BURSA 1/2000 lik PLAN, Pafta 6 ve Yolcu gar hakknda ek Rapor Ekim 1944 H.

PROST

BURSA KENT BURSA KENT N DZENLEME PLANI PAFTA VI

-Sayfa 1-

VI Nolu Paftada gsterilen blge V ve VII Nolu Paftalarda yer almayan dzenleme alanlarn tamamlamaktadr. Bu dzenleme, gzergah konusunda, 1944 Eyll ay iinde ehircilik uzmanyla grlen Yeni Demir yolu tasarsna uygun olarak hazrlanmtr. Bu gzergah, ehircilik uzmannn 12 Austos 1941 tarihinde beyan ettii grlerine uygundur Bu blge iin nerilen dzenleme, onaylanm 1/5000 lekli Ana Plana uygundur. Demir yolu ve Gar ile ilgili mevcut Tasar(Proje) nerileri, Demir Yollar st Ynetiminin talepleri dorultusunda dzeltilmeye elverili biimde hazrlanmtr. H. Prost

BURSA KENT

-Sayfa 2-

DEMR YOLUNUN VE YOLCU GARININ ZNTELKLER Bursa Demir yolu gzergahnn her iki yannda, gzergah eksenine simetrik olarak otuz (30) metre geniliinde bo alan braklacak. Bu alan, daha sonra demir yolu saysnn artrlmas halinde ihtiyac karlayabilmek iin ve bir de demir yolu parkurunu ssleyecek aalandrmalara gerekli alann salanmas iin dnlmtr. Otuz (30) metre genilikteki bu sahadan baka, her iki tarafta Demir Yolu alann her trl zel yapdan tamamiyle ayracak olan, en az otuzar metre genilikte bir yaplanma d (non aedificandi) alan ayrlm olacak. Bu alan; muhtemel Yollar, sokaklar ya da caddelerin yaratlmas iin kullanlacak. DEMR YOLU DZEYNDEN GELER YASAK: Her trl hemzemin geit (/gei) yasak. Bursann tm ehir alannda, Demir yolu sahasnda Alt ve st geitler zorunludur. ALT YA DA ST GETLER: Bu Alt ya da st geitlerden ngrlmektedir: a)3 Nolu Yol ile hava alan balantsn kurmak iin Hava alan yaknlarnda.

BURSA KENT

-sayfa 3-

b) Alt Parmak Yuvarlak noktasn esas alan 2 Nolu Caddenin, Demir Yolunun tesinde, Krsala doru uzanmay salamak iin Merinos Fabrikasnn yaknlarna. c) Her zaman kalabalk Oto Hizmetlerini ve nemli lde toprak rnleri trafiini salayan, ok nemli Bursa-Gemlik-Yalova Yolu ile Demir yolu kavana. Bu ayni zamanda muhteem Bursa Kou Meydanna ana giritir. Geitlerden her biri, arazinin durumu neyi gerektiriyorsa, buna gre, Alt ya da st Geit olacaktr. Dzenleme Plan, yeri geldike, bu tanzimlerden hangisinin gereklemesi gerektiiyle ilgili tesbitleri yapacaktr. * * * GARIN YER Yolcu Garnn yeri, Demir Yolu sahasna kadar sa hatta uzatlm 4 Nolu yola gre belirlenmitir. GARIN ZNTELKLER ehircilik uzman, bir fikir olarak, bu garn, bu Programa ve aadaki koullara uygun olmasn neriyor:

BURSA KENT

-Sayfa 4-

1) Yolcularn tm ykleriyle Var ve Kalk hizmeti. 2) Dardan dorudan girile ve Kente gnderilen Kolilerin byk hzla alnmas ve gnderilmesi hizmeti. 3) ni Yolu ve k Yolundan bamsz olarak Gar sahasnn uzunluu boyunca manevralar salayacak Garaj ve Yan makas Yollarndan biri ya da ikisi birden. 4) Yolcu binas 4 Nolu Yolun perspektif zeminini oluturacak. Tasar zerinde ematik olarak belirtilmi olan dzenleme, bu Programa uygun olabilir, ama elbette sonuta bu, sadece bir neridir;-

Demir Yollar Hizmetlerinin talep edeceklerinden baka dzenlemeler de dikkate alnarak deitirilebilir. Yeri gelmiken belirteyim , Mimari adan Garn ncephesi 4 Nolu Yol eksenine dikey olmayacaktr. * * * BURSA KENT - Sayfa 5-

KARA YOLLARININ ZNTELKLER GAR MEYDANI Bu meydan, kullanmdaki tanzimler gibi simetrik deildir.- Yolcularn, kalka, giri kaps 4 Nolu Yolun ekseninde oluturulacak mimari motifi salayacak.- Yolcu k Batda ve hemen Kalk servislerinden sonra olacaktr. Aralarn park yeri, Trenlerin Varndaki dnmeli ve srekli ara trafiini salamak iin, bu kn Batsna yerletirilmitir. DNMEL MEYDAN zerinde 3-4-20- ve 22 Nolu Yollarn birletii bu meydan dairevi biimli merkezi toprak sekili olacak.Aralar bir saatin akrep ve yelkovanlarnn ters ynnde hareket edecekler. 3 Nolu Yol iin zel bir dzenleme ngrlmtr.- Bu Yol, Anadoludaki Otomobil trafiinin ana damarlarndan biri olacaktr. Yol aralarnn srekli artan boyutlar, kamyon ve rmork konvoylarnn uzunluu, durmadan artan hzlar Kent trafii ile uyumayan engeller ve tehlikeler oluturmaktadr.

Bu nedenlerden dolay onaylanm Ana Plan, 3 Nolu Yolu, Bursann ylmasn nleme Yolu olarak ngrmtr ve de kavaklarn gvenliini zel dzenlemelerle salamak gerekir. BURSA KENT -Sayfa 6

Dnmeli Meydanda Otomobil Aralar iin bir Alt Geit ngrlmtr. Bu aralar durmakszn Bursay 3 Nolu yoldan geebilecekler. Bir tnel ve iki giri rampasndan oluan bu Alt Geit 3 Nolu Yol eksenine oturtulacak. Bu sanat eseri hemen gerekletirilmek zorunda deil, yeter ki yaplacak dzenlemeler daha sonra yaplmasna izin versin.- Bu amala: 3 Nolu yolun eksenel toprak sekisi, Meydann her yanndan ve kylarda, en az onbe (15) metre genilikte, yz yirmi be (125) metre uzunluunda olacak. Daha sonra yaplacak olan, (yaklak alt (6) metrelik bir alt dzeye, Meydan dzeyine girii salayan) Rampalar, bu toprak sekiler sahasnda olacaktr. Meydann altnda yaplacak Tnel, tek ynl bir trafikle alacak, (eksenel bir bandla ayrlacak) iki yollu olacak. Yamur sularnn boaltlmas, Gar ynnde, 4 Nolu Yolun bir Kolektrne balanan Lamlarla salanacak. BURSA KENT -Sayfa 7-

DNMEL MEYDAN HZALARI Zorunlu bir mimari gereklilik, binalarn, Meydann Gneyindeki hizalar zerinde bitiik nizamda ina edilmelerini dayatacaktr.

Bu binalar, bir yandan 3 Nolu Yol ile 4 Nolu Yol arasnda (Bat yakas), dier yandan 4 Nolu yol ile 3 Nolu Yol arasnda (Dou yakas) iki blok oluturacak. 20 Nolu Yol ile 22 Nolu Yol, daha nce belirtilen iki bina bloku iinden, bu amala oluan mimari bir motifle Meydana ulaacak.Trafiin rahatlamasn salayacak bu iki delik, Demir yoluyla Bursaya gelen her yolcu iin, Meydann estetiine katkda bulunacak ve ayni ekilde bu mimari motifler, Gara ynelen herkes iin 20 Nolu Yol ile 22 Nolu Yolun perspektif zeminini oluturacak. Meydann Kuzeyindeki hizalamalar sadece elverili dikimlerle sslenecek. 3 Nolu Yol ile, onaylanm Ana Planda belirtilen tahsis edilmemi Alann ikinci Blgesindeki Demir Yolu arasndaki Alana hibir bina yaplamayacak. (bak: Alanlama sayfa no ) 4 NOLU YOL ULU CAM YOLCU GARI 4 Nolu Yol, Ulu Camiden Yolcu Garna kadar, getii Semtlerin zelliine gre deien farkl geniliklerdeki sahalarla ortaya kmaktadr. BURSA KENT Sayfa 8

1nci KEST Revakl profil. Kar hiza cepheleri arasndaki mesafe: onyedi metre 17 metre stinat noktalar dahil Revaklarn genilii: be metre 5 metre ose genilii: on drt metre 14 metre Trotuvar genilii: alt metre 6 metre Trotuvarlarn ak ksm: bir metre elli 1.50. En fazla (3) kat (daha fazlasna hibir surette msamaha edilmeyecek) olarak yaplacak Binalarn st katlar Revaklar zerinde Kaldrmlara uzanacak.

Binalarn ncephesine dayanan revaklarn istinat noktalar en fazla 0.50 m geniliinde olacak. Revak alt serbest geit en az drt metre elli (4m. 50) olacak. Trotuvar bordr Revaklarn istinat noktalarnn d hizasndan 1m. 50lik bir mesafede olacak. Bu Revaklar, byk lde perakende ticaretine uygundur. buralar olumsuz hava koullar ne olursa olsun: Gne, Yamur ya da Kar, yayalarn etkilenmedii yerlerdir ve her yaya muhtemel mteridir. Bunlar (Metzde, Bernede, Milanoda ve br talyan kentlerinde rnekleri olan), bir yandan ara trafiine ak gerek trk arlardr. BURSA KENT Sayfa 9

2nci KEST- 4 NOLU Yol ile Dnmeli Meydan arasndaki ikinci Kesit zellikle Sanat Okulu, - Ticaret Lisesi ve muhtemelen Ktphane gibi Eitim amal bir Yap gibi Teknik retim Binalarnn yaplaca topraklardan geer. Saha genilii .. 30 metre ose . 14 metre Trotuvarlar . 8 metre Eitim amal yaplar iin ayrlacak non aedificandi (yap yaplmayacak) alan 15 metre zel binalar iin ayrlacak non aedificandi (yap yaplmayacak) alan . 5 metre Trotuvarlar aalarla glgelendirilecek.

Eitim Binalar iin ayrlacak yap yaplmayacak alanlar, birka gzel aacn dikilecei yeil bir saha oluturmak iin tahsis edilmitir. Dikilecek aalar gelecekte 4 Nolu yolu glgelendirecek, tpk u harika narlar gibi gzellik katacak ve Bursann temel niteliklerinden birini oluturacaklar. NOT- Yap yaplmayacak Alan, Dnmeli Meydan evreleyen Mimari binalar iin iptal edilmitir. BURSA KENT Sayfa 10

3nc KEST Dnmeli Meydan ile Gar Meydan arasndaki nc kesit kent yerleimlerine ayrlmam bir blgeden geer. Bu topraklar tarmda kullanlmak zere kalacak, bunlar 3 Nolu Yol ile 4 Nolu Yol boyunca aalandrlacak. 4 Nolu yolun bu Kesiti krk (40) metre geniliinde bir sahaya sahip olacak; - ki yol ve yan kaldrmlaryla merkezi bir topraksekiden oluacak. Bu saha, Meydan zerindeki 4 Nolu Yolun kylarnda genileyecek ve Bursaya ana giriin kenarlarndaki youn dikimlerle uyumlu bir grnt esneklii de sunacak Saha genilii 40 metre Dikili Merkezi toprakseki . 12 metre Yan yollar . 7 m 50 Dikili yan kaldrmlar 6 m 50 Sahann dnda 30 metrelik bir genilik zerinde aalandrma 40m

-----------------------------------------------------------------------Tarm 30m 6m.50 7m 50 12 m 7m.50 6 m.50 30m Tarm BURSA KENT Sayfa 11

Not- Bu yol sahasnn istimlaki yaplnca, ilk aciliyet dneminde sadece tek bir yol yaplacak.- kinci yol daha sonra yaplacak, kara yollar, Demir yollar ve ve Turizm tam verimli olarak ilediinde.- Bu ikinci aciliyet imdilik uzun srelidir. Yine de bu kesitin tam e dzeyliletirilmesi (nivelman), Merkezi toprak sekideki ve kaldrmlardaki dikimlerin, bandan itibaren homojen bir grnm elde edilebilmesi amacyla ayni anda gerekletirilebilmesi iin ilk aciliyet dneminde yaplmaldr. * * * BURSA KENT 2 NOLU VE 102 NOLU YOLLAR 2 Nolu Yol- 102 Nolu Yol- 2 Nolu Yol ile 102 Nolu Yol, tek bir yolun iki gesini olutururlar.- Bunlar, iinden bir Derenin akt aalk bir alan ayrr. Gzel grnml aalarn ortasnda kvrlan bu Dere, elden geldiince suyun akn ayarlamaya ynelik baz kk deiikliklerle muhafaza edilecektir.- Bununla birlikte bu Dere, halk salna zarar veriyorsa (Sivrisinekler), st kapatlacak ve kanal iine alnacak, ama 2 Nolu Yol ile 102 Nolu Yol arasndaki Yeil alan btnyle muhafaza edilecektir. Sayfa 12

2 Nolu Yol dz izgi halindedir.- Yol genilii 9 metredir. 102 Nolu Yol gzergah kvrml ve ho grntldr, belirtilen Yeil alanla uyumludur- Yol genilii alt (6) metredir. Bu iki Yol, Merinos Fabrikasna ve tedeki Byk, Bursa Ovasnn Tarm alanlarna, Meyva bahilerine kar. Bu yollar, Merinos Fabrikasnn yaknlarnda tek bir damar oluturmak iin birleirler. Bu damar (arter) 3 Nolu Otoyoluyla Alt Geitte kesiir. Tarm blgelerinin (ki tarm rnlerinin tanmas, hz dk aralarla olur) trafiini salamak iin Demir Yoluna bir st Geit ngrlmtr. BURSA KENT Sayfa 13

Mevcut Proje, bu iki Sanat eseri iin gerekli istimlaklarn yaplmasn nermektedir- yapm daha sonraki bir tarihte olabilir. Merinos Fabrikas, 2 Nolu ve 102 Nolu Yollarn trafii iin ana gedir.- Bu trafik iki trldr: Ara trafii ve Yaya trafii Ara trafii Arabalar ve kamyonlar, Fabrikaya dorudan 2 Nolu Yoldan girecekler. Yayalarn trafii srekli deildir,- Fabrika k saatlerinde kitlesel bir kalabalk oluturur. 102 Nolu Yol, 2 Nolu Yolu hafifletmek iin yaratlmtr ve bu yol, Merinos Fabrikas Personelinin

hzl akn, Alt parmakn ikincil(yan) yollarna ve kukusuz Merinos Fabrikasnn yapmay tasarlad, gelecein Site Bahelerine giden ok glgeli bir Yolla kolaylatracaktr. * * BURSA KENT 200 NOLU YOL VE P.C. KAVAI 200 Nolu Yol- Hemen yararlanlmayacak gibi grnen bu Yol, Demir Yolu sahas boyunca uzanr;- Batda, daha sonra tesbit edilecek ksa bir gzergaha gre Termal Park (Sayfa VII) kylarndaki 3 Nolu Yolla buluacak. Bandrma ve Mudanya ynndeki Gardan gelen her trl otomobil iin, 3 Nolu Yolla balant dorudan bir girile gerekleecek. Sadece Park otellerine ve elik Palasa gelen aralar iin ayrlacak bir giri oluturmak iin Termal Parkn ki yan aal Yollaryla 200 Nolu Yolun birletirilmesi zorunlu olursa Otoyola bir Alt Geit ngrlecektir. 200 Nolu Yolun gzergah, 3 Nolu Yol ile gelecein Yk (Marandiz) Gar arasnda yer alacak olan Sanayi Mahallelerinden geirilmek iin Batya uzatlacak. Bu gzergah, bu Garn ve girilerinin tam olarak belirlenmesinden sonra akla kavuacak. P.C. KAVAI- P.C. Kava, 1 Nolu, 2 Nolu 102 Nolu yollarn Alt Parmak Caddesiyle bulumasyla oluacak.- Sayfa VIda belirtilen gzergah- Dzenlemenin genel ilkesini gstermektedir.- Belediye haritalarnda * Sayfa 14

grnmese de ehircilik Servisi (mar Brosu) yllardr bu kavak civarnda srdrmekte olduu almalarla ortaya koyaca ayrntl ve tam bir rleveden sonra bu gzergah belirlenmi olacaktr. * * BURSA KENT ALTI PARMAK CADDES ALTI PARMAK CADDES- 1938 ylnda alt parmak Caddesi yirmi iki (22) metre olarak geniletildi;- bu yolda, sadece, (ok fazla kullanlan bu yol zerinde dolamda olan otomobiller, arabalar ve dier aralar ya da omaklarla sevkedilen hayvanlar glgelemeye yarayan) bir dizi aacn dikili olduu bir trotuvar bulunmaktadr;- Yayalara gelince glgeden yoksun ve dar kaldrmlardan yararlanyorlar sadece. Bu caddenin nemi, kentin Batya yaylmyla ve Termal sektrnn geliimiyle giderek artacaktr; Otomobil trafii ok youn olacaktr, - Perakende ticaret kalabalk bir mteri ekerek geliecektir, zellikle banyocular ve yazlklar.- Yol ve yan kaldrmlarn genilii o zaman yetmeyecektir. ehircilik uzmannz, nceki eitli raporlarnda (1938 deki ntaslak (Avanproje) - 1940 daki Proje) iaret ettii gibi, bu Caddede yaplacak olan Yeni Binalar altnda Trotuvarlar barndran kapal Revaklardan yararlanmann ngrlemeyeceini tahmin etmektedir. Bu kullanm yayalar barndracakt, Maazalarn Vitrinlerini ok scak bir gneten koruyacakt ve yollarn * Sayfa 15

daha sonraki genilemesini kolaylatracakt. Ki yollar Barn imzalanmas ve ucuz otomobil akn balar balamaz ok hzl bir trafii salamak iin imdiden ok dar kalacaktr. * * BURSA KENT * Sayfa 16

Revakl Binalarn inas, halen snrl bir etkinlie sahip, henz mtevazi bir Mahallede her konuda engeller yaratabilir.- Buna eitli nedenlerle kar klabilir: Mali glkler,- Maliklerin bu tr evlere alkn olmay ve de bu tr yaplar iin Mimarlarn pratiklerinin olmay. Bununla birlikte Yeni Yaplarn genel rgs iinde uygun tedbirler alnarak, bu Revaklarn hemen yaplmasnn ertelenmesi mmkn olabilir, yeter ki stunlar tayan ncepheler daha sonra kapal kaldrmlarda gei amaya msait olsun. Zaten byle bir uygulama stanbulda, mevcut hizalar zerinde ina edilmi Binalarda uyguland, ama daha sonra bu binalarn zemin katlarnda Revakl aklklar brakmak, kapal kaldrmlar yapmak kaydiyle. Not Eer Alt parmak Caddesinin iki yannda Revaklar yaratma konusunda ok byk glkler karsa, Belediye bu konuyu 1938 ve 1941 Planlarnn 5. Paftasnda iaret edildii gibi, her zaman gneli olan Kuzey Trotuvar ile snrlandrabilir.

Bu trotuvar zerinde ok az yeni Bina var ve irtifak hakknn uygulanmas ok az sorunla karlaacaktr, ama bu hipotezde, otomobil trafiinin younlamasyla birlikte, dikili, Merkezi Trotuvar, iptal etmek zorunda kalnacaktr; O zaman aralarn trafii iki ynl ve araya hibir ey koymadan geni bir yolda yaplacaktr. Otomobiller iin pratik olan bu kullanm, yine de kent ile Krsaln rnleri arasnda, uzun sre ekonomik tama aralar olarak kullanlacak Arabalarn, Atlarn, katrlarn vb yer ald bir blgede amazlar sunacaktr;- o zaman Alt Parmak Caddesi eer yayalar glgelendirilmezse, kuru bir grn ortaya kacak, ve Caddenin perspektifini gzelletirme avantajna sahip bulunan bugnk yeil dekoru kaldrdnza piman olacaksnz. Bursann gzel krsal, biraz Kentin iine dalmaktadr- Ve ehircilik uzman, Belediyenin, tm dikkatini, Alt parmak Caddesinin estetiine olduu kadar Turistik ve ekonomik geleceine de yneltmesini diliyor. * * BURSA KENT * Sayfa 18

KNCL(YAN) YOLLAR NO: 2002 VE DEVAMI Bu Yollarn sahas genellikle en az oniki (12) metre genilikte olacaktr. Be (5) metre genilikte bir yap yaplmayacak alan, karayollar sahasndaki Binalarn ncephesini ayracaktr,- bu blge Malikler tarafndan bahe olarak kullanlacaktr.

204 Nolu Yol. Be (5) metre yap yaplmayacak Alan ve dokuz metre elli (9 m. 50) genilikte olacak ve sadece snrl bir trafie sahip olacak. Bu seriden br yollar (202 ve devam) aada sunulan nedenlerle be (5) metre yap yaplmayacak Alan ve onbe (15) metre genilikle iaretlenmitir. Yap yaplmayacak Alann kullanm amac: bir yandan, karayollarnn annda harcamalarn en aza indirmek dier yandan da, Evlerin ncepheleri arasnda gnelenme ve Bina sal iin uygun bir mesafe salamaktr. Bu yzden sokak zerindeki ncepheler arasndaki mesafeler aadaki boyutlarda olacaktr: BURSA KENT Sokaklarn Hizalar arasndaki genilii 9 m 50 12.00 m 15.00 m Sayfa 19 ncepheler arasndaki mesafeler 19 m 50 22.00 m 25.00 m

NOT Bte ekonomisi asndan, karayollarnn ilk yapm cretlerini en aza indirmek iin, bu serideki tm kara yolu sahalar dokuz metre elli santimlik (9 m. 50) bir genilie indirilebilecek, ama yap yaplmayacak Alanlar aadaki tabloda sunulduu gibi artrarak: Geici Hizalar aras genilik 9 m 50 Yap yaplmayacak Alan genilii 5.00 m ncepheler aras genilik 19 m. 50

6 m. 50 7 m. 25 Byle bir kullanmn amac udur:

22 m. 00 25 m. 00

1) Karayollarnn annda masraflarn en aza indirmek. 2) Kysnda oturan bina maliklerinin bakmn yapacaklar kk, ncephe Baheleri kurarak Yeni Yollara, Yeil bir grnm vermek. 3) Trafik ya da ticari gelime, Karayollar genilemesini zorunlu hale getirdiinde, az masrafl ncephe bahelerinin daha sonra ksmi ya da tmden kamulatrlmasna imkan yaratmak. BURSA KENT Sayfa 20

Bylece 9 m.50 lik Sokaklar, her hangi bir yap kamulatrlmas yaplmadan 19 m 50- 22m ve 25 m ye geniletilmi olabilecektir. NOT unu belirtmek gerek: Bahe olarak kullanlacak yap yaplmayacak Alanlar, ruhsat alnarak, kaldrm zerindeki trafie zarar vermeden, Kafe teras ya da meyva, baharat vb iin ticari sergi olarak kullanlabilir. * * BURSA KENT NA EDLECEK BLOKLAR * Sayfa 21

YNLENDRME: Bursa iklimi Kuzey melteminin tm yerleim Mahallelerine bol olarak girmesini gerektirir. Belediye, ehircilik uzmanna, zellikle scak mevsimlerde Kentin Aa Mahallelerinde, salk iin kanlmaz olan taze hava dolamn kolaylatrmak amacyla, elden geldiince Kuzey-Gney ynnde Yollar almasn telkin etmiti. Btn Yollar KUZEY-GNEY olamadndan, Sayfa VInn kincil Yeni Yollar, KUZEYden GNEYe geldiklerinde DOUdan BATIya geldiklerinde olduundan daha byk bir genilikte ele alndlar. ehircilik uzmannz, dikdrtgen biiminde Yaplacak Bloklara veya bitiik nizamda Yaplarn oluturacaklar zmsenir Bloklara ve KUZEY-GNEY Yollaryla bunlarn yanlarnda oluacak byk kenarlardaki snrlla dikkat ekiyor. Gnei uygunlatrmak iin, bu Bloklarn iinde Binalarn sonraki cephelerini ayracak olan Avlu ve Bahelerdeki Kuzey rzgarnn dolam aadaki yolla gvenceye alnacak: BURSA KENT Sayfa 22

NER- BATI- DOU Yollarnn kysnda, Bitiik nizam Yap Bloklarnn kk kenarlarnda yap ykseklii, bu Bloklarn uzunluk eksenin her iki yanndan yar yarya llmek zere, tm araziler iin yirmi (20) metre genilikte bir alanda BR (1) katla snrlandrlacaktr. * * BURSA KENT ALANLAMA (Zonning) * Sayfa 23

UYGULANMAYAN ALAN- Ana plann uygulanmad alan, Belediye Sahasndan Demir Yolunun Kuzeyine kadar olan snrlara yaylacaktr.- Ve tarm topraklarndan oluacaktr, ve burada sadece bu topraklar iletmek iin kullanlacak yaplara izin verilecektir.Burada her trl parselleme yasak olacaktr. Bu Alan iki blgeye ayrlacak: BRNC BLGE Birinci blge 3 Nolu Yol ile bugnk yerleim snrlar arasnda kalan tm arazilerden olumaktadr.- ( Z harfiyle iaret edilmitir) Belirtilen kural tamamiyle uygulanabilir-; yine de, eer Nfusun oalmas ve ekonomik gelime gerektirirse, Belediye, gerekli dzeltme almalarn yaptrdktan sonra ikinci yeni Yollar aabilir ve burada Yerleim ve Ticari Yaplara izin verebilir. Ama duman karan, koku ve grlt yayan hibir fabrikaya bu blgede izin verilmeyecektir. 3 Nolu Yol, Yerleimin dnda kalmas gereken bir Otoyoldur. Buraya hibir ikincil(yan) yol balanmayacak ve zel Mlkiyet sahipleri buraya dorudan giremeyecekler. KNC BLGE- kinci blge, btnyle, 1944 ylnda ngrlemeyen daha sonraki ihtiyalar iin ayrlacaktr.- Tamamen tarm yaplabilir olarak kalacak; 3 Nolu Yol ile 4 Nolu Yol ve Demir Yolu Sahas kylar boydan boya aalanacak. BURSA KENT Sayfa 24

Bursaya gelen her yolcu, ne yazk ki dnyann neredeyse her yannda grlenler gibi irkin bir Sanayi Yerleimine deil de, bir sanat kentine girdii izlenimini alsn. *

* * ANKARA- Ankarada, Yolcu Garnn kylarndaki kentsel kullanmlar mkemmel bir ekilde deerlendirildi;- Bursada da, bu gzel rnee bakarak, Demir Yolu ile 3 Nolu Yol arasndaki sahalar Alt parmak Stadnn eitli Oyunlar iin hazrlk eitimi ve Beden Eitiminde kullanlabilecek Yeil Sahalar olarak ayrlmaldr. Ve buradan 4 Nolu Yolun her iki yannda oluturulacak byk aalklarn glgelerinin ortasna gelinir. Gelecek nesillerin Saln ve mutluluunu salamak iin yntemle ve sebatla ilenecek gzel bir eser var burada. ************ BURSA KENT BNALARIN NZAMI BTK NZAM YAPILAR- Mevcut Yollarn geniletilmesinden ileri gelen yeni hizalarda dikilecek Binalar bitiik nizam olacak, tek istisna ehircilik Servisi tarafndan belirlenecek (Bak: aaya). NOT Bu neri Kentin yaplamasn kolaylatrmak iin yaplmtr.- Mevcut Binalar genellikle bitiik ve cepheleri kk boyutlu olduu iin, maliyeti hedeflenen amala orantsz klacak olan youn istimlaklara bavurmadan, pratik olarak gerekletirilebilir grnmeyen, birletirme ilemlerini yapmadan ayrk nizam yap nermek olanaksz. AYRIK NZAM YAPILAR- Ayrk nizam yaplar en az drt (4) metre mesafeyle mlkiyetlerin snr izgilerinden ayrlm olacak. Hizaya paralel Yap uzunluu otuz (30) metreyi amayacak. Sayfa 25

NOT- Bu dzenleme, Evlerin seyrek olmas ve yaplandrlacak parsel boyutlarnn yeterli olmas halinde, mevcut yollarn geniletilmesi durumunda, eer uygulanabilir ise geerli olacaktr. ehircilik Servisi, Yerleimlerin gnelendirilmesi konusunda ok uygun olan bu dzenlemeyi gerekletirmeye aba harcayacaktr. * * BURSA KENT YAPILARIN YKSEKL ONBE (15) METRE VE ZERNDEK YOLLAR Yerleim Binalarnda kat says en fazla drt (4) olarak belirlenmitir. Her yapnn cephe ykseklii ondrt (14) metreyi geemez. 4 NOLU YOL- Revakl Binalar Revaklarn ortalama ykseklii kaldrmdan st tabann stne kadar be (5) metre olacaktr. Revaklarla kapl Kaldrm ksmnn altnda mahzenlere izin verilir. Revakl binalarn cephe ykseklii en fazla on be metre elli (15 m. 50) olacaktr- Bu ykseklik Ulu Cami civarnda, bu Yapnn deerini dikkate almak iin, ehircilik Servisince yaplacak incelemelere gre daha aa ekilecektir.- Ve bu, Kaleden grlen Cami siluetini kurtarmak iin olduu kadar, 4 Nolu yolun perspektifi iin de gereklidir. ON K (12) METRELK YOLLAR- Kat says (en fazla) (3) olarak belirlenmitir ve her Yapnn cephe ykseklii on bir (11) metreyi gemeyecek. * Sayfa 26

AYRIK NZAM YAPILAR- Kat says (en fazla) (3) olarak belirlenmitir ve her yapnn ykseklii on bir (11) metreyi gemeyecek. DOKUZ METRE ELLLK YOLLAR (9 M. 50). Kat says (en fazla) iki (2) olarak belirlenmitir ve her yapnn cephe ykseklii sekiz (8) metreyi gemeyecek. * * BURSA KENT * Sayfa 27

GENLETLECEK YOLLARIN YEN HZALARINDA YAPILACAK BNALARIN YKSEKL Plan, yeni Evler yaplrken gerekletirilecek yeni Hizalarla, bu Sokaklarn, kademeli genilemesini ngrmektedir. Dikkat edilmeli ki yeni gzergahlarn, eski Yollarn altndaki mevcut kanalizasyonu (elden geldiince) muhafaza etmek iin, eski sokaklarn her iki yanndan genileme ngrlmektedir. GENEL KURAL- Henz geniletilmemi her sokakta yeni bir Bina cephesinin ykseklii, henz dzeltilmemi kar hizada yaplm eski Bina cephelerini, bu yeni cepheden ayracak olan, ortalama mesafeden fazla olamayacaktr. Bu dzenleme bir Salk lsdr. Temel amac da, ada Bina gnelenmesi ve havalanmasn salamak iin mevcut genilii yetersiz olan sokaklarda (3) ya da drt (4) katl Evlerin yaplmasn yasaklamaktr. Bu genilik kesin boyuta tanm olmayacaktr, 1944 te ngrlmeyen bir srede bu genilik cepheler arasnda en az on be (15) metre olacaktr.

Yeni Bina daha sonra, karsndaki eski Evler yeni Hizaya ekilerek yeniden yaplatka, izin verilecek en fazla ykseklie getirilebilecektir. * * * BURSA KENT Sayfa 28

TM YAPILARA UYGULANABLECEK DZENLEMELER atlar en fazla 30 derecelik bir eimde olacak. Yap yksekliklerinin zerinde hibir artrmaya izin verilmeyecek, Belediyenin gr alnarak yaplacak Merdiven tepelikleri ve Asansr Kafesleri hari. Zemin altnda ikamet kesinlikle yasaktr. KAMU VE ETM YAPILARI imdiki ynetmelik bu Binalarn Mimari oluumlarna temel oluturacaktr, ama yine de Belediyenin ehircilik Servisiyle uyumlu olarak, Devlet Binalar konusunda Mimarlara belirli bir zgrlk braklmal. ASIRLIK AALAR ehircilik Servisi, Ulu Cami civarnn karakteristik gzelliini yapan harika INARLARn korunmas ve deerlendirilmesi iin her trl dzenlemeyi yaparak ayrntl hizalar belirleyecek ve bu Projenin gereklemesi srasnda, daha sonra yzyllar boyunca imdiki narlarn yerini alabilecek yeni Aalar dikmeye ve gruplandrmaya gayret gsterecekler. Bugnk aalar imdi gzlerimizi enlendiriyor ama ne yazk ki lmsz deiller. * * BURSA KENT * Sayfa 29

EHRCLK UZMANININ TLER CEPHELERN BOYASI- Mimarlara, Bursann eski Evlerinin ok deiik renklerini hatrlatacak renkleri semeleri ve son gnlerde ina edilen yaplar belirleyici olan, tek dzeli hzn verici u gri renkten vazgemeleri hararetle tavsiye edilir. ATI KREMTLER- Kanall kiremit bugnk kent panaromasnn temel gelerinden biridir,- Marsilya denilen mekanik kiremitle kaplanmas da Bursa iin bir felakettir. Bu [Marsilya kiremidi], fabrikalar iin kullanlacak bir malzemedir, bir Sanat kenti iin deil. u nemli: Blgesel Sanatlar fabrikasyon imalat modernletiriyorlar ve kanall kiremiti yeniliyorlar, ki, beton demenin zerine konunca yangnlarn yaylmasn nlyor, hem salaml kantlanm, hem de kt havalardan koruyor ve atlara kyas kabul etmez bir grnm veriyor. * * * BURSA KENT PAFTA VII YE EK 3 Nolu Otoyolu ve 200 Y Nolu Yol konusunda 3 Nolu Yol, Pafta VII yle sunulan nceki inceleme srasnda BYK TRAFK Yolu olarak ngrlmt, ama bu almada sunduumuz nedenlerden dolay, bu Yolu her trl yan saha ve her trl kesiimden uzak tutmak gerekecek. Bu yzden Pafta 6 zerinde, bir 3.A Yolu, Z Blgelerinin ikincil Yollarnn yol sonu olarak kabul edilmesi ngrld, ve ayni ekilde ekteki izim zerinde 3 Nolu Yolun 200 Nolu Yolla balants Sayfa 30

(ki bu Yol Pafta VIIde grnmyordu, zira Yolcu Garnn nerede olaca bilinmiyordu) iaretlendi ve bu balant, Otoyoluna bir Alt Geitle salanacak Bu balant Otellere gelen Yolculara, dorudan Gara, Pafta yedi zerinde numarasz olarak grlen ve bu izimde 200.y Nolu Yol olarak belirtilen Termal Parkn Aal yollarndan gitmeyi salayacak. Ayni yolcular 200.Y Yoluyla hem, Anadoluya ynelmek iin Otoyolun Gney kanadna girebilecekler, hem de Otoyolun altndan geerek Mudanyaya doru gitmek iin Kuzey kanadna girebilecekler. Otoyolun altndaki bu geit ve bu giriler tamamen Termal Park mterilerine ayrlm olmaldr.- Her trl baka aracn bu Parka girii kesinlikle yasaklanmaldr. H. Prost Ekim 1944 BURSA KENT NOT ehir uzmannz, Otoyollar ve Alt ve st Geitlerle ilgili Projeler konusundaki tlerini yeniliyor: Burada, hemen ve her noktada birden yaplmas gereken almalar deil de, mali kaynaklar, yapmna elverdike gerekli arazileri ayrmak sz konusu. Sayfa 31

H. Prost Ekim 1944