻟﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در اﻣﻮر ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﺎن‪» ،‬ﺳﻴﺮ وﻗﺎﻳﻊ در اﻳﺮان‪ ،‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪UN HIGH COMMISSIONER FOR REFUGEES, ] «2005‬‬
‫در‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫‪ ،[CHRONOLOGY OF EVENTS IN IRAN, JANUARY 2005‬ص‪،(2006) 3 .‬‬
‫‪) http://www.unhcr.org/refworld/docid/447fef1e4.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬وﻗﺎﻳﻊ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪.[«2005‬‬
‫‪ 190‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪» 191‬ﻣﺪﻳﺮ ﻛﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻓﻨﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺒﺮ داد‪ :‬ﻓﻴﻠﺘﺮﻳﻨﮓ ﺑﻴﺶ از ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎﻳﺖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ‪ /‬ﺑﻴﺶ از ‪ 90‬درﺻﺪ‬
‫ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺷﺪه ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ /‬ﻣﻮارد اﻋﺘﺮاﺿﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺪودﺳﺎزي ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﺒﺮي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد«‪ ،‬ﺳﻴﺘﻨﺎ‪ ،1385/6/20 ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.citna.ir/435.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪32‬‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز« ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﻬﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ دﻻﻟﺖ دارﻧﺪ ﻛﻪ اداره اﻃﻼﻋﺎت ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪،‬‬
‫‪192‬‬
‫دﻓﺘﺮ ﺟﺮاﻳﻢ راﻳﺎﻧﻪاي ﺧﻮد را ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻃﻲ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن و‬

‫ﻣﺤﻤﻮد اﺣﻤﺪي ﻧﮋاد رﺋﻴﺲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮر ﻓﻌﻠﻲ اﻳﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از‬ ‫ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﺷﺪه و اﻏﻠﺐ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي‬
‫ﻣﺮداد ﻣﺎه ‪ 1384‬در اﻳﻦ ﺳﻤﺖ‬ ‫ﺧﺒﺮي ﺑﺰرگ ﻫﺪف ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺷﺎﻏﻞ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎم رﺳﻤﻲ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﻠﺖ‬ ‫ﻣﺜﺎل در اواﺧﺮ ‪ 1384‬ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺳﺎﻳﺖ‬
‫ﺑﻮده و از ﺟﻬﺖ ﻗﺪرت ﭘﺲ از‬ ‫‪193‬‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ .‬ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﺴﺪود ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي‪ ،‬دوﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎم ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺤﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﻳﻦ روال اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ و در دي ﻣﺎه ‪1387‬‬
‫اﺣﻤﺪي ﻧﮋاد آزادي ﺑﻴﺎن ﺑﻪ ﺷﺪت‬ ‫ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﺒﺮي ﺻﺪاي آﻟﻤﺎن ) ‪Deutsche‬‬
‫ﻣﺤﺪود ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﻣﺨﺎﻟﻒ دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ‬
‫و ﺑﻪ دﻓﺎﺗﺮ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺣﻤﻠﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن آزادي‬ ‫‪ ،(Welle‬رادﻳﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ )‪ (RFI‬و‬
‫‪194‬‬
‫ﺑﻴﺎن ﺑﻪ وﻳﮋه روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺳﺎل ‪1388‬‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﻪ )‪ (Al-Arabiya‬ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ و ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﺒﺮي ﻓﺎرﺳﻲ‬
‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﺮﺗﺒﺎً ﻫﺪف ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل وبﺳﺎﻳﺖ ادﺑﻲ »ﻫﻔﺖ ﺗﻦ« و دو ﺳﺎﻳﺖ ﺣﺎﻣﻲ ﺷﻬﺮدار ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﺑﺎﻗﺮ ﻗﺎﻟﻴﺒﺎف‪ ،‬ﻛﻪ رﻗﻴﺐ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﺑﻮد‪ ،‬در اواﺳﻂ دي ﻣﺎه ‪ 1387‬ﻣﺴﺪود ﺷﺪﻧﺪ‪ 195.‬ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ‪ ،‬در ﺑﻬﻤﻦ‬
‫‪ ،1387‬دو ﺳﺎﻳﺖ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺗﻼﺷﻬﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ را ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺪود‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ 196.‬وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي »ﻳﺎري ﻧﻴﻮز« و »ﻳﺎري« ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘﻴﺶ از ﻧﺎﻣﺰد ﺷﺪن ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺑﺮاي رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬درﺳﺖ‬
‫‪197‬‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و اﮔﺮ ﭼﻪ در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ از داﺧﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺴﺪود ﺑﻮد‪.‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎه اداري اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﻛﻨﺪ ﻧﻤﻮدن ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﻓﻨﺎوري ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ‪ 12‬ﻣﻬﺮ‬
‫‪ ،1385‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت )‪ (ITNA‬ﺻﺪور دﺳﺘﻮري از ﻃﺮف وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت را‬

‫‪» 192‬ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﺮاﻧﺪازي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ را ﻣﻨﻬﺪم ﻛﺮده اﺳﺖ«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ .‬ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،1387/12/29 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ )ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ( در‬
‫‪) http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/03/090319_he_pasdars_internet.shtml‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪ .(2009‬اﻳﻦ ﮔﺰارش‬
‫درﺑﺎره دﺳﺘﮕﻴﺮي و ﺣﺒﺲ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺧﺒﺮ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد در اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺒﺮد ﻳﻚ اﻧﻘﻼب ﻣﺨﻤﻠﻲ در‬
‫اﻳﺮان دﺳﺖ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪» 193‬اﻳﺮان وبﺳﺎﻳﺖ ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ .‬ﻓﺎرﺳﻲ را ﻣﺴﺪود ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ 24 ،[Iran Blocks BBC Persian Website, B.B.C.] .‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪،2006‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4644398.stm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 194‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» ،‬وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﺴﺪود ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬رادﻳﻮ ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﺻﺪاي آﻟﻤﺎن« ] ‪Press Release,‬‬
‫‪ 28) [Reporters Without Borders, More websites blocked, including RFI and Deutsche Welle‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،(2009‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.rsf.org/print.php3?id_article=30131‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﺴﺪود‬
‫ﺷﺪﻧﺪ«[‪.‬‬
‫‪ 195‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪» 196‬اﻳﺮان وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻃﺮﻓﺪار ﺧﺎﺗﻤﻲ اﺻﻼح ﻃﻠﺐ را ﻣﺴﺪود ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ«‪ ،‬آﺳﻮﺷﻴﺘﺪ ﭘﺮس ] ‪Iran Blocks Web Sites Promoting Reformist‬‬
‫‪ 21 ،[Khatami, ASSOCIATED PRESS‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،2009‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.cbsnews.com/stories/2009/02/21/world/‬‬
‫‪) main4817728.shtml?source=related_story‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 197‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪33‬‬
 ‫‪198‬‬
‫ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻘﺎﻣﺎت‬ ‫ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ رﺳﺎﻫﺎ از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮان ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺟﺎزه دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬
‫‪199‬‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﺎت‬ ‫‪ 128‬ﻛﻴﻠﻮﺑﺎﻳﺖ در ﺛﺎﻧﻴﻪ را ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داد و ادﻋﺎ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از اﻳﻦ‪ ،‬ﺿﺮوري ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﻤﺎري از ادارات دوﻟﺘﻲ و ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ONI 200.‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﺑﺎ ﻃﺮح‬
‫ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﺮان ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻟﺰوم وﺟﻮد ‪ 1,5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ورودﻳﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان ﻛﻪ در ﺳﺎل‬
‫‪ 1383‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻐﺎﻳﺮت دارد‪ 201.‬اﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎن ﺟﺪﻳﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ را ﻛﻪ دو‬
‫ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از آن ﺟﻮاز ﺧﺮﻳﺪه و از آن زﻣﺎن ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﻧﺪ ﭘﻬﻦ در ﻣﻴﺎن ﻛﺎرﺑﺮان ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﻔﺼﻼً ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‬
‫‪202‬‬
‫ﮔﺬاري ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫در ﺗﻼﺷﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ﻧﻈﺮات روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻧﻘﺸﻪاي ﺑﻬﺘﺮ‬
‫از وﺑﻼﮔﺴﺘﺎن اﻳﺮان‪ 203،‬وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 11‬دي ‪ 1385‬اﻃﻼﻋﻴﻪاي ﺻﺎدر ﻛﺮد ﻛﻪ در آن‬
‫از ﻛﻠﻴﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن وﺑﻼﮔﻬﺎ و وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻇﺮف ﺳﻪ ﻣﺎه آﻧﻬﺎ را ﺛﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ 204.‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﻴﻪ از ﺗﻤﺎم ﺛﺒﺖ‬
‫ﻧﺎم ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد را اراﺋﻪ داده و ﺗﻌﻬﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ از ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﺳﺮي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ‬
‫ﺧﺼﻮص ﺑﺮ روي ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ اﻃﻼﻋﻴﻪ ﺗﻤﺎم وﺑﻼﮔﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻇﺮف ﻣﺪت ﻣﻘﺮر اﻗﺪاﻣﺎت‬
‫ﻻزم را اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺴﺘﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ 205.‬اﮔﺮﭼﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺑﺮﺧﻲ از وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺗﺎ‬
‫ﺣﺪي ﻋﺪم ﺛﺒﺖ ﻧﺎم آﻧﻬﺎ ﺑﻮد )از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮي ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر »ﺑﺎزﺗﺎب«(‪ 206،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺛﺒﺖ‬
‫‪207‬‬
‫ﻧﺎم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖآﻣﻴﺰ ﻧﺒﻮد و ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ وﺑﻼگ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻲ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪» 198‬اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﺮﺳﺮﻋﺖ ﻫﻨﻮز در دﺳﺘﺮس ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ«‪ ،‬اﻳﺘﻨﺎ‪ ،1385/11/24 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.itna.ir/archives/report/006301.php‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 27‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 199‬ﻫﻤﺎن‪ .‬ﻣﺪﻳﺮ رواﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺮرات و ارﺗﺒﺎﻃﺎت رادﻳﻮﻳﻲ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻣﻮﻗﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪاً ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ وزﻳﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داﺋﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وي ﻣﺮدم را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻞ‪ ،‬ﺑﻪ وزارت ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻓﻨﺎوري‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺒﺮ دﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮان ﺧﺼﻮﺻﻲ در ﻣﻨﺎزل ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 128‬ﻛﻴﻠﻮ ﺑﺎﻳﺖ در ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻧﻴﺎز ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪» 200‬ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﺮﺳﺮﻋﺖ در اﻳﺮان«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ .‬ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،1385/7/28 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.bbc.net.uk/persian/‬‬
‫‪) science/story/2006/10/061020_fb_rsh_adsl.shtml‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 201‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،12‬ص‪.2 .‬‬
‫‪» 202‬ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﺮﺳﺮﻋﺖ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ .200‬اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎﻧﺪ ﭘﻬﻦ وﺟﻮد دارد اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻘﺼﻮد‬
‫ﺳﺮﻋﺘﻲ ﻣﻌﺎدل ﻳﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 256‬ﻛﻴﻠﻮ ﺑﺎﻳﺖ در ﺛﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ _‪http://www.oecd.org/document/7/0,3343,en_2649_34225‬‬
‫‪.38446855_1_1_1_1,00.html‬‬
‫‪ 203‬ﻣﻨﻈﻮر از وﺑﻼﮔﺴﺘﺎن ﺗﻤﺎم وﺑﻼﮔﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﺑﻮده و ﺗﻤﺎم ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ 204‬اﻳﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي )ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي ﺧﺒﺮي ﻳﺎ وﺑﻼﮔﻬﺎ(‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺑﻪ روز درآﻣﺪه و ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ ﻛﺎﻓﻲ زﻳﺎد اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻧﺸﺮﻳﻪ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 205‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،12‬ص‪.3 .‬‬
‫‪» 206‬ﺑﺎزﺗﺎب« ﺑﻪ دﻳﻮان ﻋﺪاﻟﺖ اداري اﺳﺘﻴﻨﺎف ﻧﻤﻮده و رﻓﻊ ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪ‪ .‬اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،12‬ص‪.4 .‬‬
‫‪ 207‬اﻳﻮان درﻛﺎچ‪» ،‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن اﻳﺮاﻧﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺎﻧﺴﻮر اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ«‪ ،‬آﻟﺘﺮﻧﺖ ] ‪Evan Derkacz, Iranian Bloggers Defy‬‬
‫‪ 12 ،[Censorship, ALTERNET‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،2007‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.alternet.org/module/printversion/46639/?type=blog‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪(2009‬؛ »وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻧﺴﺪادﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﻣﻲروﻧﺪ«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪Iran’s Bloggers Thrive Despite ] .‬‬
‫‪34‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه اﻳﻨﻜﻪ رژﻳﻢ ﺳﻌﻲ دارد ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺣﻀﻮر ﺧﻮد در وب‪ ،‬آن را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه‪ ،‬ﻣﺎوراي ﺗﺄﺳﻴﺲ‬
‫وبﺳﺎﻳﺖ ﺑﺮاي ادارت و وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎي دوﻟﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ وﺑﻼﮔﺴﺘﺎن اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﺤﻠﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﺑﺮاز ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺎزي ﻧﻴﺴﺖ و »ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎران ﻣﺬﻫﺒﻲ در وﺑﻼﮔﺴﺘﺎن اﻳﺮان ﺣﻀﻮر ﮔﺴﺘﺮدهاي‬
‫دارﻧﺪ«‪ 208.‬ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﻣﺬﻫﺒﻴﻮن را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎران ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ روي اﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ و ﻣﺘﻔﺎوت اﺑﺮاز ﻋﻘﻴﺪه‪ ،‬ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬در واﻗﻊ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر و وﺑﻼﮔﻬﺎي ﻃﺮﻓﺪار رژﻳﻢ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎد از‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﺷﻌﺒﺎت دوﻟﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در آﺑﺎن ‪ 1387‬را ﻧﻴﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺧﺎﻃﺮ دور ﻛﺮد ﻛﻪ در آن اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ اﺑﺰاري ﺑﺮاي وﻗﻮع ﻳﻚ اﻧﻘﻼب‬
‫‪209‬‬
‫ﻣﺨﻤﻠﻲ در اﻳﺮان اﻋﻼم ﺷﺪ و ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آن‪ ،‬ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ‪ 10,000‬وﺑﻼگ ﺑﺮﭘﺎ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﻘﻮﻗﻲ روﺷﻬﺎي ﻓﻨﺎوري اﻳﺮان‬ ‫‪.3,3‬‬

‫ﻓﻴﻠﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن‪ ،‬و دﻳﮕﺮ روﺷﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ وﺳﻴﻌﺎً ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل و ﺳﻠﻄﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ داﺧﻠﻲ اﻳﺮان و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را ﻧﻘﺾ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﻋﻤﻞ ﻫﻴﭻ ﺗﻔﺎوﺗﻲ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻗﺪﻏﻦ ﻛﺮدن ﻳﺎ ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ‪ ،‬و ﺗﻌﻄﻴﻞ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺳﻨﺘﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻫﻢ ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﻃﻼﻋﺎت و ﻫﻢ ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺟﻮﻳﻨﺪﮔﺎن آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪،‬‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﻓﻌﺎﻻن ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﺎده ‪19‬‬
‫‪210‬‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻫﻴﺌﺖ وﻳﮋه ﺣﻞ اﺧﺘﻼف در ﻣﻮﺿﻮع آزادي ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻧﻈﺮات اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﻓﻴﻠﺘﺮ ورودﻳﻪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ رژﻳﻢ اﻳﺮان‪،‬‬
‫‪211‬‬
‫ﺗﻮﺟﻴﻪ رژﻳﻢ اﻳﺮان در اﻳﻦ ﺑﺎره‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪212‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎر ﺿﺮورت ﻛﻪ در ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 3‬اﺻﻞ ‪ 19‬ﺑﻴﺎن ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ‬ ‫وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ و ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ اﺳﻼم‪،‬‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺎﻻﻳﺶ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻛﺮده و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻘﻮه اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از »ﻣﺤﺘﺮم ﺷﻤﺮدن‬
‫‪213‬‬
‫از ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت و ﺗﻌﺪاد ﻛﺜﻴﺮ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻋﻤﻠﻲ ﺣﻖ آزادي ﺑﻴﺎن«‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺗﻌﻬﺪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ اﻣﻜﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺧﻮد را ﻧﻘﺾ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 15 ،[Blocks, B.B.C.‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،2008‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7782771.stm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪23‬‬

‫آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 208‬ﻛﻠﻲ و اﺗﻠﻴﻨﮓ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،85‬ص‪.7 .‬‬
‫‪ 209‬ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده‪» ،‬ﭘﺎﺳﺪاران درﺑﺎره وﻗﻮع ﻳﻚ اﻧﻘﻼب ﻣﺨﻤﻠﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ اﺧﻄﺎر ﻣﻲدﻫﺪ«‪ 23 ،‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ،2008‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.roozonline.com/english/archives/2008/11/passdaran_warns_about_a_velvet.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ‬
‫‪.(2009‬‬
‫‪ 210‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ :‬ﺟﻤﻬﻮري ﻋﺮﺑﻲ ﺳﻮرﻳﻪ‪ ،‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪ CCPR/CO/84/SYR‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.(2005) 13‬‬
‫‪ 211‬ﮔﺰارش ﻋﺎﺑﺪ ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،163‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.93‬‬
‫‪» 212‬اﻇﻬﺎرات ﺧﺎﺗﻤﻲ در اﺟﻼس ﺳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.174‬‬
‫‪ 213‬ﮔﺰارش ﻋﺎﺑﺪ ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،163‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.93‬‬
‫‪35‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺗﺸﻜﻴﻞ و اﺳﺘﻔﺎده از ارﮔﺎﻧﻬﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻘﺾ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻞ ‪ 168‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻣﺼﺮح ﻣﻲدارد ﻛﻪ‪:‬‬

‫رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺟﺮاﻳﻢ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﻋﻠﻨﻲ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻨﺼﻔﻪ در ﻣﺤﺎﻛﻢ دادﮔﺴﺘﺮي‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ‪ .‬ﻧﺤﻮه اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ‪ ،‬اﺧﺘﻴﺎرات ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻨﺼﻔﻪ و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺮم ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫رژﻳﻢ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺟﺎي ﺑﺮﮔﺰاري ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت ﻋﻠﻨﻲ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻨﺼﻔﻪ‪» ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‬
‫ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز« را ﺗﺸﻜﻴﻞ داد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻳﻚ ﻫﻴﺌﺖ اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻫﺪف آن ﻣﻤﻨﻮع و ﻣﺴﺪود ﺳﺎﺧﺘﻦ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﺳﺘﻴﺰهﺟﻮﻳﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻘﺪان ﺣﻘﻮﻗﻲ داﺧﻞ اﻳﺮان را ﺑﺮ آن داﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎن اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ درﮔﻴﺮ اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻣﻘﻨﻨﻪ و ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ را ﻣﻮرد ﺳﺆال ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ 214.‬آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي درﺑﺎره ﺣﺪود و ﻗﻴﺪ و ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻞ ‪ 156‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬
‫‪215‬‬
‫اﻳﺮان در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫دادﺳﺘﺎن ﻣﺮﺗﻀﻮي ﺑﺎ ادﻋﺎي داﺷﺘﻦ ﺣﻖ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻗﻀﺎﻳﻲ ذاﺗﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬اﻋﻼم‬
‫داﺷﺖ ﻛﻪ وي ﺑﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻧﻴﺎزي ﻧﺪارد‪ .‬وي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ادﻋﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ »اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﻧﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﺻﺎدر ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲدﻫﺪ ﻣﺴﺘﻘﻼً وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮازﻳﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ و اﺧﻼﻗﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ‬
‫ﻣﻐﺎﻳﺮت دارد‪ ،‬ﻣﺴﺪود ﻧﻤﺎﻳﺪ«‪ 216.‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻪ ﺑﺨﺸﻲ از دوﻟﺖ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ را ﻣﻤﻨﻮع ﻳﺎ‬
‫ﻣﺴﺪود ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﺗﻌﻬﺪات اﻳﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮاد ‪ 19‬و ‪ 25‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ را‬
‫ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲاﻧﮕﺎرد‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ آن ﻧﻴﺰ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﺪم ﺑﺮﮔﺰاري ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ‬
‫ﻣﺴﺪود ﻧﻤﻮدن ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺧﺒﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ »روﻳﺪاد« و »اﻣﺮوز«‪ ،‬و ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺪود ﻛﺮدن اﺧﻴﺮ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻳﺎري ﻧﻴﻮز«‬
‫و »ﻳﺎري«‪ ،‬ﻧﻘﺾ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬

‫دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺣﺒﺲ‪ ،‬و ﺷﻜﻨﺠﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ‬ ‫‪.4‬‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻘﻮﻗﻲ و دﻳﻮان ﺳﺎﻻري ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﻮﺳﻂ رژﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮد ﺑﺮ‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ در دﺳﺘﺮس اﻳﺮاﻧﻴﺎن‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ ﻫﻨﻮز ﻫﺪف ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ از ﺳﺎل ‪ 1381‬ﺗﺎﻛﻨﻮن روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﮔﺮدﻳﺪهاﻧﺪ و‬
‫در ﻣﻌﺮض رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻫﺪف از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻋﻤﺎل‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎً اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬﺎي آزادي ﺑﻴﺎن‬
‫و ﺑﻪ وﻳﮋه ﺑﻴﺎن ﻧﻈﺮات در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 214‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اوﭘﻦ ﻧﺖ اﻳﻨﻴﺸﻴﺘﻴﻮ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،12‬ص‪.4 .‬‬

‫‪ 215‬اﺻﻞ ‪ 156‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﻗﻮهاي اﺳﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﺣﻘﻮق ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺴﺌﻮل ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ‬
‫و ﻋﻬﺪه دار وﻇﺎﻳﻒ زﻳﺮ اﺳﺖ‪ -1 :‬رﺳﻴﺪﮔﻲ و ﺻﺪور ﺣﻜﻢ در ﻣﻮرد ﺗﻈﻠﻤﺎت‪ ،‬ﺗﻌﺪﻳﺎت‪ ،‬ﺷﻜﺎﻳﺎت‪ ،‬ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ دﻋﺎوي و رﻓﻊ ﺧﺼﻮﻣﺎت و اﺧﺬ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬
‫و اﻗﺪام ﻻزم در آن ﻗﺴﻤﺖ از اﻣﻮر ﺣﺴﺒﻴﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ -2 .‬اﺣﻴﺎي ﺣﻘﻮق ﻋﺎﻣﻪ و ﮔﺴﺘﺮش ﻋﺪل و آزادﻳﻬﺎي ﻣﺸﺮوع‪ -3 .‬ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺣﺴﻦ‬
‫اﺟﺮاي ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪ -4 .‬ﻛﺸﻒ ﺟﺮم و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﺠﺎزات و ﺗﻌﺰﻳﺮ ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ و اﺟﺮاي ﺣﺪود و ﻣﻘﺮرات ﻣﺪون ﺟﺰاﻳﻲ اﺳﻼم‪ -5 .‬اﻗﺪام ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي‬
‫از وﻗﻮع ﺟﺮم و اﺻﻼح ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ«‪.‬‬
‫‪ 216‬وﻗﺎﻳﻊ ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،2005‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،189‬ص‪.3 .‬‬
‫‪36‬‬
 ‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ در ﺗﻬﺮان در دوران اﺻﻼﺣﺎت‬ ‫‪.4,1‬‬

‫در روز ‪ 21‬آذر ‪ ،1381‬ﻗﺎﺳﻢ ﺷﻌﻠﻪ ﺳﻌﺪي‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺣﻘﻮق‬
‫و روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪاي ﺳﺮ ﮔﺸﺎده ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي رﻫﺒﺮ اﻳﺮان را روي‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ 217‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي و ﻧﻴﺰ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي‬
‫داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ‪ 218‬وي را ﻣﻮرد ﺳﺆال ﻗﺮار ﻣﻲداد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻤﻴﻞ در‬
‫ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻌﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺗﻮﺟﻪ زﻳﺎدي را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻌﻄﻮف داﺷﺖ‪ .‬در روز ‪5‬‬
‫ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ‬ ‫اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1381‬ﺷﻌﻠﻪ ﺳﻌﺪي ﭘﺲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ از ﺳﻔﺮي ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬در ﻓﺮودﮔﺎه‬
‫ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر و‬ ‫ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺗﻬﺮان دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ 219.‬ﺑﻪ وي اﺟﺎزه دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺗﻤﺎس ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺎ‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪31‬‬ ‫ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﭙﺲ اﺟﺎزه ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ ﺑﻪ وي داده ﻧﺸﺪ و وي‬
‫ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 1382‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و در‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 22‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1382‬‬ ‫ﺑﺮاي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﻔﺘﻪ در زﻧﺪان اﻧﻔﺮادي ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬وي در واﻛﻨﺶ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬او ﺗﺤﺖ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬ ‫‪220‬‬
‫وي ﺳﭙﺲ آزاد ﺷﺪه و‬ ‫ﻃﺮز رﻓﺘﺎر از ‪ 17‬اﺳﻔﻨﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا زد‪.‬‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و‬
‫اﻛﺜﺮ دوران ﺣﺒﺲ را در زﻧﺪان‬ ‫ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺑﺎ رادﻳﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ ﻃﻲ اﻗﺎﻣﺖ در‬
‫اﻧﻔﺮادي ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬وي ﭘﺲ از‬ ‫زﻧﺪان اوﻳﻦ ﻣﻮرد ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺿﺒﻂ ﻧﻮار اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺷﺪه‬
‫آزادي اﻳﺮان را ﺗﺮك ﮔﻔﺖ و‬ ‫‪221‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﻴﻢ ﻫﻠﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬او در ﺣﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ رﺋﻴﺲ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻓﺎرﺳﻲ‬
‫ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ .‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 31‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،1382‬ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري‬
‫ﻛﺎﻧﺎل ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻣﺎﻫﻮارهاي‬ ‫ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ داراي وﺑﻼگ ﻧﻴﺰ ﺑﻮد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬او از اوﻟﻴﻦ اﻓﺮادي در ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪222‬‬
‫وي‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت وﺑﻼگ ﺧﻮد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 217‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي در زﻣﺎن اﻧﺘﺼﺎب ﺑﻪ ﻣﻘﺎم »وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ« از ﺣﻤﺎﻳﺖ اﻛﺜﺮﻳﺖ در ﺗﺸﻜﻴﻼت روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮد زﻳﺮا ﻫﻨﻮز اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻻزم‬
‫را ﻛﺴﺐ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺸﻮدن راه ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب وي ﺑﻪ ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺻﻼح ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺠﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪي‪» ،‬اﺻﻼﺣﺎت و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‬
‫ﻣﺠﺪد در اﻳﺮان ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ :‬ﻛﺸﻮر ﺳﺎزي‪ ،‬ﺗﺠﺪدﮔﺮاﻳﻲ و اﺳﻼمﮔﺮاﻳﻲ« ] ‪MAJID MOHAMMADI, JUDICIAL REFORM AND REORGANIZATION‬‬
‫‪ [IN 20TH CENTURY IRAN: STATE-BUILDING, MODERNIZATION AND ISLAMICIZATION‬ﺻﺺ‪(2008) 157-58 .‬؛ اﻓﺸﺎري‪ ،‬رك‪.‬‬
‫زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ﺻﺺ‪225 ،17-18 .‬؛ ﺻﻨﻢ وﻛﻴﻞ‪» ،‬ﻋﺮوﺳﻚﮔﺮدان اﺻﻠﻲ اﻳﺮان«‪ ،‬اﻳﺸﻴﺎ ﺗﺎﻳﻤﺰ ] ‪Sanam Vakil, Iran’s Master Puppeteer, ASIA‬‬
‫‪ 20 ،[TIMES‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،2006‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/HA20Ak01.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪24‬‬
‫آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 218‬ﻧﺎﻣﻪ ﻗﺎﺳﻢ ﺷﻌﻠﻪ ﺳﻌﺪي‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬رﻫﺒﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان )‪ 16‬آذر ‪ ،(1381‬ﭼﺎپ ﻣﺠﺪد و ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.iranian.com/Opinion/2002/December/Sadi/index2.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 24‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 219‬ﻧﺎزﻳﻼ ﻓﺘﺤﻲ‪» ،‬دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ در ﻓﺮودﮔﺎه دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ«‪ ،‬ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ ]‪،[Nazila Fathi, Dissident Arrested at Airport, N.Y. TIMES‬‬
‫‪ 26‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،2003‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.nytimes.com/2003/02/26/world/world-briefing-middle-east-iran-dissident-‬‬
‫‪) arrested-at-airport.html?n=Top/Reference/Times%20Topics/People/F/Fathi,%20Nazila‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 24‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 220‬وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﺷﻌﻠﻪ ﺳﻌﺪي«‪ ،‬ﭘﻴﻚ ﻧﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://peiknet.net/v_na_m_saeedi.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 24‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 221‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﮔﺰارش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪ وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن«‪ ،‬ﭘﻴﻚ ﻧﺖ ]‪ ،[PEIKNET.NET‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.independent.co.uk/‬‬
‫‪) news/world/middle-east/egypt-releases-blogger-jailed-for-45-days-after-insulting-president-404865.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ 24‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 222‬ﺟﻒ ﺑﻠﻚ‪» ،‬دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ«‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﻪ اﻳﻨﺪﻳﭙﻨﺪﻧﺖ ]‪ 21 ،[Jeff Black, Online Dissidents, THE INDEPENDENT‬ژوﺋﻦ ‪ ،2006‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫در ‪http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/egypt-releases-blogger-jailed-for-45-days-after-‬‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪) insulting-president-404865.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 24‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪37‬‬
 ‫‪223‬‬
‫ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺑﻪ‬ ‫در ﺳﺎل ‪ 1380‬ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻮاﺟﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻦ وﺑﻼگ ﺧﻮد را آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪت ﭘﻨﺞ ﻣﺎه ﭘﻴﺶ از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻜﺮراً ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﻌﺒﺎت دادﺳﺮا اﺣﻀﺎر ﻣﻲﺷﺪ‪ 224.‬ﺑﻪ وي ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ‬

‫ﻣﻼﻗﺎﺗﻬﺎ ﺳﺮي اﺳﺖ و او اﺟﺎزه ﻧﺪارد آﻧﻬﺎ را در وﺑﻼگ ﺧﻮد ﮔﺰارش ﻛﻨﺪ‪ 225.‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﻣﻄﻠﺒﻲ را‬
‫‪226‬‬
‫ﺑﻪ اﻣﺎﻛﻦ اﺣﻀﺎر ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬او در وﺑﻼگ ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﺑﺎر دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫از ﻣﻦ درﺑﺎره وﺑﻼﮔﻢ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﻣﻦ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل ﺿﺪاﻣﻨﻴﺘﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﻛﺮدﻧﺪ ‪ ...‬ﻫﻢ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫وﺑﻼگ و ﻫﻢ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎي ﻣﻦ ﺑﺎ رادﻳﻮﻫﺎي ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ‪ ...‬ﻗﺒﻞ از آﻧﻜﻪ ﻣﻦ را در ‪ 31‬ﻓﺮوردﻳﻦ‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺑﺎر ﺑﺮاي ﺳﺆال و ﺟﻮاب ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬روز ‪ 30‬ﻓﺮوردﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ داﻳﺮه وﻳﮋه ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺑﺮوم ‪ ...‬ﭼﻮن ﻣﻦ را ﺑﻪ دادﮔﺎه اﺣﻈﺎر ﻧﻜﺮده و در ﻋﻮض ﺑﻪ اداره‬
‫اﻣﺎﻛﻦ اﺣﻈﺎر ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻘﻴﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮدم ﻛﻪ اﻳﻨﺒﺎر ﻣﻦ را‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در ﻣﻮرد اﻳﻦ اﺣﻀﺎر ﻣﻄﻠﺒﻲ روي وﺑﻼﮔﻢ ﻧﻮﺷﺘﻢ ‪ ...‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬
‫ﻛﻪ آن ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻚ ﻛﺮد ﭼﻮن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ »ﻫﻴﭽﻜﺲ راﺟﻊ ﺑﻪ ﭘﺮوﻧﺪه ﺗﻮ ﻧﻤﻲداﻧﺪ«‪ .‬و ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ »ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻄﻠﺒﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد روي وﺑﻼﮔﻢ‬
‫‪227‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻢ«‪.‬‬

‫ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻣﻜﺮراً درﺑﺎره ﻣﻘﺎﻻت ﺧﻮد در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎ رادﻳﻮﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬و ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ در وﺑﻼگ‬
‫ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺎزﺟﻮﻳﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﭼﺎﭘﻲ از ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻨﺪرج در وﺑﻼگ‬
‫وي ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻳﺎدداﺷﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮد اﺷﺎره ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ 228.‬در ﻳﻚ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻴﺰ ﺳﻌﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻮي‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﺗﻬﺮان وي را‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗﺮار داد‪ 229.‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﺎن ﺑﻪ وي ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ او ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﺎً در وﺑﻼگ ﺧﻮد‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ وﺑﻼگ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي او ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺌﻮل ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫‪230‬‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪» 223‬ﺑﻬﺎي ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.90‬‬

‫‪» 224‬ﺑﺎزداﺷﺖ ﻳﻚ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ و ﻣﻨﺘﻘﺪ ﺳﻴﻨﻤﺎﺋﻲ«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1382/1/31 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News‬‬
‫‪) -217268‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 225‬واﻗﻌﻪ ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.3‬‬
‫‪ 226‬ﮔﻠﻴﺰر‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.89‬‬
‫‪ 227‬ﻫﻤﺎن‪) .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻧﺴﺨﻪ وﻳﺮاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺎ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ(‪.‬‬
‫‪ 228‬ﮔﻠﻴﺰر‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.89‬‬
‫‪ 229‬ﻫﻤﺎن‪» .‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ از ﻣﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻌﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻮي ‪ ...‬در اﻃﺎق ﺣﻀﻮر داﺷﺖ و ﻣﻦ وي را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ از ﺻﺪاﻳﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ‪ ...‬او‬
‫از ﻣﻦ درﺑﺎره ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ روي وﺑﻼﮔﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدم ﺳﺆال ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ »ﺣﺎﻻ ﻣﺎ از ﺗﻮ ﺑﺮاي دﻳﮕﺮ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن درس ﻋﺒﺮﺗﻲ ﻣﻲﺳﺎزﻳﻢ‬
‫و ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻛﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ]ﻃﺮﻳﻘﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ[ آزاد و ﺑﺪون ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻮع ﻧﮕﺎرش را ﺑﭙﺮدازﻧﺪ«‪ .‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 230‬ﮔﻠﻴﺰر‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.89‬‬
‫‪38‬‬
‫ﭼﻮن وي را درﺑﺎره ﺗﻌﺪاد ﻛﺜﻴﺮي از ﻣﻄﺎﻟﺐ ارﺳﺎل ﺷﺪه ﺑﺮ روي وﺑﻼگ او ﻣﻮرد ﺳﺆال ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ ،‬او ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ ﻛﺪام ﻣﻮﺿﻮع ﻳﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺳﺒﺐ دﺳﺘﮕﻴﺮي او ﺷﺪه ﺑﻮد‪ 231.‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻄﻠﺒﻲ‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ وي ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ارﺳﺎل ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺑﺮ روي وﺑﻼگ ﺧﻮد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻦ در وﺑﻼﮔﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدم ﻛﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ روش آزادي ﺑﺮاي اﺑﺮاز ﻧﻈﺮات و ﻋﻘﺎﻳﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪون‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﻫﻴﭻ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﭘﻮل ﻳﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ﺑﻬﺎي ﻫﻨﮕﻔﺘﻲ ﻫﺴﺖ ]ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﭙﺮدازي[‪.‬‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد و ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺗﻮ را ﻋﺒﺮت دﻳﮕﺮان ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ‬
‫‪232‬‬
‫ﺗﻤﺎم وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از دوﻟﺖ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ را ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ آﻧﻬﺎ را ﺑﺘﺮﺳﺎﻧﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎي رواﻧﻲ وارده را اﻳﻨﻄﻮر ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮد‪:‬‬

‫ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻦ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮدم‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺶ از ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ در زﻧﺪان ﺗﻌﺎدل رواﻧﻲ ﺧﻮدم را از دﺳﺖ دادم‪.‬‬
‫ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم و ﻧﻈﺮﻫﺎ و اﻳﺪهﻫﺎي ﺿﺪ و ﻧﻘﻴﻀﻲ در ﺳﺮم داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ اوﻗﺎت داﺧﻞ ﺳﻠﻮل‪ ،‬ﺧﻮدم‬
‫را در ﻓﻜﺮ ﺧﻮدم ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮدم ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﻘﻠﻢ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺸﺖ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ »اﻳﻨﻬﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪233‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزﺟﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻣﻦ ﺑﺎور ﻛﻨﻢ«‪.‬‬

‫دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻄﻠﺒﻲ اﻋﺘﺮاﺿﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺖ از ﺟﻤﻠﻪ ارﺳﺎل دادﺧﻮاﺳﺘﻲ روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻛﻪ ﻫﺰاران ﻧﻔﺮ آن را‬
‫‪234‬‬
‫روز ﭘﻴﺶ از اوﻟﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻄﻠﺒﻲ در دادﮔﺎه وﻳﮋه ﻓﺮودﮔﺎه ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻬﺮآﺑﺎد‪7 ،‬‬ ‫اﻣﻀﺎء ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1382‬ﻗﺎﺿﻲ ﻇﻔﺮﻗﻨﺪي از ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ وﻛﻼﺗﻨﺎﻣﻪ وي اﻣﺘﻨﺎع ورزﻳﺪ‪ 235.‬اﻳﻦ ﻗﺎﺿﻲ وﻛﻴﻞ او را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ‬
‫رد ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﭼﻮن ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻫﻨﻮز در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻫﻴﭻ وﻛﻴﻠﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ دﻓﺎع از ﭘﺮوﻧﺪه را‬
‫ﻋﻬﺪهدار ﺷﻮد‪ 236.‬ﭘﺲ از ﮔﺬراﻧﺪن ‪ 23‬روز در ﺑﺎزداﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﻤﺎﻣﻲ آن در ﺣﺒﺲ اﻧﻔﺮادي و ﺗﺤﺖ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬
‫ﻣﺪاوم ﺳﭙﺮي ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ از آﻧﻜﻪ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻣﻄﻠﺒﻲ ‪ 300‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل وﺛﻴﻘﻪ ﺳﭙﺮد‪ ،‬وي ﺳﺮاﻧﺠﺎم در‬
‫‪238‬‬
‫روز ‪ 22‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ از زﻧﺪان آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪ 237.‬اﻧﺪﻛﻲ ﭘﺲ از آن‪ ،‬وي اﻳﺮان را ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻫﻠﻨﺪ ﺗﺮك ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫‪» 231‬واﻗﻌﻪ ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.3‬‬

‫‪ 232‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 233‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪» 234‬وﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺴﻬﺎ ﺑﺮاي ﻧﺒﺮد ﻣﺘﺤﺪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ 2 ،[Bloggers Unite to Fight, BBC] .‬ﻣﻪ ‪ ،2003‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/2992401.stm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 235‬وﻛﺎﻟﺖ ﺣﻴﺪري ﺷﻬﺒﺎز در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪ«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1382/2/6 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-219404‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺣﻴﺪري ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪ«[‪.‬‬
‫‪ 236‬ﻫﻤﺎن‪ .‬روز ﺑﻌﺪ از ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪن ﺣﻴﺪري‪ ،‬ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﺿﻲ ﻇﻔﺮﻗﻨﺪي ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ وﻛﻴﻠﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن‬
‫ﭘﺮوﻧﺪه او در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ‪» .‬ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ‪ :‬ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ ﻓﻌﻼً درﺑﺎره ﻣﻮارد اﺗﻬﺎﻣﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻜﻨﻢ؛ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ در اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﺶ داوري ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮد آﻳﺪ«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1382/2/7 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-219899‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬آورﻳﻞ‬
‫‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻢ«[‪.‬‬
‫‪» 237‬واﻗﻌﻪ ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.3‬‬
‫‪» 238‬ﺑﻬﺎي ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.90‬‬
‫‪39‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻏﺎز ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻣﺮﺗﻀﻮي‬
‫را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲداد‪ ،‬در ﭘﺎﻳﻴﺰ ‪ 1383‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در آﻏﺎز ﺷﺮح داده‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﺮداد ‪ 1383‬ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻓﺮﻣﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻬﺎي ﻧﺸﺮﻳﺎت اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‬
‫»روﻳﺪاد« و »اﻣﺮوز« را ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد‪ 239.‬در ‪ 17‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1383‬ﺑﺎﺑﻚ ﻏﻔﻮري آذر‬
‫و ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬رﻓﻴﻊزاده وﻳﺮاﺳﺘﺎر ﺑﺨﺶ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫اﺻﻼحﻃﻠﺐ »اﻋﺘﻤﺎد« ﺑﻮد‪ .‬وي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﺑﺎره ﻗﺘﻠﻬﺎي داﺧﻠﻲ و دﻳﮕﺮ ﺟﻨﺎﻳﺎت‬
‫ﻏﻔﻮري آذر‬ ‫‪240‬‬
‫ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻮازي رژﻳﻢ‪ ،‬ﻛﺘﺐ و ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي روزﻧﺎﻣﻪ اﻗﺘﺼﺎدي »ﺣﻴﺎت ﻧﻮ« ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد اﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده در ‪17‬‬
‫‪241‬‬
‫ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي او ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮي »روﻳﺪاد« زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1383‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وي در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺟﺮاﻳﻢ‬
‫ﻫﺮ دو اﻳﻦ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران وﺑﻼﮔﻬﺎﻳﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺑﻪ روز ﺷﺪه و ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮﻛﺖ در‬
‫را در آن ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻣﻲﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻏﻔﻮري آذر دو ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از دﺳﺘﮕﻴﺮي از زﻧﺪان‬ ‫ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪،‬‬
‫‪242‬‬
‫ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي‬
‫وي در اﻳﺮان ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد و ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻄﺎﻟﺐ در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ اداﻣﻪ‬ ‫آزاد ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫رژﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺸﺮ اﻛﺎذﻳﺐ‪ ،‬و ﺑﺮ ﻫﻢ‬
‫زدن ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺘﻬﻢ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﻛﺎذب وي‬
‫رﻓﻴﻊزاده ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺄﻣﻮران اﻣﺎﻛﻦ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮاً ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎ وي ﺧﺎرج از دﻓﺘﺮ‬
‫ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﻛﻪ در ‪ 16‬ﺑﻬﻤﻦ‬
‫ﻛﺎرش ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﻜﺎران او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫‪ 1387‬ﺑﻪ ‪ 9‬ﻣﺎه ﺣﺒﺲ و ‪20‬‬
‫ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎره ﺧﻮدروي ﺣﺎﻣﻞ اﻳﻦ اﻓﺮاد را ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺄﻣﻮران ﻳﺎدداﺷﺖ او را‬
‫وي در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ رﻓﻴﻊزاده‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮد در ﺗﻮرﻧﺘﻮ‪،‬‬
‫‪243‬‬
‫ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ زدﻧﺪ او را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﻧﺎدا ﺳﻜﻮﻧﺖ دارد‪.‬‬

‫در اﻣﺎﻛﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻋﻮض ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر داﺧﻞ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻴﺎه ﻣﻦ را ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺮده داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺣﺮف زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ از ﭘﺸﺖ ﻣﻦ را زد و ﮔﻔﺖ »ﺳﺮت را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﻨﺪاز«‪ .‬ورق‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻦ را ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ داﺧﻞ ﻳﻚ ﺣﻴﺎﻃﻲ‬
‫ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬از راﻫﺮوﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺣﻴﺎط ﺑﻮد ﻣﻦ را داﺧﻞ ﻳﻚ ﻣﻨﺰﻟﻲ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮاً ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﺑﻮد ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪» 239‬ﻧﺎﻣﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.181‬‬

‫‪ 240‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﻮد ﺑﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ رﺳﻴﺪه )‪ 26‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،(2009‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎي‪1-2‬‬
‫]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ رﻓﻴﻊزاده«[‪ .‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان در ‪ 12‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 2008‬ﺑﺎ ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﺮد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪http://iranhrdc.org/httpdocs/English/pdfs/WitnessStatements/SRWS.pdf‬؛ »آﺧﺮﻳﻦ اﺧﺒﺎر از وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬ﺑﺎﺑﻚ ﻏﻔﻮري‬
‫آذر‪ ،‬و ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/6/20 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-429185‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ 24‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 241‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» ،‬اﻳﺮان – ﮔﺰارش ﺳﺎﻻﻧﻪ )‪،[REPORTERS WITHOUT BORDERS, IRAN – ANNUAL REPORT (2005)] «(2005‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.rsf.org/article.php3?id_article=13306‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 24‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﮔﺰارش ﺳﺎﻻﻧﻪ‬
‫)‪ (2005‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز«[‪.‬‬
‫‪» 242‬ﺑﺎﺑﻚ ﻏﻔﻮري آذر آزاد ﺷﺪ«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/7/1 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-434347‬ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 24‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 243‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ رﻓﻴﻊزاده‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،240‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎي ‪.24-29‬‬
‫‪40‬‬
 ‫ﻋﻴﻨﻚ و ﻛﻤﺮﺑﻨﺪم را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻛﻔﺸﻬﺎﻳﻢ را درآوردﻧﺪ‪ .‬در آﻫﻨﻲ ﺑﺎز ﺷﺪ و ﻣﻦ‬
‫را ﺗﻮي آن اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻠﻮل ﺗﺎرﻳﻚ ﺗﺎرﻳﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻮاﻛﺶ ﺑﺰرﮔﻲ در آن روﺷﻦ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬دو ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬ﺻﺪاﻫﺎي ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺒﻲ ﺑﻪ ﮔﻮش‬
‫‪244‬‬
‫ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬ﻧﻔﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ ﺻﺪاﻫﺎ از ﭼﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫رﻓﻴﻊزاده ‪ 86‬روز زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ‪ 73‬روز آن را در ﺣﺒﺲ اﻧﻔﺮادي ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم‬

‫اﻗﺎﻣﺖ در زﻧﺪان‪ ،‬ﻣﻀﺮوب ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺷﺨﺺ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ و ﻛﻮﺑﻴﺪن ﺑﻪ دﻳﻮار‬
‫ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ‬ ‫ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻲﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮ‬
‫ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﺎﺳﻪ‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 18‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‬
‫‪ 1383‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﻪ ﻣﺪت ‪2‬‬ ‫ﻇﺮﻓﺸﻮﻳﻲ ﻛﻪ در اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺳﺮم زدﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺎه ﺑﺪون دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ وﻛﻴﻞ‬ ‫ﭘﺸﺖ و ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ ﻣﻲزدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻣﻲزدﻧﺪ‪ ،‬از اول ﻣﻦ را ﻣﻲﺧﻮاﺑﺎﻧﺪﻧﺪ ﺑﻌﺪ‬
‫ﻳﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده در زﻧﺪان‬
‫ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺮ ﻛﻒ ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ ﻣﻲزدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮدم ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﺑﺪﻧﻢ‬
‫ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬وي ﻣﻮرد‬
‫ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬ ‫ﻣﻲزدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺸﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺎﺳﻨﻢ‪ ،‬ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ – ﺗﺎ ﭘﺎﺷﻨﻪ ﭘﺎ ﻣﻲزدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻫﺮ ﺑﺎر ﭼﻨﺪ ﺿﺮﺑﻪ‬
‫ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﺟﺮاﻳﻢ‬ ‫ﻛﺎﺑﻞ ﻣﻲزدﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ‪ 10‬ﺿﺮﺑﻪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ‪ 20‬ﺿﺮﺑﻪ و ﮔﺎﻫﻲ ‪ 30‬ﺿﺮﺑﻪ ﻛﺎﺑﻞ و‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺎي ﻣﺤﺼﻨﻪ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺪر او‪ ،‬رﺟﺒﻌﻠﻲ‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن ﻣﻲزدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎن ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ وﻗﻔﻪﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ‬
‫ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ‬ ‫ﻛﻪ آن ﻫﻢ ﺑﺎ ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ ﺳﺆاﻻت ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎران اﻳﺮان ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪245‬‬
‫ﺟﻮاب دﻟﺨﻮاه ﺧﻮد را ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺷﻜﻨﺠﻪ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫وي دوﻟﺖ اﺻﻼحﻃﻠﺐ را‬
‫ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ‬
‫رﻓﻴﻊزاده در اﺑﺘﺪا از دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪن ﺧﻮد ﻣﺘﻌﺠﺐ ﺑﻮد زﻳﺮا در ﻋﺮض ده ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫‪246‬‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار‬ ‫وي ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬ ‫در ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت راﻳﺞ ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫دﻫﻨﺪ‪ .‬ﭘﺪر و ﭘﺴﺮ ﻫﺮ دو‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ‪:‬‬
‫ﺳﺎﻛﻦ اﻳﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺣﺘﻲ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ ﭼﺮا دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪهام‪ .‬ﺗﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم اﻛﺜﺮ ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﮔﺎن وﺑﻼﮔﺮ‬
‫و ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﻓﻨﻲ و ﻃﺮاﺣﻲ وﺑﻼﮔﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﻌﺪادي ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺟﺮم ﻧﺸﺮ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‬
‫زﻳﺮاﻛﺴﻲ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ در وﺑﻼﮔﻬﺎ‬
‫‪247‬‬
‫ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ ﻣﻦ ﺑﻮدم‪ .‬ازﻳﻦ رو ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ ﻣﻦ را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻛﺎرﻫﺎي وﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺴﻲام ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل رﻓﻴﻊزاده ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ درﺑﺎره ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺮﻛﻮبﮔﺮ رژﻳﻢ اﻳﺮان ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﺮده‬
‫ﺑﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از روﺷﻬﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻮازي ﻛﻪ وي را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﭼﻨﺪان ﻣﺘﻌﺠﺐ‬

‫‪ 244‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.29‬‬

‫‪ 245‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ .32‬رﻓﻴﻊزاده ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎي ﻣﻜﺮري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﻮد‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮي و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﭘﺪر و ﻫﻤﺴﺮ‪ ،‬و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺎن ﻫﻤﺴﺮ‬
‫و ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد را ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد‪» :‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻓﺎﻣﻴﻠﻢ را در اﺛﺮ ﺗﺼﺎدف ﻋﻤﺪي ﻣﺎﺷﻴﻦ از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻗﻀﻴﻪ را ﺳﺎﻧﺤﻪ ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺟﻠﻮه دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺻﺪﻫﺎ‬
‫ﺳﺎﻧﺤﻪ ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻫﺮ روز در ﺗﻬﺮان اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺎد و ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺎﺷﺪ«‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.33‬‬
‫‪ 246‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.23‬‬
‫‪ 247‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.36‬‬
‫‪41‬‬
 ‫‪248‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ وي ﺳﺮﻛﻮب وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﻣﺸﺨﺺ و ﺧﺎص ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﺎ ﻃﺮﺣﻬﺎﻳﻲ ﻣﻔﺼﻞ و ﻣﺸﺮوح ﺑﺎ ﻣﻌﺎوﻧﺖ دادﺳﺘﺎن ﻣﺮﺗﻀﻮي و ﻗﺎﺿﻲ ﻇﻔﺮﻗﻨﺪي ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻫﺪاﻳﺖ اﻳﺸﺎن‬
‫راهاﻧﺪازي ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ 249.‬دﺳﺘﮕﻴﺮي و ﺑﺎزداﺷﺖ وي ﺑﺎ ﻃﺮح دﻳﮕﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ و ﻋﻘﺎﻳﺪ وي را ﺗﺄﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫در روز ‪ 18‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1383‬ﻳﻚ روز ﭘﺲ از دﺳﺘﮕﻴﺮي رﻓﻴﻊزاده و ﻏﻔﻮري آذر‪ ،‬ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ اﺣﻀﺎرﻳﻪاي ﻣﺒﻨﻲ‬
‫ﺑﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺧﻮد درﻳﺎﻓﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺰروﻋﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ ﺧﺒﺮﻧﺎﻣﻪ اﺻﻼحﻃﻠﺐ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫‪250‬‬
‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺣﻀﺎرﻳﻪ‪ ،‬ﭘﺪر ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬رﺟﺒﻌﻠﻲ ﻣﺰروﻋﻲ‪،‬‬ ‫وبﺳﺎﻳﺖ اﺻﻼحﻃﻠﺐ »روﻳﺪاد« ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬
‫رﺋﻴﺲ اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و ﻋﻀﻮ ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﭘﺴﺮش را ﺗﺎ اداره ﭘﻠﻴﺲ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻧﻤﻮد و در آﻧﺠﺎ ﻣﺰروﻋﻲ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در ﻃﻲ ‪ 66‬روز ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺪرش اﺟﺎزه ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ وي داده ﻧﺸﺪ‪ 251.‬از اﻳﻦ ﻣﺪت‪59 ،‬‬
‫روز آن در زﻧﺪان اﻧﻔﺮادي در ﻳﻚ ﺳﻠﻮل ‪ 2‬در ‪ 1,5‬ﻣﺘﺮ ﺳﭙﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺰ زﻣﺎن ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‪ ،‬وي ﻓﻘﻂ ﺳﻪ ﺑﺎر در روز‬
‫اﺟﺎزه داﺷﺖ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﺪت ﺳﻪ دﻗﻴﻘﻪ‪ ،‬از ﺳﻠﻮل ﺧﺎرج ﺷﻮد‪ .‬ﻃﻲ اوﻟﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‪،‬‬
‫ﻣﺰروﻋﻲ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ داﺷﺘﻪ و رو ﺑﻪ دﻳﻮار ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد اﺗﻬﺎم ﺧﻮد را ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ وي ﮔﻔﺘﻨﺪﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺳﺆاﻟﻬﺎي ﺑﺎزﺟﻮ را درﺑﺎره اﻋﻤﺎل ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ و رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺧﻮد ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ وي ﭼﻨﻴﻦ اﻋﻤﺎﻟﻲ را اﻧﻜﺎر‬
‫ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ 252.‬وي ﭘﺲ از ﮔﺬاﺷﺘﻦ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل وﺛﻴﻘﻪ آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫درﺳﺖ ﻫﻤﺎن روز دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺄﻣﻮران ﺳﻌﻴﺪ ﻣﻄﻠﺒﻲ‪ ،‬ﭘﺪر ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ را ﻧﻴﺰ دﺳﺘﮕﻴﺮﻛﺮده و ﺗﻬﺪﻳﺪ‬
‫‪253‬‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﺴﺮ او ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻧﮕﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد در ﻫﻠﻨﺪ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬وي ﻣﺤﺒﻮس ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ اﻳﺮان را ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻫﻠﻨﺪ ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮي »روزﻧﮕﺎر« را در ﺗﺒﻌﻴﺪ اداره‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ 254.‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻫﻢ اذﻋﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺷﻴﻮهاي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از آﻧﻜﻪ آزاد ﺷﺪم‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺸﻮر را ﺗﺮك ﻛﺮده ﺑﻮدم و در ﻫﻠﻨﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮدم ‪...‬‬
‫ﭘﺪرم را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺮاي ‪ 10‬روز او را در زﻧﺪان ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬آن زﻣﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم‪:‬‬

‫‪ 248‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.30‬‬

‫‪ 249‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎ ‪.6-7‬‬
‫‪» 250‬ﮔﺰارش ﺳﺎﻻﻧﻪ )‪ (2005‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.241‬‬
‫‪ 251‬ﻛﻤﻴﺴﺮﻳﺎي ﻋﺎﻟﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در اﻣﻮر ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﺎن‪» ،‬ﺳﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ وﻗﺎﻳﻊ در اﻳﺮان«‪UN HIGH COMMISSIONER FOR REFUGEES, ] ،‬‬
‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫)‪،(2004‬‬ ‫‪2004‬‬ ‫ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪6‬‬ ‫‪،[CHRONOLOGY‬‬ ‫‪OF‬‬ ‫‪EVENTS‬‬ ‫‪IN‬‬ ‫‪IRAN‬‬
‫‪) http://www.unhcr.org/refworld/docid/43146ce24.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 252‬ﻧﺎﻣﻪ رﺟﺒﻌﻠﻲ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان )‪ 22‬آذر ‪) (1383‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ‬
‫اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺰروﻋﻲ«[‪.‬‬
‫‪ 253‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ ﭘﺪر روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ ] ‪Reporters Without Borders, Detention of the‬‬
‫‪ 14) ،[father of journalist Sina Motallebi‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ،(2004‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.rsf.org/print.php3?id_article=11384‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪ .(2009‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﮔﺰارﺷﻬﺎ ﺳﻌﻴﺪ ﻣﻄﻠﺒﻲ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از او »ﭘﻮرزﻧﺪ دﻳﮕﺮي« ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ‬
‫ﺳﻴﺎﻣﻚ ﭘﻮرزﻧﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﺳﺎل ‪ 1382‬زﻧﺪاﻧﻲ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪» ،‬ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻋﺪاﻟﺖ‪ :‬ﭘﺮوﻧﺪهﺳﺎزي ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﺳﻴﺎﻣﻚ ﭘﻮرزﻧﺪ« )‪ ،(2008‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪.http://iranhrdc.org/httpdocs/English/reports.htm‬‬
‫‪ 254‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.253‬‬
‫‪42‬‬
 ‫»ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ! ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ اﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ را ﺑﭙﺮدازم‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻦ اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻨﺪ را ﻗﺒﻮل دارم اﻣﺎ‬
‫‪255‬‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ را ﺑﺮ دوش ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮد ﺑﮕﺬارم«‪.‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﻣﻄﻠﺒﻲ در ‪ 29‬ﻣﻬﺮ آزاد ﮔﺮدﻳﺪ و ﭼﻬﺎر روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺟﺮم »ﻓﺮاري‬
‫دادن ﻳﻚ ﻣﺘﻬﻢ« ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮوﻧﺪه وي در آﺑﺎن ﻣﺎه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻌﺒﻪ ‪ 1159‬دادﮔﺎه‬
‫ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارﺷﻬﺎ‪ ،‬وﻛﻴﻞ وي اﻇﻬﺎر‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ اﻳﺮان را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻪ و ﻇﺎﻫﺮاً ﺳﻌﻴﺪ‬
‫‪256‬‬
‫ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻣﺤﻜﻮم ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ روز ﭘﺲ از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺳﻌﻴﺪ ﻣﻄﻠﺒﻲ‪ ،‬در روز ‪ 6‬ﻣﻬﺮ ‪ ،1383‬روزﺑﻪ‬

‫ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ در ﻣﻨﺰل ﺧﻮد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‬
‫ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﺳﺮدﺑﻴﺮ ﺑﺨﺶ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﺸﺮﻳﻪ »اﻋﺘﻤﺎد« ﺑﻮد و ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻌﺎون ﺳﺮدﺑﻴﺮ‬
‫ﻧﺸﺮﻳﻪ »ﺟﻤﻬﻮرﻳﺖ« ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ وي وﺑﻼﮔﻲ داﺷﺖ اﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﺧﻮد را‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر‪،‬‬ ‫ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪،‬‬
‫وﻳﺮاﺳﺘﺎر و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ در‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻤﻲآورد ﺗﺎ آﻧﻜﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت رژﻳﻢ ﺑﺎ زدن ﺑﺮﭼﺴﺐ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 6‬ﻣﻬﺮ ‪ 1383‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪257‬‬ ‫وي ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﮔﺮوهﻫﺎي‬
‫ﻃﻲ ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ او ﺷﺎﻫﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮي‬ ‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ وي را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ رژﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻫﻤﻜﺎران ﺧﻮد ﺑﻮد و ﺑﺎ آﻧﻜﻪ دوﺳﺘﺎن و ﺑﺴﺘﮕﺎن ﺑﻪ وي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬ ‫ﻧﺸﺮ اﻛﺎذﻳﺐ‪ ،‬ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ اﻳﺮان را ﺗﺮك ﻛﻨﺪ‪ ،‬او ﻣﺼﻤﻢ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺪن ﺑﻮد ﭼﻮن ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را زﻳﺮ ﭘﺎ‬ ‫رﻫﺒﺮي و ﺑﺮ ﻫﻢ زدن ﻧﻈﻢ‬
‫‪258‬‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت‬
‫ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻛﺎذب وي ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﻛﻪ در ‪16‬‬
‫ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1387‬ﺑﻪ دو ﺳﺎل ﺣﺒﺲ و‬
‫ﻣﺄﻣﻮران اﻣﺎﻛﻦ داﺧﻞ ﻣﻨﺰل ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﺷﺪه و در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ وي و ﻫﻤﺴﺮ او‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ ‪ 84‬ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق ﻣﺤﻜﻮم‬
‫ﻳﻜﻲ از‬ ‫‪259‬‬
‫آﻧﻬﺎ را ﻧﻈﺎره ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺎس ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ را ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺮدد‪ .‬او در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻤﺴﺮش ﺳﺎﻛﻦ ﻧﻴﻮﻳﻮرك‬
‫ﻣﺄﻣﻮران ﺑﻪ آن دو ﺑﺮﮔﻪ ﺟﻠﺒﻲ ﻧﺸﺎن داد‪:‬‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺻﺒﺢ ‪ ...‬داﺧﻞ دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﺑﻮدم ﻛﻪ زﻧﮓ در را زدﻧﺪ و ﺧﺎﻧﻤﻢ در را ﺑﺎز ﻛﺮد ‪ ...‬ﻣﻦ ﻛﻪ از‬
‫دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ آﻣﺪم ﺑﻴﺮون دﻳﺪم ﻛﻪ ﭘﺸﺖ در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ...‬اول ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ »ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺆال‬
‫دارﻳﻢ«‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ »ﺷﻤﺎ از ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟ ﺣﻜﻢ دارﻳﺪ؟« ﮔﻔﺘﻨﺪ »ﻣﺎ از دادﺳﺘﺎﻧﻲ آﻣﺪهاﻳﻢ«‪ .‬ﺣﻜﻢ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻳﻚ‬
‫ﻛﺎﻏﺬ ﺑﺎﻃﻠﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﺸﺖ آن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺧﻂ ﺑﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ‪ ...‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻪ ﻣﻬﺮي و‬

‫‪» 255‬واﻗﻌﻪ ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.3‬‬

‫‪» 256‬دادﮔﺎه ﭘﺪر ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ‪ :‬وﻛﻴﻞ ﻣﺪاﻓﻊ‪ :‬اﺗﻬﺎم ﻓﺮاري دادن ﻣﺘﻬﻢ درﺑﺎره ﻣﻮﻛﻠﻢ ﻣﺼﺪاق ﻧﺪارد«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/8/26 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-456456‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 257‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 258‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 259‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪43‬‬
 ‫ﻧﻪ ﺳﺮ ﺑﺮﮔﻲ ‪ ...‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﻢ اﻳﻦ را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﻓﻼﻧﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد و ﭘﺲ از ﺑﺎزرﺳﻲ ﺧﺎﻧﻪ ﻓﻼﻧﻲ‬
‫‪260‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺄﻣﻮران ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ او ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ وي ﺑﻪ زودي ﭘﺲ از ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺆال‬
‫آزاد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ 261.‬درﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻓﻴﻊزاده‪ ،‬ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﻧﻴﺰ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ اداره اﻣﺎﻛﻦ ﺑﺮده ﺷﺪ‪ .‬در آﻧﺠﺎ وي را ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫واﻧﺖ ﺑﺎ ﺷﻴﺸﻪﻫﺎي ﺗﻴﺮه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﻪ وي ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ زده و دﺳﺘﻬﺎي او را ﺑﺎ دﺳﺘﺒﻨﺪ اﺳﺮاﺋﻴﻠﻲ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻃﻲ ﺑﻴﺴﺖ‬
‫دﻗﻴﻘﻪ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺳﺮ او را زﻳﺮ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻫﻞ داده و ﭘﺲ از ورود‪ ،‬ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي او را درآوردﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ‬
‫ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬در واﻗﻊ در ﻃﻮل ﺷﺼﺖ روزي ﻛﻪ وي در زﻧﺪان ﺑﻮد ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ در ﺳﻠﻮل ﺗﺎرﻳﻚ ﺧﻮد‬
‫‪262‬‬
‫ﻳﺎ در دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﺸﻤﺎن او را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫در اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﻣﺠﺒﻮر ﻛﺮدن ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﺑﻪ اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﺟﺮاﻳﻢ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺎي ﻣﺤﺼﻨﻪ و رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﺸﺮوع‪ ،‬او را‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﺪم ﻫﻤﻜﺎري از ﺟﺎﻧﺐ وي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﺖ‪ ،‬ﻟﮕﺪ و ﻛﻮﺑﻴﺪن ﺳﺮ او ﺑﻪ دﻳﻮار‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻦ را اﻧﺪاﺧﺖ داﺧﻞ ﺳﻠﻮل ‪ ...‬ﻧﺰدﻳﻚ ‪ 12‬ﻇﻬﺮ آن روز ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﺑﺎز ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻛﺠﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ دوﺑﺎره در را ﺑﺎز ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ »ﭼﺸﻤﺎﻧﺖ را ﺑﺒﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪت را ﺑﺴﺘﻲ؟«‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﺑﺴﺘﻢ ‪ ...‬ﻣﻦ را از ﺳﻠﻮل آورد ﺑﻴﺮون و ﺑﺮد ﺑﻪ اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻢ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺗﻜﻨﻴﻜﻬﺎي آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدت را در آن ﻓﻀﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻲ ‪ ...‬روي‬
‫ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻧﺸﺴﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﺎزﺟﻮ ﺑﻴﺎﻳﺪ ‪ ...‬ﮔﻔﺖ »ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ ﺟﻮاﺑﺶ را ﺑﻨﻮﻳﺲ«‪ .‬روي ﺑﺮﮔﻪﻫﺎي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬
‫ﻧﻮﺷﺖ »ﻛﻠﻴﻪ رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺧﻮدت را ﺑﻨﻮﻳﺲ«‪ .‬ﭼﺸﻢﺑﻨﺪم را آﻧﻘﺪر ﺑﺎﻻ ﺑﺮدم ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ و‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﺸﺮوﻋﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮم‪ .‬ﭘﺎ ﺷﺪم‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ آﻧﻜﻪ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﺷﺪم ﻳﻚ ﭼﻚ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ زد ‪ ...‬ﮔﻔﺖ »دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ!؟« ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ دروﻏﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺪارم‪.‬‬
‫ﻣﺪﺗﻲ ﻣﻦ را زد و ﺳﭙﺲ ﮔﻔﺖ ﺑﻨﺸﻴﻦ‪ .‬دوﺑﺎره ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻠﻴﻪ رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺧﻮدت را ﺑﻨﻮﻳﺲ و ﻣﻦ‬
‫دوﺑﺎره ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ راﺑﻄﻪ ﻧﺎﻣﺸﺮوﻋﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ‪ ...‬دوﺑﺎره ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮم و زد ﺗﻮ ﺷﻜﻢ و‬
‫ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ و ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ و ﻧﻴﺰ زد ﻛﻪ ﺧﻮردم ﺑﻪ دﻳﻮار و ‪ ...‬ﺧﻼﺻﻪ ﻫﻲ ﻣﻲ زد و ﺑﻌﺪ ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺖ‬
‫‪263‬‬
‫و ﻣﻦ ﻫﻢ ﻫﻤﺎن را ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ راﺑﻄﻪاي ﻧﺪاﺷﺘﻢ ‪ ...‬ﺗﺎ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9‬ﺷﺐ ﻫﻤﻴﻦ اداﻣﻪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺲ از ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﻗﺒﻮل ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﻤﻼﺗﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﺸﺮوع داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬آﻧﻬﺎ از او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻜﺎران ﺧﻮد را ﻧﺎم ﺑﺮده و ﺷﺮﺣﻲ ﻣﻔﺼﻞ از رواﺑﻂ‬
‫ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺧﻮد ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎر و روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر ﻣﻌﺮوف دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺟﺰﻳﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ از‬

‫‪ 260‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪» 261‬روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪ«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/7/6 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-436208‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 262‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 263‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪44‬‬
‫ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻜﺮار آن ﺑﺮاي وي ﺷﺮمآور ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﻧﻘﺶ او ﻧﮕﺎﺷﺘﻦ ﺷﺮﺣﻲ ﺑﻲﭘﺮده‬
‫‪264‬‬
‫از ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻬﻮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ او دﻳﻜﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫در اواﺳﻂ ﻣﻬﺮ ﻣﺎه ‪ 1383‬روزﻧﺎﻣﻪ دوﻟﺘﻲ ﻛﻴﻬﺎن ﻧﻈﺮات ﺷﺮﻋﻲ ﭼﻨﺪ روﺣﺎﻧﻲ‬
‫ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ اﺻﺮار ﻣﻲورزﻳﺪﻧﺪ وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮﻣﺬﻫﺒﻲ و‬
‫‪265‬‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن‪ ،‬ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪاي از ﺣﺴﻴﻦ‬ ‫ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﺣﺮام ﺑﻮده و ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬ﺳﺮدﺑﻴﺮ روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﻴﻬﺎن‪ ،‬درﺑﺎره آﻧﭽﻪ ﻛﻪ او آن را ﺷﺒﻜﻪاي ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآورد‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎر‬
‫‪266‬‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻛﻴﻬﺎن‬ ‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺘﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ ﻗﺸﺮ دوﻟﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در آن زﻣﺎن‪،‬‬ ‫اﻣﻴﺪ ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن‬
‫ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن‪ ،‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ وﺑﻼگ ﻓﺎرﺳﻲ را‬
‫اﻣﻴﺪ ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن در ‪ 19‬ﻣﻬﺮ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزاﺗﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮدن ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫‪ 1383‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺗﺎ ‪ 12‬آذر‬
‫در اﻳﺮان دﺳﺖ زده ﺑﻮد‪ .‬وي در وﺑﻼگ ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬ ‫آن ﺳﺎل در زﻧﺪان ﺑﻮد ﺗﺎ‬
‫آﻧﻜﻪ ﺑﺎ ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ‪500‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎﻟﻲ آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﻴﻬﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از‬
‫او ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﮔﺮوهﻫﺎي‬
‫اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮي آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪.‬‬ ‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ آن‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻴﮕﻨﺎه روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر ﻧﮕﺮان‬ ‫ﮔﺮوهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻈﺎم‪،‬‬
‫ﻧﺸﺮ اﻛﺎذﻳﺐ‪ ،‬و داﺷﺘﻦ ورق‬
‫ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﻪ ﺻﺮف ﺑﺪﺷﺎﻧﺴﻲ در اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﻫﻮﻟﻨﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﺑﺎزي‪ ،‬ﺑﻪ دو ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ‬
‫دﺳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﻴﺎ را در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻓﻌﺎل اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻴﺎﺑﺪ‪،‬‬ ‫ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻜﻮم‬ ‫ﺣﺒﺲ‬
‫‪267‬‬
‫ﺟﻮر درآﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت دروﻏﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫‪268‬‬
‫را داﺷﺖ ﭼﺎرﭼﻮﺑﻲ ﻓﻜﺮي‬ ‫ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﻛﻪ ﻋﻨﻮان »ﺧﺎﻧﻪ ﻋﻨﻜﺒﻮت«‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺪﮔﻮﻳﻲ از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ ﻓﺮاﻫﻢ آورده و زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺗﻼﺷﻬﺎي‬
‫رژﻳﻢ ﺑﺮاي ﺳﺮﻛﻮب آﻧﻬﺎ ﻣﻬﻴﺎ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻧﻜﺎت ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﻣﻄﺮح ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ 264‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 265‬ﻣﻄﻠﺐ ﭼﺎپ ﺷﺪه ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن در وبﺳﺎﻳﺖ »ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﺎ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﻨﻴﺪ«‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://stop.censoring.us/‬‬
‫‪ 26) archives/2004_09.php‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪) (2004‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 266‬ﺣﺴﻴﻦ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪» ،‬ﻳﺎدداﺷﺖ روز‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ ﻋﻨﻜﺒﻮت«‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪ ،1383/7/8 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://blog.gooya.com/archives/‬‬
‫‪) 000108.php‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 267‬ﻣﻄﻠﺐ ﭼﺎپ ﺷﺪه ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن در وﺑﻼگ »ﺳﺮدﺑﻴﺮ‪ :‬ﺧﻮدم«‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://hoder.com/weblog/archives/012304.shtml‬‬
‫)‪ 29‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪) (2004‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 268‬اﻳﻦ ﻋﻨﻮان اﺷﺎره ﺑﻪ ﺳﻮره »ﻋﻨﻜﺒﻮت« در ﻗﺮآن اﺳﺖ ﻛﻪ اﺧﻄﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ »آﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از اﷲ ﭘﺮوردﮔﺎري ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهاﻧﺪ« ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻋﻨﻜﺒﻮت ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺧﺎﻧﻪاي ﻣﻲﺳﺎزد؛ و ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻛﻪ ﺳﺴﺖﺗﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﻋﻨﻜﺒﻮت اﺳﺖ‪ «.‬ﻗﺮآن ﺳﻮره »ﻋﻨﻜﺒﻮت«‪ ،‬آﻳﻪ ‪) 29‬ﺗﺮﺟﻤﻪ( ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.seyed.com/quran2/029ankab.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪45‬‬
 ‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ و روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺑﺨﺸﻲ از ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺗﺤﺖ‬ ‫•‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ دوﻟﺘﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻃﺮح ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ »ﻫﻮﻳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ و ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ« دارد‪.‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺻﻠﻲ ﻫﺪاﻳﺖ اﻳﻦ ﮔﺮوه در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ و ﻣﺮاﻛﺰ ﻛﻤﻜﻲ‬ ‫•‬
‫آن در اروﭘﺎ ﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻮاد ﻏﻼم ﺗﻤﻴﻤﻲ‬ ‫• اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﮔﺮوهﻫﺎي »اﻓﺮاﻃﻲ«‬
‫ﺟﻮاد ﻏﻼم ﺗﻤﻴﻤﻲ در ‪ 27‬ﻣﻬﺮ‬ ‫ﻛﻪ »ﻣﺪﻋﻲ اﺻﻼﺣﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ...‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ در دوﻟﺖ دارﻧﺪ«‬
‫‪ 1383‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻋﺎﻗﺒﺖ‬
‫او را ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﮔﺮوهﻫﺎي‬ ‫ﺣﻤﻼت ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪» .‬اﻣﺮوز« و »ﮔﻮﻳﺎ« دو ﺳﺎﻳﺖ اﺻﻠﻲ‬
‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺸﻮر‪،‬‬ ‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻋﻠﻴﻪ رژﻳﻢ‪ ،‬و ﻧﺸﺮ‬
‫اﻛﺎذﻳﺐ ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻤﻮده و در‬ ‫• اﻋﻀﺎء ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وﺑﻼﮔﻬﺎ و اﻃﺎﻗﻬﺎي ﮔﭗ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬
‫ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪ (chatroom‬ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻴﮕﻨﺎه را اﻏﻮا ﻧﻤﻮده و آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ ﻓﺴﺎد و‬
‫ﺗﻤﻴﻤﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺳﺎل و ﺳﻪ ﻣﺎه‬ ‫ﻓﺤﺸﺎء ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺒﺲ و ﺗﺤﻤﻞ ‪ 10‬ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق‬
‫ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ‪ .‬وي در ‪ 15‬آذر‬ ‫ﻫﻤﻜﺎران آﻧﻬﺎ در اﻳﺮان ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻧﺪﮔﺎن ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﺪاﻳﺖ‬ ‫•‬
‫ﻫﻤﺎن ﺳﺎل ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫ﻧﺎﻣﻪاي ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻧﻜﺎر ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬درﺑﺎره ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺧﺒﺮﮔﺰارﻳﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫ﺑﺪرﻓﺘﺎري ﺑﺎ او در زﻧﺪان ﺷﺪ و‬
‫آن ﮔﺰارﺷﻬﺎ را ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺰﻳﻨﻨﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎد و ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬
‫ﺳﭙﺲ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ از داﺧﻞ زﻧﺪان‬
‫اوﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ آن و اﺳﻼم ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ )اﻳﺮﻧﺎ( ﺑﺎ ﻧﻤﺎﺑﺮ ﻣﺨﺎﺑﺮه‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻜﺎران در اﻳﺮان »ﺟﻮاﻧﺎن ﺟﻮﻳﺎي ﺷﻬﺮت« ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ وﻋﺪهﻫﺎي‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻲ ﭘﺲ از ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺘﻦ رژﻳﻢ ﻳﺎ ﺑﺎ وﻋﺪه ﺗﺤﺼﻴﻼت‬
‫راﻳﮕﺎن در ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺗﻄﻤﻴﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ در اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ‬
‫درﮔﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪269‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫•‬

‫اﻳﻦ ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ و ﻣﺨﺮب ﺟﻠﻮه داد و ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺗﻬﺪﻳﺪآﻣﻴﺰ‪ ،‬اﻓﺮاد و وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ را‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﻋﻨﻜﺒﻮت ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﺎم ﺑﺮد‪ 270.‬در ﻣﻴﺎن اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻧﺎم آﻧﻬﺎ ﻋﻨﻮان ﺷﺪه ﺑﻮد رﻓﻴﻊزاده‬
‫)ﺑﺎ ﻧﺎم »ﺷﻬﺮام ر‪ ،(«.‬ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ )ﺑﺎ ﻧﺎم »روزﺑﻪ م‪ ،(«.‬ﻏﻔﻮري آذر )ﺑﺎ ﻧﺎم »ﺑﺎﺑﻚ ق‪ ،(«.‬دراﻳﺘﻲ )ﺑﺎ ﻧﺎم »ﻣﻬﺪي‬
‫د‪ ،(«.‬و ﻣﺰروﻋﻲ )ﺑﺎ ﻧﺎم »ﺣﻨﻴﻒ م‪ («.‬ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم آﻧﻬﺎ در آن ﻫﻨﮕﺎم دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻳﻦ‬

‫‪ 269‬ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.266‬‬

‫‪ 270‬ﻫﻤﺎن‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺷﺎﻣﻞ ‪ 13‬ﺗﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﺧﺎرج از اﻳﺮان ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ )ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻧﺎم ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ( و ‪ 13‬ﺗﻦ ﻛﻪ ﻣﻘﻴﻢ اﻳﺮان ﺑﻮده و ﺑﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎ و روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻤﻜﺎري دارﻧﺪ )ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻧﺎم و ﺣﺮف اول ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ(‪ ،‬و ‪ 7‬ﺗﻦ ﻛﻪ در دوﻟﺖ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻘﺎم ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻋﻠﻲ اﺑﻄﺤﻲ )ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻧﺎم و ﺣﺮف اول ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ(‪ .‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪46‬‬
‫اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺟﺰ ﻏﻔﻮري آذر در زﻧﺪان ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از اﻣﻴﺪ ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن )ﺑﺎ ﻧﺎم »اﻣﻴﺪ م‪ («.‬ﻧﺎم ﺑﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫‪271‬‬
‫اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻌﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎﻣﺎت در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 19‬ﻣﻬﺮ ‪ 1383‬ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﻛﺎر اﻣﻴﺪ ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬وي ﻛﻪ در ﺟﺸﻨﻮاره ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت اﻳﺮان در‬
‫‪ 1380‬ﺑﺮﻧﺪه ﺟﺎﻳﺰه »ﻗﻠﻢ ﻃﻼﻳﻲ« ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر ﻣﺸﻬﻮري ﺑﻮد ﻛﻪ در ‪ 1381‬ﻧﮕﺎرش در وﺑﻼگ ﺧﻮد را‬
‫آﻏﺎز ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬در آﺧﺮﻳﻦ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از دﺳﺘﮕﻴﺮي در اﻳﻦ وﺑﻼگ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬وي دﺳﺘﮕﻴﺮي ﭘﺪر ﺳﻴﻨﺎ‬
‫ﻣﻄﻠﺒﻲ را ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮده و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺮﻛﺎﺗﻲ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر دوﻟﺖ درﺑﺎره ﺗﺄﺛﻴﺮ و‬
‫‪272‬‬
‫ﻧﻔﻮذ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﺳﺘﮕﻴﺮي وي ﻣﺸﺎﺑﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده و روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﺑﻮد‪ .‬وي ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻳﻮرش ﻣﺄﻣﻮران ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻛﻪ در ﻃﻲ آن ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي او ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ 273.‬ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻛﺸﻒ ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري وي ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻛﻴﻞ وي ﻧﻌﻤﺖ اﺣﻤﺪي ﺗﻼش ﻛﺮد ﺗﺎ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫دادﺳﺮاي ﻓﺮودﮔﺎه ﺑﺎ او ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮد اﻣﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪ‪ .‬وي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﺻﺪور ﺑﺮﮔﻪ ﺟﻠﺐ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﻴﺮي‬
‫ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن اﻋﺘﺮاض ﻧﻤﻮده و درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﺗﺎ ﭘﺮوﻧﺪه وي از دادﮔﺎه ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺑﻪ دادﮔﺎه دﻳﮕﺮي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدد‪ 274.‬در‬
‫‪275‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن ﺑﻪ زودي اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫در روز ‪ 17‬ﻣﻬﺮ ﺟﻮاد ﻏﻼم ﺗﻤﻴﻤﻲ‪ ،‬وﻳﺮاﺳﺘﺎر روزﻧﺎﻣﻪ اﺻﻼحﻃﻠﺐ ﻣﺮدم ﺳﺎﻻري‪ ،‬ﭘﺲ از اﺣﻀﺎر ﺗﻮﺳﻂ دادﺳﺮاي‬
‫‪276‬‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ در ‪ 7‬آﺑﺎن‪ ،‬ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر‬ ‫ﺷﻌﺒﻪ ﻓﺮودﮔﺎه‪،‬‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻠﻔﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﻌﺒﻪ دادﺳﺮا اﺣﻀﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻮﺷﺘﻦ درﺑﺎره ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻧﺎن و ﻧﻴﺰ ﻛﻤﻚ ﺑﺮاي‬
‫ﻧﺠﺎت ﺟﺎن اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻧﻮروزي‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﺘﻞ ﻓﺮدي ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ وي را داﺷﺖ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪،‬‬
‫در ﻟﻴﺴﺖ ﺳﻴﺎه رژﻳﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ 277.‬در روز ‪ 6‬آﺑﺎن‪ ،‬وي ﺑﺎ ﭘﻴﺮوي از اﺣﻀﺎرﻳﻪ ﺑﻪ ﺷﻌﺒﻪ ‪ 9‬رﻓﺖ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪ‪ .‬او ﭼﻬﻞ روز ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ‪ 500‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎﻟﻲ آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آزادي در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺛﺮات ﻳﻚ‬

‫‪ 271‬ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ .266‬روﻳﺪاد‪ ،‬وبﺳﺎﻳﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﻨﺎح اﺻﻠﻲ اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺪران‬
‫ﻣﺰروﻋﻲ و دراﻳﺘﻲ اﻋﻀﺎء ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﺎح ﺑﻮده و ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ درﺑﺎره آزادﺳﺎزي ﻫﻤﻜﺎران اﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺰروﻋﻲ‪،‬‬
‫رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.252‬‬
‫‪272‬‬
‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن‪،‬‬ ‫اﻣﻴﺪ‬ ‫وﺑﻼگ‬ ‫در‬ ‫ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن‬ ‫اﻣﻴﺪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺷﺪه‬ ‫ﭼﺎپ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫‪ 17) http://omidmemarian.blogspot.com/2004_09_01_omidmemarian_archive.html‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪) (2004‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 27‬آورﻳﻞ‬
‫‪.(2009‬‬
‫‪ 273‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» :‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر در ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺳﺮﻛﻮب اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪ« ] ‪Press Release, Human Rights‬‬
‫‪ 13) [Watch, Iran: Journalist Detained in Internet Crackdown‬اﻛﺘﺒﺮ ‪ ،(2004‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.hrw.org/en/news/2004/10/13/iran-journalist-detained-internet-Crackdown‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 274‬ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري اﻣﻴﺪ ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن ﻓﺮدا ﺑﻪ وﻛﻴﻞ وي اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/7/26 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-444694‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 275‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 276‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» :‬ﺣﻤﺎﻳﺖ روزﻧﺖﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ از وبﻧﮕﺎران زﻧﺪاﻧﻲ در اﻳﺮان«‪ ،(1383/7/29) ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.rsf-persan.org/article11656.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 27‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 277‬ﻋﻠﻮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،82‬ﺻﺺ‪.337-338 .‬‬
‫‪47‬‬
‫اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬاي ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻪ روزه و ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬وي ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻧﺘﻘﺎل داده ﺷﺪ‪ 278.‬ﻗﺎﺿﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ‬
‫‪279‬‬
‫از آزادي ﺧﻮد ﺗﻮاﻧﺴﺖ وﻛﻴﻞ ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻗﺎﺿﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ در ﻳﻚ زﻣﺎن واﻗﻊ ﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﻨﺪ آﻳﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮي وي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ او ﺑﻮده ﻳﺎ ﺧﻴﺮ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ وي ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻫﺪف واﻗﻊ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻲﻟﻴﺎﻗﺘﻲ ﻗﻮه‬
‫ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ را ﻓﺎش ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﺎ ﻧﺸﺮﻳﻪ اﺻﻼحﻃﻠﺐ »اﻣﺮوز« ﻫﻤﻜﺎري داﺷﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ او ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ از‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﻛﺎر ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺨﺼﺎً ﺑﻪ ﻧﺪرت در وﺑﻼگ ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ‪ 280.‬ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از دﻻﻳﻞ دﺳﺘﮕﻴﺮي ‪ ،‬ﭘﺲ از ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻦ‪ ،‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺨﺸﻲ ﻣﻬﻢ از روش ﺑﻴﺎن‬
‫ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺑﺮاي او ﺷﺪ‪:‬‬

‫زﻧﺪان ﺑﻪ ﻣﻦ آﻣﻮﺧﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬در وﺑﻼگ و ﺑﺮ روي وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎ‪ ،‬روي دﻳﻮارﻫﺎ و‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻲآورم ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ]ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل دوﻟﺖ[‬
‫ﭘﺨﺶ ﺗﺮاﻧﻪﻫﺎي ﺣﺴﻴﻦ زﻣﺎن را ﻣﻤﻨﻮع ﻛﺮد‪ ،‬او ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﮕﺬار ﺗﺮاﻧﻪﻫﺎﻳﻢ را ﻣﻨﻊ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ آﻧﻬﺎ را در‬
‫‪281‬‬
‫ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻢ ﺧﻮاﻧﺪ‪«.‬‬

‫در آﺑﺎن ﻣﺎه ‪ 1383‬در واﻛﻨﺶ ﺑﻪ ﻣﻮج دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮان در ﺟﻠﺴﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻫﻤﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺗﻬﺮان وﻛﺎﻟﺘﻨﺎﻣﻪاي اﻣﻀﺎء ﻧﻤﻮده و وﻛﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪ و آن را ﻧﺰد ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺑﺴﺘﮕﺎن ﺧﻮد ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﺗﺎ اﮔﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻓﺮد دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺷﻮﺧﻲ ﮔﻔﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي آن وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد را ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ‪ 282.‬ﺑﺎ ﺷﺪت ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬ﺟﻤﺎل ﻛﺮﻳﻤﻲراد‪ ،‬در‬
‫روز ‪ 12‬آﺑﺎن ﺑﺎ اﻋﻀﺎء اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮده و ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﭘﺎﻧﺰده ﺗﻦ از دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺟﺮاﻳﻢ اﻣﻨﻴﺘﻲ و‬
‫‪283‬‬
‫ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ارﺗﻜﺎب ﺑﻪ ﺟﺮاﻳﻢ اﺧﻼﻗﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 278‬ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺟﺎپ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ اﺑﻄﺤﻲ در »وﺑﻨﻮﺷﺖ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺖ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ اﺑﻄﺤﻲ«‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪ 12) http://webneveshteha.com/weblog/?id=-1723924679‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪) (2005‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪ .(2009‬ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺮد‪ ،‬ﻗﺎﺿﻲ ﺑﻪ زﻧﺪان اوﻳﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎ وي رﻓﺘﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ‪ :‬ﭼﺮا ﻫﻤﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻏﻴﺮ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را در ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻦ ﺧﻼﺻﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ؟«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/11/16 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در =‪http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID‬‬
‫‪) News-490239‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 27‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 279‬اﺧﺒﺎر ﻛﻮﺗﺎه ﺣﻘﻮﻗﻲ‪ :‬ﺳﻴﻒزاده وﻛﺎﻟﺖ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ را ﻗﺒﻮل ﻛﺮد«‪ ،‬اﻳﺴﻨﺎ‪ ،1383/9/21 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://isna.ir/Isna/NewsView.aspx?ID=News-466687‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 27‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 280‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 281‬ﻋﻠﻮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،82‬ص‪) 339 .‬ﻛﻪ از وﺑﻼگ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ در ‪ www.fereshteh.blogfa.com‬ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﻲﻛﻨﺪ(‪.‬‬
‫‪ 282‬ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ ﻫﺎرﻳﺴﻮن‪» ،‬اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن اﻳﺮاﻧﻲ«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪Frances Harrison, Protests Against Iran Blog ] .‬‬
‫‪ 21 ،[Arrests, BBC‬اﻛﺘﺒﺮ ‪ ،2004‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/middle_east/376482.stm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 283‬ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ در اﻣﻮر ﻗﻀﺎﻳﻲ و اﺧﺘﻴﺎرات ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺗﻔﺤﺺ ﻛﻨﺪ«‪ ،‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻓﺎرس‪ ،1383/8/12 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.farsnews.net/newstext.php?nn=8308120169‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪48‬‬
‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴﻪ‪ ،‬اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻪ رﻫﺒﺮي رﺟﺒﻌﻠﻲ ﻣﺰروﻋﻲ‪،‬‬
‫ﭘﺪر ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ ﺷﺎﻫﺮودي‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﻧﻮﺷﺖ و‬
‫اﺧﻄﺎر ﻧﻤﻮد اﮔﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺣﻀﺎر‪ ،‬ﺗﻌﻘﻴﺐ و ﺑﺎزداﺷﺖ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‬
‫‪284‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﺟﺰ وﻳﺮاﻧﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ و ﺑﺎزداﺷﺘﻬﺎ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺮدﻧﺪ و ﻛﻤﻴﺘﻪاي‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﺎن دادن ﺑﻪ رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ و اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫‪285‬‬
‫دادﺳﺘﺎن ﻣﺮﺗﻀﻮي‪ ،‬ﺑﺪون اﻋﺘﻨﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦ اﺧﻄﺎر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد‬
‫اﻋﺘﺮاﺿﺎت آﻧﻬﺎ را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ‪ ،‬وي در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦ و‬
‫ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد‪ ،‬وﺑﻼگ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺰروﻋﻲ اﺧﻄﺎر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ‪:‬‬
‫ﺧﺒﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮي و ﻃﺮز رﻓﺘﺎر‬
‫ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﻪ اﺳﺘﺤﻀﺎر ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻣﺠﺮﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ داراي اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻲ ﻣﺜﻞ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و‬ ‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ را در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬
‫ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻛﺸﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺧﻮد ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اذﻋﺎن و‬ ‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ در ‪ 10‬آﺑﺎن‬
‫‪ 1383‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬او ﺑﻪ‬
‫اﻋﺘﺮاف دارﻧﺪ و ﻣﺪارك ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ آن ﻛﺸﻒ و ﺿﺒﻂ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻓﺮاﺧﻮان‬
‫ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺟﺮاﻳﻤﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺠﻤﻊ‪ ،‬آن ﻫﻢ در ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﺎخ دادﮔﺴﺘﺮي در ﺣﻤﺎﻳﺖ از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬ ‫اﺧﺘﻴﺎر دادﺳﺘﺎن ﺑﻮد ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪه‬
‫‪286‬‬ ‫و ﺑﺎ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﻣﻮاﺟﻪ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا در‬ ‫ﻣﺠﺮﻣﻴﻦ از ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﻣﺎده ‪ 618‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﻤﻚ وﻛﻴﻞ ﺧﻮد‬
‫ﺻﻮرت ﺗﺤﻘﻖ اﻣﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن اﺧﻼل در ﻧﻈﻢ و آﺳﺎﻳﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻴﻒزاده‪ ،‬وي ﻣﻮﻓﻖ‬
‫ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ و ﻋﺎﻣﻠﻴﻦ اﻳﻦ ﻓﺮاﺧﻮان ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻣﺨﻞ اﻣﻨﻴﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﺟﺪي و‬ ‫ﺷﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﺟﺮاﻳﻢ از‬
‫‪287‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺻﻮرت ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﺧﻮد دﻓﺎع ﻛﻨﺪ‪ .‬او ﺑﻪ دو ﺳﺎل‬
‫و ده ﻣﺎه ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ‬
‫اﻣﺎ در ﺧﺮداد ‪ 1385‬آزاد ﺷﺪ‪.‬‬
‫دادﺳﺘﺎن ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻛﻤﺎﻛﺎن در ﺑﺎزداﺷﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ ‪-‬‬
‫وي ﻫﻨﻮز ﺳﺎﻛﻦ اﻳﺮان اﺳﺖ‬
‫ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده‪ ،‬روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬ﺟﻮاد ﻏﻼم ﺗﻤﻴﻤﻲ‪ ،‬و اﻣﻴﺪ ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن‪،‬‬ ‫و ﺑﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ اداﻣﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻫﺮ ﺑﺎر ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ اﻓﺮاد‬ ‫‪288‬‬
‫ﻣﻌﺎﻣﻠﻪاي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫آزاد ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻪ ﺷﺮط آﻧﻜﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﻧﺪاﻣﺖ ﻧﺎﻣﻪاي ﻧﻮﺷﺘﻪ و در آن از رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺷﺪه‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺮاﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ اﻋﺘﺮاف ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬و اذﻋﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ اﺷﺘﺒﺎه و‬
‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ اوﻟﻴﻦ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﻪ آزاد ﻣﻲﺷﻮد از ﻧﻮﺷﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪاي اﻣﺘﻨﺎع ورزد و ﻳﺎ از اﻧﺘﺸﺎر‬

‫‪284‬‬
‫»ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺮﮔﺸﺎده اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ ﺷﺎﻫﺮودي‪ ،‬ﺑﺎﻣﺪاد«‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ ﻧﻴﻮز‪ ،1383/8/15 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://akhbar.gooya.‬‬
‫‪) com/politics/archives/018516.php‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 285‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 286‬ﻣﺎده ‪ 618‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﻲﻧﻈﻤﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺨﻞ آﺳﺎﻳﺶ و آراﻣﺶ ﻣﺮدم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫‪» 287‬ﺗﺠﻤﻊ اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎران ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ«‪ ،‬ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻓﺎرس‪،1383/9/14 ،‬‬
‫‪) http://www.farsnews.net/newstext.php?nn=8309140272‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 288‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪49‬‬
 ‫آن ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭽﻴﻚ از اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ آزاد ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ روش ﺷﺎﻣﻞ‬
‫‪289‬‬
‫ﺣﺎل ﻧﻔﺮ ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ آﻧﻬﺎ آزاد ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺑﺘﺪا در روز ‪ 5‬آذر ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ آزاد ﺷﺪ و ﻧﺪاﻣﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد را ﭘﻨﺞ روز ﺑﻌﺪ‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن در روز ‪ 11‬آذر آزاد ﺷﺪ و رﻓﻴﻊزاده و ﺗﻤﻴﻤﻲ ﺣﺪود ﻳﻚ‬
‫ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ آزاد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم آﻧﻬﺎ ﻧﺪاﻣﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ و رﻓﺘﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﺑﺎ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد را ﺷﺮح داده و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﺮاﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪه‬
‫ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﻜﻼت اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي از آﻏﺎز‬ ‫ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬دادﺳﺘﺎن ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻋﻠﻨﺎً ادﻋﺎ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ او ﺑﻮده‬
‫ﺟﻮاﻧﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد را در اﻳﺮان‬ ‫‪290‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻏﺎز ﻛﺮد‪ .‬وي ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ‬
‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ در اﻳﺮان‬ ‫اﻣﺎ رﺟﺒﻌﻠﻲ ﻣﺰروﻋﻲ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 22‬آذر ﺧﻄﺎب ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺧﺎﺗﻤﻲ‪،‬‬
‫ﺷﺮوع ﺑﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ و‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻪ و ﺷﺮح داد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺴﺮش ﺣﻨﻴﻒ در دوران زﻧﺪان ﻣﻮرد‬
‫اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺮ روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫‪291‬‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬وي ﺑﻪ دﻓﻌﺎت ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬ ‫آزار و ﺑﺪرﻓﺘﺎري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺮﻛﺖ در ﺗﻈﺎﻫﺮات و‬
‫اﻋﺘﺮاﺿﺎت دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬ ‫اﮔﺮ ﻧﺒﻮد اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭘﺮوژه‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ او‬ ‫ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ از ﺳﻮي ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰه اﻧﺘﺸﺎر‬
‫ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را ﻧﻤﻲﻳﺎﻓﺘﻢ اﻣﺎ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎري را ﻛﻪ دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎران اﻳﻦ‬
‫ﻣﺄﻣﻮران ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻫﺠﻮم ﺑﻪ آﭘﺎرﺗﻤﺎن وي‪ ،‬او را‬ ‫ﭘﺮوژه از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﻧﺪاﻣﺖﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮ اﻋﻤﺎل ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪،‬‬
‫در ﻣﻨﺰل ﺧﻮد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺿﺪاﺧﻼﻗﻲ و ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻜﺸﻨﺪ ﻣﺮا وادار ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﻴﺪوارﻳﻢ‬
‫ﭘﺲ از آﺧﺮﻳﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬وي‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت را ﺑﻪ ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎر آن ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‬
‫اﻳﺮان را ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻪ و در ﺣﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ در واﺷﻨﮕﺘﻦ دي‪.‬ﺳﻲ‪.‬‬ ‫اﺟﺒﺎر ﻛﺮد اﺟﺎزه ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﺪه را ﺑﺪﻫﺪ و ﺑﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﺘﻮﺳﻞ ﻧﺸﻮد ﺗﺎ‬
‫اﻗﺎﻣﺖ دارد‪.‬‬ ‫»ﻃﺎﻟﺒﺎن ﺣﻘﻴﻘﺖ و دوﺳﺘﺪاران ﻋﺪاﻟﺖ« ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﭘﺲ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎرﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫واﻗﻌﻴﺖ آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﮔﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ آﻣﺪه‪ ،‬دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫وي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻼﺷﻬﺎي ﺑﻲﺛﻤﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﭘﺴﺮ ﺧﻮد در زﻧﺪان ﺷﺮح داد‪ .‬او ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮد ﭼﮕﻮﻧﻪ از وي‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻌﺒﻪ ‪ 9‬دادﺳﺮاي ﻓﺮودﮔﺎه رﻓﺘﻪ و ﺑﺮاي ﭘﺴﺮ ﺧﻮد وﺛﻴﻘﻪ ﺑﮕﺬارد‪ .‬در آﻧﺠﺎ او ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫ﻳﻚ از دﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ اداره دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺎم زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻳﺎ ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﮔﺎن اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ را ﻗﻴﺪ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ و ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﭘﺮوﻧﺪه ﻳﺎ‬
‫اﺳﻨﺎدي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ 292.‬وي ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ از ذﻛﺮ ﻣﺤﻞ‬

‫‪ 289‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 290‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 291‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.252‬‬
‫‪ 292‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪50‬‬
‫زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺴﺮش را در آن ﻧﮕﺎﻫﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺧﻮدداري ورزﻳﺪه و ادﻋﺎ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ زﻧﺪان ﻣﺰﺑﻮر ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮده و‬
‫‪293‬‬
‫ﺧﺎرج از ﻗﻠﻤﺮو ﻧﻈﺎرت ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪاﻧﻬﺎي ﻛﺸﻮر ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺰروﻋﻲ و ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ از ﺷﻮﻫﺮ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻴﮕﻠﻮ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺧﺎﺗﻤﻲ‬
‫دﺳﺘﻮر ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻲ از ﻃﺮف رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺮاي رﺳﻴﺪﮔﻲ و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را ﺻﺎدر‬
‫ﻧﻤﻮد ﺗﺎ درﺑﺎره اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺷﻜﻨﺠﻪ و دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬در اوﻟﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ اﺳﺘﻤﺎع اﻳﻦ‬
‫ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻛﻪ در روز ‪ 5‬دي ‪ 1383‬ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﺎﺑﻖ از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ و ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ درﺑﺎره‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ و ﺑﺎزداﺷﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺷﻬﺎدت دادﻧﺪ‪ .‬در دوﻣﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ اﺳﺘﻤﺎع در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 12‬دي ‪ 1383‬و ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﻫﺮ‬
‫ﭼﻬﺎر زﻧﺪاﻧﻲ آزاد ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ و ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺷﻬﺎدت دادﻧﺪ و ﻓﻮراً‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻨﺪرج در ﻧﺪاﻣﺖ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﻮد را ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ 294.‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻌﺪاً ﮔﺰارش ﻛﺮد ﻛﻪ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﺣﺘﻲ ﻗﺴﻤﺘﻲ از آن اﻇﻬﺎرات ‪ ...‬درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ...‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه روﻧﺪ ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﻲ در ﻧﻈﺎم ﺗﻌﻘﻴﺐ و‬
‫ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺟﺮم و ﻣﺠﺮم و دادرﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺻﻮل ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و ﻣﺒﻨﺎي اﺳﻼﻣﻲ آن ﻣﻐﺎﻳﺮت آﺷﻜﺎر‬
‫دارد ‪ ...‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻻزم ﺑﻪ ﻳﺎدآوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺴﺐ ادﻋﺎﻫﺎي ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ اﻗﺪاﻣﺎت‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اداره اﻣﺎﻛﻦ و اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎﺟﺎ و ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺻﻮرت‬
‫‪295‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ وزارت ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن اﺻﻞ ﻧﻮد ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﺪاوم‪ ،‬ﺑﺎﻻﺧﺮه‬
‫‪296‬‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻫﺮودي ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ از آن‬ ‫ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪﻧﺪ ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ ﺑﺎ رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ آﻳﺖاﷲ ﺷﺎﻫﺮودي‬
‫ﭘﺲ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﺣﻀﺎرﻳﻪﻫﺎ اﻋﺘﻨﺎ ﻧﻜﻨﻨﺪ و در روز ‪ 23‬دي ﻣﺎه اﻋﻼم ﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺮودي ﻳﻚ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺳﻪ ﻧﻔﺮه ﺑﺮاي‬
‫‪297‬‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎزداﺷﺘﻬﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ داده اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ‪ 31‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،1384‬ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻋﺘﺮاﻓﺎت رﻓﻴﻊزاده‪ ،‬ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن و ﺗﻤﻴﻤﻲ‬
‫ﺗﺤﺖ اﻋﻤﺎل زور و ﻓﺸﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬در ‪ 15‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1387‬و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت ﻏﻴﺮﻋﻠﻨﻲ‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫‪298‬‬
‫ﻓﺮﺟﺎم ﺧﻮاﻫﻲ آﻧﻬﺎ در ﺣﺎل ﺗﻌﻠﻴﻖ اﺳﺖ‪ .‬رﻓﻴﻊزاده‪،‬‬ ‫ﭼﻬﺎر ﺗﻦ ﺑﻪ ﺣﺒﺲ‪ ،‬ﺟﺮﻳﻤﻪ ﻧﻘﺪي‪ ،‬و ﺷﻼق ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺮاﺑﺮﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬و ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن اﻳﺮان را ﺗﺮك ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 293‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 294‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 295‬ﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻬﺮﭘﻮر ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ 15) ،‬دي ‪) (1383‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬
‫‪ 296‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪» 297‬ﺑﺮﮔﺰاري دادﮔﺎه ﭼﻬﺎر روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر در ‪ 26‬ﺗﻴﺮ«‪ ،‬روزآﻧﻼﻳﻦ‪ ،1386/4/18 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.roozonline.com/archives/2007/07/_26_1.php‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 25‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 298‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪51‬‬
‫ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ درﺑﺎره دﺳﺘﮕﻴﺮي و‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﺑﺴﻴﺎري از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺑﺮ وﺑﻼگ ﺧﻮد ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد در‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 10‬آﺑﺎن ‪ 1383‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬وي ‪ 88‬روز را در ﺣﺒﺲ اﻧﻔﺮادي ﮔﺬراﻧﺪ‬
‫و ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬او در ‪ 8‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1383‬آزاد ﺷﺪ و اﮔﺮ‬
‫ﭼﻪ ﻋﻠﻴﻪ وي اﻋﻼم ﺟﺮﻣﻲ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺖ اﻣﺎ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻮده و ﺑﻪ وي‬
‫اﺧﻄﺎر ﺷﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ از ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻋﺒﺎدي و ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻴﻒزاده‪،‬‬
‫وﻛﻼي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻓﻌﺎل ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺑﺮاي دﻓﺎع از ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ ﻣﺠﺪداً‬
‫‪299‬‬ ‫ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻟﻄﻔﻲ‬
‫زﻧﺪاﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻟﻄﻔﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎر و‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از آزادي‪ ،‬ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد ﻧﺰد ﺳﻴﻒزاده رﻓﺘﻪ و درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫ﻃﻠﺒﻪ‪ ،‬اﺑﺘﺪا در اواﺳﻂ‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1383‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫در ‪ 13‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،1383‬او ﺑﺎ ﺗﻠﻔﻦ اﺣﻀﺎر ﺷﺪه و زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪ‪ 300.‬اﻳﻦ ﺑﺎر او ﺑﻪ ﺟﺮم‬
‫اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻘﺎﻟﻪاي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫ارﺗﺪاد‪ ،‬ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ )ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎده ‪ 514‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺘﻲ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ(‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ )ﻣﺎده ‪ ،(500‬و اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺿﻤﻨﻲ داﺷﺘﻦ رواﺑﻂ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬وي دو ﻣﺎه و ﻧﻴﻢ‬
‫ﺑﻌﺪ از زﻧﺪان آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در‬
‫ﻧﺎﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﺗﺮوﻳﺞ ﻓﺴﺎد و ﻓﺤﺸﺎء‪ ،‬و اﻳﺠﺎد اﻏﺘﺸﺎش در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم )ﻣﻮاد ‪،673‬‬ ‫ﻣﺮداد ﻣﺎه‪ ،‬ﻟﻄﻔﻲ ﺗﻮﺳﻂ دادﮔﺎه‬
‫‪ ،639‬و ‪ (698‬ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻣﻴﺎن ﺷﻌﺒﺎت ‪ 78‬و ‪ 1084‬دادﮔﺎه‬ ‫وﻳﮋه روﺣﺎﻧﻴﺖ در ﻗﻢ ﺑﻪ ‪46‬‬
‫ﻣﺎه ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬او‬
‫ﻛﻴﻔﺮي اﺳﺘﺎن و ﺷﻌﺒﻪ ‪ 13‬دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫در ‪ 6‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1384‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﻳﻚ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﺑﻪ‬
‫ﻣﺠﺎزات اﺗﻬﺎم اول او ﻳﻌﻨﻲ ارﺗﺪاد ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺮع اﺳﻼم اﻋﺪام ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ در‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺟﺸﻨﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬آزاد‬
‫ﺷﺪ اﻣﺎ در ﻣﻬﺮ ﻣﺎه ‪1387‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺟﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ارﺗﺪاد ﻋﻨﻮان ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﻣﺠﺪداً دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎل‬
‫ﺳﺒﺐ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻗﺎﺿﻲ ﺷﻌﺒﻪ ‪ 78‬ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ وي دوران ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ‬
‫ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد را ﻛﻪ در آذر‬
‫رﻳﺎﺳﺖ ﺷﻌﺒﻪ ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺎﺳﻮاد و روﺷﻦ ﺿﻤﻴﺮ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺮوﻧﺪه را‬ ‫ﻣﺎه ‪ 1387‬درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺳﭙﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺘﺮد داﺷﺖ و ﻧﻮﺷﺖ اوﻻً ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﺻﻞ ]‪ 36‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و اﻟﺰام[ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫ﺑﻮدن ﺟﺮم و ﻣﺠﺎزات‪ ،‬ﺟﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ارﺗﺪاد ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬ﺛﺎﻧﻴﺎ اﮔﺮ در ﺟﺮﻣﻲ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺗﻌﻘﻴﺐ دارﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺻﺪور ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺮوﻧﺪه را ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺻﺎﻟﺢ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ )ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻘﺪس و اﺑﻮاب ﺟﻤﻌﻲ او اﻳﻦ اﻣﻮر‬

‫‪299‬‬
‫»ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد ﺗﻮﺳﻂ وﻛﻴﻞ او‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻴﻒزاده«‪ ،‬روزآﻧﻼﻳﻦ‪] ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺪارد[‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://man-‬‬
‫‪ 22) namanam.blogspot.com/‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪) (2005‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 27‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﻄﻠﺐ ﺳﻴﻒزاده«[‪.‬‬
‫‪ 300‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد در ﺑﺎزداﺷﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺰباﷲ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼمﮔﺮاﻳﺎن ﺗﻨﺪرو اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﺑﻼگ او را ﻫﻚ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ و آدرس وﺑﻼگ او ﺑﻪ وﺑﻼگ اﻳﻦ ﮔﺮوه )‪ (http://irongroup.blogspot.com‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آزادي‪ ،‬او آدرس ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي وﺑﻼگ‬
‫ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه و آن را ﻣﺠﺪداً داﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖ )‪ (http://8mdr8.blogspot.com‬ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﻟﻴﻞ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﺠﺪد او ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» ،‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد ﭘﺲ از ﺣﺪود ‪ 18‬ﻣﺎه درزﻧﺪان‪ ،‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻮﻋﺪ ﻣﻘﺮر آزاد ﻣﻲﺷﻮد«‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.rsf.org/print.php3?id_article=18910‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪52‬‬
 ‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ را ﻛﻪ داﻧﺸﺠﻮي ﺳﺎل اول ﺣﻘﻮق ﻣﻲداﻧﺪ را ﻫﻢ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ و ﻳﺎ اﮔﺮ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‬
‫‪301‬‬
‫ﻛﻪ آن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪﺗﺮ اﺳﺖ(‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎت اﺻﻼح ﺷﺪه و ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺎده ‪ 513‬ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺮﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺠﺎزات اﻋﺪام را دارا اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ اوﻟﻴﻦ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ وي ‪ 31‬ﺧﺮداد ‪ 1384‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻃﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬از‬
‫دادﺳﺘﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ اﺗﻬﺎم را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﺪ و ﻫﻢ ﺷﻮاﻫﺪ و ﻣﺪارﻛﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺟﺮم اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ 302.‬وي در ﭘﺎﺳﺦ‬

‫ﻣﻄﻠﺒﻲ را از وﺑﻼگ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﻧﻘﻞ ﻛﺮده و او را ﺑﻪ اﻧﻜﺎر وﺟﻮد اﻣﺎم دوازدﻫﻢ ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﻴﻒزاده ﭘﺎﺳﺦ‬
‫دادﮔﺎه را اﻳﻨﻄﻮر ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫رﺋﻴﺲ دادﮔﺎه ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه دادﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ آﻗﺎ ﭘﺲ ﺷﻤﺎ ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ اﻣﺎم زﻣﺎن‬
‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻛﺮده و ﻧﻴﺰ وﺟﻮد اﻣﺎم زﻣﺎن را ﻣﻨﻜﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ اوﻻً ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ اﻣﺎم‬
‫زﻣﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬آﻳﺎ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺸﻤﻮل ارﺗﺪاد و ﻳﺎ ﺳﺎب اﻟﻨﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ و ﺑﺎﻳﺪ اﻋﺪام ﺷﻮﻧﺪ؟ ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪303‬‬
‫ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﻓﻌﻠﻲ ﻓﻘﻂ ﺳﺎب اﻟﻨﺒﻲ اﺳﺖ و ﻣﻮﺿﻮع ارﺗﺪاد ﻣﻨﺘﻔﻲ ﺷﺪه ]اﺳﺖ[‪.‬‬

‫ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد از اﺗﻬﺎم ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﻧﻴﺰ ﺗﺒﺮﺋﻪ ﺷﺪ و در ‪ 12‬ﺗﻴﺮ ‪ 1384‬ﺷﻌﺒﻪ ‪ 78‬ﻓﺮﻣﺎن آزادي او را ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ او را از اﺗﻬﺎم اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺗﺒﺮﺋﻪ ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﻣﺎ او را در ﻣﻮرد ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر داﻧﺴﺘﻪ و وي را ﺑﻪ دو ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺷﻌﺒﻪ‬
‫‪ 1084‬ﻫﻢ او را ﺑﻪ ده ﻣﺎه ﺣﺒﺲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد اﻏﺘﺸﺎش در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﮔﺬراﻧﺪن ‪ 18‬ﻣﺎه در زﻧﺪان‪،‬‬
‫در ﺧﺮداد ‪ 1385‬ﺑﻪ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد اﺟﺎزه ﻣﺮﺧﺼﻲ در ﻣﻨﺰل دادﻧﺪ و او رﺳﻤﺎً در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 21‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1385‬آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﻓﻌﺎل داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻋﻀﻮ اﻧﺠﻤﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در ‪ 2‬ﺗﻴﺮ ﻣﺎه‬
‫‪ 1384‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻨﺠﺮي ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﻀﻮر ﻣﺪاوم در ﺗﻈﺎﻫﺮات و اﻋﺘﺮاﺿﻬﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ 304.‬اوﻟﻴﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮي وي در ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ‪ 1379‬در ﺳﻦ ﻫﻔﺪه ﺳﺎﻟﮕﻲ و ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ در اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﺳﺎﻟﺮوز ﺗﻈﺎﻫﺮات‬
‫‪305‬‬
‫او ﺣﺪود ﺳﻪ ﻣﺎه زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻨﺠﺮي ﺗﺎ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ 1384‬ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮاﺑﮕﺎه داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان در ﺳﺎل ‪ 1378‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ﭘﺮ اﺷﺘﻴﺎق ﻣﺒﺪل ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ درﺑﺎره وﺿﻌﻴﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ روي وﺑﻼگ ﺧﻮد ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ از ﺷﺮوع اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ وي ﺗﻤﺎﺳﻬﺎﻳﻲ ﺗﻠﻔﻨﻲ در ﻣﻨﺰل ﺧﻮد در ﺗﻬﺮان درﻳﺎﻓﺖ داﺷﺖ ﻛﻪ‬
‫در آﻧﻬﺎ از او ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وي از رﻓﺘﻦ اﻣﺘﻨﺎع ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪» 301‬ﻣﻄﻠﺐ ﺳﻴﻒزاده«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.299‬‬

‫‪ 302‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 303‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 304‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي‪ 23-24) ،‬اﻛﺘﺒﺮ ‪] (2008‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي«[‪.‬‬
‫‪ 305‬اﻋﺘﺮاﺿﺎت داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ‪ 1378‬ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻓﺮاﮔﻴﺮﺗﺮﻳﻦ و ﺧﺸﻮﻧﺖﺑﺎرﺗﺮﻳﻦ اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ در اﻳﺮان از اواﻳﻞ اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺗﺎ آن زﻣﺎن‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪53‬‬
‫در روز ‪ 2‬ﺗﻴﺮ ‪ 1384‬ﺳﻨﺠﺮي در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬او در را ﺑﻪ روي ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪهاي ﮔﺸﻮد و ﻓﻮراً ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺄﻣﻮر ﭘﺴﺖ ﭘﺸﺖ در ﻛﻪ ﻫﻮﻳﺖ او را ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ ،‬در واﻗﻊ ﭘﺴﺘﭽﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪» :‬ﭼﻬﺮه او ﻣﺎﻧﻨﺪ ]ﻣﺄﻣﻮراﻧﻲ[ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻣﻦ دﻳﺪه ﺑﻮدم در ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻳﺎ زﻧﺪاﻧﻬﺎ«‪ .‬ﺳﻨﺠﺮي از ورود اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﻨﺰل ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻛﺮد‪ .‬در ﻋﻮض ﺳﺨﺖ‬
‫اﻓﺰار ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺧﻮد را از ﭘﻨﺠﺮه ﺑﻪ ﺣﻴﺎط اﻧﺪاﺧﺖ و ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺻﺪاي آﻧﻬﺎ را ﺷﻨﻴﺪه و‬
‫ﺷﺎﻫﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮي وي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﻣﺄﻣﻮران ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﭘﺴﺘﭽﻲ ﺑﻮدن وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﻳﻮرش ﺑﺮدﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ 7‬ﻧﻔﺮ ﻳﺎ ‪ 8‬ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﻟﮕﺪ در ﺧﺎﻧﻪ را ﺷﻜﺴﺘﻨﺪ و داﺧﻞ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺘﭽﻲ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ﮔﺮوه آﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﻳﻘﻪ ﻣﻦ را‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺸﺖ ﺧﻮد را در ﻫﻮا ﺑﺮد ﺗﺎ ﻣﻦ را ﺑﺰﻧﺪ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ ﺑﺰﻧﺪ در دادﮔﺎه ﺧﻮاﻫﻢ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺗﺎزه در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ وﺿﻊ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻣﻦ را ﺑﺰﻧﻨﺪ‪] .‬در ﻋﻮض[ وﺳﺎﻳﻠﻢ را‬
‫رﻳﺨﺘﻨﺪ ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﺗﻤﺎم زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ را‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻗﻔﺴﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ‪ ،‬دﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻲ‪.‬دي‪.‬ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‪ ،‬ﺗﻤﺎم‬
‫ﺳﻮراخ و ﺳﻨﺒﻪﻫﺎ ‪ ...‬ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﮔﺸﺘﻨﺪ‪] .‬در آن ﻫﻨﮕﺎم[ ﻣﺎدر ﻣﻦ از راه رﺳﻴﺪ و دﻳﺪ در‬
‫‪306‬‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻏﺶ ﻛﺮد و ﻧﻘﺶ زﻣﻴﻦ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺠﺮي ﺑﻪ ﺟﺮم اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺸﻮر دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪاً در ﺣﻴﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ وي ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ او ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫‪307‬‬
‫در روز ‪ 19‬ﻣﻬﺮ ﺑﺎ ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎﻟﻲ وي آزاد‬ ‫ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت وﺑﻼگ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺪ‪ 308.‬او اﻛﻨﻮن ﻣﻘﻴﻢ واﺷﻨﮕﺘﻦ دي‪.‬ﺳﻲ‪ .‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي ﺧﺎرج از ﺗﻬﺮان در دوران اﺻﻼﺣﺎت‬ ‫‪.4,2‬‬

‫ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ اﻳﺮان ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﻠﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ در آن وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ و ﮔﺰارﺷﮕﺮان اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﻣﻮرد آزار ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻗﻢ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻓﻘﻪ ﺷﻴﻌﻪ در ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻟﻄﻔﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪن‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ اﺻﻼحﻃﻠﺐ »ﺧﺮداد« در ‪ ،1379‬ﺑﺮاي اﻳﻦ روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬
‫در اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن« در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ 309.‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬وي در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1383‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﻪ ﺟﺮم‬
‫ﻧﺸﺮ اﻛﺎذﻳﺐ ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ 310.‬ﻟﻄﻔﻲ ﻳﻚ ﻃﻠﺒﻪ و از رزﻣﻨﺪﮔﺎن ﺳﺎﺑﻖ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان وﻋﺮاق ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ‬

‫‪ 306‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.304‬‬

‫‪ 307‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 308‬ﺳﻨﺠﺮي ﻣﺠﺪداً در ‪ 16‬ﻣﻬﺮ ‪ 1385‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﺧﺒﺮ از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ ﺑﻪ ﻧﺎم آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻃﺮﻓﺪاران آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﻫﻨﮕﺎم دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺄﻣﻮران ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ‪ ،‬رژﻳﻢ ﻋﺪه زﻳﺎدي ﮔﺎرد ﺿﺪ ﺷﻮرش را‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺻﺮه آن ﻧﺎﺣﻴﻪ ارﺳﺎل و ﺗﻌﺪاد ﻛﺜﻴﺮي از ﻣﺮدم را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻨﺠﺮي ﻫﻢ ﻳﻜﻲ از دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي‪،‬‬
‫رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.304‬‬
‫‪ 309‬ﻟﻄﻔﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺧﻮد را روي وبﺳﺎﻳﺖ »ﻧﻘﺸﻴﻨﻪ« ﻛﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺧﺒﺮي ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻗﻢ ﺑﻮد ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪» .‬آزادي ﻛﺎذب«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪،182‬‬
‫ص‪.54 .‬‬
‫‪ 310‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» :‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ ﻣﺠﺪداً زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬دادﮔﺎه ﻓﺮﺟﺎم ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‬
‫را ﺗﺄﺋﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ« ] ‪Press Release, Reporters Without Borders, Appeal court confirms prison for cyber-dissident while‬‬
‫‪ 2) ،[blogger is reimprisoned‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،(2005‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.rsf.org/article.php3?id_article=12564‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ 26‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ ﻣﺠﺪداً زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد«[‪.‬‬
‫‪54‬‬
 ‫اﺛﺮ ﺣﻤﻼت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﻣﺠﺮوح ﺷﺪه و از اﻳﻦ ﺟﺮاﺣﺎت ﻛﻤﺎﻛﺎن رﻧﺞ‬
‫‪311‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ در ‪ 24‬ﻣﺮداد ‪ ،1383‬وي را ﺑﻪ ﺳﻪ ﺳﺎل و ده ﻣﺎه ﺣﺒﺲ‬ ‫ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬وي ﭘﺲ از ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ‪ 650‬ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎﻟﻲ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻓﺮﺟﺎم او در ﺣﺎل رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻮد‪ ،‬آزاد ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ او ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪ و‬
‫‪312‬‬
‫وي ﻣﺠﺪداً در ‪ 17‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1383‬زﻧﺪاﻧﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻌﻘﻮب ﻣﻬﺮﻧﻬﺎد‬ ‫دو ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ اوﻟﻴﻪ ﻟﻄﻔﻲ‪ ،‬در ‪ 7‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1383‬آرش ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪،‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر و ﺳﺮدﺑﻴﺮ ﻧﺸﺮﻳﻪ »ﮔﻴﻼن اﻣﺮوز«‪ ،‬اﺣﻀﺎر و ﺑﺎزداﺷﺖ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻳﻌﻘﻮب ﻣﻬﺮﻧﻬﺎد‪ ،‬ﻓﻌﺎل‬ ‫‪313‬‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﻲ‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در اﺳﺘﺎن ﺷﻤﺎﻟﻲ ﮔﻴﻼن ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ در‬ ‫ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ در اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1380‬ﺷﺮوع ﺑﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺷﺮوع ﺑﻪ‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1386‬دﺳﺘﮕﻴﺮ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬او در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 4‬دي‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ رﺳﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﭘﺨﺶ وﻗﺎﻳﻊ ﺧﺒﺮي ﺣﺴﺎسﺗﺮ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ 1386‬در ﻳﻚ دادﮔﺎه‬ ‫ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ در ﺷﺐ ﭘﻴﺶ از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺧﻮد‪ ،‬روي وﺑﻼگ ﺧﻮد ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺣﺴﺎس و‬
‫ﻏﻴﺮﻋﻠﻨﻲ در زاﻫﺪان ﺑﺪون‬
‫ﺑﺤﺚ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ درﻣﻮرد رژﻳﻢ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻗﺘﻞ ﻋﺎم زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ‪1367‬‬
‫ﺣﻀﻮر وﻛﻴﻞ ﻣﺪاﻓﻊ‬
‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﺪه و در ‪14‬‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺷﺐ‪ ،‬وي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎر‪ ،‬درﺑﺎره ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻛﺎرﮔﺮان‬
‫ﻣﺮداد ‪ 1387‬اﻋﺪام ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺷﺖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺑﺎ رادﻳﻮ ﻓﺮدا اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ او ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﺛﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ‬
‫‪314‬‬
‫روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬او را ﺑﻪ اداره‬ ‫در رادﻳﻮ ﻓﺮدا‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ و ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺨﺶ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪ ،‬از ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺘﺎن ﮔﻴﻼن اﺣﻀﺎر ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ اﻧﺘﻈﺎر در ﮔﺮﻣﺎي ﻣﺮداد ﻣﺎه‪ ،‬ﭼﺸﻤﻬﺎي او را ﺑﺴﺘﻪ و او‬
‫را ﺑﻪ زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺮدﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻣﻦ را ﺣﺪود ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ زدﻧﺪ و ﻋﻴﻨﻚ و ﺳﺎﻋﺘﻢ را ﺷﻜﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آب ﻣﻲرﻳﺨﺘﻨﺪ روي ﻣﻦ و ﻣﻦ را ﻣﻲزدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﻛﻪ ﮔﺮﻳﻪام در آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ آن زدﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم‪ ،‬اﻳﻦ آﻧﻄﻮر ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪود‬
‫‪ 4-3‬ﺳﺎﻋﺖ اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11-10‬ﺷﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ آﻧﻬﺎ‬

‫‪» 311‬زﻧﺪاﻧﻲ و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ ﺑﺮاي ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻟﻄﻔﻲ«‪ [Imprisonment and Banishment for Mojtaba Lotfi] ،‬روزآﻧﻼﻳﻦ‪ 3 ،‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،2008‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.roozonline.com/english/archives/2008/12/imprisonment_and_banishment_fo.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 312‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ ﻣﺠﺪداً زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ .310‬ﻟﻄﻔﻲ دوﺑﺎره در ﻣﺮداد ‪ 1384‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺸﻜﻼت ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻧﺎﺷﻲ از آﺳﻴﺒﻬﺎي وارده از‬
‫ﺳﻼﺣﻬﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪» .‬آزادي ﻛﺎذب«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،182‬ص‪ .54 .‬ﻟﻄﻔﻲ ﭘﺲ از آزادي ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺧﻮد اداﻣﻪ داد‪ .‬در ﻣﻬﺮ ﻣﺎه‬
‫‪ 1387‬وي ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 50‬روز در ﻳﻚ ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل وزارت اﻃﻼﻋﺎت در ﻗﻢ ﻧﮕﺎﻫﺪاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮي در واﻛﻨﺶ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ وي در ﺣﻤﺎﻳﺖ از آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي اﻧﺠﺎم داده ﺑﻮد‪ .‬در ‪ 20‬آذر ‪ 1387‬دادﮔﺎه وﻳﮋه روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻗﻢ‬
‫ﻟﻄﻔﻲ را ﺑﻪ ‪ 4‬ﺳﺎل ﺣﺒﺲ و ‪ 5‬ﺳﺎل ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻧﮕﺎرﻧﺪﮔﻲ ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮد‪ .‬وي در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ دوران ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﺧﻮد را ﺳﭙﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫»زﻧﺪاﻧﻲ و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ ﺑﺮاي ﻣﺠﺘﺒﻲ ﻟﻄﻔﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.311‬‬
‫‪ 313‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،59‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎي ‪.13-17‬‬
‫‪ 314‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎي ‪.11-13‬‬
‫‪55‬‬
 ‫را ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ »اﻳﻨﻪ؟ ﭘﺪرش را در ﻣﻲآورﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺣﺮﻓﺶ ﻣﻲآورﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﭼﻪ ﻏﻠﻄﻲ‬
‫‪315‬‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬

‫ﻋﺼﺮ روز ﺑﻌﺪ ﭘﺲ از ﺑﺎزﺟﻮﻳﻴﻬﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ را آزاد ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ 316.‬اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻮﺗﺎه در زﻧﺪان وي را ﻣﺮﻋﻮب‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد و او ﺑﺎ دﻗﺖ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﻛﺮد‪ 317.‬وي از اﻳﻨﻜﻪ دوﺑﺎره دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﻮد ﻫﺮاس داﺷﺖ‬
‫و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص از اﻳﻨﻜﻪ روزﻧﺎﻣﻪ او را ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﮕﺮان ﺑﻮد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺧﻮد را ﻣﺤﺪود‬
‫‪318‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺗﻌﺪاد ﻣﻘﺎﻻت ﺧﻮد را ﻛﺎﻫﺶ داد‪.‬‬

‫در ﻫﻤﺎن ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻣﺸﻐﻮل رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺑﺪرﻓﺘﺎرﻳﻬﺎي ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ در ﺗﻬﺮان ﺑﻮد‪،‬‬
‫در ‪ 18‬دي ‪ 1383‬آرش ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻗﻀﺎﻳﻲ در ﮔﻴﻼن اﺣﻀﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻜﺎران‪ ،‬دوﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده وي ﺑﻪ او اﺻﺮار ورزﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ از اﻳﺮان ﻓﺮار ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ او ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻛﺮد ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن را زﻳﺮ‬
‫ﭘﺎ ﻧﮕﺬارده و از رﻓﺘﻦ اﻣﺘﻨﺎع ورزﻳﺪ‪ 319.‬در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﮔﻴﻼن ﺑﻪ وي اﻃﻼع دادﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺮوﻧﺪه او در دﺳﺖ ﻗﺎﺿﻲ‬
‫‪320‬‬
‫اﺳﻜﻨﺪري اﺳﺖ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ﻳﻜﻲ از ﺷﻌﺐ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﮔﻴﻼن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ ﻓﻮراً ﻣﻈﻨﻮن ﺷﺪ ﻛﻪ وي دﭼﺎر ﮔﺮﻓﺘﺎري ﺟﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دادﮔﺎهﻫﺎي اﻧﻘﻼب اﻏﻠﺐ ﺳﺨﺘﮕﻴﺮﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ رژﻳﻢ ﻣﻮاردي ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺪي ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ او‬
‫ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻗﺎﺿﻲ اﺳﻜﻨﺪري ﺑﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ رواﺑﻂ ﻧﺰدﻳﻜﻲ دارد‪ .‬ﭘﺲ از ﻳﻚ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻛﻪ اﺳﻜﻨﺪري در‬
‫آن در ﺗﻼش ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ﺟﺎﺳﻮس ﺑﻮدن ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻛﺮد ﺑﻪ زﺑﺎﻧﻬﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻪ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪،‬‬
‫ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﻳﻚ دادﮔﺎه ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻨﺼﻔﻪ ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻘﺎﺿﺎي او ﺷﺪﻳﺪاً ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮده ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ دادﮔﺎه را ﺗﺮك ﻧﻤﻮده و روز ﺑﻌﺪ ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺑﺎز ﮔﺮدد‪ 321.‬ﺻﺒﺢ‬
‫روز ﺑﻌﺪ او ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪:‬‬

‫ﺻﺒﺢ ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺮﺗﺐ رﻓﺘﻢ دادﮔﺎه‪ .‬دادﮔﺎه ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻣﻦ را ﻳﻜﻲ ﻳﻜﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎت را‬
‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﻤﻲآورم ﭼﻮن ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ آﻧﻬﺎ را ﻛﺘﺒﺎً ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ‪ 14‬ﻣﻮرد اﺗﻬﺎم ﺑﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ در ﺣﻜﻢ ﻣﻦ‬
‫ﻓﻘﻂ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ از آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﺎدم ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ازاﺗﻬﺎﻣﺎت ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ رﻫﺒﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ در وﺑﻼﮔﻢ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدم ﻛﻪ »ﻫﻤﺎن ﻃﻮري ﻛﻪ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺟﺎم زﻫﺮ را ﺳﺮ ﻛﺸﻴﺪ آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻫﻢ ﺟﺎم زﻫﺮ را ﺳﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺪ و ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻣﺮد آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻫﻢ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻣﻲﻣﻴﺮد«‪.‬‬

‫‪ 315‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.18‬‬

‫‪ 316‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎي ‪ .21-22‬در روز دوم دﻳﮕﺮ او را ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار ﻧﺪادﻧﺪ و در ﻋﻮض وي را ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﻛﻮﻟﺮ داﺷﺖ ﺑﺮده و ﺑﻪ او‬
‫ﭼﻠﻮﻛﺒﺎب دادﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 317‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.24‬‬
‫‪ 318‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎي ‪») 24-25‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﺎه ‪ 10‬ﺗﺎ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻢ‪ ،‬در ‪ 3‬ﻣﺎه ‪ 5‬ﺗﺎ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻮﺷﺘﻢ‪.(«.‬‬
‫‪ 319‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.32‬‬
‫‪ 320‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.28‬‬
‫‪ 321‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاﻓﻬﺎي ‪.30-31‬‬
‫‪56‬‬
 ‫ﮔﻔﺘﻢ »ﻣﻦ در وﺑﻼﮔﻢ ﻧﻮﺷﺘﻢ و ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ دﻧﻴﺎ اﻳﺮان را در‬
‫ﻗﺒﺎل ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﺗﻤﻲ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده و ﺟﻨﮓ ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ دﻳﺮ ﻧﺸﺪه ﺟﺎم زﻫﺮ را‬
‫ﺑﻨﻮﺷﻴﺪ«‪ .‬وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻨﻮﺷﺘﻢ »ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻣﺮد‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻫﻢ ﻳﻚ‬
‫ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻣﻲﻣﻴﺮد«‪ .‬او اﺻﺮار ﻛﺮد ﻛﻪ آﻧﭽﻪ را ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ‬
‫ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ادﻋﺎﻳﺸﺎن ﻣﺪرك ﻧﺸﺎن ﻣﻲدادﻧﺪ ﺧﻮدم داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻲرﻓﺘﻢ‪ .‬او ﺟﻮاب داد ﻛﻪ‬
‫‪322‬‬
‫اﺗﻬﺎﻣﺎت »دﻳﮕﺮي« ﻫﻢ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد وﻛﻴﻞ ﻣﺪاﻓﻊ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺧﻮاﺳﺖ وي رد ﺷﺪه و ﻣﻴﺰان وﺛﻴﻘﻪ وي‪ ،‬ﻣﺒﻠﻎ ﻣﺒﻬﻮت ﻛﻨﻨﺪه‬
‫دو ﺑﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ اﺳﻜﻨﺪري ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﺮداﺧﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺒﻠﻐﻲ را‬
‫‪323‬‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺧﻮد ﮔﻮاﻫﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺮ دﺳﺖ داﺷﺘﻦ دوﻟﺘﻲ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺎن دﻟﻴﻞ ﺣﺒﺲ وي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي دو ﻣﺎه زﻧﺪاﻧﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻃﻲ دو روز اول ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺘﻲ‬
‫‪324‬‬
‫ﻃﻲ دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺑﺪرﻓﺘﺎري ﺑﺎ او ﺷﺪت‬ ‫ﺳﺆاﻟﻲ از او ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬او را زدﻧﺪ‪ .‬در روز ﺳﻮم ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪:‬‬

‫روز ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻦ را از ﭘﻨﻜﻪ آوﻳﺰان ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻪ ﻋﻤﻮدي ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮري روي ﺳﻘﻒ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻮد و‬
‫ﻣﻲﭼﺮﺧﻴﺪ‪ .‬و ﻣﻦ را از دﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻴﻠﻪاي دﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اوﻟﻲ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر ﻛﻪ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﺪ ﻣﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻨﻜﻪ ﻣﻲﭼﺮﺧﻴﺪم‪ .‬روز ﺷﺸﻢ وﺳﻂ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎدرت ﻣﻲآﻳﺪ‬
‫ﺗﻮ را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎدر آﻣﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮد و اﺟﺎزه ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ اﮔﺮ ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﻛﻨﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬روز ﻫﻔﺘﻢ ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻴﺮون از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺳﺮﻣﺎي ﺳﺨﺖ زﻣﺴﺘﺎن ﺑﻮدم‪ .‬روز‬
‫ﻫﺸﺘﻢ ﻓﺘﻮﻛﭙﻲ ﻛﻴﻬﺎن را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪» :‬آرش س‪ .‬ﻛﻪ در ﺷﻤﺎل ﻛﺸﻮر ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن‬

‫ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺳﻴﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر اﻋﺪام ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪه اﺳﺖ«‪ .‬روز ﻧﻬﻢ ﻣﻦ را ﺑﺮدﻧﺪ در اﺗﺎﻗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻛﻒ آن ﻣﺪﻓﻮع ﺑﻮد‪ 4-3 .‬ﺑﺎﻣﺪاد ﻣﻦ را آوردﻧﺪ ﺑﻴﺮون و ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺣﻤﺎم‪ .‬دوﺑﺎره ﻣﻦ را ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺳﻠﻮل‬
‫اوﻟﻢ‪ 3-2 .‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ آﻧﺠﺎ ﻧﺒﻮدم ﻛﻪ آﻣﺪﻧﺪ و ﭘﺎي ﻣﻦ را ﺑﻪ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﺷﻼق زدﻧﺪ‪ .‬روز دﻫﻢ ﻣﻦ‬
‫را ﺑﺮدﻧﺪ در اﺗﺎﻗﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭼﻮﺑﻪ دار ﻳﻚ دورﺑﻴﻦ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮداري ﺑﻮد و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﺎ ﻣﻦ را اﻋﺪام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ‬
‫ﻓﻴﻠﻢ اﻋﺘﺮاﻓﻢ را ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬روز دوازدﻫﻢ ﻧﺎﺧﻦ ﺷﺼﺖ ﻫﺮ دو ﭘﺎﻳﻢ را ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن روز ﻣﻦ را ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﺟﻮﺟﻪ ﻛﺒﺎب‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺠﺎزات ﻣﭽﻬﺎي دﺳﺘﻢ را ﺑﻴﻦ ﻣﭽﻬﺎي‬
‫‪325‬‬
‫ﭘﺎﻳﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻴﻠﻪاي را آﻧﺠﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و دﺳﺖ و ﭘﺎ را ﺑﻪ آن ﺑﺴﺘﻨﺪ و اﻳﻦ ﻃﻮر ﻣﻦ را آوﻳﺰان ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 322‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.33‬‬

‫‪ 323‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.43‬‬
‫‪ 324‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.44‬‬
‫‪ 325‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.45‬‬
‫‪57‬‬
‫در روز ‪ 19‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،1383‬ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ ﺑﺪون داﺷﺘﻦ وﻛﻴﻞ ﻣﺪاﻓﻊ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﺿﻲ‬
‫‪326‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺧﻮد او ﺗﺎ‬ ‫اﺳﻜﻨﺪري ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﺪ‪ .‬وي ﺑﻪ ﭼﻬﺎرده ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻬﺎر روز ﺑﻌﺪ ﻛﻪ ﻣﺎدر او ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت وي ﺑﻪ زﻧﺪان آﻣﺪ‪ ،‬از ﻣﺠﺎزات ﺧﻮد ﺧﺒﺮ‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻓﺮﺟﺎم او در ﺣﺎل رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻮد وي در اواﻳﻞ‬
‫ﻓﺮوردﻳﻦ آزاد ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺘﻴﻨﺎف ﻣﺠﺎزات او ﺑﻪ ﺳﻪ ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ و‬
‫او از دي ﻣﺎه ‪ 1384‬دوران ﺣﺒﺲ ﺧﻮد را آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﻪ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻣﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ‬
‫ﺳﺮﻃﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪه و ﺑﺮاي درﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺮﺧﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬وي در ‪ 20‬دي ‪ ،1386‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻌﺎﻟﺠﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻋﺎزم اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﮔﺮدﻳﺪﻛﻪ و ﻫﻨﻮز آﻧﺠﺎ اﻗﺎﻣﺖ دارد‪.‬‬ ‫اﻣﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ در ‪3‬‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1387‬دﺳﺘﮕﻴﺮ‬
‫و در ‪ 12‬آﺑﺎن ‪ 1387‬ﺑﻪ‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي ﭘﺲ از دوران اﺻﻼﺣﺎت‬ ‫‪.4,3‬‬
‫ﺟﺮم ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ رﻫﺒﺮان‬
‫ﻛﺸﻮر و اﺷﺎﻋﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎب اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،1384‬دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻈﺎم‪ ،‬ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻼف دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي ﺳﺎل‬ ‫ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ ﻣﺠﺮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫‪327‬‬
‫ﺷﺪ و ﺑﻪ دو ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ‬ ‫‪ 1383‬ﻛﻪ دوﻟﺖ آﻧﻬﺎ را ﺟﺮاﻳﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدﻳﺪ اﻣﺎ‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي اﺧﻴﺮ را ﻣﻲﺗﻮان ﺛﻘﻴﻞﺗﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻧﻤﻮد زﻳﺮا اﻓﺮاد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه از‬ ‫وي در ‪ 28‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬
‫درﮔﺬﺷﺖ زﻳﺮا دﻳﮕﺮ ﻗﺎدر‬
‫اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن و ﻓﻌﺎﻻﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ وﺑﻼگ ﺧﻮد را داﺷﺘﻪ و ﺿﻤﻨﺎً از ﻃﺮق دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺪرﻓﺘﺎري‪،‬‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺧﻮﻳﺶ را اﺑﺮاز ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪان و ﻋﺪم‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت‬
‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﻳﻦ اﻓﺮاد‪ ،‬ﻳﻌﻘﻮب ﻣﻬﺮﻧﻬﺎد‪ ،‬ﻳﻚ ﻓﻌﺎل ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﻲ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1386‬در ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻳﻚ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻏﻴﺮﻋﻠﻨﻲ‪ ،‬وي ﺑﻪ اﻋﺪام ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ و‬
‫در روز ‪ 14‬ﻣﺮداد ‪ 1387‬اﻋﺪام ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺪر ‪ 28‬ﺳﺎﻟﻪ ﻛﻪ داراي ﺳﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻮد‪ ،‬وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ‬
‫وي در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي وﺑﻼﮔﻲ ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺷﺪﻳﺪاً ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺟﻨﺪاﷲ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﻨّﻲ و ﺷﻮرﺷﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن اﺳﺖ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪ‪ 328.‬ﻣﻬﺮﻧﻬﺎد دﺑﻴﺮ ﻛﻞ اﻧﺠﻤﻦ ﺟﻮاﻧﺎن ﺻﺪاي ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﻮد‪،‬‬
‫‪329‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﺒﺮد ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي ﻣﺪﻧﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬

‫‪330‬‬
‫ﻛﻪ در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺻﺮﻳﺢﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1387‬ﭼﻬﺎر ﺗﻦ از ﻃﺮﻓﺪاران ﺣﻘﻮق زﻧﺎن‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ »زﻧﺴﺘﺎن« و »ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺮاي ﺑﺮاﺑﺮي« ﻣﻲﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺮم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺿﺪ رژﻳﻢ و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻋﻠﻴﻪ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺷﺶ ﻣﺎه‬

‫‪ 326‬ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻮاد ‪ ،512 ،500 ،514 ،508‬و ‪ 610‬ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.50‬‬
‫‪ 327‬ﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻬﺮﭘﻮر ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ 15) ،‬دي ‪) (1383‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬
‫‪» 328‬داﺳﺘﺎن ﻳﻚ ﺷﺨﺺ‪ :‬آﻗﺎي ﻳﻌﻘﻮب ﻣﻬﺮﻧﻬﺎد«‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎد ﺑﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.iranrights.org/english/memorial-case-‬‬
‫‪) 40798.php‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 329‬داﺳﺘﺎن ﻳﻚ ﺷﺨﺺ‪ :‬آﻗﺎي ﻳﻌﻘﻮب ﻣﻬﺮﻧﻬﺎد«‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎد ﺑﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.iranrights.org/english/memorial-case-‬‬
‫‪) 40798.php‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 330‬اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از ﭘﺮوﻳﻦ اردﻻن‪ ،‬ﺟﻠﻮه ﺟﻮاﻫﺮي‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢ ﺣﺴﻴﻦﺧﻮاه و ﻧﺎﻫﻴﺪ ﻛﺸﺎورز‪ .‬ﺣﺴﻴﻦﺧﻮاه ﻗﺒﻼً در اواﻳﻞ ﻫﻤﺎن ﺳﺎل ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺷﺮﻛﺖ در ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﺮاي اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي و ارﻋﺎب ﻓﻌﺎﻻن ﺣﻘﻮق زﻧﺎن‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﻘﻮﻳﻢ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﻤﭙﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪58‬‬
 ‫‪331‬‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻓﺮﺟﺎم ﺧﻮاﻫﻲ‪ ،‬وﻛﻴﻞ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﺳﺘﻮده‪ ،‬اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاد‬ ‫ﺣﺒﺲ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪332‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻐﻮ ﮔﺮدد زﻳﺮا ارﺳﺎل ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺑﺮاي دﻓﺎع از ﺣﻘﻮق زﻧﺎن را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺎ دي ﻣﺎه ‪ 1387‬ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻫﻨﻮز در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻓﺮﺟﺎم ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻳﻚ ﻣﻮرد ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮ اﻣﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ در وﺑﻼگ ﺧﻮد‪» ،‬روزﻧﮕﺎر«‪ ،‬ﻛﻪ وﺑﻼﮔﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و‬
‫ﻫﻨﺮي ﺑﻮده و ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﻪ ﻛﻨﺪ و ﻛﺎو درﺑﺎره وﻗﺎﻳﻊ ﺟﺎري و ﺗﻔﺴﻴﺮﻫﺎي ﻃﻨﺰآﻣﻴﺰ و اﻧﺘﻘﺎدي ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ‪،‬‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ در ‪ 3‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1387‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﻪ زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺑﺮده ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻬﻞ و ﻳﻚ روز ﺑﻌﺪ ﭘﺲ از‬
‫‪333‬‬
‫در ‪ 25‬آﺑﺎن ‪ 1387‬وي ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻮاد ‪ 500‬و ‪540‬‬ ‫ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ‪ 1‬ﺑﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎﻟﻲ وي از زﻧﺪان آزاد ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺟﺮم اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي‬
‫‪334‬‬
‫در ﺟﻠﺴﻪ دادﮔﺎه در ‪ 25‬آذر وي ﺑﻪ دو ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ ﺣﺒﺲ‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻋﻠﻴﻪ رژﻳﻢ ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ درﺑﺎره ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺟﺮاﻳﻢ و وﺟﻮد ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻮاﻫﺪي ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺧﻮد ﻣﺘﺤﻴﺮ ﺑﻮد‪:‬‬

‫در ﺣﻜﻢ ﺻﺎدر ﺷﺪه ﻫﻴﭻ اﺷﺎرهﻳﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺸﺨﺺ در وﺑﻼﮔﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ در واﻗﻊ‬
‫ﻫﻴﭻوﻗﺖ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻧﺸﺪه ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻛﺠﺎ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻛﺮدهام و ﻳﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن ﻛﺎري اﻧﺠﺎم دادهام‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ دادﮔﺎه در ﻛﻨﺎر اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ اﻋﺘﺮاﻓﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﺑﻨﺪه در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲﻫﺎ و ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫رواﻧﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد اﺳﺘﻨﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرد رد ﻣﻦ و وﻛﻼﻳﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫‪335‬‬
‫وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻜﻤﻲ ﺻﺎدر ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪336‬‬
‫در روز ‪ 28‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1387‬اﻣﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﻘﺪان ﻣﺮاﻗﺒﺘﻬﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ در زﻧﺪان اوﻳﻦ درﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫‪http://www.humanrightsfirst.org/defenders/hrd_iran/hrd_iran‬‬ ‫اﻣﻀﺎء«‪ ،‬اول ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ]‪ ،[Human Rights First‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) _page.aspx?item=57&c=i6‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 331‬ﺗﻘﻮﻳﻢ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﻤﭙﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن اﻣﻀﺎء«‪ ،‬اول ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ]‪،[One Million Signature Campaign Timeline, Human Rights First‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.humanrightsfirst.org/defenders/hrd_iran/hrd_iran_page.aspx?item=57&c=i6‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪26‬‬
‫آورﻳﻞ ‪ .(2009‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﺴﺪود ﺷﺪﻧﺪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.194‬‬
‫‪ 332‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 333‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز‪» ،‬ﻣﺮگ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ در زﻧﺪان ﺗﻬﺮان« ] ‪Press Release, Reporters Without‬‬
‫‪ 18) ،[Borders, Shock at death of blogger in Tehran prison‬ﻣﻪ ‪ ،(2009‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.rsf.org/article.php3?id_article=30622‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪] (2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﺮگ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه‬
‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ«[‪.‬‬
‫‪ 334‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪» 335‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ اﻣﻴﺪ رﺿﺎ ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ‪ :‬ﺣﻜﻢ زﻧﺪان ﺑﻪ اﺟﺮاي اﺣﻜﺎم ارﺳﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ«‪ ،‬ﻓﻌﺎﻻن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان‪ ،1387/11/16 ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.hra-iran.org/index.php?option=com_content&view=article&id=444:845&catid=156:47&Itemid=343‬ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪» 336‬ﻣﺮگ ﺗﻜﺎندﻫﻨﺪه وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.333‬‬
‫‪59‬‬
‫دو ﻫﻔﺘﻪ ﭘﻴﺶ از ﺻﺪور ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﻣﻴﺮﺳﻴﺎﻓﻲ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﭘﺲ از ﮔﺬراﻧﺪن ﺳﺎﻟﻬﺎ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ 337.‬در ﺳﺎل ‪ 1386‬ﭘﺲ از اﺷﺎره ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫آرش ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ او ﺑﺎ رادﻳﻮ ﻓﺮدا ﺑﻮد‪ ،‬درﺧﺸﺎن اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ در اﻳﺮان ﻳﻚ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﻴﺮي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪:‬‬

‫ﻣﻦ ﺧﻮدم اﻳﻦ دوﻟﺖ ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهام – ﺗﻤﺎم وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اداره ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫وﺑﻼﮔﻬﺎﻳﻢ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻦ را ﺑﺎزداﺷﺖ ﻧﻤﻮده و ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ در ﺧﺮداد ‪ 1384‬از‬
‫اﻳﺮان ﺧﺎرج ﺷﻮم‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر ﻛﺮدﻧﺪ ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ را اﻣﻀﺎء و ﺑﺮ روي وﺑﻼﮔﻢ ﺑﮕﺬارم ‪ ...‬ﺑﻠﻲ‪ ،‬دوﻟﺖ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﺑﺴﻴﺎري از وبﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪه ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي‪،‬‬
‫ﺗﺮﻛﻴﻪ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺼﺮ‪ ،‬و ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ از ﻣﺘﺤﺪان آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻳﺮان ﻳﻚ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺮاي زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ ﻛﻠﻤﻪ در وﺑﻼﮔﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ‬
‫‪338‬‬
‫ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺪارد‪.‬‬

‫درﺧﺸﺎن در وﺑﻼﮔﺶ اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ از اﻗﺎﻣﺖ در اﻳﺮان ﺑﺴﻴﺎر ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬اﻣﺎ در روز ‪ 11‬آﺑﺎن ‪ 1387‬وي را‬
‫‪339‬‬
‫اﺧﺒﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي وي ﺑﻪ ﻛﻨﺪي ﭘﺨﺶ ﺷﺪ زﻳﺮا ﺧﺎﻧﻮاده و‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮﻣﻲ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪.‬‬
‫‪340‬‬
‫ﺣﺘﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده او دﺳﺘﮕﻴﺮي وي را‬ ‫دوﺳﺘﺎن وي ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ درﺧﺸﺎن را دﺷﻮارﺗﺮ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺑﺮاي دو ﻣﺎه ﺑﺎزداﺷﺖ او را اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻚ وبﺳﺎﻳﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺟﻬﺎن‬
‫ﻧﻴﻮز« ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوﻫﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺗﻬﺮان راﺑﻄﻪ ﻧﺰدﻳﻜﻲ دارد‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮي درﺧﺸﺎن را ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد‪،‬‬
‫‪341‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد درﺧﺸﺎن ﺑﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﺮاي اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻫﻢ اﻋﺘﺮاف ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻋﻠﺖ ﺑﺎزداﺷﺖ درﺧﺸﺎن‪ ،‬ﺳﻔﺮ او ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺰﻳﻤﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ—ﻋﻤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻋﻼم دﺳﺘﮕﻴﺮي‬
‫وي در روز ‪ 10‬دي‪ ،‬ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺟﻤﺸﻴﺪي‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ ﺟﺮاﻳﻢ درﺧﺸﺎن ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻳﺎ‬
‫ﻧﻘﺾ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎت وي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺨﻠﻔﺎﺗﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻇﻬﺎرات ﺣﺎﻛﻲ از ﺑﻲاﺣﺘﺮاﻣﻲ‬

‫‪ 337‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ وﺑﻼگ ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن در ‪.www.Hoder.com‬‬

‫‪ 338‬ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن‪» ،‬ﺗﻌﺼﺐ را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻳﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﮔﺎردﻳﻦ ]‪ 7 ،[Cut the Bias, THE GUARDIAN‬ﻣﻪ ‪ ،2007‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬
‫‪) http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2007/may/07/cutthebias‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 339‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪» ،‬زﻧﺪان اﻧﻔﺮادي‪/‬ﺗﺮس از ﺷﻜﻨﺠﻪ و دﻳﮕﺮ ﺑﺪرﻓﺘﺎري ﻫﺎ‪/‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ«‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ ] ‪Press Release,‬‬
‫‪،[Incommunicado detention/fear of torture or other ill-treatment/possible prisoner of conscience, Amnesty International‬‬
‫)‪ 15‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪ ،(2008‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.amnesty.org/en/library/asset/MDE13/178/2008/en/cfe30c0e-cace-11dd-‬‬
‫‪) a6a3-63b538f8816c/mde131782008en.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 340‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ارﺳﺎﻟﻲ ﺳﻴﺮوس ﻓﺮﻳﻮر ﺑﻪ ‪ ،Cyrusfarivar.com‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪ 9) http://cyrusfarivar.com/blog/?p=1841‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪(2008‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪) (2009‬ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﺧﺎﻧﻮاده درﺧﺸﺎن را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ(‪.‬‬
‫‪ 341‬ﻣﺎﻳﻜﻞ ﺗﻴﻮدوﻟﻮ‪» ،‬ﭘﺪر وﺑﻼگ اﻳﺮان‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﺮاي اﺳﺮاﺋﻴﻞ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد«‪ ،‬ﺗﺎﻳﻤﺰ آﻧﻼﻳﻦ ] ‪Michael‬‬
‫‪20 ،[Theodoulou, Iranian ‘Blogfather’ Hossein Derakhshan is Arrested on Charge of Spying for Israel, TIMES ONLINE‬‬
‫ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ،2008‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/middle_east/article5190462.ece‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪60‬‬
‫وي ﺑﻪ اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 342.‬درﺧﺸﺎن ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮد ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﺪ اﻣﺎ ﻫﻨﻮز در ﺑﺎزداﺷﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﻘﻮﻗﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﺎرﺑﺮان اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫‪.4,4‬‬

‫دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺷﻜﻨﺠﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ ﺗﻌﻬﺪات رژﻳﻢ اﻳﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬
‫اﻳﺮان و ﻧﻴﺰ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را ﻧﻘﺾ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ و ﻧﻴﺰ در ﮔﺰارش ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬
‫اﻳﺮان »ارﻋﺎب ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‪ :‬ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻮازي اﻳﺮان« ﺷﺮح داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﮔﺎن را ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ و ﺿﺮﺑﺎت ﺷﻼق ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ و ارﻋﺎب را‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از ﺧﻮاب‪ ،‬اﻋﺪاﻣﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ‪ ،‬ﻓﻠﻚ ﻛﺮدن ﻛﻒ ﭘﺎ و زﻧﺪان‬
‫‪343‬‬
‫اﻧﻔﺮادي در ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﻳﺮان و ﺣﻘﻮق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺻﺮاﺣﺘﺎً ﻣﻨﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎده ‪ 7‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﻀﺎء اﻳﺮان ﻧﻴﺰ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲدارد‪» :‬ﻫﻴﭽﻜﺲ را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﻮرد آزار و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻳﺎ ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎ ﻳﺎ‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺗﺤﻘﻴﺮ آﻣﻴﺰ ﻗﺮار داد«‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ را از ﺷﻜﻨﺠﻪ و‬
‫‪344‬‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻨﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎ و ﺑﺎزداﺷﺘﻬﺎي ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ ﺑﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻬﺎ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﺗﺎ از ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از‬
‫ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻻزم ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﻧﻮن اﻳﺮان و ﺣﻘﻮق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎده ‪ 9‬ﻣﻴﺜﺎق‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻃﺮﺣﻲ ﻛﻠﻲ از ﺗﻌﻬﺪ اﻳﺮان در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻻزم ﺑﺮاي‬
‫اﻓﺮاد ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺣﻖ آزادي آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه ﻳﺎ در آن ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺷﻮد ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﻣﺨﺘﻞ ﮔﺮدد را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎده‬
‫‪345‬‬
‫)‪ 9(2‬ارﮔﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﻲ را ﻣﻠﺰم ﻣﻲدارد ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم دﺳﺘﮕﻴﺮي اﻓﺮاد‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﻓﻮراً از ﻋﻠﻞ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎزﻧﺪ‪،‬‬
‫و ﻣﺎده )‪ 9(3‬دوﻟﺖ را ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ در اﺳﺮع وﻗﺖ ﻣﺘﻬﻢ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﺿﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺮاﺣﻞ‬

‫در‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‬ ‫‪» 342‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺣﺴﻴﻦ درﺧﺸﺎن را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد«‪ ،‬ﺑﻲ‪.‬ﺑﻲ‪.‬ﺳﻲ‪ .‬ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،1387/9/10 ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫‪) http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2008/12/081230_ag_jb_derakhshan.shtml‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 26‬آورﻳﻞ ‪.(2009‬‬
‫‪ 343‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﺒﺎدي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،56‬ص‪134 .‬؛ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪» ،‬ارﻋﺎب ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‪ :‬ﻧﻬﺎدﻫﺎي‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻮازي اﻳﺮان« )‪.(2009‬‬
‫‪ 344‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،48‬ﻣﺎده ‪.38‬‬
‫‪ 345‬ﻣﻴﺜﺎق ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،24‬ﻣﺎده )‪ 9(2‬ﻣﻘﺮر ﻣﻲدارد »ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎم دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪن از ﻋﻠﻞ آن ﻣﻄﻠﻊ ﺷﻮد و‬
‫در اﺳﺮع وﻗﺖ اﺧﻄﺎرﻳﻪاي داﺋﺮ ﺑﺮ ﻫﺮ اﺗﻬﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وي ﻧﺴﺒﺖ داده ﺷﺪه‪ ،‬درﻳﺎﻓﺖ دارد«‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻣﺎﻫﻴﺖ و ﻋﻠﺖ اﺗﻬﺎم ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻴﺎن‬
‫اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم آن اﺳﺖ ﻛﻪ دادﺳﺘﺎن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺮح ﺣﻘﻮﻗﻲ دﻗﻴﻖ از ﺗﺨﻠﻔﺎت را ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻠﻜﻪ وﻗﺎﻳﻌﻲ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﺮوز اﻳﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﮔﺮدﻳﺪه را‬
‫ﻧﻴﺰ ذﻛﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫دادرﺳﻲ وي در »ﻣﺪت زﻣﺎن ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ« ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﺎده )‪ 9(3‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﺑﺎزداﺷﺖ اﺷﺨﺎﺻﻲ‬
‫‪346‬‬
‫ﻛﻪ در اﻧﺘﻈﺎر دادرﺳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻗﺎﻋﺪه ﻛﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬

‫ﻣﺎده )‪ 9(4‬ﻗﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮد »ﺣﻖ دارد ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺗﻈﻠﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ« ﺗﺎ »ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮدن‬
‫‪347‬‬
‫ﻣﺎده )ب(‪ 14‬دﺳﺘﻮر‬ ‫ﺑﺎزداﺷﺖ وي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد و در ﺻﻮرت ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮدن‪ ،‬ﺣﻜﻢ آزادي او ﺻﺎدر ﺷﻮد«‪.‬‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ دوﻟﺘﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ »وﻗﺖ و ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ‪ ...‬دﻓﺎع و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ وﻛﻴﻞ ﻣﻨﺘﺨﺐ ]ﻣﺘﻬﻢ[« را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ 348.‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺣﻘﻮق‪ ،‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻣﺸﺎوره ﺣﻘﻮﻗﻲ )ﻫﻢ در‬
‫‪350‬‬ ‫‪349‬‬
‫و ﺣﻖ ﺑﺮاﺋﺖ را ﺗﻀﻤﻴﻦ‬ ‫ﺣﻖ رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﻲ‪،‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ و ﻫﻢ در ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﻴﺶ از ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ( و ﭘﺰﺷﻚ‪،‬‬
‫‪351‬‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و دﻳﮕﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻳﺮان ﻃﻴﻔﻲ ﺑﺎرﻳﻚ اﻣﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ از ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻻزم ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي و‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ اﻓﺮاد را ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬

‫‪352‬‬
‫ﻣﻨﻊ دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ؛‬ ‫•‬
‫‪353‬‬
‫ﻟﺰوم اﺑﻼغ و ﺗﻔﻬﻴﻢ ﻓﻮري اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺑﻪ ﻣﺘﻬﻢ و ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻧﻈﺎرت ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﭘﺮوﻧﺪه؛‬ ‫•‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻗﻀﺎﻳﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ ذﻳﺼﻼح ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻓﺮاد را ﺑﺎزداﺷﺖ ﻧﻤﻮده ﻳﺎ ﺗﻌﻘﻴﺐ‬ ‫•‬
‫‪354‬‬
‫ﺟﺰاﻳﻲ آﻧﻬﺎ را ﺻﺎدر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎزاﺗﻬﺎﻳﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؛‬

‫‪ 346‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده )‪ .9(3‬ﻣﺎده )‪ 9(3‬ذﻛﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺟﺮﻣﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻳﺎ ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ او را در اﺳﺮع وﻗﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ دادرس‬
‫ﻳﺎ ﻫﺮ ﻣﻘﺎم دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎز ﺑﻪ اﻋﻤﺎل اﺧﺘﻴﺎرات ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺪت ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ دادرﺳﻲ ﻳﺎ آزاد ﺷﻮد«‪.‬‬
‫‪ 347‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده )‪ .9(4‬ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺣﻖ ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده )‪.9(5‬‬
‫‪ 348‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده )ب(‪.14‬‬
‫‪ 349‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻣﺸﺎوره ﺣﻘﻮﻗﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ‪ ،‬ﺣﻖ داﺷﺘﻦ وﻛﻴﻞ در ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﻴﺶ از ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺎده )ب()‪14(3‬‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺻﺮاﺣﺘﺎً اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻪ ﻛﻪ »ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﺮادي ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮراً ﺑﻪ ﻣﺸﺎوره ﺣﻘﻮﻗﻲ دﺳﺘﺮﺳﻲ داﺷﺘﻪ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺰﺷﻚ ﺗﺤﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﻓﻮرﻳﺖ از ﻗﺎﺿﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ درﺑﺎره ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ دﺳﺘﮕﻴﺮي آﻧﻬﺎ ﺣﻜﻢ ﺻﺎدر‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ«‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﺮﺟﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺳﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ‪ ،A/52/40‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ .(1997) 254‬ﺣﻀﻮر وﻛﻴﻞ ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺣﻔﻆ ﺣﻘﻮق ﻣﺘﻬﻤﺎن‬
‫و ﻧﻴﺰ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﮔﺎن ﻣﻮرد ﺑﺪرﻓﺘﺎري ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪ ﻃﺮق ﻏﻴﺮ ﻣﺠﺎز ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 350‬ﻣﺎده )‪ 10(1‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ دارد ﻛﻪ دوﻟﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﮔﺎن »ﺑﺎ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻴﺜﻴﺖ ذاﺗﻲ ﺷﺨﺺ‬
‫اﻧﺴﺎن« رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎري ﺑﺮاي اﺣﺘﺮام ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﻊ ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﺑﺪرﻓﺘﺎري و ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻻزم و ﻛﺎﻓﻲ‪.‬‬
‫‪ 351‬دو ﻻزﻣﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺣﻖ ﺑﺮاﺋﺖ )ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎده )‪14(2‬؛ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﻠﻲ ‪ 13‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق‬
‫ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎر اﺛﺒﺎت ﺟﺮم را »ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﺑﻮدن ﻣﺎوراي وﺟﻮد ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺷﻚ ﻣﻌﻘﻮل« ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ(‪ ،‬و ﺣﻖ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺟﺪا ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ اﺷﺨﺎص‬
‫ﻣﺘﻬﻢ از اﺷﺨﺎص ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺎده )اﻟﻒ()‪.(10(2‬‬
‫‪ 352‬ﻣﺎده ‪ 32‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ »ﻫﻴﭽﻜﺲ را ﻧﻤﻲﺗﻮان دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮد ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ و ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫‪ 353‬ﻣﺎده ‪ 32‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »در ﺻﻮرت ﺑﺎزداﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع اﺗﻬﺎم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ذﻛﺮ دﻻﻳﻞ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﺘﺒﺎً ﺑﻪ ﻣﺘﻬﻢ اﺑﻼغ و ﺗﻔﻬﻴﻢ ﺷﻮد و‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻇﺮف ﻣﺪت ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﺻﺎﻟﺤﻪ ﻗﻀﺎﻳﻲ ارﺳﺎل و ﻣﻘﺪﻣﺎت ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ‪ ،‬در اﺳﺮع وﻗﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد«‪ .‬اﻳﻦ‬
‫اﺻﻞ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺨﻠﻒ از اﻳﻦ اﺻﻞ »ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات ﻣﻲﺷﻮد«‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬ﻣﻮاد ‪ ،129 ،24‬و ‪ 192‬آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻛﻴﻔﺮي‬
‫اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت را ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﻬﻢ را از ﻣﻮارد اﺗﻬﺎم و دﻻﻳﻞ ﭼﻨﻴﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻲ ﻣﻄﻠﻊ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ دادﮔﺎهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و اﻧﻘﻼب در اﻣﻮر‬
‫ﻛﻴﻔﺮي )‪ ،(1379‬ﻣﻮاد ‪) 192 ،129 ،24‬اﻳﺮان(‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ )ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ( در ‪http://hoghoogh.online.fr/article.php3?id_article=67‬‬
‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ‪ 23‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪] ( 2009‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻛﻴﻔﺮي«[‪.‬‬
‫‪62‬‬
 ‫ﻓﺮض ﺑﺮ ﺑﻴﮕﻨﺎﻫﻲ اﻓﺮاد )اﺻﻞ ﺑﺮاﺋﺖ(؛‪ 355‬و‬ ‫•‬
‫‪356‬‬
‫ﻣﻨﻊ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻋﺘﺮاف ﻳﺎ اﻃﻼﻋﺎت از اﺷﺨﺎص‪.‬‬ ‫•‬

‫ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ دادﮔﺎهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و اﻧﻘﻼب در اﻣﻮر ﻛﻴﻔﺮي اﻳﺮان دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻬﺎي دﻗﻴﻘﻲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﻀﺎت و ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﻴﻔﺮي آﻧﻬﺎ را دﻧﺒﺎل ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺗﻤﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻮﻗﺖ و ﺑﺎزداﺷﺖ اﺷﺨﺎص ﻣﻈﻨﻮن ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب ﺟﺮاﻳﻢ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ‬
‫‪357‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺣﻜﺎﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي‬ ‫از ﺻﺪور ﺣﻜﻢ ﺗﻮﺳﻂ دادرﺳﺎن و ﻧﻴﺰ ﻧﻈﺎرت ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪358‬‬
‫ﻗﺮارﻫﺎي ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻴﻨﺎف ﺑﻮده و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻳﻚ ﻣﺎه‬ ‫ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺗﻄﺎﺑﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﺿﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﻤﺪﻳﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪ 359.‬اﮔﺮ ﻗﺎﺿﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻤﺪﻳﺪ ﻗﺮار ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫‪360‬‬
‫ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﺮار ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬آزاد ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً در ﺗﻤﺎم ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻣﺴﺘﻨﺪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻓﺮاد ﻣﻮرد دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻬﺎي‬
‫ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و اﻳﻦ ﻧﻘﺾ ﻣﺎده ‪ 9‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻧﻴﺰ اﺻﻞ ‪ 32‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬
‫اﻳﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﺮ دوي آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺄﻣﻮران ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺨﺺ را از ﻋﻠﺖ دﺳﺘﮕﻴﺮي و اﺗﻬﺎﻣﺎت‬
‫‪361‬‬
‫ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ و ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ را ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪن ﭼﻨﺪ ﺳﺆال ﺑﻪ دﻓﺘﺮ دادﺳﺘﺎن‬ ‫وارده ﻋﻠﻴﻪ وي ﻣﻄﻠﻊ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪362‬‬
‫ﺷﻬﺮام رﻓﻴﻊزاده و اﻣﻴﺪ ﻣﻌﻤﺎرﻳﺎن در ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‬ ‫اﺣﻀﺎر ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﻔﺘﻪ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮد و ﺑﺪون اراﺋﻪ ﻗﺮار ﺑﺎزداﺷﺖ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ اداي ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬رﻓﻴﻊزاده را ﺑﺎ ﭼﺮب زﺑﺎﻧﻲ از ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‬
‫ﺧﻮد ﺑﺮاي آﻧﭽﻪ ﻳﻚ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪه و ﺳﭙﺲ وي را ﺑﻪ زور داﺧﻞ اﺗﻮﻣﺒﻴﻠﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ 363.‬وﻗﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﻜﺎران او ﺳﻌﻲ ﻛﺮد ﺷﻤﺎره اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ را ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺄﻣﻮران دﻓﺘﺮﭼﻪ وي را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ او‬

‫‪ 354‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻣﺎده ‪ 575‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ »ﻫﺮ ﮔﺎه ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ ذﻳﺼﻼح ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻳﺎ‬
‫دﺳﺘﻮر ﺑﺎزداﺷﺖ ﻳﺎ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺟﺰاﻳﻲ ﻳﺎ ﻓﺮار ﻣﺠﺮﻣﻴﺖ ﻛﺴﻲ را ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﻪ اﻧﻔﺼﺎل داﺋﻢ از ﺳﻤﺖ ﻗﻀﺎﻳﻲ و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از ﻣﺸﺎﻏﻞ دوﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﭘﻨﺞ‬
‫ﺳﺎل ﻣﺤﻜﻮم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ«‪.‬‬
‫‪ 355‬اﺻﻞ ‪ 37‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﮕﻨﺎه داﻧﺴﺖ ﺗﺎ آﻧﻜﻪ ﺟﺮم آﻧﻬﺎ در دادﮔﺎه ﺻﺎﻟﺢ اﺛﺒﺎت ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 356‬اﺻﻞ ‪ 38‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲدارد »ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻗﺮار و ﻳﺎ ﻛﺴﺐ اﻃﻼع ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ«‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻫﻢ »اﺟﺒﺎر ﺷﺨﺺ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻬﺎدت‪ ،‬اﻗﺮار ﻳﺎ ﺳﻮﮔﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ«‪ .‬اﻳﻦ اﺻﻞ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ »ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻬﺎدت و اﻗﺮار و ﺳﻮﮔﻨﺪي ﻓﺎﻗﺪ ارزش و اﻋﺘﺒﺎر اﺳﺖ«‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‬
‫ﻣﺎده ‪ 129‬آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻛﻴﻔﺮي اﻇﻬﺎر ﻣﻲدارد ﻛﻪ ﻗﻀﺎت ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﺟﺒﺎر و ارﻋﺎب ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 357‬آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻛﻴﻔﺮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،353‬ﻣﻮاد ‪.42 ،38‬‬
‫‪ 358‬ﺿﺮورت ذﻛﺮ ﻣﺎﻫﻴﺖ و دﻟﻴﻞ اﺗﻬﺎم ﺻﺮﻓﺎً ﻧﺎم ﺑﺮدن اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻮاد ‪) 37-39‬ﻛﻪ از ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺷﻮاﻫﺪ و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺑﻲﻃﺮﻓﻲ را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ(؛ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪) 32‬ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي و ﺑﺎزداﺷﺖ اﺷﺨﺎص‬
‫ﻣﻈﻨﻮن را ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻣﺠﺎز ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺮاﺋﻦ و اﻣﺎرات ﻣﻮﺟﻮد دﻻﻟﺖ ﺑﺮ ارﺗﻜﺎب ﺟﺮم ﻧﻤﻮده و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫‪ 359‬آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻛﻴﻔﺮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،353‬ﻣﺎده ‪.33‬‬
‫‪ 360‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ‪.37‬‬
‫‪ 361‬ﻣﻴﺜﺎق ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،24‬ﻣﺎده )‪9(2‬؛ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،48‬اﺻﻞ ‪.32‬‬
‫‪ 362‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.252‬‬
‫‪ 363‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ رﻓﻴﻊزاده‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،240‬ﭘﺎراﮔﺮاف ﻫﺎي ‪.24-27‬‬
‫‪63‬‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد ﺑﺮاي ‪ 88‬روز ﻣﺤﺒﻮس ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ آزاد ﺷﺪه و ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ‬
‫‪364‬‬
‫از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﺠﺪد ﻛﻪ ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻬﻢ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺄﻣﻮران اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻗﺮارﻫﺎي ﺑﺎزداﺷﺖ را اراﺋﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬روش ﻛﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺳﺎﺳﻲ ﻳﺎ آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪاي‬
‫ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺑﻪ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﻛﺎﻏﺬ ﺑﺎﻃﻠﻪ ﺗﺎ ﺷﺪه اراﻳﻪ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ روي آن ﻧﺎﺧﻮاﻧﺎ‬
‫ﺑﻮد‪ 365،‬ﺑﻪ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي ﻗﺮار ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ ﻛﻪ وي را ﺑﻪ اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﺮد و ﺗﻮﺳﻂ‬
‫دادﺳﺘﺎن ﻣﺮﺗﻀﻮي اﻣﻀﺎء ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺴﺨﻪاي از آن را ﺑﻪ وي ﻧﺪادﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﻪ او اﺟﺎزه دادﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫‪366‬‬
‫آن را ﺑﺒﻴﻨﺪ و ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬در ﻣﻮرد روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮض ﺑﺮ ﺑﻴﮕﻨﺎﻫﻲ آﻧﻬﺎ‪،‬‬
‫آﻧﻄﻮر ﻛﻪ در اﺻﻞ ‪ 37‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان و ﻣﺎده )‪ 14(2‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ آﻣﺪه‪ ،‬ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻓﺮد ﻣﺘﻬﻢ اﻳﻦ ﺣﻖ را دارد ﻛﻪ ﺑﻴﮕﻨﺎه ﻓﺮض ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﺗﻬﺎﻣﺎت را ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺷﻜﻲ‬
‫اﺛﺒﺎت ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ 367.‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﺧﺒﺮي‬
‫و ﺗﻮﺻﻴﻔﻬﺎي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن و روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎراﻧﻲ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺷﻬﺎدت دادﻧﺪ دﻻﻟﺖ ﺑﺮ‬
‫اﻳﻦ دارد ﻛﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ ﻓﺮض را ﺑﺮ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﺑﻮدن ﺷﺨﺺ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪه ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺗﻼش آﻧﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫‪368‬‬
‫اﻋﺘﺮاﻓﺎت اﺟﺒﺎري ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻧﻴﺰ ﺑﻪ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن و ﮔﺰارﺷﮕﺮان اﺟﺎزه دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻓﻮري ﺑﻪ ﻣﺸﺎوره ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺎ وﻛﻴﻞ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺧﻮد‬
‫آﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻣﺎده )‪ 14(3‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ داده ﻧﺸﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻛﺮّات ﺑﺎ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ‬
‫ﻣﺘﻬﻤﺎن در زﻧﺪان ﺑﺪون اﻋﻼم ﺟﺮم ﻋﻠﻴﻪ آﻧﻬﺎ و اﻋﻼم اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻛﻪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎت آﻧﻬﺎ رﺳﻤﺎً اﻋﻼم ﻧﺸﺪه‬
‫ﺣﻖ داﺷﺘﻦ وﻛﻴﻞ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺷﺶ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺳﻴﻨﺎ ﻣﻄﻠﺒﻲ‪ ،‬وﻛﻴﻞ وي‪ ،‬ﺷﻴﺮزاد‬
‫ﺣﻴﺪري ﺷﻬﺒﺎز‪ ،‬وﻛﺎﻟﺘﻨﺎﻣﻪ اﻣﻀﺎء ﺷﺪه ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﻇﻔﺮﻗﻨﺪي ﺗﺤﻮﻳﻞ داد‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻄﻠﺒﻲ‬
‫ﻫﻨﻮز ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﻴﭻ وﻛﻴﻠﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺮوﻧﺪه وي را ﻗﺒﻮل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬از ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ وﻛﺎﻟﺘﻨﺎﻣﻪ‬
‫اﻣﺘﻨﺎع ﻧﻤﻮد‪ 369.‬اوﻟﻴﻦ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ وﻛﻴﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ ،‬ﭘﺲ از ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ﺑﻮد –ﻳﻌﻨﻲ‬
‫‪370‬‬
‫ﭼﻬﻞ روز ﭘﺲ از دﺳﺘﮕﻴﺮي او‪.‬‬

‫‪ 364‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺑﻬﺎي ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪90‬؛ »ﻣﻄﻠﺐ ﺳﻴﻒزاده«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.299‬‬
‫‪ 365‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 366‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.304‬‬
‫‪ 367‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻤﺎره ‪ :13‬ﺑﺮاﺑﺮي در ﻣﻘﺎﺑﻞ دادﮔﺎهﻫﺎ و ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻳﻚ دادﮔﺎه ﻋﺎدﻻﻧﻪ و ﺟﻠﺴﻪ ﻋﻠﻨﻲ در ﺣﻀﻮر ﻳﻚ دادﮔﺎه ﻣﺴﺘﻘﻞ‬
‫ﺻﺎﻟﺢ )ﻣﺎده ‪ (14‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.(1984) 7‬‬
‫‪ 368‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪» 369‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.236‬‬
‫‪» 370‬اﺧﺒﺎر ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻛﻮﺗﺎه‪ :‬ﺳﻴﻒزاده وﻛﺎﻟﺖ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻗﺎﺿﻲ را ﻗﺒﻮل ﻛﺮد«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.279‬‬
‫‪64‬‬
‫ﻋﻠﺖ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺑﺴﻴﺎري از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺑﻼغ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻧﺎﻗﺾ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪،‬‬
‫‪371‬‬
‫ﻫﻴﭽﻴﻚ از اﻳﻦ اﻓﺮاد در زﻣﺎن‬ ‫اﺻﻞ ‪ 32‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬و ﻣﻮاد ‪ 24‬و ‪ 129‬آﻳﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻛﻴﻔﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮي از ﻋﻠﺖ آن ﻣﻄﻠﻊ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي روزﻫﺎ و ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻔﺘﻪﻫﺎ ﺑﺪون اﻃﻼع از اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺧﻮد در‬
‫زﻧﺪان ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ از آﻧﺎن ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺮي ﺟﺮاﻳﻢ اﻋﺘﺮاف ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ؛ اﻣﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ درﺧﻮاﺳﺘﻬﺎ‬
‫‪372‬‬
‫اﻋﻼم رﺳﻤﻲ ﺟﺮم ﻧﺒﻮد‪ ،‬و ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﮔﺎن از ﻣﻮارد رﺳﻤﻲ اﺗﻬﺎم ﻋﻠﻴﻪ ﺧﻮد اﻃﻼع ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬ ‫‪.5‬‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻼﺷﻬﺎي ﻣﺪاوم رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎ ﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫اﺷﺘﻴﺎق اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﻣﻴﺎن راﻫﻬﺎي ﭘﻴﭻ در ﭘﻴﭻ ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ آزادي ﺑﻴﺎن را ﻣﺤﺪود‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻼﺷﻬﺎي رژﻳﻢ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻓﻴﻠﺘﺮﺷﻜﻨﻬﺎ راه ﺧﻮد را ﺑﺮاي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻣﺴﺪود ﺷﺪه ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ردﻳﺎب ﺷﻜﻨﻬﺎ و ﻧﺎﺷﻨﺎس‬
‫ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺧﻮد را از ردﻳﺎﺑﻲ روي ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ و ﺗﺤﺖ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ ﺟﻼي وﻃﻦ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ آزاداﻧﻪ ﻧﻈﺮات‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺟﺎن ﺧﻮد اﻳﻦ ﺑﻬﺎ را ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﺷﺪﻳﺪ رژﻳﻢ ﺑﺮ آزادي ﺑﻴﺎن‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم را ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻧﻤﻮده و ﺗﻮان رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ‬
‫ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺸﺮوع ﻣﺮدم را از ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺳﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺧﻮد در‬
‫ﺳﺎل ‪ 1946‬آزادي ﺑﻴﺎن را ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ »ﻣﻼﻛﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم آزادﻳﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺧﻮد را وﻗﻒ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻮده‬
‫اﺳﺖ« داﻧﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا »درك و ﻫﻤﻜﺎري ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺎن ﻣﻠﺘﻬﺎ ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﻧﮕﺮش ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل درﺳﺖ و‬
‫‪373‬‬
‫ﻫﺸﻴﺎراﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻪ آن ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ آزادي اﻃﻼﻋﺎت واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﺲ اﻳﺮان ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاد ﺳﺮﻛﻮب ﻛﻨﻨﺪه ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺎده ‪ 609‬ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﺮ ﻛﺎرﻣﻨﺪ دوﻟﺖ را ﺟﺮم ﻣﻲداﻧﺪ ﻟﻐﻮ ﻛﺮده و دﻳﮕﺮ ﻣﻮاد و ﻗﻮاﻧﻴﻦ را اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺒﻬﻢ‬
‫ﺑﻮده و از آﻧﻬﺎ در ﺟﻬﺖ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﻮد‪ .‬وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﺴﺪود ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻘﻲ از آﻧﭽﻪ ﺳﺒﺐ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻳﻚ وبﺳﺎﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد اراﺋﻪ دﻫﻨﺪ‬
‫و ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﻣﺎده ‪ ،19‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 3‬ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺿﺮورت ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻳﻚ‬
‫وﺑﻼگ ﻳﺎ وبﺳﺎﻳﺖ را ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﺴﺪود ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﺴﻂ ﻗﻮاﻧﻴﻦ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻦ آزادي ﺑﻴﺎن ﺑﭙﺮﻫﻴﺰد‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻣﺎده ‪ 570‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ‬

‫‪ 371‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺳﻴﮕﺎرﭼﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪59‬؛ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﺳﻨﺠﺮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪304‬؛ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ روزﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺮاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.75‬‬
‫‪ 372‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ 373‬ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ )‪ 19) ،[G.A. Res. 59(I)] 59(I‬دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪.(1946‬‬
‫‪65‬‬
‫را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان ﺗﻀﻤﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه ﻣﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻘﻮق ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻗﺮار ﺑﺎزداﺷﺖ در ﻫﻨﮕﺎم دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻣﺸﺎوره‬
‫‪374‬‬
‫ﺣﻘﻮﻗﻲ‪ ،‬و ﺣﻖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫روشﺷﻨﺎﺳﻲ‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺮد آﻣﺪه در اﻳﻦ ﮔﺰارش را از ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺷﻬﺎدت ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن و ﺷﻬﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫•‬
‫ازروزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﺳﺎﺑﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺪارك دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎي اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي‬ ‫•‬
‫دوﻟﺘﻲ اﻳﺮان‪ ،‬و اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺪارك ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ‪ .‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﻬﺎ و اﻃﻼﻋﻴﻪﻫﺎي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‬ ‫•‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ و ﮔﺰارﺷﮕﺮان ﺑﺪون ﻣﺮز ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎﻻت داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرﺧﺎن و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﻲ درﺑﺎره اﻳﺮان ﻧﮕﺎﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﮔﺰارﺷﻬﺎي رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻛﺸﻮر و ﻧﻴﺰ دردﻳﮕﺮ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ و‬ ‫•‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻻت وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﻛﻪ در وﺑﻼﮔﻬﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻮاﻣﻞ دوﻟﺘﻲ و ﻳﺎ اﺣﺰاب دﻳﮕﺮ دﺳﺖ اﻧﺪرﻛﺎر ارﺟـﺎع و‬
‫ﻳﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ذﻛﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ و ﺻﺤﺖ و ﺳﻘﻢ ﻫﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان در ﻧﻬﺎﻳﺖ دﻗﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ در ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارش را ﻣﻮرد ﺑـﺎزﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﻗﺮار داده ﺗﺎ از اﻋﺘﺒﺎر و دﻗﺖ آﻧﻬﺎ ﻳﻘﻴﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 374‬ﻣﺎده ‪ 578‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺼﻮب ‪ 1375‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺴﺘﺨﺪﻣﻴﻦ و ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻗﻀﺎﻳﻲ دوﻟﺘﻲ ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ‬
‫ﻣﺘﻬﻤﻲ را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﻗﺮار ﻛﻨﺪ او را اذﻳﺖ و آزار ﺑﺪﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ«‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻗﺼﺎص ﻳﺎ ﭘﺮداﺧﺖ دﻳﻪ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﺣﺒﺲ از ﺷﺶ ﻣﺎه ﺗﺎ ﺳﻪ ﺳﺎل ﻣﺤﻜﻮم‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻣﺎﻓﻮق ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ دﺳﺘﻮري را ﺻﺎدر ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺻﺮاﺣﺘﺎً ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪» :‬اﮔﺮ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اذﻳﺖ و آزار ﻓﻮت ﻛﻨﺪ‬
‫ﻣﺒﺎﺷﺮ ﻣﺠﺎزات ﻗﺘﻞ و آﻣﺮ ﻣﺠﺎزات ﻗﺘﻞ را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ« و »ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻛﺴﻲ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص دﺳﺘﻮر داده ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻘﻂ دﺳﺘﻮر دﻫﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات ﺣﺒﺲ‬
‫ﻣﺬﻛﻮر ﻣﺤﻜﻮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ«‪.‬‬
‫‪66‬‬
 ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻬﺎي‬

‫‪ :Ctrl+Alt+Delete‬ﭘﺎﺳﺦ اﻳﺮان ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬

 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻬﺎ‬

‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻧﺎﻣﻪ رﺟﺒﻌﻠﻲ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان )‪ 22‬آذر‬
‫‪(1383‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -2‬ﺣﺴﻴﻦ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪» ،‬ﻳﺎدداﺷﺖ روز‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ ﻋﻨﻜﺒﻮت«‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪1383/7/8 ،‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪» -3‬اﻋﺘﺮاف ﻳﻜﻲ از ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن«‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪1383/9/15 ،‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪» -4‬ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد ﺗﻮﺳﻂ وﻛﻴﻞ او‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻴﻒزاده«‪ ،‬روزآﻧﻼﻳﻦ‪] ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺪارد[‬
 ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪1‬‬

‫ﻧﺎﻣﻪ رﺟﺒﻌﻠﻲ ﻣﺰروﻋﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮر اﻳﺮان )‪ 22‬آذر ‪(1383‬‬
‫»اﮔﺮ ﻧﺒﻮد اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭘﺮوژه ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ از ﺳﻮي ﺧﺒﺮﮔﺰاري ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰه اﻧﺘﺸﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را ﻧﻤﻲﻳﺎﻓﺘﻢ اﻣﺎ ﮔﺮد و‬
‫ﻏﺒﺎري را ﻛﻪ دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎران اﻳﻦ ﭘﺮوژه از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﻧﺪاﻣﺖﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮ اﻋﻤﺎل‬
‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺿﺪاﺧﻼﻗﻲ و ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻜﺸﻨﺪ ﻣﺮا وادار ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﻴﺪوارﻳﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫ﻛﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت را ﺑﻪ ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎر آن ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ اﺟﺒﺎر ﻛﺮد اﺟﺎزه ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎر‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﺪه را ﺑﺪﻫﺪ و ﺑﻪ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﺘﻮﺳﻞ ﻧﺸﻮد ﺗﺎ »ﻃﺎﻟﺒﺎن ﺣﻘﻴﻘﺖ و دوﺳﺘﺪاران ﻋﺪاﻟﺖ« ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﭘﺲ‬
‫ﮔﺮد و ﻏﺒﺎرﻫﺎ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزداﺷﺖﺷﺪﮔﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ آﻣﺪه‪ ،‬دﺳﺖ‬
‫ﻳﺎﺑﻨﺪ و اﮔﺮ روزﮔﺎري در اﻳﻦ ﻣﻠﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺪاﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺑﺎ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﮔﺰارش‬
‫ﻛﺮدهام ﻋﺪاﻟﺖ را ﺟﺎري ﺳﺎزد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺎزداﺷﺘﻲﻫﺎي ﻣﻮرد اﺷﺎره ﺑﺎ ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ آزادﻧﺪ و در اﻧﺘﻈﺎر‬
‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ و ﺣﻜﻢ دادﮔﺎه! و ﻃﺒﻌﺎً ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ را ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺒﻲ ﺧﺎص ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و‬
‫ﺑﺎور ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺮداﻳﻲ ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻋﺮﻳﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﻤﻲداﻧﻢ آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ داﻳﻢ دم از‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻋﺪاﻟﺖ ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﭼﺮا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻇﻠﻢﻫﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ آﺷﻜﺎر در ﺣﻖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻲﭘﻨﺎه دم‬
‫ﻓﺮوﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ و ﻧﻈﺎرهﮔﺮﻧﺪ! واﻟﺴﻼم‪.‬‬
‫رﺟﺒﻌﻠﻲ ﻣﺰروﻋﻲ ‪«83/9/21‬‬

‫ﺟﻨﺎب آﻗﺎي ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم واﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ آﻗﺎي ﺧﺎﺗﻤﻲ رﻳﺎﺳﺖ ﻣﺤﺘﺮم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬
‫ﺑﺎ ﺳﻼم و ﺗﺠﺪﻳﺪ ارادت‬

‫ﭘﻴﺮو ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻮرخ ‪ 83/6/14‬و ‪ 83/8/5‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﺼﺪع اوﻗﺎت ﻣﻲﺷﻮم ﺗﺎ ﮔﺰارﺷﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ‬
‫آزادي ﺣﻨﻴﻒ و دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ ﺑﺪﻫﻢ ﺗﺎ در‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﭼﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ و ﭘﻴﮕﻴﺮان در ﭘﻲ ﭼﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ؟ و ﭼﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آوردهاﻧﺪ؟ و‪...‬‬

‫ﺣﺪود ﺳﺎﻋﺖ ‪ 6/5‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ روز ﺳﻪﺷﻨﺒﻪ ‪ 83/8/19‬ﻓﺮدي از ﻃﺮف دادﺳﺮا ﺑﺎ ﻣﻨﺰل ﻣﺎ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫و اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮدا ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9‬ﺻﺒﺢ ﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﻣﻠﻜﻲ ﺑﺮاي آزادي ﺣﻨﻴﻒ ﺑﻪ دادﺳﺮاي ﻧﺎﺣﻴﻪ ‪9‬‬
‫ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9‬روز ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ‪ 83/8/20‬ﺑﻪ دادﺳﺮاي ﻧﺎﻣﺒﺮده ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﻛﺮدم‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﻣﺴﺆوﻻن دادﺳﺮا از ﻣﻮﺿﻮع اﻇﻬﺎر ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ ﻛﺮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻨﺪه و ﺧﺎﻧﻮاده ﻗﺮﻳﺸﻲ را ﺑﻪ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر دﻋﻮت ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﺲ از ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ و ﻧﻴﻢ اﻧﺘﻈﺎر اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﻗﺎي دراﻳﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺎ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي ﺑﺮاي ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ﻧﻮﺷﺘﻴﻢ و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ دادﺳﺮا ﺑﺎ آن ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫اداري ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ﺗﺎ ﻇﻬﺮ روز ﺑﻌﺪ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎ اﻋﻼم ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ )ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺰروﻋﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻬﺪي دراﻳﺘﻲ و ﻣﺴﻌﻮد ﻗﺮﻳﺸﻲ( اﻣﺮوز آزاد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺮﺳﺶ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻮﻳﻞ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻜﺎت ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ اداري ﺑﺮاي ﺳﭙﺮدن وﺛﻴﻘﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫در ﻫﻴﭽﻴﻚ از دﻓﺎﺗﺮ دادﺳﺮا ﻧﺎﺣﻴﻪ ‪9‬ﺗﻬﺮان اﺳﻤﻲ از اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﻳﺎ زﻧﺪاﻧﻲ ﺛﺒﺖ ﻧﺸﺪه‬
‫و ﻛﻼﺳﻪ ﭘﺮوﻧﺪهاي ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس درﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ ازﻣﺎ و ﻣﻮاﻓﻘﺖ‬
‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ دادﺳﺮا اﻗﺪام اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺣﺪود ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ اﻧﺘﻈﺎر ﺳﺨﺖ ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ و ﺧﺎﻧﻮاده ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً از‬
‫آزادي ﺣﻨﻴﻒ ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻨﻴﻒ ﺑﺎ ﺗﻠﻔﻦ ﺧﺒﺮ آزادي ﺧﻮد را داد و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ از ﻛﻼﻧﺘﺮي‬
‫ﻣﻴﺪان ﻧﻴﻠﻮﻓﺮ )ﻫﻤﺎﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ او را ﺑﺎزداﺷﺖ ﻛﺮدﻧﺪ( زﻧﮓ ﻣﻲزﻧﺪ و ﺑﺎ ﺗﺎﻛﺴﻲ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آﻣﺪن‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ از آزادي ﻣﺄﻳﻮس ﺷﺪه ﺑﻮدﻳﻢ اﻣﺎ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 7‬ﺑﻪ ﻣﺎ اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‬

‫وﺳﺎﻳﻞ ﺧﻮد را ﺑﺮدارﻳﻢ و ﺑﺮاي آزادي ﻫﻤﺮاه آﻧﻬﺎ ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﻣﺎ را ﺑﺎ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ در ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ‬
‫ﻫﺎﻳﺲ ﻗﺮار دادﻧﺪ و ﺣﺪود ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺎ را در ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﺗﻬﺮان ﭼﺮﺧﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺪود ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻛﻼﻧﺘﺮي ﻣﻴﺪان ﻧﻴﻠﻮﻓﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‬
‫ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ را ﺑﺮدار و ﭘﻴﺎده ﺷﻮ‪ .‬در ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ از دراﻳﺘﻲ و ﻗﺮﻳﺸﻲ ﭼﻮن ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ آﻧﻬﺎ ﭘﻮﻟﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻣﺒﻠﻎ ‪ 5‬ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺮاي ﻛﺮاﻳﻪ ﺗﺎﻛﺴﻲ دادم و ﭘﻴﺎده ﺷﺪم‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫ﺗﻠﻔﻦ ﻛﺮدم و ﺑﺎ ﺗﺎﻛﺴﻲ آﻣﺪم‪ .‬ﺑﻌﺪاً ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ آن دو ﻧﻔﺮ را ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه در ﻣﻘﺎﺑﻞ اداره اﻣﺎﻛﻦ‬
‫ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻣﻄﻬﺮي ﭘﻴﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﭼﻮن ﺧﺎﻧﻮاده ﻗﺮﻳﺸﻲ از ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﺣﺲ ﻏﺮﻳﺰي در‬
‫آﻧﺠﺎ اﻧﺘﻈﺎر ﻓﺮزﻧﺪﺷﺎن را ﻣﻲﻛﺸﻴﺪهاﻧﺪ او و دراﻳﺘﻲ را در آﻧﺠﺎ درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﻴﻮه ﺑﺮﺧﻮرد ﭘﻴﮕﻴﺮان اﻳﻦ ﭘﺮوﻧﺪه در آزادي اﻓﺮاد ﻧﻴﺰ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮد!‬

‫ﺧﻼﺻﻪاي از آﻧﭽﻪ ﺣﻨﻴﻒ در ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲﻫﺎ و ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪان ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺮح اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ از او ﺑﺎ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ و رو ﺑﻪ دﻳﻮار آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺳﺆال‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻔﺎﺳﺪ اﺧﻼﻗﻲات را ﺑﻨﻮﻳﺲ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﺳﺆال ﺣﻨﻴﻒ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ﻛﻪ اﺗﻬﺎم ﻣﻦ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ و ﺑﺎزﺟﻮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺸﺮ ﻣﻲزﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺆال ﺟﻮاب ﺑﺪه ﺑﻪ آن ﻫﻢ ﻣﻲرﺳﻴﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺣﻨﻴﻒ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻔﺎﺳﺪ اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺪارم‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﺘﻚ زدن او ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎز ﺳﺆاﻻت ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ‬
‫را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭼﻮن اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﺑﺎزﺟﻮ ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﺮح اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻗﺎرﻳﺮ دراﻳﺘﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﺪﻳﺮ ﻓﻨﻲ ﺳﺎﻳﺖ روﻳﺪاد ﺑﻮدهاي و در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﺑﺪﻫﻲ‪ .‬ﺣﻨﻴﻒ ﺑﺎ ﻧﻔﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﻛﺎر در روزﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎس ﻧﻮ و ﻣﺴﺆوﻟﻴﺖ ﺳﺎﻳﺖ آن اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ و‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ راﺑﻄﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﮔﻬﮕﺎه ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺖ روﻳﺪاد دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﺷﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻠﻔﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﺧﺒﺮ ﻣﻲدادﻧﺪ و ﻣﻦ ﻧﻴﺰ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آﻗﺎي دراﻳﺘﻲ رﻓﻊ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﻛﺮدم‪ .‬ﭘﺲ از ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﺎ دراﻳﺘﻲ دﻧﺒﺎل‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺪوداً ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻃﻮل ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺣﻨﻴﻒ را ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﺷﺐ‬
‫آﻗﺎي ﻣﻬﺪيﭘﻮر ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ دادﺳﺮاي ﻧﺎﺣﻴﻪ ‪ 9‬ﺗﻬﺮان ﺑﺮاي ﺗﻔﻬﻴﻢ اﺗﻬﺎم او را ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ و ﺑﻪ او اﺗﻬﺎم‬
‫»اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﻳﺖ روﻳﺪاد« را ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ اﻗﺎرﻳﺮ دراﻳﺘﻲ ﺗﻔﻬﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺣﻜﻢ ﻗﺮار‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻮﻗﺖ را ﺑﻪ او اﺑﻼغ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﺪون اﻋﺘﺮاض آن را اﻣﻀﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﺎ ﭘﻨﺞ روز ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻜﺮر ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ در ﻣﻮرد ﻣﻔﺎﺳﺪ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬رواﺑﻂ ﻧﺎﻣﺸﺮوع و ‪ ...‬ﻗﺮار‬

‫ﻣﻲﮔﻴﺮد و در اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺎ ﺧﺼﻮﺻﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺎزﺟﻮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫روزﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻛﻪ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ و رو ﺑﻪ دﻳﻮار ﺑﻮدن ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻣﻮاﺟﻬﻪ روﻳﺎروي ﺑﻴﻦ ﺣﻨﻴﻒ و‬
‫ﺑﺎزﺟﻮ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻋﻤﺪه ﺳﺆاﻻت در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ )اﻓﺮاد ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺒﻬﻪ‬
‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ( ﺑﻮده اﺳﺖ و از ﺣﻨﻴﻒ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ‬
‫اﻓﺮاد ﺗﻚﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻧﻴﺰ از او ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ را ﻣﻲداﻧﺪ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪.‬‬

‫از اﻳﻨﻜﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻲﻫﺎ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﺮون از ﺧﺎﻧﻪ در اﻧﺠﻤﻦ ﺻﻨﻔﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ‪ ... ،‬ارﺗﺒﺎﻃﺎﺗﻢ ﺑﺎ آﻗﺎي‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻮي ﺧﻮﺋﻴﻨﻲﻫﺎ‪ ... ،‬و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭼﻮن در ﻫﻤﻪ اﻳﻦ اﻗﺎرﻳﺮ ﻣﺴﺘﻤﺴﻜﻲ ﺑﺮاي آوﻳﺰان ﺷﺪن ﭘﻴﺪا‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺣﻨﻴﻒ در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﻮﺷﺘﻪاي از او‬
‫در روزﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎس ﻧﻮ دﺳﺘﻤﺎﻳﻪ اﺗﻬﺎﻣﺶ ﻣﻲﺷﻮد و آﻗﺎي ﻣﻬﺪيﭘﻮر ﭘﺲ از ‪ 47‬روز واﻳﻦ ﺑﺎر در دادﺳﺮا‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد را ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دو اﺗﻬﺎم»اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻧﻈﺎم ﻣﻘﺪس ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻌﺎوﻧﺖ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎﻳﺖ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ روﻳﺪاد« و »ﻧﺸﺮ اﻛﺎذﻳﺐ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﺸﻮﻳﺶ‬
‫اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎﻳﻲ در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ« را ﺑﻪ ﺣﻨﻴﻒ ﺗﻔﻬﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ و از او‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ در دادﮔﺎه ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻇﺮف ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ آﻣﺎده ﺷﻮد و دﻓﺎﻋﻴﻪ ﺧﻮد را ﻋﺮﺿﻪ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺗﻔﻬﻤﻴﻦ اﺗﻬﺎم‪ ،‬ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن ﺑﻪ زﻧﺪان ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎﻳﺲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﺮدي ﻳﻚ ﮔﺎز اﺷﻚآور ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻲاﻧﺪازد و در را ﻣﻲﺑﻨﺪد و‬

‫اﻳﻨﻬﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺮﻓﻪ و ﺳﺮوﺻﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ در ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻨﻬﺎ از آن وﺿﻌﻴﺖ‬
‫رﻗﺖ ﺑﺎر ﻧﺠﺎت ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ و اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ را اﻓﺮاد ﺣﺎﺿﺮ در آﻧﺠﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ و ﻣﻮرد اﻋﺘﺮاض ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد اﻓﺮاد ﺧﻮد را ﺑﺮاي دادﮔﺎه آﻣﺎده ﻛﻨﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻛﺎري ﺑﺎ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ و در ﺳﻠﻮل ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺣﻨﻴﻒ دﻓﺎﻋﻴﻪ ﺧﻮد را اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﺎزﺟﻮ ﻗﺮار‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد و ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻮاردي ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺬف و ﺟﻨﺒﻪ اﻓﺸﺎﮔﺮاﻧﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ آزادي ﺑﻪ ﻗﻴﺪ وﺛﻴﻘﻪ ﺧﺘﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫از ‪ 66‬روزي ﻛﻪ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺑﻮده‪ 59 ،‬روزآن را در ﻳﻚ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ‪ 2*1/5‬ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮده‬
‫و ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‪ ،‬در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﻓﻘﻂ ‪ 3‬ﺑﺎر آن ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 3‬دﻗﻴﻘﻪ او را ﺑﺮاي دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ از‬
‫ﺳﻠﻮل ﺧﺎرج ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬در اﻳﺎم ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺎرﻫﺎ ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ واﻗﻊ ﺷﺪه و ﺷﺪﻳﺪاً ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‬

‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﭽﻪ درﻳﺎﻓﺘﻪ ﻓﺮد ﺑﺎزﺟﻮ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺸﺎورز )ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻛﻮﺗﺎه ﻗﺪ‪ ،‬ﺣﺪود ‪50‬‬
‫اﻟﻲ ‪ 60‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎ رﻳﺶﻫﺎي ﺟﻮ ﮔﻨﺪﻣﻲ و ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭼﺎق( ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وﺿﻌﻴﺖ ﻏﺬا و ﺑﻬﺪاﺷﺖ زﻧﺪان در ﺣﺪ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺟﺰ اﻓﺮاد ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ را ﻧﻴﺰ در آﻧﺠﺎ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ زﻧﺪان ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ درﻧﺎﻣﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪم‪ ،‬ﻣﺴﺆوﻻن ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻋﻼم ﻣﺤﻞ‬
‫اﻳﻦ زﻧﺪان ﻧﺸﺪﻧﺪ و ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻗﺮاﺋﻦ و ﺷﻮاﻫﺪ ﻳﻚ زﻧﺪان ﺧﺎرج از ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪانﻫﺎ و‬
‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﺷﻮاﻫﺪي ﻛﻪ دارد ﻣﺤﻞ دﻗﻴﻖ زﻧﺪان را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد‪.‬‬

‫آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺣﻨﻴﻒ آوردهاﻧﺪ ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﺑﺮ ﺳﺮ دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع آوردهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 13‬ﻧﻔﺮي ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن آزاد ﻛﺮدهاﻧﺪ)ﺑﻪ ﻗﻴﺪ وﺛﻴﻘﻪ( ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﺴﺄْﻟﻪ دﻧﺪانﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ﻃﺮح در دادﮔﺎه‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻇﺎﻫﺮاً در ﺗﺪارك ﻳﻚ اﺗﻬﺎم اﺧﻼﻗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﺳﺮو ﺗﻪ اﻳﻦ ﭘﺮوﻧﺪه را ﺑﻬﻢ آورﻧﺪ! و اﻟﺒﺘﻪ ﺧﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ داد اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ در ﺟﺮﻳﺎن اﻳﻦ‬

‫ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺟﺰ»ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﺮﻋﻮبﺳﺎزي« و »ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﺬاﻳﻲ«‬

‫ﻧﺎﻣﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﺮ آن ﻧﻬﺎد و ﻧﻤﻲداﻧﻢ اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺐ و روز از ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻋﺪاﻟﺖ دم ﻣﻲزﻧﻨﺪ‬
‫و ادﻋﺎي دﻳﻨﺪاريﺷﺎن ﮔﻮش ﻓﻠﻚ را ﻛﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ در روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي‬
‫اﻳﻦ اﻋﻤﺎل ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ و ﺿﺪاﻧﺴﺎﻧﻲﺷﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﻓﻌﻼً در دﻧﻴﺎ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﻫﻴﭽﻜﺲ و ﻫﻴﭻ ﺟﺎ‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎً اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻢ و در آن ﺑﻪ ﺷﺮح اﻳﻦ واﻗﻌﻪ در ذﻳﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺣﺴﻦ ﺧﺘﺎم ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻛﭙﻲ دﺳﺘﻨﻮﺷﺘﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺣﻨﻴﻒ ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻧﺪ در ﻳﻚ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ‬
‫اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺗﺎ آزاد ﺷﻮد اﻣﺎ او زﻳﺮ ﺑﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻳﺎدﺷﺎن رﻓﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ را‬
‫از او ﺑﺎزﮔﻴﺮﻧﺪ!‬

‫ﺧﺪا آﺧﺮ و ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را ﺧﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﮔﺮداﻧﺪ‬

 ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪2‬‬

‫ﺣﺴﻴﻦ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪» ،‬ﻳﺎدداﺷﺖ روز‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ ﻋﻨﻜﺒﻮت«‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪1383/7/8 ،‬‬

 ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪3‬‬

‫»اﻋﺘﺮاف ﻳﻜﻲ از ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن«‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري‬

‫اﺳﻼﻣﻲ‪1383/9/15 ،‬‬
 ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪4‬‬

‫»ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺳﻤﻴﻊﻧﮋاد ﺗﻮﺳﻂ وﻛﻴﻞ او‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻴﻒزاده«‪ ،‬روزآﻧﻼﻳﻦ‪،‬‬
‫]ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺪارد[‬
 ‫‪http://man-namanam.blogspot.com/‬‬

‫‪Thursday, September 22, 2005‬‬

‫ﺳﺎﯾﺖ روز‬ ‫ﺑﺎزﺧﻮاﻧﯽ ﭘﺮوﻧﺪﻩﯼ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺳﻤﻴﻌﯽﻧﮋاد ﺗﻮﺳﻂ وﮐﻴﻞ او‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻴﻒزادﻩ ‪ -‬ﻣﻨﺒﻊ‪:‬‬

‫ﺁﻗﺎﯼ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد داﻧﺸﺠﻮﯼ وﺑﻼگ ﻧﻮﯾﺲ در ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ١٠‬ﺁﺑﺎن ‪ ٨٣‬ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻬﺎرﻧﻔﺮ از ﻣﺎﻣﻮرﯾﻦ‬
‫دادﺳﺮاﯼ ﺗﻬﺮان در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ و ﮐﻴﺲ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و ﺗﻌﺪادﯼ ﮐﺘﺎب و ﻧﻮﺷﺘﻪهﺎﯼ او ﺗﻮﻗﻴﻒ و ﺑﻪ زﻧﺪان‬
‫ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺷﺪ‪ .‬وﯼ ﻣﺪت ‪ ٨٨‬روز در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادﯼ ﺗﻮام ﺑﺎ ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ ﮔﺬراﻧﺪ و ﺣﺴﺐ اﻇﻬﺎراﺗﺶ در دادﮔﺎﻩ‬
‫ﮐﻴﻔﺮﯼ اﺳﺘﺎن ﺗﺤﺖ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و روزهﺎﯼ ﺳﺨﺘﯽ را ﮔﺬراﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ در ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ٨‬ﺑﻬﻤﻦ ‪٨٣‬‬
‫ﺑﺎ ﻗﺮار وﺛﻴﻘﻪ ‪ ۵٠‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎﻧﯽ ﺁزاد ﺷﺪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺒﺎدﯼ ﯾﺎ ﺳﻴﻒ زادﻩ وﮐﺎﻟﺖ‬
‫ﺑﺪهﯽ‪ ،‬دوﺑﺎرﻩ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺧﻮاهﯽ ﺷﺪ!‬

‫ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺁزادﯼ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻪ اﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﻧﻮن ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ دﻓﺘﺮم ﺁﻣﺪ و وﮐﺎﻟﺖ داد‪،‬‬
‫ﻟﺬا در ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ١٣‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ٨٣‬ﺗﻠﻔﻨﯽ اﺣﻀﺎر و ﭘﺲ از ﺗﻔﻬﻴﻢ اﺗﻬﺎم ﻣﺠﺪد ﺑﻪ اﺗﻬﺎم‪:‬‬
‫‪ -١‬ﺗﻮهﻴﻦ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﯽ و ﻣﻘﺎم رهﺒﺮﯼ ﻣﺎدﻩ ‪۵١۴‬‬
‫‪ -٢‬اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ داﺧﻠﯽ ﮐﺸﻮر از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺷﺎﯾﻌﻪ ﭘﺮاﮐﻨﯽ و اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺧﻼف واﻗﻊ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎدﻩ ‪۵٠٠‬‬
‫‪ -٣‬ﺗﻮهﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪﺳﺎت اﺳﻼم و اهﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺮرات ﻧﻮراﻧﯽ اﺳﻼم ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎدﻩ ‪۵١٣‬‬
‫‪ -۴‬ﻧﺸﺮ اﮐﺎذﯾﺐ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺸﻮﯾﺶ اذهﺎن ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫‪ -۵‬ﺑﺮﻗﺮارﯼ راﺑﻄﻪ ﻧﺎﻣﺸﺮوع و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ ﻓﺤﺸﺎء و ﻓﺴﺎد )ﻋﻤﻮم اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻓﻮق ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﻣﻌﻨﻮن ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫اﻧﻄﺒﺎق ﻧﺪارد ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺁﻧﮑﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﻣﺎﻩ از زﻣﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮﯼ ﺗﻔﻬﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﻦ‬
‫ﻋﻤﺪﻩ ﺗﺮﯾﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ ﺑﻮدن اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺟﺪﯾﺪ اﺳﺖ(‪ .‬وﯼ ﺑﺎ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻗﺮار ﺑﻪ وﺛﻴﻘﻪ ‪ ١۵٠‬ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﺗﻮﻣﺎﻧﯽ در ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﺎﻧﺪﻩ و ﺗﺎﮐﻨﻮن در زﻧﺪان ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺪﻧﺒﺎل رﺳﻮاﯾﯽ اﻋﻤﺎل ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺎﻣﻮرﯾﻦ دادﺳﺮاﯼ ﺗﻬﺮان ﺁﻗﺎﯼ ﺷﺎهﺮودﯼ ﮐﻤﻴﺘﻪ اﯼ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺳﻪ‬
‫ﻧﻔﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﭘﺮوﻧﺪﻩ هﺎ را از دادﺳﺮاﯼ ﺗﻬﺮان ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬و ﺳﭙﺲ ﺗﻤﺎم وﺑﻼگ ﻧﻮﯾﺲهﺎ ﺁزاد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬وﮐﺎﻟﺘﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻤﯽ را ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻤﻊ ارﺷﺎد ﻧﺰد ﺑﺎزﭘﺮس ﺷﻌﺒﻪ دوم ﺑﺮدﻩ‪ ،‬اﯾﺸﺎن ﮔﻔﺖ ﻧﺰد ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس رﯾﺎﺳﺖ ﻣﺠﺘﻤﻊ‬
‫ﺑﺮوﯾﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻪ اﯾﺸﺎن ﭼﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ دارد‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎزﭘﺮس ﺷﻌﺒﻪ هﺴﺘﻴﺪ و ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻴﺪ وﮐﺎﻟﺘﻨﺎﻣﻪ را‬
‫ﻧﮕﻴﺮﯾﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺁﻗﺎ ﺑﺤﺚ ﻧﮑﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮوﯾﺪ ﻧﺰد اﯾﺸﺎن‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎر ﻧﺰد اﯾﺸﺎن رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از اﺗﺎﻗﺶ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ‪،‬‬
‫ﮔﻔﺖ ﺁﻗﺎﯼ ﺳﻴﻒ زادﻩ ﺷﻤﺎ ﺑﺎزداﺷﺖ هﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﺶ را ﺑﻴﺎورﯾﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺟﺮم ﺑﻮد‪ ،‬ﺁﻧﺮا ﺑﺎزﺧﻮاهﻢ ﻧﻤﻮد‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻇﺎهﺮا اﺻﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﻮدن ﺟﺮم را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارﯾﺪ اﺻﻞ ‪ ٣٦‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و ﻣﺎدﻩ ‪ ٢‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮕﻮﯾﻴﺪ ﻣﻦ ﻗﺎﻧﻮن را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارم‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺷﻤﺎ ﺗﻮﻗﻴﻒ‬
‫هﺴﺘﻴﺪ و دﺳﺘﻮر ﺗﻮﻗﻴﻒ ﻣﺮا ﺑﻪ اﻓﺴﺮﯼ داد‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﺪﺗﯽ در ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺑﻮدﻩ و ﺁزادم ﮐﺮدﻧﺪ و وﮐﺎﻟﺖ روﯼ ﭘﺮوﻧﺪﻩ‬
‫ﺑﻪ اﺗﻔﺎق هﻤﮑﺎر ﻣﺤﺘﺮم ﺟﻨﺎب ﺁﻗﺎﯼ ﻓﺮﯾﺪون ﺷﺎﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻣﻮﮐﻞ ﺟﻬﺖ ﻋﺰﻟﻢ از وﮐﺎﻟﺖ ﻓﺰوﻧﯽ‬
‫ﯾﺎﻓﺖ و ﺁﻗﺎﯼ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد هﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادﻩ او ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎ زﯾﺮ ﺑﺎر اﯾﻦ ﻓﺸﺎر ﻧﺮﻓﺘﻨﺪ و‬
‫ﻣﺠﺘﺒﯽ هﻢ از زﻧﺪان ﺗﻤﺎس ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮ اداﻣﻪ وﮐﺎﻟﺖ اﺻﺮار و ﺗﺎﮐﻴﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﻟﺬا ﺑﺮاﯼ ﻓﺸﺎر و ﺁزار و اذﯾﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاﯼ ﻣﻮﮐﻞ ﺳﻪ ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ -١‬اﺗﻬﺎم ارﺗﺪاد‪ :‬ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺗﺸﮑﻴﻠﯽ ﺑﺎ ﻗﺮارﻋﺪم ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ دادﮔﺎﻩ ﮐﻴﻔﺮﯼ اﺳﺘﺎن ارﺳﺎل و ﺑﻪ ﺷﻌﺒﻪ ‪٧٨‬‬
‫دادﮔﺎﻩ ﮐﻴﻔﺮﯼ اﺳﺘﺎن ارﺟﺎع ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬رﯾﺎﺳﺖ ﺷﻌﺒﻪ ﮐﻪ روﺣﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻮاد و روﺷﻦ ﺿﻤﻴﺮ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﭘﺮوﻧﺪﻩ را ﻣﺴﺘﺮد داﺷﺖ و ﻧﻮﺷﺖ اوﻻ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﺻﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﻮدن ﺟﺮم وﻣﺠﺎزات ﺟﺮﻣﯽ ﺑﻨﺎم ارﺗﺪاد ﻧﺪارﯾﻢ‪،‬‬
‫ﺛﺎﻧﻴﺎ اﮔﺮ در ﺟﺮﻣﯽ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺗﻌﻘﻴﺐ دارﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺻﺪور ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺮوﻧﺪﻩ را ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ ﺻﺎﻟﺢ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ‬
‫]ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس و اﺑﻮاب ﺟﻤﻌﯽ او اﯾﻦ اﻣﻮر اﺑﺘﺪاﯾﯽ را ﮐﻪ داﻧﺸﺠﻮﯼ ﺳﺎل اول ﺣﻘﻮق ﻣﻴﺪاﻧﺪ را هﻢ‬
‫ﻧﻤﻴﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ و ﯾﺎ اﮔﺮ ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺁن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪﺗﺮ اﺳﺖ[ ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺒﻪ دوم ﺑﺎزﭘﺮﺳﯽ‬
 ‫‪http://man-namanam.blogspot.com/‬‬

‫اﻋﺎدﻩ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس دوﺑﺎرﻩ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪ وﺑﺪون اﺣﻀﺎر ﻣﻮﮐﻞ و وﮐﻼ در ﺳﻄﺮﯼ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﻔﻬﻴﻢ‬
‫اﺗﻬﺎم ﺑﻪ ﻣﻮﮐﻞ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬اﺗﻬﺎم ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ را داﺧﻞ ﭘﺮاﻧﺘﺰﯼ اﻟﺤﺎق و ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﺟﺪﯾﺪﯼ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺎدﻩ‬
‫‪ ۵١٣‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻘﺎﺿﺎﯼ ﻣﺠﺎزات ﺑﺮاﯼ ﻣﻮﮐﻞ ﻧﻤﻮد‪] .‬ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻣﺠﺎزات ارﺗﺪاد در‬
‫ﻣﻘﺮرات ﺷﺮﻋﯽ و ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ در ﺷﺮع و ﻗﺎﻧﻮن اﮔﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد اﻋﺪام اﺳﺖ[ ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﮐﻼﺳﻪ ‪ ٨٣/۶‬در‬
‫ﺷﻌﺒﻪ ‪ ٧٨‬ﺗﺸﮑﻴﻞ و وﻗﺖ رﺳﻴﺪﮔﯽ ﺑﺮاﯼ ‪ ٣١/٣/٨۴‬ﺳﺎﻋﺖ دﻩ ﺻﺒﺢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ‪ .‬در وﻗﺖ ﻣﻘﺮر در دادﮔﺎﻩ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪﯾﻢ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﻣﺠﺎزات اﻋﺪام ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻨﺞ ﻗﺎﺿﯽ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬دادﮔﺎﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ‬
‫ﺷﺪ ‪.‬‬

‫هﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ دﯾﺪﯾﻢ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻘﺪس ﻣﻌﺎون ﻣﺮﺗﻀﻮﯼ هﻢ ﺑﺎ ﭘﺮوﻧﺪﻩ اﯼ در‬
‫دادﮔﺎﻩ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ و در ﮔﻮﺷﻪ اﯼ ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﺣﻀﻮر اﯾﺸﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻧﺒﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ اﻋﺘﺮاض داﺷﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل واﻗﻊ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن از ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ دﻓﺎع ﮐﺮد‪ .‬اﺗﻬﺎﻣﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺠﺎزات ﺁن اﻋﺪام ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻪ هﻴﭻ دﻟﻴﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﻣﺤﮑﻤﻪ ﭘﺴﻨﺪﯼ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺿﻤﻦ ﺁﻧﮑﻪ ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ ﻗﺒﻞ‬
‫از ﺷﺮوع دادﮔﺎﻩ ﻣﺠﺘﺒﯽ را ﺑﺎ ﻏﻞ و زﻧﺠﻴﺮ و دﺳﺘﺒﻨﺪ و ﭘﺎ ﺑﻨﺪ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁن اﻋﺘﺮاض ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬رﺋﻴﺲ‬
‫دادﮔﺎﻩ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﺎﻣﻮر ﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﭼﻪ وﺿﻌﯽ اﺳﺖ؟ اﯾﻨﻬﺎ را ﺑﺎز ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪس ﮔﻔﺖ ﻧﻴﺮوﯼ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ ﺣﺮف‬
‫ﻣﺎ را هﻢ ﮔﻮش ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ هﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻴﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻧﻴﺮوﯼ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ دﺳﺘﻮر ﻣﺎ را‬
‫اﺟﺮا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ واﯼ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯼ ﮐﻪ ﻣﺎﻣﻮرﯾﻦ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ دﺳﺘﻮر دادﺳﺘﺎن را اﺟﺮا ﻧﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻦ‬
‫ﺑﻮدم ﮐﻪ دروغ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ هﺮﺣﺎل ﻏﻞ و زﻧﺠﻴﺮ از دﺳﺖ و ﭘﺎﯼ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ و ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ اداﻣﻪ ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﺧﻄﺎب‬
‫ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ ﺗﻘﺎﺿﺎﯼ اﻋﺪام ﺑﺮاﯼ ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻤﻮدﻩ اﯾﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﺪ‬
‫ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دهﻴﺪ؟ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن و ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس ﻣﻨﺘﻈﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻮواﻟﯽ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬دو ﻧﻔﺮ از‬
‫ﻣﺴﺘﺸﺎران دادﮔﺎﻩ ﺑﻪ داد ﺁﻧﻬﺎ رﺳﻴﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ دادﮔﺎﻩ ﺣﻖ ﻧﺪارد ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﻠﺒﯽ را از ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن‬
‫ﺳﺌﻮال ﮐﻨﺪ‪ .‬رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺳﻮوال ﺧﻮد اﺳﺘﻮار ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎر ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻮهﻮﻣﯽ را ﺳﺮهﻢ‬
‫ﮐﺮد و ﺗﺤﻮﯾﻞ دادﮔﺎﻩ داد و ﮔﻔﺖ ﻣﻘﺼﻮد ﻣﺎدﻩ ‪ ۵١٣‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﯽ اهﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﺎم زﻣﺎن ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﺑﺤﺚ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﻓﻘﻬﯽ در ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻦ هﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدم ﺁﻗﺎﯼ رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﺁن ﮐﻠﻤﺎت ﻣﻮهﻦ و ﻣﺼﺎدﯾﻘﺶ را‬
‫هﻢ از اﯾﺸﺎن ﺑﺨﻮاهﻴﺪ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس و ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن را ﻣﺸﻮش و‬
‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس ﺑﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ و در دادﮔﺎﻩ را ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻪ هﻢ ﮐﻮﺑﻴﺪ و از دادﮔﺎﻩ ﺧﺎرج‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺒﺎﺣﺜﺎﺗﯽ‪ ،‬دادﮔﺎﻩ ﺣﺪود ﺳﺎﻋﺖ ‪ ۴‬ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮ ﺑﻌﻨﻮان ﺗﻨﻔﺲ ﺗﻌﻄﻴﻞ و ﻣﺠﺘﺒﯽ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺮدﻧﺪ و‬
‫وﻗﺖ رﺳﻴﺪﮔﯽ ﺑﺮاﯼ ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ‪ ١/۶/٨۴‬ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺑﻪ هﻤﻪ ﻣﺎﻣﻮرﯾﻦ اﺑﻼغ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ وﻗﺖ ﮐﻤﯽ ﺑﻪ‬
‫رﺳﻴﺪﮔﯽ ﮔﺬﺷﺖ و وﻗﺖ ﺑﺮاﯼ ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ ‪ ٢/۴/٨۴‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت دادﺳﺮا ﺑﺎ زﻧﺪان ﺗﻤﺎس و‬
‫ﻣﻴﮕﻮﯾﻨﺪ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد را ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ ﻧﻴﺎورﯾﺪ‪ .‬ﻟﺬا وﻗﺖ رﺳﻴﺪﮔﯽ ﺑﺮاﯼ ﺷﻨﺒﻪ ﻣﻮرخ ‪ ۴/۴/٨۴‬ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬

‫وﻗﺖ دﻓﺎع ﺑﻪ وﮐﻼ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻢ و ﺷﺮح ﻣﻔﺼﻠﯽ از اﻋﻤﺎل ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن و ﺷﺮع دادﺳﺮا را ﺑﻪ ﻋﺮض‬
‫دادﮔﺎﻩ رﺳﺎﻧﺪم و اﺻﻮل ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و ﻗﺎﻧﻮن ﺁﯾﻴﻦ دادرﺳﯽ ﮐﻴﻔﺮﯼ و ﻗﺎﻧﻮن اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪﯼ را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻤﻮدم‪ .‬در هﻨﮕﺎم ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﺮﺗﺐ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺬﮐﺮ ﻣﺴﺘﺸﺎران روﺑﺮو ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﮐﻪ رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺁن وﻗﻌﯽ ﻧﻤﯽ ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از‬
‫ﻣﺴﺘﺸﺎران ﺑﻪ دﻓﺎﻋﻴﺎﺗﻢ ﻣﻌﺘﺮض ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻦ هﻢ ﺑﺎ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮاﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﻘﺎﺿﺎﯼ اﻋﺪام ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺣﺎل‬
‫اﺟﺎزﻩ دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع و ﺁزاد ﺑﻤﺎ ﻧﻤﯽ دهﻴﺪ!‬

‫رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ ﺟﻨﺎب ﺳﻴﻒ زادﻩ! ﺷﻤﺎ ﭼﺮا ﻧﺎراﺣﺖ هﺴﺘﻴﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﺁﻗﺎﯼ رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﻣﺎ‬
‫در ﻣﻮرد ﺟﺎن اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد اﯾﻨﻬﻤﻪ ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ را دﯾﺪ و ﺳﮑﻮت ﮐﺮد؟ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ‬
‫دادﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ وﮐﻴﻞ ﻣﺤﺘﺮم ﺧﻄﺎﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺎﺳﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﯽ و ﻗﺎﻧﻮن ﺁﯾﻴﻦ دادرﺳﯽ ﮐﻴﻔﺮﯼ واﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻪ زﻋﻢ ﺣﻀﺮﺗﻌﺎﻟﯽ ﺧﻄﺎﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ ﻣﻮﮐﻞ ﺷﻤﺎ ﺿﻤﻦ اهﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﻣﺎم زﻣﺎن ﻣﻨﮑﺮ وﺟﻮد اﯾﺸﺎن ﻧﻴﺰ ﺷﺪ‪ .‬اوﻻ‬
‫ﻣﺼﺪاﻗﺶ را ﺧﻮاﺳﺘﻢ اراﺋﻪ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻌﺮﯼ را اراﺋﻪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺛﺎﻧﻴﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ از وﺑﻼگ ﻣﻮﮐﻞ را از ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ اﯼ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ]اﻣﺎم زﻣﺎن ﻣﻴﺨﻮاهﯽ ﺑﻴﺎﯾﯽ ﭼﻪ ﮐﻨﯽ ؟[ ﻧﻘﻞ و ﻣﻮرد ﻧﻘﺪ ﻣﻮﮐﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﻘﺪﯾﻢ دادﮔﺎﻩ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ ﺁﻗﺎ ﭘﺲ ﺷﻤﺎ ﻣﺪﻋﯽ هﺴﺘﻴﺪ ﮐﻪ اﯾﺸﺎن ﺑﻪ اﻣﺎم زﻣﺎن‬
‫ﺗﻮهﻴﻦ ﮐﺮدﻩ و ﻧﻴﺰ وﺟﻮد اﻣﺎم زﻣﺎن را ﻣﻨﮑﺮ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ اوﻻ ﯾﮏ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻣﺴﻠﻤﺎن اهﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ اﻣﺎم‬
‫زﻣﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺁﯾﺎ اﯾﻨﻬﺎ ﻣﺸﻤﻮل ارﺗﺪاد و ﯾﺎ ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ هﺴﺘﻨﺪ؟ و ﺑﺎﯾﺪ اﻋﺪام ﺷﻮﻧﺪ؟ ﺛﺎﻧﻴﺎ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﻓﻘﻂ ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ اﺳﺖ و ﻣﻮﺿﻮع ارﺗﺪاد ﻣﻨﺘﻔﯽ ﺷﺪﻩ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﮔﻮﯾﯽ ﻋﺠﻴﺒﯽ اﻓﺘﺎد‪ .‬دﻓﺎﻋﻴﺎﺗﻢ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺟﻨﺎب ﺁﻗﺎﯼ ﺷﺎﻣﯽ هﻤﮑﺎر ﻣﺤﺘﺮم‬
‫ﻣﻮازﯾﻦ ﺷﺮﻋﯽ ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ و ارﺗﺪاد را ﺑﺨﻮﺑﯽ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻤﻮدﻩ و دﻓﺎﻋﻴﺎت ﭘﺎﯾﺎن ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن‬
‫وﻗﺖ ﺧﻮاﺳﺖ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﻏﺮاﯾﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﺮض دادﮔﺎﻩ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮕﻮﯾﻢ‪ ،‬رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ‬
 ‫‪http://man-namanam.blogspot.com/‬‬

‫ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺴﺘﺸﺎران ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﺁﻗﺎﯼ رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ! ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ ﻣﺤﺘﻤﺮم دادﺳﺘﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺧﻼف‬
‫وﮐﺬﺑﯽ را ﺑﻌﺮض دادﮔﺎﻩ رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻋﺪل و ﻗﺎﻧﻮن ﺣﮑﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻇﻬﺎرات اﯾﺸﺎن ﭘﺎﺳﺦ دادﻩ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻇﻬﺎرات وﮐﻼﯼ ﻣﺪاﻓﻊ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن ﺣﻖ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺣﺎل ﮐﻪ ﺑﻪ او اﺟﺎزﻩ دادﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻬﺖ‬
‫اﯾﺠﺎد ﺗﻌﺎدل در دﻓﺎع و ﺑﻴﻄﺮﻓﯽ اﺟﺎزﻩ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺪهﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺸﺪ‪ ،‬دادﮔﺎﻩ ﺁﻣﺎدﻩ اﺧﺬ ﺁﺧﺮﯾﻦ دﻓﺎع ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻣﺎدﻩ ﺁﺧﺮﯾﻦ دﻓﺎع ﺷﺪم و ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ ﺧﻄﺎﺑﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض ﻣﺴﺘﺸﺎران روﺑﺮو ﺷﺪم!‬

‫رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺑﺎ اﺟﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﺘﺸﺎران اﯾﺠﺎد ﺷﺪ‪ ،‬از ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﯾﺎ ﯾﮑﯽ از‬
‫وﮐﻼء ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﻮﮐﻞ‪ .‬ﭼﻮن راهﯽ ﺑﺮاﯾﻤﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺻﻼح دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺷﺮح ﻣﺒﺴﻮﻃﯽ ﺑﻌﺮض دادﮔﺎﻩ رﺳﺎﻧﺪ ﮐﻪ در دوران داﻧﺶ ﺁﻣﻮزﯼ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺟﺎﯾﺰﻩ ﻓﻬﻢ و درﮎ‬
‫ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ ﺷﺪﻩ و از اﻋﻤﺎل ﺧﻼف ﺷﺮع و ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎزﭘﺮس و ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس و ﺑﺎزﺟﻮﯾﺎن او ﭘﺮدﻩ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻪ‬
‫دادﮔﺎﻩ را ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار داد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻻﯾﺤﻪ اﯼ ﻓﻮرا ﺗﻬﻴﻪ و ﭘﺎﺳﺦ اﻇﻬﺎرات ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن دادﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ وﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻮازﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﺷﺮﻋﯽ ﺗﻘﺎﺿﺎﯼ ﺑﺮاﺋﺖ ﻣﻮﮐﻞ را ﻧﻤﻮدﯾﻢ‪ .‬دادﮔﺎﻩ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ و ﺑﻌﺪ از‬
‫ﭼﻨﺪ روز دادﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮاﺋﺖ ﻣﻮﮐﻞ از اﺗﻬﺎم ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ ﺻﺎدر و اﺑﻼغ ﮔﺮدﯾﺪ ‪.‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺘﺸﺎران ﺑﻌﺪ از ﺧﺘﻢ‬
‫رﺳﻴﺪﮔﯽ و ﻗﺒﻞ از ﺻﺪور ﺣﮑﻢ ﻣﺮا ﺧﻮاﺳﺖ و ﮔﻔﺖ ﺷﻤﺎ از ﻗﻀﺎت ﺑﺎ ﺳﻮاد‪ ،‬و از ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن ﻣﻄﺮح ﮐﺸﻮر‬
‫هﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﭼﺮا اﺟﺎزﻩ ﻣﯽ دهﻴﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ در دادﮔﺎﻩ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد؟ ﻣﻮﮐﻞ را ﻣﯽ ﺁوردﯾﺪ ﻣﻌﺬرت ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ و ﮐﺎر را ﺗﻤﺎم ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﺪ! وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻦ دﻓﺎع از ﺣﻖ و ﻗﺎﻧﻮن و ﺣﻘﻮق ﻣﻮﮐﻠﻢ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺎ ﻣﺎﻣﻮرﯾﻦ و‬
‫ﻗﻀﺎت ﻣﺘﺨﻠﻒ ﻣﻤﺎﺷﺎت ﻧﺨﻮاهﻢ ﮐﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ ﮐﺎر ﻣﺎ ﺳﺎدﻩ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ وﺟﺪان ﺧﻮدﺗﺎن را ﻗﺎﺿﯽ‬
‫ﻗﺮار دهﻴﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا و ﻗﺎﻧﻮن و ﺣﻖ راﯼ دهﻴﺪ و دادﮔﺎﻩ را ﺗﺮﮎ ﮐﺮدم‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ دادﻧﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎرﻩ ‪٩‬‬
‫ﻣﻮرخ ‪ ١٢/۴/٨۴‬در ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﮐﻼﺳﻪ‪ ٨٣/۶٠‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻓﺎﻋﻴﺎت وﮐﻼﯼ وﯼ و ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد و رﻋﺎﯾﺖ‬
‫اﺻﻮل ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺣﮑﻢ ﺑﺮاﺋﺖ ﻣﻮﮐﻞ ﺻﺎدر ﺷﺪ‪ .‬دادﮔﺎﻩ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺑﺮاﺋﺖ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد از ﻣﺠﺎزات‬
‫ﺣﮑﻢ ﺳﺎب اﻟﻨﺒﯽ و ارﺗﻔﺎع ﻣﻮﺿﻮع ارﺗﺪاد و ﺑﺮاﺋﺖ ﺣﮑﻢ اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺎﻣﺒﺮدﻩ ﺁزاد ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺟﻬﺖ‬
‫ﺁزادﯼ ﻓﻮرﯼ وﯼ ﺣﮑﻢ ﺑﺮاﺋﺘﺶ ﺑﻪ دادﺳﺮاﯼ ارﺷﺎد‪ ،‬اﻋﻼم و ﺑﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﺑﺎزﭘﺮس و ﻗﺎض ﻣﻘﺪس روﺑﺮو ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻪ ﭼﺮا ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد در دادﮔﺎﻩ ﮐﻴﻔﺮﯼ اﺳﺘﺎن ﺻﺤﺒﺖ از ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺧﻮد ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺠﺎزات ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯼ‬
‫ﺷﺪﻩ و ﺁزاد ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﯼ ﻣﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﻣﺜﻤﺮ ﺛﻤﺮ واﻗﻊ ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢‬اﺗﻬﺎم ﺗﻮهﻴﻦ ﺑﻪ رهﺒﺮﯼ و اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﯽ‪ :‬دوﻣﻴﻦ ﭘﺮوﻧﺪﻩ اﯼ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺑﻪ ﺷﻌﺒﻪ ‪ ١٣‬دادﮔﺎﻩ اﻧﻘﻼب ارﺳﺎل ﺷﺪ ﺗﻮهﻴﻦ ﺑﻪ رهﺒﺮﯼ و اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺤﺖ‬
‫اﯾﻦ ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد از ﻃﺮف ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس ﺻﺎدر و ﺑﻪ ﻣﺮﺟﻊ ﻓﻮق ارﺳﺎل‬
‫ﺷﺪ و ﺑﻪ ﮐﻼﺳﻪ ‪/٨٣/٧۵١۵‬ط‪/‬د ﺛﺒﺖ ﺷﻌﺒﻪ ﻓﻮق ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺖ رﺳﻴﺪﮔﯽ ﺑﺮاﯼ ‪ ٩‬ﺻﺒﺢ ﻣﻮرخ ‪ ٢/٢/٨۴‬ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﭼﻮن دادﮔﺎهﻬﺎﯼ اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد اﺻﻮل ‪١۵٩‬و ‪ ١٧٢‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ از زﻣﺎن ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﯽ ﺳﺎل ‪ ۵٨‬ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﯽ داﻧﻢ‪ ،‬هﻤﮑﺎر ﻣﺤﺘﺮم ﺟﻨﺎب ﺁﻗﺎﯼ ﺷﺎﻣﯽ ﻋﻬﺪﻩ دار دﻓﺎع از ﻣﻮﮐﻞ در‬
‫ﺷﻌﺒﻪ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﻮﮐﻞ را ﺑﺎ ﻏﻞ و زﻧﺠﻴﺮ ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ ﺁوردﻧﺪ و ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﺑﺎزﺟﻮﯾﺎن او را هﻢ‬
‫در دادﮔﺎﻩ ﺣﺎﺿﺮ ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ اﻣﮑﺎن دﻓﺎع ﻣﺸﺮوع را از وﮐﻴﻞ و ﻣﻮﮐﻞ ﺳﻠﺐ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬هﻤﮑﺎر ﻣﺤﺘﺮم ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺤﻮﻩ‬
‫دادرﺳﯽ اﻋﺘﺮاض ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﻣﻮﮐﻞ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺗﻮهﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺟﻤﻬﻮرﯼ اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان و رهﺒﺮﯼ ﺑﺪون ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﮑﻤﻪ‬
‫ﭘﺴﻨﺪﯼ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺎدﻩ ‪ ۵١۴‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ دادﻧﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎرﻩ ‪ ٧٠‬ﻣﻮرخ ‪ ٨۴ /١/٣‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬
‫ﻣﺠﺎزات ﯾﻌﻨﯽ دو ﺳﺎل ﺣﺒﺲ ﻣﺤﮑﻮم و از اﺗﻬﺎم اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﯽ ﺗﺒﺮﺋﻪ ﺷﺪ‪ .‬در اﺛﺮ اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ راﯼ‬
‫ﺻﺎدرﻩ ﭘﺮوﻧﺪﻩ در ﺷﻌﺒﻪ ‪ ٣۶‬دادﮔﺎﻩ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان ﮐﻪ ﻣﻘﺮ ﺁن در دادﮔﺎﻩ اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻄﺮح‬
‫رﺳﻴﺪﮔﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮐﻼﺳﻪ ﭘﺮوﻧﺪﻩ ‪ ٨۴/۴١٨‬ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﺑﻤﻮﺟﺐ دادﻧﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎرﻩ ‪ ۵٧٣‬دادﻧﺎﻣﻪ ﺷﻌﺒﻪ ‪١٣‬‬
‫دادﮔﺎﻩ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﻬﺮان ﺑﺪون ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮدن ﮐﻠﻤﺎت ﻣﻮهﻦ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﮑﻠﻴﻒ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﻤﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﻔﺴﺎرﯾﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ اهﺎﻧﺖ‪ ،‬ﺗﻮهﻴﻦ و ﯾﺎ هﺘﮏ ﺣﺮﻣﺖ ) از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺮرات ﮐﻴﻔﺮﯼ اهﺎﻧﺖ وﺗﻮهﻴﻦ و‪ ...‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ‬
‫از ﺑﮑﺎر ﺑﺮدن اﻟﻔﺎﻇﯽ ﮐﻪ ﺻﺮﯾﺢ ﯾﺎ ﻇﺎهﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ارﺗﮑﺎب اﻋﻤﺎل و اﻧﺠﺎم ﺣﺮﮐﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻋﺮﻓﻴﺎت‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺮاﯾﻂ زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺷﺨﺎص ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﻔﻴﻒ و ﺗﺤﻘﻴﺮ ﺁﻧﺎن ﺷﻮد و‬
‫ﺑﺎ ﻋﺪم ﺣﻀﻮر اﻟﻔﺎظ‪ ،‬ﺗﻮهﻴﻦ ﺗﻠﻘﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد( راﯼ ﺻﺎدرﻩ ﻋﻴﻨﺎ ﺗﺎﺋﻴﺪ و ﻧﺘﻴﺠﺘﺎ ﻣﻮﮐﻞ ﺑﻪ دوﺳﺎل ﺣﺒﺲ‬
‫ﻗﻄﻌﯽ ﻣﺤﮑﻮم ﺷﺪ‪ .‬در ﺣﻮاﺷﯽ اﯾﻦ دادﮔﺎﻩ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ در هﻨﮕﺎم ﺻﺪور راﯼ ﯾﮑﯽ از ﻣﻘﺎﻣﺎت دادﺳﺮاﯼ‬
‫ﺗﻬﺮان در دادﮔﺎﻩ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ و ﺑﺎ اراﺋﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ هﺎﯼ اﯾﻨﺠﺎﻧﺐ در ﻣﻮرد ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد ﺧﻮاهﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻮﮐﻞ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﮐﻪ دادﮔﺎﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺣﮑﻢ ﺣﺒﺲ ﺣﺪاﮐﺜﺮﯼ را ﺗﺎﺋﻴﺪ ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪ -٣‬اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺑﺮﻗﺮارﯼ راﺑﻄﻪ ﻧﺎﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ ﻓﺴﺎد و ﻓﺤﺸﺎء و ﺗﺸﻮﯾﺶ اذهﺎن ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮاد‬
‫‪ ۶٧٣‬و ‪ ۶٣٩‬و ‪ ۶٩٨‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﻃﺮف ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻮﮐﻞ‪ ،‬ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺻﺎدرﻩ ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺒﻪ ‪ ١٠٨۴‬دادﮔﺎﻩ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺟﺰاﯾﯽ ﺗﻬﺮان ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﻣﺠﺘﻤﻊ ارﺷﺎد ) ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار‬
‫ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس ( ﻣﻮرد رﺳﻴﺪﮔﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬دو اﺗﻬﺎم اول و دوم ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻋﮑﺴﻬﺎﯼ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﮐﻪ از‬
‫ﻣﻨﺰل ﻣﻮﮐﻞ ﺑﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دﺧﺘﺮان ﻓﺎﻣﻴﻞ ﻣﻮﮐﻞ را ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ اﺣﻀﺎر و ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺼﺪ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ اﻗﺎرﯾﺮﯼ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺟﻤﻊ ﺁورﯼ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس و ﺷﻌﺒﻪ دوم ﺑﺎزﭘﺮﺳﯽ ﺧﻼف ﺷﺮع و اﺧﻼق ﺑﻪ‬
 ‫‪http://man-namanam.blogspot.com/‬‬

‫ﺻﺮاﺣﺖ ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﺎ ﺑﻨﺪهﺎﯼ ‪ ١‬و ‪ ٣‬و ‪ ۴‬و ‪ ۶‬و ‪ ٨‬و ‪ ١١‬ﻣﺎدﻩ واﺣﺪﻩ ﻗﺎﻧﻮن اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺁزادﯾﻬﺎﯼ ﻣﺸﺮوع و ﺣﻔﻆ‬
‫ﺣﻘﻮق ﺷﻬﺮوﻧﺪﯼ ﺑﻮدﻩ و ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺁﻧﮑﻪ دادﮔﺎﻩ‪ ،‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺧﻼف دادﺳﺮا ﻧﮑﺮدﻩ و در‬
‫ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ اﯼ ﻓﻮرﯼ ﮐﻪ اﺑﺘﺪا هﻢ ﻗﺼﺪ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﻣﻮﮐﻞ ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد از اﺗﻬﺎﻣﺎت‬
‫اول ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﺟﺰاﯼ ﻧﻘﺪﯼ و دوم ﺗﺒﺮﺋﻪ و در ﻣﻮرد اﺗﻬﺎم ﺳﻮم ﺑﻪ ‪ ١٠‬ﻣﺎﻩ ﺣﺒﺲ ﻣﺤﮑﻮم ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ دادﮔﺎﻩ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺑﺮاﺋﺖ ﻣﻮﮐﻞ از اﺗﻬﺎﻣﺎت ارﺗﺪاد‪ ،‬ﺳﺎب اﻟﺒﻨﯽ‪ ،‬اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ ﻓﺤﺸﺎء ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ‬
‫ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺗﺨﻔﻴﻒ ﻗﺮار ﺗﺎﻣﻴﻦ و ﺁزادﯼ ﻣﻮﮐﻞ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺗﺎ هﻤﭽﻨﺎن ﻓﺸﺎر روﯼ ﻣﻮﮐﻞ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ ﻇﺮﯾﻒ‪:‬‬

‫‪ -١‬اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﯼ وﺑﻼگ وﯼ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺲ از دﺳﺘﮕﻴﺮﯼ ‪ password‬ﺁﻧﺮا ﺑﺰور از ﻣﻮﮐﻞ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻘﺎﻻت اﯾﺸﺎن ﭼﻨﻴﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﯽ ﺑﺮاﯼ او ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬در هﺮ ﺳﻪ دادﮔﺎﻩ ﺑﻌﺪ ﻓﻨﯽ ﻗﻀﻴﻪ‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪ ﮐﻪ وﺑﻼگ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﺧﺎﻃﺮات ﺧﺼﻮﺻﯽ اﻓﺮاد اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ‪ password‬ﻣﻴﺘﻮان‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺁﻧﺮا ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﺁن ﮐﻠﻴﺪ رﻣﺰ اﻣﮑﺎن دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺁن ﻣﻘﺎﻻت وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻟﺬا در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﺟﺮاﯾﻢ ﻓﻮق در وﺑﻼگ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬رﮐﻦ ﻣﺎدﯼ ﺣﻘﻴﻘﯽ ﺟﺮم ﯾﻌﻨﯽ‬
‫ﻧﺸﺮ واﻧﺘﺸﺎر اﺻﻮﻻ واﻗﻊ ﻧﺸﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻣﺘﻬﻤﯽ را ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗﺮار داد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع در دادﮔﺎﻩ ﺑﺪوﯼ‬
‫ﺷﻌﺒﻪ ‪ ١٣‬و ‪ ١٠٨۴‬و ﺷﻌﺒﻪ ‪٣۶‬دادﮔﺎﻩ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﮑﺮدﻩ و ﺷﻌﺒﻪ ‪ ٧٨‬اﯾﻦ دﻓﺎع را ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻮد‪،‬‬
‫ﭼﻪ ﭘﺲ از دﺳﺘﺮﺳﯽ دادﺳﺮا ﺑﻪ رﻣﺰ ﻣﻘﺎﻻت‪،‬وﺑﻼگ ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺳﻤﻴﻊ ﻧﮋاد در ﻣﻌﺮض دﯾﺪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﻌﻀﺎ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺤﺮﯾﻒ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢‬در ﺗﻤﺎم دادﮔﺎهﻬﺎ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس ﯾﮑﯽ از ﺑﺎزﺟﻮﯾﺎن را ﺑﻌﻨﻮان اهﻞ ﺧﺒﺮﻩ ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ‬
‫ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ دادﺳﺘﺎن او هﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﺑﻪ ﻋﺮض ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض وﮐﻼ روﺑﺮو‪ ،‬زﯾﺮا‬
‫دادرﺳﯽ را از ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺼﺎف و ﺗﻌﺎدل ﺑﻪ ﻧﻔﻊ دادﺳﺮا ﺧﺎرج ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﮐﻪ دادﮔﺎهﻬﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻋﺘﺮاض ﺗﻮﺟﻬﯽ‬
‫ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺷﻌﺒﻪ ‪ ٧٨‬دادﮔﺎﻩ ﮐﻴﻔﺮﯼ اﺳﺘﺎن ﻣﺎﻧﻊ ﺣﻀﻮر وﯼ در دادﮔﺎﻩ ﻧﺸﺪ وﻟﯽ اﺟﺎزﻩ ﻧﻄﻖ هﻢ در اﺛﺮ‬
‫اﻋﺘﺮاض‪ ،‬ﺑﻪ وﯼ ﻧﺪاد‪.‬‬

‫‪ -٣‬ﮔﺮ ﭼﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ اﻧﺘﻈﺎر ﻋﺪاﻟﺖ و اﺟﺮاﯼ ﻗﺎﻧﻮن از ﻗﻮﻩ ﻗﻀﺎﯾﻴﻪ ﻧﺪارم‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ و ﻏﺒﻄﻪ و ﺻﻼح‬
‫ﻣﻮﮐﻞ ﺑﻪ هﻴﺎت ﺗﺸﺨﻴﺺ و دادﮔﺎﻩ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دو راﯼ ﻣﺤﮑﻮﻣﻴﺖ اﻋﺘﺮاض ﺧﻮاهﻴﻢ‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺪﺗﯽ اﺳﺖ ﻓﺎﺟﻌﻪ اﯼ ﻧﺎﻣﺒﺎرﮎ ﺑﺼﻮرت ﺗﺮور ﻗﻀﺎت در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪﻩ‪ ،‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻣﺮدم‬
‫ﺷﺪﻩ‪ ،‬در ﻟﺤﻈﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﯾﻦ ﺳﻄﻮر رﺋﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﻣﻼرد هﻢ ﺗﺮور ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ اﻣﻴﺪوارم ﻗﻮﻩ ﻗﻀﺎﯾﻴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﮐﺎرﯼ ﻓﻨﯽ و ﺑﺪون ﺑﺤﺮان ﺳﺎزﯼ اﻧﮕﻴﺰﻩ اﯾﻦ ﺗﺮورهﺎ را دﻗﻴﻘﺎ روﺷﻦ و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺷﺮﯾﻒ اﯾﺮان اﻋﻼم و ﻣﺘﻬﻤﺎن‬
‫اﯾﻦ وﻗﺎﯾﻊ زﺷﺖ ﺑﺪون ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮدﯼ ﮐﻪ ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ در ﭘﺴﺖ دادﺳﺘﺎﻧﯽ و ﺑﺎزﭘﺮﺳﯽ ﺑﻮدﻩ و هﺰاران ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺟﻨﺎﯾﯽ را رﺳﻴﺪﮔﯽ و‬
‫رﻣﺰ ﺁﻧﺮا ﮔﺸﻮدﻩ‪ ،‬اﻋﺘﻘﺎد دارم اﯾﻦ ﺗﺮورهﺎ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﻈﺮات ﺷﺨﺼﯽ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺳﻮاﺑﻖ اﺧﻼﻗﯽ و رﻓﺘﺎرﯼ و دﻓﺎﻋﻴﺎت ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﻣﺒﺬول‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﻗﺎﺿﯽ ﻣﻘﺪس رﻓﺘﺎرﯼ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺸﻦ و ﺗﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻴﻦ داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ اﺻﻮل ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ و‬
‫ﺷﺮﻋﯽ ﮐﺎرﯼ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬او اﮐﻨﻮن دﺳﺘﺶ از دﻧﻴﺎ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﻩ و ﻗﻄﻌﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯼ اﻋﻤﺎل ﺧﻮد در ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ‬
‫ﺣﻀﺮت ﺑﺎرﯾﺘﻌﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﮕﻔﺘﻪ ﺣﻀﺮت ﺣﻖ‪:‬‬

‫ﺟﻠُﻬﻢ ﺑﻤﺎ ﮐﺎﻧﻮا ﯾﮑﺴﺒﻮن "‬

‫" اﻟﻴﻮم ﻧﺨﺘِﻢ ﻋَﻠﯽ اﻓﻮاهِﻬِﻢ و ﺗُﮑﻠّﻤﻨﺎ اﯾﺪﯾﻬِﻢ و ﺗَﺸﻬَﺪَ ار ُ‬

‫ﭼﻮن ﻧﻴﮏ ﻧﻈﺮ ﮐﺮد ﭘﺮ ﺧﻮﯾﺶ در ﺁن دﯾﺪ‬

‫ﮔﻔﺘﺎ زﮐﻪ ﻧﺎﻟﻴﻢ ﮐﻪ از ﻣﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺎﺳﺖ‬

‫ﺗﺼﻤﻴﻢ اﻣﺮوز ﻗﻮﻩ ﻗﻀﺎﯾﻴﻪ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺴﻠﻴﺢ ﻗﻀﺎت دادﺳﺮا ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از ﺁن ﮐﻪ ﺑﻪ هﻴﻬﻤﻨﻪ و ﺷﮑﻮﻩ و اﻗﺘﺪار‬
‫ﻗﻮﻩ ﻗﻀﺎﯾﻴﻪ ﺻﺪﻣﻪ ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﯼ وارد ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﭘﯽ ﺁﻣﺪهﺎﯼ ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﯼ ﺑﺮ ﻗﻮﻩ ﻗﻀﺎﯾﻴﻪ ﺗﺤﻤﻴﻞ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﭼﻪ ﺁن ﮐﻪ ﻗﻀﺎت ﺑﻪ ﺁﯾﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﺤﻮﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺳﻼح ﮔﺮم ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ‬
‫اﻣﮑﺎن ﺗﺤﻘﻖ ﻇﻦ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻴﺮاﻧﺪازﯼ ﮐﺮدﻩ و ﺧﺪاﯼ ﻧﺎﮐﺮدﻩ اﮔﺮ ﺧﻮن از دﻣﺎغ ﮐﺴﯽ رﯾﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﻗﻮﻩ‬
‫ﻗﻀﺎﯾﻴﻪ ﺑﺎ ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ هﺎﯼ ﮔﺴﺘﺮدﻩ اﯼ روﺑﺮو ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﺎرﻩ ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻞ ﺣﻔﻆ اﻣﻨﻴﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﻗﻀﺎت ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻧﻴﺮوهﺎﯼ اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ و رﻋﺎﯾﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‪ ،‬اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﺣﻖ و ﻋﺪاﻟﺖ از ﻃﺮف ﻗﻀﺎت دادﺳﺮا اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻗﻀﺎت‬
‫دادﺳﺮا از ﺳﻼح ﺗﻨﺪﺧﻮﯾﯽ ﮐﻪ اﺛﺮش زودﮔﺬر ﺑﻮدﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﮑﺮدﻩ و ﺑﻪ ﺳﻼح ﺣﻠﻢ وﻋﻠﻢ و ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﻬﺰ و‬
‫ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪(Trackback (0‬‬ ‫|‬ ‫‪(Comment (0 PM ٦:٤٧‬‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺪﯾﺎر @‬

 ‫ﮔﺰارﺷﻬﺎي آﻳﻨﺪه ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪:‬‬

‫• ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ‬
‫ﻋﺎم ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ ﻫﺰاران زﻧﺪاﻧﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻃﻲ ﻛﺸﺘﺎرﻫﺎي ﺳﺎل ‪ 1367‬ﺷﺪ‬