sonsuzluk hecesi

yle bir lkla att ki kendini Adem uykusundan, gerekte lk atp atmadn bile bilmedi. Ama iki uyku arasnda ryasnn blnd gn gibi gerekti. Ve bana bir ey gelmi gibiydi. O zamanszlk zamannda, cennet rmann kysnda Adem, onunla gz gze geldi. Kular, tyleri rktmekten korkarcasna elini uzatt yavaa. Parmaklarnn ucundan dklen yaseminleri gsterdi. ine dolan ses ve a, sevince sarmaa, usulca, sen kimsin, dedi. Bildiini bir kez daha bilmek, kelimesini bir de ondan duymak istedi. Ben kadnm, dedi Havva, ama bu benim sfatm. Adm henz bilmiyorum. Sonra dnd Adem'e, aklna bir ey gelmiti, Sesi, bengisular gibiydi. Bana, dedi, bir isim ver, varlm olsun. Durdu, aklndan yeni bir ey geti. Bana, dedi, sen isim ver, varlm senin olsun. Bana yle bir isim ver ki senin adnn yannda dursun. Seni anan beni de ansn. Seni hatrlayan beni hatrlamadan olmasn. Bir "ile" koy aramza bizi birbirimize balasn.

www.timas.com.tr

L SONSUZLUK HECES
Nazan Bekirolu
TMA YAYINLARI 11927

Roman Dizisi | 91
YAYIN YNETMEN

Emine Eroglu
EDTR

Seval Akbyk
KAPAK TASARIMI

Mim Emin
I. BASKI

Kasm 2008, stanbul

II. BASKI

Aralk 2010, stanbul

ISBN

978-975-263-851-8
TMA YAYINLARI

Caalolu, Alemdar Mahallesi, Alaykk Caddesi, No:5, Fatih/stanbul Telefon: (0212) 511 24 24 Faks: (0212) 512 40 00 PK. 50 Sirkeci / stanbul timas.com.tr timas@timas.com. tr Kltr Bakanl Yaynclk Sertifika No: 12364
BASKI VE CLT

Sistem Matbaaclk Ylanl Ayazma Sok. No: 8 Davutpaa-Topkap/stanbul Telefon: (0212) 482 11 01

LA Sonsuzluk Hecesi
Nazan Bekirolu

NAZAN BEKROLU

3 Mays 1957, Trabzon. Drt yllk niversite hayat hari hep bu kentte yaad. Bulut. Deniz. Yamur. Trk Dili ve Edebiyat Eitimini Erzurumda ald. Kar. Rzgr. Ova. Halide Ediple doktor, Nigr Hanmla doent. imdilerde Trabzon, KT Fatih Eitim Fakltesinde Profesr. Suyun kysnda. ki kz ocuuna anne. Grnrdeki hayat bundan ibaret.

Eserleri: Nun Masallar (1997) air Nigr Hanm (1998) Halide Edip Advar (1999) Mor Mrekkep (1999) Ysuf ile Zleyha (2000) Mavi Lle (2001) simle Ate Arasnda (2002) Cmle Kaps (2003) TYB Deneme dl Cam Irma Ta Gemi (2006) TYB Hikye dl L: Sonsuzluk Hecesi (2008) ESKADER Roman dl

L SAHFES

L SAHFES
Bir gn Sab Melikesi Belkstan, demle Havvann hikyesini anlamann btn bir insanln da hikyesini anlamak manasna geldiini rendim. nk dem cem makamndayd, yani hayatlar, hikyeleri kendinde toplaycyd. nsann btn halleri demde gizliydi ve btn macera onun hikyesinde zetlenmiti. Bu cmleyi yllarca iimde gezdirdim de bir trl kalemi elime alamadm, anlatmaya kalkamadm. Oysa anlatmak, benim iin de anlamann en yetkin biimiydi. Ne zaman ki, kalmak iin deil urayp gemek iin kadem bastmz, kk attmz deil ksa bir glge saldmz u dnyada bir cennet srgnyle yazglandm anladm ve Kelimeler Kitab ift isimler sahifesinde, demle Havvann yanna bir de Habille Kabil ekledim. O zaman anladm anlatma zamannn geldiini. Hikyenin ismi dt dilime bir gece: L. LL, dedim. Bir mr boyu aradm hece harfinin L olduunu bildim. L: Olumsuzluk eki. Bakaldr serbestsi. Ama deil mi ki Tevhid kelimesi de L ile balar: L ilhe. Bilinli kabul kelimesi onun ardndan gelir: llallah.

:sonsuzluk hecesi

yleyse dem, LLya giden yolda bir L hecesidir. syan tecrbesi onun ilk halidir. dem, cmlenin daha banda L diye cek, reddedecek zgrle sahip olduu halde illallaha varmasyla yaratlmlarn en gzelidir, mmknler lemindeki o en esrarl heceyle, kendiliinden deil bile isteyedir. L, hilik mesabesi, yleyse sonsuzluk ekidir.
***

Hamdele, bu hikyenin hem ilk sahifesi hem de neticesi. Hamd Ona ki; Ey varl kendi kendinden olan. Ey kendi kendisinin hem sebebi hem sonucu. Ey kendi ezelinde ezeli, kendi ebedinde ebedi.

(....)
Btn bunlar. Aklm almyor. Ama kalbime syor. Ey, sorgulayan aklma deilse de kalbime bu genilii veren Allahm. ey ki aklmn her eye yetmediini sezecek gc de yine aklma veren Allahm. Aklm iyi ki almyor. nk Yaratan, yaratt eyin snrla r iine nasl sabilir? Onunla nasl anlalabilir, bilinebilir? Onun hkm altna nasl girebilir? Bildim ki baka bilgiler var, bu kitaba smazm. Bu terazi almazm.
***

n a z a n

b e k i r o l u 9

Terazinin kefelerini zorlayp da, melek-eytan, dem-Havva, iyilik-ktlk, uur-irade, kader-kaza hakknda dnp durduum geceler boyunca: Kimi, glmseten sezginin hkmnde kendimden memnun kaldm. lk nda, aydnlk bahelere yaan nisan yamur lar berraklnda grdm greceimi. Ikl. Sevinli. Renkli. Ama kelimeyi sz denizine kavuturmaya, skn bulmaya gelince sra, ktlarm rzgrda dald, kalemimde mrekkep tkendi. Akamdan dizdiim harfleri sabahtan bozdum, birer kanat taktm, hepsini rzgrda uurdum. Hafzama kaydettiklerimin de ou yerinde yoktu. Utu dnce, fikir buharlat. Geriye bir duygu kelm kald o da mulkt. Kimi de, yle bir dolandm, yle bir atala dt ki yolum, bir ylan hikyesine dnt, el yordamyla bile yol alamadm. Sz gelimi iyilii ve merhameti snrsz olan, ktl neden yaratmt? O Tek, sonsuz iyilik ve snrsz hayr iken, ktln amurunu nereden karp da hamurumuza katmt? Hem ktlk nedir? Kime gredir? Hl midir irade midir? eytan sonra! Ktln nesidir? Sebebi midir bahanesi midir? Benzeyeni midir benzetileni midir? Temsil midir gerek midir? Kssa mdr mesel midir? Dahas dem, kendi kaderinin neresindedir? Sorular sorular... Hepsi de geldi kstah akln zanlarnn nnde durdu. lmi verilmemi bilgi. Srrn kaplar O yle istedii iin ak deil kapalyd. Kelimeye evrilemeyen manann dmnde kalp ak, akl kapal. Bana da srr deil hikyesi kald.
***

10 l : sonsuzluk

hecesi

Her eyin dorusunu syleyen Kitap, manay verir suret ze rinde durmaz. Esas verir ayrntda oyalanmaz. Kssa anlatr ama maksad hikye anlatmak deildir. Esas destekledii nisbette kssa muteberdir. Amenna. Elem eken kalemin bahtna dense, zerinden getiim dnyaya, kr ki benim de arasnda bulunduum uultulu ezel kalabalna, o muazzam mmete imamlk etmi olan Ademe, en fazla da onda toplanm insanlk manasna yani onun btn insan lara dalm yanna ilikin aciz bir anlama denemesi. Kssa zerinde dnme niyeti. Kssa zerinde dnrken, romanla mesnevi arasna dm bir kalemle hikyet ettim, bunca harfi ard ardna o kalemle ekle dim. Lkin bu kitabn aynasn dolduran kanlmaz elikinin de iki dnya, iki ekil, iki mana arasndaki gidip gelmeler olduunu en evvel ben fark ettim. rtmedim stn kararszlmn, aka sy ledim; gizlemedim aikr ettim. Ve dahi bunca yl, bunca harf, bunca cmle sonra, bir metni atee atmakla aa vurmak arasnda yaman bir hesaba dmken, tuttum, btn kararszlklarmn savunusunu u bir tek L Sahifesinin srtna ykledim. yleyse bu hikyeyi, ben anlatmaya kalktmda, okuyan okumaya baladnda, en batan bilinsin ki bu aynada her ey tem sil her ey mecaz. Gaybn ne ekli ne manas dnya kelimelerine evrilebilir nk. Yanlgysa Ademle Havvadan bu yana kanmz da. yle yaknz ki! Aslnda, doygun ve mahzun yanmla, ykp da yapamayan yanmla, insan olmann btn kusurlarn btn cevheriyle bir arada ieren yanmla. Hibir ey anlatmasam da, bu tek hikyenin derinliinde,

krk yl boulur bir krk yl da kurtulurdum. Ama anlatmak istedim. Anlatmasam, anladm da unu turdum.
***

demin hikyesini hatrlayan herkes, her ey kendi ban dan gemi gibi olur. Kendi hikyesini okur. Ben? Benden nce seilmi bir yolun yolcusu olarak geldim bu dnyaya ben. Bana sorulmad. Ama sorulsayd ben de seerdim. Ak itiraf ite, yasak meyveyi, unutarak ve hatrlayarak ben de yerdim. Hangimiz balk bedeni yaratlmlarn en stn klacak olan kutsal nefese, zgr iradeye hayr, derdik? Hangimiz insan olmann erefli bilincine, kansz olaysz bir masumluk halini tercih ederdik? Hangimiz bir dnya yolculuunun onurlu yorgunluuna, kazasz belsz cennet yaamnn bilgisizliini yelerdik? Bilmemenin gvencesini hangimiz neylerdik? Bildiini bilmeyen bilgisini ne yapsn? Sen biliyordun ben bilmiyordum, buna kim dayanabilir? Demem o ki, dalarn talarn tamaya takat yetiremedii teklifi hangimiz reddederdik? dlle cezay hangimiz ayrt edebilirdik? Yasak meyveyi hangimiz yemezdik?

12 l a : sonsuzluk

hecesi

Byle ar snanmasa dem kendisini nereden bilecekti? Geici yanlgsnn sebebi olan ey, onun sahiplenilmesine de neden olan eydir. Ve byle bir sahiplenili iin insan olan gzden dmeyi, srgn edilmeyi, her bir eyi gze alabilir.
***

Anlatmak anlamaktr, demitim ya. imdi gzlerimde, onla r neredeyse kaybedeceim korkusuyla bunca anlatmadan sonra ne anladm sorulursa: Ben de bu dnyaya dm biriyim. Kimi zaman eytan dokunmu dn hayra yoramayan Havva, kimi zaman af dileyerek krk yl gzya dken dem gibiyim. Dnyayd ad. Sertti, hayatt. Ard lm. Katyd gnah. Kaderdi, kazayd, belyd. Ama gzlerimi kapatp da bunca ahd-i belya ok uzak bir zamandan baktmda, cmle kovalyor cmle lerimi; ryada gibiyim. Uzaktan sesler geliyor. Ik kervanlarnn ngraklar. Aa ve rmak konutuunda bana, sanki cennetteyim. Uultuya uyanp da azametli derinliin iinden ruhumu rzgra atmda cennette bile deil bezm-i ezelde gibiyim. Ne yazda, ne akta, ne acda. Kalbin de daha ileri gidemedi i bir yer var. Hayal zamanlarda yklm beldeler. Gzlerimi kendi satrlarmda gezdirip de grnce ki glge stne glge. Kimse st ne alnmasn, hikye sadece kul ile Allah arasnda; sezer gibiyim. Dahas, Onun da, srryla aynas, ismiyle yansmas, ayanyla beyn arasnda; der gibiyim.

I. CENNET GNLER

YEK-PARA
O byk katta. Her eyle ada, ama hibir eyle de zamanda olmayan o mutlak zamanda. O zamanlar bu zamanlardan ayr, zamann hesab o zeminde farkl. Sadece bize gre bir dili gemi zamand. Gerein de gere inde ise; sonsuz bir imdilik n, sfr lhzas. Zaman yoktu. Akmyordu. Bir vard baka da bir ey yoktu. Bir varmt bir yokmutu. Tm nlarn birbirine eit ve denk durduu o yek-parada, her ey ayn nda olup bitiyor, nce ve sonra ayn nda yaanyor du. Evren daha biimlenmemiken kyamet kopuyor, dem yaratl mamken yeryznn son sakini lyordu. Cennet ve cehennem ile khne dnya karlkl seyrediyordu birbirini. Yaanacak zanne dilenler oktan yaanm oluyordu, yaand bitti denenlerse yaanp duruyordu. Olmu olan da, olacak olan da yoktu bu yzden, geriye sade ce olu kalyordu.

16

la:

sonsuzluk hecesi

Ama, zamann olmad o zamanszlkta, olayn olmad o oluta, bildim ve kabul ettimden te balangc olmayan o balan gszlkta neyin nasl olduu nasl bilinebilir? Gelecek zamanlarn gemi kipine, her ikisinin de imdiye kaytsz artsz sd bu lisanda olup bitenler yeryz szcklerine nasl evrilebilir? Byle bir olmak zerinden bir dnya cmlesi nasl geirilebilir? Para prk akl her eyi en-boy-derinlik, zaman-mekn ve olu leinde kavryor. Oysa nokta zaman, nokta mekn, nokta n akln alg snrlarn ayor. Nokta ki mmknlerin en mkemmelidir. Her isim, her kelime, her resim OL noktasnn iindedir. Sfr hacim-sonsuz ktle, noktann sonsuzluk srrnda gizlidir. yleyse daha balarken bile en fazla, nokta diyebilirim. Noktayla balayp noktayla bitire bilirim. Her ey gizli. Benim bildiimse: Gizli bir hzineydi; grnmeyi, bilinmeyi sevdi. Sfrdan zamana, sonsuz ndan nbena, n-mevcddan vcda, l-mekndan mekna, noktadan mkemmele, kelimeden cmleye, emirden vkiye. Muhabbeti aikr kuvveyi fiil eyledi OL, dedi. OLuverdi. Kn! Bir kf. Bir nn. Sonra skn.

VARLIIN Z MUHABBET
Ar, arn krssini, kararghn. Ar; gsterip mekn, hareket ettirip zaman. Karanlktan syrp . Yedi kat deyip semalar. Felekleri, menzilleri. Sebepleri, illetleri. Atlasta akl duran yldzlar, dneduran seyyareleri. Yrngelerinde yzen parlak gk cisimlerini. Uysal ay, itaatkr gnei. Onlarn manalarn, dur duraklarn, evrelerini. Gklerden ayrlm arz, arz kaplayan atlayl dalar, kara paralarn, ufuklar, uzakken bitienleri, bitiikken ayrlanlar. Drt unsuru. Havay, topra, suyu, atei. Maddeyi, ilkeleri. Yedi iklim drt buca, alt cihet on sekiz bin lemi. Saymakla bitmez, isimleri varlklarna yetmez. Kendi Srrnn Sahibi, bunca eyin hepsini. Yoktan var etti, serdi, yayd, dedi.

18

la:

sonsuzluk hecesi

Beyhude deildi bu olu. Sebepsiz deildi. lemlerin Rabbi lemde bilindik kld kendisini. Grnme zini grnrnde kaydetti. Sonra dnd kendisine nazar etti, kay dettiini seyretti. Btn yaratlmlarda bir hayranlk glmsemesi. Bir seilmilik sevinci. Ama O gizli bir hzineydi. Daha fazla bilinmek, farkl bir nazarla seyredilmek istedi. Yaratmaya devam etti. Birbiri ardnca gelsinler diye, aydnlatlm gn, karartlm geceyi. Yaza dnsn diye k, ka dnsn diye yaz. Yerle gk arasnda emre tbi bulutu, yamuru. Yaksn diye alevi, stsn diye atei, kandrsn diye suyu, bosun diye rma. Yani dn, deveran srrn, biimlerin en gzeli olan daireyi, balad yerde biten em beri. Bunlar da var etti. Grnd grnmesine ama yine yetmedi, grndke perde lendi. Yaratmaya devam etti. Gkten inip yataklarna dolan sular.

n a z a n

b e k i r o l u 1 9

S bataklklar, derin glleri, kaynayan denizleri, ummanla r, okyanuslar. Kara topra, tam ortasndan yarlacak olan ta, kumu, kumun iinde sakl cam. Dzlkleri, otlaklar, erelti otlarn, su kamlarn. Yaprakla donanm kaln gvdeli aalar, reine kokulu sk ve derin ormanlar. Elma ieini, pembe peygamber glnn yapran, zm, inciri, nar. Zeytini, zeytinin iindeki yeil kl ya, hurmay, hurmann gklere uzanan dallarn, akasyay, buday. izgili zebray, uzun boyunlu zrafay, srma yeleli tay. Haritasna geceksin yazlm-yazlmam btn kular. Srnenleri, yzenleri, koanlar. Onlarn arasndaki yar, can pazarn. Otu yesin diye kuzuyu, kuzuyu yesin diye kurdu. Sonra hepsinin kanna susam yrtc pars, bol yeleli ars lan. Kan revan, kan revan, ama bunca kan revan arasnda arslann masumiyetini, kur dun art niyetsizliini, lemin kusursuz dzenini yani, ileyiini. Kurdu. Etti. Eyledi. Ayna kld kendisine cmle lemi.

20

:sonsuzlukhecesi

lem Onun cmlesiydi imdi. znesi gizliydi ama isimleri nin her biriyle cemicmlede tecelli etti. Yarattklarnn zerine isimlerinden, sfatlarndan, fiillerinden bariz bir k drverdi. Lkin tmn tamaya g yetiremezlerdi. Bltrd bu yzden. Kimine bir, kimine , kimine be emanet etti. Oysa sonsuzdu isimleri ve O hl gizli bir hzineydi. Ona imdi, ismini esmasn, sfatn vasflarn, benliinde tmyle tayp toplayacak, sonra bir ayna olup yanstacak, tacak, bir bakma Ona temsil Ona misal, Ona halife olacak, Onu hatrlatacak, Ona emanet Ona emin, imdiye kadar yarattklarnn hepsinden daha gzel, daha mkemmel, bir ey lzmd. simlerinin kelime kelimesi deil, cmlesi, ez-cmlesi, ve uursuz deil, ne olduunun farknda, uur sahibi, sahip olmakla kalmayp bu uurla yapabilen, edebilen, yleyse iradesiz deil iradeye sahip birisi. Belli ki, lemlerin Varedicisi, bal ve st rmaklar akan cennetinde, hata yapmaya yetene i, kabahat ilemeye meyli, muhalefet edecek hilkati olmayan, masum klnm meleklerinin kusursuz tapncyla yetinmedi. Hr iradesiyle kendisini bilecek, bilgisiyle kulluk edecek insann boz bulank takn nndeki bendi bu yzden ekti.

*21

Gizli sakl hzineydi. ki nokta arasndaki yek-cmlede kendi srrn kendine amak istedi. Evvelini sakl tuttu. Ahirini gsterdi. Varln z muhabbet. deme sra geldi akbet.

EKSK CMLE
Arn krssine hat eken bu metinde eksik cmle geldi yeri ne doldu. lhi muhayyilede bir kelime, bir resimdi nce, ok ge medi vcut buldu; Kudretin Eli, Adem'in amurunu cennet gkle rinin altnda, esenlik toprann zerinde yourdu. Ama has bahelerin arasnda OL, deyip de oluruna brakmad onu. Dokundu, bu topraa kendisinden bir temas hatras brakt. zerine dorudan bir yaknlk katt. ki eliyle yetinin srrnca yaratt. zenin kayd olmazd elbet Yaratc iin, OL, dese olurdu. Yine de Kadir Olan, Adem'in hamurunu, oluun srr aa ksn diye aniden deil zamanla, aama aama, topraktan topraa hemhl etti. Merhaleden merhaleye geirdi. ki merhale arasnda dndrd, evirdi, bekletti. Alemlerin Rabbi bu hamura, kendisinde ne varsa; gazapla rahmeti, cellle cemli, korkuyla midi ve ikisinin arasnda duran yzlerce binlerceyi, tek tek deil bir arada katt. Ztlklar mihenk ta, ztlklar bir araya toplad. Adem'in hamurunu tezadn tekne sinde kard. Ahenk ve dzendi yaratnn temeli. Yarattnn doasna, btn ztlklara ramen, ahenge doru bir meyil, dzene dair bir

n a z a n

b e k i r o 1 u * 2 3

ak istei verdi. Ancak doasnn gzelliinde dinlenecekti. Bu haliyle ktlk yoktu demin mayasnda, znde temizdi, iyiydi. Lkin snav yeriydi dnya. yilii ve merhameti snrsz olan, demin hamuruna ktlk koymad ama ktl tayabilecek bir kvam ekledi. Sonra da bu kvama bir para kararszlk, biraz unutkanlk, epeyce de sabrszlk ilve etti. Bu kadar katn karn arasnda dem eri ile doruyu birbirinden ayrabilsin diye, Yaratan, akl yaratt. Diri ve parlak bir varlkt. Onu demin bana koydu. Lkin bir manas da dm olan akl, kendi kendisiyle snrlyd. Kavrayamadn reddediyor du. Bunun zerine Kalpleri Salam Tutucu, kalbi yaratt, demin gsnn sol yanna brakt. Kalp, akln kmad ycelere ka cakt. Akldan daha diri daha parlakt. Kendisine btn bu katlp kartrlanlardan sonra toprak ykn ald, nce havayla kurudu, sonra atlad, kvam tuttu. Bir sre kendi haline brakld, topraklyla ba baa kald. In tuta mayp taran cennet bulutlar effaf glgelerini drd zerine, cennet yamurlar yad hacmine gnlerce. ine ltif rzgrlar szd. Suyla, havayla, kokuyla bulutu. Merhale merhaleyi izledi. demin topraktan bedeni halden hale geti. Kaptan kaba dkld. ekle emaile girdi. Kayda demez o toprak ynndan bambaka bir eydi imdi. Ama hl eksikti. ylece yatyordu. Can yoktu. Kprtszd. Biimlenmi olsa da ona insan denemezdi. Etten kemikten bir kafesti sadece, bumbuz bir cesetti. Kim yaklasa yanna onun souundan buz keserdi. Ama bu haliyle bile yle farkl, yle yeniydi ki btn ilgi onun zeriney di. Cennetin btn kular, dallar, yapraklar, rmaklar, aalar,

24

la:

sonsuzluk hecesi

melekleri, cinleri merakla baktlar bu toprak bedene, bu amurdan eye. Bir sanda durdular, bir solundan getiler. Anlayamadlar ki! Bu? Neydi? Kimi yaklap usulca dokunmaya cesaret etti. Kimi bu creti bile gsteremedi. Gnler geti. Nihayetinde oluun son aamasna sra geldi. Nefes hayatn ruhu. Makamn kopu yeri. lemlerin Rabbi bu toprak bedene, nefesinden nefha, suretinden suret, ruhundan ruh verdi. Ona, ruhumdan, dedi. Sze harfe, rakama sayya smaz iliki. Byle bir gramer kime nasip olmu ki? imdi Yaratanla yaratlan arasnda bir nefes ilikisi. Yaratan yarattna u ahdamar kadar yaknsa, yaratlan da Yaratanna bir nefes kadar yaknd. amurdu bedeninin z ama alnnda bir hali felik mhr, ruhunda Onun ruhundan vard. O zaman ruh ile ceset arasndaki rt kalkt. Topran top rakl, cesedin zenginlii artt. demin zahiri gibi batn da tamamland. Bumbuz beden snp da ilk nefesiyle devinirken, damarna kan yryp yzne gn, kalbine hayat derken, Yaratan yarattna bakt. Gzel deil en gzeldi. Mkemmel deil ekmeldi. Dahas yok, mkemmelin de mkemmeli. Yaratacann nasl olacan zaten biliyordu Yaratc. Ama yle gzeldi ki dem, bu gzellikten arl bile titredi.

SECDE EMR
Toprak bedeninin zerinden tatl bir rperti geti. yle bir silkindi yerinden dem, derin bir uykudan sahici bir ryaya uyanr gibiydi. Hayatn iindeki cennet bana muazzam bir gz aydnl, umulmadk bir sevin kayna gibi geldi. Parltl teninde hissetti. ine nce gzel kokular doldu. Hlyalar arasndan sesleri seti. Bir tebessm indi yzne. Grmek ardndan geldi. Bir aacn altndayd. Saf iekler am filbahri dallarnn arasndan zerinde bekleyen effaf bulutu grd. Bir ehrayinle tarand salar. Ik parlcaklar dne dne, zerre zerre dklnce boynu, gs aydnland. Gzlerini gklerden yere indirdi. Her ey zerine eilmiti merakla. Hepsiyle gz gze geldi. Merak karlklyd. zerine eilmi kulara, hele k yollar nn iinden szlen yeil zmrt kuuna, meleklere, cinlere, hele ilerinden o birisine, dalara, rmaklara, aalara, hele o meyveleri camdan, koku dan, hazdan, renkten, ktan, sudan olana, gz ne gryorsa, dem de onlara bakt merakla.

26

:sonsuzlukhecesi

Sa dirseine dayanarak yavaa doruldu, ayaa kalkt. Bir iki adm att. Bunca cennet kalabalnn ortasnda ok yeniydi dem. Ama hi yabanclk ekmedi. Sadece, bir ryadan uyanm da bir denbire her eyi hatrlam gibiydi. Bu hatrlamayla kendi kymetini kendisinde hazr buldu. Zihni, bir kamamayla, sanki hep de varm gibi oluunu kavrad. imdi, kart byk rman aknda kendi hacmini, kendi zamann aan kck dereler kadar aslna yaknd. Bir yanyla sanki hep vard ve bu yan, kendi yaradlna tankt. Kendi kendisini seyretti bu gzle. Kendi suyuna, havasna, ateine, toprana, ruhuna, mizacna bakt. ine sonsuz ruhtan bir soluk flenmiti ya Adem, imdi cennette yeni domu bir bedende ok eski bir ruh gibiydi. Hatrlamasz bir gemiten bu yana sanki hep de cennetliydi. Ve, ah damarnda bir atma hissetti. Geldi, bilinecek olan Bilinmezin kesilip eksilmeyen, bitmeyen tkenmeyen bilgisine eriti: O. Zahirdi Batnd. Evveldi Ahirdi. Onu bilmek iin bir gayret sarf etmedi dem. Kendisini Ona yle yakn, yle para, yle ayna hissetti ki Ondan baka bir yerden gelmemi olduunu bir nda anlad. Yzn nereye evirse oradayd ve bakt her cihette Onunla kendi arasnda kurulmu olan ban manasna rastlad. Yaratlmlnn sebebini kavrad ve kulluuna hi armad: Muhta deildi elbet Yaratan, yarattnn kulluuna. Lkin Yaratan o kadar bykt ki demin Ona varmaya kulluktan baka yolu yoktu. Kendisini, ister istemez deil, istekle kulluk eder buldu. Bu kulluun sayesinde sayeban oldu. Zorunlu klelik deil uurlu kulluktu bu. Btn isimlerinin n sra o kadar gzeldi ki onun Rabbi, demin bu ihtiama tapmaktan, Ona kul kle olmaktan baka yolu yoktu. O ne derse kaytsz artsz, sorgusuz sualsiz doru. O ne isterse koulsuz kuralsz alacakl. Akt bu, baka izah yoktu.

n a z a n

b e k i r o l u 2 7

Kendisini cennetin daha ilk sabahnda, ilk nnda bile dem, cin net akyla uurlu kulluk arasnda emre made buldu. Akn da akyd bu. Hy, dedi Adem bu heyecanla, nefes kalbinden kopa kopa. Dizlerindeki dermann boald nda varlk snrn, kavrad. Bir daire iine ald kendisini, bedenini tuttuysa da ruhunu tard. Gzellik ve korkunun i ie durduu o esiz ihtiam nnda daha fazla dayanamad, kendisini byk bir cokuyla brakt, alnn cen net toprana yaslad. Ate geen alnn, yazsnn sarholuunda ykad. Anlad ki demin kendi varl sadece mmkn, Onun varl ise artlarn da stndeki artt. O, tm ihtimalleri ihtimal ederek Yaratan, kendisi ise nemli bir ihtimalin eiinde durand. yleyse, ferman Onundu, O ne derse o olacakt. Her fermann altnda bir imza, zerinde bir tasdik mhr. Yaratl tamamlannca imdi bu mkemmele bir onay gerekti. Kabul ve bunun ikrar gerekli. dem kendi ryasna uyand nda, ilhi hitap geldi. Emir suretindeydi. Onun hitab duyulurken cennetin her kesinde meyvelerle donanan dallar, altn tahtlar, gm rmaklar. Gel deyince gelen talar, getir deyince getiren aalar. ie alan kl salkmlar, salkmlardan dklen parltlar, suya deen yldzlar, havuzlar, havzalar. Iltlarn saa saa krlan dalgalar, ykn tayamayan kristal bulutlar. Yan yana duran, bir hizaya gelen, birbirini sema eden, devre den gezegenler, devirler, devr i daimiler. Yerden ge kadar kandiller, nurlar, revnaklar. avklar, ualar, tayflar.

28

la:

sonsuzluk hecesi

Yakamozlar, evkler, ziyalar. Btn bir cennet varl rperdi. Bir varl olan her ey edep ve muhabbetle, asalet ve cazibeyle, gzn grmedii kulan iitme dii gzellik suretiyle kendisini gsterdi. oald, yenilendi, kendi sini gereinde bildi. dem topran zerinden alnn kaldrmamken daha meleklere de deme secde etmeleri emredildi. Deniyordu ki: Secde edin. Yani, onun stnln eksiz phesiz kabul edin. Deerini bilin. Bilmekle kalmayn bildiinizi de gsterin. Ona selm edin. Ona selm ederken Bana ynelin. Eilin onun nnde, Benim ruhumdan bir parann nnde eilir gibi eilin. demin gz o cennet nnda bir daha gklere iliti. O daha su ile toprak arasndayken bir mim remzinde gkleri doldurmu akl- evvel aydnln fark etti. Bir daha nokta. Nr- Muhammedi. Bir daha her ey o noktann iindeydi. simleri renmemiti henz dem. Senden iki cmle, ben den bir cmle. O da tekrar, o da ezber. Bu metni henz skemedi, bu msemmay zemedi. Ama ruhunun zerine, isminin iine, alnnn parltsna, unutamayaca bir harf mhr, zamann zarfn bekleyecek bir nur naketti.

MASUM AMA GL SORU

Bu onay mhrnn, secde emrinin evveliyat vard aslnda. Hani Alemlerin Rabbi meleklere, Ben yeryznde bir halife yaratacam, deyip de demin, alnnda bir iaret tayan bu gzel yolcunun haberini verince. te o zaman meleklerin zerinden frt na ncesi yamur kularnn huzursuzluuna benzer bir huzursuzluk gemiti. ylesine bir silkinme, rzgra muhalif olmasa da, saf bir kanat rp. Anlayamamlard. Nasl olurdu? Hem yeryznde hem halife? Yani Onun yerine hkmedecek, evirip idare edecek. retip gsterecek. En fazla da Onu grp bilecek, bilgisiyle Ona kulluk edecek. Bir insan! Nasl olurdu? Bunun zerine sormulard ki: Biz Seni yeterince vemiyor muyuz? Gizli bir hazineysen gevherini grmyor muyuz? Gzelliin bilinmek ister, biz bilmiyor muyuz? Biz sabah akam Senin gzel

30

:sonsuzlukhecesi

isimlerini zikreden ve Sana ibadet eden, gnah ilemez melekler ken. u aciz amur bedenin iindeki alkantl bulank deniz? Nasl halife o olurdu? Nasl olurdu? Bir bakaldr deildi aslnda meleklerin sorusu. Bir niyet gizli deildi arkasnda, soru da niyeti kadar masumdu. Sadece renmek iin sorulmutu. Yani ki tecahl-i arifaneyle deil sadece tecahlle sorulmutu. stelik melek kalplerin ortasna bu soru sez gisini dren de Evvel Allaht. Lkin masum ama gl bir soruy du bu. Belli ki aln mhrl gzel yolcu, byk bir frtnann evve linde duruyordu. Frtna yle bykt ki daha kopmadan hissedili yordu. Ve eer meleklerin bilmedii bir manas yoksa bu frtnann. Bir kez daha: Nasl olurdu? Sen orada kan dkc, fesat kana birini mi yaratacaksn? Kan dkc ve fesat karc? Sen yle birini mi kendine halife klacaksn?

Bu sezgi itham ok ard. Damarlar olsayd cennet sakinle rinin, bu cmlenin arl onlarn kann donduracakt. Ne demek kan dkc? dem daha bir toprak ynnn tortusunda hazr, ve Rahman Allahn kelmnda bir kelime iken bu ar sulamann altnda kalmt.

KELMELER KTABI
Lkin meleklerin bilmedii bir ey vard. Sezgileri gerekse de onlarn, bilgileri eksikti ve hi kimse Onun rettiinden daha fazlasn bilemezdi. Bandan sebep, Alm Allah bunca sahiplendiini, demini, bir kez de bilmek eylemiyle sahiplendi. lmini, kelmn halifesine emanet etti. Snrsz kelimelerini snrl isimler haline getirdi. Kendisinden bildiine, kelimelerinden de verdi. smin lfz neye yarar? Esma yetmezdi demi dem etmeye. Ona msemmay da, bir isimle isimlenmi ne varsa hepsini de gs terdi. Bir byk anlamak ve anlatmak gc verdi. Nihayetinde, deme btn isimleri retti. Ademin Kelimeler Kitab eline verildi, sayfalar da zihnine serildi. Kelimelerin Sahibi akabinde emanetisini melekleriyle bir hizaya getirdi. Melekler dizi dizi, saf saf, sra sraydlar. Iktlar, nurdular. Nergisler, nilferler zerinden kayp giden yamur damla lar kadar duru, ayn damlalarn sayszlnca oktular. demse tekti. Kar karya durdular.

Bu duru, bilenin bildiini gstermesi, bilmeyenin bilmedii ni anlamas iindi. Meleklere demle aralarndaki fark gsterilecekti. Fark, bir bilmek hali. Kelimelerin Sahibi imtihan edecekti. Kelimelerin Sahibi, nce eyay, eyleri gsterdi. Bambaka bir bilgiyle aydnland cennetin cihetleri. Bir im ek aydnlnda, perdeye aniden k dm gibi, timsaller suret lendi. Bambaka bir lemdi. Bu kadar kalabalk, bu kadar hareket. Bu hengme, bu kyamet. Cennet byle eyleri yansmasndan dahi bilmezdi. Bir sessizliktir cennetin zerine sindi. Alldk sessizlikler gibi deildi. Kevser sustu. Gkler sustu. Tba sustu. Man emesi suyunu tuttu. lemlerin Hatbi sessizliin zerinden sesini duyurdu. Meleklere hitap ediyordu: Eer haklysanz, haydi syleyin bana bunlarn isimlerini, diyordu. Melekler de konuurlard elbet hallerinin diliyle, cennet kelimeleriyle. Ama snrlyd kelimeleri. Onlarn lisan, lisan- hal kadard. simlerin hepsini bilmiyorlard bu yzden. stelik bilme diklerinden haberleri bile yoktu. Ama ite imdi. Bilmedikleri ne varsa karlarnda duruyordu. Dilleri tutuldu. Balarn zarafet ve edeple nlerine ediler. Nuraniyetleri harelendi. Verebildikleri tek karlk suskunluktu. Susarken bile yle gzellerdi. Bu gzellik demin scack soluunu kesecekti ki, bu kez Kelimelerin Sahibi, lemlerin Almi, deme dndrd hitabn. aret. nce eyler sonra melekler.

n a z a n

b e k i r o l u 3 3

Syle, dedi, onlara btn bunlarn isimlerini. Btn bunlarn isimlerini. Yani btn olup bitecekleri. Gelip geecekleri. Bir glge gibi perdeye decekleri. Bir grnp bir geri ekilecekleri. Her eyi, birer birer, hepsini. Syle eyann isimlerini. dem kendisine ne verildiinin, esma talim ettiinin, isim leri rendiinin henz farknda bile deildi. Ben isimleri bilmem, diyecekti ki dilini dileriyle damann arasnda, dudaklaryla gen zinin ortasnda evirmesiyle birlikte iinden bir bent, sel suyunun nnden ekilir gibi ekildi. Tek tek ald zihnindeki Kelimeler Kitabnn sayfalar. Btn bilgisi nce ses haline girdi Ademin. Sonra iitildi. dem eylerin ismini bildi. Nasl olduunu anlama dan bile akt azndan kelimeler. Sular seller gibiydi. nce tek tek sayd kelimeleri. erbet, dedi. Kevser, dedi. Yaprak, dedi, elmas dedi. Cinsleri, ibadetleri, mddetleri byle bildi. Sonra biimin, kvamn, ahengin, dzenin, gzelliin isimle rini syledi. Geni kanatl kular, cennet ieklerini, aynalar, sular byle zikretti, dilinin ucuna getirdi. Syledikleri lfta kalma d. Hepsinin iaret ettii manay, karlk geldii kavram da buldu. Kelime kelime tand, cmle cmle kurdu. Sonra snrl saydaki kelimelerden yeni terkipler, farkl iba reler yapmaya geti. Bilindik isimlerden bilinmedik manalar, olan lardan olmayanlar, basitlerden karmaklar tretti. Sylediklerine, demin kendisi bile hayret etti. Bu kadar kelimeyi ne zaman renmiti? Bunca ismi, nereden bilmiti? Nasl byle konuabilmiti? Zor deil. n meselesi. Sanki hep de bilmiti.

34

la:

sonsuzluk hecesi

Durmad. Sylemeye devam etti. Syledike kendi kendi siyle yz yze geldi. Sylemek uur ii. Sylemek dnmenin hem sebebi hem neticesi. Syledike kendisini dem klan zel liinin sylemek olduunu fark etti. Her eyi bildii kadar, bilme nin de kymetini bildi. Kelimelerle konuamayan, kavramlarla dnemeyen ne varsa, hepsine kar apak bir stnlkt bu. Buydu Ademin muci zesi. Halifelii. Vekillii. Misali. Temsili. Sebebi, sonucu, hrriyeti. yle bir konutu yle bir dnd ki Adem, hibir yaratlm ken disinden daha zgr deildi. Syledike sylemeyi sevdi. Sevdike sylemek istedi. yle gzeldi ki, kendisini, mucizesine terk etti, iinde konuan Rahmann nefesi. imdi dem, n stnde k, nurun stnde haleydi. Sesi dald kl sularn, effaf glgelerin, lcivert aynalarn zerine. O, merakla syledi, dinleyenler hayranlkla dinledi. ebnem damlacklar dudaklarnn zerinde tomurcuklanrken, neden sonra duraklad. Ban kaldrd. Etrafna baknd. Saydklarnn bir ksm cennette vard. Oradalard.

Yanbandalard. Elini uzatsa tutacakt. Aalar, klar, rmakla r, kokular, otlar, hazlar, yeil zmrt kuunu, gzel bakl, munis yaradll, cana dost hayvanlar, ie ileyen tatl nameleri, lk nefesleri, gzel sesleri, cennetin sakinlerini... Hepsini bir bir tand, iaret etti. Muhabbet etti. Tebessm etti her birine, her birinden bir tebessm ald. Bir ksmn kelime olarak syleyip mana olarak bildiyse de uzak bir bilgiydi bu. Eksik kald tanmas. Yabanclard. anan, mlein, mermerin, kilin, budayn, ekmein, ift srmenin, ba bellemenin, hayvanlar ehliletirmenin, korunmann, barnmann, letlerin, sanatn isimlerini byle syledi. Bunlar sert huylu, tekin siz szckler takip etti. Uyku, dedi dem, terlemek, dedi. Ackmak,

n a z a n

b e k i r o l u 3 5

yorulmak, can sklmak, bunalmak, susuzluk ekmek, gne altnda yanmak, yalanmak, irkinlemek, plak kalmak. Hep byleydi. Hele lmek, dedi. Uykuya benziyordu manasnn ilk basamanda lmek, ama uyumak gibi hi deildi. Hele hele kendisine retilen isimlerin arasnda yleleri vard ki dem o sayfalara gz bile gezdiremedi. Kan dkmek, fesat karmak, bozgunculuk yapmak. Emanete ihanet etmek, kalbi kapanmak, vicdansz kalmak. Hepsi de zulm balnn altnda duruyordu. Bir ocuk masumiyetinde, ne olduklarn anlamad Adem ama arlklarn sol gsnn altnda, kalbinin zerinde hissetti. yle kt huylulard ki, u en ar kelime, lmekten bile beterlerdi. yi ama! Bir kuku geldi, Ademin zihnine takld. Eer isim leri varsa msemmalar da vard. Yani yaanacaklard. O zaman neresine sard bu szckler cennetin? Koyu bir kasvet kaplad demin her yann. rendii ama cennette karl olmayan bu kelimeleri kullanacak olmaktan ok korktu. Bu isimlerin, gn gelip karsna teker teker dikileceklerini, hepsiyle yz yze geleceini, bir dnya hikyesini, hayal meyal hissettiyse de tam bir yaknlk getiremedi. Ama kimi perdeleri yar ak, kimi perdeleri smsk kapal; bambaka bir dnyann, varlklarn, olaylarn, mrlerin, fertlerin, mmetlerin, insanlarn tarihini bir n bakp getii sayfa lardan rendi. Bir ocuk zihniyle, abuk unuttu dem. Akp gitti merak. Geriye bulank bir hatra, sakl bir bilgi kald. Zaman geldiinde hatrlanacakt. Bu sayfalar kapanrken bendem, diye mrldand dem. Bendem, derken kendi adnn da dem olduunu rendi. Kendi ismi zrriyetinin isminin iindeydi. Glmsedi.

36

la:

sonsuzluk hecesi

En son, yalnzln kelimesini syleyip bir Havva ismi gelin ce dilinin ucuna, Ademin kalbine bir sevin, ayana bir tel takld. Havva! Henz yoktu ortada. Ama ne kadar tandk ne kadar bakayd. Tandklar, tanmadklar, bir n grp nnda unuttuklar, anlam verebildikleri, anlayamadklar, telffuz edip de msemma sndan korktuklar, ismini anmakla bile ayana tatl bir tel dola nanlar... dem Kelimeler Kitabn meleklerin huzurunda tamam etti. Lkin snrlyd kelimeleri ve dem nihayetinde sadece bir emanet iydi. n geldi, talim bitti. Yani esma gnnde dem baz sayfalara gz bile gezdireme di, kimi kelimelerden ileri geemedi.

meleklerin cmleleri
dem eyann kelimesini bilip isimlerini syleyince, melek ler ll kesilip de demin karsnda sadece susabilince; o zaman cennet gllerinin sularyla ykand kl gzleri. Yamur kular yamuru, denizin balklar denizi kavrar gibi kavradlar gerei. Huzursuzluklar sknetin ellesinden dklverdi. O masum ama gl sorular, hi sorulmam gibiydi. Sra sra, dalga dalga geldiler. demin evresine saf olup dizildiler. Balarn hafife nlerine ediler. Bir esinti. Bir k seli. Her ey onlarla doldu. Rzgr olup da cennetin zerinden gemi lerdi. Yaprak titreyince glge titrer, imdi her biri gklerden kendi ne yer beenmilerdi. zerlerinden cennet kokular geerken, salar alnlarnda halkalanrken, bir yanlarndan bakan dier yanlarn seyredebilecekken, o kadar k ve suya dnmlerken, ve btn okluklarna, her yandalklarna ramen eriilmez cesine gzellerken, daha gzeli yokken,

38

:sonsuzlukhecesi

dem onlar, bu sakl inciler gibi lmsz gzellikleri asla unu tamayacakken. Hep bir azdan, kendi dillerince ve letafetle terennm etti ler. Bir nsz yaptlar, bir giri sylediler: Ey demlerin demi. Sana selm durmaya geldik imdi. Kabul buyur, bizimki bir selm secdesi. Cennetin, genilii gkler ile yer kadar olan o yerin; dallar birbirine sarmaan aalar, ykl dallar bklm kirazlar, ieklerle bezenmi akasyalar, salkm salkm muzlar, dikensiz sedirleri, meyve dolu sidreleri, aalarda mnhanileri, nar baheleri, yaylp uzanm glgeleri mor zambaklar, beyaz gelincikleri, altn kumlar, gk zmrtleri, kzl yakutlar, kklerinin incileri, rmaklarnn erbeti, yakamozlar, yamurlar, yldz kmeleri, bilindikten baka gneleri, bambaka gkleri. Tbas, Mani, Kevseri. Cennetin bildiimiz bilmediimiz her tasviri, hayale sar smaz resimleri, nesi varsa nesi, cmlesi. Btn cennet yetlerini szcklerinde artrarak kendi dillerince bu sedaya katld. Ama belli ki demin mahiyetini en fazla da onun yaradl n sual eden melekler anlamt. Dediler ki: Dnya bir tecelli yeridir. Grnen O deil ama O'nun isimleridir. demse halifedir. Aslen deil vekletendir. Aynen deil suretendir. Temsilendir. Mecazendir. Ama yine de Onun iindir Onun yerinedir.

Bu cmledeki anlam bir netlice hkm, demin z zeti, bir sonszd haddizatnda. Bundan sonra melekler ne demilerse, bu ilk cmleye eklenmi birer yan cmlecikti. Ama ezgileri o kadar gzeldi ki dem iinden, hi durmasalar, diye geirdi. Sermestti. Melekler balarn rzgrda dalgalanan altn baaklar gibi hafife emilerdi ki soylu cmlelerin devam geldi. Mademki dem halifelik iin seilmiti, ikinci cmle seilmiliin sebebiyle ilgiliydi: stnln eyay tanmanda. Onlar bir bir isimleriyle say manda. Konumanda. Konumak ki dnmektir, dnmekse zgr bilin halidir. Bildik, stnsn. menna! Meleklerin nc cmlesi demin hr irade-tercih hakk zerineydi. Melekler bu cmlenin zerinde biraz fazla durdular. deme kendi mahiyetini anlatmakta srarlydlar. Sze kendi mahiyetlerinin istikametinden, deminse karmaklndan bala dlar. Konuurken demden de kendilerinden de bazen nc kiiden bahseder gibi bahsettiler, yeri geldi dorudan hitap ettiler. Dediler ki: Melek. Ktlk yetenei yok. Onlarn iinde, uyanabilir bir ktlk bile yok. lerinde ne vesvesenin amansz sesi ne phenin gizli atei gezinebilir. Bakaldrmazlar. syan nedir bil mezler. Emre kar gelmezler. Yaklamazlar gnaha, bulamazlar. Masumlar, korunmular. Sadece iyiler. Serapa gzellikler. Tek zel likler. Rzgr esmekten, ku tmekten bakasn nasl bilmezse; akmamak nasl suyun elinde deilse, melekler de gzelliin kayna na, yaradl gayelerine doru akp duruyor. Tesbih. Tahmid. Tekbir. Baka trls mmkn olmad iin, yle oluyor. Oysa Adem, ey gzel yolcu, sen yle misin? Hatrla nasl yaratldn. Bu toprak bedene neler katlp karldn, suyuna

40

la:

sonsuzluk hecesi

mizacna neler kartrldn. Hani ruhun, hamurunun yorulma sna tank tutulmutu. Bir yann karanlk senin bir yann k. Bir yann melek kanad bir yann eytan sl. Bir yann amur beden, bir yann kutsal ruh. Bir yann iyilie ak bir yann iyilie kapal. Tek bana ne duru iyilik ne de saf ktlk sensin. Ne batan ayaa cennetsin ne de tmyle cehennemsin. Ayn nda birbirine zt iki eysin. inde iyilik ve ktl besleyip bytecek yetenee ayn nda rastlayacaksn. Hataya da sevaba da ayn derecede ehli yetli olacaksn. Bir yann ykselmeye ekecek seni bir yann d tke d diyecek. Zirvelerle ukurlar arasnda gidip geleceksin. Ama. Bu ikilik kabahatin deil senin mahiyetin. stnln, zayfln olan bu eyde. Tepeden trnaa amursun dem ilk bak ta. Topran topraklna batm gibisin. Ama bu halinle kymetli sin. nk bu halini aabilirsin. indeki kutsal ruha sahip kabi lirsin. te o zaman melek deil ama melekler gibisin. Ve ey dem unutma, byle bir tartda melek gibi olmak melek olmaktan ar eker. nk sen o iki ey arasnda zgr irade-bilinli seimsin. te o zaman, her halinle deil ama bu halinle, dmenle deil ykselmenle, esfel-i safilninle deil ahsen-i takviminle, yani insan- kmilinle bizden ycesin te o nda secdeye deersin. Szn z Ey dem, Ba dikmeye, isyan etmeye, hataya dmeye senin gcn var da melein gc yok. Yani bir iktidar ekimi senin insanln me rulatran.

n a z a n

b e k 1 r o l u 4 1

Se seebildiim. Ne olmak istersen, o sensin.

Cmlelerin cmlesi, selm cmlesi. Yaratcdan bakasna secdesi mmkn olmayanlarn duru kalplerine koyulan bu kabule secde, mecaz olarak yetti. Melekler secde etti. Halleri. Kelma sar gibi deildi. Dorusu, kendisine secde edilen de, bu toprak beden, bu dem deildi. Adem sadece Adem deildi. Btn insanln temsili onda gizli. Ezel bezminin tek sorusu na o uultulu cevab verenlerin, kyamete dein u dnya zerinden gelip de geeceklerin hepsiydi. Adem hepsini arkasna alm, muaz zam bir insanlk mmetinin nnde tek imam, tek mezzindi. imdi nnde secde edilen, kendisine selm verilen, kadri kymeti bilinen, deeri fark edilen de btn bir insanlk ailesi, bendemdi. dem. Cennetin glgeliklerinde, emaneti yklendi. Masumdu henz. Omuzlarnda bir arlk, kalbinde bir ar hissetmedi. Dalara talara kalsa bu emanet tanr gibi deildi.

SECDEDEN KAINAN AYRICALIKLI

Kutlu zeminin ipeksi imenleri meleklerin secdesini zlemle beklerken, byle bir ba eiin altnda ezilmemek iin varln ne kadar dik olmas gerekirdi? Ve byle bir dikili ayet Allahtan gel mez Ona dnmezse, varl nasl da iki bklm edebilirdi. Atese de topraa evirebilirdi. nnde saygya durulan demde sakl insaniyet srr. O da aslnda ok akt. O kadar akt ki, cennetin btn meleksi sakinleri bu secdeleriyle Ademin temsil ettii kutsal ruhun nnde kendi deerlerini bildi, kendi yerlerini belirledi. Hepsi kendini demde seyretti onda eitledi. Cennette bir varl, bir ismi olan her ey demin nnde eildi. Balar eildike ken dileri ykseldi. Biri mstesna! Alev ateti. Iklarn saarak geldi. Yrd yollardan, yansmasnn dt sulardan bir hay ranlk esintisinin gemesi gecikmedi. ok gzeldi. zerinden bir ilen gememiti henz. Alnna bir kara bulamam, grne bir karanlk kmemiti. Gzlerine, hayranlk duymakszn bakmak

n a z a n

b e k i r o l u 4 3

mmkn deildi. Okanm bir gnl vard ve asaletli, ayrcalkl bir yerde durduu her halinden belliydi. Ademin gznden baklrsa, gl ve korkutucu, ekici fakat rperticiydi. inde sakladn ele vermeyen grkemli yanar dalar gibiydi. Doasnda kibre msait bir hacim aikr, galiba melekler gibi deildi. Ben mi, dedi, secde buyruuyla karlat daha ilk nda. Kibrin zamiri ben. Ben, diye yineledi, ben, diye devam etti. Ben ki dumansz ateten yaratlmm, asilim, vakarlym. Sesinde ac deil fke vard. Keskindi edas ve dili abartly d. Alevli ateten bir rtye brnrken mahiyetini gstermek istedi, kymetini yaratld maddenin srrna yaslad. Kendi zellik lerini atein yakc lisannda bir bir sralad: Ate, dedi en stn yaratl unsurudur. nk maddesi yok tur, grnr ama dokunulmaz ona. Saftr, katkszdr. stelik snrszdr. Atein snr ancak onun kendi kendisinde tekraryla alr. Bu haliyle saltanattr batan baa, ulalmazdr. Kendisine her yaklaana yakc haberini gnderir. Bir kez dokunann tm izlerini silen bir izi silinmezdir. Onunla bir kez karlaann eskisi gibi kal mas artk mmkn deildir. Geriye ou kez yakc bir tutku kalr. Benim yangnmda en ok bakalarnn kaybolmas bu yzdendir. nk ate ayrtrr. Yanmas gerekeni yakar yok eder. Geriye varsa saf cevher kalr. Byle bir yn syledi sylendi. Atei ycelttike yceltti. Sz sze eklerken, sylediklerinin bir ksm secdeden kanmasyla ilgili bir savunu bile deildi. Ama szn kalabalnda aaalanmak da belli ki onun zelliiydi. Benliinin nnde secde bekleyen imenlerin alnndan nce bir krk sonra bir korku geti. Balanm myd gzleri? Belli ki gzlerinde kendi nn yakc kamamas, o da iki cmleydi:

44

:sonsuzlukhecesi

Kabar ey nefsim, ben senden ikyeti deilim. By ey kibrim, nk ben sende byklenirim. ekiller de manalar gibi birbirine kart. Daha ilk snanma snda bu ayrcalklnn aya ha kayd ha kayacakt. Oysa, o durmad, devam etti. Duyulan bir tek onun sesi, geri dnmedi, srar etti. oaltt, tekrar etti. nat etti. Ayak diredi. inde ate stne ate kaynarken biimden biime girdi. Srtndaki ate rts yetmedi, gzleri alev alev, dilleri de alevdendi imdi. Yakc doasn yle bir ele verdi ki kendisi bile ateliinin imdiye dein bunca farknda deildi. Bu kadarn o bile hesap etmemiti. Bu hesapta aklna gvenirken kendi i kalesinde mevzilendi. Bir atei dnd, o parlak atei, o var etmeye gc yetmese de yok etmeye gc yeteni. Kendi yaratlndaki cevheri. Yrei gvenle kabard. Bir de topra getirdi aklna. O souk, karanlk, kasvetli eyi, o deersiz nesneyi. Sonra ikisini yan yana tuttu, gznn nne getirdi. lt biti. Tekrar lt tekrar biti. Birbiriyle mukayese etti. Kyast dillerin uurumu, kyasn kr kuyusuna devrildi. Kyasnda meru kibri yle bir iledi ki iine, kendinden daha stn bir makam tanmayacak hale geldi. Kendisini her trl sorunun cevab, her trl emrin miri addetti. Kendi kulluunda kendi tanrlna itaat etti. Szlerine balarken ba nde, gzleri yerdeydi. Hitab belli bir makama deil orta yereydi. Sonra bir cesa rettir geldi. Ban kaldrd. Gzlerini, diklenmemesi gereken yere dikti. Sesini ykseltti. Byle bir sesle seslenilmemesi gereken yere seslendi: Beni, dedi, ateten, ate derken sesi titredi, onu amurdan yarattn. Ben ateten mizacmla seilmi, stn tutulmu olan deil miydim? Ben baka, ben yekta deil miydim?

n a z a n

b e k i r o l u * 4 5

Oysa Sen! Onu bana e kotun. E bile deil, stn kldn. Sonra tuttun, u bulank balk bedene secde etmemi emrettin. Bir toprak yn. Kayda demez, ad bile edilmez. Bunu benden nasl istedin? Hesabn neydi, ben bile buna akl erdiremedim. Ben? u biimsiz, kara, kasvetli eyin nnde eilmem. Hayr, asla! lrm de onun nnde klmem. Ben klsem bile onun bykln kabul etmem. Bu topraktan bedene, bu amurdan eye secde etmem. imdi. Sakn bana kibirden sz etme. Beni kibrimden tr yerme. Kibir ekbir iindir, byklenen deil bym ben, sakn beni hor grme. Ben kendimi herkesten daha iyi bilirim. O toprak, bense ateim. Ben ondan daha stn daha fazlaym, daha esasl daha ada makllym. Neticede ba emesi istenirken ban gklere dikti. Bir vehimle vehimlendi. Toprakta topraktan fazlasn, atete ateten azn gremedi. Oysa o sadece ateti de Adem sadece toprak deildi. eytan ite! Melek deildi. Kibir secdenin tam tersi. Melein secdesi gibi. eytann da kibri, demin demliinin gerei.

GZDEN DME
Cennetin zerine bir dehet sessizlii kt. eytann kibri grnrde deme ynelikti. Ama emri lemlerin Rabbi vermiti. yleyse asilerin bu ilki, deme bakaldrrken lemlerin Rabbine de mi kafa tutuyordu?:Kendi iradesini Onun iradesinin zerine mi koyuyordu? zerine bir lnet inmesi n meselesi. Gzellii, itibar, ismi onu terk etmek zere. Elini uzatsa. Gitme, dese. Gitmezlerdi. Ama. Ne pimanlk ne dnme. Ne vazgei ne af dileme. Hata stne hata. Sapma stne sapma. eytan diye bir ey olmazd, ad eytana kmazd, isyanndan ok isyannda srar, ayak diremesi olmasayd. Ama o direttike diretti, azgnlatka azgnlat. Bu kadar istekle kkrtlm bir azgnln sonunda, kopard selin nnde boulmas, kendi ban yemesi kanlmazd.

n a z a n

b e k i r o l u 4 7

Uyarld. Sorguland. Azarland. Demek ki yollar hl ak, kaplar aralkt. Ama o, geri dnecek gibi deildi. Ban kaldrd. Seslendi, beni Sen azdrdn, dedi. Kaderimi Sen yazdn. Sorumluluu, Kaderler izene ykleyiverdi. Msebbib-l Esbb olana sebep gsterdi. Kabahatinden byk bir zr sahiplendi. Bir makam varsa makamndan dt. Gzde idiyse gzden. Yrekteyse yrekten. zerinden bir olumsuzluk nefesi geti. Hatras kirlendi. hreti aibelendi. Lanetlendi. Aypland. Knand. Ad eytana kt. Btn bu eylem szckleri onun zerine birer sfat olarak kald. Cennet yine zamansz mekansz bahe. Ama bakaldrcla rn bu ilkiyle arasna sonsuz bir uurum girdi. eytana aikr, cennet sakinlerine gizli.

BYK BAKALDIRICININ CENNETE SON BAKII

Uurumun kysna dayand. Sonsuz ayrltan nce bir taa yasland. Derin bir nefes ald. Cennete son kez bakt. Bir kez olsun cennet gzyle grmemi olanlarn dleye meyecei kadar tatl ve yumuak bir n iinde yzyordu her ey. Yar gvdelerine kadar kristal gllerin saydamlnda dinle nen aalar da, en derinindeki dalar gibi yldzlarn da gsteren sular da, aalarn kklerini okayan gm kumlar da, geni vadi ler ve kvrla kvrla akan rmaklar da altn tozuna boyanmt. Bir buuyla kucaklanm topran zerinden ho kokular ykseliyor, dallarn arasna elmas tozlar konup kalkyordu. nci taneleri dklyordu yapraklarn ucundan, yapraklar iplik iplik szlyor du. Sknetin berraklnda yava yava dnyor, deiiyordu cennet, her ey her n yeniden yaratlyor, yeni batan varlklan yordu. Cennet, kendisine son kez bakann hatrnda bundan daha gzel kalamazd. Sanki btn olanlar cennet toprann zerinde, bu gklerin altnda olmamt.

n a z a n

b e k i r o l u 4 9

Denlerin ilki. Hafif bir sesle gld. Yaral bir hkrk deil, tanrlk taslayanlarn tamamndaki gibi, karanlk bir glt. Kendisinden baka duyan olmad. Bu bahe byle gzelken. Bu gzellii, bu bahedeki kendisi ni, bu can acsn, bu itibar kaybn unutmas kolay olmayacakt. Bu kalp acsn unutamazd. Canna batan diken belli ki hi susmaya cakt. Ve bir yan deil her yan, hep krk kalacakt. Deil mi ki Atein Rabbi, atein ruhunu yar yolda brak mt! Oysa onun gzelliini Ondan baka hi kimse onayamazd! Ona O lzmd. Bu grnt baka bir aynaya smazd! Eski gnleri hatrlad. Bu gnler o eski gnler deildi. Kaybetmiim, dedi. O kadar kaybetmiim ki, kaybedecek hibir eyi olmayanlarn gnndeyim artk. Devam etti, kime seslendii ilk nda belli deildi, kendi kendine konuur gibiydi: Kaybetme duygusunu bile kaybettiime gre imdi artk kayptan korkmadan savaabilirim. Korku, elimi kolumu balam yor artk. Attm admn hesabn yapmak mecburiyetinde deilim. Kim benden daha gl olduunu ne srebilir imdi? Beni, kimse tutamaz bundan sonra. Sakn ama sakn, bu hikye burada bitti sanma. Kime seslendii imdi belliydi. Dnd Onun katna bakt. Yola kibir ve kskanlktan kp da terazisini akl ve kyastan kuran, almann kanlmaz durana geldi, dayand. Olanlar gibi olacak olanlar da bir arada gren bir bakla bakt. Atein ruhunu damtan gzleri hl birer

50

la:

sonsuzluk hecesi

alev ana. Kelimelerinin arasnda dura dura, her birinin zerine basa basa, biriyle teki arasna mesafe koya koya: yleyse, dedi, mademki bu dmanlk girdi deminle arama. Mademki bu lnet srad alnma. Mademki bu kirli hret kald imdi benim srtma. rkiltici olan temsil ederim madem. Renkliysem actr, elendirirken artrm. Hem grkemli hem arszm. Btn bunlar gibi grnsem de madem ok daha fazlas ym. Mademki ben sizin, sizin derken gzn bu kez demin bulunduu yne evirdi, btn bir insan soyunu ima etti. Mademki ben sizin darack kalplerinizin kck akllarnzn alamayaca, korkulu bedenlerinizin tayamayaca hazlarla lezzetleneceim. Madem ar ile bulank, melek ile eytan kar karya durup da. Az kanl bir ban srtnda masumiyetin karsna ktmda, srtlan lar bile masum kalacak yanmda. Mademki bir melek safiyetini batan kardmda. Onu kendi rengime, kendi boyama boyad mda. te o zaman siz, masumluunu korkaklnda koruyanlarn, masumiyeti kklnden kaynaklananlarn tahmin bile edeme yecei bir zevkle zevkleneceim. Mademki benim yapacaklarm, sizin gcnz yetmez, hayal bile edemezsiniz. Olacaklara hayaliniz de bile tahamml edemezsiniz. Mademki kendi gcmn kendi kudretimin grkemini ancak ben, iliklerime kadar titreyerek hem greceim hem gstereceim. Yeniden Onun katna dnd: Mademki ben iyiye kar kt, dzene kar kargaaym. Emanete ihanet eden varlmla sonsuz uyumunu Senin bozarm. Hem kulun hem bakaldrannm. O zaman bu hikye yarm kalmasn, tamamlansn. nk benim de gstereceklerim var Sana. imdi Tanrln benden esirgeme. Deil mi ki benim de Rabbimsin.

n a z a n

b e k i

r o l

u*51

Yokluk haberimi ertele. lleri diriltecein gne dek beni ldr me. Vakit, kyamete dein olsun. Mekn, dnya mekn. Hani, Senin Adem'inin henz bilmedii kaza bel ortas. Bunca irkiltici kelmn neticesinde bakaldranlarn ilki, o ezeli fkenin, o unutulmayacak hadisenin, o ilk dmanlk hikyesinin zerine, bir tek demi deil btn bir dem soyunu yoldan karmak iin izin istedi. nk onlarn her biri bir kez daha dem, bir kez daha secde edilesi insan demekti. Onlarn, yeteri kadar sadk kalmayacaklarn gstermek iin yakc bir istekle istek lendi. steini fkeyle besledi. Gemesi yoktu bu fkenin. Mahere dek srecekti. Dkt sat, iindekileri gsterdi. Ona baklrsa, insann yzmeyi bildii kadar deniz de bomann bilgisine sahipti. Onlar, dedi, yeteri kadar kendine sadk bulamayacaksn. Sadan, soldan, nden, arkadan, yani her halden, her merepten, her mizatan, her lisandan bir yol bulacam. Smsk balarn gevetip aacam. mit vereceim, korku salacam. Gzellikle kandracam, gzel likle olmazsa iddetli nefreti sokacam araya. Elimden geleni ard na komayacam. Doru olan yaptklarna inandracam. En fazla da onlar benden caydracam. Yok, diyecekler, eytan diye bir ey. Benim ismimi telffuz ederken dudaklar titremeyecek. Benizleri atmayacak, kanlar ekilmeyecek. Korkmayacaklar errimden. O kadar ileri gideceim ki olmadma neredeyse ben bile inanacam. te o zaman onlar Sana geldikleri dosdoru yoldan ekip karaca m. Yani ben kazanacam. te o zaman ey benim, ey benim, ey benim Rabbim. Ey topraktan nce atein Rabbi. Onu hi sememi gibi benim stnlm kabul edeceksin. O zaman hi gitmemi gibi bana geleceksin.

52

sonsuzluk

hecesi

O zaman gr ki Sana kalan m daha fazla yoksa bana dnen mi? Ben mi stnmm yoksa Adem mi? Olumsuzluun ruhu, yaratlacak ve yaatlacak, ve hepsi de lm tadacak insanlar doru yoldan karacan sylerken bile Rabbinin izzet ve erefine and iti. Az dolusu Rabbim, dedi. Ama gcnn nereye kadar yeteceinin, nerede duracann o bile farkndayd. Araya bir istisna brakt: Muhlis kullarn mstesna. Yani temiz ve samimi olanlar bir yana. Yani meleklerin nnde secde ettii mana. Kabul grd dilei. Harfe sayya sar zamann bitecei na dein ona mhlet verildi. En eski dmanlk hikyesi byle balad. Atein tutkusu, topran onuru.

MESNEVDEN BR HKYE: BYK AYARTICININ ELDRCLER

Dilei kabul grdnde bir adm daha tesine cesaret etti. Baklarn sislerin iinde kvrla kvrla kaybolan gm rmaklar dan teye evirdi. Ban kaldrd alev mizacyla, bir kez daha dikti gzlerini. Seslendi. Bana, dedi, mademki bu izni verdin, mademki deminle benim arama bu bahsin, bu yarn girmesine evet, dedin, yleyse imdi beni yar yolda brakma. nsann kayrma. Benim de Rabbim deil misin? syan ettimse de Sana ettim. Hl benimsin. Ben de Seninim. yleyse onu snanabilecei her eyle sna. Durdu bir an. iindekini, artk tutmad, aikr etti. Dedi ki: Maher gnne dein srecek bu hikye boyunca onlar yoldan karmam iin bana eldiriciler ver. Yoldan eviriciler nelerdir, bana gster. Uurum kysnda. Dizlerinin stne dt. Ban brakt. Yere bakt. Varedici, gvendiine yle bir gvendi ki byk ayartcdan istedii eldiricileri esirgemedi.

54

la:

sonsuzluk hecesi

Ona birer suret olarak, demin oullarnn yolunda gz alc altndan, soylu gmten, gkte yldz paralar kadar parlak elmas lardan kurulmu tuzaklar gsterdi. Gzel ama yetmez, dedi eytan, daha. Alemlerin Rabbi, ona, incecik ipekli kumalar, ar allar, gzel kokular, buhurlar, baharatlar gsterdi. Gsterdiklerinin yan na koumu kymetli soylu atlarn suretini ilve etti. Yeleleri rzgrdan, sarlar terdendi. Bu kadar gzel bir ey, tahayyl bile edilemezdi. Yetmez, dedi eytan, daha fazlas. Sesine bir gz doymazlk eklenmiti. lemlerin Rabbi, lezzetli yiyecekler, ho kokulu iecekler, bir sranda bir daha srma arzusu brakan sulu, kl ve renkli mey veler gsterdi. Ar ve tatl ama biraz da buruklard. Vazgeilmezlikleri bu tattand. Yetmez, diye yineledi eytan. O da insann tan, tandy d. Dmanna bir bilgi kadar yaknd. Onun neye ne kadar direne ceini kestirebildi. nsan btn bunlara direnebilirdi. Bunlar da yetmeyince Varedici, eytana devlet ve ikbal, mlk ve erk, makam ve mevki, nihayetinde arap, alg, cmb ve lem gsterdi. Yar glmsedi eytan. Ama yine yetinmedi. Bunlar, dedi pek oklarn Senin yolundan evirecek gte. Ama daha gls olmal. Bana onu ver. Kendisine direnmek ok zor olan. Bunun zerine lemlerin Rabbi, eytana, kadnn suretini gsterdi. Kadn ki henz demin zihninde bir kelime, varlk leminde bir resimdi. eytan, o akl batan alc gzleri, o mahmur nergisleri, o salar arasna gmlm munis ehreyi, fidan endam, beyaz omuz

n a z a n

b e k i

r o l

u55

lar, gm bedeni grnce duramad, yerinden kalkt. Birka adm att. Dnd, bir Onun makamna bir kadnn suretine bakt. Grd karsnda sersemledi. Neydi bu, nasl bir eydi? O bile esrimiti. Neden sonra, tamam, dedi, istediim bu ite! yle mkem mel ki yarattn bu ey, onu bir kez elime geirirsem, kendisini kendisinde nefse evirebilirsem. Yani Senden ekip kendime geti rirsem, en muhteem Tanr hediyesini yoldan karp da bir nda yoldan karcya dntrebilirsem demin oullar iin dayan mak artk imknsz. nk altn cansz. nsann gzlerinin iine derin derin bak myor. Gm, salaryla sarmalayp en keskin aclar dahi avutma y bilmiyor. Elmas paralar, mal mlk, makam mevki, hatta gzel koumlu soylu atlar, gzel kokular, cmb, iret. kbalin ardna kadar ak kaplar ve devletin klelenmi arl. Bunlar gsne bastrmyor insan, her eyi unutturmuyor. Unuttursa bile az sonra yeniden hatrlanyor. Ve ey Atein Rabbi, en nemlisi de u ki bunlar Seni hatr latmyor. Hibirisi vuslatnn hazznda cennet, ebedilik ve Yaratcy vaad etmiyor. Oysa kadn yle mi? Hepsinin verdii haz dnyaya bakarken, bir tek kadnn kck bedeni yce ara kadar yol ayor. nk bir melee en fazla o benziyor. Fark edene de etmeyene de bu gzel lik en fazla Seni hatrlatyor: O ba dndrcye her bakan, bilse de bilmese de, Alemlerin Yaratcsnn kudretini seyrediyor. Onunla esriyor, onunla kendinden geiyor. Deil mi ki ruhun ulaabilecei en st nokta, ikisinin teninin arasnda duruyor. Mest. Deil mi ki hazla ebedilik vehmi ayn yerden douyor. Bir kez arrsa kar durmak mmkn olmaz. Gz grse gnl dayanmaz. Gnl dayansa ten kulak asmaz.

56

la:

sonsuzluk hecesi

Peki ya ben? demle aramzdaki bu hikyeyi bile bile demoullarn ne kadar arsam da bana gelirler mi? Hayr! Bin kere hayr! yleyse ben onlarn gittikleri yerde olacam, baktklar yerde duracam. En fazla da yarattn u kadnn gzlerinin deri nine, dudaklarnn kvrmna, salarnn arasna, tenine, bedenine, endamna kurulup oturacam. Onda seyrettireceim kendimi. Seni seyrediyor zannederken bana dnecekler. Sana gittiklerini zanne derken bana gelecekler. Ey demin, u toprak bedenin, u kara balk ynnn oullar. Artk korkun benden. Korkun, derken, alev ate libasna yeniden brnd. Eteklerini gm imenlerin, firuze rmaklarn zerinde srd. Meknlar cennet olmasayd, neredeyse imenler de sular da tutu acakt. Sesi saf bolua arparken gzden kayboldu, kendi karanl na kart. Anlama yaplmt. Karanlklar lkesinin bu ilk yolcusundan geriye cennette solgun bir glge, rpertici bir hatra kald.

DEMN CAN SIKINTISI

Cennettin gnleri geerken, ad eytana kann hatras silinmemi ama siliklemiken, ondan geriye hepi topu bir isim kiri kalmken; demin iyi, doru, gzel ve gnahsz cennet yaam, zerinde hibir kprt olmayan sular gibi durgundu. stelik bu suyun derinlerinde de aknt yoktu, dalga yoktu, hareket yoktu. Ki bir gn hi beklenmedik bir ey oldu. Ad konulmam ilk eksiklii, bu ilk avuntusuzluu, ilk kimsesizlii hissettii nda demin can skld. Kesilip eksilmeyen, yasaklanmayan tkenmeyen esenliklerin bahesinde kendisini derin bir yalnzlkla yalnz hissetti. Gs, her eyin sahibinin aydnlyla dolduktan sonra bile kalbinde bir bo luk snr kald. Sularn bulanklyla dem neredeyse taacakt. Gze, kulaa, kalbe ulamam bitimsiz gzelliin cennetinde can skntsnn bahsi gemezdi elbet. Cannn sklacan ne dem tahmin edebilirdi, ne de byle bir sknt meleklerin akln dan geerdi. Ama demin iine yalnzlk duygusunu koyan, secde gnnde kelimelerinin arasna Havva ismini katan, muhabbet bah sini de bitiik sayfada aan, demin cannn sklacan da elbet biliyordu.

58

la:

sonsuzluk hecesi

dem, can ilk kez skldnda, masmavi bir cennet nehri nin kysndayd. nci rengi dalgacklar, suya dklm nilferleri, yldzlar, kandilleri dalgn dalgn seyrederken, ok yalnzm, diye iini ekti, canm sklyor, diyebildi. Sa omzunun bandaki yeil zmrt kuu bu szlan duyunca, krmz gagasn uzatt, gzlerini merakla at kapatt. Tylerini parlatt. Kanatlarn esnetti. Dedi ki: Ey dem, bu nice itir? Cennette can skntsnn sz m edilir? Pnarlar, tahtlar, kadehler. Mhrl halis bir iki. Yastklar, hallar, koltuklar. in iin akan rmaklar. Misk kokular. Yznde nimetlerin sevinci. Ne yana baksan saltanat, neye dnsen iltifat. Baksana bir: Alk yok cennette ama nimetler krk gnlk aln zerine doyurur gibi doyuruyor. Su yle kandryor. Her yan elmas tozuna, ay parltsna batm olsa da gren gz onlar her defasnda ilk kez grr gibi gryor. yle couyor, yle tayor. Scaktan bunalmak yok burada ama rzgr, yanp da kavrulmuu serinletir gibi serinletiyor. Yorgunluk ve bezginlik yok ama yldz larn yle ferahlatyor, yle dinlendiriyor. Diyeceim o ki dem, zahmet yok burada ama haz sana zahmetin ardndan gelir gibi geliyor. imdi syle bakalm nasl olup da senin cennette cann sklyor? u Havva ad bir kez dmt ya demin aklna, kelimele ri arasna. Hani kalbine bir sevin dm, bir tel taklmt ya ayana. Neyi istediini bilmeden bile, istediini yeil zmrt kuundan gizlemedi. Dedi ki: Ey yeillerin en gzeli, kularn zmrt sevgilisi. u meyve dolu dallar, neredeyse atlayacak olan nar, kklerin altndan akan rmaklar, elmasl yamurlar gryorum. Cennetin her n artc bir gzellikle, renk, k ve kokuyla bakalamn, olduun da kalmayn, bu bitimsiz nda yeniden yeniden yaratln seyre diyorum. Ama grmek bana yetmiyor. Grdmn de grlmesini

istiyorum. Ne istediimi bilmiyorum aslnda ama baka bir ey isti yorum. Elini gsnn zerine koydu. Sanki, dedi, bak tam uramda, sol yanmda, kalbimin altnda bir yer eksik kalyor. Sonra bu kadarla kalmyor, o eksiklik btn ruhuma doluyor. Ne yapsam eksilmiyor ne yapmasam dolmuyor. Yeil zmrt kuu ban sol kanadnn zerine brakt. Ademin szlerinin hepsini anlamamt ama hali iine dokunmu tu. stelik bu szler pek etkileyici pek parlakt. Ne dediini bir tarafa brakt, dem adna bu kelimelerle gururland. Kanat vurdu, havaland. Kendi kendine, demin can sklyor, diye mrldand. Sesi bolua halka halka yayld. Cennetin gkleri, bulutlar, gneleri, yldz yamurlar onunla birlikte fsldad: demin can sklyor. demin can sklyor, diye tekrarlad daldan dala uup duran haberci htht kular. Haber onlarn diline bir kez dnce rmaklarn balklarna, gllerin kuularna, yasemin bahelerine ulat. Parslar, ceylanlar balarn kaldrd koyun koyuna uykular dan. Melekler zaten olup bitenin farkndayd. Btn cenneti bir meraktr sard. Cennette insann can hi sklr myd?

Ama ite! Melek deildi ki bu, insand. Ona has ona mahsus deildi yalnzlk. Onun doasna yalnzlk ihtisas yazlmamt.

GALBA EZELDEN TANILARDI

demin zerine yle bir arlk kt ki, btn gece uyudu. Uyku da bir bilgi hali. Ryasnda sol yannn birdenbire boaldn duydu. Uyandnda, boluunu dolduracak olan az ilerde duruyor du. Sanki btn bu ar uyku yalnzca bu uyan ryas iin uyun mutu. Sa dirseinin zerinde hafife doruldu. Bir tebessm sindi yzne. Meraklar iindeydi. Ve boluu hl szlyordu. lk nda gzleri kamat, pek bir ey seemedi. Bu k nere den geliyor, karamad. Neden sonra onu ilk kez grnce, nutku tutuldu. Bu hikye iinde kez olacak ya dem, ilk kez bildii kelimelerin tmn bir n iin unuttu. Byle bir eye daha evvel rastlamamt. Ama artc dere cede de tandkt. lk bakta tand. Havvayd.

Sanki demdi ama demden de bakayd. Galiba. Ezelden tanlard. Ruhuyla o ruhun arasnda o zamandan bir ey vard. Ademin Havvaya dair btn bilgisi bu hatrann ardndan geldi. Havva her defasnda tandk, her defasnda yenidendi. Orada duruyordu. Bir elle havuzunda, n aynasnda, sknetin duasnda, zerinden mavi buharlar ykselen bir suda, durur gibi yryor, bir yryor bir duruyordu. Bir grnp bir yok oluyor, su ayaklarn yalyor, bileklerini okuyor. Damlalar konuyordu omuz balarna. Kollarndan parmak ularna, parmak ularndan cennet toprana akyor, dklyordu. Cenneti onun gzellii dolduruyordu. Havva, orada suyun altnda, kollarn uzatrken, damlalar elleriyle toplar, salaryla datrken dem dikkatlice bakt ona. Bakna, duruuna. Cennetin, gzlerinde su olup rmak olup tekrarlanna, yanandan boynuna sa olup savruluuna. Bu, su gibi olua. Akp akp durulua. Savrulua, sonra toplana. Her eyi yapna, hibir ey yapmayna. Ani bir sevin aknl doldu iine onun yzne baknca. Bir bakt. Bir daha da gzn ondan alamad. Oysa dem, Havvann yzne bakmaktan bir n iin vazge ip de kendi yzne sinen tebessm grebilseydi. O kadar tamam lanmt ki daha balarken bitmi gibiydi, takld kitabn zerin den tek bir harf tefsiri ile gelip gemiti. Havva? Korku ile baknd etrafna. Bir gne kristalinden szlen k, alnna yedi renkli bir ta kondurdu, bir yldz geldi

62

salarnn arasnda durdu. deme yle geldi ki cennetin meyveleri elmasa, zebercetleri iee durdu. Irmak ar duru akarken gkler bambaka bir merasimle dnp durdu. Bann zerine eilmi mavi bir su ieini kopard Havva, evirdi evirdi, avularnn arasna ald, merakla inceledi. Yapraklarn okad. Usulca, ayaklarnn dibinden akan suya brak t, dnd, brakt iein arkasndan bakt. Sonra mavi bir iek daha kopard. Kadnd. Salarnn arasna takt. O, salarnn ara sna mavi bir iek takarken, bir bakasnn arkasndan bakakal mken, cennette zaman yoktu ya dem yine de bu nn bitecein den korktu. Korku korkuyu kovalamad esenlik bahesinde elbet, ama Havva suyun aynasndan karken dem bu kez onun tarafndan grlmekten, dpedz ondan korktu. Buydu istedii. Grlmek. Ama yine de korktu. Gzlerini yumdu. Yeni bir uyku kt zerine. ok gemeden dald. ok gemeden uyand. ki uyku arasnda grdnn bir cennet ryas olduunu sand. Ama hayr, ite yine oradayd! Ve bu kez suda deil az tedeki aalarn arkasndayd.

SEYR LGATES: AMA

Adem de gl ve gzeldi. Yapl AMA narindi. Zarif fakat heybetliydi. nce AMA derindi. Topra dnyadan suyu cennettendi. Bu yzden glgesi vard. Farklyd yani. Cennet sakinlerine gre bambaka bir gzel likle gzeldi. Demem o ki, cennetin cemicmlesi ondan daha gze linin olamayacandan neredeyse emindi. Ta ki Havva yaratlncaya kadar. Ne zaman ki bir elle suyunun havuzunda Havvann keli mesi vcut buldu, cennet ehlinin gzellie dair btn bilgisi batan sona bozuldu. O grndnde sadece demin deil, konukan htht kuunun bile dili tutuldu. Havvann ilk grnnn neticesi, her eyin zerine sinen ani bir suskunluktu. AMA sonrasnda bir seyir lgatesinde topland Havvaya ilikin cennet kelimeleri. dem bakakalmken, btn bir cennet de onu seyredurdu. Fakat nedense melekleri, demin yaradl haberini aldkla r gnkne benzer bir huzursuzluk sezgisi sard. Havvaya baklar

64 l a :

s o n s u z l u k h e c e s i

baka eklenirken cmleleri de AMAlarla blnd. nk Havva AMAlar olmadan, dz bir cmleye smyordu. AMAlar bu seyir de o denli vurguluydu. Havva sadece gzel deildi. Ayn zamanda tatlyd, sevimliydi. Scak, cana yakn ve gnldendi. Boyu boyuna uygundu demin, endam endamna. AMA sanki teni onunkinden daha parlak, gzleri, baklar daha gizemliydi. Ve sanki daha etrefildi. Ve bu etrefil ak deil gizliydi. Zahirde deil iteydi. Her halde Havva ayn nda ok eydi. Ve ona ilk bakla son bak birbirinin ayn deildi. Duruydu ilk bakta. Yaln. Iltl. Akc. Sanki sudan yaratl mt ve meylinde gne oynaan sular gibi berrakt. AMA her n deiiyordu. Bir kararda durmuyor, iki bak arasnda halden hale giriyordu. Karanlklar, uurumlar, rmaklar vard. ten deildi glgesine denin yitip gitmesi. AMA yitip gideni bulup karacak olan da yine Havvann eliydi. iek gibiydi Havva. AMA hayr! iek fazla masum kalrd bu gzelliin tanm babnda. Onu bir iek gzelliine indirgeyecekler iin yanlgyd sadece. Havva ayn nda hem iek hem zehir gibiydi. Bir vadi rzgrnn uurumundaki sesi dinler gibi, o sesin kendisi gibi rper ticiydi. Hem tehlikeydi hem tehlikedeydi. Hem su ortayd Havva hem suun tevikisi hem suun ta kendisi. Her trl hiddeti douracak denli sebepti. AMA ayn hidde ti teskin edecek denli de gzeldi. nk Havva saf gzellikti ve gzellik hiddeti durduracak yegne eydi.

n a z a n

b e k i

r o l

u*65

Saf gzelliin haberi Havvadayd. Ona bir kez bakann, hi bilmese de bir Yaratcnn varlna inanmas kanlmazd. O kadar gzeldi ki yaratlmlarn bu en yenisi, meleklerin de skn bulmalar fazla gecikmedi. Onlar da afiyet bana muhteem bir ss gibi inen bu gzelliin seyrine braktlar kendilerini. AMA gzel olmaktan baka hazineleri, hayat sslemekten baka bir kaderi de vard bu gzelliin, besbelli. Gelip geici bir sermaye deildi sahip olduu. Bambaka zenginliklerle de zengindi. Ve defteri ilk lemde, evvel lemde kapanp kalacak gibi grnm yordu. Ahiri vard, sonraya decekti yolu. Ve bir sezgi! Ne kadar ok ile ekecekti. Meleklerin Havvann ekecei byk acya dair sezgisi bil giye dnmedi. AMA Havvann salarnn arasnda duran mavi su iei, ilerinden birisinin gzne iliince. Hzn geldi. Bir melek kalbinin zerinde titredi.

K ADIM
smini henz bilmeyen Havva kendisini bir elle suyunun havuzunda bulup da hem uysallkla, hem dik ballkla etrafna bakndnda. Merakla birka adm atp bir su aacnn altnda durduunda. Mavi bir su ieini suya braktnda, dierini sala rnn arasna taktnda. Kimin sol yann bo braktn bilmiyordu. Kimi tamamlayacakt? Kimi eksiltmiti? Merak etti. Gelmiti, yleyse bu geli sebepsiz deildi. Az ilerde grd onu. Adem orada suyun kysnda, bir aacn altnda, ba bulutlara dnk uyuyordu. Bir cennet ryasnn ky sndayd. Ba omzuna kaym, bir kolunu kendi gsnn zerine atm, dier kolunu sarktmt. Gvdesini gnee, salarn rzgra brakmt. Ne kadar gzeldi ki? Dudaklar biraz ak, gzleri biraz kapal. Bir ebnem tanesi szlyordu yanann zerinden. Havva ona yaklat. Kendisine bu kadar yaklaldn dem bilmedi. O kadar gzeldi ki.

n a z a n

b e k i

r o l

u*B7

Grd eye dokunmadan yapamyordu Havva. Her eyle ilgiliydi. Zmrt bir yapra dalndan koparr gibi, avularnn ara snda evirir evirir gibi. Yokluyor ve merak ediyordu. Dur durak bilmiyordu. Bu merakla usulca eildi demin zerine. Boydan boya inceledi. Kokusunu iine ekti. Peremlerine, kirpiklerine, yana na, boynuna dokunmak, omzunu yoklamak istedi. yle bir yaknlk hissettiyse de cesaret edemedi. steini yar yolda brakt. Ama akl da onda kald. Tam o esnada suya, topraa, bulutlara n dren bu masum Adem bedeni derin bir nefes alarak belli belirsiz irkilince, sadan sola dnp hafife devinince. Havva korktu, bir adm geriye srad, gzel gzl ceylnlar da onunla birlikte srad. Yeil zmrt kuu havaland. Havva biraz evvel durduu yere, o aacn altna kat. Derin gvdesinin arkasna sakland. Gzlerini dallarn yap raklarn boluklarna uydurdu. demi gz hapsine ald. ok ge meden skld. Sabrszd. Yerinden kt. Her eyi gze ald. deme doru iki adm att.

BANA BR SM VER, VARLIIM OLSUN

yle bir lkla att ki kendini Adem uykusundan, gerekte lk atp atmadn bile bilmedi. Ama iki uyku arasnda ryasnn blnd gn gibi gerekti. Ve bana bir ey gelmi gibiydi. O zamanszlk zamannda, cennet rmann kysnda dem onunla gz gze geldi. Kular, tyleri rktmekten korkarcasna elini uzatt yavaa. Parmaklarnn ucundan dklen yaseminleri gsterdi. ine dolan ses ve a, sevince sarmaa, usulca, sen kimsin, dedi. Bildiini bir kez daha bilmek, kelimesini bir de ondan duymak istedi. Ben kadnm, dedi Havva, ama bu benim sfatm. Adm henz bilmiyorum. Sonra dnd deme, aklna bir ey gelmiti. Sesi, bengisular gibiydi. Bana, dedi, bir isim ver, varlm olsun. Durdu, aklndan yeni bir ey geti. Bana, dedi, sen isim ver, varlm senin olsun.

n a z a n

b e k i r o l u 6 9

Bana yle bir isim ver ki senin adnn yannda dursun. Seni anan beni de ansn. Seni hatrlayan beni hatrlamadan olmasn. Bir ile koy aramza bizi birbirimize balasn.

Sesi bulutlarda gklerde, aln aylarda gnelerdeydi. dem bakt ona. Gs olan gzelliiyle alrken bakayd. Ama szleri ruha ilerken anlad ki bambakayd. Hi dnmedi ki dem. Aralarnda oktan kurulmu bir isim ba. Kolay sylenir bir adn hatras. Kelimelerin gnnden bu yana aklndan hi kmayan ismi bir rpda fsldad. Fsldad isim hitap makamnda yansrken, Havva da pembe dudaklarnn arasndan Havva diye Havva diye tekrarlad. demin ismini Yaratc vermiti. Havvay dem adlandrd. Havvann ad adna, ruhu ruhuna, varl varlna katld. Bedeni? Zaten kaburgas kadar deme yaknd. Cennetin elmas tal gneleri baheleri doldurduka. dem, suya, a ve parltya, renge, kokuya ve buuya bu denli yakann kim olduunu fark etti. Havva. smini tekrar etti. Ama ayn nda o kadar aydnlk ve o kadar kapalyd ki bir isme smazd bu gzellik. Belli ki onu tanmak iin bir isim yetme yecekti. Elinden gelse dem bildii btn isimleri Havvaya vere cekti. Bildii isimlerin hepsini Havvaya veremedi ama her defa snda ona bambaka bir isimle seslendi. Bambaka bir vasfla vasfet ti. Havvayd bu, hzineydi.

BEN SENN NEYNM?

Kendi ismini renen Havva, Ademin yanbana uzand. Kolu bann altnda, gzleri bulutlarda. Yumuak ve tatl bir sesle, syle, dedi, ben nereden geldim? Nereliyim, neredenim? zm aslm ne benim? Hani ya, merak onun zelliiydi. Ayn zden yaratlm olmalyz biz, dedi dem. Ayn cev herden ayn yerdeniz. Ayn yurttan gelmiiz ayn evdeniz. Sol yannda boalan yerin acsn unutmutu. yle scak, yle iten, yle tatl, yle irindi ki Havva, yle candand ki aikr edilmemi bile olsa, dem onunla bir candan yaratldn eksiz phesiz bilebilirdi. Ne yandan olsa da, dikkatle baksa da bakmasa da, Havva demle ayn surettendi ayn zdendi. Havva kolunu bann altndan ekti, yar doruldu. Salar yznn yarsn rtt. Parmann ucunu demin sol gsnn altnda, kalbinin zerinde gezdirdi. Yaseminleri yoktu ama salar nn ucundan smbllerini serpti. Yok, dedi, ben senin ee kemii nim. Bak tam uranda benimle dolar bir boluk. Ben olmazsam sende bir yokluk ki ne yokluk.

n a z a n

b e k i

r o l

u71

dem, steledi, biz, dedi, seninle ayn zden yaratlmadk m? Israr etti Havva. Yok, dedi bir kez daha. Ayn zden yaratl m olsak da, uzak tutma beni kendinden. Senden baka bir lkeden gelmi olamam, farkl bir topraktan yaratlm olamam. Ben senin ee kemiinim, yle deilsem de yleyim. Seninim ben, sendenim. Farkl bir yurda srgn etme. Byle kabul et beni. Kadnd. Temsilleri seviyordu. Hakikatin dilini aprakla trmada stne yoktu. Ama ite kimliini demden renirken bile ona bir temsille kendi hakikatini retiyordu. Ve dem gzle ri kapal, onun szn sesinden ayrt etmeye alrken, kimi sz sesinden kimi sesi sznden teye geiyordu. ster onunla ayn cevherden ayn zden ayn nefisten. ster sol gsnn altndaki ee biimindeki kemikten, demin bedeninden. Her neden, her neden yaratlm olursa olsun, dem onun yurduydu. O neye adm atsa deme doru, dem ona doruydu. O varsa her ey tamam. O yoksa dem eksikti. Aralarndaki bir eksiklik tamlk ilikisi. Ne eksikse demde, Havvada o fazla. Ne fazlaysa demde, Havvada o eksikti. Onlar orada ylece birbirlerinin varlnda tamam, eksiinde eksik. Daha fazlas yokken. Meleklerden o biri, hani Havvann salarndaki mavi iee gz ilien, kalbine bir sezginin hzn den, demle de Havvayla da ayr ayr gz gze geldi. Sonra ikisini bir arada seyretti.

72

sonsuzluk

hecesi

Glmsedi. Ayr ayr da gzellerdi. Fakat bir araya gelince. Bir baka gzellerdi.

LK AK
Ezelden tanlard tan olmasna ya, yine de dem, Havvay daha ok bilmek daha fazla tanmak iin dayanlmaz bir arzuyla doldu tat. Havvada da her n tannmaya deer yeni bir yan vard. Tandka, Havva bir srlar kitabnn sayfalar gibi Ademe ald. Aldka kapand. Yani bitimli deildi bu gzellik, bir sona varma d. Bitti, dendike oald. Eksik, dendike tamamland. Bydke byd, yazldka yazld. demin tm zannettii her gzellik Havvann sadece bir parasyd. Gzellik bu hikyenin dnp dolap varlan eylemi. Bu kadar gzelliin arasna kanlmaz olan akn kelimesi de geldi yerleti. Bu ilk erkek, ilk kadna, kendisinden sonraki btn erkek lerin btn kadnlara duyaca kuvvenin yekn fiiliyle muhabbet etti. Havva brnden kp da yanna uzandnda, anlamsz erkek oluu bir anlam kazand. Varln z muhabbet; gizliydi dem, aikr klnd. dem, Havvay, kendisini sever gibi sevdi. Havvay sever gibi kendisine sevgilendi, zne muhabbet etti. Havva kelimeleri kadar evi. h ki Havva demin kelimesi.

74

la:

sonsuzluk hecesi

En fazla yannda olduu zamanda bile zlem duydu ona, bu, kendisini zlemekten farkl deildi. Ama yine de Ademi btnle yecek bir yarm var idiyse o da, Havvayd, bakas deildi. yle ki elmas aalarn k tayflarnda Adem nefes verirken Havva iini ekti. Havva nefese doyarken dem bekledi. Biri sal verdi nefesini dieri tuttu. Biri hatrlarken dieri unuttu. Havva dem iin, benim deildi bendi. Ben deil sendi. Hasl bu insan iftinden hibirisi bir tek ve kendisi iin deildi. Ne Havva deme eit. Ne dem Havvadan stn. Eitliin muteber l olmad bir her zaman endazesinde eit deil denklerdi. Bu kadar farkl ama bu kadar birbirine gre, ikisinin varlk nedeni, baka bir hesabn rakamlaryla yazl: Btnleyici.
***

Havva demin skn bulmas iin yaratlmt yaratlmas na ya, ou kez sakin bir liman deil frtnal bir deniz oluyordu. Durgun bir su olup akt zamanlardan ok boarken hayat veriyor, taknyla diriltiyordu. Garip bir gzellikti bu ama her haliyle gzeldi. Gzeldi ve gzellii sanki dem ona baktka oalyordu. oalmak istiyordu zaten, bu yzden saklamyordu kendisini Havva, grnyordu. Ayordu benlerinin rtlerini bir bir, iki avucunda toplad incileri, kulann arkasna takt su nilferle rini, sann her telini, kendini, gsteriyordu.

n a z a n

b e k i

r o l

u75

Salaryla avutuyor, dokunuuyla unutturuyordu. Sesi akllara durgunluk veriyor, glmseyii lmlerden lm, alay dirim oluyordu. Gs Ademin gsnde bo kalan yeri dolduruyor, kendini bir daha geri almayacakm gibi deme veriyor, Adem onda sknet bulsun diye onda couyordu. O coma lar, o akmalar ki, iekleri insan olmakla heveslendiriyordu. Ik ona farkl yanlardan vurunca da vurmaynca da, her n deiiyordu. An nna benzemiyordu. Kendisi olarak kalmyordu. Ya deme dnyordu ya demi batan baa, tepeden trnaa Havva ediyordu. Tekinsiz gibi duruyordu nce, sonra tutup elinden kaldryor du arptn. Ya Rabbi neydi bu ki deme Havvann ettiini kimse kim seye etmiyordu. Yine de dem, Havvadan ikyet etmiyor, daha yok mu, diyordu. Susuyordu Havva. Ama daha aydnlk bir cevab iinde ta yan bir soruyla sustuundan dokunmuyordu bu suskunluk deme. Mutluysa mutlu ediyordu Havva, dem mutlular iinde en mutlu. Mutsuzsa, kl rengi bir is brakyordu elinin dedii yere. Gznn grdnn ve grmediinin zerine kendisinden bir mutsuzluk brakyordu. Kadnd bu. Halleri, muhalleri, n, niyeti, bulayordu, ak yordu. Durmuyordu bir yerde, szyordu. dem ard. Bu kadnn hallerini neredeyse kendisine retilmi isimlerin arasnda bulamayacakt. Neticede, yaratkla rn bu en ereflisi, btn isimlerin emaneti efendisi, esma talimi nin gzdesi, o kadar kelimeyi aklnda tutmu renmi birisi, bir

76

:sonsuzlukhecesi

trl Havvay tam anlamyla anlayp kavrayamad. At da ak layamad. Ama yine de ondan aklnda en fazla kalan renkti, kt, karanlkt. Belli ki o, saf deil sarmakt. Berrak deil katkt, kadnd karmakt. Ama. Havvada kusurlu duran ey onun emrivakisi oluyordu asln da. Byle bir gzellikten rklebilirdi belki. Lkin bir rya bilincin de hengmesi yoktu ki demin. rknt aklnn ucundan bile gemedi. Yalnzca sevdi. yle sevdi ki dem. Onun yannda bir byd bir ocuk oldu. Bir cotu bir duruldu. Havvann her hali hotu. efkat doluydu Havvann bak. Havvann ilgisi. Havvann deme tbilii. Munislii. taati. Rzgrn nndeki defne dal gibi bir kapan bir al. Bir ka bir kucaklay. Sonra ani bir hrnlkla demin cann yak. Ama bunu inanlmaz bir gzellikle yap. Kokusu. Kadn oluu. Sokuluu. Salarn savuruu. Yznn yars karanlk yars aydnlk duruu. Su deince, yel esince, zerine gece inince, dem kadar masum oluu. Bozulmamas bu masumiyetin. Hep masum oluu. nk masumluundan habersiz oluu. yle bir dal budak, kk yaprak sald ki iinde Havva, deme nefes alacak yer kalmad. Ama bu havaszlkta dem her

n a z a n

b e k i

r o l

u*77

dem yeniden yaratld. Selin denize kavumas gibi duruldu. Havva? O da ancak seline, rmana kavuan denizler kadar durgundu.
***

Ne olsa ne olmasa da Havvaya baknca demin iinden her defasnda derin bir glmseme geldi. nk yle gzeldi ki Havva bu gzellii ancak bir tebessm karlayabilirdi. Ve byle bir gzellik ancak bir tebessme sebep olabilirdi. demin Havvaya bu ilk bak cennette bile kalbe sma yan akn ar duru bak. Her grnde ilk kez grr gibi. Her baknda son kez bakar gibi. Ama dem kendisine ne olduunu anlayp da ilk nda akn adn koyamad. Neden sonra bir bakt birlemenin adna. Ak ylece geldi. Aralarna girdi. Ama ayrmad birletirdi. znesi iftse de eylemi birdi. Ben ve senden ibaret, ne tek sen ne de tek ben, hem sen hem ben, bir cennet znesi onlar iindi. Ve Havva ile ift olduunda dem yalnzln ancak Allaha mahsus olduunu anlad. Demek bundan byle Havvasz yapamazd. *** kiKelimelerKitabna. bu Sradan insanlar ak diyeceklerdi bu erimenin, birikmenin,

78

sonsuzluk

hecesi

Ne zaman ki Havvann ba ve iaret parmaklarnn arasnda bir ak zambak dal. Cennette domutu da Ademe cennet olmayan bir yeri hatrlatt. Adem her dem oalan kelimelerinin arasndan o yerin kelimesini, tam ismini, henz bulup da karamad. Belli ki, Kelimeler Kitabnda karanlkta kalanlar, bir grlp bir unutulan lar arasnda kalmt, o bahse varmaya henz ok sayfa ok hikye vard. Ama. Yaanacaklarn akyel esintisi bir n iin geti demin zerinden. Doru yanl, ou tevatr, u kadnck, Havvack hakkn da neler syleneceini bilmese de sezdi. Grmese de hissetti. Hissetti bu cennet serencamnn encamn. Bu suun rivayetlerde, ikyetlerde kimin srtna kalacan. Bu bedelin kime kartlacan. Desinlerdi. Bir temsiller kitabnda o kadar gzeldi ki Havva, urunda ok ac ekilebilirdi. Ve bir deil btn kaburgalarn verse dem, onun gibi bir tane daha gelmezdi. Neticede, klarn bu ilki her trl tevatr iine sindirebilirdi. Oysa tevatrde kalmad. Akn yollar kazalyd ve her kaza nn bir bels vard. stelik bel, kalubelda yazlmt. Uyarlmlard: Bu bahede ne isterseniz bol bol yiyin iin, ne isterseniz edip eyleyin, btn bahe, btn cennet sizin. Ama u aacn meyvesinden yemeyin. Yemek ne kelime, yaklamayn ona, yanna bile gitmeyin. Yresinden bile gemeyin. Kr etmedi. Kaza. Yola kmt bir kere. Geldi. Tanmadk da deildi.

II. YASAK MEYVE

U AA
u aaca yaklamayn. u aa. Bu kadar yakn deil. O kadar da uzak deil. Arada. Neydi ki u aa? Yapraklar. Dallar. Parlcaklar, yakamozlar. Iklar, aynacklar. Simleri, siminleri, altn tozlar, gm iplikleri. Hele meyveleri, hele meyvelerinden de biri. Kokusu. Hazz. Rayihas. Rengi. h ki ht. Braksalar btn cenneti kaplayacakt. Ama cennetin dier aalar? Onlar da daha az gzel deil lerdi ki!

82

yleyse ne varsa demin baknda Havvann iindeydi. Cennetin bunca nimetinden tadan dem bir de u aacn meyvesinden tatsa, bir ey mi fark ederdi? Ederdi. Aacn da hikmeti, ismiyle artrd yorumun zenginlii. yleyse u aa, aa deil snr ta. Edep dairesi, kulluk kayd. Tahayyl hududu, imkn snr. Deniyordu ki: Halifesin, dikkat et egemen deilsin. Tanrdansn, Tanr deilsin. Manzursun nazar deilsin. Sadece yerini tutansn. Kendisi deilsin. Kutsal nefesten flendi sana. Kendini kutsal nefes sanma. Ruhumdan, denmi. Ruhum, denmi sanma. Bir eysin, ama kendini her ey zannedip de aldanma. Varlk nedenini unutma. Senin haddin buraya kadar. Haddini bil. tesine kalkma. Kysna gelinmesi bir uurum douracak her ey gibi, o aa iin de yaklamayn, dendi. Ama yasak, byl uykular kadar tatlyd ve yaprana yz vurann meyvesinden yemesi kanlmazd. stelik demi nden eken arkasndan da iten vard. eytan? Ayartnn, gzellii solmu, gzden dm haberci si. Allaha ramen, Ona benzer, Ona denk bir g deildi. Her eyi yaratan, istese, eytan da, u aac da, hatay da gnah da, unutmay da, isyan da yaratmayabilirdi.

n a z a n

b e k 1 r o l u B 3

Ama cennetten dnyaya yol almt bir kere. u aa baha nesi. Deil mi ki gstermek grdrmekti. Sakndrmak, yasaklamak yneltmekti. Kaderin iaretlenmesi. Gaye demin, kaderin de stndeki kaderinin gereklemesi. Srr- imtihan. Yasak meyveden bir srk alnacakt. Ademdi bu. Kendi tercihinde, kendi dmlnde snanacakt.

LK KARILAMA
Bir sesle balad aslnda. dem, bir cennet sabahnda, ba sol omzuna dm, tatl ve yumuak bir n altnda uyuyordu. Cennetti buras. yleyse uykusuzluun zahmetini tatmadan, beti-benzi sararmadan, uykunun hazzna kanyordu. iekler, yldzlar konup kalkyordu avularna, omuz balarna. Gl, karanfil, smbl arlyordu uykusunu. Ademin gzkapaklarnn arkasndan yepyeni bir cennet d gei yordu. Dle uyanklk arasnda, bir ses duydu. Sanki ona bir ey dokunmutu. dem uyand. Kular kanatlar ilk kez onunla birlikte uykuya kanamad. Ama yine de nefesini melekler bekledi. Uyann melekler gzledi. Etrafna baknd dem. Bir ey gremedi. Kulak verdi, dikkat kesildi. Sesi vard, kendisi grnrlerde deildi. Ses yineledi. Sert deil ltifti. Koyu deil hafifti. Yumuackt, tatlyd, nazik ve inceydi. Bu haliyle sesten ok bir nefesti. Nehrin sakin snrlarna, cennet gklerinin seraplarna kadar her yerdeydi. Budaksz dallarn

n a z a n

b e k i r o l u 8 5

arasndan szlerek geerken, z alev alev atetendi. Ama z libas na brnmemiti henz. Ak deil saklyd imdi ve alev alev yanan bir ateten ziyade, ok az tten ho kokulu bir duman gibiydi. oktandr cennetin sakini deildi. Hani araya derin bir uu rum girmiti ya her defasnda bir ses olarak geldi, kendisinden bir ses brakt geriye, kalmad gitti. Ama yeniden seslenmek iin bir daha bir daha geldi. Birka zaman sadece seslenmekle yetindi. Kendi haline brakt demi. Sesini duysun, yeterdi. Bu sese alsn d. Naslsa zaman vard. Ama o zaman zarfnda demle yetinmedi. Havvay da gzne kestirdi. Ona da seslendi, ona da ses verdi. Havvann kulann iinden geliyordu ses. Bir i gl maa rasna, bir l ayazna damlayan sular gibi ar ar alyor, ezgi ezgi yaylyordu. Ama ne zaman Havva, kulann iinde tatl tatl yan klanan, ruhuna ileyen, ruhunu ruh eden o sese ses vermeye kalk sa bu kez yok oluyordu. Onu grmek iin ban eviriyordu Havva. Dnd yerde ya bir hi gryordu ya da devinip duran, bir byyen bir yok olan, bir kvrlan bir uzanan kuruni renkli bir glgeyle karlayordu. Ya da o glge bile gitmi oluyordu da arkasnda brakt bolukta yakut baaklar titriyordu. Ama bitmiyordu, Havvann iinde daima bir ey kalyordu. Ve yeniden geliyordu. O geldiinde kular havalanyordu huzursuzlukla. Ar bir kayg geiyordu bahenin zerinden ve her ey onun altnda kalyordu. Kimi sesten kyor esinti oluyordu. Kimi buu kimi kokuydu. Biimden biimeydi. Her haldeydi. Yerden ykseli yor, gkten sicim sicim iniyor, suya deiyor, aalarn bedenini, belini saryordu defalarca. Asmann, salkmlarn zerinden kayyor, kvrlyor; ok yakn duruyor, tam arkalarndan usulca gelip

86

la:

sonsuzluk hecesi

demle Havvann srtna soluuna dayanyordu. yle yakn duru yordu ki aralarna giriyordu. Enselerinden doru ikisine ayn nda sesleniyordu. demin bedenini okayp Havvaya, Havvaya doku nup deme geiyordu. Bir ey gemi oluyordu ikisinin zerinden. Ama gemi oluyordu. Yine de oluyordu. stelik uzakta deil yaknda oluyordu. Olan demden kp Havvaya, Havvadan kp deme oluyordu. Byle srp gitmedi. Byk ayartc, denlerin unutmasz ilki, nn zamann bekledi. Yzlemeleri, boy lmeleri gerekti. Cennetin gklerine izilmi kaplardan birinin gzelliini seyre derken dem, soluunu ensesinde, sesini iinde hissettiinin gl gesiyle yz yze geldi. Bir kez baknca anlad kimin glgesi olduu nu. Uyary hatrlad. Kendisinden kanlmas gerekenle arasna derin bir mesafe brakt. Fakat o konumaya balaynca bu mesafe darald. Byk ayartc, dem, dedi deme, onun ismini syledi. Haydi selmlaalm, diye devam etti. Secde gnnde esirgedii selm sundu cmertlikle, ban hafife edi omzunun zerine. Selmna mukabele istedi: Verilen selm almamak ayp olmaz m ya dem? Sylesene sen de benim ismimi! Hibir tevik bu kadar tatl olamazd ve deme bir n iin yle geldi ki hi kimse demin adn bu kadar gzel azna alamaz d. yle byleyici dklyordu ki cmleler azndan, neredeyse deminkinden bile gzel kelimeleri vard. ine szyordu bu lisan demin. Sirayet ediyor, iliine iliyor, bulayordu. Hem bu glge nin, bu suretin kendisi? Suretten aslna nisbet varsa eer, hali, ahvali, hareketleri? Kalacak, saklanlacak bir ey deil, tatl bir su

n a z a n

b e k i r o l u 8 7

gibi ie akan, akmakla kalmayp dolan bir ey gibiydi. stelik yasak deildi ki adn anmak, onunla konumak. Sadece, ona dikkat edin, denmiti. dem de bu emre imdiye dein icabet etmiti. Bu icabet halinin gvencesiyle dem, cesaret etti, onun selmna mukabele etti. smini syledi. eytan, diye mrldand, k, hava, su, der gibi. Secde gnnden beri bu ismi ilk kez dilinin ucuna getirmi, bu tekinsiz kelimeyi ilk kez sylemiti. smi vard artk, yleyse ismi varsa eytan da vard. Ama onun ismini annca, dili yanmad Ademin, genzine bir srgan dolmad. Yer kmedi, cennet gkleri yarlmad. dem, eytan konusunda neden bu kadar srarla uyarldklarn neredeyse anlamayacakt. h cennet masumiyeti! h dem gafleti! Cennetten henz dmemi olan, ktnn lfzn bilip de manasna srda olmayan, kelimesini bilip de kendisiyle yz yze gelmeyen biri iin eytan bile henz o kadar tekinsiz bir kelime deildi.

KNC KARILAMA
Ne kadar ince ve nazik olsa da nnde sonunda eytand, secde gnnn hatrasn, o can acsn, uurum kysndan cennete son bakn unutmamt. Ve arada, gr ki ben mi stnmm yoksa dem mi, Sana kalan m daha fazla yoksa bana dnen mi, diye balayan bir hikye vard. Meram bakayd secde gn yaral snn, meramna adm adm yaklamaya balad. Alkanlk hsl olmutu naslsa demle Havvada, imdi sylemek zamanyd. Zaman geldi. Kendi glgesine gizlendi, bir cennet nna szlverdi. demle Havva, altn salkml zm aalarnn yann da, buluttan buluta yaylan bir n altndalard. Ilk rzgra katl m neredeyse k olmulard. kisi de ayaktayd. Havva, ban demin sol omzuna yaslam, bir eli onun barnda, dier eli kendi boynunda, hafif bir sesle arksn sylyordu. Sesi sulara arpp arpp geri dnyordu. Bir aacn dallar gibi sarmlard birbirleri ni. Havva, arksn sylerken dem onun salarn zyor sonra tekrar balyordu. Elmas iekleri ilitiriyordu bu salarn arasna, su damlalar serpiyordu. Semadan yldz yayordu zerlerine. Melekler hayranlkla, bu ilk insan iftinin sevinmesini, sevilmesini seyrediyordu.

n a z a n

b e k 1 r o l u 8 9

Denlerin ilki onlar bu halde grnce bir kez daha kskan lkla kavruldu. Kskanln nefretle, fkeyle besledi. Bir mddet durduu yerden, glmelerini, sylemelerini seyretti. Aklarndan da sohbetlerinden de tiksindi. Neden sonra bastrd iinden geen leri. Dinerdi bu azap, dinmez deildi. Yeter ki gstermek istediini gsterebilsindi. Yaklat, seslendi. nce hallerinden sual etti. Ey Adem, dedi, bir kez demekle kalmad, yineledi: Ey demlerin demi. En ince yerinden kavrad: Ey Havvann demi, Ey Allahn sevgilisi. Kimi, sen, dedi. Kimi, siz, dedi. Kimi ikisine birden hitap etti. Sz kimi deme kimi Havvaya evirdi. Manay szden geirdi. Makam dzene ekledi. tibarl yanlarn pekitirdi o ikisi nin gzlerinin nnde. Ateten benliini gizledi. yle ya, cennetin eskisiydi, tecrbeleri engindi, akln gstermedi ama bir akl hocas olarak dikildi bir rya bilincinde yzenlerin karsna. Sonunda; siz dnyay bu kadar zannediyorsunuz, ama cennetin dnda bilmedi iniz ne dnyalar var, bir bilseniz, deyiverdi. Henz yasak aacn adn zikretmedi. Kalbe bir merak atmakla yetindi. deme ilk kez kendi sesiyle seslenmiti. dem de bu sesi gerekte ancak o zaman iitti. imdiye kadar onun kendi sesiyle deil apayr bir fsltyla fsldadn anla d. Secde emri geldiinde atein mizacna brnen o sesi hatrlad. eytann, glgesinde gremedii eyi sesinden okumakta gecikme di. Ayrntl iddetle dolu yakc yaamna, ykc ahlkna ilikin btn rktc ipularn da bu sesten bulup karrken onu gr mek iin etrafna baknd.

90

la:

sonsuzluk hecesi

Gremedi, yine yoktu. Ama srarla sesleniyordu. dem bu sesten ilk kez tedirgin oldu. Kesin buyruu hatrlad, saknn, nidas n yeniden duydu. Bu sesten kamak iin srtn dnd, kotu. Bir aacn glge sine oturdu. Korkmutu. Dorusu korkunun ne olduunu bile tam olarak bilmiyordu. Yzn ykad. Salarn slatt. Azna birka zm tanesi att. Ama kulann ta iinden yine seslendi eytan. Ey dem, dedi, beni duymuyor musun? Byle devam etti. eytan yineledike, dem kat. dem katka eytan kovalad. Kovalamaktan yorulmad. Tanmaz deil di demi, tanyordu. Hrs, gururu, hayalleri, ruhu, teni, bedeni, benlik duygusu, lmszlk arzusuyla bir arada zgrlk duygusu olduunu, kutsal nefesle amurdan bir ceset arasnda durduunu, mizacnda kan dkclk, tutarnda kararszlk olduunu demin kendisi bile henz bilmiyorken eytan biliyordu. Ve demin hamuruna bir para unutkanlk, epeyce sabrszlk katldn, u n gznn nndeymi gibi gryordu. Hasl eytan nereden vuraca n biliyordu. Bir uyarmaya bakyordu btn bu uyuyan eylerin uyanmas, yanmas, alev almas. Frsat eytann bekliyordu.

MERAK
Frsat ok beklemedi, eytan frsatn ayana kadar gitti. Sindi arkasna, gvdesine sarld, dallarn kucaklad. Yapraklarn gsne bastrd, yzn gmd ieklerine, incecik srgnlerini benimsedi. Srnd, meyvesinde bekledi. Ylan deildi ama cenne tin hatrasna ylans bir rivayet ekledi. Seslendi. Sesi olmasa bir hiti. Orada ikisi, yine el ele, yine yz yze. Irmaklar boyunca geziniyorlard. Balarna ll tomurcuklarndan birer ta, gsle rinin zerine yapraklardan kolyeler takmlard. Havva arkadan tek rg yapmt salarn. Ayak bileklerinde su damlasndan bilezikler vard. Ara sra duruyordu. Etrafnda grd her eye bakyor, her eyi yokluyordu. Kehribar kelebekleri konup kalk yordu salarnn arasna ban kmldattka. Yanann zerinde bir yldz tanesi parlyordu. Alack bir sesle demine bir eyler anlatyordu. iirler okuyordu cennet kelimeleriyle. Glmsyordu Adem. Glmsedike yznde billr suyun lts. Sonra bu k yamurlar yznden boynuna, omuzlarna yansyordu. Duyduklar sesi oktan unutmulard bile. Cennet saltana tnda bile ocuklar gibi. O kadar kendilerinden gemilerdi. O

92

:sonsuzlukhecesi

kadar kendi hallerindelerdi ki, eytan, sesini biraz ykseltti. Yoksa onu iitmeyeceklerdi. u aa var ya, dedi. O aac gsterdi. Uzaktayd aa, ama durduu i baheyi iaret etti. Aka sylemiti. lk kez adn zikretmiti. u aa var ya! Vard. Baktlar. Var olmaktan baka zellii olmayan bir aat ilk bakta. O kadar masumdu Adem, ve aa ihtiaml gzellii iinde bile cennette o kadar sradand. Fakat eytan, u aaca bak, diye yineledi. Hi merak etmiyor musun neden yasaklandn? dem hi merak etmemiti. Merak et, dedi eytan. Aac bir kez daha iaret etti. Adem aac deil onun glge sinde ellerini fark etti. Parmaklar upuzun, bilekleri incecikti. Bu karanlk eller, bu nefti glgeler iarette srar etti. eytan srar etmeseydi dem aac grmezdi bile. Ama imdi onun varln fark etmiti. stelik dem, varln fark ettii nda aacn zerine de siyah bir rt tl atld. Nesi varsa kapand, sakland. Merak et, sedas yinelendi. Nasl bir aamt acaba cennetteki aalarn bu en gizem lisi? Dallar, yapraklar, meyveleri naslm? Camdan m sudan m ktan m kokudan m hazdan mym?

93

dem, meraktan uzak durmak iin gayret etti. Bu gayretle, aacn varln, nce tereddt etti, sonra reddetti. Varln yok sayarsa onu merak da etmezdi. Ama kalbine bir kez aacn ismi dmt ya. sminin nn de bir yasak sfat duruyordu ya. Neydi bu yasan sebebi? Ne vard siyah rtsnn altnda acaba? Bu acabayla ilk kez merak etti. Merak bir gitti bir geldi. ine bir doldu bir boald. Btn gece uyudu uyand dem. Aac unuttuu nlarn toplam hatrladklarndan daha azd.

SYAH RT TLNN KALKMASI

Yasak aa teraslar zerinde i ie alarak ykselen defne bahesinin tam ortasndayd. Bu haliyle hem uzakt hem yaknd. Yani bir yandan korunmal saklanmal, br yandan armal k krtmalyd. Fark edi, gelip de kalbinin ucuna konunca dem duyduu merakla ilk baheye admn att. Bir kez yanna gitmek ten, yakndan grmekten ne kard? stelik yalnz deildi. kinci bahenin yollarndan geerken bir bakt ki Havva da oradayd. lk kez birbirilerinden ayr adm atmlard. nc baheyi geip yasak aaca gidecekti ki dem, byk bir defne aacnn altnda durdu, dinlendi. Byle bir yol cennette bile dinlenmeden yrnemezdi. Salar dalmt. Defne kokusunu iine ekti. Onu byle grnce defnelerin srtndan bir rpertidir geti. Merak bir kez balarsa, siyah rt tl bir alrsa, artk n kesilemezdi. Arkasndan, ne gelecekse gelirdi. yleyse demi uyarmak gerekti: Sakn, dediler, deme, sakn merak etme. Ka bu baheden, bir daha da geri gelme.

n a z a n

b e k i r o l u 9 5

Defne aalarndan biri syledi dierleri ses verdi. Dillerinde ayn cmle, birinin sesi zayflasa dierlerininki glendi. Ama kolay deildi. Git, dendike dem gelmek istedi. Merak etme, dendike merak ziyadeleti. Bir n iin bastrsa mera kn, o daha gl geri geldi. Bilmeye dair merakn ldrse dem, bu kez bilmediinin ne olduunu bilmek istedi. Sonu yoktu. Merak, kalbini deldi geti demin tenini bile istil etti. Merak dourdu merak. Ter olsayd cennette, dem kan ter iinde kalacakt. Byle zorlannca, etrafna evirdi gzlerini, merakla baknd cennetin sakinlerine, onlardan medet umdu. Bir cennetli elinden tutsundu. Yreinden bu burguyu ekip karsnd. Merakn varl n bile hatrlamasnd. Cennetin kularna bakt, merak geri geldi. Gzel glgeli, zmrt meyveli aalara verdi srtn. Bir ey fark etmedi. evirdi ban. Yumdu gzlerini, gzlerinin nnde merak duruyordu. Unutmaya alt dem, olmuyordu. Sel gibiydi merak. nnden nasl kurtulacakt? Hi yokmu gibi yapabilse, baaracakt. Ama o aa, orada, cennetin ortasnda vard. Israrla vard, inatla vard. Kimse yemeyecekse meyvesinden, o aa niye vard? Dallar yapraklar yksekteyken meyveleri neden el hizasn dayd? Ve neye yarard bu gzellik? Muhatapszsa neden yaratlmt? yle varken, dem onu nasl yok saysnd?

96

la:

sonsuzluk

hecesi

Fazla sze ne hacet! Bir tarafta yasak aa. Arada defne aa larnn gvdesi. Dier tarafta, aralarndaki o sonsuz bala, ile edatyla, dem ile Havva. O ikisi. Yani: Merak ikisinin kalbini ayn nda buldu. nne den her eyi srkleyen bir rzgr gibi ikisinin de yelkenini doldurdu. Birbirlerinden mecal almak, derman vermek istediler ama sel ikisi nin de iini ayr ayr oydu. Zayf kald dallar yapraklar. Kkleri gvdeleri neredeyse hi yoktu. Sonunda merakn hacmi, arl, basks demle Havvann toplamn at. Sabrn seli tat. lsnn tesine akt. Onlar ken dilerini dizginsiz ve itahl meraka braktklar nda aacn da siyah rt tl kalkt. Sanki btn cennet glgede kalm da bir tek o aa, zerine den bir k salkmyla klanmt. nce demin ba dnd, Havvaya yasland. Havva, tutu nacak yer arad, sendeledi, srtn deme verdi. aklp kaldlar olduklar yere. Adm atmalar mmkn deildi. Birlikte seyrettiler olup biteni. Aa! Aa, az gelirdi onu tanmlamaya. Btn bir baheydi. Batan baa mecerdi. Hep ayn deildi. Deikendi. Her defasnda yenidendi. Bir baktlar, meyvelerini saklam, kkten uca yaprak. Bir baktlar, btn yapraklarn rtbas etmi, sadece dal ucunda meyveydi. Bir baktlar, yaprak meyve, kucak kucaa i ieydi. Yani aa, kimi, dallarn birbirine sard, rtt kendini, kimi dnd gsterdi. Ama meyveleri olmasa aatan kim sz ederdi?

n a z a n

b e k 1 r o l u * 9 7

Grdler aacn meyvelerini. Hele ilerinden en fazla dal ucunda duran o birisini. Evet! Iktand, sudand, kokudand, hazdand. Rengrenkti, camdand. Ne yedike tkenecek, ne eksildike bitecek gibi duruyordu. Tek deil oktu. Ve bilinmedik ne vaadler tayordu. Adem oral olmamaya alt. Ama bir kez gren? Hi gr memi gibi olmann artk imkn yoktu. Havvann gz parltya kayd, dem de daha fazla dayanamad, kendisini kokuya brakt. Susuzluunu giderecek denli tatl ve olgun meyveler o kadar yaknndayken scaktan bunal. Susuzluktan yan. Kavruluu. yleyse: Acaba tad nasld? Bilmek merak bir burgu gibi oydu beyinlerini. Oysa daha fazla ne bileceklerdi? h, keke bilselerdi. Onlar, bilmek merakyla kendilerinden gemiken, uyary da yasa da neredeyse unutmuken, birden balarna hi bekleme dikleri bir ey geldi. demin, altnda yaratld filbahri aac, dal lar yapraklaryla, gvdesiyle kkleriyle kageldi. Defne aalarnn bend olmas yetmemiti ki, demle yasak aacn arasna giriverdi. Merakn nn kesmek istedi. Ne de olsa, aralarnda derin bir hukuk vard, dem bir filbahri aacnn altnda yaratlmt. dem, dedi, yapma dn geri. Yoldan kma. eytana uyma. O byk uyary unutma. Koca aacn sesinde sitem, barnda ter vard.

98

:sonsuzlukhecesi

dem gzlerini nce koca aacn yeil yapraklarna, baygn kokularna, saydam beyaz ieklerine dikti, sonra utanla ban nne edi. Kendine gelebildi. Yasa ancak hatrlayabildi. Yaklat yanna Havvasnn, hafife sarst. Kolundan tutarak kaldrd. Dedi, kalk gidelim. Ve bir daha da bu baheye gemeye lim. Havvay tuttu elinden. ie baheden geti. Geri geldi. Ama akl aata kald. Kutsal ruhla balk arasnda, geri dnen bedeniydi.

VESVESENN KALPTE DOAN AACI

Ama bu kadar merak hi iyi bir ey deildi ve byk ykc nn ykmak istedii her ey imdi bu merakn zerine kurulabilirdi. nsan olan bu merakla, ne kadar kuvvetle verilmi olsa da btn szlerini unutabilirdi. Kkrtclarn ilki, bu gvenceyle, Ademle Havvaya bir sre grnmedi, seslenmedi. Esmedi, nefeslemedi, hrdatmad eteklerini. Ateinin alevlerini nefti glgelerinde srklemedi. Tohumunu atmt bir kere. Onlar kendi kendileriyle ba baa brakt. Merakn, ilerinde dal budak salmasna izin verdi. Naslsa imdi kendi kendilerine yeterlerdi. lerinin nasl dneceini, kalp lerine neyin deceini yle iyi biliyordu ki. Neden sonra karlarna dikiliverdi. Onlar bulduu yer? Anlatlr gibi deildi. Cennetten kovulduktan bu yana eytan hi bu kadar sevinmemiti. O ikisi, merakla, bir kez daha, baheden geerek yasak aacn nne dikilmilerdi. demin gl admlar vard Havvannsa ayaklar minicikti. Hedefine bir adm daha yaklamlarn cokusuyla eytan sevincini gizledi ama szn esirgemedi. Ksa cmlelerini cokun bir denizin uzun dalgalar gibi ard ardna gnderdi: u aa var ya!

100

Ne sylese yerine gidecekti imdi, bu kadar yaklamlarsa artk o kadar kolay direnemezlerdi, kolay kolay geri dnemezlerdi. Onlarn ayan kaydracak asl vaadini cmlesinin ucuna drd, srd, ekledi. Dedi ki: dem, hani sen lmlsn ya! Bir sre sonra btn bu saltanat bitecek ya! Sizler gideceksiniz, geriye lmsz melekler kalacak ya, siz biteceksiniz bu bahe burada duracak, esenlik cennetinde hayat sizsiz de devam edecek ya! Hatranz bile kalmayacak stelik, var olduunuzu siz bile hatrlamayacaksnz ya! Kaldrd ban. O ikisinin yzlerine bakt. demin de Havvann da renkleri atm, gzleri kocamanlamt. Uzun ve incecik parmaklarn dokundurmadan bile anlad, buz kesmiti dudaklar. Devam etti. Az kalmt: Ama bir kez u aacn meyvesinden yerseniz. Gznzn nnden kalkacak tm perdeler. O zaman gerei greceksiniz. Her eyi bileceksiniz. Bilgi sizin olunca ey dem, bylece cennette, melekler gibi sonsuz bir yaam sreceksiniz. lmeyeceksiniz. Sylesene Allah akna ey Allahn sevgilisi, ey Havvann demi ey demin Havvas, melekler gibi olmay, sonsuz yaam srmeyi, esenlik bilgisini istemez misiniz? Onlara nce bilgiyi sonra gc teklif etti. Byk gerei, sonsuz yaamay vaad etti. Hepsi de neticede ayn eydi: Gitmeyebilir kalabilirlerdi. Melekler gibi olabilir, yani lmeyebilirlerdi.

n a z a n

b e k i

1 0 1

Yeter ki u aacn meyvesinden yesinlerdi. Fazlasna gerek yok, yalnzca tek srk yeterdi. Sustu. Daha fazlasn sylemedi. Gitti. Alaktan uan kular gz ucuyla izlerken Ya Rabbi, dedi dem, nedir iimdeki bu duygu? Oysa lmn ad anlana, kelime si sylenene kadar ne lmek korkusu demin umurundayd ne de bilmedii bilgilerin farkndayd. Yine de aklndaki yasan korku suyla hayr, diyebildi. Hayr hayr, diye yineleyebildi. Ama ok gemedi. Hayrn nefesi hafifledi. Vesvese yle bir girdi ki kanna, dem kendisini byk bir srrn orta sand. Bu sanyla sanrland. Acaba? Kurdu kaldrd. Kaldrd kurdu. Yoksa eytann dedikleri doru muydu? Ya gerekten leceksek!

AACIN ARISI
Kalbin kaplar vard. Korunmas kolayd. Ama vesvese, kaplar bir bir aarak girmiyor, kalpte douyordu. Olan, dorudan kalp evinde, gnl hanesinde oluyordu. Neticede, vesvesenin kalp te doan aac Ademin iine nce tohumunu brakt. Sonra tohum atlad, filiz ban kaldrd. demin iini kaplad. Baka da hibir eye yer kalmamt. Zemin hazr olmasayd minicik bir tohum nasl bu kadar kolay tutunabilirdi? dem nihayetinde. nsand. Topraktand bedeni. Ve aa, belki de ok tandkt, eyvanmzda bahemizdeydi. Merak, iine dokunmaya, vesvese bir kurt gibi oymaya bala ynca, deme yle geldi ki gzel meyve de yenmek iin yanp tutuuyordu. Aa da arksyla demi aryordu. Bilmek mera kn kkrtyordu: Ey dem! Gel! Benim ol sadece ve sahiplen beni. Baksana elmaslarma, zmrt dallarma, yakut yapraklarma. Grsene alev kandili gibi sarkttm meyvelerimi.

n a z a n

b e k i

r o l u *

1 0 3

Ben de gizli sakl bir hazine deil miyim? dem, bil beni. Sadece meleklerin bu lezzeti bilmesi yeter mi? Sen bilmezsen bu lezzet anlamn yitirmeyecek mi? Sen de grn bana. dem oluun bir anlam bulsun. Bildir kendini. dem bu sesten uzaklat. Ama o uzaklatka aa yaklat. Dallarn yapraklarn uzatt. Kollarn boynuna sard. Sarmaklaryla ellerini balad demin, filizleriyle gzlerini okad. Salarnn arasna girdi, gsne serildi, ryasna szd. Hibir ar bu kadar kuvvetli olamazd. Dayanmak imknszd. Aa masumdu aslnda. Onun ne kabahati vard?

Kendiliinden demi kandrmaya yeltenmemiti ki hi, kendili inden gel, dememiti. Aacn azndan konuan, gvdesinden, ndan, suyundan ses veren bambaka biriydi. Ve ar, demin iindeydi. Yine de biraz daha direnebildi, bir kez daha hayr, diyebildi. Bu kadar ok hayr, diyebilmek iin ne kadar byk bir evet, demi olmak gerekirdi.

ARZU
Olmad. demin kendisi grmyordu nasl zorlandn, gzleri ba lanmt. Ama byle zorlanmak yaman eydi. Aacn ars demi de Havvay da ele geirdi. Bu ele gemilii ikisi de gizleyemedi. lk defa ayn zden yaratlm ikisinin arasna bir ey girdi. stelik uzak deildi bu ey. dem tarafndan baknca Havva, Havva tarafndan baknca dem gibiydi. Aa, demde Havva, Havvada dem, birinden brne, gitti geldi. Birinden boald brne doldu, yle ki cennet sabah doarken, Havva demi, dem Havvay bir kez daha o aacn altnda buldu. Aa ayn aat ima bu kez bambaka bir ayartclkla ayartt. nce retti arksn, sonra unutturdu. Birer iek balad kularnn kanatlarna, uurdu. Akl vard demin, akln ban dan ald. dem daha fazla ayakta duramad. Bir nefes ekti iine, aacn glgeliine uzand. arnn iddetinden Havvann koynu na snmak, ona dayanmak istedi. Ama hayret! Aa, Havvann koynunda uyuyordu. Havvadan kyordu hayat dal, Havvaya dnyordu. Yine de, avut beni, dedi dem Havvaya, akla beni, ne olur

n a z a n

b e k i

r o l

1 Q 5

sun unuttur. Havva: Unutturacak gibi deil hatrlatacak gibi duruyordu. stelik gzleri karlanca anlad ki, Havva da demi merak eder gibi aac merak ediyordu. Yumdu gzlerini Adem. Kendisini dne, grdn gre ceine brakt. D: Cennetin yasak aac. Yasak meyve, dnde bile bir kararda durmad. Biimden biime, renkten renge girdi. Srekli deiti. Biraz daha dikkatli baknca. Cennet meyvelerinin en aibelisi. En gzeli. Ademe yle geldi ki yasak meyve Havvann ta kendisiydi. Havva orada kendi kvrmlar arasnda Tanr hediyesinin de cennet meyvesinin de kendisi gibi dururken. Bir dokunulsa btn evren titreyecek denli durgun bir su, bir dokunulsa btn denizler yataklarndan boalacak kadar arzu. dem meyveyle yasak arasn daki denizin derinliinde boulacakken. Cennette bilmedii bir duyguyu tadacak, o duyguyla sarslacakken. Kendisini att. Gzlerini at. Bakt Havva Yannda bir beyaz gvercin uykusuyla uyu yordu. Fakat gsnden geen tela baklrsa o da demin grd n gryordu. Havva da kendi dnde. O da yasak aaca her baktnda tek bir ey grmedi. Deiiyordu srekli. Bir, elma aac gibi geldi. Bir bakt, buday baana benzetti. Bir, azn arzuyla am incir, bir, buulu kokulu mor zm salkm. Bir daha bakt, yasak aacn meyvesi sanki demdi. lk kez demin, cennetten bamsz, biricik varln fark etti Havva. u d haliyle hem demdi hem cennetti. Hem de cennetten gayri bir eydi. Birdi. Ve bu birlik, sadece demle Havva birletiinde gerekleen bir eydi. Ama bu baka bir eydi.

106 l : sonsuzluk

hecesi

Gzlerinin kapall arkasnda bile Havva bu hayalden rkt. Gzlerini at. Nasl bir uyanmaksa, kendi uyannn kopard velvelede sarsld. Cennet erkei, yannda, sanki korkulu bir ryadan uyanm, her zamanki gibi sa dirseinin zerine dayanm, peremleri yana na sarkm, merakla kendisine bakyordu. Havva, ban kaldrp da onun yzne dikkatle baknca, Ademin gzbebeklerinde yasak aa suretinde yerlemi bir Havva suretini fark etti. Kendisini hi byle grmemi byle seyretmemiti. Haklyd ate. Ona yaklaann ayn kalmas mmkn olma mt. kisinin de dnde daha evvel bilmedikleri bir ey uyand. Arzu! yle bir uyand ki bir daha hi uyumad. Gerekten de tat. Bu duyguyu unutmalar artk imknszd. nk yars gerek ti yars ryayd. Dahas, tamamlanmam, yarm kalmt.

HAVVA'NIN KEND GZELLN KNC KEZ SEYRETMES

Dnden dorulup da gsn serinletmek iin suyun ze rine eilen Havva defnelerin, minelerin, nergislerin, nilferlerin arasnda seyretti kendisini uzun uzun. Bu gzellie alc gzle bakt. lk deildi, bu seyrin ilki vard: lkinde, daha yeni yaratlmken karlat, iki cennet da arasnda, elle havuzundaki suyun aynasnda bir yansmayd. O zaman, kendi gzelliini seyreden kadnlarn ilkiydi Havva. Suyun zerine eildiinde dallar, yapraklar, kular, rzgrlar enlenmiti. Salkm st, akasya dal, kays aac, hatta suyun kendisi, birlikte seyretmitiler bu gzellii. simlerin Sahibi'nin her isminden bir tecelli vard Havva'nn mizacnda ya, en fazla da gzellii fark etmilerdi suyun aynasnda. Bir sevin dolmutu iine Havva'nn. Yaratc gzelliin, dahas Yaratc'nn gzelliinin bir parasn yznde yansr bulmutu. Dorudan grmemiti ama bilmiti ki Ceml'in yanssyd bu. O zaman Havva O'nun gzelliiyle gzeldi. Kendi gzellii ni, gzelliin saf cevherini, O'nun gzelliini sever gibi sevmiti.

108 l : sonsuzluk

hecesi

Yznde, btnne ayna olmu parann masumiyeti, kendisine memnuniyetle muhabbet etmiti. Kendi aynasnda seyrettii, kendisinden tesi. Ver. lhi cazibe. Havvann kendi suretinde tutulduu ise: lhi cezbe. Bilse de bilmese de. imdiyse dnden uyanan Havva kendi yznde grd has bahe, boulduu k, dt yamur, iindeki arzuyla. Ayn gzellii ikinci kez seyretti. O zaman iki hikye, iki Havva, iki ayna arasna fark girdi. Suyun aynas aynyd aslnda, kendisine ne gsterilirse onu gstermiti. Havva da ayn Havva. Ama bu ikinci bakta ilkinden farkl bir ey vard. Havva artk kendi kendisinin farkndayd: Benim yzmde seyredilen Tanrnn bana brakt eydir. Ama her ey gibi o da zddyla i iedir. Yani Havvalarn bu ilki, yle bir bakt kendisine, yle bir grd ki kendini. Suyun zerinden dorulup da demi yanbanda glmser bulduunda. Havva omzundaki gzel beni rten salarn elleriyle geri itiverdi. Ayann dibinde averen biri alev ate, kan krmz, dieri beyazlar kadar duru iki cennet ieinden beyaz olana bakt. Kan krmz, alev ate olan alp salarnn arasna katt. Suya eilmi yeil zmrt kuunu bir endiedir sard. tii su neredeyse kursanda kalacakt. Havva ocuklar kadar masumdu henz, ama mademki bu gzellii bambaka bir gzle seyretmiti. Demek kalbinden bir vesvese gemiti. Gzellii Havvada saf ceml haberinden kp, nefse mi dnecekti?

109

Gzelliini fark etmese masum, fark ettiinde mcrimdi. Bu hikyenin varaca yer besbelli: Havvann, sanki arkasndan bir glge, stnden kt bir rzgr ryas geti. Tenine bir ey dedi. Kendi grnts ile aras na biri girdi.

YALAN YEMNC
Emekler, gayretler, kendine gre niyetler, cennete gre gn lerle; i bahenin kysna gelip gelip dnmeklerle, iteki sesi sin dirmeklerle; hep sebepler, hep tehirler, hep bahanelerle dolu olan bunca sayfa boyunca. Byk ayartc, merak kkrtt, akla mantk l delili fledi. Vesveseyi kalp evinde dourdu. Benlie giden yolda bir gedik at. Tende arzuyu tututurdu. dem de Havva gibi, bu sre iinde gitti geldi. Sendeledi ama dmedi. Amma. Byk arc, direnlerinin ne kadar inceldiini fark etmiti. Uyary da yasa da unutmalar n meselesi. Artk her ey hazrd. Bir gitseler, bir daha dnleri yoktu. Bir dseler do rulmas olmazd. Bir darbelik takatleri kalmt. yle vurmalyd ki bir daha kalkamasnlard. O da cann diine takmt. Soukkanll kalmamt artk. Hrs kr etmiti gzlerini, grmesi yoktu. O da batan baa kendisi ne gre gayret kesmiti. Bu gayretle son defa, en zayf yerlerinden vurdu. yle bir vuru ki:

n a z a n

b e k i

r o l u * T 1 1

Bu kez gizlice deil aka vurdu. Nereden vuruyorsa oradan yara almt. Neyi karalyorsa akl en ok onda kalmt. Kendini sulu hissetmese byle saldrmazd. Gl olsa byle vurmazd. Bir zmrt denizinin kysnda kt karlarna. Bu denizi dem de Havva da ilk kez gryorlard. Bu kez suskundular; cilve leri bir gl yapra gibi kurumutu. Havva bir eyler anlatmyordu dalgn dalgn, Adem dinlemiyordu. Adem kelebekler uurmuyordu omuz balarndan, Havva iki gsnn arasndan pnarlar aktm yordu. Kendi ilerine dnmlerdi daha ziyade, ne varsa orada duruyordu. Ama yine de sarmak aalar gibi dem Havvay, Havva demi sarp duruyordu. eytann sesi, duyulas btn sesleri bastrd. Bu ses artk frtna uultusu, kasrga bulutu. Dorudan yaklat. Dedi ki: Ey demle Havva! Dediklerimi hatrlayn bir bir. Vaadlerimi hafife almayn. Feda edilecek ne varsa bu uurda, ekinmeyin feda etmek ten. Dalar paralansa gzlerinizi kapatn. nk gze almazsanz hibir zaman tam anlamyla bilemeyeceksiniz. Isrn, sakn korkmayn. Atn korkularnz bir tarafa, srn artk, diinizi damanz, dilinizi genzinizi saknmayn. Bunu derken, eilmi dallardan birine bakt. Nefti glgeli, incecik bilekli ellerini uzatt. Meyvelerden birini ekti kendisine, kopard. Her parma arzu her zerresi itaht. Ei grlmemi bir hevesle srd. Bakn, dedi. Bakn, ite hibirey olmuyor.. Aramzda

112 l : sonsuzluk

hecesi

ne fark var ki bana olmayan size olsun? Eit bile deiliz. Hani ya siz en stn olarak yaratlmsnz. Bir yan ruh, bir yan topraktnz. yleyse benden daha gl daha korunaklsnz. Aznn kenarlarndan yasak meyvenin yapkan svs akar ken ilve etti: Meleklemenin bedeli ardr ama melek olmak ancak bu bedeli demeyi gze alanlarn hakkdr. Her eyi bilmek ve sonsuzluk. Neredeyse Tanr gibi! yle deil mi? O kadar krlkle almt ki gzleri, bir adm daha atsa, Tanr olacaksnz, diyecekti. Karanlk bir gl. Nefes nefeseydi. Devam etti: Yemin ederim ki. Durdu, ekledi; Onun ad zerine yemin ederim ki, hibir ey olmayacak. Onun ad zerine inann bana. Bu. Yetti. Ebedilik vaadi. Ve melek olma zlemi. Aya kayd demin, bir gzellik yanlgsna dverdi. Bir gzellik yanlgsna derken, bir ebedilik vaadine inanr ken, Onun adna iilmi bir yemine kanarken. Yollar nce mera ka, sonra vesveseye uramt. Sonunda ha bire yer deitiren, her kesin karsna farkl bir rzgr uultusuyla dikilen mehur uuru mun kysna geldi dayand.

 H3

Topranda acelecilik, mizacnda sebatszlk vard demin. Ahdinde vefasz, varlnda azimsiz ve kararsz kt. Ve ki szd bu nihayetinde, unutmas vard. yle bir unutmak ki btn bir insan soyu hatrlasnd. yle unuttu dem. Kalbinden, zihninden, muhayyilesinden o kadar derin bir girdap, yle ar bir cendere geti ki. yle merak etti yle vesveselendi yle istedi ki. Hatrlamann zdd unutmak. dem verdii sz hatrlamaya bile korktu. Yolunu kesen szn zihninin arka bahesine itiverdi. Admlarnn nndeki engeli devirdi. Diyelim ki neticede: Kdn bir yz teslimiyet, bir yz demin kendisi. Kendi kendisiyle olan savanda bir yannn br yanna direnci iyice tkendi. Bu gl merak, bu baskc vesvese, bu nlenemez arzu her eyi unutturdu. Sonunda dem de Havvas gibi verdii sz unuttu. Lkin orulu olduunu unutup suya kanmak gibi deil, kanatlar olmadn unutup da kendini uuruma brakmak gibi bir unutmakt bu. Adem, en fazla unuttuu nda bile akl banda, unutmas nnda dahi sorumlu.

YASAK MEYVE ISIRII

Yzlerini evirdiler yasak aacn meyvesine. O kadar zlemli o kadar susamlard. Dierlerine benzemiyordu bu gidi, dn yoktu. O hengmede Adem artk korkusuzdu. Bir adm att Adem, cennet titredi. Keskin, ac bir koku kaplad drt bir yan, her yerdeydi. Dallarn, yapraklarn, meyvelerini, gzelliklerini uzatm yasak aa titredi. Yeil zmrt kuu, kursandaki su damlacn gerisin geri dkverdi. Cennette ne oluyorsa Yerde de onun glgesi. Henz yaratlmt konuunu bekleyen dnya. Ayak seslerini duydu uzaktan Ademinin. Konuum, sahibim, derken yeryz tit redi. Bir adm atsayd dem Yerin zerinde, toprak ancak bu kadar titreyebilirdi. Titremek fiiline sard ancak byle bir eylem, dalarn kendi zerindeki glgesi, suyun kendi zerindeki rengi titredi. Ve unutkanlk topranda hatalarna doru ilerlerken, attkla r her admda, o hatay Yaratann yaratt arlnn bile ii titredi.

n a z a n

b e k i

r o l u

1 1 5

Ruhlarn Ruhu. Nefeslerin Nefesi. Kalplerin Kalbi. Arl bylesine, bir de Adem yaratld gn titremiti.

Ortalkta eytan filn kalmamt imdi, o sadece kenara ekil mi, seyirci. indeki ses de artk demin kendi sesi, ta kendisi. Israrla tekrarlad: Tat bundan. Susacak gibi deildi. Cennetin yasak nimetinden tatmak hevesi btn benliini kaplad Ademin. inde yasa ineyecek gc buldu. Sz? Naslsa unutulmutu. Lkin byle bir eylem gz ak olamazd. Kapad gzlerini. Ne olacaksa gze ald. Sanki hibir ey olmayacakt. bahenin yollarna dald. Dolambal. Her zamankinden daha skyd i bahenin defneleri. Dallar birbirine iyice gemiti. dem onlar aralad. Artk ne ayaklarna ne ellerine, ne de diline, diine, damana sz geirebilirdi. dem artk dem bile deildi. Yrd, tam ortadaki yasak aaca doru ilerledi. En fazla sarkm, en byk, en ar, en zengin daln altnda durdu. Aacn glgesi. Yapraklar salarna, srgnler yanana dokundu. Ban kaldrd. Rzgr geti gzlerinin zerinden. Dal ieklerle, meyvelerle, yapraklarla, yeillerle, allarla, renklerle, kokularla, camlarla, klarla, hazlarla doluydu. Uzand iki eliyle dem. Dal kendisine doru ekti. En k l, en gzel, en kokulu meyveyi seti.

!6 la:

sonsuzluk

hecesi

Bir temas n. Kopard. Yasak aacn yasak meyvesini eline ald nda Havvann da elini kavrad. Ani bir sevin dncesi geti ilerinden. Hibir ey olma mt ite. Bu sevinle fazla uzaklamadlar. Aacn altna, cennet toprann zerine oturdular. Hem yldzlarn hem gnelerin altn da, el ele, kucak kucaa, az aza, diz dize, nefes nefeseydiler imdi. Yer ve gk de gz gzeydi. dem Havvann elinden, Havva demin elinden. Birbirlerine sundular, tattrdlar yasak meyveyi. Arladlar, azizlediler birbirlerini. Byk aacn altna ne biri sonra, ne dieri nce geldi. Ne biri gecikti ne de br acele etti. O nda demle Havva ayr ayr deillerdi. Ama ilerinde dolaan da ancak kendileri. Herkes o nda ancak kendi kadard. stelik arada bir ucu divanelie kan ar u, demin Havvay, Havvann demi zorlamas vard. Ne geldiyse balarna birlikte geldi. znesi iftti bu cmle rin. Eylemi tekildi. Su tekti ama ileyeni ikiydi. kisi ayr ayr tadna bakt, ayr ayr inedi. Ama damaklarna ayn tat, dilerine ayn kamama ayn nda yayld. Bir bedende iki ruh, iki bedende ayn bir ruh olarak yediler yasaklanm meyveyi. Kimse kandrmad kimseyi. Suu ne dem Havvaya ykledi ne de Havva demini itham etti. Ancak ok byk bir suu paylaanlarn duyabilecei bir yaknlkla yakndlar imdi. Yasak meyvenin tadyla tatlanan Havva, dem kadar sulu, dem kadar su ortayd. dem de ancak Havva kadar sulu Havva kadar su ortayd. Tek nefisten yaratlm, tek candan ayrlmlard. Su onlar birletirdi. kisi bir kez daha tek nefiste birleti.

n a z a n

b e k i

r o l

ut17

Havva deme, dem Havvaya nce fsldad sonra haykr d dilinin ucunda dnp duran kelimeyi. Zahirde ismi vard. Batnda belyd. Dilinden damana, dilerinden genzine yaylan lezzet, cennetteki hibir lezzetle kyaslanamayacak kadar gzeldi. Ama yasa inemi olmann ac tad da o lezzetin iinden geldi. eytann yalannda doruluk pay vard aslnda. dem bir n iin kendisini cennetin sakini deil sahibi sand. Ama sonsuzlua en fazla kart o nda sonsuz olmadn da anlad. lmsz olduunu en fazla zannettii solukla, lml oldu unu kavrad. Bir sonsuzluk vehmi. Bitimsiz bir imdi. Lkin geti. Hazdan acya, arzudan utanca dnd nda dem, henz cenneti yitirdiini bilmeden cenneti zledi. Acy bilmiyordu cennet yurdunda, ilk acy sonsuzluk veh minde fark etti. Hissettii sonsuzluk vehim, duyduu ac gerekti. Masumiyetli bir rya bilincinden uura, unutmaktan hatrla maya getikleri o en gizemli nn sonsuzluunda. Unutmak hatrlamakt. Hepsi de ayn nd. Hepi topu bir nd. Yutamadlar bile. Boazlarnda kald, kokusu burunlarndan geldi. Yasak meyvenin tad, diline damana yapp da dem deh ete uyandnda atein zorba efendisini, onun karanln iine glge salan kapkaranlk yann, alev stnde ate tarafn ilk kez kendi suretinde kendi eklinde grebildi.

118 l : sonsuzluk hecesi

o.
Kvrla kvrla yanan dumansz bir ateti. Ademle Havva. Bir srmeyle bir ayart arasnda. Ne kolay dmlerdi.

UTANIYORUM, DYEBLD
Arn krssine hat ekmiti Adem. Yedii yasak meyve, ilk bakta tek bir cmle. Ama arly bile dndrecek bu bir tek cmleyle, btn bir metin yerinden oynad. Lkin cennetin sakin lerinde, gklerden gk beenen meleklerinde bile, bak grdn m, diyecek mecal kalmad. Bir uultu koptu zihinlerde. Btn cennet imdi sadece dehet iinde. Girdapl bulutlar nce yarld, sonra birbirinin stne kapan d. Hzla ilerleyen nefti bir glge btn cennet topran kaplad. Ayn nda keskin bir uultu koptu. Derinlerden oalarak geliyor du ve hibir eye benzemiyordu. Aniden kan souk bir rzgr ortal kasp kavurdu. Cennetin iki bklm aalarn neredeyse kklerinden skp atacakt. Hepsi de hairden yet, almet: Neredeyse cennetin, gkleri yarlacak, yldzlar klarn yitirip snecek, savrulacakt. Dalar un ufak olup dalacak, kaybolup gidecek, yrtlp serap olacakt. Gne karanla gmlecek, ay yarlacak, denizler nce kabarp sonra yataklarndan taacakt.

120 l : sonsuzluk

hecesi

Sular yerden fkracak, gklerden boalacakt. iddetli bir sarsntyla yarlacakt yer, daha iddetlisi ardnda duracakt. Toprak dar atacakt arlklarn. Ve zifirden bir zilli mamum iinde; kapkara dumandan boucu bir glgede... Kelimeler manalarna uymayacakt. Gklerden gk, dalardan da olarak bahsetmek mmkn deil, kbus gibi ke cekti gn zerlerine. Neredeyse cennette kyamet kopacakt. Ki. lhi fke nn derinliinde, cennette kyamet kopmad. Ama. lk ya da son fark etmez, insan gnah ilediini nasl fark ederse dem de kendi kyametini yle fark etti. O zaman anlad artk onlar iin geri dn olmadn. Bir kez bu yolda yrdkten sonra geriye dnlse bile hibir eyin artk eskisi gibi olmayacan. Yasak meyve. Bir kez yiyenin hi yememi gibi olmasnn artk imkn yoktu. Yani bir kez bilince. Hi bilmemi gibi? Olmuyordu. Hatr bu hatray daima tayacakt. Masumiyetin yitii, bir unutamama hali. Unutulur gibi deildi. Yasak meyve: uur hali. Her ey bu uurla balad. dem bin yldr grmezmi de gz aniden alm gibi grd bana geleni. Demek melek deillerdi.

n a z a n

b e k 1 r o l u * 1 2 1

Ama asl greceini, uurun asl eserini, asl eziyetini, kendi kendisine, bedenine, tenine baknca grd. Dehet iinde kald. Gzleri neredeyse yuvalarndan frlayacakt. Ayakta durama d. Olduu yere kt. Kollarn dizlerinin stnde kavuturdu. Ban dayad. Ate bast bedenini. liklerine kadar titredi. Dnemez haldeydi. Ama bildii kelimeler arasndan biri de ilk kez o n dilinin ucuna geldi. Utanyorum, diyebildi.

RTN BEN
Bu utanc bir kez duyunca, kilit bir kez krlp da, ne var ne yok ortala salnca. Bir bakn keskinliinde aydnland her ey. Mahremiyetin cennet rts kalkt. Bir nda btn ktlklerin st ald. Doru yanltan ayrld. Gzlerindeki perde kalkt. Kalkmaz olayd. Grdkleri, birbirlerine ve kendilerine bakmalarn engelle yen byk bir utant. Utanma. Libas- ftr. ten gelen giysi. Aa kt. Olmasa aa kmazd. rlplak olduklarn fark ettiler aresizlikle. stelik anla dlar ki bu rktc plaklk yeni de deildi, gemiten beriydi. Hep byle miydi? Bu kadar m yabancyd kendi kendisine Adem, bu kadar m ikiydi? Demek kendi bedenine bile sonuna kadar sahip deildi; dem, deme bile ait deildi. Beden kendisi ne ait olsa, gren gz demin deildi. O kadar ki hi kimse gire mezdi araya. Kendisi bile girse kendisiyle arasna, yabanc gibi gelirdi.

n a z a n

b e k i

r o l u

1 2 3

Utan sadece ikisinin deil btn bir cennetin zerine kt. Durgun su, barna kocaman bir ta dm gibi buland. Bir daha da durulmad. Byle bir grnty yanstmasnd, saklamasn d. Ama suydu. Kaderi derinlikti. Grdn hafzasnda saklayan sular utand. Dallar yapraklar utand. Cennetin kular lklarla havalanmaya abalad. Oysa krkt kanatlar. Yeil zmrt kuu, ban kanadnn altna saklad. Konukan htht kuunun bile sesi soluu kesildi. Masumiyetli hayvanlar yuvalarna sndlar gn ortasnda. Herkes demle Havvann utancnn arl altnda kalmt. Nasl olup da cennette kyamet kopmamt? O zaman; Adem gibi tepeden trnaa utanca brnnce, rtn beni, dedi Havva. Gzlerimi de rtn. Ne ben kimseyi gre yim ne kimse beni grsn. Geceydi btn gnahlar rten. Ayplar yok eden. Ama cennette bir hata yoktu ki imdiye kadar, gecenin de byle bir rt s olsundu. Bir kez daha, rtn beni,, dedi Havva. Cennetin btn rt lerini rtnsem, kalbimdeki bu utancn yoksulluuna yetmez. Bu gnah gidermez. Toprak olsam. Yok olsam. rtnmek yetmez, gizleyin beni. Cennet topra da sessizdi. Nerelere gitse nerelere saklansa bu utantan kurtulabilirdi? Sapndan krlm bir iek gibi iki bklm, etrafna baknd. Cennette her ey kendisine bakyor sand. Srtnda rperti, cenne tin gzleri. Ik bile zerine ar geldi. Elinden gelse cennetin btn hafzasndan silecekti kendisi ni. Ya da ruhunu bedeninden ayrabilseydi. Ne are! Mmkn deildi.

124

sonsuzluk

hecesi

O acyla, kendisini elleriyle rtmeyi, kollaryla sarmay, sa laryla saklamay aklna getirebildi. Ama elleri hi bu kadar kk, kollar bu kadar zayf olmamt. Salarysa, hani dem onlar hzi nem diye okar, arasna gevherler brakrd, meer ne kadar azd. Hibir ey bu byk plakl rtmeye yetmeyince, durama dlar, bir yerlere samadlar. Srtlarn byk aaca dnp kamaya baladlar. demin aya takld derken. Glgesinde defalarca dinlen dikleri st aac onu pereminden yakalad. Sonra brakt. Dallar canlarn yakt, sarmaklar kollarna bacaklarna doland, dikenler izdi ellerini yzlerini. Dizleri yara bere iindeydi. Dnmeden, ylece, kendiliinden, geni gvdeli, ok yaprakl bir aacn arkas na, sk glgelerin karanlna, sk dallarn, keskin ac kokulu, stl meyvelerin arasna gizlendiler. Havva dnp deme bakt. Sitem yoktu bu bakta lkin tere atee batmt. Btn bu yaananlar? deme kader olsun diye mi bir kalbin altndan kartlm, bir ee kemiinden yaratlmt? Kaderini sevecekti, u utanmak bir para yakasn braksayd. Ban teye evirdi. Ne kendisine bakabildi ne demin kendisini grmesine tahamml edebildi. Oysa daha nce de plaktlar. Nasl yaratlmlarsa o kadardlar. Utanmaya imdi neden olan her ne ise, o zaman da onunlay dlar, oydular. Bakard dem Havvaya. Sana. Gsne. Karnna. Olgun bir meyveye benzeyen azna. Kirli olan hibir ey olmazd. Hazzn yz utanca bakmazd.

n a z a n

b e k i

r o l

u*125

Havva o zaman plakt da deme plak gibi gelmezdi. Bu plak ten incitmezdi. Oysa imdi. Bir kez daha baknca Havvaya. Sa. Gs. Karn. Olgun bir meyveye benzeyen az. Kadn kadnlnn; erkek, erkek olduunun farkna vard. Aralarnda birka cennet yapra. O nda ac meyve kokusu iini yaknca, Havvann aklna yapraklar geldi. Cennetin esenliini bozmu olsalar da, yine cennetin yap raklaryla rtnmeye altlar. Ama ne fayda! Bir paralar rtlse bir paralar akta kald. plak bedenlerini birbirinden saklasalar kendilerine aikrd. nk grdkleri, rtnseler de artk hatrla rndayd. Birka adm attlar. lk kez srtlarn ayr ayr aalara daya dlar. Bambaka baklarla baka ynlere doru baktlar. imdi Havva orada demin bir paras gibi deil, sadece kendisi gibi duruyordu. Havva deminden, dem Havvasndan gerek anlamda o nda koptu. O nda ayr dtler birbirlerinden. Hi kimse bu kzn zerinde, kendisinden bakasnn derdi ne yanamazd. Uzaklam, bakalamlard. Bir daha asla eskisi gibi eksiksiz bir btn, kusursuz bir ift olamayacaklard. Bir btn olduklarn ne kadar sansalar da araya

126

la:

sonsuzluk hecesi

hep bir bakalk, yabanclk, lisan uyumazl katlacakt: Kendileri. Farkl aalarn altnda Biz deillerdi. Ben ve Senlerdi sade ce imdi. Bir daha, Ben ve Senden farkl, ikisinin kopmaz-paralanmazayrlmaz yekliinden ibaret, o nc zne olamazlard. Yeryz lisanlarnda karl olmayan o unutulmu cennet znesi onlar imden sonra karlamazd. Ne kadar bir araya gelseler de Sen ayr Ben ayr.

DEMN ELLE SUYUNA GRMES

Eti bu kadar szy hi bilmemi, bedenindeki btn uzuvla rn varln Adem, bylesi iddetli bir acyla, bunca sancyla hi hissetmemiti. Kemikleri birbirinden, ilii kemiinden, derisi etin den syrld sanki. Pereminde st dallarnn zorlu sillesi. Yapraklar yetmedi. demi imdi ne rterdi? O dehetle, rman kysna kotu, byk yamur ellesinin altna girdi. O elle ki demle Havvay havuzunda ka kez ar lam, onlarn enliiyle enlenmiti. Yerden ykselen koyu bir buhar perdesiyle yksekten dklen isentili bir yamur saana nn arasnda, mavi klar, gml sisler, isentiler, selintiler orta snda. Bir kayann zerine oturuverdi dem. Ayaklarn bir araya toplad. Dizlerini birletirdi, dirseklerini dizlerinin zerine dayad. Avularn ukurlatrd. Yamur. Irmak suyu. elle havuzu. dem onca suyun ortasnda, dikti gzlerini, avularnda biriken suya bakt sadece. Bu kadar m gafil olunurdu?

128

:sonsuzlukhecesi

Azn cennet suyuyla alkalad, ellerini cennet suyuyla ykad. Gzyana, hkra, haykra, dolup da boalmaya kar an bir rmak suyunda tepeden trnaa, ykand. Suyun iinde ii yand. yle bir yanmayla yand ki, cennetin aalar neredeyse tutuacakt. Rabbim, Varedicisi. Cennetinde bu kadar yanyorsam cehennemin nicedir? Korku dt iine. Atee benziyordu. yle bir korku ki anlatmann imkn yok. Anlatabilecei tek kiiydi Havva. O da ayn korkuyla korkuyordu. Avucundan akan sular sessizce izledi. Syleyecek sz yoktu. simler her eye yetmiyordu. eytan? Daha ilk bahsinde kazanmt. dem en ok da daha kendisini grmeden, soru suretinde phe etmi olan melekleri hakl karm olmaktan utand. Kazazedeydi dem. Lkin asl acy Rabbinin rzasn kaybet tii iin ekti. imdi. Hicab demin, kendisinden raz deillii. Olanlar olmadan nce, yznde Rabbin rzasnn izleri. O zaman parlakt demin yz ve Rabbinden ona szl bir selm gelirdi. Muhatapt. Biricikti. Buydu asl safiyeti mutluluun. Onun cemliyle arasna perde girmezdi. Cennet cennet, dedikleri bir baheydi nihayetinde. dedi, ey cennetin Rabbi, ey cehennemin

lemlerin Rabbi kendi gzelliinin yansmas olarak orada grn meseydi, cennete kim kymet verirdi?

DOKUNU
Dehetle alm gzlerine sinmi pimanlkla. lhi kalpten srgnln azabyla. Ne olacann, o kalbe bir daha hi mi gire meyeceinin korkusuyla. En fazla da, sevilenin iinde krlan yerin sevene armaan ettii o byk utanla, yani kendini knamayla, ban nne edi dem. zerinden ne kadar zaman geti? Bilmedi. Sonunda elle suyundan kt. Gidebilecei tek yere sende leyerek gitti. Altnda yaratld filbahri aacnn geni glgeliine snd. Gvdesine sarlmak, ban gsnde saklamak iin aaca doru bir iki adm att. Yapamad. Olduu yere yld. Utan iin deydi hl, uzanamad, gsteremedi gvdesini, kvrld. Sorsalar imdi, Kelimelerin Emaneti Efendisi ne kendi ismi ni ne de Havvannkini hatrlayabilirdi. Balarna gelenin ne oldu unu henz tam anlamyla anlayabilmi deildi. Anladn bile henz kelimelere evirememiti. Neden sonra kimbilir hangi byk melein kanad usulca srtna dokundu. dem bu dokunula kendine geldi. Baka doku nular gibi deildi. Bakna, duruuna ekidzen vermek istedi. G bel doruldu. ok gemedi. Bir ses duydu ve ok korktu.

130

la:

sonsuzluk

hecesi

nk ses kendisinindi ama konuan dem deildi. Kalbine doldu rulan bilgiyi kendi sesinden ama kendisine ait olmayan kelimelere evirdi. rpertiler iindeydi. Gzleri bir noktaya dikili. dem kendi kendisine hitap etti: Oku, dedi zihnindeki Kelimeler Kitabn, tanklk eden par man kmldatt, esma gnnde ileri geemedii sayfalar iaret etti. Kelimelerin arl demi titretti. Altnda durduklar fil bahri aacnn gvdesi, bir kez daha ter damlad, sonra dayanamad boydan boya atlad, en sonunda yarld. nsann kendisini bilme, kendi anlamna erme nna tankt. demin zihnindeki Kelimeler Kitabnn kapal sayfalar da ilk kez o nda ald. dem esma gnnden kalan bulank hatrala r, bir grlp de bir unutulmular, ismi sylenmi ama yaanma mlar, sisli sayfalar ilk kez bu kadar aydnlk buldu nnde. Kelimelerini ayr ayr deil, bir btn olarak fark etti. Hepsinin oluturduu o muazzam cmleyi bir araya getirdi, cem etti. Kraat etti. Sayfalar evirdi. Birer isim olarak, uuru, Mantk, Akl, Hrriyeti, Semeyi, Tercih Etmeyi kolaylkla geti, radeye geldi. Ama sra radeye gelince, sayfalarn en ak, kelimelerinin tamamn bir arada grd o nda Kelimeler Kitabnn bulanklatn da fark etti. rade, bu kitapta demin yar kapal yar ak olarak grebil dii son kelimeydi. Ruha, Kadere, Kazaya sra bile gelmedi. Yine de kendi iradesini seti dem, kk harflerle yazl m. O da byk harflerle yazlm RADEnin iindeydi. Okudu: RADE iinde ama yine de iradeydi. radeydi ama yine de RADEnin iindeydi.

131

Ve ki irade RADEyle eliik deildi. Uzlakt, birleikti. RADEnin iindeki irade: Gayret ve Niyetti. O da Rahmann nefesi. yleyse RADE RADEnin iindeydi, RADE RADEnin zerindeydi. Hepsi de RADEydi. Bu muammann naslna niinine akl yetirmeye alrken, satrlar izlemek, stunlar inmek, sayfalar gemek iin acele eder ken, Adem, harflerin iyice silikletiini, sayfalarn tmyle karard n, kelimelerin yok olduunu fark etti. Sonras sr, sonras dokunulmazd. Sonras Ademe karanlk, hele bendeme kapkaranlkt. Senin bilme snrn imdilik buraya kadar, daha ileri gee mezsin. Daha fazlasna g takat yetiremezsin. En fazla bunu okudu. ini byk bir bilmezlik duygusu kaplad demin. Bilmek, kavramak, kelimeye evirmek, isimlendirmek isteyen insan yanyla byk bir eksiklik hissetti. Ama bu duyguyla da snrn, hacmini, muhtevasn, gcn ve gszln bildi. Bilmezlik duygusuyla en fazla dolduu o nda bildii eyi de hissetti. Demek bilebilecei son kelime Bilinmezlikti. Bir Bilinmezlik kelimesini syleyebilmek iin esma taliminin gzdesi bunca kelime bilmi, bunca isim sylemiti. Belli ki o ilimden ken disine verilen az bir ey'le yetinecekti. Ama dem, bilgisinin ulaabildii son snr izgisinde, akl nn son devinimiyle akln snr d ederken, kendisine verilen isimlerden birinin, verilmeyen btn isimlerin yerini tutmas gerektiini de dnebildi. Kalbi yle seti. Aklna smayanlar Kalbinde bir araya getirdi. Kelimeler Kitabnda Yaratann ismi, Kalbin iindeydi.

132 la: sonsuzluk hecesi

Son bir n, dem, yilik ve Ktlk bahsine bakabilir mi, merak etti. Garip! yilik ve Ktlkn bir ksm karanlk sayfalarn arasnda, Kader bahsinin iindeydi. Ama dier yandan yilik ve Ktlk, Ademin Kelimeler Kitabnn ilk iki kelimesiydi.

DYEBLRD. AMA DEMED.

Gaflet mi evveldi, isyan m? Unutmak, aya kaymak mazur klabilir miydi gereklemi gerei? Takdir Eden bilir. Ama Adem kendisini bildii iin sorumluluu da kimsenin stne atmad. Kabullendi, zerine ald. Bana bu kelimeleri Sen verdin. Sonra beni bu kelimelerle itham ettin. Beni topraktan yarattn, hamuruma nefsimi kattn. Sonra tuttun beni nefsimle snadn. Hevesli kldn da beni, heveskrlm suladn. DYEBLRD. AMA DEMED. Sen yarattn bizi, Sen izdin bu kaderi. Kaderim byleymi, elimden ne gelirdi? syan ettimse de Sen ettirdin. Halim buysa da sebeb-i halim Sendin. Syle! Baka ne yapa bilirdim? DYEBLRD. AMA DEMED.

134 a : sonsuzluk hecesi

Ben kendimi o yasak aacn altnda buldum. Adn Sen snav koydun. Dmekten baka yolum, yasak meyvenden baka azm yoktu bu oyunda. Bunu Sen de biliyordun. Oyunu sen kur dun. Ben sadece oyuncuydum. Yrdysem de Sen deil miydin yrten? yleyse beni su laman neden? DYEBLRD. AMA DEMED. NK: Filbahar aacnn altnda, byk melein cmlele rini sese evirdii, zihnindeki Kelimeler Kitabnda radeden teye geemese de Kalbe kadar gelebildii o kendini bilme nnda, iin deki Rahman nefesin de anlamn bilmiti. Kendi iindeki ruhumdanln, yani ki O deilse de Ondanln bilgisine ermiti. Bu fark edile, bu bilile sorumluluu kendi zerine alrken, O'nun kendisine katt nefesin eylem gcn de yceltti. Bu yceltmeyle kadrini kymetini, oyuna ramen oyunculuunun sebe bini hikmetini bildi. Yine de demdi. Akletmeye devam etti. Hepsi de soru ekimindeydi: O Rahmani nefesin kendisine verdii gcn eylemiyle, eyle min gcyle: dem mi atmt admn? Olacak olann olmad bu oluta Rahman, kendi admn bilir gibi mi bu adm bilmiti? yleyse kimse kimseye zorla bir ey mi yazmam, bir ey mi izmemiti? Kendisine nerilen dmdz yolda yryebilseydi, btn bu yaadklar grlmemi bir rya olarak m kalacakt? Sadece Alm Allahn ilminde mi var olacakt?

n a z a n

b e k i

r o l u

1 3 5

O yol ayrmnda dem biraz durmu, beklemiti. Kendisiyle cebellemi, sendelemiti. Dmt sonunda, aya kaymt. Ama en fazla dt nda bile zgrd, yleyse o mu semiti o mu istemiti? Sonu yoktu dnmenin. Sorular sel saanak. Ban evirdi Adem. Belli ki yasak aacn altnda ne tamamen mecburdu ne tmyle bana buyruktu. Boydan boya yarlm filbahri aacnn gvdesinden geirdi elini. Brakt akletmeyi. Alm olan Oydu, o kendisine talim ettirilenle yetindi.

SEBEB BAHANES
Sulayabilecei tek kii vard imdi. O da byk ayartcnn alev ate glgesi. Nefti glgeli, uzun parmakl, ipincecik elleri. dem onun da zerinden geti gitti. lk masumiyetinde, ilk hatasnda bile, ayart ne kadar gl gelse de, ayartcnn zorla bir ey yaptramayacann bilincindeydi. Bana bunu o yaptrd, demedi. Snaca yere snmak istemedi. Bildi ki ktln sebebi yok sadece bahanesi var ve eytan ktln sebebi deil bahane siydi. eliki? Yo! Bir burga gibi iinde iine dnen, dndan dna savrulan bu zmszlk, zmn ta kendisiydi. Ben yanldm, dedi. O ard ama giden bendim. znesine Havvay dhil etti. Biz ettik kendi kendimize edeceimizi. Bize kimse etmedi bizim eylediimizi. Bu cmlenin eylemi de eyleyeni de biziz. O ard biz gittik. Gafildik. Kendimize biz zulmettik.

n a z a n

b e k i

r o l

u *

1 3 7

Sz buraya gelince, Zulmn tanmn da Kelimeler Kitabndan buldu kard. Tank tutulduu kendi yaratlnn mer halelerini hatrlad. Hamuru ahenk ve dzen zre yorulmutu Ademin. Ve insan olan ancak kendi doasndaki ahenkte, dzen de, gzelde, iyilikte dinlenebilirdi. Oysa; insann kendi doasna aykr davran. Kendi kendisine yabanc kal. Kalbin kendini inkr. Hi ummad yerden yara al. Hi ummad kadar zalim ce yaralay. Knadn kendinde tekrar. Bir yanyla en gzel ola nn hemen ardndan en irkin olmas. En gzeli yaatann en kor kuncu tattrmas. Yasak meyvenin tadna bak hasl. Bakaldr. Zulm, baka neydi ki? dem bu krdm zd o kldan ince, kltan keskin, ban srtnda. Sonu yoktu bilmenin, bir kez daha kendisini bildi. Bir kendisi bir de Rabbi bilirdi. Kaderi dmekmi? Dmekle kalmad. Kalkmaya alt. Komad kaderine. Kaderinden kat. Niyet ve gayret: Kaderin anlalabilir anlam. Niyeti halis gayreti yksek kt Kudretin iki eliyle yaratt nn. Yaratan yarattndan bir kez daha honut kald. Bykt hatalar. Ama. Amas vard. Bu kitapta Tevbe vard Af vard. Asilik eer bakaldrmaksa, bakaldryla demin eytan dan ne fark vard? Biri savn ispat etmek iin kyamete dein direnirken dieri affn kaplarna, tevbenin msrasna snd. Fark tevbede. Geri dnmede. Ne dese ne demese de, affet, diyebilmekte.

138 l : sonsuzluk

ecesi

Edepli durdu demle Havva. Hatada srarl olmad. Tevbeydi. Pimanlkt. Gzya? Daha fazlas nasl aksnd? Nasl af dilenirdi, tevbe edilirdi? Hi olmam gibi olabilirdi? Elin yasak meyveye uzand nn bir n evveline dnlebi lirdi? Her ey silinebilirdi? Yo! Geri dnmek yoktu bu servende. Bu servenin izgisi zerinde ancak ileri gidilebilirdi. Ama dzd yol. Dz yolda den erken kalkabilirdi. Bu yzden hatann dnlebilir ucunda dem ve onun Havvas hl, erif deil ereflerdi.

AFFET YAKARII
Yerinden doruldu dem. Gvdesi boydan boya yarlm filbahri aacnn glgeliinden kt, elle suyuna yaklat. Salarn, bileklerini slatt. Gs hl scakt. Neden sonra kaldr d ban. Denizler gibi akan gklere de avularnda biriken suya bakt kadar bakt. Gzlerini yumarken kelimeler dkld azndan bir bir. Hatakrlarn bu ilki, cennet suyunun kysnda i paralayan bir yakarla yakard. Dedi ki: BEN AFFET! Btn syleyecekleri aslnda bu iki kelimeydi. Ne sylese daha ileri geemeyecekti. Ama o devam etti. ok pimanm, diye inledi. Byle bir pimanl kyamete dein hibir demolu bilme yecekti. Rabbim, dedi, benim Rabbim. Yani kulu olduum.

140 la: sonsuzluk hecesi

Benim, dedi, benimsedi. Sahiplendi, inkr etmedi. Benlik meram gtmedi. Senlik-benlik davasna dmedi. Yaratanyla arasndaki ba reddetmedi. rtmedi zerini, gsterdi. Ruhunu Onun ruhuna, adn Onun adna raptetti. Devam etti: Ey gelmiin ve gelecein Rabbi, Ey isimlerin sahibi, Ben ayamn nerede srtn, ben hatam, ben yanlgm adm bilir gibi biliyorum. Ben bin kerre kabul ettim kabahatimi. Sen bir kere affet. Tevbe bir bilin hali. Bir ilgi eki. Ben hatamla da Senin dairendeyim. Hl Sana ait hl Seninim. Tevbemi kabul et. Af duama icabet et. Sznn daha banda nefesi tkand. ki kelimeyi daha hatrlayabildii yerlerden buldu kard. Bir eyler daha demek istedi Rabbine. Onlarla hitaba devam etmek. Af dilemek, tevbe etmek. Ama diyemedi. Diyebildikleri de yetmedi. Kelimeye dnd. Ey kelime, dedi dem, hacmin neden bu kadar dar? Kelime ne yapsnd, boynunu bkm bir kede duruyordu. Kendi iine kvrld. Yeil zmrt kuu da o nda geldi, bir daln ucuna kondu. Kanatlar dm, tyleri matlamt. Mahzun bir yrekle cennet arkadan dinlemeye balad. dem yalvardka, yeil zmrt kuu gzyalarn aktt. Rabbim, dedi dem, Senden af dilemeye bildiim kelimeler yetmiyor, bana yenilerini ver.

141

demin kalbine ondan sonra indi tevbenin suret-i hali. Rabbi ona yeni kelimeler verdi. Belli ki Seslerin Sahibinin katn da, demin yakar sesi sevilmiti. dem bu yeni kelimelerle, hatasnn da tevbesinin de ze rinden yepyeni bir tefsirle geti. Yakarn, ellerinin parmaklarnda nce tek tek sayd, sonra vaz geti. Kendisini iinden gelen cmle lere olduu gibi terk etti. Kalbinden koptuu gibi, diline geldii gibi syledi. Kald yerden, pimanlk halinin hikyetinden devam etti. Bir kere yanlmt krk bir kere dzeltti.

Ya Rabbi, dedi, ok pimanm. Ama enseme bir fsltyla sokulup sesini kulama yaptrdnda, o ses derin sularn altndan gelen tatl ezgiler gibiydi. itmemek, iitip de kulak kesilmemek mmkn deildi. yle gzeldi. Kim olsa dayanamazd, benim gibi kulak kesilirdi. O sesle iime girdi. Ama yine de. Zorla bir ey yaptrmad ki bana. O syledi ben dinledim. O gsterdi ben eyledim. Keke hi iitmeseydim. Keke yer ile gkler kadar mesafe olsayd aramzda, onun yanna hi git meseydim. Byk aacn altnda onunla kar karya gelmeseydim. Yan bamda durmasna, yzme bakmasna izin vermeseydim. imde uyuduundan benim bile haberim olmayan o eyi uyandrd. Uyanmasna izin vermeseydim. Kendi iimde ne tadm grme seydim. Ar geldi grdm. Grdm sevmedim. Ben bu deilim. Ey Alm Rabbim, bilinenin bilinmeyenin, bilenin bilmeye nin yaratcs.

142

la:

sonsuzluk hecesi

Sen ki her eyi bilensin. Her eyi gren ve iitensin. Benim niyetimi benden daha iyi bilirsin. Sen ki kaderleri yazan, yazgs iine dm kalpleri okuyan sn, ben ki en fazla ve sadece Sana malmum. Mizacma, hamuruma neler kattn. Nedenimi naslm. amurdan bir bedenle ilhi nefes arasnda durduumu. Yaanm evvelim gibi yaanmam sonumu da Sen bilirsin. Gemii ve gelecei ayn nda konuturan lisannla bilirsin ki iimin Sana bakaldran bir yan yoktu benim. Gvdesinden ho kokulu yalar szlen cennet aalar, u daln zerindeki yeil zmrt kuu tank ki ben o vaade cennet diye, cennet diye aldan dm. Sana daha ok varmak iin Senden saptm. Eylemim erdi ama niyetimde halistim. Senin adn sahte bir iml ire anabileceini bilemedim. Byle bir yzle daha nce yz yze gelmi deildim. Byle bir gz grmemitim. Gzlerim balyd, tuza gremedim. Ama ilhi nefesi tayacak gte yaratlm olan da bendim. Yani grebilirdim. yleyse bu hesapta ben yanldm. Bu ar yk srtma ben kondurdum. O ard ben uydum.

Rabbim, Sen benimle ezelde nsiyet peyda ettin. Bir ayna kldn beni, dndn, o aynadan kendine nazar ettin. isimlerini paylatrdn cmle leme de btn isimlerinin yek-cmlesini bende syledin.

n a z a n

b e k i

r o l

1 4 3

Sen ki bana ruhumdan, demitin. Melekleri, manamn nnde secdeye davet etmitin. Sen. Beni bana emanet etmitin. Ama ben. Emaneti koruyamadm. Ama yine de ben. Grdmden hi vazgemedim. Bir kez srtysem de hl o benim. O vakit o kadar ok ey idiysem, nasl olup da imdi hibir eyim? Canm alsan, u lml bedenimi, amurdan tenimi kar san aradan benden geriye Senin nefesin kalr. Peki ben, varlm dan honut olmaym m? Sana kul ama Senin yarattklarna stn olmaym m? Bu stnlm hatrna. Beni affet. Ey Kelm, ey Kelimelerin Sahibi, Yaratann ismi en byk isim. Yaratlanda Yaratann ismi. Senin isminin hatrna. Bana verdiin isim akna. Benim adma. Senin adna. Beni yaratan Sensin. Sen. Kendi hatrna. Rabbim ho gr beni, yarattn. Yaratanmdan tr beni bala.

144

la: sonsuzluk hecesi

Her eye razym: Cennetteyken daha iime den u amansz kedere. Anlamlarn ilk kez zdm u kt huylu kelimelere. Hatta Havvadan ayrla. Hatta cennetten srgnle, yiti e, dmeye. Ama benim iime koyduun Senden yanmla, yani yaratl m olann da Yaratan zerindeki hakkyla. una raz deilim ki kalbimin Senden haber alan ksmn kapatma. Beni Sensiz brakma. Ey lemlerin Rabbi, ey benim Rabbim, ster srgn et. ster kov, gnder bahenden. Ama beni Senden gnderme. Cennetinden drrken gznden de drme. Kendi rzan iin, benden vazgeme. Ne edersen et. Ama beni kendine dhil et. Kendine merhamet eder gibi bana merhamet et. Sonra dn bak yarattna, bir filbahar aacnn altnda yarattn gnk gibi kabul et, onu ylece affet. Benim kalbim Senin nazarn. Bana bir nazar et. Bulmutum kaybettim. Rabbim, Ey lemlerin Rabbi. Ben de Senin leminden deil miyim? Beni affet melek deilim. Affet, diyorsam hl Seninim. Tanrm, ben u kutsal ruhla, u toprak bedene nasl saym? u yolda ta olsaydm, sarslmaz kprdamazdm. amaz sap mazdm. Ama affet, insanm. Ey limlerin Almi. Zamann Sahibi.

n a z a n

b e k 1 r o l u * 1 4 5

Ey tevbekrlarn Tevvb. Sen aff seversin. Rahman ve Rahim olan adnla, gaflete merhamet edersin. Bana verdiin kelimelerden okuyorum ki Sen, Senden dnenlere bile geri dnerlerse gel, diyeceksin. Altndan buzaya tapanlar bile eer af dilerlerse, affedeceksin. Kyas deil mit. Beni de affet. Ben kendimi affetmesem bile Sen beni affet.
***

Szn ucu sabaha varnca demin az dili kurudu. Bildii kelimeleri de unuttu, bu hikye iinde iki oldu. Ya geldi gznden. Kaldrd ban gklere. Kelimelerim tkendi, dedi. Onlarn yerine u gzyalarm kabul et. Dtm, dmlm kimsenin deil benim yanlgmn eseri. Dtm. Denin dostu Allah. Tut elimden kaldr beni.

AFFETT
Avularnn iini gklere evirdi. Yaseminler dklmedi parmak ularndan ama yrei avucundayd. Kimbilir ki o halde ne kadar kald? Baki Allah, Rahman Allah, Sbhan Allah. Ya Allah, dedi sustu. yle bir Allah, dedi ki Adem, Azam isminin sahibi honut oldu. Hatasyla asi, tevbesiyle kuldu Adem. Baeii, bakaldra cak gc de iinde tad iin bunca muteberdi. Ve lemlerin Rabbi, isyana gc olann itaatini, bir kez gitmi olann dnmesi ni, affet yakarn ok sevdi. Hepi topu bir meyve sr. O da kamatrc bir lezzet. Bir buruk tat damakta. Yarm yamalak. Yutamamlard bile, boazla rnda kalmt. O kadar erken uyanmlard ki safiyetti bu hataya en uygun kelime. Btn cennet saltanatlarnn yan sra, ocuklard. Bir rya bilincinde kabahatleri bile masumdu.

n a z a n

b e k i r o l u

1 7

stelik dnya oktan yaratlmt, gklerin ats atlm, ivileri aklm, arzn yz denmi, uzatlmt. Ademin yolculuu alnna ezelden karalanm, takdirin kale mi hatay oktan yazm, mrekkebi kurumu, kd katlanmt. O ikisi ilhi emre kar karken bile ilh yazya uymulard. Hani, iradeydi ama RADEnin altndayd. Allahulem ki; fikretmenin sonu yok, bu kaplar kapkullar na kapal. ledikleri suun srrnn bir ksm hikmetiyle hkmeden Tanrda kald. Rab fkelendi bu temsilde. fkesi temsilin gerei. Tebessm etti. Tebessm gerekti. Yani: Rahmeti gazabn geti. zndeki Rahmet ismiyle gaflete merhamet etti. Affetti. yle bir kabul olundu ki demin tevbesi, Btn insanlar iin ak duracak bir bel defterinin en ban da duran kabahati affolundu. Besbelli, af, yaradl kitabnn daha ser-namesinde duruyor du. Szde deildi kendisine verdii isimler, Tevvb olan, tevbekr duyuyordu. Beden bile deiirken. Yenilenirken. Ac pimanlkla aslna dnen ruh nasl ayn kalabilirdi? Ruhun mucizesi: Yenilenmesi. Hi olmam gibi olabilmesi. Szleme nnn safiyetine dnebilmesi. Velhasl: Yaratan, bu hatay, yazc meleklere unutturdu, iinde ile nen baheye, meyvesinden yenen aaca unutturdu. Kabahati ile

148 la: sonsuzluk hecesi

yen beden demindi. Tankt demin dili dama, dileri. demin uzuvlarna unutturdu. Af, tanklklarn ortadan kalkmas. Artk kyamet gnnde tanklk edecek tank yoktu. Silinmiti, demin artk kabahati yoktu. demin demlii kabahatle balad, bilmekle biimlendi, zehir menzillerinden geti. Arnmakla tamamland. Afla mhrlendi. Suyla yorulmu toprak bedeni hamd demin, atelerde yand, piti. O zaman, getirdiler, cennetin zemini akan yldz bezemeli atlas rtsn, zerine ekti. Sabah vaktinin lciverdi. Akamn tazelii. demin rtnd ancak kendisine yetebildi. Bir adm atabildi. Syrlan bulutlarn arasndan n parladn yapraktan deilse de glgeden okuyabildi. Gnee deilse de glgeye bakabildi. Sendeleyerek birka adm daha atabildi. Ceylnlarn, mavi gagal kularn, turuncu glgeli aalarn, altn rengi derin uurumlarn, st ve bal rmaklarnn, incilenmi kklerin kendisine bakmasna tahamml edebildi. zerinden nce bir ykm sonra bir af gemiti. Kalbinin zerinden o byk arlk kalkt. ilenin sonuna geldiini anlad. Uyumamt ama kbustan uyand. Bundan sonras? demin yolculuu. imdi bir filbahri dalnn altnda gzlerini at gnk kadar masumdu.

DME
Cennetin btn yaratlmlar. demle Havvann utanc nn arlndan, aybnn dehetinden daha kurtulamamken. Bu byk isyan unutamamken. Ama affet yakarn dinlemi ve lemlerinin Rabbinin affettiini de bilmiken. Ferahlamken. ok gemedi. Uultu dindi, glgeler seyreldi, karanlk hafif ledi. Belli ki kelm inecekti cennet sakinlerinin zerine, ilhi hitap iitilecekti. Hitabn hametinden, kalbine inen azametten dem yle ezildi ki gzlerini kapad. Ateler iinde kald. Dizlerine kadar cen net toprana batt. Duyduu ses daha evvel duyduklarndan bam bakayd. Aslnda ses aynyd da demin duyuu bakayd. Azap etme deil azarlama vard bu hitapta. Sonsuz ceza deil, kaderin hkm gerekleirken, vastasz aracsz son bir knama. Ses sese katlrken, son bir hatrlatma, uyarma. Azamet zamiriyle Biz, deniyordu. Bundan sonras: Meydan- kaza.

150 .

nce balangc duyuldu cmlenin, emir kipindeydi: nin. Arkasndan asl ksm geldi: Dman olarak yaayn. Hkm tamamland: Ve dnyada bir sre kaln. Yanklanan cmlenin znesi ouldu. Grnrde demle Havvaya hitap ediliyordu. Ama belli ki bu oulluk dem ve Havvadan oktu. Bylece dem ve Havvadan kt iki zneli hikye. Btn insanlarn hikyesi oldu. Demek cennet burada bitiyordu. Yerler gkler sustu. Baheydi seilmiliin alemi, almeti. yle bykt ki kayb demin, insan neslinden hi kimse bir daha bir cennet kaybetmeyecekti. kisi, balar nlerinde, yine el ele, sulu ocuklar nasl yrrlerse. yle. ktlar cennetten. Her ey geride kald. Bir byk kabahat ve bir utanla fark etmiti insan oluunun srrn dem. Bir acyla srgnln balad. O ikisinin kyla birlikte btn bir insan soyunun nnde cennet yolu ald. Hayret! Bu k, daha ok insan cennete girsin diye mi, dnemediler bile. Esenlik dilemeye, veda etmeye, son bir kez meleklerle gz gze, yeil zmrt kuuyla yz yze gelmeye de vakitleri olmad. Yola kmadan nce dem, dnp geriye son bir kez bakt. Bulutlar dizi dizi. Yasl filbahar aac. Sanki cennet her zamankin den daha gzeldi. Kulaklarnda lhi cmlenin yanks: Onlar de cekti. Bu bahe burada byle kalacakt.

n a z a n

b e k 1 r o l u 1 5 1

ok ac! ok ac! Gz geride kald. Havva ise omuzlar bir araya toplanm, boynu bkk, ba yerde, gzleri minicik ayaklarnn ucunda. Nereye gittiini bile bilmeden, yrmek deil srklenmekti bu. Gzlerinden yalar szlyordu. Salar alnna yapm, gzel burnu kzarm, slanm t. O da son bir kez dnp geriye bakmak istedi. Ban evirdi. Ama yle tellyd ki, salarnn arasndaki iei drd yere, fark bile etmedi. Havva gitti. Arkasnda mavi bir suiei kald. Meleklerden biri, ald onu. Hani, Havvann yaratld gn, seyrettii gzellik ten geriye, kalbinin zerinde bir sezginin hzn kalmt. Byk yalnzln korkusu evvel Havvann iini sard. Gzn atnda demi grmt karsnda. Onsuz yaayamaz, yaamak ne kelime, adm bile atamazd. Etrafna baknd. Oradayd. Kadn sezgisiyle, arkalarndaki byk kapnn kapandn, nlerin de ok ama ok bilinmez bir yolun aldn hissetti. Ama uzun bir yol arkadal yapacaklarn dnrken bile ne kadar uzak bir yere gideceklerini tahmin edemezdi. Yol? Daha yeni balamt. Ve, soluunu enselerinden hi ekmeyecek, eksik etmeyecek biri. Yanbalarndayd. Bir cennet mrne musallatt.

CENNET AZII
Her d ya bir kopma ya da kovulma. Her kovulan ya da kopan tel iinde bir ey alyor ya yan na. Onlar da bu hatra hikyesinden yanlarna bir eyler almak istediler. Hepsi de temsil, hepsi de mecaz. Ama meleklerle, yeil zmrt kuuyla bile vedalaamadklar. Gzlerini, azlarn cennet suyuyla son bir kez ykayamadklar bir zamanszlkta, beklenmedik bir ayrlta, byle ani bir hazrszlkta. nsan olan yanna neyi ala bilirdi? Beraberinde neyi gtrebilirdi? ey setiler cennetten karmak iin: Bir: Kelimeler. ki: Ak. : Annelik duygusu. Kelimeleri Adem yanna ald, annelik duygusunu tamak Havvaya kald. Ama ak ok ard. kisinin de, ak tek bana tamas mmkn olmaynca, ikisinin zembili de ak bir bana kaldramaynca, bltler yk. Yarsn dem srtland, akn yars Havvaya kald.

n a z a n

b e k i

r o l u

1 5 3

yle sert dtler ki dnyaya, bu fenaya, demin dizlerinin ba zld, cierleri yand. Nutku tutuldu. nc defa, bildii kelimelerin hepsini nce unuttu. Sonra bir ksmn hatrladysa da o bir ksmn kyamete dein unuttu. Ak? Daha yollarda sakin durmamt bir trl. Kabna s mamt. Bir yars yollarda kayboldu. Getirebildikleri ancak br yarsyd. O gn bu gn yeryz kelimeleri yetersiz, ak bu dnyada kusurlu. Annelik duygusu? Havvann cennet duygusu. Gnl evinde, kadn bedeninde, tastamam duruyordu.

III. SERENDP YOLU

GELD
Cennetin bir yitik olduu doruydu lkin u koca dnya da bir ceza yeri deildi. Sadece, muazzam oluta bir snav yeri. O da yedi lcivert denizin ortasnda gnee doru ykselmi bir kk adada balayverdi. Yeryzne kabahati ile dmedi Adem, kabahatsiz geldi. Ayan bast toprak bir gnah karlamad, bir gnahkr arla mad. Yeryz; gemiinde dehetli bir hikye dursa da, masum bir varlkla yz yze geldi. dem gibi, Havva da dnyaya geldiinde erkeini batan karan, onun yolunu kaydran ilenli kadn deildi. Btn bir kadn cinsine byk sanc, de tende, armaan etmemiti. Lnetlenmemiti. lk gnahn ykyle salnmad bu ilk insan ifti dnyaya. lk hata: Evet. Ama lnet? Asla!

158 .

Yaratan yarattn lanetlemedi. Hayr. Lanetlenmi deillerdi. Ve Alemlerin Rabbi. Yaratan, sonra yarattnn eylemi karsnda aran, gazapla nan, vuran ve vurduunu dnyaya babo savuran bir Rab deildi. O lemlerin Rabbiydi. Ne olduunu elbet bilirdi. Yaratt hibir ey beyhude deildi. Dnya byle yaratlmken, yazs byle yazlmken, dem yasak meyveden nasl yemesindi? Dnyaya nasl dmesindi? Nasl gelmesindi? Geldi. Dnya, ite oradayd. Vard. Yaratlmt. Dayanp denmi'ti. Hazrlklar tamamd. Konuunu bekliyordu sadece. dem, gelmeyip de ne yapacakt? O dnyaya uygundu dnya ona hazrd. Onunla tamamland dnya, demsiz eksik kalrd. Dnya dnya olal, dnyaln byle bilmemiti. Geldi. Asl sahibiymi gibi dnya bahesine girdi. Her ey ona aina. O her eye efendi. Tanklk ezeli. Geldi. Serendipe indi.

BULDU REDFL DNYA

Sz buraya gelince det de yerini buldu. Evveli ahiri cennet ti Ademin. Araya, Buldu Redifli bir dnya doldu. Cennet srgn kendisini dnya yolcusu buldu. Serendip. Bu kelime Beklenmedik eylerin lkesi, demekti. Beklenmedik eylerin lkesi, ama orada dem yedi iklim drt buca, hayvanlar, bitkileri, maddeyi, ilkeleri, bilgiyi kendisini bekler buldu. Bir zerre sapma yoktu dnyann yapsnda, atsnda. lk konuu, meknla snrlanm, zamanla kuatlm dnyay, fazla fark yoktu arada, bugnkne benzer buldu. Lkin dem iin, deme gre klnncaya dein dnya ok merhaleden gemiti. Halden hale girmi, munisletirilmi, msait edilmiti. Nice trler var edilmi, daha dem grmeden yok da edilmilerdi. Velhasl ne lzmsa deme, varl demin geliine yakn, ne lzm deilse deme, onun geliine uzak durdu. dem dnya zerinde gemi zaman buldu.

160 l : sonsuzluk

hecesi

Bu ilgiyle dem bereketli rman, suyu tuzlu denizin yarad ln, sularn gklerden iniini kendi geliine yakn zamanl buldu. Ann sath toprakt. Yer, patlayan bir yeil sedef gibi, bitkilerle sarma dola, dolu. Ikl, glgeli, renkli. Yryen bir orman, sr nen bir rt gibi gzeldi. Gzellik akn z. Ak dnyann evveli ve ahiri. Blbl glle e zamanl, ikisinin yaratl da demin geliine yakn. yle ki dem geliinin az evvelinde bir ak hikyesi buldu. Blbl ve gl gibi her bir ey de kendi trnde sabitti. Hibir ey baka bir eye dnmemi, bir eyden dierine evrilmemiti. Gr yeleli arslanlar, uzun boyunlu zrafalar, izgili zebralar. Rengrenk ve binbir eit. OL, denmiti hepsine, dem hepsini olgun buldu. Srnenleri, uanlar, yzenleri, koanlar grd. Kendisini, kimini sever, kiminden rker korkar buldu. Marur ve cazip kedi, o imdilik yabani. Ama kendisini koruyan, avladn dt yer den bulup da karan kpek, ilk gn bile sadkt. Sadakat onun mahzun baklarndan sorulacakt. Ar, baln dem iin oktan hazrlam, gzel tyl koyun ve kei de doasna evcil yazlmla rn arasndayd. Szn z dem, dnya yznde sadk dostlar buldu. Onlarla avundu onlarla hayata tutundu. Ama yelesi rzgrl at, evcil deildi henz, uzaktayd, yaband. Garip! Demek onun kutlu dostluunun vakti zaman vard. Yolun stnde yel, stnn iinde stn var. Bu ilk dnya sabahnda bile maara yoktu, maarada yaayan yoktu. dem ken disini dnyada evinde hissetsin diye, ats sazdan, zemini ottan da olsa, evi bilgisinin en kymetlisi olarak buldu. Yani insan kendisini sfrdan balayarak deil, birdenbire uygar buldu.

nazan

beki

rol

u*

161

Muazzam bir oluta hibir eyin varl dierinden bamsz deildi. Adem her eyi dierinin iinde, yekdierine ilgili buldu. Hepsi de Adem iin hazrd. Her hazr kendisine nazr buldu. Bulmakla yazd dem ilk dnyann redifini. Kafiyesini bu iirin bir ben znesi koydu. Eksik olan bu iirde bir Adem bir Havvayd. Adem geldi, Havva henz grnrlerde yoktu. Sesi vard dan tan. dem kendisini kimi kulak kesilmi kimi kr sar buldu. Alk tuttu cmle lem demin terifine. Ho medi ho medi. Ho buldu dnyay, dnya onu ho buldu. Koca cennete smamt dem, dnyaya sd.

SERENDP YOLU: DEM N KELMELER HATIRLAMASI

Adem kendisini Serendip adasnn bembeyaz kumsalnda, lcivert suyun kysnda bir hurma aacnn altnda buldu. Dalgalarn ard ardna gnderen byk denizin uultusunu duydu. Sanki glgesinde yaratld cennet aacnn altndayd. Ve bir cennet ryasndan az evvel uyanmt. Gzlerini atnda zihni bir ocuk zihni kadar botu. Buraya nasl geldiini bile anlamad. ok srmedi, olup biteni bir nda hatrlad. Eylemi affedil mi olsa bile utanc unutulur gibi deildi. Bu ac hikyeyi yeniden hatrlad, yeniden akland. Kabahatinin ans bir elbise gibi srtnda tad. Ruh dayansa bedenin, beden dayansa ruhun nasl dayand n anlamad. Bundan byle kalbinin zerinde hep bir krk taya cakt. lk nda Allahm, diyebildi. inde, yakan kavuran ac, derin bir kasvet uyand. Byk bir yeryz yalnzl geldi kalbini sard. Merak, korku ve kederin yannda durdu. imdi ne olacakt? Gzleri nce kamat, hibir eyi hibir eyden ayramad. Ama her eyin almas var, gzleri a alp da yerlere eilmi

nazan

beki

rol

u*

163

hurma dallarnn arasndan zerindeki buluta baknca, yatt yer den yine sa dirseinin zerinde doruldu. Hi bilmedii bir duy guyla yorgundu. ok scakt. Teni yand. i kavruldu. Susad. Saakl hurma yapraklar zerine glge sald. Yetmedi bu serinlik. u ilk susayta bile dnyann mizacndaki zahmeti tand. Gel, deyince gelirdi cennette sular aldayarak. Oysa imdi. Gel, deyince hibir ey gelmedi. Belli ki bundan byle hibir ey Ademe gelmeyecek, hep sine o gidecekti. Gzlerinde kum tanelerinin batmas. Bir mddet o halde kald. Neden sonra kalkt. Sendeledi. Soluk soluayd. Tutunacak bir dal arad. Durmakla olmad. lk admn att. Serendip yolu kar sndayd. Ve dem iin artk geri dn yok, gayri btn yollar kapalyd. imdi bir Allah bir dem bir de dnya. Kalp kalbe, dem dnyaya kar. dem yaratlm. Cennetinden atlm. Yerin yzne saln m. Bu dnyada iilecek suyu, yenecek lokmas, ekilecek ilesi, srlecek sefas varm. Gelip de geecekmi dnya zerinden, yrnecek yolu varm. Ama n deniz, arkas da. stnde gkler altnda kara toprak. dem hepsinin ortasnda imdi yapayalnzd. Havva yoktu yannda, bir banayd. Ve Serendip yolunun zerin deki her ey dem iin yeniydi, yabancyd, bakayd. Bu yabanc yolda dmemek iin eline tomurcuklanm, sk bir dal ald. Ona dayand. Gnein izledii yolu izleyerek yrmeye balad. Beyaz bir sincap, bir ku ty knca yoluna yalnz olmad n anlad. Gznn grd her eyi nce isminden, her ismi gere inden tand. Kelimeler Kitab zihninde ald. Ftrat, retilmi kelimeleriydi demin. Hepsi de kendisinde hazrd. Bir bir hatrlad.

164

sonsuzluk

hecesi

smini bildi her eyin. Her eyi ismiyle tekrar etti. Kalbinin niyetini, dncelerini, korkularn ve eylemini sze ykledi, sz den devirdi. Manay kuvve, kuvveyi fiil eyledi. simler, secde gnndeki gibi, nce iine dodu, sonra dilinden dklverdi. lk dnyann bilgisi kendisini deme kelime kelime sundu. Dt nlarda kelimeler kollarndan tuttu kaldrd. plak ayaklarnda ilk yarann acs, kelimeler olmasayd dem Serendip yolunda adm atamazd. nce gklere evirdi yzn. Salarnda rzgrn uultusu, ilk kez ses verdi, gkler, diyebildi. Kelimenin tns yerin yzne dedi, dem kendi sesini iitti. Acyla glmsedi. Sonra topraa eildi. Bu toprak, derken topra tand. Kokusu, topran yaz kokusuna karnca, nereden karlm amur bedeninin harc, nere liymi anlad. kisinin arasndaki hatrlamaktan da fazla, dem kaderinin toprak bir sayfann zerine yazldn anlarken, toprak da zerindeki harfleri tand. Gkleri ve topra hzla geti dem, zerine serilmi gky zn eksiksiz aynasnda yanstan byk suya yneldi. Snrsz okya nusa bakt. Tuzlalar, dalyanlar, mercanlar tand. Aklardan koagelen bembeyaz dalgalar, apraz gn klarn birbirinden ayr d. Kumun beyaz, denizin mavisi, kayalklarn gri glgesi. Kum setlerinin ar ar yer deitirii. Tatl su bayrlar. Denizin aniden coup ta sonra aniden uysalla. Su ayaklarn yalad demin, birka adm atnca dizlerine dayand. Birka adm daha. Gs sland sonra salar. Tuzdan gzleri, genzi yand. dem suyu kurutarak gzlerini okayan rzgr tand. Ayann zerinden renkli bir balk kayd. Elini uzatsa doku nacakt. Oyalanmad. Gerisin geri dnd. Denizin kelimelerini zihninde sabitledi. Gnei kaybetmeyerek yrmeye devam etti.

nazan

beki

rol

165

Batakl, sazl, nehir yataklarn geti. Serendip yolunun kelimeler serencamnda aalara sra geldi. dem, kimini yapran dan dalndan, kimini meyvesinden kokusundan, kimini rzgrndan uultusundan tand. tibarl ve ihtiaml kfuru, portakal ve turun cu, limon, karanfil ve taflan byle seti. Dik bir yama zerinde heybetli sedir aacyla yz yze geldi, hemen yannda ho kokulu mr ve kendisini rzgrda ses, havada tr eden bir hu aac ile karlat. Kpkrmz bir tarn ile tant. Bu byk aalarn byk glgelerine snd. Dnya glgeliinde dinlenirken bilgisine bilgi, kelimelerine kelime ekledi. Tandka tanmak istedi. Dnyann glgesinde gneinde, kysnda kesinde bam baka isimler vard. Ho kokulu mersin dallar, orta boylu fndk fidan, fndn meyveleri, baharat kokular, kahve taneleri. Yksek erelti otlar, ormanlardan szlen k yamurlar, i gller, rmak lar. Yeraltndan esen rzgrlar, uultular, kelebekler, yusufuklar. Gney rzgr, gne ve ay deltas. Sesler, kokular, tatlar. Bunca dnya varlnn kimini ilk nda tand dem, kimini hi hatrlamad. Hafzas zorland. Her varln bilgisini onun keli mesine, heyecann kalbine sdramaynca, kelimelerin kusursuzu nu cennette braktn anlad. Gne iyice alalp ufka yaklanca. ekiller nce yumuad, sonra koyulat. ok gemedi. lk defa d dem. lk defa ackt. Bir salkm meyveyi, birka ifal taneyi, da ileklerini azna att. Her ey ilkti bu ilk dnya gnnde. Terinin kokusunu hissetti ilk kez. Kendi bedeninin, u etten, ilikten, kemikten kafesin klfetini tand. Ar bir gzya damlas, iinden geldi. Yanandan szl verdi. Kendisini koca dnyada yapayalnz hissetti dem. Ellerini yzne kapad. Daha fazla dayanamad. Hkra hkra alamaya balad. Neden sonra, kendi hkrklarndan yoruldu. Alamann sonu yoktu, sustu. Karanlk inmiti iyice. Srtn bir aaca yaslad.

156

la: sonsuzluk hecesi

Salarnda rzgrn uultusu, iinde dnya korkusu. Dalara bak maya balad. Derken bir bulut ekildi usulca gzlerinin nnden. Dalarn arkasndan kocaman bir ay dodu. Bakt Adem. Mehtap, diye mrldand, hi unutmamt ki hatrlasnd. Ama onun da asl cennette kalmt. Cennetteki pek ok eyden dnyada da vard aslnda. Dnyada da aa vard, su vard, k vard, gl vard. Ama aralarn daki benzerlik sadece isimleri kadar, gerekte ne kadar farkllard. Cennet. Orada her ey snrszd. Kusursuzdu. Burada ise gzelliin sonu vard ve her eyin kusurlusu duruyordu. Hem cenneti hem dnyay grm olan bu ilk insan evresine bakt kederle. Ve dnya yznden gelip de geecek btn insanlarn cenneti hayal bile ede meyeceini anlad. nk tahayyln snrlar vard ve o da dnya gznn bakyla snrlanmt. Bundan byle cennet, dnya insan iin sadece, temsillerdi, mecazlard. Bu ilk dnya gecesinde dem, olduu yerde otlarn zerine, nce uzanp sonra kvrlp da, hi bilmedii bir yorgunluu zerin den atmak iin uykunun zerine sinmesini beklerken. Baklarn gkyzne dikti. Bir yandan sesleri dinledi bir yandan gkleri sey retti. Gz, cennetin gklerinden alt bambaka mehtaplar, bambaka yldzlar, bambaka gk cisimlerini, klar, parltlar arad. simlerini mrldand. Yoklard. Demek sadece cennete mah sus kelimeler kalmt hatrnda demin ve onlarn dnyada kar l yoktu. Hi kullanlmayacaklard. Hatrladklar, unuttuklar. Kendisini tanyp da ismini karamadklar. smini bilip de kendisini bulamadklar. geirdi dem. h koca dnya! Hepi topu hatra uyumazl, kelime farkyd.

DNYA CENNET DELD

Dnya zaman yaratlmt ve demin artk acelesi vard. Ertesi sabah erkenden uyand, btn yaadklarnn rya olmad n bir kez daha anlad. Gne ar ar doarken derin bir yarn kysndan dnyay seyretmeye balad. Neydim ne oldum, derken, insan olann ne oldum deil ne olacam, demesinin anlamn kavrad. Drt bir yannda ar ve krmz meyveler. stil kelebekleri. Nar dallar. Zeytin aac. Defne kokusu. Renkli kular havaland her bir daldan, aatan. Ademi bu dnya sabahnda suyun krlgan aynas, sumru, suna, akbalkl karlad. Tepeli toygar, tarla kuu, gs sar kiraz kuu arlad. Dnya ayaklarnn altnda, gzlerinin nnde uzanyordu imdi. Tatl bir k drt bir yandan szlrken, eya altn sars bir aydnln iinde yzyordu. demin yznde bir memnuniyet tebessm belirdi. Gzlerinin ii glmsedi. Ikt bu dnya. Seldi, puldu, yamurdu.

168

:sonsuzlukhecesi

Kokuydu, suydu, sarmakt. Her ey cennetten nianeydi. Emsalsizdi buras, ne gzeldi. yle gzel yle sakindi ki sabahn bu vakti, iine bir gven doldu Ademin, korkusu hafifledi. nsand ite. Daha ikinci sabahnda dnya ona cennet gibi geldi. Evet evet, dnya sanki cennetti. Ama o sknetin nasl bir tekinsizlik ierdiini, onun sakl bir yznn varln, dnyann cennet olmadn ok gemeden anlad. Dnyann fena yanyla aniden burun buruna geldi. Kanl azn seti. Her ey gzlerinin nnde oldu. dem sanki bir temsil seyretti. Olan u ki, aniden bir kurt zavall bir tavann peinden seirtti. Gzelliiyle demi mutlu eden ceylan, su ierken can damarndan canavara yenildi. Zehirli bir ylan kayd otlarn arasn dan. Der demez, byk bir ku geldi, eini benzerini yle bir yarala d ki demin can yand. Neticede o birini, biri onu, bir dieri her ikisini. Yedi, yuttu, paralad. Kolunu kanadn krd, pene att, gagalad. Hepsinin de kan demin zerine srad. Tepeden trnaa rperdi dem. Bu muydu? Dnyann dzeni bu muydu? lk kez aktlm kanla, actlm etle, vahetle burun buruna gelince. Derin yardan geriye g bel bir adm att. Ho kokulu otlarn zerine kan ter iinde kt kald. Elleri dizlerinde, dehet iinde, nefes nefese. Kendi soluunun basncndan cierleri nere deyse patlayacakt. Gzleri uurumun boluundaki bir noktaya sapland. Donakald. Yan yana uyurdu kurtla kuzu cennette. Srt srta dayanrd ceyln ile pars. Kan yoktu orada. Vahet yoktu. Burada ise pars ceyln, kurt kuzuyu yiyordu. Hepsi de gaddarlkt.

nazan

bekirolu*169

liklerine kadar titredi. Ademlerin Ademi hayatn seyrinde deil ite tam iindeydi. Ama buras nasl bir yerdi? Gzeldi gzel olmasna dnya ya, bu gzelliin iine bu fena lk nasl sindirilmiti? Hayr! Dnya cennet deildi. Dpedz cehennemdi. dem rendii ama anlamn bilmedii kelimelerin vahi yaanmln o gn orada bir bir tecrbe etti. Hepsi de tek bir szckte zetlenebilir, zulmn harflerine sabilirdi. Ama yle fena idi ki dnya, ierdii ktle n geldi demin kelimeleri gibi harfleri de yetmedi.

DNYA TACZ
Her akam olduu yerde korkuyla kvrld, uyudu Adem, her sabah tella uyand. Grd her glgeyle kendisini yerinden att, iittii her sesle kalbi oyuldu. Her oh, dediinde rahat bozuldu. Ne zaman bir hayale kaplsa, kendisini cennette varsaymaya kalksa, dnya cennet olmadn onun yzne vurdu. ok ksa bir zaman iinde suyun da kokutuunu bozulduunu fark edince dem, hi bir eyin ilk gnk tazeliinde kalmadn, dnya varlnn zn de bir rme mecburiyeti olduunu kavrad. Bu kavrayla dnya nn cennet olmadn her geen gn bir kez daha anlad. Srtndaki dnya yk arlatka arlat. Lkin gnlerce srd yrmesi demin, dnmesi durmad. Keskin sular, sert ayazlar, bir kk olan ne varsa hepsini tutup da koparacak gte frtnalar, nne geleni alp gtrecek denli cokun yamurlar. Gnler gnleri kovaladka baz gnlerin bak gibi kestiini fark etti dem. Souk iine iledi. lk kez has taland. Alevler ateler iinde kald. Harikulde bedeninde etin kemiin ne kadar ireti durduunu anlad. nsan. Ne kadar da naz lyd. Yaayabilmesi ne ok artn bir araya gelmesine balyd. Bu en gl yaratk en fazla da gsz oland. Bir byk aa kadar kavi ve heybetli, bir kuru dal gibi krlgand.

nazan

beki

rol

u*171

Dnya, bydke byd. dem, onun zerinde bir kum tanesi kadar kald. Acizdi. stelik yapayalnzd. aresizlikle bir hu aacnn gvdesine bakt. Alkt aalarn efkatine, bu kez de bir teselli, bir ifa arad. Ama ses seda yoktu aata. Aradn bulama ynca dem, bu kez bir pnar buldu. Ve. Eildii suyun aynasnda kendisini tand. Ama kendisini tanyamad. Dnyaya bulam bir yzd bu. Kendi acsn duymu, pek ok yandan yaralanmt. Ben, dedi, at kald dem. ki kann arasnda derin bir dnya kr. O cennet sakini bu dnya yolcusu muydu? zerine den k kararmt. Yz gne yan, dudaklar atlakt. Suyu uuldatarak rzgr esmiti demin zerine. Rzgr vurup yakmt, souk krbalamt. Cennetten hatra gzellii paralanm, ipek teni alazlanm, sa sakal birbirine karmt. Cennette tad o glmseme yoktu artk yznde. Uzun sre de olmayacakt. Kelimeler Kitabna bakt dem: Dnya hali. Acnn evi, dayanlmaz raddesi. Elemler, kederler, trl trl hastalklar, akla gelmedik felketler. Varl bile bilinmedik ktlkler, musibetler. Belnn gze, kulaa, tene demesi, kalbe inmesi. Gnl saraynn yklmas, ate geitleri... Durdu dem. Daha fazlasn okuyamad. Buna gz gnl dayanmazd. Ban kaldrd. Etrafna bakt. Ey dnya, dedi, sesinde sitem gizliydi. Ey dnya, yabancym, bural deilim, diye mi beni taciz edip duruyorsun? Ses yoktu. Dnya kendi dilinde konuuyor, kendi dzeninde akp gidiyordu. mitsizlik demin her yann kaplad. Nasl dayanacakt?

172

Dikili bir aac, tutunacak bir dal yoktu. Neye tutunsa avu larnn arasndan kayacak, neye yaslansa zerine yklacak gibi duruyordu. Dnyayd buras. Kan kokuyordu.

ZMRT KUUNUN YABANCILII

Bunca kan kokusu arasnda Adem, bir Serendip sabahnda, cennet dostu zmrt kuuyla karlat. Az tede bir daln zerine konmu, kuyruunu sarktmt. Kanatlarn rpyor tylerini parla tyordu gnein altnda. Oydu ite, aynyd, aslyd. Mizacna bir yabanclk, kanna barbarlk karmamt. Bu arky kim onun gibi akyabilirdi? Ta kendisiydi. dem, yaban elde sla arkadayla karlam, eski bir dostla rastlam gibi sevindi. Bir yangnn ortasnda bahtna bir cennet iei, bir kse souk su dvermiti. Hani bir zamanlar, elini her uzattnda zmrt kuu gelir demin iaret parmana narin ayaklaryla tutunuverirdi. Sarktrd kuyruunu, tylerini gnee yle evirirdi. arksn yle sylerdi. O zaman dem, erguvan renkli gagasnn ucuna bir pck brakr, zmrt kuunun gzlerinin zerinden parmak ularn geirirdi. Bann zerindeki yumuack tylerini severdi. Kanatlarnn zeri ne yaseminler serperdi. Bu hatrann sevinciyle, elini uzatt yeniden, zmrt kuuna muhabbet etti. Parmaklarnn ucundan yaseminler dkemezdi artk, ama gsnden okayabilir, pembe gagasnn ucuna bir daha p

174

ck kondurabilirdi. Dertlemek, cennetten sylemek istedi. h zmrt kuu grdn m kendime ettiimi, diyecek, topran sertli inden, dnyann dnekliinden sz edecek; meleklerden, cenne tin halinden sual edecekti ki. demin elini uzatmasyla, zmrt kuu tella pervaz vurdu, daldan dala, aatan aaca kat. Kaytszd. Uzakt. demi tanmamt. demin canna sitem batt. Sen de mi zmrt kuu, diye mrldand. Sen ki cennette herkesten ok bana yakndn. Her halime halda, her srrma srdatn. Havva eksikliindeki zlemimi, yalnzlk hallerimi bile ilk kez sana sylemitim. Affet yakarm, kulak tkamamtn, bir daln zerinden dinlemitin. Zmrt kuu ne demin sylediklerini iitti ne de ona ken disinden bir ey brakabildi, bir ey syledi. dem kendisi syledi kendisi iitti. Bir unutmak girmi ki araya her ey yardan az tandk, yar dan fazla tanmadkt. Dostlarn geri kazanmak iin bile deme imdi ne kadar zaman lzmd?

DNYA BR CENNET BR DE CEHENNEM GBYD

inde zmrt kuunun yabanclk acs. Adem alarken glmsedi. Kan terine, teri gzyana kart. Demek byleydi bura s, dnyayd. Kimi isyankrd yer kimi itaatkrd. Kimi bozguncuydu kimi uysald. Dnya ayn nda korku ve hayranlkt. Bu bilgiyle bir yann ho buldu koca dnyann Adem, ama daha ok dier yanndan korktu. Bundan sonra bir yurdu mitti Serendip yolcusunun, daha geni bir yurdu korku. u dnya lemin mizacndaki kararszlk. demi en ok da bu korkuttu. Merebi dnekti dnyann. Frtna hi beklenmedik nda patlyordu. Onda her n her ey olabilirmi gibi duruyordu. Her ey i ieydi burada. Dankt, dzensizdi. Emniyetsizdi. Hibir ey sonuna kadar duru sonuna kadar masum deildi. Dnya ite, bir cennet bir de cehennem gibiydi.

176 l a : sonsuzluk

hecesi

Her eyin, asliyetinden baka bir eye benzedii u yerde dem, kelimeler arasndan gibiyi seti. Cennet gibiydi dnya. Neredeyse ona e ona benzerdi. Gklerden geliyordu her ey. Ama salam bir aynaya dmyordu cennetin grnts. Belli ki dnyann yinesi saf deildi.

SAF UYUM
Cennetinden ayr dm Adem Serendip gnleri boyunca ayrl ruhu kadar bedeninde de sarsla sarsla yaad. indeyken gafiliydi cennetin ama hatrasnn her nn defalarca tekrarlad. Bir kez olsun cenneti grm, onun suyundan tatm, koku sundan alm bulunan, bu dnyaya, bu oyun alanna nasl ssnd, nasl avunsundu? Ama bir yan cennetliydi demin bir yan dn yal, ve demin isminde unutmaktan mana ve dnyada zaman vard. zerinde her n alacak bir lav az, nnde her n sarsla cak bir deprem yoluyla yaamaya balad. Her gn o derin yarn kenarnda oturdu. Rzgarn krd dala, ayazn dondurduu suya bakt. Ancak ilk insann gzlerinde olabilecek bir merakla olup bitenin seyrine dald. Her ey krkt, paramparayd. Dankt, tutarszd. Direnmekten vazgemedi balangta. Kendisini olana brak mad. Bir trl, olup biteni olduu gibi kabule yanamad. Ama neden sonra, zamann devrini tamamlad bir dnya sabahnda dem, oluu olua ekleyip de olanlar arasnda balant kurunca.

178

Suyunu tutup da tam kararnca indiren buluta, gkten inen yamurla canlanan l topraa, kurumu dallarn damarlarna bir gecede yryen suya. Gecenin ve gndzn birbirini izlemesine, gnein ve ayn evrelerine, mevsimlerin dnmesine, tazelenmesine, bereketine bakaka lnca. lk kez gr keskinleti Ademin, kelimelerinin bilgisi yaamnn resmiyle birleti, velveleli dnya kalabalnn arkasn daki dngy seebildi. Hain dnyann kendi iindeki saf uyumu nu grebildi. Dengeyi dzeni bir bir fark etti. Arzn sathnda hibir ey sebepsiz deildi. Hibir ey keme ke deildi. Her ey ayn nda iki ey, hibir ey ayn nda tek bir ey deildi. Her grn grmekteki niyetle perdeli, hibir ey grnd gibi deildi. stelik hepsi de Kelimeler Kitabnda yerli yerindeydi. Adem, her eyle her ey arasndaki dirlik ve dzeni, uyumu ve dengeyi bu bilgiyle rendi. Dankl derledi, toplad, birledi. Bir, deyince alev alev yanan gzlerine huzurun serinlii serpildi. Gr keskinleti. Tohumun, aacn tm bilgisine sahip olduunu. Haritasz gmen kularn okyanuslar aabildiini, gerisin geri yuvalarna dnebildiini. Zalim kurdun da, acmasz arslann da, yavrularna efkat ettiklerini. Ve ilerinden en masum olann bile yavrusunu koruma zaman geldiinde zalimletiini. Byle bir zulme artk zulm bile denemeyeceini bu gr keskinliiyle fark etti.

179

Byk balklar kk balklar yuttuunda ii acmt nce demin. Zavall tavan dileri arasnda skan hunhar kaplanla karlat o uurum kysnda sendelemiti hani, fke duymutu. Bir lgat yanlmasyla onun adn gaddar koymutu. Fakat anneleri nin getirecei az bekleyen kk kurt yavrusu da yle masum du. O zaman kurt demin gznde gaddarken, imdi bir esma yansmasyla cebbar olmutu. Hibirisinin nedensiz ldrmedii bu saf uyumun iinde aslolan ldrmek deil hayatta kalmakt. Hayattan daha fazlasn istemek kimsenin iinden gelmezdi. Btn bu yaygarann nedeni bir fazla nefes dahayd, ve hayat, ceyln kadar arslann, kuzu kadar kurdun da hakkyd. Bu muhteem denge oyununda her eyin stnde Bir ey, uyum sknetini sadece o Bir ey tutuyordu. O zaman kurtla kuzu, arslanla ceyln bir oluyordu. Gaddarlkla cebbarlk arasnda bir helllik fark. O zaman av raz avc raz. Ne arslan daval ne ceyln davac. Ne ylan ikyeti ne leylek yalvarl. Ne kuzu kurttan alacakl ne kelebek kurbaadan. Yeter ki bu muhteem arkya, bu sonsuz uyuma hariten bir ses katlmasnd. Oyunu bozmasnd. Dengeyi sarsmasnd. Bir n demin aklndan, kararnca olamaz myd her ey acaba, diye geti. Kurt kuzuyu, byk balk kk bal yemeden de olabilirdi. Denge, kimse kimseyi incitmeden de kurulabilirdi elbet. Her eye Kadir olan buna da muktedirdi. Glmsedi dem. Dnya cennet deildi ki!

180 la: sonsuzluk hecesi

Yitirilmi cennete dn yolunun tuzaklarla dolduunu dem kelime kelime rendi. u dnya lemin trl suret haksz lklarna, iyilii ve merhameti sonsuz olan Tanrnn ktl neden yarattna dair bilgiyi Kelimeler Kitabna bakt, snav sz cnn iine sdrabildi. Cennetin yasak meyvesi? Bir ey deil. Dnya, demin en sert snanaca yer olarak kaytlara geti.

BTN YOLLAR
Bir kez olsun bu mana ile glmseyebilince Ademin gr ne gr katld: Uzunluu artan yamurlar, yeeren otlar, bereketli nar. Suyun zerinde bir o yana bir bu yana salnan nilferi. uha ie ini, boyun een smblleri. Ate almadan k salan bcei. Kozasn yrtan kelebei. Tohumlar uuran rzgr. iek frtnasn. Glge salan bulutu, yerden ykselen suyu. Tk aac, demir aac, abanozu. Kvrlan deniz kabuunu. Nefes alp veren inciyi. Akgnlk, akik ta, gk yakut, sar safiri. Yedi denizleri. Egemen dalar.

182

Kollara ayrlp da kuru topran zerinde hayat tayan rmaklar. Kanat rpmakszn dalgalarn zerine yaylan, gkyznn iinde szlen kular. Skn vaktini amayan bldrcnlar, turnalar. Btn bunlar kimse retmeden renenleri. Her eyi ama her eyi. Hibir ey mstesna deildi. Dili vard dnyann, ll ebkem deildi. dem, yedi gk, yer ve iindekiler'i, gkle yer arasnda emir kendilerine sreklice inenleri ve topran st gibi altndakileri. Gecenin derinlikleri gibi gnn ortasnda da. Sessizce ve sreklice, lemlerin Rabbini zikreder, Ona secde eder buldu. Kiraz ieinin rzgrda uuan pembe yapraklar gibi arslan da ceyln da Onu sylyordu. Tasayla bir adm attnda ayaklarndan yakalam da brak mayacakm gibi duran dnyada dem, bunca kusurun ortasnda kusursuza giden bir yol buldu. Ba bo deildi dnyann, btn yollar Ona kyordu.

secde

An

Bir elhamdlillah n kadar kanatlanabilirdi ruhu imdi Ademin. Bir secde n kadar ykselebilirdi aln. Drt bir yannda dilek dallar. Cennet rmaklarndan biri olmad malm rman kysnda ellerini st ste balad, baparman nabzna dayad, bedenini rzgra brakt, derin bir dnceye dald. u dnya fenasnn daha ilk sayfasnda pek ok eyi yarm kalm, birok eye hi balayamamt. Birok eyi anlayamam ve akl hep geride kalmt. Ama onca gle tahammlyle ve bu hayat sahiplenmesiyle dem insand. imdi: Cennete olan btn zlemine ramen, onu tekrar cennete gtrecek biricik yol olan bu dnyann imtihan srrn sezmesiyle, onun hikmetini bilmesiyle. Dnp de geriye baktnda, nasl tamm, nasl ezilmemi im, imdi olsa belki de yapamam, dedikleriyle. Hissi kalbinin o kadar derinlerine indiinde ki dem, ya Rabbim, artk bundan fazlas lm, deyip de lmedikleriyle. Oradan oraya savrulurken, gnete kavrulurken, gecede donarken, iki bklm olup da lk atamazken, Havvay zlerken, Rabbin rzasn bir kez kaybedip bir kez bulmuken.

184 l : sonsuzluk hecesi

Hep susarken. Hep ketumken. Hi ikyet etmezken. Kalbi skan iki elin aniden geveyii, aniden haberin gelii. Duann kabul edilii. Bu duyguyla, daha fazla direnmedi dem. Dnyalnn hac mini bildi. Bir dnya srgnnn fetretinden sonra kayra kaplarn dan girerek srgnn sla edindi. u fena dnyay iine sindirdi. Rabbim, dedi, beni nereye gnderdiysen, neye mal olduysa bu srgn, kaybettiysem kaybettiimi sevdim. Bulduysam bulduu mu ok sevdim. Ben, imdi mutmain ruhum. Sana dnc olmann sevinci ve emniyetiyle, bulduumdan honudum. Bana verdiin uurun yol gstericiliinde insan olmak tan memnunum. Neticede cennette de yerde de Sana kulum. yle rperdi, kalbinin gerei nnde, kendi erefli yerini yle idrak etti ki dem. Melekler, nnde secdeye vard gn de, yasak meyve sonrasnda o byk melein cmlelerini kalbinden geirip kelimeye evirirken de, terlerken de, Kelimeler Kitabnn sayfalarn okurken de kendisini byle bilmemi, kendi manasna bunca erememiti. Kalbinde eytann kibre yasak koyan hatras, bir yasak meyvenin ac ans olmasa kendi gzelliinden ba dne bilirdi. Ama o, kendisinin deilse de kendinde tecelli eden byk oluun karsnda. Duramad yerinde. Kalkt. Ellerini yldzl ge uzatt. Gkler bann zerinde, dem kendi etrafndayd.

 185

yle geniledi ki demin kalbi. ine, nemi ok olduu iin isimleri de ok olan muhabbet doldu. Gkler doldu. Yer kald geriye. Yer sd. simlerinin hepsiyle lemlerin Rabbi sd. dem dnp bakt. Oradayd. lemlerin Rabbi. Sd yer sadece inanan bir kalp kadard.

BR DAHA: BULDU REDFL DNYA

O vard her yerde. dem Onu talep etti, Onu buldu. Her nerede Onu arad, Onu kendisine yakn buldu. Cennet aydnlnda bile grmemiken O Zat, dnya karan lnda Onun grnrn her eyde, grnmezini kiiyle kalbi ara snda buldu. Bakt yerde cemlini grd cellini grd. Ltfunu kahrn, rahmetini rahmann, hilmini hiddetini. Onun Rabbi ltfuyla da kahryla da gzeldi. Yce Sanatkrn eserinin seyredilmesi, gizli sakl hzinenin hem grmesi hem grlmesi, hem bilmesi hem bilinmesi iindi bunca temaa. Ama bu temaada uur lzmd ki hayranlk olsundu. nsand dem, kendisini bu oluun en uurlu seyircisi buldu. Bu uurla, dnyadaki kulluunu cennet kulluundan daha deerli buldu. Onun temaas, onun bak, onun nazar lzmd seyrin tamam iin. Hakl imi melekler, kendisini dem, lemin gz gzbebei buldu.

n a z a n

1 8 7

Hoa bakt zatna, bildi ki lemin z zeti oydu. lemin gzbebei, demin gznden bakyordu. Yaratlmlarn en stnyd bu yzden dem. Lkin ayn uurla, kendisini aalarn da aasna debilir buldu. Baka hi bir yaratlma verilmeyen hicapsz szckler de gelip gelip onu buldu. Bir bakt dem gzn alamad. nsan bu dnyada meak kat ire buldu. Lkin her meakkatin kolayln da onun yanban da buldu. Yarattn en iyi bilen onun Yaratcsyd elbet. Bir yannda meleklerin soluu, her yannda kara katran bir ift eytan kanad.. Yaratan, halifesini kr kuyuyla izzet-mekn, saf aydnlkla pr karanlk arasnda hayli kararsz buldu. Ama, yol gstersin diye eli ler gnderecekti, sz vard. Bu ilgiyle dem kendisini sadece ilk insan deil hem ilk peygamber buldu. Bir yanyla insand. ok yanyla haberci; Her haber bir mucize. Konumak mucizeydi. Yazmak mucize. dem kendisini suhuf banda okur buldu. Kelm ilhi zd. Dnya kalem. Gk sahife. Sz sese ayrd. Sesi ekle evirdi. Adem kendisini dnya kitabn okur gibi yazy da yazar buldu. rtsn yle brnmt ki dnya, dem bu kitapta olgunlua bir virgl koydu, kemalin noktas ise grnrlerde yoktu. Bir gemii yoktu demin dnya yznde, gk kubbenin altnda. Ama o daha su ile toprak arasndayken cennet gklerinde bilip ayrd, ruhuna nakettii, alnna mhrledii harfi ok uzak bir gemii hatrlar gibi hatrlad. Onu gemiten deil gelecekten tand.

188 la:

sonsuzluk

hecesi

dem, ey dem, dedi. Kendisine seslendi. Sonra kendisine cevap verdi. Geliinin evvelinde ahir olann srrn kefetti. Nr- Muhammedi. Ebedi fehmederken, ezelde zmlendi. Bir beyaz gl remzinde akl- evvelin kelimesini syledi: Mim. rtt kelimelerinin kapsn. Mirc etti.

BULUTLAR VE FLBAHR AACI

Bulutlar geldi. Suyun zerine glgelerini braka braka ufkun zerinden akp gitti. Yumdu gzlerini Adem, sonra at. Bulutlar bir varlard bir yoklard. dem bir bulutlara bir glgeye bakt. Suretten sirete. Kesretten vahdete. oktan Bire. Glgeden a. Naktan nakkaa. Bir dnyay grd bir cenneti hatrlad. Bir resim. Bir suret. Bir vehim. Cennette vuku bulmu bir bahse mevzu olan insann hatrla d rya. Bildi yaradlnn ve macerasnn hikmetini. Asl, srgne gre sla olan makamdayd.

190 1 : s o n s u z l u k h e c e s i

Birka adm att. Serendip yolunda, kelimeler serencamnda, aaln sonunda yer yer glgeye boulmu, yer yer ktan domu, ieklenmi, filizlenmi kocaman bir filbahri aacyla yz yze geldi. Beyaz ve hafif koku iine dolunca acyla glmsedi, acyla hatrlad. Yaratld n. Hatrasnn arlndan kalbi neredeyse duracakt. Elini, zerine bastrd. Kalp: Ayn nda bu dnya ve o dnyayd. kilik aradan kalkt, cennet ve dnya diye bir ayrlk kalmad. Zaman yine o yekpare nd. O zaman dem, her zaman deilse de zaman zaman, birka sayl n, ufkun zerine serilmi bulutlar gibi filbahri dallarnn da suretlerinin deil kendilerinin dnyada durduunu anlad. Mecaz deil sahilerdi. Temsil deil gereklerdi. Ayna deil aynlard. Hediyeydiler deme. u dnya fenasnn zerinde bir avun malk mjdesi kadar asllard.

REND
dem ilk haberci, hem de ilk insanken. Yani bir yan cenne te ama bir yan da adamakll dnyaya bakarken. stelik dnya hem zahmetken, hem nimetken, bir yanyla cennet bir yanyla cehennemken. ie gemi aaal kelimelerin hayallerinden tan d ve rendii bu yaamdaki renkten, ktan ve kokudan ba dnd demin. Gne, ay ve yldzlarn izledii yollar izleyerek nereye gitse de geri dnd. Fazla uzaklamad, suya skca sarld. Neyi varsa nesini suyun kysnda arad. Bulduunu da orada buldu. Suya yazd yazsn, tatan okudu. Gneten kprler kurdu. Kk dnyasnn- ipliini dokudu. Hayat bydke kelimeleri oald. Kelimeleri oaldka hayat tahsil etti. O kadar keskinleti ki bilgisi, dnyann bu ilk sakini, renmesi gereken ne varsa hepsini rendi. Ev kurmay, korunmay. Hasrdan ilte yapmay. Kzgn ta larn stne souk su dkmeyi, ta atlatmay. Kuyu amay. kr, kovay. Kuyudan su karmay. Bahe kurmay. nne it ekip evirmeyi. Krmz gvdeli krmz yaprakl tarn aacn o baheye dikmeyi. Hayvanlar ehli letirmeyi.

192

:sonsuzlukhecesi

Talarn iinden, odunlarn gvdesinden kvlcm akmay. Kav tututurmay. Kara ocakta ate yakmay, karsnda snmay, deniz kabuklarndan kandiller yapmay, kandillerde tamay. Tarla srmeyi, topra ilemeyi, tohum ekmeyi. Ektiini bi meyi, bu ilerde kullanlacak letleri, saban ve dili yaba yapma y, aac oymay, topran madeni olan bakr dvmeyi, eip bkme yi. Bulutlarn renginden, denizin ne zaman sakinleeceini, rman ne zaman coacan okumay. S derelerin azna kstak kurmay, kanallar amay. Sal balamay. Yelken takmay, denize almay, balk tutmay. ifal otlar, meyvelerden ferahlatc sular karmay, derde deva bulmay. Zeytini ezmeyi, berrak ve yeil yan skmay, iplii bkme yi, saz liflerinden hafif sepetler rmeyi. Resmetme sanatn. Boyamay. Renk ve cil vurmay. Ayna, bak, ta balta, cam ie, koku kab yapmay. Hepsini rendi. Kolay deildi renmek. Her defasnda rendii ayana doland demin, eline bulat. Ama o sebat etti. stelik dl vard sebatn. Dnya bilgisinin en kymetlisi en sonda geldi. Kara ocakta ekmek piirecekti. demdi bu, demoullar bir para ekmek uuruna onca cefa ekecek, bir para ekmekle avunacaklard.

LK EKMEK
Adem dnya nimetlerini bir bir tand. Nar, incir ve susam, kokulu taneleri, kaln kabuklu meyve leri. Baharat bitkilerini, safran ieklerini, zmleri. Tek tek tatt. Kimini ok sevdi. Kiminden holanmad. Kiminin tad damanda kald, kiminden geriye bir buruk tat kald. Neticede, nefsinde dnya nimetlerine kar derin bir arzu ve seicilik tad. Ama bu dnyann zetini karmak iin tek bir kelime iste seler demden, buday, derdi. nk dnyann ancak bir buday tarlas zerinden geen rzgr kadar hkm vard. Ve Adem buda ya ama buday da deme muhtat. Buday ki zahmetti. Hazd. Sabrd, ileydi. Meakkatti, nimetti. Ancak emekten sonra selmetti. O da kalc deil geiciydi. dem emek ve zahmeti gze alnca nimet gecikmedi, kendi liinden geldi. Otlar sarard. Hasat mevsimi yaklat. Bir sabah vakti dem buday tarlasnn kysna dayand.

194

sonsuzluk

hecesi

Bir sre rzgr dinledi. Ban serinletti. Altn rengi baak larn dalgalanmasn seyretti. Neden sonra ilerinden birisini kopard. Taneleri avucuna syrd. Gne gibi parlak. Bir taneyi dierlerinden ayrd. Gzn alamad, uzun uzun bakt. u esmer buday bayata, ayakta kalmaya, yaylmaya ve dn yaya dair ne varsa onun srrna sahipti. Gevek kk, sert rzgrlar onu alp da gtrmesin diye topra skca kavryordu. Bir can ta yordu iinde ama yere dmeden de o can hayata uzatmyordu. Seyrettii taneyi dierlerinin arasna katt Adem. Hepsini de bir avucundan dierine aktt. Defalarca tekrarlad. Avucunda kalanlara, topraa akanlara bakt. Ter akt boynundan. Dnd geri ye bakt. Meakkat dnyasyd bu dnya. Adem hepi topu bir buday boyu yol almt. Ekmein bilgisini Kelimeler Kitabndan seti. O da atele i ieydi. Kara ocakta ate yakt. Acyd hatras, nnda eli yand. Bir o yandan esti rzgr, bir bu yandan. Bir sarsmakla yetindi, bir vurdu devirdi. Ateini sndrd demin. Dnya ok sertti. Ama dem de ezilecek gibi deildi. Tekrar denedi. Tekrar emek verdi. Emeinin karln aldka hayatla doldu ii. Ufalad taneleri. tt, inceltti. Kendisinden baka bir eye benzetti. Islah etti. Su katt. Yourdu! Hal hamur etti, przsz hale getirdi. Her biimi baka gzel, her hali" nimetti. Buday. Ne mba rekti.

n a z a n

b e k i

r o l u

1 9 5

Gzn atnda etler, elini uzattnda ho kokulu meyve ler bulmaya, tahtlara yaslanp altn bezekli koltuklara uzanmaya alkn cennet deminin, bir para ekmek uruna gzlerine duman yangn, trnaklarnn arasna is karas bulat. Alnndan ter damla d. Bu ter ilk ekmein hamuruna kart. Hamurunu dem, hamd, msait hale getirdi. Kzlenmi ateten geirdi, piirdi. Nihayet ilk ekmei ortasndan ikiye bld. Kokusunu iine ekti. Ekmek ve cennette yedii yasak meyve? Bilmedi ki hangisi daha gzeldi. Her defasnda ekmek ateinin karsnda yandka piti dem. Ezildike inceldi. zerine bir olgunluk geldi, nce kalbine indi, sonra gzlerinin iine yerleti. Honut oldu dnya zahmetin den dem, dnyaya selm etti. En fazla da ekmekle dnyalk oldu unu bildi. Ekmek dnyayd cennet deildi. Cennette ekmein ad yok, cennet yetlerinin arasnda onun ad bile gemedi. Hayr, deme cennetten bir ekmek hatras kalm deildi.

DNYANIN DA DEM ZERNDEK HAKKI

Bir yandan selmetlik dnyann dilini renirken bir yandan da kendi dilini dnyaya retti dem. Azgn frtnalaryla, korkun dalgalaryla, yol vermez aalar, tehlikeli hayvanlaryla ba edebil di, onlara boyun edirdi. Kendisinden yaratlm olduu topra kuatt. Ona hkmetti. nsand, hkmetmek nefsine ho geldi. O zaman: Bu tertemiz dnya henz khne deil genken, koca deil yeniyken, krpeyken. Her ey tertazeyken. Dnya, kendi cennetinden daha dmemiken. Durgun gle ilk ta atlmam, su bulanmam, havaya cva karmamken. Gzel kuunun boynu insan eliyle krlmam, kularn kana dna ta balanmamken. Bembeyaz tyl kar kaplan iin Balca dman insandr, cmlesi henz kaytlara gememiken. nsan, bir canlnn lrken kard nefeste hazlanmam ken, hazlanmak iin ldrmemiken.

nazan

beki

rol

u*

197

Sair zaman olsa lesiye utanaca ve irenecei eyi tam da onu utandran ve irendiren yanlarnn zerine basa basa ve sadece o yanlar iin istememiken. Yani dilin dm zk, kaplar henz akken. Sz buraya gelince o byk melek, Ademi, kanadyla tekrar usulca okad. deme, dnyann da onun zerindeki hakkn hatr latt. Derin yarin kysnda, dnya gklerinin altndalard. Unutma, diye balad: Her ey senin iin yaratld ama dikkat et sen her ey deilsin. Dnya boyun eicidir ama sen zalim efendi deilsin. Yeterli sayyorsun kendini kendine. Oysa hi yeterli deilsin. Muhtasn, ihtiyasz deilsin. Her ey senin emrinde doru, ama amirlie kalkma. Bil ki kalc deil geicisin, sahip deil misafirsin. Sabit deil iretisin. Her ne ki var sende, dntr, senin sanma. marma. Yar ksmn topraktr. Topra horlama. Dnyadan, yerine koyduundan daha fazlasn alma. Onun dengesini bozma. Uyumuna musallat olma. Gln rengiyle, stn tavyla oynama. Karncann yolunu kapama, krlangcn yuvasn bozma, ylann diini kanatma. Pnarlarn, nehirlerin, ince sularn kurumamas iin aba sarf et. Gz kulak ol emanete. Bozma kvamn, aldn gibi iade et. Hava-toprak-ate-su da insandan alacaklyd. Bitkinin ve hayvann, dan, tan ve brt bcein, yaral kedinin, hasta ley lein, yrtc parsn, dayankl devenin de insan zerinde hakk, insandan razl vard.

198

la:

sonsuzluk

hecesi

Byk melek st ste kez tekrarlad. demden sz ald. Szn, unutma, diye balad szckle tamamlad. Kanadnn okay da sesi gibi hafifledi, uzaklat. dem ter iinde kalmt. Gne neredeyse batacakt ama o yerinden bile kprdayamad. Gn o gn oldu, bu uyary hi unut mad. Ama oullar babalarna asi, insann yasas unutmakla illetli. Onun oullar, her eyi grmek, her eyi yaamak, her eyi hisset mek, her eye sahip olmak, her eyce sahip olunmak hrsyla, hem nasl da unutacaklard.

DEMN YALNIZLIK HALLER/ HAVVA SZLER

demin srtna dnya gailesi kp de zerinden sayyla saylr vakit geince, bir varm bir yokmuu seti. Zaman gz kir pimi mesafe. Cennetten kovuluu daha dn gibi. Bitmez gemez dedii nice gn akam etti. Her sabah tkendi her akam yenilen di. Alkanlk insann mizac. dem, gz karanla alr gibi dn yaya da alt. Uzundu yolu. Dnya mr, a nisbetle k. dem dalarn talarn arln srtnda duydu. lmlyd, kendisini lm bek ler buldu. lm emir, lm kader, korkusu yoktu. Lkin Havva gelmeden leceinden korktu. Kelimeler Kitabna baktnda, Havvann ilk harfinin kendi isminin ilk harfinden ok uzakta durduunu anlad. Dnd. Bakt. Bir daha bakt. Ruhundan bir ey ilitirdi o sayfaya. Diyelim ki dem Serendipteyken Havva gllerin lkesine inmiti. Btn bunlar temsil. Gerek o ki aralarndaki uzun bir mesafe uzun bir hasretti.

200

Baknd evresine. Renkli kular grd dallarn zerinde Adem, bir yerde bir gktelerdi. Bulutlar grd, glgelerini denizin stne sermilerdi. Denizi grd, kumsaln zerine az gelmi, bir az geri ekilmi. Uultusunu iitti denizin. Srma sim bir hill ykseldi. Dnya dedikleri ite, hl cennet gibiydi. Ama Havva yoktu yannda, yleyse dnya cehennemdi. Yalnz gelmiti dnyaya dem. Dnyann bir adnn da yal nzlk olduunu bildi. O kadar yalnzd ki, dnya bylesi bir yalnz l son gnne dein grecek deildi. Bundan sonras, demin Yalnzlk Halleri/Havva Szleri.

I-

Deniz bir batya akt, bir douya akt. Kimi gsterdi dernundaki yldzlar kimi saklad. yle nlar geldi ki dem, lemi kendisidir sand. Onunla yek-vcud oldu, onunla kucaklat. Ona kart. Varlndan mem nun kald. Bir dem mrne sevincin daha fazlas smazd. Ama Havva yoktu yannda, hepsi eksik kald. Evini kurdu dem. Havva yoktu. Kzl tyl, yabani hayvanlar ele geirdi, sakinletirdi, ken disine bend etti, Havva yoktu. Yldzlar sayd bir bir, buday ekti, hasat etti. Ter dkt bierken. Atein karsnda yand, ekmek piirdi, Havva yoktu. Hibir iinde Havva yok, hibir yerde Havva yoktu.

n a z a n

b e k i

r o l

2 0 1

Oysa olsayd Havva u bahenin kenarnda, pelinin, ssenin yannda, grneydi u krmz yaprakl tarn aacnn altnda, h, ne olurdu! Unutmak, diye bir kelime vard Kelimeler Kitabnda. Unutucuydu insan. yle yaratlm, kalbi yle yasalanmt. Ama dem bir Havvay unutamad. Ne kadar zordu derin bir hasretin stesinden gelmek. Unutur gibi bile olmad. Uzaklamad iinden hibir hatra. Havvay hatram, diye and. Hatralarn daa taa anlatt.

IIHavva dnde kalsa da dem onu hep bugnm gibi bildi. Hibir ey giderek uzaklamad. Hi olmam gibi olmad. Artk zaman vard ve demin istemedii kadar oktu. Lkin Havva yoktu ve bir tek Havvann hasretinin zerinden zaman gemiyordu. Yeryznn o zamanlar bu zamanlarna uysayd, demin krk yl alad, seksen yl bekledii, Havvann yz yl gelmedii bile sylenebilirdi. Ama mutlak olan sadece kalbin zaman. Kalbin zaman: Cennet zaman. Canlyd orada her hatra. Onda unutu yoktu. Akn zaman: n- ebedi: Bitimsiz imdi. dem kalbinin zamannda o kadar bekledi. Havva o kadar gelmedi.

IIIHavvann hasreti kalbinin zarna deince, fuadna inince, dem gecenin ge bir vakti denize kar durdu. Gsn olan has retiyle at. Baklarn bir denize indirdi bir gklere evirdi.

202

:sonsuzlukhecesi

Kalplerin Sahibine seslendi. Gkler sessizdi ama dem tepeden trnaa sesti. Rabbim, dedi, demelerin en iteniyle. Semann aydnlanma zaman girdi. Gn rengi yerde, yerin rengi gklerde yansmaya balad. Yeilin zerinde yeili, alevin iinde atei seiyor u gzlerim. Ama ok yalnzm. Koca dnya zerinde bir banaym. Havva yaratlmazdan nceki yalnzlma hi benzemiyor bu. O zaman varln bilmediim bir Havvann yokluuyla yokluk ekiyordum. imdiyse bir kez bulup da kaybettiimin boluuyla doluyorum. Onu bir kez tanyan artk onsuz olamaz, beni u dnya yolun da onsuz koma, beni Havvasz brakma. Rabbim, dedi, ayn itenlikle. Ey Kalplerin Tartcs. ok bunaldm Senin uzaklnda. Senden habersiz, cenne tinden kovulmu. ok yorgunum. Bana btn haberlerin yerini tutacak bir haber gnder. zerime bir iyilik ve gzellik kondur. Avunmalm olsun, hi ummadm bir sevin nasib et. Ltifsin, ltfet. Ltfet. Bu gam denizinde tatl bir dirlik olsun. Srgnlmn sebebi o deil ama mkfat Havva olsun. Sen ki dalar dalara kavuturursun, kavumamz kyamete kalmasn, burada olsun. Bir dnya yetmez Havvaya doymaya. Ahretliim de o olsun.

203

Ya Rabbi, dedi dem, ey kalpleri ekip eviren, aan dei tiren. Yokluu yokluk ki, ben onu hl yitirdiim cenneti sever gibi seviyorum. u arzn sathnda cenneti bana onun kadar kuvvetle hatrla tacak biri daha varsa gnder bana. Yoktu. Arzn sathnda bir dem bir Havva, aralarnda bir byk umman duruyordu. Her ey kopmu ayrlm aslndan. Bir Havva kalm deme, ar duru, yekta. Gln adyla varl arasna mesafe girmedii, dn yann o en saf zamannda. Ak da sadece akt. Bunca bulanmlk la daha karlamamt. Havva varlnda ne kadarsa, yokluunda da o kadard. Ve dem anlad ki cennette bile Havvaya doyama mt. Deilse, geride sylenecek bu kadar ok sz kalr myd? dem bu kez Havvaya seslendi. Dedi: Ey ismimin btn harfleri, ey benim benliim, benlii min seni. imde tecelli bulan ltif esmasnca, her nmn imdisi. Her gecikmiliimin telfisi. Arttr kelimelerimi. Gster yzn, cennetlik et beni. Dnyann son gnne dein yaasam, bambaka bir gzle grmlm grlmlm. nk cennette grdm grldm. Genliini grdm, genliine grldm. Bir esenlik bahesinde zorlamlm zorlanmlm.

Snadm snandm.

2 0 4

sonsuzluk

hecesi

Snavm. Kaybm. Kaybmda kazancm. Yani krm, krghm. Nihayetinde kararm, kararghm. Bu nedenle yeri hi kimseyle dolmayacak olan ve yerimi doldurmayacak olanm. Etin etimden, kemiin kemiimden. Ay nda oku harfle rimi ay nda yaz nameni. Senden nce leyim ki lmden kork ma. Benden evvel l ki lmden korkmaym. yleyse dirimim gibi lmmde de arkadam. Ey benim yaradlm, yolunu kaybetmi yol arkadam. Kimin barndaki kemikten yaratlmsan ona gel. Eksik param arar gibi seni aryorum ben. Sen de beni ara. Boluunu doldur, eksiini tamamla. Dnya dediin bir kaza ertesi. A kaplarn. Elinle koymu gibi braktn yerde bul beni. Gel neredeysen. Cennet olsun yeni den.

IVBir cenneti zlyordu dem bir de Havvay. Grmek, zle min atei. Grmese, belki ikisini de unutacakt. Ama urada. u ok dall, zarif endaml servi rzgrda salndka. Limon aalar bahar bahe, meyve iek bir arada atka. Portakal dallar, turun yapraklar, kokusunu ay nda rzgra braktka. Irmaklar konu up sular topran alnna kapandka. Geni yaprakl incir, olgun meyveleriyle nar. Tad buruk zeytin. Aalarn arasna szlen k yamuru. Beyaz sorgulu kular. Zarif ve masum ceylnlar. Gln kokusu. Rengi. Teni. Btnyle kendi. Katmerlenmi bir son ek zaafyla; gln ta kendisi.

nazan

beki

rol

205

Gklerin ve yerin gizleri. Dnyann her hali. Her sebebi. Bu srgn yerinde dem ne yana baksa her yerde cennet her eyde Havvay gryordu. Her yer Havva, her ey Havvadan olu yordu. Mahzunluu ok derinlere indi. Dt keder uurumunda anlad Havvann kendisi iin ne demek olduunu. Mahremiyetinde srr. Utancnda rts. O olmazsa insan olmann hem snav, hem sebebi, hem sonucu eksik kalacakt. Bu yzden Havva bir kez daha, demin demlii. Sebebi, sonucu, snr. Onun iin zlemini kltmedi dem. Bastrmad.

Sindirmedi. Kllemeye yeltenmedi. Onu, bir zleme kendisini gnll terk ederek zledi. Bir cennet srgnne mal olan bu zle yiin Havvasn belli ki kendisine bir avunmalk olsun diye verme milerdi. u da, u ta, u toprak. u, denizi uzun uzun seyreden yamur kuu ahit olsundu ki gzelliin kaynan byle kuvvetle hatrlatmasa, dem, Havvay byle hasretle beklemezdi. Akn tarihesinin bile olmad bir tarihte onu byle byk bir akla sevmezdi. Byle zlmezdi dizleri, kalbi dile gelmezdi. Havva belli ki iinde deil iinden ok derindeydi. Yand dem bu yzden yandka tkenmedi. Deil mi ki ondan srgn edilmi olsa bile, cennetin hatrasn yitirmeyen bir kalbe gvenilebilirdi. dem yitirdii cennetin hesabn dnya gzyle yapmaya ancak o zaman balad.

206

la:

sonsuzl.uk

hecesi

Havvasz bu dnya, bir cehennem yurdu. Oysa Havva olsayd demin dnyas cennet olurdu.

VCennetin hatras, Rabbin ba. Pervanelerin kanatlar yand. yle darald ki ii, dem bu dnyaya smad. Bu dnya ona artk dar, anlad ki durmakla olmuyor. Ne kurduysa arkasnda brakt. Yolculuk zaman geldi att. Kapatt kapsn Adem. Salnn yelkenini balad. Ummanlara ald.

YOLCULUK
Temsilin yolculuunda dem, kysz ummanlarda yol alrken, karardka kararan frtna bulutlarna rastlad. Yldrmlarn yard yepyeni gkleri tand. Lcivertten griye, siyahtan maviye. zeri tllenen denizler gibi, grnrnden ounu suyun altnda saklayan dalgalar da at. Deniz ellelerinden geti. Hepsi birbiri nin ayn dalgalara deil, gnee ve yldzlara bakarak yolunun ia retlerini seti. Gnler gecelere kart. Gn geldi bu zorlu yolculuk ta demin yolu lme kadar dayand. Ama kavumak yazlm ki alnna, sonunda gzel yolcu her kazay her bely atlatt. Dnyann ilk seyyah yeniden karaya ayak bast. Bu yepyeni diyarda, dnya lemin, bambaka ehreleriyle karlat, bilmedii yanlarn tand. Serendipte ismi bile okunma yan buz kra mevsimlere, cokun nehirlere, akntlarnn altnda sakin sakin akan,derelere.. Meleklerden baka muhatab olmayan hi bilinmedik yabanc kokulara, yabani ieklere, hi yaanmam zamanlara. ok renkli kulara, ismi bir sre sonra unutulack ve yerine yenileri konulacak olan hayvanlara rastlad. Ne kadar bykm dnya! dem imdi biraz Baha akn biraz daha hayran d. Ama karar klmad orackta. Havvay, bulmadan duramazd.

208

:sonsuzlukhecesi

Diyar diyar ilerledi. Sarp tepelerle yz yze geldi. Dayanmann en zor olduu nlarda dayanabildi. Lkin her defasnda yeni bir tepe de karsna dikildi. Glgeden kalkanlarla dalarn hcumunu savuturmaya alt. Kumdan ummanlar at. Cennet: Kaybettii. Havva: Bulamad. Yllarca Adem Havvay arad. Drt unsur: Ate-toprak-hava-su. oluum: Bitki-hayvan-maden. Dalar talar elbirlii etmi, onunla yrd. dem yrdke buday tarlalar yrd. Yanbanda sadk ve mahzun kpek, bahesinde glle blbl. Ard sra gr yeleli arslanlar, n sra katar tutmu turnalar. Btn bir Asyay yrd dem. dem yrd, Asya yrd. Havvaya doru yrd yllar boyunca dem. Hi piman olmad. ikyet etmedi. Yoruldu ama yolundan dnmedi. Kalbi hi kaymad. Bu uzun ile yolunda hi yan basmad. Gveni hi sarslmad. Akn ipi hi kopmad. Baka trl yol alamazd. Btn yorgunluklar arkasnda brakm, almaz zannedileni amakla onanm. Bir kere deil ok kere, bir eyle deil ok eyle snanm. Bir dnya yolculuu gemiti zerinden demin. Ayaklar suya ermiti. Ama belli ki cennet bir kez yitirilse de kazanlabilir bir eydi. Batan ayaa dikkat kesildi, dem, Havvay bekledi. Onu yalnz dem deil btn bir lem bekledi. Belliydi Havvann gelecei, gelmeyecek olan byle beklenmezdi.

n a z a n

b e k i

r o l

2 0 9

Bir rayiha harfi gibi iine den umutla dem, bekliyorum yleyse gelecek, dedi. Bu kadar ok ard iin. Bir devri kapadn, bir devran tamamladn. Bir eii getiini hissetti. n geldi. Yakc scaklar saklanm, sular serinlemiti. Tatl bir rzgr esiyordu dnya lemin zerinden, varln seyrseferinden. Her ey nefesini tutmutu ki dnyann biri bir ucunda, br br ucunda olan o iki kiinin, ilk dnyann bu ilk iki sakininin bir araya gelme si iin izin kt. Gerisi kolayd, zor deildi. dem, Havva ile, iki dnyann birletii yerde bir araya geldi. Giden demdi ama Havva geldi. Gelen Havva deil, yitirilmi cennetti.

KAVUMA
Havva geldi. Yer rperdi nce. Denizin kprts, rzgrn direnii hafifledi. Aalar kulak kesilirken vahi hayvanlar i geirdi. Daha nce byle bir ey grm deillerdi. Btn ilgileri bir seyir lgatesinde toplanrken, Havvay ilk kez gren cennet sakin lerine benzemilerdi. Havva, bir bana deildi. Akzambak, amber, inciiei. Vadi karanfili. Da llesi. Bir iek saltanatn. Gl frtnasn. Ard sra srkleyerek geldi. Gitmi de vazgemi gibi. lp de dnm gibiydi. Ikl bir yamurun iinde oldu bulumalar. Bir yerde deil her yerdeydiler imdi. Adm attklar yerde mor yaprakl kr menekeleri bitti. Yzlerinde onca yorgunluun gzellii, ayn yollarn yolculuu. Denk dt sevinleri, birbirine kart. Da daa kavuur gibi dem Havvaya kavutu.

211

dem, Havvaya doru yrd. Btn bir dnya maceras onunla birlikte yrd. Uultusuna rzgr, rmana su yrd. Minicik admlarndaki yorgunlua baknca dem anlad ki Havva da durmam yrmt. Dnya toprann zerinde, iki rman iyice yaklat yerde karlatlar. Diyelim ki Mekke cihetinde, evlerin en gzelinin makam, ismi ezelden belli Kbe topranda, Arafattaydlar. Irmaklarn biri devam etti kendi ynnde akmaya. Dieri dayanamad, bu byk bulumaya karmak istedi. Ak ynn ters evirdi. imdi artk Havva ile demin ayaklarnn dibine doru akan bir nehirdi. dem, Havva ile yz yze geldi. Dnya, nihayet cennet gibi deil, ilk kez cennetti. demin dnya gzyle ilk grmesiydi Havvay. Tanp bilimeleri, snp sevimeleri iin zamana gerek yoktu. Ezelden tanlard zaten. dem karlat yz, hani konu up kaynatyd, hatrlad. Cennet ellesinin, su damlacklarn salaryla savuran Havvasn gemii hatrlar gibi hatrlad, gelece i tanr gibi tand. Cennet akna benziyordu bu hatrlayta sevmek. Her ey Havvaya hatrasnca nemliydi. Zaten Havva da her eydi imdi. Dnyann o en tenha zamannda bile, bir ehreyi milyonlar ca benzerinden ayrp, ite bu, der gibi. yle tand dem Havvay, yle kendisinin bildi. Yine de bildiini bilmek ister gibi sordu dem: Sen misin? Benim ya ben, dedi Havva. Batanbaa senim.

212 la:

sonsuzluk

hecesi

Mavi bir bulut nda durdular. Cennetten srgn edilmi leri de glgesinde barndran bir dnya aacnn altndaydlar. dem, bir eye dayanmak istedi. Aaca bakt, Havvaya yas land. Havva dnd yzn, derin bir tebessmle elini uzatt, aa cn gvdesini okad. Aa glmsedi, edi ban. Bakt dem. Havva. Yine gzeldi. Ama su gibi deil k gibi de deil. Artk toprak gibi gzeldi. Yankt teni, dudaklar kavrulmutu. Alnnda bir dnya yorgunluu, bedeni ter damlas. Salar rzgr kokusu, elleri tuz atla. Cennet masumiyetinde deildi artk bu gzellik. Ama yun mutu ykanmt. Yeniden saflam, aslna varmt. Yaratl n kadar berrak. Balanma n kadar inandr cyd. Belli ki Havva da kaderin frtnasndan, kasrgasndan ge miti. imdi kaderini sahiplenenlere zg gzellikle gzeldi. En fazla da gzlerinin derinine sinmi u dnya elemiyle gzeldi. Havva imdi deme, cennet kapsnda son kez grtkleri n kadar yakn, araya giren dnya srgn kadar uzakt. Onun yznde dem, kendi yznde deienin de ne olduunu anlad. yle buldu Havvay kendisine yle rastlad. Havva. Eksilmiyordu hl. Hl her n yeniden douyordu. yle zenginleiyordu ki onu ilk kez grmekle son kez grmek ara snda hibir fark yoktu.

n a z a n

b e k i

r o l u

2 1 3

Yzne bir dnya ilesi km olsa da, hl kulann arka snda bir rmak iei, gzlerinin arkasnda uzak uurumlar vard. Ve bedeni hl cennetten sklm bir fidand. Yani hl demin tamam zannettii her gzellik Havvann sadece bir parasyd. Havva demin aeka otu, sarl-sarl-sarma. Dnya yznde grd en gzel yze bakt bir kez daha dem. Yumdu gzlerini. Bildii her eyi bir kez Havvada unuttu. Sonra at gzlerini. Her eyi Havva olarak hatrlad. Koydu akn ismini. Bir kez unutmak sonra hepsini hatrla makt. Yeni bir eyi deil can yitiini bulur gibi. Zamanlarca kaybedip de sonra aniden kendini bulmu gibi. Ama bulduu, o eski kendisinden ok daha okmu gibi. Zor olan alm, bundan sonras olurmu gibi. Ban Havvann sa omzuna gmp de bin yllk gzyayla hkra hkra aladnda. Btn sesler kesildi. dem sadece Havvann, brak zlmeyi, artk alama, diyen sesini iitebildi. Karard gzleri, dahasn grmedi.

DNYA HAZZI
Cennette btn szckleri renmiti de Adem, dnyada Havvaya her Havva dediinde gzel szcn yeniden ezberledi. Her ey aka kken, akn bir tek gzellie k olduunu rendi. Galiba bu dnyada ak arazd da gzellik cevherdi. Ne zaman ki dnya zerine ker gibi oldu, yer ayann altndan kayd, dem bir dan altnda kald. Uzak durma, yakla bana, dedi Havvaya. Havva byle zamanlarda tebessmyle sard, sesiyle avuttu demi. Bir ocuk gibi ban okad. Scakt teni, demin gecesine gne katt. Havva olunca yannda, dnya? Katlandrd. Dnya dedikleri bir cennet mahrumluu. Yaklatka, Havvann yurdu cennet. Ama sonu var, sonsuzluu yoktu. Bir adm sonras, dem dyordu. Her defasnda kl, nurlu, selli pullu bir suya verdi kendisini dem. Ba ge erdi. Her defasnda can tene, ten cennete dedi.

n a z a n

b e k i

r o l

2 1 5

Ama eksikti. Elinden gelse dem geriye hi dnmezdi. Ama her defasnda ardndan srgn geldi. O ne kadar kalmak istese de geri evrildi. Dnya hazz! dem Havvaya her dokunduunda, gzlerini yumup da tepeden trnaa Havva olduunda, cenneti iinde hazr, kendisini cennete nazr buldu. Ama gzlerini her atnda dnya yerinde duruyordu. Havva? dem ona bin adm atp da o deme doru bin bir adm attnda, yaklatnda. Gzlerini yumdu. demle cennetlik olmutu, demle dnyalk oldu. Suyun suya karmas gibi deil, topran suyu kabul etmesi gibi kabul etti demi en dernuna. Her defasnda demden de ona cennet akt. Ama dnyayd buras. Her defasnda yasak meyvenin yanbandaki Havvayd. Ve grdkleri yarm kalan o ryayd. Yasak aacn altnda bilmi olmann ona armaan ettii su ortaklyla, suu ileyecek olan btn kadnlarn annesi ve suun dier orta btn erkeklerin de annesi olacak olan Havva. Cennetten hayata getii nda. Yzndeki cennet izinin kedere dnd srada. Kyamet koptu. Bunca zamandr dnya toprandayd ya ilk kez hayata kar t Havvack. Bir damla kan. Ryas bozuldu. Bir damla kan. Cennet kadnn srgnlk toprann Havvas kld, ama ayn bir damla kan srgnln Havvasn btn bir insanln da anas yapt.

216

:sonsuzluk hecesi

Kann olduu yerde hayat ile lm, ar ile kirli i ie. nsan olmak rahimlerde bir damla kanla balyordu. Ana: nsan olmann isimlerini sralayan Kelimeler Kitabnda ta sayfa oydu. Daha yksei yoktu.

CENNETN HAVVAYA HEDYE GNDERMES

Gn geldi geti kendi gzlerinin iinde bambaka bir k buldu Havva, ruhtu, bir daha ruh oldu. Kendinde bir bakalk buldu. Btn dnya nimetlerinden tiksinir oldu. Budayn taze ekmee sinmi tad, zeytinin buruk kokusu, otlarn sar, yeil, kahve rengi. Bir kokusu, rengi ve tad olan her eyden ikrah etti. Suyun kokusu, rengi, tad yoktu ya Havva sudan bile irendi. Nasl olurdu? Ama oldu. Havvann can bir tek taze kekik, yeil elma, eki erik istedi. yle ok istedi ki. ap kald dem. Hayret! Havva elma sevmezdi. Zaten elma isteyen de Havvann kendi can deildi. O zaman anlad Havva canna can katldn. Tek deil iki can tadn. Ve dahi zerinden ka yl gese de o can hep taya can. Okad karnn. Elinin dedii yerde gl bitti. Okad karn n bir kez daha, canna diken dedi.

218 1 : sonsuzluk

hecesi

Canm, dedi, can yerine geldi. Canm, dedi, can eksildi. stekleri hi bitmedi Havvann. Her istediini az ok bulup getirdi dem. Ama Havva ne ok ey istedi. Sonra gn geldi btn isteklerinden vazgeti. Sadece bir isteinde diretti. Fakat inanlr gibi deildi! Havva daha evvel tatt bir cennet meyvesini hatrlamt. Dnyann nimetleri yetmemi de, bir cennet yemiini, onun koku sunu, rengini, lezzetini arzulamt. Gelip cennetin kapsna dayan mt. dem imdi ne yapsnd? Havvann istedii o cennet yemi ini bir trl bulup da getiremedi. Olsayd esirgemezdi elbet ama olacak ey miydi? Olmayacan Havva da biliyordu bilmesine ya yine de, can yand. Gnei renginde, suyunda, cenneti kokusunda saklayan o yemii bir trl aklndan karamad. stelik dnyayd buras. Unutmutu cennet kelimelerinin bir ksmn Havva. O yemiin ismini bile tam hatrlayamad. Ama nereye gitse aklnda o koku, o renk, o lezzet, o hatra. Bir di alsa ruhunun arl, bedeninin szs kalkacakt ortadn. Bir srsa canna can katlacakt. Arzulamakla kalmad Havva. Ac doldu iine. Bir meyveyi arzulamak nasldr, hatrlad. Arzusundan utand. Ama bu bamba kayd. Rahmetin eli dokunuyordu bu arzuya. Havva cennetteki kadar saft. Bu arzuyla,uyuyamad, bu arzuyla uyand bir sabah. Yrd gn boyunca. Ter bast arlam bedenini. Salar srtna yapt. Yoruldu. Bir aacn glgesine snd. Aa orada dallar yaprakla

n a z a n

b e k 1 r o l u 2 1 9

ryla, yars yeil yars allaryla duruyordu. Filizleri oktu ama mey vesi yoktu. Meyvesiz bir aa olmakla yazglanmt ve dnya yznde yaratld gnden bu yana, neden meyvesiz yaratldn hi anlamamt. Bakaldrmamsa da ii hep acmt. yle bir arlk kt ki zerine Havvann, aacn altnda, uzanarak deil yaslanarak uyudu. Srtnn arsyla uyand. Uyandnda, iindeki cann istei yerinde duruyordu, stelik eski sinden de oktu. Mahmurluunu zerinden atp da kendisine geldi inde Havva bann zerindeki geni ve yeil yapraklarn arasnda gne renkli cennet elmasn buldu. Elini uzatt. Alack dallardan birini kendisine doru ekti. Kopard ho kokulu meyveyi. lk sr ald nda cennetin kendi sine bir armaan gnderdiini anlad. Havva ne de olsa, cennetten karken annelik duygusunu yanna alm kadnd. efkatin elleri geti gzkapaklarnn. zerin den. efkate en muhta olduu bu nda efik olann kendisini yalnz brakmadn anlad.

DOUM
Hafif bir ykle yklyd nce, gittike arlat. Bu ykn arlyla kadnln srrna erdi. Hafif bir uyku brd gzlerini. Att adma dikkat etti. inde eksik deil oalan bir para vurup durdu. O para ilk kprdad nda, cennet yaklat. Bylesi hi olmamt. Ana rahminin scaklnda, Rahman ve Rahim olann ady la, evltlarn saklad. Bytt, tad. Dnya zerine kendisinden bir sevgi brakann adn and. Doum vakti gelince Havvann kasklarna yle bir sanc sapland ki yz st yere kapand. Kvrand binbir bklm. Olmad. Ayaa kalkmaya kalkt. Duramad. Tek bana. Dizlerindeki der man boald. Can havliyle en yaknndaki aaca, cennet elmasna sarld. Ter, alnndan damlad nce, sonra bedeninin her gzesinden fkr d. Fazla uzun srmedi doumlarn bu ilki. Canndan can, teninden ten, etinden et koparken Havva artk tek lkt. Tek avazda kurtuldu.

n a z a n

b e k i

r o l u

2 2 1

yle bir avaz ki ama, yer duydu, gkler duydu. Havvann yaad, o ok dnd kyametin penceresinden bakp gerisin geri dnmekten farkszd. Korkun sanclarla bedeninden kopan eyi kucana ald. Saracak sarlacak ne varsa onunla sard. Korudu kollad. pt kok lad. Byle tand annelii Havva. dem anneliin ismini byle hatrlad. Bastrd gsne yavrusunu annelerin ilki. Salarnn kuytu suna gmd cennet kokusunu. Gsnden ilk st emdii n. yle ykseldi ki ruhu Havvann, ba ar- Rahmana vard. Cennetten srgn edilmi kadnn cennet imdi ayaklarnn altndayd. Havvann kucandaki de Habil deil Kabildi. Neydi ki annelik, bu hesapta oul deil anne muteberdi. Ve bu bahis sonunda sylemeli ki demin kelimeleri arasn da iyi ki unutmak vard. Eer unutmak olmasayd Havva ve onun soyundan gelen hibir kadn bir daha asla, ikinci bir ocuk dourmay, canndan can kopartmay, kanndan kan boaltmay gze alamazd. Lkin geen zamann zerinde unutu vard. Nasl yaratldn hatrlamyordu Havva. Ama kendisi eer gerekten demin brnden bir kez karlmsa, onun ana rah minin scaklndan ikierli onlarca kez demler dnyaya geldi. Kelimeler Kitabnn isimler sayfasnda, ikizleriyle birlikte, Kabili Habil, Habili dierleri izledi.

DEM: BABA
deme gelince. Hem cenneti hem dnyay hatrnda ta yan dem. Bebein yzne bakt uzun uzun. Yanan dedirdi yanana. Dudaklarnn zerinden parman, gzlerinin zerinden busesini geirdi. Onunla gz gze geldi. Cennet kokuyordu, koku sunu iine ekti. Cennette brakt o glmseme bunca zamandan sonra ilk kez geldi demin yzne yerleti. Havvay dnya gzyle grd gn bile byle glmseme miti. Ey oul, dedi, nereden geldiini biliyorum ben. Ama sen hatrlamayacaksn. Bir tek benim haberim var. Umarm anlattklarma inanrsn. Kabil ve Habil. Her ikisi de saflard, ocuklard. Melek deillerdi ama melekler kadar masumlard. Ne zaman ki Habil masmavi, yumuack bir bakla ve Kabil kum yeili gzlerinin yabanl ekiciliinde, bambaka gzelliinde boy verip de bambaka bir bakla baktlar deme. Baba, diye ses verdiler. O da oul, diye karlk verdi. dem kendisine retilen

n a z a n

b e k i

r o l

u *

2 2 3

kelimelerin arasnda, bu kez tam da kendisine ayrlm sayfada, babay ayrd da oulu tam kestiremedi. Ne de olsa dem, babayd da oul deildi. Baba olmay bildi de oul olmak, onda sadece ilimdi.

IV. ATIN BU HKYEYE GRMES

ATIN BU HKYEYE GRMES

Btn bunlar olurken, bunca sahife boyunca btn bunlar size anlatlrken, dallarn yapraklarn arasndan bir ift gz, ak deil gizlice, kaytszlkla deil ilgiyle, kimi korkuyla kimi hevesle, ama hep de merakla Ademi seyretti. Adem onun henz farknda deildi. Ama Serendip yolunu yrrken de, zmrt kuunun yabanclyla can yanar, ilk ekmek le avunur, ilk kez hastalanrken de. Dnyay nce cennete sonra cehenneme, sonra hem cennet hem cehenneme benzetirken. Nihayetinde lemlerin Rabbine kan yolu her yanda grp srg nn sla edinirken, dnyay iine sindirirken de. Havvaya bir dnya aacnn altnda kavuurken, kucana ald ilk bebee oul, derken de. zerinde bir ift gn sezdi. Teninde bulutlarn ara sndan szan bir okay, seyrinde bir bak hissetti. Ban geriye her evirdiinde, alev saan bir ift gzle gz gze geldi. Henz evcillememi at bu hikyeye byle girdi.

228

Henz evcillememi at btn bu hikye boyunca demin sayfalarnn arasnda bir kotu bir durdu. Ayak sesleri bir kesildi bir duyuldu. Bir gerekti bir hayal oldu. Bir grnd bir yok oldu.

ATI DEMN LK KEZ GRMES

Kanlmaz karlama, ikisinin de inmeye mecbur olduklar yerde, rman kysnda, ay nda gerekleti. Geceydi. Souktu ayn . Her ey maviliin sknetinde yzerken kendi teninde artyor, gayrinde bakalayordu. Bu hayal denizinde ses yoktu seda yoktu. Bir ses verme kabiliyeti olanlarn tm susmutu. Gece ku larnn, en yrtc hayvanlarn bile dilleri tutulmu, btn bir tabiat nefesini tutmutu. Gklerin kaplarnn almasna ramak kalm, meleklerin kanatlar srtnse birbirine duyulacakt ki onu grd dem. Su iiyordu. n ayaklar bileklerine kadar suya batm. Yansmas suyun parlak yzne yaylm, uzanm. Tatl bir rzgr yalyordu gr ve parlak yelesini. Ay gzel srtn, sert sarsn okuyordu. yle zarifti ki, o su ierken, suyun yznden bir rperti bile gemiyor ve dallarn yapraklarn glgesi, hayr, onunla birlikte eilmi su imi yor, sadece onu seyrediyordu. Ik sayordu. nben karanlktan syrlyor, gecenin iin den kyordu.

230

sonsuzluk

hecesi

Bir tutam deniz kp, bir iimlik suydu sanki. Ama, ay nda bile fark etti dem, alnndan burnuna doru atallanm damarlarna ve burun deliklerinin alp kapanmasna baklrsa fkeli bir ate maaras da onun iinde gizliydi. nkarcyken teviki. syan ederken muti. Reddederken raz. Yalanlarken onayc. etin ve inat. Ayn zamanda lene dek bal. ok gzel. ok deerli. Ve ok soylu. ok soylu. lk bakta anlad dem onun etrefilini. Yerden ge kadar, ayn nda birbiriyle uyumaz iki eydi. Ve imdilik gelmekten ok gitmek gibiydi. rperdi dem. Ses karmad. Bylenmi gibi, olduu yerde dondu kald. O kadar rkek duruyordu ki, onun yok olmasndan korkarak, bir adm bile atamad. Dallarn yapraklarn arasna saklan d, sadece bakt. Gzlerini, gizlice grdnden alamad. Baktka doyamad. Bakmaya kyamad. ine ekildii bu gzellie, bu dost lua, bu scakla, bu ekicilie ama bu mesafeye, ilk nda bulup da bir isim veremedi. Onu, tand canllardan hibirisine benzeteme di. Neden sonra bildii kelimeler arasndan atn ismini seti. ok gemedi. Suya kanmt at. Gecenin iinde aniden belirdii gibi, aniden de gitti. Ondan geriye kalan, suyun zerinde i ie alp kapanan bir yn sessizlikti. Bir tl hayaleti. Sular tllenirken dem bilmedi ki, grd, rya myd ger ek miydi? Bildii, kelime gereinden, rya bilgisinden teye ge medi. At, diye mrldand bir kez daha. Ama yetinmedi. Her eyin ismini koymakt demin mizac. Onu bir cins olarak btn benzer

nazan

beki

rol

231

leriyle birletiren bu ismin dnda, sadece ona has ona mahsus bir ismi de bulup bir yerlerden karmak, ona o isimle seslenmek yani onu sahiplenmek istedi. Ama o isim bir trl dilinin ucuna gelme di. dem, Leyl diyemedi. Yine de. Parmann ucuyla gklere, su ien bir at resmi yapt. Ay n da ihmal etmeden glge resmini tamamlad.

ATLA DEMN KNC KEZ KARILAMASI

kinci kez kahve aalarnn altnda karlatklarnda vakit sabaht. Gnein yalanszlnda aryd duruydu drdnyann renkleri, glgesizdi, seikti, ve at da en az Adem kadar gerekti. Ademin dikkatini en evvel onun peremleri ekti. Tarn aacnn kabuklar kadar krmzyd bu peremler ve atn gzlerine kadar inmilerdi. Gz gzelerdi imdi. Lkin gzlerindeki bak hari tutulursa at, bir ta kadar hareketsizdi. Adem neeyle glmsedi. Krmz peremleri gzlerine, gr yelesi boynuna, gzel teri koynuna dklm at, bu gzel varl tand. Hani, bir gece nce rman kysnda, ay nda karlamlard. demin bedeninin z toprakt. Ama at, hareketsiz durur ken bile umaya hazrd ve sanki gklerden inmi, en soylu seher rzgrlarndan yaratlmt. Ve eer gerekten rzgrdan yaratlm sa, u saak saak peremler, gzlerinin zerine, alnnn ortasna her halde onu Yaratandan armaan, son bir vn nianesi olarak bra klmt. nk btn gzellikler bu peremde aslyd.

n a z a n

b e k i

r o l

u *

2 3 3

O kadar ok, zamann zamanszla, bedenin ruha, komann kanatlanmaya, imknn imknszla kart karar noktasnda, bu dnya ile o dnya, gerek ile rya arasnda duruyordu ki at, dem merak etti. Bu gzellik bir tek isme smazd. Bakt Kelimeler Kitabna. Birden fazlayd isimleri. Hepsini bir bir gzden geirdi. mmetlerin lisannda at, kimi zaman hayal, kimi zaman akl, kimi zaman ruh anlamna da gelen szcklerle adlandrlacakt. Glmsedi dem. Baka trls? Zaten olamazd. dem zihnini tekrar yoklad. Sayfalar baka bir cihetten evirdi. Kelimeler Kitabnda at, insann kutlu dostu, evvel, evcil hanesine sicillenmiti. Lkin bu sicilde de bir etrefil gizliydi. nk dem imdi, kar karya durduklar u nda onun ruhunu okurken, ruhundan te yazgs da nndeydi. Ve atn hamurunda zgrlk duygusuyla insana hizmet arzusu birlikteydi. Doas zgr lk, yazgs insana hizmetti onun. Fakat yazgs ile doas arasnda, doas baskn gelecek gibi grnyordu. Yani en fazla boyun edii nda en fazla bakaldracak olan da oydu. Fakat susuzluktan dili damana yapt nda bile arya uyacak, emre itaat edecek, pnardan geri dnecek gibi duruyordu. Ne garip bir hesapt bu! zerinde fazla durmad dem. Seyrine devam etti. Yaband. Henz hibir insan eli gzkapaklarna, alnna, ipeksi tylerine dokunmamt. Kuyruuna dm atp sarsn okamamt. Uzun, kavisli ve gl boynuna sarlp, hznn yele lerine saklamamt. Kulana bir szck fsldamam, derdini ona anlatmamt. Kendini ona brakmam, gzyalarn gzlerine akt mamt. Yzn yzne, gzlerini gzlerine srmemiti ve gzp narlar gibi kirpiklerinden de pmemiti. Ama atn ona dost, ona arkada, ona en sadk olarak yaratl dn da okudu dem kelimelerinden. Birlikte atlacak admlar

234

sonsuzluk

hecesi

vard. Yan yana olunca kukusuz daha abuk yol alacaklard. yleyse, bir yerde bulumalar kanlmazd. Bilgisinin tatl sevinci ve iinin gvenciyle bir adm att dem. Sadk dostuna bir tanlk vermek, ondan bir tanlk almak, boynunu okamak istedi. Biliyor musun btn bir insanlk seninle yryecek yolunu, diyecekti ki: Cellle srad yerinden at. Yelesi rzgrda savruldu. Terliydi. Yay gibi gergin ve hiddet liydi. Soylu bir fke saklyd kaslarnn seirmesinde. Ama dman da deildi. Adem hayret etti fakat ylacak gibi deildi. Peinden seirtti. dem de dnya zerinde en az krmz peremli at kadar genti.

Hayr! O kadar basit deildi. Ele avuca gelmesi imknszd atn. Boynuna ba srtna da vurulmaz gibi duruyordu. dem ko tuka o kat. Ama her kanda demin kokusunu ayrd rzgrda, ona kendi kokusunu brakt. dem yorulduka o hzland. dem kovalamaktan yoruldu da kzl peremli at kamaktan yorul mad. O koarken demin dnya zamanna dair btn bilgisi alt st oldu. Srati, zamanla bile yarlabileceini fark etti. n geldi dem durdu, dem durunca at da durdu. Gzlerini dallarn budaklarn boluklarna uydurdu. nsann onu merak ettii kadar o da insan merak etti. O da galiba insan gibi, zerinde ilgi grmeye istekliydi. Gs inip kalkarken kzl peremlerinin ara sndan derin derin bakt. Sanlr ki ne kadar gzel olduunu bilerek bakt deme, gzelliini gstermek arzusundayd.

235

Gnlerce srd bu kovalamaca. Her defasnda aralarnda sabit bir mesafe kald. Adem ona ancak uzaktan bakt. Ama tanmasna tanmak katt. Her defasnda farkl bir yryle yrdn fark etti onun. Hareketlerinin btn gizemi, ruhu, duygular, kalbinin vurular ayaklarnn ucundayd. Admlar, mutluysa farkl, fkeliyse farkl. Neeliyse, can oyun istiyorsa daha da farkl. apraz admlar, iki yanl koar admlar, drt ayak-bir toplan-bir al komalar, neredeyse umalar vard. dem onun en fazla da her ayan yere farkl zamanlarda vurduu drt zamanl yryne hayran kald. Byle zamanlarda ayaklar yerden kesiliyordu, uuyordu bir n iin. Sonra yine yere dokunuyordu. Bunca adm, bunca koma arasnda bir defasnda Adem ona bir boy mesafesince yanamay baard. Onu ilk kez bu kadar yakn dan gryordu. Daha fazla yaklamaktan korktu. At da bir adm atmad boynunu uzatmad. Ama bu kadar yakndayken dem grd greceini. Grd de ancak gzellik szcnn eanlamllarna evrilebilirdi. Uzun kirpiklerle glgelenmi, kahve aalarnn rengindeki, ii hayal ile dolu gzleri. Ar ar kirpik indirii. Hznl ve ma rur baklarla, sknetli bir meydan okumayla, sevimli bir merakla demi seyredii. Ban evirii, aniden yn deitirii. Boynunu eii, alnn rzgrda serinletii. Hibir meziyeti, hibir mahareti olmasa bile. Bu grn. Bu gzellik. Vallahi yeterdi. Her eyi gzeldi. Her eyi sevilebilirdi. Hibir ey yapmazken bile. Byleyiciydi.

236

la:

sonsuzluk

hecesi

Fakat dem onun en fazla da ruhuna baland. nk bu ruh. Neredeyse dile gelecek, konuacakt. Dier yandan asi ve kibirli. O kadar kibirli ki bu kibir ancak boyun emeyle yatabilirdi. Gelgelelim onun iinde sakl bu ruha, eer biraz dikkat etmezse insanolu tutsak olabilirdi. yleyse nce bu ruha bend olmak onu kayt altna almak lzmd. Cesaret etti dem. Bir adm ilerledi. Bir n iin onun terli ve scak srtna dokunabildi. Hayat vurdu bileinde. ine yle tatl bir dostluk akt ki, neden hl bu kadar uzaklar birbirlerinden bir trl anlayamad. Neden hl bu kadar yabanclard?
***

Oysa dem onun ismini her dndnde bir resim geli yordu gzlerinin nne. Krmz peremli bir at. Buna benziyor fakat tam olarak da bu olmuyordu. Farkl olarak, beyaz bir aktma seiliyordu alnnn zerinde. Damla biiminde. Geliyor ve hafife kiniyor, demi aryordu. Git, demiyordu bu kez, kalyordu. Yelelerini aktyordu uysallkla, ban brakyordu. Ve btn bunlar demin kapsnn nndeki pembe iekli, krmz gvdeli, krmz yaprakl tarn aacnn altnda oluyordu. Pembe ieklerini amt oktan tarn aac. Irmak bulutu. Yamur sabah. Resim ayn. Mevsim ayn. yleyse atn imdiye dein oktan gelip deme boynunu uzatmas gerekmiyor muydu? Ona sadk, ona yakn, ona dost. Byle olmas gerekiyordu ama ite olmuyordu.

n a z a n

b e k i

r o l u

2 3 7

At bir kez boyun ese, kltse gzbebeklerini, dn olmazd, balayacakt dostluun hikyesi. Ama. Hafife kinedi. Toynak vurdu topraa. Korkuttu Ademi. Asilik gsterdi. Boyun emedi, kltmedi gzbebeklerini. Kelimelerinden phe etmedi dem. Hafzasna gvenme meyi yeledi. Demek zaman imdi deilmi, dedi. Eer kelimesi yazlmsa, bu gereklemeyi naslsa kimse engelleyemezdi. Sabrszlktand demin hamurunun mayas ama yavuz dnya ona, sabr da retmiti. stelemedi. Beklemeyi bilirdi. Fakat bekledii o uzun sre iinde onu hezaran ieklerinin, fundalklarn, ufukla nerede birletii belli bile olmayan ayrlarn ortasnda, bulutlarn hizasnda uarcasna koarken her grdn de. demin diline ata ilikin o kadar ok kelime eklendi ki; keli melerin emaneti efendisinin ieklere, barnmaya, beslenmeye, hayata tutunmaya ilikin kelimeleri bile bu kadar ok deildi.

ATIN ANNE OLMASI VE...

Zaman zaman, yllar yllar kovalad. Baharlar, pembe iek ler gelip geti tarn aacnn zerinden defalarca. ocuklar, bahar fidanlar gibi boy att. Gnlerden bir gn dem, bir yannda Habil bir yannda Kabil, kzl peremli atn gezindii yerlerde buldu ken dini. Ne ki bir gariplik vard. Kzl peremli at yoktu ortalkta, grnmyordu. Yamalara vurmuyordu kendisini, menevili bulut lara ba ekmiyor, sonra tutup bir aacn arkasna saklanmyordu. Gzlerini dallarn yapraklarn boluklarna uydurarak deme bak myordu. Onu kollamyordu. arp da kamas gerekirdi, oysa ne aryor ne de ka yordu. ok gemedi. Ses, varlktan nce. Hafif bir inilti duyuldu. Adem bir adm att, derken alln arkasnda kendisini onunla yz yze buldu. Sarsna bir n iin dokunabildii gnden sonra, hi bu kadar yakn olmamlard. Bylesine uzun bakmam, nefes nefese durumamlard.

nazan

beki

rol

u*

239

Kzl peremli at kendisini kum yapraklarn, sararm otlarn arasna atmt. Gzel ban, scaktan ufalanm, dalm topran zerine brakmt. Ter akyordu boynundan. Peremleri alnna, yeleleri gs ne, boynuna yapmt. Srlsklamd kuyruu. Burun delikleri genilemi, damarlar neredeyse atlayacakt. Gzleri kocaman al m, yuvalarndan frlam, kanlanmt. Ve yanana doru bir gzya, damlamt, szmt. ok ac ektii her halinden belliydi ve belli ki her haliyle aresizdi. demle gz gze gelince yerinden dorulmaya, bir hamle yapmaya bile gc yetmedi. Kendisini hi bu kadar ele vermemi, oluruna terk etmemiti. O n anlad dem kzl peremli atn ne halde olduunu. Sancsn gzlerinden okudu. Rahatn karmaktan korkarak, elini hafife onun boynunun, ahdamarnn zerine koydu. Uzun, ipek kirpikli gzkapaklarndan geirdi parmaklarn, gzyan sildi. Alnn okad, peremlerini yana doru tarad. Bir serinlik aktt ona sesinden. Karnn hafife sarken, korkma, diye fslda d, hep byle olur. ok sanc ekersin ama ektiine deer. Anne oluyorsun. ok gemedi, dem yaratln mucizesiyle bir kez daha yz yze geldi. Armaanlar datcyd ya at, bu kez ok ama ok ky metliydi hediyesi. dem, grdn Kabille Habile de gsterdi. u tyleri yap yap, ayaklar zerinde duramayan, adm bile atamayan elimsiz yavruya bakarken glmsedi. Biricik ve soylu. Annesinden farkl olarak beyaz aktmas alnnn ortasndayd ama annesi gibi onun da gzlerinin stne den vn nianesi, mutluluk salkm, kzl peremleri vard.

240

:sonsuzlukhecesi

Yorgun ve gzel anne takatsizlikle yumarken gzlerini yavru, havay koklad, vakit harcamadan hayatn kaynana, annesinin st dolu memesine uzand. Belinde asma lifinden bklm ip ve kvrk bir kanca vard demin. En savunmasz olduu byle bir nda, hayatnn ta ban da, yavruyu balayabileceini apak grd. Yavruyu bir kez balasa anne zaten her defasnda demindi. Ve biri bir kez demin olsa btn bir at soyu da evcillemi demekti. Ama kyamad dem. Yine sabretti. Yine hayalindeki o muhabbet resminin tamamlanmasn, onun gelip kendiliinden, tarn aacnn altnda kendisine balanmasn bekledi. Fundalardan destek, kuru yapraklardan yastk. Duru su, taze imen. Bir eli Kabilin elinde dieri Habilde. Usulca geri ekilecekti. Dnp gidecekti. Ki. lm, ynlerini bozdu. Silkindi yerinden anne at. Kalkmaya yeltendi. n ayaklar nn zerinde yar doruldu. Arka ayaklarn tamaya gc yetmedi. Dt. Bir daha denedi. Bir daha gc yetmedi. Olduu yere yld. Devrildi. Gzel ve uzun boynunu hayatn btn nefeslerini iine ekmek ister gibi son bir kez kaldrd. Ban gklere uzatt. Fazla dik tutamad. Brakt. Keskin bir kinemeyle boaltt iindeki haya tn nefesini. Burun delikleri titredi. Uzun kirpikli gzel gzleri kapanrken, grmediini bile bilmedii yavrusunun hayalini gzle rinin iine hapsetti. Yavrusunu brakt arkasnda, kendi gitti.

 241

Kaza vard kaderin gerekletii nda ama peremleri anne sinin peremleri kadar kzl, ve en az onun kadar yabanl bu kk atn kr doduunu ne dem, ne de annesi ve kr atn kendisi bilebildi. Grlmeyecek ne gerei, grlecek ne ryas vard? Neye tank olacakt, neyi tamamlayacakt ki dmt bu devrana, bu dnya fenasna gelmiti?

LM DEDN BUYSA
Kzl peremli gzel at lrken Ademin oullarnn ikisi de alad. Oysa insan cinsinden henz kimse lm deildi ve lm, dem iin bile henz sadece bir kelimeydi. rpertici ama uzak bir bilgiydi. Sakinletirmek niyetiyle ald gtrd oullarn suyun bana babalarn ilki. Su iyi gelirdi. kisini de ayn tan zerine oturttu. Yzlerini ykad, alnlarn ovdu. Ellerini ald avucunun iine. Birinin sa birinin sol, st ste koydu. Kendi geni avucunu da bu ellerin zerine kapatt. Cennetin yamurlarn toplam, semenleri ni gllerini dermi, dnya topranda sertlemi bu eller merhem olmasa, bu minik elleri baka ne avuturdu? Habil. En rzgrsz havalarda bile ba daima eik duran aalar gibiydi. O ne kadar suysa aabeyi o kadar ateti. Habil sessiz sedasz, gzyalarn iine aktarak alyorken, Kabilinse hkrkla r durmak bilmedi. San rzgr okarken, henz kalbinde kin, elinde ta yok ken. Mizacndaki ate tutumamken. Kabilin gs olan hacmiy le gzyann duasna, meleklerin armaanna almt. O kadar ki demin tesellileri yetmedi, oulcuunun gzyalar dinmedi.

nazan

beki

rol

u*

243

Oulcuum, dedi Kabil ile Habilin babas. imdiye kadar hi, oul szcnn arkasna o iki hecelik eki, kalbindeki o eyi, o engin denizi, bastrlmasa taacak o sevgiyi, izni lhi kattan gelmi o muhabbeti eklemeden, yaln bir kelimede oul, dememiti. Tekrar etti: Oulcuum, neden ben seni teselli edemiyorum? Ald cevaptan dem bile korktu. Nasl korkmasnd? Bylesini beklemiyordu. Kabil, o atn lmnde lm grdm, dedi. lmle ayn mesafeye geldim, bir hizada durdum. lm lm, dediin buysa ey baba, lm kamet, lm kyamet. Atn, yavrusunu zamanlarca bek lediini, o zahmeti, o meakkati sen syledindi. imdi o gidecek ama yavrusu geride kalacak. Bu yemyeil ayrlarda annesi olmaks zn koacak. Ya annesi? Onu hi mi hatrlamayacak? Fazla sze gerek yoktu. Yine de Kabil, durmakszn hkrk laryla blnen cmlelerle anlatyordu. Kelmn neticesi, bu krpe yanda yle bir dal budak atm, yle derinlere kk salm t ki, bu dnyaya ya hi gelmeseydik ya da madem geldik gitme seydik, diyordu. Oulcuum, dedi dem, kendi sesini duymak iin bekledi, cmleyi cmleye ekledi: Oulcuum, lm her nefiste bir kyamettir. Ama yine de lmeliyiz. lmezsek hepimiz lmszle kalkabiliriz. Oulcuum, geiyorken uradk biz, bu dnyaya kalmaya gelmedik ki. Kulluk kaydyla indik, saf hazla mutlu olmak iin deil ki. etin bir snanmann ortasndayz. rselenmemiz incinme miz bu yzden. Ama seni Allahn yarattnn, kalman iin deil

244 l : s o n s u z l u k h e c e s i

gemen iin bu dnyaya saldnn, bir gn mutlaka ama mutlaka ona dnc klndnn sen de farkndasn. Hkm cmlesinin sonuna bir deil mi eklemedi dem. Sual etmek, onay istemek pheye iaretti. Henz endieleri de pheleri de yoktu ki demin. Ama. Korku! Bir n, kalbini yok lad. Kabil! Ba eik suya bakarken, kimbilir u gzelliin iin den neler geiyordu? Korkusunun zerinde fazla durmad dem. Oulcuunun yzne muhabbetle bakt. Kum yeili gzlerini okad. Kabil yine o eski Kabil imdi. ki kann ortasnda bir masu miyet iei. Habil gklere kaldrrken ban Kabil kendi glgesini seyretmeye koyuldu. Glgesiyle elendi glgesinde duruldu. Sanki bir yamur frtnas, kacakken aniden vazgemiti. Kayalarn arasndan szan yomsuz sayhalar dinmiti. Ama aniden kacakt bu hikyede rzgr. Frtna sessizce gelecekti. yle sessiz ki, geliyorum, bile demeyecekti.

BEL SABAHININ BULUTLARI

ok gemedi. Birka bahar daha gemiti ki frtna kageldi. Oulcuum, dedii o ikisi arasna mesafe girdi.

Ne kadar ok zaman gemiti Serendip sabahnn zerinden. Her ey deimi, her ey eskimiti. Dnya bile artk o eski dnya deildi. Dnya dedikleri hepi topu bir gz kirpimi mesafeli rya, Adem apak grd ki bu ryann zerinde bir bel sabahnn bulut lar serili. Habil de demdendi, Kabil de demindi. Ve dem ummadyla snanp sarslacaklarn, kavmince talanacaklarn sonuncusu deil ama ilkiydi. Ta, deme hi ummad bir yerden geldi. Oysa dem, iki olunun da zerine byle eit bir muhabbet braktka bu btnlk bozulmaz zannederdi.

246

la:

sonsuzluk

hecesi

Peygamberdi dem. Kavminden evvel oullarnda tecrbe edildi. Kabilin karsna sadece baba deil peygamber vasfyla da dikiliverdi. Bundan byle bu kitabn sayfalarnda deme den uzun uzun sylemekti.

V. KR ATIN RYASI

SDRE
Habille Kabili, demle Havva kadar mehur bu ifti kur ban tann nne kadar getiren, bir atein snavndan geiren neydi? Kurbansa kurban. Kansa kan. Ama hakikat neyse de araya bir ey girdi. Kabili yolundan evirdi. Btn hikyeyi tersyz etti. Hakikat tekse de rivayet muhtelif. Belki rivayet edildii gibi Kabil e-karn kardeini, o gzeller gzeli diiyi istemi olabilirdi. Gnl, ceyln rkekliinde, srt yay gerginliinde o dnya gzelli ine dm olabilirdi. Her eyi gzden karm bir o kadarn gze alm, neticede gzn karartm olabilirdi. stelik hakk olmayana gz dikerek gzden dm de olabilirdi. Sevmek, bir grmek grlmek hikyesiyse eer, onu grd nda, bu benim olmal, benim olmazsa ne ben ne o, demi olabilir di. Dediim dedik, kulaklarn her sese tkam, ayak diremi olabi lirdi.

250

Kurbannn sekin tutulmaml? Topraa kk sal? lk cinayet iin ilk ak bahane kl. Btn bunlar sebep deil netice lerdi. Kabilin kimliine giydirilecek btn yorum denemeleri, anlatlm bir hikyeye yeni bir dil giydirmek hevesi. Bir hikye dilinde ikisinin arasna giren o eye Sidre diye lim. Diyelim ki o ey de Kabilin imtihan. Sadece bir muhalefet erhi deil, btn inkrlar manzumesinin simgesi, sidresi, yasak aac. Kabille Habil arasndaki sadece bir teslimiyet fark. Her eyin zerinde Bir Tek ey var. O eye birinin kendini brak da dierinin brakmay.

ZYARET
Zaman deli rzgr gibi geti. Dnekti dnya. dem rzgr ekmese de frtna biebileceim zaten biliyordu ama bu kez yaman rendi. Hi durmayan yrylerinden birinde yolu oullarnn yoluna kt. kisi de suyu, tuzu, ekmei bltkten sonra kendi gndelik yollarna koyulmulard. dem nce Kabile urad. Gne domamt henz. Ama gkler erken bir fecirle aydnlan mt. Bir rmak ovasnn barnda hafif rzgrn sesini duydu dem. Serindi. rperdi. Kabili grd uzaktan, bir sre ses karma d. Bir asma ktne dayand, oulcuunu efkatle, muhabbetle seyretti. Gzelliini bir kez daha fark etti. Ama u ksack bakla bile defterini grebildi onun, hikyesini okuyabildi, tefsirini ze bildi. Ve grdn ok sevmedi. Kabil rman kysnda, balarnn bahelerinin ortasnda, olgunlam, arlam salkmlarnn arasnda zahmetle eilip do ruluyordu. Su veriyordu topraa. Ayrk otlarn ayklyordu. Cmertti toprak, o da aldna karlk veriyordu. Ama ard ver diinin bedeli. Kaldrmak iin eilmek artt. Esirgemiyordu Kabil, ba eiyordu.

252 l : sonsuzluk hecesi

dem dikkat etti. Her bir asma fidanyla Kabil de topraa kk salyor, yere balanyordu. Yapt, toprakla uramaktan ok ona tutsak olmak gibiydi. Ama bu tutsaklkta topraa taslanan bir efendilik de gizliydi. Kabil kendi efendiliine adanm bir kleydi. Topladka topladn srtna ykledi. O kadar ard ki bu yk, toplamakla yetinmedi, oaltmann, bytmenin, biriktirme nin hazzn tatt. Sonra yle bir bakt ki topraa, demin iine bir endie szd. Zira Kabilin zerinde dnyann parltsna, lyiine dalan bir taraf vard. Yaklat dem. Selm verdi selm ald. Her zamanki gibi oulcuunun omzunu okad. Hal hatrdan sonra, oulcuum, dedi usulca. Uyarmak istedi. Bu kadar efendilik azmi iyi deildi. Benim, demek: Benim, demek. Benlik: Kibir. Mlk: Hkimiyet. Hepi topu gelip geici dnyada kalclk hevesi. Oysa nn de sonunda misafirlerdi u dnya topranda. Gidecek deiller miydi? yleyse gerekenden fazlas? Niyeydi? Kabil, buulu bir zm salkmn asma yaprann ukurunda babasna uzatrken iri, mor bir taneyi de kendi azna att. Gzel salarn parmaklaryla geri itti, glmsedi. Kum yeili gzleri ilk nda enlikliydi. Ben, diye balad. Benim, diye devam etti. Glmsemesi giderek yerini kapank bir baka brakt. Babasnn endielerini, gidermekten ok dorulad. Bak ey baba, dedi. Madem merak ediyorsun, anlataym. Uyaryorsun, kendimi savunaym. Hatrla topran evveliyatn. u bombo kara topra bereketli bir baa ben dntrdm. ledim onu, emeimi verdim, benim kldm. Hkmettim. Yayldm zerine. Gnden gne onunla bydm, onunla geniledim. Benliimle bir letirdim. Ayrlk gayrilik kalmad aramzda. Artk toprak benim.

n a z a n

b e k i

r o l

2 5 3

Hal byleyken bu topra brakp da gideceimi hesaba kat mam benden nasl istersin? Gitmem. Gidecek olsam da gitmeyecekmi gibi yaparm. yle bir kazarm ki ismimi topraa, gitsem bile benim olarak kalr, benim admla anlr. Dnya sabahnda sular aydnland. Ademin ii skld. u safiyetle bakan da Kabildi tekinsiz vurup geen de gemeyen de, hep oydu. Farklyd, farkyla btn olandan kopuyordu. Tek bana dikiliyordu oul olann karsna. Ve gelip de babasnn karsnda durunca, babasna kar duracak oullarn ilki oluyordu. Ama bir yanyla da demin bir yanna benziyordu. demin i skntsnn asl nedeni u ki, Kabilin dilinin altnda baka bir ses, baka bir kelm vard. Ama bu sesin ne syle dii henz ak deil kapalyd. dem bir para ferahlad. Demek Kabilin iindeki, engellenemez deil katlandrd. Sormad. stelemedi. Yerinden doruldu. Kabilden dnd, Habile doru yola koyuldu. Habil, taze otlaklara yaylm parlak tyl ve gamsz hayvan larnn az uzanda, bir vadi uurumunun aznda, kendisini yama rzgrna brakmt. Bir elinde filizlenmi bir dal, topran zerine izgiler izerken, beyaz tyl bir kuzunun srtnda gezdiriyordu dier elini. Dalgnd ama sakin deildi. dem onun da omzunu okad. Onu da sad. Habil kaldrd ban, Havvann mavi gzleriyle babasna bakt. Bir su tebessm yayld yzne. Doas derin glle rin dinginliine yaknd ama suyun yz yava yava krt. Ter damlyordu akandan, peremleri alnna yapmt. Bir daha dokunsa dem, krlacak, dalacakt. dem, ona da neden, diye sormad. Ama onun, glgesi susarken yznde haykran eyi, grmemek imknszd.

254 l a : sonsuzluk

hecesi

Biri su biri ateti. Aralarnda kt bir rzgrn gidip geldiini dem keskin bir bakla fark etti. kisi de oluydu. Ne oluyordu?

FIRTINA

Frtna ok yaknd. Ve belli ki acmasz olacakt. Adem gn zor geirdi. Kabilin dnmesini bekleyemedi. Gne alalrken tekrar rman kysna, kvrm kvrm srgnlen mi asma balarna gitti. Her ey sakindi grnrde. Ama demin gznden kamad. Kabilin ii iine smyor, bir ey iini kemiri yordu. Smyordu kabna, tayordu. Huzursuzdu, soluunu fkeyle alyor, aldn geriye hnla veriyordu. Demek ki, ak deil kapal tuttuu ey, demin daha bu sabah zannettii kadar katlanlr deildi. Ha dkld ha dklecekti. dem bir giri yapmak iin dilinin ucunda biriktirdii btn szckleri geri iteledi. Uzatmad. Sze hemen girdi. Ey oulcuum, diye balad, anlat bana, nen var, ne haldesin? Gryorum ki her zamanki sen deilsin. Fazla zorlamas gerekmedi. ok gemedi, Kabilin iinde sandndan ok daha byk bir yanardan kaynadn anlad. Kabil, Habile yazlm Sidreye sevdalanma. Sevilen tekse de seven ikiydi imdi. stelik Kabille Sidre arasna emri byk kattan gelmi bir olmazlk eki oktan girmiti. Lkin Kabil de geri dnecek gibi deildi.

256

demin, ilk nda eli aya buz kesti. Ama hatras bunca gl olan szne gvendi. Konumakla ikna ederim, zannetti. Dili vard o zamanlar demin kalbinin. Dalgalanrd rma n yz, zerinden bir kelimesi getike. Ondan birisine sz zah metsizce gidip gelirdi. Yorulmazd kelimenin kabnda hibirisi. Konumak, i ruhla anlamak gibi bir eydi. Oysa imdi dem, mucizesi konuabilmek olan bu ilk haber ci, kelimelerin dnya sahibi, konumak anlatmak iin ne kadar zahmet ekmesi gerekti. Ama erinmedi. Sylemekti vazifesi. Syledi. Sylemekle kalmad stelik. steledi. Szlerinde demce bir samimiyet ak, peygamberce bir tecrbe gizliydi. Oysa sanki dalara talara, titreyen alevlere, bulut la yer arasnda dmeden kaybolan damlaya, bolukta dneduran frtna kularna sylyordu szlerini. Hepsi duyuyordu da bir tek Kabil iitmiyordu. Kabil mi anlamak istemiyordu? Yoksa farkl myd artk konutuklar dil? dem bilmiyordu. Anlamak, karlkl bir bilimek eylemi, bir itelik haliyse. te, imdi birbirlerini anlamyorlard. Ne olmutu? Olan o kadar basit deildi. Tek bir ey bile deildi. Belli ki olanlar olmutu. indeki Kelimeler Kitabna bakt dem. Kabile kimin sadan soldan, nden arkadan yaklatn anlad. Admlarnn sesini duydu uzaktan. Ar ar bile deil, dolu dizgin geliyordu.

BU DEFTERN ORADA KAPANDIINI MI SANDIN?

Kurtlar, kular, dalar, talar dnya gecesi boyunca uyudu. Adem rmak boyunca yrd. Suya doru birka adm att. Bir taa dayand. Geri dnd. Altn renkli kumlarn zerine gh oturdu gh uzand. Btn gece uyuyamad, yldzlar sayd. Ve sanki sadece u tek ryay grmek iin gn doarken ksack bir uykuya dald. dem aslnda grdnn gerek mi d m olduunu bil medi ama yasak meyve gnnden beri iitmedii sesin de gelip ensesine dayandn hissetti. Kvrml, boumlu ate nce gzlerini yakt. Sonra bir fslt halinde anlatt. demin korktuunu doru lad. Fsltsnda bile heyecan vard. Dedi ki: Ey dem, grdn m olanlar? Olan bir ey deil, bekle ve gr olacaklar. Bu dnya srgnnn kazasz belsz geeceini, bir daha karlamayacamz, o defterin cennet kapsnda kapand n, bir daha almayacan m sandn? yle zannettiysen bir kez daha yanldn. Oysa bak, sana en yakn olana senden daha yaknm. Sen daha benim alnmn ateiyle bile tanmadn. Dinle; olup bite ni, ve dahi olacak olan sana anlataym. Senin akln yetmez, ben aklayaym:

258 la:

sonsuzluk

hecesi

Sandan geldim olunun, solundan girdim. Merebinden, mizacndan, lisanndan bilgilendim. Mukavim yanlarnda durma dm, zayflklarndan denedim. Mlk, hakimiyet, toprak, derken sonunda buldum asl yolumu. Kan gibi dolatm damarlarnda. Onu gzellikte kkrtmay denedim. Kibrini besledim. Dnyann btn gzelliklerini serdim Kabilin nne. Bana msn, demedi. Dnyann btn gzellikleri yetmedi. zerine Sidrenin gzelliini kattm. Kalbine, muhal bir davann ismini attm. Aklna da aknda haklln gerekelerini fsldadm. Fazla bir sermayesi yoktu aslnda Sidrenin. Sahip olduu, gelip geici bir gzellikti. Senin Kabilin yle bir sendeledi. Ama dmedi. Kalbine de tenine de sz geirebildi. Direndi. Ey Adem, bana verdiin isimle anaym imdi kendimi: Byk Ayartc uygun yolu bulmutu. Son bir darbe yetecekti Kabilin dmesine. Btn gzelliklerin ve gzeller gzeli Sidrenin gzelliinin zerine, ltm bitim, bir kez daha ltm bitim, Kabilin kendi gzelliini ekledim. Bir ayna kldm Sidreyi ama arkasnda ben srlandm. Sonra tuttum yzne, o aynada Kabile kendi gzelliini gsterdim. Kendi kendisini batan karmasn hazla seyrettim. Seyrettiimden hem rktm hem bylendim. Bu kadarn ben bile tahayyl ede mezdim. Kabil kendi ruhunun derinliinde esrimeyi rendi. Omzundan pnarlar aktt. Gl gsn duru sulara balad. Glgesinde grd eyden holand. yle bir varlk yorumuna giriti ki kibir kaplad iini. Bir seilmilik vehmiyle bu gzelliin beyhude olmadn zannetti. Bu varsaymda diretti. Sidreyi sevdi ini sanyor ama aknda ayak diredii sadece kendisi.

nazan

beki

rol

259

imdi bu aynay kaybederse Kabil kendisini de kaybedecek. Sidreye duyduu akla kendisine duyduu ak arasnda nce krla cak, sonra binbir paraya blnp dalacak. Paralanacak. Bu yzden Sidrenin yokluuna dayanamaz. nk Kabil kendisi olmadan yapamaz. Artk onu kimse durduramaz. Anlayacan ey koca dem, ey cennet seilmii, ey Allahn sevgilisi! Allah'n Sevgilisi derken sesi, secde gnndeki gibi titre di, devam etti: Senin olun, Kabilin, Sidreden evvel kendi gzelliinde yitip gitti. Gayrin gzelliinde sendelemiti. Kendi gzelliinde devrildi. Devrildi, kelimesini sylerken ses hafifledi. dem bir para kendine gelebildi. Bir eyler sylemek, haykrmak, zalim glgenin zerine yrmek, kovmak, talamak istedi. Ama bir el sakalndan sandan, boazndan barndan yakalam, yle bir karabasan k mt ki zerine. demin, uyanmasz uykularda eli kolu baland, nefesi tkand. Haykrmak istedi de azn bile aamad. Ter iinde kalmt ki ses iyice tkendi. dem kendisini kurtardnda gne oktan ykselmiti. Serendip gnnden bu yana dnya sabahn dem ilk kez seyretmemiti.

NERGSLER, NLFERLER, DEFNELER

dem, teri kurumadan, Kabile kotu. Onu pnarn aynasn da buldu. Nergisler, nilferler, defneler arasnda, zerine sarkm salkmlarn, filizlerin, ince srgnlerin glgesinde, bir tan zerine oturmutu. demin dn, dndeki sesin sylediklerini doru luyordu. Suya eilmiti. Su, gznn dedii yerden alev alrken o, kendisiyle syleiyor, sev-mekten tremi bir fiille, kendisiyle sevi--i-yor-du. Sidreyi seyrederken bile kimse byle grmemiti onu. Sidreyi severken bile byle olmuyordu. dem btn sorularn soran bir bakla ona baknca, bakt yla yetinmeyip hafif bir sesle ismini syleyince, syledii isme bir endie ekleyince, Kabil ban kaldrd. Yanandan dudana doru birka damla ebnem akt. Bir tebessm yayld yzne. zerinde dnk yangnndan eser kalmamt. Suyun zerine yazlm bir iiri okur gibi konumaya balad. demin henz sormad sorular cevaplad. Gizlisi sakls yoktu, aka sralad. Btn zetini de haddizatnda ilk cmleye sdrd:

nazan

beki

rol

261

Gzelim ben ey baba, diye balad. Bir baksana u gzlerime, alnma, akama. arkma bak, salarmn rengine, ellerimdeki derin denize. Dileklerimdeki gamzeye. Smbl parmaklarmda su olup akan iirlere, karanfil trnaklarmda kendisine dnen, dnp secde eden gklere. Suyun aynasnn gsterdikleri kadar gsteremediklerine de bak. Yani bir var bir yok tenimden fazlasna, aklma, aklmdan geenlerin eksiksiz okluuna, parlak zekma, kavrayma. Bir sy leneni ikinci kez sylenmeden zihnimde tutuuma, hafzama. Dilimden dklen ok manal rmaklara. Alnmdan geen akmas bol kulara. Ruhumun engin denizlerine. Atm kaplara, grd m gereklere, ktm ycelere. aret ettiklerime, bildiklerime, bilmediklerime. Bu kum yeili gzleri, bu engin denizi, bu tatl teni, bir grende bir daha grmek neesi uyandran bu kvrck siyah smbl salar inkr etmek demin harc deildi. Kabilin mirac da akl da hafzas da sakl deildi. arks iiri boldu, stelik bildikleri kadar bilmedikleriyle de zengindi. Ama belli ki onun istedii, her gzelliin istedii onayla, doasnn masumluuyla snrl deildi. Saf gzellik deil kendi kendisine hevesti. Hele sz? Bitecek gibi deildi, devam etti: Sadece ben deil, btn aalar ve sular da benim gzelli imde kendinden geiyor. Cennet, diyorsun ey baba, hepsi de hi grmedikleri bir cenneti ben yrrken benim glgemde seyrediyor, sesimde dinliyor. Gzelsem, bu hazine bana benden dolay hediyedir. O halde ben daha ezel gnnden ayrcalklym. Farkl yaratlmm dierle rinden, stn tutulmuum, bakaym. Herkesin lene dek elde

262

edemediklerine doutan sahibim. stelik bir kr baknda ken dinden habersizlerden de deilim, farkndaym kendi deerimin. Syle, sen de grmyor musun benim grdklerimi, suyun gremediklerini? Ey baba, seninim ben. Beni kendinle onaylasana. Kime nasip olur benim gibi bir oul? Bana sahipliinin farkna varp sen de benimle onansana. Tutma sradanlarla bir srada, beni ayr bir yere koysana, onlar balayan kaytlarla balamasana! i nce bahar sular gibi buland demin sonra szne sitem eriti. Szn esirgemedi. Ar ar dedi ki: Oul, elbette kymetlisin, elbette gzelsin. Ama dikkat et, zordur gzelliin tanmas, zorlanma. Niceleri kendi gzelliinde boulup gider bu dnya kitabnda. Sen de onlardan olma. Mira ettin, bari ykseldiin yerde kal. Kendi miracndan dp de ezilme kendi arlnn altnda, kendi derinliinde vurgu na urama. Iklar saarak ykselirken, kendi zerine devrilen yl dzlar gibi solma, kendi nda kararp kaybolma, kendi ateinden alev alp da yanma. Gr senin baklarnda seni seyreden o etrefili. Hayat dou ramayan bir grntye tutunma, su zerinde bir var bir yok bir hayalde kendine sapma. Seyrettiin kendi baknda sana dnen bu ifrattan honut olma artk. Kendi efendiliinde kendi kleliini tanyp da mark varlnla takdiri karartma. Bu gzelliin de hesa b var, verilecek unutma. Buldun makam, bari dzene ekle. tina et kendine, yzn hayaller iinde yok etme. Bu kadar kibirlenme ey oul, ban zn olan topraa doru e. Mtekebbir olann kibrine gz dikme.

nazan

beki

rol

263

dem szn bitirdiinde Kabil, ey baba, dedi, a gzn kr olma. u tenha dnyamzda kimsesizlikten bunaldmda, gl gemden nce suda grdm suretimi. Baka gzlerden nce ben fark ettim kendi deerimi. Hibir aynaya gz atmadan gemedim. Glgemi hi inemedim. Yzmdeki, kalbimdeki bunca ey bana bile ok gelirken nasl gstermeyeyim? Glgemin arkasndan nasl gitmeyeyim? Bir bakalk bir farkllk gizlidir bende. Uykularm, neelerim farkldr baka uykulardan baka neelerden. Sarholuum bu yzden. Szmn gcnden titriyorsa aalarn yapraklar evve linde, sonunda ben byleniyorum. Gzelliimde en evvel ben kayboluyorum. Bunun ad kibirse. Kibre de hakkm var benim. Dnya benim etrafmda dnmyorsa eer baka hibir eyin de etrafnda dnmemeli. Senin ismini bildiin-bilmediin ne varsa, kelimelerinin o mehur kitabna san da smayan da, kzgn atete vurulmu kelebekler gibi benim eteklerime dmeli, benim nmde secde etmeli. Kabil devam ettike etti. Adem bu szlerin sonu nereye ka cak merak etti. Gecikmedi. Kabil niyetini sznn ucuna ekledi. Att azn dan o kelimeyi. Ben en gzelim, dedi, Sidre de en gzel. yleyse benim olmal. O benim hakkm. Benim gzelliimi ondan baka hi kimse onayamaz! Bana o lzm. Bu grnt baka bir aynaya smaz! Geldi, balad yere eklendi. Sidreyi isterken bile kendisine hevesliydi. Bir zamanlar cennet gklerinin altnda sylenmi meum cmleleri tekrarladnn farknda bile deildi.

EB- YELD SOHBETLER I. MUKADDME

dem bir uurum yatann yaklatn rzgrn uultusun dan duyunca oullarn bir daha ekti dizlerinin dibine. Ayrm yapmad aralarnda ama bir araya da getirmedi. lk ata ocanda, kara atein etrafnda nce Habili dinledi sonra Kabili tledi. Bir kandil yakt. Atein bir yz souk, ortaya bir ey kma d. Oysa ak iyi bir ayrtrcyd. Kimin znde ne varsa o kard aa. Habilde bir raz olu fark etti dem, lkin Kabildeki bir gze altan fazlas deildi. Habil ba nnde dinledi. Bir Tanr yazgsyla kendisine verilmi olana el uzatlmasna, gz konulmasna grnrde ses etmedi. Ama sesini, Seslerin Sahibine emanet etti. Sessizliinde su gibi, yazanlarn en bynn ne yazdn sessiz sedasz bekledi. Szn edepsizliine ne hacet! Yani Habil teslimdi. Fazla kalmad. zin istedi. Kalkt ve gitti. Kabilse lav oluklar tkanm kzgn dalar gibiydi. Babas sor madan o syledi. Dinlemesi de anlamaktan ok anlamamak iindi.

nazan

beki

rolu*

265

dem uyarmakla balad. Yaklaan frtnadan, frtnann bydnde kasrga olduundan sz etti. Huzursuzdu koca da. Endie kesmiti yollarn. Abartmad, hafifletmedi, olduu gibi sy ledi: Oulcuum, dedi, gel vazge bu haksz fkenden, ayak dire menden, hep ben, diyen taleplerinden. Sabret biraz, ne olur biraz bekle, bu kadar aceleci olup da boulma mitsizliinde. Dikkat et tehlikeli yoldasn. Akla kendini. Aman ayan kaymasn. Yoluma, dedi Kabil, o kadar bahsettiin ama bir insann yznde hi grmediim lm ksa bile dnmem. lrm de vaz gemem. Her zamanki gibi, ilk cmlesi bile biti mhr gibiydi. Ama sabaha kadar srd sz en uzun ve karanlk gecede. Bu, daha mukaddimeydi. Gece boyunca Kabil szn esirgemedi, iini gizlemedi. Kendisini cmle cmle gsterdi. Perde perde kaldrd zerindeki rtleri. Her grdyle bir kez daha sendeledi dem ama dmedi. Yeniden dikildi oulcuunun karsna. Brakmak istemedi. Yakasndan, pereminden, kolundan, yeninden ama mutlaka bir yerinden tuttu, gerisin geri ekeledi. Gz gre gre gelen bu selin karsnda direndi. Bir cennetten bahsetti, bir cehennemle gzda verdi. Bir nefisten sz etti, bir lm var, dedi. Bir ftratn asln hatrlatmak istedi, bir ezelden syledi. Kara atein banda sz sze eklerken, kimi taze dallar kadar esnekti kimi frtnalar kadar sertti. Kr etmedi. Kabil her defasnda eskisinden daha ok gitti. Ateten gemlerini yakan benliinden kibir, kibrinden aza met, azametinden cehalet skn etti. Hrs nefret, onu da eziyet

266

:sonsuzlukhecesi

takip etti. Hepsi de kskanlk hesabnn dahilindeydi ve direnci kat bir mantkla glendirilmiti. Kalbinde snanrken aklndan yakaland. Parlak akl bilgeliinin nn tkad. Zengin benliini bildiinden bu yana ii karard. Hem gayra gadretti hem zykclk etti. yle bir meydan okuyan davaya dt ki bu yolun k yoktu. Bir rpda yok etti hasl- mrn demin, semere-i hayatn, hepsinin de zerinden, inedi, geti.

II. NEDEN
Neden, diye balad Adem. Neden? Neden, diye karlk ald Kabilden. Deien, atlayan, nlayan, iinde badireler alan bir sesle szn yineledi: Syle, dedi Kabil, neden? Neden bana bu tutkuyu, bu arzuyu verdi? Benimin benliini o arzuda seyrettirdi? Sonra da beni ben yapan yanm koparp atmam istedi? Benimle Sidrenin arasna ezelde o eyi koyan kim? Sonra tutup, vazge, diyen kim? Bana bu nefsi veren, bu istei, bu hevesi hamuruma katan, sonu cundan niye beni sorumlu tutuyor? Kim kimi suluyor? Sorusunda sormaktan ok cevap vard. O da hepi topu bir isyand: Neden? dem bakt ona. Siyah bir ba geirmiti alnnn zerinden, salarn omuzlarna aktmt. Kum yeili gzlerinde alevli atein fkesi. Halleri: Kyasn dilleri. alayanlar gibi dklyordu cmleler azndan ama alfabe nin daha ilk harfinde taklp kalmt. nk kavrad ancak kendi kendisi kadar tamd. Onu da evrenin gvdesinden koparp ayrm

268.

t, kr bir bakla oyup karmt. Btn deil paray gryordu. Bunu ona nasl anlatmalyd? yle salam kuruyordu ki mantn, bu mantktan ald gle, temelden kusurlu bir davay ayrntda stn ehliyetle savu nuyordu. Ayrntda akll, btn kavramada yetersiz. u haliyle, aklarda kolaylkla yol alp da s sularda dengesi bozulup krlan okyanus dalgalar gibiydi. Ve Kabilin dedikleri, yasak meyve ardndan demin diye bilecekken demediklerinin cmlesiydi. dem, DYEBLRD. AMA DEMEDydi. Kabilse, DYEBLRD. VE DED. nk, nedenleri soruyordu da NKlerden habersizdi.

III. BYKLK SIRALAMASINDAK YANILGI

Kalbinde duran kyamn cssesi demi ap da demin iaretlerine ulanca, Kabil bir inkrlar manzumesinde her bahse ayr bir balk att. dem, olu adna oulcuundan korktu, grme yenin gzn karartmas ne kadar kolayd. Hatrlatt: Oulcuum, dedi, yasak emri bu kadar byk yerden gelmi, bu kadar kesin klnmken. Gidecein yeri nasl bunca aabilirsin, nasl bu kadar ters ynde koabilirsin? Bu inadn sonu atee kar, farknda deil misin? Ben, dedi, Kabil, atee bundan daha fazla nasl debilirim? Daha fazla nasl yanabilirim? Sidre gelince aklma, her ey gzmn nnden siliniyor. Geriye hibir ey kalmyor. Aktan byk emir mi olur? Kabilin byklk sralamasndaki yanlg demi iliklerine kadar titretti. Bir ey Sidrenin suretine brnm, Kabili srkle yip duruyormu, fark etti. demin iinden akn bu yanlsamasna dair bir bunalt geti. Bu, ak deil baka bir eydi. Olur, dedi. Aknn neyin zerinde deil neyin altnda dur duuna dikkat et. Sralamana itibar et. Ak nefisten o zaman ay

270

:sonsuzlukhecesi

rrsn. Nefsinin altnda braktklarn kadar eksik, zerine koyabil diklerin kadar fazlasndr ancak. nk ak kllidir. Btnler, birler. Ama kll ile cz arasnda mesafe balaynca, para btnn den kopunca hibir ey artk eskisi gibi kalmaz. O zaman ak, ak olmaz. Ey oul, ak deyip de ak darltma. Allahn iine karma. O zaman Kabil. nce ban babasnn omzuna dayad. Sonra hkra hkra alad. Her ey siliniyor, dedi gzmden. Bir gzellik kalyor geriye. O da Sidre. Gzelliin srr ak suretinde kalbine bir n dokundu geti. Lkin yitirdi o n Kabil. zerinde durmak istemedi. Gerei. h! Dokunduysa da hissedemedi. Hissettiyse de ifade edemedi. Grdyse de grdn fark edemedi. Bulduunu bilemedi. Kibir kaplad iini, daha ileri geemedi. Yrd zerinden. Bir kez daha ezdi geti.

IV. BEL AKTAN BYKTR

Sz gece iinde geniledi, n geldi Kabil bir denge bozulma snda, direnmesine bir yreklilik hali, bir gze almak cesareti yk lemeye yeltendi. Ak ak, diyecek, akna bir lszlk cesareti giydirecek, gze alrm kendi bedelimi, derim diyetimi, diyecekti ki yerini bir aknlk telffuzunda belirledi. Belirledii yerde byk lendi. Kolay olan deil zor olan semekle kibirlendi. Sesi yksek perdeli, gzleri alev alevdi. demse usul usul, ak seik syledi. Bak bana, dedi. Uzun gece rmaklarna benzeyen bu sylemekler srasnda sesini ilk kez ykseltti: Ak, diyorsun. ls olmaz ya, varsa da ls, neler yapa bildiin deil, neler yapabilmediindir. Ak ak, diyorsun. Ak adna yapp yapabilecein, lp da bitecein bu mu senin? Oul, dedi, senin kefettiini ben oktan eskitmiim. Ak bana m retiyorsun? Ve iine den huzursuz bir sezgiyle, gzlerini Kabilin gzle rine, bu el mehtap hatrasna dikti.

272

:sonsuzlukhecesi

Dikkat et, dedi: Bel aktan byktr, Allah hepsinden. Sesi yine eski sesiydi. Kabil ikna olacak gibi deildi. Baba, dedi. Demekten ok diklendi. Sesine bir zorbalk eklenmiti, ve ilk kez baba szcnn ne sonuna ne de bana iyelii eklememiti. Benim, dememiti, benimsememiti. Babasnn bir yann eksik braktn fark bile etmedi. Durdu, bir n iin syleyeceinden kendisi de korktu. Ama iinde tutmad. Bir alev dilini, kyasnn boluuna brakt. Sen, dedi, sen derken yzne kan hcum etti, sen her gece, urunda bir cennet feda ettiin, dnyalar gzeli Havvann koynun da uyuyorsun. Sonra tutup bana nefsin vaazn veriyorsun. Yapma! Bana sylevler verip durma! Bouna tketme nefesini. Parlak szle rini onlara inanacak uydum aklllara sakla. dem dehetle bakt onun yzne. Oul, dedi, edep her trl davann zerindedir. Ve insan ancak dili kadar edeplidir. Bilmedii kelimeler kadar edepli bildii kelimeler kadar da edepsizdir. nsan olan her hesab aar da bir kendi szcklerinin arl altnda ezilir. Ne kadar hicapsz szck ler m diline senin. Bu kelimeleri sana ben retmedim. Nereden rendin? Ve oul, utanmak ki nimetlerin en deerlisidir. Utanman yok mu senin? dem de, ilk kez, oul szcnn arkasna sahiplik ekini eklememiti. Sustu. Araya, aalar iki bklm eden rzgrn sesi doldu. dem yasak meyve sonrasndaki byk plakl hatrlayarak imdi Kabilin yerine de utanyordu.

nazan

bekirolu273

Kabil. Sanki btn sylediklerini sylememi gibiydi. Bir mddet ses etmedi. Sonra, dnd babasna, neden susuyorsun, dedi. Bana karlk gelecek bir kelimen yok mu? Sen ki kelimelerin sahi bisin. Haydi, bul da syle, kar hzinelerinin arasndan bir mucize, bana da gster birini. Utanmann da stndeki davamdan caydra bilirsen caydr beni. imdi de sen akla kendini. Cevabm, dedi dem, yaadklarm. Cennette zuhur etmi bir mucizeyi miras olarak brakyorum sana. Bundan daha iyi bir sz bulup da sana ne anlataym?

V. SANK K K
Araya derin bir sessizlik girdi. u, peremleri alnna dkl m olan, sanki biraz evvelki o deildi. Bu ate parasna her bak nda dem, sanki Kabildi ama sanki Kabil de deildi. Korktuuna urad dem. Kimseyle deildi aslnda Kabilin davas. Btn alp veremedii kendisiyle kendisi arasnda, dem bu savan tam orta snda kald. h oul, diye inledi. Kendisine uyumlu kendisine tezat. Bir gzel kt zerine yazlm neden bu kadar kt bir hikyesin? Kimi kanat kimi krba. Sen niye bylesin? Saklamad, syledi dilinin ucuna geleni: Ey oul, sen ka kiisin? demin sesine bir aclk geldi oturdu. Ama durmad devam etti: Ey oul, dedi, bu syleyen sen deilsin. Nereden aldn bu szleri? Sana kim akl verdi?

nazan

beki

rolu

275

Kimlerin halleriyle hallendin? Kimlerin diliyle dillendin? rnein yok bu dnyada, syle, kime benzedin? O byle syleyince Kabil bakt babasnn yzne. Dedi: Bak kendi iine. Yapraklanm aacmn kimden tohum aldn, kkmn nerelere dek uzandn orada greceksin. Gr kendini, fazla uzak lara gitme, o zaman benim kime benzediimi bileceksin. Hepimizin babas atas sen deil misin? Oullarda babalarn srr vardr. kimiz ayn daz aslnda. Yalnzca, ben ktm sen ykseldin. Sen rttn ben gsterdim. dem acyla glmsedi. Doruluk pay vard bunda. Kabilden etrafa salan ktl n kaps, demin yasak aacn altnda unuttuu anahtarla al mt.

VI. MZA MTZC EDER

Kabilin syleyeceklerini iinde tutmas, sylemesinden daha zordu. Sorularna cevap bile beklemedi. Hi durmad, devam etti. Bu kez bir ate sylemini sahiplendi. Ate geitlerinden geerek konuurken eritilmi kara katran kazanlarna batar kar gibiydi. Bak ey baba, dedi, sesinde bir gzda gizliydi. Gnah gnah, diyorsun. Bu eskimi kelimeyi aznda tp duruyorsun. Ben mazurum gnahmda, tabii eer bir gnahm varsa. Bunu da, ta, gller ve buday baa biliyor. Bir sen bilmiyorsun. Mazeretimi grmyorsun. Hangi mazeret, dedi dem. Da, ta, gller ve buday baa benim bilmediim neyi biliyor? Mazeretim, dedi Kabil, mizacm. Miza imtiza eder, ben byle yaratlmm. Yaratcnn kurallarndan byk ftrat m var ki ey oulcu um, dedi dem, srarnda mazeretin olsun? Yeniden oulcuum, demiti. Ama Kabil bu sahiplenmeyi fark etmedi. Fark ettiyse bile oral deildi. Frlad yerinden, fkeli

nazan

bekirolu277

doasn, kavgac mizacn ele verdi. Bir iki adm att. Neden sonra, gr artk, senin nefis dediin ey benim z cevherimdir, diye haykr dnda sesi dardaki aalar, k gecesini sarst. Gzleri kocaman alm, baklar bakalamt. Devam etti, kendisine gsterilecek btn delilleri peinen rtmeye niyetliydi: Sakn ldr nefsini, deme. ldremem. nk nefsim ate tendir benim, ate-mizacm ben. zmdeki atei deitiremem. Atein vasf yakmak. Ona, yakma, diyemem. imdeki ate beni bile yakarken, bu yangn ben bile istesem sndremem. stesem de vazgeemem. Sen de kaldr ban etrafna bir bak ey baba. Korkaklara sahiplik etmekten vazge. Senin yasak meyveye uzanan elin benim. Gr iindeki beni, yalanlama kendini. Ben babasnn da biricii, Tanrnn da sevgilisiyim. Gel sen de, inat etme, artk yolumdan ekil. nk ben yolumu amak iin zerindeki her eyi yakarak ilerlerim. Babam bile olsa karma dikilen, dinlemem, yakar geerim. Ate gecesinin sabahna vardmda ben bile artk o eski ben deilim. Beni toprakla tuzla kark u ziftli isli dumanl atele kartrma. Ben imein, u ekinleri yok eden yldrmn saf atei gibiyim. imdi gzlerinin yerinde atein gzleri. deminse bak duru. Greceini ate saan bulutlarn, birer meale gibi tepelerinden tutuan aalarn iinde grd. Kabil. Atee dm, ii yanyor. Bir ate lisann ezber edi yor, ama hl ham duruyor. Oysa bir kez iliklerine kadar yansa, yok olsa, kendisini karsa aradan, hi olsa. Yeniden doabilir. Bulmann en salam yolu kaybetmek aslnda.

278

:sonsuzlukhecesi

Ama hayr! Kabil atein girdabna, o byk akntnn ortas na devrilmi srkleniyor da bu girdap, iine aldn yok bile etmi yor. Kabil o sarmaln iinde inadyla, sraryla, mantyla, kyasyla, gafleti ve yanlgsn ykledii aklyla, aklndan kp urad cin netiyle, fkesiyle, kiniyle, nefretiyle kendi zerine burkulup duru yor, sadece balad yere yani kendine dnyor. h, o da grmyor. Atete yok olarak parlak ve saydam bir k salmak yerine burkulan bir duman ve gittike kabaran bir is yayyor. Saf aleve dnmyor bir trl. Kaln, kvaml bir kl bra kyor geriye ve bu kzgn klde nce kendisi bouluyor. nk: Kabar ey nefsim, ben senden ikyeti deilim, by ey kibrim, ben sende byklenirim. Bir zamanlar cennet gklerinin altnda sylenmi cmleleri ezber ediyor, btn insanlar iin kar tlm zet yanlglarn tekrar ediyor. Neticede dem grd ki: Kabilin ii tortu dolu. Onu bu kadar zorlayan ey ate deil, u isli ziftli tortuydu. Bu beisle, yan dka saflamad Kabil. Ateine toprak, alevine duman, kzne kl kart. Yal isli bir karayd. Mizac ateti ama sadece karanlk bir k sat. Yalan deildi demin bir yannn Kabil olduu. Lkin Kabil, o eski cmlelerin karanlk ezbercisi, L dedi de llya gee medi.

VII. CENNETN CEHENNEMN NKRCISI

Adem, sz deitirirken kara ocan alevini harlad. Her defasnda yeniden balar gibi balad. Bu kez Kabile, hani birka gece nce rmak kysnda grd, iine eytan girmi dn anlatt. D de olsa, grlmn tesirine snd. eytandan sz etti, cenneti ve cehennemi hatrlatt. Oysa Kabilin her sze yetiecek bir cevab, her eye katacak bir hesab vard. demin szn nden kesti, bir cennettir tuttur musun, diye kmsedi. Bak baba, diye szne sz ekledi: Beni sakn cennetinle kkrtp cehenneminle korkutma. Sakn yine uzun uzun cennet-cehennem hikyeleri anlatma. Varsayalm ki cennet var. Sen bir bahenin anlaryla avunup duru yorsun. Bense cennetimi bu dnyada bulmuum. Sidrenin yann dayken, onun bahesinde, kuytusundayken. O kadar ok ki cenne tim. Bir, , be. Sonrasn saymaktan vazgetim. Ondan vazgemek niyetinde hi deilim. A gzn baba, diye yineledi. ekinmeden syledi. Cennet de bu dnyada cehennem de. Ne cenneti bekliyorum ne cehen

280

la:

sonsuzluk hecesi

nemden rkyorum. Kalbini iaret etti, eytan da burada nk melek de. rpertili bir uurum onun aznda, rzgrnda salnp duru yordu. Ademin, kan damarlarnda sz dilinin ucunda dondu. Yine de, tuttu Kabili omuzlarndan, bu kez okay deil, iddetle sarst. Gzlerini gzlerine dikti. Bak, dedi u gzlerime. Ben, eytan da, melei de, senin u ocaktaki atei grdn gibi grmken. Cennet hatralarm dn akamki ekmei nasl yourduumu, hamura nasl tuz kattm anlatr gibi sizlere anlatrken. Onun hitabn iitmi, yasan i nemi, affna uramken. Ona isyan etmi, Onun tarafndan esir genmiken. Ben unutmu, ben srm ama O bana kyamamken. Hatamda masum tevbemde samimi iken. lhi esirgeme de ilhi fke de bana dokunmuken. Btn bunlar oul, ben, ben, ben yaamken. Nasl byle yaparsn? Bana nasl inanmazsn? zerimde hl cennet kokusu, bedenimde kuru baln tor tusu var. Damamda yasak meyvenin tad, kalbimde o utan, o pimanlk var. Doru, benim bir yanm sensin, sen benim yasak meyveye uzanan elimsin. Ama halimden anlaana. Ey oul, sebebi mi deil sonucumu okusana. Kabil yanmla yedim yasak meyveyi, Habil yanmla af diledim. Kahraman sen olsan da hikye benim. Evvelim sen isen de ahirim sen deilsin. Kabil, dikkatlice bir bak bakalm ey baba, diye azn at, baklar bulanklat. Hafzan seni kandryor olmasn? Cenneti de cehennemi de sen uydurmayasn? Yalanlamak gibi olmasn ama hatran seni yanltmasn? Cehennem dediin, sadece buradaki atetir, ayn konuma iinde ikinci kez kalbini iaret etti. Cennetine gelince. Ne de olsa,

n a z a n

b e k 1 r o l u * 2 8 1

ne gzmzle grdk pnarlarn, ne de Kevser rmaklarnn alt sn iittik. nciden kklerinde, yakut eyvanlarnda dinlenmedik. Tahtlarna yaslanp kendimizden gemedik. Yasak meyvesinden yemedik. plak kalmadk gklerinin altnda, topranda utanc tanmadk, yapraklaryla rtnmedik. Oul, dedi dem, cehennem sen inansan da var inanmasan da. imizde ve dmzda, bu dnyada ve o dnyada, atei olsa da olmasa da, senin zannettiinden de benim hayal ettiimden de ok baka. Demem o ki senin inanmayn onun var olduu gereini deitirmez. Sen bilsen oalmaz, bilmesen yok olmaz, eksilmez. Bir nefes ald yutkundu. Cennetine de bir dikkat et bakalm. Sen ancak bir nlk hazzn cennet kld geici bir dnyada ya yorsun. Cennetine, bu n gemese, bitmese, diyorsun. Bense hazz, bitimsiz bir nda donduran sonsuzluk cennetinden geliyorum. ki cihan kadar fark var arada. imdi syle, bana hl inanmyor musun? Kabil karanla doru gld. Cevab da sorusu kadar rkt cyd: Sen byle anlatrken inanacam geliyor amma, dedi, gerek, yalnzca mantmn kavrad, bilmek sadece aklmn alddr. Eliyle manas muallk bir iaret yapt. Btn bu anlattklarn aklm almyor. Aklm almadnda ise aklm yalanlamaktansa ey baba, seni yalanlamak iime geliyor. Akln almyorsa, dedi dem, ey oul, kalbine de mi smyor? Sesi, sel arkasndan gelen sakngan sular gibi sakindi ama serzenii yeri g titretti. Sz tek Kabile deil herkeseydi.

VIII. LM M?
Yine de devam etti Adem. En fazla bu gecede anlatt hikyelerini. Ama buras dnyayd, atein etrafnda doan hrn hikyenin yz hemencecik topraa dnd, sz geldi lmek bahsine dayand. Cennet ve cehennemin inkarcs bir kez daha sarsld. Sesinde isyan, lm m, diye haykrd. En zayf yerinden yara almt. Nasl dayanyorsun, anlamyorum. nk ben dayanamyo rum. En kt artlarda bile sonsuz yaamaya razym. Dayanamyorum benden sonrasna bir ey kalacak olmasna. Zamann gemesine. Eskimeye bitmeye. Yitip yitip gitmeye. rmeye kmeye. lmeye. Ama var, dedi dem. stesen de var istemesen de. Uzak gryorsun oysa ok yakn. Kuru dallar iaret etti. Bak, dedi, sou un en harl zamannda birer kuru oduna dnm bu dallarn, fazla deil az bir zaman sonra ve bir gecede yeereceini, ieklene ceini iyi biliyorsun. O dallar ieklendiinde bu gece konutukla rmz hatrla. O zaman anlarsn. te o kadar gerek ve yakn.

283

Kabil nce cevap vermedi. Neden sonra dalgn dalgn, hem, dedi, belli mi olur? Beni rmak bomaz, rzgrn gc yetmez bana. Belki de ben lmszmdr. Sesi deimiti ve sylediine inand yznden belliydi. Ne de olsa imdiye dein lm, bir insann yznde grmemiti.

IX. GEERSZ EVETLEME

Derinden bir lk koptu. Adem her eyin krlacandan korktu. Her ey krlmadan evvel saysz gayretlerinden birine daha yasland, Kabile kendisini, doasn hatrlatmaya alt. Btn ac szleri zihninin gerisine att. Kabilin elini eline ald, kendi elini onun avularna brakt. Gzlerinin iine bakarken, oluna, mme tinin bu ilk dikbal kuluna, ezel evetlemesini hatrlatt. Sen nerelisin, diye balad ak denizlerin sesiyle: Ey oul, hatrlasana unuttuun kendini. Unutma nereden geldiini. Unutma sz verdiini. Ezel gn kendi doan sana ak landnda, gereinle kar karya durduunda, sen kendine tank tutulduunda. Ve senden sz alndnda. Arkamda duran btn ruhlarla birlikte sen de evet, dememi miydin? O kalabalk mme tin iinde deil miydin? Yoksa eveti yeterince gl olmayp, sra yaamaya gelince gz korkan, szn tutamayan, ahdinden dnen lerden misin? Ahdine vefaszlk, kavline ihanet edenlerden misin? dem karanlk gklere yazlm hatlardan birka kelm daha ekti kard. Elife istikamet, beye gz kara bir nokta. Sz sze balad:

n a z a n

b e k i

r o l

2 8 5

nsan, varlnn amacn hatrlayacak yapda, kendi kitabn okuyacak kratta. Gel oul, yapma. Kesme gereinle arandaki ba. Yabanc klma kendini kendine, zne zulmetme. Duru akln rt bas edip de kalp bilgini grmezden gelme. Ftratnn izdii ynden geri dnme. Yk yreinden kaldr. Anlamndan ok yaamay sevme. En fazla da isteklerin cevaplanmadnda, yaam, seni kib rinden arda kalan darlkta kstrdnda, ne olduunu hangi maksa da hizmet ettiini hatrla. Gzleri nemlendi, boaz dmlendi, bouk bir sesle devam etti: Btn habercilerle birlikte bana da mmetime tanklk etmem emredildii zaman. Kendini efaatimin dnda tutma. Dinle. Baban olduumu unut bir n, sadece haberci olarak gr beni. tibar et haberime. Reddetme szlemeyi. Hayr, diye haykrd Kabil. Byle bir szlemeye, ben deil, sen evet, dedin. Ben deil, sen setin. Benim raz olmayacam sen niye kabul ettin? Ben hatrlamyorum. Hatrlamak da istemiyorum. nk nereden geldiim deil nereye gideceim gerek bana. Ve bu yol zerinde ben yeterim bana. Bir de Sidre! ll Sidre. ll! yleyse, dedi Adem, sz ilk sen bozdun kimseyi sulama. Ama oulcuum unutma. Baz unutmalarn sonu hatrlamaktr. Sen unutsan da szn seni hatrlayacaktr. Unutma. Harfe dnen kelm yok olmaz. Sen unutsan ben unutsam, gkler unutmaz. Mmkn deil. Aklnn da hissinin de yollar kapal, ta duvara dnmt Kabil. demin btn szckleri o duvardan geri evrildi. Ne sylediyse de bir adm ileri geemedi.

X.UZUN GECENN SONU

En uzun gecede sz sabaha kadar srd. Cmlenin sonu yok. Lkin kelmn da hkm yok. Hibir ey zlmedi. yice doland. Birbirine eklendi. st ste bindi. Krdmle dmlendi. Bir kapal yol ki biri o yandan ekiyor ama biri bu yandan itmiyor. Dalar ine deliinden mmkn deil gemiyor. dem, h evldm, diye inledi. Dalar talar ses verdi de Kabilden baba yreine su serpecek bir ses gelmedi. dem yoruldu. Yorgunluun sonu suskunluk. Sustu. Kara ocakta ate snerken sular aydnlanmaya balad. Rya grenler ryalarndan uyand.

Bu kalem, Havva kalbinin bu hikyedeki gereini ekmez. Bu yzden bu hikyeye Havvann halleri smad, sadece ryalar kald.

HAVVANIN LK RYASI
En uzun gecenin sabaha karsnda her ey her zamanki gibiy di. Uzaktan geliyordu erelti otlar, k iekleri ve yusufuklara dm hayatn uultulu sesleri. Ama grlecek olan, Havvann ryasna girdi. deme doru geldi Havva. Salar dank yz saryd. Yanna oturdu, bir elini demin dizine koydu, ban kaldrd, cennet arkadann yzne bakt. Yrei azndayd. Y Kabilin ve Habilin babas, bir rya grdm bu gece, diye balad. Anlataym. Hibir ey anlamadm. Cennetteydik yine. Cennetin btn aalar, hi tanmad mz yapraklar srgnler veriyorlard. Sonra bunlardan gl pembe si, tan rengi, altn rengi iekler ayor ve dallarna tutunamayarak drt bir yana uuuyorlard. O kadar oklard. Tatl bir esinti vard. Szn ettiim iekler rzgrda uu urken o kadar gzellerdi ki bu kadar gzellii cennette bile grme dikti. Dorusu, grmediim bir eyi nasl de evirdim bunu da bilemedim.

288

Havva sustu. Sonra? Dedi dem. Belli ki bu gzel ryann yomsuz, sevimsiz bir devam vard. Yoksa Havva bylesine rpnp durmaz, dilinin ucuna gelen sz yutkunmazd. Sonra, diye devam etti Havva, ryamn rengi deiti. Gzel ryam aniden kbusa dnverdi. Hafif rzgrda uuan btn o gzel renkli hafif yapraklar birdenbire krmzlat. Krmz az gelir tanmlamaya, krmz dediysem, dpedz alev rengindelerdi. Alev alm, atelerdi. Krmzdan hi bu kadar korkmamtm. lerinden birini elime aldm. ok scakt. Elim yand. O acyla yere attm. Attm yerde biteviye birbirlerinin iinden k tlar, oaldka oaldlar. Bu oalmaya mani olmak istedim ama ne yapacam bilmiyordum, hibir ey yapamadm. Irmaklarn aznda, yollarn sapaklarnda, gllerin kenarnda biriktiler. Senin anlayacan suyun bile nn kestiler. Her yerdeydiler. O kadar arttlar ki cennet nerdeyse tutuacakt. Isy tenimde hissederek uyandm. Yanacam sandm. Neydi? Anlamadm. dem, Havvaya bakt. Az burnu yara bere iindeydi, gzel yz kmt bir gecede. Havvay hi byle grmemiti. Ban ekti dizlerinin stne. Srtna g verdi. Sonra kendi ban edi. Havvann kederinden yine onun salarna gizlendi. Endiesi? Eksilmedi.

KURBAN HABER
Dnya dnya olal Adem bu kadar bunalmam, hi bu kadar zorlanmamt. Bylesi bir da dikilmemiti nne, byle yordamsz kalmamt. u dnyada Serendip yoluna dt, gzlerini bir hurma aacnn altnda at gnden bu yana bir yerlere samad nice gn geirmiti. Defalarca atallanmt yolu, bir o kadar da tkan mt. Ama her defasnda almt n. Her dtnde, hatta cennetten dtnde bile, bir el tutup da kaldrmt demi. zerinden nce bir cennet sonra bir srgn gemilere mah sus emniyet haliyle ve gaflette isyannn bedelini nce bir cennet srgn sonra kendi kalbindeki kaygyla demi olan dem. Kabahat ile tartlm, tevbe ile daralanm, af ile vezin tutmu bir kalbin sahibi olan dem. Her sarsntdan sonra rmaklar yataklar na eskisinden daha salam nasl dnerlerse. yle dnerdi aslna, varl onunla yorumlard yeniden. Ama bu kez bakayd, yle deildi. Btn kan, damarlarn ters yz ederek, defalarca geri ekildi, sonra btn gcyle gerisin geri boaldklar yere hcum etti. dem kzgn talara su serpse de olmad. T alar kaynayacak, gkler atlayacakt. Kemikleri birbirin

290

la: sonsuzluk hecesi

den, ilii kemiinden, derisi etinden ayrlacak, dem, buhar olup havaya karacak, ter olup olduu yere ylacak sand. Az kald ki, kendi teninin gzelerinden kan olup szacakt. Benzer haller Ademin zerinden yasak meyveyi yedikten sonra da gemiti. Ama bu kez manas kt bambaka szckler t zihnine. Hibirisinin izini srmek istemedi. Keke dnce lerini engelleyebilseydi. Ama kelimesi olann manas olmak da kaderin kaderi. Ve hi kimse bunu demden daha iyi bilemezdi. Zihnindeki Kelimeler Kitabna bakt. Harfler gz hizasndan kayp gidince, erilip brlp birbirine girince, kederle kapatt sayfalar. Olacaklardan korktu. Kii ile kalbinin aras'na girilmezdi elbet, ama birinin yolculuunu brnn yolundan, sonra btn bir insanln macerasn iki olunun alnndan okudu. Belli ki dem kadar kuvvetli deildi hafzas Kabilde rumuzlanan bu asi kavmin. Olacaklar byle apak grp de nne geememek ne kadar zordu. ki olunun arasndaki o ey. Her, bunu aarsam tamam, dediinde. Gideremedi. Her, bitti, dediinde. Bir nefeslenmeydi sadece, eskisinden daha gl geldi. dem, bir trl erri hayra eviremedi. Bu. Musibetti. sabet etti. Yasak aacn meyvesi bir kez daha geldi nnde durdu. Ya Rabbim, dedi, dem, Sen onlar koru. yle bir yamur indir ki zerlerine, birisinin ateini dieri nin elemini sndrsn. Gle dndrsn. Bu kadar canhra kelm demin dilinden bir de affet yaka r esnasnda kopmutu. Benzer bir can acsyla hatr saylr her

291

eyi araya soktu. Sabah vaktinin, doan gnein, dou ufkunda parldayan yldzn, k saan bulutun, ayasndan yamur szan yap raklarn, yeryzne sakin sakin inen sularn hatrna snd. Tank tuttu onlar, derdine ortak etti. Adem gece boyunca kendisiyle cidalleti. Grnr yzyle kavrayabildii kaderin grnmez yzn, gc yetmedi, deitiremedi. Kalbinin zerine reklenmi sknty gideremedi. Kendisini yapayalnz hisseti. lk kez Havvann salar demi koruyamad. Dnya gecesi ok souktu. Kalkt. Ka kez kendisine yasland sa dirseinin zerinde bir kez daha doruldu. Irmak boyunca yrd durdu, ne kadar yol aldn kendisi de bilmedi. Sabaha kadar kendi iine bakt. Haberciliinin ona verdii bilgiyle, kr kaplarn almasn Mfettih-l Ebvb olana brakt. Sabah olup da geri dndnde dedi ki: Birer kurban sunun bakalm hanginizinki kabul olacak? Bakalm gkten inen iaret hanginizin kurbann gsterecek hangisini olduu gibi brakacak? Dorusu baba yrei, keke ikisininki de yanp kl olsa, diyesiydi.

BR YANDI BR OLDUU GB KALDI

Kavgal bir istilnn ceremesini toprak ekmesin diye bulut bulut stne bindi. Temsilde iaret, atein alamlar arndrmas gibi, Habilin de Kabilin de niyetini gayretini, zn zetini, kabi liyetini tynetini ak etti. Neticede mecazn gkten inen atei Kabilin adak tana braktn deil de Habilin adadn yakt. Yanma, seilmenin iareti. Biri yand br olduu gibi kald. Adem, oullarn ekti yanna, birini sana ald, Habil solun da kald. Kurban tann zerine neler braktnz, diye sordu. Dnd, Kabilin yzne bakt. Tuhaf bir hava vard. Gkler bakalamt. Kabil, ben, diye balad. Yeni bir metni aklamak iin bilin dik bir cmleyi tekrarlad, kendisini tanmlad. Ben tarmla ura rm. Topraa aidim, toprak ve onun stnde yetien de benimdir. Konuurken ellerine bakt. ki elini de dier bileinin zerin de kelepeledi, balad. Diline bir prz gelmi, pelteklemiti. Yine de devam etti: Bu yzden ksemi meyvelerin en tazeleriyle doldurdum. zmler buuluydu, incirler az ak, narlar oktan atlamlard. Dklmeleri n meselesi. Birok zeytin dal kopardm sonra. Dallar

n a z a n

b e k i

r o l

2 9 3

meyvelerin arlndan kendilerini tutamaz olmulard, yere doru sarkmlard. Ben koparmasam dt deceklerdi neredeyse, o kadar dolmulard. Kabm adak tann zerine braktm. Yetinmedim. Tarlamdan baakl bir demeti de yanlarna ekledim. Uzun szn ksas, ltm bitim. Saydm dktm. Tarttm dengeledim. Benim olandan vazgetim. Sustu, ellerini bileklerinden zd, dizlerinin zerine brakt. Neredeyse bileklerinden ate taacakt. Bu kadar m, dedi Adem. Kabil, nabznda vuran ata bir sre bakt. Dedi: Bu kadar. Daha ne olsun? O zaman soluna dnd dem. Habile, sen, dedi, ne braktn kurban tana? Habil de kendisini tanmlayarak balad: Ben, dedi, hayvanclkla urarm. Topran hibir yeri bana ait deildir. Gezer gerim. Kalmam, urar geerim. Kk salmam. nk hibir yere ait deilim. Bilirim ki kalc deil geiciyim, sahip deil misafirim. Sabit deil iretiyim. En gzelini setim koyunlarmn. Gzleri en kara, tyleri en parlak en beyaz, srt en knal olan. Bana en ili bakan, en alk olan. En sevdiimi anlayacan, hzn iimi en ok oyacak olan. Onu gtrrken canm acd. Grmemek iin gzlerinin zerinden siyah bir ba geirdim. Elimden gelse kendi gzlerimi de balaya caktm. Ama bildim ki canm acmazsa kurban, kurban olmazd. Onu kurban tann zerine yle braktm. Bu kadar m, dedi dem. Yok, dedi Habil, dahas var.

2 9 4

s o n s u z l u k

h e c e s i

Beyaz tyl, kara gzl koyunumu adak tana sadece koyun olarak koymadm. Her bir eyin karl, inancmn ve korkumun leiydi o. Varlklarmn cmlesi. Onun yerine adak tana nce btn bir sry koydum. Yetmedi. Sevdiim ne varsa, sevebilece im ne varsa hepsini koydum. Seni koydum ey baba, iim yand. Annemi koydum, iim daha ok yand. Ama vazgemedim. Sevgilerin yeknu Sidre, Sidreyi koydum. Sidreyi koyunca zaten geriye ben bile kalmyordum. Veremeyeceim ne varsa teker teker deil hepsini birden koydum. En son da gzel gzl koyununum yerine adak tana kendi bam koydum. Koyacak baka bir eyim olsa onu da koyacaktm. Ama yoktu, daha fazlasn bulamadm. yle ard ki feda ettiklerimin toplam, kendimi bir ty gibi hafif hissettim. Yklerimin tmn zerimden attm devirdim. Btn bir dnya arln glge gibi hissettim. Oul, dedi dem, yorumunu son bir cmleyle aikr etti. Habil deerli hayvanna en deerlilerini yklemiti de senin meyve taban sadece bir meyve taba, baakl budayn sadece baakl bir demetti. Bir itiraz atei geldi Kabilin benliini sard. O atele bard: Karyor akm akma, kskanlm kskanlma.

Grdm gzel ryalarn hibirisi kmyor da ktlerinin kmas sabaha bile kalmyor. Hem Tanr beni kapsndan kovuyor, kurba nm, adam kabul etmiyor. Hem de urunda ayartldm benden alyor. lrm de brakmam.

n a z a n

b e k i r o l u 2 S 5

Hibir eyin onu durdurmas mmkn deildi. Kalpten geti, akl akl terk etmiti. fkeyle kalkt, gitti. Baba ocan, kara ocaktaki atei, ana eli demi ekmei terk etti. Yol ayrm. Sapak noktas. Dur, desen de dinlemez ki.

KARAR ANI
Havvann ekmeinden, demin ocandan ekip gideli hayli zaman olmutu. Kuru dallarla iekler arasnda bir gece mesa fesi, o kadar bahara yaknlard. Zaman her eyin ilc. Lkin atein zaman yoktu. Zaman gemiyordu Kabilin zerinden. Srtndan bu ate gmlei karp atamyordu. Bu yokluklar cmlesinde gzya da yoktu Kabilin. Gzya ancak merhamet varsa var. Oysa Kabilin nce kendisine merhame ti yoktu ki gzya da olsundu. Bir ben vard onun iin, bakas yoktu. Bir da bana kt. Bakt gznn nnde serili duran mesafeye. Ekili tarlalar, buulu zm balar ayann altnda. urada reddedilmi ada, urada Sidre duruyordu. Kabil o gn orada, n nna, bak bakna, kendisi kendi sine, ehresi teninin rengine uymad, halden hale girdi. yle bir bozuldu ki dengesi, hoa bir uyumun dirliini kaybetti. Her eyi eski dzenine evirmek lzmd. stemedi. Bu, ok daha fazlas, eb-i yeld asilii gibi deildi.

n a z a n

b e k i

r o l

u *

2 9 7

Sadece babasna deil her eye isyan etti. Bir yandan deil her yandan gelen sesin eline geti. Onu eline geiren, sadece fsltl bir sesti. Ama tenini geti fslt, kanna girdi: Korkma dalar paralansa, olacaklar seyret. Dikkat etseydi Kabil bu sesin, yasak meyvenin tadna bakl masn fsldayan cennet kovulmuunun sesi olduunu, cmlenin ayn cmle olduunu fark edebilirdi. Ama babasnn hatralarna hi gvenmemiti ki. Ban neden sonra kaldrd. Karanlk bir sz syledi yedi gklere, feleklere menzillere, yldzlara seyyarelere. Yumruunu skt. nce barna, sonra boazna bastrd. n kapkaranlkt. Bu i artk gnle smaz, yrekte hallolmazd. Kaderse kader. Yazysa yaz. Emirse emir. syansa isyan. Ne olacaksa olsundu. Nereden inceyse oradan kopsundu. Ona yle geldi ki ne yaptn hi bu kadar bilmemiti. O nda kararn verdi: Tek yolu var. Neydi u bende bedende tad ey ki dnya ona dar geldi. Bu dnya hem kardeini hem kendisini iine almaya yetmeyecekti. Birisi gitmeliydi. Giden Habil olsundu, Kabile dnya yeterdi.

YOKLUUNLA SAALIRIM
Yksek bir yamacn srtnda, yapraklanm, ieklenmi, enlenmi bir elma aacnn altnda uzanmt demin ikinci olu. Bir gnl huzursuzluu. Uzun zamandr yoklamayan o duygu. Geldi yamac otan kurdu, Habilin ta iine oturdu. Kabilin kalbi sanki geldi Habilin kalbinin iinde durdu. Kvrml, slak, yapkan, devingen bir yaratk gibi atyordu bu kalp, sfatlar oktu. Habil onun atlarn kendi kalbinde duydu. Duyduklarn okudu. Her kelime kara katran cehennemince vurdu kalbinin eperlerine. Ama Habil, bu kalpte okuduklarndan ok, bir kalbi byle, kendi kalbiymi gibi okumaktan korktu. Kabil tam o esnada geldi. Habilin, az arka uzanda durdu. Bir mddet onu gz hapsine ald. Derken bir daire izdi, uzaklat, sonra tekrar geldi. Bu kez tam karsna dikildi. Habil yerinden yar doruldu. Kardeinin iinden neler getiini bilmek istemezdi ama salarna taklm yapraklar silkerken onunla gz gze geldi. Gne gzlerinin iindeydi ve bu gzler alev alevdi.

n a z a n

b e k i

r o l u

2 9 9

Kabil gizlemedi. rtmedi zerini iinden geen eyin. Sz uzatmad. Hemen syledi, syledike bir daha sylemek istedi. Ate tomarlar gibi dkld kelimeler azndan, yanmad az, tutumad dili. Sesinden nefret tat, sesinin dokunduu eye kin elik etti, husumet sindi. Aka syledi ki: Bu dnya ikimize birden dar. Baka trl snmeyecek bu ate, bu su durulmayacak. Senin varlndan kaynaklanan dayanl maz acm ancak senin yokluunla saalr. Her eye razym. Her eye katlanrm. Gereklilik yetmez, gelecek zamann kesinliinde gstermeli imdi, ben seni ldreceim. nk sonsuza dek borlu sun bana, deyeceksin. Byle bir cmlenin zerine doamayacak kadar gzel bir gnd. Bel sabah gkler karardka kararmyor, gneli bir bahar yamuru iniyordu savrula savrula. Kasvet yoktu ki bu inite, aalar, rmaklar, dalar bir hayr duasna dursundu. Yamur kendi yolunda, gne mutlu, bulutlar mahzundu. Srtnn knas seilmeyen kara kuzu geldi Habil'in ayaklar na srnd. Habilin iinden bir rpertidir geti. Sezdi ok geme den patlayacak yanarda. evirdi yzn, kardeinin yzne bakt. Hatrl szckleri araya sokmaya niyetlendi. Birka kelime birka mana zikretti: Ey benim Kbeyi grm kardeim, ey kardeim, dedi. Kbe szcn de kardeim szc kadar srarla yineledi. Suyundan ver bir yudum, ekmeini bl benimle. Baklar yerde, birka cmleyi daha bulup bir yerlerden kard. Kardeini, dedi, buradan balarsak, bu gzlerle bakarsak, bu kelimelere sdrrsak zlmez bu dm. Halis niyetime itibar et. Ben sana bilerek bir ktlk etmedim. Bilmeden bir ktlk ettiy sem de insan oluuma hamlet. Durma zerinde, bu kez ihmal et.

3 0 0

l a :

s o n s u z l u k

h e c e s i

Bir adm att Kabile doru. Elini uzatt. Al, dedi, bu benim elim. Suyunu uzatt. Bu da suyum. Sen yka benim ellerimi. Uzat ben de ykaym senin ellerini. Ben hell ettim sana hakkm sen de bana hakkn hell et. Terk et u iindeki sana ramen seni. Beni kendine dhil et. Senin de benim de zerimizdeki Hakm tarafndan hakemli i yaplm davandan vazge. Senden de benden de aktan da fke den de byk olann hkmne itaat et. Brak zlmeyi kardeim. Artk yas tutma. Gel, soframzdaki yerine dn geri. Ben seni kendi kanmla hi kkrtmadm. Aramza bu kan davasn ben sokmadm. Gel, gnein douunu birlikte seyredelim, at suya iindeki atei. Bizi bu kavgadan, bu dmanlktan, bu kan dan azad et. Bil ki kan doldurmaz bu mesafeyi, lm eitlemez bizi. imdi gne Habilin gzlerinin iindeydi. ki kelime! ki Fikret! zlecek bu dm! Ama Habil bunca cmleyi kalbinden koparrken sz mana ya katabileceini zannederken, Kabili hi mi tanmam, bu ykc itah hi mi anlayamam, ne kadar da gafildi. Sabrn ta bile iit ti, gel gr ki Kabil, ne Habili iitti ne durabildi. Duyduu fke dinmedi. Ne elini uzatt ona ne onun elini alabildi. Bu dnya ikimize birden dar, ben seni ldreceim, dedi de baka bir ey demedi. Ayn cmleyi bambaka szcklerle, evirdi evirdi. Uzattka uzatt, defalarca syledi. Habil iki adm att, bir tan zerine oturdu. Ayaklarnn ucuna bakt. Kabilin syledii ey deil, sylerken zerine sarld krk ylan dii dizlerindeki derman kesti. Bu rktc dille kar karya geldiinde. ard nce. Yoktu zihninde bu szckler, anlayamad. Bu nasl bir dildi? Byle bir dilin var olabilecei bile aklndan gemezdi. Neden sonra alfabesini sktyse de, bu yapkan dili konumak iin

nazan

beki

rolu*

301

den gelmedi. Byle yakc bir dmanla tahamml ancak ona ayn dilde mukabeleyle mmknd oysa. Ama. Mmkn deildi. Kaldrd ban. Kardeinin yzne bakt. Bak---t-lar karlkl. Kabilin ne grd belli deildi. Ama Habil hayatta var olduunu bile bilmedii bir ktlkle yz yze geldi. Bir kez daha: Yasak meyve. Gne imdi hibir yerdeydi. Oysa dnyann son gnne kadar yaasa, alnna bir yaamak yazgs den btn insanlarla bir bir karlasa Habil, kimsenin hayatna byle bir dehetle eklenmez zannederdi. Dnya yznde, kinat kdnda, ezel defterinde, Kelimeler Kitabnda. Bir yazya sath olan ne varsa, neresi varsa, orada. smi ismiyle benzer harflerle, yan yana, satr satra yazlm olana birka cmle daha syledi. Dedi ki, ben sana kardeim, demitim. Seninle bu szckte kavillemitim. Dnya yerinden oynasa, gkler yarlsa, kzlca kya met kopsa hep kardein kalrm zannetmitim. nk vicdannda yer talep etmitim. Btn derdimi seninle dertlemitim. Beni sana emanet etmitim. art, kural, zaman, vadesi, gerekesi yoktu bu emanetin. Bir hkme bal deildi. O kadar ki ben sana ihanet etsem, sen emanete ihanet etmezsin zannetmitim. Sana yle gvenmitim. Emanete ihanet mi edeceksin? Vazgemedi Kabil, srar etti. Tekrir etti. Teksir etti. Ezber etti. erh etti. Korkun gc kat mant, yani mantkszl. Kavgac. karartc.

LMYLE YZLEENN HALLER

Habil. Byle bir ile. ekilir gibi deildi. ilesini gzelletirdi. Ba nnde, gzleri hl yerde, yapraklarn, dklm elma ieklerinin zerinde. Ben sana elimi kaldrmam, dedi. Konuuyordu ama orada deil gibiydi. Zalim olmaktansa mazlum olmak yedir bana. Sesi ok uzaklarda akan derin nehirlerin sesi, ya da gecenin arka arkaya gelen en kapal vakitlerinin sesi gibiydi. Eziklik yoktu bu seste. Bambaka bir gle gl bir sesti. Dirensiz deil direnmesizdi. Dirensizlik, acizliin gaflet hali. Direnmesizlik: Teslimiyet tesellisi. Ancak Habil-mizaca nasip olabilirdi. nsan olan, etten kemikten, ruhtan nefesten yaratlm bulu nan; btn kaytlardan nasl daha fazla syrlabilirdi? Btn balar

nazan

beki

rolu

303

n nasl daha fazla zebilir, eteklerini rzgra brakarak kendi sa larnn arabasna aslabilir, gkleri yle devredebilir, her eyin ze rine kabilirdi? Nasl bundan daha fazla zgrleebilirdi? Habil, Kabilde fazla vakit kaybetmedi, dnya kelm tket medi. Nefesini hafifletti. Makamn deitirdi. Gzlerini titreen sedir yapraklarna, hznlenen bulutlara, tllenen gklere evirdi. Yedi kat semann arkasn grmek istedi. Dedi ki: Ey lemlerin Rabbi. Dne, bugne, yarna, paralanmayan zamana hakim olan. Zaman daraltlm olmayan Ey. Ey Zamann Sahibi. Gzelliin, fkenin, adaletin, ihtiamn, cebrin ve hiddetin Rabbi. simlerin sonsuz. Her bir isminden kendime kurduum bala, Kabilin de Rabbi. Yetmedi. Onun btn gzel isimlerini ayn nda anmak, bir ynne deil her yanna snmak istedi. Cennetten gelme o isimle, az dolusu Allahm, dedi. Allah demeye alkn dalar talar bir kez de Habille. Allah, dedi. Nehirlerden balklar balarn uzatt, dallardan kular sarkt onun duasna elik etmek iin. Habil duasn etti. Yaral bir kalbin ateinde canl cansz, dolu bo ne varsa, duasn Kabil'in azndan tekrar etti: Tanmaz yk ne demekmi anladm. Ykn tanamamas, kulun Allah ile arasndaki ban bozulmas. Sen ki benim gnlme Senden bir ba braktn.

304

la:

sonsuzluk hecesi

Her eye razym, ama Seninle aramdaki ba bozma. Bana kaderimi sorgulatma. Neden, diye sordurma. Ey Galipler Galibi, Senden, Senin takdirinden baka bir ey istemeyeceim. Ama, aramza kimseyi sokma. Bulutlar zerine eilince, Habil bu dnyadan gemi. Fazlasn istiyor. Kalbe ancak san duru akln, emniyetli gnl grnn keskinliinde, gryor ki:

Her bir yan glge stne glge. Glge glgeyle didiip duruyor. Her ey oluyor ama hibir ey de olmuyor. Tufan kopuyor ama Habilin ayaklar bile slanmyor. Yangnn ortasnda, ate yakmyor, sann tek teli tutu muyor. Can acsa bir trl acmasa bir trl. Perdeyi gremeyen btn glgeleri gerek sanyor. Ve oyunu buna gre kuruyor, buna gre oynuyor. Habilse glgelerin zerinden geip gidiyor. ndirmi klla rn. Glgelerle savamaya kalkmyor. Gklerin vhid makamna doru yerden geiyor. nk ac can evine deince her ey yerine dner. Her ey glgeye dner. Kabil diye biri yok aslnda. Bir Allah var, bir de Habil.

nazan

belci

rol

305

Kabil, Habilin ne kadar dayanaca snanrken sadece ii bo bir glge. nk masumlar da glgeden ateler kararak sna nr. Kabil bir bahane. Ve Habil diye biri de yok aslnda. Bir Allah var bir de Kabil. Kabil snanrken de Habil bir glge. nk zalimler de snanr. Habil bir bahane. Habil Kabile glge. Kabil Habile glge. Hatta: Bir Allah var. kilik yok arada. Kabil Kabile glge. Habil Habile glge. Allaha gre: Habil glge. Kabil glge. Glge stne glge. yleyse: Glgenin derdiyle dertlenmek niye? Sznn hkm glgeye gemeyince Habil, elma aacnn altna ekildi. Elma aac, glgeliklerini bu yaral kalbin zerine serecekti ki, Habil, aabeyinin arkasndan bakt. Kabil, diye seslendi. lk kez onu ismiyle arm, az dolusu kardeim, dememi ti. Baka bir ey demedi, sadece onun ismini sylemekle yetindi. Acsn iine gmverdi. Rzgrn gznde savrulmak yok artk. Szn suskunluuna emanet etti.

306

la:

sonsuzluk hecesi

Bu hanereden, bu dudaklardan, bu azdan, bu dilden, bu genizden, bu cierden Kabile hitaben bir dnya kelm daha k maz zannetti. Oysa vakti saati gelip de bir son cmleler dizininde azndan dklecek yle bir sitemi, yle bir seslenii vard ki Habil bile tahmin edemezdi.

SYLE SYLEYECEN EY HABERC

Kabil. Kurban gnnden sonra baba evine ilk kez geldi, Ademin karsna dikildi. Selm sabah yoktu. Anlatmaya balad: Gittim, dedi. Onu grdm. Bir elma aacnn altndayd. Kolunu bann altna alm, uzanmt. Ban elma ieklerinin mavi glgesine saklamt. Rzgr dedike, salar elma iei kokuyordu. Arkasnda duruyordum. Kokusu geliyordu bana kadar. Ne dndn bilmiyordum. Ama kurduu hayali, dnd eyi bile kskanyordum. Elma aac bile nasiplenmiti onun masumluundan, daha rahat dinlensin, glgelensin diye kendisini onun zerine yaymt, uzatmt. Hi yle efkatli grmemitim bir aacn dallarn. Bu efkat kanm bama sratt. yle hcum etti ki kanm damarlar ma, gzelerimden fkracam sandm. Bu yangndan beni ne kurtarrd? Kan lzmd imdi bana, gerek bir kurban lzmd. Kana susadm. Bir damla kan aksa duru lacaktm. O kanda ykanmazsam artk arnamazdm. Bir ucundan yaamaya balayamazdm. nk byle bir alevi su deil ancak kann scakl sndrebilirdi, kan alrd bu atei. Su yetmezdi bu

308

la:

sonsuzluk hecesi

atei sndrmeye. Ancak ate benim zerime bir serinlik ve selmet indirebilirdi. Ancak lm durdurabilir beni yolumdan evirebilirdi. Varlnn verdii cezay ancak yokluu dllendirebilirdi. Durdum. Yzne baktm. Artk var olmasna dayanamadm. Bu dnya ikimizi birden almaz sandm. O da grd beni. O da benim yzme bakt. Bir rperti dolat ki bedenini, gzle grlr gibiydi. Birbirimizin yznde grdk greceimizi. Aramzdaki perde o kadar incelmiti ki yrtlacandan korktum. Ama korkum ey baba, senin korkularna e deildi. Aklma senin szlerin gelmedi. Btn bir ocukluum boyunca sabahlara kadar anlattklarn, sonra o gece, eb-i yeldda szn iddetinden savrulan, kahrolan aalar, gelmedi. Yasaklar gelmedi. Anlattn cennet, anlatamadn cehennem hi gelmedi. lm gelmedi. Nefsim, kibrim, akmda azgnlm, kskanlm gelmedi. Sahiplendiim, sizin aklnzn eremeyecei gerekelerim her zamankinden de fazla geerliydi. Kskanlk da kibir gibi. Duymayanlar efaatisi olamaz. Ateine denlerse harlamadan o ateten kurtulamaz. Sadece ne olacandan korktum. nk ne olacam bilmi yordum. Niyet ettim, gizlemedim niyetimi, ona da syledim. Direttim. Ama gerekletiremedim. Cesaret edemedim. Gerisin geri dndm. O kald ben gittim. Ama hemen sonra, neden yapamadm, diye sitem ettim ken dime. Sustuka kendi kendimle yzletim, eylemedike eylemsizli imden irendim. cm alamadm iin kendime lnet ettim. Keke yapsaydm. Yaptmdan deil yapamadmdan pimanm. imdi bu dnce bir burgu gibi zihnimin iinde dnp duruyor. Beni rahat brakmyor. Onu zihnimden ne kadar kovsam da olmuyor. Ben kovuyorum o geliyor. Bam uykuya her uzatt

n a z a n

b e k i

r o l

3 0 9

mda boaltyorum aklmdan geenleri, uyandmda eskisinden ok doluyor. Uyanmama gerek yok aslnda, uykudayken de oluyor. imdi syle syleyeceini ey Haberci. nk iimi koyu bir karanlk bryor. Bu karanlk, kaderime de kaderimi yazp yaratana da kar btn benliimi saryor. imde sana, senin anlattklarna, beni tutan ne varsa, hep sine kar tarifsiz bir fke byyor. O kadar byyor ki, fkenin kaplad yerden geriye baka bir ey kalmyor.

KTLK BLDRGES; ADALETNZDEN DE NE'ENZDEN DE TKSNDM

ben, gizlemiyorum olup biteni, ne yreimi ne tenimi, ne inadm ne ayak dirediimi, hayr, piman deilim, bu arln altnda ezilmem, benliimden utanp da yerin dibine gemem, inancm da inanmadm da rtbas etmem, nk kendimle yzleiyorum ben. ama ya siz? benim kadar cesur benim kadar zeki deilsiniz, kendi doanzla yzleecek cesaretiniz bile yok. bu nedenle zgr deil klesiniz, biricik deil srsnz, drst deil ikiyzlsnz, tevazuunuz kibir, kleliiniz efendilik, alakgnlllnz de eer korkaklk deilse baka nedir?

nazan

beki

rol

u3Tl

karma dikeceiniz her deer imdi o kadar zayf, o kadar clz bir ses olarak kalmaya mahkm ki bu halimle bile sizden daha erdemli, ok daha erefliyim. knayclar ou kez knadklarndan daha kirlidir, adm kadar eminim. szcklerim, dualarn kabul edilmedii kbuslar bahesine iteleneli beri kendi szcklerimle kendi kendimi ihll ettiimin bilincindeyim, kendi szcklerimden, en fazla da ben muztaribim. kendimden tiksindiim dorudur belki, ama size duyduum tiksintinin yannda hi kalr bu. deil mi ki ortalama ahlknzla yzletiimden, iyznzdeki ikiyzlle bulatmdan bu yana, ona yaslanarak iinizi rahatlattnz vicdanlarnzdan da, inanlarnzdan da, sahtekrlklarnzdan da bktm, usandm, irendim, adaletinizden de neenizden de tiksindim, iyi ve gerek dediiniz ne varsa hepsinden nefret ettim. habil'den nefret eder gibi y dem senden nefret ettim, senden nefret eder gibi de seni yaratann yasalarndan incindim.

312 l :

sonsuzluk

hecesi

sana da seni yaratana da syleyemedim nefretimi ama habile ekinmeden syledim, ona kustum iimi ondan kardm acsn btn reddedilmiliklerimin. yenilmilerin fkesiyle doluyum imdi, irademi tmyle kinime teslim ettim, artk btn nedenler kayp, nedensizim, her n her eye dnebilirim. krsem kr, sarsam sar, isyansa isyan, ktlkse ktlk, fkeyse fke, hepsi de benim ite, btn alfabe tersine dnyor benim dilimde, vgm kfr, arkm diken, iirimin tm sama, sarslm ruhum dengelerini nerede bulur imdi? bir tek ktlk aklar bundan byle beni, sadece araya soktuum iddetli nefret ayakta tutabilir, ii boalm, su ile toprak cesedime ancak o can verebilir, byle bir boluk sadece ktlkle dolabilir, yleyse lene dek dmeli, dene dek ktlemeliyim imdi. hibir eyimi hibir eyin arkasna gizlemeden yzme yaptrdnz sahte

nazan

beki

rolu

313

suretimi indiriyorum ve dorudan kendi ktlme dnyorum, sadece ktl aryorum imdi ve baka hibir ey de bulmak istemiyorum, hibir sululuk duymadan ktl kendisi iin ve kendisi olarak seviyorum, kendi yasalarmdan baka yasa tanmayarak btn yasalara, btn egemen olanlara bakaldryorum. deil mi ki yasalarnz sradanlar balar, oysa sradanlarla ayn srada deilim, onlarn bal olduu yasalarla llemez benim deerim, kendi yasalarm koymaya kendimde yasa tanyorum, nk farkllm da stnlm de biliyorum. onaylamak deil kknden deitirmek, yapmak deil temelinden ykmak, gnahsa gnah, nefretse nefret. lnetse lnet. atese gayya, azapsa azbennar. cehennem buysa ite tam gbeindeyim. vurduum yeri devirdiim, devirdiim eyin yerine de baka bir ey koyduum dnlmesin, nk artk hibir deerim yok benim. kendimden baka temsilim, temsil ettiimden baka kymetim yok. haddim yok ki kararm olsun benim, uurumun kenarnda m duruyorum? hayr!

314

sonsuzluk

hecesi

ben uurumun ta kendisiyim ve kendimi byk bir cokuyla kendime brakyorum, kapatn isterseniz gzlerinizi, grmezden gelin, nk btn ordularmla geliyorum, rmdan karak ite geliyorum. yle bir geliyorum ki sadece Kabil'i deil, u gksel kreleri, onlarn zerinde dnen ay, gnei, suyun rengini, topran bereketini bile yok etmeliyim imdi, yle yok etmeliyim ki hepsini, habil sadece kendi bedeninde deil evrenin gzlerinde, seyyarelerin bilincinde bile yok olsun, sadece bugnde ve yarnda deil, gemite bile yok olsun, hi yaratlmam gibi olsun, bir aacn gvdesinde bile baklarnn izi bulunmasn, ondan geriye hibir ey kalmasn, tanr bilincinde bilgisi, onun kelimeleri arasnda bile kelimesine rastlanmasn, ad bile-anlmasn. yeraltndan yer stne gnderilen btn mektuplar bundan byle benim kanmla yazlsn benim admla imzalansn; benden sonra benimle ayn kaderi

nazan

beki

rol

u*

315

paylaacaklarn hepsinin kaderi benden sorulsun, hepsinin soyu benim sulbmden ksn, ad benden sual olunsun, hepsinin gnah benim boynuma kalsn, yazs benim alnma yazlsn, isterlerse yirmi trnaklar da benim yakamda kalsn, hepsi de kabulm. zira benim tekinsizliimi hi kimse grmezden gelemez, bu gze ala, bu kendine tanr kendine kul olua kimse artk kaytszlk edemez. nk bu byk zgrle, bu kendi olua, bu gl isyana, bakaldra, yani yarata kimse imrenmezlik edemez, ne kadar lanetleseniz de iinizde bana dair bir zenme kalacak, knayan yannzdan ok kskanan yanlarnz cannz yakacak, nk iinizdeki bir yan benim. lnetim gibi gzelliim de gcm de bu benim. ama bakaldr gllerin harcdr, zayflar bu emaneti tayamaz, ruhlarnz gibi bedenleriniz de bu yk srtlanamaz.

316

:sonsuzlukhecesi

imdi anladn m beni ey haberci? Hibir isteimi cennete havale edemem ve cehennem korkusuyla da erteleyemem. Sabrm kararm yok benim. Ne olacaksa olmal ve zaman gemez benim zerimden, hemmen, imdi olmal. Kelimeler aznda ezilip bzlyordu. Hemenin imlsn bile bir srar fiiliyle bozmutu. Sesinde, dii krk bir ylan sl. Alamakl deil haykrmakl. Hayal gc, btn yoldan kmlar gibi, hayal edilemez raddeye vard. Haddi karar at. Ayrntda gl. Btn kavramada mantksz. Kendi kendisinde tekrarl. Alevin ateinde souk. Ar. Can skc. Ve ok ac.

BU SES
O zaman dem, bu byklenmeyi, bu karanlk teraneyi. Kemlii bylesine sahiplenmeyi, gerekelerini tretmeyi, kendini ona seve seve vermeyi. Grd greceini, iitti iiteceini. Ses Kabilindi ama onun azndan konuan, o deil, baka syd. Ayn duman ayn ate. demin ensesinde ayn alevli nefes. Tand tanyacan. Her yandayd. Atn ld geceden bu yana hep de vard. Dilinin altnda mevzilenmi bambaka szcklerle konu mutu Kabil. Aznda yuvalanm bambaka bir ses duyulmutu. Duymu ve kulak kesilmiti dem. Fakat iinde hep bir mit. nn alrm, demiti. Bu sesi keserim, bu yoldan onu geri evire bilirim, zannetmiti. simlerinin arasndan karp da ismini koy mak, bu yzden istememiti. imdiyse. Ey oul, diye inledi dem. Gece gndz seni gzetlesem, her harfinin hesabn tutsam, sebeplerini, illetlerini, gerekelerini, mazeretini zemem. De bana, hangi sebep byle bir niyeti mazur klabilir? nsan, iine smayan eyi nasl szdrabilir? Varln yek cmlesi: Hava-toprak-ate-su. Hepsinin hoa birliktelii gerekir

318 l a : sonsuzluk

hecesi

ken mizacnda, bir ho hallikle koyulmuken hamuruna, sen hangi sini kabul edip hangisini reddetmedesin? Syle bana sen neyin servenisin? Syle, hangi hallerle hallendin? Yok edici ve yakc bir atei sen kendine ne edindin? Syle oul ona hangi manay ykledin? Havva yaratldnda sol yanmda alan boluk bile byle byk deildi. Neyi inkr ettin ki yerinde doan byk boluu atele doldurdun? Sen kimlerle hemda oldun? Ey oul. Kim gemi senin yerine? Syle, kendini kime ver mekten honut kaldn? u, be kiiyi bulmayan dnya tenhal mzda o kadar m yalnz kaldn ki kendine bile tutunamadn? Bak, iyi bak imdi glgene, sulardaki gklerdeki yansmana, resmine. Ayrma gzlerini. Aykla kendini bir kez, zmle. Esfel-i safilin denen byk k bu kadar erken mi betim leyeceksin? Sen, dnya seyyaresinde kararm vicdana bir simge misin? Kabil kt. Gitti. Yerinde kalan, aacn gvdesinde yap yap bir sznt. Adem, oulcuunu bir kez daha sarsmak. Omuzlarndan tutup meyveli bir aac silker gibi silkelemek. Sandan peremin den yakalamak. Kendine ekmek iin. Peinden seirtirken. Havva kesti demin yolunu. Ona bir rya daha anlatt.

HAVVANIN KNC RYASI

Bir rya daha grdm bu gece, dedi kalem ekmez metinde ryalarn Havvas. Anlattna baklrsa bu da bir yangn rya syd: Sabah olmamt henz, skntyla uyandm. Bu kez cennette deil, yerdeydik. Ate drt bir yanmdan ykseliyordu, almaz duvarlar gibi yolumu kesiyordu. Nerelere baksam bir da gibi kar ma dikiliyor, yalml bir alev evimizi, bahemizi saryor, kurduu muz her eyi azna alyor, yutuyordu. Kurtulmann imkn yoktu. Bir ate kskacnda skp kalyordum. En korkuncu da atein kulaklarm sar eden grltcyd, sanki hl duyuyorum. Alev nasl byle bir ses karabilir, anlamyorum. Havva anlattka almad, bir parack ferahlamad. Ykn zerinden atp da rahat bir nefes alamad. Daha da bunal d. stelik yangnn zerinden ykselen koyu duman stununu anlatmaya baladnda, dem, grmedii bu ryann sonunu geti rebileceini anlad. O kadar tandkt. Bir yangn ryasn anlatan sesleri neredeyse birbirine karacakt ki sustu dem. Havva rya sn tamamlad:

320 l : sonsuzluk hecesi

s ayaklarmdan doru ykselmeye balad. Kamaya altm ama bir trl kaamadm. nk iimde ne varsa, cierim, yre im, belkemiim, iliim, hepsi cayr cayr yanyordu, is dpedz benim iimden kyordu. Nereye kosam o da benimle geldi. Ben yrdm, o da yanm sra, ardm sra yrd. nm kesti. Btn bir orman, ormandaki gzel kular, ho kokulu portakal yaprakla rn, limon aalarn, trlar yalayp yuttu. Kamaya alyordu btn bir can tayanlar. Bu can pazarnda, umann ustas geni kanatl kular, yzgeleri kuvvetli renkli balklar kaabilecek gibi grnyordu. Ama ate onlarn da nlerine kt, onlardan evvel gittikleri yerde oldu. Ne yzmek kurtard onlar ne umak. Suyu da yuttu ate havay da yuttu. Bir trl bu yangnn sonu gelmedi. Hi bitmeyecek gibiydi. Derken duman karas btn bu dnyay kaplad. Yasak meyveden yediimiz srada gkler ancak bu kadar kararmt.

KADERN EN SERT TAI

Teninde bir ryann yakc kayd, Adem gece iinde de kalka yol ald, Kabili bir kez daha rman kysnda, zm balar nn arasnda yakalad. Bir asma ktnn zerinde oturuyordu. Kuru odunlar ymt st ste. Yakt atein alevlerine bakyordu imdi. Bu snen, ken gzellie hznle bakt Adem. Hayatn ondan gnbegn uzaklamt. Nergislerinden nilferlerinden geriye bir ey kalmamt. i yand koca da gibi demin. Yaklat. Bir kez daha Kabilin ayaklarnn dibine oturdu. Ban oulcuunun dizlerine yaslad. Bir kez daha yalvard. Ey oulcuum, diye sze balad. Aata dal, atete alev sarsld. Bir kez daha sabaha kadar konutular. Bu kitabn en ac say falar bunlar. Kimi dem syledi Kabil dinledi, kimi Kabil konutu dem hi ses etmedi. Lkin szn gc ne deildi ki Kabilin szle ri demi kertti de demin syledikleri Kabili yolundan bir zerre mesafe eviremedi. Kabil, alev kadar yakc sz bir cehennem yatandan bulup karrken. Sz incindi. Kandilin alevi tkendi.

322

sonsuzluk

hecesi

Sz bile, yaratlal beri srtna byle ar bir yk, bu kadar zorlu bir libas binmemiti. Cmle koptu demin dilinden: Ey oul, yapma. Gel bu uurumdan beri. Gel, vazge bu kzgn fkenden. Ateinde sen de yanma biz leri de yakma. Bu azgnlkta sen de boulma. Kabil, yerinden frlad, yasland asma kt sarsld, azdmsa, dedi, beni O azdrd. O, derken ban gklere kaldrd. Sonra elini alnnn zerinden geirdi, iaret etti, alnma byle yazd. Gzleri kocamand. Btn bunlar O istedi. O zorlad. Kaderimse, kaderimde boulmaktan baka ne yapabilirim, alnma yle yazmsa ben mi sileceim? Ah, bu sahne Ademe ne kadar da tandkt. Oulcuunun, gelip kaderin en sert tana dayandn anla d. Kabilin de efendisi gibi ilk gnah kibirdi son gnah umutsuz luktu. O da zorlanrken, akl atlamasn kalbi boulmasn diye, kaderi suluyordu. Oulcuum, dedi Adem, kaderimse yaarm, deyip durma. Suu kaderin zerine atma. Btn sahte dilekleri gerek bir dua gibi zerine alma. Gnahkr ayaklarn admlarn ima yoluyla ahir mmetlerin suuna su katma. Ama gel, varsayalm ki kaderin byleymi, o zaman da kade rine koma. Ka ondan, kaamasan da. Ka, l dalardan kaan bulutlar gibi ka, kamak iin attn her adm seni kaderine yak latrsa da. Acn bilincinle bulutur. Kaderinin, hi olmazsa elinde kalan ksmn zorla. Bunun ad niyet ve gayret. Kader dediin bu ite.

n a z a n

b e k i

r o l u *

3 2 3

nk kamak: Niyet. Adm: Gayrettir. nsann gayreti ve niyeti iindeki Tanr nefesinin iradesidir. Tanr nefesi iindeyse, admlarn da artk senindir. midin kaplar hl aralk ey oul. Gittiin yere kadar gidip sonra geri dnebilirsin. Dtkten sonra kalkabilir, bittikten sonra nihayet aabilirsin. Aalarn en aasna dp dze yle kabi lirsin. L dedin, ill da diyebilirsin. O zaman kader sabit olsa da ona komayp ondan kaarak kaderi aabilirsin. Gereklese bile kader unutma sorumlusu artk sen deilsin. Haydi olum, sen bilirsin. Kabilin gz bal. demin karsnda bir skt duvar. Oul, dedi bir kez daha dem. Gnahn gnah olduunu reddetme. Aklama kendini, ben mazurum, deme. Kadere snma. Onu, kendi sonucuna bahane klma. Bazen kader, kaderin reddedilmi, geri evrilmi halidir. Sonsuz esenlik ve rza bazen kadere rza gstermekle deil ona kar koymakla gerekleebilir. nan bana. Semeyi kim benden daha iyi bilebilir? Bir daha skt duvar duvar duvar. Oul, dedi dem, koma hevesle. Gitme. Gittin bari geri dn, oralarda eyleme. Deceksen kendi admnla dme. Deceksen arkandan itmelerini bekle. Yrme bir rpda karanlk kaderinle arandaki yolu. Ben bu yolda yryemem, de. Ayak dire. Ey oul, gel etme eyleme.

324

kmasn adn eytana, gel gitme. Kader dediin kaderle aramzdaki mesafe. Ka ondan, koarak gitme. Kabil. Komak ne kelime! O kadar hzl gidiyordu ki etrafn daki hibir eyi seemiyordu.

MHR- KALP

Tten buharlar, atlayan atrdayan kayalar, szan lavlar arasnda. Ateten talar zerine alevden glgeler drerek koar ken. Hibir snrnn kalmad belliydi. Ve snr talarn krdktan sonra geriye dnemezdi. Birisinin Kabile dur, demesi gerekti. Ama ona dur, diyecek olan yine Kabilin kendisi. Kendi kendisinden baka kymeti de yok bedeli de yok. Ama Kabil. Belli ki oktan yitip gitmiti. Onun alev ate serveni eytan bile aratmad. Gz kork tu demin. Bu, Kabil deil baka biriydi. yle tat yle azgnlat ki, kimse ona bend olamad. O kadar ki bir peygamber grsyle olacaklar grd dem. i yand. Kendisine hibir ihtiya akesi ayrmad bu servende en fazla da oulcuuna yazk olacakt. Hzla ve bel arayarak atl en ok da kendisini vuracakt. Hakllk kyasnda acmasz klnm bu fke, en fazla da fkeyi tayan kalbi kavuracakt. Deil mi ki z ate olan var olmak iin yakmak zorunda. Yakacak bir ey bulamaynca kendisini yakacakt. Ateten bulutlar altnda kibirli zorbaln ak beti, geici zaferlerle avunulsa da, kanlmazd.

326

sonsuzluk

hecesi

Dondurucu bir rzgr, ani bir lk, kesin bir sarsnt. h ne kadar yaknd! O kadar sert vurmutu ki Kabil kendini taa, kalbi artk ayar tutmad. Yapmak istediinin dehetini grecek gz kapand. Ne yaptn bile grmedi. Kendi elleriyle hazrlad lmn bile fark etmedi. Kendi yok oluunu bir hazlar seyrinde seyretti. O kadar ok tekrarlad kendinde kendini ve eyleminin niyetini yle bir yceltti ki duygular krleti. Hibir ey hissedemedi. Yapt, makulleti kalbine batmad. Ftratn actmad. yle sradanlat. yle kanksad, yle alt ki Kabil. Bu kalp, siyah bir nokta. Bir daha. Bir daha. Y sveyda! Perdeleri tmyle kapand, katlat. Olduu yere kt Adem. Ya Rabbi, dedi ona ne yaptn gster. Hibir ey gremedi Kabil. Gr kilitlenmiti. Kendisine yabanc, kendi kendisinin zalim efendisi. stese de artk dnemezdi. Kalbi mhrlenmek, demek byle bir eydi. Oysa. Bu kalp ona mhrl verilmi deildi. Kalbe mhr, gze perde, kulaklara kurun. Demek by leydi.

nazan

beki

rol

u-*

327

Kalbini, onu Yaratana balayan son ba da kopard att Kabil. En ufak bir cznn zede almas bile sonsuz uyumun heyeti ni sarsarken, o imdi paramparayd. Deil mi ki btnnden kopan insan paralanrd. Bu yoksunlukla yitirdi Onun suretinde yarat lan kendisine de duyduu sevgiyi. zerine inen karanlk, kalbin vicdan makamna rekleniverdi. Giderek hafifleyen bir sz gcyle, oul, dedi Adem, senin vicdann yok mu? Yok, dedi Kabil. Ama beni siz byle ettiniz. Suu bakalarnn zerine atmak eytandan beri eytanslarn detiydi. Ey oul, dedi dem, vicdan, kaybetmeye en fazla hakkmz olduu nda koruyabildiimiz ey deil midir? Kelimeler dilinden ylesine, kendiliinden, hi dnmeden dklvermii. deme kalsa, sesi de, sz de, kelimeleri de tken mek zereydi. Kelimelerin emaneti efendisi, esma taliminin gzdesi, secde gnnn galibi, her sz Kabilden geri dnnce. Oulcuunun sadece dizlerini deil, boynunu, gsn de okad. Srtndan pt, iki omzunun arasnda gezdirdi elini. d. Okad her yer ar, souk ve actcyd. Kaldrp ban evltnn gzlerinin iine bakt. Bu gzler artk alev deil akkordu. Ve bir daha deryann deryaln grmeyecek gibi bakyordu. Artk Kabil diye biri yoktu. dem meleklerin itirazn hatrlad. Kabil melekleri mi do rulayacakt?

328

:sonsuzlukhecesi

Cannn acsyla dem son bir gayret, sonun sonu bir sze, szn son hkmne, mnteha sidresine, szden te bir sze dayan d. Kalbini Kabilin kalbine yaslad. Ey oul, dedi senin kalbin nerede atyor? Benim, dedi Kabil, kalbim atmyor. Byle bir gece nasl bir sabaha gebeydi ki, kalbi olan kalbinin varln reddetti?

ASMA LFNDEN URGAN

iraze kayd. Baba yrei. Bu delice ak, yle olmazsa bylece durdurmak istedi. Eylem kalmt geriye szden te. Sz yetmeyince dem, eylemine gvendi. Artk sadece eylenecek fiilin nne gemek istedi. Brakmad. Yryemesindi. Gidemesindi. Yatrd Kabilini hasr yaygnn zerine. Hafif bir rtyle rtt zerini. Salarnn arasndan geirdi nice gn grm elini. Yanandan szlen terini sildi. Yanan alnn yoklad. Ateini bir n iin dindirdi. Gzlerini sad. O uykuya derken, yine de byle bir uykuya gvenemedi. Ne de olsa Kabil, kanadndan kopan bir ty gibi sessizce ve sakince dlen uykular nicedir kaybetmiti. Oulcuunu, asma lifinden bklm kalnca bir urganla bilein den kendi bileine balad dem. Dm stne dm att. Kendisi de asma ktne yasland. Kokulu bir tutam otu, yiyici atee brakt. Yanan ktklere, kvlcm saan atelere bakmaya, kan dumandan halinin tabirini seyretmeye, seslere kulak vermeye balad.

330

Gece o kadar sessizdi ki, sese ses katt dem, sessizliin dilini dinledi, dikkat kesildi. iein aarken, tomurcuun patlar ken, otun topra delerken, yamurun yapraa derken, bir ku tynn gvdesinden koparken kard sesi dinledi. Aacn ald nefesi, glgenin ayak sesini, kirpiinin kirpik zerine kapanma sesini bile iitti. Sesleri byle dikkatle bir de Serendipin ilk gece sinde dinlemi, iitmiti. Biraz daha kulak kesilseydi dem gkle rin dnerken, bulutlarn ar ar birbiri zerine kayarken kard sesi bile iitecekti. Her eyin sesini iitti de bir tek Kabilin kalp atlarn iite medi. Uykunun ad olmazd byle bir gecede elbet. Ama kader! Gerekleecek. ok gemeden bir el geldi. Gzlerini balad, dem kapka ranlk bir boluk derinliine, uyuarak, eli kolu balanarak yuvar land. Ate dehlizlerinde komaya balayp da alevden duvarlar drt bir yandan karsna knca, Havva ile ayn ryay grdn ryasnda anlad. yle yand ki, derisindeki atein bileindeki ipe getiini sand. Att kendini ryasndan. Etrafna baknd. Kabil yoktu. demin bileinde asma lifinden urgann kalan yars. Ucundan duman ttyordu.

BOUK BR NLT
Havvas olmayan melekleri esenlik cennetinde ne bir yasak meyve ne de bir dnya srgn bekliyorken. Dnya topranda henz almam, llerine kavumam, iskeletlerine hazla sarlma m mezarlardan korkun uultular geldi. Gkler aydnlanrken Kabil, bir adm att, bir adm daha, Habile doru ilerledi. Serendip yolu deildi nnde alan yol. Kabil de kelimele rin emaneti efendisi, dnyann ilk sakini deildi. Yine de bir ilk dnya toprann btn yolunu adm adm yrd sanki. Btn aalar bir bir geti. Aalara kalsa geit vermezlerdi hi, yol ver mezlerdi. Ama aalar dinleyen kim ki? Reine kokulu sk ve geni ormanlar, ormanlardan szlen k yamurlarn, i glleri, rmaklar, yeraltndan esen rzgrlar, uultular, kelebekleri, yusufuklar. Sesleri, kokular. tibarl ve ihtiaml kfuru, portakal ve turuncu, limon, karanfil ve taflan. Heybetli sediri, krmz yaprakl tarn, ho kokulu mr ve kendisi ni rzgrda ses, havada koku eden hu aacn geti. Btn bu hikye bir aalar serveni. Elma aacnn altna geldi. Yar yaslanm yar uzanm, uzaklara bakan Habilin arkasn da durdu. Elma aac glgelerini yine efkatle uzatm, onun zerine

332

la: sonsuzluk hecesi

yaym, kokusunu Habilin salarna sermiti. imdi Kabil, aralarn da aacn gvdesi, ak deil gizliceydi. Ama Habil boynunu byle bkmken, ah damar o kadar ortadayd ki bir dokunulsa kan akacakt. Kabil etrafna baknd. Bir adm kalmt. nden eken arka dan iten vard ama uurumun kenarndan kendisini ekip de geri alamad. Uurum. Hani, zamannda eytann da demin de nn de almt. Fazla aramad. Gzne ilien ilk ta parasn eline ald. Ta. Mavi bir su mermeri. Souk deil! Ter iindeydi. Oysa Kabilin eline dene kadar iinde ne hayaller ne resimler gizliydi. Bu da tan kade ri! indeki kan szdran talar gibi deildi. Ona kalsa, bir yontucu gelsin de eline alsn kendisini diye kyamete kadar bekleyebilirdi. nce usulca dokundu taa Kabil. Tam avucunun hacmin deydi. Bedeninin bir paras, kolunun uzants, elinin ta kendisi. Tam Kabile gre. Kabil kendisini o kadar ta gibi hissetti, o kadar ta kesmedi. Habile bakt. Ta elinde tartt. Aradaki mesafeyi lt biti. Tartt dkt. Zamann kolla mad bile, Habil yle savunmaszd. Hrsla kavrad, eli yanmad, ta yand. Ta korktu da Kabil korkmad. Btn gcn hzna saklad. Kaldrd kolunu. Ayn hzla indirdi. Habil tekse de, her insan demekti. Zor iti eyledii Kabilin, zorluunu bilmedi. Yapt. Batanbaa fkeydi. Yapt. Artk Kabil, Kabil bile deildi.

nazan

beki

333

HABL. Ne bir cmle ne bir haykr. Sadece bir yaral hkrk. Bir de bouk bir inilti. Yo! Habilden deil aalarn gvdesinden kopup gelmiti. Yeryz aalar bylesine bir dem ve Havva yasak aacn meyvesine uzandklar nda, ve bir de Ademin affet yakar esnasnda inlemilerdi. te orada, uzanm yatyordu. Grnrde bir eyi yoktu. Sanki elma ieklerinin pembe glgesinde her zamanki gibi tatl bir uykuyla uyuyordu. Sadece burnundan koyu bir kan. Szp duruyordu. Bir de. Alnnn zerinde ak bir yara. Grnyordu. KABL. Bir kalbi olan byle bir eylemi eyleyemez. Kalbi hl atm yordu.

KAN SIZISI
Sklmad. Piman olmad. Utanmad. Utan, Kabilin yaptn grenlerin payna dt. Denizdeki balklar, havadaki kular, denize varmadan kuruyan rmaklar, yoku yukar akan sular, kelimesi manasna uymayan varlklar utand. Evrende utanmayan bir ey kalmad. Yasak meyveden bir srk alndnda cennet ancak bu kadar utanmt. Bir tek, Kabil tank deil Kabile ne olduuna. Sadece kendi isminin harflerine deil btn bir topran zerine kan sratt. Hi suu yokken bir masumiyet kayb, kanl gzyalaryla alasa bile ne aklar ne ykard imdi topra? Kol veren rmaklarn bile ak amurlat, arlat. Defne fidann kknden sken rzgr, iki da arasnda hzlanan nehir byle bel grmemiti. Hep birlikte grdler kan szsn. Unutmalar artk imknszd.

nazan

beki

rolu

335

Rab seyretti. Kabile bu sessizlik, Rab hibir ey yapamaz gibi mi geldi? Tanr m unutmutu bu ilk insanlarn evresinde yaad tepeyi? Yo! Rab mhlet verirdi ama ihmal etmezdi. Kimsenin h kalmazd kimsede. Karncann Sleyman zerindeki hakk kimden sual edile cekti?

SESLEN
lmn glgesi gizli deil ki. Arkasndan sinsice, ak deil gizlice, yreklice deil yreksizce yaklaan Kabilin glgesi, ta kavram elinin hayaleti, elma iekleriyle kapl topran zerine derken. Habil de grd lmnn glgesini. Bir an. Ban evirdi. Bu Havva mavisi gzler, artk kum yeili bile olmayan akkor gzlerle birleti. yle bir duman ykseldi ki Habilin cannn yangnndan, onun yannda Kabilin ateinin adn kimse anmazd. Melekliine gkyznn sakinleri bile imre nirken, melek deildi ki Habil. O da insand. Onun da bir yan topraktand. Cann pazara karmad bu can pazarnda suyun hasreti gibi sonsuzca akan acs tenini deldi geti. ine gmd her ac yanardalar gibi infilk etti. Son bir cmleler dizini. yle bir sesleni, seslenilerin en beteri dkld ki dilinden, szckler kendiliinden tutuuverdi. Sular ate alacakt neredeyse, aalarn tutumas n meselesi. Byle bir serzenii nasl seslendirdiine Habilin kendisi de hayret etti. Sebepli bir dmanl bile kalbine sdrmas iin ne kadar ok zaman gemesi, iine ne kadar gzya dolmas gerekmiti.

n a z a n

b e k i r o l u 3 3 7

Cmleler dilinden kendiliinden dklverdi: Kabil, dedi. Gr kendini! Ne yaptn bil! Alnnn bir tarafnda Habilin katili, yazl senin. Ama dier yannda Habilin kardei. Hibir kalp dayanamaz buna. Ne de olsa insansn. Bakalm sen nasl dayanacaksn? Nasl g bulacaksn? Kabil, dedi, seni bu kadar gl klan fkene de o kadar gvenme. fkenin ateini snmez zannetme. Senin atein bir gn mutlaka sner. Ama benim yeisimin atei senin iinde, sakl rmak lar gibi akp duracak daima. Unutma suyun mizac temizdir ve ate in karsna ancak onun sabr dikilebilir. Vicdannn ateiyle, suyun sabryla ba baa kalrsn akbet. Unutma! Kabil! Benim bama gelen, baa gelebileceklerin en kts deil. Hatta lmek kt bir ey bile deil. Ya bugn ya yarn! Ben lmeye niyetlenebilirim. u gelip geici dnyada gecenin kandille ri battnda hi yaamam gibi de olabilirim. Ama ya sen? Benim grmden daha ak deil senin grn. Ben incindim fakat sen tmden yok oldun. Ben rselendim sense ktn. Ben lr lmez, benim lmmden daha ar bir ceza bekliyor seni, unutma! Ben lrsem lrm ama dnya sana kalr m? Silebilir misin alnnn yazsndan beni? karabilir misin ryalarndan? Uyanabilir misin kbus larndan? Dalar, talar, toprak saklasa. Gkler sussa grdn. Sen saklayabilir sen rtebilir misin? Hi olmam gibi yapabilir misin? Yapamazsn. Ben sussam sen susamazsn. Unutamazsn. Kabil! zerine and iilebilecek ne varsa, onlarn adna and olsun ki.

338 l ; sonsuzluk hecesi

Asla unutamayacaksn. Asla unutamayacan sakn unutma! Bir unutma daha ekledi: Maher var, unutma, dedi. Unutmay srarla yineledi. Szn, kelmn ezeli znde erh etti: Ey Kabil, Y demin byk olu, kendi sicilin ile yzlemeye arldn gn. Sakn unutma bir kez daha karlaacaz. Ve o zaman benim tanm, insan vicdannn knayan sesi olacak, yani beni sen savunacaksn, seni sen yarglaya caksn. Azna mhr vursan ellerin dile gelecek, gzlerinin zerine bir perde eksen sann her teli ayr ayr syleyecek. Kalbini kilitlesen ayaklarn, admlarn konuacak, her biri bir kalp kesilecek, kalbin dile gelecek. Seni kendinden sen bile kurtaramayacaksn. yle bir yanacak ki ruhun, gerek bir atein bedenini yakp kavurmas iin yalvaracaksn. Bir n unutmak iin. Ftratnla arana giren seni kaldrp cehennemin en derin ukuruna sen atmaya kalkacaksn lkin yapamayacaksn. Bakalm nasl dayanacaksn? Ve son bir cmle ekledi. Dnya zerinde bu ona son seslen mesiydi: Kabil! Allah var, deil mi? Vard.

n a z a n

b e k i

r o l u

3 3 9

Habil ban kaldrp bulutlara bakt. Gklerin yandn, bulutlarn alev aldn grd. Muazzam bir yangn mahzun bir kalpten kopan kvlcmla yorumlad. Kalbiyle acnn arasnda bir siper kalmad. Ac o kadar can na geti ki ykl, dese dnyaya, yklacakt. Bir dilee, emir hkmnde btn bir evren boyun ee cekken. Demedi. Gzlerini bulutlardan denize evirdi. Kaldrmad elini. lmne lmle mukabele etmedi. Ama kendisini kurban edenle, kimbilir ka harf ka hece, kardeim, dediiyle son bir kez gz gze geldi. Bir an. Yumdu gzlerini. Buday baa salar kendi terinde slanrken, gzel burnundan akan kan enesinden boynuna szarken, u cmle yazcnn hibir yksnde deimez: Hesab, btn mazlumlar gibi, Hesap Gnnn Sahibine havale etti. Yetti bu kadar. Mazlumdu. h ge kt. Bir ey geldi. Srtn okad. Karlk? Elbet bir gn bulunurdu. Bu dava burada kapanmamt. Zaman? Naslsa oktu.

HABLN HAYALLER
Habil, cann onun sahibine henz teslim etmeden. Masumiyetin bu ilk dnya berat, demin affediliine bir delil olarak babasnn zledii cennete babasndan nce dnmeden. Feleklerin menzillerin, seyyarelerin yrngelerin iinden, bamba ka bir kata, bambaka bir makama ykseldi. Sanki iki koluna gir miler de takatsiz bedenini gksel karanlklarn derinliklerinde gezdirirlermi gibiydi. ok geni, ok serin ve ok sessizdi. Yldzlar uzanyordu ayaklarnn altnda imdi. Bitimsiz bir n- imdiydi. Bu sonsuz nda, yansyan da yanstan da, gemi de gelecek de ayn perde zerinde birleti, ayn ayna iinde karlkl ziyade leti. u dnya meydannn ortasnda sanki bir Kabil bir Habili alnn tala ezerek ldrrken. Kardeinin kann topraa sratr ken. Ellerindeki kan kendi zerine silerken. inde kald hikyeyi Habil bir de ok uzaklardan seyretti. imdi artk gren gz de Habilinki deil, gren gz olmu birisinin gzleriyle seyretti kendisine olup biteni.

n a z a n

b e k i

r o l

3 4 1

Yumdu gzlerini. Hayal perdesine baka bir resim geldi. O perdenin zerinde imdi bir daha resimlerdi. Altn renkli n tatl aydnl yayld yzne. Yldzlar titrerken ruhundan hafif bir rzgr geti. ok eskidendi. kisi de ocuklard daha. Habille Kabil deillerdi. Sadece kardelerdi. Annelerinin, mavi su ieini cennet topranda nasl dr dn anlatt bir sabah vaktiydi. Kzl peremli atn arkasndan kouyordular. zerlerinden geen parlcakl bir k yamurunun, savrulan peremlerin, alan kanatlarn iinden akyordular. Birazdan Havva aracakt onlar. Annelerin en gzeli. En ilelisi. Ekmek koyacakt nlerine. Zeytin koyacakt. ncir koyacak t. Cennet kadnnn, elleri zeytin karas, trnaklarnn aras dnya yaras. Nar kracakt orta yerinden, ikiye ayracakt. Siyah zm koparacakt bir salkm, buusu zerinde. Zeytinlerini koklayacakt. Aabeydi Kabil. Emaneti koruyup kollayacakt. Gkyznden koca bir gzya damlas dmemiti daha. Emin, emanetine ihanet etmemi, topraktan yaral bir hkrk ykselmemiti. Perdenin zerindeki resim geldi geti. Habil, nefesi kesilirken son bir nefesi iine ekti. Gk kre ler, seyyareler, menziller, yrngeler. Akan yldzlar, batan ve doan gne, yedi iklim drt keler. Topran bereketi. Irmaklar, sular, dertli denizler. Kandiller, nilferler, hilller. Bir hizaya geldi. Onlar dnya gzyle kimse byle grmemiti. Gs o kadar geni ledi Habilin, ald o kadar gzel bir nefesti ki kendini, mrnn gereine hazr hissetti. Yok oluu yeni deil, hep de yleydi. Bu dnyadan geldi geti.

342

:sonsuzlukhecesi

Her ey ayaklarnn altnda. Admn att. Kendi srrna kadem bast. Cennetin, bir zamanlar Ademin omuzlarna atlm, akan yldz bezemeli atlas rtsn Habilin srtna attklarnda bunca lf gzfn sayfas da kapand.

KARGA DYE BR KU
Bir tan zerine oturdu Kabillerin Kabili. Hl ayn yerdey di. Ayrlamamt o mahalden, cinayet yerindeydi. Ne yaptn bilip de ne yapacan bilmeyenlerin aresizliiyle bekledi. Bel gn, avular kenetlenmi, bombo gzlerle topraa bakarken. Yasak meyve ardndan elle suyuna giren dem gibiydi. Gerekletirecek bir iaret aramad bile. Ama iaret geldi. ok gemedi. Bir karga az yaknna, sert topran zerine indi. Salam, kocaman bir kutu. En az toprak kadar siyah gagas, geni kanatlar vard. Ve uzun mrle yazglanmt. Kularn bu en siyah olan saa sola baknd nce. Kanatlarn at kapad. Silkendi. Tylerini kabartt. Topra eeledi, datt, savurdu. Afra tafra sald drt bir yana. Uzun uzun bard. Hkmn icra etti. Sonra da utu gitti. Kanatlarnn ucundan bir ty dt dne dne. Gmecek bir kardei yoktu onun, o bile kardeini ldrmemiti. Kargann her gaga vuruunda topran az biraz daha aln ca, Kabil iareti okudu, bu aln, iine ne konsa zerini kapataca n, yutacan, her ayb saklayacan anlad. Aklyla vnrd her zaman. O kadar gvendii aklnn bu kadarn bile kesmediini

344

sonsuzluk

hecesi

fark ettiinde bildi ki akl da o kadar gvenilir ey deilmi, onun da snrlar varm. Ve insan bazen karga dedikleri bir ku kadar olamazm. Yazgya kafa tutan insan bu kadar m ufackm? Dnecek halde deildi. Habil'in kan ile ykanm sivri ta ald. Topra emeye balad. Ta yetmedi, ellerini, o da yetmedi trnaklarn kulland. Ama ok gemeden trnaklar yarld, elleri yara bere iinde kald. Kanad. Bu kirli trnaklar, kanl elleri yakasna yapm hissedince, toprak yle bir silkindi. Byle bir ey barn yrtsn hi istemezdi. Ne de olsa toprakt, emanet teklif edildiinde kabule yanamamt. Ama Kabil, emirlerin emrini dinlememiti de onu mu dinleyecekti? Toprak aresiz, at kara barn yumdu gzlerini. Bu kadar ona bile ar geldi. Utantan yerin dibine geti. Derinlere inildike, toprak serinledi. Lkin kabadayyd, verdiinin ederini fazlasyla istedi. Akam inerken Kabil kendisini souk karanln iinde buldu. Demek kazlan her mezar nce mezarcsn iine alyordu. Tella frlad. fkesine fke katt. Sivri ta bir yana att. Artk bu i bir n evvel bitsindi. Kapansnd bu ilk mezarn az. Soumu cesedi srye ekeleye ukurun kysna getirdi. Bir uu rum az gibi alm o souk karanla itiverdi. Ama. Bu yz nasldr, diye merak etti, itelemeden nce Habilin yzne bir bakverdi. Burnundan kan szyordu hl. Yar aralk bir ift gz, solgun bir benizdi. Ve gzleri hl masmaviydi. Acele etti Kabil. Zannetti ki grmese, grnmezdi. Toprak ynyla rtt zerini cesedin, kaskatyd. Bastrd ayaklaryla topra, elleriyle

345

sktrd. Habili sonsuza dein yok etti. Varlyla sonsuzca ac verenin yokluuyla dllensindi.
***

Yanlg! Bu yz dnya gzyle bir daha gremeyeceini anlad o nda, hayatn ve lmn vhidesiyle i ie gemi bir Habil gzel liine kar yakc bir hasret hissetti. lm nnda, diriminde olmad kadar gzellemi bir eyi kaybettiini, ama kaybettii eyin zleminin onu hi terk etmeye ceini de bildi. Ondan kurtulmak iin onu yok ettii nda bitimsiz bir has retin de iine devrildi. O zaman grd greceini Kabil. Bir akam sknetine sz m lmn dehetinde, aralarndaki yalnzca bir harf fark. Dnya yznde bu yz bu ismi unutmak artk imknszd. Ruh daha m dayanklyd ki beden dayanamad. Bu yorgun bedenin gzelerinden kan boand. Kabili nce kendi bedeni yar yolda brakt. lediinin arln ruhu ve akl kaldrsa da bedeni kaldramad. Ruh ve beden crmn arln ayn rza ile paylaa mad. Bir ey geldi. Souk, slak, kvrml, yap yap ve smsk. zerine reklendi. Bir daha da gitmedi. Bir iki adm att. Yryen o deildi. Habilin l yz, yar ak mavi gzleri, saz benizi, burnundan szan kan, her yerdeydi.

346

ie gemi aalar. Smsk sarlm sarmaklar. Irmak kumu, sel yamuru. Aniden iki yana alan karanlk bulutlar. Onlarn da arkasndan kan daha karanlklar. Uultular, buular, hararetler, harlar. Hepsi. Habilin yzn yz edinmilerdi. Pnarn durgun suyu. Kvrck filizler. Defneler, nergisler, nilferler. Seyirlikler. Kabile yle geldi ki her yandan zerine bir Habil gelmek teydi. Yo! Habil deil. Kabilin kendisi. ie gemiti yzleri.

KALP ATII
Habilin yz. Kabilin yz. Bu yz zerine geldike bir yerde duramad Kabil, bir yerlere samad. Kamaya balad. yle bir kat ki dnya durduka hibir kurban katilinden yle kamayacakt. Ne kadar zaman kotuunu bilmedi. Yoruldu. Soluk solua, kan ter iinde, srtn siyah meyveli bir au aacna yaslad. Au aac bile bu yaknla, bu temasa dayanamad, Su yrm bahar dallarna, damarlarna kadar sarsld, tiksindi. tti Kabili. Dallaryla yapraklaryla kskvrak sarmad bile kollarn, sarmaklaryla ayak bileklerine dolanmad, boazn skmad, yzn yrtmad. Yeter ki byle bir srt kendisine dayanmasnd. Uzak kalsn, yaslanmasnd. Tekrar kamaya balad Kabil. Koarken, topran ta dikeni ayaklarna batt. allar yzn yrtt. Dt. G bel kalkt. De kalka tepeye trmand. Uurumun kysna dayand. Bolua bakt. Kyamet korkusuyla korktu. Korkusu yasak meyveyi yiyen demin korkusundan da oktu. Ama dnya yzn deydi Kabil ve sussa boulacakt, susmasa boulmakl. Gklere kaldrd ban. Kollarn uzatt. Yumruklarn skt. Artk iine smayan o eyi daha fazla tutamad. Makamndan

348

l:

sonsuzluk hecesi

koparken btn cierlerini de parampara eden tek bir nefesle, yle bir lk att ki. O karanlk lkla kalbi de atmaya balad. Yumruunu bastrmasa zerine, gs paralanacakt. Keke bu kalp atmaya hi balamasayd. ine kan dolmasay d. Hep mhrl kalsayd. Cezayd mhrn krlmas imdi, o mhr hi almasayd. Kalpsizlikti Kabilin emniyeti. Kendi kalpsizliinin ihanetine urad. Kalbiyle ba baa kald. Vicdan? Vard, vard, varmt. Keke hi uyanmasayd. Bu lkla, bu kalbin vuruuyla kendi kendisiyle de yz yze geldi. yle bir grd ki ne yaptn. Yaparken hibir ey hissetme miti. Ama yaptktan sonra! Eki bir balk kokusu genzini yakt. amur, ayana dizlerine bulat. imdi onu kendisinden, Kabili Kabilden sor. Habilin seslenii demek byle gerekleecekti. Hakllk duygusunu, bunca zulm zerine oturttuu kat mantn, fkesini kaybetti. Artk isteklerini isteyemez, linetlerini edemezdi. Buna dayanmak? Dayanlr gibi deildi. Keke lseydi. Babasnn o kadar anlatt, bilindik atelerin dndaki fark l ateler, bilinmedik cehennemler, yeniden yansn diye yenilenen tenler nasl olurmu, akl da kalbi de ilk kez ald. lk kez, babasn sadece baba deil bir peygamber olarak da yalanladn anlad. Ruhundaki yangn bir para unutmak iin, btn bedeninin bir am dal gibi trdayarak yanmasna razyd. yle bir grd ki ken

n a z a n

b e k i

r o l u

3 4 9

disini Kabil, bir kurban seilmemiliinde simgelenen inanszl boyutunda, ak adna Sidreye perdelenmi kibri, hasedi ve azgnl yla gze ald ate bunun yannda hiti. Cehenneme dmedi, cehennem iindeydi, o da kan revan iindeydi. Byle bir kanda hibir ey yaayamazd. Bu kanda, bu lk ta, bu arda, bu kalbin atnda, Sidreye duyduu ak da, kesilen bir st gibi, Kabilin iinde ekidi, kvam bozuldu. Her ey kendisi iin yitirilip de kendisi de yiten bir eyin dehetinde, geriye ne Sidre ne de ak kald. Berrak bir dncede deilse de karmakark bir hisler cm lesinde anlad: Ak ok eymi ama onun da manas haline greymi. Ak olsaym kvam bozulmazm. Bir kalbi buraya, kalpsiz lik toprana savurmazm. Onunki ak deilmi baka bir eymi. Ak deil tenmi. Sen deil benmi. Sevda deil hmm. Belym. Kerbelym. Ama ne ise, her ey deilmi en fenas. Ve haklym Adem. Haklym habercilerin ilki. Bel aktan bykm, Allah hepsinden. Habercinin yalanlaycs, kararm gklerle yer arasnda dnen kularn lklarndan, kanat vurularndan, bir yaklap bir uzaklamalarndan, deli rzgrn uultusundan korktu. Kan bulutla rnn glgesi zerine derken uurum kenarndan koarak uzakla t. Durgun bir su ba buldu. Eildi. Birka yudum su. Bu kez kendi yzn seyretmeyi dilemeden kendi yzn seyretti. Kalbini, katili nin avularnda henz atar durumdayken gren ve bilinci henz kendisini terk etmemi birisinin dehetiyle bakt kendisine. O gz

350

la:

sonsuzluk hecesi

lerle grd o gzlere grnd. Topraa batm bir yzd bu ve kendi acsnn dnda deildi. Habilin yznden okuduu bu kanatc metni bir kez de kendi yznden okudu. Dudaklar kan kusarken kirpiklerinden tututu. Yldzlarn soluk nda bile suyun yzne daha fazla baka mad. liklerine kadar ileyen kaynar bir su iinde yand. Dayanamad. Can boaza dayandnda gzlerini suyun zerinden ellerine evirdi. Cinayetten sonra ilk kez grd ellerini. Demek bu ellerdi! Nasl dayanmt o parmaklar? O eller, o gamzeler yapar ken nasl yanmamt? Nasl uzanmt, nasl? En ok da bu ellere darld. Elleri hl yerinde, elinden gelse ellerini koparp atacakt. Trnaklarnn arasnda Habilin kan, bir mezar karas. Ellerini zerine sildi. Sa. Sol. El srt. Avu ii. Toprak ufalandysa da kan zerinde kald. Artk bu eller peini brakmayacak, bu trnaklar yakasnda kalacakt. Kendisinden gese, her eyi inkr edebilse, hatta unutsa bile, u ellere Habilin kan dokunmutu bir kere. Ellerini koparp atsa bileinden, yapt yok olmazd. Nereye baksa bir Habil anlats. Her yan zifir karanlk. Kabil karanlktan utand. Duramad. Bedeni arlat. Ellerini midesine bastrd, iki bklm, kvrand. Bedenini ne kadar kltrse ruhu da o kadar az acr sand. Zan! Yanlg! Ne de olsa akl bandayd. Bu akl bu bata durduka yaptna en fazla kendisi dayanamayacakt.

n a z a n

b e k i

r o l

t i *

3 5 1

Yzkoyun kapand topran zerine. Al, dedi Allahm, bu akl bu batan al. Bana byk bir unutmak ver ki imdi. Unutmak her ey olsun. Hibir ey hatrlamayaym. Sidreyi ver, diye bile byle yalvarmamt. Duasn endiesi nin nne koymamt. Olmad. Gklerin kaplar Kabilin kendi elleriyle ast kr kilitle kapalyd. Bundan sonra her ey bir para unutabilmek uruna. Unutmak ve hibir ey hatrlamamak. Ama nereye gitse o ses iin de. Kabili knyor, yarglyordu. Habili savunuyordu. Bin kez yeni batan kuruyordu gerekelerini Kabil. O ses bin kez temelden yk yordu. Her, unuttum, dediinde eskisinden fazla hatrlyordu. ledii cinayeti unutabilse, vicdannn sesini susturamayacakt. Artk ona unutu yoktu. Bundan sonra Kabile kazanmak yok. Yense bile malptu. Srtnda bir nefes hissetti. Kzgn bir sam yeli. Uurumun kenarnda, yanbanda, dumansz atein varln sezdi. Kvrm kvrm, buram buramd. Nefti glgeli incecik parmaklar sakl, fsl ts akt. O da Kabilin yznde, kendi zaferiyle yzlemeye gel miti. Gururluydu, ne de olsa kendi kendisinde eskimi kendi ken disinde yenilenmiti. aresizlikle gzlerini evirdi Kabil. Bolukta bir beden, bir temas, bir avuntu dokunuu arad. Sarlabilecei tek dal vard, ona sarld. Dedi: Bari sen beni yalnz koma. Yar yolda brakma. Bir yol gster. Yaptmn hakllna dair duyduum inanc geri ver. Sdr kalbime eylemimin mantn. Sustur vicdanm. Bala yine gz m. Durdur yreimin atlarn. Mhrle u kalbimi. Ki dayana ym. Yoksa dayanamayacam.

352 1 : sonsuzluk hecesi

Olmad. Fslt ensesine kadar sokuldu. Ben sana zorla bir ey yaptrmadm. Pereminden kavramadm. Ben ardm sen geldin. Ben gsterdim sen gittin. Diyordu.

HAVVANIN ANLATILMAYAN RYASI

Gerisin geri dnd. Gidebilecei bir tek yer var imdi. Babasnn karsna dikildi. dem, kap nndeki tarn aacnn altnda, tarn da btn aalar gibi baharlanm ieklenmi, yap raklanm enlenmiti. Kabilin yzne baknca. lk dnya sabahndan, Serendip yolundaki ilk admndan bu yana duyduu btn sesleri bir kez daha iitti dem. Ama Kabilin anlatacaklarn dinlemeyi reddetti. Bu yze bakmak istemedi. Yzn evirdi. Kabil yine de anlatt. Bir lk dili kalmt kendisine. Sakin sakin, tane tane deil, lk la anlatt. Azndan dilinden ok elleriyle anlatt. Anlatrken, gz babasnn ellerine iliti. Ucu yank asma lifi urgann dier yars hl demin bileindeydi. Daha fazlasn anlatmaya gc yetmedi Kabilin. Anlatt da kendisine yetmedi. Baba, dedi, son bir cmle, syle imdi bana, dnya topranda unutmak ka zaman alr? Benim de zerime bir teselli haberi iner mi? Cevabn beklemedi. Kalkt. Gitti. Yrd srnr gibi. Geride btn bunlar anlatt demi brakt. Hepsini iitmiti.

354 la:

sonsuzluk

hecesi

Kabil bir lk hayaleti gibi ekip gittikten sonra dem bir syledi bir sustu. Bin deil on bin yl yaasa grebileceklerinin hepsi de bu bir geceye sd. Gece uzad, her yan kr karanlkt. Bu bel gecesini tand. Meleklerin o uzak gndeki huzursuzluunu, ikyetini hatr lad. Ne demekmi bozgunculuk ve kan dkclk. Neymi fesat anlad. Yasak meyveyi yedii nda ancak bu kadar m yanmt, bu kadar m acmt? Ban kaldrp gklere bakt. Bir kez daha cennetten atld. nsand ama. Kabul ettii emanete tahamml etti. Nasl bir tahammlse bu, bilmedi ki bu emanet kendisine teklif edildiinde niye kabul etmiti, nasl evet, demiti? Havva? Olup biteni demin yzne baknca anlad. nc ryasn anlatmaya frsat kalmamt.

YOLLARIN SONU
Bir yerlerde duramad Kabillerin Kabili. Yolun sonuna geldiini anlad. Revan oldu sular gibi. Kbe toprandan kat, Yemen kadar uzaklat. Rzgra dm bulutlar, yolunu kaybetmi dalar gibi karanla kart. Yeili rselenmi aalar, savrula savrula gelen yamurlar, onun acsn anlamazd. Yaad. Ate-miza soyu srd. Zamana yayld. O Kabil ki, zm balarnn arasnda, gelip de geici dnya da kalcla yeltenmiti. Gitmem, gidecek olsam da gitmeyecekmi gibi yaparm, yle bir kazarm ki ismimi topraa, gitsem bile benim olarak kalr, benim admla anlr, diye haykrmt. stedii oldu da aslnda. Habil geerken yle bir uram, ksa bir glge salmt. Kabilse dnyaya kk sald.

356 la: sonsuzluk hecesi

Ama. Ne kadar dal budak salsa da bu soyun aac, kkte Habilin adyla yan yana yazld. Habille Kabildi artk onlar. Kurban ile avcs. Mazlum ile zalimi. Aralarnda kardelikten de mehur bir ba, ile edat. Bundan byle isimlerini ayr yazmak mmkn deildi. Aldatc bir gramer aslnda. Habilin ad olmasa Kabili kim anard? Gitti. Karanlklara kart. Allah biliyor ya, affet yakarnn sayfalar hl akt.

ND

Toprak? Habili iine ald. Cesedinden oktan uup gitmi olmasa onun ruhunu da okayacakt. Yutmak deildi eyleminin ismi. Sonsuz nda lk, tatl bir tl rts gibi sarld. Sard sarmalad, efkatle kucaklad bu souk bedeni. Emaneti barna bast. pt aralk gzkapaklarnda kalan bak. Gzel burnunun deliklerinden hl szan kan nce pt sonra dindirdi. Bundan sonras ancak inmek eylemiyle tarif edilebilirdi. Akam indi, yldz indi, ay indi. Yamur indi, vakit indi, h indi. Vahann kalbine sekine, dnyann gecesine keder. Serinlikler, selmetler. Habili almak iin melekler. Kabili yazmak iin ktipler. Ve, krmz peremleri gzlerine dklen kr atn yelelerine rzgr, grmeyen gzlerinin arkasna bir rya indi. Olup bitenler kr atn ryasna girdi.

358 l a : sonsuzluk hecesi

Krmz peremleri gzlerine kadar dklen kr at, btn bu olup bitenleri ryasnda bir grd bir kaybetmedi. Bir gereini buldu ryasnn, onu bir tabir etti.

KR ATIN RYASI
Yelesi dalgaland. Boz topran, gne atla kracn zerin de yrmeye balad. ki yannda olgun baaklar, sararm otlar. Teni okayan rzgr, gne kokulu hasatlar. Topra ayann altnda, havay burnunun ucunda hissetti. nce ar ar att admlarn. Admlarnn sesini dinledi. nce ama glyd bilekleri. Bu admlara hava-toprak-ate-su elik etti. Sonra kan damarlarna, teri tenine, ii iine, kendisi kendi sine smad. Hzland. Teri boynundan gsne, srtndan sarsna damlad. Bedeninden scak bir buu ykseldi. Taze buday. ala. Portakal iei. Geniledi burun delikleri. Dnyann kokusunu iine ekti. Aalar, yoncalklar, ayrlar, sarmaklar, uzak ufuklar geti iki yanndan. O kadar kotu ki hz arttka artt. Hzlandka ald. O koarken rmaklar, bulutlar, dalar yavalad. Gen kular bile onun yannda yava kald. En sonunda btn hayat duraklad. Onunsa, kan yorulmad. Gs daralmad. Nefesi tkanmad. inde bir ate kr inip kalkt yalnzca. Doasnda komak yazl hibir at o gne dein byle komamt.

360 l : sonsuzluk hecesi

Snr yoktu lkesinin. yle hzland ki bir n geldi kendisini hem yerde hem gkte hissetti. Bundan daha fazla nasl yamur ola bilir rzgra karabilirdi? ok gemeden srtnda ktan kanatlar ald. Bir el gzlerini sarken, o iyice hafifledi. Ayaklar yerden kesildi. Srtnda bulutlardan szan k huzmesi. Bir yldz geldi, yele sinin ucuna, bir dieri peremlerinin arasna kondu. Ardnda gece yi yaran, parlcakl bir k izgisi brakt. Selli pullu, semavatl ehrayin. Tayflar, ualar, ziyalar. Karanlklar aydnland. Utan uca. Buluttan buluta. Irmaktan kar kyya. imek parlts. Rzgr okay. Kendisinden geriye bir toynak izi bile kalmad. Kanatlarnn glgesi btn bir yerin yzn kaplad. H, dese gklerin kaplar alacakt.
***

Oysa daha o doarken annesi len, yerin yzne bir tezat ilkesiyle gelen, krmz peremleri gzlerine kadar inen kr att bu. Komay bilmiyordu ama ryasnda, uar gibi, rzgrla yarr gibi kotuunu gryordu. Yani ryayd btn bu rzgrla yarlar, kanatlanlar, ahla nlar. Gerekte, srtnda bel gecesinin ayaz. Banda bahar gece sinin sert rzgr. Dallara yapraklara yaslanm, otlara baaklara

nazan

beki

rolu

361

uzanm. Hafif rpermeler iinde. Snd kuytuda kede. Kendisini att uykunun izbesinde. Kvrlm, ban n ayaklarnn zerine brakm, kuyruunu sarsna sarm. Ryasnn her dnemecinde gzkapaklar rperirken boynu seirdi, aln atalland. Komay bilmeyen kr at glmsedi gzleri nin iine dolan mutlu dle. Ona kalsa grecek baka bir ryas olmazd. nk yle zan nederdi ki komaktan daha byk bir gerek olamazd. Ama. Gerei de ryas da bu kadarla bitmedi. Ryasnda koarken bir yandan da, gzlerine dklen peremlerinin arasndan dnyann tm manzaralar, hayatn her sahnesi ona seyrettirildi. Havva ile Ademin dnya hayat cennet hayat ile bir arada ve ayn nda olup biterken, olmak yoktu sadece olu vard bu ryada. Rya dili: O da bitimsiz bir n- ebedi. O da kalbin ve cennetin zaman ile yek-dildi. te, bir yolun iki yanna, btn halleriyle hayatlaryla dizil milerdi. dem az ilerde. Havva onun yannda gzel ve sessiz. ileke ve daima bir cennet hatrasyla yaral. Aralarnda, mevve iek ayn nda, bir limon aac. u kenarda Habil ve Kabil kurmular oyunlarn, bir cennet bahesinde oynuyorlard. ocuklard. Saflard. Masumlard. Derken ylans bir slk yaklayordu arkalarndan. Sessizce sokuluyordu. Aldanyorlard. Ve her defasnda cennetten kovuluyor, dnyaya dyorlard. Kr atn ryasnda grnd grlmesi gereken en son ey. Grmese de olurdu. Kan rengiydi.

362

:sonsuzlukhecesi

Kabil Habili ldrrken, kardeinin alnn tala ezerken, sonra onu topran barna gmerken, grd kr ata yetti. Rya bozuldu. Her eyin rengi deiti.
***

Onun bile doasna aykr geldi ryasnda grd ey, ne de olsa gren gz buna takat getiremezdi. Grdne dayanamad. Kotuka kotu. Katka kat. Kaarsam, grdmden kurtulurum, unuturum sand. Bylesine koarken kart karanlkta, kendini bir o yana bir bu yana att, dallara budaklara takld, ban arpt. Beyaz akt mal gzel aln yarld, ty tyne yapt. Burnundan kan geldi, gznden ya akt, genzinden feryat szd. G bel, kendisini rma n kysna att. Suya, kpe buland. ncecik bilekleri, yaral dizleri, yarlm toynaklar, dank yelesi, kanayan aln sland. Ama hibir ey deimedi. Grdnden kamakla kr atn kurtuluu yok. Nereye atsa kendini kann kokusunu orada buldu. Yamur yasa da topraktan hl kan kokusu geliyordu. Sadece top rak deil, su bile kanyordu. Kamaktan vazgeti. Bu kez gzlerini kapad. O da yetmedi. Grd, gznn nnden gitmedi. Sonunda gzlerini amak, kendisini bu ryadan atmak, uyanmak istedi. Artk bu rya bitsindi. Yine olmad. Uyanamad. yle bir rya ki, sonuna kadar grmekten baka kurtuluu yok, bu ryann tabirden baka uyan yok.

n a z a n

b e k i r o l u 3 6 3

Kamakla zlmez bu dm, gz yummakla bu muamma hallolmaz. Anlad kr at, bu ryadan, bu ryay yaamadan uyanlmazd. Yaanacak nesi varsa hazrd. Gzlerini ryasna at. O nda dnyann bir ban srtnda, gayet ak ve yaln iki szle, tevilsiz ve tefsirsiz, sade ve basit, art anlamsz yan anlamsz, dilin en duru bilgisiyle, en temel kelimeleriyle ikiye ayrldn sezdi. yi ve Kt, Ademin Kelimeler Kitabnn ilk iki kelimesiydi. Hem mukaddimesi hem htimesiydi.

BU RYANIN TABR
imdi bu blm ktlk bildirgesinin harfleriyle dizmeli. kabillere seslenmeli. gzelliinizden de gcnzden de tiksindim; mantnzda ve kyasnzda merulatrdnz ne varsa hepsinden nefret ettim, diye sze girmeli, ama bunca harfin adna iyilik bildirgesi de dememeli, bu kitapta iyiliin bildirgesi eksik, nk iyiliin bir bildirgeye ihtiyac olamaz, iyilik gerekelerle snrlandrlamaz, nk onun bildirgesi insann doasnda yazl, kayd kendiliindendir, gerekesi ftratn kendisidir, oysa ftrat zorlayan ktlk, gerekelerini sralamak, mantn kurmak, bildirgesini yaymak zorunda, yoksa ftrat bu z ykcla dayanamaz, bu zulm altnda nce kendisi ezilir.

nazan

beki

rol

u*

365

nk ktlk, kendisine ehvetle komayanlarn tayamayaca arlkta bir eydir. bu yzden ktln bildirgeleri daima daha ok, daha renkli, daha cazip, daha eitlidir, oysa iyilik, tek ve birletiricidir. yleyse imdi iyilie bir bildirge bimemeli ama kr atn grd ryay da rya sonlanmadan tabir etmeli, bu tabirin diliyle hkmetmeli: yldzlar, seyyareler, gkler taraf tutarken bu ztlamada, bu ayrmda, saf tutmal, taraf olmal, belli etmeli rengini, nk demin kelimeler kitab, insann varlk gereini yorumluyor, oysa kabil, insanln hikyesini klesi olduu karanlk adna en batan bozuyor, kelimeler kitabnn ilk sayfasnda dehet verici bir hayalet olarak duruyor, stelik btn byk ykclar, byk zgrlk adna, onun ismiyle balayan sayfada hikye oluyor. hepsiyle soyda, hepsiyle isimda. hepsinin alnnda onun kurbanlnn kan, hepsinin kaps onunla ayn yola alyor, ayn yere kyor.

366

la

sonsuzluk

hecesi

oysa bu ftrat bozumunda ktlk, byk zgrlk deil, sadece insan cevherinden ayrp araznda yorumluyor, onun kutsal doasn bozuyor, yerine de baka bir ey nermiyor, baka bir deer koymuyor, snrsz zgrlk saplantsnda, kural tanmazln meru klan stnlk kyasnda, btn deerleri tartmaya ayor yani deersizletiriyor. kendi yasalarn kendisi koyarak, kendisinde yasa bozmaya hak-hukuk bularak, yleyse kendisinden stn bir ahlk tanmayarak geliyor. oysa mutlak ahlkn tartmas yok. yleyse grece ahlkn kyametine dme. bu grecelikte kyam edene de izin verme. her eyle her, hibir eyle hi arasnda, ahlkn mutlak yasasn tanmlamaktan korkma, tanmlamakla kalma, katl bu tanma, hatrla insann ahenk ve dzen zre yaratldn, ayr artk iyi ile kty birbirinden, yerlerini belirle.

nazan

bek1rolu367

bir btn olarak kavra kavranacak ne varsa, ylece gr. gz yummakla dnyay cennet klacan sanma, yka gzlerini ac suyla, sen de o mehur uurumlara ura, kolayc iyimserliin saflyla, aldatc kck hazzyla kandrma kendini, ayl artk gaflet uykusundan, adn sabr koyma acizliin, buna tahamml deme, kendi masumluunda yok olma, brak, masumlar iin bozulsun masumiyetin, masumiyet, tek kiiyi korur ancak: bilmemenin gvencesi, bilmesem daha m iyi olurdu? oysa bilmeli, her acy bir kez de kendi nefsinde ekmeli. nk kelimeler kitabnn ilk iki kelimesinin, hem mukaddimesinin hem hatimesinin, o ezeli rekabetin varln reddetmekle zlmez bu dm, adn anmaktan korkma ktln ve onun btn mtaklarnn, mecazlarnn, yan anlamlarnn, defin yaplarnn, elerinin, sz dizimlerinin,

368

la

sonsuzluk

hecesi

temsillerinin, tefsirlerinin, erhlerinin, ezberlerinin, inkr etme artk varln, kabul et. yzle onunla, grmezlikten gelme, azami dikkatle bak gzlerinin iine ve btn ayrntlarn fark et. iyilii ancak ktlkle mukayese et. deil mi ki ktlk bir olmak halidir unun urasnda, direnmemektir. dizginsiz bentsiz akmaktr, zoraki onurlandrlm ate krallklarnn azgnlnda kendini brakmak, kar koymamaktr, kendi kulluunda kendi tanrlna taparken, cazibeli ihtiam gz boyayan bir glgeler yanardanda snr tanmamak, hibir engele taklmamaktr. oysa iyilik hem olmaktr hem olduunda kalmaktr, direnmektir, yoldan kmamaktr, yani bir bakma da olmamaktr, onun iin bu zorlu yolda iyilik, ona sadk kalmay gze alanlar iin gerek bir savatr, mazlumlarn yannda saf tutmak kahramancadr ve iyilik aznl korkusuz olmak zorundadr.

nazan

beki

rol

369

yleyse imdi ba ememeli. dikilmeli karsna ktln, zulm zulmle yartrarak, ktl ktlkle tartarak deil ama ilh adaletle dorultarak dur, demeli, elde ne varsa, bu mcadelenin tarihesinde onunla isimlenmeli. szse sylemeli, yazysa yazmal, gayesiz deil hibir ey kelimeler kitabnda. bunca harfi seerken, ard ardna dizerken, yazdna bir gaye bimeli. ruh doasna, ac bala ylece dnmeli, ve, bakir uykulara giriveren kabilin gzda ryasndan rkmemeli. ok talk ok sarp bir yol bu, yle mi dedi? brak desin! habllin talarn temizledii yolda yrmeli. gze almal, itilmeyi kaklmay, aznlkta kalmay, knanmay, horlanmay, kovulmay, talanmay, hatta kmsenmeyi stne glnmeyi. aldrma, brak glenler glsn, sen yine de atl kaza meydanna.

370

gze al bir kez de sen lmeyi, ben lrm, sen lrsn, demez mi? deer, vallahi deer, nk ancak o zaman derin ve ar aclarn arasndan pierek ve yanarak geen. bunca cenklemeden kimi selmetle, kimi de, onmaz kapanmaz, ak yaralarla kabilen. her kaybn arkasnda kayptan byk bir kazan bulunduunu fark eden, doabilirse kendi cesedinden doan insan anlarm: hakikate vasl eden ln yolunda yanma yaklma da varm, hayat, demin tahayylnden bile muazzamm, ve dmez kalkmaz bir allahm. insan dermi ve kalkarm. den kalkan insan ancak o zaman, zerinde eksiksiz dnen gkyz ve iinde yazl ahlk yasasnn arasnda sakinleebilir, gksel dairelerin zerindeki geni yolda, bir yldz yamurunun altnda, sonsuz uyuma katlabilir, ancak o zaman yaratanla yaratlan, para ile btn birleebilir. ruh aslna dnebilir,

nazan

beki

rolu

371

ezel gzelliiyle yz yze gelebilir, kendi doasnda dinlenebilir, kendinden memnun kalabilir, insan, kimin dnde grlen bir hayal olduunu sezebilir, kendisini cennette, yitirdii cenneti yeryznde bulabilir. o zaman, yutulamayan bir meyve srnda kaybedilen bilgi geri dner. insan, yznde byk bir melek kanadnn esintisi, hani demin de habil'in de srtn okamt, omuzlarnda cennetin, akan yldz bezemeli atlas rts, hani demin de habilin de srtna atlmt, hakikat, kendisine verilir, insan, demin kelimeler kitabnda daha ileri geilebilir, kararm sayfalar, zerinden silgi gemi blmleri okuyabilir, okunmayan kelimeleri skebilir, unuttuklarn hatrlayabilir, kalkar gznn bebeindeki perde, renir. bilmek, cennettir, nk bilmek btnle birlemektir, bu bilgiyle o zaman, kabilin habili neden ldrd, bu zulm onun iine kimin koyduu, kabilin mazurluunun nerede bittii,

372

sonsuzluk

hecesi

crmnn nerede balad, ve onu mcrim klan yannn ismi esms. kaderle kader arasndaki mesafede, iradeye ramen iradede, kaderin iindeki kaderde sulu olduu, ama kaderin de stndeki kaderle, onun bile masum kald anlalr, irade iradeyle aklanr, o zaman kelimeler kitabnn srlar arasnda en fazla da zulmn ve onun ayrlmaz btn olan kaderin kd aydnlanr, ve bu anlayla zulm bile hkmsz kalr. iyilik de ancak o zaman ve ancak ktle ramen anlam kazanr. o zaman Serendip yoluyla hair sabah arasnda btn yaananlarn gerek bir rya olduu anlalr, ve o rya, sil batan, bir gn yeniden yaanr. bu kez bilgi de iktidar da bize rm, melekler yeniden selm verir, cennet belki de bu dnyay snrsz bilmek ve edebilmek gcyle yeniden yaamaktr.

BU RYANIN IKMASI
Onun, doasnn zgrlk yazgsnn insana hizmet olduu nu, dem uzun zaman nce, gklere parmak ucuyla izilmi bir glge resminde bilmiti, kr atn kendisi imdi bildi. Ama bu doayla yazg arasnda ancak cennet kanatl atlarn aabilecei bir uurum. Btn bir at soyunun yazgsyla doas ara sndaki etrefil de geldi onun, krmz peremleri altnda terleyen gzel alnnda dmlendi. Bir kez daha ter bast yelesini. Sadakatin ad ihanetin lekesi. inde tabir edilmi bir rya nn bilgisi. Suya akmak. Daa yrmek. Buluta durmak. yleyse sen de durma, gster rengini. Bir ey yap. Bir adm at. Kendine bir yer tayin et. Sen de tekrarla o mehur cmleyi: Dalar paralansa korkma taraf tutmaktan. Niyetini gayretini belli et. Ver verebileceini. Grdn rya nedensiz deil, tabirine tabircisine hrmet et. Krmz peremleri gzlerine kadar inen kr atn, verip vere bilecei, bir tek kendisi. lk szn hatras, onun insana bal bir kaderi, atlacak iki adm var imdi. Kaderin gereklemesi n mese

374

lesi. Grd ryadan kard kendi gerekesini. Tabirine tabircisi ne iltifat etti. Ban evirdi. Kokusunu ayrd seher rzgrndan demin. zgrln, bir fiilin kuvvesi halinde hatrasna sard. Bu hatray da dnyann btn kokularn iine ekmek isteyen burun delikle rindeki harl nefeste, dnyann btn grntlerini grmek isteyen fersiz gzlerinde, ve btn yamalarn komak isteyen ince ama gl bileklerinde saklad. Boynuna vurulacak boyunduruu, srtna indirilecek kam y, ayana taklacak ba bir n iin grebildi. rinler akacakt yaralarndan, keten tohumlar yetmeyecekti dizlerinin szsn din dirmeye. Bunlar da geti. Boaltt iindeki en harl nefesi. Son bir kez asilendi. Her zamankinden daha asi olduu o nda gitti, demin kapsna dayand. Onun kazasnda kendi kaderine baland. Varln insann varlna katt. Kendisini adad. Btn bir insanln ykn srt land. ekirdekte aacn, atalarda ocuklarnn srr. Btn bir at soyunun da kaderini kendi alnna, beyaz aktmasnn, krmz per emlerinin zerine ald. Zamanlar evvel demin muhayyilesine kelimesi dm bir resmi dorularken, onun hayalini aa kabuundan oyulmu bir resim gibi karrken, tepeden trnaa pembe iek am tarn aacnn altnda, hafife kinedi. demin kokusunu rzgrda bir daha bir daha ayrmak, afa rzgr klmak, sesini, halinin dilini ona duyurmak istedi:

375

Bundan sonra sana ait, seninim. Senin korumanda, senin hizmetinde, senin dostluunda bir benim. Karlk gelmedi. Bekledi. Bir daha hafife kinedi. Haline hal, diline dil ekledi: Duysana sesimi. Al seninim bundan byle, kabul et beni. Dorulansn Kelimeler Kitabnn yazs. Artk sen de bensiz yapa ma. Bensiz olama. Kzl peremlerinin altnda gzlerini krptrd. Hi kimseyi dokundurmazd boynuna, boynunu uzatt. Peremlerini rzgra brakt, dalgalandrd. Ses seda yok. Nice zaman geti de bir demolu gelmedi. Yoruldu kr at. Boynunu tarn aacnn gvdesinde dinlen dirdi. Yaralar szlad. Tayamad bedenini. Srtnda, ar bir dnya tabirinin yor gunluu. Olduu yere yld. Varln sunduu kapda gzleri kapand. Derin bir uykuya dald. Grd ryay unuttu ama tabiri aklnda kald. Uyandnda, kr at kendi ryasndayd. En sadk, en vefdar olanlardand. dem de benidem de oradayd.

NEREYE AIRIYORSAN

NEREYE AIRIYORSAN
Krmz peremleri gzlerine kadar inen kr at hafife kine di. Kendisini bu kapya brakal ok uzun zamanlar gemiti, dnya kimbilir ka kez devrini deveran etmiti. Ama o ilk kez, nne suyunu yemini, yelesine efkatini emeini brakan Havvann beyaz elini boynunda hissetmedi. Oysa gelmenin zamanyd imdi. Gelseydi Havva. Dnya gzyle son kez grseydi cennet arkadan, dnyaln, ahretliini, demini. Bir kez daha hafife kinedi krmz peremleri gzlerine dklen kr at. Toynak vurdu topraa. Hafif kinemesine bir huzur suzluk ekledi. Yelesini silkeledi. Boynunda asma lifinden bklm ba. Glgelerini salm tarn aacn kknden skebilse, gidebil se. ekse Havvay eteinin ucundan, neredeyse, derman kesilmi Ademin yanna getirebilse. Refakat birliin kayd, Havva, deminin lmne refakat edebilse. Dili olsayd, krmz peremleri gzlerine kadar inen kr at, Havva, diye yle bir seslenecekti ki yerler gkler Havva, diye kar lk verecekti. Oysa yce bir afak, erken bir fecir. Gkyz sakinle rinin tel her gnk gibi bir dnya gnne denk gelmiti. Darbe demin kalbine ar ar deil aniden inmiti. Yalnz gelmiti dn

380

yaya dem, demek ki yalnz gidecekti. Bu grkemli ark sessiz sedasz bir nakarat ile biterken, doumu dier insanlar gibi deildi demin ama lm nndaki yalnzlnda btn insanlarla birle ecekti. lk nefes son nefesmi, diyecekti. Glgelerini salm tarn aacnn altnda, sa dirseine dayanarak doruldu dem. Ar ar kalkt. Zaman azd ve o da bu zamanszln farkndayd. Yine de elini uzatt. Krmz peremli atn yelesini okad mecalsizlikle. Gzlerinin zerinden gzlerini geirdi. Alnn alnna dayad. Kaldrd ban derken. Tomurcuklanm sk bir dal, ssna dayand. Birka adm att. Kr at, krmz peremlerinin arasndan ksz gzlerini kr ptrd, demin ayak seslerine kulak kabartt. Boynundaki damar lar seirdi. Yelesini savururken bir kez daha kinedi. Sesi hafif deil iddetliydi: Geri dn. Beni yalnz brakma. Sen de bensiz kalma. Der gibiydi. Geri dnd dem, bu sese cevap verdi. Atn bandaki dm zd. Kendi yoluna geri dnd. Krmz peremleri gzlerine kadar inen kr at, kulaklarn bir Havvann gelesi olduu yana evirdi, tarla kular, yasemin bahele ri. Bir de demin uzaklat yan dinledi. Fesleen. Yaban nanesi. dem ynnden esen rzgrn tad kokuyu ayrd dierlerinden. Fazla oyalanmad. Seimini yapt. demin peine takld. dem yrd o yrd. dem durdu o da yanbanda durdu. Buday tarlasnn kysna kadar gc ancak yetti demin. Dizlerine kadar ykselen altn sars buraklarn arasna ancak gire bildi. Daha fazlasn yryemedi.

nazan

38!

Bir mddet nefes nefese kald, elini gsne bastrd. Yoksa, barndan bir ate nehri taacakt. Ter iindeydi. Srtn, tarlann kysnda tek bana ykselmi bir aacn gvdesine yaslad. Neden sonra kurumu ot kokusu iini ferahlatt. zerine bir para sknet indi. Bandan hafif bir da rzgr geti. Olgun baaklarn dalga lanmasn seyretti. Elinin srtn baaklarn zerinde gezdirdi nce. Sonra topraa avularnn iini evirdi. Rzgrn sesini dinledi, uultunun sylediini tefsir etti. Rzgr, salarn savurur, gne yan tenini serinletirken dem dnya dzln uzaktan seyretti. Batya dndnde gklerin klarnn parladn grd. Bulutlar ufkun zerinde dizi dizi. Dalarn zerinde bulutlarn glgesi. Yumdu gzlerini. Cennet bir hatra. Ezel bir hatra. imdi dnya hayat, o da bir hatrayd. Glmsedi. Bir cennet aacnn altnda grlm ksack bir rya gibi. Btn hatray hatrlad. Sanki bir cennet glgeliinde uyuyakalm da bir filbahri dalnn esirgemesinde, bir cennet ieinin aarken koparamad velveledeydi imdi. Cennet gklerini ilk kez yapraklarn dallarn arasndan seyret miti. Yeil zmrt kuunun en akrak esintisi, kanat sesi tenine sanki u n demiti. Sanki cennetin btn sakinleriyle imdi, u n gz gze gelmi, hepsi de onun zerine merakla imdi, u n eilmiti. Bu dnyaya dem diye biri sanki hi gelmemi, hi dme miti. Serendip yolunu bir boydan bir boya yrmemiti. Kelimeleri hatrlayp sesleri dinlememiti. Sanki at ehliletirmemi, topraa hkmetmemiti.

382

sonsuzluk

hecesi

Buday yetitirmemi, ilk ekmei piirmemi, saban yapma y, ev kurmay, sal balamay, yelken amay, topraa glge salmay renmemiti. Havva sanki rglerini zp de suya eilmemiti. Ademin, sanki tenine su hi dememi, ate yakmamt gvdesini. O en byk acy ekmemi gibi, sanki Kabil Habili bi ldrmemiti. Zaman her eyi uurlar, yola koyar. Her yolun sonu, her cmlenin noktas var. Tesadf deildi ismin harflerinin birbirini srayla izlemesi. Bir avu toprakt z zeti. Topra kendisine her zamankinden daha yakn hissettii nda dizleri de koca demi daha fazla tayamad. Bir da nasl kerse ylece kt olduu yere. nce dizst oturdu. Sonra sendeleyerek yanlad, yorgun ba n, artk direnmedi, aacn glgeliinde usulca topraa brakt. Gzlerini yumdu. Kalbinin zerinde, gzlerinin ardnda hi bir yk yoktu. Cennetten dnyaya derken getirdii her ne idiy se, dnyadan cennete giderken de onu gtryordu. Topran kokusunu iine ekerken, ey yeryz, dedi, zerin den gelip getim, suyundan itim, nimetinden nasiplendim. Beytimi sende buldum, duvarlarn sende ykselttim. Ben senden razym sen de raz ol benden. Hakkn hell et, kyamet gn davac olma bu sakininden. dem ki. Onun affet yakar esnasnda, yeryz aalarnn damarlarndan bouk bir inilti gelmiti. dem, buhar olup suya sinsem, toz olup topraa gizlensem, demiti

nazan

beki

rol

u-*

383

Razlk istemeye devam etti. Hepsi ilhi muhayyilede bir kelime, bir resim olarak duran ve kelimelerin gnnde bir n iin Ademe gsterilmi olan btn insanlarn. Oullarnn, kzlarnn, torunlarnn, onlarn da ocuk larnn hepsine. demoluna. Bendeme. mmetine. Ancak bir peygamber kalbinin tayabilecei efkat tanklyla dnd. Hepsinin ismi kendi isminin iindeydi ve dem hepsinin yerine glmseyebilmi, hepsinin yerine gzya dkebilmiti. Razlk istedi hepsinden, kendi belinden kartlm zrriye tinden. Razlk verdi kendisinden. Razyd: Kaderimden razym. Cennet srgnmden raz. Dnya ile sinden raz. yleyse: Rabbi ondan raz, o Rabbinden raz. Deverann tamamlad o nda. Nedendir dnya srgn, apak bir bilmeyle bildi. Bilmesi iin bir kez yaamas bir kez de lmesi gerekmiti. Ben, dedi bilmeden setim. Seimim bir ayak srmesiydi ilk bakta. Manasn imdi tamam ettim. Bilsem de seerdim. Bakt kimbilir ka yllk mrne. Sanki hi yaamamt. Topra teninde hissetti. Allah biliyor ya, gidiinin kederi yoktu iinde. Gittii yer tanmadk deildi. Ama btn yaadklar bir bir gzlerinin nne gelince. Bir kuku kaplad iini. nsand. Yoksa u kt dnyaya m almt?

384

:sonsuzlukhecesi

Gz geride kalmad giderken ama dnp dnp geriye, u dnya lem dedikleri glgelie bir daha bakt. Bir damla ya szld yasak meyveyi srm aznn kenarndan, ar bir sz. Cennete son bakn hatrlad. At gzlerini. Yapraklar rzgrda uuurken bir daha geriye bakt. Dnya! Muhteemdi. Muazzamd. Bundan daha gzeli, daha mmkn olamazd. Cennetin hatras hatrnda byle canl durmasa. Dnya byle gzelken brakp gitmek ne kadar zor, diyebilirdi. Ama bir cennet hatras, btn dnya gereini hkmsz klabilecek denli gerekti. Arada bir dnya mr. Bitti, dediinde balad yerdeydi. Gzlerini son bir kez at. Bu kez geriye deil. Bann zerin de glgelenen tllenen, kokusunu verip ieklenen dnya aacna bakt. Elini uzatt. Yaseminler dkld parmak ularndan. Tanklk eden parmayla, aacn grd resmi unutmayan gvdesine ken disinden bir iaret brakt. Aa eildi zerine iyice, dallarn yapraklarn uzatt. demi sard, kucaklad. Meyveleri sanki ktand, sudand, kokudand, hazdand, rengrenkti, camdand. Ate rengi iekleri vard. Gel, der gibiydi yeniden. dem glmsedi. Ey aa, dedi, nereye aryorsan oradan geliyorum ben.

pdf ve epub formatlarn aadaki linkten indirebilirsiniz: La - Sonsuzluk Hecesi - Nazan Bekirolu yi okumalar.. ST...