IzahliTecvid M.talu

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM
1. KTAP zahl TECVD LM
MEHMET TAL
www.mehmettaluhoca.com
zahl TECVD LM
Bu kitap, drt blmdr : 1. 2. 3. 4. Blmde: Tecvid ilminin mahiyeti, Blmde: Harflerin mahre ve sfatlar, Blmde: Kraatta imammz, mam Asm Kratnn esaslar, Blmde de: Kuran- Kerim okuyucusunun bilmekten mstani kalamayaca baz dab ve erkn izah edilmitir. Her Mslmann bu mevzular gayet iyi bilmesi ve Kur'an- Kerimi ona gre okumas zerine farz olan dn vecibelerdendir.
NOT: Tecvid ve Arapa ile alakal veya dn sualleriniz iin arayabilirsiniz: 0532 273 38 96
BRNC BLM TECVD LMNN MAHYET
1. Tecvidin tarifi: Tecvid ( )lugatta: Bir eyi gzel yapmak, sslemek, iyi ve hoa yapmak manalarna gelmektedir. Istlah manas olarak tecvid: Harflerin mahre ve sfatlarna uymak suretiyle, Kur'an- Kerim'i dab ve erknna uygun bir ekilde hatasz okumak demektir. Bununla ilgili kaideleri reten ilme de: Tecvid ilmi denir. 2. Tecvid ilminin mevzuu: Kur'an- Kerim'in kelimeleri, Kuran- Kerim'in asln ve esasn tekil eden hece harfleridir. 3. Tecvid ilminin gayesi: Rasulullah (S.A.V.)in azndan duyulduu zere, Kuran- Kerim'i fesahat ve belaatna uygun bir ekilde okuyabilmeyi salamak, bu hususta olanca gc sarf etmektir. yle de denebilir: Kur'an- Kerim'in okunmas esnasnda dili hatadan, noksanlktan ve ziyadeden korumak, Kuran- Kerimi tertil ile (ak-ak, tane-tane) oku ayet-i kerimesindeki emre smsk sarlmaktr. Bu erefli ilmi renmenin faydas da: ki cihan saadetine nail olmak ve Cenab- Hakk'n cemaliyle cennetiyle merref olmaktr. 4. Tecvid ilmini renmenin zaruriyyeti: Kuran- Kerim tecvid zere nazil olmu ilahi bir kitaptr. Cebrail (A.S.) Peygamberimiz (S.A.V.)e Kuran- Kerimi tecvid ile okumu, Peygamberimiz (S.A.V.) de mmetine ayn ekilde bildirmitir. Binaenaleyh namaz sahih olabilecek kadar Tecvid ilmini renmek farz- ayndr. nk Cenab- Hak, yle buyurmaktadr. " " Kuran- Kerimi tertil ile (ak-ak, tane-tane) oku Bu ayet-i kerimede ALLAH (C.C.) Kuran- Kerim'i tecvid ile okumay emretmitir. Mezkr ayetle ilgili olarak Hz. Ali (R.A.)a sorulduunda yle cevap vermitir: Tertil, harflerin tecvidini ve vakflar bilmektir. Kuran- Kerim'i tertil ile okumak farzdr. Tertil de tecviddir.
zahl TECVD LM
Dier bir ayeti kerimede Cenab- Hak: ALLAH Tel, Kur'an (n lafznda ve manasn) da hibir (tezat ve) erilik klmad. buyurmutur. Hz. Peygamber (S.A.V.) Kuran- Kerim'i tecvidli olarak okur ve bu konuya itina gsterenleri de takdir ederdi. Enes b. Malik (R.A.)a: -Hz. Peygamberin okuyuu nasl idi? diye soruldu. O da: -Hz. Peygamberin okuyuu, uzatlacak harfleri uzun okur idi, dedi sonra (misal olarak) Bismillahirrahmnirrahim'i okudu da: - Hz. Peygamber (S.A.V.) Bismillhi uzatr, er-Rahmn uzatr ve er-Rahm'i uzatr idi, dedi. Ayn ekilde mm Seleme (R.Anha) validemiz, Raslullah Efendimiz (S.A.V.)in okuyuunu tarif etti: yleki, Onun okuyuunu harf harf tarif ediyordu. Ayrca Peygamberimiz (S.A.V.) tecvide riayet etmeden Kur'an- Kerim-i okumay yasaklamtr. Nitekim Enes b. Malik (R.A.) yle demitir: Nice Kur'an okuyanlar vardr ki, Kur'an onlara lanet eder. Bu lanet, Kur'an- Kerim'i tecvidsiz olarak okuyan; harflerin mahrelerine ve sfatlarna riayet etmeyen kimseyedir. Tecvid konusunda sahabe-i kiramdan Abdullah bn-i Mesud (R.A): -Kur'an- Kerim'i, tecvidle okuyunuz. Abdullah bn-i Abbas (R.A.) de: -Kur'an- Kerim'in harflerini ak bir ekilde okuyunuz, demitir. Bu hususta eyh bnu'l-Cezeri de Mukaddimesinde yle der: Tecvidi renmek, ona riayet etmek kati bir farzdr. Kim Kur'an- Kerimi tecvidsiz okursa gnahkr olur. nk O'nu ALLAH (C.C.) tecvidle indirdi ve bize kadar da bylece (tecvidle) geldi. Tecvid; tilavetin ss, eda ve kraatn da ziynetidr. Netice olarak diyoruz ki btn bu ayet-i kerimeler, hadis-i erifler ve dier nakiller aka ifade ediyor ki: Kur'an- Kerim'i, Lahn (hata) ile okumak, tecvidsiz okumak caiz deildir, haramdr. Harflerin mahre ve sfatlarna uymak suretiyle, namaz sahih olabilecek kadar Kur'an- Kerimi tecvid zere okumak: Erkek-kadn her Mslmana kati farzdr. Bunu inkr eden kfir olur. Binaenaleyh, Kur'an Kerim'i tecvid kaidelerine uygun olarak renip okuyabilme imkn ve kabiliyetine sahip olduklar halde, eitli sebeplerle bunu ihmal edip, Kur'an- Kerim'i hatal olarak okumaya devam edenlerin gnahkr olacaklar aikardr. Gayret ettii halde, renme imknndan mahrum olanlarn mazur saylabileceklerini mit etmekteyiz. ALLAH a'lem. Tecvid ilmini bilmek, drt temel esasa baldr:
a) Meharic-i hurfu (harflerin mahrelerini) bilmek, b) Harflerin sfatlarn bilmek, c) Harflerin terkibi annda, yenilenen-deien hkmleri bilmek, d) Bol bol tekrar ve dil alkanl kazanmak ki en mhimi de budur. Tecvid ilmi, hem nazari hem de tatbiki bir ilimdir. Tecvid ilminde stada byk bir ihtiya vardr. nk insan, kendi bana tecvid ilminin nazari ksmn tekil eden kaide ve kurallarn belleyebilirse de, bu kaidelerin tatbikatn, harflerin mahre ve sfatn kendi kendine renemez. Bunu Fem-i mhsin (gzel az) diye tabir ettiimiz kmil bir stadn huzurunda diz kerek onun azndan almak mecburiyetindedir. SORULAR: 1- Tecvidin lgat ve stlah manasn izah ediniz. 2- Tecvid ilminin mevzuu nedir? 3- Tecvid ilminin gaye ve faydasn izah ediniz. 4- Tecvid ilmini renmenin din hkm nedir ? 5- Tecvid ilmini nasl renebiliriz ?
10
zahl TECVD LM KNC BLM
Bu blmde; Harfler, harflerin mahre ve sfatlar hakknda malumat vermeye alacaz, inaALLAH. HARFLER Harf; lugatta: Taraf, bir eyin ucu, kenar, sivri ve keskin kys demektir. Tecvid ilminde ise harf: Bir mahrece itimad ederek kan ses den ibarettir. Harfler iki ksma ayrlr: 1- Asl harfler: Bunlar bildiimiz u -28- hece harfleridir: Baz harf sralamalarnda vav ( )ile ye ( )harfi arasna yazlan lamelif ( )mstakil bir harf deildir. Adndan da anlalaca zere, lam ile elif harfinin birlemesinden meydana gelmitir. 2- Fer' harfler: Asl harflerden kan ve ikinci derecede olan harflerdir ki, fasih olup Kur'an- Kerim'de bulunan fer harfler unlardr: a- Hemze-i msehhele (Teshil yani kolaylatrlan hemze): Bu da ksma ayrlr: I- Hemze ile elif aras: Fussilet sresi, 44. Ayet-i kerimesinde geen: ( ) kavli erifindeki ikinci hemzenin hemze sesi ile elif sesi arasnda bir sesle okunuu gibi. Kraatta imammz, Asm kraat ve Hafs rivayetinin tek rneidir. Bu hemzede teshil yaplrken kacak olan ses ( ) eklinde bir ( )sesi olmamaldr. Bu ekildeki bir okuyu teshil deil, hatadr, lahn- celidir. II- Hemze ile ye aras: ( ) kavli erifindeki ikinci hemzenin, halis hemze sesi ile ye sesi arasnda bir sesle okunuu gibi. III- Hemze ile vav aras: ( )kavli erifindeki ikinci hemzenin, hemze sesi ile vav sesi arasnda bir sesle okunuu gibi. Bu son iki vecih, mam- Asm kratnda yoktur. b- Elif-i mmale: male edilen (uzatlan) elif. Elif-i meddiyye ile ye arasnda bir eliftir ki, ne halis eliftir ve ne de halis ye'dir. Bu halde, elif taraf ye tarafna galip olursa ona male-i sura (kk imale), eer ye taraf elif tarafna galip olursa ona da male-i Kbra (byk imale) denilir. Kraat- mam Asm ve Hafs rivayetinde tek rnek: Hd suresi, 41. Ayet-i kerimesinde geen ( ) lafz- erifidir. Bunu imale-i kbra ile okumak lazmdr. Burada re harfinin nndeki elif harfini imale-i kbra ile imale yapabilmek iin: Elif harfini telaffuz ederken ye harfi gibi yaparak ve re harfini ince okumakla mmkn olur. c- Nun-u muhfat: ihfa edilen nundur. Bak. Sh: 35
11
Kraat- mam Asm ve Hafs rivayetinde bulunan feri harfler bunlardr. Dier kraat imamlarndan mam Hamzann birinci ravisi Halef kraatnda; Sad- memme (imam olunan sad) ve mam Nafi'in ikinci ravisi Ver kraatnda; Lam- mufahhame (kaln okunan lam) diye iki fer'i harf daha vardr. MEHARC- HURF (Harflerin Mahreleri) Tecvid ilminde mahre: Harfin k yeri demektir ki harfin kt; baka harflerden tefrik ve temyiz edildii (ayrld) yerdir. Mahre mahalleri betir. 1- CEVF: Boaz ile az iinde olan boluktur. 2- HALK: Boaz 3- LSAN: Dil. 4- EFEH: Dudak. 5- HAYUM: Geniz kovuudur. te mahre mahalleri bu be blgedir. Fakat bu mahallerden kan harflerin mahrelerinin adedi hususunda ihtilaf edilmitir. Muhakkkn- kurra'nn grs -17- dir. imdi de bunu izah edelim: 1. Mahre: Cevfdir. Buradan med harfleri vav, ye, elif ( ) kar. 2. Mahre: Aksa- halk(boazn balangc, gse bitiik olan kk)dr. Buradan evvela hemze ( )sonra he ( )kar. 3. Mahre: Vesatu'1-halk (boazn ortas) dr. Buradan nce ayn ( )sonra da ha ( )kar. 4. Mahre:. Edna- halk (boazn aza yakn olan yeri)dir. Buradan nce ayn ( )sonra da h ( )kar. 5. Mahre: Aksa- lisan (dilin boaza en yakn ksm)dr. Buradan byk dilin dibini st damaa vurmakla kaf ( )kar. 6. Mahre: Kaf harfinin mahrecinin bir parmak miktar aasdr. Buradan kef ( )kar. 7. Mahre: Vesatul-lisandr. Dilin ortas ile st daman ortasdr. Buradan nce cim ( )sonra in ( )sonra da ye ( )kar. 8. Mahre: Sa veya soldan dilin yan tarafn hafife st adrasa (az dilerine) dokundurmak suretiyle dat ( )harfi kar. Dat harfi karlrken dil ucu serbesttir 9. Mahre: Sadan veya soldan dat harfinin mahrecinin bitiminden dil ucuna kadar olan ksm ile kars olan st damaktr.Buradan lm( (kar.
12
zahl TECVD LM
10. Mahre: Dil ucu ile onun hizasndaki iki st n dilerin etleridir. Buradan ihfa olmayan nun ( )kar. Yeri itibariyle lam harfinin biraz altdr ve onun mahrecinden biraz dardr. 11. Mahre: Dilin en u tarafnn biraz arkas ile karsndaki n dilerin st taraf olan damaktr. Buradan re ( )harfi kar. Bu durumda dilin ucu kavislidir. 12. Mahre: Dil ucu ile st n dilerin dipleridir. Buradan di etlerine gayet yakn olan yerden t ( ), biraz aasndan dal ( ), dilerin yarsna yakn olan yerden de te ( )kar. 13. Mahre: Dil ucu ile alt n dilerin yarsndan yukarsdr. Buradan: Dilerin yarsna yakn olan yerden sat (), az yukarsndan sin (), dilerin ucundan da ze ( )kar. 14. Mahre: Dil ucu ile st n dilerin ulardr. Buradan: Dilin gayet ucunun arkasndan z (), bunun biraz ardndan zel ( )ve bunun da biraz ardndan se ( )kar. Bunlarn hepsinde dilin ucu dar karlr. Z harfinde biraz az, zel harfinde biraz daha fazla ve se harfinde de daha fazla karlr. Bu durumda zel ve se peltek okunur. 15. Mahre:Alt dudan ii ile st n dilerin ulardr. Buradan fe ( )kar. Fe harfi karlrken, fleyerek deil de st n diler, alt dudan karnn hafif srmas ile yaplacak. 16. Mahre: Dudaklardr. Dudaklarn birbirine kuvvetlice kapanmasyla be (), dudaklarn iini ularna yakn yerleri hafife kapatmakla mim( )kar. Daha ziyade ularna yakn olan yerleri birbirine kapanmayarak, ileri doru uzatmakla vav ( )kar. Vav'da dudaklar fazla sklmaz. Dudaklar geri ekerek vav karlmaz. 17. Mahre: Hayumdur. Buradan gunne (hayumdan gelen ses) kar. Gunne, mim ve ihfa edilen nun harfine mahsustur. Bak. Sh: 17 Bir harfin mahreci zerinde alrken teden beri kullanlan usl: O harfi sakin klmak ve kendisinden nce de harekeli bir hemze getirmek suretiyle o harfi okumaktr. Mesela be ( )harfini, evveline bir hemze getirerek sakin klp eb ( ) diye okuduumuzda dudaklarn birbirine kapandn grrz, ite bu, be harfinin mahrecidir. Daha nce de belirttiimiz gibi, harflerin mahrelerini sadece kitaptan okumak kfi deildir. Ehlinden ta'lim grmek arttr. Nitekim birok Kur'an- Kerim okuyanlar, tecvidi ezbere bildikleri halde tatbikatn yapamamaktadrlar. Bu durumda tecvidi bilmekle bilmemek arasnda ne fark vardr?... Bir de harfler karlrken, herkes harfleri, yaratllarnda olan tabii ses gzellii ile karmaldr. Buradaki Tabii sesden maksat;
13
Merhum stad Hac Mehmet Rt Ak Kutlu hazretlerinin tabirleriyle: Kur'an- Kerim okuyucusu, Kur'an- Kerimi okurken hi zorlanmadan, ses kendisi diyecek ki Beni kar, okuyucu sesine: k demeyecek. Bir zorlama neticesinde karlan sesin gzellii bozulur. Okuyan da dinleyenler de rahatsz olur, huzur kalmaz. Binaenaleyh, ehlinden kfi ve vfi derecede talim grerek, dili harfe yle altrmal ki, kaygsz ve dncesiz olarak o harf karlmaldr.
14
zahl TECVD LM HARF MAHRELERNN EMASI
Trke Osmanlca Arapa TECVD LM SIFAT-I HURF (HARFLERN SIFATLARI)
15
Tecvid ilminde sfat: Mahrelerde meydana gelii esnasnda harfin sesine arz olan keyfiyete denir. Sfatlar iki ksma ayrlr: 1- Sfat- lzime: Harflerin zatna mahsus ve harften ayrlmas mmkn olmayan sfatlardr. nk sfat- lazimelerin harften ayrlmas halinde, harf diye bir ey ortada kalmaz, yok olur. Bu sfatlarn terk edilmesi byk hatadr. Sfat- lzimeler unlardr: 1-Cehr, 2- Hems, 3- iddet, 4- Rihvet, 5- Beyniyye, 6- sti'la, 7nhifad, 8- Itbak, 9- nfitah, 10- Kalkale, 11- Safir, 12- Gunne, 13Tefei, 14-Tekrir, 15- stitale, 16- zlk, 17- smat, 18-Lin, 19- nhiraf. 2- Sfat- arza: Harften ayrlmas mmkn olan ve ayrldklar zaman da harfin zatn deitirmeyen sfatlardr. Harfin zatnda bir deiiklik meydana gelmedii iin, bu sfatlarn terkinde kk hata meydana gelir. Sfat- arzalar unlardr: l- Tefhim, 2- Terkik, 3- dgam, 4- hfa, 5- zhar, 6- Kalb, 7Medd, 8-Hareke, 9- Sekte, 10- Vakf, 11- Skun. imdi bunlar teker teker izah edelim. SIFAT-I LAZME 1- Cehr: Lugatta, ortaya karmak, sz sylerken sesi ykseltmek demektir. Tecvid ilminde ise cehr: Kendisinde cehr sfat bulunan harfleri harekeli olarak telaffuz ederken, nefes cereyannn akmamasna denir. Cehr harfleri okunurken mahrece kuvvetle dayanld iin nefes cereyan tkanr. Cehr harfleri u szde toplanmtr: 2- Hems: Cehrin mukabilidir. Lugatta: Sesi gizlemek manasndadr. Tecvid ilminde ise hems: Harf nutk olunurken mahrecinden nefes cereyannn akmas demektir. Hems harfleri mahrece fazla dayanmazlar. Hems, harfleri:( ) lafznda toplanmtr. Cehr ile hems sfatnn fark udur: Cehr harflerini harekeleyip ( ) gibi tekrar edersek, nefesin akmadn ve o harfe ait olan sesin bir ksmnn iitilmediini grrz. Halbuki hems harflerini harekeleyip, ( ) gibi okursak nefesin aktn ve sesin de ktn grrz. Hems harflerinde ses gizlice akar. (( derken (), ( )zerine akar. Baz okuyucular ( )y ( )zerine aktmayp ( )gibi okuyor.
16
zahl TECVD LM
Hareke zerinde durulduundan ( )harfine edde verir gibi bir okuyu oluyor. Bundan kanmak gerekir. 3- iddet: Lugatta, kuvvet ve kudret manalarna gelir. Tecvid ilminde ise: iddet harfleri skn ile okunduu zaman ses ve nefesin asla akmamas demektir. nk iddet harfleri mahrelerinden karken mahrelerine kuvvetle dayanrlar. ( ) lafznda toplanan harfler, iddet harfleridir. 4- Rihvet: Lugatta, yumuaklk manasna gelen Rihvet, tecvid ilminde: Rihvet harflerinin skn ile telaffuzu esnasnda, mahrece dayanmann zayf olmas hasebiyle, ses ve nefesin beraberce akmas demektir. iddet ve Beyniyye harflerinin dndaki harfler, rihvet harflerdir. 5- Beyniyye: Lugatta, ortada olmak demektir. iddet ve rihvet sfatlarnn ortasnda bulunan beyniyye: Harf telaffuz edilirken sesin ne tamamen akmas ve ne de tamamen haps olmas demektir. Beyniyye harfleri unlardr: ( ). Bu harfler okunurken ses, kemaliyle ne akacak ve ne de akmayacaktr. Baz okuyucularn: ( - - ) gibi kelimelerdeki ayn ( )harfini, iddetli harf gibi, sesini tamamen habs etmeleri fahi hatadr. ( ) nun aynn ( ) nun lam gibi okumak gerekir. Yani sesleri az akacak, iddetli harf gibi haps olunmayacak. 6- sti'la: Lugatta, ykselmek ve irtifa demektir. Tecvid ilminde ise: sti'la harflerini telaffuz ederken dilin, kk ile birlikte st damaa ykselmesi demektir. ( ) harfleri, isti'la harfleridir. 7- nhifad: Lugatta, aa ve alak olmak demektir. Tecvid ilminde ise: nhifad harflerini telaffuz ederken dilin yukarya ykselmeyip, aada kalmasna denir. stila harflerinin dnda kalan harfler, inhifad harfleri olup ( ) lafznda toplanmtr. sti'la sfatnn zdd olan inhifadn dier bir ad da: stifaledir. 8- Itbak: Lugatta, yaptrmak manasna gelen tbak, Tecvid ilminde: Itbak harfleri okunduu zaman, dilin st damaa yapmas demektir. ( ) harfleri, tbak harfleridir. 9- nfitah: Lugatta, almak ve ayrlmak manalarna gelir. Tecvid ilminde ise: nfitah harfleri okunduu zaman, dil ile yukar damak arasnn ak olmasna denir ki, tbakn mukabilidir. nfitah harfleri u cmlede toplanmtr. ( )
17
10- Kalkale: Lugatta, hareket etmek, kmldamak demektir. Tecvid ilminde ise: Kuvvetli bir ses iitilinceye kadar mahrecin kmldamas, deprenmesi demektir. Kalkale harfleri ( ) harfleridir. Bu harfler, harekeli olduklar zaman kalkale sfat az zahir olur. Kelime ortasnda veya sonunda sakin olarak vaki olduklar zaman, kalkale sfatlar daha kuvvetli ve daha ziyade olur. Kalkale harflerinde cehr ve iddet sfatlar itim etmitir. Tafsilat iin baknz Sh: 44 11- Safir: Lugatta, slk ve ku sesine denir. Tecvid ilminde ise: Safir harfleri olan ( ) harflerini okurken, ku veya slk sesine benzer kuvvetli ve keskin bir sesin kmasna denir. 12- Gunne: Hayumdan gelen sestir. Harfleri ( )ve ( )olmak zere ikidir. 13- Tefei: Lugatta, yaylmak ve dalmak demektir. Tecvid ilminde ise: Tefei harfi olan ( )harfini telaffuz ederken sesin dil ile damak arasnda yaylmas ve ( )harfinin mahrecine varncaya kadar uzamasna denir. 14- Tekrir: Lugatta, tekrar etmek manasndadr. Tecvid ilminde ise: Tekrir sfatnn harfi olan ra ( )y okurken dil ucunun titremesine denir. Tekrir sfatnn yapl yledir: Dilin ucuna yakn olan ksmn st damaa skca basarak, oradan ayrlmakszn srer gibi titreyerek durulur. Bunu yaparken ra'nn tekrarndan saknmak lazmdr. Bunun iin de dil, damaktan ayrlmamaldr, 15- stitale: Lugatta, uzun olmak demektir. Tecvid ilminde ise: stitale harfi olan dat ( )harfini telaffuz ederken sesin, dil kenarnn st az dilerinden lamn mahrecine kadar uzanmasna denir. 16- zlak: Lugatta, kolaylk ve sratli olmak demektir. Tecvid ilminde ise: Kendisinde bu sfat bulunan harfleri telaffuz ederken, dilin abuk olmasna, kolayca telaffuz etmesine denir. zlak harfleri u cmlede toplanmtr: ( ) 17- smat: Lugatta, men etmek demektir. Tecvid ilminde ise: Kendisinde bu sfat bulunan harflerin telaffuzundaki zorluk ve etinlik demektir. Bu sebeple drt, be ve alt harfli kelimelerde ismat harfleri yan yana gelemez. Mutlaka aralarnda izlak harflerinden birinin bulunmas gerekir. zlak'n dndaki harfler, ismat harfleridir. 18- Lin: Lugatta, yumuak olmak demektir. Tecvid ilminde ise: Lin harfi olan vav ( )ve ye ( )nin, telaffuz ve nutkunun dier harflerin telaffuzuna nazaran daha kolay olmasna denir. Ancak vav ile ye'nin harfi lin olabilmesi iin:
18
zahl TECVD LM
l- Kendileri cezimli, 2- Bir evvelki harflerinin de stnl olmas gerekir. - )) gibi. Tafsilat iin bak. Sh: 33 19- nhiraf: Lugatta, meyletmek, bir tarafa eilmek ve sapmak demektir. Tecvid ilminde ise: Kendisinde inhiraf sfat bulunan lam () ve ra ( )harflerini telaffuz ederken dilin yukarya veya geriye meyletmesine denir. Lamda dil ucuna, ra da ise dilin stne doru meyl edilir. SIFAT-I ARIZA l- Tefhim: Lugatta, bir eyi kaln etmek manasndadr. Tecvid ilminde ise: Kendisinde tefhim sfat bulunan harfleri kaln okumak demektir. Tefhim sfatnn harfleri unlardr a- sti'la harflerinin hepsi: Itbak harfleri daha da kaln okunur. ( ), ( )gibi. b- Kaln okunan harften sonra gelen elif ve harf-i med olan vav. ( )gibi. c- Lam- mufahhame: (Kaln okunan lam). Kraat- mam Asm'da bundan maksad: ( ) lafza-i cellinin lam olup, bunun bir evvelki harfi stnl veya treli olduu zaman, bu lam kaln okunur. Tafsilat iin bak. Sh:46 ( - ) gibi. d- Kaln okunan ra; Ra'nn okunu ekilleri iin bak. Sh: 45-46 2- Terkik: Lugatta, bir eyi ince etmek manasndadr. Tecvid ilminde ise: Kendisinde bu sfat bulunan harfleri ince okumak demektir. Tefhim harflerinin dnda kalan harfler, terkik harfleridir. Harf-i med olan ye'yi, gerek kaln okunan ve gerekse ince okunan harften sonra vaki olsun, ince okumak lazmdr. ( - )gibi. nemli Not: Tefhim sfatl harfleri kaln, terkik sfatl harfleri de ince okumak gerekir. Baz lkelerde olduu gibi, ( ) ve benzeri kelimelerdeki: Be, dal harfinin tre halini stn haline uydurmayp, kaln okunmas hatadr.. 3- dgam: Bak. Sh: 38 4- hfa: Bak. Sh: 35 5- zhar: Bak. Sh: 36 6- Kalb (klab): Bak. Sh: 37 7-Medd: Bak. Sh: 23 8- Sekte: Bak. Sh: 48
19
9- Skun: Bak. Sh: 25 10- Hareke: Lugatta, Kmldamak, hareketli olmak demektir. Tecvid ilminde ise hareke: Harfleri seslendirmek iin onlarn alt veya stlerine konan iaretlere denir. Hareke: Zamme (tre), fetha (stn) ve kesre olmak zere tr. Harekeli harfe mteharrik harekesiz harfe de sakin denir. 11- Vakf: Bak. Sh: 51 NEML KAZLAR 1- Kendisinde inhifad (istifale) sfat olan harfleri ince oku. 2- ( ), ( )gibi kelimelerde ince okunan harften sonra gelen elifleri ince oku. ( )( )daki, gibi kaln sadal yapma. 3- ( ) ( ) ( ) ( ) daki hemzeleri ince oku. Sakn kaln okunma. 4- ( ) ( ) gibi kelimelerdeki lamlar ince oku. 5- Kaln okunan harflerin yannda vaki olan her ince okunan harfe dikkat et, kaln okumaktan sakn. Binaenaleyh: ( ) kelimesindeki lam, ( )deki ( )nn lamn, ( ) ( ) gibi kelimelerdeki mimleri sakn kaln okuma ( )kelimesindeki be'yi de ince oku. 6- ( ) nn be'sini, ( ) gibi kelimelerdeki mim ve vav harflerini kaln okuma. 7- Be ve cimin iddet ve cehr sfatlarn beyan et. Be'yi p, cim'i eklinde okuma. Kefi kaf, kaf kef gibi yapma. 8- ( ) ( ) ( ) daki halarn; ( ) ( ) ve ( ) deki sinlerin inceliklerini beyan et: 9- Rann tekrir sfatn yaparken, ra'y ok mrldatma. nk iki ra'l olur. 10- ( ) gibi kelimelerdeki lam ve mim'in sknuna dikkat et. Kalkale gibi okuma. 11- Se ( )yi sin, sini sad eklinde okumaktan sakn. Sakn ( )i ze, zeyi de z ( )gibi okuma. 12- Kef ve te'nin iddet sfatlarn iyi gster. 13- Z ( )y dat ( )gibi, ( ) da z ve dal gibi okuma. 14- Bakara sresi 245. ayet-i kerimesinde geen ( ) ve Araf sresi 69. ayet-i kerimesinde geen ( ) kelimelerindeki sad harfleri her ne kadar sad olarak yazlmsa da sin olarak, yani ( ) ve ( ) eklinde okunur.
20
zahl TECVD LM
15- Tr sresi 37. ayet-i kerimesinde geen ( ) kelimesindeki sad harfi, sin olarak da sad olarak da okunabilir: ( - ) gibi. 16- Gaiye sresi 22. ayet-i kerimesinde geen ( ( kelimesindeki sad harfi, sadece yazld gibi sad olarak okunur. HARFLERN SIFAT TABLOSU 1-Hemze 2-Be 3-Te 4-Se 5-Cim 6-Ha 7-H 8-Dal 9-Zel 10-Re 11-Ze 12-Sin 13-n 14-Sat 15-Dat 16-T 17-Z 18-Ayn 19-Gayn 20-Fe 21-Kaf 22-Kef 23-Lam 24-Mim 25-Nun 26-Vav 27-He 28-Ye : Cehr, iddet, infitah, inhifad, terkik, ismat. : Cehr, iddet, kalkale, infitah, inhifad, terkik, zlak. : Hems, iddet, infitah, inhifad, terkik, ismat. : Hems, rihvet, infitah, inhifad, terkik, ismat. : Cehr, iddet, kalkale, infitah, inhifad, terkik, ismat. : Hems, rihvet, infitah, inhifad, terkik, ismat, : Hems, rihvet, infitah, istila, tefhim, ismat. : Cehr, iddet, kalkale, infitah, inhifad, terkik, ismat. : Cehr, rihvet, infitah, inhifad, terkik, ismat. : Cehr, beyniyye, infitah, inhifad, tekrir, inhiraf, izlak. : Cehr, rihvet, safir, infitah, inhifad,terkik, ismat. : Hems, rihvet, safir, infitah, inhifad, terkik, ismat. : Hems, rihvet, tefei, infitah, inhifad, terkik, ismat. : Hems, rihvet, safir, tbak, istila, tefhim, ismat. : Hems, rihvet, istitale,tbak, istila, tefhim, ismat. : Cehr, iddet, kalkale, tbak, isti'la, tefhim, ismat. : Cehr, rihvet, tbak, istila, tefhim,ismat. : Cehr, beyniyye, infitah, inhifad, terkik, ismat : Cehr, rihvet, infitah, isti'la, tefhim, ismat. : Hems, rihvet, infitah, inhifad, terkik, izlak. : Cehr, iddet, kalkale, infitah, isti'la, tefhim, ismat. : Hems, iddet, infitah, inhifad, terkik,ismat. : Cehr, beyniyye, infitah, inhifad, inhiraf, terkik, izlak. : Cehr, beyniyye, gunne, infitah, inhifad, terkik, izlak. : Cehr, beyniyye, gunne, infitah, inhifad, terkik, izlak. : Cehr, rihvet, infitah, inhifad, terkik, ismat, : Hems, rihvet, infitah, inhifad, tetkik, ismat, : Cehr, rihvet, infitah, inhifad, terkik, ismat,
SORULAR 1. Kur'an- Kerim'de bulunan fer harfler hangileridir? 2. Mahre ne demektir ve mahalleri katr?
Trke Osmanlca Arapa TECVD LM 3. 4. 5. 6.
21
Her harfi, tarif edildii ekilde beer kere karmaya al. Harfler karlrken nelere dikkat edeceiz? Sfat ne demektir, ka ksma ayrlr? Her bir sfat tarif edildii ekilde, harfler zerinde tatbik etmeye al. 7. Sfatlar terk edilirse ne olur? 8. nemli ikazlara dikkat et. 9. Harflerin mahrelerinin emasn incele. 10. Harflerin sfat tablosunu tatbik ederek gzden geir.
22
zahl TECVD LM NC BLM
Bu blmde, kraatta imammz: mam Asm ve Hafs rivayeti kraatn anlatacaz. Bilhassa bu blmde anlatlan hususlar, her mslmann gayet iyi bilmesi ve Kur'an- Kerim'i ona gre okumas farz olan dini vecibelerdendir. Kraatta imammz olan mam Asm b. Ebi'n-Necud el-Kfi Tabiundandr. Yedi kraat imamndan biridir. Hicri 127 ylnda vefat etmitir. mam Asm'n bugn yaygn olan kraat, vey olu Hafs b. Sleyman tarafndan yaplan rivayettir. mammzn kraati asrlar ilerledike, mslman cemaatleri kraat hususunda birletirici bir dereceye ykselmitir. Bugn lkemiz dahil slam dnyas iinde, Kur'an- Kerim %95 orannda mam Asm'n Hafs rivayeti zerine okunmaktadr. HARF- MED Lugatta med: Uzatmak demektir. Tecvid ilminde ise: Makablini (kendisinden bir nceki harfi) uzatan, eken harfe: Harf-i med denir. Tecvidde med kelimesi iki anlamda kullanlr. a- Medd-i tabii (tabii uzatma). Bu manada kasr (ksa, az uzatmak) kelimesi de kullanlr. b- Medd-i mezid (tabii uzatma zerine yaplan fazla uzatma). Harf-i med tr: Vav ( ), Ye ( ), Elif ( ). Fakat bu harfler her zaman harf-i med olmaz. Harf-i med olabilmeleri iin u artlarn tahakkuk etmesi lazmdr: Vav'n harf-i med olabilmesi iin: l- Kendisinin sakin (harekesiz), 2-Makablinin de mazmm (treli) olmas gerekir. ( - )kelimelerindeki vav harfleri gibi. Ye'nin harf-i med olabilmesi iin: l- Kendisinin sakin, 2- Makablinin meksr olmas lazmdr. ( ) kelimelerindeki ya harfleri gibi. Elif ise daima harf-i meddir. nk kendisi daima sakindir. Makabli de daima mefthtur. ( - )kelimelerindeki elif harfleri gibi. Elif yazl itibariyle ekseriyetle dikey vaziyette ( )yazlr. Fakat bazen, kelime yaps ile ilgili olarak ye ( )ve bazen de mushaf- erife mahsus
23
olmak zere vav ( )eklinde yazlr. ( )kelimelerinde olduu gibi. Bu med harfi ( - )kelimelerinde toplanmtr. Yukarda zikredilen kasr, iki manada kullanlr: a- Medd-i tabii (tabii uzatma) nn terkedilmesi b- Medd-i tabii (tabii uzatma) ki, tecvid ilminde bu manada kullanlr. Baz Kur'an- Kerim basklarnda, mtekellim zamiri olan ( ) kelimesinin nc harfi olan elifin altnda grlen ( )iareti, bu kelimenin medd ile okunmayacan yani hi uzatlmayacan ihtar eder. Yine ( ) gibi kelimelerdeki vav'larn harf-i med zannedilmemesi iin bu iaret konmutur. nk bu vavlar, hemzenin yazl kaidesi ile alakal olup, destek vavdr. Ksacas: Altnda () iareti bulunan vav veya elif; harf-i med deildir. Dolaysyla uzatlmayacaktr. SEBEB- MED Harf-i medden sonra gelip, asli meddi (yani bir elif miktar olan tabii meddi) bir elif miktarndan daha fazla ekmeyi gerektiren sebebe: Sebeb-i med denir. Sebeb-i med ikidir: l- Hemze: ( )Hemze, kendi asl imlasyla yazld gibi, kelime iindeki yerine gre elif eklinde de yazlr. Binaenaleyh, harekesi olan btn elifler hemzedir. Hemze, kelimenin banda, ortasnda ve sonunda vaki olabilir. Kelimenin banda vaki olan hemze iki ksma ayrlr: a- Hemze-i kat': Hem yazda ve hem de okunuta daima (yani, ibtida= balang ve vasl=ulama halinde) bulunan hemzedir. ( - ) gibi. b- Hemze-i vasl: Yazda mevcut, ibtida (okunmaya kendisi ile balanma) halinde okunan, fakat vasl (kendisinden nce harekeli bir harf gelme) halinde okunmayan hemzedir. ( ) gibi. Bu hemzelerden sadece: Harf-i medden sonra gelen ve kat hemzesi olan hemze sebeb-i med olabilir. ( - )gibi. Kelime balarnda dikey olarak, yani elif eklinde yazlm olan hemzelerden hemze-i vasl'a alamet olmak zere, elifin stne yarm bir sad ( ), hemze-i kata alamet olmak zere de, stn ve tre halinde elifin zerine bir hemze ( ), esre halinde de elifin altna bir hemze ( ) yazlmas itiyad edilmitir. ( - )gibi. 2- Skn: Harekesizlik demektir, alameti de cezim ( ) dediimiz iarettir. ( ) gibi. Bu almeti tayan harfe, sakin harf denir.
24
zahl TECVD LM
Sakin harf, harf-i med ise bu iarete gerek yoktur. ( ) gibi. Bir kelimede, med harfinden sonra sknlu bir harfin bulunmas, med sebebi olur. Skn iki eittir: a- Skn-u lzm: Vakfen (durulunca) ve vaslen, (geilince sabit olan skuna: Skn-u lzm denir ( ) kelimelerindeki mim ve dal harflerinin skunu gibi. nk biz bu kelime zerine vakf yapsak veya dier bir kelimeye vasl yapsak, skunlar olduklar gibi durur. Hi deimez. b- Skn-u arz: Vakfen sabit, vaslen sakt (den) olan skna: Skn-u arz denir. Yani aslda olmayp, arz bir sebeple meydana gelen skndur. Bu arz sebep de vakftr. Mesela: ( ) kelimesi zerinde vakf yaplrsa nn harfinin stn der, yerine cezim gelir. ( ) gibi. te bu skn arzdir. nk bu kelime zerinde vakf yaplmasayd, byle bir skn meydana gelmeyecekti. Ayet sonlarndaki sknlarn ou byledir. Arapada hareke zerinde vakf yapmak caiz olmadndan, vakf halinde kelimenin son harekesi daima skna evrilir. Sknu lazm, kelime ortasnda veya sonunda vaki olabilir ,( ) ( ) kelimelerindeki mim ve dal harflerinin sknu gibi. Skun-u arz ise, sadece kelime sonunda vaki olabilir. Kelime banda ise bu sknlerin hibirisi bulunamaz. nk sakin harf ile ibtida (okumaya balamak) mmkn deildir. SORULAR: 1- Harf-i med katr? zah ediniz. 2- ( ), ( ), ( ), ( ) kelimelerinde harf-i med var mdr? zah ediniz. 3- Sebeb-i med ne demektir? 4- Skn-u lzm ne demektir? 5- Skn-u lzm ile skn-u arz arasndaki fark anlatnz. 6- Fatiha sresindeki harf-i medleri ve sebeb-i meddleri bulunuz ve birer birer izah ediniz. MED VE ETLER Daha nce de zikredildii gibi, lugatta med: "Uzatmak" demektir. Tecvid ilminde ise: Bir harfin harekeden biri dorultusunda uzatlarak okunmasna "med" denir. Medler iki ksma ayrlr. a- Medd-i asli, b- Medd-i fer'i. imdi bunlar izah edelim.
Trke Osmanlca Arapa TECVD LM a- MEDD- ASL
25
Buna; "Medd-i tabii" de denir ki, bu daha mehurdur. Med harflerinden ayrlmayan, med harfinin zat ile kaim olan medlere: "Asl (tabii) med" denir. Tarifi yledir: Medd-i Tabii: Bir kelimede harf-i medden biri bulunur, sebeb-i medden hibiri olmazsa o kelime: "Medd-i Tabi" olur. ( ), ( ). ( )kelimelerinde olduu gibi. ( ): Medd-i Tabii olur. nk kaf eken harf-i medden elif var. Sebeb-i medden ise hibiri yoktur. ( ) ve ( ) gibi iki stnl kelimeler zerinde vakf yaplacak olursa, iki stnden bedel elif zerine vakf yaplr ve medd-i tabii olur. Fakat durulmayp geilirse, medd-i tabii olmaz. Yukardaki misallerde, harf-i medd hem okunuta hem de yazlta vardr. Bazen okunuta olur, fakat yazlta bulunmaz. Bu durum, vav ve ye harflerinde olur. leride zamir bahsinde de beyan edilecei gibi,(bak. Sh: 47) kelimenin aslndan olmayan ve he ( )eklinde yazlan ve zamir olan he ( )lerin harekesi tre olunca, onu eken gizli bir vav vardr. Buna: "Vav- mukadder" denir. ( ) deki he ( )gibi. Hareke esre olunca, onu eken gizli bir ye vardr. Buna da: "Ya- mukadder" denir. ( ) deki he ( )gibi. Bu durumda da, bu zamirden sonra sebeb-i medden hibiri vaki olmazsa, o yerde de medd-i tabii olur. ( ) gibi. Hkm: Medd-i tabii bir elif miktar ekilir. Farzdr. Bir eliften eksik veya fazla ekmek lahn- celi (ar ve ak hata. Bak. Sh: 60) olur. Haramdr. Bir elif miktar, iki hareke miktarna eittir. Bu harekenin birisi med harfinden nceki harfe, dieri ise med harfine aittir. Bu da bir parmak kaldrp indirecek kadar zaman miktar olarak kabul edilir. Bu izah, sadece teorik bir ifadedir. Bunlarn tatbikatn fem-i muhsin'den renmek gerekir. SORULAR l - Medd-i tabii ne zaman olur? Bir misalle aklaynz. 2- ( ), ( ), ( )kelimelerinde medd-i tabii var mdr? zah ediniz.
MEDD- FER'
26
zahl TECVD LM
Sebeb-i meddin bulunmasndan dolay asli medd zerine ziyade yaplmak suretiyle meydana gelen medlere: "Medd-i fer'i" denir. Buna "medd- mezid" de denir. Fer' med be ksma aynlr: l- Medd-i muttasl, 2- Medd-i munfasl, 3- Medd-i lazm, 4- Medd-i arz, 5- Medd-i lin. imdi bunlar beyan edeceiz, inaALLAH. MEDD- MUTTASIL Bitiik medd demektir. Harf-i med ile sebeb-i meddin ayn kelimede yanyana bulunmasndan dolay bu isim verilmitir. Tarifi: Bir kelimede harf-i medden sonra, sebeb-i medden hemze vaki olursa, o kelime medd-i muttasl olur. ( ), ( ), ( ) , ( ) kelimelerinde olduu gibi. ( )Medd-i muttasldr. nk cimi eken harf-i medden elif var. Sebebi medden de hemze var. kiside ayn kelimede yan yana vaki olduklar iin medd-i muttasl olmutur. Hkm: Medd-i muttasln meddi, vacibtir. nk muttefekun aleyhdir. Yani kraat ilminde imam olan kurralarn hepsi medd etmitir. Hibiri kasr (bir elif miktar okumak, medd-i tabii gibi) yapmamtr. Medd-i muttasl, Kraat- mam Asm ve Hafs rivayetinde -4- elif miktar uzatlr. Kur'an- Kerim, "Hadr" (sratli okuyu. Bak. Sh: 61) zere okunuyorsa iki elif miktarna inilebilir. Bundan az medd etmek caiz deildir. Tahrimen mekruhtur. Vazife: Nasr ( )sresinde geen medd-i tabii ve medd-i muttasllar tesbit ediniz ve bir bir izah ediniz. MEDD- MUNFASIL Ayr medd demektir. Harf-i med ile sebeb-i meddin ayr iki kelimede bulunmasndan dolay bu isim verilmitir. Tarifi: Harf-i medden sonra sebeb-i medden hemze gelir ve ikisi de ayr ayr iki kelimede, fakat yan yana vaki olurlarsa bu durumda medd-i munfasl olur. ( ), ( ), ( ), ( ) kelimelerinde olduu gibi. ( ): Medd-i munfasldr. nk mimi eken harf-i medden elif var. Sebeb-i medden de hemze var. kisi yan yana, fakat ayr iki kelimede vaki olduu iin medd-i munfasl olmutur.
27
Daha nce anlattmz vav- mukadder veya ya- mukadder'den sonra (bak. Sh: 27) sebeb-i medden hemze vaki olursa, yine meddi munfasl olur. ( ) kelimesinde olduu gibi; Mennes iaret ismi olan ( ) iin de hkm ayndr.( ) ayet-i kerimesinde olduu gibi. Harf-i meddin bulunduu kelime zerinde vakf yaplacak olsa, sebeb-i meddin bulunmamasndan dolay, medd-i munfasl da ortadan kalkm olur. Hkm: Medd-i munfasln meddi, caizdir. nk muhtelefun fihdir. Yani baz kurra, medd-i tabinin medd miktarndan fazla medd ettiler. Baz kurra da kasr ettiler. Medd-i munfasl, Kraat- mam Asm ve Hafs rivayetinde -4- elif miktar uzatlr. Kur'an- Kerim, "Hadr" zere okunuyorsa, bir elif miktarna inilebilir. SORULAR: 1- Medd-i muttasl tarif ediniz. Bir misal veriniz. 2- Medd-i munfasl tarif ediniz. Bir misal veriniz. 3- Medd-i muttasl ile medd-i munfasl arasnda bulunan farkllklar tespit ediniz. MEDD- LAZIM "Lazm" lgatta: "Lzumlu, gerekli" manasna gelir. Medd-i Lazmn tarifi: Bir kelimede, harf-i medden sonra sebeb-i medden sknu lazm vaki olursa, o kelime "medd-i lazm" olur. Bu ekilde meydana gelen meddi, btn kraat imamlar medd ile okuduklar iin, bu isim verilmitir. Medd-i lazm -4- trldr. 1- Medd-i lazm kelime-i msekkale; Kelime-i msekkale, idgaml kelime demektir. dgam: Ayn cinsten olan ve yan yana bulunan iki harften birincisinin ikinciye katlarak, girdirilerek birlikte okunmalarndan ibarettir ki, edde bunun alametidir. Bu trl kelimelerde medd harfinden sonra gelen sakin harf, idgaml (eddeli) durumdadr. Arabada edde arlk ifade ettiinden, medd-i lazmn bu trls: "Medd-i Lazm kelime-i msekkale" olarak isimlendirilmitir. Misal: ( ) ( ) ( ) : Medd-i lazm kelime-i msekkaledir. nk ha'y eken harf-i medden elif var. Sebeb-i medden de birinci kafn skun-u lazm var. kisi de ayn kelimede bulunduklar iin medd-i lazm; skn-u
28
zahl TECVD LM
lazml harf idgaml olarak vaki olduu iin de kelime-i msekkale olmutur. ayet, harf-i med ile sebeb-i med ayn kelimede yan yana vaki olmazsa, iki ayr kelimede, mesela: Harf-i med birinci kelimenin sonunda, sebeb-i medd ikinci kelimenin banda bulunacak olursa, bu durumda medd-i lazm olmaz. Yazda mevcud olan harf-i med, kraat esnasnda iskat edilir (drlr). ( ), ( ( gibi. 2- Medd-i lazm kelime-i muhaffefe: Bu durumda zerinde skn-u lazm vaki olan harf cezimlidir. Arabada cezim hafiflik ifade ettiinden, medd-i lazmn bu trlsne "Medd-i lzm kelime-i muhaffefe" denilmitir. ( )gibi. Bu kelime medd-i lazm kelime-i muhaffefe'dir. nk hemzeyi eken harf-i medden elif var. Sebeb-i medden de lamn skun-u lazm var. kisi de ayn kelimede bulunduklar iin medd-i lazm, skun-u lazml harf idgamsz olarak vaki olduu iin de kelime-i muhaffefe olmutur. 3- Medd-i lazm harf-i msekkal. Harf-i msekkal: Kendisinde idgam (edde) bulunan harf demektir. Fakat harfi msekkal'de hakikatta edde bulunmaz. zerinde skn-u lazm bulunan harften sonra ayn cinsten harfin gelmesi sebebiyle, telaffuz halinde edde varmcasna okunur. ( )deki lm gibi. Buradaki lm, harf-i musekkaldir. nk lam' eken harf-i medden elif var. Sebeb-i medden de mimin skn-u lazm var. Skn-u lazml olan mim harfi, yine ikinci bir mime urad iin, telaffuzda idgam olunarak. "Medd-i lazm harf-i musekkal" olmutur. 4- Medd-i lazm harf-i muhaffef: Bu durumda, zerinde skn-u lazm bulunan harf, idgamszdr. ( )deki mim gibi. nk mimi eken harf-i medden ye var. Sebeb-i medden de mimin skn-u lazm var. dgam durumu da olmad iin "Medd-i lazm harf-i muhaffef" olmutur. ( )daki lam da byledir. Hkm: Medd-i lazmn meddi, vacibtir. nk btn kraat imamlar medd-i lazmn -4- elif miktar med edilmesinin lzumu zerinde ittifak etmilerdir. Binaenaleyh, hadr kraatnda bile olsa, bu miktardan az meddetmek doru deildir. SORULAR: 1- Fatiha sresi ile Bakara sresinin ilk sayfas zerinde, imdiye kadar rendiimiz tecvid kaidelerinin tatbikatn yapnz. 2- Sukun-u lazm ne demektir? Bir misalle aklaynz. 3- Medd-i lazmn tarifini yapnz. 4- Musekkal ile muhaffefeyi birbirinden nasl ayrd ederiz?
29
5- ( )Burada hem harf-i med ve hem de skn-u lazm bulunmaktadr. Neden medd-i lazm olmuyor? 6- Meddi lazmn hkmn beyan ediniz. MEDD- ARIZ Lugatta arz: "nce yokken sonradan gelip atan, musallat olan" gibi manalara gelmektedir. Medd-i arzn tarifi yledir: "Bir kelimede, harf-i medden sonra sebeb-i medden skn-u arz vaki olursa bu durumda medd-i arz olur. ( ), ( ) kelimeleri vakf halinde medd-i arz olurlar. ( ) : Medd-i arzdr. nk mim'i eken harf-i medden vav var. Vakf halinde sebeb-i medden de nun'un skn-u arz var. Binaenaleyh, medd-i arz olmutur. Grld zere medd-i arz; harf-i medden sonra gelen harf zerinde vakf yapld zaman meydana gelmektedir. Halbuki vakf yaplmayp, vasl yaplacak olursa, skn-u arz kalktndan medd-i arz da ortadan kalkm olur. Bu durumda medd-i tabii olur. Medd-i arza "medd-i vakf" da denilmitir. Hkm: Medd-i arzn medd-i caizdir. Medd-i arzn med miktarndaki vecihler, zerinde skn-u arz vaki olan harfin asl harekesine gre deimektedir. l- Eer skn-u arzn zerinde vaki olduu harfin asl harekesi stn ise, bu durumda btn kraat imamlarna gre -3- vecih caizdir. a- Tl (uzun okuyu). Bu durumda -4- elif miktar medd olunur. b- Tevessut (orta okuyu). Bu durumda iki veya elif miktar medd olunur. c- Kasr ( ksa okuyu ). Bu durumda bir elif miktar medd olunur. ( ), ( ), ( ), ( ) kelimelerinde olduu gibi. 2- Eer, zerinde skn-u arz vaki olan harfin asl harekesi esre ise, -4- vecih caizdir. a-Tl, b- Tevessut. c- Kasr, d- Kasr ile revm. ( ), ( ), ( )gibi. Revm: Lugatta, "taleb etmek" demektir. Tecvid ilminde ise: "Gizli ses ile harfin harekesini taleb etmeye, yani harekeyi hafif bir sesle okumaya: "Revm" denir. Bu durumda, esre harekesinin ok az kalr. te biri kadar. Revmin nasl yaplacan, fem-i muhsinden renmelidir. Esrede olduu gibi trede de revm yaplabilir. stnde yaplmaz. Revm, vasl hkmnde olduu iin ancak kasr ile revm yaplabilir. Tl ve tevessut ile revm yaplmaz. Revm, harekenin durumunu aklamak iin yaplan bir beyandr. Bunu gzleri grmeyen mlar, kulaklar vastasyla idrak edebilirler.
30
zahl TECVD LM
3- Eer, zerinde skn-u arz vaki olan harfin asli harekesi tre olursa -7- vecih caizdir, a- Tul, b- Tevessut, c-Kasr, d- Tl ile imam, eTevessut ile imam, f- Kasr ile imam, g- Kasr ile revm. mam: Lugatta, "koklatmak" manasna gelir. Tecvid ilminde ise, skundan sonra tre harekesine iaret ederek dudaklarn ileriye doru toplanmas, yumulmasdr. Harekeyi beyan etmek iin dudaklarla yaplan imam, gzleri gren ve fakat kulaklar duymayan sarlara mahsustur. ( ), ( ), ( ) gibi. Kraatta imammz mam Asm hazretleri, Yusuf sresindeki: ( ) dan baka yerde imam yapmad. Asl ( ) idi. Revm de hi yapmamtr. Halen memleketimizde her ikisi de yaplmamaktadr. Medd-i arzn "tl" okunmas efdal grlmtr. SORULAR: l- Medd-i arz ne zaman meydana gelmektedir? 2- Medd-i arzn hkm nedir? Aklaynz. 3- imdiye kadar grdmz tecvid kaidelerinin tatbikatn, namaz sureleri zerinde yapnz. MEDD- LN "Ln": Lgatta, "yumuak olmak" manasna gelir. Medd-i lin'in tarifi yledir: "Bir kelimede harf-i linden (bak. Sh: 18) sonra sebeb-i medden skn -lazm veya arz- vaki olursa, buradaki med: Medd-i lin" olur. Misal: ( ) gibi. Bu kelime zerinde vakf yapldnda medd-i lin meydana gelir. nk harf-i linden ye var. Sebeb-i medden de he'nin sukun-u arz vardr. Hkm: Medd-i lin'in medd durumu, harf-i linden sonra gelen sknun cinsine baldr. yleki: 1- Eer harf-i linden sonra gelen skn, skn-u lazm ise: -2vecih caizdir. Tl ve tevessut. Fakat tl ile okumak btn kurraca tercih edilmitir. Kur'an- Kerim'de bu ekilde kelime iki yerde bulunmaktadr. a- Meryem sresinin evvelinde bulunan: ( )mukattaa harflerindeki ( ) lafz. b- ura sresinin banda bulunan ( ) mukattaa harflerindeki ( ) lafz.
31
2- Eer harf-i linden sonra gelen skn, skn-u arz ise o zaman medd-i linin medd durumu, medd-i arzda olduu gibi, zerinde skn-u arz vaki olan harfin asli harekesine baldr. Mesela: ( ) de vecih, ( ) de drt vecih, ( ) de yedi vecih caizdir. Bu izahattan anlaldki: Medd-i lin, aslnda medd-i lazm ve meddi arza benzemektedir. Medd-i lini onlardan ayran husus: Harf-i medd yerine harf-i linin bulunmu olmasdr. SORULAR: 1- Kurey sresindeki medd-i linleri gsteriniz. 2- Harf-i lin ile harf-i med arasndaki fark belirtiniz. MEDD- TA'ZM VE TEBRE Buraya kadar zikrolunan meddlerin hepsi, lafz sebeplere gre olan medlerdir. Bir de manevi sebeplere gre meddler vardr ki, bunlar da iki tanedir. 1- Medd-i ta'zim: Bu medd, kelime-i tevhid ( )daki nafiye la ( )sna aittir. Buna: "Medd-i mbalaa" da denir. nk buradaki meddin mbalaal bir ekilde yaplmas, ALLAH'tan bakasndan ulhiyyeti nefy iindir. Zaten, buras bizim kraatta da medd-i munfasl olmak zere -4- elif miktar ekilmektedir. 2-Medd-i tebrie : La-i tebriyyeye (cinsten hkm nefyeden la'ya) ait bir meddir. ( ), ( ) gibi. Bunlarda zahirde bir sebep olmad halde, aslndan ziyade medd etmek caizdir. Fakat tevessut efdaldir. Med konusunda dikkat edeceimiz hususlar : 1- Kur'an- Kerim'i okurken medler, okuyu tarzyla orantl olmaldr. Hadr tarzndaki bir okuyuta medler en az ne kadar ekiliyorsa, o miktar ekilmelidir. Hadr ile okurken, medleri tertile gre ekmek; bir laubalilik ve ba bozuka bir harekettir. Adabna uygun olan: Medlerin, skunlarn, idgamlarn hlasa btn tecvid hkmlerinin ayn lde ve birbirlerine mtenasib olmalarndan ibarettir. Salam okuyan ve okuduuna sayg gsteren okuyucunun akl aznda olmaldr. 2- Medler mtevatir kraat imamlarndan nakledilen mertebelerde okunmal. Mtevatir med miktarlar, ictihadi bir durum deildir. Kur'an- Kerim okuyan, kimin kraatna gre okuyorsa btn okuyu vecihlerinde ona uymas gerekir.
32
zahl TECVD LM
3- Kur'an- Kerim okuyan kimse, medlerde; imamnn okuduu btn mertebeleri okuyabilir. Caiz grd mertebeler arasnda tercih yapabilir. Mesela mam Asm kraat ve Hafs rivayetiyle okuyan kimse muttasl, munfasl, lazm meddleri drt elif okumak durumundadr. Arz med, yerine gre drt eliften bir elife kadar inebilir. 4- Medlerin okunuunda tecvid kaidesini bozan musiki ve nameyi tecvide uydurmal, tecvid kaidesini musikiye ve makama hakim klmaldr. 5- Medlerin icrasnda, med sebeblerinin gsterilmesine itina edilmeli ve hassas davranlmaldr. Med sebebi olan hemze ve skunun iskatna, hazfine veya teshiline meydan verilmemelidir. VAZFE: Meddler bahsi burada bitmektedir. Binaenaleyh, buraya kadar grlen konular iki defa okuyunuz ve bir kere de anlatnz. TENVN VE SAKN NUN Tenvin, Lgatta: "Nunlamak" demektir. Tecvid ilminde ise, Tenvin: "smin sonunu sakin nun ile okumaktr". Daha kolay bir ifadeyle yle de denebilir: "ki stn, iki esre ve iki treye tenvin denir." Sakin nun: Cezimli, zerinde cezim iareti bulunan nun demektir. Tenvin, daima kelimenin sonunda bulunur. Sakin nun ise hem kelime ortasnda, hem de sonunda bulunabilir. Tenvin ve sakin nunun, tecvidde zel bir yeri vardr. Tenvin veya sakin nundan sonra vaki olan harfe gre mutlaka bir tecvid meydana gelir. Binaenaleyh, Kur'an- Kerim okuyanlarn tenvin ve sakin nunlar zerinden geerken ok dikkatli olmalar ve meydana gelen tecvid olayn titizlikle uygulamalar gerekir. imdi bunlar srasyla grelim. SORULAR: 1- Tenvin ne demektir? zah ediniz. 2- Sakin nunun tarifini yapnz. 3- Namaz srelerinde geen tenvin ve sakin nunlar tesbit ediniz. HFA hfa: lgatta: "rtmek ve gizlemek" demektir. Tecvid ilminde ise: "zhar ile idgam arasnda eddeden uzak, gunnenin baki kalmasyla okumaya ihfa" denir. hfa harfleri -15- tanedir. ( )
33
Tarifi: Tenvin veya sakin nundan sonra, ite bu ihfa harflerinden biri bulunursa, ihfa olur. Misal: ( ), ( ), ( ) Bu misallerde, ihfa harfleri tenvin veya sakin nundan sonra vaki olmulardr. hfa harfleri, bellemede kolaylk olsun diye, u beyitte bulunan kelimelerin balarnda bir araya getirilmidir. " " hfa yaplrken: Tenvin veya sakin nunun telaffuzu esnasnda, zatnn tamamen kalkmas, buna karlk gunne sfatnn (Bak. Sh:17) baki kalmas esastr. Byle olunca da nunun mahreci, kendi mahreci olan dil ucu ile onun hizasndaki iki st n dilerin etlerinden, gunnenin mahreci olan genize (hayuma) intikal etmi olur. hfann yaplnda dilin bir fonksiyonu yoktur. hfa yaplrken dil ucu bota kalmal, alt veya st tarafndan herhangi bir yere dememelidir. hfada gunne mutlaka baki kalmaldr. hfa yaparken, idgamdan ve sakin nunu eddeli gibi okumaktan kanmak lazmdr. Bilhassa sakin nunun ihfasnda, nundan nce bir med harfinin domasna meydan vermemelidir. Mesel ( ) kelimesini ( ) eklinde, ( ) kelimesini ( )eklinde okumak gibi. Bu ekildeki bir okuyu byk bir hatadr. Namaz bozar. hfay yaparken, ihfann mddeti tamam olmadan, sakin nun veya tenvini takip eden ihfa harfinin mahrecine varlmamaldr. Bu gibi hatalar daha ok ( ), ( ) kelimelerinde olduu gibi fe harfinde yaplan ihfada grlmektedir. Eer ihfann mddeti tamam olmadan, fe harfine geilecek olursa bir vav sesi duyulmaktadr. Hkm: hfann yaplmas vaciptir. hfann mddeti: Bir buuk harf miktardr. Dier bir ifadeyle bir elif miktardr. ZHAR zhar: Iugatta: "Aklamak. beyan etmek, ortaya karmak" demektir. Tecvid ilminde ise "iki harfin arasn birbirinden ayrp aarak, ihfasz ve idgamsz olarak okumaya izhar" denir. zhar harfleri -6tanedir. ( ) Tarifi: Tenvin veya sakin nundan sonra, ite bu izhar harflerinden biri bulunursa, bu halde izhar olur. ( ), ( ), ( )gibi. Bu misallerde, izhar harfleri tenvin veya sakin nundan sonra vaki olmulardr. zhar harfleri, bellemede kolaylk olsun diye, aadaki kelimelerin balarnda bir araya getirilmitir. ( ) zharda unlara dikkat edilmelidir: Sakin nun veya tenvinin zatlar aklanmal, skn zerinde sekte yaplmamaldr. zhar harflerinden
34
zahl TECVD LM
tamamen ayrlmamal. Nunun sknu kalkale yaplmamaldr. Skn zerinde de lzumundan fazla durulmamaldr. Hkm: Vacibtir. SORULAR 1- hfa ne demektir ve ne zaman meydana gelir? 2- zhar ne demektir ve ne zaman meydana gelir? 3- Felak sresindeki ihfa ve izharlar tesbit ediniz. KLAB klab: Lugatta: "Dndrmek ve evirmek" demektir. Tecvid ilminde ise: " Tenvin veya sakin nunu, be ( )harfine urad zaman halis mim ( )harfine evirerek, hasl olan mim harfini be harfi indinde gunne ile beraber ihfa etmeye" denir. Mim'in gunnesi biraz aktlr. Yani dudaklar bastrlmadan hafif tutma yaplr. klab harfi sadece be ( )harfidir. Tenvin veya sakin nundan sonra be harfi gelirse iklab olur. ( ), ( ), ( )Bu misallerde: klab harfi, tenvin veya sakin nundan sonra vaki olmutur. klab yaplrken tenvin ile sakin nunu, eddeli mime evirmekten kanmak gerekir. klab'da edde yoktur. ( ) kelimesini ( ) eklinde okumak gibi ki ok byk bir hatadr. Hkm: Vacibtir. klabn mddeti: Birbuuk elif miktardr. SORULAR: 1- klab ne demektir ve ne zaman meydana gelir. 2- Buraya kadar grdmz tecvid kaidelerinin tatbikini namaz sureleri zerinde yapnz. DGAM VE ETLER dgam; lgatta: "Gizlemek, bir eyi baka bir eye girdirmek, katmak, edde ile iki harfi bir harf yapmak" demektir. Tecvid ilminde ise: "Sakin bir harfi, kendisinden sonra gelen harekeli ikinci bir harfe idhal edip(girdirip) eddeli bir harf yaparak okumaya denir. dgam gerektiren bir sebep bulunmadka, idgam yaplmaz. imdi bunlar teker teker inceleyelim. 1- DGAM MEA'L-GUNNE Gunneli idgam demektir. dgam mea'l-gunne harfleri:
35
( : ) olup, -4- tanedir. Tenvin veya sakin nundan sonra bu harflerden birisi gelirse idgam mea'l-gunne olur. Misal: ( ), ( ), ( ) ( ), ( ), ( ) . Bu misallerde, idgam mea'l-gunne harfleri, tenvin veya sakin nundan sonra vaki olmulardr. Grld zere sakin nun veya tenvinin bu harflerden nun ve mim'e idgam tam, ye ve vav'a idgam ise naks yaplr. Tam idgam halinde idgam olunan harf (sakin nun veya tenvin) in zat ve sfat, kendisine idgam edilen harfin (mim ve nun) iinde tamamen kaybolmaktadr. Naks, idgam halinde ise, idgam olunan harfin zat ve sfat; vav ve ye'de tamamen kaybolmaz, yar yarya grnr. Bu durumda ses hem azdan, hem de burundan gelir. Eer sakin nun ile idgam mea'l-gunne harflerinden vav veyahut ye ayn kelimede bulunurlarsa, btn kraat imamlarnn ittifak ile izhar olur. dgam mea'l-gunne olmaz. Kur'an- Kerim'de bu trl kelime drt tanedir. Bunlar unlardr: ( - - - ). Bu kelimeler ( - - )eklinde okunmazlar. Hkm: Vacibtir. dgam Mea'l-gunnenin mddeti: Bir elif miktardr. ( )ve ( )kelimelerinden sonra gelen ( )harfi mam Asm ve Hafs rivayetine gre hem izhar hem de idgamla okunabilir: ( ) , ( ) 2- DGAM BLA GUNNE Gunnesiz idgam demektir. Bu durumda idgam var, gunne yoktur. dgam bila gunne harfleri; lam ( )ve ra (( ( = ) olup, iki tanedir. Tenvin veya sakin nundan sonra bu harflerden biri gelirse, idgam bila gunne olur. ( ), ( ) gibi. Bu misallerde, idgam bila gunne harfleri, tenvin veya sakin nundan sonra vaki olmutur. Hkm: Vacibtir. SORULAR: 1- dgam mea'l-gunne ne demektir? Ne zaman meydana gelir? 2- dgam bila gunne ne demektir? Ne zaman meydana gelir? 3-DGAM-I MSLEYN nce "misleyn" in tarifini yapalm. Mahreleri ve sfatlar ayn olan iki harfe "misleyn" harf denir. O halde mahreleri ve sfatlar ayn olan iki harften birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak yan yana gelirse,
36
zahl TECVD LM
sakin olan birinci harfin, harekeli olan ikinci harfe idgam edilmesine "idgam- misleyn" denir. Bu dgam iki eittir. I- dgam- misleyn mea'l-gunne (gunneli idgam- misleyn): Bu da iki durumda meydana gelir: a- Sakin nun ( ) dan sonra harekeli nun geldii zaman. Misaller. ( ), ( ), ( ) b-Sakin mim ( ) den sonra harekeli mim geldii zaman. Misaller. ( ), ( ), ( ) Bu arada sakin mim ( ) 'in hallerini belirtelim ki, sakin mim'in hali vardr. 1- Sakin mim, kendisinden sonra gelen harekeli mim harfine urarsa, yukarda grld zere, "idgam- misleyn mea'l-gunne" olur. 2- Sakin mimden sonra be ( )harfi geldii zaman "ihfa" olur. Buna "hfa- efevi" (dudak ihfas) denir. ( - ) gibi. Mim, dudaklara bastrmadan ve ksmen gizlenerek okunur. "Gunnede de hafif tutma yaplr. 3- Sakin mimden sonra, be ( )ve mim (')den baka harflerden biri geldii zaman izhar olur. Buna "zhar- efevi" denir. ( ), ( ), ( ), ( ) gibi. Bu durumda mim tutma yaplmadan, tabii olarak okunur. Mimin gunne sfat da normalden fazla uzatlmadan okunur. II- dgam- misleyn bila gunne (gunnesiz idgam- misleyn): Nun ( )ve mim ( )harflerinin dnda kalan harfler, birbirlerine urad zaman olur. ( ), ( ), ( ), ( ) gibi. Hkm: Vacibtir. SORULAR: 1- dgam misleyn ne demektir? Ne zaman meydana gelir? 2- Sakin mimin ka hali vardr? zah ediniz.
4- DGAM-I MTECANSEYN nce "Mtecaniseyn" in tarifini yapalm. Mahreleri bir, sfatlar ayr olan iki harfe "Mtecaniseyn" denir. Mtecanis iki harften birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak yan yana geldikleri zaman birinci harfin ikinci harfe idgam edilmesine: "dgam- mtecaniseyn" denir. dgam
37
mtecaniseyn harfleri, Kraat- mam Asm ve Rivayet-i Hafs'a gre mahre zerindedir. 1- T ( )dal ( )te ( )mahreci. Bu harf kendi aralarnda idgam olunurlar. Bu harfin mahreleri birdir. Dil ucu ile st n dilerin dipleri. Fakat sfatlar ayr ayrdr. nk t harfinde istila ve tbak, dal ve te harfinde de inhifad ve infitah sfatlar, ayrca dal harfinde cehr sfat ve te harfinde de hems sfat vardr. Bu harfler, birincisi sakin ikincisi harekeli olarak vaki olduklar zaman, birincisi ikincisine idgam edilerek okunurlar. Misaller: ( ), ( ) ( ), ( ) Grld zere, dal ve te birbirlerine, te ve t da birbirlerine idgam olmaktadr. T ile dal arasndaki idgam iin Kur-an' Kerim'de misal yoktur. Birinci harf, ikinci harfin cinsine tamamen evrilerek okunuyorsa, meydana gelen idgama: Tam dgam denir. Bu evirme ksmen olursa, mesela: Zatyla oluyor, sfatyla olmuyorsa, bu takdirde: Naks idgam meydana gelmi olur. Binaenaleyh t harfinin itbak ve isti'la sfatlarn gstermek, idgama mani olan kalkale sfatn terketmek suretiyle naks idgam yaplmasnda; te harfinin, dal ve t harfine, ve dal harfinin de te harfine tam idgam edilmesinde kraat imamlarnn ittifak vardr. Binaenaleyh birinci harf kaln, ikinci harf ince olursa idgam naks olur. Birinci harf, ikinci harfte zat itibariyle kaybolur, fakat sfat itibariyle varln devam ettirir. ( ) gibi. Birinci harf ince, ikincisi kaln olursa veya ikisi de ince olursa idgam; tam olur. Birinci harf zat ve sfat olarak ikinci harfe girdirilir. ( ), ( ) gibi. 2- Z ( )zel ( )se ( )mahreci: Bu harfin mahreci birdir. Dil ucuyla st n dilerin ular. Fakat sfatlar farkldr. Z ve zel harflerinde cehr sfat, zel ve se harflerinde de inhifad ve infitah sfatlar vardr. Ayrca se harfinde hems sfat, z harfinde de istila ve tbak sfatlar vardr. Misaller: ( ), ( ) Grld zere: Zel, z'ya; se, zel'e idgam edilmektedir. Bunun dndaki bir hal iin Kur'an- Kerim'de misal yoktur. 3- Be ( )ve mim ( )mahreci: Bu iki harfin mahreci ayndr. Dudaklar. Fakat sfatlar, ayr ayrdr. Be'de iddet sfat varken mim'de beyniyye sfat vardr. Bu durumda be mime idgam edilir. Bunun Kur'an Kerim'de tek misali vardr. ( ) Hkm: Vacibtir. 5- DGAM-I MTEKARBEYN
38
zahl TECVD LM
nce "mtekaribeyn" in tarifini yapalm. Lgatta: "Mtekarib" Birbirine yakn olup, yaklac olan eylere denir. Tecvid ilminde ise: Mahreleri de sfatlar da baka, fakat mahreleri veya sfatlar veyahut hem mahre hem de sfatlar ynnden birbirleriyle yaknl bulunan iki harfe "mtekarib" harf denir. Mtekarib iki harften birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak yan yana geldikleri zaman, sakin olan birinci harfin harekeli olan ikinci harfe idgam edilmesine "idgam- mtekaribeyn" denir. dgam mtekaribeynin harfleri, Kraat- mam Asm ve rivayet-i Hafs'a gre iki mahre zeredir: 1- Lam ()ve ra ( )mahreci: Bu iki harfin mahreci deiiktir, fakat birbirine yakndr. (Bak. Sh: 12) Sfatlar da deiiktir, fakat mterek sfatlar da vardr. (Bak. Sh: 22-23) Misaller: ), ( ) ( dgam tamdr. Bu misallerde grld zere, lam harfinin nce, ra harfinin sonra gelmesi arttr. Ra nce gelirse, idgam yapmak caiz deildir. Misal: ( ) 2- Kaf ( )ve ( )kef harflerinin mahreci: Bu iki harfin mahreci de deiiktir. Fakat birbirine yakndr. (Bak. Sh: 12) Sfatlar da deiiktir, fakat mterek sfatlar da vardr. (Bak. Sh: 23) Kur'an- Kerim'de bunun bir misali vardr. O da el-Mrselat suresindeki ( ) lafz- erifidir. Tam idgam yaplarak ( ) eklinde okunur. dgamn naks olaca rivayeti de vardr. Hkm: Vacibtir. 6- DGAM-I EMSYYE ve ZHAR-I KAMERYYE Bu idgam, Arabada isimlerin bana gelip, onlara marifelik (belirlilik) kazandran lam- ta'rif ( )ile ilgilidir. Misal: ( Belli bir ) kitab: ( ) (Herhangi bir) kitab: ( ) Lm- tarife gre, Arabada harfler iki ksma ayrlr: 1- Kamer harfler: ( )cmlesinde toplanan harfler olup -14- tanedir. 2- ems harfler: Kamer harflerin dnda kalan -14- harftir. te, lm- tariften sonra kameri harflerden biri gelirse: "zhar- kameryye" olur. Bu durumda lm- tarifin lam, kendisinden sonra gelen kamer harfe idgam edilmez. Ak bir ekilde okunur. Misal: ( ), ( ), ( ), ( ), ( ).
39
Buna, izhar- kameriyye denilmesinin sebebi: Ayn yannda yldzlarn grld gibi, bu -14- harfin yannda da lm- tarifin grlebilmi olmasdr. Fakat lm- tariften sonra ems harflerinden biri gelirse: "dgam- emsiyye" olur. Bu durumda lam- tarifin lam, kendisinden sonra gelen ems harfe tamamen idgam edilir. dgam- emsiyye iki ksmdr: a- dgam emsiyye mea'l-gunne (gunneli idgam- emsiye): Bu sadece "nun ( " )harfine mahsustur. Lam- tariften sonra "nun" harfi vaki olunca meydana gelir. Misaller: ( ), ( ), ( ) . b- dgam- emsiyye bila gunne (gunnesiz idgam emsiyye): Lam tariften sonra, nun harfinden baka ems harflerden biri vaki olduu zaman meydana gelir. Misaller: ( ), ( ) Bu idgama; gnein yannda yldzlarn grlmedii gibi, bu -14harfin yannda da lam- tarifin grlmemesinden dolay "dgam- emsiyye" denilmitir. Hkm : Vacibtir. SORULAR: 1- dgam mtecaniseyn ne demektir? Ne zaman meydana gelir? 2- dgam mtecaniseyn'in harfleri ka mahre zerindedir? 3- Tam ve naks idgam ne demektir? zah ediniz. 4- dgam mtekaribeyn ne demektir? Ne zaman meydana gelir? 5- dgam mtekaribeyn'in harfleri ka mahre zeredir? 6- zhar- kameriyye ve idgam- emsiyye ne demektir? Ne zaman meydana gelir? 7- imdiye kadar grdmz konular -2- defa okuyunuz. KALKALE Kalkale, lgatta: "Hareket etmek, kmldamak" demektir. Tecvid ilminde ise: "Kuvvetli bir ses iitilinceye kadar, mahrecin kmldamas ve deprenmesi" demektir. Kalkale harfleri ( ) harfleri olup -5- tanedir. Yalnz bu harflerde kalkalenin kuvvetli bir ekilde yaplabilmesi iin, bu harflerin kelimenin ortasnda veya sonunda sakin olarak vaki olmalar, arttr. Harekeli olduklar zaman, kalkale sfat az zahir olur. Misaller: ( ), ( ), ( ), ( ), ( ) Kalkalenin nasl yaplaca ancak fem-i muhsinden renilebilir. Ksaca yle tarif edebiliriz. Kalkale harflerinin mahrelerine kuvvetlice baslr ve birden mahreten ayrlnr. te mahrecin hareket etmesi
40
zahl TECVD LM
esnasnda mahreten bir ses kar. Bu ses sakin olan kalkale harfinin makablindeki harfin harekesine uygun bir ekilde eda edilir. Kalkaleyi, bakas duyacak kadar yksek ve kuvvetli bir sesle yapmak vaciptir. Fakat ifrat ve tefritten iddetle kanmak lazmdr. Bir kelimede, kalkale ile idgam birleirse idgam yaplr. Kalkale terk edilir. nk idgam, kalkaleye manidir. Misaller; ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( ) kelimelerinde olduu gibi. Bir kalkale harfi eddeli olduu zaman, birincileri zerinde idgam sebebiyle kalkale yaplamaz. kincileri zerinde ise yalnz vakf halinde kalkale yaplr. Ancak bu gibi kalkaleleri yaparken dikkat etmeli, kalkale harflerinden ikisi de belirtilmelidir. Hkm: Vacibtir. SORULAR: 1- Kalkale ne demektir? izah ediniz. Ne zaman meydana gelir? 2- Bir kelimede idgam ile kalkale birleirse ne yaplr?
HKM'R-RA
(Ra
( )harfinin okunma hkmleri)
28 hece harfi iinde "Ra ( ")nn okunma hkmleri, dier harflerin hepsinden oktur. Kraat- mam Asm ve rivayet-i Hafs'a gre "Ra" harfinin -12- trl okunma yeri vardr. yleki: Ra harfi be yerde kaln, drt yerde ince okunur. yerde de hem ince ve hem de kaln okumak caiz olur. imdi bunlar birer birer grelim: a- Ra harfinin kaln okunduu yerler: 1- Ra'nn harekesi stn veya tre olduu zaman: ( ), ( ), ( ) gibi. 2- Ra sakin olup, makabli stn veya tre olduu zaman: ( ), ( ), ( ) gibi. 3- Ra sakin, makabli de sakin olup onun makabli stn veya treli olduu zaman: ( ), ( ), ( ) kelimeleri vakf halinde. 4- Ra sakin olup makablinde arz bir esre bulunursa. Arz esre: Altnda bulunduu harfle okunmaya baland zaman var olan, bir evvelki harf ile birlikte okunduu zaman ise ortadan kalkan esredir. Vasl (Bak. Sh: 25) hemzelerinin harekeleri arzdir. ( ), ( ), ( ).
41
5- Esreden sonra sakin olarak bulunan Ra'dan sonra istila harflerinden birisi gelirse. Kur'an- Kerim'de, bu durumda bulunan kelimeler unlardr: ( - - - - ) b- Ra harfinin ince okunduu yerler: 1- Ra'nn kendisi esreli olduu zaman: ( - ) 2- Ra sakin, makabli esreli olunca: ( - - ) 3- Ra sakin, makabli de sakin, onun makabli esreli olduu zaman: ( ), ( ), ( ), ( )kelimeleri vakf halinde. 4- Ra sakin olup makablinde harf-i lin olan ye harfi bulunduu zaman. Vakf halinde ( ), ( )kelimeleri gibi. c- Ra harfinin hem kaln hem de ince okunmasnn caiz olduu yerler: 1- Esreden sonra vaki olan sakin Ra'dan sonra, istila harflerinden biri esreli olarak bulunursa. Bunun Kur'an- Kerim'de tek misali vardr. uara sresi ayet:63 ( ) 2- Ra sakin, makablinde sad ( )ve t ( )harflerinden biri de kendileri sakin makablileri esreli olarak vaki olduu zaman: ( ) ve ( ) kelimelerinde olduu gibi. ( ) kelimesinin vakf halinde kaln ( ) kelimesinin de vakf halinde ince okunmas tercih edilmitir. 3- Kelimenin aslna delalet etmek bakmndan ince; vakf halinde makabline nazaran kaln okunan ra'lar: ( ) gibi. Genel kaide uyarnca, vakf halinde bu kelimelerdeki Ralarn kaln okunmas gerekir. Ancak, bu kelimelerin asllar itibariyle sonlarnda bulunan ve fakat yazda grnmeyen ye'lere iaret etmek zere ince okunmalar da caiz grlmtr. Fakat kaln okumak efdaldir. Ra harfi, idgaml veya eddeli bulunduu zaman ikinci Ra nazar- itibara alnr. kinci Ra kaln okunuyorsa birincisi de kaln, yok ince okunuyorsa birincisi de ince okunur. ( ) kelimesindeki Ralar ince, ( ) dakiler de kaln okunur. Hkm: Vacibtir. LAFZATULLAH Bu bahiste ( ) lafz- erifinin kraatndan bahsedilir. ALLAH lafz- erifinin makabli stnl veya treli olursa, ALLAH lafz- erifi kaln okunur. ( ),( ) gibi. Eer ALLAH lafz- erifinin makabli esreli olursa, o zamanda ALLAH lafz- erifi ince okunur. ( ), ( )gibi. Bu kaideler ( )lafz- erifi iin de aynen geerlidir. Hkm: Vacibtir.
42
zahl TECVD LM Nkte: Vallahi kaln, billahi ince, tallahi kalndr. SORULAR: 1- Ra harfinin ka trl okunma yeri vardr? 2- Ra harfi, ka yerde ince okunur? 3- Ra harfi, idgaml veya eddeli bulunduu zaman nasl okunur? 4- ALLAH lafz- erifinin okunma ekillerini izah ediniz. ZAMR
Tecvid ilminde bahis konusu olan zamir, kelimelere bitien mfred mzekker gaib zamiri olan hu ( ) zamiridir. Bu zamirin harekesi tre olduu zaman vav ile, esre olduu zaman da ye ile uzatlr. )), ( ( gibi. imdi bu durumun nerelerde ve nasl tahakkuk ettiini grelim: l- Zamir iki harekeli harf arasnda bulunduu zaman. Misal: Bu durumda zamir treli ise vav ile esreli ise ye ile bir elif miktar uzatlr. Ancak daha nce izah edildii gibi zamirden sonra gelen harf hemze ise, o zaman medd-i munfasl olur. ( ) gibi. Bak sh: 29 Ancak bu kaidenin u istisnalar vardr. a- Araf sresi, 111: ( ). Buradaki zamir skun ile okunur. b- Neml sresi, 28: ( ). Buradaki zamir skun ile okunur. c- Nur sresi, 51: ( ). Buradaki zamir medsiz, esreli olarak okunur. d- Zmer sresi, 7: ( ) Buradaki zamir de medsiz treli olarak okunur. 2- Zamir, iki sakin arasnda vaki olduu zaman ittifakla medsiz okunur. ( ) ( )gibi. 3- Zamir, kendinden nce harekeli, kendisinden sonra sakin iki harf arasnda vaki olunca da ittifakla medsiz okunur. Misal: ( ) gibi. 4- Zamir, sakin bir harften sonra ve harekeli bir harften evvel vaki olduu zaman yine medsiz okunur. ( ), ( ) gibi. Yalnz Furkan sresi 69. ayetinde geen ( )kelimesindeki ( ) zamiri med olunur. Baz kelimelerin sonlarnda bulunan ve kelimenin asl harfi olup, zamir olmayan ( ) leri; zamir olan ( )ler ile kartrmamak lazmdr. ( ), ( ) kelimelerinde olduu gibi. Hkm : Vacibtir.
Trke Osmanlca Arapa TECVD LM SEKTE
43
Lgatta: Susmak, skt etmek manasna gelen Sekte; tecvid ilminde: Kraat esnasnda sesi, nefes almakszn kesmek manasnda kullanlmaktadr. Sektenin zaman, vakfn zamanndan azdr. Bu da okuma hzna gre deiir. Normal olarak bir elif miktardr, sekte vasl haline mahsustur. Kraat- mam Asm ve Hafs rivayetine gre, Kuran- Kerimin -4yerinde sekte yaplmaktadr. 1- Kehf sresi, 1-2. Ayetindeki ( ) kelimeleri arasnda. Burada sekte, birinci kelimenin zerinde, elif zerine medd-i tabii halinde ( )durularak, nefes almakszn sesimizi ksa bir mddet kesmek ve ikinci kelimeye gemekle yaplr. Burada sekte yaplmasnn sebebi: ( ) kelimesinin ( ) kelimesine sfat dmesi ihtimalini ortadan kaldrmaktr. Burada vakf evla, sekte caizdir. 2- Yasin sresi, 52. ayetindeki ( ) kelimeleri arasnda. Burada ( ) kelimesi zerinde, nefes almadan ksa bir mddet durulup, ikinci kelimeye gemek suretiyle sekte yaplr. Burada da sekte yaplmasnn sebebi: ( )kelimesinin ( ) kelimesine sfat dmesi ihtimalini gidermek iindir. nk ayet bandan ( ) kelimesine kadar olan ksm kafirlere ait szdr. ( )ile balayan cmle de mminlerin veya meleklerin szdr. Burada da vakf evla, sekte caizdir. 3- Kyame sresi, 27. Ayetindeki ( ) kelimeleri arasnda ( ) kelimesinin nunu zerinde, nefes almakszn sesi bir mddet keserek ( )kelimesine devam etmek suretiyle sekte yaplm olur. Burada sekte yaplmasnn sebebi: dgam bila gunneye mani olmaktr. ayet idgam yaplacak olursa, kelime Merrak ekline girer ki manas: orbac olur. Ayetin manasyla hibir ilgisi yoktur. nk ayetin manas : are bulan kimdir? 4- Mutaffifin sresi, 14. Ayetindeki ( ) kelimeleri arasnda ( ) kelimesinin lam zerinde nefes almakszn, sesi ksa bir zaman kesmek ve ikinci kelimeye devam etmek suretiyle sekte yaplr. Burada da sekte yaplmasnn sebebi: dgam mtekaribeyne mani olmaktr. nk idgamn artlar bulunduundan idgam yaplrsa kelime Berran olur. Berran Kp demektir. Ayetin manas ile hibir ilgisi yoktur. HA- SEKT Zikrolunan bu sektelerden baka bir de Ha-i sekt vardr. Bundan maksat: Baz kelimelerin son harekesini muhafaza etmek iin, kelimenin
44
zahl TECVD LM
sonuna ziyade olunan sakn he ( )harfidir. Kraat imamlar, Kuran- Kerimin -9- yerinde vaki olan ha-i sekteli -7- kelimeyi vakf halinde ha-i sekt ile okumak hususunda ittifak etmiler. Fakat ayn kelimelerin vasl hallerinde ha-i sekt ile okuyup okumama hususunda ise htilaf etmilerdir. Kraatta imammz, mam Asm hazretleri bunlarn hepsini vasl hallerinde de ha-i sekt ile okumutur. Bu -7- kelime unlardr: l-Bakara sresi, 259. Ayetindeki ( ) kelimesi. 2- Enam sresi, 90. Ayetindeki ( )kelimesi. 3-Hakka sresi, 19 ve 25. Ayetindeki ( ) kelimesi. 4- Hakka sresi, 20 ve 26. Ayetindeki ( ) kelimesi. 5- Hakka sresi, 28. Ayetindeki ( )kelimesi. 6- Hakka sresi, 29. Ayetindeki ( ) kelimesi. 7- Karia sresi, 10. Ayetindeki ( )kelimesi. SORULAR: l - Zamir ne zaman med ile okunur? 2- Sekte ne demektir? zah ediniz, 3- Kuran- Kerimde, ka yerde sekte vardr? 4- Ha-i sekt ne demektir? zah ediniz.
45
DRDNC BLM Bu blmde, Kuran- Kerim okuyucusunun, bilmekten mstani kalamayaca baz malumatlar vermeye alacaz. VAKF VE BTDA Lgatta: Durmak manasna gelen vakf, tecvid ilminde: Nefesle birlikte sesin kesilmesine denir. Vakf, kelimenin sonunda yaplr. Kelime ortasnda kesinlikle yaplamaz. btida da, lgatta: Balamak demektir. Tecvid ilminde ise: Kraata ilk defa veya vakf yapldktan sonra kraata devam etmek iin tekrar balamak manasna gelmektedir. Vakf ve ibtida mahallerini iyi bilmek lazmdr. nk vakf ve ibtida, dorudan doruya Kuran- Kerimin manas ile ilgili bir husustur. Durulacak yerlerin tesbiti, balanacak mahallerin bilinmesi Kuran- Kerimin daha iyi anlalmasna yardmc olacaktr. Binaenaleyh, vakf ve ibtidaya riayet etmemek, Kuran- Kerimin manasn anlalmaz bir hale sokar. Mesel, Nisa sresindeki: Namaza yaklamaynz = 43. ayetinin devamn okumadan vakf yapmak gibi. Devamnda: Siz sarho iken = buyurulmaktadr. Yine brahim suresi 22. Ayeti kerimesinde: Muhakkak ben inkr ettim = diye vakfedip, devamndan, yani: Beni (Allaha) ortak komanz = den balamak da byledir. nk mana tamamen deimektedir. Bu yzden kraat imamlarmz, vakf ve ibtiday bilmenin gerekli olduunu sylemilerdir. Binaenaleyh, kelamn lafz ve mana ynyle tamam olduu bir yerde vakf yapmak lazmdr. Hz. Peygamberimiz (S.A.V.) vakf ve ibtidaya ok nem verirdi. Hz. mm Seleme (R.A.) nn bildirdiine gre: Peygamberimiz (S.A.V.) Kuran Kerim okuduunda kraatn ayet ayet keserdi. Hz. Ali (R.A.) de : Tertil, harfleri tecvide riayet ederek okumak ve vakflar bilmektir buyurmutur. Ashab, Kurann helaliniharamn, emrini-nehyini renirken vakf yerlerini de renirlerdi. bnl Enburi: Kuran- Kerim-i bilmenin yolu, vakf ve ibtiday bilmekten geer demitir.
46
zahl TECVD LM
Btn bu anlattklarmz vakf ve ibtidann nemli bir kaide olduunu gstermektedir. Zamanmzdaki Kuran- Kerim okuyucularnn, maalesef, bu hususta ne kadar eksik olduklar erbabnca malumdur. Vakfta esas olan iskndr. skn: Bir kelimenin sonunu eer harekeli ise sakin klmaya denir. Hareke zerine vakf yaplamaz. imdi kelime sonlarnn hareke durumlarna gre iskna misaller verelim: l- Vakf yaplan kelimenin sonu sknlu ise, olduu gibi kalr. ( ), ( ) kelimelerinde olduu gibi. 2- Kelimenin sonu stnl ise sakin klnr. ( ) gibi 3- Kelimenin sonu esreli ise , sakin klnr. ( ) gibi. Ayrca revm de yaplabilir. Bak. Sh: 32 4- Kelimenin sonu treli ise, sakin klnr. ( ) gibi. Ayrca revm ve imam da yaplabilir. Bak. Sh: 32 5- Kelimenin sonu eddeli ise, eddeye riayet etmek suretiyle o harfin eddeli olduunu belirtmek lazmdr. ( ), ( ) gibi. 6- Kelimenin sonunda harekeli vav ( )veya ye ( )harfi bulunur ve kendilerinden nceki harfin harekesi de kendi cinslerinden yani vavn makabli treli, yeninki de esreli olursa, vakftaki iskan sebebiyle harf-i medd olurlar. Misaller: * gibi. 7- Kelimenin sonunda yuvarlak te ( )harfi bulunuyorsa, he ( )sesi zerine vakf yaplr: ( )gibi. 8- Kelimenin sonu tenvinli ise tenvin der ve harf sakin okunur. ( )gibi. Ancak tenvin iki stn ise, o zaman tenvnden bedel elif zerine vakf yaplr. ( ) gibi. Tenvin, yuvarlak te () zerinde bulunuyorsa, vakf halinde tenvin yine der ve he( )sesi zerine vakf yaplr: ( ) gibi. 9- Tekid nunlar, tenvin ile yazlm bulunan Yusuf sresi, 32. Ayetinde ( ) kelimesi ile Alak sresi; 15. ayetindeki ( ) kelimesi zerinde vakf, elif zerine yaplr. 10- Kuran- Kerimdeki ( ); Kehf sresi, 38. Ayetindeki ( ); Ahzab sresi, 10. Ayetindeki ( ;)Ahzab sresi, 66. Ayetindeki ( )Ahzab sresi, 67. Ayetindeki ( ;)nsan sresi, 4. Ayetindeki ( ) ve nsan sresi, 15. Ayetindeki ( ) kelimeleri zerinde, Hafs rivayetine gre, hibir eyden bedel olmamak zere, elif zerine vakf yaplr. Bu yedi kelimenin hepsi de mushaflarda elifle yazlmtr. nsan sresi l6. Ayetinde geen ikinci ( ) kelimesi, vasl halinde tenvinsiz, vakf halinde de rann skunuyla okunur. Alimlerin ekseriyetine gre drt trl vakf vardr:
47
1- Vakf- tam: Mabadi (kendisinden sonras) ile lafzan ve manen ilgisi olmayan bir kelime zerinde yaplan vakflardr. Bakara sresi 5.Ayeti ( )zerinde vakf yapmak gibi. Bu vakflarda geriden alnmaz. Kraat kesmek ancak vakf- tam olan ayetlerin sonlarnda caizdir. Vakf- tam, ayet sonunda olabilecei gibi, ayet ortasnda da olabilir. Vakf- tam da vakf etmek, mstehabtr. 2- Vakf- kfi: Lafzan tamam olan, fakat mabadi ile manen irtibat bulunan kelime zerinde yaplan vakflardr. Bakara sresi, 6. Ayet-i kerimesi ( ) zerinde yaplan vakf gibi. Kelam lafzan her ne kadar tam ise de, manen mabadi ile irtibatldr. Vakf- kfide, vakfetmek gzel olup, geriden alnmayarak devam edilir. Ancak kraati kesmek doru deildir. 3- Vakf- hasen: Kendisinde kelamn tamam olduu, fakat mabadi ile lafzan ve manen irtibat olan kelime zerinde yaplan vakflardr. Fatiha sresindeki ( ) ayeti zerinde yaplan vakf gibi. nk ( ), kelimesi ( ) kelimesinin sfat veya ondan bedeldir. Binaenaleyh, lafzan tealluk bulunmaktadr. Vakf- hasende, vakfetmek caizdir. Fakat ayet sonu da olsa kraati kesmek ve kraata byle yerden balamak caiz deildir. 4- Vakf- kabih: Kelam tamam olmayan, bir mana kmayan ve mabadi ile lafzan ve manen alakas bulunan mahal ve kelimelerde yaplan vakflardr. Byle vakflar, katiyyen caiz deildir. ( )nun ( )si zerinde vakf yapmak gibi. Kelmda mbtedann haberi, fiilin faili, kavlin meklu, artn cezas, muzafn muzafun ileyhi, mevsln slas ve fiil-i mteaddinin meflu bihi zikredilmedike kelam tamam olmaz. Ve mana anlalmaz. te bu hususta arapaya byk bir ihtiya vardr. Nefesin kesilmesi ve benzeri zaruri hallerde vakf- kabihde durulabilir. Fakat kraata nceki kelimeden balamak lazmdr. Hoca talebesine ders retmek iin vakf- kabih de olsa durabilir. imdi ksaca Secavend vakf iaretleri ve ifade ettikleri manalara temas edelim. SECAVEND VAKF ARETLER ( ):Mim: Vakf- lzm iaretidir. Bu iaret nerede gelirse orada vakfetmek lazmdr. Vacibtir. Vakf terk edilemez. nk kasd edilen mana bozulur. Hatta bu vakf, kasden terk edildii taktirde, kfr icab ettirmesinden korkulur. Mim areti, Kuran- Kerimde -84- yerde bulunmaktadr.
48
zahl TECVD LM
( ):T: Vakf- mutlak almetidir. Bu iaretin bulunduu yerde de vakf yaplmas evla olmakla beraber, vasl da caizdir. Vakf yaplmazsa da bir ey lazm gelmez. Bu iaretin bulunduu yerde durulur ve devam edilir. ( ):Cim: Vakf- caiz almetidir. Vakf ile vasl ihtiyaridir. Ancak vakf evladr. ( ):Sad: Vakf- ruhsat iaretidir. Vakfn yeri olmayan, fakat zarurete mebni vakf caiz olan mahal demektir. Vakf yapld taktirde geriden almaya lzum yoktur. ( ):Ze: Vakf- mcevvez alametidir. Vakf caiz olmakla beraber vasl evladr. Vakf yaplrsa, geriden almak caizdir. ( ):Lamelif: Vakfn caiz olmadn gsterir. Durma, durulmaz demektir. nk mana tamam olmamtr. Vasl etmek lazmdr. Vakf yaplrsa geriden almak gerekir. Ancak ayetin sonunda olursa, tekrar geriden almak doru deildir. nk oras dier bir ayetin badr. ( ):Kaf: Vasl alametidir. Vakf caizse de vasl evladr. ( ):Kf: Vakf alametidir. Bu kelime zerinde vakf yap demektir. Vasl da caizdir, ( ): Sl: Vakfn caiz, vasln efdal olduuna iarettir. ( ): Kef ( )veya ( )kelimesinin ksaltlm ekli olup, bir nceki iaret gibidir, demektir. ( ):Ayn: Rk alametidir. Namaz klarken rukuya gitmenin gzel ve mnasib olduunu bildirir. Mevzu ve kssa badr. Buna: Ar- erif iareti de denir. ( ): Sin (): Sekte iaretidir. ( ): Bu noktal iaretin birisinde durulunca tekinde durulmaz. kisinde de durulmazsa bir ey lazm gelmez. ( ): H; ( )kelimesinden alnm olup, 5 ayette bir konur. ( ): Med iaretidir. Altnda bu iaret bulunan harf uzatlr. ( ): Kasr iaretidir. Altnda bu iaret bulunan harf, uzatlmadan okunur. NOT: ( ) de ( )iareti varsa da, mezhebimize gre buras ayet sonudur. Binaenaleyh, burada vakf yaplr ve devam edilir. Geriden almaya veya vakf terk etmeye gayret gstermeye lzum yoktur. Bu secavend vakf iaretlerine riayet etmek gerekir. Riayet etmemek, durulacak yerde durmamakta, durulmayacak yerde de durmakta kerahet vardr. Hatta, manay ifsad edecek yerde kasden durmak haramdr. mm Seleme validemizden rivayete gre Peygamberimiz (S.A.V.) Fatiha-i erifenin her ayetinde vakfetmilerdir. Kraata ilk defa balamak veya vakf yaptktan sonra kraata devam etmek iin tekrar balamak diye tarif ettiimiz ibtida esnasnda da
49
manann tam olup-olmayacana ve deiip-deimeyeceine ok dikkat etmek lazmdr. nk baz hatal okuyular manay ifsad edebilir. Hele kasd olursa, insan kfre de sevk edebilir. Tevbe sresi, 30. ayetindeki; Uzeyr ALLAHn oludur = ( ) ksmndan ibtida etmek gibi. Halbuki bunun makablindeki (Ve Yahudiler dedi ki = ksmndan balamak lazmdr. Yine kraat esasnda: ( ) zerinde vakfedip, ilerisinden, yani ( ) den balamak da byledir. Maalesef, bu husustaki hatal okuyulara sk sk rastlamaktayz. Kraattan tamamen ayrlmak niyetiyle okumay kesmek diye tabir ettiimiz Kat halinde de bu mana cihetine ok dikkat etmek gerekir. Okumaya devam edilmesi mana ynyle zaruri olan yerlerde, ayet sonu cz veya hizib sonu bile olsa kraattan ayrlmak katiyyen doru deildir. Arapa iyice bilinmeden, bu hususu bir takm kaidelere dkmek mmkn deildir, kanaatindeyiz. u kadar var ki, vakf hkmlerine riayet etmek, ibtida ve kat esnasnda insan nisbeten hatadan kurtarr. VASL Vasl: Gemek, ulatrmak ve bititirmek manasna olup, vakfn zdddr. Tecvid ilminde ise: Sesi ve nefesi kesmeksizin bir kelimeyi kendisinden sonra gelen kelimeye balamak suretiyle okumaya vasl denir. Vasl da esas olan harekedir. Vasln hkmleri unlardr: l- Vasl yaplan iki kelimenin harflerinden her ikisi veya birisi harekeli ise, normal harekeleriyle vasledilirler: ( )gibi. 2- Bir kelimenin dier bir kelimeye vasl halinde iki sakin ictima ederse: a- Birinci harf, harf-i med ise skat edilir. Iskat: Bir harfin yazda mevcud olup, telaffuz ve okunuta olmamas, drlmesi demektir: ( ) gibi. Fakat mtekellim zamiri olan ye, vasl halinde meftuh okunur. Iskat edilmez. ( ), ( ) gibi. b- Eer sakin olan birinci harf harf-i med deilse, o harf esre ile harekelenir. ( ), ( ) gibi. Tenvinler sakin nun shkmnde olduklar iin bu kaideye tabidirler. ( ) Ancak harf-i cer olan ( ) in nunu, vasl halinde fetha ile, cemi zamirlerinin mimleri ve makabli meftuh olan cemi vavlar vasl halinde tre ile harekelenirler. ), ( ) ,( )) gibi. SORULAR: l - Vakf ne demektir? Sekte ile olan farkn izah ediniz. 2- btida ne demektir? 3- Vakf ve ibtidann nemini belirtiniz. 4- Sonunda yuvarlak te bulunan kelimelerde vakf nasl olur?
50
zahl TECVD LM 5- Alimlerin ekseriyetine gre ka trl vakf vardr? 6- Secavend vakf iaretlerini belirtiniz. 7- Vasl ne demektir. Hkmlerini teker teker izah ediniz. STAZE ve BESMELE
stize: Koulmu olan eytann errinden ALLAHa snmaktr. Peygemberimiz (S.A.V): ( ) eklinde Euzu ekerlerdi ve en mehuru da budur. Sabah namazndan sonra okunan ar- erif hakknda, Makl b. Yesar (R.A)den rivayete gre Peygamber (S.A.V) Efendimiz: Kim sabaha erdii zaman kere: ( ( der ve Har sresinden ayet okursa, Allah onun iin yetmi bin melei vekil tayin eder de onlar, akam oluncaya kadar kendisine rahmet okurlar. ayet o gn lecek olsa ehid olarak lr. Akam vaktinde ayn ekilde okuyacak olsa yine sabaha kadar ayn eyler szkonusudur buyurmulardr. Burada sabah ve akamlar okunmas tavsiye edilen Har sresinin ayeti, srenin sonunda yer alan ve ( ) diye balayan ayettir. Umumiyetle sabah ve akam namazlarndan sonra camilerimizde ar olarak okunmas memleketimizde adet olmutur. Cenab- Hak, Kuran- Kerimi okuyacan zaman, o kovulmu olan eytandan hemen ALLAH Tealaya sn. buyurarak, kraattan evvel istiazeyi emretmitir. Bu istiazenin de cehren okunmas lazmdr, mstehabtr. Bir srenin bandan okumaya balayan kimsenin Besmeleyi de okumas gerekir, snnet-i mekkededir. Fakat srenin ortasndan balayan kimse, Besmeleyi okuyup-okumamakta muhayyerdir. Fakat okumas daha faziletlidir. Bir de Tevbe sresinin bandan okumaya balayan kimse kati surette besmele okuyamaz. Sadece Euzuyu okur. Ortalarndan balad zaman besmeleyi de okuyabilir. Kraata, Besmele olmadan yalnz Euzu ile baland zaman vasl ve katdan baka bir ekil yoktur. Her ikisi de caizdir. Eer Euzu-Besmele ile surenin evvelinden kraata balanrsa, btn kurraya gre -4- vecih caizdir. Bu drt vecihten birini veya bir kan tatbik etmek muhayyerdir. l- Katul-kll: stiaze ve Besmelede vakf yapmak. .... ....... ...... ...... 2- Kat- evvel vasl- sani: stiazede vakfedip besmeleyi srenin ilk ayetine vasl etmek: .... ....... ...... ......
51
3- Vasl- evvel kat- sani: stiazeyi besmeleye vasledip, besmelede vakf etmek: .... ....... ...... ...... 4-Vaslul-kll: stiazeyi besmeleye, besmeleyi de srenin ilk ayetine vasletmek. .... ....... ...... .... ...... ki Sre Arasnda Besmele Kraat- mam Asm ve Hafs rivayetine gre, iki sure arasnda euzu okunmadan vecih caizdir: 1-Kat- kll: .... ....... ...... ..... 2-Vasl- sani: ..... .... ....... ...... 3- Vasl- kll: .... ....... ...... ..... Grld zere, vasl- evvel yani, srenin son ayetini besmeleye vasledip durmak caiz olmamaktadr. Bu vecih, hibir kurrann kraatnda yoktur. Bunu yapmamaya dikkat etmek lazmdr. Kraat mamlar Enfal sresi ile Berae (Tevbe) sresi arasn vecihle okumulardr. Bu vecihlerin hepsinde besmele terk edilir. l- Vakf: Enfal sresinin sonunda vakf yaparak, Berae sresine devam etmek: ( ..... ...... )gibi 2- Sekte: Enfal sresinin sonunda sekte yapp, Berae sresine devam etmek: ( ..... ...... )gibi. 3- Vasl: Enfal sresinin sonunu Berae suresine vasl etmek. ( ( ) )gibi. nemli Not: Fatiha sresinin sonunda vakf edip, min lafzn besmeleye vasl etmek, yani mine diyerek besmeleye balamak ve Bakara sresini okumaya devam etmek caiz deildir. nk min lfz ittifakla Kuran- Kerimden deildir. Amin lfzn aktan okuyarak yani Amine bismllahirrahmanirrahim diyerek onu Kuran- Kerime katmak, byk bir hatadr. Hanefi mezhebine gre bu min lafz hem okuyan ve hem de dinleyen tarafndan gizli olarak sylenir. TEKBR Lgatta: Byltmek ve byk grmek manalarna gelen Tekbir, Tecvid ilminde: ( )demeye denir ki, Vedduha sresinden balamak suretiyle, Kuran- Kerimin sonuna kadar devam eden ksa srelerin sonunda getirilir. Hikmete mebni, bir mddet kesilen vahye tekrar kavuan Peygamberimiz (S.A.V.), sevincini ve ferah halini izhar etmek kasdyla, Vedduha sresi nazil olunca tekbir getirmitir. Binaenaeyh, bu tekbiri getirmenin snnet veya mstehab olduu rivayet
52
zahl TECVD LM
edilmitir. Tekbirin sas: ( )dur. hlas sresinden itibaren, tekbirle beraber tehlil ve tahmid de getirilir. Tekbir: ( ) Tehlil: ( ) Tahmid: ( ) Tehlil ve tahmid getirmek, kraat imamlarndan bn-i Kesir hazretlerinin kraatdr. Tekbirin balama yeri, ekseri kurraya gre: Vedduha sresinin sonu, nirah sresinin de evvelidir. Tekbirin okunmas esnasnda, hepsinde vakfetmek veya vasl etmek caiz olduu gibi, sure sonunda veya tekbirde veya besmelede vakf yapmak da caizdir. Tatbikat: 1- ... .... ... ... ... ... 2- ... ... .... ... ... ... SORULAR: 1- stiaze ne demektir. 2- ki sre arasnda ka vecih caizdir 3- Tekbir ne demektir, nereden itibaren ve nasl getirilir. LAHN (Okuyu hatas) Lgatta: Hata etmek ve dorudan sapmak manalarna gelen lahn, Tecvid ilminde : Tecvid kaidelerine uymamaktan meydana gelen hata demektir. ki ksma ayrlr: l- Lahn- celi: Ar ve ak hata demektir ki, Kuran- Kerim okuyabilen herkesin kolaylkla farkedip anlayabilecei derecede bulunan hatal okuyulardr. u hallerde meydana gelir: a- Harflerin mahrelerini veya sfat- lazimelerini bozmak. T () harfini, dal ( )veya te ( ;)h ( )harfini ha ( )veya he ( )olarak okumak gibi. Misal: ( ) Yaratt; ( ) Tra etti. b- Harekelerde yaplan hatalar. Ayetin manas ister bozulsun, ister bozulmasn. ( ) ayet-i kerimesindeki teyi tre veya esre okumak gibi. c- Kelimede bir harf ziyadeletirmek veya eksiltmek. ( ) lafz- erifini ( ) diye okumak gibi. d- Medd-i tabileri terketmek. ( )yi ( ) okumak gibi. e- Harekeyi skna veya sknu harekeye evirmek. ( ) lafz- erifini. ( ) seklinde okumak gibi. Bu hatalarn vukuunda, ibarede mana deiebileceinden fahi bir hata ve haram ilenmi olur. ou zaman namaz bozulur. Binaenaleyh
53
Kuran- Kerim okuyanlarn, lahnn bu eidinden kesinlikle kanmalar gerekir. 2- Lahn- hafi: Kk ve gizli hatadr ki ancak tecvidi iyi bilen, Kuran ve kraat ilmi konusunda ehil olan kimselerin fark edebilecei hatalardr. Harflerin sfat- arzas terk edildii zaman, lahn- hafi meydana gelir. hfay, idgam, iklab, terkik ve tefhimi yerine getirmemek gibi. Lahn- hafi, manay bozmaz. Lahnn hkm: Lahn- celiden kanmak farz- ayndr. nk Lahn- celi ou zaman namaz bozar. Lahn- hafiden saknmak farz- ayn olmamakla beraber, lahn- hafi de: Kuran tilavetini ve tecvid ahkmn zedeledii iin tenzihen mekruhtur, sevab eksiktir. Kuran okuyan herkes gc yettii lde lahn- hafiden kanmaldr. Lahn- hafi, namaz bozmaz. KURAN-l KERMN OKUNU EKLLER Kraat imamlar, Kuran- Kerimin tarzda okunabileceini sylemilerdir: 1- TAHKK: Dier bir ad: Tertildir. En ar okuyutur. Bu tarzda tilavet olunurken, her bir harfin hakk tam olarak verilir. Medd-i tabiiler birer, dier feri meddler drder elif miktar uzatlr. edde ve gunneler, izah edilen miktarnca yaplr. Fakat bu hususta ifrata kaarak harekeleri uzatmak, tahrik (sakin harfe hareke vermek), iskan harekeli harfi sakin klmak) ve harflerin arasnda sekte yapmak gibi bir takm hatalar yaplmamaldr. 2- HADR: Tecvid kaidelerine uymak artyla, Kuran- Kerimin en sratli okunu tarzdr. Bu durumda sadece srat artar. Fakat hibir ekilde tecvid kaideleri ihmal edilemez. Medler asgariye indirilir. Medd-i tabii ve medd-i munfasllar birer elif; medd-i muttasllar ikier elif ve medd-i lazmlar drder elif -bir rivayette iki buuk elif- miktar ekilir. Meddleri bu llerden aa drmek caiz deildir. Tahrimen mekruhtur. Kelimeler birbirine kartrlmaz, harflerin mahre ve sfatlar terk edilmez. nk bu ekilde, yani harfleri birbirine kartrarak tecvid kaidelerini ihlal ederek okumak hezreme=tahlit olur ki kesinlikle caiz deildir, haramdr. Memleketimizde hatim indirilirken ve teravih namaz kldrlrken hadr usul tercih edilmektedir. Fakat bir ok tecvid kaideleri ihmal edilmekte ve manevi mesuliyet altna girilmektedir. Vakf edilen yerde az da olsa nefes almak lazmdr. nk, vakf edilen yerde nefes almadan durup tekrar devam edilirse, sekte meydana gelmi olur. Bundan kanmak lzmdr.
54
zahl TECVD LM
Kuran- Kerimde ne kadar. ( ) varsa, Hadr kraaatnda bunlarn has bir elif, las iki elif miktar medd edilir. Grnte her ne kadar ikisi de medd-i muttasl ise de, aslnda ( )s medd-i muttasl deildir. nk ( )ayr ( )ayr bir kelimedir. Dolaysyla bu ksm medd-i munfasl olur. Nedense bir kelime ( ) eklinde yazlmtr. Binaenaleyh mam Asm ve medleri bir elif eken imamlar bu ekilde medd ederler. 3- TEDVR: Tahkik ile hadr arasnda orta bir okuyuun addr. Bu tarzda ki okuyuta tecvid hkmleri orta tempolu bir nispette icra olunur. Mesela: Muttasl ve munfasl meddler iki buuk- elif, medd-i lzm drt elif miktar uzatlr. Mahreler ve harflerin sfatlar katiyyen ihlal edilemez. Bu kraat tarzlarndan Hadr: Teravih namazlarnda ve stad huzurunda hafzlar ders okurken, tedvir: Dier namazlarda ve mukabele okunurken, tahkk ise: Ar erif okurken, retim ve altrmada tercih edilir. Fakat bu trl okuyuu birbirine kartrmamaldr. Kraata, hangi okuyula balanlm ise onunla da bitirilmelidir. Bu okuyu tarznn dnda bir de caiz olmayan bir okuyu daha vardr ki, buna herzeme denir. Bu okuyuta harfler, kelimeler birbirine karr, okuyu bozulur. Kuran- Kerimi, bu ekilde okumak haramdr. KIRAAT LM Kuran- Kerimin okunu keyfiyeti, kraat imamlarna nisbet edilen okuyular ile alakal ilme Kraat ilmi denir ki e ayrlr. a) Aere: On kraat imamnn okuyuu demektir. b) Takrib: On kraat imamnn iki ravisiyle beraber okuyuu demektir. c) Tayyibe: On kraat imamnn ve iki ravisi ve ravilerinin talebeleriyle okuyuu demektir. Aere, Takrib ve Tayyibe ilimlerini tahsil etmek de farz- kifaye olan ilimlerdendir SORULAR: l- Lahn ne demektir? 2- Hangi durumlarda hangi lahn meydana gelir? 3- Lahnn hkmn zah ediniz. 4- Kuran- Kerim ka tarzda okunabilir? zah ediniz. 5- Herzeme ne demektir? 6- Aere, Takrib ve Tayyibe ne demektir? zah ediniz.
Trke Osmanlca Arapa TECVD LM DUDAK TALM
55
Kraat esasnda dudaklarn icablara gre, usul ve kaidelerine uygun olarak hareket etmelerine Dudak talimidenir. Bunu fem-i mhsinden almak lazmdr. Satrlarda tarif edilebilecek belli-bal usul ve kaideler unlardr: 1- stn: ene biraz dk, dudaklar ise normal aktr. Kaln stnde az biraz daha ok ak olur. 2- Esre: Az normal aklkta olup, dudaklar tamamiyle normaldir. 3- tre: Dudaklar ileriye doru yumularak uzatlr. Vav harfini okurken de dudaklar ileriye dorudur. mamlarda da durum byledir. 4- Sakin harfte: Dudaklar makablinin harekesine tabidir. 5- eddeli ve dgaml kelimelerde: a- stnden stne: Dudaklar normaldir: ( ), ( ) gibi. b- stnden esreye: Dudaklar normaldir. ( ) gibi. c- stnden treye: stn hareke verilir verilmez, dudaklar yay halinde yumulur ve ne uzatlr: ( ), ( ) gibi. d- Esreden esreye: Dudaklar tam normaldir. ( ), gibi. e- Esreden stne: Dudaklar tam normaldir. ( ), ( ) gibi. f- Esreden treye: Esre hareke verilir verilmez, dudaklar treye gider. edde veya idgam, dudaklar trede iken icra edilir, ( )gibi. g- treden treye: Dudaklar yumuk ve uzanktr. edde veya idgam bu halde icra edilir. ( ), ( ) gibi. k- treden stne: tre harekesi verilir verilmez, dudaklar stne gelir. edde veya dgam stnde icra edilir. ( ), ( ) gibi. Ancak idgaml harf vav ise, stnl dahi olsa idgam zaruri olarak trede yaplr. ( )gibi. t- treden esreye: tre harekesi verilir verilmez, dudaklar ani olarak normale gelir. edde veya idgam normalde icra edilir. ( ) gibi. 6- klablarda dudaklar: a- stnden stne: Dudaklar normaldir. Ancak, be harfi telaffuz olunurken dudaklara biraz bastrlr. ( ) gibi. b- stnden esreye: Dudaklar ayndr. ( ) gibi. c- Esreden esreye: Dudaklar ayndr. ( )gibi. d- Esreden stne: Ayndr. ( ) gibi. e- Esreden treye: Esreden treye yay gibi yumulur. ( ) gibi.
56
zahl TECVD LM
f- treden treye: Dudaklar trededir: ( )gibi. g- treden stne: Maklb mimin sknu zammede lzumu kadar verildikten sonra, dudaklar birdenbire normale gelir ve gelir gelmez hafif bir kprdama ile be harfi telaffuz edilir. )), (( gibi. h- treden esreye: Yukarda olduu gibidir. ( )gibi. 7- Dudak ihfasnda dudaklar, tpk iklab gibidir. ( ) gibi. TEMSL OKUMA Mn harflerini rollerine; kelimeleri, cmle ve ayet-i kerimeleri dellet ve ifade ettikleri manalarna yakr bir tarzda okumaya Temsil diyoruz ki, tecvid messesesini meydana getiren unsurlardan biridir. Temsili okumann ksmlar unlardr: 1- Vakf ve btidaya riayet etmek: Yani, daha nce izah edildii gibi durulacak ve balanacak yer ve ekilleri iyi bilmek ve tatbik etmek. 2- Refu savt: Kuran- Kerim okunurken baz harflerde, kelimelerde veya ayet-i kerimelerde sesi mnasib bir ekilde ykseltmek, belirtili ve farkl bir ekilde sese perde veya ton vererek daha canl bir ekilde okumaktr. Bu da harflerde, kelimelerde, cmle veya ayetlerde olur. a- Harfler zerinde : 1- Kelimelerin ba harflerinde vurgu yaplr. ( ) ve ( ) gibi. Maalesef bu hususa dikkat edilmediinden ok yanl okumalar olmaktadr. ( ) gibi. Bu okuyuta nun harfine yaplmas lazm gelen vurgu kef harfine yaplm olup, hatadr. Kelimenin orta veya son harflerine vurgu yaplmaz. 2- Nida harflerine vurgu yaplr. ( )gibi. 3- Nefy iin olan ( )ve ( ) ya vurgu yaplr, ( ..), ( ) gibi. Mevsle olan malara vurgu yaplmaz. nk o zaman nafiye olmu olur ve mana bozulur. Binaenaleyh, ( ) daki maya vurgu yaplmaz. 4- Nefy-i cins iin olan ( ) ya vurgu yaplr. ( ) ( ) 5- Tekid lamlarna vurgu yaplr. ( ) , ( ) gibi. 6- Harf-i cerlere vurgu yaplr. ( ) gibi. 7- stisna iin olan ( ) nn hemzesne vurgu yaplr. 8- stifham edatlarna da vurgu yaplr. ( ) , ( ) gibi. 9- Bir cinsten iki mteharrik harf yanyana gelince, ikincisine mutlaka vurgu yaplr. Bu suretle birincisinden ayrlm olur. ( ), ( ) , ( ) gibi.
57
10- Tahkk edatlarna vurgu yaplr. ( ....) b- Kelimeler zerinde: c- Ayetler zerinde: Tahsis, hasr ifade eden kelime ve ayetler, HAKKa ait szler, emir salar, medh, mjde ve rahmet ifade eden kelime ve ayetlerinde, slam ve HAKKn stnln tebli eden ayetlerde olduka sesi ykseltmek, stn bir eda ve yksek bir seda ile okumak lazmdr. Mriklere, kafirlere verilen cevablar muhtevi ayetler de byledir. 3- Hafd-u Savt: Sesi alaltarak, sesin perde ve tonunu indirerek, eday ve tavr deitirerek ve seday hznl bir ekle sokarak okumaktan ibarettir. Mriklerin, kafirlerin, mnafklarn ve islam dmanlarnn batla mensub szlerin, ALLAH kelam iinde nakl ve hikaye olunan yerlerinde sesi alaltarak, peygamberler dahil btn mmin kullarn ALLAHa dua ve niyaz ifade eden kelime ve ayetleri tam bir yalvar ve tevazu iinde sesi hafifleterek, tehdid ve ibret ifade eden ayetlere gelince korku ve saygdan dolay az hafif bir sesle okumak lazmdr. Btn bu hallere aykr hareket etmek, Kuran Kerimin belagatna ters der. Bu temsili okumann adabn bir fem-i mhsinden iyice talim etmek gerekir. Bu hususun tam baarlabilmesi iin arapay iyi bilmenin gerekli olduunu bir defa daha hatrlatmak isteriz.
KUR'AN-I KERM' RENP OKUMAK VE DNLEMEK VAZFELER Her mslman iin namaz caiz olacak miktar Kur'an- Kerim'den ezber etmek, bir farz- ayndr. Fatiha sresi ile dier bir sreyi ezber etmek de vaciptir ki, bununla farz da yerine getirilmi olur. Kur'an- Mbin'in dier ksmlarn ezberleyip hafz olmak da ehli slm iin bir farz- kifayedir. Kur'an- Kerim'i namaz dnda Mushaf- erif'ten bakarak okumak, ezber okumaktan daha faziletlidir. nk bu takdirde okuma ibadeti ile Mushaf- erif'e bakma ibadeti toplanm olur. Kur'an- Azim'i namaz dnda da kbleye ynelerek ve gzel elbiseler giyinmi bulunarak taharet zere okumak mstehaptr. Evvelinde "ez" ile "besmele"yi okumak da mstehaptr.
58
zahl TECVD LM
Kur'an- Mbin'i ayda bir kere hatim etmek daha iyidir. Senede bir, krk gnde bir, haftada bir hatim edilmesini tercih edenler de vardr. gnden az bir mddette hatim edilmesi mstehap deildir. nk byle az bir mddette okunacak bir Kur'an- Azm'in yksek mnalarn dnmek mmkn olamaz, tecvidine de belki riayet edilemez. Kur'an- Kerim'i dinlemek bir farz- kifayedir. Bununla beraber baka iler ile uraan kimselerin yanlarnda Kur'an yetlerinin seslice okunmas uygun deildir. Bu halde Kur'an- zian' dinlemeyenler deil, okuyanlar gnaha girmi olurlar. Kur'an- Hakim'i okumak, nafile ibadetten ve aikre okumak, sessizce okumaktan ve dinlemek, okumaktan daha faziletlidir. Yeter ki riyadan uzak olsun. Bir kimse, yrrken veya bir i grrken Kur'an- Kerim'i okuyabilir. Yeter ki bu hal, Kur'an'n gafletle okunmasna sebebiyet vermesin. Namaz klnmas mekruh olan vakitlerde dua ile, tesbih ile, Peygamber Efendimiz'e salt- selm ile megul olmak, Kur'an- Kerim'i okumaktan daha faziletlidir. Kur'an- Kerim'i gzel ses ile tecvid zere okumak mstehaptr. Nitekim bir hadis-i erif'te: "Her eyin bir ss vardr, Kur'an'n ss de gzel sestir." buyrulmutur. Fakat tecvide aykr ekilde telhin ile, terci' ile, nameler ile okumak caiz deildir. Kelimeleri deitiren bir lhn (hata), ihtilafsz haramdr. Lhn ile Kur'an okuyan kimseye dorusunu ihtar etmek, iiten kimse iin yaplmas gerekli dini bir vazifedir. Ancak bu yzden aralarnda bir dmanlk, bir kin meydana gelecei bilinirse, o mstesna. Kur'an- Azmsan' okuyup renmi olan kimse, daha sonra Mushaf' erif'ten okuyamayacak derecede unutacak olsa, gnahkr olur. Kur'an- Kerim'i okumak gibi bakasna okutmak da pek byk bir ibadettir. Bir hads-i erifte: "Sizin en faziletliniz, Kur'an' renip bakalarna reteninizdir." buyrulmutur. Dier bir hadisi erifte de:
59
"Gzel Kur'an okuyan mslmanlar, cennet ehlinin en arif olanlardr." buyrulmutur. Kur'an- Mbin madd, manev, beden ve kalb hastalklarn bir ifasdr. Nitekim: hads-i erifi de bunu bildirmektedir. Artk her mslman iin icap etmez mi ki, Kur'an- Kerim'i rensin, onu okumakla ereflensin, birok sevaplara nail olsun!

IzahliTecvid M.talu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

IzahliTecvid M.talu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

1. KTAP zahl TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

BRNC BLM TECVD LMNN MAHYET

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

zahl TECVD LM KNC BLM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

zahl TECVD LM HARF MAHRELERNN EMASI

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM SIFAT-I HURF (HARFLERN SIFATLARI)

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM 3. 4. 5. 6.

zahl TECVD LM NC BLM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM a- MEDD- ASL

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

( )harfinin okunma hkmleri)

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM SEKTE

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM DUDAK TALM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

Trke Osmanlca Arapa TECVD LM

You might also like