1

ANTHPERTANSF LALAR
Tansiyon ikiye ayrlr: a) Normal tansiyon b) Hipertansiyon Tansiyon yalanma ile ykselme eilimi gsterir: NORMAL TANSYON: 17-40 ya: <sistolik 140/diyastolik90 mmHg 41-60 ya: < sistolik 150/diyastolik90 mmHg 60 ya zeri: < sistolik 160/diyastolik90 mmHg HPERTANSYON: 17-60 ya: > sistolik 160/diyastolik90 mmHg 60 ya zeri: > sistolik 175/diyastolik 95 mmHg BTN YALAR: > 140/90mmHg zeri Hipertansiyon
Tansiyon alt tipleri Snrda hipertansiyon Hafif hipertansiyon Orta Hafif hipertansiyon Ar Hafif hipertansiyon Malign Hafif hipertansiyon Sistolik/diyastolik kan basnc (mmHg) 149/90-160-95 160/95-170/110 170/110-180/120 Fundoskopi (gz-ii bulgular)

- ya da ++ - ya da +++
+ Hemorajik ya da eksudatif odaklar + Papilla dem,

> 180/120 > 180/120 HPERTANSYON

Sistemik kan basnc her zaman yksek olma eilimi gsterir

PRMER - Etiyoloji belli deil - nsidans: %95 - Sebepler: ~ &50 herediter

SEKONDER - Etiyoloji biliniyor - nsidans: ~ %5 - Sebepler:

Nrolojik (labil, oynak) Aorta kuarktasyonu Feokromositoma Kushing hastal Renovaskler: Renal vazokonstriksiyon Renal arter daralmas Hiperaldosteronism

Esansiyel hipertansiyonun patogenezi

1) Sempatik etkinlik artmas vazokonstriksiyon 2) Renin-anjiyotensin aktyivitesinin yksek olmas:
9 9 9 9 Aktivite %50 normal olabilir (normoreninemi, prognoz iyi) Aktivite %30 dk olabilir (hiporeninem, prognoz iyi) Aktivite %20 yksek olabilir (hiperreninemi, prognoz kt) Periferik vaskler diren (PVD) hepsinde yksektir!!! Damar dz kasnda Na+ ve Ca2+ yksek Kan basnc ykselir

3) Sodyum Hipotezi: Na+/Ca2+ deitirici Na+/H+ deitirici Ca2+/Mg2+ deitirici

aktif

4)

Damar duvar kalnlamas ve elastisite azalmas

Baroreseptrlerin Yksek basnca ayarlanmas

Bylece, baroreseptr Duyarllnn dmesi

Kan basnc 5)
Vazodilatatr PGler, Dopaminerjik sistem Na+ geri emiliminde azalma

Direz

Genetik bozukluk
Na+ geri emilimi Anti-direz Kan basnc

Kan basncnn (KB) dzenlenmesi

I) Ksa sreli dzenleme: Baroreseptr mekanizma ile olur.
KB = Kalp debisi x PVD Kan basnc dzenlenmesi 4 kontrol noktasnda olur: 1) Arteiyoller: PVD 2) Venz kapasitans: Kalp debisi 3) Kalp: - Kalp debisi - Kontraktilite - Uyar retme frekans 4) Kan hacmi: - Bbrekler - Renin- anjiyotensin-aldosteron aktivitesi - Na+ ve su tutlmas

Baro-refleks yay:
Glomus karotikum Baroreseptrleri Beyin sap inhibitr Nranlar Vazomotor merkez nronlar

Sempatik sinirler Damar dz kas ve adrenerjik reseptrler

II) Orta sreli dzenleme: Renin-anjiyotensin-aldostern sistemi III) Uzun sreli dzenleme: 3 ekilde olur: a) Bbrek sv hacmi:
Kan basnc Glomerl Szmesi Na+ ve su birikir Basn direzi Kan basnc Na+ ve su trah

Kan Basnc

b) Endokrin mekanizmalar:
Hipovolemi (hipotansiyon) Vazopresin Salgs (ADH) Vazokonstriksiyon, Antidirez

KB

Na+ Hipervolemi KB

ANF salgs

-Natrirez -Direz -Vazodilatasyon (cGMP ) -Renin salgs

KB

Paratiroid hipertansif faktr (Ca2+ salgsn inhibe eder) KB

Damarlarda Ca2+ kanallarn aar Cai2+

Endotel kaynakl hormonlar: - PGE2, PGI2 : Vazodilatasyon

- NO (nitrikoksit) - EHPF - Endotelin I (ET I) - PAF : Vazodilatasyon : Vazodilatasyon : Vazokonstriksiyon : Vazokonstriksiyon

HPERTANSYON: - Genetik geili

- Psikolojik stres, diyetsel faktrler, yalanma, sigara ime, diyabet vs. ile iliki gsteren - ok faktrl bir hastalktr

Temel antihipertansif ila snflarnn etki yerleri:

9 Vazomotor merkez: - Metildopa - Klonidin - Guanabenz, Guanfasin 9 Sempatik gangliyonlar: Trimetafan 9 Sempatik sinir ular: - Guanetidin - Guanadrel - Rezerpin 9 Kalpteki beta reseptrler: Propranolol ve dier beta antagonistler 9 Damarlarn alfa reseptrleri: Prazosin ve dier 1-reseptr antagonistleri 9 Damar dz kaslar: Hidralazin, minoksidil, nitroprusit, diazoksid, fenoldopam verapamil ve dier Ca2+-kanal blokrleri 9 Damarlarn anjiyotensi reseptrleri: Lozartan ve dier anjiyotensin reseptr Antagonistleri 9 Bbrek tblleri: Tiyazidler ve di diretikler 9 Renin salglayan Jukstaglomerler hcrelerin beta reseptrleri: Proprapronol ve dier beta reseptr blokrler 9 ACE inhibitrleri: Kaptopril ve dier ACE inhibitrleri Hipertansiyona elik eden hastalklar: Anjina, diyabet, hiperlipidemiler, konjestif kalp yetmezlii, geirilmi MI, bbrek bozukluklar, astm, aritmiler, glokom

Kullanlan antihipertansif ilalar:

1) DRETKLER: Furosemid, Bumetanid, Hidroklorotiyazidl, ndapamid, K+ tutan diretikler( Spiranolakton, Triamteren, Amilorid) 2) SEMPATOLTKLER: 9 MSSne etki edenler: Metildopa, klonidin, guanabenz 9 Gangliyonlara etkili olanlar: Trimetafan 9 Sempatik sinir ucuna etki edenler: Guanetidin, rezerpin 9 Adrenerjik reseptrlere etki edenler: Kalp ve bbreklere etki Alfa adrenoseptr blokrleri: Fenoksibenzamin, fentolamin, prazosin, doksazosin, tremazosin Beta adrenoseptr blokrleri: Propranll, atenolol, labetolol, metoprolol, nadolol, pindolol timolol 9 ACE inhibitrleri: Kaptopril, benazepril, enalapril, fosinopril, lizinopril, ramipril
- n-yk/Arka yk - Kalp debisi

9 Anjiyotensin antagonistleri: Losartan, eprosartan, valsartan, iebesartan, kandesartan, telmisartan

9 Ca2+ kanal blokrleri: Verapamil, diltiyazem, nifedipin, nikardipin, amlodipin, isradipin, felodiopin 9 Direk etkili vazodilatatrler: Hidralazin, nitroprusid, minosidil, papaverin, siklandelat, izoksuprin, bametan, nikotinik asit, pentoksifilin 9 ACL HPERTANSYON LALARI: Na-nitroprusid, diazoksid, labetalol

DRETKLER
Tiyazidler, Kvrm diretikleri Na+-su tutulmas (balangta)

PVD

(uzun srede) KAN BASINCI

Kan hacmi

Kalp Debisi

- ADRENOSEPTR BLOKRLER
-Adrenoseptr blokr

1 aktivasyonu (kalp) PVD

Kalp debisi Kan Basnc

Renin

Ang II Na+ ve Su birikmesi

Aldosteron

Kan Hacmi

-adrenoseptr blokrlerinin yan etkileri

MSS yan etkileri: Yorgunluk, uykusuzluk, halsinasyon, empotans libido azalmas Serum lipidleri: HDL azalmas, LDL artmas -reseptr says: Yukar dzenleme, dolays ile tedavi ani kesilirse geri tepen hipertansiyon ve taiaritmiler. O halde tedavi ani kesilmemelidir!!!!

ACE NHBTRLER
Anjiyotensinojen Anjiyotensin I Renin
(-)

anjiyotensin II ACE
Sempatik k Vazodilatasyon Na+/su tutulmas Bradikinin n-yk/arka yk

aldosteron

ACE inhibitrleri

Kan Basnc

Baz ok grlen yan etkiler: Kuru ksrk, hiperpotasemi, deri dkntleri, hipotansiyon, ate Lozartan ve benzerleri: - Anjiyotensin reseptr blokr (AT1) - Etkisi ACE inhibitrleri gibi - Fototoksisite yapabilir

Ca2+ KANAL BLOKRLER

Hepsi de belirgin koroner dilatasyon yapar AV iletim: - Verapamil ve diltiyazem gl inhibisyon yapar - Nifedipin ve benzerleri etkisiz Yan etkiler: Kabzlk, ba dnmesi, ba ars, yorgunluk, hipotansiyon, fenalk hissi, pretibial dem Sklk: Nifedipin %18, verapamil %9, ditiyazem %2

VAZODLATATRLER
DAZOKSD: Hzl ve uzun sren arteriolar dilatasyon Etki: - Ca2+ antagonizmas ve K+ kanal aktivasyonu (hiperpolarizasyon) Antidirez: Na+ geri emiliminin artmas Kimyasal yap tiyazidlere benzer

Lipoliz yapar t1/2 24 saat Kullanm:Acil hipertansiyon, malign hipertansiyon, hipertansiyon krizi Doz: Balangta 75-100mg iv. hzl, daha sonra 3-4 x 150mg po Yan etkiler: Belirgin hipotansiyon, refleks taikardi, hiperglisem (inslin salgs inhibisyonu), Na+ ve su birikmesi

HDRALAZN Arteriyolleri seici olarak dilate eder (venlere etkisi yoktur)

PVD KB Refleks taikardi Kalp debisi

Taikardiyi engellemek iin biokrlerle kombine edilir Doz: 40-200mg po, gnde 2-3 kez kullanlrsa kan basncn iyi iyi kontrol eder Yan etkiler: Refleks taikardi, ba ars, terleme, fla reaksiyonu, bulant, itahaszlk, iskemik kalp hastalarnda anjina ve aritmiler, yksek dozda dnml Lupus-benzeri reaksiyonlar SODYUM NTROPRUSSD (Sodyum nitroferrisiyanid) Demir-CN-nitrozo gruplar kompleksidir. Hzl olarak CN- salverir. Siyanr iyonu eritrositlere alnr ve karacierde radonaz enzimi ile tiyosiyanata evrilerek etkisiz hale getirilir
Elektrojenik Na+/K+-ATPaz uyarlr

Hiperpolarizasyon Ca2+ kanallar K+ kanal uyarlms Hiperpolarizasyon Arteriyol-ven Dilatasyonu Kan basnc n-yk ve Arka-yk

NO Salverme

ETK

Yan etkiler ciddidir ve daha ok siyanr (CN) birikmesine baldr: 9 Mitekondrilerde Fe3+ ieren oksidasyon enzimlerini inhibe eder 9 Hcresel oksidasyon durmas, lm 9 Metabolik asidoz 9 Aritmiler 9 leri hipotansiyon 9 Kanda siyanr tutmak iin nitritlerle methemoglobinemi oluturulur Esas olarak hipertansif aciliyetlerde kullanlr Doz: Balangta 0.5g/kg/dak infzyon yaplr. Sonra 10g/kg/dak dozuna klabilir. MNOKSDL KROMOKALM (K+-kanal acs) Azdan ok etkili damar genileticilerdir. Analjezik etkileri yoktur Sadece arteriollere etkilidir ( venler zerine etkileri yoktur) Hidralazine direnli olgulara etkilidir. Damar dz kaslarna abuk ve ileri derecede balandklar iin, t1/2 = 4saattir ve antihipertansif etki 24 saat srer.Kl bymesini uyararak kllanmaya (hipertrikoz) neden olur. Dolays ile kellikte yararldr. Doz: 5-10mg/gn ile balanr ve giderek 40mg/gn dozuna kadar klr. Yan etkiler: Refleks taikardi, ba ars,terleme, kadnlarda hipertrikoz. PAPAVERN Opium iinde bulunur, fakat analjezik etkisi yoktur. Dz kaslarda geveme yapar ve buna papaverin-benzeri etki denir Dahaok antispazmodik olarak kullanlr. Hafif solunum merkezi uyars yapar Yksek dozlarda: Adenozin -Vazodilatasyon
geri alnmas FDE nhibisyonu Kalp/dzkas cAMP -Dzkas gevemesi Kalbin uyarlmas

Doz: 3 x 100-160mg, po. 30-60mg, iv., yava Yan etkiler: Fla reaksiyonu, ba ars, fenalk hissi, uyuukluk, bulant, itahaszlk, mide tahrii, deri dkntleri

SKLANDELAT Mandelik asit trevidir Dz kaslar zerine papverin-benzeri etkileri vardr Spazmolitik etki papaverinden 3-kez daha gldr Yan etkiler papaverine benzer Kullanm: Periferik damar hastalklar, beyin damar bozukluklar Doz: 4 x 100-200mg, po ZOKSPRN Dz kaslardaki beta-adrenoseptrleri uyarr Etkiler: - Kalbin uyarlmas Kan - vazodilatasyon (iskelet kas !!) Basnc - Uterus gevemesi (erken doum !!) Doz: 2-4 x 10-20mg, po 5-10mg, iv. NKOTNK AST Vitamin etkisi Cilt damarlarnda belirgin vazodilatasyon Yksek dozda plazma trigliserid seviyesini drme Kullanm: vazodilatatr, hipolipemik Doz: 300-1000mg/gn, po PENTOKSFLN Ksantin trevidir PDE enzimini inhibe eder ve cAMP seviyelerini ykseltir Kullanm: Periferik damar hastalklar (klodikasyo intermittent) Yan etkiler: Dier vazodilatatrlerde olduu gibidir Doz: 3 x 200mg, po 100mg iv. nfzyon HPERTANSYONA BASAMAKLI YAKLAIM En az 5 kademeden oluur: BASAMAK 0: 9 Kilo verme 9 Egzersiz 9 Diyet ayarlamas: Dk tuz, yksek K+ 9 Sigara imeyi brakma 9 Alkol almnn snrlandrlmas (gnde 20ml mutlak alkolden az)

Refleks taikardi

10

BASAMAK I: 9 Tek ilala tedavi: Diretik ya da -blokr ya da Ca2+- antagonisti ya da 1blokr ya da ACE inhibitr ya da klonidin 9 Yan etkileri nlemek iin maksimum tavsiye edilen doza yava yava ulalmaldr BASAMAK II: 9 ki ilala tedavi: Diretik + sempatolitik(-blokr) ya da diretik + klonidin ( + prazosin, + rezerpin, + Ace-inhibitr) BASAMAK III: 9 ilala tedavi: Vazodilatatr + Ace-inhibitr + Ca2+- antagonisti BASAMAK IV: 9 Drt ilala tedavi: l tedaviye Ang II antagonisti ya da guanetidin ya da guanadrel eklenir IV
Drtl tedavi: l tedaviye Ang II antagonisti ya da guanetidin ya da guanadrel

III inhibitr, Ca2+- antagonisti II II

l tedavi: vazodilatatrle, hidralazin, ACE

kili tedavi: sempatolitikler ve basamak I deki ilalarla

Tekli tedavi: Diretik (-blokr, Ca2+- antagonisti, 1-blokr, ACE inhibitr, klonidin

O Kilo verme, diyet, alkol , sigara ime , egzersiz

Joint National Committee (1984) tarafndan teklif edilmitir