DR.

H K M E T KIVILCIMLI BTN ESERLER:

TP SEMNERLER

NDEKLER Yay nevinin Notu BRNC SEMNER TARTIMALAR KNC SEMNER TARTIMALAR NC SEMNER 3 9 33 69 85 113

BRNC SEMNER (TP Beikta lesi: 25 ubat 1970) ( * ) Sevgi ve Saygdeer Arkadalarm, Beikta... Buraya gelince ister istemez arm oldu kafamda. Beikta, Trkiye'de Bilimsel Sosyalizmin beikte olduu gnden beri en gerek temeli zerinde ykseldii, yani ii snfna mal edildii Trkiye'nin ilk semtlerinden biridir. Bunu iimizde, eer Ttnc adn alan arkadalardan sa kalm olan varsa -ite biz naslsa yayoruz- o arkadalarmz herhalde ok iyi hatrlarlar. Eski ttncler Beikta'n ne olduunu ok iyi bilirler. Bir Ses: Ve Ortaky Hikmet Kvlcml: Ve elbette Ortaky de Beikta'n bir paras saylrd bizim zamanmzda. Zaten Beikta da stanbul'un, stanbul da Trkiye'nin bir paras olarak... Btnyle hepimiz bu memleketin aksiyonu iinde anlarmz tayoruz. Maksadm yle bir lokalize etmek, ii kltp bir yere balamak deil de, o arm arkadalarma hatrlatmak ve hatrlamak oldu. O zaman tabi ok etin artlar iinde Sosyalizm geliiyordu. Bir nevi kamak ve komaklarla mr tketilmi oluyordu. Btn maksat da tabi, i Snf ile Sosyalizmin arasna bir engel koymakt. Kapitalizmin byk marifeti budur, biliriz. Daima, doduu gnden beri, i Snfn yerin altna itmitir. Orada o; yalnz eliyle, gvdesiyle, kafasyla alsn, deer yaratsn; ama kafasn hibir zaman dnya ilerine yormasn ve dnya bilgisinden elinden geldii kadar uzak kalsn, diye bir art yaratmtr. Geride de bir avu imtiyazl insan gibi, semitir: Aydn demitir -o zaman mnevver diyordu- onlar da bilimin bulutlar arasna ykseltmitir. Byl ece bilim iten ayrlm ve Kapitalizm de istedii gibi kendi smrsn srdrp gitmitir. Ona benzer bir olay da, hemen hemen yarm yzyl oluyor, ite bu Beikta evresinin ttn iisiyle Trkiye'nin Bilimcil Sosyalizmi arasnda yaratlmak istenmiti.
< * > Seminerin tamam banda alnmtr. Redaksiyonda yer yer epey zorluklarla karlalmtr. (Fuat Fegan'n Notu)

Gel zaman git zaman, o geti... Ondan sonra, i Snf adna kurulan sayn Partinizin iinde kimi insanlar, yeniden i Snf ile Sosyalizm, Bilimcil Sosyalizm arasnda bir bent kurar myz, diye epey uratlar. inizde gaziler, ehitler de oldu galiba. Haysiyet Divan kanalndan... Bylece yeni lde burjuva sistemini uygulamak isteyenler kt ise de, i Snfnn ad bile onlar iin rktc oldu ve grdmz gibi yeniden i ve Sosyalist arkadalar bir arada bulumann yolunu salayabiliyorlar. SINIFSIZ TOPLUMDAN SINIFLI TOPLUMA GEN KISA ZET imdi bu balangtan sonra, arkadalarmn ayr ayr u toplantdan ne beklediklerini teker teker bilmediim iin, konumann ok g olduunu seziyorum. Yalnz, genel olarak, bir "Seminer"de yaplm konumalarn birincisini tekrar etmem istendi, sylendi. Birincisi; " Somut artlar inde Dnya", bugnk dnyamz, konusuydu... Orada o konuyu ele almtk. Ama imdi buraya geldikten sonra, sizleri grnce bir daha anlyorum ki, iinizde dnyay bilmeyen hemen hemen kimse yok. Yani benim size dnyay anlatmam belki de fazla olacak. Gene de, bu dnyay bilen arkadalarla birlikte, bugnk dnyamz bir kere daha yle elbirliiyle gz nne koyup, bir tartma havas yaratabilirsek, herhalde bu toplantmz belki de faydasz kalmayacaktr. Onun iin, dnyamza, bugnk Dnya denilen ortama hemen girmeye alaym. Tesadf burada bir de, gerekten, bir [yerkresi] dedikleri, dnyann btn, haritas da var. Dnya, biimi bu... A m a biz dnyann bu biiminden ok, iindeki insanlarn alnyazsn murat ediyoruz. Yani bugnk dnyamz deyince, u karalar stnde yaayan tmyle insanln durumunu gznne getiriyoruz. Dnyamz, biliyoruz, her ey gibi ok deiken bir ortam. Ve bu deikenlie de Tarih diyoruz. nsanln zaman iinde, her gn salad deiiklikler Tarih adn alyor. Hem kendisi deiiyor, hem dnyasn deitiriyor. Ve srekli bir deiiklikle dnya bugnk biime kadar gelmi bulunuyor. Bu deiiklikler iinde, bugnk dnyamzla dnk dnyamz arasnda da bir hayli ilikiler gze arpmamazlk etmiyor. nk bugn de yeryznde yaayanlar insanlardr, dn de, evvelsi gn de onlard. Bu insanlarn, zellikle Medeniyet dediimiz, yani elikili snflarn, zt snflarn tredii gnden bugne kadar geen alnyazs, sahiden ibretle zerinde durulacak bir manzara gsterir. Tarihi klasik kitaplarda ok paral anlatrlar. O yzden de Tarih, Tarih olmaktan kar. Oysa insanlk nasl bir tek hr canlysa, Tarih de yle bir tek btndr.

Ve bu Tarihin btn, inanlmaz derecede belirli kanunlarla gelimitir. O kanunlardan birkan bugnk dnyamza paralel dt iin hatrlamak faydal olacaktr-. Dnyada, biliyoruz, insanlk Snfl Toplum olarak yeryznde hayata balamad. nsanlarn (Fakir-Zengin), yahut (kle-efendi) vb. iki zt kutba ayrl, en ok, en ok, yaplan kesin hesaplarla 7 bin yl nce balamtr. 7 bin yldan nce, 70 bin, hatta 700 bin yl insanlk Snfsz Toplum biiminde yaamtr. Bunu hep biliyoruz. Bir kere daha tekrarlamak yararl olur. Yani insanlar karde olarak domular; yz binlerce yl birisi tekinden kl kadar farkl olmakszn, ayn karde ortamn, karde toplumun eit Kanda insanlar olarak gelimilerdir. Ama 7 bin yl nce, u bizim Irak dediimiz blgenin -urada beyaz noktacklar var- o noktacklar gibi yerlerde, bir de bakyoruz i n s a n l k , o yz binlerce yln snfsz, karde, Kankardei toplumunun en st kona olan Yukar Barbarla gemi oluyor. Ve Yukar Barbarlk'ta da Tarm dediimiz Ziraat kefetmi oluyor. Ziraat kefedilince, o gne kadar yeryznde, o ova, bu da benim diye dolaan insanolu, artk belirli bir topran zerinde yerlemek zorunda kalyor. nsanln Tarm (Ziraat) adn verebileceimiz, yeri ileyerek, srerek, sulayarak, fazla suyu varsa onu kurutarak yaplan almayla, tohum ekip rn almak biiminde olan ekincilii kefettii ilk yer: Bizim dnk Osmanl mparatorluumuzun bir sapa yeri olan Badat'n da gneyinde Basra krfezine yakn bir yerdir. Tarm ilk defa orada insanlarca uygulanm, bir yaama biimi olmutur. Ve bu yaama ortamn da tutmular, d dmanlara, dtan herhangi baka seviyede yaayan airetlere yahut kabilelere kar korumak iin surlarla evirmiler. Surlarn ortasnda kurulan o ilk insan toplumu, ilkin gene karde olarak topraa yerlemi. Yani kurulan surun iindeki ve dndaki topraklar, snfsz Yukar Barbar seviyesindeki insanlarn Kan kardeleri arasnda eite paylalm. Ama Tarm biraz gelimeye balaynca, bir de bakyoruz ki, blm artm, artyor. Sanayi Ziraattan ayr oluyor. Sanayiinin kollar birbirinden ayr oluyor. Ondan sonra, Irak yle bir yer ki... amurluk... Oradaki tarm imkn olaanst verimli: Bir ekiyor yz alyor hatta.. yle bereketli bir topra var. Frat-Dicle'nin tad alvyonlarla, humuslarla... A m a bu toprakta alnan bu bol mahsl ileyecek aletleri yapmaya yarar maden yok. Onun iin, orada retilen buday civardaki, maden bulunan dalara tamak, o dalardan maden alarak Irak'n iine getirmek yoluyla, bylece bir de Ticaret dediimiz alveri, ilkin d ticaret biiminde balyor. En son elemanlarla bunu anlyoruz. Ve Tccar snf

sahneye kar kmaz, Toplumun da iine cin-eytan girmi oluyor. Ayr bir snf insan kendine ait zenginlik biriktirmeye balyor. Zenginlik nerede varsa, orada fukaralk da var demektir. nk eer fukaralk olmasa zenginlik olmaz. Bu ikisi birbirinin kanlmaz iki kutbudur. Ve bakyoruz, gerekten, ilk defa yeryznde Bezirgan snfnn zenginliiyle, toprakta alan insanlarn fakirlii gibi iki kutup, bu Irak'n denizle bitiik noktasndaki kck ortamda gelimeye balyor. Ur, Uruk, Ke falan isimlerini alan bu yerleri toplasak, yani (haritada gstererek) uradan teye gitmiyor. Hepsi uradan aada oluyor. Ve bunu gstermekten maksadm da, zellikle unu hatrlatmaktr: Medeniyet bu kadarck kck yerde balam. Snf kavgas ilk defa bu kk Kent'lerin iinde, Zengin-Fakir ayrm, kavga orada balam. Geri kalan btn dnya, yani btnyle dnyada henz insanlar Snfsz Toplum durumunda yayorlar. te bu balang 7 bin yl nce olmu. Bunu hatrlatmadka bugne gelmek g oluyor. 7 bin yldan beri orada balayan ilk snf kavgalar, snf elikileri, atklaryla birlikte, insanln bugne gelinceye kadar bandan geen eyler klasik Tarihlerde para para an l atlyor. Ama hi yle paral deil. Mutlak bir kanuna uygun olarak, gelime, yaylma, ondan sonra batma, sonra bir baka Medeniyetin gelimesi biiminde oluyor. Biliyorsunuz Tarihi. urada ilk Smerler oldu, biliyorsunuz. Smerlerin son devrinde, bir de bakyoruz, uradaki Zagros Dalarndan bir akn oldu. Smerleri batrd, O Kentleri batrd. Ve batar batmaz da, insanln kafasnda o kadar mthi etki yapt ki. Destanlar icat edildi. Ve buna Tufan denildi. ANTKA TARHTE TOPLUMLARI KURTARAN G BARBARLARIN (SINIFSIZ TOPLUM NSANLARININ) KOLLEKTF AKSYONUDUR Smer burada balad. Anadolu'ya, bizim Anadolu'muza kadar Kervanlarn yollad. Arabistan'a gnderdi. Buralarda bakr madenleri buldu. Zagros Dalarndan Acem lkesine kervanlar ve ekipler yollad. Deniz yoluyla geldi Sind Irmana tohum att, falan... Fakat ilkin buradayd ve burada da bir Barbar, komu Barbar taarruzuyla batt. Batmadan nce ama zellikle Frat ve Dicle Irma boyundan, nce u Akdeniz'de bizim Finike diye andmz imdiki Lbnan kylarna, oradan da Msr'a atlad. Msr'n Nil Irma, tpk Frat-Dicle Irmana benzer. Onun iin Msr'da da, tohum gider gitmez bir prose [sre], bir Medeniyet gelimesi balad.

imdi ite bu noktadan balayan Medeniyetin (Snfl Toplum: Medeniyet bu daima, bunu hi unutmayalm) dnyaya yayl ok ilgin bir kanunlulukla ve belirlilikle oldu... Yani, zannedildii gibi, geliigzel olmad. Bu kanunlulukta (haritada iaret ederek) buradan Hindistan'a.. Buradan, pek Yolu dediimiz yerden in'e.. Akdeniz'den nce Msr'a, sonra Girit'e... Tabi bir taraftan Etilerin bulunduu bizim Anadolu'ya... Anadolu'dan Ege kylarna... Derken, Grek Medeniyetinden sonra, Roma Medeniyetine, talya'ya gelii yle yaylyor. Ayn yayl bir de in'e gidiyor. Ve in'den sonra gneye doru geliyor, saryor, falan... Btn bu Medeniyetin, dnyamz iinde insanln bandan geenlerin bu oluumu srasnda, bir saat intizamyla ileyen bir gelime kural gzmze arpyor. Evvela kk kk Kentikler (Beldecikler yahut Medinecikler, ne istersek diyelim, kk kk insan toplumcuklar), Ur, ilkin Ur kenti bakyoruz kuruluyor. Eit toprak sahipleri kuruyor. Sonra Bezirgan tryor. Eitsizlik balyor, Zengin-Fakir kavgas... Derken, ierde kavga kyamet kopunca, ister istemez darda, o Kentin dnda daha az snf paralanmasna uram insan topluluklar: "Gidelim, burada zenginlik birikmi, unu yama edelim!" anlamnda oraya taarruza balyorlar. imdi nasl yeryznde ayr Milletler varsa, o zaman da o kck medeni blgede ayr Kentikler gryoruz. Fakat bir mddet sonra, Kentlerin i kavgalar; bunlarn snrlarn adeta ieriden-dardan etkiler-tepkilerle eritiyor, deliyor. Ve Kentten Kente, dnyaya doru bir al beliriyor. Buna Kentlerin Alma Devri diyoruz. Ve bu alma devrinde, adeta kk Kentler bir byk -bugnk deyimleri kullanrsak- mparatorluk kuruyorlar. Mesela Ur kenti payitaht gibi en stn saylan bir Kent olarak btn teki o zamann Medeniyete varlm yerlerine etki yapmaya balyor. Ve bu, bir eit -o zamanki llerle- dnyay kaplam bir mparatorluk haline geliyor. Sonra bu da yklyor. Ama gidi durmuyor. Onun yerine gene baka bir Kentten balyor. te bildiiniz Akkad (Agade) diye baka bir Kent: Badat, imdiki Badat'n yannda... Ondan sonra o da bir mparatorluk kuruyor: Babilmparatorluu... O da yklyor. Onun yerine, sonra, bildiimiz ite klasik Tarihte: Asurlar, nihayet Persler, vb... Byle Tarihte ayr ayr gibi gsterilen eyler, gerekte hepsi birbirine baldr. amaz bir ritim, bir saat intizamyla iler: nce kk bir Kentte bir Medeniyet doar, yaylr, mparatorluk gibi, o zamanki dnyay kaplar... Sonra i kavga l ar zlmez hale, krdm haline gelir... Ama darda dnya byk ve dnyada muazzam geni lkel Sosyalist insan ynlar yayor. Onlar temiz ve gl insanlar... Mede-

niyet iindeyse, snf kavgalar insanlar birbirine drm, hele st snflar bsbtn savunmasz kalmtr. Derken Barbarlar, kolayca s a l d r p o Medeniyeti -eski tabirle- "hk ile yeksan" [yerle bir] ederler. MLLET KAVRAMI KAPTALZMN CADIDIR te bu geliim ta bugne kadar uzayp gelmitir. Bugn de yeryznde buna paralel diyebileceimiz benzer bir durumla karlayoruz. Ve bu karlatmz durumu, o Antik ilk Medeniyet kurulu durumuyla benzer taraflarndan gzmzn nne ibretle koymamz gerekiyor. O zaman Kentler vard, ayr ayr... Hepsi ayr birer Devlet idi. Yani Kent deyince, sakn bugnk anlamyla bir ehir aklmza gelmesin. Ayr Allah', ayr Tap na, ayr Dini, ayr man, ay Dili... her eysi ayr mstakil [bamsz] bir Devlet... Ayn bugnk Milletler ne ise, Kentler de o. Devl eti ayr, snr ayr, insanlarnn her eysi ayr. Byle blnmeler halinde. Bugn de yeryznde byle bir blnme nndeyiz. Kapitalizmden nce, biliyorsunuz, yeryzndeki insan topluluunun kurduu Medeniyetler bir Millet fark gtmezdi. Yoktu yle bir fikir insanlar iin. mmet vard, biliyoruz deil mi? Biz ne idik? Daha dne kadar, hele biz, 50 yl nceye kadar: "mmet-i Muhammed" idik, "Muhammed'in mmeti" idik sadece. Yani Osmanl mparatorluu iinde: Ben falan millettenim, senden ayrym ve biz birbirimize silah ekmeliyiz, falan anlamnda bir iliki kurulmu deildi. "Mslmanz elhamdlillah" diyen hangi rktan, hangi tip insandan gelirse gelsin, hepsi o ortamn iine giriyordu. Ve en ok ortak izi Din olduu iin -o alarda, Din de, bir sosyal ideoloji ve rgt olduu iin- o Dine girenlerin hepsi birden o Dinin mmeti saylyordu. Osmanl mparatorluu yklnca -yklr yklmaz- biliyoruz, yalnz o topraklarda ka eit millet kt. Sayn: Macaristan'dan aln, Yugoslavya, Bulgaristan, Yunanistan falan... Gelin aa tarafa, gneye: 80 tane Arap devleti kt... Hepsi ayr millet imdi... Bu prose, eski zamann dnyasnn artlarndan bambaka nedenlerle geliti, ama biim asndan ona benziyor. Yeni bir Medeniyet dodu mu -Irak'ta doduu zaman- Kentler halinde ayr ayr birimler dodu. Kapitalizm doduu zaman da, Milletler dodu. Kapitalist Medeniyet doduu zaman da, Milletler dodu. Kapitalist Medeniyet doduu zaman, bundan ayr ayr Milletler kt. Ondan nce Millet diye bir ey yoktu. Kapitalizmden nce. mmet vard... Tekrar edelim: Biliyoruz, ilk defa Milliyetilik, millet fark Bat'da dodu. Ve bu Bat'daki millet fikrini de ngiltere, Fransa, vb. gibi lkeler nce bayraklatrdlar. Ondan sonra teki insanla doru yayld.

Ama daha 19. yzyln bana kadar, hatta bir adan sonuna kadar, yeryzne yle toptan baktmz zaman, ne gryoruz? Kapitalizmin etkisiyle birok millet taslaklar urada burada belirmekle beraber, gene de gerekte yeryznde birka byk Devletin evresinde toplanm bir dnya dengesi var. Bir ngiliz mparatorluu kurulmutur, bir Fransz mparatorluu... Bir de Osmanl mparatorluu, arn Rus mparatorluu, falan... Byle 4-5 kutupta insanln eit eit kmeleri adeta bir arada gibi yaar durumdalar. Dardan baknca manzara bu. Fakat sonra bunlarn iinde kapitalist ilikiler gelitike, bildiimiz gibi, her topluluun iinde, zellikle geri topluluklarda, yeni yeni milletler kt ve bunlar bamszlk parolas altnda, bugnk yeryznde sayabileceimiz ayr millet ve devlet saysnda millet ve devletlere blndler. 1800 ylnda, yeryznde 5-6 byk Devlet; yeryznn tmn paylam durumda iken, 1965 ylnda ben 118'e yakn Devlet saydm yeryznde. imdi 70'teyiz... Katr says, ben bilmiyorum. Bir Ses: 155, Birlemi Milletler... Hikmet Kvlcml: Teekkr ederiz. Demek 155'e kmz. Ve arttrann stnde kalsn, gidiyor bylece... u halde bugn dnyamzn manzarasna baknca, dnyamz bir zaman Irak'ta tremi Kentler gibi, birbirine yan bakan, birbirine silah ekmi, snrlar falan her eysi ayr birtakm kmelere blnm durumda... Paralanm insanlk, parampara olmu. Ama bu, iin bir yan. Bizim diyalektik metota hibir meseleyi bir yanndan almamak lazm. ok yan ile ele almak lazm. ok yan da, dnyann insanlk dzeni olarak hangi sistemleri temsil ettii ile kavranabilir. Bir yandan bakyoruz, gerekten eski Smrgeler bile bamsz devletler haline geliyor. Afrika'da dne kadar ngiliz, Fransz, Belika falan birka devlet vard. Onlar bile birbirlerini ara sra tasfiye ediyorlard. Bugn, saysn ben hatrlayamyorum, bir 30'a yakn devlet kuruldu Afrika'da... u 5-10 sene iinde hem de... Bu manzara, bir yandan dnyamzn ne kadar ok abuk deitiini gsteriyor. Dne kadar toplu, hepsi bir arada yaayan insanlar, bir de bakyoruz, parampara olmular: ayr milletler, ayr devletler mtemadiyen oalmlar... 155'i bulmular velhasl. Fakat bu 155 rakamnn rakam olarak deeri ne olursa olsun, bir de baka adan, insanln alnyazsn, insanlarn yaantsn belirlendiren Sistem asndan baktk m, bambaka bir eyle karlayoruz. Bu okluun ayn zamanda bir de Teklie doru gidi gizlediini seziyoruz.

kinci, Emperyalist Sava srasnda Trkiye'ye de gelmiti, bir Vendel Vilki [Wendell L. Wilkie] vard... Amerikan Cumhurbakan aday olarak kazanamamt da, sonra geziye kmt. Onun bir kitab vardr, hatrlarm: "Bir Tek Dnya" diye ad koymutu kitabna. Hani, dnya bir tektir, ne oluyor, bu insanlar birbirine dm? Harbin iindeyiz, birbirimizi bouyoruz o srada. Ama Amerikan Bakan aday bu tarzda bir knama ile kitap yazmt. Gerekten, dnya acaba bir tek miydi o zaman? Elbette deildi. Dnya bir tek medeni, uygarlk sistemine ancak 1900 yllarna doru kavumutu. Ona Kapitalist sistem diyoruz. Kapitalizm yeryzn 1900 yllarna gelinceye kadar btnyle egemen bir sistem olarak etkisi altna almt. O zaman "bir tek dnya" denilebilirdi. Fakat gene bildiimiz gibi, dnyamz daha bir tek dnya olmaya vakit kalmadan, Birinci Emperyalist Evren Sava patlad. Ve patlar patlamaz, dnyada hi beklenmedik yeni bir olay oldu: Dnyann bir blmnde, altda birinde ii snf bir devrim yapt ve yeni bir dzen ortaya koydu. Bylece, dnya 1917 Ekim'inden beri (biz isteyelimistemeyelim, ho grelim-bo grelim) ikiye blnm oldu. Birisi snfl toplumu savunan Kapitalist sistem, Kapitalizm Dnyas; teki de snfsz toplum idealini gden Sosyalist Dnya adn ald. Bildiimiz eyler ya, bunu yle bir gzmz nnden panorama gibi geirelim diye sylyorum. Ondan sonra, aradan bir 20-30 yl gemedi, kinci Emperyalist Evren Sava patlatld. Bunun sonunda da ne gryoruz? Gene benim elimdeki rakamlara gre, en ok say akl olan 1965 ylnda, yeryz bambaka bir blme uram bulunuyor. 1900 ylnda, yani 20. yzyln balangcnda dnya yekpare Kapitalist sistem iken, 17 yl sonra dnyann altda biri Sosyalist Sisteme gemi, snfsz toplum biimine gemi... Altda bei gene Emperyalist Kapitalist Sektr olarak devam etmi. Ama bu arada uzun sre bir durgunluk olmu, bir 20-30 yl kadar. Bu dnemde Emperyalizm sektr iinde Mill Kurtulu Sava r alm. Bu r aanlarn birincisi in halk ise, ikincisi de Trkiye'dir. in'de Kurtulu Sava baarya ulaamamtr. Fakat Trkiye'de Mill Kurtulu Sava, bildiimiz gibi, bir baar ile sonulanmtr-. kinci Cihan Sava'ndan sonra ise, yeryznde, snfsz toplum idealini gden Sosyalist Sektr, dnyann te birini kaplam durumda buluyoruz. Yani, bugn dnyamza baktk m, dnyamz "bir tek dnya" deil artk. Bu dnyann te biri Sosyalist Sektr olmu. Geri kalan te ikisi de gene ikiye blnyor: te bir Kapitalist Sektr; te biri de "GeriKalm lkeler"adn alan memleketler oluyor...

Yuvarlak hesap sylyorum. Tam rakamla banz artmayaym: yzde 33, 32, 31.. byle deiiyor oranlar. Demek ki, bugn yeryznden dnyamz "bir tek dnya" deil; en azndan sistem olarak iki dnya... Fakat bu iki dnyann da Emperyalist dnya diyebileceimiz blmnde bir elime balam: Mill Kurtuluunu yapan Smrge ve Geri lkeler var. "Geri kalm memleketler" diye, dnyann bir te birini de bunlar tekil ediyor. Bylece yeryznde, bir dnyada, bir insanlk iinde blmle karlam oluyoruz. te bugn dnyamz deyince, bu blm gz nnde tutmak zorundayz. TRKYE EMPERYALST SEKTRDE YER ALIR Biz tabi, dnyamzn btn zerinde ahkm yrtmek iin toplanp konumuyoruz. En ok bu dnya iinde kendi yerimizi aramak ve karakterize etmek, ona gre de ynelmek iin dnyaya bakyoruz. yle baknca: "Biz hangi kesimdeyiz?" diye bir soru ile karlayoruz. Bizim kesimimiz: Kapitalist Dnya'nn, te bir kadar yer tutan Kapitalist dnyann, iinde yer alm oluyor... Onu gryoruz. Geri kalm dnyayz ama biz geri kalml kabul etmiyoruz: "H! Biz yle deiliz!" diyoruz. Ve Emperyalist Sektrn bir parasnda, ite NATO, CENTO.. neyse, snm durumda bulunuyoruz. O halde bizi en ok ilgilendiren, geri kalm lkelerin te bir dnyasndan ziyade, bu Emperyalist dnyann manzaras olacaktr-. EMPERYALST DNYA ABD MPARATORLUUNUN (SPER EMPERYALZMNN) EGEMENL ALTINDADIR Emperyalist dnyaya baktk m, birok Devlet biiminde grnyor ama Sistem hepsinde ayndr. Ve yalnz Sistem olarak ayn kalmakla bitmiyor. Bir de bakyoruz, bu sistem iinde, adeta Antika alarnkine benzer biimde bir mparatorluk da doar gibi olmu. Yani, Emperyalist Sektrde ayr ayr bir sr Devlet var; fakat bu sryle devletin hemen hemen hepsi, Kadm mparatorluklara benzer bir hiyerari iinde birbirine balanm, kader birlii yapm duruma giriyorlar. Dnyamzn bu manzaras ok ilgin... Hele bizim iin, daha [dn] Mill Kurtuluunu yapm, dolaysyla Emperyalizme kar savam bir memleket iken, kendimizi byle bir Emperyalist dnya iinde bulmamz bakmndan ok ibret verici bir manzara oluyor. nk bu dnyada, hani her gn, " Hr basn"n methettii gibi: "Her millet kendi mukadderatna sahiptir, dolaysyla kimse kimsenin iilerine karmaz" falan, gibi birtakm formller var. Bunlara uygun bir hayat sistemi g-

remiyoruz Emperyalist Sektrde. Sureta (grnte), dtan baknca hepsi ayr ayr bamsz bir sr Dev I etler var ama bu Devletler arasnda yle bir hiyerari kurulmu ki, hibiri tekinden ayr-gayrl bir duruma giremiyor. Ve bu Emperyalist Sektrn btnn temsil eden birlik: Amerika dediimiz Sper-Emperyalizmin patenti altna girmi bulunuyor. Amerika artk, bat yazarlarnn da dikkatini ekecek kadar; Antika an Roma mparatorluu'nu andran bir duruma girmitir. Roma, bilirsiniz, nce kk bir Kent idi. Sonra, demin anlatmaya altmz biimde, bir yn Kentleri paralayarak etkisi altna ald ve bir imparatorluk kurdu. Her Kent ayr bir blm ve para olmakla birlikte, hepsi birden, o bamszlklar, szde bamszlklar iinde Roma'nn emrindeydiler. Roma dediimiz Anakent-Payitaht [Bakent] Kent evresinde, kendilerine gre zel Muhtariyetleri [zerklikle ri] olan bir yn dnya-Kentleri idiler. Onun gibi, yeryznde bugn, Amerika'nn egemenlii altnda birok bamsz adn alm devletler gryoruz. Fakat bu bamszlk tamamen grnten ibaret kalyor. Bunun uygulamadaki manzaras yrekler acs bir manzara oluyor. Ve bu manzaray dahi, hatrlarsnz, bizim ileri gelenlerimiz, en gnle ferah verici bir manzara gibi gsteriyorlar ve kabul ettirmeye de urayorlar. Oysa bugn artk Avrupa'nn o byk devletler dediimiz, bir zaman "Dvel-i Muazzama" dedikleri en ileri kapitalist devletleri dahi, Amerikan hegemonyasnn etkisi altnda rpnr duruma girmilerdir. Yani bugn bir Almanya, bir ngiltere, bir Fransa, bir talya vb... -teki kkleri hi anmayalm- byle ayr ayr devletler var sahnede... Ama bu devletlerin gerek i ekonomik temel ili kileri, gerekse politikalar gznnde tutuldu mu, bunlarn alacak kadar Amerikan direktifi, Amerikan emri altnda bulunduklar gze arpmamazlk etmiyor. Bunu her gnk olaylardan, baz bakalarnn szleriyle belirtmek faydal olur. Geenki seimlerde Fransz Cumhurbakan aday Poher diye birisi vard: Alan Poher... Evet. Bunun birka gn nceki bir Fransz gazetesinde zel bir yazs var. Bu Poher'i, biliyorsunuz, de Gaulle'e kar kardlar. Maksat da, Amerika'ya hani pestenkern [sama sapan, tutarszca] kafa tutan de Gaulle' gya atacaklar da, Amerika'nn yzde yz emrinde olan bu adam getireceklerdi. Fakat gene de Gaulle'cler kazandlar ve bu kazanamad. Ama imdi Fransz Senatosunun bakandr. Dolaysyla, sz syleyen adam tesadfi bir adam deil. Poher, o yazda yle diyor: "Modern erevesini toplum iinde boyutlarn, yaplarn problemi mill snrlar amtr."

Szckler biraz fazla alafranga: "Boyutlar", "Yaplar" falan... Onlar yle konuuyorlar; hep eldivenli, byle ssl lflarla... Yani demek istiyor ki: Bugnk yeryznde u Millet, Vatan vb. paralanmalar artk bitmitir. Toplum iinde bu "boyutlarn, yaplarn problemi" kalmamtr. Bunlar mill snrlar erevesinin dna kmtr. yle sylyor, bugn Fransa'nn en ileri gelen adamlarndan biri. Yani banda da o l a b i l i r d i . . . Ve makalesinin sonunu u cmleyle bitiriyor: "Bu Avrupa ya birleecek, ya olmayacaktr!" imdi, anlyorsunuz... Yeryznde en ok Vatan ve Millet lfn icat edenler onlar. Sonra bize sattlar. imdi biz savunuyoruz. Bizim savunmakta hakl olduumuz taraflar var tabi... Onun iin... A m a onlar, imdi bundan nasl kurtulacaz, diye dnyorlar. Yani, icat ettikleri Vatan ve Millet snrlarn, artk bu kaba smaz, bunu aar duruma gelmitir, diye kendileri reddetmek durumuna girmilerdir. Ve eer var olmak istiyorsak, diyor Fransz Senato Bakan, yok olmak istemiyorsak, bu mill snr meselesini kaldralm ortadan... Bu aka bu kadar yetiyor. Bugn iin, Avrupa byk devletleri iinde, Amerika'ya en ok kafa tutar grnen memleket de Fransa, biliyorsunuz. tekilerden hele hi ses kmyor. Yani, en ok kafa tutan memlekette dahi, gnn meselesi artk bu ayr ayr millet, devlet snrlarna bir son vermek lazm geldii biiminde ortaya km oluyor. Ve bu birlii de temsil eden, temsil etmek gcn kendisinde gren Amerika oluyor. ROMA MPARATORLUU/ABD MPARATORLUU BENZERLKLER Demek ki, bugnk dnyamzn te biri olan Emperyalist dnyaya baktk m, orada baka bir Amerika var. Bu Amerika'nn yeryznde, eski Roma imparatorluu gibi bir imparatorluk szcl var. Roma'da st snflarn insanlarna, yani zengin toprak sahiplerine Patrici derlerdi. Bu Patrici'lerin yannda bir Kliyan'lar vard, ona Yanama diyebilirizMteri falan da derler ama bizim Trke'deki karl o olabilir. Ailenin iine girer, Patrici'nin ailesi iinde alrd. Hani Anadolu'da Aalarn yannda Yanamalar vardr, i te onlar. Bir de Plebler vard. Onlar da surlarn dnda bulunurlard. Roma mparatorluunun kendi yaps iinde nasl bir Yanamalar, bir de Plebler var idiyse, bugn Amerika'nn evresine baknca, yani Tarih asndan Emperyalist Sektrn karakterine baknca, ayn ekilde Kliyanlar ve Plebler diye ayrlabilecek iki tip millet gryoruz. Kliyanlar, Yanamalar: ngiltere, Almanya, Fransa, talya vb... daha ileri
19

Emperyalist devletler. Plebler de... Plebleri artk sylemeye hacet yok galiba, deil mi? Yunanistan'lar, hatta Trkiye bile Amerika'nn Plebi durumundayz. Yani suru dnda.. Plan yapyor herifiolu ve Strateji plannda, Trkiye iin: "Eh! cabnda bir harp olursa harcayabiliriz onu..." diyor, paytak [piyon] gibi... "Bizim asl savunma hattmz Trkiye'nin gerisinde olabilir" diyor. Yani bizi Yanama dahi saymyor Amerika... Yanama Almanya, ngiltere, Fransa... Onlar savunuruz, diyor. Asl savunma hattnda onlar buluyor. Yani, dnya apnda bugnk manzaras ile Amerikan imparatorluu, Roma'nn Yanamalar ile plebleri gibi, yeryzndeki milletlerin bir ksmn kendisin e Yanama saym, onlar daha ok himaye ediyor. Patrici de Roma'da yleydi. Yanamasna birisi bir tokat atsa, gider onu dver yahut onunla mahkemelik olurdu. Yanamann hakkn arard, fa I an... Ama Pleb ne olursa olsun, aldrmazd. Buna benziyor. O halde, dnyamzn iinde bu Emperyalist Sektrn bamsz devlet ve milletleri dediimiz zaman, bunlarn manzaralar, eer Tarih Bilimi asndan bir tehis koymak gerekirse, Yanamalarla Plebler durumuna girmi oluyor. Ve biz, bu durumumuzla kendi lkemizi ele almadan nce, Amerika'nn nasl bir mparatorluu temsil ettiini, bunun akbetinin nereye varacan birka szckle burada zetlemezsek, szmz eksik kalr-. Ne demitik? Gene Antik alarda, bir mparatorluk kendi i kavgalar ile kmeye balad m, kendisini savunamaz duruma girer ve bu mparatorluu, dardan Barbar adn verdiimiz muazzam ynlar bir aknla gelir, ortadan siler sprrlerdi. amzda Barbar var m? Yani, kyas yaparken, belki Azgelimilere onu diyebiliriz ama Azgelimilerde Emperyalizmi "Ha!" deyince vurup ykabilecek g var m? Onu, o adan lmek lazm. O yok. Yani biz imdi kalkp da Amerika'y devirebilir miyiz? Trkiye olarak buna imkn yok. Kald ki biz zaten onun Plebi durumundayz. Ona isyan edemeyiz kolay kolay. Olsa olsa Ar Da'na karz. Fakat Amerika'nn yklmasn salayacak g kimde var bugn yeryznde? Yeryznde Barbar kalmam. halde insanlk yok mu olacak? Buna mukabil bir Sosyalizm domu. Ve orada da gerekten Amerika'y ykacak g olumu. imdi, u halde, eski Roma'y gz nnde tutar da, ona paralel Amerika'y korsak ne grrz? Bugnk dnyamzda -Emperyalist Sektrn kendi iindeki ili kileri, Plebler ve Yanamalar bir yana braklrsa- bugnn Amerika'y tehdit edecek gc, ancak, ite Amerika'nn ve kapitalizmin bol bol her gn "Barbarlar" diye bard Sosyalist Sektr olacak. Zaten, eski Barbarlar da, bilirsiniz ki, sosyalisttiler. Yani tesadf deil. Kapitalizmin bugn Sosyalizmi "Barbar" grmesi, biraz da hak-

sz saylmasa gerek. u bakmdan: nk eskiden Barbar dediimiz Snfsz Toplum insanyd. Mert insand. Eit, karde insan toplumuydu. Ve Snfsz Toplum; Emperyalist yahut mparatorluk karsnda savaa girdii zaman, ona kar evrilmi en nemli tehlike oluyordu. Fakat biz bu tehlike asndan da meseleyi ele almak durumunda deiliz. Emperyalizm iin iki byk tehlike var: Bir D Sosyalizm onun deyiiyle isterse "Barbar" olsun- Sosyalist Sektr var, onlarn tehdidi var. Ama bir de kendi iinde Barbar brakt insanlar var. Yani Kapitalist sistemin geni Kyl ynlar, hatta bir adan, Medeniyet nimetlerinden yeterince yararlanamayan byk i Snf... Adeta onu ierden ykmak iin Tarihe arl insanlar durumundadrlar. Bu durumuyla Amerikan emperyalizminin ba tutan, ba eken gc, tpk Roma'nn son devrindeki manzarasn tayor. Biliyorsunuz, Tarih okumusunuzdur hepiniz. Antika Medeniyetler son alarna geldiler mi, ilerinde en ok gze arpan, Tarihin de zerinde en ok durduu: Artk Maneviyat'n sfra inmi olmasdr. Yani, Roma'nn son gnleri; bilmem Sodom Gomore'nin, ite Suriye'deki bir medeniyetiin son gnleri; btn Medeniyetlerin son gnleri... Kendi iinde Moral gcn sfra dmesi, insanlarn hep kk karlar ve kk hrslar peinde dnyay hie saymalar vb.dir... Bugn Amerika iin de -yani ekonomik tarafn btnyle ele almadan, daha yle uzaktan baknca- gze arpan manzara, tam Roma'nn son gnlerinin manzarasdr. Ve tesadf, bugnk gazetede iki havadis... Okumusunuzdur. Ben burada okumayanlarla birlikte bir daha okumu olaym. Bakn iki Amerikan havadisi, ne kadar ilgin: "Amerika Birleik Devletleri, Springfield (llinois)-(A.A. bildiriyor): llinois eyaletinin Waukergan kenti ceza yargc Ray Patman, esrar imek suundan karsna getirilen iki gen kz ve delikanly yarglarken, aksrm ve acele mendilini karrken cebinden kocaman bir esrar plkas salonun ortasna frlamtr." Amerika'y bu manzara kadar gzel tasvir edecek bir olay aramak ok g olur. Ve bu manzara, bizim gldmz kadar da pek aka manzara deil. Biliyoruz, bize kadar Beatn/k'lik'*' geliyor. Kendi gen ynlarna, gen kuaklarna hibir insancl lk veremeyen bir sistem, ister istemez onlar Ukur-Pekir, Esrar, Tevekkl... neyse, bu ynde adama(

*) Beatnik -bitnik- (Amerikanca szck; uyum salayamad toplumsal gereklerin dnda yaayan kii anlamna beat'ten): Amerika'da doan beatgeneration akmna bal kimse; ada sanayi toplumunun saymaca deerlerini reddeden, dolaysz yaantlar ardnda koan, gereksiz her eyden arnm bir yaama biimini zleyen ve bylece iinde yaad toplumdan "kopukluunu" aka ortaya koyan kii. (Byk Larousse)

kll soysuzlamaya doru itecektir. Ve iterken, bizim gibi Pleblerini, yahut Avrupa gibi Yanamalarn deil, kendi z ocuklarn -z ocuklar deil ya, kendi smrd insanlar demek gerek tabi- Amerikan vatandalarn dahi, ite bu tarzda Marijuana, yahut Esrar, yahut Afyon, Kokain vb. ime yoluyla dejenere etmek ve dnya meselelerinden uzak tutmak... Amac bu... Gayet hinoluhince bir oyun... Ama bu amacn uygulanmas, ite grdmz gibi, esrarkei muhakeme eden yargcn seviyesine kadar o milleti soysuzlatrmtr. Bunun yannda, gene bu Moral knt asndan, sular her gn gibi bymektedir Amerika'da. Bir istatistik vard, rakam hatrmda deil. [Hatrmda] kalan yalnz, o zamanki orants: Her sene yzde 1,5 mu, yzde 2,5 mu insan akl hastas oluyor. Hesap ettim: 40-50 sene sonra Amerika'da akll insan kalmyor. Faciaya bakn!.. Sistem deyip de gemeyelim... ABD'NN PARA GC: DOLAR Bu tarzda bir sistem, Birinci Emperyalist Evren Sava'ndan beri: "Amerikan Hastal", yahut "Amerikan Kanseri"diye tehis edilmiti. kinci'den sonra deil. Ve ben o zamanki bir Papaz'n -Papaz ama, dnr Papaz ve kitap yazan bir Papaz'n- kitabndan bir iki pasaj aldm. Onu arkadalarma okumak faydal olur. Daha o zaman diyor ki adam: "Amerikan pek Bankas iin Avrupa bir eit smrgedir. temsil eden en valiler byk tedbirleri uydularna Ve biliyoruz, Anavatanlarnda sertlikle Smrge lkesinde merkez iktidar

kyamadklar

dayatrlar."

Byk Avrupa Bat meden lkelerinde, Amerika kendi memleketinde gsteremedii sertlikle bask yapyor, Birinci Cihan Sava'ndan sonra. Bunu neyle yapyor? Sermaye basks... Geende, dn myd, evvelsi gn myd... Schreiber var: Fransz Radikal Partisi'nin efliine seildi. Onun bir de kitab kmt geen sene. Adam ciyak ciyak barr -herhalde Fransa'da seiliinin sebebi de o olacak- rnekler de verirdi. Bu durumda, yani... Almanya'da yle... ngiltere'de yle... Btn byk sermaye, yani Finans-Kapital, artk Amerika'nn eline geiyor. Ve bunu nasl geiriyor? ok korkun, sinsi bir oyunla. Ama milletler iin oyun bu. Milletlerin bandaki idareciler iin hi oyun deil tabi. nk onlar zaten bunu birlikte hesaplyorlar. Ya svire'ye gidiyorlar, yahut Arjantin'de Rio de Janerio'ya kayorlar: Para Fonu, Uluslararas Para Fonu meselesini konuuyorlar. Hi iitiyor muyuz?.. Para Fonu?.. Para Fonu hepimizin alnyazs. Yani cebimizdeki parayla

ilgili. Yarn bir karar verirse Para Fonu: 100 liramz varsa, 50 liraya debilir deeri, alm gc. Byle kararlar veriyor. A m a t yok o kararlarn zerinde, o konumalarn zerinde. Bir havadis koysa ya!.. mkn yok duyurmazlar. Bizim de alayangiller falan giderler ve gelirler. Gitti, geldi, o kadar biliriz. Ne konutu? Trkiye iin hangi kefen b i i l d i ? Buna dair hibir ey yoktur. Sylemezler. Ve ondan sonra da tabi, Gizli Faaliyeti bakalarna yklerler Trkiye'de: Sosyalistler gizli faaliyet yapar, derler. Asl Konspirasyon onlarda, Kanun-d gizli faaliyet, Milletten gizli iler onlarda... Ve onlarn bu oyunu, yalnz Trkiye gibi geri lkeleri hesaba katmamakla kalmyor; en byk, en ileri meden devleti eri dahi, kendi yazarlarnn deyimiyle. Smrge haline getiriyorlar. Gene o adamcaz yle diyor: "Amerikan Avrupa'y trajedisi veya Amerikan kanseri u anda Amerika'y, ve ok gemez dnyay tehdit ediyor."

30 sene evvel adam byle yazm.. "Amerika demek, bir metot, bir teknik, bir ruh hastal demektir. Bu ruh hastal, her krp asma geirdii yerde, dallar ne oturmutur." rasyonalizmi sayesinde" askercillerin olsun, niformalar Yankee yahut posta pullarnn olursa orada

kendi evi gibi bada kurup "16. diyor. yzyldan

Ve bunu nasl yaptn da yle sylyor: beri ilenmi soyut Finans

16. yzyl, biliyoruz, yeryznde Kapitalizmin balangcdr. Adam gryor. Yalnz iin "Bundan biter. byle Kapitalizmle ilgisini gremiyor. muameleleri kapal Papaz kzm, olup Amerika'ya fena halde ve grd btn olaylar da aynen yazyor: Finans bir ember iinde Orada hibir d etken ba gsteremez. evreninin en nemli ember iinde bulmakla sarho olurlar. kapp koyverirler." manzaras, yi kaVe byle bir sonu nnde zafer Emperyalist Sektrn

adamlar kendilerini o marlar Btn patlatarak dnya

pal bir maaraya snm bulurlar. kendilerini kapitalizminin,

daha 30 sene nce, Amerikan Finans-Kapitalinin penesi altnda bu duruma girmi ve bu durumda anlatlyor, demektir. Glnecek tehisler de yapyor ayn yazar. Diyor ki: "New York ve Detroit'te bu kanser hcreleri ("Amerikan Kanseri" zaten kitabnn da ad) tahrip edilemez. Bu canavar retim ve kredi cihaz daha abuk ve daha zalimce bir konsantrasyona, Bu yukardan merkezilemeye doru itilmi olacaktr. bir komnizmdir."

Byle koyuyor. imdi, var ya bizde de... Halk kzyor kzyor hacaa ve soyguncuya: "Ulan bu komnist be!" diyor. Tpk onun gibi, Papaz da kzyor kzyor Amerikalya: "Bu", diyor, "yukardan komnizm!" Gerekten de yle. Bir Amerikan firmasn alalm. Yapmsnzdr hesabn siz de: Trkiye'nin bir btesinden fazla herifin kr var. Bir firma!.. Demek ki, Trkiye'yi bir kii alsa, ne oldu? Yani, Trkiye bir kiinin maliknesi durumunda. O bir kiiyi kaldrsak: Trkiye'de komnizm, diyecekler. Zaten de 500 kii ya... Bir kiiye kadar da drebilirler. Bunun sonu yok. Byle bir konsantrasyon... Demek ki, Kapitalizm kendi bana braklsa -hani onun Barbar dedii: Ne iindeki Barbarlar, ne de dndaki Sosya I ist Sektr insanlar Amerika'ya saldrmasalar- Amerika kendi iinde zaten Komnizmi iln ediyor. Papazn dedii gibi... Kendi kendine btn o kk mlkleri zaten kemirip atyor. Byle bir geliim iinde. imdi, Roma mparatorluu'nun k devrine benzeyii de buradan geliyor: Kendi kendini yiyor... Zaten, btn Snfl Toplumlarn akbeti de bu oluyor. Ve bereket versin ki, biz sylemiyoruz. nk biz sylesek takibata urar bu szler. Papazn kitab "are?" diye kendi kendine soruyor ve cevap olarak: "O yivli yap bir bloktur. Sistemin btn yklp devrilmedike, o bloktan bir zerre koparlamaz." diyor. "Artk mesele ta temelinden alnmadka, ne kavray, ne kredi dzenini deitirmeye imkn ve ama yoktur. Baka deyimle, ihtillci zm yolundan bakas olamaz." Buyurun! Avrupa'nn Papaz bile 30 sene nce bunu sylemi, kardeler. Yani, bizden bir ey yok. Biz hibir ey sylemiyoruz. Yok yok, hi baka Papaz deil: yani "Kzl Papaz"deil!.. ABD'NN SLAH GC VE SAVA KIKIRTICILII Emperyalizmin kendine kurtulu aradka bulduu tek kar yol, demin de iaret ettik: Sava'tr. Amerika'nn en byk bilginleri gizli bir toplant yapyorlar: "Report From..." bilmem ne diye, bir Rapor da hazrlyorlar. O raporda yle diyorlar: "Sava, Amerikan toplumunun, Amerikan disiplininin ve Amerikan iyi ileyiinin korunmas iin mutlaka gereklidir." Dnn imdi, bir memleket dnn, dnya lsnde egemen... Bu memleketin dnr insanlar, btn bilginleri toplanyorlar, o memleketin banda olanlara Rapor veriyorl ar: Bilim raporu... Savatan baka kurtulu yolu yoktur Amerika iin, diyorlar. Nixon ne bok yesin? Affedersiniz!.. imdi Amerika bu haliyle byle. Amerikan Cumhurbakan sabk [eskisi] Johnson sylyordu. Okuyaym isterseniz, balamtk...

Amerikan Cumhurbakan yle diyor... Yani, ne kadar "Timsah gzyalar" da dkyorlar: "Geceler uzun... sabrszlanyor... Bu (Ne iir var, bakn!) Rzgrlar souk. etin mevsimler iin insan..." falan Ruhlarmz filn, "dua

etmeli" gibi bir ey sylyor. Ve sonunda da: "u hr lkenin yurttalarna (u "hr lke" de Amerika imi: hani u cebinden esrar den hakimin, yargcn memleketi...) ne zaman ve nasl dua edeceklerini sylemek benim hakkm deildir, ama u kadarcn syleyebilirim ki, bu uzun gecelerde Bakannz dua ediyor!" Amerika bu halde... Amerika yalnz dua etmekle kalmyor. Asl iin iyz: Bu Yanamalarla Plebleri nasl soyacam? diye, asl onlar hesaplyor. nk Savan tek kar yol gibi gsterilmesine ramen, hi de kar yol olmad u kck Vietnam'da, "iki kere iki drt" ortaya kt. Dnyann en kk, en geri memleketi, dnyann en byk devini pekl dize getirdi. Ben her zaman Vietnam olaylarn gazetede okuduka, bizim Dervi Yunus'un bir iirini hatrlarm, bir szn: "Bir sinek bir kartal kaldrd dm!" der. "Yahu, Yunus bunu niye yazm?" diye, ilk okuduum zaman anlayamamtm. Ama imdi anlyorum: Yunus hakl... Bir sinek. Amerikan kartaln yle bir vurdu ki, belini krd!.. Amerika'nn Amerika olmas biraz da; Ekonomi asndan bizim gibi geri lkelerde pek moda olan, o Devletilik sistemine girmemi; yani hazr yiyici byk memur ynlar ve byk ordular beslememi olmasndan ileri gelmitir. sebebi budur. Dnya konjonktr de var ya... Dnya harp etti, o parsay toplad hep... O kontenjan iinde, Amerika'y Amerika yapan balca sebeplerden biri de, zellikle; bir hazr yiyici Ordu beslememesi idi. kinci Dnya Sava'na girdii zaman u bizim geirdiimiz -yani dn geirdiimiz; biz Birinciyi de geirdik, siz sadece kinciyi geirdiniz- kinci'de yani, en son Marshall Genelkurmay Bakan, Ordunun Bakumandan idi... Onun bir Raporu vardr. Okuduum zaman ben dahi atmd. Amerika harbe girdii zaman; Japon anszn bast, biliyorsunuz -bilmeyen genler de var iinizde- bast Pearl Harbour'u... O zaman Amerika'nn btn ordu kuvveti, harbe girebilecek bir tek tmenden ibaretmi. nanlmaz ey, deil mi? Ama bunu Marshall bir resm raporunda yazm, orada okudum. Aynen byle sylyor. Yani, harbe "Ha!" deyince girecek olabilen birka tmeni varm ama tam silahl, tehizat tam ve eitimini de grm bir tek tmeni varm. vurdu yere, "Ben de gzmle gr-

Amerika bu sayede, sanayiine byk yatrm yapar ve dnya lsnde Prosper (refah getiren) Byk Sanayi, byk verimli bir ekonomi salar. Byle bir memlekettir. kinci Dnya Sava'ndan sonra adamn Roma mparatorluu olmak geldi aklna... Ve bildiiniz gibi, Dnya Jandarmalna balad Amerika. Bugn milyonlarca asker besliyor. Tabi, asker besleyince -bu, ocuklarn oyuncak askeri deil ki, oynasn- bir yerde de bunu kullanacak... te Vietnam'da olduu gibi harpler de kkrtyor. nk ulemas diyor ki: Harpten baka kurtulu yolu yok, sen harp a!.. Gitti oraya, senede 20-30 milyar dolar harcamaya balad. Yani, 10'la arpn: Demek ki 200-300 milyar Trk liras... Dnn, bizim btemiz 2,5 milyar dolar. Yani, Trkiye'nin 10 senede btnyle toplad btesini o, orada bir senede arur ediyor. Byle bir duruma girdi. Nereden gelir bu para? Gerekten senelerce t kmad, kimseden... Yani, biz biraz u Ekonomik Determinist dnce sahibi olan insanlar, dnp duruyoruz: "Yahu! Bu, nereden buluyor bu paray?" Sonra yava yava kokusu kt. Adam orada dvyor ama paray gene Yanamalarndan alyormu meer... Dolar dnya lsnde tek kuvvetli para diye hepsine tantm. Biz de dahiliz ya... Biz senede 5-6 milyar liralk d ticaret yapyoruz. Hep dolarla. Alman'a, ne Alman paras ile mal satabiliriz, ne Alman paras ile mal alabiliriz. Alman'n kendi paras ile kendisine versek, ondan mal alamayz. Yani, Ticaret Odalar'nn yaynlad eyleri okuyun: Bizim btn Ticar Talimatnameleri... Yalnz dolarla, dolar blgesinde alveri ederiz. Dnn, 30 milyon insanz... Yahu, benim kendi param yok mu? Yok, diyor. Dolar kimden alacaz? Dolar kim basyor? Amerika basyor. Demek ondan alacaz. Btn dnyay bu duruma sokmu. Dnn: Dolar aldk m, dolarn talebi ykseliyor ve Amerikan paras salam para oluyor. Salam para oluyor ama bu salam paray byle arur etti mi Vietnam gibi yerde, bu para bsbtn karlksz duruma dyor: Amerika'da Altn kalmyor. IMF'NN DOU NEDEN VE GREV Bu sefer nereden para bulsun? Geldi ite, "Fon Monitr Enternasyonal" dedikleri Dnya Para Fonu, Uluslararas Para Fonu... 10 tane devlet gizli gizli konuuyorlar. Sonra, Yanamalar ve Plebleri de aryorlar. Gene gizli gizli talimat veriyorlar. En son Amerika dayatt. Dayatmak da aa yukar yle: Eer Dolar brakrsanz, ben yklrm ama siz de kalamazsnz ayakta, diyor. Btn o teki kk canavarlara bunu sylyor imdi. Daha kklerine de ayn eyi syl yor

muhakkak. Bize de belki, bizim efendilere de sylemitir. Yani Dolar gitti mi, Amerika gitti; Amerika gitti mi, siz de gittiniz!.. Bunu sylemek suretiyle, bu sefer "Tiraj Spesiyal" diye bir ey kardlar ortaya. te hep byle lflar zaten. Yani, dikkat ederseniz, son zamanda anlamalar, ekonomik kurumlar, falanlar hep byle "Ebcet" hesab: A,B,C falan bir eyler... Kimse anlamasn. Bilenler onlar. te o birka yz kii milletlerin bana km. Onlarn uzmanlar gelir, onlara syler. A m a milletler sakn bunu renmesin. Byle "Tiraj Spesiyal" diye bir ey: "zel Para ekii"Trke'si... Ne olduunu kimse anlamaz tabi, aka sylese bile. Bununla "Avrupa Dolar"diye bir ey icat etti. Yani imdi, Almanya Amerika'ya Altn yolluyor ve Amerika'dan Dol ar alyor ki alveriini yapsn... Bu komik bir ey deil mi? Komik ama Almanya gibi muazzam bir devlet bile, srf Emperyalist Sektrde olmann, Kapitalizmi ayakta tutmann gerei sayd iin, Dolar takviye etmek zorunda. Amerika ne yapyor? O memleketlerin altnlarn alyor. Bu sefer o memleketlerde "Eurodollar"diye Avrupa dolar kard. Ve btn Avrupa basnnda, takip edilince grlyor: Yaknda bir de "Afrika dolar" karacak... imdi Rogers (Amerikan Dileri Bakan), dolayor oralarda, gryorsunuz, gitti. Bir taraftan Fransa'ya kumpas kuruyor: Kongo'da, Gana'da yapt slerle... ad -Orta Afrika Cumhuriyeti ki, bunlar Franszlarn idaresinde, yani nfuzu altndaoradan Fransa'y vurmak, Afrika iindeki Fransz smrsn kendi tarafna ekmek istiyor. Fas Kral Hasan (mehur aslan), bir de Kral Hseyin... Bunlar da elinde tutaraktan... Birinci Ortadou ss: srail kuvvetleri... Bylece kumpas kurarak, Afrika'y ember iine alyor. Ve yaknda bir Afrika dolar karacak. Gene yazldna gre, bir "Asya dolar"da karacak. Bylece dnyay Amerikan dolarnn resmen kabul edildii lke haline getiriyor. Fakat, bu dolarn karl kimin? Hangi memlekette kyorsa, o memleketin deerleri... Ve o memleketin deeri ile kan dolarlar, Amerikan dolar olduu iin, Amerika o do l arla bu sefer geliyor, o memlekette sanayi satn alyor. Bizde de aynen oluyor ya. itmisinizdir, gazetelerde gryorsunuz. Yani Coca Cola'lar falanlar, btn yardm bizim bankalardan alyorlar. Ondan sonra, size buday muday verdim diyor, bankaya yatryor karln. Biz para veriyoruz. O para le Trkiye'de ne kadar sanayi teebbs varsa, hepsine ortak oluveriyor Amerika. Kendi paramzla Amerikan irketleri kuruluyor bizde. Ayn ey Avrupa'da da oluyor.

Bylece, imdi styapdan alt temele kadar btn ile Emperyalist Sektr, bir Roma mparatorluu diyebileceimiz, Amerikan mparatorluu gibi ken bir sistemin zlgt altna dm bulunuyor. ABD'NN "GZL" (CASUS) GC: CA Artk bu zlgt altnda, Politika alannda, Kltr alannda yaplacak binbir rezaletleri ve komplolar tasavvur bile etmek ve burada saymak g olur. Biliyorsunuz, CA istedii zaman, Yunanistan'da bakyorsunuz iki tane plan yapyor: Birisi, ite bu Albaylarn, imdiki hkmet devirmesi... O olmazsa tekini hazrlyor. kisi de, hangisi galip gelse, Amerika'nn oyununa gelmi bir devlet kurulacak Yunanistan'da. Ayn oyunu spanya'da yapt. Ayn oyunu son zamanda Trkiye'de de hazrlad Avrupa'da cayr cayr yazlyor. Ama bizim haberimiz yok, o baka bahis... Bizim gazeteler pek yazmazlar bu gibi havadisleri. Dolaysyla, yalnz Ekonomisine el atmakla yahut Genliinin, Gen kuaklarnn moralini, ahlkn, yaay sistemini dejenere etmekle, soysuzlatrmakla kalmyor. Politikasna da, istedii zaman istedii adam, setii adam getirmenin yollarn pekl buluyor. Ve imdi Amerikan ekonomisinin btn dayana: Bu Para oyunu manivelas ile dnyay idare etmek biiminde grlyor. Fakat, dnyay idare ederken de, unu sylyor: Altna lzum yok, dolar altndan da daha kuvvetli paradr!.. Ama ne sayede kuvvetli? Senin, benim srtmdan... Bizi yzd iin, dolar kuvvetli. Biz: Bizim dolarla alveriimiz yok, deyiversek bugn, Amerika paldr kldr yklr. Ama diyemiyoruz. Neden diyemiyoruz? Malm... nk Amerika diyor ki: Ben gidersem, siz de gidersiniz!.. Komnizm bekliyor, diyor. Ve onu kullanyor. Avrupa'nn cidd cidd dergilerinde, ekonomi dergilerinde, ekonomi bilginlerinin tartmalarn okuyorum, arp kalyorum. Herifler aka diyorlar ki: Yahu, galiba ite bu Amerika ey yapt, altn bile tkezletti, falan... Bu son "Tiraj" hakk, para eki hakkn kabul ettirince Avrupallara... Dolaysyla, Altna lzum yok, pekl dolar da bu i i gryor, falan... Oysa F. National City Bank'n bir raporu var, aynen yle diyor: "Altna bavurmakszn uluslararas bir para sistemi kurmann a hayli uzaklardadr. Ve byle bir eyin zuhuru grlemeyecektir." Amerika'nn en byk Banka sahibi, yani Finans-Kapitalin en sivri rgt: Altnsz dnya lsnde para olmaz, diyor. Yani, bizim dolarn, altna dayanmadan dnya paraln yapabilmesi imknszdr, diyor. Fakat bu iki kere iki drt... nk biz hepimiz -biraz Ekonomi-Politik okuyanmz- biliriz: Kt Para'nn hibir kymeti yoktur. Ancak,

o paraya karlk devletin Merkez Bankasna yatrlm Altn varsa -ne kadar varsa onun orannda- Kt Parann da bir kymeti vardr. Biliyoruz, bu iki kere iki drt. imdi, Altn veya Dviz, diyorlar. Altn deerinde kt para, baka ecnebi paras olursa, o da Altn saylyor. Bu nereden geliyor? Onu da arkadalara iki kelimecikle sylemek -hazr frsat dmken- faydal olur, diye dnyorum: Biliyorsunuz, Para'nn birka grevi vardr. Birincisi, asl grevi: Deer ls olmasdr. Yani her maln iinde, insan emei (tabi sosyalman ortalama insan emei) ne kadar harcanmsa, o kadar deer vardr. Altn da, zerine insan emei harcanm olduu iin, ok insan emei harcanm bir Mal olduu iin, yksek deerli bir maldr. Ama bir maldr. Yani teki mallardan hibir fark yoktur. Ve ancak byle bir deerli mal, teki deerlere kar genel denk-deer olabilir, yani l olabilir. Fakat bu Deer ls olma yannda, Devletin snrlar iinde bir de Tedavl arac olma grevi vardr parann. Yani, elden ele geme... Bu nedir? Trkiye'de, mesela, Devlet basar bir kd: Bu bir Liradr, der, stne de yazar. Bir lira m, deil mi? Kimse bilmez. Ama bunu, memleket lsnde yayd m, sen sk m o Liray almayasn? Hemen jandarma gelir, seni apar topar doru ieri atar. Yani sng kuvveti ile... Fakat tabi, bu sng kuvveti bile parann deer tamasna yetmez. Gene mecburdur Devlet, herhangi bir para, yani kt kard zaman, onun karln ya altn yahut altn deerinde herhangi bir Dvizle bankaya yatrmaya. Yzde ka? Yzde kasa: Yzde 5, yzde 10, yzde 20.. neyse. Her memleket baka bir yzde koyar. Ancak byle yzdesi belli bir Altn varsa, o yzde oranna uygun bir de Kt para deeri vardr-. imdi, Amerika, btn dnya lsnde, btn ideologlar ile Avrupa'nn da, btn Kapitalist dnyann da btn ekonomistlerinin iddialar ile: Dolar altnsz bir deer yapa l m, diyor. Yahu, nasl yaparsn? Ha, undan yararlanabilir... Nasl yapabilir? diye dndmz zaman, Dolarn tedavl, yani elden ele geme arac grevinden yararlanmak suretiyle yapar. Zaten yle yapyor. A m a gene de "Tiraj Spesiyal" dedii paray da alrken, art komular: Yzde 25'ini Altn olarak kasada tutacak. Uluslararas Para Fonu yoksa vermiyor Tiraj da. Demek ki, orada da gene Altn var. Ama yle bir hava yaratyor ki, dnyada, yani Amerikan dolar altndan da kymetlidir. Ve bunu tabi btn Plebler, btn Yanamalar, kimisi yutuyor -bizimkiler gibi- kimisi de mecbur yutmak zorundadr. Ve kabul ediyorlar. Amerika'nn byle bir paray, Dolarn, dnya lsnde Altn karlksz deil de, karlkl bile yrrle srebilmesi iin, ancak bir Dn-

ya devleti kurmas lazm. Yani, Amerika'nn resmen, Trkiye snrlarn kaldrmas ve Trkiye'ye Trk Bayra yerine Amerikan Bayran dikmesi, Amerikan jandarmasn, Amerikan polisini getirmesi lazm ki, Amerikan dolar tpk Trk liras gibi (kt paras demek istiyorum) Trkiye'de zorla geer hale gelebilsin. E, bunu aka hibir zaman salayamyor. Onun iin, bu oyun da, nihayet ancak Amerika'nn bugnk dnya lsnde alveri hzn gtmesi ile, alveri alannda sanayiinin rnlerini satmas ile mmkn olabiliyor. Oraya gelince -rahmetli diyelim- Kennedy, lmeden nce bir "Kennedy Round"diye bir ey icat etmiti: Btn dnyada artk gmrkler azaltlsn ve mallar ok bol bol tedavl etsin... Elden ele geen mallar, ticaret ne kadar genilerse, sratli olursa -btn bu ticaret de Amerikan dolar ile olduu iin- Amerika'nn zenginlii hibir zaman dmez, diye bir teklif yapmt. Btn kapitalist dnya alklad bunu: Aman ne gzel ey falan... nk hepsinin bekledii: Eh, bu arada Amerikan pazar da bize alr; Avrupa da oraya mal satar, diye. Sonradan beklediler, bir sene, iki sene falan... Kanc yl oldu o Kennedy leli? Bir Ses: 1963 herhalde.. Hikmet Kvlcml: Evet, o gnden beri Amerikan piyasasna herhangi bir memleketten mal gitti mi? Bir "Selling price" (diyor Amerikan azyla), yani Amerika'da kan bir maln maliyetinin bilmem ka misli stn gmrk almadka oraya mal sokmuyor herif. Dolaysyla, Avrupa'nn Amerika'yla rekabet yapmas imknsz. Fakat Amerika, gene de "Biz demedik mi size?" diye -ikide bir gryoruz Avrupa basnnda- "Size sylemedik mi, Kennedy Rond'u var ya!" diyor. Yahu, var ama, sen tatbik etmiyorsun bata... Evvel sen, kendi gmrklerinde Avrupa'nn malnn satlmas, ieri girmesi iin, bir alaltma yapsana, azaltma yapsana... Benim gmrklerim tamamdr, diyor. Siz gmrkleri indirin, Amerikan mal satlsn. Tabi, bundan bir yn kzlca kyametler kopuyor. imdi, btn bu sylediklerimizi zetlersek... Politika sahasna girmeyelim. Girersek ok fazla vaktinizi alm olacaz. Amerikan emperyalizmi dnyamzn te birini kontrol altnda tutuyor, bugn fiilen. Ama grdmz gibi, eer bu dnya jandarmalnda devam ederse, zaten ifls durumuna gelmitir. nk biliyoruz, bir Amerikan sava btesi bu sene galiba 120 milyar dolar m oldu? Bilen arkada varsa... Yani 100 milyar dolar da geti. Buna karlk, yalnz Mafya diye bildiimiz gangster tekilt var, Amerika'da senede 50 milyar dolar para alyor. Hara yahu, yani ey deil... Bu, devlet mevlet deil. Biliyorsunuz Mafya'y! Hep bilen arkadalar buradaki. Yani, gizli ekyalar, hrszlar, yankesiciler, dolan-

drclar ama Reisicumhura kadar elleri var. Hakim, mahkm, hepsi var ilerinde. Hesap ediyorlar: Yalnz o Mafya tekilt, gangsterler; senede 50 milyar -bizim parayla dnn: 500 milyar liray, yani 20 sene Trkiye'nin btesini- Amerika'da gangsterler topluyor, Amerikan ekonomisinde. Byle bir toplumun, artk, yani Toplum diye, yani salkl bir insan dzeni diye yeryznde kalmas bile alacak eydir. Ama kalyor. Neden? Yanamalarla Pleblerin ok uslu olmalarndan. Yani, baka bir eye atfedilemiyor [balanamyor]. Bunun mekanizmasn da, urada bir cmle okuyarak aklamak istiyorum. Daha birka gn nce kan bir Batl gazetede yle diyor: "Amerikan glleri en gayretke temsilcilerini yerel burjuvazi iinde kendi lkeleri zararna paylatklar illzyonlarla besledii kadrolar sayesinde buluyor." Neyse, cmleyi ben de okuyamadm... Biraz kark. Trke'sini anladnz herhalde: Amerika, her memleketin iinde bir Kadro satn almtr, diyor. Ve o kadro, burjuvazisidir o memleketin. Trkiye'nin de yle. Onlar sayesinde, bugnk dnya hegemonyasn ve politika zlgtn srdrebiliyor. u halde, onlar yerel burjuva deyince, Avrupa'nn ileri lkesi neyse, aa yukar geri, hele bizim gibi geriler iin bsbtn odur. Bunlarn hangi llerle, hele bizde, nasl uygulandn da her gnk ackl olaylarla gryoruz. imdi bakn adam nasl alyor? Amerika, u en basitinden, urada Amerikan Donanmas nnde namaz kldrp, sonra adam baklatt. Dini de ele ald. Ve Anadolu'dan, en cra kylerden harl harl Haclar gidiyor. Bu haclar nasl gidiyor? Anadolu'da bulunan arkadalar varsa, herhalde birka rnek grmlerdir. Ben de dikkatle sordum, geenlerde. Halk biliyor iin iyzn, ama ne yapsn? Halkn bilmesi kimin umurunda. Diyorlar ki: te falan falan falan Hac kanc yahut onuncu defa gidiyor. On defa g i d i l i r mi Hacya? falan, dedim. Niye gitmesin? diyorl ar. 8-10 kere gidiyor. nk haclk artk bir alveri olmu. Hac buradan 1500 liraya gidip geliyor. Geldii zaman apartman yapyor, burada. Onu da biliyor halkmz. Kaaklk yapyor, yani resmen. imdi dnn... Aramco [Aramco: Arabian- American Oil Company] orada Kabe'yi tutmu, Amerikan Finans-Kapitali. Bana da geirmi byk dindar bir kral... Bizim memlekette ha bire reklm yapyor. Geirmi de iimizden burjuvazimizin sayn eyini iktidara... Artk bu memlekette Din furyas alm yrm... Gerekte: Yahu, bu kadar da dindar mym bu millet? diye insan aacak oluyor. Hani yediini itiini bile feda ediyor. Deil. Adam

oraya gitmekle, Amerikan dolar ile gidiyor ve Amerikan CIA'snn dnya lsndeki plann da kaaklk biimiyle bal gibi tatbik ediyor Trkiye'de. Yani u en kutsal, en sblime, ycelmi artk, gklere ermi bir inan rnei Haclk... Deil mi ya? Yemiyor imiyor adam, btn mrnde, topluyor parasn, Hacla gidiyor. Ne idealist adam? diyeceksiniz. Byle bir hissi Amerikan emperyalizmi nasl organize etmi ve Trkiye lsnde nasl kaaklk haline getirebilmi? Bu tarzda alyor. Ve byle bir sistem kurduu mem l ekette artk, Amerika'nn savunucularnn kimler, nasl olduu da ortaya kyor. Verilen Amerikan yardm hakknda bir orant sylemekle ii kapataym: Arjantin'e yaplan yardmn (Arjantin de byk bir millet Gney Amerika'da, biliyoruz, muazzam bir memleket. Oraya Amerika yardm yapyor. Bu yardmn) yzde 40' Polise ve Orduya rvet diye veriliyor, yzde 15'i memlekette kalmayp geri gidiyor. Ve teki geri memleketlere yardmlarn da yzde 30'a yakn o memleketlerin Borlarn kapatmaya harcanyor, falan.. Yardm dedii de byle oluyor. Ve bunun zerine, bakyoruz: politika, ister istemez, Amerika'da da, Trkiye'de de bir trajedi haline geliyor. Mesela Newsweek'in... Amerikan prosperitesi [refah] diye gkl ere karyoruz. Hayat standard ok yksek; Amerikal yle yayor, byle yayor... Yahu, ne hayat! falan diye her gn reklmndan krlyoruz. Halbuki Newsweek'te bir Amerikalnn makalesi yle diyor: "Alk yznden eitli tehlikelerle kar karya bulunan insan saysnn 10 milyonun zerinde olduunu gstermitir." Bir aratrma yapm: Amerika'da 10 milyon insan alk tehlikesindedir, diyor. Daha bir sr eyler sylyor. Bu en ileri emperyalist anavatan iindeki durum. Bizim gibi geri Pleb lkelerde nelerin olduunu her gn gryoruz. Bunlardan bir tanesini -en son hatrma geldi- Acem ah yeni kefetmi ve uyguluyor, grmsnzdr gazetelerde... Son gnlerde sk sk kaaklktan insanlar kuruna diziliyor. Meer bunlar, orduda ah'a kar isyan eden subaylarm. Onlar kurunlamak iin herif, byle bir Kanun karm. Sen git de aksini ispat et. Dnya lsnde bu metodu tatbik ediyor. Yani byle alyor i politikalar geri memleketlerin. Bizde baka trl m oluyor? Orada Acem ah kaaklk bahanesiyle adam kurunluyor. Bizde de oban Sl... Benim daha fazla banz artmaya kalkmam gerekmiyor. Szm bu kadarla kalyor. Yalnz, arkadalarn, bu noktalar zerinde tartmak isteyenleri varsa, bir krs konumasndan...

TARTIMALAR Hikmet Kvlcml: Efendim, buyurun. Yalnz bir kalem kt rica etsem. Saol canm. Bir Dinleyici: Bir Sosyalist Blok, bir de "Birarada Birlikte Yaama" diye bir ey syleniyor. Sosyalist Blok'taki ayrlklar. Bu konuda da bir sznz olabilir mi? Hikmet Kvlcml: Evet. smi liniz? Dinleyici (devamla): H. O. Hikmet Kvlcml: Baka var m, ocuklar? Buyurun efendim. sminiz? Dier Dinleyici: F. D. Hikmet Kvlcml: Arkadan. Pardon, sizden nce grmtm. Buyurun. Bir Dier Dinleyici: Hocam, imdi, nmzdeki devrimci mcadele, diyoruz ki, Amerikan emperyalizmine kar mcadele olacaktr. Hikmet Kvlcml: sminizi rica etmitim? Dinleyici (devamla): G. A. Hocam, bu mcadelede gleri, devrimci ve kardevrimci mcadelenin diziliini sralayabilir misiniz? Devrim saflarnda hangi gler olacaktr, kardevrim saflarnda hangi gler olacaktr? Sizin Strateji ve Taktik zerine yazdnz yazlarda olduu gibi: nc g, temel g, yedek g ayrmlarn yaparsanz, memnun olurum. Hikmet Kvlcml: Evet. Baka?.. sminiz? Bir nceki Dinleyici: F. D. Ege blgesini kar kar gezdim. Oralarda "Bar Gnllleri"var. "Bar Gnllleri" halkn arasna giriyor. Halka yardm vaadi ile i yapyor. Biz burada bu kadar sosyalist arkada ve dnr... Bu arkadalar, acaba, hi mi gnll yok acaba? Ege blgesine gidip de bu halka onlar anlatabilsin. Bakn bir ey anlatacam size. Gerekten bu en fazla beni bitiren bir ey... Ben nceta isimli bir irkette alyorum. 4 bin kadar kii alyor bu fabrikada. Bu fabrikann senelik ii drt aydr. Bu fabrikann sahibi zmir Halk Partisi'nin bakandr. ok

zengin bir adamdr bu. imdi, bakyorum kardeim, 2 bin kii iinde, ancak 200 kii imza atabiliyor. Acaba bu dnr, bu sosyalist arkadalar oralara gidip bu ii arkadalar eitemezler mi? Hikmet Kvlcml: Te ekkr ederiz. Baka var m, arkadalarn tartmak istedikleri konu? Buyurun efendim. Bir Dier Dinleyici: Benim sormak istediim bir mesele var. Hikmet Kvlcml: sminizi rica edeyim? Dinleyici (devamla): A. Rekabeti kapitalizmden Tekelci kapitalizme geerken, bu gei sreci iinde Finans-Kapital teekkl ederken, bu sre iinde retim ilikilerinde bulunan btn sermaye sahibi snflarn mill niteliklerini yitirdikleri, bunlar mill olan veya olmayan biiminde blmenin yanl olduuna iaret etmitiniz, bir yaznzda... Hikmet Kvlcml: yle mi? Evet. Yanl olmasn? Dinleyici (devamla): Yahut ben yanl anladm. Bu konuda beni aydnlatrsanz... Hikmet Kvlcml: Btn sermaye sahipleri diye bir ey sylemi deilim, zannediyorum. Peki. Mamafih, aklama yapaym. Baka var myd, ocuklar? F. D. arkadamzn sylediine yalnz, hepimiz duac olmaktan baka yapacak bir eyimiz yok. Tabi bunun organlar, rgtler asndan... Buyurun efendim. sminiz? Bir Dier Dinleyici: Efendim, in ile Sovyet Rusya'nn grndeki ilke ayrlklar, nedenleri nedir, acaba? -KYL GNLLLER Hikmet Kvlcml: Evet. Peki. Yani konular ok geni. Bu sorularn hepsi, bir oturumda tartlmas gereken lde geni konular ama imdi arkadalar mademki bunlar soruyorlar, bir iki szckle bunlar zerinde durmamz faydal olacak. nce.. Evet, o "Bar Gnllleri"ne kar: i Gnllleri, Kyl Gnllleri de biz yapabilirdik... Bunun iin hatta TP'e, hatrlarsanz, ak mektupta, basl ekilde hatta "Teklif" yapmtk. Bir dergide nce baladk eletiri yapmaya... Onun zerine derginin sahibinden gelen mektupta okumutum. Belki bilmiyor arkadalar, syleyeyim. Aynen diyor ki: "Yukardan AP, aadan TP, geldiler, dergiyi bizim uurdular havaya!.." Yani biz alyoruz, TP'e teklif yapalm da, u ii kardelerimizin ki; sosyalizmin tek yanlmaz, sonuna kadar mantk gidicisi olan snf i Snfdr dnyann her yerinde, ona inelim diye bir yol aryoruz. Onlar, o yolu kurcalayan herhangi bir dergiyi, t gidiyor Samsun'da bile batryor.

Ondan sonra tuttuk, daha yumuak bir dille "Uyarmak in Uyanalm-Uyanmak in Uyaralm" diye bir ey yazdk. Orada, bilhassa, bu "Bar Gnllleri" yannda, ne olur, u 15 tane Milletvekili seildi o zaman... Bu bir daha seilmez. Nitekim de yle oldu. kiye dt. bile tutturamad. Bu frsat 5 sene sonra bir daha gemez ele... Dolaysyla, u Milletvekili maalar da 4-5 bin lira, neyse... Bu, Milletvekillerimizin kendi kllar hakk deildir. Ne olursunuz, biner lira aln da, stn yahut iki bin aln da, stn ortaya koyun. Bu Fon, her ay Trkiye'de i Gnllleri, Kyl Gnllleri diye beer yz lira maala alacak nice ii ve halktan insanlarmz var, onlara ayrlsn. Bunlar Anadolu'yu, ky, ehirde fabrikalar, i Snfmzn semtlerini dolarlar. Profesyonel olarak dolarsa, i Partisi'ne, elbette oy istiyorsunuz ya, bu oyu da ancak onlar salayabilir. Byle salanr halkn oyu. Halkla bir araya gelmek, hal ve hamur olmak gerek... "Bizi kylere gnderip ldrtmek istiyor, falan..." demiler. E, peki... dedik. Yani, imdiye kadar maalesef F. D. kardeimizin syledii ynde en ok olumlu adm atmas gereken i Partisi, ne yazk ki baz liderlerinin kurban oldu ve bu sefer seimi de kaybetti. Kendi irzesini [nizamn, dzenini] de bozmu oldu. Ama tabi bundan zlmeyelim. nk her bozulma, bizim diyalektiimizce, yeni bir dzelmenin yoludur. Dolaysyla, bunun yalnz olumsuz yan nemli deil. Mutlak bir geliim aamas olduu kabul edilebilir. Yani, bu ac tecrbe, bize bundan sonraki davranlarmzda ok dersler verecektir. O zaman, inallah, o "Bar Gnllleri"nin yerine, 4000 iisi bulunan fabrikalarda da Sosyalizmin sesini duyurma yollarn buluruz. BARI NDE BRLKTE YAAMA(!) Birlikte Yaama... Evet, "Bar inde Birlikte Yaama"... Konu, zaten kendiliinden ortadadr-. Sosyalizm, kapitalist gdclerin kansnca hep kanl ihti I lci vb. vb'dir. Baka toplantlarda da sylemeye almtm. Hatrlarsnz, Bilimcil Sosyalizmi kuran Marks-Engels: Yeryznde eer, Brokratik ve Militarist cihazlar azgn olmazsa, bir memlekette Demokratik yoldan da pekl Sosyalist Devrime gidilebilir, diye bir genel kan olarak aklamada bulunmulardr-. Bunun anlam udur: Sosyalistler hibir zaman tek bir insann dahi klna dokunmak isteyen insanlar deildirler. Bir insann burnunun kanamasna dahi raz deildirler. Sosya I izm ne demek? Btn dnya insanlarnn yeniden kardelemesi, demektir. Byle bir ideal (lk) bes-

leyen insanlarn, insan kan dkmesi akla gelebilir mi? Hayr. O halde neden bu devrimler kanl olur? nk burjuva diyelim yahut derebeyi diyelim, zamann egemen snf, hibir zaman akl yolu ile, mantk yolu ile bir kmazn zm gerekir sans ile iktidardan inmemitir. nallah inerler, ama inmemiler... nmedikleri iin de, halkn insanca her giriimi karsnda hemen sngye davranmlar, halk kurunlamlardr-. u ldrlen 8 gen Trk ocuu ne yapmlardr? Biz sosyalistiz, yaasn bamszlk, demilerdir. Fakat en sinsice emirlerle kurunlanmlardr-. Dolaysyla, btn bunlardan kan netice, sorunun karl oluyor. Dinleyici (devamla): Msaade buyurulursa... Benim sormak istediim: Ltin Amerika lkelerine, hatta Trkiye'ye, Sovyetler Birlii'nin yapm olduu yardm, gerici iktidarlar desteklemesi, Amerikan kampndan ayrlmasn gletirmesidir. Hikmet Kvlcml: Evet, imdi, genel olarak, tabi, hibir Sosyalist Sistem yeryznde Sava tarafls deildir. O genel prensip asndan meseleyi korsak, bir Sosyalist devletin dnya iinde savasz yaamay istemesi, bir defa Sosyalizme aykr bir olay deildir. Fakat bir de somut dnya iinde, dnyann geliimi asndan davranlar meselesi vardr. Mesela, sayn arkadamzn dedii gibi, gerici bir memlekete Yardm, vb.. imdi, ben, her zaman, Anadolu kylsnn bir szn severim de, sylerim de... Arkadalara da onu syleyeyim. Anadolu'da: "Bekra avrad boamak kolay gelir!" derler. imdi, biz oturmuuz Trkiye'de, gzel, rahat yayoruz... kinci Cihan Sava'na girmemi, galip de kmz. u Sovyetler niye gidip u Amerika'y devirmiyor da Sosyalizmi ilan etmiyor? diye kzyoruz. Be kardeim ama Sovyetler, balarna bela olan Alman Faizmine, daha bundan 20 sene nce, en az 20 milyon gen, grbz ocuunu kurban vererek ancak zaferi kazand. Ve parsay da hl Emperyalistler toplad. Yani, bu kadar kolay bir ey deil sava dediimiz ey. Ama "Hi deilse yardm etmesin!" diyeceksiniz. Ha, o bizim Trkiye'de yapabileceimiz bir deerlendirme-olacak konu deildir, ocuklar. Ben onu sizden bilhassa rica edeyim. Dnya lsnde hangi ili k i l e r i n neleri gerektirdiini, biz burada oturup da masa banda karar verir, anlarz zannedersek, ok byk yanl yaparz. Bizim btn bilgimiz, u Babli denilen paavra edebiyat alannda km havadislerdir. Bu havadisleri de, biliriz ki, yalnz Entellicens Servis ile CIA'nn tezghlad kaynaklar verirse, biz reniriz. Bu kadar dnyadan kopmu insanlarz. Ynmz da...

Byle dnyadan kopmu olmasak bile, bir byk devletin, yani dnya lsnde arl olan bir devletin dnya ilikileri, dnya milletleri arasndaki ilikileri ls, kendine has bilgilerle, haber almalarla yrr. Bu haber almalarn btnn biz bildiimizi nasl iddia edebiliriz? Bir koca, 200 milyon nfuslu Sosyalist Devlet cihaznn dnya lsnde edindii bilgileri, biz nasl bir kii olarak yahut bir Parti olarak gzmz nnde tutabileceimizi zannederiz? Zannedemezsek, yani bu kadar bilgimiz yoksa nasl kalkar da onun o bilgilere dayanarak yapt bir davran burada deerlendirmeye giriebiliriz? Buna hakkmz olamaz. Yani, gcmz yetmez. Bunu demek istiyorum. Elbet bu sorular kafamzda ayrlr ama bence, bu gibi sorular kafamza geldii zaman, bir tolerans pay versek, size daha yarar. Yalnz yaramakla da kalmaz. imize de ok daha iyi gelir. Ne bakmdan? Bizim bir hastalmz var, Trkiye Solunun, Trkiye Sosyalizminin bir hastal var: Dnyay daima Trkiye dnda izleriz de, kendi iimizde neler olduunun farknda deilizdir.. "Dermi hakym [alim, filozof]; bilmediim nesne kalmad, "Dnyay bildi bare, kendini bilmedi."der, eskiler. Biz de bu haldeyiz... Brakalm yahu, u Sovyetlerin baka memleketlere yapt yardm yerinde mi, deil mi? Acaba, "Bir arada Yaamak" m daha dorudur, yoksa kapsalar m daha iyi olur? Yani bunlar bizim zeceimiz problem deil, bir kere. Bizim dmzda. Ama bizi byle eyler oyalad zaman, kendi lkemizde kendi problemlerimizi kavramamz, zmemiz iin harcayacamz enerjiyi, ok defa aramzda lzumsuz ekimelerle dejenere etmek tehlikesi kyor. Yani, o bakmdan, bence bu tarzda, dnya lsndeki atmalarn deerlendirilmesini yapmakta, hele bizler, Trkler, Trkiye'nin Sosyalistleri ok toleransl olmalyz. Benim sylemek isteyeceim budur. Yani daha geni aarsak, ok vakit kaybolur. zeti aa yukar bu. Benim kanm, eski bir arkadanz olarak, senelerden beri edindiim deneyi erden sonra, daha gen arkadalarma bunu tavsiye etmeyi doru buluyorum. nk yeterli deiliz. Yani, bir yarg olalm... E, yarg; tanklar olacak, belgeler olacak, deliller olacak, onlar toplayacak, ondan sonra hkm verecek. Dnya yargc da olsak, nerede tanklarmz, nerede belgelerimiz? Onlar olmadan dnya hakknda fetva verirsek, bize sahtekr derler sonra. Yani mft demezler. O bakmdan, ben bu konuyu... Affedersiniz yani, ok sevimli bir yznz var ve gen, ileyen mantnz da houma gidiyor. Ama bizim memlekette -yani ey mnsna, size kar sylemi olmuyorum- derdimiz bu da... Hani, sizin zel kiiliinizden ok, Trkiye lsnde byle bir eilimimiz var ve o e ilim bizi ok zarara sokuyor.

Bir Dinleyici: Hocam, bir soru sorabilir miyim? Hikmet Kvlcml: Efendim, imdi sorular sraya koyduk. Dinleyici (devamla): Bu konuda... Hikmet Kvlcml: Buyurun efendim, peki. Dinleyici (devamla): Bandan beri mesela, meseleye giri tarznz, dnyann ne hal ald, dnyada bu zamana kadar olan deimeleri... Hikmet Kvlcml: ok gzel. Evet. Dinleyici (devamla): Dnya ile bir bant kurarak Trkiye'ye geldiniz. imdi, byle bir meselede de, Trkiye de dnya devrimci mcadelesinin ierisinde bulunduuna gre ve onunla, o dediiniz ekilde, birtakm grnmez veya grnr yahut kopar-kopmaz balar da olduuna gre, zorunlu olarak, dnya devrimci mcadelesinden esinlenmemiz, onun i a ilikimiz olmas veya yanl olan davranlara kar mcadele etmemiz, hi deilse, sizin geni bilgi ile ortaya koyduunuz gibi Amerikan emperyalizmine kar mcadelemizde stratejik ve taktik ipular vermek iin, bize geni olarak ortaya koyduunuz gibi Trkiye devrimci mcadelesi de dnyada, dnya devrimci mcadelesinde belli bir yer igal ediyor ve ona bal. Yani, dediiniz gibi, gayet uyank davranmak, belirli tolerans paylar brakmakla beraber, belli llerde de bunu anlamak, bu mcadelenin hangi dorultuda gelitiini bilmek mecburiyetinde olduumuz kansndaym ben. Mesela, dnya devrimci liderlerinin bu grler hakknda birtakm kesin fikirleri var. Hikmet Kvlcml: Evet. Dinleyici (devamla): zellikle pratiini yapm bu iin, baz lkelerde sosyalizmi kurmu, etkin olan liderlerin grleri var. Bunlardan esinlenmemiz ok... Hikmet Kvlcml: Evvel gen arkadamzn eletirisine cevap vereyim. Dnyay e bldk. Biz blmedik ya, dnya blnm e, gzmz nnde. Birisi Emperyalist, teki iki kutup arasndaki nc Dnya ve Sosyalist Dnya... Bundan biz Emperyalist Sektre dyoruz, dedik. Yani, dnyay byle gryoruz. Emperyalist Sektrn de karakteristikleri zerinde uzunca durduk. Ama bu Emperyalist Sektre kar Sosyalist Sektrn davranlarn eletirmeye gittik mi... O davranlarn nedenleri zerinde elimizde yeterli belge yok, demek istiyorum. Ve o belgeleri, dikkat edersek imdi, ne adan koyuyoruz biz? unu vermese de, u kfir oban Sl'y bir an nce haklasak, gibi bir ey... Yani, kendi amzdan bir kolaylk aryoruz. Gzel ama imdi, yani her milletin de kendine gre dnya lsnde ve kendi yaps iinde bir hesab yok mudur? Yani hemen yalnz,

dnyada btn meseleler bitmi de: Trkiye'deki bir hkmete yardm etmeli mi, etmemeli mi... O mu kalm? Etmeyelim de orada da devrimciler kazansn gibi bir muhakeme yrtmesi ne dereceye kadar mmkndr? Bunun dnda baka kombinezonlar yok mu? Dnya lsnde yle oyunlar dnyor ki, bu oyunlar iinde bazen buzlarn kaymas gibi, baz sektrlerin kaydrlmas, hi deilse kendi i yapsnda baz gelimelerin daha salam, mesela i Snfnn daha gl olmas gibi hesaplar da konmu olabilir. Ama btn bunlar bizim a l p da hemen burackta, yani drt kelime ile drt szckle zetleyip zme balamamz ok g olur ve fazla tupe [yanl san, phecilik] de olur. Hlbuki biz, imdi, dnyay elbette izleyeceiz. O memleketlerin geirdii deneylerin bir yn ant eserleri var. Yani teorik alanda bize sunduklar sonsuz aralar var. Bunlar iyice ett ettik bitirdik de, en sonra d politikada gereken u yardm falan yaplsn m, yaplmasn m? Ona m sra geldi? Ben byle grmyorum daha. Yani bu kadar, politikann en i yerindeki olaylar zerinde uramaktansa, eer dnya tecrbelerinden ders almak istiyorsak; Sosyalist lkelerin teorik alanda ve pratik alanda yapt sonsuz mcadele ve propaganda vb. deneyleri var, biimleri var, parolalar var... Bunlar bizim memleketimizde nasl benimseriz? Ve biz kendimize, kendi omzumuza den grevi nasl daha baar ile salarz? diye dnsek daha faydal olur gibime geliyor. nk teki trl bir tartmaya girdik mi, ne oluyor? Biz bilmediimiz bir alanda, yani bugn bizim etken de olamayacamz ilikiler lsnde bir takm yarglar ortaya atacaz. Bu yarglar yalnz yarg olarak kalsa, yani soyut bir muhakeme serisi gibi kalsa, en nihayet aramzda bunu da konuuruz, ne olur, diyebiliriz. Yani, byle bir toplantda olmasa bile, kendi aramzda dertleme kabilinden konuulabilir. Ama burada kalmyor. Sylemek istediim: Bu eilimimiz bizim, dnyann asl olumlu teorik kazanlarn ve silahlarn gzden geirmemize yarayacak vakitlerimizi ok daha ikinci dereceye dryor. Ve israf oluyor. Enerjimiz ve vaktimiz israf oluyor. Ben, bu israftan en ok znt duymu ve zarar grm -yani kii olarak- bir arkadanz olarak, bunu eletirmek istiyorum. Yoksa elbette dncenin bir snr yoktur. Ve zek daima her gn yeni problemlerle karlamak ve onu zmek iin yaratlmtr ve kullanlr-. Fakat problemlerin de ncelii olan vardr, sonraya braklmas gerekenleri vardr. Bizim iin bugn, birinci derecede ncelik hakk olan problemler herhalde bunlar olmasa gerektir. nk byle bir problem kt zaman, mesela Fransa'da bakyorsunuz, bir Sosyalist Parti iki-

ye blnyor. Bizde de, bakyorsunuz, bir akm iinde iki--be arkada var. Onlar bir buuu oraya, iki buuu buraya ayrlyorlar, falan... Byle bir danklklara da sebep veriyor. Byle zararlara girmektense, ben diyorum ki, u aamada biz, zihnimizi hakl olarak belki kurcalayan bu konulardan ok, bize olumlu olacak, iimize yarayacak ve bizi de kendi toplumumuzun ilikileri iinde uratracak problemler zerinde duralm. Yani bunu, tasarrufekonomi yapalm enerjiden, o adan sylyorum. Yoksa tabi, zaten bu toplantda da, btn ile bir Sosyalist devletin teki Sosyalist devletle i l i k i l e r i ve bu Sosyalist devletlerin toptan Dnya devletleri ile ilikileri zerinde herhangi bir tartmaya girmek iin vakit yok zaten. Yani o ok geni ve ayr bir konu olur. Bizi ilgilendiren en yakn dnya Emperyalist kesimdir. Emperyalist kesimin de hangi karakteri tad zerinde elimizden geldii kadar burada birka aklama yaptk. Sosyalist kesimle Emperyalist kesim arasndaki ilikilerin zerinde oka durmadk. nk o konular bizden ok daha byk yetki ile u bakmdan yetki ile: Yani, belki bizim kadar zeki olmayabilir, belki bizim kadar dnceli de olmayabilir ama imknlar bizden ok fazla olan -yle koyalm isterseniz- muazzam devletler, sistemler var... Onlar urasn yahu, onunla. Yani, o tarzda tartmalarla biz onlara yardm edemeyiz, burada. Fakat kendi aramzdaki ilikilerimizi pekl zehirleyebiliriz bu yzden. Soyut, havada bir tartma gibi olur. Tam belgeleri de olmaz. Bizi aydnlatamaz yeterince. Hibirimiz birbirimizi aydnlatamayz bu alanda. O zaman, bizi, Sosyalizm asndan, eitim asndan en az ilgilendiren konularda, aramzda belge yetersizlii yznden km elikilere yahut ekimelere sevk edebilir. Bu da tehlikeli olur. Demek istediim budur. Ama dnyaya gzmz kapayalm demek istemedim hibir zaman. Ve o konunun da derinliine inmek iin, burada vaktimiz msait deil, kansndaym. Bunu sylemek istedim arkadalara. N-SOVYET ATIMASI Hikmet Kvlcml: Ha!.. E. arkadan da in-Sovyet gr hakknda syledikleri aa yukar bu noktaya gelip dayanyor. Ben, belki baka bir toplantda, baka toplantda bulunamayacam iin, konumutum. Onu hatrlataym gene arkadalarma. in ve Sovyetler diye iki Sosyalist devlet var: Birisi 200 ksur milyon, teki 700 milyon insan... Bu iki devletin sosyal geliim aamalar birbiriyle ayn deil.

Sovyetler 1917'de bir devrim yapmlar. Sava Komnizmi dedikleri bir safha gemi. Ondan sonra NEP Devri gemi. Proletarya Diktatrl bu arada gemi. Sosyalizme geilmi. Yani, " Herkese emei kadar verme"yazl bayrak tayan bir rejime atlanm. Sosyalizmin birinci basama diyoruz ona. Bir de yksek basaman biliyoruz: "Emei ne olursa olsun, herkese ihtiyac kadar vermek". Burada, "Herkese emei kadar verme" safhasna geilmi. Bylece, yani birinci, ikinci, nc safhaya, aamaya gelmi bu memleket, Sovyetler. in ise, daha henz, Demokratik Devrimini tamamlamak zereyken Sosyalist Devrime gemi ve Sosyalist Devrimin de Proletarya Diktatrl aamasndadr-. imdi, iki toplum gzmz nne gelsin: Birisi Sosyal izme gemi, tekisi Proletarya Diktatrl denilen aamada bulunuyor. Bu ikisinin toplum yaps asndan, elbette birbirine uymayacak lleri ve problemleri vardr. Dolaysyla, bu problemler, iki sistem arasnda birtakm elikiler yaratabilir. Sonra, bunun dnda, ikinci byk faktr de udur: Devlet faktr vardr. Devlet nedir? Demin de syledik. Yani, bugnk Devletin anlamn birka kelime ile aklamaya altk. Devlet: Bir Snfn, teki Snflar bask altnda tutma aracdr-. Kapitalizmde, kapitalist snf, i Snfn ve halk ynlarn bask altnda tutmak iin Devleti kullanr. Sosyalizmde tersine dner: i Snf, teki smrcleri bask altnda tutmak iin Devleti kullanr. Devlet ikisinde de ters ynde alr ama nihayet dnrsek, asl yce Sosyalizm aamas Devletin de "Ya tkenmi kandil" gibi snd aamadr. Deil mi? Peki, Devlet, Sosyalizm iin ideal bir messese deildir. Ancak, zarur, kanlmaz bir messesedir. imdi, bu devletin karakteristii nedir? Hakim snf ister i Snf olsun, ister kapitalist snf olsun, insanlarn insan i ara kar zlgt aletidir. Baka trl deildir. E, bu insan ezme aleti insanlarn elindedir. Yani, peygamber yahut insanst, her eyi bilen insanlarn elinde deildir. Bir de bunu koyalm. imdi, insanlarn kulland, insana kar kullanlan Devlet Cihaz, iki ayr cihaz haline geldi mi, ne oluyor? Birinin snr ayr, bayra da ayr, askeri de ayr, niformas da ayr.. teki de yle. O snrlarda neler olur, neler geer? Devlet ilikileri asndan bunu bizim sezmemize imkn yoktur. Yani, iki ayr Devlet oldu mu. Devletin kendine gre gizli dosyalar vardr, gizli polisi vardr, bilmem silah emniyeti vardr vb. ynla ayr... Ama ayrdr; ayr Devlet nk... Henz ikisi bir Devlet olmam ki...

Bu iki ayr Devletin, ister istemez, aralarnda btn bu alardan bir yn elikiler doabilir. Dolaysyla, bu elikiler de, ancak o iki Devlet kimse, onlarn kendi olanaklar iinde tam deerlendirilmesini bulabilir. Bizim burada, btn bu kontenjanlarn hepsini grmemiz, bilmemiz, birini hakl, tekisini haksz karmamz, yani yarglk yapmamz imknszdr. Dolaysyla, yani "Birlikte Yaama"ya ait aklamayla bu in-Sovyet ilikileri zerine yaplacak aklama da birbirinin ayn saylmaldr bence. Ve bunlarla vakit kaybetmemizin, bir defa israf olaca kansndaym. Fakat bunun dnda da, iimizde, hi lzumsuz yere... nk iimiz deyince, arkadalar, bunu da unutmayalm: Biz urada toplanmz imdi, diyelim ki 50-100 kii... Hepimiz ayn insan myz? Hepimiz ayn kapasitede, ayn eilimde, ayn psikolojide insan myz? Deiliz. yle bir toplumdan geliyoruz ki, binbir eilimimiz var. Ve bunun dnda da, ayrca, bu kii olarak her birimizin ayr birer insan, ki ilik tamamz dnda, bir de "iki kere iki drt" diye hepimizin bildii gibi, egemen snflarn, hatta dnya Finans-Kapitalinin iimize sokabilecei ynla elemanlar vardr. Bunlarn da elbet elleri armut toplamaz. Btn uratklar bir fit sokmaktr. Anlatabiliyor muyum? Ha, bu fit havasn en iyi bulacaklar yn de, bizim en az bildiimiz noktalarda problemler yaratmaktr. Yani, tenzih ederim, affedersiniz, sakn aklnza bir ey gelmesin, arkadalarm. Elbet gen arkada olarak gzel zeknz kullanyorsunuz. O mnda sylemiyorum. Yalnz, iimizde bu tarzda sorular yaratmak eyini, pekl silah gibi kullanabilir dman da. Yani i Snfnn ve sosyalizmin dman, byle... nk nasl olsa bizim bunu yzde yz hakl zme vardramayacamz bilir. Yok elimizde delil. E, bizim hakl gibi, kendi eilimimizle hakl gibi bulduumuz bir taraf, teki en samimi arkadamz da haksz bulabilir. Onun da kendine gre bir yargs olur. O zaman iki kii kar karya kaldk m, o bilmediimizi hi hesaba katmakszn, btnyle bilmediimizi, sanki ben senden daha iyi bilirim, sen benden daha az bilirsin, diye bir atma doar aramzda. te buna meydan vermek iin binbir hile de girebilir. O bakmdan da zararl gryorum ben. Onun iin bu tartmalarn, byle hele toplu eitim ilikilerimiz srasnda problem yaplmasnn faydas olmadna kaniim. imdi, iki arkadamzn sorular kald: A. arkada, bir de Aydn arkadamzn dedii. A. Arkadamzn: Serbest Rekabetten Finans-

Kapitale geite btn sermaye sahipleri mill niteliklerini kaybeder mi? Oradan balarsak, A. arkadamzn sorusuna daha kolay gireriz. Efendim? Bir Dinleyici: Tersi efendim. Hikmet Kvlcml: Tersi ama sra eysi deil de, mantk, yani aklama sras byle daha iyi olacak. imdi, Serbest Rekabetten Finans-Kapitale geilince, biliyoruz, kapitalist snf, snf olarak egemen olmaktan kar. Kapitalist snf deyince, bir 19. yzyl vardr: Serbest Rekabet kapitalizmi a; bir de 20. yzyl vardr: Tekelcilik, Finans-Kapital a... 19. yzylda kapitalist toplumun iinde iki egemen snf vardr, bir deil. Biri Kapitalist Snf'dr, dorudan doruya iiyi smren sermaye sahipleri; bir de, kapitalist snfnn yedeine ald, ittifak yapt, onsuz olamad Byk Emlk Sahipleri Snf vardr... Bu iki snf egemen snftr ve btnyle egemen snftr-. Bu egemenliini yrtmek iin de nasl piyasada Serbest Rekabet kuraln koymusa, Parlamentoda da ylece serbest fikir piyasasn kurmutur. Millet lsnde yapt sm ry bu iki snf arasnda nasl paylaacan Parlamento kavgalaryla -ki ona Burjuva Demokrasisi diyoruz- o kavgalarla realize etmeye urar-. te Serbest Rekabet ann karakteristii bu: ki snf, btnyle snf olarak egemendir. Ama bu iki snfta -mesela Kapitalist Snf iinde- zmreler vardr. Her snfn iinde de zmreler vardr. Bunlardan mesela: Sanayici Kapitalist, Tccar Kapitalist, bilmem Banker Kapitalist vb... byle zmreleri vardr. Bunlarn hepsi, btn zmreler, aa yukar millet smrsnden kan Art-Deeri paylamak hususunda ekiirler. Ve buna Demokrasi denir, bu paylama. Egemen ikinci snf, Emlk Sahipleri Snf da gene birok zmrelerden meydana gelir. Byk Emlk Sahibi vardr, 20-30 ky lsnde geni arazisi olabilir. Ortancalar vardr, Kkleri vardr. Yani nn da zmreleri vardr. Bunlar da gene, 19. yzyln Burjuva Demokrasisi dediimiz anda, zmre olarak hepsi egemenlikte az ok hisse sahibi olurlar ve tartma havas iinde aslan payn paylamaya alrlar. 20. yzylda bu iki snf, egemen iki snfn iinde en kodamanlar gelirler, Bankalarda-irketlerde birleirler. En Kodaman Sanayici Kapitalisti, En Kodaman Tccar, En Kodaman Banker kimse; gelirler birka on, yahut yirmi, yz irketin iinde sermayelerini yatrrlar, birleirler. Gene egemen snftan Emlk Sahiplerinin de En Kodamanlarn (en byk Aalar diyelim isterseniz, Trke'si) aralarna alrlar.

Bylece, demek ki, iki egemen snf hakimken 19. yzylda, 20. yzylda Tekelci Sermaye hakimdir. Yalnz o iki egemen snfn en kodaman elemanlar bir tek zmre halinde birleirler ve onlar egemen olurlar. Ona Finans-Kapital diyoruz ite... Komprador deil. Kartryoruz nk. Komprador da gene 19. yzyln bir zmre kapitalistidir. 20. yzylda -Tekelci Sermaye zaman- egemen olan Finans-Kapitaldir. Trkiye'deki rneine baknca bunu gryoruz. Avrupa'daki rneklere baknca gene bunu gryoruz. Koca Almanya'ya bakyorsunuz: 300 aile, Fransa'ya: 400 aile, ngiltere'ye: 200 aile, Amerika'ya: ite bir 100 kadar milyarder, falan... Bunlar egemen. Yani, egemen deyince; teki kapitalist zmreleri yahut teki orta, kk aalar yok mu? Var onlar da. Smryorlar m? Onlar da smryorlar. Ama aslan payn alan ve bunlar byk aslan soygununa, aslan pay soygununa sokmayan Finans-Kapitaldir. Ve bylece egemenlik, -gerek ekonomi alannda, gerek politikada, gerek kltrde, devlette vb.de- yzde yz bu Finans-Kapitalin, bir avu adamn eline geer. Buna Finans-Kapitalist deriz. te, imdi, Serbest Rekabet devrinden Finans-Kapital, yani Emperyalizm devrine gei dediimiz zaman, bu snf ili k i l e r i n i n deiikliini gzmz nnde tutmak zorundayz. Bunu tutarsak, o zaman, "Mill Burjuvazi" yahut mill nitelikli sermaye sahibi var mdr, yok mudur? sorusu nmze kt m, elbette vardr, deriz. Neden deriz? nk Finans-Kapitalin dnda kalan, gerek orta, kk toprak sahipleri, gerekse orta, kk sanayici, tccar vb. bunlar da bu byk, Finans-Kapitalist dediimiz byk canavarlarn soygunundan ikyetidirler. Hem de, nihayet bunu alamayacaklarn akl kesince: Nedir bu rezalet, soygun falan diye, yani memleket lsnde de o kendi zmre karlarn, sanki millet karym gibi, savunmaya kadar da giderler. Gittikleri zaman da i Snf gibi giderler de nc m olurlar herhangi bir devrime yahut bir sosyal harekete? H! A m a bir honutsuzlukturlar ya... i Snfnn politikas demek zaten, yalnz i Snfnn gnlk kk meseleleri iine kendini hapsetmek deildir. Tam tersi... Millet lsnde, btn problemleri ele almaktr-. Politika budur. Yani politika bir snf iinde kapand m, lr. O snf da ldrr, politikay da ldrr. ngiltere'de Labour Party nedir? i Partisidir. Ama dnyann en byk Emperyalist partisidir. Dolaysyla, i Snf iinde hapsolur. Zaten bir avu tekiltl Aristokrat inin temsilcisidir, i Snfnn

deildir... Ama i Snf adna konuur ve i Snfn o Sendikalara bodurmutur. Bizde olduu gibi. Bizde baka trl m? Ha, dolaysyla, ite bu durumda i Snfna den siyaset bilinci: Toplumda kim honutsuzsa, hepsini toplayp bu mthi canavara kar karmaktr-. nk canavar mthi. Bir avu adam ama elinde yle kudret var ki... Btn byk endstriyi, btn retim alanlarn kontrol altna alm, oradan mthi bir gelir salyor. Milyarlar eline geiriyor bu byk canavar. Bu kadar zengin para gc elinde olduu gibi, devleti de eline geirmitir. Demin verdik rnei -hepimiz her gn gryoruzdini de ele geirmitir. Yani din elbette, hele bizim dinimiz, Mslman dini devrimci, ilerici, gerekten halk bir dindir. Onu bile Finans-Kapital elimizden almaya almtr. Ve alm gibi gzkyor hatta deil mi? Byk ynlarmz Finans-Kapiialin partisine oy veriyor. Niin? Finans-Kapital din aracn bir yem gibi kullanp onu da elinde bir silah gibi kullanp, memleketi pekl peine takyor. te bunun karsnda biz ne yapacaz? Biz de mttefik arayacaz. Yani i Snf kendi kurtuluunu gerekletirmek iin, artk, Finans-Kapitalden baka z dmanm yok bu memlekette, demek zorundadr. Ve btn dier snflardan da honutsuz kim varsa, onlar ekmek, kendisine yardmc yapmak zorundadr-. Onlar geldikleri yere gre: Aa ise geldii Aalk civarnda hangi ilikiler varsa, bize bundan aydnlk getirecek; Aydnsa, o da bildii alandan bize bir bilgi getirecek... Bylece i Snfnn bilgisi ve bilinci artacak. Memleket lsnde bir davrana getii zaman, karsndaki dman kuvveti, smrc byk canavar nasl felce uratacak? Onun yolunu bulacak. Yani Strateji dediimiz ey bu: Snflar arasnda cepheye nasl dizilinecek? Bunu aramak. Ha, bu snflar arasnda dolaysyla bir tanesi de Finans-Kapital zmresinin basks altnda ezilen ve smrden mahrum, istedii smrden mahrum kalan, dolaysyla honutsuz olan kk kapitalistler, kk sanayiciler, kk tccari ar, kk bilmemnelerdir. Kendilerine gre onlarn da bir Sosyalizmi vardr, hatta icap ederse. Onlara da, mmknse, daha insancl bir topluma doru gtrmek iin i Snf pekl stratejisinde yer verebilir. Ve bunlara Mill nitelik atfedebilir. Milldirler, nk burjuvazidirler. Bir Dinleyici: Ne kadar gvenebilir, efendim? Hikmet Kvlcml: Ha, gvenmek ikinci bahis. Gvenmek ikinci bahis.

Yalnz, byle bir snfn, Emperyalizm anda byle bir snfn kendi bandaki en kodaman Finans-Kapital zmresine kar bir durumu varsa, bu bir realite ise ki realitedir... Yani, bugn btn byk tahsisleri paylaanlar biliyoruz kimlerdir. be yz kiidir. Evet, birka Holding'dir. Ve bunlarn dnda, geri kalan btn teki kapitalistlerin iinde -ben tanrm bir 5-10 tane, siz de hepiniz muhakkak, toplumumuzda yayorsunuz, grmsnzdr- bkmlardr baz kk kapitalistler... "Yahu, nedir yani! Olsa da, Komnizm mi olacak, ne olacak? Bana iki bin lira maa vermez misiniz? Falan..." diye konuurlar. Dorudur, samimidir orada. Yani byle diyorsa, bu adam karmza almak: "Sen burj uvasn, ht, alak falan... Yalan sylyorsun, istemeyiz seni!" demek akl kr olur mu? Olmaz. Bir Dinleyici: Efendim, somut olarak? Hikmet Kvlcml: Somut olarak u veya bu kapitalisti elbette davranna gre deerlendireceiz. Yalnz snf olarak byle bir geliim var. Yani, deminden beri sylemek istediimiz, byle bir toplum lsndeki Finans-Kapital byk soygunu yannda, honutsuz kalm insanlar var. Bunlarn iinde elbet CIA'nn sormad sorular aan zibidiler de doludur. Ama biz bunlar alp da sosyalist yapalm falan demek istemiyoruz. Yalnz bunlarn, imdi, kodaman canavara kar bir tutumlar var m, bir honutsuzluklar? Var. Grdmz bu. O halde, hani, "Allah bile iti hnzra musallat eder" derler. Biz niye iti hnzra musallat etmeyelim? yle bir sz vardr. cap ederse... Mmknse... Ama o it, diyelim ki, sizin gibi bir ii arkada bulduu zaman srr-. Is rr... O da var. Fakat o kodaman da srtrsak ona, pekl iyi bir i yaparz. Domuzu da srsn. Yani, yalnz seni mi srtalm ona? Varsn onu da srrsa, srtmaya alalm. Bu anlamda. Yoksa onlar hemen temiz pak yapalm ve... Efendim? Bir Dinleyici: Mill kapitalizm diye memlekette bir ey yoktur. Mill kapitalizm Komprador kapitalizme bal bir eydir. Hikmet Kvlcml: Komprador zaten 19. yzylda kald. O hi yok. Egemen olarak yok. Tamam. (Salonda baz tartmalar olur.) Hikmet Kvlcml (devamla): Hayr, sylesin, sylesin... Arkadamz, ok iyi, canllk getiriyor. Bu toplantlarmzda tolerans birinci konumuz olsun. Birbirimizi hi incitmemeye alalm, rica edeyim. Buyurun efendim. Bir Dier Dinleyici: Efendim, bu honutsuzluk meselesi zerine bugn gazetede gzme bir ey iliti de, onu arkadalarma okumak istiyorum. Msaade ederseniz.

Hikmet Kvlcml: Rica ederim. Dinleyici (devamla): Cumhuriyet gazetesinde... (Gerisi banda alnmam.) Hikmet Kvlcml: Evet imdi bu meseleden sonra, A. arkadamzn: Amerikan emperyalizmine, balca dmana kar devrimci ve kardevrimci glerin ayarlanmas sorusuna gelmi oluyoruz. Onu elden geldii kadar ksa, iki ... (Salonda tartmalar devam eder) Hikmet Kvlcml (devamla): Pardon. Birbirimize dmeyeceiz ama birinci art bu. Devrimci cephe deyince, elbette dnya lsnde en konsekan dedikleri Frenklerin, yani mantk sonulu, n sonunu tutar devrimci sosyal snf kim? Onu semek lazm. Stratejide snflar seilir, devrim cephesine gidecek snflar... Dolaysyla balca g, devrimci g, zg diyoruz ona: i Snf'dr, Trkiye'de. Bunun dnda daha mantkl, sonuna kadar devrimciliinde hi amayacak baka snf yoktur. Demiyoruz ki, iiler iinde tek tek alrsak kusurlu insan kmaz. O ayr. Tek tek hepimiz bu toplumun insanyz. Oradan bir yn iyi kt alkanlklar, yahut dnceler tarz. Ama snf olarak i Snfn koyduk mu, Trkiye'nin bugn iin en gl ve en nde gelen, milleti kurtarc, kendini kurtarmak isterken btn milleti de kurtarmaya en yetkili ve gc yeter insan kalabal, sosyal snf ve tek sosyal snf i Snfdr. Modern snf o nk. Efendim? Bir Dinleyici: imdi, iki tane devrim aamas tanyoruz: bir tanesi Demokratik Devrim aamas, bir tanesi Sosyalist Devrim aamas... Demokratik Devrim aamasnda esas dmanmz Emperyalizm ve sizin ifade buyurduunuz gibi tek tutarl devrimci g i Snfdr-. Ve Demokratik Devrim aksamasnda da i Snf dnda hibir tutarl, sonuna kadar tutarl, kesinlikle antiemperyalist bir snf veya tabakann var olmadn syleyebiliyorsunuz. Hikmet Kvlcml: Evet. Bitti mi sznz? Ha, byle olduuna gre, bir de 20. yzyln bir tecellisi var diyelim, eskilerin deyiiyle; yani darya vuran bir gerei var. 19. yzyl sonuna kadar kapitalizm, kapital ist snf; az ok bir devrimci eylem yapabilen bir snft. Ama 20. yzylla beraber kapitalist snfnn artk devrimcilii kalmamtr. Onun yerine... Yani Demokratik Devrim demek, az ok Burjuva devrimi demektir. Bunu kabul edelim... Demokratik Devrim: Burjuva Devrimidir. Ama bu burjuva devrimini dahi kapitalist yapmaz artk. stemem der. Yani kendi devrimini dahi yapamaz. Fakat bu bir siyasi devrim olarak i Snfna byk avantajlar salayan bir devrimdir. Yani burjuvazinin

de namuslu bir devrimci olduu ada yapt eylemler, eer i Snf tarafndan benimsenirse, ok yararl sonular alabilir i Snf bundan. Onun iin i Snf memleket lsnde (bugnk Trkiye artlar iinde diyelim) kendi kurtuluunu salama yolunda ilk davrannda Demokratik Devrimi gerekletirmek zorundadr-. Ama imdi, meseleyi byle koyduktan sonra, bir de bunu Medrese usul koyan arkadalar da kyor. O felket oluyor. Yani, Demokratik Devrim deyince, Sosyalist Devrimi azna alann kellesini uururuz gibi bir hava uyandranlar var. Bu, samann by olur. Yani Demokratik Devrim bir aama olarak gzmzn nnde olacak ama onun Sosyalist Devrimle gayet bal olduunu hi unutmayacaz. Nerede balanyor? i Snf'nda balanyor. 20. yzylda gerek Demokratik Devrimi, gerek Sosyalist Devrimi ancak i Snf yapabilir. Konsekan (n sonunu tutar) Devrim yaplacaksa eer, bunu burjuvazi yapamaz. i Snf yapar. Bunu dedik mi, hoafn ya kesilir. Orada artk i Snfnn Demokratik Devrimden baka hibir eyi azna almamas diye bir iddiaya kalkmak, develeri gldrr. Anlatabildim mi? i Snf anadan doma sosyalist bir snftr. Ve elbette Sosyalizmi azna alr. Ona Sosyalizmi azna aldrmayacak hi kimse anasndan domamtr-. Dolaysyla, imdi, bir sosyal geliim, bir devrim aamasn koymak baka, bir de onu yapacak snfn karakterini ve onun sosyal eilimini gzden karmak gene baka eydir. Ha, o adan, bu Demokratik Devrim-Sosyalist Devrim kavgasnda olduu gibi, zaten styapda yaplan, yani kavram tartmalarnn hepsinin decei ey budur: Snflar unutuyoruz, brakyoruz sosyal snflarmz... kyoruz tepede, kiremitliin stnde, senin sylediin kavram m daha doru, benimki mi? Yahu, kavram kavgas ama kavramn karl nedir? Sosyal kavramlarn, Sosyal politikann karl, Sosyal snflardr. Hangi snf adna, ne sylyorsun? Onu syle bana! Snf koymadka, onun zerinde genel laflar, genel kavramlar tokuturduk mu, bu neye benzer? Her zaman sylyorum. Bilardo masas stnde istekalar alyoruz, yuvarlak lflar birbirimize attryoruz. Bu sosyaliste, daha dorusu Bilimcil Sosyalizm yolunda Marksiste yaplm bir tartma olmuyor o zaman. Softa, Medrese tartmas oluyor. KARIDEVRM CEPHESNN ZGC FNANS-KAPTAL, YEDEK GC TEFEC-BEZ RGNLIKTIR Bunu syledikten sonra, arkadamzn sorusunun sonucunu getirelim. Dolaysyla, imdi, Trkiye'de balca devrim dman, Kardevrimci Snf: Finans-Kapital zmresidir. Yani Trkiye lsnde Kardevrimin zgc: Finans-Kapital'dir.

Kardevrimin Trkiye'dedir...

bir

de

Yedek

gc

vardr

Trkiye'de.

Bu

Ama dnyann hibir yerinde grlmemi... Onun iin de Trkiye ile ilgisi olmayan, Trkiye'de turist sosyalizmi yapan baz insanlarmz; bir yn yaktrmalarla kafalar kartryorlar. Finans-Kapitalin, Trkiye lsnde, Bbil andan kalma bir de Tefeci-Bezirgn Snf yedek gc vardr-. Muazzam bir etki yapan yedek gtr bu. Btn Anado i u'nun 500 kasabasn rmcek alaryla tutmutur; 40 bin kyn, byle nefes aldrmadan, istedii yere oy attrmak suretiyle de penesinde idare eder. te, 3-5 byk ehrimizin byk Finans-Kapitalisti dediimiz bir avu adamn btn gc de: Para gcnden ok, bu yedek gcn [kullanarak], Anadolu lsnde 30 milyon insanmz kendi etkisi altnda boucu gaz gibi bomasndan geliyor ve o sayede iktidarda duruyor. Dolaysyla, imdi, kart cephe dedik mi, birincisi: Finans-Kapitalistler zmresi, bir avu adam: 500 kii... Fazla da deil ha: 500 kii... Saysak, belki o kadar da yok. Bilmiyoruz. Tam saysn vermiyorlar. Sakl nk. "Kimse syleyemez" diyor, bakn gazetede. Syleyemiyorlar. Bu 500 kii, baka bir yn rgtlerle birlikte, sosyal snf anlamnda, snf lsnde: Anadolu'nun Tefeci-Bezirgn zmrelerini de elinde tutuyor. Bu deyimler bizim Bilimcil Sosyalizmimizin deyimidir, benim icadm deil. Ama nedense, bizim sosyalistler, hem de Bilimsel Sosyalist geinenlerimiz, bir trl bunlar kullanmaya yanamyorlar, kullanmaktan kanyorlar. Komprador deyip duruyorlar. Yahu, Komprador, 19. yzylda kald be kardeim. Bugn Kompradorun hakimiyeti yok Trkiye'de. Trkiye'de hakim olan Finans-Kapital'dir. Finans-Kapitalin bir de yedek gc vardr, Kardevrim gc olarak: O da Anadolu'yu ahtapot gibi sarm olan Tefeci-Bezirgn hacaalar zmresidir. Bunlar da 5 bini gemez. Her kasabada 3-5'i gemez. Bunu da unutmayalm. imdi, demek ki, kar cephe, Kardevrim Cephesi dedik mi, zgc o, yedek gc bu. Bunu byle ayracaz. DEVRM CEPHESNN ZGC SINIFI YEDEK GC KYLLKTR Devrimci tarafta?.. Devrim nedir? Modern bir devrimdir. Modern devrim Antika snflarla olmaz, ocuklar. Yani gemi alardan aktarlm snflarla olmaz. Mutlak Modern snf ister.

Modern snf ya burjuvazidir yahut da i Snfdr. Burjuvazi kardevrimde Finans-Kapital haline gelmi. Egemenliini o temsil ediyor. Dolaysyla kart zaten o. Devrimle alkas yok. teki alt burjuvazi zaten kendi devrimini dahi yapamayacak kadar psrk ve mnafk, fesat bir snf. Dolaysyla, onun kalkp da Demokratik Devrimi yapmas imknsz. Btn dnyada grdmz rnekler bunu gsteriyor. O halde tek snf, modern devrimci snf: i Snf'dr. Buna dayanmayan herhangi bir devrimci iktidar tamamen muallkta, havada asl kalr. Bunu bileceiz. Dolaysyla, zg kimdir devrim cephesinde? i Snf, dedikten sonra, geeriz i Snfnn Yedek glerine. Yani i Snf zg... Ve bu zg az bir, azlk bir insan kalabal deil. Bunu da unutmayalm. Burjuvazinin resm, yani Babakanln yaymlad Devlet statistiklerinde, bugn Trkiye'de resmen 3 milyon ksur -bugn deil, 65 senesinde, 63 senesinde hatta- 3 milyon ksur, cretli insan saylyor. Saym, yazm. cretli insan, cret karl igcn satan insan bizce ii saylr. Ha, 3 milyon insan var demek byle Trkiye'de. Ve buna kar -her zaman hatrda kalsn diye sylyorum- buna kar gemi toplum biimlerinden yadigr byk bir ynmz var: Kyl ynmz... Fakat bu byk kyl ynmzn asl temsilcisi gene 3 milyon kyl ailesidir. Demek ki, i Snf ile Kyl Snf adeta denk gelmi. Bir terazinin iki kefesine koysak, byle retmen insan olarak ikisi de birbirine denk g haline gelmi. Nicelike, rakamca... Bu kadar muazzam bir i Snfmz var, demek. Daha hl bu s n f var m, yok mu? falan... Yahut bilmem, bilinci var m, yok mu? te sbjektif eysi, gelenei, yetenei var m, yok mu?.. Aa, yapmayn be kardeim! Bu 3 milyon insan... Yani, bu tarzda tartmalara giriyorlar. Ve bu modern snftr. Ve modern toplumun en devrimci snfdr-. Bunun Yedek gc de, ite teki 3 milyon, bata Kyl 3 milyon ailenin efi. tekiler, hepsi o efin, yani ky aile reisinin yannda boaz tokluuna alan bir nevi ev kleleri durumundadr. Evet kalabalktr, 10 milyonu geer kyl ama o 3 milyondur rol oynayan. O ne derse teki, ky ailesinin btn fertleri, ona uyar. Bu da bir realite, bildiimiz... Bizim insanmz bunlar, deil mi? Havada arayacak deiliz. Kitap yazmaz bunlar. Biz kendimiz greceiz evremizde. Ha, bu durumda iken demek ki, Yedek gc de dorudan doruya Kyl Snf... Kyl Snf bile deil artk. nk kyl snf deil. Ortaada snf idi kyl. Derebeylie kar Kyl Snf vard. Bugn Kyl Tabakalar var. Orta kyl var, zengince kyl var, fakir kyl

var, yar toprak sahibi, toprakl, yar topraksz kyl var, ky proleteri var, vb... Deil mi? Ama bunlarn hepsine birden Kyl diyoruz. Demek ki Yedek g, yedek gcn balca ar basan yn da kyl tabakalarmz, diyeceiz. u halde yedek gler deyince bunu anlyoruz. TRKYE DEVRM ORJNALTES: VURUCU G Yalnz Trkiye'de... imdi ite gene burada da Avrupa'dan tercme edilmi, in'den Min'den gelmi kitaplarn satrlar bize hibir ey sylemiyor. Ama bir realitemiz var bizim. Bunu kendileri de biliyor, biz de bilmek zorundayz. Trkiye'nin tarihinden gelen bir gelenei var. Osmanl mparatorluu 400 sene "Sunf- Devlet"adn alan insanlar tarafndan gdlmtr. Osmanl mparatorluunda bu Devlet Snflar drttr: Seyfiyye yani Klllar, Askerler, Ordu; lmiyye yani Sarkllar, Hocalar, Bilginler, Hukukular vb; Mlkiyye ite imdi hl da ad odur, Mlkiye diyoruz, yani Memurlar dediimiz, Mlk Amirler falanlar; bir de Kalemiyye var ki, o zaman ekonomi ile megul olanlard... Bu drt snf idare etmi 400 sene. teki halk, politikadan tamamen tecrit edilmi. Bu bir realite, bizim Osmanlda, daha dnk Osmanlda. Oradan ktk ya... Ve orada bu realite... Gereklik bu... 400 sene Rey demi, ifti demi... Geri kalan btn ynyla, bunlarn politikamzda en ufak bir rol olmam. Ve bunlar, gerekten, ne zaman bir kriz ksa toplumumuz lsnde, Trkiye lsnde: "Bir Sahip ksa da bizi kurtarsa!" diye beklemilerdir. Hl da Anadolu'ya gidin, fakir, orta halli falan, skk kylyle konuun. lk syleyecei: "Ne yapalm efendi, ite Sahibimiz yok bizim!" der. Yahu sen Kle misin be kardeim? Sahip niin istiyorsun? falan, diye aklmza gelir. Yanl anlyoruz da onun iin. Bilmiyoruz tarihimizi, kendimizi anlamyoruz. stiyoruz ki ill Fransa'da yazlm Gaudelier'nin kitab tercme edilecek de, oradan anlayacaz biz Sosyalizmi. Olur mu byle Sosyalizm? Sen kendi memleketini bilmezsen, sosyalist olabilir misin? Hibir ey olamazsn. Sfr dahi olursun. Kendi memleketimizde bu iliki var. Anlatabiliyor muyum? Sahip dedii onun: Trkiye'yi 400 sene gtm olan ve ilk zamanlar gayet dil bir dzen, Dirlik Dzeni kurmu olan eski Sunf- Devletin insanlardr, onlar aryor. Hani " Drt yz arslandan kald bize bu vatan yadigr!" diyoruz. O lbler, bizim valyeler, bizim Gaziler... Onlar idealist insanlar. Yeryznde yalnzca insanlarn Mslman olmas iin almlar ama zaptettikleri topraklar hibir zaman kendilerine iftlikt- Hmyn yapmamlar. Derhal topra hemen blm, eit iftilere datvermiler. te kyl bunu hatrlyor. Halkmz bunu bi-

liyor. Ve bu bilgisi o kadar yerlemi ki bugn... Onlara da Sahib-l Arz derler, bu Dirlikilere... Sahip ne demek? Trke'de bugn bunu biz mlkiyet sahibi anlyoruz. Hayr, o deildir. Sahip Trke deildir zaten, Arapa'dr: Koruyucu demektir. Kylmz, halkmz o koruyucular aryor. Hl zavallnn, Padiah falan peinde komasnn eysi budur, eilimi budur. Ama Kyl bilemez bunlar. Biz bileceiz. Biz bilince karacaz. Kylmze anlatacaz. Ve onun yedek glnden yararlanacaz. imdi, demek ki, Trkiye'de bu grenekle... Gelenek-Grenek byk bir kuvvettir, retici gtr, Marksizmde. Bunu da anlamyor baz sosyalistlerimiz. retici g deyince, yalnz makineler veyahut i Snf falan diyorlar. retici glerden biri de Tarih gelenek-greneklerdir. Ekonomiye etki yapar bu, retici g olarak. Bu bizim Tarih gelenek-greneimiz gereince, bu Devlet Snflar (Seyfiyye, lmiyye vb.) Trkiye'yi idare etmilerdir 400 sene. Ve memleket ne zaman tehlikeye girdiyse: Devleti kurtaralm, "Devlet tehlikeye girdi; bunlar olMemleketi kurtaralm!" diye ne den

mutur. Doru mu? E, doru ya... Tanzimat'tan beri aln. Kimlerdir o hareketleri, politikada devrimci hareketleri yapanlar? Hepimiz biliyoruz: Askerler, ite Aydnlar vb.dir. Ama bunlar ey durumunda, yani Osmanl geleneinin szcleri gibi davranmlardr-. Mustafa Kemal Anadolu'ya getii zaman: "Devlet tehlikede, Devleti nasl kurtaracaz?" diye dnmtr. Ve Erzurum Kongresi'nde, her zaman sylerim, aln ilk ekilen fotoraf: Ortada Mustafa Kemal (sivil giyinmi ama asker, belli), iki tarafnda da iki tane sarkl, lmiyye var. Birisi Seyfiyye, ikisi lmiyye... Devlet Snflar. ktlar, Devleti kurtaracaklar, Memleketi. Bu bir realite. Daha dnk realitemiz, gene ayn ey: Gece yars 30 tane subay stanbul'da, 30'u Ankara'da fayrap ettiler, bir 27 Mays Devrimi yaptlar. Katldk m? Hayr. Yaptlar, alkladk ama: iyi yaptnz, dedik. Demek ki byle bir Geleneimiz-Greneimiz var. imdi bu gelenek-grenek, hibir memlekette, Avrupa'da bu tarzda bir sistem kalmam. Ama bizde var. Bunun bu devrimci gelenei varsa, bundan yararlanacak myz? Tabi yararlanacaz. Yani kalkp: "Sen, efendi, ite asker-sivil b rokrat haa, hain sen! ktidara getin mi, hemen dnyay unutursun, falan.." Bunu sylemeye hakkmz yok. Ona yol gstereceiz gerekirse: "Ey Brokrat, ey lmiyye ve Seyfiyye!.. Eer sen gerekten Vatan, Milleti kurtarmak istiyorsan, bunun sosyal anlamda kurtulu yolu, modern devrimci i Snfna devrimi mal etmektir", diyeceiz... reteceiz, syleyeceiz. Ama sylemek iin de

ona, evvel karsna geip kfretmek icap etmez. Onunla yan yana gelip, arkadaa, kardee konuup bizim derdimizi anlatmak zorundayz. Yani bu adan Trkiye'de bir zellii olan... Efendim? Kulama ses geldi ama yanl. Pardon. Evet. Trkiye'nin zelliinden kan bir durum var. Yedek g olarak... Buna yedek g de diyemeyeceiz. Ben buna, eer kabul ederseniz, cizane: Vurucu G diyorum. Bu Trkiye'ye mahsus bir ey. Byle bir Vurucu Gcmz var. kyor: 27 Mays... Ve Trkiye'ye, yalnz Trkiye'ye deil, yani bugnk Trkiye'ye, eski Trkiye'ye dahil, bizden kopmu btn devletlerde bu grlyor. Libya'da Vurucu G frlad kt. Deil mi? 28 yanda Yzba -Albay oldu imdi- Sosyalizmi iln etti. Buyurun!.. Sudan'da ayn ey oldu. Vurucu G!.. Bizden kopma hepsi, dikkat edin. Yemen falan... Ha, demek ki, bizim sosyalizmimiz bu gerekleri olduu gibi gz nne koymaya mecbur. Birbirimize aklamaya mecburuz. Bu zel bir, Trkiye'nin zel durumu. zgc ortadan kaldrmaz. Tam tersine. 27 Mayslara bizim en doru aklama yapmamz bu noktada gerekecek: "Kardeim, bakn gryorsunuz, imdi talyorlar sizi ite. nk siz zannettiniz ki, hani sivillere devredersek -onlar da Hukuk bilirler, ahkm bilirler, falan-memleketi cennete evirirler. Siviller miviller, bunlar yok... Hepsini brakn. Bu toplumda iki snf var: Ya Finans-Kapitalist zmresi, ya i Snf... i Snfmza, i Snfna vermediniz mi devrimin gdmn, mutlaka Finans-Kapitale teslim edersiniz, isteseniz de, istemeseniz de... Pimansnz, tamam doru ama gitmitir elinizden. Ve arkasndan ilk talayaca da Finans-Kapitalin, sizsiniz. nk devrimcisiniz." Deil mi? Bugn de yle. Yani Anayasay da, babayasay da devirip, ne yapsak da u Tabi Senatrl yok etsek, diye urayorlar. imdi, byle bir durum iindeyiz. Dolaysyla, stratejimizde bu vurucu gce, Vurucu G diye bir yer vermemiz gerekiyor. Bu bizim sosyalizmimizin deerlendirmesi gereken bir gereklik. Uydurma deil. Varsa uydurma, arkadalar aydnlatsnlar. Tamamen tarihimizden gelen, kanlmaz bir gerek. Btn yapacamz, bu Vurucu Gcn i Snfyla Sosyalizm alannda gerekli olan ve kendi efkarlarna da en uygun olan birlemesini salamak olmaldr. Ben, bu ana izileri syledikten sonra teki ayrntlar zerinde fazla durmayacam. Zaten arkadamz okumutur belki, eyi... Yaknda onun ayrntlarn da baka bir yazyla yaynlayacam. Ayrntlarna girmeyeyim. nk ok yorduk arkadalar. Bir Dinleyici: Affedersiniz efendim. u Komprador szcn, 19. yzyldaki karakterini anlatrsanz...

Hikmet Kvlcml: Evet. imdi, arkadalar.. Arkadalar da duysun. Bir Dier Dinleyici: imdi, Mill Demokratik Devrim sonucu kurulacak olan proletarya hegemonyasn da ieren Mil l Demokratik iktidarla, kkburjuvazi nderliinde, yani asker ve sivil aydn zmrenin bir hareketiyle gerekleecek olan iktidar arasnda ne gibi nitelik farklar vardr? Ve bu iktidar hangi gce dayanaraktan kuraca iktidar proletaryaya devredebilir? Veyahut da byle bir iletide Sosyalist Devrimi gerekletirebilir mi? Byle bir iktidarn Sosyalist Devrimi gerekletireceini sanmak kadercilik olduu acaba? Hikmet Kvlcml: imdi, bu soruyu bana soruyorsunuz ama, ben burada byle bir iddia yapmadm.Yani, kkburjuvazi nc olacak?.. Dinleyici (devamla): nc deil de, yani ayr bir g olarak... Hikmet Kvlcml: Vurucu G... Bakn, kitaplardan konumayalm. Konualm. Kitaplar gzel eylerdir. Ama kitaplar anlayarak ve karl, o kitapta yazlan szn karl nedir? Bizim memlekette onu koyarak, bularak konualm. imdi, kitaplarda, sylediiniz gibidir. Ama bizim memleketimizde, ne diyoruz? 27 Mays' yapan kimdir? Asker aydn zmre -Vurucu G- yapm. Vurmu, iktidar alm an iin. Sonra muallkta kalm. Muallkta kalm da saylmaz. Tabi, onun kafasnda yerlemi olan o burjuva ve kkburjuva eilimleri, bilgileri vb. onu burjuvaziye meylettirmi. Burjuva dememi de o, bilenleri falan ite arm: niversitenin profesrlerini, yani lmiyyeyi arm. Seyfiyye darbeyi yapm. lmiyye gel, demi... Hocalar arm. Yapn bir kanun, bitsin, falan... Kendi iinden gelmi. Ama Vurucu Gc o temsil etmi. Bu Vurucu Gcn yapt deiiklik bir devrim deil midir? Devrimdir. Ama bizim istediimiz devrim deil, o ayr bahis. Yani illa devrim demek iin, bizim istediimiz devrim mi olsun istiyoruz? Burjuvazi de devrim yapar. Bizde de bir Vurucu G var, tarihimizden gelen gelenekle... Ve bu gelenek, gelenek gc, Vurucu G roln oynuyor. Vurduktan sonra ne yapacan bilemiyor. imdi burada kadere braklan bir ey yok. Tam tersi. Kadere brakld iin 27 Mays ziyan olmu. Kadere brakld iin Birinci Kuvayimilliye hareketi ziyan olmu. Deil mi? Kadere brakld iin hatta Merutiyet, ondan evvelki Tanzimat vb. devrimleri boa gitmi. O muhakkak. Ama kadere brakmak yok. Biz sosyalist olarak konuuyoruz. Ve i Snfn devrimci zg olarak ortaya koyuyoruz. Bu zgcn gerekliini elbette tartacaz, Vurucu Gce de kabul ettireceiz. Kabul ettireceiz, diyoruz. Vurucu G bizden evvel kabul etmi haberimiz yok bizim. Yalnz baz aklevvellerimiz onlara kafa tutmakla

meguller. Vurucu Gc biz de dinliyoruz, deil mi? Yazlar da oluyor bazlarnn. Geende bir "i-Kyl Kurultay"topland. Oraya Vurucu Gcn bir temsilcisi, yani 27 Mays yapan lider de geldi. O da konutu, grdk: Vurucu G pekl Hanyay Konya'y anlam. Daha ne istiyoruz Vurucu Gten? Yani kadere brakmam o da, ama biz hi kadere brakmaya niyetli deiliz. Anlatabildim mi? nc kkburjuvaziyi yahut Vurucu Gc falan... Yahu, Vurucu G roln oynuyor, vuruyor, iktidar deviriyor. Ne diyelim buna? Bir isim verelim. sterseniz benim koyduum bu ad kaldralm. Baka, daha uygun varsa onu koyalm. Ama byle bir realite var. Bu realite devrimci bir realitedir. Bundan en devrimci [snf olan] i Snf yararlanmay bilmelidir. Problem budur. Kitap sayfalar, kitap satrlaryla bu problemi kartrdk m, hem kafamz karr, hem eylemde mutlaka yolumuzu arrz. 27 MAYIS DEVRM MDR? HAREKET MDR? Bir Dinleyici: Bir ey sormak istiyorum. Efendim, siz biraz evvel 27 Mays'tan bahsederken, Devrim olduunu sylediniz. Halbuki yle bir iddia var.. Hikmet Kvlcml: sminiz? Dinleyici (devamla): C. . Efendim. Kkburjuvazinin nclnde yaplan hibir ey hibir ekilde Devrim olamaz. Hareket'tir. Buna, hibir ekilde, i Snfnn nclnde yaplmad mddete, biz Devrim diyemeyiz, Hareket deriz. Bir de Libya'dan rnek verdiniz. Libya'da sosyalizmi iln etmitir, eklinde sylediniz. Libya'da, Cezayir'de yaplan gerekten Mill Demokratik Devrim midir, Sosyalizme ynelmi midir, deil midir? Bunlar renmek istiyorum. Hikmet Kvlcml: Saol. Efendim? Bir Dier Dinleyici: Hocam, biraz nce siz akladnz. Bu konuda herhalde tereddde mahal yoktur. Hikmet Kvlcml: Teekkr ederim. Bir Dier Dinleyici: imdi, dediniz ki: Bizim bu kendi memleketimizin gerei olarak, bir Vurucu Gcmz vardr. Bu Vurucu G'ten istifade etmemiz... Yani bu Vurucu G bugn iin eye gelse, iktidara gelse, yani benim anladm bugnk bu gerekten tam olarak ey, rgtl deildir, yani... Hikmet Kvlcml: C. arkadamzn syledii: 27 Mays devrim midir, hareket midir? Bu tartmalar daima nmze kyor. Ve bu tartmalar, tabi, her eyden nce Marksizmin ana alfabesini pek duru koymamaktan ileri geliyor. nk devrim midir, deil midir? Bir

eye devrim demek yahut devrim deildir demek iin, o eyin evvel ne olduunu koymak lazm. 27 Mays devrim midir, deil midir? 27 Mays bir iktidar devirmitir. E, devrimdir. Ve bir anda devirmitir. Onun iin devrim saylr-. Diyalektikte bir Birikim vardr. Uzun, az ok uzun srer. Ondan sonra, olduka ksa, ani bir vurula bir Atlama gelir. Btn sosyal, politik, tabi (doal) hareketler, deiimler, geliimler: nce bir birikme, ondan sonra atlamayla olur. 27 Mays, uzun bir birikimden sonra, Trkiye'de uzunca bir birikimden sonra, bir gece yarsnda gereklemi bir atlama olmutur. Dolaysyla devrimdir. imdi buna biz, beenmediimiz iin yahut aklmzca kkburjuvazinin nclnde olduu iin, kalkalm; hayr, bu devrim deildir, diyelim. E, neyi ifade eder bu? Yani devrime, devrim deildir dersek, neyi deitiririz? Devrim, devrim olarak kalr bir kere. 27 Mays bir devrim yapmtr. Biz onu geriye eviremeyiz. Yani, deitiremeyeceimize gre, ona Hareket adn vermekle de gerekliin aydnla kavumasn salayamayz. Tam tersine, gereklii karmakark ederiz. Yani kafamzda, diyalektik gr eilimimizi adeta ktletirmi oluruz. Gz gre gre herif devrim yapm. Hayr, sen devrim deilsin, hareketsin, otur yerine, falan, diyeceiz. Olur mu yahu byle ey? imdi... BRNC KURTULU SAVAININ NCS BURJUVAZDR Bir Dinleyici: ... bize bunu iyiden iyiye tarif eder misiniz. Hikmet Kvlcml: Olur canm. Bir Dier Dinleyici: Arkada da deminden beri bana ihanet ettin, diyor. Bilelim yani, i Snf kimlerden oluuyor. Kim bu i Snf? Hikmet Kvlcml: Peki canm. Olur, yavrucuum, peki. Evet. imdi, bu 27 Mays eyinin zerinde bir iki kelime daha syleyeyim, msaadenizle. Arkadalar daima onu sylyor, demin bir arkadamz da onu syledi: Kkburjuvazinin nclnde bir devrim hareketi falan olmu... Nerede olmu yahu bu? Yani, Trkiye'nin tarihini, Trkiye'nin sosyal hareketlerini, Trkiye'deki sosyal devrimleri Trkiye'de ett etmemi baz insanlarmz, sahneye kyorlar: Avrupa'da iittikleri yahut okuduklar kitaptan tekerleme bir lkrdy alp ortaya deviriveriyorlar ve tabi gen arkadalarmz da bunu btn ciddiyetiyle benimseyiveriyorlar. Ondan sonra kurtulabilirsen iin iinden, akolsun.

Hangi kkburjuvazi, ne zaman, Trkiye'de hangi devrimi yapm, kardeim? Yok, byle bir ey. Gya Mustafa Kemal'in yapt, Asker-Sivil kkburjuvazinin hareketiymi... Bu ne yaktrmadr, canm. Nerden karyoruz byle uydurmalar? Mustafa Kemal kimlerle devrimi yapt, bilmiyor muyuz? Trkiye'de "Mdafaa-i Hukuk", cemiyetleriyle yapt. "Redd-i lhak" "Mdafaa-i Hukuk" cemiyetleri kimin zgtdr

Trkiye'de? Trk burjuvazisinin rgtdr. Var m bir tek esnaf? "Byk Millet Meclisi"nde 400 tane ye var di. Bir tek esnaf yoktu. Olmadn da kendileri bardlar. Deil mi? "Halklk Program"n karanlar, kalkt, barbar bard: Buraya bir nlkl esnaf da gelse, elinde ekici olan bir ey de gelse, falan, kyl de gelse, diye bardlar. Yok nk gerekten. Btn burjuvalard orda toplananlar. Dolaysyla, hangi Kkburjuvazi devrimi yapm? Neden byle yaktrmalarla yanltyoruz kendi kendimizi? Bu bir kere yanl. Olamaz, nk kkburjuvazi Tarihte roln oynam ve hibir devrime varamadn ispatlamtr. Engels'in kitab tercme edildi Trke'ye de: "Almanya'da Kyller Sava"... Kyl byledir. Bizde yok mu? Bizde Cell harekeli vardr. Gene ayn. Bir yn kyl isyanlardr bunlar. Bizdeki tabi daha zel bir anlam tar-. Onlar incelemek zahmetine katlanamyoruz. Hemen kitapta okuduumuz satrla, gelelim, lim kesilelim... Ve dnyay da tahlil edelim, diyoruz. Bu artyor bizi ama. Olmuyor byle. Biraz daha tevazu ile kendi memleketimizi tanmaya gayret etsek.. Onun iin demin zaten, aman u d meselelerle, yani Sovyetlerle bilmem nerenin bir arada yaama program falan, bunlarla uramayalm, dedim. Bizim daha ok meselelerimiz var. Ve bu meselelerin iinde de en nemlisi: Bu Kkburjuva gibi Antika bir snf, bugnk Modern toplumda nc yapmaya kalkmaktr. Dnyann hibir yerinde yok byle nc hareket. Trkiye'de de yok. Olamaz da, olmasna imkn yok. Dolaysyla, gerek Birinci, gerek kinci Kuvayimilliyecilikte, yani gerek Birinci Kurtulu Sava'nda, gerek kinci Kurtulu Sava dediimiz bu aama iinde bir Politik Devrim olan 27 Mays Devrimi'nde bir Vurucu Gcn rol vardr. Ama birincisinde, tamamyla. Vurucu Gc yzde yz emrinde tutan bizim Anadolu burjuvazisi vardr. rgtyle, "Mdafaa-i Hukuk" dernekleriyle pekl emrinde tutmu ve istedii devrimi yaptrmtr. Hangi kkburjuva karmtr, o devrime? Baz arkadalarmz, parlak edebiyat da yapyorlar: te, Kyl ld, iler ld, falan... Tamam kardeim, ld ama gtmekten, devrimi gdenden bahsediyoruz. Gdenler: Vurucu Glerle bizim, bir de Burjuvazimiz olmutur.

Ha, dolaysyla, bu meseleleri tartmamz, bence, biraz konular kendi toplum yapmz iinde deerlendirmekten kanmamzdan ileri geliyor. Buyurun. Bir Dinleyici: eyle ilgili olarak, hani bu " Bar Gnllleri" durumu soruldu ya, bu konuyla balant oluyor. Amerika'nn bile "Bar Gnllleri" gndermekteki amac ne? Bizim kyly, i yapmz tam olarak tanmas. E, biz o Amerika'nn istedii durumdan kanyoruz. Kalkyoruz, dtaki bilmem ne sorunlar... Hikmet Kvlcml: Sanki btn meselelerimiz bitmi de... Bir Dier Dinleyici: Sayn Doktor, zannediyorum mesele uradan kyor: Asker-Sivil zmrenin Kkburjuva kkenli olmas meseleyi kartryor. Oradan arkadalar, zannediyorum.. Hikmet Kvlcml: Olabilir. Fakat bizde, Asker-Sivil etken rol oynayan zmre dahi, iaret etmee altm gibi, bizim Osmanl tarihsel gelenek-greneimizin temsilcisi olan Seyfiyye ile lmiyye'dir. Yani, kkburjuvaziden nce, o gelenek rol oynuyor. Ve Vurucu G haline getiriyor onu. Kkburjuvazinin eylemi olmaktan kyor o zaman. Hibir zaman kkburjuvaziye teslim etmiyor bu Vurucu G iktidar, deil mi? Mustafa Kemal hibir zaman kalkp da: Gelin kyller, falan demedi. Evet, "Kyl memleketin efendisidir!" dedi. Dedi ama ite o kadar. Yani i bittikten sonra... Dinleyici (devamla): Kendisi kkburjuva kkenli. Btn mesele o. Hikmet Kvlcml: Hayr, yani kendisi kkburjuva kkenli ama General olmu bir insan. Artk kkeni kalm m onun? Pekl, burjuva cephesinde, burjuva olmutur. Byk Noter, byk bilmem Temyiz Reisi burjuvadr, kardeim. Dnyann her yerinde burjuva derler bunlara. A m a bizde kartryoruz, orba ediyoruz. nk forml eysi, hastasyz. Kitaplardan, kitap satrlarndan ahkm karp dnyay aydnlatmaya alyoruz. yle olmaz. Kendi insanlarmza, kendi toplumumuza eilip girmeliyiz. Oradaki ilikileri semeye almalyz. Zaten uratmz da bu. Bir Dinleyici: Kald ki, bugnk Seyfyye'nin kkeni gene Anadolu kylsne dayanr-. Hikmet Kvlcml: Evet. Evet. smet nn, Mtareke yllar stanbul'da skp da Zeyrek'teki [Kazm] Karabekir'in yanna gittii zaman: "Ne yapacaz Paa yahu? Batyor bu Trkiye, falan... Ne yapalm? Gidelim, u Anadolu'da biraz toprak alalm. Sana Kzm Aa derler, bana da smet Aa derler, falan!.." Konuuyorlar byle. Aa olacak yani, gidip kyde aa... imdi neyse, bunlar, bu amarlar ortaya sermeyelim. Aydnlatmaya alalm. Arkadalarn kafalarndaki problemler zerinde tartalm.

VURUCU G VE GNCEL SONULARI Bir Dinleyici: Hocam, Cezayir ve Libya konusunda sorum devam ediyordu. O konuda biraz... Hikmet Kvlcml: Evet. imdi, Cezayir ve Libya'daki rnei veriim undan ileri geliyor: Vurucu G... Osmanl... Cezayir de biliyorsunuz Osmanlyd, Libya da, Sudan da bizim eski Trkiye saylan memleketlerdi. Orada da o gelenek kalm. Ve sonra tabi, Trkiye'de Vurucu Glerin oynad devrimlerdeki rol de grdler. Ondan sonra onlar da davrandlar... Yalnz, ne oluyor? u tartma oldu bizde: Demokratik Devrim aamasndayz mademki, Sosyalist Devrimi azmza alalm m, almayalm m? Kimisi sopay ald: Kim alrsa azna kafasn krarm, demeye balad. Sosyalisti, sosyalistim diyeni... Byle ey nerden koyuyoruz? te Libya'daki rnek bunu gsteriyor, Sudan'daki de onu gsteriyor: bir geceyars drt tane, yirmi tane subay frlyor; ertesi sabah biz Sosyalistiz, diyor. imdi, Sosyalistiz diyen adama, biz: Yok, sen dur bakalm, kkenin senin kkburjuvadr, yahut bilmem eyin burjuvazidir, falan deyip de, Sosyalizmi azna m aldrtmayacaz? Bu anlamda bir softala kalkmayalm, demek istiyorum. Yani sylemek istediim: Olay... Marksizmin, Bilimcil Sosyalizmin btn bilimi olaylara dayanr, arkadalar. Yani, bir ey olduysa, olmasyla gereklik kazand, demektir. Ama gerekten olduysa tabi. Ve olaylarn karsnda: "Bu olay benim houma gitmedi, onu elimle iterim!" diyemeyiz. yleleri de var ya: "Gereklik bizim iimize gelmezse, onu bir kalem atarz!" diyenler de var. Hi byle ey grmemitim Marksizmde. Mamafih, adna byle konuanlar da var. Bizim bildiimiz Marksizm yalnz gereklerle konuur ve yalnz gereklerin ilikileri-elikileri lsnde dnr. Bu adan iki lkede olmu olay... Kendileri Vurucu G olarak devrimi baarr baarmaz -o sabah daha- biz sosyalistiz diye iln ettiler. imdi biz buna: "Durun! Sizin yaptnz Mill Demokratik Devrimdir. Evvel onu bir aznza aln. Ondan sonra bakalm, dnrz. Msaade edersek, Sosyalist devrimi de aznza alrsnz..." diyecek miyiz yani? Bu sama olur. Bunu anlatmaya altm ben. Yoksa oradaki Vurucu Gcn nasl davrandn sonradan gryoruz. Pek iinde deiliz ama... Sudan'da 250 bini falan bulmuyormu i Snf ama o i Snfna mal etti devrimi. eyde de yle, Libya'da da, o eilim yani, kendi igdsyle adeta, Vurucu G devrimi yapar yapmaz, yle Demokratik Devrim falan lf kalabalyla hibir zaman megul olmad... "i Snfn tutmak lazm bu memlekette, memle-

ketin kurtuluu iin.." der demez, "i Snf kimdir? Sosyalist snftr. Tamam, biz Sosyalistiz.." dedi. Byle bir sonulanma kyor. u halde, demek ki, Libya'da ve Sudan'daki ders bize neyi retiyor? Bugn, hani dereyi grmeden paalarmz svamz, bu dereden Sosyalist mi geeceiz, Demokrat m, Demokratik Devrim yaparak m geeceiz? Yahu dur, dereye gelelim de, nasl geeceimizi orda tayin edeceiz. Yani bu manada birbirimize dmenin lemi yok. Bu aama 40 yldan beri konmu Trkiye'de: Minima Program denir. Bu Minima Programn bir de Maksima Program vardr. Bu saklanmaz, gizli kapakl da deildir. Esrar- Devlet [Devlet Srr] da deildir. Yani dman da bilir, dost da bilir, Minima Program olann, yani Demokratik Devrimi yapann, mutlak Sosyalist Devrimle de ilikisi ve yn vardr. Bunu da bilince karmak zorundayz. Hele i Snf iindeysek eer, yani kkburjuva kkenleri iinde kaybolmadysak, mutlaka Sosyalizmi her gn ele alacaz. Nedir burada yaptmz? Sosyalizm konumas, Bilimsel Sosyalizm hatta diyoruz. Dolaysyla, bu gibi kelime ve kavram tartmalaryla birbirimizi incitmektense, kendi Sosyal gerekliimiz iine ine I im ve orada ynelmeye alalm anlamnda bu misali syl edim. Libya ve Sudan meselesini onun iin hatrlattm. SINIFI DEVRMN ZGCDR Hikmet Kvlcml: M. Arkadamzn sorusu evvel bir ey gibi oldu, yani bir yargsn bir soru biiminde yapt. Pro I etaryann rgt yok, devrimci hamlesi de yok, dedi. Dolaysyla bundan imdilik vazgeelim. Ne yapalm? Baka bir are dnelim. Bamzn aresine... Dinleyici: O tarzda sylemedim. Hikmet Kvlcml: Nasl sylediniz? Dinleyici (devamla): Ben, proletarya bugnk devrimci... Hikmet Kvlcml: Kusura bakmayn, yorulduk da.. Dinleyici (devamla): ... Atlm yapacak bilinte deil, o rgtlenme iinde deil, dedim. Hikmet Kvlcml: Ha, bilinte deil, dediniz. Tamam. rgtsz ve bilinsizdir proletarya... Dolaysyla bunun Sosyalist devrimi yapmas nasl olur? Hlbuki mesele byle konmaz arkadalar. Bu, dealiste meseleyi koymak, tepesi taklak koymaktr. Yani, dnya kafas stnde yryor, demektir. Dnya ayaklaryla yrr. Biz, yle bir i Snfmza -3 milyon olmu diyoruz-bulunca, bakar bakmaz: bu rgtsz ve bilinsiz damgasn vuracaz. Ondan

sonra... E, biz de keskin devrimciler!.. u halde ne yapalm imdi?.. Dnelim... gibi bir ey kyor. yle yama m var, kardeler? Eer i Snf Trkiye'de yoksa biz kendi kendimize gelin gvey olmakla masalar banda, salonlarda: Sosyalizm kurulur mu? Bu dnyada grlm ey deil. Dolaysyla... Dinleyici (devamla): Affedersiniz ama ben... Siz dediniz ki, bugn Trkiye'nin bir gerei var. O gerek iinde Asker-Sivil aydnlar diye bir Vurucu G var, dediniz. Ve bu Vurucu G bugn yani... Hikmet Kvlcml: Realitedir, gerekliktir. Dinleyici (devamla): ... Devrimini de i Snfna mal edecek... Kadercilie braklmamas iin bu meselenin, mal edebilmesi iin, i Snfnn da ona gre kuvvetli olabilmesi, o bilincin eyinde, durumunda olmas... Hikmet Kvlcml: Anladm. Ne yapmas? ok gzel, ok gzel... O ama ikinci mesele. Birinci mesele, birinci mesele nce Problemi koymaktr. zmek iin doru koymak lazm. Doru koymak iin, nce i Snf Trkiye'de gerekten rgt ve bilin asndan devrimci bir zg olabilir mi, olamaz m? Byle bir zg... Hatta " o l a b i l i r mi?"yi brakalm. O yaktrma olur. Var mdr byle bir g, yok mudur? Vardr!.. 3 milyon, dedik, Babakanln statistiinden, evvel. Bir zaman yoktur diyorlard. Ve biz oturduk, bir de kitap yazdk: "Trkiye i Snfnn Sosyal Varl" diye bir kitap yazmak zorunda kaldk. Krp geiriyorlard bizi: Yoktur byle snf Trkiye'de, diye. Vardr yahu, nasl yok? Onu ispatlamaya altk. Ama bugn artk kendi istatistikleri ortada: 3 milyon cretli var, diyor. u halde. Varl muhakkak olunca, ikinci ve nc meseleye geliyor, arkadamzn zerinde durduu: rgt ve Bilinci.. Trkiye'de Finans-Kapitalistler dnda; tek, en byk rgtl snfmz, gene ii Snfdr. Ama bu rgtler bizim houmuza gider gitmez. O ikinci bahis. Yani bugn Sendikalar 1,5 milyona yakn iiyi rgtlediklerini iddia ediyorlar. Rakamlarla, falanlarla... Bir Ses: 700 bin.. Hikmet Kvlcml: imdi, belki yars: 700 bin... Fakat bu Sendikalarn CIA ajanlarnn ve gangsterlerin elinde olduunu biliyoruz. O ayr. i Snfnn rgt iinde gangsteri erin yuva kurmas ve i Snfn kapitalistten daha alaka soymas, smrmesi bir trajedi... Bizim memleketimize has bir trajedi Bununla mcadele etmek lazm. Ama Sendikalarn ii sendikas olduunu inkr edebilir miyiz? Edemeyiz. Demek ki rgtl.

Simdi burada eksik nedir? O gangsterleri, o rgtlerden temizlemek lazm. i Snfnn rgtn kendisine mal etmek lazm O gangsterler, i Snfn Ekonomizme srklemek istedii dar ereve iinde politikadan uzak tutmak istedii iin onlar nleyecek, politik iktidar sava yapacak rgtn de gerek bilincine kavumu bir rgt olarak gelimesini salamak, gene grevimiz. O ayr bahis. Yalnz i Snfnn Bilinci bahsine gelince, burada tamamen yanltan bir nokta var. kide bir arkadalarn zihnini kurcalyor Onu hatrlatmak isterim, zellikle. i Snf, hatta u kkburjuva kkenli dediimiz aydnlarmz kadar dahi bo vakti olan bir snf deildir. Yani, i Snfmz, gnde 10 saat altktan sonra, kolay kolay bu salonlara gelip de burada gene saatlerce vaktini harcayabilecek durumda olmaktan, kii olarak epey tedirgindir. Bunu unutmayalm. Dolaysyla, onun bilincini lerken, bir Sosyal Snfn Bilincinin ne olduu zerinde duralm. O bilin yalnz salonlarda veyahut meydanlarda veyahut urada buradaki gsteri I erle llmez. Bir Sosyal Devrim olduu gn, hangi toplum glerinin o devrimde hangi rol ald... Budur aranacak. Sosyalist adan iin aratrlmas byle konulur ve aranr-. Yani biz, Sosyal Devrim olduu zaman Trkiye'de, hangi snf en devrimci rol zerine alr? diye koyacaz. Onu koyduumuz zaman yle bir ey grrz: Evvel Sosyal Devrim'in tarifini gzmz nne getirelim. imdi, i Snf -ben onu, yani daha dikkatten uzak tutmamak iin, daha aydn koymu olmak iin, bir rnekle koyaym- i Snf: Bir nevi u grdmz yerin toprak tabakasnn altndaki Mden Cevheri'ne benzer. O toprak tabakas aa yukar kimi yerde bir kartr, kimi yerde iki kar, falan... Humus tabakas. Fakat asl mden alttadr. Bir volkan patlad m , o stndeki humusun tozunu bile gremezsiniz. Fakat btn mden cevheri bir anda yzeye kar. Yani bir infilk olduu zaman yahut bir Atom bombas... i Snf da yledir. Tpk mden cevheri gibi, birden Devrimin ilk planna kverdiini grrz. i Snfnn devrimci rol ve bilinci deyince, bu adan, Sosyal Devrimin ne olduu ve Sosyal Devrim patlad zaman hangi snfn ne rol benimseyecei gz nnde tutulursa, i Snfnn Bilinci hakknda bir fikir edinebiliriz. imdi bu Objektif tarafdr. Objektif olarak devrim anlay ve Snflarn Devrimle ilikisi byle konulacak. Onun dnda, bir de bize, yani i Snfnn bilincine lkyle balanm insanlara den grevler yok mu? Elbette var. te o, buyurduunuz Bilin meselesi ve rgt meselesi orada nem kazanyor. Biz, bu Devrimin objektif olarak birinci zgc olacak i Snfmza, yle bir ana-baba gnnde, yle bir maher gnnde en kolayca roln

oynayabilmesi iin gerekli Bilinci ve rgt bugnden nasl hazrlarz? diye dnrz. Bu ikinci, bu Sbjektif hazrlk meselesi. Anlatabildim mi? Bu ikisini birbirine kartrmayalm. Objektif olarak i Snf Trkiye'nin biricik devrimci z-gcdr. Sbjektif olarak da en rgtl devrimci snftr. Ne kylmzn, ne esnafmzn hibir rgt yoktur. Darmadanktrlar. Burjuvamz bile, doru drst rgt diye gider, Ticaret Odasna girer. Orada o byk Finans-Kapitalin kuyruuna taklr. Onun ezgisi altnda btn haklarn da yitiriverir. Onun rgt deil nk Finans-Kapitalin rgt. O bile... Dolaysyla, rgtl snf Trkiye'de: Finans-Kapitalden sonra i Snf... Bu, iki kere iki drt. Yani grnen rakamlar bu. 700 bin diyelim; ama 700 bin insann rgtl olmas -bu rgtn banda gangster de bulunsa- o snfn rgtl olmasn ortadan kaldrmaz. Byle bilindikten sonra, bu snfn b i l i n c i n i gelitirmek, sosyalist adan ona rgt ve Bilin hazrln yapmak elbette sosyalistlerin grevidir. Ve onu nasl yapacaz diye, uzun uzun oturup konuuruz. Btn bu toplantlarmzn da anlam zaten bu. Yani, bunu birbirine kartrmamak; daha dorusu bu ikisinin birbirine zt grnmesine ramen, birbirine ok bal, diyalektik bir eliki iinde var olduunu unutmamak mecburiyetindeyiz. Benim, i Snfnn rgt ve Bilinci hakknda syleyeceim budur. KME DENR? Hikmet Kvlcml: Ondan sonra iki arkadam iki tanmlama istedi: Birisi i Snf, birisi komprador.. Bir Dinleyici: Efendim, bir de Profesyonel Militan, i Militan meselesi... Hikmet Kvlcml: Evet. O ite, rgt ve Bilin konusu ayr bir konu... Artk bu akam ona kadar girmeyelim, isterseniz. nk ok yorulduk, arkadalar da yoruldu. imdi, i kimdir? gcn satan insandr, kardeim. Bu kadar!.. gc nedir? Biliyoruz: deildir, i: gcnn iyerinde faaliyete, almaya baladktan sonra realize olan, yaratt bir deerdir. , deer yaratan bir cevherdir. Fakat o cevheri yaratan igcdr. i igcn satan insandr-. ini satan deil. Onun iin Marks da der ki: Kapitalist aldatmamtr iiyi. gcn satn almtr. Ama sonra, o igcn aldktan sonra, onu gtrp iletir fabrikada, makinelere kor. Oradaki kan i artk kapitalistin mlkiyetine girer. Yani burjuva hukuku asndan bir aksama yok burada, der. Dolaysyla ii deyince biz, igcn cret karl satan insan anlayacaz.

Ama bu sattayalnz gcnsatacak, Hrriyetini deil... Birmesela Kle var: kendini de satyor, ii kendini satmyor. Onun iin ii dedik mi, modern ii, modern proletarya: Ksa sreyle-bir de byle bir ek yapmak daha aklk getirir- ya bir ayna, ya bir senesine igcn satan insan demektir. ok defa bir yllk... imdi bizim burjuvazi iki y l a kd. Kleletiriyor ii snfn. Mmkn mertebe daha uzun yapyor, yan klelie yaklatryor. imdi de seneye karmak istiyor. Yani i Snfn mmkn mertebe Hr insan olmaktan karacak. Resmen, Kanunlaryla... Fakat biz bilelim ki, i Snfna tanmlamas: gcn ksa sre iin para -cret, Gndelik dediimiz para- karl satan insandr. Bu kadar basit!.. Kim igcn satyorsa, o iidir. Yani bunun ayrntlar, zerinde sabaha kadar konuulur. O ayr bahis. Fakat ksa deyimi budur Bir insana bakarz, igcn m satyor? Tamam. Bu demek ki, alma arac olmayan, yani kendi kedine bir alet alp da, bir i karmayan bir vatandatr-. gcn, aleti olana gtrp satar. Kapitalist de aletlerin sahibi olduu iin, ona satmak zorunda kalr. Ona ii diyoruz. Bir Dinleyici: Hocam, bu tanmlama... Hikmet Kvlcml: Evet. Yani, ksa olsun. Dinleyici (devamla): ... uradan kyor ki, mesela bir cam fabrikasndaki alan ii... Sizin dediniz igc deeri yaratan. Hikmet Kvlcml: Yksek syleyin de, arkadalarmz da duysun. Dinleyici (devamla): Bir cam fabrikasnda alan ii, igcn iverene satmakla o satt igcyle iveren bir deer elde ediyor. Hikmet Kvlcml: Sonra iletiyor. Evet. Dinleyici (devamla): Ediyor... imdi ok tartlan bir konu. Diyor ki, efendim, benzin istasyonunda pompadan arabaya benzin koyan ne deer yaratyor? Ki biz buna ii diyebilir miyiz, diyemez miyiz? gibi eylerden kyor bu. Hikmet Kvlcml: imdi efendim, i deyince, Modern i: gcn gndelikle satan insandr. Bu deimez bir genel tanmlamadr. Yalnz her snf gibi, i Snf da yekpare bir snf deildir. Onun da Zmreleri vardr. Nasl kapitalist snfnn: Sanayicisi, Tccar, Bankeri, Kompradoru, Finans-Kapitalisti vb. varsa; i Snfnn da: Bilfiil retim yapan Sanayi iisi vardr, bir de genel hizmetler iisi vardr vb. eitleri vardr, bildiimiz... Bunlar zmreleridir. Ha, bunlarn iinde biz, rgt ve Bilin asndan, dnce ve davranlarmz yneltirken, nasl yararlanacamz hesap etmekte faydalanrz bu ayrntlardan. imdi, bu benzinci ne i yapyor ki? Oradan benzini oraya aktaryor. Canm, ite, emek harcyor yani, harcam-

yor deil. Dolaysyla, bu ayrntlar zmre ayrntsdr, ama i Snf olmaktan karmaz. i Snf hakknda zannediyorum bu ksa tanmlama burada yeterli olsun. Efendim? Bir Dinleyici: Bir ey daha var. Bu elikiler ok oluyor, onun iin soruyorum. imdi buraya gelen arkadalarn hibirisi ii deildir. Bir de birka arkada var. Hikmet Kvlcml: Maalesef yle. Dinleyici (devamla): Bu ok mhim yani. Bizim kafalar da bozuyor, yani. Hikmet Kvlcml: Yok, bozulmayalm. Dinleyici (devamla): imdi sizin anlatm olduunuz doru. Tamam. Fakat i Snf denilirse, kkeni burjuvadan yahut kkburjuvadan gelmi. Bu i Snfna... Hikmet Kvlcml: gcn satt gn iidir. i Snfndandr da. Dinleyici (devamla): Hayr. Hikmet Kvlcml: Emeini -pardon, emeini diyorum, ben de ardm- gcn, Emek gcn diyelim, gcn satyor. gcn gndelikle satt m, ii oldu. Ama bir de art var. Yani, snf i Snfdr. Bitmi. Yalnz art, geldii kkeni hani: Kyden gelir, Esnaftan gelir, Derebeyinden gelir, Aydndan gelir... O ayr bahis. O art. O artlanm kafasnda, oradan geldii yerlerin, geldii zmrelerin, snflarn kalntlarn tar. O ayr bahis. O artlar. Ama snf olarak, igcn gndelikle satt andan itibaren, i Snf iine girmitir. Dinleyici (devamla): Ayn yoldan doktor bir ii saylyor mu? Hikmet Kvlcml: Doktoruna gre... {Glmeler} aka ediyorum. Tabi, satt andan itibaren ii tabi. Dinleyici (devamla): retime katkda bulunan ii deil midir? Esas anladmz manada ii? Hikmet Kvlcml: Dolayl yoldan retime katk... Dinleyici (devamla): Dolayl? Hikmet Kvlcml: Dolayl yoldan, evet. Gndelikle satt m, ii... (Ayn anda eitli konumalar) Hikmet Kvlcml: Evet, i Snfnn da zmreleri... Evet canm? PROLETARYA PARTS -AYDIN vb. AYRIMINI ORTADAN KALDIRAN BR POTADIR Bir Dinleyici: Hocam, aslnda bu soru da, hepiniz bildiiniz gibi, Parti iindeki bu i-Aydn ayrmndan dolay geliyor. Buradaki sorular

ve arkadalarmzn sorular da pratikte bunu aydnlatmak iin oluyor. rnekler verelim. Mesela burada, iimizde, arkadalarn iinde kundurac olan arkadalar vardr. Fakat bu kundurac arkadalar, bazlar atlye sahipleridir yahut da tek balarna yaparlar ve satarlar. Burada kkburjuva arkadalar da vardr. Kendi tarifinize gre, kkburjuva arkadalar da sizin tarifinizde eitli yerlerde... Hikmet Kvlcml: Biraz zorlayalm isterseniz. Bunun zerinde en ok da yani znt ekmi bir arkadanz olarak, hatrlatmak isterim. Bu Partinin, yani Trkiye i Partisi'nin bir kurulu hastal, kurulu zr oldu. Hatrlarsanz, bir dergiden bahsetmitim, hani kapattlar sonra... Orada daha... Bir Ses: alt.. Hikmet Kvlcml: Orada, bu 53. madde meselesi zerine dokunduk. Kongrede oturdular: iler ayr sanda, Aydnlar ayr sanda oy attlar. Ondan sonra bir baka kongrede dinledim; Esnaflar da kt: Yahu bizim sandk nerede? diyorlar. Hakl... Parti byle sandklardan kan insanlardan ibaret bir konfederasyon haline geldi mi, zaten Parti olmaktan kyor. Parti bir potadr -her zaman onu sylyorum- hangi snftan, hangi zmreden, hangi tabakadan gelirse gelsin, orada insanlar kaynaacaktr, eriyecektir. Ve birbirine sosyalist bilinle kaynam olacaktr. Artk biz onun mene [kken) ahadetnamesiyle: "Senin asln nedir? Syle bakaym!" diye meneini aratrmayacaz. "Ben ite asaletli i Snfndanm; sen alak kkburjuvasn, falan filn" diye, bu tarzda ekimelere kadar gidiyor. Fakat ite o kck basit Sandk Oyunu yok mu, by I ece TP'te -yani i Partisi'nde diyelim daha dorusu- btn honutsuzlar Sosyalist bilinte bir tek mcadele cephesinin askerleri olarak kaynatrp kardeletirecek yerde, sandklar koymak suretiyle, adeta ayrlklarn sembolletirdi ve ebedletirdi. O zaman, ister istemez, sandk kavgasna giritik. Yani hata oradadr. rgt ve Bilin konusunu tartrken, bu nokta zerinde ok duralm, ileride... O ayr konu. Bir Dinleyici: Yalnz, efendim, sizin Vatan Partisi Tz'nde de retmen diye bir tbiriniz var: Hikmet yoruz. Dinleyici (devamla): Grmek, yani... Mecburiyeti olmuyor o zaman... Hikmet Kvlcml: Efendim? Kvlcml: "Btn "Bilfiil retmen"olmas anlamnda bir organlarda ounlukta grmek", diey... O zaman nasl hallediyoruz, peki o meseleyi?

Dinleyici (devamla): Mecburiyeti olmuyor. O zaman bir dilek oluyor. Hikmet Kvlcml: Yani onu, imdi, zaten realiste koymak lazm. Trkiye'de 3 milyon ii var, diyoruz. Sesler: Duymuyoruz. Hikmet Kvlcml: Trkiye'de 3 milyon i var, diyoruz. 3 milyon da Kyl var, diyoruz. Aydn ka kii var? 300 bin ancak var. E, canm, 3 milyon insann Partisi diye Parti adn taknm bir rgt ortaya ksn, sonra buna gerekten o snfn Partisi olmak vasf verilsin ve onun iinde Aydnlar ar bassnlar... Bu nasl olur? Bu bir anormali. Yani geree uymuyor. Anlatabildim mi? O bakmdan. Bir Dinleyici: imdi, hocam, tarifinize gre 3 milyon ii olmuyor Trkiye'de, 15 milyon oluyor. Yani sizin biraz evvel tarif ettiiniz... Hikmet Kvlcml: E, onu ben saymadm, tabi. Yani ayr ayr sayarsak, belki de yledir. Fakat deil. Mesela, Devlet statistiklerinde cretli diye 3 milyon sylyor. Kylnn yanndaki cretli deil, boaz tokluuna alyor kylnn yanndaki. Dinleyici (devamla): Subay bile cret alyor. Hikmet Kvlcml: O Maa alyor. Gndelik, gndelik olmal. Ksa sre... Dinleyici (devamla): Maa alan baz ii de var, aydan aya alr. Bir kapc aydan aya alr. Hikmet Kvlcml: te, ksadr. Ama haftalk ve gnde I ik hesaplarz. Bir Dier Dinleyici: ok kark oluyor Hoca... Yani tek kelimeyle: Kol emekisi, yani bir ey yaratana ii demek lazmdr. O zaman hepsi de ii oluyor Trkiye'de. Hikmet Kvlcml: imdi, dnya lsnde iinin... Dinleyici (devamla): Aydn da ii oluyor o zaman. Hikmet Kvlcml: Efendim? Aydn da?.. Dinleyici (devamla): Bir yazar, o da bir ii oluyor tabi. Bir matbaada yaz yazyor. Hikmet Kvlcml- imdi, igcn, igcn... gc nedir? gcn cret karl satyorsa, o da eydir. Yalnz aydnla iinin fark... imdi bakn, o karan nokta udur, ocuklar. Onu kartryoruz. Orta Tahsilli, orta tahsilini, yani liseyi bitiren insana Aydn derler. Ki iiden dahi bitirdi mi, Aydn zmresine kayma ans kendiliinden teekkl eder. Bunu da unutmayalm. Yani, bu fark korsak, o zaman sylediiniz mahzur, sylediiniz, herkes, 15 milyon ii olur kayd deiir. Ama bunu, sakn, bir meziyetsizlik olsun yani ii deil,

dolaysyla aalk bir insan sayalm (nasl bir zaman iiyi aalk sayyorlard, bugn de i Snf bakalarn kt grsn) anlamna sylemiyoruz. Karakteristiini verirken, i Snf: Gndelikle gcn satan insandr. Aydn da: Orta tahsilini bitirmi insandr, dersek, kavga kalmaz zannederim. Bir Dinleyici: 53. maddemiz bu Partiye iiyi balamtr-. Hikmet Kvlcml: yle zannediyoruz. Dinleyici (devamla): 53. madde olmasayd, ii balanmazd. Benim kanmca. Hikmet Kvlcml: imdi... imdi... yle zannediyoruz. Gene realist olmadmz iin. Dinleyici (devamla): leride bu kalkabilir. Hikmet Kvlcml: Yok... Yok... Dinleyici (devamla): Ama u anda... Hikmet Kvlcml: leride bilmiyorum. Yani biz i Snfmza kendi rgtn eline almas bilincini vereceimize, ona sandk eysiyle, formalitesiyle bir ayrcalk tanrsak, i Snf kendi Partisi'nin sahibi olur zannettik. Uyguladk. Ne oldu? Brakn o arzumuzu bizim. Belki iyi niyetle koyduk. Neticede ne oldu? Btn gangster sendikaclar iiyiz, dediler, iktidara getiler. Byle mi?.. Ne oldu sizin sandnz?.. Dinleyici (devamla): Kabahat iide..

KNC SEMNER (TP Beikta lesi: 6 Mart 1970) ( * ) Sevgi ve Saygdeer Arkadalarm, Arkadamzn syledii gibi, geen oturumda Dnya'mz kubak ile gzden geirdik. Bu oturumda, bu Dnya iinde, Dnyamz iinde Trkiye'mizin durumunu, gene somut olarak gzden geirmeye alacaz. Dnyamz inceleyince grdk: Bugn 150 ksur Devlete paralanm bir dnya, dardan mozaik gibi para para bir dnya gzkyor. Fakat biz onun, Kapitalizm eliyle yaplm bu paralan tesindeki varln gzden geirirken, dnyamzn artk 19. yzylda ve daha nce olduu gibi bir tek sistem iinde deil, blk dzen iinde bulunduunu belirttik. Ve tuhaf bir tesadfle, e bln de adeta eit paralar halinde gzkyordu. Dnyann bugn te biri Kapitalizm, bugnk kapitalizm ancak, yani Emperyalizm adn alyor. te biri Sosyalizm. te biri de, bu ikisinin arasnda kalan, ne Kapitalist, ne Sosyalist olamam dnyamz. Mslmanlkta buna "Arafat'ta kalmak" diyorlar. "nc Dnya"deyimi de kullanlyor. Gerekten, "nc Dnya"dan bir de -gene tuhaf bir tesadf olarak- Arafat isimli bir kahraman da bu gnlerde Kapitalizmle Sosyalizm arasnda gidip geliyor. Bu dnya iinde Trkiye'mizin durumunu somut olarak ele almak istedik mi, Trkiye'nin nce blkten hangisinde olduunu sylemek gerekiyor. Trkiye'nin egemen evreleri -tabi Trkiye halkn tenzih etmek lazm- kendi blklerini semiler ve Emperyalizm blmnn iinde yerlerini alm bulunuyorlar. Biliyoruz: Sosyalizm ile Kapitalizm arasnda, iki sistemin ba ekeni yahut baa greeni Amerika ile Sovyetler diye iki muazzam devlet bulunuyor. Bunlarn bugnk durumunu hepimiz az ok biliyoruz. Mesela, Demir filizi asndan: Amerika 73 milyon ton demir filizi yetitiriyor, Sovyetler 137 milyon ton. Bylece, Sovyet retimi iki misline
(

*) Seminerin son blm banda alnamamtr

yakn Amerika'nn... Ama elik retiminde: Amerika 100 milyon ton, Sovyetler 80 milyon ton retim yapyorlar, 1965 ylnda. imdi belki eit oldular. Fakat bu gsteriyor ki, burada da Amerika 1/5 lsnde ondan ilerde. eitli retimlerde bu iki byk dev ve iki byk dnya sisteminin ba ekeni, yar halindeler. Biz bu iki yar durumundan hibirisine katlacak deiliz. Biliyoruz: Bir politikacmz bundan birka yl nce "Baa gremekten" bahsetmiti. Sadece bahsini yapyoruz, baa gremenin. Fakat baa greenler grdmz gibi dnyada baka baka topluluklar oluyor. Trkiye hakknda bu aklamaya girmeden nce, gene dnyamzn 20. yzyl banda ve bugnk blnm zerinde iki sz hatrlatmak faydasz olmayacak: 19. yzyl banda yeryz, biliyoruz, Kapitalist Sistemin egemenlii iine girmiti. 1917 ylnda dnyamzn 6'da biri Sosyalist Sektre geti. 6'da 5'i gene Kapitalist Sektrn iinde kald. Fakat kinci Evren Sava'ndan sonra, nfus asndan bakyoruz: Emperyalist Sektrde 17 byk, NATO iindeki zellikle Danimarka'dan Kanada'ya kadar uzanan devletler var. Ki Trkiye de bu sektrde bulunuyor. Bunlarn nfusu 502 milyon ksur, topraklar da 22 milyon ksur kilometre kare tutuyor. Nfusu bakmndan demek, kapitalizm yeryznn drtte biri, toprak bakmndan dokuzda biri. Yani, ikisini toplarsak, demek ki Kapitalist dnya bugn 1/6 durumuna dm. Emperyalist Sektrn asl ar basan blm... Bylece bir 20-30 sene iinde dnya tersine dnm demek. 1917'de dnyann 1/6'sn Sosyalist Sektr tutarken, 1945-50'de dnyann 1/6'sn Kapitalist Sektr, Emperyalist Sektr tutmu oluyor. 20. yzylda dnyamzn ne kadar abuk, muazzam bir deiiklik iinde bulunduunu gsteren rakamlar bunlar. te bu dnya iinde Trkiye yerini alrken, Trkiye'nin karakteristiini verebilmek iin, onun zerine genel bilgiler vermek ok ey aklamayacak bize. Daha dorusu arkadalarm, bu toplantlarn btn amac, birbirimize Bilgi taslamak, bilgi satmak olmamaldr. Ancak, dnce ve davranlarmzda bir Metot edinmek; fakat metodu da, sadece edinmek ve renmekle kalmayp, olaylar iinde uygulamak nemlidir. ok defa bizde eski Medrese'den kalma bir alkanlk vardr: Kim ok b i l i r ? yar nem kazanmtr Trkiye toplumunda. Oysa bugn artk bilgi yn -herhangi bir bilgi- o kadar, eski zamanki kadar nem tamyor. Herhangi bir konuda, herhangi bir vatanda veya arkadamz eer bir ktphaneye giderse, orada istedii kadar, tonlarla bilgi bulabilir. Btn mesele, bu bilgileri ezberlemek de deildir.

Hele son zamanlarda, biliyoruz, bir de yeni aletler kt. O aletin dmesine bastnz m, btn bir bilimin iinde ne varsa hepsini birka saniye iinde sizin nnze dkebiliyor. Ordinatrler diyorlar, biliyorsunuz. Yani, Buyurucu aletler... Hangi konuda isterseniz, size, istediinizden ok, hibir insan zihninin tayamayaca kadar geni, bol bilgiyi hemen nnze yveriyor. u halde, insan kafasna ne kalyor bugn? nsan kafasna byle ynla, tonla, kfeyle bilgi deil de, bildikleri iinde ve yaad ortamda ynelme metodu kalyor. rnein Trkiye'yi mi ett edeceiz? Trkiye'nin da, ta yahut usu busu hakknda birbirimize bilgi vermekten ok, Trkiye'nin olaylarn hangi metotla izlemek gerek, bu olaylar iinde hangi metotlar uygulamak gerek, bu nemli. Bir de tabii, izledikten, aratrmamz yapp kavraya vardktan sonra, Trkiye'nin deimesi iin gerekli ynelileri almak lazm. Bunlarn her ikisi de Mantk adn verdiimiz insan dncesinin kanunlar ile ayarlanacak. Mantk deyince, biliyorsunuz, bugn yeryznde iki byk sosyal dzen bulunduu gibi, iki byk Mantk Sistemi de var: Birisi Burjuva Metafizik Mant, ta Aristotales'ten beri gelen... tekisi de Diyalektik Mantk, ki i Snfmzn yeryznde kulland dnce kanunlar ve metotlardr-. te biz onun iin bundan nce, "sizlik ve Pahallkla Sava Dernei" lokalinde, "Dev-Gen"li arkadalara Trkiye'yi dnya iindeki durumu bakmndan zetlerken, bir metot gttk. Arkadalarn da istedii o idi zaten: Somut olarak koymak denildi. Somut olarak koymann da en elverili yolu Kesit yapmak oldu. Zaten, o oturumlarn burada ksaca tekrarlanmasn yaptmz iin, bugn de gene o yoldan yrmeyi faydal gryorum. Yani, Trkiye'nin ne olduunu anlamak iin, Trkiye'nin iinde bir kesit yapmak gerekecek. Kesit deyince, bilirsiniz: Bir aacn yan dardan bakmakla syleyemeyiz. Ama aac kesersek, geniliine, iinde ka tane halka var, ona gre yan yzde yz biliriz. Buna, ite bir aac kesmeye, kesit yapmak derler. Bir organn da i yapsn kavramak iin kesit yaparlar. Bu szc biz Trkiye'mize uygulamak istedik mi, bu kesit yapmann Trkiye hakkndaki yolu: Gnlk bir gazeteyi alp oradaki olaylar ksaca gzden geirmek ve bunlarn genel toplum karakterine ne gibi aydnlklar getirdiini aramak eklinde daha yararl oluyor. Onun iin biz, Dev-Genlere yaptmz Trkiye konumasnda, daha ziyade 10 Ocak gnl olaylarn kesitini yapmtk. Ondan sonra, 1 Mart gn g e l d i . Geen toplantmzda galiba buraya gelirkenki gnd o, yleydi zannediyorum.

Bir ses: 25 ubat... Hikmet Kvlcml: Efendim, 25 ubat myd? Peki, yanlyorum yleyse. O gazetenin, o gnk gazetenin -gazetelerin daha dorusuverdii olaylarn ilgin yanlarn kesit yapp incelemek dnlmt. Fakat, bugn de gelirken, gene bugnk gazetenin kendine gre neler syledii ve bunlarn anlam zerinde durmak, bugnk gazetenin kesitini yapmak ilgin olacak diye dndm. TRKYE'NN EKONOMK YAPISI Bugn ayn 6's. Bu 6 Mart tarihli gazetenin iinde, baknca grdmz olaylar bir blmlemeye ayrrsak; bizim metodumuz asndan: Ekonomik olaylarn, daima Politik ve teki Kltrel styap olaylarn belirlendirdiini dnerek tabii. Acaba bugnk gazetede ekonomik hangi olay var? Diye, adeta aradm taradm ve bir tek olay grdm, aktan aa ekonomi ile ilgili. Birka tane de, gene ekonomiye dayanmakla birlikte, adeta rtbas edilmi olaylar biiminde grnyordu. Bunlardan, asl baknca kendisi ben ekonomik olaym diyen havadis u: "Pikin tonuna 335 lira zam yapld." Gazete 8 sayfalk. Her sayfada 8 stun var, her stunda 175 satr var.. enmeden onu topladm: Bir gazete -8 sayfalk gazete- 11.200 satr tutuyor. Bu 11.200 satr iinde, gnlk gazetenin ekonomik bilgi zerine verdii 17 satrcktr. Ve bu gazete de Trkiye'deki gazetelerin en ciddisi rolndedir. Demek ki, en ciddi gazete bile, bir Emperyalist ve Kapitalist Sektr iinde gzden geirildi mi, onun iinde 11.200 satrdan ancak 17'si, aka insanlarn asl geim, yaay ili kil eri ile ilgili alnyazlarn belirlendiren olaylarla ilgilenebiliyor. Bu ok ilgin bir manzara. Yani, Trkiye'de, Trkiye'nin durumu zerine, somut durumu zerine fikir edinmeye giritiimiz zaman, olaylarn bizden ne kadar ok saklandn gsteren bir olay. Havadis udur. Hepiniz okumusunuzdur. Zaten maksadmz burada beraberce konular ele alp tartmaya almak olduu iin, ben gene sizin adnza okuyaym: "Trkiye Demir elik letmeleri Genel Mdrl pik fiyatlarna zam yapmtr. Piyasalardan ithal edilen pikin tonu 1015 liradan 1350 liraya karlmtr." diye ilk havadisi veriyor. Arkasndan da son havadis: "te yandan, zam demir yapaca tccar nmzdeki gnlerde demiri stokuna demir mamullerine zerine balamlardr." tccarlarn birok sylenmektedir. inaat Sylentiler ehrimizde

te bu 8-10-15 satrlk havadis, bu kadar keskin rakamlarla, fakat bu kadarck ksa ortaya konduu zaman, bize neyi gsteriyor? yle baknca: "Kr olsun bu idare, gene zam yapt!" falan... Sanki bir sinek umu gibi nemsiz bir olay hissi veriyor. Merak ettim: u demirin 1015 liradan 1350 liraya karlmasnn sonular ne olabilir? diye rakama vurdum. Demir elik Fabrikas'nn senede -bundan 3-5 sene nce hatta- 3 milyon 280 bin ton rn yapt grlyor. Bunun 1 milyon tonu kok vb. gibi eyler olunca, asl fiyat zamm yaplan demek 2 milyon ksur, 2 milyon 280 bin tonluk oluyor. Ton bana 335 lira zam yaplnca ne oluyor? Toplamn yapnca gryoruz: 763 milyon lira, bir kalemde Karabk Fabrikas mallarn zerine zammn yapvermi. Fakat orada da kalmam, aada grdnz gibi. Yani, bunu gya Devlet alacak. 763 milyon lira bir anda -hemen hemen 1 milyara yakn para- bir kalemde Trk Milletine hara keser gibi kesiliveriyor. Ondan sonra, aadaki szler bize unu hatrlatyor: thalt diye ayr bir mekanizma iliyor. Ve bu ithaltta, tccarlar hemen Stok yapmaya balamlardr, diyor. Oysa bu havadisi beklemeden, bu zamm beklemeden ok nce daha, piyasa ile temas olan yahut ite inaat falanda ahbab olanlar bilirler iimizde. Onlar daha alt aydan beri, bir seneye yakn zamandan beri, demirler fiyatlanyor diye sylyorlard ve gerekten de fiyatlanyordu. Yani Karaborsa; yeni, bu karar zerine balamamt, oktan balamt. Demek ki, bu hazrl, esasen demiri, demir denilen maddeyi elinde tutanlar, oktan beri biliyorlarm, "Devlet srr" deilmi. Onlarn, stok yaptktan sonra, mallarna zam edecekleri nedir? diye aratrdm: Toplam 635 bin ton tutan ithal mal var. Bunun 335 liradan beherinin zerine zam edilince: 200 ksur milyon lira yalnz pik demirinden fiyatlara zam oluyor. Bu sefer bunu tccarlar yapyor, yani kapitalistler yapyor. Fakat pik demiri ve demir, biliyoruz, sadece demir olarak al n p da rafa konmaz. Bundan makinalar yaplr, raylar yaplr, arabalar yaplr... Yani, bir yn imalt da yaplr. u halde, demirden yaplm olan birok mala da demirin zerine yaplan bu zamdan kendi hissesine den zamm otomatikman yapacaklardr. Onlar da topladk m senede 6 milyara yakn ithaltmz var. te bir lsnde bir fiyat zamm olunca -demek ki dn gece fiyatlar te bir eksikken bugn te bir zam olmak suretiyle- Trkiye'de bugn zel sermaye sektrne 2,5 milyar tutarnda bir zam girmi oluyor. 1 milyar da Devlet zamm... Ediyor: 3,5 milyar...

te bu kck havadis; ekonomik kck havadis (17 satrlk) ama Trk toplumu iinde, Trkiye toplumu iinde uygulanmasn hesap ettik mi, bir de bakyoruz: Ufack bir karar almakla, egemen snflar, bir anda Trkiye'nin 30 milyon nfusuna 3,5 milyarlk bir hara kesmi oluyorlar. Bunu 30 milyon nfusa paylatrrsak, ne dyor, hesap etmek mmkn. Efendim? Bir Ses: Bin ksur lira.. Hikmet Kvlcml: Evet, bin ksur lira, doru. Dnn ki. Kyl dediimiz insann senede mill gelirden pay 70 do I ar hesaplanyor, resmen. Yani, Trk paras ile 700 lira. imdi mill geliri 700 lira olan ky nfusuna bir gece yars sayn iktidar bir karar alnca, 1000 lira... Bir baka ses: 100 lira hocam.. Hikmet Kvlcml: Yz m oluyor'? Evet. Bir gnde yapyor bunu. imdi, ne tuttuydu? 3,5 milyar... Evet, tamam tamam 100 lira, evet... Bir anda demek, iki aylk kazancn bir kylnn cebinden ekip alabiliyor. Tabi kentlinin de yle. te Trkiye'nin somut olaylar deyince, en basit gibi grnen bir kk zam havadisi bile bu ekilde uygulanyor. Bunu yapanlarn kimler olduu zerinde ok durmaya demez. Trkiye'nin kapitalist snf ka kiidir? veren snf ka kiidir? diye sorulduu zaman, Babakanlk statistikleri 150 bine yakn say sayyor. Ama bu saylarn biz iine girdiimiz zaman, gelir vergisi ve baka vesilelerle bu 150 bin kiinin kimler olduunu aradmz zaman, gryoruz ki: veren diye, yannda iki rak altran esnaf da resm istatistiklerce iveren srasna sokuluveriyor. Buna karlk, asl bu milyonlar ve milyarlar cebine indirenler kimlerdir? Bunlarn rakam 300' zor buluyor. u halde, 300 kii Devlet mekanizmasn ve Ekonominin byk blmlerini kendi kontrol altna ald m , pekl bir gece yars alaca bir kararla, 30 milyon insan milyarlarca lira demeye mahkm ediveriyor. Byle bir ortam iinde yayoruz. Bunun yan banda, bir de... Bu ak, ama kimsenin izlemekte vakit kaybetmedii bir ekonomik vurgun olay... Bunun yan banda, gene ayn gnn gazetesinde baka olay I ara rastlyoruz: Onlar maskeli ekonomik olaylar... Havadis bir acayiplik gibi syleniyor: "Haclardan 1 milyon lira rvet alnm." Havadis bu. Bu havadisi okuyunca yle cmleler gryoruz: "Gmrklerin adam bana adamlar araclyla Hacdan dnen haclardan Bu yolla 1 70 lira rvet istedikleri ne srlmektedir.

milyon lira topladklar belirtilen..."diyor. 70 lira Hac bana, 1 milyon

lira toplanmsa, demek 14.285 Hac olmal ki, bu 1 milyon liray toplayabilsinler. Bu Haclar, neden bu rveti vermiler? Geen oturumda da hatrlatmtm: Hac hac diye gidiyor; geldikten sonra -2-3 defa, 5-6 defa hacya gidip geldi mi- kendi kasabasnda bir apartman kuruyor. Demek ki, bu Haclk deil, kutsal biimde bir nevi Kaaklk. Zaten kaaklk olmasa, kaaklk yapmasa, hacnn kalkp da 70 lira gmrkye vermesine lzum yok. 70 lira verdiine gre, en az orada birka bin lira hac cebine atacak ki, kaaklk yoluyla, bu paray verecek. u halde, bu ikinci havadis bir acayiplik gibi yahut bir tuhaflk gibi geliyor insana ama, neticede 14-15 bin kii, hemen hemen iki tmen asker: Hacla gidiyorum diye kaakla gidiyorlar. Ve Trkiye'nin varn yelle yuf ediyorlar. Byle bir Trkiye iinde bulunduumuz, gene bu somut havadisten kyor. Bir nc madde ve mal havadisi... Gene ayn gazetede. Havadis u: "Amerikan Narkotik efi, afyon ekimi konusunda Trkiye'yi sulad." Havadis byle veriliyor. "Trkiye'de yetien afyonun yzde 80'inin Fransa'da ilendikten sonra Amerika'ya girdii, Amerikan Narkotik Bro efi tarafndan aklanmtr." diyor. Ve sonunda da bu ef Trkiye'yi sulamtr-. imdi, bu son iki havadis de gsteriyor ki: Birisi kutsal narkotik, yani uyuturucu Haclk narkozu, tekisi dorudan doruya Afyon maddesi, Trkiye'de Kaaklk konusunda birtakm insanlar milyoner etmek suretiyle her gnk olaylar iinde kahramanlatryor. Bu kk maddi havadisin ap, hemen her gn rastladmz havadislerden birka oluyor. Bunlarn anlam zerinde durmak iin: Ekonomik meseleleri bir yana koymak ve baka havadislere bakmak lazm. TRKYE POLTKASINI KM YRTR? Dier havadisler arasnda AP'nin ve TP'in ilgilendii iki tip havadis gze arpyor. AP'nin havadisi, biliyoruz: 2-3 aydr yapma bir Siyasi Buhran, kriz geiyor diye srp gidiyor. Ama bunun iyznn Trkiye'de ekonomik tabandan geldiini hepimiz biliyoruz. Yani, bu eit vurguncular -demin iaret ettiimiz birka kelimeyle- bir tarafta srekli olarak pahallama, te tarafta srekli olarak kaaklk ve anormal yollardan zenginlik yapmaktadr. Byle bir ortamda, ister istemez insanlar arasndaki ilikiler de son derece zehirleniyor. Ve sizlik-Pahallk arttka, bunun st tabakalara doru yanklar da oalyor.

Bunlardan AP'nin bakan yle diyor: "Tek adam olmamam istiyorsunuz, fakat bir yandan beni tek adam olmaya zorluyorsunuz." Yani, bir eliki iinde AP... Bir taraftan bandaki adama: "Sen artk yoruldun, ekil, tek adam olmaktan k!" diyor. Bir taraftan da, gene yapm, onu brakmyor: "Hayr, kal!" diyor. Neden byle? nk, eskiler "Kaht- rical" derlerdi: "Adam ktl" demektir. O kadar azlk insan Trkiye'nin kaderine egemen ki, bu azlk, baz hesaplarnda uyuamad zaman bile, bana geirdii insanlar kolay kolay deitiremez hale geliyor. Bir yandan: "Deitirelim, hafiflesin durum, patlama olmasn!" diye urayor. te taraftan: "Aman gitmesin, giderse bir zl olur, bu zl biz sonra nasl derler toparlarz? Bamza i alr!" diye korkuyor. O durumu Parti bakan byle ifade etmi. Btn bu olaylar iinde bir de Zonguldak havadisi kyor. Biliyorsunuz, genler Zonguldak'a gitmiler. Orada iilerle, bu soyguna, ekonomik apula protesto anlamnda davranlara girimiler. Buna kar -stanbul'da kurun atyorlar- orada daha kolay yollar bulmular: Bir 7-8 genci toplam tevkif etmiler. Bunun zerine, havadis aklamyor ama sonundaki bir pasaj bize bir ey retiyor: "TP Zonguldak yneticileri tarafndan, dn dzenlenmesi kararlatrlan Vietnam mitinginden ise, aklanmayan bir nedenle vazgeilmitir." [Gney] Vietnam yabanc bir devlet. Onun Trkiye'deki szcleri Amerika'nn ajanlar durumunda insanlar. Bunlar gidiyorlar, bizim ii evremiz olan Zonguldak gibi bir blgede, Gney Vietnam'n, yani satlk adamlar lkesinin methini yapan brorler karyorlar. Oradaki yerli bir gazeteyi de satn almlar. Onun ilvesi gibi bror yaynlyorlar. Anlalan, tabandan gelen bir bask da, bu aykrlklar n Iemek iin protesto yapmay, oradaki TP rgtne dayatm oluyor. Ve karar veriliyor. Ama tam uygulanaca zaman, ertesi gn, oradaki TP rgtmz maalesef grdmz gibi direnmekten vazgeiveriyor. te bu 4-5 havadis kesiti Trkiye'nin Emperyalist Sektrde tuttuu yerden geliyor. 10 Ocak gnl havadisleri, politika havadisleri olarak hepimiz okumuuzdur. Bu havadislerin anlam bir daha zetlenebilir. O gn Ankara'dan, Parlamento evrelerinde inceleme yapan gazeteci unu yazyor, diyor ki: "Memleketin iinde bulunduu ekonomik ve sosyal konular tam kmaza soktuu ve kar yolun kalmad anlalyor." Kim sokmu? Demirel, diyorlar. Kapitalist sistemin daima deimez oyunu budur: Baa bir sivri adam karr, btn so rumluluu ona ykler. Trkiye'de bir bunalm m var, bir kmaza m girmitir Trkiye? Sebep kimdir? te o adamdr, der. Sonra onu deitirir, onun

yerine baka adam getirir. Bu oyunu tekrarlarcasna Parlamento byle beyanda bulunuyor. Fakat ayn Parlamentoda iktidar partisinin szcs, Klolu isminde birisi, bakyoruz yle diyor: "Demirel'in amac, iinde bulunduumuz mkl durumdan i en "Yamsait ortam bulup kamaktr."O da Demirel'i suluyor o gn. kasn brakmayacaz"diyor. ri dalavereleri karmnn "ark kurnazl ile Amerikan geer ake olmad grlecektir."

evrele-

Bunu AP'nin iinden birisi bu ekilde ayn gn koyabiliyor. Demirel ark kurnazdr ve Amerikan i evrelerinin dalaverelerini yapar, diyor. Peki, bu Demirel'e kar AP'li ne yapyor? Yalnz oy vermemekle mi kalacak? "Demirel'in Demirel'in imi!): kalar ile yakn zamana kadar..." Gene yakn gazeteden okuyoruz: ve bugn sylemivesi"Demirel'in yakn zamana muarz olarak kadar en grnen olarak bilinen

bir parlamenter unlar

tir. (Bakyoruz, parlamenter Milletvekili diyor ki.. Demirel'in en yakn "Haksz menfaatleri, ortaya karacaz." menfaat teminlerini zaman zaman

Yani, neredeyse TP'in yapacan sanki AP yapacakm Fakat bir baka cmle: "Daha, bilinenleri toptan ortaya karmakta fayda grmyoruz." deyip kveriyor iin iinden. Bir taraftan: "Hepsini meydana vuracaz" diyor; te taraftan, baka cmleyle: "Toptan ortaya karmakta fayda yoktur" diyor. O halde ne yapmak istiyorlar? Bir baka cmle onu gsteriyor. "kmaza giren ileri doru yola karmann inikas [geri hl var. Biz onu bu doru yola sokmann abas iindeyiz." dn]

Demirel'i doru yola sokmak istiyorlarm meer, bu birbirini tutmaz szlerle.. Bir baka AP'li; "Partinin imknszdr. ne olacan bugnden kestirmek zordur hatta kestirmek Yaknda ne kadar nemli hadiselerin zuhur edeceini g-

recek ve aracaksnz."diye bir korkun mjdede bulunuyor. Btn bu kargaalklar nedir? diye insan ararken, bakyoruz, bir baka cmle adeta o olaylarn stndeki perdenin ucunu yavaa kaldryor. Gene ayn, 10 Ocak gnl gazete yle bildiriyor: " sorunlar yannda ilikilerin, ler, Amerika AP ynetimine kar belirtmektedirler." d sorunlarn da, zellikle Amerika ile olan bununsa Amerika'da ne sren evreda altn aleyhinde bir izgiye geldii,

bir honutsuzluk uyandrdn

Amerika'nn AP-CHP koalisyon

zemini yaratlmasna

te o zaman ayaklarmz suya eriyor. Ne oluyor anszn bu AP iinde? Neden birisi: Bunun yakasna yapalm, hesabn soralm derken, tekisi: Canm hepsini meydana vurmayalm, kirli amarlar kmasn, gibi szler sylyor? Bir taraftan doru yola getirelim... Bir taraftan kamak istiyor Demirel... Bu panik havas, bu politika kargaal nedir? diye kendi kendimize sorarken, bir de bakyoruz ki: Amerika'nn boynuzlar sivriliveriyor, gze batveriyor, kulaklar... Demek ki, Trkiye'nin Emperyalist Sektr iinde tuttuu yer ite bu havadislerin altnda aklanyor. Amerika, AP'nin iktidardaki ekibini deitirmek, onun yerine CHP ile AP arasnda bir kombinezon yapmak istiyor. E bunu, Trkiye'de bir hkmet deimesini, partiler arasnda koalisyon yaplmasn kim tayin edecek? "artsz kaytsz egemen olan Trk Milleti", diyoruz. Hlbuki olaylara baktk m, Trk Milletinin haberi bile olmadan, Amerika, Trkiye'nin millet ini deil de Parlamentosunu bile aarak, Parlamentoya da duyurmak suretiyle, Trkiye'de artk Demirel hkmetinin ekilmesini, onun yerine CHP ile AP'nin koalisyon yapmasn istiyor. "nk ben Demirel'den artk honutsuzlatm" diyor. Demek ki, Trkiye'yi biz idare ediyoruz diye bir kuruntuya dyoruz ama u havadis gsteriyor ki, Trkiye'yi Trklerden bakalar idare ediyormu. Bu nasl oluyor? Trkiye kendi kaderini nasl olur da yabanc bir devletin eline verir? Bunu, zellikle Kanunlar ve Anayasa asndan koyduumuz zaman, artc problemlerle karlayoruz. Anayasann Dibacesini hepimiz hatrlyoruz. yle balanyor orada: "Tarih boyunca bamsz yaam... olan: Anayasa ve Hukuk d... ktidara kar, direnme hakkn kullanan... Trk Milleti" diyor. "Mill mcadele ruhunun, millet egemenliinin, Atatrk devrimlerine balln tam uuruna sahip olarak, bu Trk Milleti, insan hak ve hrriyetlerini, mill dayanmay, sosyal adaleti, ferdin ve toplumun huzur ve refahn gerekletirmeyi ve teminat altna almay mmkn klacak demokratik hukuk devletini btn hukuk ve sosyal temelleri ile kur"mutur, diyor. Anayasa'nn nsz byle diyor. Btn bu gzel grnl haklar kullanlrken, bu haklar teminat altna alan, garantileyen ne vardr? Yani kitapta m kalacak bunlar, rafta m kalacak? dediimiz zaman da: "Asl teminat (gene Anayasa'nn nsznde)... hrriyet, adalet ve fazilete k evltlarnn uyank bekiliindir, diyor. Demek ki, en son durumada, Anayasa'nn btn haklar, Trkiye'de btn kanunlarn uygulanmalar vatandalarn hrriyet, adalet, fazilet aklarna ve uyanklklarna emanet edilmi bulunuyor. Ama bu uyanklk Anayasa'nn yazld srada nasl uygulanm? diye merak ediyoruz. Bir de bakyoruz, orada bir Anayasa'nn 65. maddesi var. 65. maddenin 1. fkras yle diyor:

"Trkiye Cumhuriyeti adna yabanc devletlerle ve milletleraras kurullarla yaplacak antlamalarn onaylanmas, Trkiye Byk Millet Meclisi'nin onaylamay bir kanunla uygun bulmasna baldr." Yani, Trkiye, ister baka devletlerle, ister uluslararas kurullarla bir antlama yaparsa, bunu mutlaka Millet Meclisi'nden bir kanunla geirmesi gerekir, diyor. E, bu normal bir ey... Fakat ayn maddenin ondan sonraki bentlerini okuyoruz. Bir 5. fkra var, yle diyor: "Usulne gre yrrle konulmu milletleraras antlamalar kanun hkmndedir." Haydaa!.. imdi ne oldu? Dikkat ediyorsanz, nce milletleraras antlamalar iin Meclis'ten kanun geer, diyor. Altndaki 5"inci fkrada da: Milletleraras antlama yapldysa, o kanun hkmndedir, diyor. Dolaysyla, Meclisten kanun geirmeye hacet yok, diyor. Ve "Bunlar hakknda 149 ve 151. maddeler gereince Anayasa Mahkemesine bavurulamaz."diyor. imdi, dnn: yle bir Trkiye ki, Anayasa bunun her tarafn balam. Bu Trkiye'de hibir, yani ku umaz eer kanun kmazsa. Hkm bu, genel hkm... Ama Trkiye diyelim ki NATO ile yahut baka bir uluslararas antlamayla kendini balad m, ondan sonra artk o balant, onun iin kanun oluyor. Yani, Millet Meclisi ile ilgisi kalmyor artk onun. Millet Meclisi'nin de stnde. Millet Meclisi, Trk Milletinin egemenlik hakkn temsil ediyor. Hi olmazsa soyut olarak, deil mi? Hayr, o soyut temsili dahi tanmyor. Milletleraras antlama yrrle girdi mi, artk kanun hkmndedir. Ve Trkiye'de hangi Kanun karsa ksn, biliyoruz, bir de Anayasa Mahkemesi'ne mracaat hakk vardr. Uygulamas g olmakla beraber byle bir hak var. Millet Meclisi, yani Trk Milletinin szcleri hangi kanunu karrlarsa karsnlar, Millet Meclisi'nin kard kanunu bile, baz yollardan Anayasa Mahkemesi'ne gtrp, orada bozdurmak hakk var. Ama bu, Trk Milletinin kendi kard kanunlar iin var. Gvurun kard kanunsa eer (affedersiniz byle sylyorum), yani yabanc Emperyalist devletle Trkiye bir antlama yapt da, buna "Uluslararas Antlama" dendi mi, i deiiyor. Bir defa zaten o kanun oluyor kendisi. Millet Meclisi'ne uramadan kanun oluyor. Ondan sonra, bunda bir aykrlk da olsa, Anayasa Mahkemesi'ne bavurmak i m k n , gene Anayasa'nn bir maddesi ile elimizden alnm. Biliyorsunuz, Anayasa Mahkemesi'ne bavurmak 149. maddede belirtilmi: Cumhurbakan, Meclis'te yzde on oyu olan yahut temsilcisi bulunan Partiler (yasama meclislerinden birinde 1/6 milletvekili olan) falan... byle yollarla, bir kanun Trk Milletinin yararna ve Anayasa'ya aykr ise eer, onu Anayasa Mahkemesi'ne gtrmek mm-

kn. A m a bir yabanc ile antlatk m, onu Anayasa Mahkemesi'ne de artk hibir kuvvet gtremez, diye kabul etmiiz.' Maddenin 3. fkras da ayn eyi sylyor: "Milletleraras bir antlamaya dayanan uygulama antlamalar ile kanunun verdii yetkiye dayanlarak yaplan iktisadi, ticar, teknik veya idar antlamalarn Trkiye Byk Millet Meclisi'nce uygun bulunmas zorunluu yoktur." Bir taraftan; Millet hakimdir, Milletin hakimliini Millet Meclisi temsil eder, diyoruz, te taraftan; iktisad, ticar, teknik ve idar bir sr antlamalar yaplabilir, bunlarn Millet Meclisi'nin kabulnden gemesi zorunluluu yoktur, diyor, gene ayn Anayasa. Bir de 2. fkra var. Orada gene ayn ey tekrarlanyor: "ktisad, ticar veya teknik mnasebetleri dzenleyen ve sresi bir yl amayan antlamalar, Devlet maliyesine bir ykleme gerektirmemek, kii haklarna ve ... mlkiyet haklarna dokunmamak artyla, yaynlanma ile yrrle konabilir." Yani, Hkmet Meclise hi sormadan ekonomik, ticar, teknik herhangi bir antlama yaparsa baka bir yabanc devletle yahut yabanc kurumlarla, bunlar bir yl amamak artyla uygular. Yalnz yrrle koyar, o kadar... Ondan sonra, ancak: "ki ay iinde Trkiye Byk Millet Meclisi'nin bilgisine sunulur."diyor. Yani, sen de bundan haberdar ol ite, iki ay sonra falan!.. te bu, dnya lsnde Emperyalist Sektrde Finans-Kapitalin ne kadar sinsice, ama ok ar basan rol oynadn gsteriyor. Biliyorsunuz, btn bir memleketin dayand temel, onun ekonomik, ticar vb. ilikileridir. O temel zerinde herhangi bir yabanc finans grubuyla Trkiye herhangi bir antlama yapacak ve o antlamay bir sene hi kimseye sormadan, Meclise de sadece iki ay iinde haber vermek suretiyle, uygulamaya geirecek, yrrle sokacak... Bu kanunlar, Anayasada da bylece yanksn bulduktan sonra, artk Trkiye'de Finans-Kapitalin yapmayaca hibir eylem kalmaz. nk bizim temelimize elini atar, orada istedii antlamay, istedii imtiyaz alr. Aldktan iki ay sonra da tutup Millet Meclisi'ne haber verse ne olur, ne yapabilir Millet Meclsi? Hibir ey yapamaz. nk bir sene yrrI kte kalma hakk var o kanunun. Millet Meclisi'ne sormadan, byle bir antlama, bir sene yrrlkte kalr. Bir sene yrrlkte kaldktan sonra da artk o antlama, "At alan skdar' gemi" duruma girer. cap ederse, o antlama bitmi olduu gn, ikinci bir sene daha uzatabilirler ve bylece seneden seneye uzatmak suretiyle... Demek ki, hkmet iktidar, iktidar partisi; teki Emperyalist memleketlerin irketleriyle, bankalaryla, herhangi finans gruplaryla

anlap da Trkiye'nin btn temel ilikilerini onlara peke ekse, buna kar bugnk Anayasamzla bizim bir "Hayr" diyebilmemizin imkan, olana yok. Trkiye'nin Emperyalist Sektrde yer al ve bu Emperyalist dnya iinde hangi duruma girdii, yalnz bu 65. Anayasa maddesi ile pekl anlalabiliyor. Yani, Trkiye, bu madde ile ufak oyunlar dzenlemek yolundan yabanc devletlere teslim edilmitir. Onun iin, ayn gn gene, CHP kanadndan ileri gelenler yle baryorlar: "Ana Szleme ad altnda Amerika ile mevcut kili Antlamalar Trkiye aleyhine daha da arlatryorlar." Yani, tam o gnlerde iktidar partisi AP, kili Antlamalar zerinde bir ayarlama yapyor. Bu ayarlamalar, ondan nceki antlamalardaki eksikleri tamamlam duruma giriyor. Bu antlamalar dolaysyla Trkiye'nin yklendii bamllklar, azalaca yerde daha da artm ve sk ekilde hkme balanmtr. Telefonla yaplm, szle yaplm baz muallktaki kili Antlamalar hukukletirilmitir. Tam o srada, gene o gn, Berlin'den bir havadis geliyor. Ecevit: "Trkiye bugnk artlar iinde, tarafsz bir dzene geinceye kadar NATO'dan ayrlalm dersek, belki ekoslovakya'nn bana gelen bizim bamza gelebilir." Ana muhalefet partisinin balca sorumlularndan birisi Trkiye'yi byle anlatyor. Bu arada birisi soruyor, gene Ecevit'e: "ekoslovakya'nn bana gelen bizim bamza gelir, demekten maksadnz nedir? Bizi Amerika m igal eder?" diye soruyor. Ecevit: "Hayr, Amerika deil ama baka bir devlet buna teebbs edebilir." karln veriyor. te, bir gnlk havadisleri derledik mi, gryoruz: Emperyalist Sektrde onun Plebi durumuna girmi bir lkenin gerek iktidar partisi, gerek muhalefet partisi, her ikisi de kln kprdatamayacak duruma girmilerdir. Ve bu durumlarn da, 27 Mays Devrimi gibi kendine gre olumlu saylan deiikliklerden sonra bile yaplm Anayasa'nn iine, pekl 65. madde biiminde bir kanun maddesi olarak da sokmular. Onun iin, Amerika isterse iktidardaki partiyi alaa eder, isterse -muhalefet partisinin genel sekreterinin dedii gibi- Trkiye'yi igal de edebilir. Bunun iin bir de antlamalar vardr-. Bundan 3-4 ay nce... onu getirmemiim yalnz, zetleyeyim ben. Orada; NATO lsnde Trkiye'ye ve NATO yelerine bir proje teklif ediliyor. Projede: Trkiye'de egemen snflar eer skya gelirlerse, NATO'dan yardm isteyebilirler. Fakat Trk hkmeti istemedi, diye-

lim. NATO Kumandan eer Trkiye'nin kendi kuvvetleri ile kendi iinde kan olaylar bastramayacana kanaat getirirse, bu sefer NATO kendiliinden, NATO Kumandan hem de kendiliinden, Trkiye'ye her trl mdahaleyi yapmak hakkn haizdir, diye bir antlama teklifi var. Bu teklif Avrupa basnnda kt. Ondan sonra kimler tarafndan kabul edildi? Trkiye bunu imzalad m, imzalamad m? Buna ait havadisler birden bire kesildi. Dnya da, Trkiye'de de... Byle bir siyasi ortam Trkiye'de egemen duruma girmi bulunuyor. Ve bugnk gazetede geen havadislerden bir tanesi bize, kili Antlamalarn neden dzeltilmesi gerektiini, dzeltilmesine gidildiini anlatyor. Gene bugnk gazeteden okuyorum. Washington'dan A.A. bildiriyor: "Amerika Birleik Devletleri Savunma Bakanl yeni mal ylda 914 milyon dolarlk bir tasarruf yapmak amacyla Amerika iinde ve d lkelerde baz slerin kapatlacam haber veriyor." Hani bizimkiler gya Trkiye'de kili Antlamalar dzeltiyoruz, ayarlyoruz, falan diyorlar. Fakat bundan bir ay nce bizde bu ekilde aksettirilen havadisin iyzn, bir ay sonra bakyoruz, Washington'dan gelen bir havadis ortaya koyuyor. Hi de bizim arzumuz deilmi o antlamalar ve sleri ey etmek, kimini kaynatrmak, kimini azaltmak... Amerika yle diyor: "Ev sahibi lkelerle gerekli istiareler tamamlanmadan nce, aklama yapmayacaz". Mesela Trkiye'deki sler zerinde, Trkiye'nin ev sahipleriyle evvel anlaalm, ondan sonra aklama yapacaz, diyor. O halde, AP'nin, bundan nceki, bir ay, iki ay nce Amerika'ya kar gya bu sler zerinde sorumluluk tayormua, tedbirler alyormu gibi davranlar taknmas, hi de kendi arzusu ile kendi iradesi ile olmam. Amerika, fazla masraf ksmak istemi, ondan olmu. 914 milyon dolar demek, 9 milyar TL demektir. Fakat daha aada bunun 1 milyar 523 milyon dolar olduunu da sylyor. Bu kadar masraf ksmak zorunda. Amerika iflas etmemek iin kendi masraflarn ksacak ve bunun iin baz slerde -tensikat dedikleri eskilerin- kstlamalar, bir araya getirmeler ve azaltmalar yapacak. Bunu bize kabul ettirmi. Bizim iktidarmz da bunu sanki kendiliinden gibi ne sryor. SARI SENDKACILAR KRALDAN DAHA KRALCI Bu siyasi havann yan banda AP hkmeti Meclise geldi ve orada istifa zorunda kald. stifay yapnca, bir gazete bir "Ak Oturum"tertipledi. 1 Mart gnl gazetedeki bu ak oturum, Trkiye'deki sosyal evrelerin davranlarn adeta gz nne koyuyor. Onun iin, o gnk

gazeteden birka pasaj gene okumak yararl olacak. "Ak Oturum"da bir esnafn temsilcisi var, bir sanayicilerin yani kapitalistlerin szcs, sonra AP'nin, CHP'nin szcleri ve en sonunda -daha dorusu aradabir de iilerin temsilcisi diye Trk-'in szcs arlm... Bunlarla konuma yapyorlar. Bu konumada sanayici yle sylyor: "Aslnda bu olu, yani hkmetin istifas, gayet normal ve dier memleketlerde ok rastlanan bir hadise olmasna ramen, Trkiye'nin ekonomik ve sosyal probl emleri esasen barda taracak bir seviyede olduu iin, bu meseleler bizde ayrca bir hassasiyet ve nem kazanmaktadr." Biliyorsunuz, kapitalist snf olduka realisttir. Yani doruya doru, eriye eri demek onun tutumlarndan biri olur, kendi asndan. Ve aka diyor ki, bu durum daha nce Trkiye'de maddi alanda, ekonomi tabannda balam olan bunalmn imdi politika sahasna yank yapmasdr. Birok, mesela hammadde darl, mesela dviz darl zaten bte reddedilmeden evvel de tamamen kritik safhadayd, diyor. Kapitalist byle itiraf ediyor ki, Trkiye'deki ekonomik bunalm, bu btenin reddinden, kabine meselesinden daha nce vard ve bu meseleyi ortaya kard. CHP'nin szcs de aa yukar ayn eyleri sylyor. O da diyor ki: "Bu politika bizi bir kmazn iine getirdii iin, iktisad bunalm siyasi alana sramtr." Kapitalist snf gibi, CHP de szcs azyla, gene: Ekonomik durum Trkiye'de bunalma girdii iin, politikada da bunalm balamtr, diyor. ktidar partisi AP'nin szcs konuuyor, o da aa yukar ayn eyi sylyor: artan d lardan "Yatrmlar zaten aksamt. durumdayd." finansman glkleri, finansman glkleri dolaysyla kamu kesimi yeni yatrm-

vazgemi

Egemen snflar, kendi ekonomik szcleri, politik szcleri ile bunu bylece tespit ediyorlar. Fakat esnaf szcs, Tiyanan isimli bir zt, o kyor: deil, btn "Burada olumsuz etki yaratan sadece btenin kendisi ve dier istikrarszlklar bu insanlar bedbin etsiyasi

mektedir." diyor. Ve daha daha aada, kkburjuvazinin bugnk durumdaki kaderini adeta aklyor: "Parann bankalarn alan yapan rkeklii, daha da bankalardaki zaten tkanklk an zaten alan da eden durum, ihtiyatl hareket etmeleri, daha Devletle kk kredilerle mteahhidi, i

esnaf ve esnaf da

kk zanaatkrlar iimizde

birtakm problemlerin

iine itmek eilimini gstermektedir.

barndrmaktayz."

Gryoruz: Esnafn geim artlar ya bankaya, ya paraya (gene bankalara) ve kk kredilere dayandrlyor. Demek ki, Trkiye'nin

kk retmenleri dediimiz byk kalabal, bylece bankalar, kredi ve mteahhit kanalyla kapitalist snfnn kuyruuna taklm. Bir buhran olduu zaman: "Aman! Bu buhran olmasn. Bir istikrar yapalm!" diye adeta burjuvaziden daha ok, burjuvazinin istikrarn salyor. Bu kkburjuvazinin kanlmaz kaderidir. Asl ac olan, bu arada i Snf adna konuan birtakm insanlarn szleri oluyor. Bakn Tun [Halil, o zamanki Trk- Genel Sekreteri] ismindeki adam neler sylyor. Bir defa yle balyor: " Mcerret ekonomik hayatta etkisi olarak bir konu tartlmaz." Yani, bunalm ekonomiden geliyor, diyor tekiler hepsi birden. Fakat bu, kendisini i temsilcisi sayan zat: "Mcerret [soyut] ekonomik hayata etkisi olarak bu konular tartlamaz"demek suretiyle, ekonomiden ayr tartlr, diyor. Bylece, meseleyi tersine eviriyor. Ve biraz aada da: "Bugn dedilmesi, Trkiye ar akmlarn amansz kuvvetinin etkisi altndadr. aslnda ekonomik hayattan ziyade siyasi hayatmz etkiler. Byle bir etki altnda, hkmet krizlerinin domas ya da btenin redRejim tartmalar bu krizle daha su stne kmtr." te bu utanlacak szler, Sendika Aalar dediimiz insanlarn Trkiye'de "Kraldan ziyade kral taraftarl" yaptklarn gsteriyor. Ve Trkiye'nin, bugnk artlar iinde kimlerle nasl kar karya geldiini, bu kk "Ak Oturum"un tartma havas iinde, daha feci biimde anlyoruz. Finans-Kapital yle bir dzen kurmu ki, bu dzenin asl mekanizmas, manivelas Trkiye dnda, Amerika'nn ajan I ar ve rgtleriyle uzaktan gdml biimde idare ediliyor. Kabineni deitir diyor, deitiriyor, falan... Fakat bununla yetinmiyor: Trkiye iinde de, Sendika ad altnda, kendileri 1,5 milyon diyorlar, fakat en az 750 bin iiyi rgtlemi, yani alar iine alm bir takm Aalar da tremi bulunuyor. Ve bu Aalar, kapitalistler: "Ekonomik kmazdayz, o yzden siyasi bunalma girdik!" dedikleri halde, bu satlk Amerikan szcleri: "Hayr diyorlar, ekonomik mesele ile aklanmaz bu. Ar akmlar var Trkiye'de. Demirel eer ykldysa yahut yklma tehlikesine girdiyse, bunu yapan ar akmlardr!" Trkiye'nin bugnk Emperyalist dnya iinde tuttuu yer, bu birka gnlk havadisin altnda byle grlyor. Trkiye artk bamsz bir toplum olmaktan km duruma girmi bulunuyor. Ben bu kadar, Trkiye'nin durumu hakknda bu kadar konumakla yetineceim. Arkadalarn bu noktalarda tartmak istedikleri konular varsa, onlar zerinde duralm ve anlat skntsndan kurtulalm.

TARTIMALAR Bir Dinleyici: Hocam, ben nce bir eye dokunmak istiyorum. Balangta bugnk Cumhuriyet gazetesinden bir haber okudunuz. Hikmet Kvlcml: Evet? Dinleyici (devamla): O okuduunuz ekliyle yorumunuz doruydu. Fakat olay o biimde gememitir orada. Msaade ederseniz onu aklayacam. Hikmet Kvlcml: Rica ederim, ok rica ederim. Dinleyici (devamla): 24 ubat gn "Gney Vietnam' Sevenler Dernei" diye bir dernek kurulur Zonguldak'ta. Ve ayn gn Halkevi'nde bir kokteyl parti veriliyor. Bu kokteyl partiye Zonguldak protokol vali ve savc dahil- gidiyorlar. Ve l tekilt, Zonguldak l tekilt, bu protokolde gerekli resimleri ektiriyor. Ayn gn Zonguldak l tekilat ileride geliebilecek olaylar iin Zonguldak'n tek meydann kapatyor, bir aramba gn iin. Geen aramba gn iin. Miting izniyle kapatyor. Ve gn sonra Zonguldak l tekilt "Vietnam Gerei" ismi altnda bir bildiri yaynlyor ehirde ve iilere datyor. Daha sonra Dev-Gen'ten gelen arkadalarla birlikte -mitingin yaplaca gn, gelen arkadalar ve Zonguldak l tekilatndaki arkadalar- aslnda 1015 kiiyi gemezler. Miting yapmaktan ok baka olaylar... Olaylar u: ayn Dernein, satlmlarn kurduu dernein Atatrk antna koyduu elenk yaklyor. Sergi alm oluyor o gn, 24'nde. Kokteylin yapld gn bir sergi alyor, Gney Vietnam'la ilgili. O sergi tahrip ediliyor. Ve maden ocaklarnda iilere Dev-Gen imzal bildiri datlyor. Bu olaylar Partili arkadalarla birlikte yrtlyor. Tevkif edilenlerin iinde iki tane l Ynetim Kurulu yesi var. u anda tevkif edilen Dev-Genli arkadalar da gene l Ynetim Kurulundan iki arkada savunmakta... Bugnk durumuyla Partiyi o havadisle siz doru yorumladnz. Ama orada olan i, Partinin pasiflii biiminde deildi. Hikmet Kvlcml: ok teekkr ederiz. Dinlediniz. ok gzel aydnlanm olduk. Ben tabi ok sevindim. i Partisi'nin en iyi biimde davranm olduunu renmek bilhassa iftihar verici bir ey.

Hikmet Kvlcml: Baka, arkadalarn tartmak istedikleri konular? Buyurun efendim. Bir Dinleyici: "6. Filo"nun ziyaretlerini iptali hali var. Bu konuda yorumda bulunabilir misiniz acaba? Bizim okuduumuz kadar ile Deniz Kuvvetleri Kumandanlnca iptal edilmi bu ziyaretler. Hikmet Kvlcml: Bu konuda gen arkadalar bizden daha iyi bilgi sahibidirler. Onlardan rica edelim, iimizde varsalar. Gene aydnlatsnlar, bakn bir arkadamzn Zonguldak olayn aydnlatt gibi. Ben zaten bir vasta oluyorum, bu toplanty bir nevi idare etmi durumda oluyorum. Bir Baka Dinleyici: Nasl istediniz? Anlamadm. Hikmet Kvlcml: imdi, arkadamz... Evet, tekrar edelim. Arkadamz diyor ki: Bu son buhrann "6. Filo"ile ilgisi ne? zellikle zmir'de "6. Filo"ya kar yaplan protestolar zerine, Filo'nun da Trkiye'ye son ziyaretlerini iptal etmesi biiminde bir davran var. Acaba bizdeki siyasi bunalmla ilgili bir yan var m bu iin? yle mi acaba, bu mu? Birinci Dinleyici: Evet, ey oluyor da... Yalnz, benim anI atmak istediim u: Filo geliyor, genlik hareketleri falan oluyor. Yani bir yanks olacak bunun, bir etkisi falan olacak. Hikmet Kvlcml: Evet, izahat verin. zahat verin, ltfen. Dinleyici (devamla): Ben sizin kadar, sizin kadar tahsilim yok benim. Ben de gazeteden okudum. Benim kendi kanm: Gelmeyiinin sebeplerinden biri de yaplacak hareketler olabilir mi? diye dnyorum. Hikmet Kvlcml: O muhakkak. Tabi. zellikle genliimiz bamszlk yarna girimi bulunuyor. "6. Filo" eskisi gibi, kpeksiz kyde deneksiz gezme frsatn bulamaz. Bunun rol olmutur, gayet tabi. Bu da tabi, genliin iftihar edecei konudur. Hikmet Kvlcml: Baka arkadalarmzn tartlmasn istedikleri konu var m? Evet, buyurun. sminiz neydi? Bir Dinleyici: A. Bu konu zerinde biraz daha yorum yaplsa, bana kalrsa daha faydal olur. nk Amerikan emperyalizmine kar gerekli mcadele hem ideolojik, yeri geldike de eylem haline dnmektedir. Bu demokratik devrim, emperyalizme kar yaplan mcadele ideolojik safhadan bizatihi eylem safhasna geilmektedir. zellikle renciler arasnda daha fazla yayldndan bunun gelmesini sakncal grebilirler. sterler ki, antiemperyalist sava ideolojik planda devam etsin, pratie, bizatihi eyleme gemesin. O bakmdan, gelilerine mani olunuyor kanaatindeyim. Bilmiyorum...

Hikmet Kvlcml: Gzel. Gzel. Evet, buyurun, sizden rica edeyim. Bir Baka Dinleyici: Biraz evvel, Trkiye'nin dnya zerindeki yerini koyarken, Sosyalist Sistem, Emperyalist Sistem ve bunlarn arasnda kalan nc Sistem olarak koymutunuz. Sosyalist Sistem, Sosyalist Dnya Dzeni ve Emperyalist Dnya Dzeninin dnda, bunlardan bamsz bir sistem var olabilir mi? Bunu biraz daha aklar msnz? Daha aydnlanacam. Sylemek istediim bir bu. kincisi, Sosya I ist Sistemin dnda kalnd srece, gerekten bamszlk sz konusu olabilir mi? Bir de bu noktada aydnlatrsanz. Hikmet Kvlcml: Evet. "nc Dnya"yahut "Geri Kalm BaEmperyalizmle Sosyalizm msz lkeler" falan diye bir sektr var,

arasnda. Bunlarn gerekten bamsz olup olamayacaklarn soruyor, arkadamz. Bir de Sosyalist Sektr dnda kaldklar lde bunlarn gene bamsz saylp saylamayacaklarn soruyor. Dnyann ne kadar abuk deitii... Yani buna kesin bir yetkili sfat ile karlk vermek, konu deil tabi. Tartma vesilesi olsun diye fikrimi syleyeceim. Dnyann ne kadar abuk deitii ortada. Bugn bir kuak, iki kuak iin yava bir deime gibi gzkebilir ama 50 yl iinde, grdmz gibi, Sosyalist Sektr altda birden te bire kmtr. ki misli artmtr. Kapitalist Sektr de altda beten te bire dmtr. Ve bu arada te birde bu "nc Dnya"kmtr-. Bu "nc Dnya"elbette tarihin byk ak iinde ksa bir geit prosesi'dir. Yani " nc Dnya"ancak kapitalizmden, bugnk kapitalist sistem- olan Emperyalizmden kurtularak, Sosyalizme geebildii lde mill kurtuluunu salam olabilecektir. Fakat geit manzaras olarak, bir aama olarak, elbette nce bu kk devletler, kendi Demokratik Devrimlerini gerekletirmek durumundadrlar. Yani, kendi milletlerinin byk ounluunu emperyalizme kar seferber edebilmek iin, bu byk ounluu ilgilendiren, onlar toptan harekete geirip savaa gtrecek olan stratejiyi takip ederler. Bizim iin, yani Sosyalistler iin, elbette btn insanln tek kurtuluu, ancak Sosyalizmin yeryznde, yeryznn 6/6'sn kaplamasyla gerekleebilir. Ama bunu, bizim arzumuzun gerekletirmesi konu deildir. Bu olayn gereklemesi bizim arzumuzla olacak ey deildir. Maddi balar, olanaklar ve ilikiler-elikiler, btn bunlar dnya lsnde bir ayarlama ile kendi kendine ve yaplan savalarn lsnde geliecektir. Dolaysyla, elbette insanlk "nc Dnya" ile tam kurtuluuna varmamtr, kanaatimizce. Fakat kurtulu yolundadr. Bir geit yolundadr. Byle geit biimleri Antika tarihte de ok grlmtr. Bugn

bu geit tipi, ne Sosyalist, ne de Emperyalist olmayan toplumlar biiminde gzkyor. Benim syleyeceim bu kadar. DEVRMN OBJEKTF VE SBJEKTF ARTLARI NELERDR? Hikmet Kvlcml: Buyurun. Bir Dinleyici: Benim syleyeceim, "6. Filo"nun gelmesinin ertelenmesi ile ilgiliydi de... Hikmet Kvlcml: Buyurun efendim. sminiz? Dinleyici (devamla): . . Bundan daha nce de... Yanlmyorsam, Amerika ile Trkiye arasnda yaplan antlamaya gre, Trkiye'ye ylda 6 defa falan gelecekti, Amerikan 6. Filosu. Fakat genliin Emperyalizme kar, Amerikan 6. Filosuna kar yapt gsterilerin gz nne alnmasyla, bundan daha nce de -yani son defa deil bu, bu son defa oluyor yani yakn gemite- bundan daha nce de, hkmet buhran falan sz konusu olmadan, "6. Filo"nun ziyaretleri ertelenmiti, yaplmamt. Bunu belirtmek istiyorum. Yani hkmet buhran ile dorudan doruya ilgili deil. Hikmet Kvlcml: Evet. Arkadamz: Hkmet buhran ile ilgili deildir bu, genliin aksiyonu ile gereklemitir, "6. Filo"nun gelemeyii Trk Milletine de yaylan honutsuzluktan ileri geliyor, diyorlar. Hikmet Kvlcml: Baka? Buyurun efendim. sminiz? Altnolu muydu? Dinleyici: (Hayr. S. V.) Hkmetin ekonomik bunalm sonucunda ve onun yansmas olarak ortaya kan siyasi bunalmla ilgili olarak, bizim iinde bulunduumuz durum bir Taktik Taarruz durumu mudur? Onu ey etmek istiyorum. Byle bir ey sz konusu olabilir mi? Fakat bu taktik taarruz durumunu kabul edersek, bunun mcadele biimi, parolalar ve dier eyleri, yani taktiin tamam olmas iin, dier eyleri nasl olmaldr? Btn gleri seferber ederek, mmkn olan en geni cepheyi kurarak taarruza gemek sz konusu mudur? Yani byle durumlarda m taarruza gemek sz konusu olur? Hikmet Kvlcml: Arkadamz daha pratik sonu aryorlar ve diyorlar ki: Bugn bir kriz iindedir iktidar. ktidar kriz iinde olduuna gre, Devrimci Cephe Trkiye'de taktik asndan Taarruz taktii mi gtmeli? Yoksa Savunma yahut ite Ricat taktii mi gtmeli? Zaten bu k var. Hangisini benimsemeli? diyor. Bir soru. Bu soruya karlk aramak iin iki nokta gz nne geliyor. Birincisi: hatrlarsnz, byk devrimcilerin devrim olay I arna, Devrim artlar'na ait szleri, byle herkesin kul Iand szcklerle ifade edilmitir. Onlar derler ki: Halk ynlar devrim iin her zaman hazrdr. Yani "hazrdr"dan maksadm u: Devrim isterler. Ama devrimin olmas iin halkn, "Ben ar-

tk bu rejimden bktm, bunu istemiyorum!" demesi yetmez. Bir de st, gdc snflarn da, "Ben bunu beceremiyorum, yapamyorum!" demesi lazmdr. Ancak o zaman kritik Devrim Bunalm aamasna girilir. Hatta ona -ben Franszca'sn biliyorum- yle diyorlar: Alttakiler, alt ynlar "Je ne veux pas!" der, "stemiyorum" der; ama stler de "Je ne peux pas!" demelidir, "Yapamyorum, edemiyorum, artk bu ii yrtemiyorum" demelidir. Bu da iktidardaki egemen snf rgtlerinin sk sk kabine deiiklikleri ve benzeri bunalma girmeleriyle gerekleir. Trkiye'de, imdiye kadar, daha dorusu uzun yllardan beri, halk her zaman iin inleyip illallah demitir, bu smr sistemine kar. Ama tabii halkn bu ikyeti Trkiye'de halkn katld, halkn baard bir devrim hareketi iin yeterli olmamtr. Bugn iktidarn kendisinde de atlaklar belirmitir. Bu atlaklar gerek bir devrim konann, devrim aamasnn aln bize gsterir mi, gstermez mi? nce meseleyi byle koymak icap ediyor. Formelman (biimsel olarak) elbette iktidarda bir atlak oldu. Bu az ok kritik, yani bunalml bir aama saylabilir. Yalnz, byle bir aamada devrimci kanadn, Devrimci Cephenin Taarruza geip gememesi konu olunca, bu cephenin kimlerden ibaret olduu gz nne gelecek. Devrimci Cephe'nin bugn en nde gideni genellikle genlik. Genliin de yalnz yksekrenim kanad bulunuyor. Yani ii genlii, kyl genlii, esnaf genlii henz yeteri kadar bir taarruza gemi yahut gemek ister durumda bile gzkmyorlar. Benim grebildiim kadar durum bu. Oysa herhangi bir devrim, eer sosyal devrimse sz konusu olan, mutlak ynlarn devrime katlmasyla gerekleir. Ynlarn tarafsz kald herhangi bir ortamda, yalnz kk bir kanadn Sosyal Devrimi gerekletirmesi g olur. Ama geri lkelerde yle bir zellik var. Mesela, Trkiye'de 27 Mays gnlerinde, hatta iktidardaki partinin bir buhran bile yoktu. Ancak partiler, yani byk partiler, muhalefetle iktidar arasnda ekimeler biraz kzmt. Ona ramen, bir gece yars bir 27Mays olay patlak verdi. Byle olaylar bugnk dnyamzda, zellikle geri lkelerde olaan eyler oluyor. Bu objektif durum iinde devrimci kanadn nasl bir taktik gdecei, ancak kendisinin rgtlenme ve hazrlk kertesine uygun olabilir. Bugn bizim grdmze gre, grebildiimize gre, devrimci kanatta en ok gze arpan davran, daha ziyade ajitasyon ve propagandadr. Yani Ajit-Prop dedikleri eylemlerdir. Btn bu ajitasyon ve propaganday mili et lsnde, memleket lsnde gelitirebilecek ey, ancak memleket lsnde iktidar sava yapan bir siyasi rgtn tam hazrlkl olmasyla mmkndr. ahsen ben, bu eit, yani

taarruza kalkacak kertede olgun, bir rgtl hazrlk Trkiye'de vardr, diyemeyeceim. Sylemek istediim bu. Evet? PROLETARYA PARTS DEVRMC BR SAVA RGTDR Dinleyici (devamla): Bize yeni mevziler kazandracak, bizi hep yenilgi psikolojisinden kurtaracak bir giriim olabilir mi? Elbette stratejik bir ey deil. O anlamda sylemedim. Hikmet Kvlcml: zahat verin arkadalara. zahat verin. Dinleyici (devamla): Mesela, btn somut meselelerden faydalanarak bir gerekleri aklama kampanyasna girimek ve hkmetin, siyasi iktidarn zayf bulunduu btn konu I ara yklenerek kitlelerin daha fazla bize yaklamasn salayacak bir davran, taarruz olarak nitelendirilebilir mi? Ben onu merak ediyorum. Bir de bunun biimi nasl olabilir? Yani taarruz olarak nitelendirilsin veya nitelendirilmesin... Hikmet Kvlcml: imdi biimi, ynlarn harekete ilgisi ve hazrlanmasyla salanr. Bu hazrl yapacak olan da rgttr. Demin de sylediim gibi, her eyden nce bugn devrimci kanadn en byk eksii rgtsz oluudur. Finans-Kapital yani egemen olan snfn ar basan zmresi, Trkiye'de tepeden trnaa, diinden trnana kadar rgtldr. Ve bu rgt iinde rgtleri de ayrca vardr. Yani, yalnz bizim grdmz gibi AP veyahut CHP yahut DP faI an deil... Bunlar sadece paravanay tekil ediyorlar. Asl bunun ardnda, gerek ekonomik, gerek sosyal, gerek politik alanda bu bir avu, birka yz kii yle alacak rgtler kuruyorlar ki, her gn yn lsnde de onlar o kadar yayyorlar ki, Trk Milletini nefes alamaz duruma getirmi bulunuyorlar. Bunun karsnda ise biz, tamamen il yavrusu gibi dank durumdayz. Hatta siyasi iktidar kavgas yapacak Trkiye i Partisi gibi bir kurulu bile, bugn iin gerekten Proletarya Partisi karakterini tayacak birok karakteristik elemanlardan yoksun durumda gzkyor. Yani bunu otokritik olarak kendi kendimize ikrar, itiraf etmek zorundayz. Yani demir disiplinli, kendi otokritiini yapan, ynlarla ban kurmu bir rgt durumuna gelememitir henz Trkiye i Partisi. Gelemedii iin de taarruza kalkma yetisi ok azdr-. Bunun dnda ben... urada bir, geen gn bir sac gazetede bir ilan grdmd, daha dorusu birisi grmt: Rotary Kulb'n ana tznn ilan... Bilmem hi gznze iliti mi? Finans-Kapital nasl alyor, burada ok ak rnekler var. Gayesi diyor... Rotary'nin gayesi: "Topluma hizmet idealidir", falan. Byle genel lflar ortaya sryor. "Deerli ilerin temeli olduu

gibi, inancn tevik etmek ve yaymak amacn gder", falan. idealinde birlemi i ve meslek adamlarnn dnya berlii sayesinde milletleraras anlay, tevik etmek ve yaymaktr."diyor.

"Hizmet

apndaki bera-

iyi niyet ve barn gelimesini

Ama byle.

Aktan aa bir Rotary Kulp kuruluyor. Rotary Kulp kendi programnn 4. Gaye maddesinde: "Dnya apnda beraberlik"ten bahsediyor. Byle bir rgt. Bu rgtn yeleri kimler oluyor? diye baknca, ibret verici bir eyle karlayoruz. Drt eit ye sayyor: Bir "Faal ye" diyor, bir "Kdemli Faal ye", bir "Emektar ye", bir de "Fahr ye"olmak zere drt eit ye olacak, diyor. Asl "Faal ye" kimlerdir? dedii zaman: "yi bir i veya meslek hretini haiz olan kimse" olur, diyor. Finans-Kapital Trkiye'de btn partileri eline geirmi. Yani i Partisi bir yana -i Partisi'nin taban diyelim hi deilse, onu bir yana brakrsak- geri kalan btn partileri eline geirmi bir durumdadr-. Hepsi onun emrindedir. Bununla yetinmiyor. Bir de perde arkasnda, hi kimsenin duymad Kulp ad altnda bir birlik yapyor ve orada yalnz baar kazanm i adamlarn topluyor. Bylece bir seim yapyor. Bizim TP'i ele alalm, TP'in Tz'n. Bakyoruz, tzkte yeler arasnda bir ikilik beliriyor. Bir ksm yeler Organlar iinde alan yelerdir. Bunlar sorumlu ve yetkili insanlar saylyor. Geri kalan, Organ dnda kalm byk ye kalabal, kitle; hibir sorumluluu ve yetkisi olmayan, adeta seimlerde oy veren vatandalarn durumunda braklyor. Byle bir Proletarya Partisi ok zayf bir kurulu saylr. Yani burada, sadece rakama nem veriliyor demektir o zaman. te btn ilelerimizde, btn illerimizde TP'in balca ikyeti nedir? diye dinlerken ve hepimiz grrken, anlyoruz: Beikta'ta belki 500 yeniz var. Bilmiyorum, ka ye var Beikta'ta? 200-250... Evet... Yirmi yahut... Neyse... A m a arlnca, bunlarn yirmi biri zor geliyor, yani herhangi bir yere. Demek ki, bunlar partili deil o halde. E niin bunlara ye diyelim? Benim anladm manada hakiki proletarya rgt, devrimci rgt, byle etiket gibi, rozet gibi gsnde bir yelik sfat tamaktan ibaret bir gsteri deildir. Proletarya rgt, devrimci bir sava rgtdr. Devrimci sava rgtnn iinde her ye o rgtn faal ve bir organda faal yesidir. Toplantlara mutlak surette muntazam gelir. Toplantlar gndem iinde, organ iinde mutlak yaplr. Ve orada btn meseleler en kesin biimiyle tartlr. Sonra karara varlr. Karar ounlukla alnr-. Alnan karar btn yel er iin kanun olur. Gelecek toplantya kadar o karar herkes tarafndan elifi elifine uygulanr-.

Bu ruhta bir rgtlenme henz tam gereklemi deil. Proletaryann byle bir siyasi rgt olmadka da, bu kadar sk... Drt eit ye sayyor Rotary Kulb... Bu drt eit yenin iinde, bakyorsunuz -ayrntlarna girersek uzar- byle bir avu adam, btn bir memleketin i hayatn penesinde tutabiliyor. Herhangi bir politika yahut ekonomi yahut kltr meselesi dendi mi, o bir avu adam toplanyorlar, Trkiye lsnde, dnyadan da esinlenerek, kararlar alyorlar. Ve onu, o kararlar kendi gizli kollaryla Trkiye'yi idare eden siyasi partilere, iktidara vb. telkin ediyorlar ve uygulatyorlar da. Biz arp kalyoruz sonra. Ve zannediyoruz ki, karmzda muazzam ordular gibi byk bir egemen snf var. Ve ok kuvvetli olan bu snfa kar da, biz ciziz. Btn aczimiz, gerek proletarya rgt anlamn iyi uygulayamamamz, uygulayamam olmamzdan ileri geliyor. PROLETARYA PARTS SENDKALARA DEL, SENDKALAR PROLETARYA PARTSNE TAB OLUR Hikmet Kvlcml: u halde, bu durumda bizim yapacamz ey, nce genel kavram tartmalarndan ok, u saydmz alfabetik gerekleri gerekletirmektir. Proletarya rgt, siyasi proletarya rgt'nn bu alfabetik gerekliklerini bir an nce hayata uygulamak zorundayz. ll ki okluk olalm dersek ve bu okluk eer bir kuru kalabalksa, devrimci eylemi yalnz salonlarda toplanmak yahut ite baz gsteri yrylerinde bulunmak, fakat Partinin gnlk veyahut daha geni lde stratejik, taktik eylemlerinde asker gibi almamak sayarsak, bu tam bir proletarya rgt olmaz. Bugn bizim, yani devrimci kanadn en byk eksii, gerekten proletarya siyasi rgtnn ciddiye alnmamasdr. Bugn en ok zerinde durmamz gereken budur. Ama elbette eylem d rgtlenme diye bir ey zaten yoktur. Elbet eylemler yaplacak. Eylemler iinde geliecek. Fakat bu eyI emler mutlaka rgt iinde, rgt kararlaryla, rgt uygulamalaryla olacaktr. yle bir durum var ki, ii rgt denilen rgtlerden ekonomik rgtler, zaten gangsterlerin eline gemi. Siyasi rgt de ite yeni yeni dirilmeler gsteriyor. Mesela Zonguldak'taki olay dinledik imdi, hep sevindik. Daima byle, her yerde byle davranabilse i Partisi, gerekten gzel bir ey. Fakat davranabilmek iin de, ondan nce kendi rgt yapsn tam proletarya rgt durumuna sokmak mecburiyetindedir. Bugn bizim iin acil durum bu grnyor. Benim anlayabildiim kadar. Buyurun efendim.

Bir Dinleyici: rgtlenme konusunda bir noktaya temas etmek istiyorum. Partimizin, tek politik rgt olan Partimizin 9 senelik gemiine bakarak yaptmz eletirilerden bir tanesi: Onun Sendikalist evrelerce, bu ii rgtlerinin yanda kuruluu biimine getirilme abalar idi. Ynelttiimiz eletirilerden bir tanesi bu. Bu yukardan gelen bir abayd. Bugn ise, bence tersine gene bir, byle bir aba sz konusu. Yksekrenim genliinin devrimci hareket iinde bugn en fazla etkin gruplardan, zmrelerden birisinin olmas, bugn iin btn eksiklerine ramen mevcut olan tek politik rgt de genlik rgtlerinin yanda rgt biimine getirme abalarn beraberinde getirmiyor mu? Bu konuda ne dnyorsunuz? Yani bir saknca varit midir? Hikmet Kvlcml: Yani, bu saknca deil de, bir evolsyon [evrim] saylsa daha iyi olur. imdi, Sendikalar gerekten birtakm gangsterlerin elinde. Bu gangsterler srf madde, yani para glerine gvenerek TP'i adeta haraca balam durumdalar. itebildiimiz kadaryla -belki Parti iinde olan arkadalar daha ok ayrntlaryla bilirler- sras geliyor, o sendikac gangsterler Partinin en yksek organlar n bile alenen tehdit ediyorlar. yle yaparz ha, ykarz ha, vururuz ha, falan diye... Ve bylece onlar titretip kendi patentleri altna alyorlar. Kimdir bu sendikaclar? Senede birka defa Amerika'ya, Avrupa'ya falan gidip oradan otomobille dnen birtakm insanlar. Ve bunlarn kimisinin btesine baktmz zaman, Trkiye i Snfndan ald hara dnda, Amerikan casus tekiltlarnn da milyonlarca yardm araya katlm. u halde, paray veren dd aldna gre, bizim bugnk sendikalarmz iinde nfz olan, yani etken olan g, dorudan doruya yabanc devletlerin casus tekiltlardr. E, bunu aka itiraf etmek lazm. Fakat zaten byle dahi olmasa, Sendika ile Parti'nin en normal biimlerinde dahi, ilikilerde mutlaka siyasi partidir nc. nk o yeleri seer ve gerekten proletaryann ncs adn almaya elverili bir rgt yaratr. Sendika ise, her kafadan insan, en geni lde snf, kendi iine alp bir okul gibi yetitirmeye alr. Yani, okul bakadr, i te kurmay bakadr. Parti kurmaydr. Ordularn kurmay ne ise, siyasi parti de politika savalarnda o rol oynar. imdi biz ordunun avularna, onbalarna eer genelkurmayn idaresini verirsek, bu ne olur? Tersine dnm olur. O adan yani genellikle bir defa, zaten Sendikalarn Parti iinde gdc rol almas anormaldir. Dnya lsndeki tecrbelerle bu byle. Fakat hele bizdeki sendikalar, tamamen ecnebi ajanlarnn para vere-

rek satn ald insanlarn etken olduu bir evredir. Bunlarn bir Partiye hkim olmas, dediim gibi, korkun bir kanser gibi bir eydir. Buna karlk, imdi, bu etki daha henz kalkmamken, yani siyasi Parti gerekten bamsz, i Snfndan baka hi kimseye kar hesap vermeyen tam proletarya partisi olamadan, dardan yani Parti dnda bir hareket balam bu I unuyor. Bu hareket, btn geri lkelerde olduu gibi, Trkiye'de de Genlik hareketi... Ve genliin de dediim gibi demin- daha ok yksekrenim gren yani en ok bilgi, bilin ve enerji bulan kesiminde grlyor. Bunlar elbette Partiye kar belki daha k e s k i n eylem tavsiyeleri yahut eletiriler yneltiyorlar. Bence bunlar arballkla karlamak daha doru olur. Yani bunlar sendikac gibi deil. Sendikac, dediimiz gibi, bir defa zaten homojen olmayan bir rgtn temsilcisidir. stelik bizde ecneb ajanlarnn emrindedir. Genliimizse, yksekrenim genlii, kendine gre enerjisi kadar, bilinci ve yzde yz inanc olan insanlardr. Bunlarn Partiye kar ynelttii baz eletiriler biraz iddetli de olsa, Parti daha olgun, arbal bir rgt olarak, bunlar ho grmelidir. Ve bunlardan yararlanmann yolunu salamaldr. Yani, bun I arn emrine gemek anlamna sylemiyorum tabi. Elbette Parti, Parti olmak artyla ama bamsz olacak. Parti olmak iin de, evvel kendisi otokritiini yapp kendi kusurlarn dzeltmelidir. Sonra bu genlerle ilikisini elbet, hadd- marufu yahut muvaf [normal kabul edilen snr.] dedikleri eskilerin, yani en akllca, en doruca biimine sokmann yolunu bulabilir. Oysa burada, tersi... PROLETARYA PARTSNN KRTERLER NELERDR? Bir Dinleyici: Partinin yapsndan bahsettiniz. Ve ondan sonra, byle veya yle yapmas lazm gelir, diyorsunuz. Yapsn akladktan sonra artk onlara ne ekilde yaptrtlabilinir? diye meseleyi koymak lazm gibime geliyor. Yoksa mademki o eyin elindedir kuvvet... Burada ne yaplmas lazmdr?.. Devrimcilerin ne yapmas lazmdr?.. Otokritik yapmadan kendisini dzeltmeli, tavsiyeleri dinlemeli, eletirilere gre hareket etmeli, diye bir ey sz konusu olamyor tabi. Hikmet Kvlcml: Evet. Ne yapmal? Gelip oraya dayanyor tabi. imdi, nce belirli noktalarda mutabk kalan insanlarn savaa girmesi lazm. Bu sava Parti dnda da, Parti iinde de kyasya gze almak lazm. Benim anladm bu. Yani her zaman syleriz ya: Yzme renmek iin denize girmek lazm, belirli prensiplerle. Yalnz, bu rgt btn bu aktivitelere, giriimlere ramen istenilen kaliteyi kazanmazsa,

yaplacak [ey] o zaman devrimciler iin, baka bir alternatif aramaktan ibaret olur. Ksacas budur. Hodri meydan, denir, giriilir. Ya dzeltilir yahut dzeltilmez. O zaman, dzeltilmez hale gelmise, onun alternatifi yaratlmak yoluna gidilmek icap eder. Akla gelen bu iki ey oluyor. Ama bunun, imdi burada biz, yani komprimelemi formln yapalm da, hemen onu azmza atar atmaz ertesi gn Parti de, biz de en olgun biimde sonu alalm dersek, bu da kolay bir ey olmaz. Daha dorusu hayal olur. Bir Dinleyici: Komprime falan isteme meselesi deil de, arkadan daha ok sylemek istedii eyler -yanlmyorsam, anladm kadaryla- devrimcilerin bugnk hkmet buhr an iindeki davranlar ne olmaldr? Hareket tarz ne olmaldr? Parti iinde, Partinin yapmas gerekli eyleri ele almayalm. nk Partinin yapsn biraz nce akladnz. Oradan beklemek deil, Partinin baz kesimlerini yanna alaraktan, devrimcinin yapmas gereken hareket nedir? Bu kadar dergi kmaktadr. Bu dergilerdeki yazmalar daha ziyade karlkl bir entellektel tartmas havas iinde gemektedir. Ve aydn, yahut hareket kabiliyeti olan genlik diyelim -veya baz kesimlerdeki iiler de dahil olmak zere-bugn bir aknlk iindedirler. Ne yapmalar lazm geliyor? Bir arkadamzn kocas lmtr burada, Taksimde. Bir arkada lmtr, babas buradadr. Bir hareket yaplamamaktadr. Sene-i devriyesi [Yldnm] gelmektedir Kanl Pazar'n, hibir hareket yaplamamaktadr. Sinmi genlik de... Bugnk durum iinde, bugnk ypranm bir hkmet iinde, devrimci evrelerin ne yapmas lazm geliyor? Yani karlkl sz dellosu deil de, hareket olarak ne yapmas lazm gelir? Bu hkmetin, daha m ypratmak, yoksa kendi kendine paralanmasn m beklemek? Burada eski sosyalisti er -ki otorite olarak biz onlar kabul ediyoruz- onlarn syleyecekleri sz nedir burada? nk biraz da hareketler bu szler zerine yrmektedir. Yani kanalize etmek meselesi hakknda ne dnyorsunuz? Komprime falan gayet tabi istemiyoruz. Hikmet Kvlcml: Haklsnz. Evet. Zaten kendiliinden hibir ey olmaz. Ama adeta kendiliinden baz zmlere doru gidildiini gryoruz. ahsen, mesela beni buraya armanz ve dinlemek istemeniz bile, bu zmlerden birine doru bir gelimedir, benim anladma gre. Yani Genlik sinmi midir? Bence, sinmi olmaktan ziyade, bugn bir aama, geliim aamas iindedir. imdiye kadar yalnz gsteri yryleri yahut yalnz baz ajitasyonlar... Bunlar nemli saylyordu.

Elbette nemliydi onlar da. Ama bugn ikinci aamaya gemek grevi ile kar karya gelindi. Ve ister istemez yani bir yere atlamak iin, insan yksee atlayaca zaman, nne geldii zaman nasl durursayle bir duralama iinde bulunuyoruz. Ben yle gryorum. Yani bu bir bozgun, bir danklk deil. Bir olgun I uk ve gelimenin yeni bir basamaa atlama aamasdr-. Bu aamada da Eski-Yeni fark gzetilmeksizin, kimin daarcnda bir ey varsa ortaya dkp, bunu btn devrimcilerin paylamas, elbirlii ile yaplabilecek eylerin yaplmas biiminde gryorum. Nitekim de, ona doru bir geliim var. Yani, eskiden, baz kitaplar okuyanlar yahut baz insanlarn adn ananlar HaysiyetDivan'na verilirdi. imdi grlyor ki, TP'in iinde o gelenek eski gcn yitirmitir. Buna karlk, darda imdiye kadar yalnz ajitasyon ve propaganda yapan genlik, baz problemlerde karlkl tartma durumuna gelmitir. Bu tartmada, elbette hanm kzmzn, arkadamzn ok hakl olarak syledii gibi, soyut kavramlar nem kazanm gibi grnyor. Ama bunun altnda, bezginlik ve bozgun havasndan ziyade, yeni aamann yorumlanmas kavgas cereyan ediyor gibi geliyor bana. Zaten yani yaplan btn tartmalar da zetlenirse, baka bir anlam tamyor. Fakat evremizin kkburjuva oluu, byk ynlarn hareket iinde, bir rgt iinde bulunmay, bu tartmalar ok defa soyutlatryor. Ortada, muallkta brakyor. Bu bir eksik. Biz bu eksii grerek eylemlerimizi ve dncelerimizi ayarlayabilirsek, bugnk durumdan, bu kritik durumdan yararlanma yollarna doru gidebiliriz. Mesela buras bir rgttr. Bu rgt iinde, evresinde yap l a b i l e c e k eyleri, bu rgtn nce kendisi yani iinde bulunan devrimci arkadalar planlamaldr. Bu planlar arasnda, bizim bildiimiz bata gelen ey: Bir taraftan rgtn kendi i yaps dzeltilmek iin Otokritii yaplmaldr. Bylece rgtn tam proleter rgt olmas iin gereken eyler yaplrken, te taraftan da asl Ynla ba kurmak nemlidir. Bu da, eer ehirdeysek siyasi rgt olarak, o ehrin kendisi ile ilgili btn fabrikalarn, btn iyerlerini tespit etmek, iinin en kalabalk olduu yerlerde balar kurmak, gerek rgt, gerek hareket asndan; i Snf ile ibirliine ve kader birliine doru gitmek lazm. Ama bunlar biz burada formle edemeyiz, yani bu masa banda oturup... Ancak btn ile burada 220 yemiz varm, bu 220 ye iinde gerekten yelik sfatn haiz kimler varsa onlarla bir karar birliine varlr. Bir plan yaplr ve o plan gereince belirli hedeflere taarruza geilir. Byle olur. Yani, bir akam bir masa banda yahut bir salonda toplanp da hemen btn zmleri kendiliinden verivermemiz g

olur. Hayat somuttur. Yani elle tutulur ilikiler kompleksidir. Onun iine girmedike, dardan verilecek hkmler gene soyut hkm kalr-. Belki bu szlerim de soyut oldu biraz. Lkin u salonun erevesi iinde benim daha fazla fetva vermem biraz fazla olacak. Bir Dinleyici: Bir ey daha syleyebilir miyim? Hikmet Kvlcml: Evet. Dinleyici (devamla): Sz konusu, bugn iin sade burann evresinde, buradaki kalabalk sz konusu deil. Yllardan beri bu kapal salonlarda toplanlr, konuulur, tartlr. Fakat oradan kan insan hibir fikirle, neticeyle kamaz -bir komprime alp kmasn gene kastetmiyorum, yani bunu sylemek istemiyorum- bir dolulukla, bir kendine yn vermekle kamaz. Sadece kafasnda birtakm kelimeler, bir karklk ve durmadan zihni bulandrlmaktadr bir yerde de, o dinleyenlerin de, yani o kitlenin, o gnk dinleyenlerin. Oradan yle bir rahatlkla kamaz. Ben bunu anlatmak istiyorum. Bugn burada 20 kiidir. Bugn burada bir karar alnsn, falan... Byle bir zorlamaya da gtrmek istemiyorum. Yalnz, bugn Trkiye'nin u gnler iinde -ki arkada da onu belirtti- ylgn bir psikoloji iinde olduunu arkadam kendisi syledi ki... Dier Dinleyici: Yok, onu demek istemedim... Birinci Dinleyici: Aa yukar yle. Psikolojik olarak, dediniz. kinci Dinleyici: Hayr, genel olarak.. Hikmet Kvlcml: Tersine, o taarruza geelim mi diyor? Birinci Dinleyici: Taarruza m geelim diyor? Ama onun yan sra baka bir ey daha sylediler. Ki bir "Kanl Pazar" iin anma gn olaraktan... Bunun iin dahi muazzam bir tedirginlik, bir baskna urama tehlikesiyle kar karya imi gibi bir davran iinde bulunmak durumu... Btn bunlar... kinci Dinleyici: yle bir ey olmad, canm. Birinci Dinleyici: Yani, kendisi bizzat, arkadan kendisi gazeteye bir duyuru vermek istiyor. Btn millet duysun ve bugn anlsn diyerekten. Nedir? Sol, yahut devrimci geinen bir yazar "Kanl Pazar" almtr, ne de o gn iin de gene belirli evrelerin, renci kurulularndan baka hi kimse girememitir bu toplantya. Trkiye'de nemli bir olay olmutur "Kanl Pazar" ve o gn, iki- tane niversitelinin arasnda kaybolup gitmitir. Ben diyorum ki, bu gibi hareketl er bugn, siz duraklama diyorsunuz, yeni bir hz kazanmak iin bir aamadr, gemitir artk yryler, kapal salon toplantlar... Hikmet Kvlcml: Yok gemitir demedim.

Dinleyici (devamla): Evet, bir devreyi amtr, diyorsunuz. Bugn bunu genliin yahut da devrimci evrelerin yapmas gerekli olan eyler zerine tartmaya girilmelidir derim ben. Yoksa onun dnda her konumann ayaklar havada ka I yor ve hibir yere oturmuyor, hibir zaman iin. Ve bir entellektel tartmas iinde gidiyor. i burada kendisini belki bir yerde ezik de hissediyor ve konuamyor. Fikrini syleyemiyor. Bunlar da sz konusudur. Hibir zaman o kompleksten de kurtulamyor. Anlamad terminolojiler geiyor, u oluyor, bu oluyor. Ve eer gelmiyorsa 220 yenin iki yz, birou da bu nedenlerle gelmiyor. Kendisi yabanc kalyor. Hikmet Kvlcml: Evet. Peki, teekkr ederiz. Buyurun efendim. Bir Dier Dinleyici: Hocam, devrimci yani i Snf rgtnn yapsn biraz nce akladnz. Ancak bunu, biraz daha aarsanz yararl olaca kansndaym. zellikle u noktalar aklamanz istiyorum: Birincisi, bir devrimci i Snf rgt vardr, bir de bunun denetiminde yn rgtleri vardr. Bu yn rgtlerinin yaps, bunu aklamanz istiyorum. Bir de gene devrimci Parti iinde bir profesyonel devrimciler var yani olmas gerek. Bunlarn rgtleri olmas gerek. Bir de genellikle eitli i Snf rgtlerinde mesela fabrika komiteleri yahut ky komiteleri vb. gibi gene Partiye bal, yani Partinin bir paras olan, sadece Partinin denetiminde yn rgtleri gibi deil, Partinin bir paras olan, emrinde olan birtakm rgtler gryoruz. Fakat ben, bunlann yapsn tam anlam deilim. Ve biimini... Ve her ikisinde de, yani Partiye bal olan rgtlerde de, ii-kyl rgtlerinde de, yn rgtlerinde de, bunlarn oluturulmasnda bir ey dikkatimizi ekiyor: Mcadele iinde olumazsa eer bu rgtler, dardan zorlama eklinde oluursa, genel olarak, zellikle yn rgtleri yok olmaya mahkm oluyor. Bir anda birok yesi geliyor. Sonra birdenbire kaybolmaya balyor. Bunun rneklerini pek ok gryoruz. Bunu engellemenin... Hikmet Kvlcml: Birka rnek verir misiniz? Grdklerinizden. Dinleyici (devamla): Bir rnek vereyim. Mesela bir "i Birlii" kurulmutu, belki biliyorsunuz. Kartal'da bir "i Birlii" kurulmutu. ok nemli bir yerdi Kartal. Sanayi Blgesi... Birok ii vard almak isteyen. Aa yukar bilinli Trkiye'nin bugnk artlar iinde. Fakat ite bir salon tutuldu, gayet iyi imknlar saland. Birka kere iiler fabrikalardan toplu halde geldiler. Birka kere ii hareketleri ile ok sk balar kuruldu, evredeki ii hareketleriyle. iler fabrikadaki ii brakmadan, yani igalden kp marlar syI eyerek oraya geldiler. Orada birtakm konumalar yapld, tartmalar yapld. Fakat

yava yava bu azalmaya balad. u anda da mesela, o rgtte 3-4 kii yahut 15 kii en fazla, gnde bir kere urayp, ite kiray salamak vb. gibi ilerden baka bir i yapamaz duruma geldi. nk belli bir hareketin arkasndan kurulmutu bu rgt. Singer olay vard, bir sr olay vard. Onun hemen arkasndan kurulmutu ama yine devrimci mcadele, daha dorusu o rgtteki mcadele biimi gelien bir mcadele deildi, yerinde sayan bir mcadeleydi. Herhalde gerek anlamda yn rgtleri kurmak iin, rneklerini eitli devrimci mcadeleyi baarm lke I erde grdmz yn rgtleri kurmak iin, baka mcadele gerek. Bunu biraz aklayabilir misiniz bize? Hikmet Kvlcml: alaym efendim. imdi, iki arkadamzn da syledikleri ayn noktaya geliyor. iler kayorlar, dedi galiba. Dinleyici: Ben ii kayor demedim. Hikmet Kvlcml: Yani, bkyordu bizim salon toplantlarmzdan. Ve nihayet gelmez hale geldi... Dinleyici (devamla): i iin bir konuma, ii iin bir hareket yapmaktan ziyade, entellektel bir kulp havas iine sokuluyor her ey. Hikmet Kvlcml: Sokulunca kayorlar; iiler de gelmiyorlar. Dinleyici (devamla): Bu benim ahs kanaatim, tabi. Hikmet Kvlcml: Yok, haklsnz tabi. Arkadamz da gene ayn eyi, hatta hareket lsnde balad halde, sonra yeniden salona irca edilmek, salona indirgenmek yolundan, yeniden iilerin karldn sylyor. Demek ki burada bizim devrimci insanlarmzn veya rgtlerimizin almasnda bir eksiklik var. Mesele burada toplanyor. Mademki yn gelmek istedii halde, hatta bazen geldii halde gene geri gidiyor, orada bizim alma sistemimizin bir sakatl var. Bu sakatlk da, bir nderlik durumunda, bir nclk durumunda olan aydnlarn ar basmasndan ileri gelse gerek. Yani yle oluyor: Siyasi bilin vermektir, siyasi kavgann, rgtn anlam. Siyasi bilin ne demektir? Biz siyasi bilin deyince, byk ve soyut formlleri kitaplardan alp tekrarlamak sayyoruz. Oysa siyasi bilin bu deildir. Yani, dnyann her yannda, siyasi bilin deyince: Ynlarn en kk, gnlk kk dileklerini toplayp, memleket lsnde ve dnya lsnde deerlendirmek anlalr-. Biz kk ileri kmsyoruz. Fabrikada iinin patronla cret yahut sre yahut alma artlar yahut baka herhangi bir konu zerindeki dileklerini o kadar nemli

grmyoruz. O kadar parlak yksek sosyalizmle megulz ki, yani biz o sosyalizmi ortaya dkersek, her ey dzelir sanyoruz. Tabi byk ynlar ise, o kk meselelerin kk olmadn, hi deilse Trkiye lsnde bir mesele olduunu, hatta dnya lsnde bir mesele olduunu anlad zaman siyasi bilince varacaktr. Biz bu hiyerariyi kuramyoruz, gerek toplantlarmzda, gerek ynla ilikimizde. Yani bir fabrikadaki iilerin neleri istedikleri, neler yaptklar bizim iin adm adm izlenmiyor. zlenmeyince, onlara uygun biimde dnce ve davranlar yahut sloganlar yahut mcadele biimlerini koyamyoruz. Koyamadk m da, tabi i tavsyor. Yani, her iki arkadamzn ve nc arkadamzn da sylediklerinden bu sonu kyor. u halde burada bir deiiklik yapmak lazm. Ynlarmz kendi hareketimiz iinde -yahut hi olmazsa hareketimizin etkisi alt n d a - grmek istiyorsak, nce kendi davran ve dnce sistemimizi deitirmek lazm. Bu davranmzla Salonlarda kulp toplantlar biiminden artk kmak, fabrikaya gitmek, mahalledeki, esnaf arsndaki, kydeki insanlarn gnlk kk problemlerini ve tabi dileklerini gz nnde tutup onlara aksiyonla yol gstermek ve katlmak... Bundan baka kar yol yok. Bunu da elbette, gene demin sylediim gibi, bir masa banda bizim genel formllerle belirtmemize imkn yoktur. Mesela uradan hepimiz kacaz. Ama kmadan nce bir Plan yapacaz tabi. Beikta'tayz. Beikta'n ile erevesi iinde ka tane fabrika vardr, i yeri, yani iilerin bulunduu? Diyelim ki 100 ii altran ka fabrika var. Bunlar nce tespit edelim. Bence byle bir plan yapsak ve bu planlarla yrsek iyi olur. tane 100 kiilik fabrika var. Biz ka kiiyiz? 220'yiz ama iimizde 20 kii var. O halde bu fabrikaya 20 kiiden 7'er kii ayracaz ve onlara hedef gstereceiz. Bu 7 kiimiz bu hafta falan fabrikaya taarruza kalkyor. Yani savata deil miyiz? Siyasi sava... Silahl sava taarruzu deil tabi, anlyoruz... Dolaysyla o fabrika iinde alan insanlarla, kii temas, onlarn yaay tarzlar ile ilgilenme, onlarn problemlerini buraya getirme vb... Yani, akla gelmi ve gelmeyecek, gidince orada reneceimiz sryle iler kacak nmze. te o ileri... Bir Dinleyici: Bir rgtn iinde olabilecek olay bu sizin sylediiniz. Bir kuruluun iinde olmas lazm gelen... Hikmet Kvlcml: Kuruluun iinde, evet. Mesela bu topluluk yarn byle bir plan yapmal ve eyleme gemeli. Ha, bu geemedi diyorsunuz. Geemediyse, elbette o zaman, tabi burada ister istemez, bir kulp havas iinde, yalnz kulp konumalar oluyor. Ama bunun dnda elbet yeni arkadal ar da, eski arkadalar da birok zm biimleri ve parolalar evresinde muhakkak alyorlar, baz savalar hazrlyorlardr.

imdi, yalnz, biz burada bir rgt iindeyiz. Bu rgt -kendi erevesinde hi deilse- artk bu kulp havasn burackta brakp yna doru nasl gider? Onu tespit etmesi faydal olur. Yani, Beikta TP lesinin u plan ve onu uygulay rnek olur. Bu rnee diyelim ki, skdar lesi de uyar. Daha baka, Kartal lesi de uyar. Kartal'n kyleri de vardr. O yalnz fabrikalara deil, kylere de taarruza geer. Bunun baka zm yolu yoktur. Yani, bizi bu speklsyondan, yalnz tatl szlerle konumaktan kurtaracak tek yol, ancak planl, rgtl, elimizde hangi rgt varsa onunla, ynlara doru gitmenin yollarn aramaktr. Ama bunu, dediim gibi -tekrar edeyim- szle bulamayz. Burada sabaha kadar tartsak hibir zm salayamayz. Arkadamzn syledii nc rgt ve yn rgt hakknda ben gene ancak genel szler syleyebileceim. Yn rgtleri: Gerek iinin, gerek kylnn olur. Fakat en bata elbette i Snf gelir. rgtlenme kabiliyeti, elverililii en ok olan snf i Snfdr. u halde, i Snf iinde yn rgtleri biliyorsunuz, en bata Sendikalardr. Kooperatifler vb. de vardr. Buralarda, hi kimsenin fikir ayrln hesaba katmakszn, btn alanlar toplamak amatr. Burada geniliine allr-. Fakat Politik rgtte, yani nc olacak rgtte, tam tersine, hibir zaman kuru kalabalk olmamak, elik bir ekirdek olmak yolu neyse o aranr. En bilinli, en bilgili, en fedakr, en cesur insanlar, en kararl ve harekete geer aktif insanlar bir araya getirip, onlarn rgt ile harekete gemek salanr-. Yani, bu ikisi, diyalektiin iki zt kutbu gibidir. Biri ne kadar geniliine -hangi fikirde olursa olsun- ynn btn insanlarn toplamaya ynelmise, Parti de o nispette; mutlak surette yzde yz anlam, yzde yz cesur, yzde yz ka rarl, yzde yz fedakr insanlarn topluluu olmaldr. O zaman artk i, kemiyetten yani nicelikten kar, nitelik (keyfiyet, kalite) alanna geer. Ve Partiler yani nc siyasi rgtl er mutlaka, nitelii en yksek derecede olan rgtler olmaldr-. Bugn Trkiye'de TP'in 10 bin yesi olduu sylenir. Yazldr hatta istatistiklerle. Eer bu 10 bin ye iinde bin tanesi salam parti yesi dediimiz biimde olsa ve Partinin Tzn de byle bin yenin tam hareket halinde bulunabil ecei biimde ayarlayabilse, programn da ona gre dzeltse ve belirli amalarla belirli hedeflere taarruza kalkmak iin gerekeni yapsa, ok byk iler baarr. Geride kalan 9 bini o kadar nemli olmaz. Yani 9 binden kurtulur nk o zaman o bir safra halindedir artk onun iin. Safra tamaya ihtiyac yoktur. Yeter ki o bilinte, o fedakrlkta bir elik ekirdek salam olsun.

Bunlar muhakkak ki arkadalarm siz de biliyorsunuz. Realize etmek iin ufaktan balamak lazm ve kktr teebbsmz diye de onu kmsememek lazm. u ile lsnde, urada 3-4 arkadamz, yani -konuanlar dinledik- onlarn ikyetleri ve aradklar zm yollar gerekletirilse; btn Trkiye lsnde pekl rnek olunabilir. Ve bu rnee uygun davranlar, bizim bugn hasretini ektiimiz rgt deiimine de, hazrlk olabilir. Benim sylemek istediim bunlar. Yani denemeli. Hikmet Kvlcml: Evet, buyurun efendim. Bir Dinleyici: Burada Mavi-Aydnlk Grubu, Dou Perinek Grubu yle bir iddia ortaya atyor: Rusya modern revizyonisttir ve bunlar Sosyal Emperyalistlerdir. Bunlara kar mcadele verelim, diyorlar. Bu sizce doru mu, yanl m? Hikmet Kvlcml: Geen oturumda da konutuk. Eer buysa, bu bir defa izmeden yukar kmaktr. Yani bizim dnyaya akl vermemiz gibi, ukalln son perdesi olur. Ama ben ummuyorum gene de. Byle bir eyin olacana, byle bir iddiada bulunulabileceine ihtimal vermiyorum. Okumuyorum, affedersiniz ama. Var m byle metin, okuyabilir miyiz? Dinleyici (devamla): Bugn bu Dou Perinek Grubu karacak, gelecek saylarnda yaymlayacaklarm. Ayrca, dier mcadele biimleri de nereceklermi. Bir Dier Dinleyici: Hocam, bu "Sosyal Emperyalizm" sz gemiyor. Ayrca buna kar bir mcadele meselesi yok. Sadece "Modern Revizyonizme". Emperyalist lkeler, kapitalist Emperyalist lkeler, yar-baml, yar-feodal lkeler proletaryalar iin ayr ayr nerdikleri devrimci strateji I er, bir de sosyalist dnya sisteminin dnya devrimci mcadelesindeki rol konusundaki grleri, ileri srdkleri stratejiler, fikirler, ahin Alpay'n Proleter Devrimci Aydnlk'n bu son saysndaki yazsnda ortaya konuyor. u ereve ierisinde: Dnyada izgi vardr, proleter devrimci hareketin ierisinde izgi vardr: biri Latin Amerika'da pratie uygulanan Castro, Debray ve Guevara izgisi... Biri modern revizyonist izgi. te, "Kapitalist olmayan kalknma yolu"tezini ortaya atan ve "Bar iinde bir arada yaama"formln, Emperyalist lkelerde proletarya ile burjuvazi arasnda, konusunda, o mcadelede uygulayan ve daha bir sr meselelerde onun grn anlatan... Ve bir de proleter devrimci izgi, Mill Demokratik Devrim, Mao Zedung fikirlerine uygun izgi olarak... O ekilde ortaya atyor ve asla Sovyetler Birliine kar veya sosyal emperyalizme kar bir mcadele edilmiyor. Ve zaten dediiniz gibi, bu izmeyi amak olur. Hikmet Kvlcml: imdi efendim... Buyurun.

Bir Dier Dinleyici: Sovyetlerin Sosyal Emperyalist olduunu u ekilde aklyor arkadalar: Mesela, spanya'da iktidara kar bir hareketi olmu. ktidar ekonomik bunalm iinde. Buna kar yardmlar yapyor. rnein, bir de Trkiye'de demir-elik sanayiinin kuruluu... Yani Trkiye'ye, hkmete yardm edii, demir-elik sanayiinin kuruluu bir Sosyal Emperyalistlikle nitelendiriliyor. Siz buna katlyor musunuz? Hikmet Kvlcml: imdi, arkadalarm, bu tartmalar her toplantda nmze km buluyoruz. Fakat ben size temin edeyim ki... Burada bilmiyorum ka ii var aramzda. Acaba ka ii var, arkadalar? i olanlar elini kaldrsn. tane, drt tane, be tane... Yok... i deilsiniz yani bir ksmnz. Yani, 4-5 ii ancak kyor. Burada hastalmz, Aydn kiilerin ounluu tekil etmesinden ileri geliyor. Problemimiz yok, yani fabrikada, kyde, mahallede insanlarmz iinde yapacak iimiz yok, onlarla bamz kopmu, kendi kendimize kalmz. Kitaplar amz, oradan okuyoruz ve birbirimize ahkm kesiyoruz. Btn kavga buradan kyor. Eer burada i ounluu olsa, u sylediiniz konular onlara bir tekrarlam olsak, ya glerler, ya bizi sopayla kovalarlar. Ak syleyeyim... nk onlarn bu tarzda lks maddelerle geinme huylar yoktur. Onlar hayatn yk altnda, yaplacak ileri dnen ve onlar yapmaya girien insanlardr-. imdi, dnn bakn, Trkiye bitmi de artk... Hangisi?.. Mavi mi, mor mu, al m neyse yani aydnlk... Bir Ses: Mavi Aydnlk. Hikmet Kvlcml: Btn dnya meselelerini ele alyor, oradan ahkm karp, Trkiye'de birbirlerine giriiyorlar. Horoz dvnden de beter bu. Horozlar bile bu kadar sama eyler iin dvmezler zannediyorum. Gene kendilerine gre: Ya bir yem yahut baka bir ey, maddi bir sebep vardr dvrken az ok. Ama biz, horozlan dahi getik. Bence bunun tek aresi: Gene bizim, nerede gerekten devrimci arkadalar varsa o arkadalarn, oradaki organlar, rgtleri ele geirip, onlarn asndan iilerimizin altklar yere, yaadklar yere, oturduklar kahvelere kadar onlarla temas kurup; onlarn problemlerini getirmeleri ve burada konumaya almalardr. Bunu yapmadka, hibir ey yapm saylamayz. Buraya kadar geldik... Teekkr ederiz aydn genlerimize, buraya kadar getirdiler... Ama ite stop etti, znk dedi durdu burada. Baladk bu sefer birbirimizi yemeye. Ben bunu deirmene benzetirim. ine eer tane korsak, balar onu un yapar tr. Ama tane koymazsak, talar birbirini yer. Bugn tanesiz deirmene dnmtr son tartmalar. Bunun tanesi: Geni, alan

ii ve kyl ynlarmzdr. Bunlara inmenin yolunu aramadka, bulmadka, ciddiye almadka bu kavgalarn sonu yoktur. Byle Trkiye problemi dururken, onu brakp da, yok ite Sovyet Revizyonizmi, Maoizm, yok bilmem neizm diye... Bunlar tamamen memleketten kama, ayaklar topraktan kesme ve bir nevi intihar felsefesidir. Yaktrmyoruz hibirisine genlerin. Efendim? Bir Dinleyici: imdi efendim... Hikmet Kvlcml: Sizden nce arkadamz istemiti. Siz veriyor musunuz? Bir Dier Dinleyici: Hocam, msaade edin, ksaca belirteyim. imdi bu tartmalar... Hibir tartma aslnda, yani pratikten tamamen kopuk olamaz veya olursa o medrese tartmas olur. Bu tartmalar da tamamen pratiimizden kopuk deildir. Hikmet Kvlcml: Evet? Dinleyici (devamla): Yani pratikten kmtr ve yine pratie dnecektir. Ve o belirttiiniz gibi, kylere gitmemiz gerekiyor. Fakat kylere gidip... nasl gideceimiz konusundadr tartmalar. Geri, hemen o ortaya kmyor, yani yazlara ilk bakta, yle bir baktmzda hemen somut olarak ortaya kmyor. Fakat yaplan tartmalar, kitlelere kar tutum, devrimi kitlelerin yapp yapmayaca, devrim ierisindeki genliin rol yani devrimci hareket iindeki devrimci genliin rol ve bunun gibi dier baz meseleler, rgt meseleleri gibi birok meseleler tartlyor ve tamamyla pratiimizden kopmu deildir. Kald ki, dnya apnda yaplan tartmalar, yani biz istesek de istemesek de Trkiye'ye yansyor. Ve dnya apnda yaplan tartmalar da yine pratikten kyor. Yani gerek Sovyetler Birlii ile in arasndaki tartmalar, gerekse Latin Amerika'daki devrimci izgi ile Mao Zedung'un nerdii izgi arasndaki tartma, pratikten kyor. Ve onlar gerekten, proleter devrimci tartmalardr da. Bunlar Trkiye'ye de yansyor. Ve hareketimiz -ki ok yenidir, ksrdr, tazedir, ok az mesafe katetmitirbu aamasnda bile bizim hareketimizde, fikir ayrlklarmzda, alma tarz konusundaki fikir ayrlklarnda ve alma tarz ayrlklarnda, bu dnya apnda srdrlen tartmalar yansyor. Ve bu bakmdan, ister istemez, bu konulara girmek zorunda kalyoruz. 2-3 yl nce bunlar yoktu. Niin bugn kt? nk pratiimize yansd da ondan. Hikmet Kvlcml: Evet. Buyurun efendim. Bir Dier Dinleyici: Efendim, imdi bu tartmalar gerekten Trkiye'nin meselelerinden kopmak, Trkiye'nin meselelerine yabanclamak ve sadece gevezelik falan deildir, yani byle yorumlanamaz. Arkadan belirttii gibi, bu gerekten pratikten kmtr. Bugn dev-

rimci hareketin hangi izgiyi izlemesi gerektii konusu tartlmaktadr. Bu da bizim kitlelere gitmemiz, kitlelerle ba kurmamz, kitleleri ekonomik ve siyasi bakmdan rgtlememiz ve devrimci hareketin iine sokmamz isteinden ortaya kmaktadr. Gerekten bugn Trkiye'de i Snfnn iki rgtlenme biiminden, ne ekonomik rgtlenme biimi, ne politik rgtlenme biimi istenen bir seviyeye eriememitir. Biraz nce gazeteden okuduunuz habere gre -daha dorusu ak oturum, oradan okudunuz- Trk- Genel Sekreteri Halil Tun o olay nasl yorumluyor?.. Hkmet olayn nasl yorumluyor? Ar akmlar falan, diye yorumluyor. Oysa devrimci olan ii rgtleri yani ekonomik rgtlenmeyi kastediyorum- sar olmayan sendikalar eklinde rgtlenmi olmalyd. Oysa bugn gerekten Trkiye'de bulunan sendikalar sar sendikalardr ve bahsettiiniz gibi, Amerikan emperyalizminin uaklardr o sendikaclar. Onlarn ynetimindeki sendikalar nasl iiyi harekete sokacak, nasl iiyi siyasi eyleme sokacak ki? Bugn ekonomik rgtlenmeyi, yani esas iinin ekonomik karlarn dahi savunma durumunda deillerdir. O halde, bu ortada yokken, Parti dankken, Parti bir kkburjuva partisi iken, elbette bu Partiyi gerekten proleter devrimci bir nitelie kavuturmak gerekir ki, o iinin ekonomik rgtlenmesini de iyi bir yola sokmak mmkn olsun. iler ve kyllerle ba kurmak mmkn olsun. Bu byle olunca, elbette Trkiye'yi dnyadan soyutlayp, dnya devrimci hareketinden soyutlayp da, ite Trkiye'nin meselesi budur, hadi biz kylere gidelim veya fabrikaya gidelim, ii ile kyl ile temas kuralm, diye ey edemeyiz. nce, biz gerekten bugn dnyada devrimci izginin ne olduunu, ne olmas gerektiini ve Trkiye'de uygulayacamz eylem biiminin, alma tarznn ne olduunu tespit etmek zorundayz. E, bu da bizi olduu gibi, Trkiye'de birtakm devrimci hareket iinde eilimlerin varlna gtryor, onlarn analizini yapmamza gtryor ve doru devrimci izgiyi saptamak meselesine gtryor. Bu bakmdan, gerekten, arkadan belirttii gibi, bugn dnyada sz konusu edilen izgiden bahsetmek durumunda kalnyor. Yani bu Trkiye'nin pratiinden kopmu falan bir ey deildir. Gerekten eer, biz, ii ve kyl ile ba kurmak, ii ve kyly rgtlemek ve onu Trkiye'nin devrimci hareketi iinde eyleme sokmak istiyorsak, bu tartmalar yapp, doru izgiyi tespit edip, siyasi rgtlenmeyi tamamlayp, ondan sonra gerekten kesif [youn] bir mcadele iine girmemiz falan gerekiyor. Hikmet Kvlcml: Buyurun efendim. Bir Dier Dinleyici: imdi ben, arkadalarn, genliin, gen arkadalarn konutuklarna cevap vereceim. Bu hususta birka lfm var.

Ben 8 ay kadar stanbul'da yoktum. skenderun'da ve Keban'da altm, bu yerlerde. Dolaysyla stanbul'a geldim. 3-4 gndr ben Teknik niversitede kalyorum. Bir sar-krmz atmas vardr Teknik niversitede. Yok sen Sar Aydnlk' tutuyorsun, o diyor ben Krmz Aydnlk' tutuyorum. Ve nmde bir ky olay oldu, Ambarl'da. Oraya Birlik ka kii gndersin? ki kii, bir de ben gittim, kii. Orada bir hareket vardr. Bu hareket imdi... Bu AP'lilerin kurduu bir dernek vardr. Dernekler vastas ile o nakliye iini organize etmek istiyor. Kyn de 3-4 tane arabas vardr. Kyller diyor ki, bunu biz alalm diyor. Biz gittik, orada bir ett yaptk. Dedik ki, her iki tarafa vurmak lazm. Ancak, kyller bir komite kurarak ky yararna bu nakliye iini alrlarsa iyi olur. Durum, yani buradaki bulunan arkadalar da genel I ikle tanyorum, Teknik niversitedeki arkadalar olduu iin sylyorum. Bu gidilerinde de ben syledim arkadalara. imdi olay Teknik niversite iin ok zc bir olaydr... Oraya iki kii gidii yani... imdi elimizde bir Boaz Kprs vardr. Gene ben Birlik'te sylemiimdir bu arkadalara ve tanyorlar beni, eskileri dahil. Burada 300400 tane ii birikiyor, personelin nne. Adamlarn yazdryorlar tabi. Karayollar vastas ile, AP kanal ile, orada kimin adam varsa. Daha 10-15 tane ii alnm durumda. imdi ben oraya gittim mi -eitli iyerlerinde altm iin, 11 seneden beri alyorum- tandm ii arkadalar vardr ve orada tabi bulutuk, tantk. Ne yapalm? falan... Dedik ki, bir bask yapalm bu Ofise, sra ile yazsn herkesi, sra numaras yapsn, versinler diye. Derken, Personel falan basld, kap krld, ieri girdiler iiler. Dedik: bizi srayla yaz, falan... imdi, ben demek istediim yani, o sar-krmz tartmas, byle Teknik-niversite'nin iinde, Beikta lesinin iinde, olmaz bunlar. Bir temel kural vardr: Somut artlarn somut tahlili neticesinde kar yani. Bunu pratikte tatbik etmek meselesidir yani. Benim diyeceklerim bu kadar. Hikmet Kvlcml: Peki efendim, teekkr ederiz. Burada iki gen arkadan kuvvetle savunduklar konu zerinde durmak istiyorum. te bir arkada da oradan, kendi apnda, ii ve kyl iindeki meselelerin krmz veya yeil yahut Mavi Aydnlk apnda ne anlam tadn anlatmaya alt. nce, imdi bakn, pratik ve somut olalm. Ne diyoruz? Sylediklerimizi daima, szn mantk akna deil, uyguland zaman neye karlk dtne gre ayarlayalm. Diyoruz ki, evvel bir izi tayin edelim. Peki, bu iziyi kim tayin edecek? Bu izi ka senedir tartlr. Ve bu izinin sonu nerede bitecek ki, ie gelecek sra? Deil mi? izi diyoruz ama izinin ne olduu bir kere yok ortada. iziyi kim tayin edecek? Sar-

Aydnlk'la Krmz-Aydnlk m? te o topyann en by... Bu neye benziyor? Ortada ordu yok, kurmay yok. Ama birtakm insanlar dnecekler: Harp cephesi falan yerdedir -izi o olacak galiba- oraya bir izgi ekecekler... uradan u ordular gelecek, buraya gelecek, kardan da bu ordular gelecek!.. Ne ordu var, ne kurmay var, ortada bir ey yok. Ama onlar iziye adamlar da getiriyorlar, bunlar kaptryorlar da, falan. Bu kyamete kadar kr dv olur, kardeim. Bu yaplan tartmalar iki senedir sryor. Bu tartmalarn sonucu artk bir senteze varmaldr. Bu gibi tartmalar yaplmasn, yaplmamalyd demiyoruz. Ama bu tartmalar iki seneyi geti mi, hadd- mrufu at demektir. Nerede bu arkadalar? Bu tartmalar yapanlar neden bir hizaya gelmiyorlar? Neden bir... Bir Dinleyici: Daha 4 aylk mesele. Hikmet Kvlcml: Yoo... ki senedir Aydnlklar kyor. Baka gazeteler de kyor. Btn bunlar, yalnz Program asndan bile aydnlk getirmi deildir ortaya. Kendimizi aldatmayalm. Yani, u Aydnlk' ben bir eski arkadanz olarak okumalym. Okuyamyorum. Neden okuyamyorum biliyor musunuz? nk iinde pratikle zerre kadar ilgili bir tek satr bu I amyorum. Ak syleyeyim: Tereciye tere satmak gibi bir ey oluyor. Ben ne okuyaym, niin vaktimi kaybedeyim bununla? Bu arkadalar bir hizaya geliyorlar m? Buyursunlar, ltfen gelsinler, kol kola verelim, falan yere doru beraber gidelim. Yok byle, hibir teklif yok. Ne sarda, ne krmzda grmyorum. Gelmiyorlar bir araya. Biz konuacaz, diyorlar. Evet, lklkiyat ilm bir biim olacak, bu senelerce srecek, izgi belirecek... Yama m var, byle izi belirsin, canm. Yani ezbere lflarla izi belirir mi? izi kavga iinde olur. iziyi bu hafta kuracaz, ertesi hafta uygulayacaz. izi byle kar meydana. Yani biz, urada konuulan 100 tane lfn 10 tanesini seeceiz, burada kararlatracaz. Nasl kararlatracaz ama? Gene lf olarak deil; bir rgt ve hareket organ olarak karar alacaz, uygulamaya geeceiz. Ertesi hafta o aldmz kararn uygulanmasnn sonucunu bir daha tartacaz. Budur devrimci hareket... Yoksa kyamete kadar byle, stunlar iinde, saylalar iinde gevezelik etmek, sosyalizm satcl yapmak, bu hibir zaman benim anladm anlamda devrimciliin kysndan dahi gemez. Bizim arkadalarmzn genliklerine, iyi niyetlerine saygmz ok ama hareketi de dejenere etmektir bu. Ltfen kendimize gelelim!.. Ne izisi?.. Havada izi izilir mi canm?.. izdiler! Bir iki sene oldu izi iziyorlar... Ne zaman bu iziden ie geeceiz ki, sonra bu izinin doru olup olmadn anlayacaz? izi, organn olursa anlam tar.

Yani, izi demek Plan demektir, bizim bildiimiz. Bu izi lf da nereden kt, bilmiyorum. Ne anlama geliyor? Onu da kimse anlamyor. Anlatmyor da.. Bir Dinleyici: izgi. izi deil. Hikmet Kvlcml: izi yahut izgi, evet. Plan yaplr, insan her iini planla yapar ama i iin plan yapar. Oturur bir organ olur. On kii bir organdr: ya Sendikadr, ya Partidir. Bu organda tartr iziyi, yahut plan, yapaca ii... Bizim, insann hayvandan fark bu. nce plan kurar, plann yapar. Ama bu plandr... l bir plandr. Bunu harekete geiririz. O plann hayattaki karl neyse; ii hareketi mi, kyl hareketi mi, orada uygulamaya geeriz. Ertesi hafta otururuz, tekrar o planmz gzden geiririz. Nerede sakattr plan? Yani plann nerede hayal olduunu, nerede gerek olduunu grrz. Gerekleri benimseriz, sakatI benimsemeyiz. kinci bir planla tekrar ertesi hafta harekete geeriz. Hafta gememelidir. Seneler geiyor, biz hl izgi ile urayoruz. Bu tamamen Aydn Zaaf'dr, bunu kabul edelim. Kkburjuva Bilgilik Taslamasdr, bunu da kabul edelim. Ve buradaki yazlanlarn yzde 90' da, yazk oluyor, arkadalarmzn kafalarn bulandryor. Bunu ben gryorum ve ackl buluyorum. Evet, gen arkada okumu, gzel. Mao'yu da okumu, bilmem neyi de... Ve oralarda dolayor. Trkiye'nin iisi nerede, hangi artlarda, nasl alyor? Buna, doru gidi bir organla olur. Buna yanamyor kimse. "Ben fetva vereceim, teki kullar da bunu uygulasnlar!.. En iyiyi ben biliyorum!" teki de diyor ki: "Hayr, en iyi bendedir!" Byle olmaz, bu rndan km bir sistemdir. Bundan ders almalyz. Derhal rgtlenmeli... Sendika ise sendika... Koskoca sendikalar yatyor. Gryorsunuz, deil mi? Hepimiz de gryoruz. Ackl bir ey... Nedir bu sendikalarda CIA ajanlarnn gangsterlii?.. Haraca kesmiler, koskoca Trkiye'nin 3 milyon i Snfn. Bunlarn iine giriyor muyuz? Bu gangsterleri tasfiye etmenin, i Snfn kendi rehberlerinin eline geirmenin yolunu aryor muyuz? Hayr, biz izgi iziyoruz yalnz. Krmz izgi, yeil izgi, mavi izgi... Bu bence devrimci alma deil, arkadalarm. Yani, daha ac, daha sert konualm birbirimizle. Bu tarzda kyamete kadar biz izgi izsek, o izgiler iinde yolumuzu armaktan baka hibir sonuca varamayz. Hizaya gelip almak lazm! Ordulamak lazm! Bugne kadar ete harbinden kurtulamamz. ete harbinin de en dejenere ekli: Lf iin lf, edebiyat iin edebiyat yapyoruz. ete harbi bile deil. Yani baka memleketlerde ete harbi de bir anlam tamtr. Ve zaten modern,

alelade savalar bile ete harbi ile balyor Mill Kurtulu Hareketlerinde. yle ete harbi deil bizim yaptmz. Biz yalnz edebiyatta etecilik yapyoruz. Ve tabi kafa gz krarak, hibir teorik ciddiyete girmeyerek, birbirimizin kafasn bulandrmaya alyoruz. Bu deil!.. "Mahfil Devri" diye bir devir vardr, baar kazanm Partilerin tarihesinde, baka memleketlerde. Onlardan rnek alacaz. Biz kalkyoruz, bilmediimiz alanlarda, bir sr gya yksek fikirler, tamamen soyut, hi bilmediimiz sahada oyun oynamak, kumar oynamak kabilinden hkmler yrtyoruz. O memlekette asl, "Mahfil Devri" diye bir devir vardr. Ve o devirde, her tane aydn, be tane ii ile yan yana gelmi; falan fabrikada grev yapm, falan kyde hareket yapmtr. Byle bir almada var m bir tane Aydnlk?.. Yahut karanlk neyse?.. Yani o izgiciler?.. Hibirisi yok meydanda byle alan. Demek ete bile olamamlar. Bun I ar hayal ete. Tamamen havada etecilik taslayan insanlar. Bunlardan gna getirmiiz biz. Bir de bunlar kalkyorlar, Trkiye'de hibir mesele kalmam gibi, acaba Sovyetler mi hakl, Mao mu hakl, teki mi hakl? Bu artk gayretullaha dokunur der eskiler. Bu haddinin de tesine gemi bir durumdur. Buna sapmayalm arkadalar. Bu bizim Aydn sapmzdr. Bu saptmadan kurtulmalyz biz. Derhal, hangi arkadasa -ister krmz, ister mavi- bunlara teklif edelim: "Hangi organdasn kardeim? diyelim. Bu organla imdiye kadar hangi kararlar aldn? Ve uyguladn plandan ne netice aldn?" Hi cevap yoktur. Yapmamlardr. Bir ksm, baz kylerde hareket olmu, oraya gitmitir. ok gzel, biz de alkladk. Ama orada kalm. Gitmi kye, orada bir nmayi [gsteri] olmu, gelmiler. Evet, ajitasyon olarak tamam. rgt yok. rgt olmazsa cidd hareket de olmaz. Yani bundan kurtulmalyz biz. Kendi kendimizi aldatmayalm!.. Elbette cihan unutacak deiliz. Yani in'de Main'de yaplan eylere gzmz kapayalm, grmeyelim demiyoruz. Ama btn meselemiz odur bizim, dikkat ederseniz. Tartmalar: Sen Maocusun, yok sen Castrocusun, teki bilmem sucudur, bucudur! Birbirimize yaktrma. Kimse hibir ey deil, hlbuki. Yama m var? Nerede Maocu? Maocu yle mi alm? Castrocu yle mi alm? Alm silah, daa km. Nerede bizde o insan? Daa kn demiyoruz, tabi. Yani oradaki artlar bunu gerektirmi devrimciye. Ve realize etmi ama o devrimci. Mao da baka trl alm. Gene de yle... Bizde byle bir almaya gitmiyoruz. Oturalm, tartalm. Neyi tartalm? izgi tartalm. Ne izgisi yahu?.. Deli samas oluyor kardeim!.. Bir Dinleyici: Msaade eder misiniz?

Hikmet Kvlcml: Buyurun efendim, estafurullah, rica ederim. Dinleyici (devamla): Bir 5-10 toplantya katldm. Geen gn bir arkadaa da syledim: "Yahu, dedim, ben mi anlamyorum, yoksa ocuklar baka trl m konuuyorlar? Ne sylediklerini bir trl anlayamyorum!" Oysaki ben biraz aydn saylabilen bir kimseyim. Bir sr terimler, bir sr kelimeler... Kimin ne syledii, kimin maksadnn ne olduu anlalmyor. Maalesef, bouna bir havanda su dvme... Lzumsuz kelimeler, lzumsuz terimler... Bunlardan nasl kurtulmak lazm? Kesin olarak hem de... Hikmet Kvlcml: Evet. ok memnun oldum tantmza, eref duydum. Bir kahramanmzn babas... Dinleyici (devamla): Estafurullah efendim. Ben de ok memnun oldum. Hikmet Kvlcml: Gene kahraman babas. Byk eref duyduk. Haklsnz. nsanlar lyor, evet insanlar lyor bir tarafta, te tarafta izgiyle oyunlar yaplyor. Biraz nce benim de aklam olduum ey buydu. Siz bunu tercme etmi oldunuz. Dinleyici (devamla): Evet, gerek bu. Ben anlayamyorum. Ki, ben az ok aydn saylrm. Hikmet Kvlcml: Bunlar, hizaya gelmeleri iin armamz lazm. Hepsini severim, hepsini sayarm bu ocuklarn. Tanyorum iki taraf da... taraf da... drt taraf da... Hepsini tanyorum. Eski arkadanzm. Ama yeter artk! Yazktr! Hl bunu ciddiye alyoruz. Yani lf ebeliini cidd bir i yapmak sayyoruz. Lf ebeliini dahi baar ile yapabilsek(!) te, buyurun, en iyi niyetle bir insan, az ok aksiyon yapm bir insan -gyaben tanyabildiim kadaryla- deil mi? istiyor ki, bu hareketin bilinci ve bilimi de pratii ile yrsn. Geliyor, burada yalnz lf dinliyor ve hatta anlalmaz lflar dinliyor. Dinleyici (devamla): Yalnz, unu da belirtmek isterim efendim, btn arkadalarmzn huzurunda. Demin sylediklerim u demek deildir ki; genlerin tamam bu grte ve bu eylemdedir. ok gzel, doru yolda olan, meseleleri tam yerinde koyan genlerimiz, evltlarmz vardr. Bunu grmekten byk bir memnuniyet duyuyoruz. Yani, tamam iin sylemiyorum tabi bunu. Btn meseleleri, dorusunu bilen ve meseleleri tam yerine koyan arkadalarmz, evltlarmz da var ve alyorlar. Hikmet Kvlcml: O muhakkak. Artk ite bugnk, bu aamada btn zerinde duracamz ey: Bir defa bu Frazeoloji dedikleri, yani lfebelii tipindeki tartmalar bir yerde kesmek... Onun dnda, ete Harbinin hayali biimini gerek biimine sokmak ve ete harbini Ordu Harbine getirmek... Yani hareketi etecilikten -gerek fikir tartmas zanne-

dilen gevezeliklerden, gerekse hibir i yapmayan ke kapmaca olmaktan- kurtarmak lazm. Ka kiiysek, yani beyefendinin buyurduu gibi, be kii varsa; bu be kii bir araya gelmeli. O be kiinin iinde de ama ete tipi kavgalar artk ordu tipi kavgaya gelitirmek, oluturmak lazm. Bugn nmzdeki problem bu, benim anlayabildiim kadaryla... Yani, yeteri kadar eteci bile deiliz. Ve bey kardeimin syl edikleri -muhakkak ki- biraz ete harbi yapan arkadalardr. Eylem yapyorlar. Fakat o ete harbi de yetmez benim kanmca. Trkiye'de bu ete harbi 50 sene srmtr. Yani 50 yl sonra hi olmazsa, bu ete harbini ordu harbine gelitirmeliyiz. Ordu Harbi, biliyorsunuz, muntazam bir kurmay olacak, ordu birlikleri olacak, stratejisi, taktii olacak... Ama btn bunlar iin, her eyden evvel rgt almas, disiplini ve organlar iinde karar alp uygulamas, sonra o karar uyguladktan sonra eletirip tekrar uygulamaya gemesi, bu srada da mutlaka kyl ve ii ynlaryla ba kurmas gerekir. Bu ynde... Bu yazlar, demin de arkadaa syleyecektim. Keke hi kmasa... Ka sayfa? 200-400 falan... Yzlerce sayfa... Canm bunu kim okuyacak?.. Kimin vakti var bu kadar?.. Hangi iimiz alr da bu yz sayfay okur bir ayda? Okuyamaz. Okusa, zaten bir ey anlamaz. Niin okusun? Okumad adeta lehinde. nk kafasn kartracak. Birtakm terminolojiler -beyefendinin syledii gibi- insanlarn kafalarn orba etmeye yaryor. Bundan kurtulmamz lazm. Bunu bilince karrsak, o zaman el ele verelim, yaplacak iler iin kararlar alalm. Karar demek: Organ iinde gndeme gre yaplan tartmadan sonra, ounlukla varlan sonutur. O, karardr... Odur izgi. izgi orada belli olur. Gazetede, kitapta izgi belli olmaz. Dnyann hibir yerinde belli olmamtr. Bizde de olmayacaktr. Bu gazete sayfasndan kopmak lazm. Ama kopamyoruz. nk aydnz. Bu bizim zaafmz, bunu da anlayalm. Ondan sonra, dnyann her yerinde sosyalist hareket daima aydnlarla balamtr. Yani Bilimsel Sosyalizmi -hepimizin bildii gibi- iki aydn kurmutur. ki burjuva aydn hem de: Marks-Engels kurmutur. Fakat daha kurarken -hepiniz gene biliyorsunuz- nerede buldularsa (Bremen'de, Almanya'da, Ren Havzasnda, Belika'da, ngiltere'de) nereye gittilerse orada; iilerle hemen ba kurdular ve onlarn gnlk kavgalar iinde, gnlk problemleriyle ilgilenerek Sosyalizmi de gelitirdiler. Yoksa i Snf iine girmeselerdi, onlarn da byle kitapta kalan eyleri, hibir zaman bugnk gcn salayamam olurdu. Biz byle gl bir teorinin mirassyz. O teoriyi dejenere ediyoruz byle. Bir Dinleyici: Hocam, bir soru soraym, msaadenizle... imdi sz izgiyi tespit etmekten bahsediyorsunuz. Oysa izgi, Marksist-Leninist

dnce ve teori ile tespit edilmitir. Gerekten yani, bu bahsedilen izgiden birisi gerekten Marksist-Leninist teoriye uygundur. Biz fabrikalarda gidip iilerle birlikte alarak, iiler arasnda alarak, tekrar yeni bir izgi mi ortaya atacaz, yeni bir teori mi kuracaz? Teorinin doruluunu mu ispat edeceiz, yani? Hikmet Kvlcml: Evet, kuracaz. O da yanl. Biz Teori'yi de byle tersinden anlyoruz. Ve o yzden zaten, Maocu mu, Castrocu mu, bilmem neci mi? diye birbirimize tehis koymaya alyoruz. Teori her lkenin kendi orijinal snf ve ekonomi ilikilerinden doar. Orada yaplan savatan doar. Hazr teori hibir memlekette yoktur. Anlatabildim mi? Genel izisi ile bir Bilimsel Sosyalizm Doktrini vardr. Ama bu doktrindir. Bir memleket iin o doktrin (teori adn alabilmesi iin) o memlekette uygulanacak, o memleketin artlar iinde gelitirilecek. O memleketin teorisi byle doacak. Biz burada da teoriyi yanl anlyoruz... [Tartmalarn bundan sonraki ksm banda alnamamtr-.]

NC SEMNER (TP Gaziosmanpaa lesi: 15 ubat 1970) ( * ) Sevgi, Saygdeer Arkadalarm, 40-50 yl nce Trkiye'de i Snfnn kavgasna girmitik. O zaman dorudan doruya atlyelerde, fabrikalarda a I an kardelerimizle dirsek dirsee, omuz omuza sava veriyorduk. O gnn anlar elbet bir gn sizlere de ulatrlr-. Yalnz o uzun, 40-50 yllk savatan sonra, bugn yeni biim bir savaa giriyoruz. Bu yeni biimde, son gnlerin havas birok tartmalar ortaya kard. Ve bu tartmalar ok defa, benim grebildiim kadaryla ve anlatmaya altm kadaryla, kitap formlleri, kitapta yazlan szcklerin yahut szlerin arptrlmas biiminde oldu. Bu da kanlmazd. nk Aydn Genliimiz dnyaya yeni bir pencereden bakmaya balad. O zamana kadar btn pencereler kapal... Hatta ite Musevi'nin syledii gibi: Kaplar kapal, bacalar tkal... Byle drt duvar iinde oturuyorduk. zellikle Aydn Genliimiz tamamen yapma cameknlar iinde, uydurma gbrelerle yetitirilen bitkiler gibi, dnyadan habersiz kalyordu. Bu kal, birdenbire bir pencerenin almas zerine, bu Aydn Gen arkadalar iinde dnyay grme hevesi yaratt. Ve tabi onlar iin dnya gene kitapt. Kitaplar atlar. Kitapta, herkes okuduu kitabn en parlak yeri ne ise onu bel I edi. Karsndaki daha parlan bulduunu umdu. O da onu, ona kar kard. Ve bylece bir tartmadr ald yrd. Oysa burada imdi grdm dinleyici arkadalar byle bir yapma evrenin insan deil. Dorudan doruya Taltarla dediimiz dertli semtin, yaayan, savaan, alnteri ile bir lokma ekmei, dii sker gibi, anca kazanan insanlardr, ounluuyla. Ve yedisinden yetmiine kadar baka yata, elbet ok eitli dnce ve davranta insanlarmz bir araya gelmi bulunuyoruz.
(

*) Seminerin tamam banda alnmtr. Yalnz yer yer dinleyicilerin szleri alnamamtr. (Fuat Fegan'n notu.)

Onun iin genel lflardan, yani yuvarlak szlerden kanalm. Ve u yediden yetmie bir avu insan da olsak, mademki evremizin en z szcleri, temsilcileriyiz, bu temsilcilerimizin dncelerinde ve davranlarnda takldklar neler varsa onlar ortaya koyalm, o konulan aramzda eletirelim, tartalm. Daha eski bir arkadanz olarak, ben de yardmc olmaya yahut hi deilse o tartmay yrtc olmaya alaym. Dolaysyla, burada size bir nutuk ekmeye yahut hi bilmediiniz mthi parlak gerekleri tekrarlamaya gelmi deilim. Zaten yle gerek de olmaz. Gerek sizlersiniz, hayattr. Oradan alacamz elemanlardr bize doruyu yahut eskil erin deyiiyle gerei gsterecek olan. imdi biz burada onu arayalm. Kendi evremizde, u alakgnll Ta ltarla hayatnda dnya lsnde deerlendirilmesi gereken birok problemler, meseleler, sorunlar vardr. Onlar koyalm. Onlar iinde ynelmeye alalm. Hem aydnlk bulmaya, karanlk noktalar varsa, onlar aydnlatmaya gayret edelim, hem de, ondan sonra da tabi, adm atmaya -yani sadece aydnlkta lmbay yakp oturmak deil- yaplacak iler ki ona yeni deyimle eylem diyorlar, o eyleme doru gitmek nasl olacak, onu da beraberce, kardee, elbirliiyle aratralm. Bugnk toplantmzdan benim anladm bu. Hibir hazrla dayanmaz. Sadece sizin arnz nnde byle bir mesele koyup tartma gerei ortaya km bulunuyor. Btn arkadalarmdan, kendileri iin kk veya byk, iyi veya kt hangi problem varsa, rica ediyorum, onu ltfen sylesinler. Buraya not edeyim. Ve o notlar iinde bir blmleme yaparz. Karlkl olarak herkes dncesini syler ve tartrz. BRNC MLL KURTULU-KNC MLL KURTULU Hikmet Kvlcml: Evet?.. Bir Dinleyici: (M. A.). Bir baba eer oluunun ocuunun yanl yolda yrdn hissederseydi, mutlaka o baba biraz znt ierisinde olabilir, zannndaym. Bu bakmdan ben evvel sizden anlayabilmeniz iin u yelerimize davetiye olarak karlm olan bror okuyunuz ve onun byle her kelimesinin ne mana tadn bize ayrca siz de aklaynz. Ben u sebepten bunu renmek istiyorum. Dedim ya, bir baba ocuklarnn eer yanl yolda gittiini grseydi, zlr. Bu, burada i Partisi denen bir partidir. Ve iinin namuslu, erefli szn tayan bir partidir. Brorde ben bir yerde i Partisi kelimesini grdm. Ve drt yerde Mill Demokratik Devrim kelimesini grdm. te bu bakmdan ben buna zldm. Kendi payma zldm. Mademki dedim, biz i Partiliyiz, neden dorudan doruya her

kelimesi i Partili arkadalar, i Partisi'nde u olacak, bu konumalar olacak diye yazmyor da, Mill Demokratik Devrim kelimeleri sk sk geiyor bu brorde. Bunun biraz siz de ey yapnz da, arkadalar arasnda hep beraber buna vkf olmu olalm. Hikmet Kvlcml: Arkadamzn sz, syledii anlald... Bir brorle arlmsnz. Bror? Ha, u kt yani, bildiriymi... Evet. Ehemmiyeti yok, hi ehemmiyeti yok. Lfa karnmz tok. Her ne ise ite, u ktla arlmsnz. Bu kd okumu arkadamz. Ve onda bir Mill Demokratik Devrim sznn oka getiini grm. Halbuki TP bir proletarya rgt, i Snf rgtdr; bunun bildirisinde, bu szcn anlam ne ola? diye soruyor. Yalnz ben bunu okumamtm. Rica edeyim, nk ben abuk okuyamyorum. [Bildiri okunur] Hikmet Kvlcml: Tamam canm, mersi. Yahut bende kalsn. Bu okunan szler iinde en ok takld hangi nokta oluyor? Onu bize aydnlatsn. Dinleyici (devamla): Mill Demokratik Devrim... Hikmet Kvlcml: imdi, efendim, Mill Demokratik Devrimle TP arasnda ne gibi bir iliki olabilir? Bunu soruyorsunuz. Ki, byle bir TP toplantsnda Mill Demokratik Devrim ortaya srlyor, diyorsunuz. imdi, arkadalar, bu konu bir Program Meselesi olarak ele alnabilir. Acaba TP'in program nedir? diye nmze bir soru kyor burada. Bu sorunun nnde, bu bildiriye girmi olan Mill Demokratik Devrim'in anlam ne olabilir? Byle koymak icap ediyor. Bildiiniz gibi, daha dorusu belki genlerimizin hi bilmedikleri gibi, Trkiye'de 40 seneden beri i Snfnn adna yaplm bir mcadele vardr. Bu mcadele Trkiye Halknn smrden ve tahakkmden kurtulmas mcadelesidir. Btn Trkiye'de yaayan snflar iine ald zaman, yani i Snf da, kyl tabakalar, esnaf tabakalar da, aydnlar da, btn teki ezilen ne kadar insan varsa hepsi birden katld zaman, bu yaplan savaa Demokratik sava denir. Ve millet lsnde yapld m, Mill sava denir. Nitekim emperyalizm Yunan Ordusunu zmir'e kard zaman, Trkiye'de byle bir Mill Mcadele balad. Ve buna Kuvayimilliyecilik ad verildi, o zamanki deyimlerle. Bu mcadeleye neden "Mill" denildi? nk belirli, Emperyalizmle ibirlii yapm insan zmreleri bir yana braklrsa, geri kalan btnyle Trk Milleti 1919 ylnda bir kavgaya girdi. Bu kavga d grnyle Emperyalistlerin, yabanc dmanlarn saldrsna kar memleketi, milleti savunmakt. Fakat iinde, Ankara'ya

toplanld zaman, bu sava. Mill Mcadele savan, Kuvayimilliye savan gdenler dahi, Millet Meclisinde, birinci Trkiye Byk Millet Meclisi'nde toplandklar zaman, kendi kendilerine bir ikrarda bulunmak zorunda kaldlar. Hatrmda... Cmlesi aynen deil ama ne dediklerini ok iyi hatrmda tutuyorum. Birisi yle baryordu, diyordu ki: -Arkadalar, biz buraya geldik (oras Ankara o zaman), fakat (smet Paa bata bunu byle sylemiti) zannetmeyin ki kendi arzumuzla geldik. stanbul'dan Ankara'ya kamz, byk merkezlerden Anadolu'ya geiimiz kendi isteimizle, hevesimizle olmad. smet nn Paann -o zaman daha albay- aynen syledii udur: "Bizi kovdular!" Kovdular onun iin geldik... Buna kar o zamanki Mill Mcadeleyi gden teki mili etvekilleri iinden bir ksm da kt, gene yle konutular, dediler ki: -Arkadalar, biz elbette btn bir Emperyalist ve kapital ist dnyaya kar dvyoruz. Memleketi kurtarmak iin dvyoruz. Her eyden evvel Trkiye'yi bir yabanc ordunun smrgesi olmaktan kurtarmak iin dvyoruz. Ama bu dve baladktan sonra, imdi burada toplannca grdk, anladk ki: bu sadece d dmana kar bir dv olmaktan ibaret kalmyor. nk yle kalnca hibir ey yapm olmayacaz. u halde ne yapalm? Trkiye'mizin kendi iinde de d dmanla elbirlii eden, ona yardm eden, Trk Milletini ona peke eken birtakm eilimler, insan kalabalklar var. Bunlar da temizlemek icap etti... Yani karmzda Yunan'dan nce bunlar bulduk. Belki okuyanlarnz vardr: erkez Ethem diye -sonradan ihanete kadar giden- adamn anlar kt Trke'de. Orada ok dikkate deer bir sz vardr. Sz ama yle bizim her gn harcayverdiimiz szlerden deil. Olay anlatyor. Yani bir olay belirten sz vardr. Olay uymu, diyor ki: -Biz Akehir'de ilk kurunu, Yunan zmir'e girmi, ona kar silahlandk ama ilk kurunu Akehir aalarna atmak zorunda kaldk... Demek ki, Mill Mcadele ilk grnyle Dman Emperyaliste kar bir savala balam. Ama daha o savaa balamaya hazrlanrken, biz silah almz, cepheye gelmiiz, bir de bakmz karmza Aa km. Aaa, ya bu Aa nerden? Aa onun mdafii nk onu savunuyor, geleni savunuyor. te o zaman bu savan sadece bir darya kar sava olmak biimi ortadan kalkm, daha dorusu ortada dururken, onun bir de z, ii nmze km. Bu z, memleketimiz iinde o dmanla ibirlii yapan insanlarn da bir devrimle hizaya getirilmesi gerektii idi. Bylece, demek ki, bizim Birinci Mill Kurtulu Sava dediimiz olay, kendiliinden, olaylarn zoruyla, bir Sosyal Devrim haline gel-

mi. Mill ve Demokratik ynde bir sosyal devrim biimine girmek zorunda kalm. Nedir o? Onu gerekirse burada tekrar ele alp ileriz. Ve ona biz o zaman Kuvayimilliyecilik demiiz. O ada yaayan iimizde yok herhalde. Bir ben varm zannediyorum. Ve ben de eli silahl o Mill Mcadeleye girdim. Yani, ite buradaki en gen arkadalar kadar ocuktuk. Fakat bastk cephanelikleri silah aldk ve dvtk. Bu ilk mcadeleye ve bizlere Kuvayimilliyeciler denildi o zaman. O zaman Arapa syleniyor byle cmleler. Kuvayi-milliye: Millet Gleri, bugnk deyimle Millet Gleri idi. Ama bu Millet Gleri gerek kavgann iine, atein iine girer girmez grdler ki, yalnz kardaki dman yetmiyor, bir de gerideki, bizi arkadan hanerlemek isteyen dman var. O halde onlara kar da sava gerekiyor. Ve onlara kar sava, ister istemez bir devrim sava, yani bir devrimcilik eylemi gerektirdi. te buna biz o zaman, o zamanki deyimle Kuvayimilliye, sonraki daha ztrkeletirilen deyimle Mill Kurtulu Sava dedik. Gel zaman, git zaman... bu Mill Kurtulu Sava bitti. Fakat aradan 40 sene, 50 sene geer gemez, yle bir gzmz ap da etrafmza baknca ne grdk? Aaa, Trkiye'de 10 bin Amerikan askeri var!.. Sivil mivil, kyafeti ne olursa olsun... Yabanc ordunun bir tmen askeri, Trkiye'de yayor. Ve u kadar ss var, u kadar radar var, bu kadar topu-tfei var. Ondan sonra, Lbnan'da bir mesele oluyor, bizim Adana'daki ncirlik ssnden hop eyler geliyor, Amerikan uaklar, adam indiriyorlar, adam kaldryorlar. Komumuz kck Lbnan Cumhuriyeti'ndeki i meseleye, Amerikan Emperyalizmi, bizim topramzdan slenerek adam gndermeye kalkyor ve bundan bizim haberimiz yok. Bizim, yani senin benim zaten haberimiz olmaz ya... Aklamazlar, idarecilerimizin o huyu yok, her eyi gizli yaparlar. Yani gizli alma onlarn marifeti... Ama kendilerinin de haberi yok bu defa. Ve aa kaldlar. Bu olay nedir? Trkiye bundan 40 sene nce zmir'e saldran Yunan biiminde ak, cephesi belli bir dmanla kar la m . Ve buna kar -cephe belli olduu iin, dman da parmakla gsterilecek kadar ayr- hemen silahlanp bir hizaya gelmiiz. Kolay olmu adeta, diyebilirim. G tabi, o zamann artlar da g ama eline silahn kapan cepheye gitmiti pekl. Ve rahatlkla cephe kurulabilmiti. Bugn ise yle bir durumdayz ki biz, dman iimize girmi. Dman dediim, yani eer bir Trk Milleti isek, bu milletin kendi iinden olmayan silahl kuvvetler gelmi, bizi yer yer igal altna alm. Ama biz hl davul zurna alp, bu igali dahi olumlu karlamak isteyen-

lerin hakl olabileceini dnmeye kadar da, dnme kabiliyetimizi uyutmuuz. Byle bir durum var. O halde demek 40 sene nceki Kuvayimilliyecilik, 40 sene sonra yeniden Trk Milletinin nne bir oldubitti olarak km. Ama bugn artk Trke'miz deimi, Kuvayimilliye sz biraz belki ar geliyor: Mill Kurtulu, o halde kinci bir Kurtulu Sava'yla kar karyayz. Olaylardan dncemizi alacaz. Olaylar 40 sene nce ne ise, bugn odur. Yalnz 40 sene nce ok daha ak olduu iin, dman belli olduu iin, ak byle, yzk ta gibi eskilerin dedii gibi, ortada olduu iin, bu dmana kar deri enip toplanmak ve savamak ok daha basit, yalnkat... Bugn dman iimize girmi, bizim haberimiz olmam. Bizim deil, onlar aranlarn dahi haberi olmam. Dman bizim iimizde baka kk milletleri ezmek iin slenmi, yararlanyor. Yarn herhangi bir uak gnderir, herhangi bir ey yapar... Byk Emperyalist devletler iin kk milletler, birer (satran oynadysanz oradaki) paytaklara [piyonlara] benzer. Srer... Bir paytak gitmi, teki payta kullanrm, o ziyan olsun ne kar, der. Dnya lsnde strateji yapan emperyalizm iin kk devletin, kk milletin anlam; satran tahtasndaki paytaktr. Harcar... Ama biz 30 milyon insanz. Yani Emperyalist iin bir paytak gibi grnrz ama biz 30 milyon insan olarak bir ynz, bir milletiz. Kendi varlmz kendi irademiz dnda, yabanc bir devletin emrinde, onun oyunca yapmaya raz olabilir miyiz? Olamayz!.. O halde bugn Trkiye'de; kendiliinden u olaylarn nnde, bir Mill Kurtulu davran, Trk Milletinin peynir-ekmek kadar, gnlk, kanlmaz ihtiyacdr. Bu yoktur dedik mi, o zaman her ey kararr, hibir ey belirli olmaz. ster sosyalist davran yahut dncesi tayalm, ister demokrat, ister milliyeti -szlerimiz ve davranlarmz ne olursa olsun- bu gerek (yani imdi yakc ve ac biimde Trkiye'yi yabanc bir devletin sezdirmeden, gizli kapakl istil etmi, igal etmi olmas durumu), gzden kayboldu mu, yapacamz her davran karanlkta yoklama olur. nk asl tehlikeyi ikinci basamaa atm oluruz. te bu tehlikenin bugnk anlam, buna kar bir Mill Kurtulu Savann gerektii anlamn tar-. Mill Kurtulu Savan hangi adla adlandralm? TP'in Program'nda bu sylediim konu bu kadar net konulmuyor. Neden konulmuyor? nk TP'in kurucular ve ondan sonra bu kurucularn davet edip, gya TP'e bir aydnlk getirmesi iin ieriye alnan ve baa geirilen aydnlar, meseleyi bu kadar basit duruluuyla ortaya koyacak durumda insanlar deillermi. Program atmz zaman gryoruz.

imdi, Program zerinde tartmak yeri deil buras. Bir Partinin program ancak o partinin kongresinde tartlr. Yalnz, yal bir arkadanz olarak bana sordunuz. Benim izlenimim bu oldu. rgtl davranlarda programlar pek aydnlk olur yahut olmaz, o kadar nemli deil. Asl pratik bir ileriye doru adm atmak nemlidir. TP bu adm atmtr-. Onun iin, TP'in programnda u veya bu yanl vardr... O dzelir zamanla. Nitekim dzeliyor. Ve sizler dzelteceksiniz. Zaten dzelmez dersek, btn gerekler bu programda, hepsi var ve bu program da bizim, hani Kur'an- Kerm gibi, "nass- erif"imizdir [kutsal dogma], bunlara dokunann kellesi uurulmaldr, dersek, o zaman amzn dna km oluruz. Yani 1300 sene nceki insanlar gibi dnrz. Hocalar gibi, Medrese hocalar gibi dnrz. Bu olmaz. Ancak, elbet bu programn yanllarn da biz uluorta, her aklna gelenin yapt eletiriyle dzeltir duruma girmeyiz. Bir ekli vardr, biimi vardr. Kongresi vardr, orada dzelir. Dolaysyla program eletirmek ve dzeltmek anlamnda deil konumam. Yalnz, u muhakkak ki, bu program yapanlar meseleyi bu sylediim kadar basit, iki kere iki drt ederce yani 40 yl nce Yunan geldi, 40 yl sonra Amerikal geldi, eklinde grmemiler. Yunan ak silahla ate ederek geldi. Amerikal davul zurna alarak ve ne gzel yardm ediyor bize, oh oh bizi besleyecek, alktan kurtaryor diye, buday gemilerini de yollamak suretiyle geldi. Ama kim geldi? Bir yabanc devlet Trkiye'nin iine geldi ve yerleti. Durum bu... Bu kadar net konmad m, biz o zaman lflarn kalabal iinde, ne yapacamz da, ne dneceimizi de arabiliriz. Ve bugnk tartmalarn bizi artan yn de bu oluyor. Biz kitapta yazlan lflar birinci derecede nemli sanyoruz. Oysa her kitap ok gzel syleyebilir. Ama nihayet kitaptr. Esas o sylenenler bizim hayatmzda, Trk Milletinin bugnk yaaynda ne demeye gelir? Odur nemli olan. KNC KURTULU SAVAI LE KARI KARIYAYIZ te byle koyduk mu, o zaman meselenin bu akl nnde, buna ad takmaya heveslenen birok insan kt. Yalnz bu insanlarn kabahati, demin sylediim gibi, kitab insan, kitapl insan olmalaryd. Kitaptan okur, hayat oradan grrler. Kitaba insan fazla dald m, gz kamar, etraf da pek iyi gremez. Onun iin, bugnk fec durumumuza, bugnk Trkiye'nin bir Mill Kurtulu Sava ile kar karya oluu oldubittisine kar, her parlak kitab okuyan; kendine gre

bir ad takma hevesine gitti. Bundan nce oysa bunun ad taklm. Ya Kuvayimilliyecilik diyeceiz yahut Mill Kurtulu diyeceiz. A m a birincisi olmu, imdi ikincisine gelmiiz. O halde kinci diyeceiz. Bu, dnyada var m, yok mu? Hemen kafamz oraya gidiyor. zellikle Aydn arkadalar murat ediyorum -sizlerin byle bir ey koymadnz tahmin ediyorum- ama Aydnlar hemen: E, bu Birinci Kurtulu olmu, ondan sonra kincisi nedir? Byle ey olur mu? Baka memlekette var m? Mao sylemi mi? Yahut bilmem Castro yazm m? falan diye balyorlar tela. Yahu ne urarsn baka memleketin yazlaryla, kitapla ryla?.. Kendi memleketine bak! Ne olmu bizde? Kuvayimilliyecilik, yahut Mill Kurtulu... imdi? E, gene o durumdur. Bir Emperyalist istils nndeyiz. O halde buna, ya Kuvayimilliyecilik diyeceiz, ya Mill Kurtulu diyeceiz. Bizim olaymz bu... Fakat baz arkadalar -ite diyelim ki TP'in dnrleri- bunu TP program biiminde grmler ve koymular. Bazlar da, bunun dnda, TP'in dnda kalmlar. Onlar, biz de buna bir baka ad koyalm demiler. Onlar da tutmu Mill Demokratik Devrim diyelim, demiler. Neden? nk falan falan memleketlerde de byle deniyor, demiler. yi... in iyznde, Trkiye'nin bugnk olaylarnda bu etiketler neyi deitirir? Hibir eyi deitirmez. TP'in programn m diyelim, yok Mill Demokratik mi diyelim? Kardeim, dediinin karl ne? Trkiye'nin Emperyalizme kar, ierdeki onun ajanlarna kar... Kimler?.. Onlar daha aramyoruz. nk 40 yl nce Trkiye'de emperyalizmle ayn cephede Trkiye'yi arkadan vuranlar baka insanlard. Sosyal kategori olarak, yani toplumun iinde tuttuklar snfsal yerleri ve rolleri ile baka insanlard. Onlara biz Komprador diyoruz. 40 yl nce Birinci Kuvayimilliye, Birinci Kurtulu Sava Trkiye'nin Komprador dediimiz burjuvalarna karyd. Sonra Kompradorlar tasfiye edildi. Mcadele edildi ve tasfiye edildi. Ondan sonra, onun yerine, Kompradorlarn yerine Trkiye'de bir de baktk ki, daha 25 senesinden, 29 senesinden beri birtakm irketler ie el koydular. Yabanc irketleri gya dattk, satn aldk. Fakat bu sefer, bunlar ad deitirdiler, yerli irket oldular. Ve bunlar memleketin btn ekonomisini, geim aralarn ve geim ilikilerini tekellerine geiriverdiler. te onlara biz, bunlarn en kodamanlarna bugn Finans-Kapital diyoruz. Bir terim olarak, sosyalist dnrlerin koyduu bir ad olarak: Finans-Kapital... O zaman Kompradorlard, imdi Finans-Kapitalistler. Trkiye'de Emperyalizmin Trkiye'yi gelip kendi memleketiymi gibi igal etmesinde rahatlk duyanlar bunlar oluyor. Bunun nedenlerini arayabiliriz.

Ancak, biliyoruz gene bir yn acemilikler yznden, h I bugn de bizim Kompradorlarla dvtmz iddia erdenler var. Mesela Mill Demokratik Devrimi ortaya atanlar, hl Kompradorlar var diyorlar. Kompradorlarn Trkiye'de egemenlii kalkal 40 yl olmu, onlar hl onu tekrarlyorlar. Bu nereden geliyor? Kitaptan ahkm [hkmler] kartmaktan geliyor. Trkiye'deki olaylar, Trkiye'nin ekonomi temelini, o ekonomi temeli zerindeki sosyal snflarn ele alp da ona gre dnmee alacamza, tersine, dncemizi nce koyuyoruz, o dncemizden, Trkiye'de ona, o dncemize uyan ekonomik ilikiler yahut snflar yahut zmreler aramaya kalkyoruz. Bu dorudan doruya tersine, meseleyi tersine koymaktan geliyor. Ve mesele ters konulunca da bakyorsunuz -ister istemez her terslikte olduu gibi- iki taraf kar karya atmaya balyor: Bu Mill Demokratik Devrim haline geliyor. Bildirinizde de bu deyimlerden mesela Mill Demokratik Devrim szc kullanlyor. Buna kinci Mill Kurtulu Sava da diyebiliriz, kinci Kuvayimilliyecilik de diyebiliriz. Mill Demokratik Devrim de diyebiliriz. TP'in program ne ise odur, gene de diyebiliriz. nk bu szlerin altnda yatan gereklik, gerek olan bitenler ayndr. Ha, btn mesele, bu aynl; biz sanki baka bir ey sylyormuuz gibi kar karya geip de birbirimize kar silah gibi kullanalm m, kullanmayalm m? Buraya gelip dayanyor. te bu, yanl oluyor. Yani bu lflar yznden birbirimize dtk m, ne oluyor? O zaman kar taraf -yani asl Finans-Kapital ki en hinoluhin ba belmzdr o- zil alp oynuyor. Tamam diyor: Bunlar dtler birbirlerine artk. All ah selmet versin. Benim uramama lzum yok... Deil mi?.. smet Paa da yle sylemi: "Sollara neye vurmuyorsun?" [sorusuna karlk]: "Onlar birbirlerinin hakkndan geliyor zaten!" demi. Bu duruma dm oluyoruz. Neden? nk baz klie lflar asl gerekler; olaylardan, gereklerden ayr ve kendi bana birer gerek gibi ortaya koymaya zeniyoruz. Bu bizi meseleden uzaklatryor, ayamz topraktan kesiyor ve bulutlar arasnda birbirimizle kavram kavgasna giriyoruz. Benim grdm kadaryla "Bildiri"nin yanl yok. Ama ite bu terimlerden birisi zerinde fazla durunca ister istemez; bir M. arkada kyor: Bu da nesi yahu, bizim Programmz yok mu? diyor. O da doru. Ama tekininki de: Mil l Demokratik Devrim derken, o da yanl deil... Ancak gene de btn deil. midir, yok Sosyalist Devrim midir? falan gibi, tamamen soyut, yani kann, cann yitirmi bir kavramlar atmas

M. arkada yanlyor nk "Program"da gerekten mesele bu kadar duruca, Trk Milletimizin, iimizin, fakir kylmzn, esnafmzn ak anlayaca gibi konulmamtr-. yle bir gzden geirebildiim kadaryla bunu gryorum. Dolaysyla buna aklk vermek lazm. Ama Mill Demokratik Devrim btnyle bu olay koymu mu? Bir paras ile koymu, te tarafyla gene koymam. nk Mill Demokratik Devrim bir memleketin kendi i ilikilerinden kan snf elikilerinin geliimi anlamna geliyor. Dnyada byle... Hlbuki Trkiye'de, gene elbet memleketimizin i kuvvetl erinden kaynak alarak geliyor bugnk Kurtulu Savamz ama bu bir Kurtulu Sava biimindedir. Yani Fransa'daki, ngiltere'deki Demokratik Devrim anlamnda deil bizdeki. Emperyalist, d, yabanc, dman bir ordunun, silahl kuvvetlerin Trkiye'ye gizli veya ak, her ne ekilde olursa olsun gelip, tahakkm etmesine kar dvyoruz. Demek bir Mill Kurtulu karakteri tayor. Bizim Mill Demokratik Devrimimiz Mill Kurtulu karakterinde ise, ona biz; aka ad ne ise, onu verelim. Yeni bir ad uydurup da bunu anlamayanlarla aramzda bir eliki yaratp (uydurma eliki), onun yznden birbirimize dmeyelim. Bu ok bilim d ve tabi i Snfnn anlaynn d kalan bir kavga oluyor. Benim grebildiim kadaryla bu "Bildiri"den kacak anlam, anlatmaya altm bu noktalarda toplanyor. Evet efendim. sminiz? Bir Dinleyici (O. B.): Bir sz vardr: Stten az yanm, yourdu flyor, derler. Bence bizim bugnk bu isim mesel emiz buna benziyor. Ve gerekten bu isim, szck meselelerinden hepimizin phesi olmada hakkmz var kansndaym. nk, bir Mill Kurtulu Sava vermiti bu millet. Neticede, bir kurtulu savann neticesinde, bu kurtulu savan veren, ekserisi Trk kyls, Trk fakiri idi demek istiyorum. Aydnlardan da giden oldu... (Konumann tamam banda alnamam) Bir Dinleyici: ... zg var m, olabilir mi? Bu sz rgtte, nc mfrezede bugnn artlarna gre deiebilir mi? Yedek gler deiebilir mi? Neler olabilir? Bunlarn bir akla kmasn istiyorum. Hikmet Kvlcml: Peki, bu baka bir soru. Tamam. Teekkr ederim. Peki. Bir Baka Dinleyici: Hocam, benim de biraz etrefildir ama banz artacam. Hikmet Kvlcml: Rica ederim. Dinleyici (devamla): imdi bizim i Snfn ve Kyl Snfn uyandracak kapitalistler ok gzel rnekler veriyor ama biz anlaya-

myoruz. Birincisi: Gazanfer Bilge Adil Atan... Milyonluk olduu halde kendi karlarna azck engel oldular m kurunladlar. kincisi: Armatrlerin, Manioullarnn ve Kalkavanlarn birbirini kurunlamalar... Yani az bir karna engel olunca... Trk kyls tezek yakar, yalnayak kalr, a kalr. Hi acaba dnemiyor zavall ky I , bunu bu sebebe getiren, bunlar, yani bu ekilde, yahu baba yani... (Konumann tamam alnamam) Hikmet Kvlcml: En sonuncusu A. . myd? A. . arkadanki, adeta teki birinci soruya bir cevap gibi oldu, karlk verme gibi oldu. Ben onu aklarsam kendiliinden kacak. Yani, A. arkadamz der ki: Yahu biz kendi memleketimizde olan bitenleri neden doru drst deerlendirip, ele alp da onlar ileyerek kendi yurttamzn bilincini aydnla kavuturmuyoruz? Ki zaten benim de burada en ok belirtmek isteyeceim budur. nk dikkat edin, O. Arkadamz sze balad: Adcn phe uyandrdn, yani o szlerin baka baka oluunun zihinleri kartrdn syler sylemez, arkasndan hemen talya'ya gitti, Almanya'ya, oradan Amerika'ya falan... dnyay dolayor. Artk O. arkada tutabilirsen akolsun. Trkiye'de yok. Koptu ayaklar... Almanya'da Nazilik nasl olmu? talya'da Faistlik nasl gelmi? te, ondan sonra, gene Almanya'dan bir bror ngehan zuhur etmi [anszn ortaya km]. Ve bomba gibi patlam, falan. Bu, bizim st tabakalarmzn bizi ayartp da uzaklara atmak istedii bir mesele koyu tarzdr. Ben demiyorum ki O. Arkadamz Almanya'da, talya'da olanlar renmesin. H! Btn dnyada olanlar rensin, renelim hepimiz de. Ama biz eer gerekten Trk Milletinin kendi kavgaclarysak, her eyden nce, birinci meselemiz, oralardan kacak formllerle Trkiye'de davranmamz ve dnmemiz olmamaldr-. Tam tersi, A. Arkadamzn syledii gibi olmaldr. Yani verdii tamdr yahut eksiktir, o ayr bahis. Yalnz stil, slp ve metot olarak A. Arkadamz hakldr. Bizim kendi toplumumuz iinde, Trk Milleti iinde hangi kargaalklar, hangi atmalar, yeni deyimiyle elikiler oluyor? Bunlar gz nne koyalm her eyden nce ve bunlara hangi zmleri buluruz, onu aratralm. O zaman doru yoldayz. Eer, dnyaya ait meseleler zerinde datrsak, bu sefer kendimizi unutuyoruz ve kendi meselelerimizde tam aydnla varma olanandan yoksun kalyoruz. Ben bu iki arkadan szn bylece birbirini tamamlayc lde buluyorum. Elbette biz dnyada olan bitenlerin ana-izilerinde karakterlerini reneceiz. A m a bir Parti, hele bir i Partisi dediimiz, sadece baka memleketlerde olan bitenlerle kendisini yneltemez. Yneltirse, o

i Partisi olmaktan kar. Bulut I ar arasnda yzen bir sefine [gemi] haline gelir. Trkiye'nin kendi iindeki sosyal ve ekonomik ili kiler nedir? Ne kocaman bir lf bu da. Yani Trkiye'de insanlarn alma, yaratma ve ondan pay alma durumlar nasldr? Ve bu durumlardan km -insanlar snfl toplumda ise, snflara blnyor bu snflar karlkl olarak hangi durumdadr? Bunlardan, bunlarn iinde geen olaylardan, biz i Snfnn ncleri olarak nasl yararlanalm? Kafamz bence hep buraya teksif edelim [younlatralm]. O zaman dardaki rneklerden kabilecek tehlikeleri daha kolay anlarz. nk elimizde mihenk tamz var. Trkiye'nin olayn btn gerekliiyle, apak bilirsek, o zaman lftan korkmayz. O. arkadamz hakl olarak diyor ki: Orda bir Nasyonal Sosyalizm vard, yani Milliyeti Sosyalizm, Mill SosyaI izm... Yani bizim Mill Demokratikten de daha ileri bir lf, lf olarak, deil mi? Bizimki Demokratik, Mill Demokratik, o Mill Sosyalist... Ama bu Sosyalizm bakn nereye g t r d . Tamam doru!.. Yalnz bu ar derecede bizi yneltmeye yeterli bir eletiri salamaz. uradan salamaz: Almanya iin bu... Almanya, Finans-Kapitalizmin yeryznde dnyay paylama iin savat bir lke. Orda 4 milyon, 5 milyon ii, siyasi Komnist Partisi, Sosyal-Demokrat Partisi vb. gibi rgtl. Ve btnyle sendikalar iinde rgtl bir snf. Bu snfa kar Finans-Kapital, hibir zaman kalkp da: Ben sizi falan smrgeleri ele geirmek iin kurban ediyorum, cepheye gidin ln diye srkleyemez peinden, kurban edemez. Onun anlayaca biimde, onu aldatabilecek formller arar. Bunlardan biri de Sosyalizmdir. Biliyoruz, bugnk dnyada hibir snf yoktur ki, kendisine sosyalist sfatn yahut eilimini maske olarak takmadan milletlerin nne ksn. Byle bir adayz. Bu zamane almeti... Demek dnyada yalnz bir tek gerek var: Sosyalizm.. Ama ite bu Sosyalizmde yalnz lfn hi nemi yok. O sosyalizmi hangi snf, hangi amala kullanyor? Ona bakacaz. Almanya'da ve talya'da Sosyalizmi kullanan snf, o memleketin Finans-Kapitalist zmresi idi. Ve o, ancak Sosyalizm maskesini takabilirse, Alman yahut talyan insanlarn, kalabalklarn, hele i Snfn kandrp, artp peinden srkleyebilirdi. Onun iin onu kulland. Tamam... Bunu bildikten sonra, biz o zaman, orada SosyaI izm kelimesi gemitir diye, Sosyalizmi kullanmayacak myz Trkiye'de? Orada mill kelimesi gemitir diye, Trkiye'de mill kelimesini kullanmayacak myz? Byle bir yasak karrsak, o zaman acayip duruma deriz.

Biz kendi olaylarmza bakacaz. Bizim olaylarmz bundan 40 sene nce ne yapm? Bir Emperyalist saldr nnde milletin btnn bir savaa zorlam. Ve o savatan da Mill Kurtulu, Birinci Mill Kurtulu savayla baarya ulalm. Ne kadar baar salanm? Sonucu ne olmu? Bu ikinci mesele... Yalnz, bir mill sava olmu, btn millet savam. Almanya'da byle bir ey olmam. nk Alman Finans-Kapitali, btnyle kendi i Snfn, kyl ynlarn; baka memleketleri talan etmek zere kurban etmi. Tam tersine bizimkinin... Biz kendimiz talan ediliyoruz ve smrge durumuna drlyoruz. Almanya'da, bakalarn talan etmek ve smrge yapmak iin, Alman burjuvazisi, Alman Finans-Kapitali harekete gemi. Bu birbirinin zdd. u halde oradaki "Milli"nin anlam: Finans-Kapitalin, Alman Finans-Kapitalinin, yahut talyan Finans-Kapitalinin dnyay smrmesi, smrge yapmas, soymas, talan etmesi demektir. Bizdeki Milllik ise tam tersine: dnyay smren Emperyalizme kar, bizi talan etmekten onu menetmek iin yaplm bir savatr. Bizimki milldir ve hakik milldir. teki, milllii sadece sahte ve maske olarak kullanmtr. Ve bugn dnyada artk, imdi u 1970 ylna geldiimiz gn; yeryznde olanlar eer gerek iyzyle izleyebiliyorsak... Ki, iinizde bunu izleyebilecek durumda olan kimsenin bulunabileceini pek ummuyorum. Neden ummuyorum? nk ben de bu memlekette yayorum. Ve bu memlekette dnya olaylarnn kimler tarafndan, nasl verildiini de biliyorum. Gazeteden mi reneceksiniz? u bildiimiz gnde, her gn buram buram kan, hani lahana yapraklar derl erdi eskiden, bu paavralardan m reneceksiniz dnya olaylarn? Yoksa Trt [O yllarda TRT'nin tarafl ve s yaynlaryla alay etmek iin T R T ' y e taklan ad] dediimiz, u tarafszl Demirel'i bi I e rahatsz eden uydurma radyo yaynndan m reneceksiniz? mkn yok. Ben de dinliyorum onlar. Yani tahammlm olduu kadar okuyorum, dinliyorum. Dnya olaylarn bunlar yalnz tahrif etmekle, yani olduunun tam tersi gstermekle megul... Siz bunlar okuyorsunuz, dinliyorsunuz. Bunlarn verdii bilgilere dayanp, hangi O. Arkada kalkar da, dnyann u gidii yzde yz yledir diye sezebilir? Sezemez. Sezemeyince de, o zaman tabi, samimi bir arkada gibi, teden beri rendii baz formlleri iinde canl tutuyor. Aman bunlardan sapmayalm, yoksa kayboluruz gibi bir korku balyor arkadamz. O da hakl. Ama bu hakll, onu olaylar grmekten men etmemeli. Olaylar ne ise, onlar da izlemeli." Olay u: Yeryznde bugn 19. yzyln toplumu yok. 20. yzyln Emperyalist Sistemi var. Bir de Sosyalist Sistem var. Onu brakalm...

Biz Emperyalist Sistemin iindeyiz. Dnya bugn e blnmtr. Dnya 1914 ylnda btnyle, btn dnyamz, kutuptan kutba, hatt- stvada [ekvatorda] da, scak-souk btn dnya, buzlull btn dnya, yeryz kapitalist sistemin iine girmiti, onun egemenlii altndayd. Birinci Dnya Emperyalist Sava oldu, altda biri koptu bu kapitalistlerin, Sosyalist Sistem oldu. kincisi oldu, te biri koptu... imdi dnyamzda, bu te biri yeryzmzn Sosyalist Sistem... Onu brakyoruz bir ta rafa. te bir gelimemi, geri memleketler var... Tarafsz diyorlar. Tarafsz olmaz ya... te yle, o ad takmlar. Onlar var... te biri de Emperyalist Sektr diyoruz... Biz o Emperyalist Sektrn iindeyiz. Bunu byle koymak, olaylarn bize dayatt gerekliktir. Olay bu nk... Dnyamzn artk te ikisi emperyalizmin yzde yz tahakkm altndan km, yalnz te biri Emperyalist tahakkm altnda... Bu te birin iinde neler geiyor? Onu ok dikkatle izlemek zorundayz. Geen olay udur: Bugn yeryznde kapitalizm yahut kapitalizmin bugn karl: Emperyalizm, ayn ey, hi fark yok... Onu da kartryor baz arkadalarmz. Sanki kapitalizm baka, emperyalizm baka imi gibi koyuyorlar. O da fec bir yanl. Fakat zihninizi kartrmayaym... Bugnk kapitalizm 19. yzyl kapitalizmini inkr eden kapitalizmdir. Ekonomi temelinden alalm. 19. yzylda kapitalizm Serbest Rekabeti idi. "Brak yapsn, brak gesin" derdi. Btn kapitalistler birbirleriyle serbeste savarlard. Hlbuki 20. yzylda bunun tersine dnd: Tekelci Kapitalizm oldu. Bu temel bugn yeryzne hakim. Tekelci Kapitalizm demek; artk her ikolunda -be kodaman kapitalist, o ikolunun btn retimini kendi tekel ine geirmi, kontrol ediyor, demektir. Dolaysyla rekabet yapmaz. Dokumaclkta 10 tane kapitalist varsa, otururlar Hilton Otelinde Pazar akam, hem ierler, hem konuurlar: Fiyatlar nasl yapalm? ilere ne verelim? Millet Meclisine kimleri gnderelim? Oradan hangi kanunu karalm? Orada, be kii-on kii, hemen konuuverir ve hemen uygular. Durum bu!.. imdi, Tekelci Kapitalizm budur. 19. yzyln Serbest Rekabeti Kapitalizmi ise, bunun tam tersidir. Demek ki, kapitalizm de bugn tersine dnm durumdadr-. Ve bu terslik temelde olduu gibi, kapitalizmin styapsnda da kendini gsteriyor. Ne oluyor? Kapitalizm yeryznde " Milliyet" ve "Vatan" kavramn ve olayn yaratan snftr, hepimiz biliyoruz. Kapitalizmden nce yeryznde Millet diye bir ey yoktu. Deil mi? Bunu b i l m i y o r deiliz ki... Tarih meydanda: Millet lfnn piyasaya kmas kapitalizmin balamasyla

olmutur. Bir semtin kapitali, kapitalizmi, o semtin insanlarn ve o semtin corafyasn, snrn falan kendi top atei altna ald m, bu bir Millettir dedi, bu milletin yaad yer de Vatandr dedi; bu vatan da, millet de benimdir, dedi. Ve ite milliyetilik, vatanseveri ik buradan kt. Kapitalizm yaratt, bunu kabul edelim. Ha, belki O. Arkadamzn da gcne giden bu... Yahu kapitalizmin kabul ettii bu namussuz deyimleri biz nasl olur da kafamza yerletiririz? A m a imdi burada, biz byle formllere kaplp da aldanmayacaz. Kapitalizm, kendi kurduu vatanseverlik ve milletseverlik prensiplerini, bugn kknden inkr ediyor. te bilmediimiz bizim, daha dorusu tamamyla izleyemediimiz olay bu. Nedir Birleik Milletler? Nedir NATO? Nedir Avrupa Ortak Pazar? Nedir teki Serbest Gmrk eyleri? Hepsi, toplayn hepsini... Dnya lsnde u te bir kalm Emperyalist Sektrde asl Finans-Kapitalin gtt politika: u Nasyonalizmi, yani Milliyetilii ve u Vatan snrlar denilen gmrkleri ve benzer snrlar nasl kaldracam? bunun iin rpnyor. Demek ki olay bu. Ben imdi burada bir sr rakamlarla ve olaylarla kafanz yormaa giriemem. Zaten vakit de msait deil. Ama dnyada olan, dnyann Emperyalist Sektrnde olan olay, asl o dnyay gden byk Emperyalist kadrolarn dncesi bu. imdi, Nasreddin Hoca'nn kar helvasna dnd: Milliyeti istemiyorlar. Dikkat edin, bizim bakanlarmzn szlerine kadar yaylmtr bu: Artk bu eski Milliyetilik, dar Vatanseverlik erevesi zamann eyine uymaz muymaz diyorlar. Bu martaval I ar, lflar altnda, yeryznde Emperyalist Sektre giren mil I etlerin ve vatanlarn snrlarn nasl kaldracaz dncesi yatyor. Ortak Pazar'a giriyoruz. Ne demektir Ortak Pazar? Gmrkleri kaldracaz. Kiminle? Fransa ile, talya ile, Almanya ile aramzda gmrk kalmayacak. Bu ne demektir? Bu, Trkiye'nin vatan snrnn en belirli almeti olan gmrn kalkmas ne demektir? Trkiye'nin ekonomice yabanc bir sektre ak ve onun etkisi altnda kalmas demektir. Vatan inkr demektir. "Vatanlar Satanlar" diye bir yaz kmt Sosyalistte. Onun iin bizi mahkemeye kadar verdiler. Hikye diye anlataym. Glersiniz diye... Gittik: - Sen bunu sylemekle bizim Bakanlar Kuruluna hakaret ettin, dediler. - Yahu, ben mi syledim bunu? dedim. Evet, bak ite yaz. Trnak iinde bir yaz var. Savc meer o yazy ben doldurdum zannetmi. Halbuki o yazy ben Bakann sznden almm, koymuum.

Bu mu btn dayandnz? Evet. Eh, senin Bakann sylyor bunu yahu. Hakaretse, evvel ken-

dine hakaret etmi... Falan... Dt dva. Durum bu... Yani dnyamzda en karakteristik nokta ne ise onu gzden karmayacaz. Bugn kapitalizm (ki Emperyalizm adn alyor), bir numaral abasyla, kendi koyduu, 19. yzyln sonuna dek savunduu Milliyetilik ve VatanseverI ik s n r n fareler gibi nasl andracam, insanlarn kafasna bir zaman yerletirdiim bu dnceleri ve insanlarn arasna koyduum bu snrlar nasl yok edeceim diye rpn yor. Byle yaparsa, o zaman, Trkiye'ye Amerikan tmeni gelmi... Ne olacak? O da bir insan deil mi, falan diyeceiz. Bunu bekliyor. Fakat insan olarak gelmiyor ki Amerikal. Finans-Kapitalin, Amerikan Finans-Kapitalinin kendi karlarnn yklmaktan kurtulmasn salamak iin Trk Milletini kle etmeye geliyor. Soyup soana evirip kendi dolarn dnyann Allah- Tels, paras haline getirmek istiyor. Bunun iin geliyor. Ama bunu, bu gelii, bu soyguncu gelii, bizim kafamzda sanki iyi bir geli, Amerikan mzahereti (Amerikan yardm) geliyormu gibi gsterebilmek iin, ne yapyor? Ufak ufak, hi belli etmeden... Gene, Vatan dendi mi, sanki oymu vatanperver; Millet dendi mi, sanki oymu milleti seven gibi... Aln iktidardaki btn bezirgan Partileri... Hangisi millete karym, vatan snrlarna karym diyor? A m a hepsi birden Amerika'nn onlara dikte ettii, dayatt: "u snrlarn gmrklerini kaldralm"a yava yava sokulmular. "Kaldralm, u Ortak Pazar'a girelim". Var m Ortak Pazar'a girmeyelim diyen? Yok. NATO'dan kalm diyen var m? Yok. Bir Dinleyici: Var, i Partisi var. Hikmet Kvlcml: Bezirgan Partilerden bahsediyorum. Hibirisi yok. Demek ki -bir i Partisi de var bu arada- i Partisi'ne den ne oluyor imdi? Btn karsndaki bezirgan zmre; Vatan satyor, Milleti smrge haline getirmek istiyor. ster istemez Vatan, i Snfmzn omuzlarna dyor. Dolaysyla, Trkiye'de bugn Vatan ve Millet savunucusu yalnz i Snfdr. Yzde yz vatanperver, yzde yz milliyeti ancak i Snf olabilir. Onun dndaki btn vatan, millet edebiyat hepsi sahtekrlktr ve Trk Milletini aldatmak iin, koyun srs gibi peinden srkleyip bir uuruma yuvarlamak iin uydurulmu martavallardr. Grdmz gerek budur.

Bu durumda imdi bizim, milletin btnn benimseyip, i Snfnn nclnde bir kinci Mill Kurtulu Savana gtrmemiz gerei ortada durup dururken: "Yok mademki milliyetilii Hitler de kullanm, biz bunu kullanmayalm, bamza i aar, falan" dememiz, kendi gerekliimizden kopmamz olmaz m? Yani, memleketimizin alnyazs ve gerek ilikileri nedir? Bunlar gznnde tutmakszn bir formle kurban gitmemiz oluyor. Formller bizi kurban etmemeli. Eer o forml bizim gerekliimizi, bizim olaylarmz tam olarak iine alamyorsa, o forml kurban edelim gerekirse. Durum budur. Benim O. Arkadama anlatmak istediim ey budur ve dier arkadalarma da... Lflardan korkmayalm arkadalar. O lflarn karl ne? Dnyada ve Trkiye'de karl bu. Bugn alkan byk Trkiye ynlarnn karlar da, durumlar da, artk millet olarak bir kinci Kurtulu Savan onlara dayatyor. u halde, bu Kurtulu Savann adn, btn milleti de iine almak zere Mill szcyle deyimlendirirsek, milleti Nazilerin yoluna gtrmek nasl olur, canm? Demek biz o halde uyuyoruz. Yani millete bu ak gerei anlatamayacak kadar zayfz. Bu kadar zayfsak, evvela kuvvetlenmeye a l al m. Evvel bilincimizi gelitirelim, bilgimizi gelitirelim, dnyamz anlayalm. Ama her eyden nce de, kendi toplumumuzun hangi Srat Kprs stnde yrdn grelim. Ona gre szcklerden korkmayalm. Bu iki arkadan sorularna, benim syleyebileceim, ilk a k l ma gelenler bunlar. OSMANL YADGRI SUNF- DEVLET GELENE VE GNCEL ANLAMI imdi, O. ve A. . Arkadalarn szlerini birletirdik. Elden geldii kadar ak olmaa altk. Ondan sonra S. . Arkadamzn sorusuna sra gelmiti. Derken S. arkadamz kt ve o da yeni bir problem ortaya atm oldu. Bu problem de gene ilk iki Arkadamzn sz gibi genel meselelere deindii iin, isterseniz S. . Arkadatan izin alalm. nk onun sorusu zm gibi bir ey oluyor. Problemin kendisi deil de, zmne doru aratrma olacak. Problemin balangc olan S. Arkadan syledikleri zerinde bir iki sz syleyeyim, msaade ederseniz. imdi, Arkadamz hakl olarak, Trkiye'de gemi 400-500-600 yllk, hatta bin yllk -Seluklular' da koyun, aa yukar bin yllk- bir Anadolu'da Trk toplumunun yerlei tarihi var... Bunlar ele alnmadka, Trkiye'nin bugnk top I um yaps da, ekonomik yaps da anlalmaz, diyor.

E, gayet tabi... Zaten bizim de hemen hemen 40 yldr kavgasn yaptmz problem budur. Yani falan veya filan aydn yahut ii arkadamz; gidiyor falan veya filan sosyalist yahut kapitalist memlekete, orada falan veya filan byk ustalarn en nemli kitaplarn okuyor. Hakkyla da ezberliyor. Geliyor bizim karmza ondan sonra: Bir gzel, papaan gibi, onlar teker, teker, teker, teker adeta satyor. Canm, bunlara bizim ihtiyacmz yok, kardeim. Yani ihtiyacmz olduu zaman bunlar ap okuruz. Ve okumalyz Ama mesele bu deil. Biz burada davranacaz. Nerede davranacaz? Trkiye'de. O halde Trkiye'de kimlerle, hangi insanlarla, hangi ilikilerle diz dizeyiz, yahut gs gseyiz? Bunu aydnlatmamz lazm... Bunun iin de elbet nemli olan Trkiye'nin yalnz bu gn deil... nk Trkiye bugnk insanlarla gkten zembille inmedi. Dnden geldi, evvelsi gnden geldi. Dn ve evvelsi gnn de, bugnk Trkiye'de yaayan sryle -hem de srden de fazla- kalntlar var. Bunlarn toplumumuzun yapsna, ekonomi temelimize etkileri nedir? Bunlar seelim, ayralm. Ondan sonra ynelelim. Kavgamz aa yukar 40 yldr budur. Bu kavgann iyz zerine Arkadamz; imdiye kadar hi zerinde durulmad, dedi. Hakldr. Gen bir arkadamzdr. Ve izleyebildii kadaryla hibir ey grmemi, o anlalyor. Ancak, ben de hatrlataym ki, 40 yldr kavga budur. Ve bunun zerine yazl izili eyler de basl biimiyle hatta Trke'de kmtr-. Ama ite, mesela (tabi TP'in manev ahsiyetine szmz yok) TP iinde bir ara sivrilmi olan insanlarn davran olarak, ok iyi hatrlyorum: O kitaplar okuyan Haysiyet Divan ile Parti'den atma kararna kadar sevk etmitir. Yani, belki S. Arkadamz da o Demokles'in Klc'ndan ekindii iin, Trkiye'nin gemii zerine yaplm incelemelere ilgi gsteren yazlar, basl kitaplar grememi. Gremedii iin de yok sayyor. Ama biz gremediimizi yok saymakta hakl olamayz. Vardr!.. Byle ettler yaplmtr ve bunlar sonularna da vardrlmtr. Yani yalnz skolstik, yani medrese usul, niversite apnda byk gerekler kefedip byk kitaplarda ylp da rafla dursun diye yaplmam. Bugnk en basit ii arkadalarmzn, kyl vatandalarmzn kavgalarna ne kertede ilgilidir, nasl yarar diye yaplmtr. Ona gre de sonulara balanmtr, zmlere balanmtr-. imdi bunlarn iinde mesela, S. Arkadamzn o Brokrat ve Halk elikisi dedii konu, hi de bu kadar kestirme ve basit bir konu deildir tarihimizin iinde. Eer tarihimizi yzde yz incelersek... Ki incelemitir Trkiye'nin i Snfnn Hareketi iinde yaayan arkadalar; bunu elifi elifine 40 yldan beri incelemilerdir. Ve sonulara da balamlardr-.

Ama TP'te yle bir skynetim yaratld ki, tersine, yani i Snfnn skynetimi deil, kkburjuvazinin skynetimi oldu. Dnceyi adeta yasaklamak skynetimi... Bu tabi, elbette insann her davran dnceyle olduu iin, davranmz da zedeledi. Trkiye'deki Brokrat ve Halk elikisi diye konulan mesele, Trkiye tarihinde iki byk blme ayrlr. Biz Osmanl mparatorluunun nasl doduunu Tarih lsnde ele alrsak, unu gryoruz: Bizim gelen Osmanl, yani Osman adna, bir oymakkt. Ve bilirsiniz, mehur "Vatan iri" denilen Nmk Keml de: "Drt yz arslandan bu vatan kald bize yadigr"diye bir mar, bir iir yazm; onun da marn sylemitik ocukken. Gerekten bunlar drt yz arsland. Drt yz arslan geldi, Bilecik tarafnda yerleti. Ondan sonra bir kzlca kyamettir koptu. leri geri falan derken, bir de baktk: T Viyana'dan Umman Denizine kadar bir mparatorluk kt ortaya. Ad da Osmanl mparatorluu... O drt yz arslann iinden bir tane arslann adna bir mparatorluk kuruldu. Yahu bu ne? Bu mucize mi? Bu olayn anlam ne? Bunun zerinde durmak lazm. Bunun zerinde elbette burjuvazi durmad. Duramazd da... Ama biz, proleter devrimciler; zellikle bu olay nasl oldu da byle drt yz kii, koca bir imparatorluun tohumunu attlar diye, bunu aratrdk. Deil mi? Ve bunun sonucunu, tarih lsnde, Antika Tarihin bir kanunu olarak tespit ettik. Ki bunu da hani arkadamzn knad gibi, ne Kba'daki Castro'nun, ne in'deki Mao'nun kitabnda arayp bulmamza imkn yok. Yahut baka herhangi bir sosyalist byk yazarn kitabnda yok. E, ne yapalm yoksa? Biz de gzmz kapayalm m? nk sosyalizme kfretmi olu mz!.. Asl Sosyalizme kfr budur: Kendi gerekliini, kendi evresini grmemek... Sosyalizme kar en byk ihanet de budur. Oysa Trkiye'de byle bir realite var ve bu realite -syl ediimiz gibi- bir a temsil ediyor: Osmanl mparatorluu en son, ondan evvel Seluklu mparatorluu... Avrupa'da da bu byle... nk onlar da Cermen Barbarlarnn yadigrlardr... Biz Trk Mool Barbarlarnn... Barbar kt anlama kullanmyorum. Tam tersine, her zaman sylerim: Barbar insan, lkel Sosyalist insandr, arkadalar. Yani snfsz toplumun insandr Barbar. Medeniyet snfl toplumdur. te o snfsz toplumdan gelen insanlara bil im terminolojisi olarak Barbar denmi. Fakat Barbarn meden tarihlerdeki tarifi: Hep ykc, yakc, bilmem ne... Hep olumsuz tarafn almlar. Oysa bu Barbar gelmi, Avrupa'da bildiimiz u bugnk Avrupa Medeniyetini kurana kadar etki yapm,

yeni bir toplum biimi yaratm. Bizde gene yle... Bizim atalarmz; snfsz toplum olarak gelmiler ve burada yklan slml ele almlar, bir Rnesans yaratmlar. Kendine gre bir dirili, bir ileri doru gidi yaratmlar. Bunlar olaylar. Yani bunlar biz yaratmyoruz, kafamzdan icat etmiyoruz. Bunlar olmu... Ha, btn mesele: Bu olaylarn geliimi iinde bugn bizim pratiimizle ilgili noktalar nelerdir? Bunlar aramaya gelir. Bu pratikle ilgili nokta uraya gelir dayanr: Bizde 400 yllk (en azndan) Osmanl toplumunun yadigr bir Brokrat tabaka var. Buna Osmanl devletinde, biliyorsunuz: "Sunf- Devlet"derlerdi. iftiler derdik. Bu Osmanl'da bir geni byk alt yn vard:

ifti, bir ift kzn srebilecei kadar topran tasarrufuna sahip, mlkiyetine deil. Mlk Tanrnn... Mlk btn Mslmanlarn ortak mal... Osmanl mparatorluu byle kurulmutur. Bu ortak maldan, kim alrsa alnteriyle, ona tasarruf hakk vermiiz, vermi bizim arslanlar. O tasarruf hakk iinde bir ift kzle geimini salam ve ondan Mslmansa r vermi, Hristiyansa Hara vermi... Bylece devleti de desteklemenin yolunu bulmu. imdi, btnyle kyl ynlar, ondan nce byk Bizans yahut Mslman derebeylerinin kiisel mlk olan topraklarda kle gibi alrken, Osmanl gelir gelmez toprak zerinde bir mthi Reform yapm. Hl bugn bizim yapamadmz reformu yapm. Bedava (topraklan alr almaz: Kim alacak, sen mi? Gel kardeim, al sana bir ift kz, ite bu da toprak -ne kadardr?- dnm de belli) en l topraktan 80 dnm vermi, orta topraktan 100 dnm vermi, kt topraktan 150, 300 dnme kadar vermi. Al bu topra. Ama fazla da yok, eksik de yok. lkin byle kurulmu. Ve bu nedir? Bizim Sosyalist Devrim dediimiz eydir. Yani Sosyalist Devrimden bakasnn modern toplumda yapamayaca olaydr. Topra bedava halka datmtr-. imdi, demek ki, Osmanl gelenei, Osmanl tarihi bu. Bu tarihin bir geliimi var. Btn alan, retmen insanlarmz iftiler. Ona Rey deniyor: Gdlen insanlar. Ama o Rey'nn stnde, onlar gden bir de Dirlikiler var. Ve bunlar, toprak zerinde ne mlkiyet sahibidirler, ne de tasarruf sahibi. Bizim Dirlikilerimizin ifti karsnda Derebeyi haline girebilmesi iin, topran mlkiyetine sahip olmas lazm... Byle bir mlkiyeti yok Dirlikinin... Dirliki kim? Padiah da dirliki... Osmanl toplumunda byle... Beylerbeyi de dirliki, Vezirler de dirliki... Kk Sipahi, Timarc... o da dirliki. Hepsi dirliki... Bir kere byle, st tabaka...

Yalnz, bunlar arasnda devleti yrtmek iin, "Sunf- Devlet"demiler: lmiyye, Seyfiyye, Kalemiyye, Mlkiyye diye, drt gruh insan domu zamanla. te bunlar bizim bugn Brokrat st insanlar dediimiz eyler. 400 sene bu "Sunf- Devlet": Seyfiyye (yani Klllar), lmiye (yani Bilginler, yahut Hukukular, yahut ite Hocalar), teki Kalemiyyeler, Mlkiye (yani imdi de Mlkiye adn tayan insanlar)... Btn bunlar Trkiye'yi 400 sene artsz kaytsz gtmler. Byle de bir geleneimiz var. Bu da bir olay... Gtmler mi? Gtmedi diyen varsa ksn. Gtmler. O halde, imdi, bu 400 sene srm olan gdmn bugnk durumumuza etkisi var m? Olmamasna imkn var m? Eer biz o Osmanl toplumundan geliyorsak, ki oradan geliyoruz (baka, Fransa'dan gelmiyoruz, Amerika'dan da gelmiyoruz); onun bizim zerimizde, bugnk yaaymz zerinde llemeyecek kadar ok kalntlar var, etkileri var. Bu etkiler nedir? nce onu koymaya mecburuz. Ama naslsa ylece koyacaz. Hi deitirmeden o etkileri. Ondan sonra bu etkilerden i Snfnn ve geni lde Trk Milletinin yararna nasl deiiklikler ve gelimeler salarz? Onu da zme balayacaz. Bunu yaparsak, o zaman ite, arkadamzn syledii eksiklii tamamlam oluruz. Bu aa yukar yaplmtr. Ama Trkiye lsnde bu yaplanlar, biroumuzun bildii gibi, zaman zaman basp yaklmtr. Yani kitap olarak yazl biimde olduu zaman. Ondan sonra, bir devir geldi, 27 Mays'tan sonra, yaylabilir dendi. E, yayld, basld. Bu sefer bir i Partisi kt, o yasaklad. Aaa!.. ardk kaldk... Kardeim, yahu 40 sene bunu Birinci ube yasaklard. imdi TP'in iinde liderler km -ve bunlar keskin lider, Sosyalizm adna hem de- bu gibi kitaplar okunmasn diye yaym. E, buyurun; p babann elini!.. Yani, durum bu... Yok deil de... Var olan eletirileri, aratrlar yasaklayan bir zmre tremi Trkiye'de. Hepinizi tenzih ederim. Bu yasaklardan elbette deilsiniz. Yznzden, gznzden belli... Ama bu da olmu. Onun iin, imdi biz arkamza bakamaz hale gelmiiz. Yani, gen arkadalar, acaba tarihimize baksak, oradan bir ey rensek: Vay, bu alak Osmanl derebeyidir derler mi diye korkar hale gelmiler. Bu sefer ne olmu? km niversiteden herhangi bir zpkt profesr. Maalesef yle demek icap ediyor. nk yazdklarn gryoruz artk, ele alnr eyler deil. Ve orada bir de bakyorsunuz: Halkla Brokrat arasndaki eliki eskidir. Tamam... Eski midir? Eskidir. Tamam... H!.. Ondan sonra, mademki bu eliki var, u halde bizim memleketimizde bu Brokratlardan gelecek her ey ktdr. nk halka kardr, halk onu

dman bilir. Tamam... Onun da mantk silsi I esi doru gibi geliyor. O halde biz bunlara kar hemen yaylm atee geelim. nc... Ne oldu? i Snfn Trkiye'de herhangi bir eylem iinde, diyelim ki Silahl Kuvvetlerle kar karya getirmek istiyor. Yani, 27 Mays' yaptklar iin bu Silahl Kuvvetlerin Devrimine biz kfredelim istiyorlar. Yahu, sizi sahneye karan bunlar deil mi? 27 Mays'tan nce nerdeydiniz? Ey keskin sosyalistler? Hibiriniz yoktunuz meydanda. 27 Mays' kim yapt? E, itiraf edelim, deil mi? Kim yapt? Silahl Kuvvetler yapt, kardeim. Yani bu iki kere iki drt. Neden olaydan korkuyoruz? Yapt!.. E, yaptysa, bu kt m oldu? Halk dman mdr bu olay? Bizi urada toplanma olanana kavuturan byle bir geliimi 27 Mays salamad m? Evet... O halde?.. 27 Mays' yapan Brokratlardr ve bunlar da Osmanl brokrasisinin kalanadrlar, geleneidirler. Onlar ise halk dmandr!.. Halkn dman olup olmad da kendi kerametlerinden menkul... Bilmiyorlar. Halk neye dmandr? Niin gider AP'ye oy verir de TP'e vermez? Bunu da bilmezler. Halk iinde deil ki... Herif krsde, krs blbl... tane kitap okumu ve btn gerek o kitaplarn iinde zannetmi. Biraz da tarih okumu. Tarihi de en pis burjuva, derebeyi tarihinden ezberlemi. Gelmi bize ahkm kesiyor. yle strateji yapacaksn, byle taktik yapacaksn. E, ayptr bilim adna. Elbette buradaki arkadalarn hibiri byle bir ey yapmyor. Ama bilim adna, profesrm diye sahneye ktktan sonra; insann bu kadar sama sapan ve en kt anlamyla dejenere edici dnceleri ortaya srmesi, korkun bir ey oluyor. Ve o zaman ister istemez, samimi bir arkadamz onun kitabn okuyor. nk o yasaklanmyor bu sefer. O kitap okunsun deniyor. Hatta TP kongresinde; bu sapk ve psikopat diyeceim artk, yani kafa yaps zaten demek ki normal olmayan adamlara, byk szle: Gel sen de hakem ol denildi. Bunu da grdk. Yani TP'in Byk Kongresinde en son, haIrlyorum, iki taraf birbirine dnce (birisi ite "Gleryzl Sosyalizm", tekisi hayr "Demokratik Sosyalizm" falan diye ikiye blnnce), bir de nc tez kt. Ve nc tez de bu: Trkiye'de i Snfn Brokratlara dman etmek lazm tezi. Bunu da gya Tarih Bilimi adna (Bilim adna hem de... korkun bir ey... Bilim muazzam bir kuvvet insanlar iin... Onun adna) syleyen insanlar kt. Demek ki, Trkiye'de arkadamzn syledii eksiklik byk. Yani biz kendi toplum yapmzn -dnk gelmi gemi tarihimizden gelen- hangi gelenekleri, grenekleri tadn bilmediimiz iin, bugnk kavgamzda adeta tek ayakI a, tek kanatla yrr duruma girmiiz. Bu da bir

realite... Ama bu durum, olaylarn bizi mutlaka u veya bu formle esir etmemesiyle aydnlanabilir ve zme varabilir. Bunu da bilelim. Tabi buradaki konumamz bizim, bir sohbet konumasdr. i derinliine alp, bu bizdeki Brokrat zmrenin bugnk modern toplumda, hele Trkiye'deki rol ne olabilir? Bu rol nnde i Snfnn durumu, byk halk ynlarmzn kar nerededir? Ve nasl bir karlkl etki-tepki, iliki-eliki konudur? Btn bunlar aramak gerekir. Ama tabi, byle bir sohbet toplantsnda, bir konuma toplantsnda btnyle ayrntlarna girerek bunu yapmann imkn yok... Ne vaktimiz msait, ne halimiz... Zaten saati de geti galiba. Ne kadar oldu acaba? {"Zarar etmez", "Bir ey deil" sesleri} Hikmet Kvlcml: Ne de olsa anlay yorgun der, istenen meyve alnmaz. Onun iin pek fazla da gitmemek lazm... u halde, benim arkadama syleyeceim: Merak etmesin, o konular Trkiye'de oktan zmlenmitir. Ama bunlarn aydnlanmas iin, arkadalar gene gerektii zaman elbet toplant yaparlar, tartma yaparlar, eletiriler yaparlar ve bu konuyu biraz daha gelitirirler. Fakat aydnlanmam bir nokta yoktur orada. Yalnz uzundur mesele. Burada imdi zetleyip iki kelime ile sylemeye imkn yoktur. Yani vakit de elverili deildir. Benim syleyeceim bu... Onun iin, Arkadamzn btn o: Senyr m arayalm imdi Trkiye'de falan deyii, hem hakl, hem hakszdr-. Yani Aa bizde mlkiyet sahibi deilmi. Aa deil bir defa... Onlara Dirliki diyoruz, mlkiyet sahibi olmayanlara. Dirlikilik, Kanun Sultan Sleyman zamanna kadar gelmitir. Ondan sonra Tefeci-Bezirgnlk Trkiye'nin ekonomisine egemen olmutur. Ve ondan sonra Kesimciler kmtr piyasaya. Kesimcilerin yannda Mltezimler vb. (dedelerinizden, babalarnzdan duyduunuz bir sr ilkel, Kapitalizm ncesi sermaye elemanlar) Trkiye'nin btn kk retmenlerini haraca balamtr. vb.. O zaman Aa kmtr-. Eraf, yan, Mtegallibe vb. kmtr. Bunlarn mekanizmas ancak ayr, zel bir oturumda eletirilir. Yalnz b i l e l i m ki bugn Aa vardr. Ancak, ll ki Senyr, yahut kalkan stnde bir hayvan Totemi bulunan valye falan aryorsak, bu yok. Ama Trkiye'de kendi apnda Derebeylik olmu mudur? Olmutur. Bu Derebeyliin karakteristii Avrupa'dakine benzer mi? Benzer. Benzemez mi? Benzemez. Hem benzer, hem benzemez. Nerde benzer, nasl benzemez? Bunu anlayacaz. Ama temelinde Trkiye'de nasl Tefeci-Bezirgnlk, Kapitalizm ncesi sermaye olarak gelip de, Trkiye'nin topraklarn, o eit kyller, iftiler retim dnyasn birdenbire -eski yazarlarn "Yerlerin Esiri" dedikleri biimde- toprak klesi durumuna doru itelemilerse, tpk yle,

Avrupa'da da ayndr, hi fark yoktur. Gene Tefeci-Bezirgn sermaye eski valyeleri ortadan tasfiye etmeye balamtr. Onun yerine Tefeci-Bezirgn tahakkmn temsil eden bir Derebeyleme balamtr. Benzer birbirine... Yani orada Senyr, bizdeki Beydir. Orada Dirlikivalyedir. Bizde Sipahi, yahut ite Ekinci derler. Hi fark yoktur. Bizim valyeler: Gaziler, lbler adn alr-. Dolaysyla, Bilim alannda, kredelim ki, Trkiye'de 40 yllk i Snf kavgas bu problemleri, sosyal ve tarihcil adan, yeteri kadar ilemitir ve zmlerine balamtr. Ancak, buna kar bizim yapacamz: Yasaklar kaldrmaktr. Yani, i Snfnn kendi kavgasndan km eletiri ve sonular i Snfna yasak etmeyelim. Hele i Snfnn Partisine katiyen yasak etmeyelim. Bugn benim syleyeceim budur. SINIFININ METODU DYALEKTK MATERYALZM METODUDUR Bir Dinleyici: (Szleri banda alnmam) Hikmet Kvlcml: Zaten mesela oradaki smail Arkada myd, Sezai Arkadamz da onu sylyor. Biz herhangi bir itiraz ettik mi, bu sefer siz kitap dmansnz diyorlar bize, diyor. Demek ki, urada iki- arkadan konumasndan da kan sonu u oluyor: ki taraf karlkl kavram tartmasna dm, yani szcklerin na kaplp gzleri kamam, o szck lsnde tartyorlar. Olaylarda o szcklerin karl ne? Oraya inilmedii iin bu sefer iki taraf Medrese Usul (ki bizim proletaryann Diyalektik Metodu dediimiz metot bu deildir, Medrese Usul deildir), bizim sosyalist arkadalar ne yazk ki Medrese Usul tartmaya girmiler. Girdiler. Ve o Medrese Usulnden kurtulamyoruz. Ama bu da doal grlecek. Dediim gibi, gerek i Snfmz, gerek aydn zmremiz, aydnlkta, byle akta, ak havada meseleleri koyup tartmaya henz yeni balad. Ve bu yeni balama da yle bir sakar geliimle oldu ki: Bugne kadar meseleleri olduu gibi koymak, i Partisi lsnde bile mmkn olamad. O yzden ister istemez ezberlenmi szler Trkiye'nin olaylarndan daha nemli sayld. Ve o zaman kimisi, kitap okumamal biiminde yorumlara kadar kat. Kimisi de biz kitap okumamal demiyoruz, dedii halde, hayr senin bu szn: "Trkiye'yi gz nnde tutalm" szn; kitap okumamaktr, diye itham edildi. Bylece bir Arapsana dnd i. Ve mesele ortadan kaybolur duruma girdi. Benim asl sylemek istediim bu. Biz, bu iki zt gibi gzken tezlerin dahi, kendine gre bir ey sylemek istediine kaniiz. Bu iki zt grn arasnda -eski deyimle ztlk

diyoruz, imdi de eliki diyorlar- eliki var m? Var ya... A m a bu eliki, gerekten gelen bir elikidir. Yani bizim kafa yaplarmzn elikisidir. Bunun zmlenmesi iin bu iki zt tezin ve antitezin kar karya gelip arpmas lazm. Bunu salayacak ne olabilir? Elbette kii olarak karlamamz deil... Ancak i Snfnn bir rgt varsa, onun organlar iinde yahut byle tertipleyecei konferanslar iinde arkadaa, kardee (iimizde eer aramza fit sokmak isteyen yoksa) pekl bunlar tartabiliriz. Fit sokan da o zaman zaten meydana kar. Yani belli olur onun kt niyetle ortal kartrmak istedii. Bir Dinleyici (A. .): Ne lzum var fite? Davamz bir dava. Gazete de okusam ayn eyi buluyorum, kitap da okusam ayn eyi buluyorum. Niye yanlaym? Niye yanlaym? Davamz bu dava... Hikmet Kvlcml: Evet. Evet. Yalnz ite... Pardon... Karlkl konumayalm ve buraya syleyelim. Her arkada istifade etsin. Arkadamz hakl olarak onu sylyor. Yalnz ite biz kavram tartmasn, kavram tartmas olarak braktk m, ister istemez Medrese Usul tartmaya giriyoruz. Anlatabiliyor muyum? Olaylar nmze koymuyoruz. Ne yapacaz diye dnmeden, ne dnyoruz diye kar karya geiyoruz. Sen bunu syledin, ben bunu syledim. Dikkat ederseniz, kavgamz hep buradan oluyor. Ben bunu yazdm, sen bunu yazdn. Yahu sen onu yazdn ama neye nazaran yazdn? Ben bunu sylyorum ama hangi olay var bu szn karlnda? Bunu aramadk m, o zaman, gerekten kopmu szck karlayor. Bu eskiden Medresede olurdu. Her zaman sylerim, gene syleyeyim. Hatrlarsnz: Eski Arapa'da "Kavele"diye bir sz vard. Kaf, Vav, Lm ile yazlyor. tane harf... Bu Kavele okunur. Bir de Vav'n yerine Arapa'da Elif de konur: Kale de okunur. Medresede zaman gelmi (Trkiye'de olay bu): Sen Kavele okuyorsun, hlbuki Kale okuyacaksn, diye bir taraf olmu birisi. teki de hayr Kale deil, Kavele'dir demi... Kar karya hanerleri ekip dvmler. Byle bir adan geliyoruz biz. Medrese insanlaryz... Ve Medrese kafamzdan henz silinmi deil. Doduumuz gnden bugne kadar hep o kafayla dndk. Aristotalis'in mehur: "Evet mi, hayr m, bir ncs olamaz" diye, bir mantk kural vardr. Bundan 2500 sene nce Yunanistan'da bunu kurmu adam. Ve bugne kadar da Mantk diye bunu okutmuuz. Mantk demek, kafamzn ileyi kanunlar demektir. Bu ileyi kanunlarn o formle balamz. Ve artk bizim kafamzda o yerlemi, kklemi.

imdi herhangi bir konuya baktk m, orada birbirine zt, elikili biimde birbirleriyle ilgili iki kutup grdk m; eyvah! diyoruz, ya bu kutup dorudur, ya tekisi... Yani tpk elektrik gibi... Elektrikte ne var? ki zt ey var: Bir negatif elektrik, bir pozitif elektrik... Elektrik akm negatif midir, pozitif midir? Ya negatif diyeceksin, ya pozitif. Elektrie pozitif diyenler bir grup oluyor bizde, negatif diyenler bir grup. Yahu, ikisi de bir arada kardeim. Neden bunu grmyorsunuz? elikilidir bunlar, birbirinin zdddr; pozitif elektrik, negatifin tam zdddr ama bu ikisi bir arada olmadka da akm olmaz. Elektrik akm olmaz. Dolaysyla gereklik budur. Diyalektik de budur. Biz bu tarzda, gerekliin kendi iinden kan elikileri, styapdaki lflarn elikisi biimine sokuyoruz. Olaylardan kopuyor dncemiz. O zt kavramlar bu sefer karlat m... Zaten kavram olarak ikisi de kendine gre doru... Pozitif elektrik de var, negatif de. Bunlar birbiriyle iliki-eliki durumundan kardk m, ikisi de muallkta, havada kalr. Yok, byle ey... Yani yalnz bana ilelebet pozitif kalan, yalnz bana ilelebet negatif kalan elektrik yok... Pilin iine koydunuz mu, pozitiften kalkar gider negatif kutba, oradan oraya gelir bu sefer pozitif olur. Elektrikten, en basit maddeden alalm ki btn varln da temeli oraya geliyor, dayanyor. Byle gryoruz. Bu olay Toplum iin de byledir. Bugn olumlu grnen ey, be gn sonra bakyorsunuz olumsuza dnyor. Sizin Partinizin hayat da byle oldu. Dne kadar ok olumlu saydnz bir geliim vard. Bugn onu beenmemeye balad bir ksmnz, hatta tasfiye etmeye gittiniz, deil mi? Olumsuzlat ite. O zaman iin olumluydu. Efendim? Bir Dinleyici: ok feci duruma dtk. Hikmet Kvlcml: Evet. imdi, yalnz, bunun karsnda ite, biz eer bu Aristotalis'in Mantyla dnrsek, yalnz feci tarafn grrz. Ama her elikinin alevlendii yerde, unutmayalm ki, bir hayat zemberei kurulmu ve bir ileyi balam demektir. O adan da olumlu taraf vardr. Yani, bir danklk belki yaratyor yahut bir atma yaratyor. Evet, bu atma belki de kimimizi yaralayacak, zedeleyecek, falan... Bu da mmkn... Ama baka trls de yok... Snfl toplumdan geliyoruz. Dmdz izgi yok... Ne doada, ne toplumda yok... Byle buradan balasn, bir ip gibi gerelim, tavana kadar hep yalnz kalm. Olmuyor. Tarihte de bu, politikada da bu... Dyor, gene kyor, dyor... Byle gideceiz. Yani kuru I uun, varln kanunu bu... Biz o kanunun dna kalm dersek, iyi niyetli olabiliriz ama kamayz. Dolaysyla, bugn de u Parti iinde diyelim, eer bu ekimeler, elimeler, kavgalar, grltler, hatta yaralamalar, krmalar, dkmeler

oluyorsa; bunu da tabi bir an nce bilince kavuturma yoluyla, zme vardrmak iin uraalm. Fakat yalnz: "Feci bir ey, eyvah battk, dnya yand, yklyor, falan" demeyelim. nk o panik yaratr. Oysa burada panik yaratacak bir ey yok... Bir gelime vardr. Her gelime gibi bu gelimede de elikiler, ztlklar, dmeler, kalkmalar olacaktr. Baka yolu yok... Yani snfl toplumda her ey byle ykla dorula, bata ka geliir. Bu da bizim Diyalektik Kanunu. Yani i Snfnn kafa ileyii artk diyalektiktir ve diyalektik kanunun t kendisidir. Bu kanunla yrmek zorundayz. Biz, doann, varln dna kamayz ki... Ne kadar bilinli olursak olalm... u halde, bu elikilerimizi nasl yeneriz? durumuna i ge I ip dayanr. Ve geldii zaman, o zaman rgt Meselesi karmza kar. Biliyoruz: Elektrik... Ondan rnek aldk, gene oradan yryelim. Bir zaman bulutlar arasnda, iki bulut gelip birbirine yaklat m, nihayet imek akard. Yahut biraz yere yaklarsa, yerin elektrikiyetiyle, bittesir (etken) elektrik yapar, yere yldrm derdi. Yani elektrik gibi, bugn her iimizi gren byle uslu bir hizmetimiz, o zaman, bir zaman hepimizin bana yldrm yadran bir ba bels durumundaym. Neden? nk o elektriin hangi yoldan, hangi metotla, yani hangi aralarla insana yarar biime sokulacan bilmiyormuuz. Fakat biz elektrii nce rendikten sonra: "Ha, elektrik diye bir kuvvet var, hi farknda deilmiiz" dedik mi, bu kuvvetin ne olduunu btnyle kavramaya baladk m; bizim iimize nasl yarar, o yarar duruma nasl sokalm, diye yolunu ve aracn da yarattk. Ve artk ite ampuller, elektrik makineleri, btn -hemen hemen- bugnk uygarlmz elektrikle yrr hale geldi. imdi, bizim aramzda da sosyal konularda bir elime varsa, atma varsa, bundan korkmayalm. nce, nedir bu? Onu arayalm. Bu atmann kkleri hangi toplum ilikilerinden, gerek toplum glerinden kyor? Onu kavrayalm. Ondan sonra bu elikileri, bu ztlklar en iyi biimde i Snfmza ve Trk Milletine yararl duruma nasl sokarz? Bunu arayalm. Bu gerekiyor bize. Bunun artk modern toplumda bir karl var. Eskiden yokmu. Biliyorsunuz: 6500 sene insanlk Medeniyet kurmu. Sonra elikiler birbirine girmi, arapsa olmu. Bir kzlca kyamet kopmu, Medeniyet batm. Batm, kaybolmu. Ondan sonra gene yeni bir Medeniyet km. Gene batm. A m a Modern Toplum byle deil. Modern Toplum sosyal problemlere ve elikilere zm yolu bulan, Sosyal Devrim biiminde bir zm yolu bulan bir toplum... Bu imkn, tabi toplumun ekonomi temelinden geliyor. Ama styapda da bunun karlklar var. Ve btn elikilere, sosyal ve politik

elikilere arena, forum yahut ite zm alan: Siyasi Partiler denmi... Btn rgtler ama bu arada en nemli rgt, muhakkak ki siyasi iktidar (Devrim demek: Siyasi iktidar almak demektir), siyasi iktidar iin dven rgttr. O da siyasi parti adn alyor. PROLETARYA PARTSNN OLMAZSA OLMAZ K KARAKTER... u halde biz elikilerimizi, kavgalarmz siyasi Parti erevesi iinde nasl yrngesine oturturuz? Ve o Partinin kanalndan nasl yararl biimde faydalanrz? Bunu arayacaz. Zaten arkadalarmzn sorusu da oraya geliyor. Aramzda kan kzlca kyametlerden korkmayalm. Yalnz bu kzlca kyametleri biz (hani o yldrm sonra paratonerle kuyuya indirdiimiz gibi yahut en yksek voltajl elektrii gzel kablolarla kanalize ettiimiz gibi); bu bizim de enerjimizden ileri gelen atma ve elikilerimizi, hangi cihazla, hangi makinenin iinde insanlarmza en yararl biimde kullanabiliriz, gelitiririz? Onu arayacaz. O da dediim gibi, i Partisi yahut Sosyalist Parti (ne ad verirsek verelim) -modern toplumda siyasi Partiler- kanalyla olur. Burada bir nokta geliyor. te arkadamz soruyu aarken zaten yle koydu. i Snfnn "zrgt' ne olmal? Bunu ben oka dinledim. Bu "zrgt" lfn kim icat ettiyse... Ne diyeyim ona? Boynu altnda kalsn m, yoksa babas cennete girsin mi, demek lazm? Aratralm. Yalnz, bir lf bu. Ben dnyada epeyce baka dillerde de okudum sosyalist literatr, bir "zrgt" terimine rastlamadm. Bizde bu da icat edildi. Byle eyleri icat etmekte birebiriz maallah. Ve kendilerine de sordum: Kardeim, proletaryann "zrgt' deyince ne anlyorsunuz? falan... Bir aalyorlar ok defa. nk o da bilmiyor nedir o "zrgt". Ama "zrgt" iin kelleler uurmaya hazrdr. Kardeim, Proletaryann rgt vardr. Yani z evlt, vey evlt gibi; proletaryann bir zrgt, bir de vey rgt... Byle bir ey ben bilmiyorum. Siz nereden icat ettiniz? Nerede gryorsunuz bunu? Bunun anlam nedir? Byle bir acayip lf ve kavram atmas iine dyoruz. Srf terimlerle... Oysa i Snfnn siyasi rgt -dnyann her tarafnda kurulduu gibi- Trkiye'de de her zaman kurulabilir. Ve bugn i Snf adna kurulmu bir de rgt var TP diye. Bu rgtn eksikleri var m? Tamamlklar nelerdir? Bunlar tartlabilir. Tartlmaldr da. Yani, bu tartmay yasak etmek, bu rgtn yaamasna, gelimesine engel olmaktr. nk bizim bildiimiz, proletarya rgtnn iki karakteristii vardr:

Birincisi: Kendi iinde, Otokritik derler (ona zeletiri diyorlar galiba, herhalde "oradan oluyor, evet zeletiri, kendi kendini eletirme), bunu yapyorsa proletarya rgtdr o. Yapmyorsa, azyla ku tutsun, i Snfnn -isterlerse "zrgt" diyelim- zrgt olamaz. Ama vey rgt de olamaz. i Snfnn rgt olmaktan kar. Bizim bildiimiz bu. Birincisi: kendi iinde otokritik yapacak... kincisi: Ama yalnz byle toplanp da sabaha kadar tartma yapan bir akademi deildir i Partisi. yapan bir rgttr. Kiminle yapacak? Byk, geni halk ynlaryla. Yani bata i Snf gelmek zere; kyl, esnaf, aydn ynlarmzla... Dolaysyla, Proletarya Partisi deyince: kinci Karakteri: Ynlarmzla iliki kurmu mu? Onlarn iinde mi, deil mi? Dnda m? Buna bakarz. Oysa bugn proletaryann "zrgt" var m, yok mu? Haydi, kllar ekiyorlar birbirlerine... Vardr. Yoktur. Ne var diyen, niin vardr diye ispatlyor. Ne yoktur diyen, niin yoktur diye ispatlyor. Yok, byle bir ey. E, zaten bizim, yani o zendikleri kitaplarda da byle bir ey yok. Nerden icat edersiniz byle lzumsuz eyleri, kavram elikileriyle birbirinize dersiniz yahu? Yazk deil mi enerjinize? Proletaryann rgtnn iki basit karakteri vardr (yani yalnkat): Kendi iinde zeletiri yapyor mu? Otokritik yapyor mu? TP'te byle bir otokritik, bir zaman kimi katlar tarafndan yasak edilmi. Bunu iittik. Bu yanl. TP'i Proletarya Partisi olmaktan karr. 0 adan yanl. Ondan sonra, byk ynlarla temas edeceiz. Byk ynlarn kendileri, kimisi Sendikalar biiminde, kimisi Kooperatifler, kimisi baka Dernekler, Cemiyetler vb. ile az ok rgtldr. Bunlarla ve tabi tek tek de gene iilerimizle, kyllerimizle ilgi, iliki kurduk mu Parti olarak? Tam anlamyla kuramadysak, demek ki eksiimiz var. zrgt myz, vey rgt myz diye aramaya lzum yok. O eksiimizi nasl dzelteceiz? Bunun aresini dnmeye mecburuz. Dolaysyla, bugn, imdi bir i Partisi rgt iinde tartma konular bunlar olmal. Biz zeletiri dediimiz otokritii, birbirimizi eletirmeyi nasl yaparz? Bunun bir erkn, dab vardr. Yani hemen yldrm gibi birbirimizin kafasna dmeyeceiz. O ok ilkel elektrik biimi... Birbirimize nasl o iimizdeki cevheri, enerjiyi bir kabloyla aktaracaz? Ve birbirimizi nasl ikna edip aydnlatacaz? Bunun biimi var. Partinin Organlar vardr. Partinin kuraca Konferanslar vardr. Oralarda kaytsz artsz tartrz, eletiririz meselelerimizi. Hatta bunlarn bir ksm, mesela yabanc kulaklara bile gitse, nem vermeyiz. Yani, dman duymasn falan filan, diye birtakm lflar da geiyor, duyuyorum. Dman duyuncaya kadar biz de uyanm oluruz. Dman duymasn diye biz birbirimizi uyandrmadk m, e zaten d-

mann istedii bizim uykuda olmamz... Dolaysyla onun ekmeine ya sryoruz. Otokritik yapmamak bu kadar tehlikeli bir ey. Fakat byle bir peklie dtk. Asl eletirilecek nokta bu... Ondan sonra, Ynlarla ilikimizde... te bu Brokrat I ar... Demin arkadamzn syledii gibi: "Bu brokratlar, 600 sene yetmez mi bu milletin bana bel olmular? Hl onlar biz adam yerine koyup da onlarla bir hizaya m geleceiz? H! Vurun keratalara, falan!.." E, byle aslan gibi gen arkadamz da bunu mkul grm. nk grnte ok hakl gibi gzkyor. Gerekten Osmanly batran bu Brokratlar olmu. Yani o Derebeylik sistemi, koca Osmanl mparatorluunun altndan girmi, stnden km. Bunlar imdi Cumhuriyette de mi bamza dert olacak diye, hakl olarak... Grn bu... Ama bu grnn alt baka z tayorsa ve olaylar da bizi baka ynde aydnlatyorsa, onu aramaya mecburuz. Grne aldanmamak i Snf Mantnn birinci problemidir. Ve grne aldanmak, bilirsiniz en byk belasdr insanln. Evet. Bugn Trkiye'de eer bezirgan snflarn Partilerinin egemenlii varsa, btn baarlarnn srr grne aldanma iinden kar, arkadalar. Hatrlarsnz, mehurdur tarihte... Mehur deil, hl gidin herhangi bir kymze, deil mi? kylye sorun: Gne mi dnyann etrafnda dner, dnya m gnein? Yahu, kr msn der. te gne oradan douyor, doudan; batdan batyor. Besbelli etrafmzda dnen o. Deil mi? Grn gayet ak. Gpegndz grmyor musun der. Ve Galile diye bir bilim adam kp da: "Hayr, dnya gnein etrafnda dnyor" dedii zaman, Papazlar ne yapt, biliyorsunuz: "Vay, sen Allah'n kelmna kar geldin, alak. Dnya merkezidir kinatn. Nasl dnya dnyor [dersin]?" diye, yakmaya kadar gtrmlerdir. Biliyorsunuz... Btn bunlar grne aldanma hikyesidir. Ve grne insanlar ok kolay aldanr. nk 7 bin yldr biz, o Aristo Mant'nn kafa ileyii iine girmiiz ve bugn bunu normal sayyoruz. Bu Aristotalis'in 2500 yl nce koyduu: "Ya Evet diyeceksin, ya Hayr, ikisi ortas olmaz" kuralndan baka trl dnlemez zannediyoruz. Oysa 7 bin senede olaylar bunun tersini ispatlam hep. Hep elikiler bir araya gelmi, ztlar birbiriyle arpm, ondan km bir enerji, yrm, falan. Bunu gremiyoruz. nk rahatmza da geliyor, almz. Atalarmzn atalarndan beri byle dnmeye almz. u halde, en bata gelen: Gen arkadamzn da syledii gibi, kafa yapmzn bu metot ve mantk ileyiini daima kontrol etmemiz. Acaba saptyor muyuz? Gene bir taraf tuttuk, teki taraf grmyor muyuz? nk bir tarafl hibir ey yoktur ve bir tarafl hibir ey aydnlanmaz.

TOPLUMU KURTULUA GTRECEK BRCK G RGTL SINIFIDIR i Snfnn, dolaysyla, rgt Meselesi dendi mi, bu anlalr. Modern toplumda -tekrar edelim- iki Modern Snf vardr: Biri i Snfdr, birisi de Kapitalist Snfdr. teki byk Kyl ynlar, muhteremdir, iiden belki on kere daha ok strap eker, ac eker, yoksuldur. Yani, ky aas bilirim, bizim iinin konfor hayatn ryasnda grmemitir, ama gene Aadr-. Srtnda bir asker kaputu vardr. Byle aalar da grmzdr. Elinde bir tespih, tespihini iki kii tar, ibriini bir kii tar falan... Helaya be kii ile gider. Neymi? Aadr, falan... Kylmz bu durumda. Yani kymzn aas bu durumda. Byle bir toplumda bulunduumuza gre, u halde mesele yalnz yoksulluk, varlk meselesi de deil... Modern Snfta etken olmak, yani toplumu bu kmaz kargaalktan kurtarmak, hangi glerle olur? Onu arayacaz. Ve bu gler ikidir: Modern Snf ya Kapitalisttir ya i Snfdr. Bunun dnda snf yoktur. tekiler 7abaka'dr ve hepsi gemiten kalmadr. Kyllmz de Ortaadan kalmadr, esnafmz da yledir. retim tarz da. Kck bir dkknda hl didinir, Bbil Devrinde olduu gibi... Hi fark yok... Kyl, gene yle... Etiler devrinde nasl karasabanla urayorsa, gene yle zavall, urar. Bu retim temelindeki karakter, ister istemez insanlarn dnce ve ruh karakterini de az ok damgalyor. Ve onun iin, bunlarn Modern ada bir nclk yapmas imknsz grlm. 500 senelik Kapitalizmin tecrbesi, baka her memlekette de bizim tarihimizde de bunu gstermi. Celli syanlar oldu. Onlarn ararsanz alt tarafn, hep Kyl syanlardr-. ounlukla byle... Baka eyler de karyor ama o ayr konu. Hibiri sonuca varamamtr. nk en isyanc idealistin, bakyorsunuz yanndaki adamlara... Padiah yolluyor gizli bir ajan, ona diyor ki: "Sana falan yerde Beylerbeyilik veriyorum." Tamam. lk haneri o vuruyor liderine. Yaps bu... Kii kar birinci nem kazanyor, kk retimde. O retimin artlandrd bir kafa yaps... Ama i Snf iin yle deil. i Snf... Yani, demiyoruz ki, iiler iinde kkburjuva yoktur yahut kendinden bakasn satabilen insan yoktur. Elbette var. Yani, kii olarak iiler de binbir yara tayan insanlardr. nk bu toplumdan geliyorlar. Ama snf olarak ele aldk m, Trkiye'de o snf... Fabrikada 300-500 kii alr. Hepsinin zerinden kapitalist silindiri geer. Hepsinin yaama artlar aa yukar birbirine yakndr-. Ve karlar da: Bir tek cephe kurup, o smrye kar tedbir almaktr. Byle snf yalnz i Snf... O adan i Snfnn ncl arttr-.

Bu i Snfnn ncln de ancak i Snfnn Partisi kurar. Ve bu Partinin parti adn almas iin, bizim dnya lsndeki denemelerden rendiimiz, iki kere iki drt kural: Evvel Parti kendi yanllarn kendi iinde, kendi ahkmyla [kurallaryla] eletirmeyi bilmelidir. Bilmezse eer, yanln grmyor. Dolaysyla kyamete dek yanlacak. Ve tabi her yanlan g gibi bir gn yenilecek. Yenilgiden kurtulmann tek art: Eletiri... Ama bu eletiri gkte olmaz. Mutlaka Trkiye'nin iindeki btn insanlarla... Hangi btn insanlar? Finans-Kapital dnda olan, geri kalan btn milletle balar kurmak lazm. E, zaman oldu, biz bu eylere karyz eklinde, yani Trkiye'nin Brokrat zmresine karyz diye, bir Cephe kurmaktan kanld. Buna gerekeler nelerdi? ocuka gerekeI er de kondu. te canm, biz henz zayfz, girersek bizi... E canm, sen kendine gvenemiyorsun yleyse. Sen zayfsan kuvvetlen, bilinlen ve gittiin yerde de onlara alet olma. i Snfnn gerekten szcsysen, onun ncsysen, sen hi kimse tarafndan aldatlamazsn. Modern bir snf olarak onun aldanmasna imkn yok. Bellidir dncesi, davran ne olacaktr. Ama teki, geri kalan btn zmreler, hatta en bilgin olan Brokrat zmre (Paasndan aln ite Valisine, bilmem nesine kadar), yneli asndan ya burjuvazinin kuyruunda gider, yahut kkburjuva kuruntular iinde hayalperesttir. Hibir ciddi kavram kafasnda billurlaamaz. Buna karlksa biz; i Snfnn oturakl ve modern durumundan kagelen bir bilincine sahibiz. Bilimi de var, bilinci de var. Bunu benimsersek elbette, nereye gidersek oras bizi eritmez, biz orasn bize en elverili biime getirebiliriz. nk kimseyi aldatmaya niyetimiz yok. Byk ynlarmz gryoruz. Bezirgan partiler kimin partisidir? 400-500 tane byk Finans-Kapitalistin. 10 tane partisi var keratalarn... Ve 30 milyon insan kandryorlar. Ne sayede kandryorlar? Grne aldatp ve sadece yalan sylemek sayesinde... Ve ondan sonra da smrmek, hanerlemek sayesinde... Bizim byle bir niyetimiz yok. i Snf hi kimseyi smrmeyecek. i Snf hi kimsenin zerinde bask yapmayacak. Yani, hi kimse derken... O Finans-Kapitalistleri bile, bizim memleketimiz artlar iinde grdk... rnein: 27 Mays akam 30 subay, 500 tanesini toplayp Yassada'ya koydu. t kmad memleketten. Bu kadar da basit. Yani, adeta bir mahkeme konusu. Bu smrc, tahakkm yapan insanlara 141. maddeyi tatbik etsek, ertesi gn Trkiye kurtulur bunlarn belsndan.

Kanunlar bile: "Tahakkm" diyor. Yani, deil mi? 141-142'den ikyetiyiz. Doru... nk bunu hep i Snfna kar kullanyorlar, onun iin ikyetiyiz. Hlbuki tahakkm yapan i Snf nerede var yahu? Biz kimi eziyoruz, kimi smryoruz ii olarak, deil mi? Hi... Smren, soyan onlar. Ondan sonra, siz tahakkm yapyorsunuz diye, 141'i de bize uyguluyorlar. Gelin, biz de size uygulayalm desek, mesele kalmayacak. Bu kadar da i basit, Trkiye lsnde... {Glmeler} * * * Hikmet Kvlcml: "Aydnlk" hakknda arkada soruyor. Ben... Buyurun. Syleyin canm. Bir Dinleyici: (Szleri banda alnmam) Hikmet Kvlcml: imdi, Arkadalar. Bir defa, daima onu sylerim. Yani, yzmeyi renmek iin... Suya girmeden, karadan yzme renilmez. Dolaysyla, halkmz uyarmak m istiyoruz? rgtlemek mi? Evvel halkn iine girmeyi becerelim. Yani, bilmeden bile girsek, u en basit bilgilerimiz bizim orada, iin iine girdiimiz andan itibaren, nasl davranmamz bize pekl retebilir. Diyelim ki hata ettik. Varsn halkn iinde hata edelim. Onu dzeltmek kadar kolay bir ey yok bizim iin. nk organlarmz; hemen birbirimizi eletirmeye hazr, kurulu bir cihazdr. Batarya mevcut elimizde... O batarya iinde eletiririz, o yanlmz da dzeltiriz. u halde: Halk iine girmek her eyden nce; onun gnlk kavgalarn birer birer izlemek ama ne ise ylece ele almak, sonra ona yol gstermek... Bu en birinci meselemiz bizim bugn... Halktan kopuuz. Geri hepiniz halk ocuklarsnz. Ama geni lde halk ynlarnn yrylerinde yokuz. Bunu da itiraf edelim. Yani, ha dedi mi AP evresi, kodamanlar -otomobilleri var belki, onun iin ama- yz binlerce insan srkleyip gtrebiliyor. Biz henz o kadar srkleyemiyoruz. nk demek iinde deiliz. Byle bir yanlmz var. Bu yanllkta terminolojinin de rol yok mu? Hani lf, terim, deyimler diye var... Bizim aydnlar, onu da yaptk... Yani, eskiden bir Medrese Osmanlca's vard: Hep byle Arapa, Acemce lflar birbirine eklenir, uzun, bir sahife dolusu bir cmle falan yazmak en byk marifet saylrd. O Medrese diliydi. Halktan kopmu nk halkla alkas yok. Ama Aydn olarak yle kopmuuz ki halktan, ondan sonra Cumhuriyet geldi, devrimci olduk, sosyalist olduk: gene o Medrese kafamz ve Medrese terminolojimizle bu sefer ztrke diye tutturduk.. Dedim ya, ben dahi bilmiyorum: "zrgt" nedir? diye. Soruyorum: "zrgt" mesela?.. Her gn bir lf icat ediyorl ar byle. Ki bu szckler de bizim halkmzn bildii szck deil.

"Mill Demokratik Devrim" de, onun iin bir bakmdan... Yani, ele alrken dzeltmek lazm. Yahu, bizim Trk'n anlayaca Mill Kurtulu var. Kuvayimilliye'yi bilmeyen kyl yok. Kuvayimilliye dedik mi, Arapa'dr ama herkes de bilir. Kuvayimilliye, Arapa: Kuvvetin bilmem "Cemm-i mkessir"idir [Arapa'da ekle deil de kelimenin yapsn deitirerek oul yapma yntemi, (kitab, ktb... gibi)], yok bilmem "Terkib-i izaf" [isim tamlamas, (odann tavan gibi)]dir falan... bunlar dnmyor halk, Kuvayimilliye diyor. O grm, silahla dvm... Yunan' da denize dkm. Byle bir terimimiz var, hazr ortada. Onu kullanacamza, hayr "Mill Demokratik Devrim" diyelim. Peki, yle deyin kardeim ama ite gittiniz mi kye, bu yenir mi, yenmez mi diye soracaklar size. Durum byle oluyor. Tabi bunlardan da kurtulmak lazm... Ama bunlardan kurtulacak, syleyeyim ki, biz aydn zmre deiliz. Yani, kendimi de kataym isterseniz. Sizin gibi halktan gelmi, halk ocuklar bunu yapacak. Sizden onu rica edelim. Elinizden geldii kadar bu yeni lflarn, yani halkn anlamayaca taraf varsa, kullanmayalm. Arkadamz onu syledi ve o adan nemli gryorum: Gerekten bugn yeni bir Medrese icat ettik biz: ztrkecilik Medresesi... Hi kimsenin duymad, horoz tmez, gn batmaz lflar icat ediyoruz. Trke de deil zaten ama Trke diye yutturuyoruz. Bir ey mi syleyecektiniz? Bir Dinleyici: Efendim, yle bir durum var. Halktan kopuk diyorsunuz. E, size demin soru soran Ali Abi olsun, ben olsun, biz kylyz. Ta ralyz. Kendisi 50'den bu yana bu ilerin iindedir. Yani politika diyelim ksacas, onun iindedir. Kendisi Demokrat Parti zamannda militand. Ve her syI edii alklanyordu. E, zaman geldi, 60'tan bu yana, ben olsun, o olsun, i Partiliyiz. Ve de ben kasabada oturuyorum. Kyde olsun... Kendi de buraya geldi. imdi onun ok sylediine alk tutanlar, onun yanna bile yaklamyorlar. Benim bir sr arkadam -iindeyim, hayatmda hibir deiiklik yok- btn arkadalarm koptu benden. Misal: mesela, kim bilir kim demi, affedersiniz, bu Komnist diyor. Brak unu, bu sapm, yle olmu, byle olmu... E, ben... En yaknlarm bile phe ile karlyorlar durumu. Yani kar taraf bo durmuyor, ok alyorlar. Ve de biz buna kar gsz kalyoruz. Blyorlar. Bir sr arkadam eldiler mesela. Kendisinin de durumu... Yani bizim, biraz da kar tarafn, yani Finans-Kapital dediniz, o muazzam alyor efendim. E, bunu da kabul etmek lazm. Mesela, eskiden yle bir misal veriyorlar, diyorlar ki: Yani neyimiz vard? Bak kendi geri fabrika yapt ama sen de bir eyler yaptn. Ger-

ekten kyl bunu dnyor efendim. Eskiden, benim babam kyn aasdr, o dediiniz gibi, hibir eyi olmayan adamn imdi biraz eyi var, bir ey edindi. E, kyl de edindi. Mesela amcamlarn fabrikas iki tane olunca, onun da iki ift ayakkabs oldu. Yani byle bir kar tarafn, o Finans-Kapitalin eyi de var yani, rolleri de var. Bir Dier Dinleyici (A. .): Ben askerden terhis olduum zaman... eker meker getirir. Bir bavul 7an gazetesi getirdim. O zaman daha solcuyum. Fakat o gnler, biliyorsun ki, solcu diyenin anasn kovalarlar. Halk Partisi'nin beli krlmas lazm gelirdi. Demokrat Parti, benim kendi fikrime gre, bir halk hamlesi idi. Fakat maalesef, Menderes'in dedii gibi, ke ba milyonerleri gene yetiti, gene ele aldlar partiyi. imdi ben o zaman, 50'de Demokrat Parti'ye girdiim zaman, " Cumhuriyet Halk Partisi'ne Methiye"diye bir iir yazmak mecburiyetinde kaldm ve komnist diye Babaeski'ye de gittik kaldk. Demokrat olduumuz halde... Yamal gmlekler, Evde ekmek yoktu, Baba byk ama Ala dayanan bamz ak aklmz kak ocuklar kk

kimse kalmad

Elde be para yok, eker be yze Msr yz yirmiye Lmbadan verildi bize kalmad ki buuk papel bir kilo gaza medet uman

Kyl deyip bizi hie saydlar Ver para, ver para bizi soydular onlar doydular utanmadlar kaldk ierde deirmen nerde? utanmadlar da altk a kaldk, Yzleri kzarp Onlardan

korkuya

Budayn olsa da, Onlar tok yatt da retmen kzlerimizi

Bizim a ldmz geen gnlerde

evini kye yaptlar alp sattlar

stelik de bize dayak attlar Siz de necisiniz diyen olmad

llerimize

bulamadk

kefen

Hasra sarp ettik defin Hasrn da yoksa araf skn Dediler de bize Kendi malmz Bardk, utanmadlar kendimiz aldk

Ayp oldu ama selmet bulduk ardk, bir medet umduk olmad. Sesimizi duyan kimse

diye iir okuduk. te senin dediin gibi: Kekekinin, kekeklenmemi kekek... Medrese yazs, kim uzun yazarsa o kazanr bu davay. Akladmz, kafa yorduumuz mesele... Onun iin ben, yani haddim olmayarak... Davamz sosyalizm davas, yani bunun irisi brs ne olacak? yle be canm.. Hikmet Kvlcml: Teekkr ederiz. GEREK PROLETARYA PARTS HER ENGEL AAR imdi arkadalar, tabi i eye geliyor: Yani kavgann gl, etinlii yahut yumuakl... Oraya geliyor. Elbette Trkiye'de bu kavga ok g mdr? ok gtr. Bir adan... Ama yalnz g tarafn ele almamak da lazm... nk ayn zamanda ok da kolaydr. Kolayn 27 Mays ispatlad bize. Yani ne kadar kolaym, bir de onu grdk. ok g... Finans-Kapital nk 20 milyar Bte onun elinde. Btn Basn elinde. imdi Dini de ele ald. Deil mi?.. Ki bizim dinimiz, devrimci ve insancl dinlerin en mkemmelidir. Onu da... Biz sosyalist olunca, hemen ona kar gelmek lazm gibi bir havamz da var bizim. Yani kendimizi de eletirelim. Ve o zaman, zeytinyayla su gibi de halkmzla ayr kalveriyoruz. Anlatabildim mi? Bu kadar hinoluhince alan bir dmann karsndayz. Millet dman, vatan dman olmasna ramen, byk yn ne yapyor yapyor, ya kursandan yakalyor yahut kafasndaki inancndan yakalyor ama kendi yrngesine sokabiliyor. Byle korkun bir dman... Fakat bu dman da... Bir de onun antitezi var. Bakyorsunuz, 20 tane stanbul'daki subay, 20 tane de Ankara'daki, bir gece yars karar verip de hop diye atlad m, aradnsa bul dman... Yassada'da nefesini alyor. Bu kadar da zayf... Demek ki, Diyalektik dediimiz ite bu: Kuvvetli mi bu? Muazzam kuvvetli... Zayf m? Muazzam zayf... Byle bir... ztlar bir arada ite. Hele Trkiye'de bu ztlk olaanst byk...

imdi bu ztl bir tarafndan alp da bedbinlie, yani ktmserlie yahut iyimserlie dmemek lazm. i Snfna den bu... Yalnz ne oldu? Bu kadar kolay devrilen bu snf, onu devirenlerin yle bir enesinin altndan girmeyi bildi ki, bugnk durumda sanki o devrim onlar iin yaplm gibi, onlarn smrsne giriverdi. Neden oldu bu?.. i Snfnn rgtnn yeteri kadar byle bir devrimde rol alacak duruma girememi olmasndan... Eer i Snfmz, gerekten bilinli bir rgt kurup da (yani ivi iviyle sklr; o devrimci ivi o Finans-Kapital ivisini skt zaman, kknden onu gidermesi iin) ona gerekli teklifleri ve tabi teebbsleri, giriimleri de yapabilseydi; elbette bugnk duruma gelmezdik. u halde ondan ders karalm. Bugn, u halde, gerek Vatan, gerek Millet lsnde ve gerek Dnya lsnde kurtulu -insancl bir dzen kurulmas- gerekiyorsa, Trkiye'de her eyden nce i Snfnn nc olduu bir siyasi Partinin ama gerekten siyasi Parti denecek karakterde (bir avu adam da olsa) gelimesi gerekiyor. Bunu hi unutmamak lazm, genel olarak... Bunun dndaki teki tartmalarn o kadar -bizi dehete drecek kadar- nemi yok bence... Yani AP Aydnlk m, Mor-Aydnlk m?.. Yahut ite Sosyalist mi, Demokrat m demek lazm? Falan... Bunlar szckler... Bunu anlatmaya alyorum. Ve bu szcklerden kurtulalm. Onlarn ayrntlarna girmeyeyim yeniden. Yalnz b i l e l i m ki, biz i Snfnn Partisini, siyasi rgtn her eyin stnde tutacak ve tam -gerek zeletirisiyle, gerek ynla ba kuruuyla- gerekletirecek insanlar olmaya alalm. Bunu yapabildiimiz lde: "Gn domadan meime-i ebden ne I er doar" der eskiler. Yani, gecenin sabah nasl olur, hi kimse fark edemez... O zaman biz ama ikinci defa gene gafil avlanmamalyz. zellikle bilince gelmi ii ve dier kyl, btn vatandalarmz... Kylnn byk yn olarak nc olamayacan sylemek, kyden mesela arkadamz gibi uyank, hatta Aa ocuu, insanlarn i Partimiz iinde en nde, bilinli, en bilinli bir sava olmasna engel deildir. Tam tersine... PROLETARYA PARTS SIRF LERDEN DERLEK BR RGT DELDR i Partisi demek zaten, yalnz iilerin Partisi demek deildir. Bir de o Saptma var... Ve bugn o saptmayla da kar karya i Partisi: "Biz iiyiz, bu Aydnlarn ii ne iimizde? Bunlar bizi; basp, zerimizde basamak yapp ykselmek iin bahane ediyorlar. Falan..."

Grn ok parlak... Ama bunun altnda saklanan ey?.. Bereket rneini biliyoruz: 100 sene evvel ar Babann Zubatof diye bir generali vard, onun kurduu dncedir bu. Yani, Trkiye'ye de getirilmi nihayet yz sene sonra, gryoruz. Ve bunu yayyorlar imdi: i ile Aydn'n arasn amak... Kapitalizm... Biliyorsunuz, ondan nceki devirde insan, mesela Esnaf; kendi retimini yapar, o retimin geliimini de kafasnda az ok gelitirirdi. Yani, dnceyle davran bir arada idi esnafta. Kylde de az ok yleydi. Ama Kapita I izm girer girmez, alanlar ald fabrikaya soktu: "Siz yalnz alacaksnz burada, makine gibi ileyeceksiniz. 24 saat!" dedi. Dnce?.. Dnce aydnlarn yapaca itir. Bunlar bilgin insanlar... Onlar da niversiteye soktu, atonun iine kapatt: "Siz burada dnn bakalm", dedi. Onlar dnyor, i Snf aada yapyor. Birbirinden habersiz... Bir de bu durum var... Burjuvazi bunu devam ettirmek istiyor. Bu da bir tehlike. Biz mmkn mertebe, o atonun iindeki eyleri delelim, duvarlarn. Oradan eer dnce varsa, gelsin hayata katlsn, biz de o dnceye katlalm. Dolaysyla, bunun yolu da aydnlarla iilerin elbirliiyle olur. Yalnz aydnlarn deil... Dediim gibi, i Snfna Bilin getirecek ey yalnz aydnlar deil... Derebeyin iinde dahi honutsuz adam varsa, onun da gelmesi bizi aydnlatr. Yani, biz derebeyin ne olduunu; derebeyiler iinden birisi gelir de Partimize ye olursa, o zaman ok iyi biliriz. nk herif iinde yaam. Onun iyzn hepimizden iyi bilir. Ve bize o bilgiyi verdii zaman, biz de bilinleniriz. Trkiye lsnde siyasi bilin byle kazanlr. Esnaftan gelecek, kylden gelecek, aydndan gelecek, beyden gelecek, kapitalistten gelecek... Evet, FinansKapitalistten bile gelirse, buyursun... Ama bize kapitalistliini, yahut aaln deil; i Snfmza bu top I umdaki baka snflarn yaay tarz hakknda bilgisini getirecek. Kendisi bizim iimizde eriyecek... Oysa ne oldu? Biliyoruz. i Partisi'nin tznde... zmir Kongresinde; oturduk, iki tane Sandk kurduk: Bu iilerin sand, teki aydnlarn sand... Ne oluyor yahu, bu bir Parti deil mi? E, bir Parti ama ne yapalm biz; herkes kendi sandndan kacak!.. Yani, Demirel'in Trkiye lsnde yapt Sandk oyunu, bizim Partinin iine de sokuldu. Ne oldu? Bunlar basit ey deil, rumuz deil... Uygulama... iyle aydn iki ayr eydir. Yani, bu bir Parti deil Konfederasyon demek o zaman. ki ayr teekkl, iki ayr kafa kendi eyinde yryecek. Ayr sand olacak. E, o zaman Partinin birlii, kaynamas ne oldu? Yok...

Ve bugnk torpile arpmz da buradan balad zaten. Hl TP iindeki yarlmalarn kknde bu aydn ve ii sandklarnn ayrlnn muazzam rol var. Tzk basit bir oyun kural deildir. ok nemlidir. Parti demek, Program dahi deildir hatta. Onun iin demin dedim ki, Programn byle derme atma, yamal boha oluuna nem verme... Ama bu Tzk maddesine, hatrlarsnz, t alt zamanndan beri dedik. Yapmayn bunu... Parti bir potadr: bu potaya her maden gelecek, orada eriyecek, kaynaacaklar, dedik. Bunu siz formelman [biimsel olarak] byle Sand ayrdnz m, demek ki siz ayrsnz. Bu ayrlk devam edecek. Herkesten artk o zaman balayalm mene ahadetnamesi [kken belgesi] sormaya... Sen hangi snftan geliyorsun? Falan... O Parti olmaz ki... Bu bir kargaalk ortam olur. Dolaysyla, dediim gibi bu Partide nasl alacaz derken: Tzk zaaflar, buna benzer... zellikle t o ar subaylarnn kurduu ii ve aydn arasndaki kaynamay kaldracak sinsice oyun... Btn bunlar karmza kacak. nk kar taraf, ite arkadamzn da syledii gibi, milyarlar harcyor. Btn Trkiye'nin btesi 30 milyara yaklat. Bu 30 milyar niin harcanyor? Deil mi?.. Yani, bunun imar sahas falan filan hepsi: Yalnz kylye yahut ehirliye; falan iktidar Partisine, Bezirgan Partiye oy vermek iin atlm birer ufack yem paracklardr-. Asl hedef: i Snf, kyller nasl kafadan gayr-msellh [silahsz] edilecek? Bunun iin urayor. O milyarlar byk lde bu uurda harcanyor. Buna kar i Snfnn durumu nedir? te gryoruz: Yani hepimiz bir can tayoruz, bir de ideal tayoruz. Yani biz plak et gibi bir cepheye gidiyoruz. Onun elinde binbir silah var. Bizim yalnz inantan, imandan gelen bir silahmz var. Dolaysyla, byle bir ey, yani eitsiz artlar iinde dvyoruz. Bu ok etin. Ama bir de var ki, o snf da artk snf olmaktan bile kt. Yani egemen kapitalist snf artk snf olarak egemen deil. Onun iinden de en kodamanlar kt. O da bir eliki yaratt onun iinde. FinansKapital: En kodaman Bankac, en kodaman Tccar, en kodaman Aa, en kodaman bilmem ite Sanayici, geldiler birletiler... O Finans-Kapitali kurdular. teki kapitalist snfn bile haraca kesiyorlar. Btn o tahsisler, milyonlar onlarn elinden geiyor. O zaman, o snf da, yani kapitalist snfmzn dahi, Trkiye'deki kapitalist snfnn da Finans-Kapital zmresi dndaki byk ounluu honutsuz durumdadr. Ve belki herhangi bir halk hareketinde:

"llallah, bu namussuz soyguncular gitsin" deyip, bizimle, yani i Snfyla bir mddet de yol yryebilir. te bunun iin de bugnk aamamza: Demokratik Devrim aamas ad veriliyor. Ki biz buna baka isimler de koyabiliriz, dedik. Yahut ite Minima Program deriz. En k l a s i k deyim budur. Minima Program bugn uygulanr. Maksimas Sosyalizm'dir. koymak lazm. Ve bu Parti bilincini, Parti rgtn salam tutarsak, o zaman btn zaafmz... Ne kadar clz olursak olalm, bir elik ekirdek salam oluruz. Ve sosyal geliim hibir zaman ne dnyada, ne Trkiye'de yerinde saymyor, biliyoruz. Hatta eer tarihi gz nne alrsak, yldrm abukluuyla da bir deiiklikler iindeyiz. Bunu, biraz yal olan arkadalar bilirler: Dnle bugn arasndaki fark... Her gn de byle... Byle bir ortamda biz eer bir elik i Partisi ekirdeini sreklice ve bilinlice salayabilirsek, byk i yapm oluruz. Ama bu bir avu adam olmu, nemi yok. O elik ekirdek'in olmas en byk doumlara gebedir. Benim imdilik bu kadarla yetinmem gerekiyor, msaade ederseniz. Byle