STRATEJK PLAN(LAMA) VE PERFORMANS BTELEME (FRANSA LER BAKANLII RNE)

Ahmet APAN*

I- GR Stratejik Plan(lama) ve Performans Bteleme (SP ve PB) son dnemlerde ska duyduumuz ve mevzuatmzda da kendine yer bulmu kavramlardr. Bu kavramlar irdelediimizde karmza 4 nemli kelime kmaktadr: Strateji, Plan(lama), Performans ve Bte. Bu kelimelerin ekonomi, sosyoloji ve daha bir ok alanda yaygn kullanld grlmektedir. Buna karn, ynetim ile ilgili olarak kullanlmaya balanmas yenidir ve daha ok iletmelerdeki stratejik ynetim kavramnn idari sisteme uygulanm halidir. Esasen stratejik planlama ilk olarak askeri bir kavram olarak ortaya kmtr. Websters New World Dictionarye gre strateji planlama ve kalabalk ordular yneterek dmanla arpmak iin glerini en iyi pozisyona ynlendirme bilimidir. 1 Strateji zellikle 1960larn ortasndan 1970lerin ortalarna kadar iletme ynetimi iin popler bir kavram olmutur. 5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanununun 3. maddesi Stratejik Plan Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amalarn, temel ilke ve politikalarn, hedef ve nceliklerini, performans ltlerini, bunlara ulamak iin izlenecek yntemler ile kaynak dalmlarn ieren plan olarak tanmlarken Cumhurbakannca yeniden grlmek zere TBMMne iade edilen 15.07.2004 tarih ve 5227 sayl Kamu Ynetiminin Temel lkeleri ve Yeniden Yaplandrlmas Hakknda Kanunun 3. maddesi benzer bir tanmlamay yapmtr.

* 1

Mlkiye Bamfettii http://www.des.calstate.edu/history.html, 22.06.2005

TRK DARE DERGS

Yine 5018 sayl Kanunun 9. maddesi bu Stratejik Planlarn, kalknma planlar, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler erevesinde gelecee ilikin misyon ve vizyonlarn oluturmak, stratejik amalar ve llebilir hedefler saptamak, performanslarn nceden belirlenmi olan gstergeler dorultusunda lmek ve bu srecin izleme ve deerlendirmesini yapmak amacyla katlmc yntemlerle hazrlanacan belirtmektedir. Ayn maddenin devamnda kamu idareleri Kamu idareleri btelerini, stratejik planlarnda yer alan misyon, vizyon, stratejik ama ve hedeflerle uyumlu ve performans esasna dayal olarak hazrlamakla ykml tutulmutur. 5393 sayl yeni Belediye Kanununun 41. ve 5302 sayl yeni l zel daresi Kanununun 31. maddeleri de Stratejik plan ve performans plan bal ile dier maddelerle birlikte konuya ayn pencereden yaklamaktadr. DPT Mstearlnca bir Stratejik Planlama Klavuzu hazrlanarak bu konu ile ilgili genel bir ereve de izilmitir.2 Toplam 50 sayfadan oluan bu klavuz 5018 sayl Kanun uyarnca stratejik plan hazrlamakla ykml kurumlar asndan nemli bir yol gstericidir. letme ynetimi asndan ise, stratejik planlamay, organizasyonun ama ve hedefleriyle, deien pazar frsatlar arasndaki uyumun korunmas ve ynetilmesi eklinde tanmlayabiliriz.3 Yine, kk ve orta lekli iletmeler iin stratejik planlama yapmak hayati bir mesele olarak grlmektedir. 4 II- STRATEJK PLANLAMA VE PERFORMANS BTELEME ncelikle SP ve PB ile ulalmak istenen amalara deinmek gerekmektedir. Uygulayanlarnca SP ve PBnin gerekletirilmesinde 2 temel ama olduu kabul edilmektedir : a) Parlamenter demokrasinin temel gereklerini yerine getirmek: Vergi deyen vatandalar ynetimlerin hesap verebilir olmasn istemektedirler. Bu ekilde kaynaklarn nasl harcandn, yolsuzluklarla nasl mcadele edildiini renme anslar vardr. Unutulmamas gereken husus sadece harcamalarn hesabn vermenin yeterli olmad, semenlerin devletten beklentilerinin ne lde yerine getirildiinin de nemli olduudur.

2 3 4

http://www.dpt.gov.tr/sp/documents/Sp-Kilavuz.pdf, 26.06.2005. http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=129, 01.07.2005. http://www.danismend.com/konular/stratejiyon/STR-KOBILER%20ICIN%20STRATEJIK% 20 PLANLAMA, 05.06.2005.

STRATEJK PLAN(LAMA) VE PERFORMANS BTELEME

b) dari ama: Eski sistemde spesifik kalemler iin ayrlan deneklerin ihtiya duyulan dier kalemlere aktarlamamasnn getirdii sorunlar, SP ve PB yntemi ile giderilmektedir. nemli bir dier nokta, kurumlarn hesap verilebilir olmas isteniyorsa, kendilerine zerklik tannmas gereidir. Dnyada bu sistemi uygulayan lkelerde SP ve PBde temel hedef ksaca demokrasiye dn olarak ifade edilmektedir. Fransz Devriminden beri, modern demokrasilerde, devletin harcad her kuruun hesabn vermesi gerektiine inanlmaktadr. Demokratikleme halkn beklentilerini ykselttiinden, kamu sektr politikalarn, kurumlarn ve kurallarn yeniden ekillendirmek zorunda kalmtr. A- Geleneksel Planlama ve Bteleme SP ve PBye kadar geen sreci, yani geleneksel planlama ve bte yapmay, yle zetlemek mmkndr; 1) lk nce, Trkiyenin de 5018 sayl Kanunun halen tam olarak yrrle girmemesinden dolay 2005 ylnda iinde bulunduu merkezi bte ve her kurumun bu btenin snrlar ierisinde kalmaya zorunlu olduu aama vardr. 2) kinci olarak, mali denge ve rekabet safhas gelmektedir. 3) En son olarak da, yllk bte dengesinden daha uzun sreli denge sistemlerine gei aamas gelmektedir. lkeler farkl farkl sistemlere sahip olsa da bu sre hepsi iin ayn veya benzer ekilde ilemektedir. rnein, Fransa merkeziyeti, sve ise ademi merkeziyeti bir yapya sahipken sz konusu sreci ayn biimde yaamaktadr. Geleneksel planlama ve bteleme sisteminde kontrol rakamlara dayanmaktadr. SP ve PBde ise kriterlerin ne olaca sorusu nem kazanmaktadr. nemli olan, yeterli kamu sektr olmazsa yeterli zel giriim olmayacann bilinmesidir. B- Stratejik Planlama ve Performans Bteleme ile lgili Baz Sorular ve Cevaplar 1950lerin gzde stratejik ynetim modeli olan SWOT (GZFT) analizleri ile balayan stratejik plan modelleri, 1960larda niteliksel ve niceliksel stratejiler ile devam etmi, 1980lerde ise hissedarlk modelleri gzde olmutur. Yeni stratejik planlama modelleri ise deiime ayak uydurma, esneklik ve stratejik dnmenin nemi ve rgtsel renmeye odaklanmtr. SP,

TRK DARE DERGS

performans ynetiminin bir nceki aamasdr. SP olmadan performans ynetimine ve PBye gemek mmkn deildir. SP ve PByi daha iyi anlamak iin konu ile ilgili baz sorular sormak lazmdr: 1- SP ve PB nereden ortaya kmtr? SP ve PB ile bir ihtiyacn karlanmas m, yoksa daha iyi bir ynetim mi amalanmaktadr? SP ve PBye neden geilmelidir? Bu sorularn cevaplar yledir: a) SP ve PB ile ilgili deiiklikleri bakalar istedii iin deil kendimiz iin yapmalyz. b) Temel hadise vatandalara daha iyi hizmet salayarak, daha iyi yaam koullar oluturmaktr. c) Vatandatan alnan vergilerin doru yerlere harcandn gsterebilmek iin hesap verebilirlik nem kazanmaktadr. d) Bir dier husus, kamu kurulularndan hesap sorulacaksa onlara zerklik verilmesi gerektiidir. Bunun sonucu olarak da, harcama ncesi deil harcama yapldktan sonra kontroln yaplmas gerektiidir. e) Girdi odakl deil sonu odakl olmak nemlidir. f) Kamu kurumlar zel sektr kadar rekabeti olmak ve vatandalara daha iyi hizmet sunmak zorundadr. g) Toplumsal kalknma btn toplumun enerjisi harekete geirilerek salanabilir. Deiim elit bir grubun empoze ettii bir deiimden ziyade birlikte ve katlmc olursa anlaml ve kalc olur. 2- SP ve PB nasl gerekletirilebilir? Bu ada kavramlar nasl risksiz bir ekilde lkemizde kurumsallatrlabilir? Bu sorularn cevab ise Reform kelimesidir. Reform yapmak kukusuz zorlu ve yorucu bir sretir. Ancak, bu srecin, yukarda saydmz nedenler bakmndan, mutlaka yaanmas gereklidir. Her lkenin kendine zg artlar olduu iin reform hareketlerinin de zgnlk iermesi gereklidir. Bu bakmdan reform yapmann pf noktalarna deinmek daha doru olacaktr. C- Reform Yapmann Pf Noktalar Reform gibi sihirli bir kelimenin gerek anlamn yakalayabilmek ve etkin bir sonu elde etmek iin baz hususlara dikkat etmek gerekir.

STRATEJK PLAN(LAMA) VE PERFORMANS BTELEME

1- Eer bir reform yapmak istiyorsak geleneksel dnme sistemimizi deitirmemiz, maliyet hesaplama sistemini terk etmemiz, insan kaynaklarn eitmemiz gereklidir. Bu anlay yerleinceye kadar sorun mantalite sorunu olarak ortaya kacak, sistem almadnda genellikle insanlar sulanacaktr. 2- Hibir lkeye tam uyan bir model yoktur. rnein, bu yazda ele aldmz Fransa, tm dnyadaki lke modellerini incelemesine karn ideal bir model bulamamtr. ncelenen lkelerden bazlarnda nfus farkll (az ya da ok), bazlarnda federatif, bazlarnda daha merkeziyeti, bazlarnda ise daha ademi merkeziyeti yap gibi farkllklarla karlalmtr. Fransa, sonunda hepsini kartrp kendine has bir reform yapmtr. Reform gerekletirilirken dikkat edilmesi gereken en nemli husus reform amalarnn vatandalara aklanmasdr, devlet adamlarnn sadece devlet adamlarna anlatt reformlar baarsz kalmaya mahkumdur. 3- Reform eylem iidir. Bu nedenle, gecikmeksizin harekete geilmesi gerekmektedir. Trkiye iin, frsat varken, mevcut siyasi duruma ya da AB ile ilikilere bakmadan reformu yapmak gereklidir. 4- Reform yaplrken hkmet karar vermeli, ancak mmkn olduu kadar ok tarafn katlm salanmaldr. Ortak bir ereve program olmaldr. Reformun temel gerekleri bu programda belirtilmelidir. 5- ok fazla ayrntya boulmamak gerekir. Hibir lke reform srecini tamamlamamtr. nk, bu sre devam etmek zorundadr. Ancak, en az 10 yl gemedike ilerin yoluna girmeyecei de unutulmamaldr. 6- PBden sz ederken tm ynetim sisteminin deieceini bilmek gerekir. Bu da uzun ve zorlu bir sretir. 7- Bte ynetimi merkezi sistemden kurtarlmaldr. Riski azaltmak iin kamu harcama sistemini deitirmek arttr. Bu anlamda 5018 sayl Kanunun iinde barndrd eksik ve yanllklar giderilmelidir. 8- Reform sreci merkezdeki ve taradaki tm kurumlar kapsamaldr. Bu da yetki paylamn zorunlu klmaktadr. Baarl bir yetki dalm iin ise; - Grevin ok iyi tanmlanmas, - Etkin bir geri besleme, - dl ve yaptrmlar gerekmektedir.

TRK DARE DERGS

III- FRANSA LER BAKANLII RNE Yukarda anlatlanlar somutlatrmak iin Fransa rneini ele almak gerekir. Fransa son 30 yldr reform sreci ierisindeyken, 30 senedir onca abaya ramen yneticiler niye hep kt karar veriyor sorusunun cevabnn insan deil sistem kaynakl olduunu fark etmitir. Aada Fransz ileri Bakanlnn SP ve PB konusunda katettii mesafe en iyi uygulama rneklerinden birisi olarak ele alnmtr. A- Fransa ileri Bakanl rgtlenmesi Fransa ileri Bakanl, Fransa snrlar ierisinde halkn can ve mal gvenliinin salanmas grevini halihazrda lkenin alan olarak %95, nfus olarak %45inden sorumlu 101.000 personeli bulunan Jandarma ve 462 ehirde ayn grevi icra eden 145.000 polis ile yrtmektedir. Polis tekilatnn btesi ve denekleri ileri Bakanl, jandarma tekilatnn bte ve denekleri ise Savunma Bakanl btesi ierisinde yer almaktadr. 15 Mays 2002de karlan bir Tzk ile ileri Bakanl i gvenlikle ilgili grevlerine mahsus olmak zere jandarma tekilatnn kullanmndan sorumlu tutulmutur. ileri Bakanl taradaki grevlerini vali (prefect) eliyle yrtmektedir. Taradaki tm kurum ve memurlar valiye kar sorumludur. 1982 ve 2003 yllarnda karlan desentralizasyon (yerelletirme) kanunlar ile mahalli idarelere yetki ve kaynak aktarm yaplm ve grevlerini yaparken serbestlik tannmtr. 29 Nisan 2004 tarihli bir Tzk ile valilerin grev ve yetkilerinin yeni bir tanm yaplmtr. Buna gre, vali blgesel stratejilerin uyumunu salamak, blge valisi ise il valilerinin ve merkezi hkmetin tara tekilat yetkililerinin katld blgesel ynetim komitelerine bakanlk etmek; LOLF (Kamu Mali Kanunu)un ngrd amalar yerine getirirken blgesel zellikleri dikkate alarak stratejik blgesel eylem plan hazrlamakla sorumludur. Fransada 36 blge olup, iller bu blgeler ierisinde yer almaktadr. ileri Bakanl merkez tekilat ise Emniyet Genel Mdrl, Acil Durum Hazrlklar Genel Mdrl, Mahalli dareler Genel Mdrl ve Genel dare (ller daresi) Genel Mdrl olmak zere 4 genel mdrlkten olumaktadr. Bakanln 2005 yl btesi 13,5 milyar Euro ve genel btedeki pay %4,7dir. Bakanlk bnyesinde 180.000 kamu grevlisi almakta olup, bte giderlerinin yaklak %58ini personel giderleri oluturmaktadr.

STRATEJK PLAN(LAMA) VE PERFORMANS BTELEME

B- Fransada Stratejik Planlama ve Performans Btelemenin Uygulamas ncelikle, Fransz ileri Bakanl Bte ve Muhasebe Sistemi Reformu ile ilgili olarak baz kavramlarn nasl kullanldn bilmek gerekir. Bu kavramlardan; - Misyon: Bir kamu politikasdr, - Program: Bu politikann Bakanlk iindeki karldr, - Eylem: Programn uygulanmas iin operasyonel aralar oluturan alt programlardr. Fransada SP ve PBye gei aamasnda 2001 ylnda nemli politik hedeflere dayanan bir program bte yaps ngren yapsal bir kanun (LOLF) yrrle girmitir. LOLF hkmet, bakanlklar ve genel mdrlkler olmak zere 3 uygulama safhasna sahiptir. 5 LOLFun uygulanmasndaki temel sknt, fasllara (gider odakl bte) dayanan bir bte yapsndan politik amalara dayanan bte yapsna gei olmutur. LOLFun kapsad dnem 2001-2005 yllardr. Politik amalara dayanan ve SP ve PBnin tam olarak uygulanaca 2006 yl btesinde 4 ana grev 4 genel mdrlke icra edilirken bunlarla ilgili 4 misyon belirlenmitir. rnein, gvenlik misyonu iin polis tekilat programndan ileri Bakanl btesinden 7,9 milyar Euro, jandarma tekilat program iin Savunma Bakanl btesinden 3,2 milyar Euro kaynak ayrlmtr. Polis tekilat programnn 6 eylemi vardr: - Egemenliin korunmas, - Kamu dzeni, - Yol gvenlii, - Yasad gle mcadele, - Sularn aratrlmas, - Destek (komuta, eitim, lojistik). Bir baka rnek olarak mahalli idarelerle ilikiler misyonu verilebilir. 2,9 milyar Euroluk bu misyonun programlar belediye meclislerine mali yardm,
5

Leroy, Anne-Marie, Public Sector Reforms in France / Fransada Kamu Sektr Reformlar Counsel of State / Dantay yesi,http://www.dpt.gov.tr/sp/sempozyum.html, 24.04.2005.

TRK DARE DERGS

il genel meclislerine mali yardm, blgesel meclislere mali yardm ve zel yardmlar ve idare giderleri balkldr. Fransz ileri Bakanlnn PB ile ilgili olarak 50 amac ve 81 gstergesi vardr. Program yneticileri amalara ulamak ve gsterge sonularna gre hesap vermekle sorumludurlar. rnein, Polis tekilat programnn gvenlik ve kamu dzeni balkl eylemi ile ilgili amalardan 2 ncisi kamu otoyollarnda ilenen sulularn faillerinin yakalanmas orann artrmaktr. Bununla ilgili olarak sosyal etkinlii artrma gstergesi kamu otoyollarnda ilenen sularn aydnlatlmasdr. Bu gsterge ile ilgili olarak hedef deer henz saptanmamtr. Bu hedef deer saptandktan sonra gsterge ile ilgili olarak program yneticilerinin performansn lmek mmkn olacaktr. Projenin izlenmesi sonucu tespit edilen en byk zorluk Deiim Korkusu olarak ortaya kmtr. Bu korkunun nedenleri olarak unlar tespit edilmitir: Reformu anlama gl, Reformun ok karmak ve bu yzden uzmanlarn ii olduu ve bu ie karmayalm dncesi, Performans esasl alma yznden daha ok ve daha sk almak zorunda kalacam dncesi.

Bu zorluklar yenmenin yollar ise, planlama, katlmclk, iletiim ve eitimdir. C- Fransada SP ve PBnin Sonular Fransada SP ve PBnin blge seviyesinde uygulanmasnn ilk elde pratik sonular u ekilde olmutur6: - 7 farkl bte fasl teke drlmtr. - Daha esnek bir ynetim anlay gelmitir. Bunun sonucunda her vali gider tiplerine gre denekleri yeniden tahsis etme yetkisine ve kamu ynetimi erevesinde daha zerk ve sorumlu bir yapya sahip olmutur. - Bu prosedrn bir sonucu olarak tahkim ve ynetimin hassas dengelerinin kontrol kapasitesinin gerei ortaya kmtr.

Inglebert, Xavier, Case Study : FranceMinistry of Interior / Vaka almas : Fransa ileri Bakanl, http://www.dpt.gov.tr/sp/sempozyum.html, 24.04.2005.

STRATEJK PLAN(LAMA) VE PERFORMANS BTELEME

III- GENEL SONU SP ve PByi Trk idari hayatna sokan 5018 sayl Kanuna baktmzda kavram baznda Fransa rnei ile benzerlikler gryoruz. rnein, 9. maddesinde misyon, vizyon oluturmak ve stratejik amalar ile llebilir hedefler saptamak ve performans lmn nceden belirlenmi gstergeler dorultusunda yapmaktan sz edilmektedir. Yine kamu idareleri btelerini stratejik planlarna koyacaklar misyon, vizyon, stratejik ama ve hedeflerle uyumlu ve performansa dayal olarak yapmakla ykml klnmtr. Ancak, kanun ieriinde Fransa ve dier SP ve PB uygulayclarnda farkllk gsteren konular vardr. Reformlar lkemizdeki kii ve kurumlar tarafndan farkl alglanmaktadr. rnein, yukarda hakknda aklamada bulunduumuz Fransa rneinde misyon, program ve eylemler erevesinde kamu kurumlar bte byklklerini kullanp harcama yaparken serbestiye sahiptir. nk, esas olan misyonun yerine getirilip getirilmediini, amalara ulalp ulalmadn, tespit edilen ltler erevesinde belirlemektir. Zaten, PBnin anlam da budur. Amalara ulamada yetersiz kalan kamu yneticisi bunun hesabn vermek zorundadr. Oysa, 5018 sayl Kanun harcama ncesi kontrole byk nem vermekte ve kamu kurumlarn harcama yaparken bir ok noktada Maliye Bakanlna ve Maliye Bakanl grevlilerinin kontrolne zorlamaktadr. Buradaki mantk kabaca bir benzetmeyle krn fili tarif etmesi gibi reform hareketlerini, reformun amalarna bakmadan her kurumun kendi bak asyla kendi lehine yorumlamak istemesidir. Dnya rneklerine bakldnda reformun her seviyedeki tm kii ve kurumlar iin nemsenmesi ve benimsenmesi gerekli bir olgu olduu ortaya kmaktadr. lkemizde ise baz kurumlar reform hareketlerinde takdire ayan (!) bir ekilde cansiperane biimde ortaya atlmakta, sonuta da belirleyici olduklar bu srecin yanllklarnn hesabn verememektedir. Bir dier nokta, yine 5018 ve 5227 sayl Kanunlarla idari hayatmza giren i deneti kavramnn yanl anlalmasdr. Gerek Fransa, gerekse SP ve PB sistemine gemi dier lkelerde i deneti yannda tefti kurullar da bulunmaktadr. deneti ve tefti kurullarnn grevleri farkldr. Bizde ise i denetiler, mfettiler ve dier denetim elemanlarnn yerine ikame edilmeye allmaktadr. Bu durum, yine kr ile fil ilikisinde olduu gibi reformun nasl algland ya da alglanmak istediine iyi bir rnektir.

10

TRK DARE DERGS

te yandan, Fransa ileri Bakanl rneinden yola karak ileri Bakanlnn lkemizdeki reform abalarnn merkezinde olmas gereken bir bakanlk olduu noktasna gelmek istiyoruz. nk, ileri Bakanl hem tm kamu ynetimi, hem de mensuplar bakmndan nde gelen bir bakanlktr. Buna karn, gelinen noktada ileri Bakanlnn reform srecine aktif katkda bulunamad zlerek, grlmektedir. Tm kamu ynetimi ierisinde halka en yakn bakanlk olan ileri Bakanl, SP ve PB konusunda tm dnya uygulamalarn inceleyerek ortaya bir model koyma konusunda yetersiz kalmtr. Belirttiimiz gibi, SP ve PB tm ynetim sisteminin deimesi anlamna gelmektedir ve bu anlamda ileri Bakanlnn dorudan ilgilenmesi gereken bir konudur. ileri Bakanlnn etkisiz kalmas, boluun bakalarnca doldurulmas gibi bir sonucu ortaya karmaktadr. Bunun en bariz rneklerinden birisi Devlet Planlama Tekilat Mstearl tarafndan hazrlanan Kalknma Ajanslarnn Kuruluu Kanun Tasarsnda grlmektedir. Blgesel gelime farkllklarn en aza indirmek amacyla kurulmas planlanan Kalknma Ajanslarnn, Valinin bakanln yapaca Ynetim Kurullarnn grevi, Tasarnn 11. maddesinde 11 bent halinde aklamtr. Bu bentlerin incelenmesi sonucunda Ynetim Kurulunun hemen tm grevlerini, 4 bentte aka ismi belirtilerek, dier bentlerde dolayl olarak DPTnin onay ve gdm ile yapaca anlalmaktadr. Blgesel Kalknma Ajanslarnn kurulu amac ve Avrupa ve dnyadaki dier rnekleri incelendiinde, bu mant ve yaplanmay anlamak mmkn deildir. Merkeziyeti yapnn dnda oluturulmaya allan bu Ajanslarn, merkeziyeti yapnn en kat rneklerinden birisi ile bu denli ilikilendirilmesi ilginlikten de te, garip ve belki de Trkiyeye ve Trkiyedeki kurumlarn reform hareketlerini nasl kendi lehlerine kullanabildiklerine rnek, ibretlik bir durumdur. stelik, bu Ajanslarn bir ok grevinin yrtcs Vali olduu, yetki geniliinin anayasal bir terim olduu, gemite Valilerin yrtme organ olduklar l zel darelerinde bile byle kat bir bamllk olmad gerekliklerine ramen! karlacak Dersler Sonu olarak, Trkiyede 5018 sayl Kanun ile gndemimize giren SP ve PB srecinin baars iin yaplmas gerekenler konusunda aadaki hususlara dikkat etmek gerekir: 1- Stratejik plan, kalknma planndan farkldr. Bu farklln bilincinde olmak gereklidir.

STRATEJK PLAN(LAMA) VE PERFORMANS BTELEME

11

2- Reformlarn kiilerden balamas gereklidir. Bunun bir sonucu olarak da, zihniyet deiimi iselletirilmelidir. A.B.Dnde R. Kaplan ve D. Norton tarafndan yaplan bir aratrmaya gre kurum hedefi ve stratejisi onlar uygulamakla sorumlu alanlar tarafndan yeterince anlalmamaktadr ve alanlarn sadece %5inin kurum stratejisini anlad ortaya kmtr. 7 3- Bu sre ierisinde merkezi kurulular devreden kmal, yerinden ynetim anlay glendirilerek mahalli idarelere zerklik salanmaldr. 4- Katlmclk ve paylamclk kavramlarna nem verilmelidir. SP ve PBnin baars sadece Maliye Bakanlnn grevi deildir, tm kurumlarn katlm bu baary (ekonominin disipline edilerek daha iyi bir yaam standard) getirecektir. 5- denekler blok halinde verilmelidir. Bunun sonucu olarak Fransa rneindeki gibi, misyon, program ve eylem tanmlar yaplmal, bu tanmlar erevesinde ama ve gstergeler belirlenerek ynetimlerin baars llmelidir. Daha nce de vurguladmz zere, PB tm ynetim sisteminin deimesi anlamna gelmektedir. Bu durumda, amalara ulaamad belirlenen gstergeler erevesinde tespit edilen yneticilerin koltuunu korumas mmkn olmayacaktr. Sistem baarsz yneticilerin yerine baarl yneticilerin gelmesi ana fikrine dayanmaktadr. Ancak, blok denek yardmyla da yneticilere zerklik ve kendini gsterme frsat tannmaktadr. Yukarda ayrntl deindiimiz zere, 5018 sayl Kanunun harcama ncesi kontrol srar dnyadaki SP ve PB rneklerine tezatlk oluturmaktadr. 6- Reform devamllk isteyen bir sretir. Ayn biliim sektrndeki bugn piyasaya kan bir rnn ertesi gn eskimesi rneinde olduu gibi reform adna yaplan her hareket daha iyisini yapma yolunu amaktadr. 7- SP ve PBnin baars iin siyasi sahiplenme arttr. SP ve PB sadece brokrat ve teknokratlarn abalaryla gereklemesi mmkn olmayan bir sretir. Fransa rneinde hkmet yaplanmasnda bu devamll salama adna Bte ve dari Reform Bakanl vardr. Grld gibi, lkemizin SP ve PB konusunda almas gereken mesafe oktur. Bu mesafeyi hzla kat etmek iin her kuruma kendi izgisini kendisinin belirleme imkan verecek serbestliin tannmas ve denetiminin belirlenecek ltler dorultusunda yaplmas gerekmektedir. Trkiye mutlaka Fransa gibi en iyi uygulama rneklerini incelemeli ve kendi asndan deerlendirmelidir.
7

http://www.ntvmsnbc.com/news/296410.asp, 26.06.2005.

12

TRK DARE DERGS

Bunu yaparken de, tarihsel sre ierisinde imbiinden szerek elde ettii birikimlerinden bir rpda vazgemeden, deer stne deer koyarak reform srecine geiini salamaldr.

KAYNAKA
http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=129, 01.07.2005. http://www.danismend.com/konular/stratejiyon/STRKOBILER %20ICIN %20 STRATEJIK %20 PLANLAMA, 05.06.2005. http://www.des.calstate.edu/history.html, 22.06.2005. http://www.dpt.gov.tr/sp/documents/Sp-Kilavuz.pdf, 26.06.2005. nglebert, Xavier, Case Study : FranceMinistry of Interior / Vaka almas: Fransaileri Bakanl, http://www.dpt.gov.tr/sp/sempozyum.html, 24.04.2005. Leroy, Anne-Marie, Public Sector Reforms in France / Fransada Kamu Sektr Reformlar, Counsel of State / Dantay yesi, http://www.dpt.gov.tr/sp/ sempozyum.html, 24.04.2005.