MADEN LERNDE GVENLK

Ama Maden iyerlerinde yaplan almalarda muhtemel tehlikeleri, riskleri ve bunlara karn alnmas gereken nlemleri renmek. renim hedefleri 9 Yeraltnda, yerstnde ve sondajla yaplan madencilik almalarnda SG ynnden nemli konular, 9 Alnmas gereken nlemler, 9 lgili mevzuat hakknda bilgi sahibi olmak. Alt balklar 9 Yeralt ve yerst maden iletmeleri 9 Sondaj ile maden karlan iletmeler 9 Maden iletmelerinde kullanlan makineler ve zellikleri 9 Tozla mcadele 9 Madenlerde havalandrma 9 Grizu ve toz patlamalar 9 Delme, patlatma 9 Madenlerde gkler, toprak kaymas ve su basknlar 9 Yer st madenlerde almalar 9 lgili mevzuat GR Madenler, yerkabuunun baz blgelerinde eitli i ve d etkenlerle oluan Element, Mineral ve Mineral Gruplar kayalar olutururlar. Ekonomik ynden deer tayan kayalara Maden / Cevher denir. Madenin, ekonomik deeri kalmam ise yine kaya durumuna iner. rnek olarak, Etibank Keiborlu Kkrt letmesi, Etibank Halky Civa letmesi, Etibank Ergani Bakr letmesi, Etibank Mazda Fosfat letmesi vb verilebilir. Madencilik, yerkabuunda bulunan Cevher, Endstriyel Hammadde, Kmr, Petrol gibi ekonomik deeri olan madenleri retme iine verilen bir isimdir. Madencilik, yataklarnn aranmas, projelendirilmesi, iletilmesi ve zenginletirilmesi ile ilgili ilemler olarak tanmlanabilir. Madencilik, ekonomik deeri bulunan cevherleri kullanlabilir hale getirmek iin gelitirilmi Uygulamal Bilim Daldr. Maden iletmecilii, faydal minerallerin Madencilik ile Kazanlmas iin yaplan; teknik ve emniyet bakmndan en iyi uygulama ile ekonomik adan en uygun sonucun alnmasn salamaya yarayan faaliyetlerin btndr. En 9 9 9 genel manada maden iletmesine karar vermeden nce iletmenin genelde; Ucuz, Emniyetli, Kayplarn az olmas istenir.

Maden iletmecilii faaliyetleri; 9 Arama, keif, sondaj, 9 Kaz ve ykleme, 9 nsan ve malzeme tama, 9 Ocak havalandrmas, 9 Byk hazrlk ve ihzarat, 9 Kuyu kaz ii, 9 letme metotlar uygulamas, 9 Ocak tahkimat,
1

9 9 9 9 9

Kmr tozlar ve ta tozlar mcadelesi, Su tahliyesi, Aydnlatma, Ocak yangnlar ve tahlisiye (kurtarma), Yerst faaliyetleri vb. iler olarak sralanabilir.

Maden letme Yntemleri: a. Yeralt retim Yntemleri, 9 Oda Topuk Yntemi, 9 Ambarl Kaz Yntemi, 9 Dolgulu Yntemler, 9 Ara Katl Gertme Yntemi, 9 Blok Gertme Yntemi, 9 Uzun Ayak retim Yntemi, b. Ak Ocak letme Yntemleri: 1. letilen Cevher ve Kayalara gre: 9 Sert Kaya Ak Ocak letmecilii, 9 Gevek Kaya Ak Ocak letmecilii, 2. makinelerinin alma Sistemine gre: 9 Srekli alan i makineleri Yntemi (Alman Orta Avrupa) (Dner Kepeli Ekskavatr, Band Konveyr, Absetzer-Dkc) 9 Kesikli alan i makineleri Yntemi (Amerikan - Rus) (Kepeli Ekskavatr, Draigline, Ar Kamyon) c. 9 9 9 9 9 Alternatif letme Yntemleri: Sondaj ile retim Yntemleri, Auger Mining retim Yntemi, Solsyon Madencilii, Deniz Dibi Madencilii, Yeralt Gazlatrma Yntemleri,

Maden iletmeciliinde, madenin retiminde yer seimi ansmz pek fazla olmamasna karlk yerst tesislerin yer seiminde fazla alternatif bulunmamaktadr. Maden iletmeciliinde yer seimi yaplr iken; 9 Sel-Su basknlarna kar korunma, 9 Ocak ii su drenajna elverililik, 9 Karo tesisleri iin uygunluk, 9 Elektrik ve telefon ebekesine yaknlk, 9 Kara ve Deniz Ulamna elverililik, 9 lk Yardm ve Salk kurumlar ile Alveri Merkezlerine yaknlk dikkate alnmaldr. Madencilikte SG Riskleri Madencilik sektr, doas gerei ierdii riskler nedeniyle zellik arz eden, bilgi, deneyim, uzmanlk ve srekli denetim gerektiren en ar ve tehlikeli sektrlerin banda gelmektedir. 2005 yl istatistiklerine gre lkemizde kmr madencilii yapan 462 iletme, kmrden gayri madencilik yapan 492 iletme ve 2599 ta, kil ve kum oca mevcuttur. Bu iletmeler, toplam 83197 kii istihdam etmektedir. Emek youn allan madencilik sektrde i kazas ve meslek hastalklaryla karlama olasl dier i kollarna oranla daha yksektir. 19952005 yllar arasndaki SSK verilerine gre i kazalarnn % 8,72si, meslek hastal vakalarnn % 51,12si, srekli i gremezlik vakalarnn % 28,41i, lm vakalarnn ise %10,18i madencilik sektrnde meydana gelmitir.

Madencilik sektr yangn, su basknlar, patlamalar, gkler gibi toplu lmlere neden olabilecek birok tehlikeyi barndrmaktadr. Bu tehlikelerin yan sra uygunsuz havalandrma, tahkimat sistemleri, toz, ergonomik olmayan alma koullar, grlt, titreim, elle tama, elektrik arpmalar, yetersiz aydnlatma, psikolojik sorunlar, olumsuz hijyen koullar mevcuttur. Ayrca ar yorgunluk ve insan hatalar, vardiyal alma, uzun alma saatleri, scaklk, ar alma artlar gibi unsurlarda bu sektrdeki dier riskleri oluturmaktadr. Madencilik sektr de dier inaat, makine, kimya sektrleri gibi kar amal ekonomidir. Madencilik sektr genelde emek youn bir iletmedir. Bunun iin ii sal ve i gvenlii konularnn n planda olmas gerekmektedir. Dier taraftan madencilik ileri tabiat ile bire bir alld iin doa artlarnn toleranslar erevesinde allabilmektedir. Bunun iin madencilik sektr btn kurumlarnda ii sal ve i gvenliine dier sektrlerden daha fazla titizlikle uygulamak ve uygulanmasn kontrol etmek zorundadr. alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Tefti Kurulu Bakanl Yeralt ve Yerst Maden letmelerinde Proje Denetimi Deerlendirme Raporu-Nisan 2005 kapsamna gre 189 adet Yer alt letmesi ve 583 adet Yer st letmesi olmak zere 772 adet iletmede denetimler yaplmtr. yerlerinde son bir yl iinde meydana gelen 2775 i kazas sonucunda, 37 iide uzuv kayb meydana gelmi, 17 ii de hayatn kaybetmitir. (izelge 1-3) Kaza sebepleri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Dme Boulma Malzeme Dmesi Patlayc Madde Gk Gaz Patlamas Elektrik arpmas Makine Tehizat Dier Sebepler Toplam Kazas Says izelge 1. Son Bir Yl iinde Meydana Gelen i Kazas Tespit says 46 2 356 1 18 5 3 205 2.139 2.775

Rapor sonular tablolar eklinde sonulandnda maden iletmelerinde durum daha ak kavranabilmekte ve alnmas gerekli nlemlerde elzem olmaktadr. Organizasyon, Gzetim ve Genel alma artlar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ilerin salk raporlar yoktur / Ar ve Tehlikeli ler Ynetmeliindeki rneine uygun deildir. Periyodik salk gzetimleri yaplmamaktadr. Grltl yerlerde alan iilerin odyogramlar alnmamtr ve iiler kulaklk kullanmamaktadr. Tozlu ilerde alan iilerin gs radyografileri alnmamtr vb. ilere eitim verilmemitir. makinesi operatrlerinin ehliyeti yoktur. ilere elik burunlu ayakkab, baret, toz maskesi verilmemitir. Kiisel koruyucularn kullanm yetersizdir. Mutfak personelinin portr muayeneleri yaplmamtr. Fenni nezareti defteri dzenli tutulmamaktadr. Fenni nezareti atanmamtr. ilere i elbisesi verilmemitir. Ak iletme ynergesi yoktur. Gvenlik ynergeleri bulunmamaktadr. Aynada atlak, kavlak kontrol yaplmamaktadr. Askda malzeme vardr. Salk memuru / ilk yardm eleman yoktur. Tespit says 469 428 222 202 202 223 162 135 134 128 124 123

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62

iler karbon monoksit maskesiz ocaa girmektedir. malat haritas aylk ajur edilmemektedir. Uyar levhalar ve gvenlik iaretleri yoktur. Gzetim ve denetim faaliyetleri yetersizdir. Ocakta ayna ykseklii fazladr. Kademe oluturulmamtr. Gvenlik ve acil durum tatbikat yaplmamtr. Ak ocakta ev as diklemitir. ilerin zlk dosyalar hazrlanmamtr. letme sahasnn etraf korkuluk veya tel rg ile evrilmemitir. Sal ve gvenlii kurulu kurulmamtr. /Toplantlar dzenli yaplmamaktadr. yeri hekimi yoktur. alma sresi yetersizdir. Ocakta yer yer ters skarpa olumutur. letiim, Uyar ve Alarm Sistemleri bulunmamaktadr / yetersizdir. Malzeme veya iilerin dmesi riski bulunan tehlikeli alanlara, grevli olmayan kiilerin girmesi uygun ara ve gerelerle engellenmemitir. Su baskn ihtimali olan blgelerde gvenli bir alma sistemi salanmamtr. Maden ocanda elektrik rapor defteri yoktur. Ocak ierisinde terk edilen ksmlar kapatlmamtr. Kademeler kayarak kademe dzlkleri kaybolmutur. Stok sahasnda istifleme uygun deildir. Dkm sahalarnda rampalar oluturulmamtr. Ak arj blm uygun deildir. retim blgesinde gmemi geni blge bulunmaktadr. Tozu nlemeye kar tedbir alnmamtr. Dkm sahasnda manevracya gece almasnda fosforlu i elbisesi verilmemitir. yerinde mhendis dzeyinde teknik eleman yoktur. Dkm sahasnda alan manevrac yoktur. Dar ile ocak ii haberleme yoktur. Ocakta baz yerlerde youn halde su ve amur birikintilerine rastlanmtr. yeri salk birimi oluturulmamtr. Salk birimi uygun deildir. Elektrik tesisatndan sorumlu elektrik mhendisi yoktur. Gezici deponun gvenlik uzaklklar uygun deildir. Ak ocakta patlatmalarda kullanlmak zere siren sitemi kullanlmamaktadr. yeri hekimi szlemesi uygun deildir. Grlt seviyesi yksektir. Grlt haritas karlmamtr. Kazan kullanan iinin atei belgesi yoktur. Kuyu bakm defteri yoktur. Tayc halatlarn nitelikleri ve deitirilme tarihleri belli deildir. Derinletirme almas yaplan kuyuda alanlarn emniyet kemeri yoktur. ilere tetanos as yaplmamtr. Yer alt ocak girii ak iletme iinde olup heyelan tehlikesi bulunmaktadr. gvenlii mhendisi yoktur. Toz lm yaplmamtr ve toz haritas hazrlanmamtr. Ocak ii yollarda atk malzemeler vardr. balamada (mola veya yemek arasndan sonra) sesli ikaz verilmemitir. Maden ocanda elektrik ebeke plan ve ynergesi hazrlanmamtr. Kuyu dibi ile kuyu ba arasnda uygun iaretleme sistemi yoktur. at d etkenlere kar yeterli koruma salamamaktadr. Arzal aralar uygun ekilde gvenli yerlere park edilmemitir. yeri kaplar uygun deildir. Akaryakt istasyonunda alan iinin eitim belgesi yoktur. izelge 2: Sal ve Gvenlii Mevzuat Ynnden Noksanlklar

122 85 78 69 63 55 49 44 40 40 32 31 30 26 20 19 18 12 12 11 11 9 8 7 7 6 6 5 4 4 4 4 4 3 3 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1

Mekanik ve Elektrikli Ekipman ve Tesisler 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 yerindeki elektrik tesisat ile makine ve tezghlarn gvde gvenlik topraklamalarnn kontrol belgesi yoktur. Kompresrn periyodik kontrol yaplmamtr. Makinelerin kay kasnak, zincir koruyucusu yoktur. Elektrik panosunun nnde yaltkan paspas yoktur. Paratonerin kontrol yaplmam tr. Ocak iinde kullanlan elektrikli ekipman exproof deildir. makinelerinin geri vites ikaz alarm yoktur. Halat defteri tutulmamaktadr. Kamyonla boaltma yaplan silonun yan korkuluklar yoktur. Silo azlarnda zgara yoktur. Elektrik tesisat projesi onaylanmam tr. Oksi-asetilen kaynak tplerinde gstergeler krk, hortumlar ayn renktedir. Alev geri tepme emniyet valf yoktur. Ocak ii aydnlatma 220 volt elektrikle / plak ampullerle yaplmakta olup, kiisel Aydnlatc veya ba lambas kullanlmamaktadr. Malzeme boaltlan bunkerin nnde set yoktur. Kompresrn yeri uygun deildir. Patlamaya dayankl blme iinde deildir. Tel kesme ve sayalama makinesinin nnde paravan yoktur. Kaldrma aralar kontrol yaplmamtr. Zmpara tann koruyucusu yoktur. Zincirli ve bant konveyrlerin emniyet teli yoktur. almaya balamadan nce otomatik ikaz veren tertibat yoktur. Ocak ii elektrik tertibatnda izole edilmemi elektrik kablolar bulunmamaktadr. Vincin nnde halat frlamalarna kar siperlik yoktur. Topraklama iletkeninin kontrol raporu yoktur. lk yardm odas yoktur. makinelerinin kablolar uygun ekilde ekilmemitir. Gece vardiyasnda ocak aydnlatmas yaplmamaktadr. Elektrik tesisatnda uygun deildir. Kaak akm rlesi yoktur. Lastik atlyesinde ember frlamalarna kar nlem alnmamtr. Oksijen tpleri kontrol belgesi yoktur. Elektrik kaynak makinesinin saplarnn metal tutamaklar yaltlmamtr. Rayl kaplarda koruyucu perde yoktur. Aydnlatma armatrleri etan deildir. Ocak ierisinde aydnlatma yetersizdir. Kuyu asansrlerinin yan taraf aktr. Ocaklarda alminyum kovanl kapsl kullanlmaktadr. Dkm sahasnda ekme halat yoktur. Kamyon damperleri ak iken hidrolik boalmalarna kar damperleri sabitleyici nlem alnmamtr. Aydnlatma lambalarnda kafes yoktur. Vincin molete arpmamas iin yaplan limit alter tertibat arzaldr. Cevher krma ksmnda yan kenarlardaki sa levha ykseklii yeterli deildir. makinelerinin bakm kart yoktur. Vinleri kullanan iilerin ehliyeti yoktur. Vinlerin yk kancalarnda emniyet mandal yoktur. Bant konveyrlerin alt ksmnda malzeme dmesini nleyici nlem alnmamtr. Torna tezgh nnde tala siperlii yoktur. Vincin kafes kaplar tam olarak kapanmamaktadr. Ara bakm kanal kenarnda set yoktur. Elektrik panolar iinde deiik ilgisiz madde bulunmaktadr. Vinlerin sa-sol limit alteri yoktur. Oksi-Asetilen kaynak makinesinin tpleri arabada tanmamaktadr.

Tespit Says 377 349 181 125 112 85 85 81 77 74 51 48 48 41 40 39 33 26 24 19 16 12 11 11 9 8 7 7 7 7 7 5 5 5 5 5 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3

50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66

Elektrik kablolar yerde geliigzel ekilmitir. makinelerinde kabin yoktur. Havalandrma ve aydnlatmay tehlikeye drmemek amacyla elektrik kesintileri srasnda devreye girecek yedek enerji kayna bulunmamaktadr. Ocakta akl lamba ile patlatma yaplmakta olup, manyeto yoktur. Kafes halat insan tamak iin deneye tabi tutulmam tr. Elektrik panolar kilitli deildir. yerinde krma eleme tesisinin devreye gireceini belirtir otomatik ikaz sistemi yoktur. Yeraltnda kullanlmakta olan lokomotifin eksoz k antigrizu deildir. Eleme blmndeki helezonlarn st aktr. Vinlerde elektrik kesilmesinde devreye girecek fren tertibat yoktur. Vincin kafes kaplar tam olarak kapanmamaktadr. Kuyudaki karma makinesinde seviye gstergesi yoktur. Ocak iindeki makinelerin gvde topraklamalar yeraltnda yaplmtr. Alak gerilim odasndaki baz plak iletkenler aktadr. Yksek gerilim odasnda manevra talimat ve tek hat emas yoktur. Ocak iindeki alak gerilim hatt telleri alakta kalmtr. Vinlerde sesli ve kl ikaz sistemi yoktur. izelge 3: Mekanik ve elektirikli ekipman ve tesislerde i kazalar

3 3 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

YERALTINDA, YERSTNDE VE SONDAJLA YAPILAN MADENCLK ALIMALARINDA SG RSKLER Maden letmecilii, doas gerei allmas zor bir sektrdr. Emek youn iletmeler olduu iin insan faktr n plana kmaktadr. zellikle yer alt iletmelerinde alanlarn bilinli olarak hem kendi grevlerini yerine getirmeleri hem de alma arkadalarnn hata yapmamalarn nlemeleri gerekmektedir. Maden iletmecilii emek youn iletmeler olmasna karn tabiatn tand toleranslar dahilinde byk yatrmlar da gerektirmektedir. Maden iletmelerinde her trl nlemin alnmasna ramen baz durumlarda alanlarda kanksama sistem krl oluabilmekte ve umursamazlk olumaktadr. Maden letme Ynetiminin gerekli nlemleri ve denetimleri yerinde ve zamannda usulne uygun olarak yapmamas durumunda tabiat artlar madenciyi affetmemekte, kazalar olmaktadr. Madencilikte alnmas gereken genel SG tedbirleri zetle: 9 Uygun ve yeterli tahkimat yaplmamaktadr. zellikle retim bacalarnda ve klavuz arnlarnda bir haveden fazla aklk braklmaktadr. Bu sebeplerle arn patlamas, gk, tavan ve yanlardan malzeme dmeleri meydana gelmektedir. 9 Uygun ve yeterli havalandrma sisteminin bulunmamasna bal olarak baca ve klavuz arnlarndaki metan geliri dearj edilememektedir. Bu sebeple metan yanmas ve grizu patlamalar meydana gelmektedir. 9 Nefeslik ve kaamak yolu olarak kullanlmak zere yer st balantl ikinci bir yol bulunmamaktadr. Bu sebeple kaza durumunda iiler ocaktan acil ve gvenli bir ekilde tahliye edilememektedir. Ayrca bu durum ocak havalandrmasn da olumsuz etkilemektedir. 9 Tehlikeli gazlar iin erken uyar sistemi bulunmamaktadr. Bu sebeple, tehlikeli gazlarn srekli takibi yaplamamakta, gerekli tedbirler zamannda alnamamakta ve tehlikeli durumlarda ocan acil tahliyesi salanamamaktadr. 9 lkyardm ve tahlisiye istasyonlarnn kurulmamas, mevcutlarn ise uygun nitelikte olmamas nedeniyle kaza sonucu kurtarma ve ilk yardm ilemleri zamannda yaplamamaktadr. 9 Ocakta uygun vasfta gaz lm cihaznn bulunmamas, her vardiyada muntazam aralklarla gaz lmlerinin yaplmamas, ferdi maskelerin bulunmamas ve/veya

kullanlmamas, alanlarn CH4 (metan), CO (karbon monoksit), CO2 (karbondioksit) ve dier tehlikeli ve zararl gazlardan etkilenmesine neden olmaktadr. Patlayc maddelerin ocaklarda kullanlabilecek zellikte olmamas, yetkisiz ve ehliyetsiz kiilerce atelenmesi, atelemelerde gerekli gvenlik tedbirlerinin alnmamas nedenleriyle ciddi kayplarla sonulanan kazalara sebep olmaktadr. Yangn ve patlamadan sa olarak kurtulanlar, yeterli eitim ve tatbikatlarn yaplmamas nedeniyle oluan panik sonucu CO maskelerini kullanamamakta, gvenli k yollarn bulamamakta ve bu durum lmleri artrmaktadr. alanlarn ocak ii eimli yollarda malzeme tanan vagonlara binmeleri, vagon kamalarna kar tedbirlerin alnmamas, yollardaki aralklarn yeterli olmamas, nakliyatla ilgili lml ve uzuv kaypl i kazalarn meydana getirmektedir.

Yerst iletmelerinde; 9 Kademe oluturulmamas, 9 Kademe yksekliklerinin boom seviyesinin ve derin lam deliklerinin ok stnde oluturulmas, 9 Kademelere uygun ev verilmemesi, 9 Aynalarda gerekli hallerde kavlak ve atlak kontrol yaplmamas sebepleriyle kitle ve blok kayma veya dmesi sonucu i kazalar meydana gelmektedir. Basamaklarda gvenlik hususlar: 9 Basamak diplerinde ii bulunmamal ve patlayc madde ve sandklar konmamal, 9 Kaz ya da lamlarla oyularak kademe alnlar askya alnarak (ters skarpa) allmamal, 9 Kademenin altn oymak yasaktr Kavlak kontrol ve skmnde SG hususlar: 9 Lam atmlarndan, kar ve yamur gibi doal olaylardan sonra basamak ev yzeylerinde deneyimli iiler tarafndan atlak skm yaplmal, 9 ykseklii 5 m ve eimi 30 dereceden fazla olan evlerde, kavlak skm almalarnda iilere emniyet kemeri, baret, emniyet ayakkabs vb. kiisel koruyucular muhakkak kullandrlmaldr. Ak ocakta SG tedbirlerinin salanmas: 9 Grevlilerden bakas ocaa girmemeli, 9 letme sahas iinde uygun yerlere uyar levhalar konmal, 9 letme personeli dndaki kiilerin geit yolu, ocak snr tel it ile emniyete alnmal, 9 Yetkililerden baka kiilerin izin almadan iletme sahasna ve iyerine girmesine izin verilmemelidir. YERST TESSLERNDE TEDBRLER 9 Acil Durumlarda Band Konveyr durdurmak iin Svili Acil Stop Teli Taklmal, 9 Tm Kay-Kasnaklarn zerine Muhafaza Taklmal, 9 Makineler Durdurulmadan Tamir, Bakm, Ayar, Onarm yaplmamal, 9 alma Platformlar ile Merdivenlerin Kenar Korkuluklar Olmal, 9 Bunkerlerde ileme yapanlar Emniyet Kemeri takmal 9 Damper kalkk vaziyette manevra yaptrlmamal Enerji Nakil Hatlarna dikkat edilmelidir. Yakt tanknda SG tedbirleri: 9 Tank Topraklanmal 9 Dolum Yapan Tankere Statik Elektrik Yk Giderici (Maal Kablo) Balanmal 9 Ak Alev Yasa Uygulanmal 9 Tank altna kum havuzu yaplmal Silolara girite alnacak SG tedbirleri 9 Gzetici 9 Sinyal pi

9 9 9 9 9 9

Emniyet Kemeri Temiz Hava Solunum Cihaz Baret makinelerinin kllanmnda alnacak SG tedbirleri: ilerin Makineleri veya Kamyonlara Aslarak Seyahat Etmelerine Mazot kmalinin Kaldrlan Kepe zerinde Yaplmasna zin Verilmemeli Damper veya Kepe kalkk iken altna mutlaka salam takozlama yaplmaldr.

Ara manevra alanlarnda gvenlik tedbirleri: 9 Grevli olmayan ilerin ara manevra alanna girmeleri nlenmeli, 9 Manevrac tm Operatrlerce grlebilecek gvenli bir yerden sevk ve idare etmeli, 9 Yaclar, Operatrle iyi bir ekilde anlatktan ve makine stop ettikten sonra makineye yaklamal, 9 Srcler ykleme alannda aralarndan inmemeli, 9 Aralarn alr vaziyette terk etmemeli Tumba yerinde SG nlemleri: 9 Aralarn tumbadan aa dmelerini nleyecek zellikte salam set yaplmal, 9 Gmelere kar tumba kenar dar paletli Loder ile sktrlmal 9 Tumbac reflektif eritli yelek ve pantolon giymeli, tm srcler tarafndan grlecek gvenli bir yerde durmal 9 Dkm ev as emniyetli olarak seilmeli ve uygulanmaldr Patlayc maddelerdeSG tedbirleri: 9 Ateleme Kurallarna Uyulmamas, 9 Atelemeyi Ehliyetsiz Kiilerin Yapmaya Kalkmas, 9 Fitille Atelemede 5den fazla Lamn ayn anda Atelenmesi 9 Lamn Uygun Derinlikte Delinmemesi, 9 Yeterli Sklama Yaplmamas, 9 Uygun Yerden ve Uzaklktan Ateleme Yaplmamas, 9 Ateleme Aralarnn Periyodik Kontrollerinin Yaplmamas, 9 Patlayc Madde Deposunun Etraf Tel rg le evrilmeli 9 Ak Alev Yasa Uygulanmaldr. 9 Ateleme Sonras Patlamam Lam Kontrol Yaplmamas, 9 Patlayc Madde ve Kapsllerdeki Hatalar, 9 Patlayc Maddenin Yetkisiz Kiilerce Kullanmas, 9 lkel Patlayc Madde (Patos) mal Edilerek Kullanlmas 9 Patlamam Lam Kontrolnn Dikkatlice Yaplmamas Yeralt iletmelerinde alnacak gvenlik nlemleri 9 Yeralt almalarn Aka Gsterecek lekli Bir Yeralt alma Plan (malat Haritas) Hazrlanmal, 9 Yollar, retim Alanlar le alma ve Gvenlii Etkileyebilecek Bilinen Dier zellikler Yeralt alma Plannda Gsterilmeli, Hazrlk ve kazda SG: 9 Tm Yeralt almalarnda, Ocak inde, ilerin Kolay Ulaabilecei, Birbirinden Bamsz ve Gvenli Yapda en az 2 Ayr Yoldan Yer stne Balant Yaplmal, 9 Bunlardan Biri Nakliyat ve Hava Giri, dieri Hava Dn Yolu olarak Kullanlmal, 9 ki Yol Arasnda 30 m Topuk Olmaldr. 9 Kuyu ile Nakliyat Yaplan Ocaklarda ki Kuyu Arasnda en az 30 m Topuk Braklmal, 9 Ana Nakliyat Yollar, nakliyat sistemine uygun boyutlarda, % 0,5i gemeyen eimde dzgn kesitli ve mmkn olduunca dz dorultuda ocak veya ocak blmlerinin mrne yetecek salamlkta olmal, 9 Ana Nakliyat Yollarnda aralarla galeri yan duvarlarnn birisi arasnda en az 60 cm yaya yolu braklmal, Tahkimatta SG:

9 9 9

9 9

Btn Yeralt lerinde, Ta, Kmr, Cevher Kayma ve Dmelerini nlemek zere, Uygun ve Yeterli Tahkimat Yaplmal. Tavan artlarna Gre En Uygun Tahkimat Yaplmal Yklma ve Dme Tehlikesi bulunan Askdaki Btn Maddeler Drlmeli veya Tahkimatla Dmeleri nlenmelidir. Tavanlarda ve Yanlarda Boluklar Skca Doldurulmal ve Sklanmaldr. Tahkimatn Onarm, Deitirilmesi, leri Alnmas ve Sklmesinde Para Dmelerine kar zel nlemler Alnmal, Tahkimat, Teknik Nezaretinin, in zelliine Gre Belirleyecei Esaslar Kapsayan Ynergeye Uygun Olarak Yaplmaldr.

Tahkimat ve ocan kontrolnde SG: 9 Nezaretiler ve lgili iler, Sk Sk ve zellikle Uzunca Bir Duraklamadan Sonraki e Balamalarda, allan Yerin Tavann ve Tahkimatn Muayene Etmeli. 9 Zeminin Salam Ve Dayankl Olduu, Yklma, Gme veya Para Dme Tehlikesi Bulunmayan Yerler Dndaki Kazlarda, ilerin Gvenlii Asndan En Ksa Zamanda Tahkimat Yaplmal. 9 Galeriler, Zeminin Salaml ve Dayankll Asndan Dzenli Olarak Kontrol Edilmeli ve Tahkimatlarn Bakm Dzenli Olarak Yaplmaldr Havalandrmada SG: 9 Yeralt letmelerinde ilerin alt Btn Blmlerde Yeterli Havalandrma Yaplmaldr. 9 Sala Uygun Solunabilir Hava Salanmas, 9 Ortamdaki Patlama Riskini ve Solunabilir Toz Konsantrasyonunun Kontrol Altnda Tutulmas, 9 Kullanlan alma Yntemi Ve ilerin Fiziki Faaliyetleri Dikkate Alnarak alma Koullarna Uygun Havann Salanmas ve Srdrlebilmesi in Srekli Havalandrma Yaplmas Zorunludur. Havalandrmann zellikleri 9 Hava Akm alma Yerlerine Doal veya Mekanik Aralar ile Planl Bir ekilde Salanmal, 9 Havalandrma Sistemine Bal Makineler, Yedek Enerji Kaynana Balanmal, 9 retime Balamadan nce Her Ocak Uygun Havalandrma Sistemiyle Donatlmal, 9 Havalandrma Esas tibariyle Aadan Yukarya Doru Yaplmal, 9 Ocak Havasnda Oksijen % 19'dan Az, Metan % 2'den fazla, Karbondioksit % 0,5'den fazla, Karbon monoksit % 0.005 (50 Ppm) den fazla ve dier Tehlikeli Gazlar bulunan Yerlerde alma Yaplmamaldr. Nakliyat srasnda SG 9 Fenni (Teknik) Nezareti, Ocaklarda Kullanlacak Mekanik Tat Sistemine, Sistemin almasna, zel aretleme Kurallarna, Arabalarn Ynetimine ve Durdurulmasna, Arabalara Binmesine zin Verilen Kancaclarn Uymak Zorunda Olduklar Kurallara, Yoldan kan Ve Devrilen Arabalarn Yola Konulmasnda Uygulanacak Esaslara, Aslacak Uyar Levhalarna likin Hkmleri Kapsayacak Bir Ynerge Hazrlar. almalar Bu Ynerge Esaslarna Uygun Olarak Yaplr. 9 Ynerge ve Ynergenin ngrd Uyar Levhalar, Uygun Yerlere Aslr Ve Tm Ocak Personeline retilir. Nakliyat srasnda uyulacak kurallar 9 Vagon Nakliyatna balamadan nce Vini ile Vagoncular haberlemeli, 9 Vagon nakli srasnda Desandreye i girmesine izin verilmemeli, 9 Katarda, Vagonlar birbirine halatla balanmal, 9 Son vagonun arkasna eytan Aya taklmal 9 Vagon kamasn nlemek iin Ocak Azna Karakol (Yayl Kap) yaplmal Drenajda SG 9 Ocak Sularnn Tehlike Yaratmamas iin Galeri Tabannda Beton Kanallar Yaplmal,

Drenaj Sistemi oluturularak Ocaktan gelen sular Ceplerde, Havuzlarda biriktirilmeli ve Pompalarla dar atlmaldr.

Ocaklarda patlamalar ve alnacak emniyet tedbirleri Gaz Patlamasna Neden Olan Kaynaklar Yok Edilmelidir. Bunlar: 9 Dinamit Atlmas, Manyetolar, Ateleme Telleri , 9 Emniyet Lambas, 9 Elektrik Kontaklar, Arklar, Kablo Patlamalar, 9 eitli Yangnlar, Ak Alevler, Sigara, 9 Alev Szdrmaz zelliini yitirmi Cihazlar, Trafolar, 9 Tavan Ta Krlmalar srasnda kan kvlcmlar, 9 Kmrn Kendiliinden tutumas, 9 Kaynak yaplmas, 9 Statik Elektrik vb. nedenlerdir. Grizu tehliesine karSG: 9 Ocan Btn Ksmlarnda, Her Gn, Her Vardiyada, Fenni Nezareti veya Yetitirilmi, Yetkili Kimseler tarafndan, Emniyet Lambas veya Metan Dedektr ile Grizu lmleri Yaplr. lm Sonular Noter Tasdikli Deftere Kaydedilir 9 Bu lmelerde, Eser Miktarda Bile Olsa Metan Saptanan Ocaklar, Grizulu Ocak Kabul Edilir ve Buralarda, Tzn Bu Tr Ocaklarda Alnmasn ngrd Tm nlemler Alnr. Grizulu ocaklar 9 Fenni Nezareti Gzetiminde en az 25 m Boyunda Kontrol Sondajlar Yaplr. 9 Sondaj Deliklerinde, Grizu veya dier Zararl Gazlarn varl anlalrsa durdurulur; iler Sz Konusu Yeri Terk Ederler; Giri Yeri Kapatlr, Durum Yetkililere derhal bildirilir. 9 Grizulu Ocaklarda Ak Alev Yasa Uygulanr, 9 Sadece zin verilen tipte Dinamit Kullanlr, 9 Erken Uyar Sistemi Kurulur, 9 Tm iler, alma Sresince Yanlarnda Karbon monoksit Maskesi bulundurur 9 Btn Grizulu Ocaklarda, her biri tek bana Ocan Havalandrlmasn salayacak gte, birinin herhangi bir nedenle durmas durumunda, dieri otomatik devreye girecek durumda, ki Havalandrma Grubu bulunmaldr. 9 Ana Vantilatr ve Aspiratrler birbirinden bamsz ki Ayr Enerji Kaynana Balanmal, birinin durmas halinde, dieri Ocak Havalandrmasn aksatmayacak en ksa srede almaldr. 9 Ocak Havasnda % 2 den fazla Metan saptanan Ocaklarda veya Ocak Ksmlarnda, ilerin kurtarlmas ve Grizunun temizlenmesi dnda alma yapmak yasaktr. 9 Metan Orannn % 2 atn ilk gren, bacadaki almay durdurur. 9 Havada % 1 den fazla Metan saptandnda, Bu Oran, % 1 n Altna dnceye kadar, lmler aralksz srdrlr. 9 Tm Elektrik ve Aydnlatma Tesisatnda Antigrizu Cihaz ve Aygtlar kullanlr. 9 Tm Antigrizu Cihazlarn ylda bir kez Yetkili Kuruma Kontrolleri yaptrlr. 9 ahsi Aydnlatmalar Akl Lambalarla yaplr. 9 Tm Panolara Kaak Akm Rlesi taklr. 9 Kablolar, arpmalara, srtmelere ve zerine decek cisimlere kar korunacak yerlere tesis edilir. 9 Genel havasndaki Metan oran % 1,5 geen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygtlarn gerilimi derhal kesilir ve koullar dzelmedike yeniden verilmez. 9 Elektrikli aygtlarla kablolar ve ayrntlar, haftada en az bir kez, dndan kontrol edilir, ylda en az bir kez, yaltkanlk kontrolne tabi tutulur. Toz patlamalarna kar alnacak emniyet tedbirleri 9 Ocak ierisindeki kmr tozu kaynaklar; Kmr Tozlarnn toplanmas ve slatlmas, ta tozu kullanarak yanmaz madde miktarnn artrlmas, toz ve sulu sistemler kullanlmas ile yok edilmelidir.

10

Kmr tozunun olutuu yerlere, toz toplayclar monte edilerek toz kaynandan emilmelidir.

Kurtarma organizasyonu 9 Ocaklarda, bir kaza durumunda hzl ve etkili bir ekilde mdahale edebilmek iin uygun bir Kurtarma Tekilat (Tahlisiye stasyonu) kurulmaldr. 9 Kurtarma Tekilatnda, yeraltnda maden arama veya retim ilerinin yrtld Galerilerde grev yapacak yeterli sayda (Toplam i Saysnn % 10u) eitilmi Kurtarma ile grevli i ve uygun mdahale ara-gereleri (Tahlisiye Cihazlar) bulunmaldr. 9 lk Yardm iin gerekli levazmat eksiksiz bulundurulmaldr. Madenletmelerinde Alnmas Gereken nlemler le lgili Yasal Dzenlemeler Maden letmecilii, doas gerei farkl dallarn bir arada beraberce alt bir sektrdr. Maden iletmeciliinde insan sal konusunda Tp ile ortak almak durumundadr. Hem yer alt ocaklarnda hem yerst tesislerinde hem de ak ocak iletmelerinde i makinelerini kullanmalarnda makine sektr ile ortak allma zorunluluu olumutur. Madenlerde emek youn alma yapld iin alanlarn sevk ve idaresi gerekmektedir. Bu gn Trkiye Ta Kmr kurumunda 1500020000 ii almaktadr. Bu rnekleri artrlabilir. Bunun iin maden iletmeciliinde yneticilerin mevzuata hkim olmalar gerekmektedir. 9 1475 Sayl Kanunu (Madde 74) Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk (22.10.198418553), Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk (Madde 380), Maden ve Taocaklarnda ve Tnel Yapmnda Tozla Mcadeleyle lgili Ynetmelik (14.09.199020635), Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal Ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk (Madde 287), Grizulu ve Yangna Elverili Ocaklarda Alnmas Gerekli Tedbirler Hakknda Ynetmelik (11.03.199722930), Grizulu Ocaklarda Elektrik Enerjisi Kullanlmas Hakknda Ynetmelik (11.03.199722930), Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk (Madde 186) Maden ve Taocaklar letmelerinde ve Tnel Yapmnda Alnacak i Sal ve Gvenlii nlemlerine likin Tzk (Madde 78, 79, 80) Yeralt Maden letmelerinde Elektrikli Lokomotiflerin Kullanlmas Hakknda Ynetmelik (28.05.199723002), 4857 Sayl Kanunu (10.06.2003 / 25134) 4857 Sayl Kanunu (Madde 77) alanlarn Sal ve Gvenlii Eitimlerinin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik (07.04.200425426) 4857 Sayl Kanunu (Madde 78) Yeralt ve Yerst Maden letmelerinde Salk Ve Gvenlik artlar Ynetmelii (21.02.200425380, Sondajla Maden karlan letmelerde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii (22.02.200425381), Sondajla Maden karlan letmelerde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii (22.02.2004 tarih ve 25381)

9 9

11

Patlayc Ortamlarn Tehlikelerinden alanlarn Korunmas Hakknda Ynetmelik (26.12.2003 25328) Sal ve Gvenlii Ynetmelii (09 Aralk 2003 25311) Asbestle almalarda Salk ve Gvenlik nlemleri Hakknda Ynetmelik (26.12.2003 25328) Kiisel Koruyucu Donanmlarn yerlerinde Kullanlmas Hakknda Ynetmelik (11.02.2004- 25370) Grlt Ynetmelii (23.12.2003 25325)

4857 Sayl Kanunu (Madde 85) Ar Ve Tehlikeli ler Ynetmelii (16.06.2004 25494) Tekel D Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzk (29.09.198719589, ileri Bakanl)

12

LGL MEVZUAT
Yeralt ve Yerst Maden letmelerinde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii* (*21/02/2004 tarih ve 25380 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr) BRNC BLM Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar Ama Madde 1 Bu Ynetmeliin amac, yeralt ve yerst maden iyerlerinde alan iilerin salk ve gvenliinin korunmas iin uyulmas gerekli asgari artlar belirlemektir. Kapsam Madde 2 Bu Ynetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayl Kanunu kapsamna giren tm yeralt ve yerst maden iyerlerini kapsar. Dayanak Madde 3 Bu Ynetmelik, 4857 sayl Kanununun 78 inci maddesine gre dzenlenmitir. Tanmlar Madde 4 Bu Ynetmelikte geen; a) Yeralt ve yerst maden ileri: - Madenlerin yeralt veya yerstnden karlmas, - Madenlerin karma amacyla aratrlmas, - karlan madenlerin ilenmesi hari, sata hazrlanmas, ilerini ifade eder. Sondajla Maden karlan letmelerde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmeliinin 4 nc maddesinin (a) bendinde tanmlanan sondajla maden karma ileri bu tanm kapsamnda deildir. b) yeri: Yeralt ve yerst maden karma ilerinin ve yardmc ilerin yapld tesisler ve binalar ile iilere ait yatp kalkma yerleri, hafriyat dkme yerleri ve atk sahalar dahil alma yerlerinin tmn ifade eder. KNC BLM verenlerin Ykmllkleri Genel Ykmllkler Madde 5 Yeralt ve yerst maden iyerlerinde, iveren aadaki hususlar yerine getirmekle ykmldr: a) ilerin salk ve gvenliklerini salamak amacyla; 1) alma yerleri, iilerin ilerini yaparken kendilerinin ve dier alanlarn salk ve gvenliklerini tehlikeye atmayacak ekilde tasarlanacak, ina edilecek, tehiz edilecek, hizmete alnacak, iletilecek ve bakm yaplacaktr. 2) yerinde yaplacak her trl alma, yetkili kiinin nezaretinde ve sorumluluu altnda yaplacaktr. 3) zel riski bulunan iler yalnzca konunun uzman kiiler tarafndan ve talimatlara uygun olarak yaplacaktr. 4) Tm gvenlik talimatlar iilerin anlayaca ekilde olacaktr. 5) Yeterli ilk yardm donanm salanacaktr. 6) Dzenli aralklarla gerekli gvenlik tatbikat yaplacaktr. b) veren, 9/12/2003 tarihli ve 25311 sayl Resm Gazetede yaymlanan Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin 6, 9 ve 10 uncu maddelerinde belirtilen hkmler dorultusunda "salk ve gvenlik dokman" hazrlanmasn ve gncellenmesini salayacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda zellikle aadaki hususlar yer alacaktr; - ilerin iyerinde maruz kalabilecekleri risklerin belirlenmesi ve deerlendirilmesi. - Bu Ynetmelik hkmlerini yerine getirmek iin alnacak uygun nlemler. - alma yerlerinin ve ekipmann gvenli ekilde dzenlenmesi, kullanlmas ve bakmnn yaplmas. Salk ve gvenlik dokman almaya balanlmadan nce hazrlanacak ve iyerinde nemli deiiklikler veya ilave yapldnda tekrar gzden geirilecektir. c) Ayn iyerinde birden ok iletmeye ait iilerin bulunmas durumunda, her iveren kendi kontrol altndaki ilerden sorumludur. Tm iyerinden sorumlu olan iveren, iilerin salk ve gvenliinin korunmas ile ilgili tedbirlerin uygulanmasn koordine edecek ve kendisine ait salk ve gvenlik dokmannda koordinasyonun amacn ve bu koordinasyonu salamak iin alnacak nlemleri ve uygulanacak yntemleri belirtecektir. Bu koordinasyon her bir iverenin Sal ve Gvenlii Ynetmeliinde belirtilen sorumluluunu etkilemez. d) veren, ciddi veya lmle sonulanan i kazalarn ve ciddi tehlikeli olaylar en ge iki i gn iinde alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn ilgili Blge Mdrlne bildirecektir. Patlama, Yangn ve Zararl Ortam Havasndan Korunma Madde 6 veren, patlama ve yangn kmasn nlemek, patlama ve yangn balanglarn tesbit etmek, yaylmasn nlemek ve mcadele etmek, patlayc ve sala zararl ortam havasnn olumasn nlemek iin yaplan ie uygun nlemler alacaktr. Ka ve Kurtarma Aralar Madde 7 veren, bir tehlike annda iilerin alma yerlerini en ksa zamanda ve gvenli bir ekilde terk edebilmeleri iin uygun ka ve kurtarma aralarn salayacak ve kullanma hazr bulunduracaktr. letiim, Uyar ve Alarm Sistemleri Madde 8 veren, ihtiya halinde yardm, kama ve kurtarma ilemlerinin derhal uygulamaya konulabilmesi iin gerekli uyar ve dier iletiim sistemlerini hazr bulunduracaktr. ilerin Bilgilendirilmesi Madde 9 Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin 10 uncu maddesi hkmleri sakl kalmak kayd ile iiler veya temsilcileri, iyerinde salk ve gvenlikle ilgili alnmas gereken tm nlemler ve bu Ynetmeliin zellikle 5, 6, 7 ve 8 inci maddelerinin uygulanmas hakknda bilgilendirilecektir. Bu bilgiler iiler tarafndan anlalabilir ekilde olacaktr. Salk Gzetimi

13

Madde 10 iler aadaki hususlar gz nnde bulundurularak salk gzetimine tabi tutulacaktr: a) ilerin, yapmakta olduklar ilerde maruz kaldklar salk ve gvenlik risklerine uygun olarak salk gzetimine tabi tutulmalar salanacaktr. b) ilerin ie girilerinde ve iin devam sresince periyodik olarak salk gzetimleri yaplacaktr. ilerin Grlerinin Alnmas ve Katlmlarnn Salanmas Madde 11 veren, bu Ynetmelikte belirtilen konularda Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin 11 inci maddesine uygun olarak iilerin veya temsilcilerinin grlerini alacak ve katlmlarn salayacaktr. Asgari Salk ve Gvenlik Gerekleri Madde 12 Bu Ynetmeliin; a) Yrrle girdii tarihten sonra alacak olan iyerleri bu Ynetmeliin ekinde belirtilen salk ve gvenlikle ilgili gereklere uymak zorundadr. b) Yrrle girdii tarihte faaliyette olan iyerleri yrrllk tarihinden itibaren en ge 1 (bir) yl ierisinde bu Ynetmeliin ekinde belirtilen salk ve gvenlikle ilgili gereklere uymak zorundadr. c) Yrrle girdii tarihten sonra iyerinde yaplacak deiiklik ve eklentilerde iveren bu Ynetmeliin ekinde belirtilen salk ve gvenlik gereklerine uymak zorundadr. NC BLM lgili Avrupa Birlii Mevzuat, Yrrlk ve Yrtme lgili Avrupa Birlii Mevzuat Madde 13 Bu Ynetmelik 3/12/1992 tarihli ve 92/104/EEC sayl Avrupa Birlii Direktifi esas alnarak hazrlanmtr. Uygulama Madde 14 Bu Ynetmelikte belirtilen daha sk ve zel nlemler sakl kalmak kayd ile, yeralt ve yerst maden iletmelerinde Sal ve Gvenlii Ynetmelii hkmleri de uygulanr. Yrrlk Madde 15 Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 16 Bu Ynetmelik hkmlerini alma ve Sosyal Gvenlik Bakan yrtr. EK ASGAR SALIK VE GVENLK GEREKLER Bu ekte belirtilen hususlar iyerinin, yaplan iin, artlarn veya zel bir riskin gerektirdii tm durumlarda uygulanr. BLM A YERALTI VE YERST MADEN LETMELER LE BUNLARIN YERST TESSLERNDE UYGULANACAK ASGAR GENEL HKMLER 1. Organizasyon ve gzetim 1.1. yerlerinin organizasyonu 1.1.1. yerleri tehlikelere kar yeterli koruma salanacak ekilde organize edilecektir. ilerin salk ve gvenliini tehlikeye atmamak iin iyerindeki tehlikeli veya atk maddeler uzaklatrlacak veya kontrol altnda tutularak iyerinin her zaman dzenli bir durumda olmas salanacaktr. 1.1.2. alma mahalleri, iilerin ilerini kolayca yapabilmeleri iin ergonomik esaslara uygun ekilde tasarlanacak ve kurulacaktr. 1.1.3. alma mahallinde iinin yalnz almas durumunda, uygun gzetim yaplacak veya uygun yollarla haberleme salanacaktr. 1.2. Sorumlu personel Her iyerinde iveren tarafndan atanm, iiler alt srece grev yapacak, yeterli beceri ve uzmanla sahip sorumlu bir kii bulunacaktr. Yeterli beceri ve uzmanla sahip olmak artyla iyeri iin bu sorumluluu iverenin kendisi stlenebilir. 1.3. Gzetim Yaplan tm almalarda, iilerin salk ve gvenliinin korunmasnn salanmas iin iveren veya iveren adna hareket eden kii tarafndan atanan, yeterli beceri ve uzmanla sahip kiiler tarafndan gerekli gzetim yaplacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde allan yerler gzetim yapan kii tarafndan her vardiyada en az bir defa kontrol edilecektir. Yeterli beceri ve uzmanla sahip olmak artyla yukarda belirtilen gzetim grevini iverenin kendisi stlenebilir. 1.4. Kalifiye ii Her iyerinde kendilerine verilen ii yapabilmek iin gerekli beceri, deneyim ve eitime sahip yeterli sayda kalifiye ii bulunacaktr. 1.5. Bilgilendirme ve eitim ilere salk ve gvenliklerini salayabilmeleri iin yeterli bilgi, talimat ve eitim verilecek ve bu eitimler tekrarlanacaktr. veren, iilere verilen talimatlarn kendilerinin ve dier alanlarn salk ve gvenliklerini tehlikeye atmalarn nleyecek ekilde kolay anlalr olmasn salayacaktr. 1.6. Yazl talimatlar Her iyeri iin iilerin salk ve gvenliklerinin korunmas ve i ekipmanlarnn gvenli bir ekilde kullanlmas iin gerekli kurallar belirleyen yazl talimatlar hazrlanacaktr.

14

Bu talimatlar, acil durum ekipmanlarnn kullanmna ve iyerinde veya iyeri yaknndaki herhangi bir acil durumda nasl hareket edileceine ilikin bilgileri de ierecektir. 1.7. Gvenli alma yntemleri Her iyerinde ya da her ite gvenli alma yntemleri uygulanacaktr. 1.8. alma izni Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, hem tehlikeli ilerin yaplmasnda, hem de dier ilerle etkilemesi sonucu ciddi tehlikelere neden olabilecek rutin ilerin yaplmasnda bir alma izni sistemi uygulanacaktr. Yaplacak iten nce, i srasnda ve i bitiminde uyulacak koullar ve alnacak nlemleri belirten alma izni, almaya balanmadan nce yetkili bir kii tarafndan yazl olarak verilir. 1.9. Salk ve gvenlik nlemlerinin dzenli aralklarla gzden geirilmesi veren, salk ve gvenlik ynetim sistemi de dahil olmak zere iilerin saln ve gvenliini korumak iin alnan nlemleri, bu Ynetmelie uygunluunu salamak iin, dzenli aralklarla gzden geirecektir. 2. Mekanik ve elektrikli ekipman ve tesisler 2.1 Genel Mekanik ve elektrikli ekipmann seimi, kurulmas, hizmete alnmas, iletilmesi ve bakmnda, iilerin salk ve gvenlii iin, bu Ynetmelik hkmleri ile 5/6/2002 tarihli ve 24776 sayl Resm Gazetede yaymlanan Makina Emniyeti Ynetmelii ve Ekipmanlarnn Kullanmnda Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii hkmleri dikkate alnacaktr. Gazlarn, buharlarn veya buharlaabilen svlarn alev alarak tutumas sonucu yangn veya patlama riski olan bir ortamda kullanlacak i ekipmanlar, bu tr ortamlarda kullanmaya uygun zellikte olacaktr. ekipmanlar, gerektiinde uygun koruma tertibatlar ve arza durumunda ekipmann gvenli kalmasn salayacak sistemler ile donatlacaktr. 2.2 zel hkmler Mekanik i ekipmanlar ve tesisler, salam, kusursuz ve kullanm amacna uygun olacaktr. Elektrikli ekipmanlarn ve tesislerin gc ve boyutlar, kullanm amacna uygun olacaktr. Mekanik ve elektrikli i ekipmanlar ile tesisat tehlike yaratmayacak ekilde kurulmu ve korunmu olacaktr. 3. Bakm 3.1. Genel bakm Mekanik ve elektrikli ekipmanlar ile tesislerin kontrol, bakm ve gerektiinde testlerinin dzenli bir ekilde yaplmasn salayacak uygun bakm plan yaplacaktr. Ekipmanlarn ve tesislerin btn ksmlarnn kontrol, bakm ve testleri yetkili uzman kiiler tarafndan yaplacaktr. Yaplan kontrol ve testlerle ilgili kayt tutulacak ve bu kaytlar uygun ekilde saklanacaktr. 3.2. Gvenlik ekipmanlarnn bakm Gvenlik ekipmanlar her zaman kullanma hazr ve alr durumda bulundurulacaktr. Bu ekipmanlarn bakm yaplan i dikkate alnarak yaplacaktr. 4. Patlama riski, yangn tehlikesi ve zararl ortam havasna kar korunma 4.1. Genel 4.1.1. Ortam havasnda sala zararl ve/veya patlayc maddelerin bulunup bulunmadnn tespit edilmesi ve bu maddelerin konsantrasyonunun llmesi iin gerekli tedbirler alnacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, elektrikli sistemler ve iten patlamal motorlarn gcn otomatik olarak kesen aygtlar, belirlenmi yerlerdeki gaz birikimlerini otomatik ve devaml olarak len kontrol aygtlar ve otomatik alarm sistemleri salanacaktr. Otomatik lm sonular salk ve gvenlik dokmannda ngrld ekilde kayt altna alnacak ve saklanacaktr. 4.1.2. Yangn veya patlama tehlikesi bulunan ortamlarda sigara iilmesine izin verilmeyecektir. Yangn kmas veya patlama meydana gelmesine kar yeterli nlem alnmad srece, ak alev kullanlmas ve kvlcm karabilecek herhangi bir alma yaplmas yasaklanacaktr. 4.2. Patlama risklerinden korunma 4.2.1. Patlayc ortam olumasna ve birikmesine kar gerekli tm nlemler alnacaktr. 4.2.2. Patlama riski bulunan yerlerde, patlayc ortamn tutumasn nlemek iin gerekli tm nlemler alnacaktr. 4.2.3. Alnmas gerekli nlem ve kullanlacak ekipman ayrntl olarak belirten patlamay nleme plan hazrlanacaktr. 4.3. Zararl ortam havasndan korunma 4.3.1. Zararl maddelerin ortam havasna kart veya karabilecei yerlerde; a) Zararl maddelerin knn kaynanda engellenmesi veya b) Kaynandan emilmesi veya uzaklatrlmas veya c) Bu maddelerin ortam havasndaki younluunun azaltlmas gibi tedbirler alnarak iilerin risk altnda olmas nlenecektir. Bu nlemlerle ilgili uygulanan sistem, iilerin risk altnda olmasn nleyecek ekilde zararl maddeleri ortam havasndan uzaklatracak kapasitede olacaktr. 4.3.2. Kiisel Koruyucu Donanmlarn yerinde Kullanlmas Hakknda Ynetmelik hkmleri sakl kalmak kayd ile iilerin zararl ortam havasna maruz kalabilecekleri yerlerde yeterli sayda uygun solunum ve canlandrma ekipman bulundurulacaktr. Bu yerlerde bu ekipman kullanabilecek eitime sahip yeterli sayda ii bulunacaktr. Bu ekipman uygun yerlerde saklanacak ve korunacaktr. 4.3.3. Ortam havasnda zehirli gazlarn bulunduu veya bulunabilecei yerlerde, alnan nlemler ve mevcut koruyucu donanmla ilgili detaylar ieren bir koruma plan hazr bulundurulacaktr. 4.4. Yangndan korunma 4.4.1. Salk ve gvenlik dokmannda belirlenmi olan kaynaklardan yangnn balamas ve yaylmasna kar iyerlerinin planlanmas, kurulmas, donatlmas, iletmeye alnmas, iletilmesi ve bakmnda gerekli tedbirler alnacaktr. Yangnla hzl ve etkili mcadele iin gerekli nlemler alnacaktr.

15

4.4.2. yerleri, uygun yangn sndrme ekipmanlar ve gereken hallerde yangn dedektrleri ve alarm sistemleri ile donatlacaktr. 4.4.3. Otomatik olmayan yangn sndrme ekipmanlar, kolay ulalabilir ve kullanlabilir olacak ve gerektiinde zarar grme ihtimaline kar korunacaktr. 4.4.4 Bu Ynetmeliin 5, 6, 7 ve 8 inci maddelerinde belirtilen hkmler gereince, yangndan korunma, yangn balangcn ve yaylmasn tespit ve yangnla mcadele konusunda alnacak nlemlerle ilgili detaylar ieren yangndan korunma plan allan yerlerde bulundurulacaktr. 4.4.5 Yangnla mcadele ekipmanlar, 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayl Resm Gazetede yaymlanan Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmelii hkmlerine uygun ekilde iaretlenecektir. Bu iaretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr. 5. Patlayc maddeler ve ateleyiciler Patlayc maddelerin ve ateleyicilerin depolanmas, tanmas ve kullanlmas, sadece bu konuda yetkili ve uzman kiiler tarafndan yaplacaktr. Bu iler, iiler iin risk oluturmayacak ekilde organize edilecek ve yrtlecektir. 6. Ulam yollar 6.1. alma yerlerine gvenli bir ekilde ulaabilmek ve acil bir durumda hzl ve gvenli bir ekilde bu yerleri terk edebilmek mmkn olacaktr. 6.2. Merdivenler, ykleme platform ve rampalar da dahil btn ulam yollar, yayalar veya aralar iin kolay, gvenli ve uygun geii salayacak ve yaknndaki alanlar tehlikeye drmeyecek ekilde hesaplanacak, boyutlandrlacak ve yerletirilecektir. 6.3. Yayalarn kulland ve/veya aralarla malzeme tamada kullanlan yollar, kullanc saysna ve iyerinde yaplan iin zelliine uygun boyutlarda olacaktr. Malzeme tanan yollarda yayalar iin yeterli gvenlik mesafesi braklacaktr. 6.4. Ara trafiine ak yollar ile kaplar, yaya gei yollar, koridorlar ve merdivenler arasnda yeterli mesafe bulunacaktr. 6.5. ilerin korunmas amacyla ara yollar ve geiler aka iaretlenecektir. 6.6. alma sahasnda motorlu tatlar ve makine trafiinin bulunmas durumunda, trafik kurallarna uygun dzenleme yaplacaktr. 7. Ak alandaki almalar 7.1. yerindeki ak alma yerleri, yollar ve iilerin kulland dier ak alanlar, yaya ve ara trafiinin gvenli bir ekilde yaplmasn salayacak ekilde dzenlenecektir. 7.2. Ak alma alanlar gn nn yeterli olmad hallerde uygun ekilde aydnlatlacaktr. 7.3. Ak alanda yaplan almalarda aadaki dzenlemeler yaplacaktr; a) iler, olumsuz hava koullarndan ve gerekli hallerde cisim dmelerine kar korunacaktr. b) iler, zararl dzeyde grltden ve gaz, buhar, toz gibi zararl d etkilerden korunacaktr. c) iler, herhangi bir tehlike durumunda iyerini hemen terk edebilecek veya ksa srede yardm alabileceklerdir. d) ilerin kaymalar veya dmeleri nlenecektir. 8. Tehlikeli alanlar 8.1. Tehlikeli alanlar aka grlebilir ekilde iaretlenecektir. 8.2. Yaplan iin zellii nedeniyle malzeme veya iilerin dmesi de dahil risk bulunan tehlikeli alanlara, grevli olmayan kiilerin girmesi uygun ara ve gerelerle engellenecektir. 8.3. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kiilerin korunmas iin uygun nlemler alnacaktr. 9. Ka yollar ve imdat klar 9.1. Herhangi bir tehlike durumunda, tm alanlarn iyerini derhal ve gvenli bir ekilde terk etmeleri mmkn olacaktr. 9.2. Acil k yollar ve kaplar dorudan darya veya gvenli bir alana veya toplanma noktasna veya tahliye noktasna alacak ve k nleyecek hibir engel bulunmayacaktr. 9.3. Acil k yollar ve kaplarnn says, boyutlar ve yerleri yaplan iin niteliine, iyerinin byklne ve alanlarn saysna uygun olacaktr. 9.4. Acil k kaplar darya doru alacaktr. Acil k kaplar; acil durumlarda alanlarn hemen ve kolayca aabilecekleri ekilde olacaktr. 9.5. Acil k kaplar kilitli olmayacaktr. Acil k yollar ve kaplar ile buralara alan yol ve kaplarda k zorlatracak hibir engel bulunmayacaktr. 9.6. Aydnlatlmas gereken acil k yollar ve kaplarnda elektrik kesilmesi halinde yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. 9.7. Acil k yollar ve kaplar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenmi olacaktr. 10. Tahliye ve ka 10.1. iler herhangi bir acil durumda nasl davranmalar gerektii konusunda eitileceklerdir. 10.2. Kurtarma ekipmanlar, kolayca ulalabilecek uygun yerlerde kullanma hazr durumda bulundurulacak ve Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun olarak iaretlenecektir 11. Gvenlik tatbikatlar yerlerinde gvenlik tatbikatlar yaplacak ve dzenli aralklarla tekrar edilecektir. Bu tatbikatlarn amac, acil durum ekipmannn kullanlmas veya iletilmesi de dahil acil durumlarda zel grevi bulunan iilerin eitim ve becerilerinin kontrol edilmesidir. Grevli iilere, uygun yerlerde, bu ekipmanlarn doru bir ekilde kullanlmas veya iletilmesi hususunda da tatbikat yaptrlacaktr. 12. lk yardm 12.1. lk yardm ekipmanlar, alma artlarnn gerektirdii her yerde bulundurulacak ve yaplan iin zelliine uygun olacaktr. lk yardm ekipmanlar, uygun bir ekilde iaretlenecek ve kolay ulalabilir olacaktr. 12.2 yerinin bykl, yaplan iin nitelii ve kaza riskine gre iyerinde bir yada daha fazla ilk yardm odas bulunacaktr.

16

Bu odalarda, kaza halinde yaplacak ileri belirten ilk yardm talimat kolay grlebilecek ekilde aslacaktr. 12.3 lk yardm odalar yeterli ilk yardm malzeme ve ekipman ile tehiz edilecek ve sedyeler kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. Buralar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecektir. Ayrca, alma koullarnn gerektirdii her yerde ilkyardm ekipman bulundurulacaktr. Bu ekipman uygun ekilde iaretlenecek ve kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. 12.5. Mevcut ilk yardm ekipmannn kullanm iin yeterli sayda ii eitilecektir. 13. Doal ve suni aydnlatma 13.1 ilerin salk ve gvenlii iin her iyerinin yeteri kadar aydnlk olmas salanacaktr. 13.2. ilerin salk ve gvenliinin korunmas iin iyerlerinin mmkn olduunca yeterli doal k almas salanacak ve hava artlar gz nnde bulundurularak suni aydnlatma ile donatlacaktr. 13.3. allan yerlerdeki ve geitlerdeki aydnlatma tesisat, iiler iin kaza riski oluturmayacak tipte olacak ve yerletirilecektir. 13.4. Aydnlatma sistemindeki herhangi bir arzann alanlar iin risk oluturabilecei yerlerde acil ve yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. Bunun mmkn olmad durumlarda, iilere kiisel aydnlatma aralar verilecektir. 14. Shhi tesisler 14.1. Soyunma yerleri, elbise dolaplar 14.1.1. almalar srasnda zel i elbiseleri giymek durumunda olan iiler iin uygun soyunma yerleri salanacaktr. Soyunma yerleri kolaylkla ulalabilecek yerlerde ve yeterli byklkte olacak ve buralarda oturma yerleri bulunacaktr. 14.1.2 Soyunma odalar yeterince geni olacak ve burada her ii iin alma saatleri iinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktr. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri ilerde veya tehlikeli maddelerle allan yerlerde, i elbiseleri ile harici elbiselerin ayr yerlerde saklanabilmesi iin, elbise dolaplar yan yana iki blmeli olacak veya iki ayr elbise dolab verilecektir. Islak i elbiselerinin kurutulabilmesi iin gerekli imkanlar salanacaktr. 14.1.3 Kadnlar ve erkekler iin ayr soyunma yerleri olacaktr. 14.1.4 Soyunma yeri gerekmeyen iyerlerinde iilerin elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer salanacaktr. 14.2. Dular ve lavabolar 14.2.1. Yaplan iin veya salkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde iiler iin uygun du tesisleri yaplacaktr. Dular kadn ve erkek iiler iin ayr ayr olacaktr. 14.2.2. Dular iilerin rahata ykanabilecekleri genilikte ve uygun hijyenik koullarda olacaktr. Dularda scak ve souk akar su bulunacaktr. 14.2.3. Du tesisi gerektirmeyen ilerde, alma yerlerinin ve soyunma odalarnn yaknnda, gerekiyorsa akar scak suyu da bulunan lavabolar bulunacaktr. Lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. 14.3. Tuvalet ve lavabolar alma yerlerine, dinlenme odalarna, soyunma yerlerine, du ve ykanma yerlerine yakn yerlerde yeterli sayda tuvalet ve lavabo bulunacaktr. Tuvalet ve lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. Yer alt maden iletmelerinde, bu blmde sz edilen shhi tesisler yer stnde bulunabilir. 15. Hafriyat dkme yerleri ve atk sahalar Hafriyat dkme yerleri, atk ynlar ve sahalar ile ktrme havuzlar, salam ve dayankl olacak, iilerin sal ve gvenliini tehlikeye drmeyecek ekilde tasarlanacak, ina edilecek, iletilecek ve bakm yaplacaktr. 16. Yerst yardmc tesisleri (ilave zel hkmler) 16.1 Salamlk ve dayankllk yerleri, muhtemel evre artlarna dayanabilecek ekilde tasarlanacak, ina edilecek, kurulacak, iletilecek, kontrol edilecek ve bakm yaplacaktr. yerleri, kullanm amacna uygun yapda ve salamlkta olacaktr. 16.2 Zeminler, duvarlar, tavanlar ve atlar 16.2.1 yerlerinde, taban deme ve kaplamalar salam, kuru ve mmkn olduu kadar dz ve kaymaz bir ekilde olacak, tehlikeli eimler, ukurlar ve engeller bulunmayacaktr. yerinde yaplan iin nitelii ve alanlarn yaptklar i dikkate alnarak iyeri blmleri sya kar uygun ekilde yaltlm olacaktr. 16.2.2 yerlerinde, taban deme ve kaplamalar, duvarlar ve tavan, uygun hijyen artlarn salayacak ekilde temizlemeye elverili malzemeden yaplm olacaktr. 16.2.3 yeri binalar, avlular, geitler, yollar veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya yar saydam duvarlar ile zellikle caml blmeler; gvenli malzemeden yaplm olacak, ak bir ekilde iaretlenecek veya arpma ve krlmaya kar uygun ekilde korunacaktr. 16.2.4 Yeterli salamlkta olmayan atlara klmasna ve buralarda allmasna, gvenli almay salayacak ekipman olmadan izin verilmeyecektir. 16.3 alma yeri boyutlar ve hava hacmi - alma yerinde hareket serbestlii 16.3.1 alma yerinin taban alan, ykseklii ve hava hacmi, iilerin rahat almalar, salk ve gvenliklerini riske atmadan ilerini yrtebilmeleri iin yeterli olacaktr. 16.3.2 inin iini yapt yerde rahat hareket edebilmesi ve iini gvenli bir ekilde yapabilmesi iin yeterli serbest alan bulunacaktr. 16.4 Pencereler 16.4.1 Pencereler, tavan pencereleri ve havalandrma aralar; alp kapanmas, ayarlanmas ve sabitletirilmesi gvenli olacak ekilde dizayn edilecek ve yaplacaktr. Bunlar, ak olduklarnda, iiler iin herhangi bir tehlike arz etmeyecek ekilde yerletirilmi olacaktr. 16.4.2 Pencereler ve tavan pencereleri, risk yaratmayacak ekilde temizlenebilir olacaktr. 16.5 Kaplar ve giriler

17

16.5.1 Kaplar ve girilerin yeri, says ve boyutlar ile yapldklar malzemeler, kullanldklar odalara, alanlara, kullanm amalarna ve alanlarn rahata girip kmalarna uygun olacaktr. 16.5.2 Saydam kaplarn zeri kolayca grnr ekilde iaretlenmi olacaktr. 16.5.3 Her iki yne alabilen kaplar saydam malzemeden yaplacak veya kar tarafn grlmesini salayan saydam ksmlar bulunacaktr. 16.5.4 Saydam veya yar saydam kaplarn yzeyleri alanlar iin tehlike yaratmayacak ve gvenli malzemeden yaplm olacak veya krlmalara kar korunmu olacaktr. 16.5.5 Rayl kaplarda raydan kmay ve istenmeyen ekilde devrilmeyi nleyecek gvenlik sistemi bulunacaktr. 16.5.6 Yukar doru alan kaplarda istenmeyen ekilde aa dmeyi nleyecek gvenlik sistemi bulunacaktr. 16.5.7 Ka yollarnda bulunan kaplar uygun ekilde iaretlenecektir. Bu kaplar yardm almakszn her zaman ve her durumda ieriden alabilir zellikte olacaktr. 16.5.8 Aralarn getii geit ve kaplar yayalarn geii iin gvenli deilse bu mahallerde yayalar iin ayr gei kaplar bulunacak ve bu kaplar aka iaretlenecek ve nlerinde hibir engel bulunmayacaktr. 16.5.9 Mekanik kaplar iiler iin kaza riski tamayacak ekilde alacaktr. Bu kaplarda kolay fark edilebilir ve ulalabilir, acil durdurma cihazlar bulunacak ve herhangi bir g kesilmesinde, otomatik olarak alr olmamas durumunda, kaplar el ile de alabilecektir. 16.6 Kapal iyerlerinin havalandrlmas 16.6.1 Kapal iyerlerinde alma ekline ve alanlarn yaptklar ie gre, ihtiya duyacaklar yeterli temiz hava bulunmas salanacaktr. Cebri havalandrma sistemi kullanldnda sistemin her zaman alr durumda olmas salanacaktr. Havalandrma sisteminin almamas, alanlarn sal ynnden tehlikeli ise arzay bildiren uyar sistemi bulunacaktr. 16.6.2 Suni havalandrma sistemlerinde hava akm, alanlar rahatsz etmeyecek ekilde olacaktr. alma ortam havasn kirleterek alanlarn salna zarar verebilecek artk ve pislikler derhal dar atlacaktr. 16.7 Ortam Scakl 16.7.1 allan ortamn scakl alma ekline ve alanlarn harcadklar gce uygun olacaktr. 16.7.2 Dinlenme yerleri, soyunma yerleri, du ve tuvaletler, bekleme yerleri, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardm odalar kullanm amacna gre yeterli scaklkta olacaktr. 16.7.3 yerinin ve yaplan iin zelliine gre pencereler, at aydnlatmalar ve cam ksmlar gne nn olumsuz etkilerini nleyecek ekilde olacaktr. 16.8 Dinlenme yerleri 16.8.1 Yaplan iin zellii nedeniyle alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla iinin alt iyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri salanacaktr. aralarnda uygun dinlenme imkan bulunan bro ve benzeri ilerde ayrca dinlenme yeri aranmaz. 16.8.2 Dinlenme yerleri yeteri kadar geni olacak ve buralarda iiler iin yeterli sayda arkalkl oturma yerleri ve masalar bulundurulacaktr. 16.8.3 Dinlenme yerlerinde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. 16.8.4 alma sresince, iin gerei olarak dzenli ve sk ara veriliyorsa ve ayr bir dinlenme yeri yoksa, alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli olan hallerde, bu aralarda iilerin dinlenebilecei uygun yerler salanacaktr. Bu yerlerde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. 17. Gebe ve emzikli kadnlar Gebe ve emzikli kadnlarn uzanarak dinlenebilecekleri uygun koullar salanacaktr. 18. Engelli iler Engelli iilerin alt iyerlerinde bu iilerin durumlar dikkate alnarak gerekli dzenleme yaplacaktr. Bu dzenleme zellikle engelli iilerin dorudan alt yerlerde ve kullandklar kaplar, gei yerleri, merdivenler, dular, lavabolar ve tuvaletlerde yaplacaktr. BLM B YERST MADEN LETMELERNDE UYGULANACAK ASGAR ZEL HKMLER 1. Genel 1.1. Bu Ynetmeliin 5 inci maddesinin (b) bendi hkm sakl kalmak kayd ile bu blm kapsamna giren iyerinden sorumlu olan iveren, hem olaan hem de olaanst durumlarda iilerin salk ve gvenliini korumak zere alnmas gerekli ilgili tm nlemlerin salk ve gvenlik dokmannda yer almasn salayacaktr. 1.2. Salk ve gvenlik dokman dzenli olarak gncelletirilecek ve denetim iin iyerinde bulundurulacaktr. yerindeki almalar salk ve gvenlik dokmanna uygun olarak yrtlecektir. 2. letme 2.1. yerinde yaplacak almalar salk ve gvenlik dokmannda belirtilen toprak kaymas veya kmesi riski ile ilgili hususlar dikkate alnarak planlanacaktr. Kaz yzeyleri ve evlerin eimi ve ykseklii zeminin yapsna ve salamlna ve uygulanan alma yntemlerine uygun olacaktr. 2.2. Kademeler ve nakliyat yollar kullanlan aralara uygun salamlkta olacaktr. Buralar aralarn gvenli hareket edebilecei zellikte yaplacak ve bakmlar salanacaktr. 2.3. Her alma ncesinde, alma mahallinden ve nakliyat yollarndan daha st seviyelerdeki evlerde ve kaz yzeylerinde toprak ve kaya dmelerine kar gerekli kontroller yaplacaktr. Gerekli yerlerde lmleme ileri de yaplacaktr. 2.4. Dz ve meyilli yzeylerdeki almalar buralardaki zeminin salamln ve dengesini bozmayacak ekilde yaplacaktr.

18

BLM C YERALTI MADEN LETMELERNDE UYGULANACAK ASGAR ZEL HKMLER 1. Genel 1.1. Bu Ynetmeliin 5 inci maddesinin (b) bendi hkm sakl kalmak kayd ile bu blm kapsamna giren iyerinden sorumlu olan iveren, hem olaan hem de olaanst durumlarda iilerin salk ve gvenliini korumak zere alnmas gerekli ilgili tm nlemlerin salk ve gvenlik dokmannda yer almasn salayacaktr. 1.2. Salk ve gvenlik dokman dzenli olarak gncelletirilecek ve denetim iin iyerinde bulundurulacaktr. yerindeki almalar salk ve gvenlik dokmanna uygun olarak yrtlecektir. 2. Yeralt alma planlar (imalat haritas) 2.l. Yeralt almalarn aka gsterecek lekli bir yeralt alma plan hazrlanacaktr. Yollar, retim alanlar ile alma ve gvenlii etkileyebilecek bilinen dier zellikler bu plann zerinde gsterilecektir. Bu planlara kolayca ulalabilecek ve bunlar gvenlik ynnden gerekli olduu srece muhafaza edilecektir. 2.2. Yeralt alma planlar periyodik olarak gncelletirilecek ve iyerinde bulundurulacaktr. 3. Giri ve klar Tm yeralt almalarnda, yeraltnda alan iilerin kolayca ulaabilecei, birbirinden bamsz ve gvenli yapda en az iki ayr yoldan yer st balants bulunacaktr. 4. Yeralt alma yerleri Yeralt almalarnn yapld yerler, iilerin en az riskle alabilecekleri ve hareket edebilecekleri ekilde yaplacak, iletilecek, tehiz edilecek ve bakm salanacaktr. Yollar, iilerin gidecekleri yerleri kolayca bulabilecekleri ekilde iaretlenecektir. 5. Tama aralar 5.1. Tama aralar, srclerin, kullanclarn ve civarda bulunan dier iilerin salk ve gvenlii iin uygun ekilde kurulacak, altrlacak ve bakm yaplacaktr. 5.2. nsan tamasnda kullanlan mekanik aralar uygun ekilde kurulacak ve yazl talimatlar uyarnca kullanlacaktr. 6. Tahkimat Zeminin salam ve dayankl olduu, yklma, gme veya para dme tehlikesi bulunmayan yerler dndaki kazlarda, iilerin gvenlii asndan en ksa zamanda tahkimat yaplacaktr. Tahkimat planlara ve yazl talimatlara uygun olarak yaplacaktr. Galeriler zeminin salaml ve dayankll asndan dzenli olarak kontrol edilecek ve tahkimatlarn bakm dzenli olarak yaplacaktr. 7. Havalandrma 7.l. ilerin alt btn yeralt iyerlerinde yeterli havalandrma salanacaktr. Yeralt iyerlerinde; - Sala uygun solunabilir hava salanmas, - Ortamdaki patlama riskini ve solunabilir toz konsantrasyonunu kontrol altnda tutulmas, - Kullanlan alma yntemi ve iilerin fiziki faaliyetleri dikkate alnarak alma koullarna uygun havann salanmas ve bu durumun srdrlebilmesi iin srekli havalandrma yaplmas zorunludur. 7.2. 7.1de belirtilen artlarn doal havalandrma ile salanamad yerlerde, havalandrma bir veya daha fazla mekanik sistemle salanacaktr. Havalandrmann srekliliini ve kararln salayacak nlemler alnacaktr. Havalandrma sistemlerinin devre d kalmamas iin bunlar devaml surette izlenecek ve istenmeyen devre d kalmalar bildirecek otomatik alarm sistemi bulunacaktr. 7.3. Havalandrma ile ilgili deerler periyodik olarak llecek ve lm sonular kaydedilecektir. Havalandrma sisteminin gerekli detaylarn ieren bir havalandrma plan hazrlanacak, periyodik olarak gncellenecek ve iyerinde hazr bulundurulacaktr. 8. Grizulu maden ocaklar 8.1. Yeralt almalarnda patlayc ortam olumas riski yaratacak miktarda metan gaz kma ihtimalinin olduu yerler grizulu kabul edilir. 8.2. Havalandrma bir veya daha fazla mekanik sistemle salanacaktr. 8.3. almalar metan gaz k dikkate alnarak yrtlecektir. Metan gazndan kaynaklanacak riskleri mmkn olduunca ortadan kaldracak tedbirler alnacaktr. 8.4. Tali havalandrma sadece ana havalandrma ak ile balants bulunan, ilerleme almalar ve kurtarma almalarnn yapld yerlerde uygulanacaktr. retim yaplan yerlerde, sadece iilerin salk ve gvenlii iin yeterli ek nlemler alnmas artyla tali havalandrma yaplabilir. 8.5. 7.3de belirtilen havalandrma lmleri, metan gaz lmleri ile birlikte yaplacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda belirtilmesi halinde, retim nitelerinden dn havas iinde ve retim yerlerindeki gazlarn birikebilecei yerlerde, metan gaz seviyesi srekli olarak izlenecektir. 8.6. Grizulu maden ocaklarnda yalnz bu tr ocaklar iin uygun olan patlayc maddeler ve ateleyiciler kullanlr. 8.7. Sigara imek, imek amacyla ttn mamulleri ile alev ve kvlcm karabilecek her trl maddeyi tamak ve bulundurmak yasaktr. Alevle kesme, kaynak yapma ve benzeri dier ilemlere, iilerin salk ve gvenliklerini korumaya ynelik zel nlemler alnmas kaydyla sadece istisnai durumlarda izin verilir. 9. Yanc toz bulunan maden ocaklar 9.1. Alan btn maden damarlarnda oluabilecek tozun, patlamann yaylmasna neden olmayaca salk ve gvenlik dokmannda belirtilmedike, kmr madenleri yanc toz bulunan maden ocaklar olarak kabul edilecektir.

19

9.2. Yanc toz bulunan maden ocaklarnda yalnz bu tr ocaklar iin uygun olan patlayc maddeler ve ateleyiciler kullanlr. Sigara imek, imek amacyla ttn mamulleri ile alev ve kvlcm karabilecek her trl maddeyi tamak ve bulundurmak yasaktr. 9.3. Yanc toz birikimini azaltacak, ntralize ederek (yanma zelliini yok etme) veya balayarak (su ve benzeri maddelerde tozu tutma) uzaklatrlmasn salayacak nlemler alnacaktr. 9.4. Zincirleme toz patlamalarna neden olabilecek, yanc toz ve/veya grizu patlamalarnn yaylmas, patlama barajlar yaplarak nlenecektir. Periyodik olarak gncellenen patlama barajlarnn yerleri bir dokmanda gsterilecek ve bu dokman iyerinde bulundurulacaktr. 10. Gaz kaa, gk veya su baskn 10.1. Gaz kaa veya gk veya su baskn ihtimali olan blgelerde, iilerin korunmas ve gvenli bir alma sistemi salanmas iin bir alma plan hazrlanacak ve uygulanacaktr. 10.2. Riskli blgelerin tespiti, bu blgelerin yaknnda veya bu blgelerden geen galerilerdeki iilerin korunmas ve risklerin kontrol altna alnmas iin gerekli nlemler alnacaktr. 11. Yangn, tutuma ve kzma 11.1. Kendiliinden tutumann nlenmesi veya erken fark edilmesi iin gerekli nlemler alnacaktr. 11.2. Zorunlu ihtiyatan daha fazla yanc madde yeraltna indirilmeyecektir. 11.3. Hidrolik svlarn (hidrostatik ve/veya hidrokinetik mekanik enerjinin nakli iin kullanlan svlar) kullanlmas gereken durumlarda, yangn kmasnn ve yaylmasnn nlenmesi iin zor alev alabilen svlar kullanlacaktr. Hidrolik svlar, yangna dayankllk ve hijyen ynnden belirlenmi kriterlere uygun zellikte olacaktr. Yangna dayankllk ve hijyen ynnden belirlenmi kriterlere uygun olmayan hidrolik svlarn kullanlmas durumunda, artan yangn ve bu yangnn yaylma riskinin nlenmesi iin ilave gvenlik nlemleri alnacaktr. 12. alanlarn korunmasna ilikin ihtiyati tedbirler ilere gerektiinde gvenli bir ekilde dar kabilmeleri iin, her zaman kolay ulaabilecekleri yerlerde bulunacak kiisel solunum koruma cihazlar verilecektir. iler bu cihazlarn kullanm ile ilgili olarak eitilecektir. Bu cihazlarn her zaman alr durumda bulunmalar iin dzenli kontrolleri yaplacak ve iyerinde muhafaza edilecektir. 13. Aydnlatma ilere uygun kiisel lambalar verilecektir. yerleri, iilerin salk ve gvenliklerinin korunmasna uygun suni aydnlatma tesisatlar ile donatlacaktr. Aydnlatma tesisat iiler iin herhangi bir kaza riski oluturmayacak trden olacak ve uygun ekilde yerletirilecektir. 14. Yer altndaki ii says Yeraltnda kimlerin bulunduunu her zaman kesin olarak bilmek mmkn olacaktr. 15. Kurtarma Organizasyonu Herhangi bir kaza durumunda hzl ve etkili bir ekilde mdahale edebilmek iin uygun bir kurtarma tekilat kurulacaktr. Kurtarma tekilatnda, yeraltnda maden arama veya karma ilerinin yrtld galerilerde grev yapacak yeterli sayda eitilmi kurtarma ile grevli ii ve uygun mdahale ara-gereleri bulunacaktr.

20

MADEN VE TA OCAKLARI LETMELERNDE VE TNEL YAPIMINDA ALINACAK SALII VE GVENL NLEMLERNE LKN TZK Bakanlar Kurulu Karar Tarihi - No: 13/08/1984 - 84/8428 Dayand Kanun Tarihi - No: 25/08/1971 - 1475 Yaymland Resmi Gazete Tarihi - No: 22/10/1984 18553 BRNC KISIM: KAPSAM, DEYMLER VE GENEL HKMLER KAPSAM Madde 1 - Doada element, bileik veya karm halinde bulunan maddelerin aratrlmas, iletmeye hazrlanmas, iletilmesi, karlmas ve zenginletirilmesinde alan iyerlerinde, ta ocaklarnda ve tnel yapmnda, ii sal ve i gvenlii mevzuatnda genel olarak ngrlenler yannda alnmas gerekli salk ve gvenlik nlemleri bu Tzkte gsterilmitir. DEYMLER Madde 2 - Bu Tzkte geen deyimlerden; Ak iletme, yerstndeki iletmeleri, Alak gerilim, 42 - 1000 volt arasndaki gerilimleri, Akrosaj, dik ve eimli kuyularn dip ve balaryla ara katlardaki manevra yerlerini, bu yerlerde bulunan dzenleri, Alev szdrmaz (antigrizto) aygt, iine girebilecek grizunun patlamas halinde, hasara uramakszn, alevin szmasn ve ortamdaki grizu veya kmr tozunun tutumasn ya da patlamasn nleyecek ekilde yaplm aygt, Askya almak, bir kademenin hazrlanmasndan sonra kendi arlyla gmesini salamak zere altnn boaltlmasn, Ateleme, kaz ilerinde deliklere doldurulmu olan patlayc maddelerin patlatlmasn, Ateleyici (barutu), bu Tzkte yazl patlayc madde kullanlmas koullarn yerine getirmek zere, yeterlik belgesine sahip, en az ilkokul mezunu kiiyi, Ayak, maden ierisinde iki galeri arasnda cephe halinde retim yaplan yeri, Baca, maden ierisinden srlen galeriyi, Baaa (desandr), yeraltnda baaa srlen eimli yollar, Baraj, yeraltnda yangn, su, zararl gaz ve dier tehlikeleri nleyici engelleri, Br, yerstyle balants olmayan kuyuyu, Cep (ni), galeri, varagel ve vin dip ve balaryla ara katlarnda ve zgaralarda grevli iilerin ve ateleme grevlilerinin korunmalar amacyla serbeste snabilecekleri biimde yaplan yuvalar, atlak (kavlak), ana ktleden ayrlm, her an debilecek paralar, atlak (kavlak) skm, bir kademenin kaz ilerinin devam srasnda ana kitleden ayrlm, debilecek durumdaki paralarn temizlenmesini, Daimi nezareti, fenni nezaretinin emir ve talimat altnda grev yapan ve Maden Kanununun 82 nci maddesine gre atanm kimseyi, Dekapaj, kazs yaplacak maden ve ta kitlesi veya tabakasnn zerini kaplayan rt tabakasnn kaldrlmasn, Dolgu (ramble), yeraltnda alan boluklarn dolgu malzemesiyle doldurulmasn, Fenni nezareti, ii sal ve i gvenlii gereklerinin yerine getirilmesinden ve iletmenin teknik esaslar erevesinde altrlmasndan sorumlu, maden mevzuatna gre grevlendirilmi maden mhendisini veya maden yksek mhendisini, Freno, varagel zerinde tamay salayan sistemi, Gerilimin etkin (efikas) deeri, alternatif akmda gerilimin tepe deerinin 1,41 e blnmesinden elde edilecek deeri, Grizu, metann havayla karmn, Hava kprs (krosing), bir hava akmnn dier bir hava akm yoluna karmadan belirlenmi dorultuda gitmesini salayan geidi, Kademe, ak iletmelerde belirli aralk, kot ve eimlerle meydana getirilen basamak eklindeki alma yerlerini, Karakol, vin ve varagel ba ve diplerinde kurulan koruyucu dzeni, Karo, maden iletmeleri iin gerekli hizmetlerin yapld yerst tesislerinin bulunduu alan, Kendiliinden emniyetli aygt, iinde normal almas srasnda meydana gelebilecek herhangi bir ark veya kvlcmn ortamda bulunan yanc gaz veya buharlar patlatmayaca biimde yaplm aygt, Kiisel koruyucular, alanlarn i kazasna uramalarn veya meslek hastalklarna tutulmalarn nlemek zere, allan yerin zelliine ve yrrlkteki mevzuata gre alma sresince kullanmak zorunda olduklar gzlk, maske, baret, koruyucu ayakkab, eldiven, yamurluk, emniyet kemeri vb. koruyucular, Kk gerilim, 42 volta kadar olan gerilimleri, Lam, ta ierisinde srlen galeriyi, Maden oca, kuyular ve giri k yollaryla yeraltndaki btn kazlar, bu kazlardan kan pasann kartld yatml ve dz galerileri, dier yollar ve retim yerlerini, karma (ihra), tama, havalandrma tesislerini, yeraltnda kullanlan enerjinin salanmasnda ve iletilmesinde kullanlan sabit tesisleri, (Kendine zg havalandrma tesisi bulunan her maden oca bamsz bir ocak saylr. Ancak, ayr havalandrma tesisleri bulunmakla birlikte, ayn iverene ait olup bir elden ynetilen ve yeraltndan birbirlerine bal olan birden ok maden oca tek bir ocak kabul edilir.) Molet, kuyularda vin halatn ynlendiren zel makaray, Nefeslik, ocak havasnn giri ve k yolunu, Nezareti, fenni nezareti tarafndan gerekli grlen ileri yrtmek veya bunlar gzetim altnda bulundurmak zere yazl olarak grevlendirilen, gerekli deneyim ve teknik bilgiye sahip, en az ilkokul mezunu kiiyi, Parat, asansrlerde ekme halatnn kopmas halinde kafesin dmesini nleyecek dzeni, Potkaba, kaz ilemini kolaylatrmak amacyla alnda derinlemesine alan boluu, Rekup, ana galeriden maden yatan kesme amacyla srlen ikincil galerileri, Rset, kuyu ve baaalarn (desandr) dip ve balarnn katlardaki yatay yollarla olan balant yerlerini, Sklama, lam deliklerine patlayc madde konulduktan sonra kalan boluun gerektii biimde doldurulmasn,

21

ev, kademe aln ve yzlerindeki eimi, velman, kuyu azndaki asansr kulesini, Topuk, yeralt iletmeleriyle ak iletmelerde gvenlik iin braklan maden ksmlarn, Varagel, dolu araba aaya inerken bo arabann yukarya kmasn salayan ve karlkl arlk esasna gre, eimli dzey zerinde fren ve halat kullanlarak yaplan tama yerini, Yksek gerilim, 1000 voltun stndeki gerilimleri, Bakanlk, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanln, ifade eder. KURMA ZN VE LETME BELGES Madde 3 - Bu Tzk kapsamnda olup ilk kez iletmeye alacak veya bir yl aan bir sreyle durdurulduktan sonra yeniden altrlacak iyerleri iin, blge alma mdrlne bavurularak kurma izni ve iletme belgesi alnmas gerekir. FENN NEZARETNN DENETM Madde 4 - Fenni nezareti, en az 15 gnde bir, ocan ii altrlan yerlerini denetlemek, sonucunu, noterce onayl fenni nezareti rapor defterine, ngrecei neri ve nlemlerle birlikte yazp imzalamak zorundadr. Denetimin yaplmamasndan, neri ve nlemlerin yerine getirilmemesinden iveren sorumludur. KNC KISIM: MADEN OCAKLARINDA YERALTI LER BRNC BLM: YOLLAR, MERDVENLER VE HARTALAR YOLLAR Madde 5 - Ocaklarn giri ve k yollarnn srekli olarak ak ve bakml durumda bulundurulmas, alanlara retilmesi, gerekli yerlerde yollarn gittii yerleri gsterir levha ve iaretlerin konulmas ve bunlarn korunmas zorunludur. K YOL ZORUNLULUU Madde 6 - Hazrlk devresi dnda, yeralt almalarnn yapld yerler, en az iki ayr yolla yerstne balanr. Bu yollar arasndaki topuk, 30 metreden aa olamaz; yollarn azlar ayn at altnda bulundurulamaz. KUYULAR ARASINDA BALANTI Madde 7 - Balant yollar birbirine yakn iki kuyudan oluan ocaklarda, kuyular arasnda, bakaca gvenli bir yol bulunmad takdirde, kuyularn en derin katnda balant kurulur. MERDVEN ZORUNLULUU Madde 8 - Derinlii 50 metreden az olan kuyularda, iilerin kabilecei, salam ve bakml bir merdiven bulunmas zorunludur. IKARMA HRA KUYULARININ BALANMASI Madde 9 - Dik ve eimli karma kuyularnn rsetleri, bir taraftan dier tarafa gvenle gemeyi salayacak, uygun bir geit yoluyla birbirine balanacaktr. KUYU MERDVENLER Madde 10 - Kuyu merdivenleri, karma blmelerinden ayr bir blme iinde bulunacaktr. MERDVENLERN NTELKLER Madde 11 - Kuyu merdivenlerinin basamak aralklar 30 santimetreden, eimleri 80 dereceden, dinlenme sahanlklar aras 10 metreden ok olmayacaktr. Merdivenlerin balar, sahanlk ve rsetlerden en az bir metre yukarya kadar ykseltilecek veya tutamaklar yaplacaktr. MALZEME TAINMASI Madde 12 - Merdivenlerden inip kanlar, beraberlerindeki malzemeyi, dmemesi iin, olanak varsa, zerlerine tespit ederler. MALAT HARTALARI Madde 13 - Maden ocaklarnda, imalat haritalar her ayn sonunda ilenir; gereke raporu ve imalat defteriyle birlikte teftie yetkili memurlara gsterilmek zere hazr bulundurulur. KNC BLM: PATLAYICI MADDELER KULLANILABLECEK PATLAYICI MADDELER Madde 14 - Maden ve ta ocaklaryla tnel yapmnda, ancak, Bakanln izin verdii trden patlayc maddeler kullanlabilir. Grizulu, kmr tozlu ocaklarla kkrt ocaklarnda kullanlacak patlayc maddelerin, bu ocaklarn gvenliinin gerektirdii nitelikte olmas gerekir. PATLAYICI MADDELERN TESLM ALINMASI VB. LER Madde 15 - Patlayc maddelerin teslim alnmas, tanmas, depolanmas, datlmas, geri alnmas vb. iler, bu amala eitilmi ve fenni nezareti tarafndan grevlendirilmi kimseler tarafndan, ilgili mevzuat hkmlerine gre yaplr. Ocakta kullanlacak patlayc maddeler, gvenlik nlemleri altnda yetkili ve sorumlu bir kimse nezaretinde, derhal, patlayc madde deposuna tanr. PATLAYICI MADDELERN ATELENMES Madde 16 - Patlayc maddeleri, bu amala eitilmi, fenni nezareti tarafndan grevlendirilmi ve en az ilkokul mezunu, yeterlik belgesine sahip ateleyicilerden bakasnn almas ve atelemesi yasaktr. BOZUK PATLAYICI MADDELER Madde 17 - Donmu veya bozulmu patlayc maddeler, yeraltna sokulmaz; yeralt depolarnda bozulanlar derhal dar karlr; zel ve gvenli bir yere konur. Bu nitelikteki patlayc maddeler, fenni nezaretinin emir ve talimat gereince, ilgili mevzuat hkmlerine gre yokedilir. PATLAYICI MADDE DEPOLARINDA GVENLK NLEMLER Madde 18 - Yeraltndaki patlayc madde depolar, bir patlama halinde, iilerin alt yerlere, yollara ve ana havalandrma yoluna zarar vermeyecek ve iiler iin tehlike yaratmayacak uzaklkta olacaktr. Bu depolara, Bakanlktan izin alnmadan 150 kilogram dinamit ve 300 adet kapslden fazlas konulamaz. Patlayc maddeler, depolar arasnda orijinal ambalajlarnda tanr ve depolarda orijinal ambalajlarnda bulundurulur.

22

50 kilogramdan az patlayc madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik bir, daha ok patlayc madde bulunan depolara 90 derecelik iki dirsek oluturan bir yolla girilecek; patlayc madde, deponun son ksmna konacaktr. Bir patlama olaslna kar, patlayc madde depolarnn karsna, dirseklerden en az metre derinlikte hz kesici cepler yaplacaktr. Depo atlak ve gk yapmayacak, olabildiince su szdrmayacak, alt ve st kattaki almalara zarar vermeyecek ve almalardan zarar grmeyecek bir yerde yaplacaktr. Deponun bulunduu galerinin azndan 50 metre tesine kadar, ahr kurulmas, yanc ve yangna yol aabilecek maddelerin konulmas yasaktr. Yeralt deposunda, scaklk, 8 dereceden aa ve 30 dereceden yukar olmayacaktr. Patlayc madde datm, depo kndaki zel bir cepte yaplacak buralarda statik elektrik boalmasna kar gereken nlemler alnacaktr. Patlayc maddeler, yapm ve ocaa geli tarihlerine gre datlacak ve kullanlacaktr. KAPSLLER VE DER PATLAYICI MADDELER Madde 19 - Kapsllerle dier patlayc maddeler, ayn kap iinde bir arada bulundurulamaz ve tanamaz; ancak, ayr blmelerde bulundurulmak kouluyla ateleyicilerin tadklar sandklarda bir arada tanabilirler. PATLAYICI MADDELERE LKN YNERGE Madde 20 - Patlayc maddelerin tanmas ve depo edilmesine ilikin esaslar, fenni nezareti tarafndan hazrlanacak ynergeyle saptanr. Bu ynergenin hazrlanmasnda, ilgili mevzuat hkmleriyle birlikte, aadaki hususlar gznnde tutulur: a) Tesisler ve genel durum planlar, b) Nem, bozulma ve donmaya kar korunma, c) Tecrit (ayrma), d) Havalandrma, e) Patlama ve yangna kar alnacak nlemler, f) Yangn halinde gaz ve dumanlarn boaltlmas. DEPOYA GRME YASAI Madde 21 - Fenni nezareti tarafndan grevlendirilmemi veya izin verilmemi kimselerin patlayc madde deposuna girmesi yasaktr. KULLANILACAK PATLAYICI MADDENN TAINMASI Madde 22 - Kullanlmak zere datlm bulunan patlayc maddeler, ancak, ateleyiciler veya fenni nezaretilerce grevlendirilmi kiiler tarafndan, ateleyici gzetiminde, zel sandklar iinde tanr. Sandklar tahtadan veya bu ie elverili yaltkan malzemeden yaplm olacak; zel kilit dzeni bulunacaktr. Bunlarn iine baka bir madde konulamaz. Ateleyici, manyeto ve sandklarn anahtarlarn kendi zerinde bulundurur. Ateleyicinin vcudundaki statik elektriin boaltlmas iin gerekli nlemler alnr. Bir kiinin tayabilecei patlayc madde miktar, 10 kilogram geemez. Patlayc maddelerin elektrik lokomotifleri (trolley) ile tanmalar, fenni nezareti tarafndan hazrlanp Bakanlka onaylanan ynerge esaslarna gre yaplr. PATLAYICI MADDE KAYIT DEFTER Madde 23 - Patlayc madde depolarnda, bir patlayc madde kayt defteri tutulur. Deftere, patlayc maddelerin teslim alnma, datlma ve geri alnmalarna ilikin bilgilerle birlikte bu ilerle ilgili, sorumlu ve yetkili kimselerin ad ve sicil numaralar yazlr. Kayt defterinin hesap dengesi her gn yaplr ve stoklarla karlatrldktan sonra, depo sorumlusu, teslim eden ve teslim alan tarafndan imzalanr. PATLAYICI MADDELERN KORUNMASI Madde 24 - Patlayc maddeler, depolanma ve kullanma yerinden baka yere gtrlemez. Ateleyiciler, patlayc madde sandklarn, nezaretinin de uygun grecei gvenilir bir iiye teslim eder veya ocak iinde bu i iin zel olarak hazrlanm ceplerdeki kilitli sandk veya dolaplara koyarlar. Patlayc maddenin kayb veya alnmas fenni nezareti ve daimi nezaretiye derhal haber verilecek; sorumlular hakknda gerekli ilem yaplacaktr. TKETM DEFTER Madde 25 - Ateleyiciler, bir tketim defteri tutmak ve her atelemeden sonra kullandklar patlayc maddeleri bu deftere yazmak zorundadrlar. Her vardiya sonunda, ateleyiciler tarafndan bu defterin dengesi salanr ve ateleyiciyle lam atlan yerdeki usta tarafndan imzalanr. DOLDURMA VE SIKILAMA Madde 26 - Patlayc madde, lam delii iyice temizlendikten, gerekli hallerde yastk maddesi yerletirildikten sonra doldurulur ve sklandktan sonra atelenir. Sklama maddesinin boyu 40 santimetreye kadar olan kartular iin, 35 santimetredir. Fazla her kartu iin, kartu boyunun yars kadar, sklama maddesi eklenir. Patlayc maddenin boyu, delik derinliinin yarsn geemez. Artan boluk, sklama maddesiyle doldurulur. Nezaretiler, sklama madde ve gerelerini ateleme yerinin yaknnda bulunduracaklardr. Lam deliklerinin doldurulmas ve sklanmas, bizzat ateleyici veya onun gzetim ve sorumluluu altnda bu konuda deneyimli usta tarafndan yaplr. Kartular, lam deliklerine, ekillerinin bozulmamasna zen gsterilerek zorlanmadan sokulur. Sklama, iletken olmayan zel ubuklarla yaplr. Fitiller, kapsller, zel kapsl pensesiyle sktrlr. Kapsller, kartulara, ateleme yaplaca srada yerletirilir ve lam delikleri, ancak, atelenecekleri zaman doldurulur. KAPSL TELNN TEMZLENMES, BALANMASI, ATELENMES Madde 27 - Kapsl tellerinin ularnn temizlenmesi, birbirlerine ve ateleme tellerine balanmas ve atelenmesi iini bizzat ateleyici yapar. Lam atlacak yeri en son ateleyici terkeder. Beten ok lamn ayn zamanda atelenmesi, seri halinde, elektrikle yaplr.

23

Yanc ve parlayc gazlar bulunan, tozlarn yanmas ve patlamas tehlikesi olan ocaklarda, fitille ateleme yaplamaz. ELEKTRKL KAPSLLE ATELEME Madde 28 - Elektrikli kapslle ateleme yaplan yerlerde lam deliklerine teknik amonyum nitratn doldurulmasnda kullanlan pinomatik ve mekanik aralar uygun biimde topraklanr. ATELEMEDE GVENLK NLEMLER Madde 29 - Ateleyici, ateleme tellerini manyetoya balamadan, fitil kullanlmasna izin verilen ocaklarda bunlar atelemeden nce, lam atlacak yere gelen btn yol azlarna nbeti konulup konulmadn, iilerin geilerine kapatlp kapatlmadn denetler. Bu ite grevlendirilecek yeteri sayda ii bulunamazsa, yol azlar, uygun bir ekilde kapatlacaktr. Ateleyici, atelemeyi, o civarda bulunanlarn savrulacak paralardan korunacak biimde sndklarndan emin olduktan, "lam var" diye 3 kez barp nbetilerden de ayn cevab aldktan sonra yapacaktr. Yol azlarna konacak nbetiler ve engeller, ateleyici izin vermedike kaldrlmayacak ve gidi ve gelie izin verilmeyecektir. KARILIKLI ALIILAN BACA VE TNELLER Madde 30 - Karlkl allarak birbirine yaklaan baca ve tnellerin delinmesinde, tehlike snrna girildii zaman, daimi nezareti, delinme iinin sona ermesine kadar, kar baca ve tnelde almay durdurur; gvenlik nlemlerini alr; yeniden almaya balanncaya kadar girilmesine olanak vermeyecek biimde kapatr. Baca ve tnel, delinme tamamlanncaya kadar havalandrlr. SIINAKLAR VE KORUNMA TESSLER Madde 31 - Atlan lamla savrulacak paralara kar korunmaya elverili bulunmayan yerlerde, uygun snaklar ve korunma tesisleri yaplr. PATLAMAMI PATLAYICI MADDELER Madde 32 - Lam deliinde patlamam patlayc maddenin kald veya bundan kukulanld takdirde, elektrikle atelemede en az 5 dakika, fitil vb, ile atelemede en az bir saat gemeden ateleme alanna kimse giremez. Patlamam patlayc madde artklar, bir nezaretinin sorumluluu altnda, olanak varsa, o lam delen usta tarafndan, patlamam lam deliinin en az 30 santimetre yaknnda, ona paralel baka bir delik delinip doldurularak atelenir. Delinme, doldurulma, ateleme ve pasann kaldrlmas srasnda, alma alannda, grevlilerden bakasnn bulunmas yasaktr. Patlamam kartu ve kapsller bulunmas olaslna kar, pasalar elle kaldrlr ve kartu ve kapsller aranr; bulunamad takdirde, bu pasann doldurulduu araba, katarlara balanmaz. Bu arabalarn zerine tehlike iareti konur; gvenlik nlemleri altnda, tek olarak ocak dna karlr; dikkatle boaltlr ve bulunacak patlayc maddeler, ambara teslim edilir. Ateleyici, lam deliinde kalan patlamam patlayc maddeleri zararsz hale sokamazsa, bacadaki almay durdurur; kendisinden sonraki vardiya ateleyicisine durumu bildirerek bacay teslim eder ve nezaretiye gerekli bilgileri bizzat verir. LAIM ATILAN YERE GRLMES Madde 33 - Lam atldktan sonra duman ve gazlar iyice temizlenmedike ve ateleyiciyle yetkili kimseler tarafndan dikkatle muayene edilip tehlike kalmad bildirilmedike, bu yere hi kimsenin girmesine izin verilmez. ESK DELKLER Madde 34 - Geri tepmeyle boalm veya patlamaya ramen kalm lam deliklerini, ksmen veya tamamen kazmak, oyarak temizlemek veya daha fazla derinletirmek yahut yaknlarnda bu deliklere rastlayacak biimde yeni delikler amak yasaktr. ELEKTRKL ATELEME ARALARI Madde 35 - Elektrikli ateleme aralar, en az ayda bir kez muayene edilir ve gvenle iler durumda tutulur. Bu aralar, yalnz, ateleyiciler tarafndan kullanlr ve kapsl telleri, ancak, atm yaplaca zaman ateleme kablosuna balanr. Doldurulacak lam says, aracn patlatabilecei kapsl saysnn yarsn geemez. Grizulu ve kmr tozlu ocaklarda grizuya kar gvenlikli elektrikli ateleme arac kullanlacaktr. ATELEME KABLOLARI Madde 36 - Ateleme kablosu olarak, yalnz, izole edilmi elektrik iletkenleri kullanlr. plak teller, ancak, alndan itibaren 50 metreye kadar ve izolatrler zerine ekilmi olmak kouluyla kullanlabilir. Rutubetsiz yerlerde, izolatr yerine, kuru aa veya baka bir yaltkan takoz kullanlabilir. Ateleme kablolarnn dier elektrik iletkenleriyle temasn nleyici nlemler alnr. ATELEME BALANTILARI Madde 37 - Atelemeden nce, btn balantlar gzden geirilir. letkenlerin ksa devre yapp yapmadklar zel lme aygtlaryla denetlenir; bunun manyeto ve pille yaplmas yasaktr. Ani gaz kan bacalarda, zel nlemler alnmakla birlikte, lamlar, seri olarak balanr. letkenler gvenlii salayacak uzunlukta olmal ve ateleme aracna, ateleme yaplaca zaman balanmaldr. GECKMEL KAPSLLER Madde 38 - Gecikmeli kapsllerin kullanlmasna ilikin esaslar aada gsterilmitir: a) Kapsller, bu konuda eitilmi ve snavda baar gstermi ateleyiciler tarafndan kullanlr; b) Ateleyici, adi kapslle gecikmeli kapsl bir arada tayamaz ve birlikte kullanamaz; c) Gecikmeli kapsller, kmr ocaklarnda, ancak, ta ierisinde yaplan atelemelerde kullanlabilir; d) Kmr ocaklarnda ani grizu kmasndan kukulanlyorsa veya lamlar kmr damarna yaklayorsa, gecikmeli kapsl yerine emniyetli kapsl kullanlr; e) Yeralt ocaklarnda kullanlmasna izin verilen her trl patlayc madde, gecikmeli kapsllerle de kullanlabilir; f) Bina ve tesislere yakn ak iletmelerde, byk atmlar, kademeli ateleme salayan yntemlerle yaplacak; atmlarda gecikmeli kapsl kullanlacaktr; g) Kartu ierisine sokulan kapsl, kendi teliyle ilmik atlmak suretiyle kartua skca balanacaktr; KULLANILABLECEK KAPSLLER Madde 39 - a) Kmr ocaklarnda, lamlar, yalnzca, elektrikli kapslle atelenebilir. b) Kmr ve kkrt ocaklarnda, alminyum kovanl kullanlamaz.

24

c) Birlikte kullanlacak elektrikli kapsller ayn dirente olacak, buna olanak yoksa, direnler arasndaki fark, +,0,25 Ohmu gemeyecektir. KULLANILABLECEK KAPSLLER PATLAYICI MADDE KULLANMA YASAI Madde 40 - a) Emniyet lambas veya metan detektrleriyle yaplan lmlerde % 1 veya daha ok metan bulunan ksmlarda, b) Grizu bulunmas muhtemel ve grizu kontrolu yaplamayan eski ve yeni imalat boluklar ve atlaklar olan yerlerde, c) Tkanm kmr, br ve silolarn almasnda, d) Kapatlm yangn barajlarnn almasnda, patlayc madde kullanlmas yasaktr. GRZU LM Madde 41 - Ateleyici, grizulu ocaklarda, lam deliklerini doldurmadan nce, 25 metre yar apndaki bir alan iinde ve zellikle tavandaki boluklar, atlaklar ve oyuklarda grizu lmesi yapar. Bu lmede, % 1 metan tespit edilirse, lamlar doldurulamaz. Ateleyici, lamlarn doldurulmasndan sonra ve atelemeden nce, lmeyi tekrarlar. Metan oran % 1 in altndaysa, lamlar ateler, stndeyse, % 1 in altna dnceye kadar atelemez. Kmr tozu bulunan, kmr tozu bulunmamakla birlikte tehlikeli kmr tozu oluabilecek kmr damarlarnn bulunduu ocaklar da, atelenecek yerlerde, lam delikleri doldurulmadan nce ta tozu serpmek, sulamak gibi koruyucu nlemler alnr. NC BLM: TAHKMAT VE DOLGU TAHKMAT ZORUNLULUU Madde 42 - Btn yeralt ilerinde, ta, toprak, kmr, cevher vb. maddelerin kayma ve dmelerini nlemek zere, uygun ve yeterli tahkimat yaplr. Bu srada, yklma ve dme tehlikesi bulunan askdaki btn maddeler drlr veya tahkimatla dmeleri nlenir. Tavanlarda ve yanlarda boluklar varsa, bunlar skca doldurulur ve sktrlr. Tahkimatn onarm, deitirilmesi, ileri alnmas ve sklmesi srasnda, para dmelerini nleyecek zel nlemler alnr. Bu tahkimat, fenni nezaretilerin, iin zelliine gre belirleyecei teknik esaslar kapsayan ynergeye uygun olarak yaplacaktr. TAHKMATIN SKLMES Madde 43 - Tahkimatn sklmesi, gvenlik kurallarna uygun yntemlerle, uygun ara ve gere kullanlarak, nezaretinin grevlendirdii bir ustann sorumluluu altnda, gvenli bir uzaklkta ve yerde yaplr. TAHKMAT MALZEMES BULUNDURMA ZORUNLULUU Madde 44 - veren, tahkimat iin yeterli ve uygun malzemeyi salamaktan, daimi nezareti, bu malzemeyi iyerlerinde gerektiinde kolaylkla yararlanlabilecek biimde srekli olarak hazr bulundurmaktan sorumludurlar. TAHKMATIN DENETM Madde 45 - Nezaretiler, allan yerin gvenilir ekilde tahkimini, gereinde derhal onarmn, deitirilmesini veya takviyesini salayacak nlemleri alrlar. Nezaretiler ve ilgili iiler, sk sk ve zellikle uzunca bir duraklamadan sonraki ie balamalarda, allan yerin tavann ve tahkimatn muayene ederler. EML DAMARLARDAK TAHKMAT Madde 46 - Eimli damarlarda, balar, orta direkler ve domuz damlar, damarn eimine gre tabakalarn muhtemel kayma vb. hareketlerini nleyecek etkili nlemler alnarak ve en yksek mukavemeti salayacak biimde yaplr. GEC TAHKMATIN SKLMES Madde 47 - Kaln ve ok eimli damarlarda, kaz srasnda alan bolua yaplan geici zel tahkimat, ancak, kaznn bitiminden ve ynergeye uygun, alna yakn, asl tahkimat yapldktan sonra sklr. YNERGENN BULUNACAI YERLER Madde 48 - Her ocakta bu Tzn 42 nci maddesine gre hazrlanacak ynerge, mhendis ve nezaretilerin rapor defterinde bulundurulur. DOLGU LEM Madde 49 - Dolgu ilerinin her aamas, fenni nezareti veya daimi nezareti tarafndan dzenlenir ve ynetilir. Tam ve ksmi dolgu duvarlar, tavana iyice sktrlr. Ksmi dolgu duvarlar uygun aralklarda, i gvenlii gereklerine ve teknolojiye uygun olarak yaplr. Bir daha kullanlmayacak olan yollar, terk edilmeden nce, gerektiinde, skca doldurulur. DOLGU ZORUNLULUU Madde 50 - Ocak grizulu veya damar kendi kendine yanmaya elverili ise dolgulu ayaklarda, ayak arkalar ve baka nedenlerle meydana gelen boluklar, skca doldurulur ve dier gvenlik nlemleri alnr. DRDNC BLM: TAIMA YOLLARIN NTELKLER Madde 51 - Tat yollar yeterli boyutlarda, uygun eimde, dzgn kesitli ve olanaklarn elverdii lde dz dorultulu yaplr. Mekanik manevra ve zel tama dzeni dnda, demiryollarnda, eim, % 05'i geemez. DEMRYOLLARININ NTELKLER Madde 52 - Demiryollar, kullanlan tat aralarna uygun kesitte seilmi ve tekniine gre denmi olacaktr. TAIMADAN SORUMLU NEZARET Madde 53 - Fenni nezareti, ocan tm tama tesislerinden, bunlarn iyi almasndan ve bu ile grevli iilerin almalarndan sorumlu olmak zere nezaretilerden birini grevlendirir. YNERGE Madde 54 - Fenni nezareti, ocaklarda kullanlacak mekanik tat sistemine, sistemin almasna, zel iaretleme kurallarna, arabalarn ynetimine ve durdurulmasna, arabalara binmesine izin verilen kancaclarn uymak zorunda olduklar kurallara, yoldan kan ve devrilen arabalarn yola konulmasnda uygulanacak esaslara, aslacak uyar levhalarna ilikin hkmleri kapsayacak bir ynerge hazrlar. Ynerge ve ynergenin ngrd uyar levhalar, uygun yerlere aslr ve tm ocak personeline retilir. YOLLARDAK ARALIKLAR

25

Madde 55 - Arabalarn kancaland veya, kancalarnn zld yerlerle doldurma ve boaltma merkezlerinde, aralarla galeri yan duvarlar arasnda, bir yolda birden ok demiryolu varsa, aralar arasnda, en az 60 santimetrelik serbest bir aralk bulunmas zorunludur. Aralarla galeri yan duvarlar arasndaki 60 santimetrelik araln, galeri tabanndan itibaren, 180 santimetre ykseklie kadar, azalmadan devam etmesi gerekir. YAYA YOLLARI VE CEPLER Madde 56 - Tama elle, hayvanla veya bir mekanik arala yapld takdirde, galeri tabanndan 180 santimetre ykseklie kadar, aralarla galeri yan duvarlarndan birisi arasnda, en az 60 santimetrelik yaya yolu braklr. Saniyede 1,5 metreyi gemeyen hzla tama yaplan yollarda, bu hkm uygulanmaz. Ancak, bu gibi yollarda tehlikesiz dolamak, arabalarn yanndan gvenli bir ekilde gemek olana salanmaldr. Yaya yolu braklmasna olanak yoksa ve tama srasnda iilerin geli ve gidiine veya almasna izin verilmise, yollarn yan duvarlarnda, 50 metre aralarla, en az iki kiinin snabilecei cepler yaplr. Tamann bantlarla yapld yollar, bu hkmn dndadr. Ceplerin yeterli boyutlarda olmas, kirele badana edilmesi veya baka bir biimde kolayca grlr bir hale getirilmesi, ilerinin bo ve temiz tutulmas gerekir. BADANALAMA VE AYDINLATMA Madde 57 - nemli tama ileri yaplan yollar, garajlar, rsetler, makaslar ve yol kavaklar, arabalarn kancaland veya kancalarn zld yerler, kirele badanalanr ve yeterli dzeyde aydnlatlr. Tama yollar temiz tutulur, yol zerinde kmr, ta veya cevher paralar ve gidi gelii zorlatrc engeller bulunmamasna zen gsterilir. ARALARA BNME YASAI Madde 58 - Fenni nezaretinin belirleyecei zel durumlar dnda, dolu ve bo arabalara, bunlara bal aralara ve balama yerlerine (koumlara), tamponlarn stne, hi kimse binemez. ARALARIN KANCALANDII YERLER VE ALINACAK NLEMLER Madde 59 - Arabalarn kancaland veya kancalarnn zld yollar, olabildiince, eimsiz olacaktr. Arabalarn kancalanmas, hareketlerinin dzenlenmesi, kancalarn zlmesi ve istenildiinde durdurulmas iin, gerekiyorsa, iveren tarafndan, kstekler, durdurucular, kaydrclar (kzaklar) ve bu ie elverili benzeri ara ve gereler salanr. Tama yollarnda arabalarn ve zellikle katarlarn yoldan kamalarn nlemek, iilerin araba kamalarndan doacak tehlikelerden korunmalarn salamak zere, gerekli gvenlik nlemleri alnr. ARET LAMBALARI Madde 60 - Srekli aydnlatlmayan yollarda, arabaclar ve seyisler, lambalarn, nden grlecek biimde kendi zerlerinde tarlar veya katara tesbit ederler. Lokomotiflerin nnde beyaz veya sar, hayvanla yaplan tamalar dahil katarlarn son arabalarnda, kolay grlr, krmz bir iaret lambas bulundurulacaktr. KANCALAMA Madde 61 - Ykleme yerleri, akrosajlar ve manevra yerleri dnda, katar halindeki arabalarn kancalanmas zorunludur. 1,5 ton ve daha ok yk tayan vagonlarda kancalama, tampona mekanik bir dzenle kenetlenecek biimde olacaktr. Arabalarn birbirlerine kancalanmasnn ve zlmesinin gvenle yaplabilmesi iin btn gvenlik nlemleri alnacaktr. Katar hareket halindeyken arabalarn kancalanmas ve kancalarnn zlmesi yasaktr. YOLDAN IKAN ARABALAR Madde 62 - Hayvanlarla yaplan tamalarda koumlar zlmeden, mekanik aralarla yaplan tamalarda katar tamamen durdurulup kanca zlmeden, vin ve varagellerde vin ve frenolar durdurulmadan, halatlarla yaplan geici tamalarda ise, halatlarn hareketleri durmadan yoldan kan arabalar yola konulamazlar. TAMPONLAR VE TUTAMAKLAR Madde 63 - Arabalarda en az 10 santimetrelik tamponlar, bunlarn elle srlmesi gerekenlerinde tutamaklar bulunacaktr. TOPLU ARABA SRME YASAI Madde 64 - Elle srlen arabalar arasndaki uzaklk, en az 15 metre olacaktr. Elle yaplan manevralar, bu hkmn dndadr. KMR VE KKRT OCAKLARINDA KULLANILACAK LOKOMOTFLER Madde 65 - Kmr ve kkrt ocaklarnda, benzinli lokomotiflerin ve benzinle alan aralarn kullanlmas yasaktr. ARIZALI LOKOMOTFLER Madde 66 - Arzal lokomotif altrlamaz. almasnda, motorunun sesinde anormallik bulunan, fazla duman karan, kvlcm sratan lokomotifler derhal bakma alnr. Lokomotiflerde egzoz gazlarnn tehlikesine kar, uygun sistemler kullanlmas zorunludur. YA ARTIKLARI VE YALI STPLER Madde 67 - Mekanik tayc kullanlan ocaklarda, ya artklar ve yal stpler, kapal kaplarda bulundurulur ve her vardiya sonunda ocak dna kartlr. YANGIN SNDRME AYGITLARI Madde 68 - Lokomotif istasyonlar ve garajlarnda, yeteri kadar yangn sndrme aygt ve dzeni bulundurulur; bunlar 6 ayda en az bir kez muayene edilir ve muayene tarihleri zerlerine yazlr. LOKOMOTFLERN BAKIMI Madde 69 - Lokomotiflerin gnlk veya devri bakm ve muayeneleri, ynergesine gre ve yetkili kimseler tarafndan yaplr. Szge plakalarnn (egzoz antigrizu dzeni) bakmna dikkat edilecek; sk sk temizlenecek ve gerektiinde deitirilecektir. Muayene sonularyla ilemelerindeki arzalar ve dzensizlikler zel bakm defterine yazlacak; bakm ilerinden sorumlu kiilerce imzalanacaktr. BAKIM YNERGES Madde 70 - Fenni nezareti, lokomotiflerin gnlk ve devri bakm ve muayeneleriyle, yaktlarn ocak ierisinde tanmasnda ve varillerin doldurulup boaltlmasnda alnacak nlemlere ilikin bir ynerge hazrlar.

26

AKARYAKIT MADDELER Madde 71 - Akaryakt maddeleri, ocaa, kapal, szdrmaz madeni variller iinde veya sarnl vagonlarla sokulur ve boaltlan kaplar, derhal ocaktan dar kartlr. Akaryaktn szdrmaz, kapal madeni varillerden veya sarnl vagonlardan depoya veya lokomotife aktarlmas, ancak, doldurma istasyonunda ve bir tulumbayla yaplr. DOLDURMA STASYONLARI VE GARAJLAR Madde 72 - Doldurma istasyonu ve lokomotif garaj, tama yollarndan ayr olarak ve yanmaz maddelerden yaplr. stasyonlar, yeterli biimde aydnlatlr ve havalandrlr. Buralarn mum, petrol ve karpit lambas gibi ak alevli k kaynaklaryla aydnlatlmas yasaktr. DOLDURMA STASYONLARININ HAVA DN YOLU Madde 73 - Doldurma istasyonlarnn hava dn yolu, yangnda, zararl gazlarn dorudan ana hava dn yoluna gidebilecei biimde dzenlenir. BASINLI HAVA LOKOMOTFLERNDE GNLK MUAYENE Madde 74 - Basnl hava lokomotifleri, her gn, sefere kmadan, src tarafndan muayene edilir. LETME BASINCININ MUAYENES Madde 75 - Basnl hava lokomotiflerinin hava depolar, bir yetkili tarafndan, haftada en az bir kez, iletme basncnn 1,5 kat basn altnda muayene edilir. Lokomotifin manometresi daima iler durumda bulundurulur. SLNDRLER VE LK HAREKET ISITICILARI Madde 76 - Silindirler ve ilk hareket stclar, nemli onarmlardan sonra ve herhalde, 4 ylda bir, tamamen sklerek iten ve dtan temizlenir. Uygun scaklktaki yala ykanr ve basn deneyine tabi tutulur. Bu muayene ve deney sonularyla 75 inci maddede belirtilen deney sonular, bakm defterine yazlr; defter yetkililerce denetlenir. DOLDURMA ODALARI VE STASYONLARI Madde 77 - Akmlatrl lokomotiflerin akmlatrlerinin ocak ierisinde doldurulmalar ve deitirilmeleri aada belirtilen koullarda ve doldurma istasyonlarnda yaplr: a) Doldurma odalar ve istasyonlar, amaca uygun biimde donatlm olacaktr; b) Buralar, iyice havalandrlacak ve kan hava dorudan ana hava dn yoluna verilmi olacaktr; c) Oda ve istasyonlar, yanmaz malzemeden yaplacaktr; d) Elektrolitle yapmalara kar koruma nlemleri alnacaktr; e) Elektrik tesisat bu gibi yerler iin kabul edilir tipten olacak; aydnlatma armatrlerinin bakm dzenli olarak yaplacaktr. ELEKTRKL LOKOMOTFLERN KULLANILMASI Madde 78 - Elektrikli lokomotiflerle tama, Bakanln iznine baldr. Grizu ve kmr tozu tehlikesi olan ocaklarda kullanlacak elektrikli lokomotiflerin Bakanln kabul ettii tipten olmas gereklidir. TROLLEY TELLERYLE DEMRYOLLARI ARASINDAK UZAKLIK Madde 79 - Galeri tavanlar, trolley telleriyle demiryollar arasndaki uzakln, Bakanlka yrrle konulacak ynetmelikte ngrlenin % 10 undan aa dmesine engel olacak biimde tahkim edilir. ELEKTRKL LOKOMOTFLERN KULLANILMA KOULLARI Madde 80 - Tama yollarndaki hava iinde patlamaya neden olabilecek miktarda kmr tozu bulunan veya metan oran % 03 geen kmr ocaklaryla kkrt tozu bulunan kkrt ocaklarnda, elektrikli lokomotifler kullanlamaz. Bunlar dndaki ocaklarda elektrikli lokomotifler; a) Demiryollar ve trolley telleri arasndaki uzakln ynetmeliine uygun bulunmas, b) Manevra yerleri, katarlarn karlat yerler ve makaslarda trolley tellerinin akm tayp tamadnn iyice grlr k sistemli iaretlerle belirtilmi, olmas kouluyla kullanlr. HALATLI TAIMADA ARETLEME DZEN Madde 81 - Halatlarla ve sabit makinalarla yaplan tamalarda, makiniste gerekli iareti vermek iin, yol boyunca, uygun noktalarda, yeterli iaretleme dzeni bulundurulur. KORUYUCU ZORUNLULUU Madde 82 - Halatn ynn deitirmekte kullanlan her boyuttaki makaralar ve dnen dier ksmlar, koruyucular iine alnr. HALATLI TAIMADA KANCALAMA VE KANCA ZME Madde 83 - Halatla yaplan tamalarda, hareket halindeyken, arabalar kancalamak ve kancalarn zmek yasaktr. ANCI VE VNLER Madde 84 - an ve vin kullanacak kiilerin salkl ve deneyimli olmalar, fenni nezareti tarafndan bunlar kullanabileceklerine ilikin olarak dzenlenmi bir belgeye sahip bulunmalar zorunludur. FRENO VE VNLERN TESBT Madde 85 - Freno ve vinler, altklar yerlere salamca tespit olunur. Varagel diplerinde bo araba beklenirken, halatn bota kalan kancas, salamca tespit edilmi bir halkaya taklr. FRENOLARIN YAPILIINA LKN ESASLAR Madde 86 - Frenolarda, yatak, yuva, kk makaralar ve dnen ksmlar, yanmaz malzemeden yaplm ve yerlerine iyice tespit edilmi olacaktr. FRENOCULARIN DURACAI YER Madde 87 - Frenocular, frenoyu freno halat dorultusunda olmayan bir cepte durarak kullanrlar. ARABA TAIYICISI Madde 88 - Fenni nezareti, araba taycs (aryoportr) kullanlan yerlerde, bunlarn kullanlmasna ait esaslar kapsayan bir ynerge hazrlar ve ilgililerin bu ynerge hkmlerine gre hareket etmelerini salar. DURDURUCU DZEN Madde 89 - Btn varagel ve vin balarnda ve ara katlarda, arabalarn kamasna engel olacak karakol veya durdurucu bir dzen kurulur. VN VE VARAGELLERDE ARETLEME DZEN

27

Madde 90 - Vin ve varagellerin dip ve balaryla ara katlar arasnda ynergeye uygun iaretler vermeye yarayacak zel bir iaretleme dzeni bulundurulur. DURAKLAMALAR VE YOLDAN IKMALAR Madde 91 - Duraklamalarda ve her vardiya sonunda, makinist makinay veya vinci altran hareket ettirici kuvveti keser ve frenin iyice sklm olup olmadn muayene eder. Yoldan km veya zorunlu bir nedenle varagel ve vin iinde durmu bir arabann kendi kendine hareket etmemesi iin, vini veya salar gerekli nlemleri alrlar. Yoldan kan arabay yola koyan ve bunun manevrasn yapan iiler, yol stnden ekilmeden ve kendilerini tamamen gvenlik altna almadan tamaya balanmaz. KONVEYRLERN YERLETRLMES Madde 92 - Konveyrler, altlarnda, stlerinde ve her iki yanlarnda, uygun, serbest bir alan kalacak ve tahkimata srtnmeyecek tayc arala yan duvarlardan biri arasnda en az 60 santimetre genilikte, her trl engelden arnm bir geit braklacak biimde yerletirilir. Konveyrlerin gerekli Ksmlarnn tesbit ve tahkimi, ayak tahkimatndan tamamen ayr olarak yaplr. YANABLR KONVEYRLERE KARI NLEMLER Madde 93 - Yanabilir konveyrlerin bulunduu yol boyunca ve bu tayclarn motorlarnn bulunduu yerlerde, yeteri kadar yangn sndrme ara, gere ve malzemesi bulundurulur. KONVEYRLERN ARETLEME DZEN Madde 94 - Konveyrler, makiniste iaret vermek zere, iaretleme aralaryla veya konveyrlere her hangi bir noktada durdurabilecek bir dzenle donatlr. Bu aralar alrken bir sorumlunun srekli gzetimi altnda bulundurulur. KONVEYRLERDE GVENLK NLEMLER Madde 95 - Konveyrlerin tehlikeli ksmlar, zellikle ba ve kuyruk tamburlar, uygun ve gvenlikli bir koruyucu altnda bulundurulur. Hazrlk bacalar dndaki konveyrlerin alt ve stnden geilmesi zorunlu olan yerlerde, zel gvenlik nlemleri alnr. Konveyr zerindeki krclar, gvenlik ynnden, koruyucularla donatlr. Bu ksmlarn tehlikesiz bir biimde temizlenmeleri salanr ve temizlik, olanak varsa, otomatik olarak yaplr. Bantlar hareketteyken bu gibi ksmlarn el veya el aralaryla temizlenmeleri yasaktr. KONVEYRLERN EM VE ZEL NLEMLER Madde 96 - Konveyrlerin eimi, konveyrler zerinde tanan madde veya malzemenin kaymas sonucu tehlike yaratabilecek derecedeyse, bu tehlikeyi nleyecek zel nlemler alnr. BENC BLM: LERN YERALTINDA TAINMASI ZEL TAIMA GALERS Madde 97 - Olanak varsa, iilerin gidi gelileri ve tanmalar iin, cevher ve malzeme tama galerilerinden baka galeriler ayrlr. YOLLARIN GVENL Madde 98 - ilerin tanmasna ve gidi geliine ayrlan galeriler, yollar ve geitler, yeter genilikte ve ykseklikte olacak; srekli olarak denetlenecek ve gvenli olmalar salanacaktr. LERN BNEMEYECEKLER ARALAR Madde 99 - Bakanln izni olmadka, iilerin maden ve malzeme tanan aralarla tanmalar yasaktr. Bu yasak, galerilerin dip ve ba ksmlarna, zgaralara ve fenni nezaretinin gerekli grecei dier yerlere yazlr. Buna aykr davranlardan, ilgisine gre, makinistler, viniler, salar ve iaretiler sorumludurlar. banda hastalananlar, kazaya urayanlar, kurtarma ekipleri ve fenni nezaretinin bakm, muayene ve deneme ileriyle grevlendirdikleri hakknda bu yasak uygulanmaz. GRLMES YASAK YERLER Madde 100 - Ocaklarn girilmesi yasaklanan ksmlar, uyar levhalaryla belirtilir. Bu levhalarn, tm iiler tarafndan kolayca grlecek ve anlalacak biimde yaplm ve yerletirilmi olmalar gerekir. DZ VEYA AZ EML YOL Madde 101 - Eimleri 3 dereceyi gemeyen yollar, dz veya az eimli yol saylr. YRYEREK N IKIIN YASAK OLDUU HALLER Madde 102 - Freno ve vinlerle tama yaplrken iilerin yryerek ini k yasaktr. VN VE VARAGELLERE GREBLME Madde 103 - Vin ve varagellere, ancak, tama durdurulduu zaman ve sann izni alnarak girilir. lgililer, bu durumlarda, nceden, gerekli gvenlik nlemlerini alrlar. BASAMAKLAR VE MERDVENLER Madde 104 - ilerin gidi gelilerine izin verilen ve eimleri 25 - 45 derece arasnda olan yollarda, tabana basamaklar yaplr veya merdivenler kurulur. Basamaklar ve merdivenler boyunca, korkuluk olarak kullanlmak zere, uygun malzemeden yaplm, salam bir tutamak bulundurulur. Eim 45 dereceyi getii takdirde, merdiven, ayrca, en az 25 metrede bir dinlenme sahanl yaplmas zorunludur. Eim 70 dereceyi geerse, dinlenme sahanlklar aras en ok 10 metredir. Basamak ve merdivenler, kurtarma ekiplerinin kolayca geebilecekleri genilikte olacaktr. LERN MEKANK ARALARLA TAINMASI Madde 105 - ilerin mekanik aralarla tanmas, iveren tarafndan dzenlenmi ve Bakanlka onaylanm ynergeye gre yaplr. Bu ynergede, iyerinin zelliine gre, her vagonda ve her katarda tanacak en ok ii says ve katarn hz gsterilecektir. MEKANK TAIMA DONATIMININ DENETM Madde 106 - ilerin tanmalarnda kullanlan btn mekanik donatm, salam yaplm olacak; haftada en az bir kez denetlenecek; gvenli bir biimde bulundurulacaktr. KATAR NEZARETS

28

Madde 107 - i tayan her katar, zel olarak grevlendirilmi bir nezaretinin emrine verilir, verecei emirlere uyulur. LERN TAINDII VAGONLAR Madde 108 - ilerin tand elektrikli katarlardaki vagonlarn ats uygun ekilde topraklanacak; zerindeki akm tayan iletkenlerle temas nlenecek; gerekli koruma dzenleri bulunacaktr. ilerin arabalara toplu olarak inip bindii istasyonlarda, ini ve bini sresince, trolley hattnda akm kesilir ve hattn akmsz olup olmadn gsterecek zel bir k bulundurulur. Her katarn nne kuvvetli bir projektr, arkasna krmz bir iaret lambasyla gereinde kedi gz konur. NP BNME YERLERNN AYDINLATILMASI Madde 109 - i tanmas yapld srece, tama aralarna binilip inilen yerler iyice aydnlatlacaktr. YASAKLAR Madde 110 - Hareket halindeki aralara binip inmek ve iinde ii bulunan vagonlarla darya taacak trde malzeme tamak yasaktr. ALTINCI BLM: KUYULARDA TAIMA IKARMA HRA TESSLER Madde 111 - karma tesislerinin tm blmleri salam olacak ve yeterli dayankllkta ve tehlikesiz alabilir durumda tutulacaktr. Bu tesislerde meydana gelen hasar ve arzalar, derhal, nezaretiye haber verilecektir. GNLK BAKIM Madde 112 - Fenni nezareti tarafndan kuyularn bakm iin grevlendirilen yeterlikli kimseler, makinalarn d paralarn, kuyu kaytlarn moletleri, zincirleri, kafesleri, balama yerlerini (koumlar), ocaklarda iilerin ini ve knda kullanlan benzeri tesis ve dzeni, gnde en az bir kez muayene ederek, muayene sonularn, bakm defterine yazp imzalar ve yetkililerin denetimine hazr bulundururlar. ilerin kuyulardan indirilip kartlmasyla ilgili hususlar, fenni nezareti tarafndan yazl olarak belirlenir ve ilgililere duyurulur. VAGON KAMALARININ NLENMES Madde 113 - Vagonlarn kuyuya kamalarn nlemek iin gerekli yerlere, kap, karakol veya mandallar yerletirilir. Bunlarn onarm vb. nedenlerle kaldrlmas halinde, kuyu azna geici engeller konur. Otomatik dzenli olmayan kuyuba, kuyudibi ve rset kaplar, kafesin, yerine tamamen oturmasndan nce almalarn nleyecek bir dzenle donatlr. KUYULARIN TEMZL Madde 114 - Kuyularda, kmr, cevher, toz, buz ve su gibi maddelerin birikmesine meydan verilmez. Dardan veya yanlardan szan sularn kuyu iine akmasn nleyici nlemler alnr. BALANTILAR VE UZAKLIKLAR Madde 115 - inde kafes veya skip kullanlan btn kuyularda, kaytlarn ve traverslerin balantlar, yeterli salamlkta yaplr. Kafesler ve kafeslerle kuyu duvarlar arasndaki uzaklk, kafeslerin serbest ve gvenli ini klarna izin verecek biimde olmaldr. KAFESLERDE GVENLK DZEN Madde 116 - Kafes yukar rsetteyken kafesin style moletler arasnda yeterli bir uzaklk bulundurulur ve kafesin molete arpmamas iin, velmana otomatik enerji kesici mandal, tampon vb. bir gvenlik dzeni konur. Bu gvenlik dzeninin iyi ileyip ilemedii her gn denetlenir; bakm yaplr; sonu bakm defterine yazlr. KAFESLERN DURMA YERLERNN AYARLANMASI Madde 117 - Kuyu dibi su havuzu yaplmas gereken yerlerde, kafeslerden aada bulunann tabanyla havuzun st dzeyi arasndaki uzaklk, kuyu aznda bulunan kafesin tavanyla kafesin molete arpmasn nlemek zere velmana konan mandal, durdurucu veya otomatik akm kesici arasndaki uzakla eit olmaldr. HAVUZ MERDVEN Madde 118 - Havuzlar, en yakn akrosajla veya uygun bir k galerisiyle balant salayacak bir merdivenle donatlr. MANDALLARIN YERLETRLMES Madde 119 - Mandallar, kalkk (ak) durumlarnda kafesin serbeste hareketine engel olmayacak biimde yerletirilir. Kafesin hareketi srasnda mandallarn kalkk kalmas, inik (kapal) olduklar zaman kafeslerin zerlerine gvenli bir biimde oturmas ve kendiliinden hareket etmemesi iin gerekli gvenlik nlemleri alnr. MOLETLER VE HALAT YUVALARI Madde 120 - Moletlerin aplar ve halat yuvalar, kullanlan halatn ve halat oluturan tellerin aplar ve malzeme cinsleri gznnde tutularak ilgili standartlara gre belirlenecektir. IKARMA MAKNALARI Madde 121 - karma makinalar, gleri dnda yklenmeyecek; salam temellere skca tespit edilmi bulunacak; insan ve malzemenin dzenli ve gvenli indirilip karlmalarn salayacak biimde yaplm olacak; daima alr, salam ve bakml bir ekilde bulundurulacaktr. TAMBURU BOA ALINABLEN VNLER Madde 122 - Tamburu boa alnabilen kavramal vinler, frenler sklmadan tamburun boa alnmas, kavrama balanmadan ve gvenli bir surette kilitlenmeden frenlerin gevetilmesi mmkn olmayacak biimde uygun bir kilit dzeniyle donatlr. Fren sistemleri, enerji kesilmesinde otomatik alacak biimde olacaktr. KPE MAKARALARI Madde 123 - Kpe makaralar, kullanlan halatn yaps ve apyla orantl byklkte ve halatn makaradan atlamas olasln nleyecek biimde olacaktr. TAMBUR VE MAKARALARIN NTELKLER Madde 124 - Tamburlarda ve makaralarda pik (font) mil kullanmak yasaktr. Tambur ve makaralarn kenarlar, halatn kaymasn nleyecek biimde yaplm olacaktr. Tamburlarda halatn ucu tambur zerine uygun bir biimde tespit edilmi olacak ve kafes en alt noktadayken tambura en az 3 kez dolanm bulunacaktr.

29

IKARMA MAKNALARINDA KOD GSTERGES VE ARETLEME DZEN Madde 125 - karma makinalarnda uygun bir kod (seviye) gstergesiyle otomatik olarak alan sesli bir iaretleme dzeni bulunacaktr. Tambur zerine ve kpe makaralarnda halat zerine, kuyu iindeki nemli noktalar gsterir iaretler konur. Halatn her ayarlanmasnda, kod gstergesi ve iaretleme dzeni muayene edilir ve ayarlanr. HIZ GSTERGELER Madde 126 - Ana karma kuyularnda, iilerin ini klarna yarayan tesisler, otomatik hz gstergeleriyle donatlr. TAMBUR MLLER ZERNDEK FREN DZEN Madde 127 - Vinlerin tambur milleri (aftlar) zerindeki fren dzeni; a) ift kafesle alldnda, ini ve k ynnde, b) Tek kafesle alldnda yalnz ini ynnde, Dinamik ve statik toplam ykn en fazla olduu durumda, kafesi, derhal durdurabilecek nitelikte olmaldr. Vinler, g sistemindeki aksamalarda, frenlerin otomatik olarak harekete gemelerini salayacak bir sistemle donatlacaktr. OTOMATK HIZ AYARLAYICI VE MOLET KORUMA DZEN Madde 128 - nsan tanmasnda kullanlan ve hz saniyede 6 metreden ok olan karma makinalar, otomatik hz ayarlayc ve otomatik molet koruma dzeniyle donatlr. HIZ AYARLAYICI VE KORUMA DZENNN BALANMASI Madde 129 - karma makinalarna sabit olarak balanm olmayan otomatik hz ayarlayc ve molet koruma dzeninin, her ini kta ya otomatik olarak ya da makinist tarafndan makinaya balanmalar salanr. ancnn kolay grebilecei bir yere bu balantnn yapldn gsterecek bir otomatik gsterge konur. Gsterge, otomatik hz ayarlaycnn ve molet koruma dzeninin makinaya iyi balandn gstermedike, kimsenin kafese girmesine izin verilmez. DURAKLAMALARDAN SONRA NSAN TAINMASI Madde 130 - 4 saatten ok sren duraklamalardan sonra, insan tanmasna, ancak, tama yaplan noktalar arasnda ini k denemeleri yaplp arza olmad belirlendikten sonra izin verilebilir. Yaplan deneme ve sonucu bir rapor defterine yazlr. KAFESLERN NTELKLER Madde 131 - Kafes tavanlar kalnl 5 milimetreden az olmayan salarla kaplanr. Kafesin her katnda iilerin tutunabilmeleri iin tutamaklar bulunur. i tanmas sresince kafesin kaplar, kafesin dna hi bir ey tamayacak, darya almayacak ve arpmalarn etkisiyle veya kendiliinden almayacak biimde dzenlenir ve kapal tutulur. Araba tamalarnda, kafes, arabalarn darya kaymasn nleyecek mandal vb. yeterli bir dzenle donatlr. TAINABLECEK SAYISI Madde 132 - Her kafeste veya kafesin her katnda tanabilecek ii says, teknik esas ve gereklere uygun olarak, fenni nezareti tarafndan tespit edilir ve kuyubalaryla rsetlere aslr. PARAT DZEN, Madde 133 - Halatlarn veya balama dzeninin kopmas, kaymas vb. durumlarda, kafeslerde ani dmeleri nlemek zere, bir parat dzeninin bulunmas zorunludur. Bunlarn yapm, tesis, bakm, deneme ve denetim kurallar Bakanlka belirlenir. Halat kaytl kuyular bu madde kapsam dndadr. GVENLK KATSAYISI Madde 134 - Tama halatyla kafes arasndaki balayc paralarn (koum dzeni) maruz kalabilecekleri dinamik arpma ve gerilmeler de hesaba katlm olmak kouluyla, yapmda uygulanacak gvenlik katsays, kafesin tayaca en ok statik yke nazaran en az 12 olacaktr. Gvenlik zincirleri kullanlmas gerektiinde, zincirler, merkez ask ubuunun kopmas olaslna kar, kafesin maruz kalaca arpmann olabildiince hafif olmasn salayabilecek boyda olacaktr. Halatlarn ve kar arlkla kafes arasndaki balayc paralarn gvenliini salayacak gerekli nlemler, ayrca alnacaktr. KOUM DZENNN MUAYENES Madde 135 - Tayc halatla kafes arasndaki koum dzeni, alt ayda en az bir kez, zincirler, ayrma kancalar ve dier paralar sklmek, paralarn kesitleri uygun aletlerle llmek suretiyle anma pas ve atlak bulunup bulunmad ynnden muayene edilecektir. Muayeneler ve para deitirmeleri, yetkili uzmanlarn gzetimi altnda yaplr. Btn balama dzeni, yapmc firmann taahht ettii sre ve esaslar ierisinde kalmak zere, iletmenin alma koullarna gre, fenni nezareti tarafndan belirlenecek bir devreden sonra deitirilir. Ancak, malzemelerin salamlk deneyleri yapldktan ve gvenli alabilirlii belirlendikten sonra, Bakanlktan izin alnmas kouluyla, alma sresi uzatlabilir. Balama ve koum paralarnn tamamnn veya bir ksmnn deitirilmeleri halinde, hizmete konmadan nce, uygun ve yeterli bir ykleme deneyiyle dayankllklar llr. Muayene ve deneylerin sonular, rapor defterine yazlr. KOUM DZENNN KOPMASI Madde 136 - Kafesle, tayc halat veya kar arlk halatnn arasndaki koum dzeninin herhangi bir ksm koparsa, kopan ksmn btn paralar fenni nezareti veya onun grevlendirecei bir uzman tarafndan muayene edilir ve sonu rapor defterine yazlr. Bu paralar, gerektiinde, ilgili ve yetkililerce incelenebilmek zere en az 6 ay sreyle saklanr. TAIYICI HALATLARIN NTELKLER Madde 137 - TSE standartlarna uygun olmayan tayc halatlar kullanlamaz. Alm tarihi zerinden iki yl geen halatlar ve halat oluturan teller zerinde, kullanlmadan nce, bir uzmann denetim ve sorumluluu altnda, Bakanlka kabul edilecek esaslara uygun biimde, ekilme, bklme ve burulma deneyleri yaplr. Her tayc halat iin, yapmc firma tarafndan verilecek halatn niteliklerine ilikin belgenin bir rnei, halat kayt defterine geirildikten sonra dosyada saklanr. HALATLARDA GVENLK KATSAYILARI

30

Madde 138 - Tamburlu veya makaral makinalar zerinde kullanlan tayc halatlarn gvenlik katsaylar, maruz kalacaklar dinamik yorgunluklar hesaba katlm olmak kouluyla, tayabilecekleri en fazla statik yke gre, malzeme tanmasnda 6 dan, insan tanmasnda 8 den aa drlemez. Halat ularnn zaman zaman kesilmesine olanak vermeyen karma sisteminde (kpe) kullanlan halatlarn gvenlik katsays, malzeme tanmasnda 7 den, insan tanmasnda 9,5 dan aa olamaz. NSAN TAINMASINDA KULLANILACAK HALATLAR Madde 139 - nsan tanmasndaki en ar yk, malzeme tanmasndaki en ar ykn % 75 ini geemez. Her tayc halat, insan tamas iin hizmete konulmadan nce, tanmas ngrlen ykle en az 20 kez tama deneyine tabi tutulur. Bu deneyi izleyen muayenede, bir kusur veya arza grlrse, insan tamas yaplamaz. Yukardaki hkmler, halat ularnn kesilmesinden ve koumlarn deitirilmesinden sonra da uygulanr. Halatlar, Bakanln izni olmadan insan tamasnda 18 aydan ok kullanlamaz. Ekleme (matiz) yaplm halatlarn, insan tamasnda kullanlmas yasaktr. HALATLARIN MUAYENELER Madde 140 - Tayc ve kar arlk halatlar; a) Hergn, saniyede bir metreyi gemeyen bir hzla seyrederken, b) Her hafta, saniyede yarm metreyi gemeyen bir hzla seyrederken, c) Her ay durdurularak, yetkililerce, bol k altnda muayene edilir. Aylk muayenelerden nce halatlardaki yalar ve dier pislikler, tellerin durumu ve anma dereceleri iyice grlebilecek biimde temizlenir, andklar belirlenen veya grlen blmleri ve herhalde en az 100 metrelik bir blm incelenir. GN ALITIRILMAYAN HALATLAR Madde 141 - gnden fazla sreyle altrlmayan halatlar, altrlmadan nce muayene edilir ve sonular halat defterine ilenerek imzalanr. HALATLARDA U KESME Madde 142 - Deney iin belirli zamanlarda para kesilmesine olanak bulunmayan karma sistemleri dnda, her halatn balant yerlerinden en az ikier metrelik paralar kesilerek koum yenilenir. Bu kesilme ve yenileme, halatn hizmete konduu ilk yl iinde ayda, daha sonraki yllarda iki ayda bir yaplr. Kesilen paralarn alarak yaplacak muayenelerinde, tellerde fazla krklk ve paslanma grlrse, halatlar, para kesilerek tekrar muayene edilir. KUYRUK HALATLARI Madde 143 - Kuyruk halatlar, nitelikleri, tabi tutulacaklar deneyler, kullanma sreleri ve koullar ynnden TSE standartlarna uygun olacaktr. Hizmetten karlm olan tayc halatlar, muayene sonucunda salam ve arzasz olduklar belirlenmedike, kuyruk halat olarak kullanlamaz. KUYRUK HALATI N GVENLK NLEMLER Madde 144 - Kuyruk halatnn kuyu dibindeki blm, dier utaki kafesin velman ierisindeki en yksek noktaya kadar kmasna yetecek uzunlukta olacaktr. Kuyruk halatnda boalma ve gam olumamas iin gerekli nlemler alnr. Havuzda toplanan suyun kuyruk halatnn suya girmesine olanak vermeyecek bir dzeyde tutulmasna zen gsterilir. Kuyruk halatlarnn muayeneleri 140 nc maddede ngrlen esaslara gre yaplr. ARETLEME DZEN Madde 145 - Kuyularda, rsetler ve d rsetle vin dairesi arasnda bir iaretleme dzeni bulundurulur. rsetten d rsete verilen btn iaretler kuyuba ancsna, anc tarafndan da vin makinistine ulatrlr. aretleme dzeni sesliyse, iaret, hem veren hem alan tarafndan duyulacak biimde yaplr. ki karma tesisi bulunan kuyularda sesli iaret aralar kullanlmsa, bu tesislerden her biri, ayrca, kl iaret dzeniyle de donatlr. ki karma tesisinin ses iaretlerinin tonlar, birbirinden belirgin biimde farkl olacaktr. ARETLEME DZENNDEK BOZUKLUKLAR Madde 146 - aretleme dzenindeki bozukluklar, derhal, sorumlu nezaretiye haber verilir ve geciktirilmeksizin onarlr. OK KATLI KAFESLERDE ARETLEME DZEN Madde 147 - Bir kafesin birden ok katnda insan tanmaktaysa, i ve d rsetlerin her kat, esas ykleme istasyonuna bir iaretleme dzeniyle balanr ve hareket iareti, ancak, ykleme istasyonundaki indirme ve bindirme bittikten ve kaplar iyice kapandktan sonra verilir. Elektrikli iaretleme dzeni, inme ve binme bitmeden ve kaplar kapanmadan kafeslerin hareket ettirilmesine olanak vermeyecek biimde yaplr. TELEFON BALANTISI Madde 148 - Baka dzenlerle gvenli iaretleme olana yoksa, rsetler ve d rsetle vin dairesi birbirlerine telefonla balanr. AILMAKTA OLAN KUYULARDA ARETLEME DZEN Madde 149 - Almakta olan kuyularn derinlikleri 20 metreyi geince, kuyudibine, azla kuyudibi arasndaki rsetlere ve kuyubana uygun bir iaretleme dzeni konur. ANCILAR Madde 150 - nsan tamas yaplan kuyularn balarnda, diplerinde ve ara rsetlerinde srekli olarak, yetitirilmi anclar bulundurulur. anclar, iaretlerin gvenli ve anlalr biimde verilmesinden sorumludurlar. ARETLEME ESASLARI Madde 151 - aretleme esaslar ynergeyle belirlenir. Bu ynergede; Durdurma (stop) iaretinin, bir vuru, ekme (vira) iaretinin, iki vuru, Brakma (laka) iaretinin, vuru, (nsan geliyor) iaretinin, drt vuru, olarak gsterilmesi zorunludur.

31

Ynergede belirlenen iaretleme tablosu uygun yerlere grlr biimde aslr. Tabloda gsterilenler dnda iaret verilemez. ARETLEME DZENLERNN MUAYENES Madde 152 - aretleme dzenleri, sorumlularca, 6 ayda en az bir kez muayene edilir; sonu rapor defterine yazlr ve imzalanr. NSAN TAINMASININ KOULLARI Madde 153 - Tek karma sistemli kuyularda insan tanmas sresince, malzeme tanmas yasaktr. ki karma sistemli kuyularda kompartmanlarn birinde insan tanrken dierinde malzeme tanabilir. Ancak, Bakanlka izin verilen zel durumlarda, fenni nezaretinin ynergesi erevesinde, kafeslerin ayr katlarnda, ayn zamanda insan ve malzeme tanabilir. Kafes ierisinde malzeme tanmasyla grevlendirilmi olanlarn malzeme tanan kafeslerde inip kmalar iin ayrca izin alnmas gerekmez. MAKNST YARDIMCISI Madde 154 - Otomatik hz ayarlaycs ve molet koruma dzeni bulundurulmas zorunlu olmayan karma makinalarnda, makinistten baka gerekli hallerde makinay durduracak, yeterlikli bir makinist yardmcs bulundurulur. Makinist, makinasn her terk ediinde, nce enerjiyi keser ve makinay frenle emniyete alr. NSAN TAINABLECEK ARALAR Madde 155 - Kafesler ve Bakanlktan zel izin alnm skiplerden baka aralarla insan tanmas yasaktr. Kazlmakta olan kuyular, onarm ve kurtarma ileri yaplan dahili kuyular ve havalandrma kuyular bu yasan dndadr. Bu durumda, fenni nezareti, gvenlii salayacak btn nlemleri alr. NSAN IKARMA MAKNALARINDA HIZ Madde 156 - Otomatik hz ayarlaycs bulunan karma sistemleriyle yaplacak insan tamalarnda, kafeslerin hz, saniyede 12 metreyi, otomatik hz ayarlaycs bulunmayan, ancak, kafesin kuyubana yaklatn bildiren sesli iaret dzeni ve uzaklk gstergesi bulunan makinalarda ise, 6 metreyi geemez. Makinistin alrken kolaylkla grebilecei bir yere, insan tanmasnda verilebilecek en yksek hz gsteren bir levha aslarak gerektiinde bu levhaya hzn azaltlmas gereken noktalar iaret edilir. Kafesin hzyla bu hza gre uyulacak gvenlik kurallar, fenni nezareti tarafndan hazrlanp Bakanlka onaylanacak ynergede gsterilir. YARDIMCI IIK SSTEM Madde 157 - Elektrikle aydnlatlan makina dairelerinde, srekli olarak veya ana n kesilmesi halinde devreye sokulabilecek yardmc bir k sisteminin bulundurulmas zorunludur. KUYULARDA ARIZA Madde 158 - Kuyularda veya kuyu tesisatnda herhangi bir arza meydana geldiinde, insan tanmasna balanmaz; balanmsa durdurulur. MAKNSTLERN NTELKLER Madde 159 - karma makinalar makinistliinde altrlacaklarn salkl, gvenilir, deneyimli, yeterlik belgesi verilmi kimseler olmas gerekir. YEDNC BLM: HAVALANDIRMA HAVA AKIMI SALANMASI Madde 160 - ilerin altrld btn yeralt iyerlerinde, alma koullarn ve iilerin alma yeteneklerini korumaya, hava scaklnn sala zararl dzeye ykselmesini nlemeye, grizu ve dier zararl gaz ve dumanlar zararsz bir orana indirmeye yeterli, srekli, gvenlik gereklerine uygun, temiz hava akm salanr. Bunun iin retime balamadan nce, her ocakta, uygun bir havalandrma sistemi kurulmas zorunludur. HAVA HIZI Madde 161 - nsan ve malzeme tamasnda kullanlan kuyularda, lamlarda, ana nefeslik yollarnda, eimli ve dz yollarda, hava hz, saniyede 8 metreyi geemez. NDE ALIILAMAYACAK HAVA Madde 162 - Havasnda % 19 dan az oksijen, % 2 den ok metan, % 0,5 den ok karbondioksit ve dier tehlikeli gazlar bulunan yerlerde allamaz. Oksijen miktar azalan veya yanc, parlayc ve zararl dier gazlarn karmasyla bozulan yahut ok snan hava akmlar, dier alma yerlerinden gemesine meydan verilmeden, derhal ve en ksa yoldan, ocak dna atlr. ileri, havann bozulmasndan, snmasndan ve oksijen azalmasndan ileri gelen olumsuz etkilerden korumak iin, gerekirse, alma alan ve zaman snrlanr. HAVALANDIRMA SSTEMNDE DEKLK Madde 163 - Fenni nezaretinin izni olmadan ve grevli nezareti ve iiler dndaki iiler dar karlmadan, ocan genel havalandrma sisteminde esasl herhangi bir deiiklik yaplamaz. Acil durumlarda, sorumlu nezaretiler, gerekli ve zorunlu nlemleri hemen alrlar ve durumu, derhal, fenni nezaretiye bildirirler. BARAJLAR, HAVA KPRLER VE KAPILAR Madde 164 - Ana hava giri ve k yollar arasnda bulunan barajlar, hava kprleri ve kaplar, bir patlama veya yangn halinde kolayca yklmayacak salamlkta yaplm olacaktr. HAVA GE YOLLARI Madde 165 - Btn hava gei yollarnn yeterli kesitte yaplmas ve sk sk denetlenmesi zorunludur. KISA DEVREY NLEYC DZEN Madde 166 - Vantilatr ve aspiratrlerle dardaki hava arasndaki ksa devreyi nlemek iin, havann dardan ocaa verilmesine ve ocaktan dar atlmasna yarayan btn kuyu ve yollarn darya alan ksmlar gerekli dzenle donatlr. VANTLATR VE ASPRATRLERN YERLETRLMES Madde 167 - Vantilatr ve aspiratrler, yol veya kuyu azlarndan gvenlikli uzaklkta bulunacaktr. Sistem bir bina iindeyse, bina, hava kanal ve infilak kapa, yangna dayankl malzemeden yaplm olacaktr. Vantilatr ve aspiratr, gerektiinde, hava akmn ters yne evirebilecek tipte dzenlenmi olacaktr. Vantilatr ve aspiratrlerde bir su manometresi ve olanak varsa, basn deiikliklerini otomatik olarak kaydedecek bir dzen bulundurulacaktr.

32

VANTLATR VE ASPRATRLER N ARET DZEN Madde 168 - Ana vantilatrlerin ve aspiratrlerin srekli olarak gzetim altnda bulundurulmad yerlerde, iinde srekli insan bulunan bir yere, bunlarn almasndaki eksiklikleri derhal haber verecek bir iaret dzeni konur. Bu dzen, ilgili nezareti tarafndan her hafta muayene edilir; sonular havalandrma defterine yazlp imzalanr. HAVA AKIMININ YNLENDRLMES Madde 169 - Mekanik havalandrma sistemi kullanlan ocaklarda, hava akm, olanak varsa, doal hava akm dorultusunda ynlendirilir. KAPILAR VE PERDELER Madde 170 - Ocak havalandrma sistemi, havay bir tarafa ynlendirmek veya blmek iin kullanlan kap saysn en aza indirecek biimde dzenlenir. ok ilek galerilerde, ana hava giri klar arasndaki balant galerilerinde ve nemli lde hava kaybna uranlabilecek yerlerde, uygun aralklarla konulmu olmak kouluyla, yeterli sayda kap yaplr. Bunlardan en az birinin srekli kapal kalmas iin gerekli nlemler alnr veya kaplar kendiliklerinden kapanacak biimle ayarlanr. Havalandrma kaps yerine, hava perdelerinin kullanlmas, ancak i gerei havalandrma kaplar yaplamayan yerler iin kabul edilir. Bu gibi yerlerdeki hava perdeleri, yeterli sayda olmal ve tama srasnda en az birinin kapal kalmas salanmaldr. Tama yollarnda yaplan hava l kasalarnn ve kap kasalarnn i lleri, geecek aralarn stnden ve yaya yolu tarafndan en az 60 santimetre daha yksek ve daha geni olacaktr. HAVA LM VE ANALZ Madde 171 - Ocaklarda yeterli sayda hava lme istasyonu yaplr ve daha sk hkmlere balanan ocaklar dnda, bu istasyonlarda, ayda en az bir kez, ana ve ksmi hava akmlarnn hz, geen hava miktar llr. Numune alnmasna ve analiz yaplmasna kesin olarak gerek olmayan durumlar dnda, her havalandrma blgesinde, ayda birden az olmamak zere, dzenli aralklarla, hava numunesi alnr ve analizi yaplr. Bu l ve analizlerin sonular, havalandrma defterine yazlr. TERKEDLEN VE HAVALANDIRILAMAYAN YERLER Madde 172 - Terkedilen veya yeterince havalandrlamayan yerler, iilerin girmesini nleyecek biimde kapatlr ve zerlerine uyar iareti konur. almann bittii yerlerle terk edilmi katlar, allan yerlerden ve hava yollarndan topuk veya gaz szdrmaz barajlarla ayrlr. Buna olanak yoksa buralardan gelecek pis hava, en ksa yoldan nefeslie verilerek dar atlr. Buralar, nezaretilerce, her vardiyada denetlenir. HAVALANDIRMA PLANI Madde 173 - Her ocakta, hava dalm ebekesini, akmn ynn, ana kaplarn ve lme istasyonlarnn yer ve durumlarn ve buna ilikin dier bilgileri kapsayan bir havalandrma plan bulundurulur. HAVALANDIRMA SSTEMNN DENETM Madde 174 - Fenni nezareti, havalandrma sisteminin genel denetimi ve hava lm ve analizleri iin yeterli sayda ve nitelikte nezareti grevlendirerek, sz konusu denetim, lm ve analizlerin dzenli olarak yaplmasn salar. SICAKLIIN VE NEM ORANININ LLMES Madde 175 - Ocan eitli ksmlarnda, scaklk ve nem oran dzenli olarak llr. Hava scaklnn sala zararl dzeye ykselmemesi iin gerekli nlemler alnr. Bu dzeye yaklaldnda, lme ilemi, her gn, gerekli grlecek aralklarla yaplr ve lme sonular havalandrma defterine yazlr. Sz konusu koullarn salk iin tehlikeli olmas halinde, alma, geici olarak durdurulur. SEKZNC BLM: GRZU TEHLKES OLAN OCAKLAR GRZULU OCAKLAR Madde 176 - Ocan btn ksmlarnda, her gn, her vardiyada, fenni nezareti veya bu hususta yetitirilmi yetkili kimseler tarafndan, emniyet lambas veya metan detektryle, grizu lmeleri yaplr. Bu lmelerde, eser miktarda bile olsa metan saptanan ocaklar, grizulu ocak kabul edilir ve buralarda, Tzn bu tr ocaklarda alnmasn ngrd tm nlemler alnr. Grizu lmelerinin sonular, noterce onayl emniyet defterine, lmeyi yapan tarafndan yazlr ve imzalanr. KONTROL SONDAJLARI Madde 177 - Bacalar, grizu bulunabilecek eski alma yerlerinde veya ani grizu boalabilecek ynlerde devam ettirildii takdirde, ilk nce, yukardaki maddede sz edilen kimselerin gzetiminde en az 25 metre boyunda kontrol sondajlar yaplr. Dier zararl gazlarn bulunduu ocaklarda yaplacak kontrol sondajlarnn boyu, 5 metredir. Kontrol sondaj deliklerinde, grizu veya dier zararl gazlarn varl anlalrsa, i durdurulur; iiler sz konusu yeri terk ederler; giri yeri kapatlr, durum yetkililere derhal bildirilir. HAVALANDIRMA KISIMLARI Madde 178 - Ocaklar, gerei kadar bamsz havalandrma ksmlarna ayrlr; zellikle tehlikeli yerler, bamsz olarak havalandrlr. HAVALANDIRMANIN YN Madde 179 - Havalandrma esas itibariyle aadan yukarya doru yaplr. Zorunluluk halinde, Bakanlktan izin alnarak, yukardan aaya doru havalandrma yaplabilir. Eimi hi bir ksmda % 10 u gemeyen, kesitinin herhangi bir noktasnda grizu toplanmasna olanak bulunmayan ve grizu birikimini nleyecek hava akm salanan galeriler, havalandrma bakmndan dz saylr. BLME VE BORULARLA HAVALANDIRMA Madde 180 - Hazrlk ileri veya grizu birikimlerini datmak amacyla yaplan iler dnda, blmeyle veya borularla havalandrma yasaktr. GRZU BRKNTLERNN TEMZLENMES Madde 181 - nemli grizu birikintileri, tehlike dourmayacak biimde ve byk bir dikkatle temizlenir. Temizleme, fenni nezareti veya grevlendirecei nezaretinin ynergesine gre yaplr. Pek az miktarda bile olsa, grizu birikmeleri, dorudan basnl hava verilerek giderilemez. IPLAK ALEV, IPLAK ATE VE ARK

33

Madde 182 - Kmr ve kkrt ocaklarnda veya patlayabilecek gaz ve toz saptanan dier ocaklarda, plak alevli veya tek kafesli lamba kullanlamaz. Bu ocaklarda kaynak yaplmas, kaynakla kesim yaplmas veya baka bir amala plak ate veya ark kullanlmas Bakanln onaylyaca esaslara uygun olarak yrtlr. EMNYET LAMBALARI VE DEDEKTRLER Madde 183 - veren, her havalandrma blgesinde, emniyet lambalarna ve metan dedektrlerine ek olarak, bilgi ve deneyimine gvenilen iiler ve nezaretiler tarafndan kullanlacak olan ve dier zararl gazlar len dedektrleri salamakla ykmldr. Emniyet lambalar veya dedektrleri kullanacaklara, bunlarn kullanlma yntemleri nceden retilecektir. ly yapanlar, sonularn, derhal, zel cep defterlerine yazacak ve rapor defterine aynen ileyerek imzalayacaklardr. AYNI HAVA AKIMINDA ALIABLECEK YERLERN SAYISI Madde 184 - Ayn hava akm zerinde bulunan ve ayn anda allan yerlerin says, hava miktarna ve grizu kna gre dzenlenir. Ayn hava akmndan yararlanan ayaklarda ve damar iindeki dz ve eimli yollarda, metan oran % 1,5 u, bunlarn baland hava dn yollarnda % 1 i geemez. BOLUKLARIN DOLDURULMASI Madde 185 - Dolgu uygulanan ayak gerilerinde boluk braklmamasna dikkat edilir. Dolgular iyice sktrlr; olabildiince hava szdrmayacak biimde yaplr; tavandaki btn boluklar doldurulur. Gertme metodu uygulanan durumlarda, tavann sratle ve tamamen gertilmesi salanr. Tavan drlnceye kadar retim durdurulur. KARBONMONOKST MASKES Madde 186 - Grizulu ve yangna elverili kmr damarlarnn bulunduu ocaklarda, tm iiler, alma sresince, yanlarnda karbon monoksit maskesi tamak zorundadrlar. Alnmas gerekli grlen dier gvenlik nlemleri, Bakanlka, bu Tzn yrrle girdii tarihten balayarak bir yl iinde karlacak ynetmelikte belirtilir. YERST NLEMLER Madde 187 - Yerstnde, ocaktan kan grizu veya dier zararl gazlarn tehlike yaratmalarn nlemek zere gerekli gvenlik nlemleri alnr. K HAVALANDIRMA GRUBU ZORUNLULUU Madde 188 - Btn grizulu ocaklarda, her biri tek bana ocan havalandrlmasn salayacak gte, birinin herhangi bir nedenle durmas halinde, dieri derhal, alacak durumda, iki havalandrma grubu bulunacaktr. VANTLATR VE ASPRATRLERN ARIZALANMASI Madde 189 - Vantilatr ve aspiratrlerin arzalanmas halinde, durum, derhal fenni nezaretiye, yoksa grev banda bulunan sorumlu nezaretiye bildirilir. Nezareti, iilerin gvenlii iin gerekli btn nlemleri derhal alr ve gerektiinde ocan tamamn veya bir ksmn boaltr. Boaltlan ocaklara veya ksmlarna, ancak, fenni nezareti veya grev banda bulunan en st dereceli sorumlu nezaretinin izniyle ngrecei gvenlik nlemlerine uyularak girilebilir. K ENERJ KAYNAINA BALANMA Madde 190 - Vantilatrler ve aspiratrler, ancak, fenni nezaretinin emriyle durdurulur. Ana vantilatr ve aspiratrler birbirinden bamsz iki ayr enerji kaynana balanrlar. Birinin durmas halinde, dierinin ocak havalandrlmasn aksatmayacak en ksa srede almas salanr. HAVASINDA % 2 DEN OK METAN BULUNAN YERLER Madde 191 - Havasnda % 2 den ok metan saptanan ocaklarda veya ocak ksmlarnda, iilerin kurtarlmas ve grizunun temizlenmesi dnda alma yapmak yasaktr. Metan orannn alma ortamnda sk sk deitii hallerde, metan oranna gre ayarl, ses ve k uyars yapan metan detektr bulundurulacak veya bir merkezden izlenebilecek otomatik kontrol sistemi kurulacaktr. Metan orannn % 2 yi atn ilk gren, bacadaki almay durdurur; durumu sorumlu nezaretiye bildirir. Kurtarma, bir tehlikeyi nleme veya giderme amacyla allmas gereken ve iinde tehlikeli derecede grizu birikmi bulunan yerlerdeki iler, fenni nezaretinin emir ve ynergesine uygun biimde, zel olarak grevlendirilen nezaretinin srekli denetimi altnda bu i iin yetitirilmi ve seilmi kimseler tarafndan yaplr. BOALTILAN OCAKLAR VE OCAK KISIMLARI Madde 192 - Grizu ve tehlikeli gazlar bulunduu iin boaltlm olan ocaklar veya ocak ksmlar, iine girilmeyecek biimde kapatlr. Kurtarma ileri dnda, fenni nezaretiden veya nezaretilerden baka hi kimse, emir almadan, bu yerlere giremez. GRZU LMLER Madde 193 - Btn grizulu ocaklarn, havalandrma plannda saptanan istasyonlarnda, en ge 10 gnde bir hava lmeleri yaplr. Havada % 1 den ok metan saptandnda, bu oran, % 1 in altna dnceye kadar, lmler aralksz srdrlr. Hava akmn etkileyecek yeni bir galeri delinmesi, kaplarda deiiklik yaplmas, vb. nedenlerle hava akmnn ana kollarndan birinin ynnde veya miktarnda nemli bir deiikliin veya deiiklik ihtimalinin sz konusu olmas halinde, hava ve grizu lmeleri yenilenir. Genel hava lmelerine ek olarak, hava k yollarnda, metan miktar, her gn llr ve btn lmler havalandrma defterine yazlarak imzalanr. DOKUZUNCU BLM: KMR TOZLARI VE TOZ PATLAMALARINA KARI ALINACAK NLEMLER PATLAMAYA ELVERL KMR TOZLARININ SAPTANMASI Madde 194 - Fenni nezareti, bir ocakta patlamaya elverili kmr tozu bulunup bulunmadn saptayarak gerekli nlemleri almakla ykmldr. TOZUMAYA KARI NLEMLER Madde 195 - Kmr ocaklarnda, gerekli grlen yerlerde, tozumay nlemek ve tozu bastrmak zere su kullanlr; ta tozu serpilir veya bakaca etkili nlemler alnr. ARABALARIN NTEL Madde 196 - Kmr ocaklarndaki arabalar, ilerinden kmr tozu dklmeyecek biimde olacaktr.

34

TOZ BRKNTLERNN YOKEDLMES Madde 197 - lerinde srekli tama yaplan ve dolalan galerilerde, ana hava yollarndaki tehlikeli toz birikintileri, belirli zamanlarda, slatlarak toplanr veya baka yollarla yok edilir. retim, ykleme, tama, aktarma ve boaltma yaplan yerlerde, tozun havaya yaylmasn nlemek iin, plverize su fisketeleri konur. YERSTNDEK NLEMLER Madde 198 - Hava giri kuyusundan kmr tozu girmesini nlemek zere yerstnde gerekli nlemler alnr. Ayrca, kuyular ve evreleri, belirli aralklarla, toz birikintilerinden temizlenir. Tozlarn havaya karmasna engel olacak nlemler alnmadka, ocak dnda, hava giri kuyusuna 80 metreden daha yakn eleme ve ayklama tesisi kurulamaz. AYLIK DENETM Madde 199 - Tozlu kmr ocaklarnn tavan, taban ve evresindeki toz, ayda en az bir kez denetlenerek gerekli nlemler alnr. TOZ DEFTER Madde 200 - Ta tozu kullanlan ocaklarda zel bir toz defteri tutulur. Bu deftere toz numunesi alnan yerler ve alnma tarihleri, numuneler iinde bulunan yanc madde miktarn saptamak iin yaplan deney sonular, ocan eitli ksmlarnda hangi tarihlerde ta tozu kullanld yazlr. TA TOZU SERPME Madde 201 - Ta tozu serpme ilemi (istleme), bu i iin zel olarak yetitirilmi ve grevlendirilmi bir nezaretinin gzetiminde yaplr. Patlamaya elverili kmr tozu varsa, btn vardiya sresince ta tozu serpilir. Ayak alnlarndaki ta tozu serpme ileri dnda, dier btn istlemeler, en az sayda ii altrlan vardiyada, makinalarla istleme ise, evrede kimsenin bulunmad zamanlarda ve havann gidi ynnde yaplr. istlemede alan btn iilere kiisel koruyucular verilir. TA TOZU ORANI Madde 202 - Ta tozu serpme ilemi, kmr tozunun yanma ve patlama etkisini yok edecek veya azaltacak oranda ve uygun nitelikteki maddelerle yaplr. Ta tozu, bu oran srekli olarak koruyacak biimde ve uygun aralklarla serpilir. Doal koullarn gereksiz kld durumlar dnda girilip klan ve ierisinde dolalan galerilere de ta tozu serpilir. Ta tozu kullanlmadan nce, tahkimat zerleri de dahil olmak zere, tavanda, yanlarda ve yerde bulunan kmr tozu birikintileri temizlenir. TA TOZUNUN NTEL Madde 203 - Kullanlacak ta tozu, olabildiince nem tutmayacak, silis iermeyecek, iinde % 1,5 dan ok organik madde bulunmayacak ve sala zararl etki yapmayacak nitelikte olmaldr. Ta tozu, incelii ve dalm zellii bakmndan belirli aralklarla denetlenir. Bozulmu veya amurlam ta tozu birikintileri toplanarak ocaktan darya karlr. PATLAMANIN YAYILMASINA KARI NLEMLER Madde 204 - Kmr ocaklarnda meydana gelecek patlamalarn baka ksmlara yaylmalarn nlemek iin iki veya daha ok retim panosunun bal olduu ana hava giri ve dn (nefeslik) yollarnn uygun yerlerine ta tozuyla durdurucu barajlar yaplr veya galeri tavanna, patlamann etkisiyle boalabilecek su kaplar yerletirilir. BARAJLARIN YAPILACAI YERLER Madde 205 - Durdurucu barajlar, yolun tamamen serbest bir ksmnda, tavana yakn ancak, toz ynnn tepe noktasyla tavan arasnda yeterli bir aralk kalmas salanacak biimde yaplr. Bu barajlarda, her zaman yeteri kadar ta tozu bulundurulur. Barajlar zerindeki ta tozunun niteliklerine uygun bulunup bulunmad, zerinde kmr tozlarnn birikip birikmedii sk sk denetlenir. BARAJLARIN HAVALANDIRMA PLANINDA GSTERLMES Madde 206 - Durdurucu barajlarn yerleri, havalandrma plannda gsterilir; ayrca yllk imalat haritalarna iaretlenir. Durdurucu barajlarn yapm tarihleriyle baraj zerindeki ta tozlarnn deitirildikleri tarihler, toz defterine yazlr. ONUNCU BLM: MADENC LAMBALARI OCAKLARDA KULLANILACAK LAMBALAR Madde 207 - Grizulu veya grizu ihtimali bulunan ocaklarda kullanlacak emniyet lambalaryla elektrik lambalar, Bakanlka kabul edilen tipte olacaktr. Emniyet lambas kullanlmas zorunlu olmayan grizusuz kmr ve kkrt ocaklarnda, ancak, alevi muhafazal lamba kullanlabilir. Ocaklarda kullanlacak btn lambalar numaralandrlr. Bacalarda ve ateleyicilerde, yanar durumda, birer emniyet lambas bulundurulur. Nezaretiler, elektrik lambas kullandklar takdirde bile, yanlarnda metan detektr veya yanar halde bir emniyet lambas bulundurmak zorundadrlar. iler, aldklar lambay, lambahaneye geri verirler. Baka bir lamba verdikleri takdirde bunun nedenini aklarlar. Emniyet lambalarnda, yakt olarak, yalnz benzin kullanlr. EMNYET LAMBALARININ BAKIM VE MUAYENES Madde 208 - Lambahanede ve ocak aznda lambalar, sorumlu nezaretiler tarafndan tek tek muayene edilir; kusurlu bulunanlar iilere verilmez ve ocaa sokulmaz. Kusurlu lambalar iiler tarafndan da alnmaz. Lambalar, havalandrma ve basnl hava borularnn karsna konulamaz; buralarda tutulamaz; ocak iinde alamaz; dikkatle ve zenle kullanlr. alma srasnda bozulan lambalar, derhal, usulne gre sndrlerek deitirilmek zere lambahaneye geri verilir. AKMAKLI EMNYET LAMBASI Madde 209 - Grizu tehlikesi bulunan ocaklarda, hi kimseye, akmakl emniyet lambas verilemez. LAMBA KABLOSU VE YANMA SRES Madde 210 - Barete taklacak cinsten elektrikli (akmlatrl) lambalar, alma srasnda, zorunlu haller dnda, baretten karlamaz; elde veya baka bir yerde tanamaz. Lamba kablolar yeterli uzunlukta olacak; gergin olarak kullanlmayacaktr.

35

Ocak lambalarnn yanma sresi, en az 10 saat olmaldr. LAMBAHANE Madde 211 - Lambalarn bakm, onarm ve muhafazas yerstndeki zel bir Lambahanede yaplr. Lambahaneler, tamamen yanmaz malzemeden yaplacak; uygun biimde aydnlatlp havalandrlacak; iinde yeteri kadar yangn sndrme aygt ve malzemesi bulundurulacaktr. LAMBAHANE LER Madde 212 - Lambahaneye grevliler dnda izinsiz kimse giremez. Benzinli lamba bulunan lambahanede, soba, frn, ocak ve ak ate bulundurmak ve sigara imek yasaktr. Benzinli lambalarn bakm, onarm, temizlenmesi ve hazrlanmas datm yerinden ayr bir yerde yaplr. Lambalara benzin doldurma ileri, bu ie ayrlm, zel yerlerde yaplr. Kvlcm karabilecek lambalarn sklmesi, temizlenmesi, onarm ve doldurulmas, benzin lambalarna ayrlan yerlerde yaplamaz; tamamen ayr bir blmde ve kvlcm yaratmayacak tipte malzemeyle kaplanm masa zerinde, uygun aletlerle yaplr. Akmlatrlere konulacak kimyasal maddelerin ve zeltilerinin, doldurma yerinden ayr ve kilitli bir yerde saklanmas gereklidir. Buraya lambahanede grevli ve sorumlu kiilerden bakas giremez. Lambahanelerin kaplarna bu yasaklar gsterir okunakl levhalar aslr. KARPT LAMBALARI Madde 213 - Karpit lambalar, ancak, yanma ve patlama tehlikesi bulunmayan ocaklarda kullanlabilir. Karpit ta, gnlk ihtiyatan fazla olmamak zere, szdrmaz, kapakl ve madeni kaplar ierisinde yeraltna gtrlr. Bu kaplar, yeraltnda, nemden korunmak zere, tahta zgaralar veya kasalar zerinde bulundurulur. LAMBAHANE SORUMLUSU VE LAMBAHANE DEFTER Madde 214 - Her lambahane sorumlu ve gvenilir bir elemann emrine verilir. Lambahane sorumlusu, lambalarn bakmndan ve korunmasndan sorumludur. Her lambann bozukluu, bu sorumluya bildirilir. Fenni nezareti, belirli aralklarla, lambahaneyi denetler veya denetletir. Lambahane sorumlusu tarafndan bir lamba datm defteri tutulur. Bu deftere, her vardiyada lamba alanlarn adlar, sicil numaralar ve aldklar lambalarn numaralar yazlr. ONBRNC BLM: SU BASKINLARINA KARI ALINACAK NLEMLER SULARA LKN BLGLERN HARTALARA LENMES Madde 215 - Fenni nezareti, eski alma yerlerini ocak iinde veya evresinde su bulunmas muhtemel tabakalar, faylar ve su kaynaklar gibi doal ve arzi su birikintilerinin durumunu genilii ve derinliiyle ilgili btn bilgileri, ayrntl olarak toplamak ve yllk imalat haritalarna ilemek zorundadr. KONTROL SONDAJLARI Madde 216 - allmakta olan yerler yaknnda, su birikmelerinden, eski alma yerleri ve sularda zararl gazlarn bulunduundan kukulanlyorsa, bu gibi yerlerde, uzunluklar 25 metreden aa olmamak zere, aln ynnde, kontrol sondaj yaplr. Deniz, gl, nehir altnda bulunan madenlerdeki almalar, Bakanlka hazrlanacak ynetmelik esaslarna gre yrtlr. EMNYET TOPUU, ZNEBLR TA, JPS VE TUZ YATAKLARI Madde 217 - Suyla dolu olduu bilinen veya bundan kukulanlan arazi tabakalar altndaki ocaklarda, bir emniyet topuu braklr. Bu topuun kalnl ve dier zellikleri, her zel durum iin Bakanln onayyla belirlenir. letmeye elverili derinlikteki kmr veya maden damarlarnn znebilir ta veya jips yataklar altnda bulunduu yerlerde, yeryznde sondaj yaplmsa, buras terk edilmeden nce, damarlar veya zerlerindeki sondaj delikleri, znebilir ta ve jips yataklarna nemli miktarda su girmesine engel olacak biimde tkanr. letmeye uygun derinlikteki maden damarlar zerinde bulunan tuz tabakalar, sondaj deliklerinden zme yntemiyle iletilemez. NGRLEN NLEMLERN BAKANLIKLARA BLDRLMES Madde 218 - Su baskn veya akc kum tehlikesi bulunan ocaklarda, ii sal ve i gvenlii ynnden ngrlen nlemlerin neler olduu, iverence belirlenip alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bildirilir. Ocak azlar, d su basknlar ve heyelan gibi doal afetlerin etkisinden zarar grmeyecek yerlerde seilir. Durumdaki deiiklikler nedeniyle yeni tehlikelerle kar karya kalan ocaklarda, gerekli gvenlik nlemleri, ayrca, alnr. KKRTL HDROJENE KARI NLEMLER Madde 219 - Kkrtl hidrojen yayd belirlenen suyun boaltlmas srasnda, bu gaza kar zel nlemler alnr. ONKNC BLM: YANGINLAR NLEMLERN ALINMASI Madde 220 - Fenni nezareti, ocaklarda yangnlara kar gerekli btn nlemleri alr. Bunun iin gereken ara ve gereler ocaklarda hazr bulundurulur. 24 saatte 50 den ok ii altran her ocakta, iiler arasndan, bir yangn ekibi oluturulmas zorunludur. Ayrca, fenni nezareti tarafndan, yangn sndrme dzeninin ve yangn sndrme ekibinin alma ekli ve yntemiyle ilgili esaslar kapsayan bir ynerge hazrlanr. KOLAY YANABLEN MADDELERN TEMZLENMES Madde 221 - karma kuleleri, kuyuba binalar ve yeralt vin ve freno dairelerinin ya, kkrt, kmr tozu vb. kolay yanabilecek maddelerden temizlenmesi zorunludur. KENDLNDEN YANAN MADENLER Madde 222 - Kendiliinden yanmaya elverili madenlerde, fenni nezareti, iyerinin zelliinin gerektirdii gvenlik esaslarn belirleyen ayr bir ynerge hazrlar. Bu gibi ocaklarda, ocan, panolarn hava giri ve k yollarnda bekleme barajlar yaplr ve bunlarn yerleri planlarda gsterilir. Bu barajlarn kapatlabilmesi iin gerekli btn malzeme, baraj yannda hazr bulundurulur. ALIMA YAPILMAYAN ZAMANLAR VE DEVRELER Madde 223 - Kmr ve kkrt ocaklaryla yangna elverili ocaklarda, alma yaplmayan zamanlarda bile, kendiliinden kzma veya yanma olup olmad yeterlikli bir nezareti tarafndan denetlenir.

36

Tatil gibi herhangi bir nedenle allmayan bir devreyi izleyen gnlerde ise, bu muayene yaplmadan almaya kesinlikle balanamaz. BNA VE TESSLERN YANGINA DAYANIKLI MALZEMEDEN YAPILMASI Madde 224 - lk kaz ilemi dnda, kuyularn tahkimat, kuyuba tesisleri, binalar yangna dayankl malzemeden yaplacaktr. Ocakii vin, freno ve makina daireleriyle yeralt atlyeleri ve bunlarn eklentileri, atee dayankl biimde yaplr. karma kuleleri ve kuyuba binalar, ancak, Bakanln izniyle ahap olarak yaplabilir. Buralarda yanc, parlayc ve patlayc malzeme bulundurulamaz. YANGIN SNDRME ARA VE GERELER Madde 225 - Ocak iinde kullanlacak yangn sndrme ara ve gereleri, kapal yerlerde kullanlmasna Bakanln izin verdii tiplerden olacaktr. Bunlar, 6 ayda bir muayene edilerek, alr durumda olmalar salanacak; muayene ve doldurma tarihleri zerlerine yazlacaktr. RETM Madde 226 - Yangn sndrme ara ve gerelerinin kullanl biimi, yangn ekiplerine ve bunlarn konulduu yerde alanlara retilir. MALZEMENN DENETM Madde 227 - Yangna kar kullanlmak zere bulundurulan malzemeler, ayda en az bir kez, sorumlu nezaretiler tarafndan denetlenir. BASINLI SU Madde 228 - Ocaklarn yangna elverili ksmlarnda, yangnlara kar kullanlmak zere, basnl ve bol su bulundurulacak; su tesisleri her zaman kullanlabilir durumda olacaktr. YANGINDA YAPILACAK LER Madde 229 - Yangn ktn gren her ocak personeli, olanak varsa, derhal, yangn sndrmeye alr ve en yakn nezaretiye haber verir. Olay, ayrca, yetkili ve sorumlulara ve Bakanla da derhal duyurulur. Yangnda kan zehirleyici, boucu, yanc gazlara kar gerekli nlemler, fenni nezareti tarafndan alnr. YANGIN VE DUMAN TEHLKES BELREN YERLER Madde 230 - iler, yangn ve duman tehlikesi beliren yerlerden hemen uzaklatrlr ve buralara girilmesi fenni nezaretinin iznine baldr. BARAJLARIN DENETM Madde 231 - Yangn sahalarn terk ve tecrit edilmi ocak ksmlarndan ayran barajlar, dzenli olarak denetlenir. Denetim sonular, i gvenlii rapor defterine yazlr. BARAJLARIN AILMASI Madde 232 - Barajlarla kapatlm blmlerin yeniden almasnn gvenlik ynnden sakncal grlmemesi halinde, ama ilemi, Bakanln izni zerine fenni nezaretinin ynergesi erevesinde yaplr. Barajlar alrken kurtarma ara ve gereleriyle donatlm bir kurtarma ekibi hazr bulundurulur. ONNC BLM: KUYULARIN KAZILMASI, DERNLETRLMES SIRASINDA, TAIMA VE ARETLEME DZEN MUAYENE VE DENETMLER Madde 233 - Kuyularn gvenlik ilerinden sorumlu nezareti, bu Tzkte ngrlen muayene ve denetimlere ek olarak, 24 saatte en az bir kez, kuyularn genel durumuyla, demelerin, sahanlklarn ve tulumbalarn kuyu ierisinde aslmasna yarayan dzen, ara ve gereleri muayene ederek ve denetleyerek kuyu rapor defterine yazar. DMELERE KARI NLEMLER Madde 234 - Kuyularda, iilerin iskele, deme veya sahanlklardan kuyuba ve rset azlarndan dmelerine ve yukardan decek eylerin isilere ve havalandrma sistemine zarar vermesine kar btn nlemler alnr. N NGRLEN ESASLARA GRE YRTLMES Madde 235 - Fenni nezareti tarafndan grevlendirilen bir nezareti, kendi vardiyas sresince, bu blmde dzenlenen ilerin, ii sal ve i gvenlii ynnden, kendisine iletilen esaslara gre yrtlmesinden sorumludur. NEZARETNN KUYUDAN AYRILMASI Madde 236 - Vardiya sonunda kuyudan en son nezareti kar ve kendi ekibini izleyen ekibin nezaretisi inmeden kuyudan ayrlamaz. BOALTILAN KUYULARA NME Madde 237 - Lam atlmalar vb. nedenlerle almalarn durdurulup iilerin darya karld hallerde, nezareti, kuyuyu denetlemeden gvenlik bakmndan yeterli bulmadan hi kimsenin kuyuya inmesine izin verilmez. SU, AKICI KUM VE ESK MALAT TABAKALARI Madde 238 - Tehlikeli miktarda su, akc kum ve eski imalat tabakalar arasnda kazlmakta olan kuyularda, alanlarn gerektiinde kuyudan derhal kmalarn salayacak nlemler alnr. TAIMA LERNDE UYGULANACAK HKMLER Madde 239 - Kazlmakta ve derinletirilmekte olan kuyularda, Tzn kinci Ksmnn Altnc Blmnde yer alan hkmler uygulanr. 50 METRE DERNLE NLDNDE YAPILACAK LER Madde 240 - Kazma veya derinletirme srasnda 50 metre derinlie inildiinde, kuyular iinde kaytlar tesis edilir. Kuyu aznda ve ii bulunan katlarda, ancak, kova veya malzemenin gemesi istenildiinde alan, bunlar geince hemen kapanan, zel mekanik dzenli kapaklar bulundurulur. Bu kapaklar evresinde alan iiler, emniyet kemeri kullanrlar. sresince kuyuba yeterince aydnlatlr. KOD GSTERGES VE FRENLER Madde 241 - Kazlmakta ve derinletirilmekte olan kuyularda, karma makinalar, 125 inci maddede ngrlen kod gstergesi ve 127 nci maddede ngrlen fren dzeniyle donatlr. ARETLEME DZEN Madde 242 - Kazlmakta ve derinletirilmekte olan kuyularda, Tzn 145 inci maddesinde sz edilen iaretleme dzeninin kurulmas zorunludur.

37

NDRLMEKTE VE IKARILMAKTA OLAN KOVALAR Madde 243 - Aa indirilmekte olan kovalarn, kuyu iindeki veya dibindeki iilere arpmamas iin gerekli nlemler alnr. Kovalar, yukar ekilmeye balanmadan nce, hareketsiz hale getirilir. Kovalar, azlarndan 20 santimetre eksik doldurulur; d yanlarna ve zellikle diplerine yapm olan ta vb. maddelerden iyice temizlenir. KOVAYLA NSAN TAINMASI Madde 244 - Kuyu azndaki veya katlardaki zel kaplar kapanmadan kovalarla kuyuya inilip klamaz. Kuyu kontrol yapanlar dnda, hi kimse kovann kenarna binemez. Kovayla insan tamalarnda emniyet kemeri kullanlmas zorunludur. nsan tamasnda kullanlan kovalarn hz, saniyede 1,5 metreyi geemez. Bu hz, Bakanln izniyle arttrlabilir. Ksmen veya tamamen malzeme ykl kova iinde insan tanamaz. Karlkl olarak ift kovayla allyorsa, insan tanrken hi bir kovayla malzeme tanamaz. FENN NEZARET TARAFINDAN ALINACAK NLEMLER Madde 245 - Fenni nezareti, kuyularda, malzeme tanmas, zellikle kovalarn kullanlmas ve iaretlemeler ynnden gerekli nlemleri alr. NC KISIM BRNC BLM: ELEKTRKLE LGL GENEL HKMLER ELEKTRK EBEKES PLANI VE KULLANIM YNERGES Madde 246 - Ocak ynetim yerinde, elektrik ebekesini ve ebekedeki sabit aygt ve tesislerin yerlerini gsterir, lekli, ayrntl ve en son durumu gsterir bir plan bulundurulur. Yetkisiz kimselerin elektrik aygtlarn almasnn ve kullanmasnn yasak olduunu, yangn annda yaplacak ileri, elektrik arpmasnda ilk yardm, elektrik devresini kesmekle grevli kiilerle haberleme biimini ve gerekli dier bilgileri ieren ynerge, uygun yerlere aslr. ELEKTRK RAPOR DEFTER Madde 247 - Her iyerinde bir elektrik rapor defteri bulundurulur. Bu deftere, bu Tzk uyarnca, elektrikle ilgili olarak yaplacak btn muayene, denetim ve deneylerin sonularyla, iveren ve elektrik yetkilileri tarafndan gerekli grlen dier hususlar ve bilgiler ayrntl olarak yazlr. YEDEK AYDINLATMA ARACI Madde 248 - Elektrikle aydnlatlmakta olup klarn snmesinin tehlikeli olabilecei yerlerde, yeteri kadar, uygun yedek aydnlatma arac bulundurulur. ELEKTRKL AYGITLARIN YERLETRLMES Madde 249 - nsan eliyle kullanlan veya ynetilen elektrikli aygtlarn denetlemelerinin yaplabilmesi iin, en az 60 santimetre geniliinde, serbest, kolay ve gvenlikle dolalabilecek yollarn bulundurulmas ve aygtlar zerindeki kumanda ve manevra kollarnn kolaylkla iletilebilecek biimde dzenlenmesi gereklidir. YALI TRANSFORMATRLER VE YALI DEVRE KESCLER Madde 250 - Yal transformatrler ve yal devre kesiciler, ocak iinde havalandrlmas salanm, yangna dayankl, ayr oda, hcre veya blmelere konur. Bu gibi yerler, bir gk halinde oluacak tehlikeleri kar dayanakl yaplr ve suya kar korunur. Buralara, yanc, parlayc, patlayc ve andrc maddeler konulamaz. Yangn tehlikesi oluturmayacak biimde yaplm olmayan veya bu niteliklerini yitiren aygtlarn konulduklar odalar, hcreler, blmeler ve bunlarn ayrntlar, yanc malzemeden yaplamaz. Bu gibi yerlerde, yanc tozlarn birikmesi kesinlikle nlenir ve sk sk temizlenir. YANGIN SNDRME ARA VE GERELER Madde 251 - Kablo, telefon ve iaret aygtlarndan baka elektrikli aygtlar bulunan yerlerde veya yaknlarnda, uygun yangn sndrme ara ve gereleri bulundurulur. MEVZUATA VE STANDARTLARA UYGUNLUK Madde 252 - Btn elektrikli aygtlar, iletkenler ve elektrik hatlar, ilgili mevzuata ve standartlara uygun olacaktr. Bunlarn her trl d etkenlere dayanabilecek biimde yerletirilmesine ve gvenlikle altrlmasna dikkat edilecektir. L, KONTROL, GSTERGE, UYARI VE KUMANDA AYGITLARI Madde 253 - Elektrik tesisleri, uygun l, kontrol, gsterge, uyar ve kumanda aygtlaryla donatlr. ANA DEVRE KESCS Madde 254 - Elektrikli aygtlar, evrenin scakl da hesaba katlarak, ancak, nceden saptanm bulunan en yksek scaklkta alabilecek biimde kurulur ve kullanlr. Ocan dnda, btn elektrik akmn gvenlikle kesmeye yarayan bir ana devre kesicisi kurulur. Devre yklyken, ayrc (seksiyonel) ile devre kesmek yasaktr; kesim, kesinlikle devre kesiciyle yaplacaktr. Ykl bulunan bir devreye ait devre kesicinin manevras, ancak sorumlusu tarafndan yaplabilir. KISM DEVRE KESCS Madde 255 - Gerektiinde kullanlmak zere, uygun yerlere, herhangi bir ebeke ksmnn akmn tamamen kesecek devre kesicileri yerletirilir. PARAFUDR VB. KORUYUCULAR Madde 256 - Yeraltndaki tesis ve aygtlar, gerilimin ar ykselmelerine kar korumak amacyla, yerstnde, gerekli yerlere, parafudr vb. koruyucular yerletirilir. TELEFON BALANTISI Madde 257 - Yerstndeki ana datm istasyonuyla gerekli grlen ocak ii istasyonlar birbirine telefonla balanr. PROJELERN BAKANLIKA ONAYLANMASI Madde 258 - Tesisat projesi Bakanlka onaylanmayan ocaklarda elektrik enerjisi kullanlamaz. KNC BLM: GAZ VE TOZ PATLAMASI TEHLKES BULUNAN OCAKLARDA ELEKTRKLE LGL NLEMLER YALITKANLAR, KABLOLAR, YALITKANLIK DRENCNN AZALMASINA KARI NLEMLER Madde 259 - Yaltkan malzemeler kullanlacaklar yerlerin zellikleri gz nnde bulundurularak seilir.

38

Ocakii elektrik ebekeleri veya hatlarnda, d klf yanmayan veya kendi kendine yanmay srdrmeyen, standartlara uygun ve verilecek yke yeterli kesitte ocakii kablolar kullanlr. Ocakii elektrik tesisatnn akm tayan ksmlar, topraktan tamamen yaltlm olacak ve yaltkanlk direncinin bu konudaki mevzuatta belirtilen dzeyin altna dmemesi salanacaktr. Yaltkanlk direncinin herhangi bir nedenle azalmas olaslna kar, ntr toprakl sistemler toprak kaak rlesi, ntr yaltlm sistemler, yaltkanlk kontrol yapan rle ve aygtlarla donatlm olacak; bunlarn alp almadklar, srekli olarak denetlenecektir. TOPRAKLAMADAN BAKA NLEM ALINMAYAN YERLER Madde 260 - Topraklamadan baka koruyucu nlem alnmayan yerlerde, 261, 263, 264 nc maddeler hkmleri uygulanr. TOPRAKLAMA HATLARI Madde 261 - alma gerilimi kk gerilimin stndeyse, elektrik kaa yapabilecek elektrikli aygtlar ve madeni ksmlar, topraklamayla gvenlik altna alnr. Ocakii ebekesine ve buna bal devrelere ait topraklama iletkenlerinde kesiklik veya kopukluk bulunmayacak; kablo ekleme kutular veya balklarnda, gvenli biimde kprleme yaplacaktr. Balant yerlerinde boya, oksit ve pas nedeniyle topraklama direncinin ykselmesine izin verilmeyecektir. TOPRAKLAMANIN YAPILII Madde 262 - Elektrik tesisatyla ilgili mevzuat, baka bir topraklama sistemine izin vermedike, ocakii ebekesinin herhangi bir noktasndaki topraklama, ancak, ocak dndaki bir topraklama tesisiyle birletirilerek yaplabilir. ELEKTRK TEHLKELERNE KARI KORUNMA Madde 263 - a) Kk geriliminin stndeki ebekelerde, hatlar, dokunabilecek ykseklikteyse, elektrik yaltm salanr ve mekanik etkilere kar gerekli nlemler alnr. Bakanln izniyle tesis edilecek trolley hatlar bu hkmn dndadr. b) Elektrikli aygtlarn kapaklar, yerlerine gvenli biimde tesbit edilmi olacaktr. c) Zrhl kablolarn zrhlar mekaniksel ve elektriksel olarak aygtn gvdesine gvenli biimde balanacaktr. d) Koruma iin kullanlan kafes ve tel rgler salam yaplm ve delikleri nleyecek lde kk olacaktr. AIRI GLERE KARI KORUMA Madde 264 - a) Her ebeke ve devredeki akmn nominal deeri stne kmasna kar gerekli otomatik koruma aygtlar (devre kesiciler) kullanlacaktr. b) Devre kesiciler, bal olduklar devrelerin akmn gvenlikle ve sratle kesebilecek biimde seilmi olacaktr. c) Devre kesiciler, d etkilere kar korunmu bulunacaktr. NC BLM: ELEKTRKL AYGITLAR, LETKENLER, TESSLER VE PATLAMALARA KARI ALINACAK NLEMLER YALI AYGITLARIN KURULABLECE YERLER Madde 265 - Yal aygtlarn kurulduu yerlerde, yalarn belirli ve zararsz bir yerde toplamasn salayan nlemler alnacaktr. Buralarn allan yerlerden olabildiince uzak olmasna zen gsterilecektir. TRANSFORMATRN KURULACAI YERLER VE G GR Madde 266 - G transformatrlerinin bulunduklar yerler, bunlarn meydana getirdikleri scakl giderecek biimde havalandrlr. Her g transformatrnn girii, bamsz olarak ana ebekeden kesilebilecek biimde dzenlenir. Ancak, gerilimin hepsinde birden ayn zamanda kesilmesi gereken srekli olarak paralel bal transformatr gruplarnda, bu hkm uygulanmaz. DEVRE KESCLERN ZELLKLER Madde 267 - Devre kesiciler, devreyi otomatik olarak kestiklerinde, kendi kendilerine tekrar kapanmayacak zellikte olacaktr. YKSEK GERLML VE YALI DEVRE KESCLERN KURULACAKLARI YERLER Madde 268 - Yksek gerilimli devre kesiciler ve yal devre kesiciler, zel yerlerde kurulacaktr. DEVRE KESCLERN KORUNMA DZENLER Madde 269 - Devre kesiciler, ar akma, ksa devreye, toprak kaana kar korunmu olacaklardr. Ntr yaltlm sistemlerde, bu kesicilerin yaltkanlk direnci, kontrol dzenleriyle donatlacaktr. MOTORLARIN KORUNMASI Madde 270 - Ar akm ve ntr toprakl sistemlerde, motorlar, toprak kaak rleleriyle donatlm, otomatik yol vericilerle korunacaktr. LETKENLER VE KABLOLAR Madde 271 - Her iyerinde, o iyerinin zelliklerine gre seilen elektrik iletkenleri veya kablolar kullanlr. ELDE TAINIR AYGITLAR Madde 272 - Kk gerilimin stnde alan elde tanr elektrikli aygtlarn, yumuak kablolar iinde, uygun kesitte topraklama iletkeni bulunacaktr. Bu kablolar zerindeki madeni koruyucular, tek balarna, topraklama iletkeni yerine kullanlmaz. Yumuak kablolarn gerilim ald noktalarda, uygun devre kesicileri veya otomatik anahtarlar bulunacaktr. KUYU NDEK VE DBNDEK KABLOLAR Madde 273 - Kuyu iindeki ve dibindeki elektrik kablolar, srtmelere, arpmalara ve stlerine debilecek cisimlere kar korunmu olacaktr. ULAIM YOLLARINDAK KABLOLAR VE ELEKTRKL AYGITLAR Madde 274 - Ocak ii ulam yollarndaki kablolar ve elektrikli aygtlar, yoldan geen aralardan, arabalardan ve hareketli aygtlardan zarar grmeyecek bir uzaklkta kurulmu ve korunmu olacaktr. Bunlar, taramalarda, zel olarak gvenlik altna alnacaktr. F - PRZ N NLEMLER Madde 275 - Kk gerilimi aan tesisatta fi prizin birbirinden ayrlmasn, fiin yerinden oynamasn nleyecek bir gvenlik dzeni bulundurulur. Devre gerilimi kesilmeden fi yerinden karlamaz. Devre geriliminin uzaktan kumandayla kesildii elektrikli kilitleme dzenleri, bu hkmn dndadr.

39

PRZLERN YAPILII Madde 276 - Prizler, fi karldnda, gerilim altnda bulunan ksmlarna dokunulamayacak nitelikte olacaktr. KK GERLMLERDE KULLANILAN FLER Madde 277 - Kk gerilimlerde kullanlan madeni filerin boyutlar ve biimleri, daha st gerilimlerde kullanlanlardan farkl olacaktr. KK GERLME BALANMA Madde 278 - El lambalar ve topraklanmayan elde tanr aygtlarn kk gerilime balanmas zorunludur. AKIM KESC DZEN Madde 279 - Elde tanabilir ve hareketli aygtlar ve makinalar zerindeki akm kesici dzen ya bu aygt ve makinalarn sabit birer paralar halinde olacak ya da uzaktan kumandal akmn kesilmesini salayan kumanda anahtar aygtn zerinde bulunacaktr. AYDINLATMA EBEKES GERLM Madde 280 - Aydnlatma ebekelerinde, gerilim, 250 voltu gemeyecektir. Lambalar salam ve saydam bir koruyucuyla rtlecek; ayrca, salam bir kafes iine alnacaktr. Ayaklar iinde kullanlan aydnlatma lambalar ve kablolar iin, Bakanln zel izni gereklidir. PATLAMA TEHLKES BULUNAN OCAKLARDAK AYGITLAR Madde 281 - Grizu veya kmr tozu patlama tehlikesi bulunan ocaklarda kullanlacak btn elektrikli aygtlar, alev szdrmaz nitelikte olacaktr. ARETLEME KABLOLARI EKLMES Madde 282 - zel bir dzenle ayn zamanda iaretleme ve telefon konumalar iin kullanlmas hali dnda, iaret kablolar iinde, telefon devrelerine ayrlm hatlardan baka, elektrik hatt bulundurulamaz. ARETLEME KABLOLARININ NTELKLER Madde 283 - aretleme aygtlarnn ve telefonlarn enerji kaynaklar, gvenlik koullarna uygun nitelikte olacaktr. Kuyu iindeki iaretlemelerde, arpma ve darbelere kar dayanakl kablolar kullanlacaktr. Birbirinden bamsz olan karma sistemlerinin iaretleme iletkenleri ortak bir klf iinde bulundurulamaz. Ana karma tesisleri makina dairesinde, iaretleme devrelerinde meydana gelebilecek herhangi bir aksakl aka gsterebilecek bir dzen bulundurulur. YKSEK GERLMN DRLMES Madde 284 - Datm, yksek gerilimli ise, alak gerilime drlerek kullanlr. Ancak, gleri 50 kilovat aan, gvenlik nlemleri alnm sabit elektrik motorlar, bu hkmn dndadr. OTOMATK KESLME Madde 285 - Alternatif akm ebekesinin devreleri, toprak kaak akm, o devre iin tesbit edilen deerin % 15 ini getiinde, otomatik olarak kesilecek biimde dzenlenir. TOPRAKLAMA Madde 286 - Yksek gerilimli ebekelere bal aygtlar, kontrol ve l aletleriyle kablolarn madeni d klflar topraklamayla gvenlik altna alnr. Ntr izoleli sistemlerle tesis edilen ve srekli yaltm kontrol devre aygtlaryla donatlm bamsz ebekeler, bu hkmn dndadr. GRZULU OCAKLARDA ELEKTRK ENERJS KULLANILMASI Madde 287 - Ani grizu boalmas olasl bulunan ocaklarda, onayl belgesi olan, tanabilir elektrik lambalar dnda elektrik enerjisi, ancak, Bakanlka yrrle konacak ynetmelik esaslarna gre kullanlr. ALEV SIZDIRMAZ AYGITLAR Madde 288 - Grizulu ocaklarda, ancak, zel belgesi bulunan alev szdrmaz zellikte aygtlar kullanlr. Kullanm srasnda, bu Tzkte ngrlen gvenlik koullarna uyulmas zorunludur. ELEKTRKL AYGITLARIN BELGELER Madde 289 - Grizu veya kmr tozu veya her ikisinin birden patlama tehlikesi olan yerlerde kullanlacak btn elektrikli aygtlarn, Bakanlka kabul edilmi bir test istasyonundan verilmi, alev szdrmaz veya kendiliinden emniyetli nitelikte olduklarna ilikin belgeleri bulunacaktr. ELEKTRKSEL VE MEKANK KLTLENME Madde 290 - Devrelere, fi - priz dzeniyle alak gerilim verilmekteyse fi ve priz, akm tadklar srada birbirinden ayrlmayacak biimde elektriksel ve mekanik olarak kilitlenecektir. Fi priz biiminde yaplm olan kablo ekleme ve balant balklar gerilim kesilmeden, birbirlerinden ayrlmayacaklardr. ALEV SIZDIRMAZ AYGITLARIN MUAYENES Madde 291 - Alev szdrmaz veya kendiliinden emniyetli aygtlar, bu niteliklerini yetirdiklerinde, kullanlamazlar. Alev szdrmaz veya kendiliinden emniyetli aygt ve malzemeler, bu niteliklerini yitirip yitirmedikleri ynnden 5 ylda en az bir kez, test istasyonlarnda muayene edilir. alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl, sz konusu muayeneler iin, gerekli grlen blgelerde, yeter sayda teknik personelle donatlm, test istasyonlar kurar ve altrr veya bu muayeneler, Bakanlka yetkisi kabul edilmi bir istasyonda yaplr. GRZULU YERLERDE YAPILACAK LER Madde 292 - Denetim sonucunda, grizu bulunmad tesbit edilmi olmadka, devre gerilim altndayken, hibir aygtn koruyucusu alamaz ve hibir iletken plak olarak havayla temas ettirilemez. Yukardaki hkmler, grizuyu ateleyemeyecek biimde yaplm olan telefon, iaret devreleri vb. devrelere uygulanmaz. ALEV SIZDIRMAZ AYGITLARIN AILMASI Madde 293 - Alev szdrmaz aygtlarn koruyucularna zen gsterilerek kullanlr ve bunlar, ancak, yetkili elektrikiler tarafndan alr. Alev szdrmaz koruyucunun birleim yzeyleri veya soutucu levhalar arasndaki aklk, aygtn sertifikasnda belirtilenden ok olamaz. Soutucu levhalarn aras daima temiz tutulur; tkanmasna ve genilemesine izin verilmez. GRZULU YERLERDE TOPRAKLAMA VE KISA DEVRE

40

Madde 294 - Gerilimi kesilen ksmlarn topraklanmasna veya bu ksmlarda ksa devre yaplmasna, ancak, grizu bulunmad kesinlikle kantlandktan sonra, yetkili elektriki tarafndan izin verilir ve iin sonuna kadar grizu srekli kontrol edilir. ALEV SIZDIRMAZ AYGITLARDA ONARIMLAR Madde 295 - Yaplan onarmlar, aygtlarn alev szdrmaz zelliklerini deitirmeyecektir. Alev szdrmaz aygtlarn paralar, ayn zellikte yedek paralarla deitirilir. Alev szdrmaz aygtlarn koruyucularnda hibir deiiklik yaplamaz. Aygtlar zerinde deiiklik yapmak zorunlu olduunda, bu deiiklik iin 291 inci maddede sz edilen istasyona bavurularak belge alnmas zorunludur. Alev szdrmazlk nitelikleri konusunda kuku duyulan aygtlarn bu istasyonlara gnderilmesi iverenin sorumluluundadr. METAN ORANININ % 1,5 U GEMES Madde 296 - Genel havasndaki metan oran % 1,5 u geen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygtlarn gerilimi derhal kesilir ve koullar dzelmedike yeniden verilmez. ELEKTRK TESSATININ KONTROL Madde 297 - Btn elektrikli aygtlarla kablolar ve ayrntlar, haftada en az bir kez, dndan kontrol edilir, ylda en az bir kez, yaltkanlk kontrolne tabi tutulur. Srekli yaltm kontrol yapan aygtlarla donatlm devreler, bu hkmn dndadr. Ocan btn elektrik tesisat, ylda en az bir kez, batan aa kontrol edilir. Btn elektrikli aygtlar ve kablolar, almaya balamadan nce kullananlarca kontrol edilir. Alev szdrmaz aygtlar, gerektii kadar sk ve dzenli aralklarla, elektrikle ileyen konveyrlerle ykleyici motorlar da yerleri deitirildiinde, kontrol edilir. Btn koruyucu rle ve devrelere, ayda en az bir kez, deney uygulanr. DENEY VE KONTROL ALETLER Madde 298 - Deney ve kontrol aletleri, normal kullanlar srasnda tehlike yaratmayacak tipte yaplm olacaktr. KABLOLARIN KONTROL Madde 299 - Yaplan kontrol ve deneylerde tehlike yaratacak biimde hasara uram veya bozulmu olduklar grlen kablolar, derhal onarma alnr veya salamlaryla deitirilir. Hasara uram veya bozulmu kablolar, esasl biimde onarlp kontrol edilmedike, ocak iinde tekrar kullanlamaz. Onarmlar izola bantlarla yaplamaz. Yumuak kablolar, 3 ayda en az bir kez, bulunduklar yerlerde kontrol edilir ve son kontrol tarihiyle sonular rapor defterine yazlr. ELEKTRKL AYGITLARIN KLTLENMES Madde 300 - Elektrikli aygtlarn yetkisiz kiilerce oynanmas tehlike yaratacak kumanda kollar, zel anahtar bulunan kilitlerle kilitlenir, bu salanamazsa aygtlar, kaps kilitlenebilen bir blmeye yerletirilir. Anahtarlar sorumlu kiilere teslim edilir. ALEV SIZDIRMAZ AYGITLARIN CIVATALARI Madde 301 - Alev szdrmaz aygtlarn kapak cvatalar eksiksiz olacak ve tamamen sklm durumda bulunacaktr. Yetkisiz kiilerce sklmesini engellemek zere, cvata balar zel ekilli veya zel anahtarlarla sklebilecek yuvalara gml olacaktr. GERLMN KESLMES Madde 302 - Kullanlmayan iletkenlerin ve aygtlarn gerilimi kesilir. Ancak, yksek gerilimli aygtlarda, gerilimin kesilmesi, aygtn nem almasna veya i terlemeye neden oluyor, bundan dolay yaltkanlk direncinde azalma meydana geliyorsa, gerilim kesilmez ve zerlerine gerilim olduunu gsteren bir uyar levhas aslr. STASYONLARA GRME YASAI Madde 303 - Yetkisiz ve izinsiz kiiler, tali istasyona veya transformatr odasna giremezler. Durum, uyar levhalaryla belirtilir. YALARIN KONTROL Madde 304 - Yal aygtlarda bulunan yan miktar ve nitelii, srekli olarak kontrol edilir. Yalar, ylda en az bir kez, yaltkanlk testine tabi tutulur. ZERNDE ALIILACAK ELEKTRK TESSATI Madde 305 - zerinde alma yaplacak elektrik tesisatnn besleme kaynaklarndan ayrlmas ve topraklanmas gerekir. Bu gibi yerlere gerilim veren devre kesicileri ak durumda kilitlenmedike veya allan yere gerilim verilmesi baka bir yolla kesin olarak nlenmedike, alma yaplamaz. ARIZA VE TEHLKE Madde 306 - Arza veya tehlike yznden gerilimin her kesiliinde, derhal, yetkili elektrikiye haber verilir ve nedenleri, elektrik rapor defterine yazlarak imzalanr. ONARIMLAR Madde 307 - Onarmlar, yalnz yetki verilen elektrikiler tarafndan veya bunlarn ynetim ve sorumluluklar altnda yaplr. Elektrikli aygtlar, her onarmdan sonra, kontrol edilip denenmeden hizmete konulamaz. AYGITLARDA BOZUKLUK VE DZENSZLK Madde 308 - Koruyucularnda bozukluk olan veya almasnda dzensizlik grlen aygtlarn gerilimi, derhal kesilir; bunlar, bozukluk veya dzensizlik giderilmeden kullanlamaz. LGL DER MEVZUAT Madde 309 - Elektrik tesisatnn iletilmesiyle ilgili olarak, bu Tzkte ngrlenler yannda ilgili dier mevzuat hkmleri de uygulanacaktr. DRDNC KISIM: MAKNALAR VE MEKANK MALZEMELER MAKNALARIN VE MEKANK MALZEMELERN GENEL NTELKLER Madde 310 - Yeralt ilerinde kullanlan makinalar ve mekanik malzemeler, olabildiince ocaklarn gerektirdii niteliklere sahip olacak; bu Tzkte belirtilmeyen nitelikleri ynndense, snai kurulularda, bunlarn plan, yapm, kurulu, bakm, kontrol ve deneme almalarna ilikin olarak uygulanmakta olan teknik esaslara uygun bulunacaktr.

41

KORUYUCU ALTINA ALMA Madde 311 - Volanlar, dililer, kaylar ve makinalarn hareket eden dier paralar, gvenli biimde koruyucu altna alnacaktr. GNLK VE HAFTALIK KONTROL Madde 312 - Ayak alnlarnda, ayak dip yollarnda ve mekanik tama yaplan ana yollarda alan makinalarn koruyucu dzenleri hergn, dier btn makinalar ve mekanik dzenler ise haftada en az bir kez, yetkili bir nezareti tarafndan kontrol edilir. TEHLKEL KONUMDA OLAN UZAKTAN KUMANDALI MAKNALAR Madde 313 - Gelip geenler iin tehlike yaratabilecek konumda olan, uzaktan kumandal makinalarn zerine, uyar levhalar konur ve bunlar, durdurma dzenleriyle donatlr. TEN YANMALI MOTORLAR Madde 314 - ten yanmal motorlarn, ocak ierisinde kullanlabilmeleri, ancak, Bakanln kabul ettii tipten olmalarna veya iznine baldr. BUHAR KAZANI VE BUHAR IKARAN TESSLER Madde 315 - Ocak iinde vulkanizasyona yarayan ve teknik koullara uygun olan aygtlar dnda, buhar kazan veya buhar karan baka bir tesis yaplamaz. KOMPRESRLERN KURULMASI, IKARILMASI, BAKIMI VE KORUNMASI Madde 316 - Yeraltnda kullanlacak basnl havay salayacak kompresrn kurulmas, altrlmas, bakm ve korunmasnda aadaki esaslara uyulur: a) Kompresre giren hava, olabildiince kuru, temiz ve serin olacaktr; b) Kompresr iindeki havann en yksek scakl, kompresrn yalanmas iin kullanlan yan parlama noktasndan, en az 30 derece dk olacaktr; c) Hava scaklnn ar ykselmesi veya kompresrn soutma sisteminde kullanlan svnn dolamnda bir kesilme meydana gelmesi durumunda, kompresrde, otomatik olarak veya makinist tarafndan durdurulmasn salayacak bir dzen bulunacaktr; d) Kuyu diplerine boruyla gnderilen basnl havann, olabildiince kuru ve serin olmasna dikkat edilecektir; e) Kompresrlerin yalanmas iin kullanlacak yalar, standartlara uygun olacaktr. BASINLI HAVA DEPOLARI Madde 317 - Ocak iinde ve dnda kullanlacak basnl hava depolarnn yapm, malzeme ve donanm, standartlara uygun olacaktr. BENC KISIM BRNC BLM: TEHLKE HAL, TEHLKE VE KAZANIN BLDRLMES LK YARDIM, KURTARMA VE GVENLK TEKLATI TEHLKE HALNDE YAPILACAK LER Madde 318 - ilerin hayat, sal veya ocak iin tehlikeli bir durum gren herkes, olanak varsa, bunu giderecek nlemleri, derhal alr. Baaramazsa, burada alan iilere durumu ve tehlikeli blgeden ekilmeleri gereini bildirir ve en yakn nezaretiye hemen haber verir. LERN IKARILMASI Madde 319 - Tehlikenin giderilmesi iin zel olarak grevlendirilmi bir nezaretinin emri altnda altrlanlarn dnda, iiler, tehlike belirtisi grlen yerlerden derhal karlrlar. TEHLKE DURUMUNUN BLDRLMES Madde 320 - i biten vardiyann nezaretileri, kendilerinden sonraki nezaretilere denetimleri altnda yaplacak ilerdeki tehlike ihtimalleri ve alnmas gerekli nlemler hakknda bilgi verirler ve durumu rapor defterine yazarlar. FENN NEZARETYE DUYURMA Madde 321 - Ocakta meydana gelen lmler, ar yaralanmalarla ii saln, i gvenliini ve i dzenini sarsacak nitelikteki olaylar, hemen fenni nezaretiye duyurulur. TEHLKE SIRASINDA VE SONRASINDA ALINACAK NLEMLER Madde 322 - Tehlike srasnda iilerin ileri gememeleri gereken noktalar, fenni nezareti veya yardmclar tarafndan, belirlenerek aka iaretlenir. Tehlikenin giderildiinin bildirilmesinden sonra, fenni nezareti tarafndan, sz konusu yerde, tehlikenin niteliine gre gerekli denetimler yaplp gvenliin saland belirlenmeden almaya balanamaz. TEHLKELERN VE KAZALARIN BAKANLIKLARA BLDRLMES Madde 323 - i sal ve i gvenliini sarsacak tehlikeler, can kaybna, ar yaralanmaya veya zehirlenmeye neden olan kazalar, iveren tarafndan, derhal, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bildirilir. Bu bildirim, yerel makamlara, genel hkmler erevesinde yaplmas gerekli bildirme zorunluluunu ortadan kaldrmaz. 7 gnden ok i gremezlikle sonulanan i kazalar, nedenleriyle birlikte, yazl olarak, yukarda belirtilen makamlara bildirilir. TEKNK NCELEMELERE ESAS OLACAK BLDRM Madde 324 - Yeralt yangn, tayc halatn kopmas, kafesin molete arpmas, su baskn, gazlarn veya tozlarn yanmas veya patlamas, iletmenin normal almalarn ksmen veya tamamen durduracak nitelikteki gkler vb. nitelikteki olaylar, yaralanma olmasa bile, teknik incelemelere esas olmak zere, derhal, yukardaki maddede yazl makamlara bildirilir. LK YARDIM KURSU Madde 325 - Ocakta alan iilerin, 3 kiiden az olmamak zere, en az % 5'i ilk yardm kurslarnda yetitirilir. Olanak varsa, daima, ayn ii grubuyla birlikte almalar salanr. Bunlar ylda bir kez, gelitirme kursuna gnderilir ve bu husus kurs belgesine yazlr. lk yardm ekibinde bulunanlarn adlar, ilk yardm odasna ve ocak dndaki ilan tahtalarna bir liste halinde aslacaktr. LK YARDIM MALZEMES Madde 326 - Yeraltnda kullanlacak ilk yardm malzemesi, uygun kaplar ierisinde, ilk yardm grevlileri tarafndan korunur.

42

lk yardm malzemesi, haftada bir kez, ocak dna karlarak denetlenir ve eksikleri tamamlanr. Bu malzeme, en ge 3 ay iinde ocak dndaki malzemeyle deitirilir. Ocaktan karlan malzeme, salk ynnden sakncas yoksa, ocak dnda kullanlabilir. LK YARDIM ODASI Madde 327 - Ocan merkezi bir yerinde bamsz bir ilk yardm odas kurulur. nemli yaralanma, zehirlenme ve hastalanma gibi durumlarda, bu ilk yardm odasna, derhal, olanak varsa, telefonla haber verilir. Bir doktor veya hastabakc istenip istenmedii ve yaralnn ocak dna tanmakta olup olmad bildirilir. veren hasta veya yaralnn hastaneye veya evine tanmas iin uygun bir ara salamakla ykmldr. KAZAYA URAYANLARIN TAINMASINA LKN NLEMLER Madde 328 - Kafesleri dz konmu bir sedyeyi almayacak kadar dar olan kuyularda, kazaya urayanlarn salk durumlarnn daha ok arlamasna meydan vermeden dar karlmas iin, uygun nlemler nceden alnr. LK YARDIM ODASINA BAVURU Madde 329 - Yaras hafif ve pansuman yaplm bile olsa, yaralanan kimse, iyerinden ayrlmadan nce, ilk yardm odasna bavurarak durumunu bildirir. LK YARDIMLA LGL DENETMLER Madde 330 - veren, ilk yardm odalarn, malzemesini, yaral tama dzenini, ayda en az bir kez denetler. Grlen arzalar ve eksiklikler, derhal giderilir. KNC BLM: KURTARMA VE GVENL TEKLATI KAZADA YAPILACAK LER Madde 331 - Ocaklarda meydana gelen patlama, yangn vb. nemli olaylarda, kurtarmann ve gerekli dier ilerin iyi yrtlmesini salamak amacyla, fenni nezareti gerekli nlemleri alr. Bu gibi olaylarn meydana geldii iyerlerinde, fenni nezareti ve iverenler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl mhendisleri olay yerine gelinceye kadar, gerekli nlemleri alarak kurtarma almalarn yapmak zorundadrlar. nlemin niteliini belirlemede fenni nezaretiyle Bakanlk mhendisleri arasnda anlamazlk olursa, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl temsilcisinin ngrd nlem ve neriler, onun ynetimi altnda uygulanr. Durum tutanakla saptanr. veren, bu nlemlerin alnmas iin gerekli ii, ara, malzeme ve paray fenni nezaretinin ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl temsilcisinin emirlerine hazr bulundurmak zorundadr. KURTARMA STASYONLARI Madde 332 - Maden ocaklarnda, bir kurtarma istasyonu kurulmas zorunludur. Ancak, yarap en ok 50 kilometre olan alan iinde bulunan maden iletmeleri, merkezi bir yerde, ortaklaa bir kurtarma istasyonu kurabilirler. Bu hkm, ayn iletmenin eitli ocaklar iin de geerlidir. letmeler merkez kurtarma istasyonlarnn kurulu ve ynetim giderlerini, altrdklar iilerin saysna gre, aralarnda paylarlar. Kurulacak kurtarma istasyonlarnn kurulu yerlerine, yneticilerine, kurtarma ekiplerinin oluumuna, kurtarclarn niteliklerine ilikin esaslarn ve belgelerin Bakanlka uygun grlmesi gereklidir. KURTARMA ETM Madde 333 - Ocaklarda alan iilerin, 10 kiiden az olmamak zere, en az % 3 , gerektiinde kurtarma iinde grevlendirilmek zere, nceden eitilir. Bunlardan, kurtarma istasyonunda grevlendirilmeyenler, normal ilerine devam ederler. Kurtarma istasyonunda ve ocaklardaki kurtarma ekibinde bulunanlarn saylar, adlar, adresleri ve altklar vardiyalar gsteren listeler, kurtarma istasyonlarnda bulundurulur. KURTARMA STASYONUNDA YNETM VE DENETM Madde 334 - Kurtarma istasyonu, bir maden yksek mhendisi veya maden mhendisiyle kurtarma ilerinde yetimi ve ocak ierisinde de bu gibi ilerde en az 3 yl uygulama grm bir nezaretinin ynetim ve denetimi altnda bulunur. KURTARICILARIN SELMES Madde 335 - Kurtarma iinde yetitirilecek elemanlar, salk durumlar, soukkanllklar, dayankllklar, bu ie yatknlklar, genel bilgileri, daimi kurtarclar ve ocaklardaki personelle ibirlii yapma yetenekleri bakmndan dikkatle seilir. Kurtarclar, en az ilkokul mezunu ve zellikle ocakii ilerinde 2 yl veya daha ok deneyimli olacaklar ve kurtarma istasyonu ynetimi tarafndan verilmi bir belgeye sahip bulunacaklardr. Ylda bir kez yaplacak salk muayenesinde, ie elverili olduklar tesbit edilmeyenler, kurtarclk grevinde altrlamazlar. KURTARICI ETCLER Madde 336 - Kurtarma istasyonlarnda, kurtarclar yetitirecek eitimciler bulundurulur. Kurtarma iinde yetitirilmek zere seilenler, kurslara katlmak zorundadrlar. Yeterlik belgesi kazanm kurtarclar, 6 ayda en az bir nazari ve uygulamal gelitirme kurslarna gnderilirler; bu husus belgelerine yazlr. KURTARMA STASYONLARINDA BULUNDURULACAK ARA VE GERE Madde 337 - Kurtarma istasyonlarnda bulundurulacak ara ve gerelerin cins ve miktarn Bakanlk belirler. AYGITLAR VE L ALETLER Madde 338 - Kurtarma istasyonlarndaki aygtlar ve l aletleri, her an kullanlmaya hazr durumda bulundurulacaktr. KURTARMA STASYONU YNERGES Madde 339 - Kurtarma istasyonu nezaretisi veya mhendisi tarafndan, istasyonun ynetimine, kurtarma ekiplerinin oluumuna ve eitimine, kazann duyurulmasna, kazada yaplacak ilere, yararlanlacak aralara, ara ve gerelerin onarm, bakm ve korunmasna ilikin bir ynerge hazrlanr. Merkez kurtarma istasyonlarna ilikin ynergenin birer rnei bal ocaklara gnderilir. KURTARMA PLANI Madde 340 - Her ocakta kurtarclarn yararlanmas iin belli bal kaplar, barajlar, hava kprlerini, hava akmn ayarlayan dzeni ve telefon istasyonlarn gsterir bir plan bulundurulur; bir rnei kurtarma istasyonuna gnderilir.

43

Planda, hava giri ve k yollar deiik renklerde gsterilir. KURTARICILARIN KULLANACAI ARETLER Madde 341 - Kurtarmada kullanlacak iaretler, btn ocaklar iin tek tip olarak belirlenir ve eitimleri srasnda kurtarclara retilir. GVENLK BAMHENDSL, MHENDSL VE NEZARETS Madde 342 - i sal ve i gvenlii konularnda inceleme ve denetimleri yapmak, sonularna gre gerekli nlemleri almak ve nerilerde bulunmak zere, iveren tarafndan, 300 den az ii altrlan her ocaa bir gvenlik nezaretisi, 300 den ok ii altrlan her ocaa bir gvenlik mhendisi atanr. Birden ok gvenlik mhendisi bulunan iletmelerde, ayrca, bu gvenlik mhendislerinin bal bulunaca bir gvenlik bamhendislii kurulur. Gvenlik bamhendis ve mhendislerine gvenlik ileri dnda grev verilemez. Bunlarn maden yksek mhendisi veya mhendisi olmalar, gvenlik bamhendisinin en az 3, gvenlik mhendisinin ve nezaretinin en az 2 er yllk ocak almalarnn bulunmas ya da bu sre kadar gvenlikle ilgili bir grev yapm olmalar zorunludur. Gvenlik mhendisi, almalarn, ii sal ve i gvenlii gereklerine uygun olarak srdrlmesi iin fenni nezaretiyle ibirlii yapar; gr ve nerilerini fenni nezaretiye ve bal bulunduu gvenlik bamhendisliine bildirir. KAZA STATSTKLER Madde 343 - Ocak ynetimi, i kazalarn, nedenleriyle birlikte, iyerindeki kaza defterine, gn gnne yazacak ve istatistiklerini, yl sonunda, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlna ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl'na gnderecektir. ALTINCI KISIM: ETL HKMLER TELEFON HABERLEMES Madde 344 - Bir vardiyasnda en az 50 ii altrlan veya ocak azndan itibaren 1000 metre uzakla kadar yaylm olan ocaklarda, uygun yerlere, ocan eitli blmleri ve ocakiiyle d arasnda haberlemeyi salayacak yeter sayda telefon konur. Ocaa konulacak olan telefon santrallar, hava giri ksmnda gvenlikli bir yere yerletirilir. OCAKLARA GRME YASAI Madde 345 - Ocak ynetimince yazl izin verilmemi kimseler ocaa giremezler. Yazl izin alm olanlar ise, ocaa, ancak, yetkili bir kiinin eliinde girebilirler. OCAA SOKULAMAYACAK MADDELER Madde 346 - Ocaklara kesici, yaralayc, ldrc silahlarla alkoll iki sokulamaz. Kmr ve kkrt ocaklaryla yangn tehlikesi olan ocaklarda ttn iilemez. Bu ocaklara sigara, pipo, puro, kibrit, akmak vb. madde ve malzemeler sokulamaz. Fenni nezareti, bunlarn ocaa sokulup sokulmadn anlamak iin, ocaa girenlerin stlerini arattrr. stlerinin aranmasna engel olanlar, ocaa sokulamaz. TESS, TAHKM VE ONARIM LER Madde 347 - Tesis, tahkim ve onarm ileri yapacak olanlar iin gerekli gvenlik nlemleri alnr. Demeler, en ok yke kar uygun bir gvenlik katsays alnarak yaplr. Demelerde ahap malzeme kullanlmsa, bunlar, nezareti tarafndan, ayda en az bir kez, muayene edilir. Kuyu iinde yaplan tesis, tahkim ve onarm ilerinde, iilerin tek bana altrlmas yasaktr. EMNYET KEMERLER VE DMELERE KARI NLEMLER Madde 348 - Silolara, brlere, ferelere (eimli kk galeri ve kuyular) vb. yerlere, ancak, emniyet kemeri balamak gibi gvenlik nlemleri alnarak girilir. Dik damarlardaki alma yerleri, kmr, cevher ve ta paralarnn dmesine kar zel olarak korunur. LERN TEK BAINA ALITIRILAMAYACAI YERLER Madde 349 - Bir kaza meydana geldiinde kolayca grlemeyecek ve yardma koulamyacak yerlerde, tek bana ii altrlamaz. OCAA GRENLERN DEFTERE YAZILMASI Madde 350 - almak zere yeraltna gidenlerin adlar, her gn, zel bir deftere yazlr. Bulunduklar yerler olanak lsnde bu deftere gsterilir. Deftere yazlmayanlar ocaa sokulmaz. VARDYA SONU Madde 351 - Vardiyann sorumlu nezaretisi, kendisinden sonraki nezaretinin haberi bulunmas durumu dnda, vardiyann sonunda, ekibindeki her iinin, ocaktan kmasn salamak ykmldr. DEFTERLER VE KAYITLAR Madde 352 - Bu Tzkte ngrlen defter ve kaytlarn tutulmasndan ve saklanmasndan iveren sorumludur. YEDNC KISIM BRNC BLM: MADEN VE TA OCAKLARI AIK LETMELER KTLE VE BLOK KAYMASI VE PARA DMES Madde 353 - Kaz yaplan ve lam atlan kademe cepheleri, antiyeler, iilerin getii bunlara yakn yollar, tam yollar, kitle ve blok kaymas ve para dmesi olasl ynnden ilgili nezareti tarafndan srekli olarak denetlenir. Varsa, tehlike giderilmeden bu ile grevlendirilen iilerden bakas buralarda altrlamaz. YILDIRIM DMES TEHLKES Madde 354 - Yldrm dmesi tehlikesi varsa, elektrikli kapslle ateleme yaplan yerst iletmelerinde, lam delikleri, gerekli nlemler alnmadan doldurulamaz. Tehlike lamn doldurulmas srasnda meydana gelmise, doldurma ilemi derhal durdurulur; patlamann olaan etki alan dna klr ve tehlike geinceye kadar bu alana kimsenin girmemesi iin gerekli nlemler alnr. KADEME DPLER Madde 355 - Kademe diplerinde, iilerin yemek yemeleri, dinlenmeleri, patlayc maddeleri ve sandklarn koymalar yasaktr. ATLAK SKM

44

Madde 356 - Atelemelerden ve donmalar izleyen arazi gevemesi kar, yamur vb. doal olaylardan sonra, yeniden ie balamalarda, kademe yzleri ve evresi, bu ie ayrlm deneyimli iiler tarafndan yukardan balanp aaya doru srdrlmek suretiyle, atlak skm yaplarak temizlenir. KADEME ALINLARINDA ALIMA Madde 357 - Kaz yada lamlarla oyularak kademe alnlarnn askya alnmas (ters skarpa) suretiyle allmas yasaktr. MALZEME YIINLARI VE ARTIKLARI Madde 358 - Kademe dzlklerinde, malzeme ynlar ve artklar, iilerin tehlike annda kaarak kurtulmalarn engellemeyecek biimde dzenlenecektir. EVLERDE ATLAK SKM Madde 359 - Ykseklii 5 metre ve eimi 30 dereceden ok olan evlerde, atlak skm vb. almalarda, iilere emniyet kemerleriyle baret, emniyet ayakkabs vb. kiisel koruyucular verilir. Emniyet kemerlerinin bal olduu halat ular, kademe zerinde bulunan salam bir yere balanr. Emniyet kemerleri halatlarnn ypranp ypranmadklar, kullanlmadan nce muayene edilir ve bunlar belirli aralklarla deneyden geirilir. KADEME YKSEKL VE EV Madde 360 - Elle kaz ve ykleme yaplan ak iletmelerde kademe ykseklii, 3 metreyi, ev salam arazide 60 dereceyi, kntl ve ezik arazide, kum, akl ve dere tortular olan yerlerde, killi tabakalarda, ayrma uram kalkerlerde, paralanm volkanik ta ve tflerde 45 dereceyi, kaygan ve sulu yerlerde 30 dereceyi geemez. KNC BLM: MEKANK OLARAK ALIILAN AIK LETMELER MAKNA ALITIRILAN KADEMELERN YKSEKL Madde 361 - Kazc ve doldurucu makinalarn altrld ve derin lam deliklerinin uyguland kademelerin ykseklii, 360 nc madde hkmne tabi olmakszn, kullanlan kazc ve doldurucu makinalarn bu yksekliklerine veya lam deliklerinin boyuna gre artrlabilir. KADEME DZL Madde 362 - Kademe dzl, atmlardan sonra bile, makinalarn rahatlkla ve gvenle manevra yapabilmelerine olanak verecek ve alan iiler iin tehlike oluturmayacak genilikte olmaldr. YNERGE Madde 363 - Kazc ve doldurucu makinalarn altrld veya derin lam deliklerinin uyguland iletmelerde, iveren veya fenni nezareti tarafndan, aadaki ayrntlar ieren bir ynerge hazrlanr: a) Kademelere verilecek en ok ykseklik, b) Gvenle almaya olanak verecek kademe dzl genilii, c) allan yerin zelliine, Jeolojik, tektonik yapsna ve fiziksel zelliine gre kademelere verilmesi gereken ev derecesi, d) Lam atlacak yerin zelliine gre, lam derinlii, lam aralklar ve lam deliiyle kademe yznn dibi arasndaki uzaklk ve buna gre konulmas gereken patlayc madde miktar, e) Ateleme srasnda iilerin ve makinalarn gvenlikleri iin alnmas gereken nlemler, f) Makinalarn alma koullar, manevra yerleri, ykleme, tama ve boaltma ilerinde uygulanacak gvenlik nlemleri, g) Patlayc madde doldurma, sklama ve ateleme srasnda alnacak gvenlik nlemleri, h) alma yerlerine grevlilerden bakalarnn girmesine kar nlemler, i) Patlayc maddelerin depolanmas, kullanlacaklar yere gvenli biimde tanmas ve kullanlmalarna ilikin nlemler. TIKANIKLIKLARIN GDERLMES Madde 364 - Huni, kuyu, oluk ve silolarda meydana gelecek tkanklklar, salam denmi zgaralar, gvenlikli geit kprleri ve iilerin dmelerini nleyecek dier nlemler alnarak giderilir. AYDINLATMA Madde 365 - Gece almalar yaplan yerler yeterli biimde aydnlatlr. SEKZNC KISIM: MADEN LETMELER VE TA OCAKLARI KAROLARI UKURLAR Madde 366 - letme sahasnda meydana gelen ukurlarn evresi, gece ve gndz grlebilecek biimde, korkuluk, tel rg vb. engellerle evrilir ve gerektiinde aydnlatlr. Karolara ve iletme tesislerine, iyeri amirinin izni olmadan grevlilerden bakas giremez. KUYUBAI HAVUZ, KULE, BACA, DAM VE ATILARDA GVENLK NLEMLER Madde 367 - Kuyubalar, su havuzlar, soutma kuleleri ve havuzlaryla, andrc veya scak svlar bulunan depo, sarn gibi yerlerin evrelerine, salam korkuluk vb. engeller yaplr. Merdivenler salam olacak, kenarlarnda dayankl merdiven korkuluklar bulunacaktr. skele evrelerinde, en az 90 santimetrelik korkuluklar olacaktr. Baca, dam, at gibi yksek, kaymaya ve dmeye elverili yerlerde alan iilerin gvenliini salamak zere, iskele, koruma parmakl veya korkuluklar yaplacaktr. Bu nlemlerin alnmasna olanak yoksa, iilerin bellerine emniyet kemerleri taklacak ve bunlar sabit bir yere salamca balanacaktr. PS SULAR, GAZLAR, DUMANLAR Madde 368 - Kapal devre solunum maskeleri kullanlmyorsa, pis su, gaz ve dumanlarn bulunduu depolara, iiler, ancak, iyice havalandrlp temizlendiine emin olduktan sonra sokulurlar. Buralarn havas, iinin alt srece, denetim altnda bulundurulur. ATELEME SIRASINDA GVENLK NLEMLER Madde 369 - Yol, bina, kpr, elektrik, telgraf, telefon, havai hat vb. sabit tesislere, 70 metre uzaklk ierisinde, patlayc madde kullanmak yasaktr. Ateleme srasnda iilerin ve sz edilen tesislerin korunmalar iin gerekli gvenlik nlemleri alnr. DOKUZUNCU KISIM: VERENN, NEZARETLERN VE MADEN LERNN GREVLER VE TEFTLER FENN NEZARET YARDIMCISI

45

Madde 370 - altrlan ii says, 24 saatte 300' geen ocaklarda, fenni nezaretiye yardmc olmak zere bir ve artan her 200 ii iin, ayrca bir yardmc atanr. Bunlarn maden mhendisi olmas gereklidir. FENN NEZARETLERN NTELKLER Madde 371 - Fenni nezareti grevini stlenecek maden yksek mhendisi veya mhendisinin bir maden iletmesinin teknik ilerinde, en az 5 yllk deneyiminin bulunmas zorunludur. Grizulu veya kendiliinden yanmaya elverili kmr damarlarnn bulunduu iletmelerde grevlendirilecek fenni nezaretilerin, bu 5 yllk sreyi, ayr nitelikteki ocaklarda geirmi olmalar gerekir. DAM NEZARET Madde 372 - Daimi nezaretinin, srekli olarak, iletmede bulunmas zorunludur. ELEKTRK TESSLERNDEN SORUMLU OLANLAR Madde 373 - Toplam gc 100 kilovatn stnde veya buna eit beygir gcnde motorlarn veya herhangi birinin gc 25 kilovat geen makinalarn yahut yksek gerilimin kullanld iletmelerde, makina ve tesisler, bu ilerde en az 3 yl alm bir elektrik yksek mhendisi veya mhendisinin sorumluluuna verilir. Yukarda belirlenenlerden aa gteki tesisler, an az ikinci snf yeterlik belgesine sahip bir elektrikinin sorumluluu altnda bulunur. DENEYML LER Madde 374 - Ocak iinde, herhangi bir ite, en az 6 ay altktan sonra, bu ii yalnz bana yapabileceklerine ve ocan gvenlik ve alma koullarna uyum saladklarna yetkililerce kanaat getirilen iiler, deneyimli ii saylrlar. Deneyimi ve meslek bilgisi olmayan kimseler, meslek bilgisi olan bir kimsenin gzetimi ve rehberlii olmadan, kendisi veya dier iiler iin nemli derecede tehlikeli olabilecek ocak ilerinde altrlamazlar. MEVZUATA EMRLERE VE TALMATA UYMA ZORUNLULUU Madde 375 - Ocaklarda, yeraltnda ve tnellerde alanlar, ii sal ve i gvenlii bakmndan, ilgili mevzuatn ngrd esaslara ve iverenin bunlara uygun olarak verecei emir ve talimata uymak zorundadrlar. GVENLK DENETMLER Madde 376 - Her vardiyada, en az iki kez, ocan her yerinde, nezaretiler tarafndan, gvenlik denetimleri yaplr. Bu denetimlerde, zararl ve tehlikeli gaz ve tozlarn ve yangn belirtilerinin bulunup bulunmad, havalandrma dzeni, tahkimatn durumu, tehlikeli yerlerdeki uyar iaretleri, tama tesislerinin normal alp almad vb. hususlar incelenir. OCAIN GVENLK DENETMLER YNNDEN BLNMES Madde 377 - Her ocak, gvenlik denetimlerin eksiksiz ve kolay yaplabilmelerini salayacak byklkte ksmlara blnr. ALIILMAYAN ZAMANLARDAN SONRA YAPILACAK DENETM Madde 378 - Tek vardiyayla allmakta olmas veya tatil gibi bir nedenle allmayan bir zamandan sonra, iiler ocaa girmeden nce, ocan heryeri, nezareti tarafndan gvenlik ynnden denetlenir; gvenlik koullarnn varl saptanmadan ocaa girilmesine izin verilmez. Durum rapor defterine yazlr. ONUNCU KISIM: SON HKMLER LETMENN TERKEDLDNN BLDRLMES Madde 379 - letme hakk sahibi, iletmenin tmn veya bir ksmn terk etmeden nce, durumu ve nedenlerini, en ge bir ay iinde, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bildirir. TOZLA MCADELE YNETMEL Madde 380 - Bakanlka, bu Tzn yrrle girdii tarihten balayarak, en ok bir yl iinde, maden ve ta ocaklar iletmelerinde ve tnel yapmnda tozla mcadeleyle ilgili bir ynetmelik kartlr. RADYOAKTF MADDELER Madde 381 - Radyoaktif maden ve minerallerin arama, retim ve karlmasyla ilgili almalarda, bunlarn zararl etkilerini giderici, nleyici ya da koruyucu nlemler alnr. BAKANLIKA ONAYLANACAK YNERGELER Madde 382 - Bu Tzkte iverenlere hazrlanp Bakanlka onaylanaca ngrlen ynergeler, Tzn yaym gnnden balayarak, alt ay iinde, Bakanln onayna sunulur. Geici Madde 1 - Bu Tzn yrrle girmesinden nce, ocaklarda Bakanln izni alnmadan yaplm elektrik tesisat projelerinin, Tzn yrrle girmesinden balayarak bir yl iinde, Bakanln onayna sunulmas zorunludur. YRRLK Madde 383 - 25/08/1971 gnl ve 1475 sayl Kanununun 74 nc maddesine dayanlarak hazrlanm ve Dantayca incelenmi bulunan bu Tzk'n 186 nc maddesinde yeralan iilerin karbonmonoksit maskeleri tamalarna ilikin hkm, Tzk'n Resmi Gazete'de yaym gnnden 2 yl, 191 inci maddesinin birinci fkrasnda yeralan metan dedektrne ilikin hkm bir yl sonra, dier hkmleri Resmi Gazete'de yaym gnnde yrrle girer. YRTME Madde 384 - Bu Tzk hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.

46

SONDAJLA MADEN IKARILAN LETMELERDE SALIK VE GVENLK ARTLARI YNETMEL* (*22/02/2004 tarih ve 25381 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr) BRNC BLM Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar Ama Madde 1 Bu Ynetmeliin amac, sondajla maden karlan iyerlerinde alan iilerin salk ve gvenliinin korunmas iin uyulmas gerekli asgari artlar belirlemektir. Kapsam Madde 2 Bu Ynetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayl Kanunu kapsamna giren sondajla maden karlan tm iyerlerini kapsar. Dayanak Madde 3 Bu Ynetmelik, 4857 sayl Kanununun 78 inci maddesine gre dzenlenmitir. Tanmlar Madde 4 Bu Ynetmelikte geen; a) Sondajla maden karma ileri: - Madenlerin sondaj kuyular alarak karlmas, - Arama amacyla sondaj yaplmas, - karlan madenlerin, ilenmesi hari, sata hazrlanmas, ilerini, b) yeri: Sondajla maden karma ilerinin ve yardmc ilerin yapld tesisler ve binalar ile iilere ait yatp kalkma yerleri dahil alma yerlerinin tmn, ifade eder. KNC BLM verenlerin Ykmllkleri Genel Ykmllkler Madde 5 Sondajla maden karlan iyerlerinde, iveren aadaki hususlar yerine getirmekle ykmldr: a) ilerin salk ve gvenliklerini salamak amacyla; 1) alma yerleri, iilerin ilerini yaparken kendilerinin ve dier alanlarn salk ve gvenliklerini tehlikeye atmayacak ekilde tasarlanacak, ina edilecek, tehiz edilecek, hizmete alnacak, iletilecek ve bakm yaplacaktr. 2) yerinde yaplacak her trl alma, yetkili bir kiinin gzetiminde yaplacaktr. 3) zel riski bulunan iler yalnzca konunun uzman kiiler tarafndan ve talimatlara uygun olarak yaplacaktr. 4) Tm gvenlik talimatlar iilerin anlayaca ekilde olacaktr. 5) Uygun ve yeterli ilk yardm donanm salanacaktr. 6) Dzenli aralklarla gvenlik tatbikatlar yaplacaktr. b) veren, 9/12/2003 tarihli ve 25311 sayl Resm Gazetede yaymlanan Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin 6, 9 ve 10 uncu maddelerinde belirtilen hususlar kapsayan "salk ve gvenlik dokman" hazrlanmasn ve gncellenmesini salayacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda zellikle aadaki hususlar yer alacaktr. - ilerin iyerinde maruz kalabilecekleri risklerin belirlenmesi ve deerlendirilmesi, - Bu Ynetmelik hkmlerini yerine getirmek iin alnacak uygun nlemler, - alma yerlerinin ve ekipmann gvenli ekilde dzenlenmesi, kullanlmas ve bakmnn yaplmas. Salk ve gvenlik dokman, almaya balanlmadan nce hazrlanacak ve iyerinde nemli deiiklikler veya ilave yapldnda, yenilenecektir. c) Ayn iyerinde birden ok iletmeye ait iilerin bulunmas durumunda, her iveren kendi kontrol altndaki ilerden sorumludur. Tm iyerinden sorumlu olan iveren, iilerin salk ve gvenliinin korunmas ile ilgili tedbirlerin uygulanmasn koordine edecek ve kendisine ait salk ve gvenlik dokmannda koordinasyonun amacn ve bu koordinasyonu salamak iin alnacak nlemleri ve uygulanacak yntemleri belirtecektir. Bu koordinasyon, her bir iverenin Sal ve Gvenlii Ynetmeliinde belirtilen sorumluluunu etkilemez. d) veren, iyerinde meydana gelen i kazalarn ve nemli tehlike yaratan olaylar en ge iki i gn iinde alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn ilgili blge mdrlne bildirecektir. veren, gerektiinde, bu tr olaylarn tekrarlanmasn nlemek iin, alnan nlemlerin kaydedildii salk ve gvenlik dokmann gncelleyecektir. Patlama, Yangn ve Zararl Ortam Havasndan Korunma Madde 6 veren, patlama ve yangn kmasn nlemek, patlama ve yangn balanglarn tesbit etmek, yaylmasn nlemek ve mcadele etmek, patlayc ve sala zararl ortam havasnn olumasn nlemek iin yaplan ie uygun nlemler alacaktr. Ka ve Kurtarma Aralar Madde 7 veren, bir tehlike annda iilerin alma yerlerini en ksa zamanda ve gvenli bir ekilde terk edebilmeleri iin uygun ka ve kurtarma aralarn salayacak ve kullanma hazr bulunduracaktr. letiim, Uyar ve Alarm Sistemleri Madde 8 veren, ihtiya halinde yardm, kama ve kurtarma ilemlerinin derhal uygulamaya konulabilmesi iin gerekli uyar ve dier iletiim sistemlerini hazr bulunduracaktr. ilerin Bilgilendirilmesi Madde 9 Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin 10 uncu maddesi hkmleri sakl kalmak kayd ile iiler veya temsilcileri, iyerinde salk ve gvenlikle ilgili alnmas gereken tm nlemler ve bu Ynetmeliin zellikle 5, 6, 7 ve 8 inci maddelerinin uygulanmas ile ilgili bilgilendirilecektir. Bu bilgiler iiler tarafndan anlalabilir ekilde olacaktr. Salk Gzetimi Madde 10 iler aadaki hususlar gz nnde bulundurularak salk gzetimine tabi tutulacaktr:

47

a) ilerin, yapmakta olduklar ilerde maruz kaldklar salk ve gvenlik risklerine uygun olarak salk gzetimine tabi tutulmalar salanacaktr. b) ilerin ie girilerinde ve iin devam sresince periyodik olarak salk gzetimleri yaplacaktr. ilerin Grlerinin Alnmas ve Katlmlarnn Salanmas Madde 11 veren, bu Ynetmelikte belirtilen konularda Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin 11 inci maddesine uygun olarak iilerin veya temsilcilerinin grlerini alacak ve katlmlarn salayacaktr. Asgari Salk ve Gvenlik Gerekleri Madde 12 Bu Ynetmeliin: a) Yrrle girdii tarihten sonra alacak olan iyerleri bu Ynetmeliin ekinde belirtilen salk ve gvenlikle ilgili gereklere uymak zorundadr. b) Yrrle girdii tarihte faaliyette olan iyerleri bu tarihten itibaren mmkn olan en ksa srede ve en ge 2 (iki) yl ierisinde bu Ynetmeliin ekinde belirtilen salk ve gvenlikle ilgili gereklere uymak zorundadr. c) Yrrle girdii tarihten sonra iyerinde yaplacak deiiklik ve eklentilerde iveren bu Ynetmeliin ekinde belirtilen salk ve gvenlik gereklerine uymak zorundadr. NC BLM lgili Avrupa Birlii Mevzuat, Yrrlk ve Yrtme lgili Avrupa Birlii Mevzuat Madde 13 Bu Ynetmelik 3/11/1992 tarihli ve 92/91/EEC sayl Avrupa Birlii Direktifi esas alnarak hazrlanmtr. Uygulama Madde 14 Bu Ynetmelikte belirtilen daha sk ve zel nlemler sakl kalmak kayd ile, sondajla maden karlan iletmelerde, Sal ve Gvenlii Ynetmelii hkmleri de uygulanr. Yrrlk Madde 15 Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 16 Bu Ynetmelik hkmlerini alma ve Sosyal Gvenlik Bakan yrtr. EK ASGAR SALIK VE GVENLK GEREKLER Bu ekte belirtilen hususlar iyerinin, yaplan iin, artlarn veya zel bir riskin gerektirdii tm durumlarda uygulanr. BLM - A KIYILARDA VE DENZLERDEK TESSLERDE UYGULANACAK ASGAR GENEL GEREKLER 1. Salamlk ve dayankllk yerleri, muhtemel evre artlarna dayanabilecek ekilde tasarlanacak, ina edilecek, kurulacak, iletilecek, kontrol edilecek ve bakm yaplacaktr. yerleri, kullanm amacna uygun yapda ve salamlkta olacaktr. 2. Organizasyon ve gzetim 2.1. yerlerinin organizasyonu 2.1.1. yerlerinde tehlikelere kar uygun korunma salanacak ekilde gerekli organizasyon yaplacaktr. ilerin salk ve gvenliini tehlikeye atmamak iin iyerindeki tehlikeli maddeler veya atklar uzaklatrlacak veya kontrol altnda tutularak iyerinin her zaman temiz ve dzenli bir durumda olmas salanacaktr. 2.1.2. alma mahalleri, iilerin ilerini kolayca yapabilmeleri iin ergonomik esaslara uygun ekilde tasarlanacak ve kurulacaktr. 2.1.3. zel tehlike bulunan alanlar snrlandrlacak ve gerekli uyar iaretleri konulacaktr. 2.2. Sorumlu personel Her iyerinde iveren tarafndan atanm, iiler alt srece grev yapacak, yeterli beceri ve uzmanla sahip sorumlu bir kii bulunacaktr. Yeterli beceri ve uzmanla sahip olmak artyla iyeri iin bu sorumluluu iverenin kendisi stlenebilir. 2.3. Gzetim Yaplan tm almalarda, iilerin salk ve gvenliinin korunmasnn salanmas iin iveren veya iveren adna hareket eden kii tarafndan atanan, yeterli beceri ve uzmanla sahip kiiler tarafndan gerekli gzetim yaplacaktr. Yeterli beceri ve uzmanla sahip olmak artyla yukarda belirtilen gzetim grevini iverenin kendisi stlenebilir. 2.4. Kalifiye ii Her iyerinde kendilerine verilen ii yapabilmek iin gerekli beceri, deneyim ve eitime sahip yeterli sayda kalifiye ii bulunacaktr. 2.5. Bilgilendirme ve eitim ilere salk ve gvenliklerini salayabilmeleri iin yeterli bilgi, talimat ve eitim verilecek ve bu eitimler tekrarlanacaktr. veren, iilere verilen talimatlarn kendilerinin ve dier alanlarn salk ve gvenliklerini tehlikeye atmalarn nleyecek ekilde kolay anlalr olmasn salayacaktr. 2.6. Yazl talimatlar Her iyeri iin iilerin salk ve gvenliklerinin korunmas ve i ekipmanlarnn gvenli bir ekilde kullanlmas iin gerekli kurallar belirleyen yazl talimatlar hazrlanacaktr. Bu talimatlar, acil durum ekipmanlarnn kullanmna ve iyerinde veya iyeri yaknndaki herhangi bir acil durumda nasl hareket edileceine ilikin bilgileri de ierecektir. 2.7. Gvenli alma yntemleri Her iyerinde ya da her ite gvenli alma yntemleri uygulanacaktr.

48

2.8. alma izni Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, hem tehlikeli ilerin yaplmasnda, hem de dier ilerle etkilemesi sonucu ciddi tehlikelere neden olabilecek rutin ilerin yaplmasnda bir alma izni sistemi uygulanacaktr. Yaplacak iten nce, i srasnda ve i bitiminde uyulacak koullar ve alnacak nlemleri belirten alma izni, almaya balanmadan nce yetkili bir kii tarafndan yazl olarak verilir. 2.9. Salk ve gvenlik nlemlerinin dzenli aralklarla gzden geirilmesi veren, salk ve gvenlik ynetim sistemi de dahil olmak zere iilerin saln ve gvenliini korumak iin alnan nlemleri, bu Ynetmelie uygunluunu salamak iin, dzenli aralklarla gzden geirecektir. 3. Mekanik ve elektrikli ekipman ve tesisler 3.1 Genel Mekanik ve elektrikli ekipmann seimi, kurulmas, hizmete alnmas, iletilmesi ve bakmnda, iilerin salk ve gvenlii iin, bu Ynetmelik hkmleri ile 5/6/2002 tarihli ve 24776 sayl Resm Gazetede yaymlanan Makina Emniyeti Ynetmelii ve Ekipmanlarnn Kullanmnda Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii hkmleri dikkate alnacaktr. Gazlarn, buharlarn veya buharlaabilen svlarn alev alarak tutumas sonucu yangn veya patlama riski olan bir ortamda kullanlacak i ekipmanlar, bu tr ortamlarda kullanmaya uygun zellikte olacaktr. ekipmanlar, gerektiinde uygun koruma tertibatlar ve arza durumunda ekipmann gvenli kalmasn salayacak sistemler ile donatlacaktr. 3.2 zel hkmler Mekanik i ekipmanlar ve tesisler, salam, kusursuz ve kullanm amacna uygun olacaktr. Elektrikli ekipmanlar ve tesislerin gc ve boyutlar, kullanm amacna uygun olacaktr. 4. Bakm 4.1. Genel bakm Mekanik ve elektrikli ekipmanlar ile tesislerin dzenli bir ekilde kontrol, bakm ve gerektiinde testleri iin uygun plan yaplacaktr. Ekipmanlarn ve tesislerin btn ksmlarnn kontrol, bakm ve testleri yetkili uzman kiiler tarafndan yaplacaktr. Yaplan kontrol ve testlerle ilgili kayt tutulacak ve bu kaytlar uygun ekilde saklanacaktr. 4.2. Gvenlik ekipmanlarnn bakm Kullanlmas gerekli gvenlik ekipmanlar her zaman bakml ve kullanma hazr durumda bulundurulacaktr. Bakm, yaplan i dikkate alnarak yaplacaktr. 5. Kuyularn Kontrol Sondaj kuyusu almas ilemleri srasnda kullanlmak zere, pskrmelerden korunmak iin uygun kontrol ekipman bulundurulacaktr. Bu ekipmanlarn dalmnda, alan kuyular ve yrtlen ilemler dikkate alnacaktr. 6. Patlama riski ve zararl ortam havasna kar korunma 6.1. Ortam havasnda sala zararl ve/veya patlayc maddelerin bulunup bulunmadnn tespit edilmesi ve bu maddelerin konsantrasyonunun llmesi iin gerekli tedbirler alnacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, elektrikli sistemler ve iten patlamal motorlarn gcn otomatik olarak kesen aygtlar, belirlenmi yerlerdeki gaz birikimlerini otomatik ve devaml olarak len kontrol aygtlar ve otomatik alarm sistemleri salanacaktr. Otomatik lm sonular salk ve gvenlik dokmannda ngrld ekilde kayt altna alnacak ve saklanacaktr. 6.2. Zararl ortam havasndan korunma 6.2.1. Zararl maddelerin ortam havasna kart veya karabilecei yerlerde, bu maddelerin kaynandan emilerek ortamdan uzaklatrlmas iin uygun nlemler alnacaktr. Bu nlemlerle ilgili uygulanan sistem, iilerin risk altnda olmasn nleyecek ekilde zararl maddeleri ortam havasndan uzaklatracak kapasitede olacaktr. 6.2.2. Kiisel Koruyucu Donanmlarn yerinde Kullanlmas Hakknda Ynetmelik hkmleri sakl kalmak art ile iilerin zararl ortam havasna maruz kalabilecekleri yerlerde yeterli sayda uygun solunum ve canlandrma ekipman bulundurulacaktr. Bu yerlerde bu ekipman kullanabilecek eitime sahip yeterli sayda ii bulunacaktr. Bu ekipman uygun yerlerde saklanacak ve korunacaktr. 6.2.3. Ortam havasnda hidrojenslfr veya dier zehirli gazlarn bulunduu veya bulunabilecei yerlerde, alnan nlemler ve mevcut koruyucu donanmla ilgili detaylar ieren bir koruma plan hazr bulundurulacaktr. 6.3. Patlama risklerinden korunma 6.3.1. Patlayc ortam olumasna ve birikmesine kar gerekli tm nlemler alnacaktr. 6.3.2. Patlama riski bulunan yerlerde, patlayc ortamn tutumasn nlemek iin gerekli tm nlemler alnacaktr. 6.3.3. Alnmas gerekli nlem ve kullanlacak ekipman ayrntl olarak belirten patlamay nleme plan hazrlanacaktr. 7. Ka yollar ve imdat klar 7.1. Acil k yollar ve kaplar dorudan darya veya gvenli bir alana veya toplanma noktasna veya tahliye noktasna alacak ve k nleyecek hibir engel bulunmayacaktr. 7.2. Herhangi bir tehlike durumunda, tm alanlarn iyerini derhal ve gvenli bir ekilde terk etmeleri mmkn olacaktr. 7.3. Acil k yollar ve kaplarnn says, boyutlar ve yerleri yaplan iin niteliine, iyerinin byklne ve alanlarn saysna uygun olacaktr. Yatp kalkma ve dinlenme yerlerinin, gvenli bir alana veya toplanma veya tahliye noktasna alan, birbirinden mmkn olduunca uzak, en az iki ayr ka yolu bulunacaktr. 7.4. Acil k kaplar darya doru alacak, bunun mmkn olmad hallerde rayl kaplar kullanlabilecektir. Acil k kaplar; acil durumlarda alanlarn hemen ve kolayca aabilecekleri ekilde olacaktr. 7.5. Acil k yollar ve kaplar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenmi olacaktr.

49

7.6. Acil k kaplar kilitli olmayacaktr. Acil k yollar ve kaplar ile buralara alan yol ve kaplarda k zorlatracak hibir engel bulunmayacaktr. 7.7. Aydnlatlmas gereken acil k yollar ve kaplarnda elektrik kesilmesi halinde yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. 8. Kapal iyerlerinin havalandrlmas 8.1. Kapal iyerlerinde alma ekline ve alanlarn yaptklar ie gre, ihtiya duyacaklar yeterli temiz hava bulunmas salanacaktr. Cebri havalandrma sistemi kullanldnda sistemin her zaman alr durumda olmas salanacaktr. Havalandrma sisteminin almamas, alanlarn sal ynnden tehlikeli ise arzay bildiren uyar sistemi bulunacaktr. 8.2. Suni havalandrma sistemlerinde hava akm, alanlar rahatsz etmeyecek ekilde olacaktr. alma ortam havasn kirleterek alanlarn salna zarar verebilecek artk ve pislikler derhal dar atlacaktr. 9. Ortam Scakl 9.1. allan ortamn scakl alma ekline ve alanlarn harcadklar gce uygun olacaktr. 9.2. Dinlenme yerleri, soyunma yerleri, du ve tuvaletler, bekleme yerleri, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardm odalar kullanm amacna gre yeterli scaklkta olacaktr. 9.3. yerinin ve yaplan iin zelliine gre pencereler, at aydnlatmalar ve cam ksmlar gne nn olumsuz etkilerini nleyecek ekilde olacaktr. 10. Zeminler, duvarlar, tavanlar ve atlar 10.1. yerlerinde, taban deme ve kaplamalar salam, kuru ve mmkn olduu kadar dz ve kaymaz bir ekilde olacak, tehlikeli eimler, ukurlar ve engeller bulunmayacaktr. yerinde yaplan iin nitelii ve alanlarn yaptklar i dikkate alnarak iyeri blmleri sya kar uygun ekilde yaltlm olacaktr. 10.2. yerlerinde, taban deme ve kaplamalar, duvarlar ve tavan, uygun hijyen artlarn salayacak ekilde temizlemeye elverili malzemeden yaplm olacaktr. 10.3. yeri binalar, avlular, geitler, yollar veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya yar saydam duvarlar ile zellikle caml blmeler; gvenli malzemeden yaplm olacak, ak bir ekilde iaretlenecek veya arpma ve krlmaya kar uygun ekilde korunacaktr. 10.4. Yeterli salamlkta olmayan atlara klmasna ve buralarda allmasna, gvenli almay salayacak ekipman olmadan izin verilmeyecektir. 11. Doal ve suni aydnlatma 11.1. ilerin salk ve gvenlii iin her iyerinin yeteri kadar aydnlk olmas salanacaktr. 11.2. ilerin salk ve gvenliinin korunmas iin iyerlerinin mmkn olduunca yeterli doal k almas salanacak ve hava artlar gz nnde bulundurularak suni aydnlatma ile donatlacaktr. 11.3. allan yerlerdeki ve geitlerdeki aydnlatma tesisat iiler iin kaza riski oluturmayacak tipte olacak ve yerletirilecektir. 11.4. Aydnlatma sistemindeki herhangi bir arzann alanlar iin risk oluturabilecei yerlerde acil ve yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. 11.5. Aydnlatma tesisat; ilemlerin kontrol ve kumanda edildii alanlarn, ka yollarnn, ykleme alanlarnn ve tehlikeli alanlarn, srekli aydnlk olmasn salayacak ekilde yaplacaktr. Bu aydnlatma, almalarn srekli olmad iyerlerinde, iilerin bulunduu srece yaplacaktr. 12. Pencereler 12.1. Pencereler, tavan pencereleri ve havalandrma aralar; alp kapanmas, ayarlanmas ve sabitletirilmesi gvenli olacak ekilde dizayn edilecek ve yaplacaktr. Bunlar, ak olduklarnda, iiler iin herhangi bir tehlike arz etmeyecek ekilde yerletirilmi olacaktr. 12.2. Pencereler ve tavan pencereleri, risk yaratmayacak ekilde temizlenebilir olacaktr. 13. Kaplar ve giriler 13.1. Kaplar ve girilerin yeri, says ve boyutlar ile yapldklar malzemeler, kullanldklar odalara, alanlara, kullanm amalarna ve alanlarn rahata girip kmalarna uygun olacaktr. 13.2. Saydam kaplarn zeri kolayca grnr ekilde iaretlenmi olacaktr. 13.3. Her iki yne alabilen kaplar saydam malzemeden yaplacak veya kar tarafn grlmesini salayan saydam ksmlar bulunacaktr. 13.4. Saydam veya yar saydam kaplarn yzeyleri alanlar iin tehlike yaratmayacak ve gvenli malzemeden yaplm olacak veya krlmalara kar korunmu olacaktr. 13.5. Rayl kaplarda raydan kmay ve istenmeyen ekilde devrilmeyi nleyecek gvenlik sistemi bulunacaktr. 13.6. Yukar doru alan kaplarda istenmeyen ekilde aa dmeyi nleyecek gvenlik sistemi bulunacaktr. 13.7. Ka yollarnda bulunan kaplar uygun ekilde iaretlenecektir. Bu kaplar yardm almakszn her zaman ve her durumda ieriden alabilir zellikte olacaktr. 13.8. Aralarn getii geit ve kaplar yayalarn geii iin gvenli deilse bu mahallerde yayalar iin ayr gei kaplar bulunacak ve bu kaplar aka iaretlenecek ve nlerinde hibir engel bulunmayacaktr. 13.9. Mekanik kaplar iiler iin kaza riski tamayacak ekilde alacaktr. Bu kaplarda kolay fark edilebilir ve ulalabilir, acil durdurma cihazlar bulunacak ve herhangi bir g kesilmesinde otomatik olarak alr olmamas durumunda kaplar el ile de alabilecektir. 13.10. Herhangi bir yere girii engellemek iin zincir veya benzeri aralar kullanldnda, bunlar aka grlebilir olacak ve buralara yasaklama veya uyary belirten uygun iaretler konacaktr. 14. Ulam yollar 14.1. alma yerlerine gvenli bir ekilde ulaabilmek ve acil bir durumda hzl ve gvenli bir ekilde terk edebilmek mmkn olacaktr. 14.2. Merdivenler, ykleme platform ve rampalar da dahil btn ulam yollar, yayalar veya aralar iin kolay, gvenli ve uygun geii salayacak ve yaknndaki alanlar tehlikeye atmayacak ekilde hesaplanacak, boyutlandrlacak ve yerletirilecektir.

50

14.3. Yayalarn kulland ve/veya aralarla malzeme tamada kullanlan yollar, kullanc saysna ve iyerinde yaplan iin zelliine uygun boyutlarda olacaktr. Malzeme tanan yollarda yayalar iin yeterli gvenlik mesafesi braklacaktr. 14.4. Ara trafiine ak yollar ile kaplar, yaya gei yollar, koridorlar ve merdivenler arasnda yeterli mesafe bulunacaktr. 14.5. ilerin korunmas amacyla ara yollar ve geiler aka iaretlenecektir. 15. Tehlikeli alanlar 15.1. Yaplan iin zellii nedeniyle malzeme veya iilerin dmesi de dahil risk bulunan tehlikeli alanlara, grevli olmayan kiilerin girmesi uygun ara ve gerelerle engellenecektir. 15.2. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kiilerin korunmas iin uygun nlemler alnacaktr. 15.3. Tehlikeli alanlar aka grlebilir ekilde iaretlenecektir. 16. alma yeri boyutlar ve hava hacmi - alma yerinde hareket serbestlii 16.1. alma yerinin taban alan, ykseklii ve hava hacmi, iilerin rahat almalar, salk ve gvenliklerini riske atmadan ilerini yrtebilmeleri iin yeterli olacaktr. 16.2. inin iini yapt yerde rahat hareket edebilmesi ve iini gvenli bir ekilde yapabilmesi iin yeterli serbest alan bulunacaktr. 17. Dinlenme yerleri 17.1. Yaplan iin zellii nedeniyle alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla iinin alt iyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri salanacaktr. aralarnda uygun dinlenme imkan bulunan bro ve benzeri ilerde ayrca dinlenme yeri aranmaz. 17.2. Dinlenme yerleri yeteri kadar geni olacak ve buralarda iiler iin yeterli sayda arkalkl oturma yerleri ve masalar bulundurulacaktr. 17.3. Dinlenme yerlerinde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. 17.4. alma sresince, iin gerei olarak dzenli olarak ve sk ara veriliyorsa ve ayr bir dinlenme yeri yoksa, alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli olan hallerde, bu aralarda iilerin dinlenebilecei uygun yerler salanacaktr. Bu yerlerde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. 18. Ak alandaki almalar 18.1. yerindeki ak alma yerleri, yollar ve iilerin kulland dier ak alanlar, yaya ve ara trafiinin gvenli bir ekilde yaplmasn salayacak ekilde dzenlenecektir. 18.2. Ak alma alanlar gn nn yeterli olmad hallerde uygun ekilde aydnlatlacaktr. 18.3. Ak alanda yaplan almalarda aadaki dzenlemeler yaplacaktr; a) iler, olumsuz hava koullarndan ve gerekli hallerde cisim dmelerine kar korunacaktr. b) iler, zararl dzeyde grltden ve gaz, buhar, toz gibi zararl d etkilerden korunacaktr. c) iler, herhangi bir tehlike durumunda iyerini hemen terk edebilecek veya ksa srede yardm alabileceklerdir. d) ilerin kaymalar veya dmeleri nlenecektir. 19. Gebe ve emzikli kadnlar Gebe ve emzikli kadnlarn uzanarak dinlenebilecekleri uygun koullar salanacaktr. 20. Engelli iler Engelli iilerin alt iyerlerinde bu iilerin durumlar dikkate alnarak gerekli dzenleme yaplacaktr. Bu dzenleme zellikle engelli iilerin dorudan alt yerlerde ve kullandklar kaplar, gei yerleri, merdivenler, dular, lavabolar ve tuvaletlerde yaplacaktr. BLM B KIYILARDAK TESSLERDE UYGULANACAK ASGAR ZEL HKMLER 1. Yangndan korunma 1.1. Salk ve gvenlik dokmannda belirlenmi olan kaynaklardan yangn balamas ve yaylmasna kar iyerlerinin planlanmas, kurulmas, donatlmas, iletmeye alnmas, iletilmesi ve bakmnda gerekli tedbirler alnacaktr. Yangnla hzl ve etkili mcadele iin gerekli nlemler alnacaktr. 1.2. yerleri, uygun yangn sndrme ekipmanlar ve gereken hallerde yangn dedektrleri ve alarm sistemleri ile donatlacaktr. 1.3. Otomatik olmayan yangn sndrme ekipmanlar, kolay ulalabilir ve kullanlabilir olacak ve gerektiinde zarar grme ihtimaline kar korunacaktr. 1.4. Bu Ynetmeliin 5, 6, 7 ve 8 inci maddelerinde belirtilen hkmler gereince, yangndan korunma, yangn balangcn ve yaylmasn tespit ve yangnla mcadele konusunda alnacak nlemlerle ilgili detaylar ieren yangndan korunma plan allan yerlerde bulundurulacaktr. 1.5. Yangnla mcadele ekipmanlar, 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmelii hkmlerine uygun ekilde iaretlenecektir. Bu iaretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr. 2. Acil durumlarda uzaktan kumanda Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlen i ekipmanlarnn, herhangi bir acil durumda, uygun bir yerden, uzaktan kumanda edilebilmesi mmkn olacaktr. Bu tr ekipmanlar, sondaj kuyularn, tesis ve boru hatlarn izole edecek ve kapatacak sisteme sahip olacaktr. 3. Genel ve acil durum haberleme sistemi 3.1. Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, ii bulunan her iyerinde; a) yerinin insan bulunan btn blmlerine alarm iaretini iletebilecek kapasiteye sahip sesli veya kl sistem, b) yerinin ou zaman ii bulunan btn ksmlarndan aka iitilebilecek kapasiteye sahip sesli sistem, bulunacaktr. 3.2. Alarm kumandalar uygun yerlerde bulunacaktr.

51

3.3. Normal olarak insanlarn bulunmad yerlerde, iilerin kullanabilecekleri uygun haberleme sistemi bulunacaktr. 4. Gvenli toplanma yerleri ve isim listesi Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, gvenli toplanma yerleri belirlenecek, buralarda alanlarn isim listesi bulunacak ve toplanma yerlerinde yaplmas gereken iler belirlenecektir. 5. Tahliye ve ka 5.1. iler herhangi bir acil durumda nasl davranmalar gerektii konusunda eitileceklerdir. 5.2. Kurtarma ekipmanlar, kolayca ulalabilecek uygun yerlerde kullanma hazr durumda bulundurulacaktr. 5.3. Kan zor olduu, zaman ald ve solunduunda sala zararl havann olutuu veya oluabilecei yerlerde, iyerinde kullanma hazr, temiz hava salayan tanabilir solunum cihazlar bulundurulacaktr. 6. Gvenlik tatbikatlar yerlerinde gvenlik tatbikatlar yaplacak ve dzenli aralklarla tekrar edilecektir. Bu tatbikatlarn amac, salk ve gvenlik dokmannda belirlenen kriterler dorultusunda, acil durum ekipmannn kullanlmas veya iletilmesi de dahil acil durumlarda zel grevi bulunan iilerin eitim ve becerilerinin kontrol edilmesidir. Grevli iilere, uygun yerlerde, bu ekipmanlarn doru bir ekilde kullanlmas veya iletilmesi hususunda da tatbikat yaptrlacaktr. 7. Shhi tesisler 7.1. Soyunma yerleri, elbise dolaplar 7.1.1. almalar srasnda zel i elbiseleri giymek zorunda olan iiler iin uygun soyunma yerleri salanacaktr. Soyunma yerleri kolaylkla ulalabilecek yerlerde ve yeterli byklkte olacak ve buralarda oturma yerleri bulunacaktr. 7.1.2. Soyunma odalar yeterince geni olacak ve burada her ii iin alma saatleri iinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktr. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri ilerde veya tehlikeli maddelerle allan yerlerde, i elbiseleri ile harici elbiselerin ayr yerlerde saklanabilmesi iin, elbise dolaplar yan yana iki blmeli olacak veya iki ayr elbise dolab verilecektir. Islak i elbiselerinin kurutulabilmesi iin gerekli imkanlar salanacaktr. 7.1.3. Kadnlar ve erkekler iin ayr soyunma yerleri olacaktr. 7.1.4. Soyunma yeri gerekmeyen iyerlerinde iilerin elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer salanacaktr. 7.2. Dular ve lavabolar 7.2.1. Yaplan iin veya salkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde iiler iin uygun du tesisleri yaplacaktr. Dular kadn ve erkek iiler iin ayr ayr olacaktr. 7.2.2. Dular iilerin rahata ykanabilecekleri genilikte ve uygun hijyenik koullarda olacaktr. Dularda scak ve souk akar su bulunacaktr. 7.2.3. Du tesisi gerektirmeyen ilerde, alma yerlerinin ve soyunma odalarnn yaknnda, gerekiyorsa akar scak suyu da bulunan lavabolar bulunacaktr. Lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. 7.2.4. Du veya lavabolarn soyunma yerlerinden ayr yerlerde bulunmas durumunda, du ve lavabolar ile soyunma yerleri arasnda kolay balant salanacaktr. 7.3. Tuvalet ve lavabolar alma yerlerine, dinlenme odalarna, soyunma yerlerine, du ve ykanma yerlerine yakn yerlerde yeterli sayda tuvalet ve lavabo bulunacaktr. Tuvalet ve lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. 8. lk yardm odalar ve ekipmanlar 8.1. lk yardm ekipman yaplan iin zelliine uygun olacaktr. Bir veya daha fazla ilk yardm odas bulunacaktr. Bu odalarda, kaza halinde yaplacak ileri belirten ilk yardm talimat kolay grlebilecek ekilde aslacaktr. 8.2. lk yardm odalar yeterli ilk yardm malzeme ve ekipman ile tehiz edilecek ve sedyeler kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. Buralar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecektir. 8.3. Ayrca, alma koullarnn gerektirdii her yerde ilkyardm ekipman bulundurulacaktr. Bu ekipman uygun ekilde iaretlenecek ve kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. 8.4. Mevcut ilk yardm ekipmannn kullanm iin yeterli sayda ii eitilecektir. 9. Ulam yollar Motorlu tatlarn alma sahalarna girmesi durumunda, trafik kurallarna uygun gerekli dzenleme yaplacaktr. BLM C DENZLERDEK TESSLERDE UYGULANACAK ASGAR ZEL HKMLER 1. Genel hususlar 1.1. Bu Ynetmeliin 5 inci maddesinin (b) bendi hkm sakl kalmak kayd ile bu blm kapsamna giren iyerinden sorumlu olan iveren, hem olaan hem de olaanst durumlarda iilerin salk ve gvenliini korumak zere alnmas gerekli ilgili tm nlemlerin salk ve gvenlik dokmannda yer almasn salayacaktr. Bu amala, salk ve gvenlik dokmannda aadaki hususlar yer alacaktr; a) ilerin salk ve gvenlii iin ciddi sonular douracak kazalara neden olabilecek, birbirleriyle balantl olarak yrtlen iler de dahil, iyeri ile ilgili zel tehlike kaynaklarn belirleyecektir. b) Yukarda belirtilen zel tehlike kaynaklar ile ilgili riskleri deerlendirecektir. c) Yukarda (a)da belirtilen kazalarn nlenmesi, yaylmasnn snrlandrlmas ve acil durumlarda iyerinin tahliyesinin uygun ve kontroll bir ekilde yaplmas iin alnm olan nlemler belirtilecektir. d) Ynetim sisteminin, hem olaan hem de olaanst durumlarda Sal ve Gvenlii Ynetmelii ile bu Ynetmelik hkmlerine uygun yaplandrld gsterilecektir.

52

1.2. veren, bu Ynetmelik kapsamnda yaplacak ilerin her aamasnn planlanmas ve uygulanmasnda, salk ve gvenlik dokmannda belirtilen prosedr ve dzenlemelere uyacaktr. 1.3. Birden fazla iverenin farkl alma yerlerinden sorumlu olmas halinde, salk ve gvenlik dokmannn hazrlanmasnda ve gerekli i sal ve gvenliini salayacak nlemlerin alnmasnda iverenler ibirlii yapacaklardr. 2. Yangndan korunma 2.1. Yangndan korunma, yangnn alglanmas ve yangnla ve yangnn yaylmas ile mcadele konusunda, salk ve gvenlik dokmannda belirtildii ekilde gerekli nlemler alnacaktr. Mmkn olduu durumlarda, riskli alanlar yangn duvarlar ile ayrlacaktr. 2.2. Salk ve gvenlik dokmannda riskli olarak belirlenen tm yerler, uygun yangn alglama ve yangndan korunma, yangnla mcadele ve alarm sistemleri ile donatlacaktr. Bu sistemler en az aadakileri kapsayacaktr; - Yangn alglama sistemleri, - Yangn alarmlar, - Yangn iin ana su borusu, - Yangn vanalar ve hortumlar, - Basnl su sistemleri ve gstergeleri, - Otomatik sprink sistemleri, - Gazl sndrme sistemleri, - Kpk sistemleri, - Tanabilir yangn sndrcler, - tfaiyeci ekipmanlar. 2.3. Otomatik olmayan yangn sndrme ekipmanlar, kolay ulalabilir ve kullanlabilir olacak ve gerektiinde zarar grme ihtimaline kar korunacaktr. 2.4. Yangnn alglanmas, yangnla ve yangnn yaylmas ile mcadele konusunda alnacak nlemlerle ilgili detaylar ieren yangndan korunma plan iyerinde bulundurulacaktr. 2.5. Acil durum sistemleri ayrlm olacak veya acil durumlarda ilevlerini yerine getirebilmesini salamak zere kazalara kar korunmu olacaktr. Gerektiinde bu sistemler yedekli olacaktr. 2.6. Yangnla mcadele ekipmanlar, Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmelii hkmlerine uygun ekilde iaretlenecektir. Bu iaretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr. 3. Acil durumlarda uzaktan kumanda 3.1. Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, acil durumlar iin uzaktan kumanda sistemi kurulacaktr. Bu sistem, acil durumlarda kullanlmak zere, uygun yerlerde bulunan kumanda yerlerinde ve gerekiyorsa toplanma yerleri ile tahliye istasyonlarnda da bulunacaktr. 3.2. Uzaktan kumanda ekipman, en az, havalandrma sistemlerine, tutumaya neden olabilecek ekipmann acil olarak kapatma sistemine, parlayc sv ve gaz kn nleyecek sisteme, yangndan korunma sistemlerine ve sondaj kuyusu kontrol sistemine, uzaktan kumanda edebilecek kapasiteye sahip olacaktr. 4. Genel ve acil durum haberleme sistemi 4.1. Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, ii bulunan her iyerinde; a) iyerinin insan bulunan btn blmlerine alarm iaretini iletebilecek kapasiteye sahip sesli veya kl sistem, b) iyerinin ou zaman ii bulunan btn ksmlarndan aka iitilebilecek kapasiteye sahip sesli sistem, c) ky ve kurtarma servisleri ile srekli haberlemeyi salayacak sistem, bulunacaktr. 4.2. Bu sistemler acil durumlarda ilevlerini srdrebilecek kapasiteye sahip olacaktr. Sesli uyar sistemi, gvenilir olmayan enerji kaynandan beslenmeyen haberleme sistemleri ile desteklenecektir. 4.3. Alarm kumandalar uygun yerlerde bulunacaktr. 4.4. Normal olarak insanlarn bulunmad yerlerde, iilerin kullanabilecekleri uygun haberleme sistemi bulunacaktr. 5. Gvenli toplanma yerleri ve isim listesi 5.1. Tahliye ve gvenli toplanma yerlerini, sdan, dumandan ve mmkn olduu kadar patlama etkilerinden korumak iin uygun nlemler alnacak, tahliye ve gvenli toplanma yerlerine ulaan ve buralardan k salayan ka yollar kullanlabilir durumda olacaktr. Alnan bu nlemler, gvenli tahliye, ka ve kurtarmann organize edilmesi ve yrtlmesi iin geecek srede iilerin gvenliini salayacak ekilde olacaktr. 5.2. Salk ve gvenlik dokmannda gerekli grlmesi halinde, gvenli tahliye veya toplanma yerinde, bu ekin (C) Blmnn 3 nc maddesinde belirtilen ekipmanlara uzaktan kumanda edebilecek sistemler ile ky ve acil servislerle haberlemeyi salayacak donanm bulunacaktr. 5.3. Gvenli toplanma ve tahliye yerleri, alma yerlerinden ve dier tesislerden kolay ulalabilir yerlerde olacaktr. 5.4. Her bir gvenli toplanma yerinde, toplanacak iilerin isim listesi buralarda asl bulunacak ve bu listeler gncelletirilmi olacaktr. 5.5. Acil durumlarda zel grevi bulunan iilerin listesi iyerinin uygun yerlerinde asl bulunacaktr. Bu iilerin isimleri, bu ekin (A) Blmnn (2.6) maddesinde belirtilen yazl talimatlarda yer alacaktr. 6. Tahliye ve ka 6.1. iler herhangi bir acil durumda nasl davranmalar gerektii konusunda eitileceklerdir. Genel acil durum eitimine ek olarak, iilere salk ve gvenlik dokmannda belirlenen iyerinin zelliine uygun eitim verilecektir. 6.2. Salk ve gvenlik dokmannda belirtilen kriterler gz nnde bulundurularak, iilere hayatta kalma teknikleri ile ilgili uygun eitim verilecektir.

53

6.3. Her i yerinde acil durumlar iin uygun ve yeterli tahliye aralar ile denize doru ka imkanlar bulunacaktr. 6.4. yerinin tahliyesi ve deniz kurtarma koullar iin acil durum plan hazrlanacaktr. Salk ve gvenlik dokmannda belirtilenlere bal olarak hazrlanan plan, yedek deniz aralar ve helikopterler ile bunlarn yklenme sreleri ve kapasiteleri ile ilgili kriterleri de ierecektir. Her bir ykleme iin gerekli olan sre salk ve gvenlik dokmannda belirtilecektir. Yedek deniz aralar, tahliye ve kurtarma gereklerini karlayacak ekilde dzenlenecek ve donatlacaktr. 6.5. Cankurtaran sandal, botu, simidi ve yelei ile ilgili asgari gerekler; - Yeterli bir sre hayatta kalmay salayacak uygunlukta ve donanmda olacaktr. - Btn iilere yetecek sayda olacaktr. - Tr iyerine uygun zellikte olacaktr. - levleri ve kullanlacaklar koullar dikkate alnarak uygun malzemeden yaplm olacak ve kullanm iin hazr bulundurulacaktr. - Kullanldklarnda dikkat ekici renklerde olacak ve kurtarma ekibinin dikkatini ekmekte kullanlacak aralarla donatlacaktr. 6.6. Acil kullanm iin yeterli can kurtarma ara ve gereci hazr bulundurulacaktr. 7. Gvenlik tatbikatlar yerlerinde gvenlik tatbikatlar yaplacak ve dzenli aralklarla tekrar edilecektir; - Salk ve gvenlik dokmannda belirlenen kriterler dorultusunda, acil durum ekipmannn kullanlmas veya iletilmesi grevi de dahil acil durumlarda zel grevi bulunan btn iiler eitilecek ve bu grevlerini yerine getirme becerileri kontrol edilecektir. Grevli iilere, bu ekipmanlarn doru bir ekilde kullanlmas veya iletilmesi hususunda da tatbikat yaptrlacaktr. - Tatbikatta kullanlan btn acil durum ekipman test edilecek, temizlenecek ve yeniden dolumu yaplacak veya yenilenecek ve kullanlan btn tanabilir ekipman muhafaza edildikleri yerlerine geri konacaktr. - Cankurtaran teknelerinin operasyon iin hazr olduu teyit edilecektir. 8. Shhi tesisler 8.1. Soyunma yerleri, elbise dolaplar 8.1.1. almalar srasnda zel i elbiseleri giymek zorunda olan iiler iin uygun soyunma yerleri salanacaktr. Soyunma yerleri kolaylkla ulalabilecek yerlerde ve yeterli byklkte olacak ve buralarda oturma yerleri bulunacaktr. 8.1.2. Soyunma odalar yeterince geni olacak ve burada her ii iin alma saatleri iinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktr. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri ilerde veya tehlikeli maddelerle allan yerlerde, i elbiseleri ile harici elbiselerin ayr yerlerde saklanabilmesi iin, elbise dolaplar yan yana iki blmeli olacak veya iki ayr elbise dolab verilecektir. Islak i elbiselerinin kurutulabilmesi iin gerekli imkanlar salanacaktr. 8.1.3. Kadnlar ve erkekler iin ayr soyunma yerleri olacaktr. 8.1.4. Soyunma yeri gerekmeyen iyerlerinde iilerin elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer salanacaktr. 8.2. Dular ilere ait sosyal tesislerde salanan imkanlara ilave olarak, gerektiinde alma yerlerinin yaknnda uygun du tesisleri yaplacaktr. 8.3. Tuvalet ve lavabolar ilere ait sosyal tesislerde salanan imkanlara ilave olarak, gerektiinde alma yerlerinin yaknnda uygun tuvalet ve lavabolar yaplacaktr. Tuvaletler kadn ve erkek iiler iin ayr ayr olacaktr. 9. lk yardm odalar ve ekipmanlar 9.1. yerinde yaplan iin zelliine ve iyerinin byklne gre, bir veya daha fazla ilk yardm odas bulunacaktr. 9.2. lk yardm odalarnda, ilk yardm hizmetinin verilebilmesi ve gerektiinde iyeri hekiminin talimat dorultusunda tedavi yaplabilmesi iin yeterli sayda uzman ii ile uygun ekipman, malzeme ve ila bulundurulacaktr. Buralar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecektir. 9.3. Ayrca, alma koullarnn gerektirdii her yerde ilkyardm ekipman bulundurulacaktr. Bu ekipman uygun ekilde iaretlenecek ve kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. 10. Barnma 10.1. Yaplan iin doas, bykl ve sresi gerektiriyorsa, iveren iilere uygun barnma olanaklar salayacaktr. Bu barnaklar aadaki zelliklere sahip olacaktr. - Salk ve gvenlik dokmannda belirtildii ekilde, patlamalarn etkisine, duman ve gaz szmalarna ve yangn kmasna ve yangnn yaylmasna kar uygun ekilde korunmu olacaktr. - Uygun havalandrma, stma ve aydnlatma sistemleri ile donatlm olacaktr. - Her katta, ka yollarna alan birbirinden bamsz en az iki k yeri bulunacaktr. - Dier alanlardan gelebilecek, sala zararl grlt, koku ve dumana ve sert hava koullarna kar korunmal olacaktr. - Tehlikeli alanlardan uzakta ve alma yerlerinden ayr olacaktr. 10.2. Bu barnaklarda, iyerinde kalacak iilere yetecek sayda yatak veya ranza bulundurulacaktr. Yatmak iin ayrlan btn odalar, iilerin giysilerini koyabilecekleri byklkte yeterli alana sahip olacaktr. Kadnlar ve erkekler iin yatakhaneler ayr ayr olacaktr. 10.3. Bu barnma yerlerinde scak ve souk akar su bulunan yeterli sayda du ve ykanma yerleri bulunacaktr. Dular, kadn ve erkekler iin ayr ayr olacaktr. Dular, iilerin rahata ykanabilecei genilikte ve uygun hijyenik koullarda olacaktr. 10.4. Barnaklarda yeterli sayda tuvalet ve lavabo bulunacaktr.

54

Tuvalet ve lavabolar, kadn ve erkekler iin ayr ayr olacaktr. 10.5. Barnaklarn ve buralardaki tm malzemelerin her zaman uygun hijyenik artlarda olmas salanacaktr. 11. Helikopter operasyonlar 11.1. yerlerinde helikopter pisti, en byk helikopterin en zor artlarda kolayca inip kalkabilecei ve grevini yerine getirebilecei byklkte olacak ve helikopter operasyonlarnn kolay yaplmasna olanak salayacak ekilde yerletirilecektir. Helikopter pisti planlanan hizmetlere uygun yapda tasarlanacak ve ina edilecektir. 11.2. Helikopterlerin mdahalesini gerektirecek herhangi bir kazada kullanmna ihtiya duyulacak malzemeler, helikopterin konaca alann yaknlarnda depolanacaktr. 11.3. ilerin ikamet ettikleri iyerlerinde, helikopter hareketleri esnasnda yeterli sayda, amaca uygun eitimli acil mdahale personeli helikopter pistinde hazr bulunacaktr. 12. yerlerinin denizlerde konulandrlmas gvenlik ve salamlk 12.1. Sondajla maden kartma iletmelerinin ak denizde konulandrlmas esnasnda, iilerin salk ve gvenliklerini korumak iin gerekli olan btn nlemler alnacaktr. 12.2. yerlerinin ak denizde konulandrlmas ile ilgili almalar, gvenlii ve salaml srekli klacak ekilde yaplacaktr. 12.3. yerlerinin ak denizde konulandrlmas almalar srasnda kullanlan ekipman ve alma yntemleri, hem normal hem de kritik koullar gz nnde bulundurularak, sondajla maden kartma iletmelerinde alacak iilerin maruz kalacaklar riskleri azaltacak ekilde olacaktr.

55