Dovizkuru Ödemeler Dengesi

D Denge, Denge ve Dviz Kuru Sistemleri
Yrd.Do.Dr. Mert URAL
demeler Dengesi
demeler Dengesi : Bir lke sakinlerinin dier lke sakinleriyle, belli bir dnemde yapt tm ekonomik faaliyetlerin sistematik ekilde kaydedildii tablodur. Bilanonun ana blmleri unlardr:
A. CAR LEMLER HESABI B. SERMAYE HESABI C. FNANS HESABI D. NET HATA VE NOKSAN E. REZERV VARLIKLAR
GENEL DENGE
demeler Dengesi
A1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. DEMELER DENGES ANALTK SUNUM (*) (Milyon ABD Dolar) 2003 CAR LEMLER HESABI -8.037 hracat f.o.b. 51.206 thalat f.o.b. -65.216 Mal Dengesi -14.010 Hizmet Gelirleri 19.025 Hizmet Giderleri -8.520 Mal ve Hizmet Dengesi -3.505 Yatrm Gelirleri 2.246 Yatrm Giderleri -7.805 Mal, Hizmet ve Yatrm Geliri Dengesi -9.064 Cari Transferler 1.027 2004 -15.410 66.955 -90.747 -23.792 24.028 -11.255 -11.019 2.651 -8.169 -16.537 1.127
demeler Dengesi
B. C. 8. 9. 10. 11. 12. 13. D. E. 14. 15. 16. DEMELER DENGES ANALTK SUNUM (*) (Milyon ABD Dolar) 2003 SERMAYE HESABI 0 FNANS HESABI 7.091 Yurtdnda Dorudan Yatrm -499 Yurtiinde Dorudan Yatrm 1.694 Portfy Hesab-Varlklar -1.386 Portfy Hesab-Ykmllkler 3.955 Dier Yatrmlar-Varlklar -986 Dier Yatrmlar-Ykmllkler 4.313 Cari,Sermaye ve Finansal Hesaplar -946 NET HATA VE NOKSAN 5.043 GENEL DENGE 4.097 REZERV VARLIKLAR -4.097 Resmi Rezervler -4.047 Uluslararas Para Fonu Kredileri -50 demeler Dengesi Finansman 0
2004 0 16.965 -859 2.568 -1.388 9.411 -7.341 14.574 1.555 2.787 4.342 -4.342 -824 -3.518 0
4
demeler Dengesi (Balance of Payments-BP)

BP = CAB + KAB BP = CAB [Y, Yf, (Pf/P).R] + KAB [i, (if + De)] CAB = Current Account Balance (Cari lemler Dengesi) KAB = Capital Account Balance (Sermaye Hesab Dengesi) BP = 0 D Denge BP > 0 D Fazla BP < 0 D Ak
demeler Dengesi
demeler Dengesi
BP = CAB [Y, Yf, (Pf/P).R] + KAB [i, (if + De)] (-) (+) (+) (+) (-)
Cari lemler Dengesini Etkileyen Unsurlar

Y = lkenin gelir dzeyi ; M = f(Y) Yf = Ticaret ortaklarnn gelir dzeyi ; X = f(Yf)
(Pf/P).R = Reel dviz kuru

Pf = Yabanc lke fiyatlarnn ulusal para cinsinden ifadesi P = Yurtii fiyatlar
R = Nominal dviz kuru

Eer Y M ; Yf Mf Reel dviz kuru (Pf ve P sabit iken, R) X ve M
Yrd.Do.Dr. Mert URAL 6

BP = CAB [Y, Yf, (Pf/P).R] + KAB [i, (if + De)] (-) (+) i = yurtii faiz oran if = yurtd faiz oran (+) (+) (-)
demeler Dengesi
Sermaye Hesab Dengesini Etkileyen Unsurlar
De = Beklenen devalasyon ya da depresiasyon oran

Eer i Yabanc sermaye girii (if + De) Yabanc sermaye k
Uzun vadede faiz oran (i), Cari lemler Dengesini de etkiler.

D bor faizleri cari ilemlere kaydedilir (Hizmet Giderleri).

BP = CAB [Y, Yf, (Pf/P).R] + KAB [i, (if + De)] (-) (+) (+) (+) (-)
demeler Dengesi
BPyi tretmek iin Y ve i dikkate alnp, Yf, P, Pf, R sabit kabul edilir. Aksi halde, BP saa veya sola hareket eder.
BP = CAB [Y] + KAB [i]
(-)
(+)
Y M bylece (X-M) olumsuz etkilenir. if ve De sabit kabul edilirse,
i Yabanc sermaye girii

Bu durumda, genel d denge, gelir dzeyi ve faiz orannn bir fonksiyonudur.
Cari Hesap A (M-X)2
demeler Dengesi
BP=0 Cari Hesap A (M-X)
(M-X)2
(M-X)1
) 450
(M-X)1
KAS1 KAS2
Net Sermaye Girii
Y1
Y2
KAS
i
i
2
BP=0 B
i
2
i
1
i
1
KAS1 KAS2
Net Sermaye Girii
Y1
Y2
Y
9
Cari Hesap A (M-X)2
demeler Dengesi
BP=0 Cari Hesap A (M-X) (M-X)2
(M-X)2
(M-X)1
) 450
(M-X)1 Net Sermaye Girii KAS2
KAS1 KAS2
Y1
Y2
BP2
KAS
i
i
2
BP=0 C B BP1 A D Y1 Y2
i
2
i
1
i
1
KAS1 KAS2
Net Sermaye Girii
Y
10

C gibi bir noktada, milli gelir dzeyinin zerinde bir faiz oran (i2>Y1) olduu iin, D Fazla vardr.
demeler Dengesi
D gibi bir noktada, milli gelir dzeyinin altnda bir faiz oran (Y1>i3) olduu iin, D Ak vardr.
BPnin kayma nedenleri; Yf, Reel Kur, if, De
Reel KurX, M ve (M-X) fonksiyonu ile BP saa kayar. [BP1]

if ve iNet SG ve KAS fonksiyonu ile BP sola kayar. [BP2]
11

BP dorusu, zerindeki her noktada d dengeyi salayan uygun i-Y bileimlerini gsterir.
i Yurtii Faiz Oran
D Fazla E2 '
demeler Dengesi
BP = 0
i2 i1
E1
E2 D Ak
Y1
Y2
Y lkedeki Gelir Dzeyi

12
demeler Dengesi
Bu doru zerinde d denge, milli gelirin dourduu d ticaret bilanosu ann (fazlasnn), faiz oranlarnn uyard net sermaye bilanosu fazlas (a) ile dengelendiini ifade eder. Y1 BP = 0 nk i1 faiz oran dengesizlie izin vermiyor. i1 BP = 0 nk Y1 gelir dzeyi dengesizlie izin vermiyor.
BP dorusunun sa, demeler bilanosu a blgesidir. nk, bu blgede d dengenin salanmas iin gerekli milli gelir dzeyi ok yksek veya faiz oran ok dktr. BP dorusunun solu, demeler bilanosu fazlas blgesidir. nk, bu blgede d dengenin salanmas iin gerekli milli gelir dzeyi ok dk veya faiz oran ok yksektir.
demeler Dengesi
D denge dorusunun (BP) eimi, sermaye akmlarnn faiz oranlarna kar duyarllna baldr. Bu duyarllk (sermayenin faiz esneklii) ne kadar yksek olursa, BP dorusu o derece yatklar (eimi azalr).
i BP D Fazla D Ak i D Fazla BP D Ak 0
Sermaye Mobilitesi=0
BP1 BP2
Y 0
Sermaye Mobilitesi=
Y 0
Y
Snrl Sermaye Mobilitesi
e(BP1) < e(BP2)
14
demeler Dengesi
Sermaye girii 1.000.000 $, 1$=1,40 YTL, i=%20 1.000.000 * 1,40 = 1.400.000 YTL
Her 1 TL, %20 faizden 1,2 YTL olacak.

(Anapara + Faiz = 1 + 0,20 =1,20) 1.400.000 * 1,20 = 1.680.000 YTL vade sonunda elde edilecek toplam gelir. Eer t+1 dneminde;
1$ = 1,40 YTL : 1.680.000 / 1,40 = 1.200.000 $ kar. 1$ = 1,10 YTL : 1.680.000 / 1,05 = 1.600.000 $ kar. 1$ = 1,75 YTL : 1.680.000 / 1,75 = 960.000 $ kar.
15
Genel Denge
demeler Dengesi
Ekonomide genel denge i denge (IS=LM) ve d dengenin (BP) birlikte saland durumu ifade eder.
i Yurtii Faiz Oran
IS
LM BP
i0
E0
Y0
Y lkedeki Gelir Dzeyi

16
D Ak Durumu
demeler Dengesi
Ekonomide i denge (IS=LM) varken d ak (BP<0) durumunu ifade eder. Milli gelir daha dk ya da faiz oran daha yksek olmalyd ki d ak olmasn.
i
BP IS
E'
Milli gelir ok yksek (ithalat artar)
LM
Faiz oran ok dk (sermaye k olur) Faiz oran veri iken, d dengenin salanabilmesi iin gelir dzeyi AE1 kadar dk olmaldr. D Ak, AE1 ile marjinal ithalat eiliminin (m) arpmna eittir. D Ak = [AE1 * m]
Y
i0
E1
Y0
17
D Fazla Durumu
demeler Dengesi
Ekonomide i denge (IS=LM) varken d fazla (BP>0) durumunu ifade eder. Milli gelir daha yksek ya da faiz oran daha dk olmalyd ki d fazla olmasn.
i
LM IS BP
E2
Milli gelir ok dk (ithalat der)

Faiz oran ok yksek (sermaye girii olur) Faiz oran veri iken, d dengenin salanabilmesi iin gelir dzeyi BE2 kadar yksek olmaldr. D Fazla, BE2 ile marjinal ithalat eiliminin (m) arpmna eittir. D Fazla = [BE2 * m]
Y
i0
B E''
Y0
18
D Ak veya Fazlann Srdrlebilmesi

Ekonominin d dengesizliklerin bulunduu E1 ve E2 noktalarnda kalabilmesi iin, bu dengesizliklerin parasal etkilerinin sterilize edilmesi gerekir. Sterilizasyon politikasnn amac; d dengesizliklerin parasal etkilerini ters ynde ak piyasa ilemleri ile nlemek ve bylece, IS ve LMde kaymalarn ortaya kmasn engellemektir. D Ak : Dviz Geliri < Dviz Gideri Dviz Miktar Dviz Miktar Ms LM sola kayar ve yeni denge kurulur. Para otoriteleri, piyasada Ms dmesini istemiyorsa, ters ynde ak piyasa ilemleri ile para arzn eski dzeyine getirir.
demeler Dengesi
Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

TEMEL KAVRAMLAR
Yabanc lkelerin paralarna genel bir terim olarak dviz (foreign exchange) denilmektedir. Farkl lkelere ait paralarn alnp satld piyasaya ise dviz piyasas denilmektedir. Bu piyasada dviz arz ve
talebi karlar. Piyasann yeleri; bankalar, mali kurulular, ihracat ve ithalatlar, irketler, kamu kurulular ve merkez bankalardr. Farkl lkelere ait paralarn dviz piyasasnda alnp satld fiyata, dviz kuru denir.
20

TEMEL KAVRAMLAR Dviz kuru, bir lke parasnn baka bir lke paras cinsinden fiyatdr (1 = 1.745.300 TL : 1 = 1,7453 YTL). Bir birim dvizin ulusal para cinsinden fiyatna enserten (incertain-dolaysz kotasyon) dviz kuru denir.
Bir birim ulusal parann dviz cinsinden fiyatna serten (certain- dolayl kotasyon) dviz kuru denir.
Enserten kurun ykselmesi (serten kurun dmesi) ulusal
parann d deerinin dtn ifade eder.

Aksine enserten kurun dmesi (serten kurun ykselmesi) ulusal parann d deerinin ykseldiini ifade eder.

TEMEL KAVRAMLAR
ki tarafl nominal dviz kurunu gsteren bu deerler cari deiim deeri ise, spot (pein) dviz kuru olarak adlandrlr. Ayrca, gelecekteki bir tarihte teslim edilmek zere
bugnden alm-satm ilemi iin ngrlen kur ise forward (vadeli) dviz kuru olarak tanmlanr. Vadeli dviz ilemlerinde vade genellikle 3 aydr.
22

TEMEL KAVRAMLAR
Dolar dnda iki farkl ulusal para arasndaki deiim orannn dolar kurlar zerinden hesaplanmasyla bulunan kura apraz kur denilmektedir. rnein 1 = 1,29$ biiminde ifade edilen kurlara apraz kur denir. Eer
1$=1,3441 YTL olduu biliniyorsa, apraz kur bilgisi kullanlarak nun TL fiyat hesaplanabilir (1=1,7453 YTL).
Reel dviz kuru ise, lkelerdeki fiyat deimelerini gz nne alarak hesaplanr. Bir parann reel satn alma gc cinsinden deerini ifade etmek zere kullanlan reel dviz kuru, genellikle ticaret haddi olarak da adlandrlmaktadr.

TEMEL KAVRAMLAR
Reel dviz kurunun ykselmesi (dmesi), ulusal parann deerini azaltt (artrd) iin ihra mallarn ucuzlatarak (pahalandrarak), uluslararas rekabeti artrr (azaltr). Dviz piyasalarnda genellikle iki tip deme arac arasnda ayrm yaplmaktadr: Dorudan nakit eklinde olanlara efektif, Nakte dntrlebilir ara (dviz polieleri, mevduat sertifikalar, seyahat ekleri vb.) eklinde olanlara da dviz denilmektedir. zellikle ihracat ve ithalat ilemleri iin demeler efektif olarak deil, dviz olarak yaplmaktadr.

TEMEL KAVRAMLAR
Dviz talebi; alternatif dviz kurlarnda belli bir zaman sresi iinde talep edilen yabanc para miktarn gsterir. Dviz talebi, ithalat bedeli demeleri, yurtdna seyahat, plasman veya yatrm amal olabilmektedir.
Dviz arz; alternatif dviz kurlarnda belli bir zaman sresi iinde arz edilen yabanc para miktardr. Dviz arz, ihracat bedeli demeleri, yurtiine seyahat, plasman veya yatrm amal olarak yaplabilmektedir.
25

TEMEL KAVRAMLAR
Denge dviz kuru, dviz talebinde veya dviz arznda veya her ikisinde ortaya kan deimeler nedeniyle deiebilmektedir. Dviz arz ve talebindeki deimelere birok etken neden
olur. Bunlar;
1- lkelerarasndaki nispi gelir farkllklar, 2- lkelerarasndaki nispi fiyat farkllklar,
3- lkelerarasndaki nispi faiz oran farkllklar.

4- Speklatif faaliyetler olarak sralanabilir.
26

TEMEL KAVRAMLAR
Kii ve kurumlarn, eitli amalarla dviz arz ve talep ederek katldklar dviz piyasalarnda, merkez bankalar da para otoritelerini temsilen yaptklar mdahalelerle dzenleyici-denetimci bir rol oynarlar.
Dorudan veya dolayl olarak yaplan mdahalelere bal olarak farkl dviz kuru sistemleri sz konusu olmaktadr.
27
Dviz Kuru Sistemleri

Dviz Kuru Sistemleri Sabit Dviz Kuru Sistemi, Esnek Dviz Kuru Sistemi, Karma Sistemler; * Esneklik kazandrlm sabit kur sistemi * Mdahaleye konu olan esnek kur sistemi
28

SABT DVZ KURU SSTEM Dalgalanma marj dar olan ve kur ayarlanmasnn nadiren sz konusu olduu bir sistemdir. KARMA SSTEMLER Sabit veya esnek kur sistemlerinden eitli sapmalarla ortaya kan ve iki sistemi birbirine yaknlatran dviz kuru sistemidir ESNEK DVZ KURU SSTEM Resmi mdahalelerin pek yer almad, serbest deiken kur sistemidir.
ESNEKLK KAZANDIRILMI SABT KUR SSTEM Dalgalanma marjnn geniletilmesi ve/veya resmi kur ayarlamalaryla esneklik kazandrlm sabit kur sistemidir.
MDAHALEYE KONU OLAN ESNEK KUR SSTEMLER Dviz kurunun serbeste oluup deimesinin resmi otoritelerce ynlendirildii kur sistemidir.
29

Sabit Dviz Kuru Sistemleri
Yetkili para otoriteleri tarafndan saptanan kurun, belirli bir sre deitirilmemesi esastr. Kurun sabit tutulmasndan ama, kurlarn dar bir dalgalanma aral iinde tutulmasdr. Serbest piyasa koullarnda, dviz kurlarnn sabitlii para otoritelerinin dviz arz ve talebi arasndaki fark gidermek zere dviz piyasasna alc ve satc olarak mdahalesi ile salanr.
30

Sabit dviz kuru sisteminde merkez bankalar belirlenmi bir kur zerinden, dviz alm satm yapmak zorundadr. Resmi otoritelerce yaplacak mdahaleler, dviz kurunun bu snrlar ama eilimi gstermesi halinde ortaya kacandan, bu snr noktalarna alt ve st destekleme noktalar denilmektedir. Dviz kurunun dar bir aralkta dalgalanmasna izin verilmesi, dviz piyasasnn istikrarl olmasn salar. D ticaretle uraanlar iin kur riski ortadan kalkar.

Sabit
Merkez bankalar, herhangi bir demeler dengesi ak veya fazlasn finanse etmek durumundadr. Eer demeler dengesinde ak varsa, Trkiyede dolar talebi dolar arzn aacaktr. Bu durumda TCMB belirlenmi (sabitlenmi) kur zerinden dolar satmak zorundadr. Eer demeler dengesinde fazla varsa, sabit kurdan, dolar alp TL satmak zorundadr. Merkez bankalar bu tip durumlar iin yeterli dviz rezervi bulundurmaldr.

Sabit
demeler dengesi srekli ak veriyorsa, merkez bankasnn satt dvizler nedeniyle rezervleri tkenecek ve kuru sabit tutmas zorlaacaktr. Byle bir tehlike karsnda merkez bankas devalasyona bavurur ve lke parasnn deeri yabanc paralar karsnda drlr. Bylece lke mallar ucuzlar ve ihracat artar, demeler dengesi a kapatlmaya allr.
33

Serbest piyasa koullarnda sistemin sakncalar;
Piyasaya srekli mdahale edilmesi sz konusu olduundan, byk dviz rezervlerine sahip olmay gerektirir. Dviz kontrolleri, brokrasi ve ticaret engellerine neden olur. Dviz talebi ksld iin ithalat azalr.
34

Esnek Dviz Kuru Sistemleri
Dviz kurlar, piyasa gleri tarafndan arz ve talep koullarna gre gnlk olarak belirlenir. Kurlar arz ve talebe bal olarak serbeste deitiinden, bu sistem esnek ya da dalgal dviz kuru sistemi olarak adlandrlr. Sistemi uygulayan bir lke ayn zamanda dviz ve ticaret kontrollerinden arndrlm olmaldr. D denge tamamen dviz kuru deimelerine balanr. lkede uygulanan para ve maliye politikalar dviz kurlarn
etkiler. rnein: Para arz artarsa, harcama eilimi ykselir, potansiyel d ak oluur ve dviz kuru ykselir.

Dviz piyasasnn istikrarsz olabilme olasl vardr.
Dviz kurlarndaki dalgalanma ve belirsizlik, sistemin

yozlamasna neden olan speklasyon, riskli hale gelir. Sabit kur sisteminde demeler bilanosundaki uzun
sreli ak devalasyonu ngrlebilir hale getirdiinden speklatr risk stlenmez. Ancak esnek
kur sisteminde, kurlardaki deiimin yn tam olarak
ngrlemeyeceinden speklasyon risk ierir.


Bylece speklasyon, dviz kurlarndaki dalgalanmay
yumuatacak ve kendi doal ilevini yerine getirmi olacaktr. Yani, speklasyon esnek kur sisteminde
istikrar getirir. rnein; dviz kurlarnn ykselmesi durumunda speklatrler, deeri den lke parasn hzla elden karr ve ulusal paradan ka balar. Sonuta, ulusal
parann deerindeki d hzlanr. Dolaysyla, speklatif faaliyetler kur dalgalanmalarn artrr.


denge
Esnek Dviz Kuru sisteminde, dviz kurunun belirlenmesi aadaki ekilde gsterilebilir. Dviz piyasasnda salandnda d denge de salanm olacaktr.
K Dviz Kuru
S Dviz Arz
KE
D Dviz Talebi
0
QE
Q Dviz Miktar
38
K1 durumunda, ulusal parann eksik deerlenmesi sz konusudur. hracat tevik edip, ithalat caydrd iin D Fazla oluur. Kur .
K2 durumunda, ulusal parann ar deerlenmesi sz konusudur. thalat tevik edip, ihracat engelledii iin D Ak oluur. Kur .
K Dviz Kuru Dviz Fazlas
S Dviz Arz
K1
E
KE K2
Dviz Ktl
D Dviz Talebi
Q Dviz Miktar
39
Yrd.Do.Dr. QEMert URAL

Esnek Dviz Kuru sisteminde, denge dviz kuru, dviz talebinde ve/veya dviz arznda ortaya kan deimeler nedeniyle deiir.
K Dviz Kuru
S1
E2 E1
E
S Dviz Arz
K2 K1
K0
D1 D Dviz Talebi
0
Q0 Q1 Yrd.Do.Dr. Mert URAL
Q Dviz Miktar
40

S dviz arz erisi sabitken, D dviz talep erisinde D1 e doru bir kayma olduunda dviz arz ve talebini eitleyen kur K1 olacaktr. Daha fazla dviz talep edildii anlamna gelen bu kayma;
a) lkenin yabanc mallar lehine tercihinin deimesi (ithalat talebi art), b) D faiz haddinde nispi artn yol at ksa-sreli sermaye k (faiz arbitraj), c) Dviz kurunun ileride ykselecei tahminleri (speklasyon), d) lkenin gelir dzeyine bal olarak ithalat talebinin artmas gibi nedenlerden biri veya birkann etkisiyle oluabilir

Bununla birlikte, rnein lkede yaanan enflasyon nedeniyle yerli mallarn yabanclar iin daha pahal hale gelmesi sonucu dviz arznn azalmasyla, S dviz arz erisi sol yukarya S1 e doru kayarsa, denge dviz kuru K2 gibi daha da yksek bir dzeyde oluacaktr. Hatta ayn Q0
miktarnda, kur gereksiz yere ykselmi olacaktr.

Aksine, dviz arznn artmasyla S dviz arz erisi sa aaya doru kayarsa, denge dviz kuru daha da dk bir dzeyde oluacaktr.
42

Sabit Dviz Kuru Sisteminde Ulusal Parann Deeri
Sabit dviz kuru sisteminde, yabanc parann ulusal para cinsinden fiyatnn aniden ve iradi olarak ykseltilmesine (1$=1,50 YTLden 1$=1,80 YTLye) devalasyon denir. Burada ulusal para [(1,80 1,50) / 1,50] = %20 orannda deer kaybetmitir.
Aksine, yabanc parann ulusal para cinsinden fiyatnn merkez bankas tarafndan drlmesine (1$=1,50 YTLden 1$=1,20 YTLye) revalasyon denir. Ulusal para [(1,20 1,50) / 1,50] = %20 orannda deer kazanmtr.
43

Esnek Dviz Kuru Sisteminde Ulusal Parann Deeri
Esnek kur sisteminde ise dviz arz ve talebine bal olarak sk sk deimeler olur. Sabit kur sisteminde olduu gibi uzun sre ayn kalmaz. Esnek kur sisteminde, kur ykselmesine depresiasyon (ulusal parann deer kaybetmesi), kur dmesine ise apresiasyon (ulusal parann deer kazanmas) denir.
44

Karma Dviz Kuru Sistemleri
U sistemler olarak sabit ve esnek kur sistemlerinin uygulanmasnda karlalan glkler, karma sistemlerle giderilmeye allmaktadr. Karma sistemler, sabit kur sistemlerine esneklik kazandrlmak veya esnek kur sistemine mdahalede bulunmak eklinde ortaya kan sistemlerdir.
45

Esneklik Kazandrlm Sabit Dviz Kuru Sistemi

Kat bir sabit kur sistemine esneklik kazandrmann balca iki
yolu;
1. Dviz kuru ayarlamalar (devalasyon)
* Byk oranl ayarlamalar [Ayarlanabilir Sabit Kur (Adjustable Peg)] * Kk oranl ve sk ayarlamalar [Srnen Pariteler (Crawling Peg)]
2.
Alt ve st destekleme noktalar arasndaki bantn geniletilmesi
olarak belirtilebilir.
46

Ayarlanabilir Sabit Dviz Kuru Sistemi (Adjustable Peg)
Dviz kurunun arz ve talep koullarna gre belli bir aralk iinde dalgalanmasna izin verilir. Aksi halde, mdahale edilir.
Araln geniletilmesi ile rezerv gereksiniminin minimuma indirilmesi ve kesin olan speklasyonun nlenmesi amalanr. Ancak, demeler bilanosu ann byk olduu durumlarda aralklarn snr zorlanacak ve kurlar sabitlenecektir.

Srnen Pariteler Sistemi (Crawling Peg)
Mini devalasyonlar sz konusudur.

Sabit kurlara zaman iinde esneklik kazandrmay amalar. Ayarlamalar sk aralklarla (gnlk, haftalk, aylk) yaplr.
Kurun sk ayarlamalarla esnekletirilmesi iki ekilde yaplr.

Trs giden pariteler (Trotting parities) ; kur ayarlamas ylda %30u ayorsa (yksek enflasyon yaayan Latin Amerika lkelerinde kur ayarlamalar). Kayan pariteler (Sliding parities) ; kur ayarlamalar ayda %5i, ylda %30u amyorsa.

Srnen Pariteler Sistemi (Crawling Peg)
Srnen pariteler sistemi zellikle dviz, sermaye ve para piyasalarnn yeterince gelimemi olduu gelimekte olan lkelere nerilir. Srekli ve kk oranlarda kur ayarlamalar yapldka ayn oranda faizler de deitirilerek sermaye hareketleri dengesi kurulabilecek ve speklatif hareket nlenebilecektir.
49

Mdahaleye Konu Olan Esnek Dviz Kuru Sistemi
Dviz kurunun serbest piyasa koullarnda olutuu, ancak otoritelerin gerektiinde piyasaya mdahalede bulunduklar sistemdir.
Esnek kur sistemine mdahaledeki ama, kura istikrar kazandrmaktr. Bu tr sistemlere genellikle kontroll yada ynetilen dalgal (managed floating) kur sistemleri denilir. Hkmet tarafndan yaplan mdahalenin lsne bal olarak l bir ayrm yaplabilmektedir.

Mdahaleye Konu Olan Esnek Dviz Kuru Sistemi
Temiz Dalgalanma (Clean Float) : Dviz kuruna
mdahale, sadece ksa dnemli istikrar bozucu sermaye hareketlerini nlemek amacyla yaplr. Kontroll Dalgalanma (Managed Float) : Kurlardaki dalgalanmalarn yaplr. Kirli Dalgalanma (Dirty Float) : Dviz piyasasna mdahale, ekonomik adan lkenin rekabet gcn korumas iin yaplr.
bykln
azaltc
mdahaleler

Dovizkuru Ödemeler Dengesi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dovizkuru Ödemeler Dengesi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

D Denge, Denge ve Dviz Kuru Sistemleri

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

demeler Dengesi (Balance of Payments-BP)

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Cari lemler Dengesini Etkileyen Unsurlar

(Pf/P).R = Reel dviz kuru

R = Nominal dviz kuru

demeler Dengesi (Balance of Payments-BP)

Sermaye Hesab Dengesini Etkileyen Unsurlar

De = Beklenen devalasyon ya da depresiasyon oran

Uzun vadede faiz oran (i), Cari lemler Dengesini de etkiler.

demeler Dengesi (Balance of Payments-BP)

Y M bylece (X-M) olumsuz etkilenir. if ve De sabit kabul edilirse,

i Yabanc sermaye girii

Cari Hesap A (M-X)2

Net Sermaye Girii

Net Sermaye Girii

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Cari Hesap A (M-X)2

(M-X)1 Net Sermaye Girii KAS2

Net Sermaye Girii

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

demeler Dengesi (Balance of Payments-BP)

Reel KurX, M ve (M-X) fonksiyonu ile BP saa kayar. [BP1]

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

demeler Dengesi (Balance of Payments-BP)

Y lkedeki Gelir Dzeyi

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

e(BP1) < e(BP2)

Her 1 TL, %20 faizden 1,2 YTL olacak.

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Y lkedeki Gelir Dzeyi

Milli gelir ok yksek (ithalat artar)

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Milli gelir ok dk (ithalat der)

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

D Ak veya Fazlann Srdrlebilmesi

Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

parann d deerinin dtn ifade eder.

Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

3- lkelerarasndaki nispi faiz oran farkllklar.

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Dviz ve Dviz Kuru Sistemleri

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Dviz Kuru Sistemleri

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Dviz Kuru Sistemleri

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Dviz Kuru Sistemleri

Yrd.Do.Dr. Mert URAL

Dviz Kuru Sistemleri

Dviz Kuru Sistemleri

Dviz Kuru Sistemleri