T.C.

MLL ETM BAKANLII

SERAMK VE CAM TEKNOLOJS

PANO TEKSR KALIBI

Ankara, 2012

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 2 1. TEKSR KALIP YAPIMI .................................................................................................... 2 1.1. Teksir Kalp .................................................................................................................. 2 1.1.1. Tanm .................................................................................................................... 2 1.1.2. zellikleri .............................................................................................................. 2 1.1.3. Uygulama zellikleri............................................................................................. 2 1.1.4. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar ...................................................... 3 1.1.5. lem Basamaklar ................................................................................................. 3 1.2. Yardmc Ceket ............................................................................................................. 3 1.2.1. Kullanm Alanlar .................................................................................................. 3 1.2.2. Yapm rnekleri .................................................................................................... 4 1.2.3. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar ...................................................... 5 UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 6 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 12 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 15 2. BLOK DKM YAPMA ............................................................................................... 15 2.1. Blok Dkm .............................................................................................................. 15 2.1.1. Kullanm Alanlar ................................................................................................ 15 2.1.2. Yapm nekleri ................................................................................................... 15 2.1.3. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .................................................... 17 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 18 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 20 RENME FAALYET3 .................................................................................................. 22 3. TEKSR KALIP YAPIMINDA KULLANILAN MALZEMELER .................................. 22 3.1. Araldit ......................................................................................................................... 22 3.1.1. zellikleri ............................................................................................................ 22 3.1.2. Dkm lemi in Hazrlan............................................................................. 22 3.1.3. Hzlandrcs ....................................................................................................... 22 3.1.4. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .................................................... 23 3.2. Silikon (Silicone Sealant)............................................................................................ 23 3.2.1. zellikleri ............................................................................................................ 23 3.2.2. Dkm lemi in Hazrlan............................................................................. 23 3.2.3. Hzlandrcs ....................................................................................................... 23 3.2.4. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .................................................... 23 3.3. Lastik........................................................................................................................... 23 3.3.1. zellikleri ............................................................................................................ 23 3.3.2. Dkm leri in Hazrlan .............................................................................. 23 3.3.3. Dkm Yaparken Dikkat Edilecek zellikler ..................................................... 24 3.4. Ayrclar ..................................................................................................................... 24 3.4.1. zellikleri ............................................................................................................ 24 3.4.2. Hazrlan ............................................................................................................ 24 3.5. Yardmc Malzemeler ................................................................................................. 25 3.5.1. Tel elek: ............................................................................................................... 25

3.5.2. Plastik amur ...................................................................................................... 25 3.5.3. kence ................................................................................................................. 25 3.5.4. Kalp Tahtalar ..................................................................................................... 25 3.5.5. Mikser .................................................................................................................. 25 3.5.6. Zmpara ................................................................................................................ 25 3.5.7. Modelaj Kalemleri ............................................................................................... 25 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 26 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 29 4. KALIBI DKM YAPMAK..................................................................................... 31 4.1. Teksir Kalb retim Yapmak in Hazrlamak .......................................................... 31 4.2. retim () Kalb Oluturmak .................................................................................... 31 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 32 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 35 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 37 KAYNAKA ......................................................................................................................... 41

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
ALAN MESLEK/DAL MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK Seramik ve Cam Teknolojisi Al Model Kalp Pano Teksir Kalb Al model kalbn teksir kalbn yapmak ve retim kalb elde etmek ile ilgili temel bilgi ve becerilerin kazandrld renme materyalidir. 40/32+(40/24) Uygulama sresi tekrar Modler Pano Kalplama modln baarm olmak Modler pano kalbnn teksir kalbn almak Genel Ama: Model kalbn tekniine uygun teksir kalbn alabilecek ve teksir kalptan retim kalb yapabileceksiniz. Amalar: 1. Model kalbn tekniine uygun teksir kalbn yapmak iin model ceket llerini belirleyerek model kalbna uygun al hazrlayp dkebileceksiniz. 2. Teksir kalp almak iin yardmc ceketlere al dkm yapabilecek ve blok dkm oluturabileceksiniz. 3. Krlabilir alanlar lastik, araldit veya silikon malzeme dkerek kalplama tekniine uygun teksir kalb yapabileceksiniz. 4. Teksir kalptan model kalb oluturabileceksiniz. Ortam: almaya uygun havalandrma ve klandrlma dzeni oluturulmu, temiz ve dzenli atlye ortam Donanm: Atlye ortam, al, gnye takm, sistire, sabit kalem, bak, elik gnye, zmpara, mermer masa, modelaj baklar, kurgu tahtalar, model kalp su, elek, tas, araldit, silikon, lastik, tel elek, arap sabunu, gomalak, al ekillendirme baklar, snger, plastik amur, kova, i gvenlii ile ilgili donanmlar Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

MODLN AMACI

2.Renk

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

iii

iv

GR GR
Sevgili renci,
Teksir kalplar, zellikle seri retim yaplan rnlerin retimi iin hazrlanr. Bu alanda deneyim kazanan kiiler tarafndan yaplr. Seramik retim teknolojisinin her geen gn hzla ilerledii bu zamanda gelien kalplama teknolojisini yakndan takip edip gelimeleri incelemek iin belirli bir alt yapnn olumas gerekir. Kalplama yntemlerini renmek, teksir kalb, i kalb gibi kalplar elde etmek, bu alt yapnn olumasn salayacaktr. Kalplama yntemlerinin eitlilii ve retim kolayl farkl malzemeler ile seri retim yaplmasna olanak salamtr. Bu nedenle teksir kalp yapm sadece seramik alann kapsamamakta dier retim alanlar iin de meslek zellii tamaktadr. Yaplan tek bir kalptan yzlerce kalp retilir. Ayn ekilde retilen kalplardan binlerce rn elde edilir. Bu modl sonunda edineceiniz bilgi ve beceriler ile teksir kalp yapmn, kalplama malzemelerini ve yntemlerini kolaylkla gerekletirebileceksiniz. Kalplama teknolojisi alannda ilerlemek amacyla elde etmi olduunuz bilgi ve becerileri kullanarak daha ileri aamalar kolaylkla gerekletirme olanana sahip olacaksnz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET-1

AMA
Model kalbn tekniine uygun teksir kalbn yapmak iin model ceket llerini belirleyerek model kalbna uygun al hazrlayp dkebileceksiniz.

ARATIRMA
Teksir kalp yapm, tekniine balamadan nce; Teksir kalp eitlerini aratrnz. Teksir kalp hazrlanmasnda kullanlan al eitlerini aratrnz. evrenizdeki al atlyelerde teksir kalp retimini aratrnz.

1. TEKSR KALIP YAPIMI

1.1. Teksir Kalp
1.1.1. Tanm
Seri retim yapmak amacyla model kalbn kalbnn alnmasna teksir kalb denir. Model kalbn kalbdr.

1.1.2. zellikleri
Bu kalplar ekillendirme (i ) kalplar reten kalplardr. Model kalbn her bir parasnn kalb alnr. ine al dkebilmek iin d yzeylerden biri ak braklr. Kalplar yaplrken sudan etkilenmeyen malzemeler kullanlr. Teksir kalb, modelin durumuna ve kullanldklar yere gre deiik malzemelerden yaplmaktadr.

1.1.3. Uygulama zellikleri

Model kalp paralarnn ayr ayr kalplar alnr. Kullanlan al, sert, anmaya dayankl ve temiz olmaldr. Titiz ve dikkatli allmazsa teksir kalbnda oluan en kk hata bile teksirden elde edilen i kalplarnda aynen grlr. Bu da elde edilen rnn kalitesini olumsuz ynde etkileyecektir. Teksir kalb bittikten sonra su emmesini engellemek amacyla bezir ya ve gomalak srlr. Teksir kurutulur ve iletme kalb retimine hazr hle getirilir.

1.1.4. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Dzgn, cams bir yzey elde edilmelidir. Dayankl olmaldr. Kalptaki tm ayrntlarn retimine elverili olmaldr. Kalp retiminde kolaylk salanmaldr. Fiziki koullardan etkilenerek bozulmamaldr.

1.1.5. lem Basamaklar

Model kalbn ka paras varsa hepsinin ayr ayr yaltm yaplr. Yaltm, gomalak ve arap sabunu ile yaplr. Yardmc ceket dkm yaplr. Blok dkm yaplr. Kalp paralarnn her birinin zerine eit kalnlkta al dkme ilemleri tamamlanr. Teksir kalplarn btn yzeyleri gomalak ve bezir ya ile yaltlr. Kalplar kurutulur.

1.2. Yardmc Ceket

1.2.1. Kullanm Alanlar
Model kalbn kalnlnda oluturulan d kalptr. kalbnn kalptan alnmasn salar. Teksir kalplarnda kullanlr.

1.2.2. Yapm rnekleri

Yardmc ceket yapm rnekleri aada resim 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 1.6, 1.7 ve 1.8de rneklenmitir.

Resim 1.1: Model kalp

Resim 1.2: Yardmc ceket iin kalp hazrl

Resim 1.3: Yardmc ceket dkm

Resim 1.4: Yardmc ceketler

Resim 1.5: Yardmc ceket iin kalp hazrl

Resim 1.6: Yardmc ceket dkm

Resim 1.7: Teksir kalb ve yardmc ceketler

Resim 1.8: Vazo teksiri ve yardmc ceketler

1.2.3. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Model kalbn d yzeyleri rtulanarak przsz hle getirilmelidir. Model kalb gomalak ve arap sabunu ile yaltlmaldr. Yardmc ceket kalp kalnlklar en az 4 cm olmal, ykseklii ise model kalp yksekliinde olmaldr. Oluturulan kalplarn uygun yerlerine kaymay engellemek iin pim almaldr. Kalplar bittiinde gomalak ve arap sabunu ile yaltlmaldr.

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar
Model kalbn teksir kalp para saysn tespit ediniz.

neriler
alma srasnda gerekli ara gere ve malzemeleri tedarik ediniz. Model kalpta ters alar ekillendirme baklar ile gideriniz. Dikkatli alnz. Kontroll alnz.

Yardmc ceket kalnlnn en az 4 cm olmas gereklidir.

Model kalpta et kalnlklarnn ayn olmasna dikkat ediniz. Fazlalk et kalnl varsa kazyarak eitleyiniz. Uucu ve yanc olduundan gerekli nlemleri alnz.

Yardmc ceket paralarnn lsn belirleyiniz. ly markalaynz. Mermer masay, kalp erevelerini sabunlayarak gerekli yaltm salaynz.

iniz bittiinde fray ispirto ile ykaynz.

Zaman iyi deerlendiriniz. gvenlii kurallarna uyunuz.

 Al model kalbn ispirtoda inceltilmi gomalak ile btn yzeylerini ince zar tabakas oluturacak ekilde iyice yaltnz ve kurutunuz.

Kalp malzemesinin temiz ve yeterli sayda olmasn salaynz.

Temiz ve dzenli alnz. Gerekli szdrmazl salaynz.

Suda inceltilmi arap sabunu ile model kalbn her yerini yaltnz.

Temiz ve dzenli alnz. Al su orann sert alya gre ayarlaynz. Yardmc ceketleri gomalak ile yaltnz.

 Teksir kalbn yardmc ceketlerini yapmak iin tespit edilen lde kurgu hazrlaynz. Pimleri yeterli sayda ve gerektii ekilde anz. Dkm alann ereveleyiniz.

Kalp kenarlarn kanca ve ikence ile sktrarak birleim yerlerini plastik amur ile kapatnz.

Sert al hazrlayp dknz.

Uucu ve yanc olduundan gerekli nlemleri alnz. iniz bittiinde fray ispirto ile ykaynz.

 Oluturulan ceketlerin uygun yerlerine dier ceketlerle balantl olacak ekilde pim anz.

Oluturulan ceketleri gomalak ile yaltnz.

Arap sabunu ile yaltnz. Teksir kalbn yardmc ceketlerini yapmak iin tespit edilen lde kurgu hazrlaynz.

 Dkm alann ereveleyiniz.

Kalp kenarlarn kanca ve ikence ile sktrarak birleim yerlerini plastik amur ile kapatnz.

Sert al hazrlayp dknz ve fazlalklar rtulaynz.

10

 Model kalbn ceket kalplama ilemini tamamlaynz.

11

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. 2. ( ) Seri retim yapmak amacyla model kalbn kalbnn alnmasna teksir kalb denir. ( ) Teksir kalplar ekillendirme (i ) kalplar reten kalplardr.

3. ( ) Teksir kalb, modelin durumuna ve kullanldklar yere gre sadece aldan yaplmaktadr. 4. ( ) Teksir kalb bittikten sonra su emmesini engellemek amacyla bezir ya veya gomalak srlr. 5. ( ) Model kalbn kalnlnda oluturulan d kalba, dkm kalb denir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz Tm sorulara doru cevap verdiyseniz uygulamal teste geiniz.

12

UYGULAMALI TEST
renme faaliyetinde kazandnz beceriler dorultusunda, 15cm x 15cm llerinde 1,5cm et kalnlnda pano model kalb yapnz. Model kalbnzn yardmc ceket kalbn oluturunuz. Bu uygulamay aadaki ltlere gre deerlendiriniz.

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri
1. Ara gerecinizi doru olarak seip hazr hle getirdiniz mi? 2. nlnz giydiniz mi? 3. Model kalbn teksir kalp para saysn tespit ettiniz mi? 4. Model kalpta et kalnlklarnn ayn olmasna dikkat ettiniz mi? 5. Yardmc ceket paralarnn lsn belirlediniz mi? 6. ly markaladnz m? 7. Mermer masay, kalp malzemelerini sabunladnz m? 8. Al model kalbn ispirtoda inceltilmi gomalak ile btn yzeylerini ince zar tabakas oluturacak ekilde iyice yaltp kuruttunuz mu? 9. Suda inceltilmi arap sabunu ile model kalbn her yerini yalttnz m? 10. Teksir kalbn yardmc ceketlerini yapmak iin tespit edilen lde kurgu hazrladnz m? 11. Dkm alann kalp malzemeleri ile oluturdunuz mu? 12. Kalp kenarlarn kanca ve ikence ile sktrarak birleim yerlerini plastik amur ile kapattnz m? 13. Sert al hazrlayp dktnz m? 14. Oluturulan ceketlerin uygun yerlerine dier ceketlerle balantl olacak ekilde pim atnz m? 15. Oluturulan ceketleri gomalak ile yalttnz m? 16. Arap sabunu ile yalttnz m? 17. Teksir kalbn yardmc ceketlerini yapmak iin tespit edilen lde kurgu hazrladnz m? 18. Dkm alann kalp malzemeleri ile oluturdunuz mu? 19. Kalp kenarlarn kanca ve ikence ile sktrarak birleim yerlerini plastik amur ile kapattnz m? 20. Sert al hazrlayp dkerek fazlalklar rtuladnz m? 21. alma ortamnz temizlediniz mi?

Evet

Hayr

13

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

14

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
Teksir kalp oluturmak iin yardmc ceketlere ve model kalbn zerine al dkm yaparak blok dkm oluturabileceksiniz.

ARATIRMA
Blok dkm yapma tekniine balamadan nce Teksir kalplarnn kullanm alanlarn aratrnz. Teksir kalp hazrlanmasnda kullanlan malzemeleri aratrnz. evrenizde retim yapan atlye veya iletmelerde teksir kalp trlerini aratrnz.

2. BLOK DKM YAPMA

2.1. Blok Dkm
2.1.1. Kullanm Alanlar
Yardmc ceketlerin ve model kalbn zerine dklen ana kalptr. Teksir oluturmak iin yaplr. Teksir alanlarnda kullanlr.

2.1.2. Yapm nekleri

Blok dkm yapm rnekleri aada resim 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6, 2.7, 2.8, 2.9, 2.10da rneklenmitir.

Resim 2.1: Yardmc ceketi alnan kalp

Resim 2.2: Blok dkm yksekliinin iaretlenmesi

15

Resim 2.3: Kalp kenarlarnn sarlmas

Resim 2.4: Dklen bloun st yzeyinin dzeltilmesi

Resim 2.5: Blok dkmnn oluturulmas

Resim 2.6: Kalp i yzeyinin rtulanmas

Resim 2.7:Teksir kalplarn gomalakla yaltlmas

Resim 2.8: Teksir kalbnn birletirilmesi

16

Resim 2.9: Vazo teksir kalb

Resim 2.10: izme teksir kalb

2.1.3. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Model kalb ile yardmc ceketler arasnda boluk olmamaldr. Model kalp ierisinde ters alar giderilmelidir. Al dkm, yeterli yaltm ve szdrmazlk salandktan sonra yaplmaldr. Model kalp zerine yeterli ykseklikte al blok oluturulmaldr. Teksir kalp paralarnn her biri numaralanmal veya iaretlenmelidir. Teksir kalp paralarnn her biri gomalak ve arap sabunu ile yaltlmaldr. Kalplar kurutularak birletirilmeli, dkm iin hazrlanmaldr.

17

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar
Al dkm yksekliini kalp malzemesinin i yzeyine iaretleyiniz.

neriler
Kalp malzemesinin yksekliini blok dkm yksekliine gre ayarlaynz. Temiz ve dzenli alnz. Zaman iyi deerlendiriniz. gvenlii kurallarna uyunuz. Kalp malzemesinin temiz ve yeterli sayda olmasn salaynz. %63 al %37 su kullannz. Temiz ve dzenli alnz.

Al su oranlarn tespit ediniz. Tekniine uygun al hazrlaynz. Tekniine uygun hazrlanan aly markalama izgilerine kadar dknz.

Gerekli szdrmazl salaynz.

Kalbn st yzeyinin dzgn olmasn salaynz.

Kalp malzemelerini alnn donmasn bekledikten sonra anz. Markalama izgilerine gre modelaj baklaryla dikkatli ve kontroll tala Uucu ve yanc olduundan gerekli nlemleri alnz.

18

kaldrarak kalbn st yzeyini oluturunuz. iniz bittiinde fray ispirto ile ykaynz.

Blok dkm ilemini tamamlaynz.

Gomalakla kalp paralarn yaltnz.

19

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. 2. 3. 4. 5. ( ) Blok dkm, yardmc ceketlerin ve model kalbn zerine dklen ana kalptr. ( ) Model kalb ile yardmc ceketler arasnda boluk olmaldr. ( ) Blok dkm yapmadan nce model kalp ierisinde ters alar olmaldr. ( ) Teksir kalp paralarnn her biri gomalak ve arap sabunu ile yaltlmaldr. ( ) Teksir kalplar dkm sonras hemen kullanlabilir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz uygulamal teste geiniz.

20

UYGULAMALI TEST
renme faaliyetinde kazandnz beceriler dorultusunda, 15cm x 15cm llerinde 1,5cm et kalnlnda pano model kalbnn blok dkmn oluturunuz. Bu uygulamay aadaki ltlere gre deerlendiriniz.

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri
Ara gerecinizi doru olarak seip hazr hle getirdiniz mi? nlnz giydiniz mi? Al su oranlarn tespit ettiniz mi? Tekniine uygun al hazrladnz m? Tekniine uygun hazrlanan aly markalama izgilerine kadar dktnz m? 6. Kalp malzemelerini alnn donmasn bekledikten sonra atnz m? 7. Markalama izgilerine gre modelaj baklaryla dikkatli ve kontroll tala kaldrarak kalbn st yzeyini oluturdunuz mu? 8. Gomalakla kalp paralarn yalttnz m? 1. 2. 3. 4. 5.

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

21

RENME FAALYET3 RENME FAALYET3

AMA
Krlabilir alanlar lastik, araldit veya silikon malzeme dkerek kalplama tekniine uygun teksir kalb yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Teksir kalp yapmnda kullanlan malzemeler, tekniine balamadan nce, Kalpta mukavemeti dk olan krlgan alanlar aratrnz. Teksir kalp yapmnda kullanlabilecek malzemeleri aratrnz. Lastik, araldit, silikonun nasl hazrlandn aratrnz.

3. TEKSR KALIP YAPIMINDA KULLANILAN MALZEMELER

3.1. Araldit
3.1.1. zellikleri
Yksek mekanik mukavemet ve dk su absorbsiyonu gsterir. Kimyasal macun zellii tar.

3.1.2. Dkm lemi in Hazrlan

Araldit reinesi uygulama alanna bal olarak belirli bir miktar alnr. Sertletiricisi belirlenen miktarda katlr. Karm rpc ile kartrlr. stenilen yere dklr. Sertleinceye kadar beklenir.

3.1.3. Hzlandrcs
Aralditin abuk donmasn salar.

22

3.1.4. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar Araldit miktar uygulama alanna gre alnmaldr. Araldit yzeye dklrken hava kalmamasna dikkat edilmelidir. Et kalnl iyi ayarlanmaldr. Seimli alanlar araldit ile kaplandnda yzeylerin birbirine kaynamas salanmaldr. Aralditin donmasna kadar herhangi bir ilem yaplmamaldr.

3.2. Silikon (Silicone Sealant)

3.2.1. zellikleri
Plastik kauuk esasldr. Sv veya kat hlde bulunur. Kat hli, sl ilem uygulanarak kullanlr. Kalp zerine srldkten sonra donarak onun eklini alr, ince bir tabaka oluturur.

3.2.2. Dkm lemi in Hazrlan

Tp ierisindeki sv silikon kalp yzeyinin her yerine dzgn bir ekilde srlr. Belirli bir kalnlk oluturulur. Donmas beklenir. Al, kalptan silikon syrlarak kartlr.

3.2.3. Hzlandrcs
Silikon abuk donmasn salar.

3.2.4. Yapm Aamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Silikon yzeye srlrken hava kalmamasna dikkat edilmelidir. Et kalnl iyi ayarlanmaldr. Seimli alanlar silikon ile kaplandnda yzeylerin birbirine kaynamas salanmaldr. Silikonun donmasna kadar herhangi bir ilem yapmamaldr.

3.3. Lastik
3.3.1. zellikleri
Plastik kauuk esasldr. Hzlandrcs ile kartrlarak donar. Esnek bir yap kazanr. Su emme oran dktr.

3.3.2. Dkm leri in Hazrlan

Lastik reinesi uygulama alanna bal olarak belirli bir miktar alnr. Hzlandrcs (katalizr) belirlenen miktarda alnr. kisi rpc ile kartrlr. stenilen yere dklr. Sertleinceye kadar beklenir.

23

3.3.3. Dkm Yaparken Dikkat Edilecek zellikler

Lastik yzeye dklrken hava kalmamasna dikkat edilmelidir. Et kalnl iyi ayarlanmaldr. Seimli alanlar lastik ile kaplandnda yzeylerin birbirine kaynamas salanmaldr. Lastiin donmasna kadar herhangi bir ilem yaplmamaldr.

Resim 3.1: Araldit ve lastikten yaplan kalp paralar

Resim 3.2: Araldit ve lastikten yaplan teksir

3.4. Ayrclar
3.4.1. zellikleri
Kalp zerine srlerek ince bir tabaka oluturur. Bezir ya, ispirtoda eritilmi gomalak en ok kullanlan ayrclardr.

3.4.2. Hazrlan
Kullanlacak ayrc seilir sv kvama getirilir. Fra ile srlr veya pistole ile pskrtlerek ince zar tabakas oluturulur. Kurutulur.

24

3.5. Yardmc Malzemeler

3.5.1. Tel elek:
Lastik, silikon gibi esnek malzemeleri alya tutturmak amacyla kullanlr.

3.5.2. Plastik amur

Lastik, silikon gibi esnek malzemelerin dkm iin kalpta boluk oluturmak, kalplarn d yzeylerine szdrmazl salamak iin kullanlr.

3.5.3. kence
Kalp malzemesi ile kalbn birbirini tutmas amacyla sktrmak iin kullanlr.

3.5.4. Kalp Tahtalar

Kalplama ilemi iin kullanlr.

3.5.5. Mikser
Al, lastik gibi maddeleri kartrmak iin kullanlr.

3.5.6. Zmpara
Kalp ierisindeki ince przleri gidermek iin kullanlr.

3.5.7. Modelaj Kalemleri

ekillendirme kalemleridir.

25

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Model kalp ierisinde krabilir alanlara lastik, araldit veya silikon dkerek teksir kalbn oluturunuz.

lem Basamaklar
Model boluunda lastik, araldit veya silikon dklecek alanlar belirleyerek iaretleyiniz.

neriler
Kalp ierisinde krlabilir alanlar seilmelidir. Temiz ve dzenli alnz. Dikkatli alnz.

Dkm alan belirlerken et kalnlna dikkat ediniz.

Model boluunda lastik, araldit veya silikon dklecek yerleri plastik amurla kaplaynz.

Dkm alan belirlerken et kalnlna dikkat ediniz.

Lastik ile alnn birbirinden ayrlmamas iin iri gzenekli tel elek kullannz.

26

 Dklen alnn st yzeyini dzeltiniz.

Plastik amur zerine tel elek takviyesi yapnz.

Zaman iyi deerlendiriniz. gvenlii kurallarna uyunuz. Karm, rpcda homojen olana kadar kartrnz. Dklen karmn donmasna dikkat ediniz. Teksir kalplarnn her birini gomalak ile yaltarak kuruduktan sonra birletiriniz.

Tel elekli alann zerine 4 cm kalnlnda al dkerek alnn donmasn bekleyiniz.

27

 Model kalbn aarak plastik amuru model boluundan karnz. Lastik, araldit veya silikon dklecek hacim iin dkm az oluturunuz. Lastik, araldit veya silikon karmn uygun ekilde hazrlaynz. Karm, dkm azndan hava kalmayacak ekilde dknz ve karmn donmasn bekleyiniz.

Kalplar ayrarak kontrol ediniz.

28

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. 2. 3. ( ) Araldit yksek mekanik mukavemet ve dk su absorbsiyonu gsterir. Kimyasal macun zellii tar. ( ) Lastik, plastik kauuk esasldr. Hzlandrcs ile kartrlarak donar. Esnek bir yap kazanr. Su emme oran dktr. ( ) Tp ierisindeki sv silikon kalp yzeyine geliigzel bir ekilde srlr. Belirli bir kalnlk oluturulmasna gerek yoktur. ( ) Lastik, silikon gibi esnek malzemeleri alya tutturmak iin plastik amur kullanlr. ( ) Lastik reinesi uygulama alanna bal olarak belirli bir miktar alnr. Hzlandrcs (katalizr) belirlenen miktarda alnr. kisi rpc ile kartrlr. stenilen yere dklr. Sertleinceye kadar beklenir.

4. 5.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Uygulamal Teste geiniz.

29

UYGULAMALI TEST
renme faaliyetinde kazandnz beceriler dorultusunda model kalp ierisinde krlabilir yerlere lastik, araldit veya silikon dkerek teksir kalbn oluturunuz. Sonular aadaki ltlere gre deerlendiriniz.

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri
1. Ara gerecinizi doru olarak seip hazr hle getirdiniz mi? 2. nlnz giydiniz mi? 3. Model boluunda lastik, araldit veya silikon dklecek alanlar belirleyerek iaretlediniz mi? 4. Model boluunda lastik, araldit veya silikon dklecek yerleri plastik amurla kapladnz m? 5. Plastik amur zerine tel elek takviyesi yaptnz m? 6. Tel elekli alann zerine 4 cm kalnlnda al dkerek alnn donmasn beklediniz mi? 7. Model kalbn aarak plastik amuru model boluundan kardnz m? 8. Lastik, araldit veya silikon dklecek hacim iin dkm az oluturdunuz mu? 9. Lastik, araldit veya silikon karmn uygun ekilde hazrladnz m? 10. Karm, dkm azndan hava kalmayacak ekilde dkerek donmasn beklediniz mi? 11. Kalplar ayrarak kontrol ettiniz mi? 12. alma ortamnz temizlediniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

30

RENME FAALYET4
AMA
Teksir kalptan model ( i) kalb oluturabileceksiniz.

ARATIRMA
kalb dkm yapmak tekniine balamadan nce, kalplarnn nasl retildiini aratrnz. kalp yapmnda kullanlan malzemeleri aratrnz. evrenizde bulunan atlye veya iletmelerde i kalb retimini aratrnz.

4. KALIBI DKM YAPMAK

4.1. Teksir Kalb retim Yapmak in Hazrlamak
Teksir kalp paralar ayr ayr arap sabunu ile yaltlr. Kalp paralar bir araya getirilir. Kalp paralarnn almamas iin gerekli malzemelerle sktrma ilemi yaplr. Kalp ierisinde fazlalk oluturan sabun artklar alnr. Dkme geilir.

4.2. retim () Kalb Oluturmak

Alnn su oran yumuak al (%50 al %50 su) olacak ekilde hazrlanr. Hazrlanan al dzgn bir ekilde kartrlr ve homojen olmas salanr. Kalp ierisine tek bir noktadan dklerek yaylmas salanr. Kalp doldurulur. Eit dalm oluturulur. Kalp ierisinde hava boluklarnn giderilmesi salanr. Alnn donmas beklenir. Kalplarn almasna nce yardmc ceketlerin almas ile balanr. Kalp ters tutularak lastik tokmak ile kalp yzeyine hafif hafif darbeler hlinde vurulur. Teksir kalbnn brakmas salanr veya basnl hava ile kalplarn birbirinden ayrlmas gerekletirilir. Oluturulan kalp incelenir ve hatal olan yerler onarlr. Kalplar kurutulur.

31

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar
Teksir kalp paralarnn i yzeylerini arap sabunu ile yaltnz.

neriler
Arap sabununu btn kalp paralarna srnz. Fazlalklarn snger ile alnz.

Kalp paralarnn birleim yerlerinde boluk kalmamasna dikkat ediniz. Temiz ve dzenli alnz. Teksir kalp paralarn birletiriniz. Dikkatli alnz.

Kalbn etrafn almayacak ekilde sktrnz.

Zaman iyi deerlendiriniz. Al % 50 su %50 olacak ekilde ayarlaynz. Teksir kalp paralarnn szdrmazln salaynz. Al dkmn kalp st seviyesine kadar yapnz.

32

 Yumuak al hazrlayp dknz. Teksir kalp zerindeki fazlalk allar sistire yardm ile temizleyiniz.

Al snma gsterinceye kadar bekleyiniz. Kalp paralarn dikkatli bir ekilde plastik tokmak ile kenarlardan hafif vurarak ayrlmasn salaynz. gvenlii kurallarna uyunuz. Kalp yzeyinde retime uygun olmayan yerleri gideriniz.

Alnn donmasn bekleyiniz. Kalp paralarn aarak model (i) kalb karnz.

33

 kalb retime uygunluunu test ediniz.

34

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1.

2. 3. 4.

( ) kalb dkmnden nce teksir kalp paralar ayr ayr arap sabunu ile yaltlr. ( ) Kalp ierisinde fazlalk oluturan sabun artklarnn alnmasna gerek yoktur.

( ) Al su oran yumuak al (%50 al %50 su) olacak ekilde hazrlanr. ( ) Hazrlanan alnn kalp ierisine tek bir noktadan dklerek yaylmas salanr.

Kalp doldurulur. Eit dalm oluturulur.

5. ( ) Donan alnn karlmas metal tokmaklarla kalp yzeyine vurularak yaplr. DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Uygulamal Teste geiniz.

35

UYGULAMALI TEST
renme faaliyetinde kazandnz beceriler dorultusunda teksir kalbna al dkm yaparak i kalb retiniz ve sonular aadaki ltlere gre deerlendiriniz.

KONTROL LSTES
Uygulama testi sonucunda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri
1. Ara gerecinizi doru olarak seip hazr hle getirdiniz mi? 2. nlnz giydiniz mi? 3. Teksir kalp paralarnn i yzeylerini arap sabunu ile yalttnz m? 4. Teksir kalp paralarn birletirdiniz mi? 5. Teksir kalp paralarnn szdrmazln saladnz m? 6. Yumuak al hazrlayp dktnz m? 7. Teksir kalp zerindeki fazlalk allar sistire yardm ile temizlediniz mi? 8. Alnn donmasn beklediniz mi? 9. Kalp paralarn aarak i kalb kardnz m? 10. kalbnn retime uygunluunu test ettiniz mi? 11. alma ortamnz temizlediniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

36

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

UYGULAMALI TEST
Anadolu medeniyetlerinde kullanlan kabartma figrlerinden yararlanarak deiik llerde pano model kalplar oluturunuz. Kalplarn teksirini ve i kalplarn yapnz. Gerekli Malzemeler: Al, gnye takm, sistire, sabit kalem, bak, elik gnye, zmpara, mermer masa, modelaj baklar, kurgu tahtalar, model kalp, su, elek, tas, araldit, silikon, lastik, tel elek, arap sabunu, gomalak, al ekillendirme baklar, snger, plastik amur, kova.

KONTROL LSTES
Uygulama testi sonucunda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri
Yardmc ceketleri oluturmak 1. Model kalbn teksir kalp para saysn tespit ettiniz mi? 2. Model kalpta et kalnlklarnn ayn olmasna dikkat ettiniz mi? 3. Yardmc ceket paralarnn lsn belirlediniz mi? 4. ly markaladnz m? 5. Mermer masay, kalp malzemelerini sabunladnz m? 6. Al model kalbn ispirtoda inceltilmi gomalak ile btn yzeylerini ince zar tabakas oluturacak ekilde iyice yaltp kuruttunuz mu? 7. Suda inceltilmi arap sabunu ile model kalbn her yerini yalttnz m? 8. Teksir kalbn yardmc ceketlerini yapmak iin tespit edilen lde kurgu hazrladnz m? 9. Dkm alann kalp malzemeleri ile oluturdunuz mu? 10. Kalp kenarlarn kanca ve ikence ile sktrarak birleim yerlerini plastik amur ile kapattnz m? 11. Sert al hazrlayp dktnz m? 12. Oluturulan ceketlerin uygun yerlerine dier ceketlerle balantl olacak ekilde pim atnz m? 13. Oluturulan ceketleri gomalak ile yalttnz m? 14. Arap sabunu ile yalttnz m?

Evet

Hayr

37

15. Teksir kalbn yardmc ceketlerini yapmak iin tespit edilen lde kurgu hazrladnz m? 16. Dkm alann kalp malzemeleri ile oluturdunuz mu? 17. Kalp kenarlarn kanca ve ikence ile sktrarak birleim yerlerini plastik amur ile kapattnz m? 18. Sert al hazrlayp dkerek fazlalklar rtuladnz m? Blok dkmn yapmak 19. Al su oranlarn tespit ettiniz mi? 20. Tekniine uygun al hazrladnz m? 21. Tekniine uygun hazrlanan aly markalama izgilerine kadar dktnz m? 22. Kalp malzemelerini alnn donmasn bekledikten sonra atnz m? 23. Markalama izgilerine gre modelaj baklaryla dikkatli ve kontroll tala kaldrarak kalbn st yzeyini oluturdunuz mu? 24. Gomalakla kalp paralarn yalttnz m? Krlabilir alanlara, lastik, araldit veya silikon dkmek 25. Model boluunda lastik, araldit veya silikon dklecek alanlar belirleyerek iaretlediniz mi? 26. Model boluunda lastik, araldit veya silikon dklecek yerleri plastik amurla kapladnz m? 27. Plastik amur zerine tel elek takviyesi yaptnz m? 28. Tel elekli alann zerine 4 cm kalnlnda al dkerek alnn donmasn beklediniz mi? 29. Model kalbn aarak plastik amuru model boluundan kardnz m? 30. Lastik, araldit veya silikon dklecek hacim iin dkm az oluturdunuz mu? 31. Lastik, araldit veya silikon karmn uygun ekilde hazrladnz m? 32. Karm, dkm azndan hava kalmayacak ekilde dkerek donmasn beklediniz mi? 33. Kalplar ayrarak kontrol ettiniz mi?

38

 kalb retimi yapmak 34. Teksir kalp paralarnn i yzeylerini arap sabunu ile yalttnz m? 35. Teksir kalp paralarn birletirdiniz mi? 36. Teksir kalp paralarnn szdrmazln saladnz m? 37. Yumuak al hazrlayp dktnz m? 38. Teksir kalp zerindeki fazlalk allar sistire yardm ile temizlediniz mi? 39. Alnn donmasn beklediniz mi? 40. Kalp paralarn aarak i kalb kardnz m? 41. kalbn retime uygunluunu test ettiniz mi? 42. alma ortamnz temizlediniz mi?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

39

CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 Doru Doru Yanl Doru Yanl

RENME FAALYET 2NN CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 Doru Yanl Yanl Doru Yanl

RENME FAALYET 3N CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 Doru Doru Yanl Yanl Doru

RENME FAALYET 4N CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 Doru Yanl Doru Doru Yanl

40

KAYNAKA KAYNAKA
EMR Mustafa, Toprak Seramik letme Notlar, Bozyk, 1987. G Nafiz, inicilik ve Seramik Teknolojisi 1, Devlet Kitaplar, Ankara, 2004.

41