Professional Documents
Culture Documents
KARILATIRMALI AVANTAJLAR
TEMMUZ 2010
IP Tabanl Sistem
IP altyapsnn olaanst ekilde yaygnlam olmas neticesinde sadece bilgisayarlarda deil, ou bina rnnde de IP haberlemesi gn getike standart hale geliyor. CCTV ve kamera sistemleri, UPS'ler, hatta soutma gruplar ve benzeri rnler rnek gsterilebilir. Bu nedenle akll binalarda sistem entegrasyonu asndan IP destei son derece nemli. Evet, ou sistem IP haberleme destei veriyor, ancak Tridium NiagaraAX sisteminin bu adan salad zellikler dier sistemlerin en az bir nesil ilerisinde. Dier Sistemler Hemen hemen tm otomasyon sisteminde, alt dzeyde RS485, LON vb. iki damarl iletiim hatlar oluturulup, bunlar snrl sayda evirici ile IP'ye dntrlmektedir. Bu nedenle alt seviyede IP altyapsndan yararlanan, gerekte IP haberleme avantajlarn sunan sistemler deildir. Entegrasyon, yani dier sistemlerle bilgi alverii szkonusu olduunda da ou sistemde bu, merkezi bilgisayardan gerekletirilmektedir. Tridium NiagaraAX farkll NiagaraAX, gerek anlamda kapsaml olarak IP altyapsndan yararlanan ilk ve tek otomasyon sistemidir. emada grld IP iletiimi, yalnzca ana aty oluturan bina entegrasyon rnleri iin deil, HVAC kontrol panelleri, kartl giri kontrol niteleri, dijital video kayt cihazlar ve CCTV kameralara kadar uzanmaktadr. Tridium hem kendi rnlerinde (HVAC kontrol, kartl giri) dorudan IP balants kullanmakta, hem de dier rn/sistemlerle entegrasyonda ek bir evirici kullanmakszn IP zerinden haberleme avantaj salayabilmektedir. Dorudan destekledii haberleme protokol yelpazesi 1, dier sistemlerin ok ilerisindedir. Dier sistemlerle haberleme, merkezi bir bilgisayar vastasyla deil, dorudan mevcut saha kontrol cihazlar tarafndan gerekletirilebilmektedir. Bylece karmak senaryolar, arada merkezi bilgisayar gibi zayf bir halka olmakszn yksek gvenilirlikle kurgulanabilmektedir. Tridium NiagaraAX avantajlar 1. NiagaraAX bina otomasyon sistemleri, ou zaman IP dnda hibir iletiim kablosu ekilmeden zlebilmektedir. Her binada standart olarak kurulan IP altyapsnn kullanlmas, tm teknik personelin zaten ok hakim olduu bir sistem olmas nedeniyle, problem tespiti ve zmnde byk kolaylk salamaktadr. Bu sayede iletiim, kablaj ve balantlardan kaynaklanan problemler, ou zaman otomasyon firmasndan servis almaya ihtiya kalmadan, bina teknik personeli tarafndan sratle zlebilmektedir. 2. ok sayda protokoln1 desteklenmesi sayesinde en dk maliyetle, en st dzeyde entegrasyon salanabilmektedir. 3. Gelecee ynelik olarak risksiz ve problemsiz, en standart akll bina altyaps her seviyede oluturulabilmektedir.
1 NiagaraAX kontrol cihazlar; BacNet, ModbusTCP, KNX-EIB-Instabus, SNMP, OPC, oBiX, XML, Fox, Sox gibi bir ok standart IP protokoln, arada hibir evirici gerektirmeksizin desteklemektedir.
Uzaktan Eriim
Sistemlere uzaktan, internet zerinden eriim nemli bir ihtiya. Bu zelliin bir ok kullanm ekli var: Teknik mdr veya yetkili personel, tesis dnda iken de ihtiya durumunda her trl bilgi ve fonksiyona ulaabiliyor. Acil durumlara mdahale edebiliyor. ok tesisli kurumlar iin (otel, spermarket, hastane, vb) farkl corafi blgeler de dahi olsa binalarn tek bir merkezden idare etme imkan salanyor. Servis gerektiinde otomasyon firmas ou durumda eleman gndermeden en sratli biiminde gerekli kontrolleri yapp zm getirebiliyor.
Dier Sistemler nceki sayfada ayrntlandrlan web-sunucusu zelliini salayan tm otomasyon sistemlerinin, teorik olarak uzaktan eriime de imkan veriyor olmas gerekir. Ancak bu konuda da farkl yaklamlarn kritik olabilecek zellikleri olabilir. Olayn bir boyutu finansal (bu zelliin ek bir creti var m?), dier bir boyutu da teknolojik (uzaktan eriimde hangi ilevlere eriim salanabiliyor), bambaka bir boyutu ise gvenlik (yetkisiz eriime kar sistem korumas). Tridium NiagaraAX farkll NiagaraAX sisteminde uzaktan eriim iin dorudan ya da gizli hibir ek maliyet szkonusu deildir. IT departman tarafndan gerekli yetkilendirme yaplmas durumunda temel kurulumu yaplm herhangi bir sistem, internetten ulalr hale getirilebilir. NiagaraAX sistemi, yaplacak yetkilendirmelere bal olarak, her seviyede eriime imkan salayabilir. Buna sadece izleme/kumanda etme gibi fonksiyonlar deil, tam anlamyla her trl programlama ve devreye alma zelliklerine eriim de dahildir. NiagaraAX sistemine uzaktan eriimde sistem gvenlii asndan en st dzey gvenlik algoritmalar kullanlmaktadr. Yksek meblal finansal ilemlerin yapld bankaclk sitelerinde kullanlan algoritmalara benzer bu gvenlik nlemleri, sisteme dardan yetkisiz eriimi pratikte imkansz hale getirmektedir. Bunun da zerine ou kurumda IT departman bilgisayar a seviyesinde VPN ve benzeri ek gvenlik sistemleri kullanarak daha da st dzey gvenlik nlemleri alabilmektedirler.
Entegrasyon
Sistem entegrasyonu, akll binalarn en temel artlarndan biri. Asansrlerden UPS'lere, yangn ihbar sisteminden jeneratrlere, normalde birbirinden kopuk, bamsz alan bir dizi sistem ve cihaz ile tek bir sistem btnlnde bilgi alverii yaplabilmesi, iletmeye farkl dzeylerde imkanlar salyor. Binay oluturan tm paralarn gerek anlk, gerek gemi verilerine ulaabilen teknik ynetim, enerji optimizasyonu, periyodik bakm, arzalara (ou durumda olumadan) mdahale gibi konularda olaanst bir imkana kavuur. Dier nemli bir avantaj ise sistemler aras karmak otomatik senaryolarn rahatlkla kurgulanabilmesidir. rnein klasik olarak yangn ihbar sisteminden gelen uyarya gre havalandrmada basit komutlar gerekleirken, entegrasyon salanm bir sistemde ek olarak aydnlatmann tanmlanm bir senaryoya gemesi, LCD duyuru panolarnda yangn blgesine bal deiken ka duyurularnn yaynlanmas, otel IP TV sisteminden oda baznda uyar yaplabilmesi, kartl gei kontroll kaplarda k gvenlik seviyesinin drlmesi gibi bir dizi ek ilem bir anda olas hale gelmektedir. Dier Sistemler Entegrasyon, o kadar gncel bir konu ki eskiden kapal kutu eklinde alan, sadece kendi iinde bilgi aktarm yapabilen otomasyon sistemleri, artk daha aklar, yani dier sistemlerle bilgi alverii yapabiliyorlar. Ancak ak sistem olmann da seviyeleri var. Entegrasyon konusunda temel problem, bina teknolojisinde reticilerin tek bir iletiim protokol zerinde anlaamam olmalar. BacNet, Modbus, Lonworks gibi bir dizi ak protokole ek olarak hala kapal, yani kendine zel iletiim protokolleri kullanan reticiler var. Bu durumda gelimi bir otomasyon sisteminin entegrasyon kapabilitesini, ne kadar fazla iletiim protokol ile uyumlu olduu, dier bir deyile ka dili konutuu belirliyor. Denklemin dier bir faktr de tabii ki maliyet. Birden ok cihaz, birden ok sistem, birden ok protokol entegrasyonu szkonusu olduunda, bunu salamakta kullanlan evirici cihazlar ya da src yazlmlar ou firmada cretli. Szleme yaparken bazen dikkate alnmayan bu durum, dier sistemler belirlenip entegrasyon ihtiyac arttka ek faturalar olarak ortaya kabiliyor. Tridium NiagaraAX farkll NiagaraAX sistemi, ak arayla en geni protokol desteini sunuyor; stelik ou ak protokol iin srcler tamamen cretsiz. Ancak ok nemli bir teknolojik farkllk da sz konusu. ou firmann ancak ana bilgisayar seviyesinde snrl noktada sunduu haberleme imkanlarn Tridium dorudan saha kontrol cihazlarnda, tesisinize yaylm olarak onlarca noktada sunuyor. Bu yaklam kablajda salad avantaja ek olarak sistem kapasitesinde tm snrlar ortadan kaldrrken bir yandan maliyetin de dmesine yol ayor. Tridium NiagaraAX avantajlar 1. Ak arayla en geni ak protokol destei : BacNet, Lonworks, Modbus, M-bus, Knx-EIB-Instabus, Dali, Zwave, SNMP, OPC, XML, oBiX, XML, SQL, Micros (Fidelio)... 2. Ak arayla en geni firmaya zel protokol destei : Carrier (CCN), Honeywell (C-Bus), Andover, Helvar, Hitachi, Horstmann... 3. ou ak protokol tamamen cretsiz (Bacnet, Lonworks, Modbus, M-bus, Knx-EIB-Instabus, Z-wave...) 4. Ana bilgisayar seviyesinde snrl sayda noktada deil, saha kontrolrleri seviyesinde tesise yaygn biimde entegrasyon imkan. 5. Desteklenen tm protokoller iin tek mhendislik yazlm zerinden standart konfigrasyon
Bu kablo avantaj nasl oluuyor ve ne boyutta, birka rnekle ele alalm: 1. RNEK : Frekans invertr entegrasyonu Istma-havalandrma-soutma sistemlerinde frekans invertr kullanm her geen gn artyor. Klima santrali fanlar tesinde ve pompalar ve soutma kule fanlar da deiken hzl kullanlr oldu artk. Ve satn alabileceiniz herhangi bir marka frekans invertr zerinde bir komnikasyon portu mevcut (ya da ok ucuza ilave edilebiliyor). Klasik bina otomasyon sistemi zmlerinde herbir frekans invertrnden bir avu nokta bilgisi alnr; rnein start/stop, durum, arza, hz kumandas, hz geri beslemesi vb. Bu minimal listeden gitsek bile her bir frekans invertrnden en yakn DDC panosuna 5 kablo ekilecek ve DDC panellerinde input/output modllerinde yer igal edecek demektir. Kaba bir hesapla: - 5x30 metre kablo maliyeti, iilik dahil = 160 $ - 5 analog/dijital giri/k noktas donanm maliyeti = 160 $ Tridium zmnde ise en yakin DDC panosundan kan tek bir komnikasyon kablosu, tm invertrleri girdi-kt eklinde dolaarak topluyor. nvertr bana toplam maliyet tahmini kablaj maliyeti 20$ Netice?: En temel varsaymlarla bile invertr bana 300$ tasarruf. 50 invertre yayarsanz 15.000$ tasarruf! Bu arada, klasik zmde her bir invertrden 5 nokta bilgisi alrken, entegrasyon zmnde rahatlkla 50 nokta bilgisinin alnabileceini deerlendirmeye katmadk bile. 2. RNEK : Enerji analizrleri Benzer ekilde datm panolarnda kullanlan ou enerji analizrnn zerinde bir komnikasyon portu mevcut. Bunlarn otomasyon sistemine entegre edilmesi durumunda blge baznda trifaze akm ve gerilim bilgileri, frekans, enerji kalitesi vb. iletmeye yararl onlarca bilginin sisteme aktarlmas mmkn oluyor. Ayn ii klasik yapda yapmaya kalksa idik, yukarda invertr rneinde anlatlan kablo farkna ek olarak bir de ilave akm trafolar ve dntrc maliyetleri gelecekti. Fark ok daha yksek olacakt. 3. RNEK : VRV/VRF Sistemleri VRV sistemleri, ne marka olursa olsun, kendi btnl iinde otomasyona sahip, koordine alan i ve d nitelerden oluan bir sistem. Kendi bana altnda nemli bir sorun yok, hatta merkezde kendi yazlm zerinden izleme yapmak da mmkn. Ne var ki gncel binalarda artk hibir sistemin kendi bana, dierlerinden bamsz almas gibi bir durumla pek karlamyoruz. rnein VRV sistemine ek olarak ayn mekanlarda yerden stma, radyator veya diger bir kosullandrma sistemi yer aldnda bina otomasyon sistemine entegrasyon dndaki tm zmler anlamsz kalyor. ou zaman bu durumda birbirinden bamsz alan iki ayr termostat kullanldn gryoruz. Konumuz kablo tasarrufu olduu iin ekstra kablaj ve termostatn maliyetini deerlendirmemiz gerekir. Ama bir yandan da bu ek maliyete katlanld durumda dahi, bir sistem stma yaparken ayn anda dierinin soutma yapmaya almas ihtimalinin nne geilemiyor. Ve karlalan maddi zarar, yatrmn tesinde iletmede de devam etmi oluyor. Entegre zmde ise tek bir noktadaki gateway vastasyla VRV sistemindeki tm scaklklar/ayar deerlerini okuyabilen bina otomasyonu sistemi, yerden stma vanalarn (veya dier tali sistemleri) koordine ekilde altrarak sfr ek maliyet ile bu problemi drt drtlk zm oluyor.
Karlatrn...
Bina otomasyon sisteminizi seerken aadaki sorular sormay ihmal etmeyin... Alacanz sistem snrsz sayda bilgisayardan kullanm imkan veriyor mu? Bilgisayar ve/veya kullanc bana ek bedel demek zorunda kalacak msnz? Kaynak firma teklifine ka kullanc lisans dahil etti? Sonradan kullanc eklemek isterseniz bedeli ne olacak? zel bir program renmeye gerek kalmadan standart internet tarayc programlar (rnein Internet Explorer) ile sisteme ulaabiliyor musunuz? Bunun iin gereken yazlm/donanm/mhendislik teklife dahil mi? Sistem, uzaktan eriime (internet zerinden) izin veriyor mu? Bununla ilgili ek bir maliyet sz konusu mu? Uzaktan erien bilgisayarlara yazlm/lisans yklemek gerekecek mi? Otomasyon yazlmnda nokta snrlamas var m? leride sisteme eklentiler yaptnzda yazlm lisans arttrm bedelleri demek zorunda kalacak msnz? Ana bilgisayar ktnde ne olacak? Sistemin herhangi bir ksmna nasl ulaabileceksiniz? Dier bina rnlerini satn alrken hangi iletiim protokol sunduuna fazla kafa yormadan otomasyon sistemine entegre edebilme rahatlnz var m? Viessman kazannzn haberlemesi lonworks, Caterpillar jeneratnrznki modbus, Merlin Gerin UPS'inizinki snmp, Berker aydnlatma sisteminizinki instabus, Carrier soutma grubunuzunki ccn, Danfoss sayalarnznki m-bus iken; tm bunlar bina otomasyon sisteminize entegre edebilecek misiniz? Otomasyon sistemi, hangi iletiim protokollerini, hangi arabilirimlerle/maliyetlerle destekliyor? Otomasyon firmas size gerektiinde baml kalmadan sisteme mdahale edebileceiniz mhendislik yazlmn veriyor mu? Eitimini veriyor mu? Talep ederseniz bedeli ne olacak? Ana distribtr dnda servis/bakm hizmeti alma imkan var m? Bu sistemi tanyan, mdahale edebilecek, yetimi teknik eleman ka firmada var? leride bakm teklifi istediinizde rekabet koulu oluacak m?