Genel Yetenek

-TÜRKÇE
Anla tım Boz uk luk la rı
A) Gereksiz yardımcı eylemler

SÖZCÜK DÜZEYİNDE ANLATIM B) Eş anlamlı sözcükler
BOZUKLUKLARI C) Çıkarıldığında cümlenin anlamını daraltmayan
1) Anlamca Çelişen Sözler: Aynı cümlede çelişkili sözcükler
ifadeler yer alırsa anlatım bozukluğu olur. Bu durum Kadın, söz almak için oturduğu yerden ayağa kalktı.
okuyucuyu şaşırtır ve cümlenin anlaşılması zorlaşır.
Bu cümlede "kalkmak" sözcüğü "ayağa" anlamını
Muhakkak sınavı kazanmıs olmalı; yoksa içerdiği için "ayağa" sözcüğüne gerek yoktur.
İstanbul'dan dönerdi. (Altı çizili ifadeler çelişki ifade eder.)
Bir insan, en güç ve müşkül zamanlarda akrabalarını
Eminim Ahmet bize gelmiş olabilir. arar.
2) Yanlış Anlamda Kullanılan Sözcükler: Cümledeki "Güç" ve "müşkül" sözcükleri eşanlamlıdır. Bu
her sözcük kendi anlamına uygun biçimde kullanılmalıdır.
Yoksa anlatım bozukluğu olur. işi onun yapabileceğinden şüphe etmiyorum.
Yazılıdan kötü not alması sınıfta kalmasını sağladı. Cümiede "etmek" yardımcı eylemi gereksiz. "şüphe
tr etmek" yerine "şüphelenmek" kullanılmalı.
uj
Cumhuriyet 1923 tarihinde ilan edilmiştir. o
c/3 6) Tamlama Yanlışları: Tamlama eklerinin yanlış ya da
Bu cümlede "tarihinde" yerine "yılında" sözcüğü m
CL eksik kullanımı, tamlama unsurları arasındaki
getirilmelidir. uyumsuzluklar ya da tamlama unsurlarından birinin
3) Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması: Sözcüklerin kullanılmayışı anlatım bozukluğuna yol açar.
cümle içinde doğru yerde kullanılmaması anlamda Bir toplumdaki normal karşılanan bir davranış başka
belirsizliğe yol açar. bir toplumda anormal karşılanabilir.
Gazeteniz, herkesi ücretsiz üniversite sınavına (Bu cümlede "-ki" eki gereksiz kullanılmıştır. Bu ek
hazırlıyor. atılırsa cümle kusursuz olur.)
Ağrısız kulak delinir. (Kulak ağrısız delinir.)
CÜMLE DÜZEYİNDE ANLATIM
Yukarıdaki cümlede üniversitenin ücretsiz olduğu BOZUKLUKLARI
anlamı çıkıyor.
Cümle: Anlam, anlatım ve yargı birliğidir. Türkçe'de
Aslında anlatılmak istenen "hazırlama" eyleminin
anlatımın temel birimi cümledir. Anlatımın etkili olması,
ücretsiz yapılacağıdır.
okuyucunun anlatılmak isteneni algılaması cümlelerin
4) Birbiriyle Karıştırılan Sözcükler: Özel - özgü, etken doğruluğuna, dilbilgisi kurallarının uygunluğuna bağlıdır.
- etkin, ayrıcalık - ayrılık... gibi sözcükler. Bunlar Cümle düzeyindeki anlatım bozukluklarını şu başlıklar
arasındaki anlam ayrımına dikkat edilmelidir. altında inceleyebiliriz.
Bu ürün Brezilya'ya özeldir. ("özel" yerine, "özgü" 1) Özne Eksikliğinden Doğan Yanlışlar: Gerekli olduğu
getirilmelidir.) halde, cümlede öznenin bulunmayışı anlatımı bozar.
Özne yanlışlıkları her yükleme ayrı ayrı özne buldurucusu
5) Gereksiz Sözcük Kullanımı: İyi bir cümlede, anlama
sorular yöneltilerek belirlenir.
katkıda bulunmayan bir sözcük yer almamalıdır. Gereksiz
sözcükler cümlede üç şekilde görülebilir. "Baraj inşaatı, bu ayın sonunda bitecek ve çok
miktarda elektrik üretecektir."
-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI.
Bu cümlede iki ayrı yargı ve iki ayrı yüklem vardır. Bu şiiri okuyun, bunu defterinize yazın. (altı çizili
Birinci yargıda özne belirtilmiş, ikinci yargıda özne sözcüğe gerek yoktur: çünkü baştaki "bu şiiri"
belirtilmemiştir. nesnesi cümledeki yüklemler için uygundur.)
Bu yüzden anlatım bozukluğuna yol açmıştır. 7) Ekeylem Eksikliğinden Doğan Yanlışlar: Dilimizde
Doğru cümle şöyle olmalıdır: Baraj inşaatı, bu ayın "idi, imiş, ise" sözcüklerine ekeylem denir. Ekeylemin
sonunda bitecek ve baraj çok miktarda elektrik gerektiği yerde kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol
üretecektir. açar.
2) Özne - Yüklem Uyuşmazlığından Doğan Yanlışlar: 0 yıllarda ben on yaşında, annem ise otuz dört
Bir cümlede özne ile yüklemin kişi, tekillik - çoğulluk yaşındaydı. (virgülden önce "idim" ekeylemi
yönünden tutarlı oluşuna uygunluk denir. Bu kurata getirilerek anlatım bozukluğu giderilebilir.)
uyulmaması durumunda anlatımda bozukluk olur.
8) Noktalama Yanlışları: Virgül veya noktalı virgül,
Bu tür duygular gözlerimi yaşartırlar (cümlesi kullanılmadığında veya yanlış kullanıldığında anlatım
anlatım bakımından bozuktur. Çünkü soyut bozukluğuna neden olabilen iki noktalama işaretidir. Bu
kavramların çoğulları özne olduğunda yüklem tekil işaretlerin kullanılmaması, zaman zaman özn9
olur. Cümledeki bozukluk, yüklemin "yaşartır" belirsizliğine yol açabilmektedir. Bazen de isim ve sıfat
yapılmasıyla giderilebilir.) tamlamalarının beiirsizliğine neden olmaktadır.
3) Yüklem Eksikliğinden Doğan Yanlışlar: Sıralı Dana ahırına koştu.
cümleİ9rde, gerekli olduğu halde bir yükleme yer
Büyük şehirde oturuyor.
verilmeyişi ya da bileşik cümlel^rde yardımcı eylem
kullanılmayışı anlatımı bozar. (Bu cümlede "büyük" özne olarak kullanılmışsa,
"büyük"ten sonra virgül konulmalıdır. Aksi halde "büyük
Görevlilerin kravat ve beyaz renk ceket giymeleri 2
şehir" bir sıfat tamlamasıdır.)
gerekiyor. g
("Kravat" sözcüğünden sonra "takmaları" yüklemi SINAV TERMİNOLOJİSİ

getirilirse anlatım bozukluğu giderilebilir.) Açıklık: Yazının herkes tarafından açık ve kolayca
anlaşılabilmesidir.
4) Tümleç Eksikliğinden Doğan Yanlışlar: Sıralı
cümlelerde tümleçlerin yüklemlere uyumlu olması gerekir. Biçim: Yazının dış yapısı, dili, üslubu, anlatım özellikleri
Aksi halde cümlenin anlatımı bozulur. gibi içerikten bağımsız olan nitelikleri.
Artık bizi aramıyorsunuz, yoksa ihtiyacınız kaimadı İçerik: Yazıda anlatılan konu, verilen bilgiler, düşünceler.
mı? Üslup: Yazıda kullanılan anlatım tarzıdır. Akıcı, yalın,
Anlatım bozukluğu "...bize ihtiyacınız kalmadı mı? öznel, nesnel gibi.
şeklinde düzeltilebilir.) Özlü: Konunun en gerekli ve asıl yönlerini veren,
5) Nesne Eksikliğinden Dogan Yanlışlar: Sıralı gereksiz ayrıntıya girmeyen anlatım tarzı.
cümlelerde yüklemlerden biri için kullanılan nesne, diğer Klasik (Geleneksel): Bu kavram farklı anlamlarla
yüklem için de uygun değilse anlatım bozukluğu meydana kullanılır.
gelir. - Öteden beri geçerli olan kurallara bağlılık.
Yasalara göre paranın üz^rine yazı yazmak, yırtmak - Değerini yitirmeyen eski başarılı eserler.
yasaktır. ("yırtmak" sözcüğünden önce "parayı" - Kendini yenileyememiş anlatım tarzı.
nesnesi getirilmeli)
- Klasisizm akımına bağlı.
6) Tümleç veya Nesnenin Gereksiz Kullanımından
Duruluk: Anlatımda gereksiz kelime veya söz sanatlarına
Doğan Yanlışlar: Bir cümlede herhangi bir tümlecin ya
yer verilmemesi.
da nesnenin eksik kullanımı, nasıl anlatım bozukluğuna
yol açıyorsa, bunların gereksiz kullanımı da anlatım Yalınlık: Anlatımın süsten, S9S sanatlarından, mecazdan
bozukluğuna n^den olur. arınmış olması.
-TÜRKÇE-
Doğallık: Kendini zorlamadan, doğal bir biçiminde nazari) bilimi, güzel duyu.
söyleyişe dayalı olan anlatım tarzı. ♦ Güzellik duygusu ile ilgili olan ya da güzellik
Gerçekçilik: Gerçeğin dışına çıkmadan, abartmadan, duygusuna uygun olan.
hayale yer vermeyen, nesnel anlatım tarzı. Faktör: Etken, etmen. Etki yapan her şey.
Popüler: Geniş kitlelerin beğenisine uygun. ♦ Birlikte ya da ayrı ayrı etkisini gösteren ve belli bir
Yeti: Zihinsel yetenek. sonuca götüren güçlerden, şartlardan, öğelerden
her biri.
Kuram: Görüş, teori, nazariye.
Fantezi: Sonsuz, sınırsız hayal.
Yadsıma: Dışlama, kabul etmeme, inkar etme.
? Değişik heves, değişik beğeni, değişik düşünüş.
Yetkin: Başarılı, gücü yeten
? Süslü ve türü değişik olan.
Bütünlük: Yazının konu dışına çıkmadan anlatmak
Görece: Varlığı başka bir şeyin varlığına bağlı olan, kesin
istediği konuyu bir uyum içinde anlatması.
oimayıp kişiden kişiye, zamandan zamana, yerden yere
Tutarlılık: Konunun, çelişkiye yer vermeden belli bir değişebilen; bağıl, izâfi.
mantık dairesi içinde anlatılması.
Güdümlü: Güdülebilen, yönetilebilir. Güncel:
Tema: Şiirin okuyanda uyandırdığı his. Konu ile tema
Günün konusu olan, şimdiki, bugünkü. Haz: Hoşa,
birbirine karıştırılmamalıdır. Savaş sahnesinin anlatıldığı
bir şiirde konu savaş iken, tema kahramanlık olabilir. giden duygular (etkilenme), hoşlanma.
Duygulu: Hislere, insani duygulara hitap eden. İçgüdü: Bir canlı türünün bütün bireylerinde akıl ve
düşünceden bağımsız olarak, doğuştan gelen her türlü
Duygusal: Davranışlarını mantıktan ziyade duyguları
eylem ve davranış.
yönlendiren.
İletişim: Duygu, düşünce ya da bilgilerin akla gelebilecek
Betimleme: Tasvir etme, anlatılan konunun okuyucunun her türlü yolla başkalarına aktarılması, bildirişim;
zihninde resmini çizme. haberleşme.
Aktüel: Güncel, içinde yaşadığımız günierle ilgili. ♦ Televizyon; telgraf, telefon, radyo gibi aygıtlardan
Bilinç: Şuur, insanın kendisini ve çevresini tanıma yararlanarak yürütülen bilgi alışverişi.
yeteneği.(mec) Temel bilgi. İmge: Zihinde tasarlanan ve gerçekleşmesi özlenen soy
Bilim: Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak düş, hayal, imaj.
seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak ? Duyu organlarının dıştan algıladığı bir nesnenin
yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi. bilince yansıyan benzeri; hayal imaj.
? Genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri gösteren
? Duyularla alınan bir uyaran söz konusu
yöntemli ve sistematik.
olmaksızın bilinçte beliren nesne ve olaylar.
? Belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli
İşlev: Bir nesne ya da kimsenin gördüğü iş; iş görme
bir amaca yönelen bir bilgi edinme ve yöntemli
yetisi; görev, fonksiyon.
araştırma süreci.
♦ Bir yapının gerçekleştirilebileceği ve onu başka
Çağdaş: Aynı çağda yaşayan.
yapılardan ayırt etme imkanı veren eylem türü ya
♦ Bulunulan çağın anlayışına, şartlarına uygun da türler.
olan.
İzlenim: Bir durum ya da oiayın duyular yoluyla insan
Devinim: Hareket. üzerinde bıraktığı etki, intiba.
Duyarlık: Hassasiyet. Kanı: inanılan düşünce, kanaat.
Tenkit: Bir edebiyat ya da sanat eserini her yönüyle Kavram: Bir nesnenin zihindeki soyut ve genel tasarımı;
inceleyip açıklamak, anlaşılmasını sağlamak ve mefhum.
değerlendirmek amacıyla yazılan yazı türü.
♦ Nesnelerin ya da olayların ortak özelliklerini
Estetik: Sanat amacıyla ortaya çıkarma işinin genel kapsayan ve bir ortak ad altında toplayan genel
yasalarıyla, sanatta ve hayatta güzelliğin kuramsal(teorik, tasarım.
-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI.
Kuram: Uygulamalardan bağımsız olarak alınan soyut Ölçüt: Bir yargıya varmak ya da değer biçmek için
bilgi. başvurulan ilke, kıstas.
? Belirli bir konudaki düşüncelerin, görüşlerin tümü. Özveri: Bir amaç uğruna ya da gerçekleştirilmesi istenen
herhangi bir şeyi için kendi yararlarından vazgeçme.
? Sistemli bir biçimde düzenlenmiş birçok olayı
Fedakarlık.
açıklayan ve bir bilime temel olan kurallar, yasalar
bütünü. Özümlemek: Edinilmiş olan bilgileri bireyin öz malı
durumuna getirmek.
? Teori, nazariye.
Popüler: Halkın beğenisine uygun, halk tarafından
Kültür: Tarihi ve sosyal gelişme süreci içinde meydana
tutulan.
getirilen bütün maddi ve manevi değerler ile bunları
ortaya çıkarmada, sonraki kuşaklara iletmede kullanılan, ? Herkesin tanıdığı.
insanın doğal ve sosyal çevresine egemenliğinin Realite: Gerçek, gerçeklik.
ölçüsünü gösteren araçların tümü.
Salt: Yalnız, tek, sırf.
? Bir topluma ya da halk topluluğuna özgü düşünce
? İçinde yabancı öğe bulunmayan, mutlak.
ve sanat eserlerinin tümü.
♦ İçine, kendisine yabancı hiçbir şey karışmamış,
? Muhakeme, beğeni ve eleştirme yeteneklerinin
arı.
öğrenim ve yaşantılar yoluyla geliştirilmiş olan
biçimi. Sanat: Bir duygunun, tasarının ya da güzelliğin
anlatımında kullanılan yöntemİ9rin tümü ya da bu anlatım
? Bireyin kazandığı bilgi.
sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılık.
Mistik: Aklın erişemediği, açıklanamayan ya da
? Belli bir uygarlığın anlayış ve beğeni ölçülerine
çözülemey^n şeylere ait olma durumu.
uygun olarak ortaya konulmuş anlatım.
Nesnel: Gerçeğe varmak amacıyla, taraf tutmadan
? Bir şey yapmada gösterilen ustalık.
inceleme yapan, hüküm veren.
♦ Bir meslekte uyulması gereken kuralların tümü.
♦ Bireyin kişisel görüşünden bağımsız olan.
Saygın: Saygı gören, sayılan, hatırlı, itibarlı, muteber.
Nitelik: Bir şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka
şeylerden ayıran özeilik. Somut: Gerçekliği algılanabilen. Müşahhas.
? Bir şeyin iyi ya da kötü oluşu, kalite. ♦ Beş duyudan biriyle ya da birkaçıyla belirlenen
varlık.
? Bireyi, nesn9 ya da yaşantının bir yönünü,
ötekilerden ayırt etmeye yarayan ve ölçülebilen Soyut: Beş duyu aracılığıyla algılanamayan varlık.
özellik. Keyfiyet. ? Anlaşılması, kavranılması güç.
Orijinal: Özgün. Alışılagelenden değişik, şaşırtıcı nitelikte ? Düşünce yoluyla kabul edilen varlık. Mücerret
olma durumu.
Sentez: Terkip. Parçaların ya da öğelerin bir araya
Özdeş: Her türlü nitelik bakımından eşit olan, ayırt getirilip bir bütün olarak birleştirilmesi. Bu biçimde oluşan
ediİ9meyecek kadar benzer olan, aynı. bütün.
♦ Bir ve aynı olan ve aynı anlama gelen. Süreç: Aralarında birlik olan ya da belli bir düzen içinde
yinelenen, ilerleyen, gelişen olay ya da eylemler dizisi.
Özdeşlemek: Özdeş duruma gelmek.
Süregelen: Ne kadar süreceği belli olmaksızın sürüp
Özgü: Özellikle birine ya da bir şeye ait olan, belli bir
giden. Müzmin.
kimsede ya da şeyde bulunan. Has, mahsus.
Özgün: Yalnız kendine özgü bir nitelik taşıyan. Teknoloji: Bir sanayi dalı ile ilgili yapım yöntemlerini,
kullanılan araç, gereç ve aygıtları kapsayan bilgi.
? Bir buluş sonucu olan, nitelikleri bakımından
Tem: Tema. Bir hitabede, öğretici ya da edebi bir eserde
benzerlerinden ayrı ve üstün olan.
işlenen konu, düşünc9, görüş.
? Çeviri (t9rcüme) olmayan, asıl olan metin.
? Herhangi bir sanat eserinde işlenen konu.
Öznel: Nesnelerin gerçeğine değil, bireyin düşünce ve
duygularına dayanan. Subjektif. ? Bir besteyi oluşturan temel motif. (müzik)
-TÜRKÇE-
Tutarlı: Aralarında çelişme bulunmayan, uygun her

yönden bağlaşmış, dengeli. İnsicamlı. ÇOZUMLU KOHU
Tutarlık: Tutarlı olma durumu. KAVRAMA TESTİ
Tutku: İrade ya da arzuları aşan güçlü bir coşku. İhtiras.
Uzlaşmak: Aralarındaki düşünce ya da çıkar ayrılığını
karşılıklı ödün (taviz)lerle kaldırarak uyuşmak. 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
Virtüöz: Herhangi bir müzik aracını büyük ustalıkla
çalabilen sanatçı. A) Ya verdiğin sözde dur ya da insanlara söz
verme.
Yargı: Kavrama, karşılaştırma, değerlendirme gibi yollara
B) Hem derslerime çalışıyorum diyor hem de
başvurularak kişi, durum ya da nesnelerin eleştirici bir
sınavlarından düşük not alıyor.
biçimde değerlendirilmesi. Hüküm.
C) Bu olayın sorumlusu o mu yoksa başkası mı
Yaratı: Özel bir yetenekten yararlanılarak ortaya konulan
bilmiyorum.
şey. Kreasyon.
D) Kimin akıllı, kimin akıllı olmadığı sonuçlar
Yazın: Olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla açıklanınca ortaya çıkacak.
biçimlendirilmesi sanatı. Edebiyat. Bu sanatın kuralları ve E) Ne çiçekleri sulamış ne evi temizlemişti bizim
ürünleri ile uğraşan bilim kolu. temizlikçi.
♦ Bir çağda, bir dilde, bir millete yazılmış sanat
eserlerinin tümü.
Yeti: İnsanda bulunan bir şeyi yapabilme gücü. Meleke.
Yetkin: Gerekli olgunluğa erişmiş, kâmil, mükemmel. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öğe
eksikliğinden doğan bir anlatım bozukluğu
Yetke: Yaptırma ya da yasak etme hakkı ya da gücü. vardır?
Sulta. Otorite.
A) Zaman kimseye acımaz, ölümlülere tolerans
Yoksun: Belli bir şeyden kendisinde olmayan, belli bir
tanımaz.
şeyin yokluğunu çeken, mahrum.
B) Sohbette sözün az, kulağın çok olsun.
Yorum: Bir yazının ya da bir sözün anlaşılması güç C) Hayatımızı önümüze çıkan fırsatlar, karşımıza
yönlerini açıklayarak aydınlığa kavuşturma. Tefsir. çıkan fırsatları biz belirleriz.
? Bir olayı, belli bir görüşe göre açıklama, D) Bu mağazadan aldığım kazağı beğenmedim, bir
değerlendirme. gün sonra yenisiyle değiştirdim.
? Gizli ya da hayali olan bir şeyden anlam çıkarma. E) Seramızda yetişen sebzelere düzenli bir
? Bir müzik parçası ya da tiyatro oyununun özgün yetiştirme programı hazırlıyor, uyguluyoruz.
bir teknik ve duyarlıkla sunulması.
Zanaat: İnsanların maddeye dayanan ihtiyaçlarını
karşılamak için yapılan öğrenimle birlikte deneyim ve
ustalık gerektiren iş. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
♦ Ei ustalığı isteyen işler.
A) İnsanın, arkadaşlarına vefa duyması onun
insanlığının gereğidir.
B) Sanatçının, kendi düşüncesine eserlerine
aksettirmesi gerekir.
C) Sınavın tüm soruları çözülürken zaman idareli
kullanılmalıdır.
D) Hayatın insan için önemli olması başkaları
tarafından kullanılmamalıdır.
E) Çevremizin temiz olması için çalışmak
vatandaşlık borcudur.
-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "onu" sözcüğü
bozukluğu vardır? gereksiz kullanılmıştır?
A) Bu yıl çalışmak istediği kurumla anlaşmak için A) Ahmet'e bir hediye aldım, onu başarısından
bir gece Bursa'ya gidip hemen döndü. ötürü kutladım.
B) Tatilini bu yaz dağ evinde geçirmek için B) Bizi izleyen kadına baktım, onu bir yerden
şimdiden hazırlık yapmaya başladı. tanıyor gibiyim.
C) Dersanede birçok öğrencisine kendi hazırladığı C) Çorbaya tuz ilave ettim, onu servise hızırladım.
soruları çözdürdü. D) Ülkemizde en çok satan gazeteyi okuyorum;
D) Köylerinin ortasından geçen yolu temizletmek onu hep beğeniyorum.
üzere belediyeye başvurdu. E) Döneminde yalnız olan şairde bir farklılık var;
E) Saçlarını bahar gelince kazıtıp kafasına yeni saç onu anlatmakta zorlanıyorum.
kökleri ektirdi.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "bir deyimin

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ekeylem yanlış kullanılmasından kaynaklanan" anlatım
eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu bozukluğu vardır?
vardır?
A) Müdür küplere binmişti, işlerin bitmemesine
A) Onun amacı ineklere bakmak değil, işten öfkelendi.
kaytarmaktı. B) Yeni alınan işçinin elinden iş gelmiyor, verilen
B) Hayatındaki sorunlar çok; fakat hiç de işleri yapamıyor.
çözülemeyecek gibi değil. C) Senin arkadaşın saman altından su yürütüyor,
C) Karşıya geçen adam yaşlıydı; ama yaşına göre H işleri profosyenel bir eda ile çözüyor.
çok hıziıydı. § D) Ahmet bütün durumlarda hazıra konuyor, hiç
D) Ocaktaki çay yeterince demliydi yalnız içileek ö çabalamadan kazanç sağlıyor.
kadar sıcak değildi. -2 E) Misafir gelenlere yüzünü astı, hiç ilgi göstermedi.
E) Çıkardığı albüm güzeldi; halk tarafından fazla
tutulmadı.
6. Aşagıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcüğün Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
yanlış anlamda kullanımından kaynaklanan bir bozukluğu vardır?
anlatım bozukluğu vardır?
A) Öğrencilerimiz son aylarında birçok konu ve soru
A) Ozon tabakasının delinmesi canlıların yaşamını çözerek eksiklerini tamamlamalılar.
olumsuz yönde etkiliyor, B) Bütün insanlar, insanlığın iyiliği için yapılan
B) Tarım Bakanlığı'nın izni olmadan üretilen ilaçlar bilimsel çalışmaların önünde durmamalıdır.
ağaçların verimini düşürüyor. C) İhtilallerle çözüım olmayacağını dünya, her
C) Ani sıcaklık değişiklikleri topraktaki çölleşme ihtilalde anlamıştır.
oranını yükseltiyor. D) Ticarette, üretilen, malların çok olmasındansa
D) Makinelerin kapladığı alan arttıkça insanlar için tüketilen malların çok olması daha önemlidir.
yaşama alanı daralıyor. E) Kimya dersinin gazlar konusunu anlamayan
E) Radyasyonlu çayları içmek sakat çocukiarın öğrenciler, hocalarına soru götürerek konuyu
doğmasına neden oluyor. anlamaya çahşmalıdırlar.
-TÜRKÇE-
10. Biraz ilerledikten sonra küçük eve girdi. 13. Ankara'dan 17:30'da hareket eden kafilemiz büyük
bir ihtimalle istanbul'a saat 23:30'da varmış olabilir.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun benzeri
aşağıdakilerden hangisinde vardır? Bu cümledeki anlatım bozukluğu nasıl
giderilebilir?
A) Kardeşim, lise öğrenimini Ankara'da tamamladı.
B) Hayat; insana, dayanmayı çabuk öğretir. A) "hareket eden" yerine "kalkan" sözcüğü
C) Yaralı polise elini uzatmaya çalışıyordu. getirilerek
D) Sanat, insanın yeryüzünde kalıcı olma çabasıdır. B) "ihtimalle" yerine "olasılıkla" sözcüğü getirilerek
E) Onunla ilk defa bir yemekte tanışmıştık. C) "17:30'da" sözünden önce "saat" sözcüğü
getirilerek
D) "kafilemiz" yerine "bizim grubumuz" sözü
getirilerek
E) "büyük bir ihtimalle" sözü cümleden çıkarılarak
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

bozukluğu vardır?
bozukluğu yoktur?
A) Babamın söylediği söz: "İnsanlara hep saygılı
A) İlk kez dersanemizin açılış gününde tanıştığımız
ol."dur.
beyefendi dersanenin sahibiymiş.
B) Tüm ailemizin görmek istediği, senin sınavı
B) Sınavı kazanamayınca eşinden hatta işinden
kazandığındır.
bile oldu.
C) Sinemada en çok ilgimi çeken, filmlerin perde
C) Fabrikaya yeni gelen müdürün onu koltuğundan
arkalarıdır.
edeceğini düşünerek, ona karşı tavır aldı.
D) Hayatımı yönlendiren ansızın karşıma çıkan
D) Bu kazadan kurtulan yaralılardan yoğun bakıma
olaylardır.
alınanların ölüm şansları çokyüksek.
E) Ömür boyunca beklenilenler, insana kendi
E) Hızlı koşan sporcu yarışmayı elbette erken
ayaklarıyla gelmez.
bitirecektir.
12. 'Yine" sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aynı anlama
gereksiz kullanılmıştır? gelen sözcüklere yer verilmemistir?
A) Bu kitapları bir dahaki ay yine okuyacağım. A) Bu ay demeğimiz çok ihtişamlı, gösterişli
B) Evimize, yine bir takım koltuk almayı etkinlikler düzenleyecek.
düşünüyorum. B) Arkadaşlarımızla çetin ve zor bir dönemin
C) Yaptığımız toplantıya bu kez de yine gelmemeyi kapılarını araladık.
göze alamaz. C) Öğrencilerin rehberlik servisinde sorunları,
D) Aldığım sütten hiç içmeden süt yine bitti. problemleri çözüme kavuşturulmalıdır.
E) Ağaçlarımız yağmurlardan sonra yine D) Onunla bu konuyu tartışmak için ne vaktim ne
ilaçlanacakmış. zamanım var.
E) Biz müşterilerimizi iyi, güzel sözlerle avutmayız.
8- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ.
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım 19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır? bozukluğu vardır?
A) Kitabın kapağında yayıncımız mavi, sarı ve yeşil A) Telefon modelleri, tanıtıldıkları kadar özelliğe
renkleri kullanmış. sahip değil.
B) Köyümüzün kenarından g^çen ırmak bu yıl daha B) Telefon üreticileri ve biz alıcılar aramızda hiç
gür akıyor. anlaşamadı.
C) Boş vakiîlerimde yaptığım işler arasında en çok C) Telefonların hızla hayatımıza yerleşmesi bizi
kitap okumayı severim. biraz robotlaştırdı.
D) Diş fırçalama alışkanlığı, çocuklara küçük D) Telefon firmaları bu yıl kıyasıya bir rekabete
yaşlarda kazandırılması gereken bir özelliktir. girdiler.
E) Söylediklerimi tek tek not alıyor, bunlarla ilgili E) Telefonu bundan iki yüzyıl önce Graham Bell
bana soru soruyordu. bulmuştu.
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili

sözcük, gereksiz kullanılmıştır? 20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Arkadaşıma sövlenenler bana da söylenmiş
sayılır. A) Fırtınanın etkisi gün geçtikçe artıyor. insanlar
B) Yazdığım roman benim, hayatımı borçlu daha çok tedirgin oluyordu.
olduğum insana, hanımıma hediyedir. B) Dağ yolundan aldıkları evin baca ve soba
C) Dağlarımıza dikilen fidanlar, bakanlıkça koruma tesisatı hâlâ yapılmamıştı.
altına alındı. C) Benim eserlerimle ilgili bir inceleme yapmıştı;
D) Doktor hastalanan dedeme on gün istirahat ama incelemeterinde objektif olamamıştı.
verdi. D) Bu çarşıdaki mağazaları teker teker dolaşmış;
E) Annemle yaptığımız pastayı akrabalarımıza buralardan bir elbise beğenememişti.
ikrâm ettim. E) Baharın gelmesi insanlara mutluluk yerine,
mutsuzluk getirmişti.

bozukluğu vardır?
A) Yazarın kullandığı üslup, onun rengini, kokusunu
taşımalıdır.
B) Tarih dersinde başarılı olması bilgisinin
çokluğundan kaynaklanır.
C) Dergimizin yazılarının yanlış anlaşılmasının
nedeni iyi okunmamasından iİ9ri geliyor.
D) Yayınlarımızın bir çok sıkıntı içinde çıkması, bazı
hatalara sebep olmuştur.
E) Velilerimizin öğrencileri sürekli takip etmesi,
onların başarılarının artmasını sağlar.
-TÜRKÇE-
8. C'de "Saman altından su yürütüyor" deyimi yanlış

ÇÖZÜMLER
kullanılmıştır. Bu deyim ustalık değil, kurnazlık anlamı
1. D seçeneğini inceleyelim: "Kimin akıllı, kimin akıllı
verir.
olmadığı sonuçlar açıklanınca ortaya çıkacak"
Doğrusu "Kimin akıllı olduğu, kimin akılh olmadığı (Cevap C)
sonuçlar açıklanınca ortaya çıkacak". (Fiilimsi 9. A'da "Öğrencilerimiz son aylarında birçok konu ve
eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu) soru çözerek eksikliklerini tamamlamalılar" "konu ve
soru çözerek" cümlenin içinde karışmış gibi görünüp,
(Cevap D)
zor fark edilebilir ama konu çözülmez. Doğrusu, konu
2. C seçeneğini inceleyelim: "Hayatımızı önümüz9 çıkan
çalışarak ve soru çözerek olacak.
fırsatlar, karşımıza çıkan fırsatları biz belirleriz."
Doğrusu "Hayatımızı önümüze çıkan fırsatlar belirler, (Cevap A)
karşımıza çıkan fırsatları biz belirleriz." (Yüklem
eksikliği / öğe eksikliği)
10. Soru kökünde verilen cümledeki
(Cevap C) anlatımbozukluğunun sebebi doğru tesbit edildikten
3. B seçeneğini inceleyelim; "Sanatçının, kendi sonra çözüme geçilmelicfir.
düşüncesine, eserlerine aksettirmesi gerekir." "Biraz ilerledikten sonra küçük eve girdi."
Doğrusu, "Sanatçının, kendi düşüncesini eserlerine Cümlesinden iki anlam çıkar:
aksettirmesi gerekir." 1. Küçük biri eve girdi.
(Cevap B) 2. Biri, küçük bir eve girdi.
4. A'da "Bu yıl çalışmak istediği kurumla anlaşmak için Yani küçük sözcüğü adlaşmış sıfat mıdır yoksa "ev"
bir gece Bursa'ya gidip hemen döndü." Anlam sözcüğünün sıfatı mıdır? Aynı anlam karışıklığına C
bulanıklığı var. "Bu yıl", ifadesi ne için kullanılmıştır. seçeneğindeki "yarah" sözcüğü de sebep olmuştur.
iki şekilde döşünülebilir. Yaralı olan polis midir? Yoksa bir yaralı mı var?
Seçeneklerde başka cümleler de var; ancak bunlar
I. Bu yıl gidip döndü. soru kökünde verilen cümleden farklı bir sebepten
II. Bu yıl çalışmak istiyor. Cümledeki anlam açık bozuk oldukları için doğru seçenek olamazlar.
olmadığı için A seçeneğindeki cümle bozuktur. (Cevap C)
(Cevap A) .3
5. B'de "Hayatındaki sorunlar çok; fakat hiç de = 11. A'da -ilk kez tanıştığımız- ifadesi yanlıştır. İlk kez
cs gereksizdir, tanışma zat9n bir kez olur. B'de mantık
çözülemeyecek gibi değil" derken sıralı bir cümledir.
ilk cümlenin yüklemi "çok"tur; fakat yüklem olabilmesi hatası var. Eşinden oluşu daha üzücüdür hatta
için olumlu ya da olumsuz bir ekeylem olması gerekir. ifadesinden sonra "o" gelmeliydi. D'de "ölüm şansları"
Olmadığı taktirde ikinci cümlenin ekeylemini ortak ifadesi yanlış sözcük seçimi nedeniyle anlatım
kullanırım. Bu defa da ortaya başka bir anlatım bozukluğu oluşturmuştur. Ölüm riski denilmeliydi.
bozukluğu çıkar. Doğrusu "Hayatındaki sorunlar E'de "elbette" kesin, "bitirecektir" ihtimal, çelişen
çoktur." olmalı. sözcüklerin bir arada kullanılması anlatım
bozukluğuna neden olmuştur.
(Cevap B)
(Cevap C)
6. C'de "Ani sıcaklık değişiklikleri topraktaki çölleşme
oranını yükseltiyor." "çölleşme oranı" derken bundan
iyi bir Ş9ymiş gibi bahsettiği hissine kapılıyoruz. 12. C'de yaptığımız toplantıya bu kez de yine gelmemeyi
"Oran" yerine risk, "tehlike" olmalıydı. Yine sıcaklık göze alamaz. "yine" sözcüğünün anlamını "bu kez de"
değişiklikleri değil "değişimleri" olacaktı. sözcüğü zaten vermektedir. Çıkarılsa da anlamda bir
(C9vap C) değişme olmaz.
(Cevap C)
7. Cümledeki kelimelerden biri cümleden çıkartıldığında 13. "Ankara'dan 17:30'da hareket eden kafilemiz büyük
anlam bozulmuyorsa o kelime gereksiz kullanılmıştır. bir ihtimalle İstanbul'a saat 23:30'da varmış olabilir."
D'de ülkemizde en çok satan gazeteyi okuyorum, onu Çelişen sözcükler anlatım bozukluğuna neden olur.
hep b^ğeniyorum." "onu" çıkarıldığında, "neyi (büyük bir ihtimalle / olabilir?)
beğeniyorum" sorusunu yanıtlayacak bir öğe hâla var Bu ifade çıkarılmalıdır.
bu nedenle "onu" çıkartılabilir.
(Cevap E)
(Cevap D)
10- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISL
14. B'deki "Tüm aliemizin görmek istediği, senin sınavı

kazandığındır" ifadesi yanlıştır. "Sınavı daha CEVAFLÎ KONU
kazanmadığına göre; cümle tüm ailemizin görmek KAVRAMA TESTİ
istidiği, senin sınavı kazanmandır" olmalıydı.
(Cevap B)
15. A'da: ihtişam, gösterişli 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım
bozukluğu vardır?
B'de: çetin, zor
C'de: sorun, problem A) Yönümüzde çıkan fırsatları değerlendirmemiz
D'de: vakit, zaman E'de gerekiyor.
yok B) Televizyonlar, eğlence programlarına ağırlık
vermeye başladı.
(Cevap E)
C) ilimizde değişik kültürel ve sanat etkinliklari
16. C'de "Boş vakitlerimde yaptığım işler arasında en çok
gerçekleştirilir.
kitap okumayı severim." Boş vakitinde bu kadar iş
yapıyorsan nasıl boş vakit oluyor. D) Yani dizi bu hafta da, çok izlenecek.
E) Bu hafta, tiyatromuzda beş yeni oyun
(Cavap C) sahneleyeceğiz.
17. B'yi inceleyin, (Benim) hayat-ım

I.T.Ş.(Ben) iyelik zamiri
Bu zamirin içinde benim anlamı zaten vardır.
Çıkarılsa anlamda hiçbir daralma olmaz.
(Cevap B) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün
yanlış anlamda kullanılmasından kaynaklanan
o anlatım bozukluğu vardır?
18. C'de "Dergimizin yazılarının yanlış anlaşılmasının >
nedani iyi okunmamasından ileri geliyor." A) Uzun yolculuklar beni hep hüzünlendirmiştir
(nedeni/okunmamasından) her iki sözcük de naden B) Son dakikada yediğimiz gol maçı kaybetmemizi
anlamını veriyor. Aynı anlamı veren her iki sözcüğün sağladı.
bir arada kullanılması anlatım bozukluğu oluşturur.
C) Uzakları yakın eden tek şey sevgidir.
(Cevap C) D) Her son bir başlangıçtır aslında.
19. B'de "Telefon üreticileri ve biz alıcılar aramızda hiç E) Üniversite öğrenimini tamamlarkan çok
anlaşamadı." Doğrusu; "Telefon üreticileri ve biz zorlanmış.
alıcılar aramızda hiç anlaşamadık." olmalıdır.
(Cevap B)
20. B'de "Dağ yolundan aldıkları evin baca ve soba
tesisatı hâlâ yapılmamıştı." Anlam bulanıklığı vardır,
dağ yolundan alınan ev midir yoksa soba tesisatı mı
anlaşılmıyor.
(Cevap B)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde

bozukluğu yoktur? anlatım
A) Milli takımımız Avrupa'da birçok büyük zafere
imzaattı.
B) Toplantıya Ahmet, Yusuf ve ben gelmedim.
C) Hakkımdaki haberleri eminim mutlaka duymuş
olabilir.
D) Kardeşimin saçları çok çabuk büyüyorlar.
E) Kandine çok güveniyor, her yerda övüyordu.
-TÜRKÇE- 11
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım 8. Üç yaşına kadar konuşmasını öğrenememiş
bozukluğu vardır? çocuklarda gelişim bozukluğu olduğu kabul edilir.
A) Önündeki yol bitince neyle karşılacağını Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni

bilmiyordu. aşağıdakilerden hangisidir?
B) Yolun sonuna yaklaştıkça içindeki rn^rak daha
A) Nesne eksikliği
daarttı.
B) Gereksiz sözcük kullanımı
C) Kafasını kaldırdığında uçsuz bucaksız bir oba
C) Özne eksikliği
gördü.
D) Gereksiz iyelik eki kullanımı
D) Yolun bu tarafına daha önce hiç gelmemiş, hiç
E) Yükİ9m eksikliği
görmemişti.
E) Buraya bundan sonra daha sık geleceğini
söyledi.
5. "Hiçbiri yakın tarihimizin gelişiminden doğru dürüst Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım
haberdar değiller." bozukluğu vardır?
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni A) Beni her yerde aramış bulamayınca da not
aşağıdakilerden hangisidir? bırakmış.
A) Gereksiz iyelik eki kullanımı B) Çağımızın en önemli hastalığı kanserdir.
B) Sözcüğün yanlış yerde kullanılması C) Hayatında hiçbir önemli iş yapmayan insanlar,
C) Yüklemin çoğul kullanılması S2 başkalarının başarılarını küçümserler.
D) Dolaylı tümleç eksikliği 'o D) Dilin korunması konusunda sanatçılara büyük
cr görev düşüyor.
E) Ekeylem eksikliği UJ
Q E) İletişimin en önemli aracı dildir.
</>
m
a.
5§
'S
6. Bu yolu yayan yürüyerek bitiremeyiz.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun benzeri
sözcük kullanımından kaynaklanan anlatım
aşağıdakilerden hangisinde vardır?
bozukluğu vardır?
A) Yemek, çok sıcakta kaldığından ekşimiş.
A) Dostların kırıcı sözleri asla unutulmazlar.
B) Beyaz kar taneleri beni hep duygulandırmıştır.
B) Anlattıklarımı birçok kişiler anlamadılar.
C) Kitaplarını rafları düzenli bir şekilde yerleştirdi.
C) Oturduğu yerden ayağa kalkarak bana doğru
D) Bulduğu her şeyi çantasına koyup gidiyor.
geldi.
E) Davete hasım akraba birçok misafir geldi.
D) Ellerin V9 ayakların sıcak tutulması gerekir.
E) Bütün canlılar bir gün ölümü tadacak.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım

bozukluğu vardır?
A) Buradaki her binanın önünde küçük bahçeler
CEVAP ANAHTARI
var.
1. C 2. B 3. A 4. D
B) Meslek hayatında çeşitli güçlüklerle karşılaşmak
çokdoğaldır. 5. C 6. B 7. C 8. D
C) Acım sonsuz da olsa gizli sırlarımı kimseye
söylemedim. 9. A 10 C
D) Ay ışığının aydınlattığı gecede ağlarım. .
E) Yeni ev alınca eskisini kiraya verdi.
12- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGİSİ.
ÇIKMIŞ SORULAR
hepsi(lll) de(V)
A, B, C ve E seçeneklerinde altı çizili sözcükler
ve ÇÖZÜMLERİ
cümleyi anlam bakımından tamamlamaktadır. Onun
için cümleden çıkarılamaz. Fakat D seçeneğindeki
1. Bûtün(l) "olarak" kelimesinin kullanımına gerek yoktur,
vardı. cümleden çıkarıldığında anlamda değişme olmaz.
Yukarıdaki cümlede numaralanmış sözcüklerden

hangisi atılırsa cümlenin anlamı bozulmaz? (99 (Cevap D)
DMS OÖ)
A)V B) IV 0) III D )ll E)l
o>
"Bütün" ve "hepsi" kelimeleri aynı anlamı ifade
etmektedir. Hepsi kelimesi cümleden atılırsa anlam Yüzden fazla bulgunun ortak adı olan(l) romatizmal
bozulur ancak bütün kelimesi atılırsa cümlenin hastalıklar, pek çok(ll) ölümlere neden olmasa bile
yol açtığı yıkım(lll) işgücü kayıpları ve tedavi
anlamı bozulmaz. Onun için doğru cevabımız "E"
harcamaları acısından(IV) günümüzün önemli
seçeneğidir. saglık(V) sorunlarından birini oluşturur.
(Cevap E)
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun giderilmesi
2. Pahalı(l) mobilyalarla döşenmiş olan(ll) ve için numaralanmış sözlerden hangisinin
kapısında(lll) "genel müdür" levhası bulunan(IV) çıkarılması gerekir? (99 DMS OÖ)
oda, her zaman olduğu qibi(V) kapalıydı.
A B)ll. 0) III. D) IV. E)V.
Yukarıdaki cümlede altı çizili sözlerden hangisi
atılırsa, cümlenin anlatımında bir bozulma ya da
anlamında daralma olmaz? (99 DMS OÖ) "Pek çok" sözü anlatım bozukluğuna neden
A) I. B)ll. olmaktadır. Bu sözün çtkarılması gerekir.
0) III. D) IV. E)V.
(Cevap B)
Pahalı, kapısında, bulunan ve olduğu gibi kelimeleri

cümleden atıldığında anlam bozulur. Ancak "olan"
kelimesinin kullanımı gereksizdir. Cümleden
çıkardığımızda anlamda değişme ya da daralma
olmayacağı için cevabımız "B" seçeneğidir. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
(Cevap B) bozukluğu vardır? (99 DMS 00)
A) Göreve geldiğimden sonra böyle şeyler olmadı.
B) Kendisini görmeye gittiğimde yerinde yoktu.
Aşağıdakilerin hangisindeki altı çizili sözcük C) Bu kitabı okumaya başlayalı bir hafta oldu.
çıkarılırsa cümlenin anlamında bir daralma
D) İsteklerimi yerine getirmek için uzun süre
olmaz? (99 DMS OÖ)
uğraştı.
A) Anlamadınızsa bir kez daha anlatayım. E) Olanları bize anlatırken bile heyecanı
B) Fazla ışık gözlerine dokunduğunda perdeyi yatışmamıştı.
kapattı.
C) Bu evi satın alırken onlara en çok biz yardım
ettik. "geldiğimden sonra" sözünde anlatım bozukluğu
D) Peşimi hiç bırakmıyor, sürekli olarak beni vardır. "geldiğimden beri" ya da "geldikten sonra"
izliyordu. şeklinde olmalıdır.
E) Onun bu boş sözlerine artık kimse inanmıyor.
(Cevap A)
-TURKÇE- 13
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır? (99 DMS OÖ) bozukluğu vardır? (99 DMS OÖ)
A) Yaptığı işe yaratıcılığını katmayan insan, sanatçı A) Oyuncular antreman yapmak için koşarak sırayla
değildir. alana çıktılar.
B) Öğrenciler, yaptıkları resimleri ders yılı sonunda B) Sporcular kamp çalışmalarına başladıkları
sergilediler. nedeniyle izin alamıyorlar.
C) Öğretmen tahtaya iç içe daireler çizdi. C) Takımın çalıştırıcısı, sporcuları sıraya dizip
D) Sonuçtan, yazı sahiplerine bilgi verip haberdar onlara bir şeyler anlatıyor.
ediniz. D) Bir sporcu başarılı olabilmek için günde beş saat
E) Öğrencilerin ilgisini çekmek için konuya uygun çalışmalıdır.
bir fıkra anlattı. E) Oyun sırasında, her takım kendine özgü taktikler
uygular.
D seçeneğinde "bilgi vermek" sözü "haberdar etmek"

sözünün anlamını da içerdiği için gereksiz yere B seçeneğinde "başladıkları nedeniyle" sözünden
kullanilmıştır. dolayı bir anlatım bozukluğu vardır. "başladıkları
(Cevap D) için" veya "başlamaları nedeniyle "şeklinde
olmalıdır.
(Cevap B)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

bozukluğu vardır? (99 DMS OÖ)
"ö tr. A) Bahçe içinde küçük bir evimiz vardı.
SJJ
Q £0
m a. B) Dedem sabah erkenden bahçeye inerdi.
C) Çocukluk dönemimiz mutluluk içinde geçti.
D) Bahçemizdeki ağaçlar bu yıl budandı.
E) Herkes kendinden özveride bulundu.
ÇÖZÜM:
E seçeneğinde "kendinden" sözü gereksizdir.
(Cevap E)

bozukluğu vardır? (99 DMS OÖ) 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çoğul ekinin (-
ler, -lar) gereksiz yere kullanılmasmdan doğan
A) Hiçbir basın üyesine farklı bir ayrıcalık bir anlatım bozukluğu vardır? (99 DMS ÖL)
yapılmayacak.
B) Gece geç vakit, bomboş caddelerden geçerek A) Son yağmurlar, bahçeleri yeşertiyor.
otoyola ulaştık. B) Sporcular, yola çıkmak üzere otobüse biniyorlar.
C) Bazı ünlüler, kendileriyle iigili gazete haberlerini C) Yetkililer, evlerinin kısa sürede bitirilebileceğini
arşivlerinde saklarlar. söylüyorlar.
D) Sabahleyin sokaktan geçen simitçiler bana D) Balıkçılar, balıkları ağlardan topluyorlar.
çocukluğumu anımsatır. E) Birçok uzman, bu iş için bir araya geliyoriar.
E) Sanırım, gazeteciler bu haberi önemsemedi.
"Birçok uzman, bu iş için bir araya geliyorlar."

A seçeneğinde "farklı bir ayrıcalık" sözünde ayrıcalık cümlesindeki "geliyorlar" sözcüğündeki "lar" eki
kelimesi farklı davranmak anlamındadır. anlatımı bozmaktadır.
(Cevap A) (Cevap E)
14- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGİSİ.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır? (99 DMS ÖL) bozukluğu vardır? (99 DMS ÖL)
A) Sonunda biz de çalışmamızın karşılığını aldık. A) Hem sözüımü dinlemiyorsun hem de yardım
B) Açık pencereden, odanın duvarına asılmış bekliyorsun.
resimier görünüyor. B) Gerek işyerinde ya da g^rekse evd9, bu konuda
C) Karşıdaki küçük tahta kulüb9d9 kitap ve gazete dikkatli olmalısın.
satılıyor. C) Ne benim görüşümü alıyorsun ne de başkalarına
D) Bu zor günümde hem halam hem de sen danışıyorsun.
yanımdaydm. D) Sen d9 yakınların da bu konuda yanlış
E) Babası ve annesi, yıllarca onun sıkıntılarına düşünüyorsunuz.
ortak olmuşlar. E) Ya bizimle gel ya da arkadaşınla tatile çık.
"Bu zor günümd9 h9m halam hem d9 sen B seçeneğinde "ya da" bağlacı gereksiz
yanımdaydın." cümlesinde "yanımdaydın" yüklemi kullanılmıştır.
"halam" ve "S9n" öznelerinin ortak yüklemi olarak
(Cevap B)
kullanılmıştır. Fakat "halam" öznesiyte
"yanımdaydın" yüklemi uyumsuzdur. Cümİ9nin
doğrusu şöyledir: "Bu zor günümde hem halam
yanımdaydı hem S9n yanımdaydın."
(Cevap D)
zo
>■
Ç2
"Q
Uâ

bozukluğu vardır? (99 DMS ÖL)
14. Bugün öğteden sonra yoğun bakıma alınan hastanın
A) Kaynakların hepsi d9 ahlak kavramına yer durumu iyileşiyor.
vermiş, önemli bulmuştu.
B) Annem telefonda, en sevdiğim yemeği pişirdiğini Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki
söyledi. değişikliklerden hangisiyle giderilebilir? (99 DMS
C) Böylece çok istediğim bu yolculuğa çıkma ÖL)
fırsatını bulmuştum. A) "öğleden sonra" sözü, "alınan"dan önce
D) Hani gülünce yanağında güller açar derler ya, getirüerek
işte öyle birgülüşü vardı. B) "bugün" sözcüğü, yüklemden önce getirilerek
E) Kalabalığın arasında bizi görmüş, koşa koşa C) "öğleden sonra" sözü "iyileşiyor"dan önce
yanımıza gelmişti. getirilerek
D) "hastanın durumu" yerine, "hasta" sözcüğü
getirtlerek
A S9çeneğind9 nesn9 eksikliği var: "... ahlak E) "yoğun bakıma" sözü cümlenin başına getirilerek
kavramında... önemli bulmuştu." anlatım bozuk.
Cümİ9 şöyle olmalıydı: "Kaynakların hepside ahlak
kavramına yer v^rmiş, ahlak kavramını önemli "... hastanın durumu iliyeşiyor" hastanın durumu
bulmuştu." iyileşmez; hasta iyileşir.
(Cevap A) (C9vap D)
-TURKÇE- 15
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aynı anlama 17. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili
gelen iki sözcük birlikte kullanılmıştır?(99 DMS sözcük atılırsa, anlatımda bir bozulma olmaz?
ÖL) (99 DMS L)
A) Bu hadiseden sonra başka olay olmadı. A) Elinde güçlü kanıtlar olmasına karşın tuttu,
B) Konuyu bir başka açıdan inceleyelim. adamdan özür diledi, ona haksızlık ettiğini
C) Arkadaşım dalgın ve dağınık bir insandı. söyledi.
D) Eski çantam büyük ve kullanışlıydı. B) Asıl bu sorun üzerinde durmalı, onun çözümü
E) Anlattıklarımı ömekler vererek pekiştirmek için önerilerde bulunmalısınız.
isterdim. C) Böyle davranmaya devam etseydi, onu
eleştirmeye kalkanlara hak vermek gerekirdi.
D) Bu hareket, ulusal kültürümüze yararlı olmak
A seçeneğinde "hadise" ve "olay" sözcükleri aynı şöyle dursun, ona zarar bile vermiştir.
anlama gelmektedir. E) Söz konusu ilkelere sımsıkı sarılalım, çağdaş bir
(Cevap A) ulus olmanın, onlara bağlılıktan geçtiğini
unutmayalım.
D seçeneğinde birinci yargıda geçen "ulusal

kültürümüze" sözü "ona" sözcüğünü de karşılıyor
"ona" sözcüğüne gerek yoktur.
(Cevap D)
"(3
«0
D
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, eşanlamlı
sözcüklerin birlikte kullanılması anlatım
bozukluğuna yol açmıştır? (99 DMS L)
A) Hizmetin niteliğini ve kalitesini yükseltmek için
bunların yerine getirilmesi gerekiyor.
B) Salt para kazanmak için değil, sevdiğim bir işi 18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, yakın anlamlı
yapmak için de çalışmak istiyorum. sözcüklerin bir arada kullanılması anlatım
C) Eskiden geceleri bütün kent uyurken ben sabah bozukluğuna yol açmıştır? (99 DMS L)
dörde kadar çalışırdım. A) Seninle görüşmeyeli neredeyse yirmi yıl oluyor.
D) Okumak için evden kaçtığını, aç kaldığını, çileli B) Gözleri buğulanmıştı, sevinçten neredeyse
bir öğrencilik dönemi geçirdiğini anlatırdı. ağlayacaktı.
E) Önce, kısa öyküyü çok önemli bir yazım türü C) Hava birden bozdu, neredeyse soğuktan
saydığımı belirtmek isterim. donuyorduk.
D) Az daha, neredeyse arabanın altında
kalacaktım.
A seçeneğinde "nitelik" ve "kalite" aynı anlama E) "Çabuk, neredeyse bul getir!" diye bağırdı.
gelmektedir.
(Cevap A)
D seçeneğinde "az daha" ve "neredeyse" yakın
anlama gelmektedir.
(Cevap D)
19. Bir başka söyleyişle, folklor ürünlerinin ilk söyleyeni

bilinmediği için halkın ortak malı olmuştur. ÇIKMIŞ SORULAR
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki ve ÇÖZÜMLERİ
değişikliklerin hangisiyle düzeltilebilir? (99 DMS
L)
A) "ürünlerinin" yerine "ürünleri" sözcüğü getirilerek bozukluğu vardır? (99 DMS L)
B) "söyleyişle" yerine "anlatımla" sözcüğü
A) Bugün işte çok yoruldum, eve gelir gelmez
getirilerek
C) "söyleyeni" yerine "söyleyenler" sözcüğü yattım.
getirilerek B) Dün çok rahatsızdım, bu yüzden işe gitmedim.
D) "bilinmediği için" yerine "bilinmediğinden" C) Bugün çok yoğundum, bakkala gitmek için
sözcüğü getirilerek zaman bulamadım.
E) "ortak malı olmuştur" yerine "ortak malıdır" D) Dün sokak sokak dolaştım, istediğim gibi bir ev
sözcüğü getirilerek bulamadım.
E) Dün çok telaşlıydım, istediklerini almayı unuttum.
"...folklor ürünlerinin... halkın ortak malı olmuştur."

C seneneğinde "Bugün çok yoğundum... zaman
halkın ortak malı olan ne? folklor ürünleri, "folklor
bulamadım." "zaman" sözcüğünden önce "bile"
ürünlerinin" sözünde "nin" anlatım bozukluğuna yol
sözcüğü gelmeli.
açmaktadır.
(Cevap C)
(Cevap A)
o bozukluğu vardır? (99 DMS L)
"Q A) Sorunlar çözüldükten sonra tatile çıkmak
§ istiyordu.
o
— B) Sorulara verdiği yanıtlar hiç akla yakın değildi. «
C) Gördüklerini nastl anlatacağını düşünüp
duruyordu.
D) Bu üzücü olayları bir daha yaşamak istemiyordu.
20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım E) İstekleri vardı; ama nasıl üstesinden geleceğini
bozukluğu vardır? (99 DMS L)
bilemiyordu.
A) Onunla uzun yıllar aynı odada çalıştık.
B) 0 bana kalem, ben ona kitap hediye ettim. f&g&Ms
C) Arkadaşlarımızla iyi ve kötü günlerimiz oldu. E seçeneğinde tamlayan eksikliğinden kaynaklanan
D) Geçen yıllar da bizi birbirimizden koparamadı. anlatım bozukluğu var.
E) Ne zaman bir sıkıntımız olsa birbirimizi arardık.
(Cevap E)
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz

B seçeneğinde yüklem eksikliği var: "o bana kalem anlatımı bozmaktadır? (2000 DMS)
hediyeettim."olmaz. A) Dostlukla alışverişi birbirine karıştırmamalı, diye
(Cevap B) uyardı.
B) "Evde yiyecek hiçbir şey kalmamış mı?" diye
sordu.
C) Böyle güzel bir ortamda insan istemese de
sıkılmaz.
D) Yağmur altında sabaha kadar vol almışlardı.
E) Oysa bu çiçeklere de ötekiler gibi özen
gösteriyorum, dedi.
-TÜRKÇE- 17
bozukluğu vardır? (2000 DMS)
A, B, D ve E seçeneklerinde altı çizili sözcükler,
cümlenin anlamını bozmamıştır. Ancak "C" A) Okulun kimi masrafları bağışlarla ve mezunların
seçeneğindeki "istemese de" sözcüğünün anlatım katkılarıyla karşılanıyor.
bozukluğuna yol açtığını görüyoruz. "İst9mese de" B) Bir çocuğun eğitimi için yılda yaklaşık altı yüz
sözcüğü yerine "istese de" sözcüğü kullanılmalıydı. milyon lira harcanıyor.
Çünkü "sıkılmaz" eylemi zaten olumsuz. "istemese
C) Okuldaki sanat ve spor etkinliklerine yalnızca
de" kelimesi d9 olumsuz olduğu için cümtenin anlamı
bozukoluyor. yatılı öğrenciler katılabiliyor.
D) Bu okul, her çocuğa ücretsiz eğitim veriyor ve
(Cevap C)
her türlü ihtiyacını karşılıyor.
E) Okula giriş sınavı, h9r yıl haziranda yapılıyor ve
sınav sonuçları eylülde açıklanıyor.
bozuklugu vardır? (2000 DMS)
A) Benc9, elmanların yeterince olgunlaştığı "D" seçeneğinde, birinci cümlenin dolaylı tümleci
kanısında değilim. olan "her çocuğa" kelimesi ikinci cümled9 nesn9
B) Etence, her usta böyle sağlam, böyle düzgün bir dummuna düşmüştür. Yani "her çocuğa" kelimesi,
duvar örem^z. yüklem için ortak bir kelime değildir. Bu sebeple
C) Etence, burada boşu boşuna bekleyerek zaman ikinci cümlede nesnenin açıkça belirtilmesi gerekirdi.
yitiriyoruz. Yani "çocuğa" ketimesi ikinci cümled9 "çocuğun"
D) Bence, bu titizlik ona babasından geçmiştir. şekline dönüşmeliydi. İkinci cümledeki nesne
E) Benc9, bir suç işlemiş gibi ezilip büzülm^ne hiç eksikliğinden dolayı anlatım bozukluğu olan
gerekyok. cümlemiz "D" seç^neğinde yer almaktadır.
"ö
£C
UJ
Q
(C9vap D)
CO
Anlatım bozukluğu olan cümlemiz "A" seçeneğindeki tn
cümle "Bence" ve "kanısında değilim" kelimeleri
tezat oluşturacak şekilde kullanılmıştır. "Ben,
elmaların yeterince olgunlaştığı kanısında değilim"
şeklinde anlatım bozukluğunu giderebiliriz.
(Cevap A)
Onun bana(l) ö£(ll) beşleyeçeği(lll) aklımdan(IV) bile

g^çmemişti. Çünkü, bütün konuşmalarımız
sakadan(V) başka bir şey değildi.
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangisi,

anlatım bozukluğuna yol açmaktadır? (2000
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım DMS)
bozukluğu vardır? (2000 DMS)
A) B) II. C)
A) "Öyleyse, zarar eden bu iş yerini niye
D) IV. E) V.
kapatmıyorsun?" dedi.
B) Genel kanı, siz etki altında kalarak bu ödülü
istemediniz.
II numaralı sözcük yani öç kelimesi cümİ9de anlatım
C) "Çok safsın!" diye yenid^n söze başladı.
bozukluğuna sebep olmaktadır. Öç kelimesi yerine
D) Masamda birikmiş gaz9telere, dergilere şöyle bir
"kin" kelimesi kullanılarak anlatım bozukluğu
göz attım.
gîderîlebilir. Öç içteki kötü duyguların dışa
E) Hepimiz bir yabancı dil bilmenin ne kadar önemli
yansımasıdır. Kin ise içte b9slen9n, büyüyen bir
olduğunu biliyoruz.
duygudur. Burada beslemek kelimesi öç kelimesiyle
(Cevap B) yan yana geldiğinde anlatım bozukluğu oluşuyor.
(C9vap B)
18- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-
8. Arkadaşım(l) bu(ll) sorumluluğu(lll) birlikte(IV) 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
paylaşmalıyız(V) dedi. bozukluğu vardır? (2001 KMS)
Numaralanmış sözcüklerden hangisi çıkarılırsa A) Çok sesli müziğin geleceğinin halk türkülerinde
cümlenin anlamında daralma ya da bozulma olduğunu söylüyor ve uyguluyordu.
olmaz? (2001 KMS) B) Toplumun eğitimi için yararlı olacağını
A) B)ll 0) III D) IV E)V düşündüğü müzikli oyunlar ve operetler
besteledi.
C) Müziğe olan yeteneği, çok küçük yaşlarda
Paylaşmak eylemi karşılıklı yapılan bir işi ifade annesinden duyduğu şarkıları söylediğinde
etmektedir. Bunun için "birlikte" kelimesinin ortaya çıktı.
kullanımına ihtiyaç yoktur. Cümleden atıldığında D) Hastalığı yüzünden uzun süre okula gidemedi ve
herhangi bir anlaım daralması olmaz. müzik alanındaki çalışmaları yarım kaldı.
E) Müzikseverlerin yardımıyla bir dernek kurdu bu
(Cevap D)
derneğin başkanlığını yaptı.
bozukluğu vardır? (2001 KMS)
A) Bu konuda bir açıklama yapılıp yapılmayacağı A seçeneğindeki tümceye "neyi uyguluyordu?" diye
söylenmedi. sorulduğunda kopukluk ortaya çıkıyor, yanıt
B) Saat kaçta burada olacaklarını öğrenemedik. alınamıyor. Oysa "... çok sesli müziği uyguluyordu"
C) Buraya hangi yoldan gelip gelemeyeceklerini olması gerikiyordu.
kestiremiyorum. (Cevap A)
D) Ameliyattan ne kadar iyileşip iyileşemeyeceği
bilinmiyor.
E) Bununla ilgili bir sorusu olup olmadığını sordum.
D seçeneğindeki cümlenin ne anlatmak istediği belli

değil, cümle; "Ameliyattan ne kadar sonra iyileşip
iyileşemeyeceği bilinmiyor." ya da "Ameliyatla iyileşip
iyileşmeyeceği bilinmiyor." olmalıydı.
(Cevap D) bozukluğu vardır? (2001 KMS)
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım A) Bu fotoğraf sergisinde, su altındaki gizemli
bozukluğu vardır? (2001 KMS) dünyanın gözler önüne serilmesine çalışılmış.
B) Yoğun trafikte, ani fren yapıldığında çocuklar
A) Uzmanlık alanındaki bütün araştırmaları ilgiyle
mutlaka başlarını bir yere çarpabilirler.
izlerdi.
C) Sporcularımızın kazandığı kupa ve madalyalar
B) Uzmanlar, konuyla ilgili görüşlerini belirttiler.
bu bölümde bulunuyor.
C) İş yaşamının da uyulması gereken birtakım
D) Sıcak yaz akşamlarında, deniz kenarında
kuralları vardır.
oturmanın zevki bir başkadır.
D) Çocuklar, ailenin ve öğretmenin ortak çabasıyla
E) Dağcılık, ülkemizde de çok ilgi gören bir spor
iyi eğitilebilir.
dalıdır.
E) Bu durum, aldığımız başarısız sonuçlardan
dolayı kaynaklandı.
"Kesinlik" anlamı veren bir sözcükle "olasılık" anlamı

-den eki "dolaylı" anlamını verdiğinde "-den dolayı" veren bir sözcük aynı cümlede kullanılırsa anlatım
biçiminde kullanılmaz. bozukluğu meydana gelir. B'deki "mutlaka" kesinlik,
"çarpabilirler" olasılık anlamındadır.
(Cevap E)
(Cevap B)
-TÜRKÇE- 19
13. Aşagıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır? (2002 KPSS)
"Kar yağışının yarın da devam edeceğini bekliyoruz."
A) Su kaynaklarının azaldığı belirtiliyor.
tümcesinde bir tahmin söz konusudur. O nedenle
B) Yazın buranın nüfusu, şimdikinin iki katına
"bekiiyoruz" yerine "tahmin ediyoruz" ya da "...yarın
çıkıyor.
da devam edeceği sanılıyor." olması gerekir.
C) Bu tarihi yapı turistler tarafından ilgi çekiyor.
D) Doğal güzelliklerin korunmasına çalışılıyor. (Cevap C)
E) Ulaşım hizmetleri, aksatılmadan yürütülüyor.
C seçeneğindeki cümlede anlatım bozukluğu vardır.

Cümlemiz şu şekilde olmalıydı; "Bu tarihi yapı, 16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
turistlerin ilgisini çekiyor." bozukluğu vardır? (2002 KPSS)
(Cevap C) A) Bilim, insan topluluklarını ileri ya da geri
bıraktıran etmenleri gözler önüne seriyor.
B) Bilim ilerledikçe, elde edilen bulguların
hayatımızı değiştirme gücü de artıyor.
C) Son yıllarda, bilim adamlarının buluşları daha
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım çok ilgi çekiyor.
D) Bilim, çevremizdeki kimi sorunlara kalıcı
A) Gezdiği yerler içinde yalnızca burayı beğenmiş. çözümler getirmeye çalışıyor.
B) Bugün seninle karşılaştığıma çok memnunum. E) Kimi bilim adamları, bilimsel sonuçları, zaman
C) Ne zaman yola çıkacağını kimseye söylememiş. m geçirmeden kamuoyuna açıklıyor.
"
D) Otobüsteki ön koltuklar yaşlılara ayrılmış. ü
tr.
LÜ
E) Yarına kadar bu işin biteceğini sanmıyorum. Q
OO
V)
A seçeneğindeki tümcede "Bilim, insan topluluklarını
a.
ileri ya da geri bıraktıran..." denmiş. İleri bıraktırmak
B" seçeneğinde, "karşılaştırma" kelimesinin yanlış ifadesi yanlıştır. İleri götüren olması gerekirdi.
kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu 'S
(Cevap A)
vardır. Bu kelimenin "karşılaştığım için" şeklinde
kullanılması gerekirdi. Çünkü sebep bildirmektedir ve
zarf tümleci göreviyle cümlede bulunmaktadır. "a"
ekini kaldırıp "için" kelimesini ekleyerek anlatım
bozukluğunu giderebiliriz.
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili
(Cevap B) sözcük çıkarıldığında cümlenin anlamında
daralma olmaz? (2002 KPSS)
A) Bu, onun jlk suluboya çalışmasıydı.

B) Hiç kimse bu olay hakkında konuşmak istemiyor.
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım C) Tatile gitmeden önce onu herhalde görürsünüz.
bozukluğu vardır? (2002 KPSS) D) Eve gelir gelmez hemen arkadaşına telefon etti.
A) Üç günlük tatilde yaylaya gidiyoruz. E) Böylesine önemsiz bir sorunu büyütüp
B) Bugün kızımın doğum gününü kutluyoruz. tartışmanız doğru değil.
C) Kar yağışının yarın da devam edeceğini
bekliyoruz.
D) Söylediklerinizden, bugünlerde durumunuzun D seçeneğindeki cümlede "... gelir gelmez" sözü
pek iyi olmadığını anlıyoruz. çabukluk belirtir. "Hemen" sözü de aynı anlama
E) Onların bir ay sonra buraya geleceğini geldiğinden kullanılmazsa anlamda daralma olmaz.
sanıyoruz. (Cevap D)
20- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ.
18. Yazıların 12 puntoyla yazılıp dört sayfayı 20. Şon (I) yıllarda (II) sık sık kendi kgndime (IV)
aşmamasını rica ediyoruz. özeleştiri (V) yapıyorum.
Bu cümledeki anlatım, bozukluğu, aşağıdakilerin Bu cümledeki anlatım bozukluğu, numaralanmış

hangisiyle giderilebilir? (2003 KPSS) sözlerden hangisinin atılmasıyla giderilebilir?
(2003 KPSS)
A) "yazıların" sözcüğü "yazıiarınız" yapılarak
B) "yazılıp" sözcüğü "yazılmasını ve" yapılarak A B) II C) D) IV E)V
C) "aşmamasını" sözcüğü "geçmemesini" yapılarak
D) "puntoyla" sözü "punto ile" yapılarak
E) "rica ediyoruz" sözü "bekliyoruz" yapılarak "Özeleştiri" kişinin "kendi kendini" eleştirmesidir. O
nedenle IV numaralı söz gereksiz kullanılmıştır.
(Cevap D)
Bir cümledeki eylemsilerin hepsi aynı biçimde
yapılandırılmazsa anlatım bozukluğu meydana gelir.
0 n^denle yazılıp aşmamasını eylemsileri bozukluğa
neden olduğundan
(Cevap B) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
21.
bozukluğu vardır? (2003/2 KPSS)
A) Ailemin geçmişiyle ilgili her şeye değer
veriyorum.
B) Çocukluk dönemimle ilgili anılarımı yazıyorum.
C) Siz ve siz9 ait her belgeyi saklıyorum.
19. Aşagıdaki cümlelerin hangisinde anlatım o > D) Bu kentteki tarihsel yapıları inceliyorum.
bozukluğunun giderilmesi için, boş bırakılan E) Çevreyi güzelleştirmek için gösterdiğiniz
yere uygun bir sözcük getirilmelidir? (2003 çabalara saygı duyuyorum.
KPSS)
A) Oyunun ... insan ilişkileriyle güçlendirilmiş
trajikomik bir anlatımı var. Cümlelerin anlamı "sizi ve ....saklıyorum" gibi olmuş.
B) Oyun, ... yaşamdaki gerçeklerle insanın Oysa saklanan kişinin kendisi değil. "siz ve" ifadesi
düşünceleri arasındaki uçurumu vurguluyor. cümleden çıkarılırsa anlam düzelir.
C) Oyunumuz... toplumsal yaşama bakışını (Cevap C)
yansıtan çağdaş bir komedidir.
D) Oyunda, ... geleneksel Türk tiyatrosunun
kahramanları, günümüz gerçekleriyle karşı
karşıyadır.
E) Oyun, ... sevda dolu bir yazdan sonra yaşamı
bütünüyle değişen bir kızın öyküsüne
dayanmaktadır.
bozukluğu vardır? (2003/2 KPSS)
C seçeneğindeki cümlede kişi belirsizliği söz A) Sağlıklı olduğum sürece emekli olmayı
konusudur. "Kimin toplumsal yaşama bakışı?" düşünmüyorum.
sorusuna "Onun / senin" biçiminde iki yanıt var. O B) Bu davranışı ona yarardan çok zarar sağladı.
nedenle tümcedeki boşluğa "yazarın / onun" C) Okuduğu her kitabın, ufkunu genişlettiğine
sözcüklerinden biri getirilmelidir. inanıyordu.
(Cevap C) D) Ailesine duyduğu özlemi dostlarıyla gidermeye
çalıştı.
E) Yapılan çalışmalarla ilgili görüşlerimi derginin
geçen sayısında belirtmiştim.
-TÜRKÇE- 21
"Sağlamak" olumlu anlamda kullanılır. "Zarar" Tepki bırakılmaz, gösterilir. 0 yüzden "etki bırakmak"
olumsuz olduğu için ikisi bir arada kullanılmaz. ifadesi daha doğru bir kullanım olur.
"Sağladı" yerine "getirdi" kullanılarak anlatım (Cevap D)
bozukluğu giderilebilir.
(Cevap B)

A) Okulu bitirince bir iş kurma telaşı içine girmiştim.

23. Aşagıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım B) Çok hastaydı; ama yine de güçlü olmaya
bozukluğu vardır? (2003/2 KPSS) çalışıyordu.
A) Yeni arkadaşımız, hevesli olduğu kadar oldukça C) Kendini çalışmaya adamış, yılmadan bize
daçalışkandı. önderlik etmişti.
B) Hepimiz, elimizden geidiğince ona destek D) Sonradan pişman olmamak için attığı her adıma
olmalıyız. dikkat ederdi.
C) Çalışma yaşamına yeni atılmış biri için bu E) Yaşanan sıkıntılardan sonra o işini, ben de onun
doğaldır. izini kaybettim.
D) Sorunların giderek daha da azalacağını
umuyoruz.
E) Burada hepimiz aynı ailenin üyeleri gibiyiz. E seçeneğinde yüklem eksikliğinden kaynaklanan
Q
tc bir anlatım bozukluğu vardır. Cümledeki anlatım
LSJ
O
bozukluğu şu şekilde düzeltilebilir.
"... kadar oldukça da ..." ifadesi olumsuz ile - Yaşanan sıkıntıtardan sonra o işini kaybetti, ben
olumluyu birleştirmek için kullanılır. Burada iki olumlu de onun izini kaybettim.
(hevesli ve çalışkan) arasına getirildiği için anlatım
(Cevap E)
bozukluğuna sebep olmuştur.
(Cevap A)

A) Her hangi bir işe girişirken önce amacınızi

24. Gençlere hoşgörülü davranıp onların üzerinde belirleyin.
olumlu tepkiler bırakmamız, onlarla olan iletişimimizi B) Birtakım kurallar koyun ve onları uygulayın.
güçlendirir. C) Davranışlarınızın nedenlerini birer birer
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek açıklayın.
için aşağıdaki değişikliklerden hangisi D) Bunu başarmak sizin için imkansız gelmiyorsa
yapılmalıdır? (2003/2 KPSS) üzülmeyin.
E) Haberi güvenilir kaynaklardan aldık.
A) "davranıp" yerine "olup" sözcüğü getirilmeli
B) "onların üzerinde" yerine "onlarda" sözcüğü f&g&Ms
getirilmeli
D seçeneğindeki cümledeki sözcüğün (gelmiyorsa)
C) "bırakmamız" yerine "yaratmamız" sözcüğü
yanlış anlamda kullanılmasından kaynaklanan
getirilmeli
anlatım bozukluğu şu şekilde düzeltilebilir. Bunu
D) "tepkiler" yerine "etkiler" sözcüğü getirilmeti
başarmak sizin için imkansız değilse üzülmeyin.
E) "iletişimimizi" yerine "ilişkilerimizi" sözcüğü
getirilmeli (Cevap D)
27. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım 29. Aşagıdaki cümlelerin hangisinde, bir anlatım
bozukluğu vardır? (2004 KPSS) bozukluğu vardır? (2005 KPSS)
A) Bu çiniler dünya insanlığının gözdesi oldu. A) Sorunlara çözüm bulmak için bir toplantı
B) Çocukları çok sever, onlarla daha çok vakit düzenleyebiliriz.
geçirmek isterdi. B) Ellerine geçen fırsatları iyi değerlendirdiler.
C) İyi bir çocuk kitabı, yetişkinlere de seslenir. C) Gezilecek yerleri önceden saptamalıyız.
D) İki haftada, aldığı kitapların hepsini okudu. D) Davranışlarıyla çocuklara örnek olmaya
E) Baz9n günlerini resim yaparak geçiriyormuş. çalıştılar.
E) Yaptığı suçları bir bir sıraladılar.
ÇÖZÜM:
A seçeneğinde gereksiz sözcük (dünya)
kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu "Yapmak" sözcüğü anlamına uygun olarak
var. Cümledeki anlatım bozukluğu şu şekilde kullanılmamıştır. Cümienin doğru şekli "işlediği
düzeltilebilir. suçları bir birsıraladılar."
Bu çiniler insanlığın gözdesi oldu. (C^vap E)
(C^vap A)
28. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım o 30. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır? (2005 KPSS) bozukluğu vardır? (2005 KPSS)
A) Programında kültürel ve sanatsal konulara A) Onun, bugün ya da yarın geleceğini sanıyorum.
ağırlıkveriyor. B) Bu yıt iyi bir karne getirmesini bekliyorum.
B) Yaşlılığınızda, torunlarınızın varlığı mutlu edecek C) Desteğinizin ileride de sürmesini düşünüyorum.
ve yalnız hissetmenizi önleyecektir. D) Bu koşulların işinizi zorlaştıracağına inanıyorum.
C) Onun, sesleri birbirinden ayıran çok iyi bir müzik E) Evin bütün yükünü sizin taşıdığınızı biliyorum.
kulağı var.
D) Sunuculann, canlı yayınlarda konuşmalarına
daha çok özen göstermeleri gerekir. "Desteğinizin ileride de sürmesini düşünüyorum."
E) Yakınları, bu yeteneğini babasından aldığını Cümİ9sinde "düşünmek" sözcüğü kullanıldığt
düşünüyor. cümleye uygun düşmemiştir. Bunun yerine "istemek,
dilemek" sözcüğü kullanılabitir.
(Cevap C)
B seçeneğindeki cümlenin doğru hali şöyle olmalıdır:
"Yaşlılığınızda, torunlarınızın varlığı sizi mutlu
edecek ve kendinizi yalnız hissetmenizi
önteyecektir".
UYARI: Anlatım bozukluğu sorularında verilen
cümlelerin tamamına bozuk otabileceği ihtimali
dahilinde bakılmalıdır. Bir cümİ9de anlatım
bozukluğuna seb9p olabilecek bütün madd9İ9r,
anlatım bozukluğu sorularının seçenekferi okurken
akılda tutulmalıdır.
(Cevap B)
-MATEMATİK- 23
Tablo - Grafik Okuma ve Yorumlama
GRAFİKÇEŞİTLERİ 1. 2. Daire Grafiği
Siitun Grafiği Bu grafik tüm öğelerin toplamı içindeki tek tek

öğelerin birbirlerine oranlarını göstermek için kullanılır.
Aynı kategoriden bağımlı değişkenlerin, bir bağımsız Daire grafiğinde her seferinde tek bir veri serisini
değişkene bağlı olarak şekillenmiş verilerine ait nisbi gösterdiğinden özellikle bir öğeyi vurgulamak istendiğinde
bü yü klü kl erin , s ütu nl ar ku ll anıl ar ak b ağı ms ız
çok işe yarar. Örneğin seçimlerde partilerin aldığı oylar en
değiş k enl eri n t anı ml an dığı eks en üz eri nd e
iyi bu grafikte gösterilir.
ölçeklendirilmesiyle oluşan grafiklere sütun grafik denir.
Verilerin karşılaştırılmasını sağlar. Belli bir zaman

aralığındaki değişiklikleri gösterir. Sütun grafikler, belli bir ÖRNEK:
seri verinin özellikle zamana bağlı d^ğişiklileri göstermek
için kullanılır. Yani karşılaştırmanın en kolay yapıldığı
grafik türüdür. Kategoriler yatay, değerler ise dikey olarak
düzenlenirler.
m
ÖRNEK:
ÜJ
y (milyar TL) Şekildeki sütun o

grafiği, A, tn Şekildeki dairesel grafik bir memurun yıllık bütçesini
B, C göstermektedir. Bu bütçede tasarruf edilen miktartn
mallarının alış % 50'si kira için ayrılan miktardan 100 milyon eksiktir.
ve
Q
satış m Bunafiyatlarını
göre, bu memurun maaşı kaç milyon TL'dir?
göstermektedir.
A) 400 B) 500 C) 600 D) 700 E) 800
6u mallardan birer tane satıldığında elde edilen

CÖZÜM:
Mallar
kâr oranı kaçtır? Dairenin tamamı % 100 olmalı, Tasarruf için ayrı lan
2/ R\ 1/ r\ / 7
15 / YW 3 pay = 100 - 30 - 25 - 15 - 10 Tasarruf için ayrılan pay
'15
D u
/5 ' /9 ^' 715 l/ = 20 % Maaşın tamamına 100x dersek, Tasarruf için
ayrılan pay = 20x olur. 50

ÇOZUM: 20x = 30x-100rr>10x =
Alış Satış .
Kâr 100,
Amalı 50 70 20 =^20x = 100 x = 5 milyonTL maaşın tamamı =
Bmalı 70 80 10
100x = 500 milyon TL olur.
Cmalı 30 70 40
Toplam (C9vap B)
150 70
70
150'de 70 V ; olur.
kârvarsaoran:
150
(Cevap C)
24- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGİSİ-
3. Çizgi Grafiği 4. Doğru Grafiği

Verilerin yatay ve dikey eksenlerdeki karşılıklarını Verilerin ve bilgilerin grafik üzerinde doğrularla
veren noktaların birleştirilmesiyle elde edilen grafiktir. gösterilmesi durumunda, veriler kullanılarak sorular
Verilerin oluşumunu ve hareketini çizgiler halinde
gösterir. Daha çok zaman akışı ve değişimin oranı gibi ÖRNEK:
durumları göstermek için kullanılırlar. Beli aralıklarda
yada belli zamanlardaki değişikliği gösterir. Örneğin bir y (milyar TL)
hisse senedinin veya döviz kurunun seyrini en iyi Şekildeki grafik bir
açıklarlar. Çizgi grafikte veri serileri yatay çizgilerle ifade ş i rk e ti n g e l i r v e giderleri
edilirter. arasındaki ilişkinin değişikliğini
12- göstermektedir.
ÖRNEK: Zaman
(hafta)
Yükseklik (m)
Şekildeki grafik silindir
Buna göre, bu şirketin kaçıncı
şeklindeki bir su
haftanın sonunda kârı 16 milyon
deposundaki suyun
olur?
zamana göre
yüksekliğini A) 20 B) 18 C) 17 D) 16 E) 15
göstermektedir.
5 8 1 2 20 CÖZÜM:
(dakika)
4. haftanın sonundaki gelir 1 2 -6 = 6 milyon TL 4.
haftantn sonundaki gider 8 - 6 = 2 milyon TL Buna

20 dakikada depoya 25m yüksekliğinde su akıtan
göre, 4. haftanın sonundaki kâr 6 - 2 = 4 milyar TL
musluğun akış hızının en büvük olduğu zaman
aralığında deponun yüzde kaçı dolmuştur? 4 milyar TL kâr 4. haftanın sonunda elde edilirse
16 milyarTL kâr x
A) 20 B) 21 C) 22 D) 23 E) 24
x= 1 6 x 4 = 16. haftanın sonunda
(Cevap D)
1. (0 - 5) 5 dakikada 5m m -> 1 dakikada 1
(5 - 8) 3 dakikada 6m -> 1 dakikada 2 m (8
-12) 4 dakikada 6m -» 1 dakikada 1,5 m
(12-20 )8dakikada8 m -> 1 dakikada 1

m
Buna göre en hızlı olduğu aralık (5 - 8) aralığı

25 metrenin 6m'si dolduysa
100'de x
x = — — ---- = % 24'ü dolmuştur.
(Cevap E)
-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ- 25
Satış (milyon
ÇOZUMLU TL) A
KAVRAMA TESTİ
1. Biriken para (milyon TL) 3 g Maliyet

4 5 Zaman
(milyon TL)
Yukarıdaki grafikte bir tüccarın sattığı A ve B

mallarının maliyet satış fiyatlarını göstermektedir.
Buna göre, bu tüccar A ve B mallarından 10 ar

tane alıp sattığında yüzde kaç kâr elde eder?
Yukarıdaki grafik Ali ve Veli'nin kumbaralarında A) 0 B) 2,5 C) 5 D) 7,5 E) 10
bulunan para miktarının zamana bağlı değişimini
göstermektedir.
Buna göre, Ali'nin kumbarasındaki para bittiğinde

Veli'nin kumbarasında kaç milyon TL olur?
A) 12 B)15 C) 18 D) 20 E) 22
©
İ2
"o
sr
LU
Q
C/5
m
a.
2. Su miktarı (ton)
-Zaman
10
(saat)
Yandaki grafik bir
karışımdaki A, B ve C
maddelerinin dağılımını
göstermektedir.
O, dairelerin merkezi,
Yukarıdaki grafikte 36 tonluk bir havuzdaki su
m(OTM) _ 180°
miktarının tamamına göre değişimi verilmiştir. Havuzu
ilk 2 saat B musluğu sonraki 8 saat A musluğu m(OFZ) -
doldurmuştur.
OT = | TM
Başlangıçtan itibaren sadece A musluğu açık
olsaydı havuz kaç saatte dolardı? 4. 7200 gr lık bir karışımda kaç gram A maddesi
bulunur?
A) 8 B) 12 C) 16 D) 20 E) 24
A) 500 B) 750 E) 1600 C) 900
D) 1200
Yol (metre) Yandaki grafik A ve Öğrenci sayısı

5. B hareketlilerinin 8.
A gittikleri yolun
240 zamana göre
160 değişimini
göstermektedir.
A B C D Dersler
4 8 12 'Zaman
(saniye)
Bir sınıftaki öğrenciler A, B, C, D
gibi dört ders seçmişlerdir.
Araçlar sabit hızlarla yollarına devam ettiklerine
göre, B aracı hareket ettikten kaç saniye sonra A Yukarıdaki sütun grafiğine göre B dersini seçen
aracına yetişir? öğrenciler tüm öğrencilerin yüzde kaçıdır?
A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 A) 25 B) 28 C) 30 D) 32 E) 35
(bin adet) o
6. >■
g Öğrenci sayısı
Notlar
Ününler
Yukarıdaki dairesel grafik ile sütun grafik bir fabrikada 12 3 4 5

üretilen A, B, C mailarının aylık üretim miktarlarını
göstermektedir. Yukarıdaki sütun grafik ile daire grafik bir sınıftaki
öğrencilerin aldıkları notların dağılımını
Buna göre, C ürününden bir ayda kaç bin tane göstermektedir.
üretilmektedir? Buna göre, daire grafikteki d açısı kaç derecedir?
A) 12 B) 14 C) 16 D) 18 E) 20 A) 40 B) 50 C) 60 D) 70 E) 80
Satış (milyon TL)

7. Boy (metre)
60
3 0 4 Ö ----- MaliV et
(milyon TL)
A) 13 B) 15 C) 16 D) 17 E) 18
Yandaki grafik A e B bitkilerinin boylarının zamana
göre değişimini göstermektedir.
Buna göre, A bitkisinin boyu dikildikten kaç yıl

sonra B bitkisinin boyu ile eşit olur?
Şekildeki grafik, bir mağazadaki ürünlerin maliyet
fiyatları ile satış fiyatları arasındaki ilişkiyi
göstermektedir.
Buna göre. satıştan elde edilen kâr oranı yüzde

kaçtır?
A)70 B)75 C)80 D) 90 E) 100
Boy (cm) 14.

Şekildeki grafikte bir
bitkinin boyunun
zamana göre
değişimini
'Zaman
göstermektedir. -Zeytin (kg)
(ay)
Şekildeki grafik zeyîinden elde edilen yağ miktarım

Bitkinin boyu kaçıncı ayda 90 cm olur? göstermektedir.
A) 5 B) 7 C) 10 D) 13 E) 15
Buna göre, 25 kg yağ elde edebilmek için, kaç kg
zeytin gerekir?
A) 85 B) 95 C) 105 D) 115 E) 125
3
12 Hacim(m
Yandaki grafik dolu
k 36 bir havuzun zamana
göre boşalmasını
göstermektedir.
t (saat)
Q Şekildeki dairesel grafikte bir ürünün maliyeti ile

Bu grafiğe göre havuzun % 50'si kaç kaç litredir? m satışından elde edilen kâr oranları verilmiştir.
A) 20 B) 22 C) 24 D) 26 E) 28
Buna göre, 4680 TL'ye satılan bu üründen kaç TL
'a kâr edilmiştir?
UJ
A) 850 B) 875 C) 925 D) 975 E) 1000
13. Tuz(kg) Şekildeki grafik A ve Üretim (ton)
B karışımları
içindeki
tuz miktarını
göstermektedir.
Kar| |m
20 28 Ş
(kg) işçiler
A karışımından 60 kg., B karışımından 40 kg.

Şekildeki sütun grafiği üç işçinin bir yıllık üretimini
alınarak oluşturulan yeni karışımın tuz yüzdesi
göstermektedir.
kaçtır?
A) 16 B) 17 C) 18 D) 19 E) 20 A işçisinin üretimini dairesel grafikte kaç
derecelik bir açıyla gösterir?
A) 92 B) 96 C) 100 D) 104 E) 108

Miktar(ton) 20. Hasta sayısı

Şekildeki sütun
grafiği bir çiftçinin
elde ettiği buğday 22
miktarının yıllara 17 16
15 15
göre dağıtımını
■Yıl vermektedir. f->Aylar
# /
#
Yukarıdaki şekil bir doktorun muayene ettiği hasta

Buna göre, 5 yılda elde edilen buğdayın yıllık
sayısının aylara göre değişimini göstermektedir.
ortalaması kaç tondur?
A) 54 B) 56 C) 58 D) 60 E) 62 Buna göre hasta sayısının en yoğun olduğu iki ay
arasında kaç ay vardır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
18.
'Yaş o >~
18 20 22 25 30 Ü7
Şekildeki grafik bir işyerindeki çalışanların yaş g

ortalamalarını vermektedir. ^
Buna göre, işyerinin yaş ortalaması kaçtır?

A) 22,3 B) 22,5 C) 22,8 D) 23 E) 23,2
19 Boy(cm)
10 B Zaman
(saat)
Yukarıdaki grafik aynı anda yakılan A ve B

mumlarının boylarının zamana göre değişimini
göstermektedir.
B mumunun boyu 4 cm kaldığında A mumunun

boyu kaç cm olur?
A) 12 B) 16 C) 20 D) 24 E) 28
1 fin A
ÇOZUMLER aracı 8 sn'de 160 m yol alır. => 1 sn'de — = 20
1. Veli 4 günde 8 milyon TL biriktirirken, Ali 5 m yol alır.
günde 15 milyon TL harcar. Ali'nin tüm parası 240 B
aracı 8 sn'de 240 m yol alır. => Isn'de — = 30
30 milyon TL olduğuna göre,
m yol alır.
15 milyon 5 günde
30 milyon x t + 4 saniye sonra A aracı 20 (t + 4) = 80 + 20t yol
alırken B aracı sadece t saniye gitmiştir. (4sn. sonra
x =■
harekete başlıyor!)
= 10 günde parası biter
15
B aracı t saniyede 30t m. yol gider. 80 +
Veli 4 günde
8 milyon TL biriktirirse 20t = 30t => 10t = 80 => t = 8sn.
10 günde
x
(Cevap C)
x=
4 = 20 milyon TL biriktirir.
(Cevap D)
6. Çemberin içi 360° olduğundan
360 - 120 = 80 = 160° C malı için ayrılmış bölgenin

2. B musluğu 2 saatte 12 ton doldurmuş. büyüklüğünü ifade 9der.
Geriye 36 -12 = 24 ton kalmıştır. A malı: 120° => 12 bin adet üretiliyorsa B
Amusluğu 24tonu 8 saattedolduruyorsa malı: 80° => 8 bin adet üretiliyorsa C

36tonu x
malı: 160° => 16 bin adet üretilir. k =
OC Y R S2 o
GC LU
x = — ------ = 12saatte tamamını 16bin
24 CO
tf)
doldururdu. (C^vap C)
(Cevap B)
B bitkisi 2 yılda 6m uzarsa => 1 yılda 3m uzar. A
bitkisi 3 yılda 6m uzarsa ==> 1 yılda 2m uzar. 1 yılda

3. A malı 3'e alınıp 5'e satılmış 2 kâr edilmiş.
B'nin boyu 3t uzarken, A'nın boyu 2t uzar. 6. yıla
B malı 6'ya alınıp 4'e satılmış 2 zarar edilmiş.
kadar B'nin boyu 2 + 3 . 6 = 20m. olur.
10maldaA 10 x 2 = 20 kâr 10maldaB 10x2
6. yılda A bitkisi de dikilir ve ikisi için aynı zaman
= 20zarar Toplam 20 kâr + 20 zarar = 0 kâr elde geçmeye başlar.
edilir.
20 + 2t = 2 + 3t
(Cevap A)
=> 18 = t t = 18 yıl sonra
(Cevap E)
4. Grafiğe göre A maddesinin karışım içindeki payı
derece ile biçimlendirilmiş bir dairesel grafikte 45° ile
temsil ediliyor öyleyse, 360° => 7200 gr'ı temsil
2 + 5 + 8 + 10 = 25 öğrenci varken ^
ediyor. 45° => x gr'ı (A) t9imsi! 9der.
B dersini 8 kişi seçmiş J
x . ------ = 7200gr => x = 900 gr bulunur.
45 25 de 8 kişi seçerse
7200 gr lık bir karışımda 900 gr A maddesi 100 de 1 0 0 x 8 x
bulunmaktadır. x-
25 -y 32 x -
- /o 32
(Cevap C) (Cevap D)
9. Sınıfta toplam 8 + 7 + 6 + 5 + 4 = 30 öğrenci varsa 13. A karışımı: 3 kg tuz / 20 kg karışım
30 öğrenciden 5 tanesi 4 almışsa B karışımı: 7 kg tuz / 28 kg karışım

360 öğrenciden x
36 x5
°
oU
= 60 tanesi 4 ahr.
60 x — +40x — = (100) x —
20 28 100
Buna göre, d açısı 60° dir.

(Cevap D)
(Cevap C)
14.
10. 40 mityona mal edilen ürün 80 milyona satılıyorsa 75 kg. zeytinden 15 kg yağ elde edilirse
80 - 40 = 40 milyon kârı vardır. 100 milyona x 25 kg yağ elde etmek için
75x25 ,__. ,. ..
mal edilen ürün x 100x40 x = — — ----- = 125 kg zeytın gerekır.
x= = 100 milyon kâr eldeedilir. 15
30
(Cevap E)
% 100 kâr elde ediliyor. 15. 360° satış fiyatını 75° kârı temsil ediyor.
(Cevap E)
Buna göre,
11. 360'a satılan üründen 75 kâr elde edilirse

4680'e satılan üründen x
3 ayda 34 - 10 = 24 cm uzarsa
x 90 -10 = 80 cm uzaması için 4680x75
.3 = 10ay geçmesi gerekir. 360
24 o
>-
€0
(Cevap D)
(Cevap C)
ei[ 16. İşçilerin toplam üretimi 4 + 5 + 6 = 15 tondur.
o
«i 15 ton 360° ile gösterilirse
12. l . y o l 4ton x
Doğru denklemini yazarsak x =——— = 96° ile gösterilir.

I0
»4=1 2 + 36
8 k 8 k (Cevap B)
36 3
, AO
— = - z => k = 48 k 4 17. 5 yıl boyunca toplam 30 + 50 + 60 + 80 + 50 = 270
ton buğday elde edilmiş.
II. yol 270 Yıllık ortalama =

— = 54 ton buğday
(Cevap A)
18. İşyerindeki çalışanların yaşları toplamı = 7x18 + 9x20
+ 8x22 + 10x25 x 6x30 = 126 + 180 + 176 + 250 +
180 = 912 İşyerindeki çalışan sayısı =10 + 9 + 8 + 7
+ 6 = 40
6 36
- = — =>
k 8 k
48
Havuzun tamamı 48 litre ise, yarısı (% 50'si)
24 litre olur.
912
Yaş ortalaması =------- = 22,8
48 40
(Cevap C)
(Cevap C)
-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI- 31
19.
Boy CEVAPLI
KAVRAMA TE5Tİ
60
Satış (TL)
20 30
-> Zaman 25
10 |B XB-
20
10
15 ♦----♦
10
xB 60 3XB - 30 = XB^>2 XB = 30 5
Ahş (TL)
5 10 15
=> XB = 15 saat
Yukarıdaki grafik 6 ürünün alış ve satış fiyatlarını

göstermektedir.
Buna göre, bu ürünlerin satışlarından yüzde kaç

kâr elde edilmiştir?
G
D
R
E
A) 60 B) 75 C) 80 D) 90 E) 50
xA 40
=*2 ( X A - 1 0) XA ©
= "çg
D
E
K
L
İ
İ
2XA - 20 = xA Hız(km/s aat)
XA = 20 saat m 40
B'nin 4cm kalması için 56 cm yanması s 30 10
boyunun
gerekir.
■ Zaman (saat)
B'nin 60 cm'i 15 günde yanarsa 3 8 10
B'nin 60cm'i 15günde

Hız - zaman grafiği şekilde verilen aracın hareketi
56 cm'i x günde
boyunca ortalama hızı saatte kaç km dir?
x = —TT — = 14 günde yanar A) 26 B) 25 C) 24 D) 23 E) 28
Amumu 20günde 10cmyanarsa

14günde xcmyanarsa
Satış (milyon TL)
x= pn =28cmyanar
Yandaki doğrusal
40-28 = 12cmkalır. grafik bir toptancının

sattığı ürünlerin alış
(Cevap A)
satış fiyatları
arasındaki ilişkisini
Alış
0 s
(milyonTL) gösteriyor.
20. En fazla hasta Temmuz ve Aralık aylarında gelmiştir.

Buna göre, toptancının ne kâr ne zarar ettiğinde
Yani 7. ay ile 12. ay arasında 4 ay vardır. alış ve satış fiyatları toplamı kaçtır?
(Cevap B) A)18 B) 24 C)36 D) 42 E) 48

Boşalan
4. Yandaki grafikte, K
ve L depolarındaki
su
mik
tarının
Zaman 7. zamana göre
değişimi verilmiştir.
Zaman
Yukarıdaki grafik bir havuzdaki suyun zamana göre
(saat)
değişimini göstermektedir. İlk 5 saatte yalnız X
musluğu açıktır. 5 saat sonra Y musluğu da açılmıştır. Başlangıçtan 1 saat sonra depoda kalan su
miktarları eşit olduğuna göre, başlangıçta K
deposunda kaç litre su vardır?
A)70 B) 75 C)80 D) 90 E) 100
Y musluğu saatte kaç litre su boşaltır?

A) 200 B) 240 C) 250 D) 270 E)300
8. -. Milyar (TL)
Kar oranı (%)
Yanda bir tüccarın
5.
parasının zamana
z. bağlı değişim grafiği
o
>~ görülmektedir.
ço
'a
2— UJ +* Zaman
4 6
Zaman (yıl)
Bu tüccarın geçen 7 yılın sonundaki toplam kârı

Yukarıdaki grafik bir şirketin zamana göre kâr oranını kaç milyar (TL) olur?
göstermektedir.
A)4 B) 5 C)6D)7 E) 11
Buna göre kaçıncı yılda kâr oranı % 15 olur?

A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
Yol (km) i ı Benzin miktarı Zaman (ay)
6. Yanda bir kişinin

48 32
zamana bağlı
harcama grafiği
30 24 görülmektedir.
• Zaman
(dk) -►
61 73 85
Zama
9.
n (dk)
Buna göre bu araç başlangıç noktasından itibaren A) 24 B) 28 C) 30 D) 32 E) 34

135 km yol aldığında depoda kaç litre benzin
kahr?
4. ayın sonunda bu kişinin cebinde kaç milyon
(TL) parası vardır?
A) 82 B) 81 C) 78 D) 77 E) 76
Su (br°) Boy (cm) Şekildeki grafik bir bitkinin yıllara göre

10. Dolu bir kaptaki su 16 saatte 13. boyunun uzamasını
boşalmaktadır. göstermektedir.
0 12 3
25
(saat)
1. ve 3. yıllar arasındaki
-►Zaman ortaiama uzama kaç
Grafiğe göre bu kapta başlangıçta kaç br su
3 cm dir? (yi)
vardır? A)10 B) 15 C) 18
A)30 B) 36 C)40 D) 45 E) 48
11. Bir iletişim şirketi telefon aboneliği için bir kereliğine

mahsus 15 milyon ve h9r 100 kontör için 12 milyon
lira ücretalmaktadır.
Buna göre, abonenin ödeme şeklini gösteren

grafik aşağıdakilerden hangisidir?
A B
) 4 Milyon (TL) ) i Milyon (TL)
54 27
© "o
DC UJ Şekil -1 Şekil - II
-*- Kontör
100 200 m
100 200 co
Kontör a, Bir terazid e 15 kg lık bir ağırlık tartıldığı zam an
kadran 25° lik açı yapmaktadır.
Milyon (TL) Milyon (TL) 14.
UJ Kadran Şekil - II deki konumda iken kaç kg ağırlık

tartılmaktadır?
A) 100 B) 110 C) 120 D) 140 E) 150
■♦- Kontör ■♦- Kontör

100 200 100
E
) 4 Miiyon (TL)
27
15
-♦- Kontör
100 200
V (hız) iSıcaklık(°C) Şekildeki grafik bir

12- 15 Şekilde bir 15. sıvının ısıtılmasının
hareketlinin hız - 30 zamana göre değişim
10 zaman grafiği ilişkisini
verilmiştir. 12 göstermektedir.
■** t (sn)
-»•Zannan
0 (dk)
Hareketlinin durmadan 2 saniye önceki hızı kaç br

Sıvının sıcaklığı kaçıncı dakikada 54 °C olur?
dir?
A)10 B) 12 C) 13 D) 14 E) 16
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
, Hacim (It)
16. Bir işyeri, işe 4 işçi ile başlamış ve her ay 3 yeni işçi Şekitdeki grafik boş bir havuza su akıtan
Kv9 L musluklarına aittir.
almıştır.
İşçi sayısının (y), aylara (x) göre değişimini Havuz dolduğunda K musluğu, havuzun
gösteren grafik aşağıdakilerden hangisidir?
*► Zaman (dk)
A) i y yüzde kaçını doldurmuştur?

A) 90 B) 80 C) 75 D) 60 E) 40
0
A -2
E) 19.
C
U -4
D)
10 Boy (m)
Dikildikten kaç yıl sonra
4 -*- x A ve B ağaçlarının boyları
0 -3 farkı 6 m olur?
2S Zaman
o ço A)12
UJ 3 B)
E)6
C)10 D)9
11
20. / '■ / . "■ \ Bir marketteki malların

satış grafiği dairesel
olarak gösterilmiştir.
Buna göre, III. mal ile IV. mal arasındaki satış farkı
yüzde kaçtır?
Satış (TL) A)5 B)8 C) 10 D) 15 E) 20
17.
CEVAPANAHTARl
■ Ahş (TL) 1 2 3 4 5 6 7 8
0 B A C D E C B D
Yukarıda bir malın alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki 9 10 11 12 13 14 15 16
bağıntının grafiği verilmiştir. B D D B E D C
c
17 18 19 20
Bu malın satışından yüzde kaç kâr elde
C c A A
edilmiştir?
A)100 B) 150 C)200 D) 250 E) 300
Satış fiyatı (miyon TL)
ÇIKMIŞ SORULAR 2.
C
ve ÇÖZÜMLERİ
A
1. Maliyet fiyatı (miyon TL)
10 km/sa^
Grafikteki A, B ve C noktalarının koordinatları üç
değişik malın maliyetlerini ve satış fiyatlarını
8km/sa göstermektedir. Bu üç maldan birer adet
Saatteki hızları 8 km ve 10 km olan iki koşucu satıldığında toplam kâr ya da zarar durumu ne
şekildeki ABC dik üçgeninin A noktasından aynı olur?(1999LDMS)
anda koşuya başlıyor ve 3 saat sonra, ilk kez A) 3 milyon TL kâr B) 4 milyon TL kâr
koşuculardan biri B, diğeri ise C noktasına varıyor.
C) 5 milyon TL kâr D) 3 milyon TL zarar
Bu durumda koşucuların ulaştıkları B ve C E) 4 milyon TL zarar
noktaları arasındaki x uzaklığı kaç km dir? (99
DMSL)
A malından elde edilen kâr = 7 - 5 = 2 milyon B
A) 12 B) 14 C) 16 D) 18 E) 20
malından elde edilen zarar = 7 - 5 = 2 milyon C
malından elde edilen kâr = 1 1 - 8 = 3 milyon T =3 +
© 2 + (-2) = 3 milyon kâr
"eg
'o (Cevap A)
£T
30. ÜJ
Q
OT
m
€
A 24 B
A noktasından C ye doğru giden yolcu;

İACİ = 10 . 3 = 30 km yol alır.
A dan B ye giden yolcu;
İABİ = 3 . 8 = 24 km yol alır.
Dik üçgen özelliğinden; 242 + x2 = 302 =>
x2 = 302 - 242 => x2 = 36 . 9 => x = 18 km bulunur.
(Cevap D)
3.
Saat Saat
Yukarıdaki I. grafik hızla hareket eden bir aracın

yolda geçen siireye göre deposunda kalan
benzin miktarını, II. grafik ise aynı aracın yolda
geçen süreye göre aldığı yol miktarını
göstermektedir. Bu araç, deposunda bunan 80
litre benzinle kaç km yol alır?(2001 KMS) A) 300
B) 320 C) 340 D) 350 E) 400
36- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI-
f&M&Ma Not 1 2 3 4 5
Oğrenci 10 2 10 8 X
Litre km
sayısı
Yukarıdaki tabloda üstteki satır, bir sınıfta Türkçe

dersinden alınan notları, alttaki satır ise bu
notları alan öğrenci sayılarını göstermektedir. Bu
Saat Saat
2 5 sınıfın Türkçe dersindeki not ortalaması 3
olduğuna göre, x kaçtır? (2001 KMS)
Verilenlere göre eğimlerden; A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
40 80
— = 8 litre (saatte) = 40 km
~. . Nottoplamları .
8 litre benzinle 80 Ortalama = ----------------- olur.
40 km giderse x
Kişi sayıay
litre benzinle km gider.
3 _; (10.1) + (2.2) + (3.10) + (4.8) + (5.x)
8x = 80 . 40 x 30+ x
= 400 km 90 + 3x = 76 + 5x
(Cevap E) 14 = 2x=>x = 7 kişidir.
(Cevap B)
4. Kâr (milyon TL) 1996
s:
o
100 >
Yıl
1990
Yandaki doğrusal grafik bir fabrikanın altı yıl

boyunca elde ettiği yıllık kârları göstermektedir.
Buna göre. hangi yılda 200 milyar TL kâr elde
edilmiştir? (2001 KMS)
A) 1991 B) 1992 C) 1993
D) 1994 E) 1995
f Konut sayısı
Kâr (milyon TL) Yerleşim yeri
200
140
100
Yıl Yukarıdaki
1990 ? 1996 sütun grafiği A, B, C, D yerleşim
Önce yıldaki kâr payını bulalım. yerlerindeki konut sayılarını göstermektedir.
Bu grafikteki bilgiler grafik ile ifade edildiğinde,
y 400-100 300
m = — = -------------- = = 50milyon A yerleşim yerindeki konut sayısını gösteren
x dilimin merkez açısı kaç derece olur? (2002
1996-
KPSS)
1990 6 100 milyon + x(50) milyon = 200 milyon
A) 140 B) 100 C) 70 D) 60 E) 50
x = 2 yıl sonra ise 1992 yılında 200 milyar kâr eder.
(Cevap B)
Hepsini toplayıp bir pasta dilimi grafiğine çevirmeliyiz. 8.
A=100
B = 140
C = 280
Zaman (saat)
+ D = 720 Tam açı 360°
Yukarıda aynı anda, aynı yönde harekete başlayan
olduğundan
A ve B araçlarının yol-zaman grafiği verilmiştir. 3.
saatin sonunda A aracının hızı aynı kalırken, B
aracının hızı 5 katına çıkıyor ve bu değerde devam
ediyor.
Buna göre, harekete başladıklarından kaç saat
sonra B aracı A ya yetişir? (2002 KPSS)
A) 3 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10
(Cevap E)
©
"o
cc
ÜJ Q
a.
B (cm) A 12 3 4
7.
o
3
Q 30.t = 10.3 + 50(t-3)
0 UJ
2 >■ 20t = 120
8 30.t = 30 + 50t-150
1
2 t=6 saat sonra
-----1 ---- 1 -----i— (Cevap C)
> Zaman (ay) u
1 2 'â 4
Aşağıdaki grafik bir kırtasiyecinin satılan silgi, kalem
Yukarıdaki A ve B fidanlarının boy zaman grafiği ve defterlerin satış fiyatlarını göstermektedir.
verilmiştir. Bu grafiğe göre, B bitkisi ayda kaç cm
büyümektedir? (2002 KPSS) Satış fiyatı (milyon TL)
A) 1 B) 2 C) 3 D) 6 E) 5 defter kalem
silgi
Adet
A'yı bir bulalım. mA =— = —^ =2cm

Buna göre, 1 defter, 1
=> 0 zaman A için y = 2x + kalem ve 1 silginin
toplam fiyatı kaç TL dir? (2003
28'dir. 4 ayda kesiştiğine göre yB = 2 . 4 + 28 = 36 KPSS)
cm dir. B'nin büyüme fonksiyonunu bulalım. 36-12 A) 1 600 000 B) 1 700 000 C) 1 800 000
■ = 6 cmolur.
D) 1 900 000 E) 2 000 000
(Cevap D)
11. Ahmetve Burak birlikte çalışarak I. işia, II. işi b, III. işi
c saatte bitiriyor.
Defter -» d
Silgi -» s Buna göre, aşağıdaki sıralamalardan hangisi
doğrudur? (2003/2 KPSS)
Kalem -» kolsun.
A)a<c<b B)b<a<c
7d = 5.600.000 -» d -> 600.000 C)b<c<a D)c<a<b
9s = 4.500.000 -> s -> 500.000 E) c < b < a
5k = 2.000.000 -> k -» 400.000

2 a = 4 sa 2_2
d + s + k = 1.700.000 _a ~ 6
(Cevap B)
1-1 +1 b = - = at
b~8 4 3
10. - 12. soruları aşağıdaki bilgilere göre 1-1. 1 c 12
3
cevaplayınız.
c<b<aol ur .
(Cevap E)
DİKKAT! SORULARI BİRBİRİNDEN BAĞIMSIZ
OLARAK CEVAPLAYINIZ.
Aşağıdaki tabloda, Ahmet ve Burak'ın üç farklı işi

tek başlarına bitirme süreleri saat olarak z
verilmiştir. §■?
'o
İU
l.iş II. iş III. iş 12. Ahmet I. işte çalışırken, Burak III. işi bitirip ara
vermeden II. işte çalışıyor. Ahmet I. işi bitirdikten
Ahmet 6 8 12
hemen sonra Burak ile birlikte II. işte çalışıyor.
Burak 12 4 3
Çalışmaya aynı anda başladıklarına göre, ikisi bu
üç işi toplam kaç saatte bitirir? (2003/2 KPSS)
10. Tek başlarına, aralıksız çalışarak Ahmet I. işi ve II. A) — B) — C — D) — E) 7

2 3 3 15
işi, Burak ise III. işi bitiriyor. Buna göre.
Ahmet, Burak'tan kaç saat fazla çalışmıştır?
(2003/2 KPSS) Ahmet6günde 1. işi,
A) 7 B) 9 C) 11 D) 13 E) 17 3
Burak 6 günde III. işi bitirir ve II. işin — ünü yapar.
4
Ahmet, I ve II. işi 6 + 8 = 14 saatte, Burak III. işi 3 — ü kalır. İkisi birlikte II. işi,
saatte bitirir. Ahmet, 14-3 = 11 saat Burak'tan fazla
çalışmıştır. 1 1 1 8 .. . 1 .....
— = — H — =>x= — gunde ve — unu ıse
(Cevap C) x 8 4 3 4
81 2 . . ^
---- = — gunde yaparlar.
y y W
3 4 3
Üç işi 6 + — = — günde bitirirler.
(Cevap C)
13. Toplamları, sabit bir pozitif k sayısına eşit olan a 15. Bu işyerinde çalışanların % kaçı orta öğretim
ve b sayısının grafiği aşağıdakilerden hangisi mezunudur? (2004 KPSS)
olabilir? (2003/2 KPSS)
A) 29 B)30 C)25 D) 40 E) 45
A) fb B)
360derece %100ıse
90derece % xolur
360,
C) D) 4
x = % 25
7 olur
E) (Cevap C)
16. Bu işyerinde önlisans mezunlarından 10 kişi

ayrılır, onların yerine lisans mezunu 10 kişi
alınırsa; çalışanların lisans mezunu %'si kaç olur?
(2004 KPSS)
a + b = k biçiminde denklemi olan ifade doğru belirtir. A) 30 B)35 C)40 D) 45 E) 50
a = 0 için b = k, b = 0 için a = k olduğundan grafik D
deki gibi olur.
Toplam ç alış an s ayısı değişmez anc ak ç alış an
(Cevap D) ©
'm lisans mezun sayısı 50 + 10 = 60 kişi olur.
'(3
14-15-16. soruları aşağıdaki şekle göre oc
ixi 120 kişide 60 kişi lisans mezunu ise 100
cevaplayınız. ___________________________________ Q
t/î
t/
Lisans Mezunu i kişide X kişide lisans mezunu olur
CL
-*£
/ \ Y üks e k üs a ns Şg
150 jf \ me zunu
"o 120
/ilköğretirr UJ
\ / \. / mezunu >■
(Cevap E)
DİKKAT! SORULARI BİRBİRİNDEN BAĞİMSIZ

Bir işyerinde çalışan personellerin öğrenim OLARAK CEVAPLAYINIZ.
düzeylerini gösteren şekil yukarıda verilmiştir.
Toplam personel sayısı 120 olduğuna göre; Aşağıdaki grafik, bir işletmenin 2001-2005 yıllarını
14. Bu işy erinde lisans mez unu çalışan kaç kişi kapsayan dönemde alıp sattığı bir malın birim alış
vardır? (2004 KPSS) ve satış fiyatlarını göstermektedir.
A)30 B)45 C)50 D) 55 E) 60 YTL 0 Alış Fiyatı D Satış Fiyatı 10 9
120 kişi 360 dereceyi temsil ederse

2
x kişi
120.150 _ . . . .
x = ------------= 50 kışı
150 dereceyi temsil eder I
I I
360
4
1
3 Yıllar
2001 2002 2003 2004 2005
2
(Cevap C)
17. İşletme. 2005 yılında bu maldan yüzde kaç kâr 19. İşletme 2004 yılında bu maldan 5000 birim alıp
elde etmiştir? (2005 KPSS) hepsini satmıştır.
A)60 B)65 C)70 D) 75 E) 80
Bu satıştan elde edilen kârın tümüyle 2003 yılı
fiyatından kaç birim mal alınabilir? (2005 KPSS)
2005 yılında kâr: 9 A)750 B) 1000 C) 1250
D) 1500 E)1750
- 5 = 4 YTL Ahş :
ÇÖZVM:
5 YTL ise
100 x 2001 yılında kâr = 5 - 3 = 2 YTL 5000 . 2 = 10000

YTL
D.O 4.100 = 5.x 10000
2003 yılında alış 8 YTL ise = 1250 birim mal
alınır.
2005 yılında % 80 kâr edilmiştir.
(Cevap C)
(Cevap E)
o
>-S2
18. Bir birim malın 2002 yılı satış fiyatı, 2001 yılı satış
fiyatına göre yüzde kaç azalmıştır?
A) 12,5 B) 15 C) 17,5 D) 20 E) 25
2002 yıhnda saîış 7 YTL
2001 yıiında satış 8 YTL dir.
2002 yılı 2001 yılına göre; 8 - 7 = 1YTL satış

azalmıştır.
100
x 1
D.O 8.x = 100 100
= 145
Yani % 12,5 azalmıştır.
(Cevap A)
-TARIH- 41
TÂ RIH | Atatürk İikeferi
TEMEL ILKELER
Atatürk'ün devlet hayatı, fikir hayatı ve ekonomik
hayatı ile toplumun temel kurumlarını ilgilendiren Bu ilkeler 1924 Anayasasında 5 Şubat 1937'de
görüş ve ilkelerinin bütününe Atatürkçü Düşünce yapılan bir değişiklikle Anayasaya konmuştur. Söz
Sistemi - Atatürkçülük denir. konusu maddede yapılan değişiklik "Türkiye Devleti
Atatürkçülüğün Nitelikleri: Atatürkçülüğün önde Cumhuriyetçi, milliyetçi, haikçı, devletçi, laik ve
gelen niteliği, aklın ve bilimin ışığında yol inkılâpçı'dır, resmi dili Türkçe'dir, makamı Ankara
göstermesidir. Atatürkçülüğün bir diğer niteliği de şehridir."
her çağda Çağdaş olmayı gerektirmesidir. Kişi hak
ve hürriyetlerine önem verir. Tam bağımsızlık ve CUMHURİYETÇİLİK
milli egemenlik ilkelerinin Türkiye Cumhuriyeti'nin
Cumhuriyet yönetimi, halkın kendi kendisini
temel unsuru olarak kabul etmek, gerçekçi ve laik
yönetmesi, devlet başkanını ve diğer yöneticilerini,
olmak, yurtta ve dünyada barıştan yana olmak,
milli irade ile bizzat seçmesi gerçeği üzerine
Atatürkçü Düşünce Sistemi'nin vazgeçilmez
kurulmuştur. Diğer bir ifade tarzı ile, milli iradenin,
unsurlarıdır. Atatürkçü Düşünce Sistemini oluşturan
milli egemenliğe sahip olması demektir.
temel nitelikler, Atatürk ilkeleri'dir.
Kurtuluş Savaşından sonra Türk Milletinin tekrar
İlkelerin Ortak Özellikleri mutlakiyet rejimine dönmesi beklenemezdi. Bu
Türk toplumunun ihtiyaçlarından doğmuştur. nedenle, insan onuruna en çok yaraşır bir yönetim
Evrensei olarak benimsenen değerlerdir. biçimi seçilmeliydi. İşte bu rejim uygar toplumların
uyguladığı cumhuriyet rejimidir. Çünkü bu rejim, ülke
Temeli Türk tarihi ve kültüründen oluşur. Akla
yönetiminde halkı doğrudan doğruya söz sahibi
ve bilimsel doğrulara aykırı değildir. İlkeler yapıyordu. Atatürk, 1924 tarihinde yaptığı
bir bütündür. Birbirinden ayrı konuşmada, "Türk milletinin tabiat ve şiarına en
değerlendirilemez. mutabık (uygun) olan idare cumhuriyet
♦ Türk milletini çağdaş medeniyet seviyesine jdaresidir." demiştir. Cumhuriyet yönetimi, milletle
ulaştırmayı amaçlar. devlet arasında kaynaşma sağlar. Cumhuriyet
rejimimiz herhangi bir biçimde değişmemek üzere,
1923 yılından itibaren bütün anayasalarımıza
Atatürk ilkeleri; temel ilkeler ve bütünleyici ilkeler
girmiştir. 6 Kasım 1982'de kabui edilin yeni
olmak üzere iki ana bölümde incelenir. anayasamızda da; Madde 1: "Türkiye devleti Bir
Cumhuriyettir" denilmektedir.
Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan
1 ____ i İnkılaplar:
» TBMM'nin açılması
mmimrnsst unkı... ı.x ., ı mmmmmmm
pilllllllllSIIIII
Cumhuriyetçılık
Mılli egemenlık » 1921 ve 1924 anayasalarının hazırlanması
Milliyetçilik Milli bağımsızlık » Saltanatın kaldırılması
Halkçılık Milli birlikve beraberlik
>> Cumhuriyetin ilan edilmesi
Devletçilik Yurttasulh, cihanda sulh
Laiklik Akılcılık ve bilimsellik
» Siyasi partilerin Kurulması
inkılapçılık Çağdaşlık ve batılılaşma » Kadınlara Seçme ve Seçilme hakkının
insan ve insanlık sevgisi
verilmesi
>> Ordunun siyasetten ayrılması
Cumhuriyet ilkesi ile; Halkçılıktaki amaç, imtiyazsız, sınıfsız kaynaşmış bir

>> Bütün vatandaşların eşitliği sağlandı. halk ülküsüdür. Kişinin kendisini Türk Halkı'nın
hizmetinde görmesine, kendisini Türk Halkı'na
»Türk milletinin çağdaşlaşması ve ilerlemesi
adamasına "Halkçılık" denir. Bu ilke
sağlandı.
"Cumhuriyetçilik" ve "Milliyetçilik" ilkelerinin bir
»Vatandaşlara devlet yönetimine eşit katılma sonucudur. Türk Milleti'ne yani Türk Halkı'na hizmet
hakkı tanındı. etme anlayışıdır. Burada belirttiğimiz Türk Halkı,
bütün vatandaşlarımızı kapsar. Bunun zaten aksi
MİLLİYETÇİÜK düşünülemez. Halkçılık, ülke içindeki tüm insan
gruplarının çıkarına ve yararına bir siyaset
Milliyetçilik; Türk Milletini ve onun maddi, manevi
izlenmesidir. Bütün halkın kendisini yönetmeye
değerlerini savunmak ve sevmektir. Milliyetçilik
alıştırılmasıdır. Halkın sadece bir kesimine hizmet
ilkesinin dayanağı millettir. Millet ise bir toplum
aşamasıdır. Toplum, millet olma niteliğini etme anlayışı, Atatürk'ün "Halkçılık" ilkesine
kazanıncaya kadar birçok aşamadan geçer, aşiret tamamen zıt bir anlayıştır. O'na göre Türk Halkı bir
ve boy gibi, toplumun en son ulaştığı çağdaş durum bütündür.
ise millettir. Milliyetçilik; millete bağlılık, milleti Halkçılık ilkesi doğrultusunda yapılan
yüceitme, yükseltme, şimdi ve gelecekte birlikte inkılâplar:
çalışma, bu çalışma azmini gelecek kuşaklara
yansıtma anlayışıdır. »TBMM'nin açılması
»Saltanatın kaldırılması
Atatürk, Türk Milleti'ni sadece tek din ve tek bir ırk
esasına dayandırmamıştır. Üniter bir hukuk devleti >> Medeni Kanun'un kabulü
kurmuştur. 29 Ekim 1933'te "Ne Mutlu Türküm >> Cumhuriyetin ilanı
Diyene" sözünü söylemiştir. Birleştirici ve »Soyadı Kanunu
bütünleyicidir. Asla parçalayıcı ve bölücü değildir. »Kadınlara siyasi hakların verilmesi
Atatürk'ün millet anlayışı akılcı ve insancıldır.
Atatürk'e göre bir milleti diğer milletlerden ayarın »Kılık Kıyafet Kanunu'nun kabulü
nitelikler vardır. Bunlar, her milletin kendine mahsus, »Aşar vergisinin kaldırılması
yetenek, duygu, düşünce ve değer yargılarıdır. Halkçılık ilkesi ile;
Milliyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan >> Milli egemenlik tam olarak gerçekleşmiştir. >>
İnkılaplar: Demokrasinin gerçekleşmesi sağlanmıştır.
lilli birTürk Devleti'nin kurulması »Toplumda barış ortamı oluşmuştur. »Halk
» TBMM'nin açılması yönetime katılma hakkına sahip olmuştur.
» Kabotaj Kanunu'nun çıkarılması
>> Türk Tarih Kurumu'nun kurulması
» Türk Dil Kurumu'nun kurulması DEVLETÇİLİK
Milliyetçik ilkesi ile; Devletçilik Türkiye'nin kendine özgü bir ekonomi
» Kurtuluş Savaşı kazanıldı. siyasetidir. Kurtuluş savaşından sonra halkın elinde
» İç ve dış tehditlere karşı ülke bütünlüğü yeterli sermaye olmayışı nedeniyle benimsenmiş bir
kuruldu. ilkedir. Devletçilik ilkesi; üretimde artış sağlanarak
» Birlik ve beraberliğin oluşmasına zemin temel ihtiyaçları karşılamak, işletmelerin
hazırlandı. millileştirilmesi, sermayesi olanların üretime katılma
serbestliği esaslarına dayanır.
HALKÇILIK Devletçilik İlkesi doğrultusunda yapılan
İnkılâplar:
Belirli bir zamanda o ülkede oturan, o ülkeyi vatan
bilen, kaderini mutluluğunu o ülkeye bağlamış, >> Teşvik-i Sanayi Kanunu >> Aşar
çeşitli meslek ve sosyal gruplara ait olan insanlara vergisinin kaldırılması »İzmir İktisat
halk denir. işte bu yaklaşımdan "Halkçılık" ilkesi Kongresi'nin yapılması >> Misak-ı
doğmuştur.
Milli'nin kabulü
-TARIH- 43
»Kalkınma planlarının hazırlanması »Hukuk birliği sağlayarak yargı önünde tüm

»Toprak reformunun yapılması vatandaşların eşit olması sağlandı.
»Bankaların açılması Devletçilik »Türk toplumunun batılaşması ve

çağdaşlaşması sağlandı.
ilkesi ile;
»Din ve mezhep farlılıkları ortadan kaldırıldı.
»Bölgeler arası ekonomik kalkınma farlılıkları »Bilim ve teknoloji alanında önemli ilerlemeler
önemli ölçüde kaldırıldı. sağlandı.
»Sanayi alanında önemli yatırımlar yapıldı.
»Planlı ekonomiye geçildi. İNKILAPÇILIK
RilgiNotuf İnkılâp, bir toplumun önemli kurumlarının kısa bir
süre içerisinde toptan değiştirilip, yenilenmesi
1934 - 1939 yılları arasında hızlı bir şekilde
şeklinde tanımlanabilir. Atatürk idaresindeki Türk
devletçilik ve kalkınma planı uygulanmıştır.
Milleti, tarihindeki en önemli inkılâplardan birisini
gerçekleştirmiştir. Böylece bütün kurumlarını
LAIKLIK çağdaşlaştırma imkânını bulmuştur. Mustafa
Kemal'in en büyük inkılâbı, Türkiye Cumhuriyeti'dir.
Laiklik devlet işleri ile din işlerinin birbirinden
ayrılmasıdır. Yani devlet düzenini sağlayan hukuki Toplumu geri bırakan ve bunda ısrar eden kurum ve
kuralların bir dine göre değil zamanın ihtiyaçlarına kuruluşları değiştirerek; toplumu çağdaşlaştıracak
göre belirlenmesidir. yeni kurum ve kuruluşları kurmak, inkılâpçılığın esas
prensiplerindendir.
Anayasa'da Laikliğe Aykırı Hükümlerin
Çıkartılması: İnkılâpçılık ilkesi ile;
»Türk toplumunun her yönden gelişmesi ve
10 Nisan 1928'de Anayasa'da gerekli
ilerlemesi sağlandı.
değişiklikler yapılarak "Devletin dini İslâm'dır ve din
»Milli egemenliğe dayalı laik bir devlet kurulması
işlerini TBMM yerine getirir" cümleleri kaldırıldı.
sağlandı.
Millet vekillerinin ve Cumhurbaşkanı'nın yemin
ederken kullandıkları dini sözcükler de değiştirilerek »Modernleşme ve çağdaşlaşma hızlandı.
yerine laik ifadeler kondu. BÜTÜNLEYJCİ İLKELER
Laikliğin Doğrultusunda Yapılan İnkılaplar
Milli Egemenlik: Devlet yönetiminde en üstün
» 1 Kasım 1922'de Saltanat kaldırıldı. » gücün doğrudan millete ait olmasını esas alır.
Halifeliğin kaldırılması Cumhuriyetçilik ilkesini büyünler.
» 3 Mart 1924'te Şer'iyye ve Evkaf Vekaleti Hürriyet ve Bağımsızlık: Devletin bağımsızlığı ve
kaldırıldı. milletin hürriyeti esastır. Milli mücadele bu duyguları
» 3 Mart 1924'te Tevhid-i Tedrisat Kanunu esas alarak gerçekleştirilmiştir.
çıkartıldı. Yurtta Sulh, Cihanda Sulh: Ülke ve dünya barışını
» 30 Kasım 1925'te Tekke Zaviye ve türbeler ön planda tutmaktır. Dış politikada belirleyici
kapatıldı. olmuştur. Halkçılık ilkesini bütünler.
>> 17 Şubat 1926'da medeni Kanun Kabul Çağdaşlık ve Batılaşma: Modernleşme esastır.
edildi. İnkılapların bir kısmı çağdaşlaşma ve batılaşma
» 10 Nisan 1928'de "devletin dini İslam'dır." doğrultusunda yapılmıştır. İnkılapçılık ilkesini
Maddesi anayasadan çıkartıldı. bütünler.
» Milletvekillerinin yemin şeklinin İnsan ve İnsanlık Sevgisi: Bütün ilkeleri içine alan
değiştirilmesi. ilkedir. Türk inkılabının bir özelliği de insanlık
5 Şubat 1937'de altı Atatürk İlkesi sevgisine değer vermesidir.
anayasaya girdi. Bilimsellik ve Akılcılık: Atatürk'ün "Hayatta en
Laiklik ilkesi ile; hakiki mürşit ilimdir" özdeyişi atılımlarda temel öğe
»Din ve vicdan hürriyeti güvence altına alındı olarak alınmıştır.
5. Türk kadınına seçme ve seçilme hakkının

ÇOZUMLU tanınması, aşağıdaki ilkelerden hangilerinin
doğrultusunda gerçekleşen bir uygulamadır?
KAVRAM
A) Ulusçuluk - Devletçilik
B) Haikçıhk - Devletçilik
Atatürk'ün temel C) İnkılâpçılık - Devletçilik
D) Cumhuriyetçilik — Hatkçılık
E) Cumhuriyetçilik - Devrimcilik
1. Aşağıdakilerden hangisi
ilkelerinden değildir?
A) Laiklik C) B) Milli Egemenlik D)
Milliyetçilik E) Devletçilik
Halkçıhk
2. Herkesin kanun önünde eşit olması ve kimseye 6. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyetçilik ilkesi ile
ayrıcalık tanınmaması aşağıdaki ilkelerden doğrudan ilgili değildir?
hangisiyle ilgilidir? A) Saltanatın kaldırılması
A) Laiklik B) Devletçilik B) TBMM'nin açılması
C) Halkçıhk D) İnkılapçılık C) Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi
E) Cumhuriyetçilik D) Tevhid-i Tedrisat kanunu
E) Halifeliğin Kaldırılması
z.
o
>
.m
Ui
«3
3. Ait olduğu milletin varlığını sürdürmesi ve yüceltmesi

için diğer bireylerle birlikte çalışmaya ve bu çalışmayı
ve bilinci diğer kuşaklara da yansıtmaya denir.
Yukarıda verilen tanım Atatürk ilkelerinden

hangisine aittir?
A) Halkçılık B) Milliyetçilik
C) Cumhuriyetçilik D) İnkılapçılık
E) Laiklik 7. Teşkilat-ı Esasiye yer alan "Hakimiyet kayıtsız
şartsız milletindir." maddesi ile;
I. Laiklik
II. Cumhuriyetçilik
4. Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumunun III. Halkçılık

kurulması. aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangisi İlkelerinden hangisi ya da hangileri
ile doğrudan ilgilidir? vurgulanmıştır?
A) Laiklik A) Yalnızll
B) Milliyetçilik B) Ivell
C) Halkçıiık C) Ivelll
D) Devletçilik D) llvelll
E) Cumhuriyetçilik E) I- II- III
-TARİH- 45
8. Atatürk ilkelerinden hangisi diğerlerini de 12.1. Miltet Mekteplerinin açılması

kapsayan bir yapıya sahiptir? II. Yeni Türk Harflerinin kabulü
A) Cumhuriyetçilik C) Halkçıhk E) B) Milliyetçilik III.Türk Dil Kurumunun kurulması
Laiklik D) İnkılapçılık
Yukarıdaki gelişmelerden hangileri Milliyetçilik
ilkesi esasına dayanır?
A) Yalnız I B) I ve II D)
C) II ve III Yalnız III
13. Milli mücadele döneminde Amasya Genelgesinde

9. Aşagıdakilerden hangisi Atatürk ilkelerinin ortak
yer alan "Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve
özellikleri içinde ver almaz? kararı kurtaracaktır" maddesi
A) Bir bütünü oluşturmaları I. Cumhuriyetçilik
B) Akıl ve Bilimsellik
II. Halkçıhk
C) Bazı yabancı ideolojilerle benzerlik göstermesi
III. Laiklik
D) Çağdaşlaşmayı hedeflemesi
E) Milli egemenlik anlayışını benimsemesi İlkelerinden hangisi veya hangileri ile doğrudan
ilgilidir?
A) Yalnız B) Yalnız I
o I C) I ve II D) II ve III
cr
UJ
O
W
tn
CL
10. Türk Medeni Kanununun kabul edilmesi; '5

I. Laiklik
II. Halkçılık 14. Atatürk ilkelerinden hangisi diğerlerinin yaşama
geçmesinde etkili olmuştur?
III. Devletçilik
İlkelerinden hangileri ile ilgilidir? A) Milliyetçilik
B) Laiklik
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Cumhuriyetçilik
C) I ve II D) II ve III D) Inkılapçılık
E) Devletçilik
11.1. Medreselerin kapatılması 15. Atatürk: "Memleket kesinlikle modern, uygar ve

II. Halifeliğin kaldırılması yenilikçi olacaktır. Bizim için bu hayat davasıdır.
Bütün fedakarlığımızın verimli sonuç buna bağlıdır"
III. Saltanatın kaldırılması
sözü ile aşağıdakilerden hangisini vurgulamıştır?
Yukandaki gelişmelerden hangisi veya hangileri
Cumhuriyetçilik ilkesi ile doğrudan ilgilidir? A) Milli egemenlik anlayışı
B) Çağdaşlaşma
A) Yalnız I B) Yalnız III
C) Ekonomik kalkınmayı
C) II ve III D) Yalnız II
D) Uluslar arası barış ve hoşgörülü
E) Dış ülkelerin örnek alınacağı
46- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISİ-
Ç ÖZÜ ML ER İ 7. "Hakimiyet Kayıtsız Şartsız Milletindir" maddesi ile

Cumhuriyetçilik, Halkçılık ve Laiklik ilkeleri
1. Verilen seçeneklerd^n Milli Egemenlik ilkesi vurgulanmıştır. Egemenliğin millete ait olması her üç
Atatürk'ün temel ilkeleri içerisinde yer almaz. Bu ilke ilke ile doğrudan ilgilidir.
Atatürk'ün bütünleyici ilkeierindendir. (Cevap E)
(Cevap B) 8. Atatürk ilkelerinin temeli Türk Milliyetçiliğidir.
2. Laiklik: Yeni düz^nde hukukun şer'i hukuktan ayrı Milliyetçilik diğer ilkelerin de özünü oluşturmaktadır.
tutulması, hukuka uygulanan müesseseterin de dini Atatürk ilkeleri Türk miiletinin bağımsızlığı, egemenliği
kurumlardan bağımsızlığını amaçlar. ve çağdaşlaşmasını amaçlar ve her alanda Türk
Devletçilik: Kurtuluş savaşından çıkan Türkiye'nin milletinin çıkarlarını savunur.
içinde bulunduğu buhrandan kurtulması ve atak (Cevap B)
yapabilmesi için ekonominin devlet ile işbirliği içinde
9. Soruda veriien "Bazı yabancı ideolojilerle benzerlik
yapılması ve devletin ilk etapta menfaatini
göst9rmesi" Atatürk ilkelerinin özellikleri içinde yer
amaçlayan V9 ulusal ekonomiyi hedefleyen bir
almaz. Atatürk ilkeleri Türk toplumunun
ilkedir.
ihtiyaçlarından ortaya çıkmıştır.
İnkılapçılık: Etkisiz ve pasif kalan eski kurumun, fikir
vs. her şeyin değiştirilebilmesine temel hazırlamayı (Cevap C)
amaçlayan bir ilkedir. 10. Türk M9d9ni kanununun kabul edilmesi Atatürk
Halkçılık ise halkın, vatandaşın kanun önünde eşit ilkelerinden Laiklik ve Halkçılık ilkeleri ile doğrudan
olması, dil, din, ırk vb. açılardan ayrıcalık ilgilidir.
tanınmamasıdır.
(Cevap C)
(Cevap C) 11. Halifeliğin kaldırılması ve Saltanatın kaldırılmast, milli
egemenliğin sağlanması önündeki engelleri
3. Milliyetçilik, kendini aynı milletin üyesi sayan kaldırmasından dolayı Cumhuriyetçilik ilkesi ile
insanların milletini s^vmeleri ve onu yüceltme o doğrudan ilgilidir.
amacını b9nims9meleridir. Atatürk'ün milliyetçilik •§
(Cevap C)
anlayışında dini, dili ne olursa olsun kendini Türk S
12. Soruda verilen gelişmelerden her üçü de Milliyetçilik
sayan ve Türk olarak yaşayan her insan Türk'tür ve c3
esasına dayanır. Bu üç gelişme d9 Türk dili V9 Türk
bunu "Ne mutlu türküm diyene" sözüyle ifade ^ kültürünün gelişmesini hızlandırmıştır.
etmiştir. Milliyetçilik ilkesi; ülkede milli birlik ve ^
bütünlüğü korumak esaslarına dayanır. Kurtuluş (Cevap E)
savaşında birleştirici rol oynayan ilkedir. 13. "Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı
kurtaracaktır" maddesi Atatürk ilkelerinden
(Cevap B) Cumhuriyetçilik ve Halkçılık ilkesi İİ9 doğrudan ilgilidir.
4. Bu kurumların kurulması milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.
(Cevap C)
(Cevap B) 14. Atatürk ilkelerinden İnkılapçılık, diğer ilkelerin yaşama
geçirilmesinde etkili olmuştur. Atatürk ilkeleri yapılan
5. Türk kadınına seçme ve seçilm^ hakkının tanınması inkılaplarla uygulamaya konulmuş ve Türk inkılabı
cumhuriyetçilik ve halkçılık ilkeleriyle doğrudan gerçekleştirilmîştir. İnkılapçılık her alanda
ilişkilidir. çağdaşlaşmayı V9 ilerlemeyi esas alır.
(Cevap D) (Cevap D)
6. Soruda verilen bilgilerden Saltanatın kaldırılması 15. Atatürk bu sözünde ülkenin modern, uygar ve
TBMM'nin açılması, kadınlara seçme ve seçilme yenilikçi olmasından söz ederek çağdaşlaşma
hakkı verilmesi Halifeliğin kaldırılması Cumhuriyetçilik kavramını vurgulamıştır. Her alanda çağdaşlaşma
ilkesi ile doğrudan ilgilidir. Çünkü h^psinde halkın Atatürk ilkelerinin temelini oluşturur.
iradesinin egem^n olmasına yöneiik düzenlemeler
(Cevap B)
yapılmıştır. Tevhid-i Tedrisat kanunu ise eğitimin
birleştirilmesine yönelik bir düzenlemedir. Eğitim
alanındaki ikiliği ortadan kaldırmak amaçlanmıştır.
(Cevap D)
-TARİH- 47
ÇIKMIŞ SORULAR
Halkçılık ilkesinde halkın bütün fertleri kanun önünde
ve ÇDZÜMLERİ
eşittir. Herkes devlet hizmetlerinden eşit olarak
yararlanma hakkına sahiptir.
(Cevap B)
1. Kanun önünde eşitliğin sağlanması ve her türlü
ayncalığın reddi anlamına gelen "Halkçılık"
aşağıdakilerden hangisiyle doğrudan ilgilidir? (99
DMS ÖL) 4. Türkiye de devletçilik ilkesi hangi yıldan
başlayarak uygulamaya konulmuştur? (2000 DMS)
A) Özgürlük B) Inkılapçılık
C) Devletçilik D) Demokrasi A)1927 B)1929 C)1933 D)1939 E)1940
E) Bağımsızlık
1933-1939 yılları arasında, hızlı bir devletçilik ve

Halkçılık milli egemenliği esas alır ve demokrasiyi kalkınma palanı uygulanmıştır.
öngörür. Bu ilke, halkın kendini yönetmesi özelliği ile (Cevap C)
demokrasinin doğal bir sonucudur.
(Cevap D)
Aşağıdakilerden hangisiyle. Atatürk İlkeleri
2. Yürürlükteki anayasaya göre, herkes vicdan, dini Anayasa güvencesine alınmış ve devlet, temel
inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir. nitelikleriyle "cumhuriyetçi, milliyetçi, halkçı, devletçi,
laik ve inkılâpçı" olarak tanımlanmıştır? (2000 DMS)
o
oc
Anayasada yer alan bu hüküm öncelikle aşağıdaki UJ A) 1921 Anayasası'nda yapılan 1923 değişikliğiyle
û
to B) 1924Anayasası'ndayapılan 1937değişikliğiyle
ilkelerden hangisinin bir gereğidir? (99 DMS ÖL) m
a. C) 1924 Anayasası'nda yapılan 1928 değişikliğiyle
A) Cumhuriyetçilik D) 1924 Anayasası'nda yapılan 1934 değişikliğiyle
B) Laiklik E) 1961 Anayasası'nda yapılan 1971 değişikliğiyle
C) Devletçilik UI
D) Milliyetçilik
E) İnkılapçılık Atatürk ilkeleri 1924 Anayasasında yapılan 5 Şubat
1937'de yapılan bir değişiklikle anayasaya
konulmuştur.
Anayasada yer alan bu hükümler Laiklik ilkesinin bir
(Cevap B)
gereğidir. Çünkü Laiklik, din ve devlet işlerinin
birbirinden ayrılması olarak tanımlanır. Laiklik ilkesi;
din ve vicdan hürriyeti esaslarına dayanır. Hayatta en hakiki mürşit ilimdir" sözü
aşağıdakilerden en çok hangisiyle ilişkilidir?
(Cevap B) (2001 KMS)
A) Halkçılık
3. Vatandaş haksızlığa uğradığı zaman, herkese eşit B) Laiklik
biçimde uygulanan yasalarla hakkını arar. C) Cumhuriyetçilik
D) Inkılapçılık
Bu anlayış aşağıdaki ilkelerden hangisiyle E) Devletçilik
doğrudan ilgilidir? (99 DMS L)
A) Milliyetçilik
Atatürk bu sözü ile bilimin önemini belirtmiştir. Buda
B) Halkçılık
inkılâpçılıkilkesi ile ilişkilidir.
C) Cumhuriyetçilik
D) İnkılapçılık (Cevap D)
E) Devletçilik
7. I. Ulusçuluk 10. Cumhuriyet döneminde yabancıların elindeki

II. Devletçilik demiryollarının tümünün satın alınması ve
bütünüyle yabancı sermayeye dayanan
III. Özerklik
sanayileşme modeli yeni devlet tarafından öz
Halifeliğin kaldırılması yukarıdakilerden kaynakları temel alan sistemi uygulaması,
hangilerinin doğrudan gereğidir? (2002 KPSS)
I. Milliyetçilik
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III II. Devletçilik
D) I ve III E )l l vel l l III. Laiklik
Yukarıdakilerden hangisiyle ilgili değildir? (2004
KPSS)
Halife bütün Müslümanların dini lideri olduğu için
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Ümmetçilik esasına dayanır. Ümmetçiliğin zıttı ise
D)l, III E) II, III
Milliyetçiliktir. (Ulusçuluktur)
Uf
(Cevap A)
Türkiye Cumhuriyeti'nde millileştirme, devletçilik
ilkesinin kabulünden önce başlamıştır. İlk
8. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, aşağıdaki millileştirme 1924 yılında bazı demiryollarının
ilkelerden hangisini kötüye kullanarak Şeyh Sait
Haydarpaşa Limanı'nın ve rıhtımının satın
ayaklanmasına ortam
alınmasına ilişkin kanunla gerçekleşmiştir. 1930
hazırlamıştır? (2001 B) Devletçilik KMS)
yılında devletçilik ilkesinin uygulanmaya
D) Milliyetçiiik
A) İnkılapçılık C) konulmasıyla birlikte daha kapsamlı millileştirme
Halkçıhk E) yapılmış, millileştirmenin önemli bir kısmı belediye
Laiklik hizmetlerinde, madencilikte ve demiryollarında
gerçekleştirilmiştir.
Devletçilik: Devletçilik Türkiye'nin kendine özgü bir
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası içine teşkilatlanan g
ekonomi siyasetidir. Kurtuluş savaşından sonra
hilafet yanlıları ve bazı ajanlar din konusunu Doğu 'p
halkın elinde yeterli sermaye olmayışı nedeniyle
Anadolu'da propaganda aracı olarak kullanmaya g
benimsenmiş bir ilkedir. Devletçilik ilkesi; üretimde
başladılar. Bu çalışmalar sonucu 13 Şubat 1925'te fî
artış sağlanarak temel ihtiyaçları karşılamak,
Şeyh Sait İsyanı başladı. Bu nedenle parti Laikliğe S
işletmelerin millileştirilmesi, sermayesi olanları
karşıdır. ^
üretime katılma serbestliği esaslarına dayanır.
(Cevap E)
(Cevap C)
9. Cumhuriyetçilik ilkesi aşağıdaki ilkelerden

hangisiyle doğrudan ilgilidir? (2004 KPSS)
A) Halkçıhk B) Devletçilik C) inkılapçılık E) Laiklik 11.1. Yasalar önünde eşitlik
D) Milliyetçilik
Halkçılık: Halk, bir ülkede belli bir II. Vatandaşların sosyal ve siyasi alanda etkileşimini
ÇÖZÜM: zaman içerisinde oturan o ülkeyi vatan arttırma
bilen çeşitli meslek ve çalışma gruplarının meydana III. Ekonomide özel girişimciliğe karşı çıkma
getirdiği insan topluluğuna denir. Halkçılık milli Yukarıdakilerden hangilerinin halkçılık ilkesinin
egemenliği esas alır ve demokrasiyi öngörür. Bu amaçları arasında oldugu savunulabilir? (2005
ilke, halkın kendini yönetmesi özelliği ile KPSS)
B) Yalnız II
Cumhuriyetçiliğin, vatandaşın huzuru için çalışma A) Yalnız I C) I ve II E)
D) I ve III
prensibiyle milliyetçiliğin doğal bir sonucudur. II ve III
Halkçılık ilkesi ile halkın bütün fertleri kanun önünde
eşittir. Devlet hizmetlerinden herkes eşit olarak
yararlanma hakkına sahiptir. Halkın özel girişimlerinin engellenmesi devletçilik
(Cevap A) ilkesiyle alakahdır.
(Cevap C)
-TARIH- 49
13. Yeni Türk Devletlerinde;

I. Tarih ve dil anlayışının değişmesi,
II.Ölçülerin ve takvimin yeniden düzenlenmesi,
III. Şapka giyilmesi,
İle ilgili inkılaplarının hangilerinde doğrudan
uluslaşma amacı olduğu savunulabilir? (2005
KPSS)
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) Yalnız III D) I ve II
E)l, llvelll
Türk tarihini araştırmak için Türk tarih kurumu, Türk

dilinin araştmlması ve dilin millileştirilmesi için
Atatürk Türk Dil Kurumunu kurdurmuştur. Bu iki
kurum milliyetçilikle (ulusçulukla) alakalı kurulmuş
olan kurumdur.
(Cevap A)
14. Atatürk, "İnkılap, var olan müesseseteri zorla §

değiştirmek dem^ktir. Türk milletini son asırlarda geri o
bırakmış olan müesseseleri yıkarak yerlerine, milletin w
en yüksek medeni gereklere göre ilerlemesini &
sağlayacak yeni müess9seleri koymuş olmaktır." -™
demiştir. -M
Atatürk'ün bu sözleriyle Türk İnkılabı'nın; I-
Çağdaşlaşmaya yönelik olma, Il-Toplumun
gereksinimlerine cevap verme,
Ill-Kamuoyunun hazırlanmasından sonra
gerçekleştirilme,
Özelliklerinden hangilerini vurguladığı
savunulabilir? (2005 KPSS)
A) Yalnız I B) Yalnız
C) Yalnız III D) I ve II
Atatürk'ün "Türk milletini son asırlarda geri bırakmış

olan müesseseleri yıkarak yerlerine, milletin en
yüksek medeni gereklere göre ilerlemesini
sağlayacak..." cümlesi incelendiğinde, Türk
inkılabının en yüksek medeni gereklere göre
ilerlemeye yani çağdaşlaşmaya V9 toplumun
gereksinimlerine yönelik olduğu anlaşılmaktadır.
(Cevap D)
DEPREM
COĞRAFYÂ | Tablo - Grafik ve Haritaiarla Coğrafya (Özet Çalışma ve Sorular)
Sevgili KPSS adayları;

KPSS modüler dergi yayınının bu sayısında özet bir çalışma yapmayı, bu suretle kısa ve öz olarak konuları hatırlamayı
uygun bulduk. Bunun içinde hemen hemen coğrafyanın bütün konulartnı kapsayan V9 coğrafi etüd mahiy9tin9 sahip olan
bölgeleri seçtik. Dergimizin sonraki sayısına da ülkemizde sahip olduğu önem itibariyle önde gelen "enler" çalışmasını
ekledik. Ayrıca Türkiye'de etkili şekillendirici kuvvetler ile ilgili özet tablolar yaptık. Yararlı olacağını ümit eder, başarı
dileklerimi iletirim.
Coğrafya Zümresi Adına

Dursun Demir
Karadeniz Bölgesi'nin Türkiye Ekonomisindeki Yeri
KARADENİZ BÖLGESİNİN KISA KİMLİĞİ

SANAYI
DAGLARI OVALARI DÖKÜLEN AKARSULAR TURİSTİK DEĞERLERİ
Giresun Dağları Taşköprü Kağıt Fab. (Giresun-Aksu, Çaycuma-
Çoruh Yedigöller Milli Parkı Zonguldak, Taşköprü-Zonguldak)
Rize Dağları Tosya Kızılırmak Abant Gölü ve Çevresi Çay Işl. Fabrikası (Rize çevresinde)
Kop Dağları Bolu Yeşilırmak Bolu Termal Kaynaklar Fındık İşieme (Giresun, Ordu çevresinde)
Mescid Dağı Düzce Bartın Çayı Giresun, Samsun, Ünye, Akçakoca, Çimento Fabrikası (Trabzon, Çorum, Bolu)
Yalnızçam Dağı Bafra Filyos (Yenice) Amasra (deniz turizmi) Şeker Fab. (Amasya, Turhal, Çorum, Çarşamba)
Canik Dağları (Delta Ovası) Sakarya Bolu Dağları, Aladağlar, llgaz (Dağ turizmi) Sigara Fab. (Samsun, Tokat)
Küre Dağları Çarşamba Sümela Manastırı(Trabzon-Maçka) Demir - Çelik (Ereğli, Karabük)
Bolu llgaz Dağları (Delta Ovası) Yaylalar (Yayla turizmi) Cam Fab. (Sinop)
Köroğlu Dağları Amasya Orman San. (Kastamonu, Bolu, Düzce, Bartın)
Taşova Santral (Çatalağzı Termik Santrali)
Tokat
GÖLLERİ Turhal MADENLER
BARAJLAR
Erbaa Taşkömürü (Zonguldak, Ereğli, Amasra)
Sera Suluova Almus (Yeşilırmak üzerinde)
Tortum Merzifon Bakır (Küre, Murgul)
Mangenez (Ereğli, Artvin-Borçka) Baiahar (Yeşilırmak üzerinde)
Abant Ayvacık (Yeşilırmak üzerinde)
Yedigöller Barit (Gümüşhane, Giresun)
Linyit (Merzifon, Havza) Altınkaya (Kızılırmak üzerinde)
Uzungöl Hakan Uğurlu (Yeşilırmak üzerinde)
MARMARA BÖLGESİNİN KISA KİMLİĞİ
DAGLARI
OVALARI
Yıldız Dağları
Samanlı Dağları Adapazarı
Uludağ Bursa
Işıkdağı Balıkesir
Gönen
Ergene Havzası
inegöl
MADENLER
Bor Mineralleri (Balıkesir-Susurluk çevresi)
Mermer (Marmara Adası ve Bilecik)
Volfram (Bursa-Uludağ)
Linyit (Çanakkale, istanbul)
Demir (Kaz Dağı etekleri)
Doğalgaz (Kırklareli-Hamitabat)
SANAYI
Dokuma San. (Bursa, istanbul)
Otomotiv San. (Bursa, İstanbul)
Petro Kimya (izmit)
Seramik San. (Çanakkale, Bilecik)
Santral (Kırklareli-Hamitabat)
Gemi San. (Gölcük)
Marmara Bölgesi'nin Türkiye Ekonomisindeki Yeri GÖLLERİ

TURİSTİK DEĞERLERİ
Manyas
Manyas (Kuş) Gölü Milli Parkı Ulubat
Uludağ (Dağ Turizmi)
iznik DÖKÜLEN AKARSULAR
Yalova, Gemlik, Bandırma, Erdek
Sapanca
(Derıiz Turizmi) Saraylar,
Terkos (Durusu)]
camiler, köşkier, müzeler „ „ , ' Kıyıset Susurluk (Kemalpaşa-Kocaçay)
y
(Kültür turizmi) B. Çekmece ^Gö leri K. Gönen Çayı
Bursa, İnegöl, Gönen, Gemlik, Çekmece J
Çanakkale (Termal Turizm)
-EGE BÖLGESİNİN KISA KJMLİĞİ
DAGLARI OVALARI
Kaz Dağı Bakırçay

Madra Dağı Gediz
Yunt Dağı K. Menderes
Boz Dağı B. Menderes
Aydın Dağları Kütahya
Menteşe Dağları Afyon
Emir Dağı
Murat Dağı
Sandıklı Dağı
MADENLER DÖKÜLEN AKARSULAR

Linyit (Muğla, Manisa, Kütahya) Meriç (Ergene)
Krom (Kütahya, Muğla çevresi) Bakırçay
Civa (İzrmir çevresi) K. Menderes
Demir (Edremit Yöresi) B. Menderes
Mermer (Afyon çevresi) Gediz
SANAYİ
Dokuma San. (Denizli, izmir)
Yağ San. (Edremit, Ayvalık)
Santral (Yatağan, Tunçbilek,
Soma Termik Santrali, Denizli-Sarayköy,
Jeotermal Santral) Halıcılık
(Uşak, Gördes, Simav, Kula)
Mermer San. (Afyon) Şeker
Fab. (Uşak, Kütahya, Afyon)
Edremit, Ayvalık, Çeşme, Kuşadası (Deniz turizmi)
Ege Bölgesi'nin Türkiye Ekonomisindeki Yeri BARAJLAR Bergama, Efes, Bodrum, Sard (Tarihi turizm)
GÖLLER Pamukkaie Travertenleri (Denizli)
Kemer (B. Menderes üzerinde)
Çamiçi Demirköprü (Gediz üzerinde)
(Bafa) Adıgüzel (B. Menderes üzerinde)
Gölmarmara
Akdeniz Bölgesi'nin Türkiye Ekonomisindeki Yeri
DAGLARI DÖKÜLEN AKARSULAR

AKDENIZ BÖLGESİNİN KISA KİMLİĞİ
Seyhan GÖLLERİ MADENLER SANAYİ
Çiçek Dağı
Baba Dağı Ceyhan Demir Çelik (iskenderun)
Beyşehir Gölü Boksİt (Seydişehir, Akseki, Adana-Saim Beyli )
Göksu Kağıt Fabrikası (Mersin-Taşucu, Dalaman)
Bey Dağları Eğirdir Gölü KÜkÜrt (Isparta, Keçiborlu, Burdur)
Aksu Dokuma (Mersin, Adana, Antalya)
Geyik Dağları Burdur Gölü Krom (Fethiye, Amonos Dağı)
Manavgat Petro-Kimya (Mersin)
Sultan Dağları Suğla Gölü Demİr (Antalya ve Adana Çevresinde)
Dalaman Alüminyum Fab. (Seydişehir)
Bolkar Dağları Kovada Gölü Linyit (K. Maraş-Elbistan)
Asi Şeker Fab. (Burdur) Kükürt
Aladağlar Köyceğiz Gölü Amyant (Hatay)
Binboğa Dağları BARAJLAR Acıgöl işleme Tesisleri (Keçiborlu)
Barit (Mersin)
Nur Dağları Salda Gölü Gülyağı Fab. (Isparta)
Söğüt Gölü Ferro Krom Tesisleri (Antalya)
OVALARI Ceyhan l-ll (Ceyhan Üzerinde) TURİSTİK DEĞERLERİ Halıcılık (Burdur, Isparta)
Kovada l-ll (Aksu Üzerinde) Seyhan Kestel Gölü
Antalya (Seyhan Üzerinde) Aslantaş Manavgat - Düden Şelaleleri
Elmalı (Ceyhan Üzerinde) Oymapınar Cennet ve Cehennem Obrukları (Silifke)
Tefenni (Manavgat Üzerinde) Çatalan Kaain, insuyu, Damlataş Mağaraları
Çukurova (Seyhan Üzerinde) Köprülü Kanyon (Antalya) Milli Parkı
Amik Olimpos - Beydağı (Antalya Milli Parkı)
— İÇ ANADOLU BÖLGESİNİN KISA KİMLİĞİ -
DAĞLARI OVALARI
Sündiken Dağı
Konya
Sivrihisar Dağı
Eskişehir
Elma Dağı
Ankara
Tecer Dağı
Hınzır Dağı
Akdağ
PLATOLARI
Karadağ Haymana
Cihanbeyli
Volkani Obruk
k
Dağlar
Karacadağ Bozok
Hasandağı Uzunyayla
Melendiz
Erciyes
SANAYI
Çimento San. (Konya, Karaman, Kayseri, Niğde
Yozgat, Sivas, Ankara)
Şeker Fab. (Konya, Karaman, Kayseri, Sivas)
Dokuma San. (Karaman, Konya, Kayseri)
Halıcılık (Kayseri) Silah San.
ve Rafineri (Kırıkkale)
Otomotiv (Aksaray)
Lokomotif Fab. (Eskişehir)
Uçak ve motor fab. (Eskişehir)
içki ve Besin San. (Ankara)
İç Anadolu Bölgesi'nin Türkiye Ekonomisindeki Yeri Tarım Aletleri (Ankara, Konya)
MADENLER
GÖLLER AKARSULARI Krom (Eskişehir, Sivas, Kayseri)
Tuzgölü Demir (Kayseri, Sivas) Civa
Kızılırmak orta ve yukarı kısmı
Akşehir Hacı Bektaş Veli ve Mevlana Türbesi (Dini turizm) (Konya-Sarayönü)
Porsuk Delice
Eber Nevşehir, Ürgüp, Göreme (Peri Bacaları) Tuz (Tuzgölü)
Seyte BARAJLAR Hattutaş, Yazıhkaya, Alacahöyük, Gordion (Tarihi turizm) Lületaşı (Eskişehir)
Tuzla Eskişehir, Ankara, Niğde, Kayseri (kaplıca ve içmeceler) Jips (Sivas)
Hotamış Hirfanlı (Kızılırmak üzerinde) Erciyes, Elma Dağı (Dağ turizmi) Kayatuzu (Çankırı)
Mogan Sarıyar (Sakarya üzerinde) Bor (Eskişehir, Seyitgazi)
Eymir Kesikköprü (Kızılırmak üzerinde) Linyit (Beypazarı, Çayırhan)
Gökçekaya (Sakarya üzerinde) Mermer (Kırşehir)
— DOĞU ANADOLU BÖLGESİNİN KISA KİMLİĞİ ~
DAGLARI
OVALARI
Munzur Dağları Karasu
Elbistan
Dağları Aras Dağları
Erzurum
Şerafettin Dağları
Erzincan
Tendürek Dağfl
Malatya
Süphan Dağı lVo]kanjk
Muş
Nemrut Dağı [Dağiar
Iğdır
Ağrı Dağı J Yüksekova
Elazığ
Kjyısı
Ccivd.ıı Sckcıpancarı
Yrap.ıgı
SANAYİ
Şeker Fabrikası (Elazığ, Erzincan, Muş, Erzurum, Ağrı)
Çimento Fab. (Elazığ, Van)
Sigara Fab. (Bitlis) Santral
Buğday (Elbistan Termik Sant.)
Arpa
Sut
Palandöken Dağları (Erzurum - Kış turizmi)
Munzur Vadisi (Tunceli) Milli Parkı
Doğu Anadolu Bölgesi'nin Türkiye Ekonomisindeki Yeri Ağrı, Süphan (Dağ Turizmi)
MADENLER Nemruz Krater Gölü Van
ve Çevresi (Tarihi turizm)
GÖLLER PLATOLAR AKARSULAR Linyit (Erzurum, Elbistan, Afşin)
Van Gölü (Volkanik Set) Erzurum - Kars Demir (Divriği, Hekimhan)
Nemrut (Krater Gölü) Kura Krom (Guleman, Ergani, Maden)
Nazik] Aras Kurşun (Elazığ - Keban)
Erçek İTektonik
BARAJLAR Fırat (Murat - Karasu) Bakır (Elazığ, Ergani, Maden)
Çlldir [Göller Dicle Amyant (Erzurum)
Keban (Fırat üzerinde)
HazarJ Tercan (Karasu üzerinde)
Barit (Muş)
Oltu taşı (Erzurum - Oltu)
Karakaya (Fırat üzerinde) Kaya tuzu (Erzincan, Tercan)
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Türkiye Ekonomisindeki Yeri
---------------------------------------------------------- GÜNEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİNİN KISA KİMLİĞİ

GÖLLER AKARSULAR OVALARI MADENLER SANAYİ
Ka na
Göl yoktur. Firat] y 9inı
_. . ^Doğu Anadolu'dan Harran Petrol (Batman, Raman, Garzan, Adıyaman) Dokuma San. (Diyarbakır, Gaziantep)
Türkiye'nin göl Dıclejahrrar.
Viranşehir Fosfat (Mardin, Mazıdağı) Besin San. (Diyarbakır, Gaziantep)
bakımından en fakir
bölgesidir. Suruç Linyit (Siirt, Cizre, Silopi) Petrol Arıtma Tes. (Batman)
DAĞLARI Diyarbakır Bakır (Az miktarda Diyarbakır'da) Fosfat işletme Tes. (Mazıdağı)
PLATOLAR Ceylanpınar İçki Sanayi (Diyarbakır, Gaziantep)
Mardin Dağı Birecik Battaniye Fab. (Siirt)
Gaziantep Raman Dağı Altınbaşak Hayvansal Yağ (Şanlı Urfa)
Şanlı Urfa Mazı Dağı Madeni Eşya, Tarım Makinaları,
Karacadağ (Volkanik) Bitkisel Yağ, Sabun Sanayi (Gaziantep)
BARAJLAR
Atatürk (Fırat üzerinde)
58-
GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-3.
CEVAPLI HOHU i 0/ i 0/ i 0/ l i 0/
1
. . ,
KAVRAMA TESTİ /O
10
0- 1 100-
50
1 100-
1 100-
I 100-
1
50 m : Bölge
' nüfusu50-El: Göçle
50- gelen nüfus
50- oranı
-
H_ 1
1. Aşağıdaki grafikler Türkiye'nin 1927 ve 1990
yıllarındaki kır ve kent nüfus oranlarını
göstermektedir. IV.
Kır
Yukarıdaki grafiklerde bölgelere gelen göç
oranları dikkate alındığında bu bölgelerdeki
sanayinin gelişmişlik sıralaması en fazla
olandan en az olana doğru nasıldır?
Kent f Â «\* ~ \Kent

- ■ ıl
B)
1927 1990
D)
Türkiye'nin kır ve kent nüfusundaki

değişmeyi,
E) V > II > IV > l >
I. Tarımsal üretimin artması
II. Sanayi ve hizmet sektörünün gelişmesi
III. Nüfus artış hızının azalması
IV. Doğum oranının artması
V. Tarım alanlarının daralması
o
maddelerinden hangisi en iyi açıklar? >-
'o
A) V B) IV C) III D) II E) I İU
<N Bölgeler
£■ 4. DoğuAnadolu 47
> G.D Anadolu 38 I
Karadeniz 51
iç Anadolu 31
Akdeniz
Ege
Marmara
Kent Köy
Yukarıda 1990 yılında Türkiye nüfusunun köy

ve kentlere göre oranlarının gösterildiği grafik
2. Aşağıdakilerden hangisi kırsal kesimden kente için aşağıdaki yargılardan hangisi doğru
olan göçün azaltıiması için alınması gereken degildir?
tedbirler arasında ver almaz? A) Kentleşmenin en yüksek olduğu bölge
A) Kırsal kesimde küçük işletmeler açmak. Marmara'dır.
B) Kırsal kesimde eğitim ve sağlık hizmetlerini B) Kentsel nüfus oranı en düşük Karadeniz'dir.
yaygınlaştırmak. C) Kentsel nüfus oranları Ege, Akdeniz ve
C) Kırsal kesimde alt yapı hizmetlerini Güneydoğu Anadolu Bölgesinde birbirlerine
yaygınlaştırmak. oldukça yakındır.
D) Kırsal kesimin tarım sorunlarını iyileştirmek. D) Kır nüfus miktarı en fazla olan Karadeniz'dir.
E) Büyük şehirlerdeki ulaşım ağını geliştirmek. E) Kentsel nüfus oranının en fazla olduğu bölge
Marmara'dan sonra İç Anadolu'dur.
-COGRAFYA- 59
5. 7. Aşağıdaki tabloda ülkemizde 1950 - 1997 yılları

arasındaki kır ve kent nüfusunun oransal değerleri
verilmiştir.
Yıllar Kent(%) Kır (%)

1950 25 75
1960 32 68
Yeryüzü şekillerinin engebeli olduğu yerlerde

1970 39 61
tarımda makine kullanımı kısıtlı olduğuna göre, 1980 43 57
yukarıdaki haritada numaralı alanlardan
1985 55,5 44,5
hangilerinde meydana gelen göçün nedeni
makineleşme ile 1992 59,1 40,9
açıklanamaz? B) V ve I
1997 65 35
D) N l v e l V
A) II ve IV C) I ve IV E) IV
ve V
Tablodaki bilgilere bakılarak aşağıdaki
yargılardan hangisine ulasılamaz?
A) Kent nüfusu 1980 den sonra kır nüfusunu
geçebilmiştir.
B) 1997 de kent nüfus oranı en fazladır.
C) 1950 deki kır nüfus oranı 1997 deki kent nüfus
S2 oranından fazladır.
"o
DC
UJ
D) Kır ve kent nüfus oranları arasındaki farkın en az
Q
CO
olduğuyıl 1985 tir.
: Kadın E) Kent nüfusu arttıkça işsizlik azalmıştır.
6. : Erkek
100--80--60--40--20-- öî
0 o.
1990 1991 1992 1993
1994
ÜJ
Yukarıdaki grafikte Türkiye'de
cinsiyete göre ölüm oranlarının
1990 - 1994 yılları arasındaki gidişi
verilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi grafikten çıka-

rılabilecek bir sonuç değildir?
A) Erkeklerin ölüm oranında sürekli artış olmuştur.
B) Kadın ölüm oranında 1994'te azalma olmuştur.
C) Erkeklerdeki ölüm oranının en fazla olduğu yıl Yukarıdaki grafikte "A" nüfus artış hızını "B", ise
1994 tür. doğurganlık oranlarını ifade etmektedir.
D) Her iki cinste de ölüm oranları arasındaki farkın en
fazla olduğu yıl 1994'tür. Grafikler için yapılacak aşağıdaki yorumlardan
E) Kadın ölüm oranındaki azalma kadın sayısının hangisi vanlıştır?
artmasına neden olmuştur.
A) II. bölge dışarıya göç vermektedir.
B) I. bölge, II. bölgeye göre daha gelişmiştir.
C) I. bölge dışarıdan göç almaktadır.
D) II. bölgenin kırsal karakteri daha ağır basmaktadır.
E) I. bölgedeki iş imkanları daha kısıtlıdır.
0/
Milyon kişi Doğurganlık oranı % /o
i
9. 11. i,
-- 5 60-■
7--
50-■
6-- -- 4
5-- 40-■
-- 3 30-•
4-.
n
«4.
3-■ -- 2 20-■
2-- 10--
- ■ 1
1 0--
0 0
Kent | |: Köy
Yukarıda üç bölgemize göre üretim oranları
Nüfus Doğurganlık verilen tarım ürünü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Turunçgiller C) Susam E) B) Zeytin D)

Yukarıdaki grafik bir bölgenin kırsal ve kentsel
İncir Sığla Yağı
nüfus miktarı ile doğurganlık oranlarını
göstermektedir.
Grafiğe göre,
12. Aşağıda bazı tarım
I. Kent nüfusu kır nüfusundan fazladır.
ürünü ve en çok yetiştirildiği bölge ile ilgili
II. Kırdaki doğum oranı daha fazladır. yapılan eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
III. Kırsal kesimdeki tarım topraklarının verimi A) İncir - Ege Bölgesi

B) Soya Fasulyesi - Akdeniz Bölgesi
düşüktür.
C) Muz - Akdeniz Bölgesi
IV. Kent ve kırda yaşayan toplam nüfus 10 D) Üzüm - İç Anadolu Bölgesi
E) Kırmızı Mercimek - Güneydoğu Anadolu Bölgesi
milyondan fazladır.
gibi yapılan yorumlardan hangileri doğru

olamaz?
A) I ve II B) I IHvel
V
13. Aşağıdaki tabloda bir bölgede verilen hayvan
Ollvelll D) I II ve
IV sayısı ve et üretimi verilmiştir.
E) I ve III
B Hayvan türü Kesilen Hayvan Et Üretimi

V ö
Sayısı (Bin) (ton)
l
geier
Sığır 2000 261000
III
6-- IV Manda 100 14000
5--
: Nüfus artış oranı □ : Doğurganlık oranı Koyun 15360 147000
4--
3-- Kıl keçisi 1200 18000
Yukarıda beş
2-- Tiftik keçisi 3500
bölgenin nüfus artış 150
1--
oranları ile
0 Tablodaki bilgilere dayanarak bu bölge ile ilgili
doğurganlık aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
oranlarının gösterildiği grafikte kaç numaralı
A) En fazla et üretimi sığırdan yapılmıştır.
bölge Marmara Bölgesi'ne ait olabilir?
B) Et verimi en fazla olan hayvan türü Manda'dır.
10. C) En fazla kesimi yapılan koyundur.
B) IV C) III D) II E) I
D) Et üretiminin en az olduğu hayvan türü tiftik
keçisinden sonra kıl keçisidir.
E) Küçükbaş hayvan kesimi büyükbaş hayvan
A) kesiminden fazladır.
-COGRAFYA- 61
14.
Yukarıdaki haritada işaretli alanlarda yetişen

hayvan türleri aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
A Tiftik keçisi Koyun

Sığır
)
B Kıl keçisi Sığır Sığır
)
C Kıl keçisi İpek böcekçiliği Sığır
)
D Tiftik keçisi Kıl keçisi Sığır
)
E Kıl keçisi Koyun Koyun
)
£2
'ü a; aı
15. </} co a. Q
Ortak Pazar Ortak Pazar (Avrupa Topluluğu Ülkeleri)

(Avrupa Topluluğu Ülkeleri) İngiltere
■i >-
5 yj
Diğerleri
Almanya
16. Doğu Anadolu Bölgesinin doğal koşulları 17.Aşağıdakilerden hangisi Karadeniz Bölgesi'nin
düşünüldüğünde, yerşekillerinin engebeli olmasının sonuçları
arasında yer almaz?
I. Yükselti
A) Tarım alanlarının az olması
II. İklim koşulları B) Ulaşımın güçolması
C) Tarımda makine kullanımının zor olması
III. Yüzölçüm
D) Yer altı kaynaklarının zengin olması
E) Tarımsal nüfus yoğunluğun fazla olması
gibi faktörlerden hangileri ulaşımı güçleştirici
etkide bulunmaz?
A) I ve I I I C) II ve I I I B) Yalnız III
E) Yalnız I D) I v e l l
islam Ülkeleri
İHRACAT(1991) İTHALAT(1991)
Yukarıdaki grafiklerde Türkiye'nin 1991 yılında 18. Karadeniz Bölgesinde kır yerleşmelerinin
çeşitli ülkelerle yaptığı ticaretin ithalat ve ihracata dağınıkolmasında,
göre oranları gösterilmiştir.
I. Yağışın bol olması
Aşağıdakilerden hangisi grafiklerden
II. Yerşekilerinin engebeli olması
çıkarılabilecek bir sonuçtur?
III. Su kaynaklarının bol olması
A) Türkiye'nin dış satımında en fazla paya İslam
ülkeleri sahiptir. IV. Falezlerin yaygın olması
B) Türkiye daha çok sanayi ürünleri satmaktadır.
V. Tarım alanlarının parçalı olması
C) Hem dış satım hem de dış alımda en fazla paya
sahip ülke Almanya'dır.
gibi faktörlerden hangisinin etkisi voktur?
D) Türkiye dış ticaretinden en önemli pay ortak pazar
ülkelerine aittir.
E) İslam ülkeleri ile yaptığımız dış alım giderek A)V B ) IV C) D) II E) I
azalmaktadır.
19. Aşağıdaki ürün çiftlerinden hangisi Doğu 24. Marmara Bölgesinin ülke ekonomisine katkısı,
Karadeniz Bölümü halkı için en fazla gelir
sağlar? I. Endüstride
A) Çay-Mısır II. Ticarette

B) Buğday - Üzüm
III. Madencilikte
C) Fındık-Çay
D) Fındtk - Zeytin IV. Turizmde
E) Çay - Turunçgiller
V. Ulaşımda
gibi alanlardan hangisinde en azdır?

20. Aşağıda Karadeniz Bölgesi'nde bir yöre ve
A)l B) II C) III D) IV E) V
burada bulunan sanayi kuruluşu ile ilgili
yapılan eşleştirmelerden hangisi vanlıstır?
A) Sigara Fabrikası - Samsun
B) Kağıt Fabrikası - Giresun (Aksu)
C) Şeker Fabrikası - Turhal
D) Çay Fabrikası - Rize
E) Şeker Fabrikası - Rize
25. Ege kıyılarında kuzeye gidildikçe sıcaklık neden
azalır?
A) Yerşekillerinden dolayı
21. I. Merzifon B) Enlemin etkisinden dolayı
II. Turhal C) Yükseltinin artmasından dolayı
o ço
III. Düzce ıu D) Dağların uzanış doğrultularından dolayı
IV. Altınbaşak E) Kıyı şekillerinden dolayı
V. Bafra
Yukarıdakilerden hangisi Karadeniz
ovalarından değildir? Bölgesi
B) II C) D) IV E)V 26.Aşağıda verilen tarım ürünleri çiftlerinden

hangisinin üretiminde Ege Bölgesi ilk sırada
yer almaz?
A) İncir-Zeytin
22. Aşağıdaki göllerden hangisi Marmara B) Haşhaş - Tütün
Bölgesinde yer almaz? C) Tütün - Zeytin
B) Bafa D) Üzüm - İncir
A) Sapanca C) İznik E)
D) Ulubat E) Susam - Turunçgiller
Manyas
23. Aşağıda Marmara Bölgesinde yer alan bir

merkez ve burada çıkarılan maden
eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Bor mineralleri - Susurluk 27. Aşağıdaki geçitlerden hangisi Göller Yöresini
B) Linyit - Çanakkale Antalya'ya bağlayan geçittir?
C) Volfram - Uludağ A) Çubuk B) Kop D) Sertavul
D) Mermer - Bilecik C) Belen
E) Alüminyum - Bursa E) Gülek
-COĞRAFYA- 63
28. Aşağıdaki göllerden hangisi Göller Yöresinde 32. !. Hekimhan - Demir

yer almaz? II. Keban - Civa
A) Beyşehir Gölü III. Guleman - krom

B) EğirdirGölü IV. Elbistan - Linyit
C) Acıgöl V. Ergani - Bakır
D) BurdurGölü Yukarıdaki Yukarı Fırat Bölümünde yer alan bir
E) NazikGölü yör e v e bur a da ye r al a n m a de n
eşleştirmelerinden yanlış olanı hangisidir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
33. Aşağıdaki volkanik dağlardan hangisi Doğu

Anadolu Bölgesinde bulunmaz?
29. Yetişme koşulları içinde yaz yağışları isteyen B)
A)Tendürek C) Nemrut E)
bir tarım ürünü yetişmesi için en uygun yöreyi Süphan
Melendiz
aşağıdaki bölgelerden hangisinde bulabilir?
A) Akdeniz
B) Karadeniz
C) DoğuAnadolu
D) Ege 34. Aşağıdaki göllerden hangisinin oluşumu ile Tuz
E) İçAnadolu Gölü'nün oluşumu aynıdır?
A) Mogan Gölü C) Bafa B) Tortum

o
Gölü E) UlubatGölü Gölü D) Van
■|
İU
30. Aşağıdakilerden hangisi Güneydoğu Anadolu

Bölgesin'de yer alan
CEVAP ANAHTARI
bir ova degildir? B) Suruç
1.D p E 3. A 4. D
D) Tefenni
A) Harran C) Altınbaşak E)
Ceylanpınar 5. C 6. E 7. 8. E
9. B 10 E 11 B 12 D
. .
13. D 14 C 15 D 16 B
.
17. D 18 B 19 C 20 E
.
21. D 22 B 23 E 24 C
. .
31. Aşağıdaki ürünlerin hangilerinin üretiminde
25. B 26 E 27 A 28 E
Güneydoğu Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır?
A) Üzüm - Mercimek 29. C 30 D 31 C 32 B

B) Tütün - Zeytin .
C) Mercimek - Antep Fıstığı 33. E 34 E
D) Pamuk-Antep Fıstığı
E) Zeytin - Mercimek
TEÎVÎEL YURTTÂŞLIK BfLGlSl | Ç«krmşSoruiarveAynntJİıÇözümleri3
1. Ara seçim ne demektir? (2004 KPSS)

TBMM'nin yetkilerinden olan savaş ilanı ve silahlı
A) TBMM'nin seçim dönemi dolmadan kendi
kuvvet kullanılmasına izin verilmesi yetkilerinin, bir
seçimlerinin yenilenmesine karar verilmesi
TBMM kararı ile kullanılması gerekir. Silahlı kuvvet
halinde yapıian seçimdir.
kullanılmasına derhal karar verilmesinin kaçınılmaz
B) İki genel seçim arasında boşalan
olduğu durumlarda Cumhurbaşkanı da, silah
mületvekillikleri için yapılan seçimdir.
kullanılmasına karar verebilir.
C) İki milletvekili genel seçimi arasında yapılan
yerel seçimdir. (Cevap B)
D) Savaş haü nedeniyle bir yıl geriye bırakılan
milletvekili seçimidir.
E) Cumhurbaşkanının TBMM seçimlerinin
y9niİ9nmesine karar vermesi halinde yapılan
seçimdir.
1982 anayasasına göre bir kimsenin belediye
2S O
<0 başkanı adayı olup olamayacağı konusundaki
Ara seçim: İki milletvekili genel seçimi arasında ' Ö itirazları inceleyip kesin olarak karara bağlayan
TBMM üyelerinden boşalan yerlerin merci aşağıdakilerden hangisidir? (2004 KPSS)
amacıyla boş doldurulması g A) Vali
seçimdir. üyeli seçim bölgelerinde yapılan fi B) Danıştay
(Cevap B) C) Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)
D) Yüksek Seçim Kurulu (YSK)
E) Devlet Denetleme Kurumu (DDK)
ÇÖZÜM:
Bir kişinin belediye başkanlığıyla ilgili itirazları
inceleyip karara bağlayan merci Yüksek Seçim
2. 1982 anayasasına göre savaş hali ilanına ve Türk
Kurulu (YSK)'dur.
Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine
izin verme yetkisi TBMM'ye aittir. Ancak TBMM (Cevap D)
tatildeyken veya ara vermedeyken ülkenin ani silahlı
saldırıya uğraması durumunda silahlı kuvvetlerin
kullanılmasına derhal karar verilmesi kaçınılmaz
olabilir.
4. 1982 Anayasası'na göre açık olan bakanlıklarla
Bu gibi durumda kararı hangi merci verir? (2004 izinli veya özürlü bakanlara aşağıdakilerin hangisi
KPSS) geçici olarak vekalet eder? (2004 KPSS)
A) TBMM Başkanı A) TBMM Başkan Vekili
B) Cumhurbaşkanı B) Bakanlık Müsteşarı
C) Başbakan C) BaşbakanlıkMüsteşarı
D) Bakanlar Kurulu D) Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri
E) Genel Kurmay Başkanı E) Bakanlardan biri
-TEMEL YURTTAŞLIK BİLGİSİ- 65
Dilekçe hakkı ile ifade edilen aşağıdakilerden

hangisidir? (2004 KPSS)
1982 Anayasası'na göre bakan, izinli ve özürlü
bulunan bir başka bakana vekalet edebilir. Ancak bir A) Vatandaşların kendileriyle ilgili dilek ve
bakanın aynı anda birden fazla bakana vekalet şikayetleri hakkmda yetkili makamlara ve
etmesi mümkün değildir. Bakan vekalet ettiği bakana TBMM'ye yazı ile başvurma hakkı
B) Vatandaşların ilgili mahkemelerde dava
aittüm yetkileri kullanabilir. (AY. Md. 113/2 ) (İdare
açabilme hakkı
Hukuku, Prof. Dr. Metin GÜNDAY)
C) Aleyhinde karar alınan bir kişinin düzeltme
(Cevap E) istemiyle yazılı olarak yetkili mercie
başvurabilmesi
D) Vatandaşların mahkemede dava açabilme
hakkı
5. Aşağıdakilerden hangisi Türk parlamenter E) Vatandaşların doğrudan Anayasa
sisteminin özelliklerinden birisidir? (2004 KPSS) Mahkemesine başvurabilmesi
A) Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi
B) Yürütmenin yasama organını istediği zaman
feshedebilmesi Dilekçe hakkı
C) Parlamentonun iki meclisli olması
MADDE 74. - (Değişik: 3.10.2001-4709/26 md.)
D) Cumhurbaşkanının bütün işlerinin yargı
Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla
denetimine tabi olması
Türkiye'de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya
E) Hükümetin partamentoya karşı sorumlu olması
kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili
makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile
Türk parlamenter sistemi içinde Cumhurbaşkanı halk § başvurma hakkına sahiptir.
tarafından değil TBMM tarafından seçilir. (Değişik: 3.10.2001-4709/26 md.) Kendileriyle ilgili
Cumhurbaşkanı TBMM üye tamsayısının üçte iki başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe
çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. sahiplerine yazılı olarak bildirilir.
(Cevap E): Bu hakkın kullanılma biçimi kanunla düzenlenir.
(Cevap A)
6. 1982 Anayasası'na göre savaş, seferberlik,

sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde milletlerarası
hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek
kaydıyla aşağıdaki temel hak ve hürriyetlerden
hangisinin kullanılması durdurulamaz? (2004
KPSS)
A) Yerleşme ve seyahat hürriyeti
B) Haberleşme hürriyeti
8. I. Başbakan
C) Vicdan hürriyeti
D) Basın hürriyeti II. Bakanlar
E) Dernek kurma hürriyeti III. TBMM Başkanlık Divanı Üyeleri
ÇÖ2ÜM: IV. Bakanlık Müsteşarları ve Müsteşar Yardımcıları
1982 Anayasası'na göre savaş, seferberlik, V. Sayıştay Başkan Vekilleri

sıkıyönetim ya da olağanüstü durumlarda uluslar Anayasa Mahkemesi yukarıdakilerden hangilerini
arası hukuki yükümlülükler ihlal edilmemek koşuluyla Yüce Divan sıfatıyla yargılar? (2005 KPSS)
yalnızca vicdan hürriyeti engellenemez. A) I-II-V B) II-III-IVC) IV
(Cevap C) D) Ill-V E) III-IV-V
Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanı'nı, Bakanlar Milletvekilliğinin düşmesi Anayasa'nın 84.

Kurulu Üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare
İstifa eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi,
Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını,
istifanın geçerli olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi
Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hakimler ve Savcılar
Başkanlık Divanınca tespit edildikten sonra, Türkiye
Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini
Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca kararlaştırılır.
görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan
sıfatıyla yargılar. Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma
halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme
(Cevap A)
kararının Genel Kurula bildirilmesiyle olur.
82'nci madd9y9 göre milletvekilliğiyle bağdaşmayan
bir görev V9ya hizmeti sürdürmekte ısrar eden
milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, yetkili
komisyonun bu durumu tespit ed9n raporu üzerine
9. Siyasi partilerle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi Genel Kurul gizli oyla karar verir.
doğrudur? (2005 KPSS)
Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir
A) Yüksek Öğretim üyelerinin siyasi partiye üye ay içerisinde toptam beş birleşim günü katılmayan
olabilmesi ancak kanunla düzenlenir. milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesin9, durumun
B) Siyasi partiler İçişJerî Bakanlığı ve Adalet Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi üzerine,
Bakanlığından izin alınarak kurulur. Genel Kurulca üye tamsayısının salt çoğunluğunun
C) Devlet memurları merkez, il ve ilçe oyuyla karar verilebilir.
teşkilatlarında yönetici olmamak şartıyla siyasi
partilere üye olabilirler. Partisinin temelli kapatılmasına beyan ve
D) Siyasi partiler devletten hiçbir ad altında mali eylemleriyle sebep olduğu Anayasa Mahkemesinin
yardım alamaz. temelli kapatmaya ilişkin kesin kararında belirtilen
E) Vatandaşların siyasi parti üyesi olabilmeleri için milletvekilinin milletvekilliği, bu kararın Resmî
30 yaşını doldurmaları gerekir. Gazetede gerekçeli olarak yayımlandığı tarihte sona
(Cevap A) erer. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı bu
kararın gereğini derhal yerine getirip Genel Kurula
bilgi sunar.
(Cevap A)
10. Bir milletvekilinin, TBMM genel kurulunda oylama

yapılmasına gerek kalmadan, kararın genel kurula
geldiğinde milletvekilliğinin düşmesi aşağıdaki
durumlardan hangisiyle olur? (2005 KPSS) 11.1982 Anayasas ı ile aşa ğıdak i Ata türk
A) Milletvekillinin kesin hüküm giymesi devrimlerinden hangisi kanunla alınmamıştır?
B) Milletvekilinin istifa etmesi (2005 KPSS)
C) Milletvekilinin milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir A) Şapka Kanunu
görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar etmesi B) Yeni Türk Alfabesinin Kabulü
D) Milletvekilinin meclis çalışmalarına özürsüz C) Tevhid-i Tedrisat Kanunu
veya izinsiz olarak bir ay içerisinde toplam b9ş D) T9kke V9 Zaviyelerin kapatılması
birleşim günü katılmaması E) Osmanlı Hanedan üyelerinin yurt dışına
E) Milletvekilinin parti değiştirmesi çıkarılması
-TEMEL YURTTAŞLIK BİLGİSİ 67
f&M&Ms 13. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'de uygu lanmakta

olan p arlament er hü kü met sistemin in
I. İnkılâp kanunlarının korunması özelliklerinden biri degildir? (2005 KPSS)
MADDE 174. - Anayasanın hiçbir hükmü, Türk
A) Doğrudan halk tarafından seçilen bir
toplumunu çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne
çıkarma ve Türkiye Cumhuriyetinin lâiklik niteliğini
parlamento bulunması
koruma amacını güden, aşağıda gösterilen inkılâp B) Hükümetin parlamentodan güvenoyu alma
kanunlarının, Anayasanın halkoyu ile kabul edildiği zorunluluğu olması
tarihte yürürlükte bulunan hükümlerinin, Anayasaya C) Belli koşullar altında cumhurbaşkanının
aykırı olduğu şeklinde anlaşılamaz ve parlamento seçimlerini yenileme imkanının
yorumlanamaz: olması
1. 3 Mart 1340 tarihli ve 430 sayılı Tevhidi Tedrisat D) Parlamentonun çeşitli hukuki araçlarla hükümeti
Kanunu; denetleyebilmesi ve düşürebilmesi
2. 25 Teşrinisâni 1341 tarihli ve 671 sayılı Şapka E) P arl am entonun i ki turl u bir s eçim sis temiyl e
iktisâsı Hakkında Kanun; oluşması
3. 30 Teşrinisâni 1341 tarihli ve 677 sayılı Tekke ve (Cevap E)

Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ile
Bir Takım Unvanlann Men ve ilgasına Dair Kanun;
4. 17 Şubat 1926 tarihli ve 743 sayılı Türk Kanunu
Medenisiyle kabul edilen, evlenme akdinin 14. 2004 yılında yapılmış olan anayasa değişikliğine
evlendirme memuru önünde yapılacağına dair göre TBMM aşağıdakilerden hangisine yetkili
medenî nikâh esası ile aynı kanunun 110'uncu degildir? (2005 KPSS)
maddesi hükmü;
A) Savaş ilanına karar vermek
5. 20 Mayıs 1928 tarihli ve 1288 sayılı Beynelmilel •§
Erkamın Kabulü Hakkında Kanun; g B) Para basımına karar vermek
Q C) Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını
6. 1 Teş ri ni s âni 1928 tari hl i v e 1353 s ay ılı Türk <g görüşmek ve kabul etmek
Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun; §£
D) Meclis üye tamsayısının 3/5 çoğunluğuyla
3§
7. 26 Teşrinisâni 1934 tarihli ve 2590 sayılı Efendi, "^ genel ve özel af ilanına karar vermek
Bey, Paşa Gibi Lâkap ve Unv anl arın K aldırıldığına : g E) Mahkemeler tarafından verilip kesinleşen ölüm
Dair Kanun; >■ cezalarının yerine getirilmesine karar vermek
8. 3 Kânunuevv el 1934 tarihli ve 2596 s ayılı B azı
Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun.
Anayasa'nın 10. maddesinde yapılan değişiklikle,
(Cevap E)
kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olduğuna ilişkin
maddeye 'Devlet, kadınların ve erkeklerin eşitliğinin
yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür' fıkrası
da eklendi. Ölüm cezası, Anayasa'dan tamamen
12. 2004 yılında kaldırılan mahkeme aşağıdakilerden çıkarıldı. Bu amaçla; 15, 17, 38 ve 87. maddelerde
hangisidir? (2005 KPSS) değişiklik yapıldı. 'Ölüm cezası' ibaresi ile buna
day anak ol uş turan c üml el er bu m addel erden
A) Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ayıklandı. 13 numaralı ek protokolün idam cezasını
B) Devlet Güvenlik Mahkemesi tamamen kaldırmasını öngörmesi nedeniyle, '...ölüm
C) Yargıtay cezasının infazı' ibaresi, 15. maddeden çıkarıldı.
D) Danıştay Ölüm cezasının kaldırılması nedeniyle 'Kişinin
E) Sayıştay dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı' başlıklı 17.
maddede de değişikliğe gidildi ve 'Sıkıyönetim veya
olağanüstü hallerde yetkili merciin verdiği emirlerin
uygulanması' durumunda da yaşam hakkına
Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kuruluşuna ilişkin dok unul am ay ac ağı hük m ü m eti nden ç ık arıl dı.
Anayasa'nın 143. maddesi yürürlükten kaldırıldı. Böylece, 'Ölüm cezasının yerine getirilmesi hali'
(Mülga: 7.5.2004-5170/9 md.) dışında tüm istisnalar korunmuş oldu.
(Cevap B) (Cevap E)
15. Aşağıdakilerden hangisi halkoylamasına sunulan

kanunlar arasında yer alır? (2005 KPSS)
A) Bütçe Kanunları
B) Yeni bakanlıkların kurulması hakkında kanun
C) Türkiye'nin milletlerarası kuruluşlara üye
olmasına yönelik kanunlar
D) Anayasayı değiştiren ve TBMM'de 3/5 - 2/3
arasında bir çoğunlukla kabul edilen kanunlar
E) Temel hak ve hürriyetlere ilişkin milletlerarası
antlaşmaların onaylanması hakkında kanun
Anayasayı değiştiren ve TBMM'de 3/5 - 2/3 arasmda

bir çoğunlukla kabul edilen kanunlar cumhurbaşkanı
tarafından halkoyuna sunulur.
(Cevap D)
z.
o >-
Ü3
-GÜNCEL: TÜRKİYE'NİN SOSYO-EKONOMİK KONULARI- 69
GUNCEL | Türkiye'nin Sosyo-Ekonomik Yaprsına Genel Bakrş (EKONOMI) 2
IKTISADI GELIŞMELER önşartlar hazırlanmış ve 1981 yılındaki bir kanun ile

Sermaye Piyasası Kurulu oluşturulmuştur. Bu
Türkiye'de 1963 yılından itibaren uygulanan beşer
önlemlere paralel olarak, bankacılık hizmetleri
yıllık planlı dönemler boyunca, "yüksek büyüme
modernleştirilmiş ve uluslararası işlemlerin daha da
hızları" ve "sanayileşme yönünde yapısal değişim"
hızlandırılabilmesi için, gerekli yasal düzenlemeler
temel hedefler olarak alınmıştır. Benimsenen
yapılmıştır. Sanayileşme politikasının vazgeçilmez
sanayileşme stratejileri ve izlenen ekonomik
ön şartlarından olan ulaştırma ve haberleşme
politikalar, 1980 öncesi ve sonrası dönemlerde
hizmetlerinin iyileştirilmesi konusuna ise özel bir
büyük bir farklılık gösterir. 24 Ocak 1980 Ekonomik
önem verilmiştir.
İstikrar Programı ve devamında izlenen politikalarla
para, maliye, dış ticaret ve döviz kuru politikalarında İIİİİİİ
radikal değişikükler yapılmış ve "ithal ikamesine lÖzelleştirmenin altın yılı
dayalı-iç piyasaya yönelik" sanayileşme yerine
"ihracata dayalı-dışa yönelik' sanayileşme ;
yönünde bir dönüşüm gerçekleştirilmeye (Türkiye 2005 yılını Cumhuriyet tarihinin en büyükj
başlanmıştır. lözelleştirmelerini gerçekleştirerek kapattı. Tüpraşj
JTelekom, Erdemir gibi özelleştirmeler hem tartışma|
CARİ FİYATLARLA GSMH VE KİŞİ BAŞINA GSMH lyarattı hem de yabancı sermayenin Türkiye'ye olan|
İM Q
igüvenini kanıtladı. Özelleştirme geliri 2005 yılında 16|
05
2000 2001 2002 2003 2004
a. imilyar doları geçti.
GSMH 201.439 148.215 180.892 239.235 299.475
(Milyon S) I
Kişi Başına 2.965 2.123 2.598 3.383 4.172 Q jBankacılık sektöründe birleşme ve devralmalarlaj
UJ
GSMH (S) > jhareketli bir dönem yaşandı. Ekonomideki olumlul
Büyüme 6,3 -9,5 7,8 5,9 9,9 Igelişmeler, yatırım ortamında sağlanan iyileşme ve AB ilej
Oranı
|müzakerelerin başlaması, yabancı yatırımcıların Türki
Kaynak: Türkiye istatistik Kurumu
|bankalarına yönelik ilgisini artırdı.
1980 sonrası dönemde, sanayi kesiminin |

desteklenmesi üretim aşamasında yoğunlaştırılmış
[Konut kredisi faizindeki ciddi düşüşler, deprem ve|
ve yabancı sermaye teşvikleri artırılmıştır. Yatırım (ekonomik kriz nedeniyle durgun olan emlak piyasasınıl
malları içinde, karayolu taşıtları, elektriksiz îcanlandırdı. Konut kredilerinde uzun vadeli uygun koşullul
makineler ve madeni eşya üretimi ilk sıralarda yer Ikredi imkanı sağlayacak Mortgage yasa taslağı da|
alırken, ara malları üretiminde ise petrol ve demir- JMeclis'e sunuldu. Yasa, 2006 yılında uygulamayal
çelik ürünleri en fazla paya sahip olmuşlardır. Ayrıca jkonulacak.
ara ve yatırım malları ithalatı önemli ölçüde
kolaylaştırılmıştır. Böylece sanayinin ihtiyacı olan |
yeni teknolojiler ve modern pazarlama yöntemlerinin |Büyüme rekor kırdı enflasyon şaşırttı
ülke içindeki kullanımı yaygmlaştırılmıştır.
|
Özellikle 1980'li yılların ikinci yarısından itibaren, |Mali disiplinin büyük oranda korunduğu 2005 yılındaj
hükümetler sanayi sektöründe altyapı yatmmlarını isürdürülebilir büyüme ortamı da yakalandı. Büyümedekii
hızlandırmak ve daha iyi şartlarla kaynak ihtiyacını ibu gelişme istihdama yansımadı. Resmi işsiz sayısı 2|
karşılayabilmek için, "yap-işlet-devret" modelini |milyon 400 bini geçti. Uygulanan ekonomik programi
devreye sokmuşlardır. Sermaye piyasasına yönelik Isayesinde enflasyon yüzde 10'un altına indi.
olarak ise, önceükle küçük tasarrufların sanayiye
i
yönlendirilmesini sağlamak amacıyla gerekli
İEkonomide kaydedilen olumlu sonuçlar piyasada da|
letkisini gösterdi. Borsa, 2005 yılının son gününde 40 binl
|puanı geçerek yeni bir tarihi zirve rekoruna imza attı. Faizi
jilk kez yüzde 13 seviyelerine kadar indi. Döviz YTLİ
ikarşısında tutunamadı. Merkez Bankası kurdaki!
ioynakhğa karşı zaman zaman dövize alım yönündel
jmüdahale etti. |
l Dünya ekonomisi petrol fiyatlarındaki dalgalanmaları j
jtakip ederken ham petrolün varil fiyatı 70 doları
da|
| geçerek rekor kırdı. I
Önemli bir bölümü 1980 yılında başlatılan ve yılına kadar sanayi büyük bir gelişme göstermiştir.
ihracata yönelik düzenlemelerle birlikte döviz Sanayi katma değerinde, ihracat hacminde ve ihracat
kazandırıcı faaliyetleri teşvik eden önlemler, içerisinde imalât sanayinin payında önemli artışlar
sanayinin rekabet gücü kazanması ve ihracatın olmuştur. Sanayi katma değerinde ortalama yıllık
artırılması yönünde büyük katkılar sağlamıştır. büyüme oranı 1980-90 döneminde % 6,6, 1990-2000
Türkiye'de açılmış bulunan serbest bölgeler ve döneminde ise % 4,2 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran
ulusiararası fuarlar ise Türk sanayinin gelişmesi ve 2001 yılında % -7,5, 2002 yılında ise % 9,4 olarak
dünya pazarlarıyla bütünleşmesi yönünde oldukça gerçekleşmiştir. Sanayinin GSMH içindeki payı 1980'de
etkili olmuşlardır. Sanayi kesiminin gelişmesine % 18,3 iken, 2000 yılında % 23'e, 2002 yılında ise
yönelik olarak gösterilen bütün bu gayretler yüzde 25,6'ya ulaşmıştır. İmalât sanayi üretimi, 1980-
sonucunda, Türkiye'nin toplam ihracatında sanayi 1990 döneminde yıllık ortalama % 7,1, 1990-2000
ürünlerinin payı, 1980-1998 yılları arasında %36'dan döneminde ise % 4,2 artış göstermiştir. Bu oran 2001
%77.4 seviyesine yükselmiştir. yılında % -9,5, 2002 yılında ise % 10,9 olarak
Sanayi sektöründeki büyümenin esas kaynağı, öze! gerçekleşmiştir.
sektörün yatırımları ve dinamizmidir. Son yıllarda Sanayideki büyümenin en önemli yansıması dış
mevcut sanayi yapısının iyileştirilmesi çalışmalarına ticarette gözlenmiştir. Toplam ihracat 1980'den
paralel olarak, kamu kesiminin yürüttüğü iktisadi sonra hızlı artış göstermiş; 1980 yılında 2,9 milyar
faaliyetlerin özelleştirilmesi çalışmalarına hız ABD Dolarından, 2000 yılında 27,8 milyar ABD
verilmiştir. Kamu kesiminin sanayi üretimine yönelik Doları, 2002 yılında ise 35,8 milyar ABD Doları
olarak yaptığı yatırımlar da azalmıştır. Ayrıca Türk seviyesine ulaşmıştır. Sanayi mallarının ihracat
özel sektörü tarafından yürütülen Araştırma- içerisindeki önemi artmış ve imalât sanayii
Geliştirme (AR-GE) faaliyetleri, 199O'lı yılların mallarının toplam ihracat içerisindeki payı 2000
ortasından itibaren devlet tarafından sistemli bir yılında 25,3 milyar ABD Doları ile % 91'e, 2002
şekilde desteklenmeye başlanmıştır. Ayrıca 1995 yılında ise 33,3 milyar ABD Doları ile % 93'e
yılında AR-GE faaliyetlerinin devlet yardımlarıyla ulaşmıştır. Ekonomideki büyümenin bir sonucu
desteklenmesine ilişkin mevzuat yürürlüğe girmiştir. olarak, ithal edilen yatırım ve ara mallarının hacmi
Dünya pazarları ile bütünleşme yönünde yürütülen de artmıştır. Toplam ithalât 1980 yılında 7,5 milyar
çalışmalar bütün hızıyla devam etmektedir. Türk ABD Doları iken, hızlı bir artışla 2000 yılında 54,5
sanayi, elde ettiği tecrübe ve birikimlerle Ortadoğu, milyar ABD Dolarına ulaşmış, 2002 yılında ise 51,3
İslam ülkeleri ve 1990 sonrası dönemde milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. İmalât
bağımsızlığını kazanmış Orta Asya Cumhuriyetleri sanayii ithalâtı ise 2000 yılında 45 milyar ABD
başta olmak üzere tüm dünya ülkelerinde Dolarına ulaşarak, toplam ithalâtın % 82,6'sını
yapılmakta olan ortak yatırımları üstlenebilecek ve oluşturmuştur. Bu değerler 2002 yılında sırasıyla
yönlendirebilecek bir seviyeye ulaşmıştır. 41,9 milyar ABD Doları ve % 81,7 olmuştur.
Sanayileşme süreci etkisini istihdam yapısı üzerinde
Ülkede özellikle 1980'li yılların başından itibaren de göstermiştir. Toplam istihdam, 2000 yılında 21,7
altyapı maliyetlerini azaltmak ve sınai faaliyetlerin milyona ulaşmış ve istihdam içerisinde sanayinin
çevreye zarar vermesini önlemek amacıyla, payı 1980 yılında % 11,6'dan, 1990 yılında %
organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerinin 15,6'ya ve 2000 yılında da % 17,8'e yükselmiştir.
kurulması ve ülke genelinde yaygınlaştırılması fikri, 2002 yılında ise ortalama 20,3 milyon olarak
giderek daha fazla destek görmektedir. Avrupa gerçekleşen istihdamın % 19,5'i sanayi sektöründe
Birliği ve Türkiye arasında 1996 yılından itibaren gerçekleşmiştir.
yürürlüğe giren Gümrük Birliği Anla şması
sonucunda daha ucuz ve kolay bir şekilde ithal Türkiye ekonomisi, 2001 yılında karşı karşıya kaldığı
edilebilen ara ve yatırım malları, sanayi kesiminde finansal krizin ardından hızlı bir toparlanma sürecine
yapılan üretim kalitesini yükseltmektedir. girmiş ve geçen dört yıllık sürede uzun dönem
eğilimini yeniden yakalamıştır. Yaşanılan kriz
Bu reformlar özel sektörün dinamizminin artırılmasına
ertesinde sürdürülebilir büyüme kavramı ülke
önemli katkılar sağlamış ve Türk ekonomisinin iç ve dış
gündemine alınmış ve bunun başarılabilmesi için
etkilere karşı uyum yeteneğini artırmıştır. Böylece, son
öncelikle enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesi
yıllardaki endüstriyel büyümenin kaynağını özel
gerekliliği kabul görmüştür. Geride bırakılan dört
sektörün yatırımları ve dinamizmi oluşturmuştur.
yıllık süre zarfında, enflasyonun düşmesi fiyat
Sonuçta, ekonomik krizlerin olduğu yıllar dışında, 2000
belirsizliğini azaltmış ve kontratlarda vadelerin
uzaması yoluyla da iç talebi artırmıştır. Ekonomik Yabancı sermayeli çok sayıda firma mevcuttur.
programın kararlılıkla uygulanması, güven ortamının Sektörde yaklaşık 4 milyon kişi istihdam
ve dolayısıyla da makroekonomik istikrarın yeniden edilmektedir, Vasıflı işgücü konusunda herhangi bir
tesis edilmesinde büyük rol oynamıştır. Türkiye sorunla karşılaşılmamaktadır. Tekstil ve konfeksiyon
genelinde işsiz sayısı, geçen yılın aynı dönemine üretiminin en yoğun olduğu şehirler arasında
göre % 3 (62 bin kişi) artarak 2 miiyon 390 bin kişi İstanbul, Bursa, Denizli, Adana, Gaziantep,
olmuştur. Türkiye genelinde işsizlik oranı % 9.5, Kahramanmaraş, Kayseri, Antalya, Mersin ve
tarım dışı sektörlerde işsizlik oranı ise %14 olarak Malatya bulunmaktadır.
tahmin edilmiştir. Geçen yılın aynı döneminde ise bu
Sektördeki ihracat gelirlerinin, %75'i hazır giyim ve
oranlar, sırasıyla % 9.4 ve % 14.2 olarak
%25'i tekstilden elde edilmektedir. Türkiye, 1997
hesaplanmıştı. Söz konusu dönemde kayıt dışı
yıiında hazır giyim ihracatında dünyada altıncı
istihdam oranı ise %55.4'e çıkmıştır.
sırada yer almıştır. Hazır giyim sektörünün 1998 yılı
2002 ve 2003 yıllarından sonra 2004 yılında da ihracatı ise bir önceki yıla göre %5.6 oranında artış
enflasyon hedeflerine ulaşılmış ve enflasyon %9.3 göstererek 7 milyar doları aşmıştır. Avrupa Birliği
ile hedeflenenin 2.7 puan altında kalmıştır. ülkelerine yapılan tekstil ve konfeksiyon ihracatında
Uygulanan sıkı para ve maliye politikaları Türkiye, Çin'in hemen arkasından başı çekmektedir.
neticesinde, ekonomide güven artışı sağlanmış ve Ülkeler bazında ise Almanya, ABD, İngiltere,
bu sayede enflasyon bekleyişleri başarılı bir şekilde Fransa, Hollanda ve Rusya Federasyonu,
yönetilmiştir. Türkiye'nin en önemli pazarları arasında yer
almaktadır.
TÜRKİYE'NİN KAYITDIŞI EKONOMİ SORUNU
Deri Sanayi: Türk deri sanayi gerek üretim değeri
Kayıt dışı ekonomi, Türkiye ekonomisinin en ciddi gerekse ihracat potansiyeli açısından ülkenin en
sorunlarından biri olmaya devam etmektedir. önemli sektörlerinden biridir. Sahip olunan deneyim,
Türkiye'de kayıt dışılığın büyüklüğünü %15 teknolojik düzey ve yüksek üretim kapasitesi
düzeyindeki OECD ortalamasının oldukça nedeniyle ülkede deri işleme sanayi çok gelişmiştir.
üzerinde yer almaktadır. Özellikle Tuzla, Menemen ve Çorlu Organize Deri
Türkiye'deki vergi sistemi ve idari ve bürokratik Sanayi Bölgeleri'nin devreye girmesi ile deri işleme
altyapı, kayıt dışı ekonomi için uygun zemini kapasitesinde önemli bir artış meydana gelmiştir.
yaratmaktadır. Gıda Sanayi: Gıda sanayi, sanayi sektöründe
oluşturulan toplam katma değer içinde %20'lik bir
paya sahiptir. Gıda sanayinde faaliyet gösteren özel
SANAYİ
sektör kuruluşları veya işletmeleri, Batı Anadolu ve
Ülkemizin bazı sanayi dalları ile ilgili çeşitli bilgiler Marmara bölgelerinde, buna karşılık kamuya ait
aşağıdasunulmuştur. olanlar ise Orta Anadolu'da yoğunlaşmışlardır.
Türkiye'de kamu kesimi gıdayla ilgili olarak özellikle
Tekstil ve Konfeksiyon Sanayi: Türk tekstil ve
şeker, çay, tütün ve alkollü içki üretimi yapmaktadır.
konfeksiyon sanayi, ülke kalkınmasında lokomotif
Bununla birlikte, 199O'lı yıllarda kamuya ait gıda
görevi yapan önemli bir yere sahiptir. Dünya pamuk
kuruluşlarının önemli bir bölümü özelleştirilmiş,
üretiminde altıncı sırada bulunan Türkiye, tekstil ve
geriye kalanlar da özelleştirme programına
konfeksiyon konusunda da dünyanın önemli
alınmışlardır. Gıda sanayi, daha çok küçük ve orta
üreticileri arasında yer almaktadır. Sektör üretiminin
ölçekli işletmelerin ağırlıklı olduğu bir sektördür.
%70'i ihraç edilmektedir. İhraç edilen ürünlerin
Sektörde istihdam edilen kişi sayısı 250 bin
%80'ini pamuklu ürünler oluşturmaktadır. civarındadır.
Türk tekstil ve konfeksiyon sanayi, günümüzde
Türkiye'de un ve unlu mamüller, dondurulmuş sebze
dünyanın önde gelen 10 ülkesindeki tekstil üreticisi
ve meyveler, domates salçası ve konserveler,
rakipleri ile rekabet edebilecek seviyeye ulaşmıştır.
çekirdeksiz kuru üzüm ve kuru kayısı gibi geleneksel
Son yıllarda özellikle boya-baskı-apre ve
gıda ürünleri üretimi giderek artmaktadır. Bu ürünler
konfeksiyon sanayinde kapasite artışları
dünyanın hemen hemen her yöresine ihraç
gerçekleştirilmiş, iplik ve dokuma alt sektörlerinde
edilmektedir. Ayrıca ülkede üretilen zeytinyağı ve
modernizasyon ya da yenileme yatırımları ağırlık
sofralık zeytin, fındık, şeker ve şekerli mamüller,
kazanmıştır.
lokum ve helva dünya çapında bir üne sahiptir.
Meyve ve sebze konserveleri ihracatının en önemli Para ve Bankacılık: Türkiye'de para politikaları,
kalemini, domates salçası oluşturmaktadır. Türkiye Cumhuriyet IVterkez Bankası tarafından
yönlendirilmektedir. Banknot çıkarma yetkisi de, bir
Yüksek kalite ve fiyatların uygunluğu nedeniyle
Anonim Şirket gibi kurulmuş olan Merkez
uluslararası piyasalarda rekabet üstünlüğü sağlamış
Bankası'na bırakılmıştır. Merkez Bankası'nın
bir diğer gıda alt sektörü de makarna sanayidir.
emisyona gitmenin dışında para politikasını
Dünyanın önemli makarna ihracatçısı ülkeler
yürütmek, para arzını düzenlemek, bankalara kredi
arasında olan Türkiye'nin makarna ihracatı hızlı bir
verm^k, para politikası araçlarını oluşturmak ve
şekilde büyümektedir.
döviz kurlarını belirlemek gibi görevleri
Otomotiv Sanayi: Türk otomotiv sanayinin temelleri bulunmaktadır. Döviz kurları, Merkez Bankası'nın
1950'li yıllarda atılmıştır. İlk kez 1954 yılında askeri denetiminde ve serbest piyasa şartlarında
jip ve kamyonet montajıyla başlayan otomotiv oluşmaktadır. Merkez Bankası politikalarında
sanayi üretimi, ticari kamyon ve otobüs montajlarıyla Hazine Müsteşarlığı önemli bir ağırlığa sahiptir. Bu
devam etmiştir. Otomobil üretimi alanında ise ilk kurum, özellikle bankacılık sisteminin çalışmasına
ciddi seri üretime 1966 yılında geçilmiştir. 1998 yılı ve yönlendirilmesine katkıda bulunmaktadır.
otomotiv ana ve yan sanayi ihracatı 1.5 milyar
dolara, 2004'te 10,7 milyar dolara ve 2005 yılında Türkiye'de bankacılık sektörü, 24 Ocak 1980
13 milyar dolara ulaşmıştır. kararlarına paralel olarak uygulamaya konan
Yapısal Uyum Programı'nın öncesine kadar, yerli ve
Otomotiv sanayi gelişmiş ülkelerde olduğu gibi yabancı bankaların piyasaya girişine kapalı, faiz
Türkiye'de de teknolojik gelişmenin temelini oraniarının idari kararlarla belirlendiği bir yapı
oluşturmaktadır. Bu sanayinin kurulması ile göstermiştir. 1980 sonrası yeni dönemde ise ortaya
Türkiye'de başta demir çelik olmak üzere lastik, konan finansal politikalar, sektörde varolan
plastik, cam gibi temel sanayiler yanında özellikle kısıtlayıcı düzenlemeleri kaldırmış ve bu yolla
parça üreten yan sanayide çok önemli gelişmeler r^kabet ortamının gelişmesini sağlamıştır. Yerli ve
olmuştur. Kuruluş halindeki savunma sanayinin de yabancı bankaların giriş ve çıkışlarının
temel taşını otomotiv sanayi oiuşturmaktadır. Sektör kolaylaştırılması ve faizlerin serbestleştirilmesi gibi
ekonomi içinde doğrudan ve dolaylı olarak yarım liberal poütikaiarın uygulamaya konulması da
milyon kişiye iş imkanı sağlamaktadır. bankacılık sektörüne canlılık getirerek hızla
büyümesine sebep olmuştur. Uygulanan liberal
Dayanıklı Tüketim Malları: Türkiye'de beyaz eşya
politikalar sayesinde sisteme yeni giren bankalar ile
sektörü başta olmak üzere dayanıklı tüketim malları
birlikte kamu sektörünün sistem içindeki ağırlığı da
canlı bir dönem yaşamakta ve sektöre olan talep
azalmıştır.
gün geçtikçe artmaktadır. Sektörün ihracat miktarı
ithalat miktarından daha fazladır. Madencjlik: Türkiye maden yataklan, çeşitlilik ve
rezervleri bakımından oldukça zengin bir ülkedir.
Kimya Sanayi: Türk kimya sanayi 1950'lerden bu
Maden yatakları açısından birçok madende
yana önemli gelişmeler kaydetmiştir. Bu tarihten
dünyanın en büyük rezervlerine sahiptir. Krom,
önce tamamen ithalat yoluyla karşılanan yurtiçi
mermer, trona ve many^zit gibi rezervlerin yanında
talep, bugün %60 oranında yurtiçi üretim ile
dünya bor rezervlerinin üçte ikisi Türkiye'de
karşılanmakta ve yılda 1 milyar dolardan fazla
bulunmaktadır. Ülkede bugün madenciük
ihracat yapılmaktadır. Kimya sanayi alt
sektöründe 53 farklı maden ve mineralin üretimi
sektörlerinden olan Eczacılık Sektörü, üretim ve
yapılmaktadır. Kamu sektörü mineral yakıtlar ve
ihracat imkanına sahip, katma değeri yüksek olan
metaiik cevher üretiminde ağırlığını korurken, özel
sektörlerden biridir. İlaç üretiminde kullanılan
sektör endüstriyel minerallerin üretiminde
hammaddelerin yaklaşık %80'i ithalatla
yoğunlaşmıştır.
sağlanmaktadır.
Ülkede madencilik faaliyetlerinin başlangıcı, 1810'lu
Elektronik Sanayi: Girdi konusunda dışa bağımlılığı
yıllara kadar gitmektedir. Bakır üretimine 1812,
büyük çapta devam eden sektör, tasarım ve
kömür üretimine 1849 yılında başlanmıştır. Krom
teknolojisini önemli ölçüde üretir hale gelmiştir. Hem
yatakları ise 1848 yılında bulunmuş, bu madenin
üretim hem de ihracat miktarı her geçen yıl hızla
ileri teknoloji ile değerlendirilmesine 1930 yılında
artmaktadır.
başlanmıştır. Madenciliğin büyük yatırımlar
gerektirmesi ve özel sermayenin sınırlı olması
sebebiyle, 1933 yılında dönemin Ekonomi ham petrol üretimi 1980 yılında 2 milyon 370 bin ton
Bakanlığı'na bağlı olarak çalışan "Petrol Arama ve olmuştur. 1991-1993 yılları arasında yıllık bazda 4
İşletme İdaresi" ve "Altın Arama ve İşletme İdaresi" milyon metrik tonu geçen ham petrol üretimi, 1998
adıyla iki kuruluş meydana getirilmiştir. Bu kuruluşlar yılında 3 milyon 224 bin metrik ton olarak
yerlerini 1935 yılında kurulan "Maden Tetkik ve gerçekleşmiştir. Ham petrol üretiminde sağlanan
Arama Enstitüsü"ne bırakmışlardır. Maden arama, artışlar, büyük ölçüde Türkiye Petrolleri Anonim
işletme ve değerlendirme çalışmaları, daha sonraki Ortaklığı tarafından gerçekleştirilen çalışmaların
yıllarda da aynı hızla sürdürülmüştür. sonucunda sağlanmıştır. Sektörde linyit ve ham
petrol üretimi, toplam üretimin yaklaşık %60'ını
Petrol fiyatlarında gözlenen yükselişler, altı ayda bir
karşılamaktadır. Ayrıca yurtdışında petrol arama ve
petrol fiyatlarına göre ayarlaması yapılan, doğalgaz
üretimine yönelik girişimlerde de bulunulmaktadır.
fiyatlarını da doğrudan etkilemiş ve doğalgaza
Bu kapsamda Mısır ve Kazakistan'da ortak arama
Temmuz, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında, her
sonucu tespit edilen sahalarda, sınırlı da olsa, petrol
defasında %5 civarında olmak üzere, zam
yapılmıştır. Bunlara ek olarak, Ağustos ayında da üretimi çalışmaları sürdürülmektedir.
doğalgazdan alınan ÖTV tutarı üç misline Demir Cevheri: Ağır sanayinin en önemli
çıkarılmıştır. Son dönemde hidrolik üretimin tercih hammaddesi olan demir cevheri, başta İç
edilmesi söz konusu olmakla birlikte, elektrik enerjisi Anadolu'da Sivas ve Kayseri illeri olmak üzere,
üretiminin yaklaşık %40'ı doğalgaz kaynaklıdır. ülkenin çeşitli yörelerinde çıkarılmaktadır. Yıllık
Ayrıca, ülkemizde tüketilen doğalgazın %60'ından üretim 6 milyon tonun üzerindedir.
fazlası da yine elektrik üretimi amaçlı
kullanıldığından, elektrik üretimi bu gelişmelerden Son yıllarda bakır, krom, bor minerali, alüminyum,
olumsuz etkilenmektedir. kurşun, civa, kükürt, zımpara taşı ve lületaşı
yanında, mermer üretimi de giderek artmaktadır. 5.2
Türkiye'de üretilen en önemli madenlerden bazıları milyar metreküp mermer rezervine sahip olan
şunlardır: ülkede, mermer sektöründe entegre üretim yapan
Taşkömürü: Batı Karadeniz'deki Zonguldak-Ereğli tesislerin artmasıyla işlenmiş mamul üretiminde
havzasında bol miktarda bulunan taşkömürü, 1937 büyük artışlar sağlanmıştır. Nitekim madencilik
yılında devletleştirilmiş ve kalori değeri yüksek sektöründe mermer ve sert taş ihracatı ilk sırayı
olduğu için uzun yıllar evlerde yakacak olarak almaktadır.
kullanılmıştır. Daha sonra alınan bir kararla sadece 40 milyon ton krom rezervi bulunan ülkede üretilen
sanayide kullanılmaya başlanmıştır. Ülkenin kromun büyük bir bölümü hammadde, bir miktarı da
taşkömürü rezervi 1.1 milyar ton olup, bunun ferrokrom olarak ihraç edilmektedir. Ayrıca dünyanın
yaklaşık %82'si koklaşabilir özelliktedir. Yıllık en büyük ikinci trona yatağı 1979 yılında Ankara
ortalama 2.5 milyon tondan fazla taşkömürü Beypazarı'nda tesbit edilmiştir. 240 milyon tonluk bu
üretilmektedir. Ülkede taşkömürü üreten tek kuruluş kaynağın ekonomiye kazandırılması için çalışmalar
olan Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü, devam etmektedir.
yeraltı madencilik yöntemi ile 5 müessesede işletme
faaliyetlerini sürdürmektedir. Enerji Sektörü: Enerji, yenilenebilir ve yenilenmeyen
enerji olarak ikiye ayrılır. Yenilenmeyen kaynaklar
Linyit ve Ham Petrol: Türkiye'nin hemen her arasında petrol, doğalgaz, kömür, linyit ve nükleer
bölgesinde linyit yataklarına rastlanmaktadır. Bilinen enerji sayılabilir. Yenilenebilir enerji kaynakları ise,
linyit yataklarının en önemlilerini Afşin-Elbistan, yakacak odun, hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal,
Muğla, Soma, Tunçbilek, Seyitömer, Beypazarı ve gel-git ile biyogazdır. Enerji sektörü, elektrik enerjisi
Sivas havzaları oluşturmaktadır. ülkenin toplam linyit dahil, kömür, petrol, doğalgaz, odun, hayvan ve bitki
rezervleri 8.4 milyar ton olup, yıllık linyit üretimi 60- artıkları gibi bütün enerji kaynaklarını
65 milyon ton civarındadır. Ülke linyit rezervleri kapsamaktadır. Geleneksel enerji kaynaklarının
bakımından dünyada yedinci ve üretim tükenme eğilimine girdiği, enerji fiyatlarının arttığı,
sıralamasında ise altıncı durumdadır. Linyit enerji kullanımından kaynaklanan çevre sorunlarının
madenciliğinin ekonomiye katkısı esas itibariyle büyüdüğü bir dönemde enerji planlaması, özellikle
enerji üretimi alanında olmaktadır. Ham petrol ise enerji kaynakları kıt, ithal kaynaklara bağımlı,
Türkiye'de ilk defa 1940 yılında Güneydoğu yetersiz döviz kaynaklarına sahip ülkeler için bir
Anadolu'da Raman Dağı eteklerinde bulunmuştur. zorunluluktur.Türkiye'de enerji üretim ve tüketim
Daha sonraki yıllarda yeni petrol kuyuları açılmış ve değerleri son kırk yılda hızla gelişen ve büyüyen
ekonomiyle birlikte önemli artışlar göstermiştir. oligopol durumundadırlar. Bu üretim dalları arasında
Üretim, büyük ölçüde kamu kuruluşları tarafından madencilik, demir-çelik, alüminyum, petrol, petro-
gerçekleştirilmiştir. Üretimin talebi karşılamadığı kimya, yüksek alkollü içkiler, sigara ve tütün ürünleri,
enerji türleri, ithalat yoluyla sağlanarak tüketiciye elektrik enerjisi, lokomotif.vagon, ulaştırma ve
sunulmuştur.Türkiye, enerji üretimi bakımından dışa haberleşme sayılabilir. Özelleştirme veya çok genel
bağımlı bir ülkedir. Türkiye'de oluşan enerji talebi, ifadesiyle Kamu İktisadi Teşebbüslerinin
günümüzde ortalama %50 oranında dış kaynak mülkiyetlerinin özel sektöre satışı, dünya
kullanımı ile karşılanmaktadır.Türkiye'de enerji ekonomisinde son 20 yıl içinde en önemli
tüketiminde taşkömürü, linyit, petrol, doğalgaz, konulardan biri haline gelmiştir. Geniş anlamda
hidrolik ve jeotermal enerji, odun, hayvan ve bitki özelleştirme, devletin ekonomik faaliyetlerinin
artıklan gibi birincil enerji kaynakları ile güneş azaltılması amacıyla kamu sektörünün denetimi
enerjisi kullanılmaktadır. Elektrik enerjisi ve kok ise, altındaki ekonomik kuruluşların özel sektöre
ikincil enerji kaynağı olarak değerlendirilmektedir. devredilmesidir. Özelleştirmede temel amaç,
Birincil enerji tüketiminde son yıllarda linyit, ekonomide etkinliği arttırmaktır. Türkiye'de 1980
doğalgaz ve güneş enerjisinde bir artış yılından bu yana izlenen liberal ekonomik politikalar
gözlenmiş,taşkömürü ve petrol tüketiminde ise doğrultusunda ağırlıklı olarak 1986 yılından itibaren
azalma olmuştur. uygulamaya konulan özelleştirme programının amaç
Tarım Sektörü: Türkiye'de tarım sektörü Çiftçilik, ve hedefleri, diğer ülkelerden pek farklı değildir. Bu
Ormancılık ve Kara ve Su avcılığı alt sektörleri amaçlar arasında, piyasa güçlerinin ekonomiyi
altında ele alınmaktadır. Türkiye 77.6 milyon hektar harekete geçirmesine izin vermek, üretkenlik ve
araziye sahiptir. Bunun 28 milyon hektarı işlenebilir verimliliği arttırmak, sınai mülkiyeti tabana yaymayı
topraklardır. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana teşvik etmek ve KİT'lerin bütçe üzerindeki yüklerini
tarım sektöründe önemli gelişmeler kaydedilmiştir. azaltmak sayılabilir.
1970 yılında 27 milyon hektar olan ekili ve dikili alan
1980lerin ortalarından itibaren ve özellikle
1992 yılına kadar yaklaşık 1 milyon hektar artmıştır. 1990'larda Türkiye ekonomisinin en önemli
Buna karşılık önemli tarım ürünleri üretiminde 2 ila sorunlarından birisi, devletin iç ve dış borçlarıdır.
10 kat arasında artışlar meydana gelmiştir.Tarımsal
üretim içinde cari fiyatlarla ifade edildiğinde % 70.3 Ulaştırma sektörü, sanayi ve tarım gibi mal üreten
oranı ile en büyük pay bitkisel ürünlerde olup, bunu bir sektör değildir. Ancak, sosyal, kültürel, politik ve
%25.4 ile hayvansal ürünler izlemekte daha sonra ekonomik bakımdan oldukça önem taşıyan bir
%3.4 ile orman ürünleri ve %1.2 ile su ürünleri sektördür. Özellikle ekonomik kalkınmayı
gelmektedir. Tarımsal yapıdaki bozukluklar gerçekleştirmek, verimliliği artırmak, iç ve dış ticareti
nedeniyle tarım işletmelerinin büyük bir kısmında geliştirilmek açısından önemlidir. Ulaştırma sektörü
işletme sermayesi yetersiz, girdi kullanımı ve Türkiye Milli Gelirindeki yaklaşık %13,5 luk payı ile
tarımsal teknoloji düzeyi düşüktür. Dolayısıyla oldukça önemlidir. Milli gelirimizdeki payı itibariyle
tarımda verimlilik düşük ve çiftçi gelirleri yetersizdir. sanayi, tarım ve ticaretten sonra dördüncü sırada
yeralmaktadır.
Kamu teşebbüsleri sadece kâr amacıyla değil, kamu
hizmeti ve sosyal amaçlarla kurulurlar. İnşaat sektörü Türkiye'de katma değer yatırım
tutarı, istihdama katkısı ve konut sorunun çözümüne
Cumhuriyet'in ilk yıllarında başlayan kamu olan katkıları ile ekonominin en önemli
girişimciliği ile devlet, öncelikle imalat sanayi ile sektörlerinden biridir. Konut açığı günümüzde
Madencilik sektörlerinde önemli adımlar atmıştır. ülkemizin önemli sorunlarından birisidir. Konut açığı
1950'lerden sonra KİT'ler, özel sektörü her yönden nedeniyle gecekondulaşma hızla artmıştır.
güçlendirmek için bir araç olarak kullanılmışlardır. Gecekondulaşma ise bir çok sosyal ve ekonomik
1980 sonrası dönemde KİT'lerin ekonomi içindeki sorunu beraberinde getirmektedir. Ülkemizde konut
payının küçültülmesi hedeflenmiş olmakla beraber, sorunun çözmek amacıyla 2985 sayılı Toplu Konut
bunda istenilen başarıya ulaşılamamıştır. Yasası çıkarılarak toplu konut yapımı özendirilmeye
Cumhuriyet'in ilk yıllarından itibaren Türkiye çalışılmıştır.
ekonomisindeki sanayi.tarım, bankacılık, ulaştırma,
haberleşme gibi temel sektörlerde KİT'ler,daima
Bankalar enflasyondaki düşüşe paralel olarak konut
önemli bir yere sahip olmuşlardır. Bazı ve mal ve
kredilerinde vadeyi 30 yıla kadar uzatırken, aylık
hizmetlerin üretiminde tekel, bazılarının üretiminde
faizleri de yüzde 1 düzeyine çekti.Konut kredilerinde
-GUNCEL: TURKIYE'NIN SOSYO-EKONOMIK KONULARI- 75
uzun vadeli uygun koşullu kredi imkanı sağlayacak Ana faali\ ret kollarına göre GSMH (Milyon YTL)
Mortgage yasa taslağı da Meclis gündeminde. 1998 2000 2002 2003 2004
Tarım 8,8 17,0 31,5 41,5 48,3
Dış Ticaret Sanayi 11,1 28,0 67,3 JŞ5,7 107,0
Türkiye'nin ihracatında 19801i yıllarda önemli bir İnşaat 2,9 6,3 10,7 12,0 15,3
yapı değişikliği ortaya çıkmıştır. Tarım ürünleri Hizmetler 27,7 68,1 157,4 206,7 240,8
ihracatının toplam ihracat içindeki payı, 1970'te %75
ve 1980'de %57 gibi çok yüksek düzeylerde iken,
1998 yılında %18.7 olmuştur. Sanayi ürünleri GSMH
ihracatının payı ise 1970'teki %18 ve 1980'deki %36 (sabit fiyatlarla, ytilık % değişme)
düzeylerinden hızlı bir şekilde artarak 1998 yılında

%77.4'e yükselmiştir. Bu gelişme Türkiye'nin
ekonomik yapısında gerçekleşmekte olan
"sanayileşme yönünde yapısal değişim" olgusuyla
da uyumlu bulunmaktadır.
Yıllar itibariyle ihracatımız hızla artmakta, ancak öte
yandan ithalatımız da hızla artmaktadır. İthal edilen
mallarda tüketim mallarından ziyade üretim 1995 1996 19S7 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Kaynak: DİE
mallarının çoğunlukta olması ise olumlu bir
durumdur. Tarımın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içindeki
Türkiye'de ithalatın yapısına bakıldığında ekonomik payı, 19601ı yılların sonunda %30 civarında iken,
kalkınma ve sanayileşme çabalarının doğal bir 19901ı yılların başlarında %15'lere gerilemişir. Buna
sonucu olarak 19901ı yıllarda yatırım ve hammadde karşılık sanayinin payı, aynı dönemde %19'dan
ithalatı payının yıllık ortalama %85'in üzerinde %25'in üzerine çıkmıştır.
olduğu görülmektedir. Ülkede hizmet sektörü de dünya ekonomisindeki
Son yıllarda izlenen liberal politikaların sonucunda, gelişmelere paralel olarak milli gelir içindeki payını
Türkiye'nin ithalatında tüketim mallarının payı da artırmıştır. Hizmet sektörünün GSYİH içindeki payı
hızla artmaya başlamıştır. 19801i yıliarın 1980 öncesi %50'nin altında iken, bu oran 1995
başlarındaki %2 gibi çok küçük bir düzeyden, 1985 yılında %59.4, 2000 yılında ise %65'e yükselmiştir.
yılından itibaren %8-9 seviyelerine ve 19901ı Milli Gelir ve Büyüme: Bir ulusal ekonominin bir yıl
yıllarda da ortalama %12'nin üzerine çıkmıştır. içinde yaratmış olduğu mal ve hizmetlerin
Türkiye bazı mallar itibariyle dünya ticaretinde ön değerlerinin toplamı olarak tanımlanan GSMH'nın
sıralardadır. Hazır giyim, tütün, bazı metaller, meyve (ya da bir anlamda Milli Gelirin) ulusal ekonominin
ve kabuklu yemişler gibi ürünlerde dünya büyüklüğü hakkında ilk bakışta genel bir bilgi
ihracatındaki payı %5-10 arasında değişmektedir. verebilmesi en önemli özelliğidir.
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ (Milyar Dolar) Marmara ve Ege bölgelerinde görülen çarpık gelir
1996 2000 2002 2003 2004 2005 dağılımı, bu yönüyle Türkiye ekonomisinde yaşanan
Ihracat 23,2 27,7 36,0 47,2 63,1 73,1
gelir dağılımı sorununun da belirleyicisi
Ithalat 43,6 54,5 51,5 69,3 97,5 116,0
durumundadır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu
Denge -20,4 -26,7 -15,4 -22,0 -34,3 -42,9
bölgeleri dengeii gelir dağılımlarına karşın düşük
gelir düzeyleri ile yoksuliuk sorununu en ağır
biçimde yaşayan bölgeler olarak görülmektedirler.
Milli hasılanın ve istihdamın sektörel dağılımı gelir
GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA (GSMH) dağılımındaki eşitsizliğin derecesini belirleyen
Son yıllarda Türk ekonomisi, 1980 ve 1994 yılları önemli bir göstergedir. Tarım-dışı sektörde kişi
hariç, iyi bir gelişme trendi yakalamıştır. GSMH yıllık başına üretim değeri, tarım sektöründeki değerin
ortalama olarak 1980-1990 yılları arasında %5.3, çok üzerindedir.Sektörler arası işgücü
1990-1995 yılları arasında %3.2 ve 1995-1997 yılları verimliliklerinde görülen bu farklılık, Türkiye'de gelir
arasında ise ortalama %7.9 ile dünya ortalamasının dağılımındaki dengesizliğin temel nedenlerinden
üzerinde bir büyüme gerçekleştirmiştir. biridir.
TURKIYE'NIN IŞGUCU GOSTERGELERI Bİİ0İ Notu /

2000 2002 2004 2005 BANKACILIGA YABANCIILGİSİ
Sivil işgücü 22,031 24,347 24,297 24,989
(1000 kişi) |
Sivil istihdam 20,579 21,658 21,870 22,566
(1000 kişi)
Tanm 7,103 7,618 7,201 6,661 Türkiye'de ekonomide sağlanan gelişme ile yatırım |
Sanayi 3,738 3,953 3,978 4,360 ^ortamında sağlanan iyileşme ve AB ilei
Hizmetler 9,738 10,086 10,691 11,545 j müzakerelerin başlaması, yabancı yatırımcıların |
İşsizlik Oranı (%) 6.6 11.0 10.0 9.7 | ilgisini artırırken, özellikle bankacılıkta birleşme veî
j devralmalar arttı. Nitekim, Yapı Kredi Bankası'nınj
lyüzde 57.4'ü Koç Grubu ve İtalyan Unicredito |
fîilgi Notv j
tarafından satın alındı. Türk Ekonomi Bankası'nda
|(TEB) yönetim BNP Paribas'a geçti. Dışbank
ÖZELLEŞTİRME ALTIN YILINIYAŞADI | Fortis'e satıldı, Rabobank Şekerbank ile Türkiye
jpazarına girerken, General Electric de Garanti
|
| Bankasfnın yüzde 25.5 hissesini aldı.
2005 yılında özelleştirmede rekor üzerine rekor)
[
kırılırken, Türkiye tarihinin en büyük |
özelleştirmeleri gerçekleştirildi. 6 milyar 550 milyon |
| dolarlık rakam ile Türk Telekom ihalesi en başa j
0İİ0İ Notu /
; otururken, bunu 4 milyar 140 milyon dolarlık bedel I
KISACA
ile Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ), 31
jmilyar dolar ile Atatürk Havalimanı kiralama |
| ihalesi ve 2 milyar 770 milyon dolar ile de Ereğli | |Enflasyondaki düşüşün sürdüğü, mali disiplinini
Demir Çelik Fabrikaları A.Ş. (ERDEMİR) | |büyük oranda korunduğu 2005 yılında, sürdürülebilirj
özelleştirmesi izledi. Ayrıca Türkiye Denizcilik I |büyüme ortamı da yakalandı. Türk ekonomisi, 2002|
İşletmeleri A.Ş. (TDİ) tarafından yapılan | |yılından bu yana sürdürdüğü büyümeyi 2005 Ocak-|
Galataport ihalesinde de 3 milyar 538 milyon | |Eylül döneminde de devam ettirdi. 2002 başından]
Avroluk teklif alınırken, söz konusu ihale Yüksekl |bu yana büyüyen Türk ekonomisi, 2005'in 9 ayındal
Planlama Kurulu (YPK) tarafından iptal edildL Bu | |da 2004'e göre yavaşlasa da yüzde 5.5'lik biıj
İrakamı yine de tutturdu.
yıl ayrıca, Petkim ve Vakıfbank'ın bir bölümü halka |
arz edildi. Bunun yanında, TMSFnin yaptığı |
j
ihalelerde de Uzan Grubu ve Medya Grubu ile|
Telsim'in satışından 6 milyar 152 milyon dolar elde ]
edildi. Türkiye'nin ikinci büyük GSM operatörü olan | | Bütün olumlu gelişmelere rağmen kırılganlığını
Telsim'in satışında en yüksek teklif 4 milyar 5501 | | sürdürdüğüne dikkat çekilen Türk ekonomisinin |
milyon dolar ile İngiliz Vodafone'dan geldi. Öte| |yıllardır sorunlu alanı olan cari açıkta, yılın 101
yandan, Turkcell'in yüzde 13.22 oranındaki hissesi! | ayında (Ocak-Ekim) 17.1 milyar dolara ulaşıldı. |
de Rus Alfa'nın kontrolüne geçti. Bu yıl Körfez |
sermayesinin ilgisinin Türkiye'ye gittikçe arttığı |
gözlenirken, Dubai Veliaht Prensi Al Maktum, |
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile 5 milyar dolarlık |
4. Türkiye'de, tarım sektöründen sonra, kalifiye

ÇIKMIŞ SORULAR olmayan işgücünün en çok istihdam edildiği
ve ÇÖZÜMLERİ sektör aşağıdakilerden hangisidir? (2003 KPSS)
A) Enerji
B) İnşaat
1. 1982 Anayasası'nın aşağıdaki hükümlerinden C) Bankacılık
hangisi, işadamların Doğu ve Güneydoğu D) Hizmet
Anadolu'da yatırım yapmak için özendirmeye E) İmalat
yöneliktir? (99 DMS L)
A) Devlet, özel teşebbüsün çalışmalarının milli
ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara
uygun yürümesini sağlayacak tedbirleri alır. 5. Aşağıdakilerden hangisi, Ağustos 2003 verilerine
B) Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek göre, Türkiye'de ekonominin istikrar içinde
için gerekli tedbirleri alır. büyüme sürecinde olduğunu gösteren
C) Devlet, çalışma hayatını geliştirmek için gerekli durumlardan biri deqildir?(2003/2 KPSS)
tedbirleri alır. A) Enflasyon oranının düşmeye devam etmesi
D) İşverenler ve işçiler, çalışma ilişkilerinde B) Sanayide kapasite kullanım oranının artması
ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini C) işsizlik oranının azalmaya başlaması
korumak için sendikalar kurabilirler. D) Toplam talepte artışın sürmesi
E) Kimse yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan E) Döviz piyasalarında istikrarın sürmesi
işlerde çalıştırılamaz.
C5
cc
LU
2. Türkiye'de 1999 sonunda uygulamaya başlayan o C/3 /
ekonomik istikrar programı 2000 yılının Kasım
ayında krizle sonuçlanmıştır. Aşağıdakilerden
hangisi, 2000 yılının Kasım ayında başlayan krizin
öncü göstergelerinden biri degildir? (2001 KMS)
A) Türk lirasının aşırı değer kaybetmesi
B) İthalat ve ihracat farkının artışından
kaynaklanan cari açığın gayri safi yurt içi
hasılaya oranının büyümesi
C) Bankacılık kesimi pozisyonunun döviz rezervine
oranının büyümesi
D) Kamu bankaları ve KİT'lerden kaynaklanan
açıkların büyümesi
E) Faiz oranlarının hızla düşmesi
3. Aşağıdakilerden hangisi KİT'lerin

özelleştirilmesiyle ilgili degildir? (2002 KPSS)
A) Fiyatların düşürülmesi
B) Siyasilerin müdahalelerini engelleme
C) Devletin yükünü hafifletme
D) Mal ve hizmetlerin daha nitelikli olması GUNCEL BİLGILER CEVAP ANAHTARI
E) Zarar eden kuruluşları devretme 1.D 2. E 4. B 5. D
3.A
ÇOZUM:
ÇÖZÎIMLU
KAVRAMA Ülk9mizde yapılan özelleştirme ihalelerine TC
vatandaşı olmayan yabancılarda girebilmektedir.
Hatta yabancı sermayenin ülkeye gelmesi için
yabancıların özelleştirmeye katılması özellikle
1. Ülkemizde son yıllarda özelteştirme faaliyetlerinde
istenmektedir.
artış gözlenmektedir.
(Cevap C)
Aşağıdakilerden hangisi özelleştirmenin
amaçlarından değildir?
A) Devletin adalet ve güvenlik konusunda
etkinliğini artırması Aşağıdakilerden hangisi yurtdışındaki işçilerin
B) Serbest Pazar ekonomisine geçmek Türk ekonomisine sağladığı yararlardan biri
C) İşsizliği azaltmak degildir?
D) Devletin finansman ihtiyacını karşılamak A) Türkiye'de işsizliğin azalmasına katkı
E) Kitlerin devlet üzerindeki yükünü azaltmak B) Dış ticaret açığının azalmasına katkı
C) Döviz girişlerinin artmasına katkı
.5
D) Ülkelerarasındaki yakınlaşmaya katkı
işsizliği azaltmak özelleştirmenin amaçlarından biri E) Bilgi ve görgülerin artması
değildir. Hatta özelleştirilen kurumların yeni sahipleri
daha az personel çalıştırdığı için özelleştirme
genellikle işsizliği artırıcı bir etki yapaktadır. işsizliğin ve dış ticaret açığının azalması, döviz
Seçeneklerdeki diğer maddeler ise özelleştirmenin girişlerinin artması ve ülkeler arasındaki
amaçlarıdır. yakınlaşmaya katkı sağlaması yurtdışındaki işçilerin
(C9vap C) ülkemize sağladığı yararlardır. Bilgi ve görgülerin
artması orta vadede bu kapsamda düşünülem^z.
2. Ülkemizde ilk özelleştirme hangi yıl yapılmıştır? (Cevap E)
A) 1952
B) 1974
C) 1982
D) 1985 Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye ekonomisinin
E) 1996 karşı karşıya bulunduğu temel sorunlardan biri
degildir?
A) Yükselen 9nflasyonun, reel dengeleri bozması
Türkiye'de ilk özelleştirme 1985 yılında Kars Süt B) Konsolid9 bütçenin faiz yükü altında ezilmekte
Mamülleri müess9sesi'nin özelleştirilmesidir. olması
(Cevap D) C) Kayıt dışı ekonominin büyüklüğünün kamu
gelirlerini sınırlandırması
3. Özelleştirme konusunda aşağıdaki ifadelerden D) Sosyal güvenlik kurumlarının açıklarının
hangisi yanlıştır? sürmesi
E) Lüks tüketim ağırlıklı ithalatın dış ticaret açığını
A) İlk özelleştirme 1985'te yapıimıştır. büyütmesi
B) Sadece 2005 yılı içinde yapılan özeileştirme,
daha önceki 15 yılın toplamından daha fazladır.
C) Özelleştirmeden yabancılar
Son yıllarda enflasyonla mücadelede büyük bir
yararlanamamaktadır.
başarı sağlanmış ve enflasyon ülke ekonomisi için
D) Özelleştirmeierin çoğu blok satış yöntemiyle
büyük bir sorun olmaktan çıkmıştır.
yapılmaktadır.
E) 2005 yılında 8 milyar dolardan fazla (Cevap A)
özelleştirme gerçekleşmiştir.
6. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye ekonomisinin 9. Ülkemizin tarımsal üretiminde en yüksek ve en

temel döviz geliri kaynaklarından biri degildir? düşük paya sahip olan ürünler aşağıdakilerden
hangisinde dogru olarak gösterilmiştir?
A) Turizm gelirleri
B) İşçi dövizi giderleri En Yüksek En Düşük
C) Deniz taşımacılığı gelirleri A Hayvanlar ürünler Orman ürünleri
D) Müteahhitlik hizmetleri geliri )
B Bitkisel ürünler Su ürünleri
E) İhracat gelirler )C Hayvansal ürünler Su ürünleri
)D Bitkisel ürünler Orman ürünleri
)
E Orman ürünleri Su ürünleri
Ülkemizin üç tarafı denizlerle kaplı olmasına rağmen )
deniz taşımacılığı konusunda ülkemiz çok gelişmiş
değildir. Tarım alanında en yüksek pay bitkisel ürünlere ve en
(Cevap C) düşük pay su ürünlerine aittir.
(Cevap B)
7. Aşağıdaki madencilik ürünlerinden hangisinde

Türkiye dışa bağımlı değildir?
A Demir cevherı
B Bakır cevheri
)
C Fosfat 22
"es
)
D Maden kömürü tx.
ÜJ Q
)E Kükürt <O
Cfi
) 10. Ülkemizde bölgelerin kendi içindeki gelir dağılımı
incelendiğinde, gelir dağılımının en çarpık olduğu
Bakır cevh9ti konusunda ülkemiz dünyada en büyük bölge, aşağıdakilerden hangisidir?
r^zervlere sahip ülkelerden biridir, dolayısıyla dışa A) Marmara Bölgesi
bağımlı değildir. B) Eg9 Bölgesi
(Cevap B) C) Akdeniz Bölgesi
D) Karadeniz Bölgesi
E) Doğu Anadolu Bölgesi
gelir dağılımında Ülk^mizde bölgeler arasında

8. Aşağıdakilerden hangisi
büyük bir gelir dağılımı
eşitsizliğe yol açmaz?
dengesizliği vardır. Marmara Bölgesi'nin geliri diğer
A) Yüksek faiz oranları bölgelerden oldukça yüksektir. Ama burada sorulan
B) Enflasyon şey, bölgeler arasındaki değil, her bölgenin kendi
C) işsizlik
içindeki gelir dağılımıdır. Bu konuda da Marmara
D) İşsizlik sigortası uygulaması
Bölgesi başı Ç9kmektedir. Marmara Bölgesi'nde gelir
E) Eğitim farklılıkları
dağılımında çok büyük bir dengesizlik vardır. Doğu
ve Güneydoğu Bölgeleri diğer bölgelerden daha az
gelire sahiptir, ancak kendi içinde gelir dağılımı
İşsizlik sigortası, gelir dağılımındaki dengesizliği
dengesizliği daha azdır.
gidermek amacıyla uygulanan sosyo-ekonomik bir
politikadır. (Cevap A)
(Cevap D)

Genel Yetenek

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Genel Yetenek

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

-TÜRKÇE

Anla tım Boz uk luk la rı

A) Gereksiz yardımcı eylemler

("Kravat" sözcüğünden sonra "takmaları" yüklemi SINAV TERMİNOLOJİSİ

Tutarlı: Aralarında çelişme bulunmayan, uygun her

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "bir deyimin

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

8. C'de "Saman altından su yürütüyor" deyimi yanlış

14. B'deki "Tüm aliemizin görmek istediği, senin sınavı

17. B'yi inceleyin, (Benim) hayat-ım

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde

A) Önündeki yol bitince neyle karşılacağını Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım

Yukarıdaki cümlede numaralanmış sözcüklerden

Pahalı, kapısında, bulunan ve olduğu gibi kelimeleri

D seçeneğinde "bilgi vermek" sözü "haberdar etmek"

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

"Birçok uzman, bu iş için bir araya geliyorlar."

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

D seçeneğinde birinci yargıda geçen "ulusal

19. Bir başka söyleyişle, folklor ürünlerinin ilk söyleyeni

"...folklor ürünlerinin... halkın ortak malı olmuştur."

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz

Onun bana(l) ö£(ll) beşleyeçeği(lll) aklımdan(IV) bile

Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangisi,

D seçeneğindeki cümlenin ne anlatmak istediği belli

"Kesinlik" anlamı veren bir sözcükle "olasılık" anlamı

C seçeneğindeki cümlede anlatım bozukluğu vardır.

A) Bu, onun jlk suluboya çalışmasıydı.

Bu cümledeki anlatım, bozukluğu, aşağıdakilerin Bu cümledeki anlatım bozukluğu, numaralanmış

25. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

A) Okulu bitirince bir iş kurma telaşı içine girmiştim.

26. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

A) Her hangi bir işe girişirken önce amacınızi

Tablo - Grafik Okuma ve Yorumlama

GRAFİKÇEŞİTLERİ 1. 2. Daire Grafiği

Siitun Grafiği Bu grafik tüm öğelerin toplamı içindeki tek tek

Verilerin karşılaştırılmasını sağlar. Belli bir zaman

y (milyar TL) Şekildeki sütun o

6u mallardan birer tane satıldığında elde edilen

ayrılan pay = 20x olur. 50

3. Çizgi Grafiği 4. Doğru Grafiği

haftantn sonundaki gider 8 - 6 = 2 milyon TL Buna

(5 - 8) 3 dakikada 6m -> 1 dakikada 2 m (8

-12) 4 dakikada 6m -» 1 dakikada 1,5 m

(12-20 )8dakikada8 m -> 1 dakikada 1

Buna göre en hızlı olduğu aralık (5 - 8) aralığı

x = — — ---- = % 24'ü dolmuştur.

1. Biriken para (milyon TL) 3 g Maliyet

Yukarıdaki grafikte bir tüccarın sattığı A ve B

Buna göre, bu tüccar A ve B mallarından 10 ar

Buna göre, Ali'nin kumbarasındaki para bittiğinde

Yol (metre) Yandaki grafik A ve Öğrenci sayısı

Yukarıdaki dairesel grafik ile sütun grafik bir fabrikada 12 3 4 5

Satış (milyon TL)

Buna göre, A bitkisinin boyu dikildikten kaç yıl

Buna göre. satıştan elde edilen kâr oranı yüzde

Boy (cm) 14.

Şekildeki grafik zeyîinden elde edilen yağ miktarım

Q Şekildeki dairesel grafikte bir ürünün maliyeti ile