BÖLÜM 13 ‹Ç KUVVETLER

‹Ç KUVVETLER 2- Epirojenez (K›ta Hareketleri) : Yerkabu¤unun

genifl alanlarda dikey yönde yavafl yavafl yüksel-
1- Orojenez (Da¤ oluflumu) : K›talar›n birbirine yak- mesi veya alçalmas›d›r. Örne¤in ‹skandinav Yar›-
laflmalar› sonucu yer kabu¤unu oluflturan kayaç- madas› ile Anadolu yar›madalar› yükselirken, Ka-
lar yan bas›nçlar›n etkisiyle s›k›fl›rlar; s›k›flan ta- radeniz ve Akdeniz çanaklar› çökmektedir. Epiro-
bakalar elastiki yap›da ise k›vr›larak “k›vr›ml› s›- jenik hareketlerin nedenleri flöyle s›ralanabilir:
rada¤lar›” (Alp - Himalaya da¤ s›ralar›, Kuzey
Anadolu ve Toros s›rada¤lar› gibi) sert yap›da ise • K›ta plakalar›ndan birinin di¤erinin alt›na gire-
k›r›larak “k›r›kl› da¤lar›” (Ayd›n Da¤lar›, Bozda¤-

KAVRAM DERSHANELER‹
rek onu yükseltmesi
lar, Kozak, Madra, Yunt Da¤› gibi) olufltururlar. • Buzullar›n erimesi veya afl›n›mdan dolay› ka-
ralar›n yükünün azalmas›
‹
B
• Buzul istilas› veya volkan püskürmesinden do-
E lay› yükün artmas›
C

A F • Tortulaflma sonucu yükü artan senkinallerin

çökmesi

D K›ta kenarlar›nda meydana gelen bu hareketler

G sonucunda k›y› çizgisi de¤iflir. Alçalan k›y›n›n de-
niz alt›nda kalmas›na transgresyon, deniz diple-
H
rinin yükselerek kara durumuna geçmesine ise
– Bir k›vr›m›n k›s›mlar›. Burada antiklinal ekseni AG, regresyon denir. Karalar yükselince akarsular ya-
senklinal eksen ise DH harfleriyle gösterilmifltir. Antiklinalin
uzan›fl› ACB, senklinalin uzan›fl› ise DFE harfleriyle taklar›na derine do¤ru afl›nd›r›r.
gösterilmifltir.

3- Volkanizma : Ma¤man›n yerkabu¤unun zay›f ke-

Antiklinal Antiklinal simlerinden veya çatlaklardan yüzeye do¤ru so-
kulmas›na veya yeryüzüne ç›kmas›na volkaniz-
Yandan Yandan
Senklinal ma denir. Volkanik püskürme sonucu, volkan ko-
KAVRAM DERSHANELER‹

s›k›flma s›k›flma
nisi, krater, kaldera, maar gibi yerflekilleri oluflur.
Yeryüzündeki volkanlar›n büyük k›sm› Büyük Ok-
Yükselme

Yükselme

yanus ile Akdeniz k›y›lar›nda yer al›r.

K›vr›ml› Da¤lar
Kül ve bulut

Horst Horst
Kül ya¤muru
Alça
lma
Tafllar
Krater Lav
Yük

Graben
Koni
Yük

selm

Tüf
selm

e
e

Baca Yerkabu¤u

Lav havzas›
K›r›kl› Da¤lar
Bir volkan›n flematik kesiti

250
 ‹ç Kuvvetler

Türkiye’nin Volkanlar› Türkiye’nin Deprem Kuflaklar›

Do¤u Anadolu : Büyük ve Küçük A¤r›, Tendürek, 1- Kuzey Anadolu : Saroz körfezinden Aras vadisi-
Süphan, Nemrut ne kadar uzan›r. (‹stanbul, ‹zmit, Adapazar›, Bolu,
‹ç Anadolu : Erciyes, Melendiz, Hasan Da¤›, Ka- Çorum, Amasya, Tokat, Erzincan, Erzurum, Kars)
racada¤, Karada¤ 2- Güney Anadolu : ‹skenderun Körfezi’nden Van
Güneydo¤u Anadolu : Karacada¤ Gölü’nün kuzeyine kadar uzan›r. (Hatay, Adana,
Diyarbak›r, Bingöl, Mufl, Van)
3- Bat› Anadolu : Ege Bölgesi’ndeki graben alanla-

KAVRAM DERSHANELER‹
4- Depremler : Yerkabu¤unda do¤al yollarla meyda-
na gelen titreflim ve sal›n›m hareketleridir. Depre- r›n› kapsar. (Mu¤la, Ayd›n, ‹zmir, Denizli, Afyon,
min hasar derecesi; Uflak, Manisa, Bal›kesir, Çanakkale)

• Depremin büyüklü¤üne
Depremin Y›k›m Etkisini Azaltmak ve Depremden
• Odak noktas›n›n derinli¤ine
Korunmak ‹çin;
• Zeminin yap›s›na
• Depremin süresine • Yerleflim bölgeleri fay hatlar›ndan uzakta ku-
rulmal›
• Yap›lar›n niteli¤ine ba¤l›d›r.
• Yap›laflma için sa¤lam zeminler seçilmeli
Yeryüzündeki Deprem Kuflaklar› • Depreme dayan›kl› yap› tekni¤i kullan›lmal›
– Büyük Okyanus Çevresi • Mümkünse yüksek katl› bina yap›m›ndan sak›-
– Antiller’den bafllayarak Akdeniz k›y›lar›ndan n›lmal›
Himalayalara kadar uzanan kuflak • Halk deprem konusunda bilinçlendirilmeli
• Deprem an›nda ve sonras›nda yap›lacaklar
plânlanmal›, buna uygun örgütlenmeler ger-
çeklefltirilmelidir.

• Konya

Türkiye Deprem Haritas›

I. Derece Deprem Bölgesi

II. Derece Deprem Bölgesi

III. Derece Deprem Bölgesi

251
 ‹ç Kuvvetler

ÖZETLE • Yerkabu¤undan derinlere inildikçe s›cakl›k her

33 metrede 1°C artar.
• Ülkemizin bugünkü görünümünü kazanmas›n-
da en etkili iç kuvvet orojenezdir. • Volkanlardan ç›kan lavlar, kapl›ca, ›l›ca gibi s›-
cak su kaynaklar›, derinlere do¤ru s›cakl›¤›n
• K›vr›ml› s›rada¤lar Akdeniz, Karadeniz ve
her 33 m’de 1°C artmas› Dünya’n›n iç k›sm›-
Do¤u Anadolu Bölgelerimizde yayg›n iken, k›-
n›n s›cak oldu¤unu gösterir.
r›kl› da¤lar Ege Bölgesinde yo¤unlaflm›flt›r.
• Ülkemizde volkanizman›n en etkili oldu¤u böl-

KAVRAM DERSHANELER‹
geler Do¤u Anadolu ile ‹ç Anadolu, en az etki-
li oldu¤u bölgeler ise Marmara ve Akdeniz’dir.
• Tüm tehlikelerine ra¤men volkanik bölgeler,
toprak verimlili¤i ve maden zenginli¤i nedeniy-
le her zaman insanlar› kendisine çeker.
• Ülkemizdeki volkanik da¤lar›n genelde bir hat
boyunca uzanmas› k›r›k hatt›n›n varl›¤› ile ilgi-
lidir.
• Yerkabu¤unun en eski arazilerinde depremle-
re pek rastlanmazken, genç yap›l› arazilerde
s›k s›k deprem olmaktad›r.
• Türkiye’de kapl›ca ve ›l›calar›n da¤›l›fl› ile k›r›k
hatlar›n›n da¤›l›fl› aras›nda paralellik vard›r.
• Türkiye’de deprem riski en az olan bölgeleri-
miz ‹ç Anadolu ile Güneydo¤u Anadolu’dur.
• Do¤u Anadolu Bölgesinde maden çeflitlili¤i ve
rezervlerinin zengin olmas›, volkanik göllerin
yayg›nl›¤› volkanizman›n etkinli¤ini gösterir.
• ‹ç kuvvetlere neden olan etmen yerin iç ›s›s›-
d›r.
KAVRAM DERSHANELER‹

• Deprem dalgalar›, volkanik püskürmeler yerin

iç yap›s› hakk›nda bilgi verir.
• Granit, andezit, bazalt volkanik; mermer,
gnays metamorfik; linyit, taflkömürü, konglo-
mera, traverten ve tebeflir ise tortul tafllara ör-
nektir.
• K›r›k hatlar› yerkabu¤unun zay›f ve hareketli
bölgeleridir.
• ‹klim de¤ifliklikleri, yan bas›nçlar ile afl›nd›rma
ve biriktirme faaliyetleri epirojeneze neden
olur.
• I. zamanda taflkömürü yataklar›;
II. zamanda k›talar›n ayr›lmas› ve tortullaflma
III. zamanda ülkemizdeki k›vr›ml› s›rada¤lar,
linyit, petrol ve tuz yataklar›
IV. zamanda ise buzul devreleri, Çanakkale
ve ‹stanbul bo¤azlar› oluflmufltur.

252
 BÖLÜM 13 ‹ç Kuvvetler TEST 36
1. Yerkürenin yap›s› ile ilgili afla¤›daki özellikler- 6. Do¤u Avrupa, ‹skandinavya, Kanada, Avusturalya
den yanl›fl olan› hangisidir? ile Kuzey Asya'da volkanik hareketler ile deprem-
lere hemen hemen hiç rastlanmaz.
A) S›cakl›k, kabuktan çekirde¤e do¤ru artar. Bu durumun temel nedeni afla¤›dakilerden han-
B) Kabu¤un kal›nl›¤› karalar alt›nda fazla, okya- gisidir?
nuslar alt›nda azd›r.
C) Deprem, volkanizma gibi iç kuvvetlerin kayna- A) Yükseltinin az olmas›
¤› mantodur. B) ‹klimin sert olmas›
D) Bas›nç ve yo¤unluk çekirdekten litosfere do¤- C) Yer kabu¤unun çok ince olmas›
ru artar.
D) Arazinin çok eski olmas›
E) Dünya kal›nlaklar› ve yo¤unluklar› farkl› olan iç
E) Yükseltinin fazla olmas›
içe kürelerden oluflmufltur.

KAVRAM DERSHANELER‹
2. Jeotermal enerji ile afla¤›dakilerden hangisi
aras›nda yak›n bir iliflki vard›r?
7. Deniz seviyesindeki bir merkezde sondaj çal›flma-
A) Rüzgar B) Volkanizma s› yapan bir ekip, kuyunun aç›ld›¤› yüzey ile inilen
C) Epirojenez D) Erozyon derinlik aras›ndaki s›cakl›k fark›n›n 20°C oldu¤u-
E) Buzullaflma nu belirtiyor.
Buna göre kaç m derinli¤e inilmifltir?

3. Afla¤›daki da¤lar›m›zdan hangisi volkanik kö- A) 660 m B) 726 m C) 633 m

kenli de¤ildir? D) 500 m E) 4000 m

A) Erciyes B) Tendürek C) Kaçkar

D) A¤r› E) Süphan

8. Türkiye'deki linyit ve petrol yataklar› hangi je-

4. Linyit, petrol ve tuz yataklar›n›n yayg›n olarak
olojik zamanda oluflmufllard›r?
görüldü¤ü bir ülke hangi jeolojik zamanda olufl-
KAVRAM DERSHANELER‹

mufltur?
A) ‹lkel Zaman B) I. Zaman
A) I. Zaman (Paleozoik) C) II. Zaman D) III. Zaman
B) III. Zaman (Neozoik) E) IV. Zaman
C) IV. Zaman (Kuaterner)
D) II. Zaman (Mesozoik)
E) ‹lkel zaman
9. Türkiye'de taflkömürü yataklar›n›n çok az ol-
mas› afla¤›dakilerden hangisine iyi bir kan›t
5. Canl› art›klar›n›n belirli yerlerde birikmesi ve olabilir?
tafllaflmas› ile oluflan kayaç türü afla¤›dakiler-
den hangisidir? A) Türkiye'nin yeralt› kaynaklar› bak›m›ndan fakir
oldu¤una
A) Mekanik tortul B) Türkiye'nin orman varl›¤› bak›m›ndan zengin
B) Baflkalafl›m oldu¤una
C) Kimyasal tortul C) Ülkemizin s›k s›k depremlere sahne oldu¤una
D) Organik tortul D) Ülkemizde I. zaman arazisinin az oldu¤una
E) D›fl püskürük E) Volkanizman›n ülkemizde çok etkili oldu¤una

253
 ‹ç Kuvvetler

10. Afla¤›da verilen jeolojik zamanlar ile bu za- 15. I. Köro¤lu Da¤lar›
manlara özgü olaylar aras›ndaki efllefltirmeler- II. Ilgaz Da¤lar›
den hangisi yanl›flt›r? III. Kaçkar Da¤lar›
IV. Bozda¤lar
A) Maden kömürü yataklar›n›n oluflumu – I. Za- V. Toros Da¤lar›
man Türkiye'de orojenik hareketlerle oluflmufl k›v-
B) ‹nsan›n ortaya ç›kmas› – IV. Zaman r›ml› s›rada¤lardan oluflan bir grup yap›ld›¤›n-
C) Toros ve Karadeniz s›rada¤lar›n›n oluflumu – da hangisi, bu grubun d›fl›nda kal›r?

KAVRAM DERSHANELER‹
IV. Zaman
D) Petrol ve linyit yataklar›n›n oluflumu – III. Za- A) I B) II C) III
man
D) IV E) V
E) Karadeniz ve Hazar gölünün meydana gelme-
si – III. Zaman
16. "Türkiye'nin en aktif deprem sahalar› faylanma so-
nucu oluflmufl k›r›k hatlar›na paralellik gösterir."
11. Yeryüzünün herhangi bir yöresinde iç kuvvet-
Buna göre afla¤›daki flehirlerin hangisinde
lerin çok etkili oldu¤unu söyleyen biri bu dü-
deprem olas›l›¤› en fazlad›r?
flüncesini, burada hangi oluflumun yayg›n bu-
lunmas›yla destekleyemez?
A) Konya B) Ayd›n C) Mardin
A) Graben ovalar› D) fianl›urfa E) Antalya
B) Volkanik set gölleri
C) Maar gölleri 17. "Bu hareketlerde k›vr›lma ve bozulma görülmez.
D) Fay hatlar› Genifl alanlar, k›talar ya bir bütün halinde yükselir
E) Delta ovalar› ya da bir bütün halinde alçal›r. Karalar alçal›nca
sular›n istilas›na u¤rar, yükselince sular çekilir."
12. I. Depremlerin s›kça görülmesi Yukar›da özellikleri verilen olay afla¤›dakiler-
II. Volkan konilerinin yayg›n olmas› den hangisidir?
III. Akarsular›m›z›n derine do¤ru çok afl›nd›rmas›
IV. Ortalama yükseltinin fazlal›¤› A) Depremler B) K›y› oluflumu
V. Ormanla kapl› sahalar›n azl›¤› C) Volkanizma D) Orojenez
"Türkiye oluflum itibar›yla genç bir ülkedir." diyen E) Epirojenez
biri bu düflüncesini yukar›daki yarg›lar›n han-
KAVRAM DERSHANELER‹

gisiyle destekleyemez? 18. "Taflkömürü ve linyit geçmifl jeolojik devirler içeri-

sinde zengin bitki topluluklar›n›n tortul tabakalar
A) I B) IV C) III alt›nda havas›z kalmas›yla meydana gelmifller-
D) II E) V dir."
Taflkömürü ve linyit oluflum bak›m›ndan hangi
13. Afla¤›dakilerden hangisi volkanizman›n etki- tafl grubuna girer?
siyle oluflan kayaçlardan de¤ildir?
A) Baflkalafl›m B) Püskürük
A) Granit B) Andezit C) Bazalt C) Kimyasal tortul D) K›r›nt› tafllar
D) Trakit E) Taflkömürü
E) Organik tortul

14. Afla¤›daki alanlar›n hangisinde aktif volkanla-

19. Afla¤›dakilerden hangisi depremlerin hasar
ra yayg›n olarak rastlan›lmaz?
derecesini azaltmada etkili bir önlem de¤ildir?

A) Orta Amerika
A) Yap›lar›n temelini sa¤lam zemine oturtmak
B) Do¤u Afrika
B) Yüksek katl› binalar yapmamak
C) Endonezya Tak›madalar›
C) Depremlere dayan›kl› konutlar yapmak
D) Arap Yar›madas›
D) Deprem kuflaklar›n› a¤açland›rmak
E) Filipinler ve Japonya
E) Yap›larda hafif ve esnek malzeme kullanmak

254
 ‹ç Kuvvetler

20. Türkiye'de termal kayna¤›n bulunmad›¤› bir böl- 24. – Tabakal› bir yap›ya sahiptir.
geyi hatta bir yöreyi göstermek, bir kaç istisna d›- – Fosil bak›m›ndan zengindir.
fl›nda pek mümkün de¤ildir. – Oluflumlar›nda akarsu, rüzgar, buzul ve dalga-
Türkiye'de termal kaynaklar›n bu denli yayg›n lar›n etkisi vard›r.
olmas›nda afla¤›dakilerden hangisi daha çok Yukar›da özellikleri s›ralanan tafl türü afla¤›da-
etkili olmufltur? kilerden hangisidir?

A) Yerflekillerinin çok çeflitli olmas› A) D›fl püskürük B) Baflkalafl›m

KAVRAM DERSHANELER‹
B) Yak›n jeolojik devirlerde faylanma ve k›r›lmala- C) ‹ç püskürük D) Tortul
r›n çokça olmas› E) Bazaltik
C) Da¤lar›n k›y›ya paralel uzanmas›
D) Y›ll›k s›cakl›k ortalamalar›n›n yüksek olmas›
E) ‹klim özelliklerinin çeflitlili¤i 25.

21. Yerkabu¤unun malzemesi tafllar ile ilgili afla¤›-

daki yarg›lardan hangisi yanl›flt›r?
fiekil I
A) Pamukkale travertenleri kimyasal tortulaflma 2 • •3
ile oluflmufllard›r. •
4
B) Petrol ve kömür d›fl›ndaki tüm madenlerin olu-
flumu volkanik kökenlidir. • 1
C) Yeryüzündeki en yayg›n tafl türü metamorfik
5
tafllard›r. •
D) Tortul tafllar bol fosil içerirler.
E) Taflkömürü, linyit organik tortul tafllardand›r. Yukar›daki I. flekilde oluflumu gösterilen da¤-
lara Türkiye haritas› üzerinde numaraland›r›l-
m›fl bölgelerin hangisinde rastlan›lmaz?

22. I. Orojenez
A) 1 B) 2 C) 3
II. Volkanizma
D) 4 E) 5
III. Epirojenez
KAVRAM DERSHANELER‹

IV. Akarsular
V. Depremler
26. Afla¤›daki da¤lardan hangisinin oluflmas›nda
Kapadokya yöresindeki peribacalar›n›n oluflu-
volkanizman›n etkisi yoktur?
munda yukar›dakilerden hangileri etkili olmufl-
tur?
A) Vezüv B) Everest C) Etna
D) Fuji Yama E) Klimanjaro
A) Yaln›z I B) II ve IV C) Yaln›z III
D) Yaln›z V E) I ve IV

27. Afla¤›dakilerden hangisi depremlerden korun-

ma yollar›ndan biri de¤ildir?
23. Afla¤›dakilerden hangisi Türkiye'nin genç ya-
p›l› bir ülke oldu¤unu kan›tlamaz?
A) Yap›lar› yerli kayalar üzerine kurmak
A) Çok uzun k›y›lara sahip olmas› B) Betonarme inflaat yapmak
B) Linyit yataklar›n›n yayg›n olmas› C) Yerleflim birimlerini alüvyonlu arazilerde kur-
mak
C) S›k s›k depremlere sahne olmas›
D) Hafif yap› malzemesi kullanmak
D) Akarsular›n denge profiline ulaflmam›fl olmas›
E) Halk› bu konuda bilinçlendirmek
E) Kapl›ca ve ›l›calar›n yayg›nl›k göstermesi

255
 ÖSS ÖSS SORULARI - ‹ç Kuvvetler BÖLÜM 13

1. Deniz seviyesinden oldukça yüksek bir ülke
olmas›na ra¤men Türkiye'de düzlüklerin çok
yer kaplamas›n›n nedeni afla¤›dakilerden han-
gisidir?
A) Akarsular›n çok fazla afl›nd›rma yapm›fl olma-
s›
B) Akarsular›n çok alüvyon biriktirmifl olmas›
C) Lavlar›n çukurlar› doldurmufl olmas›
D) Afl›nma sonunda deniz seviyesine yaklaflan
düzlüklerin yeniden yükselmifl olmas›
4. Yeryüzünde yanarda¤lar, genç k›vr›m da¤lar› ve
deprem bölgelerinin da¤›l›fl›nda az çok bir koflut-
luk (paralellik) göze çarpmaktad›r.
Afla¤›dakilerden hangisi bunun nedeni olabi-
lir?
A) Bu bölgelerde d›fl kuvvetlerinin çok etkin ol-
mas›
B) Bu bölgelerde yerkabu¤unun hareket halinde
olmas›
C) Bu bölgelerde yerkabu¤unun ince olmas›
D) Bu bölgelerin gevflek dolgu alan› olmas›

KAVRAM DERSHANELER‹
E) Kapal› havzalar›n genifl yer tutmas› E) Bu bölgelerin yontuküz (peneplen) alanlar› ol-
mas›

5. Bolu, Bursa, Kütahya, Denizli yörelerinde kap-

2. Türkiye'deki akarsular›n, genellikle denge pro- l›ca ve flifal› sular›n bulunmas› bu yörelerin
filini almam›fl akarsular olmas›n›n bafll›ca ne- hangi bak›mdan benzer oldu¤una kan›t göste-
deni afla¤›dakilerden hangisidir? rilebilir?

A) Ya¤›fl düzeni B) Engebelilik

A) Akarsular›n çok engebeli yerlerden geçmeleri
C) Yer yap›s› D) Maden yataklar›
B) Ya¤›fllar›n karars›zl›¤› nedeniyle akarsu rejim-
E) Toprak türü
lerinin düzensizli¤i
C) Türkiye'nin bugünkü yeryüzü fleklini yak›n bir
jeolojik devirde alm›fl olmas› 6. Kömür, çok miktarda bitkisel maddenin, havas›z
D) Mevsimler aras› debi fark›n›n fazla olmas› bir ortamda ve bas›nç alt›nda de¤iflmesi sonucun-
da oluflan bir kayaçt›r.
E) Vadi tabanlar›n›n farkl› dirençteki kayalardan
meydana gelmesi Buna göre kömür, afla¤›daki kayaç türlerinden
hangisine bir örnektir?
KAVRAM DERSHANELER‹

A) ‹ç püskürük B) D›fl püskürük

C) Kimyasal tortul D) Organik tortul
3. Türkiye'de da¤lara oranla daha genifl yer kap- E) K›r›nt› (mekanik) tortul
layan ova ve platolar›n yükseklerde bulunma-
s›n›n nedeni afla¤›dakilerden hangisidir?
7. Türkiye'nin jeolojik yap›s› göz önüne al›nd›¤›n-
A) III. zaman sonunda peneplen halinde iken IV. da, afla¤›daki alanlar›n hangisinde fliddetli yer
zaman bafl›nda toptan yükselmesi sars›nt›lar›n›n görülmesi olas›l›¤› en fazlad›r?
B) Genç ve yüksek olan Alp Himalaya sisteminin
uzand›¤› alan üzerinde bulunmas› A) Gediz Havzas› B) Tafleli Platosu
C) Durgunluk devresi olan II. zamanda yükseklik- C) Ergene Havzas› D) Mardin Efli¤i
lerin afl›narak genifl düzlükler meydana getir- E) Konya Ovas›
mesi
D) IV. zaman›n bafl›nda faaliyet halindeki volkan
lavlar›n›n yay›larak genifl düzlükler meydana 8. Afla¤›dakilerden hangisinin oluflumu ile volka-
getirmesi nik olaylar aras›nda iliflki yoktur?

E) ‹ç Anadolu bölgesindeki büyük göllerin, iklim

A) Kurflun B) Pirit C) Manganez
de¤iflikli¤i ile kuruyarak düz alanlar haline gel-
D) Krom E) Linyit
mesi

256
 ‹ç Kuvvetler

9. Afla¤›dakilerden hangisinde verilen tafllar›n 13. Yerkabu¤unu oluflturan katlardan Sial, afla¤›-
ikisi de canl› kal›nt›lar›ndan oluflmufltur? dakilerden hangisinin alt›nda en incedir?

A) Linyit – Traverten A) Da¤ B) Ova C) Plato

B) Tuz – Tebeflir D) Göl E) Okyanus
C) Çakmaktafl› – Kireçtafl›
D) Taflkömürü – Mercankaya
E) Turba – Jips

KAVRAM DERSHANELER‹
14. X

10. Y

+++++ +++++
o o o o +++++ o o o o

Yukar›da, bir yerfleklinin kesiti verilmifltir. Bu

yerfleklini meydana getiren bafll›ca etken afla- Yukar›daki flekilde X ve Y ile gösterilen yerlere
¤›dakilerden hangisidir? ne ad verilir?

A) Buzul afl›nd›rmas› B) Volkanizma X Y

C) Orojenez D) Epirojenez A) Plato Ova
E) Akarsu afl›nd›rmas› B) Horst Graben
C) Fay Vadi
11. D) Volkan konisi Yontukdüz
II E) Antiklinal Senklinal
III I
IV

15.
V

I IV
Yukar›daki haritada numaralarla gösterilen V
KAVRAM DERSHANELER‹

II
ovalardan hangisi bir graben içine yerleflmifl- III
tir?

A) I B) II C) III
Yukar›daki Türkiye haritas›nda numaralarla
D) IV E) V
gösterilen taral› alanlardan hangisi birinci de-
rece deprem bölgesi içinde yer almaz?
12. Tektonik depremler yerkabu¤undaki k›r›k hatlar›
boyunca oluflan yer hareketleri sonucunda mey-
A) I B) II C) III
dana gelir.
D) IV E) V
Türkiye'nin jeolojik yap›s› göz önüne al›nd›¤›n-
da afla¤›daki yerlerin hangisinde tektonik dep-
rem olma olas›l›¤› en azd›r?

A) Erzincan Ovas› 16. Afla¤›daki kayaçlardan hangisi, kalkerin bafl-

B) Konya Ovas› kalaflmas› ile oluflmufltur?
C) Bolu – Ergene Yöresi
D) Büyük Menderes Havzas› A) Mermer B) fiist C) Gnays
E) Mufl – Van Yöresi D) Mika E) Kuvarsit

257