Aciz (insolvency) : Vadesi gelmi borlarn deyememe durumudur.

Alacakl borlunun borcunu deyemeyecek durumda olduunu belirterek mahkemeye bavurabilir. Borlu da, acz iinde olduunu ileri srerek mahkemeden iflasn isteyebilir. Bu durumda, alacaklnn borlunun iflas istemine kar kmas geersizdir. Ak Artrma (open binding) :Alclar arasnda rekabet yaratmak suretiyle, satn alnacak nesneye en yksek fiyat verecek alcy bulmak iin uygulanan bir sat yntemidir. Ak artrma ile elde edilecek haslat, yaanan ekonomik koullar ile doru orantl olup, ekonomik genileme dnemlerinde yksek fiyatlara alclar bulunurken, ekonomik daralma dnemlerinde bunun tersi olmaktadr. Ak Bono (blank bill) :Tutar ve hamili belirtilmeden, sadece aa imza atmak suretiyle dzenlenmi bonodur. Ak Ekonomi (open economy) :thalat ve ihracat zerinde hibir snrlanmann bulunmad veya faktr hareketlerinin karlkl olarak serbest olduu ekonomidir. Ak Eksiltme (auction by underbidding) :Satclar arasnda rekabet yaratmak suretiyle, satn alnacak nesneye en dk fiyat verecek satcy bulmak iin uygulanan bir yntemdir. Ak Finansman (deficit financing) :Ak finansman, devletin kastl olarak harcamalar gelirlerden daha yksek bir dzeyde tutma durumudur. Bte ann yaplan borlanmalarla kapatlmas biiminde ortaya kan bu yntem, istihdam artrmak ve ekonomik hayat canlandrmak iin uygulanr. Ak sizlik (open unemployment) :Kiilerin alma arzusu ve iktidarnda olduu halde, kendi idareleri dnda isiz kalma durumudur. Ak Pazar (open market) :Tekellemenin ve alm satm ilemlerinde piyasa d mdahalelerin olmad piyasalardr. Ak Piyasa lemleri (AP) (Open Market Operations): Para politikas uygulamas erevesinde, merkez bankalar bnyesinde para miktarnn artrlp azaltlmas amacyla, Hazine katlarnn alm ve satmnn (kesin alm, kesin satm, geri satm vaadiyle alm -repurchase agreements-, geri alm vaadiyle satm -reverse repurchase aggrement-) yaplmas ilemleridir. Bankalararas Para Piyasas ilemleri de Ak Piyasa lemleri kapsam ierisindedir. Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas bnyesinde bu tr ilemler, Ak Piyasa lemleri ve Para Piyasas Mdrlkleri tarafndan yrtlmektedir.Bu ilemler araclyla para arznn, faiz haddinin, yatrmlarn denetim altna alnmasna ve toplam harcama hacminin daraltlmasna veya geniletilmesine allr. Ak Pozisyon (short position) :Vadeli ilem piyasalarnda alnm ve henz kapatlmam pozisyonara denir. Adam Smith: Kapitalizmin dayana saylan Klasik Okul'un temsilcilerindendir. Fizyokrasinin tersine, toprak yerine insan emeini servetin kayna olarak grd. blmnn salad teknik olanaklar emein retimini, dolaysyla da milli gelirin artacan savundu. Devletin ekonomiye mdahalesine kar kt. Serbest ticareti ve vergide adaleti savundu. Adam Smith'in Deer Fiyat Teorisi'ne gre, retimin maliyetinin emek tarafndan belirlenir. Maln maliyet ve piyasada oluan iki deeri vardr. Fiyat piyasada

belirlenir. Gelir Teorisi'ne gre de emek (cret), sermaye (kapital) ve topraktan (rant) oluur ve ekonomi iinde blm kendiliinden olur. Adi Hisse (ordinary share) :Yasa ve esas szlemede belirtilen normal haklardan baka haklar elde etmeye imkan tanmayan hissedir. Imtiyazl hisse senetleri, deitirilebilir hisse senetleri, itibari deersiz hisse senetleri ve kabili itfa hisse senetleri dnda kalan tm senetler, adi hisse hkmndedir. Adi Senet (note) :Bir bor ve hak dourmak veya bir borcu ya da hakk kantlamak amacyla oluturulan borlunun imzasn ieren belgedir. Resmi senetler, yar resmi senetler ve zel senetler olarak dzenlenirler. Dzenlenmekteki amalar bakmndan da, bir hak veya borcu yaratan senetler ve bir hak veya borcu yaratmamakla beraber, byle bir unsurun varln kantlayan senetler olarak snflandrlrlar. Adi irket (partnership) :ki veya daha fazla kiinin, ortak bir amac gerekletirmek zere, belirli bir ortaklk szlemesiyle kurduklar irkettir. Adi irketlerin hkmi kiilikleri, nvan ve ikametgah bulunmamaktadr. flasa da tbi deildirler. Ayrca, adi tirketlerin ticaret siciline kaydedilmelerine gerek yoktur. Arlkl Ortalama (weighted average) :Dizi iindeki her bir terimin, belirli bir arlkla ayr ayr arpldktan sonra alnan toplamn, arlk toplamna blnmesi ile elde edilen ortalamadr. Arlkl ortalamalar, deskriptif istatistik analizlerde, zellikle indeks hesaplamalarnda yaygn bir biimde kullanlrlar. Akreditasyon (Accreditation): Akreditasyon, laboratuvarlarn, belgelendirme ve muayene kurulularnn nc bir tarafa belirlenen teknik kriterlere gre altnn bamsz ve tarafsz bir kurulu tarafndan onaylanmas ve dzenli aralklarla denetlenmesidir. nc taraf deerlendirme teknii olarak akreditasyon, sz konusu kurulularda gvenilirliin salanmas ve sreklilii iin nemli bir aratr. Bir test kuruluunun yapt testlere veya bir belgelendirme kuruluunun dzenledii belgelere gvenilebilmesi iin, bu kurulularn belirlenen uluslararas kriterlere gre alyor olduunun belgelenmesi gerekmektedir. Dnyadaki uygulamalara paralel olarak Avrupa Birlii'nde de bu kriterler EN 45000 standartlar serisinde aklanmtr. Akreditif (letter of credit) :Bir bankann belirli bir miktar ve belirli bir sre iin, n bir kii lehine, nezninde kredi amas iin yabanc lkelerdeki muhabir bankaya gnderdii bir tr mektuptur. Aktifler : Bir irketin sahip olduu btn varlklar ifade eder. Bilanolardaki aktifler tablosu de bu varlklarn parasal deerini gsterir ve bu tabloda irketin mevcut deerlerinin yan sra , alacaklar ve varsa zararlar bulunur. Bilanolarda aktifler iki ana kalemden oluur: Dnen Varlklar ve Duran Varlklar. Alacak Devir Hz : irketin satlardan doan alacaklarn tahsil ettii hz gsterir. Genelde devir hznn yksek olmas ve artmas iyi bir gsterge olarak yorumlanabilir. u ekilde hesaplanr: Net Satlar / Ksa Vadeli Ticari Alacaklar

Alc Piyasas (buyer's market) :Arzn talebi at ve tketicilerin fiyat belirleyebildii piyasa biimidir. Eer tketiciler, dk olan bir fiyat zerinden almaya hazrlarsa, piyasa aniden satclarn fiyat belirledii bir piyasa durumuna gelebilir. Alc Tekeli (buyer's monopoly) :Endstride ok sayda retici veya satc bulunmasna karlk tek bir tketici veya alcnn varolmas durumudur. Bu tip piyasalarda, alc firma marjinal haslasn marjinal kaynak maliyetine eitleyen miktarda kaynak kullanarak krn maksimuma karabilir. Alm Vergisi(purchase tax) :Perakende satlarda ya da bundan nceki bir aamada tahakkuk ettirilen vastal vergidir. Al Kuru (buying rate) :Dvizin para otoriteleri tarafndan saptanan al fiyatdr. Trkiye'de efektif ve efektif olmayan dvizler iin farkl al kurlar uygulanmaktadr. Alonj (alonge) :Bono, ek ve polienin arka yznde ilem yapmak iin yer kalmad zaman, yaplacak ilemler iin bono, ek veya polieye eklenen kat parasdr. Alonj stne yaplacak ilemler hukuksal adan senet zerinde yaplanlar ile ayn hkmlere tbidir. Alternatif Maliyet(alternative cost) :Alternatif maliyet, bir projenin gereklettirilmesinde kullanlan faktrn baka alanda kullanlma frsatndan vazgeilerek katlanlan maliyetttir. Firma dndan salanan bir retim faktrnn alternatif maliyeti, bu faktrn fiyatyla llr. Eer faktr firmann kendi bnyesinde ise, bu durumda alternatif maliyet o faktrn satlabilme veya kiraya verilebilme fiyat olacaktr. Altn Ankesi (gold encaisse) :Merkez bankalarnn ihtiyat amacyla kasalarnda bulundurduklar altn stokuna verilen addr. Genellikle, ulusal parann deerini desteklemek ve d demelerde kullanlmak iin bulundurulur. Altn Havuzu (gold pool) :Altn fiyatndaki ykselmeyi belirli bir tavan seviyede snrlamay amalayan lkelerin ( ABD, ngiltere, Almanya, Fransa, talya, Belika, Hollanda, svire) 1961'de kurmu olduu bir organizasyon olup, 1967'de Fransa'nn ayrlmasndan sonra dalmtr. Altn Piyasas (gold market) :Deerli bir maden olan altnn, alclarn ve satclarn bir araya geldii, alm-satm ileminin yapld, fiziki ve fiziki olmayan mekandr. Altn piyasas, uluslararas parasal sistemde altnn rezerv statsnde olmasndan dolay kabul edilir bir neme sahiptir. Uluslararas bir parasal krize girildiinde, altna olan talebin artt ve altn fiyatlarnn ykseldii grlr. Altn Standart: Ulusal para biriminin satnalma gcnn belirli sabit miktar bir altn cinsindinden tanmland para sistemidir.1821'de ngiltere'de balayan uygulama 1850'lerde Fransa ve ABD, 1870'lerde de Almanya, talya ve Belika'da uygulanmaya balad. 19. yzyln sonlarnda da dier lkelerde yaygnlat. 1. Dnya Sava yllarnda da uygulama sona erdi. Altn Standart uygulamasnda; demeler dengesi ak veren lkelerde fiyatlarn dmek yerine artrd, yabanc sermayenin speklatif rol oynad gerekeleriyle eletiriliyordu. Altyap: Bir lkedeki kamu yararna kullanlan ulatrma, enerji, iletiim gibi sermaye varlklarn tmdr.

Ambargo (embargo) :Belirli bir mal veya hizmetin ihra ve ithaline getirilen yasaklamadr. Amortisman (depreciation amortisation) :Bir firmada, bir yldan daha fazla sre kullanlaca dnlen ve herhangi bir biimde deerden dmesi sz konusu olan ekonomik deerlerde( tanmazlar, makine, tehizat, vb.), oluacak deerlerin bir yl iinde uradklar deer kayplarnn retilen mallarn maliyet tutarlarna ya da sz konusu kayplarn o yln giderlerine yazlmas amortisman oluturur. irketler amortisman rnlerinin maliyetlerinin zerine ekleyerek ya da ilgili yln giderleri arasna koyarak realize eder. Amortisman Fonu (sinking fund) :Dzenli demeleri gerekletirmek (bir borcun denmesi, bir makinenin yenilenebilmesi, vb.) amacyla oluturulan fondur. Amortisman Karlklar (capital consumption allowances) :Sermaye mallarnn zaman iinde anma, eskime ykma urama gibi nedenlerle elden kmasna karlk olarak ayrlan paylardr. Ana Para (principal capital) :zerinden faiz hesaplanacak olan esas para veya dn olarak verilen parann asl (Re'sl-mal) anlamlarna gelmektedir. Ankes (encaisse) :Taahhtleri yerine getirmek iin hazr bulundurulan paradr. Ayrca emisyon yapmaya yetkili bankalarn kardklar banknotlara karlk kasalarnda hazr bulundurduklar gm ve altn paralarn toplam mevcuttur. Ankes Oran (encaisse rate) :Bir bankann mevduat ile her an demeye hazr bulunduu likit aktif arasndaki orandr. Bu oran genellikle, ilgili lkedeki yasal mevzuat ile dzenlenir. Bu dzenleme ekonominin genel geliimi dorultusunda yaplr. Anti-Damping Vergisi (antidumping duty): D ticarette baz lkelerin ihra rnlerinde damping yaparak haksz rekabeti engellemek, ithalat lkenin yerli rn fiyat dengesini korumak amacyla uygulanan gmrk vergisi trdr. Antitrst Kanunlar :Kartel, tekel, trst oluturmay yasaklayan kanunlara denir. lk olarak 1890 ylnda ABD'de uyguland. ABD'de oluan ve ok byk g kazanan baz irketler bu kanunlar sonucu kk paralara ayrlmak zorunda kald. Antrepo (warehouse) :Gmrk vergisine konu olup, henz vergi ve resimleri denmemi mallarn korunduu, gerekiyorsa kk tamamlayc ilemlerin yapld gmrk binalarna yakn olan bir tr depodur. Apel: Sermaya irketlerinde ortaklarn denmemi sermayeyi tamamlamaya davet edilmesidir. Ara Bilano : Yl sonundan baka zamanlarda dzenlenmi hesap durumlardr. Ara Finansman: letme faaliyeti esnasnda beliren ve daha nce kaynak tahsis edilmemi ihtiyalara gerekli fonlarn ayrlmasdr. Arac Kurum (brokerage house) :Sermaye piyasas faaliyetlerinde bulunmak zere, Sermaye Piyasas Kurulu tarafndan araclk yetkisi verilmi anonim ortaklklardr.

Aramal (intermediate goods) :Bir maln retiminde, ne ilk aamada kullanlan, ne de son rn olan maldr. Aramal, baka bir maln retiminde girdi olarak kullanlmak zere retilir. Bir maln hem aramal, hem de son rn olmas da mmkndr. Arbitraj (arbitrage) :Dviz piyasasndaki ya da lkeler arasndaki faiz oranlarndaki farktan yararlanmak zere fonlarn ksa vadeli ve hzl hareketlerini ifade eden bir terimdir. rnein New Yorkta 1 Euro 1.50 Dolardan ilem grrken, Londrada 1 Euro 1.75 Dolardan gryorsa, arbitraj getirisi salamak isteyen kurumlar New Yorkta dolar karlnda Euro satn alr ve bu Eurolar Londrada satarlar Deiik piyasalarda oluan fiyat farkllklarndan yararlanmak sebebiyle yaplan hisse senedi, deerli maden ve evrak ileri de arbitraj kapsamna girer. Arz ynl ekonomi yaklam:Ekonominin geliimini retim tarafnda grerek retimin artrlmas iin vergi indirimleri, dereglasyon, liberalizasyonu savunan yaklam. Asit Test Oran(acid-test ratio) :Cari likit aktiflerinin (nakitler, hemen satlabilir tahviller, vb.) cari borlara orandr. Nakte en hzl dnen kalemler ile yaplan bu likidite ls aadaki formlle heseplanabilir: Hazr Deerler + Menkul Deerler Czdan + Tic. Alacaklar + Dier Alacaklar / KV Borlar. Asli Para(base money) :Bir lkede, o lkenin banknot emisyonunda yetkili bankas, genellikle merkez bankas tarafndan karlan kat paralar ile hazine tarafndan karlan bozukluk paralarn toplamdr. Atk (Waste): Atk, ktlarn bir paras haline gelmeyen girdilerdir. lk maddedeki buharlama, ekme vb. nedenlerle oluan veya kalnt biiminde oluan retim kayplar rnek gsterilebilir. Atl Kapasite(excess capacity) :Bir retim biriminde mevcut olup kullanlmayan kapasitedir. Ayrca retim miktarnn retim biriminin kapasitesinin altnda olmas durumunda, iki miktar arasndaki fark anlamna da gelmektedir. Atl kapasitenin olumasndaki balca nedenler arasnda, hatal piyasa aratrmalar sonucu kurulmu yksek kapasiteleri, konjonktrel talep yetersizliklerini, hammadde teminindeki glkleri sayabiliriz. Atl Para (idle money) :Kii ve kurulularn ellerinde fiilen bulunan para miktarnn, belirli bir dnemde para piyasasnn dna kan veya alverilerde kullanlmayan blmdr. Avans (advance) :Miktar saptanarak demesi ileriki bir tarihte yaplacak olan bir borcun, sz konusu tarihten nce denen ksm veya belirli bir srenin gemesinden sonra geri alnacak paray ifade eder.

Bal Krediler (TRED CREDITS) :Uluslararas kredilendirme ilemlerinde baz kredilerin nerelerde kullanlacan krediyi veren lke belirler. Bu tip kredilere bal krediler ad verilir. Bal Talep (JOINT DEMAND) :Birbirlerinden tamamen farkl olmalarna ramen, belirli bir ihtiyacn giderilmesi iin her ikisinin de birlikte kullanmnn zorunlu olduu mallara olan

taleptir. rnein, otomobil ile gitme ihtiyacnn karlanmasnda benzin-otomobil; mrekkeple yazma ihtiyacnda domakalem-mrekkep gibi. Bal rnler (Joint Products) :Ayn retim srecinin ileyi biiminin zelliinden dolay, srecin sonunda ayr ayr elde edilen rnlerdir. rnein, et retimi sresinde et retilirken hamda olsa deride elde edilmektedir. Burada et ve deri bal rnler olmaktadrlar. Banka (BANK) :Sermaye, para, kredi, yatrm, hizmet sunma gibi alanlarda her trl ilemi yapan kurulutur. Gnmzde ilevleri ok eitli olan bankalar emisyon bankalar, ticaret bankalar, sanayi bankalar, ipotek bankalar, tarm bankalar gibi eitlidirler. Trkiye'deki balca banka trleri ise; zel yasayla kurulan bankalar, ulusal bankalar ve yabanc bankalardr. Banka htiyatlar (Bank Reserves) :Gelecekte olabilecek zararlar temin etmek amacyla her yl bankann krndan ayrlan bir tr gvenlik fonudur. Yasa gerei anonim irket olarak kurulan bankalar, her yl safi krnn %5'ini ihtiyat olarak ayrmak zorundadr. Bu ilem, fon bankann denmi sermayesinin %20'sine ulancaya kadar devam eder. Ayrca, safi krn %5'ide muhtemel zararlara kar ayrlr. Bu ilem ise, ayrlan ksm denmi sermayenin %100'ne ulaana kadar devam eder. htiyatlarn tmnn devlet tahvillerine yatrlmas zorunludur. Banka bu tahviller zerinde istedii tasarrufu yapmakta serbesttir. Banka lemleri(BANK TRANSACTIONS) :Bankalarn sermaye salama, sermaye yatrm ve hizmet sunma gibi ilemlerinin tmne verilen addr. Tahvil karma, mevduat kabul, reeskont ilemleri, iskonto, kredi salama, senet tahsili, mteri adna d ticari ilemler yapma, nakil, emanet alma banka ilemlerinin balcalardr. Banka Kredisi (BANK CREDIT) :Belirli bir sre sonunda bankaya geri denmek tartyla belirli bir faiz karlnda bankadan dn alnan tutardr. Genellikle ticari, tarmsal, sanayi faaliyetlerinde bulunan kii veya kurumlara verilen krediler, zel amalar erevesinde bu faaliyetlerde bulunmayanlara da verilmektedir. Banka Paras(BANK MONEY) :ek ile kullanlabilen vadesiz mevduatta bir para trdr ve banka paras veya kayd para olarak adlandrlr. Burada deme arac olarak grev yapan ek deil, "mevduat"tr. demelerde para deil, bankadaki mevduat temsilen ek kullanlr. Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK):Bankalara ilikin mevzuat dzenlemelerini yapmak ve onlar denetlemektle sorumlu bamsz kurul. Bankalararas Mevduat (INTERBANK DEPOSITS) :Bankalarn kendi aralarnda gerekletirdikleri mevduata verilen addr. Dier mevduattan ayrmak iin bankalar mevduat ayr bir hesapta izlenir. Bankalar mevduatnda T.C.Merkez Bankas, dahildeki bankalar, hariteki bankalar, bankalarn alacak durumuna geen borlu cari hesaplar, bankalarn dvize evirilebilir TL hesaplar bulunur. Bir bankann kendi kendi ubeleri arasndaki mevduat, bankalar mevduatna dahil edilemez. Bankalararas Para Piyasas: Bankalar arasnda ksa vadeli fonlarn alnp satld piyasalardr. Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas bnyesinde ayn adla ilem gren piyasada bankalar kendilerine tannan limitler erevesinde, nceden belirlenen vadelerde TL almsatm ilemi gerekletirmektedirler. Bu piyasada, Merkez Bankas arac konumu stlenmekte olup (blind broker) alm-satm gerekletiren taraflar birbirlerini bilmeden Merkez Bankas

zerinden (Merkez Bankasn taraf kabul ederek) ilemlerini gerekletirmektedirler. Para politikas uygulamasnda nemli bir fonksiyona sahip olan bu piyasada Merkez Bankas dorudan faiz belirleyerek ksa vadeli faizleri ynlendirebilmekte ve son kredi mercii fonksiyonunu yerine getirmektedir. Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas dnda, bankalarn kendi aralarnda bu tr ilemleri gerekletirdikleri ikincil piyasalar da mevcuttur. Banknot (BANK-NOTE): Tayana, zerinde yazan miktarn denmesinin, karan kurulu tarafndan garanti edildii faiz tamayan kymetlerdir. Yasal deme aracdr. Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas TL Banknot basmaya tek yetkili kurumdur. Basit Faiz (SIMPLE INTEREST) :Belirli bir dnem iin, belirli bir sermaye zerinden hesaplanan faizdir. Yllk, aylk ve gnlk olarak hesaplanabilir. Baz Dnem (BASE PERIOD) :Endeks veya byme orannn dayandrld zaman dnemidir. rnein, toptan eya fiyatalr 1986 yl iin "150(1985=100)" eklinde ifade edilmise, 1985'te 100 olan toptan eya fiyatalr, 1986'da 150'ye km demektir. Buradaki baz dnem 1985'tir. Baz Fiyat : Bir hisse senedinin bir seans sresince ilem grebilecei en alt ve en st fiyat limitlerinin yani taban ve tavan fiyatlarnn belirlenmesinde kullanlr. Bir hissenin bir nceki seansta oluan arlkl ortalama fiyatnn en yakn fiyat admna yuvarlanmas ile hesaplanr. Baz Yl(BASE YEAR) :Endekslerde balang alnan yldr. Baz alnan yla genellikle 100 deeri verilir. Bundan sonra gelen yllarda bu 100 deerine gre yzde olarak kolaylkla hesaplanr. Bedelli Sermaye Artrm: irketlerin d kaynaklardan temin ettii yeni kaynaklar karlnda (bir bedel karlnda) dattklar hisse senedidir. Bir sermaye artrm trdr. Ortaklarn bedelli sermaye artrm'na katlma haklar da rhan hakk olarak adlandrlr. Bedelsiz Sermaye Artrm : Anonim ortaklklarn, i kaynaklarndan yaptklar sermaye artrm ifade eder. Bu tip ortaklklarn artrdklar sermaye karl kardklar hisse senetlerini bir bedel almakszn ortaklarna datarak gerekletirdikleri sermaye artrmlardr. Be Yllk Plan (FIVE YEAR PLAN) :lkede orta vadede uygulanacak ekonomi politikalarnn genel gelime ynn, amalarn, kaynakalrn ve artlarn ngren karardr. BETA Katsays: Hisse senedinin hareketliliini gsteren bir katsaydr. Bir hissenin betas, hisse senedi fiyatndaki yzdesel deiimin, piyasa endeksindeki yzdesel deiime blnmesiyle hesaplanr. kan saynnn 1den byk ise hissenin hareketliliinin yksek olduu sylenebilir. Ayrca bu katsay hissenin borsadaki genel bir d ya da ykseli trendinde nasl tepki vereceini ortaya koyabilir. Bilano (BALANCE SHEET) :Bir kuruluun belirli bir tarihteki ekonomik deerlerinin kaynaklarn ve bu deerlerin hangi alanlara yatrldklarn gsterne tablodur. Aktif ve pasiften oluur. Bilanonun aktifinde kuruluun mevcut deerleri, alacaklar ve varsa zarar miktar bulunur. Pasif tarafnda ise, tablonun toplamndan kuruluun borlar dldkten sonra kalan mebla yni zsermaye bulunur. Bylece, bilanonun aktif ve pasif taraflar daima birbirlerine eit olmu olur.

Bileik Endeks :MKB'de ilem gren irketlerin genelindeki fiyat deiimlerine lmeye yarayan endekse verilen addr. lem gren tm hisse senetleri endeks hesabna dahil edilmez. MKB 100 endeksi ve MKB 30 endeksi bileik endekse rnektir. Bileik Faiz (COMPOUND INTEREST) :Faize yatrlan sermayeden dnem sonunda elde edilen faiz tutarnn, sermayenin zerine eklenip bir sonraki faiz hesabnn bu yeni tutar zerinden hesaplanmasdr. Bileik faiz C=a (1+t)n forml ile hesaplanr. Formlde yer alan C:sermayenin dnem sonunda ulaaca miktar; a: sermayeyi; t: faiz orann; n: sreyi gstermektedir. Birincil Piyasa (Primary Market): lk ihralarn yapld piyasadr. Bir yatrm aracnn rnein bir menkul kymetin ilk defa piyasaya srlmesi (satlmas) birincil piyasa ilemidir. Benzer ekilde, devlet i borlanma senetlerinin, T.C. Hazine Mstearl tarafndan ihale yntemi ile satm da bir birincil piyasa ilemidir. Bu senetlerin daha sonra yatrmclar arasndaki alm-satmlar ise ikincil piyasa olarak adlandrlan piyasalarda gereklemektedir. Blok Sat :Bir firmann sermayesinin yzde 10undan daha fazla hisse satn ifade eder. Blokaj : Bir varln kullanmna yetkililer tarafndan getirilen kstlamadr. Byle bir durumda Varln gerek sahibi kendisine ait olan varl istedii gibi kullanamaz. Bloke ek: demenin keideci tarafndan durdurulduu durumlarda kullanlr. demenin durdurulmasndan anlamazln zelmesine kadar ek bloke edilir. Borcun Konversiyonu(CONVERSION OF PUBLIC DEBT) :Faiz oran yksek olan bir kamu borcunu, faiz oran dk dier tahvillerle deitirme srecidir. Borcun Reddi: Devlet'in tek tarafl bir kararla borcunun tamamn veya bir ksmn ortadan kaldrdn ilan etmesidir. Bor (Debt) :Bir kii veya kuruluun, bir dierine kar, genellikle daha nce alnm belirli bir parann, ana para, faiz ve teki dentilerle beraber geri verilmesi eklinde yerine getirmek zorunda olduu ykmllktr. Taraflarn anlama ekline gre, bu ykmlln yerine getirilmesi veya karlnda bir hizmetin grlmesi eklinde olabilir. BOR / ZERMAYE ORANI :irket, iletme sermayesi ve yatrmlarnn finansman ihtiyacn d kaynaklardan m (bor) yoksa i kaynaklardan m (zsermaye) karladn gsterir. lkemizde d kaynak finansman genelde isel kaynaklardan daha yksek maliyetli olduu dnlrse bu orann dk olmas tercih edilir. BOR DEVR HIZI : Borlarn satlarn maliyetine oranlanmas; irketin borlarn ne hzda dediini gsterir. Bu orann dk olmas irket iin o kadar iyidir. Bor verilebilir fonlar piyasas:Finansman fazlas olup da bunu piayasaya arz edenlerle finansman an borlanarak karlamak isteyenlerin bulutuu piyasa. Bor Ynetimi (DEBT MANAGEMENT) :Kamu borcu bakmndan, borcun salanmasndan geri demenin yaplmasna kadar geen sredeki deme ve buna ilikin falliyetlerin tmne verilen addr. Bor ynetimi, ekonominin genel zellikleri ve yapsna uygun biimde,

alnacak borcun miktarnn, deme artlarnn, ekonomiye getirecei ykn, bor servis yknn arlamas durumunda alnabilecek nlemlerin hesaplanmasn kapsar. Bor Yk (DEBT BURDEN) :Kamusal nitelik tayan hizmetlerin finansmannda borlanma yoluna bavurulmas nedeniyle katlanlan yktr. Borlanma Oran :letmenin borlanarak salad yabanc kaynaklar ile, ortaklarn salad ve faaliyet sonucu yaratlan zsermaye arasndaki ilikiyi gstermektedir. Borlar Hukuku: Medeni hukukun bor ilikilerini dzenleyen hukuk daldr. Borsa (BOURSE) :Belirli ticaret merkezlerinde, belirli tarihlerde alc ve satclarn biraraya gelerek menkul deerlerin fiyatlarn saptadklar yerlerdir. Borsalarda szkonusu mallarn hazr bulundurulmalar gerekli deildir. Borsalarn balca trleri unlardr: a) Menkul deerler ve kambiyo borsalar: Hisse senedi, tahvil, ek, polie, altn ve yasalarn izin verdii lde yabanc paralarn satld borsalardr. b) Ticaret ve emtia borsalar: Tahl ve benzeri rnlerin rnek zerinden alnp satld borsalardr. c) Hizmet borsalar: Nakliye ve sigorta gibi hizmetlerin fiyatlarnn saptand borsalardr. Borsaya Kote Olmak: Borsann izniyle halka arz edilecek hisse senetlerinin, borsaya kaydedilmesidir. Kote ettirilmemi senetlerin ticareti olanakl deildir. Kote olmu senet, ilgili borsada tanndn ve alm/satmnn yaplmasna izin verildii anlamna gelir. Hisse senetlerinin ticaretinin yapld bir piyasa olan her borsann kendine zg kurallar vardr. Byme: lke ekonomisinde igcnn oalmas, retim aralar ve GSMHnin artmas vb. genel verilerin ykselmesidir. Bymede ekonominin fiziksel olarak gvdesel genilie uramasdr. Broker (BROKER) :Borsalarda bakas adna alm satm ile ilgili artlar gren, maln mlkiyeti ile ilgisi olmayan ve yapt hizmetten belirli bir komisyon alan aracdr. Bte (BUDGET) :Gelecekte belirli bir dnemde gerekletmesi ngrlen gelir ve giderlerin karlkl tahminlerini ieren cetveldir. Bte, kurulularn finansal planlama ve denetimlerinde son derece nemli bir unsurdur. Kamusal anlamda bte, kamu kesiminin gelecek dnem iinde elde edecei gelirlerle, yapaca giderleri bir arada gsteren bir belgedir. Bte A (BUDGET DEFICIT) :Bte giderlerinin bte gelirlerinden daha fazla olmasyla ortaya kan farktr. Bte avans:Bir kamu giderinin yaplabilmesi iin bteye gider yazlmakszn verilen nakit tutar. rnein bir mteahhidin kazand ihaleye balayabilmesi iin kendisine avans verilir. Bu avansn karl olan i yaplp da harcama belgeleri getirildiinde bteye gider yazlarak avans kapatlr. Bte oaltan (BUDGET MULTIPLIER) :Kamu gelirleri ile kamu giderlerinin gerek gelir dzeyi zerinde yarattklar etkiye verilen addr. Bte oaltan, kamu giderlerinin borlanma ve emisyon yoluyla karlanmasna gre farkl etkiler yapar.

Bte Denetimi(BUDGET CONTROL) : Yasama organnn yrtme organndan ald yetkiye dayanarak yapt gelir toplama ve harcama faaliyetlerinin alnan yetki erevesinde yaplp yaplmadnn denetimidir. Bu denetim srasnda en enm verilen konu harcamalarn ne ekilde yaplddr. Konuya yasal ve ekonomik denetim bakmndan yaklalr. yasalara uygunluu, etkinlik salanp salanmad kontrol edilir. Btenin denetimi ise, Saytay tarafndan yaplr. Bte Denklii(BLANCED BUDGET) :Btenin gelir ve gider kalemlerinin birbirlerine denk olmalar durumudur. Geleneksel grler, lkenin ekonomik yapsna baklmakszn btenin denk olmas gerektiini savunurlarken; modern grler ise ekonomide temel dengelerin salanamamas durumunda btenin denkliinin salanmasnn bir anlam tamadn savunmaktadrlar. Bte dengesi:Btenin gelirleriyle giderlari arasndaki denge. Bte dengesi tanmlar: Denk bte: Bte gelirleri = Bte giderleri Bte a: Bte gelirleri < Bte giderleri Bte fazlas: Bte gelirleri > Bte giderleri Bte kanunu:Bir devletin belirli bir dnem (genellikle bir yl) gelir ve gider tahminlerini gsteren, gelirlerin toplanmasna ve giderlerin yaplmasna izin ve yetki veren kanun. Byme (GROWTH) : ktisadi bir sistemin, ekonomik ve toplumsal yapsnda nitelik ve nicelik bakmndan youn bir sre ierisinde gerekleen deiim ve gelimelerin tmdr. Byme Oran(GROWTH RATE) :Bir ekonomide saysal olarak ifadesi mmkn olan bir bykln yzde olarak artdr. Bu byklk milli gelir, retim hacmi, vb. gibi eitli olabilir. C, Camel analizi :zellikle kredi deerlendirme kurulularnn bir bankaya kredi notu verirken kullandklar analiz yntemidir. Yntemin ad analizde en nemli faktr olarak kullanlan gstergelerin ba harflerinden oluur. C harfi Capital Adequacy (Sermaye yeterlilii), A harfi Asset Quality (Aktif kalitesi), M harfi Management (Ynetim), E harfi Earnings (Karllk), L harfi de Likidite'yi ifade eder. Cari Hesap(CURRENT ACCOUNT) :ki kiinin para, mal veya hizmetten doan, birbirlerinden olan alacaklarndan vazgeerek, bunlar her biri ayr bir kalem oluturacak biimde bor ve alacak ekline sokarak aradaki fark isteyebileceklerine dair yaptklar szlemedir... Cari ilemler dengesi:Bir lkenin toplam mal ve hizmet ihracat ve transferlerinin bunlarn toplam ithalatyla olan fark. Cari ilemler dengesi hesaplamasnda finansal varlk ve ykmllkler hesaba katlmaz. Cari Kur (CURRENT EXCHANGE RATE) :Dviz piyasalarnda gnlk dviz alm-satmyla oluan kur anlamna gelmektedir. Gerek kur olarak da ifade edilir.

Cari Oran (CURRENT RATE) :Paraya evrilebilir deerlerin, ksa sreli borlara blnmesi ile ortaya kan orandr. Cari orann ykselmesi, deme gcnn arttn gsterir. Bu oran, iletmenin ksa vadeli borlar ile deme kapasitesini lmek ve net iletme sermayesinin yeterlilik dzeyini saptamak iin kullanlr. Cari Varlklar: Satlabilir pay senedi ve tahviller, alacaklar, stoklar, kasa ve teki dner varlklardn oluan btn. CCI Gstergesi (Commodity Channel Index: Mal Kanal ndeksi) :CCI hissenin kapan fiyatnn, o hissenin fiyatnn istatistiki ortalamasndan nasl bir farkllk gsterdiini ortaya koyar. Cebri Tasarruf: Fertlerin arzulamakszn iradeleri dnda etkenler yznden ketimden fedakarla mecbur kaldklar durumlar kapsayan bir terimdir. Cebri Tedavl: Kat para rejimlerinde rastlanan ve hkmetlerin zorunlu saydklar bir durumdur. CF (COST AND FREIGHT) :Satcnn mal belirli bir noktaya kadar tamay taahht ettii ve tama giderlerinin mal fiyatna dahil olduu bir alm-satm eklidir. Bu tip satlarda, satc sigorta giderlerini demekle ykml deildir. CIF (COST, INSURANCE, FREIGHT) :thalatta, mal fiyatnn zerine sigorta ve navlun giderlerinin de eklendii bir alm-satm eklidir. Bu tip satlarda, satc sigorta ve navlun maliyetlerine katlanmak zorundadr. Ayrca satc, mal ithalatnn istedii yere kadar gtrmekle ykmldr. Ciro (ENDORSEMENT) :Hak sahibi tarafndan deerli evrakn arkasna atlan bir imza veya yazlan bir ifade ile szkonusu evraktan doan haklarn bakasna devredilmesini salayan ileme verilen addr. Ayrca i hacmi (turnover) anlamnada gelmektedir. Dner sermaye miktar x devir says olarak formle edilmitir. Codex Alimentarius (Gda Kodu): Latince bir terim olup, "Gda Kodu" anlamndadr. Gnmzdeki anlam ise Codex Alimentarius Komisyonu'nun onayndan geen btn standartlar ve ye lkelerce derlenmi tablolar kapsar. Codex Sistemi, dnya ticaretinin gelitirilmesi asndan, ticaretin kolaylatrlmasnn ve uluslararas geerlilii olan standartlarn harmonizasyonunun gerekliliinin anlalmas zerine oluturuldu. Codex Alimentarius Komisyonu: 1962 ylnda dzenlenen ortak bir FAO/WHO ortak gda standard programn uygulamak iin kuruldu. CAC (Codex Alimentarius Commission), FAO ve WHO'nun yardmc bir kuruluudur. Programn amalar : Corweb Teoremi: Arz, talebin azalp oalmasn annda izleyemez, ancak gecikme ile uyum salayaca savna dayanr. Bu gecikme 3 tr (dzenli, klen ve byyen) dalgalanmaya neden olabilir... Corweb Teoremi'nin eletirileri arasnda, arzn bir devre nceki fiyatlarn belirledii savna dayanmas yer alyor. Eletirilere gre; arz-talep ilikisinin teoremin ne srd kadar sk deildir. Fiyatlarn yksek olmasna karn uzun dnemde yatrm tercih edilebilir apa (Nominal Anchor): Ekonomik karar alma srelerinde referans olarak alnan byklkleri ifade etmek iin kullanlr. rnein kur apas kavram, Merkez Bankasnn kur

iin belli ngrleri sonrasnda, dier ekonomik birimlerin de bu ngrye gven duymas ile birlikte, alnan ekonomik kararlarda kurun, kurdaki artn esas alnmas ve fiyat, cret art, yatrm gibi kararlarnn kur politikas erevesinde ekillenmesini ifade eder. Bu tr bir apaya (politikaya) gvenin olmamas halinde, seilen byklkler bu zelliklerini kaybederler. Parasal byklkler, faiz oranlar, enflasyon, byme oranlar apa olarak kullanlan byklklerdir. zellikle son yllarda, kur ve faiz oran gibi byklklerin apa olarak kullanmnda ortaya kan glkler, enflasyonun bu amala kullanmn yaygnlatrmtr. apraz Kur (CROSS RATE) :ki dviz arasndaki ve her birinin bir nc dviz ile (genellikle ABD Dolar) olan paritesiyle tanmlanan kambiyo kurudur. ek (CHEQUE) :Grld zaman demesi zorunlu olan deme emridir. eki imzalayan kiiye "keideci", tahsil eden kiiye "lehdar", deyecek olan kiiye de "muhatap" denir. ekirdek Enflasyon (Core Inflation): Tketici ve Toptan Eya Fiyat Endeksleri gibi genel kullanma ak mal ve hizmet sepetlerinden oluan enflasyon endekslerinin temel enflasyonist eilimleri tam olarak yanstmad varsaym ile, baz mal gruplar ile fiyat deimelerine yol aan bir takm unsurlarn enflasyon endeksinden karlmas sonucu ulalan bir enflasyon tanmdr. Bu amala, dsal etkilere (enerji fiyatlarnda art, mevsimsel koullar, maliye politikas vs) daha ak olan ve geici nitelikler tayabilen, enerji, temel gda maddeleri fiyatlar ve dolayl vergiler bu tr enflasyon hesaplamalar ierisine katlmamaktadr. Ama, fiyatlar genel seviyesindeki deiimi srekli klan unsurlar tespit etmek ve bunlara ynelik daha gereki politika kararlar alabilmektir. zellikle, enflasyon hedeflemesine ynelen lkelerde bu trden alternatif endeks oluumlar deiik formlar ile kullanlmaktadr. Trkiyede zel malat Sanayi Fiyat Endeksi ekirdek enflasyon olarak adlandrlmaktadr. ifte Vergileme(DOUBLE TAXATION) :Bir vergi matrahnn ayn lkede ya da ayr ayr iki lkede iki kez vergilendirilmesidir. karm Sermaye(ISSUED CAPTAL) :Kaytl sermaye sistemine tabi ortaklklarn sat yaplm (ihra edilmi) hisse senetlerini temsil eden sermayelerdir. oaltan (MULTIPLIER) :Belirli miktardaki gerek sermaye yatrmnn toplam gelir veya toplam istihdam zerindeki etkisini gsteren katsaydr. Yatrm miktarndaki deimeler, toplam gelir ve toplam istihdamda kendisinden daha fazla deiiklik oluturur. D Dalgal (Serbest) Kur Sistemi (Free Floating): Kurun hibir mdahale olmadan tamamen piyasada oluan arz ve talep koullarnda belirlendii sistemleri ifade eder. Dalgal Borlar: Bir bte dnemindeki gelir ve giderlerin zaman iindeki uyumazln bertaraf edebilmek iin Hazine'nin genellikle para piyasasndan salad kredilerdir. Damping: Bir maln d piyasadaki fiyatnn, i pazardan daha dk tutulmasdr. Darboaz: Herhangi bir retim faktrnn teminindeki geici sknt nedeniyle ekonominin tkanmasdr. Yol kazas ad da verilir. Sz konusu sknt, dviz yokluu nedeniyle retimde kullanlan hammadde ve ara mallarnn ithalatnn durmas eklinde olabilecei gibi faizlerin ykselmesi nedeniyle iletme sermayesi temininin zorlamas eklinde de ortaya kabilir.

Darboaz tehisi, ekonominin byme hznn sadece bir eyrek dnemde yzde 2'nin altnda kalmas, izleyen dnemde yeniden ykselmesi halinde konulur. Dayankl tketim mal:Greli olarak uzun mrl olan mallar (buzdolab, amar makinas gibi beyaz eya ya da televizyon ve video gibi kahverengi eya). Deflasyon:Fiyatlar genel dzeyinde d. Deiim denklemi: MV=PQ M: Para arz V: Parann dolanm hz P: Fiyatlar genel dzeyi Q: Ekonomide belirli bir dnemde retilen mal ve hizmetlerin miktar Deiim Ekonomisi (EXCHANGE ECONOMY) :Taraflarn, mal ve hizmet deiimlerini serbeste gerekletirebildikleri piyasa eklidir. Deiken faiz:Bir borcun faizinin, borcun mr sresince piyasadaki deiimlere paralel olarak deime gstermesi hali. Deiken Maliyet(VARIABLE COST) :Toplam retim hacmindeki art veya azalmaya gre deien maliyettir. Hammadde ve iilik maliyetleri deiken maliyetlere rnektir. Demografi: nsan topluluunun belirli niteliklerini len bilim daldr. Denge (EQUILIBRIUM) :Etkileyici gler toplamnn sfra eit olduu, bu eitliin deimesi halinde hibir eilimin olmamas durumudur. Bir mala olan arz ve talep eit ise, o mal piyasada denge halindedir. Denge Dviz Kuru(EQUILIBRIUM EXCHANGE RATE) :Toplam dviz talebinin toplam dviz arzna eit olduu noktada oluan kurdur. Denge Fiyat(EQUILIBRIUM PRICE) :Piyasalarda arz ve talebin birbirlerine eitlendii fiyat dzeyidir. Dengesizlik(DISEQUILIBRIUM) :Birbirlerini ters ynde etkileyebilen glerin, birbirlerini karlkl olarak etkisizletiremedikleri durumdur. Tketicilerin cari fiyattan satn almay dndkleri mal miktar, reticilerin satmay dndklerinden yksek ise, bu piyasadaki dengesizlii gsterir. Denk Bte arpan(BALANCED BUDGET MULTIPLIER) :Kamu giderlerinin vergilerle finanse edilmesi durumunda gayri safi milli haslada oluacak deimenin bykln belirleyen katsaydr. Denkletirici Kalemler (BALANCING ITEMS) :Otonom ilemler sonucunda ortaya kan demeler dengesi ak veya fazlalarn dengeleyen kalemlerdir. Denkletirici ilemler konusunda ortak l, kalemin oluma amacna gre farkllk gsterir.

Depresyon:GSMH'nn nemli oranda klmesine yol aan ekonomik faaliyetlerde gerileme yaratan ekonomik denge bozukluu hali. Destek Noktas :Fiyatlarn derken youn almlar ile karlat ve daha aaya dmekte zorland seviyedir. Destek Seviyesi :Dolaysyla fiyatlarn derken youn almlar ile karlat ve daha aaya dmekte zorland seviyedir. Devalasyon (DEVALUATION) :Hkmetin ald bir kararla, ulusal parann yabanc para birimlerine kar satnalma gcnn drlmesidir. Devalasyon ile ithalat kslp dviz tasarrufu salanmaya alrken, dier yandan da ihra gelirlerinin artmasyla dviz gelirlerinin oaltlmasna allr. Devalasyon finansal bakmdan d aklarn giderilmesinde etkili bir yntemdir. Devlet Borlar (STATE DEBTS; NATIONAL DEBTS) :Devletin yurtii ve yurtd kaynaklardan salad borlardr. Devlet Planlama Tekilat: Trkiye'de planl ekonomiye geildikten sonra yllk ve be yllk planlar hazrlayp izlemekle grevli olmak zere kurulan Babakanla bal Mstearlk. Devlet Tahvili(GOVERNMENT BOND) :Devletin dn fon salamak amacyla piyasaya kard bor senedidir. Devlet tahvilleri genellikle ekilde kartlr Deflasyon: Enflasyonun tersi. Genel fiyat dzeyleri derken ulusal gelir, retim ve istihdamn da dmesidir. Destek seviyesi: Fiyatlarn derken youn almlar ile karlat ve daha aaya dmekte zorland seviyedir. Dezenflasyon: Sert olmayan deflasyonist nlemlerle enflasyonun snrlandrlmaya allmasdr. D Borlanma: lkenin kaynaklarna ek bir kaynak salamak, dviz olarak yeni deme gc elde etmek gibi amalarla lke dndaki yabanc hkmet ya da finans kurulularndan karlkl ya da karlksz geri demeli kaynak bulunmasdr. Trkiyede d bor kavram iinde kamu sektrnn yansra, zel kesimin d borlar da birlikte anlr. D Denge: Bir ekonominin demeler bilanosunun ak verip vermemesidir. D denge, milli gelir, dviz kuru ve dviz snrlar deikenlerine baldr. D ticaret dengesi :demeler dengesinin mal ve hizmet ihracat ve ithalatn parasal deer cinsinden gsteren blm. hracat = thalat ise dticaret denklii; hracat > thalat ise dticaret fazlas; hracat < thalat ise dticaret a sz konusu demektir. D Ticaret Oran (Hadleri): Bir lkenin d ticaretinde gerek kayb ile gerek kazancnn birbirine olan orandr. hracat fiyat endeksinin, ithalat fiyat endeksine blnmesiyle hesaplanr. lkelerin d ticarette kazan ve kayplar d ticaret oranyla saptanr.

Diren noktas: Borsada, belli bir sre iinde srekli bir fiyat artnn youn satlar sonucu durdurulduu fiyat seviyesini ifade eder. Disponibilite (STOCK) :Hesap sahiplerinin istedikleri zaman paralarn ekebilmeleri iin, bankalarn hemen paraya evrilebilecek deerler bulundurma zorunluluudur. Mevduat ve hemen paraya evrilebilir deerler arasndaki ilikiyi gsteren bu oran merkez bankas belirler. Disponibilte oran, piyasann likiditesini etkileyen bir para politikas arac olarak kullanlr. Dorudan finansman :Finansman a olan (borlanc) ile finansman fazlas olann (bor veren) herhangibir arac kullanmakszn karlkl olarak bor - alacak ilikisini kurmas hali. Dolar A (DOLLAR GAP) :kinci Dnya Sava sonras Bat Avrupa lkelerinde ortaya kan dolar ktldr. Avrupa lkeleri, sava sonras ekonomilerini dzeltmek iin gerekli mal ve hizmetleri ABD'den karlyorlard. Bu dnemde, Avrupa'nn elinde bulunan tm altn ve dolar rezervlerinin ABD'ye akmas, 1950 oratalarna dek Avrupa'da dolar a yaanmasna yol amtr. Dolar Paritesi (DOLLAR PARITY) :Herhangi bir ulusal parann resmi dolar fiyatdr. Dolayl finansman:Finansman a olan (borlanc) ile finansman fazlas olann (bor veren) birbirlerini tanmadan bir arac krum araclyla bor alacak ilikisinin kurulmas hali. Dolayl Vergi (INDIRECT TAX) :Yasama organ tarafndan fiyatlara eklenmesi istenerek, tketicilerden alnan vergidir. Sat vergileri, bu tip vergilere bir rnektir. Dolaysz Kontroller: Devletin siyasi gcn kullanarak ekonomiyi dzenlemek amacyla fiyat ve cret kontrol gibi dorudan yapt uygulamalar btndr. Dolaysz Vergi (DIRECT TAX) :Yasama organ tarafndan kartlan ve verginin dorudan doruya yklsnden alnmasn istedii vergidir. Gelir ve mlkiyet vergileri dolaysz vergiye rnektirler. Dnemsel Faiz: Bir yatrmn fiilen elde tutulma sresince getirecei faizi ifade eder. Dnen Varlklar(CURRENT ASSETS) :retim srecinde yer alp, belrli bir dnem ierisinde salad yarar yine o dnem ierisinde sona eren varlklardr. Deien varlklar olarakta adlandrlrlar. Dner Akreditif (REVOLVING CREDIT) :Akreditifin, szleme uyarnca bir ksmnn veya tamamnn kullanlmas durumunda otomatik olarak yenilenen akreditiftir. Dner sermayeli kurulular :Genel ya da katma btelerden tahsis edilen bir balang deneini sermaye olarak kullanmak suretiyle her yl elde ettii karn bir blmn sermayesine ekleyerek iktisadi iletme mantyla alan kurulular. En yaygn olanlar niversite hastanelerinin dner sermayeleridir. Dviz (FOREIGN EXCHANGE) :Yabanc bir lkede deme srasnda geerli olan her trl bono, ek, kredi mektubu, polie, havale gibi her trl deerli kada verilen addr. Nakit olan yabanc paralara "efektif dviz" de denmektedir.

Dviz Borsas: Dviz arz edenlerle dviz talep edenlerin karlatklar, ulusal paralarn birbirlerine evrildikleri standartlatrlm piyasalar. Dviz apas (nominal anchor):Sabit dviz kuru uygulamasnda belirlenen parite. Dviz kuru: Bir lkenin ulusal parasnn fiyatnn bir baka lkenin ulusal paras cinsinden ifadesi. ki tr dviz kuru vardr: (1) Nominal dviz kuru, iki lkenin paralarnn karlkl greli fiyatdr. (2) Reel dviz kuru, iki lkenin mallarnn karlkl greli fiyatdr. E = e (P/P*) Burada E reel dviz kurunu; e nominal dviz kurunu; P yerli maln fiyatn; P* yabanc maln fiyatn gsterir. Dviz Kuru Rejimleri: Dviz kurlar gnmzde zellikle kk ve ak ekonomiler iin tadklar nem ve reel ekonomiyi dorudan etkileme potansiyelleri nedeniyle, uygulanan para politikas erevesinde dorudan hedef, gsterge veya ara olarak kullanlmaktadrlar. Dviz kuruna ynelik uygulamalar, bir uta tamamen sabit kur sistemi, dier uta ise tam serbesti olmak zere, iki rejim arasnda ekillenmektedir. Tamamen sabit kur sisteminde, ulusal para yabanc bir para veya paralardan oluan bir sepet karsnda sabitlenmekte ve bu deerin srmesi para otoritesi tarafndan bazen ak bazen de dolayl olarak garanti edilmektedir. Para Kurulu (Currency Board) tr uygulamalarda, bir taraftan kur sabitlenirken dier taraftan ulusal para arz tamamen bu kur zerinden gerekletirilen dviz al-satlarna balanmaktadr. Tamamen serbest kur sisteminde ise, dviz kurunun fiyat dorudan piyasada oluan arz ve talebe gre belirlenmektedir. Ara rejim olarak adlandrlan, Avrupa Para Sistemine gei aamasnda da uygulanan kurun bir band ierisinde hareketine msaade eden yap ile kontroll dalgalanma (managed float), srnen kur (crawling peg) ad altndaki sistemlerde ise, kur belli bir takm kriterlere gre ynlendirilmekte ve para otoritesi tarafndan gerektiinde mdahale edilmektedir. Kura ynelik bu tr rejimlerin seimi, lkelerin iinde bulunduu artlara gre deimektedir. Dviz tevdiat hesab :Yurtii ve yurtdnda yerleik kiilerin, ticari bankalarda am olduklar yabanc para cinsinden mevduata verilen isimdir. Dviz Tevdiat Hesab: Yurtii ve yurtdnda yerlesik kiilerin, ticari bankalarda am olduklar yabanc para cinsinden mevduata verilen isimdir. Duran Varlklar : irketin likit olmayan aktiflerini gsterir, yani uzun vadeli alacaklar, itirakler ve maddi duran varlklar. Dnya Bankas (World Bank): 1944 yl sonras, Avrupann yeniden imarna ynelik olarak International Bank for Reconstruction and Development ad altnda kurulan uluslararas bir rgttr. Daha ok, gelimekte olan lkelere uzun vadeli proje kredileri salamaktadr. Son yllarda grev tanmlar ierisine, gelimekte olan lkelerin d borlar ve yoksullukla mcadele kavramlar da girmitir. 2002 itibariyle 183 yesi olan Dnya Bankas ABD'nin bakenti Washington D.C.'de bulunmaktadr.

Dnya Ticaret rgt (WTO):lkeler aras ticaret akmlarnn mmkn olduunca ngrlebilir, serbest ve olaan olabilmesi iin gereken eteveyi oluturmak ve kurallar koymak ve uygulamak amacyla kurulmu uluslarars bir kurum. DOPOL (DUOPOLY) :ki retici ve ok sayda tketicinin bulunduu piyasadr. Tketiciler bakmndan, tam rekabet piyasasna ok benzer. rticilerin arz kontrol edememeleri sat fiyatn etkiler. Bu da, fiyatn tekel piyasasndaki fiyata yaklamasna yol aar. Bu tip piyasalara, ksmi tekel piyasas da denilmektedir. DOPSON (DUOPSONY) :Birbirlerine benzer rnlerin ok sayda reticisinin fakat sadece iki tketicisinin bulunduu piyasalara verilen addr. E Efektif dviz : Merkez Bankasnca alm ve satm yaplan ve Trk liras olarak kurlar belirlenen yabanc lkelere ait kat paradr. Efektif talep (EFFECTIVE DEMAND) :Ekonomide, eitli mal ve hizmetleri satnalmak amacyla harcanm paradr. Ayrca satnalma gc ile mevcut olan talep anlamna da gelmektedir. Efektif: Kaydi forma dnmemi, ekonomik birimlerin fiilen banknot ve bozuk para olarak ellerinde tuttuklar paray ifade etmek iin kullanlan bir terimdir. Ekonomi (ECONOMY, ECONOMICS) :Genel olarak ekonomi, sonsuz ihtiyalar olan insan ile bu ihtiyalar salamaya elverili doa arasndaki geerli ilikileri aratran bilimdir. Ekonomi politikasnn alt politikalar: Ortodoks politikalar: Maliye politikas Bte politikas (Vergi politikas; giderler politikas; borlanma politikas) Tevik politikas Para politikas (Ak piyasa ilemleri; iskonto oranlarnn deitirilmesi; munzam karlk oranlarnn deitirilmesi) Dticaret politikas (Tarifeler; kotalar; tarife d engeller) Kur politikas Faiz politikas Heterodoks politikalar: Gelirler politikas (incomes policy) Ekonomik (ECONOMIC) :Kaynaklarn en dk maliyet ve en yksek fayda salayacak biimde kullanlmasdr. Ekonomik byme (ECONOMIC GROWTH):Bir lkenin mal ve/veya hizmet retim kapasitesindeki art. Ekonomik Gelime: Ekonominin fiziksel bymesinin tesinde yetenek, bilgi ve anlayn olumlu deiimidir. Ekonomik rant (ECONOMIC RENT) :retim faktrnn retime salad yararn zerinde gerekleen demedir. Iki eit rant mevcuttur. Tketici rant, tketicinin mal satn alma

srecinde, almay dnd fiyatn altnda almasdr. retici rant ise, reticinin maln istedii fiyattan yukarya satmas ile gerekletir. Ekonominin genel dengesi:Bir lke ekonomisinin toplam arzla toplam talebin kesitii noktada iinde bulunduu denge durumu. Y = C + I + G + (X - M) Eksik rekabet (INCOMPLETE COMPETITION) :Firmalarn fiyatlar bir dereceye kadar etkileyebildikleri rekabet durumudur. Bu durumda, piyasa tam rekabet yapsndan kar. Eksik rekabet, tam rekabet ve monopol yap arasndaki tm durumlarda geerlidir. Elektonik Fon Transferi (EFT): Fonlarn elektronik ortamda hesaplar aras aktarmnn yapld sistemdir. Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas bnyesinde ilk olarak Nisan 1992' de iletime alm, Nisan 2000'de ise ikinci nesil ad altnda gnn ihtiyalarna cevap verebilecek ekilde gncelletirilmitir. u anda sadece TL zerinden ilem yaplmaktadr. Sistemin al saati 8:00 olup, katlmclarn en ge saat 9:00da kendi sistemlerini amas gerekmektedir. Resmi kapan saati 17:30 olup, bu saat Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas tarafndan gerek grlmesi haline uzatlabilir. Elektronik Menkul Kymet Transferi (EMKT) : Menkul kymetlerin elektronik ortamda hesaplararas aktarmnn yapld sistemdir. Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas bnyesinde bu tr bir sistem Ekim 2000' de faaliyete gemitir. Sistemin al saati 8:00 olup, katlmclarn en ge saat 9:00' da kendi sistemlerini amas gerekmektedir. Resmi kapan saati 17:30 olup, bu saat Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas tarafndan gerek grlmesi haline uzatlabilir. Emek arz (LABOR SUPPLY) :Toplam nfus ierisinden, ekonomik faaliyetlere katlmak isteyenlerin saysdr. Emek arz, nfusa, bu nfus ierisinde almak isteyenlerin saysna ve bu kiilerin altklar saat saysna gre farkllk gsterir. Emek piyasas (LABOR MARKET) :alma koullar ile cretlerin belirlendii piyasadr. Emisyon (ISSUE -OF BANK-NOTES, SECURITIES, BILLS, ETC.-) :Hisse senedi, kat para, tahvil gibi deerlerin ilk kez piyasaya srlmesidir. Tek bana kullanldnda ise, genellikle devletin yetki verdii bankalarn piyasaya kat karmas anlamna gelmektedir. Emisyon hacmi (BANK-NOTES ISSUED) :Devletin yetkili kld banka tarafndan piyasaya srlm toplam kat para miktardr. Emtia Borsalar (Commodity Exchange): Ticarete konu olabilen mallarn alm ve satmnn gerekletirildii standartlatrlm piyasalar. Endeks saylar (INDEX NUMBERS) :Belirli bir yl ile baz alnan yl arasnda geen sre iinde fiyat, maliyet gibi konularda gerekleen deiimleri gsteren saylardr. Tketici fiyat endeksi, toptan eya fiyat endeksi, sanayi retim endeksi bunlara rnektir. Endeksli tahvil (INDEX-LINKED BONDS) :Enflasyonun tahvillerde yazl deeri andrmasn nleyerek, tahvil sahiplerinin zarara uramamalar iin kartlan bir tahvil

trdr. Bu tip tahvillerde, ana para ve faizi altn, dviz gibi bir deer lsne balanarak, deme gn geldiinde tahvilin deeri bu llere gre saptanarak deme yaplr. Bylece tahvil sahibi enflasyondan etkilenmemit olur. Endojen ve egzojen deikenler (ENDOGENEOUS AND EXOGENEOUS VARIABLES) :Endojen deiken, deeri modelin ierisinde belirlenip aklanan; egzojen deiken ise deeri modele dardan verilen deikendir. "sel ve dsal deikenler" olarakta ifade ifade edilirler. Enflasyon (INFLATION) :Bir lkede fiyatlar genel seviyesinin srekli ykselmesi, parann satnalma gcnn srekli azalmas durumudur. Srekli enflasyon lkenin ekonomik, toplumsal olmak zere btn kesimini etkileyebilir. Enflasyon eitleri: Talep enflasyonu: Bir ekonomide toplam talebin toplam arz aarak srekli fiyat artna neden olmas halinde talep enflasyonu ortaya kar. Arz (maliyet) enflasyonu: retimde girdi olarak kullanlan retim faktrleri ya da mallarn fiyatlarnn srekli art iine girmesi sonucu maliyetlerdeki artlarn sat fiyatlarn da artrmaya balamas hali. Srnen enflasyon: Talep ya da arz enflasyonunun yllk % 2 -3 dzeyinde istikrarl bir grnm sergilemesi hali. Hiper enflasyon: Talep ve/veya arz enflasyonunun aylk % 50 ve daha fazla artlar iine girmesi hali. Basamakl enflasyon: Talep ve/veya arz enflasyonunun iki haneli ve genellikle artan, fakat hiper enflasyona dnmeyen hali. Enflasyon Hedeflemesi (Inflation Targeting): Merkez bankalarnn genellikle hkmetlerle birlikte, para politikas amac olarak belli bir enflasyon rakamn hedeflemeleridir. Bu tr bir uygulamada hedeflenen enflasyonun, beklentileri etkileyebildii lde, nominal apa grevini stlenmesi ngrlr. Dier politikalardan fark, enflasyon hedefinin net bir ekilde kamuoyuna duyurulmas ve bu konu ile ilgili dorudan sorumluluk alnmasdr. Uygulamada, uygulayc kurum olarak merkez bankalar amaca ynelik bir ara bamszlna kavumaktadrlar. Dier bir deyile, merkez bankalar, kur ve faiz politikalarn enflasyonu kontrol altna almak amac ile istedikleri biimde kullanabilmektedirler. Bu tr uygulamalar, bir ekonomideki tm byklklerin nominal apa zelliini kaybetmesi sonucu bir zorunluluk olarak da ortaya kabilmektedir. Bu tr bir politikann baars iin, gl ve salkl bir mali yap, enflasyon ile para politikas aralar arasnda gzlenebilir ve istikrarl bir iliki, kredibilite, bamszlk ve aklk gibi unsurlar n koul olarak saylmaktadr. Enflasyon thali: Bir baka lke enflasyonunun d ticaret yapt dier lkelere fiyat art olarak yansmasdr. Enflasyon riski : Enflasyon nedeniyle yatrmc tarafndan arzulanmayan bir reel getiri orannn gerekleme olasln ifade eder. Enflasyon sarmal (INFLATION SPRIAL) :Bir kez baladnda kendi kendini byterek gelien enflasyondur. Bu geliim yle gereklemektedir: fiyatlarn artmas maliyetlerin artmasna, bu da fiyat seviyesinin daha da artarak srecin bu eklide gelimesine yol aar.

Enflasyon Vergisi: Para, tedavle karan kurum asndan ykmllk, talep eden, elde tutan kurum ve kii asndan ise bir varlk olarak dnldnde, enflasyon, paray ihra eden kurumun ykmlln, paray elde tutan kurumun ise varln reel olarak azaltr. Bu anlam ile enflasyon, gelir elde eden asndan vergi zellii tamakta, dolaysyla vergi gibi satn alma gcnn transferine neden olmaktadr. Enflasyon: Fiyatlar genel seviyesindeki deiimdir. Bugn iin, parasal bir olgu olduu ve uzun dnemde parasal bir byme olmad srece enflasyonun artmayaca genel olarak kabul grmektedir. Toptan Eya Fiyat Endeksleri, Tketici Fiyat Endeksleri ve malat Sanayii Fiyat Endeksleri gibi eitli endeksler aracl ile llmektedir. Enflasyonist ak (INFLATIONARY GAP) :Ekonomide mevcut toplam talebin toplam arzdan daha fazla olmasndan dolay ortaya kan aktr. Byle durumlarda, eer toplam talep arz seviyesine indirilemezse veya toplam arz talebi karlayacak kadar ykseltilemezse, fiyatlar ykselir. Envantr (INVENTORY) :Belirli bir tarihe ilikin bor, alacak ve varlklarn miktarlarnn ve deerlerinin, saym, kontrol ve dzeltme yaparak saptanmasdr. Ergonomi (ERGONOMICS) :nsann fiziksel gcnn retimde kullanlmas iin gerekli koullar inceleyen bilim daldr. Amac, maksimum igc ve sermaye retmek iin en elverili fiziksel ortam salamaktr. Esnek arz (ELASTIC SUPPLY) :Esnek arz, arzn fiyatta meydana gelen deimelere ramen, daha byk oranda deimemesi eklinde tanmlanmaktadr. Esnek talep (ELASTIC DEMAND) :Esnek talep, talebin fiyatta meydana gelen art veya azal neticesinde, fiyattan daha byk oranda artmas veya azalmas eklinde tanmlanmaktadr. Esneklik (ELASTICITY) :Bir deikenin dier bir deikendeki artma veya azalma karsnda gsterdii duyarlktr. rnein, bir maln fiyat % 10 artarsa, o maln talebi de % 10 azalr. Fakat piyasa artlar her zaman bylesine normal bir esneklik gstermez. ESOP (Employee Stock Ownership Plan): irketlerin kard hisse senetleriyle alanlar ortak etme yntemidir. ABD'deki ESOP Uzmanlar Dernei'nce (ESOP Professional) yrtlmektedir. ESOP uygulayan baz irketler yle: Microsoft, Coca Cola, Colgate, RC Reyhold, IBM, Compaq, General Motors, General Electric... Eel Mobil: cretli ve maallar, hayat pahall karsnda korumak amacyla fiyat artlaryla doru orantl olarak artmasnn salanmasdr. Eya Hukuku: Hukuk daldr. ahslarn bir eya zerindeki egemenlik ve tasarruflarnn nitelik ve trlerini saptar. Eya zerindeki egemenliin dier ahslarla olan ilikilerini belirler. E-ticaret: Elektronik ticaretin ksaltlmdr. nternet zerinden mal ve/veya hizmet al veriidir.

Etkin Piyasa (Efficient Market): Bu hipotez, bir piyasada ilem gren kymetlerin mevcut fiyatlarnn, o kymetlere ilikin elde edilebilir bilgilerin tmn yansttn ngrr. Teori, fiyat belirleyenin alc ve satclar olduu varsaym ile, ilemcilerin tm ulalabilir bilgilere ayn anda ve simetrik olarak ulaabildiini varsayar. Bu durumda oluan fiyatn da denge fiyat olduu ngrlr. EURO : Maastricht anlamas uyarnca, gerekli kriterleri yerine getiren Avrupa Birliine ye lkelerin 1999 yl itibariyle kaydi olarak kullanmaya balad para birimi. Daha sonraki dnemde dolama da srlmesi planlanan bu para birimi Avrupa Birliine ye tm lkelerin ortak para birimi haline gelecek. Euro Bonolar (Eurobonds): karan lkenin veya kuruluun, kendi ulusal para birimi dndaki bir para birimi zerinden ihra ettii menkul kymetlerdir. Euro tahvil (EURO-BOND) :Uzun vadeli ve sabit faizli olup, uluslararas piyasalarda alm satm yaplabilen uluslararas bir menkul deerdir. Bu tip tahvillerin ulusal piyasada mevcut menkul kymetler borsasnda kote edilme gibi bir zorunluluu yoktur. Euro-tahvillerin ilem grd yni alm-satmnn yapld piyasaya euro-tahvil piyasa denilmektedir. Eurodolar:ABD dndaki banka veya dier arac kurumlarda alm dolar hesaplar. Dnyann her yerinde dolar zerinden alm hesaplar bulunmakla birlikte bunlarn tmne eurodolar ad verilmektedir. Evalasyon : Bankalarn kaytlarnda sabit kur zerinden geirilen dvizlerin her ay sonunda geerli cari kura gre dzenlenmesi ilemediri. Eximbank (EXPORT-IMPORT BANK) :hracatta kredi kolaylklar salayan, ithalat ve ihracatta uzmanlam finansal bir kurumdur.

F Faiz (INTEREST) :Belirli bir parann, belirli bir sre iin iade art ile kullanlmasna karlk verilen tutara verilen addr. Faiz oran (RATE OF INTEREST) :Faiz miktarn shesaplayabilmek amacyla, parann arpnn % cinsinden deerdir. Faiz demeleri: Bu veriler Hazine, Kamu ktisadi Teebbsleri, dviz pozisyonu tutan bankalar ve yurtdndan kredi alan dier kurululara ait borlarn faiz demelerini kapsar. Btede eksi kalemdir. Faktoring (FACTORING) :Faktoring, alacak hakk baka bir kurulua likit fon karlnda devredilmek suretiyle gerekleen ilemdir. Bunun yansra, firmalara vadeli sat bedellerini vadesinden nce thsil etme imkan salayan finans kurulularna da "faktoring" denilmektedir. Bu firmalar, vadeli sat yapm irketlerin fatura edilmi alacaklarn pein fakat iskontolu olarak satn alrlar ve vadesi geldiinde alaca kendileri tahsil ederler. Faktr (FACTOR) :Btn oluturan unsurlarn her biri; retim unsurlar ve acenta, komisyoncu eklinde eitli anlamlara gelmektedir.

Fayda (UTILITY) :Mal veya hizmetelerin ihtiyalar giderme zelliidir. Kullanma deeri olan bireye faydal, kullanma deeri olmayan bir eye is efaydasz denilmektedir. Fayda-maliyet analizi (COST-BENEFIT ANALYSIS) :Bu analiz, yatrm projelerinin net cari deerini iskontolamak suretiyle, projenin maliyet ve faydasn deerlendirmeye yarayan bir tekniktir. Fayda-maliyet analizi ile, bir yatrm yaplp yaplmayacana karar verilir. FED :ABD Merkez Bankas. Tek bir kurum olmayp Merkez Bankas grevlerini yapan eitli bankalarn oluturduklar bir federal sistemdir. 12 adet blgesel federal rezerv bankasndan oluur. Frsat maliyeti (OPPORTUNITY COST) :retim unsurlarnn baz ilerde kullanlmasndan dolay, karlan frsatlarn oluturaca maliyettir. Fiat para:zerinde yazl deerin ok altnda bir mal deerine sahip olan para. Kat para bu tr bir paradr. Finansal kiralama -LEASING- (FINANCIAL LEASING) :Bir yatrmc ile bir leasing irketi arasnda yaplan szleme gereince, yatrmcnn semi olduu yatrm malnn leasing irketince kiralanarak, belirli bir kira karlnda yatrmcnn kullanmna sunumunu salayan finans metodudur. Kiralanan maln mlkiyeti szleme mddetince, leasing irketindedir. Finansal Risk:Hisse senedi veya tahvil gibi bir yatrm aracn aldnz irketin vadesi geldiinde tahvil kuponlarn ya da nc ahslara olan borlarn demeyip yatrmcy dolayl olarak zarara sokmas riskidir. Finanslama (FINANCING) :retim, yatrm ve sat faaliyetlerinin yaplmas iin gerekli parasal deerlaerin salanmas, denmesi gibi para bulma ve kullanma etkinliklerinin tmdr. zel sektr bu faaliyetleri, bankalar ve finans kurulularndan salad fonlar yardmyla gerekletirirken; kamu sektrnde ise d borlanma, emisyon, menkul kymet ihrac gibi kaynaklardan salanan fonlardan yararlanlmaktadr. Finansman bonosu (COMMERCIAL PAPERS) : irketlerin ksa vadeli iletme sermayesi ihtiyalarn karlamak iin kardklar teminatsz senetlere verilen isimdir. Fisher endeksi (FISHER'S IDEAL INDEX) :Parann deerinin llmesinde kullanlmas ngrlen I. Fisher tarafndan gelitirilmi olan fiyat endeksidir. Fiyat (PRICE) :Bir mal veya hizmet elde etmek iin verilen belirli miktar para veya maldr. Fiyat endeksleri (PRICE INDECES) :Mallarn belirli bir dnemdeki fiyatlarn baz alarak daha sonraki dnemlerde bu fiyatlar baz alnan fiyatlara gre oranlayarak, fiyatlarn ne denli azalp arttn gsteren endekstir. Toptan eya ve tketici fiyat endeksleri olarak ikiye ayrlr. Fiyat etkisi (PRICE EFFECT) :Fiyatta meydana gelen deimeden dolay satn alnan mal miktarnda meydana gelen toplam deimedir. Fiyat etkisi ikame ve gelir etkisi olarak incelenir. Fiyat ykseldii zaman satn alnan mal miktar azalr; fiyat azald zaman ise miktar artar.

Fiyat istikrar (PRICE STABILITY) :Enflasyonist fiyat deiikliklerine frsat tanmayarak,parann satn alma gcnn, retim, yatrm ve istihdam seviyelerinin korunmasdr. Tam istihdamn ve demeler dengesinin salanmas fiyat istikrarnn balca amalarndan biridir. Fiyat marj (PRICE RANGE) : Bir hisse senedinin seans iinde nerilebilecek en dk (taban) ve en yksek (tavan) fiyat araln oluturur. Fiyat marj her hisse iin baz fiyatn %10 alt ve st eklinde otomatik olarak hesaplanr. Fiyat politikas (PRICE POLICY) :Bir firma veya ekonomiyi yneten kiilerin fiyatlar istenilen seviyede tutmak iin sergiledikleri genel tutumdur. Fizibilite (FEASABILITY) :Herhangi bir yatrmn salayaca kazanca deer olup olmadnn saptanmas iin yaplan almalardr. FON (FUND) :Belirli bir alanda gerekletirilecek faaliyet iin ayrlm para veya yerine geebilecek deerlerin tmdr. Fonlama: zkaynaklarn kullanarak kaynak salama yntemidir. Forfaiting: Latincede alacak hakknn kaytsz ve artsz olarak teslim edilmesi anlamndadr. Vadeli mal ve hizmet ihracatndan doan ve belirli bir deme planna bal olarak tahsil edilecek olan alacaklarn daha nce bu hakk elinde bulunduranlara rcu edilmeksizin (kaytsz artsz ve vazgeilmez olarak), bir banka veya bu alanda uzmanlam bir finans kuruluu (forfaiter) tarafndan satn alnarak iskonto edilmesidir. Uygulamada forfaiting ilemi yatrm mallarn kapsamaktadr. 1950li yllarda ABD ve Avrupal lkelerin SSCB ile d ticaretlerinde dodu. Uzak Dou ve Latin Amerika lkelerinde yaygnlat. Forward ilemleri (FORWARD TRANSACTIONS): Dviz piyasalarnda gerekletirilen vadeli ilemlerdir. Para birimlerini gelecekteki bir tarihte deitirilmek zere yaplan kontrata dayanr. Fonksiyonel Bte (FUNCTIONAL BUDGET) :Devlet gelirlerinin, devletin eitim, salk gibi gerekletirdii ilevlere gre datlacak miktarlar ngren bteye verilen addr. Franchising: Szlemeye dayal, direkt btnlemi bir pazarlama sistemidir. Bu sistemde know-how ve markann imtiyaz hakk sahibi, belirli sre, koul ve snrlar kapsayan anlamayla bamsz yatrmclara sistemini ve markasn kullandrr. Franchise vermek iin ncelikle tannm bir marka ve baarl bir organizasyon olmas gerekir.

G Gayri Safi Milli Hasla (GSMH): Bir ulusal ekonomide belirli bir dnem iinde (genellikle bir takvim ylnda), retilen mal ve hizmet deerlerinin toplamdr. Gayrsafi milli hasla kavramlar: Gayrsafi milli Hasla (GSMH): Bir ekonomideki retici birimlerin belirli bir dnemde rettikleri ktlardan bunlarn iine giren girdilerin dlmesiyle bulunan retim miktarnn parasal ifadesi

Gayrsafi yurtii hasla (GSYH): GSMH - Net d alem faktr gelirleri (ii dvizleri + yurtdndan elde edilen mteebbis gelirleri + yurtdndan elde edilen kar transferleri + yurtd mali yatrmlardan elde edilen temett gelirleri) Safi (net) milli hasla (NMH): GSYH - Amortismanlar Milli gelir (MG): NMH - yurtii ve yurtd ilemlerden doan dolayl vergiler (KDV gibi + subvansiyonlar Kiisel gelir (KG): MG - kurumlar vergisi - datlmam kurum kazanlar - sosyal gvenlik primleri + transferler Kullanlabilir (harcanabilir) gelir (HG):KG - dolaysz vergiler Gelir elastiklii :Gelirlerde meydana gelen deimelerin talep zerindeki etkisini ler. Gelir Ortakl Senedi :Baraj, kpr gibi kamuya ait alt yap kurulularnn gelirlerinden pay almay salayan sertifikalardr. Bu belgeler kurulularn mlkiyeti zerinde hak kazandrmaz. Gelirler politikas (incomes policy) :Fiyatlarn, cretlerin, kiralarn, faizlerin bir sre iin dondurulmas yoluyla enflasyonu drmeye ynelik bir politika. Genel bte :Yalnzca bakanlklara ilikin gelir ve giderleri kapsayan bte Gini katsays :Bir lkede milli gelirin dalmnn adil olup olmadn lmeye yarayan bir katsay. 0 ile 1 arasnda deiir. 0'a ne kadar yaknsa mutlak eitlie o kadar yaklalm; 1'e ne kadar yaknsa mutlak eitlikten o kadar uzaklalm demektir. Trkiye'de Gini katsays en son lmlere gre % 0.49 dolaynda olup dnyann en gayr adil gelir dalmlarndan birisine iaret etmektedir. Grnmeyen kalemler dengesi :Yurtiinde yerleik kiilerle yurtdnda yerleik kiiler arasnda ihracat ve ithalat ilemleri dnda kalan ilikileri kapsayan dengedir. Grev: ilerin toplu i szlemesi srecinde anlama salanamamas durumunda, toplu olarak retimi ve yrttkleri hizmetleri durdurma eylemidir. GSMH zmni deflatr :Cari fiyatlarla hesaplanm GSMH'y reel, yani fiyat hareketlerinden arndrlm GSMH'ya bldmz zaman GSMH zmni defdlatrn hesaplam oluruz. Guvernr (Governor) :Ynetici anlamna gelen ve genellikle Merkez Bankas Bakanlar iin kullanlan bir terim. IMF ve Dnya Bankas grubunda ye lkeleri temsil etmek zere grevlendirilen Bakan, Merkez Bankas Bakan gibi grevlilere verilen isim. H Halka Arz: irketlerin kaynak ihtiyacn karlamak amacyla zkaynak yoluyla senet ihra ederek (fonlama) kaynak salamasdr. irketler kaynak ihtiyalarlarn faiz karl yabanc kaynaklardan (bor) ya da zkaynaktan (ortaklardan sermaye yoluyla veya faaliyetler sonucu kazan yoluyla) salar. zkaynak iin denmesi gereken ve ortaklar tarafndan belli bir taban limitte beklenen temett geliridir. zkaynak yoluyla fonlama yani senet ihra ederek toplanacak fonlarn maliyeti, borlanmadan daha ucuz ise, irketler halka arza bavurma yolunu tercih edecektir.

Hayali ihracat: D satmda bir maln bedelinin stnde fiyatla yurtdna mal satm gibi ilem yaplmasdr. Hazine: Devletin tasarruflarn ve mali ilemlerini idare eden kurumdur. Hazine A: Hazine, devletin harcama ve gelirlerinin gerekletii soyut bir kasa olan kurumdur. Belli bir dnemde Hazinenin kamusal giderlerinin finansman iin yaplan demeler, toplanan kamu gelirlerini amas durumunda Hazine a ortaya kar. Hazine Bonosu: Hazine tarafindan vadesi 1 yldan ksa sreli olarak karlan ve iskontolu olarak ilem gren borlanma senetleridir. Hazine i borlanmas:Yurtiindeki kaynaklardan (kiiler, zel kurumlar, kamu kurumlar) genellikle gnll yntemlerle belirli bir vade ile ve belirli bir sabit ya da deiken faiz karlnda borlanlmas ilemi. Hiper Enflasyon: Drtnala enflasyon olarak adlandrlr. Parann deerinin yitirdii en iddetli enflasyon biimidir. ktisat tarihinde ounlukla sava ya da sonrasnda ortaya km ve yeni bir para biriminin kurulmasn zorunlu hale getirmitir. Hipotez :Bir neden - sonu ilikisinin deney ya da yeteri kadar gzlemle kantlanmam ifadesidir. Aksi ortaya konuluncaya kadar doru kabul edilir. Hisse senedi: Anonim ortaklklar tarafndan karlan ve anonim ortakln sermayesine belirli bir katlma payn temsil eden kymetli evraktr. Hisse senedine evrilebilir tahvil: Halka ak ortaklklklarn faydalanabilecekleri bir finansman aletidir. Hissedar: Bir anonim irketin hisse senedine sahip olan ahstr. Hiyerari: Sosyal bir toplulukta iktidarn kademelelendirilmesini ifade eder. Holding: Bir irket araclyla dier irketlerin bir araya getirilerek ynetilmesidir. Holding irketleri, retim ve sat tr faaliyetlerde bulunmayan ve belli bir faaliyet alanlar olan irketlere itirak eden ve genellikle byle irketlerin byk orta durumunda olan anonim irketlerdir. Holding irketlerinin kurulu ve varolu nedenleri birden ok irkete itirak etmek ve bu irketleri ynlendirmek/kontrol etmek olduundan sermaye irketleri snfnda bulunur. Holding irketlerin sahipleri genellikle birok irketin sahipleri olup, bu paylarn holdinglere devrederler ve bu yolla o irketlerin ynetimlerini tek elde toplarlar. irketler grubu ise holdingten farkl olarak bir baka irket aracl olmakszn btn irketleri bir araya getirerek ynetilmesidir. Holdinglerde yasal olarak en az yedi irketin biraraya gelmesi zorunlu olmasna karn irketler grubunda say aranmaz. Borlar: Hkmetin lke snrlar iinde kii ve kurumlara ulusal para cinsinden borlanmasdr. Bu borlanmann iktisadi nitelii, satn alma gcnn zel ve kamusal kesimler arasnda el deitirmesidir. borlanmada lkenin kullanabilecei kaynaklara bir ek sz konusu deildir. Devlet, en yaygn yntemle halka ve kurumlara satt kada +bal

bono, tahvil ve kada bal olmayan yntemlerle borlanabilir. Borlanma; ksa-uzun vadeli, teminatl-teminatsz ve zorunlu-gnll olarak gruba ayrlabilir.