T.C.

M LL E T M BAKANLII

(MESLEK E T M VE RET M S STEM N N GLEND R LMES PROJES )

MEGEP

SERAM K VE CAM TEKNOLOJ S

BAS T YAPRAK Z MLER 2

ANKARA 2007

Milli E itim Bakanl taraf ndan geli tirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl n n 02.06.2006 tarih ve 269 say l Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik E itim Okul ve Kurumlar nda kademeli olarak yayg nla t r lan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlar nda amalanan mesleki yeterlikleri kazand rmaya ynelik geli tirilmi retim materyalleridir (Ders Notlar d r). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazand rmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amac yla renme materyali olarak haz rlanm , denenmek ve geli tirilmek zere Mesleki ve Teknik E itim Okul ve Kurumlar nda uygulanmaya ba lanm t r. Modller teknolojik geli melere paralel olarak, amalanan yeterli i kazand rmak ko ulu ile e itim retim s ras nda geli tirilebilir ve yap lmas nerilen de i iklikler Bakanl kta ilgili birime bildirilir. rgn ve yayg n e itim kurumlar , i letmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ula abilirler. Bas lm modller, e itim kurumlar nda rencilere cretsiz olarak da t l r. Modller hibir ekilde ticari amala kullan lamaz ve cret kar l nda sat lamaz.

 NDEK LER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii G R .......................................................................................................................................1 RENME FAAL YET 1 ....................................................................................................4 1. BE L KME YAPRAK MOT F Z M ..........................................................................4 1.1.Tan m .............................................................................................................................4 1.2. Kullan m Yerleri.......................................................................................................... 10 1.3. izim Tekni i .............................................................................................................. 16 UYGULAMA .....................................................................................................................17 LME VE DE ERLEND RME .....................................................................................27 RENME FAAL YET 2 .................................................................................................. 31 2. YED L KME YAPRAK MOT F Z M ..................................................................... 31 2.1.Tan m ........................................................................................................................... 31 2.2. Kullan m Yerleri.......................................................................................................... 36 2.3. izim Tekni i .............................................................................................................. 39 UYGULAMA .....................................................................................................................40 LME VE DE ERLEND RME .....................................................................................50 MODL DE ERLEND RME .............................................................................................. 54 KAYNAKA .........................................................................................................................57

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI 211GS0093 Seramik ve Cam Teknolojisi inicilik Basit Yaprak izimleri 2 ini sanat nda kullan lan, be li kme yaprak ve yedili kme yaprak motiflerinin tan mlar , kullan ld yerler ve izim teknikleri ile ilgili temel bilgi ve becerilerin kazand r ld renme materyalidir. 40/32 Basit Yaprak izimleri 1 modln alm olmak. Basit yaprak motiflerini izmek Genel Ama Bu modl ile uygun ortam sa land nda; be li ve yedili kme yaprak kanavielerini e itli ller iinde eksiksiz izerek, bu kanavielerin iine be li ve yedili kme yaprak motiflerini asl n bozmadan, estetik bir slupla tekni ine uygun izebileceksiniz. MODLN AMACI Amalar Gerekli ortam sa land nda; Be li kme yaprak kanaviesini e itli ller iinde eksiksiz izerek, bu kanavienin iine be li kme yaprak motifini asl n bozmadan, estetik bir slupla tekni ine uygun izebileceksiniz. Yedili kme yaprak kanaviesini e itli ller iinde eksiksiz izerek, bu kanavienin iine yedili kme yaprak motifini asl n bozmadan, estetik bir slupla tekni ine uygun izebileceksiniz. A l izim masas , par men k d , beyaz resim k d , 0,5 kalem, 2B kalem ucu, gnye, cetvel. Tamamlad n z her faaliyet sonras nda uygulamas n yapt n z her faaliyet iin kendinizi de erlendireceksiniz. Modl tamamlad n zda retmeniniz size lme aralar n uygulayarak kazand n z bilgi ve becerileri de erlendirecektir.

MODLN TANIMI

SRE N KO UL YETERL K

E T M RET M ORTAMLARI VE DONANIMLAR LME VE DEERLEND RME

ii

G R G R
Sevgili renci, Bitkiler leminde biyolojik yap s ile mhim vazifeler yklenmi olan yaprak, ekil bak m ndan da pek ok farkl l klar gsterir. Buna ra men ini sanat nda kullan lan yaprak motiflerinin k kayna ve yeri hep basit yaprak motifi olmu tur. Hangi e it yaprak izilecek olursa olsun izime ncelikle basit yaprak kanaviesi izmekle ba lan r. Tm yapraklar n temelini ve ana kanaviesini olu turdu u iin izim tekni inin kavranmas ve tekni ine uygun izilmesi ok nem ta r. Sa a ve sola bakan basit yaprak motiflerinin izim tekni inin tamamen kavranmas ndan sonra, basit yapraklar n yan yana ve birle ik olarak izilmi ekillerinden olu an kme yaprak motiflerinin izimlerine geilir. Kme yaprak motifleri de kendi aralar nda ikili, be li ve yedili olmak zere e itlere ayr l r. ini sanat nda kullan lan kme yaprak e itleri genelde bu sayd m z e itlerden olu ur. Fakat bu genel bir kural olu turmaz. znik klasik eserlerini inceledi imizde farkl yaprak say lar ndan olu mu kme yaprak motiflerini de grrz. Kme yaprak motiflerinin ini sanat iindeki nemi ok byktr. Kme yapraklar n say s ne olursa olsun (be li, alt l , yedili ) bitkisel motiflerin kullan lmasile izilmi desenlerde, desenin k noktas n olu turur. Bu k s mlarda aynen do ada oldu u gibi motiflerin alt k yapraklar n temsilen kullan lmakta, bitkisel motiflerin dal-sap kmalar n ve kesi me noktalar n kapatarak deseni daha estetik ve zengin gstermektedir. Bu modl ile be li ve yedili kme yaprak motiflerini, tekni ine uygun ve de i ik ller iinde izebilmek hedeflenmi tir. Be li ve yedili kme yaprak motif izimlerinde, ayr , ayr izim kanavieleri kullan l r. Kanavienin bykl izilmek istenen motifin bykl ne gre ayarlan r. Burada izim kanaviesinin do ru ve eksiksiz izilmesi nemlidir. Basit yaprak izimleri 2 modl bu yndeki becerilerin kazand r lmas iin haz rlanm bir modldr. Bu modl tamamlad n z zaman sizler be li ve yedili kme yaprak motiflerini istedi iniz llerde ve tekni ine uygun olarak izebileceksiniz

 RENME FAAL YET 1 RENME FAAL YET 1

AMA
Gerekli ortam sa land nda, be li kme yaprak kanaviesini e itli ller iinde eksiksiz izerek, bu kanavienin iine be li kme yaprak motifini asl n bozmadan, estetik bir slupla tekni ine uygun izebileceksiniz.

ARA TIRMA
Do adan e itli bitkilerden, kme yaprak rnekleri toplayarak; renk, biim ve ekil zelliklerini inceleyiniz. e itli kaynaklardan be li kme yaprak motifinin kullan m yerlerini ara t rarak rnek izimler yap n z. Bu konuda elde etti iniz bilgileri ve rnek izimleri rapor hline getirerek s n fa sununuz.

1. BE L KME YAPRAK MOT F Z M

1.1.Tan m
Tek sap zerinde paralbir yap da yaprak klara ayr lm biimdeki yapraklara bile ik yapraklar veya kme yapraklar ad verilir. Kme yapraklarda kendi aralar nda; ikili, be li, yedili gibi de i ik ekillerde bulunur. ini sanat nda kullan lan be li kme yaprak motifi; ekil 1.1de grld gibi belli bir izim kanaviesi iine yerle tirilmi orta merkezde bir basit yaprak ve bu yapra n sa nda sa a bakan, solunda sola bakan yapraklar n olu turdu u ve toplam betane basit yapraktan meydana gelmi bir motiftir.

ekil 1.1: Be li kme yaprak motifi

4

K saca belli bir izim kanaviesi iinde, sa a ve sola bakan be adet basit yapraktan olu mumotife be li kme yaprak motifi denir. Be li kme yaprak motifinin iziminde kullan lan izim kanaviesi, motifin eklini belirlerken, ayn zamanda motifimizin bykl n de belirler. Resim 1.1de grld gibi ayn kanavieyi de i ik ller iinde kullanarak, farkl byklklerde be li kme yaprak motifleri izilir.

Resim 1.1: Farkl byklklerde izilmi be li kme yaprak motifleri

ini sanat nda be li kme yaprak motifi en genel ve sade hli ile Resim 1.2de gsterildi i gibi; ortada bir basit yaprak, sa da sa a bakan basit yapraklar, solda sola bakan basit yapraklardan olu mu hli ile kullan l r. Fakat bu genel bir kural olu turmaz.

Resim 1.2: Be li kme yaprak motifi

Beadet yapraktan olu mu kme yaprak motifinde, Resim 1.3te gsterildi i gibi, sa a-sola bakan yapraklar kar k kullan labildi i gibi arada k vr ml yaprak motifleri, s rttan grn l yaprak motifleri de kullan labilir. Bu be li kme yaprak motifinin desen ve kompozisyon iindeki kullan m amac na ve biimine gre de i iklikler gsterebilir. Fakat bu ekilde yaprak klar n ynn ve biimini serbest olarak izme i lemi belli bir pratiklik ve el melekesi kazan ld ktan sonra uygulanmal d r. izim kanaviesini ve klasik be li kme yaprak motifini tamamen kavrad ktan sonra ileriki a amalarda bu tr serbest izimler yap labilir.

Resim 1.3: Be li kme yaprak motifleri

Be li kme yaprak motifinin desen ve kompozisyon iindeki kullan m amac na ve biimine gre yapraklar n say s nda da de i iklikler grlebilir. ekil 1.2 ve Resim 1.4te sa lsollu er olmak zere, toplam altyapraktan olu mukme yaprak motiflerine rnekler grebilirsiniz.
7

 ekil 1.2: Sa a ve sola bakan basit yapraklar n olu turdu u alt l kme yaprak motifleri

Resim 1.4: Sa a ve sola bakan basit yapraklar n olu turdu u alt l kme yaprak motifleri

1.2. Kullan m Yerleri

Kme yaprak motifleri biyolojik yap lar nedeni ile desen iinde nemli vazifeler yklenmi tir. Be li ve alt l kme yaprak motifleri Resim 1.5, Resim 1.6 ve Resim 1.7de e itli rneklerle gsterildi i gibi bitkisel motiflerin, dallar n n k lar nda kullan lm t r. Bu k s mlarda aynen do ada oldu u gibi motiflerin alt k yapraklar n temsilen kullan lmakta, ayn zamanda motifi zenginle tirerek daha zarif ve estetik grnmesini sa lamaktad r.

Resim 1.5: Be li kme yaprak motifinin dal k lar nda kullan m yeri ve biimi

10

Resim 1.6: Be li kme yaprak motifinin dal k lar nda kullan m yeri ve biimi

11

Resim 1.7: Alt l kme yaprak motifinin dal k lar nda kullan m yeri ve biimi

Be li ve alt lkme yaprak motifleri, bitkisel motiflerin kullan ld kompozisyon iinde ok nemli bir vazife yklenerek desenin k yerini olu turmakta, desen iinde kullan lan tm bitkisel motifler bu kme yapraklar n iinden kmaktad r. Resim 1.8 ve Resim 1.9da alt l kme yaprak motiflerinin, desen iinde kullan l biimlerinin, genel ve detay grntlerine bak n z. Bu k s mlarda bitkisel motiflerin dal-sap kmalar n ve kesi me noktalar n kapatarak deseni daha estetik ve zengin gstermektedir.
12

Resim 1.8:Alt l kme yaprak motifinin desen iinde kullan l biimi 13

Resim 1.9: Alt l kme yaprak motifinin desen iinde kullan l biimi

14

Ayr ca Resim 1.10da genel ve detay grntlerinde grld gibi kompozisyon iinde ana motif olarak kullan l p desen olu turulabilir. rnekte be li kme yaprak motifi kullan larak kenar suyu deseni olu turulmu tur.

Resim 1.10: Be li kme yaprak motifi kullan larak olu turulmu kenar suyu deseni

15

1.3. izim Tekni i

Uygulama faaliyetinde be li kme yaprak motifinin izim tekni i, i lem s ras na gre detayl olarak ele al nacakt r. Burada genel kurallar ile dikkat edilmesi gereken noktalar k saca anlat lacakt r. Be li kme yaprak motifini izmek iin ncelikle izilecek motifin bykl n belirlemek gerekir. Burada nemli olan her l iine be li kme yaprak motifini izebilmektir. leriki uygulamalarda kullan m yeri ve amac na uygun olarak gerekli byklklerde kme yaprak motifini izebilmek ok nemlidir. Genel olarak desen lsne uygun, kme yaprak motifi izilir. Desen ls bydke kme yaprak ls byr, l kldke kme yaprak ls klr. Uygulama faaliyetlerinde yap lacak izim al malar bu ekilde belli ller iinde yap lacakt r. Be li kme yaprak motifinin izim ls belirlendikten sonra bu l ierisine be li kme yaprak motifinin kanaviesi izilir. Kanavienin iziminde herhangi bir lme kontrol aleti kullan lmamal , izim serbest el ile yap lmal d r. Bu ekilde al mak el melekesinin daha abuk geli mesini sa larken ayn zamanda al malar n daha h zl ve pratik olmas n sa layacakt r. izim kanaviesinin do ru ve eksiksiz izilmesi ok nemlidir. Kanavie zerinde yap lacak herhangi bir hata be li kme yaprak motifinin de hatal olmas na sebep olacakt r. Daha sonraki i lemde sa a ve sola bakan basit yapraklar, izim kanaviesi zerindeki yerlerine asimetrik olarak, s ras na ve tekni ine uygun olarak yerle tirilir. Burada sa a ve sola yerle tirilen yapraklar n e it byklkte ve ayn biimde izilmesine dikkat edilmelidir. Her yapra n iziminde yeteri kadar temize ekme i lemi yap larak en son a amada be li kme yaprak motifinin izimi netle tirilmelidir. Temize ekilerek netle tirilmi yapraklar n orta eksenleri belirlenerek damarlar izilir. Temize ekme i lemine dikkat edilerek be li kme yaprak motifine en son hli verilir. Be li kme yaprak motifinin iziminde kullan lacak ara ve gereler a a da verilmi tir. izim al malar na ba lamadan nce tm ara ve gereler temin edilmelidir.

Kullan lacak Ara ve Gereler

Par men k d Beyaz resim k d 0,5 kalem 2B kalem ucu Gnye Cetvel

16

UYGULAMA UYGULAMA
BE L KME YAPRAK MOT F N N Z M lem Basamaklar Par men k d n 350x250 mm llerinde kesiniz. K d n z n stten 30 mm sa kenar ndan 30 mm, sol kenar ndan 20 mm , alttan 20mm bo luk b rakarak kenar antet izgisini iziniz. A a da 1/2 le inde haz rlanm izim alan n , 1/1 le inde izerek altta grld gibi 100x75 mm llerinde dikdrtgenlere blnz.

17

100x75 mmlik izim alan na a a daki i lem s ras n takip ederek, be li kme yaprak motifini iziniz.

izim alan n z n iine, serbest el ile yar m daire iziniz.

18

Yar m dairenin orta merkez izgisini, serbest el ile iziniz.

Orta merkez izgisini ortalayarak yar m daireyi toplam be paraya blnz. izdi iniz bu alan be li kme yaprak motifinin izim kanaviesini olu turacakt r.

19

ncelikle orta eksen izgisinin yan ndaki sa a bakan basit yaprak motifini kanavie zerindeki yerine, yard mcizgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz.

Orta eksen izgisinin yan ndaki sola bakan basit yaprak motifini kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve temize ekerek, iziniz. Yapraklar n e it byklkte ve ayn a da olmas na dikkat ediniz.

20

kinci sa a bakan basit yaprak motifini kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz.

kinci sola bakan basit yaprak motifini, kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz. Yapraklar n duru ve biimine dikkat ediniz.

21

Ortadaki basit yaprak motifini, kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve motifini temize ekerek iziniz. Yapra n yn sa a veya sola bakabilir.

22

Be li kme yaprak motifini bir btn olarak ele al p kesintisiz ve dzgn izgiler ile temize ekiniz. Yapraklara en son hlini ve biimini veriniz.

Basit yaprak motiflerinin orta eksen izgilerini daha nce rendi iniz gibi, ok hafif izgiler ile iziniz.

23

Btn yapraklar n damarlar n , s ra ile ve temize ekerek iziniz.

Be li kme yaprak motifini, damarlarile birlikte ele alarak en son biimini veriniz. Par men k d n zda haz rlam oldu unuz di er alanlara da yukar daki i lem s ras ntakip ederek be li kme yaprak motifini iziniz. izim a amas nda acele etmeyiniz. izim kanaviesini dzgn iziniz. Kanavie zerindeki bir hatan n be li kme yaprak motifinizde hata olu turaca n unutmay n z.

izime ilk olarak sa a bakan basit yaprak motifinden ba lamak bir zorunluluk olu turmaz. lk olarak sola bakan basit yaprak motifinden de ba lanabilir. Bu tamamen elin al mas na ba l d r. Burada en nemli olan konu, beadet yapra n izim kanaviesi iine orant l ve estetik olarak yerle tirilmesidir. Sa a ve sola yerle tirilen yapraklar n dengesini iyi kurarak byklklerine dikkat edilmelidir.

24

Par men k dzerindeki tm alanlara be li kme yaprak motifini izdikten sonra ayn llerde yeni bir k t haz rlayarak, ayn ekilde be li kme yaprak motifini iziniz. Ne kadar ok izim ve pratik yaparsan z, eliniz o denli h zlanarak, a ama, a ama el melekesi kazan rs n z.

Yeni bir l ve alan iine be li kme yaprak motifini izmek iin; Par men k d n 350x250 mm llerinde kesiniz. Ka d n z n stten 20 mm, sa kenar ndan 10 mm, sol kenar ndan 15 mm altta bo luk kalmayacak ekilde kenar antet izgisini iziniz. A a da 1/2 le inde haz rlanm izim alan n , 1/1 le inde izerek, a a da grld gibi 75x55 mm llerinde dikdrtgenlere blnz. A a da lekli grd nz izim alan n z n iine, be li kme yaprak motifini yukar da a klanan i lem s ras na uygun olarak iziniz. Bir izim alan ndaki be li kme yaprak motifini tamamen bitirmeden ve izimi netle tirmeden di erine gemeyiniz.

25

26

LME VE DE ERLEND RME LME VE DE ERLEND RME

UYGULAMALI TEST renme faaliyetinde kazand n z beceriler do rultusunda; Par men k d n 350x250 mm llerinde kesiniz. K d n z n stten 30 mm, sol kenar ndan 15 mm bo luk olu turacak ekilde; (Kenar antet izgisi izmeyiniz) a a da 1/2 le inde haz rlanm izim alan n , 1/1 le inde iziniz. Dikdrtgenlerin 1/1 lleri a a da verilmi tir. Dikdrtgenlerin aralar ndaki bo luk 10 mmdir. 1. l; 80x60 mm 2. l; 90x65 mm 3. l; 100x70 mm 4. l; 110x80 mm Her l iin iki tane haz rlam oldu unuz bu dikdrtgenlerin iine i lem s ras n takip ederek be li kme yaprak motifini iziniz. Bu uygulamay a a daki kriterlere gre de erlendiriniz.

27

28

(Bu faaliyet kapsam nda a a da listelenen davran lardan kazand n z becerileri evet ve hay r kutucuklar na (X) i areti koyarak kontrol ediniz.) DEERLEND RME KR TERLER Par men k d n z uygun llerde kestiniz mi? Par men k d n z n stnden 30 mm, sol kenar ndan 15 mm bo luk b rakt n z m ? 80x60 mm llerinde iki tane dikdrtgen izdiniz mi? 90x65 mm llerinde iki tane dikdrtgen izdiniz mi? 100x70 mm llerinde iki tane dikdrtgen izdiniz mi? 110x85 mm llerinde iki tane dikdrtgen izdiniz mi? 80x60 mm llerindeki birinci izim alan n za be li kme yaprak motifinin kanaviesini izdiniz mi? Kanavienin iine i ve i lem s ras n takip ederek be li kme yaprak motifini izdiniz mi? Yapraklar n damar n tekni ine uygun izdiniz mi? . izim a amalar nda srekli temize geerek yaprak motiflerinin biimini ve dzenini kontrol ettiniz mi? 80x60 mmlik birinci l iinde izdi iniz be li kme yaprak motifini tamamlad n z m ? 80x60 mm llerindeki ikinci izim alan n za yukar daki kriterlere uygun, be li kme yaprak motifini izdiniz mi? 80x60 mmlik ikinci l iinde izdi iniz be li kme yaprak motifini tamamlad n z m ? 90x65 mm llerindeki izim alanlar n za, yukar daki kriterlere uygun, be li kme yaprak motiflerinizi izdiniz mi? 90x65 mmlik ller iinde izdi iniz be li kme yaprak motiflerini tamamlad n z m ? 100x70 mm llerindeki izim alanlar n za, yukar daki kriterlere uygun, be li kme yaprak motiflerinizi izdiniz mi? 100x70 mmlik ller iinde izdi iniz be li kme yaprak motiflerini tamamlad n z m ? 110x80 mm llerindeki izim alanlar n za, yukar daki kriterlere uygun, be li kme yaprak motiflerinizi izdiniz mi? 110x80 mmlik ller iinde izdi iniz be li kme yaprak motiflerini tamamlad n z m ? izimlerinizde yapraklar n ahenk ve dengesine dikkat ettiniz mi? En son izimlerinizde izgileri kesiksiz, dzgn bir slupta kulland n z m ? izdi iniz tm ller ierisinde be li kme yaprak formunu muhafaza ettiniz mi? Evet Hay r

29

DE ERLEND RME
Yap lan de erlendirme sonunda hay r eklinde ki cevaplar n z bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsan z renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplar n z n tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

30

 RENME FAAL YET 2 RENME FAAL YET 2

AMA
Gerekli ortam sa land nda, yedili kme yaprak kanaviesini e itli ller iinde eksiksiz izerek, bu kanavienin iine yedili kme yaprak motifini asl n bozmadan, estetik bir slupla tekni ine uygun izebileceksiniz.

ARA TIRMA
e itli kaynaklardan yedili kme yaprak motifinin kullan m yerlerini ara t rarak, rnek izimler yap n z. Bu konuda elde etti iniz bilgileri ve rnek izimleri rapor hline getirerek s n fa sununuz.

2. YED L KME YAPRAK MOT F Z M

2.1.Tan m
Tek sap zerinde paralbir yap da yaprak klara ayr lm biimdeki yapraklara bile ik yapraklar veya kme yapraklar ad verilir. Kme yapraklarda kendi aralar nda; ikili, be li, yedili gibi de i ik ekillerde bulunur. ini sanat nda kullan lan yedili kme yaprak motifi; ekil 2,1de grld gibi belli bir izim kanaviesi iine yerle tirilmi orta merkezde bir basit yaprak ve bu yapra n sa nda sa a bakan, solunda sola bakan yapraklar n olu turdu u ve toplam yedi tane basit yapraktan meydana gelmi bir motiftir.

ekil 2.1: Yedili kme yaprak motifi 31

K saca belli bir izim kanaviesi iinde, sa a ve sola bakan yedi adet basit yapraktan olu mu motife yedili kme yaprak motifi denir. Yedili kme yaprak motifinin iziminde kullan lan izim kanaviesi, motifin eklini belirlerken, ayn zamanda motifimizin bykl n de belirler. Resim 2.1de grld gibi ayn kanavieyi de i ik ller iinde kullanarak, farkl byklklerde yedili kme yaprak motifleri izilir.

Resim 2.1: Farkl ller iine izilmi yedili kme yaprak motifleri 32

ini sanat nda yedili kme yaprak motifi en genel ve sade hli ile Resim 2.2de gsterildi i gibi, ortada bir basit yaprak ve bu yapra n iki kenar nda sa a ve sola bakan, toplam yedi adet basit yapraktan olu muhli ile kullan l r. Fakat bu genel bir kural olu turmaz.

Resim 2.2: Yedili kme yaprak motifleri 33

Yedili kme yaprak motifinin desen ve kompozisyon iinde kullan m amac na ve biimine gre yapraklar n say s nda da de i iklikler grlebilir. Resim 2.3te sekiz ve dokuz adet basit yapraktan olu mu , kme yaprak motiflerine rnekler grebilirsiniz.

Resim 2.3: Sekiz ve dokuz adet yapraktan olu mu kme yaprak motifleri 34

Yedi adet yapraktan olu mu yedili kme yaprak motifinde, yaprak klar sade ve yal n hlleri ile kullan labilirken aynzamanda Resim 2.4te gsterildi i gibi, arada k vr ml yaprak motifleri, s rttan grn l yaprak motifleri de kullan labilir. Yedili kme yaprak motifinin desen ve kompozisyon iinde kullan m amac na ve biimine gre bu tr de i iklikler gsterebilir. Fakat bu ekilde yaprak klar n ynn ve biimini serbest olarak izme i lemi belli bir pratiklik ve el melekesi kazan ld ktan sonra uygulanmal d r. izim kanaviesini ve klasik yedili kme yaprak motifini tamamen kavrad ktan sonra, ileriki a amalarda bu tr serbest izimler yap labilir.

Resim 2.4: K vr ml yapraklar n kullan ld yedili kme yaprak motifleri 35

2.2. Kullan m Yerleri

Kme yaprak motifleri biyolojik yap lar nedeni ile desen iinde nemli vazifeler yklenmi tir. Yedili kme yaprak motifi Resim 2.5te grld gibi, bitkisel motiflerin dallar n n k lar nda kullan lm t r. Bu k s mlarda aynen do ada oldu u gibi motiflerin alt k yapraklar n temsilen kullan lmakta ayn zamanda motifi zenginle tirerek daha zarif ve estetik grnmesini sa lamaktad r.

Resim 2.5: Yedili kme yaprak motifinin dal k lar nda kullan m yerleri ve biimleri 36

Kme yaprak motifleri, bitkisel motiflerin kullan ld kompozisyon iinde ok nemli bir vazife yklenerek desenin k yerini olu turmakta, desen iinde kullan lan tm bitkisel motifler bu kme yapraklar n iinden kmaktad r. Resim 2.6 ve Resim 2.7de sekizli ve dokuzlu kme yaprak motiflerinin desen iinde kullan l biimlerinin, genel ve detay grntlerine bak n z. Bu k s mlarda bitkisel motiflerin dal-sap kmalar n ve kesi me noktalar n kapatarak deseni daha estetik ve zengin gstermektedir.

Resim 2.6: Sekizli kme yaprak motifinin desen iinde kullan l biimi

37

Resim 2.7: Dokuzlu kme yaprak motifinin desen iinde kullan l biimi

38

2.3. izim Tekni i

Uygulama faaliyetinde yedili kme yaprak motifinin izim tekni i, i lem s ras na gre detayl olarak ele al nacakt r. Burada genel kurallar ile dikkat edilmesi gereken noktalar k saca anlat lacakt r. Yedili kme yaprak motifini izmek iin, be li kme yaprak motifinin iziminde oldu u gibi, ncelikle izilecek motifin bykl n belirlemek gerekir. Burada nemli olan her l iine yedili kme yaprak motifini izebilmektir. leriki uygulamalarda kullan m yeri ve amac na uygun olarak gerekli byklklerde kme yaprak motifini izebilmek ok nemlidir. Genel olarak desen lsne uygun, kme yaprak motifi izilir. Desen ls bydke kme yaprak ls byr, l kldke kme yaprak ls klr. Uygulama faaliyetinde yap lacak yedili kme yaprak izim al malar bu ekilde belli ller iinde yap lacakt r. Yedili kme yaprak motifinin izim ls belirlendikten sonra bu l ierisine, yedili kme yaprak motifinin kanaviesi izilir. Kanavienin iziminde herhangi bir lme kontrol aleti kullan lmamal , izim serbest el ile yap lmal d r. Bu ekilde al mak el melekesinin daha abuk geli mesini sa larken ayn zamanda al malar n daha h zl ve pratik olmas n sa layacakt r. Daha sonraki i lemde sa a ve sola bakan basit yapraklar, izim kanaviesi zerindeki yerlerine asimetrik olarak, s ras na ve tekni ine uygun olarak yerle tirilir. Burada sa a ve sola yerle tirilen yapraklar n e it byklkte ve ayn biimde izilmesine dikkat edilmelidir. Her yapra n iziminde yeteri kadar temize ekme i lemi yap larak en son a amada yedili kme yaprak motifinin izimi netle tirilmelidir. Temize ekilerek netle tirilmi yapraklar n orta eksenleri belirlenerek damarlar izilir. Temize ekme i lemine dikkat edilerek yedili kme yaprak motifine en son hli verilir. Yedili kme yaprak motifini iziminde kullan lacak ara ve gereler a a da verilmi tir. izim al malar na ba lamadan nce tm ara ve gereler temin edilmelidir. Kullan lacak Ara ve Gereler Par men k d Beyaz resim k d 0,5 kalem 2B kalem ucu Gnye Cetvel

39

UYGULAMA UYGULAMA
YED L KME YAPRAK MOT F N N Z M lem Basamaklar Par men k d n 350x250 mm llerinde kesiniz. K d n z n stten 30 mm sakenar ndan 30 mm, sol kenar ndan 20 mm alttan 20 mm bo luk b rakarak kenar antet izgisini iziniz. A a da 1/2 le inde haz rlanm izim alan n , 1/1 le inde izerek altta grld gibi 100x75 mm llerinde dikdrtgenlere blnz.

40

100x75 mmlik izim alan na a a daki i lem s ras n takip ederek, yedili kme yaprak motifini iziniz.

izim alan n z n iine, serbest el ile yar m daire iziniz.

41

Yar m dairenin orta merkez izgisini, serbest el ile iziniz.

Orta merkez izgisini ortalayarak yar m daireyi toplam yedi paraya blnz. izdi iniz bu alan yedili kme yaprak motifinin izim kanaviesini olu turacakt r.

42

ncelikle orta eksen izgisinin yan ndaki sa a bakan basit yaprak motifini kanavie zerindeki yerine, yard mcizgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz.

Orta eksen izgisinin yan ndaki sola bakan basit yaprak motifini kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz. Yapraklar n e it byklkte ve ayn a da olmas na dikkat ediniz.

43

kinci sa a bakan basit yaprak motifini kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz.

kinci sola bakan basit yaprak motifini, kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz. Yapraklar n duru ve biimine dikkat ediniz.

44

nc sa a bakan basit yaprak motifini kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz.

nc sola bakan basit yaprak motifini, kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve temize ekerek iziniz. Yapraklar n duru ve biimine dikkat ediniz.

45

Ortadaki basit yaprak motifini, kanavie zerindeki yerine, yard mc izgiyi ortalayarak ve motifini temize ekerek iziniz. Yapra n yn sa a veya sola bakabilir.

Yedili kme yaprak motifini bir btn olarak ele al p, kesintisiz ve dzgn izgiler ile temize ekiniz. Yapraklara en son hlini ve biimini veriniz.

46

Basit yaprak motiflerinin orta eksen izgilerini daha nce rendi iniz gibi, ok hafif izgiler ile iziniz.

Btn yapraklar n damarlar n , s ra ile ve temize ekerek iziniz.

47

Yedili kme yaprak motifini, damarlarile birlikte ele alarak en son biimini veriniz. Par men k d n zda haz rlam oldu unuz di er alanlara da yukar daki i lem s ras ntakip ederek yedili kme yaprak motifini iziniz. izim a amas nda acele etmeyiniz. izim kanaviesini dzgn iziniz. Kanavie zerindeki bir hatan n yedili kme yaprak motifinizde hata olu turaca n unutmay n z.

izime ilk olarak sa a bakan basit yaprak motifinden ba lamak bir zorunluluk olu turmaz. lk olarak sola bakan basit yaprak motifinden de ba lanabilir. Bu tamamen elin al mas na ba l d r. Burada en nemli olan konu, yedi adet yapra n izim kanaviesi iine orant l ve estetik olarak yerle tirilmesidir. Sa a ve sola yerle tirilen yapraklar n dengesini iyi kurarak byklklerine dikkat edilmelidir.

Par men k d zerindeki tm alanlara yedili kme yaprak motifini izdikten sonra ayn llerde yeni bir k t haz rlayarak, ayn ekilde yedili kme yaprak motifini iziniz. Ne kadar ok izim ve pratik yaparsan z, eliniz o denli h zlanarak a ama a ama el melekesi kazan rs n z.

Yeni bir l ve alan iine be li kme yaprak motifini izmek iin; Par men k d n 350x250 mm llerinde kesiniz.

48

K d n z n stten 20 mm, sa kenar ndan 10 mm, sol kenar ndan 15 mm altta bo luk kalmayacak ekilde kenar antet izgisini iziniz. A a da 1/2 le inde haz rlanm izim alan n , 1/1 le inde izerek, a a da grld gibi 75x55 mm llerinde dikdrtgenlere blnz. A a da lekli grd nz izim alan n z n iine, be li kme yaprak motifini yukar da a klanan i lem s ras na uygun olarak iziniz. Bir izim alan ndaki yedili kme yaprak motifini tamamen bitirmeden ve izimi netle tirmeden di erine gemeyin.

49

LME VE DE ERLEND RME LME VE DE ERLEND RME

UYGULAMALI TEST
renme faaliyetinde kazand n z beceriler do rultusunda; Par men k d n 350x250 mm llerinde kesiniz. Ka d n z n stten 30 mm, sol kenar ndan 15 mm bo luk olu turacak ekilde; (Kenar antet izgisi izmeyiniz) a a da 1/2 le inde haz rlanm izim alan n , 1/1 le inde iziniz. Dikdrtgenlerin 1/1 lleri a a da verilmi tir. Dikdrtgenlerin aralar ndaki bo luk 10 mmdir. 1. l; 80x60 mm 2. l; 90x65 mm 3. l; 100x70 mm 4. l; 110x80 mm Her l iin iki tane haz rlam oldu unuz bu dikdrtgenlerin iine i lem s ras n takip ederek yedili kme yaprak motifini iziniz. Bu uygulamay a a daki kriterlere gre de erlendiriniz.

50

51

(Bu faaliyet kapsam nda a a da listelenen davran lardan kazand n z becerileri evet ve hay r kutucuklar na (X) i areti koyarak kontrol ediniz.) DEERLEND RME KR TERLER Par men k d n z uygun llerde kestiniz mi? Par men k d n z n stnden 30 mm, sol kenar ndan 15 mm bo luk b rakt n z m ? 80x60 mm llerinde iki tane dikdrtgen izdiniz mi? 90x65 mm llerinde iki tane dikdrtgen izdiniz mi? 100x70 mm llerinde iki tane dikdrtgen izdiniz mi? 110x85 mm llerinde iki tane dikdrtgen izdiniz mi? 80x60 mm llerindeki birinci izim alan n za yedili kme yaprak motifinin kanaviesini izdiniz mi? Kanavienin iine i ve i lem s ras n takip ederek yedili kme yaprak motifini izdiniz mi? Yapraklar n damarlar n tekni ine uygun izdiniz mi? izim a amalar nda srekli temize geirerek yaprak motiflerinin biimini ve dzenini kontrol ettiniz mi? 80x60 mmlik birinci l iinde izdi iniz yedili kme yaprak motifini tamamlad n z m ? 80x60 mm llerindeki ikinci izim alan n za yukar daki kriterlere uygun, yedili kme yaprak motifini izdiniz mi? 80x60 mmlik ikinci l iinde izdi iniz yedili kme yaprak motifini tamamlad n z m ? 90x65 mm llerindeki izim alanlar n za, yukar daki kriterlere uygun, yedili kme yaprak motiflerini izdiniz mi? 90x65 mmlik ller iinde izdi iniz yedili kme yaprak motiflerini tamamlad n z m ? 100x70 mm llerindeki izim alanlar n za, yukar daki kriterlere uygun, yedili kme yaprak motiflerini izdiniz mi? 100x70 mmlik ller iinde izdi iniz yedili kme yaprak motiflerini tamamlad n z m ? 110x80 mm llerindeki izim alanlar n za, yukar daki kriterlere uygun, yedili kme yaprak motiflerini izdiniz mi? 110x80 mmlik ller iinde izdi iniz yedili kme yaprak motiflerini tamamlad n z m ? izimlerinizde yapraklar n ahenk ve dengesine dikkat ettiniz mi? En son izimlerinizde izgileri kesiksiz, dzgn bir slupta kulland n z m ? izdi iniz tm ller ierisinde yedili kme yaprak formunu muhafaza ettiniz mi? Evet Hay r

52

DE ERLEND RME Yap lan de erlendirme sonunda hay r eklindeki cevaplar n z bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsan z renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplar n z n tamam evet ise modl de erlendirmeye geiniz.

53

MODL DE ERLEND RME MODL DE ERLEND RME

PERFORMANS TEST (YETERL K LME)
Kazand n z beceriler do rultusunda; Par men k d n 350x250 mm llerinde kesiniz. K d n z n stten 30 mm, sol kenar ndan 15 mm bo luk olu turacak ekilde; (Kenar antet izgisi izmeyiniz) lleri a a da verilmi dikdrtgenlerden yan yana iki er tane iziniz. Dikdrtgenleri aralar ndaki bo luk 10 mmdir. 1. l; 75x50 mm 2. l; 85x70 mm 3. l; 100x75 mm Her l iin iki tane haz rlam oldu unuz bu dikdrtgenlerin ilklerinin iine be li kme yaprak motifini, ikincilerinin iine yedili kme yaprak motiflerini, i lem s ras n takip ederek iziniz. Bu uygulamay a a daki kriterlere gre de erlendiriniz.

54

(Bu uygulama kapsam nda a a da listelenen davran lardan kazand n z becerileri evet veya hay r kutucuklar na (X) i areti koyarak kontrol ediniz.) Evet Hay r DEERLEND RME KR TERLER Par men k d n z uygun llerde kestiniz mi? K d n za 75x50 mm llerinde iki adet dikdrtgen izdiniz mi? K d n za 85x70 mm llerinde iki adet dikdrtgen izdiniz mi? K d n za 100x75 mm llerinde iki adet dikdrtgen izdiniz mi? 75x50 mm llerindeki birinci izim alan n za be li kme yaprak motifinin kanaviesini izdiniz mi? Kanavienin iine i ve i lem s ras n takip ederek be li kme yaprak motifini izdiniz mi? Yapraklar n damar n tekni ine uygun izdiniz mi? izim a amalar nda srekli temize geerek yaprak motiflerinin biimini ve dzenini kontrol ettiniz mi? 75x50 mmlik birinci l iinde izdi iniz be li kme yaprak motifini tamamlad n z m ? 85x70 mm llerindeki ikinci izim alan n za yukar daki kriterlere uygun, be li kme yaprak motifini izdiniz mi? 85x70 mmlik ikinci l iinde izdi iniz be li kme yaprak motifini tamamlad n z m ? 100x75 mm llerindeki nc izim alan n za yukar daki kriterlere uygun, be li kme yaprak motifini izdiniz mi? 100x75 mmlik nc l iinde izdi iniz be li kme yaprak motifini tamamlad n z m ? Be li kme yaprak izimlerinizde yapraklar n ahenk ve dengesine dikkat ettiniz mi? En son izimlerinizde izgileri kesiksiz, dzgn bir slupta kulland n z m ? izdi iniz tm ller ierisinde be li kme yaprak formunu muhafaza ettiniz mi? 75x50 mm llerindeki birinci izim alan n za yedili kme yaprak motifinin kanaviesini izdiniz mi? Kanavienin iine i ve i lem s ras n takip ederek yedili kme yaprak motifini izdiniz mi? Yapraklar n damar n tekni ine uygun izdiniz mi? izim a amalar nda srekli temize geerek yaprak motiflerinin biimini ve dzenini kontrol ettiniz mi? 75x50 mmlik birinci l iinde izdi iniz yedili kme yaprak motifini tamamlad n z m ?
55

85x70 mm llerindeki ikinci izim alan n za yukar daki kriterlere uygun, yedili kme yaprak motifini izdiniz mi? 85x70 mmlik ikinci l iinde izdi iniz yedili kme yaprak motifini tamamlad n z m ? 100x75 mm llerindeki nc izim alan n za yukar daki kriterlere uygun, yedili kme yaprak motifini izdiniz mi? 100x75 mmlik nc l iinde izdi iniz yedili kme yaprak motifini tamamlad n z m ? Yedili kme yaprak izimlerinizde yapraklar n ahenk ve dengesine dikkat ettiniz mi? En son izimlerinizde izgileri kesiksiz, dzgn bir slupta kulland n z m ? izdi iniz tm ller ierisinde yedili kme yaprak formunu muhafaza ettiniz mi?

DE ERLEND RME
Sorulara verdi iniz cevaplar ile cevap anahtar n z(De erlendirme kriterlerini) kar la t r n z. Yap lan de erlendirme sonunda hay r cevaplar n z bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsan z modl tekrar ediniz. Cevaplar n z do ru ise bir sonraki modle gemek iin ilgili ki iler ile ileti im kurunuz.

56

KAYNAKA KAYNAKA
Ktahya Merkez Teknik Lise-Anadolu Meslek ve Meslek Lisesi, Seramik ve Cam Teknolojisi Alan , inicilik Dal ar ivinden yararlan lm t r.

57