Azz Mahmud Hdynin Tecellyt simli Eseri Ve Tasavvufta Ruh Tecrbelerin Aktarlmas Gelenei

D O . D R . N E C D E T
Marmara niversitesi lahiyat Fakltesi

T O S U N

Giri:
Tasavvuf literatrnde tecell iki anlamda kullanlmaktadr. Birincisi Allahn farkl yollarla varln gstermesi ve izhr etmesi; ikincisi ise sfnin kalbine gaybdan baz bilgilerin gelmesi anlamndadr. Hdynin Tecelliyt isimli eseri, ikinci anlamdaki tecellleri konu edinmitir. Bu eserde Hdy 1011-1018 (1602-1609) yllar arasnda, ounlukla uyank halde iken bir kendinden geme esnsnda yaad mistik deneyimleri (ruh tecrbeleri) kaydetmitir. Bu deneyimler: a) Gibden ses duyma, b) Baz eyler grme, eklinde ikiye ayrlabilir. Yaanan deneyimler genellikle ruhn mirc yapmak, farkl renklerde nur grmek ya da kendisine hilat (elbise, cbbe), tc veya altn kl gibi nesnelerin hediye edilmesi eklindedir. Bu hediyelerden bazlarnn sembolik anlamlar tad da muhakkaktr. Tasavvuf tarihinde baz sfler mnev hllerini ve keflerini gizlemi, bazlar ise bunlar anlatmay ve yazmay tercih etmitir. Hdy yaad mnev hlleri yazarak Celvetiyye ekolnde tecelllerin yazlmas geleneini balatm, kendisinden sonra bir ok Celvet mensubu yaadklarn kaleme almtr. Hdy ile ayn asrda Hindistanda yaayan mm- Rabbn Ahmed Sirhind de tasavvuf yolunda yaad hlleri eserlerinde genie anlatm, kendisinden sonra onun yolunu izleyen bir ok Mceddid mensubu bu gelenei srdrerek mnev hllerini kayda geirmitir.
223

Tasavvuf literatrnde nemli bir yeri olan Tecelliyt tr eserler sdece tasavvuf aratrmaclar iin deil, ayn zamanda din psikolojisi ve parapsikoloji sahalarnda aratrma yapanlara da nemli malzemeler sunacak niteliktedir. Ayrca tasavvuf dncenin oluum ve geliiminde sflerin tecell yoluyla edindikleri bilgilerin nemli bir rol oynad muhakkaktr.

Tecell Kavram:
Szlkte tecell hem belirme, grnme, ortaya kma, hem de belirti ve grnt anlamna gelir. Tecell kavram tasavvuf eserlerde bazan Allahn Zt veya sfatlar ile belirmesi, kullarna grnmesi ve varln izhr etmesi anlamnda, bazan da slikin gnlne gaybdan ses veya grnt yoluyla bilgilerin gelmesi anlamda kullanlmtr. Tasavvufun ilk dnemlerinde yazlan klasik eserlerde slike bilgi getiren tecellleri ifde etmek iin daha ziyde levih, tavli, levmi, ilhm, htr- Hakk, vrid (oulu: vridt), mhede ve kef gibi kavramlar kullanlmtr. Zamanla tecell (oulu: tecelliyt) kavramnn da bunlara eklendii anlalmaktadr. Kef dendiinde daha ziyde grnt, ilhm dendiinde ise daha ok ses ya da gnle doma yoluyla gelen bilgiler kastedilmektedir.

Tecelllerin (Rh Tecrbelerin) Yazya Aktarlmas:

lk asrlarda sflerin, kef ve ilhm gibi rh tecrbelerini kaleme almaktan kandklar grlmektedir. Bu dnemde baz sfler havtr konusuna tems etmi ancak genel bilgiler vermekle ve tehlikeli havtra kar mrdleri uyarmakla yetinmilerdir. Onlar, mnev hlleri ve tecellleri yazmann gsteri ve riy olacan dnerek bunu yapmaktan kanm olmaldrlar. Ancak hicr VI. yzyldan sonra baz sfler rh tecrbelerini cidd manda kaleme almaya balamlardr. Gazzlnin (. 505/1111) el-Munkz mined-dall isimli eserinde az da olsa izleri grlmeye balanan bu gelenek, Rzbihn Baklnin (. 606/1209) Kefl-esrr ve Necmeddn Kbrnn (. 618/1221) Fevihul-ceml ve fevtihul-cell isimli eseriyle ilk gzel rneklerini vermitir1. Necmeddn Kbr seher vakti halvette zikir ile meglken meleklerin tesbh ve istifrn iittiini nakleder.2 Yine birgn gaybet hline girip kendinden getiini, sonra ykselip doan bir gnein nne getirildiini ve gnee yaklatn ifde eder3. Kbr, zikirde istirk hline ulanca, mevcdtn her zerresinden borazan, davul sesi ve su rlts gibi zikir sesleri duyduunu da kaydetmitir4. Necmeddn Kbr ile ayn asrda yaayan ihbeddn Shreverd (. 632/1234) Avriful-marif isimli eserinde kendi ulat tecelllere pek yer vermemi ise de, kef ve ilhmn anlalmas ve yorumlanmas yolunda nemli bilgiler aktarmtr. u zler ona ittir: Kef, bazan grerek, bazan da duyarak olur. Bazan iten duyar, bazan da dardan ve htiften bir nid olarak iitir5. Bazan bu mkefelerden hibirine ship olmayan kimse, bunlarn stnde bir mevki el224

de eder. nk bu tr mkefelerin hepsi yakn duygusunu takviye iindir. Hlis yakn duygusunu elde edenin byle eylere ihtiyc kalmaz6. Shreverd, duyulan her sesin veya gnle doan her bilginin doru olmayabilecei syleyip havtr alt ksma ayrmtr: 1. Nefsten gelen havtr (hevcis), 2. Hakktan gelen havtr, 3. eytandan gelen havtr (visvs), 4. Melekten gelen havtr (ilhm), 5. Akln havtr, 6. Yakn havtr7. Sflerin yaad rh tecrbelerden biri de mnev mircdr. Seyr u slk, insann varlk mertebelerindeki seyahati olup bir ykseli (urc) ve initen (nzl) oluur. Tasavvuf eserlerdeki ykseli ve ini tbirleri essen meczdir. Zr Allah, ynden ve mekndan mnezzehtir. Terminoloji darlndan dolay bunlar kullanlagelmitir. Birok sf kendi rh mirc ve bu mirc esnsndaki mhedeleri hakknda az ya da ok bilgi vermitir. Byezd Bistm (. 234/848), Sen Gaznev (. 525/1131), Ferdeddn Attr (. 618/1221), bnlArab (. 638/1240), Alddevle Simnn (. 736/1336) ve mm- Rabbn lakabyla bilinen Ahmed Sirhind (. 1034/1624) bunlardandr8. Sfler tecelllere ounlukla, rhun hassaslat ortamlarda, halvet ve erban ad verilen inziv dnemleri ile zikir ve gnlk evrd icr ederken ulam iseler de, essen bunun muayyen bir vakti yoktur. Baz sfler nil olduklar tecellleri yazmaktan kanm ise de, bazlar, mrdleri tevik ve tahds-i nimet iin bunlar kaleme almtr. Azz Mahmud Hdynin Tecelliyt isimli eseri de ilhm ve kef yoluyla gelen bilgileri ihtiv etmekte olup, tecellyt tr eserlerin en gzel rneklerinden biridir.

Hdynin Tecelliyt:
Hdynin Tecelliyt isimli eseri Arapadr. Bu Arapa eser henz yaynlanmam olup ktphnelerde birok yazma nshalar vardr9. smil Hakk Bursevye gre, Hdy bu eserini veftna kadar gizlemi, veftndan sonra mrdleri tarafndan bulunup oaltlmtr10. Eser, Osmanl dneminde Trkeye evrilmi ise de, bu tercme yazma hlindedir, henz neredilmemitir11. Tercmeyi yapan kiinin, Hdynin mrdlerinden olup onun baz eserlerini tercme eden Mehmed Muizzddn Celvet (. 1033/1623ten sonra) olduu anlalmaktadr12. Tecelliyt aklayc mhiyette iki ayr erh yaplmtr. Birisi Celvetiyyeden Hasan b. Abdurrahm Aksary Rznin Tecelliyt- Hdynin Nazmen erhi ismini tayan eseri olup Trkedir13. Dieri Abdlgan Nblusnin (. 1143/1731) Lemetl-berkn-necd erhu Tecelliyt Mahmud Efend isimli eseridir ve Arapadr14. Bu erhler de henz yazma hlindedir. Azz Mahmud Hdy Tecelliyt isimli eserinde kalbine doan ilhamlar, gibden duyduu sesleri ve kalp gzyle grd olaylar (mhedeleri) ay, gn ve sene belirterek kaydetmitir. Hdy, grd ryalar Vkt isimli eserinde kaydetmi, Tecelliytta ise ounlukla uyank iken nil olduu ilhm ve keflere yer vermitir. Bu ilhm ve keflerden bir ksm gibden ses duymak, bir ksm da baz eyleri grmek eklindedir.
225

Azz Mahmud Hdynin Tecelliyat adl eserinden bir kesit

Duyduu seslere rnek olarak unlar zikredilebilir:

Hdy, hicr 1112 senesi Receb aynda Y efal-mznibn (Ey gnahkrlarn efatisi!) diye bir nid duymutur15. Muharremin 9. gn kendisine iret edilerek: Bu zamnn kutbl-fk bunlardr diye hitb edilmitir. abn aynn 6. gn kendisine: Hak Tel sana selm eyledi diye hitb gelmitir16. Zilhiccenin 11. gn: Eleysallh bi kfin abdeh, kulumuzun btn ilerine biz kifyet edip her hlini gzetiriz diye nid gelmitir17. Muharremin 23. gn yle bir hitb gelmitir: Kiinin zhirini slha almas Hz. Msnn yoludur, btnn slha almas Hz. snn yoludur. Her iki ynn de slh iin almas Hz. Muhammedin yoludur18. Zilkadenin 19. gn u nid gelmitir: Sadete ulamak, zahmet ve meakkat ekip sabretmekle olur19.

Kalp gzyle grd olaylardan bazlar ise unlardr:

A. Bir ahs grmesi: Hdy, 1012 senesi Receb aynn 18inde Hz. Peygamberi grm, Peygamber Efendimiz ona: Bizim vrisimizsin buyurmutur20. Ayn sene Rabulevvelin 29. gn dervilerle sohbet ederken Hz. Peygamber Hdyye grnp oturduu seccdenin zerine gelmitir21. Muharremin 24. gn Cuma namaznn son snnetini klarken Byezd Bistmnin gen bir insan sretinde gelip mecliste oturduunu grmtr22. Cemziyell aynda Hdy mihrapta otururken ve derviler zikrederken kalp gznden perdeler kalkm, Hz. Peygamberin mazhar- zt- rabbn ve cmi-i cem-i esm ve sft olduu (yani btn ilh isim ve sfatlara ship olduu) kef olunmutur23.
226

B. Bir nur grmesi: abn aynn bir pazar gn yats namaznn son snnetinde kendisini yeil bir nrun kapladn grmtr24. 1012 senesi abn aynn19. aramba gn akam ile yats arasnda nce siyah bir nur, sonra yeil bir nur grmtr25. C. Bir hediye almas: Ramazann 29. gn kendisine mnen lemler kadar geni bir hal hediye edilmitir26. Bir ara dervilerle tevhd zikri icr ederken Hdyye mnen bir hilat (cbbe) giydirilmitir27. Bir aramba gecesi temcd vaktinde Hz. Peygamber Hdyye bir tc giydirmitir28. Zilhiccenin 5. gn kendisine lezzetli bir erbet ikrm edilmitir29. Tecelliyt erheden Nblusye gre bu, tevhd-i hlis erbetidir ve insan msiv kirleri ile perdelerden temizler. Nitekim yet-i kermede: Rabbleri onlara tertemiz erbet iirdi (el-nsn, 76/21) buyurulmutur30. abn aynda bir cuma gn toplu zikir esnsnda tarkat ehlinin tclar Hdyye gsterilmi ve hangisini istedii sorulmu, o Hz. Peygamberin tcn yani sarn tercih etmitir31. Rabulevvelin 29. gn murkabe esnsnda kendisine bir miktar ya getirilmi ve: Bu, Hz. Peygamberin kulland yadr diye hitb edilmitir32. Cemziyelevvelin 5. Cuma gn Hak Tel tarafndan Hdyye selmet, sadet ve eref cbbesi hediye edilmitir33. Cemziyelhirenin 6. aramba gn altn sslemeli olup asl duran bir kl kendisine hediye edilmitir34. Nblusye gre bu kl, hem Allah Tel hem de kullar ile ilikilerde doruluk ve samimiyetin semboldr35. D. Mnev mirc yapmas: Hdy, bir Pazar gecesi mnev mirc yapm, Hak Tel ona Y Abdullah (Ey Allahn kulu) diye hitb etmitir36. Cemziyelhirin 22. gn yine rhn mirc yaamtr37 Zilkadenin 23. gn Hak Telya vsl olmu, sonra kullar Hakka ird iin geri dnmeye (ruc) izin istemitir38. 1014 senesi Cemziyelhirin 22. gn de rhn bir mirc yaamtr39.

Celvetiyyede Tecelliyt Yazma Gelenei:

Azz Mahmud Hdynin, tasavvuf yolunda kavutuu tecellleri bir kitap hlinde derlemi olmas, onun tkipileri olan baz Celvetler iin rnek tekil etmi olmaldr. nk Hdyden sonra baka Celvetiyye mensuplarnn da tecelllerini kaleme ald grlmektedir. Fen mahlasyla iirler yazan Ehl-i Cennet Mehmed Efendinin (. 1075/1664) Tecelliyt40 ve Mustafa Devtnin (. 1070/1659) Tuhfets-sfiyyn41 gibi eserleri ile smil Hakk Bursevnin (. 1137/1725) Vridt- Hakkyye bata olmak zere birok eseri42, Hdyden sonra Celvetiyyede tecelliyt yazmann det bir gelenek olduunu m etmektedir. Mustafa Devtnin Tuhfets-sfiyyn isimli eserinden birka rnek verilirse, bu eserin, Hdynin Tecelliyt ile konu ynnden benzerlii daha iyi anlalacaktr. Devt yle diyor: Bir gn tekkemden knca bahedeki ta paralarn grdm. Baheyi temizleyen dedeye: Niin u baheyi bir gzel tmar eylemezsin? dedim. O anda Hak tarafndan kalbime u ilhm geldi: Ey fln olu fln! Dardaki baheye bakacana yr git vcdunun bahesini temizle43.
227

Bir gn gnlm Allaha ynelmi olarak otururken L ilhe illallh dedim. Yerden semya kadar bir direk peyd oldu. Ey Allhm, bu ne hikmettir? diye sordum. yle bir cevap geldi: Bu direk Srt Kprs gibidir. Btn uzuvlarn zapt eyleyen, kontrol altnda tutan kulum bu budaksz diree merdivensiz olarak kar. Yani kelime-i tevhdi syleyen kimse dnyada iken Srt Kprsn geer44. Bir gn gayb lemine nazar edip Rasl-i Ekrem Efendimizi grdm. Fakre buyurdular ki: rifler canm gibidir, klar olum gibidir, mmetim de gzm gibidir45. Bir gn Lilhe illallh dedim. Nurdan bir dery grdm. Hemen bu deryann iine daldm. Sonunda byk bir cmi grdm. Cminin kapsna yaklatm. Orada bu fakre bir yay ile ok ve bir kitap verdiler. Bunlar nedir? diye sordum. Bu yay Allah Telnn kudret yaydr. Bu oklar erat, mrifet ve hakkattir. Bu kitap da bu makmn mnsn aklar, cevbn aldm46. Celvetiyyedeki tecellleri kaydetme geleneinin bir benzeri de, Hindistandaki Nakbendiyye-Mceddidiyye tarkatnda grlmektedir. mm- Rabbn Ahmed Sirhind (. 1034/1624), tasavvuf yolunda nil olduu tecellleri, tahds-i nimet yani Allahn bu ltfunu zikretmek ve yeni mrdlere evk vermek iin yazl ve szl olarak aktarmtr47. Ahmed Sirhindnin kef ve rh tecrbelerini genie yazmas, sonraki baz Mceddidler iin rnek tekl etmi, onlar da baz tecrbelerini aktarmlardr. Ahmed Sirhindnin olu Muhammed Masm hacca gittiinde Hiczda nil olduu ilhm ve kefleri anlatm, onun anlattklarn olu Muhammed Ubeydullah Hasentl-Haremeyn adyla derleyip kitap hline getirmitir48. Ahmed Sirhindnin dier olu Muhammed Sadin Hiczdaki ilhm ve kefleri de onun olu Abdlehad Vahdet Sirhind tarafndan Letifl-Medne adyla derlenmitir49. h Veliyyullah Dihlev ise ilhm ve keflerini Fyzul-Haremeyn isimli eserinde bizzat kendisi kaleme almtr50. Binenaleyh, Hdyden sonra Anadoludaki Celvetiyyede grlen tecelliyt yazma geleneinin bir benzeri, ayn asrlarda Hindistandaki Mceddidiyye ekolnde de grlmektedir. Netce olarak, tecelliyt tr eserler, ilhiyat fakltelerinin tasavvuf blmndeki akademisyenler tarafndan cidd bir aratrmaya tb tutulmaldr. nk tasavvuf dncesinin (felsefesinin) oluumunda sflerin ulat tecelller ve bu yolla edindii bilgiler nemli bir rol oynar. te yandan bu tr eserler sdece tasavvuf aratrmaclar iin deil, ayn zamanda din psikolojisi ve parapsikoloji sahalarnda aratrma yapanlar iin de nemli malzemeler ve ip ular salayacak niteliktedir. Zr sflerin kef, ilhm, gibden ses duyma ve mnev mirc gibi kavramlarla ifde ettikleri hller iin parapsikologlar duru gr, duru iitme, astral seyahat gibi tbirler kullanmakta, yani ayn konuyu incelemektedirler.

228

DPNOTLAR
1 Kefl-esrrn metni Nazif Hoca tarafndan yaynlanmtr: Nazif Hoca, Rzbihn al-Bakl ve Kitb Kaf al-Asrr ile Farsa Baz iirleri, stanbul 1971. Fevihul-cemlin metni Fritz Meier tarafndan Die Fawaih al-Gamal wa Fawatih al-Galal adyla yaynlanm (Wiesbaden 1957), Mustafa kara tarafndan da Trkeye evrilmitir (Tasavvuf Hayat iinde, stanbul 1980, s. 91-161). 2 Necmeddn Kbr, Tasavvuf Hayat, s. 99-100. 3 Kbr, ae, s. 112. 4 Necmeddn Kbr, Tasavvuf Hayat, s. 107-108. 5 ihbeddn Shreverd, Avriful-marif, Beyrt 1966, s. 217. 6 Shreverd, ae, s. 219. 7 Shreverd, ae, s. 462, 466. Buna benzer tasnifler Shreverdden nceki sflerce de yaplmtr. Bk. Eb Tlib Mekk, Ktl-kulb, Khire 1310, I, 114-117; mm Gazl, Ravzatt-tlibn, Msr 1344, s. 212-215. 8 Bistmnin mirc iin bk. Eb Nasr Serrc Ts, el-Lma, s. 464, 468; Muhammed b. Ali esSehleg, Kitbun-Nr min kelimti Eb [Yezd] Tayfr, Abdurrahmn Bedev, atahts-sfiyye, Kuveyt 1978 iinde, s. 111, 149, 175-178. Sen Gaznevnin mirc iin bk. Sen Gaznev, Seyrul-ibd ilel-med, Mesnevh-y Hakm-i Sen (nr. M.Tak Mderris-i Razav), Tahran 1348 h. iinde, s. 179-233; Ferdeddn Attrn mirc iin bk. Ferdeddn Attr, Musbetnme (nr. Visl Nrn), Tahran 1338 h. bnl-Arabnin mirc iin bk. bnl-Arab, el-Fthtl-Mekkiyye, Beyrt ts., III, 345-354 (bb: 367); a.mlf., Kitbul-sr ilel-makmil-esr, Resil bnil-Arab, Haydarbd-Dekken 1948 iinde. Alddevle Simnnnin mirc iin bk. Alddevle Simnn, Sirru blil-bl li-zevil-hl, Musanneft- Frs-yi Alddevle-i Simnn (nr. N.M. Herev), Tahran 1369 h./1990 iinde, s. 128-140 vd. mm- Rabbnnin mirc iin bk. Necdet Tosun, mm- Rabbn Ahmed Sirhind: Hayat, Eserleri, Tasavvuf Grleri, stanbul 2005, s. 65-77. 9 Eserin Arapa aslnn nshalar: Sleymaniye Ktp., Badatl Vehbi, nr. 2065/6; Sleymaniye Ktp., Hac Mahmud, nr. 2372/3, 3670/2; Sleymaniye Ktp., Hlet Efendi, nr. 332/12; Sleymaniye Ktp, Hekimolu, nr. 446/2; Sleymaniye Ktp., Pertev Paa, nr. 417/2; Sleymaniye Ktp., ehid Ali Paa, nr. 1134; Hac Selim Aa Ktp., Hdy, nr. 271/9. 10 smil Hakk Bursev, Kitbn-Netce (nr. Ali Naml-mdat Yava), stanbul 1997, II, 217. 11 Eserin Osmanlca tercmesinin nshalar: stanbul n. Ktp., TY, 801/3; Hac Selim Aa Ktp., Hdy, nr. 593/3; Sleymaniye Ktp., Hac Mahmud, nr. 3119/2; stanbul Belediye Ktp., M.Cevdet, K 412. 12 Muizzeddn Celvet hakknda bk. Mehmed Thir, Osmanl Mellifleri, stanbul 1333, I, 164; H. Kmil Ylmaz, Azz Mahmud Hdy ve Celvetiyye Tarkat, stanbul, Erkam Yaynlar 1982, s. 139. 13 Hasan b. Abdurrahmn Aksary Rz, Tecelliyt- Hdynin Nazmen erhi, Sleymaniye Ktp., Hac Mahmud, nr. 3347, vr. 43-71. Mellif iin bk. Mehmed Thir, Osmanl Mellifleri, I, 22; Necdet Ylmaz, Osmanl Toplumunda Tasavvuf: Sfler, Devlet ve Ulem, stanbul 2001, s. 373374. 14 Nblusnin erhinin yazma nshalar: Hac Selim Aa Ktp, Hdy, nr. 261 (122 varak); nr. 263 (95 varak); Sleymaniye Ktp., Pertev Paa, nr. 259 (56 varak); Sleymaniye Ktp., Resl-kttb, nr. 471 (84 varak); Sleymaniye Ktp., Badatl Vehbi, nr. 715 (98 varak); Sleymaniye Ktp., Esad, nr. 1510 (84 varak); Sleymaniye Ktp., Dml Baba, nr. 298 (97 varak); Topkap Saray Mzesi Ktp., Revan Kk, nr. 467 (89 varak); stanbul n. Ktp., AY, 2447. 15 Azz Mahmud Hdy, Tecelliyt (trc. Muizzeddn Celvet), Hac Selim Aa Ktp., Hdy, nr. 593, vr. 131b. 16 Hdy, ae, vr. 133a. 17 Hdy, ae, vr. 133b. 18 Hdy, ae, vr. 135a. 19 Hdy, ae, vr. 136a. 20 Hdy, ae, vr. 131b. 21 Hdy, ae, vr. 131b. 229

Hdy, ae, vr. 136a. Hdy, ae, vr. 133b-134a, 138b. 24 Hdy, ae, vr. 134a. 25 Hdy, ae, vr. 138a. 26 Hdy, ae, vr. 132a. 27 Hdy, ae, vr. 132b. 28 Hdy, ae, vr. 133a-b. 29 Hdy, ae, vr. 133b. 30 Abdlgan Nblus, Lemetl-berkn-necd erhu Tecelliyt Mahmud Efend, Hac Selim Aa Ktp., Hdy, nr. 263, vr. 32b. 31 Hdy, ae, 134a, 138a. 32 Hdy, ae, vr. 134a-b. 33 Hdy, ae, vr. 136b. 34 Hdy, ae, vr. 136b. 35 Nblus, age, vr. 35a. 36 Hdy, ae, vr. 132a. 37 Hdy, ae, vr. 133a. 38 Hdy, ae, vr. 133b. 39 Hdy, ae, vr. 137a. 40 Fen Mehmed Efendi, Tecelliyt, stanbul Belediye Ktp., O. Ergin Yzm., nr. 314/11, vr. 76b-84a; Sleymaniye Ktp., Hac Mahmud, nr. 3347, vr. 152-159. 41 Mustafa Devt, Tuhfets-sfiyyn, stanbul Belediye Ktp., Belediye blm, nr. 438, vr. 32b48b; Hac Selim Aa Ktp., Hdy, nr. 585, vr. 1b-20a. Osmanl Trkesi ile yazlan bu eser, tarafmzdan gnmz Trkesine gre sdeletirilerek yaynlanmtr: eyh Mustafa Devt, Tuhfets-sfiyyn (Sflere Hediye), hzr. Necdet Tosun, stanbul 1998. 42 Bursevnin vridt ve tecelliyt tr eserlerinin bir listesi iin bk. Ali Naml, smil Hakk Bursev: Hayat, Eserleri, Tarkat Anlay, stanbul 2001, s. 217-218. 43 eyh Mustafa Devt, Tuhfets-sfiyyn (Sflere Hediye), s. 48. 44 Devt, ae, s. 53-54. 45 Devt, ae, s. 61. 46 Devt, ae, s. 68. 47 Ahmed Sirhindnin tecelliyt ve mkeft onun eserlerinde dank olarak mevcuttur. Mrdlerinden Bedreddn Sirhind ise bunlardan bazsn Hazartl-kuds isimli eserinde mstakil bir blmde toplamtr. Bk. Bedreddn Sirhind, Hazartl-kuds (nr. Mahbb lh), Lahor 1971, II, 93-112; ayrca bk. Necdet Tosun, mm- Rabbn Ahmed Sirhind: Hayat, Eserleri, Tasavvuf Grleri, stanbul 2005. 48 Muhammed Ubeydullah (drl.), Hasentl-Haremeyn (Frs. trc. Muhammed kir, nr. Muhammed kbl Mceddid), Lahor 1981. Bu eser, Yevktl-Haremeyn ve Risle-i Yktiyye gibi isimlerle de bilinir. 49 Abdlehad Vahdet Sirhind, Letifl-Medne (nr. M. kbl Mceddid), Lahor 2004. 50 h Veliyyullah Dihlev, Fyzul-Haremeyn (nr. Seyyid Zahruddn), Delhi 1308. Arapa metin ve Urduca tercme beraber yaynlanmtr.
23

22

230