NDEKLER

nsz ................................................................... V

GR
Melmilik ve Melmiler ..................................... VIII 20. Asrn Melm Piri Seyyid Muhammed Nurl Arab Hz.nin Hayat ve Eserleri ......................... XII

1. BLM Seyyid Muhammed Nurl Arab Hz.nin Kendi Risalelerinden:

1 )- Besmele-i erifin Aklamas .. 2 )- Fatiha-i erifenin Aklamas 3 )- Esrar- Ezan- Muhammediye erhi .. 4 )- Risale-i Tevhid-l Behiye ... 5 )- Risale-i Sulk-i Hakikat . 6 )- Risale-i Mrid-l Uak 7 )- Risale-i Salihiyye 8 )- Risale-i Fi Beyan- Suluk-i eriat ve Tarikat ve Hakikat .. 9 )- Risale-i Menba-un Nur F Ruyetir Rasul . 10)-Hz. Pirin (kendi) Salvat- erifesinin erhi . 1 3 7 11 12 14 19 27 30 38

2. BLM Seyyid Muhammed Nurl Arab Hz.nin erh Ettii Dier Eserlerden:
1)- Risale-i Nokta-Tl-Beyan erh-i kelam (nutku) Hz. Ali .................. 39 2)- Hz. Pirin farkl konulardaki grlerini ieren, kk bir risalesi . 103 3)- Hac Bayram Veli Hz.nin Bir Beyitinin erhi 114 4)- erh-i Kelam- Hz. Ali ................................... 119 5)- eyh Ahmed B. drisin Salvat- erifesinin erhi ....... 123 6)- eyh-l Ekber Muhyiddin-i Arab Hz.nin Bir Kasidesinin erhi 130 7)- eyh-l Ekber Muhyiddin-i Arab Hz.nin Ahadiyet Risalesinin erhi .......................... 132

3. BLM Seyyid Muhammed Nurl Arab Hz.nin Damad Abdurrahim Feda El Pirizreni Hznin Risalelerinden:
1)- Hediyetl Hacc Lil-hvan 146 2)- Tarifi Melamiyye 152 3)- Risaleyi Vehbi . 156

NSZ
Resulullah (S.A.V)in manada on yedinci torunu, yirminci asrn Melm Piri Seyyid Muhammed Nurl Arab Hazretlerinin risalelerini, yllarca ke bucak aradm. lim mminin kaybolmu maldr, nerde bulursa oradan alr hadisince birok eserler kartrdm. Okuduum kitaplarda rast geldiim tasavvufa ait eserlerin arasndan, Seyyidin, kendi zeylinden zuhura gelmi olan risaleleri ile dier zat muhteremlerin eserlerinden erh ettii risalelerinden ve halifesi Abdurrahim Feda El Pirizreni hazretlerinin risalelerinden toplam yirmi tanesini bulabildim. Benim iin her biri manev hayat baheden Hz. Pirin bu risalelerini, ihvan dine biran evvel ulatrabilmek iin, Allahu Telnn yardmn istimdat ettim. Zira bu eserlerde zlerek grdm ki; zamanmzda kitap yazan baz zevat, zahir ilim ile ve lgat bilgilerine dayanarak, ben bu makamlar zevk ettim zannna kaplarak, Hz. Pirin risalelerine kendi zevklerinin seviyesine gre eklemelerde bulunmular. Ve Hz. Pirin szlerini perdelemiler. Vusumun yettii kadar perdeleri kaldrmaya zen gsterdim. Yllar nce zmirde Bit Pazarnda dolarken, bir seyyar kitapnn tezghndan yere dm, toz iinde bir kitap grdm. Kitab yerden aldm. Mevlna Hazretlerinin Fihi ma fih adl eseri idi. O zamann parasyla bir lira verip satn aldm bu hazinenin tozlarn sildim, ptm ve heyecanla eve dndm.

Uzaktan namn duyduum ve bir defa da nasip olup grdm bu esiz eser, ne yazk ki kitab kaleme alan zat tarafndan ahenginden karlm ve bu zatn kendi tezlerinin uygulama alanna dndrlmt. Mevlna Hazretlerinin, gnl bahesinde zuhura gelen mana goncalarnn arasnda, bu zatn cmleleri deta birer diken gibiydiler. Onlar teker teker aykladm, temizledim. te bugn dahi o zat muhteremlerin, vahdet srlarn ieren mbarek szlerinin zeri, nuran perdeler ile rtlm ve o misilli insanlar, ilimlerine gvenerek, lugat bilgileri ve sz ustalklar ile anlayamadklarn anladm zannederek, kendi tezlerini vurgulamlar. Eserlerin birou kartrlm ve kaleme alanlarn anlaylarnn seviyelerine indirilmeye allm. Vicdan terazisi Hakk tarafndan zuhura gelmeden, cem ve fark fark etmeden, yaptm zannettiini ancak bozarsn!.. eyh-l Ekber Muhyiddin-i Arab Hazretleri buyururlar ki; Tahrm mtlaat ktbina al men leyse minna yani Bizden olmayan ve makammz bilmeyen kitaplarmz okumasn, zarar grr. eyh-l Ekber Hazretlerinin buyurduu idrake sahip olmadan, bu zat muhteremlerin kitaplarn okumak bile insana zarar verirken; bu eserleri keyiflerine gre dzenlemeye kalkan bu zevatn, kendilerine ve bu kitaplar okuyanlara acmadklar ortada.

Melmlerin salikleri ise bu tr tehlikelerden uzaktrlar. nk onlar makam ehli olduklarndan, duyduklar szleri makamlar ile lerler. Makama uymayan szleri okumazlar. ster ayet ister hadis olsun; konutuu szn hangi makama, hangi meratibe geldiini bilmeyeni de dinlemezler. Oradan kyam eder giderler. Resulullah (S.A.V.) Efendimiz bir hadisi erifinde; Yekdieriniz (hediyelein) buyurmaktadr ki; en byk hediye insana Allah tarif etmektir. hvan- dine hediye olsun. Muhabbetleri bol, feyzleri Hakk ile baki, mridiniz kmil olsun

H.C Davud Ylmaz

MELMLK VE MELMLER
Melmlik, bir meslek olarak yaylmazdan nce, bir sluk hali ve bir irfan neesiydi. Resulullah (S.A.V)n dneminde yaayan ve Ashab- Suffa olarak anlan bir kavim, yukarda sz edilen sluk haline ve irfan neesine sahiptiler. Yani Melm idiler. Seyyid Muhammed Nurul Arab Hazretleri Noktatl Beyan adl risalesinde; l-i aba diye belirtilen ve Hz. Aliden ledn ilmi talep eden bu kavim iin; O kadar altlar, yle hizmet ettiler ki, Al-i abadan oldular. Bu ilimde rsum bulmulard. Balarna abay ekip, vahdet-i ems-i hakikden konuurlard. buyurmaktadr. Melmlik, Meslek-i Celil-i Muhammed olarak da nitelenir. Melmliin meslek olarak neredilmeye balanmasndan itibaren tarihi seyrini devrede incelemek mmkndr: Birinci Devre: Birinci devre Melm Piri Hamdn Kassar hazretleridir. Hicretten sonra 271 (mild 884) ylnda vefat etmi olup, Niaburludur. Hamdn Kassar hazretleri, Melmyi yle tanmlamaktadr: Melm; batnnda bir iddias, zahirinde de yapmack ve riyas olmayan, Allah ile aralarndaki srdan, mahlkat bir tarafa, kendi zahiri kimliinin bile haberdar olmad kimsedir.

kinci Devre: Bayrami Melmlii diye de anlan bu devrenin piri Hac Bayram Veli hazretleridir. Hicr 833 (mild 1429) ylnda Ankarada vefat etmitir. Hac Bayram Veli hazretlerinin halifelerinden mer Skkini Dede (880/1415) ta ve hrka ile tarikatn zahiri ekillerini ve merasimini atarak, Melmlik mesleini yenilemitir. nc Devre: nc devre Melm Piri Seyyid Muhammed Nurul Arab hazretleri olup, hicr 1305 (mild 1887) ylnda Usturumcada vefat etmitir. Hazreti Pir, Melm slkunu, daha somut ve ilmi bir tarza sokmu ve tevhid makamlarn sistemletirmitir. Bunun yannda, ilmi tevhid derslerinin okumakla renilemeyecei ve kavranlamayacan, ancak ve yalnz, mrid-i kmilin telkiniyle gayeye ulalabileceini aklamtr. eyh-l Ekber Muhyiddin-i Arab Hazretleri, Fususl Hikem adl eserinde, Melmler hakknda yle buyurmaktadr: Melmler, Allah yolunun efendileri ve nderleridir. Btn lemin tek efendisi bunlarn arasndadr. te o byk efendi de Resulullah Muhammed (S.A.V.) efendimizdir. Bunlar Hakk Telnn emir ve nehiylerini bu lemde yerletirdiler, kuvvetlendirdiler. Sebeplerini yerinde akladlar. Yaramayanlarn da nedenlerini anlattlar.

Dnya evine yarayacak hacetleri dnyaya braktlar. Ahiret gnnn hacetlerini de, ahirete braktlar. Eyaya, Allahn bakt nazarla baktlar. Gerekleri birbirine kartrmadlar. Melmlerin, herkesin iyi bildii eyleri yapmaya davet edilmeleri lzumu yoktur. nk bunlar fesat ve ktlk bilmeyen kiilerdir. Bunlar gizlilie sahiptir. Her trl ithamdan temiz ve uzaktrlar. Melmler son derece emindirler. Gzleri dnyaya ve insanlara kapaldr. Melmler, velyetin en st basamaklarna varan kiilerdir ki bunlarn stnde ancak nbvvet basama bulunur. Bu velyete Kurbiyet Makam derler. Melmlerin kadirleri bilinmez. Ancak onlar seven, onlarla hususiyeti olan efendiler, bu makam ehlini bilirler

HZ. PRN HAYATI ve ESERLER

Resulullah (S.A.V) efendimizin manada on yedici torunu ve Melmliin nc devre piri Seyyid Muhammed Nurl Arab, hicr 1228, mild 1810 ylnda Msrda domutur. Glpnarl, Melmlik ve Melmler adl eserinde Hz. Pir iin; Seyyid Muhammed Nurun tercmei hali, madd ve manev hayat tamamyla mazbuttur. Bu hususta evvel kendisine mteekkiriz. nk Menba-un Nur F Ruyetir Rasul isminde ve bir risale eklinde kendi tercme-i halini tesbit etmitir. demektedir. (Sz edilen risale kitabmzda mevcuttur) Drt yanda babasndan yetim kalan Muhammed Nur, sene daysnn himayesinde kalr. Seyyidin dedesi, annesi, babas, days hatta bu ailenin grt kimseler bile sofdir. Bu suretle Muhammed Nur, tasavvuf neesini daha kkken ailesinden tevars eder. Yedi yandayken, Kahireye gidip, Cami-l Ezherde eyh Hasanl Kuveysi isimli zattan tahsile balar. Dokuz yl bu byk insana hizmet ve mumaileyhten tahsili ilmi marifet eden Hz. Pir, yine eyhinin emri ile eyh Yanyal Ahmed Efendi ile birlikte Yanyaya gider. Yanyada kald dokuz ay zarfnda, Nakibend eyhi Yusuf Efendiye biat ve Nakibend tarikatna intisap eder. Bu kez eyh Yusuf Efendinin emri ile 1245 ylnda, henz on yedi yanda iken Mekkeye gider, eda-i haccedip, bir sene Mekkede mcavir kalr.

10

Hz. Pirin olu erif Efendi Risalesinde, evvel skenderiyeye gittiini ve sonra haccettiini sylyor. Ve yle bir menkbe naklediyor: Bir zaman pederime bir evham hsl olup, Ali Efendi ile Talat Efendinin ilmi zahirde mtebahhir birer zat- li kadir olduklarn tefekkrle, eyh Yusuf Efendinin lm-i zahiri olmad iin, eyh Ali Efendi ve Talat Efendinin byle mm adama irtibatlarndan nai hayretine mucip olmutur. O akam manada sabah namazn eda iin tekkedeki camii erife gitmi. Kapnn mukabilinde oturmu. Yannda da ihvandan birisi oturmu. Yannda oturan demi ki; Yusuf Efendi geliyor. Pederim de arkasna bakp grm ki, Yusuf efendi, bir koluna Ali Efendi, bir koluna Talat Efendi girip, cemali de ay bedir olmu geliyor. Camiye girmi, postuna oturmu sabah namazn edadan sonra, ayin-i nakiyeyi icra edip, pederim camiden kp, Yusuf Efendinin iltifatna mazhar olmaya muntazr olmu. Yusuf Efendi yine bir koluna Ali Efendi, bir koluna Talat Efendi girip, hcre-i lilerine giderken, pederim mukabiline gelip, pederime hitaben; Burhan olmadan iman olmaz m? buyurmular. Pederim de haysndan hibir cevap vermemi. Akabinde manadan uyanm. Sabah namaz ezan kulana girmi. Derhl yataktan kalkp, abdest alp, camiye gidip, manada oturduu yerde oturmu. hvanlardan biri de yannda oturmu. Biraz sonra Yusuf Efendi geliyor denmi. Hakikaten Yusuf Efendinin bir kolunda Ali Efendi, dier kolunda Talat Efendi hcre-i lilerine gtrrlerken, mukabiline geldii vakit; Burhan olmadan iman olmaz m? Hitabna kar sktla

11

mukabele buyurmular. Yusuf Efendi, Ali Efendiye hitaben; Mektup yaz, yarn Msra gidecekler, deyu pederim iin emretmiler. Mekkede kald sre ierisinde Seyyidina mer Abdrrasul Hazretlerine biat ettiini Memba-un Nur adl risalesinde beyan eden Hazreti Pir, bu zatn emri ile Msra dner. Bu yolculuk esnasnda ihtimal szn tutar m diye bir imtihan olarak, yolda afi Mezhebi mucibince le ile ikindi, akamla yats namazlarn cem eylemesini emreder. Hanef Mezhebinde olmasna ramen, Muhammed Nur bu emri ifa eder. Bu dnem ierisinde Seyyid, mana leminde Hazreti Resulallah ile buluur. Hazreti Resulullahn kutsal dizlerini per ve manev mertebeleri ahzeder. Cami-l Ezhere gidince eyh Hasan kendisine lm-i Vehbinin inkiaf ettiini syleyip, Ruma azimetini emreder. Muhammed Nur emre imtisalen, skenderiyeden bir gemiye binip, evvel Antalyaya, Antalyadan Anadoluya kar. Birok beldeleri dolaarak nihayet 12451259 tarihleri arasnda skp ve Koanada ikamet eden Hazreti Pir, Koana Medresesinde mderrislik ve irad vazifesi yapar. 1253/ 1837de Memba-un Nur adl Risalesinde manada peygamber efendimizin kendisine satr yazl bir kt verdiini ve Hz. Ebubekirin bunu Tevhidi Efal, Tevhidi Sfat ve Tevhidi Zat diye okuyup, fena makamlarn telkin eylediini bildirir. Ksa zamanda geni bir muhit edinir ve pek ok talebe yetitirir. Kendisine intisap edenlere de, telkin ald bu makamn neesini yanstr. O devrin pek ok tannm bilgini ve hocas Hz. Pire biat eder.

12

Hicr 1259 mild 1843 ylnda kendisi ile beraber, 470 mridi olduu halde ikinci defa Hacca giden Hazreti Pir iin olu erif Efendi, Risalesinde; Seyyidin mritlerinden Nebi Efendiye Bize bu ilmi zahir kifayet etmez, Mekke-i Mkerreme ve Beyt-i erif Mrid-i Kmilden hali deildir. Kendimize bir Mrid-i Kmil arayp, bulmamza frsattr dediini bildirir. Nihayet Mekkede 14 aban 1259 / 9 Eyll 1843 tarihinde Dervi Mehmete mlki olur. Derviin emri ile erbain karan Seyyid Hazretlerinin, bu itikf esnasnda kendisine Makamat Beka yani; Cem, Hazret-l Cem, Cemml Cemin Hazreti Resulullahn ruhaniyeti tarafndan uyank halde telkin edildiini, yine Memba-un Nur adl Risalesinden biliyoruz. Eday Hacdan sonra Medineyi de ziyaret eden Hz. Pir, Msr tariki ile Rumeliye avdet ederken, kendisine Ahadiyet-l Cem makam manada grd Hazreti Resulullah (S.A.S) Hazretlerinin suret-i unsuriyesi olmayan suret-i nuraniyesi tarafndan telkin edilir. Bylelikle, 15 Rebiylevvel 1267/ 1851 Cuma gecesi Tevhidi yaymaya memur olduunu bildirir, o gece ve mteakip gnlerde ileri gelen kiiler kendisine biat ederler. Bu tarihe kadar eitli tarikatlar adna ve o tarikat erkn zerine ders veren ve eyhlik yapan, tevhid akidesini Nakibend usul zere tedris eden Hazreti Pir, bundan sonra MELMLK adyla anlan ve tevhid neesi ieren bu meslei telkin etmeye balar. 1287de Manastra yapt bir ziyaret ok mhim bir netice verir ve Seyyid Muhammed Nur kendisine Kutbiyyet makamnn verildiini tebir ve izhar eder.

13

1291de Usturumca Melmleri ki hemen hemen ehrin btn sekenesi Melm olmutur, Seyyidi davet ederler. Bu davete icabet eden Muhammed Nur, olu erif Efendinin de sraryla yln alt ayn skpte, alt ayn ise Usturumcada geirmeye raz olur. 1297 ylnda 110 kadar ihvan ile Hacca gider, avdetinde Kosva Vilyetinde Arnavutluk ihtilli zuhur etmekle, ihvann bu ihtille karmaktan men ederek, kurduu Melm mesleini herhangi bir suretle olursa olsun, aibedar etmekten tevakki eyler. 1302 ylnda tekrar 130 Melm ihvan ile Hacca giderler ki, bu seferden dnte 1303 ylnda damad ve halifesi Abdurrahim Efendi ile torunu Hac Kemal Efendide beraber bulunurlar ve avdette vapur Svey Kanaln geerken, Abdurrahim Efendi vefat eder. Seyittir, yani soyu Peygamber Efendimize dayanr. Msrl olduu iin Arap Hoca ve Noktatl Beyan risalesinden tr Noktac Hoca lkaplaryla da tannr. Hicr 1305/1887 senesinde vefat eder. Usturumca ehrinde medfundur. Arapa ve Trke olarak elliden fazla eser brakmtr. Bunlardan bir ksm sohbetlerde tutulan notlardan olumutur. Kitabmzda yer alan risaleleri; 1)- Besmele-i erifin Aklamas: eyh Bedrettin Varidat adl eserine Besmele ile balamlardr. Bu eseri erh eden Hz. Pir, esere Besmele ile balanlmasnn sebebini aklamaktadr. 2 )- Fatiha-i erifenin Aklamas: Fatiha Suresinin gayet ak bir erhidir.

14

3 )- Esrar- Ezan- Muhammediye erhi: Ezann aklamas mahiyetindedir erh-i Ezan- Muhammed isimli eserinin aynsdr, sadece isim farkll vardr. Ezan, meratip ve makamata tatbik eden bir risaledir. 4)Risale-i Tevhid-l Behiyye: Fenafillh mertebelerinden bahseden, bir sayfalk bir risaledir. 5)- Risale-i Suluk-i Hakikat: Beka makamlarndan bahseder. Mrid-l Uak: Fenafillh 6)Risale-i mertebelerinden bahsetmekte ve onlar aklayan bir risaledir. 7 )- Risale-i Salihiyye: nemli bir eser olup, Seyyid Muhammed Nurun halifelerinden Salih Rfat Efendiye bizzat kendisi tarafndan yazlp, hediye edilmitir. Risale, melmet neesinin talim ve telkin tarzn ierir. 8 )- Risale-i Fi Beyan- Suluk-i eriat ve Tarikat ve Hakikat: Meratip ve makamattan bahseden bir risaledir. 9 )- Risale-i Menba-un Nur F Ruyetir Rasul: Bu risalede, Seyyid Muhammed Nur kendi hayatn ve grd manalar anlatr. 10)-Hz. Pirin (kendi) Salvat- erifesinin erhi: Bizzat dzenlemi olduu Salvat- erifenin, yine kendisi tarafndan erh edilmi halidir. 11)- Risale-i Nokta-Tl-Beyan erh-i kelm (nutku) Hz. Ali: Hz. Alinin El lm Noktatn diye balayan sznn aklamasdr. Bu erhinden dolay Seyyid Muhammed Nura Noktac Hoca nam verilmitir. Bu

15

risalenin Fazl- Hurufnin kovulan mridi Sincanl Mahmutun icad olan noktaclkla ilgisi yoktur. 12)- Hz. Pirin farkl konulardaki grlerini ieren, kk bir risalesi: Bu risale deiik konular ieren, alt ana balktan olumaktadr. Bunlar, Tevhidiye nefs, nefsler ve gkler ve tenezzlat, ruh-u Muhammediye, mmet-i Muhammediye, ryet, mrid-i kmil ve nefsin ihyasdr. 13)- Hac Bayram Veli Hz.nin Bir Beyitinin erhi: Byk veli Hac Bayramn alabm bir ar yaratm iki cihan aresinde diye balayan ilhsinin aklamasdr. 14)- erh-i Kelm- Hz. Ali: Hz. Alinin Ml halk fit timsali diye balayan sznn erhidir. 15)- eyh Ahmed B. drisin Salvat- erifesinin erhi: Hz. Pirin; Mrid-i Kamil, Mukarreb llllah, Halifeyi Batn diye zikrettii Seyyid Ahmed Bin dris Hazretlerinin Arapa olan Salvat- erifesinin Pirimiz tarafndan Trke olarak erh edilmi halidir. 16)- eyh-l Ekber Muhyiddin-i Arab Hz.nin Bir Kasidesinin erhi: eyh-l Ekber Muhyiddin-i Arab Hazretlerinin vahdet-i vcudu konu alan bir kasidesinin ksa bir erhidir. 17)- eyh-l Ekber Muhyiddin-i Arab Hz.nin Ahadiyet Risalesinin erhi: eyh-l Ekberin Ahadiyeti konu alan bu ok nemli risalesinin Hz. Pir tarafndan erhidir.

16

BESMELE- ERFN AIKLAMASI

Bismillahirrahmanirrahim Besmele-i erifte Rahman ve Rahiym isimleri ile sfatlanan ALLAH ismi erifi Tecelli-i fiilidir. nsan i yaparken, yerken, ierken Bismillahirrahmanirrahim der ve Rahman ve Rahim olan Allahtan baka fail, yani yapan ve ileyen olmadn dnr. Ve ayn zamanda kendisini de en kk iledii ilerden tamam ile fni bilirse, ite bu tecelli Allahn insana olan fiili tecellisinden ibarettir. Bu tecellide Allah insana i ile tecelli eder. Bu tecelli gerek slkunhakikat yoluna girmenin balangcdr. Yine Cenab Allah iin Tecelli-i Sfati vardr. Allahn bu tecellisi de yerken, ierken ve bunlara benzer ilerde fiili sfatlardan ve kudret ve benzerlerinin Allahn sfat- subutiyesinden ibaret olup, hepsinin Cenab Hakkn sfatlarndan bulunduunu dnerek, kendimizin bunlarn tmnden fni olduumuzu bilecek olursak, bu tecelliye de Allahn sfati tecellisi denilir. Ve yine Cenab Allah iin bir de Tecelli-i Zati vardr. Bu tecellide; vcudun yalnz Allahu Zl-Cell Hazretlerine mahsus olduunu dnerek, insan fiillerinden ve sfatlarndan fni olduu gibi vcudundan da fni olacak olursa, bu tecelli Allahn zati tecellisinden ibarettir.

17

te insan bu tecelliden habersiz olarak Besmele-i erifi sylerse, demi olmaz. Fakat insan bu tecelliden hepsini bilerek sylerse, o zaman hakkyla besmeleyi demi olur. Tecelliler emir halidir, bunun sz ile ilikisi olamaz. Ancak bu hal, bidayet ehlinin-henz tevhid ilminde balangta olanlarn halidir. Fakat tevhid ilminde bir rehberin araclyla mesafe alm ehli nihayete gelince; onlar gzel iler ile cemde ve gnah saylan iler ile farkta bulunurlar. Yani kendilerinden kan gzel ileri kendilerine nisbet etmeyip, baarl kldndan dolay Allahtan bilerek hamd sena ederler. ledikleri gnahlar da kendilerinden bilerek piman olurlar. nk Cenab Hakk Kuran- Kerimin En Nisa Suresinin 79. ayetinde: ( Ma esbeke min hasenetin feminallahi ve m esbeke min seyyietin femin nefsike ) Sana iyilikten isabet eden her ey Allahtan ve sana ktlkten isabet eden her ey kendi nefsindendir. buyurmutur. Bu makama Hz. eyh-l Ekber (R.A) efendimiz: ( Ve kn fil cem-i vel fark- tekn fi mak-adissdkin ) Bu vehile cem ve farkta bulun ki doru yola ulaasn ve birinin terk edilmesiyle yanl harekette bulunmayasn szleri ile iaret etmilerdir.

18

FATHA- ERFENN AIKLAMASI

Bismillahirrahmanirrahim Malm ola ki Besmele-i erifte isim vardr. Biri ismi cell ki Allah, ismi zat. kincisi ismi kemaldir ki er-Rahman, ismi sfat. ncs ismi cemaldir ki erRahim, ismi efaldir. Bundan malm oldu ki Besmele; ismi zat ve sfat ve efaldir. Yani tecelli-i ilahi, zat, sfat ve efali ile lem, vcuda gelip mevcut oldu. Zat, sfat ve efal olmaynca bir ey vcuda gelmez. Efal, sfat mazhardr. Elhamdlillh: Hamd demek; Hakk Teal Hazretleri zatn sena etmektedir. Resulullah (S.A.V.) ; ( La uhsi senai aleyke ente kem isneyte aleyke nefsike ) buyurdu. Yani Hakk Tel zatna lyk olan tazimat kimse hasredemez. Ancak bi-nihaye olan, zatna layk ve malumdur. Ol hamdlillhtr. Rabbil-lemin: Yani zatyla ve sfatyla ve efali ile lemini zuhura getirip ve her an imdat eden Rabbillemine hamd mahsustur. leminden murad mahlkattr. Evvel Ruh- Muhammed (S.A.V.)dir ki, ismi Bedi mazhardr. kinci Ruh- nsani, nefsi natka, ismi Bas mazhardr. nc Tabiat, ismi Batn mazhardr. Drdnc Heyul, ismi Ahir mazhardr. Beinci ekil, ismi Zahir mazhardr. Altnc Cismi Kll, ismi Hkim mazhardr. Yedinci Ar, ismi Muhit mazhardr.

19

Sekizinci Krsi, ismi ekr mazhardr. Dokuzuncu Felek-i Atlas ismi Gani mazhardr. Onuncu Felek-i Menzil, ismi Mukaddir mazhardr. On birinci Felek-i Zuhal, ismi Rabb mazhardr. On ikinci Felek-i Mteri, ismi lim mazhardr. On nc Felek-i Merih, ismi Kahir mazhardr. On drdnc Felek-i ems, ismi Nur mazhardr. On beinci Felek-i Zhre, ismi Musavvir mazhardr. On altnc Felek-i Utarit, ismi Muhsin mazhardr. On yedinci Felek-i Kamer, ismi Mbin mazhardr. On sekizinci Felek-i Esir, ismi Kbz mazhardr. On dokuzuncu Kre-i Hava, ismi Hayy mazhardr. Yirminci Kre-i M, ismi Muhyi mazhardr. Yirmi birinci Kre-i Trab, ismi Muhit mazhardr. Yirmi ikinci Maden, ismi Aziz mazhardr. Yirmi nc Nebat,

mi
R

zak
mazhBrddr. Yirmi drdnc Hayvan ismi Mudil mazhardr. Yirmi beinci Cin, ismi Latif mazhardr. Yirmi altnc Melek, ismi Kaviyy mazhardr. Yirmi yedinci nsan, ismi Camii mazhardr. Yirmi sekizinci Mertebe-i nsan, Refid-derect mazhardr. Bu lemlerin mrebbileri ve sahipleri Hakk Tel Hazretleridir. Errahmnirrahim: Yirmi sekiz lemi icad eden Rahman ve imdat eden Rahimdir. Malik yevmiddin: Yevm-i kyamet maliki, Allah Tel Hazretleridir. Yevm-i kyamet demek, yevm-i Hair ve neirdir. Ol mevttir. Haberde varid olduu zere; ( iza mtel abd kamet kyameth ) yani kii ld vakit kyameti kopar demektir.

20

lmek iki ksmdr. Biri Mevt-i htiyari, dieri Mevt-i Izdraridir. Mevt-i Izdrari, her ey lr ( kll nefsi zaietlmevt ) (Enbiya, 21/35), her kii mevti zevk eder. Ve Mevt-i htiyari, kmiline mahsustur. ( Mutu kable ente mutu ) haberde varid oldu. Mevt-i htiyari fenafillhtr. Ol taife-i Aliyelerin hairleri ve neirleri dnyada olur. Mevt-i Izdrarileri, dr- fenadan dr- bekaya irtihalleridir. Ve bu taife mekn ile mukayyet olmadklar gibi, kevn ile dahi mukayyet olmazlar. Kmilinden olmayanlarn mevtleri ancak zdraridir. Ve anlar iki taifedir; Mmin-i tki ve kfir-i aki. Mmin-i tki, badel-mevt ruhu illiyin ile mukayyet olur. Kfir-i aki, siccin ile mukayyet olur. Mmin-i tki, tecelli-i cemalde olur. Kfir-i aki, tecelli-i cellde olur ki, mevalidde tevfiki ve ahz eyledii sfata gredir. Ruhlar kimi hnzr ve kimi maymun ve kimi hayye ve akrep. Herkes kesb eyledii sfat suretinde siccinde hapsolur. Ve devri daim ile kail olanlar, tensuh ve temsuh ve tefsuh ve tersuh olur deyu mezhepleri batldr. Tensuh manas: ruh- insan nez oldukta yine beden-i insana hal olur demektir. Temsuh; beden-i hayvana hal olur. Tefsuh; nebata hal olur. Tersuh; madene hal olur demektir. Lkin nebata, madene hal olur ise, ilel-ebed kalr, devretmez. Hayvana ve insana hal olursa devreder deyu, bu kavli diyen taife Devriye mezhebidir ki onlar, Yahudi ve Mason ve Protestan ve gayrileridir. Ve bu mezhepe tebdil-i meratib ve taaynat lzm gelir. Zira Zeyd Amr olmaz ve Bekir Beir olmaz.

21

nsan hayvan olmaz, nebat hayvan olmaz. Zira tattul lazm gelir. yyake nabd ve iyyke nestan: Yani Ya Allah! Seninle sana ibadet ederiz. badetimiz, taleb-i cinn ve havf- nirn iin varlmz ile deildir. hdinassrtal-mstakim: Srat- mstakim, kmillerin srat- mstakimidir ki Tevhiddir. ( Kul hazihi sebiyliy ed- illallahi ) (Yusuf 12/108) ferman ilh ile sabit oldu ki, mrid daveti ile olur. Mrid, eriat ve tarikat ve hakikat haberdar olmak lazm gelir. Srtallezine enamte aleyhim: Ol srat- mstakim enbiya ve kmilin sratlardr ki, Tevhid-i Srfa kadar. Gayrl-madbi aleyhim: Onlar Yahudilerdir ki, lemi mevcut ve Hakk Teal Hazretlerini makul tutarlar. Veld-dlln: Onlar Nasrlardr ki, halka Hakk diyenlerdir. Hazreti sa ve gayrileri hakknda dedikleri gibi. Vallah lemin ve sellallh aleyhi ve lihi vesahbihi vesellim ecmain.

22

ESRAR-I EZAN-I MUHAMMEDYE ALEYHSSELAT VESSELAM

Bismillahirrahmanirrahim Elhamdlillahi rabbil lemin vesselt vesselm al hayri halkihi Muhammedin ve alihi vesahbihi ecmain. Amma bade. Malm ola ki Fatiha Suresi mml Kuranda meratibi ilhye betir: Evvelkisi Mertebe-i Ulhiyet ki Elhamdlillh, ikincisi Mertebe-i Rububiyet ki Rabbil ncs Mertebe-i Rahmaniyet ki lemin, Errahman, drdnc Mertebe Rahimiyet ki Errahim, beinci mertebe Malikiyet ki Maliki yevmiddindir. Yani ulhiyet sahibinin ismi Allah, rububiyet sahibinin ismi Rab, Rahmaniyet sahibinin ismi Errahman, Rahimiyet sahibinin ismi Errahim ve malikiyet sahibinin ismi Maliktir. mdi Fatihay erifte olan ecmai hamse: 1-Allah, 2-Errab, 3-Errahman, 4-Errahim, 5-Malik. te Ezan- Muhammediyede olan evvela drt kere Allahuekber demek: Yani ulhiyet sahibi olan Allah; Errab, Errahman, Errahim ve Malikten Ekberdir ve buna iarettir. Zira ulhiyet, rububiyetden, rahmaniyetden, rahimiyetden ve malikiyetden neam ve emeldir. Zira ulhiyet, mevcudata ve madumata amildir. Ki rububiyet mevcudata hastr. Ve Rahmaniyet naam icadna hastr. Ve rahimiyet naam uhreviyeye hastr. Ve malikiyet, mlke tasarrufa hastr. Ulhiyet ise cmleye amildir.

23

Bundan tr ulhiyet sahibi olan Allah, cmle meratip sahiplerinden ekberdir. te Ezan- Muhammediyede evvela drt kere Allahuekber denilmesinin sebebi budur. Malum ola ki cem iki ksmdr. Birinci ksm cemi ilahiye ki, cemi meratibi ilahiye mteaddit ise de lakin zat vahidedir. Yani Errahman, Errahim, Elkuddus il mal nihayete de cmlesinin camii zattr. Yani Ahadiyetl Cem ki Allahtr. kinci ksm cemi Muhammedi ki, mmknat mahesi ve asl Muhammeddir. Ve mmknat Muhammedin tafsilidir. te cemi ilahi Hakkn batndr ve cemi Muhammedi Hakkn zahiridir ki, Ezan- Muhammediyede iki kere Ehedenlilahe illallah demek: birisi cemi zahiredir; Ehed uhud ederim ki, en lilahe illallah ondan gayri zat yoktur. Ve birisi cemi batndr; Ehed yani uhud ederim ki, en lilahe illallah bu dahi andan gayri zat yoktur. Cemi zahir makam eriattr. Hazretl cem. Cemi batn, makam hakikat, makaml cemdir. Eer ikisini cem edersen, makam cemmlcem olur. te iki kere Ezan- Muhammediyede Ehedenlilahe illallah demenin sebebi budur. Ve malum ola ki, Cemi Muhammed Resulullah (S.A.V.) ahs envarlar cemi inse ve cine Resul, yani Hakka davet eder gnderilmitir. Belki cemi mmknat ruhi envarlar Hakka dairdir. ( Knt nebiyyen ve deme beynel mai vettiyn ) hadisi erifi buna iarettir. Bundan tr Ezan- Muhammediyede iki kere ehedenne muhammeden resulullah okunur. Bir kere inse davettir ve bir kere cine davettir. te Ezan-

24

Muhammediyede iki kere ehed enne Muhammeden Resulullah demenin sebebi budur. Buraya kadar mezzin, bu kelimat ile kbleye kar mteveccih eder olduu halde Ezan- Muhammediyeyi okur. Ve malum ola ki, Hakk Teal Hazretleri dem Aleyhisselam halk edip, Vadii Numanda yani Sahra-i Arafatta zrriyeti arkasndan ihra edip, sedan arkasnn sa tarafndan ve ekiyay sol tarafndan ihra eyledi. Said ehli yemin ve ekya ehli imal. Elest birabbikm hitab mstetap oldu. Said niday iitip bel dediler ve ekya niday iitip takliden bel dediler. mdi mezzin Ezan- Muhammediyi okurken, ban bir kere said inse selata davet eder. Ve bir kere said cine davet eder. Ve sol tarafna ban dnp iki kere Hayyeallelfelah okur. Bir kere ekiyay insi felaha davet eder, bir kere ekiyay cini felaha davet eder. Yani tevhide davet eder. Felaha davet eder. Yani tevhide davet eder. Tevhid ayni felahtr. te Ezan- Muhammediyede ikier kere Hayyeallelfelah demenin sebebi budur. Malum ola ki badehu mezzin kbleye kar dnp iki kere Allahuekber demek; bir kere hazreti gayba, bir kere hazreti ehadete, yani hazreti gayb hazreti ehadetden ekberdir. Ve Hakk Teal meratip hasebiyle tekessr eder. Lakin Ahadiyetz zat olduu gayri yoktur. Kesret ahval olduu iin ezanda lailahe illallah, yani zatnda ehaddir. ( Feeynema tvell

25

fesemme vehullah ) yani zahiren ve batnen ve hissen ve manen bil hasr vela kayd Hakkdr. ( Velillahil meriku vel marib feeynema tvell fesemme vehullah. nnallahe vasiun liym) (Bakara 115) Bu ayetin sebebi nzul: sahabelerden bir ka seferde olup, sisli bir havada kbleye tahrime edip namaz kldlar. Badehu sis alnca kble kbeye isabet etmeyip, namazlarn iade etsinler mi diye Hz. Resulullah (S.A.V.)e gelip sual ettiler. Bu ayet nazil oldu. Yani her nereye dnerseniz Hakkn bir yz vardr. Bir yze hasrolmaz. Cesedin kblesi kbedir, ama insann kblesi vehi Hakkdr. L kayd vel hasr zikri daimin kblesi olduu gibi ve kbe vcudu Hakkdan bir vehedir. Ve cesed kblesi kayd tarikiyle olmas emri Hakkla oldu. Cesede mukayyet kbleden gayri olmaz. Zira cesed mukayyeddir. Vallahu yekull Hakk vehve yehdissebil ve Sllallahu ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi vesahbihi ecmain. Velhamdlillahi Rabbil lemin. Temmetl risaleyi Ezanil Muhammediye

RSALE- TEVHDL BEHYYE

26

Bismillahirrahmanirrahim Elhamdlillahi Rabbilalemin. Vesselt ala seyyidina mrselin ve ala lihi vesahbihi ecmain. Malum ola ki Tevhidi ilahi ksmdr. Evvelki, Tevhidi Efaldir. Tevhidi efal demek; k olan kimse efali hissiye ve efali kalbye ve afakye ve enfsye verasnda Hazreti Mauku kalbiyle mahede eder, her fiili hisseder ise, maukun fiili ol fiil ile zahir olduunu zevk eder. kincisi, Tevhidi Sfatdr. Tevhidi Sfat demek; k olan kimse Hazreti Maukun evsaf kemalini, kemali mahsusunda ve makulnde kalbi ile mahede eder. Her mevcut, mahsus ve makul her birisi Hazreti Maukun bir kemal sfatnn mazhardr. k olan kimse Hazreti Maukun kemal sfatlarn zerrat lemin verasnda zevk eder. ncs, Tevhidi Zatdr. Tevhidi zat demek; Vahdeti zatiyeyi kesreti mezahir ile mahede etmektir. Ve kesreti mezahiri, vahdeti zatiye ile mahede eylemektir. Vahdeti zatiyenin zuhuru kesret iledir. Ve kesretin vcudu vahdet iledir. Vahdet tekessr etmeyince yanda zahir olmaz. Ol kesret Hazreti Maukun zatdr. Ol meratib iki ksmdr. Birisi messiredir. Esmai zatiye ve evsaf fiiliyedir. Ve birisi mteessiredir. Elvan hissiye ve akliyedir. Makam velayetin nihayeti budur. Gayr makam yoktur. Ancak Makam Muhammediyedir. Ona kimse vasl olamaz. Vereseler vasl olurlar. Hu, hu, hu

27

RSALE- SLK- HAKKAT

Bismillahirrahmanirrahim Elhamdlillahi Rabbilalemin. Vesselat vesselam ala seyyidina Muhammedin ve lihi vesahbihi ecmain. Ve bade malum ola ki, tevhid tr. Tevhid demek; Hakkn vahitliini kalp ile zevk etmektir. Evvelki Tevhidi Efal. Tevhidi efal demek; cemi halk efalullah olduunu bilip ve her fiilin ru-yeti indinde ol fiilin aynasndan Hazreti Mauku mahede etmektir. kinci Tevhidi Sfat. Tevhidi sfat demek; halkta zahir olan sfat aynasndan Hazreti Mauku mahede etmektir. nc Tevhidi Zat. Tevhidi zat demek; cemi halkn bil hull vela ittihad zat Hakk ile vcutlar bir olduunu zevken ve kefen bilip, halk aynasndan Zati Mauku mahede etmektir. Mertebei Sddkiye ksmdr. Bu ksm tevhidden ibarettir. Ama kurb mertebesi ittihattan ibarettir. ttihadn drt makam vardr: Evvelkisi Makam Cemdir. Makam cem demek; Hakk zahir ile halk batn ile mahede etmektir. Nitekim Hadisi Nebevde varid olduu gibi; ( nnallahe yekulu ala bilisani abdihi semiallahulimen hamide) Bu makamda halk ayna oldu. Aynalarndan Hakk zahir oldu.

28

kinci makam Hazretl Cemdir. Hazretl cem demek; halk zahir ile Hakk batn ile mahede etmektir. Nitekim hadisi kutside varid olduu gibi; ( Knt semaullezi yesmeu bihi ve besaraullezi yubsirubihi ve lisanehullezi yentikubihi ve yedehulleti yebtibiha ve ricalehlleti yemibiha bi gayri zalik ) Aza ve kuvay cmlesi bu makamda Hakka ayine oldu. Ayinesinden halk zahir oldu. nc makam Cemml Cemdir. Makam cemml cem demek; batn zahir cmlesini Hakk mahede etmektir. Nitekim ayeti kerimede varid olduu gibi; ( Hvel evvel vel ahir vezzahir velbatn ) Bu makamda batn olan mutlaktr. Zahir olan mukayyettir. Evvel mutlaktr, ahir mukayyettir. Cmlesi Hakkdr. Drdnc makam Ahadiyetl Cemdir. Ahadiyetl cem demek; Makam- Muhammeddir. Hz. Muhammed (S.A.V.) kademi zere olan ana vasl olur. Cemml cem kaba kavseyn, ahadiyetl cem ev ednadr. Makam ahadiyetl cem demek; mukayyettir, kayd ref olmaktr. Klellahtaala ( Klli eyin halikn ill veche ) buyrulduu gibi. Velhamdlillahi Rabbil lemin.

29

HAZA RSALET MRDL UAKL KBRA MEVLANA VE MRDENA EIHIL KAMLL MKEMMEL ARF BLLH
ESSEYYDEL PYR MUHAMMED NURUL ARAB Bismillahirrahmanirrahim Elhamdlillahillezi tecelli bizatiil ahbabil uak. Fevahdehu evvelen bil efal alel itlak ve ahid mefatihl sfat El kmileti min eseri ismehl halk ve rucu biha ileyhi filklli ila cemali mtak ve sallallah ala seyyidina Muhammedil mrsel bil ahdi velmisak ve ala alihi vesahbihi vesellim ehlizzevk ve litiyak ve bade. Malum ola ki tariki marifet ksmdr. Evvelkisi ilmel yakndr. Yani Allahu Tealy delil ile bilmek. Tariki ikidir. Evvelkisi istidlali bil misaldir. Yani Hz. Maukun evsaflarnn mislini kendinde isbat edersin. Mesel; sfatlar kudret, iradet, ilim, hayat, semih, basar, kelm ve tekvin zatna sabit olduu gibi dahi asarlarn kendi zatna isbat edersin. Bu sfatlar kendi zatnda mlhaza edip Halika isbat edersin. Zira Sanii Teal sireti zere sanatn icad eder. Bu makamda varid olan; ( nnallahe halaka deme ala suretihi. Ve reeyte Rabbi fi sureti ab emret ) hadisi erifte suret demek, esma ve sfattr. kinci tariki istidlal bizzddr. Yani k olan kendini aciz ve hadis ve muhta mlahaza edip mauku kadir ve kadim ve gani olduuna iman eder. Bu makamda varid olan kelm; Kavle hu Teal ( Leyse kemislihi ey ) Allahu Tealya gerek zatnda ve gerek sfatnda ve gerek efalinde hi kimse

30

benzemez. Sfat nefsiye ve selbiye ile muttasftr, demektir. ( Vehves semiul basir )dir. Sfat zatiye ile muttasftr, demek olur. Velhasl bu ayetin evveli Hazreti Mauka zt ile delalet eder ve ahiri misli ile delalet eder. kinci ksm aynel yakndr. Bu makamda k, gerek manen ve gerek hayalen, gerek hissen Mauku ayanen mahede eder. Bu dahi makamdr. Evvelki makam tevhidi efal ve fena-i efal ve tecelli efal ve cennetl efal derler. Salik olan, veledi kalbi yani zikri kalbi tahsil eyledikte, Hz. Mauku cmle efal ayinesinden mahede edip, Allah diye hal oluncaya kadar. kinci, makam tevhidi sfat ve fenai sfat ve tecelli sfat ve cennetl sfat tesmiye olunur. Yani Hazreti Mauku sfat aynasndan mahede edip Allah diye andan nc makama naklolunur. nc makam tevhidi zattr. Yani Hazreti Mauku zat aynasndan mahede edip Allah diye. Bu makam aynel yakin makamlardr. Bunlara marifet derler. Ve mahv ve muhik vesihak ve fenafillh ve makam sekir derler. Sulki irfan ve ak budur. nc ksm hakkel yakn makamdr. Hakkel yakn makam makamdr: Evvelkisi makam cem ve kurbu feraiz ve fenay nefs ve bekay ruh ve seyri mahbubu ve Sure-i Necmden mezkr olan ( Smme dena ) makamdr. Ve berzah derler. Ol makam vahdeti zahiredir. Yani cmle eyann hakikatleri ayni Hakk, asla ayar ve ikilik ve kesret olmaya. Hatta bu makam sahibine

31

bu kesret nedir diye sual olunsa cevap veremeye. Vahdet ve kesretten mahcup ola. Bu makama vuslat oldukta vesvese mnkati olur kinci makam hazretl cem ve kurbu nevafil, fenay ruh, bekay sr ve Sure-i Necmde mezkr olan ( Fetedella ) makamdr. Ve seyri mahbubu derler. Bu makamda kesret sfata tedelli ve tenezzl olur. Yani sfatlar kendine isbat eder. Ve bu makam sahibine kesretten sual olunursa; kesret sfatyla deyu cevap verir. nc makam cemml cem, vcudu kalbi ve Sure-i Necmde mezkr ( Kaba kavseyn ) makam budur. Bu makamda efale ve asara tedelli tenezzl olur. Kesret ayn vahdet ve vahdet ayn kesret olur. Bu makamdan gayri dahi bir makam vardr. Ahadiyetl cem makamdr. Ve sahv- tam ve makam temkindir. Ve Sure-i Necmde varid olan (Evedna) makamdr. Resulullaha mahsus bir makamdr. Lakin gerek enbiya ve gerek evliya bu makama Hakikat-i Muhammediye ile vasl olurlar. Ve bu makam hitam makamdr. Her bir zerrenin hakikati ayni Hakkdr. Kesret yoktur. Mesela krk aynaya baksan, krk aynada grnen birdir. Lkin kmil bazen ilmel yakn makamna tenezzl eder, zatn ve cmle lemi Hazreti Mauka delil isbat eder. Ve bazen aynel yakna terakki edip, hakikati ve cemi hakayk mazhar ve mirad edip, esmai mauku ve sfat mahbubu mahede eder. Ve bazen ayn Hakk olup hakikati ayn Hakk ve ayni zat mauk olur.

32

Ve kmil olan her makam ile tekellm eder. Ve herkese akl fehmedecek kadar ifade eder. Resulullah (S.A.V.) ilmel yakn avam ashabiyeye ifade ederler idi. Ve havas ashabiye, knhi tevhidi efal ve knhi tevhidi sfat ve knhi tevhidi zat ve knhi makaml cem ve knhi hazretl cem ve knhi cemml cem ifade ve talim ederler idi. Hlbuki makamlar bu makamlardan aldr. Bundan tr ( nnehl ilgani ala kalbi festafirullah filyevmi mai mereti ) buyurdu. Ve kmil olan, al makamdan ak iin edna makama nazil olur. Ve dahi makamat kemal drt makamdr. Evvelkisi velayet, ikincisi sdkiyet, ncs karabettir. Drdncs nbvvettir. Velayet bir mertebedir ki, veli Hakkla olduu zaman kefi olur. Ve halk ile olduu vakit mahcup olur. Ve sddkiyet bir mertebedir ki, sddk olan daima Hakk ile olur. Halk ile olmaz. Ve karabet bir mertebedir ki, mukarrib gerek Hakk ile gerek halk ile olduu halde asla mahcup olmaz. Cemml cemde ana dahi vahiy nazil olur. Vahiyden gayri olan kelm ilh, evliyaya ve sddka ve mukarribe dahi olur. Ve dahi ashab meratipten kelam varid oldu. Mesela; mertebei velayetten varid olan; ( mareeyte ey en illa vere eytallah bade ) ve baz; ( mereeyte ey en illa vere eytallah ma-a ) ve baz; ( mareeyte illallah ) dedi. Ve mertebei sdkyetten varid olan; ( enel Hak ) ve baz; ( minallah ) ve baz; ( Sbhani ma azimuani ) ve baz; ( ma fil cbebi ilallah ) dedi. Amma mukarribler ve nebiler ehli temkin olup, asla telvinden olmazlar. Ve avama muhalif kelam demezler.

33

Ve dahi zikrolunan makamlarn delilleri vardr. Hakk Teal buyurdu: ( eynema tvell fesemme vechullah. Hvel evvel vel ahir vezzahiru velbatn. Ve m remeyte izremeyte ve lkinnallahe rema, felem tektuluhm velakinnallahe katelehum. En breke men finnar. Ve men havleha vesbhanallahi. ) Gayri ayetler dahi vardr. Hadisi erifte dahi varid olduu gibi: ( Knt semiahu ve basarahu ve lisanehu ve yedeh ve ricaleh ennallahe, yekul ala bi lisan abdihi semiallah limenhamide fekulu rabbenale kelhamd) varid oldu. Ve dahi tariki tahkikte hull ve ittihat yoktur. Zira hull; iki ey mevcut olup, birbirine sirayet olur. Stte ya olduu gibi. Ve ittihat; iki ey birbirine mttehit olur. Ac su ve souk su birbirine karp bir mizac hirde bir su olur. Halk ayn Hakk olmak bu kabilden deildir. Belki kar gibi. Su vcudundan gayri bir ey olmad gibi belki kar, hava souk olmaktan su donar. Bir suret olur. Kar nam ile msemma olur. Filhakika karn vcudu yoktur, belki sudur. Kar ayn su oldu. Velkin namda ve hkmde birbirine mugayirdir. Zira su ile taharet olur kar ile olmaz. Halk ayn Hakk olmak, halk Hakkn zuhurudur. Mstakil vcutlar yoktur. Ancak vcudu Hakkdr. Eer mstakil vcutlar olsayd ikilik lazm gelirdi. Ve sllallah ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ecmain ve Elhamdlillahi rabbil lemin.

34

RSALE- SALHYYE (VASYETNAME)

Bismillahirrahmanirrahim Malum ola ki, tecelliyat- ilahiye tr. Evvelkisi Tecelli-i Efaldir. kincisi Tecelli-i sfattr. ncs Tecelli-i Zat- kemaldir. mdi, bu tecelliyat- ilahiyeye arif olmak ve tecelliyat- selseyi uhd etmek, meratibi tevhidi bilmee mtevakftr. yle ki; kiiye evvela lazm olan mchededir. Zira Allah: (...chid biemvlikm ve enfsikm) (Tevbe 41) yani hem malnzla, hem nefsinizle mchede eyleyin buyuruyor. Mchede tarif olunsa, enva-i kesiras vardr. Lkin mchede-i Muhammediye yledir ki; evvela ahkm- eriyye renmeye aln. Zira aml-i eriyyenin shhat ve fesad, ilm-i eriyye mtevakkftr. Eer ki ilmi eri bilinmezse, ahkm- eriyye-yi ilahiye icradan geri kalr. Saniyen, esrar- tarikat olan zikri daimi tahsil etmeye aln ki; gaflet, zikri daim ile ref olur. Ve bu zikri daimin tahsili, ehli zikir olan kimsenin talim ve telkinine muhtatr. Zira Cenab Hakkn: (fesel ehlezzikri in kntm l talemn ) (Nahl 43) buyurduu; Siz keyfiyet-i zikri, ehli zikir olan zevat- kiramdan sual edin, eer keyfiyet-i zikri bilmezseniz. Bu ayetten anlalyor ki, meayih-i izamn memuriyeti ancak keyfiyet-i zikri talim ve beyandr. Yoksa zikri ilhyi adet ile kaydetmeye hibir vehile hak ve salhiyeti yoktur.

35

Salisen, esrar hakikattir ki, cemal-i vahdeti mahede etmek, hicab- isneyniyyeti ref etmekle olur. Ve esrar hakikati fehim ve kefetmek, makamat- tevhid ve ittihad, mridi kmili hakikinin talim ve iradna muhtatr. Makamat- tevhid tr. Tevhidi efal ve tevhidi sfat ve tevhidi zattr. Ehli kemal, bu meratib-i tevhide birok isimler koymulardr. Yaknda tarif olunacaktr. Ve makamat- ittihat dahi drttr. Cem ve hazretl cem ve cemml cem ve ahadiyetl cemdir. Bu mkmata dahi ehli kemal ok isimler tayin eylemilerdir. Anlar dahi sylenir. Malm ola ki, meratib-i tevhid olan efal ve sfat ve zat, Mertib-i velayettir. Cem, Mertebe-i Sddkndir. Hazretl cem, Mertebe-i Mukarrebindir. Cemml cem Mertebe-i nbvvettir. Yine malm ola ki, meratibi hakikatin iptidas, tevhidi efaldir. Ve bu makamn tarifi yledir: Suver-i berzahiyyede sdr olan efal Hakkn olduunu zevken, yani ilmi kva ile uhud olunacaktr. Suver-i berzahiyye demek; kablel biat grnen suver-i ekvndr ki, ol suver-i berzahiyyeden mesela; bulut bir suret, gk bir suret ve dalar bir suret ve hayvanlar bir suret ve insanlar bir suret. te bu suretlere suver-i berzahiyye derler. Ve bu suretlerden zahir olan ilerin cmlesi alel-tlak Hakkndr. Ve tevhidi efalin edebi odur ki, efalin cmlesini yani, bize nisbetle iyisini ve fenasn Hakka nisbet ede. nk efalin iyilii ve fenal bize nisbetledir. Yoksa Hakka nisbet oldukta cmlesi hayrdr. Ve isimlerden mnezzehtir.

36

Annn ehlullah, efali Hakka isbat eder, Allah zina etti demez. Zira zina ismini icad edene nisbettir. Eer fiilin kula nisbeti olmam olsa, ol fiilin iyilii ve fenal tayin olunmaz. Efal salikinin esnay zikirde rabtas L FALE LLLLHdr. Ve Kuranda delili: ( vallah halakakm ve m tameln ) (Nahl 43) Yani Allah sizi ve amellerinizi halk eyledi Bu makama delil oktur. Biri: (ve hamelnhm fiylberri velbahri) (sra 70) Yani; Ben onlar (sizi) gerek karada ve gerek denizde yklendim. Ve: ( zyyine linnsi hubbehevti minennisi velbeniyne ) (Ali mran 14) Kad Beyzvi tefsirinde buyurur ki; Ref ile krat delildir ki, hakikatte her eyi kula gzel gsteren Hakkdr. Meratib-i tevhidden ikincisi tevhidi sfattr. Tevhidi sfatn tarifi: Hayat, ilim, iradet, kudret, semi, basar, kelam Hakkndr. Yani diri olan Allahtr. Ve iiten, gren, syleyen Allahtr. rade eden Allahtr ve kadir olan Allahtr. Bu suretle salik, zevken bilecek; bu sfatlar ile mevsuf olan Zatullahdr. Bu sfatlar salike ayna olup, ol ayinede Hz. Mevsufu mahede edecektir. Bu sfatlarn Kuranda delilleri olan, hayat Hakka mahsus olduu: ( allah l ilhe ill hvel hayylkayym) (Bakara 255) ayetidir. Yani hayat ancak Hakka mahsustur. Ve eyada grnen Hakkn hayatdr. Zira eriatta eyann hayat- ilhye ile hayy olduunda, cmle ehlisnnet ve ehli kelm ittifak eylemilerdir. Ve ilim Hakkn olduuna: ( kul innemelilm indallahi ) (Mlk 26) ayet-i kerimesi delildir. Ve kuvvet Hakkn olduu: (mallah l kuvvete ill

37

billh) (Kehf 39) ve ( subhne rabbike rabbilizzeti amma yasfn ) (Saffat 180) ve (... ennel kuvvete lillhi cemiyan) (Bakara 165) ayetleri ve ( vela havle vela kuvvete illa billahil aleyhil aziym ) hadisi ile msbettir. Semi ve basar Hakkn olduuna (Leyse kemislih eyn ve hvessemiyul basyr. ) (ura 11) ayet-i kerimesi delildir. Ve rabtas L MEVSFE LLLLHdr. Meratib-i tevhidin ncs, tevhid-i zat ki vcud Hakkndr. Gayrisinin vcudu yoktur. Zira (kll eyin hlikn ill veche ) (Kasas 88) ve ( kll men aleyh fanin. Ve yebk vech rabbike ) (Rahman 2627) Yani her ey helk ve fanidir. Ancak zatullah fani deildir. Eya hliktir demek; eya madmdur, madmun ise vcudu yoktur. Ancak mevcut Hakkdr. Gayrinin vcudu yoktur. te bu makamn rabtas L MEVCUDE LLLLAH dr. Ve bu makam ashab Ehlullhdr. Ehli fena tesmiye ederler. Ve bunlar makamlarna nisbeten mkellef deillerdir. Lakin makamlarn kemal ile kefedemediklerinden, ekseri zamanda akllarna tbii olduklarndan, akllarna ve amellerine nisbeten ehli zevktir ve mkelleftir. Ann iin baz evkaf mazur tutulurlar. Ve baz zamanda tekdir olunurlar. Zira makamlarnda huzurlar zamanlarnda her ne sadr olursa mazur tutulurlar. Ama makamlarnda zevkleri olmadkta her ne sadr olursa tekdir olunurlar.

38

Ve bu makam sahipleri ehli velayettir. Ve veliler iki halden hli deildir. Makamlarnda olduklar halde ehli keiftir. Ve makamlarnda mahcup olduklar vakitte sair ahad- nas gibi ehli hicaptr. Ve bunlar hakknda: ( el inne evliyallahi l havfn aleyhim ve l hm yahzenn ) (Yunus 62) gelmitir. Ve ehlullah kime derler deyu sual olunacak olsa, tarifi yledir: Ehlullah ol kimselerdir ki; Hakkn efaline ve sfatna ve esmasna arif ve kendi efali ve sfat ve zat, Zat- Hakkda ve Sfat- Hakkda ve Efal-i Hakkda fena olmu ve kendisinde zahir olan efal ve sfat ve zat Hakkn olduunu kefetmi olan kimseler velidir. Drdnc makam, makam cemdir. Bu makamda salik, Hakka kuv olup, kuvsnda Hakk zahir olur, kendisi batn olur. (innallahe basyrn bilbd. ) (Mmin 44) ayeti kerimesi ve ( innallahe yekul bilisani abdi semiallahlimen hamide ) hadisi erifi bunu ifade eder. Ve bu makamda eya Hakkda batn olur. yle ki, eya denilen suver-i ekvndr. Suver-i ekvan ise, gzlerini kapadn vakitte bu eyann suretleri insann zihninde batn olduu gibi, makam cem de dahi eya, ilmi ilahide batn olur. Zatullh zahir olur. Ve bu makam saliki, eyaya nazar eyledikte, suver-i ilahiyeye nazar eder ve her ne ahkm zahir olur ise, cmle ahkm Hakka nisbet eyler. Ve buna, ahkm ilahiye tesmiye ederler. ( nnallhe ve meliketeh yusallne alennebiyy ) (Ahzab, 56) ayeti bunu ifade eder. Yani Allah ve melekleri, yani sfat- ilahiyenin cmlesini icra

39

eden Hakkdr. Annn miracda Hazreti Peygamber (S.A.V.)a buyurdu: Kf ya Muhammed! Fein Rabbike ysalli ( ehidallah enneh l ilhe ill h ) (Ali mran, 18) bunu ifade eder. Ve bu makamda saliki ok durdurmazlar. Zira hakikatte makam deildir. Belki bir hal-i istiraktan ibarettir. Mecnun ile Leylada; Leyla benim, benden gayri Leyla yoktur diye Mecnunun dedii gibi. Ve makam cemde eyann batna rcunun dier bir misali mesela; dz bir ovada bir direk olsa, sabah gnei o diree vurdukta bir glge kar. te o glge mahlktur. Ol glgeyi gnein tulu izhar eyledi. Bir mddet sonra gne yukar kt. Ve zeval vaktinde ol glgenin eseri kalmayp direkte batn oldu. Salik dahi, uhdi zevk sebebiyle Hakk kemaliyle zahir oldukta; eya, zat Hakkda batn olur. Direkte glgenin batn olduu gibi. Ve glgenin vcudu haricisi olmayp, ancak gze bir karalt grnr. Belki vcudu zlls olduu gibi, halkn dahi vcudu hakiksi olmayp yalnz, ilimde bir ey olup, harite asla vcudu yoktur. Annn ehlullah buyurdular: Ayan- sabite, vcud kokusunu duymadlar. Nerede kald ki, vcutlar olsun! Ve bu makama Kurb-u Feriz derler. Makam ittihadn ikincisi ve makamat- tevhidin beincisi hazretl cemdir. Hazretl cem demek; Hakk batn halk zahir demektir. Yani ol halk ki zatn ilminde batn olmu idi ve ilmi ilahide mahfuz olmu idi. O ilimde olan esmay Hakk, kendi vcudu ile izhar edip ve kendi hkmn esmaya verip, esmay izhar eyledi.

40

Ve zat, kendi hkmn esmaya nisbet eylediinden esma zahir, zat batn oldu. Bu halde gren ve bilen ve iiten halktr; lakin Hakk ile. Nitekim cemde gren, iiten, syleyen Hakkdr, abdin kuvsyla. Bu makamda Hakk, kulun kuvs olur. Kulun hayat Hakk ile ve kudreti Hakk ile ve basar Hakk iledir. Nitekim hadis-i kutside: (Feyza ehbebth knt lehu semai ve basaren ve yaden.) Yani ben kuluma muhabbet eylediim vakitte, o kulumun semi ve basar ve yedi ve ricli ben olurum. Benimle grr, benimle iitir, benimle syler, benimle tutar, benimle yrr. Ve bu makama ehlullah, Kurb-u Nevafil tesmiye ederler. Ve bu makamn kemaline nail olan kimseler, herkesin bildiini bilir ve iitir ve grr. Yani keramet-i ilmiye ve kemalt- sfatiyye kendisinden sdr olur. Zira bir kimse ki Hakk ile grr ve iitir, elbet o kimsenin semi ve basar ve ilmi kuvvetlidir. Ve bu makam sahiplerine Mukarrabn dahi derler. Bundan aa bulunan kimselerin haseneleri, anlara nisbetle seyyiedir. ( Hasenetl ebrar seyyiatl Mukarrabn ) Ve bu makam sahipleri her neye nazar ederse nazar, zahirde halka ise de, batnda Hakka olduu phesizdir. Makam- ittihadn ncs, makam- tevhidin altncs cemml cemdir. Bu makamda ( Hvelevvel velhir vezzhir velbtn ) (Hadid, 3) ayetinin manas nedir soruldukta, ol dahi; Ezel benim, ahir benim, zahir benim, batn benim yahut karsnda olan surete; Evvel sensin, ahir sensin, zahir sensin, batn sensin der ve cevabnda sadktr.

41

Zira ann uhdunda Hakk, bu suveri kendi vcuduyla izhar eylemitir. Ve keyfiyeti zuhuru dahi, ehli indinde malumdur. Velhsl bu meratibi gzelce bir kimse zevk edemezse; Kurann esrarna ve enbiyann esrarna ve evliyann esrarna muttali olamaz. Ol kimse hayvanlardan daha adeldir. (like kelenmi belhm adell) (Araf 179) ayeti kerimesine mazhar olur. Ey birader! Bu takriri fehmedebiliyorsan, esrar- Sleyman ve mlk-i Sbhan ne olduunu fehmedersin. Ve fehmedemezsen beyhude gelir, gidersin. Ve hibir zevk alamazsn!.. Ve yine malum olsun ki, bu makamdan sonra bir daha makam vardr ki, ol makam takrir etmeye ne bende kuvvet vardr ve ne de takrir edecek olsam bile, sen fehmedemezsin. nk ol makam ahadiyetl ayn ve makam- Muhammed olduundan, ancak gavs- azam olan zatn mlk olup, teberrken bize talim ederler. Lakin biz ol makamdan zevk alamayz. Kuranda: ( ve l takreb mlelyetiymi) (sra 34) gelmitir. Yetim-i Hakiki, Hz. Muhammed (S.A.V)in kendisidir. Ve ann mal, ahadiyettir. Biz andan nehyolduk ki, takarrub edemeyelim. Eer Resulullah (S.A.V)in kendisi bizzat telkin ederse zevk alnr ve illa zevk alnmaz. Allahmme salli ala Muhammed ve al alihi vesahbihi ecmain.

42

RSALE F BEYAN-I SLK- ERAT ve TARKAT ve HAKKAT

Bismillahirrahmanirrahim Malum ola ki, slk-i Hakk ksm zeredir: Evvelki slk; eriattr. Salik-i eriat olan, kendi zatna ve zevat- leme yani mevcudatn cmlesine nazar edip, Ben yokken var oldum deyu biz-zarure Mevcut Tel Hazretlerinin varln fehmedip, zatn ve cemi zevat Hazret-i Hakka delili kati isbat eder. Ve bu slka, tariki istidll ve ilmel yakn derler. phe ve ekden hli deildir. Bundan tr bu slkta mmet iftirak ettiler. Ve bu iftirka S.A.V. iaret edip buyurur: ( Setef teriku mmeti ala selsin ve sebine firkaten kllhm finnari illa firkaten. ) Delil-i akli ve nazar fikri ile iktifa etmeyip, belki delil-i nakliyi zammedip, mukallidr-resul ve mukallidi ashap olanlardr. Zira delil-i akli kh hata ve kh isabet eder. Amma delil-i nakli hata etmez. Zira muhbir-i sadk, nefsl emre mutabk haber verir. kinci slk tarikattr. Salik olana zikir telkin olundukta halvet ve riyazat ve devam- zikir ile ve zakir-mezkr vhid olup, daima huzurda ola. Bu slk haldir, makam deildir. Zira vakaya mutabk deildir. Kefolmadka makam olmaz. Bu slkta olan yine ehli hicaptr. Ve bu slk gayet asrdir. nc slk; hakikattir. Hakikat sehildir. Fakat mridini bulmak mkldr. gayet

43

mdi, Hakk Telya drt tecelli vardr. Tecelli-i evvel, tecelli-i zattr. Ol tecellide isim ve resim yoktur. Ancak bizatihi liztihi mtecellidir. Bu tecelliye Ahadiyet ve Hakikat-i ilhye derler. Tecelli-i sni, tecelli-i sfattr. mdi; hayat, kudret, iradet, ilim, semi, basar, kelam; bu sfatlar ile mtecellidir. Ve bu tecelliye tecelli-i vahdet ve Hakikati Muhammediye derler. Tecelli-i slis, tecelli-i esmadr. Mezkr olan sfat mezahirde zahir olursa, ona esma derler. Velhasl zatullahn mazhar sfat ve sfatn mazhar esma ve esmann mazhar efaldir. Ve bu tecelliye vahidiyet ve Hakikat-i nsanye derler. Tecelli-i rbi tecelli-i efaldir. Tecelli-i efal, maklat ve mevhmt ve mahsst zuhurudur. Yani sridir. Ve bu tecelliye Hakikat-i uhudiye-i Sriye ve Hakikat-i demiyye derler. Ve rububiyet dahi derler. Cmle tecelliyat- erbaaya ulhiyet derler. mdi, Hakk Tel Rububiyet mertebesinde, dnya ve ahirette ryet ve mahede olunur. Zira maddesiz ryet olmaz. (rabbi eriniy enzur ileyk, kale len terniy) (Araf 143) (vcuhn yevmeizin ndretn illa rabbih nzreh) (Kyame 2223) varid oldu. Resulullah (S.A.V.) buyurdu: ( setef terevune rabbekm kema terunel kamere leyleten bedir ) mdi, salik suver-i lemde ve mevdd- mahsuse ve makule ve mevhumede esma-i Hakk ve sfat- Mevcud-u mutlak mahede ederse, aynel yakn derler. Hull lazm gelmez. Tecelli-i Hakkdan maada gayr ve ayar yoktur ki, hull lazm gele.

44

Bu makamda salik olan, cemi-i az ve kuvsyla, ismi celal ile zakir olup, Hakikat-i Muhammediyeyi rabta eyleyip Allah diye. Badehu, hakikatinin zat- Hakk olduunu mahede ve ryet eyleyip, rabta edip Allah diye. Buna Cem-i Ehad-i batn ve maddede zahir olduundan buna, Cem-i Muhammed derler. Eer, Cem-i Ehad fakat rabta olursa makaml cem derler. Ve eer Cem-i Muhammedi rabta olursa hazretl cem derler. Ve eer bir rabtada Cem-i Ehad hem Cem-i Muhammedi ikisi cem olursa cemml cem derler. Ve eer cem, ayn hakikat-i vahide olduuna rabta olursa ahadiyetl cem derler. man- tahkiki nihayetidir. Gayri makam yoktur. la makam budur. Ve salike vacibdir ki, kablen-nevm ve f cinhil-leyl mdavemet ve rabta-i zikri zaruri ile Allah diye. Ta ki cevher-i heyln olan Cem-i Muhammed (S.A.S.) sureti nuriyyeye mnkalib olup ke-ems nur-u Muhammed lem-i misalde veya murakabede zahir olur. Badehu nurul-envar ve asll-usul nur-u akdesi rabta edip, bizzarre hayalde nakolur. mdi, zikir ve rabta zarur oldukta nur-u Muhammed cesede zahir olur. Bir an gaip olmaz. Hal-i slkta muhib olan mahbube mlkat iin ziynet-i zahire, yani hicab- beeriyetten ve sfat- enniyetten soyunup ve kisve-i nezafet ve letafet-i rhiyyeyi libas edip, o kisve ile mahbuba varmak lzmdr. Allahmme zeyyne biziyneti taatil mahbubi velat hakarne bi muhalifeten nebiyyen ve alihi ve ehlibeyte emin ya muiyn velhamdlillahi Rabbil lemin.

45

RSALE- MENBAUN-NUR F RUYETR RASL

Bismillahirrahmanirrahim Malum ola ki, 1245 tarihinde Mekke-i Mkerremede misafir oldum. Ve sinim onyedi idi. Mekke-i Mkerremede ulema-i izam ve meyih-i kiramdan Seyyidin mer Abdrrasl (K.S.) hazretlerine biat eyledim. Msra ricat eyle ve sefer namazn mezhep-i afii zere eda, yani cem ve kasr eyle deyu buyurdular. Fakir de; ( el emr fevkel edebi ) kaidesince Msra dhil oldum. Dhil olduum gn Seyyidin ve Mevlana e-eyh Hasan el-Kuveysn (K.S.) hazretlerine Cmil- Ezherde mlki oldum. Hatta Hazreti eyh ekmek ve hyar turusu ile Haccn kuluk yerler idi. Ellerini badettakbl mbarek olsun deyu tebrik eyleyip, mam Hseyin (R.A.) hazretlerinin makamn ziyaret eyle deyu emir buyurdular. Fakir dahi Cmil-Ezherden karak, sokak tarafndan olan kapdan makam- liye girdiim zaman, harikulde olmak zere mam Hseyinin makamlarnda bahusus duh vakti olduundan galebelik olmak lazm gelirken, hi kimse grnmez oldu. lk nazarda gzme makam- lide nurun ala nur bir zat grnd. Ve derhal Resulullah (S.A.S) olduu ilham olunduundan, ben dahi hazretine varp ellerini bseyledim.

46

Ve bana dua eyleyip arkam mesh eyledi. Badehu Git deyu emir buyurdu. Fakir de emri erifine imtisal, en Cmil-Ezher tarafndan olan kapdan kp, camiye nazar eyledim. Makam- kebir hali idi. Geri dndm. Hazret-i Risaleti mihrabda bulmadm. Yine sokak tarafndan olan kapdan serian ktm. Yine makam- Hseyine dndm. Nas dolu. Kezalik, cami dahi deti zere insan dolu buldum. Yine geri dnp Cmil-Ezhere gidip Seyyidin Hasan el-Kuveysn Hazretlerine gidip, elini takbil ederken; Filan kitab okut deyu bana buyurdu. Yani sana ilim vehboldu demektir. Badehu Sen Ruma git deyu bize emreyledi. Fakir dahi emrine imtislen bil tehir Ruma varp, Koana kasabasnda mderris oldum. ptida ki Ramazan dersinde Eml kasidesini Osmanl lisan ile Cami-i erifde okuttum. Talebelerim; Mustafa ve brahim ve Ali ve Hasan ve e-eyh Abdurrahmn Efendizade Ahmet Efendilerdi. Ve usul-i Fkh ve Fenri sra dersimiz oldu ve dersiam ile megul oldum. Bu esnada skp Valisi merhum Hfz Paa duhn imeye sebep oldu. 1253 senesinde manada Medine-i Mnevvereye vardm. Mahmudiye Medresesi adrvannda abdest alp Harem-i erife girerken, mam mer (R.A) hazretleri Bbs-Selm atebesi sa tarafnda oturur idi. Fakire bakp; Abdest almadn. Geri dn abdest al dedi. Fakir dahi geri dnp gzel abdest aldm. Sular azalarmdan akarken Bbs-Selamdan Harem-i erife girmeye ur eyledim. Hazreti mer Fakire emredip; Abdestin yoktur, geri dn. Gzel

47

abdest al dedi. Fakir dahi Tamam abdest aldm deyu cevap verdim. mam mer dahi gazapla kalkp, bizi yere ykp, arkama iki kere eliyle vurdu ve benden kayy geldi. Bbs-selam Meydannda itiim dhandan zifir, para gibi eyler benden kt. Badehu yine mam mer, Fakire; Geri dn. Tekrar gzel abdest al buyurdu. Fakir dahi tekrar geri dnp abdest aldm ve mam mer (R.A) Harem-i erife girdi. Fakir dahi Harem-i erife girdim. Mihrab Nebevide Hazret-i Risalet kud ve hulef-i gzinden Ebubekir ve mer sol tarafndan, Osman ve Ali hazretleri dahi sa tarafndan cls ederler grdm. Fakir dahi bu meclis-i saidin huzurunda divan durdum. Hazret-i Risalet aleyhi ekmels-salvat efendimiz hazretleri, cmle meclise ras- saadetleriyle ima ile Otursun buyurduklarn anladm. Ebubekir Sddk (R.A.) hazretleri mbarek eliyle Fakire Gel deyu iaret eyledi. Fakir dahi varrken teeddben Hazret-i ah tarafndan oturdum. Ebubekir (R.A.) ; Niin bu tarafa gelmedin? syledi. Fakir dahi cevap vermeye hay eyledim. Hazret-i ah dahi; Bu mecliste taraf yoktur deyu cevap verdi. Ve Resulullah (A.S.) tebessm buyurdular. Badehu Hazret-i ah ile hafiyyen mkleme ettik. Badehu Hazret-i Resulullah (A.S.) Sure-i Fetihi minberde kraat eyledi. Ryadan uyandm.

48

Ve sene-i merkumede Bbs-Selmdan duhul edip huzur-u Resulullahda dururken, Ebubekir (R.A) ebekenin Babt-Tevbe kaps yannda durup, Fakire eliyle Gel deyu iaret eyledi. Fakir de vardm, kapy ve hcreyi at. Resulullah (S.A.S.) huru edip, sa elinde yeil ve sol elinde beyaz hrkalar hiddetle; Al, giy deyu emir buyurdular. Fakir dahi fil-hal bk eyledim. Ebubekir (R.A.) Niin alarsn? dedikte, ben dahi; Resulullah bana gazap eyledi diye cevap verdim. Ebubekir (R.A); Sana ancak bu yolda teksl etmeyesin deyu yol gsterdi dedi. Ben dahi ryadan uyandm. Elhamdlillah, hrkay giydiimden, maad hrka senedini dahian Resulullahdan telkki eyledim. eyhl Ekber Efendimiz, Hzr (A.S.)dan telkki eyledi. Ve yine 1254 tarihinde Koana Medresesinin dershanesinde manada Resulullah (S.A.S) ile Ebubekir ve Ali hazerat dershaneye gelip, Resulullah (S.A.S) ilte zerine oturup, Ebubekir nnde kilim zerine oturdu. Resulullah (S.A.S.) bir divit ve bir kt arad. Ben dahi divit ve kt verdim. Resulullah dahi bent yaz yazd. Fakire verdi. Ve Oku deyu buyurdu. Fakir dahi; Okudum, manasn bildim. Lakin mellifi lykyla anlayamadm. dedim. Resulullah dahi Ebubekire telkin etsin deyu emir buyurdu. Ebubekir dahi bir bendi tevhidl-efal ve bir bendi tevhids-sfat ve bir bendi tevhidz-zat

49

olarak telkin eyledi. Ryadan uyanp, mtenebbih oldum. 1255 tarihinde skpte iskn ettim. 59 senesine kadar bu makamat- selseye mdavemet eyleyip zevk eyledim. 59 tarihinde Hicaza azimet eyledim. Mekke-i Mkerremeye ehri abann on drdnc gnnde dhil oldum. Tavaf- kudm eyledim. Harem-i erifte otururken meczup suretinde bir zat yanma gelip oturdu. Gmleinin stnde kehleler gezip, tamam gmleime geecek dereceye geldikleri zaman yine dnerlerdi. O zat bana dedi ki: Sakn kehlemizden korkma. Zira bizim kehlemiz terbiyelidir. Baka kimseye gitmez. Ben dahi: sminiz nedir? dedim. smim Dervi Mehmeddir, ehli Mekkeden ve Beytl-Kad evlatlarndanm. dedi. 45 tarihinde Hacc- erife geldiin vakit seninle beraber oturdum Hatta ol vakit mavi krk giymitin. Daha hadset-i sinin vard. buyurdular. Tarikiniz nedir? dedim. Muhammediyedir buyurdular. Ben de isterim dedim. Gir dedi. Dersin nedir? dedim. Cemml cemdir dedi. Makamat- tevhid bana telkin olunduundan telkin eyle dedim. Krk gn halvete gir dedi. Fakir dahi krk gn halvete girdim. Zeytinya katk eyledim. Esna-i halvette, makam- Hanefi ardnda ryada bir zat grdm ki, tavafta ve Hacer-i Esved ziyaretinde olan izdihamda elini bsederlerdi. Fakir dahi Bbl-Umre tarafndan gelip, ol zatn elini pmeye yrdm. Ol zat kyam buyurdular. Elini ptm. Oturdular. Ben dahi uyandm.

50

Badehu, Dervi Mehmed Hazretlerine manay nakleyledim. Tevhid-i zat mridi oldun dedi. Ne vakit? dedim. Haber veririm dedi. Badehu Zilhiccenin 15. gn Bbl-Basta hizasnda Dervi Mehmede mlki oldum. Grdm zat yine zuhur etti. S.A.S. O esnada Dervi Mehmed ekildi. Ve ol zat duadan sonra Beyt-i erife kar Fakir iin tazarru ve niyaz eyledikten sonra, odaya gelip hizmetimizde bulunan Gradasl Hac Emini grdk. Manen makam- cemi telkin eyledi. Ve tam teklif eyledim. Tam yemeyiz dediler. Badehu Medineye gitmek isterim, selam var m? dedi. Fakir: Selam ederim dedim. Yarn inallah bu vakit gelirim dedi. Fil-vaki ertesi gn ol vakit o mevzide yine mlki oldum. Kel-evvel, Fakir iin Beyt-i erife kar dua ve tazarru eyledi. Badehu odaya geldi. Hazretl cem makamn manen telkin eyledi. Kel-evvel taam teklif eyledim. Tam yemeyiz dedikte; Tam yemezseniz, lakin elbisemi giyersiniz ya deyup, kisvemi verdim. Ald ve giydi. Badehu bana: Medinede mlki oluruz dedi. Fakir dahi Medineye vardm. Fil-vki Bbs-Selamda mlki olduk. Cemml cem makamn telkin eyledi: zdiham, gya kimse yok gibi idi. Badata gideceim dedi. Fakir dahi bir haftadan sonra Medineden kp, Msr canibine tevecch eyledim.

51

Konak konak gidip bir gn Cin kalasna vardk. Fakir bir koyun alp piirtip, fukaraya tasadduk eyledim. Ve ban alp kendim yedim. Ve gn uykusu uyurken, manada kendimi Medineye varp, BbsSelmdan dhil olur grdm. Resulullah (S.A.S) Hazretlerinin ebeke-i erifi yanna vardm. O anda Hazreti Resulullah (S.A.S.) Hazretlerinin suret-i unsriyyesi olmayan suret-i nuraniyyesini grp, gnein nurundan daha safi ve nurlu grdm. Hazreti Resulullah dahi ebeke-i erifin dhilinden mbarek ellerini ap, Fakire Yr dedi. Fakir dahi yrdmde beni, ebeke-i erifin iine ald. Ol anda ebeke-i erifte mahvolup, Fakiri kendine geti. Ve Ahadiyetl cem makamn telkin eyledi. Ve 97 tarihinde Usturumcada odamda oturup Sultanl-n mer b. Frid Hazretlerinin divanna bakarken, kendimden gib oldum. Ve kendimi Mekke-i Mkerremede, Mzdelifede, Mearl-Haramda grdm. Ve yannda iken cemm-i gafir asker taburlar gibi er er tabur asker grdm. Ve mtekaddimlerinde zat grdm. Ve sa tarafndan olan zata nazar eyledim. Acaba Mekke-i Mkerremede, odada, bize telkin eden Resulullah mdr derken, hemen o zat cemal-i erifini at. Fakir dahi nazar eyledim. Grdm ki Resulullahdr. Yanna vardm, bana dedi ki: Enbiya ihvanlarmzdr. Ancak onlar bildiini onlara bildirme diye emir buyurdu.

52

Badehu biz Arafat canibine tevecch eyledik. Ve anlar Mzdelife canibine gittiler. Ve anlardan hibirisi bize sylemedi, bakp gld. Badehu kendime geldim. Bu gaybubet, yarm saat kadar imtidad eyledi. Bir daha manada skpte dar avlunun stnde Hazret-i Resulullah (S.A.S.) hazretlerini grdm. Abdest almak zere idi. Fakir dahi bir ibrik su ile abdest havlusunu aldm. Hz. Resulullah abdest alp, Fakir suyu koydum. Ve yanmdaki bir su ile defa ras- eriflerini mesh eyledi. Ellerini bandan kaldrmad. Yani dahi bir vaz ile nden geriye, geriden ne ve nden geriye mesh eyledi. Abdestim byledir deyu buyurdular. Elhamdlillahi Tel abdest-i seniyyelerini kendilerinden telkin eyledim. Ktb-i Fkhta bunun suretini aradm. Haleb haiyesi, Hlyetn-Nacide buldum. Ve bir ryada dahi Hazreti Ali (K.V.) ve (R.A.) hazretlerine mlaki oldum. Ve bana: Ehli beytten ve evlad- Resuldensin buyurdular. Ve Hazret-i Aie (R.A)n hanesine girdi. Kendileri tariketd-dnya merepli olduundan ziyneti yok idi. Ve Hazret-i Hatice (R.A.) kabr-i erifleri dahi gayet nurlu ve mzeyyen grdm. Elhamdlillahi Tel, evlad manevi olduumuzu tebir buyurdular.

53

HZ. PRN SALVAT-I ERFESNN ERH

Bismillahirrahmanirrahim Allahmme salli ala seyyidina Muhammedin fi cemil mazharellezi ve heylha ve evcezaha ve enkaha ve ednabiha ve erkaha ve alihi vessahbihi vesellem. Allahmme salli ala seyyidina Muhammedin: Manas; Ya Allah! Cemi-i esmanla ulumuz Muhammed (S.A.S.)i tazim eyle ve Fi cemil mazharellezi ve heylha: Cemi-i mezahirde, gerek lem-i melekt ve gerek lem-i mlk, ol lemlerde Hz. Muhammedi tazim eyle. lemlerin asl ve maddesi olandr. Zira nurundan hsl oldular. Evcezaha ve enkaha: yle Muhammed ki, cmle lemlerin zbdesi ve nekvetidir. Zira cmle, andan halk olunmalarndan murad; cesedi paklar ile vcuda gelmekledir. Hadis-i kutsde buyruldu: ( Levlke levlk lem halktl eflk) mdi, ecere-i vcud-i asl, Muhammed nurudur. Ve nihayeti, Muhammed vcududur. Meyve aacnn asl Lbb olup, ahiri dahi Lbb olduu gibi. Ve alihi vessahbihi vesellem: Yani, lem tafsili ve lasdr. Zira cesedi erifleri zbde-i hafiye olduu gibi, nur-u envarlar cmleye tafsil oldu. Kla aleyhisselam enna min Allahi vel mminune minen eymen nuri.

54

RSALEY NOKTA-TL-BEYAN
Bismillahirrahmanirrahim Fussilet Suresi 53. ayeti: Senriyhim ytin fiyl afak- ve fy enfsihim hatta yetebeyyene lehm ennehlhakk, evelem yekfi birabbike enneh ala klli eyin ehiyd. Onlara mutlaka Hakk aikr oluncaya kadar lemde ve kendi nefislerinde ayetlerimizi gstereceiz. Ey Talib! Agh ol ki, her ne ki afakta nianlar vardr, senin nefsinde dahi vardr. Pes imdi, her kim lemin nianlarn kendi nefsinde buldu, Allah bildi. Nitekim Resul- Ekrem (S.A.S.) Hazretleri Hadis-i erifinde buyurur: ( Men aref-e nefsehu fekad aref-e Rabbe-h ) Nefsine arif olan Rabbini bilir Ey Talib! nsann cehaleti, kendisine hicab- aziymdir. Ve mihneti elemdir. Hakka gayet yakyn olduun grmez. Ann iin rak gzetir. Nitekim Hakk Tel Kuran- Kerimde buyurur: (ve nahn akreb ileyhi min hablilveriyd ) Biz ona ah damarndan daha yaknz (Kaf Suresi 16) Pes imdi ey Talib, nsann unun gibi mertebe-i kurbiyeti vardr kim; mahbubu melike ve efdal- halik ve mazhar vechullah ve srr kudretl Allahdr. Adn andm bu demin mehdini Kyamete dek yapsam bitiremem

55

Pes imdi yazklar olsun ol insana ki; kendsn gaflet perdesinden karmaya. Ve varta-i helktan kurtarmaya! Ey Talib: Mmkn deildir, mritsiz kemale eriesin. Nitekim mam- Ali (K.V.) Aleyhisselam buyurur: Levlel Mrebbi lemma areft rabbi. Eer sen, hakikati retici retmeni elde edemediysen, Rabbini bilemezsin. Delinmez sayile drr-i meani nnce pir-i hakkk olmaynca (nnde mrit matkab olmadka incilerini ne kadar alsan delemezsin.) mana

mdi, mritten ilm-i tevhid elde etmek gerektir. Eer sual edersen ki; nice limler grdm hibiri nefsin ilmini okumazlar. Belki okuyanlar men edip, kfir olursun diye tekvir ederler. Cevabn bil ki; LMULLAH BRDR. Amma bu ilmullahn hem zahir ve hem de batn vardr. Batn iinde batn vardr. Birden yediye, yediden yetmie dek. Her ne kadar ulemay zahir varsa, zahir ilim olan eriat her mahalde zikretmilerdir. Fesehatla, belgatla ve ibretle anlatmlar, gzel adlar vermilerdir. eriat ne kadar vlse azdr. nk lemin nizam onunla kurulur. Eer nizam- lem olmayayd, Hakkn zuhuru bilinmezdi. Her ahstan ve her eyadan, her ne zahir olduysa, ol ann nasibi ezeliyesidir. Nitekim Hakk Tel Kuran- Keriminde buyurur; ( Kll hizbin bima ledeyhim ferihn ) ( Mminun53). Her topluluk kendi aralarnda mutludur. Her ey yerli

56

yerincedir. Kaf ve Nun stne en gzel ekilde herey kendi leminden, kendinden memnundur. Yani Kn Ol hitabyla yaratlan eyler, kendi evrelerinden ve kendi fiillerinden ferah iindedirler. Ama insanlk bunun tesindedir ki, kemal kazanmaktr. nsan kendini olgunlatrmakla mkelleftir. nsan kemali, zahir ve batn ilimleri bilmekle olur. Zahirde kalp batn bilmemek nakslktr, kemale erimemektir. Ey birader! limler insann hakikatinden, bazen aka ve bazen de rumuzla bilgi verirler. Ama art oldur ki: Ehli olmayana sylemeyesin. ( El esrar- hafez-u h an-il ayar ) Yani, hakikatin ehli olmayanlara bu gibi gizleri sylemeyesin. Pes imdi, berhudar olmaz ol kii ki, srr ehli olmayana syler. Ve berhudar ol kii kim srr ehline syler. Nitekim buyurur: ( El-mer advvn bima cehln ) mam- Ali (K.V) Aleyhisselamn buruudur. Yani; kii bilmedii eye dman kesilir ve her kiiye akl yettii kadar sylemek gerekir. Nitekim Hadis-i erifte buyurur: ( Kellim-u en-nasu ala kadr ukulihim ) Meal-i erifi: nsanlarla konuurken onlarn akllarnn llerine gre konuunuz.

FASL- EVVEL (1.Blm)

Ey birader k! Bil ve agh ol kim, akln topla. Bir acayip hikye anlataym. Bunu belle ve unutma. Hazret-i mam- Ali (K.V.) Aleyhisselamdan sual ettiler ki: Ya imam! Hz. Muhammed Mustafa Aleyhisselam sizin hakknzda buyurdu ki: ( Ene Medinet-l ilm- ve Aliyyn babha ) Ben ilim ehriyim, Ali onun kapsdr.

57

mdi senin ilmine bu hadis-i erif ahittir. Sana ilmin srrndan sual ederiz ki ilim nedir? Bize cevap ver. mam- Ali (K.V) Aleyhisselam buyurdular ki: EL LM- NOKTATN VE KESSERET-L CAHLN. lim bir noktadr, cahiller onu oaltmtr. Bunu iittiklerinde, meraklar ve talepleri artt: O nokta nedir? O noktann asl nedir? Ba sonu nasldr bize aklayver! dediler. Emir-l Mminin Ali (R.A.) buyurdu: Bu sr Allahn srlarndandr. Bunun srrn ak etmeye izin yoktur. Bu sr kyamet yaklat zaman aa kar. Onlar bu cevaptan korktular, ardlar. Ama istekleri fazlalat. Ve yine niyaz ettiler ki: Ya mam-l Enam, Allah Tel akna ve Resul- Muhammed Mustafa (S.A.V) akna olsun, aklmzn yettii kadar bu ilimden bize haber ver Emir-l Mminin cevap verdi: Onun nerede olduunu syleyeyim ama bir artla ki, daha fazla aklama istemeyeceksiniz! Kabul ettiler. Cenab- mam- Ali (K.V) buyurdu: Ey talipler! Bu esrar- ilahidir. Ve bunun srr, semavi kitaplar olan; Suhuflarla, Tevratta, Zeburda, ncilde her ne sr varsa Kuran- Kerimde vardr. Ve her ne sr ki Kuran- Kerimde vardr, Fatihay erifede vardr. Ve Fatihay erife ki her ne sr vardr, Besmele-i erifte vardr. Ve her ne ki Besmele-i erifte vardr, onun Ba harfinde dahi vardr. Ba harfinde olan srlar da onun noktasnda vardr. O nokta ki Bann altndadr. Ben o noktaym buyurdu.

58

nk Emir El Mmininden bu sz iittiler, bunlarn cevaba kudretleri kalmad. art yerine getirip dnp gittiler. Sonra o kadar altlar, yle hizmetler ettiler ki; l-i aba oldular. l-i aba; Ashab- Suffa kavmidir ki, bu ilimde rsuh bulmulardr. Balarna aba ekip, noktann srrndan syleip kelam ederler idi. Bu nokta, vahdet-i ems-i hakikidir, yani hakiki gnein vahdetidir, gerek vahdet gneidir. Btn mevcudat, zahir ve batn bunun stvasndan zuhur bulmulardr. Ey birader! Bu ilmin srr yakc ve aydnlatcdr. Mevhumunu yak ki, dostun srr anlalsn. al, abala, vehimlerini yok et! Ta ki sana sr yar olup anlayasn. Tabiatn muhakkikane kelamlar ile bulandrma. Derine dalma istein ve gayretin varsa, uyank k ol. Bu nsz z olarak syledik, daima hatrnda bulunsun, teferruatn inaallah anlamak nasibine eriirsin.

FASL-SAN (2. Blm)

Ey Birader! Bahsettiimiz bu nokta, eyann hakikatinin kaynadr. Ve kuvveti ezelidir. Sonradan yaratlmamtr, varl kendindendir. Bunu imdi biraz daha aklayalm: Hz. Risalet (S.A.S) en nce yaratlan ey iin yle buyurmutur: Biri budur ki; (Evvel- ma halakallah nuru) Allah nce nurumu yaratt dedi. Biri de budur kim: (Evvel- ma halak-allah- ruhi) Allah nce ruhumu yaratt dedi. Biri de budur ki:( Evvel- ma halakallah

59

akl) Allah nce aklm yaratt dedi. Biri de budur ki; (Evvel- ma halakallah el kalem-) Allah nce kalemi yaratt dedi. Ve dahi meleki mukarreb ve cevher- evvel dedi. Bunun cmlesi bir midir yoksa her birinin hakikati ayr mdr? Ey birader! Bunun cmlesi bir hakikattir. Ama izafet ve itibar ynnden deiik isimlerle zikretmilerdir. Cevher-i evvel itibariyle akl- evveldir. Ve ruh itibariyle nurdur. Ve kalem ve melek-i mukarreb ve ar- azim ve dem itibaryle bu cmlesi gerektir. Esma-i evvel cevher-i evveldir. Kuvvet-i ezeldir. Sadr olmutur. La yusder- min-el- vahit. lla elvahit- la erik-e lehu. Birden ancak bir kar ki, onun orta yoktur. Buna Nokta-i Vahdet ve ems-i Batn derler. Her nesne ki bu lemde ayandr, ol gnein aksidir. lemde grnen her ey Ahiret gneinin aksidir Bir nesneye yz tane ad verilmekle o bir nesnenin hakikati artmaz, oalmaz. Bir adam birok deiik isimlerle ansalar, o adam yine bir kiidir. Mesela bir adam; hem dlger, hem terzi, hem demirci, hem ressam olabilir. Btn bu deyimler dorudur ama hakikati birdir. Bu eit vasflarla, o yine bir kiidir.

FASLI-SALS (3. Blm)

Ey Birader! Hazreti Resul- Enbiya, krk yl sluk ile LM LEDNN tahsil buyurup, kemal-i insanye ve MRACI hakikiyeye erdi. Neliksiz niteliksiz Hakkn cemalini grd ki; Hay dir. Yani diridir, bakalarn da diriltir, o zaman ona RUH adn verdi. nk ruh hay ve muhyidir.

60

Yani kendiliinden diridir ve baka eyleri de diriltir, hayat verir. Ve dahi grd bu noktay hakikatin, ems-i batn ve cevher-i evvel olduunu idrak edip, bakalarna da idrak verdiini grnce, ona AKIL adn verdi. nk akl mdrik ve mdrekdir; idrak eder ve idrak edilir. Onun zahir ve mnevver yani ak ve aydnlk olduunu, bakalarn da ortaya karp aydnlattn grdnde ona NUR adn verdi. nk nur kendiliinden aydnlktr ve bakalarn da aydnlatr. Bu ems-i hakikatin yani hakikat gneinin, btn mevcudat kendi varlndan var eylediini, lemi kaplayp ihata eylediini grnce, ona AR adn verdi. Ve dahi grd ki bundan ulu-aziym yok. MELEK- MUKARREB diye ad verdi. lemde olanlara efkat edici olduunu ve her peygamberin basiret gzne eitli ekillerde grnp, ilim srrn aa kardn grdnde ise ona CEBRAL- EMN adn verdi. Bu nokta-i hakiknin; lim ve mtekellim ve semi ve basir ve kadir ve cemil ve celil ve hay olduunu grdnde ona DEM adn verdi. Bu anlattmz sfatlar ve deiik isimler, tek bir hakikatin srrdr ki; buna lem-i kuvvet ve lem-i dem ve lem-i mmkinat ve lem-i mahiyat ve lem-i klliyat ve lem-i hakayk ve lem-i istidad ve lem-i ftrat ve lem-i ceberut ve NOKTA- KLL ve akl kll derler.

61

Akl- klli ve nef-i klli insan- kmildir; Ar ve Krsinin ondan ayr olduunu dnme Ey birader! Vasf ayn mevsuftur. Her ne ile vasfedersen ol mevsuftur. Ol mevsufa varnca, gayriden diyesin. Ve dahi bilesin ki, kuvvet-i ezeli Hakk Telnn niteliksiz zatdr. Buna nicelik isteyenler kfir olurlar. Yani Hakkn zatn vasfetmeye kalkanlar, nedir ve nasldr deyip tarif ve tavsif etmeye kalkanlar, dinden karlar. Akl- kll ki, lem-i kebirin halifesidir, onun varl Hakk varldr. Onun sz ve fiili Hakk kavli ve fiilidir hi phesiz.

FASLI-I RAD (4. Blm)

Ey Birader! Bu nokta-i vahdet lem-i hakikat ve Mazhar- tam, kuvvet-i ezelidir. Ve Srr- Hakikat-i Muhammediyedir. Buna NOKTA- KLL derler. nk mevcudatn zuhuru, bunun zuhurundan ve stvasndan olur. Her ey bu klli noktadan ortaya kar. Eer sual edip dersen ki; bu anlattn noktadan ne karsa kendi gibi olmalyd. Ama gryoruz ki, binlerce eyin hi biri dierine benzemez. Madem ki her eyin asl bu noktadr, o halde ondan kanlarn hep birbirine benzemesi gerekmez miydi? VAHDden sadr olmaz illa vahid demitik.; Hi phe yoktur ki bu NOKTAdan kanlar da, yine bir tek NOKTAdr. lem zuhuru NOKTAdan buldu. Yani kinat bir noktadan ortaya kt. Nokta deyince, ktibin kaleminin ucundan zahir olan noktay anlarsn. Bu nokta dahi, ol noktann bir

62

rneidir. Marifet; katreden zerreden gnei grmektir.

denizi

bilmek

ve

Biare dem olanlar, ekseri cahil karanl havasnda pervaz ederler. Ayn yarasa gibi. Eer ems-i hakikatten haber verilse, basiret gzleri olmadndan inkr ederler ve onlara dmanlk yaparlar. Pes yarasa gibi kaldn karanua Hzrve kaan bulasn ab- hayvan isteyub (Yarasa gibi karanlkta iken, Hzrn bulduu ab- hayat nasl isteyip bulursun?) Ey Hmam, Ey Biare! lem noktadan sadr olmutur. Gkleri grrsn ki her biri nokta-i aziymdir. Ve dahi yldzlar, nice nokta-i mnevverdir. Ve yerler; nice nokta-i merkez-i lemdir. Ve her maden ve her nebatat ve her hayvan dahi byledir. Zevac- suman t Hak-i nemnk Kamus-u mutahhar bir noktadr pak (Gk katlarnn hepsi, slak yere kadar, tertemiz birer noktadr.)

FASL-UL HAMS (5. Blm)

Ey Birader! n bildin ki nokta-i vahdetten lem-i kesret zuhur etti, dahi bil kim ol yedi nokta ki, gkler padiahlardr. Geri kalan sevabit, bunlara tabidir. Reis-i salar yani kumandan bunlardr. Ve bunlar feyzi, akl- kllden buldular. Akl- kll ki ana; nokta-i hakiki ve ar ve cevheri evvel ve kalem ve ruh ve nur ve dem ve kutb-u lem ve nokta-i vahdet

63

denildi. Bunlarn cmlesi bir hakikatin esmasdr ki, celal ve cemal, nahs- said her feyz ki bu lem halkna olur. Mecmu-u bunlarn asardr ki, tesir edip harekete getirir. Zira ol nokta-i hakiki ki, ems-i batndr, bunlara grnd, bunlar ann mazhardr. zellikle gne kalb-i lem-i ulvidir. En byk kl cisimdir. Padiah- encmdr. Hayat- bah ve nur-u bah ve kudret- bahtr. Geri kalanlar, feyzi hep bundan alrlar. Zira ol ems-i batn mazhardr.

FASL-I SADS (6. Blm)

Ey Birader! Gklerden ve yldzlardan bu kadar ksaca bahsettik. Daha fazla ayrnt vermek sz uzatmak olur. Ey Birader! Gkler ve yldzlar babalardr. Anasr mmehattr. 1)- Ya-kuru-scaklk-soukluk 2)Ate-hava-su-toprak, bunlar analardr. Baba ve anay bildin ise ki bunlar gk ata ve yer anadr, bilgil ki bunlardan cins evlt muttasl zuhur eder. Yani maden, nebat ve hayvandr. Ey Birader! Buraya kadar sylediimiz z bilgiyi anlayp geniletirsen, amacna ularsn. Akln derleyip toplarsan, asl manay anlarsn. Ey Birader! Her talibe farz- ayn ve farz- kifayedir kendi kendisini bilmek. Zira her ey ki zuhur buldu, bir maksut iin zahir oldu. Hakk Tel hi gerekmez nesne yaratmad. Kuran- Kerimde: ( Efehasibtm ennem halknkm abesen. ) (Mminun 115) Sizi bo yere mi yarattk ve gerekten bize geri dnmeyeceinizi mi sandnz?

64

Her ey aslna rcu eder An-n kemali andadr. Yani her eyin kemali aslndadr. Ey Birader! Acep bilir misin asln ve maksudun nerdedir? Byk nedamet, byk hasret! Eer sende insaniyet yok ise; gne doana kadar uyuyasn, gne dodukta nefsan urayla olasn. Sonra sana ok yazk olur, ok piman olursun. Ey Birader! Birok isimler ve msemmalar ve cinsler ve yaratklardan bahsettik. Bunlarn cmlesinin hakikati birdir. BRden tecelli kld ki; ona akl- kll ve ar- aziym ve nokta-i hakiki ve cevher-i evvel ve kalem ve ruh ve nur ve dem ve kutb-u lem ve nokta-i vahdet denilir. Bu cmlesi, bir ey-i Vahidin addr. Ey Birader! Bu anlattklarmz sluk-u Muhammedidir ki, asl demek istediimiz, asl maksat budur. Bu n bilgiden amacmz onu bildirmektir.

FASL-I SAD (7. Blm)

Ey Birader! Bu cmlesini oynatan, her bir yerde esma ile bir msemmaya tecelli ettiren LAFZ-I KNN yani Ol szdr ki ana EMR derler. Geree ermilerin katnda emir, amirin ayndr. Kuran- Kerimin Araf Suresi 54. ayetinde buyruldu: ( Halakassemvt-i vel arz- fi sitte-ti eyyam-n smmes tev alel ar ) Gkleri ve yeri alt gnde yaratt Ey Birader! Hakk Telnn Zat- Pak-i Kuvvet-i ezelidir. Biyn ve biyndr. Yani kendisine niin nasl diye sorulamaz.

65

Yine Kuran- Kerimin ura Suresi 11. ayetinde buyruldu: ( Leyse kemislihi eyn ve hvessemil basiyr ) Onun benzeri yoktur. O duyar, grr. Cemi esma ve msemma ve efal ve akvl ve esrar, envar, ezel, ebed, evvel, ahir, zahir, batn cmlesi EZELdir. Zuhur buldu ve an-n vcudundan vcut buldu. Ey Birader! Cmle mevcudata Hakk Tel muhittir. Zat ile ve sfat ile naallah- Tel ne vech ile muhit olduunu, sana bir bir beyan edeyim Ey Birader! Hakk Telnn zat- pak-i kuvveti ezelidir. Ann ad AKL-I KLLdr. Kim Allahtr ki, noktann asldr. Akl- klln mazhar, gkler ve yldzlardr. Ve gkler ve yldzlarn mazhar unsurlardr. Yani ate, su, hava ve topraktr. Ve unsuratn mazhar mevalidir. Ve mevalidin mazhar; maden, nebat ve hayvandr. Ve hayvandan bir cinse HAYVAN- NATIK derler ki, bu yaratlm olan iki cihann zahiri ve batn olarak tam mazhardr. Ve bu hayvan- natktr ki ana dem ve insan derler. te bu insana btn melekler secde etmitir. O btn yaratlmlarn zdr ve Allahn yeryznde halifesidir. nsann geri kalan mahlk zerine fazileti; nutuk yani konumak, akl ve ilim iledir. Ve ilmin mazhar akldr. Akln mazhar harftir. Ve harfin mazhar nutuktur. Nutkun hakikati kalb-i demdir. Ve bu nutkun srrndan icmal olunduysa, naallah- Tel ileride tafsil olunur. Ne kadar kmil geinenler bu bilginin hasretiyle getiler, bilmediler.

66

FASL-I SAMN (8. Blm)

Ey Birader! Bunda nitekim beyan ettikse, muhakkikler yani geree ermi byk veliler lisanndan ayan ettik. Hakk Tel Hazretleri buyurur; Fussilet Suresi 53. ayet: ( Senriyhim ytina fiyl fk-i vefiy enfsihim) Ol afakn nianlarn bilmek gerek. Andan evvel ol nianlar nefisde bulmak gerekir. nk birazn dinlediin afaktaki bu nianlar, nefsinde de vardr. Nefsinde dahi bu nianlar bulasn, an-da hazrete eriip gresin. Ey Birader! ( Senriyhim) ayetiyle ( Men arefe nefse hu) hadisi, ite btn evliyalarn menba ve srr bunlarn zmnndadr. Ey Talib! Bundan sonra sana vacip olan oldur ki; insann mertebesini bilesin. Bunlar nereden geldiler? Ve nereye giderler? Ve niin? Niin kimi akll, kimi ahmak, kimi bay, kimi yoksul, kimi adil, kimi zalim, kimi lim, kimi cahil, kimi sultan ve kimi kuldur? Niin kiminin mr uzun, kiminin mr ksadr. Ey Birader! Afakn zahirini diledin. Batnn tesirini de renesin, lemi ve demi nasl etkilediini de bilesin.

FASL-I TAS (9. Blm)

Ey Talib! Bil ki, eski filozoflar ve limler bu leme lem-i Kebir-Byk lem derler. Ve deme lem-i Sagiyr-Kk lem derler. Amma muhakkikler

67

katnda lem-i Kebir insandr. Zira her aatan maksut yemitir. Pes manada feri asl oldu. Amma hkema szyle leme kebir, deme sagiyr diyelim. Pes sana vacip oldu ki; lem-i kebirde her ne var ise, lem-i sagiyrde an bulasn ve maksadn ne olduunu bilesin ve gresin. unu bil ki nutfe, nokta-i asldr. Yani aslolan nokta, insan cisminin noktasdr. nsann ana rahmine dmesi; cevher-i evvele misaldir. Ve ann mukabelesindedir. Ve ana rahminde bir mddet durur, alak olur. Sonra muzga olur. Yani uyumu kan olur. Andan izam ve uruk ve asab olur. Yani kemik-et, damar ve sinir olur. ayda byle olur. Drt ay olunca, nbet Gnee deer, hayat bah olur. Ve hiss- harekt irade hsl olur. Ve ol kan ki ana rahminde cem olur, gbek yolundan olana gda olur. n dokuz ay olur, nbet Mteriye yani Jpitere deer. Olan vcuda gelir, Ahsen-i takvim ile Eer bunu anlamadn ise, bundan daha aydnlkl bir haber vereyim: Ey Talib! n nokta, cevher-i evvel dedik idi. Ana rahminde geen drt ay, drt mevsimdir. Azas tamamlannca; ba-karn-el-ayak vs. yedi iklime benzer. Ve dahi iindeki azalar ki; ygen (akcier), dima, brek (bbrek), yrek, d, cier, dalak emsali yedi gktr. ygen (Akcier): Evvelki ge misaldir. Ay feleidir. Ol cihetten kamer, lemin akcieridir. Ve iki lemin ortasnda vastadr. Bunun zellii; ilimler,

68

maa ve sevintir. Cebrailin bir dura andadr. Ve lem halkna ilim eritirmeye sebeptir. Dima: kinci gk misalidir. Feleki Utarit yani Merkrdr. Bunun tahsili; yaz yazmaktr ve srurdur. Brek (Bbrek): nc gk misalidir. Feleki Zhre yani Venstr. ol cihetten ki; Zhre lem-i Kebirin bbreidir. Ve bunun ii daima nee ve elence ve ehvet ve srurdur. Cmle halkn ferahna sebeptir. Yrek: Drdnc gn misalidir. Feleki emstir. Ol cihetten ki; ems lem-i Kebirin yreidir. Bunun tahsili; hayat ve kudret ve srurdur. Ve srafil makamdr. Sebep-i hayat- lemdir.

d: Beinci gk misalidir. Feleki Merih yani Marstr. Ve ol cihetten ki; Merih, lem-i Kebirin ddr. Bunun tahsili; kahr, darb, hm, gadab, katl, tamah, inkr, kibir ve hasettir. Bu sfatlar cemi lem halkna bundan erer. Vay ana ki bu tecellisi fazla ola!
Cier: Altnc gk misalidir. Feleki Mteri yani Jpiterdir. Mteri, lem-i Kebirin cieridir. leme srur ve rzk bundandr. Mikail makamdr. Dalak: Yedinci gk misalidir. Feleki Zhal yani Satrndr. Ol cihetten ki; Zhal lem-i Kebirin daladr. Bunun uulu kabz- ervahtr. Azrail makamdr. Sebebi kabz- ervahtr. Dura bundandr. Ruhi hayvani, Krsi misalidir. Feleki Eflaktir. Ol cihetten ki; Feleki Eflak, lem-i Kebirin ardr. Ve akl ki halifedir. Misali Akl- evveldir. Zira akl- evvel, halife-i Hdadr. ocuun azas madenlerin rneidir.

69

Trnaklar ve kllar nebata benzer. Ve his ve hareket ve irade ki sende hsl olur, misali hayvandr. Pes onsekiz bin lemde ne var ise, sende dahi vardr. Kuran- Kerimde Fussilet Suresinin 53. ayetinde gelen: ( Senriyhim ytina fiylafak- ve fiy enfsihim) ayeti kerimesi sabit oldu.

FASL-L AR (10. Blm) Saadet ve akavet-i insaniyyeyi beyan eder

Ey Birader-i k! Bil ki, bu zikrettiimiz mfredat; Levh-i Mahfuz, Kitab- Hdadr. Ve her nesne ki lemde mrekkebatda zahir olur, cmle Levh-i Mahfuzda yazlmtr. Zira Hakkn ilm- kadimidir. Sonradan tedbir etmek, sfat- mahlktur. Mfredat; lem- mmhat, Levh-i Mahfuz ve Kitab- Hdadr. Pes Hakkn ilm- kadimidir ki; Levh-i Mahfuzda yazldr. Bunda yazl olan Said ve nahs her biri vakti gelince felek sebebiyle zahir olur. Hi kimsenin buna ek-ki yoktur. Bu cmlesini harekete getiren EMR- Hakkdr. Ve LMULLAHtr. mdi Ey Birader! Malum ola ki; halk harekete getiren talidir. Bilmeyen, kendi eder sanr Pes imdi yle bilesin ki; nutfe ana rahmine der, ol vakit anann tali-i ne ite ise; her yldzn, eer dii ve hareketi, eer said ve eer nahs, neyin zerine asar ederse, ol nutfe ki ana rahmindedir, ann zatna nakibend olur. Saadet ve akavet, zekilik, ahmaklk dhil sahavet, himmet ve hased, gani, fakir, her ne ki var, ol nutfe noktas, zatna tali oldu. Zira ol nutfe, nokta

70

cismin levh-i mahfuzudur. Ve ol levh-i mahfuz, lemin mazhardr. Her kimse ki saiddir, saadetin ana karnnda tuta geldi. Ve her kimse ki akidir, akavetin ana karnnda tuta geldi. Bu vech ile bunu kendinden def etmek mmkn deildir. Ve dem bunda mecburdur. Nitekim Habib-i Hda (S.A.V) Hazretleri buyururlar: ( EsSaiyd, saiyd-n batn- mmeh ve-ki- ki-n fi batn- mmeh) Said anasnn karnnda saiddir, aki anasnn karnnda da akidir. nk dem olannn saadet ve ekavetini bildin Ey Birader! Saadet yolda olan kimseyi sevdiler de, ondan tr saadeti ona yar eylediler zannetme! yle deildir. Nasibi Onun yle dt. Vay una kim ekavet Ona yolda oldu, yle deildir kim Onu sevmediler. Onun nasibi dahi yle dt. Ey Birader! Bunda dahi bir sual varid oldu: Said saadetin tuta geldi. Ve aki dahi ekavetin tuta geldi ana karnnda. Pes peygamberler ki bir ksm resul, bir ksm da nebi olarak geldiler, bunlarn davetinden ve onlardan sonra gelen meayihlerin iradndan ne fayda oldu? Cevap: Bunda phe yoktur ki, saadet ve ekavet ezelidir. Zira Kuran ile ve hadis ile sabittir. Ama hi iittin mi ki; Kuranda ve hadiste ana karnndan dnyaya said gelen said gider veya aki gelen aki gider? Bundan sonra bil ki ekavet iki trldr: ekavet-i mutlak var, ekavet-i mukayyet var. yle ki; sana istemeden gelen eye mecbursun. O zaman tevekkl ve sabr se. Eer senin ihtiyarn ile gelir ise, sen anda muhtarsn. O zaman iyisini kabul eyle ve

71

yaramazndan ka ve istifar eyle, piman ol. Kalbin ile Hakka tevecch edip kffe-i umurda Allahu Teldan medet ve derman talep eyle. Eer bu cevaba kanmadn ise, bundan daha aydnlkl yeni haber vereyim iit: Ey Birader! Nutfede yazlmtr ki; insann dili ola, kula ola, gz ola, eli ve aya ola. Ama yazlmamtr ki; ne kadar syleye, ne kadar iite ve ne kadar gre ve ne kadar endie ede Ama yaramaz fikir ile yaramaz iler ilersen sana bela ve musibet gelecei yazlmtr. Eer iyi fikirle bu ileri ilersen, sana iyilikler gele ve iyilik bulasn Ey Birader! Sana bir delil dahi budur: Grmez misin ki dalarda biten yemi aacnn yemiini yersin, seni bozar ve boar. Ama stat bac eline geerse; an alar, terbiye eyler, meyvesi herkesin yannda makbul ve kymetli olur. te stat bacnn eline gemeyen, geemeyen, hdayi nbit halindeki meyve aacnn baz nedenlerle dal buda kurur, meyvesi yenilmez olur. Pek nadiren bu yabani meyve yenilebilir. Gene de al ve terbiyeli olann tutmaz. nk terbiye lazmdr. Onun iin Nebiler, Resuller davet iin gnderildi ve geldiler. Davet ettiler: Kimisi tabi oldular, kimisi olmadlar. Ancak bize lzm olan oldur ki; ne ile memur isen, ann zerine, Kuran Kerimde, Hud Suresinin 112. ayetinde ( Festekim kema mirte) Emrolunduun zre ol! Buna bir delilimiz dahi budur: Grmez misin bir nice Trkmen oullar, dalarda ve kylerde eek ve

72

sr gderler. Kendileri dahi hayvana benzerler, din ve iman nedir dahi bilmezler. Ama bir nicesi dadan inip, gelip, medrese bekleyip, meayih yzn grp, EDEP renirler, terbiye olurlar. Adlar Trk-terk iken, Mevlana emseddin, Mevlana Bedrettin olur. Bu ikisinin beyninde fark zahirdir. Ey Birader! Niceleri kader mezhebine katlp, tembel ve kfir oldular. alp kazanarak ilerlemekten kaldlar. Geri Resulullah (S.A.S.) buyurur: (El kader-i Hakkun) yani kader Hakkdr. Ama sen kaderi bilmezsin. Ondan tr dnya iinde eviksin, ahiret iinde yava ve tembelsin. Nitekim Hazreti Mevlana Hdavendigar Mesnevi erifinde buyurur: (Farsa) Peygamberler ahiret ilerini tercih ederler Kfirler dnya ilerine dkndrler Ey Birader! ol ki dnyadan sana nasip olmutur ya, elbette sana eriir. Zira ana karnnda kuradan yle dmtr. Ama ahiret nasibin ana karnndan seninle beraber gelmi deildir. O senin almana, gayret etmene baldr. Nitekim hikmet sahipleri demilerdir ki: Cehd Hakkdr, Hakkdandr. Senin de cehd etmen hakkndr. nk dert de Hakkdan ve deva da Hakkdandr. Sen ki dert iindesin, deva aramak senin hakkndr. Cehd, dert ve devann Hakkdan olduuna ve kendisinin de aba gsterip hakkn elde etmeye inanmayan inkrcdr.

73

Eer dersen ki; Kifaf- nefis kadar almak eridir. Hep peygamberlerin sanat var idi Ya kifayet miktar bu mudur ki; geceyi gndze ve gndz geceye katp, vaktiyle cemaatten mahrum olup, belki kazaya konak mdr? Ve dahi alessabah cmleden evvel dkkn ap, eytann sancan dikip ve yine cmleden sonra dkknn kapatp, bu kere eytann sancayla nne dp eve gelerek, hayvan gibi yatp, sabaha deyin uyumak mdr? Veyahut kifayet miktar bu mudur; nefais deyup ve nefisler giyip, kullar ve cariyeler ve mezrualar edinip, atlar, donlar, ehavet-i nefsaniyenin arzularn yerine getirmek midir? H ve kella byle ola! Allahu Tel hidayet eyleye.

FASL-I HAD- AER (11. Blm) Hakikat-i nsan, Efali nsan, stva-i Nokta
Ey Birader-i k! n Kurann manasn bildin ve afakn niann nefsinde buldun. Ve dahi bildin ki; cevher-i evvel ki ona, akl- kll ve ems-i batn ve nokta-i asl deriz. Bu noktaya neden nokta deriz? nk bu nokta, nokta-i illettir. Cmle mevcudat bunun stvasndan kt. Zira Muhaddid-i Cihandr. Arullahtr. Onsekiz bin lem bunun katnda bir hardal tanesi gibidir. Buna onun iin nokta deriz ki; mdevverdir yani yuvarlaktr. Geri kalan ne kadar mfredat varsa onun altndadr, onlarda deirmidir. Bir dahi nokta dedikleri oldur ki; ktip kalemi kt zerine koyunca, evvela bir nokta ortaya kar. Ondan sonra harf zahir olur ve harften kelime zahir

74

olur ve kelimeden kelam ortaya kar. Kelamdan esma yani isimler meydana gelir. Esma, btn eyann isimleridir ve her eyi kaplamtr. Nitekim Hakk Tel Talk Suresi 12. ayette buyurur ki: ( Ennallahe kad ehata biklli eyin ilma) phesiz Allah bu ki, ilmi ilahiyesi ile kll eyi ihata eyledi. Yani Allah ilmiyle her eyi kuatmtr. Ey Birader! Bu anlattklarmzn zeti; en bata bildirdiimiz szdedir: Emirl-Mminin Ali (R.A) buyurur; EL LM- NOKTATN VE KESSERET-L CAHLN. lim bir noktadr, cahiller onu oalttlar. Ve dahi buyurur ki: Ben Ba nn altndaki noktaym! Ey Birader! Hakikat-i nsan bir noktadr. Her kim o noktay bildi, kendini bildi. Ve yine Hazreti mam- Ali K.V. Aleyhisselam; ( Lev keefe el-Gta-i m ezdet yakire ) Yani Eer perdem kalksayd, yakinim oalmazd buyurdu. mdi Ey Yar! O nokta sende dahi vardr. Eer bilesin ki, sana dahi yakn ola. ekten, irkten ve hayalden kurtulasn. Tasdik ve hulusa eresin. El ilm- noktatn ve keseret-l cahiln vechi budur fefhem Ve dahi Ey Birader! Sende on yedi kuvvet vardr. Eer bu kuvvetleri bilesin, noktann srrna eresin

FASL-I SAN AER (12. Blm) Kuvvet-i Zahir ve Kuvvet-i Batn

Ey Birader! Sen bil ki, hissi zahir betir. Yani be duyu organ vardr: Birinciye lems, yani dokunma derler. O bir kuvvettir ki, bedenin her yerinde vardr. O kuvvet ile

75

insan souu, sca bilir. Ve kat ile yumua bilir. Ve eer insanda bu kuvvet olmazsa, ne rutubeti ve ne de yubuseti yani kuruluu bilir. Ve ne harareti ve ne de burudeti yani souu bilir. kinci kuvvete zevk yani tad derler. Onun yeri dil ile dima arasndadr. O bir kuvvettir ki, tatl ile ac, tuzlu ile eki onunla bilinir. ncye em yani koklama derler. Onun yeri bedenden yukardr. Evvelki dimada, iki kk emcik ba gibidir. O bir kuvvettir ki, iyi kokuyu sever. Ve yaramaz kokulardan ikrah eder, houna gitmez. Drdncye semi yani iitme derler. O bir kuvvettir ki, kulak deliinin dibinde ve diman iki yannda makam vardr. Kelamn iyisini ve yaramazn iitir ve bilir. Beinciye basar yani grme derler. Bunun karargh, diman ahirinde ve gz ukurunun nndedir. Mahsusatta ne suret grrse seer. nk bu be hiss-i zahiri bildin, imdi de be hiss-i batn izah edilecektir. Dahi bilesin ki; Hiss-i batnn evvelkisine hiss-i mterek derler. Bir kuvvettir ki, hiss-i zahir ne anlarsa, derhal hayale eritirir. kinciye hazinedardr. hayal derler. Hiss-i mterekin

ncye vehim derler. O bir kuvvettir ki, demin batn- lemsidir. Hayvanlarda akl yerinedir; o kuvvet yznden gerektii yerde rker.

76

Drdncye hiss-i mtehayyile derler. Bu dahi bir kuvvettir ki; hkmn teferruat elindedir. Acayip endieler izhar eder. Ne vakit ki akl onun zerine galip ola, ona mtefekkire derler. Ve her gh ki vehim galip ola, ona mtehayyile derler. Ve Batni kuvvetlerden bundan yukars yoktur. Beinci hiss-i zikre derler. Bu hasene-i ahkm- vehmiye derler. Vehim hkmlerinin ambar demektir. Ey Birader! Bu on hiss-i zahir ve batn bildin, yedisi dahi kald. Bunlar dahi bilmen gerek. O vakit insan bilmek marifeti alr, aciz kalmazsn. Bil ki bu yedinin evvelkisine kuvve-i cazibe derler. tiha getirir. nsann arzu ettii eyi kendisine eker. kinciye kuvvet-i msike derler. Taam tutar, sindirmeyi arttrr. ncye kuvvet-i hazm derler. Taam eritir, yrtr ve sindirir. Drdncye kuvvet-i dfia derler. Kesiften latife erer; faydalsn faydaszndan ayrr. Beinciye gaziye derler. Bu taamn latifini, faydalsn bir nice cevher saklar gibi saklar. Altncya kuvvet-i namiye derler. O azann her birisini bilir ki ne gerektirir. Gaziye onun hizmetkrdr. Yedinciye kuvvet-i mvellede derler. Gaziye ve namiye onun hizmetkrdr. Maddeden fazla alr. Ol fazladan bu ahs dahi gtrr. Ol nutfe budur.

77

Ey Birader! nsan marifetinin tafsili bihaddir. Bu muhtasar ihtiyar olundu. Bu bahis uzundur, ksaca yazdk.

FASL-L SALS- AER (13. Blm) Hakikat-i nsan

Ey Birader-i Aziz! Allahu Tel Hazretleri Kuran Kerim Sure-i Ahzap 72. ayette buyururlar ki: ( nna aradnel emanete alessemavati vel arzi vel cibali fe ebeyne el yahmilneh ve efkne anha minha ve hamelehal insan inneh kne zalmen cehla ) Meali Kerimi: Biz emaneti, gkler zerine ve yeryzne ve dalara ve bunlarn aralarndakilere yklemeyi teklifte bulunduk. Onlar bunu yklenemediler. Bundan sonra emaneti insan yklendi. Dorusu ki insan, ok cahil ve zalim yaratlmtr. Ey Birader! O emanet nedir ki; gkler ve yerler, dalar onu yklenmekten katlar ve insan kabul eyledi? Niin zalim ve cahil oldu? Ve dahi Hakk Tel buyurdu kim; EMANET EHLNE VERN! Sure-i Nisa 58. ayet: ( nnallahe yemurkm en tveddiyetl emanet-i il ehlih) Ey Birader-i Sadk! Bazlar o emanet candr dediler. Hakka canla megul olmak gerekir dediler. Ve bazlar dediler ki akldr; daima Hakk teakkul etmek gerektir. Ve bazlar, imandr dedi. man: dil ile ikrar, kalp ile tasdik ve artlarna uyarak amel etmektir. Bazlar dedi ki; ameldir. Kemal kazanmak amelle olur. Belki

78

varlklarn amac ilim ve ameldir. Bu dediklerinin hepsi de haktr ve hakikatte birdir. Bu drd birdir. Ey Birader! Madem bunlar sana emanettir, emaneti ehil olmayana smarlama. Eer ehlinin gayrna tevdi edersen, zalim ve cahil olursun! Ey birader! Eer nefsini ve maln Hakk Tel kabul eylese, onun karl mr ebedidir ve cennet-i sermeddir. Yani sonsuz hayat ve cennettir. Nitekim Kelam- Kadiminde buyurur: ( nnallahe tera minel) (Tvbe Suresi 111) Allah, mminlerden mallarn ve canlarn cennet karlnda satn ald. Ey Birader! nsan nefsini tam bilmeyince, Hakkla olmaktan acizdir. Vallah alem.

FASL-I RAB AER (14. Blm) nsann Hakikati Bir Noktadr

Ey Birader-i k! Maksuda geldik. Akln bana topla. Vehim srrn kimseye deme. Agh ol ki, ol nesne ki insann kalbidir, biz ona GNL deriz. Onun merkezi, karargh yrektir. Ve yrein ortasnda bir nokta vardr. Rengi siyahtr. Ad Sveydadr. O nokta, insann hakikatinin merkezidir. Ve batn gneinin kudsdr. Ve nutfenin menbadr ve beden-i insann ardr. Ve nefsi natka budur. Ve cisim vilayetinin padiahdr. nsandr. nsann mutasarrf, karaca bir noktadr. Ama bunun azameti zahirinde deildir. Bunun fazileti ve kudreti, onun stvas srrndadr. stvas srrna

79

muttali olmak istersen; beeriyet sfatndan kmak iledir. Netice: Ulhiyet sfat tecelli ettiinde, beeriyet eserleri yok olur. Ey Yar! nsan beeriyet sfatn deitirdii zaman; onun bir makam vardr ki, ne gz grd, ne kulak iitti ve ne beerin hatrndan geti. Hadis-i erif: ( L ayn- reet vel zn-n semit vel hatar-n ala kalbi beer-in ) Ey Yar! n bildin ki yrek iinde bir nokta vardr, ad Sveyda dr. Bir ad da kutb-u bedendir. Ve insann batn emsidir, yani manevi gneidir. Bu noktann srr, ferdi mcerreddir. Sveyda denilen kalp noktas soyut bir eydir. Renksiz ve ekilsizdir, bir eye girmez, bozulmaz, boyutu yoktur. Beer sfatlarndan temizlenip mcerred olsa grnmez, hissedilmez, ezeli ve ebedi bir nur zahir olur. Pes bunun zahir vasfn iitip, bir nesne bildin sanma. Cehd kl ki, srrndan bilesin. Zira bu nutfe lemin noktasnn mazhar tammdr. Nitekim yukarda lem-i kebirin noktasn biraz erh ettik idi. Bu nokta o noktann mukabelesindedir. Bu onun tam mazhardr. Ey Birader! Bu noktann srr- stvasndan harf zuhur eder. Zira harf, noktann sfatdr. Akl dahi bu harf ve noktann nurudur. Nitekim Resulullah (S.A.S) buyurur: ( El akl nurun fil kalbi yefriku beynel hakk vel batl. ) Akl, kalpte Hakkla batl ayran bir nurdur. Ey Birader! Sorarsan ki; madem harf noktann sfat- kadimidir, nasl tecelli eyledi? Buna istiare kabilinden misal getirmek gerek ki, biraz anlayasn.

80

Mesela dn ki ktip kalemi eline ald ve sath zerine koydu. Bir nokta zahir oldu. Noktay ekti harf oldu. Bir daha ekti kelime oldu. Bir dahi ekti kelam oldu. Ktibin yazd isimdir ve isim msemmaya ayna olur. O aynadan bu yazllarn toplam yani btn mevcudat grnr. Ey Yar! Bildin ki ktibin noktasndan harf olur ve harften isim olur ve isimden ayine-i cihannma hsldr. Yani isim, cihan yanstp gsteren aynadr. Nitekim Mevlana Hdavendigar Hazretleri buyurur: Ey sen, ilahi kitabn nshas, Ve ey sultanlar sultannn cemal aynas, lemde ne varsa hepsi sensin; Aradn kendinde ara nk aradn sensin mdi Ey Birader! O ayine-i cihannma sensin! Hi senin senden haberin var m? O nokta ki senin hakikatindir, ondan da birbirine ulal harf zahir olur. Gece ve gndz harf zuhuru durmaz, devam eder, daim uyanktr, uyumas yoktur. Grmez misin; beden uykuya varnca, gece gren odur. Ve gndzn her ii dnen odur. Grmez misin; hatrna gelir ki, oturaym veyahut duraym ya da pazara varaym veya eve varaym dersin. Bu andklarnn her biri ya harftir, ya drt harftir, ya da be harftir. Birka harf birlese, sana bir fiil gsterir, sen onunla hareket edersin. Pes seni hareket ettiren harf oldu. Ama tabiatna ne layk ise, o harfler birbirine tokuur, lykn gsterir. Sen onunla fiil ve hareket edersin.

81

Peki, bu ortada sen misin? Eer sen seni bilmezsen, ok ok yazk ve ok ok pimanlklar iindesin! Ey Birader! Akln karargh ve makam dimadr. Ve dima, felek-i Utarit yani Merkrdr. Utarit daima yazmakla meguldr. Grd ve dnd her ekli yazar. Ve iyiyi yaramazdan seer. Zira akl mdriktir ve mmeyyizdir ve faruk-u bedendir. Yani idrak edicidir ve ayrcdr. Ey Yar! Akl ve harf ve nokta bu birdir. Buna istiare yoluyla bir misal verelim, bundan anla ve fehmet: Bil ki gne, yukar gkte bir noktadr. Ama yerdir. Nuru yere dokunur, yansr, lemi aydnlatr, her eye kudret baheder. Pes Ey k! O nokta ki, yrein ortasndadr. Senin batn gneinin kudsdr. Ve onun srr, manevi bir nurdur. O nur dimaa yansr. Bu gn gneinin nuru dimaa dokunur, mnakis olur. Btn d ve i duygular aydnlanr. Mecmu hiss-i zahir ve batn, o nuru manevi ile mnevver ve ren olur. Ve kuvvet ve can bulur. Ve her bir ili iine istiva olur. yle ki; gzn grmesi ve dilin sylemesi ve kulan iitmesi ve akln idraki, bunlarn mecmuu, o nuru manevinin tecellisidir. Her mevsufa bir trl idrakle ve adla, bir trl fiil ile hareket eyler ve kendi maslahatn kayrr. Bunun delili udur: Ar- Hazret btn ynleri kuatr. Yani lemin staddr. Muhakkikler; Ar istivas srr bir nokta-i azimdir derler. Ve ar czi kuvveti onda bulur derler. Ve Levh-i Mahfuz odur derler.

82

Hakk Telnn zat- pki bir kuvvet-i ezelidir ki, misli ve menendi yoktur. Ve nicelik ona yol bulamaz. Ve bu zat- pak ki, kuvvet-i ezelidir, onun ilm-i kadimi, o levh-i mahfuzda nakedilmitir. Ezeli ve ebedidir. leme fazl ve feyz ondan eriir. Ey Birader! Bizim amacmz sendeki noktay anlatmakt. te ar, o noktann karldr. Ey Yar! Sakn yanl anlama ki; nokta dediimiz, bu gzle grnen harf ve nokta deildir. Zira ki, o grnmez. Bu nokta kaybolur, silinir, yok olur ama o noktann sonu yoktur. Blnmez, paralanmaz ve yok olmaz. Ey Birader! Bu ilm-i batndr. Buna zahir gzle bakma ki, batn srrndan mahrum olmayasn. Bunu madde zannetme, manevidir. Eer sual edersen; Akl kalbin nurudur dedin ve yrekten yukar dimaa tecelli eder dedin. Niin gne ve ar yukardan aaya tecelli eder? Cevap: nk insan lem-in aksidir. lemin iini dna evirsen ve dn iine dndrsen dem olur. Zira lemin zahirinde ne varsa, insann batnnda vardr. Eer bin yl insann srrndan sylense tamam olmaz. Pes niin lem durupdur muteber demi pie dpdr muhtasar Ann n o uludur bu ki Kim ann d, bunun oldu ii ( nsan kinatn zdr; o yzden lem byk, insan kk oldu. nsan lemin ii lem insann ddr.)

83

mdi szmz uydu ki, akl gnln nurudur ve gnlden tecellisi muttasl dimaadr. Amma akln gnlden ayr ihtiyar olduunu ve harfin ve noktann artan ayr ihtiyar olduunu dnme! Kuvvet-i ezeli, Hakk Telnn bi misli ve bi beden zat- pakidir. Yani, ezeli irade ve kuvvet Hak Telnn esiz ve benzersiz zatdr. Ey yar, varlklarn hepsi o ezeli kudretin mazhardr. Baktn gn an hayal kamu

FASL-L HAMS-L AER (15. Blm) Noktann srrnn dier ad

Ey Birader k, insann hakikati insann ruhudur. Nitekim Hakk Tel ve Takaddes Hazretleri Kuran- Kerimde buyurur: ( Yeseluneke anir ruh-i kulirruhu min emri rabbi ). sra Suresi 85. Ayet: Ey Muhammed, senden sual ederler ki ruh nedir? De ki, O rabbimin emrindendir. Amenna ve saddekna, Ruh emirdir. Amma emir nedir dersen, emir, seni diri tutandr. Ey yar, muhakkikler derler ki, emrin merkezi yrein ortasnda olan o noktadr. O merkez noktas bir mdevver ayine gibidir, iki yz vardr. Yani, gayb lemine ve ahadet lemine tasarrufu vardr. Ne vakit bu ayine temiz, saf ve cilal olursa, gizli srlar ona yansr, onda grnr. Ve cmle halkn gnlnde bu ayine vardr, amma pas tutmutur; cehalet ve gaflet pasyla, dnya muhabbeti pasyla kirlenmitir. Ey yar, bu pasn giderilmesine; ya ilmi hakikat gerek veya mridi kmil gerek

84

mdi ey yar, o vcut aynas olan o deirmi nokta Allahn feyzini kabul edicidir ve emir merkezidir. Emir, emir verenden ayrlmaz mdi ey yar, iyi dinle; bil ki emr harftir. Ve harfin kalbi noktadr. Ve nokta ayine-i cihannmadr. Ve hem vahiy ktibidir. O hem harftir, hem kalem ve hem ktiptir ve hem scit ve hem mescuddur. Yani secde eden ve secde edilendir. Ve hem fail ve hem mefhuldur. Ve hem gayb ve hem hazrdr. Ve hem evvel ve hem ahirdir. Ve hem zahir ve hem batndr. Bu szler kalbi Beytullah olan kimselerin kalbine iarettir. Nitekim Resul ( S.A.S.) buyurdu: ( Kalb-l mmin hazain Allah).Ve yine buyururlar: (Kalb-l mmin beyne isbeayn-i min esabrrahman yukallib- keyfe yea ). Yani; Mminin gnl Hakkn iki kudret parma arasndadr, her nice dilerse dndrr. O iki parmaktan murat, Allahu lem, cemal ve celaldir. Yani ltuf ve kahr sfatdr. Ve bir hadiste dahi buyurur: ( za ahbebt abden knt lehu seman ve basaren ve lisanen ve yedden fe bi yesme- ve bi ybsir- ve bi yentik-u ve bi yebt- ). Yani Kulumu seversem gnl evini benden gayriden bo eyleyip, dilinden syleyen, kulandan iiten, gznden gren, elinden tutan ben olurum. Benimle syler, benimle iitir, benimle grr, benimle tutar. Ve Hadis-i erifte buyurur; ( nnallahe halaka deme al suretihi ve al suret-i rahman). Yani; Allah- Tel Hazretleri demi kendi sureti zerine yaratt ki, suret-i rahmandr.

85

Ve dahi Hakk Tel Kuranda peygamberimize buyurdu ( Ve m remeyte iz remeyte velkinnallhe rema ). Enfal Suresi 17. Ayet. Yani Ya Muhammed! Attn zaman elinden atan benim Pes bir kimsenin kalbi Hakkdan bakasndan boalsa, O kalbe Hakk kanat olur. Ey yar, kalbin mazhar- ilh ve ah ayinesi olduu sabit oldu. Bil ki, kalbin hakikati noktadr ve harfin mazhar noktadr. Ve harf mdriktir, yani idrak edicidir. Bu harf-i mdrik, nesne idrak ettii vakit, O idrakin ad Akldr. Ve bir nesne grdnde, ad Basardr. Ve iittii vakit ad Semidir. Ve burunda koku duysa ad emdir. Ve beden ss ve souu duysa ad Lemstir. Ve her sfatn ve her taamn lezzetini alsa ad Zevktir. Ve her sylediinde ad Kelamdr. Ve bir nesne terkip ettiinde ad Fendir. Ve gnlde harfleri tiz tiz karsalar, her bir nesneden birka suret musavver etseler, O musavver olan surete mdrek derler. drak edilen demektir. drak eliyorken ad Hayaldir. Ve tamamen idrak eylediinde ad Akldr. Ve her nesneyi teakkul edip, hariten ve dhilden kendine yaramayan nnde tutar, ad Hafzadr. Ve anmak dilerse ad Zakirdir. drakinin nihayetini talep etse ad Tefekkrdr. Ey yar- sadk, bu dediimiz deiik isimlerin asl harftir. Ve mehur ad nefs-i natkadr. Ve bu nefs-i natka her ne vakit ki kendi asarndan kendi uzvunda bir nesne ortaya karsa, bir ad kabul eyler. Ama hakikati bir kuvvettir.

86

FASL-I SADS-L AER (16. Blm) Harf ve noktann hakikatinin beyan; Cemal ve Celal
Ey birader-i k, sakn harf ve nokta grnr zannetme! Harf ve nokta deyince akln zahir harfe ve zahir noktaya gitmesin. Sana tekrar ve tekrar beyan ettik. Bu harf ve nokta mrur eder, teki harf ve nokta yle deildir. Ve bu grnr, o grnmez. Bunun uzun ve ksas vardr, onun yok. Bunun nicelii var, onun yok. Bunu sen icat edersin ve kabil-i fenadr, ateten ve sudan helak olur. Yani onu sen yaparsn ve yok olucudur. Ateten, sudan zarar grr. O kabil-i fena deildir. Tecezzi ve taksim olmaz. Yani, o eitli tesirlerle yok olur ama bu blnmez ve yok olmaz. Hakk Telnn sfat- kadimidir. Ve zat- pakinden mnfek ve mnkati deildir. Yani ondan ayrlmaz. Ve dahi muhakkikler derler ki; Hakk Telnn zat- paki bir kuvvet-i ezelidir ki, mecmu-u eyaya muhittir, zatla, sfatla. Nitekim Kuran- Kerimin Nisa Suresi 126. Ayeti ile Fussilet Suresi 54. Ayetinde buyurur;( Vallahi bi klli eyin muhiyt ) Zat- akdesime ant ierim ki, zat- akdesimle her eyi kuatmmdr. Ve yine Talk Suresi 12. Ayette ( Ennallahe kad ehate biklli eyin ilma ). Ve yine muhakkak ki ilm-i ilahimle her ey epeevre halindedir. Ve dahi derler ki, Hakk Tel her ne sz syler ve i ilerse, ilimle iler. Ve ilmin asl harftir. nceki, sonraki ilimlerin tm harf iindedir. Ve Kurann asl harftir.

87

Zira Hakk Tel mtekellimdir; Kn lafz ile lemi icad etti. Ol dedi oldu derler. Amma zahir ulemas derler ki; Allah- Tel mtekellimdir ama bu harf-i mahsusla deil. Harfsiz tekellm ola. Beli yledir ki, mahsusla mtekellim deildir. Biz bu muhtasarda gayri mahsus erh ederiz. Yani biz bu ksa ve z risalemizde grnmeyeni anlatmak isteriz. Amma bazs hi harf yoktur der. O ahmaktr. Ona cevabmz skttur. Ve mmkn deildir ki harfsiz tekellm ola. Ve ehl-i zahir harf diye mektup olmua veya savtla mahreten ktna derler. Yani, zahir limleri yazlm veya sesle kana harf derler. Ol ki kendi kalbinin hayatdr. Acaib ve garaip nesneler karr, fiilini, szn karp gsterir ama ona harf demezler. Zira bu ilmi iitmediler, belki dman dahi oldular. Nitekim Hz. Ali (R.A.) Keremallahu veche buyurdu: ( El mer advvn lima cehle-hu ) Kii bilmedii eye dman kesilir. Ey yar, yle dn ki, hi harf kalmad, yerinde ne kald? Harf kalmazsa hkim neyle hkmeder? Harf olmaynca ne emir kalr ne nehiy. Ve ne ilim kalr ne lim. Ve ne batl bilinir ne de Hakk. Zira lem emir ile hayydr, emir kelamdr. Ve kelam harftir. Ey birader k, Hakk Tel buyurur ki; ( Knt kenzen mahfiyen fe ahbebte en urefe ve halaktl halka lien urefe ) Kutsi hadistir. Ben bir gizli hazineydim. Bilinmekliimi istedim. Kendi kendime muhabbet ettim. Bilinmek iin lemi ve demi halkettim. Harf olmasa ne ile bilesin ve ne ile sevesin? Ve dahi Bakara Suresi 13. Ayette buyurdu ki: ( Ve alleme

88

demel esmae klliha ) deme btn isimleri retti.. Eer harf olmasa neyin kln ve czn bileceksin? Ey yar, insan hakikatinin harf olduunu bildin ve dahi noktann harf zere takaddmn bildin. Ey yar, bildin ki ruh-u insan harf ve noktadr. Bir ad ruhtur ve ruh mdriktir. Ve bu ruh-u mdrik bir nesneyi idrak ettiinde; o idrak ettii nesneden baka gnlne suret balanmaz. Meer ki, bir idrak dahi gele o idraki boza! Bir nesneyi idrak ettiinde, o vakit sen osun. Ve o dem, o idrak ettiin ey senin aynndr. Zira her nesneyi ki anarsn o dem hatrnda olur. Bir ey daha gelse, o gider ve bu kez sonraki gelen olursun. Mdrik, mdrek ve idrak, bu birdir. Ey yar, bu sz fehmedemezsen bundan aydnlkl yeni bir sz daha edeyim, ola ki fehmedesin. Ey birader, muhakkikler buna baka bir isim daha vermilerdir; k ve mauk ve ak. Sonra gelenler mdrik, mdrek ve idrak dediler. Mdrik a ve mdrek mauka ve idrak aka dediler. Ey yar, bu mdrik idrakini mdreke gayet yakn ettiinde ayn olur. Yani, k, akyla maukuna mlazemet eylese ve mauktan gayrinin hayalini hatrndan ref eylese, ol vakit bu yaknln artmasndan dolay ittisal hsl olur. Ol demde k ve mauk ve ak, bu bir olur. Hikye olunur ki; Mecnun da Leyla ak nihayetine erimiti. Yani, o kadar maukun zikrine zakir olmutu ki zakir ayn meskur oldu. Sevdiini o kadar ok anmt ki, and sevgili olmutu. Yani,

89

and ismin msemmasnn hayali gnlde grlr, suretiyle bu musavver olur. Madem ki o ismi zikreder, o suret musavver olur. Mecnun ak galebe ettii zaman mauktan masivay defetti. Gnl mauk suretini tuttu ve iki cihan mauka satt. Ve ikilik mlkn ykt, birlik gznden bakt. Yani, Mecnun Leylay o kadar ok and ki, onun ekli gnlnde peyda oldu. Ondan baka bir ey tanmaz ve bilmez oldu, O gnlndeki Leyla ile bir oldu. Mecnun bu halete eriti, Badat halifesi bir tertip edip, Leyla ile Mecnunu getirtti. Ve dedi ki Ey Mecnun halin nedir?. Mecnun dedi ki Hay bu ne sualdir? Sen benim gibi ol ki benim halimi bilesin. Badat halifesi dedi ki Ya Mecnun, ite Leylay sana vereyim ve sen kendine gel. Mecnun da: Leyla benim. Beni bana nice veresin. Halife Leylaya dedi ki; Gel, Mecnun a sen syle. Leyla da: Ya Mecnun nicesin? te Leyla benim dedi. Mecnun: Eer sen Leyla isen, ya bendeki Leyla kimdir? H ki Leyla iki ola, Leyla birdir deyip Leylaya bakmad. Yine Leyla, Leyla diye diye gitti. Ey birader, ak- mecazi bu aamaya varnca, buna gre kyas eyle ki, ak- hakiki ne sonuca varr. imdi tahkik bil ki, akn birleiminden ne resim kalr ve ne de eser kalr. Ey yar, k cz-i ihtiyarn kaldrsa, ihtiyari kll olur. O vahdetin arabndan sekran olur. Ve bi ihtiyar dilinden Enel Hakk avaz gelir. Ol dem o demi gerek assnlar, gerek kessinler ve gerekse derisini yzsnler hi aynna gelmez. Yalnz, Enel Hakk bi ihtiyar gele, Mansur gibi rahmet olur. Ve kendi ihtiyari ile gele Firavun gibi lanet ola. (Mesneviden )

90

Zamansz sylenen Ene lnettir Vaktinde sylenen Ene rahmettir Mansurun syledii Ene rahmet oldu Firavunun dedii Ene lanet oldu k cezbe-i ilahiyeye eritii zaman, kendisinden fena-i mahz olur ve gnl, gz ve dili cmle mauk olur. Yani ilh cezbe yetitiinde, kendini yitirir ve gnl daima Hakk syler. Nitekim hadis-i kutside buyurur ; ( Ve bi yesmeu ve bi yebsir-u ve bi yentik-u ) Benimle syler, benimle iitir, benimle grr. n mevhumu mahvolunca, ahidi ayn mehud olur. n vehmi giderse, gren grlenin kendisi olur. Ey yar, mauk-u hakiki Hakk Teldr. Hakk Telnn ilm-i kadiminde kendi cemalini kendisinin mahede eylemesine ezeli iradesi var idi. O ezeli irade, lemi ve demi ayine edindi, tecelli etti. Varl tecellisinden var oldular ve hayat tecellisinde Hayy oldular ve kudret tecellisinden kadir oldular ve saltanat tecellisinden padiah oldular ve ilim tecellisinden lim oldular ve cemal tecellisinden cemil oldular. Ve celal tecellisinden zalimler oldular. dem mazhar- cemal ve celaldir. Ve her ey istidad gereince Hakk varlndan var oldular ve yine Hakka rcu ederler. Zira mebdei Hakk idi ve mead dahi Hakktr. Yani her ey Hakkdan geldi, yine Hakka dnp gider. Balang ve son Hakktr. Nitekim Hakk Tel, Kuran- Kerimin Bakara Suresi 156. Ayetinde buyurdu ki : ( Inna lillahi ve inna ileyhi raciun ) Allah iin olduk ve yine dnmz Onadr.

91

Pes nakkan fitnesi yine kendi naknadr. Ressamn fitnesi kendi resminedir Arada bir ey yoksa sen rahat ol Varlk levhasnda nakedilmi olanlar, nakkan suretleridir: Varlk sahnesinde grnen her bir resim, resmedenin kendi suretinden baka bir ey deil. nk bu saadet a yar oldu, gayri vech-i grmek ana bar oldu. Yani, k bu halete eriince; Fesemme vechullah srrna vasl oldu. Bakara Suresi 115. Ayet: ( Velillahil merku vel marib fe eynema tuvell Fesemme vechullah, innallahe vasiun aliym ) Dou, bat Allahndr, ne yana dnerseniz Allahn yzdr Her hangi yana baktmsa yz grnd ol yz Didim sana ki dpdz grnd Baktn grdn cemal kamu Sen sanrsn an hayal kamu Hakk Tel, diledi ki; kendi cemali ve kemali ile akbazlk eyleye, varl ayinesinden kendi hsnn gre. Kesret ayinesinden tecelli eyledi. Yani, kesret aynasnda kendi cemalini grp, kendisi ile ak oyunu oynamak diledi. Ol cihetten Allaha k derler, kendi cemaline mauk derler ve Hakkn iradetine ak derler. Pes ak, k ve mauk bir oldu. Ey yar, eer sen bu hakikat srrndan bir ey anlarsan buna amak gerek. Zira mride erimeyen kimse taradan dinlemekle berhudar olmaz. Hakk a olmayan bu ince manalar anlayamaz. O yzden, k- ilahi olmayan ak srrndan haberdar deildir.

92

FASL-L SAB- AER (17. Blm) Kemal-i nsan

Ey birader-i k! Hakikatten ve hikmetten bu kadar erh- beyan dinledin, bununla iin bitti ve insann kemalini bildin sanma! Zira ki kemal-i insan ne olduunu bilmezsin, belki iitmedin bile. Fenafillha ermedin ki Ey yar, kemal-i insan oldur ki; Hakk Telnn mecmu-u sfatyla muttasf ola. Her vakit ki dem Hakkn kemali sfatlaryla muttasf ola, ol insan kmil olur. nsan- Kamil olan kutub olur ve kutub lemde bir olur ve Hakkn sfatnn mazhar- tamm kutubtur. Ve kutbun ukdesinde onsekiz bin lem hardal tanesi gibidir. imdi sen de kendi zne insaf eyle, cehlini ve hobenlii ko. Gr ki neyin mazharsn. Ve sfatullahtan ne sfata maliksin? Hakkn bi nihayet ilminden ve kudretinden neyin var? Gkler ve yerler ve kendi nefsinin ilminden acizsin. Gnl leminden acizsin. Bir i tedbir edersin aksi kar. Kendi iinden acizsin. Hikmetten neyin var? Hakkn hkm sultanndan nen var? Padiah deilsin. Elinde adl-i dadn yok. Kendi kendine hkmn gemez! Ey yar, insaf edesin ki, Hakkn her sfatnda acizsin. Zira denizde katresin. Ve gneten zerresin. Aciz, nakslndan tr acizdir. mdi naks kemalini talep etse, onun saadeti urutadr. Yani, eksiklik manevi ykselme ile giderilir. Eer nakslkla kalsa, ekaveti initedir, nzuldedir. mr inatlkla geer.

93

Nitekim Hz. Resulullah buyurur; ( Men isteva yevmeh fehve mabun-n ve men kane emsehu hayrn min indehu fehve melunun ) Gnleri birbirine eit geen aldanm, dn yarnndan hayrl olan lanete uramtr. Pes insaniyet odur ki, gnden gne terakkide olasn, zira dnya ahiretin ekin ekecek tarlasdr. Kale Aleyhisselam; ( Eddnya mezraatn ahiret ) buyurmulardr. Ey yar, ekin ekmek oldur ki, sen lmeden gnlde bite. Yani, sdkn ve imann ve ilmin ve hilmin ve akn ve evkin ve mrvvetin gnlnde bite. Zira insann saadeti bu sfatlarla muttasf olmaktadr. Nazargh- ilahi gnldr. Nitekim Resul- Kibriya ve Habib-i hda buyurur: ( nnallahe l yenzur-u il suverikm vel il mlikm bel yanzur-u il kulubikm ve niyetikm) Dorusu Allah sizin suretlerinize ve ilerinize bakmaz ancak kalplerinize ve kalplerinizdeki niyetlerinize bakar. nk Hakkn mazhar gnldr. Ve itibar niyetedir. Suretin gerek gzel olsun gerekse irkin olsun. Gnl srr Hakka ayan ve halktan nihandr. yle olduundan dolay, Allah dostlarnn gnl srrn ehlinin gayri bilmez. Nitekim Allah Tel hadis-i kutside buyurur. ( Evliya-i tahdi kubabi l yarifihm gayri ) Benim yle velilerim vardr ki, azamet ve kudret kubbelerimin altnda bulunurlar. Benden gayri kimseler onlar bilmezler, bilemezler. Ey yar, bildin ki her ey Hakkn varl ile var oldu, ama herkese istidad kaderince tecelli eyledi.

94

stidad, yetenei dahi, kulun gidii ile orantl olarak vuku bulur. Kurada nice dt ise. mdi, her ne makamda isen kadrini bilsen kendi kendine insaf verirdin ve rahmet bulurdun. Nitekim mam- Ali (K.V.) Aleyhisselam buyurur; ( Rahimallah mere arefe kadrh ve lem yeteadde tavrh ) Allah rahmet etsin o kiiye ki kadrini bildi ve haddini amad. Ey yar, Hakk hazretinin varlna Nur dahi derler. Allah zulcelal Kuran- Kerimin Nur Suresi 35. Ayetinde : ( Allah nur-ssemavati vel arz- ) Allah gklerin ve yerin nurudur buyurmutur. Zira mnevver edicidir. Kimin nur tecellisi eksik ise tecellisi fazla olan kimseden istemesi lazmdr. Zira insann saadeti ondadr ki; kendinde olmayan kemali insan- kmilden istesin ve insan- kmile kar saygl ve itaatli olsun. Cenab- Hakkn cemal nuru, cemiller ile tecelli eyler ki, enbiyaullah ve evliyaullahtr. Cemi-i halk onlara mutidirler. Ve her kim onlara muti olmayp, serkelik ederse merdud-u Hakk olur. Pes imdi her kimsede ki, Hakkn Hakk varl artk tecelli ede, kendinden ednasnn kblesidir. Bu yzden enbiya ve evliya lemin kblesidir. Her kim onlardan yz evirirse mutlak kfirdir. Ne euzubillahi Tel. Ey biare demolu! Hakk koyup ne tutarsn? Batla uyup ne hsl klarsn? Yusufu satp ne alrsn?

FASL-L SAMN AER (18. Blm) lemin Kutbunun Hakikati

Ey birader k! Hadis-i erif erhinde rivayet ederler ki, yz elli alt evliyaullah vardr. Kyamet zamanna

95

dein bunlarn varl lemden eksik olmaz. yz bir blktr, krk bir blktr, yedisi bir blktr, bei bir blktr ve bir blktr. Ve birisi kutuptur ki geri kalann kblesidir. nk Hakkn mazhar- tamm kutuptur. Muhakkikler derler ki; Hakk Tel Hazretleri zat ve sfat ve kemali ve kudreti ile kutuptan tam olarak tecelli etmitir. Mazhar- tam ancak kutuptur ve arn gnl kutuptur. Ve geri kalan mevcudata tecelli eyleyen kutuptur derler. Ama baz ehl-i zahir fehminin kusurundan tr anlayamadklarndan ve suretten manaya yol bulamadklarndan, insan- kmil anlnca kendilerini de kutub sanrlar. te bu dediklerinde hep hrdrler. Derler ki Allahu Tel ittihat ve hululden mnezzehtir. Beli Vallah-l aziym. Allahu Tel mnezzehtir ittihat ve hullden. Amma ey ahmak! Eer sen hull ve ittihadn ne olduunu bilsen, kutbun evsafn iitince kfre hamletmezdin. Ey ahmak! Eer sen: Hakk Telnn ilmi bu ilm-i zahirdir ki, ben okudum artk baka ilim yoktur dersen cahilsin. Ve eer dersen ki Beli! Vardr velkin biz onu grmedik, iitiriz, inkr etmeyiz. O ilimleri enbiya ve evliya ve Meayih-i izam ve ulema-i Rasih olanlar bilir dersen ehl-i imansn. Pes o bilmeyip iittiin ilme ki, ikrar edersin, bu nshada andmz ekseri o ilimdir. Ve halkn ekserisi bilmedii ilimin dmandr. El-meru advvn bima cehl-ehu buyururlar. Ve bir hccet dahi sana oldur ki, Kuran- Aziymde Hakk Tel kendi hakknda buyurdu: Talk Suresi 12. Ayet: ( Ve ennallahe kad ehate biklli eyin ilma )

96

 Muhakkak Allahn ilmi her eyi kuatmtr. nk Hakk Tel her eye muhittir. yleyse bunda hull ve ittihat m vardr? Eer bundan hull ve ittihat anladysan kfirsin. Var tecdidi iman eyle, imann yenile. Zira ki Kurana muhalif geldin. Bu Hadis-i Kutsiye ne dersin ki; ( En-e inde mnkesiret-l kulubhm ve mnderiset kulubehm ven nedresete tuburehm ) Ben onlarn krk kalplerinde ve kaybolmu kabirlerindeyim. Buna dahi hull m dersin? Peki, u ayetten ne anladn ki? Enfal Suresi 17. Ayet ( Ve ma remeyte iz remeyte velkinnllahe rema ) Ey Muhammed! Senin attn benim attmdr. Buna dahi hull m dersin? Ve dahi Hadis-i Kutside buyurur ( za ahbebt abden knt lehu semian ve basaren ve lisanen) Kulumu sevdiim zaman iitmesi, grmesi, dili ve eli ben olurum. Benimle iitir, benimle grr, benimle konuur, benimle tutar. Buna dahi hull ve ittihat m dersin? Ey ahmak! Hakk Tel her ne dilerse iler. Nitekim Kuran- Kerimin Hac Suresi 18. ayeti ile Al-i mran Suresi 40.Ayetinde buyurdu: ( Innallahe yefal m yea ) Allah dilediini yapar. Ve Bakara Suresi Ayet 253 ( Ve lakinnallahe yefal m yriyd ) ile Maide Suresi 1. Ayet; ( Innallahe yahkm m yriyd) Allah dilediini yapar ve Allah dilediine hkmeder ayetlerini dahi Kuranda iitmedin mi? Ve dahi Kuranda iitmedin mi ki bir aatan Hz. Musa (A.S.)a nni ene Allah avaz geldi. Yani Gel,

97

ben senin Allahnm dedi, Taha Suresi 14. Ayette. Bir aatan nni ene Allah sesi geldiine inanyorsun da, insan- kmilden Enel Hakk avaz gelmesine niye aarsn? Ve Beyazdn Sbhani m azimani ve leyse fi cbbeti sivallah yani anm ne ycedir, cbbemin altnda Allahtan baka bir ey yok demesine niye aarsn? mdi manay bir hoa anla; dem ki, mefhar- mevcudat ve zbde-i mahlkattr. nsan varlklarn vnc ve yaratlmlarn zdr. Ve dnya ve ahiret dem iindir. Ve on sekiz bin lem insan- kmile secde eder. Zira insan- kmilin gnl o kadar genitir ki; onsekiz bin lem ann katnda bir hardal tanesi gibidir. Zira ( Kalbl-mmin beytullah ve arullah ) Mminin gnl Allahn evidir denmitir. O evden sahibinden gayrisini kartp boaltrsan, ancak evde sahibi kalr. O zaman syleyen ve iiten ev sahibi olur. Kale Aleyhisselam; ( Men kne lillah kne allah lehu ) Kim Allah iin olduysa Allah da onun iindir. buyurmutur. Ey yar, gerekse yz bin delil ve brhan ve kesin hccet getirip, ayan ve beyan eylesek unlar ki; gnl gz almam ve anadan doma krdr, ona ila kabil deildir. Nitekim Hakk Tel Hazretleri Kuran- Kerimde buyurur ( Ve men kane fiyhzihil am ve hve fil ahireti am ve edall sebiyla ) Kim bu dnyada kr ise, ahirette de krdr (sra Suresi 72. Ayet). Ey yar, n bildin ki kutub mazhar- tammdr ve feyyaz- lemdir. Yani lemlere feyz ondan gelir ve her kim kutba yakndr, velidir. Her kimi ki kutub, sohbetine lyk gre ve ona yzn gstere, o kimsenin korkusu

98

kalmaz. Nitekim Hakk Tel Yunus Suresi 62. Ayet ile Bakara Suresi 262. Ayette buyurur ki ; ( Ela inne evliyaallahi la havfn aleyhim ve l hm yahzenun) ( Ve l havfn aleyhim ve l hm yahzenun ) yi bilin ki Allahn dostlar iin hibir korku yoktur. Onlar zlmeyeceklerdir de. Ey yar, her vakit kutub dilese ki bir bedenden daha tecelli ede, lerin biri layk olur, ondan tecelli eder. Ve lerin biri yerine belerin biri gelir. Ve belerden birinin yerine yedilerden biri gelir. Ve krklarn biri yedilere gelir. Ve yzlerin biri krklara katlr. yzlere salih ve slehadan birini katarlar. Ta kyamete kadar bu ark byle dner. Kyametin kopmas yaklatnda btn mahlkat tkenir, bunlar kalr. Bunlar da birer birer cihandan gider ve yalnz kutub kalr. Allahu Tel tecellisini lemden ekmek dileyince kutub da gider, o zaman yerler yklr, gkler ker. Hakkn vechi kalr. Evvel dahi vechi idi yine vechi kalr. Kuran- Kerimin Kasas Suresi 88. Ayetinde : ( Kll eyin hlikn ill veche hu ) Allahn vechi hari her ey helk olur ve dahi Allah cahillerin dehrilerin ve zalimlerin zulmnden yani zannettiklerinden mnezzehtir ve mukaddestir. Nitekim buyurur; (sra Suresi 43. Ayet) ( Sbhane h ve Tel amm yekulune uluvven kebiyra ) Allah onlarn sylediklerinden ok ulu ve ycedir. Ey yar, evvel hda idi, ahir dahi hdadr. Amenna dedik inandk. ( Hvel evvel vel ahir vez zahir vel batn ve hve bi klli eyin aliym ) Hadid Suresi 3. Ayette : O evveldir, ahirdir, zahirdir ve batndr.

99

unu da bil ki; batn limi zahir limden yz bin kat yerektir. Zira batn liminin dnyev ve bedeni meguliyeti olmaz. Onlarda dnyev balar ve kedurat cisman ve gam- taallkat yoktur. Nefs ball byk beladr. Bu belalardan kurtulmak ve maksudu ilahiyeye vasl olmak naim cennetidir. Fenaya, yoklua dndnde onda artk senlik ve benlik ve iyi ve yavuz kalmaz. lem-i fena, lem-i bekaya deitirile. Senlik, benlik, iyi, kt kalmaya.

FASL-L TASN AER (19. Blm) Har srasndaki sfat beyan olunur
Ey Yar! Bedenden ruh ayrldnda hangi sfatla sfatlanr? Dar- dnyada ne sfatla sfatlanm ve ne huy ile huylanm ise, o sfatla muttasf olur. Kimi domuz suretiyle ve kimi kpek, kimi maymun, kimi yrtc canavarlar suretiyle sfatlanr. Bazlarnn balar ayaklar altnda olur. Bazlar sz syleyemez ve hareket edemezler. Neuzibillahi Tel. Buna iaret eden hadis ve Kuran- Aziym ayetleri oktur. Nitekim Resulullah (S.A.S.) Hazretleri buyurur; ( Yuheru kavmn min mmeti kad gayrullahu Tel surete hm baz hm ala suret-l hanzr ve baz hum ala suret-l kelb ve baz hm ala suret-iz zid ve baz hm rusehm tahte erclihim. Ve baz hm ala czu-in min nr ve baz hm smmun ve bkmn) Furkan Suresi 44.Ayette; ( Kelen ami belhm adell sebila ) Hayvan gibi, ondan da beter. Araf Suresi 179. Ayette ise : ( like kel enam-i bel hm adall) unlar ki hayvan gibidirler, bil ki hayvandan daha sapk gafillerdir buyurur.

100

Ey yar, bu sfatlar kendinde bulmaya gayret et, lmeden o sfatlar kendinden defetmenin aresini bul. Ve kendini bilmenin gayet gerekli art serencamn neye eriti onu bilmektir. Kendi halinin fazlas, eksii ve evki ve duygusuzluu ve yerinde olmas ve ilerlemesi nedir? Bunlardan haberli olmalsn. Nefsinin hayvanl ve yrtcl ve eytanl ve meleklii sfatlar sende vardr, onlar bulasn. Hangisinin galip olduunu bilesin, gidermeye alasn. Ve yaramaz sfatlardan arnp, pak olasn. Ey birader-i salik, kendi nefsini bilmek durumuna erince, uyumakla uyanklk ortasnda rya vaki olur. Ve rya insann kerametlerindendir ve dahi peygamberlik czndendir. Nitekim Resulullah (S.A.S) Hazretleri buyururlar; ( Er rya essalihat czn min siddeti ve erbaine czen minen nbvvet ) Salih rya peygamberliin krk cznden bir czdr. Ey birader, insanda eer hrs sfat galip ise ryasnda karalar ve karncalar grr. Ve eer cimrilik sfat galip ise kpekler ve kediler suretini grr. Eer kini galip ise ylan ve ejderha sfatlar grr. Tekebbrlk ve marurluk sfat galip ise aslan ve kaplan suretini grr. Eer ehvet sfat galip ise eek suretini grr. Eer yavuzluu galip ise yrtc canavarlar grr. Eer mekr ve hile sfat galip ise tilki sfatn grr. Ey yar, eer bunlarn hepsini saymaya kalkarsak sz uzar. Hangi sfat sende galip ise kyamet gnnde o sfatla ayn olursun. Yani ol sfatla har olursun. O sfatla maher meydannda ortaya karsn. Ey yar, bu szn doruluuna delil oktur. Tevratta ve ncilde ve Kuranda ve Hadislerde ve

101

haberlerde ve lm-i meayihde ve btn dinlerde bu hususta ittifak vardr ki; her kimde hangi sfat galip ise, elbette Bast gn o sfatla harolur. Zira bu da vardr ki, Salih salihle, kt ktyle, tayip tayiple ve habis habis ile harolur. Sen hangisine lyksan senin hakkn odur. Ey yar, Hce Feridddin Atar Kuddse Srrahu Esrarnamesinde hikye ederler ki: Bir eek satcs var idi. Btn mr merkep tellall ile gemiti. Anszn ecel eriti, sekerat haline dt. Azrail ki, sfat celal-i Hakktr, ona ayn zahir oldu, ona grnd. Hazreti Azrail Aleyhisselamn heybetinden ban yatandan karp bard. Dedi ki: ullu bir kara merkep kim buldu ve kim grd? Sahibi geldi canm alyor. Haberi yok o kara merkep kendisi idi. Ey yar, cehd eyle ki, bu sfatlarla muttasf olmayasn. Ancak, bu pheden ve varta-i helaktan kimsenin kendi cehdi ile kurtulmas mmkn deildir. lla bir Mrid-i Kamil himmeti ile messerdir. Can-u gnlden Mrid-i Kamile talibi sadk olmak gerektir. Zira bu sfatlardan kurtulmak sdk ve ihls elde etmek ancak mritten hsl olur. Ey birader, yaramaz huyundan ayrlamazsan gmrah ve cahil o sfat- nakla daim kalrsn. Yani, eer kt huyundan kurtulmazsan akn ve cahil olursun ve daima yle kalrsn. Ey birader, peygamberler mmetlerine gre naslsa, mrid-i kmiller de mritlerine gre yledir. Nitekim hadis-i erifte buyurulur: ( Eeyh fi kavmihi ken nebiyi fi mmetihi ) Mrit kavmi iinde peygamber ve mmeti gibidir.

102

Zira mrit, mridini sadece ilim terbiyesi etmez. Riyazet ve mcahede ile kt ahlakn gzel ahlaka dndrverir. Yani yaramaz huyunu iyi huya dndrr. Zira nefs, huy kabul edicidir. nsann nefsi huy kapar Kt huyluyla beraber olma; kt olma! Ey yar, insan yaramaz huylarn Hakk Tel Hazretlerine arz eylemeli, her vakit daim tazarru eyleyip yalvarp yakarmaldr. Ta ki Hakkn inayet cezbesine erie. nk Hakkn bir zerre cezbesi, yz amelden yedir. Nitekim Hadis-i erifte buyurulur ; ( El cezbat-i min cezbat- rahman tvaz amele sekaleyn ) Rahmann bir cezbesi dnya ve ahiret amelinden stndr. Mevlana Hdavendigar Hazretleri (K.S.) buyurur; Hakkn bir tek cezbesi bin gayretten yedir Nian olann yannda nianlarn ne deeri var Ey yar, Hakkn bir zerre inayet cezbesinin nian, ehlullah ile durup oturmaktr. Zira bunlarn sohbeti Hakk sohbetidir. Her kim bunlarla ns tutarsa, Hakk ile ns tutmutur. Nitekim Resulullah (S.A.S.) buyururlar ( Men erade yeclis- meallah fel yeclis mea ehlet tasavvuf ) Kim Allah ile oturmak isterse tasavvuf ehli ile otursun. Ama unlar ki zalimlerdir, Hakk Telnn inayetine ve kerametine layk deillerdir. Nitekim Hakk Tel Kuran- Kerimin Bakara Suresi 124. Ayetinde buyurur: ( L yenal ahdiyzzalimiyn ) Ahdim zalimlere yetimez.

103

Ahidlerine zulmedenler Hakk ve hakikate nail olamazlar. brahim Aleyhisselam Rabb insanlk iin imam kld. O da, maml benim btn zrriyetime ltfeyle dedi. Rabb da Hayr, zrriyetinden ahidlerine zulmedenler haritir buyurdu. Ey yar, bu fani gaddar dnya nedir ki, onun sebebi ile ebedi saadetten uzak dp mahrum kalasn. Ve dnya hakknda Resul Ekrem (S.A.S.) bunca Hadis-i erifler sylemitir. Ama ol kimsenin ki Hakk Tel canibine tevecch ola, birisi dahi yeter. Nitekim buyururlar; ( Eddnya cifet n ve talib ha kilab n ) Dnya cifedir. Onun isteklileri de kpeklerdir. Ve dahi: ( Ed dnya melunetn ve m biha melunn ) Dnya ve dnya ehli melundur Dnya ahiret ehline haramdr, ahiret dnya ehline haramdr, bu ikisi de Allah ehline haramdr. Ey yar, eer sual edersen ki : Btn enbiya ve evliya ve kullar dnyay tasarruf ettiler. Dahi dnyasz hi kimse dirilmez, dnya her kiiye gerektir. Ya niin haram ve murdar derler?. Cevap udur: Ey biare eer dnyann ne olduunu bilsen bu suali sormazdn, zira sen dnyay mal, rzk, ocuk ve kadn sanrsn. Dnya sadece bunlar deildir. Dnya hakknda sz oktur. Amma Hz. Mevlana Hdavendigar bu beyiti ile icmal etmilerdir. Mtalaa oluna: Dnya Allahtan gafil olmaktr baka bir ey deil Dnya kuma, evlat, kadn ve gm deildir Yani, her nesne ki seni Hakk muhabbetinden gafil eyleye, dnya odur. ster iyi olsun, ister kt

104

olsun, ister nesne olmasn, ister nesne olsun. Allahn gayri ile megul olup, gafil olmaklndr dnya. Ve eer dnyaln olup ta, Allahtan gafil olmazsan biz ona dnya demeyiz. ster maln olsun, ister olmasn nemli deil. Gaflet dnyadr. Eer gaflet nedir dersen bil ki gaflet tr. Evvel gaflet: Hakk koyup, halkla megul olmaktr. kinci gaflet: ahireti koyup, Dnya ile megul olmaktr. nc gaflet: lm unutup, dirilikle megul olmaktr. mam Gazali Rahmetullah hya-y Ulum ve Kimya-y Saadet de tekrar ve tekrar tenkit etmitir ki; Hep ibadetlerde maksat; gnln dnyadan yani dnya muhabbetinden dndrp, Hakka tevecch ettirmektir. Zira namazdan maksat, seni fahadan ve mnkerden yani irkin ve kt eylerden rak eylemektir. Nitekim Allahu Tel Zmer Suresi 45. Ayette buyurur: Allahn birlii zikredildiinde, ahirete inanmayanlarn kalpleri daralr. Ve dahi Bakara Suresi 152. Ayet: ( Fezkruniy ezkrkm ) yani Ann beni, anaym sizi diye buyurur. Oruta maksat ehveti krmaktr. Gnl zikrullah ile karar bulup rahata kavuur. Hacdan murat, Allahn evini ziyaret etmektir. Ziyaret etmekten murat, ev sahibini yani Hakk Tely anmaktr. Belki asl Mslmanlk L ilahe illallah kelimesidir. Ve dahi peygamber (S.A.S.) buyurur; ( Men ihlsa lillahi erbaine sabahan ) yani Her kim ihls ile Hakk Tel Hazretlerinin ibadeti ile megul olsa, hikmet emeleri gnlnden diline akar.

105

alacak ey udur ki; niceleri krk yl namaz klarlar ve Mslman geinirler, henz gnllerinde ve zikirlerinde mlayaniden yani bo szlerden baka nesne bitmez. Ey yar, mminin gnl dnya ile meguliyetinden vazgese, o gnl Hakkn kudret parma arasnda olur. Nasl dilerse dndrr. Bu mertebeye eritiinde; artk lmez. Ebedi dirilik bulmu olur. Nitekim Resulullah (S.A.S.) buyurur: (Kalb-el mmin beyne isbaeyn-imin esabihr rahman mukallib- h keyfe yea ). Mutu kable ente mutu srrna mazhar olur. Yine Resulullah (S.A.S.) buyurur: ( El mminune l yemutun-e bel yenkalibune min-et darl fena il darl beka ) Mminler lmez, bir yerden bir yere gerler. Ey birader, eer Allahtan inayet olmazsa, enbiya ve evliya seni tabiatndan kurtaramazlar. Nitekim Kuran Kerimde buyurur; Kasas Suresi 56. ayet ( nneke l tehdiy men ahbeb-te ve lkinnallahe yehdiy men yeau ) Ya Muhammed! Sen kendi dilediini kurtaramazsn. Her kimi dilersem benim hidayetim ve Nur-u hakikat-i cezbim ile hidayet ederim. ( Yehdi men yea ) Yani Hakk Tel buyurur ki: Benim hidayetimin nuru hakikat cezbesidir. Kime dilersem veririm. alacak ey budur ki; insan neden men edersen, ona haris olur. Nitekim demiler ki; El meru haris-n ala m munia. (El insan harisn lima menea leh ) nsan yasak edilen eye hrs duyar. mdi ey Talib-i Hakk, lemden ve demden maksat Hakk bilip ibadet etmektir. Kuran Kerimde

106

Zariyat Suresi 56. Ayette buyurur ; ( Ve ma halaktl cinne vel inse illa liyabdn ) nsanlar ve cinleri ancak bana ibadet etmeleri iin yarattm. Ey birader k, lla liyabdn lla li yarifun ile tefsir etmiler. Yani, ibadeti marifet ile yorumlamlar. Dnyay seven ikisinden de vazgemitir. Dnya muhabbeti ile gnlleri dolu olanlar, o anlamlardan uzaktrlar. Onlarda o kulak yoktur ki nasihat dinleye. Ve onlarda o Hakk derdi yoktur ki hekim deva eyleye. mdi bizim szmz Talib-i Hakk olanadr. Talib-i Dnya olana deildir. Pes imdi kii dnyada her neye muhabbet ederse, ahirette de onunla harolur. Allahu Tebareke ve Tel Hazretleri, taliplerini masiva muhabbetine drmesin. Ve insan kendi gibi bir acizin muhabbetinden saklaya, min ya rabbe lalemin.

FASL-L IRYN (20. Blm) Men aref-e nefs-ehu fekad aref-e rabbe-hu
Ey birader-i k, sz uzatmayalm. Asl maksadmz kii nefsini bilip, rabbsn bile. Her kimin nefsini bilmek mukarrer oldu, o rabbn bildi. mdi, mmkn deildir ki cehl ile nefs biline, ilim gerektir. Ve ilim bilmek her kiiye farz- ayndr. Kadnlara dahi farz oldu. Nitekim Resul- Ekrem (S.A.S.) buyurur; ( Taleb-l ilm-i fadizat-n ala klli mslimn ve mslimat-n ) yani Her Mslman olan erkek ve kadna ilim farzdr. Ve ilim odur ki, seni varta-i helaktan kurtara ve Hakk kurbiyeti hsl ola. Her kiinin kymeti ilmine ve

107

istidadna gredir. Nitekim mam- Ali (K.V) Aleyhisselam buyururlar; ( Kymet-l mere miktarn m yuhsenih ) Amma ilm- zahirle nefse salh baholmaz, zira stn olduunu gstermek ister. Okuduka daima ucbu ve kibri artar, byklenip gsterii oalr. Nice kelamlar sylemek ile gafil olur. Nitekim Resulullah (S.A.S.) buyurur; ( L yedhull cennete men kane fi kalbihi miskal zerretn min el kibir ) Her kimde bir zerre kibir olsa o kimse cennete giremez. Ve dahi Hz. Risalet Efendimiz (S.A.S.) buyurur ; ( Rubbe tl-in yel-a nehu El Kuran ) Bir nice kimseler Kuran okurlar, Kuran onlara lanet eder. Ey yar, Allahu Teldan mit kesmeyip talep ardnca olmak gerektir. Zira Hakkdan mit tutmak, Hakkdan inayet ummaktr. Ol kapdan kimse mahrum olmaz. Sen ne istersen ol kapdan um ki hi dilencisini mahrum komaz. Ey yar bil ki, ilmin iki yz vardr, biri zahir, biri batn. Bu iki yzden nice yz bin vech zuhur etti. Ehl-i zahir, ilmin zahiri ile megul oldular. Eer zahiri bilip, batn bilmezse cahil olur. Eer zahirini bilmeyip, batn bilirse naks olur. Yani zahir ilmi bilip, batn ilmi bilmeyen cahildir. Batn ilmini bilip, zahir ilmi bilmeyen eksiktir. Pes ikisinden dahi hnerin olsun mrid-i kmillie varasn. Ey yar, zahir ilmi; insan dnya mansbna eritirir ve ilm-i batn; insan Hakka eritirir. Bu bakidir, o fanidir. Hangisine gerekse onunla megul olasn. mdi ey talip, kendi batnndan sana bir nice haber vereyim ki, bunu bilmekle batnn kilidi alsn. Zira nefsini bilmek Hakk bilmenin anahtardr.

108

mdi bil ki, insann bedeni bir ehirdir. Ve lem-i kebir gibidir. Nebi Aleyhisselam buyurur; ( nnallahe halak-a dem-e ala suretihi Eyy ala sfathi ) Suretten murat sfattr. nsan mazhar- sfatullahtr. Cemi sfat Hakk Hazretlerinin iki sfatndan olur, geri kalan sfatlar o iki sfatnn mazhardr. Yani Hakk Tel Hazretlerinin btn kavli ve fiili bu iki sfattan zahir olur ki; biri cemal sfat, biri celal sfatdr. Cehennem celal sfat tecellisidir. Cennet cemal sfat tecellisidir. nsan dahi bu iki sfatla muttasftr. Her hangisi galip ise, sonu serencemi ondadr. Ey yar, vacip oldu ki kendi vcudunda bu sfatlar bulasn. Cemalde isen teekkr edesin, celalde isen cihad ekbere rcu edesin. Zira cihad- Ekber saadet-i ebedidir. Cihad- asker arzu-u bedenidir. Yani byk cihat sonsuz saadettir, kk cihat beden arzusudur. Nitekim Hz. Resul (S.A.S.) Uhud Savandan dnnce ashabna yle buyurdu: ( Recanamin cihad-il asgar ilel cihad-il Ekber ) yani Kk cihattan byk cihada dndk, imdiden sonra cihad- Ekber ile megul olun. Ashab dediler ki; Ya Resulullah, byk cihad nedir? Resulullah (S.A.S.) Hazretleri buyurdular Nefsinizi kendinizi musahhar etmektir. Ta kim zikrullaha frsat bulasnz ve mecal bulasnz ve gnlnzn ehrinde hikmet emeleri cereyan edip lem kefola Bir kimse nefsini bilmeyince kendini musahhar edemez. Yani, bir kimse nefsini bilmeyince kendine cihad edemez. mdi dinle ki ehl-i batn nefsini bilmekte ne mnteha szler sylemilerdir. Her kii dinlese berhudar olur.

109

Nefsini bda verme dad eyle Kim olasn bu yolda berhudar ( Nefsini yele verme insaf et ve adalet gster ki mutlulua eresin )

FASL-L AHAD-L IRYN (21. Blm) Gnl ehristan-n beyan eder

Ey birader-i k, bil ki gnl byk bir ehir gibidir. Ol ehirde iki padiah vardr. Her biri kendi iine hkmeder. Ve hangisi galip olsa hkm onundur. ki padiahn biri akldr ve biri tabiattr. Tabiatn bir ad eytan- bedendir. Hakikatte ikisi dahi sfatdr. Ama celal sfat ile sfatlandnda ad nefs-i emmaredir, eytandr. Bu ikisinin kumandanlar vardr. Bu askerleri bilmezsen birbirine kar karmazsan cihad edemezsin. Bu iki padiahn asl cemal ve celaldir. Celal sfatnn on be kumandan vardr. Cemal sfatnn on yedi kumandan vardr. Bunlar daima kavga ve adavet zerinedirler. Daim bu adet zerinedir. Kef olmazsa ehline esrar- ilahi Feyz-i ezeli olmayacak mahvola m hi Esbab- nazar geri mheyya ve mretteb Bir akl- basitle nice cehl-i mrekkep Sfat- celalin eribasnn ulular; Tamah, hrs, cehil, kibir, kin, ucub, buhl, haset, gazab, adavet, gybet, hezel, kizip, inkr ve gaflettir. Sfat- cemalin dahi seraskeri; evvel kanaattir. Ve itimat, ilim, hilim, tevazu, sabr, sehavet, efkat, ikrar, tevekkl, huzur-u kalb, hrmet, sdk, mrvvet, kerem, feragat ve ak- ilahidir.

110

Cahilin kalbine salma marifet esrarn Sbker-i tutiye virgil kadrini bilmez vurab ( Marifet srlarn cahile ama, ekeri papaana ver, karga onun kymetini bilmez) Cehalet olsa tynette elebi Ne talim ss eyler ne mrebbi Ey yar- aziz, bildin ki on yedi cemal asker ba ve on be celal asker ba vardr. Bunlar otuz iki savadr. Her birinin bin kere bin askeri vardr. Daima birbiri ile savatadrlar. alacak ey ki, gaflet uykusu gzn kr eylemitir. Kendi kendinden haberin yoktur. Eer dersen ki bu otuz iki askerin balarn bildik, amma askerini bilmedik. mdi bil ki, dem hibir vakit tefekkrden hali deildir. Yani daima dnceler iindedir. mdi her fikir ki sana tamah iin gelir, o tamahn askeridir. Bu cmle halk belaya uratan tamahtr. Tamah iin gelir, ite o tamahn askeridir. Ve her fikir ki sana kanaat iin gelir, o kanaatin askeridir ve iman ehli daim kanaat fikrindedirler. Ve her fikir ki sana cehilden gelir, o da cehlin askeridir. Ve her fikir ki sana ilim iin gelir, o da ilim askeridir. Ve bu ilmin askeri, onsekiz bin lemi tutmutur. Ama her bedbahta yardm eylemez, lakin her kimsenin nasibi deildir. Geri kalanlarn buna gre kyas eyle. Herhangi sfat iin ne fikir gelirse, o fikir o sfatn askeridir. Ama sana bir haber vereyim ki, bu haberle cmle haberlerden haberdar olasn. mdi bil ki, gnl daima fikirden hali deildir. Her fikir ki sana gelir, ya iyidir

111

yahut yaramaz. Eer iyi gelirse bil ki, sfat cemaldir. Rahmanidir. O fikrin ardnca gidegr ve elinden geldike o fikre uyagr. Eer sana yaramaz fikir ve endieler gelirse bil ki sfat celaldir ve eytanidir ve ondan yz evir. Ve unu muhakkak bil ki, her kiiye her ne horluk gelirse tamahtan gelir. Ve her ne izzet gelirse kanaatten gelir. Nitekim Emir-l Mminun Hz. Ali (R. A.) buyurdu: Azzemen kana ve zellemen tamaa Kanaat eden aziz olur, tamah eden zelil olur. Her bela ve kaza ki deme gelir tamahtan gelir ve her mahrumluu hrsndan bulur. Nitekim Hz. Ali ( K.V.) Aleyhisselam buyururlar: ( Klli haris-n mahrum-n ve kl- tamah-un mezmum-un ) Btn hrsllar mahrumdur, tamah edenlerin hepsi ktdr. Ve dahi cahil mrn dnyaya sarf eyler. Nitekim Hz. Resul (S.A.S.) buyurur; ( Nimet l cahil ke ravzatn fi mezbeleti ) Cahilin nimeti ol mezbelede bitmi sebzeye benzer, ne kendisine faidesi var ne bakasna. Ve dahi mtekebbiri ne Allah sever, ne peygamber sever ne de halk sever. Nitekim buyurur: ( L senae maa kibr ) Kibir ile olana vg yoktur. Ve dahi asla cimri rahmet bulmaz ve cennete girmez. Yine Resulullah (S.A.S.) buyurur ; ( El bahril- l yedhul-l cennete ve levkane abiden ) Cimri cennete girmez ne kadar da ibadet etse. Ve dahi cmert cehenneme girmez eer fask dahi olsa. Nitekim buyurur; ( Es sahi- la yedhul-n nar ve levkne fasik-un ) Eli ak kimse gnahkr da

112

olsa cehenneme girmez. Ve dahi Hakk Tel cmertlii imanla yd eyledi. (Nisa Suresi 39. Ayet) ( Ve mz aleyhim lev amen billhi velyevmil ahiri ve enfaku mimma rezekahmullah ) Allaha ve yevm ahire inananlar kendilerine Allah tarafndan verilen rzklardan ihtiyac olanlara balarlar. Ey biare demolu, nedir bunca kendine zahmet ve meakkat verirsin ve belaya girersin rzk iin? ( Er rzk-u maksum-un vel eceli malumn ve bahiyl-n mezmun-n ve hasid-l mabun-n ) Hz. Ali (K.V.) Aleyhisselamn buyruudur: Rzk paylatrlm ve blnmtr. Ecel belirtilmi, belirginletirilmitir. Haris mahrumdur ve bahil mezmundur ve hasit mabundur. Yani, herkesin rzk, eceli bellidir. Hrsl kii mahrum kalr, cimri ktdr, haseti aldanmtr. Ey yar, eer binlerce delil ve brhan ve ayeti Kuran ve hadis ve ahbar ve icma-i mmet ve enbiya-i hdi ve evliya-i mnzir olsa, bir nefis ki azgn ola ona are yoktur. Bir zarf deildir ki hi mazrufa sa. Delilimiz o dur ki, Muhammed Mustafa (S.A.S.) ki, apak mucizatlarn sahibi bir kmil padiah, Ebu Lehebe bir derman bulmad. Ve salh bulmad. Salh bulmadk nefs sahibine ibran balar. Yani dzelmeyen nefs sahibini zorlar, sktrr. Zira ki kendinin zevki doymadadr. Hele hkm sahibi olursa! Kabza ve basta mutasarrf olmak ister. nsanlara hkmetmeye, tutmak, salvermek yetkisine dkndr. Her giz Hakk kelamn dinlemek istemez.

113

Dnya hadiselerinden kt bir eyle urasa, zorda idim mecbur kaldm der. nanma ki mustar deildir. Ondan bir ey isteme, kr, kat yrekli ve namerttir. i daim gnl krmaktr, szleri yakcdr. Halka saldrmak ister ve kendisinden ulu olann nne gemeyi sever ve Hakk sze inat eder ve intikam almay sever. Ve her daim tecavzdedir. Ey yar, nefsin yz bin ktln aklasam daha da fazladr. Amma nefsi gayet azgnlatran dnya mansbdr ve maldr ve cehalettir. Neuzibillh ki, bu de bir kiide olsa, binlerce Nemrut ve Firavun ondan ders alr. Nefsi alktan ve yokluktan baka bir eyle yenemediler. nk hibir a ve ryan Allahlk davas etmedi. Ve nefsi alktan ve yokluktan gayr nesne zebun etmedi. Ama onda dahi hatar yani tehlike vardr. Nitekim Resul (S.A.S.) buyurur; ( K del fakr en yekune kfren ) Yoksul kfr sylemeye yakndr. Her huy demden lnceye dek tkenmez. Her yavuz huyunda kim kld karar Ta lnce seni klr bi karar Cehd kl, bed huyunu dndresin Ol cihana hsn huy gnderesin. Cmle ilmin hsl, maksudu bu Ki yaramaz huyun ola iyi huy bu derdin dilersen dermann Mride var tuta gr fermann Ey yar, her iyi ya da yavuz huy demden lnceye dek gitmez. Nitekim buyrulmutur: Kt huy tabiatndan doar lmeden nce kp gitmez

114

Amma Hz. Mevlana Hdavendigar buyurur ki; Eer mermer ta isen dahi Bir gnl erine ve ehline eriesin Cevher olasn Kalbin ne kadar da mermer gibi kat olsa Gnl ehlinin yanna gelirsen mcevher olur Ey birader-i k, bunun aresi bir insan- kmil sohbetinde olmaktr.

FASL-L SAN- IRYN (22. Blm) Mertebe-i fakr-da vaki olan ehadis-i erifin Tevfik-i beyanndadr
Resulullah (S.A.S.) Hazretleri buyururlar: El fakr- fahr-i Kabl-el Fakr- en yekna kfra ve El fakr- sivad-l veche fiddareyn-i yle malum ola ki, limlerin her biri bir sz sylemitir. Ve muhakkikler dahi, her biri bir gun iaret buyurmulardr. Hlasa-i kelm fakr- hakik dem-i temellkten ibarettir demilerdir. El fakr- men l ey-n le hu. Ve her gh ki, bu fakir kimse, bir mertebeye erie ki, an-da asla mlkten nesne kalmaya. Pes, bu takdirce mertebe-i fakr-a yetimi olur. Ve bu kimseye layktr ki, eer kinata fahr ederse Resulullah (S.A.S.) bu fakr ile fahr eylemitir. H ki, fakri suveri ile fahr etmi ola. Eer Mekkede suret-i fakrdr. Hazret-i Resul (S.A.S.) zamannda dahi fakir kimseler var idi. Resulullah (S.A.S.) fakir mi olur? Ki, Cenab Hakk buyurdu: Dalar altn eyleyeyim. Velkin, adem-i temellk manas oldur ki, fakir olan

115

kimseler, hibir nesnesi olmayp, temellk cihetiyle, kendine izafet edebile. Bil ki, kendi vcudundan bile fani olur. Nitekim Resulullah (S.A.S.) buyurmulardr: Vcud-u ke zenbn l yukas- aleyhi zenb her. Ve bu makam tevhid-i srftr. Vcudun yle bir gnahtr ki; ondan daha byk bir gnah yoktur Zira her gh ki izafet sakt olsa, tevhid sabit olur ki, Et tevhid- iskt-l izafat Vel fakr- sivad-l vech-e fiddareyn-i. Manas: Eer tahkik edilebilirse hemen ol manadr ki, geen Hadis-i erifte zikrolundu. Ve sivad- Vechten murad, fena-i saliktir. Zira ki, sivad ve zulmet her yerde ki gelmitir, adem ve fena manas varid olmutur. Ve nur ve ziya dahi vcud ve beka manasna gelmitir. Kem Kllallah- Tel Kuran- Kerimin Bakara Suresi 257. Ayetinde; ( Yuhrichm minezzulumat- ilennur) ve Kale Aleyhisselam; ( nnallah-e halakal halka fi zulmeti smme rein aleyhim min nur-i hi femen esabe-hu min zaliken nur-i fekad ihteda ve men ehta-a fekad zalle zalalen baidan ) buyuruyor. Yani Allahu Tel Hazretleri, mminleri zulmetten nura kard, cehilden resulnn na kavuturdu. Mrikleri, kfirleri nurdan zulmete dndrd buyrulmaktadr. Hadis-i erifte Muhakkak dorusu bu ki, Allah (c.c.) Hazretlerinin yarattklar zulmette idiler. Sonra onlarn zerlerine ilahi ltufla nurundan zerrecikler lutfetti, ite bu nurdan kimlere isabet ettiyse, muhakkak hidayete kavutular Ve yine kimlere

116

erimediyse hatalarn hatalarna dtler. Ve ilahi ltuftan uzaklatrldlar. buyruluyor. Bu rivayetin bn-i Abbastan olduu bilinmektedir. Pes kelamn manas oldur ki; fakr- hakiki hsl olamaz. ll ahsn fenasyla dareynde hsl olur. Ve bu mertebe dem temellktr. Ve izafet-i iskattr. Yani, ol nesne ki, Ona muzaftr. Vcuddan ve vcudun tevabiinden cmlesini terk etmektir. Malum ola ki, her gh ki bir ahs vcudunun ve vcudun tevabiini iskat eyleye, pes anda bir trl temellk kalmaya. Ve temellk kalmadktan sonra, o kimse phesiz fakir olur. Ve makam- fakr ki hsl olur. Ve bunun gibi fakra n tahkik ile nazar edesin. Gna-i hakiki ile mbeddel olur. Nitekim server-i kainat buyurmulardr ki: Ve kad-e el fakr- in yekun-e kfra manas dahi ol manadr ki, yukarda zikrolundu. Ve fakr hakikinin nihayeti manasna var. Ve n dem-i Temellk ve skat- zafet hsl ola. Pes bu mertebede Vcud-u Srftan, Vcudu Hakkdan gayr nesne kalmaz. Ve bu mana ol makamat- muktezidir ki, demiler: Sbhane ma azam ani, Ve leyse cbbeti Sivallah ve Enel Hakk. Malum ola ki bu kelimat- bi hasebz zahir eriatta kfrdr. Ve lakin bi haseb-l hakikatte haktr. Kalallahu Tel Azze ve Celle Sure-i Hud, Ayet 7de ; ( ve kane arh alelmai) buyurmaktadr. Ol ar, akl- kllden ibarettir ki, tecelli-i evvelin mazhardr. Ve sudan murad, yani su ilimden kinayedir. Bu takdirce iaret oldu ki; stva-i akl, ilim zerinedir.

117

Ve ar dahi betir. Ona Uru-u Hamse derler. Ar- Hayattr ki evvel-i ar- hviyettir. Ve ar- meciydtir. Ve ar- rahmandr. Ve ar- kerimdir. Ve ar- aziymdir. Ve cmlesi be oldu. Ve andan sonra ar- hayat dedi ki; ana Ar- meiyyet dahi derler Ve bu ar- msteva-i zattr. Yukarda ( Ve kane ar- h alelma-i ) ayeti, bu ar- hviyete izafet olundu. Ol mai zerine mstevi oldu. Ve ann iin ar- hayat denildi. Ve ma-i mevazi-i kesirde Madde-i havaiye ile tabir olunmutur. Pes, bu takdirce konumuz olan Ayeti Kerimede ( Kane ar- hu ) kelam- ilahisinden ncelikle ( El semavat- vel ard-a ) kelam- ilahisi vardr. nk ( Bizzat- l bizzaman msta leban-i alel maddet fevkaha bil krriyet-i ) Yani Zat- ilhnin gklerin ve yerin ve bu lemlerin yaratlnda, ilh nizamnda zaman anlam vardr. Fakat muhakkak olan bu lemlerin yaratlmasndan nce ne zaman vard ve ne de mekn. Zaman ve mekn madde zerinedir. Dnya kresi kendine gre ilahi nizam gerei atmosferle kaimdir. Muhibi mahbubun glgesidir. Hlbuki mahbub mesturdur. Bu neden ile mahbuba kavumak zordur. nk kesinlikle muhiplik, daima bel iinde olmasdr Ve vcud-u izaf, vcud-u hakiknin pertevidir. Ve vcud-u izafnin hakikatte vcudu yoktur. Eer ki surette vcudu var. Pes keenne-hu bu vcud-u izafi vcud-u hakikinin glgesidir. Nitekim glge, cmle halinde kiiye tabidir.

118

eyh-l Ekber (K.S.) Aziz Fsusunda bu ayet-i kerimeyi ilemitir. Sure-i Hud, Ayet 56: ( Ma min dbbetin ill hve ahizn binnasiyetiha inne Rabbi ala sratn mstekym.) Mevcudatta bir Mevcud yoktur ki, Hakk Sbhane-hve Tel an-n nasiyesini tutmam olsun. Ve esma-i mtekabilesi ile anda mutasarrf olmutur. Ve tasarruk eder. bu risale, Allahn yardmyla tamam olmutur.

119

TEVHDYE NEFS
Nefs drttr; Biri nefs-i klliye-i ilahiyedir. Bunun hassalar ikidir; icad ve idam. Yani var etmek ve yok etmek. kincisi; nefs-i natka-i insaniyedir. Hassalar; ilim ve hilimdir. ncs; nefs-i hayvaniyedir. Hassalar; ehvet ve gazaptr. Drdncs; nebatiyedir. Hassalar; nevnema ve mahv- hevadr. nsan bu drt nefsten ibarettir ki; nebatiye (ocukluk), hayvaniye (genlik), natka (olgunluk) ve klliyedir (sveyda-y kalp) 1)- Nebatiye; dnyaya geldiinden bulua kadar olan ocukluk devresi. 2)- Hayvaniye; bulu zamandr. galebesinden, ehvet ve gazap halindedir. Kann

3)- Natka-i insaniye; kalp sahibi olup, ilim ve hilim tahsili zamandr. 4)- Nefs-i klliye-i ilahiye; zikrullah ile kalbin noktasna darb ederek, insaniyet kazanp insan olmaktr. Varlkta, Allahn zatndan baka messir yoktur.

120

NEFSLER VE GKLER VE TENEZZLAT

1. Felek, Zattr. Hakk cemali eserleriyle zahir olup, rububiyeti ile zevk olunur. Kyamet Suresi 22. ayette: Il l parldayan yzler ve Hadis-i erifte: Rabbinizi gece ayn bedir halindeyken ki gibi greceksiniz. buyrulmaktadr. Mahede ve maarif rububiyete ait olup, zata ait deildir. Nitekim Ali mran Suresi 30. ayet: Allah zatndan sizi korkutur. Yani Zatullah yle midir, byle midir dncesinden men eyledi. Zira grmek ve bilmek mmkn deildir. Ancak tecelliyat ile bilinir. 2. Felek; lk tecelli olan sfattr. Yedidir; hayat, ilim, semi, basar, iradet, kudret, kelam. Zatta bunlar Ahadiyet zeredir, ayrlamaz. Temyizi yoktur. Mazharlar esmasdr, sayszdr. (Fussilet Suresi 54. ayet: O ilmiyle her eyi kuatmtr.) 3. Felek; kinci tecelli isimlerdir, sayszdr. Yedi ana sfat unlardr: kadir, mrid, lim, hayy, semi, basar, mtekellim, 4. Felek; Akl- klldr. eitli isimleri vardr; akl, ruh, nur, kalem de derler. draki itibariyle akl denildi. zhar itibariyle nur, icad itibariyle kalem denildi. Hepsine hayat vermek itibariyle ruh denildi. Akl- evvel Bedi isminin mazhardr. Bedi demek; yoktan var eden demektir. Mkevvin, halik gibi. Bu isim btn sfatlar iine alr. Nefsiye, selbiye, subutiye ve zatiye sfatlarn ki yirmidir. Ruh-u Muhammedi; Zatullah, sfatullah ve esma-i ilahiyeye tmyle mazhardr.

121

5. Felek; Akl- Kll, nefs-i kll, ehli eraite levh-i mahfuz; kitab- mbin, mml kitap ve bais isminin mazhardr. Hakk ve halk kendisinde toplanp, meydana kt. Tevecchle nefsrrahman olan tabiat zuhur eyledi.

RUH-U MUHAMMEDYE
Muhammed (S.A.S.) hikmet-i ferdiyettir. Zira insan nevinde en mkemmel varlktr. Varlk Onunla balad. Onun stnde tek mertebe yalnz zat mutlaktr. eyh-l Ekber Fsus da onun hikmetine Klliye dedi. Ferdiye ile klliye ayndr. Her ey ruhu ondan ald. Onun mmetinin hakknda, Bakara Suresi 143. ayeti gelmitir; nsanlar zerine ahit olasnz, Resul de size ahit olsun diye, sizi orta mmet kldk. Btn dier mmetlere, Muhammed mmeti ahitlik ederler. Ar ve krsiden olan klli ve ulvi tabiat mevcut olunca, halife ve evliya mevcut oldu. Peygamber ruhlarnn ve kemal nurlarnn mazhar budur. Bas-i Muhammedi srr ikinci olarak onlarda zahir oldu. te halifeler ve varis-i Muhammed bunlardr. Yoksa ulema-i rsum deildir. Ona inanan ruh, ahadi kemale ehil olan ruhtur. Allah- Tel demin zrriyetini uhud makamnda ikamet etti. Onlar tayin ettikten sonra, Elest birabbikm dedi. Onlar bel dediler. Vakta kim unsur suretleri, vcuda geldi ve evvel

122

imann hkm beer nefslerinde zahir oldu. Ona iman getirdiler.

MMET- MUHAMMEDYE
Ali mran Suresinin 110. ayeti bunlar hakkndadr; Siz insanlara en hayrl mmet olarak karldnz. te mmet-i Muhammedin en hayrls bunlardr. Nitekim hadis-i erifte; mmetimin ulemas Ben-i srail peygamberleri gibidir ve limler, peygamberlerin varisleridir buyrulmutur. te her asrda Resulullahn halifesi vardr. Biz asr- saadete erimedik diyen iin, kyamet gnne kadar hep asr- saadettir. Zira eriat- Muhammediye ve hakikat-i Muhammediye bakidir. Hz. Muhammed (S.A.S.) Efendimiz ile kyamet arasnda bir nebi gelmez ki, onun asrna erielim! Zerre kadar iman olan kimse, hakikat-i Muhammediyenin baki olduuna inanr. Halifeleri de kyamete kadar bakidir. Her kim kendi asrnda kmil buldu, phesiz Hakk buldu. Yoksa henz Muhammedin kim olduunu bilmeyen kimse, nerde kald ki gre!.. Muhammed Efendimizi (S.A.S) yle bilmek ve grmek gerektir ki; Li klli eyin ahidi hazretl mahidi vel mehud yle nur ve ruh-u Muhammedi ki, vcud kaps onunla alr. Meydanda olan mevcudat, vcud ile muttasf olan Hakk Telnn hazerat olan hazretiz-zat ve ves-sfat ve fiil ahididir. Yani meratipdir. yle ruh-u Muhammedi ki, srr- batndr. Hakikat-l hakayktr. Cevahir-i azamdr ki;

123

ma kane vema yekn cmle eyin camiidir. Meleklerin, nebilerin, resullerin ve halifelerinin ruhu, Muhammedin ruhundan faydalanr ve onun tafsilidir. Kim Muhammedi grd, Hakk grd. Hadis-i erif; Beni gren muhakkak ki Hakk grr Zira Muhammed Hakkn zahiridir. Grmek zahire taalluk eder, zat- bahta taalluk etmez.

RYET
Sen ise hicap vadisinde olduun halde, variyetin ile ryet talep edersin. Hicap ryete manidir. ki eittir; nurani ve zulmani olur. Zulmani olan batl ve madmdur. Nurani olan, Hakkn hicabdr. Ebedi kalkmaz. Dnya ve ahirette ryet, suretlerle olur. Hakkn hicab kendi zuhurudur. Hakk perde altnda deildir, mahcup olan sensin! Zira madumel-aslsn. Yoktan var oldun, yoksun! Mevcut olan Hakkdr. Vcudun diye zannettiin vcut senin deildir, Allahndr. Kasas Suresi 88. ayet: Onun yznden baka her ey helk olmutur. Vech-i zahir olan Hakk vechidir. Bakara Suresi 115. ayet: Nereye dnerseniz Allahn yz oradadr. Talep, uzak ve gaip olan iindir. Hakk ise baid ve gaip deildir. Nitekim Kaf Suresi 116. ayette: Biz sizin can damarnzdan daha yaknz, velkin grmezsiniz. buyrulmaktadr. Zira Allah Allahtan bakas gremez. Hakkla gayr olmadndan grecek de yoktur. Baz ehli hicap ve abid ve zahitler, ryet isterler. Zira onlar btn yzlerin vech-i ulhiyet olduunu

124

gremezler. Yalnz hicap iinde, talep ve kast ile urarlar. Bilmezler ki Hakk grmek ne dnyada ne ahirette abidlerin istedikleri gibi yoktur. Zira onlara gre Allah grmek udur ki; cennette grnecek, ne pek yakn, ne pek uzak, karlkl dahi deil! Demek ki, meknsz, cihetsiz grecekler. Hlbuki abid ve zahitlerin gzleri meknsz ve cihetsiz grmez. Byle grmek Hakkn grmesidir. Hakk kendi kendini grr. Nitekim Hadisi erifte: Rabbm Rabbmla grdm buyruldu. Ulemay rsum, irki ikiye ayrr; gizli irk, ak irk diye. Aslnda irk birdir. Nefislerine arif olmadklarndan, kendi irklerini gremezler. Ariflere gre ak irkten baka irk olmaz. Nefsine arif olmayan irkten kurtulmaz. yle ibadetle ve riyazetle alm olsa bile, yine kendi varln aradan kaldrmaynca ve ehli fena olup bekabillah bulmaynca, Hakka vasl olamaz. nk zulmet perdesiyle mahcup olan; gerek kendini, gerek cmle mevcudat Hakkdan gayr bilir. yle gayriyetle Hakka vusul mmkn deildir. Eer k isen; var mrid-i kmile ula. Vehmindeki gayriyeti ve nefsindeki zulmet perdesini kaldrsn. Sana senden yakn olan Hakk bulup; Ona Onunla vasl olunur diye bildirsin. Byle yabanda gezmek ve Ben Hakka gece gndz ibadet ederim demek ile Hakk bulunmaz. Zira Hakka ibadet Hakk ile olur. Vcudum diye zannettiin vcud senin deildir. Vcut, vcudullahtr, gayrnn vcudu yoktur. Ariflere gre Hvel abid vel mabud.

125

Lkin sen bu esrara vakf olaym dersen, kendi varlnla olamazsn. Her halde bir mrid-i kmil bul!

MRD- KML
O mrid-i kmil ki; beka badel fena ile mtehakkk olmakla, dnyevi neede uhrevi nee zere harolur. Kyamet-i Kbra olan kendi vcudundan ve beeri varisinden, makam- cemde helk zere Hakk ile Hakk olup, kendi bedeni kabrinden menur olur. lahi tecelli hasebiyle, akide-i hassa kaydndan tlak olup, cemi amalini eriat- Muhammedide vezn eder. Ve hkm adl ki, vcudu hakkani-de fasl ve kaza etmi olduundan, vcudunda hkim olup, srat-i mstakim zere, yle srat ki, tevhid-i cemi zattr, ubur edip, dar- cennette yani kurbu nevafilde kendi nefsine vasldr. Nefsi ile Rabbine arif olmakla cemml cem makamnda Hakkn zuhuru grnr. Yani Hadid Suresi 3. ayet: O evvel, ahir, zahir ve batndr. O her eyi bilir. Makam- ahadiyette kendini tamamen yok edip, tbi olma yoluyla mazhar- Muhammediye ile zuhur eden ve btn ilmullah kendinde toplayan mriddir. Yoksa her grdn klahly mrid tutma! Henz kendisi irad olmayan seni nasl irad edebilir? Muhaldir. Mrid yle gerektir ki; lmeden evvel lnz srrna mazhar olmaldr. Bu srra mazhar olmayan, henz hayvani hayattadr. Kalpleri ve basiretleri zulmet perdesiyle baldr. Onun iin bu gruhta muhabbet-i ilahiye yoktur. Yalnz yiyip imek ve dnya lezzetleriyle megul olmaktr. Neuzubillahi min rurihim.

126

Muhabbet-i ilahiye ise kalbi uyank, basireti ak olanlara gredir. Nitekim dier tarikler esma ile urap, variyetleri ile menzilleri getik davasndadrlar. Yani La ilahe illallah, Hu, Hakk, Kayyum, Kahhar Bilmezler ki hakikatte esma, ayn- msemmadr. La ilahe illallah tevhid-i efale iarettir. Allah tevhid-i sfata iarettir. Hu tevhid-i zata iarettir. Hakk makam- cem, Hay hazretl cem, Kayyum cemml cem, Kahhar ahadiyetl ceme iarettir. Makamat- tevhid bunlardr. Bu yedi makama beka badel fena ile mtehakkk olmadka kmil olamazlar. Nerede kald ki mrid olsun! Mrid yle olmal ki; zevk-i Muhammediden almakla lleri diriltmek marifeti ve kulu diriltmenin Hakka nisbeti ancak zevk ile olur. ol kimse ki, sa gibi lleri diriltmez veyahut zeyir gibi lyken dirilmez, zevken ihyann keyfiyetini bilemez. Zira keyfiyeti zevk ile bilinir. Yani nasl olduu tatmakla bilinir. Tarifler ancak tasavvur getirir. Tasavvur hakikatin idrakinde kfi deildir. Zira keyfiyet bilinmez, ancak zevk ve vicdan ile bilinir. Nitekim bal lezzeti tarifle bilinmez, tad ancak yemekle bilinir.

NEFSN HYASI
Malm ola ki, lleri diriltmek dahi iki trldr; Biri nefhidir, biri ilmidir. Nefhi olan sa gibi mevt-i sri ile l olan mevtay frerek diriltmi. Nitekim Ali mran Suresi 49. ayet buna iarettir.

127

lmi olan ihyay manevi ki, mevt-i cehl ile l olan nefsi ve kalbi diriltir. Manevi diriltme, cahillik lmyle lm olan nefsi ve kalbi diriltir. lm-i ilahi vastasyla hsl olur. Nitekim Enam Suresi 122. ayet; lyken dirilttiimiz kimse. buyurmaktadr. hyay maneviyeden hsl olan hayat hakknda Hakk Tel buyurur: Cehil ile lyseniz, ilmi hayat ile onu diriltiriz. Onu nur klarz. O lim olarak halk arasnda yrr, idrak eder. Ma fi istidratihim. Her kimse ki, cehl ile meyyit olan nefsi, hayat- ilmiye ile ihya eylese, lim-i billh olur. O kimse tahkik o mesele ile onu ihya eder. O mesele ona nur olur ki, onun ile insanlar arasnda, onun aydnln hisseder. Yani hayat- manevi olan nur, lim-i billh ariflere mahsustur. Hayat- ilhye-i zatiye-i ilmiye-i nuriyedir ki, Hakk Tel onu evliya ve asfiyann kmmeline verir. Kefh Suresi 65. ayet: ndimizden ilm-i ledn rettik. Bu esrar ile istidatl nefislerin cehl lmyle l olann onunla diriltirler. Onlarn nfusu dahi o hayat- nuriye ile hay olup, surette ekli olan arasnda yrrler. Onlarn nfusunda bil kuvve olan amal ve efal ve batnlarnda olan istidat ve havatr idrak ederler. Her lim cehl lm ile l olan nefsi diriltemez. Belki lim-i billh ki Allahu Tely ve onun sfatna ve esmasna ve hayat ve kelimatna ve ann efaline mteallik ola, ancak o diriltir. Kmmel-i evliyadan her birisi ki, hayat- ilhye-i zatiye-i nuriye ile Resulullah (S.A.S) ile ve veresesinin kmmeli bir isim cihetiyle halka mstenit ve ona bal

128

deildir. Onlarn anlar bakalarna muhaliftir. zellikleri bakadr. Belki bunlar bir rical ile mteferridedir ki, o hal onlara mahsustur. Allahtan baka kimse onu bilemez. Btn taayynatn ve ilahi isimlerin hkmleri ve eserleri onlarda zahirdir. Taayyn- evvelin zahiri, ilahiyettir. Ve bu mertebe, Allah ismi ile msemmadr. Allah demi kendi suretinde yaratt Hadisi Kutsisinin iaret ettii gibi dem bu suret zere yaratlmtr. Hay olup, onunla mtehakkk oldu. stidatl taliplerden bir nefsi ki, cehl ile ldr, ilmi billaha mteallik olan mesele-i hassada ki, onun malumu olmaya, hayat- ilmiye-i suriye ile ihya eylese, tahkik an hayat- ilmiye-yi ebediye ile ihya eder. Ebeden ona cehl tri olmaz. Hadis-i erifte: Mminler lmez intikal ederler buyruldu. Duhan Suresi 56. ayet: Orada ilk lmden baka lm tatmazlar bu manadr. Bunlarn srr budur ki; her nebi ile velinin Hakka istinad ve irtibat, heyet-i muayene itibar- mahsusa cihetiyledir. Ol itibar, esma-i Hakkdan bir isim ile tesmiye olunur. lla dem bu mertebenin mazhar ve zahiridir. Bu mertebenin batn ulhiyet olup, sada bunun mazhardr. Yani sa, Allah isminin batnndan kan ilahi ruhtur. sa hayat sfatyla zahir olup, lleri diriltmekle zahir oldu. Zira o ilahi ruhtur. Muhakkikler eya Hakkn nefsinde mrtesimdir demilerdir. Ve bu mertebe, huruf-u gayriyenin ikinci mertebesidir. Bunlar ilahi tenezzlattandr. Yani Allahu Tel yirmisekiz mertebede kendisini halkiyet ile tabir

129

etmitir. nsani mertebe cami ismidir ve insaniyet mertebesini gsterir. nsan- kmil Muhammed (S.A.S) dr ve Muhammedin tam varisidir. Mrid de odur. Lakin ekseri avam bilemediklerinden tan ederler ve ktlerler. Nitekim Hazreti sa (A.S) hakknda milletler arasnda ihtilaf kt. Onun beeri cismine bakanlar, Cibrile nisbet ettiler. Cibril olmad halde Cibril gibi beer suretinde nefh etti. Nitekim Meryem Suresi 17. ayet buna iarettir. Yahut da insan deildir, Cibril gibi beer suretine girip grnd dendi. Nitekim Nisa Suresi 171. ayet buna iarettir. Hadis-i kutsde; Ben kulun konutuu diliyim buyruldu. Her ne iitse kulan, mahz- Kuran andadr. Lakin bu esrara, ilmin, akln, vehmin ve fikrinle ulaamazsn. Her halde mrid-i kmile muhtasn. Maide Suresi 116. ayet: Ey sa, insanlara beni ve anam iki Tanr bilin diye sen mi syledin? Bu ayetteki; ente kulte? sen syledin mi szyle kelm, kula nisbet etti. Yani kul mtekellimdir. Cevabnda sa; Talemu ma fi nefsi dedi. Yani; Benim nefsim senin hviyetindir ve sen onu bilirsin. Benim hviyetim senin hviyetinden gayri deildir. sann mazharnda onun lisan Hakkn lisandr. Konuan Hakk olduu halde Falemu szyle cem makamnda hitap eder. Mtekellim, kendi nefsinde olan eyi bilir. Vela alemu ma fiha.

130

ERH- GAZEL- HACI BAYRAM VEL

Bismillahirrahmanirrahim alabm bir ar yaratm iki cihan aresinde Ehl-i lgat- Trkden alap, Allah demektir. Ve ardan murad, Medine-i cemml cem ve mahruse-i hakikattir. Yaratm demek, yani izhar eyledi. Zira yaratmak manas, vcud- maneviden vcud- sriye intikal eylemektir. Ehl-i zahirin demden vcuda gelmek dedikleri gibi deildir. ki cihan demek, biri Hviyet, biri Eniyet. Hviyet, batn- Haktr. Ve Eniyet, zahir-i Haktr. Mana-i msra: Hviyet-i sfat ve Eniyet-i suver arasnda ar- hakikat ve mahruse-i cemml cemi alap izhar eyledi. Ve ol mahluse-i hakikat bu iki cihana cami olduu iin cemml cem nam verildi. Ve cihan- hviyet batn yani sfattr. Ve cihan- Eniyet, Cemi zahir yani suverdir, deyu iki cihan cami olan ar- hakikat ve cemml cem; bir nam alaptr, mezkr olan iki cihan amildir. (mineecereti en ya Musa inniy enallah rabbl lemiyn ) (Kasas 28/30). nni: Cihan- hviyet. Ve ene: Cihan- Eniyet. Ve Allah; ikisine amil olan, lisan- Trkde alaptr. Bunun iin: ( Klel mensub Ali ah aliyel Hac Bayram ) Bakcak didar grnr ol arn kenaresinde

131

Didar grmeyen yoktur. Cmle halk, didar grr. Lakin chela, bihaber olduklarndan grmyorlar ve grnmez derler. Cehilleri kendilerine hicabtr. Didara hicab yoktur. Mesel: Padiah- zemin serir-i saltanattan tebdilen kp memleketini seyrederse, hangi suretteyse bilen tanr, bilmeyen tanmaz. Hatta tanyan bir kimse tanmayan bir kimseye, Padiah geti, grdn m? Sual ederse, grmedim, cevap verir. Belki grmediine yemin eder. Mana-i msra: Cehil, hicab olmasa bakacak didar grnr ol arn kenarnda. Yani, haric-i suverden olursa eniyetle grrsn. Zira didar grmekte kesret vardr. Rai, meri, ruyet tekessr iledir. Ve meri olan didar, zat ve sfat ve efaldir. ar kenaresi olan efal, evvel mahede olunur. Ve efalden sfat ve sfattan zat grnr. Hviyet ise ayn- ar olduundan anda grmek yoktur. ( vekad kalu ryetune lenebiyne ve ryetune lenebiyhi ve ryeth leh bina ve ryeth lenebiyi ) eyh Tsteri (K.S) icad eyledii Karagzle cahilan cehillerine ve ehl-i uhud- Eniyet olan velilerin didar grmelerine ve ehl-i tahkik olanlarn hviyet-i ayn olmalarna misal kldlar. Bilmeyen, perde ardnda taharrk eden ve syleyeni grmez, suveri grr. Ve bilen kimse, perde kenarndan grr ki, mteharrik ve syleyen suver deildir. Hareketten muharriki ve szden syleyeni mahede eder. Ama perde dhiline girende asla ryet-i suver olmaz. Belki perde dhilinde olan suverden birisi olur.

132

Kezalik ol ara dhil olursa, ardan addolunur. Hazret-i Sultan Bayram Veli (K.S.) buyurur: Nagehan ol ra vardm ol r yaplr grdm. Ey azizler, ol rn drt suru vardr. Evvelki, Tecelli-i Efaldir, min haysl-efal didar mahede eylemektir. kinci suru Tecelli-i Esmadr. Min haysl-esma didar mahede eylemektir. nc suru Tecelli-i sfattr. Min hayss-sfat didar mahede eylemektir. Drdnc suru zattr. Min haysz zat didar mahede eylemektir. Bu drt suru tecavz etmeden ol ehre varlmaz. Mana-i msra: Tecelliyat- efal ve esma ve sfat ve zat, cmlesini kat eyledim. Mezkr tecelliyatta suluk-i hakiki tamam eyledim. Nagehan, ehri hakikate girdim. Grdm ki, ol ehir her anda teceddt edip yaplr. Her anda bir hsn, zahir olur grdm. Ve kendime nazar eyledim. Ol ehirden cz olduumdan her anda bir hsn cemalim fena ile beka arasnda yaplrd. Ve keza Hac Bayram Veli-i Muharrem buyurdu: Ben dahi bile yapldm ta ve toprak aresinde Tatan murad bekabillah ve toprak fenafillh ki mukaddem. Ey azizim, bir anda iki tecelli olmaz. Abes lazm gelir. ki anda bir tecelli olmaz. Tahsil-i hsl lazm gelir. Bundan malum oldu ki, her anda bir tecelli olur.

133

( ve lillahi gaybssemavati velard ve m emrssati ill kelamhil basar ev hve akreb) (Nahl,16/77) (klle yevmn hve fiy en) (Rahman 55/29). Bunlardan murad yevmi-i ilahi. Yani czn la yetecezza gibi an- zamandr. Bundan tr Hazret-i Arif-i billahil-ali Hac Bayram Veli buyurur: Ol ardan oklar atlr gelir cierlere batlr Arifler sz satlr ol arn pazaresinde Kema sebak, oklardan murad, tecelliyat- aniye-i ilahiye, istiare-i musarraha-i tahkikiyedir. Mabih, oklar. Mebbehe, tecelli-i ilahiye. Vech-i ebeh olan, dolu alaka-y tesirdir. Lakin vech-i ebeh, evvelkilere hissidir, linisbetin manevidir. Ve arifler sznden murad, fyuzatlarn birbirine nakletmektir. Zira birbirinden kitman ve hirman, anlarndan deildir. Satlr demek, birbirine ol fyuzatlar bezlederler. Asla kskanmak yoktur. stiarei nebeviye fil-maddedir. Fefhem. akirdler ta yonarlar yonup stada sunarlar alabn ismin anarlar ol tan her paresinde akirdler, ehl-i meratib-i beka, sahv- tam makamlarnda olanlardr. Ta yonarlar, yani mahvlarn, bakyye-i sekirden mutahhar klmaa daim sayederler. Zira sekir; haldir, makam deildir. Hale itibar yoktur. Beyt-i sanide mezkr olan ta, toprak; istiare-i musarraha-i aslye-i tahkikyyedir.

134

Ta, bekabillahtr. Makam- mahva remzolunur. Ve toprak, hal-i fena ve sekr murad olunur. Ve dahi sekrin mertebesi vardr, mahvn mertebesi olduu gibi. Yonup stada sunarlar buyurduu, yani beka ve mahvlar tamam oldukta, asla bakiye-i sekirleri olmayp ehl-i temkin mertebelerine vasl olurlar. Hazret-i Hac Bayram Veli efendimiz (K.S.) buyurur: Bu sz arifler anlar cahiller bilmeyip tanlar Hac Bayram kendi banlar ol arn minaresinde Ol arn minaresi, makam- Muhammedi olan Ahadiyetl Cem makamna davettir. Ve bu makama erimeyince halife ve mrid olamaz. stiare-i musarrahadr. Hatta davet kelimat- Tayyibeleri ol makama iarettir. Ve kelimat- Tayyibe, Ezan- Muhammedidir. Bundan malm oldu ki, Arifun ksmdr. Bir ksm davetle memur olmaya. (Ulema- mmeti keenbiya-i Beni srail-e el ulema veresetl enbiyai) buna iarettir. Ve bir ksm dahi davetle memurlardr. Anlar Resul gibidirler. Ve bir ksm dahi, davette olan resul mesabesinde kmillere amir zatlardr. Anlar, ulul azim minerr resul mesabesindedirler. Ve bu zatlar Gavs ve Kutub, mam gibi mutasarrfn-i kmmelindendir. Ve bi Allahu Tevfik la mevcude gayra.

135

ERH- KELM-I MAM AL

Bismillahirrahmanirrahim Elhamdlillahi Rabbil lemin. Vesselat vesselamu ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi vesahbihi ecmain. Klel mam Aliye Razallahu anh. Mael halki fissemasel; Yani, cemi-i mahlkatn vcudlarnn zuhuru bir eye benzemekte olmad. Ella kesel cahe; Ancak, kara mabih oldu. Yani, mahlkatn vcud-u mstakilleri yoktur, karn vcudu olmad gibi. Zira karn vcudu suyun vcududur. Baka vcud yoktur. Halk dahi byledir. Vcudlar, vcud-u Hakkdr. Ve ente; Hlbuki Sen. Ente de olan Ta, Allahu Telya hitabdr ki, La ha; Halkn vcudlar ve zuhurlar iin. El m ellezi hu yenbagy; Zahiren kar su gibidir. O Nabi su mesabesindesin. M selci fi tahkik gayr meh; Yani, hakikatte ve nefsl emirde, kar suyun gayr deildir. Ancak su, burudet-i heva ile kar suretinde grlr. Su nam, gizli olur. Ve kar nam zahir olur. Nefsl emirde ey-i vahiddir. Halk, Hakkn zuhurudur. Her suretle cilvegar olur. Bu cilveleri, halka nam oldu. Nefsl-emirde zat- liyelerinden gayr zat yoktur. Cmle halk namyla olan, cilvesidir ve zuhurudur.

136

Ve gayr enfi hkm dateel era-iy; Yani, kar ve su er ve ahkm- zahirde birbirlerine mugayirlerdir. Zira su ile taharet olur. Fakat kar ile taharet olmaz. Hatta kardan gayri su bulunmaz ise ve kar eritecek bir ey dahi bulunmaz ise teyemmm caiz olur. Zira karn vcudu teyemmme mani olmaz. Ama suyun vcudu teyemmme manidir. Bundan malum oldu ki, zahir-i erde kara su tlak etmezler. Zira karn vcud- mstakilli yoktur ki, ona su tlak oluna. Kezalik, namda ve bakta Hakkn cilvesi olan halk, Hakkn gayrdr. Zira zat- Hakkdan gayr bir zat yoktur ki ana Hakk tlak oluna. Vel-hsl, kar suyun mazhar ve sureti olduu gibi, halk; Hakkn mazhardr ve cilvesidir diye tlak olunur. Velkin ana Hakk tlak olunmaz. Lekn yezbiel selahi yerfiiy hkmh ve yziyn hkm el mai vel emr vagy; Yani, kar eriyip nam ve hkm olan dem-i taharet ve teyemmm refolur. Ve su nam ve hkm olan taharet vazolunur. Kezalik, suluk-i tevhid ile Hak Teala tembih buyurur: ( ve m halaktl cinne velinse ill liyabdn ) (Zariyat, 51/56). Cmle halk fani. Gerek Tevhid-i Efal ve gerek Tevhid-i Sfat ve gerek Tevhid-i Zat ile halk zaib ve fani olur. Badehu, zat- Hakk nazar- Hakk ile ve bu sluk ile mahede eder. Yani, halkn fani ve Hakkn baki olduunu mahede edip, cmle; Hakk zahir olur. Velkin, sluk-i Tevhid olmakszn halka Hakk demek kfrdr. Neuzibillahi Tel.

137

Nitekim taife-i Bektaye kendilerini nisbet eden melahide, bila sluk-i Tevhid, halka Hakk demek ve nazarlarnda halkn vcudu vardr, maa haza ana Hakk tlaklar kfrdr. Firavunun ( fekle ene rabb kml ala ) (Naziat,79/24) iddias gibi. Bu makama; Makaml-Cem, Hazretr-ruh ve Kurb-u feraiz tesmiye olunur. Bu makamda Enel Hak demek caiz olur. Fakat bu srr fa caiz deildir. Mansur b. Hallacn bu srr ketme sabr kalmayp Enel Hakk srrn fa eyledi. Ve kendi katline dua okudu. Ehlullah niyaz ederler. Zira bu srr fa edene mcazat, dem- suveridir. Ve ill hazretten dr olur. Tecmail ezdad fi vahidleha ve fiy telaeti feh enehnne sadii; Yani, makam- Hazret-l Cem; cemii sfatn zat- Hakk ile kaim olduu mahede olunur. Beynlerinde zddiyet sabit olur. Mesel; evvelahir, batn-zahir, muti-mani, afvv-mntakim ve gayrileri gibi, Hakk Telnn esma ve sfat, yani; Hsn- cemal zat- vahid olan hakikat-i linin, cilveleri ve sfatlardr. Ve bu makam cemml cem Yani, cemi efal-i mezahir, zat- Hakk ile zahir oldular. Maahaza, mabeyinlerinde zddyyet vardr. Su ve kar, hacer ve ecer, hayvan ve nebat ve gayrileri gibi. Lkin cmlelerin gerek sfat ve gerek efal, zat- Hakk ile zahirlerdir, vcud- mstakilleri yoktur. Ve zuhur-u Hakk olduunu zuhurlarnn, ayn- Ve fiyha telaeti enehnne sadii bu msra ile de iaret eyledi. Yani, cmle sfat ve efal, gerek meani ve gerek suveri Hakkn mezahirleridir.

138

Cmle, zat- Hakka telai olup, yani fani ve batn olup, fehve enehnne sadii; Ol mezahirden zahir ve batn zat- Hakkdan gayr yoktur. Grmez misin ki, ayineye nazar eylediin vakit, ayine gayb olup suret-i nazr zahir olur. Bundan tr ayineye nazar snnet oldu. Hatta mceal Allah mesel lil ryetl mazhar kel mirad eseri varid oldu. Sallallah ala seyyidina Muhammedin ve alihi ve sahbihi ecmain.

139

EYH AHMED B.DRSN SALVAT-I ERFESNN ERH

Bismillahirrahmanirrahim Malum ola ki, ehl-i talim ve tetkik kemal-i efkatlerinden nai maarife amil ktb tasnif ederek, ihvanlarn tevhidlerini kesb-i lezzet ve istirak ve makamlar da terakki bulmak iin ktb-i merkumu lisan- Tevhid zere tahrir eylediler. Ve baz tasnifleri salvat ve ediye ile olup, ol makamatta kemal zere Hazret-i Resulullah (S.A.S.) medh sena eylediler. Bahusus evlad- Resulden Seyyid Ahmed b. dris (K.S.) Hazretlerinin tasnif buyurduklar Salvat ve Evrad, maarif-i ilahiyyeyi cami ve makamatn kemal zere tetkik ve beyan buyurmulardr. Lakin lisan- Arab ile manalar dakik olduundan, Fakir; lisan- Trk zere bu Salvat- erifeleri erh eylemek murad ederim. Mrid-i kmil, mukarreb illallah, halife-i batn esSeyyid Ahmed b.dris buyurdular ki: Bismillahirrahmanirrahim Malm ola ki, Besmele hakknda ulema-i kiram gnbegn irab ve bina vesair kavaid ve meani tekellm buyurdular. Cmleye malumdur. Lakin bu Fakir, Besmele hakknda bir nebze tekellm ederim: Malum ola ki, Besmele-i erifde esma-i selase vardr. Evvela, smz-zat Allah. Saniyen, sms-sfat

140

er-Rahman. Salisen, sml-efal, er-Rahim. Bu tertip zere er-i erif, besmeleyi zikretmeyi emredip eran fiili caiz olan ey iptidasnda besmele zikrolmaz ise ol ey bereketsizdir, buyurdu ( Kll emrin ziyyalin lem ybde fi hi Bismillahirrahmanirrahim ) eseri varid oldu. Demektir ki her ey; ekl ve rb ve gayri fiil iptidasnda besmele zikri bu fiil zatullah ve sfatullah ve halkullah ile zuhura geldiini, haber vermektir. Ve muvahhit olduunu beyan etmektir. Besmeleyi zikretmek, muvahhidin alametidir. Bundan tr ktbi slamiyye iptidasnda besmele zikrolunur. Beraat- istihlaldir. Ama mekruh ve haram zerine besmele menhidir. Zira nefis, haram ve mekruhu davet eder. Klallah Tel:( lehama kesebet ve aleyha mekkesebet ) (Bakara,2/286). Kadi Tefsirine nazar olunsa bu manaya delalet eder. ( Allahmme ) : Malum ola ki, lemai kiram buyurdular ki; Allahmme ahirinde olan Mim, harf-i nidaya bedeldir. Zira asl: Ya Allahtr. Ama badelilal Allahmme oldu. Lakin Muhakkikler katnda hemze, zatullaha iarettir. Ve lam- ula, sfat- cemale ve lam- sani celale iarettir. Ve Ha, hviyete. Mim efale iarettir. Mana byle olur ki; Allahm! Zat- bakemal ile ve sfat- cemal ve celal ile ve efal-i ilahiyyeyi kemal ile. (Saalen ) : Yani; rahmet, ihsan, ikramn ziyade eyle. Zira tecelliyat binihayedir. Bundan tr, Allahu Teala habibine: ( Ve kul Rabbi zdniilma ) (Taha, 20/114) buyurdu. Malum ola ki, tecelliyat- ilahiyeye nihayet yoktur.

141

( Ala mazharel azimettel leziyyete) : Malum ola ki, azamet-i zatiye-i ilahiye hazarattr. Ve hazarat betir: Hazretz zat, Hazrets sfat, Hazretl esma, Hazretl efal ve Hazretl ahkmdr. Bu; cmle, zat- Muhammediye ile zahir oldular. Hazretz zat; hakikati ilhye, Hazrets sfat; hakikat-i Muhammediye, Hazretl esma, hakikat-i insaniye, Hazretl-Efal velAhkm hakikat-i Ademiyyedir. Bu hakaykn, zat- Muhammed (S.A.S.) efendimiz hazretleri camidir. Zira evvel mahlktur. Ve hateml enbiyadr. Bunlarn hakikatleri birdir. Zira Nur tesmiye olunduu zat zahir ve gayr mazhardr. Ve ruh tesmiyesiyle memba- hayat ve muhyidir. Ve kalem tesmiyesi, ilmullahta mcmel olan tafsil der. Ve akl tesmiyesi klnmas, mdriktir. Ar tabir olunmas muhittir. ( Cemiyetel uyn el hakk rahimiyete ) Resul-u Ekrem (S.A.S.) hazretleri hakayk- ilmiyeyi cami ve taaynat- hakkyye ve halkyyeyi muhittir. Ve taaynat- ilmiye ve hakayk- ilmiye birdir. Malumat; gerek vacibat ve gerek mstahilat ve gerek mmkinat anlardr. Ve cmlesini Hakk Teala rahmetiyle vsat etti. ( Ve rahmeti vesiat klle eyi ) (Araf, 7/156) dedi. Bundan Rahamutiyye tlak olundu. ( Sr melektel esmai ) : Yani, Resul (S.A.S.) Allah melektu olan sfatullah srrdr. Melekt-i esma, sfattr. Melekti demek, batnidir. Zira efalin batn esmadr. Esmann batn sfattr. Sfatn batn zattr. Malum ola ki, zatullah mazhar sfatullahtr. Ve sfatullah mazhar, esmaullahtr. Ve esmaullah mazhar, efalullahtr. Ve cmlenin camii, evvel-i mahlk ve evveli mezahir, nur-u Muhammeddir.

142

( Fesirel sratelletihi melektel esmai zat Allahu mezahirel zatel cemia el hakikate el Muhammediye se-el muabber ene belemi kable haleka arz ve semai ) ma med ile ve kasr ile her ikisi rivayettir. Ve lugat- Arabta ma ince buluttur. Ancak, bu mahalde bu mana murad deildir. Mesabih-i erifde mervidir ki, Ebu Rezin el-Ukayli Resulullah (S.A.S) hazretlerinden sual buyurdular ki: ( Eyne kne Rabbena kable en yahlukl halka ya Resulallah? Kale kane fi emain m tehteh hven vema fevkah hven kale yezid bn harune manel mai knallah velem yekn maah eyen vel ena ala m aleyhi kne. ) mdi bu mahalde ma tecelli-i sfat ve esma olan malumat ve hakayk- hakkyye ve halkyedir. Velkin musannifin murad ma-i zatdr ki, zat- baht; tecelli-i zatdr ki, ol tecellide sfat ve esma ayn- zattr. Lugat- Arabda mezkr olan ince bulut murad deildir. Bundan tr; Kablel arz ve semai buyurdu. Zira kablel-arz vessema bulut olmadndan o murad olamaz. Vallah el hadi. ( Szeci szeci el zatel ahadiyetel vcud ) : Sazec manas; Safvet. Hlasasnn hlasasdr. Yani, zatullah safveti; Resul (S.A.S.)dir. Zira makam ve mertebesi Ahadiyetl cemdir. Malum ola ki, Muhammediyyun mertebeleri betir. Avam, Havas, Havasl havas, Hlasat Havasl havas, Safveti Hlasat Havasl havas. Ama mertebe-i avam; man- istidlalidir. Ve mertebe-i havas; Tevhiddir.

143

Mertebe-i Havasl havas; makaml cemdir. Ve mertebe-i Hlasetl Havasl Havas Hazretl cemdir. Ve mertebe-i safveti Hlasat Havasl havas; Cemml cemdir. Bir de mertebe-i safveti Hlasat Resulullah hassiyetil-has; Ahadiyetl-Cem ki, makamdr. ( Nokta, dairetel kemal ilahi fil gayb ve ehadet) Yani, Resulullah (S.A.S.) kemal-i ilahi dairesi olan meratib-i hakkyye ve halkyye asldr ve mazhardr. Meratib-i halkyye yirmi sekizdir. 1. Akl- evvel: Ruh- Muhammedi dahi derler. 2. Nefs-i Kll: Nefs-i Muhammedi dahi derler. 3. Tabiat 4. Heyula 5. Cism-i kll 6.ekil 7. Ar 8. Krsi 9. Felek-i Atlas 10. Felek-i Kevkeb: Felek-i Menazil dahi derler. 11. Felek-i Keyvan: Felek-i Zuhal dahi derler 12. Felek-i Bruc: Felek-i Mteri dahi derler. 13. Felek-i Behram: Felek-i Merih dahi derler 14. Felek-i Yuh: Felek-i ems dahi derler 15. Felek-i Zhre 16. Felek-i Katib: Felek-i Utarit dahi derler 17. Felek-i Kamer 18. Felek-i Esir: Kre-i Nar dahi derler. 19.Felek-i Heva: Kre-i Heva da denir. 20. Felek-i Ma: Kre-i Ma da denir 21. Felek-i Trab: Kre-i Trab dahi denir. 22. Maden 23. Nebat 24. Hayvan 25.Melek 26. Cin 27. nsan 28. Refid-derecat Meratib-i Hakkyye dahi yirmi sekizdir. 1. sm-i Bedi 2. sm-i Bais 3. sm-i Batn 4. sm-i Ahir 5. sm-i Zahir 6. sm-i Hkim 7. sm-i Muhit 8. sm-i ekur 9. sm-i Gani 10. sm-i Muktedir 11. sm-i Rabb 12. sm-i lim 13. sm-i Kahir 14. sm-i Nur 15. sm-i Musavvir 16. sm-i Muhsyy 17. sm-i Mbin 18. sm-i Kabz 19. sm-i Hayy 20. sm-i Muhyi 21. sm-i Mmit 22. sm-i

144

Aziz 23. sm-i Rezzak 24. sm-i Muzzill 25. sm-i Kavi 26. sm-i Ltif 27. sm-i Cami 28. Refi d-derecat Bu meratib-i hakkyye gayb ve halkyye ahadettir. Kemal-i ilh asl menba ve maddesi nur-i Muhammed (S.A.S.)dir. Nokta, harflerin maddesi olduu gibi. ( Nefhi ruh el nefsl rahman fi klliyetel vcudel iyani ) Yani, nefes-i Rahman olan hakayk, ruhu bulunan esmaullah- Tel nefhidir, yani zuhurudur Malum ola ki, esma-i ilahiye hakayk talep eyler. Mesela, Rab-Merbub; Kadir-Makdur, Mrid-Murad, lim-Malum ve gayrileri gibi. Bu hakayk malumat ve malumat ol zuhuru, icmalen nur-u Muhammedi ile zuhur eylediler. Ve ayanda mevcut olan klliyat- mevcude, hacer ve ecer ve gayrileri gibi enva ve ecnas ve ehas nur-u Muhammed nefholmasyla, yani tevecchyle zuhura geldiler. Vel-hsl, cmle mevcudat ruhlar ve maddeleri nur-u Muhammeddir ki, nefesr rahman olan hakayk talebeder. Sfatlar tevecchidir. ( Gaybi hu ) Yani, Resulullah (S.A.S.) hviyeti yani hakikati olan hakikat-i Muhammediye, sfattr. Ayn-i hviyetl-Hakk Teala zattr. ( Fi hu, hu )Yani, hakikat-i Muhammediye, hakikat-i ilahiyede mttehiddir. Zaid deildir. (Min hu, hu ) Yani hakikat-i ilahiyeden, hakikati Muhammediye zahir oldu ve ona mazhar oldu. Zira tecelli, metbu mtecelliye tabidir.

145

( Fesellallahi ma aleyh ) Yani, zatnla sfatnla ve efalinle Muhammed zerine ikramn ziyade olsun ( hu, hu ) Hakikatin hakikatine. ( fi hu, hu ) Yani, senin hakikatini S.A.S.in hakikatinde fani kl. ( min hu, hu ) S.A.Sin hakikatini haricde, senin hakikatinde zahir kl. (ya min hu, hu ) Yani, hakikatin, ayn- Muhammed (A.S.) hakikati olan zat, sana niyaz ederim. ( aleyhi vesahbihi Vesellem ) Malum ola ki, ehl-i beyt-i Resulullah ksmdr. Evvelki, Evlad- suriye. Hazret-i Resulullah (S.A.S)n sulb olan Hz. Hasan ve Hz. Hseyine mensup ola. kinci, Evlad- maneviyye ola. O dahi marifetullah tarikini ahzedip, Resulullah efendimize nisbeti ola. nc, hem Hz. Hasan ve Hz. Hseyin hem Resulullah efendimize nisbeti ola. Kutub olacak bu ksmdan olur.

146

EYH-L EKBER MUHYDDN- ARAB HZ.LERNN BR KASDESNN ERH

Bismillahirrahmanirrahim Zann- kesir ile vcud, senin olduun zannedersin. Ve varl kendine nisbet edersin. Hlbuki bir ey deilsin. Asla ve kata senin varln yoktur. Sen, sen deilsin. Vcudu olmayan nefsl-emirde madum olup, demden fark ve esceti yoktur. Ancak, vcud-i vahid, vcud-i Hakkanidir. Vcud-i ayni zannettiin vcud, sana ait deildir. Belki o vcud, vcud-i Hakktr. Vcud-i Hakkani ile zahir oldun. Vcud-i vahid mbayenet kabul etmez. Eer sen vcud-i Hakkani olduuna vakf oldun ise, srr- Rububiyet sen olmu olursun. kilik ve ikilie dahi olan terk et. Zira bu zannn, zann- fasiddir. Nefsl-emirde ikilik yoktur. Vahdet-i srfa vakf olmaynca muvahhit olamazsn. Vahdet-i srfa vakf olmaklk; Tevhidi, Vahid olan zat- aliyyeye nisbet etmekle olur. Zira Tevhidi kendine nisbet edersen, ayn- irktir. Eer cehalet halinde gayriyetle kaim ve kail olursan, cehlin zail olduu halde, tahsil-i maarif iin istidad hsl olur. Galiz-i kalbin gidip maarif-i ilahiyeye liynetin hsl olur.

147

Yani, nefsl-emirde mevcut vahid olup Ve lillhilmeriku velmarib feeynema tvell fesemme vechullah innallahe vasiun aliym. (Bakara, 2/115) mantnca vasl hicret olur ve hicret vasl olur. Ve bud kurb olur ve kurb bud olur. Zira bir tecelliye tevecch edip vasl olursun. Bir tecelli hicr olur ve bir tecelliden bud olur. Bir tecelliye kurb olur. Daima takallb-i tecelliyatla uhud hsl oldukta annla irfann hsnolur. Binaenaleyh, fasl terk; yani ikilii terkeyle ve terkin kefile ola. Laklak- lisan, dava ile olmaya. Zira dava ile olan Tevhid, srf olmadka tevhid olmaz. Tevhid, srf ola. Zira Tevhid, srf olmaynca vcuda terkib olur. Hsl eylediin tecelli, mtecelli ile mrekkep olmak lazm gelir. Yani ittihad lazm gelir. Vcuda Hak Tealann eriki ve naziri yoktur. Yani vcudda erik yoktur. Lakin tecelliyatta birbirine gredir. Nefsl-l emirde maiyet yoktur. Eer tevhid zere olmazsan, tevhidde takrir etmi olursun. Ve bir eyin heyyin olduunu itikat edersen, bu ise irktir. Ve irk irtikp etmeklik sana kolay olur. Velhamdlillahi rabbil lemin.

148

EYH-L EKBER MUHYDDN- ARAB HZ.NN AHADYET RSALESNN ERH

Hamd ve sena ol zat- Pake olsun ki vahdaniyetden evvel evveliyet yoktu: Ancak kendidir. Ve Ferdaniyetden sonra son olmad. la ahir dahi kendidir. Yani evvel ve son yok iken kendi var idi. Var olduu gibi, evvel ve son tabirdir. Itlak ve kayt kendidir. Allah- Tela Hazretleri son, n ve alt olmad gibi rak, yakn, keyfiyet, cihet, hin, an ve vakit ve zaman, kevn- mekn olmad. Bu tabiratn kffesi, bu mezahirin cmlesi, Hakkdan zahir olmuken, Hakk Teal eln kem kandr. Ona taayyirat ve izafet olmad. Ve olmaz. Hakk Tela vahdaniyeti ve ferdaniyeti Hakkn esmasndan kesretin zdddr. Kesret ise hdistir. Hakk Tela Kadim ve Bakidir. sm-i Muhyiden mrekkep deildir. smin msemmas kendisidir. Hakkdan gayr-i isim ve msemma olmadndan isim ve msemma dahi kendidir. Evveliyat ve ahiriyeti olmayarak evvel ve ahirdir. Ve zahiriyeti ve batniyeti bulunmayarak zahir ve batndr. Evvel ve ahir, zahir ve batn, esma ve saire bize nisbeten tefhim-i kelm iindir. deme talim eyledii esmadandr. Hakka nisbet olmadndan, Hakkdan gayri bulunmadndan, her ne isimle tesmiye klnm ve ne tabir ile tlak olunmu ise kendidir.

149

Nitekim Ayet-i Kerimede vaki olduu gibi; ( Kul idullhe evid-urrahmane eyyen mted-u fele-hl-esmlhsna) (sra Suresi, ayet 110) ehadiyetinde, kffesinden mnezzeh ve mukaddes olduu gibi kemakndr. Murad- evvel ve ahir, zahir ve batn vcud-u ve mazhar- Hakk olmakla (Hvelevvel- velahir- vezzahir velbatn-) (El Hadid Suresi, ayet 3) ill HVE. Hakktan gayri evvel ve ahir, zahir ve batn yoktur. Her ne tbirat ile kendini tabir, tarif eden kendidir. Bu hurufun zarf- olmakszn ve vcudunu bu harfler hayran etmeksizin vcudu vardr. Ve mevcuttur. Fefhem. Heyzulet mezhebi mugaltasna dmemek iin fehm et ki, Hakk Tela Hazretleri bir eyde ve ey Hakkta olmad gibi. ey, Hakkn dhilinde ve haricinde ve Hakkta eyin haricinde ve dhilinde deildir. Hakk bu vech ile bilmek gerektir. lim ve akl, fehim ile vehim, hayy ve idrak, ayn- zahir ve ayn- batn ile anlamann imkn olmaz. Zira beyan olunan kuvveyi vahime Hakkdan gayri olmak, anlamak icap eder. Bu ise muhaldir. irk- sarihtir. Hakkdan gayri olmadndan, beyan olunan sfatla bilmek iktiza eder. yle ki: Hakk bilmez, ill Hakk bilir. Ve Hakk grmez, ill Hakk grr. Ve derk etmez. ll Hakk derk eder. Nefsi ile nefsini grr. Nefsiyle nefsine ariftir. Gayri olmadndan bilinen ve bilen kendidir. Kendinden gayri Hakkdan bilemez ve derk edemez. Hicab- kendi vcududur. Vahdaniyetle srrolur. Hibir keyfiyetle kendini, kendinden gayri uhud edemez. Hicab- vahdaniyettir. Kendini kendinden gayri gremedii gibi, kendinden gayri dahi kendini bir

150

ey rtemez. Bil keyfiyet vahdaniyetiyle srrolur. Yani, kendinden gayri olmadndan, var ve mevcut olan kendi olmakla, tecelliyat- bi nihaye idi ecilden eseriyle kendi kendini grr, bilir. Bil eser srf Zatullh, kendinden gayri Nebi, Mrsel, Veliy- Kmil ve melek-i mukarreb bile kimse grmez. Zira Nebisi kendisidir. Resul kendisidir. Rislet-i kendidir. Kelm- kendidir. Tecelliyt- namtenahi idinden, gayrinin vastasyla olmayarak, kendi nefsini, kendi nefsinden, kendi nefsiyle, kendi nefsine gnderdi. Diledii tecelliyat ile tecelliyatna tecelli etti. Cmlesi tecelliyattr. Bu takdirde gnderen Resule ve nzul eden, kitap ve mrseli ile olan emsali beyninde olan fark ve tefavt yoktur. Nitekim Ayet-i Kerimede gelir ( M ter fi halkirrahman-i min tefavt, Sure-i Mlk, ayet 3 ) Vcud- Enbiya Aleyhisselm efendimizin vcutlar olan Hakkn sfatlardr. Gayr-i vcud ve sfat yoktur. Vcud, vcud-u ilhidir. Gayri vcud olamaz. Gayri iin fena ve isim ancak kendidir. Hakkdan gayri olmadndan ve nefsi nefsi Rabb olduu iin Aleyhisselt- Vesellem Efendimiz Hazretleri MEN AREFE NEFS-EHU FEKAD AREFE RABBEH nefsini bilen rabbisini bilir, buyurmulardr. Hdis-i aherde : ( AREFT RABB MN RABB Rabbimi rabbimle bildim ) buyurdular. Zira Rabbdan gayri bilecek ve bilinecek olmadndan Rabb ancak Rabb ile bilinir. Ve kendi kendine arif olur. Bu babda iaret Aleyhisselt- ve Sellem Efendimizin; ( Sen sen deilsin sende sen, senlik olmad halde Hakksn ) yani ( variyet ve beeriyet itibari olmakszn Hakk sensin ) ancak, Hakk Tela sende dhil ve sende hari olmad

151

misll, sen de Hakkta dhil deilsin. Bundan murad: Sen mevcud demek deildir. Murad: katiyen mevcud olmadn gibi, el dahi madumsun.

ve Hakkdan hari Mevcud ve sfatn Sen bundan evvel an ve bundan byle

Sen ve ben tlak ve tabir-i mezahir-i ilhiyedir. Vcud-u variyetin, ne nefsinle olabilir ve ne de Hakk ile. Hakkta Hakkn maiyetiyle olursun. Ne fnisin, ne mevcutsun. Beyan olunan temsillerden bir illet olmad halde sen Hakksn. Ve Hakk sendir. Bu sfatla mevcud ve vcuduna arif olursun. Vcudunu bu guna ve bylece bilemediin taktide, Hakk dahi bilemezsin. Ekseri marifetullah vcudun ifnasna ve fenann fenasna izafe ederler. Kablel fena, nail-i mertebe-i Marifetullah olamaz derler. Bu ise gaflet ve sehvi mahzdr. yle ki: Fenasna ve fenann fenasna muhta deildir. Zira mahv ve fena vcudu olanadr. Eyann vcudu olmadndan isbat edecek vcudu olmad gibi, fena edecek vcudu dahi yoktur. Binaenaleyh nefsini, bil vcud vel fena olduun bilirsen, Hakk Tela Hazretlerini bilmi olursun. Ve byle bilmediin halde, nefsine arif olmam olursun. Marifet-i ilhiyeyi, vcudun ifnasna ve fenann fenas izafesine isbat- irk idine phe yoktur. Zira vcudullah fena kabul etmediinden, mahv ve fena olduu halde vcut Hakkn olmayp gayrinin olmu olur. Gayriye, isbat- vcud etmek ise irktir. Hem de irk-i sarihtir. Resulullah Sallllah- Aleyh-i ve Selem Efendimiz Nefsini bilen rabbisini bilir buyurdu. Nefsini ifna eden, rabbisini bilir buyurmad.

152

Binaenaleyh vcudullahn gayre isbat, fenaya mtenakz ve mnafidir. Hususiyle, sbut-u caiz olmayann ifnas dahi caiz deildir. Vcudun ise l eydir. L ey olana ey izafet olunamaz. Ve fni ve gayri fni denilemez. Ve mevcud ve madum dahi tabir olunamaz. Elhasl, hiin tlak hitir. Hiten gayr kabul etmez. Ve hi olan, nefyi ve isbat kabul etmedii gibi, vcudun da isbat ve nefyi kabul etmez. Ann iin marifetullah, vcudun mahv ve ifnasna izafesi, irki davet eder. Aleyhisselt- Vesellim Efendimizin iaretisin. Kablet tekvin madum olduun gibi, elan dahi madumsun. Ezel bu andr. Kadim bu andr. Allah Tela Hazretleri ise ezel ve ebeddir. Ve kadimin itibar ve esmas olmakszn ezelin vcudu, ebed ve kadimin vcudu kendidir. Kendinden gayri yoktur. Byle olmayp da Hakkn vcudundan gayri vcud olmu olsa, Mevly Mteal Hazretleri bile erik-i vahid olmamak icab eder. Vcud, gayri ve aheri olmadndan bil erik ahadiyet-i vaciptir. Zira erik, vcud-u billh olmayp zat ile vcudu olandr. Vcudu mahsusla mevcud olan ise, Hakka muhta olmamakla Rabb- Sni olmak iktiza eder. Bu ise muhaldir. Vcud vcudullahtan gayri olmad gibi, eriki ve nazr ve kf yoktur. Bir ey Allah- Tela Hazretleri ile yahut Allahta olduun ve o ey Hakkn rububiyetine muhta olduu halde, eyi meskur-u Hakka erik etmi olursun. Allah- Tela Hazretleri ile eyin olmakln ve kyam- nefsi ile yahut Hakkla olduu veyahut vcudundan fani-i iflsndan fni idin caiz gren, baidl istidad olup, marifet-i nefs kokusunu koklamamtr.

153

Zira Hakkn gayrisi mevcud ve Hakkla kaim olmakl tecviz eden, kimden kime fani olur! Fanilii kimin faniliinde fena eder. Bu ise irk-i Mahzdr. Nefse marifeti olmamakla mriktir. Hakka ve nefse arif deildir. Marifet-i nefs ve marifetullahn yolu nicedir diye sual olunursa: kisini bilmek, bir bilmek yani maiyeti ilahiyede bir ey yok iken Allah Tela var olduuna ve bu anda kem kn idin yani, mezahirin izhar ile Hakka ziyade ve noksan gelmez. Ayn- zahir kendi olduundan, maiyette olan ey dahi yoktur. Kem kan idin bilmektir. Nefsini gayrullah grrsn dersen, el cevap: Klennebiyy leyhisselam; ( men refe nefsehu fekat refe rabbehu ) derken nefsten murad- lileri, vcudun hakikatte emmare, levvame, mutmaine tesmiye klnan nefs deildir. Onlar haldir. Nefsi ile iaret-i seniyyeleri, cemii masiva Allah olan nefstir. Nitekim Hadis-i erifte buyurdular: ( Erini el eya-i kem hiye ) il ahiri Hadiste; Eyann hakikatini gster bileyim ve arif olaym buyrulan ne eydir? O ey sen misin yoksa senin gayrin midir? Ve eyi meskur, kadim ve baki midir? Yoksa hdis ve fni midir? Bu niyaz zere Allah- Tela Hazretleri habibine, masivann vcudu mahsuslar olmayarak, kendi nefsini masiva gsterdi. Habib-i Ekrem eyay olduklar gibi bil keyf vel cihet zatullah idin grd. Ancak eya, nefs ve eyadan gayrisi zerine vaki olur. Ve eya olunur. Gayrullah deildir.

154

Bu surette nefsin vcudu biliimize msavi olduklarndan, eya ne idine arif olan nefsine arif olur. Nefsine arif olan rabbisine arif olur. Zira masivaullah, zannettiin masivaullah deildir. Ancak, sen bilemez isen gayri olduun grrsn. Fark edemezsin. Bu sr sana kef oldukta, sen Hakkn gayri olmadn bilirsin. Ve maksudun olan Hakkn, sen olduunu anlarsn. Ve fenaya muhta olmadn fehmedersin. Beyan ettiimiz zere, sen bil hyn vel an zail ve fni olmazsn. Hakkn cem-i sfat senin sfatn olup, zahir ve batnn Hakkn zahir ve batn, evvelin Hakkn evveli, ahirin Hakkn ahiri idin ek ve phesiz grrsn. Ve senin Hakk olmakln olamaz. Halkn vcudu olmadndan Hakk olamaz. Vcud Hakkn olduundan halk dahi olamaz. Belki halk, Hakkn tecelliyat idinn ; ( Kll eyin hlikn illa veche hu ) (Sure-i Kasas, ayet 8) L mevcude illhu vela, vcuda li gayrihi anlarsn. Yani grrsn ki mevcut olan Hakktr. Gayrinin vcudu yoktur. Vcudu olmayan istihlake muhta olmaz. Veche hu dan gayri ey olmadndan vechullah bkidir. Binaenaleyh her kim ki eyin ne olduunu bilip, bade hu arif olursa, vcudunu mahvetmeyip, cehaletini mahveder. Vcud-u aherin vcudu bil tebdil vela tayir hali zere bakidir. Yani, fena-i zat tabirinden murad fena-i cehildir. Mnkirin vcudu, arifin vcuduna ne terkib ne de dhil olmayp, yalnz cehlin ref-i izalesiyle, kll eyin fni olduuna arif olmaktr. Binaenaleyh fenaya muhta olduunu zannetme eer fenaya muhta olursan, ol vakit hicab olursun. Hicab, gayrullahtr. Hakk gayriyet galebe etmesi

155

gerekir. Gayriyet ise, ryet-e manidir. Zira ( L yer Allah. lla Allah) dr. ( Allah ancak ve ancak Allah grr). Beyan- sebkat ettii zere, Hakkn hicab vahdaniyeti ve ferdaniyetidir. Gayri olmadndan, hakikate vas
o
an Enel

k
n
phan-i ma aziym an-i de
ek caizdir. Ama gayrilerine yani gayriyette kalanlara kfrdr. yle ki; Hakka vasl olann vuslat olamaz. lla sfat ve zat Hakkta dhil ve Hakkdan hari olmayarak. Keza; zat- zatullah ve sfat- sfatullah olduunu ve kendi nefsinin vcudu zatisi katiyen olmadn grmelidir. Hakkta fani ve Hakkta baki olduun yahut vcudu olup ta bade hu mahv- fena olduun vehmi fasidesini, ref-i izale etmeden, Hakka vuslat bulamaz. Zira nefsi yoktur. ll Hakkn nefsidir. Vcudu dahi ancak kendi vcududur. Aleyhisselat Vesellem Hadis-i Kutside buyurdu Ey kulum; hasta oldum beni sormadn ve saillik ettim bana vermedin iaret buyurulur ki marizin vcudu Hakkn vcudu ve sailin vcudu vcudullahtr. Bu surette sailin ve marizin vcudu Hakkn vcudu, Hakkn vcudullah olmaya caiz grd gibi, senin vcudun Hakkn vcudu ve araz- cevherden her ne var ise, cemi mkevvenatn da vcudu vcudullah olmasna caizdir. Hakkdan gayri bir ey olmadndan, zerrattan bir zerrenin srr zahir oldukta, gayri olmamak hasebiyle zahir ve batn olan, cemi mkevvenatn srr zahir olmu olur. Ve variyet de Hakkdan gayri grmez. Ve variyetin vcudu, isimleri ve msemmalar, vcutlar phesiz Hakkn vcududur. Ve zatdr.

156

Hakk Teala bir ey halk etmeyerek, bil keyf kendi vcudunu izhar ve ifasndan, her an bir ende yani bir tecellide olduunu grrsn. Zira zat, kayyumiyetiyle evvel ve ahirdir. Ve zahir ve batn olan kendidir. Gayri deildir. Hurufu evvelin vcudu, hurufu ahirin vcudu ve hurufu zahir ve hurufu batnn vcutlar Hakk Teladr. Kendi esma, kendi ismi ve kendi msemmasdr. yle olunca, Hakkn vcudu vacip olduu gibi, masivann dahi edemi vaciptir. Ancak, masiva dey zannettiin Allah deildir. Zira Hakk Tela gayri olmaklndan mnezzehtir. Gayridir diye mahvettiin kendidir. Vcuduyla gayrinin gayriyeti olmakszn mevcuttur. Vcudunda zahir ve batndr. Bu evsaf ile muttasf olann evsaf bi had vela namtenahidir. Ancak, suretiyle meyyit olan ( Mutu kable ente mutu ) srrna arif ve vasl olann haffe-i evsaf mezmume ve mahdumesi kendinden mnkati ve cemi ahvalinde Hakk Teala Hazretleri makamnda kaim olur. Yani, zat- makamnda zatullah ve sfat- makamnda sfatullah kaim olur. Nitekim Hadis-i Kutside Resulullah Aleyhisselatu ve Sellem Efendimizden rivayet olundu. Kalallahu Teala ( za tekarreb-u ileyh-i bil kurb-e ke Nevafiln knt semahu ve basarahu ve yedehu) il ahir. Bundan iaret, nefsine arif olan cemi mevcudat- kendi vcudu olduunu grr. Ve sfatnda bir gne tayir ve sfat- fakire muhta olmaz. Zira vcud, senin zatna mahsus vcud deildir. Ancak sen zatn marifetinden cahildin.

157

Nefsini bildiinde enaniyetin ref olur. Ve Hakkn gayrisi olmadna arif olur. Yoksa o vcud Hakkn vcudundan gayri Rabb olmak icap ederdi. Marifet-i Nefsin faydas, vcuduna mevcud ve madum olmadn ve sen geende var olmadn gibi elan ve gelecekte dahi var olmadn bilip, tahkik etmek gerektir. Hakkn rububiyetini muattal kldn ve beyan- saile cevap, rububiyet-i muattal olmaz. Zira Hakk Teala Hazretleri daima Rabbdr. Merbub deildir. Ve daima haliktr. Mahlk deildir. El an kem kndr. Yani nefsine arif ve sen de senlik olmayarak Hakk olduunu lim deilsin. Allah- Teala vasl olup, nefsine bil kesret arif olduun hynde, sen Hakk olduunu mukaddema bilmez iken, bilmi olursun. rfaniyet sana vasl oldukta; Allah- Teala Hazretlerini nefsinde deil Allah ile bilmi olursun. Bu surette: Arif ve Maruf olduu gibi vasl, mevsul, Rai ve Mer-i dahi birdir. Arif, Hakkn sfat, Maruf Hakkn zatdr. Sfat ve mevsuf dahi birdir. Hakkdan gayri olmad ve tbirat ile tlak olunur. Kendi olmakla, nefsini bilen rabbisini bilir. Hadis-i erifin beyan budur. Vasl ve fasl olmadn fehm eden, bu misali anlayan: Arif ve Maruf Hakk olduunu ve Rai ve Mer-i vasl ve fasl ve muttasl ve munfasl, mevly mtela olduunu ve Hakkdan gayri Hakka, vasl olan olmadn fehmeden irkten, yani erik olduunu nefyetmekten necat bulur. Bunu byle fehmetmeyen, irkten kurtulmann kokusunu dahi bulamaz. Her bar irktedir.

158

Nefslerine ve Rabblarna arif olduklarn, vcud taallkatnda necat bulduklarn zannedenlerin, ekserisi tarik-i irfana fena-i vcudundan gayri olmadn sylemeleri, beyan olunan kavl-i Aleyhisselm fehmetmediklerinden, irk-i mahvettiler zannyla, vcuduna nefs-i hakknda fena ve mahv istilahlarnca, sair gne makamatyla beyan etmilerse de, bu beyan olunan iaretler irk-i mahzdr. Zira Hakkdan gayri ey var ve mevcud olduun vcudiden fena olduun caiz gren, Hakkn masivasna ey isbat edenin ise, mrik olduuna phe yoktur. Allah- Tela Hazretleri cmlelerini ve cmlemizi doru yola ird eylesin. min Ya Rabb-el lemin Nefsinin irfaniyeti, marifetullah olduunu beyan edersin. Binaenaleyh nefse arif olmayan Hakkn gayri olunca, ne vech ile Hakka arif ve vasl olur? Cevap: Nefse arif olann vcudu vcudullah olduunu, gayr olmadn hasriyetsiz vcudullah olduunu, vcud-u Hakkta duhul ve huruc etmeyerek vcudullahn yaknla ve anda olmayarak vcudullah olduunu anlar. Sen de anla. Kendi vcudu evvelden evvel demde olduu misll, madum ve vcudullah- mevcut grdnden fena ve mahv edecek eyi bulamaz. Zira fena olunacak ey, kablel fena vcud ile mevcud ve msbit olmas iktiza eder. Vcudun mesbut olan, bil kudretullah kendi nefsiyle mkevven olmas lzm gelir. Bu ise muhal ve n mmkndr. Bundan malm olur ki, irfaniyet nefsini bilmektir. Nefsini bilen Allah- Tela Hazretlerini bilir. Zira nefs-i kendidir. Gayri deildir. Resulullah Aleyhisselt- ve Sellem Efendimiz, vcud-u tabir buyurmasndan murad- lileri vcududur. Bu makama vasl olann zahiren ve batnen vcudu kendiliinden olmayp,

159

vcudu vcudullah, fiilullahtr.

kelm-

kelmullah

ve

fiili

Vcudullah ile marifetullah dava etmesi, kendini, nefsinin marifetini davet eylemesidir. Zira nefsi bervech-i beyan, Nefsullahtr. Ve sfat- Sfatullahtr. Gayri deildir. Lkin sen ise, ey cahil, davay enaniyette bulunup, fiili teahhustan grrsn. Marifeti nefse cehaletin olmak mnasebetiyle ve ukde-yi heyhatta kaldn fark etmeyip, nefsini Hakkdan gayr grdn gibi, o misll zatn vcudunu gayrullah grrsn. Mmin ise mminin ayinesidir. Yani, mmin kendi nefsi olmakla kendini nazar eder. An Allah olduun grr. Ve nazar- bil keyfiyet Nazarullah idin bilir. Ancak, hviyeti senin ayr gayr tabir ettiin aynn ve ilmin ve fehmin, vehm ve ryetin deildir. Hviyet-i, bil tefrik ann nefsi ve ilmidir. Binaenaleyh o misll zat ( Ene Allah ) derse, kelm eden kimdir? it! Zira (Ene Allah) diyen Hakktr. O deildir. Ve kelm Hakkn, mtekellim dahi Hakktr. Ancak, sen o misll zatn vasl olduu dereceye ehil olaydn, sylediini anlardn. Ve sylediini syler ve grdn grrdn. Bu cmle zerine Hakk Tela Hazretlerinin vcudu, masivann madumiyetiyledir. Nitekim Ayet-i Kerimede gelir: ( Kll men aleyh fanin ) (Sure-i Rahman, ayet 2627) olduu halde, Vech- Zl Cell-i vel ikram- bakidir. Nice beyan olunan iaretlerden Allah- Tela mahlk ve phe ve vehm- kyasa dmeyecek cenab- vacibl vcud hazretleri, ezelen ve ebeden madum olmad gibi daima Haliktir. Mahlk deildir.

160

Sual: Cmle mekruht- ve mahbubt- kang (hangi) nazarla nazar edelim, der. Murdar, cife grdmzde kang nazarla nazar edelim. Ve Ona Allah diyelim mi? diye sorulduk da: Cevab: Allah-u Tela bu misll eyadan, ey olmaktan mnezzehtir. Mukaddestir. Kelmmz, cifeyi cife grmeyen ve basireti kr olmayan iledir. Zira nefsini bilmeyen kr ve gz kapaklar kapanktr. Krl ve kapankl zail olmadan bu manalara vasl olamaz. Zira bu makamda vasl olan, gayrullah olmadn bilir. Hitabmzda, marifet iin nefse arif olmaya azim ve himmeti olan vasl- illllah olmak, talep ve itiyak kalbinde bulunanadr. Ve vuslata kasd- meyl- olmayana deildir. Sual: Hakk ebsr terk etmez. Hakk ebsr- terk eder deyu ferman- ilhi varid olmutur. Sen ise, hilafnca sylediinin hakikati nedir? Deyu sual edersin? Cevab: Hlbuki dediimizin kffesi ( L tdrik hl ebsr ) manasdr. Yani, Hakkdan gayri kimse olmad misll, idrak edecek kimsenin dahi basar yoktur. Zira vcud-u Hakkdan gayr bulunmas, caiz ve mmkn olayd, Hakk Hakkdan gayri derk etmesi dahi caiz ve mmkn olurdu. Ancak Allah- Tela Hazretlerinin ( L tdrik hl ebsr ) emr ve nehyi ebsar, kendi vcudu Hakk derk edecek kendinden gayr olmamakla, zat ile zatna mdrikedir. Ebsarn Hakk grmemesi, ebsar hdis, Hakk ise kadim olup, hdis ise kadimi grmediindendir. Ve nefsini bilmediinden badel fehm ve istidaddr. Zira Hakkdan gayr olmadndan, ey ve ebsar tabir olunan kendidir. drak, vcudu ile olmayarak, kendi

161

vcudunu derk eder. Ve bila keyfiyet, kendi kendine mdrik kendidir. Gayr yoktur. Sual: Sen Hakk isbat ve masivay ifna edersin. Ya bu grdmz eya ne? Cevab: Bu makalat, Hakk Hakkdan gayr grmeyen ile olur. Hakk Hakkdan gayr grene ne cevap ve ne de sualimiz yoktur. Zira o misll dem, grnmeyeni grr. Nefsini bilen, gayrullah grmez. Nefsini bilmeyen eyay grr. Hakk grmez. Nitekim Musa Aleyhisselm kssasnda gelir. ( Rabb-i eriniy enzur ileyk, kle len terni Sure-i Araf, ayet 143) ila ahir. Arife iaret kfi. Evvelde olan erh ve beyanmz kesret ise de, grmeyen grmez ve fehm etmez. Gren grr ve fehm eden fehmeder. Vasl- illallah olana, iaret kifayet eder. Gayr vasl olann vasln, talim ve tefhim ve takrir ve tabir ve akl ile olmaz. Mrid-i Kmil ve vasl- stad Hazik- Sadk, hizmetine ve himmet ve hidayetine muhtatr. Mridin nur-u hidayeti ile ve meslekine suluk etmekle inallah- Teala maksutlarna nail ve muratlarna vasl olur. Allah- Tela Hazretleri, cmlemizden raz ve honut olduu akval ve efal ve amal ve nur-u hidayetine muvaffak eylesin. Her eye kadir icabetiyle cudidir. Sallalahu Aleyhi ala Seyyidin Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve eshabihi tayibine tahirine ecmain. Bi rahmetike ya Erhamerahimiyn.

162

HEDYETL HACC LL-HVAN

Bismillahirrahmanirrahim Elhamdlillahi Rabbilalemin vesselat vesselam ala seyyidel evveline vel ahirin. Muhammedin ve alihi ve sahbihi ecmain. Ey karde! Bilgil ki vasl illllah iki seyir iledir. Birincisi seyri illallahtr. kincisi seyri billhtr. Seyri ilallah makam iledir. Makam evvel; tevhidi efal, fenay efal, tecelli efal ve cennetl efal derler. Makam sani; tevhidi sfat, fenay sfat, tecelli sfat ve cennetl sfat derler. Ve makam salis; tevhidi zat, fenay zat, tecelli zat ve cennetl zat derler. Amma makam tevhidi efal saliki olan, nefsinde ve afaknda zahiren efali nisbeti zahiresinden nazar katedp nisbeti hakikiyesi olan Hz. Mauka nisbeti mahede edip, nisbeti zahiresinden fena olmaktr. Hatta ( La faile illallahu ) srr zahir ola. Nitekim (Vallah halakakm ve m tameln) ayeti kerimesi buna natktr. Amma makam tevhidi sfat, salik ve sair olan nefsinde ve afakta zahir olan yedi sfat; 1. Hayat 2. lim 3. Kudret 4. rade 5. Kelm 6. Semi 7. Basar sfatullahta fena edip, kendisinden nisbeti selb etmektir. Hatta ( La mevsufe illallahu ) srr zahir olunca. Amma makam zat evvel makamdr ki, salik olan afakta ve enfste zahir olan vcudu, vcudu vahidi hakiksinde fena etmektir. Yani btn vcudu eyadan

163

selb edip, Hz. Mauka nisbeti mahede etmektir. Hatta ( La mevcude illahu) srr ve ( Kll eyin halikn ill veche hu ) srr zahir ola. Bu makama ehl-i makamat uruc tesmiye ederler ki, kavs- imkndan Hz. Zata uructur. Nitekim mrid-i hakikinin telkini ile zevk olunan uru, vusuldr. badet-i suveriye ve Nevafil ehli vcub ile al olunacak lokma deildir. Ann iin Hz. Fahr-i Kinat Aleyhi Efdal Teyyibat Efendimiz Hazretleri Beyt-i erife varmadan evvel mikadlarda ihram vacip klmtr ki, fenay efal, fenay sfat, fenay zatn srlardr. Zira Beyt-i erif Zat- Ahadiyeye iarettir. Kesret-i esma ve sfattan fena olmaktr. Mahede ve muayene mmkn olmaz. rtsnn siyah olmas; ( Ahrektin sbhate veche ma entehi basarahu ) srrdr. ( Kema layahfa ala ehli zevk ) ve amma seyri billh ki ehlullah, seyri mahbubi derler. Kezalik makamdr: 1. Makaml cem 2. Hazretl cem 3. Makam cemml cemdir. Amma makam cem, vcudu Hakk zahir ve eyay batn mahede etmektir. Hatta eyadan sual oldukta vcudu Hakkdan gayri bilmemektir. Ve kendinde ve eyada vcudu Hakk grmektir. Nitekim Fahr-i lem Efendimiz Hazretleri: ( nnallahe yekulu bilisani abdi semi allah limen hamideh ) buyurmulardr. Nitekim Beyt-i erifi tavaf edenlerin, Allahmme si sbhaneke si hitaplar zat ahadiyetinin beyt-i erifte zuhuru srrdr.

164

Ann iin baz ehlullah Beyt-i erifi bir kimse cemad grse hac etmemitir derler. Beyt-i erife varmadan evvel hayat ve eyay zevk ettiren, mride ermek vacip derler. Burada fehm olundu ki, cemi zevk etmeyen marurlar beyte varmak mcerret suret ile maksad eriyeye vasl olmadlar. Amma Hazretl cem sfat kendine isbat etmektir. Buna kurbu Nevafil derler. Nitekim makam ceme kurbu feraiz dedikleri gibi. Fahr-i lem Sallalahu Teala Aleyhisselam Hazretleri buyurdu: ( Layezalil abdi yetekarreb illeyye bin Nevafil hatta ahbehu Feiza ahbebth knt semallezi yesmeu bihi ve basarahullezi yubsrubihi ve yedehulleti yebtiubiha ). Nitekim Hacer-l Esved tarafndan tavaf beytin mebdei zat ahadiyenin sfat sebia ile zuhur ve butuna iarettir. Zira tavaf sebai zat ahadiyeyi beyitten zahir olur ve dahi zatta batn olur. Mebdei miad srr hsl olur. Hakeza arif dahi zat ahadiyesini hazarat kesretin mutlak olmas ile uhud eder ve belki beytin srr ve ayn olmasna biz zevk ruyet eder. (Allahmmerzukna ) . Bundan fehm olundu ki hazretl cemi zevk etmeyenler tavaf etmediler. Her ne kadar tavaf etmek ile yorulsalar ise de, Hazreti Msrinin dedii gibi: Savm salt hac ile sanma zahit biter iin nsan- kmil olmaya lazm olan irfan imi Buyurduu srr zahir oldu amma tavafta rumle. Zira sfat iki ksmdr. Bir ksm zahirdir. Nefatihil gayb derler. Kudret, kelam, semi, basar gibi. Ve bir ksm

165

gayri zahiridir; hayat, ilim, iradet gibi sfat zahireyi izhardr. Onun iin tavaf sebada rumle meru oldu. Ve amma cemml cemde ise; arif kesreti sfat gibi kesreti efali de kendisinde uhud etmelidir. Bu makama makam kabakavseyn dahi derler. ( Smmedena fetedella fekne kaba kavseyn ev edna ). Smmedena makam ceme iarettir. Fetedella, makam hazretl ceme iarettir. Fekane kaba kavseyn makam cemml ceme iarettir. Ve ev edna kavli makam ahadiyeyi zatiyeye iarettir ki, Makam- Muhammediyedir. Bilissila Hz. Muhammed Aleyhisselat vesselma mahsustur. Ve varisi Muhammediyeye mahsustur. ( Allahmmecalne minel varisin ) Pes vakf fil Arafat hazreti ceme iarettir ki, Muhammedinin cemi hazarat giyip vakf olmasdr. Ve kendi zatn cem, hazerat hamse ile mahede etmektir. Ey ahiri fethullah aleyke meskur olan makamlar zevk olunamaz. lla mridi hakiki ile zevk olunur. Mrid-i Hakiki kyl- kal ile de olmaz. Ve skt ile de olmaz. badeti suveriye ile de olmaz. Havarukl adet ile de olmaz. Ancak mridi hakiki ismi azam olan Allah ismi medlul ve msemmasdr. Ann iin eyh-l Ekber (K.S.) hazretleri Ftuhatnda buyurdular ki; Enallah diyen ikidir . Biri enallah terkibinde Allah ismidir. Ve biri dahi nsan- Kmildir ki, Allah ismi dellet ettii medlle daldr. Zira bu bir srdr. Mafeha mklemeye muhtatr. Kelm ile mmkn olmaz.

166

Bundan malum oldu ki; Haremi erif vcud ve imkn cami ve beyne hmada berzah insan- kmildir. nsan Kmil bulup gnlne girenler, Harem-i erife girmitir. Bulmayp girmeyenler, Beytin haricinde metruddurlar. ( Fedhuli bi ibadi vedhuli cenneti ) buna ahittir. Bunu bildinse Arafat ve Arafatta vakfe ve haremi erifin ne olacan bildin. Ve eer zalike emri vcudunda mahede etmedinse, mcerret Mekke delillerinin Arafat udur, tavaf udur, Beyt udur demeleriyle maksad- Aksaya delil olmaz. Bu fakir pr taksir Arafatta eyhimiz ve azizimiz Seyyid Muhammed Nur Eftel Min Feyzi Hazretleri haymesinden tul edip, olduum mevziiye terif edip, baz ihvan dahi bizimle idi. Buyurdular ki; Be alt ay evvel Usturumcada iken Sultan-l An mer bn-i Faris Hazretlerinin Kaside-i Teiyyesinde, filan beytin msrasn mtala ederken, kendimden gidip kendimi Arafatta buldum. Fakire iaret edip buyurdular ki, urasn gryor musun ki iki Cebel aras tariki Mzdelifedir diye iaret buyurdular. Naam grrm dedim. Buyurdular. Ve dahi devamnda yle buyurdular: Ol makamda bir cemaati kesire gidip, sefer edenler grdm. O cemaatin ortasnda bir zat rida ile mestur grdm. Kalbime zuhur etti ki Fahr-i lem (S.A.V.)dir. Ol anda kendileri mbarek bandan riday ekip, bize nazar edip, mahiyetlerinde Hz. brahim Aleyhisselam, Hz. Davud ve Hz. Hud Aleyhisselam ve sairleri dahi var idi.

167

Bize Fahr-i lem Efendimiz emir buyurdular ki; Bizi grdn cemaate ifa etme. Bu kelam- erifin hikmetinin ne olaca malum oldu. Ol makamda Hz. Davud Aleyhisselam bizi grdkte tebessm buyurdular. Vech-i tebessmn ne olaca kalbime malm oldu. Bundan malum oldu ki; bu seneyi mbareke de haccl ekber olacaktr. Bu fakir pr taksir eyhimiz ve azizimizin buyurduu nutku erifini teberrken tahrir eyledim. hvan pr sefa olanlara hediye olsun ve haccmz bu nutku erif olsun. Velhamdlillahi evvelen ve ahiren. Vesselati vesselam ala seyyidina Muhammedin leylen ve neharen. Ve ala alihi ve eshabihi ve ehli beytihi ecmain.

168

TARF MELMYYE
Bismillahirrahmanirrahim Elhamdlillahillezi kale fi kitabihi ( Kul ca el hakku vezehekel batl ) Vesselat ala Muhammedin ellezi embetel hakkullezi lem yekn beynehuma haile vesahbihillezi kable kabulel fakirel aile ecmain emma bade. Malm olsun ki; Melamiyye denilen taife-i saadet; ehl-i tahkik ve tetkik olup, ala mahve indallah cemi eyay tarifi ilhye ile bilip, kan vema yekun nihan ve ayann muktezatn bilip, istidat ve kavabilin hidayetiyle hkm ve tasarruf eden tevaifi alun olupdur. Ki; srlarn ancak Hakk bilip, ( Evliya-i Tahtikubabi ) srrnca gayri olan zami fasidelerinin miratnda vcui ihsanlarn elvan itikat fasideleri ile ruyet ederler. Kimine zndka mirat merebinde zndka suret ve kimine kendi hal kfr merebinde kfir grnp ve hakeza avamn ahvali nefsiye renkleri ile mlevven zuhur ettiklerinden, herkesin telvinat ile zuhur ederler. Melamiyye tesmiye klnmalar; hakikat ile zlli fark etmeyip, elvan- zcacat mai safiye elvani zecacat hkm kabilinden olup, ab zlal hakikatinden elvan zcacat telebbsat taklidatn fark etmeyip, dal kalp, elvan nefsiyesi ile mezbur gruha zahirine hkmedip, mudil olupdur. u mezbur taifeyi alun, taht dallet ve taht idlal hicab ile mestur olduklarndan, suret-i Kuran zere; ( Yudill bihi kesiren ve yehdi bihi kesira )

169

fehvasnca vasl hazreti zat olup haklarnda sfat mediha makamnda svadil veche fiddareyn denildi. Bu taife ise, vechi zatlar zuhur etse, lem anlara secde edip ve mabut edinirler idi. Lkin (nnallahe gayur) fehvasnca mezbur taifei Melamiyye kabiliyet Hrrem uzlet olduklarndan, gayret edip ahvali avam ile ve adat ekvan ile setredip hakikatlerinin idrakini mahal ve mmteni klp, Hakk celle ve ala Hazretlerini bilmeden, mezbur taifeyi alunu bilmek gayet gtr. Zira Hakk celle ve ala Hazretleri, tenzihat ve sulp ile bilinip, taifeyi alun ise maisafi gibi her elvan mahcubat ile belki her elvan ekvan ile zuhur ettiklerinden, taklidat elvan muhlitiyye brakp ehli elvan ve ehli suret aktarlarn bilemeyip, envay cefa ve envay mzaheme edip, her ne kadar ahir encamda dahi kahr- ilahiyeye duar olurlar ise de, Fahr-i lem Sallalahu Aleyhi ve Selem bu taifedendir ve bu taifededir. Ann iin ekseri ahvali ilham ve iaret ile oldu. Binaenaleyh mezbur taifeyi alun mehedi zatlarnda nefsl emre muttali olduklarndan, kendilerine bir kimse tarafndan zem ilka olunsa, holanp mmbasit olurlar. Zira bu taifeyi alun met ve zemi bilip; ( Vein tssibhm haseneten feminallah ve intssibhm seyyietin femi nefsike ) fehvasnca madeni hasene olup, zemi nsufu nakisaya ilka ve nisbet ettiler. Her ne kadar ayn hakikate hakikat itibariyle; ( Kul kll min indillah ) denildi ise de, zahir ile mazhar beyninde fark olduundan, eyay mevaziyine vas edip hareket ettiler.

170

Ve mezbur noktay uhuda varmayp, henz avanat nefsiye ile kalan ehli tarik, kendilerine bir ey ile zem olunsa haz edip ve meth olunsa munkabz olup ve belki hayr ve erri fark etmediklerinden, methi zemmi msavi addedip, kendilerine u mehedi kemal bilip, vaz hakikate vaz ettii eyay mevaziyine vasl etmeyip, ehli zulm olup srr Memduh ve srr mezmmden cahil olduklarndan, hayvan merep olmulardr. Taifeyi alun ise, ahkm eriat zere zuhur edip, makam metihte tetkiki metih ile ve makam zemde tetkiki zem ile klli min humann hkmn ita edip ehli hikmet olmulardr. Onun iin bu taifeyi alun kalleri hallerine mutabk olduundan, makalatlarndan mahcubiye bir esrar ahz edemedi. Taifeyi hayvaniyyun ise, tenakuzat ile hareket edip, belki zaruret diniyesinden bahsetsen, itikat- cahil kezbili himar fehvasnca, ya bir hocaya taklidini veya bir ha taklidini veya bir kitaba taklidini veya bir hikyeyi salifeye taklidini senat serdedip, madeni srr Kurandan mezhebini ahzedemediinden, vaki Nafihitayyin fehvasnca mezhep kalp, efkr-u vesavesle mrn geirip, zulmeti ekk ile kalp, cahi evhamda berbat olmutur. Neuzibillh. Mezbur taifeyi alun ise; ( Kll eyin yerci il aslihi ) fehvasnca din ve irfann madeni aslndan alp, madeni cemil mezahip olup, cemi mlk ve nahle bulunsa cmleye imam olup, belki mescidi safiyi ahirde bulunan kendi imamna imam olup, byle sfat garip ile muttasf erler zaman mezburda bulunan kseleler fark ve tenziye nice kadir olabilirler? Meerki tevfiki ilahi msaade edip bunlarn sluku sohbetleri ile ihtida olunalar.

171

Gelelim lakayt meselesine. Azizim Kalallahu ; (Subhanehu amma yesufun) ve kale Resulullah ; ( tahalliku bi ahlkillh ) buyururlar. Vakta ki Hakk celle ve l Hazretleri ebtanl bevatin olup, gaybil guyupta cemi sfat ve nisbetten ve kayt ve kuyuttan meth ve zemden, ilim ve cehilden, dem ve vcuttan tlak takyitten kfr ve imandan tevhid ve terikten la ve illadan mnezzeh olup, kendine muzaf olan erler nerede kald? ( Kulcael Hakku vezehekel batla ) fehvasnca bir misal: Anka ismi var cismi yoktur. Binaenaleyh Men reani fakat real Hakk fehvasnca asillerinin vasf ile kendilerine lakayt demek sahih olur. sim var cisim yok demeden murad; isim kendilere bittarikil asil kayttr. Ve isimdir. Ve vasftr demek deildir. Tebeddl ar smme nak fehvasnca mevsuf kande ki vasf ve isim olsun. H smme h. Ma smme illallah. Bu tahkikten tahalliku bi ahlakillah srr fehm olundu. Makam ahadiyetle ki makam ev ednadr. Zevk olunmaz ise fehm olmak muhaldir. Lakayt demenin manas budur. Yoksa lakayt Hakk celle ve l hazretlerinin o ferdi tecelliyat kat olup azayem ve nebat ile ve ahvali harekt ile muttasf olmayp lakayt vela mevsuf tecelli ve uun demek deildir. Malum olsun ki, vsati ilahiye srrnn muktiyatndandr ki, taht ilimde bulunan malumat tecelliyat ebedl ebed mnkati olmaz. Ve bir anda iki tecelli olmaz ve iki anda bir tecelli olmaz. Bu sr vsattir. Velhamdlillahirrabbilalemin, bi avnillahil melikl azizl vehhab.

172

RSALE- VEHB
Bismillahirrahmanirrahim
Bi klli lem-i ala dahi esfelde kim vardr. An tespih edip cmle, dahi secde kluptur. inde Nusha-yi insan ki zatna olupdur mirat Kluptur cmleye serdar ana olmu delil bizzat Salt ile selam olsun ana hemde ki cmlesi Ana kurban olupdur bilesin sen de. Gel ey cana iit bir sz nedir insan, nedir hayvan Birinden, birini fark et, olasn ta ki sen NSAN Buyurdu Hakk kelmnda Halakna Ahsen- takvim Smme redednahu dedi ki sana eyledi tefhim O kim nefsini bilmitir, buluptur Ahsen- takvim O kim, nefsini bilmedi, odur o, redd olan akvam Nicedir nefsini bilmek, diyem sana iit cana Ki mridde olurmu ol, al var sen dahi ana Bilir misin nedir mrid, o mazhar- klldr. Annla bitti hep iler, o mazhar- tlak olmutur. Sakn sanma ki resimle, dahi esma ile olur kisinden mukaddestir, heman irfan ile tamdr Kalanlar ibu resim ire, Odur Ashab- kyl- kal O esmay olan eyler, hemen bir Hrkadr biri al.

173

O bir mridi Hakikat kim ki ilmin ald Ahmedden. O Mazhar Hakikatdr, Odur Ak- veren candan Buyurmu Mridi Hakk ki, ikiye mtemil insan Biridir cisim hem dahi, biri Ruh-u olan burhan kisin hkmn cami gelip lem-i meydana Ann n geldi Kuran da, ann halkna Yedeyye n iittin bunu cana, iit nefsini bilmek ne? Diyem sana biraz szler, bilesin sen nesin hem ne Sakn Hakkdan rak sanma, Hakk hari dahi sanma Ki Venahn akreb srr, bil imdi sendedir yanma Hicab- zatna zatn deil gayri iit cana Sfat hem sfatna, dahi efal delil ana Ann n dedi kmiller; makamat- Velyet kim Olup alt makam bil sen, nice bildirdi Mrid kim Dahi ol makam bil sen; Makamat- Fena derler Makamat- uru bir nam ana vermitir Kmiller Birine tevhid-i efal, biri tevhid-i sfat olmu Biri tevhid-i zattr hem, bilen nefsin byle bilmi Makam- tevhidi efal, iit cana neye derler O efal ki sana nisbet, olurdu nisbeti fiiller O faili Hakikye edersin nisbetin mehud Ki ta La faile ill hu ola sana maksut Bu makamda olan fani, cemi-l efali harektta Hemen grd dahi bir yer, mtecelli vcudatta Rububiyet zuhur etmi, grnd srrna ann Harektta, sekenatta, grr mahbub-u hem yarn Varp cennet-i efale, telezzz ald asardan Cemii efali ana verdi, nice ezvak- lezazizden

174

Birisi tevhid-i efal, biri fenay efal imi Tecelli-i efal hem derler, ana nam iit cana Bu takriri mriddir, kulan tut hemen ana Makam- tevhid-i sfat, gel ey oul ne srdr bil Bu bir telkin-i Ahmeddir, annla Hakka olmu il it cana sfat yedi olupdur hem sen de bil Biri hayat, ilim, iradet, kudret bil Biri semi ve basar dahi, kelmyla yedidir hem batn olupdur bil; Hayat, ilim, iradet hem Dahi zahir olan kimler, iit cana diyem sana Biri kudret, biri semi, biri basar, kelm cana Bu drdne mezahir var, biri eldir biri dildir Biri kulak biri gzdr, bunlarla zahir olmutur Dedi Mefatih-l gayb nam, ana ehl-i dilan cana Hemen Hakk bab- feyzine, Mefatih eylesin sana. it oul diyem bir sz, bu makamn nedir zevki Ki zikrolan sfatlar bil, nice sende olur ark- Ki ol seba ait sfatn, olan nisbetini ver sen O mevsuf-u hakikye, ana ahit olasn sen O bir nisbet sfat kim, ederdin kendine nisbet Fena et, Hakka ver cmle, arada kalmasn nisbet Ki ta La mevsufe ill hu grrsn sana mehud Hemen sen mcelly evsaf, mezkr ol Behey Mahmud Tamam, mahv- fena et sen, ne var sfatn cmle Kalrsn bir kuru mirat, grnr vech-i bilcmle Bu makama dahi nam, hakikat ehl-i vermiler Biri Tevhid-i sfat, biri fenay sfat ki demiler Tecelli-i sfat hem de ana nam vermiler al cana sena Tevfik, hemen Hakk sana klsnlar

175

Gel ey cana ncs, Makamatn dahi bil Dediler Tevhid-i zattr, iit cana ne srrsn sen Ki ol nisbet kim, vcudu kim, edersin kendine nisbet An mahvet fena kl sen, Hakka sen eyle gel nisbet Aradan k grnme hi ki kalmaya eser O zat- Hakk Odur mevcut, olamaz mevcut ol Beer Buna fena-y zat derler, Tecelli Zat dahi bir nam Demiler Arifan cana, bir de Tevhid-i zat nam Bu makama derler hem, Makamat- URU bil sen Ki Arifan makamatta, giderler miraca ey can Vcudun ger fena ettinse, Hakkn sen vcudunda Vcudun mahvedip fani, eser kalmad hi sende Fena fizzat buna derler, al subhu dahi amda Ki La mevcude ill Allah ann srr dahi sende Bilesin Kll men aleyhe fan srr mehudun olsun bil Ki ll veche hu srr, zuhur etsin sana o il. Bilesin Mutu kable ente mutu srrn her dem Nice tuttu o srr smle, hem Afak dahi dem Mukaddes olasn irkten, dahi evham- hayaletten esin zat- mutlaktan, arab- Nui Zattan Kalasn hi dahi, hi hi, durasn hi dahi, hi hi Grrsn hi dahi hi hi bilirsin hi dahi hi hi Bu bir srdr iit cana, sakn ek etme gel sen de Bu bir Nur-i ehaddr kim; tecelli eylesin, eylesin sen de Vcudun Turu Musay ve, gelir Mahbub- Hem mcell Grrsn Musay va, Hakkn nice srlar olur peyda Hdaya dem be dem nurun, dahi cray- cann Bihakk Hazreti Ahmed, bihakk noktay vahdet

176

Bihakk srr ehl-i beyt ki annla buldular lezzet Bu makamda hatmoldu kelimat- fena sen bil Gel ey salik biraz szler iit benden ana tut dil Nedir srr beka nedir ihya nedir ibka Nedir maher, nedir har- kyam nedir, nedir ecla Makamat- bekadan bil dediler ana hem cem nam Makamat- cem nedir cana, alan zevkin alr hem tam Bu bil hem srfu vahdettir helk olmu ne kim kesret Gremez ehli cem olan, nedir lem nedir kesret Bu bir sekr-i Muhammeddir, alan bu hamradan lezzet Uruptur naray enaniyetten menem ol zat Bu makamda helak oldu rsumat hem sfat esma Hemen bir zat drr ancak, ne kim var cmle kimya Velkin dedi kmiller, bunun zevkin alan dediler Bu bir haldir ubur etmek olur efdal byle derler Hdaya hamd- kr olsun, o mridin elin tuttuk O kapda dahi durduk, o hazrete dahi vardk O zata dahi hem kuluz, sivasn bilmeyiz asla O zattan gayri yok dn, hvel mrid drr kata Makam- cem drr biri ki la sahile leh asla An tarifte cmle olmu oldu acize kata Ann zevki dahi kefi, tecelli-i nuru Ahmeddir al cana zuhur etsin, o nurdan Mustafa srdr Makam- ceme arifler dediler seyri mahbubi Bir ad seyri billhtr, bu seyirde grd mahbubu Makam- Hazreti cemi iit, cana diyem sana Bu bir makam- Ahmeddir, giyer salik libas esma Dediler kurbu Nevafil, ann namn bil.

177

Nitekim kurbu feraiz demiler ceme ey cana Bu makamda zevk alanlar giyindiler sfat- esma Makamat- fenada verdiin ald behey aha Bu makamda mezahiri sfat vallahi olup salik Enel hayy ve Enel Hakkdr diyerek Hayy olur salik Ki yani cmle esmay, sfat hem giyinmitir Bekabillah denilmitir, bu makam- Ahmed imitir Buna fark- sani derler, velayet mebde-i bilesin Bu makamda veli oldu ol arif-i zevil ihsan Bu makama varan salik, eriatla mzeyyendir Sakn cana eriatsz yrme raha noksandr eriat srr Kurandr, eriat ayn- Ahmeddir Dahi hulk-i Muhammeddir, delil ayn-i ile hem Hakkdr Varanlar Hazrete vard, mzeyyen ol be hey yara Libas- eri ilbas et, hakikat nuru ile dol sen Grnsn zahiren Ahmed, Hakk olsun batnn bilesin Olursun varisi Ahmed, mcella Hakk ile hazret Nebinin men reani kavlinin, musaddak dahi mirad it ey nur-u aynmsan, buyurmu Seyyid-l Kevneyn Kelamnda cevahir saarm tut kulan sen Benim abdm zail olmaz ve belki sabit olmutur Nevafilde tekarrb etti, hem bana bilinmitir Ki hatta ben ann semii dahi hem basar bil kim Olurum etme gel phe dahi cmle azas hem Meali kavli Ahmeddir al olum bu cray Nu edip zevkin alupsun kim, iersin sen bu hamray Ann iin hace-i Ali (K.V.) buyurmutur kelmnda Ki el cemi bila farkn olup zndka, bil sen de

178

Dahi farkn bila cemin, nitekim irk olur cana Dahi tevhid odur bil sen, kim cemi fark ile yara Kalanlar nuru cemde, ol sluku Ahmed ile bil Kalrlar pervane ve nurda olur malup imi bilgil Mheyyimun ona derler, nedir sacit, nedir mescut Bilmezler o maluplar nedir kast, nedir dahi maksut Bu makamda zahir Hakkdr dahi abid ona hem let Merid-t lem teudni kavlini duydun bir iaret Dahi ol seyyid-l Kevneyn ne buyurdu iittin mi? Ki nnallahe yekul bi lisan Abdi hu remzi Yani zat- mecmeul esma lisan abd ile dermi Semi Allahu limen hamideh Namazda bil, Hda dermi Makam- ceme remz olmu, nebinin hem kelmnda Alrsn dersi Ahmedden bulursun srr mgatta Bu srr cemi hem de bil, cemii amelde hem remzin Ann iin Fatiha geldi, iyyake nabd dersin O bir Kaf ki, hitabe vaaz olupdur, anla hem srrn Ol ibade kim senden zahir olmu, zattr bildin Ol kim cemi uhud etmez, nice iyyake nabd dermi O kim zat olmaya zahir, ona nabd sahih hem deilmi Dahi hem sbhann anla nice zata hitap gelmi Ol kim zat uhud etmez, nice sbhaneke dermi Ann iin fahr-i lem bil buyurmutur hadisinde Ol kim namaz klp Allaha, deilse anda kblede Namaz klmad ol kimse, hemen bir lub-i bir suret Getirdi isim namazla, kabul olmasn byle suret Mnezzehtir mukaddestir, cemi-i suret-i eyadan O zat- mutlak akdes, yine mabud-u suretten

179

Ann n Kbleye dnmek, ann n BEYTe hem varmak. Duada ellerin alaya kaldrmak kyam durmak Makam- Cemi esrarn, oku ey arif-i dana Arasan bir ibadet sen, bulunmaz gayri cem asla Sakn Mrid-i Kamilsiz, bu cemi vasl olmaksz Heba oldu ibadetler ki ZAHD byledir dinsiz Fi yesmeu ve bi yebsar hadisinde buyurmutur. Eer mridden el tuttun nedir bilinmitir. Makam- Hazret-i Ceme bu hadisle iarettir Bu makama varan salik, dahi srrna vasldr Bu makamda zahir esma, dahi sfat birader bil Hakk oldu batn ey cana, kulan tut dahi hem bil Buna Ayn-el Yakyn derler ki, salik Mazhar- esma Edip kendi vcudunda, sfat hem kesret-i esma Bu makamda grr salik cemi-i esmaya mazhar imi Dahi cemi-i eyaya, sfatyla sri olmu Hudaya hulleyi hazretle, eyle bizleri terif Aradan al bizi bizden, kalalm Vechine tarif Dahi bir sz iit cana, nzul etmi mkerrem kl Makam- Cemml ceme tenezzl etmi Hazret-i Cibril Bu makamda giyip salik nekim vardr kamu efal Ene fail dedi Hakka, annla olmu efal Hilafete kadem bast, olupdur Naib-i Hakk ol Okundu srrna Allah ki Mazhar- hdadr bil Cemi Hazret-i hem giydi, Cemi ekvan- hem buldu Zuhur etti kamu yerde, grnd dahi oldu Giydirdi nefsini buldu, dahi hem Hakk ile doldu Nedir dem? Dahi buldu, bu zevki hem ald tatt

180

Budur dem deil hayvan, iit cana nedir insan Buna derler Ahsen- takvim ki Kuranda zevil ihsan Hitam etti meratib-i olupdur, Hazret-i Mecla Ki Mescud-u Melaiktir, buyurdu Fescdu Mevla Nebiyyl Muhterem cana, iittin sen kelmnda Huda halk etti demi, kendi suretinde bil sen de O katetti kavs-i, biri Hakkdr biri, imkn ittin Marecel Bahreyni budur ol ekmel-i insan Bunu bulmak,bunu bilmek,bunu grmek, buna varmak Budur maksud, bu lemde, bu srla ana varmak Olan vasl bununladr, onlar Arif bununladr Bunu inkr eder mnkir, dahi eytan bununladr Nice vasfn dem ann ki srr Hakk olup mutlak Msemma, cmleyi esma, annla buldular Hakk Budur Mrid-i lem kim, Kul Kefa buna derler Hvel Hakk, Hvel Mevla, erenler bunlar birler Libas- beeriyetle, dahi hem cmle kuldu (Abd) Ann n Mnkiran inkr, edptr hem dani izrar Nfusu ehl-i dnyaya, grnmez dilber-i deyyar Bunun vasfyla hatmettik, geen takrir-i ranay Bu bir cemal-i yardr ki, var ana al O manay Huda ya hamd- kr olsun, ann methindeyiz daim An tesbihi takdisle bulunduk hem velev naiym O zatn hak-i paynda bulunduk bir gubar- nal mit etsen baiyd olmaz, oluruz cmlemiz pr hal Duruptur cmlemiz bab- cevad- pr niyaznda Edptr cud-i kereminden, o yar hem bizi bende Salt ile selam olsun, O Fahrl Enbiyaya kim

181

Dahi Al- Ehl-i Beytine, annla oldular bil tam Risaleyi okuyan ihvan- pr sdk- pr mana Olur, mazhar dem-a-dem her nefeste dilber-i rana Makamat- ilahiyle gezer, Meydan- lemde Eli karda, gz yarda, grnr hem ekil hem bende Velkin Makam- Sdk ta, makam tutmu iit cana Smme dena, fetedella, fekane kaba kavseyn-i ev edna. Bu ayete mezahirdir, annla hem de zahirdir Dahi iratla mazhardr, muhakkak hem dahi birdir Bu fakir-i aciz-i bende FEDA kemter lemden Rica eder kamu yerden dualar ister ihvandan Bakalar ayn- rahmette hatasn affede Allah Odur rahman dahi rahiym znubun mahveder Allah Dedim nam Risalenin ana VEHBye olsun kim Cemi fethi ftuhata sebep olsun ve gelsin hem Hem de ahir-i geldi, dahi hem de hitam buldu Sebak olsun Melamiler, Risalede tamam geldi.

Allahmmerzuknel yakin Vela havle vela kuvvete ill billahil aliyyul aziym

-------------

182