Demir Kkaydn Dergi Giriimi Belgeleri (2004 -2005)

Yaynlar
1

Dergi Giriimi Belgeleri (2004-2005) Demir Kkaydn

Birinci Srm Austos 2013

Dijital Yaynlar ndir Oku Okut - oalt Dat

Bu kitap Kxz sitesinin dijital yayndr. Kar amac olmadan, okumak ve okutmak iin, indirmek, dijital olarak basmak ve datmak serbesttir. Alntlarda kaynak gsterilmesi dilenir.

Yaynlar

Dergi Giriimi ALIMALARININ belgeleri (2004 Ortas ile 2005 ba Aras)

Sunu ...................................................................................................................................... 8 Steinkimen Toplants............................................................................................................. 9 23. 08. 2004 - Steinkimen Toplantsna Davet Mektubu ................................................... 9 1) Trkiyede Ortadou ve Trkiyeye ynelik, devrimci ve demokratik bir program savunan bir politik dergi projesi. .................................................................................. 10 2)Avrupada Sosyalist Hedeflere Ynelik Bir Teorik, Politik ve rgtsel Giriim .... 14 3) Sosyalizm ve Tarihsel Maddecilikle lgili Site ve Dergi Projesi ............................. 17 24. 08. 2004 Toplantya Davete Ek Bilgi .................................................................... 18 24. 08. 2004 - Almn Gerek Hikayesinin Belgelerini Sunu ................................... 19 09. 10. 2004 - 3-5 Eyll 2004 Steinkimen Toplants Raporu ......................................... 19 Hazrlk: ........................................................................................................................ 20 Toplant: ....................................................................................................................... 21 Sonu: ........................................................................................................................... 24 Steinkimen Sonras Gelimeler ............................................................................................ 24 09. 09. 2004 Yazarlk veya Dergi Giriimcilii nerilenlerle Yazmalar ................... 24 Pnar Selek le Yazmalar: .......................................................................................... 25 Pnar Selee mektup: ................................................................................................ 25 Pnar Selein Cevab: ............................................................................................... 25 Pnar Selein Cevabna Cevap: ................................................................................ 26 Pnar Selee Ekstra Mektup: .................................................................................... 26 Pnar Selee ilikin not:........................................................................................... 29 Haluk Gerger ile Yazmalar ........................................................................................ 30 Haluk Gergere Mektup ........................................................................................... 30 Gergerin Cevab: ..................................................................................................... 31 Gergerin Mektubuna Cevap: ................................................................................... 33 Gergerin kinci Cevab: ........................................................................................... 36 Nail Satlgan le Yazmalar ........................................................................................ 36 Satlgana lk Mektup: .............................................................................................. 36

Nail Satlgann Cevab: ........................................................................................... 40 Nail satlgana kinci Mektup:.................................................................................. 41 Ragp Zarakoluna Yazlan Mektuplar ......................................................................... 42 Zarakoluna nceden Yazlm Bir mektup: ........................................................... 42 Zarakoluna Birinci mektup: .................................................................................... 43 Zarakoluna kinci Mektup: ..................................................................................... 44 12. 09. 2004 - Kiraz Biici Hakknda Bilgi...................................................................... 45 KRAZ BC: Umutsuzluu Cokuya evirmek ................................................. 45 KRAZ BC: 1 Eyll ve Gerek Dostlar ............................................................. 47 KRAZ BC: Daha ok Hayal Krklna Urayacaksnz! .............................. 50 KRAZ BC: Zina Tartmas ve gsterdikleri ................................................... 52 12. 09. 2004 - Kiraz Biiciyle Mektuplamalar .............................................................. 54 12. 09. 2004 - Kiraz Biiciye mektup ......................................................................... 54 16. 09. 2004 - Kiraz Biicinin Cevab ........................................................................ 55 16. 09. 2004 Kiraz Biiciye Cevap .......................................................................... 56 19. 09. 2004 Gelimeler Hakknda Rapor ..................................................................... 57 14. 10. 2004 Ragp zarakolunun Cevab ...................................................................... 58 14. 10. 2004 Pnar selee belgelerin Yollan .............................................................. 58 15. 10. 2004 Ankara Toplants Raporu ........................................................................ 59 PINAR VE AHMETLERLE GRMELERN BALAMASI........................................ 60 18. 10. 2004 - Pnar selein Cevab ................................................................................. 60 25. 10. 2004 - Ahmetin mektubu .................................................................................... 60 25. 10. 2004 Ahmetin Mektubuna Cevap .................................................................... 60 28. 10. 2004 - Ahmet ve Pnara Tohlant ncesi Acil Mektup ...................................... 61 29. 10. 2004 - Ahmetin Mektubu .................................................................................... 66 29. 10. 2004 - Ahmete Cevap ......................................................................................... 66 29. 10. 2004 Orhann Pnar ve Ahmatle toplant Hakknda Notlar ............................ 67 01. 11. 2004 Pnar Selee Gazete Konusunda Mektup ................................................. 69 02. 11. 2004 Ahmetin Toplant Deerlendirmesi ........................................................ 74 02. 11. 2004 Selekten Mektup ..................................................................................... 77 02. 11. 2004 Ahmete Mektup ...................................................................................... 78 02. 11. 2994 Selmaya Mektup ..................................................................................... 79 lkede zgr Gndeme Destek in Yazmalar ............................................................... 81 05. 11. 2004 Pnara Mektup ......................................................................................... 81 05. 11. 2004 Latifeye Mektup ...................................................................................... 82 05. 11. 2004 Emre Takiye Mektup .............................................................................. 82

05. 11. 2004 Armaan Karala Mektup......................................................................... 83 05. 11. 2004 Ulus Irkada Mektup ................................................................................ 85 07. 11. 2004 Pnar Selee Aktarlan Cevaplar .............................................................. 87 Latifenin Cevab .......................................................................................................... 87 Armaan Karaln cevab ............................................................................................. 87 07. 11. 2004 Pnar Selee Danma............................................................................... 87 GEC KALMIS OZUR .................................................................................................. 88 08. 11. 2004 Pnara Obdusmanlk Konusunda neri .................................................. 89 08. 11. 2004 Dergi Destekleyicilerine Rapor ................................................................ 90 Ek: Pinar Selegin bu gunku yazisindan karsilastigi gucluklerle ilgili olabilecek bir bolum:........................................................................................................................... 92 08. 11. 2004 Ulus Irkadn Cevab ................................................................................ 92 08. 11. 2004 - Pnar Selein Cevab ................................................................................. 93 08. 11. 2004 Pnar Selee Mektup ................................................................................ 94 08. 11. 2004 Pnarn Cevab ......................................................................................... 95 08. 11. 2004 Pnara nternet Sayfasyla lgili neri .................................................... 95 Eletiri ve Gerilim ................................................................................................................ 96 10. 11. 2004 Pnar ve Ahmetin Yaklamlarna Eletiri .............................................. 96 11. 11. 2004 - Pnar, Ahmet ve Dergi Projesindeki Arkadalara (devam 2) ............... 110 11. 11. 2004 Sal - Hamburg Toplants Raporu ......................................................... 115 11. 11. 2004 - Ahmet ve Pnara zel mektup ............................................................... 117 12. 11. 2004 Pnara Gazetenin nternet Sayfas Hakknda neri .............................. 120 14. 11. 2004 Polemik Yapmak .................................................................................... 123 Polemik Yapmak Ya da Unutulmu Bir Politik Kltrn zlerinin Ardnda ............. 123 21. 11. 2004 Ahmetin Mektubu ................................................................................. 129 21. 11. 2004 Ahmete Mektup .................................................................................... 133 24. 11. 2004 Orhann stanbuldaki Toplant Raporu ................................................ 134 27. 11. 2004 - Hamburg Toplant Sonular.................................................................. 136 Gazetede Sansr ................................................................................................................ 139 15. 11. 2004 Pnara Sansr Haber Veren Mektup .................................................. 139 lkede zgr Gndem Gazetesi Redaksiyonuna, ..................................................... 139 16. 11. 2004 - Gazeteyle Yazmalar ve Bunlar hakknda Denize Mektup .................. 145 Gazetenin Grevlisinden Mektup............................................................................... 147 Gazete Grevlisine Mektup ........................................................................................ 148 Gazete Grevlisinden Cevap ...................................................................................... 149 Gazete Grevlisine Cevap .......................................................................................... 150 ki Yayn in birlii erevesinde almalar ............................................................... 151

27. 11. 2004 - Yaz Kuruluna nerilen simler Hakknda Bilgi .................................... 151 Sefik Beyaz: ............................................................................................................... 151 Necdet Ipekyuz:.......................................................................................................... 152 Bu da Oral allar'n bir haberi:............................................................................ 155 Remziye Arslan .......................................................................................................... 156 28. 11. 2004 23 Kasm Toplarts Notlar Dolaysyla Baz Sorular ........................... 156 Denizin Yazs:.......................................................................................................... 162 Orhann Yazs: ......................................................................................................... 163 Dergi Projesindekiler Arasnda Tartmalar ....................................................................... 165 29. 11. 2004 Cemin Eletirileri .................................................................................. 165 30. 11. 2004 Cemin Grleri Hakknda ................................................................... 167 30. 11. 2004 Cemin Cevab........................................................................................ 169 01. 12. 2004 Demirin Ceme Cevab ......................................................................... 170 02. 12. 2004 Tolgann Eletirileri .............................................................................. 176 02. 12. 2004 Tolgann Eletirilerine Cevap .............................................................. 176 04. 12. 2004 - Denizin Cevab ...................................................................................... 182 03. 12. 2004 - Orhan Gnn Cevab ............................................................................. 183 04. 12. 2004 Tartmalar zerine Demirin Yollad Metinler ................................. 186 SOSYAL ANLAMLI ASKERCL TAKTK ELEMANLARI ................................. 187 OBJEKTF STRATEJ - SBJEKTF TAKTK................................................... 187 TAKTK BMLER............................................................................................ 188 TAARRUZ ............................................................................................................. 189 TAKTK GZEL SANATINDA : YARATICI HRLK ve KLKL BLM ................................................................................................................................ 191 KLASK ANLAMIYLA STRATEJ VE TAKTK NEDR? .................................... 198 STRATEJ NEDR? ............................................................................................... 198 STRATEJ GDM NEDR? ............................................................................ 199 STRATEJ GDM NASIL KULLANILIR? ................................................... 201 STRATEJ LE TAKTN : (LK - ELK) LER ..................................... 203 STRATEJ NDE TAKTK NEDR? ................................................................ 205 TAKTK NDE TAKTK NEDR? .................................................................... 207 SOSYAL TAKTKTE DV VE RGTN PAROLA VE BMLER NEDR? .................................................................................................................. 209 TAKTK GDM NEDR? ............................................................................... 212 M. D. D. Zortlamasnn Douu ................................................................................ 215 AYRIM I. ............................................................................................................... 215

05-12-2004 - Yn Gibi Bir Dergi ............................................................................... 220 YN ....................................................................................................................... 221 almalarn ve Giriimlerin Son Durumu ......................................................................... 230 10. 01. 2005 Bir Durum Deerlendirmesi ................................................................... 230 19. 01. 2005 Hamburg Toplants Raporu ................................................................... 238 nternette Yayna Balama Konusu: ........................................................................... 238 Sempozyum Konusu: ................................................................................................. 239 Kitap Konusu: ............................................................................................................ 239 Erkann mektubu: ...................................................................................................... 240 Hseyin Kiyn yazs: ................................................................................................ 241 Sempozyum Konusunda Yazmalar.................................................................................. 242 15. 11. 2004 Gergere Mektup .................................................................................... 243 15. 11. 2004 Tanl Boraya Mektup ............................................................................ 244 15. 11. 2004 Ragp Zarakoluna Mektup .................................................................... 244 15. 11. 2004 Erturul Krkye Mektup ................................................................... 245 15. 11. 2004 Aydn ubukuya Mektup .................................................................... 245 15. 11. 2004 - Nail Satlgana Mektup ........................................................................... 246 15. 11. 2004 Haluk Gergerin Cevaplar ..................................................................... 247 15. 11. 2004 Erturul Krknn Cevab .................................................................. 247 22. 11. 2004 Tanl Borann Cevab ............................................................................ 247 27. 11. 2004 Tm katlacaklara Bildirilen Sempozyuma likin Kesin Bilgiler ........ 248 27. 11. 2004 Haluk Gergerin Onay ve Konusu......................................................... 250 02. 12. 2004 - Nail Satlgann Cevab ........................................................................... 251 07. 122004 Nali Satlgana Cevap............................................................................... 252 12. 12. 2204 Ragp Zarakolunun Onay ..................................................................... 253 15. 12. 2004 Recep Maralnn Son Cevab ............................................................... 253 15. 12. 2004 Maralya Cevap ................................................................................... 254

Sunu
Daha nce Dergi giriimindeki ilk dnemin belgelerini Almn Gerek Hikayesinin Belgeleri bal altnda derlemitim. Bu sefer de, 2004 Yaz aylarnda balayan yeniden giriimin 2005 yl bana kadar olan dneminin belgelerini bir araya topladm. Bu derlemeyi yapmak iin bu kadar zaman ve enerji harcamamn nedeni u: Birincisi, yle gemite yaplanlar yeniden bir gzden geirmek, genel gidi hakknda ku bak bir fikir sahibi olmak. Bir dieri ise, dergi almalarna ilerde yeni katlacaklarn ayn yollardan bir daha geip, Amerikay yeniden ve yeniden kefetme durumunda olmamalar iin onlara yaananlarn derli toplu belgelerini sunmak. Bu ayn zamanda bu giriimin amalarnn ve yntemlerinin daha iyi kavranmasn da salar elbette. Bundan sonra en azndan birisi byle belgeleri derleyip alt ayda bir veya nemli dnm noktalarnda onlar derli toplu sunsa ok iyi olur. Demir Kkaydn 21 Ocak 2005 Cuma

Steinkimen Toplants
23. 08. 2004 - Steinkimen Toplantsna Davet Mektubu Baz Yayn Projeleri in Bir Hafta Sonu Toplantsna Davet Deerli Arkadalar, Bir ok arkadan bildii gibi, Steinkimen yaknlarnda bir yerde, Orhan alr arkadan salad, daha nceden genellikle Kxz iin deerlendirilen, bir hafta sonu semineri yapma olana bulunmaktadr. Bu olanak, Kxzn yaynna son veriinden beri, genellikle bir araya gelmek ve ehirden uzak bir hafta sonu geirmek iin kullanlyordu. Bu arada benim de ilerinde yer aldm baz teorik ve politik yayn giriimleri vard. Bu giriimlerde yer alanlar olarak biz de baz toplantlar yapma gereini duyuyorduk. Bu durumda, bu toplant olanan, sz konusu politik ve teorik yayn giriimleri iin deerlendirmenin yerinde olaca dncesiyle, 3-4-5 Eyll 2004 tarihine gelen hafta sonu semineri olanana, bu giriimlerle ilgili toplantlar yapmak zere talip olduk ve talebimiz kabul edildi. imdi, aa yukar iki hafta sonra, 3-4-5 Eyll 2004 tarihinde, aada aklayacam projelerle ilgili olarak, Steinkimende hafta sonu toplantlar yaplacaktr. Eer projelere ilgi duyuyor ve yaklamlara katlyorsanz, toplantlara katlmanz dileriz. Ve tabii katlmak isterseniz, gidi ve kalma sorunlarnn rasyonel zm iin nceden bildirmenizi dileriz. Bunun iin, Orhan alra, Demir Kkaydna, Hamburgerler veya Koxuz mail gruplarna birer mail yollamanz yeter. Ayrca elbet Kkaydn veya alra telefonla da bildirebilirsiniz. Adres ve numaralar syle: Orhan alr: Mail: calisir@gmx. net Tel: 0173 21 58 222 Demir Kkaydn: Mail: demir@demirden-kapilar. net Tel: 0172 45 83 160 Hamburgerler Mail Grubu: hamburgerler@yahoogroups. com Kxz Mail Grubu: kxz@yahoogroups. com

Projeler: nce projelerle ilgili ksa bir aklama. Birbirinden bamsz olarak, ama birbirleriyle iten bantl proje bulunmaktadr. Yani biimsel olarak, projeler birbirinden bamszdr ve birinde yer alann dierlerinde de yer almas gibi bir zorunluluk yoktur. Ama yaplmak istenenlerin ierii gz nne alndnda, projeler ayn zamanda birbirlerini tamamlayc bir karaktere de sahiptir. unu da belirtmeye ayrca gerek yok ki, grmelerde bu projeler deitirilebilir, yeni projeler eklenebilir veya birletirilebilir. Bu proje kisaca unlar: 1) Trkiyede Ortadou ve Trkiyeye ynelik, devrimci ve demokratik bir program savunan bir politik dergi projesi. 2) Avrupada Avrupalla yani uluslarn ve ulusuluun kendisine kar mcadeleyi merkeze alp, kapitalizm karsnda baka bir uygarl savunmaya ve byle bir program gelitirmeye ynelik, hem teorik hem de politik karakterli bir yayn projesi. Bunun bugn zellikle Almanyadaki baz giriimlerle ilikilendirilmesi ibirlii. 3) nternette Trkede Tarihsel Maddeciliin, yani Marksizmin ve sosyalist hareketin temel metinlerinin topland; yeni metinlerin sunulduu, bir bavuru ve ariv ilevi grecek bir site ve eer mmknse, Tarihsel Maddecilik ve Sosyalizmin Sorunlarn tartmak zere ilk elde internette ve ilerde basl olmay hedefleyen bir teorik yayn projesi. Aada bu projeyle ilgili olarak, bundan nce yaplanlar ve ieriklerine ilikin aklamalar bulunmaktadr. .
1) Trkiyede Ortadou ve Trkiyeye ynelik, devrimci ve demokratik bir program savunan bir politik dergi projesi.

Bu dergi projesinin gemiine ilikin ksa bilgi: Bundan bir yl kadar nce, Trkiyede, Trk sosyalistlerini, zellikle Krtlerin urad bask karsnda milliyeti bir tavr iinde olmakla eletiren ve kendileri de yine Trkiye Sosyalist hareketinin iinden baz arkadalar ve nsan Haklar alanndaki almalaryla tannan Eren Keskin bir araya gelerek, Trkiyede Trk solunun izlediinden farkl bir tavr izleyecek; Trkiyedeki brokratik oligariye kar devrimci demokrat bir izgiyi savunacak ve ayn zamanda, kinci Cumhuriyetilere de kapal olmayacak; Krtlerin ve dier ezilen dil, etni ve inanta olanlarn taleplerine daha angaje; Trk sosyalistlerinin milliyetiliini hedef tahtasna oturtacak bir dergi karmaya karar veriyorlar. Geri daha sonra daha net ortaya kt gibi, giriimcilerin bir ksm, daha ziyade Trk solunun milliyetiliine kar mcadeleyi ne karan teorik bir dergi; dier bir ksm da politik karakterde ve daha ziyade demokratik mcadeleyi ne karan bir dergi

10

dnyordu. Ama bu bir sorun oluturmuyor ve bu iki beklentinin uzlaabilecei bir biimi kimse de dlamyordu. Bu giriim iinde bulunanlar grlerimi gerek gazetelerdeki yazlardan gerek internet zerinden bildiklerinden, daha ilk bandan beni de bu giriimden haberdar ettiler ve hem derginin giriimcileri arasnda yer almam ve hem de yazmam istediler ve ben de bu davete olumlu cevap verdim. Ayrca yine Trkiyede yaayan ve yazlarm izleyen benzer gr ve yaklamlar olan ve mailler araclyla tandm bir iki arkada da bu giriime nerdim ve onlar da bu giriimde yer aldlar. Bu giriimden bamsz olarak, ben de daha nceden, Trkiye ile balarm snrl olduundan ve verili olanaklar iinde bir balang yapmak ve buradan hareketle Trkiyede bir dergiyi hedeflemek zere, internetde hem teorik, hem de politik karakterli yaynlarn hazrlklar iindeydim ve bu erevede, Demokratik-Cumhuriyet, Tarihsel Maddecilik, Krdistanl Sosyalist gibi adresleri ve domainleri alm snrl olanaklarla baz deneme ve yoklamalara balamtm. Trkiyede bir dergi karma giriimi olunca ve buna davet edilince, bu giriimlerimi dondurdum ve ilerde belki Trkiyede kacak bu dergi veya baka giriimler iin ie yarayabilir diye rolantiye aldm. Trkiyede kacak dergi giriimine katldmda, bir ok konunun belirsiz olduunu, yukarda ifade ettiim gibi, derginin ilevleri bakmndan olduka farkl yaklamlar (teorik veya politik bir dergi) bulunduunu grdm ve hem teorik olarak salam bir baz salamak hem de politik olarak hedefleri netletirmek amacyla, dergi iin bir k bildirisi tasla yazdm. Bu taslan son biimi Ortadou in Demokrasi Manifestosu adyla iliikte yer alyor. Ayrca nternette u adreste de bulunabilir: ( http://www. uzaklar. net/html/ortadogu_icin_demokrasi_manife. html ) Bu tasla yazarken zellikle, stil ve ierik olarak Marks-Engelsin Komnist Manifesto adyla nlenen metnine dayandm ve kurguyu o metnin hem benimsenmesi, hem de eletirisi ve almas; ama ayn zamanda bunu demokratik grevlerle kendini snrlam bir politik derginin ars biiminde yazdm. Bu biim ile hem devrimci ve sosyalist gelenekle balar korunuyor, hem de bu gelenekle aktel politik grevler arasndaki kopmaz iliki de fiilen gsterilmi oluyordu. Yazarken zellikle karanlarn bileimini gz nne alnd ve dergide yer almas istenen kesimleri de itmeyecek formlasyonlar yaplmaya alld. Dncem, bu metnin dergi iin kendisine ba vurulacak yazarlara aa yukar yle bir mektupla iletilmesiydi: Byle programatik hedefleri olan bir dergi karmay dnyoruz, bu arda dile getirilen yaklamlar benimsiyorsanz hem dergi giriiminde yer almaya hem de bu k arsn imzalamaya aryoruz. Elbette uslup ve ayrnt dzeyinde deiiklikler de yaplabilir.

11

Ama eer arda dile getirilen grleri benimsemiyorsanz, fakat arda dile gelen anlayla ortaklaa bir eyler yaplabileceini de reddetmiyorsanz; yani bu anlayta bir dergide yazmak sizin iin bir sorun oluturmuyorsa sizi aramzda bir yazar olarak grmek isteriz. Bylece ar metninin nitelii devrimci ve demokratik karakterde olduundan dergi giriimcileri ve imzaclar ister istemez en azndan bu nitelikleri tayanlardan ve byle bir politik program benimseyenlerden; derginin yazar kadrosu ise daha geni; devrimci demokrasiyle bir arada grnmekten korkmayan liberaller ve ikinci cumhuriyetilere kadar daha geni bir kesimden oluabilecekti. Byle bir ereveyle, Trkiyedeki entelijansiyann en iyileri byle bir dergi iinde bir araya gelebilir ve bu bir zamanlarn Yn dergisinin yapabildii gibi toplumda bir yeni rzgar estirebilir; dergi ortaya koyduu konularla ve yaklamyla gndemi belirleyebilir, paradigma deiikliklerine yol aabilirdi. Ne var ki, giriimcilerin bir ksm bu ar metninde dile gelen anlay benimsemedi. nk son durumada onlarn bizzat kendileri de, ar metninin kendisiyle mcadeleye ard; etniye, dile, soya dayanan mlliyetilik anlayndaydlar. Metnin tam da yeni, devrimci ve ufuk ac yannn, bizzat giriimcilerin bir ksmnn anlaylaryla uyumad ortaya kt. Bu bir ksm, aslnda esas olarak iki kiiden olumakla birlikte, fiiliyatta bu iki kii, derginin kabilmesi iin en nemli ki kiiydi. Biri gerek ismiyle, gerek maddi katksyla Eren Keskindi. Dieri de derginin pratik ilerini stlenen Ouz isimli, Sosyalist Demokrasi Partisinden bir arkadat. Dier arkadalar metni cokuyla karlyorlard ama ne isimleri, ne maddi olanaklar ne de pratik ileri yapabilme durumlar vard. Ne var ki, metnin kabul edilmemesi dorudan ve ak bir teorik itirazlar biiminde olmad. ar metninde dile gelen anlay benimsemeyenler bunu ak bir teorik mcadele biiminde deil, fiilen ileri durdurarak veya engelleyerek yapma durumunda kaldlar. Bu durumda fiilen dergi giriimcileri arasnda iki farkl eilimin var olduu ortaya kyordu. Bir yanda ulusu dil, din, etni, tarih vs. ile tanmlamay reddederek, devrimci ve demokratik bir ulusulua dnerek hem Krtler ve dier uluslar zerindeki baskya son verme ve hem de ancak bu yaklamla ABDnin Ortadou projesine kar bir alternatif gelitirilebileceini dnenler. Ve bu balamda, esas vuru ynn, 1848 devrimlerinden sonra dnyaya yaylan gerici milliyetilie yneltenler bulunuyordu ve bu anlay ar metninde ifadesini buluyordu. Dier yanda, bu gerici milliyetilii karya almadan, gerici milliyetiliin anlay iinde, yani uluslar dile, dine, soya, tarihe gre tanmlayan anlay iinde ezilen uluslarn hareketine destek kmakla snrlayanlar bulunuyordu. O zaman da bu arkadalara, ayr yaklamlar veri olduuna gre, isterlerse iki ayr eilim

12

olarak dergiyi yar yarya paylaarak karabileceimiz sylendi. Tabii baka alternatifler de vard. Dergiyi eilimlerden biri istedii gibi karr, dieri dardan yaz yazabilirdi en azndan bir sre, yar yolda brakmam olmak iin. (Bu dnemdeki tartmalar iliikte ek bir dosya olarak bilgi ve belge olarak yer alacak. Almn Gerek Hikayesinin Belgeleri) Bu nerilere de uzun sre cevap verilmedi ve hi biri kabul edilmedi. Kanmzca bunun nedeni uydu: Dergiyi yar yarya ortaklaa kardmz takdirde, arnn gerek teorik ve politik niteliiyle; gerek edebi gcyle dergiye damgasn vurmas kanlmaz olduundan, arnn izgisini benimsemeyenlerin benzer bir teorik ve entelektel gle kmalar pek mmkn olmadndan, biimsel olarak her ey eit olmasna ramen dergiye arda dile gelen anlay damgasn vurmu olacakt. Bu nedenle iki eilim olarak ortaklaa bir dergi teklifine de gelinmiyor ama bu aktan ifade de edilmiyordu. Bylece aylar geti. Bu zaman iinde arda dile gelen anlay benimseyen giriimciler olarak, madem byle, biz bu arda dile gelen yaklam temelinde bir yayn karamaz myz? dncesiyle oynamaya baladk. ar metni gerekten ok beeniliyor, ilgi gryor ve ufuk ac oluyordu. ABDnin Byk Ortadou Projesine kar biricik alternetif bir proje olduu grlyordu. Trk solunun milliyetilii yetmiyormu gibi imdi Krdistanda da mthi bir savrulma yaanyordu. Her eyin ba olan Teorik bir alm ve salam bir politik program ortaya koyulmutu fakat gerisinde mthi zorlanlyordu. Ne mehur ve itibar olan isimler, ne maddi kaynaklar yoktu. Bunlar nasl salayabileceimiz zerine dnmeye baladk. nternet sayfasnda bir yaynla balamak; hem kitap basacak hem de dergiye yardmc olacak bir yaynevi kurmak; veya bundan bamsz olarak 5000 kadar bularak, (ki bunun ilk sayy finansa edebilecei hesaplanyor) dergiyi karmaya balamak ve onun bu ilk g ile kendini srdrmeyi salamak gibi, bir ok ynde yoklamalar yapmaya baladk. Avrupada da baz arkadalara Trkiyede bir dergi giriimi olduundan sz etmi ve ksmen oradaki gelimeleri aktarmtm. O zaman da baz arkadalar byle bir giriimi destekleyeceklerini belirtmilerdi. Hatta yaz banda toplanp neler yaplabilir diye grelim diyorduk. Ancak aksamalar, araya yaz aylarnn girmesi; Trkiyedeki ilk giriime hala bir nokta konmam olmas; Beiki Eletirisinin yaynlanmas yollarnn aratrlmas ve yaynland takdirde bunun maddi ve manevi yeni olanaklar sunabilecei ve bu yndeki giriimlerin sonucunun beklenmesi gibi bir ok nedenle yaz boyunca bir ey yaplamad. imdi artk bunlarn hepsi aa yukar sonulanm oluyor. Beiki Eletirisini bastrmak mmkn olmuyor. Dolaysyla ksa vadede oradan bir gelir ve manevi destek beklenemez. Trkiyedeki derginin ilk giriimcilerin ortaklaa bir dergiye hibir ekilde yaklamadklar ve deien bir ey olmad netlik kazand ve fiilen ilk dergi giriimi noktalanm oldu. te imdi, bu dergi projesine, ilk giriimde, ar metninde dile gelen program benimseyenler olarak yeniden giriiyoruz. Elbette, ar metninde dile gerilen programatik yaklam benimsemek, bu derginin

13

giriimcileri iinde yer almann asgari kouludur. Elbette programatik yaklam benimsenmekle birlikte, u veya bu nokta eksik; u veya bu ifade yanl ya da belirsiz grlebilir. Bunlar biimsel sorunlardr. Sorunun z: ulusun dile, dine, soya, tarihe, etniye gre tanmlanmasnn reddedilmesi; devletin brokratik ve baskc bir cihaz olarak tasfiyesi; gerek iktidarn zgr olarak seilmi temsilcilerin elinde bulunmasdr. Bu elbette, verili durumda, her ikisi de kendini dile, etniye, soya, tarihe gre tanmlayan ulusuluklar karsnda, politik olarak ezilen ulusun hareketini desteklemeyi dlamad gibi; bu savunulan en demokratik ulusuluun bile bu gnk dnyada bir zm olmaktan uzak olduu ve dnya apndaki apartheit sistemine hizmet ettiini sylemeyi ve bizzat Orta Dou iin adeta bir minima asgari program gibi savunulan bu demokratik ulusulua kar programatik ve teorik olarak mcadeleyi de dlamamaktadr. Eer, ar Metni de denilen, Ortadou in Demokrasi Manifestosunda dile getirilen programatik ve politik hedefleri benimsiyorsanz, bu hedefler iin ayn hedefleri benimseyen baka insanlarla bir araya gelip bir eyler yapmak, i ve g birlii olanaklarn grmek istiyorsanz, 3-4-5 Eyll 2004 tarihinde Bremen Oldenburg arasnda Steinkimendeki toplantya davetlisiniz demektir.
2)Avrupada Sosyalist Hedeflere Ynelik Bir Teorik, Politik ve rgtsel Giriim

Yukarda anlatlan giriim, Orta Dou ve Trkiyede acil sorunlardan hareketle politik mcadeleye bir mdahale, bir giri abas olarak da tanmlanabilir: onun esas yn devrimci demokrasi ve buna denk den bir ulusuluktur. Ne var ki, bu erevede kalmak, devrimci demokrat olmaktan baka bir anlama gelmez. Ve son durumada ideal bir kapitalizmin koullarn salamak anlamna gelir. Burjuva uygarln sorgulamaz bu program soyut olarak, ortaya karaca dinamikler bir yana braklp kendi bana ele alndnda. Ama dnyann sorunlar ok daha derindir ve aslnda burjuva uygarln sorgulayan bir program ve hareketi gerektirmektedir: yani ulusun ve hangi biimde olursa olsun, ulusuluun kendisini; burjuva uygarlnn bu var olu biimini; onun ardndaki rasyonalizmi; zel, politik ayrmn sorgulayan bir program gerektirmektedir. Bu hem insanln bu gnk temel sorunlarna bir zm getirir, hem de, o Demokrasi Manifestosunda dile getirilen sorunlar, geer ayak, bir yan rn olarak zverir. Zaten sorun bunu yapabilecek olan ileri ve zengin lkeler iilerinin bunu istememesi; geri ve zengin lkeler arasndaki farkn derinlii nedeniyle bunun onlarn maddi konumlarnda bir gerileme anlamna gelecei; buna karlk, geri lke iilerinin ise istese bile bunu yapabilecek durumda olmamasdr. Komnist Manifesto daha ilk satrlarnda, var olan ulusal devletler ile retici glerin gelimesi arasnadaki elikiye basarak ortaya km; enternasyonalizm bu elikinin varlndan hareketle kendi gerekililiini ortaya koymutur. Bu balang noktas yanl deildi, bu gn 150 yl nce ilk yazldndan bin kat daha dorudur da. Ama arada geen 150 yln mcadelesi, bunun gerekli ama yetersiz olduunu;

14

bunun kapitalizme kar belki, soyut dzeyde; ekonomi politik dzeyde bir kar alternatif olduunu ama; burjuva uygarlnn var olu biimi karsnda, bir baka sosyalist uygarlk projesi oluturma bakmndan yetersiz olduunu; burjuva uygarlnn snrlar dna kamadn da gstermitir. Bugn dnyada sosyalist ve ii hareketinin kml, ayn zamanda tam da bu zaaftan kaynaklanmaktadr. Bu eksikliin kaynanda ise, Marksizmin ulus teorisinin bulunmamas bulunmaktadr. Bir ulus teorisi olmad iin, Marksizm ve i hareketi; burjuva uygarlnn bu temel var olu biimine ve st yapsna kar bir program gelitirememitir. Bir ok Marksist, Marksizmin bur ulus teorisi bulunmadn sylemitir. Keza bir ok Marksist sosyalizmin artk ayn zamanda bir uygarlk projesini programlatrmas gerektiini sylemi ve bu eksie de dikkat ekmitir. Ama bunlar hep ayr balamlarda ifade edilmitir ve bu ikisinin bir ve ayn eyin iki ayr grn olduu hemen hi anlalmamtr. rnein, Michael Lwy gibi deerli bir Marksist, bir ok yazsnda bir uygarlk projesine olan ihtiyatan sz eder, ama bunu genellikle Ekoloji gibi balamlarda dile getirir. Keza bir ulus teorisi olmadn da syler ama onu btnyle ulusuluun ulus anlay erevesinde ifade eder. Bunlarn bir ve ayn ey olduklarn gremez. Biz de yllardr bu sorunlarla yzleip bir zm aray iindeydik. Ve gerek Trkenin sapal ve tarall; gerek artk dnyada neredeyse yaratc ve canl bir Marksistler aras tartma ortamnn bulunmamas nedeniyle adeta bu abalarmz her trl tartma ve diyalog olanandan yoksun olarak srdryorduk. Arada geen zamanda hi de kmsenmeyecek nemli ilerlemeler de salamtk. rnein, Ulusuluun bu gnk dnyada, fiilen rk ayrmcs bir sistemin arac olmas; buna bal olarak dnya iilerinin blnml ve bizzat bu blnmln bu rk ayrmcs sistemi sorgulamay en azndan bat iileri ve entelijansiyes iin adeta olanaksz klmas; keza ulusal olanla politik olann ban koparmann enternasyonalizmden daha ileri bir anlam olduu; enternasyonalizmin ulusuluu yeniden yaratt gibi, sonularda ifadesini bulan bir ok zgn admlar da atmtk. Keza ayr bir uygarlk projesinin gereklilii ve bununla ulus konusunun ilikisini de grm bulunuyorduk. Ne var ki, bunlar bir tek kavramsal sistem iinde birlemi deillerdi. Bu arada zellikle calann karlndan sonra, Krt hareketine destek vermeye ve Trkiyeye ynelik abalar da, esas olarak Orta Dou in Demokrasi Manifestosunda ifadesini bulan, zellikle Marksizmin unutulmu Demokratik Cumhuriyet parolasyla, bunun unutuluu ve sosyalist hareketin gerici ulusulua teslim olu arasndaki ilikiyi aa karmak gibi katklara yol atysa da, ona ayrdmz enerji ve zamanla Tarihsel Maddeciliin temel ve derin kavramlarna ilikin gelitirme araylarmz dolaysyla ayr bir uygarlk programna ilikin abalarmz belli lde aksatt ve geciktirdi. smail Beikinin Alevilerle ve din ile ilgili bir yazsnn eletirisi, ki bu eletiriyi de yine onun gerici milliyetilii destekleyii ile din konusundaki tavrlar arasndaki ba gstermek iin yapmaya balamtk, tekrar Tarihsel Maddeciliin temel sorunlarna, zellikle din ve ulus teorilerine younlamamza yol at ve tam bu noktada, Marksizmin bir din teorisi olmad; bir styaplar teorisi olmad; tam da bu nedenle bir ulus teorisinin olmad;

15

burjuva dnya grnn ve ideolojisinin tam da bu noktadan Marksizmi esir ald; tam da bu nedenle programszla dldn grdk. Bylece din, ulus ve styaplar teorisinin bir ve ayn teori olmas gerektiini; dolaysyla farkl bir styap ayn zamanda farkl bir uygarlk anlamna geleceinden, bunun bir uygarlk program sorununu zeceini de aa kardk. Bylece, sosyalist ve ii hareketinin hem burjuva uygarlnn etkilerinden ve ideolojisinin kontrolnden kmasnn; bamsz bir program ve strateji gelitirmesinin teorik koullar salanm olmaktadr. Bundan sonra yaplmas gereken sadece bunun ayrntl olarak farkl durumlarda tekrar tekrar gsterilmesidir. En nemli keif yle zetlenebilir. Din bir styap kurumu; inan deildir; tmyle styapdr. Dini bir styap kurumu ve inan olarak ele almann kendisi, burjuva ideolojisinin dini tanmlay biimidir; bylece kapitalizm ncesinin styaps politik alann dna srlmektedir. Buradan rasyonalizmin de bir din olduu; bunun bir grnm olan ulusuluu da bir dinin bir grnm olduu ortaya kmaktadr. Marksizm, dini tam da burjuvazi gibi bir inan, bir styap kurumu olarak alarak, kendini burjuva uygarlnn ufkuna hapsetmekte ve burjuva dnyasnn kavramlaryla dnmeye balamaktadr. Dini tam da bir inan olarak kavrad iin, yani burjuvazinin dininin, rasyonalizmin kavramlaryla; nasyonalizmin kavramlaryla dnd iin; bir ulus teorisi gelitirememektedir ve tam da bu nedenle sosyalistler ve ii hareketi burjuvazinin dininin en byk yayclar olarak ortaya kmaktadrlar. Bylece Frankfurt Okulundan Kvlcmlya Yapsalclardan Post Modernistlere kadar btn sosyolojik ve felsefi abalarn snrll ve somut tarihsel anlam da ortaya kmaktadr. Btn bunlar aslnda burjuva uygarlnn bu din ve rasyonalizm kavramna ynelmi ama onun temeline ynelememi eletiriler olarak ortaya kmaktadr. Yani dinin bir styap kurumu; bir inan deil, btnyle styap olduu; dolaysyla rasyonalizmin ve ulusuluun da; yani zel ve politik ayrmnn da bir din olduu ortaya knca; sosyalizmin styaps, ya da dini ne olacak sorunu ortaya kmaktadr. Bu sorunun cevab da zel, politik ve ekonomik ayrmnn ortadan kalkmas olarak ortaya kmaktadr. Ulusu zel bir sorun olarak ortaya koymak, gei dnemine yani proletarya diktatrl denen dneme; devletin, dolaysyla zel ve politik ayrmnn kalkmas da snfsz topluma ve sosyalist bir uygarla karlk dmektedir. Bylece ilk komnn styapsndaki birlie tekrar ulalmaktadr. Dinin tm styap olmas ve ulusuluun da bu anlamda din olmasnn sonular; Marksn teorisindeki proletarya diktatrl (gei dnemi); sosyalizm (snfsz toplum) ve komnizm (iblmsz bolluk toplumu) kavramlaryla da harika bir uyum iinde bulunmaktadr. Bylece: ok kaba bir emalatrmayla. Demokratik Devrim = Demokratik cumhuriyet = Kapitalizm = Dil, din etniyi ulusun tanmndan atmak. Sosyalist Devrim = Proletarya diktatrl ya da Sosyalist Demokrasi = Politik olanla nasl tanmlanrsa tanmlansn ulusal olan arasndaki ilikiyi koparmak = ulusal devletlerin ilgas

16

(Ama henz politik olan var. Yani devlet var. Ulusal olan zel olmaya zorlayan bir diktatrlk olarak var. Proletarya diktatrl: ulusal olan zel olarak kalmaya zorlamaktr. ) Sosyalizm ya da Komnizmin Alt Aamas = Devlet yok olmakta, dolaysyla devlet yok olunca politik yok olduundan, politik zel ayrm kalkmakta. Bylece sosyalist uygarln program, zel, politik, ekonomik ayrmlarn ortadan kaldrmak olarak tanmlanabilir. Bylece kapitalist dnyann tm styapsn sorgulamann sonsuz geni olanaklar almaktadr. Byle bir teori, program ile ii hareketinin ve sosyalizmin burjuvaziye kar tekrar saldr inisiyatifini; ideolojik inisiyatifi ve stnl ele almas olanakl hale gelmektedir. Bu uzun gibi grnen ksa aklamay yapmak zorundaydk: nk yaplmas gereken, bu program temelinde teorik, politik ve rgtsel abalar iin adm atmaktr. Burada ksa olarak aklanan ve Beiki Eletirisinde nispeten daha geni olarak ele alnan bu yntem ve program benimseyenler varsa, bu arkadalarla da, ilk elde Almanyada bu alanda neler yaplabilecei ikinci bir toplantnn konusudur.
3) Sosyalizm ve Tarihsel Maddecilikle lgili Site ve Dergi Projesi

nternette bir ok kiinin kollaktif rn olan bir ok proje gerekletirilmektedir. rnein Linux sistemi bunlardan biri. Bir ok edebi ve bilimsel eserin belli sitelerde toplanmas, temel kaynak kitaplarn dijitalize edilip herkesin emrine sunulmas gibi projeler bulunmaktadr. Bu ynde ngilizce ve Almancada epeyce gzel rnekler bulunmaktadr. rnein sosyalist ve Marksist klasikler arivleri gibi. Trkede de yeni yeni baz siteler oluuyor. Epeydir Kurtulu Cephesi adl sitede, Marksist klasiklerin ou bulunabilmekte. Biz Kvlcml sitesinde Kvlcmlnn eserlerini sunuyoruz. Birisi Trk Solu adl bir site am bulunuyor ve orada Trk soluyla ilgili tm bilgiler, orijinal metinler yava yava toplanyor. Biz bir ara bunlar Tarihsel Maddecilik adl bir sitede toplamaya altk ama fizik ve teknik snrlarmza tosladmzdan gerisini getiremedik. Keza Uzaklar adl bir sitede bir arkada genellikle ilgin aktel teorik metinleri toplayarak okuyuculara sunuyor. Bir sre nce Uzaklar sitesinin yneticisi olan arkadala bir telefon konumamz oldu. Bu arkada Ortadou in Demokrasi Manifestosunu kendi sitesine de koymutu ve orada 400 kiinin bu yazya giri yaptn, kendisinin de metni beendiini anlatmt. Ben de o metinde dile gelen grler balamnda bir dergi giriimi olduu, bunun iin Eyll banda bir toplant yapacamz belirtmitim ve arkada ilgi gsterdi. Bu konuma balamnda, Tarihsel Maddecilik sitesini iletemediimi. Biraz zerine dldnde, srekli aktalize edildiinde gnde 400 kadar ziyareti geldiini vs. anlatm ve Uzaklar ile Tarihsel Maddecilii birletirerek daha zengin ve canl bir site kurma zerine dnlebileceinden konutuk.

17

Hatta bu vesileyle, balangta dijital olarak sosyalizmin sorunlarn tartacak; bir teorik dergi bile karlabileceini konutuk. Byle bir site ve dergi konusuna ilgi duyanlar varsa onlarla da bu konuda bir toplant yapmak dnlyor. Ayrca yine u sralar Erdem arkada Yeni kstlamalara kar ii hareketinin iindeki direni ve haberlerle ilgili bir site kurmu bulunuyor. Bu yaklaan toplumsal mcadelelerde ok nemli bir ilev grebilir. Bu site iin neler yaplabilecei de bir ayr toplant konusu olabilir. Son olarak Kxz arivini yine Erdem byk lde yeniden dzenliyor. Bununla ilgili konuulacak eyler ve yaplacak iler ve neriler olabilir. Bu konu da ayr bir grme konusu olabilir. Hemen grlecei gibi, btn bunlar birbirinden ayr projeler ama ayn zamanda birbirleriyle yakndan balantl ve birbirlerinin eksikliklerini tamamlayan projeler. te isten bu projelerin hepsine, birine veya ikisine ilgi duyuyorsanz, veya benzeri baka bir projeniz varsa 3-4-5 Eyll tarihleri arasnda Steinkimene gelmenizi ve tandklarnza, ilgi duyacaklara bu metni ve giriimleri duyurmanz dileriz. 23. 08. 2004 demir 24. 08. 2004 Toplantya Davete Ek Bilgi Merhaba, Dun yolladigim mektupta sozu gecen "Orta Dogu Icin Demokrasi Manifestosu"nu ilisikte yolluyorum. Cikarilmasi dusunulen derginin Burada dile getirilen programi savunmasi dusunulmektedir. Ayrica dunku mektupta sozu gecen bazi site ve yazilarin adresi de soyledir: Ismail Besikci Elestirisi: Besikci'de Kafa Karisikligi: Tersinden Kemalizm veya Alevilik, Din, Ulus, Politika ve Bilim Uzerine http://www. demirden-kapilar. net/kitaplar/besikci. doc Uzaklar Sitesi: http://www. uzaklar. net Bati Trakya Atilim: http://www. batitrakya-atilim. com/ Erdem'in Sendikalar icin Hazirladigi Site:

18

http://www. firaz. org/ Koxuz Sitesi: http://www. koxuz. net Ayrica toplantiya katilmak isteyenlere, Acilim dergisi cercevesinde yapilmis butun girisim ve tartismalarin toplu dosyasi da yollanacaktir. Bu cagrilari ve girisimleri cevrenizde ilgi duyacaginizi dusundugunuz kisilere iletmenizi de dileriz. Selam ve Saygilar Demir Kucukaydin 24. 08. 2004 24. 08. 2004 - Almn Gerek Hikayesinin Belgelerini Sunu Sunu Alm dergisinin kmayaca kesinleti ve buna bal olarak giriimcilerin bir ksm, Alm iin yazlm manifesto temelinde ayr bir dergi karma niyetiyle yeni bir giriim balatm bulunuyorlar. Alm kartma giriimi erevesinde bir ok tartmalar ve yazmalar oldu. Bunlarn tamam alm-haberleme adl mail grubu araclyla tm griimcilere ulat. Bu nedenle bu tartmalar, aylara yaylm bir toplantlar serisinin bir protokol olarak da grlebilir. Bu protokol a incelenip ders karmak iin ok zengin bir malzeme de sunmaktadr. Simdi yeni bir giriime baarken, u eski deneyi bir daha gzden geirelim ve yenisinde ayn trden yanllara olanak vermeyelim dncesiyle, bu bir yllk deneyi gzden geirirken, bir yan rn olarak, btn nemli metinleri bir tek dosya halinde toparladk. Alm giriiminde yer alan arkadalara, giriime son noktay koyurken, zerinde tekrar dnecek bir kaynak olarak bu toplu dosyay sunuyoruz. En azndan btn tartmalar ve gelimeleri; hasl her eyi, derli toplu ellerinin altnda bulundurabilirler. Bu giriimin bir ans olarak saklayabilirler. Yeni giriimde yer alacaklara da, giriimin tarihi ve ncesi hakknda daha dorudan ve net bilgiye sahip olmalar iin; benzer hatalardan kanabilmeleri iin sunulacaktr. 24 Austos 2004 Sal Demir Kkaydn 09. 10. 2004 - 3-5 Eyll 2004 Steinkimen Toplants Raporu Stenikimende yaptmz hafta sonu toplantsnda bir protokol tutmadk. Bunun yerine hafzama dayanarak hatrladklarm ve izlenimlerimi ksaca zetlemeye alacam.

19

Hazrlk:

Aslnda Avrupada dergi projesini destekleyebilecekler ile byle bir toplanty yazdan nce yapmay planlyorduk ve yazn oulun festivallerin olanaklarndan yararlanmak ve bylece baz maddi imkanlar yaratabilmek iin yle yaplmas da gerekirdi. Ne var ki, uzunca bir sre kesin bir cevabn beklenmesi, o cevap gelmeden bir harekete gemenin yakk almayaca ve yanl anlalabilme olasl nedeniyle byle bir toplant ars iin pek acele etmedim. Bu arada derginin kmayaca kesinletikten sonra, yazn pek kimseler de burada olmadndan en uygun zaman olarak sonbahar ba ortaya kt. Daha nceden byle bir hafta sonu toplants yapma yeri olanann varl da tam denk dt. Toplantya dokuz kii katld. ok ilgin ve olumsuz bir gsterge olarak hi kadn yoktu. Kadnlar gelecek vaadeden eyleri igdsel olarak olarak sezerler. En azndan bu giriimin byle bir izlenim uyandrmad sonucu karlabilir. Toplantya katlm olabilecekten de azd. Bunda henz yaz sonu olmasnn etkisi ksmen varsa da; esas belirleyici nedenin, Krtler arasnda u sra zellikle Avrupada ama daha da zellikle Hamburgta, Barzani ve Talabani izgisine doru gerekleen muazzam kay olduu kansndaym. Buras neredeyse Avrupadaki Barzani ve Talabanicilerin merkezi durumunda. rnein PKKya yakn duran ve onun kitle rgtlerinde alan, beni her zaman ne kmaya iten hatta Trokist bile olduklarn syleyen iki gen Krt arkada gelmedi. Bu gelmeyi geri bir srpriz deildi, selam veri tarzlarndaki deimelerden falan bu hisseduluyordu. Son zamanlarda sosyalistlere kar yle bir rzgar esmekte ki, buna dayanmak ok g olup, insanlar ister istemez ne km baz kiilerden uzak durmay yeliyor. nk insanlarn bir sr kiisel ilikileri de bulunmakta, byle bir tavr aniden kiisel ilikilerin dnyasnda tecrit olmay getirir. nsanlarn en bilinlileri bile byle tecritleri kolay kolay gze alamaz. Hele byle bir gericilik dneminde, fazla bir teorik birikimi ve politik tecrbesi olmayan insanlarn, ilikilerini politik durularna gre belirlemelerini beklemek fazla iyimserlik olur; genellikle kiisel ilikiler politik durularn belirlenmesinde daha etkileyici olmakttadr. u an ise Krtler arasnda yaygn olan ve hzla glenen devrimici demokratik ve sosyalist fikirlere artan bir dmanlk. Tabii bunu ifade etmek iin de Trk sosyalistleri en uygun hedef ilevi grmektedir. Ben de Krt organlarnda yazan ve PKKnn izgisini destekleyen son birka Trk sosyalistinden biri olduumdan durum tahmin edilebilir. Hasl btn bu nedenlerle ok daha baka bir ideolojik iklimde byle bir arya ilgi duyabilecek kiiler byk lde uzak durdu. Keza baz ileri ve olanakszlklar nedeniyle katlamayanlarn nceliklerinin belirlenmesinde de bu ideolojik atmosferin bir etkisi olmad sylenemez. Ancak bunun olumlu bir yan da, kendiliinden bir seleksiyon salamasdr. Bu dibe vurmuluk koullarnda bile bir angajmana girmi olmak ok nemlidir. Katlanlarn 5i Hamburgtan, ikisi Bremenden, ikisi Dsseldorf cvarndan.

20

ki Krt, bir Bat Trakyal Trk (Mslman bunun anlm aada var!) ve gerisi Trk. Ancak, aslnda ou Trk veya Krt asll Alman vatanda. Katlanlarn hemen hepsi de cretli, i gcn satarak yaayan insanlar. Toplantya beklenenden az katlm ve kadn olmamas belli bir moral bozukluu yaratmad deil.
Toplant:

Cuma Akam Dsseldorftan katlan iki arkada, ucuz tren tarifesiyle ancak Cumartesi gleyin gelebileceklerinden Cuma akam toplant yaplmad ama gelmi olan yedi kiiyle sohbet biiminde bir hazrlk toplants yapld saylabilir. Bu konumalar zellikle bir arkadan (Erkan), Krtler arasnda bu ykselen eilim tarafndan yaplan eletirileri, bu balamda da onlarn Krtlerden Newrozu kurtarmak gibi ifadeleri eletirilerini aktarmas zerine, zellikle bu konuda younlat. Bu da aslnda benim kanmca, o muazzam kayn yaratt basncn bizzat toplantya da yansmasyd. Baz arkadalar orada sylenenin doru olduunu ama bunun kullanldn sylyorlard ve bu nedenle yle ifadelerin karlabilecei fikrini ifade ediyorlard. Ben de,aksine kalmasnn iyi olacan, sylenenin yanl olmadn; herkesi kazanmak diye bir eyin sz konusu olamayaca; ayrca bu gnk durumda ne dersek diyelim, azmzla ku tutsak bile kimseye yaranamayacamz; bildiride btn dil ve etniler arasnda ir denge gzetilmeye alldn vs. ifade ediyordum. Tabii bu konumalar daha ziyade iki farkl tez gibi deil de bir dnce alverii biimindeydi. Ancak tartmann esas tonunu veren, Bremenden gelen Krt bir arkadan (Hseyin), bu gibi ierie ilikin konularda geri adm atlmamas, bu milliyetilie kar iyi durulmas; Krt ezilenlerinin byle salam durulara ihtiyac olduu; ama aydnlar falan rktmmek iin rnein manifesto yerine bildiri gibi kelimeler kullanlabilecei; geni bir katlm salamak iin biimsel deiikliklere hazr olunmas gerektii zerine vurgu yapmas oldu. Cumartesi: Cumartesi gn leye doru arkadalar geldikten ve yemek yendikten sonra esas tm katlml toplantya geildi. nce herkesin kendini tantmas ve bu toplantya niin geldii ve ne gibi beklentileri olduunu anlatmas noktasnda anlald. Bunun u bakmdan da nemi vard, nk toplant sadece dergi projesiyle ilgili deildi ve nternet zerinde yaplabilecek, dergi projesinden bamsz baka konular da vard ve baz katlmclar srf bunun iin gelmi olabilirlerdi. Burada tek tek tam hatrlamyorum ama bu ilk tur sonunda, ortaya kan: bir ka kii hari katlmclarn ounun biraz gzlemek ve bakalm buradan ne kar diye beklemek tavr iinde olduuydu. Burada da yine ayn Krt arkadan (Hseyin), byle bir dergi gereklidir, bunu desteklemek

21

gerekir tarzndaki ak tutumu belirleyici oldu. Ayrca Bat Trakyal arkadan, hepimizin yabancs olduu bu konuda anlattklar (rnein Yunan devletinin de tpk Trk devletinin Krtlerin adn anmamak iin Aznlk Dili demesi gibi Trke yayna Mslmanca demesi. Yunan komnistlerinin bile bunu sorgulamamas. Kendisinin Mslman deil ateist olduunu onlara bile kabul ettirememesi vs. ) gerici ulusuluun evrensel ve her yerde mcadele edilmesi gereken karakterini gzlere batrd toplantnn atmosferi tamamen deiti. Ondan sonra fiilen, dergi iin neler yaplabilecei; nasl bir dergi olabilecei konusu tartld. Bundan sonra o ilk balardaki moral bozukluu ve ekingenlik kayboldu. Angaje bir ruh hali olutu. (En azndan benim gzlemim byledir, yanlyor olabilirim. Zaten hafzama dayanarak ve kendi znel deerlendirmelerini katmaktan da ekinmeyerek yazyorum bu raporu. ) Bundan sonra kimlere mrecaat edildiini, bu mektuplar ve bunlara gelmi cevaplar okudum. Sadece Pnar Selekten teklifi ilgin bulduu, imdi zaman olmad ama en ksa zamanda okuyup cevaplayaca tarznda gelen mektup ile Nail Satlgandan gelen cevaplar okundu. (Bu mektuplamalar ayrca yollayacamdan burada tekrar aktarmyorum. Toplant olduu sra Haluk Gergerden henz cevap gelmemiti. ) Dergiye ilikin olarak ak olunmakla birlikte farkl tasavvurlar olduu da ortaya kt. rnein, Cem arkada, derginin ikinci cumhuriyetilere bile ak olmas konusunda kukularn ve onlarn damga vurmas olaslna kar ekincelerini belirtti. Ayrca yine Cem arkada, mehur kalemlerden ziyade, dar ama istikrarl bir teorik derginin daha iyi olablecei konusundaki tercihini belirtti. Eer imkan olmaz da Trkiyede kada basl bir dergi karamazsak, geici olarak nternette bir dergi karmann denenebilecei tarzndaki grlere Orhan arkadan, yle ele gelen bir kada olmadka, sanal uzayda yaplacak eylere ilgi duymadna ilikin itirazlarn da bu arada belirtmek gerekir. Bundan sonra gl bir yazar kadrosuna ulaabilmek iin, nasl aama aama gitmek gerektii; ama esas nemli olann ilk bata bir iki tannm isim olduu; Trkiyede dergiye kimlerin angaje olduu gibi konular grld. Daha sonra da Avrupada neler yapabileceimiz noktas zellikle para bulma konusunda younlat. Erdem arkada, kendi daha nceki deneylrine ve balantlara dayanarak ilk elde iki konser dzenlenebilecei, toplantdaki insanlar destek olursa epey bir katlm salanabilip belli bir gelir elde edilebileceini aklad. Sonra da bunun zerine braz konuuldu. Akam olunca toplantya son verip msr almaya gittik. Akam da aldmz msrlar atete kzartp yedik. Ama hayvan yiyecei msr imiler ok lezzetsizdiler. yle grnne bakp da kimsenin aznn suyu akmasn. Toplantya katlanlarn ve msrlarn resimleri u adreste grlebilir: http://www. gecmisten-gelecege. net/resimler/resimler. htm Pazar:

22

Bazar gn sabah, son bir kez balamak zere herkesin bu projeyi destekleyip desteklemedii soruldu. Herkes desteklediini ifade etti. Bu arada Hseyin arkada, toplantya katlanlarn kendilerini Dergi Giriimi deil, Zaten ortada bir giriim olduundan, Dergiyi Destekleme Giriimi demesinin daha doru olacan syledi. Bylece kendimizi dergiyi destekleme giriimi olarak tanmladk. lk elde de para salamak iin iki konser dzenlemeyi kararlatrdk. Ayrca dergiyi destekleyenler arasnda haberlemelerin dzenli yrmesi iin bir mail grubu kurmak. Keza Paltalk adl program araclyla sesli konferans olanaklar gibi konular da grld. Bundan sonra ben bir de, nternette bir teorik dergi karlabilcecei, bunun tamamlayc yn zerinde durdum ama ortada somut bir ey olmadndan bir sonu kmad. * Bundan sonra bir de, biz internette aktif olanlar ve bu iten biraz anlayanlar neler yapabiliriz diye kendi aramzda toplandk. Burada yabanclar iin u bilgileri vereyim. Drt kii nternette belli bir faaliyet yapyordu ve zaten nternet araclyla kontak olumutu. Bir arkadan (Sreyya) Bat Trakya Atlm diye bir sitesi var. Bat trakya Trkyeri ile ilgili, orada sosyalizmi savunan bir site. http://www. batitrakya-atilim. com Bir arkadan (Cem) Uzaklar diye bir sitesi var. Marksizm ve Sosyalizm iin bir referans ve kaynak site olma amacyla kurulmu bir site. http://www. uzaklar. net (Bu arada bir bilgi. Bu arkada sitesine Demokrasi in Ortadou Manifestosunu) koymu. O zaman stesinin bulunduu server her hangi bir yazya tka kere giri yapldn da syyormu. Manifestoya o srede 400 giri olmu. Sonra server deitiinden durumu bilmiyordu. ) Erdem arkada ise bir ok siteyi ynetiyor. En son Kxz sitesini yapt. Hamburg Kltr Sanat Merkezi diye bir sitesi var. http://www. hksm. org/ Konserler de bu Hamburg Kltr Sanat Merkezi tarafndan dzenlenecek. Hatta belki konserlerin gelirinin dergi ile ilikisini gizlemek gerekecek. Ayrca Erdem Arkada byk bir fabrikada yeri temsilcisi ve Sendikada aktif. Almanyada son zamanlarda muazzam kstlamalar var. Bu kstlamalar erevesinde aadan bir hareketlenme var. (Genellikle eski radikal soldan gelenlerin iinde yer alp ban ektii. ) Bu erevede de bu hareketin arac olabilecek bir sayfa dzenliyor. http://www. firaz. org/ Bundan sonra biz aramzda, gleri ve bilgileri birletirerek neler yapabileceimizi, birbirmizi nasl destekleyebileceimizi konutuk. Tecrbe alverii yaptk. Ucuz ve yeni teknikleri destekleyen serverlerin neler olabileceinden konutuk. Ayrca konta srdrme karar aldk.

23

Sonu:

Benim kanmca toplant balangtakinin ve katlmn azlnn aksine ok baarl geti ve son derece olumlu sonuland. Burada en azndan kararl bir destekleme giriimi kurmu bulunuyoruz ve ilk elde de para salamak iin iki konser dzenlemeyi hedefliyoruz. Ayrca internet farelerinin i birliinden de ilerde hi kmsenmeyen sonuler elde edileceini dnyorum. imdi Trkiyede ilk elde en azndan izstanbul ve Ankarada da birer destekleme giriimi kurmaya girilse hi fena olmaz. Keza Trkiyede veya baka yerde nternetten anlayan arkadalar da bizimle bilgi dei tokuuna ve i birliine girse hi fena olmaz. Evet, znel ve haffzaya dayanan bu rapor burada bitiyor. Unutulan, yanl veya eksik hatrlanan noktalar varsa katlanlarn dzeltmesini dilerim. Esas olarak havay yanstmay hedefledim. Tabii kendi algladm biimiyle. Grubu kurdum ama hala herkesin adresi grlmyor bu nedenle dorudan adreslere de yolluyorum. Kendiniz de u adrese bir bo e-mail yollayarak gruba girebilirsiniz: Dergi-girisimi@yahoogroups. com 09 Eyll 2004 Perembe

Steinkimen Sonras Gelimeler

09. 09. 2004 Yazarlk veya Dergi Giriimcilii nerilenlerle Yazmalar karlacak dergiyi giriimcileri arasnda kamuoyunun tand tutarl bir devrimci ve demokrat bir izgiyi izlemi kiilerin bulunmas son derece nemli. Bu konu daha nce eitli defalar konuulmutu. Bu balamda ilk elde drt kiiye mektup yazdm: Pnar Selek, Haluk Gerger, Ragp Zarakolu ve Nail Satlgan. zetle imdiye kadarki durum u: Ragptan henz bir cevap gelmedi. Haluk Gerger, karanlar arasnda yer alamayacan ama yazacan belirtti. Pnar Selek, ary okumak iin zaman olmadn, ilk frsatta okuyup cevap vereceini ve projeyi ilgin bulduunu belirtti. Nail Satlgan, Yaz yazamayacan bildirdi ama bir defa daha dnmesi iin bir mektup daha yazld. Aada bu yazmalarn tamamn aktaryorum.

24

Pnar Selek le Yazmalar:

Pnar Selee mektup:

Deerli Selek, liikte size Ortadou in Demokrasi Manifestosu balkl bir metin yolluyorum. Sizden ilk dileim, biraz zamannza kyp bu metni okumanz. Buna bal olarak size u sorular yneltmek istiyorum. Bu metinde ifade edilen programatik yaklamla, Trkiyede peryodik olarak kacak (onbe gnlk veya haftalk) bir derginin giriimcileri arasnda olmak ister misiniz? Eer metinde ifade edilen yaklam size byle bir konumda katkda bulunmak iin uzak ise, bu yaklamda kan bir dergiye yazar olarak, yazlarnzla katkda bulunur muydunuz? Bu Manifestoda ifade edilen yaklamlara dayanan politik bir dergi iin bir giriim balatmay dnyorum. Fakat benim en byk zorluum Trkiyeye gelememem. Trkiyede yaayan ve benzer yaklamlar iinde olan insanlarla i birlii iinde byle bir giriimin bir baar ans olabilir. Bu balamda birlikte yola klabileceini dndm aklma ilk gelen kiilerden birisiniz. Bu nedenle sizi rahatsz ediyorum. Sizinle daha nce ksaca iki kere yazmtk. Byle bir teklifte bulunduuma gre kim olduum hakknda daha fazla bilgi sahibi olmak isteyebilirsiniz. Bu konuda gerekli bilgiyi, sayfamdaki biyografi blmnden elde edilebilirsiniz. Ayrca orada grlerim hakknda daha derli toplu bilgiler edinmek mmkndr. Sayfann adresi yle: http://www. comlink. de/demir/ Ayrca isterseniz bu dergi giriimine ilikin olarak imdiye kadar yaplanlar hakknda da bilgi verebilirim. Bu giriimde birlikte olma dileiyle. Selam ve sevgilerimle Demir Kkaydn

Not: Hangi adresinizin gecerli oldugunu bilmedigimden, bu maili bende olan iki adresinize de yoluyorum.

Pnar Selein Cevab:

merhaba, su siralar yogun bir toplanti ortamindayim.

25

sanirim 15 gun surer. yemek yemege, hatta su icmeye bile zor vakit buluyoruz. ama soz, soluk alabildigm an okuyacagim ve hemen cevap yazacaginim. teklifiniz ilgmi cekti ama hele bir metni okuyayim ve tartislim ondan sonra karar veririm. kendinize iyi bakin. selamlar. . pinar

Pnar Selein Cevabna Cevap:

Merhaba, Mektubunuz icin cok tesekkur ederim. Cevabinizi bekleyecegim. Selamlar Demir

Pnar Selee Ekstra Mektup:

Merhabalar Degerli Selek, Ozgur Politika'da bugun "Arzuhalcilik Degil Devrimcilik" baslikli yazinizi okuyunca, yillardir ayni konuda defalarca yazdigimu ve kimseden en kucuk bir yanit, bir yanki alamadigimi hatirladim. Ve yaziniz benzer sonuclara bagimsizca ulasmanin bir ornegi olarak beni sevindirdi. Ne derler? "Aklin yolu birdir. " En azindan yankisiz kalmamainiz icin, benzeri seyleri dusunup soyleyen baska birilerinin de varligini bilmeniz icin bu konuda yazilmis eski bir yazimdan bir bolumu yolluyorum. Vaktiniz yok, okuyamazsiniz ama yine de yolluyorum. Selamlar demir

Parti Konusunda zerinde Dnlmesi Gereken Baz Sorular Devrimci Marksist gelenek iinde devrimci bir ii partisinin ne zaman nasl kurulmas gerektii konusunda pek dikkati ekmemi iki deiik gelenek vardr aslnda. Bu geleneklerden birincisi esas ifadesini Marx ve Rosa Luxemburg'da bulur. Buna gre, devrimci bir ii partisi mcadelenin ykseliine dayanmal; ykselen bir hareketin ifadesi olmaldr. Bir ykseliin olmad bir dnemde bu tr rgtleri kurmaya ya da yaatmaya almak sonuta gelecek ykseliin sorunlarn kavramaktan uzak kk sektler retmeye yarar. Marx'n pratik tavr da hep bu ynde olmutur. 1848 devrimi ncesinde ve ykselii srasnda Komnistler Birlii'ni kurmular, mcadele etmilerdir. Ancak devrimin yenilgisinden sonra, ksa bir sre toparlanma denemelerinde bulunmularsa da, bir sre sonra kendilerine harhangi bir dernekte bile almay yasaklamlar; faaliyetlerine son vermilerdir. Yllarca enerjilerini kk bir sektin problemlerine harcamaktansa, gelecek bir ykseli iin teorik hazrla ayrmlardr. Ne zaman ki ii hareketi yeniden ykseli belirtileri gstermeye balam, bu

26

ykselile birlikte Birinci Enternasyonal'in kuruluuna girimilerdir. Bu rgt ykselen bir ii hareketine dayanm ve onun ifadesi olmutur. Ancak 1871 Paris Komn yenilgisinden sonra, hareketin tekrar gerilemesi ve Enternasyonal'in de ister istemez tekrar sektlerin mcadele alan olmas eiliminin belirmesiyle birlikte bu rgt kapatmakta hi de tereddt etmemilerdir. Marx ve Engels iin rgt kutsal, dokunulmaz bir tabu deil, bir aratr. Dier gelenek en nde gelen savunucu ve uygulayclarn Lenin ve Troki'de (zellikle 1920'lerden sonraki Troki'de) bulur. Bu anlaya gre, bir gerileme dnemi dahi olsa, kk bir ekirdei; bir organizmay yaatmak; gelecek ykselii hazrlkl karlayabilmek iin zorunludur. zellikle Troki, Ekim Devrimi'nin baars ve Rosa'larn baarszln byle aklar. Kendisi de daha sonra Drdnc Enternayonal'i, Lenin'den edindii bu derse gre, hi bir devrimci kitle hareketi ykseliinin olmad koullarda; "an gece yars"nda ayn nedenle rgtlemi ve onun bu abas karsnda, rnein saac Deutscher Marx'n pozisyonuna benzer bir tavr savunarak bu rgtn kurulmasna kar kmtr. Tarih hangi tavrn daha doru olduuna henz bir cevap vermi deildir. Elbet her iki tavrn da kendine gre avantaj ve dezavantajlar bulunmaktadr. Aslnda Lenin'in rgt anlaynn yanl yorumlarla tabulatrlmas bu alanda yaplabilecek ok verimli aratrmalarn yolunu tkam, tartmalar engellemitir de. rnein Lenin'in partisinin baars ne lde, nceden, ne pahasna olursa olsun bir ekirdek olmasyla aklanabilir? Bu konuda Troki'nin yorumu ne lde dorudur? Aslnda 1907'den sonraki yllarda fiilen rgt yoktur da; rgtn canlan ii hareketinin ykseliine rastlar. Bu iin bir yan. Bir de bu gne kadar gzlerden kaan dier yan var: aslnda RSDP'nin gerek yaam ve baars Marx'n tavrn dorular niteliktedir. Ondokuzuncu Yzyl'n sonlarndan itibaren, dalga dalga ykselen, zaman zaman yenilgilerle ksa sreli gerilemelere urasa da srekli bir ykseli eilimi gsteren bir ii hareketi vardr Rusya'da. RSDP de bu ykseliin ifadesidir. Ykselen bu ii hareketi olmasayd, Lenin'in en yaratc teori ve taktikleri, tpk 1907-12 arasnda olduu gibi kk gruplarn atmalar iinde yiter gider, hi de devrime falan yol amazd. Keza, 1917 ylnda, uzun hazrlk dneminde yetitirilmi elemanlarn, ykselie en az ayak uydurabilenler olmalar gerei de gzden uzak tutulmamaldr. Ykselen bir yn ve ii hareketine dayanmadan, srf devrimci teorik pozisyonlarla uzun gerileme dnemlerinde bir rgt ilerideki bir kabar iin hazr tutmaya almann nasl tketici bir i olduunu; ve ne lde ynlarn mcadelesini ykselttiini ya da ykseltmediini en iyi Drdnc Enternasyonal'in tarihinde grmek mmkndr. Sonu hi de parlak deildir. Acaba bir rgt olmasayd, sonu bugn daha m kt olurdu? Buna hemen bir cevap vermek kolay deildir. Kald ki, Drdnc Enternasyonal'in dayand Bolevik gelenek hala 1968'lerin dnyasnn sorunlarna bile bir program sunabilen bir dzeye sahipti; henz olaylarca almamt. Bu nedenle de 1968'lerin dnyasnn devrimci kabarndan etkilenebilmi ve bu kabar etkileyebilmiti. Trkiye ve Avrupa'da Birlik Tartmalar'nn yrtlmesi srasnda hemen herkes Lenin/Troki yaklamyla Birlik ve Parti sorununa yaklam, kimse bu yaklam sorgulamay aklndan bile

27

geirmemitir. rnein hi kimse ykselen bir ii ve kitle hareketinin olup olmad; varsa, bunun ne trde rgtsel ve politik ihtiyalar olduu gibi bir analizden yola karak bir parti gerekip gerekmedii sorununu tartmamtr. Herkes iin bir aksiyom durumundadr ykselme olsa da olmasa da bir partiyi el altnda bulundurmak. Bu varsaym da tartmak gerekiyor; hem de bu gnn dnyasna 1968'lerde Trokist gelenein sunduu kadar olsun bir program ve sistemli teori sunamadmz gereiyle birlikte. "Sosyalistlerin Birlii" Kimin in Gerekli? Nesnel bir hareketin incelenmesiyle ne tr bir rgtlenmeye ihtiya olabilecei trnden bir problemin olmamas sadece "rgt her koulda olmaldr" anlayyla da aklanamaz, nk ok nemli bir blm rgtlerin dndadr da. Burada sorunun insani ve psikolojik bir boyutu da vardr. Aslnda binlerce sosyalistin, devrimin ya da kitlelerin ihtiyalar asndan deil, sadece kendi alarndan bir rgte ihtiyalar vardr. Bir mcadeleye verilmi yllar; yapacak baka bir eyi olmama; siyaset dnda baka bir eyden anlamama; hayata anlam verecek bir abaya duyulan ihtiya vs. . Btn bu nedenlerle herkesin bir rgtlenmeye ihtiyac var. Hatta yzlerce militan bir rgt aparat olmad takdirde u dnyada yaama ans bile olmayan bir insan durumundadr. Bu insanlar elbette yaamlarnn kayna olan bu yaplar ve anlaylar dileriyle, trnaklaryla savunacaklardr. Btn bunlar insanca ve anlalabilir ihtiyalardr. Ama bizler sosyalist isek ne kendimizi ne de ynlar kandrmamamz gerekir. Aslnda ynlarn, ykselen bir hareketin veya devrimin ihtiyac olup olmad iin deil, -nk bu konuyu bilimsel bir pheyle tartm deiliz-, kendi ihtiyacmz iin bir rgt, birlik veya parti kurmak istediimizin bilincinde olmalyz. Bu ar bir yarg gibi grlebilir, ancak birlik istemlerinin gerekeleri dikkatlice okunursa, ecaat arzeden merdi kpti gibi, birliin tam bu nedenle istendii grlebilir. Bu durumun kavranamam olmas "Birlik Tartmalar"nda garip sonular yaratm durumda. Bir parti ykselen bir hareketin ifadesi olabilir. O takdirde programatik saflktan ziyade, hareketin canll ve dinamizmine baklr; onun iinde saf tutulur. 1960'larn TP'i byleydi ve rnein Dr. H. Kvlcml ona kar byle bir tavr iindeydi. Ya da bir parti. bir program temelinde kurulablr. Bu takdirde de inanlar ya da ideolojiler deil, somut hedefler ve talepler birletirici unsur olutururlar. Bunun dnda modern toplumda toplumu deitirecek bir g oluturmann yolu yoktur. Halbuki birlik ya da legal parti tartmalarnda ne kitle hareketinden sz eden var ne de somut hedefler ve programdan. Hatta legal partiyi savununlar, program olmasa bile olabileceini sylyorlar. Peki bu partinin ya da birliklerin ayrc kriteri ne olacaktr? "Sosyalist olmak", "kendine sosyalist demek". Bunlar ise inanca, ideolojiye dayanan tanmlamalardr. nsanlar ideoloji ya da inanlarna gre birletirmenin gereksiz ve olanaksz olduu hala anlalm deil demek. Sorunun byle konulmu olmas, birliin sosyalistlerin bir ihtiyacna vevap verdiini gsterir;

28

insanca bir ihtiyaca. Ama bunun iin parti kurmaya kendini ve bakalarn aldatmaya ne gerek var. Sosyalistler dernei gibi bir ey de kurulabilir; parti namyla yaplabilecek her eyi yapabilir ve belki kamu oyunda sznn arl olan bir birlik olabilir.

"Birlik mi Rekompozisyon mu?" adli kitaptan http://www. comlink. de/demir/kitaplar/birrekom. htm

Pnar Selee ilikin not:

1) Pnar selee yollanan ekstra mektubun yazlmasna yol aan yazs udur: PINAR SELEK: Arzuhalcilik Deil Devrimcilik Geenlerde Gncel Hukuk dergisinde Medeni Hukukun Trkiye'deki sayl hocalarndan smet Sungurbey'in bir rportajn okudum. nsan ve hayvan haklar mcadelesinden de iyi tandm ve ok sayg duyduum Sungurbey bu rportajda hukukular ikiye ayryor: Lafzi hukukuluk ve amasal hukukuluk. Amasal hukukuluk, yasalarn amacn, bunlar ortaya karan sosyal ihtiyalar, temel alr ve yasalarn hukuka uygunluunu eitli unsurlar gznne alarak srekli sorgular. Kanun metnine dayansa bile kanun snrlarn aarak, kanuna esneklik vererek, konulu amacna ve hukuka uygunluuna gre yorumlar. Lafzi hukukuluk ise kendini varolan yasalarla snrl tutar ve yaamn bu yasalara gre akp akmadn kontrol eder, yarglar, savunur. Lafzi hukukuluun "arzuhalcilik"ten baka bir ey olmadn syleyen Sungurbey: "Mahkemelerin nnde daktilo ile yazanlar vardr ya ayn onun gibi. Kanunun derinliine, amacna inmiyorlar, metinle yetiniyorlar" diyor ve bu durumu hukukularn felsefe ve sosyolojiden kopuuna balyor. Felsefe, sosyolojiden kopan hukuku da olamaz. Evet, Sungurbey hakl. Onlara arzuhalci demek en iyisi. Arzuhalcilik yapan lafzi hukukular aslnda hukuku deil, yasac oluyorlar ve bu yasalarn hukuka uygun olup olmadn, toplumsal ihtiyac karlayp karlamadn sorgulamyorlar. Ayn ey devrimcilik iin de geerli. Devrimcilerin genelde zgrlk deil devleti olduuna inanyorum ben. Tpk lafzi hukukularn yasann amacn gz ard etmeleri gibi sistem kart olduunu savunanlar da, yaptklar almann, kurduklar rgtn amacndan yani zgrlkten kopuyorlar, varolan rgt tek ama haline getirerek ve deimez klarak devrimci deil brokrat oluyorlar. Lafzi hukukularn adaleti deil tccar olmalar gibi brokrat devrimciler de demokratlk yerine etecileiyorlar. Kendine devrimci diyen herkesin arzuhalci ve brokrat zellikleriyle hesaplamas lazm. nk bu zellikler bir statko yaratyor. Ve egemen sistemin kendini yenilemek iin muazzam abalad, "yeniden yaplanma" syleminin devlet odakl birok rgtte ok yaygnlat gnlerde gerek devrimcilere ok ihtiya var.

29

Marx'n hayatn, o dnemin mcadele tarihini okuyanlar bilir. Marx ve Engels illegal komnist bir rgtlenmeye nclk ederler, arkadalarnn byk fedakarlyla bu rgt kendini gizlilik iinde var etmeyi, iletmeyi, kurumsallatrmay baarr. Bu arada Avrupa'da devrimler a yaanmaktadr. Snflar, toplumsal gruplar, devlet hareketlidir. Eitlik, zgrlk ve demokrasi isteyenler asndan bu frtnal dnemde "somut koullarn somut tahlili" hi duraklamadan yaplmaldr. O dnem nemli bir gazetenin bayazar olan Marx, bir gn arkadalarn karsna alr, bir gei dnemi iinde bulunduklarn, ideolojik ve legal demokratik mcadeleye ihtiya olduu gibi eitli politik nedenler belirterek komnist rgtlenmenin illegal yapsnn datlmas, kadrolarn gazete vb. alanlarda yer almas, illegaliteye, rgtn ayakta tutulmasna harcanan enerjinin ideolojik demokratik mcadeleye verilmesi gerektiini syler. Tabii ortama bir yas havas ker. Varolan komnist rgtlenme iin yaayan, kendini hcrelere adayan Marx'n can arkadalar, uzun zaman onun sylediklerini anlayamazlar. nk onlar ideolojiye deil, rgte katlmlardr. Devrimci deil, brokrattrlar. Eksik yoldatrlar. Ama Marx'a duyduklar sayg ve sevgi nedeniyle ciddi bir muhalefet olumaz. Deniyor ki bu neriyi getiren Marx olmasayd kesinlikle lin edilirdi. Marx lin edilmedi ama pratikte boa karld. Marx ve Engels'in devrimci bir ruhla gelitirdii komnist mcadele onlarn lmnden sonra tutuculat, hatta gericileti. Tarihin tekerrrden ibaret olmamas iin devrimcilerin oalmas gerek. . . 2) Pnar Selein katld toplantlarn ne olduu Abdullah calann grme notlarndan anlalyor (Gazetede yeniden yaplanma almalar sryor. Belirttiiniz erevede Pnar yrtyor. Ama sre biraz sancl geliiyor. )
Pnar geliebilir. Selamlarm syleyin. Uzlamac davransn. Baarlar diliyorum.

lkede zgr Gndemin yeniden rgtlenmesi. Yeniden Yaplanma denen bu srecte karlalan sorunlar hakknda Selein yukardaki yazs baz ip ular veriyor:
Haluk Gerger ile Yazmalar

Haluk Gergere Mektup

Sayn Gerger , liikte size Ortadou in Demokrasi Manifestosu balkl bir metin yolluyorum. Sizden ilk dileim, biraz zamannza kyp bu metni okumanz. Buna bal olarak size u sorular yneltmek istiyorum. Bu metinde ifade edilen programatik yaklamla, Trkiyede peryodik olarak kacak (onbe

30

gnlk veya haftalk) bir derginin giriimcileri arasnda olmak ister misiniz? Eer metinde ifade edilen yaklam size byle bir konumda katkda bulunmak iin uzak ise, bu yaklamda kan bir dergiye yazar olarak, yazlarnzla katkda bulunur muydunuz? Bu Manifestoda ifade edilen yaklamlara dayanan politik bir dergi iin bir giriim balatmay dnyorum. Fakat benim en byk zorluum Trkiyeye gelememem. Trkiyede yaayan ve benzer yaklamlar iinde olan insanlarla i birlii iinde byle bir giriimin bir baar ans olabilir. Bu balamda birlikte yola klabileceini dndm aklma ilk gelen kiilerden birisiniz. Bu nedenle sizi rahatsz ediyorum. Ayrca isterseniz bu dergi giriimine ilikin olarak imdiye kadar yaplanlar hakknda da bilgi verebilirim. Bu giriimde birlikte olma dileiyle. Selam ve sevgilerimle Demir Kkaydn Not: Bu mektubu aldnzda aldnza dair bir cevap yollamanz mmkn m? Daha nce de yolladm: Sanrm elinize gemedi

Gergerin Cevab:
Demir selamlar. Tamamiyle olmasa bile pek ok konuda sana katlyorum. 1. Milliyetiliin insanlk asndan en ykc inan, ldrc bir virs olduundan kuku duymuyorum. Yurtseverlikten milliyetilie gei konusundaki tahrihsel srece ilikin tahlilerinde haklsn. 2. zellikle Trk halk asndan militarist ovenizme kar kararl ve toplumsal tecriti bile gze alan bir mcadelenin kanlamaz bir koul olduuna inanyorum. Trk halknn kafas zgrlemeden, milliyetilik virs ile karartlm bilinci temizlenmeden oradan insani bir kprdan berklenemez, bu krinanla donmu dinamizmi yeniden kazanlamaz. 3. Devlet ve zellikle de Trkiye zglndeki silahl brokrasi konularnda da sana katlyorum. 4. Krt milliyetilii ile (yani ezilen ulus milliyetilii ile) ezen ulus milliyetilii arasndaki farklarn gzden karlmamas gerektiini dnyorum. Sovyetler BIrlii'nin ks sonras gibi, PKK'nin yenilgisi de bir pandora kutusunu at. imdi Krt milliyetiliinin baz guruplarda gelmi olduu noktay grnce rkyorum ama yine de araya bir farkllk koymal. Sylediklerinin, hele bir "Trk" olarak yazdklarnn, senin de farknda olduun gibi yaratt tepkileri, haksz ama kanlmaz buluyor, senin de yaptn gibi anlayla karlamaya calyorum. Ama imdi bir derdi projesi olunca i deiiyor, kiisel bir
31

hakszlktan kp politik platformlar aras atmaya dnmesi eilimini tamaya balyor. Yani byle bir giriimin daha bata asl umut balad kesimlerde byk tepki dourabileceini, diyalog imkanlarn dahi kapatacak bir "komplo" olarak alglanmas byk ihtimal. in bu boyutunu dnmen gerek; bu artk sadece stoik bir sabrla karlacak bir olgu olmaktan kp politik/ideolojik bir form kazanyor, boyutlar, dolaysyla da olas sonular ok geniliyor. Bilirsin Lenin basn organlarnn bizatihi kendilerini birer rgtlenme sreci olarak grr. Yani dergi znde bir "rgtlenme" abasnn simgesi, hatta dorudan kendisi olarak alglanabilecek ve Krtlerde infial bile yaratabilecek. 5. nerdiklerinin milliyetilie kar radikal bir ideolojik mcadelenin tesinde eyler olduu kukusuz ve bu haliyle de bir siyasal/ideolojik akm olarak ele alnmal. Doas gerei (bir znel tercih ya da dizayn nedeniyle olmasa bile) Krtleri ve sosyalistleri hedef tahtasna oturtuyor grnmesi ya da onlarca yle alglanma olasl ya da ayn sonucu vermek zere oradaki zlem ve yerleik deer yarglarn ilk eletiri hedefleri arasna almas, ileri ok gletirecee benzer. Korkarm ki, bu durum, zamanla, hedeflerin sapmasna bile yol aabilir, bir bakma "ka yapaym derken gz karma" gibi bir sonula karlalabilir. 6. Tabii itirazm olan noktalara deinmiyorum, ok da nemli olduunu sanmyorum. Dnyada, zellikle Trkiye'de ve hi kukusuz sosyalist sol iinde milliyetilie kar mcadele etmenin zorunluluu hereyin zerinde. Buna Trkiye'deki milli gvenlik yaplanmasn da eklemek gerekir tabii. Bunlar stratejik nemde. 6. Bir dergi, implikasyonlar ne derece geni olursa olsun, elbette sadece Orta Dou ve milliyetilikm zerinde ina edilemez. Yani, akademik evrelerdeki, kendi terminolojisi, teknik yazar kadrosu ve uzman okurolan dar uzmanlk dergileri gibi olamayacana gre, zerinde ykselecei bir politik/ideolojik temel ve hatta "kitle" olacaktr. Bu acaba onu oca grdmz trden bir "rgt ya da evre dergisi" yapar m? Bunun byle olmamas ya da alglanmamas iin bireyler dnmelisin. 7. Ben burada sralamaya gerek olmayan pek ok nedenden dolay derginin giriimcileri arasnda olamam. Ama yazmamak iin hi bir neden de grmyorum. Ana yneli konular benim bilgi alanma girmese de, elbette yazarm. Bu konularda dar ve banaz dnmem, "destek veriyorsun" gibi tepkileri dikkate almam. Bu nedenle de, Maoist olmama karn Maoist dergilerde, Trokist olmadm halde Trokist dergilerde, (genel kannn aksine) kendimi Stalinist kabul etmemekle birlikte Stalinist dergilerde yazdm. ok geni mezhepli deilim, pek ok yere asla yazmam da, o ayr. Ama bu dzenin temellerine ynelmi evreleri dost kabul ediyorum. Senin dediin gibi, bunlardan bazlar nesnel olarak cehennemin yollarn dyopr olsalar da. Burada da "su"u paylayor, toplumsal mcadeleden temiz kalmak uruna kamyorum. Neyse, uzun lafn ksas, senin karacn bir dergide yazarm. Sana kolay gelsin. Belki bir karlamamzda daha uzun konuur tartrz. Selam ve sevgilerimle. . . .

32

Haluk Gerger

Gergerin Mektubuna Cevap:

Merhaba Sayin Gerger, Oncelikle ayrintili ve uzun cevabiniz icin cok tesekkur ederim. Tabii dergide yazmayi kabul etmenizin bizleri ne kadar sevindirdigini ve bunun nasil buyuk bir destek oldugunu anlatabilmem mumkun degildir. Sizin isminiz muhakkak ki baskalarinin da yazma taleplerimize olumlu cevaplar vermelerini etkilecektir. Cunku sizinle ayni sayfalarda yazabilmek bir cok kisi icin bir onurdur. Mektubunuzda belirttiginiz kaygilarin hapsine katiliyorum. Ozellikle belirttiginiz, ezilen ulsun algilayisi acisindan ortaya cikabilecek komplikasyon cok onemli. Bu nedenle de Bildiri genel olarak Orta Doguya yonelik olmakla birlikte, dergi ozel olarak, Turkler arasinda ve Turkler icinden o bildiride ifade edilen programa bir katkiyi hedefleyip, diger etni, dil ve kulturden olanlar arasindaki gerici milliyetcilikle degil, ozellikle Turklerin icindeki gerici milliyetcilikle ve genel olarak milliyetcilikle mucadeleyi esas alacak ve bu tarzda bir ornek yoluyla baskalarini da kendi iclerinde benzer davranmaya dolayli olarak cagiracaktir. Tabii Cagri ya da Manifesto baslikli metin daha ziyade Orta Doguya yonelik olarak yazildigindan bu yan derginin ozgul islevine iliskin olarak ozellikle vurgulanmamistir. Ancak Turkiyede cikacak bir derginin esas vurus yonunun Turkler icindeki milliyetcilik olmasi gerektigi yazinin ruhunda bulunmaktadir. Boyle bir vurus yonunun, ozellikle Kurtler gibi ezilen uluslar acisindan sozunu ettiginiz mahzurlari giderecegi ve Kurtler icinde, etniye, dile dayanan bir milliyetcilige karsi devrimci ve demokratik karakterde bir milliyetciligi savununlarin veya genel olarak milliyetcilige karsi olanlarin pozisyonunu guclendirecegi aciktir. Turk solundan gelebilecek kasitli veya kasitsiz yanlis anlamalar ve bunlarin sonucunda da hedeflerden sapma tehlikesi de bir gercektir. Ama tehlikesiz ne var ki? Yemek yerken bile insan bogazina bir sey kacip oleblir. (Yilda 300. 000 kisi boyle oluyormus dunyada. ) Bu nasil yemek yemekten vaz gecmemizi gerektirmiyorsa, bu riskleri goze almak gerekiyor. Ama elbette bogazimiza bir sey kacmamasi icin sakin yemek; iyi cignemek ve yanimizda bir bardak su bulundurmak gibi tedbirlerle bu riski minimuma indirebiliriz. Zaten siz ve sizin gibilerin varligi bu gibi tehlikelere karsi en onemli guvencelerden biridir. Derginin bir orgut ve cevre dergisi olmamasi icin elimizden geleni yapmaya calisacagiz. Bunun icin toplumun cok farkli kesimlerindeki tum demokratik karakterdeki talepleri dile getiren muhalifleri bir araya getirmeye calisacaktir. Dergi sadece devrimci demokratlara veya sosyalistlere degil; simdiye kadar liberallerin ideolojik ve maddi baskisi altinda kalip demokratik yone fazla vurgu yapamamislara bile sola bir acilis imkani sunmaya calisacaktir. Onlar bizimle bir arada gorunmekten korkmuyorlarsa, bizlerin onlarin varligindan korkmamiz icin bir neden yoktur. Elbette bunun gerceklestirilmesinin tasarlandigi kadar kolay olmadigi ortadadir. En basit

33

seyleri bile defalarca tekrarlamak; yanlis anlama ve on yargilari yikmak icin bikmaksizin cabalamak gerekmektedir. Benzer bir deneyi bir kac yil once Kivilcimli Sempozyumunu hazirlarken yasamistim. Herkes sempozyumun bir doktorcular ayini olacagini saniyor ve herkesin bu yonde korku ve on yargilari bulunuyordu. Ama sonunda, cogu gereksiz ve anlamsiz gibi gorulebilecek en kucuk bir ayrintiya bile dikkat eden uzun ve israrli cabalar soncunda, bu on yargilar yikildi; korkular giderildi ve gercekten bilimsel; benzeri hemen hic yapilmamis cok guzel; kimsenin katildigi icin pisman olmadigi; aksine katilmayanlarin boyle guzel bir olanagi kacirdiklari icin hayiflandigi guzel bir toplanti gerceklestirildi. Bu dergi projesine de benzer sekilde ayni dikkat ve hassasiyetlerle yaklasilacagindan emin olabilirsiniz. Siz her ne kadar cikaranlar arasina katilmiyor ve kendinizi bir yazar olmakla sinirliyorsaniz da (Sakin bunu bir serzenis olarak anlamayin. Bunu anliyor ve sadece yazmaniza bile cok buyuk deger biciyoruz), sizin elestiri ve onerilerinizi bekledigimizi ve onlari tipki cikaranlardan ve sorumlulugunu ustlenenlerden birinin elestiri ve onerileri gibi ele alacagimizi bilmenizi isteriz. Derginin hazirliklari, bu gune kadar kat ettigi yol vs. hakkinda daha yakindan bilgilenmek isterseniz her turlu belgeyi ve gelismeyi size de aktarabilirim. Isterseniz dogrudan yuzyuze de konusmayi isterim sahsen. Gecenlerde bir arkadastan bu aralar Almanyaya geleceginize dair bir sey duydum. Eger bu haber dogruysa ve zamaniniz uygunsa bir sekilde daha ayrintili konusabiliriz de. Ya ben oralara gelebilirim, ya da sizi buralara davet edebiliriz. Hatta zamaniniz uygunsa ve imkan bulabilirsek ornegin Hamburgta bir konferans vermenizin de yolunu arayabiliriz. Belki bunlar icin cok gec kalinmistir bilmiyorum. Ama programiniz hakkinda biraz ayrintili bilgi verirseniz ve uygunsaniz hem gorusme hem de sizin bu vesileyle Hamburgta bir konferans vermeniz saglanabilir. * Dergi projesine iliskin olarak bu yazdiklarimdan sonra baska bir konuya gecmek isitiyorum. Sizin de belirttiginiz gibi milliyetcilik korkunc bir virus. Bu dergi ve cagri esas olarak bu milliyetcilik virusuyle degil; bunun gerici bicimiyle mucadeleyi hedefliyor. Ama milliyetciligin kendisiyle mucadele diye de cok ciddi bir teorik ve politik gorev de ortada durmakta. Tabii bu gorevin en kritik sorunu milletin ve milliyetciligin ne oldugu. Bir cok Marksistin de belirttigi gibi, Marksizmin bir ulus ve ulusculuk teorisi bulunmamaktadir. Bu teorik sorun Marksizmin bu gunku gerileyisi ve bir perspektif sunamayisiyla yakindan iliskilidir. Asagi yukari 1980lerin ortalarindan beri, ulus uluscuuk, din, yeni bir uygarligin programlastirilmasi gibi sorunlar kafami buyuk olcude mesgul ediyordu. Bu baglamda epey teorik ilerlemeler de kaydetmistim ama bunlarin her biri farkli alanlarda birer ilerleme olup, birbiriyle baglari acikca ortaya koyulmus degldi ve tabiri vaiz ise bir birlesik alanlar

34

kurami biciminde ortak bir kavram sistemi icinde birlestirilememisti. Tam da bu dergi projesinin cagrisini yazdigim siralarda sayin Ismail Besikcinin Aleviler uzerine bir yazisinin elestirisini yazmaya baslamistim. Ne var ki elestiri giderek dallanip budaklandi ve Besikcinin elestirisi olmaktan cikip Marksist ulus, din teorileri uzerine bir incelemeye donustu. Bu donusum esnasinda sanirim cok onemli bazi buluslar yapip; din, ulus, baska bir uygarligin programlastirilmasi gibi sorunlarin bir ve ayni sorun oldugunu gorup bunlari (tabiri caiz ise bir tek birlesik alanlar kurami icinde) birlestirmek yonunde onemli bir adim attim. En azindan boyle oldugunu dusunuyoum. Sorunun ozu cok kabaca soyle: din bir inanc ya da deoloj degil; tumuyle ustyapidir. Dini bir inanc ya da ideoolji olarak almak; burjuva rasyonalizminin veya nasynalizmin, dini politika disina atmasinin bir aracidir ve bir ideolojidir; sosyolojik degil ideolojik bir onermedir; burjuvazinin dininin bir kabuludur. Dine inanc veya ideoloji olarak yaklasildiginda, ne kapitalizm oncesi toplumlarin yapisi ve ustyapisi anlasilabilir ne de burjuva toplumunun o dinleri inanc veya ideoloji olarak ele alisinin kendisinin (yani rasyonalizmin ve nasyonalizmin) bir din oldugu; yani modern burjuva toplumunun tum ustyapsinin orgutlendigi, tipki tanri gibi bir ilke oldugu anlasilabilir. Marksizm Dini, icinden ciktigi ve icinde kalinti olarak kalmis burjuva dusunceinin ve aydinlanmanin bir kalintisi olarak bir ideoloji olarak aldigindan bir din teorisi olmamis ve dinin ne oldugunu anlamadigini; dolayisiyla bir din teorisi olmadigini anlayamamis; bunu anlayamadigi icin modern toplumun dini olan rasyonalizm ve nasyonalizmin bir din oldugunu gorememis; dolayisiyla bir ustyapilar teorisi olmamis; dolayisiyla burjuva toplumunun bu dinine karsi baska bir ustyapiyi programlastiramamistir. Bu nedenle Marsizm dine karsi mucadeleyi, (ornegin Leninin militan maddecilik uzerine yazisinda oldugu gibi) aslinda burjuva toplumunun dini acisindan, dinin elestirisi olarak anlamistir. Halbuki, dine karsi mucadele, her seyden once modern toplumun dinine; dinin bir inanc olarak tanimlanmasina ve politik olanin ulusal olanla tanimlanmasina karsi mucadele olmak zorundadir; yani ulusal olana ve ulusculuga karsi mucadele olmak zorundadir. Dinin elestirisi gercekte o zaman baslar. Elbet bu yeni yaklasimin boyle iki kisa paragrafta aciklanmasi mumkun degildir, uzerine bir cok genis kitap yayinlanmasi gerekmektedir. Ama Besikci Elestirsinde en azindan Marksizme yabanci olmayan birinin anlayabilecegi ve bir fikir sahibi olabilecegi kadari olsun ele alindi. Simdi dergi konusundan tammen ayri ve bagimsiz olarak sizden bir dilegim olacak. Lutfen eger bir vaktiniz olursa, Besikci Elestirisinin ozellikle Sosyolojik Elestiri bolumunu okumanizi oneriyorum. Bu okumanizin sonuclarina gore baska bir onerim olacak. Gercekten milliyetcilige karsi bir mucadele, burjuva uygarliginin ufku icinde yapilamaz; burjuva uygarligini, dolayisiyla nasyonalizmi ve rasyonalizmi (politigin ulusal olana gore tanimlanmasi; kapitalizm oncesi ustyapisini duznleyen dinin inanc olarak tanimlanmasi; aracsal akil) hedef almayan bir

35

ideolojik mucadele olanaksizdir. Dolayisiyla ortada, devrimci ve demokratik hedeflere yonelik bir politik mucadelenin yani sira (ki o politik dergi projesi bu cercevede tanimlanabilir) sosyalist hedeflere yonelik (bu gun bu hedeflere yonelik bir poltik mucadelenin kosullari pek bulunmadigindan) teorik-ideolojik mucadele gorevini one koyan bir teorik yayin da gerekmktedir. Bu olmadgi takdirde, o politik derginin bir ayagi topal kalacaktir. (Ve tersinden oyle somut bir politik program ve araci olmayan bir teorik cab da ayni sekilde topal kalmaya mahkumdur. ) Bu dusuncelerle, eger imkan bulur da okursaniz, okumanizin sonclarina gore, size su sorum olacak: Burjuva uygarliginin temellerine karsi ideolojik mucadeleyi ve onun teorik aciklamasini esas gorev olarak one koyacak bir torik dergi fikrine ne dersiniz. Eger rezervler varsa, boyle bir dergide Marksizmin teorik sorunlari uzerine yazar misiniz? Gordugunuz gibi, bana selam veren borclu cikiyor elini veren kolunu kurtaramiyor. Biliyorum sizden cok sey istiyorum ama ortada boyle seyler soylenebilecek ve istenebilecek insanlar oyle az ki, var olana asiri yuklenmek kacinilmaz oluyor. (Size ilisikte her ihtimale karsi Besikci Elestirisini yolluyorum. Yaziyi ince elemeden yazdigimdan bir cok tekrarlar ve imle hatalari var. Henuz duzeltmeye de vaktim olmadi. Bunun icin kusura bakmayin. ) Selam ve sevgilerimle Demir kucukaydin

Gergerin kinci Cevab:

Mektubun iin teekkrler ediyorum. Yarndan balayarak ay sonuna kadar Ankara dnda olacam (genel olarak Trkiye'de). Bu arada ay ortasnda Almanya'ya geleceim ama bir geceye katlp hemen geri dneceim. Ekimden itibaren de yolum yine sk sk oralara decek. Sana sonra ayrntl yazarm ve bir grme imkan yaratmaya alrz. Beiki eletirsini yzeysel bir bimde okumutum. Hatta Ceylan Yaynlarnda da senin bastrmay dndn iletmitim ama onlardan bir ses kmad. lk frsatta yeniden okurum. Ama her bakmdan zellikle "yeni" yani "kkrtc" bir teorik dergi tabii ki iyidir. u sralar esas olarak umutsuzlukten kaynaklanan l toprann yaratt umursamazlk ve donmuluk durumu kolay alamaz belki ama en azndan bir uyarc rol oynayabilir bu tr abalar. Neyse, sonra zerinde daha ayrntl dururuz. Sevgilerimle. . . . Haluk Gerger
Nail Satlgan le Yazmalar

Satlgana lk Mektup:

36

Merhaba Sevgili Nail, Gecenlerde Orhandan selamlarini aldim. Cok tesekkur ederim. Aslinda sana uzun zamandir yazmak istiyrdum ama Orhanin getirdii selamlar vesile oldu. Benim yazilarimi pek okumadiini, Kurt sorunu ve PKK karsisindaki tavrimi beenmediini biliyorum. (Ben okumadiin icin tavrimi anlamadiin ve anlamadiin icin beenmediini dusunuyorum). Bu mektubu sana yollamamin nedeni, senin dikkatini bazi yazilara cekmek, okumana vesile olmak. Belki duymussundur ben bir sure once Besikcide Kafa Karisiklii: Tersinden Kemalizm Alevilik, Din Ulus, Politika ve Bilim Uzerine oldukca kalin bir kitap yazdim. Adinin uyandirdii izlenimin aksine, bu kitap Besikci ile bir polemikten ziyadeTarihsel Maddeciliin temel sorunlarini ele alan bir kitaptir. Bu kitapta, Marksist, Din, Ulus ve Ustyapilar teorilerini yeniden formule ediyorum ve bu yeni formule edilmis bicimin, Marks-Engelsin temellerini attii teori ile daha buyuk ic tutarlilik icinde olduunu gosteriyorum ya da en azindan iddiam budur. Kikapta bu temel onemdeki yeniliin yani sira, irili ufakli bir yiin daha yeni ve orijinal, Marksizme yeni ufuklar acan gorus de bulunmaktadir. Aslinda bu kitap Maraksistler icin bir teorik calisma planidir. Orada sadece esaslar ifade edilmektedir. Bunlarin her biri icin ayrca kitaplar da yazmak gerekir. Tekrar yazmak yeniden zaman alacaindan, baska birine yazdiim bir mektupta bu kitaba ilisikin dediklerimi aktararak, kitabin mahiyetine dikkatini cekmek istiyorum. Soyle yazmisim: Aslinda ben Besikcinin goruslerinin kisa bir elestirisini dusunmustum. Ama yazmaya baslayinca, konu Besikci Elestirisi olmaktan cikip, Marksizme ve burjuva uygarliinin temellerine; din, ulus teorilerinin formulasyonuna; bunlarin tek bir teorik kavram sistemi icinde toparlanmasina; Marksizm icindeki burjuva dusuncesinin kalintilarina ve bunlardan arinmasina, bunlarin elestirisine doru gelisti. Ortaya Tarihsel Maddeciliin ve sosyalist hareketin temel sorunlarini epey ayrintili bicimde tartisan bir kitap cikti. Daha da uzayabilirdi ama sonunda kisa kesmek zorunda kaldim. Bu bakimdan Besikci Elestrisi adi, kitabin iceriini tam yansitmiyor hatta yaniltici oluyor. Besikcinin gorusleri sadece konularin ele alinmasi icin bir vesile islevi goruyor. Yoksa, adi ve cektii acilar bir yana birakilirsa, Besikcinin uzerinde durmayi gerektirecek ozgun bir yani yok. Zaten elestiriyi okuyan hemen bunu gorebilir. Aslinda kitapta, ilerde her biri ayrica birer kitap olarak ele alinmasi gereken onlarca yeni fikir bulunuyor. Bundan sonraki omrumde, bu kitapta cou kez gecer ayak dikkati cekilmis veya konu dailmasin, dusuncenin akisi bozulmasin diye ayrintili gerekcelendirilmemis gorusleri ayrintili olarak aciklamayi denesem bile omrum yetmez. Belki iddiali bir gorus olarak gorebilirsin ama, kanimca Marks-Engelsin temellerini attii Tarihsel Maddecilii, arada gecen bir bucuk asrin deney ve birikimleriyle yeniden insa ediyor.

37

Ve de orada yapilan kesfin ozu su. Dini Inanc olarak ele almak; dolayisiyla ozel, politik ayrimi yapmak ve inanci da ozel alanina koymak burjuvazinin dinidir. Marksizm de dini boyle ele aldii icin tam da bu noktada burjuva dusuncesi onun icinde yer etti. Ama bu onun organik bir bileseni deil, bir kor bairsak gibi gecmisten bir kalintidir. Bu nedenle Marks-Engels ve sonrakiler, Dinin bir ustyapi kurumu deil, tumuyle ustyapi olduunu gormedi. Gormedii icin ulusun ne olduunu anlayamadi. Ve bu catlaklardan sonunda ulusculuk tarafindan teslim alindi. Bir ustyapilar, ulus ve din teorisini olmamasi ayni madalyonun farkli yuzlerdir. Bu teoriler olmadii icin, baska bir uygarlik da programlastirilamamis, program sadece ekonomi ve politik alanla sinirli kalmistir. Bu teorik birlii salamak, ayni zamanda bir cok Marksistin dkkati cektii, baska bir uyugarlii programlastirmak sorununa da bir cozum sunmaktadir. Kitap, biraz Tarihsel Maddeciliin ilk kez formule edildii Alman Ideolojisine benzemektedir. Onda da yeni teori bir polemiin satirlari arasinda ifade edilmistir. Burada da Besikcinin Ulus ve din konusundaki goruslerinin elestirisi bicimi icinde. Tabii bunlar fazla iddiali ifadeler. Kolaylikla megoloman olarak tanimlanmaya da yol acabilir. Ama kanimca yanlis deiller. Kitabin bu gunku gibi, isci hareketenin dibe vurduu, dolayisiyla teoriye ilginin olmadii; genelleme yeteneinin yitirildii bir dunyada hemen anlasilacaini pek beklememek gerekiyor. Onun asil etkisi uzun vadede hissedilecektir. Aslinda Kitap, Marksistler icin bir teorik calisma planidir. Senden ilk dileim, biraz zamanina kiyip, hakkimda orada burada, cou kez en yakin bildiklerince soylendiini duyduum asailici ve kucumseyici ifadelere fazla deer vermeyip, bu kitabi okumandir. Maalesef butun girisimlerine ramen kitap olarak bastiramadim ve bastiramiyorum. Ama sana ilisikte dosya olarak yolluyorum. Bazi mail sirketleri buyuk dosyalari sinirldiindan. Soz konusu okumani istediim metinleri ayri maillerle yollayacaim. Okumani ve goruslerini bildirmeni dilerim. * Ama bu kadar ucuz kurtulacaini sanma. Ikinci bir dileim daha var. Onun icin de yine ayni mektuptan bir aktarma yapayim: Ama bir kitap daha var. Aslinda bunlar birbirini tamamliyor. Yukarida Besikci elestirisi biraz Alman Ideolojisine benziyor dedim. Biliyorsun, bir de, Alman Ideolojisinde, teorik ve metodolojik olarak ifade edilen Tarihsel Maddeciliin, tarihe ve politikaya bir uygulamasi olan Komunist Manifesto var. Paralellie bali kalirsak, bir de yayinlanmayi bekleyen, yazdiim Komunist Manifesto da var. Besikci Elestirsinde yeniden insa edilen Tarihsbel Maddeciliin, hem arada gecen zamanda birikmis verilerle, hem de metodolojik yeniliklerle tarihe ve politikaya uygulanmasi olarak,

38

yani bu gun icin yazilmis bir Komunist Manifesto olarak, kabul edilebilecek iki metin var. Ve aslinda bu metinleri tam da boyle bir bakisla yazdim. Bu iki metinden biri, Gelecei ve Gecmisi Kurtarmak basliini tasiyor. Milleniyumda Lettre Intarnationalin actii Gelecei Gecmisten, Gecmisi Gelecekten Kurtarmak baslikli bir deneme yarismasina gonderilecek bir bicimde yazildi. Bir de Orta Dou Demokratik Manifestosu baslikli, aslinda cikarilmasi dusunulen Acilim adli bir derginin cikis bildirgesi olarak yazilmis, ama dergi cikamayinca boyle bir baslik verilmis bir metin. Bunlar birbirini tamamlayan biri genel olarak dunya, dieri ozel olarak orta douya yonelik iki metin. Bunlara iyi ve ozlu bier onsoz yazilabilir ve orta boy bir kitapcik olabilirler. Edebi bakimdan da oldukca iyi ve sarsici metinler ve cok ilgi goruyorlar. Senden ikinci dileim, bu iki metni de okumandir. Gelelim bu iki dilee bali olan ucuncu dileime ve soruma: Ben cok uzun suredir, Turkiyede bir politik dergi icin girisimler icinde bulunuyorum. Ancak Turkiyeye gidemediimden, bunu dolayli olarak yapma zorunda kaliyorum ve bu da bir suru ek zorluklarin ortaya cikmasina neden oluyor. Her neyse, isin ucunu birakmis deilim ve urasmaya devam ediyorum. Cikarilmasi dusunulen derginin politik programi ve cercevesi, Orta Dou Icin Demokrasi Manifestosu baslikli metindir. Zaten bu metin bir derginin cikis bildirisi olarak yazilmisti. Simdi sorularim sunlar. Ama bu sorulara; yukarida ifade ettiim yazilari okuduktan sonra cevap vermeni dilerim. 1) Orta Dou Icin Demokrasi Manifestosunda ifade edilen politik programi savunacak, bir derginin girisimcileri ve yazarlari arasinda yer alir misin? 2) Girisimcileri arasinda yer almak istemediin takdirde. Boyle bir programi savunacak bir Dergide, baimsiz bir yazar olarak olarak yer alir misin? Yani ayni gorusleri ve programi paylasmamakla birlikte birlikte is yapmayi ve bir arada olmayi da reddetmeyen bir tutum. Senden bu sorulara acele etmeden, dediim metinleri okuduktan sonra cevap vermeni diliyorum. Biraz fazla ve damdan duser gibi oldu ama kusura bakma. Salik ve Esenlikler dilerim Selam ve Sevgilerimle Demir Not: Girisimlerim hakkinda daha somut bir bilgi edinmen icin, burada bir toplanti icin yapilmis bir cariyi da ayrica ek olarak yolluyorum. Ayrica bir dileim daha var. Bu mailimi aldiinda. Mailini aldim diye kisa bir cevap yazar misin.

39

26 Austos 2004 Persembe

Nail Satlgann Cevab:

Sevgili Demir, Okuma nerilerine uyacam. Bunun bir zaman kayb olmayacandan, nemli baz eyler reneceimden, nemli baz konular zerinde dnme frsat bulacamdan da eminim. Ama bu okumalar sonunda hidayete ermem dorusu mucize olur. nk ben, senin yazp izdiklerinden senin varsaydn ya da Orhan'n sana verdii izlenim kadar habersiz deilim. Ben, senin nerdiin metinleri ekranda gz ucuyla deil de kt stnde, baz yerlerin altn izerek okuyuncaya dek bir iki noktay akla kavuturmamza izin ver. Birincisi: Benim senin tavrn konusundaki yaklamm iin *beenmeme* tabirini kullanyorsun. Bu, benim seeceim en son kelime olurdu. Ben senin birikimine, tahlil yeteneine her zaman -- yani otuz be yldan beri -- deer verdim. u anki sorun olsa olsa bir perspektif farklldr. Sen de, ben de bir zamanlar MDD'ci, yani *demokratik cumhuriyeti* idik. Sonra -- senin evrimini tam olarak izlemi olmasam da -- *srekli devrim* perspektifini benimsedik. Bu benim amdan *demokratik cumhuriyet*i de, ulus ve Krt sorununu da ierip aan bir perspektiftir. Senin bugnk pozisyonunu benimsemediim, bu benimsemeyiin, zellikle senin entelektel ve politik gemiin hesaba katldnda bir *anla(ya)mama*y da ierdii ak. Ancak kanmca bu senin yazdklarn yeterince okumam olmaktan ok, bir sosyo-psikolojik muammay zememi olmamla ilgili. Gene de bana nerdiklerini satr satr okuyacam. Bunu, eyrek yzyl oktan am dostluumuzun bana ykledii bir grev olarak gryorum. kincisi: Diyorsun ki: Senden ilk dilegim, biraz zamanina kiyip, hakkimda orada burada, cogu kez en yakin bildiklerince soylendigini duydugum asagilici ve kucumseyici ifadelere fazla deger vermeyip, bu kitabi okumandir. Bu ibarede herhlde bir kalem srmesi var. nk kader bizi, senin benim *en yakn bildiklerim*i salkl bir ekilde tahmin etmeni mmkn klacak koullardan ne yazk ki yoksun brakt. Sen oradasn, ben burada. Ve resmen *krk ylda bir* gryoruz. Gene de u kadarn syleyeyim ki siyaseten kendime *en yakn bildiklerim* benim yanmda asla seni aalayc ya da kmseyici ifadeler kullanmadlar. Bu kiiler ile senin aklndakiler rtebilir de, rtmeyebilir de. Her hlkrda aralarnda, senin hi tanmadklarn da mutlaka vardr. Bir hayflanma, bir anlam verememe tavr phesiz olmutur -- ama aalama ve kmseme asla. ncs: Okuyacam. Fakat sana ayrntl bir eletiriyle karlk vermeyecek olursam bunu anlayszlma ver, saygszlma deil. nk sen de bilirsin ki ayrntl bir eletiri (olumlu ya da olumsuz) perspektiflerde tam bir uyumay olmasa bile makul bir mutabakat gerektirir. Bu asgar mutabakat eksikse eletiri deil, ret sz konusudur. Ret hlinde ayrntl eletiri ise ancak mecburiyetten olur (sz gelimi bir savc iddianamesi karsnda ya da dman kampla bir polemik gerekli olduunda), dostlar arasnda deil.

40

Drdncs: Ben hibir zaman eski deyimle *velut* bir yazar olmadm. Hatta kendimi bir yazar olarak hi grmedim. Kendimi meslei retmenlik olduu ve sosyalist hareketin bazen iinde, ounlukla ve zellikle son zamanlarda kenarnda yer ald iin baz alanlardaki teorik sorunlara ilgi duymu birisi olarak grrm. Dahas, Marksist ekonomi politikten farkl olarak, Marksist bir adan olsun ya da olmasn kltr ve st yap sorunlarna hep uzak ve yabanc kaldm. Bu benim bir eksikliim. Dolaysyla mutasavver dergiyle ilgili nerine kendimi uygun bulmadm imdiden (yani yazlarn okumadan) sylememde sanrm saknca yoktur. Eminim, bunu dostane olmayan bir tutum olarak yorumlamayacaksndr. Seni hasretle kucaklarm.

Nail satlgana kinci Mektup:

Sevgili Nail, Scak cevabn iin ok teekkr ederim. Sylediin gzel ve moral verici szler iin de. Elbet ben de hideyte ermeni istemiyorum. Bir anlalamama ya da yanl anlalma durumu olduunu dnyorum. Zaten bu nedenle sana byle bir mektup yazma ihtiyac hessettim. rnein benim Srekli Devrimi terketmem diye bir sey sz konusu deil. Sadece onu daha geni bir erevede deerlendiriyorum. O hakkmda sylenen szlerle ilgili olarak elbette seni kastetmedim. Senin yle szler etmediini biliyorum. Ama gerek Trokist (ki ouyla tanm da deilim) ve eski doktorcu diyebilecemiz evrelerden insanlarn, hakkmda yle eyler sylediini ve beni genellikle yle sfatlarla andn ok farkl kaynaklardan defalarca duyunca, hakkmda byle eyler duyuyor olabilirsin, sen onlara kulak verme, ben bildiin Demirim anlamnda yazmtm. (Belki biraz da o syleyenlere hayal krklmn ve krgnlmn da vurumu olsa gerek. ) Sana ynelik en kk bir ima yoktu. Elbette senden ayrntl bir eletiri, hatta bir eletiri bile beklemiyorum (keke olsa, benim iin ok yararl olurdu). Zaten pratik bir neri balamnda, sadece yanl bir anlalma olmadan cevaplaman iin o yazlar okuman dilemitim. Son sylediklerine gelince, kendine hakszlk ediyorsun. Bence ok iyi bir yazarsn, velut olmak gerekmiyor. Ben bir ok kereler senin yazlarn okuduumu biliyorum. Bence, o zayf olduunu sylediin konularda, nicelerinden bin kat daha iyi yazabilirsin ama, en azndan kendi alann olduunu belirttiin ekonomik konularda da yazabilirdin. Ayrca tahmin edersin ki, sana soruyu sorduum balamda, yazyor olmaktan te, yazar ya da karanlar listesinde senin adnn bulunmas bal bana politik bir eylemdir. Cevabn yazarlk balamnda deil, politik balamda dnmen gerekiyor. Zaten tam bu nedenle o yazlar okuman diliyorum. Olumsuz cevabn elbette dostane olmayan bir tutum olarak grmyorum. Ama yazlar okuduktan sonra, yine de fikrini deitirebilecein umudunu ok zayf da olsa korumak istiyorum. Selam ve sevgilermle

41

Demir (Sevgili Nail, u srekli devrim ve demokratik cumhuriyet konularnda uzun bir yaz yazacam ilk frsatta. Aslnda yazmtm ve yazarken muhatap olarak kafamda byk lde sen de vardn. Epey uzun olan bu yaznn bal Demokratik cumhuriyet nedir? Sosyalistler tarafndan savunulabilir mi? idi. Kanmca olabilecek btn itirazlara cevaplar orada vard ve bu konudaki kendi dnsel evrimim erevesinde anlatlyordu. Yazy TKPli biriyle polemik biiminde yazmtm: Ama kzm sana sylyorum gelinim sen anla babnda, sas olarak Trokistlere ynelik bir yazyd. Hani sen de benim u demokratik cumhuriyet konusundaki tavrm anla(ya)mamaktan sz ediyorsun ya, bu yazda onu anlatmaya da alyordum. Tabii hi okunmad ve bir tek Trokist zahmet edip beni bu yanl grlerimden kurtarmaya teebbs etmedi. Yaz, hem bu konuda benim dnsel evrimimi, hem de Demokratik Cumhuriyet ve Srekli Devrimin birbirine kar deil, birbirini tamamlayan eyler olduunu anlatan ve yazarken kafamda seninle konutuum bir yazdr. Eer ilgini ekerse, uzun blm halinde bir kitap oluturacak boyutlardaki bu yazy u adreste bulabilirsin. http://www. comlink. de/demir/konular/programatik/index. htm stersen dosya olarak da yollayabilirim. ) Ek not: Sz konusu yazlar ayrca yolladm. Ve aldna dair cevap aldm.
Ragp Zarakoluna Yazlan Mektuplar

Zarakoluna nceden Yazlm Bir mektup:

Selam Sevgili Ragip, Ben de senin adresini arayip duruyordum. Onceki mailinin adresini kaybetmistim. Aslinda Epey is cikardim ama sana sozunu ettigim alanda olmadi. 1) Eren Keskin ve bazi arkadaslarin bir dergi girisimi olmustu. Senin de destekledigini soyledikleri. Adi: Acilim. Ona Komunist Manifesto'ya nazire bir cikis bildirisi yazmistim. Komunost Manifesto boyutlarinda kucuk bir kitapcik olacak bir seydi. Edebi bakimdan da fena degildi. Yazarken senin de dergiyi cikaranlar arasinda oldugunu duydugumdan, hep "Buna Ragip ne der diye yazdigim" senin de benimseyecegini dusundugum bir metindi. Ama Eren ve daha bazi cikarmak isteyenlere sanirim biraz fazla geldi. Karsi bir sey de soylemediklerinden galiba projeden bile vaz gectiler sanirsam. Ama bu da benim alti ayima mal oldu diyebilirim. Ikna calismasi, cevaplari beklemek falan. Ciddi radikal demokratik bir ruzgar estirecek bir dergi dusunulmustu. Yazik oldu kanimca. Simdi senin mailini alinca o metnin sana iletilmedigini fark ettim. Ilisikte yolluyorum. Madem dergi cikmayacak, "Orta Dogu Icin Bir Demokratik Manifesto" veya baska bir baslikla, bir de onsoz yazilarak kitap olarak yayinlanabilir belki. Eger vaktin olur da metne

42

bir goz atip fikrini soylersen sevinirim. Boyle bir metni basacvak yayinevi cikar mi cikarsa kimi onerirsin? 2) Ismail Besikci'nin Aleviler ve Alevilik uzerine bir yazisini temel alarak onun Elestirisi biciminde, Alevilik, Islam. Din, Ulus teorilerini ele aldigim ve su an 130 sayfayi asmis ve bir o kadar daha surecek bir metin var. Aslinda Tarihsel Maddeciligi bir bakima yeniden insa ediyor ulus, din ve ustyapilar teorisi alaninda. O acilim icin dusunulmus cikis bildirisinin teorik arka plani sayilabilir. Bu ayin sonuna kadar bitirecegimi saniyorum. En az 200 DIN A 4 sayfasi tutacak gibi gorunuyor. Bunu yayinlatmak istiyorum. Buyucek bir dosya oldugunda bunu simdilik ilisikte yollamiyorum. Eger istersen yazdigim kismini yollarim. Bir fikrini soylersen sevinirim. 3) Bir de benim "Gelecegi ve Gecmisi Kurtarmak" adli Lettre Enternasyonal'in milleniyum dolayisiyla "Gelecegi Gecmisten, Gecmisi Gelecekten Kurtarmak" konulu deneme yarismasi bahanesiyle yazdigim, bir tur, "21 yuzyil icin bir manifesto denemesi" denebilecek bir metnim var. Bunu yayinlamak istiyorum. Sana bu metni de yolluyorum. Eger bir goz atar da yayinlanmaya deger mi bir fikrini soylersen cok sevinirim. 3) Sanirim Eren'ler devam etmeyecegine gore, Su Orta dogu icin Manifesto'da dile getirilen gorusler temelinde veya onlara yakin bir dergi cikarilmaz mi? Boyle dedigin gibi kampanyalari da baslatacak. Boyle bir yayin girisimi olsa ne dersin? Ve kimleri onerirsin? Buralara gelirsen baska muzikler seni bekliyor. Selam ve sevgilerimle (Ragpa bu mektubun Ulamam olduu dnlerek tekrar u yazld)

Zarakoluna Birinci mektup:

Merhaba Sevgili Dostum, Bir yl kadar nce Eren Keskinlerin de iinde bulunduu bir haftalk dergi projesi balamt. Ben de bu projenin iindeydim ve arkadalar senin de olduunu sylyorlard. Ne var ki, derginin hazrlk almalar srasnda, derginin k bildirisi olarak hazrlanan metin Eren ve baka baz arkadalar tarafndan benimsenmedi. Byle olsa bile, iki farkl eilim olarak birlikte karma nerisi de karlksz kald ve fiilen o giriim bitti. Ancak o giriimin iinden bizler, bu k bildirisinde dile getirilen bir program ve politika anlaynn ok yol ac olduunu dnyoruz ve bu bu erevede bir peryodik dergi karmak istiyoruz. Sen o derginin hazrl erevesindeki tartmalarn biraz dnda kaldn bildiim kadaryla. Ama biz o zaman seni derginin n nemli (Eren ile birlikte) iki giriimci ve simasinden biri olduunu dnyorduk. imdi geri Eren yok ama biz hala seni byle gryoruz. liikte o zamanlar derginin k bildirisi tasla olarak yazlm, ama sonra Ortadou

43

Demokrasi Manifestosu olarak da nternette yaylm bu metni yolluyorum. Senden ilk dileim, biraz zamanna kyp bu metni okuman. Buna bal olarak u soruyu yneltmek istiyorum. Bu metinde ifade edilen programatik yaklamla, Trkiyede peryodik olarak kacak (onbe gnlk veya haftalk) bir derginin giriimcileri arasnda olmak ister misin? Eer metinde ifade edilen yaklam sana byle bir konumda katkda bulunmak iin uzak ise, bu yaklamda kan bir dergiye yazar olarak, yazlarnla katkda bulunur muydun? Bu Manifestoda ifade edilen yaklamlara dayanan politik bir dergi iin bir giriim balatmay dnyorum. Fakat benim en byk zorluum Trkiyeye gelememem. Trkiyede yaayan ve benzer yaklamlar iinde olan insanlarla i birlii iinde byle bir giriimin bir baar ans olabilir. Bu balamda birlikte yola klabileceini dndm aklma ilk gelen kiilerden birisin. Bu giriimde birlikte olma dileiyle. Selam ve sevgilerimle Demir Kkaydn

Zarakoluna kinci Mektup:

(Bu mektup da Birincinin eline gemedii var saylarak yazld) Sevgili Dostum Ragp, liikte Ortadou in Demokrasi Manifestosu balkl bir metin yolluyorum. Senden ilk dileim, biraz zamanna kyp bu metni okuman. Buna bal olarak u sorular yneltmek istiyorum. Bu metinde ifade edilen programatik yaklamla, Trkiyede peryodik olarak kacak (onbe gnlk veya haftalk) bir derginin giriimcileri arasnda olmak ister misin? Eer metinde ifade edilen yaklam sana byle bir konumda katkda bulunmak iin uzak ise, bu yaklamda kan bir dergiye yazar olarak, yazlarnla katkda bulunur muydun? Bu Manifestoda ifade edilen yaklamlara dayanan politik bir dergi iin bir giriim balatmay dnyorum. Fakat benim en byk zorluum Trkiyeye gelememem. Trkiyede yaayan ve benzer yaklamlar iinde olan insanlarla i birlii iinde byle bir giriimin bir baar ans olabilir. Bu balamda birlikte yola klabileceini dndm aklma ilk gelen kiilerden birisin. Bu nedenle seni rahatsz ediyorum.

44

Ayrca istersen bu dergi giriimine ilikin olarak imdiye kadar yaplanlar hakknda da bilgi verebilirim. Bu giriimde birlikte olma dileiyle. Selam ve sevgilerimle Demir Kkaydn Not: Bu mektubu aldna dair bir cevap yollaman mmkn m? Daha nce de yolladm: Sanrm elinize gemedi. u ana kadar bu mektuplardan hi birine cevap gelmedi. Belki e-mail adresi almyordur. Belirtmeye gerek yok ku, bu mektuplar sadece dergi giriiminde bulunanlarn okumas iindir ve zaten bu giriim erevesinde yazlmlardr. 09 Eyll 2004 Perembe Demir Kkaydn 12. 09. 2004 - Kiraz Biici Hakknda Bilgi
Merhaba, Kiraz Bicici'nin gorusleri hakkinda daha iyi bir fikir sahibi olunabilmesi icin her ihtimale karsi bir kac yazisini yolluyorum. Kendisi ayni zamanda IHD Istanbul yoneticisi. demir

KRAZ BC: Umutsuzluu Cokuya evirmek

Geen hafta ncs yaynlanan tartmada, solu yeniden yaplandrmaya ynelik hamleleri kast ederek "gre egemen snflarn etkileme ve manipule etme abalarna kar baklk kazanabilmesinin gvencesi 'sol'u da mcadeleyi de emeki snflar merkezli olarak yeniden tarif etmekten geiyor" demitik. Ve birok deneyimden bahsetmitik. Peki nedir bu deneyimler ve bizlere neyi gsteriyor. lk olarak 1950'lerin deneyimi diye iaret ettiimiz Menderes'in Demokrat Parti deneyimi. 'Yeter sz milletin' sloganyla sahneye kan bu hareket ksa srede 'milli ef'ten bunalan halk ynlarnn umudu olmu ve iktidara gelmiti. Yine 1960'larda yaanan TP deneyimi nemli. TP, smrye ve basklara kar yeni bir dzen araynda olan halk kitlelerinin zlemlerinin karl olabildii oranda boyunu ok aan bir siyasal etkiye sahip olmutu. Hemen arkasndan 'Karaolan Ecevit'le CHP dnemi gelmitir. Bu hareket ayn zamanda TP'in nn kesmek ve TP'e ve yine 12 Mart darbesinin etkisinden hzla syrlarak 70'lerin ikinci yarsnda ykselie geen halk-sosyalist hareketlere ynelen kitleleri yeniden

45

kazanmak gibi bir hedefi de gzetmitir. Ecevit'in 'ortann solundayz' kyla bir anlamda start alm ve 'Toprak ileyenin su kullanann', 'Basknn ve smrnn olmad haka bir dzen' gibi sloganlarla ne kmt. Ecevit'in adn dalara talara kaznmasyla anlan bu dnem 'sol'un tarihinin en kitlesel kn yaad bir dnemdi. Yine 1990'larda RP deneyimi yaanmtr. nce 12 Eyll cuntas tarafndan ezilen halk hareketi henz daha belini dorulturken SSCB'nin 1990-91'de gelen ykmyla karlamt. Yklan neydi tartmas bir yana, halklarn algsnda yklan sosyalizm olmutu. nemli ve tahrip edici olan da buydu. Bu boluk slamc akmlar tarafndan dolduruldu. RP bunun Trkiye'deki karlyd. Ancak mesele sadece bir boluk doldurma meselesi olmad. 'Adil dzen' sloganyla kitlelerin karsna kan RP, sola ait deerler, sloganlar ve rgtlenme modelleriyle 'dzen d ve deiimden yana' bir grnt vererek boluu bir dnem iin doldurmay baard. imdide birok zgnlyle birlikte AKP var. 28 ubat mdahalesinin bir baars olarak RP'ye nazaran ok daha trplenmi ve sisteme entegre olmu olan bugnk hareket, sonuta alternatifinin yetersizliinden de g alarak, 20 yllk partilerden bunalan ve deiim isteyen kitlelerin sandktaki adresi oldu. ... Yukarda verdiim rnekler kendi iinde tmyle homojen rnekler deil. Kimi sol kimi sa partilere ait. stelik tmyle yaand tarihsel-toplumsal koullarla birlikte kavranabilir. Burada benim yapmaya altm bugn asndan anlaml olacak dersleri yapabildiim kadar buradan szebilmek. ncelikle birok 'aydn'n 'adam olmazlar' diye fetvalar vererek ortalkta doland halk kitlelerinin yeri gelince nasl bir siyasal enerji ortaya koyduklar iyi irdelenmelidir. stelik bu enerji ksa sreler ierisinde ortaya km ve kkl sonular dourmutur. artc da deildir. Ve sadece Trkiye'ye ve bugne zg deildir. Marx'n 1848 devrimleriyle sonulanan o dnemin Fransa'snn toplumsal zelliklerini tarif ederken yapt "Yrelerine ve ulusallklarna gre birbirinden ayrlm ve blnm olan ve yalnzca ortak ac ekme duygularyla birbirlerine balanan, azgelimi, coku ile umutsuzluk arasnda bocalayan ynlar" vurgusuna dikkat edilmelidir. zellikle 'coku ve umutsuzluk arasnda bocalayan ynlar' vurgusu bence ok nemli. Byle gelmi byle gideri dstur edinmi, brakalm siyaseti ve mcadeleyi, sosyal yaamla ve gndelik hayatn bir ok ynyle dahi ilikisini kesmi, kendi halinde ve umutsuzluk

46

ierisinde debelenerek ayakta kalmaya alan ynlar. . . te bugnn ve hatta ncesi bir yana son 50 yln Trkiye'si. Bugnk grntnn geici olabilecei, ynlarn umutsuzluktan hzla karak cokuyla siyaset sahnesine kabildikleri bence andmz deneyimlerin ve Trkiye Siyasal Tarihinin en nemli derslerinden birisidir. Yeter ki gerei yaplsn. stelik grlyor ki halkn bu zlemlerine yant verildii lde salanan bu gven ve g sanda da yansyor. Ancak dikkat ederseniz yansyor diyorum ve zellikle vurguluyorum. Yoksa salt sandklar referans alan bir tartma neden sonu ilikisini de ister istemez tersten kuruyor. Sandklarn toplumsal yaamda ve mcadelede verili olan durumun bir yansmas olduu gzlerden kayor. Byle olunca da rnein seim ittifaklar sorunu bu ittifakn bileeni olan parti says merkezli olarak tartlyor. '3 Kasm'da partili ittifak yzde 6. 2 ald, eer bu say 6-7 olursa alnan oyda buna gre artar' anlamnda akl yrtmelere tank olundu. Sonu ortada. Aksine ancak yaamn her alanna nfuz eden, kitlelerin zlemlerine ve taleplerine yant verebilecek iddia ve apta olduunu her gnk mcadelede kantlayan bir hareket ve blok sandkta da istedii sonucu alabilir. Yoksa yangndan mal karr gibi seimlere birka hafta kala ortaya kan, toplumsal muhalefete dair grevlerini yerine getiremeyen, hatta halk asndan tartmaya ak nice ahsiyetlere gereinden fazla misyon ykleyen ttifaklar ve Gbirlikleri halk ikna edemez. Etmedi de zaten. Byle olunca bileimi asndan en azndan mcadeleci glere daha fazla gven veren EmekBar-Demokrasi Bloku ok daha fazla partiyi kapsayan Gbirlii'nden daha etkili olabildi ve daha ok oy ald. Bundan byle bu iki seimden den doru sonu kartarak artk iimize bakmalyz. Yeni olan, bugnden hep birlikte ina etmeliyiz. kirazbicici@mynet. com

KRAZ BC: 1 Eyll ve Gerek Dostlar

Eyll ayna bir hafta kald. zinler bitiyor iyerleri hareketleniyor, okullarn almas tela balyor, meclis tatilden kyor ve halk kart uygulamalarna kald yerden devam etmeye

47

hazrlanyor. . . . derken yaz aylarnda belirli llerde kanlmaz bir durgunluk yaayan toplumsal yaam yeniden canlanyor. Bu kanlmaz olarak toplumsal muhalefeti ve bu muhalefetin znelerini de etkileyecek. Sadece yaz aylaryla aklanamayacak da olsa bu rehavetten etkilenmemezlik edemeyen toplumsal muhalefet iin zellikle 1 Eyll Dnya Bar Gn nemli bir tarih. Hareketin tm zneleri bu gnlerden balayarak hareketleniyorlar. Elbette Bar gndeminin Trkiye'de dnyann bir ok lkesine gre daha canl bir dzeyde ele alnmas gereinin de bunda nemli bir pay var. Bu canlln ise Krt sorunundan ve bu eksende gelien Krt zgrlk mcadelesinden bamsz olmad biliniyor. ABD Emperyalizmi'nin bata Ortadou olmak zere tm dnyaya dayatt saldrganlk ve bu srecin scak atmalar ve savalar da iererek gelimesi, meseleyi bsbtn nemli hale getirdi. yle ki, Trkiye toplumunun Krt ulusal uyan vesilesiyle zaten yakc olarak tartmak zorunda olduu Bar sorunu bu ynyle ' ilerimiz' olmaktan karak blgesel ve dnya apnda yaanan gelimelere baland. Aslnda Krt sorunu banda itibaren uluslararas bir sorundu. Bu biliniyor. Ancak 11 Eyll sonrasnn gelimeleri sorunun bu ynn bsbtn ne kard. Dnya Bar gnne doru yaanan tartmalara baktm zaman bu dnemin nemli kimi zgnlklere sahip olacan dnyorum. zellikle Krt zgrlk hareketinin son dnemde giderek younlatrlan bir kuatma ve tecrit yayor olmas gerei bu srece farkl anlamlar ykleyecek. Hatrlanaca gibi Bar talebi bata sol versiyonlar olmak zere liberallerle Krt hareketi arasnda bir mutabakatn ekseni olabiliyordu. Bu talep Krt sorunu karsnda geleneksel bir inkarclkta srar eden ordu merkezli odaklar karsnda AB'ci bir eksene sdrlmak istense de bir ortak muhalefetin ifadesi oluyordu. Bar talebi kimi ieriini nasl doldurduunda bamsz olarak mesela DP'yle HADEP arasnda bir dneme yaylan bir yaknlamann harc olmutu. Bu ibirlii veya en aznda anlayla karlama tutumu salt DP ve benzeri hareketlerle snrl olmad. En azndan dilkltr ve bireysel haklar alannda Krt realitesinin kabul edilmesi talebi, soldan saa geni bir liberal eksenin Krt demokrasi hareketiyle istikrarsz ve kaypak bir temelde de olsa yan yana durabildii konular olmutur. Krt demokrasi hareketinin de bu ibirliine hakl olarak gereken nemi verdii biliniyor. Ayrca yine bu ibirlii veya yaknlama, her ne kadar bazen abartl boyutlarda stratejik anlamlar yklenilse de, Krt demokrasi hareketine kimi kazanmlar da getirmitir. Bu inkar edilemez. Ancak son dnemde yaananlar, liberal cephenin de Krt demokrasi

48

hareketiyle arasna bir mesafe koymaya ve zgrlk hareketinin szclerinin hakl olarak 'Krt'e iradesizlik dayatlyor' szleriyle tanmlad kuatmann bir bileeni olmaya yneldiklerine iaret ediyor. Bu noktada HPG tarafndan atekesin ift tarafl hale getirilmesi arsyla birlikte sona erdirilen atekes sreci bir dnm noktas olmutur. Azn aan 'Krt sorununda atlan muazzam admlardan' bahsederek Krt demokrasi hareketini hedefe koymaya balamtr. Krt halkyla KONGRA-GEL ve Abdullah calan arasnda ayrlklar ve atlaklar yaratma, bylesi atlaklara yatrm yapma, hem devletin hem de liberallerin ortak tutumuna dnmtr. zellikle sol-liberaller cephesinde artk devlete dnp de "Sen niye 6 yldr sorunu kkl olarak zecek admlar atmyorsun, atekesi ift tarafl hale getirmiyorsun, neden kimi krntlarla Krtlerle adeta dalga geiyorsun" denilmemektedir. Aksine ayn kurum ve kiiler i Krtleri ve Krt demokrasi hareketini sulamaya gelince pek bir atak davranmaktadrlar. Onlara gre "Krt sorunu uyum yasalaryla zlmtr ve bundan tesi bozgunculuktur". Ayn sylemleri "Bakn ite gereken admlar atld ama halen uslanmyorlar, bunlarn derdi zm yemek deil bacy dvmek" mealinde aklamalar yapan Genelkurmay yetkilililerinin azndan duyuyor olmamz da elbette ilgin ve reticidir. Bu noktada bamsz ve solcu gazete olma iddiasyla getiimiz aylarda yayna balayan bir gnlk gazetenin tavrn ibretle takip ediyorum. Yer yer gazetecilik kaygsn da bir yana brakarak sayfalarn Krt zgrlk hareketine dnk saldrlara bonkrce amaktadr. Daha nceki gn Osman calan' ve onun kn allayp pullayp birinci sayfadan yaynlad. Kendi okur kitlesine daha cazip gelecei hesabyla olsa gerek Osman calan'n kn 'birey zgrlne' ve 'demokrasiye' ynelik despota kstlamalara ynelik bir bakaldr olarak lanse etmeye abalyorlard. Tabi ki bunu tarafsz gazetecilik adna yapyorlar. Ancak her ne hikmetse Osman calan'n bu knn Talabani-ABD gdml bir k olduu ve Beyaz Saray'n nde gelen ahinlerinden Condolezza Rice'in de bu durumu 'PKK'ye kar silahl olmayan yntemlerle mcadele ediyoruz' szleriyle kabul ettiine pek deinmiyorlar. Hi kukunuz olmasn ki 1 Eyll Bar gn de iddet yanls olarak marjinalize etmek istedikleri zgrlk hareketine bar adna yaplacak teslimiyet arlarndan geilmeyecektir. Bizlerin mcadelesiyle bugnk anlamn kazanan bir gn bize kar kullanmaya abalayacaklar. Elbette Krt zgrlk hareketi ve Krt halk da bu srete dostunu ve

49

dmann bir kez daha grmektedir ve herhalde bundan sonraki yrynde bu gerei dikkate alacaktr. kirazbicici@mynet. com

KRAZ BC: Daha ok Hayal Krklna Urayacaksnz!

Tek bir yerden komuta edildii bariz olan bir kampanyayla Diyarbakr Bykehir Belediye Bakan Osman Baydemir ve le Belediye Bakanlar lin edilmek isteniyor. Baydemir'in ve dier ile belediye bakanlarnn Sait zgn'n ailesine resmi plakal aralarla taziye ziyaretinde bulunmasn hedefe koyuyorlar. Neymi efendim 'terristin' evi nasl ziyaret edilirmi. Amatr kamera diye yutturmaya altklar grntleri ne sryorlar. Oysa kamerann polis kameras olduu ortada. Muhtemelen bakanlar da kameraya alndklarnn farknda, zaten ekimin yapld adan fark etmemek zor. Ancak gizli gizli ziyaret edildi havas verecekler ya ondan olsa gerek, bylece yaplann kamuoyunda gayr meru bir tavr olarak alglanmasnn daha kolay olaca varsaylyor. Polisin ardndan devreye medya girdi. 'ok grntler' anonslaryla gizli bir suu aa karm edasyla baladlar yaygaraya. Gazeteciliin birinci kural taraflarn grlerine bavurmaktr. Oysa ziyaretin ardndan Baydemir'den gr alan yok. 'Siz nereye gittiniz, niye gittiniz, yle eletiriler var ne diyorsunuz?' diyen yok. Kamuoyu bakanlarn grlerini ancak kendi yaptklar aklamann ardndan duyabildi. O da yarm yamalak. in bir dier yn ldrlen gencin atl suu ileyip ilemedii de henz kesin deil. Savclk soruturmas sonuland m? Hayr. Her ey iddiadan ibaret. Kimin iddias? O genci ldrenlerin, Diyarbakr'n bir blmn her trl insan hakkn ayaklar altna alarak ablukaya alanlarn iddias. Yllardan bu yana benzer onlarca iddiann nasl da boa ktn unutmadk. Kald ki doru olsa ne olacak.

50

zgrlk tutkusuyla yaayan Krt halkna ve genliine tm dier ifade olanaklarn kapatanlarn atmalarn yeniden trmanmas karsnda konumaya ne hakk var? Gerine gerine akladklar basn ahlak ilkelerini ineye ineye paavraya evirdiler. Ancak ne gam. Kendi yreklerini, onurlarn, haysiyetlerini yllar nce postallarn altnda inetenler basn ilkelerini inetmi ok mu? Bir de utanmadan mrn insanlk uruna mcadeleye adam Osman Baydemir'e ve arkadalarna insanlk dersi veriyorlar. Demokrasi dmanlar demokrasi, insanlk dmanlar insanlk dersi veriyor. Krt dmanl dnda fazlaca bir sermayesi olmayanlar da km Krtlere akl veriyorlar. Bu pikinlik artk bir kltr haline geldi. Aababalar Bush'tan reniyorlar herhalde. Neymi efendim 'Osman Baydemir hayal krkl yaratm! Oysa ilk gnlerde kendisinin uygun bir muhatap olacana dair umutlar varm. Son aklamalar kendisinin militan kimliinin kant olmu. . . ' Sabah gazetesinin bayazar Erdal afak sylyor bunlar. Taha Akyol ve benzerleri de ayn telden alyorlar. lgin olan, Erdal beyi en ok Baydemir'in "Olduumuzdan farkl gsterilmemiz abas ierisine girilmesi, Trkiye'nin kavumas gereken huzur ve gven ortamna katk sunmayacaktr" szleri rahatsz etmi. Anlalan Osman Baydemir'in mesaj yerine gitmi. 9 Haziran'da Zana'larn braklmasyla start alan blme, birbirine drme, ibirlikiletirme ve devrimci olanlar da yok etme operasyonunun tutmayaca zaten son gnlerde gerek Zana'larn aldklar tavr, gerekse de Krt zgrlk hareketi tarafndan yaplan aklama ve gelitirilen tutumlarla ortaya kmaya balamt. Osman Baydemir de bu son hamle karsnda bu gerei bir kez daha hatrlatm oldu. Ne bekliyorlard ki bunlar? Belki kendileri yalamakla megul olduklar postallardan kafalarn kaldrp grememi olabilirler, ancak yargsz infazlarn ve kayplarn artk rutine bindii yllar boyunca HD'mizin Diyarbakr ube Bakanl gibi zor ama bir o kadar da onurlu bir grevi laykyla yerine getirmi bir insandan bu tokat gibi cevaptan baka ne beklenebilirdi ki. Hrnlklar ve saldrganlklar biraz da bundan. Baksanza kendilerine dayanak olarak kala kala Kani Ylmaz ve Osman calan'lar kald. Tepe tepe kullansnlar.

51

Onlar daha ok hayal krklna uratmak boynumuzun borcu olsun. kirazbicici@mynet. com

KRAZ BC: Zina Tartmas ve gsterdikleri

AB'ye uyum gerekesiyle deitirilen Trk Ceza Kanunu (TCK), kadn sorununu toplumun gndemine yeniden tad. Bir kez daha alldk oyunu tekrarlayan AKP, toplumun geni kesimlerinin olumlu beklentilerle destekledii deiiklik almalarn kendi uursuz emellerine ulaabilmenin dayana haline getirmeye alyor. Tarihin tozlu raflarna kalkmas gereken, ad bir su olan zinay ceza kanunda dzenlemek istiyor. lgin olan adal kimselere brakmayan CHP'nin de "kadn ve erkee eit ceza" artyla buna destek vermesi. Oysa Anayasa Mahkemesi 8 yl nce zinay su olmaktan karm, sadece bir boanma sebebi saymt. AKP'ye her konuda destek kan holding basnn kalemrleri zina dzenlemesine kar kyorlar. Ancak kar klar genelde byle bir dzenlemeyle AB'den tarih almann zorlaaca gerekesiyle snrl kalyor. Elbette farkl sesler de var. Oysaki zina ya da TCK tasarsnda kadn ilgilendiren dier maddeler, Trkiye'de kadnn konumuna ve pratikte yasalarn nasl ilediine baklmadan deerlendirilemez. Zina tartmas iin "lkenin gndemi bu deil, TCK tasarsnn daha nemli ve anti demokratik maddelerinin tartlmasn nlyor" eklinde serzeniler de var. Gerekten de 'zina' tartmas bir ynyle tartmalar saptrmann bir dayana olarak deerlendirilmek istenebilir. Ancak sorun bundan ibaret deil. stelik salt bylesi bir yaklam kadna ynelen bu gerici saldrnn vehametinin grlmesini engelleyebilir. Bence nemli olan zina tartmasnn AKP ve siyasal islamclarn, daha da nemlisi egemen kltrn kadna baknn bir kez daha grlmesi iin nemli bir vesile olmas. ktidar baarsn nemli lde kadn kollarnda canla bala alan kadnlara borlu olan AKP bylece onlara ne kadar deer verdiini (!) bir kez daha kantlad. AKP, zina dzenlemesini 'Anadolu kadnn talebi bu' diye savunuyor. Anadolu kadnn kim olduu ise mulak. Oysa 50'den fazla kadn rgtnn oluturduu TCK Kadn Platformunun grleri dikkate bile alnmyor, grme taleplerine yant verilmiyor. Demek ki bu rgtler ve yeleri Anadolu kadnn temsil etmiyor(!) Anlalan rgtl kadn Anadolu kadn olmuyor. AKP'nin ve siyasal islamclarn akl hocalarndan Zaman Gazetesi yazar Ali Bula ise zinann su olarak kabuln hakl karmak iin akl almaz bir iddiada bulunuyor. Bula'a gre gecekondularda yaayan yoksul ailelerden te ikisinde ailenin geimini stlenen kadnlarn ne i yaptn merak etmeyen kocalar, sivil fuhua onay veriyor(!) Bir kalem
52

darbesiyle yoksul kadnlarn te ikisine fahie damgas vurmaktan ekinmeyen zihniyet AKP'ye alk tutuyor. Bula, hzn alamayp namus cinayetlerinin eletirilmesini de gereksiz buluyor. lkemizde yoksullarn %70'ini kadn ve ocuklar oluturuyor. sizliin, yoksulluun yaratt toplumsal zlmenin sonularndan biri olan fuhuu bahane eden AKP, TCK tasarsnda fuhutan sermaye edinen, kadn ve ocuklar zorla, hileyle fuhua iten insan tacirleri iinse sadece 4 ila 6 yl arasnda hapis cezas ngryor. Sayn Bula'n bu duruma hi deinmemesi tam da bu ne perhiz bu ne lahana turusu dedirtecek bir durum olmuyor mu? lkemizde yoksullarn %70'ini kadn ve ocuklar oluturuyor. Namus cinayetlerinde onlarca kadn ldrlyor, Dou ve Gneydou Anadolu'da artan kadn intiharlarnn, intihar ss verilmi namus cinayetleri olabileceine dair bulgular artyor. Zinadan yarglanan Anadolu kadnnn says, ayn sutan yarglanan erkeklerin saysnn 8 kat. Evli bir erkein baka bir kadnla birlikteliini "erkein elinin kiri", kadnn birlikteliini ise cinayet sebebi sayan bir toplumsal ahlak anlaynda zinann su saylmas, kadnlarn sokak ortasnda polisin gz nnde doranmas vakalarn artrr. mam nde mahalleli arkada yaplan gece basknlarn yeniden toplumsal yaammza sokar. En nemlisi de sokakta bir erkekle konuan kadna malum damgann vurulmas olaan hale gelir. Evli bir erkein baka bir kadnla birlikteliini "erkein elinin kiri", kadnn birlikteliini ise cinayet sebebi sayan bir toplumsal ahlak anlay her yerde kendisini hissettiriyor. TCK tasarsnn kadn kskaca alan maddeleri bununla da bitmiyor. Namus cinayetlerinde kadnn ldrlmesi halinde "haksz tahrik" maddesini ileterek erkein 2. 5 sene hapisle kurtulmasn salyor. Ancak namus cinayetlerinde ldrlen erkek ise bunu "nitelikli adam ldrme" yani planl adam ldrme kapsamna sokuyor ve daha ar bir ceza veriyor. Bekaret kontrol, mstehcenlik kavram, cinsel ayrmclk gibi konularda da TCK tasarsnda ayn ad anlay sergileniyor. Tasar 'genital muayene' adyla dzenledii bekaret kontrolnn savc ve hakim izniyle yaplabileceini belirtiyor. Trkiye'de bir baba ya da okul ynetimi kznn muayeneye gndermek iin savcdan izin istediinde buna ka savc kar kacaktr? Baka bir madde de 'reit olmayanla cinsel iliki' balyla 15 ila 18 yandaki genlerin kendi rzalaryla cinsel ilikiye girmelerini de cezalandryor. Eer genlerden biri dierinden 3 ya bykse olay kamu davas haline geliyor ve savclk re'sen (kendiliinden) harekete geiyor. Tasar, kadnn namusunu kadndan baka herkese emanet ediyor. Adalet Bakan Cemil iek'in gz aydn. 14 yl nce gazeteleri ssleyen "Flrt etmek fahieliktir" yargs bylece yasal dayanaa kavuuyor. Bu durumda yllar nce parkta ptkleri iin genlerin kafasna silah dayayan bekilerin yeniden n alm oluyor. Yoksullukla bouan, ocuklarna daha iyi bir gelecek salayabilmek iin abalayan kadnlarmz ldrlme korkusuyla boumak zorunda braklyor. Peki, ocuunu okutma mcadelesinde kayt paras engeline taklan Anadolu kadnn sesi neden AKP'ye ulamyor? Alktan ocuu len annenin feryad neden meclis koridorlarnda yanklanmyor? nk

53

ilerine gelmiyor. Sonu olarak TCK tasars sadece zina deil, dier maddeleriyle de "evde kadnn yeri ahrdaki kzden sonra gelir" anlaynn fanatik yansmas olarak karmza kyor. AKP ve CHP'nin tasary zerinde uzlaarak meclise gnderdiklerini dnrsek kadna bakn basit bir eriat yaklam sorunu olmadn anlayabiliriz. Mesele daha kkldr. Dolaysyla zm de kkl olmak zorundadr. Bu da ancak kadna hakettii deeri verecek bir toplumsal dzeninin kurulmas iin mcadele etmekle mmkn olur. kirazbicici@mynet. com

12. 09. 2004 - Kiraz Biiciyle Mektuplamalar

12. 09. 2004 - Kiraz Biiciye mektup

Merhaba Degerli Kiraz Bicici,

Gerci sizinle tanismiyoruz ama sizin calismalarinizi cok takdir ediyor ve ayrica yazilarinizi elimden geldigince izlemeye calisiyorum.

Belki tesadufen siz de benim adimi gormussunuzdur. Cunku ayni gazetenin sayfalarinda yaziyoruz.

Size bir onerim olacak. Biz bir grup arakadas bir suredir radikal ve devrimci demokratik toplumsal muhalefetin toplanabilecegi, butun entelektuel ve siyasi gucunu birlestirebilecegi bir dergi cikarma girisimi icindeyiz. Bu girisim cercevesinde ilk elde, dusundugumuz derginin cizgisinin garantisi olacak ve onun yazar kadrosunun cekirdegini olusturacak kisilere yoneliyoruz.

Bu baglamda elbet siz ilk akla gelen isimlerden birisiniz.

Biliyorum isiniz coktur ve cok bir zamaniniz yoktur ama yine de sizden bir dilegim olacak.

Size ilisikte, bu dusunulen derginin izleyecegi siyasi hedefler ve cizginin komprime bir ifadesi olan Orta Dogu Icin Demokrasi Manifestosu adli bir metin yolluyorum.

54

Sizden dilegim biraz zaman ayirip ve zahmet edip bu metni okumanizdir.

Buna bagli olarak su sorulara cevabinizi bekliyorum.

1) Bu metinde ifade edilen hedefleri ve anlayislari savunacak bir derginin cikaranlari ve girisimcileri arasinda yer alir misiniz? (Elbette soz konusu metinde ayrinti duzeyinde bir cok somut elestiri olabilir. Ama esas yonelisi kastedilmektedir burada. )

2) Eger bu metinde ifade edilen gorusler, icinde veya girisimcileri arasinda yer alacak olcude sizin konumlariniza denk dusmuyorsa, boyle bir dergiye yazi yazar misiniz? Yani bu gorusleri savunanlarla ayni derginin sayfalarinda yer alir misiniz?

En kisa zamanda olumlu cevabinizi alabilmek dilegiyle.

Size calismalarinizda basarilar dilerim.

Selam, saygi ve sevgilerimle

16. 09. 2004 - Kiraz Biicinin Cevab

Merhaba Demir bey, ncelikle teklifiniz beni onore etti. Sanyorum anmsamyorsunuz, ama Medya TV'de bir programa birlikte kmtk. (Irak saldrs ncesindeydi. Band bende bulunuyor. )Dolaysyla ksmen de olsa tanm saylrz. Manifesto'nun metnini henz indirdim. lk frsatta okuyup dncelerimi size ileteceim. Ancak sizin de takdir edeceiniz gibi ciddi anlamda zaman problemi yayorum. Yine de en azndan derginin kimi saylarna (konu balklarna) gre katkda bulunmaya alrm. En azndan bunu syleyebilmek iin manifestoyu okumama gerek olmadn dnyorum, nk ben de elimden geldii lde yazlarnz takip ediyorum. Temel yaklamlar konusunda (kimi farkllklara ramen) aramzda uurumlar yok, stelik gidiata ynelik kayglar noktasndaysa nemli bir ortaklk var. Bunun en azndan yaz yazarak katk sunmam noktasnda yeterli bir asgari temel olarak yeterli olduunu dnyorum. tesi iin de dediim gibi bir sre sonra yant verebilirim. Ancak bu yantn salt Manifestoya dair fikirlerim tarafndan belirlenmeyeceini imdiden sylemeliyim. nk henz kamuoyuna aklanacak noktaya gelmemi olan bir giriim (proje kavramn ok sevmiyorum) hazrl ierisindeyim. Bu uzun sreden beri aklmda nadasa braktm bir fikirdi. Seim dnemi ve ertesinde yzyze geldiim tablo artk harekete gemenin kanlmazln gsterdi.

55

Bu giriim ,belki de bundan sonraki yaammn temel mesaisini oluturacak. Byle olunca dier tm etkinliklerim ve almalarm (buna HD dahil) byk oranda bu giriimin akbetine bal olacak. Bu giriimin temel erevesini de 'Manifestoya' ilikin yantmn yan sra size ileteceim. Grleriniz ve nerileriniz benim iin nemli. imdiden teekkr ediyorum.
16. 09. 2004 Kiraz Biiciye Cevap

Merhabalar Sayin Bicici, Aslinda hatiliyorum ama ben hem emin degildim, cunku hafizam oldukca zayiftir, hem de sizin beni hatirlamayacaginizi dusunuyordum. Hatta sizinle daha fazla konusmayi istemistim ama hem zaman yoklugu hem de benim cekingenligimden olmamisti. Dergiye en azindan imkaniniz oldugunda yazmayi kabul etmeniz bizler icin hem buyuk bir onur hem de baha bicilmez bir destek. Aslinda bu dergi projesi bir yildir var. Ne yazik ki Ozgurluk hareketini bolen ve bugun cok tehlikeli bir boyut almis bulunan gelismeler, bu dergi projesinin ilk baslaticilari arasinda bulunan bazi girisimcileri de etkiledigi icin bir engelleme ve bu nedenle epey bir gecikme oldu. Yoksa simdi aldiginiz teklifi bu yilin ilk aylarinda almaniz gerekirdi. (Eger isterseniz bu bir yillik donem boyunca karsilasilan sorunlari ozetleyen ve yansitan tartismalari ve bunlarin protokolllerini de iletebilirim. ) Aslinda bir yandan radikal ve devrimci bir demokratik cizgi izleyecek ama ayni zamanda demokrasi mucadelesi safinda kucuk de olsa bir katkida bulunabilecek hic kimseyi dislamayacak ve bu alandaki entelektuel birikimi toplamaya calisacak bir dergi amacliyoruz. Ancak hem bu bu hedefe ulasmak , hem de oyle bir radikal ve tutarli bir demokrasi cizgisini surdurebilmek icin, oncelikle sizin gibi hem tutarli bir tavri surduren hem de kamu oyu tarafindan taninan; belli bir prestiji ve agirligi olan insanlarin, yazarlar hatta mumkunse cikaranlar arasinda bulunmasi olaganustu onem tasimaktadir. Bu nedenle cevabiniz ve adinizin yazarlar arasinda bulunmasi hem buyuk bir destek hem de tutarli bir demokrasi cizgisi icin garantidir. Sozunu ettiginiz girisim hakkinda bir bilgim olmamakla birlikte, benzer kaygi ve sorunlar benzer amaclara yonelik girisimlere yonelmeyi getirdigine gore, bu dergi girisiminin sizin ne oldugunuzu bilmedigim girisiminizle benzer kaygi ve hedeflerden kaynaklanabilecegi ve birbirlerini destekleyip tamamlayabvileceklerini dusunuyorum. Girisiminiz hakkinda anlatacaklarinizi merakla bekliyorum. Manifesto metni mutlak olarak anlasilmamali. Eni sonu bir solukta yazilmis bir metindir bir cok eksikikler ve belirsizlikler bulunabilir. Ama bu gibi bicimsel eksik ve belirizlikleri onemsemeyip, esasini goz onune almanizi dilerim. Temel fikrini yaralamayan her turlu degisiklige acik bir metinidr. Aslinda cikarilmasi dusunulan ve bu yilin basinda cikmis olmasi gereken derginin cagri taslagi olarak yazilmisti. Bu anlamda hala bir Taslakdir soz konusu metin. Her turlu oneriye aciktir.

56

Bu vesileyle, boyle bir dergide yazar olarak kendisine muracaat edilmesini istediginiz onerebileceginiz isimler var mi? Elbette adim adim oldukca genis bir yazar kadrosuna teklif goturmeyi planliyouz. Ama oncelikle, maalesef sayilari cok az olan, sizin gibi isimlerden basladik. Ve dolayisiyla sizi onereceginiz isimler varsa bunlara da oncelikle yonelmek isteriz. Dergi girisimiyle ilgili gelismeler oldukca size bildirecegim. Simdilik ilk cevap sayin Haluk Gerger'den gelen Dergide yazacagini bildiren olumlu cevap oldu. Haberlesme dilegiyle. Calismalarinizda basarilar. Demir Kckaydin 19. 09. 2004 Gelimeler Hakknda Rapor Merhaba arkadaslar, Bu ara gerceklesen gelismeleri kisaca aktarayim. 1) Sayin Kiraz Bicici dergide memnuniyetle yazacagini bidirdi. Kendisiyle olan yazismalar asagida bulunuyor. 2) Ragip Zarakolu'ndan henuz bir cevap cikmadi. 3) Pinar Selek zaten biraz zaman istemisti, henuz bekliyoruz. 4) Bu arada Cem ve Erdem, hem derginin internet versiyonu icin hem diger projeler icin bir teknik ve bilgi anlamindda epey yol kat etmisler. Bunun sonuclarini yakinda goruruz. 5) Hamburg'ta dusunulen para toplamak icin Konser konusunda on yoklamalar yapiliyor. Cesitli fikirler gelistiriliyor. 6) Ankara'daki arkadaslar da kendi aralarinda bir toplanti yapmayi kararlastirmislar. 7) Istanbulda'ki arakadaslar kendi aralarinda kontak kurmaya calisiyor. 8) Yeni yazarlara bas vurmadan once Pinar Selek ve Ragip'in cevaplarini bekliyorum. Ama su ana kadar gelen Sayin Haluk Gerger ve Kiraz Bicici'nin yanitlari oldukca cesaretlendirici. 9) Bagli oldugum serverden ayrildim. Acilim domainini alacagim. Sanirim Oguz ve Eren'in artik bir dergi projesi bulunmuyor. Bu nedenle Acilim adini kullanmamizin umarim bir mahzuru yoktur. Ama bence yine de kendilerine sormak gerekir. "Acilim adini kullanabilir miyiz?" diye. Bu konuda Oguz'u sanirim en iyi taniyan Tayfun ona bunu sorabilir mi? 10) Ben internetteki okuyucularima bas vurdugum takdirde dergi projesini destekleyecek yeni kisi ve olanaklar cikabilecegini dusunuyorum. Ama bunun icin en azindan belli bir doyurucu yazar kadrosuna ulasmayi bekleyip beklememek gerektigi konusunda kararsizim,. Bu konuda sizlerin gorusu nedir? 11) Herkes kafasindaki, yazarlik onerilmesi gereken veya onerilebilecek isimleri bildirse iyi olur. 12) Dergi girisimini destekleyen arkadaslara bir Stutgart'tan bir de Istanbul'dan iki arkadas

57

katildi. Aklima gelenler simdilik bu kadar. selamlar demir 14. 10. 2004 Ragp zarakolunun Cevab Merhaba, Uzun sure Cevap cikmayinca sonunda telefonla Ragip'i aradim. Ragip uzun suredir maillerine bakamiyormus onun icin yolladigimiz maillerden haberi yokmus dolayisiyla da bir cevap verememis. Sozlu olarak biraz anlattim ve elbette seve seve yazacagini soyledi. Su ana kadar Kiraz Bicici, Haluk Gerger, Ragip Zarakolu yazacaklarini bildirdi. Pinar Selek mesgul oldugunu bildirmis ve cevap icin biraz zaman istemisti. Nail Satilgan ise genel olarak yazamayacagindan soz etmisti. Ama tekrar gozden gecirmesini istemistik. Pinar Selek'ten bir kac gun icinde yine cevap gelmez ise. Onu da telefonla arayacagim. Boylece ilk elde cekirdek denecek yazarlara yapilan teklifler sonuclanmis olacak. Sonuclar simdilik cok cesaret ve umut verici kanimca. Simdi bunlara da dayanarak ikinci ve daha genis bir cember icindeki yazarlara basvuruya gecebiliriz. Bunun icin hangi isimleri onerirsiniz? Ilk cekirdekte en azindan sosyalist vedevrimci demokratik bir pozisyona sahip olmayi gozetmistik. Ikinci cemberde, tam anlamiyla boyle bir pozisyona sahip olmasa bile, duruslari boyle bir pozisyonu guclendiren ve/veya devrimci demokrasiyla bir arada bulunmaktan gocunmayanlari hedef almak gerekiyor. * Carsamba aksami Hamburg'taki dergi projesini destekleme girisimindeki arkadaslarla bende toplanacagiz. Hamburg'takilere tekrar duyurulur. selamlar demir 14. 10. 2004 Pnar selee belgelerin Yollan Merhaba Sayin Selek,

58

Size ilisikte o cikarilmasi dusunulmus ama olmamis derginin tartisma metinlerini yolluyorum. Tabii bir ic tartisma cercevesinde oldugu unutulmamali. Ama nasil bir dergi dusunuldugu konusunda daha somut bir gorus olusturmaniza yardimci olabilir. Bu yazismalarda siz kaza ve sonrasindaki hastaliginiz nedeniyle, durumunuz uygun olmadigi dusunuldugu icin pek soz konusu olmadiniz. Yoksa hepimizin kafasinda, yazilarinizdan izledigimiz kadariyla ilk ismi anilacak kisiydiniz. Hangi adresinizi esas olarak kullandiginizi bilmedigim icin ikisine de yolluyorum. Selam ve saygilar * 15. 10. 2004 Ankara Toplants Raporu

09. 10. 2004 Tarihli Ankara Toplants Hafta sonu Ankarada dergi giriimcilerinden 4 kii(Tayfun, lker, Deniz, Orhan) dergi giriiminde gelinen sre ve bundan sonraki admlar konumak amacyla bir araya geldik. Toplantda ele alnan konular maddi imkanlar, ulalabilecek yazarlar ve ar metni ile Demirin kitabnn basm imkanlar oldu. Alnan kararlar ve belirlenen neriler ksaca yle. Denizin kasm bana kadar toplayaca 1000 dolar ile Ertan ve lkerin yeni kurmu olduklar yaynevinden(Araf) maddi geliri tmyle dergiye kalacak olan Demirin kitab Beiki Eletirisini Kasm aynn ilk on gn ierisinde matbaaya verilecek. Bunun iin Ertan u gnden itibaren kitab yayna hazrlamak iin uraacak ve kitabn yayn sorumlusu olacak. Demirden de kitabn tekrar gzden geirmesi, ekleyecekleri ve dzeltecekleri var ise bunlar nmzdeki on be gn iersinde tamamlanmas isteniyor. Derginin yazarlar arasnda olmasn istediimiz yazarlarn bir listesini karmak ve bu yazarlara bundan sonraki srete Dergi Giriimi veya Dergiyi Destekleme Giriimi olarak arda bulunmak, gnderilecek mektuplarn altnda bu imzalar kullanmak. (Burada, Demirin ilk elden ve kendi ismiyle ulamasnn daha salkl olaca durumlarda, Dergi Giriimi veya Dergi Destekleme Giriimi adna Demir Kkaydn imzas da kullanlabilir. ) *HD, Amargi ve Sendikal rgtlenmelerle hem bugne kadar temasa getiimiz ve bu rgtlerde alma yrten yazarlar araclyla hem de kurumsal olarak grp dergi sayfalarndan bir ksmn bu rgtlenmelere ayrma fikri ortak bir neri olarak geliti. Tm arkadalarn deerlendirmeleri bekleniyor. Derginin ilk saysnn k tarihi zerine bir netlik salayp, yazarlara da bunu bildirerek ulamann meselenin ciddiyetinin ve netliinin vurgulanmas asndan salkl olaca ynnde gr belirtildi. 1 Aralkn da uygun bir tarih olduu belirtildi.

59

Derginin kmas iin bir yaz iler sorumlusu gerekmekte. Bu konuda yasal engeli olmayan bir arkadan gnll olmas bekleniyor. (anlalan i p ekmeye ve ksa p ekenin bu sorumluluu stlenmesiyle sonulanacaa benziyor)

PINAR VE AHMETLERLE GRMELERN BALAMASI

18. 10. 2004 - Pnar selein Cevab merhaba, size cok kisa zamanda yanit vermek istiyordum ama yogunluk biraz daha uzadi. azalacak. yakinda biraz daha rahatlayacagim. ancak bu arada yazismalarin surmesi icin birlikte calistigim, benzer bir dergi projesini birlikte olusturdugum ahmet ile tartistim. o ortak dusuncelerimiz dogrultusunda sizinle iletisim kuracak. biz zaten benzer bir dergi icin bir taslak olusturuyorduk. isabet oldu. o size bizim ortak goruslerimizi iletecektir. ben de en kisa zamanda bu sohbete katilacagim. selamlar. . pinar 25. 10. 2004 - Ahmetin mektubu Merhaba, Ben Ahmet. Pnar size bahsetmi olmal. Dergiye ilikin gnderdiiniz belgeleri bana verdi. u an gnderdiklerinizi okuyorum. Ayrca bu perembe sizin arkadalarla dergi hakknda greceiz. Daha nce gnderdiiniz bildiriyi Pnar bulamad. Bana ve Pnara tekrar gnderirseniz sevinirim. Dergi hakkndaki tartma ve dncelerinize ilikin size ksa srede daha ayrntl grlerimizi ieren bir yaz gnderip onun zerinden tartma dncesindeyiz. Birlikte alma dileiyle 25. 10. 2004 Ahmetin Mektubuna Cevap Merhaba, Evet sayin Selek sizin baglantiya gececeginizden soz etmisti. Ben de simdiye kadar ses cikmayinca, acaba geldi de ben mi gozden kacirdim diye korkuyordum. Cunku her gun yuzlerce spam ve virus geliyor. Onlarin icinden gercek mailleri ayirirken bazan gozden kaciyorlar veya filitrelere takilabiliyorlar. Neyse oyle bir durum olmadigina sevindim. Ilisikte istediginiz metni tekrar yolluyorum. Umarim kastettiginiz metin budur. Ayni metni sayin Selege de yollayacagim. Aslinda o sizin aldiginiz belgeleri okumak gercekten can sikici olabilir. Ama elbette nereden nereye gelindigi ve simdiye kadar ne gibi sorunlarla karsilasildigi, ne gibi bir sey dusunuldugu uzerine daha somut bir fikir edinmeyi saglar ve derli toplu bir kaynak olarak ayni yollari yeniden gecmeyi gereksiz kilabilir. Onemli olan simdi yolladigim, derginin piolitikasinin dayanacagi bu cagri ya da manifestodur. Bu manifestoyu yolladiklarimiza su soruyu yoneltiyoruz: 1) Ilisikte yollanan metinde ifade edilen programatik cizgiyi savunacak boyle bir derginin

60

cikaricilari arasinda yer almak, hak ve gorev ve sorumluluklari paylasmak ister misiniz? 2) Eger bu ifade edilen cizgi ile tam uyusmuyorsaniz veya uyussaniz bile sorumluluk alma istememeniz halinde, bu cizgiyi savunacak bir dergide bagimsiz bir yazar olarak yazi yazar misiniz? Veya diger bir ifadeyle bu cizgiyle birlikte bir is yapar misiniz? Bu Turkiye'nin sarkli ortaminda pek alisilmis bir stil degildir. Ama kasitli olarak boyle davraniyoruz ki, insanlar secimlerini dogrudan dogruya politik kaygilarla ve metinde ifade edilen politik cizgiyi goz onune alarak yapsinlar. Su ana kadar bu cizgiye en yakin oldugunu dusundugumuz dort kisiye bu metni yollayip bu sorulari yonelttik. Haluk gerger, Ragip zarakolu, Kiraz Bicici, Pinar Selek. Bu kisilerin simdiye kadar izledikleri cizgiyi goz onune alarak boyle bir onceligi gozettik ve bu kisilerin olumlu cevap vermesi, derginin ifade ettigi cizginin surdurulebilmesi ve derginin icinde bu cizginin kaybolmamasi icin bir garanti anlami tasimaktadir. Bu dort kisiden ucu, derhal cevap verdi ve Ragip zarakoluve Kiraz Bicici okumaya bile gerek gormeden seve seve yazacaklarini ilk firsatta da okuyacaklarini soylediler. Haluk Gerger de ayni sekilde yazacagini ifade eden bir cevap verdi. Aslinda bir bucuk aydir sadece sayin Selegin cevabini bekliyorduk. Eger sayin Selek'ten daha once bir cevap alabilmis olsaydik. Simdi, ifade edilen cizgiye daha az yakin ama onunla bir arada bulunmaktan da gocunmayacagini dusundugumuz yazarlara bas vurmus olacaktik. Ama her serrin bir hayri vardir derler. Belki bu gecikme ortaklasa ve daha guclu bir kadroyla, gecikmeyi da telafi edebilecek bir hizla dergi cikisina vesile olabilir. Yukarida Selege de ayrica yollayacagimi yazmistim. En iyisi bu size yazdigim cevabi aynen Sayin Selege de yollamak. Boylece size olan cevabim hakkinda kendisinin de dogrudan bilgi sahibi olmasini saglamak. Ekte de Sayin selegin kaybettigi ve yeniden yollayacagim metin bulunuyor zaten. Boylece bir seferde iki isi de yapmis olurum. Umarim biraz boyle kolayina kactigim icin yanlis bir sey yapmis olmam. Birlikte calisma dilegiyle. Selam ve sevgilerimle Dergi Cikarma girisimi adina Demir Kckaydin 28. 10. 2004 - Ahmet ve Pnara Tohlant ncesi Acil Mektup Merhaba Deerli Selek ve Ahmet, Umarm bu mektubu size yazmakta gecikmemiimdir. Bu gn oradaki arkadalarla greceksiniz. Bu grmenin daha verimli olabilmesi iin bir n hazrlk olarak bu mektubu yolluyorum. Eer grmeden nce okumu olursanz grmelerin daha seri yaplmasna, olabilecek yanl anlalmalarn asgariye inmesine yardmc olabilir. Farkl geleneklerden gelen, farkl tecrbeler yaam, farkl arka planlar olan insanlar

61

arasndaki ilikide balangta sk sk belli yanl anlamalar oluur. Kavramlar ou kez zgl, o arka planla ve yaanan deneyle ekillenmi anlamlara sahip olur ve bu da nelerin dendii ve kastedildiini anlamay gletirip yanl anlamalara, bu da ister istemez g ve enerji ve zaman kaybna yol aar. Bu nedenle en azndan bu srtnmelerden oluucuk g ve zaman kaybn asgariye indirmek amacyla baz kavramlar amann yararl olabileceini dndm. Bu maili yazmamn bir nedeni de iinizi kolaylatrmak. Size dergi projesinin nceki blmnn tartma belgelerini yollamtm. Ama bir grubun i tartmalarn okumak skc olduu gibi ilikiler ve kimlikler tam bilinmiyorsa anlalmaz ve yorucu da olabilir. Bu nedenle, o i tartma metinlerini okumam olabilirsiniz veya okudunuzsa bile tam ne dendii ve nelerin tartld anlalmam olabilir. Bu mektupla o tartma metinlerinin zn, orada belgeler halinde sunulan tecrbenin sonularn komprime bir ekilde aktarmaya alacam. Dier yandan Ahmet mektubunda, derginin esas programatik belgesi olan bildiriyi yeniden istiyordu ve kaybolduunu bildiriyordu. Hemen yolladm geri ama bu uzun metni okuyacak zamann yine bulunamam olmas kaygsn tayorum. nk esas amalar o metinde ifade ediliyor. O anlalmadan nasl bir dergi dnld, dolaysyla ne lde ve nasl birlikte bir eyler yapabileceimiz tam olarak anlalamaz. O metin ve arka plan hakknda da bir eyler yazmann da yararl olabileceini dndm. Ama esas nemlisi u: Ben sayn Selein yazlarn ok uzun zamandr dikkatle izliyorum. Ne gibi sorunlara kafa yorduunu anlamaya alyorum. Edindiim izlemimim odur ki, benzer problematikler, benzer yaklamlar, yaanan tecrbelerden karlm benzer sonular tahmin edilemeyecek kadar oktur. Ancak bu ortakln, farkl arka planlarn yaratt farkl kavramlarn kullanl nedeniyle grlememesi olasl bulunmaktadr. Bunu minimuma indirmede yararl olabilecei dncesiyle de bu mektubu yazyorum. En iyisi bir rnekle baylayaym. Sayn Selek son birka yazsnda, deoloji ve teorik mcadelenin gerektii gibi konularda younlat. Bunun neminden szetti ve kollar svamak gerektiine dair ar yapt. Bizzat bu teori ve ideolojiye verilen nem bile, teorinin ve ideolojinin iyice boland bu gnn atmosferinde mthi bir ortaklk demektir. Ancak, ksa telefon grmemizde, ben teorik yayndan kastedilenin, u iinde bulunduumuz dergi projesi gibi aslnda politik yan ar olan bir politik organ olduu izlenimi edindim. Yani Teorik deniyordu ama teorik denerek kastedilen aslnda politik denen gibi bir eydi. Ya da tersinden biz politik derken, sayn Selein deolojik dedii gibi bir ey kastediyorduk. Tabii yanl olabilir ama belli belirsiz de olsa byle bir izlenim edindim. u an karmaya altmz dergi projesi, teorik deil politik bir organ. Yazlarda ifade edilen ise, ideolojik mcadele arlkl bir organ olsa gerek. Eer yle ise, birbirinden farkl alanlara yneliktir projeler. Sakn yanl anlalmasn, ideolojik mcadelenin gereksizlii veya byle bir organ karma

62

gerekmedii gibi bir grm yok. Aksine, ok nemli. Ama neler dendiinini, neler kastedildiinin tam olarak anlalmasna ynelik bu dediklerim. Yoksa, kastedilenler farkl, gerekten biri teorik, biri politik bir organsa bile yine de bu iki farkl organ iin de birlikte allabilir ve gler birletirilebilir. Sayn Selek ile ksa telefon grmemizde, ben nasl bir dergi karmay dndmzden ksaca sz edince, benzer bir dergi dnld izlenimi edindim. Ama eer yle ise, giriimde bulunduunuz dergi, teorik dergi olarak tanmlamanza ramen daha ziyade politik arlkl bir dergi olacak demektir. Bu beni politik ve teorik szcklerindn farkl eyleri kastetmi olabileceimiz dncesine gtrd ve oradan da zaten bu mektubu yazma dncesine vardm. Eer nceki dergi projesinin belgeleri okunduysa orada u grlr. O dergi projesinin banda da bir dergi karlmas dnlyor ama, kime yonelecei, nasl bir dergi olaca konusunda ok farkl yaklamlar bulunuyordu. Bir ksm politik bir dergi dnrken, bir ksm sosyalistlre ynelik ideolojik mcadeleye arlk veren bir dergi dnyor. Ama bu farkl beklentiler netlie kavumadndan, insanlar bunun bilincinde deil. Sonra giderek bu farkllk netleiyor ve derginin politik bir dergi olmas noktasna varlyor. Aslnda zaten bileim de byle, o zamanlar karma giriiminde bulunanlardan bazlarnn bir teorik ve ideolojik dergide yer almas dnlemez bile. Sanrm benzer bir durum sz konusu olabilir. Politik mi teorik bir bir organ dnld netlememi olabilir. Peki sonra niye politik bir dergide younlald? Bu teorik mcadeleye nem verilmediinden mi? Hayr. Btnyle koullarla ilgili. Terik bir dergi ister istemez, sosyalistlere ve devrimci demokratlara ynelik olur. O ise ister istemez onlarn gettosuna kapanmak demektir. Bu gn ise ihtiya olan ey, bu gettonun dna kmak. Bu gettonun duvarlarn paralamak. Bu ise ancak dndan paralanabilir. Bu da ancak politik bir organ araclyla baarlabilir. Ama politik bir organn bunu baarabilmesi iin, ok kaliteli, entelektel birikimi toplam bir dergi olmas gerekir. Yani hem politik olarak tutarl devrimci demokratik denebilecek, ki o ar bildirisi bunun ifadesidir, izgiyi izlemeli; hem de Trkiyenin btn ciddi entelektel birikimini toplamal. ok kaliteli bir dergi olmal. Ancak bylece Trkiyede btn solcu ve aydnlarn, iindekilere katlmasa bile, dnsel ya da entelektel gndemi izleyebilmek iin kendini okumak zorunda hissedecei bir dergi olabilir. Tam bilmiyorum ama, duyduklarmdan kardm kadaryla, Radikal 2 politik ieriiyle deil ama ileviyle byle bir ey her halde. ok farkl eilimlerden aydn ve sosyalistlern kendilerini alp izlemek zorunda hissettikleri bir yayn olsa gerek. Bu Yn gibi bir dergi szleriyle ifade edildi. Belki devrimci bir Radikal 2 de denebilir. Bilmiyorum. Ben genliimde Yn okuyordum ve biliyorum ama onu duymam veya duysa bile rnein Doan Avcolu gibi cuntaclarn bir dergisi olarak duymu bir insann ne dediimi anlamas zordur.

63

Yn gibi derken onun politik izgisini kastetmiyorum. Trkiyenin entelektel ve politik hayatndaki ilevini kastediyorum. Yn Doan Avcolunun damgasn tayordu. Ama bunun yan sra o derginin bir daha baka hibir organda grlememi baz zellikleri vard. Krtlerden curntaclara, eski komnistlerden kimi islamclara kadar harkesin yazd bir dergiydi. Byle bir dergiyi kimse okumazlak edemiyordu. Bunun yan sra derginin her says adeta bir sansasyon oluyrdu ortaya att konuyla. Amerikan sleri, Bar gnllleri, Nazm Hikmaetin iirleri vs. . Bu gn bizler iin son derece sradan olan konular, o zaman ilk kez bu dergi tarafndan tartmaya alm, her says bir tabuyu paralamt. Yn gibi bir dergi derken bunu kastediyorum. Bizim karacamz dergi de Trkiyenin entelektel birikiminin en nemli blmn kapsamal, her says bir sansasyon olmal, tepkileri toplamal, saldrlarn hedefi olmal ama kendini tarttrmal ve gndemi belirlemeli. ok farkl akmlar yer almal ama kendi izgisi olmal. Tabii Ynle kyaslanmayacak kadar kt ve dezavantajl koullarda ie balyoruz. Esas sorun zaten bu verili durumda yle bir derginin nasl karlabileceinde toplanyor. Nasl bir yol, yntm ve stratejiyle o gleri bir araya toplayabiliriz? (Burada yle bir sorun kyor ortaya. 1960larn Trkiyesinde, nerdeyse her aydn kendine sosyalist diyordu. Bunlarn byk bir ounmluu TPin yelik kartn tayordu. Bu gn ise, aydnlarn ve az ok bir entelektel birikimi ifade edenlerin byk bir blm, brakalm sosyalizmi bir yana, devrimci demlokrasiye bile uzak, liberal ve reformist denebilecek bir izgide. Geri kalan kendini sosyalist olarak tanmlayan kesim ise, tam anlamyla domatik, bu gnn dnyasnn sorunlarna gzlerini kapayan bir konumda. Bu bilmece nasl zlecek? Bu dezavantajlar nasil avantaja dntrlecek? Asl pratik olarak konuulsa gerkecekler bunlar. . Her neyse bu yle geer ayak bir deinmeydi. ) Tabii btn bunlar yaplsa, yani Trkiyenin btn ciddi soldaki entelektel birikimi toplansa, devrimci demokratik izgiyi izleyen, her sayas tartma yaratan, gndemi belirleyen bir dergi karlsa bile, btn bunlar hala bir teorik organa olan gereklilii ortadan kaldrmaz. Tabii sosyalizm diye bir amac olan iin. Btn o devrimci demokrasi izgisi dediimiz ey, en ideal biiminde gerekletiinde bile kapitalizmi ortadan kaldrmaz. deal bir kapitalizme olanak salar. Bir sosyalist bunu temel grevi yapamaz. te yandan bir ideolojik mcadele olmad takdirde, o devrimci demokrasi izgisinin varln srdrmesi de olanakszdr. Bu nedenle bir bakma, politik dergide savunulan politik izgiyi de eletiren ona da kar olan, bir soyalist teorik organ da gerekmektedir. imdilik btn g ve enerjinin politik organda younlatrlm olmas, teorik mcadelenin nemsenmedii anlamna gelmiyor. Bu sadece taktik bir ncelik sorunudur. Kald ki, dergi giriimi aslnda teorik ve ideolojik bir abayla birlikte gitmektedir. Bir dergi biiminde olmamakla birlikte, kitap biiminde.

64

Beiki Eletirisi dediimiz, Beikide Kafa Karkl: Tersinden Kemalizm Alevilik, Din, Ulus, Bilim ve Pollitika zerine diye uzun bir kitap yazdk. O kitap bir bakma teorik bir organn yapmas gerekenleri yapmakta, teorik bir orann ele alaca konularn ounun bir bilanosunu karmaktadr ve derginin bildirisinin teorik arka plann oluturmaktadr. (Bu nedenle, bu metni de iliikte yolluyorum. Bylece, gerekten bir ideolojik mcadele organ kastediliyorsa eer, bundaki i birlii olanaklar hakknda da daha somut bir fikir sahibi olunabilir. Bu ayn zamanda, derginin k bildirisinin daha iyi anlalmasn da kolaylatrr. Ayrca bu metnin, yani Beiki Eletirisinin, iinden bir blm, teorik bakmdan en nemli olduunu dndm blm, ayr bir kitap olarak Tarihsel maddeci (Marksist) Din, Ulus ve styaplar Teorisi bal altnda dzenledim. Bunu da ayrca yolluyorum. Bu arada unu belirteyim ki, gerek Beiki Eletirisini gerek bu Marksist Din, Ulus ve styaplar Teorisinin yeniden inasn, zaten sayn Selee bir sosyolog olarak yollayacak, dikkatini ekecek ve eletirilerini isteyecektim. Bu vesileyle bu ii de aradan karm oluyorum. Kendisinin kafa yorduu izlenimi edindiim bir ok konunun, zellikle yeni sosyal hareketler, kadn hareketi vs. balamndaki sorunlar, Beiki Eletirisinde tarntldn ve konu edildiini greceini dnyorum. ) Bu bakmdan varsayalm ki kavram karkl yok ve teorik organ denirken gerekten teorik organ kastediliyor olsun. Yani ortada farkl alanlara hitap eden iki farkl proje olsa bile, bu bir ibirlii iin engel deildir. nk bir teorik organn gereklilii ve bunun bolanmamas gerektii ok aktr. Bunun iin de pek ala ibirlii yaplabilir. Ayn ekilde, politik organda da yazarlar veya karanlar arasnda yer alnabilir. Bylece biribirini tamamlayan iki farkl proje iin ibirlii yaplm olur. Byle gidersek, teorik mi politik mi gibi bir tartmaya hapsolmaktan da kurtulabiliriz. O zaman, izlenecek politik izginin ieriinde ne kadar anlaabileceimiz gibi bir konuda younlaabiliriz. Ben gleri birletirdiimiz takdirde, bu iki ii de yapabilecek bir gc salayabileceimizi dnyorum ahsen. Ayrca unu belirteyim. Eer bir kavram kargaas varsa ve teorik dnirken gerekten politik kastedilmise ve politik bir organda anlalyorsa bile, bu yine de bizlerin, teorik bir organ konusunu da gndeme almamz gereini ortadan kaldrmaz. Teorik ve ideolojik br aba olmad takdirde, tek ayakl kalmaya mahkum olur btn abalar. Neyse fazla uzatmayaym. imdilik bu kadar. Selam ve sayglar Demir 28 Ekim 2004 Perembe

65

29. 10. 2004 - Ahmetin Mektubu

Merhaba, in dorusu nasl hitap etmem gerektiini kestiremediimden merhabayla balyorum ve merhabann gzel bir hitap olduuna inanyorum. Dn mektubunu aldm. Ama ok ktyd ve okunmuyordu. Neyseki zgr gelirken getirmiti ve abucak okuma frsatn edindim. Pnarda okudu. Daha nce gnderdiin dergi hakkndaki tartmalar ve manifestoyu da genel hatlaryla okumaya alp nasl bir dergi dndnz,neden kmadn anlamaya altm. zgr ve Orhanla birebir grp tartmamz,sizin yazlarnzla birleince neler dndnz anlamak asndan gerektenden de yararl oldu. Baz kavramlara yklenilen anlamlar ve yntem konularndaki baz farkllklara ramen genel hatlaryla birbirine yakn dncelerde olduumuzu grmek inan hem bizleri sevindirdi,heyecanlandrd ve hem de ortak i yapma asndan umutlandrd. Sizin de belirttiiniz gibi farkl ortamlardan gelen insanlarn birararaya gelmesinin ok zor olduu koullarda birlikte almak elbetteki ok nemli. Ve bu corafyann bylesi birlikteliklere muazzam ihtayc var. Deniz dnk tartmalarmz sana zetleyeceini belirtmiti. Umarm gndermitir. Dnk toplantda yle bir karar kt. Bizler,yani Pnarla birlikte dergiyi karmay dndmz arkadalarla nasl bir dergi dndmz ieren bir metni ksa sre iinde sizlere ulatrdktan sonra bir hafta iinde daha geni katlml bir toplant dzenleyip temel hususlar netletirmeye alacaz. Sizlerin dergi konusunda 2 yla yakn bir almas var,bizlerin ise 3-4 aylk. Sizlerin ok hzl bizlerin ise biraz ar davranmasnn altnda bir de bu neden var. Ayrca daha iin banda birbirine kar ak ve drst olmak bakmndan daha hassas olma kaygmz da anlayla karlayacan umuyorum. Grmek zere. Ahmet 29. 10. 2004 - Ahmete Cevap Merhaba Ahmet, Dedigin gibi Merhaba her zaman cok iyi bir baslangictir. Ben de kime nasil hitap edecegimi bilemedigimde merhabayla baslarim. Hem belli bir mesafe koyar hem bir yakinlasma dilegi sinyali verir. Hasili Merhaba konusunda da ayni dusunuyoruz. :) Bana istedigin gibi hitap edebilirsin. Oyle problemlerim yoktur. Sadece ben baskalarini rahatsiz etmekten cekindigimden mesafeli davranirim, bu da bazan yanlis anlamlara yol acar ve mesafe koydugum sanilir. Neyse bunlar onemli degil. Once sunu belirteyim. Ben bu mektuplari hep birinci sahisla falan yaziyorum ama aslinda butun bunlari dergi cikarma girisimi adina yapiyorum ve aldigim ve yolladigim her mektubu bu girisim icindekilere iletiyorum. Benim yaptigim biraz sekreterlik gibi bir is yani.
66

Kollektif bir kimlik adina yapiyorum bunu. Zaten biliyorsundur da. Bir de ben ifade etmis olayim. Yani o merhaban aslinda bu dergi isine girmis olanlarin hepsine. Ben de heyecanla gorusme nasil gecti diye merak icindeydim. Sonunda dayanamayip Deniz'e SMS ile sordum. Onun da verdigi kisa cevap sizinki gibi cok olumlu oldugu biciminde oldu. Ne kadar sevindim bilemezsiniz. Ama Herseyin oyle kotuye gittigi bir dunyada yasiyoruz ki, dogrusu sevinmeye bile korkuyorum. Sanki sevinc duysam isler ters gidermis gibi geliyor. Anlayacaginiz batil inancli bir ateist olduk bu arada galiba. Biliyorsun bu dergi girisimi icinde olanlar. Turkiye ve Avrupa'da cok farkli sehirlere yayilmis durumdalar. Dolayisiyla haberlesmeyi Dergi girisimi adiyla kurdugumuz bir mail grubu araciligiyla yapiyoruz. Herkes her turlu gelismeyi oraya yazior ve girisim icindeki herkes boylece her turlu gelismeden haberdar olup katkisini veya gorusunu yine herkese iletiyor. Simdi ornegin sizin bu mektubunuz ve benim size bu cevabim da aynen bu gruba da yollaniyor. O sozkonusu belgeler de boyle bir mekanizma ile olusmustu zaten. Simdi senden bir dilegim olacak. Tabii zamanin varsa ve gerekliligine inaniyorsuan yapmani dileyecegim. Dun aksamki konusmalarinizi Deniz her halde bizlere aktaracak: Ama bunlari bir de ornegin senin bakis acindan aktarmani dilerim. Yani arkadaslarina muhtemelen orada kousmalar hakinda anlatcaklarinin, yorumlarinin bir benzerini de bize yollamani dilerim. Boylece farkli bakis acilarindan verilerle daha net bir kavrayis olusabilir. Ayni sey tersinden de yapilabilir. Gorusen arkadaslar de kendi gorusme yorumlarini size aktarabilirler ornegin. Boyle bir seye ne dersin? Dedigim gibi gerekli gorursen ve zamanin varsa. Bizlerin buna ozellikle su nedenle ihtiyaci var: Bizler birbirimize mekan olarak cok uzagiz, birbirimizi hemen hemen hic gormuyoruz. Tek haberlesme aracimiz yazi ve mailler. Mesela Ben daha Turkiye'de bu dergi isinde bulunanlardan hic birinin yuzunu bile bilmiyorum. Bir ikisinin sesini duydum sadece. Sizler muhtemelen sik sik bir araya gelebiliyorsunuzdur. Bu durumun yarattigi eksikligi bir olcude olsun gidermek bakimindan boyle bir dilekte bulunuyorum. Tabii bunun bir yan urunu de olur insanlar daha dogrudan bir fikir edinmis olur. Simdilik bu kadar. Herkese Selam ve sevgiler Tekrar okuyamama problemi olmamasi icin bu sefer temel harflerle yazdim. Umarim bir sorun olmaz. Demir Kckaydin demir@gmx. li 29. 10. 2004 Orhann Pnar ve Ahmatle toplant Hakknda Notlar

Pnar Selek ve Ahmet'le Grmeye Dair Notlar Getiimiz Perembe gn Pnar Selek ve Ahmet'le bir birka gn nce belirlenen toplanty gerekletirdik. Toplantya bizim giriimimizden Deniz ve Orhan katld.

67

Bilindii gibi Demir Kkaydn toplantdan nce Pnar'a ve Ahmet' yanl anlamalara neden olmamak ve tartmay daha salkl bir zeminde yrtmek amacyla bir mektup gndermiti. Demir'in mektubu Pnar'la daha nce yapt telefon grmesinde derginin ieriinin teorik mi yoksa politik mi olacana ynelik aslnda kavramlarn farkl kullanl ve farkl alglanndan kaynaklanan bir, grnrde farkl duruu aydnla kavuturmak amacyla yazlmt. Dolaysyla bu, grmenin en nemli blmn oluturdu. Grme nce bizim daha sonrada Pnar'larn dergi giriiminin nasl ve neden balatldnn anlatmyla balad ve nemli ana noktada dmlendi. Bunlardan birincisi; Pnarlarn teorik, bizimse politik diye ifade ettiimizin aslnda ayn eyi ifade ediyor olduunu anladk. Bu tartmada netlik kazanmamz salayan nemli nokta, derginin kime ve nasl sesleneceine ilikin sylenenlerin ortak bir yaklama sahip olduu idi. Kullanlan bu iki kavramnda ayn hedefi ifade ettiini anlamamz salayan aklama, gncel siyasal gelimelere ve konulara dair bak alarnn, kltrel, felsefi edebi yazlarn yer alaca gerek yazar kadrosuyla gerekse ierik olarak zengin bir yayn hedefinin belirtilmesi oldu. Bu noktada en nemli fakl yaklam bizim periyodu daha sk, Pnar ve arkadalarnn ise daha uzun bir yayn tasarlyor olularyd. Bu fakllk, yaynn onlar asndan gncellii sorunundan ziyade daha ar ama emin admlarla ilerleme isteinden kaynaklanyor. Pnarlarn bu konuda nerisi derginin iki aylk bir periyotla yola kmas ve periyodun belirli bir sre sonra daraltlmas gerektii oldu. kincisi; bilindii zere Pnar bir sredir Gndem gazetesinin yeniden yaplandrlmasnda grev ald ve almalarn youn olarak orada yrtyor. Pnar gazetenin yeniden yaplandrma almalarnn yapsal ve teorik olarak tamamlandn ve imdi bunun uygulama aamasnda olduunu belirtti. Gazetenin yeni yapsn burada biz ayrntl olarak veremeyeceiz doal olarak. Bunu belki Pnar bir yazsyla bizlere anlatabilir. Ama genel olarak gazetenin bundan sonra ok kimlikli, ok kltrl ve daha zengin bir ierikte, Pnar'n deyiiyle "btn iktidar odaklarna mesafeli, btn toplumsal muhalefet odaklaryla olabildiince birlikte ve yanyana" gibi bir yayn politikasyla kaca, ve bizlerinde istersek gncel acil politik gelimelere gazete araclyla mdahale edebileceimizi, gazetede seve seve bize yer ayrabileceklerini belirtti. Bizim bu konuyu deerlendirmemizin nemli olduunu dnyorum. nc nemli nokta ise, ar Metni'ne ilikin konuulanlar oldu. Pnar ncelikle bir dergi iin bu kadar uzun bir ar metnine gerek olmad, birka sayfalk bir metinle bunun daha rahat ifade edilebilecei; ayn zamanda geni ereveli bir derginin byle bir programatik metinle kmasnn yanl olacan, bu metnin dergide program tartmas olarak veya kiilerin imzasyla bir program nerisi olarak yaynlanmasnn daha mantkl olacan belitti. Pnar ve Ahmet kendi almalarna ve bizim dergi almamza ilikin grlerini yazl

68

olarak iletecekler. O zaman fikirler hakknda daha net ve daha salkl bir ekilde bilgilenebileceiz. Fakat bizler iin u an ortada olan, bu bal da kendi aramzda tartmamz gerektii. . 29. 10. 2004 Orhan 01. 11. 2004 Pnar Selee Gazete Konusunda Mektup Deerli Selek, Denizle nternette biraz chatlaarak edindiim bilgilere dayanarak bu mektubu aslnda size hemen Cuma veya Cumartesi gn yazmak istiyordum ama, bitirmem gereken baz yazlar nedeniyle hemen yazamadm. Ben de korkun bir zaman sknts yayorum ve fiziksel olarak snrlarm ar zorluyorum. Ykleri biraz olsun hafifletmek ve yazmaya daha ok zaman ayrabilmek iin yaptm her giriim srtma bir sr yeni i almaktan baka bir sonu vermiyor. En kk bir ayrntyla bile ilgilenmek gerekiyor. Neyse, szlanmann yeri ve zaman deil. Ortak bir dergi karma olanaklar zerine grme ve deerlendirmeler devam ederken bunun yan sra Denizin aktard baz isteklerinize bal olarak yazyorum bu mektubu. Ben yaklamlarmzn, ortaklaa bir dergi karma noktasndan daha ileri bir i ve g birliine olanak salad ve bunu gerektirdii kansndaydm. Ve grmelerden aktarlan izlenimler de bu kanm pekitirdi. Dergiyi, daha geni bir i birliinin paras olarak ele almann, o alanda karlalabilecek glkleri amada da yardmc olabileceini dnyorum. Potansiyellerimiz, ok farkl alanlarda birbirini desteklemeyi ve bu farkl alanlarda yaplan ilerin de birbirini desteklemesini ve tamamlamasn mmkn klmaktadr. Bu girizgahtan sonra, Denizin bir chatn imkan verdii lde anlattklarndan kardm kadaryla u istekleriniz olmu: 1) lkede zgr Gndem gazetesine daha ok yazarak daha byk bir katkda bulunmak. 2) rnein Kbrsllar gibi baka evre ve yazarlarn gazeteye katkda bulunmasna araclk ya da yardmclk 3) Avrupadaki gmenlerle ilgili yazlar veya yazarlar konusunda yardm veya destek. Deniz ayrca bu gn iinde bulunduunuz glklerden ve kar karya kaldnz engellemelerden de biraz bahsetti. Bu konuda zaten nceden baz duyumlarm da olmutu. Bu konuyla ilgili olarak sorunlarm, nerilerimi anlataym ve neyi nasl yapabileceimiz konusunda nerilerinizi bekleyeyim. Ama bunun iin kanmca sizin ilgi alannzn dnda kaldn bu nedenle bilmediinizi sandm baz bilgiler vermem gerekiyor. Ben azlnda uzunca bir sredir Avrupada kan zgr Politikaya yazmyorum. Bunu sakn

69

Krt hareketine bir mesafe koymak ve ondan desteini esirgemek gibi alglamayn. Bu gnk koullarda zgr Politikaya yazmann artk Krt hareketine bir yarardan ok zarar getirmeye baladn dndm iin yazmyorum. Bu ifade siza ok elikili gelebilir. Bunu imdi size tekrar anlatmaktansa, zaman ve gten kazanmak iin byle davranmak zorunda olduumu anlayla karlayacanz dnerek, ayn konuyu calana da anlattm mektubu ve eklerini size iletiyorum. Bu mektup ve eklerinden zgr Gndeme hala niye yazdm da anlayacaksnz. O mektuplar ve yazlarda da belirttiim gibi, aslnda ben yazmaya devam ediyorum ve gazetede yazmadm zamandan daha ok ve daha iyi yazlar yazyorum. Daha zgrce yazyorum ve yazlarm bana sormadan alp yaynlayabilecekleri ynnde ak ek de vermeme ramen, hibir yazm alp yaynlamyorlar. zgr Gndeme gelince. Trkiyenin durumunun farkl olduu dncesiyle zgr Gndeme normal yazlarm bir dayanma olarak yollamaya devam ettim. Hatta daha sonra istenirse haftada bir de yazabileceimi sylemem ramen, benden byle bir talepte bulunulmad. Ayrca unu belirteyim, benim Krt basnndaki yazlarm, tam anlamyla benim kendi dnya grme ve anlayma dayanan yazlar deildir. Bir Trk olarak, egemen ulusun iinden bir insan olarak, bu egemen ulusun duyarszl ve berbat tavrnn kefaretini demek gibidir biraz yazlarm. rnein bir ok eletirimi yutarm sylemem. Sylemeye kalktmda da zaten yaynlanmaz. Ama ben artk, esas arl, kendi gerek grlerime ve programma vermenin her bakmdan ok daha yararl olduu kansndaym. zgr Gndeme hala bir dayanma olarak yazmam, yar yolda brakm olmamak iindir. Denizin anlattna gre, bu grlerinizi zgr Gndemin sayfalarnda savunabilirsiniz anlamnda eyler sylemisiniz. Bunu eski biimiyle yazmaya devam etmek deil de, rnein karmay dndmz derginin sayfalarnda savunacam grleri bu gazetenin sayfalarnda da savunabileceim olarak anlyorum. Bu gerekten gzel bir olanak. Ne var ki bu konuda kafamdaki baz kukular ifade edeyim. Birincisi, bu grleri ifade ettiimde, o sayfalarda bunlarn yaylmasna msaade edileceini sanmyorum. kincisi, olur da bir ekilde yaynlanrsa, bunlar baka bir politika ve izginin oturtulmasnn basit aralar ilevini grrler ve gerek anlamlar kavranlmadan kalr arada kaybolur giderler. rnein bizlerin kartaca bir dergide bu grler derginin esas vuru yn ve politikasn; yani manetini, kapan belirlerken, baka politik bir teorik arka plan ve izgiyi izleyen bir gazete veya dergide, biraz Almanlarn Pazar vaaz dedikleri trden bir anlam kazanrlar. Yani pratik politikaya ilgisiz genel geer dorular gibi bir ey. rnein burada calann kitabndan burada yaplan her gnk araf araf aktarmalar biraz bu durumdadr.

70

Kaba tabiriyle imam ne derse desin cemaat bildiini okur deyiinin ifade ettii sorun. Bu sonular deneylerimden kyor. rnein, son aylarda milliyetiliin teorik temellerini aklayan, ayn zamanda Krt hareketinin karlat ve ilkel milliyetilik dedii akmla mcadelesi iin de gl bir teorik silah olabilecek bir kitap yazdm. ( Kitabn Ad: Beikide kafa karkl: Tersinden kemalizm Alevilik, Din, Ulus, Politika ve Bilim zerine). Keza bunun yan sra bir ok makaleler yazp bunlar sayfamda yaynladm. Bu yazlarn her zaman bir kopyasn de gerek zgr Gndeme zgr Politikaya yolladm. Ama bunlarn hi birisi alnp gazetede yaynlanmad. Ne oradakinde ne buradakinde. Bunun zerine yzszl ele alp, ben teklif ettim. Bakn bunlar nemlidir. Ayrca sizlerin karlatnz glklerle mcadeleniz iin de yararldr. Hibir ey istemiyorum. Ltfen yaynlayn dedim. Hi birini yaynlamadlar. Burada da kalmadm. Bir taktik yaptm. calana bir mektup yazdm ve bu kitab ve baz makaleleri mektubun eki olarak yolladm. Yani bunlar calana bir mektup oldular. lk mektup calann eline geti. Okudu veya okumad ama kendisi mehur selamn syledi. Hatta benim kendisinin grlerini gelitirebileceimi falan da syledi. Bu yanklar grme notlarnda yaynland. Buna ramen, yani calana yollanm bir mektup olmalarna calann Avukatlara okudunuz mu? diye sorarak dolayl ve herkesin anlad yoldan okunmasn tavsiye etmesine ramen yine de yaynlanmad. Gazetede yazdm srece de, gazeteyi karanlar asndan nemli olan sylediklerimin ierii deildi, politik dengeler iinde grdm ilev anlam tayordu. Bu ilev syle zetlenebilir. Bakn biz de sosyalistler de yazyor, Amerikanclar da yazyor. Bylece baka bir politikann basit bir arac ilevi grlyor. Elbette yllarca, bile bile lades diyerek bunu da kabul ettim. Buna da katlanyorsun, bir eylerin kefaretini demek, halklarn kardelii iin bir kar rnek sunmak iin. Bu nedenle fazla umutlu olamyorum. Sizin de benzer bir ilev grdnz srece orada grlebileceinizi, belli bir politik ve teorik yaklam ortaya koyduunuz andan itibaren oyunun bozulacan dnyorum. nallah yanlyorumdur. Btn bu deney ve ekincelere ramen size abalarnzda yardmc olmak istiyorum. Size o mektuplar yollamamn ve yukardaki ekinceleri anlatmamn nedeni, abalarnzda sizi desteklemekten kaa bir bahane bulmak deil; karlalacak sorun ve glkler hakknda somut bir fikir edinilmesi. rnein, daha sk yazmam istemisiniz. Pek ala yazabilirim. Sadece onbe gnde bir deil, haftada bir, isterseniz iki kere de yazabilirim. Her yazm bu yazdklarmn iki misli uzunlukta olabilir. Ama ben imdi hala, byk lde Krt hareketini destekleyen bir Trk olarak yazyor saylrm ve bir sosyalist olarak yazmyorum. Ama artk byle yazmann gerekli olmadn, zaman ve g kaybna yol atn dnyorum. Sadece bana artk yazma denmedii iin,

71

anlamaya sadk kalarak szm tutmu olmak, yar yolda brakm olmamak iin zgr Gndeme yazmaya devam ediyorum. Gazeteye daha ok katkda bulunmak artk ancak, Krt hareketini destekleyen ve bir ok yerde szn yutan bir Trk olarak deil de, bir sosyalist olarak mmkn olabilir. Ama o takdirde de her yazm sansre taklacaktr. Ve bu sansr, sradan bir teknik elemann telefonla arayp, u ksmlarn karlmas aksi takdirde yaznn yaynlanmayaca biiminde olacaktr muhtemelen. Yani her hangi bir gazetenin politikasndan sorumlu biriyle konumam, onu ikna etmeyi denemem, politik ve teorik dzeyde tartmam bile mmkn olmaz. Brokratik bir aygtn dehlizlerinin giriinde taklr kalrm. imdiye kadar bama bu geldi. Bunun artk byle olmayacan sylemisiniz. Keke. En iyisi bunun byle olup olmayacan grelim. Size son derece somut bir neri getireceim. Eer aklnza yatarsa neriyi hayata geirmeyi deneyelim. Bu ayn zamanda, somut bir duruma ilikin olarak benim somut politik tavrmdr. Bu gn sizin Vatan gazetesinde yaptnz syleiyi okudum. Orada Demokratik Toplum Hareketine hepimizin katkda bulunmasn neriyorsunuz. Sorunlarn Avrupa balamnda tartlmasndan duyduunuz rahatszl dile getiriyorsunuz. Hasl kendime ok yakn hissettiim, sevinle okuduum eyler sylyorsunuz. Haklsnz. Hepimiz bu giriimin dierler gibi kakrdamamas, yeni bir soluk olmas iin katkda bulunmalyz. te benim nerim bu katk balamnda, bu katknn nasl yaplabileceine dair somut bir neri. rnein, u karmay dhdmz derginin ar bildirisi olarak dnlen, Orta Dou in Demokrasi Manifestosunu, ben bu kurulacak partinin program olarak nermek istiyorum. Metin zaten Programatik bir metindir. Edebi bakmdan da fena saylmaz. Byle bir metnin sadece Trkiyeyi deil Orta Douyu bile deitirmeyi dnen bir Partinin program olarak btn Trkiyede daha kurulu aamasnda tartlmas yepyeni ufuklar aar ve hedeflerin hem neler olmas gerektiini netletirir hem de onlarn daha iyi kavranmasn salar. Ayn hedeflerde anlamlk da inisiyatifi gelitirir, en iyi haberlemeden daha iyi bir egdm ve koordinasyon salar. Kimileri kimin ne olacan tartr ve tartmay bu dzeylere ekmiken, biz isimler zerinde deil, program zerinde bir tartma balatm oluruz. Bu hem partinin amacnn daha iyi kavranmasn salar, hem de ayrlklar varsa bunlarn gerek ieriinin ortaya kmasn. Ayrca byle bir program etrafnda bir tartma bir teorik eitim de salar. Bu ayn zamanda gerekten demokratik biimde, program ve prensipler etrafnda yepyeni bir parti oluumunun da rnein olur. Yani bu tartma eyleminin kendisi ayn zamanda hem bir politik mesaj hem de apayr bir rgtlenme biiminin rnei olur. Diyelim ki, ben yeni kurulacak partiye bu metni program olarak neren ak bir mektup yazaym ve gazete olarak bunu size de ileteyim. Sizi de gazete olarak bu tartmay amaya ve desteklemeye araym.

72

Siz de gazete olarak, yeni kurulacak hareketin, daha kuruluunda dier partilerden farkl bir kurulu prosesinden gemesi ve daha bilinli bir program oluturma abasna yol vermek iin bir aklamayla bu programn tamamn, bir tartma zemini olarak yaynlyorsunuz ve bir tartma balatyorsunuz. Aslnda byle bir ey harika olur. Bu programn kabul edilip edilmemesinin bile nemi yoktur. Bunun yaplabilmesinin kendisi bal bana bir nemli bir teorik, politik ve rgtsel eylem olurdu. Kald ki, eldeki metin, dnyada ei bulunmayan bir teorik arka plana; yaratc ve eletirel Marksist gelenein ok zel bir sentezine dayanan, son derece ufuk ac, gelitirici bir metindir. Hatta bu metnin byle bir partinin program olarak tartlmas, aydnlar ile Krt hareketi arasndaki souklua da son verir Bunu yapabilir misiniz? te ben en iyi katky byle yapabileceimizi dnyorum. Bunu yapabilirseniz bir tata onlarca ku vurmu olursunuz. Krt hareketi tecritten kurtulur. Gazeteye bir dinamizm gelir vs. Byle yan rnleri de olur. Bir baka neri. Benim yllardr bir ok kere yazlarmda ilediim bir konu var. Krt burjuvazisinin etkisini snrlamann yolu, idari basklar olmaz, dayanlan toplumsal temelin deitirilmesi gerekmektedir. Ama bu zor bir sretir ve bu yolda kadnlarn ok nemli bir ilevi de vardr. Bu kurulacak partinin merkez ynetim organnn tamamnn, blge ve aadaki organlarn en az yarsnn kadnlardan olmas. Bu konudaki ayrntl yazlarm calana mektubun ekleri olarak yollamtm Size de yollayacam. Bu ynde bir tartma balatabilir misiniz? Bu yndeki neri ve tartmalar gndemle sokabilir miyiz? Eer buna gcnz yeterse, gerekten mthi bir i yaplm olur. Bunlar denemeye ne dersiniz? Ayrntda, teknikte dzeltmeler yaplabilir elbette. Ama tartmalar kiiler dzeyinden programatik dzeye, dayanlacak sosyal temeller ve bunlarn somut rgtsel biimleri alanna ekmek, bizzat bu tartmann kendisi bal bana muazzam bir politik eylem olacaktr. Biraz uzad ve arlarm baladndan devam edemeyeceim. Yani Kbrsllar, baka yazarlar ve gmenler gibi konulara giremeyeceim. Sadece o konularda da yardmc olmaya alacam syleyeyim. imdilik burada kesiyorum. nemli olanlar yazdm ve iliikte yollayacam. Bu dediklerime ve nerilerime cevabnz bekliyorum. Ltfen iliikte yolladm ekleri okuyun. Onlar okursanz ne demek istediimi daha iyi anlarsnz. En ksa zamanda cevabnz bekliyorum. Gereinde , yazmanz veya yazl cevap vermeniz zor oluyorsa, sizi isterseniz telefonla da arayabilirim. Gndz aramak ok masrafl oluyor. Gece arayabileceim bir numara olursa, yle de arayabilirim. Selam ve sayglar

73

Demir Kkaydn 02. 11. 2004 Ahmetin Toplant Deerlendirmesi Merhaba, Nasl bir dergi dndnze dair son mektup ve Deniz ile Orhanla yaptmz son toplant bizleri biraz daha netletirdi. En azndan sizlerin nasl bir dergi dndnz anlamaya olanak sundu. Sizin de belirtmi olduunuz gibi farkl yaam tecrbelerinden geldiimizden kavramlara yklenilen anlamlar konusunda farkllklar ilk etapta doal karlanmal. Yine temel esaslar zerinde belli bir birliktelik salanabiliyorsa yntem farkllklar fazla ne karlmamal. Bu adan yaklaldnda sizin teorik ve politik dncelerinizle bizlerinki arasnda yaknlklar olduu,bu ortak yanlarn birlikte bir almayla daha da glendirilmesi gerektii adar,politik amalarmz asndan da ortak bir dergi karmann nemli olduu grndeyiz. Sizin A. calann yeni dnem izgisine yaklamnz, ve Onun sizin hakknda belirttii grler bizler iin nemli olmakta. Bu yeni dnem izgisinin gerek Krt hareketi iinde ve gerekse Trkiyeli sosyalistler asndan gerektii karl bulamyor olmas temel sorunlarn banda geliyor ve sizin bu ynl abanz yeni bir yaklam ifade ediyor. Birlikte bir dergi dncesini bu adan da nemsiyoruz. Henz sizin gerek Manifestonuzu,gerekse de Beiki Eletirisini okuyamadk. Fakat gerek gemi yazlarnzdan gerekse de gnderdiiniz yazlardan genel hatlaryla teorik formlasyonlarnz hakknda kimi farkllklarmz olsa de yakn olduumuzu belirtmek isteriz. Bu konuda yazlarnz hakkndaki grlerimizi ileriki aamada sizlerle de tartrz. Sizinle birlikte almak istememizin altnda yatan en temel neden bu. Yine yazlarnzdan karabildiimiz kadaryla politik dnceleriniz karsnda da birlikte hareket etmenin gerekliliini dnyoruz. Bu konuda baz yntemsel farkllklarmz olsa da bu birlikte almann nnde ciddi bir engel gibi grnmyor. Bu yntem farkllklarn,bizlerin nasl bir dergi dndn genel hatlaryla zetlerken ksaca ortaya koymaya alacaz. Bizim Dut Aac Kltr Kooparatifi olarak dergi dncemiz yaklak 3 ay kadar nce olutu ve 4-5 arkadala belli bir tartmadan sonra pratik olarak ie balarken sizlerin nerisiyle yeni bir boyut kazand. Biz en genel adan bu derginin hedefini Yeni Dnceyi Yeni nsanlara Aktarma ve Yeni Dnem Siyasetinin Yeni Dnem Kadrolarn Aa kararak bir araya Getirme olarak belirledik. Bundan da anlald gibi dergi ne salt teorik bir dergi olacak ne de sadece politik bir organ ilevini grecek. Bir trl politiklemeyen Trkiye Sosyalist hareketi ile,ideolojiden kopmu pragmatik Krt ilkel milliyetiliine kar ideolojik mcadele yrtt gibi,politik olarak da en geni entelektel birikimi bir araya getirdii oranda bu amacnda baarya ulaabilecek bir dergi olarak tasarladk. Bu hedef zorlu ve meaketli bir almay gerektirir. Derginin politik yn onun gncel

74

politikaya mdahale etmesi,yn vermesi ve buna uygun ksa periyotlarla kmasnda deil,(reel politikaya ilikin de ilev oynayabilir,ama amac bu aamada sadece bu olmamal) yukarda belirttiimiz genel ereveye yklediimiz anlamda aranmaldr. (Yntem farkll dediimiz husus budur. Dndnz derginin yeni bir siyasi hareketi rgtlemek iin ksa periyotlarla kmasn bu nedenle koullar asndan imdilik gereki grmyoruz. . ) Sizin Yn Dergisi rneinize tamamen katlyoruz. Dergi tam anlamyla bir platform rol oynamal. Trkiyenin hatta giderek Ortadounun nemli demokratik sosyalist entelektel gcn bnyesinde toplamay,rgtlemeyi hedeflemeli. Bylesine geni bir yelpazeyi bnyesinde toplayan ve bu kesimlere hitap eden dergi kendi iinde de ideolojik mcadele yrtt gibi,politik olarak bir araya gelmenin yollarn zorlamal ve aa karmay hedeflemelidir. zellikle derginin baarsnda bu husus nemli. Trkiyedeki ulusalc,ekonomist ve domatik sola kar ideolojik mcadele yrtrken, sosyalist kadrolara ve kitlelere ulamay,Krt ilkel milliyetiliine kar mcadelede de Krt demokrat ve yurtsever kesimleri kazanmay hedeflemelidir. Dier bir husus ise dergi karken yaynlanmasn dndnz manifestoya ilikindir. eriine dair kimi belirtilecek hususlarla birlikte paylaabileceimiz dnceleri ifade ediyor. Ama byle bir manifestonun dergi manifestosu olarak yaynlanmasnn doru olmayacan dnyoruz. Zaten sizin alm tartmalarndan srecin sonlanmasnda temel ayrln yazdnz manifestonun dergide yaynlanp yaynlanmamas olduu anlalyor. Yanl anlalmasn. Bizler yaznn ruhuna ve dergide yaynlanmasna kar deiliz. Sadece daha ilk kma aamasnda bylesine radikal dnce etrafnda geni insanlarn bir araya gelmesinin mmkn olmayacan,bunun sre ierisinde gerekleebilecek bir yaklam olarak benimsenmesinin daha doru olacana inanyoruz. Bu arada manifesto ve dier almalarnzn isminizle derginin konularna gre dergide yaynlanabilir. kacak dergi ilk etapta 2 ayda bir kmal,6ay ile l yl iinde aylk olarak kmay hedeflemeli. Bu sre iinde Ortadounun tannm kimi sosyalist ve demokrat aydnlarn yazlarnn alnmas amalanmal ve dergi giderek Trke,Krte,Arapa,Farsa olarak basm salanarak bu alanlara ulatrlmas da hedeflenmelidir. Bu ynyle dnldnde de ilk etapta ksa periyotlarla kmasndan te belirttiimiz srede kmasnn daha doru olacan dnyoruz. Dergi dosyalar biiminde kmal,her says bir konuya arlk vermelidir. rnein ilk sayda srece ve derginin amacna da uygun olarak Demokrasi konusu dnldnde 2. Cumhuriyetisinden,liberaline,sosyalistinden,feministine kadar ok deiik evreden hem teorik hem de politik ierikli yazlar istenebilir. Derginin yayn kurulunda sizin daha nce ilikiye getiiniz nl isimlerin yer almas bir gereklilik olmamal. Yayn kurulu ok fazla geni olmamakla birlikte deiik evrelerin temsiliyetine nem vermesi daha doru gibi grnyor. nl isimlerden her sayda mutlaka birkann yazlarna yer verilmeli,bunlar araclyla da geni kesimlere ulama

75

hedeflenmelidir. Sizin yazmalarnzdan anlayabildiimiz kadaryla nternet zerinden de yayn yapma dnceniz ve hazrlnz olmu. Bunun da son derece nemli olduunu dnyoruz. Birok adan yararl olacaktr. Dergide yaynlarnn yaynlanmasna olanak bulamayan birok insann yazlar burada yaynlanabilecei gibi,yeni kadrolarn aa kmasnda da nemli bir ilev oynayacaktr. Deniz ve Orhanlarla nmzdeki gnlerde yapacamz toplantda bu konular zerinde daha ayrntl tartma olana bulacaz. Sizin bu konudaki grleriniz elbetteki nemli. Uzun sreden beri bu konuda younlamanz ve hazrlnz da olmu. Belirttiimiz gibi bizimkisi 3 aylk bir srecin ve tartmalarn rn. Nasl bir dergi dndmz en genel hatlaryla belirttik. Bunlar nmzdeki gnlerde daha ayrntl tartmak da gerekir. Almla dndklerinizle bizim dndklerimiz arasnda farkllklar kadar byk benzerliklerin olduuna inanyoruz. Birlikte hareket etmeye balayarak farkllklarmz sre iinde ama hepimizin tarihsel sorumluluu. Bu nedenle ortak almay adeta bir zorunluluk olarak grdmz bir kez daha belirtmek isteriz. Selamlar. Ahmet 02. 11. 2004 Ahmetin Ek Mektubu Merhaba Demir, Son mektubunu,nasl bir dergi dndmze dair yazy sana gnderdikten sonra okuyabilme frsatn buldum. Geri o yazda grmeye ilikin izlenimlerimizi de alabilirsiniz,ama yine de ben,sizin sorduunuz soruya daha ak cevap yazaym dedim. Youn pratiin iinden gelen biri olarak,yine stanbulun yaam ve alma tarzna alamayan biri olarak stelik bilgisayar ortamn da ok fazla bilmeyen biri olarak yazmalar istenilen abuklukta yapamamam umarm anlayla karlarsn. Sizlerin kendi aranzdaki ilikinizi ok iyi bilmesem de,hem daha nceki dergiye dair yazmalarnzda,hem de Deniz ve Orhanla bir kez de olsa yaptmz sohbette belli bir izlenimim olutu. Dergiye dair tartmalarmz henz sizlerinki kadar internet zerinden paylama olanamz olmasa da birlikte hareket ettiimiz arkadalarla gelimeler hakknda konuup,deerlendirmelerimiz oluyor. karmay dndmz dergi iin imdilik ok dar arkada yapsyla birlikte hareket ediyoruz. Pnarla birlikte birka arkadamz daha var ve tm gelimeleri paylayoruz. Aslnda senin dergi iin yaptnn benzerini burada ben yapmaya alyorum. u anda dergi giriimi olarak snrl sayda arkada olsa da,bu almada yer alabilecek ilikide olduumuz muaazam bir evre ve potansiyel var. ok deiik evreleri ve arkadalar
76

bu almaya katma dncemiz,ilikimiz ve olanamz var. Ve geldiimiz aama da tam bu noktay ifade ediyor. Anlayacan nmzdeki gnlerde dergi iin birok evreyle ilikiye gemeye balayacaz. Eer birlikte hareket edeceksek -ki,umuyorum bye olur- bu konuda ortaklaarak birlikte bir planlama karmamz gerekecek. imdi renmek istediin hususa geleyim. Grmeden sonra grmeyi arkadalara szl aktardm iin metne gemedim. zet olarak,gerek seninle ve gerekse grtmz iki arkadala da ve daha genel anlamda sizin evreyle ok fazla ortak noktalarmz olduunu tesbit ettik. Sadece ortak yanlarmzn deil,ayn zamanda amalarmzda da byk yaknlklar olduu ve birlikte ok rahat alabileceimiz izlenimini edindik. Sizler hakknda bu ynl izlenimlerimiz sadece bize gnderdiiniz notlardan ya da Denizlerle yaptmz toplantdan kaynaklanmyor elbet. Bundan nce gnderdiim yazda da belirtmeye almtm,araylarmzdaki byk benzerlik bizleri birbirine yaknltryor ve bu noktada birlikte hareket etmeyi adeta tarihsel bir zorunluluk haline getiriyor. Sizin A. calan'a yazdnz mektubta belirttiiniz "sizi en iyi anlayan bir iki kiiden biriyim,beni en iyi anlayacak bir iki kiiden biri de sizsiniz" kadar iddial olmasa da A. calan'n yapmaya altklarna byk anlam veren,Onu anlamaya alan ve belli oranda da anlayan insanlar olarak,gnmzde yeni dnem izgisinin gerek Trkiyli Devrimcileri asndan gerekse de Krt Hareketi asndan gerekli karl bulamyor olmas dergi iin temel k noktamz oluturuyor ve sizin gerek teorik almnz gerekse de politik duru ve hedeflerinizle byk oranda buluuyor. Deniz ve Orhann da dergiye yklemi olduklar anlamda bu hususlar grmek,nceliklerimizin byk benzerlikler tadn tesbit etmek inan bizleri de sevindirdi. Eer dergi gerekten de Ortadoulu sosyalist ve demokrat entellektellerin birararay geldii bir platform durumuna gelebilirse bu sevincimiz elbette ok daha anlaml olacak. Dergi iin imdiden byle dnmek belki ok hayalci grlebilir,ama inan u anda devrimcilerin en fazla muhta olduu ey de bu. Yani artk kimse hayal etmiyor,kimse byk dnmyor,herkes gncelin iinde adeta boulmu durumda. Bunun hayali bile inan beni byk heyecanlandryor ve gerekten de bunu baarabilecek durumdayz. Yeterki,kimi ayrntlar,yntemdeki farkllklar,esasa dair olann nne koymadan farkl yaam tecrbelerinden olumu bir ortak alma kltrn almalarmzda egemen klabilelim,glerimizi birletirmeyi baarabilelim. Birlikte ortak bir almaya dnecek olan bu bulumann,corafyamz asndan ok daha gl birlikteliklere ve ilere nayak olmasn diliyorum. Selam ve sevgilerimi iletiyorum. Ahmet 02. 11. 2004 Selekten Mektup merhaba, - benim yeni parti calismasiyla dogrudan iliskim var. hatip beyle surekli gorusuyoruz. sizin program onerinizi dogrudan gonderebiliriz. gazeteyi aracilik etmek onlarin tartisma gundemine katki sunma isini daha dolayli hale getirecektir. ben sizden gelen yazilari hatip bey'e iletirim. ayrica tartisma gundemine girmesi icin zorlarim.

77

- gazetede ise sirayla bazi seyler yapmamiz lazim. su asamada bu parti kendini nasil orgutlemeli meselesi gundemde. sonra program gelecek. ayrica cok uzun yazilar yerine, birbirini tamamalayan kisa yazilar olmali. okuyucu uzun yazilarla karsilasmak istemiyor. siz yazilarinizda bu konuyu gundeme alabilirsiniz. ya da forum sayfasini degerlendirebilirsiniz. zaten biz gazete olarak bir siyasi taraf gibi degil ama bir demokratik kontrol mekanizmalari olarak siyaseti denetlemek, yonlendirmek istiyoruz. bunu yapmaya karar verdik ve calismaya basladik. ozellikle esbaskanlik, demokratik orgutlenme modeli, parti-devlet iliskisi, taban demokrasisi, program, demokratik siyaset, Trkiyelilik, cok kimliklilik vb konularinda perspektif olusturup sayfalarda yer vermeye calisiyoruz. buna iliskin temaslarimiz oluyor. - bir kurt dostu olarak degil, bir sosyalist olarak yazmanizi istiyoruz. - sansur olmaz. zaten ben yayin cizgisinde ortaklastigimizi dusunuyorum. tabii bazi hassasiyetler var. degerlere hakaret vb. bunu size yazmamin bir anlami yok. ama bizim kararlasmamiz boyle. bir de ismail besikciye iliskin yazdiklarinizin icerigini oldugu gibi ifade edebilirsiniz. arkadaslar yazdiklariniz degil, besikci konusunda cekinceli davranmis olabilirler. halk icinde bir sempatisi var ve ne durumda oldugu pek bilinmiyor. bilmiyorum, konusmadim ama kirilmalarin cok yogun oldugu bir ortamda onun durumunun kaldirilamayacagini dusunmus olabilirler. - haftada bir yaziyorsunuz degil mi? ama yazilar makale biciminde olacagi icin kisa olmasi gerek. halkin en fazla elestirisi yazilarin uzunlugu. makale formati da 3500 vurus olmali. kisa yazmak zor is biliyorum. haftada bir bunu yaparsaniz seviniriz. bunun disinda uzun yazilari forum sayfasinda degerlendiririz. - biz cok kimlikli bir gazete karari aldik. dolayisiyla gazetede cok farkli goruslere yer verilecek. biz bu goruslerin tartisma platformu olmak istiyoruz. - deniz'lerle iyi anlastik. sanirim bu is buyuyecek. . sevgiler. . pinar 02. 11. 2004 Ahmete Mektup Merhaba Ahmet, Mektuplarini aldim ve arkadaslara ilettim. En kisa zamanda cevaplamaya calisiriz. Ancak bir noktayi sormak istiyorum: "Henz sizin gerek Manifestonuzu,gerekse de Beiki Eletirisini okuyamadk. " diye yaziyorsun. Ben arkadaslarla gorustugunuzde, manifesto'yu okuyarak gorusmeye gittiginizi saniyordum. Gercekten okumadiniz mi yoksa bu bir kalem surcmesi mi? Lutfen aydinlatir misin? Selamlar demir

78

02. 11. 2994 Selmaya Mektup Merhaba Selma, Sz verdiim mektubu yazmakta byle geciktiim iin kusura bakma. Haftalk yaz, yeni kitaplarn hasrlanmas ve de yeni dergi projesiyle ilgili btn yazmalar da srtmda olduundan byle bir gecikme oldu. Bandan balayaym. Dergi ile ilgili ilk giriim bitince yeniden ie balar ve yeni haberlemeyi yrtmek iin mail grubu kurarken bir gn internette Tayfun ile karlatk ve ben ona Ankaradan hangi arkadalarn yeni giriimde olacan sordum. O dier lker ve Ertann yan sra senin adn da syledi. Ben de tamam ama Selma galiba dergiye biraz mesafeli ve sanrm ar metnine belli eletirileri vard, belki benimsemiyordur. Ortada bir emri vaki gibi durum olmamas iin, sen kendisine bir sorar msn, bu ar metninde ifade edilen politikay savunacak bir derginin karanlar arasnda olmak ister mi? Eer evet derse yapaym, emri vaki gibi bir durum olmasn anlamnda bir eyler syledim. Ama Tayfun ile hemen hemen hi haberleme olana olmadndan, (hem ok megul ham da posta kutusu srekli dolu olduundan btn mailler geri geliyor ve gelimelerden hi haberi yok ve u ana kadarki yazmalar okuyamad bildiim kadaryla. ) hala cevap bekliyordum. Sonunda seninle karlamadan birka gn nce, aylar sonra tesadfen yine karlatk Tayfunla. Ben o hafta sonu yaplan toplantya kimlerin katldn falan sordum. Ksaca anlatt ve anlatrken, sana haber verilmenin unutulduunu ve ok ayp ettiklerini, yanl yaptklarn syledi. Ben de bunun zmnen senin derginin platformunu benimsediin ve almalarna katlacan anlamna geldiini dndm tabii doul olarak. Ve sana sorduklarn ama bana seni ye yapmam sylemeyi unuttuklarn veya zaten bir grme olmadndan buna imkan olmadn dndm. Ve tesadfen bir iki gn sonra seninle karlanca, bu n bilgi ve dnceyle, senin de dergi projesinde olduun dnerek, ve arada durumun akla kavuturulduunu dnerek, sana Bir yenilik var mi diye sordum. Ve sen Tayfundan renebilirsin deyince, ifadenden bir eylerin tam doru gitmediini dndm ve hemen Dergi projesinde olup olmadn, dorudan sana sordum. Sen de yazmay tercih edeceini, Tayfunlarn seni projenin iinde grmediklerini yaznca. Ortada senin politik bir tercihinden ziyade, kendini dlanm gibi hissetiin ve bu nedenle karanlar iinde yer almadn dndm. Bu dncelerle sana yazyorum. Arka plan bu. Tayfun ve dier arkadalarn ihmalleri nasl aklanabilir bilmiyorum. Her zaman olduu gibi, kadnlarn hesaba katlmamas, ad gibi kendilerinin de yok saylmas olabilir. Maalesef erkekler olarak byle eyleri ne kadar kendimizi deitirmeye alsak da yapmaya devam ediyoruz. Binlerce yln yaratt alkanlk ve artlanmlklardan syrlmak kolay olmuyor. Bir neden bu olabilir. Bir dier neden, sizlerin uzun bir gemi ve rgtsel pratik iinde birbirinize ok yakn olmanz ve bu nedenle, terzinin kendi skn dikememesi veya mumun dibine k verememesi gibi, en yaknda olanlarn unutulmas da olabilir.

79

Bilmiyorum. Bunlarn ve baka eylerin hepsinin bir kombinasyonu da olabilir. Ben ne sylesem speklasyon olur. Nedeni ne olursa olsun, ben kendi adma zr diliyorum. Belki dorudan sana mektup yazp sorsam daha iyi olurdu. Ama sizlerin bir arada ve ayn rgt ve gelenek iinde daha iyi ilikileriniz olduunu dnerek byle bir ey yapmak aklma gelmedi. Ben imdi sana resmen, imdiye kadar herkese yaptmz gibi soruyorum: 1) Orta Dou in Demokrasi Manifestosu adl metinde (Alm in ar) savunulan program savunacak bir derginin karanlar arasnda yer almak ister misin? 2) Eer bu program kendine tam denk bulmuyorsan, byle bir dergide bamsz bir yazar olarak yaz yazar msn? Bu soruyu bu biimiyle herkese soruyoruz. Birinciye evet diyen arkadalar, grev ve sorumluluk alyorlar. kinciye evet diyenler ise, bamsz bir yazar olarak dergide bulunuyorlar ve onun politikasn savunmak zorunda deiller. imdi cevabn verirken, imdiye kadar orada arkadalarn ihmali gibi olaylar bir yana brakarak, olmam varsayarak, btnyle politik olarak, derginin dayanaca program gz nne alarak cevap ver ltfen. Eer cevabn birinciye evet ise, u andan itibaren, eit hakl bir giriimci olarak karanlar iinde yer alabilirsin ve herkesin bunu isteyeceini dnyorum. Ama eer, programatik, politik veya ideolojik ekincelerin varsa, en azndan ikinciye evet demeni, dergiye yaz yazman dilerim: Biliyorsun hibir sansr bulunmayacaktr. Biz de zaten byle yazma teklifinde bulunurken, en azndan belli bir yaknln olduu kiileri gz nne alyoruz. Ayrca bu kararn verirken, u bilgileri de gz nne alman dilerim. imdiye kadar, ncelikle devrimci demokratik pozisyonlar savunan, Krtlerin mcadelesine destek olmu, sosyalist eilimli kiilere ncelik tanyp nce onlara yukardaki sorular sorduk. Bunlar drt kiiydi. Haluk Gerger, Kiraz Biici, Ragp Zarakolu, Pnar Selek. Pnar Selek hari hepsi cevap verdi ve okumaya bile gerek grmeden yazarz elbette dediler. Pnar Selek ise ilerinin okluundan hemen cevap veremedi ama onlarn da bir dergi projesi varm, birlikte karmann yollarn arayalm deyip bu ynde grmelere baladk. Yani ya birlikte karcaz ya da muhtemelen en azndan yazacaktr. imdilik grnen durum bu. Pnar Selein cevabn almadan daha az tutarl ama yine de derginin savunaca platforma pek uzak dmeyeceini dndmz kiilere henz gitmedik. Bu bir zaman kayb olduysa da eer bir ibirlii ile sonulanrsa, kayba deecektir. Olumlu cevabn bekliyorum Selam ve sayglar Demir 02 Kasm 2004 Sal

80

lkede zgr Gndeme Destek in Yazmalar

05. 11. 2004 Pnara Mektup Selam Pinar, Karisikliga yol acmamasi icin ikinci tekil sahsa geciyorum. Umarim laubalilik olarak degerlendirmezsin. Sana bir deneme olarak farkli konu ve alanlarda yazilar yollayacagim. Bakalim hosuna gidecek mi ve gazeteyi zenginlestirir mi? En azindan belki inspirasyon verir. Bunlar daha once yazdigim yazili basinda cikmamis ama benim internette yayinladigim yazilar.

1) Doga bilimleri alaninda bir yazi yolluyorum. Yazinin adi: Fizikte Bunalim. Ben doga bilimcisi degilim ama bir sekilde gelismeleri izlerim. Bir deneme olarak bu yazi gazetenin ekinde veya doga bilimleri adi altinda bir bolum acilip kullanilabilir. Benim adimla yayinlanmasi da sart degil. Baska isimle daha cok yazar varmis gibi gorulebilir. Bu da gercekten daha cok yazar katilmasina yardimci olabilir. (Duymussunuzdur, Alman isglinde direnise baslayan iki kisi gittikleri koylerden cok kalabalik sayida insan icin ekmek isterler ve onlarin cok kalabalik oldugu dusunulunce katilmalar olur ve gercekten cok kalabalik olurlar. ) lginizi cekerse ara sira boyle doga bilimlerindeki gelismelerle ilgili yazilar yollayabilirm. 2) Hani Avrupa'nin cesitli sehirlerinden mektuplar falan demistim ya. Almanya icin bir baslangic olarak kullanilabilecek bir yazi yolluyorum. Adi: Almanlarin En Iyisi Olarak Marks Almanyanin ve Alman solunun atmosferini yansitmasi bakimindan kullanilabilir. Ayni zamanda milliyetcilige karsi bir ideolojik mucadeledir. (Ayrica Avrupa'nin cesitli ulkelerinden tanidiklarima en azindan haftada bir bulunduklari ulke ve sehirlerden mektuplar yazmalari icin yazacagim. ) 3) Bilmiyorum hikaye gibi seyler yayinliyor musunuz? Ben size "Bir Casus Hikayesi" diye bir hikaye yolluyorum. Aslinda insanlar veya portreler diye boyle on onbes kadar kisiyi anlatmayi dusunmustum. Eger boyle yayinlayacaginiz bir yer varsa. Ben size boyle on onbes kadar hikaye yollarim ara sira yazip. Diyelim iki haftada veya ayda bir. Sonra derleyip kitap yapariz. ) 4) Gazetede Cyberspace ne alemde? Yani bu gun cyberspace'nin kendisi bir ayri ulke gibi gorulmeli. Bu alanda yazacak birileri olmali boyle bir sey var mi? Keza bu baglamda bilgisayar ve politika ilginc bir konu olabilir. Bu konuda yazariniz var mi?

81

Arayayim mi birilerini? Ben bir defasinda bir deneme ve baslangic olarak boyle bir yazi yazmistim. Bir fikir vermesi icin yolluyorum. Isterseniz kullanabilirisniz. Adi: Sanal Uzay'da Ozel Savas. Yani kullanmasaniz bile belki gazeteyi zenginlestirmek bakimindan inspirasyon verebilir. Bu yazilari ayri mailler olarak ekte yoluyorum. Bir bakin bakalim. Bunlar hemen oyle aklima geliverenler. 05. 11. 2004 Latifeye Mektup Biliyorsun dergi projesinde Pinar Selek ile de temasa gecmistik. Bir yandan dergiye iliskin temaslar devam ederken, Pinar Selek bu arada su an basinda bulundugu Turkiye'de cikan Ulkede Ozgur Gundem gazetesini kokten degistirmek ve genis cevrelere ve ilgi alanlarina acma cabalarindan soz etti ve katkimizi istedi. Kendisi gazeteyi gerek kulturel, gerek ilgi alanlari gerek gorusler bakimindan cok cesitli kilmak istiyor. Ben de kendisine ornegin Avrupa'nin cesitli sehirlerinden, o ulkedeki kulturel, entelektuel ve sosyal hayati anlatan mektup veya haber gibi haftalik yazilara ne diyecegini sordum. Heyecanla karsiladi ve tam da boyle seyler dusundugunu soyledi. Simdi bu baglamda sana yaziyorum. Mesela haftada bir Stockholm veya Isvec Mektubu diye bir yazi gecebilirsin. O hafta Isvec'i mesgul etmis konulari veya onemli gordugun bir konuyu veya o ulkenin atmosferini anlatacak ilginc gordugun seyleri anlatabilirsin. Isvecte yasayan bir "insider"in bakis acisi her zaman ilginc bulunabilir. Sen ayrica bir feminist olarak da yazabilirsin ve yazmalisin tabii. Kurtlerde henuz hala gencligini yasayan bir kadin hareketi var ve ozellikle bu konuda yazacaklarini bir sunger gibi cekecek okuyucular bulacagini dusunuyorum. Ben Pinar'a yardimci olalim, basariya ulasmasi icin elimizden geleni yapalim derim. Kabul edip yazmani dilerim. Boyle isler bizler icin de iyi. Biraz paslarimizdan kurtuluruz. Ne dersin? Ayrica senin tavsiye veya aracilik edecegin kimse var mi? Bu mektubun bir kopyasini Pinar'a da yolluyorum. Boylece gereginde dogrudan da iliski kurabilirisiniz. Selamlar Demir Kckaydn 05. 11. 2004 Emre Takiye Mektup Merhaba Ali,

Biliyorsun dergi projesinde Pinar Selek ile de temasa gecmistik. Bir yandan dergiye iliskin

82

temaslar devam ederken, Pinar Selek bu arada su an basinda bulundugu Turkiye'de cikan Ulkede Ozgur Gundem gazetesini kokten degistirmek ve genis cevrelere ve ilgi alanlarina acma cabalarindan soz etti ve katkimizi istedi. Kendisi gazeteyi gerek kulturel, gerek ilgi alanlari gerek gorusler bakimindan cok cesitli kilmak istiyor. Ben de kendisine ornegin Avrupa'nin cesitli sehirlerinden, o ulkedeki kulturel, entelektuel ve sosyal hayati anlatan mektup veya haber gibi haftalik yazilara ne diyecegini sordum. Heyecanla karsiladi ve tam da boyle seyler dusundugunu soyledi. Simdi bu baglamda sana yaziyorum. Sen Fransa'daki politik ve kulturel gelismeleri iyi izliyorsun. Oradaki entelektuel hayat hakkinda dogrudan bilgin var. Mesela haftada bir Fransa veya Paris Mektubu diye bir yazi gecebilirsin. O hafta Fransa'yi mesgul etmis konulari veya onemli gordugun bir konuyu veya o ulkenin atmosferini anlatacak ilginc gordugun seyleri anlatabilirsin. Fransa'da yasayan bir "insider"in bakis acisi her zaman ilginc bulunabilir. Ben Pinar'a yardimci olalim, basariya ulasmasi icin elimizden geleni yapalim derim. Kabul edip yazmani dilerim. Boyle isler bizler icin de iyi. Biraz paslarimizdan kurtuluruz. Ne dersin? Ayrica senin tavsiye veya aracilik edecegin kimse var mi? Bu mektubun bir kopyasini Pinar'a da yolluyorum. Boylece gereginde dogrudan da iliski kurabilirisiniz. Selamlar 05. 11. 2004 Armaan Karala Mektup Merhaba Degerli Armagan, Hatirlarsin, bir yil kadar oldu sanirim, sana bir dergi projesiyle ilgili olarak muracaat edecegimi senin yazip yazmayacagini ve baskalarini onerip onermeyecegini sormustum. Sen de olumlu cevap vermistin. Ama sonra benden ses cikmadi. Cunku o dergi projesi bir cok gucluk ve engellemeyle karsilasti ve sonunda yeniden basladik. Simdi yeniden basladik. Simdi soyle yapiyoruz. Dergini siyasi hedeflerini, programini ve stratejisini aciklayan "Orta dogu demokrasi Manifestosu" adli metni iletiyoruz ve o kisiye su sorulari soruyoruz: Ilisikteki metinde ifade edilen hedefleri ve stratejiyi benimsiyor muzunuz? 1) Eger benimsiyorsaniz, bu hedefleri savunacak bir derginin cikaranlari arasinda yer amak ister misiniz? 2) Eger benimsemiyorsaniz ya da kendi goruslerinize yabanci buluyorsaniz, bu gorusleri savunacak bir dergide bagimsiz bir yazar olarak yazi yazar misiniz?

83

Simdi sana da ayni metni yolluyor ve ayni sorulari soruyorum. Boylece isin formel kismini tamamliyorum. Bu vesileyle sunu belirteyim. Dusunulen dergi en az iki hafatada bir cikacak, devrimci demokrasiyle bir arada gurunmekten cekinmeyecek butun plotik ve entelektuel birikimi sayfalarinda toplamaya calisacak. Yani Turkiyede sol ve aydinim diyenin almazlik edemeyecegi bir dergi. Kendi cizgisi ve programi da olacak anma ayni zamanda kendisinden olmayanlara da yer verecek. Yeter ki kaliteli olsun. Su ana kadar, oncelikle osyalist, Kurtlerin mucadelesine yakin durmus ve devrimci demokratik diye tanimlanabilecek kisilere oncelikle muracaat ediyoruz. Boyle kisiler de fazla degil aslinda. ilk elde, Haluk Gerger, Ragip Zarakolu, Kiraz Bicici ve Pinar Selege muracaat ettik. Ilk ucu okumaya bile gerek gormeden yazacagini soyledi. Pinar Selegin zamani olmadigi icin uzun sure cevap veremedi. Sonunda baglanti kurduk. Yakinliklar oldugunu gorduk Benzer bir proje icindeymisler ve gorusmelere basladik. Yani belki Pinar Selek de cikaranlar icinde yer alacak. Ben en azindan yazmayi reddetmeyecegini saniyorum. Yani bolyece, en azindan Turkiye'de son yillarda Kurt sorunu karsisinda imtihani en basariyle vermis insanlar yazar kadrosunun cekirdegini olusturacak. Seni de cikaranlar ve cikaranlar arasinda olmasa bile yazarlar arasinda gormek isteriz. Bunun yani sira sunu soracagim. Kibris veya baska yerden, bu manifestoda ifade edilen politik hedeflere yakin oldugunu dusundugun ve bizlere muracaat etmemiz icin onerecegin veya eger cikaranlar arasinda yer alirsan senin bizler adina kendilerine basvuracagim baska isimler var mi? Ben Kibrislilardan sadece seni ve Ulus Irkad'i boyle bir teklifte bulunabilecek kadar taniyorum sayilir. Bu nedenle sadece ikinize bu teklifte bulunabiliyorum. Simdi bu birinci konuydu. * Gelelim ikinci konuya. Bir de bundan bagimsiz ikinci bir konu daha var. Bu tamamen dergi projesinden bagimsiz ayri bir konu. Sadece ayni mailin icinde yer aliyor. Pinar Selek su ara Turkyie'de Ulkede Ozgur Gundem gazetesini cikariyor. Selek bu arada, dergi vesilesyle kurdugumuz kontak sonunda, su an basinda bulundugu Turkiye'de cikan Ulkede Ozgur Gundem gazetesini kokten degistirmek ve genis cevrelere ve ilgi alanlarina acma cabalarindan soz etti ve katkimizi istedi. Kendisi gazeteyi gerek kulturel, gerek ilgi alanlari gerek gorusler bakimindan cok cesitli kilmak istiyor. Bu baglamda konusurken ben de Kibris'ta sizlerden bahsettim. Sizlerin katkida

84

bulunabileceginizi. Bir sormak gerektigini soyledim. Pinar, Kibris meselesinin Turkiye'de hap baska kaynak ve kanallardan duyuldugunu, sizlerin yazmasinin cok onemli oldugunu soyledi. Bu ayrica Kibrisin siosyalist ve demokratlarinin sesini Turkiye ve kurdistandaki insanlara duyurmak icin de onemli bir olanak oldugunu dusunuyorum. Ben Pinar'a yardimci olalim, basariya ulasmasi icin elimizden geleni yapalim derim. Kabul edip yazmani dilerim. Ayrica senin tavsiye veya aracilik edecegin kimse var mi? Bu mektubun bir kopyasini Pinar'a da yolluyorum. Boylece gereginde dogrudan da iliski kurabilirisiniz Her konuda olumlu cevaplarini ve onerilerini bekliyorum. 05. 11. 2004 Ulus Irkada Mektup Merhaba Degerli Ulus Orta Dogu Demokrasi Manifestosu'nu ciddiyetle ele alip elestiren bir tek sen vardin. O zaman sana hic cevap yazamadim. Bir yandan Besikci elstirisi diger yandan diger isler. Aslinda sana dogrudan o yazinin yazilmasina vesile olan dergi projesiyle ilgili olarak bas vurmak istiyordum ve hep ha bugun isler oturur ha yarin diye hic bir sey yazamadim. Bu bakimdan kendimi sana karsi mahcup ve borclu hissettigimi bilmeni isterim. Ama o dergi girisimi olmadi. Sonra tekrar basladik. Bu sefer, o manifestoyu yeni derginin politik cizgisi olarak belirledik. Bu temelde hareket ettik. Bu cercevede, o metni yolladiklarimiza su sorulari soruyoruz: Ilisikteki metinde ifade edilen hedefleri ve stratejiyi benimsiyor muzunuz? 1) Eger benimsiyorsaniz, bu hedefleri savunacak bir derginin cikaranlari arasinda yer amak ister misiniz? 2) Eger benimsemiyorsaniz ya da kendi goruslerinize yabanci buluyorsaniz, bu gorusleri savunacak bir dergide bagimsiz bir yazar olarak yazi yazar misiniz? Simdi sana da ayni metni yolluyor ve ayni sorulari soruyorum. Boylece isin formel kismini tamamliyorum. Bu vesileyle sunu belirteyim. Dusunulen dergi en az iki hafatada bir cikacak, devrimci demokrasiyle bir arada gurunmekten cekinmeyecek butun politik ve entelektuel birikimi sayfalarinda toplamaya calisacak. Yani Turkiyede sol ve aydinim diyenin almazlik edemeyecegi bir dergi. Kendi cizgisi ve programi da olacak ama ayni zamanda kendisinden olmayanlara da yer verecek. Yeter ki kaliteli olsun. Su ana kadar, oncelikle sosyalist, Kurtlerin mucadelesine yakin durmus ve devrimci demokratik diye tanimlanabilecek kisilere muracaat ediyoruz.

85

Boyle kisiler de fazla degil aslinda. ilk elde, Haluk Gerger, Ragip Zarakolu, Kiraz Bicici ve Pinar Selege muracaat ettik. Ilk ucu okumaya bile gerek gormeden yazacagini soyledi. Pinar Selegin zamani olmadigi icin uzun sure cevap veremedi. Sonunda baglanti kurduk. Yakinliklar oldugunu gorduk Benzer bir proje icindeymisler ve gorusmelere basladik. Yani belki Pinar Selek de cikaranlar icinde yer alacak. Ben en azindan yazmayi reddetmeyecegini saniyorum. Yani bolyece, en azindan Turkiye'de son yillarda Kurt sorunu karsisinda imtihani en basariyle vermis insanlar yazar kadrosunun cekirdegini olusturacak. Seni de cikaranlar ve cikaranlar arasinda olmasa bile yazarlar arasinda gormek isteriz. Bunun yani sira sunu soracagim. Kibris veya baska yerden, bu manifestoda ifade edilen politik hedeflere yakin oldugunu dusundugun ve bizlere muracaat etmemiz icin onerecegin veya eger cikaranlar arasinda yer alirsan senin bizler adina kendilerine basvuracagim baska isimler var mi? Ben Kibrislilardan sadece seni ve Armagan'i boyle bir teklifte bulunabilecek kadar taniyorum sayilir. Bu nedenle sadece ikinize bu teklifte bulunabiliyorum. Simdi bu birinci konuydu. * Gelelim ikinci konuya. Bir de bundan bagimsiz ikinci bir konu daha var. Bu tamamen dergi projesinden bagimsiz ayri bir konu. Sadece ayni mailin icinde yer aliyor. Pinar Selek su ara Turkyie'de Ulkede Ozgur Gundem gazetesini cikariyor. Selek bu arada, dergi vesilesyle kurdugumuz kontak sonunda, su an basinda bulundugu Turkiye'de cikan Ulkede Ozgur Gundem gazetesini kokten degistirmek ve genis cevrelere ve ilgi alanlarina acma cabalarindan soz etti ve katkimizi istedi. Kendisi gazeteyi gerek kulturel, gerek ilgi alanlari gerek gorusler bakimindan cok cesitli kilmak istiyor. Bu baglamda konusurken ben de Kibris'ta sizlerden bahsettim. Sizlerin katkida bulunabileceginizi. Bir sormak gerektigini soyledim. Pinar, Kibris meselesinin Turkiye'de hap baska kaynak ve kanallardan duyuldugunu, sizlerin yazmasinin cok onemli oldugunu soyledi. Bunun ayrica Kibrisin sosyalist ve demokratlarinin sesini Turkiye ve kurdistandaki insanlara duyurmak icin de onemli bir olanak oldugunu dusunuyorum. Ben Pinar'a yardimci olalim, basariya ulasmasi icin elimizden geleni yapalim derim. Kabul edip yazmani dilerim. Ayrica senin tavsiye veya aracilik edecegin kimse var mi?

86

Bu mektubun bir kopyasini Pinar'a da yolluyorum. Boylece gereginde dogrudan da iliski kurabilirisiniz Her konuda olumlu cevaplarini ve onerilerini bekliyorum. Selam ve Sevgiler 07. 11. 2004 Pnar Selee Aktarlan Cevaplar
Latifenin Cevab

Merhaba Demir! Hassas yerimden yakaladin beni! Bilirsin ben hep mecbur olmadikca yazmadim. Srekli yazma aliskanligim yok. Edinme cabam ve motivasyonum da yok! O yzden angajmanlara girmekten kaciniyorum hep! Pinar'in projesini tabi ki, desteklemek gerekir. Bir dsneyim. Her hafta degil ama 15 gnde bir yazmak belki daha gercekci. Biraz zaman ver. Altindan kalkamiyacagim islere girmek istemem. Paslardan kurtulmak o kadar kolay degil! Selamlar. Latife
Armaan Karaln cevab

Sevgili Demir, Yogun is temposu nedeniyle komputorun basina henuz yeni oturdum ve mailini de simdi gordum. Inceleyip sana en kisa surede yanit verecegim. Aslinda yanitim hazirdir, benim sorunum zamanla. Soz verip de yerine getirememe gibi bir duruma dusersem cok uzulurum. Yoksa sizinle her turlu isbirligine hazirim. Dedigim gibi, en kisa surede yazdiklarin uzerinde dusunup sana yeniden detayli bilgi verecegim. 07. 11. 2004 Pnar Selee Danma Merhaba Degerli Pinar, Size bir sey soracagim. Ben Gundem'i hic gormedigim icin, kimlerin yazdigini da bilmiyorum. Eskiden Internetten bunu izleyebiliyordum bir olcude ama cok uzun suredir internetteki sayfa da kayboldugundan hic bir fikir edinme sansim yok. Bu nedenle rahatsiz ediyorum. Ben az cok mailler araciligila tanistigim iki kibrisli'ya (Armagan Karal ve Ulus Irkad) gazeteyle ilgili yazdim ve Armagan Karal'dan prensip olarak olumlu cevap da geldi bildiginiz gibi. Aslinda bir Kibrisli daha var ve Kurtzlere ve mucadelelrine de cok yakin bir durusu var. Adi: Ahmet Karaman (Sakin Ahmet Kahraman'la karistirmayin). Bu kisi Internetteki Diyarbaki Grubuna yazilar yaziyor. Oradan taniyorum. Bu kisinin benim yazilarimi yakinen izledigi ve kendisine yakin buldugunu dusunuyorum. Ancak kendisiyle simdiye kadar bir tanisikligimiz ve yazismamiz olmadi. Bu kisi belki de simdi Gundem'de zaten yaziyor olabilir. Boyle bir durumda tekrar ayni gazetede yazmayi talep eder durumda kalabilirim. Bilmiyorum ve kontrol etme olanagim yok. Bu nedenle size

87

soruyorum. Ahmet Karaman Gunden'de yaziyor mu? Yazmiyorsa ona da onermeyi dusunuyorum. O ayrica bir Kibris'li olarak Kurtlerin sorunlarina da oldukca yakin birisi. Kendisi hakkinda daha dogrudan izlenim edinebilmeniz icin, bir yazisini asagiya koyuyorum. Ayrica siz ne dersiniz? Ahmet Karaman'a da teklif edeyim mi? Asagida bir fikir edinmeniz icin Ahmet karaman'in son yazisi: -------------------------------------------------------------GEC KALMIS OZUR

1955 veya 1956 yiliydi. . Tarihini tam olarak hatirlamiyorum. Aklimda kalan kis ayi olduguydu. . Bir gece vaktiydi ve disarida yagmur yagiyordu. Tek goz evimizin bir kosesindeki ocagin onunde oturmus isiniyorduk. . Babam o donemlerde issiz birakildiktan sonra bircok Kibrisli Turk gibi Rumlara karsi Ingiliz askeri olmaya zorlananlardi ve o aksam nobetteydi. . Evde annem ben ve benden kucuk iki kiz kardesim vardi. . Ben sekiz veya dokuz yaslarinda olmaliydim. . Birden yaklasik duz ulasimla uc yuz metre kadar ilerde bulunan Kilise canlari calmaya basladi. . Annem birden oldugu yerden firlayarak bizi alel acele giydirmeye basladi. Biz benden kucuk kardeslerimle bir sey anlamamistik ama,iyi birseyler olmadigini anliyorduk. . Ocaktaki atesi uzerine su dokerek sonduren annemiz, yanina birde battaniye alarak once bizi disari cikardi. Ardindan gazyagi lambasini ufleyerek sondurup kapiyi cekti. . Disarida hatiri sayilir soguk ve yagmur vardi. Can sesleri simdi daha yakindan duyuluyor arada bir arasina insan sesleri karisiyordu. . Annem dayadigi merdivenle bizleri yukari dama cikardi,ardindan merdiveni de dama cekti. . Uzerimize battaniye cekti ve iyicene de tembih etti: -Ne olursa olsun hic ses etmeyin. Rumlar sonra bizi oldurur. Soguk ve yagmur iliklerimize isliyordu ve titriyorduk. Ama titrememiz soguk ve yagmurdan cok olumdendi. . . Derken evimizin dis kapisinin calinmasini isittik. Korkudan daha bir sindik. . Sonra birisi seslendi: Seslenen az ilerdeki komsumuz Aleksi ile karisi Marulla idi. . Anneme ismiyle cagiriyorlardi. . Annem damdan cevap verdi ve ardindan dama cektigi merdiveni dayayarak bizi asagi indirdi. . O zamanlar oyle elektrik falan olmayan yollarin karanliginda yuruye yuruye Aleksi dayinin yardimiyla de onlarin evlerine geldik. .

88

Marulla teyze bize bir yerlerden bulup kuru elbiseler verdi,sonra yanan ocaginin basina gectik. . Elimize verilen fincanlardan cay icip icimizi isitma sonrasinda ocak onune serilen yataklara yatip uyuya kaldik. . Disarida can sesleri hala vardi ve arada silahlar da atiliyordu. . *** Ertesi sabah evimize gittik. Evin kapisi acilmis ve icerisindeki esyalar etrafa sacilmisti. . Evde kalsaydik belki de bugun yasamda olmayabilirdik. . Marulla teyze ile Aleksi dayi bugun yasamda yok. . Annemiz de yok. Ama hayatta kalmayi sagladiklari biz variz. *** Yillar sonra yasamda olmasaniz da tesekkurler Aleksi amca,Marulla teyze. . Size yasam borcluyum da bagislayin beni. . Evinizde baskalari oturuyor bugun evlat ve torunlariniz yerine. . Ve diriler yetmedi,olulerden de intikam aliyor birileri. . Yasadigimiz bu sehirde kalip da harap edilen mezarlikta mezarlarinizi bulamadigim icin size gec de olsa bir sevgi cicegi koymadan aciz durumdayim. . Bunun acisi ve caresizligi yakiyor icimi. . . Oluler duymaz derler ama ola ki siz baska olu olmada duyarsaniz!. . . Ben ayipkar ve insanliga ters dusenler adina da ozur de diliyorum sizden. . . Bagislayiniz. . Bagislayiniz. . . Bagislayiniz. . . . . Sevgi ve saygilarimla: Ahmet Karaman. . . 08. 11. 2004 Pnara Obdusmanlk Konusunda neri Merhaba Degerli Pinar, Az once Internette gazeteleri okurken, Taha Kivanc'in asagiya aktardigim yazisi uzerine aklima geldi. Nicin ulkede Ozgur Gundem'in bir "Obdusman"i olmasin? Hatta mumkunse bir degil de bir kac tane. Yani daha spesifik bilgi gerektiren, ornegin Kulturel konularla ilgili ayri "obdusman" lar da olabilir. Soyle bier sey dusunulemez mi? Ornegin, Ragip Duran, Ulkede Ozgur Gundem'e obdusman

89

olsa. Bu harika olur. Hem boyle bir formulle, Ragip Duran ornegiyle, tekrar is birligi ve onun gazetede yazmasi icin bir yol acilmis olabilir. Ondan hic sozunu sakinmadan elestirmesi istenir. Belki ustume vazife degil ama. . . Ne dersiniz? aklima geldi ileteyim dedim. 08. 11. 2004 Dergi Destekleyicilerine Rapor Dergi Projesindeki Gelismeler, Pinar Selek ile simdiye kadar iki gorusme yapildi. Birincisinin kisa bir ozetini Orhan yapip yollamisti. Birinci ve ikinci gorusmenin daha genis bir ozetini de Deniz yazacakti ama su ana kadar yazip yollayamadi. Bunun uzerine ben dolayli bilgilere dayanarak biraz bilgilendirmede bulunayim dedim. Biliniyor birinci konusma sonucunda oldukca yakin oldugu gorulmus ama dergi konseptlerinin farkliligi da belli bir netlik kazanmisti. Pinar ve Arkadaslarinin projesi, belli bir politik program ve hedefi ortaya koymaya yonelik degildi, bunu arastirmaya yonelikti. Buna bagli olarak da bir iki ayda bir cikarilmasi dusunulmektedir. Biz ise en az onbes gunluk dusunuyoruz ve Ortadogu Demokrasi Manifestosunda ifade edilen politik programi savunacagimizi ifade ediyoruz. Boyle bir programin yani sira cok farkli goruslere yer vermek sorun degil. Pinar Selek gorusmelerde hala bu manifestoyu okuma firsati bulamamisti. Arkadaslar sadece Ahmet'in okudugu ve ona anlatmis oldugunu tahmin ediyorlardi. Ama sonradan Ahmet de okumadigini kendi yazisinda ifade ettigine gore, politik cizgi bilinmiyordu. Bu baglamda ikinci gorusmede arkadaslar Manifesto'da ifadesini bulan gorusleri ve cesitli teorik yaklasimlari anlatiyorlar. Selek coguna katildigini, hatta simdiye kadar bizlere niye rastlamadigini soruyor ve cok iyi bir rezonans olusuyor. Keza teorik sorunlarda da Bir uygarlik sorunu, yeni sosyal hareketler, milliyetcilik gibi konularda arkadaslarin soylediklerini duydukcacok heyecanlaniyor. Gorusmede Selek ayrica Ulkede Ozgur gundem gazetesinde yapmayi dusundugu degisikliklerden soz ediyor ve destek istiyor. Ciddi bicimde engellemelerle karsilastigini, kendisinin basarisiz olmasi icin calisildigini soyluyor. (Bu gunku yazisi da sanirim bu konuyla ilgiliydi. Bu ilgili oldugunu sandigim bolumu asagiya aktaracagim. ) Arkadaslara daha sik goruselim diyor. Bunun uzerine, Deniz ve Orhan'la gorusmemizde, bir yandan dergi konusunda gorusmeler surerken, Pinar Selege, Gazetede yardimci olmaya guc vermek gerektigini, bunun hem is birligi icinde daha iyi bir tanimayi da saglayacini dusunduk. Ornegin Orhan disaridan destek olarak gazeteye roportajlar yapiyor, bu baglamda, Solda bilinen kisilerle Yeni Parti kurulusuna iliskin roportajlar yapmaya basladi.

90

Sunu da belirteyim: Ikinci gorusmeye Ahmet gelemiyor. Pinar Selek yalniz geliyor. (Bu arada sunu belirtelim ki, Gazete su an borc icinde ve elektrikleri falan kesiliyor. Selek 20. 000 civarinda satildigini ama 100. 000 kisi tarafindan okundugunun dusunulebilecegini soyledi. ) Bu gorusmeden sonra gazeteyi desteklemek konusunun gorusmek uzere Pinar Selek ile bir telefon gorusmesi yaptim. Kendisi haftada bir yazmami istedi. Sonra cok farkli ilgi alanlari, farkli kultur ve siyasi gorusleri iceren bir gazete hedefledigini soyledi. Bu anlamda ornegin Avrupa'nin cesitli ulkelerinden , cesitli azinliklardan veya cok farkli konularda yazilar gerektigi uzerine konustuk ve ben tanidigim veya iliskili olduklarima yazip yardimci olmalarini isteyecegimi soyledim. Gerek farkli konular, gerek farkli ulkeler baglaminda yazabilecegini dusundugum yedi sekiz kisiye mektuplar yazdim. Simdiye kadar gelen cevaplar cok iyi ve olumlu. Bu mektuplari ve cevaplari aynen Pinar Selege de ilettik ki kendisi direk baglanti kursun. Yani ozetle bir yandan dergi girisimiyle ilgili olarak gorusmeler suruyor ve bu gorusmelerde Pinar Selege, politik cizginin icerigi ve boyle bir derginin gerekliligi anlatilmaya calisiliyor. Bagimsiz bir politik hat ve durus olmadan her seyin suya yazi yazmak gibi olacagi anlatiliyor. (Ki bu sorunlari anladigini arkadaslar belirtti. ) Diger yandan, hemen hemen hepsi bizzat dergi girisiminde olan veya Dergi'ye yazmayi kabul etmis kisiler ayni zamanda Selegin Gunluk Gazete icinde basarili olabilmesi icin destek olmaya calisiyorlar. Bir bakima fiili bir isbirligi durumu var. Ve Gunluk gazete icin bu yazilar bir anlamda dergi icin de alistirma gibi olur. Gelismeler asagi yukari boyle. Dergi projesi icinde olanlardan Latife Fegan (Isvec), Ali Emre (Fransa), Sureyya (Bati Trakya Turk Azinligi ve Yunanistan) konusunda yazmaya calisacaklarini; Cem de Ara sira Internet dunyasinda haberler yazabilecegini belirtti. Tabii fazla sik olmamak kaydiyla hepsi. Cunku herkes calisiyor ve zaman sorunu var. Ayrica Bu vesileyle hem Dergi baglaminda Kibris'tan dergiyi destekleyecegini dusunduklerimize muracaat ettik hem de onlara da Gunluk Gazeteye Kibrisla ilgili yazilar yazmalarini onerdik. (Armagan Karal ve Ulus Irkad'a). Armagan Karal hemen cevap verdi. (Mektup ve cevap asagida). Ulus Irkad'tan henuz cevap gelmedi. Bu arada Deniz bir miktar bagis buldu ve Dergi hazirliklari surerken, bu parayla Besikci Elestirisi basilacak. Ayrica Gelecek Gecmis ve Manifastio'yu da bir arada basmayi dusunuyoruz. Bunlarin hem dergi icin belli bir destekleyici saglayacagi hem de satildiklari takdirde epey bir para geliri sagalayacagini umuyoruz. Bu gun Besikci elestirisi'nin matbaaya verilmis olmasi gerekiyordu. Bizim Hamburg'ta para bulmak icin bir sey yapma projemizde bir gelisme yok. Yarin tekrar bu konuyu gorusecegiz. Simdilik bu kadar. Deniz daha ayrintili bilgiyi verene kadar bununla idare edilebilir. Birat evvel Deniz bir mesajla , Isinde buyuk bir aksama oldugu icin yazamadigini yazacagini

91

bildirdi. Selma arkadas, Dergi'ye yazacagini, destekleyecegini, ama simdilik ozel nedenlerle cikaranlar arasinda yer almayacagini bildirdi. Selam ve Saygilar Demir Kckaydn demir@gmx. li http://www. comlnik. de/demir/
Ek: Pinar Selegin bu gunku yazisindan karsilastigi gucluklerle ilgili olabilecek bir bolum:

"Dnyann en zor ilerinden biri etecilie dayanan bir siyasal yaplanma iinde sosyal siyaseti gelitirmeye almaktr. eteler kendiliinden ortaya kmamtr. eteciler eitli ihtiyalar sonucu kullanlm piyonlardr. Bu piyonlar ortadan kaldrmak, saf d etmek ya da eitli biimlerde cezalandrmak zm deildir. Hafiyecilikle, kriminal aratrmaclkla, tek tek olaylarn iinde boulmakla da kendimize yol aamayz. imiz ok zor, nk egemen siyasal anlay bizi de kendi tarzna ekiyor. Her trl siyasal oluumu eteletiriyor. Baka trl bir patikann kazlmasn, toplumun kendi potansiyelini aa karmasn ve farkl bir siyasal gelenein yaratmasn kesinlikle engelliyor. Bu nedenle en ok demokratik siyaset abasna saldryor, Muhalif olan daraltmaya, bilinen klasik yntemler iinde skmaya mahkum ediyor. imdiye kadar hep byle yapt iin komitaclk sol iinde bile alamad. etevari hibir oluum, amac ve gerekesi ne olursa olsun toplumsal zgrlk arayna g katamaz, tersine zarar verir. Belki ksa vadede, belli engelleri ortadan kaldrmak, acil sorunlar zmek iin yararlym gibi grnebilir. Ama komploya dayanan hibir zm toplumsal ve siyasal dzeyin geliimine katkda bulunamaz. . Bize den, varolan geleneksel siyaset kltrn sorgulamak, bu tarzn toplumsal dnmn nndeki en byk engel olduunu zmlemek, dolaysyla her trl komploculuu, etecilii, kapall, militarizmi, bastrmacla, dlamaya, inkara ve iddete dayal siyaset yapma biimini amaktr. ete kurmak kolay, etecilii iliklerimizden, hcrelerimizden, dm dm olmu ruhumuzdan ekip atmak zor. " 08. 11. 2004 Ulus Irkadn Cevab Sevgili Yolda Demir,

Mailinizi aldm ama olduka younum. Yazlarma ara vermek istemiyorum ama bunun yannda Dou Akdeniz niversitesinde Doktoraya baladm. Belki yanl anlalacam ama benim amacm daha bilimsel aratrmalar yapmak ve yazlar yazmak. Bu yzden beni motive edici buldum(Bu arada tm dersler ngilizce). Tabi daha nceleri pek doktora yapmama izin verilmiyordu. Bu sene suni demokrasi ortam biraz faydal oldu(Tabi ki kiisel olarak, toplumca daha karanlklarda yzmekteyiz). zgr Gndemde ve dier yayn organlarnda

92

memnuniyetle yazmay kabul ediyorum ama u anda Yania(Trkiye'deki faist Yenia deil, Kbrs'taki) ve Birgn'de(Bazen gazetede, devaml olarak da da web sitesinde) de yazlarm kmakta. Onlar aksatmyorum. Vakit bulduum zaman ve kendileri benden ne istiyorsa onu yapmak istiyorum. Makale mi isteniyor yoksa aratrma yazlar m? Onu bana kesin belirtin. Yaynlanm makale de isteniyorsa onlar da gnderebilirim ama tabi ki Birgn'de kanlar deil. Onlar kendi web sitelerinde ve gazetelerinde kan makalelerimin baka yerde yaymlanmasn istemiyorlar. Sizlere oradaki makalelerin dnda yazacam. Tabi ki bu aralk seyrek olabilir, tatil dnemlerinde ise sklatrabilirim. Tekrar soraym: Makale mi yoksa aratrma yazs m isteniyor? Ltfen bana bildirir misiniz? zgr Gndem'i karan Selek soyadl hanm arkada m? Hani bir on-onbe sene nce iftiradan(Gya bombalama) ceza yiyip susuz yere ceza eken hanm arkada m? Ona yardmc olmak beni memnun edecektir. Onun yarglanmas srasnda ben ve ailem de ok znt ekmitik. Daha sonra ben de benzer iftirayla kareim Hamza'nn bir politik kasetinden dolay mahkemelerde srnmtm. Tabi herey senaryo idi. Pederin lmnde bu davann da byk bir katks oldu.

Evet sizlere yazmaya hazrm. Tm yoldaa selamlarmla.

Not: Demir Yolda, okuyabildiim makalelerini okuyorum ok fazla youn ve fazla olanlarn ise bilgisayara kaydediyorum ve vakit geldiinde okuyorum. Senin yazlarndan olduka faydalandm hatta dediin gibi buradaki basnda birka defa alnt da yaptm. Sana ok teekkr ederim dostum. Hikmet Kvlcml konusuna ben de ok nem veriyorum hatrlyorsan sana onu 1971 ylnda Baf sahilinde Kbrslrum polisler tarafndan tevkif edildii srada tandm yazmtm. O zamanlar 14 yandaydm. 12 Mart faizminden kayordu. Onunla byle deerli bir karlamam oldu ama sadece uzaktan oldu bu karlama. Onun sadece "Devrim Zortlamas" adl kitab bende var. Eserlerini daha da fazla okumak isterdim. Herhalde sayende makalelerini ve uzun yazlarn okuyacam.

Ulus Irkad 08. 11. 2004 - Pnar Selein Cevab merhaba, obdusman olabilir. . danisman olarak mi? ragip duran'la daha yeni bir araya geldik. arada bir yazmayi kabul etti. bu arada gazetede calisanlarin mesleki egitimi icin birseyler yapabilecegini soyledi. birlikte bir program

93

cikaracagiz. ama oldukca yogun. anladigim kadariyla yerinde durmuyor. bu nedenle ondan ne kadar verim aliriz, onumuzdeki gunlerde gorecegiz. . dergiye iliskin: persembe gunu toplanti yapacagiz. ortak metnin cercevesini, yayin kuruluna iliskin listeyi ve teknik hazirliklari konusacagiz. bir ortadogu dergisi olmasi icin cok dilli olmali. su asamada kurtce-turkce yapabiliriz. arapca da olabilse cok iyi olur. onerilerini persembeye kadar gonderirsen cok sevinirim. bu arada yazilarini arkadaslara ilettim. duzenliyorlar. . kendine cok iyi bak. bize kolay gelsin. . pinar 08. 11. 2004 Pnar Selee Mektup Merhaba Pinar, Sana bir suru mail yolladim. Konustugumuz uzere bir cok yazara tekllifte bulundum. Hemen hepsinden olumlu cevaplar geldi. Bu cevaplari da ilettim. Ne dusunuyorsun: onlar bazi cevaplar istiyorlar. Bu konularda bir sey demiyorsun. Acaba eline gecmediler mi? * Ragip Duran'la ilgili dedigim oyle idari bir sey degil. Obdusman benim bildigim, yazdigi gazeteyi ele alip didik didik edip okuyucu adina onu elestiriyor. Ornegin Duran'in arada sirada yazacagi yazi obdusman olarak olabilir. Yani hic bir sinirlama olmadan, bir okur temsilcisi olarak, gazeteyi her hafta icigina cicigina elestirmesi ve bu yazinin oldugu gibi yayinlanmasi. Kesinlikle sozunu hic sakinmasi gerekmedigi belirtilmeli. O zaman arada bir degil daha sik ve hevesle yazacagina inaniyorum. O zaman gazete aslinda Turkiyenin en iyi medya elestirmenlerinden birini herkesin gozu onunde kendini denetlemek ve elestirmek uzere uzere gorevlendirmis olur. Bunun kendisi bile bir mesajdir. Ve aydinlarin tekrar ilgi gostermesinin yolunu acabilir. * Ben gazete icin size yardima yogunlastigimdan su ara dergiyle ilgili isleri epey bosladim. Benim de sizden bir dilegim var. Lutfen dergi icin yazilmis manifestioyu okuyun. iceriksel bir konuyu baskasina havale etmeyin. O manifesto yepyeni bir yaklasim getiriyor ve bambaska bir teorik arka plani var. bu arka plan ise, Besikci Elestirisi denen kitapta. Firsat bulur bulmaz, hatta yaratarak bunu da okumanizi dilerim. Insanin kendi kitabi hakkinda boyle konusmasi gariptir ama oradaki gorusler alisilmis seyler degil. Bunlarin ne oldugu hakkinda bir fikriniz olursa ben cok daha iyi anlayacaginizi dusunuyorum. (. . . )

94

08. 11. 2004 Pnarn Cevab merhaba,

ben manifestoya goz attim. okumadim diyemem ama ayrintili bir okuma da yapamadim. okudugum kadariyla cok onemli buldum. fakat tartismak istedigim cesitli noktalar var. ayrica gelistirilmesi, derinlestirilmesi gerekiyor. bir programin daha cok seyi icine almasi gerekiyor. bu tartismalari dergide yazili olarak yapariz. () ayrica derginin bir siyasal hareket gibi bir manifestoyla degil, bir bildirgeyle yola cikmasi gerektigini dusunuyorum. sonu noktayla biten cumleler acilimi zorlar. ortak sorgulamalarimizi, ortak ihtiyaclarimizi ve tabii ortak dusunsel zeminimizi belirten bir bildirge yeterlidir bence. manifesto dergi icindeki tartismalarla olgunlasir. bu arada ben deniz'lerle ortak tartismalar yurutecegim. dergi calismasinin yaninda daha farkli bir ortaklasma zemini bulduk birbirimizde. sanirim guzel seyler olacak. ama bu derginin bir siyasi hareketin yayin organi gibi cikmamasi lazim. bu dergiden farkli programlar da cikabilir. program tartismalari burada acik yurutulecegi icin bu olabilir. ama ayrica deniz, orhan, ben. . . dergiyle birlikte ayri bir tartisma baslatabiliriz. tekrar soyluyorum. burada bir cok dergi cikiyor. net tanimlanmis siyasal hareketlerin dergileri oldugu icin kimse yazmiyor. bir iki yaziyor, sonra devam etmiyor. bizim boyle yapmamamiz lazim. farkliliklarimizla ve ortakliklarimizin bilinciyle yanyana durup buradaki teorik-politik-programsal kesmekese, karmasaya son vermek istedigimizi, tartismalarimizi bu platformda bu niyetle surdurecegimizi belirtmemiz daha cok ilgi ceker. ve daha cok sonuc alir. . kurtce ceviri imkani yaratabiliriz biz burada. bence olmasi gerekir. dil bir ayrinti degil bence. nasil baslarsak oyle devam ederiz. persembe bir araya gelecegiz. senin cevabini bekliyorum. sevgiyle. . pinar 08. 11. 2004 Pnara nternet Sayfasyla lgili neri Selam Pinar,

Ben dun Sureyya ve Cem ile konusmustum. Ve gazetenin bu internet yayini sorununu cozebilecegimizi, en azindan boyle kucuk de olsa bir basarinin morali yukseltecegini soylemistim. Kafalarina yatmisti. Size yuk olmadan yapalim. En azindan gecici bir cozum saglayalim demistim. Bir serverde sinirsiz trafikli bir yer topu topu 50 veya 60 Euro olur. Biz bunu karsilayabiliriz. Size yuk olmaz. Biz baska bir serverde yer tuteriz. Buna gazetenin sablonunu koyariz. Orada her gun arkadaslar yebi sayiyi doldurabilirler. Veya biz burada doldururuz. Cem bu isleri biliyor epey.

95

Ama bunlari teknik olarak acikliga kavusturmak gerekir. Hangi domain alinacak vs. Ben de simdi size uzunca bir mektup yaziyordum. Aslinda bilgisayar aracilgiyla Messenger ile konusarak bu komunikasyon isini ucuza hizlandirabilirdik. Yazmak cok zamana mal olabiliyor. Teknik ve ayrintili seyleri de konusmak gerekebiliyor. Bunu dusunun lutfen. Lenin'in oyle dedigini bilmiyordum

Eletiri ve Gerilim
10. 11. 2004 Pnar ve Ahmetin Yaklamlarna Eletiri Pnar, Ahmet ve Dergi Projesindeki Arkadalara. Pnar ve Ahmet ile ilk, Ahmet gelemedii iin sadece Pnar ile ikinci grmeyi yapan Orhan ve Deniz, zellikle ikinci grme hakknda henz bir ey yazamadklarndan belki dorudan bir bilgi bulunmuyor ama ben bildiim kadarn dn aktarmtm. Ayrca Ahmet ve Pnarn grlerini de iletmitim. (Bunlar tekrar toplu bir maille yollayacam. ) Bu bakmdan grlerin az ok bilindiini varsayarak tartmaya girebiliriz diye dnyorum. Pnar ve Ahmet de Deniz ve Orhanla Perembe gn tekrar grecekler. Bu nedenle Pnar grlerimizi bilmek istiyor ve yle yazyordu: dergiye iliskin: persembe gunu toplanti yapacagiz. ortak metnin cercevesini, yayin kuruluna iliskin listeyi ve teknik hazirliklari konusacagiz. bir ortadogu dergisi olmasi icin cok dilli olmali. su asamada kurtce-turkce yapabiliriz. arapca da olabilse cok iyi olur. onerilerini persembeye kadar gonderirsen cok sevinirim. Pnarn bu ifadesinden, nasl bir dergi karlmas gerektiinde anlald iin teknik ksmlarnn grmesine kald gibi bir anlam kyor. Ben ahsen, Deniz ve Orhann aktardklarndan byle bir izlenim edinmemitim. Yani daha henz karlkla bir tanma, ne dendiini ve ne istendiini anlama dneminde olunduunu dnyordum. yle grlyor ki, konumalarn yorumlan biraz farkl. Ya da bizler henz tam doru bilgilenmedik. Her ne olursa olsun, ben henz byle bir duruma gelmediimizi, ok nemli yaklam farklar bulunduunu, bu farklar aka ortaya koymann ve tartmalar yle srdrmenin daha doru olacan dnyorum. te yandan bu tartmann, sadece dergi projesinde olan arkadalarn arasnda deil, bizzat Ahmet ve Pnar ve eer varsa ayn projede var olan bakalaryla bir arada toplu halde yapmamzn daha doru olacan dnerek, burada ifade ettiim ahsi grlerimi hem dergi projesindekilere hem de Pnar ve Ahmete ileteceim. Bylece en azndan tartmay ortaklaa ve dorudan yrtm oluruz. nce farkllklarn neler olduunu koymaya alalm. Bunlar bilinirse, yanl anlamalar ve

96

ilkeler zerine tartma biter, pratik ibirlii olanaklarn aramak kolaylar. Birinci olarak unu belirleyelim. Dergi dediimiz ey, bir aratr: belli amalar gerekletirmek iin bir ara: dergi karmann veya ortaklaa dergi karmann kendisi bal bana bir ama olamaz. O halde ortaklaa bir dergi karma olanaklar ve gerei olup olmadn anlamamz iin, amalarmz netletirmemiz gerekiyor. Bunlarda bir ortaklk varsa, nasl bir aracn, dolaysyla da derginin bu amalara en iyi hizmet edebileceini tartabiliriz. Ya da amalarn farkllna ramen verili bir durumda, byle bir arac ortaklaa oluturmak ve kullanmak her iki tarafn karna da olabilir. Btn bunlar anlayabilmek iin ayrlklar ve ortaklklar netletirmek gerekiyor. Bence gerek Pnar, gerek Ahmet (belki grmelerde Deniz ve Orhan da) sorunu bir sistem iinde koymuyorlar ve en byk yanl burada yapyorlar. Tipik bir rnek vereyim: rnein yle yazyor Pnar: burada bir cok dergi cikiyor. net tanimlanmis siyasal hareketlerin dergileri oldugu icin kimse yazmiyor. bir iki yaziyor, sonra devam etmiyor. bizim boyle yapmamamiz lazim. farkliliklarimizla ve ortakliklarimizin bilinciyle yanyana durup buradaki teorik-politikprogramsal kesmekese, karmasaya son vermek istedigimizi, tartismalarimizi bu platformda bu niyetle surdurecegimizi belirtmemiz daha cok ilgi ceker. ve daha cok sonuc alir. Burada ok doru ve gzel szler ok yanl gizli varsaymlarn ifadesi oluyor. Ksaca bunu gstermeyi deneyeyim. Burada dorudan ifade edilmemekle birlikte birinci gizli varsaym udur ve karsamaya bu gizli varsaym yn vermektedir: Net tanmlanm bir program olan dergilere kimse yazmaz. Bunlar dzenli olarak karlamaz. Bir dier varsaym da: net tanmlanm bir izgisi olan dergilerde farkl grler yer almyor veya almaz, alamaz. Ve byle olduu iin de ekicilikleri olmaz dolaysyla srekli kamazlar ve bir sre sonra kamaz olurlar. Bylece daire kapanmakta ikinci gizli varsaym birinci varsaymn, birinci varsaym da ikinci varsaymn kant olmaktadr. Bence bu iki gizli varsaym da yanltr ve yle yanltrlar ki, kendi stne kapanan bir daire olduklarndan, yanllnn grlmesini de engellemektedirler. Her ey tecrbelerden kar ve hibir ey tecrbelerden kmaz. Yani tecrbeler bir tr ham maddedir, onlar ilemek gerekir. Onlar ise ancak kavramsal aralarla ileyebiliriz. Muhakkak ki, Pnarn varsaymlar da, yaad tecrbelere dayanyor. Gerekten de ilk bakta bu sonular karmamak ok zordur tecrbelere bakarak. Ama biz grnen deil grnmeyen, daha derin ve doru ilikilerin peinde olmalyz. Eer z ve grnm ayn olsayd, btn bilim gereksiz bir ey olurdu. imdi toplumsal mcadeleler tarihinin derslerinden gerekten bu sonu kar m, Pnarn

97

karsamalarnn temelini oluturan gizli varsaymlar gerekten doru karlm sonulara m dayanmaktadr, biraz buna bakalm. Bence o dergiler, net tanmlanm programlar olduu iin deil, o net tanmlanm programlarn kendisinde yeni olan, yeni bir ufuk aan bir ey olmad iin baarsz olmaktadrlar. Yani sosyalistlerin artk syleyecek bir sz bulunmamaktadr. deolojik stnlklerini ve programlarn yitirmi bulunuyorlar. u an programlar yok, insanlara syleyecekleri ufuk ac bir ey yok. Bu nedenle entelektel bir canllk gsteremiyorlar, dolaysyla onlar kimsenin okumak iinden gelmiyor. Ama bu sadece Trkiyeye has bir olay da deil. Durum btn dnyada byle. Bu da aslnda ortada ok derin bir sorun olduunu gstermektedir. Ve vardr da. i snfnn tarihsel grevini yapamaz durumda olmas, dankl, burjuva uygarl ve ideolojisinin muazzam zaferi, btn dnyada ii ve sosyalist hareketi programsz brakmtr. Bu nedenle, tam da artk bir program olmad iin, o dergilerin baarszlnn nedeni gibi grlen net tanmlanm programlar, tam da programszln bir ifadesi olduklar iin o dergiler baarsz olmaktadr. Yani gerek derine inan ilikiyi gz nne aldmzda, sosyalist ve ii hareketinin dolaysyla da o dergiler tam da net tanmlanm bir program olmad iin baarszdrlar ve okunmamaktadrlar. O net bir programla kmann baarszla yol at biimindeki grnm, ok derin baka bir zn, ii ve sosyalist hareketin net bir programla kacak durumda olmamasnn kendi zdd biimindeki grnmdr. Ama bu bile tam doru bir sonu deildir. Baar fikirlerin derinden yaylmas olarak deil de srekli ve ok satan bir dergi olarak anlalrsa. Bir karsama hatas tar. Burasn da netletirmek gerekir. 1970lerin Trkiyesinde her dergi, belli bir siyasi hareketin organ olarak, net ak bir programla, ki o zamanlar bu programlara bildirge denirdi. Bir dnya durumu tahlili yapar, btn sorularn cevaplarn sunarlard. Hem de bunu ou kez ok zel bir jargon haline gelmi bir politik dille yaparlard. yle ok seslilik gibi bir dertleri de yoktu, aksine, farkl sesler bir an nce kesilir ve atlrd. Buna ramen bu gn kimsenin bir satrn bile okuyamayaca, aslnda o zamanlar da pek okunmayan bu net tanmlanm programlara ramen, (ve de tek seslilii bir erdem gibi grmelerine ramen) bu dergiler on binlerce yoksul insan, rencileri, iileri rgtlyorlar on binlerce satyorlard. rnein bir Halkn Kurtuluu yz binlerden fazla satyordu. Dev Yolunki birka yz binlerdeydi. Ve emin olun, Dev Yolun dergisi bu gnk Birgnden, Halkn Kurtuluu bu gnk Evrenselden daha kt, daha tek sesli ve daha ilkeldi. ve btn bunlar bir de elden satlyordu. Bu gnk gibi datm irketleri araclyla deil. O halde karsamada, baary dzenli kma ve ok satma ile ilgili olarak anlarsak, bu anlamda baar ile, derginin programl kmas ve tek seslilii, hatta programnn bir ufuk ap amad arasnda dorudan bir iliki kurulamaz. Bu dergiler zerrece ufuk amyorlard. Tek sesliydiler ve net tanmlanm, kapal ulu bir programlar vard ve buna ramen baarl

98

oluyorlard. Demek ki baary ve etkiyi, sreklilii belirleyen derginin ok ya da tek seslilii; net bir program olup olmamas deil, toplumsal mcadelelerin iinde bulunduu fazdr. Ykselen bir fazda, en berbat fikirler, en sama programlar, en tek sesli dergiler bile muhalefetin ve zlemlerin bir ifadesi olarak bambaka anlamlar kazanp geni bir etki ve sreklilik salayabilirler. Son on yirmi yln deneylerine baklarak yaplacak bir programl ve tek sesli dergilerin baarsz olaca, etki ve sreklilik salayamayaca nermesi; iki on yl ncesindeki dier iki on ylda, tersi doru olan nermeler olarak ortaya kar. O zaman da, yani altmlarn ve yetmilerin dnyasnda da, baarl bir dergi olmann koulunun net grleri olmak ve ok seslilie pek bir prim vermemek olduu sonucuna ulamak gerekmektedir. Bu birbiriyle elien grlerden hangisine hangisi dorudur? Hi birisi aslnda. Bunlar sadece grnmlerdir. ok daha derindeki toplumsal srelerin grnmleridir ve acele genellemeler ok yanltc olurlar. Bu deneylerden karlacak sonular unlar olabilir. Bir derginin baars, tek ya da ok seslilie; tek bir program olmaya ya da programsz kmaya; yeni fikirler ortaya atmaya bal deildir. Bunu belirleyen, toplumsal mcadelenin nasl bir fazda olduudur. Ykselen bir fazda pek ala en aptalca programlara dayanan en tek sesli dergiler bile baarl; gerileyen bir fazda, en yeni dahiyane fikir ve programlar sunan dergiler bile baarsz olabilir. Yepyeni, sarsc, ufuk ac grler getiren dergilerin bile baarsn belirleyen grlerinin ierii deil, var olan toplumsal koullardr. Tarihin, sonradan en devrimci fikirlerin ilk kez yer ald dergiler ya da yaynlar olarak tanmlad dergiler, zamanlarnda, tarihsel ve toplumsal ortam bu devrimci fikirlerin yaylmasna uygun koullar oluturmuyorsa, son derece baarsz olmulardr. rnein, Marks - Engelsin karmay denedikleri ve tarih ve toplum alannda devrim yapc grlerin ifade edildii Fransz Alman Yllklar, byle bir baarszln tipik rnei olarak zikredilebilir. 1967da Kvlcmlnn kard Sosyalist gazetesi, bu gn bile hala taze ve ufuk ac bir ieriine ve Trkiyede o dnem ykselen bir mcadele bulunmasna ramen yedi say zor kabilmitir. Ya da kendi tecrbemden bir rnek. Bizlerin 1990larn ortasnda karmay denediimiz, Sosyalizmin Sorunlar dergisi, son derece ok sesli, bir ok yeni fikrin ilk defa ortaya koyulduu bir dergi olmasna ramen, toplumsal mcadele gerek dnya apnda gerek Trkiyede ylesine dibe vurmutur ki, bir nc saysn karamaz. Ama biz biraz grnglerin derinine gidince, bu gnk bir net program olmaktan dolay baarsz gibi grnmenin, aslnda bir programszln, perspektifsizliin kendi ztt biiminde grnmesi olduunu grebiliriz. Yani, Selein gizli nermesine kant gibi gsterdii olgu, aslnda o gizli varsaymn tam da zddnn dorulanmasdr: dergilerin baarszlnn nedeni, ii ve sosyalist hareketin net bir programn, dolaysyla o dergilerin net bir program olmamas olarak kabul edilebilir.

99

* imdi ikinci gizli varsayma gelelim. Net bir program olan dergiler tek sesli olur ya da oluyor varsaymna. Bu nerme de doru deildir. Tipik rnek Yn rneidir. (Bu rnei verdim ve hatta Ahmet da benimsedi ama sanrm yanl anlalyor ve ne olduu bilinmiyor. Yn gazetesi, net tanmlanm hedeflerin olan, Yn Bildirgesi ile kmt. Burada tamamen siyasi ve toplumsal hedefler tanmlanyordu. Yani adBildirge olmakla birlikte, bizim Manifesto dediimiz eye benzemektedir. Kald ki, Manifesto ad problem olursa ona Bildirge de denebilir. Bu nemli deil. Bir adlandrma sorunu nemli olan onunla ne kastedildiidir. ) Yn gazetesi siyasi hedeflerini ok ak koymutu hatta sadece onlar deil, bu hedeflere nasl ulaacan da aka koyuyor ve bunun propagandasn yapyordu. Ve nerdii yol da, o zamann terminolojisiyle Zinde Glerin duruma el koymasyd. Yani askeri darbe, 27 Maysn ikinci bir basks. Zaten bunu yapmaya da alt. 21 Mays Talat Aydemir darbe giriiminin program Yn dergisinin programyd ve ylesine i ieydiler ki, Yn dergisinin hibir zaman yaynlanmam Talat Aydemirin resmini kapana koymu says matbaada bekliyordu darbe teebbsnn yapld gece. Ama bu Yn dergisinde, Mihri Belli gibi komnistler de, Krtler de, slamc sosyalistler de, Yn tepedenci olarak sulayan, aadanc TPliler de, yazyordu. Yani Trkiyede btn kaliteli aydnlarnn hepsi o derginin sayfalarnda bulunabiliyordu. Demek ki, belli bir politik izgiye dayanmak ile eitli grlerin yer almas arasnda bir zorunlu iliki yoktur. Hatta durum tam tersinedir, gerekten ok seslilii, farkl grlere yer vermeyi, ufuk ac ve net bir program olduuna inananlar isteyip salayabilir. Bylece grlerinin ok farkl ilgi alanlar ve toplum kesimlerine yaylacan dnrler. Grlerinin gerekten yeni gl olduuna inananlar, baka grlerle bir arada grnmekten ekinmez ve bunu tevik ederler. nk bu onlarn gcnn daha iyi grlmesini ve anlalmasnn salayacaktr. Ama grlerdeki g ve yenilik ayn zamanda net bir program demektir. An toplumsal mcadeleler tarihini bakn, nerede ok seslilik varsa ve tevik edilmise, onu yapanlar hep net bir program olan ve onun ufuk ac olduuna gvenenlerdir. Yn dergisini karan Doan Avcolu da, o dnemin Trkiyesindeki en nde gelen dnrlerden biriydi, dierleri karsnda gcn bildii iin, en uzak grlere bile dergisinin sayfalarnda yer veriyor bu sayede kendi grlerinin tm entelijansiya arasnda, en uzak toplum kesimleri arasnda yaylmasn salyordu. Ama ayn Doan Avcolu, kendisinden daha gl bir teorik birikimi ifade eden, Kvlcmlya da pek vermiyor, onu susua getiriyordu. nk Kvlcmlnn program ve grleri onunkinden de glyd. Bu nedenle Kvlcml da, tarada kan kimsenin okumad alt gibi dergiler aracyla fikirlerini yaymaya alyordu. Yani Trkiyenin yetitirdii en byk dnrn ve devrimcinin Yn sayfalarnda yer bulamamas, ok sesliliin aslnda fikre gven ve o fikirlerin gcyle ilgili

100

olduunu ve bunun da snrlar bulunduunu gsterir. Entelektel ve teorik gcnz var ise, ok seslilik programnz yayabilmeniz iin arttr, gerekten ok seslilii ancak net bir gr olan, dolaysyla entelektel ve teorik olarak dierlerinden stn olduuna inananlar isteyebilir. Daha stn grler ortaya ktnda, ok sesliliin snrlar ortaya kar. nk o zaman ok seslilik, savunulan programn zayflnn ortaya kmasna hizmet edebilir. Yn deneyi de bunu kantlar. 1960larn Trkiyesinde iki program ve iki byk teori vardr. Biri Kvlcml, biri Doan Avcoludur. Kvlcmlnn onlarca kitab, Doan Avcolunun Trkiyenin Dzeni kitab. Bu gn aradan 30 yl sonra, rnein Kvlcmlnn Tarih Devrim Sosyalizmi her zamankinden daha taze ve ufuk ac olmasna; Doan Avcolunun Trkiyenin Dzenini bu gn kimsenin okumayacana ve orada ufuk ac bir ey bulamayacana ramen, 1960lar Trkiyesinde esas etkili olan Doan Avcolu olmutur. Kvlcml bir Sosyalisti yedi say karamamtr. Doan Avcolunun Ynnn ok seslilinin snr da yine Kvlcmlda kalmtr. Ayrca bu bize baka bir sosyolojik yasann ip ucunu da sunar. Sadece yaratc fikirlerin etkisi bakmndan ykseli faz olmak da bir ey ifade etmemektedir. O ykseli faznn iinde bulunduu aamalar da nemlidir. Altmlarn banda Yn ve TP etkiliyken, Kvlcml zerrece yank bulamazken, ancak Dev Genin eylemlerinin ykseliinden ama zellikle 15-16 Haziran olaylarndan sonra ii hareketinin ykseldii dnemde Kvlcmlnn fikir ve grleri hzla etki salamaya balar, buna karlk dierleri hzla gerilme fazna girerler. Yani ykselen hareketin de gelimi bir teoriyi kapacak frekansa ermesi, belli aamalar gemi olmas gerekmektedir. Tpk bir radyo yayn ve alc gibi. , Siz yayn yapabilirsiniz ama alclar henz veya artk o frekans kapacak durumda olmayabilirler. Btn bunlar bu yaynlarn ieriinin yanl olduunu gstermez. Konuyu datmayalm. Btn bunlar unu gsteriyor: ufuk ac bir teori ve politika demek ayn zamanda net bir program demektir. Net bir program, gcn en iyi dier grlerle kyaslama iinde gsterip, kar taraf etkileyip onlardan insan kazanacandan, ok seslilik ile, net bir program elimek bir yana, ancak net bir program olanlarn olduu yerde ok seslilik olabilir. Kendimden rnek vereyim. Girin benim sayfama bakn. Benim sayfamda, Yazlar ve Yanklar diye bir forum vardr. Orada yazlarma gelmi en ar eletiriden en ar kfre kadar her eyi yaynlarm. Ne yazl basnda ne cyberspacede bir benzeri daha yoktur. nk fikirlerimin gcne gvenirim. te yandan, son be alt ylda, Trkiyede belki de en ok yazan yazarlardan biri olmama, en ok farkl konularda, bir sr tartma yaratacak ve yaratmas gereken gr koymama, yazlarm teorik ierii ve entelektel kalitesiyle pek de kt olmamsna ramen, Birikimden tutun baka dergilere kadar, en entelektel ve ok sesli geinenlere kadar hi biri yazlarma yer vermez, onlar yokmu gibi yapar. Hatta bu yledir ki, Kvlcml gibi, benim ihtisas alanm kabul edilebilecek konularda bile benden yaz istemezler. Yazl basna baktnzda yokumdur. Ama gidin grn o dergilerle, btn hepsi, ok seslilikten yana olduklarn

101

syleyeceklerdir. Bir baka rnek. Bilim ve Gelecek diye bir dergi kyor. ok farkl evreleri iinde bulunduracan sylyor. Geenlerde Dou topyalar diye bir say hazrladlar ve nasl olduysa benden bir yaz istediler. Her halde birisi onlara benim Avrupa Merkezcilik gibi konularda baz szler ettiimi sylemi olsa gerek. Hemen yazp yolladm. Ama yolladm yaz ayn zamanda derginin doucu, yani Avrupa Merkezcilie kar say karrken, Dou topyalar kavramyla nasl Avrupa merkezcilik yaptn gsteriyordu. Bunu namus belasna yaynladlar ve bir daha da yaz falan istemediler. Benim yazlarm yaynladklar an, fikir ve durularnn, sylediklerinin tam ztt olduklar ortaya kmaktayd. Yani grlerin ieriinden gelen gc, buna olan inan insan ok seslilie zorlar o grlerini yaymak iin. Ama tam da ayn nedenle baka grler o ok seslilie, davete gelmeyeceklerdir. nk onlar da grlerinin gszln gizlemelidirler ki etkilerini srdrebilsinler. Sonu, ok seslilik ile net bir programa sahip olmak elimez, askine bunun n kouludur. Hem mantken byledir hem de toplumsal mcadeleler tarihi byle olduunu gstermektedir. Ama sadece bu kadar deil, bir gereklik olarak deil ama bir slogan olarak ok seslilik aslnda bir zayfl ve tek seslilii gizlemenin arac olur daima. Toplumsal mcadeleler bunu da gstermektedir. Ama ok seslilik bir parola olarak, aslnda baka grleri, gerekten ok seslilii dlamann bir aracdr. Hangi dergi ya da parti ok seslilikten sz ederse, ardna bakldnda o sloganlarn aslnda bir gr gizlemeye hizmet ettii grlr. Gerekten ok seslilii isteyecek ve uygulayacak olanlar iin, ok seslilik bir parola olmaz, kendi net programlarn koyarlar ve gerekten farkl grlere yer verirler fiilen; ama gerekte kendi grszlklerini veya grlerinin zayfln gizlemek isteyenler ok seslilik parolasn kullanrlar ve fiiliyatta, belli grleri dlamann arac ilevi grr ok seslilik parolas. Her zaman byle olmutur. Her ok seslilikten sz eden, o ok sesliliin snrlarn da izer kimi ilkelerle Ama o ilkeler belirtildiinde, o dile getirilen ilkeler yledir ki, her trl yoruma ak hibir gerek bir ok seslilie yer vermeyen ilkeler olarak ortaya karlar. Bu ifade ok mu soyut grnyor? Biraz somutlayalm. Biliniyor u DP, tam da ok seslilik parolalaryla kt. Ama ne oldu? Aslnda btnyle Ouzhan ve Dev-Yolun manplasyonlarnn aracyd btn o ok seslilik sloganlar. Bir dip not olarak b konuda bir fikir vermesi iin konuyla ilgili bir yazm koyuyorum1.

DP Deneyinin Bir Dersi

"Henz ldn anlamad!. . " Afrika'da avclar, vurulan bir av hayvannn, ksa da olsa bir sre daha komaya devam etmesini byle aklarlarm. DP de ld, ama henz ldn anlamad iin ldkten sonra komaya devam eden bir gazal gibi daha bir sre lmemiesine hareket edecek.

102

zgrlk ve Dayanma Partisi, daha nce "Katharsise Dn" balkl yazda belirtildii gibi bir blnmenin eiine gelmi bulunuyor. Bundan sonra isim olarak DP hangi tarafta kalrsa kalsn, o DP'nin eski DP ile isim ve hukuki varlk tesinde baka ortak bir yan bulunmayacak; baka bir parti olacaktr. DP deneyinden ezilenlerin hafzasna ne gibi dersler kalabilir? Bu derslerin neler olduu zerine kafa yormak iin, DP'nin ldn anlamasn beklemek gerekmiyor her halde. DP deneyinden karlabilecek en byk ders, her halde, gemiin deneyleri zmlenip, hazmedilmeden onlarn alamayaca; gemi deneyleri hor gren; szm ona "yepyeni" balanglar olma iddialarnn, o hor grlen ve bir ka klie szckle geilen gemiten bile daha gerilere gidip, o hor grlen gemii arpan problemler tarafndan arplacadr. Gericilik dnemlerinin ve devrimci ykseli dnemlerinin gemi deneyler karsndaki tavrlar, onlarn nitelikleriyle sanki bir eliki iindeymi gibi grnrler. Yzeysel bir bak asndan, devrimci dnemler toplumun kkl deiiklikler yaad dnem olduu iin, devrimci dnemlerin gemile pek megul olmayaca; buna karlk gericilik dnemlerinin gemie daha byk bir deer verdikleri, onunla daha har neir olduklar dnlebilir. Ama gerek bunun tam tersidir. Hatta aksine bir toplum ne kadar kkl ve derin bir devrimci ykseli dneminde bulunuyorsa, gemile iliki o lde youn ve o lde uzak bir gemie yneliktir. nk ne kadar temel sorunlara yneliniyorsa, onlarn kkleri o kadar derinlerdedir. Byk devrimcilerde daima gl bir tarih ve gelenek bilinci olur. rnein Trkiye'nin altml yllarna devrimci bir ykseli ve radikalleme damgasn vurur, ama ayn zamanda bu dnem, gerek toplumun, gerek ii ve halk hareketlerinin tarihinin en ok tartld dnemlerdir. Buna karlk DP'nin de kurulup var olduu doksanl yllarda, tam tersine bir eilim egemendir. DP bu genel eilime kar duracak yerde bu eilimin ifadesi oldu. Daha kurulurken, gemi karsnda, onu hor gren, ciddiye almayan bir tavr taknd. "Parti gibi olmayan bir parti"; "gelecein ilikilerini imdiden yaratmak" gibi onlarca baya klie ortal kaplad ve kimse bunlara kar bir ses karmad. Halbuki toplumsal mcadelelerin tarihi, defalarca bu parlak klielerin hi de yeni olmadn kantlamtr. "Gelecein ilikilerini imdiden yaratmak" m? Bu anlayn ardnda, ortaada egemen olan, bir ocuun ya da ana karnndaki bir ceninin byk bir insann kk bir kopyas olduu metodolojik yanl olduu; hatta bu nedenle ortaa ressamlarnn ocuklar boyca kk byk insanlar gibi resmettikleri defalarca yazlmtr. Gelecek toplum tasavvurlarnn aslnda gelecek toplumla hi bir ilikisinin olmad, sadece o tasavvurlar yapanlarn toplumlarn ve o toplumun tasavvurlarn yanstt; rnesans ressamlarnn sa ve Meryem tasvirlerinin sa, Meryem ve onlarn dnyasn deil, o ressamlarn dnyasn ve tasavvurlarn yansttn; DP'lilerin de gelecein toplumsal ilikilerini diye tasavvur ettikleri ve yaratmak istediklerinin, gelecein deil, yirminci yzylda Trkiye'de ehir orta snflarnn dnyasn yanstmaktan ve yeniden retmekten baka bir ey olmad o hor grlen gemile biraz har neir olanlar iin byk bir sr deildir. Toplumsal mcadeleler tarihi, defalarca 1968'in komnlerinden, on dokuzuncu yzylda Avrupa'dan Amerika'ya giden devrimci gmenlerin orada ok daha elverili koullarda kurduklar ideal toplum denemelerinin, istisnasz hepsinin "gelecein ilikilerini imdiden" yaratmadn; "bu gnn ilikilerini"

103

Ama daha da somut bir rnek vereyim. Hem de bizzat Pnar Selekten. O ilkelerin ifade edildiinde nasl gerek bir ok seslilii yok ettiklerine somut bir rnek. Deerli Selek u an lkede zgr Gndemi, ok sesli yapmaya alyor. Ama bu ok sesliliin snrlarn bir ilke haline getirdiinde bakn ilke nasl nereye ekilse oraya giden Trkiyenin kanunlar gibi, g dengelerine gre, idamdan beraata kadar sonu kabilecek bir durumda oluyor. Deerli Selek, rnein lkede zgr Gndemde yazmam istedii ve nasl bir gazete istediini anlatt mektubunda yle yazyor. Selein bu snr ifade ettii blm aynen aktaryorum: sansur olmaz. zaten ben yayin cizgisinde ortaklastigimizi dusunuyorum. tabii bazi hassasiyetler var. degerlere hakaret vb. bunu size yazmamin bir anlami yok. ama bizim kararlasmamiz Burada kritik szckler, yani snrlar: Deerlere hakaretdir. Ne demek bu? Bir kere, T. C. nin kanunlar gibi, rnein kamu gvenliini tehdit eden gibi nereye ekilirse oraya gelebilecek bir ifade. Ama hi birimiz gkte yaamyoruz. Somut dnrsek, bu ifadeden herkesin anlad udur: PKK ve calan. Yani PKK ve calana hakaret olmaz. Ama hakaret nedir? Pek ala en kk bir eletiri de hakaret olarak anlalr. Ve PKK ve calan sz konusu olduunda, bu tam da bu anlamda, her trl eletiriyi kapsayacak biimde anlalp uygulanr. Bu da kimse iin bir sr deildir.

yaayan bir fosil gibi gelecee tadklarn gstermitir. Quakerler gibi dini topluluklar bunun kantdr. . "Parti gibi olmayan bir parti mi?" ok gerilere gitmeye gerek yoktu, Alman Yeiller hareketi, hem de ok daha elverili koullarda; ok daha modern toplumsal ilikiler iinde ve ok daha derinliine bir teorik temelle bunu denemiti. Ve o Yeiller imdi, bakanlk koltuklarnda Alman kapitalizmini yeile boyayarak, Kosva'da NATO bombardmanlar rgtlyorlar. "oulculuk" dendi, o hor grlen Bolevikler, burjuva tarihisi Carr'n bile teslim ettii gibi tarihin grd en demokratik partiydi. Bu gizli partide tm fikirler yayn organlarnda tartlyor; gizli kongrelerin tutanaklar yaynlanyor; fikirler etrafnda fraksiyonlar, platformlar kuruluyordu. Ve onlarn "oulculuk" gibi bir iddialar da yoktu, "ilkel sosyalist" toplumlarn sosyalizmi bilmeden yaamalar gibi onu yayorlard. oulculuk iddial DP ise, bu prensip savana dayanan gerek oulculuun kenarndan bile geemedi. DP'den hi bir teorik tartma ve polemik kalmad, olmad byle bir ey. Tarih kendisini hor grenlerle byle alay eder. Gemii amak, onu zmlemeden mmkn olmaz. Doada bile, ontojenes ve filojenesin gsterdii gibi, insan, ana karnnda; canllarn ve insanln milyonlarca ylda yaad evrimi yeniden yaadktan; o tarihi zmledikten sonra insan olabilir. Toplumda da byledir. DP deneyinden karlacak en nemli derslerden biri bu olsa gerek. 27 Ocak 2001 Cumartesi

104

Ama ben somut bir rnek vereyim. Hem de tam bu ifadeyle sansr edilen bir yazm ve sansr edilen blm aktaraym. Bir sre nce (3003 austos ay), zgr Politika iin, Kadekte rgtsel Dnm Projesi zerine Dnceler bal ile bir yaz yazmtm. Yazy yazmamn nedeni de, herkesin Kadekteki dgtsel dnmn sornlar zerine demokratik bir tartmaya arlmasyd. Yaznn son blmnde yle diyordum. Bir hastal tedavi etmek iin onun nedenini bilmek gerekir. KADEKin kanmzca son derece doru olan program ve stratejisine, ondan nesnel olarak karl, gerek Krt gerek Trk modern yoksul kesimleri ve aydnlar kazanamamasnn nedeni, rgtsel alma ve ileyie ilikin uygulamalar deildir. Elbet bunlarn da bir etkisi vardr ama bu rgtsel ileyi ve alma biimlerinin kendileri bizzat bir sonutur. Onlarn nedeninin ne olduu aratrlrsa u grlr: PKKnn destekisi kitle ile PKKnn programn gerekletirebilecek nesnel hedef kitle arasnda bir gerilim ve uyumazlk vardr. Var olan kitleyi harekete geiren, balln srdrmesini salayan kltrel kotlar ve siyasi ilgiler; nesnel hedef kitleyi, yani ehirlerin modern kitlesini ekmez; onu kazanabilecekler ise, var olann kaybna yol aar. O halde sorun udur: bir yandan var olan imdiye kadar bu hareketi srtlam ve hala gtren ama daha ileriye gtrmekte snrlar ortaya kan kitleyi yitirmeden, kstrmeden son yllarda zaten nemli lde deimi, ehirli modern ve yoksul kitle ve aydnlarn destei ve aktif katlm nasl salanabilir? (Bunun rgtsel ifadesi de yle olur: var olan ye ve militan bileimi ve yaps yitirilmeden nasl yeni ve modern bir ye ve militan bileimine geilebilir?) Kanmzca sorunu rgtsel tedbire indirgeyen zm nerisi, zorluun kendisiyle yzlemiyor. Sosyolojik bir sorunu, tzk ya da alma tarz deiiklii gibi idari tedbirlerle zlebilecek bir sorun gibi ele alyor. Bu zorlua daha somut bir rnek verelim. nk genel ifadeleri insanlar genellikle anlamyorlar. Yukardaki deiimlerin ifade edildii bildirinin sonunda u cmleler var: zgrlk Hareketi, devrim niteliindeki bu kla, demokratik uygarl yaratmada Krt halkn tamamen bunun nc gcne dntrmede kendisine gvenini bir kez daha ortaya koymutur. Bakan APO'dan alnan gle bu devrimi baarmann kesin karall ierisindedir. imdi bu szler bir KADEK destekisine, bir KADEKliye muhtemelen heyecan verir. Ama bu szler, daha iyisi olmad iin, KADEKe yakn duran, brakalm batl veya Trkleri bir yana, bir ok modern Krt gen iisini ve aydnn bile, bakan APOdan alnan gle gibi bir ifadeyle kendini ifade eden bu hareketten uzak durmaya zorlar. APOnun nemsiz olduundan deil, sadece byle ifade edildii iin. Bir iman bildirimi gibi tekrarland iin, o Leninist denen ve terkedilecei sylenen rgtsel gelenekleri ve politik kltr hatrlatt iin. Gcn gerekten Apodan alnp alnmamas deildir sorun, bunun ifade edilmesi ve edili tarzdr. RSDP de gcn Leninden alyordu, ama onun btn yaynlar taransa byle bir politik kltr yanstan bir tek cmlecik bile bulunamaz. Ve zaten, deiim

105

hedeflerini ifade eden bildirinin sonundaki bu ifade bile, o deiimin, dayanlan toplumsal yapya ilikin bir deiimi baaramayacan, dolaysyla hedeflenen rgtsel ileyie ilikin deiimin de yzeyde kalacan gsterir. Tam da o terk edilmek istenen ve kanmzca yanl olarak Leninist rgt denen tarzdr bu. Leninin yesi ve nderi bulunduu Rus Sosyal Demokrat i Partisinde Lenin iin kimse ve hibir organ byle bir sz etmezdi ve edemezdi. Ve o parti, bizzat Rus Devrimi tarihini yazan burjuva tarihisi Carrn bile teslim etmek zorunda olduu gibi, dnya tarihinin gelmi gemi en demokratik partisiydi. Byle olmasnn nedeni de, onun Rusyann gerilii ile tezat iinde btn Rus entelijansiyasnn ve gen ii snfnn en ilerilerini barnda toplam olmasyd. Sorun bu gne kadar KADEKi srtlam ve hala gtren yoksul ve fedakar ama bugn artk onun gelimesine engel olan kitlenin desteini yitirmeden, Trkiye ve Krdistann en ileri aydnlarnn ve iilerinin desteini nasl kazanabileceidir. Sorunu doru koymak zmn yarsdr. te bu satrlar nedeniyle bana telefon edildi ve bu ekliyle yaynlanamayaca, deerlere saldr olduu, bu blmlerin karlmas istendi. Sebep ok akt. calanla ilgili szler, deerlere saldr olarak alglanyordu. Halbuki, dikkatli bir okuyucu orada calann bile deil, onun yle dokunulmaz klnmasnn eletirildiini ve bunun istenen hedefin gereklemesinin nnde bir engel oluturaca sylenmektedir. Yani bu somut rnekte, deerlere hakaret ilkesi, aslnda sorunlar ve zmleri tartmann, farkl grleri dile getirmenin en byk engelidir. Ve emin olun zgr Politikay karan arkadalarla konuun, hepsi ok seslilikten yana olduklarn, Trk sosyalisti Ayicek ve Amerikanc Haydar Ika ayna gazetenin sayfalarnda yer verdiklerini ve ama deerlere hakaret de ettirmeyeceklerini syleyeceklerdir. Deerlere hakaret somut olarak byle bir eydir. Son derece yuvarlak bir ifade olarak, aslnda belli sorun , konu ve kiilerin eletiri dnda tutulmasnn aracdr fiili uygulamada. Bu her zaman byledir ve byle olur. Ama bir de mantki olarak bu sz analiz edelim. Bu mantki olarak da yanltr. Elbette hakaret, sadece deerler, yani belli grler, kiiler veya rgtler iin deil, herkes iin kabul edilmez bir ey olmaldr. Yani kimseye hakaret edilemez bir ilke olabilir. Burada da hakaretin ne olduu gibi bir sorun vardr. Pek ala bir eletiri de hakaret olarak grlr. Bunun bir tek lt vardr. Kiilere ilikin aalayc, her kltr evresine gre farkl anlamlar da olabilecek, belirlenmi sfat ve ifadeler olmad srece, hibir eletiri hakaret olarak grlmez. eytan Ayetleri hakaret midir yoksa bir olgunun aktarlmas mdr? Yukardaki ilkeye gre, zaten o ilkeyi de uygulayanlar Mslmanlar olacaklarndan hakaret olarak kalr. Halbuki biz byle bir hakaret kavramn kabul edemeyiz. Biz onu son derece somut bir hakarete indirgemeliyizdir ki, hakaret eletiriyi snrlamann arac olmasn.

106

Peki Deerler nedir? Deerler aslnda belli gr ve fikirleri ve kiileri ifade etmektedir Deerlere hakaret ifadesinde. Bir Marksist, bir devrimci iin ise, gerek anlamda bir tek deer olur: Hibir deerin eletiri d olmad. Yani gerekten eitliliin ilkesi yle bir ey olabilir: Kimseye hakaret edilmemesi, (ve bu hakaret szcnn somut hakaret olarak anlalmas bylece eletirinin hakaret diyerek snrlandrlmasnn engellenmesi); ama hibir deerin de eletiri d olmamas. Yani, hakaretin aslnda fiilen eletiri anlamnda kullanld ve uyguland gz nne alnrsa, doru parolann: deerlere hakaret zgrl olmas gerekir. nk, kimsenin hakarete uramamas ilke olduundan ve pratikte hakaret hep eletiriyi snrlamak iin kullanldndan, ben olsaydm ahsen biraz dndrc olmak iin, gazetenin gerekten ok sesli olacan vurgulamak iin, deerlere hakaret zgrln savunacaktr bizim gazetemiz falan derdim. Deerlere hakaret ettirmeyeceiz demezdim. Hakaret ister deer olsun ister olmasn, hi kimse ve hibir ey iin kabul edilemez bir ey olduuna gre, niin zel olarak deerler ile snrlanr ki? Ak ki burada murat edilen baka bir eydir. Bu gerek anlamyla, deerli Selein lkede zgr Gndemde yapmaya alt ok sesliliin aslnda, ok seslilikle ilgisinin olmad ok aktr; PKK ya da calan ve onun izgisi eletirilmemek kouluyla ok seslilik serbesttir demektir bu somutta. Bunu herkes de byle anlamaktadr aslnda. Ama bu niye aka byle koyulmaz da, deerlere hakaret olmamak kaydyla ok seslilik denir. Bu aktr ki, belli bir politika savunulacaktr, ok seslilik bu politikann, kendisini tartma konusu yapmadan daha geni bir etki kurmasnn arac olacaktr. Hasl, aslnda deerli Pnar, tam da kar kt eyi yapmakta. , hem ok seslilikten sz etmekte, ama aslnda bu ok seslilik belli bir politik izginin eletiri d braklmasna dayandndan, belli bir politikann kendisini gizlemesinin arc olmaktadr. Yani bata sylediimin doruluunun somut bir rneini ne yazk ki, bize bizzat Pnar Selek sunmaktadr. Yani ok seslilik parolalarnn aslnda baka eyleri gizlemenin arac olduunun somut bir kant. Bunda arlacak bir ey de yoktur. Btn savalarn bar iin; sava bakanlklarnn savunma bakanl olduu bir dnyada bunun da baka trl olmas beklenemez. Ama bir sosyalistin grevi de o gzel szlerin ardnda hangi gcn, politikann savunulduunu bilmek ve bunu anlatmaktr. rnein, Pnar gazeteyi istedii gibi yapabilmesi iin destekliyoruz. Ama bu tpk bar adyla yapln bir savata olann sava olduunu, yaplann barla ilgisi olmadn bilerek, ama sava hakl bir sava ise eer, hakl bir sava olarak desteklemektir. Bu politik, bir destektir. Ama bu destei verirken kendimizi orada sava olmadna inandrmamz istenemeyecei gibi; ortada gerek bir ok seslilik olacana da inanmamz istenemez. Zatin yukardaki analiz bunun byle olduunu da gstermektedir. Bir gazetenin esas izgisini ve politikasn, onun maneti, ba yazs, ve haberlerin seili ve ne karl belirler. Dierleri hepsi, en kaliteli fikirler bile bu politikann aralar ilevi grrler. Bu durumda, ok seslilik aslnda, belli bir politikann aracdr. Selein yapt da

107

budur. Yani Selek, karlmas dnlen dergide savunduunun tam tersini fiilen lkede zgr Gndemde yapmaktadr. lkede zgr Gndemin belli bir net program ve izgisi vardr. Maneti, yorumu, haberleriyle buna yneliktir. Ve bu net tanmlanm program olan gazeteyi ok sesli yapmaya almaktadr. Ama daha da kts bu ok seslilik, gazeteye damgasn vuran teori ve politikay, program deerlere hakaret edilmez diyerek eletiri d tutmaktadr. Maalesef yaplanlarn nesnel durumu budur. Peki biz ne diyoruz. Biz somut bir politikamz olduunu gizlemiyoruz. Bunu kabil ediyorsan gel diyoruz: ama kabul etmiyorsan da, bizlerin kard bir dergide yazmak senin iin problem oluturmuyorsa, gel bamsz olarak yaz diyoruz. Bu bamsz bize kar, bizi eletiren eyler de yazabilirsin demektir. Yani senin bize kfretme hakkn garanti ediyoruz demektir. Ve btn bunlar yaparken, hi de yle ok seslilik gibi gzel sloganlarn ardna gizlenmiyoruz. Derdimizin programmz ve grlerimizi yaymak olduunu sylyoruz. Buna karlk Selek nerisinde hep ok seslilikten, bir progdramn darlatrc olduundan sz ediyor ama szleri analiz edip ortaya kan gerek anlamlara ve pratie baktmzda, fiilen eletirilmesi yasak bir politikann ok seslilik diye ambalajlanmasn gryoruz. imdi bunlardan gerekte hangisi daha ok selsidir? Ve hangisi ezilen insanlarn gzn daha ok aar? ok seslilikten ok sz etmeden fiilen yle olan m? Yoksa byle diyerek fiilen yle olmayan m? imdi gerek durum bu iken; o gzel sloganlarn gerek durum ve anlamlar bu iken; tarihsel deney ortada iken; en azndan deerli Selek ve Ahmet, bu ok seslilik meselesine en azndan kukuyla yaklamak gerektiini dnmelidirler kanmca. , ok sesliliin ok seslilik olacana dair ne tarihsel deney rnei vardr ne de politik pratikleri, ve bu pratiin dayand mantk bunun bir kantn oluturmaktadr. te yandan hi byle ok seslilik zerine parlak szler etmememize ramen bizlerin pratii gerek bir ok sesliliin rekleriyle doludur. Mantken da byledir. Biz deerlere kfretme zgrln savunuyoruz ve uyguluyoruz. rnein An, beiki Eletirisi denen kitapta, Marks; Engels, Lenin, Kvlcml, Troki, hepsine kfrediyoruz. Yani bizim szlerimizle aslnda eletirirken hi gznn yana bakmyoruz. Gerekten de bu Marksist klasiklerin Din ve Ulus Teorileri alannda eletirel gelitirimi, bir ok Marksist tarafndan kfr olarak kavranmaktadr. karacamz dergi d aynen ble olacaktr. Hibir tabu falan tanmayacaktr. Zaten o Manifesto denen metin, fiilen Leninlerin, Marks ve Engelslerin de bir eletirisidir programatik bir metin biiminde bir anlamda. Yani fiilen kutsal bir deer tanmadn kantlamaktadr. imdi byle bir durum veri iken, Pnar ve Ahmet, ok seslilik szlerinin veya belli bir politik programla kmann yanl olduuna dair sylediklerinin ahsen beni ikna etmesini nasl bekleyebilir ki? En azndan bunlar hi de ikna edici bulamayacam ve kukuyla karlayacam anlayla karlamas gerekir. Btn bunlar sadece elikileri gstermek iin belirtiyorum.

108

Sadece o gzel szlerin bysne kaplmamak gerektiini gze batrmak yazdm bu satrlar. Aslnda daha esas sylenmesi gerekenlere, yani politik programn ieriine giremedik bile. Ama ite tam da demek istediim bu. Bu kavram sistemi, asl tartma konusunu, gndemden drmenin, tartma konusu olmaktan karmann arac olur somutta. Yani ok renkli mi yoksa programl m diye tartldnda, programn kendisi tartlmaz olmaktadr. Yani Orta dou ve Trkiye ve Dnya iin nerdiimiz programn doru olup olmadn tartamyoruz ve sizi bu programa kazanma ansmz olmuyor. nk siz bu program sonra tartrz, programl kmak yanltr diyorsunuz. Ama bu nerme yukarda gsterildii gibi tamamen yanl. Nesnel olarak yaplan ise, devrimci bir program tartma d brakmak ve gerici programlarn egemenliine hizmet etmek oluyor. Yani nasl ideolojisizlik mmkn deilse, ideolojiler d gibi laflarn kendisi bir ideolojiyse ve bunu gizliyorsa; programszlk da mmkn deildir ve fiiliyatta baka bir programa hizmet eder. Yani programmz tartlmaynca onun anlalmas mmkn olmaz. Ve byle bir tartmann aslnda, bizim programmz dlamak ve gerici programlarn egemenliine hizmet etme anlamna geldii grlemez. Yani yaznn banda deindiim ember ortaya kar, bu koyuun kendisi, kendisinin yanllnn grlmesini engeller. * Devam edeceim ama, buraya kadar yazdklarmn hazmedilmesi iin ncelikle bu kadarn yolluyorum. Yazdka devamn da yollayacam. Yarn akam da oturulup konuulacak. En azndan bir para ip ucu ileteyim kafamdaki soralar ilikin dedim. Deerli Pnar ve Ahmetten bir dileim var. Eletiriyi sert ve ar bulabilirsiniz. Ama fikir mcadelesinde acmasz olmalyz, kiisel ilikilerde ve somut ilerde esnek ve uzlamac olmamz gerektii gibi. Trkiyede iler tam tersinedir. Gnlk ilikilerde, taktik i birliklerinde uzlamaz, fikirler sz konusu olduunda belirsizlikler ve yuvarlak kavramlar ile uzlamalar iindedirler insanlar. Bu bakmdan bu allm bir stil de deildir bu. lk bakta biraz itici ve yaralayc gelebilir. Ama unu unutmayn, bu eletiriler kiisel olarak sizlere ve pratik olarak ibirliine verilen deerin ls olarak alnmaldr. Sizleri ikna etme, kazanma abasdr. Anlayacanz umuyorum. Bylece bambaka bir politik kltr de iyi kt gelitirmeye balarz diye dnyorum. Selam ve sayglar Demir

109

10 Kasm 2004 aramba 11. 11. 2004 - Pnar, Ahmet ve Dergi Projesindeki Arkadalara (devam 2) Dn yolladm ksmda, zellikle ok seslilik ve belli bir programla kma zerine adeta tartlmaz dorular ve ilkeler gibi sylenenleri ele alp bunlarn gerek tarihsel deney gerek mantksal olarak pek doru olmadn, dolaysyla bu ilkeler ne srlerek programatik bir tartmay daha batan reddetmenin yanlln gstermeye altm. Bu noktada younlamak gerekiyordu nk o nermeler, program tartmann yolunu kesiyordu bir ilke ve tarihsel ders olarak koyulduklarnda. imdi tartmay daha batan bloke eden ve tarihsel tecrbenin yanl deerlendirmesine dayanan bu varsaymlar bertaraf ettikten sonra nihayet biraz daha somut olarak tartabiliriz. Dn eletirilen ksmda ilke olarak koyulmas eletirilmiti. Ama Pnarn metni dikkatlice okunup analiz edildiinde, nceki paragrafta, ilke olarak deil taktik olarak bir programla kmann akllca olmad anlamna gelecek eyler de sylyor. rnein: farkliliklarimizla ve ortakliklarimizin bilinciyle yanyana durup buradaki teorikpolitik-programsal kesmekese, karmasaya son vermek istedigimizi, tartismalarimizi bu platformda bu niyetle surdurecegimizi belirtmemiz daha cok ilgi ceker. ve daha cok sonuc alir. . rnein bu sylenenler, daha ziyade, bir manifestoyla kmann pek ilgi ekmeyecei, sonu almayaca olarak anlalabilir. Bu tarz bir koyu, bir programn olup olmamasn deil, bir program olsa bile, byle bir programla ortaya kmann, pek akllca olmayaca, ilgi ekmeyecei ve sonu almayaca anlamna gelebiliyor. Ama sorun byle ele alndnda, artk ilke deil bir taktik tartlyor demektir. Taktik olarak tartabilmek iin ise Programatik ve stratejik olarak anlam olmak gerekir. Yani, Diyelim ki, Ahmet ve Pnar da metni iyice okudu. Eletirilerini sylediler, hepimiz uygun bulduk ve bir metinde anlatk veya eletirecek bir ey bulamadlar sylenenleri benimsediklerini ifade ettiler. Ama buna ramen yle bir ey diyebilirler: Bu hepimizin kabul ettii ve yaylmasn istedii program yaymak iin, program batan koymak akllca bir k olmaz. Biz bir program tartmas balatrz; sonra o tartmann iinde programmz tartrz. Bu ok daha akllca olabilir. Sorun byle koyulduunda, ayrlk noktas ilkede deil, ayn amaca ynelik olarak nasl bir taktik izlenmesi gerektiindedir. Pnarn yazs zaman zaman, yer yer bu anlama da gelmeye yatkndr. Muhtemelen Manifestoyu pek de uzak grmedii iin biraz byle olaca ynnde bir kabul var gibi. Elbette byle bir tartma da gerekli olabilir ve yaplabilir. Ama bunu tartabilmemiz iin, gerekten ayn programda anlap anlamadmz anlamamz gerekir. Ne var ki, programla kmak kategorik olarak reddedilerek, bunun yolu daha batan

110

tkanlmaktadr. Bylece bir diyalog olana ortada kalmamaktadr. Daha da kts, tek tarafl bir diyalog olmaktadr. rnein, Programla kmamann kendisi de bir tr programdr, ben oturdum bunu dn on sayfada eletirdim. Yani Ahmet ve Pnarn programn eletirdim Ve onlar grlerime kazanmaya altm. Ama kendileri u ana kadar, Manifestoyu ele alp bir cmlesini eletirmi deiller. Bu korkun bir adaletsizlik deil mi? in ilginci, Manifesto, son 150 yln sosyal mcadeleler tarihinin ve teorik kazanmlarnn sistemli derslerine dayanyor. Ama Pnar ve Ahmetin Programsz kma program, son yirmi yln derslerinden bile karlamayacak, dn yolladm metinde grlecei gibi, hi bir tarihsel ya da mantki salaml olmayan, ciddi bir eletiriye dayanamayan ve hemen ken bir gr olmasna ramen, 150 yln sonularnn tartlmasnn nne geiyor ve onun engeli oluyor. Dolaysyla onlarn gerekten 150 yln deneyleri olup olmadn bile anlamak olanakszlayor, nk batan bu tartma sonraya atlyor. Gndemden drlyor. rnein ne Ahmet ne de Pnar, manifesto denen Program, benim Programla kmama Programn eletirdiim ciddiyetle ele alp eletirmi deiller. Ciddiye alarak okumamlar bile. Pnar yzeysel okuduunu, Ahmet hi okumadklarn sylyordu. Peki biz nasl diyalog kurup neyi nasl tartacamz konuacaz? Bu bize zerrece deer vermezlik deil mi? Biraz deer verilse, yle hemen kestirilip atlmaz: Programl kmak yanltr tek seslilie yol aar diye. Bu insanlar da otuz krk yldr politika iindeler, bunlar da programl ktklarna gre bunlarn da bir bildii vardr diye dnlse bile davrann byle olmamas gerekir. Maalesef bizim hayat ve siyasi mcadele deneyimize kar, bizleri urap ikna etmeye deer grmeme biiminde arogant bir davran sz konusu. Fark yle anlataym. Belki sizler iin yepyeni bir ey gibi grnen dnk yazmda eletirdiim varsaymlarnz ya da kardnz dersler, benim iin onlarca defa karlatm yzeysel ve harcalem yarglarn yeni bir versiyonu. Buna ramen, enmiyorum, nk sizlere deer veriyorum, oturuyorum on sayfada bu dersler ve varsaymlar cna ccna ele alp yanlln, yzeyselliini gstermeye alyorum. Ama bunun simetrik karl en kk lde bile yok. Halbuki sizin grlerinizi etkilemek iin gsterilen abann onda birini manifestonun ieriinin yanlln gstermek iin aba gstermi olsanz, belki Manifestoyu savunmak iin bir dergi karma gereini bizzat siz syleyeceksiniz. * Manifestoyla kmak yanltr denildiinde, Manifesto tartlmaz oluyor ve gndemden dyor. Yok Manifesto tartlsa, bu sefer Manifestoyla kmann yanll ilkesi fiilen inenmi oluyor. Yani ortada birbirinin varoluunu reddeden iki yaklam var. Birinin var

111

olduu yerde dieri olmaz. Eer Beiki Eletirisi okunsayd, bunun diktatrlk anlam ok iyi grlebilirdi. rnein, modern burjuva toplumu, din bir inantr der ve onu zele atar. Ama kendisinin bir inan olmadn dnen bir din iin bu bir diktatrlktr. Ama dinin bir inan olmadn dnen bir sistem de , dini inan olarak ele alan sistem iin bir diktatrlktr. Biri varsa dieri olamaz. imdi dergi konusunda iki yaklamn ilikisi aynen byle. Programn tartlmasna girilmesi, fiilen programl bir k yanl bulan zerinde bir diktatrlk gibi olur; ama program tartmasn sonraya atan da, program tartmay ne koymak isteyen zerinde bir diktatrlk gibi olacaktr. Yani ayrlk noktas ok nemli deilmi gibi grnmesine ramen, dergi konusuna yaklamlar, birbirinin var oluunu dlamakta, birbiri zerinde diktatrlk anlamna gelmektedir. u anki verili durumda byle. Yani ortada son derece ciddi bir durum var. Bu uzlamazl zmek iin bir takm neriler getirmeyi deneyeceim. Birinci nerim udur. Programl bir derginin kmasnn yanll gibi bir ilke koymaktan vaz geilirse, programl kma taktik bir sorun olarak anlalrsa yle bir yol izleyebiliriz. (Ki bunun mmkn olduunu dnyorum. O ilke gibi formlasyonun yle ince ve sistemli bir dnten ziyade, bir ok yaknlklar olduu dncesiyle, fazla ince eleyip sk dokunmadan ifade edildiini dnyorum. ) Manifesto ile kp kmadan nce, Manifestoda ifade edilen programla ne kadar uyutuumuzu tartrz. Bylece gerekten ortak bir programmz olup olmadn,varsa bu ortaklklarn ne lde olduunu tartrz. Diyelim ki byle bir tartma sonunda ortak bir anlaya ulatk ve onu metne de dktk. Bundan sonra, bu anlay, bu program bir bildirge, bir manifesto ile ifade ederek kmak m, yoksa bunu aka ortaya koymadan, rnein orta dou iin program ne olmaldr erevesi balamnda bir tartma iinde bu manifestoyu savunmak daha etkili ve akllca olur tartmasna geeriz. Yani Pnar ve Ahmet, bir manifestoyla kp kmamay bir taktik sorun olarak koyarlarsa , ncelikle program tartabiliriz. Birinci yol bu. Ala bu yolda pek ala u da olabilir. Tartma iinde, ok farkl program anlaylar olduunu grebiliriz. O takdirde de olanaklar tkenmez. O farkl anlaylarla ne gibi noktalarda i yapabileceimizi tartrz. kinci nerim udur. Ama arkadalar diyebilirler ki, sizin bu neriniz, bir dergi kmadan bizi fiilen bir program tartmasna ekiyor, biz ise bunu imdi deil bir dergide yapmak istiyoruz. O zaman iki farkl dergi konsepti var demektir. Bir program olmayan bir program tartmas iinde program oluturmay hedef alm bir dergi; ve bir program olan ve bu program yayarak bir politik akm ve hareket yaratmay hedefleyen bir dergi.
112

O zaman da iki farkl dergi kar. Ama bu, bu iki farkl dergide bir ibirlii ve g birlii yaplmayaca anlamna gelmez. Aksine, bu kmazdan kn bir yolunu sunar. Yani Pek ala biz Manifesto temelinde dergi karanlar olarak, rnein nasl imdi Pnarn lkede zgr Gndemi canlandrma abalarn destekliyor, elimizden geleni yapyor ama bu arada dergi iin de urayorsak ayn ekilde Pnar ve Ahmetlerin bir program tartmas yapmak isteyen dergilerin de destekleriz, ona da yazarz ve bu destek, hi de yle batan savma ve yasak savma gibi bir destek olmaz, ama bunun yan sra kendi programmz savunacamz kendi konseptimize uygun dergimizi de karrz. Ve Pnar, Ahmet ve arkadalar da, bizim programmz benimser veya benimsemezler ama, en azndan bizlerin kard bir dergide bamsz yazar olarak yazarlar. Kendi grlerini savunurlar. Bylece i birilii, ortak bir dergi karmakla snrlanmaz, ok daha geni bir ibirlii olarak ele alnarak, uzlamaz duruma bir uzlama yolu bulunabilir. Ksaca Formle edersek, biz zgr Gndem ve Dergi Projelerinin baars iin katk sunarz, ama ayn zamanda kendi dergimizi de karrz ve Pnar, Ahmet ve arkadalar da bizim dergimize en azndan yazar olarak katkda bulunurlar. Ama aslnda bunun daha ileri bir versiyonu da mmkndr ve daha iyi ve ideal bir zmdr. yle. Benim izlenimim odur ki, manifesto zerine biraz ciddi olarak tartlsa, Pnar ve Ahmet, onu benimsememek iin bir neden bulamayacaklardr. Belki biimsel baz itirazlar yneltip, dzeltmeler nereceklerdir ki, bunlar sorun deildir. Byle bir durumda, iki dergiyi de ortaklaa, ya da eer istenmezsek, bizim projeyi ortaklaa karabiliriz, kendi projelerini istedikleri gibi karrlar dardan destek sunarz. Yani Pnar ve Ahmet (ve varsa bakalar), manifestoyla (dzeltilmi biimiyle diyelim) kacak derginin karanlar ve sorumlular arasnda yer alrlar, dardan bir yazar olarak deil. Ama bunun yan sra, bu gn kafalarnda olan dergi gibi bir dergi de karrlar, biz de bu dergiye isterlerse dardan, ister ortaklaa karmada yardm ederiz. Bylece hem dergiler birbirini tamamlar; hem uzlamazlk zlm ve zayflk gle dntrlm olur, hem de hangi trde derginin (programl m programsz m) daha doru olduunu sosyal pratikle snam oluruz. Aslnda byle bir biim en ideali grnmektedir. Ahmetin yazdklarnda, karlacak derginin iki ayda bir ya da ayda bir olmas; aratrmaya ynelik olduundan, mehur kalemlerden ziyade, gen yazarlara nem vermesi gibi noktalardan sz ediliyordu. Gerekten de aratrmaya, tartmaya ynelik bir derginin byle olmas daha iyidir. Byle bir derginin bir politik hareket yaratmak gibi bir ilevi yoktur, onun ilevi programa ulamaktr denebilir. Dolaysyla gerek yazarlar gerek peryoduyla byle olmas akla uygundur.

113

Ama manifesto temelindeki dergi, politik bir program savunmaya ve politik bir hareket ve mmknse ilerde bir rgt yaratmaya yneliktir. Dolaysyla en azndan on be gnde bir ve mmkn olur olmaz haftada bir kmaldr. Toplumun en geni kesimlerine ulaabilmek, entelektel tartma ortamna girebilmek, gndemi belirleyebilmek veya gndeme geebilmek iin, toplumun en iyi yazar, muhalif ve entelektellerini sayfalarnda toplamak gibi bir aba iinde olmas da normaldir. Dorusu da budur. Ve bu iki dergi birbirine g katar. Aslnda bunlarn biri teorik biri politik bir dergidir. Birbirilerini tamamlarlar. Ve bizler ilkesel ayrlk gibi nmzde duran, fiili bir i blm ve birbirini desteklemeyle aabiliriz. Zayfl gce evirebiliriz. Bence en ideal zm budur. Ortaklaa iki dergi karmamz. Eer i birlii iinde olmazsak, tek tek bu projeleri gerekletirebiliriz ama pek istendii gibi olmayacaktr bunlar. Ama ben glerimizi birletirdiimiz takdirde, bu iki ii, hatta fazlasn yapabilecek bir gce erieceimizi, her iki projenin de son derece baarl olarak gerekletirilebileceini dnyorum. Bizlerin teorik birikimi, tartma organna bir baka soluk verir. Bizler de bu gn unutulmu bir Marksist mirasn aktarclar saylrz. Eski mcadeleler ve yeni kuaklar arasnda bir balant kay ilevi grebiliriz. Dier yandan gen kuaklarn o dergi sayfalarnda yazacaklarndan ok ey renebiliriz. Buna karlk, rnein bir Pnar Selein bile, politik derginin karanlar arasnda yer almas, yazarlara yollanacak davet mektuplarnda isminin olmas, Trkiyenin en iyi, en tutarl yazarlarn derginin yazarlar arasna katmaya mthi bir kolaylk verir; derginin adnn duyulmasn, okunmasn muazzam etkiler. O zaman, gerekten bir politik hareket yaratma olana doacaktr. * Bence bu en ideal zmdr. Eer kabul edilirse, bu zme ynelik olarak, Pnar ve Ahmete ve dier arkadalara, almalar hzlandrmak iin nereceim udur. Pnar manifestoyla ilgili olarak syle yazyordu: ben manifestoya goz attim. okumadim diyemem ama ayrintili bir okuma da yapamadim. okudugum kadariyla cok onemli buldum. fakat tartismak istedigim cesitli noktalar var. ayrica gelistirilmesi, derinlestirilmesi gerekiyor. bir programin daha cok seyi icine almasi gerekiyor. Bu dediklerinden baz eletirileri olduu ortaya kyor. Bunlar en ksa zamanda yazarsa, tartrz ieriksel veya biimsel deiiklikler yapabiliriz. (Ben ahsen dikkatli okuyup,eletiri ve neri yapmaya kalktnda ekleyecek pek bir ey bulamayacan dnyorum. Sadece sonlarnda ba blmndeki akclk kayboluyor. Ortada tekrarlar var. slup dzeyinde dzeltmeler gerekiyor. Bunlar inkar eden yok ama maalesef hibir zaman bu tartma noktasna da gelemedik. Bunu sadece bir dip not olarak belirtiyorum. ) Keza bir baka uzlama noktas daha da dnlebilir. rnein Pnar ve dier arkadalarn da

114

benimsedii bir metin ortaya kt ama yine de derginin ilk saysnda manifestoyu, derginin adyla deil, imzalarmzla yaynlayp, byle bir politik hedefi savunacamz ama bunlar savunmayp bunlar savunanlarla bir arada bulunmaktan gocunmayanlarn da dergi sayfalarnda yer alacan syleriz. Bylece, Pnar ve Ahmetin ilke dzeyinde koyulduunda yanl ama taktik ve pedagojik ve de diplomatik olarak hakl ynleri olan kayglarn, (ki byle kayglar bizde de vard ama sorun hibir zaman bu noktaya gelemedii iin ortaya koyup tartamadk) da gidermi oluruz. Bylece tek seslilik izlenimi korkular da izale edilmi olur. Keza, eer snrlayc olacaksa, hatta Manifesto szc rktc ise, metne Bildirge de diyebiliriz. Zaten bu konuda daha nce Hseyin neride bulunmu ve kimse de itiraz etmemiti. Ayn ekilde, dier dergi iin, (isterseniz ona tartma dergisi ya da teorik dergi diyelim, nk daha ok yle bir karakteri var. ) Pnar ve Ahmet veya ortaklaa bir bildirge tasla hazrlansn. Ona da tartalm ve bylece onun da hazrlklarna balayalm. Tabii btn bunlar yaparken, acil olarak da lkede zgr Gndemde Pnarn konseptinin btn engellemelere ramen baars iin, elimizden geleni ardmza koymayalm. Benim nerilerim bunlar. Ben byle bir ibirlii iinde, ayrlklar i blm; zayflklar g haline getireceimize ve gerekten iyi iler yapabileceimize inanyorum. Selamlar ve sevgiler Demir 11 Kasm 2004 Perembe 11. 11. 2004 Sal - Hamburg Toplants Raporu Sal akam (09. 11. 2004) Hamburg Dergi Projesini Destekleme Giriimi olarak toplandk. Yer: Mahmutun evi Toplantya Sadk, Erkan, Demir, Mahmut, Ufuk ve Yavuz katld. Demir nce gelimeler hakknda, zellikle Pnar ve Ahmetle grmeler, ilikilerin durumu, Kitap yaynnn durumu hakknda bilgi verdi. Bundan sonra imdiye kadar toplantlarn hemen sadece dergi iin para salama konusuyla snrl olduu, daha geni politik olarak dnp neler yaplaca zerine; yle tartmann daha iyi olaca konuuldu ve genel kabul grd. Daha nce dnlen gece yapma gibi projelerle imdilik hi bir gelir salanamayaca, dolaysyla harcanan enerji ve emee deymeyeceinde anlald. Politik olarak bir eyler yaparak o balamda belki yeni katklar salanabilecei, byle eyler zerine dnmek gerei konuuldu. Bunu zerine Hamburgta Ocak 10u ile 24 veya Ocak Ortas ile ubat sonu arasnda,

115

rnein ABDnin Byk Ortado Projesine (BOP)kar, halklarn ve iilerin projesi ne olmaldr gibi bir balk altnda bir sempozyum yaplabilecei. Bu vesileyle derginin bildirgesindeki grlerinin de bylece dier grlerin yannda kendini ifade etme olana bulabilecei, ek olarak dergiye yazabilecek baz yazarlarla direk bir iliki kurulabilecei; bir tartma ortam yaratlabilecei konuuldu ve genel bir kabul grd. Bylece orada kitap falan satarak (rnein bu arada Beiki Eletirisi karsa) ek bir gelir de elde edilebileceinde anlatk. Projeyi somutlama balamnda, Pnar Seleki konumac olarak davet etmek konusu zerinde durduk. Ve ilk olarak kendisine sorma karar aldk. (Sorduk ama maalesef msr ars davas dolaysyla Yurt dna kamadn syledi. ) sonra Haluk Gerger, Ragp Zarakolu, Tanl Bora, Nail Satlgan gibi isimler zerinde durduk ve farkl grlerden konumaclarn (rnein slamclardan vs. ) arlmas gereinde de anlatk. Yavuz arkada, en az bir konumacnn yol masrafnn karlanacann kesin, ikinci konumacnn da byk bir ihtimalle olabileceini syledi. (Bu vesileyle arkadalar nerecekleri isimler varsa seviniriz: biz burada Trkiyenin ortamndan ok uzaz. Belki bilmediimiz ve bu konularda ilgin konumalar yapacak isimler vardr. ) Dergiye gelir olarak,Yavuz PDSten bir miktar yardm alabileceimizi syledi. Yine Yavuz, Modrow ve baka baz PDSlilerin (PDS Dou Almanyann esi partisi. imdi muhalif sosyalist sylemli bir sosyal demokrat parti hviyetinde. u an tek muhalefet partisi denebilir. inde elbette ounluk kendini Marksist olarak tanmlyor. Modrow da DDRin son babakan. ) dergide yazmas salanabilirse belki daha fazla katk olabileceini syledi. Farkl grler yer alacandan hi bir sorun oluturmad, elbette nlarn da yazabileceinde anlald. Buna bal olarak, bir grme ayarlanmas, ar metninin Almancaya evirisi gibi problemler zerinde duruldu. Maalesef evirecek kimse bulunamad. Balar toplamak zere bir banka hesab amaya karar verdik. Pnar ve Ahmetin dile getirdikleri, tartma iin dergi ksn, bir bildire olmasn gr rabet grmedi. Bunun yllardr denenmi bir yol olduu ve herkesin her zaman ok renklilikten bahsettii sonunda hep ayn eyler olduu sylendi ve bildiriyle kmas konusundaki hareket noktasnn deitirilmesi iin bir neden olmadn fikri genel kabul grd. Dergi iin dnlen Alm adnda imdi sosyal demokratlarn bir dergi kard ve baka bir isim dnmek gerektii konuuldu. Bu balamda ilgin ve gzel neriler geldi. Yavuz. Ermenice bir isim verelim. Dier dillerde de karlklarn altna yazarz dedi. Savunduumuz program, tm dillerin eitlii, ulusun tanmndan dile, etniyi vs. dlamak olduundan, zellikle ok ezilmi bir halkn ve dilin, hem de provakatif olacak bir dilin ve szn aratrlmas genel kabul grd. Genel eilim Ermenice bir isim. sim dnrken

116

bunu gzetmek ve imdiden isim nerilerini iletmek iyi olur. lkede zgr Gndem iin Almanyadan mektuplar tarznda yaz yazacak isim zerinde duruldu. Yavuz. Yazabileceini ama nce bir Pnara nasl bir ey istediklerini sormas gerektiini syledi. Pnarn mail adresi kendisine verildi. Bir hafta sonra sal akam toplanmak zere toplantya son verildi. Demir 11 Kasm 2004 Perembe 11. 11. 2004 - Ahmet ve Pnara zel mektup Sevgili Pnar ve Ahmet, Tahmin ediyorum ki krgnsnz. nk t kmyor. Bir duvar rlm gibi sanki. Pimi aa su katar durumda gibi grndm biliyorum. Ama tek anlatmak istediim an henz pimedii, pimesi iin daha ok stmak gerektii idi. Ne var ki byle anlalmayacan da biliyorum. Byk bir olaslkla yazdklarm kendinize, kiiliinize bir saldr olarak aldnz. Ben de kendimle srekli tartyorum, acaba yanl m yaptm, aklmdan geenleri yazmasa mydm diye. Uyumaya alyorum uyuyamyorum. Onun iin imdi oturdum bu mektubu size zel olarak, bir iten dertleme mektubu olarak yazyorum. Maalesef yz yze gelip konuma olanamz yok. Bu nedenle bavurabileceim baka bir ara ta yok. * ncelikle unu iyi bilmenizi ve davranm kendi mant iinde deerlendirmenizi dilerim. Benim mantm asndan, karmdakinin iyi niyeti, inanc veridir. Yani o eletiriler kimsenin inanc veya iyi niyetini sorgulamamakta ve tartmamaktadr. Eletirilen dnce ve davranlar verili durumda sizim davranlarnz olabilir. Ama onlar sizden bamsz, kiiliiniz ve inanlarnzdan, samimiyetinizden soyutlanm olarak, sadece belli dnce ve davranlar olduklar iin eletirilmektedir. Aksine, eer sizlerin inancna, iyi niyetine, samimiyetine dair en kk bir kukum olsa, yle bir eletiri yazmazdm. Size ters gelebilir ama, ben yaknlarma, dostlarma, sevdiklerime kar gaddar, dmanlarma, yakn ve dost grmediklerime kar daha anlayl ve toleransl olurum. En ok da kendime kar gaddarmdr. Bu Trkiyede pek allm bir stil deildir. nsanlar sevdiklerinin ve dostlarnn hatalar karsnda daha anlayl, kar ve dman olduklarna kar ok daha acmaszdrlar. Byle

117

bir kltr ortam iinde, bunun tam tersi davran kotlarnn nasl yanl anlalacan ve ters tepkilere yol aacan bilirim. Ama hayat tecrbem bana unu da gstermitir. Balangta yanl anlamaya bal krlmalar, zlmeler olsa da uzun vadede bunlar giderildiinde, ok daha salam dostluk ve ilikiler geliir. arkl insanlar, yani binlerce yllk snfl toplumlarn, medeniyetlerin rtt insanlar, hep ayrlklarn, sorunlarn zerini rterler. Sonra bunlar birikir birikir ve ylesine patlar ki, her trl uygar ilikinin asgari koulu bile yok olur. Bu eletirilerimi, sorunlar byle ifade etmemi, byle pimi aa su katar durumda olmam, bir sre sonra daha iyi anlayacanz, o zaman imdi byle yapmamn gerek ve salam bir dostluun ve ibirliinin temelini attn greceinize inanyorum. Dnn yle bir. Yazdklarmn hepsi, sizin yazdklarnz okuduumda aklmdan geenlerdi. Diyelim ki bunlar yazmadm. Kafamdan geenleri bastrdm. fade etmedim. Siz de bunlar bilmediiniz iin, dndklerim hakknda yanl kanlar beslemeye devam edecektiniz. Bu doru bir davran olur muydu? Aksine ilikiler daha batan zehirlenir, ama bu zehir belki ilk bakta grlmez, derinden derine birikimini yapar sonda da patlard ve her eyi ldrrd. Yani bana kafamdan geenleri sylediim iin kzmamanz gerekir. Ama diyebilirsiniz ki, niye bunlar kafandan geiyor? Ama geiyor ne yapaym ki. Benim hayat deneylerim de hep bana gzel szlerden kukulanmay retmi. Sadece hayat deneylerim de deil, bilip rendiim kadaryla sosyal mcadelelerin deneyleri de. Sizler nasl kendi hayat deneylerinizden, rnein programsz bir derginin ancak ok seslilie yol aabilecei sonucunu karmsanz benimki de tersini karm. Ne yapaym. Yapabileceimiz tek ey bu sonular eletirel bir gzle ele almak, tartmak olabilir. Ama benim yaptm da tam tamna bu deil mi? Bunun karsnda, hayr Demir yanlyorsun, zikrettiin tecrbeler de, baka tecrbeler de; u u nedenle aksini kantlamaktadr denebilir. Ama bu denmiyor. Ama bunun denmemesi beni ne kadar yaralyor biliyor musunuz. kna edilmeye ve eletirilmeye bile deer bulunmamak ne kadar yaralaycdr bilir misiniz. , benim sizleri eletirmek ve ikna etmek iin gsterdiim abann onda birini beni ikna etmek iin gstermiyor kimse. Bu ynde hibir abanz olmad. Sadece grlerinizi bildirdiniz o kadar. Ltfen bana deyin ki, Demir arkada, sen u olgulardan u sonucu karyorsun ama urada u yanl yapyorsun. Hi byle bir ey sylediniz mi u ana kadar? t kmyor. Emin olun kfretseniz, hakaret etseniz daha ok sevinir kendimi daha insan yerine koyulmu hissederim. Eletirilmenin ne kadar deerli bir ey olduunu bir bilseniz. Benim hayatm boyunca en eksikliini hissettiim ey, dil getirdiim grlerin hibir zaman eletirilmesidir, esas derdim onlarn hep yok saylmas olmutur.

118

Bir de bu adan bakn ltfen. En iyi dostluklar, balangta en sert tartma ve kavgalarn sonunda oluur. nk bu tartma ve kavgalar kiilikler zerine deil, anlaylar, fikirler zerine olunca, bir sre sonra gerek bir gvenin temelleri oluur. En azndan bende, sizlerin iyi niyeti, inanlar ve samimiyeti hakknda en kk bir kuku olmadndan, eletirim btnyle anlaylara. Fikirlere, prensiplere ynelik olduundan temel koulun olduunu ve bir sre sonra gerek ve salam bir dostluun gelieceini dnyorum. * Belirtmek istediim bir nokta daha var. Ben bu eletirileri kendi adma yazdm ve sizlerle birlikte dergi projesini destekeyenlere ilettim. Bu projede ben, dier kiilerden biriyim. Dierlerini nemli bir ksmn zaten Pnara illettim gazete yazlar balamnda, kimler olduu biliniyor. Yani bunlar sadece benim grlerimdir. Ben bu grlere sizi ve dier dergi destekleyicilerini kazanmaya alyorum. Ve bunun aka olmas iin, yle bir yol izlemedim. Yani nce dergi projesindekilerle tartp sonra kacak sonuca gre size bildirme gibi bir yola girmedim. Sizlerin grlerinizi tm dergi projesindekilere dorudan aktarp onlar kendi yaklamnza kazanmann yolunu atm. Ama muhtemele siz benim yazdklarm Dergi projesindekilerin gr gibi alglyorsunuzdur. Byle bir durum yok. Ve emin olun, dergi projesinde bulunan insanlar da byle benim dediklerimi kabul eden insanlar deiller. Yani yapmanz gereken, yazarak dergi projesindeki dier insanlar kendi yaklamnza kazanmak olmaldr. Ama dikkat edin bunu bile yapmyorsunuz. Benim dediklerimi sanki dergi projesindekilerin gr gibi alglyorsunuz. Bu zmnen o insanlarda, onlarn kendi grleri olmad, ben ne dersem onun geerli olduu gibi bir dnceye yol amaz m? Bunu ihmal etmeyin, size ynelttiim eletirilerdeki grlerimin yanlln dnyorsanz, dergi projesindeki dier insanlara gstermeye aln ve onlar kendi nerdiiniz biime kazanmaya aln. Belki dergi projesindekiler ou sizin dediinize doru bulup onda yer alr. Niye bunu denemiyorsunuz veya imdiye kadar denemediniz? * Bilmiyorum ka yapaym derken imdi gz m karyorum. Bu akam grme vard. Neler konutunuz? Nasl oldu? Bilmiyorum ve ok merak ediyorum. Ama tekrar unu syleyeyim. Pratik ibirlii her zaman geerlidir. Gerek gnlk gazetede, gerek eer ayr, dndnz gibi bir dergi karmak isterseniz, ister ienden, ister dardan, ve hibir karlk beklemeden, her trl destei vermeye hazr olduumu unutmamanz dilerim.

119

Sevgilerimle Demir 11 Kasm 2004 Perembe 12. 11. 2004 Pnara Gazetenin nternet Sayfas Hakknda neri Merhaba Degerli Pinar, Iki gun boyunca dergi ile ilgili yazmak zorunda kaldigimdan gazete ile ilgili olarak bir sey yapamadim. Ama bu arada daha neler yapilabilir diye arastirmadim da degil. Gazetenin internet nushasinin aylardir yapilamiyor olmasi gercekten akil alir gibi degil. Aklima bunun kasitli bir ihmal vey engelleme olabilecegi bile gelmiyor degil. Cunku buralarda oyle seyler oluyor. Kurt ozgurluk hareketi icindeki sinif mucadelesi cogu kez boyle bicimlerde yuruyor. Cunku ortadaki son derece basit, kucuk bir emekle ve masrafla cozulecek bir sorun. Bu gun en iyi serverde bol alanli ve buyuk trafik boyutlu bir internet sitesi kiralamak bile 50 Euro'ya yapilabilir. Bu arada acaba Ulkede Ozur Gundem isimleri internette kapilmis mi diye kontrol ettim. www. ulkedeozgurgundem. org / com / net isimleri serbet degil. Simdiki durumda var olan serverle problem oldugu, ondan dolayi sayfa olmadigi soylendigine gore, var olan serverle bu isimleri yeniden serbest biraktirip veya problemin giderilmesini beklemek cok zaman kaybina yol acar. Zaten bunlar simdiye kadar yapilmadigi veya yapilamadigina gore bundan sonra yapilabilecegini dusunmek icin bir neden de yok. Bunun uzerine soyle bir cozum dusundum. Gazetenin adini aralarina tire cekilmis olarak kontrol ettim serbest mi diye? yani www. ulkede-ozgur-gundem. org / net / com olarak. Hayretle bunlarin hepsinin serbest oldugunu gordum. aslinda her hangi bir sayfa alirken, boyle farkli kombinasyonlarin hepsini kapatmak gerekir ki baskalari alip onu kullanmasinlar. Bunlarin serbest birakilmis olmasi (bana kalirsa tireli bicim daha da kullanislidir, yani daha iyisi serbest birakilmistir) bile ciddi bir ihmal kanimca. Boylece ortaya soyle bir olanak cikti. Ben burada arkadaslarla da konusmus. Gazetenin maddi durumunun cok kotu oldugunu ve en azindan internet sayfasinin masrafini bizlerin karsilayabilecegini, bunun bizler icin cok bir yuk olmayacagini soylemis arkadaslar da sorun degil demisti. (dort bes kisi ayda onar euro verse her turlu ihtiyaci karsilayacak bir site yeri kiralanabilir. ) Yani ben istesem su an on dakikada bu uc adresi (www. ulkede-ozgur-gundem. org / net / com) kiralayabilir, hesabi benim adresime yollamalarini isteyebilirim ve bir kac saat icinde server problemi bu isimlerle cozulmus olabilir. Biz buradan onun masraflarini karsilariz. Simdi derhal boyle yapip ilgili verileri size iletebilirim. Sizin orada bu internet sayfasini yapan arkadasiniz gerekli sayfa bicimini servere yukler ve en gec yarina internet sayfasi da

120

yayina baslayabilir. Eger bu isleri yapan bir arkadas orada varsa tabii. Belki bu isleri yapacak bir arkadasiniz da olmayabilecegini dusunerek burada Cem'e sormustum. O biraz bu islerden anliyordu. Dogrusu zamani yok. Ama hic bir olanak yoksa yardim ederim diyor. Hasili durum bu. Yani su an internet sayfasi sorunu kolaylikla hallolabilir. Ben hemen domainleri kapatirim. Size derhal e-mail ile gerekli bilgileri iletirim. Gazeteye maddi bir kulfet olmaz. Biz buradan masrafini oderiz. Sizde eleman varsa, (ki gazetenin boyle bir elemani oldugunu saniyorum,) sayfayi doldurur. Ozgur Politika ve diger sitelere sayfanin su adreste acildigi soylenir. Cesitli yollarla yeni adres duyurulur. Arama motorlarina kaydettilir vs. . Ama orada bu islere bakacak eleman yoksa. Biz buradaki arkadaslarla bunu yapmanin yollarini bulabiliriz belki. En azindan en bilgisiz insanin bile gazeteninn icerigini yukleyebilecegi sekilde bir sayfa hazirlayabiliriz. (Bu php denen teknikle mumkun) Ama bunun icin gazetenin semasini falan bilmek gerekir. Bu konda bilgi verilmeli. Ve hazirlanmasi Cem'in zamansizligi nedeniyle epey zaman alir. Bu sayfa bir kere sablon olarak hazirlaninca. gazetede bi islerden anlamayan biri bile kolayca her gun yazilari yukleyebilir. Ozetle olanaklar ve durum boyle.

Haberinizi bekliyorum Selam ve Saygilar Demir Kckaydn 13. 11. 2004 Ahmetin Mektubu Merhaba, Son yazdn mektuplarna,eletirilerine cevap yazmam olmak,salt krgnlktan deil,bunlara derli toplu bir cevap yazma istememizden kaynaklanyor. Ksa srede yazacam dnyorum. Hassasiyet ve yaklamlarn anlamaya alarak,farkllklardan te ortak yanlar ne karmann halen de geerli yaklammz olduunu, belirtmekle birlikte, yanl bulduumuz ve haketmediimizi dndmz kimi eletirilerine elbette cevap vermek gerekecek. stelik yazdn o kadar eye 2-3 gn iinde cevap yetitirmenin zorluunu da anlayla karlaman gerek. Selamlar. Ahmet 13. 11. 2004 Ahmete Cevap Merhaba Ahmet,

121

Kirginligi ve soguklugu uslubuna yansisa da cevabin icin cok tesekkur ederim. Cevabin benim icin cok ferahlatici oldu. Iki gundur uzuntu ve sikintidan uyuyamiyordum. Emin olun ayni sekilde ben de ortak is yapma olanaklarini ele almayi esas olarak goruyorum. Butun pratigimin bu yonde oldugundan umarim kusku duymuyorsunuzdur. Ama iste tam da bu nedenle, birinci mektupta ayri gorunen noktalara vurgu yapmam ve cubugu ote tarafa bukmem gerektigini dusundum. Birincinin ardindan yazdigim ikinci mektupta ise vurgum tam tersine, tam da ortak calisma olanaklari uzerine onerilerde yogunlasmisti. Ama muhtemelen birinci mektubun yarattigi olumsuz hava bunlarin uzerini ortmus olabilir. Senden ve Pinar'dan bir dilegim var. O yaptigim elestirileri, kendinizin elestirisi olarak degil de, bambaska biri tarafindan soylenmis goruslerin elestirisi gibi okuyun ve tartismanin disindan birisi gibi, soyut saf haliyle gorusler olarak; farkli iki gorusun tartismasi gibi okuyarak degerlendirin. O zaman aslinda onlarin size karsi hic bir yaninin olmadigini, butunuyle toplumsal mucadelenin dersleri uzerine bir tartisma oldugunu goreceksiniz. Talihsizlik sizin ifade ettiginiz goruslerin elestirisi biciminde ifade edilmesindedir. Ben onlar sizin gorusleriniz oldugu icin degil, sizden bagimsiz olarak gorus olarak degelendirdim ve oyle elestirdim. Onlar sadece siz ifade ettiginiz icin sizin elestiriniz gibi gorunmekte. Lutfen bunu anlayin. Bu ikisi cok farkli seylerdir. Acin ornegin ODP uzerine Yazilarimi, acin Kurucesme Sureciyle ilgili olarak yazdigim Birlik mi Rekompozisyon mu gibi kitaplarimi. Ayni gorusleri orada da elestirdigimi gorursunuz. Yani onlar bile bunun sizlerle ilgili olmadigini gosterir. Eger Besikci Elestirisi'ni tesadufen okudunuz ise, Besikci'yi farkli soyutlama duzeylerinde de boyle elestirdigim ama elestirdigimin Besikci degil, onun da ifade ettigi fikirler oldugunu gorursunuz. Kendisine saygim sevgim buyuktur insan olarak. Tam da boyle oldugu icin oyle elestirmekteyimdir. Bir de olayin farkli politik kulturlerle ilgili yanini unutmayin. Ben altmislarin insanlarin birbirleriyle en sert bicimde tartisip birbirlerinin goruslerini en acimasiz bicimde elestirip sonra beraberce oturup yemek yedikleri, beraberce mucadele ettikleri bir gelenekten geliyorum. Bunun aliskanliklari bende cok gucludur. Bu Klasik Marksist gelenek bu gun unutulmustur ve politik iliskilerde pek gorulmemektedir. Gocmenler her zaman biraz yasayan fosillerdir. Beni de yasayan bir fosil olarak gorun. O zaman belki stilime karsi daha anlayisli olabilirsiniz. Ve insan anladigina kizamaz. Eger kaba davrandigimi, haksiz davrandigimi, sizin kisiliginize karsi bir davranis icinde bulundugumu dusunuyorsaniz lutfen bunu soyleyin. Ozur dilemekten cekinmem. Kesinlikle boyle bir imam ya da amacim yoktur. Eger istemeden boyle bir sey yaptigim gosterilirse de ozur dilemeyi bilirim. Elbette onca seye iki uc gun icinde cevap vermek zaman alir. Benim uzuntum hic bir sey duyamamaktandi. Simdi duydum cok sevincliyim.
122

Deniz'den biraz da olsa, simdi senin de mektubunda belirttigin gibi, birlikte is yapmayi reddetmediginizi duymustum. Bunu senin de belirtmis olman beni cok ferahlatti. Sevgili Ahmet ve Pinar. Kizmanizi anliyorum. Ama iste boyle boyle birbirimizi taniyacagiz. Belki biraz birbirimizin kafasini gozunu yaracagiz. Benim bakis acimdan da elestirilmeye bile deger gorulmemek cok yaralayiciydi. Savundugum gorusleri, benim sizi elestirdigimden on kat daha agir elestirseydiniz emin olun daha az yaralanirdim. Elbette siz de boyle yaptiginizin farkinda degildiniz. Eger birbirimizin iyi niyetinden kuskulanmiyorsak ve ortak politik amaclarimiz varsa bunlar asilir. Ve bunlarin, tipki hastaliktan korunmak icin asi olmak, bagisiklik kazanmak gibi oldugunu da dusunup, olumlu yanlarini da gorebiliriz. Ahmet, sen bir yandan, benim elestirimi hazirlarken, onunla paralel olarak, hep birlikte somut isbirligi onerileri uzerine yazisamaz miyiz? Cunku onceliklerin farkliligi ve bunlarin birbiriyle uyusmadigi veri olarak ortaya cikti. Boyle olunca artik, birinci mektuptaki tartismanin anlami yok. Artik yapilmasi gereken bir prensip tartismasi degil, somut isbirligi olanaklari, pratik taktik sorunlardir. Ben ikinci mektupta bazi oneriler yapmistim. Iki dergi cikaralim boylece farkli yaklasimlari bir isolumu ve is birligine cevirebiliriz diyordum cesitli versiyonlariyla. Deniz'le zor ve kisitli konusmamizdan anladigim kadariyla bunun gibi bir noktalarda anlasilmis galiba. Bunlari isterseniz biraz daha ayrintili somutlayalim mi? Ya da en azindan bunun somut bicimleri uzerine bir beyin jimnastigi. Zaten ikinci mektup biraz boyleydi. Ne dersiniz? Selam ve sevgiler 14. 11. 2004 Polemik Yapmak Degerli Pinar ve Ahmet, Bu yaziyi icinden geldigim politik kulturu biraz olsun anlatabilmek icin. Ve birbirimizi daha iyi anlayabilmemize belki bir yarari olabilir diye yazdim. Tabii bu sorunun bu gunku politik olusum ve girisimlerle bagi iliskisine de sonuna dogru kisaca deginmeye calistim. Selam ve sevgiler demir
Polemik Yapmak Ya da Unutulmu Bir Politik Kltrn zlerinin Ardnda

Sosyalizmin, yani eitliki ve dayanmac bir toplum idealinin insanln ufkundan kayboluu, sadece onun siyasi ve toplumsal bir proje olarak kaybolmas anlamna gelmemektedir; bu, o projeyi yaratan siyasi kltrn yok oluuna da denk dmektedir. Bu yok oluu, onun somut bir grnmnde izlemek ilgin olabilir. imdilerde her hangi bir tartmada hemen yle szler iitildiini gryoruz: Ltfen polemik yapmayalm; Tartma kltrmz yok, hemen polemie eviriyoruz tartmay;

123

Arkadalar ltfen polemiklerden kanalm. Bu szlerde ifadesini bulan ve hi kimsenin yanlln bile aklna getirmedii nasl bir politik kltrdr? Bu kltr ile sosyalizm ideali bir arada bulunabilir mi? Yukarda bir ka rnei aktarlan cmlelerde polemik szc, o yaratc, diyalektik, fikirler mcadelesi; kar tarafn argmanlarn, karsamalarn; olgulara ilikin aktarmlarn; mantk yanllarn didik didik ederek doruyu bulmann bir metodu anlamna gelmekten km, adeta dedikodu, kiisellik gibi bir anlam kazanm bulmaktadr. Bu anlam kaymasnn nesnel tarihsel anlamna gemeden nce bu tr szlerin ieriksel yanlln grelim. Bu polemik yapmayalm diyenlerin bilmedii veya unuttuu ok basit bir olgu vardr. Marksizmin btn eserleri polemik eserlerdir. Denebilir ki, Marksizm polemik formu iinde domu; polemik formu iinde gelimitir. Ve polemiklerin yok oluuyla da Marksizmin geliimi durmu ve rme balamtr. Polemikleri ortadan kaldrdnzda geride Marksizm diye bir ey kalmaz, Kutsal Aileden Alman deolojisine Tarihsel Maddecilik ya da nam dier Marksizm; polemikler iinde gzlerini dnyaya amtr. Felsefenin Sefaletinden, Anti Duhringe, Marksizmin hemen hemen btn klasikleri birer polemiktir. Das Kapital bile, dip notlarnda ve Art Deer Teorilerinde kendinden nceki btn burjuva ekonomi politiine kar bir polemii srdrr. Lenin, Rosa Luxemburg ve adalar da farkl deildir. Polemik, bir benzeri bir daha dnya tarihine gelmemi Rus ve Dou Avrupa devrimcileri kuann balca siyasi ve ideolojik mcadele biimidir. Leninin btn eserleri kelimenin en dorudan anlamnda polemiktirler. Bu Marksizmin ykseli ann devrimcileri iin, polemikler, yokluu bile dnlemeyecek ve yok olmad srece de varl akla bile gelmeyecek, tpk hava gibi su gibi, siyasi ve ideolojik mcadelenin olmazsa olmaz koullardrlar. Ama nasl baz bakteriler iin oksijen ve temiz hava ldrc bir etki yaparsa, bu gnn dnyasnn sosyalistleri iin polemik iinde soluk alnamayacak bir ortam gibi grlr. O zamann Marksistleri, sosyalistlerinin tartmalarnda, kardakinin iyi niyetinden, inancndan kimsenin kukusu olmazd. En ar kiisel hakaret gibi grnen (Oportunist; Revizyonist, Batak) sfatlar bile, hi bir kiisel anlam tamaz, btnyle o kiilerin grlerine ilikin siyasi ve ideolojik bir anlama sahip olurlard. Syleyen de anlayan da bunu byle anlard. O nedenle kiisel dzeyde bir ksmece darlmaca olmazd. Siyasi olarak bir tartmada, fikirlerini tutkuyla savunmu insanlar, bu tartmalarn atei iinde birbirlerinin savunduklar izgiler ve fikirler iin en ar ve provakatif ifadeleri kullanm insanlar, ayn zamanda ayn rgtn saflarnda burjuvaziye ve gericilie kar savarlar, insan olarak birbirlerine saygda zerrece kusur etmezler; dostluklar srer giderdi. Artk yedi kat topran altna gmlm ve unutulmu bu politik kltrn izlerini Leninde srelim.

124

Bilinir, Leninin Bir Adm leri ki Adm Geri eseri, Rus Sosyal demokrat i Partisinin mehur kinci Kongresini analiz eder ve bunu kelimenin gerek anlamyla polemikler biiminde yapar. te bu eserinin dip notlarndan birinde Lenin yle yazmaktadr, en ar gibi grnen sfatlarn kiisel deil, siyasi bir anlamlar olduu zerine. Batak szn kastederek: Bugn partimizde bu sz iitince dehete kaplan ve yoldaa olmayan tartma yntemleri kullanlyor feryadn basan kiiler var. Resmiyet anlaynn yanl anlalmasndan ileri gelen garip bir duyarllk!. . Bir i savamla kar karya bulunan, hemen hemen hi bir siyasal parti yoktur ki, o partide, kararsz eler, ekien taraflar arasnda bir o yana, bir bu yana yalpalayan eler bu szlerle nitelenmemi olsun. savamlarn gerekten belli snrlar iinde tutmay bilen Almanlar bile versumpft [bataa gmlm -. ] szcnden gocunmamlar, dehete kaplmamlar ve gln, resmi bir erdemlilik oyunu oynamamlardr. (http://www. kurtuluscephesi. com/lenin/biradim. html ) Leninin dip notundan da anlald gibi, Rusyann doulu ve kyl yaps, Rus devrimcilerinin politik kltrnde de etkisini gsteriyormu ki, Lenin, imdi bizim burada ele aldmz soruna, bu dip notta o zamann Rusyasnda deiniyor. Ama o zaman ile bu zaman arasndaki temel fark; Rus devrimcilerinin ortamnda, Leninin bir dip notla dikkati ekmekle yetindii politik kltr istisnai bir karakter tarken, bu gnn dnyasnda, tam tersine, Leninlerin Kltr, istisna bile deil, unutulmu ve yok olmu, topran altndan, derinliklerinden arkeolojik kazlarla karlmas gereken bir politik kltrdr. Lenin baka bir dip notta, bu iki farkl kltrn nasl iki ayr dnya iki ayr dil olduunu ok daha arpc bir rnek ve szlerle yle ifade ediyor: (). "Kongremizdeki hava ne kadar da bunaltc" diye yaknyordu o yolda. "Bu krc sava, bu herkesin birbirine kar giritii kkrtma, bu birbirini sran tartma, bu yoldaa olmayan davran!. . " Ben bu szlere "kongremiz ok grkemli" karln verdim. "zgr ve ak bir savam. Fikirler ifade edildi. Gr farkllklar ortaya kondu. Gruplar biimlendi. Eller kaldrld. Bir karar alnd. Bir aama geildi. leri! Benim iin aslolan budur! Bu, yaam demektir! Bu, sizin, sorun zmlendii iin deil, ancak yorulduklar iin susan aydnlarrzn sonu gelmez, usandrc laf gevelemelerine benzemez. . . " "Merkez"ci yolda bana aknlk iinde bakt ve omuzlarn silkti. ki ayr dil konuuyorduk. ( http://www. kurtuluscephesi. com/lenin/biradim. html ) Ama bu politik kltr, Rus devriminin tecrit olmas, brokrasinin ve kylln politik kltrnn politika ve program gibi sosyalist politik kltre de egemen olmas; devrim bulutlarnn giderek kyl ve dou lkelerine doru kaymasyla birlikte bunun giderek btn dnyaya yaylmas ve yeni kuaklarn da artk bunu sosyalist politik kltrn ayrlmaz ve organik bir paras gibi grmesiyle giderek unutulmutur.

125

Bu kltr sadece, burjuva kltrnden gelen; henz eski kltr unutulmad zamanlarda onu tanm ve srdrm kuaklar araclyla, zayf bir damar olarak bile olsa, bir dip aknts olarak bile olsa derinden derine varln srdrm ve 68in kuaklarna bir ekilde kendisini aktarmt. Bunu Trkiye rneinde grelim. 1960larn Trkiyesinde, Yn ve TP evreleri, eski kuak komnistlere kar bir kmseme ve horgr tavr iindedirler. Bu balamda, Eski Tfeklerin zellikle 1930lardaki polemiklerini imdinin polemik anlayna benzer bir anlayla hor grmeleri karsnda Kvlcml, 1967de Sosyalist gazetesinde o eski gelenei savunur ve onun unutulan yanna dikkati eker: TP ve YN gibi yeni gler yannda ESK Sosyalistlerin Ka Tmeni var? demeyelim. Eski adsz birikimin mirasyediliine deriz. Fincanc katrlarn rktme bahanesi de an yitirdi. Nitekim imdi baka bahane uyduruluyor: Eskilerin krgnlklar ile yeni kuaklarn kulak tozlar, hatta dleri patlatlmak isteniyor. Aas sakal, yukars byk diye tkrlmediinden cretlenilmesin. Hikmet Kvlcml: Nazm Hikmet'e ve Kerim Sadi'ye ar saldrm. . . Kerim Sadi: Hikmet'e ve Nazm'a verip veritirmedik ey brakmam. . Nazm, daha airane sz gm sayp, davran altnlaryla onlara ta kartm. . Bu, madalyann bilinen bir yzdr. Kimsenin bilmedii, bilenlerinse, yeni kuaklardan sakladklar madalyann inanlmaz br yz vardr: O silahrler Eski Sosyalist, birbirlerinin yaraladklar lde sevmeyi renmilerdir. Teoride ve pratikte birbirlerinin yanllarn yaln kln delik deik etmekte gzlerini krpmyan bu insan, ilk bulumalarnda, ocuksu en kahkahalarla kucaklamaktan bir gn geri kalmamlardr. zellikle Eski Sosyalistler bu bakmdan, Yeni Sosyalistler aras ballklarda maya roln oynayabilirler. Yeni kuaklara, kiisel deve kinleri ve slle kan dvalar yerine bu eski sosyalist kardelik mayas aktarlabilir Kvlcml gibi eski komnistler bizlere bu unutulmu politik kltr hem davranlaryla, hem de yazlaryla bir ok kere aktarmaya altlar. Bu balamda, bir baka rnek. veren Sosyalizmi i Sosyalizmi balkl makalesini u satrlarla bitirir: Sava denildi mi, srf elebice szckler kendiliinden suya der. Gra iin birinci art elense etmektir. Gre yenmek iin yaplr. Elense edenler, birbirlerinin srtlarn yere getirmeyeceklerse, ne zahmet ederler? Dankl dvn en kalp aka sayld yer sosyal sava alandr. Sosyal ve politik dv, horoz dv deildir. Srt yere getirmek, karlkl ACI G kullanmaya dayanr. Yalnz kabadaylkta deil, politikada dahi, yenmek yenilmek olaan eydir. Grnte greenler kiilerdir. Gerekte kiilerin yenileri, her zaman, her yerde: prensiplerin, dncelerin, metotlarn, davranlarn yenilip yenileri olur ve hep yle olmaldr. nsan, kuralna uygun kavgadan, hele birbirinden korkmamal, lse hi kamamaldr. Korku hibir sadre ifa vermez. Ka: kimseyi kurtarmaz. Tarihte nice uluslar: en kanl boazlamalar sonucu kaynap derlemilerdir. Modern milletlerin hepsi o kaynamalardan

126

domulardr. Modern sosyal ve politik sava, neden baka trl olsun? Topluluklar iin doru olan bu kural, kiiler iin de dorudur. Hele sava, sosyalizm gibi modern an en kanlmaz ortak prensipli eilimler arasnda olursa, bsbtn verimlileir. Karlalan her tez, antiteziyle anlam kazanr. arpma ne denli yaman olursa, SENTEZ o denli gl olur. Baka trls: Tezsiz, antitezsiz karlamalardan doacak SENTEZ, kuruntu tesinde ne grlm, ne iitilmitir. lk ve Prensip savanda, kimsenin kana, gzne baklamaz. Alnmaca darlmaca yoktur ve olmamaldr. En ok dkn olunulan KLKLLK ve kii olgunluu yalnz kyasya savalarak edinilir ve gelitirilir. 1960larn devrimcileri, hem genellikle ehirli ve modern tabakalardan geldikleri; okullarda ksmen de olsa burjuva kltrnn eitimini aldklar; te yandan hem modern i snfnn hareketinin ykseli dnemiyle birlikte bir radikalleme ve politikleme yaadklar; hem de dnyadaki 68lerin otantik Marksizme dnen rzgarlarndan esinlendikleri iin, hem Kvlcml gibilerin aktarmaya altklar hem de byk bir alkla okuduklar Marksist klasiklerde solunan bu politik kltr almaya daha yatkndlar. Ve bir lde de olsun alabildiler. Ama yetmilerde, daha kk burjuva tabakalarn radikallemesi ve politiklemesiyle hareketin yaygnlamasnn akmas, zaten yzeyde ok ince bir katman iinde ve derine ilememi bu politik kltrn btn izlerini neredeyse silip sprd. Hele Trkiyenin batsnda tm radikallemenin durduu, en gerici ovenizmin ban alp gittii, radikallemenin neredeyse sadece Krdistann airet ilikilerinden gelen yoksul genlerine dayand doksanlarda, kenarda kede kalm son izler de yok oldu. Bir bakma, sosyalizmin dnya apnda yaad macerann bir minyatr Trkiye llerinde yaand. Marksizm, Bat Avrupadaki Burjuva geliiminin ve devrimlerinin ocuu olarak domutur. Ancak, tarih, retici glerin en gelitii, dolaysyla kltrel ve snfsal olarak sosyalizme en hazr ve uygun olan lkelerde devrimlere yol amad. Yani sosyalizm dnyaya Marksn umduu gibi normal bir doumla gelmedi, tabiri caiz ise, ters geldi, ayaklar nde; veya Trokinin deyiiyle, tarihin yuma tersinden zlmeye balad. Tpk ters gelen bir bebein eer dzelmezse hem kendisinin hem de anann lmne yol amas gibi, sosyalizm de insanlkla yok olmayla kar karya geldi. ocuk ld. nsanlk can ekiiyor. nsanlk bir daha sosyalizme hamile kalabilecek mi? Yoksa artk ok mu ge, menapoza m girdi? Bilmiyoruz. Bilemeyiz de. Ama bu arada bir atom sava veya bir ekolojik felaketle yok olmazsa, bir daha hamile kalabileceini dnmek iin bir ok neden var. En bata kapitalizmin her anki ileyii nesnel olarak byle bir program daha fazla gerektiriyor ve yine nesnel olarak byle bir znenin var oluunu salyor. Tam da ilk kapitalizme geen lkelerin dnyann geri lkelerini smrgeletirmesi nedeniyle, sosyalizme hazr olan lkelerin iileri bu smrgelerden elde edilenlerle sistemle uzlamaya ekildi ve tam da bu nedenle, smrgelerde direni savalar geliti. Ama bu savalar, tarihsel

127

ve objektif olarak, burjuva demokratik karakterli grevleri zmek amacyla ortaya kmalarna ramen, tam da burjuvazilerin korkakl ve Ekim Devriminin prestijiyle, kendilerini sosyalist olarak tanmladlar. Ama onlar nesnel olarak sosyalist deildi ve olamazd. Bunun ne snfsal, ne ideolojik ne de ekonomik koullar vard. Dolaysyla sosyalizmin zaferden zafere komas gibi grnen ve yetmilere kadar olan dnem, aslnda, kylln egemen olduu lkelerdeki burjuva demokratik karakterli devrimlerden baka bir ey deillerdi. Ama bunlar burjuva snf olmad ve korkak olduundan burjuvazi dnda ve karsnda kald iin burjuvasz; Stalinizmin brokratik ideolojisini sosyalizm diye kabullendiklerinden de demokrasisiz, burjuva demokratik devrimlerdi. Bylece sosyalizm yaylr gibi grnyordu ama yaylan artk ne program ne de politik kltryle sosyalizm olmad gibi; aslnda douundan bile daha geri toplumsal yaplar, kltrel ortamlar arasnda yaylyordu. Bu yeni program ve politik kltrn gc tam da yaygnlndan geliyordu. Bylece sosyalizmin douunda egemen olan, daha sonra, Rusyann gerilii ile tam tezat iindeki, burjuva kltrn zmlemi aydnlara ve son derece konsantre ii hareketine dayanan devrimcilerinde zirvesine ve sonuna dayanan program ve politik kltr, fiilen btn dnyada yok oluyordu. 1960lar sonras Trkiyenin durumu biraz bu dnya apndaki gidiin, zaman iinde sktrlm, minyatr bir tekrar gibidir. 1960lar bir bakma, Marksizmin dnyadaki dou ve ykseli yllarna (1848-1917) karlk der. Ama devrim bulutlarnn dnyada douya yani kylle doru kaymas ve bu kay sonucu ortaya kan ulusal hareketlerin kendilerini sosyalist olarak tanmlamalar gibi, Trkiyede de radikalleme nce Trkiyenin tarasna, sonra da Krdistana doru kayar. Dnyadaki kayn ortaya kard programatik ve politik kltre ilikin deiimin benzeri Trkiyede de yaanr. 1960larn aslnda devrimci demokratik zlemlerin ve programn ifadesinden baka bir ey olmayan sosyalizm giderek ortadan kaybolur, nesnel olarak sonularyla devrimci ve demokratik karakterde, ama programatik olarak dile etniye dayanan bir milliyetilik ykselir. Buna paralel olarak, sol veya sosyalist politik kltrde, 60larn politik kltrnn btn izleri silinir. Ama dnyada da Trkiyede de Kapitalizm hkmn icra etmektedir. Artk ikisinde de insanlarn byk blm kylerde deil, ehirlerde, megapollerde, metropollerde yaamaktadr. Bu korkun smr ve bask altndakilerin memnuniyetsizlikleri, ister uzak Asyann, Pasifik kylarnn kle gibi altrlan proleterleri olsun; ster Trkiyenin batsndaki iletmelerde boaz tokluuna alan Krtler veya Diyarbakrn yoksullar olsun, akacak bir damar bulacaktr ve bunlar artk kyl deildirler. Eski politik kltrn bu snflarn memnuniyetsizliklerini ifade ederken hi bir temel bulamayaca, onlarn ihtiyac olan politik kltr, bu gn unutulmu ve topran altna gmlm kltrde bulaca ok aktr. Ama bu sadece politik kltr olarak deil, programatik olarak da byledir. Dnn dile, etniye, kavme hatta dine gre tanmlam uluslarn yaratmakla sonulanan program, bu gnn dnyasnda hibir zm sunamaz. Kendisi global igc pazarnda

128

btn ulusal snr engellerine ramen oradan oraya akmn srdren dnyann proleterleri, harekete getiklerinde bayraklarna tm ulusal snrlarn ilgasndan baka bir ey yazamazlar. Benzer ekilde, dnyadaki en byk Krt ehri olan stanbulun Krte konuan iileri, bayraklarna, ulusu Krtle veya Krteye gre tanmlam bir ulus devletten ise, ulusun tanmndan her trl etniyi, dili, dlayan ve tm dillere eitlik tanyan bir program bayraklarna yazmaya daha eilimli olacaklardr. Ve gerek dnyada gerek Trkiye ve Krdistanda bu programlar bayraklarna koyacak olanlar, ihtiyalar olan politik kltrn geleneini, Markslarn, Leninlerin, Kvlcmllarn, 68lerin politik kltrnde bulacaklardr. Bizlere den grev, bu gelenei unutulmaktan kurtarmak ve yeni gelecek olanlara aktarmaktr. Bu da somut bir biim olarak, polemiklerin geri dnnde ve polemiin tekrar eski, diyalektik ve fikirlere dayanan anlamn kazannda kendini gsterecektir. Kylle ve douya kay fiilen polemii yok etmi, onu kiiselletirmi ve kiisellik anlam vermiti. imdi tekrar ehirlere dou dn, ona eski unutulmu anlamn tekrar kazandracak ve polemikler de gerekten yle olacaktr. 14 Kasm 2004 Pazar

21. 11. 2004 Ahmetin Mektubu Merhaba Demir, Baz hususlar netletikten sonra bu yazy yazmam belki biraz gereksiz grlebilir,ama karlkl birbirini daha iyi anlama ve ak olma adna yazmann daha doru olacan dndm. Sal gn yapacamz toplantda derginin karken yaynlayaca bildirge ile birlikte yayn kurulu vb. teknik sorunlar konuup kararlatrmay planladk. Haberinizin olmas gerekiyor. Aslnda bu yaz sadece eletirilerine karlk vermek iin yazlm bir yaz olmann tesinde, nasl bir dergi dndmz konusunda daha net bilgi sunma ve bylelikle daha salkl gr ve nerilerini alma ihtiyacndan kaynaklanyor. Senin de belirttiin gibi karlkl tartamyor olmann birok avantaj bulunuyor ve ou kez insanlarn birbirini anlamalarn baya zorlatryor. Ve yine keke zaman olsayd da sizin gibi ayrntl yazp tartabilseydik. Ya da sylediin gibi polemik yapabilseydik. Bizler, senin yle belirttiin gibi, ne eletiriler karsnda ezilip bzlecek,ne de polemik yapmaktan kaacak insanlar deiliz. Bu almada birlikte olduumuz arkadalarn bir ounun 20-30 yla varan siyasi mcadelelerinde nerdeyse nasrlamam bir yerleri kalmad. Senin kadar eski olmasalar da 60 kuann devamclar olarak 70 li ve 80 li yllarn devrimci geleneinden gelen insanlar. Pnarn durumu zaten biliniyor. Onun iin ayrca yazmama gerek yok. Bu nedenle senin kimi
129

eletirilerine anlam veremememizin nedeni,eletirilerinin acmasz oluu deil. Yine, uzunca ikna etmeye altn gibi kiiliklerimize yaplm bir saldr olarak alglam olmamzdan da kaynaklanmyor. in z bizleri,yapmaya altklarmz anlama ynnde ciddi bir aba gstermeden ve daha da kts sanki sizin uzun sreden beri karmay planladnz dergi almasn sabote edecek insanlarmz gibi yarglamandan kaynaklanyor. En azndan ben byle dnyorum. Sizin alm iin gsterdiiniz byk abay grmemek mmkn deil. Yapm olduunuz uzun tartmalardan bu ok net grlyor. Yine sizin almla hedeflediiniz amaca deer vermemekte nankrlk olur. Bu konulardaki hassasiyetiniz de elbette anlalrdr. Fakat anlam veremediimiz,hatta ak sylemek gerekirse beklemediimizden biraz da krldmz husus,nasl ki senin en byk hassasiyetin ve biraz da eletirilerine yansyan tepkin yazlarn anlamadmz,deerini bilmediimiz ve bu konuda gereken abay gstermediimiz ynndeki grlerinse ,bizim dergi ve kimi dncelerimize kar senin de ayn biimde hareket etmenden ileri geliyor. Oysaki senin gnderdiin bir ok yazy okumu,seni ve nasl bir dergi dndnz gerekten de anlamaya almtk. Henz tam olarak dndmz iki farkl dergi konusunda istenilen dzeyde bir tartma yrtmemiken,ayr iki dergimi,ortak bir dergimi karmak gerektiini tam netletirmemiken geen haftaki toplantda teknik vb. konularn tartlacak olmas hakl olarak seni kayglandrm,bu konuda alngan yapm olabilir. Sz geen mektubundaki eletirilerin bu duygularla yazldndan objektif gereklii ifade etmedii gibi,diyalo eksikliinden kaynakl senin hakl kayglarnn bu ynl objektif olmayan eletiriler yapmann gerekesi de olamaz. Sizin proraml bir dergi karmanza kar olmadmz gibi Trkiyede devrimci demokrat bir hareketin ve giderek rgtn bylesi bir dergi etrafnda oluturulmas grn sonuna kadar savunur, elimizden geldii kadar destek olmaya da alrz. Sizin de ok hakl olarak bir yaznzda belirttiiniz gibi, Krt haraketinin bugn karlat en byk sorunsallarn banda, Abdullah calann Demokratik Cumhuriyet dncesini Trkiyede savunacak,bu ynde politika yapacak Devrimci Demokrat bir sol hareketin olmay,Onu Krt ilkel milliyetilerinin saldrlar karsnda yalnz brakmakta,projenin pratiklemesi nnde ciddi bir engel oluturmaktadr. Bundan dolaydr ki, bir grmede Abdullah calan da sizin bu ynl younlamanza deinmi,hatta oluturmay dndnz rgtn Krdistan seksiyonunun da olabilecei ynnde bir gr ifade etmiti. zcesi sizin devrimci bir hareket ya da rgt yaratma ynndeki abalarnz,domatik sol ya da ilkel milleyetilikle mcadele etmek isteyen duyarl tm kesimler tarafndan byk bir heyecanla karlanaca gibi,destek de grr. Sizlerle benzer siyasal amalarmz var derken bunu kastetmitim aslnda. Ne varki bizlerin ileride bir hareket ya da rgt kurma gibi bir dncesi,amac bulunmuyor. Sizinle tek ortak bir dergi karmada anlaamamzn temel nedenlerin banda bu geliyor. Birok ortaklklarn yannda bu farkllk ister istemez aralar ve yntemler konusunda dier

130

farkllklarn da olumasna neden oluyor. Dergiye yklemi olduumuz anlamdaki farkllklar,onun ieriini ve tarzn da belirliyor. Bu da son derece doal. karacamz derginin sizin hazrladnz manifestoyla kmasnn doru olmayacan belirtmemizin temelinde bu yatyor. Yoksa baz eletirilerimize ramen,eer bizlerin de bir hareket ve giderek rgt kurma dncesi olsayd, ok rahatlkla dergi manifestosu,hatta rgt proram olarak altna imza atabilirdik. Ve byle proraml bir dergide sizlerle birlikte hareket ederdik. Bizlerin mevcut gereklikleri,konumlar byle bir rgtn olumas srelerine birebir katlmaya uygun dmyor. Yoksa gereklililiine inanmadmzdan, ya da bu konuda sizlerle hareket etmek istemiyor olmamzdan dolay da deil. Sadece konumlarmzdan ve bu nedenle nceliklekimizden kaynakl bir durum. Sizinle yazmaya,ortak bir dergi iin tartmaya baladmz gnden beri bu dncedeyiz. Burda zgr ve Orhanla yaptmz toplantlarda,yine sizinle yazmalarmzda bu kadar ak dncelerimizi belirtmemi olsak da benzer eyler syledik yazdk. Sadece bizim karmay dndmz derginin ilk bata bir proramla,manifestoyla kmasnn doru olmayacan,bunun daraltacan syledik. Bunu sylerken,sizleri amacnzdan vazgeirmeye almadk. Son yaptmz toplantda da zgr iki dergi dncesini nerirken de son derece doal karladk ve bu biimiyle da ortaklaabileceimizi belirttik. Yapmaya altklarnz ve karmaya altnz dergi konusundaki yaklammzn benzerini sizden de beklerdik. Derginin ilk etapta proraml kmamas gerektiini belirtirken elbetteki bu dnceye katlmayabilir,hatta eletirebilirdin. Zaten eletirilerini de belirtmitin. Fakat verdiin tm rneklerden sanki tm dergiler ilk karken mutlaka bir manifestoyla kmas gerekiyormu gibi kendi nceliini genelletirmen ve giderek mutlaklatrmann yanll kadar,bunu yapmaya alrken ok zensizce okuduun belli olan yazdklarmzdan kimi cmleler alp aslnda yklemek istediin anlamlar ykleyerek ar elitirilerde bulunman anlamakta zorlandk. kacak dergi sre iinde proram tartmasna girsin ve olutursun dememizi nesnel olarak yaplan ise,devrimci bir proram tartma d brakmak ve gerici proramlarn egemenliine hizmet etmek oluyor biiminde ok ar deerlendiriyorsun. Bir kez hazrladn manifestoyu dergi adna deil de kendi adna ya da Denizlerin belirttii gibi imzalamak isteyenlerle yaynlayabileceini belirtmitik. Yine dergilerin ama olmadn yazyor,mutlaka proramla kmas gerektiini belirtiyorsun. Yani bir derginin amam-aram oluunu sadece ilk kta proramla kp kmamasna balyorsun. Pnarn mevcut durumu,almalar yine yazdklarmzdan bizlerin bir dergi karmay tek bana ama olarak grmeyecek insanlar olduumuzu bilmen,anlaman gerekirdi. Yine ok seslilikten bahsederken,programszl,ilkesizlii savunan oportnist bir dergi dnmediimizi anlaman beklerdik.

131

Sizin eletirilerinize ramen Abdullah calann Demokratik Cumhuriyet Tezleriyle sizinki birok bakmdan benzerlikler tayor ve siyasal bir iradeye dnmesi halinde nemli gelimelere yolaak devrimci dnceleri ifade ediyor. Bugn temel sorun, Halklarn Kardelii yaklamnn dnemin,artlarn dayatt bir siyasal taktik sorun olarak m, yoksa daimi kardeliin saland,tarihsel bir krlma olarak yaanacadr. Gnmzde artlar buna hazrdr. Teori,tarih,siyaset bu artlarn gerisindedir. Dergiyle amaladklarmzn banda mevcut artlara uyumlu dnce ve zihniyeti yayma geliyor. Esasen bu konuda 1970lerde Denizlerin,Mahirlerin iyi niyetinden,samimiyetinden kuku duyulamaz. Ama bu iyi niyet ve samimiyet kkl bir felsefi,tarihsel zihniyetle beslenmediinden kalc olup,sonuca ulaamad. Gnmzde gerek Abdullah calann ve gerekse sizlerin bu niyetin devam iin felsefi,tarihsel ve pratik araylar bu nedenle son derece nemli olmaktadr. Tm farkllklarmza ramen Pnarla birlikte sizlerle ortak bir dergi karmann bylesine bir anlam var. % %Ama ilk planda,tm bir yanl tarihsel zihniyet,gnlk yaamda nmze halklarn,aydnlarn sosyal psikolojisi olarak kmaktadr. Bu sosyal psikoloji,Trk halkna,dier halklara gvensizlik olarak zerk,yani enjekte edilmektedir. Krt halkna ise ayr devlet olarak sunulmak istenmektedir. Halklar bu zayf noktadan maniple edilmeye allmaktadr. Bu sosyal psikolojinin gerisinde arptlm bir tarih,karanlkta braklan bir tarih ve bunun zerinde ekillenen bir teori ve edebiyat yatyor. Bu nedenle dergi,siyasal konjoktr grmezden gelmeyen,ama tm abasn da bu yanl tarih,teori ve edebiyat anlayn aarak bir varolu izgisi oluturmaldr. Mevcut siyasal konjoktr aamaz ise ,konjoktr oluturan,yn vermeye alan planlamalar iinde irade sahibi olamayan bir e olur. Belki bir g oluturur,ama irade olamaz. Dergi,salt politik ilevli bir dergi olmasn derken temel neden ve kaygmz buydu. Salt politik bir yaklamla bu nedenlerin ve kayglarn alamayacan dndmzdendi. te yandan,Krt halknn politize olmu durumu dikkate alndnda salt felsefi-teorik bir dergiyle de yetinilmeyecei aktr. Bu nedenle karacamz derginin teorik ve politik olmas gerektiini savunduk. Son bir nokta,Pnarla tarttmzdan onun adna da yazyorum. Yazd bir yazdan bir cmle alarak onun zerine sayfalarca yazm olman da ak sylemek gerekirse bizi rahatsz etti. Pnarn deerlere hakaret etmemek kaydyla eletiri yaplabilir demesine fazla ierlenmisin. Tabi insan isterse hakaret szn senin yorumladn gibi de yorumlayabilir. Orda yaadn sorun,szce byle bir anlam yklemene de yol am olabilir. Yine insan yeri geldiinde eletiriyle hakareti ve kfr de bir sayabilir. Ama Pnarn hakaretten kast ettii kelimenin gerek anlamda karl olan hakaretti. rnein gazetede veya dergide Abdullah calann teslim olduu,devletle ibirlii iinde olduu ynnde bir dnceyi yaynlamay elbette bekleyemezsiniz. Kastedilen bu ve benzeri kfrler,hakaretlerdir. Bu kastedilmi olmasna ramen,senin hakeretle,kfr,eletiriyi bir sayp bunun zerine sayfalarca yazmana dorusu anlam vermede zorlandk.

132

Belki bu yaananlar karlkl birbirimizi daha iyi tanmaya ve anlamaya vesile oldu. Ve yine ilk bata yaanan bu tatsz durum,daha byk skntlarn yaanmasnn nne getii gibi,ortak alma koullarn da olgunlatrd. En azndan ben byle yaklayorum. zenle yazmaya altm. Haddimi ve kastm atmsa imdiden zr dilerim. Selam ve sevgilerimi iletiyorum. Ahmet 21. 11. 2004 Ahmete Mektup Merhaba Ahmet, Mektubu hemen dergi projesinde yer alan arkadaslarin bulundugu gruba yolladim. Bizlerin arasinda belki bir bilgilenme kopuklugu var. Cunku daginik durumdayiz tek haberlesme aracimiz internet ve bu aralar Deniz cok calismak zorundaydi fazla bir bilgi veremedi. Bu nedenle zaman kazanmak icin dogrudan sana yaziyorum. Tabii bir sureti de dergi projesindekilere. Sali gunu yapacaginiz toplantida bildirge ve teknik sorunlari goruseceginizi soyluyorsun. Ikinci mektupta (Kolay anlasilmasi icin diyorum. Cunku tepkinize ve uzulmenize yol acan ilk mektuptan az sonra bir de ikinci mektup yollamistim. Onda daha somut ve pratik konulara yoneliyordum. ) farkli versiyonlariyla iki dergi onermistim. O oneri baglaminda, isterseniz disindan isterseniz ortaklasa cikarici olarak (tabii bildirgede ifade edilecek amaclarin benimsendigini var sayilir ortaklasa cikarmak icin), sizin projenize katilabilecegimizi soylemistim. Simdi bildirgesi ve teknik sorunlari gorusulecek dergiye elbette destek sunacagiz. Bu elde bir. Ve bu destegin oyle bastan savma bir destek olmayacagini en ezindan simdi Ozgur Gundem icin yapilan ve yapilmaya calisilanlardan anlayabilirsiniz. Bildigim kadariyla Deniz de "ayri dergi cikarma girisimimiz baki kalmak uzere" bu sizin projenize katilmadan soz etmis. Benzer sekilde ikinci mektupta onerdigim iki dergi projesi de oyle. Yani bu arada biz de basindan beri bulunan dergi projesine devam ediyoruz. Ve tabii bu projeye katilmanizi da istiyoruz. Yine ayni sekilde, eger Manifesto'da ifade edilen hedeflere katiliniyorsa, ortak cikarmak icin, yok eger tam bir katilim yoksa, en azindan bagimsiz yazar olarak ve baska bazi pratik desteklerle. Bu konuda hic bir sey goremedim mektubunuzda. Bu konuyu gorustunuz mu aranizda. Ne diyorsunuz? Biraz bilgi verir misiniz? Bunu boyle acele ve direk istemememin nedeni su. Biz de burada (Hamburg'tan girisimciler olarak Hamburg'ta)dergi projesiyle ilgili olarak Sali Gunu toplanacagiz. En azindan ne deniyor bilgimiz olsun diye. Ve Sali toplantisinda, eger siz de bu konuyu gorusmediyseniz, sizin de ona biraz bu konuda gorus olusturmus veya dusunmus olarak gitmeniz icin. Sunu belirteyim en azindan Pinar Selegin, hic olmazsa bir yazar olarak katilmasina cok deger veriyoruz. Tabii aslinda Manifesto'da belirtilen amaclarin benimsenmesi ve aktif bir katilim arzulanmaktadir (Metnin gozden gecirilerek itiraz olabilecek yerlerin gorusulmesi elbette veridir. )Bu nedenle, aylardir butun girisimlerimizi adeta durdurduk ve cevap bekliyoruz.

133

Bu nedenle, Ozellikle Pinar Selege ve sizlere (Kusura bakmayin sizler hakkinda hic bir bilgim olmadigi icin boyle yaziyorum, yanlis anlamayin. Siz sizler hakkinda bir seyler bildigimi saniyorsunuz mektubunuzdan cikardigim kadariyla. Ama gercekten hic bir sey bilmiyorum. Verdiginiz kisa bilgiler beni sasirtti. Ornegin ben sizleri gercekten cok genc, otuz yas sinirinin altinda insanlar saniyordum. Siz ise 20 - 30 yillik siyasi tecrubelerden soz ediyorsunuz)tekrar su soruyu yoneltmek istiyorum. 1)Manifesto'da ifadesini bulan programi benimsiyor musunuz? Eger benimsiyorsaniz bu derginin cikaranlari arasinda yer almak ister misiniz? 2) Eger benimsemiyorsaniz veya aktif olarak cikaranlar arasinda yer almak istemiyorsaniz, bu dergiye bagimsiz bir yazar olarak yazar misiniz? Bize bu konuda bir cevap verirseniz cok seviniriz. Ayrica yazacagim da ama tekrar belirteyim. Ben sayin Pinar Selegi yillardir hayranlikla izleyen biriyim. Onun ozellikl Turkiye'nin o curuyen ortamindaki tavrina ve sonraki angajmanlarina deger bicilemeyecegini dusunuyorum. Orada Sadece onermelerin bizlerin kasit ve istemleri disinda kendi mantiklari oldugunu gostermeye calismistim. (Ikinci mektupta bunu farkli bir soyutlama duzeyiyle ilgili bir sorun oldugu cok acik gorulur aslinda. ) Bunun kendisiyle ve onun tarafindan ifade edilmesiyle ilgisi yoktur. Yani kendisine karsi en kucuk bir ima bile dusunulemez. Bu nedenle tekrar acik olarak bunu belirteyim. Butun bu aciklamalar yeterli gorulmuyorsa, herkesin icinde simdi kendisini kirdigim icin ozur dilerim. Belki cok daha ozenli olmam gerekiyordu. Biliyorum bazi kirginliklar kirilan bir bardak gibidir. Ne kadar yapistirilsa da eski halina gelmezler. Buna ragmen tekrar belirteyim, bu kirginligin giderilmesi icin elimden geleni yapmaya hazirim. Ama en azindan haberlesme zorluklariyla dolu kisa is birligi doneminde, boyle bir kastimin olmayacaginin anlasildigini dusunuyorum. Sevgi ve saygilarla Demir 24. 11. 2004 Orhann stanbuldaki Toplant Raporu Sal-stanbul Toplants Sal gn stanbulda, ortak dergi projesinde, ar bildirgesi, yayn kurulu ve teknik konularn konuuldu toplantya dair notlar: Toplant, Ahmet, Deniz, Orhan ve Ramazan(Urfadan)n katlmyla gerekletirildi. Pnar i younluu nedeniyle katlamad. Toplantdan nce Ahmet, Pnar ve Ramazan bir toplant alp ortak nerilerini belirlemilerdi. Dolaysyla Pnarn gr ve nerileri de toplantda iletildi. Toplantnn birinci gndemi; Bildirge Ahmet, Pnar ve Ramazann bildirgeye dair ortak nerisi, manifestonun giriindeki Orta

134

Dou ve milliyetilik deerlendirmesiyle balayabilecei, bildirgenin odana Ortada Dounun bir felakete srklendii ve bunun temelini din, dil, etni ve soya gre tanmlanm ulusuluk anlaynn oluturduu nun konulmas ve dergiyi karanlarn bu anlay dlad vurgusunun konulmas oldu. Genel olarak ortaya konulan, bildirgede bizler sorunu ortaya koyalm ve sorunun zmnn tartmasn, cevaplar amlandrma iini derginin ieriine brakalm yaklamyd. Pnar bu dorultuda bir tasla kaleme alabileceini belirtmi. Toplantda da bir taslak zerinden tartmann daha salkl olaca belirtildi ve Pnarn tasla hazrlamasna karar verildi. Bu dorultuda Ramazan ve Ahmetle manifesto zerine de konuuldu. Ramazan manifestoyu yeni okuduunu ve bu haliyle ortaya koyduumuzda erh koyacan, ama bunu kar olduu iin deil, bilmedii, ierisindeki bir ok konuda(rn. in alfabesi meselesi) aratrmad ve tartma gerei duyduu iin erh koyacan, kendisinin bu konuda ikna edilmeye ihtiya duyduunu belirtti. Ahmette programla bir probleminin olmad hatta bu programn calann da ortaya koyduu program olduu ve zaten byle bir program zerinden alma yrttklerini belirtti. Daha sonra Ahmet ve Ramazana bu, birlikte karlacak derginin dnda bizlerin projesinde, manifestoyla karlacak dergide kendilerini nasl konumlandracaklar soruldu. Ahmet, dergiye dier yazacaklarn sadece yazmakla da kalmayacaklarn teknik vs. konularda da ellerinden gelen yardm yapacaklarn, manifestoyla bir farkl durularnn da olmadn fakat, politik bir hareket, hatta bir rgt yaratmak amacyla karlacak bir dergide kendi bulunduklar konum ve balayclklar nedeniyle karclar arasnda yer alamayacaklarn belirtti. kinci Gndem; Yayn Kurulu ve Teknik Meseleler Ahmet, Pnar ve Ramazann grmelerinde belirledikleri ve toplantda sunduklar neriler; *Derginin ilk says Mart aynda ksn. *Dergi ilk aamada iki dilde karlsn; Krte ve Trke. *Derginin periyodu ilk aamada 2 ay olarak belirlensin ve 6 ayn sonunda imkanlara gre aylk periyoda drlmenin imkanlar aransn. *25 veya 26 Aralkta ilk yayn kurulu toplants gerekletirsin. Kayn Kuruluna sim nerileri: Ragp Zarakolu Remziye Aslan(Daha nce karlan Bilim Siyaset dergisi karclarndan. Ankaradan. retmen) Demir Kkaydn Deniz Can

135

Orhan Gn efik Beyaz(Krt Enstits Bakan-Politik izgisi daha ok Avrupa Birlii ynnde. ) brahim Arslan(Gney Krdistan_i iin orada bulunuyor. Orada politik faaliyeti yok_ Bilim Siyaset Dergisinden) -Derginin rak ayan, temsilciliini oluturabilir nerisiyleNecdet pekyz(kendisiyle henz konuulmam. Fakat cevabnn olumlu olaca dnyor. Eski Diyarbakr Tabip Odas Bakan(emekli) Sosyal Demokrat bir yan var. Kabul etmemesi durumunda Diyarbakrdan baka bir aydnn nerilebilecei belirtildi. Pnar Selek Ahmet Ramazan Teknik adan hukuki ileri Pnar, eviri komisyonu almalarn Ahmet zerine ald. Web sayfas, mizanpaj gibi teknik ileri de bizlerin halletmesi istendi. 25 veya 26snda gerekletirilecek yayn kurulu toplantsna kadar, derginin en az 6 aylk bro, matbaa vs. masraflarn karlayabilecek kadar maddi imkann imdiden seferber edilmesi gerektii belirtildi. sim nerisi olarak Pnar Sentez i belirlemi. Bunun hem Krte hem de Trkede kullanmnn ayn olduu ve hem bu adan hem de anlam itibariyle iyi bir isim olduu belirtildi. Derginin ilk saysna dosya konusu nerileri srasyla; demokrasi, milliyetilik ve devlet. zetle notlarmdan derlediim ve aklmda kalanlar bunlar. Orhan neri veya bizim iin bir zorunluluk: Pnarlarla bir dahaki toplant ncesi Ankaradaki arkadalarnda katlmyla stanbulda bu nerileri ve bizim genel itibariyle projelerimizi konumak ve kararlatrmak amacyla bir toplant almamz gerekmekte. 27. 11. 2004 - Hamburg Toplant Sonular Hamburg Sali Toplantisi Sonuclari Bir suredir Hamburg'taki sali toplantisi hakkimda bir bilgi veremedim. Ama zaten girisimlerin cevaplari icin bekleme soz konusuydu. Bu bakimdan pek de bilgi verecek bir durum yoktu. Bundan bir kac hafta once, gece falan yaparak para kazanamayacagimizi gorunce en azindan politik bazi faaliyetlere girismek gerektigi uzerinde anlasmistik. Bunun uzerine olabildigince az masrafli sempozyum gibi bir sey icin yoklamalar yaptik. Yoklamalar ve cevaplar sonucunda su noktaya varildi. "Amerika'nin Buyuk Ortadogu Planina Karsi Halklarin ve Isci Sinifinin Plani Ne Olmalidir?" seklinde ozetlenebilecek; sosyalistler ve isciler arasinda bir strateji tartismasi acmaya yonelik

136

bir konu belirlendi. Toplantinin bu konuda sunulacak bildiriler ve tartismalar biciminde olmasi benimsendi. Yoklamalara gore, bir sol orgutun, PDS, destegiyle, Turkiye'den bir kisinin yol parasi karsilanabiliyordu. Bu nedenle kendi toplayacagimiz bagislarla da bir iki kisiyi finanse edebilecegimizi dusunerek en az iki kisinin Turkiye'dan katilmasini hedefledik. Ilk elde Pinar Selek, Halik Gerger, Ertugrul Kurkcu ve Ragip Zarakolu'na, tek tek, boyle bir toplantiya katilip katilmayacaklarini; eger katilacaklarsa uygun tarihlerin kendileri icin neler oldugunu sorduk. Hepsinden olumlu cevap geldi. Sadece Pinar Selek, devam eden bir mahkemesi nedeniyle disari cikamadigini soyledi. Bunun uzerine en az bu uc kisinin katilmasini kararlastirdik. Katilimcileri daha da zenginlestirmeyi sonra ortaya cikabilecek yeni olanaklarin durumuna biraktik. Bu arada, ASTA araciligi ile Universite'de yer ayarlanacagi belirlendi. Boylece toplanti parasi yeri sorun olmaktan cikiyor. Ayrica Toplantiyi koruma altina almasi icin iki Profesorle gorusuldu ve onlarin da katilacagi ek bir toplanti belirlendi. Buna gore son durum sudur: 25 -26 - 27 Subat 2005 tarihlerinde bu toplantilar yapilacak. 25 Cuma gunu aksami. Iki dilli olarak (Turkce ve Almanca) konusu AB, ABD ve Ortadogu olan bir Acik oturum Yapilacak. Buna Ertugrul + Ragip + Gerger + Demir + Norman Peach (Uluslararasi hukuk Profesoru) + Tobias Pflge (Avrupa Parlamentosu Milletvekili) katilacak 26-27 Cumartesi ve Pazar gunu, sadece Turkce Olarak: "Amerika'nin Buyuk Ortadogu Planina Karsi Halklarin ve Isci Sinifinin Plani Ne Olmalidir?" Basligi ile bir sempozyum. Katilanlar Simdilik: Haluk Gerger, Ertugrul Kurkcu, Ragip Zarakolu, Demir Kucukaydin. Almanya'da Recep Marasli'ya soruilacak. Ilerde Para Bulunursa Turkiye'den Faik Bulut'a da sorulacak. Hamburg'ta toplanti ile ilgili durum bu. Kitap basimi. Derginin cikmasi icin para lazim. Bu nedenle aradaki hazirlik doneminde en azindan kitap basilarak bir gelir yaratma ve ayni zamanda dergi icin bir teorik ve politik temel saglamak icin kitap basimi yolu dusunulmus. Deniz'in buldugu 1000 ve cebiden koydugu 300 dolar ile bu ise girisilmisti. Ankara'daki arkadaslar bir yayinevi kurmustu. Bununla Besikci Elestirisi yayinlaniyor. Bir veya iki haftaya kitap cikacak. 1000 adet basiliyor. bunun 500'u dagitimciya veriecek. Onun parasi gec donuyor. Geri kalan 500 elden satilacak. Kitap 350 sayfa kadar olacakmis.

137

Bu 500'un satisi eger gerektigi gibi yapilabilirse aslinda ilk uc sayiyi finanse icin gerekli 5000 Euro'yu bulabilir. Tabii 10 Euro'dan satilma kosuluyla ve hepsinin satilmasi kosuluyla. Ama kitap en azindan Avrupa'da 10 Eurodan satilabilir. Turkiye'de gelir durumu nedeniyle daha dusuk fiyat dusunulse de. Bu bakimdan kim ne kadar satabilir ve istiyor bildirilirse iyi olur. Bunun yani sira, bir miktar daha para bulup, Gelecegi ve Gecmisi Kurtarmak Ile Ortadogu Demokrasi Manifestosu'nu Yirmibirinci Yuzyil icin Manifesto basligi altinda bir onsozle, ikinci bir kitap olarak basmaya girisilecek. Bu da ayni sekilde ek bir gelir yaratir ve Dergin icin simdiden onu savunacak kisiler saglayabilir. Ayrica bu yayinevi'nin para getirme amacina yonelik olarak baska yayinlar da yapmasi soz konusu. Bu baglamda, ozellikle Populer bilim kitaplarinin Turkiye'de iyi bir satis saglayabilecegi dusunuldu. Ozellikle nefis bir anlatimi olan ve ilerlemenin duz evrim anlayisini doga bilimleriyle parcalayan Paleontolg Stephan jay Gould'un kitaplarinin yayinlanabilecegi dusunuldu. Bunun icin cevirecek arkadaslar araniyor. Dergi destekleyicisi iki arkadas bu kitaplari simdi gozden geciriyor. Yapabileceklerine karar verirlerse ve zamanlari varsa cevirecekler. Ayrica Yine Michael Lowy'nin Kurtulus ve Mesihci Gorus isimli kitabini da yayinevinden cikarilmanin yolu aranacak. Butun bu para getirmeye yonelik kitaplar da aslinda Derginin manifestosunda ifadesini bulen anlayisin felsefi temelleriyle ilgilidir ve bu anlamda Turkiye'nin entelektuel ortamini buna hazirlarlar. Ozetle klasik evrimci anlayisla ve ilerlemeci tarih anlayisiyla bir kopusmayi, Gould, doga bilimlerinde; Lowy ise Dusunce tarihinda ele almakta. Bu konuda zaten Turkiye'de yayinlanan Lowy'nin Dunyayi Degistirmek Uzerine adli kitabi var. Yayin konusu boyle. Selamlar. Oneriler ve katkilar bekleniyor. Bu dergiyi destekleyenler grubuna bir cok katilimci olmakla birlikte cok az kisiden ses geliyor. Gecenlerde Toga'nin Yazisi cok ilgincti ve umut vadeden bir sesti. Herkes bir ses verse olmaz mi? En azindan kac kitap satabileceginiz veya ceviri oneriniz vs. . Turkiye'de yapilan toplanti ise cok verimli olmus. Iki dergide ve karsilikli destekte anlasilmis durumda. Yani biri simdilik iki ayda bir cikacak ve adi Sentez olan teorik dergi. Bunun bildirgesini simdi Pinar Selek yazacak. uzerine tartisacagiz. Ozellikle yeni kurulacak partiye ve ozgurluk hareketine teorik bir acilim saglamaya yonelik. Bir de bizim Manifesto temelinde cikacak dergi. En azinda 15 gunde bir ve ilk firsatta haftalik, politik dergi. Ilk elde Turkiye'de Turkler arasinda, Turk ulusculuguna karsi devrimci demokratik bir

138

programi savunan bir akim, bir hareket olusturmaya yonelik, ve bunu bu ornek araciligiyla butun uluslar arasinda yapmayi hedefleyen dergi. Gorusmelerin ayrintisi Orhan'in aktardigi protokolde var. Bu arada, Ortadogu Icin Demokrasi Manifestosu'nun Yunancaya cevirisi baslamis. Almanca, Ingilizce veya Fransizcaya cevirecek insan araniyor. Keza Arapca, Kurtce, Farsca, ibranice vs. . Derginin adinin Ermenice olmasini dusunmustuk. Henuz bir oneri gelmedi. selam ve sevgiler

Gazetede Sansr
15. 11. 2004 Pnara Sansr Haber Veren Mektup Merhaba Degerli Pinar, Haberiniz oldugunu sanmiyorum ama yazimin basligi tam tersi anlama gelecek sekilde degistirilmis ve sansur uygulanmis bulunuyor. Bununla ilgili olarak asagida ve ekte de bir ornegi bulunan bir mektup yazdim. Ama bu mektubu yollamadim. Once size iletiyorum. Sizin onerinize gore davranacagim. Ne yapmami onerirsiniz? Asgidaki mektubu yollayayim mi? Kamu oyuna da aciklayayim mi? Yoksa unutayim mi? Yoksa sizin de onereceginiz degisikliklerle mi yollayayim? Onerinizi bekleyecegim. Selam ve saygilarimla
lkede zgr Gndem Gazetesi Redaksiyonuna,

Sayn lkede zgr Gndem Gazetesi Redaksiyonu, ki hafta kadar nce sayn Pnar Selek, bundan sonra artk iki haftada bir deil de haftada bir yazmam istedi. Ben de aslnda bir ok ekincelerin bulunmasna ramen (rnein bir sosyalist olarak yazarsam onlara sansr uygulanaca gibi), zellikle yeni bir parti kurma almalarnn bulunduu bu aamada, haftalk yazlarla olsun bu tartmalara girerek fiilen onun olmay amalad gibi sadece Krtlerin partisi olarak kavranmamasna dolaysyla hedefine ulamasna kk de olsa bir katkm olabilir diye dnerek teklifi kabul ettim ve geen hafta Pazartesi gn akam yazm yazp yolladm. Yazlarm bildiim kadaryla aramba gn yaynlandndan (nk benden en ge Sal leye kadar iletmem istenmiti ok nceleri) aramba gn tesadfen telefon etmi bir gazete okuyucusuna yazm okudun mu diye sorduunda, gazetede yazm olmadn syledi. zerine dnmeyi bile gerekli grmedim. Her zaman olduu gibi bir organizasyonsuzluk, koordinasyonsuzluktur. Sayfay dzenleyen haftalk yazmaya baladm bilmiyor olabilir

139

veya belki bu uygulama gelecek haftadan itibaren balayacaktr diye dndm. Ancak, yanlmyorsam Cuma gn, gazetede yazmn yaynlandn ama (gazetede yazm okuyan okuyucu ayn zamanda benim yazlarm internet zerinden okuduundan, orijinal baln biliyordu) balnn deitirilmi olduundan sz etti ve sonundaki gerici szcnn olmadn syledi. Ancak o arada balant koptuu ve sonradan tekrar balant kuramadmdan, bunun sadece o szn m yoksa, Niin gerici bir taleptir tarzndaki yan cmleciin mi eksildii olduun anlayamadm. Ancak bunun nemi yok. ster sadece gerici sz karlm ve balk Krtlerin ve Trklerin Kurucu Olduu Bir Cumhuriyet Niin Bir Taleptir? eklinde olsun; ister son cmlecik karlm Krtlerin ve Trklerin Kurucu Olduu Bir Cumhuriyet eklinde olsun, eer o arkadan bana syledii yalan deilse, yazmn bal deitirilmi bulunmaktadr. lk bakta bir cmlenin veya bir yan cmleciin deimesi pek nemli gibi grlmeyebilir veya bu yle grlmek istenmeyebilir. Ancak bunu zmlediimizde bunun son derece vahim sonular olduu grlmektedir. Hem de bir ok farkl dzeylerde. imdi ncelikle ksaca bunlar ele almak istiyorum. Gazetede yayn gnnden balayalm. Birincisi, brakalm devrimcilii veya demokratl bir yana, en sradan bir burjuva basannda bile, en sradan insani ilikide bile, bir insandan u gn yaynlanmak zere bir yaz istenmise ve o yaz o gn rnein her hangi bir teknik nedenle yaynlanmamsa, o insana bir haber verilir, kusura bakmayn, u u nedenlerle yaznz bu gn yaynlayamadk falan gibi bir eyler sylenir. Bu her sradan uygar insann yapmas gereken bir davrantr. Bu insanlara ve onlarn emeine verilen bir deerin ifadesidir. Dnn ki bu bile yaplmyor. Belki denebilir ki, bundan sonra aramba gnleri deil, Cuma gnleri yaznz yaynlanacaktr onun iin zel olarak telefon edilip haber verilmemitir. Ama bu daha da ktdr. Bu ayn zamanda bundan sonra yazlarm haftann baka gnleri yazmam demektir ki, yaamm buna gre dzenlememi gerektirir. Byle bir durumda, bunun yaplabilmesi iin, aksine byle bir deiiklii sadece bildirmek deil, mmkn olduunca nce bildirmek ve byle bir dzenlemenin kendisine uyup uymadn o kiiye sormak gerekir. Btn bunlar yaplmyor. Hibir aklama, bilgilendirme hibir ey yok. Tesadfen o gnlerde Trkiye ile haberlemem olmasa, hibir eyi bilmem bile sz konusu deil. Hayvanlara bile insanlar daha saygl davranrlar. Anlalan bizlere bir hayvan kadar bile deer verilmiyor. Zaten bir deer verilmesini de beklemiyoruz. Ona da eyvallah. Eer balktaki deiiklik olmasayd, imdiye kadar onlarca kere olduu gibi, bunu da grmezden gelir; anlamam gibi yapar, aptalla vurur geitirirdik. Balktaki deiiklik olmasayd bu satrlar yazma gereini bile duymazdm. (Kim bilir belki daha nce de yazlarmda benzer deiiklikler yaplmtr. Bilmiyorum. nk ben gazeteyi sadece internetten izleyebiliyordum ve ok uzun zamandr internetten de izlemek mmkn olmuyor. )

140

Ama balktaki deiiklik sorunun sadece bir ihmal, koordinasyonsuzluk ve hatta kabalkla aklanabilmekten uzak olduunu, ortada kastl bir durum olduunu gstermektedir. Birincisi, bir yazarn yazsn her hangi bir nedenle deitirmek iin, brakalm demokratl, ilericilii ya da bilmem hangi gzel ve olumlu nitelemeleri bir yana, en sradan, hibir iddias olmayan insanlar bile, o yazara sorar izin isterler. Ama bizim gazetemiz. Yazarlarn yazlarn istedii gibi kesip bimekte, onlar haber verme gerei bile duymamaktadr. Bu nasl bir anlaytr ne denir syleyecek sz bulamyorum. Ama burada muhtemelen her zaman olduu gibi, muhtemelen yle bir itiraz yaplacaktr. Heval kusura bakmayn, sayfay yapan arkadan gznden kam, kastl bir ey yoktur. Henz tecrbesizdir. Ltfen yle bytmeyin. Tam tamna byle olmas gerekmiyor. Olay nemsizletiren, tesadflere, acemiliklere balayan bir aklamayla geitirme. lk zamanlar bunlarn gerekten yle olduuna da inanyordum. Arada geen zamandaki tecrbelerim bana hibir eyin tesadfi olmadn; o gdk fiiller (unutmalar, i srmeleri. , acemilikler) gibi grlenlerin aslnda politik ve ideolojik tavrlarn ifadesi olduunu oktan retti. Bu bakmdan byle masallara karnm tok. nce unu belirteyim. Yazmn balndan, ister bir kelime ister bir cmlecik karlm olsun, sonu deimemekte, yaznn balnn btn anlam ters yz edilmi olmaktadr. nk ben yazmn balna; son derece bilinli ve kastl olarak Niin Gerici Bir taleptir ifadesini koydum. Kii olarak uzun balklar pek sevmememe ramen. nk yaznn mesajn balkta net bir ekilde ifade etmediim takdirde ne dediimin anlalmayacan veya grmezden gelineceini bildiim iin, provakatif olmak; yeni parti kurulu almalarnda bir tartma balatmak, insanlar dndrmek iin kastl olarak byle formle ettim. Ben de 40 yldr aktif politika iinde olan bir insanm ve neyin niin ne zaman nasl yaplaca hakknda bir fikrim vardr. Bir gazete sayfa dzenleyicisinin veya redaktrnn onlar dzeltmeye kalkmasna ihtiyacm yoktur. Ve yazm trpanlayan kii ya da kurul, onu tam da bu en can alc noktasnda hadm etmektedir. Bu aka siyasi ve ideolojik bir tavrdr. Bunun tesadfle, ihmalle, tecrbesizlikle falan ilgisi yoktur. (Ve muhtemelen, delilim olmad iin kantlayamam ama yaznn yaynlanmasnn iki gn gecikmesi de teknik ya da baka bir nedenle deil, tam tamna yaznn balnn deimene yol aan nedenle ilgilidir. ) Hepimiz siyasi insanlarz. Hepimizin inand ya da doru kabul ettii grler inanlar var. Bunlarn farkl olduu da kimsenin mehul olmasa gerekir. Aka u sylenebilir. Kusura bakmayn bu yaz bu biimiyle gazetemizin politikasna uymamaktadr. Bunu byle yaynlamayz. yle bir deiiklik neriyoruz. Ne dersiniz? O zaman da yazar kendine gre neriyi kabul edip etmeyeceine , yazp yazmayacana kendisi karar verir. Ama bu yaplmyor. Sanki ortada hibir ey yokmu gibi davranlyor. Haber bile verilmiyor.

141

Ama bu haber vermeme bile, olay sanki hibir siyasi veya ideolojik anlam olmayan, tesadfi bir olay gibi, nemsiz gibi gstermenin bir arac aslnda. Yani dorudan ve aktan bir siyasi veya ideolojik itiraz yaplmayarak ama fiilen yaznn bal, sanki tesadfen, nemsiz bir kelime deiiklii ile yaynlanm gibi gsterilerek belli bir anlay sansr edilmekte ve bastrlmaktadr. Eer bu deiiklikten, sayn Pnar Selein haberi vard ve onun bilgisiyle yapldysa, buna yaparak, hem verdii sz tutmam olmaktadr hem de bunu benden gizlemi demektir. Bu durumda, syleyecek sz bulamam. Ama sayn Selein bu deiiklii bildiini bile sanmyorum ve onun hibir zaman byle davranmayacana inanyorum. Eer sandm gibiyse, bu ister sayfa dzencisi, ister sayfa sorumlusu, ister redaksiyon tarafndan yaplm olsun, bu tr gizli engellemelerin ad, benim bildiim kadaryla sabotajdr. Sadece benim yazma kar deil, benim yazmda yansyan politik program ve izgiye, yani ayn zamanda byk lde, Abdullah calann da savunduu izgiye kar sabotajdr. Hibir rastlantsal yan yoktur. Farkl bir program ve anlayn, ak bir siyasi mcadeleye girmeden, kendisini, gizlice engellemelerle dayatmasdr. imdi bunu kantlayacam. Birincisi, yaznn balnda, grmediim iin hala bilmiyorum. Hangi trden deiiklik yaplm olursa olsun, yaplan deiiklik, btn anlam ve mesaj ters yz etmektedir. rnein, eer birinci ihtimal ise, yani sadece gerici sz yoksa, balk yledir: Krtlerin ve Trklerin Kurucu Olduu Bir Cumhuriyet Niin Bir Taleptir? bu balk sanki talebin gericilii veya ilericilii deil de, Krtlerin ve Trklerin kurucu Olduu Bir Cumhuriyetin talep olup olmad tartlyor anlam kmaktadr. Bu da fiilen, u ana kadar Trkiyede kimse benzerini sylemediinden, yazda Trklerin ve Krtlerin Kurucu Olduu bir Cumhuriyetin savunulduu ve buna talep deildir diyenleri kar bunun bir talep olduu gibi bir anlama gelmektedir. Yani talep olup olmadn tartan bir balk gibi formlasyon ise eer bu fiilen bu talebin savunulduu anlamna gelmektedir. Yok eer tm cmlecik dm ise, Krtlerin ve Trklerin Kurucu Olduu Bir Cumhuriyet biimindeyse, daha da ktdr. Kar olduu slogan savunur bir yaz bal olarak anlalr. Ortada taammden ilenmi ama kolayca bir kaza ss verilebilecek tarzda zekice planlanm bir cinayet bulunmaktadr. Burada ldrlen bir insan deil bir duru bir politik anlay, bir programdr. Ama sadece bu kadar deil. Burada ldrlen sadece benim savunduum program da deildir. Bunun bile affedilir bir durumu yoktur. Ama ortadaki durum ok daha vahimdir. Benim bir ok konuda farkl grlerim olduu bilinmektedir, bu ldrlen de yle bir gr olsayd, hadi bu bir derece anlalabilirdi. Ama burada, Gazetenin ya da onun eilimlerini yanstt siyasi hareketin resmen savunduunu iddia ettii grlere kar bir sabotaj ya da cinayet sz

142

konusudur. Bunu nce biimsel sonra da ieriksel olarak kantlayaym. Herkesin bildii srdr ki, bu gazete calann grlerine paralel grleri savunmakta, en azndan okuyucular ondan bunu beklemektedir. Herkesin bildii gibi, ben calana mektuplar yazdm. Bu mektuplarla birlikte, Ortadou Demokrasi Manifestosu diye bir metni de ilettim. calan bu mektuplar okudu. Hatta Avukatlarna, Kkaydnn yazlarn okudunuz mu diye sorarak onlar kendi slubuyla okunmak iin tavsiye etti (ve bu ifade tavsiye olmaktan karlmak iin, tpk bu balk hikayesinde olduu gibi, calann Orijinal Grme Notlarndaki Okudunuz mu ifadesi, tavsiye anlamndan karlarak Okudum olarak deitirildi gazetede yaynlanan versiyonda. Orada da bir cinayet vard ve bu sabotajla ayn nedenle yaplmt. ) Bu yaznn bal, o calann okunmasn, tavsiye ettii metinlerdeki grleri savunmaktadr. Yani calann en azndan tavsiye ettii bir grtr cinayete kurban giden. Biimsel olarak sadece bu kadar deil. Biliniyor. calan, o mektuplar okuyunca, benim grlerimi radyo ve televizyonda vs. savunabilir, gelitirebilir diyerek adeta bir ak ek verdi. Yani benim yazlarmdaki grler, kendi grlerinin savunusu ve gelitirilmesi olarak kabul edilmektedir calan tarafndan. Ve byle anlalmas istenmektedir. Bu cinayet ileyen, muhtemelen, cinayetini, calann grlerini tartlmaz klma adna ilemi olsa gerektir. nk yzeysel bir bakla, benim calann Trklerin ve Krtlerin kurucu Olduu Cumhuriyet szne kar olduum bu nedenle de calana kar grlere gazete sayfalarnda hi olmazsa yaz bal olarak yer vermemek iin, kk bir hileye ba vurulmu gibi kavranlm ya da byle yaplmtr ya da byle temellendirilmitir muhtemelen. Ancak bu doru deildir. Eer gerekten iten gelen, demokratik bir cumhuriyet olarak savunulsa, pek ala, calann bize ilikin btn o syledikleri, yazya dokunmamann bir gerekesi ya da bahanesi olarak da iyi bir snak sunar. Niin bu tercih edilmemektedir de, tam tersi tercih edilmektedir. nk, ulusun tanmndan dilin, dinin, kavmin, soyun karlmas benimsenmemektedir. Yani calann lkel milliyetilik dediine yaknlk duyulmaktadr. Ama bu aka ifade edilmemekte, sanki yazmn bal deitirilerek ve bana haber verilmeyerek, kk hilelerle calan savunuluyormu gibi yaplarak, aslnda calann savunduu demokratik milliyetilik anlay sabote edilmektedir. Buraya kadar sylediklerim biimsel yandr. Elbette ben calann yazlarm hakknda sylediklerini gereke gstererek onlarn benimsenmesi veya kabul edilmesini istemiyorum. Bunu zaten yazdm mektupta da aka belirtmitim. Bu da bilinmektedir. Byle eylere ihtiyacm yoktur. Bunlar burada belirtmemin nedeni, yaznn baln deitirenin muhtemelen calana laf syletmemek adna byle bir ey yapt bahanesini elinden almak, calan savunma

143

postunun ardna gizleniin ardndaki snfsal eilimi ve programatik farkll gstermektir. Gelelim ieriksel kanta. Eer gerekten Demokratik Cumhuriyet, gerekten ulusun tanmndan dile, etniyi vs. dlamak kabul edilmi olsa, benim yazmn itirazsz koyulmas gerekir. lk bakta benim yazmn calann syledikleriyle elitii bile dnlebilir. Ancak durum yle deildir. Fikirlerin z kavrandnda, calann zaman zaman syledii Trklerin ve Krtlein kurucu olduu cumhuriyet gibi szler, ksmen bir kavramsal netlik olmamasndan kaynakland gibi, ayn zamanda burada calan, bu szleriyle Ulusun Krtlere ve Trklere gre, yani bir yerine iki etniye ve dile gre tanmlanmasn deil; Krtlerin ve Trklerin dile ve etniye gre tanmlanmayacak, ulusun kurucular olmasn kastetmektedir. Yani Krtler ve Trkler burada, ulusun tanmnda dayanlacak etni, dil, ya da uluslar deil; kuracaklar ulusu kendilerine gre tanmlamayacak Toplumsal gleri ifade etmektedir. Ancak, bir ilkel milliyeti Krtlerin ve Trklerin kurucu olmasn, ulusun tanm olarak grr ve anlar. te benim yazmda yaptm da tam da bu grn ve anlayn zerine gitmekti. Tam da zerine gittiim iin, yazm kaza ss verilmi ve szde calan savunan bir cinayete kurban gitti. calann son grme notlarnda bu ok aktr. calan kendini srekli gelitirmeye alan ve dnen bir insan olarak, son grme notlarnda bu noktay daha da ak olarak koymaktadr. rnein yle diyor: Biz demokratik btnl gelitiriyoruz. Devletin st kimlii iinde btn kltrler kendilerini ifade eder; demokratik btnlk iinde her kltr kendini zgrce ifade eder diyoruz. Devletin st kimlii vatandalk ban ifade eder. Avrupa ulusu da bir st kimliktir. 25 devlet Avrupa Anayasasna imza attlar. Avrupa ulusu kavram ilan edildi. Avrupallk bir st kimliktir. Bu Avrupada nasl oluyorsa, Trkiyede de olabilir. Trkiyedeki farkl milletler Trkiye ulusu iinde yer alr. Her millet kendi dilini zgrce kullanr, yaynn yapar, eitimini yapar, kltrn zgrce gelitirir. Bir forml neriyorum. Bundan sonra nerim u: kimlikli hareket edilecek. Birincisi Avrupa ulusu, ikincisi Trkiye ulusu, ncs her etnik kimliin kendi kavimsel zelliidir. rnein Avrupa ulusundanm, Trkiye ulusundanm, ayn zamanda Krdm, Trkm, erkezim. Byle devam eder ok ak ki, Trkiyeyi corafi bir kavram olarak ele almakta, resmi dili teknik bir sorun olarak almakta, bunun tesinde tam tamna bizim yazmzda nerdiimiz biimde, tm dillerin eitliinden sz etmektedir. Ulusu etnilerin toplam olarak tanmlamamaktadr. Avrupa ve Trkiyeyi politik olarak tanmlarken, etnik kimliin kavimsel zelliinden sz etmekte, etniyi politik alann dna atmaktadr. Bu tam tamna bizim dediimize denk dmektedir. Yani yazmn baln deitirip sansr edenler, fiilen znde calann yaklamn sansr etmektedirler.

144

Bunlar belirtmemin nedeni calann ardna gizlenmek deildir. Sadece yazy sansr edenlerin calann ardna gizlenmelerini engellemek iin belirttim. calan savunur ya da savunmaz: benim grlerim bellidir. Bunlar Orta dou iin Demokrasi manifestosu adl metinde yazdm. Bana bu gazetede yazmam teklif edildiyse bu grlerim bilinerek, bunlar savunacam bilinerek teklif edilmi demektir. O halde, grlerime kar byle gizlice yaplm sansrleri kabul etmem mmkn deildir. Ve kamu oyu nnde aka bir zeletirisi yaplmadka, ve en iyisi bu mektubum aka yaynlanmadka, yazmaya devam etmemin sz konusu politik izgiyi ve davranlar gsterenleri glendirecei ve cesaretlendirecei iin gazetenize yazmayacam bildiririm. Sayglarmla Demir Kkaydn 15 Kasm 2004 Pazartesi 16. 11. 2004 - Gazeteyle Yazmalar ve Bunlar hakknda Denize Mektup Merhaba deniz, Sana eveli hafta, gecen hafa icin 21 yuzyil icin manifestoleri hazirlayacagim sozu vermistim ama bildigin gibi Pinar ve Ahmet'i once ifade ettikleri goruslerden dolayi elestirmek, sonra yanlis anlamamalari ve kendi kisiliklerine bir seldiri olarak dusunmemeleri icin ekstra yazilar yazmak icap etti. Bu nedenle o alanda bir ilerleme olmadi. Ne var ki, simdiye kadar en kucuk bir yumusama yok anladigim kadariyla. Ozellikle Pinar sanirim cok kisisel aldi ve kirildi. Ne kadar uzgunum bilemezsin. Uyku uyuyamaz oldum. Ne yapacagimi bilemiyorum. Kendisine ne kadar deger verdigimi tahmin bile edemez. Ama elden ne gelir. Yapabilecegim her seyi yaptim simdilik. Belki uzun vadede bunlarin bir etkisi olabilir ya da uzun vadede belli bir isbirligi icinde tanidikca ortada bir yanlis anlama oldugunu kavrayabilir. Ama bu da benim elimde olan bir sey degildi. Hani nasil romancilar kahramanlarinin kendisinden bagimsizn hareket ettiklerini soylerlerse ben de oyle yazarim. Kisiler benim icin hic onemsizdir. Onermelerin kendi ic mantiklariyla nerelere gittigine bakar onlarin pesine takilirim. Ben kendim sonuclari etkileyemem. Cikacak sonucu o mantik belirler: tipki bir matematik problemin cozumu gibi calisir kafam. Ve tipki matematikte en sacma gibi gorunen sonuclar uzun vadede dogru olarak gorulurse, o mantigin sonuclari da oyle olur hep. Ama insanlar oyle kisiliker uzerine dusunur ki benim insanlardan soyutlanmis olarak dusuncelerin pesinde gittigimi anlamayip kendilerine, kisiliklerine soylenmis gibi anlarlar. Aslinda birazcik dikkatli okusular kendileriyle ilgili bir sey olmadigini gorebilirler ama olmaz bu hic bir zaman. Okuyanlarin cogu ornegin Besikci elestirisini ona karsi bir saldiri gibi anliyor.

Butun bunlari anlatabilmek icin once mektup yazdim. Aman yanlis bir anlama olmasin diye, gazetenin internet sorunu konusunda yazdim. Pinar en kucuk bir ceva bile yazmadi. Sonra

145

oturdum, bu politik kultur farklarini anlatan Polemik Yapmak'i yazdim. En son olarak da Yazinin basliginin degistirilmesiyle ilgili yazdiklarimi kendisine ilettim. Yani kendisini suclamadigimi, iyi niyetinden en kucuk bir kuskum olmadigini iyice vurgulamak icin. Buna pek ala, ortada bir yanlislik olmus, yollama da diyebilecek iken, sayfa sorumlusuna havale etmis. Ben ona yollayyim mi diye sormustum. Yolla diyebilirdi. Veya yollama. Yani soruya cevap vermeden, kendisi yolluyor. Bu ayni zamanda kesin olarak muhatap kabul etmedigi gibi bir anlama geliyor her halde. Yani benim karsimda bir duvar var ve artik yapabilecegim hic bir sey kalmadi. Burjuva ceza sisteminde bile kasit yoksa cezada indirim olur, temyiz vardir, iyi halden erken tahliye vardir. Neyse. Ama asil can sikici olan su. Tam da sikayet ettigim duruma dusurdu. Yani muhatap olarak, teknik bir sorumluyu gorevlendirdi. Sorunu gazetenin politikasina iliskin bir sorun olarak almadi. Gazetenin sorumlusu olarak, boyle bir durumda, kisisel her seyi bir yana birakip, sirf bu soruna iliskin politik olarak muhatap almasi gerekirdi. Ben olsaydim boyle bir durumda, kisisel olarak ne kadar kirgin olursam olayim, politik olarak olaya yaklasir politik olarak sorunu gorusurdum. Aslinda basligin icerigi tersine cevirdigi kabul edilmiyor gelen cevapta. Sinifsal egilimin gecerli oldugunu aslinda yargilarimin yanilmadigini gosteriyor bu. cunku o degisiklikte icerigin tersine cevrildigini gormemek bakis acisiyla ilgilidir. Normal olarak bu durumda yazmazdim artik. Ama sirf Pinar'i yari yolda birakmis olmamak icin, yanlis anlasilmamasi icin devam etmek durumunda kaldim. Eger Pinar, bunu gazetedeki engellemelere karsi kullanmak icin boyle yaptiysa bir sey diyemem ve oyle isa arada bizi harcamasi deger diyebilirim. Ama sanmiyorum. Yani gazetenin boyle bir politikasi yok, olan teknik bir sorun derdim en azindan. Kendisinin bunu dememesi cok kotu bir gelisme. Insallah eger olursa diger dergilerdeki iliskide de boyle olmaz. Bu Bizleri politik bir partner degil, teknik duzeyde is birligi yapilan insanlar olarak gordugu anlamina geliyor. Her neyse. Arkadaslara bir seyler anlatmak cok emek ve zaman alacak gibi gorunuyor. Hele bizlerden bir seyler alabilecekleri ve almalari gerektigi yonunde bir kavrayis ve egilimleri yoksa cok zor olacak, belki de olmayacak. Yine de esas zorluk senin sirtinda. Iliskiyi sirdurmek, isbirligi ve bolumu olanaklarini olusturmak, onyargilari yikmak falan sanirim hepsi senin kuracagin iliskiye bagli. Yarin gorusecegini dusnerek, bir arka plan bilgin olmasi icin, aslinda sana bu gun gelen cevabi ve benim cevabimi aktarmak icin bu maile baslamistim ama bir dertlesmeye, ic dokmeye dondu. Neyse. Yarin aksam da bizim burada toplanti var. Sanirim subat ortasi civarinda bir sempozyum gibi bir sey duzenleyecegiz: Haluk Gerger, Ertugrul, Ragip simdiden prensip

146

olarak evet dediler. Beni merakta birakma. Gorusmenizden sonra gorusme atmosferine iliskin kisa da olsa bir sms cek lutfan. Asagida Gazetenin sayfa sorumlusunun mektubu ve benim ona cevabim. selam ve sevgiler Demir ----------------------------Gazetenin Grevlisinden Mektup

Merhaba. . . Bu yazy, Forum sayfalarna baktm iin yazyorum. Ke yaznza ilikin eletirilerinizi aldk. . . Yeni bir dzenleme yaplyor. Yazarlarla mmkn mertebe yeni dzenleme konusunda netletikten sonra bir genel bilgilendirme yapyoruz. Cuma gnleri gazetede yer alacak ekilde yazmanz konusunda bir kararmz vard. Ancak dier yazlarla da ortaklatktan sonra toplu bilgilindirme yapmak istiyorduk. Biz bilgilendirmek zere iken sizin eletirinizi aldk. Dolaysyla yaznn kacak gn ve periyodu konusunda bir bilgilendirme eksiklii olduu doru. Bu konudaki eletirinizi kabul ediyoruz. Ancak balnza ilikin sansr tanmn kabul etmemiz mmkn deildir. nk balnza kar bir duruumuz yok. yle olsayd bu konuda sizinle bir grme yaplaca konusunda sizi temin ederiz. Byle bir gvenin de olmas gerektiini dnyorum. . . Aksi halde skntl bir durum olur tabi ki. . . Eksiklikler hari. . . Balk konusuna gelince. . . Ke bal en fazla drt kelime ve iki satr olarak formle edilmitir. . . Dolaysyla btn ke yazarlar iin uygulanan bir ilem dnda ekstra bir uygulamaya gidilmemitir. Balk ok uzun olduundan byle bir ynteme bavurulduunu vurgulamak isterim. Ancak sizin balnz kendimize uygun bir balk olarak yeniden dzenlenmedik. . . "Trkler ve Krtlerin kurduu cumhuriyet nasl bir gerici bir taleptir?" bal u ekilde ksaltld: "Trkler ve Krtlerin kurucu olduu cumhuriyet. . . " Bunu yeterli bulmayabilirsiniz. . . Buna bir itirazmz yok. Ama bizim yerimizde olsanz siz de eminimin ayn eyi yapardnz. Ancak bunun bir "sansr" ve "cinayet" olarak nitelendirilmesi, ar bir itham olur. . . Byle

147

bir ar itham kabul edemeyiz. . . Daha da nemlisi farkl noktalara ekilmesi dehet verici. . . Ayrca hemen byle bir n yargya giriilmesi de bizi olduka zmtr. . . Prensip olarak da imdiye hibir yazarmzn yazlarn sansre uratmadk. . . Bunu bir eksiklik olarak deerlendirebilirsiniz. . . Buna bir diyeceim yok. . . Ayrca bir yazarmz zorda brakma ya da onu skntya sokma gibi bir dncemizin olmad konusunda sizi temin etmek isteriz. Ayrca yazarlarmzla ilikimiz sadece bir ke yazsyla snrl deildir. Umarm ikna edici olmuumdur. . . Selamlar, sayglar. . . Hseyin Deniz -----------------------Gazete Grevlisine Mektup

Sayin Husayin Deniz, Cevabinizi aldim tesekkur ederim. Siz madem ki oyle bir durum yok diyorsunuz, bunu kabul ediyorum. Benim icin bir insan ne demisse o gecerlidir, aksi surekli tekrar edinceye kadar. Ancak akil yurutmem de benim deneylerimden kaynaklaniyor. 1) Bana simdiye kadar basliklar iki satir dort kelime olur diye kimse bir sey soylemedi. 2) Simdiye kadar bir cok kereler sanki teknik bir aksaklikmis ya da ihmal ya da acemilikmis gibi yapilarak yazilarimin en kritik yerleri kim vurduya gitti. Nedense hap de boyle kritik durum ve yerlerde oldu bu unutkanliklar, acemilikler vs. . 3) Yazinin basliginin anlami yazinin tamamen zittidir kisaltilmis versiyonda. Kisaltirken en azindan anlam kaymasi yapmamak gerekir. Sorun degisikligin yeteli bulunup bulunmamasi degil, tam zit anlama gelecek sekilde yapilmasidir. Tabii sorulmadan ve gerekcesini soylemeden. 4) Ve nihayet buralarda gordugum ve duydugum bir suru olayda, boyle seylerin cok sik yapildigini biliyorum. Butun bunlar bir araya gelince siz ne dusunursunuz? Madem yok diyorsunuz? Sozunuzu kabul ediyorum ve yanlis dusundugumu, bir suru rastlantinin bir araya gelerek benim yanlis bir cikarsama yapmama yol actigini var sayiyorum. Ortada bir ceset var elbette ama bunun sizin dediginiz gibi bir kasit olmadan, yanlis anlamalar ve rastlantilar hasili kaza sonucu oldugunu kabul edip taammut aramiyorum. Ama ortada bir ceset olmadigi seklindeki degerlendirmenize katilmiyorum. Bir yazinin

148

basligi iceriginin tam zitti anlama gelecek sekilde degisince bunu ifade icin baska bir kelime bulunamaz. Siz ise anladigim kadariyla sadece cikarsamalarimi degil, degisikligin icerigin tam ziddi anlamina geldigini kabul etmiyorsunuz ve dolayisiyla ortada bir ceset oldugunu asiri bir yargi olarak goruyorsunuz. Ben de bu yarginizi benimsemiyorum. Benim acimdan, ortada bir ceset, yani tam zit anlama gelecek bir baslik vardir. Ama bu cesetin nasil ortaya ciktigi konusunda sizin dediginizin dogru oldugunu ve ortada bir cinayet degil kaza oldugunu sizin sozunuze dayanarak kabul ediyorum. Onceki mektubumdaki cikarsamalarimin, yazarkenki verili bilgiler cercevesinde en kucuk bir asiri degerlendirme icerdigini de dusunmuyorum. Siz de ayni bilgiler ve onceki tecrubelerden cikarilmis ayni sonuclar cercevesinde ayni sonucu cikarirdiniz. Neyse. Bu konuyu kapanmis kabul ediyorum. Dedigim gibi izahlarinizin dogru oldugunu kabul ediyorum. Simdi, cuma gunleri mi yazacagim? Bu konuyu biraz acikliga kavusturursaniz sevinirim. Ayrica sundan emin olun. Ben de kimseyi zor durumda birakmak istemiyorum. Aslinda oyle dayatmaci degilimdir. Bana soylendiginde, cogu kez en aklima yatmayan degisiklik onerilerine bile evet demekten cekinmem. Bu gune kadar hic bir degisiklik onerisini de geri cevirmedim. Hatta cogu zaman soylenmeden yapildiginda bile gormezden anlamazdan geldigim cok olmustur. Ama ozellikle son zamanlarda buralarda yasadiklarim bana boyle dusunmem gerektigini ogretti. Ben de bunu anlayisla karsilayacaginizi umuyorum. Selam ve saygilarimla -------------------------------Gazete Grevlisinden Cevap

Merhaba. . . yantnz aldm. . . Bu konuda bir nyarg olmadna ikna olmanza dorusu ok sevindim. . . nk yanl anlalmak kadar zor birey olduunu dnmyorum. Bir problem olursa ilk olarak sizlerle paylaacamz da bilmenizi isteriz. Bunlar belirttikten sonra. . . Yaznz cuma gnleri kacak ekilde yani perembe gn elimizde olursa seviniriz. imdilik bunlar sylemek isterim. Ayrca gndermi olduunuz gerek size ait gerek baka dostlara ait yazlar da

149

deerlendirmeye aldk, aralklarla yaylayacaz. Bilgilerinize. . . Selamlar, sayglar Hseyin Deniz ----------------------------------------Gazete Grevlisine Cevap

Merhaba Sayin Deniz, Yazilari persembe gunu ogleye kadar en gec yollarim. Baslik icin gercekten iki satir dort kelime seklinde bir kural var mi? Varsa ona gore baslik secerim. Yolladigim o ekstra yazilari oyle illaki yayinlansin diye degil, gazeteye farkli konu basliklari falan acilirsa, bir fikir versin ve icabinda ise yararsa kullanilabilsin diye yollamistim. Yani diyelim internet veya bilgisayar ile ilgili bir sayfa veya bolum koyarsaniz boyle yazilar olabilir ve icabinda belki ben de ara sira boyle seyler yazabilirim diye. Ben daha gazeteyi bu gune kadar kagit uzerinde gormedigimden nasil bir sey oldugunu bile bilmiyorum. Bu nedenle boyle onerilerim sacma da olabilir. Onu da bilmiyorum. Merak ettigim bir sey daha var. Yazdigim yazilara iliskin okuyucudan hic tepki geliyor mu? Geliyorsa bunlar nelerdir bilmiyorum. Boyle yankilarin, hele benim gibi uzaktan kapali goze atis yapar durumda yazi yazan bir insan icin ne kadar degerli oldugunu bilemezsiniz. Eger varsa bu tur yankilari iletmek dusunulmez mi? Bilmiyorum nasil calisiyorsunuz ama en azindan gazeteyi gorebilmek icin, onu Adobe Akrobat dosyasi olarak internette bir yere koyamaz misiniz? En azindan indirip nasil bir sey oldugunu goruruz. Bir de merak ettigim su: Gazetenin okuyucu profili nedir? Bu konuda da hic bir fikrim yok. Yazilarim musluman mahallesinde salyangoz satan seyler olabilir

150

ki Yayn in birlii erevesinde almalar

27. 11. 2004 - Yaz Kuruluna nerilen simler Hakknda Bilgi Merhaba, Bir kismimiz cok uzun yillardir Turkiye disinda oldugumundan Turkiye'de kim kimdir konusunda cok az sey biliyor. (En azindan ben bu durumdayim. ) "Sentez" dergisi Yayin Kurulu icin dusunulen arkadaslarla ilgili olarak hic bir sey bilmiyoruz. Bu nedenle cehaletimizi biraz azaltmak icin olsun biraz internette arastirma yaptim. Arkadaslarla ilgili bazi bilgilere rastladim. Fazla bir sey yok belki ama yine de hic yoktan iyidir. Maalesef Ibrahim Arslan ile ilgili fazla bir ey bulamadm. Selamlar demir
Sefik Beyaz:

Aday olduu yer: Bitlis Meslei: stanbul Krt Enstits Eski Bakan

Bir haberden bir blm: "Gnein douunda festival sona erdi erif Karata 3. Doubayazt Kltr Sanat ve Turizm Festivali nceki gn sona erdi. Gnein douunda sanat slogan ile balaan festivalin ncs de geride brakld. nceki gn festival kapsamnda Ehmed Xani ve Klasik Krt Edebiyat konulu panel dzenlendi. Filozof Xani Kutlu Akta Salonunda dzenlenen panele, stanbul Krt Enstits Bakan efik Beyaz, stanbul Krt Enstits yeleri Mlazm zcan ve Kerem Soylu konumac olarak katld. efik Beyaz, Ehmedi Xaninin bir filozof olduunu belirterek, Xani zerinde inceleme

151

yapanlar iyi biliyorlar ki, Xani kitaplarnda demokratik devlet modelini iliyor. Bu Xaniyi dier filozoflardan ayran en byk zelliidir dedi. Mlazm zcan da, Krtlerin tarihi hakknda bilgi vererek, Gnmze ulaan belgelerde Krtler 3 bin yldr kendi zdiliyle yayorlar. Krtler yazl fazla olamasa da bugne kadar konutuklar dille edebiyatlarn srdrdler dedi. Kerem Soylu ise, edebiyatn nemine vurgu yaparak, Edebiyat bir halkn devrimci yaamdr. Eer bir halkn edebiyat gl deilse, bu dnyada yaayamaz. Bunun iin herkesin kendi diline sahip kmas gerekir eklinde konutu. "

*
Necdet Ipekyuz:

Diyarbakr TO Bakan Dr. Necdet pekyz"

DYARBAKIR ve evresinde, son dnemde youn olarak gndeme gelen, baz kadnlara rzalar olmakszn tp ligasyonu uygulamas yapld yolunda genel medyada yer alan baz haberler yaynlanmt. Bu haberler zerine bir aratrma yrten Diyarbakr Tabip Odas YK Genel Sekreteri Dr. lhan Diken bakanlnda oluturulan bir kurul aratrma yapt ve aratrma sonucuna hazrlad raporu; oda bakan Dr. Necdet pekyz ilgili kurululara ve medyaya iletti. Raporda ncelikle Diyarbakr Tabip Odas'nn bu konudaki, duyarll ifade edilerek ve bunun tm evrelerce bilinmesi gerektii vurgulanyor.

Tp ligasyonu nedir? Tbbi olarak "Tp ligasyonu" olarak ifade edilen uygulama, kadnlarda yumurtalklar rahime balayan halk arasnda "tp" denilen tubalarn balanarak anne yumurtasnn rahime dmesi nleniyor ve bunun sonucunda da annenin dourganl kalc olarak sonlandrlm oluyor. Cerrahi yolla yaplan bu aile planlamas ynteminde kural olarak geriye dn ok mmkn olamyor. Diyarbakr Tabip Odas'nn raporunda tp ligasyonu dahil olmak zere tm aile planlamas yntemlerinin; hap, kondom, rahim ii ara (spiral), aylk enjeksiyon gibi yntemlerin konu hakknda gvenilir ve ustalam danmanlarca, kii bilinlendirilerek uygulanabilecei kaydediliyor. Uygulamalarda, kiinin kendi dncesini oluturabilmesine, ynlendirici olmadan ve zendirmeden yardmc olunmasnn doru tutum olduu da raporda zellikle kaydediliyor. Nasl oldu? Raporda sz konusu olayn Adyaman Milad Gazetesi'nde yer alan "Vali Yardmcs Mestan YAMAN' n grev yapt Batman ve Adyaman illerindeki tp ligasyon uygulamalar ve "Tp ligasyonu yaptrmayana yeil kart vermem" eklindeki tehditlerin olduu yolundaki

152

haberler zerine ortaya kt ve ayrca odaya eitli hekimlerin bu ynde bilgi ulatrd belirtiliyor. Raporda, blgede iinde aile planlamas danmanl vasflarna haiz olmad anlalan kiilerden oluan ve Salk Mdrl tarafndan grevlendirilmeyen bir ekibin eitli kylere giderek, i, para, baz olanaklardan yararlanma gibi vaatlerle yani "zendirme" yntemleri kullanlarak baz kiileri ikna etmeye altklarnn anlald kaydediliyor. Odann raporunda bu durumun; "Bu anlamyla ky ky gezerek, tp ligasyonu konusunda okur-yazar bile olmayan kyly ikna turlarnn gerekletirilmesi konusuna aklk getirilmelidir. Gnllln temel alnmas gerektii bu tr hassas konularda ada, bilimsel ve etie uygun yaklamlar sergilenmelidir. Bunun adresi de salk mdrlkleri olmaldr. Bu anlamyla OHAL Blge Valilii gezici ekibi ve sorumlular devreden kmaldr. nk bu durum, salk yneticilerinin uzmanlk alanna mdahaledir" biiminde ifade ediliyor. Duyumlar zerine gelitirilen aratrma srasnda l Salk Mdrl, Salktan Sorumlu Vali Yardmcl ve l Valilii tarafndan yaplan eitli yazmalarn ve bu arada da tp ligasyon ynteminin etkin tantm ve uygulanmas ynnde talimatlarn sz konusu olduunun renildii de raporda ifade ediliyor. Uygulama Raporda yer alan bilgiler arasnda bu yntemle ilgili olarak resmi kurulularn verileri de yer alyor. Buna gre; blgede aile planlamas almalarnn sunulduu 52. 198 kiiden bugne kadar tp ligasyonu ynetiminin uyguland kii saysnn toplam olarak 820 olduu, bunlarn ASAP Tp Ligasyonu Merkezinde, Diyarbakr SSK Hastanesi, Doumevi ve niversite Hastanesinde gerekletirildii kaydediliyor. Ayn erevede verilen aile planlamas almalarnda sunulan bu kiilerin 19. 586'sna hap, 18. 604'ne kondom, 6. 186'ne rahim ii ara, 6. 721'ine aylk enjeksiyon ve 11'inin de elerine vazektomi uygulanmas yapld anlalyor. Resmi verilere gre 3 ocuktan daha az ocuu olanlara "tp ligasyonu" yaplmad ve 30-40 ya arasndaki 5 ve daha fazla ocuklu kadnlarda bu yntemin kullanld kaydediliyor. Sz konusu tm uygulamalarla ilgili olarak uygulamay yapanlarn bilgisine bavurulduu ve Odann ald bilgilere gre, uygulamalarn elerin imzasyla ve bireyin rzasyla gerekletirildii, uygulamalar yapan kadn doum uzmanlarnn da btn hastalarla tek tek grt, yntemin ayrntl olarak anlatld, Trke bilmeyen hastalarn Krte bilgilendirildii, herhangi bir zendirme yoluna bavurulmad, geri dnmn pahal ve ok zor olduu konusunda da ahslarn uyarldnn beyan edildiinin anlald belirtiliyor. Hukuksal boyut Diyarbakr Tabip Odas raporunda odann aile planlamasna kar olmad ve herkesin bakabilecei ve salkl bytebilecei sayda ocuk sahibi olmasnn savunulduu vurgulandktan sonra aile planlamas uygulamalarna, son derece hassas yaklalmas, eksiklik ve yanllklarn zerine gidilmesi gerektii ortaya konulduktan sonra konunun hukuksal boyutu da ele alnyor. Buna gre hukuksal olarak "Herkes yaama, maddi ve manevi varln koruma ve gelitirme hakkna sahiptir. Tbbi zorunluluklar ve kanunda yazl haller

153

dnda, kiinin vcut btnlne dokunulamaz, rzas olmadan, bilimsel ve tbbi deneylere tabi tutulamaz" diyen Anayasa'nn 17. Maddesi hkm geerli olduundan kimseye rzas dnda bir tbbi giriimde bulunulumayaca kaydediliyor. Dier yandan halen lkemizde geerli olan 2827 sayl yasaya gre de gnll tp ligasyonu yaplaca zaman ein yazl onaynn alnmak zorunda olduu ve bu ilemin, tbbi saknca olmamas kouluyla ve reit kiinin istei zerine yapld belirtiliyor. Bu noktada ayrca tp etii asndan da bir deerlendirme yaplarak; gerekli bilgilendirme sonras, herhangi bir yntemi seip sememe zgrlnn, sadece bireye ait olduu da zellikle vurgulanyor. Bu balamda bu tr ilemler iin "Baskc ve zendirici" uygulamalarn yeri olamayaca, zel bir neden sz konusu deilse bu yntemin dier aile planlamas yntemlerinden stn olmad ve ok gerekli olduunda en son yaplmas gereken bir uygulama olduu kaydediliyor. Bavuru yok Odann bu saptamalardan sonra uygulamann yaygn olduu konusunda alnan duyumlar zerine, tabip odas olarak hemen, anlurfa, Mardin-rnak ve Trk Tabipleri Birlii ile balant kurulduu, ve yaplan aratrmalarda ne batda ne de ad geen illerde anlaml bir tp ligasyon almasna rastlanmad raporda yer alyor. Konunun kamuoyuna yansmasndan sonra nsan Haklar Dernei (HD) yneticileriyle balant kurulduu onlara yansyan herhangi bir ikayet bavurusu olup olmad sorulduu, ancak herhangi bir bavurunun olmadnn renildii kaydediliyor. Bu konuda HD ve Salk ve Sosyal Hizmet Emekileri Sendikas'nn yapt aratrmalarda da benzer sonucun saptand gidilen kylerde yaplan grmelerde, bu yntemin uyguland kiilerde elerin onaynn olduunun da anlald ifade ediliyor. "Hekimler sulanmamal" Dier yandan raporda gnll olarak ve kiisel rzayla yaplan uygulamalar iin eitli kurumlarn kamuoyuna "zorla ksrlatrma" adn koyarak aklama yapmalarnn byk bir eliki olduu, zorla ksrlatrmada bireyin ya da einin rzasnn alnmasnn sz konusu olamayaca ortaya konuluyor. Dolaysyla konuyu, zorla ksrlatrma eklinde ele almann, n yargl ve subjektif yaklamlar olduu, uygulamay yapanlarn hekimler olmas nedeniyle resmi ya da sivil hi bir gcn hekimleri zan altnda brakmaya haklarnn bulunmad ifade ediliyor. Byle bir iddiann her eyden nce, Diyarbakr Tabip Odasnn Onur Kurulu ve Meslek rgtmz T. T. B. tarafndan deerlendirilip gereinin yaplacann bilinmesi gerektii de ifade ediliyor. Raporun sonunda "Bugn blgemizde gebelii boyunca, doum ncesi herhangi bir tbbi bakm almam annelerin oran %61'dir. Doumlarn %54' evde gerekleiyor. Aile planlamas yntemi kullanmayan kadn oranmz %58'dir. Doan her bin bebeimizden 62'si, her bin ocuumuzun da 76's lyorsa ve yine anne lmlerinin blgemizdeki yksekliinin bilincinde olarak, aile planlamas uygulamalarnn doru temellerde ele alnmasn talep ediyoruz" denildikten sonra tm bu nedenlerle gerek resmi makamlarca, gerekse kendini duyarl ve sorumlu hisseden sivil toplum rgtlerince, bylesi hassas konularda ve toplum saln direkt olarak ilgilendiren meselelerde sorunun bizzat muhatab ve adresi olan Diyarbakr Tabip Odasnn grlerine, ibirliine ve diyaloguna bavurulmasnn yerinde

154

olaca kaydediliyor ve baz nerilerde bulunuluyor.

Bu da Oral allar'n bir haberi:

SIFIR NOKTASI-ORAL ALILAR Diyarbakr'dan Solda Yeni Oluum Diyarbakr'da HADEP dndaki solcularn yeni oluum konusunda giriimleri olduunu yazmtm. Bugn kemi Diyarbakrl sosyal demokrata ayorum. Faruk pekyz, Bismil-Batman arasnda 5500 nfuslu Salat beldesinin CHP'li belediye bakan. Blgenin CHP'li tek belediye bakan. eyhmus Dahan , 18 Nisan 1999 seimlerine kadar eski Diyarbakr CHP l Bakan'yd. Doktor Necdet pekyz ise eski Diyarbakr Tabipler Odas Bakan ve halen ayn odann genel sekreteri. Onlarla, solun gelecei ve solda yeni oluum zerine konutuk. Diyarbakr'n sevilen ve etkili bu politikacs, CHP'nin birlik ihtiyacna cevap vermedii gibi, izledii siyasetlerle umut olmaktan kt inancnda. Bu nedenle, yeni oluum konusunda istekli olduklarn belirttiler. Faruk pekyz unlar belirtti: ''Diyarbakr Gneydou'nun kalbi. CHP'nin bu yreye ilikin politikalarn bandan bu yana yetersiz buluyoruz. Blge sorunlarna duyarl, solun evrensel deerlerine sahip bir yeni oluum burada ilgiyle bekleniyor. Eski CHP'liler, sol politikaya gnl vermi insanlar, sivil kitle rgtleri merakla atlacak yeni admlar izliyorlar. Blgede iddet sona erdi, ama sorunlar orta yerde duruyor. imdi burada solun zaman. Sosyal-demokratlar blgeye ilgi gstermeli ve yeni bir siyaset anlayyla harekete geilmeli. Trkiye'nin batsyla, kuzeyiyle, gneyiyle ve dousuyla birlemeyi amalayan, zgrlk, demokratik, katlmc bir sol, blgeye byk yararlar salar. Bu nedenle yeni oluumu heyecanla izliyoruz. '' Eski CHP l Bakan eyhmus Dahan'n grleri ise yle: ''Bu oluum eski CHP'lilerle snrl olmamal ve bir ksknler partisi zellii tamamal. CHP'nin eski yaplanmasndan da farkl zellikler tamal. CHP, eskiden belli kiilere dayanyordu ve geleneksel siyaset tarzyla burada rgtleniyordu. Yeni parti kiilere deil, tabana dayanmal, aadan yukarya doru rgtlenmeli ve blge sorunlar duyarl davranmal. rnein Gneydou'dan baktmzda CHP'nin bu blgeye ilikin hibir somut program olmadn gryoruz. Bu nedenle CHP blgede hzla eridi ve hibir etkinlii kalmad. Dikkat ederseniz blgedeki nemli olaylarn hibirinde CHP ynetimini gremedik. Gaffar Okkan ldrldnde CHP burada yoktu. Nevruz'da CHP ynetiminden kimse yoktu. Her iki nemli olayda da CHP, parti meclisi dzeyinde temsil edilebilirdi. Blgede CHP Parti Meclisi yeleri var, onlar gelebilirlerdi. Bu blgeyi yok sayarak Trkiye politikas yaplamaz. Bu nedenle CHP ynetimine burada gven kalmad. '' Dahan, ''Solun evrensel deerlerini CHP'nin nemsemedii gibi bir duygu iindeyiz. Yaadmz her kritik olayda, CHP'nin bir tepki gstermesini, demokrasiye sahip kmasn bekliyoruz ve her seferinde hayal krklna uruyoruz. Yeni oluum, kendisini milliyeti ve devleti snrlamalara mahkm etmemeli. Solun, dnyann her yannda geerli olan deerlere ynelmesini bekliyoruz. Bu ynde gelimesi iin bizler de katk sunmaya hazrz. '' Doktor Necdet pekyz de benzer duygular iinde: ''Eskiden blgeye CHP heyetleri gelirler, raporlar
155

yazarlard. Bu raporlar nemli tespitler ierirdi. O dnem iddet dnemiydi. imdi yeni bir durumla kar karyayz. iddet bitti, ancak bundan sonras iin yeni saptamalar yaplmal, yeni programlar ortaya karlmal. Blge bu yeni dnemde yeni ilgi bekliyor. Bunu en iyi, ada deerlere sahip yeni bir sol parti yapabilir. Blge halk, blgedeki sivil toplum rgtleri bu oluumu heyecanla, merakla bekliyorlar. Meclis'te bir sol partinin olmamasnn ne byk olumsuzluklar yarattn yaayarak grdk. Burada yeni oluumu bekliyoruz. ''

Diyarbakr'dan grnen manzara bu. Diyarbakr solu bekliyor, yeni oluumu bekliyor. Solun btn renkleriyle temsil edilecei, oksesli, demokratik, zgrlk bir partiyi bekliyor. Bakalm neler olacak, greceiz. *
Remziye Arslan

Bilim ve Siyaset yayinda ANKARA Bilim ve Siyaset Dergisi yayin hayatina katilisini bir kokteylle kutladi. Dergi yazarlarindan Remziye Arslan, onurlu bir yalnizligi tercih ettiklerine vurgu yapti. Bilim ve Siyaset Dergisi, onceki aksam yapilan kokteylle tanitildi. Derginin Ankara'daki yonetim yerinde yapilan acilisa cok sayida davetli katildi. Dergi yazarlarindan Remziye Arslan yaptigi konusmada, dergiyi cikarmaktaki amaclarinin bilim ve siyaset alaninda yeni bir soluk yaratmak oldugunu soyledi. Arslan, "Onurlu bir yalnizligi tercih ettigimizin farkindayiz" dedi. Acilisa, HADEP PM Uyesi Ali Riza Yurtsever, HADEP Ankara Il Baskani Veli Aydogan ile HADEP Il yoneticileri, EMEP Genel Baskan Yardimcisi Haydar Kaya, Yeni Gundem Ankara Buro Temsilcisi Yurdusev Ozsokmenler, yazarlar ile cok sayida sendikaci katildi. Uc aylik inceleme, arastirma ve kultur dergisi Bilim ve Siyaset'in ilk sayisinda "Yerinden edilme" dosyasi ele alinarak, farkli boyutlariyla degerlendiriliyor. Yayin Kurulu'nda Ceto Ozel, Eyyup Demir, Handan Caglayan, Ibrahim Aslan ve Zeri Inanc'in bulundugu derginin ilk sayisinda; Ragip Zarakolu, Ahmet Pelda, Mehmet Tiryaki, Sibel Ozbudun, Yuksel Akkaya, Atilla Gokturk, Belma Tokuroglu, Ufuk Degirmen, Salih Arslan, Bulent Peker, Mehmet Yilmaz ve Mihri Belli'nin degerlendirme ve incelemeleri yer aliyor.

28. 11. 2004 23 Kasm Toplarts Notlar Dolaysyla Baz Sorular

23 Kasm Sal gn gerekleen toplantyla ilgili olarak gerek Orhann protokolnden gerek Denizin ksa eklemesinden sonra, protokol zerine younlap ayrntl olarak dnnce

156

kafama baz soru iaretleri takld. eytan ayrntda gizlenir derler. Bu soru iaretleri de ayrnt gibi grnyor ama bu soru iaretlerini paylaalm ve bilelim ki bir netlik kazandralm. Bu nedenle aadaki yazy yazyorum. Toplantnn nemli belirlemeleri unlar: lk Yayn Kurulu Toplantsnn 25 veya 26 Aralkta yaplmas planlanyor. Yayn Kurulu iin baz isimler nerilmi bulunuyor. Pnar Selek bir Bildirge metni hazrlayacak. Bu gn ayn 28i. Yani aa yukar tam bir ay var. Bunlar alt alta yazp da yarntl dnnce, belirli olmayan bir ok nokta bulunduu grlyor. Bunlar biraz netletirsek iyi olur. Birincisi, Yayn Kurulu ile kastedilen Yaz Kurulu (Redaksiyon) mu? kincisi, eer kastedilen Yaz Kurulu (Redaksiyon) ise bir Yayn Kuruluna, bir Yayn Kurulu ise bir Yaz Kuruluna ihtiya var. Bu Yayn ve Yaz kurullarnn bileimi hangi llere ve zelliklere gre belirlenecek? Sanrm btn bu konular olduka belirsiz. Bu hassasiyetim belki yanl yorumlanabilir ama ilerde sorun kmamas iin imdiden netletirmenin yararl olacan dnyorum. Bunu biraz aklayaym. Birincisi, diyelim ki, Yayn Kurulu ile kastedilen Yaz Kuruludur. Ama Yaz Kurulunun, kendi mant gerei, derginin k bildirgesindeki amalar ya da ilkeleri benimsemi insanlardan olmas gerekir. Halbuki u an ortada, byle bir metin yok. Bu metnin Denizin belirttii gibi ksa zamanda hazrlanp gnderilmesi halinde bile, yle bir sorun ortaya kar: Pnarn hazrlad metnin tartlmas, varsa deiikliklerin yaplmas veya kiilerin bu metne katlp katlmadnn anlalmas gerekir. Ancak bundan sonra ortaya kan metni benimseyenler, hangi ilke ve kriterlere gre nasl bir yayn kurulu hazrlayacaklarna karar verebilirler. Yanl anlalmasn. Bir n yargm falan yok. Denizin yazdklarndan kana gre de muhtemelen benimsenmeyecek bir metin gelmeyecektir ortaya. Ama bunu bilmediimiz iin, prosedrn en olumsuz sonular hesaplanarak belirlenmesi gerekir. Bu nedenle yle bir durum var sayyorum. Diyelim ki Pnarn hazrlad metin beenilmedi ve bir takm deiiklik nerileri yapld. Bu deiiklik nerileri tartlr, benimsenir veya benimsenmez. Btn bunlarda sonular deiik olarak ortaya kar. Ama burada yle iki sorun ortaya kar. Bir ay iinde byle bir prosedr tamamlanabilir mi?

157

Bunu bilemeyiz. Olur ki, metin herkese hemen benimsenebilir. Bu takdirde zaman sorunu otomatikman zlm olabilir. Ama bunun garantisi yoktur. Bu nedenle en olumsuzu dnelim. Diyelim ki ciddi itirazlar oldu, bunlar zerine tartld. Tartma sonucunda uzlama olabilecei ortaya karsa, zaman yetmez. Yok uzlama olamayaca ortaya karsa, o takdirde 25-26 Aralkta yaplacak Yaz Kurulu toplantsna metin benimsemeyenlerin katlmasnn bir anlam olmaz. nk mant gerei Yaz Kurulunun o metni benimseyenlerden olmas gerekir. Yani, u fark aktr. karlacak dergiyi yaz ve pratik olarak desteklemek ayr, onun yaz kurulunda yer almak ayrdr. Yaz Kurulunda yer almak, onun izleyecei politikada sorumluluk almak demektir, ki bu da ancak onun bildirgesinde ifade edilmi ama ve ilkeleri benimseyenler iin sz konusu olabilir. Manifestolu dergi evresinin (nasl ifade edeceimi bilmediimden kolay anlalsn diye byle diyorum) Sentezi yaz ile ve pratik olarak (rnein internet sayfas hazrlamak vs. ) desteklemesi ayr bir sorundur. (Bu zaten elde bir. Bu konuda ak ek var zaten. ) Ama onun redaksiyonunda yer almas ayr bir sorundur. Bu ancak Pnarn hazrlayaca metinden ve belki bu metin zerine belli bir tartmadan sonra netlik kazanacaktr. Bu durumda, henz redaksiyonda yer alnp alnmayaca belli olmadan, bir sonraki redaksiyon toplantsn sanki sonu katlm olarak km gibi belirlemek kanmca yanltr. Byle dnnce kesin bir tarih belirlemek de yanl olarak ortaya kyor zaten. nk eer bildirge tasla zerine bir tartma olursa bunun bu tarihe kadar biteceinin bir garantisi de yoktur. Bu nedenle, ayn 26sndaki toplanty, kelimenin gerek anlamnda Yayn Kurulu (Yaz Kurulu deil) toplants olarak anlamak ve tanmlamak gerekir. Yani derginin yaynna ilikin tm sorunlarn grld bir organ. Elbette, fiilen bu dergi giriimini yaz ve baka olanaklarla destekleyeceimiz iin Yayn Kurulunda yer almalyz veya alabiliriz. Tabii istenildii takdirde. Yani Yayn Kurulu fiilen iki derginin giriimcilerinden oluur. Ama pratik olarak btn bu giriimcilerin bir araya gelmesi mmkn olmadndan, bunlarn grevlendirecei kiiler bir yayn kurulu gibi alr. Yani aslnda imdiye kadar yaplan toplantlar biraz byledir. Oraya katlan, katlmayanlarn temsilcisi olarak katlmaktadr. Bence Yayn Kurulunu her iki derginin giriimcileri olarak tanmlamak doru olacaktr. Toplantya katlanlar ise, bu giriimcilerin temsilcileri olarak katlm olmaktadrlar. Derginin yaz Kurulunu ise imdiden belirlemek olanakszdr. Bunu ancak Pnarn hazrlayaca bildirge taslandan sonra, onun sonularna gre belirlemek mmkndr. Bunun da u olaslklar vardr: 1) Pnarn tasla aynen benimsenir. O zaman politik dergi giriimcilerinin grevlendirdii kiiler derginin yaz kurulunda yer alr. Bu takdirde belki 26-27 aralk tarihindeki Yayn Kurulu toplantsnda Yaz Kurulu grlebilir.

158

2) Pnarn tasla tam benimsenmeyebilir itirazlar ve tartmalar olabilir ama sonradan bir ortak metinde anlalabilir. Bu takdirde 26-27 Aralk toplants sadece bir Yayn Kurulu toplants olur. Yaz Kurulunu ak brakr. Sadece farkl opsiyonlara gre yapsnn nasl oluturulaca belirlenebilir. rnein Her iki evreden bamsz gibi. 3) Pnarn hazrlad metinde anlama olmaz. Bu takdirde, onda anlaanlar bir Yaz Kurulu olutururlar. Anlaamayanlar dardan desteklerler. (Ne var ki, bu anlama olamamas ok baka yerden olabilir. zellikle Yayn Kuruluna nerilen isimlerin grlerini biraz aratrnca byle bir olaslk ortaya kyor. Pnarn metnini belki bizler kolaylkla benimseyebiliriz de, benimseyecei dnlerek nerilenler benimsemeyebilir. nk eer gerekten de Pnar taslan, esas olarak Manifestoda dile getirilen anlay baz eklemelerle zetleyecek ama bunu balayc deil sadece tartmaya ac bir platform olarak koyacaksa, esas itirazlar Yayn Kuruluna nerilen dier arkadalardan gelebilir. nternette bulduum bilgilerdeki ksa alntlar geri ok yetersizdir ve yanl bir izlenim yaratm olabilir. Ama orada dile getirilen grler ile Pnarn hazrlayaca metin arasnda ok ciddi farkllklar ortaya kabilir. ) Bu vesileyle, ortak bir metinde anlatmz var sayarak. Oluacak Yaz Kurulunun yaps zerine zerinde tartlp olgunlatrlmak zere bir neride bulunmak istiyorum. Bu iki giriimin ortak abas olduuna gre, bu giriimler Yaz Kurulu iin grevlendirdikleri elemanlar kendileri belirlemeleri gerekir. Yaz Kurulundaki elemanlarn, Yayn Kurulunda toplantsna katlanlar gibi ille de pratik olarak buluabilen insanlardan olmas gerekmez. nternet araclyla virtel olarak bu toplantlar yaplabilir. Gelen her yaz nerisi, redaksiyona iletilir. Herkes okur. Fikrini syler. Ve gereinde bir oylamayla sonu belirlenebilir. Ama Yaz Kurulu elemanlarnda, Yayn Kurulundan ok daha farkl zellikler aranmaldr. Oras teorinin, politikann alandr. En azndan politik dergi evresi olarak bizlerin, Sentezin ve karacamz derginin Yaz Kuruluna katlmakla grevlendireceimiz insanlarda daha semeci kriterlere yer vermemiz gerekir. Tabii farkl evrelerin farkl kriterleri olabilir. Ama en azndan bizlerin kriterleri hakknda da birka sz etmek isterim. Hazmedilmeyen bir fikriyat temsil edilemez diye bir sz vardr. En azndan haftalk politik dergi hedefleyen ve manifestoyu program olarak benimseyen evreden, dergilerin Yaz Kuruluna girecek kiilerin Manifestoda ifade edilen fikriyat ok iyi hazmetmi olmalar gerekir. Dergi projesinde yer almak ve onu desteklemek iin manifesto denen metinde ifade edilen program benimsemek yeterli olabilir. Ama bir Yaz Kurulu yelii sz konusu olduunda, o son derece basit gibi grnen programatik metnin arkasndaki teorik n kabulleri iyi kavram olmak gerekir. Bu olmadan zaten hazmedilemez ve dolaysyla temsil edilemez. rnein, Klasik Marksist miras, (Marks, Engels, Lenin, Troki, Luxemburg, Mandel gibilerin

159

klasik miras) + Kvlcml + Frankfurt okulu ve Bat Marksizmi (Benjamin, Adorno, Marcuse, Gramsci, Luckas, Lefewbre vs. ) + yeni soyal hareketelerin teorik katklar (Feminizm, Ekoloji, Bar, Siyah vs. hareketleri) + seksenlerin sonrasnn ulusuluk teorileri (Gellner, Anderson, Hobsbawm vs. ) ve bunlardan bizim kardmz teorik ve metodolojik genellemeler bu metnin teorik arka plann oluturmaktadr. Bu teorik arka plan asgari lde bilmeyen ve hazmetmemi bir insan bir yaz kurulunda onu temsil edemez. Bu ller iinde baktmzda, rnein Yayn Kuruluna nerilen Orhan arkada, eer Yayn Kurulundan kastedilen Yaz Kurulu ise, bence Yaz Kuruluna girebilecek birikim ve hazrlktan yoksundur kiisel kanmca. (Elbette yanlyor olabilirim. Kendisini en fazla bir iki yazsndan ve biraz da chatlamalardarn tanyorum. ) Diyelim ki bir jet ua aldnz ve yolcu tayacaksnz. Bunun iin elbette olduka ok uu tecrbesi olan, ok iyi bir eitimden gemi bir pilot ararsnz. Hemen hi uu tecrbesi olmayan; iyi bir eitimden gememi, pervaneli uak eitimi alm bir pilotu byle bir ie almazsnz veya almak istiyorsanz onun nce onun ok uzun bir eitim devresi ve stajdan gemesi gerekir. Aksi takdirde yzlerce insann hayatn ok yksek oranda riske sokmu olursunuz. (Elbette derdiniz yolcu tamak deil, ikiz kulelere dal yapmaksa, o kadar eitim de yeter. Ama bizim niyetimiz yolcu tamak) imdi Orhan Arkadan yazlarna baktmda unu gryorum. Orhann bu gne kadar ciddi bir teorik ve politik yazsn, bu konularda hassasiyetini grmedim. Aslnda onun her hangi bir yazs yok. Sadece baz Rportajlar var. Bunlar ise, her hangi bir gazetecinin yapt ve yapabilecei roprtajlar. Hatta bana kalrsa, Yeni parti ile ilgili olarak yapt roprtajlar da karma kark. Ama nispeten Orhann durumunu gsteren baka bir yaz var. Denizin yaynlad Arafat ve calan balkl yazya kar yazd ve lkede zgr Gndemde yaynlanm bir yaz var. Bu yazy okuyunca Orhann bu teorik arka plan ve derginin anlayn tutarl olarak hazmetmi ve temsil ediyor olmas bir yana, fiilen ciddi biimde kar olduu grlr. Denizin aktard yazy ve Orhann ona eletirisini aaya aktaracam. (Yaz aslnda benim eski bir yazmd. Deniz, sanrm Pnarn kendisinden Arafat ile ilgili bir yaz istemesi zerin, bu araz ar youn olduundan yetitiremeyeceini ve bana yazmdan yararlanp yararlanamayacam sordu. Ben de isterse kendi imzasyla bile yaynlayabileceini syledim. nemli olan ne dendiidir kimin dedii deildir dedim. O da benim yazy alp kendi adyla yaynlad. Tpk Bir zamanlar Marks-Engelsin birbirlerinin ismiyle yaz yaynlamalar gibi. ) Orhann temel dncesi eletirisinin u son paragrafnda ifadesini bulmaktadr: Evet ok doru eyler sylyor olabilirsiniz. Tespitleriniz, karsamalarnz ve ortaya koyduunuz hedef doru olabilir. Fakat bu doru, bildiiniz zere tek bana pek bir ey ifade etmiyor. nemli olan, doruyu doru klan, doruyu dorulayan, hayat yani politika ierisinde nasl, ne zaman ve ne ekilde ifade edildii deil midir biraz da. . . Orhann burada ifade ettii, tipik kinci Enternasyonal anlaydr. Orhann temel yanl,

160

program ve stratejiyi politikaya, taktiklere feda etmesidir ki, fiilen real politikerlikle sonulanr. kinci enternasyonal partilerinin hepsi de, dorularn birer Pazar vaaz anlam kazanmasndan baka bir ey yapmamlard. lk bakta Orhann pratik hayatn taktik esneklii ile ilkeleri savunma ilikisi konusunda doru eyler syledii sanlabilir. Ama unuttuu udur ki, Gereklik somut tur. Arafat ldnde btn dnyann burjuvalar onu vg kuyruuna girdi. Aksine tam da byle bir dnemde, onun aslnda hi de bu vglere layk olmad, ya da tam da byle olduu iin burjuvazi tarafndan bylesine vld gsterilmelidir. Arafat, rk srail rejiminin Filistinlileri bir bantustana kapatmasn ve kendisinin bu bantustann efi olmasn kabul etmi biridir. Onun tek itiraz ettii, Kudsn en azndan bir ksmnn bu Bantustan topraklar iinde olup olmamasyd. Aksine tam da bunlar anlatlarak, uzun vadede ezilen insanlarn bilincinde bir uyanma salanabilir. Hele kk bir propaganda grubu veya yazs iin tamamen byledir bu. Orhann yaklam esas alnrsa, her zaman her durumda ileri srd gibi bahaneler bulunarak daima o dorularn sylenmesi sonsuza kadar ertelenebilir. Orhann yaklamnda aslnda dorularn hibir pratik anlam kalmamaktadr. Ama iin kts tam da sylediini kendisi yapmaktadr. Bir eyin hangi koullarda nasl ve neden ifade edildiinin de en azndan o ifade edilen ey kadar nemli olabilecei gibi bir genel doruyu, kendisi byle bir yaz iin bu koullarda kullanarak, onu bir yanln arac haline getirmektedir. Orhann yazsnda teori, en can alc pratik deil, bir yerlerde kenarlarda duran, pratik icab eer pratik gerektiriyorsa alnp biraz kullanlabilecek bir ey olarak anlalmaktadr. imdi gerek ierike, (Yani bizler bu gn her durumda, Arafat gibilerin anlayna kar kendi programmz vurgulamay hedeflemeliyken. Bunu yapmayarak ve yapmaya kar karak) hem de biimce (Bu kar k bir ilke dzeyine ykselterek) fiilen kacak derginin programn kavramad grlen ve onu bir Pazar vaazna dntren, henz daha ok pimesi gereken Orhann Derginin Yaz kurulunda olmas, onu harcamak, kendini gelitirmesini ve yanllarn grmesini engellemekle sonulanr. Ama Orhan, Yayn Kurulunda, yani Derginin yaynlanmasna ilikin tm ilerin organize edildii bir kurulda olabilir. En azndan imdiye kadar edindiimiz izlenim odur ki, kendisi muhakkak ki yetenekli ve giriken bir kimsedir. Bu pratik ilerin kotarlmasnda muhakkak ki ok yararl olabilir. rnein, Toplant protokollerini, gayet iyi bir ekilde tutup hemen yolluyor. Bu basit gibi grnen ii pek ok insann baaramaz mesela. Ya da hemen, bir sr insanla grp syleiler yapt. erii ayr konu, kimlerin seildii de ama en azndan byle bir giriim yetenei zerine l topra atlm sosyalistler arasnda pek bulunmamaktadr. Ne derler? Ta yerinde ardr. Elbette iler ve ileri yapacak kiiler sz konusu olduunda, o iler ve kiilerin bilgi, tecrbe ve yetenekleri arasnda bir denklik aranmas dolaysyla kiiler zerine konuulmas kanlmazdr. nallah Orhan byle, kendisini bir rnek olarak almam kendisine kar kiisel bir tutum olarak almaz.

161

Bu bakmdan, ben Orhann yaz kurulunda yer almasnn doru bir seim olacan dnmyorum. Ayrca unu belirtmek gerekir ki, Arkadalar bu neriyi yaparken muhtemelen sadece Deniz, Orhan ve Beni tandklar iin byle bir neride bulundular. Ancak bu dergiyi karma giriiminde yer alanlarn says yirmi civarndadr. Teorik bakmdan konuyu ok daha iyi zmlemi, daha iyi bir teorik hazrl ve birikimi, politik mcadele deneyi olan, pek ala Yaz Kurulunda yer alabilecek baka arkadalar bulunmaktadr. Eer Bildirge metninde anlalrsa, belirlenen say veya oranlara gre, politik dergi karma giriiminden, kimlerin yaz kurulunda yer alacaklarn bu evre kendisi belirlemelidir. Ve belirlemede de yukarda ksaca deinilen ltleri gze almaldr. Sanrm bu aralarda gerek yazl olarak gerek haftalk grmelerde bunlar da netlie kavuturmamz yararl olur. Belki herkes byle biraz younlaarak dnse daha baka netletirilmesi gereken noktalar da bulunabilir. 28 Kasm 2004 Pazar Ekler:
Denizin Yazs:

Arafat ve calan Arafat, 1950'lerin ve altmlarn balarnn, smrgecilie kar ulusal kurtulu ve bamszlk hareketleri dneminin ocuudur. Filistin hareketinin btn nderleri gibi, Arap Milliyetilii akmndan gelir. Kkenlerindeki milliyeti doku her zaman belirli bir arla ve dolaysyla da ufuk darlna neden olmutur calan ise, 68'in ocuudur. Filistin hareketinin nderlerinin nnde, rnein srail devletine kar mcadele eden, ve bu mcadeleleri sonunda, "yaasn Arap ve Yahudi halklarnn kardelii" son szleriyle idama giden, Yahudi Deniz Gezmiler olmad hi bir zaman, Ama calan'n ve PKK'nin ideolojik ekillenmesinde Mahirler, Deniz'ler tayin edici bir neme sahip oldular. Bylece daha bandan itibaren kkl bir farkllk olutu. Filistin ve Krt hareketi arasnda. Krt hareketi, daha batan kendisini ezen uluslarn ezilenlerini de kazanma, onlar dman grmeme anlayyla ekillenirken, Filistin hareketinin, en ilerici dnemlerinde bile Yahudi ezilenlerini kazanma ve dman grmeme pratik hi bir anlam olmayan pazar vaazlarndan baka bir anlam tamyordu. Filistin hareketinde hi bir zaman, Yahudileri de kurtarmak gibi bir problem olmad, Krt hareketinde ise ezenini de kurtarmak her zaman temel bir yneliti. Filistin hareketinde hi bir zaman, srailde bir devrim iin Filistinlilerin safnda arpan Yahudiler olmad, ama PKK iinde yzlerce, Trkiye'de devrim iin Krtlerin safnda arpanlar, hatta yneticiler oldu. Ama daha da nemlisi ise, onlarn farkl snfsal eilim ve karlarn ifadesi olmalardr. Arafat, her bakmdan burjuva bir nderdir. Arap ve Filistin burjuvazisinin eilimlerini yanstr. Bat bakentlerinde onun Filistin'li radikallere kar daha batan aka veya el altndan desteklenmesi; Arap lkelerinin mali yardmlar, Filistin

162

burjuvazisinin ifadesi olmasyla ilgilidir. Buna karlk calan ve PKK, kelimenin tam anlamyla Krt yoksullarnn, pleblerin eilimlerini yanstmlar ve bunun ifadesi olmulardr. Temeldeki bu ideolojik ve snfsal farkllklar, her ikisi de hakl ve ezilen ulusa ait iki hareketin farkl programlar ve stratejiler ve mcadele biimlerine ynelmesi sonucunu verdi. Birincisi, Milliyetilik anlay bakmndan, Krt hareketi gerek kkenindeki ideolojinin olanaklar gerek snfsal temelinin uygunluu nedeniyle, dil, etni ve kltre dayanan bir milliyetilikten, hukuki tanma dayanan bir milliyetilie kolayca geebildi. Filistin hareketi ise, aksine Araplkla snrl bir milliyetiliin snrlarn aamad gibi, balangtaki, Hristiyan Araplarn arlnda da yansyan laik karakterini bile yitirdi. Bylece Arap ve Filistin milliyetilii dine dayanan srail milliyetiliinin aynadaki aksine dnt. Krt hareketi de, Filistin hareketi de olaanst byk glerle kar karyadr. Tek balarna bu gleri yenmeye gleri yetmez. Bu kmazdan kurtulmak iin ideolojik ve snfsal temellerine uygun olarak farkl yneliler gelitirdiler. Filistin hareketi, programatik dzeyde deiiklikler yapp stratejik bir yenilenmeye gitmedi. rnein, Arap ve Yahudilerin birlikte yaad, laik ve demokratik bir Filistin, hatta Ortadou federasyonu gibi bir strateji ile ok daha geni bir cephe kurmay hi denemedi. Ne ideolojik ne de snfsal temelleri byle bir ynelie olanak salamad. Bu gn, diyelim ki Filistinlilerin, madem ben yaamyorum, sen de yaama diyen eylemleri srail'e geri adm attrsa ve kck Filistin devleti kurulsa bile, bu devlet, srail iin ucuz i gc salayan bir Bantustan'dan farkl olmayacaktr. Ortaya bir Apartheit rejimi kacaktr. Ne Araplar ne de Yahudiler iin bir refah ve demokrasi getirmeyecek, her iki tarafta da gericilii glendirecek, gelir farklarn derinletirecektir. Filistinlilerin, Araplarn hi bir Yahudi'nin ruhunda titreimler yaratabilecek bir program yoktur. Ama Krt hareketinin program, eer bilinse, Trkiye'deki insanlarn yzde yetmiinin de; Irakllarn da, Suriyelilerin de, Farslarn da ruhunda titreimler yaratacak bir programdr. Arafat ile calan'n fark, bu iki stratejinin farkdr. Bu iki farkl stratejinin ardnda ise, farkl ideolojiler ve snfsal eilimler vardr.
Orhann Yazs:

'Arafat ve calan'a dair Getiimiz gnlerde Deniz Can imzasyla yaynlanan "Arafat ve calan"balkl yazy stnkr gememenin gereklilii ortada. Zira, bir kere balk gayet "ar". Brakn yazmay okumadan nce bile insann durup bir dnesi geliyor. Uzatmadan konuya gelirsek; yaz zerinde iki noktada durmak gerekiyor; ifade ettii, n plana kardklar ve ifade etmedii ama bugn gncel anlamda n planda olan eyler Filistin kurtulu mcadelesiyle, Krdistan'n kurtulu mcadelesini karlkl olarak deerlendirdiimizde gerekten de Deniz Can'n n plana kard, birinin(Krdistan Kurtulu Hareketinin) kendi ezeninin ezilenini de kazanma mcadelesi verdii dierinin ise

163

byle bir somut admnn olmay nemli ve bir o kadar da doru bir tespittir. Fakat bugn, zellikle bugn "Arafat ve calan" balkl bir yazda bu iki lideri deerlendirdiinizde, ki bunu iki liderin ahsnda hareketlerin kendisini deerlendirme amal yapyorsanz da, ncelikle deinmeniz ortaya koymanz gereken noktalar vardr. Ve bu tamamen politiktir. Arafat Ramallah'taki karargahnda yaklak yldr srail devleti tarafndan tecrit altndayd ve bu tecrit onun yaamna mal oldu. calan'da yaklak alt yldr Trkiye Cumhuriyeti Devleti tarafndan mral cezaevinde tecrit altndadr. Bu iki tecrit, meseleye btnlkl baktmzda(calan'n Trkiye'ye ABD tarafndan teslim edildiini de gz nne alrsak) gerek politik gerekse simgesel anlamda bir hayli nemlidir. Her iki kurtulu hareketi de Ortadou'dan tm dnyann ilgisini ve sempatisini ekmi, kazanm hareketlerdir ve nderlikleri politik adan tadklar misyona bakldnda birbirine ok benzemektedir. Bu adan son yldr da ayn kaderi paylamlardr. Bu noktadaki tek fark calan hl ayaktadr ve kendisine ve hareketine ynelik tm tecride ramen halknn kurtulu mcadelesine katkda bulunabilmek iin abalamaktadr. Arafat'n ise tecrit altnda yrtt tm abalar getiimiz gnlerde son bulmutur. Arafat ehit olmutur. Arafat'n lm ardndan bir ok ey sylendi. zellikle de ayrntlarda gizli eytan merakllar, gz paradan baka bir eyi grmeyen, dolaysyla da hayata buradan bakan, elitist kara alma uzmanlar sarld kalemlerine. Mine G. Krkkanat bunlarn banda gelenlerdendi. Deniz Can'n yazsnda belirttii Arafat'n Filistin burjuvazisinin karlarnn ifadesi' olmasndan dolay edindii mali yardmlar, Mine G. Krkkanatn'da bir hayli ilgisini ekmi, bu paralarn nerelere gittiini sorgular olmutu. Bu konuyu kara alma(tabii bu emin olabilirsiniz ki Paris'in gzide 'cafe'lerinde bir hayli rahat yaplacak bir i) abalarnn merkezine alm, "Filistin'in Makus Tarihi" zerine kendisine vazife olduu zre yazakoyulmutu. Hak vermeli ki bu da onun tecrit(Paris) altndaki hayatnda sarf ettii abalarnn bir parasdr. imdi aynann bu tarafndan bakldnda, Deniz Can'n temel olarak koyduu eyin doru ve nemli olduunu tekrar belirterek, meseleyi "Arafat ve calan" arasndaki farklarla ele almak zorunluluk muydu, byle bir zamanda diye bir soru gelebiliyor akla? Krdistan kurtulu mcadelesinin gerek politik gerekse programatik olarak kendi ezeninin ezilenini kazanma abasnda olduunu bir ok yoldan, rneklerle anlatabiliriz. Ama tecrit altnda geirdii ar yllar sonucu, halknn "gitme ihtiyar" diyerek sahiplendii bir liderle, yine tecrit altnda ve halknn sahiplendii bir lider arasndaki farklarla anlatmak ok mu doru acaba? Bir oklarnn yapt gibi Arafat'n eksikliklerini ve yanllklarn vurgulamak yerine(bunlar zaten biliyor ve ortaya koyuyoruz) Arafat ve calan'n ierisinde bulunduklar durumun arpcl ve ortaklklar zerinde durmak politik olarak ok daha doru bir yaklam olmaz myd? Evet ok doru eyler sylyor olabilirsiniz. Tespitleriniz, karsamalarnz ve ortaya koyduunuz hedef doru olabilir. Fakat bu doru, bildiiniz zere tek bana pek bir ey ifade etmiyor. nemli olan, doruyu doru klan, doruyu dorulayan, hayat yani politika ierisinde nasl, ne zaman ve ne ekilde ifade edildii deil midir biraz da. . .

164

Dergi Projesindekiler Arasnda Tartmalar

29. 11. 2004 Cemin Eletirileri Degerli Dergi Girisimcileri zellikle neden iki dergi ? sorusu benim acimdan netlesmedigi icin ve zaman zaman sertlesen tartisma atmosferini daha iyi anlayabilmek icin ,gruba gelen yazilari topluca yeniden okudum . Grebildigim kadariyla manifesto zemininde bir rgtsel hareket yaratmak ve cikarilacak dergiyi bu amacla degerlendirmekle dergiyi daha cok varolan ideolojik hegemonyaya karsi baslangicta yalnizca bir soluk alma , entellektel bir biraraya gelis alani olarak gren iki anlayis szkonusu. Bu iki anlayis arasinda nemli farklar grlms olsa gerek ki su anda iki dergi projesi tartisiliyor. Herseyden nce byle bir karari cok erken buldugumu belirtmek isterim. Dogrusu karsilikli yazilarda ne srlen ayrim noktalari iki ayri dergi cikmalidir nerisini destekleyen derinlikte grnmyor. Ahmet ,Pinar ,Ramazan ve diger arkadaslar manifestonun kendisine ilkesel bir elestiri yneltmedikleri gibi "bildirgenin altina imza atmak iin henz zamana ihtiyalari oldugunu, tartismak istediklerini (Deniz Can 27. 11. 2004)" belirtiyorlar. Keza kendi nerdikleri dergi formatinda manifestonun imzalayanlar adina yayinlanabilecegini de belirtiyorlar. Yani manifestonun syledikleriyle temelli bir celiski szkonusu degil. yleyse geriye yalnizca rgtl bir hareket yaratmak sorunu kaliyor. Bu konuda arkadaslar konumlari geregi su anda politik bir hareket yaratmayi hedefleyen bir platformun iine giremeyeceklerini vurguluyorlar( Deniz Can 27. 11. 2004) manifestoyla bir farkli duruslarinin da olmadigini fakat, politik bir hareket, hatta bir rgt yaratmak amaciyla ikarilacak bir dergide kendi bulunduklari konum ve baglayiciliklar nedeniyle ikaricilar arasinda yer alamayacaklarini belirtiyorlar. ( Orhan, Ayni Toplanti raporu) "Yoksa bazi elestirilerimize ragmen,eger bizlerin de bir hareket ve giderek rgt kurma dsncesi olsaydi, ok rahatlikla dergi manifestosu,hatta rgt programi olarak altina imza atabilirdik. Ve byle programli bir dergide sizlerle birlikte hareket ederdik. Bizlerin mevcut gereklikleri,konumlari byle bir rgtn olusmasi srelerine birebir katilmaya uygun dsmyor. Yoksa gereklililigine inanmadigimizdan, ya da bu konuda sizlerle hareket etmek istemiyor olmamizdan dolayi da degil. Sadece konumlarimizdan ve bu nedenle nceliklekimizden kaynakli bir durum. " Ahmet 21. 11. 2004

165

aciklamalarini yapiyorlar. Bu durumda rgtl bir hareket olusmasina yine bir ilkesel karsi cikis yok , yalnizca kisisel konumlara ve nceliklere dayanan tutumlar szkonusu. Yani rnegin syle denilmiyor. rgt yaratmayi hedeflemek bugnn kosullari icerisinde yanlis sonuclara yol acar , bir hata olur . Tersine Ahmet arkadas "sizin devrimci bir hareket ya da rgt yaratma ynndeki abalariniz,dogmatik sol ya da ilkel milleyetilikle mcadele etmek isteyen duyarli tm kesimler tarafindan byk bir heyecanla karsilanacagi gibi,destek de grr. Sizlerle benzer siyasal amalarimiz var derken bunu kastetmistim aslinda. " Ahmet 21. 11. 2004 diyor. Geriye benim icin soru isareti olan araclar ve yntemler konusunda ki potansiyel farkliliklar kaliyor. Ahmet arkadas amaclardaki farkliliklari nemli grerek bu durumun yol acacagi sorunlari iki dergi projesiyle asmaya onay vermis oluyor. Ne varki bizlerin ileride bir hareket ya da rgt kurma gibi bir dsncesi,amaci bulunmuyor. Sizinle tek ortak bir dergi ikarmada anlasamamizin temel nedenlerin basinda bu geliyor. Birok ortakliklarin yaninda bu farklilik ister istemez aralar ve yntemler konusunda diger farkliliklarin da olusmasina neden oluyor. Dergiye yklemis oldugumuz anlamdaki farkliliklar,onun ierigini ve tarzini da belirliyor. Bu da son derece dogal. ( Ahmet 21. 11. 2004) Diger taraftan manifesto zemininde bir rgtsel hareket yaratmak ve cikarilacak dergiyi bu amacla degerlendirmekle de benim cok ciddi sorunlarim var. Herseyden nce arkadaslarla yzyze yapmis oldugumuz tek bulusmada byle bir gndemi ben acmaya calismistim. Ancak o zaman byle bir tartisma icin cok erken oldugu sylenmisti. Yapilan aciklamalar rgt ve ona harcanacak enerjinin bosa gidebilecegi noktalara kadar tasinmis. Hatta Marxist gelenek icinde Marx-Engels-Rosa Luxemburg tarafindan temsil edilen "rgtsz" devrimciligin de mmkn oldugu , Trotskiy ve Lenin in hep rgtl kaldiklari ve rgt icin enerji harcadiklari ama rnegin 4. Enternasyonal icin o kadar enerji harcamanin dogru bulunmayabilecegi v. b sylenmisti. Orada yapilan tartismalarda manifesto ile devrimci bir rgt yaratma arasinda zellikle bir bag kurulmamisti. ncelikle manifestonun dsncelerini yayginlastirmak ,bu konuda bir kamuoyu olusturmak en nemli grev olarak koyuluyordu. Oysa simdi bu bag zellikle kurulmus gibi davraniliyor , hatta bu baga dayali olarak iki dergi nerileri yapilabiliyor. Ilk olarak nasil ve hangi tartismalarin sonucunda yildirim hiziyla bu noktalara varildigi benim icin tamamen belirsizdir. Ikinci olarak ben rgt yaratma sorununu nemli ve ciddi bir is olarak gryorum . Yapilmasi gereken son derece nemli tartismalar kolayina atlanamaz. En azindan bir Yn referansi rnegin bir derginin icerigi icin cagrisimlar yapabilir ama devrimci bir hareket yaratma acisindan hicbir degeri yoktur. Bir dergi cevresinden rgt olusturma bile bana cok mensevik cagrisimlar yapabiliyor. Bu konuyu fazla derinlestirmeden , "Biz bir rgt yaratmak istiyoruz "vurgusunu hakedilmis bir vurgu olarak grmedigimi ve bunun zerine yaratilan ayrimi gercekci bulmadigimi

166

belirtmek istiyorum. rgt bana gre henz yalnizca bir arzu , varsayimdir. Bir varsayimi ayrim noktasina tasimak gereksiz bir polemik haline dnstrmek ,iki dergi formlne tahvil etmek dogru degildir. Bana gre simdilik tek ,ortak bir dergi cikarilabilir. Aradaki vurgu farkliliklari henz olgunlasmadigi icin bu sreci birlikte deneyimlemeye herkesin ihtiyaci var. Sevgiyle Cem 30. 11. 2004 Cemin Grleri Hakknda Selam Cem, Nihayet sesler gelmeye basladi. Bu cok sevindirici. 1) Bu derginin orgut kurma gibi dogrudan bir amaci yok. Manifesto'da boyle bir amac belirlenmis degil. Elbette ilerde etki saglar bir gorus bir yaklasim etrafinda bir hareket olursa o zaman bu hareket icindeki insanlar bir orgut kurma geregini dusunurlerse o ayri bir sey. Keske boyle sorunlarla karsilasilabilecek hale gelinse. Simdiye kadar bizden hic kimse bir orgutten bahsetmedi. Ayrica su ana kadar yazmayi kabul eden yazarlarin hic biri de manifestoya imza atarim demis degil. Bundan sonra muracaat edeceklerimizden de boyle bir sey beklenemez. Yani yazarlari sadece bagimsiz yazarlar olan boyle bir dergiyle nasil orgut kurulur ki? 2) Bu orgut icin ciktigi fikri Ahmet ve Ramazan arkadaslarin yorumu. Yani derginin bir orgut icin cikacagi. Ama bu onlarin geldigi gelenek ve anlayisla baglantili. Onlara oldukca yabancidir orgute yonelik olmayan bir yayin. Bu nedenle bizlerin belli bir programatik metinle cikmasini oyle anliyorlar. Konuyu anlamak icin, Ocalan'la gorusme notlarini hatirlaman gerekiyor. Arkadaslar da zaten onlara dayanarak bizimle is birligine giriyorlar. Ocalana sirt sita verelim falan demistim. Ocalan bunu hemen orgut kurma olarak anlamis ve parti kurmadan falan bahsetmisti. Hatta boyle dusundugumu sanarak, Kurdistanda bile orgutlenme izni verdi. Arkadaslar da bunu aynen soyledi zaten. (Aslinda konunun kokleri ta 79'a kadar gidiyor sanirim. Ocalan o baglamda boyle bir sey soyledi galiba. Hala o zamanlardaki gibi oldugumuzu dusunuyor olabilir. O tarihlerde biz Ihtiyat Kuvvet'i yayinlamistik. Butun Kitaplari PKK alip okutuyordu. Kitapta Kivilcimli, kurdistan'da ayri parti kurmaktan soz ediyordu. Biz bu yayinla PKK'nin eline cok guclu bir silah vermistik. En saygin Komunist Kurdistan somurgedir diyor ve kurdistan seksiyonu ayri orgutlenmelidir diyordu. Bunlar PKK'nin da savundugu seylerdi ve Turk solu bunlar raddediyordu. (Ki o zamanlar henuz PKK olarak degil Apocular olarak bilinirdi daha ziyade. ) biz de Kurdistandaki ve almanyadaki arkadaslara kendi partilerini kurmalarini soylemistik. Ista bu donemde Apocular o zaman bize Biz sizi Turkiye'de Siz e bizi Kurdistan'da orgut

167

olarak taniyin diye bir teklif getirmislerdi. Biz ayni teori ve programa sahip olsaydik olurdu ama ayni degiliz, biz kendi goruslerimizde kurdistanda kurulacak bir partiyla ayni dunya partisinin esit seksiyonu olacagimizi soylemistik. Sanirim ocalan bunlari hatirlayarak boyle orgutsel duzeyde yorumlari sirt sirta verelim imgesini. )

Simdi iki dergi projesi bir bakima tam da o zamanki durum gibi. Nasil o zaman Ihtiyat Kuvvet Turk solunun isini bitirdiyse simdi de bizlerin cikracagi dergi ve arkadaslarin cikaracagi dergiye verecegi destek o zamanin ihtiyat kuvveti gibi bir islev gorebilir. Bu da bir rastlanti degil. Ayni gelenekler devam ediyor. 3) Kanimca arkadaslarin soylediklerini de yanlis anlamissin. Onlarin dedigi su: Biz orgutluyuz. Bizim orgutumuz var bu nedenle yayinin cikaricilari arasinda yer alamayiz diyorlar. Yani biz genis anlamda, bir dergi cikarmak bile bir orguttur. Eskiden zaten orgut ya da parti kelimesi bir hareket nlaminda kullanilirdi. Bu anlamda bile ele alindiginda arkadaslar biz baska bir disipline bagliyiz diyorlar. Aslina cok acik ve durustce davraniyorlar. (Bunu soylemeden de fiilen oyle davranabilirlerdi ele gecirme ve kontrol altina alma gibi, Turk solunda olan turden dertleri olsaydi). Bunu anlamak gerekir. Arkadaslarin satir aralarini cok iyi okumak gerekiyor. Karsimizda politik dusunen, esnek, is yapmaya yonelik ciddi insanlar var. Ifade gerektigi kadar acik aslinda: "kendi bulunduklar konum ve balayclklar nedeniyle karclar arasnda yer alamayacaklarn" 4) Dolayisiyla Arkadaslarin projesi olan dergi ozellikle Kurt ozgurluk hareketine yonelik ve ozellikle de yeni kurulack partinin icinde "ilkel milliyetcilige" karsi mucadeleyi, bir teorik gelisim saglamayi amacliyor. (Bunu dogrudan ve acikca belirtemiyor tabii arkadaslar anlasilir nedenlerle. ) Bu nedenkle iki ayda bir ilerde ayda bir cikacak dergi dusunuyorlar. Simdi soyle dusun. 1)Ozellikle Kurt Ozgurluk Hareketine Yonelik 2)Teorik konularla sinirli (Demokrasi, Devlet gibi konular) 3)Iki ayda bir veya ayda bir cikacak bir dergi. 4)Turkiye entelijansiyasini sayfalarinda toplayip guclu bir yazar kadrosuyla cikmaktansa genc ve bilinmeyen yazarlara tartisma olanagi acmaya calisacak. 5)Belli bir politik programa dayanmayacak. Arkadaslarin dergi projesi bu. Peki Bizimki ne? 1) Turkiye'nin Modern, sehirli, aydin ve iscilerine yonelik 2) Politik agirlikli, sosyalistlerin agirligi olsa bile kendisini devrimci demokratik bir politik cizgiyle sinirlayacak. 3) Iki haftada veya haftada bir cikacak.
168

4) Entelijansiyanin devrimci demokrasiyle bir arada olmaktan korkmayacak en genis kesimlerini sayfalarinda toplayacak. Cunku cizgisini yaymak icin en farkli toplum kesimlarina ulasmayi hedefliyor. 5) Manifestodaki programi savunacagini acikca belirtiyor. Bu ikisi hedefleri ve yapilariyla ve icerikleriyle cok farkli. Yani sirt sirta vermeyi tam da yapiyoruz. Bu ikisi birbirini destekler ve guclendirir. Bizim derginin toplumda etkisinin artmasi Kurt hareketinin tek ayakliliktan kurtulmasi,ve ilkel milliyetcilere karsi gucununve pozisyonunun yukselmasi anlamina gelir. Arkadaslarin dergisinin etkisinin armasi da Kurtler arasinda ilkel illiyetciligin gerilemesi demektir ki bu da bizlerin konumunu guclendirir. Zaten arkadaslar da politik dusunen insanlar olarak dedigimizi hemen anladilar ve sundugu olanaklari gorduler. Hasili kaygin hakli ama bu arkadaslarin yorumlariyla ilgili. Bizlerden cikan bir sey yok. Boyle orgt kuracagimiza dair bir tek sozcuk yok. Ne konusmalarda, ne yazdiklarimizda ne de manifesto metninde. Ama orgutu genis olarak anlarsan, su an dergi projesi icin guc ve olanaklarimizi bir araya getirmemiz ve ortaklasa tartismamiz bile bir orguttur. Selam ve sevgiler demir 30. 11. 2004 Cemin Cevab Hocam Selam , Btn karsilikli yazismalarda ve grsmelerde Ahmet arkadaslar stne basa basa "rgt" konusunu temel ayrim noktasi olarak vurguluyorlar . Ahmetin yazdigi 21 Kasim li iletide birkere daha bu yaklasim acikca belirtilmis : Ne varki bizlerin ileride bir hareket ya da rgt kurma gibi bir dsncesi,amaci bulunmuyor. Sizinle tek ortak bir dergi ikarmada anlasamamizin temel nedenlerin basinda bu geliyor. Birok ortakliklarin yaninda bu farklilik ister istemez aralar ve yntemler konusunda diger farkliliklarin da olusmasina neden oluyor. Dergiye yklemis oldugumuz anlamdaki farkliliklar,onun ierigini ve tarzini da belirliyor. Bu da son derece dogal. ( Ahmet 21. 11. 2004) Gerek siz gerek lkedeki grsmelere katilan arkadaslar bu duruma karsi "bizim en azindan simdilik byle bir kararlastirmamiz yok " demiyorsunuz. Bu tutumu ilk elden gstermeniz gerekirken gstermiyor ve bana satir aralarini dogru okumaktan szediyorsunuz. Satir aralarinda sizin varsaydiginiz gibi, arkadaslarin btn projeleri Krt siyasal hareketi icin tanimlanmis olsun. yleyse bu mutlaka ifade edilmelidir. stelik simdiye kadar yapildigi gibi "arapca " degil "trkce" . Eger arkadaslar "kisisel

169

konumlari ncelikleri "derken tmyle Krt Siyasal hareketinin konumundan ve nceliklerinden szediyorlarsa "sizin rgt projeniz" derken aslinda "biz cunku rgtlyz " demek istiyorlarsa bunu elbette aciklamalilar . Neden bu bir giz perdesine brndrlsn ki? Arkadaslar bizi yanlis anliyor ve bize ait olmayan bir rgt projesiyle iliskilendiriyorlar . Hatta bunun en temel ayrim noktasini olusturdugunu sylyorlar. Biz bu yanlis anlamanin aslinda onlarin bizlerle farkli kaygilari tasidiklarini ifade etmek icin kullandiklari bir iliskilendirme oldugunu anlayarak ses cikarmiyoruz . Bylece biz olmadigimiz bir sey olarak "oluyoruz" Burada biz tuhaflastik . Ikinci asamada arkadaslar kisisel konumlari ve nceliklerinden szederek tuhaflasiyorlar , cnk size gre bu sekilde Krt Siyasal hareketinin konumundan ve nceliklerinden szetmis oluyorlar. Ama sonucta anlasilan bir ortak nokta da var . Iki dergi projesinden szediyorum. Tam da farkliliklara uygun dsen bir ortaklasma gibi grnyor. Ama acaba yle mi? Sizi ve grsmeye katilan diger arkadaslari (Deniz, Orhan, Tolga?) elestiriyorum , sonucta yrtlen diplomatik degil siyasi bir iliskidir. Bu denli dgmlenmesi , satir aralarinin ,acik satirlardan daha agir bir yogunluk kazanmasinda bu iliski tarzini "kabul etmenizin " cok ciddi bir payi olmali. Iliski bu sekliyle mistisize edilmis oluyor ve ileride bunun doguracagi sakincalar gercekten cok fazladir. Bu yzden ncelikle sizin ve grsmeye katilan arkadaslarimizin Ahmet arkadaslarla yapilacak ilk toplantiya bu yanlis degerlendirmeleri kaldirma anlamini vermesini diliyorum. Sevgi ve saygiyla Cem 01. 12. 2004 Demirin Ceme Cevab Sevgili Cem, Birincisi, bence Ahmet'in eski yazidklarini degil, esas olarak son gorusmelerin protokolunu ele alarak degerlendir. Senin ddedigin itirazlar sanirim olaylarca asilmis bir sorunu tartisiyor. Yani tartisma firsati bile olmadan gelismelerce asilmis, dolayisiyla gundemden dusmus. Ikincisi, bir programla cikip cikmama uzerine tartismalar ve bu baglamda yazdigim yazilar, aslinda bu orgut meselesi gibi gorunen sorunun tartismasiydi. Aslinda orada, arkadaslari sorunu boyle, orgut sorunu gibi koymaya iten daha derindeki nedenler irdeleniyordu. Dolayisiyla Orgut konusu gibi gorunenin, esasina iliskin olarak soyleniyordu. oyle hic bir sey soylememe, acik olmama gibi bir durum yok. Gorunusle (orgut) ugrasma degil onun ozune (Program) yonelme vardi. Ve bu cikmazi asmayi sagladi ve bir netice aldi. Son gorusmede pozisyonlar 180 derece degisti. Sanirim bu degismeye yeterince dikkat etmiyorsun. Baslangicta sorun soyle goruluyordu. Biz bir program ve stratejik metinle cikiyorduk, arkadaslar ise, boyle bir program ve strateji tartismasi yapmak icin dergi cikarmak gerektigini savunuyorlardi. Dolayisiyla bu pozisyon icinde, bizim konumumuz bir orgut kurmak gibi algilaniyordu onlarca. (Ama buna pek ala bir hareket kurmak, akim yaratmak da denebilir.

170

Diyelim ki arkadaslarin gelenegi onlari orgut yerine hareket sozcugunu kullandiran bir gelenek olsaydi, arkadaslarin cikarsamalari yine degismeyecekti. ama o zaman sen ornegin orgut sozcugunun sende yarattigi allerjiyi hic bir sekilde gostermeyecektin. yani burada sorunu yaratan orgut kurup kurmamaiz hakkindaki yanilgi degildi. Orgut bir gorunumdu. Bu gorunum hareket veya akim da olabilirdi. Cikarsamlar degismezdi. ) Ama bu gorunum aldaticiydi. Zaten o degerlere kufretme gibi baglamlarda yazilanlar, tam da boyle gibi gorunen sorunun oyle olmadigini aciklamaya yonelikti. Yani senin suclamanin aksine, en azindan ben kendi adima bir durus sergiledim. Ama orgut sozcugu uzerinden degil, cunku o meselenin asli degildi, gorunumuydu, bu gorunumu yaratan ozden bir elestiriydi benimki. Ama bir yandan bu yapilirken, diger yandan, pratik is birligi olanaklari uzerinde duruldu. Baslangictaki yanlis anlamalar gidip de arkadaslar bu yaklasimi anlayinca, onlar da ayni sekilde davrandilar. O zaman arkadaslarin orgutsuz ve oprogramsiz gibi bir dergi cikarmalari; bir programla cikmamiz dolayisiyla orgutu hedefledigimiz bicimindeki yaniltici durum asildi. O zaman siz orgut kuracaksiniz ondan biz orada olamayiz argumani kullanilmaz oldu. Biz orgutuz, siz de baska bir hareket icin cikiyorsunuz. Biz bu nedenle onda yer alamayiz ama bu bizim mucadelemize bir el uzatmadir dendi. Yani dedigin orgut sorunu coktan aslimis bulunuoyr. Yani o ilk mektuplarda soylenen siz orgut kurmak istiyorsunuz, biz oyle degiliz argumani bu gun tam tersine donmus bulunuyor. Ve bunun uzeinden neredeyse iki hafta gecti. Baslangicta tartisma dergisi ya da programsiz dergi ilkesel duzeyde koyuluyordu. Simdi, taktik ve pedagojik bir arac olarak ele aliniyor. Yani arkadaslar "mis gibi yaparak" bir seyleri anlatmayi deneyecekler. Bunun da dusunulebilecek bir sey oldugunu ben de zaten ikinci mektupta soylmistim. Cunku Pinar'in mektubunda her iki yaklasim da bir arada bulunuyordu. Belli bir belirsizlik ve celiski vardi. Belki bu celiski hala vardir da, sadece pratik gelismeler nedeniyle silinmis gibi gorunuyordur. Yani bir yanda cizgisiz cikmayi bir ilke gibi koyma ve diger yanda cizgisi olup da insanlari ve yeni gucleri tartismaya cekebilmek icin cizgiziz gibi yapip tartisma. Ama bu celiski artik bizi ilgilendirmez. Bu arkadaslarin kendi ozel celiskisidir. Tipki bir papazin ayni zamanda Komunist partisi uyesi olmasi gibi. Bu bir celiskidir der Lenin ama, orgutsel gorevlerini yapiyorsa, bu celiskisi bizi ilgilendirmez. Bu onun kendi ozel celiskisidir. iliskilerin ve is birliginin bir konusu degil, baska bir duzeyin, ideolojik mucadelenin konusudur. Ucuncusu: her solenen oyle cok yanlis anlasiliyor ki, bunlari duzeltmeye kalkmak ne gerekli ne de mumkundur. Bu nedenle ben sahsen, benim goruslerim falan ozetlendiginde veya elestirildiginde cogu kez yanlis anlasilarak yapilmasina ragmen sesimi cikarmam. Yoksa basa cikmak mumkun degildir. Ornegin surada aynen boyle bir sey yapiyorum. Dorduncusu: Sen de bu dergini cikaranlarinan birisin. Hepimizin ayni hakki ve gorevleri var. Hic kimsenin ozel bir yetkisi ve imtiyazi yok. Ben cok onde gorunuyorsam bu yaptiklarimi kimsa yapmadigi ve benim sirtima kaldigi icindir. Senin boyle bir durum dikkatini cekince hemen soylemen gerekir. Olabilir ki birileri dikkat etmemistir.

171

Besincisi: Su cok acik ki hepimizin farkli tarihleri var. Bu da bizlerin farkli hassasiyetleri olmasini getiriyor. Ornegin su orgut meselesini ele alalim. Ben bu konuda o kadar cok yazdim ki, artik gina gelmis durumda. Kaldi ki adim zaten orgut dusmanina ciktigindan bu konudsa bir sey aciklama geregini duymuyorum bile. Diger yandan Hamburg'ta bulunan arkadaslar icinde bu boyle. Bu konu tartisilmasin gerek gorulmeyen bir lapalis hakikati. Karsinizdaki sizin yillar oncesinde biraktiginiz bir sorunu surekli tekrarliyorsa, siz ise bundan bikmissaniz, hic ses cikarmamaniz boyle bir bikkinliktan da kaynaklanabilir. yani haburglular ve benim icin boyle bir durum da var. Benim acimdan bir de yakin tarihi var. Isin ilginci, bu gorusmelerden kisa bir sure once sayin Selek bir yazi yazmisti. Basligi "Arzuhalcilik Degil Devrimcilik". Bu yazi vesilesiyle kendisine aynen su mektubu yazarak bir yazi ilettim. Asagida bu mektup ve yazi var: " Merhabalar Degerli Selek, Ozgur Politika'da bugun "Arzuhalcilik Degil Devrimcilik" baslikli yazinizi okuyunca, yillardir ayni konuda defalarca yazdigimi ve kimseden en kucuk bir yanit, bir yanki alamadigimi hatirladim. Ve yaziniz benzer sonuclara bagimsizca ulasmanin bir ornegi olarak beni sevindirdi. Ne derler? "Aklin yolu birdir. " En azindan yankisiz kalmamainiz icin, benzeri seyleri dusunup soyleyen baska birilerinin de varligini bilmeniz icin bu konuda yazilmis eski bir yazimdan bir bolumu yolluyorum. Vaktiniz yok, okuyamazsiniz ama yine de yolluyorum. Selamlar demir Parti Konusunda zerinde Dnlmesi Gereken Baz Sorular Devrimci Marksist gelenek iinde devrimci bir ii partisinin ne zaman nasl kurulmas gerektii konusunda pek dikkati ekmemi iki deiik gelenek vardr aslnda. Bu geleneklerden birincisi esas ifadesini Marx ve Rosa Luxemburg'da bulur. Buna gre, devrimci bir ii partisi mcadelenin ykseliine dayanmal; ykselen bir hareketin ifadesi olmaldr. Bir ykseliin olmad bir dnemde bu tr rgtleri kurmaya ya da yaatmaya almak sonuta gelecek ykseliin sorunlarn kavramaktan uzak kk sektler retmeye yarar. Marx'n pratik tavr da hep bu ynde olmutur. 1848 devrimi ncesinde ve ykselii srasnda Komnistler Birlii'ni kurmular, mcadele etmilerdir. Ancak devrimin yenilgisinden sonra, ksa bir sre toparlanma denemelerinde bulunmularsa da, bir sre sonra kendilerine harhangi bir dernekte bile almay yasaklamlar; faaliyetlerine son vermilerdir. Yllarca enerjilerini kk bir sektin problemlerine harcamaktansa, gelecek bir ykseli iin teorik hazrla ayrmlardr. Ne zaman ki ii hareketi yeniden ykseli belirtileri gstermeye balam, bu ykselile birlikte Birinci Enternasyonal'in kuruluuna girimilerdir. Bu rgt ykselen bir ii hareketine dayanm ve onun ifadesi olmutur. Ancak 1871 Paris Komn yenilgisinden sonra, hareketin tekrar gerilemesi ve Enternasyonal'in de ister istemez tekrar sektlerin mcadele alan olmas eiliminin belirmesiyle birlikte bu rgt kapatmakta hi de
172

tereddt etmemilerdir. Marx ve Engels iin rgt kutsal, dokunulmaz bir tabu deil, bir aratr. Dier gelenek en nde gelen savunucu ve uygulayclarn Lenin ve Troki'de (zellikle 1920'lerden sonraki Troki'de) bulur. Bu anlaya gre, bir gerileme dnemi dahi olsa, kk bir ekirdei; bir organizmay yaatmak; gelecek ykselii hazrlkl karlayabilmek iin zorunludur. zellikle Troki, Ekim Devrimi'nin baars ve Rosa'larn baarszln byle aklar. Kendisi de daha sonra Drdnc Enternayonal'i, Lenin'den edindii bu derse gre, hi bir devrimci kitle hareketi ykseliinin olmad koullarda; "an gece yars"nda ayn nedenle rgtlemi ve onun bu abas karsnda, rnein saac Deutscher Marx'n pozisyonuna benzer bir tavr savunarak bu rgtn kurulmasna kar kmtr. Tarih hangi tavrn daha doru olduuna henz bir cevap vermi deildir. Elbet her iki tavrn da kendine gre avantaj ve dezavantajlar bulunmaktadr. Aslnda Lenin'in rgt anlaynn yanl yorumlarla tabulatrlmas bu alanda yaplabilecek ok verimli aratrmalarn yolunu tkam, tartmalar engellemitir de. rnein Lenin'in partisinin baars ne lde, nceden, ne pahasna olursa olsun bir ekirdek olmasyla aklanabilir? Bu konuda Troki'nin yorumu ne lde dorudur? Aslnda 1907'den sonraki yllarda fiilen rgt yoktur da; rgtn canlan ii hareketinin ykseliine rastlar. Bu iin bir yan. Bir de bu gne kadar gzlerden kaan dier yan var: aslnda RSDP'nin gerek yaam ve baars Marx'n tavrn dorular niteliktedir. Ondokuzuncu Yzyl'n sonlarndan itibaren, dalga dalga ykselen, zaman zaman yenilgilerle ksa sreli gerilemelere urasa da srekli bir ykseli eilimi gsteren bir ii hareketi vardr Rusya'da. RSDP de bu ykseliin ifadesidir. Ykselen bu ii hareketi olmasayd, Lenin'in en yaratc teori ve taktikleri, tpk 1907-12 arasnda olduu gibi kk gruplarn atmalar iinde yiter gider, hi de devrime falan yol amazd. Keza, 1917 ylnda, uzun hazrlk dneminde yetitirilmi elemanlarn, ykselie en az ayak uydurabilenler olmalar gerei de gzden uzak tutulmamaldr. Ykselen bir yn ve ii hareketine dayanmadan, srf devrimci teorik pozisyonlarla uzun gerileme dnemlerinde bir rgt ilerideki bir kabar iin hazr tutmaya almann nasl tketici bir i olduunu; ve ne lde ynlarn mcadelesini ykselttiini ya da ykseltmediini en iyi Drdnc Enternasyonal'in tarihinde grmek mmkndr. Sonu hi de parlak deildir. Acaba bir rgt olmasayd, sonu bugn daha m kt olurdu? Buna hemen bir cevap vermek kolay deildir. Kald ki, Drdnc Enternasyonal'in dayand Bolevik gelenek hala 1968'lerin dnyasnn sorunlarna bile bir program sunabilen bir dzeye sahipti; henz olaylarca almamt. Bu nedenle de 1968'lerin dnyasnn devrimci kabarndan etkilenebilmi ve bu kabar etkileyebilmiti. Trkiye ve Avrupa'da Birlik Tartmalar'nn yrtlmesi srasnda hemen herkes Lenin/Troki yaklamyla Birlik ve Parti sorununa yaklam, kimse bu yaklam sorgulamay aklndan bile geirmemitir. rnein hi kimse ykselen bir ii ve kitle hareketinin olup olmad; varsa, bunun ne trde rgtsel ve politik ihtiyalar olduu gibi bir analizden yola karak bir parti gerekip gerekmedii sorununu tartmamtr. Herkes iin bir aksiyom durumundadr ykselme olsa da olmasa da bir partiyi el altnda bulundurmak. Bu varsaym da tartmak gerekiyor; hem

173

de bu gnn dnyasna 1968'lerde Trokist gelenein sunduu kadar olsun bir program ve sistemli teori sunamadmz gereiyle birlikte. "Sosyalistlerin Birlii" Kimin in Gerekli? Nesnel bir hareketin incelenmesiyle ne tr bir rgtlenmeye ihtiya olabilecei trnden bir problemin olmamas sadece "rgt her koulda olmaldr" anlayyla da aklanamaz, nk ok nemli bir blm rgtlerin dndadr da. Burada sorunun insani ve psikolojik bir boyutu da vardr. Aslnda binlerce sosyalistin, devrimin ya da kitlelerin ihtiyalar asndan deil, sadece kendi alarndan bir rgte ihtiyalar vardr. Bir mcadeleye verilmi yllar; yapacak baka bir eyi olmama; siyaset dnda baka bir eyden anlamama; hayata anlam verecek bir abaya duyulan ihtiya vs. . Btn bu nedenlerle herkesin bir rgtlenmeye ihtiyac var. Hatta yzlerce militan bir rgt aparat olmad takdirde u dnyada yaama ans bile olmayan bir insan durumundadr. Bu insanlar elbette yaamlarnn kayna olan bu yaplar ve anlaylar dileriyle, trnaklaryla savunacaklardr. Btn bunlar insanca ve anlalabilir ihtiyalardr. Ama bizler sosyalist isek ne kendimizi ne de ynlar kandrmamamz gerekir. Aslnda ynlarn, ykselen bir hareketin veya devrimin ihtiyac olup olmad iin deil, nk bu konuyu bilimsel bir pheyle tartm deiliz-, kendi ihtiyacmz iin bir rgt, birlik veya parti kurmak istediimizin bilincinde olmalyz. Bu ar bir yarg gibi grlebilir, ancak birlik istemlerinin gerekeleri dikkatlice okunursa, ecaat arzeden merdi kpti gibi, birliin tam bu nedenle istendii grlebilir. Bu durumun kavranamam olmas "Birlik Tartmalar"nda garip sonular yaratm durumda. Bir parti ykselen bir hareketin ifadesi olabilir. O takdirde programatik saflktan ziyade, hareketin canll ve dinamizmine baklr; onun iinde saf tutulur. 1960'larn TP'i byleydi ve rnein Dr. H. Kvlcml ona kar byle bir tavr iindeydi. Ya da bir parti. bir program temelinde kurulablr. Bu takdirde de inanlar ya da ideolojiler deil, somut hedefler ve talepler birletirici unsur olutururlar. Bunun dnda modern toplumda toplumu deitirecek bir g oluturmann yolu yoktur. Halbuki birlik ya da legal parti tartmalarnda ne kitle hareketinden sz eden var ne de somut hedefler ve programdan. Hatta legal partiyi savununlar, program olmasa bile olabileceini sylyorlar. Peki bu partinin ya da birliklerin ayrc kriteri ne olacaktr? "Sosyalist olmak", "kendine sosyalist demek". Bunlar ise inanca, ideolojiye dayanan tanmlamalardr. nsanlar ideoloji ya da inanlarna gre birletirmenin gereksiz ve olanaksz olduu hala anlalm deil demek. Sorunun byle konulmu olmas, birliin sosyalistlerin bir ihtiyacna vevap verdiini gsterir; insanca bir ihtiyaca. Ama bunun iin parti kurmaya kendini ve bakalarn aldatmaya ne gerek var. Sosyalistler dernei gibi bir ey de kurulabilir; parti namyla yaplabilecek her eyi yapabilir ve belki kamu oyunda sznn arl olan bir birlik olabilir. "Birlik mi Rekompozisyon mu?" adli kitaptan http://www. comlink. de/demir/kitaplar/birrekom. htm"

174

Hemen anlasilacagi gibi, bu yazida devrimci bir kitle hareketi olmadan, o hareketin bir yukselisinin ifadesi olmadan bir parti kurmaya kalkmanin nasil yanlis oldugu aciklaniyor. Yani arkadaslar, en azindan yolladigim bu yazi vesilesiyle bile boyle dusunmedigimizi biliyor olsalar gerektir. Yani yakin tarihte de bu konuda cok acik bir yazimi yollamisim. Simdi boyle bir uzak ve yakin tarih olunca, hele Ahmet'in Orgut diyerek ifade ettiklerinin aslinda baska bir sorunun yansimasi oldugunu dusunmus ve onun uzerine oturup ozdeki sorun uzerine sayfalar dolusu yazi yazmissam, keza orgut yerine hareket kavramini kullansa de degisen bir sey olmayacagi acik olduguna gore, Orgut sozu kullanildi diye bir tepki gostermemem cok mantikli olmaz mi? Muzakereleri yuruten arkadaslar icin de ayni seyler gecerlidir. Kaldi ki bir konusmanin akisi icinde daima baska noktalar agirlik kazanabilir ve hedefe gidiste ayrintilarda bogulmamak icin es gecilir veya kendiliginden bilincsizce gecilir. Kaldi ki ortadaki ilk defa karsilasan insanlarin topu topu bir kac kere birer ikiser saatlik gorusmeleridir. Eger gercekten arkadaslarin bizlerle, buyuk harflerle bir orgut kurma amacindan dolayi bir is birligine girmemeleri gibi bir sorun olsaydi. Orgut kuracagimiz yanilgisi gercekten bir seyleri onunde engel olsaydi, dedigin hakli olabilirdi. Ama boyle bir durum yoktu ve olmadi. O baska bir sorunun gorunumuydu. Bu cok acik, orgut yerine hareket veya akim dense de sonuc degismeyordu. (Kaldi ki sol literaturde hareket veya akimlara da orgut dendigi olur. Engels Chartist Hareketten Parti, ilk modern isci partisi diye soz eder. ) Demek ki sorun orgut degildi. Keza sonradan tam tersi bir durum ortaya cikti. Gercek duruma uygun. Arkadaslarin orgut diye bir derdinin olmamasinin, (ve bizim de orgut icin ciktigimizi dusunmelerinin) nedeni onlarin orgutlu olmalariydi. Butun bu yanlis anlamalari yaratan ne? Su paradoks. Bizim dogrudan orgut diye bir amacimiz yok ve bir orgut degiliz. Ama net bir programi savunacak, net bir stratejiyi savunacak bir dergiyle cikmak istiyoruz. Arkadaslarin ise bir Orgutu var ama program tartismasi yapmak icin cikiyor. Biz orgut degiliz politik bir dergi cikarmak istiyoruz. Arkadaslar orgut ama teorik bir dergi cikarmak istiyor. (Politik gazetesi var cunku) Gercekten ortada garip bir durum var. Alisilmis kliselere sigmiyor. Normal olarak bir orgutu olanlarin bir programla cikmalari, olmayanlarin nasil bir program diye tartismak icin programsiz cikmalarini gerektirir sag duyu. Ama burada durum tersi. Orgutu olan program tartismasi yapmak icin cikiyor. Orgutu olmayan ve onune dogrudan orgut diye bir gorev koymamis olan ise Program ve stratejiyle cikiyor. Bu garip durum arkadaslarin, bizlerin bir orgut kurmak icin ciktigimiz turden bir cikarsama yapmalarina yol aciyordu. Burada bizde bir celiski yok. Arkadaslarin bir celiskisi var. Ama bu onlarin kendi sorunudur. Is birligi baglaminda bizi ilgilendirmez. Ama bunu bir ilke duzeyine getirir, teorik ve ideolojik baglamda savunurlarsa o zaman teorik bir tartisma yapilir. Ve bunu yapiyoruz da zaten. Pinar'in yazisinin elestirisi tami tamina buydu. (Pinar'in elestirilmis olmasi diger yazilarin elestirecek seyi olmadigindan degil. Oralarda cok daha fazla vardi. Yuzlece sayfalik kitaplar yazabilirdim. Orada sadece bu celiskinin ozu en can alici noktasindan gosterilmeye calisildi. cunku celiski tam da o uzun uzun ele alinan degerlerle ilgili

175

formulasyonda yogunlasmisti. Ve en nihayet Altincisi ve sonuncusu: Gerek senin dun yazdigin mektup, gerek benim cevabim, hasili burada tartishilhan her seyin bir nushasi da epeydir otomatik olarak Pinar ve Ahmet'e gidiyor. Yani tam bir aciklik var. (Ramazan'in adresi olmadigindan yollayamiyorum. Ama onlarin ona ilettigini var sayiyorum. ) Yani arkadaslar bizlerin neyi, nasil tartistigimiz, gorusler vs. hakkinda dogrudan bir bilgiye en otantik bicimlerinde sahip oluyorlar. Dolayisiyla simdiye kadar bu konu acikliga kavusmamis olarak kabul edilse bile, gerek senin mudahalen ve benim de sana dun verdigim cevap ve de simdi bu mail ile konu acik olarak anlasilmis olmaktadir. Tabii butun bu yollananlar okunuyorsa. selam ve sevgiler demir 02. 12. 2004 Tolgann Eletirileri Merhabalar, lk olarak Cem'in eletirilerine katlyorum. Fakat ben bu toplantlarn hi birine arlmadm ve doal olarak da katlmadm belirtmek isterim. Sonuta Ahmet'in anlatt "rgt"l hareketlerin neye gre ve nasl bir tarzla hareket ettiklerine pek de yabanc deilim. Bu nedenle garipsemedim ama bunun farknda olduumun da bilinmesini isterim. Dergi giriimciliinin hukuku da sre ierisinde etkileimlere bal olarak kendini belli edecek. Yanl anlalma da olmasn. Arkadalarn beni armamalarn sorun da yapmyorum; tam tersi "diplomatik" ilerle megul olmak zorunda kalmamak ok memnun bile edebiliyor. Cem'in eletirilerine gelirsek. . stanbul'da yaplan toplantlarda (toplant notlar ve yazlan maillerden) sanki ak olmayan ve bireyler arasnda bir trl netlikle belirlenemeyen durumlar sahiden mevcut. Bunun en nemli sebebi internet haricinde yurtdnda bulunan dergi giriimcileriyle iletiimin salkl kurulamam olmas olabilir belki. Tm kafalarda "milliyetiliin her trden haline kar olmak" szkonusu ama bunun haricindeki noktalarda tartmalar yr(ye)mediinden bir bulanklk sz konusu gibi. "Bireylere kar olmak" zerinden ilerin yrmesi epey zor olabiliyor. Bu nedenle dergi zerinde ileride pratikte yaplabilecek ciddi tartmalarn bu bulankl gidermesini umut etmekteyim. Salcakla kaln, tolga 02. 12. 2004 Tolgann Eletirilerine Cevap Merhaba Sevgili Tolga, Mektubunu okudum. Cemin eletirilerine katlyorum dediine gre, Cemin itiraz ve eletirilerine verdiim

176

uzun ve ayrntl cevaplar seni ikna edici bulmadn anlalyor. Byle deyince en azndan bunlar biraz daha ayrntl aklaman beklerdim. Hangi eletiriye verilen hangi cevab hangi nedenle yeterli bulmadn aklaman beklerdim. Ben en kk bir gelimeyi, en nemsiz gibi grnen bir ifadeyi en byk hassasiyetle ele alp hep bir aklk salamaya ve bunu herkese duyurmaya ar bir zen gsteriyorum. Bu nedenle yazacam kitaplar yazamyorum, yazlar aksatyorum. Yazdm yazlarn kalitesini dryorum. Bunun biraz kadar olsun dikkat ve hassasiyeti beklemek de hakkmdr sanrm. u itirazlara verilen u cevaplar u nedenle yanl veya tatmin edici deildir diye bilmek isterim. te yandan burada ilk defa somut bir i iin bir araya gelen birbirini tanmayan, birbirinden habersiz insanlarz. ok farkl gemilerimiz, hassasiyetlerimiz var vs. Byle bir gruba yazlan bir yazda, hele sluba ok dikkat etmek gerekir. Bir slak ormanda olduunuzu dnn. Siz kk bir ate yakmak, bu atei bytmek iin korunaklar yapmaya, oradan buradan kuru odan paralar bulmaya alyorsunuz. Ama rzgar ve yamur srekli yaktnz atei sndryor. Yapmaya altmz i biraz byledir bu gnk dnyada. Her davranmzn o atei ykseltmesini de gzetmeliyiz. Bunun iin ok hassas olmak gerekir. Bir memnuniyetsizlik var ise, bunu aka dolayl ifadelerin ardna saklanmadan, hi biriktirmeden ifade etmek gerekir. Ama ayn zamanda bunu, insanlarn evklerini arttracak bir tarzda yapmaya zen de gstermeli kanmca. Bu zeni gremediimi en azndan hissetmediimi belirtmeliyim. Gelelim eletirilerine. Sondan balayarak cevap vereyim. nk en nemli konularn hi anlalmadn gryorum. Mektubunda aynen yle diyorsun: Tm kafalarda "milliyetiliin her trden haline kar olmak" szkonusu ama bunun haricindeki noktalarda tartmalar yr(ye)mediinden bir bulanklk sz konusu gibi. "Bireylere kar olmak" zerinden ilerin yrmesi epey zor olabiliyor. Bu nedenle dergi zerinde ileride pratikte yaplabilecek ciddi tartmalarn bu bulankl gidermesini umut etmekteyim. Kanmca bu yazdn satrlar bu deri projesini hi anlamadn gsteriyor. Tam da bu nedenle bulanklktan sz ediyorsun. Bu dergiyi karmak iin bir araya gelenler, dergi projesinde birlikte i yapmak iin, hibir yerde hibir zaman milliyetiliin her trlsne kar olmak gibi bir ilke beyan etmediler. Bu ynde en kk bir ima dahi bulunamaz. Bu dergi projesi tam aksine, Alman tipi de denen, ulusu dil, din, etni, rk, kltr, ortak yaant birlii; kader birlii gibi ilkel milliyetilik ya da Gerici milliyetilik karsnda, Ortadou iin, aydnlanmann ideallerine bir dn ve devrimci demokratik bir milliyetilii, yani btn

177

bunlarn ulusun tanmndan dlanmasn ve ulusun btnyle insan haklar temelinde; brokratik ve baskc olmayan bir devlet cihaz temelinde bir demokratik cumhuriyeti savunmakta. ABDnin Byk Ortadou Planna kar Orta Dou in byle bir Demokratik Cumhuriyeti savunmakta ve byle bir plann ancak tm orta doudaki ezilenleri ve halklar birletirebileceini sylemektedir. Yani bu dergi projesine katlmak iin gerici milliyetilie kar devrimci ve demokratik bir milliyetilii savunmak yeterlidir. Milliyetiliin her trlsne kar olmak diye bir koul yoktur. Sadece Manifestoda, Orta dou iin bir zm olan bu devrimci demokratik milliyetiliin, dnya apndaki problemler asndan aslnda gerici olduu belirtilmektedir. Ama bu dnya apndaki durumla ilgilidir ve zaten. Sosyalist olarak byle devrimci ve demokratik bir orta dou uruna mcadelenin, hem bu mcadelenin kendisinin kitlelerin bilincinde yol aaca deiiklik nedeniyle (motorsiklet Gnl hatrlansn); hem de baarya ulatnda, dnyann aort damlarnda bir devrimci demokrasiye emperyalist lkelerin hibir zaman izin vermeyecekleri ve bunun da onu ister istemez, kapitalizmle yzleip, tm snrlar ortadan kaldrma, yani ulusal snrlar darma duman edecek bir programa ynelmesine yol aaca iin, yani bir srekli devrim olanan ve perspektifini yeniden canlandraca byle bir programn savunulabileceini sylyoruz. Yani eer gerekten niyeti her trl milliyetilie kar olan bir sosyalist iseniz, bu demokratik milliyetilii savunarak bu gnn orta dousunda, liberallerin ya da brokratik kastlarn kuyruunda politika yapar duruma dmekten kurtulursunuz diyoruz ve kitlelerin mcadelesine nderlik ederseniz onun gerek kendi deneyleri gerek karlaaca durum sonucunda her trl ulusa ve ulusulua kar bir mcadeleye dnmesine yol aabilirsiniz diyoruz. Olan budur. imdi bu bylesine ak iken ve biz bu grupta dergi evresi olarak tartyorken, milliyetiliin her trlsne kar olmak temelinde bir araya geldiimizden sz etmek, imdiye kadar yaplan ve yazlanlardan hibir ey anlamam olmak demektir. Pratik olarak, bu dergi projesinde yer alan herkes sosyalist olabilir. Herkes, milliyetiliin her trlsne kar da olabilir. Ayrca bu grlerini burada da savunabilir. Ama burada bizi bir araya getiren, milliyetiliin her trlsne kar olmak deil. Gerici milliyetilie kar bir devrimci ve demokratik milliyetilii savunmaktr. En amiyane tabiriyle budur. Bu nedenle bu dergi giriimi iin mracaat ettiimiz herkese ve sana da, bu manifestoda ifade edilen program savunur musunuz diye sorduk ve soruyoruz. Size de tam byle soruldu. Ve siz de yle katldnz. Ama yle grlyor ki, bu konuyu ve Manifestoyu tam anlamamsnz. Yani bir yanl anlama temelinde katlm olduunuz anlam kyor bu yazdklarnzdan. Byle olmayabilir ama yazdklarnz bu anlama geliyor. Ayrca unu belirteyim. Dergi giriiminde olup da, sosyalist olmayan veya milliyetiliin her

178

trlsne kar olmak gibi bir sorunu bulunmayan insanlar var. Onlar, bu Manifestoda ifade edilen program benimsedikleri iin bu dergiyi destekliyorlar. Manifestoyu desteklemek ise her trl milliyetilie kar olmay gerektirmiyor. Ayrca bu durum zaten, rgt m kuruyoruz korkusunun anlamszln da gsterir. Sosyalist olarak ii gc brakp, devrimci demokratik bir program temelinde rgt m kuracaz? Birileri byle bir amac benimsese bile benim byle bir amacm olmaz ahsen. Ve bunlar son derece aktr yazlan yazlarda. Ama anlamadnz sadece bu deil, baka bir sorunu daha anlamamsnz. Ben en az yazlarmda yzlerce kere, ilkeler temelinde birlik oluturulamayacan; modern toplumda birliin ancak somut iler ve programlar temelinde olabileceini; insanlarn ancak byle bir araya gelebileceini yazmmdr. Bu nedenle Manifesto, ilkel milliyetilie kar devrimci demokratik bir milliyetilikte birleenler gibi bir ilke koymuyor; bunu somut teklif ve proje olarak ifade ediyor. Yani ulusun tanmndan dili, dini, etniyi vs. , karmak; brokratik cihaz paralamak vs. tarznda, somut bir program olarak ifade ediyor. Ayrnts metinde var. Daha da aklamak iin, eer sizin Her trl milliyetilie kar olmak ile kastettiinizi ele alrsak. Bu bir ilkedir ve ilkeler temelinde birlik olmaz. Birlik ancak rnein ulusal olanla politik olann her trl ilikisinin koparlmas ve ulusal olana ait her eyin zel bir inan sorunu olarak grlmesi gibi somut bir teklif veya talep biiminde ifade edilirse bir birlik oluturulabilir. Yani siz sadece bu dergide bir araya gelenlerin programn anlam deilsiniz; dergi projesinin dayand, modern toplumda en basit birliklerin bile ilkeler deil, ancak somut hedefler ve programlar temelinde olabilecei dersini de anlamam bulunuyorsunuz. Tabii bunlar anlamadnz iin, bir araya geliin, bir eylere kar olmak tarznda olduu trnden szler edebiliyorsunuz. Ltfen. Manifesto, tam aksine, somut bir programdr. Bir eylere kar olmak temelinde deil, somut bir yaplacak iler temelinde bir programdr. Bu yargnz da batan aa yanltr. Olabilir. nsanlar baz eyleri yanl anlayabilir. Ama bunun sulasa ben deilim. Son derece ak olarak her zaman u soruyu soruyorum: Bu manifestoyu okuyun, bu temelde kacak bir dergiyi destekler misiniz? Eer kii destekliyorum demi ama manifestoyu okumam veya okmu da anlamam ise bunu bilemem. Bunun sorumlusu ben deilimdir. Yazdklarnzdan sizin manifestoyu okuduysanz bile anlamadnz ortaya kyor. Yani siz hangi amalar iin bu dergi projesinde bulunduunuzun farknda deilsiniz. Yazdklarnzdan kan anlam budur. Ortada bir yanl anlama var demektir. O halde tekrar, hem size hem de olas baka yanl anlamalara kar bu dergi projesinde bulunan btn insanlara tekrar soruyorum. Manifestoda dile getirilen program ve
179

stratejiyi savunacak bir dergi projesine katlmak onda grev almak ister misiniz? Bu temel olmadan her hangi bir tartmay yrtmek, bir i blm ve birlii yapmak mmkn olmaz. * Ama madem girdik tekrar bir noktaya deineyim. Diyorsunuz ki: Sonuta Ahmet'in anlatt "rgt"l hareketlerin neye gre ve nasl bir tarzla hareket ettiklerine pek de yabanc deilim. Bu nedenle garipsemedim ama bunun farknda olduumun da bilinmesini isterim Belki yanl anlam olabilirim ama bu hi de ho bir ifade deil. En azndan zensiz. Sanki ortada gizli bir ey varm gibi, bak onun farkndaym tarznda bir eyler. fadelerde ok hassas olmak gerekir. Hele bu dergi projesinde olmayan, eit bir partner olarak i birlii yaplanlara kar daha da hassas olmak gerekir. Ahmet ve dier arkadalar byle bir imay hak edecek biimde davranmadlar. ok ak davrandlar ve onlarn bu yann takdir etmek gerekiyor. Byle de davranmayabilirlerdi. Byle bir aklama yapma zorunluluklar yoktu. Ve somut bir hedef iin i birlii yapldnda i birliinin konusu dnda insanlarn rgtsel ilikileri vs. kimseyi ilgilendirmez. Ama arkadalar hibir mecburiyetleri olmad halde, bizim aklmz grnce, kendileri de son derece ak davrandlar. Bu takdir edilecek yerde, aman rgt m, durumun farkndaym tarznda yorum ve tepkiler ne yaptmzn ve yaplann hi anlalmadn gsteriyor. Arkadalarn bir rgt olup olmamas bizi ilgilendirmez. Biz arkadalarla somut hedefler temelinde bir araya geliyoruz. Diyoruz ki yle yle bir dergi karacaz, ne dersiniz. Diyorlar ki, katlamayz dardan destekleriz. Onlar diyor ki, biz de yle yle bir dergi karacaz. Siz ne dersiniz?. Biz diyoruz ki, dardan destekleriz. katlmak iin hele bir bildirgesine bakalm. liki temeli budur. Arkadalarn bir rgtl yap olup olmadklar bizi ilgilendirmez. Bizi somut i ve hedeflerimiz ilgilendirir. Ama arkadalar, fazladan kendi durumlarn aklamlarsa, onlarn bize gvendiini ve bizlerin gvenini kazanmak iin de kar bir jest yaptklarn gsterir. Olaylar doru deerlendirmek gerekiyor. Bu davranlarn bir tek anlam vardr ve budur. * Elbette balangta byle bir durum yoktu. Biz Pnar Selekin derginin yazar veya karclar arasnda yer almas iin onun cevabn bekliyorduk. Gerekten de Pnar Selek, bu gn Trkiyede, politik duruu ile derginin programn benimsemeye en yatkn kiidir. Bu kiinin derginin karclar arasnda olmas iin beklemeye deerdi.
180

Ama bu arada, Pnarn da bir dergi projesi olduunu bir yazsnda grdk. Sonra konumada, niye bunlar birletirmeyi denemeyelim dedik. O projenin de bizim gibi farkl geleneklerden insanlarn ve genellikle ok gen insanlarn bir toplanmas olduunu sanyorduk. En azndan ben byle sanyordum. Sonra tarttk hatta biraz kafa gz yardk ve grdk ki, konseptler ok farkl ama, bu iki farkl konsept aslnda birbirini de destekler. Karlkl olarak birbirimizi desteklersek her iki projenin de daha baarl olduunu dndk. Olay budur. Bunun neresi yanl. Bu konuda bir itiraz gremedim imdiye kadar. Buna yle bir itiraz olabilir rnein. ki projeyi kaldramayz. Gcmz yetmez. Veya nce birini oturtalm sonra birini denebilir Veya iki ayr dergi anlamsz, bir tane karalm denebilir. Bunlar dense anlarm. Ama bunlar yok. Sorun diye sylenen rgt konusu sorun deil. nk a) Bizler hibir ekilde bir rgt kuracaz demedik. (bakalarnn byle dnmesi bizi ilgilendirmez) b) Somut bir proje iin bir araya geldiklerimizin bir rgt olup olmadklar da bizi ilgilendirmez ve onlarla ilikimizi belirlemez. Biz somut i temelinde anlatmz noktalara bakarz. Yani ortada sorun gibi getirilenler bir sorun deil, baka bir sonunun grnmdr muhtemelen. Belli ki baka bir sorun var. Ama bu sorunu dorudan karmak gerekir. Cerahat varsa patlatmal ve aktmal. Bu nedenle, Tolga ve Ceme ve de herkese tekrar soruyorum. Esas bir baka memnuniyetsizlik var belli ki. Bu nedir? Bunu biraz daha dnp ortaya karmay, dorudan ifade etmeyi deneyin. yle bir ey mi? rnein rgtl olduunu bildiimiz insanlarla i birlii yapmamz somut bir projeye bal olarak baz riskler mi ieriyor? Bu rgtl yaplar gvenilmez. Bir de ok gl bir rgt, en iyisi uzak duralm m denmek isteniyor. Bu ynde kayglarnz m var? Ya da, bu dergi projesi diye girdik ulan tezgaha m geliyoruz. Bu arada parti falan m kuracaklar diye bir korkunuz mu var? Ya da kendinizin ihmal edildiini mi dnyorsunuz? Tabii bu sorular herkes iin geerli. Ltfen bir sorun varsa aka ortaya koyalm. Her eyi hi bir kayg duymadan konuabilmeliyiz.

181

Selam ve sevgiler Demir 04. 12. 2004 - Denizin Cevab Tolga telefonda konumamz grdm kadaryla olduka yanl deerlendirmisin. Kstl bir srede sylenmi bir cmleden bu sonular karman olduka ilgin. Kar tarafn tavrnda senin ahsna ynelik hibir itiraz olmad, olamazda, ne ahmet ne pnar dergi giriiminde ben, orhan ve demir dnda kimseyi tanmyorlar. Ayrca tansalar ve itiraz etselerde bu itirazlarn bizim amzdan kabul edilir bir taraf olamazd. Hi kimsenin politik bir faaliyette bir kimsenin "ahsna" ynelik itiraz yapma hakk yoktur. Pnar ve Ahmetin sana kar hassasiyetlerini olduunu dnmen iin kafanda nasl bir gereke yarattn inan anlayabilmi deilim. Yanlzca ilk grmeler taraflarn dertlerini birbirine iletme toplantlaryd ve 3 kere gerekletirdi, toplant ayrntlarn gruba iletmeye altk. Bu adan arkadalar bir hassasiyetten te snrl sayda insanla bunu gerekletirmenin u an yeterli olacan ilettiler. Aksi halde dorudan temsilin kurallarnn uygulanmas durumunda tm dergi giriimcilerinin bu toplantlara katlm gerekirdi. Bu temsiliyet ilikisine bir itirazn varsa bu toplantdan haberin olduun anda bunu yapabilirdin. Farknda olmadn bir hiyerari, emir komuta zinciri gibi yaktrmalar haketmek iin gerekten nasl bir davran iinde olduk, bunu yazn okuduumdan beri dnyorum. Birincisi farknda olmamak kar taraf komploculukla sulamaktr. Yani "acaba tezgaha m geliyoruz yine" sorusu sanrm kafanda uzun sredir var. Bu yzden ben kiisel olarak dergi giriimini temsil etme noktasnda ahsen pnar ve ahmetle yaplacak grmelerden kiisel olarak ekiliyorum. Zaten aralk ay iinde yaplacak toplant tm giriimcileri kapsayan bir toplant. Bu giriimin altnda bir komplo, bir tezgah olsayd, (benim bildiim kadaryla hiyerarik bir rgtde yazmalar internet ortamnda tm "rgt" yelerinin bilgisine ve kullanmna sunulmaz)herey tm ayrnts ile grupta ifade edilmezdi. kincisi benim yazdklarmn demirin yazdklarna ok benzemesi yada ayn olmas, (hatta daha nce de belirtildi gazetede demirin yazs benim imzam ile yaynland)senin andan ciddi korkulara neden olmu. Peki diyelimki ben hibir konuda yaz yazamayacak ancak orhann deyimiyle kes yaptr metoduyla yazlar oluturacak bir kiiyim. Bunun da benim zgrlm olduunu dnrm. Kimseye korku yaatmamak iin byk bir yaratclk iine girmem gibi zorunluluum olduunu inan hi dnmyorum. Ezilenlerin harekete gemek iin ok byk fikirler retmesi gerektiini hibir zaman dnmedim. Can yanan bir kii nasl yerden kaldrm tan skp egemeninin kafasna atarsa, pekala olumu bir dnce de benim iin o ta ilevini grebilir. Bunu kullanmak iin hi gocunmam. Yaz yazarken burda kimsenin para, an, hret peinde komadn sanrm biliyoruz, tersine bir yaznn altna imza atmann, kendi idam fermanzn altna imza atmakla ayn olduu bir corafyada, olanakszlklardan, zamanszlktan ama yaznn ulamas gereken yere ulamasnnda zorunlu olduu bir durumda ieriine sonuna kadar katldm bir yaznn altna imza atmaktan hi gocunmadm. Bunun bu faliyete yada kiilere ne gibi zararlar olacan ise ben kestiremiyorum. En fazlasndan yapabileceim katklarn ok snrl bir

182

ksmn yapabildiim iin hergn her an kendi kendime hayflanyorum. Bunun sebeplerine burda girmeyeceim. Bunun sebeplerini burda ortaya koymam bata belirttiim yaratc olmama, fikir retmeme zgrlmn inkar anlamna gelir. Son olarak dergi manifestosunun kabul edilip edilmemesi, daha da tesinde anlalp anlalmad meselesine gelelim. Bu dergi projesine balarken giriimcilere bu manifestoyu onaylayp onaylamadklar soruldu. Onunda tesinde bu giimde herkes biliyor bu manifestonun altna imza atmayanlarla ayrld, mcadeleler yaand. Bu sre iinde hala birok kii ile birlikte yryor olmamz, bana giriimin iindeki arkadalarn hepsinin manifestoyu anladklar ve benimsedikleri izlenimimi yaratt. Ama gerek orhann arafat ve calan yazsna kar yazd yaz, gerek tolgann son yazdklar bu manifestonun duruuyla ciddi eliki ieriyor. Orhann yazs gerici milliyeilere aktan prim verirken, tolgann tutumu ise bu giriimi "her trden milliyetilie kar olmak" la snrlyor. Manifestonun kapsn ak brakt hatta bugn bu program savunacak en nemli g olarak tanmlad devrimci demokrat Krt milliyetilerini grmezden geliyor. Kanmca komplo teorilerinden ok tekrar tartmamz gereken asl meseleler bunlar. 03. 12. 2004 - Orhan Gnn Cevab Az Pimiliime Veriniz Ltfen Birka gnlne ehir dna gittiim iin yazmalar zamannda takip edemedim. Ancak imdi cevap yazabiliyorum. zerinde durulacak iki konu var. Birincisi Demirin ortaya srd Yaz Kurulu-Yayn Kurulu meselesi, dieri de Cemin eletirdii ve Tolgann da bu eletirilere katldn belirttii, neden iki ayr dergi meselesi. kincisinden balayalm. Pnarlarla ilk grmeye baladmzda, onlarn teorik bizim politik diye ifade ettiimiz iki ayr dergi giriimi mevcuttu. Bu iki giriimi ortaklatrmak amacyla ilk nce bu ifadeleni zerinde durduk, onlarn istedii teorik dergiyle bizim istediimiz politik dergi ayr m yoksa ayn eylerimi ifade ediyor diye. Zira bizim genel olarak anladmz teorik dergiyi ifade etmedikleri belliydi. Grmeler neticesinde onlarn istediinin, bak as sunacak, gncel konularn dnda dosya konularn da ele alacak ilk erimde uzun periyotlu bir dergiydi. Zira onlar da politik dergi dendiinde klasik anlamda rgtlerin ajitasyon ve propaganda amalk kullandklar slogan dergilerini anlamaktayd. Fakat bizim de ifade ettiimiz, gncele mdahale edebilen, bak alarnn, fikirlerin, somut politikalarn ve belirli bir politik hattn savunulduu bir dergiydi. Sonu itibariyle bu iki anlay ortaklatrmak iin uratk ve nihayetinde bu ortaklama manifesto ve bizim politik bir hareket, hatta uzun erimde bir rgt yaratma hedefiyle kyor oluumuz noktasnda tkand. Manifesto konusunda, manifestoyu tam anlamyla okumadklarn, fakat zaten dndkleri derginin bir manifestoyla kmasnn gerekmediini, hatta dardan bakldnda bir rgtmz imaj verecei iin byle olamamas gerektii, sadece sorunlar belirtip, bunlara zm arayacak bir dergi olduumuzu belirtip kmamzn daha doru olacan belirtiyorlard. Manifesto tartmasn

183

karacamz dergide yapalm, hatta manifesto sizlerin imzasyla dergide yaynlansn diyorlard. Daha sonraki grmelerde manifestoya genel olarak bir itirazlarnn olmadn, hatta nderliklerinin izdii programla uyutuunu dolaysyla zaten byle bir program erevesinde faaliyet yrttklerini belirtiyorlard(zellikle Ahmet). Manifestoyla birilikte kamamalarnn sebebini, bizlerin politik bir hareket ve uzun vadede belki bir rgt yaratma hedefiyle bir dergi karyor oluumuz olarak koyuyorlard kendi verili durumlarn belirterek. imdi bizlerin byle bir hedefimizin olduu kansna onlarn nasl ulatklarna gelelim. Onlar bu kanya kendi sezgileriyle ulam deillerdir. Yanl hatrlamyorsam onlarla ikinci grmemiz ncesi Demir farkllklar imdiden olabildiince net ortaya koymamz gerektiini, bu noktada da bizlerin manifestoyu onlarla tartmak istediimizi, bizim politik bir hareket yaratma hedefiyle bir dergi kardmzn belirtilmesi gerektiini vs. sylyordu. Gerekletirilen grmede de Deniz bunlar belirterek u ifadeyi; bizlerin politik bir hareket, hatta uzun vadede bir rgt yaratma hedefiyle hareket ediyor oluumuzu zellikle belirtti. Bu noktada bu rgtn onlarn anlad veya bilindik klasik 10 kiinin bir araya gelerek oluturduklar rgt olmad da zellikle vurguland. Ama bugnde kan sonuca bakldnda ne are denebilir. Fakat tm bu gelimelerden sonra, iki ayr dergi projesinin ekillenmesi ardndan baktmzda bylesinin ok daha hayrl olduunu sylemek mmkn. Zira imdi onlarla karacamz derginin politik, yani bizlerin politikalarmz, politik hedeflerimizi savunabileceimiz bir dergi formatnda olmayacan gryoruz. Daha ok bu politikalarn arka plannn savunulabilecei, ok daha genel anlamda bak alarnn sunulduu genel bir teorik demeyelim ama fikir dergisi olaca ortaya kt. Dolaysyla iki ayr dergi olmas imdilik en hayrls. Birinci konuya gelirsek; ncelikle Pnarlarn nerdii Yayn Kurulunun gerek anlamda, Demirin tariflendirdii yayn kurulu olduunu dnyorum Zira ben bunu byle anladm. Eer byle olmasayd muhtemelen bu isimler nerilmezdi, zira onlarn nerdii bir ok isim derginin daha fazla kesime ulamasn salayacak (rn. Gney Krdistandan bir kii neriliyor ve bu kiinin oradaki temsilci olabilecei ve derginin oradaki datmn salayabilecei belirtiliyor. ) kiiler. Hatta notlar dikkatli okunduunda grlecektir ki gerekletirilecek toplantya kadar, tm maddi imkanlarn seferber edilmesi ve netletirilmesi gerektii belirtiliyor. Bir Yaz Kurulu toplantsnda bu, gndem oluturamaz herhalde. Bu adan tariflendirme de bir problem yok, fakat belki nerilen isimlerde eksiklik veya bir problem olabilir. Dier yandan Demir bu tartma vesilesiyle oluturulmas gerekli olan Yaz Kurulu iin kimi nerilerde bulunmu; Bu iki giriimin ortak abas olduuna gre, bu giriimler Yaz Kurulu iin grevlendirdikleri elemanlar kendileri belirlemeleri gerekir.

184

Bu konuya, benim kendimi oluturulmas bugne kadar ya da Demirin yazsna kadar, konuulmam olan yaz kurulu iin kendimi nermediimi, dardan gelebilecek bir neriyi de geri evireceimi belirterek balayaym. Yani Demir bo yere kayglanyor. Byle bir konu ne kouldu ne de ben byle bir eyi dnyorum. Zira yeteri kadar pimemi biri olabilirim belki ama ne idin bilen bir bireyim. Dier yandan oluturulacak bir Yaz Kurulunun birilerinin grevlendirdii elemanlarla deil insanlarn kendilerini veya bakalarn nermesiyle ve ortak giriimdeki bireylerin bunu tartp onaylamasyla oluturulmas gerekir. Aksi halde burada gerekleecek olan belki bir rgtn deil ama birilerini szgecinden birilerinin geirilmesi olacaktr. Ve o szgeten gemenin kriterleri sadece kapladnz hacimle deil, szgece giri eklinizle de ilintili olabilir. Zira byle bir szgecin greceli ebatlar da sunulmu durumda. Bu konuda belirtilmesi gerekli dier bir nokta ise oluturulacak Yaz Kurulunda bir temsiliyet ilikisinin olamayacadr, en azndan manifestolu dergi giriiminde olan bizler iin. Bu giriimden kendisini Yaz Kurulunda temsil etmek isteyen, orada daha yararl olabileceini dnen herkes orada olmak iin mcadele etmeye, yani kendisini nermeye hakk vardr. Hi kimse bunun nn bizim amzdan orada olacak insanlarn unlar, unlar hazmetmi(hatmetmi olarak da okuyabiliriz) olmas gerekir diyerek tkayamaz, byle bir kstas koyamaz. nk elbette yanlyor olabilirsiniz ve oluturduunuz ne herhangi bir rgtn Yaz Kuruludur ne de tek veya iki pilotun ynetimindeki bir jet ua. Dier konuya hazmetme konusuna gelirsek, benim amdan batan belirtilmesi gereken bir nokta var. Madem bir eyleri yeterince hazmetmediim, baz konularda yeterince pimediim, piirilmemi olduum dnlyor manifestolu dergi giriiminde bulunmamn da benim amdan ciddi bir eliki olduu da dnlyordur. Zira ben deil karsnda olduum yeterince hazmetmediim hibir almann hibir aamasnda yer almam. En fazla izlerim. Ne yeteneklerimi, ne de enerjimi, zamanm onun hizmetine sunmam. Tabi bunun byle olduunu dnyor deilim. Ortaya konulan her eye noktas, virgl, imlas vurgusuna katlmyor oluum, ya da yazlm eyleri alp kes yaptr yntemiyle yeni yazlar tretmiyor oluum, ya da bugne kadar Demirin benim herhangi bir hassasiyetimi veya yazm grmemi oluu, ya da bir yaz yazmam oluum onu yeterince hazmetmediim, kavramadm anlamna gelmez. Zira meseleye byle yaklarsak sanrm bu dergi giriiminde bu meseleyi hazmetmi insan says pek bir oulluk ifade etmez. Ama u durumda da manifestolu dergi giriiminde eer birilerinin hazmn zorlatracaksam, ya da sadece pratik ilere enerjisini ve yeteneini harcayan deerli bir arkada olarak grleceksem belirtilsin ki, kendi konumumu belirleyeyim. rnein, Klasik Marksist miras, (Marks, Engels, Lenin, Troki, Luxemburg, Mandel gibilerin klasik miras) + Kvlcml + Frankfurt okulu ve Bat Marksizmi (Benjamin, Adorno, Marcuse, Gramsci, Luckas, Lefewbre vs. ) + yeni soyal hareketelerin teorik katklar (Feminizm, Ekoloji, Bar, Siyah vs. hareketleri) + seksenlerin sonrasnn ulusuluk teorileri (Gellner, Anderson, Hobsbawm vs. ) ve bunlardan bizim kardmz teorik ve metodolojik genellemeler bu metnin teorik arka plann oluturmaktadr. Bu teorik arka plan asgari

185

lde bilmeyen ve hazmetmemi bir insan bir yaz kurulunda onu temsil edemez. deniyor. Burada ncelikle vurgulanmas gereken cmle ierisindeki biz manifestoyu hazrlayan birilerini ifade etmiyor. Demirin kendisini, yani beni ifade ediyor ve Demir dolayl olarak, (hatta onun sk sk yapt gibi yapp dorudan yle ifade edebiliriz) hatta aslnda benim teorik arka planm edinmemi, yani Marksist, Leninist, Kvlcmc, Trokist olmam, bu srelerin teorilerini benim gibi edinmemi, Frankfurt okulu, Bat Marksizmi, yeni sosyal hareketler, ve seksen sonras ulusuluk teorileri gibi konularda benim belirlediim asgari llerde birikime sahip olmayan hi kimse bu manifestoyu yeterince hazmetmemitir. Ama ben nedense bu manifestoya ilikin atlabilecek en geri adm trnde nitelendirmeler hatrlyorum. Kulama alnyor bir yerlerden. Bu teorik arka plann asgari lde hazmnn kstaslar ve snrlar nedir acaba. Demirin de yapt gibi cmleyi gidebilecei yerlere ekersek eer, rnein bu teorik arka plann asgari lde(snrlarn herkes kendi tarihine gre belirleyebilir) hazmedilmemesi bir insann Marksist olmad anlamna gelebilir. Zira yeterince pimemi, olgunlamamsanz deil Marksist olmamakla, gerici olmakla bile kolayca ithaf edilebilirsiniz. Zira Demirin metninde benim iin ifade ettii budur; hazmetmi ve temsil ediyor olmas bir yana, fiilen ciddi biimde kar olduu grlr. Zira bu programa kar olan herkes gerici olarak ithaf edilmemiler miydi? Ama, elbet yanlyor olabilirsiniz. Kim bilir. Sevgilerle ve sayglarla Orhan Gn 04. 12. 2004 Tartmalar zerine Demirin Yollad Metinler Merhaba Arkadaslar, Nihayet bir tartisma basladi. Bu bazi izleyenleri tedirgin edebilir ama aslinda bunlar saglik isaretidir. Ilk defa insanlar "bize niye sorulmadi, ben niye davet edilmdeim?", anlamina gelen itirazlar yapiyorlar. Simdiye kadar kimse boye bir itiraz bir yana hic bir konuda ses cikarmiyordu. Bu artik yavas yavas degi projesine sozden de ote fiilen sahip cikilmaya baslandigini gosteriyor. Bu son derece olumlu bir gelismedir kanimca. Bu vesileyle birbirimizin dilini daha iyi anlamamiz bakimindan, ozellikle benim gibi artik yasli kusaktan olanlarin meramini anlamak bakimindan yararli olacagini dusundugu, bazi metinleri iletmek istiyorum. Bunlarin okunmasi hem eski deneylerin bilinmesini ve hazmini kolaylastirir hem de yanlis anlamalari daha aza indirmeye hizmet eder. Ornegin, bu dergi projesi baglaminda herkese, "su program ve stratejiyi benimsiyor musun?" diyerek cagriyi sunuyoruz. Ama ben bunu derken ornegin asagida Kivilcimli'dan aktardigim satirlari goz onuna alarak bu laflari kullaniyorum. Program ve stratejinin cok basit gibi gorunmekle birlikte aslinda o basitligin ardinda muazzam bir teorik birikim olmasi gerektiginin bilindigini var sayiyorum ornegin.

186

Ama bu ifadeye muhatap olabilmis bir kims bundan sadece basit bir metnin kastedildigini dusunebilir. Boylece cok farkli anlayislar ortaya cikabiliyor. Okunursa yararli olacagini saniyorum. Burada hem personel hem de strateji soz konusu ediliyor ornegin. Demir
SOSYAL ANLAMLI ASKERCL TAKTK ELEMANLARI

Son yllarn nde giden Devrimcileri, hep ve yalnz "Strateji" zerinde tarttlar. Bu eilim iin kolayna kamakt. Aslnda birka cmle veya sayfa ile zetlenebilecek ve dorusu, yanl epey uzun sre sonra ortaya kabilecek olan Strateji kesiminde sylenenleri olaylar hemen yalanlyamazd. Taktikse onun zdd idi. Sylenir sylenmez uygulanmas gerekirdi, uygulanr uygulanmaz, olaylarla arplverirdi. Onun iin btn "Stratej"lerimiz (Sevkkeyilerimiz) en bilgincil titizlikle gnn, her gnn kanlmaz grevleriyle ilgili Taktie yan iziyorlard. Bu nankr grevin hi deilse zerinde en az durulan, ama gnn en yakc konusuyla ilgili bulunan birka problemini azck ayrntlaryla ele almak gerekti. O yakc ve yanc problemlerden biri, grebildiimiz kadaryla: Taktiin biimleri, momentleri ile onlarla insann, zellikle ef insann ilikileri evresinde toplanyor. Bir sr eilim, rnein "Disiplin", yahut "Demir disiplin", Kmr disiplin gibi gen ruhlar trans (vecd) halinde donduran terminoloji" lerle ortal kasp kavuruyorlar. Problemi en alfabetik biimiyle koymazsak anlatamyacaz. Onun iin, bir baka devrimcinin klsiklemi koyuuna uymaktan daha yararl yol bulamadk. Sosyal Savaa bakarak son derece basit ve mekanik olan askercil Taktikten yararlandk. Askerlik gzel sanatnda bile vazgeilmez saylan elemanlarn, Devrimcil artistlerce ibret kayna olacan dndk.

OBJEKTF STRATEJ - SBJEKTF TAKTK

Strateji pln uzun ettlerle Sava dnda, Taktik davran scak ate iinde yaplr. Strateji: Tez (dost) - Antitez. (dman) objektiflii statkosuna dayanr. Taktik : Sentez (zafer) uruna her an deien sbjektif dinamizme dayanr. Kaynak: Alman Genelkurmaynn "Truppenfhrung" adl Talimatname maddeleridir. Strateji, eski deyimiyle Sevkkey (ordularn ynetilii) byk nem ve ncelik tamakla birlikte, ana izileriyle daha ok objektif sava artlarnn dzenlenmesidir. Daha dorusu Ordu varsa, ve savaa tam hazrlanm ise, o varla ve hazrla gre sevk edilir (cepheye gnderilir). Taktik, asl cephede yaplan somut Savan, ve cephe gerisinde yaplan uzun hazrlklarn ynetiliidir. Objektif olarak varolan ordularn, cephe gerisinde manevralarla hazrlanmas, Strateji iinde Taktik'tir; cephede dorudan doruya scak sava atei iinde ynetilmesi Taktik iinde Taktik'tir. Strateji ne denli nceden az ok belirli ortamda belirli plnla gdlen objektif ve bir kerteye

187

dek soyut saylabilirse; Taktik en az o denli nceden hi kestirilemiyecek, her zaman ve her yerde sk sk parola ve biim deitirecek, olduka sbjektif ve son kerteye dek somut sava gdmdr. Bir lkenin belirli ekonomik, sosyal, politik ve ilh. gibi corafyacil ve tarihcil artlar ortamnda verili olanaklar objektif olarak ne iseler, o lke ordularnn genel Strateji pln o artlara gre azok soyut olarak pein pein izilebilir. Bu bakmdan Strateji kaln izili bir kanevaya benzer. O kaneva iine gerekli sava parola ve biimlerinin ieklerini, peyzajn zellikle ilemek, ate hattna gerekten veya taslak olarak girmi glerin sbjektif dnce ve davranlarna baldr. Strateji, bir merkezde tepelemi bir avu azlk Genelkurmay organnca yuvarlak ve kaba izileriyle plnlanr. Bu bakmdan Strateji plnlar uzun Tarih, Coraf ya, Ekonomi, Politika, Kltr ve ilh. ettlerinin son derece derinliine aratrlp incelenmesine dayanmakla birlikte, uzaktan bakanlar iin : "Bunda bilemiyecek ne var?" dedirtecek kadar kolayca izitirilivermi gibi grnr. Ama Strateji bir edbiyat esinlemesi, "Sehl'i mmteni" (ulalamaz kolaylk) deildir. Onun iin, her nne gelen grne aldanp, masa bana oturdu mu, drt be izgiyle en antsal Stratejiyi dktrveririm sanr. Ve dktrr de. Rastlad ise, ne l. Tutmad m, en gl ordular kaz gibi avlatr. Taktik'in yle harita ve masa banda uyduruluvericek yan hi yoktur. Taktiin yeri atein iidir. Orada her g, kendisinin ve karsndakinin (dmann) btn olanaklarn bir anda sezip kavryarak, yldrm kararlarla en etken davran baarmak zorundadr. nk o n iinde ya dost gler, ya dman gler, ya yakacak, yahut yanacaktr. in akademik eletiriye, uzun tartmalara tahamml yoktur. Onun iin her Ordu'da: iyi Strateji ustalar gibi, iyi Taktik uzmanlar ayrlabilr. Diyalektik dnce ve davran iin byle mutlak "uzmanlk" ayrlklarna gerek yoksa da; skolastik veya metafizik dnce ve davran metotlu derebei yahut burjuva sava ilgilileri arasnda byle bir "iblm" yapmak ve gelitirmek kanlmaz olmutur. Proletarya Politikasnda yle skolstik "Stratej"lerin, yahut metafizik "Taktisyen" uzmanlarn reyip kendi dallarnda asl kalmalar gerekmemelidir. nk Strateji diyalektiin Tez ile Antitez'lerinin doru konulmas ise, Taktik diyalektiin Sentez'ine varlmasdr. Tez (dost) Antitez (dman) glerinin Stratejik - objektif gereklii ve statkolar ne olursa olsun, Savan zafere ulamas Sentezini gerekletirecek olan Taktik tutumlardan zerrece ayrlmas en byk yanlglar getirir. Aadaki aklamalarda, bile bile hep : Alman Genelkurmaynn "Truppenfhrung" (Askercil Birliklerin Gdm) adl talimatnamesinden yararlanlr. Parantez iindeki rakamlar, o Talimatname metninin olduklar gibi evrilen madde numaralardr.

TAKTK BMLER
Snflar dvnn Askercil Savatan renecei ok ey vardr. Sosyal Devrime Harp, Siyasi mcadeleye (Muharebe), Ekonomik mcadeleye (Msademe) denilebilir. Her alanda Taktik : aslnda Taarruz (saldr) ile Ricat (gerileme) biiminde zetlenir. Mdafaa (savunma) ya taarruz, yahut ricat iin bi geit davran olur. Hepsi de snflar elikisinin

188

"yamanca yorumu" saylr. Askercil aksiyon lde arpma tanmlar: 1 - Harp (la guerre : sava) : bunun eylemi Straieji ile belirlenir. Devrim gibidir. 2 - Muharebe (La battlle : savama) : nemli ordularla bir yerde yaplr. 3 - Dv (Le combat : msademe) : nemsiz birliklerle birok yerlerde yaplr. Son iki lde atma batanbaa : Taktik konusuna girer. Muharebe : Siyas mcadeleye, Dv : Ekonomik mcadelelere benzetilebilir. Asker dilinde bunlarn hepsine : "Hasmla karlama sonucu kan silhlarla iddetli izah (yamanca yorum)" (38. ) denir. Sosyal dilde "izah" yahut "yorum"un anlam ile Harp Muharebe - Dv lleri zerinde durmyalm. Yalnz, hangi anlam ve lde olursa olsun, Savama ve Dvlerin ne denli oynak ve kvrak nasl her an elikili olduunu ve elikilerin durmakszn birbirine getiini daha basite kavramak iin, askercil Taktik alanda ka trl atma biimi bulunduunu zetlemek ilgin ve retici olacaktr. Sava Taktiinde balca dv biimleri : 1 - Taarruz (L'attaque : saldr) 2 - Tkip (la poursuite : kovalama) 3 - Mdafaa (la dfensive : savunma: Verteidigung) a) Statik mdafaa (la dfensive statique) b) Geciktirici aksiyon (l'action retardataire) c) Dvn kapumas (la rupture du combat) 4 - Ricat (la retraite : gerileme). Bu 7 trl Taktie yakndan bakarsak, hepsini birden iki zt biim de indirgeyebiliriz : 1. Taarruz (Saldr) : hemen her zaman Tkip'le (kavalama ile) talanr. Tkip, Taarruzun sonucudur. Mdafaa (Savunma) : genel biim ve zel biimi ile bir geit dv taktiidir. Alnan sonuca gre: ya taarruz, yahut Ricat ile sonulanr. 2. Ricat (Gerileme) : Mdafaa biimlerinden hibirisi, Taarruza kap aamaynca gereken dv biimidir. "Taarruzdan Mdafaaya gei ele gemi yerleri koruyarak yahut, gerekirse dmandan uzaklaarak yaplr. Kuvvetlerin mevzilenmeleri deitirilir ve hazr gler ekilir. " (44).

TAARRUZ
Taarruz (Saldr: sayya pek bakmadan var g ve enerji ile zafer iin yaplr. Takip (Kovuturma) aralksz, duralaksz, kesin sonucu az kaypla alr. Taarruzun biim ve yordamlar (Cepheden - Kuatc - Yan - Snrl ve ilh. ) olur.

189

TAARRUZ (Saldr) : - "Dmana kar, onu yere sermek amac ile alan Taarruz, dmana aksiyonun kanununu dikte eder. " (39). Belli dorultuda: Hareket - Ate - Vuru, saldrdr. Bu tanmlamaya gre Taarruz : dman toptan yok etmek iin yaplr. o nedenle : "Taaruzda bir baarszlk olana, Taarruzu yerine getirme enerjisini nliyeceinden snrlandrmaya hibir zaman gtrmemelidir. " Taarruz, var gcile, her ne olursa olsun, olanca enerjiyle yrtlr. Ancak : "zel durumlarda- Taarruzun hedefi snrlandrlabilir. " "Baskn basanndr" diyen atasznn anlam udur : "Taarruzda say stnl her zaman baarnn gerekli art deildir. " "Taarruz srasnda efin ve Erbirliinin stnl en iyi deerlendirilmi bulunur. " (39) Bylece, dvn son amac Taarruzdur. Zafer onunla salanr. Tkip (Kovalama, Kovuturma) : "Zaferin meyvalarn toplamak iin yaplr. " "Daha nceki dvler srasnda dmann yok edilii elde edilememise, Tkip onu gerekletirmeye bakar. " Tkip nasl olur? "Yalnz ard aras kesilmez, hasma duralama olana vermez bir Kovalama : karar iin yeni bir dvmeden doacak yeni kayplar ekonomize (tasarruf) eder. " (40). Taarruzun : Alndan (cepheden), Kuatc, Yan, Snrl hedef li vb. biimleri ve yordamlar vardr. SAVUNMA Savunma (Mdfaa) g yetersizse, dman dilenen yere ekmek ve sonunda Taarruza gemek iin yaplr. 1) Statik Savunma : en iyi tutunulacak yerde dman taarruzunu krar; 2) Geciktirici Savunma (Diren): Kesin savaa girmeksizin, dmana ok, kendine az kayp verdirir. SAVUNMA. - 1) "Kendi g yetersizlii baka alternatif brakmad zaman"; 2) "Hasma dvlecek yeri dayatmak" iin; 3) "Baka nedenlerle, savunma daha yararl grnrse. " Savunmaya giriilir. Savunma "Hasm bekler". Bu bekleyi elleri kollar kavuturup kadere boyun emek deildir. Tam tersine : 1) "Komuta, savunmay zaman iinde snrlandrabilir. " 2) "Zafer ancak mdafaa bir taarruzla sona ererse kesin olur. " Savunma : Hasm ve Yeri iyi kollayp btn Ate gcn kullanmakla olur. Balca iki trl Mdafaa vardr : Statik Savunma : "Dmann taarruzunu krmak iin yaplr. Bu amala taarruz belirli bir yerde ve son haddine dek en iyi tutunulabilecek yerde kabul edilir. " Geciktirici Savunma (veya Diren : Widerstand) : "Dman geciktirmiye alr. Dmana alabildiince ar kayplar verdirerek, savunucu cidd bir dve kendini kaptrmyarak, o amala, hasmn saldrsndan ve yer brakmaktan vaktinde kanmaldr. "(41). "Gecktirici

190

diren", Mdafaaya yeterli g bulunmad m, yaplr. o sra kumanda merkezletirilir. (475). RCAT Ricat (gerileme) : 1) Kopuma (ruptr) : ou belli yere, dverek ekilme, yeni dvten saknlarak ekilmedir. 2) Tam Ricat : yeni dvlerden ve zayiattan saknarak ekilmedir. RCAT (GERLEME). - ki derecede uygulanr. Birinci derecesi : Dvn Kopumas, kinci derecesi : dorudan doruya Ricat'tr. Dvn Kopumas (ruptr) : Bir savunma biimi saylr. Gerekte : gerilemenin belirli bir biimidir. Dvn Kopumas, "Dv imdi bulunduu mevzide sona erdirmeye veya fslalandrmya alr. Maksat, daha elverili artlar iinde, baka bir yakn mevzide sav srdrmektir. Bu son hlde, ou kez, dverek o mevziye geri ekilinir. " (42). Ricat (Gerileme) : "43. Erbirliklerini yeni dvlerden syrltmak iin yaplr. Bu amala mcadele fslalandrlmal ve erbirliklerinin geri ekilmeleri salanmaldr. " Her iki davranta gerilemedir. Ruptr : savaarak belli mevzilere ekilmedir; Ricat: dv keserek belirsiz yere doru ekilmedir. Gryoruz: Taktik en artc kvraklkta zek, deney, enerji ister. "At, kim farkna varacak?" denemez. Yanlg dakikasnda insan arpar. Stratejlerimizin Taktie sokulmaylar ondan olsa gerektir.

TAKTK GZEL SANATINDA : YARATICI HRLK ve KLKL BLM

Savan gdm demek olan Taktik gzel sanatnda : (Hrriyet + Yaratclk + Bilim + Kiilik) bilinci her birim ve tek erdem beklenir. Askercil Savan yerine Politik Mcadeleyi nerince, Strateji, pln yannda Taktik dnce ve davranlarn ne byk anlam ve nem kazand kendiliinden anlalr. nk Strateji, Orduda bir avu Genelkurmay'n bilgi - grg - anlay ve enerjisine kalm bir pln iken; Taktik, Ordunun ayr ayr her tamcznn her biriminin, en byk liderinden en kk erine dek her kiinin bilgi - grg - anlay ve enerjisini son kerteye dek en rasyonel (aklcl) biimde kullanmasn buyurur, Taktiin, ne denli bilim, gr, anlay ve enerji istediini belirtmek iin en basit bir askercil elkitabna biraz toptan bakmak yeter. Ad geen Alman Ordu Direksiyon efliinin 17 Ekim 1933 gnl emriyle yaynlanm Truppenfhrung (H. Du. 300) : Silhl kuvvetlerin gdm eseri, 1938 yl Franszca tercmesinin ikinci basksn yapmtr. Bylesine evrenselce nemsenmi bir Gdm'n Girii yle balar : "1. Savan gdm bir gzel sanattr; hr ve dourucu bir eylemdir ve bilimcil tabanlar zerine yaslanr. Kiiliin en tam geliimini pek ok ister. " Ltfen dikkat edelim. Prusya [Yunker (Aa) - Banker- Asker] tutuuluunun en azgn askercil (militarist) ba, Savan gdmnde, buyuru: "kr krne itaat" prensibinden nce bilime dayanan "hr + dourucu (bereketli)" gzelsanat sayyor. Ve "Kiiliin en tam
191

geliimini" birinci madde yapyor. Demek: ister askercil, ister sosyal olsun sava yapan insan ise, orada Taktiin z ne airet veya tarikat mritlii yahut "Hasan Sabbh" mritlii, ne de "gzlerimi kaparm, vazifemi yaparm" diyen "beyinsiz igzarlk"tr. Burjuva militarizminde "Krkrne itaat" kimler iindir? Biliyoruz. Sava gdenler iin deil, savata gdlenler iindir. "Gdlenler" . deyince, ordu hiyerarisinde bunun anlamn bilmiyen yoktur. yleyken, gdc kadronun her basamanda, "h hazretlerinin kerametine" gz kapal boyun een kullar deil: nce bilimini ve bilincini temel yapm, son derece kiilii gelikin, hr ve dourucu sava artistleri isteniyor. Byle olmazsa, yaplacak en "dahiyne" Strateji plnlar, uygulanmas havada kalm yuvarlak ukallklardan teye geemezler. KLK : STATK - DNAMK KARAKTER Kiiliin statik karakteri : ruh ve beden direncidir. Kiiliin dinamik karakteri : kararl, aktif giriim, inceleme ve yararlanma yaratcldr. Kiilik saynn ve tekniin eksiini karlar. Her iki karakter kvrak (beden-irade) eitimiyle edinilir. Kiilik, Sava Taktii asndan balca 2 noktada toplanr: l - Karakter direnci : kiiliin anmazln salar. Buna Statik karakter diyebiliriz. 2 - nsan deeri : kiiliin yaratcln salar. Buna Dinamik karakter diyebiliriz. Modern Ordular gibi Modern Partiler de bir avu tarikat mritlerinin tekkesi deildir: en az 10-100 binlerin rgtleridir. Ve bir genel kurala uyar: Savalarn saylar ne denli kalabalk ise, kk birliklerin, hele tek tek savalarn kiilikleri, sonu almada o denli byk nem tar. 1. STATK KARAKTER. - Askercil sava iin yle zetlenir ve nedenlenir : "5. Sava, her tek kiinin moral (ruh) ve fizik (beden) direnci glerini en etin snava uratr. Onun iin, sava zaman, karakter niteliklerinin zekadan ok deeri olur. Bar zaman hi gze arpmadan nice kii vardr ki, sava alannda kabartyla kendini gsterir. " Bu nedenle, elbet hem zekasn, hem beden ve ruh dayancn stn tutan kiilik istenir. Ama, en kk ate snavnda bin bir ikircilik ve psrklk geirip, kaamakl tatlsu kurnazl yapan kiidense, moral ve beden gcn yitirmiyen anmaz karakter direnli kiilik nerilir. Kimi "Parlak zek"larn, dayankszlklar, sava alannda bsbtn tavsatc olur. 2. DNAMK KARAKTER. - Gerek askercil, gerek sivil, siyas sava insanlar iin, insanlarla ve insanlar tarafndan yrtlr. o nedenle, modern mcadelelerde, teknik stnlk tek bana yeterli saylmaz. O teknii deerlendirecek olan g canl, zeki ve yaratc olan insandr. "10. Teknie ramen insann deeri kesinkes olur; dank dzenli kavgalarda insann nemi artar. " "Sava alannn boluu: aktif (fel), inisiyativi (giriim gc) olan, her durumu inceliyen ve kararlca, cessurca ileyip rnlendiren, baarnn her tek kiiye bal olduu kans ile dopdolu bulunan bir sava ister. " Dinamik karakter, hereyin tek insanda baladna inanm : 1 - Eylemci (Fel), 2 - Giriimci (Teebbs kaabiliyetli);

192

3 - Uyank (durumu her an inceliyen) ; 4 - Etken (netice almada kararl ve cessur). . olmaktr. Dinamik karakterin edinilmesi anadan doma olmaz; eitimle geliir. Askerler iin olduu gibi Devrim erleri iin de dinamik karakterin edinilmesi, ktphane frelii, yahut muhallebici elebilikle salanamaz. 1 - "Beden terbiyeleri, idmanlar alkanl": Beden- tenbellii, ruh tenbelliidir. 2 - "Kendi kendine kar sert davran": Tatl canna kyamyan, sava olamaz. 3 - "rde gc": Kendisine, ve keyfine gc yetmiyenin. , dmanna da gc yetemez. 4 - "Kendine gven ve cret": Kendine gvenen atlganlk, frensizlik deil, iradeli yiitliktir. Devrim taktiine girien her sosyalist: 1 ve 2 nci maddeyle bedenini, 3 ve 4 nc maddeyle ruhunu glendirirse, o zaman gerekten devrimci, "en ackl durumlarn stesinden gelen insan" olur. O zaman, deer stnl sayca azln eksiini tamamlar. "Bir deer stnl, savamada, bir sayca aa oluu telafi eder. Dvte deerlilik ne denli oksa Sava o denli enerji ve kvraklkla gdlr. " (11) TAKTK ELKLER VAKTNDE YAKALAYIP KULLANMAK Taktik en som diyalektik elikilerin dnt alandr. En nemsiz belirti, anszn en kesin karar ister. abuk durum yarglayyla en esasl olan yakalamak gerekir. Ciddi nedensiz karardan dnmemek kadar, yanlg olunca yeni karar almay da bilmelidir. Savan gdm: sava aksiyonu (eylemi) iinde taktikleir. Aksiyon gibi Taktik te hi durmakszn deien ve elien ilikiler kompleksidir. Her n deien biimleri vaktinde sezip, lmek ve kullanmak Taktiin birinci artdr. "2. Sava aksiyonu boyuna evrim geirir. Yeni muharebe aralar, ona daima tekrar yenilenen biimler verir. O biimlerin ortaya,klar zamannda nceden grlmeli, etkileri elifi elifine tahmin ve takdir edilmeli ve arabuk kullanlmaldr. " "44. Dvn ini klar, ou kez bir d biiminden tekine geii gerektirir. " Bununla birlikte, karmzdaki de insanoludur, edeceini gizler. Onun iin en ufak sezintiden en byk sonular hesaba katlmaldr. Gene de Taktik srtmesiz ve yanlgsz olunmaz. "3. Sava durumlar sonsuz bir eitlilik gsterir. Bu durumlar ou kez ve anszn deiiverirler ve ancak seyrek olarak ncileyinden (a priori) nceden grlebilirler. ou kez hi arl olmyan faktrler belirlendirici bir etki yaparlar. Hasmn bamsz iradesi dost iradeye kar kar. Srtmeler ve yanlglar hergnk olaylardr. " O yzden kimi kurallar ezberleyip tekerlemek softalnn hi skmiyecei alan Taktik alandr. Bu alanda hi unutulmyacak ey: evre artlarn gzden karmamak ve en kark durumda en basit eylemi mantkla ve emniyetle uygulamaktr. " 4. Sava gdmnn retimi tzkler (Tlimatnameler) iine tmyle sokulamaz. Tzklerin verdii prensipler, evre artlarna adapte edilmelidirler. " "Mantklca gdlen basit bir eylem; amaca en emince vardracaktr. "

193

En az yanlmak iin tek yol nyarg ile davranmamak, Kar glerin prensip ve metotlarn renmektir. "33. Hasmn harekt gd prensiplerini ve dv metodlarn tanzmak kararn alnn etkiliyebilir ve dvn gdmn kolaylatrabilir; bu gdm nceden edinilmi fikirle yaplmamaldr. " "Genel kural, durumun kararszldr. " (36). Bylesine deiken, oynak olan Taktik alanda "karar" yok mudur? Vardr. Durum ou kez kararsz da olsa, yoklama zerine karara varlr. "37. . . . Karar btn glerle, net bir hedef gtmelidir. . . Bir yol karar alnd m, pek cidd sebepler bulunmadka, karardan uzaklalmamal; caymamaldr. Bununla birlikte, Savan in klar srasnda, kararda inatlamak bir yanl haline gelebilir. Yeni bir karar gerektiren evre artlarn ve n lp bimek, harekt gtmenin gzel sanatn tekil eder. " "59. Her karardan nce bir "Durumun yarglanmas" (Beurteilung der Lage) yaplr. Bu yarglama ve tartma abuk bir zihin ii, basit ve mantkl gzden geiriler ister, ve bunlarn hepsi esasl olan eyle snrlandrlmak gerekir. " EFLK TOPLULUU ve KARAKTER eflik : "efler topluluu" iinde salam (Bilgi + Deney + Moral + rade + Yiitlik) eitmenliidir. Taktik "durum muhasebesinde" ve yoklay misyonlarndan sonra karar kim alacaktr? "ef Kiilikleri". Dikkat edelim : askercil sava kadar matematik de olduka mekanik kurall ve hereyi tepedeki tek kii sivriliinde toplyan bir alanda bile "ef" kavram tekef deil, "ef Kiilikleri" diye bir kollekt (efler topluluu) konulur : "6. Ordularn olduu gibi silhl. birliklerin (trup) de gdm yetenekli efler kiiliklerini gerektirir" denir. Askerlikte "ef" dorudan doruya Politikada "Militan"n karl olan "Subay"dr. "7. . Subay, btn alanlarda bir ef ve bir eiticidir. " Hereyin "krkrne itaat"e dayandrld askerlikte bile "ef"liin ne anlam tadn, en militarist, en oven Prusya Aalarnn Taktik prensipleri srasnda, izlemek, herhalde kimi hotzotu "sosyalist efler" iin retici olur. Askercil eflik artlarn dank maddelerinden bir araya toparlarsak iki blme ayrabiliriz : 1 - ef'in kendi kaliteleri, 2 - Emrindeki insanlarla ilikileri. EFLK KALTELER. - ksaca yle sralanr: 1 - "Yksek bilgili" olmak. 2 - Derin tecrbeli olmak. 3 - Moral deer tamak. 4 - Nefsine hkimlik (ne yaptn bilirlik) : Dman nnde serinkanllk ve kararllk. 5 - Byk yiitlilik : cr'etlilik. Ancak, askerlikte bile bu meziyetler tek yanl saylr. Eer ef asl insanlarla olan ilikilerinde gerekli karakterlerinde samim deilse: sdece patavatsz bir atak, hatt yarm manyak durumuna arabuk debilir.

194

NSAN LKLERNDE RNEK ve YOLDA OLMA UYANIKLII ef : insan tanr ve drst olursa srkleyici rol iki arta balanr : 1- rnek (serinkanl, kararl, cretli) olmak, 2 - Yoldalk : iyi kt artlar paylap yree girmek. NSANLARLA LKLER. - efin insanlarla ilikilerinde birinci kerterde karekteri iki ana noktada derlenir : 1 - nsanlar tanmak; 2 - nsanlara drst (hakgder : doru) davranmak,. . Yni, insan tanmak, onun zaaflaryla oynamak iin deil, kuvvetlerini ;gelitirmek iin olur. efin insanlarla btn teki ilikileri aa yukar bu iki ana kaynaktan kar. nsan tanmak ve anlamak ile Drst davranmann uygulamada pratike gereklemesi iki ynde ilenerek karlkla gven yaratmaldr. Karlkl gvencin iki yolu vardr : A. RNEK olmak birinci yoldur : "Subayn ve ef katlarnda yeralm askerlerin kiicil tavrlar ve emsl olular, birlik ( trup) zerinde kesin bir etkinlik tar. Dman karsanda serinkanllk, kararllak ve cr'et eseri ve belgesi veren ef, birlik insanlarn kendisiyle birlikte srkler. " Ancak, bu meziyette, iaret ettiimiz gibi, efin kendi ynnde aranacak kaliteler arasna girer. B. YOLDA olmak ikinci ama, en az rnek olmak kadar nemli eflik karakteridir. Bunu, Alman militarizmi bile o ksa sert gsterili (Spartiate! ) konumasnda anlata anlata bitiremez : "Ama, der, ef dediin, astlarnn kalblerine giden yolu da bulmaldr ve astlarnn duygularn ve dncelerini anlayla karlayarak gvenlerini kazanmaldr; yleki, bu ynde harcayaca yrekten ilgi ve titizlik hibir zaman uykuya dalmamaldr. " (8) "12. efler, birlik insanlaryla bir arada yaamal ve tehlikeleri, yoksunluklar, enlikleri, aclar onlarla. paylamaldr. Ancak ve yalnz bu yoldan efler kendi yarglamalar ve takdirleriyle, birlik insanlarnn dvkenlik deerleri ve ihtiyalar zerinde bir kanya varrlar. "nsan yalnz kendi kendisinden sorumlu olmaz, fakat arkadalarndan da sorumludur. Kim daha gl yapda ise, kim daha becerikli, kabiliyetli ise, o toy ve zayf olanlar retip gtmelidir. " "te byle temel esaslardandr ki, efle insan arasnda olduu gibi, birliin insanlar arasnda da bir o denli nem tayan hakiki yoldalk duygusu doar. " Burjuva Ordusunda ve Sava gibi kran krana ate izgisinde bile karlkl gven'in art bu, olunca, Politika, hem de Proletarya politikas alannda alaturka aalk, paalk, beylik, efendilik, padiahlk taslamalarn nelere varaca kendiliinden anlalabilir. KUMANDA STNL : TEMKNL SORUMLULUK GVENDR Komuta stnlnde nceden-duru gr bamsz-salam karar, enerjik-azimli yap temkinlilii; objektif durumu hesaba katan sorumluluu zerine alma giriimi ile atba bir yrmelidir. Ne temkin : pozdur, ne Sorumluluk : kendi banalktr. Gven yarat
195

stnlgn zdr. Sava "zafer" iin yaplr. Zafer : (Kumandann stnl + Erin dvken deeri) ile salanr. "Zafer iin emniyetli taban : Komutan'n stnl ile birlik insanlarn dvken deeridir. " (11) Komuta stnl ne demektir? Hereyden nce "yetenekli (comptente) ef kiilikleri" demektir. efin kiilikli ve yetenekli olduu nereden anlalr? Bizim gibi derebei art geri lkelerde: poz ve alm en yaygn "kiilik" ve "yetenek" saylr. Gerekte poz ve alm, kiiliin ve yetenein aldatc paravanas bile sreklice olamaz. Komuta stnln salyacak kiilik ve yetenek, bir sra: Gr - Karar - Yap iinde gsterilen Temkinlilik ve Sorumlulukla belli olur. 1) Gr'te stnlk : 1) Duru grenin; 2) nceden grenindir. 2) Karar'da stnlk : 1) Bamszca karar verenin 2) Skca salam karar verenindir. 3) Yap'ta (icra'da, yrrle geirite) stnlk : 1) Enerji gsterenin; 2) Azimlilik gsterenindir Askercil olsun, Sosyal olsun : savan kendisi bilinen kvraklkta, kimi der, kimi kalkar. Grte, Kararda, Yapta yetenein balca art ikidir : 1 - Temkinlilii brakmamak, 2 - Sorumluluktan korkmamaktr. Savan gidii ve ans ne olursa olsun, Temkinli olu, aslnda sorumdan korkmamaktr. Onun iin, gr, Karar, Yap doru ve salam olan Komuta hi temkinini bozmakszn her trl sorumluluu gzn krpmadan zerine alr. Sorumluluk deyince ne anlalr? Objektif durumu ve ilikileri hie sayarak aklna eseni paa keyfi iin yapverme patavatszl deildir. "9. Her ef, her trl durumlarda, kendisine den sorumluluu zerine almaktan korkmakszn, her eyi tm kendi kiilii ile demelidir. efin en asil kalitesi sorumluluklar duygusudur. " "Bununla birlikte, genel durumu hesaba katmakszn, kendi bana otoritesi ile bir takm kararlar almak, yahut emirlere harfi harfine uymamak ve itaatin yerine ayrcal kurumluluu geirmek anlamnda sorumluluk taslamya kalklamaz. Bamszlk, houna gideni geliigzel yapmya evrilmemelidir. Tersine, byk baarlarn taban sarihe belirli snrlar

196

iinde kalan giriim gc (inisiyativ) dir. " DKENLK DEER Dvkenlik deeri, sava rgtnn keta disiplin : Karlkl gven temeline dayanr. Disiplin uzun eitim ve retimle hazrlanr; yersiz g israfndan saknarak korunur, vakit geirmeyen btn gcyle aksiyonla beslenir. Dkenlik Deeri ne demektir? lk bakta, dvkenlik deeri denildi mi gz nne 'bir tek ey gelir : Disiplin. Yalnz Disiplin nedir? te sava dzenleri iinde en iyi anlalmas gereken ey, disiplinin ne olduudur. "Disiplin, ordunun kubbesini tutan ketadr. Disiplin kesinkes korunmas herkes iin hayrl bir ey olur. " (13). Bunca nemi olan disiplin neye dayanr? Btn mesele oradadr. Disiplinin neye dayand sorulunca iki ey akla gelir : 1 - Disiplin temeli nedir? 2 - Disiplin nasl korunur? I. DSPLNIN TEMEL. - ok basite bir tek eye dayanr : Karlkl Gven! "Glkler ve tehlike iinde disiplinin en emniyetli taban karlkl gvendir. " (7). Karlkl gvencin ne olduunu ve nasl kurulduunu "ef lik ve Karlkl Gven" konusunda ayrntlaryla grdk. O konuyu her disiplin szn azna alann bir daha ve bir daha gzden geirmesi gerekir. II. DSPLN KORUMA. - deyince balca 3 eleman iine alr : A - Disiplini kurmak (Hazrlk) B - Disiplini andrmamak (Ekonomi) C - Disiplini gelitirmek (Aksiyon). . Disiplin karlkl gven temeli zerinde domak iin yukarki biime gre kurulmal, andrlmamal, gelitirilmelidir. A. Disiplini Kurmak. - Uzun hazrlk almalaryla baarlr. "13. Bir sava birlii, uzun bir eitim ve retim yoluyla deil de srf yzeyde kalan (stnkr) (sathice) birletirilmi ise, vahim nlarda, ve beklenmedik hdiselerin baskn altnda kolayca ayan yerden keser. Onun iin, sava balar balamaz, birlikte moral ahengin (manev derli topluluun) ve disiplinin dzeltilip korunmasna olduu gibi retime de kesin nem verilmesi gerekir. "Her ef, disiplin gevekliini, kaytarmalar, plakalar, panikleri ve baka her trl etkileri btn ve hatt en enerjik aralarla ara vermeksizin iddetlice cezalandrmak zorundadr. " B. Disiplini Andrmamak. - Kurulu disiplini olmyacak, demez, vakitsiz ilemlerle yokua vurdurmak bouna harcar ve andrr. "14. Birliin gc kesin nlarda yapalcak byk abalar iin sapasalam muhafaza edilmelidir. " "Dv iinde glerin harcan gdlen amala orantl bulunmaldr. Gerekleemiyecek eyleri srarla istemek, komutaya kar olan gvence ve birliin iyi mneviyatna zarar verir. "

197

C. Disiplinin Gelimesi. - Hareketle olur, eylemle beslenir. Durmak, herey iin olduu gibi, Disiplin iin de lmdr. Aksiyon, insanlarn tmn, glerinin her eidiyle, btn verimleri ve srkleyicilikleriyle akn ettirmektedir. "15. En gen askerden beri, btn basamaklarda, her trl beden, ruh, zek glerinin kendiliinden harekete gemesi srarla istenmelidir. Her yan tutarl bir Aksiyonda birliin veriminin tm kapasitesini deerlendirmenin, ve tehlikeli saatlerde bile yiitliklerini muhafaza edecek, kararllk glerini koruyacak, ve cessurca eylemler iine, daha zayf arkadalarn da srkliyecek insanlar elde etmenin tek yolu ve aresi budur. " "Bylece, azimli ve kararl Aksiyon sava zaman ilk aranacak eydir. En yksek eften en gen ere dek her kii, her zaman una inanm olmaldr: Aksiyonsuzluk ve zaman yitirimi, aralar semede yaplacak yanllardan daha vahim ve ar yanlglar tekil eder. "
KLASK ANLAMIYLA STRATEJ VE TAKTK NEDR?

"Kautsky, tipik bir kkburjuva filisten (zndk) politikas gdyor : BR SLOGANIN LN EDLMES, iin iinde bir ey deitirir sanyor. Ve ynlara da o sama dnceyi alyor. V. . U. Lenin, "Dnek Kautsky" "Strateji" ve "Taktik" szckleri askercil sava terimleridir. Zamanla, insanolunun her alandaki davranlarnda kullanlr, hatt ktye - kullanlr bir acemi edebiyat gsterisi oldu. Biz burada zellikle sosyal mcadele alannda herkesin basite bilmesi gereken KLASK anlamyla strateji ve taktik deyimlerini zetliyelim. Askercil savata olsun, sosyal grete olsun gerek stratejinin, gerekse taktiin bir kendileri vardr, bir de gdmleri. Hepsi zerinde, hi kimsenin tartamyaca ana elemanlar durultarak gzden geirmeye alalm.

STRATEJ NEDR?
STRATEJ denince bellibal iki ey akla gelir : 1) zgcn "BALICA VURUUNUN - YNN BELRLENDRMEK", 2) "DOLAYISYLE DE BR AAMA SIRASINDA VURUCU GLERE YERLERN ALDIRII (disposition'u) DZENLEMEKTR. " Daha bu tanmlama yaplrken, stratejinin u iki ana eleman ortaya kar : 1 - YN, 2 GLER. Sonra bu iki ana eleman iindeki zel ayr blmler gz nne getirilir. Stratejide YN'e daha duruca VURU YN denilir. Vuru ynnde iki karakter aklanr : a) Genel olarak VURU AMACI, b) zel olarak BALICA VURU. Stratejinin GLER ana eleman da "GLERN YERALII" ad ile anlr. Glerin yeraln anlamak iin iki kme ey aklanr : a) Glerin kendileri : 1 - Z GLER, 2 - YEDEK GLER belirtilir.

198

b) GLERN YERALII: zellikle zglerin yedek glerle ve birbirleriyle karlkl ilikileri, etki tepkileri belirtilir. Demek, ister askercil sava alannda olsun, ister sosyal mcadele alannda olsun, ilkin stratejiden sz edildi mi, onun yukarda zetlenen btn ana elemanlar ile, o elemanlara karlk den btn blmleri hep birden, duru ve dzenlice yerletirilip plnlatrlmaldr. Byle bir dzen ve pln iyi ve doru ilenmedike stratejiden konu amak edebiyat yapmak olur. Edebiyata en az dayankl olan sosyal mcadele yan, strateji ve taktik yandr. nk bu yan, bir ar duygusaln kuruntu dnyasnda yaktrlm ve seslere, szlere evrilmi uydurmalar deildir. Gerek glerin kyasya karlamasdr. Askercil strateji gibi sosyal strateji iin de gerek VURU YN, gerekse GLERN YERALII "her aamada deiir". Ama "verili bir aama boyunca ayn kalr. " (. . . )

STRATEJ GDM NEDR?

Kendiliinden anlalaca gibi, bir toplumda ne sosyal ynler, ne sosyal gler, u veya bu kiinin, yahut partinin icad yahut kuruntusu ile domaz. Tam tersine btn kiileri ve partileri o sosyal yneliler ve gler ister istemez alp srkler. Btn mesele o akla srklenen insann bir saman p gibi mi yuvarlanaca, yoksa bilinle aka m uyaca konusunda toplanr. Yoksa 9 ayn dolduran ocuun doumu nasl nlenemezse, tarihte Antika Tarihcil Devrimler (medeniyetlerin ykllar) nasl nlenememise, tpk yle modern tarihte derebeilik ve kapitalist devrimlerinin doular da nlenememitir. Sosyal devrim eer gereklik ise, ondan u veya bu kiileri, hatt partileri sorumlu, hele sulu saymya kalkmak: bilim d ve bouna sama bir gaddarlktr. Sosyal olaylar bilinle gtmek neye yarar? Bu olaylar daha insancl llere sokmaya ve Marx'n deyimiyle "Doum sanclarn lmlatrmya" (Kapital, nsz) yarar. Tersine, sosyal olaylarn bilincini kazmak, doum sanclarn ve kanamalarn arttrmak olmutur. Fransa'da "ULU HTLL" denilen devrimin yeryzndeki en iddetli devrim oluu, Fransz mstebitliinin devrime ngiltere'dekinden yz yl sonralara dek engel olabileceklerini ummalarndan ileri gelmitir. Rus ihtillinin deheti de ancak ar istibdadnn deheti ile llebilecek aptadr. Millet severlik devrim bilinliliidir. Sosyal olaylar bilinle gtmek, tabiat bilimlerinde olduu gibi, sosyal glerin KANUNLARINA uyularak yaplr. Yukarki klsik sosyal aamalarda bir hakikat gze batyor: her aamada da ZG, hep ayn SINIFI olmutur. 20. yzyl lsnde bu ana olayn nemi aktr. Yalnz her aamada deier gler, hep: YEDEK GLER olmutur. Onun iin: "Stratejinin gdm demek : verili bir aama srasnda devrimin esasl amacna ulamas iin btn yedeklerden aklcl ( rasyonel) olarak yararlanmak demektir. " Bu gereklii askercil strateji daha basit deyimlerile gze arptrr. ki kart ordunun Z gleri her zaman ne ise odur ve az ok hazrlna gre btnyle gdlr. ki zg

199

karlarken en ok dikkat edilen ey: dost ve dman YEDEK glerin durumlardr. Yedek gler hesaba katlmadka ve ayarlanmadka, hi bir zgn aln yazs kestirilemez. Sosyal yedek gler klsik sosyal bilimde iki gruba blnr: 1 - DREKT (Dolaysz) Yedek Gler, 2 - ENDREKT (Dolayl) Yedek Gler. Bu iki ana grup ta, ayrca, her lke iin : a) Yedek Gler, b) DI Yedek Gler olmak zere ikiere blnrler. Bu blmleri gze arptrmak iin alt alta dizelim. DOLAYSIZ (DREKT) YEDEK GLER a) YEDEK GLER : Kyllk ile ahalinin ara tabakalar. b) DI YEDEK GLER : - Komu lkeler ii snflar, - Smrge ve boyunduruklanm lkelerin devrimci hareketleri, - i snif iktidar. DI dolaysz yedek glerden yararlanlrken, zgcn "stnln btnyle korumakla birlikte kar gleri tecrit etmek ve kar glerle mtareke yapmak iin, bu yedeklerin bir blnden vaz geilebilir. " DOLAYLI (ENDREKT) YEDEK GLER a) YEDEK GLER : Proleter olmyan yerli snflar arasndaki ztlklar ve ihtilflar. yedek gler "Kart gleri zayflatmak iin, yahut kendi yedeklerini kuvvetlendirmek iin kullanlabilir. " b) DI YEDEK GLER : Kart burjuva devletleri arasndaki ztlklar ve savalar. D yedek gler de "Taarruzu baarmak iin, yahut ricat rtmek iin kullanlabilir. " Dolaysz i yedek glerin nemi kendiliinden bellidir. Onlar salanp akllca kullanlmad m, tek bana zgcn baars tehlikeye der. Dolayl yedek glerin nemi "Her zaman dupduru gzkmese bile" zamannda bu glerin "BALICA" rol oynadklar gzden rak tutulamaz. Birinci Emperyalist Evren Sava 1914'ten 1918'e dek btn deheti ile hkm srmeseydi : 1917 yl Rusyasnda nce demokratik devrim, ardndan sosyalist devrim bunalmlar; gene 1919 Trkiye'sinde Birinci Mill Kurtulu Sava bunalmlar o denli hzla g patlak verirdi. Ayn emperyalist sava : Rusya'ya ve Trkiye'ye komu lkelerin (Bulgaristan, Macaristan,

200

Avusturya, Almanya hatt Fransa, ngiltere ve Amerika'ya dek) ii snfi hareketlerini, smrge ve ezilen uluslarn devrimci ayaklanlarn (in ve Hint'ten Fas'a dek halk direnilerini) alevlendirmek yoluyla, gerek emperyalist tilf devletleri (Amerika, ngiltere, Fransa grubu), gerek ttifak devletleri (Almanya grubu) iinde ve aralarndaki ztlklar kkrtmasayd, ne Rusya'da sosyalizm iktidar, ne Trkiye'de demokratik cumhuriyet iktidar, kolay kolay salanamazd. Demek, emperyalizm anda, bir lkenin sosyal ve politik stratejisi, her zamankinden ok bir BTN dnya meselesidir. Btn dnya iinde bir lkenin ZGC (i Snf) deerlendirilir. Bu deerlendirmede: gerek dolaysz yedek gler, gerek dolayl yedek gler, hep birden gz nnde tutularak dnlp davranlr. Bunlardan. biri atlanld m, strateji gdm beklenmedik aksama ve gdklklere uryabilir. Her trl aksamalar nlemenin tek yolu: her lkenin z ve yedek glerini en karakteristik orijinaliteleri ile toptan ele almaktr.

STRATEJ GDM NASIL KULLANILIR?

Stratejinin gdm deyince onun iinde balca drt MOMENT bulunur : 1) "En kesin anda", 2) "Hasmn en yaralanabilir yanna", 3) "Glerin en irisini", 4) "Ynak yapmaktr" Strateji gdmnn ana kurallar olan bu drt momentin anlamlar zerinde azck duralm. I - "EN KESN N" hangisidir? Buna "Kesin vuru nn semek" denir. Strateji dnce ve davrannn en son talan "KESN MOMENT" yakalamaktr. Diyalektik ustal gelir durada toplanr. Kesin mament, nerede, nasl anlalr? "TOPLUMDA" "BUNALIMIN EN KESKN U KERTESNE VARMI" olmasndan anlalr. Bunalmn son kertesine geldii nereden belli olur? Konu toplum olduuna gre, sosyal snflarn ve tabaklarn dnce ve davranlarnda bunaln, -sz yerinde ise,- "neyrengi noktasna" gelmi bulunmasndan belli olur. Bunalmn "neyrengi noktasna" geliini gsteren dnce ve davranlar nelerdir? Toplumda karlkl etki ve tepki iinde bulunan sosyal GLER'in belirtileridir. Bu belirtiler balca sosyal g bakmndan aratrlr : a) ZG bakmndan bunalm momenti, b) YEDEK GLER bakmndan bunalm momenti, c) KARIT GLER bakmndan bunalm momenti. Bunlara ksaca deinelim :

201

a) ZG alannda bunalm, en bata izlenecek momenttir. Modern toplumda zgcn bunalm son kerteye geldi demek, u demektir : "Proleterya (i Snf) nn tm birden burjuvaziye kar en keskin devrimci davranlar istemiye balar. " Ancak, bu isteyi tek bana yeterli deildir. zgcn isteyii iinde : "NC" nn, yani proletarya partisinin, onu tutan ilericilerin ve asl zg proletaryann eilimteri vardr. Bununla birlikte ne nc ve ilericilerin ve ne de ii snfnn eilim ve istei mill lde BUNALIM iin yeterli olamaz. "Yalnz bana nc ile yenmek, olagan ey deildir". zgcn: ii snfinn yalnz kendisinin "Sonuna dek savamya hazr oluundan" emin bulunmas yetmez. zg "Yedeklerinin dayanandan" da "EMN" (garantili) bulunmaldr. b) YEDEK GLER alannda bunalm, ikinci olarak izlenecek bunalmdr. Yedek glerin sosyal bunalm zgce dayanak olularndan anlalr. Bu durum kyllerin, esnaflarn, aydnlarn ve teki i ve d yedek sosyal glerin ii snfn destekleyii ile kendini gsterir. Yedek glerin zgce dayanak olacaklar ne zaman ve nasl belli olur? "Btn mtereddit ve kararsz ara elemanlar, yani kkburjuva demokrasisi yeterince maskesini drm ve pratikte ifls etmi" olduu zamanda ve yerde kendini gsterir. Ancak, yedek sosyal glerin bunalm da, byk sosyal bunalmn "KESN NINA" gelmi bulunmasn salamya yetmez. Halk ynlar, alt sosyal snf, tabaka ve zmreler her zaman smrden ve baskdan illllah deyip yaka silkerler ve bunalm iine derler. Alt snf ve tabakalar iinde beliren bunalm, egemen st snf, zmre ve tabakalar da kaplamaldr. Halkn bkmad, "istemezk! " demedii n yoktur. zgle yedek glerin smrye "istemezk!" demesi yetseydi, toplumun bunalmdan hi kurtulamamas gerekirdi. Toplum bunalm, mill bunalmdr. Millet ve toplum lsnde bunalm iin bir nc art daha gerekir. c) KARIT GLER alannda bunalm arttr. Kart gler de, kendi yanlarndan "EDEMEZK" demelidirler. Bu nereden sezilir? uradan : "Kart olan btn snflar kendi aralarnda yeterince yrtnrlar ve karlkl mcadeleyle zayflarlar. " Bu art bir araya gelince, stratejinin KESN NI gelmitir. II - "HASMIN EN YARALANABLR YANI" neresidir: Bunalm talandran nc art, kart glerin en yaralanabilir yanlarn da iinde saklar. Kart glerin en yaralanabilir yanlar : "En gaafil avlandklar" yerleridir, "Kart glerin dank bulunduklar andan yararlanmya almal"dr, denir. Bu faktr, kendiliinden belirecei gibi, her aa ve yere gre (zamanla ve meknla) olaanst deiken olur. Hi bir n formlle domatikletirilemez. Kesin an seildi ve kart glerin en yaralanabilir yanlar kavrand m, stratejinin nc ve drdnc faktrleri dinamizmini bulur.

202

III - KESN SONU ALACAK GLERN EN RSN; IV - KESN SONU ALINACAK YERE YIMAK. Bu son iki artn dinamizmi ylesine birleik ve kaynaktr ki, onlar birbirinden ayrmak anlamszlatrmak olur. Gler belirli yere ylmazlar ise "EN R" olamazlar. Belirli yerde ve nda glerin en irisi toplanmamsa "YIINAK" yaplmam bulunur. "Kesin yere, kesin nda dmannkine ok stn gleri toplandrmal : yoksa, daha iyi hazrlkl olan ve daha iyi tekiltl bulunan kart g devrimci gc yokeder. " Yunan'n "En gaafil" avland Afyon cephesine Mill Kurtulu Ordusunun "En irisi" ylmasayd, 30 Austos zaferi g elde edilirdi.

STRATEJ LE TAKTN : (LK - ELK) LER

Buraya gelinceye dek, stratejinin en klsik ve amaz GENEL KURAL'n zetledik. Bu kurallar kavranlr kavranlmaz, STRATEJNN DYALEKT birinci plna kar. Stratejinin diyalektii, birbirini etki-tepki altnda tutan iki anlam tar : 1- Diyalektik gidiin (BRKM - ATLAYI) yahut (EVRM - DEVRM) konularna gre stratejinin uygulan; 2 - Her iki zt (elikili) konakta, stratejinin baarsna en elverili TAKTN yakalanp kullanl. Bylelikle, strateji ile taktik soyut lfazanlk olmaktan kar, canl ve gerekte yaanan DYALEKTK LK - ELK iinde geliir. Buna STRATEJ NDE TAKTK ad verilebilir. Bu adan, stratejinin ana gidii dnda kalm bir taktik dnlemiyecei ve taktik adn alamyca gibi, taktik momentleri som ve objektif olarak hesaba katmyan bir strateji de dnlemez ve strateji adn alamaz. Bu gerei, daha anlalr ve basit olan ASKERCL olaylar daha iyi aydnlatabilir. Askerlikte bir HARP (Sava) vardr : 1914 - 1918 Birinci Emperyalist Harbi, 1939 -1945 kinci Emperyalist Sava gibi. . . Bir de, o savalar iinde yrtlm MUHAREBELER (Savamlar) vardr: anakkale muharebesi, Kanal muharebesi, Kafkas, Galiya, Balkanlar, Alman - Rus, talyan - Avusturya, Alman - Fransz ve ilh. Savamlar gibi. . . Kabataslak benzetme yaplrsa denilebilir ki, strateji: kesin sonuca ulaan savan, harbin gdmdr; taktik: kesin sonu getirmiyen ksa sreli savamn, muharebenin gdmdr. "Stretejinin amac, harbi kazanmak ise, taktiin de zerine ald hedefler vardr. Taktik, falan veya filn muharebeyi kazanmya almaktr; falan veya filn kampanyay sonuna vardrmaktr. Verili bir devrimin k veya ini dnemi srasnda duruma uygun falan veya filn mdahale taktiktir. Taktik, stratejinin bir parasdr ve bir paras olarak stratejiye uyar. " Daha bu sylenirken, strateji ile taktiin Cz' - Kll (Kesinti - Tm) olarak ilikili ve elikili bulunduklar kendiliinden anlalr. Her iki ey hem birbirinden ayrlamazlar, hem ikisi birden ayn nemle ele alnrlar. En sonra harbi kazanalm da btn muharebeleri

203

kaybedelim, denilemez. Bir tm sava kazanabilmek, belirli savalar (Muharebeleri) kazanmakla olur. Hi bir esasl muharebe kazanlmakszn, bir harbin kazanld hemen hemen hi grlmemitir. Kazanlmsa, bu, sava d kontenjanlarn ar basmalarndan baka nedene balanamaz: Sava gdmnn doruluuna deil, kr tesadflere balanabilir. kinci Emperyalist Evren Savanda Alman Nazilii bir sr Avrupa, Afrika savamlar kazandlar. Strateji bakmndan bu zaferler "Pirs zaferleri" oldu. Almanlarn, bindikleri dal kesmelerine dnd. Btn dnya yedek glerini kendilerine kart duruma soktular: Gene de, en sonra Stalingrad muharebesini yitirmedike, yenilgileri balamad. Trkiye'nin Mill Kurtulu Savanda: Emperyalist Yunan Ordusu boyuna ilerlerken bir sr muharebeler kazand. Ama Trk Ordusu, I. ve II. nn, Sakarya, Dumlupnar muharebelerini kazanmam olsayd, HARB kesin zafere ulatramazd. Demek, taktikle stratejiyi ne birbirinden ayrmak, ne birbiriyle kartrmak, BLM ve BLN getirmez. Strateji plnnn gereklemesinde taktiin oynad byk rol deerlendirilmedike, strateji bo bir uvala dndrlr. Stratejiyi lkrd olmaktar karp : kemii, eti, organlar ve tmyle canl gerekliine kavuturan dnce ve davranlar, uzun, sabrl, gsterisiz, hatt ou kez ok NANKR bir sra TAKTK'ler olur. Onun iin, hangi strateji aamasnda bulunulduunu bilmek kadar, o aamann ne trl bir TAKTK basamanda yaandn dnp, ona gre davranmak ta nemlidir. nk, strateji, bugn artk kimse iin "sr" olmamas gereken, GENEL karakter tayan bir TEORK PLN'dr. O pln uygulayacak tutumlar, yerine ve zamanna uygun taktiklerdir. Strateji btnl: para para ve ou zt olan taktik basamaklarn bir araya gelmesi ile doar. Kabaca benzetirsek: Strateji bir MERDVEN'dir, taktik onun BASAMAKLARI'dr. Merdiven durumunu yaratmyan basamaklar (Stratejisiz taktikler) dnmek nasl ham kuruntu ise, yni SAMALAMAK ise, tpk yle, basamaksz bir merdiven (Taktiksiz streteji) dnmiye ve uygulamya kalkmak ta gln ve sama bir anlamszlk, ukallk olur. Artk "bugn" deil, 42 yldan beri (yni deme "Stratej"lerin annelerinden henz doduklar gnden beri) sosyal strateji, yllar yldr (dnlmek yle dursun) uygulanaduran arca belli bir genel plndr. Trkiye'de bile "ASGAR PROGRAM" Mtareke yllarndan beri programlamtr. Bu plndan haberi olmyanlara, kimi "Lpalis'in Hakikatleri"ni grltlce hatrlatmak bir sra "ASGAR" artlar yerine getirmek zorundadr. : a) STRATEJ BTNL yokedilmemeli, "Asgar Program" savunulurken, "ZAM" Program yasaklna kalkmamal. Minimal program da, maksimal pragram da bilim ve bilin d braklamaz. b) STRATEJNN Z PROBLEM yitirilmemelidir. Hele "Devrim Stratejisi" sz konusu ise, "KTDAR" z problemi dnda, soyut strateji pozlar taknmak, toyca kolay olduu kertede, (birisinin dedii gibi) tehlikeli perende atan "CANBAZLIKLARA" "dne"bilir.

204

c) STRATEJ TAKTKLE orba edilmemelidir. Dpedz "TAKTK" meseleler ele alnp tartlrken byk "STRATEJ" yapldn sanmak, teoride ve pratikte ANAR'yi bilim ve bilin yerine geirmek, kafa kargaaln "kafasz igzarlk" mertebesine karmak olur. Bu artlar yerine getirmek tercme dnle olmaz. Bilimcil Sosyalizmde "TURZM"e en az elverili alan strateji ve taktik lkesidir. Strateji ile taktiin, iie ve karlkl etki - tepki halinde, hem ayni - hem gayri bir tek PROSE olarak kavranlmas, bize taktiin nemi kadar karakteristiini de belirtir. Sosyal gidi iinde balca iki trl TAKTK ayrt edilebilir : a) Strateji iinde taktik; b) Taktik iinde taktik. Taktiin SOM karakteri ancak bu iki adan incelenirse kavranabilir.

STRATEJ NDE TAKTK NEDR?

Strateji iinde taktik : belirli bir strateji aamas iindeki MOMENT'lere (Diyalektik nlara) gre, iki zt karakter tar. Yukarda dokunduk. Strateji aamas: ya EVRM - BRKM basamanda olur; yahut DEVRM - ATLAYI basamanda olur. Strateji aamasnn evrim kona ile devrim kona iinde gdlecek taktikler: kar karya gelen glerin belirli dengesine gre, birbirinin zdd ynler gsterir. Genellikle trl yneli taktii, yahut taktik ynelii gze arpar. 1. TAARRUZ (Saldr), 2. RCAT (Gerileme), 3. MDAFAA (Savunma). . . Aslna baklrsa, taarruz da, ricat ta birer mdafaa (savunma) biimidir. Kimi olur, saldr: savunmann en iyi biimi olur; kimi ise gerileme. . . Onun iin, genel olarak savunmann iki zt bi- imli esas taktii gznnde tutulur. Taarruz yahut ricat, kisi aras taktikler, bu iki davrann genel izgilerinden yararlanabilir. A - TAARRUZ TAKT : Gerek evrim gerekse devrim konaklarnda taarruz taktii kullanlabilir. Bu kullanmda temelli iliki: karlkl glerin orantsna baldr. Kesin nda kart glerin en YARALANABLR yanna ylm bulunan devrimci gler "DMANINKNDEN OK STN" iseler, gdlen taktik : hi gzn krpmadan, var gle, tutulan ynde btn engelleri hie sayarak TAARRUZU gerekletirmektir. Bu strateji iinde taarruz taktii dnce ve davranna en yakn rnek, Mustafa Kemal'in Dumlupnar Taarruzu ile, "Kemalist" devrimlerdir. . . Paa, hakl alarak biri askercil tekisi sosyal alan o iki taktii ayn paralelde koyarak yle der : "Durum, bir asker hareket zamannda, kumandanlar arasnda bir tedbir yznden vukua gelen ihtilftan ok farkl deildir: Mesel byk taarruz tedbirleri, hazrlklar srasnda olduu gibi. . . Bu tedbirlerin nasl tatbik edilmesi lzmgeldii esasl bir pln icabdr. Btn kuvvetleri bir tarafa topladk. Her taraf zaif braktk. " (nn'nn Hatralar, Ulus, 3 Nisan 1969).

205

"Dumlupnar Taarruzu" ile "apka nklb" taarruzu ayn taktikle, devrimci taarruz taktii ile yrtld. Kesin vuru n iyi seildii dmann "en yaralanabilir gaafil yanna" daha stn glerin "en irisi" yld iin, baar kazanld. Strateji pln iinde taarruz taktiine gre glerin gdm balca iki unutulmaz prensibe dayanr : 1- Pek saldr, 2 - Baar morali. . . 1- PEK SALDIRI : Taarruza kalkncaya dek, dman gaafil avlamak iin, gerekli yna yapmak iin hi bir tedbiri unutmyacaksn. Ama, bir yol taarruza karar verdin mi: saldrda gz kara olacaksn. Ne harp, ne devrim ocuk oyunca deildir. akaya gelmez. "Sakn devrimle oynamamal, ama devrime baland m, onu sonuna dek gtrmek gerektii dncesi kafaya iyice yerletirilmelidir. " "Bir yol tutulan yn, btn engellere ramen deitirmeksizin gtmelidir. " "Devrim bir yol balad m, zam grbzlkle davranmal ve her ne pahasna olursa olsun, taarruza gemelidir. Mdafaa devrimin lmdr. " 2 - BAARI MORAL : Strateji amacna birden varlmyabilir. Ancak, zaferin de devrimin de geliimi insan iidir. nsan ise, yalnz "Moral: Mneviyat" gc ile iliyen bir makinadr. Moral gcn ve inancn besisi BAARI'dr. Boyuna baarlar gelitirerek moral stnl koruyacaksn. Kesin sonu ynnde, her n bir baar elde edilirse inancn dayana moral glenir. "Her gn, hatt bir tek ehir sz konusu ise denilebilir ki, her saat, pek byk olmasa bile, bir sra baarlar kazanlmaldr. Ve her ne pahasna olursa olsun 'MORAL STNL' korunmaldr. " Emperyalizme ve gericilie kar km Mustafa Kemal Devrimlerinin, szde savunulmas iin "MDAFAAYA" geirilmesi, devrimlerin nce kllendirilmesini, sonra yozlatrlmasn, en sonunda da, (Emperyalist ve gerici kar - taarruzlar nnde) kendi kendilerini inkr etmesini getirmitir. B - RCAT TAKT : Kart gler ar basacak byklkte ise, srf "Kabadaylk" uruna "TAARRUZA" geip erimek, ne askercil ne sivil taktik ustal saylamaz. Gerek evrim, gerekse devrim konanda : "DMAN GLER OK STN" iseler, "MANEVRA" harekt, askercil deyimiyle "OYALAMA TAKT" gdlr. "Dmann gc stn ise, muharebeyi kabullenmek zararl ise ve gleri dzeltme bakmndan gerileme: ncy ezilmekten sakndrmann ve yedekleri korumann tek arac ise, yedeklerle birlikte manevra yapmak" tutulacak biricik yoldur. Demek ricat da gelii gzel olmaz. Bir ama ve arala yaplr. Ricat taktiinin balca ama artlar unlardr : 1) nc ve zgc ezdirmemek; 2) Yedek gleri muhafaza etmek. Ricat taktiinin balca ara artlar unlardr : 1) Zaman kazanmak;

206

2) Dman datmak; 3) Taarruz glerini derlemek. . . Ve ilh. . . O zaman, geri kart glere grnr epey ayrcalklar, yerler balanm olur. Ama, bu ricat, ama ve ara artlarna uygunca yaplm ise o balar: "BZ GLENDREN BR MTYAZ" olurlar. Strateji iinde ricat taktii dnce ve davranna en yakn ve baarl rnek, Mustafa Kemal'in emperyalizm ve feodalizm karsnda tuttuu: nl "HATTI MDAFAA YOK, SATHI MDAFAA VAR" prensibi ve slogandr. Anadolu'da derebei, tefeci - bezirgn ayaklanlar ile Yunan taarruzu gnleri: I. ve II nn savunmalar birer baar sayldklar halde, "stn Yunan gleri" ve ihtiyatlar tehlikeye dren eraf yan saltanatl nnde : Trk ordusu ve Ankara hkmeti yer yer ricat etmeyi bildi. Dman datmak, yedek gleri muhafaza etmek gerekliydi. Sakarya savanda, Yunan ordusu, baar kazanamaynca ricat zorunda kald. Trkler gene, temas yitirmemekle birlikte, taarruza gemediler. Zaman kazanmak, kesin saldr iin derlenmek gerekiyordu. Anadolu ihtilli de, yle strateji iinde uzunca ricat taktiklerinden sonra kesin saldrlarn yapabildi. Mill birlii salyacak olan Anadolu ordular birliini korumak zere, Mustafa Kemal "Yver'i Hass' Hazret'i ehriyr"liini kulland. Sivas Kongresine dek, komprador ittihatlarn "AMERKAN MANDASI" teklifleri tartld. Birinci Millet Meclisi kurulduktan sonra bile "MAKAAM'I MUALLAY'I HLFET"i kurtarmak taktii gdld. Zafer kazanlr kazanlmaz, ne saltanat kald, ne hilfet, "MANDA" bir daha - hi deilse -, aza alnmad. Savata olduu gibi barda da ricat : bozgun (zgcn ezilmesine, yedek glerin dalmasna, kopmasna) varmadka gerileme, taarruzu hazrlamak iin hz alma olur. Gerek askerlik ve devrim bilimi : Taarruz sanat gibi, ricat sanatn da bilimle ve bilinle uygulamak sanatdr. Onun iin : "Devrimci snf, hem taarruz sanatn, hem ricat sanatn bilmeksizin yenmenin olanaksz bulunduunu anlamya balamtr. "

TAKTK NDE TAKTK NEDR?

Balbana taktik olarak taktik nedir? Askercil veya sosyal glerin, LERLEY (Taarruz) yahut GERLEY (Ricat) konaklarnda tutacaklar SAVUNMA yollardr. "Taktik, orantlca ksa bir Med'ler (Denizin kabarmalar) veya Cezir'ler (Denizin ekilmeleri), ykseli veya k srasnda zgcn ynetimini ( Sevk ve idaresini), davran izgisini (Hatt hareketini) belirlendirmekten ibarettir. " Bu davran, her defasnda olaanst KIVRAK ve ESNEK olur. En ufak ezbercilie ve softala hi gelmiyen yer, tekrar edelim: Taktik alandr. Strateji olarak strateji, belirli aamas iinde (Dondurulmamak artiyle) ne denli DEMEZ kalrsa, taktik olarak taktik en az o denli DEKEN olur.

207

Bu deiiklik nasl yrr? Her zaman her diyalektik deiiklik gibi, sz yerinde ise, vaktinde TERSNE DN, ou ZIDDINA ATLAYI biiminde yrr. nk, herey gibi, karlaan askercil veya sosyal glerin arasndaki DENGE sk sk deiir. Hele bu denge tersine dner dnmez, taktik yneli ve ynetim hemen tepesi taklak olur. O yzden beyin zarlarnn kalnlamam olmas gerekir. Yoksa, her taktik dnemete arlr kalnr. Elde DSPLN'den baka tutamak bulunmaz. Askerlikte ve aknlklarn panie varmamas iin: "KR KRNE TAAT" prensibinden daha iyisi bulunamamtr. Sosyal harekette hdklkleri ve disiplinsizlikleri nlemenin yolu DYALEKTK BLM VE BLN haddesinden geer. Sosyal taktiin klsik tanmlanmas yle zetlenir : "Taktik izgiyi gderken, eski parolar ve mcadele ve tekilt biimleri yerine yenilerini geirerek o biimleri birbirleriyle kaynatrr ve ilh. . . Taktiin konusu : Sosyal mcadele ve rgt biimleridir; o biimleri duruma gre birbirinin yerine geirmek veya birletirmektir. " Demek, ister askeril olsun, ister sosyal olsun TAKTK denildi mi, onda birbirinden kan ve birbirini btnliyen iki ana eleman yatar : 1 - MCADELE (D, Gre, Kavga), 2 - TEKLT (Organizasyon, rgt). Ne mcadele tekilttan ve ne de tekilt mcadeleden ayrlamaz. Mcadele RUH ise, tekilt BEDEN'dir. Mcadelesiz tekilt : Ruhsuz bedense, Tekiltsz mcadele bedensiz ruh kuruntusuna dner. Mcadele ile tekilt birlikte koyup yrtmiyen giriim, kurusk yaygara koparmaktr. Gerek mcadelenin ve gerekse tekiltn da ayrca ikier z vardr : 1- PAROLA (ir, Slogan), 2 - BM (ekil, Form). Parola : Dvn ve rgtn ayrt edici bayradr. Biim : dvn ve rgtn billurlamasdr. Mcadele ve tekilt ancak parola bayraklamas ve biim billurlamas ile tecelli eder, darlar, elle tutulur. Bu elemanlar hep birden deyimlendirirsek, taktik denildii zaman u drt ey birbiriyle en sk bal olarak gzmz nne sralanr : 1- Dvn Parolas, 2 - Dvn Biimi, 3 - rgtn Parolas, 4 - rgtn Biimi.

208

Hereyden nce bu drt eyi ayn zamanda ve hep birden karlkl etki - tepki, iliki elikileri ile ele almyan bir dnce va davran TAKTK adn alamaz. Ad takmak kolaydr: dil kemiksiz, kaydrlr. Ancak, bilimcil anlamda bir TAKTK ancak DVN ve RGTN PAROLASI ve BM doruca konulduu yerde ve salam konulabildii lde var olabilir. Hemen analm. O drt bal eleman btnn herhangi bir kitapta yazld gibi ezberleyip tekerlemek: ne taktik yapmak, ne taktisyenlik olur. Gerekten taktik, her zel askercil veya sosyal durumda u ynde uzun, derin ve geni olmakla kalmayp, alabildiine dinamik iin uyanka ve zekice baarlmasn ister : I - DURUMA EN UYGUN dv ve rgt parola ve biimleri bulunmaldr. II - ORTAYA ATILMI DAHA NCEK dv ve rgt parolalar ile biimleri varsa, onlardan hi birisini atlamakszn, onlarn yerine hangilerinin geecei belirtilmelidir. III - ESK VE YEN durumlar ve uygun dv ve rgt parolalar ile biimlerini, birbirleriyle ilikileri ve elikileri bakmndan eletiricil anlamda dzenlemek gerekir. Bu nedenlerle, kendiliinden anlalaca gibi, strateji gibi taktik te, ne Tanr buyruu olarak gkten hazrca zenbille iner, ne herhangi bir dhinin anszn, daha nceki abalar dnda tulat buluu ile doar. Her 4 alanda yapln, yaplacak ulusal ve uluslararas btn denemeleri her 3 trl abalarla sentetize etmei ister. Bu iin ne denli sabrla, alak gnllce EMEK birikimi ve mutlak ORJNAL savalar sonucu gerekleebilecei ortadadr. Her alanda dnyann ve her lkenin KARAKTERSTK ORJNALTES hep birden iyi kavranr ve doru ilenirse, yerine getirilecek grev TAKTK adn alabilir. Bunu yapamyann, ikide bir "Strateji" ve "Taktik" gibi smarlama lkrdlar azna sakz etmesi, bouna gevezelik yapmas olur. Dou'da byleleri oktur ve hatt, daha kts, pek te "geer akadr". Eskiler "R' MDERZAD" (Anadan doma ir) olur sanrlard. Onun iin, pek doru drst ir kmamtr. "ANADAN DOMA STRATEJ", "ANADAN DOMA TAKTSYEN" yoktur. Kyasya teori abasnn kyasya pratik abas ile gelimesinden doru strateji ve doru taktik yetiir. Ve bir yol da yetiti mi, donup kalmaz, alabildiine gelitirilmeyi bekler.

SOSYAL TAKTKTE DV VE RGTN PAROLA VE BMLER NEDR?

Dedik. Her stratejik "merdiven" in iinde belirli taktik "basamaklar" iin gerekli dv ve rgtler gibi, o dv ve rgtler iin de uygun parolalar ve biimler ayr ayr olur. Btn o elemanlarn son rneklerini iki balk altnda derliyebiliriz : 1- Taktik Dv, 2 - Taktik rgtlenme. TAKTK DV : Taktik mcadelenin parolalar ve biimleri, balca sosyal alanda younlar : 1) YERNDE MCADELE : Binbir eidi ile szlemeler, propagandalar, grevler ve ilh. . . biimlerine girer. Her dv biiminin o n iin kendisine en uygun parolalar fkrr.

209

Ekonomik grevin biimi ve parolas bakadr; politik grevin, veya ksm yahut genel grevin parolas ve biimi bakadr. 2) LKEDE MCADELE : Toplantlar, konferanslar, ak, kapal oturumlar, seminerler, yryler, gsteriler, igaller ve ilh. . . hep kendi zel BM'leri ve zel parolalar ile yaplrlar. Emperyalizm anda hi bir lke tekilerden baka yldzda deildir. Bunun Birlemi Milletler'den blge anlamalarna, baka sryle uluslararas kurum ve kurullara dek yaygn ve etkin mcadele alanlar kimseyi ekimser brakamaz. Her lkede semtler ne ise, dnyada lkeler o hale gelmitir. lke dvleri her zaman ancak btn semtlerin ve btn dnyann dvleri iinde anlam kazanr ve deerlendirilirse, gerek taktikten sz edilebilir. Dnyann, bir lkenin, bir semtin sosyal grelerinde dv biimleri ve parolalar l ldr. Her sosyal snfn, zmrenin, tabakann, hatt her ya, cins ve her dil, din ve ilh. . . karakterli yurttalarn ve insanlarn, yurt ve dnya mcadeleleri zel biimlere brnp, zel parolalarla yrtlr. Bu alandan ne biri ne tekisi yalnz bana yeterli mcadele saylamaz. Ancak her dv birden karlkl etki ve tepkileri ile deerlendirilir ve gerekletirilirse, sosyal hareketin TAKTK MCADELE'sinden veya mcadele taktiinden sz edilebilir. TAKTK RGTLENME : Taktik mcadele gibi taktik rgtlenme de, kendi zel parolalar ve biimleri ile, balca trl olabilir. 1 - EKONOMK-KLTREL LEGAL RGTLER. Sendikalar, kooperatifler, sigortalar, yardmlama sandklar, eitim kurumlar, aratrma dernekleri ve ilh. . . dr. Hepsinin biimleri ve parolalar ayr gerekler ve gerekelerle belirlendirilir. Bunlar daha ok sosyal snf llerine gre ayarlanrlar. 2 - LEGAL YIIN RGTLER : i mmessilleri, kyl heyetleri, grev komiteleri, mcadele rgtleri, g birlikleri ve ilh. . . GENLNE insan topluluklarn kendi zel biimleri ve parolalar iinde rgtlerler. 3 - SYAS RGTLER : Tmyle bir lke ve dnya lsnde amalar ve aralar bulunan, yeleri DARLIINA rgtlenmi iyice SEKN bulunan siyas kulpler, siyas dernekler ve her tr siyas partiler ve ilh. . . lardr. Bunlarn biimleri ve parolalar elbet ekonomik, kltrel ve yncl rgtlerdekinden baka olur. Toplum gidii iinde, zaman zaman kimi eski, kimi yeni olan btn o mcadle ve tekilt biimleri ile parolalar, st ste ylp, insanlarn nne uvalla boaltlmak iin domamlar, yaplmamlardr. En kaotik (Mahercil) grnen dvler ve rgtler bile, bir sosyal eilimin determinizmi altnda belirlenirler. Her ada ve her aamada, sosyal snf, zmre ve tabakalarn iliki elikilerine gre biimlenirler ve parolalanrlar. O mcadele ve tekiltlara canyla bayla katlm lkc, zeki insanlar o snf ve yn eilimlerini keif ve icat ederek, ayklayp rgtliyerek bilimletirirler ve bilinletirirler. Yn eiliminin gereklerine adapte ederler.

210

Anadolu Mill Kurtulu Sava balarken, t nn savalarna gelininciye dek: gerek millet, gerekse ordu ynlar DAINIK ve BEZGN idi. Emperyalizmin ve derebei saltanatnn ne srd saldrgan ve zlim gleri ise en modern parolalar ve biimlerle, dilerine trnaklarna dek silhl idi. Byle bir dmana kar, hemen ayn apta bir DZENL ORDU ile klamazd. Ordu yerine, gerek ordunun, gerekse milletin nce dankln ve bezginliini, ylgnln giderecek en olaan dv ve rgt biimleri ve parolalar bulmalyd. O bozgun ve yenilgi ortamnn dv ve rgt biimleri ile parolalar ise, uzun boylu aranmyacak kadar ortada idi. nce teker teker kiicil, sonra semt semt blgecil SYANCIKLAR ve DVKLER sanki kendiliinden parolalarn, rgt biimlerini yaratmlard. Bu halkn en uyank, en atlgan ve en yiit nclerinin girimi bulunduklar "KUVAYIMLLYECLK" sava idi. Kurtulu Savann bu birinci taktik kona, btn dnyada GERLLA (ete Harbi) denilen taktikle balamt. lk kuvaymilliyecileri, muazzam emperyalist ve derebei saltanat gleri nnde savar grenler, nce kmsemiler, sonra alay konusu etmiler, en sonunda Anadolu savalarn hergn: "Dgler, Bgyler" (Dallar, Ekiyalar) diye millet ve dnya nnde amurlamya almlardr. Oysa LK KUVAYIMLLYECLK taktii, tipik bir RCAT taktii idi. Geriliyerek savunmakla zaman kazanld. Dman dankla uratld. Stratejik gler, cephedeki yerli yerlerine konulup, ynlarn morali saland. ete sava milletin ve ordunun ynn ve moralini stratejik amalara belirli biimler ve parolalarla ynetince, KUVAYIMLLYECLK'in ikinci taktik kona geldi. eteciliin yerine DZENL ORDU dv ve rgt iin gerekli biimler ve parolalar geirildi. Bu ikinci taktik konanda da, gene srasnda ricat srasnda saldr yapan, temeli SAVUNMA olan taktik biimleri ve parolalar nerildi. I. ve II. nn savamlar savunmada ricat unutmad; Sakarya Savam savunmada taarruzu gelitirdi. Btn bu taktik dnce ve davranlar, en sonra KESN sonulu Dumlupnar taarruzunu hazrlayp gerekletirmiye yaradlar. Askercil taktiin ayrntl uygulamalarna paralel sosyal taktik uygulamalar da vardr. arlk Rusyasnda, gze arpan taktik konaklar ve uygulamalar yle klsikletirilmitir :

Taktik kona Mcadele biimleri kona ve parolalar Tekilt biimleri ve parolalar TAARRUZ ( 1903 - 1905) 1- Blgecil grevler, politik grevler. genel siyas grev. 1- Fabrika komiteleri, devrimci kyl heyetleri, grev komiteleri. 2 - Dumaya (ar Meclisine) boykot. 2 - i - kyl Sovyetleri, az-ok ak Sosyal Demokrat Rus i Partisi RCAT

211

(1907 - 1912) 1- Ekonomik grevler yahut, hatt, tam skn 1- Legal rgtler : egitim dernekleri, kooperatifler, sigorta sandklar ve ilh. gibi. 2 - Duma'ya katlma. Parlemento mdahaleleri. 2 - En az hedef tekil eden Sosyal Demokrat i Partisi.

TAKTK GDM NEDR?

Buraya dek btn belirttiklerimiz : Strateji ile taktiin boyuna diyalektik karlkl etki - tepki ilikisi ve elikisi iinde bulunduklarn gsterdi. Stratejik aamalar da ayn kurala uyarlar. Belirli bir aama iin ama: STRATEJK ZAFER'dir, yni kesin baardr. TAKTK ise, zaferi hazrlama ve en iyi sonulandrma aracdr : "Verili bir durumda, stratejik zaferi hazrlamak iin gereken azam sonular elde etmek zere btn mcadele ve tekilt biimlerini aklcl (rasyonel) olarak kullanmaktr. " Btn bunlar, tekrar edelim, belirli bir tek aama iin dorudurlar. Ancak hayat hi bir zaman "TEK" aama deildir. Bir aama bitince, o aamann strateji amac, ondan sonra kanlmaz olarak gelen yeni aamann ARA' olur. nk, yeni aamann stratejisi amalamtr: eski strateji yeni aamada artk taktiklemitir. Strateji ile taktiin byle karlkl olarak birbirlerini NKR edileri, sonra NKRLARIN NKRINA varlar, sosyal gidii ynetir. Her belirli aama iinde btn taktik amalar ve aralar da, zaman zaman ayn diyalektik olumluluk ve alumsuzluk MOMENT'lerinden geerler : TAKTK ARALAR : "Btn Dv ve rgt Parolalar ve Biimleri"dir. O aralarn hepsi birden, geliigzel mi kullanlacaklar? O zaman, toplum maher yerine dner, btn dnce ve davranlar samalamya varrd. nk, ne yapld ve yaplaca bilinmez, yahut bir yaplanla tekisi bozulurdu. Onun iin, her taktik momentin de kendine has bir amac bulunur ve o amaca gre taktik ynetim gdlr. TAKTK AMA : her belirli momentte "MAKSMAL SONU" verecek aralar hem SEMEY ve hem de en RASYONELCE KULLANMAYI bilmekle elde edilir. En "AKILCIL" olan, yni en "AZAM SONULAR ELDE EDEN" taktik amaca nasl varlr? Baka deyimle, taktik aralar nasl ve neye gre seilip ayarlanr ve gdlr? Balca u iki objektif ve somut gereklie gre : 1 - Sosyal Durum, 2 - Yn Dzeyi. I - SOSYAL DURUM : nsanlk 20. yzyldan beri kapitalizmin emperyalizm konana, yni : KESN BUNALIMLAR ve DEVRMLER ana girmi bulunuyor. Bunda hi kimsenin kukusu olamaz. En unutulmu yeryz blgelerinde hergn patlak veren altstlkleri kim unutabilir? Ancak, bu ada dahi, grld gibi: bir dziye, hergn, her saat ba bir "DEVRM" yoktur. En giderilemez "BUNALIMLAR" en sinsi biimleriyle bile, bir sra kabarmalar, orantcl yatmalar, med'ler, cezir'ler ile geliirler. Yalnz "Deliler iin hergn dn bayram" vardr. Her gerek prose gibi, sosyal bunalmlar ve devrimler gidii de : kimi

212

karak, kimi inerek, imdi ykselerek, sonra alalarak geliir. Her zaman: bir uzunca EVRM'in ardndan, bsbtn ksaca bir DEVRM hecmeleri birbirini kovalar. Ayrca, yeryz bir makastan kma lkeler mozayii de deildir. Hele kapitalizm, lkeler arasndaki ETSZCE GELM ayrtlarn son kerteye dek abartm bir dzendir. Kapitalizmin "Tesviye" ettii dnyada, her lke : hem teki lkelerle BTK KAPLARDAK AKICI gibi bal, karlk etki - tepkili, hem kendi BALIBAINA'lnn MUSLUKLARI ve AMORTSRLER ile apayr, - moda deyimi ile -, "bamsz" durumdadr. Bu diyalektii kavramayp ta, o eliik durumlardan yalnz biriyle ambele olmak skolstiin batana saplanmak olur. Zaman gelir, bir lkede : Toplum hi beklenmedik nda bir DEVRM k gsterir. Bu azok ksa sren kn ardndan, daha uzun bir ini balar. "AKILCIL" taktik odur ki : Toplumun bu objektif (nesnecil) gerekliini tam vaktinde yakalayp, ona gre en uygun gelecek mcadele ve tekilt parolalar ile biimlerini kavramay ve uygulamay bilir. Buna toplumun OBJEKTF durumuna uygun TAKTK denir. Birinci TAKTK N SEM budur. Toplum gidiini bir zincire benzeten byk sosyal gdcler, her aama merdiveni iinde tutulacak basama semiye : "ZNCR SRKLYECEK HALKAYI YAKALAMAK" derler. "Verili nda proseler zinciri iinde yakalanabilecek halka bulunmal : o halka ele geince btn zincir ekilerek stratejik zafer artlar hazrlanmaldr. " "Sosyalistim, demek yetmez : verili her n iin, zincirin yakalanacak ve aslp ekilince btn zinciri kuvvetle tutmya yaryacak ve ondan sonraki halkay ekmiye elverecek halkasn bulmaldr. " II - YIIN DZEY : Zinciri srkliyen halkay bulmak, yalnz objektif toplum durumu ile bitmez. Bu, 1969 yllar Trkiyesinde toplum durumunu grp kavram bir NC RGT'n bulunmas da yetmez. Bu da 1920 yllarnda Mustafa Kemal'in "Trkiye Komnist Partisi"ni kurmu olmasna benziyebilir. yle bir rgt gerekten kurulmu olsayd bile Trkiye'de emperyalizmi ve derebei saltanatn devirmek elden g gelirdi. "YALNIZ NC LE YENMEK OLAAN DELDR. " Kapitalizmin eitsizliki geliimi yznden, modern tarihte, yle objektif durumlar vardr ki, arada toplum ve btn lkeler, en keskin bunalm ve devrim iine girmi bulunur. Ama, tarih "Durum"larn kendiliindenlii ile, yahut "nc" rgtlerin srf dilemesi ve yapmas ile deil : NSAN YIIN'lar ile yrr. Eer, ortaya km bunalm ve devrimi azok kendi kanunlar ile gdp insanlk iin en yararl sonuca vardracak bir "YIIN" ortada yoksa, bir ey yaplamaz. Antika tarihin btn "TARHL DEVRMLER"i buna tank olmu rneklerdir. Tm dnya bunalm ne olursa olsun, nc ne derse desin, devrimi "AZAM SONULARINA" vardracak olan ynlar, henz o tarihil grevlerine uygun bir dnce ve davran dzeyine varamamsalar, bu gereklii kavramamak gaflet olur. O zaman, ortaya atlacak en "LER", en "DEVRMC" dv ve rgt parolalarna ve biimlerine, - asl tarih yapcs olan- ynlar, gerekli ilgiyi ve eilimi, katlm gsteremezler. "YIINLAR

213

DEVRM CEPHESNE GDP" uygun yerlerini alamazlar. En parlak stratejik ve taktik sloganlar havada kalr. Byle bir tutum, hi ordusu bulunmyan bir genelkurmayla dnyay fethetmiye kalkmak gibidir. Ynn tutmyaca parolalar ve biimleri ortaya atmak, orduya hi anlamad dille, bilmedii, yapamyaca kumandalar vermiye benzer. Byle durumlarda, en iyi dilekli "Strateji" veya "Taktik" iddialar ve gsterileri : Strateji ve taktikten baka birey olacaktr. nk, srf kumandan ve kurmay ordudan, ncy yndan koparp ayrmaya yaryacaktr. Tek szle, devrimcilii ve devrimi, gericilie kurban edecektir. Taktiin balca bilimcil rolu : "Ynlar devrim cephesine gtrp uygunca letirmiye elverili klacak ve hareketin durumuna en uygun gelecek mcadele ve tekilt biimlerini birinci plna karmaktr. " Bu rol baarmya yaryan taktie "TAKTK" denir. Buna ynn SOMUT durumuna uygun TAKTK denir. kinci TAKTK N SEM budur. Birinci SOSYAL DURUM halkasn yakalamak ne denli OBJEKTF artsa, bu ikinci YIIN DZEY halkasn yakalamakta en az o denli SUBJEKTF artlarla ilikilidir. "Yn byle kollarmz kavuturup beklemeli" mi? O zaman, bu dnyadan el etek ekme tutumuna dlr. Buna sosyalizm deil, FATALZM ad verilir. Diyalektiin en kesin iledii yer, Sosyal Durum - Yn Dzeyi nnde NC YIIN ilikileri alandr. Taktiin gerek roln baarmas ne zaman olur? Ynlar : "BU BYLE GDEMEZ!" dedikleri zaman. Ynlar, "bunun byle gidemiyeceini" ne zaman kavrarlar? "DEVRMC PAROLANIN DORULUUNU" kavradklar zaman. Ynlar, devrimci parolann doruluunu ne zaman kavrarlar?. . te burada, gerek taktiin z ile kar karya gelinmitir. Dnyann her yerinde ynlarn ezel sz : "LFA KARNIMIZ TOK!" demek olur. Yedi bin yldr, snfl toplumun her egemen tecellisi, insan ynlarn en son durumada hayal krklna uratm, aldatmtr. O yzden ynlar, lfla, srf propaganda ile, tahriktla, kitapla, yazyla, sylevle bir taktiin ne doruluunu, ne iriliini kolay kolay kavryamazlar. "rein tad, ancak die vurmakla tadlr. " yleyse, nasl taktik gdlecek? ki ey, ayn zamanda hi unutulmyarak. 1 - PROPAGANDA - AJTASYON - TEKLT : yaplmal m? Bu canl insann soluk alp almamasn sormya benzer. Toplum yayorsa, hepsi yaplacak. En korkun yasaklar bile propagandann, ajitasyonun ve rgtlenmelerin hi birisini hi bir zaman durduramamtr. Bak ta grme, dinle de iitme, yola k ta yrme kime, nasl denilebilir? Denilse, kim dinler? Bir lkede sosyal konularn propaganda, tahrikt ve rgt d iln edilmesi, tabiatn kanunlarna aykr olunabileceini sanmaktan baka anlam tayamaz. Ama, yalnz bana propaganda, ajitasyon ve rgt, hem hi bir zaman ynlarn btnn gerei denli etkiliyemez, hem etkilese bile, candan inanmya, hele canla bala davranmya gtremez. Btn o dnce ve davranlardan sonra ne gerekir? Ynlara kendi dlarndan

214

yanstlacak ilemlerin, eylemlerin yerine, kendi ilerinden gelme ve sanki kendiliklerindenmie yaptklar ilemler, eylemler gerekir. 2 - OLAYLARI YIINLARIN GDNE VURUU : Ynlar, bir taktiin doruluunu kendi yaay ve davran ile deneyip snamakla kavrar ve benimser. "Cemaat ne derse desin. Hoca bildiini okur" ata sznde : Cemaat YIINLAR ise, sz tersine evirmek gerekir : Propaganda, ajitasyon, rgt ne derse desin "YIIN BLDN OKUR". Ynn bildii ise, tarih boyunca denediidir, snaddr. Cumhuriyet, Trkiye'de 40 yldr "Liklik" propaganda, tahrikt ve tekilt yapar. Kylmz. Osmanl dirlik dzeni anda mslman kurallarnn kendisine bedava toprak dattn, atalarnn denemesiyle gelenekletirdii iin, geride, eriat yanl olarak kalmtr. yi taktik, yalnz doru taktik deildir : ynlarn o doruluu snamalarn da salamay ve o adan deerlendirmeyi bilen taktiktir. Bu i, ynlarn pratik davranlar dnda, hele ynlarn dnda hi baarlamaz. Krslerde, salonlarda, meydanlarda, hatt dada bayrda nutuk atmalara, yn byk altndan gler, geer. Gzyle grmeli, eliyle tutmal, diiyle, trnayla snamaldr. Onun iin : "Bir musibet; bin nasihatten yedir" denmi. Tek szle, strateji gibi taktik te YIINLARA MAL EDLRSE anlam tar. *
M. D. D. Zortlamasnn Douu

nsanln her Pratii gibi her Teorisi de: Gemi-Gelecek kuaklar arasnda kanlmaz ilikieliki'lerle geliir. Gemile ilikiler aka veya gizlice koparlrsa, elikiler rkeke veya ikiyzlce atlanrsa geliim durur Bu kural herey gibi Sosyalizm iin de dorudur. Toplumun veya Kendi kendisinin gerekliklerini, bir renci itenlii ve alakgnlll ile ett etmiyen sosyal akm, istedii denli sansasyonel (duygu atlatc) olsun, tarihcil geliim pratii iinde kksz davranlardan, Teorik bilin aydnl ynnde tutarsz dncelerden ban alamaz. Bu Blmn Ayrmnda, kinci Emperyalist Evren Savandan sonra izisine giren Yeni ve Enyeni Sosyalizmlerimizin, -srf Eski- Sosyalizmin alad S. S. lik (Sapk Softalk) hastal yznden,- nasl (grnte Tarihcil ba ararken bile) Eneski - Sosyalizmin Teorik kazanlarna kaygszlk ve saygszlk yaparak, en can alc noktalarda yanlglara sahneye kt eletirildi.

AYRIM I.
Zortlamaya Giri renimin ya, ba olmaz. slmlk: "Minelmehd ilel lhd" ("Beikten mezara dek" ren), demi. . . Allah bizi: "hereyi biliyorum, bundan byle hibir ey renemem, " eilimli tkanklktan ve lm krlnden korusun. Allah bizi, yaarken hibirey renemezliin mezarna gmdrmesin.

215

"GR" in konusu: Marksizm yeniden icat edilmez, ama daima gelitirilir, prensibidir. A - Dnya'da hayatn dinamizmini temsil eden yeni Kuaklar, durmu, yanlm eski Kua ykmak iin ykmazlar. Yklan sakat ve baya eilimler, derinliine Teorik aratrmalarla doldurulur. B - Trkiye'de eliik balca 4 Sosyalist kuak saylabilir: Eneski Sosyalistler (1920 -1925) (. H. Demer - H. Kvlcml); Eski Sosyalistler (1925 -1945) (N. H. Ran - R. F. Baraner);Yeni Sosyalistler (1945 -1960) (M. Belli - M. A. Aybar); Enyeni Sosyalistler (1960 sonras) (V. Erdodu - D. Perinek). C - Dnya'da: eski yanlan kuan deerlendirilmesi sonunda yeni ve daha yksek teorik sentez yaratlr. Trkiye'de: eskinin lmll rtbas edilip zerine oturulduktan sonra, Teori hibir yksek senteze vardrlmaz. D - Eletiri yanl okamak deil, yataanla kknden kazmaktr. Yoksa dokunulmaz adam Fhrer'lie, basit oportnizm Sosyal Faizme karabilir. E - Bugnk Sosyalizmimiz Eski Fraksiyon=Provokasyon'larn yerine Yuvar (Mahfil) ilkelliini geirdi. TP ABA'clar Kuyrukudur. Ama, aznlklarn Anarko - Bundizmi yannda, Enyeni'lerin Menevizm ve Yeni'lerin Otzovizm (Hotzotuluk, Ultimatomculuk) eilimleri bellidir. DNYADA SOSYALST KUAKLAR "Seni dorucu ba m koydular ?" denecek. Ve bir MDD'cinin dedii gibi, "imize gelmiyen gereklii", neden "elimizin tersiyle itele"miyelim ? unun iin ki, gereklikler, (bir ngiliz atasznden bir ustann ald deyimle): "Olaylar inatadrlar. " En beklenmedik yerde karmza dikiliverirler ve bizi, - itenliimize, iyi dileimize, hatt devrimci saduyumuza bakmakszn, bozu bozuverirler. Olaylarn bir de Bilimi vardr, Teori adn alr. Lenin'in "Devrimci teorisiz Devrimci hareket olamaz" szn hemen her eline kalem, diline sz tutan Trkiyeli gnde ka n tekrarlamyor ? Ancak o sz hi bir zaman l ve soyut forml deildir. Her defasnda uygulanmak iin canl somut ekleriyle belirtilir. "Ezilen snfn kurtarc hareketi, devrimci teorisiz, olanaksz kalr" denilince, hemen hatrlatlr: "Bu teori icat edilemez!" "Devrimci Teori, tm Evren lkelerinin devrimci deneylerinden, devrimci dnmesinden sonu olarak kar. . . Ona Marksizm denir. " (Lenin: "Bir Fransz Sosyalistinin Namuslu Sesi", 1915) Onun iin Marksizm'in term ve tanmlamalar geliigzel deitirilemez. Doruculukta srarmzn anlam budur. Yalnz, Teori: bir term ve tanmlama kp deildir. Marksizm her gn gelien bilimdir. "nsan gc yettiince bu Teorinin elaborasyonuna (ilenmesine) ve uygulanmasna katlmadka, gnmzde Plehanof, Kautsky ve Ortaklarnn teoriyi urattklar sakatlamayla mcadele etmedike SOSYALST OLUNAMAZ, Sosyal Demokrat olunamaz. " (Lenin: II. Enternasyonal'in Krah, 1915) Kautsky: II nci Sosyalist Enternasyonal'in Lideri, Plehanaf: Rusya Sosyal Demokrat i Partisi'nin Lideri. Her ikisi de Bilimcil Sosyalizmin klsikleri srasna girmi. . . Onlara kar Lenin kt. Niin ? "Teoriyi urattklar sakatlama ile mcadele" iin. Ne zaman ? 1893'ten 1915 ylna dek: tam 22 yl ayn ikinci. Enternasyonal ve R. S. D. . P. iinde

216

altktan sonra. Her iki rgtte de eyrek yzyl Kautsky ve Plehanof "retmen", Lenin "renci" saylarak alt. Nasl altn m merak ediyoruz ? Bir saniye bile "Beyinsizlik igzarlk" yapmad. Att her pratik adm bir teorik yorumla gelitirdi. En sk rgt disiplini iinde, en nde bayle ve gvdesiyle dvt. Dvrken yalnz kendi lkesi iin deil, dnya ii snf hareketi ve sosyalizmi iin, grlmedik rlar at. Gerek ba Lenin'di. Ama 22 hatt 25 yl Lenin rgt geleneini sayarak, "renci" durumunu korudu. Kautsky ile Plehanof hl rgt'n "retmen"i, "ba" grndler: Lenin, o biri dnya rgtnn, tekisi lke rgtnn ba alan iki adama kar yzde yz kopuarak kt gn: ardnda, iki yl sonra yeryznn altda birinde iktidara geecek en gl Partisi ve mr boyu yazd otuz (sonra krk) cilt emeinin tam yirmi cildi da gibi sralanmt. Ve bu sra dalarn tepesinde bir de hi yanlmadan benimsenip deerlendirilmi 1905 Devrimi ahikalayordu. Ve eser, Marksizm'in bayalatrlm kimi formllerini tekerlemek deil. Daha ilk adm, kendi lkesinin en yakc problemi, Rus ky iine girer. "Ky Yaantsnda Yeni Ekonomi Hareketleri" (1893) ile balar. Hemen "Halk Dostlar (Drujya Naroda) Nedir ve Sosyal Demokratlarla Nasl Dvrler ?" ve "Narodnicestva'nn Ekonomik z ve Onun G. Struve'nin Kitabnda Eletirisi" (1894) eserlerinde kyle ilgili Kkburjuva ve Burjuva Sosyalizmlerini elekten geirir. "Fabrika ilerine Para Cezas", "Gimnaz Ekonomisi", "F. Engels", "Bakanlarmz ve Dnr", "Sosyal - Demokrat Parti Program", "i Snf Kurtuluu Sava Birlii" (1895 - 96); "Buday Meselesi", "Kapitalist Ekonomi Romantizmi", "Yeni Fabrika Kanunu" (1897); "Mirasmz", "Bizim Fabrika statistiklerimiz" (1897 - 98); "Yazmlar". "Ky Ekonomisinde Kapitalizm", "Rus Sosyal Demokrasisinin Sorunlar", "Partimizin Program", ve ilh. (1899) ve bu arada muazzam "Rusya'da Kapitalizmin Geliimi" eseri . . . Btn bu yazlar, zktrna deil, iinde yaanlan toplumun derin ettleridir. Ancak o temelli bilimcil Sosyalist ettlerden sonradr ki: bir yanda "Marksist doktrin" ve "Devrim", "i Partisi ve Din" gibi genel konularla yanyana, bir daha "Halk Dostlar Kimlerdir ?", "Rus Sosyal - Demokrat problemleri", ve nihayet "Ne Yapmal?", "ki Taktik" ortaya kar. te btn o her admnda, kendi Toplumunun ekonomik, sosyal, politik, kltrel orijinal karakterlerini, sk Marksizm derinletirmesiyle atba birlikte giderek inceliyen bu adam o byk doruyu kavramtr : "Devrimci dncesiz, Devrimci davran olamaz" demekle kalmamtr; o prensibi uygulamtr. Ama o adam kimdir? Henz ad bile her gn deiir. 1917 Patlamasayd, kii olarak belki adn iiten pek bulunmyacakt. Bir a at gn de iitilen ad Lenin, takma idi. Bir de bizim "std"lar dnn. Hemen hepsi: Sosyalizmin "yedek paralar" halinde dardan anszn harekete "ithl" edilmilerdir. "Montaj sanayiimiz"; gibi kafalarnda yabanc makineli, yabanc hammaddeli uyduruk bir "Montaj Sosyalizmi" tarlar. Hi zahmetsiz, rak bulamaynca kahve kprdeterek yldrm nl, yanlmaz "Lider" saylmazlarsa hastalanrlar. nk yle nankr emekle beklemiye tahammlleri yoktur. Ancak, "std"lklar yeni bir ey deildir. Elli yln kuaklar iinde neleri grlmedi ? TRKYE'DE SOSYALST KUAKLAR
217

Bizim anabildiimiz kadaryla, Trkiye'de balca drt konak, yahut Kuak, yahut Aama Sosyalistler oldu. Bunlar zaman amlar asndan yle adlandrabiliriz: 1. Eneski Sosyalistler: Bunlardan ad kalanlar Dr. efik Hsn Demer ile Dr. Hikmet Kvlcml oldu. 2. Eski Sosyalistler: Bunlardan gene ad kalanlar ir Nzm Hikmet Ran ile rahmetli Reat Fuat Baraner oldu. Burada, bilmiyenler iin birka kk aklama yapalm. a) Sosyalizm ve Sosyalist deyince srf ve yalnz Bilimcil Sosyalizmi anlyoruz. Marksizm dndaki akmlarn Sosyalizmleri ne olursa olsun, Trkiye Sosyalizmi Tarihinde bugne dek srekli olabilenleri yoktur. b) Sosyalizm ve Sosyalist deyince u veya bu kitapta, yahut Ktphanede, yahut okulda sosyalizm "tetebb" etmi olmak aklmza gelmiyor, ve yle sosyalizm ve sosyalist te olamaz ve olunamaz. Sosyalist: belirli bir lkenin, belirli sava'nn tm iin de teoriyi ve pratii yaam insan demektir. "Biz de falan zamanda, filn kecikten sosyalizm yapmam mydk ?" diye sohranacak olan kimi ahbapavularn bu bakmdan gnlleri krlmasn. Kendilerini Antika merakllarna brakyoruz. c) Sosyalizm ve Sosyalist dediimiz eyi (b) bendiyle ak seik koyunca, kimi kafalar kartran "Anakronizm"ler (zaman elikileri) aydnla kavuabilir. Netekim, Eneski Sosyalistlerle Eski Sosyalistlerin kimileri arasnda (ba fark bir yana) hi hir ya fark grmiyenler, bu iki kua' birbirine kartrmakta ok "duygucl"drlar. Ne re ki, olaylar byledir. Savaa be on yl nce katlanla sonra katlan er, eer erse, hibir dzeyde ayn kertede "kdemli" saylmaz. Ve Trkiye'nin Sosyalizm olaylar ile geleneinde yle kesin bir hiyerari (basamaklar zinciri) kuruludur. Kimse onu, hi bir dnce ve davran ile deitirememitir. Trkiye Sosyalizminin Sosyalistleri: kendi aralarnda (her kuan kendi iinde ve teki kuakla arasnda) bu hiyerariyi, (hi deilse bilenler nnde), bozmak cesaretini gsterememilerdir. Ya ve ba farklar ne olursa olsun Eneski Sosyalistler Eneski Sosyalist olarak kalmlardr, Eski Sosyalistler de Eski Sosyalist. . d) Sosyalizm ve Sosyalist dediklerimizle, daha tanmlarken belirttiimiz gibi: "ad kalanlar" gz;nnde tuttuk. Bir de "ad kalmyanlar" var. Bunlar iki zt kutupda toplanrlar. Bir bl ad aza alnamyacak kertede yreksiz ve alak ktklar iin Allah bizden onlarn ne adlarn, ne sanlarn sormasn. eytan hesaplarn grsn. Ama bir de her kuan "adsz" yiitleri vardr. Onlar ne savata, ne sava sonrasnda hi kimseden hi bir ey; ne ad, ne n, ne eref, ne baht istememilerdir. Kendi aplarnda, kanlarnn son damlasna dek son kurunlarn doruca, namusluca atmlar, ou hayatn sillesiyle vurulup "lmlerdir". Burada, gnmze dek kesintisiz sre; gelmi savan somut elemanlarna senbol olmu bir iki ad ancak anabildiimiz iin, gemi kuaklarn adsz yiitlerine yalnz sayg, sevgi ve yoldalk balarmz bir yol daha sunmakla zr dileriz. Bu aklama zerine samut say ile yl rakam da verebiliriz: Eneski Sosyalistler: Savaa 1920 - 1925 yllar arasnda katlanlardr. Eski Sosyalistler: Savaa 1925'ten sonra, kinci Emperyalist Evren Savana dek katlanlardr.

218

Bu ayrma gre genel olarak Eneski ve Eski Sosyalistler Birinci Emperyalist Evren Sava sonucu Bilimcil Sosyalizm Savana giren kuaklardr. Eneski Sosyalistlerin "kdem"leri ksa sre gibi grnr. Ancak o ksa be yl, Dnya ve Trkiye Tarihinin en byk Devrililer ve Devrimler gnleri olduu iin, kendinden sonra gelen uzun sreye orantlanrsa, llemiyecek kertede youn ve yaman zenginlikte mcadele ve rgt biimleri ve parolalar ile ykldr. stelik hareketin kuruculuunu ve btn korkun ykn Eneskiler omuzlarna aldklar iin, Sosyalizm biliminde ve hiyerarisinde zel yerlerini tutmulardr. Bu oluta ne takmaln, ne iretiliin, ne yaktrmaln, ne kulluun zerresi aranamaz. Herkes ba hakkna yaamtr. Eneski Sosyalizmin matrisi, Dnyada: Emperyalizmin ilk ykl ve Sosyalizmin altda bir yeryznde gc ile kuruluu; Trkiye'de: Osmanl mparatorluunun ykl ve Cumhuriyet'in kuruluu ile damgaldr. Eneski Sosyalizmin gc bu damgay tamaktan gelir. Hiyerarisi o nedenle tartlmamtr. O kadar ki, bir bakma Eski Sosyalistlerin Eneski Sosyalizm snrnda savaa katlan Nzm Hikmet Ran bile, hi deilse "ir" olduu srece (nk bizde edebiyatlar n aldka baka ey de kesilirler), bu srece, Eneski Sosyalizmin hiyerarisine kar, - kimi glnle dek varan, - ar bir duygululuk "prejjesi" (nyargs) saylacak eilimlerini gsteriletirirdi. 3. Yeni Sosyalistler: Bunlardan Trkiye'de yaayp duyulan arasnda Mihri Belli ile Mehmet Ali Aybar'lar anlabilir. 4. Enyeni Sosyalistler: bunlardan en "serbest green"lerden Vahap Erdodu ile Dou Perinek'ler anlabilir. Yeniler ve Enyeniler o denli oklar ki, ilerinden ancak birka senbol ad alabildik. Elbet, Eneski ve Eski Sosyalistler iin yaplm "birka kk aklama" srasnda btn sylenenler, Yeni ve Enyeni Sosyalistler iin de, hem fazlasyla yrrlkte saylr. Yeni ve Enyeni Sosyalistlerin, dnya asndan ortak yanlar, hepsinin de II. nci Emperyalist Evren Sava srasnda yahut sonra, Sosyalizm Savana katlm olmalardr. Fakat Trkiye asndan aralarnda ok kesin bir uurum alr: 27 Mays. . . Yeni Sosyalistler 27 Mays ncelerinde, II. Emperyalist Sava biterken dve, (tabi herkes kendi apnda) katlmalardr. Enyeni Sosyalistler, 27 Mays sonralarnda, (gene tabi herkes kendi apnda), Savaa katlmlardr. DNYA'DA ve TRKYE'DE ELKLERN SONULARI Trkiye'de Bilimcil Sosyalizmin elli yllk Tarihesine toptan kubak gz atnca ne gryoruz ? Dz manta (yni: Skolastik ve Metafizik dnce yollarna) epey aykr gelecek amaz bir genel kanun buluyoruz. Ardarda yetimi. Sosyalist Kuaklar arasnda: her sonradan gelen kuak, kendisinden nce gelmi bulunan kuaa kar, byk altnda saklyamad bir "Antitez" yaratma sevdasna kaplmtr. Her nceki Kuan Tez'ine kar, sonraki Kuan Antitez yaratmas, diyalektik canlln kanlmaz sonucudur. Olacaktr. Olmutur. Her lkenin yetimi, yetiecek kuaklar arasnda bu diyalektiin benzerleri geliir. Yalnz bu olu srf eski teze yeni antitez karm

219

olmak gibi eski bir eliki basamanda kalmaz. Mutlak daha yksek bir Sentez uruna geliir. Plehanof'un Marksizmi eletirilirken iki art yerine getirilmitir: 1 - Plehanof Kuann Kurucu Marksizm'e tahrif ve ikence yapmas nlenmitir. En eski kuan (Marks - Engels'in) getirdii btn kazanlar birer birer ve btn ile ele alnarak deerlendirilmi, hemen ondan sonraki kuan (Kautsky - Plehanof'larn) "antitez" yaratacaz diye giritikleri dzeltmeci, gzden geirici, uyuturucu ve ilh. fre trtklamas Oportnizm'leri rtlmtr. 2 - Olduu gibi ele alnan eneski doktrin, papaanca ezberlenerek toptan ve perakende sata karlmakla kalnmamtr. Marks - Engels andakilerden bambaka olan yeni artlarn dorulukla nasl, eneski doktrine sdk kalnarak ilendii hem teorice, hem pratike, hem (gizli kapakl deil) apaka ortaya konmutur. Yni, rnein Leninizm denen yeni Senteze varlmtr. Dnya apnda Sosyalist metot, Sosyalist ahlk budur. Kuaklar, normal savalar olarak, dengelerini byle kurarlar, grevlerini byle yerine getirirler. Trkiye'ye gelince, i anormalleir. nk, Trkiye, yn bakmndan, Bbil art Tefeci Bezirgn Antikalnn batanda soulcanlanm kkburjuva ortamdr. Bu dejenere dzende geni yenidenretim yapan kapitalizmin serbest rekabet kuran gibi otomatike olsun geliime elverili bir iliki bile mumla aranr. Gn gnne kt kmr geindiren basit dar yeniden retimli Kkburjuva ortammz, ister istemez sosyalist kuaklar iine de uursuzluunu ktrmtr. Her kuak, yaratc aba gsterecek yerde, ya teoride ya pratikte beliren eksiini ve yanln, kendinden nceki kuan deerine ve kazancna en azndan susu kumkumas kesilip rtmiye abalad. Kk dkknc rekabeti iinde ldrc dnce ve davranlarla mirasn rtbas etmiye alt, alyor. Bunu niin yapyor ? Aklmca sivrilmek, "esiz rneksiz" geinmek ve tarihte her eyin kendisiyle baladn ispatlamak iin! Btn bu amalarn sonucu ise: evresindeki be mridi esrarkeletirmiye, be provokatrn daha ylanca hareketi zehirlemesine yaryor. Hareketi birbirinden kopuk, ilkel etecilik yolundan, her gn "bir adm ileri, iki adm geri" giymiye zorluyor. Yanlg, o kkburjuva yapntlarn ve pozlarn bir kahramanlk sanan kii'lerin herkesten nce kendi kendilerini aldatmalaryla kalsa, pek bir ey denemez. Yahut, "il cehennem'z zmera!" (Cehenneme dek yolu var) denir. Ancak Sosyalizmin trajedisi srp gidiyor ve memleket gibi, halkmz ve i Snfmz da bir yol daha hayal krklna, umutsuzlua, ktmserlie drlyor. Kuaklararas, aamalararas eletirinin iki art yokediliyor: 1 - Eneski Kurucu Kuan mirasn, korumak yle dursun, en sinsice alaklkla kknden kazyp yok etmek hrs tarikatlayor. 2 - O pis Kkburjuva lonca dnce ve davran soysuzlamasndan, en ufak bir teorik ve pratik sentez domuyor

05-12-2004 - Yn Gibi Bir Dergi

Zaman zaman "Yon" gibi bir dergi diyoruz. Bunun da biraz daha somut olarak goz onune

220

getirilebilmesi icin Ergun Aydinoglunun kitabindan Yon ile ilgili bolum bir olcude yardimci olabilir. )

YN
YN Trkiye'nin modern tarihinde, entelijansiyann temel ideolojik eilimlerini dile getirmi ve bu sayede gelecekteki ideolojik dalgalanmalar haber vermi ya da onlar belirlemi bir dergi. Bu anlamda benzerleri arasnda 1930'larn Kadro'su, 1950'lerin Forum'u, 1980'lerin Yeni Gndem'i ilk akla gelenlerden. Ancak bu dergilere nazaran YN' daha da orijinal klan ylesi bir zellik mevcut. YN, Trkiye'de entelijansiyann en geni kesimleriyle politikaya -daha dorusu radikal politikaya- yneldii bir dnemin olgusu. O nedenle lkenin genel politik atmosferini olduu gibi, tm kesimleriyle solu da etkilemi bir yayn organ. Bu zellii nedeniyle YN, Trkiye'nin o dnemdeki radikal politikasnda, farkl dzeylerde iki deiik rol stlenir. Birincisi bu dergi, Trk solunda 1960'l yllarda hayli egemen olan bir zgn siyasal izginin ifadesidir. On yl boyunca Trkiye'de kk burjuva radikalizmi, yukardan devrim zlemleri, byk sosyal dnmlerin yolunu amak zere darbe hayalleri denildiinde, akla 1961-67'nin YN' ve bu anlamda onun devam saylabilecek olan 196971'in DEVRM'i gelir. Ama nde gelen yazar kadrosunun aynlna ramen bu iki dergiyi, ayn zincirin halkalar olarak kabul etmek son derece yanltc olabilir. Bu hereyden nce, YN'n laykyla anlalmasn gletirir. Elbet YN, 27 Mays'n hemen ertesinde boyvermi, Trkiye'ye zg bir kk burjuva radikalizminin ifadesidir. Bu anlamda bu izginin, 12 Mart 1971 darbesi ile yokoluuna kadar yaayaca bamsz bir evrimi mevcuttur. YN, bu hareketin evriminde nemli bir mevzi ve aradr. Ama 1960'larn ve hele de ilk yllarnn YN', sadece bu deildir. Bundan da te bu dergi, 27 Mays'n rn bir siyasal-sosyal fermantasyon ortam anlamna da gelir. Ve YN'n tarihsel nemi, zellikle bu noktada kendisini gsterir. Onun, bir derginin sahip olabileceinden telere giden bu ilevinin kaynan, dnemin ylesi bir zelliinde yakalamak mmkn. 27 Mays sonrasnn Trk solu, ne entelijansiyann ve alt snflarn siyasal birikimi ne de lkenin siyasal gelenei ile badamayacak kimi karakteristikler arzeder. Bugn gemie bakldnda bunlarn, lkenin sosyo-ekonomik gelime seviyesi itibariyle deilse de, mevcut siyasal gelenek itibariyle, adeta biraz fazlaca modern ya da ileri olduklar sylenebilir. Bu eitsizlikte, 27 Mays siyasal devriminin verdii ivme tartmasz olsa gerek. Zaten bir sre sonra bu erken olarak da nitelenebilecek fenomenler, ilk balardaki saf evrensel niteliklerden, melez ve antika-modern karmas niteliklere doru hzl bir evrim geirirler. Bu ilgin geliimi hem YN'n hem de TPin ilk yllarnda izlemek mmkndr. Bunu daha iyi kavrayabilmek iinse, bu derginin zellikle ilk dnemlerindeki kolleksiyonlarna, ilk manifestosuna ve onun imzaclarna bakmak gerekli olabilir.

1960'larn Siyasal Fermantasyon Ortamnn Eleman Olarak YN YN'cler, "byk yry"lerine kalktklarnda son derece iyimser ve iddialdrlar. Bir bakma bunun da bir ifadesi olarak, yaynlarna bir manifestoyla balarlar. Kolaylkla

221

anlalr ki bu manifesto, uzun alma ya da tartmalarn sonucu ortaya km bir metin deildir. Ama -byk bir ihtimalle Doan Avcolu'nun alakalem yazd- bu bildiri, o dnem aydnlarnn dnyaya baklarnn ve onu deitirme yordamlarnn anlalmas asndan byk bir zenginlii ifade eder. Bildirinin altndaki imzac listesi ise, bir bakma tm 1960'lar Trk solunun sosyal kompozisyonunu anlatr. lk bakta ierii itibariyle bildiriye "kemalist devrimcilik"in egemen olduu sylenebilir. Ne var ki tek bana bylesi bir yarg, bildirinin siyasal anlam zerine hereyi sylemez. u nedenle ki 1960'lar Trkiye'sinde Kemalist mirasn ikili bir karakteri mevcuttur. Kemalizm bir yanyla, zafere ulam bir burjuva devrimciliini temsil eder. Bu anlamda, Trkiye'nin modern tarihinde kendini ispatlam ve gelenek oluturmu tek devrimciliktir. Bu zelliiyle, kollektif hafzada rakipsiz bir biimde yer eder. Dolaysyle de, farkl sosyal hareketlerin henz sadece embriyon halinde bulunduklar bir dnemde, dnyay deitirme zlemi duyan kadrolar iin bu mirasn bir referans noktas olmas kanlmazdr. Ama dier yanda kemalizmin, bizzat zafere ulamlndan gelen bir baka zellii da vardr. Bu adan kemalizm, bir -burjuva- devletin kuruluu ve korunmas anlamna da gelir. O nedenle onun mirasna -hemen ayn lde samimiyetle- bizatihi statkoyu korumak iin de sahip klabilir. te bu ikili karakterinin gcdr ki onu, 27 Mays ertesindeki siyasal olumalarda, henz ayrmam eilimlerin bir buluma ortam haline getirir. Dzenin onarclar gibi, yeni bir dzeni zleyenler de, ayn anda ona referans verirler. Ama uras da ak ki, bu tarihsel burjuva devrimciliiyle daha gl bir rezonansa girenler, statkocular deil devrimcilerdir. Bunlarn ifade ettii siyasal eilimi, 27 Mays'n hemen ardndan filizlenmi tipik bir aydn ya da kk burjuva radikalizmi olarak nitelemek mmkn. YN bildirisinde kendisini aka hissettiren kimi karakteristikler, bu gzlemin kantlar olarak sralanabilir: Sosyo-ekonomik dnmlere duyulan samimi zlem; "yukardan devrimcilik"e ball ifade eden bir elitizm anlay; devlet ve snf olgularndan habersizlik, modern snf mcadelesinin keskinleme belirtilerinden duyulan tela; demagojik olmaktan ok, topik olarak nitelenebilecek bir "snfsz toplum yaratma zlemi" vb. gibi. Bu adan denebilir ki, yaklak 1971'e dek "tepeden inmeci" ya da "cuntac" diye anlacak olan akm, YN bildirisi ile ilk siyasal belgesini yaynlam gibidir. Ayrca bildirinin ilk 164 imzacsnn mesleklerine bakldnda, bu politik ynelile onu stlenenlerin sosyal kkenleri arasnda mkemmel bir uyum olduu da sylenebilir. Bunlarn ezici ounluunu aydnlar tekil eder. yHikmet Kvlcml, bu zellii yle tanmlar: "mza atanlara baknca, YN'n bir kapkulu atmosferi iinde doduu ve bir kapkulu dergisi olaca anlalyordu. "(_ ) Kukusuz btn bu sylenenler, YN'de mevcut dier eilimlerin varln unutturamaz. Mevcudiyetleri her ne kadar k manifestosuna yansmasa da, dier iki siyasal eilimi dikkate almadan, bu derginin Trk solu asndan ifade ettii tarihsellii anlamak olanakszdr. Bunlardan birincisi, zellikle 1950'lerin Forum dergisinde olgunlam bir reformcu izgidir. Aslnda YN'n hemen tm nder kadrosu bu dergi ortamnda yetiir. Ama bunlarn yeni siyasal ortamda reformcu programlarn gelitirmeye kalkanlar, sadece kk bir aznl tekil eder. Esas ounluk, 27 Mays'n etkisiyle hzla radikalleecektir.

222

Bu izginin manifestoya yansyan izleri nisbeten siliktir. Derginin ancak ilk yldaki saylarnn incelenmesiyledir ki, bu reformcu eilimin bat modeli bir sosyal demokrasiyi adeta bir birlik platformu olarak sunmaya gayret ettii grlebilir. Ayn dnemde radikallerse, son derece mulak bir sosyalizm anlayna sahiptirler. Ama bu noktada belirtmek gerek ki, bu iki eilim arasnda bu sralarda, sadece ideolojik dzeyde etkileimler deil, kadro akkanlklar da son derece gldr. rnein YN dergisinin Talat Aydemir'i kapak yapm, ama darbe teebbsnn yenilgisi zerine imha edilmi saysndan bahsedilir. Ayn YN, hemen ayn tarihlerde Avrupa sosyal demokrat partilerinin deneylerinin tantlmas iini de stlenmi durumdadr. Geri bir ka yl sonrasnn gsterdii gibi, sosyal demokrat eilimin YN ortamndaki gelecei o kerte parlak deildir. Ama buna ramen Manifesto'nun ilk imzaclar arasnda nde gelen yerin, "kemalist radikaller" kadar, sosyal demokrat reformcular tarafndan da alndn belirtmek gerek. (_) YN'n incelenmesinde unutulmamas gereken nc eilimse, daha sonra ii snfna ve marksizme ynelecek olanlar tarafndan oluturulur. Bu unsurlar, byk bir ihtimalle hazrlna katlmadklar manifestoya gnderdikleri imzalarla, gelecek yllardaki aktifliklerini adeta haber verirler. Bir bakma bu kadrolar, YN'n kn izleyen bir iki yl iindeki siyasal evrimlerinin gsterecei zere, aslnda manifesto'da sylenenlerden baka eyler murad etmektedir. lk bakta hemen farkedilebilecei zere bu imza sahipleri, gelecek yllarn TP ve MDD hareketlerinin n saflarnda yer alacaklardr. (_) Grld gibi YN, herhangi bir dergiden ok daha baka eylere aday gibi gzkmektedir. Onu daha ilk saysndan itibaren, iinde "merkez" den en "ar sol"a dek tm Trk solunun yer ald bir fermantasyon ortam olarak nitelemek bu adan yanl olmaz. Ama bu aamada YN'n ifade ettii zenginlik, sadece politik ve ideolojik dzeyde de deildir. YN bildirisinin imzac listeleri, 1960'larda yaanacak politik hareketlenmelerin sosyal dokusu hakknda da sembolik, fakat hayli anlaml gstergeler sunar. Bildirinin bini akn imzacsnn sosyolojik bir snflandrlmas, herhangi bir"brokrat" (ya da "kapkulu") listesinden baka bir eyle kar karya olunduunu da hissettirir. "Gazeteci"den "emekli hava generali"ne, "mhendis"e, "oksijen kaynaks"na ya da "sendikac"ya, "kaymakam"dan "niversite retim yesi"ne, oradan "hava temeni"ne, "kundurac"ya, "makina ustas", "memur", "balk", "retmen" ve "renci"ye kadar uzanan bu liste, gelmekte olan dnemin politiksosyal niteliinin bir n habercisi gibidir. Bu basit imzac listesinin ifade ettii sosyal dokuyu, TP ve MDD'de, daha sonra da, evrelerindeki neblzlerle birlikte Dev-Gen ve gerilla hareketinde bulmak kabil olacaktr. Yeni Sosyal Konular ve YN YN'n ilk yllarnda ifade ettii -dnemine gre- ileri ve modern karakteristikler bahsinde, bu derginin yer verdii kimi konularn da zel bir yeri olsa gerek. Denebilir ki YN, Trkiye'de ilk defa ii snf, sosyal demokrasi, Krt sorunu ve kadn sorunu gibi konular bu younlukta ileme erefine sahiptir. Oysa bu konularn herbiri, bir sre sonra bir ayrma sreci yaayacak olan Trk solunun gelecekteki yeni gndemine byk gecikmelerle girecektir.

223

rnein TP'in kuruluuna ve bu partinin solun yegane partisi olmasna ramen, Trk solu iin ii snf konusu daima bir konfzyon kayna olagelir. Bu karmaann bugnlere dek srd bile sylenebilir. Sosyal demokrasiye gelince bu konu, CHP'nin 1960'lardaki "ortann solu" hareketi iin bile hayli yenidir. Bu uluslararas birikimin dikkate alnmas iin, 1974 sonrasn beklemek gerekecektir. Yine Krt sorunu, ancak 1960'larn sonlarnda tekrardan tartma konusu olur. Bir dier zgl konu olan kadn sorunu iinse, ok daha uzun bir sre beklenecektir. YN' n ilk saylarnda yer vermeyi ihmal etmedii bu konunun Trk solunun btnnce ciddiye alnmas, neredeyse ancak bir eyrek yzyl sonra, 1980'lerin sonlarnda gerekleir. Btn bu konularda, YN dergisinin nc karakteri herhalde tartmasz olsa gerek. Bu biraz fazla iddial gibi gzkecek yarglar dorulamak iin, o tarihlerin YN dergisinin ahitliine bavurulabilir. YN'n k bildirisi, ii snf konusunda sessizdir. Bu metinde szkonusu "zne"ler "millet kaderine hakim olabilecek duruma gelmi bulunanlar", "Trk halk" "ktleler, "nfus" vb. gibi terimlerle ifade edilir. . Bu eitlilikte, bir nesne anlamnda bile ii snfndan sz edilmez. (_) Ama bir sre sonra, dergi bu konuda daha farkl bir yaklam iine girer. YN sayfalarnda ii hareketi ile ilgili kavram ve sorunlar nemli bir yer almaya balar. Kukusuz bu deiimde, ii hareketindeki canlanmann etkisi vardr. TP'in bir grup sendikac tarafndan kuruluu, YN'n kndan yaklak on ay nce gereklemitir. Derginin kmaya balad gnlerde ise, Trk- bakan Seyfi Demirsoy nderliinde bir grup sendikacnn Sosyal Gvenlik Partisi projesi tartlmaktadr. Yzbinin zerinde iinin katld byk Sarahane mitingi, yine ayn gnlere raslar. Bu ortamda YN'cler de, bir "alanlar Partisi" projesi zerinde kafa yormaktadrlar. Kimilerine bu giriim, canlanmaya balayan ii hareketini kontrol altna almay hedefleyen bir "devleti taktii" gibi gzkebilir. Elbette sorunun bylesi bir vehesi de olabilir. Ama sadece bu deerlendirmeyle yetinmek yzeyde kalmak olur. Gerekte bylesi bir ynelite bir dier faktr de, radikal zmler zleyen YN'clerin aralar konusundaki araylardr. YN'cler alanlar Partisinin dayanaca sosyal temelden konuurken -biraz gnlszce de olsa- ii kitlelerine ncelik tanrlar. Parti programn tartrkense, "alanlar demokrasisi" gibi formlasyonlarda bulunurlar. (_) Daha da tesi, kurulacak parti iin seilen isim bile anlamldr: "alanlar Partisi"! Unutmamak gerekir, Doan Avcolu bu tarihten dokuz yl sonra -1971'de- yeniden bir parti kuruluu ars yaptnda, nerdii isim "Devrim Partisi"dir. Bu isimdeki radikallik yanltc olabilir. nk aslnda szkonusu olan, basbaya bir "hkmet darbesi" partisidir. stelik Avcolu, 1971'de bu partinin sosyal hareketlerle ilikisini formle ederken, 1962'de olabildii lde net -daha dorusu rahatolamayacaktr. nk 1962'nin Avcolu'su, henz eilimleri ayrmam bir sol ortamda konumaktadr. O nedenle bu dnemin YN kurmaylarna, herhangi bir radikal politik ve rgtsel projede ii snfna gereken yeri vermek, son derece doal gzkr. lk dnemin YN'nde sosyal demokrasinin tantlmas da, benzer bir rahatln ifadesidir. Trkiye aydnna "kurtulu yolu"nu gstermeye kalkan YN'cler, o sralarda sadece tek bir gelime yolunun ve buna ait politik ve rgtsel biimlerin propagandasyla ilerine kapanm
224

deildirler. Bir yanda "nc dnya"ya ait deneylerin heyecanl tantmas yaplrken, dier tarafta Bat Avrupa sosyal demokrasisinin dkmanlar, sosyalist enternasyonele bal partilerden haberler, iktidardaki sosyalist ya da ii partilerinin deneyleri de youn bir ekilde okuyucuya iletilir. YN gibi politik amal bir dergide, sosyal demokrat deneylerin aktarlmasn, sadece "gazetecilik grevi"yle aklamak mmkn olmasa gerek. Ayrca bu dnemlerde pek ok YN yazar, kendilerini aka sosyal demokrasiyle zdeletirmekten de ekinmezler. Bu eilim, zellikle Sosyalist Kltr Derneinin kuruluunun ardndan daha da glenir. Bu dernein, bat tipi bir sosyal demokrasinin savunuculuun stlenen kimi konferanslar, YN'n de yazarlar konumundadr. (_) lk saylar arasnda yer alan "sosyalizm zel says"nda, Doan Avcolu, evket Sreyya Aydemir ve lhan Seluk un "nc yol"cu deerlendirmelerinin yansra, Abdi peki nin "Fabianizm ve Islahat Sosyalizm" balkl yazs da vardr. Uluslararas sosyalizm deneyleriyse Cemal Abdlnasr, Pietro Nenni, Ernest Bevan ve Mendes France'dan aktarlr. "Tarm sosyalizmi"ne ilikin olarak verilen rnek srail'dendir. (_) Ama belirtmekte yarar var ki, bu eitlilikte dnce zenginliinin ya da oulculuun nerede bittiini, eklektizmin nerede baladn tesbit de o denli kolay deildir. Ne var ki bu karmaaya ramen bu dnemin YN dergisinde, nc dnyac kalknma yolunun ya da bunun vastas olarak dnlen askeri darbeciliin, yegane politik seenekler olarak dnlmedii rahatlkla sylenebilir. Bu netlik yokluunun nedenleri yine ayn sorunda dmlenir: YN kurmaylar iin, kendi yordamlarnca sorular netlemi de olsa, znelere ve aralara ilikin olarak getirilen cevaplar henz o denli belirgin deildir. YN'n Krt sorunundaki tutumuna gelince, bu zgn konuda nceleri, hakim snflara akl veren bir slup ve niyet kolaylkla gzlenebilir. Ama te yanda, 1920'lerden beri tabu edilmi bir alanda, derginin konuma cesaretine sahip olduunu da kabul etmek gerek. Kemalizmden bu denli etkilenmi olmasna ramen, YN'clerin bu tutumlar radikaldir. Takibeden on yllarda nice "ilerici" Trk aydnnda -hatta bizzat eski YN'clerde- bylesi bir yaklam gzlemek mmkn olmaz. Ama elbet YN liderlerinin bu alandaki radikalliklerinin limitleri vardr. Konunun patlaycl gerei, onlar da bir sre sonra bu konuda hzla tutucularlar. (_) Bu bahiste son olarak, YN'n iki konuda daha temsil ettii yeniliki tutumu sergilemekte yarar var. Bunlardan biri, derginin kadn sorununa verdii greceli nemdir. 27 Mays ncesinin en "ada" iddial yaynlarnda bile yer almayan bu konuda, YN'n ilk saylarnda pek ok deinme yer alr. Buralarda, daha sonralar ancak 1980'lerde anlalmaya ve tartlmaya balanacak kitaplarn tantlmas yaplr. Daha dorusu bu yazlarda, bir sre sonra "devrimci mcadele" iinde, tabiri caizse "gme gidecek" konularn zgll hatrlatlr. (_) Kukusuz bir sre sonra bu konudaki yazlarn arkas gelmez. Ancak bu yarm deinmelerle bile YN, kadn sorununu ilk defa ele alan bir sol dergi sfatyle nc niteliini bir kere daha hatrlatr. Dier nokta ise derginin gerekten demokratik karakteridir. YN, ok daha sonralar

225

"demokrat olamam bir devrimci"(_) olarak tantlan Doan Avcolu'nun damgasn tam olmasna ramen, Trk solunun 1960'lardaki en -belki de tek- demokratik atmosferli dergisidir. Yeni kuaklarn, onun bu niteliinden ne lde bir eyler renebildii elbet ayr konu. Ama grmek gerek ki YN, yaklak be yllk yayn hayat boyunca ok sesliliin, toleransn ve seviyeli tartmann kmsenmeyecek bir rneini vermitir. Bu ekliyle onun sadece 1960'larn deil, 1980'lere kadarki dnemin bu adan en olumlu dergisi olduu sylenebilir. Elbet 1960'larn ilk yllarnda, dier tarihsel ilevlerinin yansra yeniliki ve modern karakteriyle ne kan olgu sadece YN deildir. Ondan daha nce ortaya kan TP de, bu alardan ilgin bir rnektir ve kurulu sreci ayrca ele alnmaya deer. 05. 12. 2004 Cemin Mektubu Tartmann Kulvar Merhaba Hocam Herseyden nce konuyu bir slup , ayri tarihler , ve yanlis anlamalar baglaminda tartismayi kesinlikle dogru bulmadigimi belirtmek isterim. Su ayri tarihler konusunda en nemli hassasiyetim : Kendi znel tarihimi bu ve benzeri tartismalarda "bir hassasiyet " haline cevirmemeye dikkat etmektir. Ayni tutumu herkesten de bekliyorum . rnegin sizin ve Hamburg daki diger arkadaslarin "lapalis" hakikatleri benim grslerimi ifade etmemde bir lc olusturmuyorlar, sizin de benim "hakikatlerimle" ilgilenmemenizi , neyi dogru buluyorsaniz hangi bicimde ifade etmenin grslerinizi duygularinizi en iyi yansitacagina inaniyorsaniz yle ifade etmenizi tercih ederim . Kirilmaca yok. Acik tartisma yrtyoruz. Hassasiyetlerin ,ayri tarihlerin icinden hic cikilamayacak cangilina girmektense dogrularin soguk zemininde ilerlemeyi tercih etmeliyiz. stelik bu hassasiyetler bir kez lc olmaya basladiginda cogunlukla da yanlis sonuclara insani gtrr . Tipki su rgt alerjisi meselesinde sizin dstgnz durum gibi Belki baskalariyla daha nceki zamanlarda yrttgnz tartismalarinizin tortulari aramizda ki tartismalara siziyor? Eminim bircok rgt fobisi tasiyanlarla benim gibi siz de ugrasmak zorunda kalmissinizdir. Sizinle ilk karsilasmamizda bu konuyu ben acmistim, hatta o ilk karsilasmamizda rgtllk lehine bir tutumumda olmustu. O zaman rgt n Allahin ayeti olmadigini da siz savunmustunuz. E o karsilasmadan bir rgt fobisi cikmazdi. Tersine rnegin rgt fetisizmi icin daha yerinde bir rnek olurdu. Ne de Ahmet arkadaslarin bizle ayrimlarini " bir hareket hatta rgt " hedefleyen sizler olarak aciklamalari karsisinda koydugum tutumlar size byle bir fobiyi cagristirirdi. Eger bir rgt fobisinden szedilecekse Ahmet arkadaslarla iliskilendirilebilirdi. (Elbette onlarin byle bir fobisi yok) Ben Ahmet arkadaslarin bizi manifesto daki programi hedefleyen bir rgt kurmakla tanimlayip bunu da aramizda ki en nemli fark olarak aciklamalari karsisinda yapilmasi gerekeni yaptim. Hepsi bu.

226

Siz bunun zerine neredeyse olasi herseyi sylediniz . rgt fobisi bir yana , yanlis anladigimi sylemeniz , ayri tarihler . Her sylenen cok yanlis anlasiliyor diyorsunuz . Genel olarak bu tartismada da siz benim yanlis anladigim zerine tutumunuzu kurdunuz. Bir kez her sylenenin yanlis anlasildigini dsnmeye basladiginizda ; kacinilmaz bir dng hkmn konusturmaya basliyor . Bir sonraki adimda neden yanlis anliyor?` diye sorup yanlis anlamanin tarihsel dayanaklarini aramaya basliyorsunuz , bylece yanlis anlama bir de tarihsel boyut kazaniyor . O eski kapi ,gicirtiyla acildiginda ilk nce kliseler ortaliga dklmeye baslar . rgt alerjisi tam da bu cinsten bir klisedir. Yntemsel seciminiz varsayimlarinizi asla yikmayacak bir dogrultuda tek ynl gelisiyor . Oysa varsayimlarinizi yikabilme ihtimaline acik dsnmeliydiniz. Siz benim yanlis anladigimdan szediyorsunuz . Ben srecin yanlislarindan. Size diyorum ki arkadaslarda bizim rgt kurmayi hedefledigimiz kanisi olusmus . Bunu dzeltmek greviniz oldugu halde bunu yapmiyorsunuz. Sonradan Orhanin mektubundan dolayi bu kaninin sizden kaynaklandigini greniyoruz . Oysa bana yazdiginiz cevaplarda bu kaninin bizden kaynaklanmadigini israrla belirtiyordunuz? Evet herseyi gruba yaziyorsunuz , bu tutumun kendisi tek basina yeterli degildir . Herseyi sormuyorsunuz ama ve isin nirengi noktasi da bu . rnegin iki dergi projesini nermeden nce bizim de grslerimizi sormaliydiniz . Byle bir sey yok. Bir gn bilgisayarimizi aciyoruz ve iki dergi nerildigini olumlu bulundugunu greniyoruz. Neden bu neri yapilmis diye btn yazilari yeniden okuyoruz . Arkadaslarin siz bir rgt yaratmak istiyorsunuz ,bu btn araclari ve metodlari farklilastiriyor ynndeki degerlendirmelerine neredeyse her yazida rastliyoruz. Demek ki diyoruz bu yanlis kavrayisa dayali olarak iki dergi nerildi ve kabul edildi. Ondan sonra siz bana benim de kurucu ye odugumdan haklarimdan falan bahsediyorsunuz. Fakat bu haklari kullanacak gibi yaptigim henz tam anlamiyla kullanmadim- ilk anda bir dakka diyorsunuz sen manifestoyu onayliyor musun? Bu iliski bicimini siz dayatiyorsunuz hem de grslerinizin arkasina ordular dizerek . Ben tam tersini size sormaliyim . Dergi girisimi sizin icin ne ifade ediyor. Esit hakli yeler olmak nedir ? Bir neri bir karar nce hangi asamalardan gecmelidir. rnegin sizin bize danisma geregi duymadan iki dergi nerisini yapmaniz dogru mudur ? Degerli Hocam Btn bu tartismalari bir kulvarda tutmak zorunludur. Bir is yapacagiz . egemenlerin gndz dslerini karartan ama ezilenlere simsicak bir ekmek gibi gelecek bir is. Belki de bu dergi , bizim en degerli emegimiz olacak. Mutlaka bu dergiyi cikarmak , mutlaka iyi cikarmak bizim en nemli hassasiyetimiz olmali. Tartismalarimizin icinde durmasi gereken kulvar bence bu. Sunu en bastan sylemek istiyorum , dergi bizim de okulumuz olacaktir. Onun icin rnegin sizin yaptiginiz gibi manifestonun kapisina okuma listeleri yigmak ve o kapidan gecmek icin

227

yzlerce kitaplik setler rmek bana fazlasiyla modernist ve akilci bir tutum olarak grnyor. Bu o kitaplari okumak gerekmiyor anlaminda anlasilmasin ama bence manifestonun ruhuna uygun olan , insanligin kadim tarihsel gclerini mcadele alanina cagiran , sezgiye , hatirlamaya , duyguya , kardeslige , arkadasliga , bagliliga politik rol alanlari acan bir yaklasim olurdu. Bir cogumuz sylediginiz kitaplari okumadi , ben de okumadim . Ama manifestoyu siz bazen sadece bir belge diyorsunuz- okudugumda -hatta tam olarak syleyebilirim o Krtlerle ilgili Newrozun tarihsel anlamini okurken- bir simsek Benjaminin simsegi-cakti ve sanki her yer aydinlandi. Sonra yeniden karardi ve ben her sey aydinlikken grdklerimi unutmamaya cabaliyorum. Manifesto aliskanliklarimiza karsi da yazildigi icin , rnegin o alisildik okumalar bizi mutlaka manifestoyla bulusturmaz. Kitaplarla da baska trl bir iliski , icinde sezgilerin ,hatirlamalarin, simseklerin oldugu bir iliski gerekir. Bu yzden ben 150 kitabi hazmetmis bir manifesto savunucusu yerine 150 insana manifestoyu anlatmaya cabalamis onlari manifestonun tarafi olmaya ikna etmenin kirik dkk deneyimlerini kusanmis bir arkadasi tercih ederim. Bence bu arkadas tartismasiz manifestonun politik olarak asil sahiplerinden biridir. Yzlerce yapilan hata da aslinda bizim yaptigimiz gercek dvslerden ggsmze takilan madalyalarimiz dir. Tartismalarin icinde bir iki noktaya deginerek bitirmek istiyorum. Orhan ve Deniz arkadaslar birlikte bu grsmeleri yrterek cok nemli bir isi gerceklestirdiler. Bence bu paha bicilemez degerde nemli bir ataklik di. O grsmeler soyut bir projeyi gercek bir proje haline cevirdikleri icin cok nemlidir . Orhan ve Deniz bize pratigin kapisini actilar. Bu acidan citayi daha da ykselterek hepimizin nne daha cok emek ve ilgi gsterme grevini koymus oldular. Bu acidan Deniz arkadasin kendi grsmelere katilmama kararini yeniden gzden gecirmesini rica ediyorum . Sevgili Deniz bu kararinin pratik karsiligi sadece senin degil hepimizin yzyze grsmelerden cekilmesi anlamini tasir. Bu ise senin de kabul edebilecegin gibi gnah tir . Incilde ki bir sz kiz ama gnaha girme ! diyor. Orhanin ve herhalde benim de elestirilerime duydugun kizginlik seni byle bir karara zorladiysa ltfen yeniden dsn . Elestirilerimiz hangi dozda olursa olsun sana karsi bir gvensizlik imasi zerrece yoktur. Orhan arkadasin Demir Hoca tarafindan elestirilmesine gelince ben bu elestirinin manifestoya karsidir noktasina kadar derinlestirilmesini dogru bulmuyorum . Ama Arafat yazisinda politik olarak gericilige taviz verildigi bence de dogrudur. Buna ragmen szkonusu yazida Orhan denizin yazisinin aslinda dogru tespitleri oldugunu defalarca belirtmis. O yzden manifestoya karsidir bence yerinde bir yaklasim degil . Bir sorun oldugu belli ama bu Orhan acisindan czlmeyecek bir sorun degildir diye

228

dsnyorum. Selam ve sevgiyle,

229

almalarn ve Giriimlerin Son Durumu

10. 01. 2005 Bir Durum Deerlendirmesi Dergi Projesinde Son Durum Yeni bir Yl itibariyle Bir Durum Deerlendirmesi Deerli Arkadalar, Dikkat edildiyse bir sredir bir ey yazmyorum. Bunun nedeni u: Bir sre nce, Hamburgta dergi projesini destekleyen arkadalar olarak toplandmzda, srekli her eye mdahale etmemin insanlar ekingenlie ittii, dier arkadalarn nasl olsa yaplyor diyerekten inisiyatif gstermesini engelledii yolunda eletiriler olmutu. Bu hakl ve doru olabileceini dndm eletirileri de gz nne alarak, dier katlmc arkadalarn gelimeleri kendilerinin dorudan gruba aktarmalarna ve eitli konular tartmalarna yol amak iin bir sredir yazmadm. Ama grlen o ki, yazmazsam kimsenin hibir ey hakknda yazaca yok. Birka kii hari, hi kimsenin hibir konuda yaratc bir giriimcilik gsterdii grlmyor. rnein hi kimse imdiye kadar her hangi bir gelime hakknda grubu aydnlatm deil. Telefonla bir grme olmusa veya internette bir chatlama olmusa ne ala. Bu dergi ve onun dayand program kimseye dayatlmad. Herkese, bakn yle hedefleri olan bir dergi karmak istiyoruz, Ortadou iin bunlarn belli bir geici zm getireceini dnyoruz. Benimsiyorsanz katlr msnz? dendi. Yan katlm tamamen gnll olmasna ramen, aktif olarak katlm bir yana brakalm, yaratc bir inisiyatif gsterme birka arkada haricinde hi kimsede grlmyor. Bir ey yaplacaksa hep biraz iteklemek gerekiyor. Ak ki dergiyi destekleyen arkadalar arasnda angajman dzeyi ok dk. u ana kadar katlmclarn ezici bir ounluu, tamamen pasif izleyiciler durumunda. rnein en basitinden, gruba yazl olarak bir soru sormak, grubu dergi almalaryla ilgili bir haber veya bir gelimeden haberdar etmek bile insanlar nasl moral olarak etkiler, demek kafa yoran gayret gsteren birileri var diyerekten canlandrr. rnein byle en kk bir davran bile grlm deil. Unutmayn insan moral makinesidir. Gruba yollanan mesajlar ve bunlarn kimler tarafndan yollandna ilikin oranlar gsteren bir istatistik, durumun fecaatini ok daha iyi gsterirdi her halde. Bu dergi karmak iin insanlarn g, bilgi, imkanlarn birletirdii bir giriim. Maalesef u ana kadar bu tanma uygun davranan insanlarn says ok az. Hasl yl sonu bilanosu olarak durum hi i aca deildir. Aktif katlm, yaratc inisiyatif gz nne alndnda durum berbattr. Eer arkadalar iinde bu almay bir yk olarak grenler varsa, doruluundan ve yaplmas gerektiinden emin olmayanlar varsa, kendini bu almalar iinde bulamayanlar varsa, ltfen kendilerine eziyet etmesinler ve bu giriimdeki baka insanlar da yanltmasnlar. Hasl gereinde az olsun z olsun ama en azndan ka kiiyiz; olanaklarmz ve gcmz nedir daha doru ve somut bir bilgimiz olur ve ona gre planlarmz daha gereki olarak yapabiliriz.

230

* Bu ksa eletiriden sonra almalarn durumuna geelim. lk bata Krt sorununda en azndan salam bir tavr gstermi,sosyalist ve en azndan devrimci demokrat olduunu dndmz kiilerden bir yazar ekirdei oluturmaya altk. Bu alanda ilk elde hi de kt saylmayacak bir sonu aldk saylr. Haluk Gerger, Ragp Zarakolu, Kiraz Biici, Pnar Selek gibi isimler dergide yazma armza olumlu cevaplar verdiler. Bundan sonra, Pnar Selek ve Ahmetin Arkadalar ile grmelerin sonulanmas, ibirliinin snrlarnn netlemesi gibi gelimeleri beklerken, Eer bir ibirlii olur da Pnar Selein angajman ortaya karsa, daha gl olarak yazma davetinde bulunulabilecei dncesiyle, daha geni bir evreden yazar adaylarna ba vurmay rolantiye aldk. Sadece isim aratrmalar yapp nerileri beklemeye baladk. (Maalesef gruba imdiye kadar hibir neri gelmedi neredeyse) Ama bu arada, en azndan nispeten derginin savunaca program ve stratejiye pek de uzak olmayan en azndan onun sayfalarnda yazmay reddetmeyecek daha yakndan ilikili ve o kadar tannm olmayan kiilere mracaat ettik. , Bu balamda rnein, zcan zen, Ulus Irkad, Armaan Karal gibi arkadalar destekleyeceklerini veya yazacaklarn belirttiler. u ana kadar kendisine mracaat ettiimiz ve ret cevab aldmz tek kii, Nail Satlgandr. Her ne kadar cevab son derece nazik ve biimsel ise de, bu cevab ret olarak anlamak gerekiyor. Bizim nerimize politik konularda yaz yazamayacan syleyen Nail, Erturul Krklerin kard Siyasi Gazete adl derginin kasm 2004 tarihli saysnda Avrupa Soluyla Btnlemek in, Avrupa Vizesine htiyacmz Yok diye bir yaz yazmtr pek ala. Bundan baka, dorudan dergi iin deil, Burada yapacamz sempozyum ile ilgili olarak katlmc olarak mracaat ettiklerimizden Tanl Bora sal nedeniyle (ki gerekten hastayd), Recep Maral da ilerinin okluu nedeniyle (Muhtemelen politikti gerek neden) reddetti, biimsel olarak henz dergi ile ilgili bir ey olmamakla birlikte belli bir ihtiyat payyla dergi ile ilgili bir teklif iin de bir gsterge olarak ele alnabilir bu retler. Bir de Aye Dzkana da baka bir vesileyle ilgili bir haberleme vesilesiyle dergi projesinden sz edildi ve metin yolland. ok uzun saatli bir ite altn, dorudan bir projeye katlmasnn zor olduunu ama metni mutlaka okuyacan belirtti. u ana kadar bir cevap gelmi deil. Bu arada, Pnar Selein angaje olmas veya aktif olarak katlamasa bile en azndan formel olarak karan veya yazanlar arasnda desteini ifade etmesi durumunda, ilk elde u isimlere mracaat dnyorduk: Suat Parlar, Glnur Savran, Orhan Koak, Ulus Baker, Muammer Ketencolu, Selim ve Gaye Ylmaz. Yine bu erevede, zellikle ezilen ulus, din ve aznlklardan yazarlar tespit etmeyi hedeflemitik. (Bu vesileyle, yukardaki isimleri nmzdeki aamada dergi projesinde mracaat edilecek

231

isimler olarak neriyorum. Ayrca baka isim nerileri de elbette gerekiyor. Herkes fikrini ve nerilerini sylerse iyi olur. ) Ne var ki, bu mracaatlar ardan almamzn bir nedeni de, aslnda hala Trkiyede ayda bir olsun kacak byle politik bir dergiyi karacak, ne maddi olanamzn, ne de bir kadronun bulunmamasdr. Bu arada, tabii yle bir gelime de olmutu. Pnar Selek, gazeteyi yenilemek istediini, kendisine kar engellemeler yapldn belirtmi ve destek istemiti. zellikle eitli lkelerden haberler yazacak yazarlar istemiti. Bu erevede ben haftada bir yazmay ve ekstradan da yazlar yazmay srf Pnar desteklemi olmak iin, kabullendim ve dergiyi destekleyen arkadalardan bildiklerimi nerdim. Latife Fegan (sve), Armaan Karal ve Ulus Irkad (Kbrs), Ali Emre (Fransa), Sreyya (Yunanistan Bat Trakya Tr Aznl), Cem (Cyberspace), Yavuz (Almanya). Ayrca Pnar ile dorudan konta olan Deniz ve Orhan da gazeteye yazarak destek olmaya alyorlard. Hem bu arkadalara durumu anlatan bir mail yolladm hem de Pnara bu arkadalar hakknda ksa bilgiler verip ve onlarn adreslerini ilettim ve dorudan ilikiye gemelerini saladm. Ne var ki, bu arkadalarn nemli bir ksmyla hi ilgiye geilmedi, kendilerine hi mracaat bile edilmedi. Bir kana mracaat edildi ve yazmas istendi ama tmyle brokratik bir biimde oldu bu. Arkadalar yazlarnn yaynlanp yaynlanmadndan bile haberden edilmiyor ve bunu internet sayfas almadndan renmeleri de mmkn olmuyordu. rnein Ali Emre arkadan ok iyi iki yazs, ki bunlar ben gruba da yolladm, muhtemelen yaynlanm deil. Ama bundan dolay kendisine en kk bir aklama yaplm bile deil. Ben de Motorsiklet Gnlnden baka konulara kadar bir ok ekstra yaz yadm destek iin, bunlarn hi biri yaynlanmad sanrsam ve hibir aklama da yaplmad. Hasl, lkede zgr gndem ve Onun sorumlusu olan Pnar Selek, maalesef sunulan destei alm deil. Belki ihtiyac yoktu. Ama en azndan bunun iin ilgili kiilere ve bizlere bir aklama yapma gerei bile duymu deil. Bu vesileyle, lkede zgr Gndem ve Pnar Selein durumuna ilikin olarak dardan izlenimlere dayanarak biraz daha ayrntl bilgi vermeyi deneyeyim. Birincisi, gazetede her halde tam bir organizasyonsuzluk ve anari hakim. Kimsenin hibir eyden haberi yok ve tam bir brokratik yap egemen. Bunlar nereden biliyorsun denebilir. ok basit ayrntlardan. Eer Pnar Selek baarl olsayd, bu sadece gazetenin politikasnda deil, ileyiinde de grlmesi gerekirdi. Birka rnekle anlataym. rnein haftalardr gazetenin internet sayfas yaplmyor. Ki bu en sradan ve basit bir itir. Yapld sralar da, nce eski sayfa sistemi grlyordu. Sonra baka bir sayfa biimi ortaya kt. Sonra o kayboldu tekrar eski sayfa sistemi grld ve hala ayn sayfa duruyor. Haftalardr aktalize bile edilmedi. Bir baka rnek. Ben her hafta orada kimsenin kimseden haberi olmadn tahmin ettiim iin, o zaman kadar bana gazetenden verilmi btn adreslere mail ile yazm yolluyorum.

232

Ayrca Gazetenin sorumlusu Pnar selein adresine de yolluyorum. Bununla da yetinmiyorum. Her ihtimale kar sayfama da asyorum ki, olur olmaz bir yerde telefon eder de yaznz gelmedi derlerse ve ben de yazy yollayacak bir yerde ve durumda deilsem u adresten indirebilirsiniz diyeyim. (Bunun bile farkna varmyorlar. ) Btn bunlara ramen, son hafta hari hemen her hafta, genellikle son Sal gn bana telefon ediliyor, hatta bazen leden sonra son anda geliyor bu telefon, yaznz gelmedi deniyor. Ben de iki gn nce, bende bulunan btn adreslere yolladm, alm olmalar gerektiini sylyorum ve adresleri okuyorum. Genellikle o arkada urada, bu arkadan yeri deiti falan deniyor. (Organizasyonsuzluun apn dnn) Sonra u adrese yollayn deniyor. Tamam yollarm ama bana salam bir adres verin diyorum. Sayfann sorumlusu veya telefon eden kendi kiisel adresini veriyor. (nk genellikle hotmail. Veya bedava adres veren bir yer. Bir gazetenin grevlilerinin adresi byle olmamas gerekir. Sayfann veya gazetenin adresi olmas gerekir. ) Byle bir adres iin de genellikle, sylenen de u oluyor: Sekreter arkada sizi arayp bildirir. Yani bu kadar basit bir i bile sekretere havale ediliyor. Peki o havale edilen sekreter aryor mu? Ne gezer. Ertesi hafta yine ayn hikaye. Peki gazetenin politikasnda bir deime var m? Yok. Geri Biz gazeteyi gremiyoruz, nternet yayn olmadndan ama, Trkiyeden insanlara sorduumuzda, kimse en kk bir deiimin izini bile grmyor. Anlalan o ki, Pnar Selek, ne organizasyonda ne de politikada en kk bir iyileme salayabilmi deil. Salamas da mmkn grlmyor. nk, edindiim izlenim odur ki, nemli ve nemsizleri ayramyor ve yakalanacak ana halkay grmyor. Bu nedenle, boazna kadar teknik ve idari ilere batm bulunuyor. Bundan birka ay nce heyecanla bulumalara gelen Pnar yok artk, sadece ban kayacak zaman olmadn syleyen bir insan var ve hibir grmeye de gelmiyor. Bir para nemli ve nemsizi ayrabilse, sadece szle bile desteini ifade etseydi ve bizler dergiyi karabilseydik, u an konumunun ve savunmay dnd politikann nasl gl bir pozisyonda olacan tahmin bile edememektedir. Muhtemelen gcn ve enerjisini yanl yerde yanl ilere kullanmaktadr. Bu vesileyle bu eletiriyi kendisine de ilettiimi belirteyim. Ylba vesilesiyle bir tebrik yollamtm. Bu haberleme politik ve derginin durumuyla da yakndan ilgili olduu iin ksaca zetleyeyim. Kendisine yazdm ylba kutlamasna gerekten scak bir cevap verdi. Orada kendi durumuyla ilgili olarak ne kadar youn bir tempoyla altn u sylerle ifade ediyordu: yeni yila cok yogun bir tempoyla giriyorum. su icmeye bile zor vakit yaratarak. umarim cok surmez. mucadele daha surecek. su anda onemli bir is yaptigimi biliyorum. eger bir sonuc alirsa etki alani da genis olacak. bu nedenle dergi calismalarina kendimi pek katamiyorum. arkadaslar hazirlik yaparlarsa iki uc ay sonra daha iyi katilabilirim. Bu szler, Pnarn konuya ne kadar uzak olduunu gstermektedir. Kendisinden en azndan sz dzeyinde destek istendiinin farknda bile deildir. Elbette u an kendisinden aktif bir

233

katlm istenmemektedir. Hatta bu nedenle gazetede kendisine destek olmaya allmtr. Yani bizlerin kendisinin gazetedeki baars iin gsterdii ve maalesef deerlendiremedii abann yzde birini bile dergi projesinin gelimesi iin gstermemektedir. ok bir ey yapmamas gerektiinin bile farknda deildir. Bunu bir defa daha olsun tekrar anlatabilmek iin ben de kendisine tekrar bir maille eletiri olarak unlar yazdm: Ama bu vesileyle bir kac sey soylemek istiyorum. Bu uzaktan bir izlenim ve yaniliyor olabilirim tabii. . . Bana gucunu yerinde harcamiyormusun gibi geliyor. Politika belirleyici olman gerekirken ve konumun buyken teknik ve idari isler arasinda kayboldugun izlenimi var bende. Tas yerinde agirdir. Eger bir parca genis dusunsen, bu iki dergi girisiminin bir an once baslamasinin, senin oradaki cabalarin icin hayati onemde oldugunu gorursun. Dunyaya sadece iliskide bulundugun yerden bakma, bir de yuksek bir tepeye cikip oradan bak bu savasin genel gidisine. Lutfen bulundugun duruma biraz disardan bakmayi dene. Bu dergiler isi, uc bes ay sonrasina birakilacak is degil. Senin kucuk de olsa katkilarin gerekiyor. Korkunc bir savrulma var ve Turkiye'de ozgurluk hareketinin bir partneri cikmaz ise bu gidisi oradaki cabalariniz durdurmaz. Turkiye'de boyle bir partneri cikarabilecek tek politik ve teorik yaklasim da bizlerde var. Bizler ise olanaksizliktan hic bir turlu cikis yapamiyoruz. Olaya bir de bu yonden bak lutfen. Bir kac ay sonra her sey cok gec olabilir. Lutfen su dergi calismalarina destege biraz daha fazla oncelik ver. Emin ol, sonuc alirsa etkili olacagini soyledigin, su anda verdigin mucadelenin basarisina buyuk katkisi olur. Dusun butun bunlar olurken Turkiye'de epey bir entelektuel ve teorik kapasiyteyi sayfalrinda toplamis bir dergi su an cikiyor olsa ve bu dergide cok daha rahatca yapilacak tahlil ve elestiriler ne kadar etkili olurdu. bulundugun konum ne kadar guclu olurdu? Elbette somut olarak ne yaptigini bilmiyorum. Ama tahmin ettigim kadariyla bunu gorebiliyorum. En azindan cesitli yazarlara senin adini da cikaranlar arasinda belirterek muracaat etmek isterim ornegin. O zaman kabul orani yukselir. Ben dar kadrolar disinda taninmam ve adim fazla sivri ve provakatiftir. Insanlari korkutabilir cekingenlik yaratabilir. Derginin devrimci demokrasiyle bir arada bulunmaktan cekinmeyecek teorik ve entelektuel kapasitenin onemli bir kesimi tolayabilmesi icin bu cekingenlik duvarlarinin yikilmasi gerekir. Bunda senin

234

varligin buyuk onem tasir. Bunlar sanin fazla zamanina mal olmaz ama ayiracagin kucuk emek ve zamaninin bizlerin cabalarinda cok uratken sonuclar vermesini saglar. Bunlari bile konusma olanagimiz olmadi. Senin fazla zamanini almayacak sekilde su dergi calismalarini bizim hizlandirmamizi salayabilirsin. Senden cevap bekledigimiz icin her seyi durdurduk adeta. Maalesef bu maile de en kk bir cevap bile gelmedi. Bu vesileyle Gazete ve Pnarn durumuyla ilgili olarak baz gzlemlerimi ve yorumlarm daha aktaraym. nk bunlar derginin geleceini nasl planlayacamzla da ilgili. calann bu gn gnderdiim grme notlarndaki satrlara dikkati ekmek istiyorum. Her ne kadar aka belirtilmiyorsa da sz konusu olan Pnar Selek. Aynen aktaryorum. (Gazetedeki bir arkadan mesaj var. Kendine gvendiiniz ve bu greve onu nerdiiniz iin teekkr ediyor. lk geldii zaman yukardan bir ynetim anlay ile gelmediini, alttan demokratik bir yaplanmay oluturmaya altn, bunun zor ama doru bir yntem olduunu belirtiyor. Byle bir srete dorudan deil ama dolayl engellerle karlatn, maddi ve kiisel baz problemlerin nne geldiini, ama bunu amaya altn, bu alann halkn demokrasi anlay iin nemli olduunu belirtiyor. nceki haftalarda uzlan demitiniz. Uzlama zeminine gelmeyen baz deerlerle uzlamayacan ve gveniniz ve dayanmanzla almalarda baarl olacan belirtiyor. ) Bu szler Avukatlarn aktard biimiyle Pnarn mesaj oluyor. calann bunun zerine dedikleri ise unlar: Deerli arkada, kendinizi az ok tanyorum. Bar iin abanz biliyorum. Babanzn, dedenizin soylu davranlarn biliyorum. Bu grevi entelektel kapasitenizi gz nne alarak, kiiliinizin bar ynn de dnerek, sizin reyinizi de almadan byle bir neride bulundum. Barn ihtiyac var, halkn ihtiyac var. Kapasitenizin de olduunu biliyorum, engeller olmasa normal demezdim. ok eitli kesimlerle uzlamalarnzn olabileceine inanyorum. Cezaevinde kan arkadalarla, zellikle bayan arkadalarla ilikiler olabilir. Yayn kurulunu geniletebilirsiniz. izgi iin birka ey syleyebilirim. leyeceiniz ey devlet-ulus ile demokratik ulus kavramn ilersiniz. Bir de demokratik konfederalizm kavramn ilersiniz. Yine milliyetilii, milliyetiliin tarihi, milliyetiliin ve dinin Ortadouda kullanlma eklini ve kadn zgrln ilersiniz. Demokratik konfederasyonlamay kitlelere tarrsnz. AB sreci ile birlikte geni kapsaml yeni bir gazetenin derinliine gelieceine inanyorum. Baarlar diliyorum. Gvenliklerine toplu olarak dikkat etsinler. lerde baz siyasi grevler alabilir, sz konusu olabilir. Behice Borann partileme eyi vard. lerde byle eyler olabilir. Demokratik Toplum Hareketine Trk birok arkada katlmal. Kendisine hem politika hem yayn alannda baarlar diliyorum. Siz avukatlarm gzlemlersiniz, dnem dnem bana aktarrsnz. Engel karanlara mdahale edersiniz. Arkadalar da kendisine maddi ve manevi destek sunsunlar. Bu masajlamada, Selek, bir politikac gibi deil, yneticisinden destek ve izin isteyen bir

235

idareci gibi mesaj yolluyor. Somut politik hibir ey bulunmamaktadr Selein mesajnda. calan ise, Pnar Selee daha bandan, ilk nerisinde bile bir politik mesaj veriyordu ve onun politik bir ilev yklenmesini istiyordu. Kendisine ikinci Behice Boran olmay neriyordu. Yani Pnar Selei nererek Trk Halkna mesaj vermi olmak istiyordu. Bir Trk, Sosyalist ve Feministine Krt hareketinin nnde yer vererek var olan tecridi krmak istiyordu. Pnar Selek ise bunu kavramad veya kavradysa da gerekeni yapamad. calan, Pnar Selekten politik bir kiilik olmasn istiyordu; bir gazetenin teknik ve idari ilerine gmlmeyi deil. Bu mesaj aslnda ayn zamanda Pnar Selein baarszlnn kendi itirafdr. Eer gerekten baarl olsayd, byle bir mesaja gerek duymazd. Bu son dnemde yazd yazlarda da grlmektedir. Son haftalarda yazd yazlarn politik bir nitelii bulunmaktadr. Genellikle duygulara ynelik yazlar yazmaktadr. Bir fikir edinmek iin tesadfen bizim de ayn konularda yazdmz yazlarla karlatrlabilir. (Motorsiklet Gnl filmi ve Bozkurt Nuholunun akc avukatl ile ilgili yazlar. Tesadfen ayn konularda yazm bulunduk. Pnar Selek, politik hibir ey sylememektedir bu yazlarda. Duygu atlatmaktadr. Ayrca bu yazlar da gazeteye yolladk belki yaynlarlar diye ekstra yaz olarak. Yaynlanmad. ) Dikkat edin, calan, cevabnda yine Pnar Selee, Politik bir muhatap olarak mesaj yolluyor. Eit bir konuma koyarak bunu yapyor. Adeta onu elinden tutarak kaldrmaya alyor. Btn bu gelimeleri gz nne alrsak syle ok kt bir olaslk ortaya kyor. Yarn br gn, diyelim ki Pnar Selein ortaklaa dergi karmak iin daha bol vakti olduunda, onun morali bozulmu, kendine gvenini yitirmi, enerjisi tkenmi bir durumda olmasdr. Onun iin bu kt olasla hazr olarak planlarmz yapalm. yle bir benzetme yapalm. Sovyetlerin brokratik olduunu sylyorduk, sosyalizmin bu olmadn biz sylyorduk. Ama duvarn altnda bizler kalmtk. imdi Krt hareketindeki bu savrulmann altnda, yaptmz btn uyarlara ramen kalan da yine bizler olabiliriz. ou ya taraf deitirir ya da demoralize olup ekilir, onun btn yk bizim srtmza kalr. u an hala o kadar vahim deilmi gibi grnyor durum ama kten nce Dou Avrupa da yle grnyordu. Her ey ok hzl geliebilir. Zaten calan da durumun farknda, rgtnn kendisine kar olduunu syleyip duruyor. Osmanlarn gidii ilk dalgayd. calann mdahalesi durumu bir lde toparlamt. Ama imdi ikinci bir dalga var. Yani hareketin iinde aslnda Barzani ve Osmanlarn izgisi gl ve giderek egemen hale geliyor. Bunun karsnda ise daha batan baarszla mahkum, dogmatik solun izgisi var. Yani paraleli rfan Cre, Ayiek, Emek Partisi, SDP gibilerin. Ve bu izgi de hzla sa izgi tarafndan tasfiye oluyor. Ama onlarn gnah da bizim hesabmza yazlyor. kinci dalgann en ilgin gstergelerinden biri, u mehur bildiri idiyse, ki bu bildiriyi PKK destekledi, yani Nezan Kendallarn, mit Fratarn yazd bildiriyi destekleyen ve onda

236

kendini bulabilen bir PKK var ortada artk. Bir dieri de geen hafta rfan Creye gazetede yazma denmesi. Onun iin Fehmi Erba ve Krala da yazdrlmamasdr. Yani Krtler arasnda sylenen Trk Solunun gazeteyi ele geirdii slogan tutmu ve onlar yattrmak iin tasfiye edilmi bulunuyor. , Bu arkadalarn yazlarnn kalitesi ayr sorun. Ama onlarn yazmasnn politik bir durua ilikin politik anlam vard. Bu izgi deiiklii anlamna gelmektedir. imdi, basnmzn banda Pnar gibi bir Trk ne aryor sloganlar da daha gl duyulacaktr yaknda ve biraz zaman farkyla Pnar da ekilecek veya gazete fiilen desteksizlikten kapanacaktr. Ben bunu buralarda zaten yeterince gl duyuyorum. Pnarn gerekten politik bir ilev grmesi iin, o gazetenin bandan ayrlmas ve bizlerle bamsz bir dergiye g vermesi gerekir. O zaman gerek politik bir arl olur. O zaman gericileri silahszlandrabilir. Ben gazetede yazmadm ama imdi PKK dmanlar bile sayg duyuyorlar. Ama rfanlar Ayieklere kimse ne sayg duyuyor ne bir faydalar var. Kendilerine defalarca ortadaki oyunun ok ak olduunu, artk yazmamalarn, bunun artk zarar verdiini, ama benim yaptm gibi baka yerde yazarak stiyorsanz siz aln yaynlayn demelerini nerdim. Kabul etmediler. imdi ise iin kts, rfana yapld gibi, onur krc bir biimde, gazetenin tirajn dryorsunuz diyerek kartlmalar sz konusu oluyor. Bence Pnar Selein yapaca en akllca i tpk benim yaptm gibi yapmaktr. Krt hareketini desteklemek iin gazeteden ayrlmak. Savata bazen gerilemeyi ve salam bir mevziye ekilmeyi bilmek gerekir. Sakarya Sava ncesinde Trk Ordu birlikleri ta Ankara yaknlarna kadar ekilmiti. Hem de hi savasz. Sonra o geriliinden ald hzla ilerleyebilmiti. * Bu arada Ahmetler de, yapacaklar acil iler ve grevler nedeniyle dergi projesini iki ay ertelemeyi nerdiler. Bu acil iler muhtemelen bu savrulmayla ilgili olsa gerektir. ki ay sonra, bu gnden daha iyi olunacann hibir izi ve garantisi bulunmamaktadr. Bu arkadalar dergi projesinin ve savunduumuz izginin nemini ve deerini takdir etmekte ve bu ertelemenin yanl anlalmamasn stne basarak belirtmektedirler. Ama iki ay sonra dnyann bu gnk dnya olacann ve o zaman da sonraki iki ay iin baka daha acil sorunlarn ne kmayacann hibir garantisi yoktur. Dnn ki arkadalar destekleyeceimiz dergi iin bir bildirge tasla bile sunamadlar. Bu durumda bu gelimeleri gz nne alarak, ne yer, teknik imkanlar gibi (nk iki dergi kacandan br derginin yer vs. olanaklarndan yararlanabilirdik) ne de manevi destek gibi (rnein Pnar Selein adnn destei) olanaklar olmadan bu dergiyi karmak zorunda olacamz, hazrlklar buna gre yapmamz gerektiini, hibir eye bel balamamz gerektiini bilelim. Dileriz bu ktmser beklentiler yanl ksn. O zaman her ey ho geldi sefa geldi. Ama bizler hesaplarmz bu en kt olasla gre yapmalyz. Yani bizler Ahmetler ve Pnarlardan hibir destek gelmeyecekmi gibi plan yapmalyz somut olarak.

237

Durumu byle koyunca, teknik ve maddi olarak korkun gsz olduumuz, ksa vadede bir dergi karabilmek iin bir mucize gereklemesi gerektii ortaya kmaktadr. Bu mucizeyi belki bir internet yayn ve kitap yayn salayabilir. Bu konudaki gelimelere ve nerilere de sonra devam edelim. Bu kadarn bir yandan da tartmay amak iin hemen iletiyorum. Demir Kkaydn 10 Ocak 2005 Pazartesi 19. 01. 2005 Hamburg Toplants Raporu Dergi Projesindeki Arkadalara Dn akam (18. 01. 2005) Hamburgta dergi Projesini destekleyen grup olarak haftalk olaan toplantmz yaptk. Toplantya Erkan, Sadk, Erdem, Grsel, Mahmut, Kemal veDemir katld. Ufuk hasta Yavuz ii ktndan gelemedi. Sonular unlar:
nternette Yayna Balama Konusu:

En ge bir hafta iinde nternette www. akintiya-karsi. org ardresinde internet yaynna balayacaz. Birka gn iinde Erdem toplantda yaplan neriye gre bir sayfa ap nerilere sunacak. yle bir sayfa nerdik. Asgari olarak unlar bulunsun dedik. Sitenin ad: Akntya Kar Sol tarafta ve stte men bulunacak. Mende, Yazarlar, Konular, Forum, Ariv, Linkler, Kontak bulunacak. (nerisi olan varsa yazmal) Sa tarafta yazarlar ve yazlarnn ksa ilk paragraflar olacak. Ortada ise en son yazlm yazdan daha nce yazlma doru otomatik olarak sralanan yazlar. u an haber gibi bir ey yapamayacamzdan, orta ksmda yazlardan blmler olacak. Oradan yaznn kendisine kolayca geilecek. Yazlara okuyucularn yorum ve eletiri yapmas mmkn olacak. Yazarlarn yazlarna toplu olarak baklabilecek. (Ariv) Yazy okuyan says ve dier istatistikler de olacak. Site ii arama fonksiyonu olacak. Yazlar otomatik olarak isteyene yollayacak bir datc olacak.

238

imdilik acil olarak belirlediimiz zellikler bunlar oldu. Nasl bir eyin dnldn anlamak iin u sitelere baklabilir: http://www. pertek. net/ Bu sitede kullanlan programla yaplacak. Sa taraftaki stunda yazarlarn listesinin olduunu dnn. Bu sa stunun nasl bir ey olacan tasavvur etmek iin de http://www. birgun. net/ adresine baklabilir. Eer arkadalar iinde daha gzel ve iyi rnek alnabilecek ve bizim ihtiyalarmza ve siteyi yapan arkadan bilgisine uygun bir site varsa nersin. En azndan siteyi yapan arkadaa fikir verebilir. Bu durumda arkadalarn en ge bir hafta iinde birer yaz yollamalar gerekiyor. Ayrca mmkn ise ve o kii iin bir sorun oluturmuyorsa, bir resim ve yaz yazaca ke ya da stun iin bir isim gerekiyor. Atyorum, rnein Hamburg Mektubu, Pencere, Bak vs. gibi bir isim. Sayfay peryodik deil ama her yeni haber veya yaz geldiinde aktalize edebiliriz. Ama istenirse bu peryodik de olabilir. Bu konu aklmza gelmedi ve konumadk.
Sempozyum Konusu:

Kemal yapt afi taslaklarn gsterdi. Beenildi. Yavuz gelmediinden, PDSin afii belirlenemedi. Afiin de bir kopyasn ayrca Dergi Destekleyicilerine yollayuyoruz. Eletiri ve nerileri bu arada almak iin. Erkan, Cuma akam toplantsn PDSin yapacan aklayan mektubu yazp yollam. Aada ek olarak bu mektubu bulabilirsiniz. sim deitirilerek ekteki metin Krk ve Gergere de yollanm. Haluk Gerger Cuma akam gelmek istediini bildirdi. Bu durumda Haluk Gergeri davet etmeyi planlayan PDSin cuma akam afiine hangi isim yazlaca belirsizletiinden ve afilerin birlikte baslmas gerekebileceinden bir sonraki hafta Yavuzun geliine kadar Afi basm ertelendi. Afileri az yer tutsun diye komprime ederek yolluyorum.
Kitap Konusu:

Berlindeki matbaac, ay sonuna 250 tane teslim edebileceini syledi. Bu 250 ve sonra alnacak dier kitaplarn satlaryla Sempozyuma geleceklerin yol masraflar karlanacak. Bu arada kimse nerede hangi kitap var kendisi ka tane ister diye bir tek cevap bile vermi deil. zetle Bunlar konuuldu. Kemalin afi taslaklarn ayrca bir mailin Eki olarak yollayacam ok yer kaplamasn diye.

239

Bu arada Hseyin K arkadan bir yazsn da iletiyorum. Ekler:

Erkann mektubu:

Degerli Zarakolu nce kendimi tanitayim: Ben Hamburg-Sempozyum gurubundan Erkan Kurukavak. Demir Kckaydin`in islerinin yogunlugundan dolayi sizlerle iliski kurma grevi bana verildi. Sizlerle tanisacagima da simdiden seviniyorum. Demir Kckaydin`in daha nceki bir Mail`inde sizlere, bazi zorunluluklar ve olanaklar karsisinda, programda (Hamburg-Sempozyum) kck bir genisleme yapildigindan bahsetmistik. Orada, maddi sebeplerden de dolayi Hamburg niversitesi`nin yabanci grenciler temsilciliginin desteginden ve Sempozyumun bazi profsrler tarafindan korunmasi, desteklenmesi veya himaye edilmesi gerekliliginden bahsetmistik. Toplantinin genislemesi ise, Cuma aksami yapilmasi ngrlen ABD, Avrupa ve Ortadogu baslikli, iki dilde yapilacak toplanti olarak sizlere bildirilmisti. Burada malesef bir degisiklige gidilmek zorunda kalinildi. Yalniz bu degisikligi izah etmeden nce, daha nceki Mail`de yer almamis bir dzeltme yapmam gerekiyor: Demokratik Sosyalizm Partisi de (PDS) bu Sempozyumu destekliyor ve Cuma gnk blmn rgtlenmesinde biraz daha fazla insiyatif gsteriyor. Cuma gnk Sempozyum konusuna konusmacilarin tespit edilmesiyle ilgili daha cok caba harciyorlar. Biz de bunu ortak is icerisinde grev paylasimi olarak degerlendiriyoruz. Sizleri ilgilendiren yaniyla, degisiklik su: Demokratik Sosyalizm Partisi`nden arkadaslarin, Cuma gnk Toplantiya konusmaci olarak katilacaklarin sayisini cok bulup (7-8 konusmaci) bu sayiyi drte indirmek istemeleri Toplantinin iki dilli yapilacagi gznnde bulunduruldugunda, bu elestirinin hakli oldugunu biz de savunuyoruz. Her konusmanin tercme edildigi dsnldgnde, konusmaci basina verilecek srenin olaganst kisa tutulmasi gerekiyordu ki, bu, konunun agirligi da gz nnde bulunduruldugunda, cok saglikli olmayacakti. Bundan dolayi, bizim Trkiyeden davet ettigimiz konuklarimizdan sadece bir tanesinin Cuma gnk toplantiya konusmaci olarak katilmasi istendi. Bizlerde sizlerin arasinda bir secim yapmak zorunda kalmamak icin, bunun insiyatifini tamamen Demokratik Sosyalizm Partisi`ne verdik. Bu arkadaslar nmzdeki gnlerde sizinle iliski kuracaklardir. Hem Cuma gnk ABD, Arupa ve Ortadogu konulu toplantinin hem de ABD`nin Byk Ortadogu Planina karsi Isci sinifinin ve Orta Dogu Halklarinin Plani ve Stretejisi ne olmalidir? konulu toplantinin gerceklesmesinde baska bir degisiklik sz konusu degildir. Sadece, bana veya Demir, gelis ve dns tarihinizi bildirmeniz gerekiyor ki burdan ucak biletlerinizi zamaninda ayarliyabilelim. Sevgi dolu selamlar Erkan Kurukavak

240

Not: Bu Mail Zarakolu, Krkc ve Gergere ayni bicimde gnderilmistir.

Hseyin Kiyn yazs:

ANISINA BALI OLMAK NE DEMEK? Kemal Pire Diyarbakr hapishanesinde bir General soruyor. Sen yce Trk rknn kann tayorsun, baka bir rk iin, Krtler iin Trk devletine kar nasl savarsn, hain? Kemal Pirin cevab u oluyor: Ben insanm, insanlar zerindeki zulme kar mcadele ediyorum. Tm insanlarn drt kan gurubu var, yoksa Trklerin zel bir kan gurubumu var!? Sorular 1. Kemal Pir Trk Ulusundan deilmiydi? 2. Ve Trk Devleti, ulusunun karlar iin Krdistan bask altnda tutup smrmyormuydu? 3. Kemal Pir bir hain miydi? 4. Peki Kemal Piri anlamak, ansna bal olmak n anlam nedir? Cevaplar 1. Kemal Pir belki nceleri kendini Trk Ulusundan sayyordu, ama sonradan ulusuluk afyonunun farkna varp, ulusun ve ulusuluun Burjuvazi tarafndan, kendi dzenini kurmak ve korumak, smry devam etirmek iin uydurulduunu grd, ulus ve ulusuluu red etti. zgr insan olmay tercih etti. 2. Ulus-Devletin, Trk Devletinin Krdistan bask altnda tutup smrmesinin Trk eemen snflarnn yararna olduunu, ama eemen snfn bu yararn saklamak iin milliyetilii emeki halk kesimleri arasnda yaydn grd. Bu bask ve smrnn ayn zamanda Trkiye emeki halkn da, eemen snflarn basks ve smrs altnda tutmann bir arac olduunu grd. Ve grd ki tm dnyann smrcleri karde ve birliktir. Buna kar tm Smrlp ezilenlerin de karde ve birlik olmalarnn gerektiini grd. Ve tm ezilen ve smrlenlerin birlii iin mcadele etti. 3. Trk ulus-devletilerine ve Trk milliyetilerine gre Kemal Pir Haindi. Her renkten Krt ulusular iin de Krtlerin iine szm bir Ajand. nk netice itibariyle tm ulus-devleti ve milliyetiler, bu smr dzeninde, ortak karlar ve deerler

241

etrafnda birlemilerdi(r)! O ezilen ve smrlenler nezdinde ise bir kahraman idi. 4. Kemal Pir, ulus-devletin, rkln, milliyetiliin, smrc eemen snflarn smrlerini devam etmek iin, taktklar maskeler olduunu ve bu maskeler yrtlmadka, smrlenler zerindeki bask ve zulmn kalkmayacan grd. Bu maskeleri yrtp, smrc yzlerini kitlelere gstermek iin mcadele etti. Peki ansna bal olmak nasl olamal? 1. Kemal Pir Ulus-Devleti deildi. Ansna bal olmak: Ulus-Devleti olmamaktr! 2. Kemal Pir Milliyeti deildi. Ansna bal olmak: Milliyeti olmamaktr! 3. Kemal Pir smrgeci deil her trl smrye kar mcadele edendi. Ansna bal olmak: Smr ve smrgecilie kar mcadele etmektir! 4. Kemal Pir devlet-snr tanmaz smrlen ve bask altnda olan herkesin bask ve smrye kar birlemesini istedi. Ansna bal olmak: Ezilenlerin birliginden yana olmaktr. 13.01.2005 Hseyin Kiy

Sempozyum Konusunda Yazmalar

09. 11. 2004 - Pnara Mektup Bir soru? Turkiye disina cikabiliyor musun? Bunu sormamin nedeni su: Hamburg'ta bir sempozyum gibi bir sey duzenlemek istiyoruz. Dergi projesindeki arkadaslarla. Ortadogu'da Amerikan Planlarina karsi halklarin veya isci sinifinin plani ne olmalidir gibi bir baglamda. Amacimiz bir politik tartisma ortami yaratmak ve senin konusmaci olarak katilmani saglamak. Hem de boylece burada dergi projesindeki arkadaslar olarak seninle daha yakindan tanismak ve konusmak. Yol parasini falan buradan karsilayacagiz. Mesela 10-24 Aralik arsinda bir hafta sonu olabilir. Veya ocak ortasi ve subat sonu arasinda bir hafta sonu olabilir. Sen ve Ragip Zarakolu, Haluk Gerger, Tanil Bora vs. gibi kisiler arasindan baska bir iki konusmaciyi da davet etmeyi dusunuyoruz. Ama bu ayrintilari belirlenmis degiliz ve beraberce belirleyebiliriz. Oncelikle ogrenmek istedigimiz senin yurt disina cikip cikamadigin ve prensip olarak boyle bir sempozyuma katilip katilmayacagin.

242

Bana bununla ilgili olarak en kisa zamanda cevap verir misin? * Dergi Projesiyle ilgili goruslerimi yaziyorum. Yarin aksama tamamlayacagini saniyorum. * Avrupa ulkelerinden ve sehirlerinden yazilar ve yazarla konusunda Almanya hakkinda yazabilecegini dusundugum Yavuz diye bir arkadas var burada. Alman politikasinda aktif. PDS uyesi. Kurt. Ona yazip yazamayacagini sordum. Prensip olarak hayir demedi ama bir sana sormak istedigini soyledi nasil bir sey istedigini falan ogrenmek icin. Bu nedenle Mail adresini istedi. Ona verecegim. O da sana yazacak. Haberin olsun. Diger ulkelerden Isvec ve Fransa'dan Latife ve Ali olumlu cevap vermislerdi ve senin onlara yazman gerekiyordu. Boylece Almanya, Fransa, Isvec, Yunanistan, Kibris tamam sayilir. Simdi Amerika, Kanada, Ingiltere, Italya, Avstralya, Avusturya gibi ulkeleri arastiriyorum. Orta dogu ulkelerini de unutmamali aslinda. Selam ve Sevgiler 15. 11. 2004 Gergere Mektup Merhaba Degerli Gerger, 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da konusmacilarin katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. )

Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasind yapilacak boyle bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacaginiz ve sizin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflariniz ve burada kalisiniz bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabinizi bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina

243

Selam ve Saygilar Demir Kckaydn 15. 11. 2004 Tanl Boraya Mektup Merhaba Degerli Tanil, Oncelikle gecmis olsun. Rahatsiz oldugunuzu, hasatahanede yattiginizi ve ameliyat oldugunuzu duydum. Bir sure once size bir mail yollamis onda bir kitaptan soz etmis ve bir onsoz yazip yazamayacaginizi, ayrica bir dergi projesinden soz etmis dergiye yazip yazmayacaginizi sormustum. Cevap cikmayinca meraklanmis ve biraz arastirinca ameliyat oldugunuzu duymustum. Bu seferki mektup baska bir konuyla ilgili. 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. ) Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacaginiz ve sizin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflariniz ve burada kalisiniz bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabinizi bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selam ve Saygilar Demir Kckaydn 15. 11. 2004 Ragp Zarakoluna Mektup Merhaba Ragip, 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. )

244

Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacagin ve senin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflariniz ve burada kalisiniz bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabini bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selam ve Saygilar Demir Kckaydn 15. 11. 2004 Erturul Krkye Mektup Merhaba Ertugrul, 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. ) Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacagin ve senin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflari ve burada kalisin bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabini bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selamlar Demir Kckaydn 15. 11. 2004 Aydn ubukuya Mektup Merhaba Aydin , 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda,

245

Hamburg'ta, ozellikle Turkiye'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. ) Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir.

Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacagin ve senin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflari ve burada kalisin bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabini bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selamlar Demir Kckaydn 15. 11. 2004 - Nail Satlgana Mektup Merhaba Sevgili Nail, Goruyorsun benden kurtulmak kolay degil. Sakiz gibi yapisiyorum. Yine sana baska bir oneriyle geliyorum. Bu arada galiba senden Cicek pasajinda bir dogum gununde karsilastigin bir hamburglu bayanla yolladigin selami aldim. O yollayanin adini hatirlayamadi ama anlattiklarindan senin oldugunu dusundum. Neyse konuya geleyim. 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. ) Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacagin ve senin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore

246

belirleyecegiz. Elbette yol masraflari ve burada kalisin bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabini bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selam ve Saygilar Demir Kckaydn

15. 11. 2004 Haluk Gergerin Cevaplar Sevgili Demir merhaba. Davetin iin teekkr ederim. 22-24 Aralk 2004 ile 2005 ubat sonu benim iin mmkn. Ocak ortas iinse ancak somut bir tarih belirlenince yant verebilirim ama ilk ve ikinci haftas uygun grnyor. Kolay gelsin. Selamlar, sevgiler. . . Haluk Gerger * Demir selamlar. Sana yanl bilgi gndermiim dzeltiyorum. Aralk 26'snda Paris'te olmam gerekiyor. Bu durumda Araln sadece 24 Cuma-25. C. tesi benim iin mmkn, bylece 26'snda Paris'te olabilirim. Kusura bakma bu yanllk iin. Ocak ve ubat bilgileri geerli. Sevgiler. . . Haluk Gerger 15. 11. 2004 Erturul Krknn Cevab Sevgili Demir, prensip olarak memnuniyetle katlrm. Sadece bayram sonras programmnn ne olacan ngrebilmem iin aramba perembe gnn beklemem gerekiyor. . buna gre sana bir tarih bildiririm sevgiler. Erturul 22. 11. 2004 Tanl Borann Cevab Merhabalar, lginize ve davetinize ok tesekkr ederim. Fakat ben -biraz bu ameliyatn da zorunlulugu eseri, ama zaten genel olarak- "ikamet ya resullulah" prensibini benimsemis birisiyim, Ankara disina bile pek az ikabiliyorum. nanilmaz bir is ykyle bogusuyorum, bu da ancak byle olabiliyor. O nedenle beni mazur grmenizi dileyecegim. ok selam ve saygiyla Tanl

247

27. 11. 2004 Tm katlacaklara Bildirilen Sempozyuma likin Kesin Bilgiler Daha nceki mektuplarda szn ettiim Sempozyum iin gerekli bilgileri yolluyorum. Gerek yer bulma ve hazrlklar tamamlama gibi kendi olanaklarmz; gerek konumac olarak dndklerimizin uygun zamanlarn gz nne aldmzda, gerek organizatrlere gerek katlmclara en uygun tarihin 252627 ubat 2005 tarihleri olduunu grdk ve bu tarihi tespit ettik. Bu tarih sizin mektuplarnzda bildirdiklerinize de uyuyor. Ancak bu arada kk bir deiiklik yapmak zorunda kaldk, size ilk mracaatmzda sadece iki gn srecek bir sempozyumdan sz etmitik. Ancak bu arada hem baz zorunluluklar hem baz olanaklar, bizi programda kk bir genileme yapmaya zorlad. Zorunluluk u. Biz maddi bir gcmz olmad iin bu sempozyumu niversitenin baz olanaklarn kullanarak yapmak zorundaydk. Bu balamda toplant salonu olanaklar iin Hamburg niversitesinin Yabanc renciler Temsilciliinin desteine ihtiyacmz vard. Onlar bu destei saladlar. Ama ayn zamanda bu gibi organizasyonlarn baz Profesrler tarafndan korunmas, desteklenmesi veya himaye edilmesi gerekiyor. Biz ise Sempozyumu, dil bariyerleri nedeniyle sadece Trkede yapmay kararlatrmtk. Daha nceki denemelerden, ok gelimi teknik olanaklar (simultan tercmanlar, kulaklklar vs. ) olmad takdirde bu gibi toplantlarn ok dilli olmasnn anlamay gletirdii ve ok yorucu olduu sonucuna ulamtk. Bu bakmdan Trke, gerek konumaclarn gerek dinleyicilerin ortak dili olarak en optimum dildi. Bu sempozyuma Almanca konuan bir konumacnn katlmas bir ok teknik zorlua yol ap toplantnn akclnn kaybolmasna yol aard. Ama te yandan karmzda en azndan bir Alman profesrn himayesini salama zorunluluu vard. Bu balamda hem bu destei salamak, hem de ayn zamanda, toplant en azndan Almanlar da konuya ekmek ve konumaclarn Almanlara da grlerini aktarma olanaklarn yaratmak; hem de esas organizasyonda akcln bozulmamasn salamak iin, 25 ubat Cuma akamna iki Almann da katlaca bir ak oturum ekledik. Ak oturuma da sonraki sempozyumun konusuyla balant iinde ve ona ayn zamanda bir hazrlk oluturan bir konu setik. Ve bu ak oturumu iki dilli yapmaya karar verdik. Cuma akam yaplacak Ak Oturumun konusu: ABD, Avrupa ve Ortadou. Bylece bir bakma bu balk altnda konumaclar Orta Douyu ayn zamanda dnya dengeleri balamnda ele alp oradaki durumu analiz edebileceklerdir. Ak oturuma, sempozyumdaki konumaclardan baka Alman olarak u kiiler katlacak: 1) Norman Peach (Uluslararasi Hukuk Profesr) 2) Tobias Pflge (Avrupa Parlamentosu Milletvekili) * Esas toplantya gelince. 26 ve 27 ubat tarihlerinde yaplacak olan esas toplantnn konusu:
248

ABDnin Byk Ortadou Planna Kar i Snfnn ve Halklarn Plan ve Stratejisi Ne olmaldr? Ama ezilen halklar ve snflar asndan Orta Dou iin bir program ve strateji tartmasn balatmaktr. Trkiyeden Toplantya katlmas iin mracaat ettiklerimiz ve katlabileceini bildirip bize uygun zamanlarn bildirenler: Haluk Gerger, Erturul Krk ve Ragp Zarakolu Ayrca Hamburgtan Demir Kkaydn. Elbette katlmclarn daha farkl eilimleri ifade edebilecek konumaclar da iermesini isteriz ama Trkiyeden kiiyle snrlamamz tamamen maddi ve teknik snrlar nedeniyledir. Toplantnn hazrlanmasnda PDS sadece bir kiinin yol parasn stleneceini syledi. Bizler ise toplayacamz balarla ancak daha iki kiiyi finanse edebiliriz. Bu nedenle Trkiyeden ancak kiiyi davet edebiliyoruz. Eer arada yeni bir olanak yaratabilirsek, daha zengin bir konumac bileimi iin elbette giriimlerde bulunacaz. Elbette Avrupada yaayan ve bize ek bir fazla klfet oluturmayacak konumaclar zerinde de duruyoruz. zellikle Recep Maral ilk dndmz isimler arasnda bulunuyor. Ancak bu ynde bir giriimde bulunmadan nce Trkiyeden gelecek konumacnn gereklerini ne aldk. * Toplantnn ak: Toplantnn balnda ifade edilen konuda farkl tezlerin derli toplu ve sistematik bir sunuluu ve bunlar zerine eletiri ve tartmalar; en sonda konumaclarn eletiri ve tartmalarn sonularna gre tekrar grlerini zetlemesi eklindedir. Bu nedenle imdilik kesin zaman snrlar belirlemi deiliz. Bu konumaclarn saysna ve sizlerin nerilerine gre ekillenecektir. Ancak biz burada sadece baz hatrlatmalar yapalm. Cumartesi gn, insanlarn ou leden sonra saat ikiye kadar alveri gibi ilerle geirdii veya ite olduu iin, Toplantnn Cumartesi gn en erken saat ikide balamas. Bu ayn zamanda, bir nceki gn akam toplantya katlan konumaclarn dinlenmesi iin de gereklidir. lk turda her konumacnn grlerini derli toplu ifade edebilmesi iin, yarm saat ile 45 dakika arasnda bir sre belirlenmesi. Eer yarm saatte anlalrsa her iki konumacda bir; eer 45 dakikada anlalrsa her konumacdan sonra ksa bir ara (15 dakika) verilmesi. Bylece muhtemelen ilk gn tezlerin anlatlmas biiminde geecektir. kinci gne tartmalar ve sonular ksm kalmaktadr.

249

Tabii bu arada unu belirtelim. Bu sempozyuma sunulan tezleri ve imkan olursa tartmalar da ayrca bir kitap olarak basmay dnyoruz. Bu bakmdan, konumaclar, toplantda savunacaklar grleri nceden yazl olarak bir metin halinde sunarlarsa (ki orada bulunanlara oaltp iletme olanaklar da belki bulunabilir. Bunu henz aratrmadk. ) bu yayn ii de kolaylkla yaplabilir. Tabii byle bir n hazrlk ayrca tartmalarn daha sistemli ve verimli olmasn da salayacaktr. * Bu vesileyle katlmclarn geceleme, yeme gibi sorunlarna ilikin de baz netletirmeler yapmak gerekiyor. Elbette fiilen katlmclar sosyalist inanta insanlar olduklar iin bunlar sylemek anlamszdr ama, ayn zamanda bir organizasyonu yapanlar ve onun davetlileri arasndaki biimsel iliki bakmndan aadaki aklamalar da gereklidir. Birincisi, Sempozyuma katlanlara, katldklar zaman ve emekleri iin her hangi bir para vermemiz mmkn deildir. Yani ortadaki gnll katkya dayanan bir organizasyondur. Ama biz katlmclarn yol paralarn ve sempozyum iin Hamburgta kaldklar srece yeme ime barnma gibi sorunlarn stleniyoruz. Davetlilere otelde yer salamamz maddi nedenlerle mmkn deil. Dolaysyla katlmclar evlerde misafir edeceiz. Onlara bir otelin asgari koullarn salamay garanti ediyoruz. Bamsz bir oda, temiz bir yatak, internet balants, du, banyo, mutfak. Ayrca Hamburg iinde bir yerden bir yere gitme vs. . Bu zaman, biim ve koullar altnda en ksa zamanda katlacanza dair olumlu cevabnz almak umuduyla. Selam ve sayglarmla Sempozyum Hazrlama Giriimi Adna Demir Kkaydn 27. 11. 2004 Haluk Gergerin Onay ve Konusu Sevgili Demir merhaba. Sempozyumla ilgili tarihi not ettim, benim katlmm kesinletirebilirsiniz. "Kautsky'den Gramsci'ye Byk Ortadou Projesi" gibi bir konuda sunum yapabilirim. Bu, bir giri, analiz erevesi olabilir ve tartmaya imkan tanyan, tartmay kkrtan bir ilev grebilir. "Ne yaplmas sorununa nce "nedir, ne yaplyor" sorularna yant vermek gereklidir herhalde, bu adan da yararl olabilir. Esas olarak, ABD'ni Ortadou'ya ynelten nedenler zerinde durup, ardndan da, BOP'un bir yenilgi itiraf ve farkl hegemonya yntemi olduu tezinden hareketle bir ereve sunmak konumamn zn oluturacaktr.

250

Yazl bir metin hazrlarm ama bu epeyi zaman alr ve hatta en son gnlere ancak yetiebilir. Uygunsa, benimle ilgili konuyu burada halletmi olduk. Size kolay gelsin. Teekkrler, selamlar ve sevgiler. . . . Haluk Gerger 29. 11. 2004 - Recep Maralya Mektup Merhaba Sevgili Recep, (Aada ayrntlarn okuyacan bir sempozyum ve Ak Oturum plan var. Senin de bu toplantlara bir konumac olarak katlman diliyoruz. ten ve zamandan kazan iin, dorudan sana yazlmam bir biimde olan bu metni kullanmam anlayla karlayacan umuyorum. Kafanda gerekli deiiklikleri yaparak kendine yazlm bir mektup gibi okuman dilerim. Cevabn bekliyorum. Selam ve sevgiler demir) 01. 12. 2004 Recep Maralnn Cevab Sevgili Demir, Mailini almtm. Bir iki gndr, ailece katlp katlamayacam (programlama bakmndan) tartyorduk. Nuran tam gn alyor, civan da okula gidiyor. Ayrca Artin Akyz arkada Mart aynda gereklemek zere soykrm konulu panellere katlmam iin geen ay neri yapmt. Sanrm birka deiik yerde yaplacak. Ben de katlacam kendisine belirtmitim. Dolaysyla birka yere gitme ve izin ayarlama gibi sorunlarmz olacak. Aslnda katlmay isterim ama Durum bu adan net deil. Dolaysyla konumac olarak katlmay vaadedip programnz aksatmak istemem. Benim katlmayacam zerine programnz yapn. Ama byk ihtimalle en azndan sempozyumun C. tesi Pazar gnk blmne izleyici olarak katlmaya alacam. (Sanrm byle bir imkan vardr) Zaten orada kalabileceim arkadalar da var. ten selam ve sevgilerimi iletiyor, almalarnzda baarlar diliyorum. Recep 02. 12. 2004 - Nail Satlgann Cevab Sevgili Demir, Kasm bandan beri bilgisayarm doru drst kullanmadm; elektronik postama ise hi bakamadm. (. . . ) Dolaysyla aralk ay iinde herhangi bir tarih benim amdan imknsz. Ocak sonu-ubat

251

ba iin de ancak be-on gn sonra cevap verebilirim. Gelgelelim szn ettiin balkla ilgili tereddtlerim var. Bir kere, ben uluslararas ilikiler uzman deilim. Elbet andn konuda baz fikirlerim var; ama bunlar orijinal ya da ilgin olmaktan uzak, sada solda binlerce kiinin dile getirmi olduu eyler. kincisi, bu sradan fikirler (sz gelimi blgesel bir sosyalist federasyon), senin muhtemelen ok etkili olduun dzenleme kuruluna fazlasyla ters ve ilkel gelebilir. Gene de bu tereddtleri bir ret olarak alglama: Seninle ve cana yakn arkadalarnla ayn ortam solumak benim iin byk sevin olur. ki dzeltme: *Sakz gibi yapma* hi uygun bir deyim deil. Gnderdiin her ey benim iin her zaman sevindirici, ok kez de retici oluyor. Ne yazk ki henz, senin asl nemli bulduun *teorik katklar* bahsinde sana yaklam deilim; ama u kadarn syleyeyim ki Orhan Ms. ve Bozkurt Nuholu portrelerin nefisti. (. . . ) Nail Satlgan 07. 122004 Nali Satlgana Cevap Merhaba Sevgili Nail, Hemen cevap veremedigim icin kusura bakma, hem dergi hazirliklari, hem gazeteye yazilar falan derken hic zamanim olmadi. Tabii bu arada senden ses cikmayinca ve bizim de bazi seyleri kesinlestirmemiz gerektigi icin zaten artik sempozyumun tarihi ve konusmacilari belirlenmis oluyor. Asagida sana bu konuyla ilgili olarak sempozyum hazirlayicilarina ve katilimcilarina yolladigim bir bilgilendirmeyi iletiyorum. Aslinda ben yine de eger maddi imkan olsa senin de katilmani isterim. Ama maalesef artik maddi imkan yok. Ama bu arada olur da bir imkan cikarsa ve subat sonu da sana uygun duserse diyerekten bu opsiyonu acik birakmaktan yanayim. (. . . ) Demir 12. 12. 2004 Recep Maralya kinci Mektup Sevgili Recep, Sempozyumun esas kismi olan Cumartesi ve Pazar gunku toplantilara izleyici olarak katilabilecegini yaziyorsun. Ama bence madem izleyici olarak ktilabileceksin lutfen konusmaci olarak da katil. Cuma gunku kisima katilip katilmamak onemli degil, asil toplantilar cumartesi ve pazar olanlar. Senin katilmani gercekten cok istiyoruz. Ozellikle Kurt hareketinin icinden bir kisinin varligi cok onemlidir. Soz verip de yerine getirememis olmak gibi bir duruma dusmemek icin, bir sorumluluk

252

duygusuyla katilma konusunda kesin bir sey soylemekten cekinmeni de anliyoruz ve takdir ediyoruz. Ama buna ragmen biz yine de seni katilimcilar arasinda belirtmekte israrliyiz. Eger olur da bir aksilik olur ve katilamaz isen sorumlulugu biz aliriz. Ve senin de baska baglamlarda dolayli olarak dikkati cektigin gibi, "ABD'nin Buyuk Ortadu Projesi'ne Karsi Isci Sinifinin ve Halklarin Plani ve Stratejisi Ne olmalidir? gibi bir soruyu belli klise sloganlari tekrarlamadan tartisacak pek bir kimse de yok. Sempozyumun bilinen kliseleri tekrarlamaktan ote bir sesli dusunme olanagi ve ortami yaratmaya yonelik oldugunu bilmeni isterim. * Bu arada Haluk Grger, Ertugrul Kukcu katilacaklarini kesin olarak belirtti. Ragip ta oyledir ama henuz kendine ulasip kesin olarak teyid ettirmek kismet olmadi. Ayrica Haluk Gerger, konusunu da soyle belirledi: "Kautsky'den Gramsci'ye Byk Ortadou Projesi" gibi bir konuda sunum yapabilirim. Bu, bir giri, analiz erevesi olabilir ve tartmaya imkan tanyan, tartmay kkrtan bir ilev grebilir. "Ne yaplmas" sorununa nce "nedir, ne yaplyor" sorularna yant vermek gereklidir herhalde, bu adan da yararl olabilir. Esas olarak, ABD'ni Ortadou'ya ynelten nedenler zerinde durup, ardndan da, BOP'un bir yenilgi itiraf ve farkl hegemonya yntemi olduu tezinden hareketle bir ereve sunmak konumamn zn oluturacaktr. " * Mart aynindaki Soykirim konulu panellere ben de katilacagim zaten. Gecenlerde gorustum ve katilacagimi soyledim. Selam ve Sevgiler Demir Kckaydn 12. 12. 2204 Ragp Zarakolunun Onay La Haye'den selamlar Demir. Belirttigin tarihler benim icin uygun. kolay gelsin. carsamba gunu geri donuyorum. ragip 15. 12. 2004 Recep Maralnn Son Cevab Sevgili Demir, Tekrar affnz dileyerek, Sempozyuma konumac olarak katlm konusunda beni dta

253

tutmanz istiyorum. Daha nce de belirttiim gibi hafta sonu blmne gelmek iin abalyacam. Bu hususta Verdiiniz nem iin ok teekkr ediyorum. 4-5 Mart tarihlerindeki panellere ise katlacam. ten selam, sevgi ve baar dileklerimle. Recep Maral 15. 12. 2004 Maralya Cevap Merhaba Sevgili Recep, Madem uygun gormuyorsun. Mesele yok. En azindan orada olman bile onemlidir. Cevabin icin tesekkurler Selam ve sevgilerimle Demir

254