amil Demir

HUKUK
KORUMA SGORTASI

amil Demir

HUKUK
KORUMA SGORTASI

ADALET YAYINEV
Ankara - 2013

ADALET BASIM YAYIM DAITIM SAN. ve TC. LTD. T.

Hukuki Koruma Sigortas

amil Demir

Hukuk Yaynlar Dizisi 1284

Birinci Bask

: Ekim, 2013

ISBN

: 978 605 146 246 2

ADALET YAYINEV
Merkez
: Cihan Sokak No: 16/B Shhiye / Ankara
Tel : (0 312) 231 17 00  231 17 94
Fax : (0 312) 231 77 04
ube
: Bursa Adliye Saray Zemin Kat Bursa
Web
: adalet.com.tr adaletyayinevi.com
E-mail
: adalety@adaletyayinevi.com

Sayfa Tasarm:
Hlya am
Kapak Tasarm:
zgl Emekci zbudak

Bask:
Salmat Basm Yaym Ambalaj San. Tic. Ltd. ti.
Sertifika No: 26062
Tel: (0 312) 341 10 24 - Ankara

Sehere

NSZ
Bu monografi, ankaya niversitesi Sosyal Bilimler Enstits zel
Hukuk Doktora Program kapsamnda, saygdeer hocam Prof. Dr. Frat
ztan gzetiminde hazrlanmtr. almada, lkemizde neredeyse on yedi
yldr yrrlkte bulunan ve dar kapsamda uygulanan Hukuksal Koruma
Sigortas Genel artlar; nitelii, sigorta trleri arasndaki yeri, konusu ve
kapsam bakmndan incelemeye tabi tutulmutur. Bu kapsamda hukuki
koruma sigortasnn Trkiye ve Avrupa Birlii lkelerindeki hacmi ve
prim/hasar oranlar ve bu konudaki bilin dzeyi zerinde durularak, Trkiyede gelimi lkelerdeki bilinirlik ve uygulama dzeyine ulalmas
halinde avukatlarn bu pazardan ne oranda pay alabileceine ilikin ngrlerde bulunulmutur.
Kt bir hukuk diliyle kaleme alnm olan Hukuksal Koruma Sigortas
Genel artlar, almada adeta yeniden yazlarak gerek maddi hukuk gerekse usul hukuku bakmndan daha anlalr ekilde ifade edilmeye allm,
dank hkmler okuyucuya kolaylk salamak amacyla balklar halinde
toplanmak ve gerekli balantlar kurulmak suretiyle rnekler verilerek incelenmitir.
alma kapsamnda Trkiyedeki hukuki koruma sigortas uygulamas, yrrlkteki polieler ve irketlerce sunulan teklifler zerinden deerlendirilerek, sigortalya sunulan szleme ve szleme eki klozlarn uygulamaya yansmas ve geerlilii incelenmitir. Buna ek olarak hukuki koruma sigortasnn adalete eriim ve yarg reformu sjesi olarak deerlendirilmesi yaplm, adl yardm ve mdafilik kurumlaryla ilikisi ele alnm,
mahkeme ii ve d sulh, tahkim, 6325 Sayl Kanun kapsamnda arabuluculuk ve 1136 Sayl Av. K. m. 35/Ada dzenlenen uzlama salama bakmndan sigorta kapsamna ilikin grler ifade edilmitir.
Son olarak bana bu monografinin hazrlanmas yolunu aan sayn hocam Prof. Dr. Frat ztana, konuyu benimle tartarak kapsam geniletmeme yardmc olan Dr. Kadri A. Bahsiye, almann yaynlanmas konusunda cesaret veren Gazi niversitesi anayasa hukuku retim yesi sevgili
eim Hande Seher Demire ve bu cesaretin elle tutulur bir esere dnmesi
konusunda destek veren Adalet Yaynevi yetkililerine ve deerli alanlarna teekkr bor bilirim.
ankaya, 05.08.2013

NDEKLER
NSZ.................................................................................................................VII
NDEKLER.......................................................................................................IX
KISALTMALAR ..................................................................................................... 1
GR ........................................................................................................................ 1
1. Tanm................................................................................................................ 5
2. Hukuki Koruma Sigortasnn Nitelii ve Sigorta Trleri
Arasndaki Yeri ................................................................................................ 7
I.

Hukuki Koruma Sigortasnn Nitelii .................................................... 7

II. Hukuki Koruma Sigortasnn Sigorta Trleri Arasndaki Yeri .......... 7

3. Trkiyede Hukuki Koruma Sigortas........................................................ 9
I.

Hukuki Koruma Sigortasnn Trkiye ve Avrupa Birlii

lkelerindeki Hacmi................................................................................. 9

II. Hukuki Koruma Sigortas Trleri ......................................................... 12

III. Hukuki Koruma Sigortasnn Konusu.................................................. 13
IV. Hukuki Koruma Sigortasnn Kapsam................................................ 14
A. Motorlu Araca Bal Hukuki Koruma ve Trafik Hukuki
Koruma Sigortas.............................................................................. 14
1. Sigorta Korumasndan Yararlanabilecek Kiiler ve
Motorlu Aralar ......................................................................... 14
2. Sigortalanan Edim Trleri ........................................................ 15
3. Motorlu Araca Bal Hukuki Koruma Dnda Kalan
Haller........................................................................................... 16
B. Src Hukuki Korumas............................................................... 17
1. Sigorta Korumasndan Yararlanan Kiiler ............................. 17
2. Sigortalanan Edim Trleri ........................................................ 18
3. Src Hukuki Korumas Dnda Kalan Haller .................. 18
4. Fesih Hakk ve Prim adesi ...................................................... 19
C. Tanmaz Mala Bal Hukuki Koruma.......................................... 19
D. Kii-Aile Hukuki Korumas ............................................................ 19
1. Sigorta Korumasndan Yararlanabilecek Kiiler ................... 19

indekiler
2. Sigortalanan Edim Trleri ........................................................ 20
3. Kii-Aile Hukuki Korumas Dnda Kalan Haller ............... 21
E. Ek Szleme ile Teminat Kapsamna Dhil Edilebilecek
Hususlar ............................................................................................ 21
F.

Teminat Kapsamna Giren Giderler .............................................. 22

G. Teminat Dnda Kalan Giderler .................................................... 23

H. Teminat Dnda Kalan Genel Haller ............................................ 23
I.

Hukuksal Korumann Kastla lenen Sularda Ortadan

Kalkmas ............................................................................................ 24

J.

Sigortann Corafi Snr.................................................................. 25

K. Muafiyetler........................................................................................ 25
L. Sigortann Balangc ve Sonu ........................................................ 26
V. Riziko ve Tazminat.................................................................................. 26
A. Rizikonun Gereklemesi................................................................ 26
B. Rizikonun Gereklemesi Halinde Sigortalnn
Ykmllkleri ................................................................................ 26
C. Baar ansnn Deerlendirilmesi ve Sigorta Korumasnn
Reddi .................................................................................................. 28
D. Hasar Servisinde Avukat stihdam............................................... 29
E. Avukatn Seimi ve creti .............................................................. 31
1. Avukatn Seimi......................................................................... 31
2. Avukatn creti ......................................................................... 33
F.

Yarglama D lerde Sigortacnn Yardm................................ 34

G. Sigortalnn lm .......................................................................... 34
H. Sigortacnn Olaanst Fesih Hakk ve artlar......................... 35
I.

Temlik ve Giderlerin Tazmini ........................................................ 35

1. Temlik Yasa............................................................................. 35
2. Masraflarn denmesi ve Avans steme Hakk .................... 36
3. Tahsil Edilen Masraf ade Ykmll.............................. 36
4. Dava Sonucuna Gre Yarglama Giderlerinden
Mahsup Hakk ........................................................................... 36

VI. eitli Hkmler ..................................................................................... 36

A. Sigorta Priminin denmesi, Sigortacnn Sorumluluunun
Balamas ve Sigorta Ettirenin Temerrd................................... 36
B. Sigortal veya Sigorta Ettirenin Szleme Yapld
Sradaki Beyan Ykmll ve Sonular................................. 37

indekiler

XI

C. Sigortal veya Sigorta Ettirenin Sigorta Sresi indeki

Beyan Ykmll ve Sonular ................................................. 39
D. Birden ok Sigorta ........................................................................... 40
E. Tebli ve hbarlar ............................................................................. 40
F.

Srlarn Sakl Tutulmas ................................................................... 40

G. Yetkili Mahkeme, Zamanam ve zel artlar............................ 41

4. Hukuki Koruma Sigortasnn eitli Ynlerden
Deerlendirilmesi.......................................................................................... 43
I.

Sulh ve Mahkeme D Uyumazlk zm Yollarna Bavuru

Bakmndan Hukuki Koruma Sigortas............................................... 43
A. Mahkeme i ve D Sulhte Hukuki Koruma Sigortas ............. 43
B. Tahkim Yarglamasnda Hukuki Koruma Sigortas.................... 44
C. Arabuluculuk Giderleri Bakmndan Hukuki Koruma
Sigortas ............................................................................................. 45
D. Avukatlk Kanunu m. 35/A Uyarnca Uzlama Salama
Masraflar Bakmndan Hukuki Koruma Sigortas .................... 47
E. Adalete Eriim ve Yarg Reformu Stratejisi Sjesi Olarak
Hukuki Koruma Sigortas ............................................................... 47

II. Adl Yardm ve Mdafiliin Hukuki Koruma Sigortasna

Etkisi.......................................................................................................... 49
5. Trkiyedeki Hukuki Koruma Sigortas Uygulamasnn
Yrrlkteki Polieler ve Teklifler zerinden Deerlendirilmesi .... 51
I.

Anadolu Sigorta Motorlu Kara Tatlar Bileik Kasko Poliesi ...... 51

II. Ak Sigorta Geniletilmi Kasko Sigortas Teklifi ............................... 53

III. Sompo Japan Sigorta Bireysel Geniletilmi Kasko Sigortas
Teklifi ........................................................................................................ 54
IV. Groupama Sigorta Geniletilmi Kasko Poliesi................................ 55
V. Axa Sigorta Maksimum Kasko Poliesi................................................ 56
VI. Allianz Sigorta Geniletilmi Kasko Poliesi ....................................... 56
VII. HDI Sigorta Hukuksal Koruma Sigortas Teklifi ................................ 57
A. Sigorta Konusu Bakmndan........................................................... 57
B. Uyumazlklar Bakmndan....................................................... 58
C. Tketici Uyumazlklar Bakmndan............................................ 59
D. Sigortalnn lm ve Yaralanmasndan Kaynaklanan
Uyumazlklar Bakmndan ............................................................ 60

XII

indekiler
E. Sigortalnn Taraf Olduu Boanma Davas Bakmndan ......... 61
F.

Poliede Geen Dier artlar .......................................................... 62

SONU................................................................................................................... 63
KAYNAKA.......................................................................................................... 65
EK-1 Hukuki Koruma Sigortas Poliesi rnei ............................................... 69
EK-2 Geniletilmi Kasko Sigortas Poliesi rnei ........................................ 77
KAVRAM DZN................................................................................................ 83