Professional Documents
Culture Documents
. .
.
JACK
.. ,:
- ya da
:
.
B OY U N E M E
:; -
. L
.. ..
'
.
\'iren :
P. CPOUAL - . DEI\ER
J
EUGENE IONSCO -226 _
JACQUES
ya da
BCYUMEGME
-Oyun-
.
evir,ener :
PIERRE CAPORAL - l DENKER
ATA K !TABEV
Ankara Cad. 45 - !stanbul
ATA KTABEV YAYINLARI: 68
TYATO D1Z1S1 : 7
Bu kitap 1964 yl Austos aynda
Ekin Basmevi'nde baslmtr.
.
EVI.ENLEN NOTU
I0U0C0'DU bu H ozns @UH evir11-
H 0U0H geldinc abn ba.ll kalar k YBP
k. UO U 0gI0H bu1 0U0M) gUUU
olulu gibi ze evnek UUUHH 0U00
iin, o
y
u IU gie .rak1 bu buZ
0 U klce s benerli ye: a,
kde: de 0U0U yerbe se bnzerliini P tut
tuk.
CUO 0UUH aslna bl. kalmak gereke
SE orijinalnde DPYPR U 0H 0gU bu7-
CUO0YU dJeki B U d Du0 0U~
01 ugIH. Bu yzdet de bu SuzCUHtc1O 0D-
llarm dg 0H1 00t0H a 1D0DBD bil' dir
r.
KLER
JAK
JAKLlN
JAK, baba
JA, anne
JAK, dede
JAK, nine
ROBERT I }Ayn oyuncu tarafndan
ROBERT II oynanmal.
ROBER, baba
ROBER, anne
Koyu klregi dekor. Kar.k bir o. Dpte sa ta
Tajta dr ve olduka alak br kp. Dpte ort( hflf
br n gelii p pdl br pencere. Hi b ey be
lirtmiyen bir tabl, sahnein ortasn toz lu, ypranm
es' bir koltuk; bir kmoin; eski telikler gib, acaip, ba
sit, belrtsiz eyair; bir kei km br k ol
bilir; dengesiz sandlyel.
Perde aldnda Jak. pka band, boyuna ksa
gel elbsele ine, a8k bir yzle, km lclta k
m durumdadr. evresine aie8i ve babas ayakt ya
d o turur vazyette. Ki'lein elbiseleri buruuktur.
Bata kranlk ol dekrn klndrlas, cezb
sahnesine dei.ecek; sonra, .ayn sahnein solrn
yeilim olack sora, mtiminde daha kmnlklacakt
r
.
J ak' n dndki- kr maske taklir.
JAK anne - (Alyarak) Olum, evladm, senin iin
btn yaptklarmzdan sonra. O kadar fedakarlktan son-
ra! Senden hi beklemezdim bunu. En byk umudumsun
sen benim ... Gene de ylesin, nk inanamyorum, hayr,
((Per Bacco", inat edeceine inanaryorum! Demek ki
sen artk anneni, baban, elbiselerini, ablan, dedeni, ni
neni sevmiyorsun! ! ! Ama dn, olum, dn ki, seni
emzikle besledim, seni kundann iinde kurmaya ter
kediyordum, abiana da yaptm gibi... (Jaklin' e) Deil
mi kzm?
J AKLN - Evet, anne, doru. O kadar fedakarlktan,
o kadar byden sonra ...
J AK anne - Gryor musun ... gryor musun? K
ma ilk tokatlar atan, urada oturmakta olan baba de
il, benim. O daha kuvetlidir, daha iyi yapabilirdi, ama
ben yaptm nk seni fala seviyordum. Sana tatl ver-
8
JACQUES YA DA BOYUNEGME
miyen, pen, bakan, altran, ileri gitmeyi, kar gelme
yi, "R" leri yuvarlamay reten, oraplarn iinde o ka
dar iyi yiyecekler getiren bendim. Merdiven olduu za
man kmay, istediin zaman dizine srgan srmeyi ben
rettim sana. Senin iin bir anneden fala, gerek bir
dost, bir koca, bir hoca, bir srda, bir kaz oldum. Snin
btn ocuk zevklerini tatmin etmek iin hi bir engelden,
hi bir barikattan ekiedim. Ah, nankr evlat, seni
sevimli bir kk dana gibi bartmak iin dizierime alp
ta kk zarif dilerini, ayak traklarn sktm
hatrlamyorsun bile.
J AKLN -Ah! ne sevimlidir danalar! M! M! M!
JA anne- stelik susuyorsun, suskun. Sz dinle
mek istemiyorsun.
JAKLiN - Kulaklarn tkyor, irenmi tavrlar
ta knyor.
JAK anne- Mutsuz bir anneyim ben. Bir canavar
dourmuum; bu canavar sensin! te seninle konumak
istiyen ninen. Aya taklyor. Seksenliktir o. Belki, ya,
gemii, gelecei, duygulandrr seni.
JAK nine- (SelnUlc br sese) Dinle, iyi dinle be
ni, bol tecrbem vardr, gemiimde ok var. Benim de
demin de, seninki gibi, konutu olan bir aicas vard.
kisinin adreslerini ve telefon numaralarn verirdi ama
ncsnn, baa, nk casus olduu iin bazen orada
saklanrd. ( Jak rarla suar). Hayr, kandramadm onu
a
.
iyisini yapard.
J AK dede - Trk aru:
Si - velmi ...
Bir sa-ar-ho ...
JAK nine-Ama, (morua) kur yapsana bana, ko
camsn.
JAK baba - yi dinle: beni, olum. Anlamsndr
inallah.
JAK - (Tevekkll kbl eder) Evet, tabi... unutu-
yordum ...
ROBER baba - Kalalar va ...
J AK anne - Ya, seni daha iyi yemek iin, eviadm!
ROBER baba - Sonra, bej derisinde yeil banlar;
mor fon stnde krmz gsleri; boyal bir gbei; do
mates salal bir dili...
J AK d ed e - Trk arr:
Silvelmi bir sa-ar-ho ...
JAKLN- (Ba sallr) kollrn kaldrp i.ndirir)
Ah, ne iim karde verdiler bama!
J AK anne - Hep nazlyd. Zor yetitirdim onu.
ROBER anne -Ama ekerim, anlalmaz, inanlmaz
bir ey bu! Hi aklma gelmezdi! Vaktinde reneydim,
tedbirler alrdk ...
ROBER baba- (Kvanla) bira.z krgn) Biricik k
zmz bu.
JAK dede - (Trk ar:
Si..._ i... ve ... elmi... bir sar ... ho ...
J AK anne - Kederlendiriyor bu beni!
JAK baba- Jak son ihtrm bu!
J AK nine - Bir t ister misiniz?
JAK - Peki. Anlatk yleyse! Patates meselesi
halloldu.
Genel ferahlma) callk ve tebrkler.
JAKLN-Soylu duygular sonunda kazanrlar hep.
JACQUS YA DA BOYUE<ME
19
Jaka gZmse.
JAK baba-Benden de kk bir soru. Ktye al
mayn.
ROB ER baba - Yok canm1 baka mesel e o. Syle
yin.
J AK baba - Emin olmadm bir tek ey: gvdeler
var m?
J AK d ed e - (ap kn) Hi... Hi i...
ROBER anne-Ee!
JAK anne - Sorlur mu bu?
ROBER baba -Zannederim ... ... evet... olmal
lar ... fakat tam olarak ...
J AK baba -N erede yleyse?
JAKLN- Nerede olacak, baba; kumbaralarn iin-
de, baba. Nerede olacak!
JAK baba-T3mam. Tastamam. imdi oldu. Kabul.
J AK nine Bir t ister misiniz?
ROB ER anne - ok k r!.
ROBER baba - Hereyin dzeleceini biliyordum!
JAK dede - Trk arr:
Sivelmi... bir ... sar ... ho ...
Paris sokaklarnda .. .
{t-l)
JAK anne - Yani, korkacak bir ey olmayacakt,
kafatas kftesi!
JAK baba - (Oluna) Tamam! Pazarlk bitti! Kal-
binin istemeden setii!
JAK anne-Kalb sz hep alatr beni.
ROBER anne - Beni de, duygulandrr beni de hep.
ROBER baba - Bir gzm duygulandrr, teki
ikisini de alatr.
J AK baba -Gereklik bu!
JAKLN- amamal buna. Her anababa byle his
seder. Bir eit hakiki duygululuktur.
JAK baba_; Bizim iimiz bu.
20
JACQUES YA DA BOYUE(ME
J AN - Kzma baba. streyerek syledim. Ama
bilerek.
J AK nine -Bir t ister misiniz?
JAK baba - Kzm ortal yattrmay bilir hep!
Zaten mesleidir bu.
ROBER ane -Meslei nedir?
JAK anne -Yoktur, kuzum!
ROBER baba -Tabii bu.
JAK baba-O kadar tabii deil o. Ama yana gre.
(Ses tonu detirr) Her neyse. Nianllar yz yze
getirelim. Gelinin de yzn grelim. (Robe no ve b
ba) Sadece bir biim bu.
ROBER baba -Rica ederim, tabi, buyrun.
ROBER anne - Size teklif edecektik bunu.
J AK nine -Bir t ister misiniz! ... Tezektr! ls
terse cannz !
JAKLN -- lydi, bakalm gelinin yne.
Robr bb, Robefin yzn gtzliyen duv e
ker. Robt glmemektedir ve ik brnu vrdr; Jak'n
d'kilerd hayranlk mrltr.
JAKLN -Oh! ok ho!
ROBER anne-Ne dersiniz?
J AK baba -Keke yirmi ya kk olsaydm!
J AK dede -Ben de ... aaa ... ... ben de!
ROB ER baba - Ha, ha, yirmi ya ta belas! ... tspan
yolete anlat sen onu!
J AK baba - Mmkn olduu kadar!
JAK anne -nmelisiniz onunla. anshsnz. Be-
nim kzmda bir tane var! ! !
JAKLN-zle anne.
JAK baba - (Jaklin) Kabahat annende.
J AK anne -Ah, Gaston, sade serzeni!
j
J AKLN -Sras deil, baba, bu kadar gzel bir
gnde!
ROBER baba,- (JaWa) Bir y demiyor musunuz?
psenize!.
.ACQUES YA DA BOYUEME
21
J AK nine - Ah, tornlanm... Bir t istr miai-
niz?.. a... tezekler!
ROBER anne -Ho olacak! Evlatlanm benim!
JAK anne - ( JaW') Mutlusun, deil m?
JA baba (Jak'a) Nihayet, adam oldun. Masraf-
larm denecek.
ROBER anne - Haydi damadm.
J AK - Haydi birader, haydi hemire.
ROBER baba-yi anlaacaksnz, ikiniz.
J AK anne - Maallah, gerekten birbirlerine yak
tyorlar; ve bu durmlarda neler sylenirse, hepsi. (Rbr
baba ve anne) Ja-k ba ve anne ve Jaklin: Eviatarm be
nim! derler).
Heyecl alklrlar.
JAK dede - Si-i-velmi. .. bir sar-ho ...
J AK - Yok! Yok! Ki deil! burunlusu lam
: na. E andan, burun, diyorum!
aknlfk, hyal krkl.
J AK anne - Oh! ne ktu ocuk!
J AKL -( Kard hi tak ansn avutur)
J m ka mendil lazm gelirdi, dnmyor musun?
J AK -Dert deil. Zaten eyizine dahil olurdu.
Btn b sre bun_ Rb ollad br
fmlamaz. D v nine deimi1 drlr. Zamn
zrman) rrk rlmk, ni mr t vmk ite Ar
tla d) d e ve brsce aar tklt ete l
1lr.
JAK baba-ekiyorum arabam! ekiyorum araba
n! (Olun) Soylu duygulann kazanmyor mu artk?
Aptal! yi dinle beni: gerein iki yz vardr ama n
dis daha iyidir! O kadar! Zaten, bekliyordu m bu-
nu.
ROBER anne - ok fena ... ok fena. .. ama o kadar
d il... Eer bu kadarsa her ey dzelebilir.
ROBER baba- (N&eli) Ziyan yok, bir ey olma,
hnylar bayanlar. (Hal sk'k ol laWtn ourna vu-
22
JACQUES YA DA BOYUNEGME
rur) Bu olay tahmin etmitik. Emrinize arade ikinci bir
biricik kzmz var. Onun da, tam burnu var.
ROBER anne-ldr o. Hereyi zaten. Ireyde.
JAK ann
e
-Ah! zntm geiyor! .. nk ocuk
larn gelecei... ok gzel, duyuyor musun J ak?
J AKLN - Duyuyor musun, lahana?
JAK baba-Bir daha deneyelim . .Ama pek inanm
yorum. Eer srar ederseniz.
Olun fke dolu bklr frhtr.
JAK anne- Hey, Gaston, byle syleme. Umutlu
yum. Dzelecek.
ROBER baba - Hi korkmayn. Greceksiniz. (Ro
b
e
rt)i .elinden tutcT
J
dar kar; ban evirir) Gre
ceksiniz.
Jak baba rnemmun de'ildir ); J, ak anne) kygl ama
mutlu) olu np, brkar; Jaklin kzgndr ve karde..ne be
enmeyeek bakar. Rober ann. glrer.
Robert- (kmadan) Allaha smarladk seyirciler!
Reveran.
J AK anne - Halbuki ne irin.
ROBER anne -Ziyan yok, diyorum. Greceksiniz,
tekinden de ikayetiniz olmyacak.
JAK - burunlusu! En azndan burunlusu! O
kadar g deil ki bu!
JAKLN - Mercankk bir kaplan deildir ... o ka
dar.
Rober baba) .ayn elbiseyi giymi Robert JFyi
- zaten
iki.i d ayn oyuncu tarafndn cnllnrlmaldr - elin
d'en tutarak dr. V burunlu yzn duvak yoktur.
J AKLN -Byleyici ! Ey karde, bu defa fazlasn
aramyacaksn !
JAK anne - Hay, evladm! evlatlarm! (Rber an
n
eye) ok nmelisiniz onunla! ,
ROB ER anne -Biraz, ok, epey!... Tabi.
ROBER baba - (Kzn el tutup JaWa yakla- i
1
JACQUES YA DA BOYUNEOME
23
arak) Eh, aizim. anslsnz. Buyrun! steiniz tama
men yerine geldi. te, ite burunlu nianlmz!
ROBER anne- te burunlu nianhnz.
JAKLiN - te orada, ite burada ...
J A anne - Ci cim, gryor musun, senindir
burunlu gelinin. Tam istediin gibi.
JAK baba - N' oluyor, konumuyor musun? Gr
myor musun? te orada, ite burada senin zevkine uy
un burunlu kadn!
JAK - Hayr, istemiyorum. O kadar irkin deil.
Hatta ortadr bile. Daha irkinleri de var. ok daha ir-
1 inini istiyorum.
JAKLiN - Akolsun, daha ne istiyorsun?!
ROBER baba - Bu fala ite. ekilmez bu. Daya-
lma.
ROBER anne- (Rober babaya) Kznla; karnla ve
ndinle alay etmelerine izin vermiyeceksin ya. Evet, dal
V gemek iin bir tuzaa eker gibi bizi buraya getirdi
J.
JAK anne - (Alyarak) Hay Allahm! Jak, Gas-
1 on
,
Jak, kt ocuk! Eer bilseydim, anne ellerirle bo
nulydm seni, evet, son beiinde. Veya drmeliydim!
V ya gebe olmamahydm! Ben, seni... bir oulu ... tarken .
( kadar mutlu olan ben ... Resmini herkese, komulara, ay
)
J ak' mnm stne krr kr.
JAK anne -yi yat, evladm.
JAK nine - Atalarn gibi!
JAK dede -(eevesinde) Hi! Hi! Hi! (Alay l g-
56
JACQUES YA DA BOYEGME
J AK baba Yat, milletierin an ve grkemi iin,
lmezlik iin!
Bir zamann beri duyulmyan "Gt-gdak" lar tek
rar ve. dha kuvvetli balr.
ROBER baba -- abuk olalm! Yumurtalar yla-
cak!
Jak7t yumurtalarn stn ya d.ortan yeletirir
ler. Jalin, eline yumrta dlu ikin br seetl gr-
nr.
HEPS - (Jak ve sesszce glen Jak dd dna)
Bravo! Bravo! Ah! ne gzel!
ROBER baba -Yenilerini alaa gidiyorum.
Sadn kr.
J AKLN - ok var daha.
JAK baba- (Ykywn yatan JaW biraz kaldrr,
ba.kr ve d) Getirin daha, yer var! Hi sklmayn!
Sepetin iii Jak'n tn ve etrafna bltr.
ROBER anne - Getirin! Getirin!
J AK baba -Haydi, haydi, durmayn!
J AK - ... ok scak ...
JAK anne - ( Jak'a) Gerekiyor, ekerim, kuluka
ya... scaklk, ok efkat gerekiyor!
J.k'n alnn siler.
JAK baba- (EUerini rpc) retim! retim! re
tim!
JAK nine - Yumurta! Yumurta! Yumurta! Yu-
murta!
Zplyp dns eder.
JAK anne-Yat, yat, evladm, kulukaya yat!
Jaklin b seetle kark, Rober baba dl -n
c bir septl girr. "Gt-gdak" lr dam etmektedir.
HEP S - Bravo! Bravo!
ROBER baba - Daha var! ,
JAK - (Bir buhar makinesi gib, kuvvetl solr)
f! f! f! f! f! f!
"f! f!" larn hz, "Gt-gdak" krnki gibi, Ro-
JACQUES YA DA BOYUEME
57
ber baba ve Jaklin'in, durman, srayl, ymurta sepet
lerini alp getirmeler gibi) gittike arlakfr; de
le ayarldr ki bri girnce der kar, v .. s ...
JAK baba-Yaasn retim! Daha da rtim! re-
tiniz ! retiniz !
ret...
JAK - f! f! f! f!
Obr tarafta "Gt-gdak."
JAK anne - (Olunun aln1 silr) Gayret ... gay-
J AK -ok scak, anne. f! f!
ROB ER anne - Haydi! Haydi! Durmayn!
JAK baba - (El arpar) retim! retim!
retim! retim! v.s ...
Harekt gittike iddetlir. Rb bb ve Jaklin'in
geirdikl yumurta sepetlei sryl a oln Ro
ber ann ol-k; bnlr Jak'n bann, vunun, na
nn stne ve yere dkecek; Jak bbtn kplnk; ve
Rober anne, sepetler-i ger verkn, yl diyeck:
ROBER anne- retim! retim! retim! v.s . . .
Hareket ve koro hlinde "Gt-gt-gdak", "f! f!
f", "retim! retim!'' sesle1i nkar-t gi dvm e;
ay zm oyun v
e
giip gelml kelmen, gr!.
ty kaplyacak kr gl syl szlr duyu
cktr:
JAK anne - Btn bu ocuklarn geleceini d-
nyorum!
ROBER anne - Ne yapacaz dl?
JAK baba- (Oyununa devam edrken) Sucuk eti!
ROBER baba - (Iki gidi dn aramn) Kam-
yonluk et!
J AK n ine -Omletlere de gerekecek!
J AKL - (Iki gidi dni arnda) Atlet yeti-
ti ri riz!
J AK anne - Damzl k iin saklarz!
ROBER anne - leykel macunu yapanz!
ROBER baba - (A
y
n oun) Lahmacun macunu!
:8
JACQUES YA DA BOYUEME
JAK baba- Tanklar, sanklar, sapklar!
J AK n ine - Yemek iin ayrn z.
JAKLN-Uaklar, ev sahipleri!
JAK baba-Diplomatlar!
JAK anne - rg yn.
Jak dee, erevesind, bir orkestra efi gbi, de
vim parriyl yneteQlir.
ROBER anne - Prasalar, soanlar!
ROB ER baba - Bankaclar, domuzlar!
JAK baba - ehirliler, kyller.
J AK anne - verenler, iiler.
JAKN - Papalar, krallar, imparatorlar.
JAK baba - Polisler.
ROB ER baba - Adliyeciler, pa paslar.
J AK n ine Omlet! Bol bol omlet!
J AKLN - nsanclarla dmanlar!
Bu s szde blymak, nakarat "Evet, evet, evet"
olk, yaln Jak bab "retim! retim!" oln eki na
nkarat ilirni hep rparak syleyecek.
J AK anne -Frsatlar!
ROBER anne -Milliyetiler!
ROBER baba - Beeriyetiler!
J AK baba - Devrimciler!
JAK nine - Devrim dmanlar!
JAKLN-Turplar! Turpular!
JAK anne - Halklar! '\
ROB ER baba - lericil er!
J AK baba -Gericiler!
. J AK nine - Kiyagerler!
J A - taiyeciler, retmenler.
JAK anne-Jansenistler.
ROBER anne - Hogrrler.
ROBER baba-Markslar, Markiler, marklar, mar
kaclar.
JAK BABA - lkcler. Bantclar.
J AK nin e - Varolucular!
JACQUES YA DA-BOYUEME
J AKLN - zcler ve zdekiler
JAK ann
e
-Federasyoncular, tinselciler
ROBER anne-Yazclar.
ROBER baba - Kardeler, kalleler
J AK baba -Dostlar, dmanlar
J AK nine - El iileri!
JAKLIN-Gmrkler, oyuncular
JAK anne -Alkolikler, katolikler
ROB ER anne - Protestanlar, museviler
ROB ER baba -Merdivenler, eldivenler
JAK baba -Kalemler, kalemlikler.
ROBER anne -- Aspirinler Kibritler
J AK n ine -Omletler Bol bol omletler
l9
Jaklin ve Rober bba, ellerne bo sepetlr, :a
nenin ortand dururlar.
REPS- (Kmo, Jak 'Ve Jak dedde b'k) Evet, e
vet omlet, bol bol omlet.
Devm ve grlt brden keslir. Jak'n, gz bi,r
sesle yl sylendii duyulur:
J AK - Karamsarlar
HPS - (Gce) Efendim? Nasl cesaret edi-
yor? Ne oluyor buna? Hep o Hi memnun olmaz
Kendisi' yarlar. Gegin bir szlik.
J AK - Anaristler Hilikiler
ROBER baba -Demitim ben, buna gvenilmez.
JAK baba - (Oltn) mann m yitirdin yoksa?
ROBER anne - man yok.
JAK baba- (Olun) Haydi, sylesene, ne istiyor
sun?
JAK-Bir k pnar, akkor su, buzdan ate, ate-
ten karlar istiyorm.
JAKLN - (Kardene) Szn unutma.
ROBER baba- ( Jak!a) Havai ieklere git yleyse.
ROB ER anne -Amma da beenmi kendini
ROB ER baba - Bokailles sarayna gitsene
HPSI - Yaasn retim!
6
JACQUS YA DA BOYEOME
Yaasn beya rk!
Devam edelim! Devam edelim!
"rtim!" il "Gt-gdak" lr dh ku.vvetl lr
geel coknluk ide devim dh d hlnr. D l,
eren "retiniz! retiniz!" diy
e
brr. De
le "retelim! retelim!" d, hs "Gt-gdak!'' yapar,
alllrlr.
JAK dede - Gemite olduu gibi, gelecek yumur
talanndr!
Bir kapk abilir; ya d deme - .tenirse - ya ..
va yav krk, k - farkn varmdn - yavC
yaa ini, oynu kesme yitellrler, ya d teknik ko
ulara gre ytca oyuna <a.m edeblirler.
Per d e
.
1
/
lonesco
'
yu Nastl
Anlyorlar
nceli"i, duyarl, alk gnlll
ile size birey brakcn Ionesco hereyi
nnze seriyor. llerinize gre oyunu
dzeltne olana siin elinizde-
Ionesco, tivatrosunu ylesine kurnlll
tur ki, hangi gereeler kullanlrsa kula
nlsn glrek denen ey fsknr.
Kayna gibi canl katksz ve de-
erli.
r. J_, CARAGIALJ
KAFKA ile gerekstclcr dehete,
karabasana e samaya kaplarn at
lar. Ionesco'ya ise. davri1T1mzn ve di
limizin garipliini, konudan konuya gei
ini abullendirmek kalyord
Bugn yasayfnzcla serbest , ir ko
nun1a duyuldu n1u: Ionesco'cn bu, ca
nn1 .. ;, dediimize gre bunu da baarn1
tr.
G. Hr\NO'EAU