T.C.

MARMARA NVERSTES TRKYAT ARATIRMALARI ENSTTS TRK DL VE EDEBYATI ANABLM DALI ESK TRK EDEBYATI BLM DALI

17. YZYIL ARLERNDEN DMETOKALI VAHDETNN DVANININ TENKTL METN

(YKSEK LSANS TEZ)

YILMAZ ZTRK

STANBUL 2006

T.C. MARMARA NVERSTES TRKYAT ARATIRMALARI ENSTTS TRK DL VE EDEBYATI ANABLM DALI ESK TRK EDEBYATI BLM DALI

17. YZYIL ARLERNDEN DMETOKALI VAHDETNN DVANININ TENKTL METN

(YKSEK LSANS TEZ)

YILMAZ ZTRK

DANIMAN DO. DR. SEBAHAT DENZ

STANBUL 2006

NDEKLER

N SZ............................................................................................................................................II ZET ..............................................................................................................................................IV ABSTRACT..................................................................................................................................... V KISALTMALAR ...........................................................................................................................VI GR ............................................................................................................................................ VII VAHDETNN YAADII DNEM ...................................................................................... VII SOSYAL VE SYAS DURUM ....................................................................................................... VII LM DURUM ............................................................................................................................. VIII EDEB DURUM .............................................................................................................................IX KLSK TRK RNN ZELLKLER ........................................................................................... X ON ALTINCI YZYILDA YAAMI DVAN ARLER .................................................................... X TRK EDEBYATINDA VAHDET MAHLSINI KULLANAN ARLER .......................................... XII

I. BLM BOSNALI VAHDETNN HAYATI VE EDEB KL

HAYATI:....................................................................................................................................XIV EDEB KL ........................................................................................................................... XV Huruflik:............................................................................................................................... XV VAHDETNN DVANI ...........................................................................................................XIX 1. DVANIN EKL ZELLKLER:............................................................................................XIX Tertip ekli ...........................................................................................................................XIX 1.2. Nazm ekilleri .............................................................................................................XIX 1.3. Vezin .............................................................................................................................. XX 1.4. Kafiye ve Redif .............................................................................................................. XX 2. DL VE SLP ZELLKLER ............................................................................................... XXII 2.1. Dil zellikleri............................................................................................................. XXII 2.2. slp zellikleri ........................................................................................................ XXII 3. MUHTEVA ZELLKLER ..................................................................................................... XXII SONU.................................................................................................................................... XXIII

II. BLM DVAN NSHALARININ TANITIMI VE METN TESPTYLE LGL HUSUSLAR

A. B.

NSHA TAVSFLER ..........................................................................................................XXIV TENKTL METNN KURULMASINDA TAKP EDLEN METODLAR ...................................... XXV

III. BLM VAHDET DVANININ TENKTL METN

[KASDELER]..........................................................................................................................- 2 [MUSAMMATLAR]..............................................................................................................- 20 [GAZELLER] .........................................................................................................................- 43 BBLYOGRAFYA ................................................................................................................ - 134 -

II

N SZ
Klsik Trk edebiyat, Trkenin slm unsurlarla sslenmesiyle byyp gelien ve byk bir corafyann ortak birikimini yanstan bir edebiyattr. Bu edebiyat balangcndan bu yana her sahada pek ok sanatkr yetitirmitir. Bu sanatkrlar eitli konularda, manzum veya mensur binlerce eser vcuda getirmilerdir. Klsik Trk edebiyat sahasnda yetien airlerin eserleri kimi zaman mesnev nazm ekliyle kaleme alnm, hacimli veya hacimsiz mstakil eserler eklinde tezahr etmekte, kimi zaman da deiik nazm ekilleriyle yazlm iirleri bir divan iinde bir araya toplanmtr. Baz airlerin iirleri ise eitli iir mecmualar veya dier eserler iinde dank hlde bulunmaktadr. Bu airlerden biri de Bosnal Vahdetdir. Huruflik anlaynn temsilcilerinden birisi olmas ve Hurufliin de Trk edebiyatnda etkisinin olmas sebebiyle bu airin divan zerinde almaya karar verdik. Eski Trk edebiyatnn lykyla anlalp anlatlabilmesi iin bu tr eserlerin de gn yzne karlmas gerektii kanaatindeyiz. Bugne kadar bu saha ile ilgilenen ilim adamlar ve aratrmaclar tarafndan pek ok sanatkr ve eseri hakknda, gerek metin tesisi, gerekse tedkik itibariyle eitli almalar yaplp edebiyat tarihimizdeki yerleri ve nemleri tespit edilmeye allmtr. Ancak hayat ve eserleri hakknda aratrma yaplmas gereken daha pek ok sanatkar mevcuttur. Bunlarn eserlerinin de incelenip ilim lemine kazandrlmalar gerekmektedir. Baz airlerin hayatlar ve eserleri hakknda tezkirelerde ve dier kaynaklarda yer yer uzun bilgiler verilirken baz airlerin hayatlar ve eserleri hakknda ok snrl bilgiler bulunmaktadr. Bosnal Vahdet hakknda da yeterli bilgi mevcut deildir. Bunda Huruf olmasnn ve dinsizlikle itham edilmi olmasnn rol olduu dnlebilir. Bosnal Vahdetnin, mevcut bilgilerimize gre tek eseri olan divannn nshas tespit edilebilmitir. Bu nshalardan hareketle hazrladmz bu tez ana blmden olumaktadr. Birinci Blmde Vahdetnin hayat, edeb ahsiyeti ve divan hakknda bilgiler ortaya konmutur. Ardndan divann incelenmesi yaplm, ekil ve muhteva zellikleri ele alnmtr. Bu incelemelerden sonra airin Trk edebiyatndaki yeri ve nemi tespit edilerek hayat, edeb ahsiyeti ve divan ile ilgili bilgilerden karlan neticeler Sonu bal altnda verilmitir. kinci Blmde divann tespit edilebilen nshalar tantlmtr. Ardndan metin hazrlanrken takip edilen yol belirtilmitir.

III

nc Blmde divann tenkitli metni ortaya konmutur. Metin ortaya konulurken, divann tertibinde zaman zaman grlen aksamalar klsik divan tertibine uygun ekilde dzeltilmitir. Eserin transkripsiyonlu metni haricindeki imlsnda Trk Dil Kurumunun 2000 ylnda yaymlad iml klavuzuna uyulmutur. Ancak inceleme ksmnda verilen beyitlerde kelimenin bnyesinde bulunan uzun nller ve zel isimlerdeki uzun nller korunmutur. Vahdet Divan zerinde almaya balaynca airin Huruflik anlayn benimsemi ve bu dnce yapsn iirlerine aksettirmi olmas ve zellikle bu iirlerinde dilinin mulak olmas sebebiyle bir hayli mkille karlatk. Ancak bu mkillerin hallinde bata danman hocam Do. Dr. Sebahat Deniz olmak zere Prof. Dr. Orhan Bilgin ve Do. Dr. Nihat ztoprakn byk desteklerini grdm. Kendilerine teekkr bor bilirim. Ayrca tezin yazlmasyla ilgili teknik yardm aldm Dr. zeyir Aslana da teekkr ederim. Tezimizi her ne kadar gayret ve samimiyetle ortaya koymaya alsak da hata ve eksiklerimizin olaca muhakkaktr. Srenin snrl olmas, tezimizin istediimiz olgunlua ulamasna engel olmutur. Bu yzden hata ve eksiklerimizin mazur grlmesini dileriz.

Ylmaz ztrk stanbul 2006

IV

ZET Bosnal Vahdetnin, mevcut bilgilerimize gre tek eseri olan divannn nshas tespit edilebilmitir. Bu nshalardan hareketle hazrladmz bu tez ana blmden olumaktadr. Birinci Blmde Vahdetnin hayat, edeb ahsiyeti ve divan hakknda bilgiler ortaya konmutur. Ardndan divann incelenmesi yaplm, ekil ve muhteva zellikleri ele alnmtr. Bu incelemelerden sonra airin Trk edebiyatndaki yeri ve nemi tespit edilerek hayat, edeb ahsiyeti ve divan ile ilgili bilgilerden karlan neticeler Sonu bal altnda verilmitir. kinci Blmde divann tespit edilebilen nshalar tantlmtr. Ardndan metin hazrlanrken takip edilen yol belirtilmitir. nc Blmde divann tenkitli metni ortaya konmutur. Metin ortaya konulurken, tam bir mrettep divan olmad iin, klsik divan tertibine uygun ekilde dzenlenmitir.

ABSTRACT Recently,we know of only three versions of the single book written by Bosnali Vahdeti. This thesis, which is based on those versions, has three main parts. Information about biography of Vahdeti, the place where Vahdeti take place in literature and Vahdetis Divan take place in the first part of this study. After, the analysis of Divan, the structure and the content of Divan are given.After this analysis, the place and the importance of the poet in Turkish Literature is tried to be stated.And after this,life story of the poet, (edebi sahsiyeti) and the conclusion stated from the information about his Divan,takes place under the title of Conclusion. The versions of this Divan is introduced in the second part of this study.And the way followed while preparing this passage is stated. The(.critic) of the Divan is stated in third part.The statement of Divan is composed by preassuming to be in Classical Divan Type, because this Divan is not a (Muretteb ) Divan Type.

VI

KISALTMALAR
a.e. : ayn eser a.g.e. : ad geen eser a.g.m. : ad geen makale bl. : blm bs. : bask c. : cilt DA : Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi G. : gazel Hz. : hazret(i) hzl. : hazrlayan(lar) KTB : Kltr Bakanl Ktp. : ktphanesi K. : kaside mad. : maddesi nr. : numara l. : lm s. : sayfa S. : say TKAE: Trk Kltr Aratrmalar Enstits TTK : Trk Tarih Kurumu Yay. : yaynlar

VII

GR

VAHDETNN YAADII DNEM

Sosyal ve Siyas Durum On altnc yzylda idar tekilatta baz deiikler yaplm, kanunlar, zellikle Sultan Sleyman devrinde, byyen ve meseleleri gittike artan lkenin ve gelien siyas hayatn gereklerine gre yeniden dzenlenmitir.1 Fatih Sultan Mehmedin stanbulu alr almaz yaptrd ve zamannda slm dnyasnn en yksek ilim messesi olan Sahn- Seman Medreseleriinde tefsir, hadis, kelm, fkh gibi slm ilimler okutulurken, Sultan Sleymann yaptrd Sleymaniye Medreselerinde matematik, tabii ilimler ve tp renimi de yaplmaya balanmtr. lkedeki umum gelimenin tabii sonucu olarak ilim, kltr ve edebiyat da bu yzylda devletin bymesiyle orantl olarak byk bir gelime gstermitir. iir ve edebiyatn bu yzyldaki gelimelerinden biri de padiahlardan balayarak btn devlet byklerinin edebiyata zellikle iire nem vermeleri airleri, sanatkrlar korumalar ve deerli eserleri dllendirmeleri olmutur. Bylece devlet byklerinin evrelerinde bir edeb evre olumutur. stanbul dnda ise, zellikle ehzadelerin ktklar sancak merkezlerindeki ehzade saraylar, stanbuldakilerden daha kk apta da olsa birer ilim, sanat ve kltr merkezi olmulardr. Bunun sonucu olarak 16. yzylda Sultan II. Beyazdn ehzadesi Sultan Abdullah, Kanunnin ehzadeleri Beyazd ve Selimin sancakbeyliklerinde Konya; ehzade Beyazd, onun olu ehzade Ahmed, Kanun Sultan Sleymann olu ehzade Mustafann sancakbeyliklerinde Amasya; Sultan Beyazdn ehzadeleri ehzade Korkud ve ehzade Mahmud, Kanun ve oullar ehzade Mehmed, ehzade Selim (II. Selim), Sultan Selimin ehzadesi Sultan III. Murad devirlerinde Manisa; Yavuz Sultan Selimin ehzadelii srasnda Tarbzon ve Kanunnin ehzadeleri Beyazd ve II. Selimin sancakbeyliklerinde Ktahya Anadoluda birer ilim, sanat ve edebiyat merkezi hline gelmitir. lmin, sanatn iir ve edebiyatn gelimesini hazrlayan byle uygun bir zeminde 16. yzylda byk ilim adamlar, tarihiler, airler ve nsirlerin
1

Buradaki bilgiler; Halk pekten-Mustafa sen, XVI. Yzyl Trk Edebiyat, Trk Dnyas El Kitab, 2. bs., Ankara: TKAE Yay., 1992, c. 3, S. 23, s. 10-156dan zetlenmitir.

VIII

yetimeleri gecikmemi, Osmanl Devletinin byklne lyk bir OsmanlTrk kltr ve edebiyat meydana getirilmitir.

lm Durum On altnc yzylda yetien ilim adamlarnn banda halkn Zembilli Ali Efendi diye adlandrd Ali Cemal Efendi (l. 1625)yi gryoruz. Devrinde tefsir, hadis ve fkhta derin bilgisiyle tannmtr. Yine yzyln banda btn slm dnyasnda tannm ve bn-i Kemal diye anlan Kemal Paa-zade emseddin Ahmed (l. 1534) ok ynl bir ilim adamdr. Din ilimlerdeki derin bilgisi yannda tarihilii ve airlii ile de tannmtr. Tevrh-i l-i Osman, Dvan ve Ysuf u Zleyhs tannm eserlerindendir. Yzyln byk limlerinden biri de tefsir, hadis, kelm gibi slm ilimlerde; gramer, edebiyat ve zellikle biyografi ve bibliyografya alanlarnda stad olan Takpr-zade smeddin Ahmed (l. 1561)dir. Pek ok kitabnn yannda Arapa olarak kaleme ald balca eseri ile tannmtr. 1558 ylnda tamamlad akaikun-Numniyyede, devletin kuruluundan eserin yazld tarihe kadar yetien 520 eyh ve ilim adamnn hayatlar hakknda bilgi vermitir. Gelibolulu Mustafa Surur (l. 1562) de yzyln tannm bilginlerindendir. Mderrislik, ehzade Mustafaya hocalk ve Nakibend eyhlii yapmtr. Otuz alt eserinden zellikle 1549da ehzade Mustafann eitimi iin yazd vezin, kafiye ve iir sanatlar hakknda bilgi veren BahrulMarif adl eseriyle ve alt ciltlik Mesnev erhi, Acibl-Garib, Bostan, Glistan, Hfz Divan erhleri ve ebistn- Hayliyle tannmtr. Knal-zade diye anlan bilgin ailesinden gelen Tezkire sahibi Hasan elebinn babas Knal-zade Ali Efendi (l. 1572), bu yzyln tanm, mderrislik ve kadlklarda bulunduktan sonra kazaskerlie kadar ykselmi bir ilim adamdr. Arapa, Farsa ve Trke iileri vardr. Yzyln tannm bilginlerinden biri de Kemal Paa-zade Efendiden yetien mderris, kad ve kazaskerlik yaptktan sonra Kanun devrinde 1545te eyhlislm olup 28 yl gibi uzun bir sre bu makamda kalan Ebussuud Efendi (l. 1574)dir. Muallim-i sn diye anlrd. En tannm eseri rdl-AklisSelm il Mezyil-Kurnil-Kerm adndaki tefsirdir. Kanun, yazlmakta olan tefsiri bitmeden grmek istemi, cz cz temize ekilip kendisine sunulduunda Ebussuud Efendinin maan gnde 200 akeden 500 akeye karmtr. Bunlardan baka Cell-zade Salih Efendi, Mustafa Bostan Efendi, Nev, Fevr, Azm, Ahter Mustafa Efendiler yzyln byk ilim adamlarndan; Pir Reis, Seyd Ali Reis, corafya konusunda eserleri olan tannm kaptanlardandr.

IX

On altnc yzyln byk tarihileri olarak en bata Kemal Paa-zade, Hoca Saadeddin, Lutf Paa, Selnik, Gelibolulu lyi saymak gerekir.

Edeb Durum airlerin hayatlarndan bahsedip eserlerinden rnekler veren uar tezkireleri gelenei, Anadolu Trk edebiyatnda ilk kez bu yzylda grlr. Trn bu yzyldaki nc isimleri, kendilerine Herat okulu diyebileceimiz Cam (l. 1492)nin Bahristnn, Devletahn Tezkiret-uarsn ve Nevynin Meclisn-Nefisini rnek almlardr. Fakat bu ilem zamansz bir taklit deil, bir ihtiyacn cevabdr. Seh Beyin (l. 1548) Het Bihit adn verdii kitab Anadolu iir sahasnda yetien airlerden sz eden ilk tezkiredir. Seh Bey airler hakknda fazla bilgi vermese de Anadolu Trk edebiyatnn balang devrinde yetien en eski airlerini unutulmaktan kurtarm olmakla, tezkiresi ok kullanlan nemli kaynaklardan biri olmutur. Yzyln ikinci tezkirecisi Kastamonulu Ltif (l. 1582), kendi de iir syleyen ama daha ok nesri ile tannm bir kiidir. hayat deiik yerlerde, daha ok Rumeli eyaletlerinde ktipliklerde gemi, doksan yan amken Msrdan Yemene giderken bindii geminin batmasyla boulmutur. Ltif Tezkiresi airleri abece srasna gre veren ilk tezkiredir. On altnc yzyln bir baka nemli tezkiresi de k elebi (l. 1571)nin Meir-uar adl eseridir. Medrese renimi grd hlde mderrislik yapmayan ve bir sre ktipliklerde alan k elebi, sonunda Silivri Kadl ile kadlak mesleine balam ve doum yeri olan skpteki son kadlndan lmne kadar, ok deiik yerlerde kadlklarda bulunmutur. Sultan I. Murad devrinden, tezkirenin yazld 1568 ylna kadar yetien 450 kadar air hkakknda bilgi vermitir. Bu yzyl bilginlerinden Knal-zade Ali elebinin olu Hasan elebi (l. 1604) de tannm tezkire yazarlarndandr. iirle uramsa da iirleri fazla tutulmamtr. Sultan II. Murad devrinden balayarak 631 air hakknda bilgi verdii tezkiresi, en nemli eseridir. Hasan elebi Tezkiresi, Ltif ve k elebinin eserlerinden sonra yzyln nemli tezkirelerinden saylr. On altnc yzyl tezkirelerinden biri de Badatl Ahd (l. 1598)nin Glen-i uarsdr. Badatl olan Ahd, 13 yl sren bir yolculuk srasnda stanbula da gelmi, burada airlerle tanm, onlarn toplantlarna katlmtr. Yetitii kltr evresinden olmalar dolaysyla Ahd, 16. yzylda Osmanl lkesine gelen Acem airlerine zel olarak alka gsterir ve bunlarn ou hakknda edebiyat tarihimizdeki tek kaynak durumundadr.

Klsik Trk iirinin zellikleri Trk edebiyat ilk yzyllarda ran edebiyatnn tesirinde gelimeye balam, Trk airleri usta buldikleri ran airlerini kendilerine rnek alarak onlara benzemek ve onlara yetimek iin uramlardr. On altnc yzylda ran airlerinin etkileri srmekle birlikte artk Fuzul, Hayal, Bk gibi iire yn veren airler yetimitir. Bu yzyl iiri, aruzun kullanlndaki ustalk ve iir tekniinde eriilen mkemmellikle, ahengiyle en parlak ve en olgun devrini yaamtr. Divan iiri bu yzyldan balayarak sembollere dayal kavramlardan oluan bir iir zellii kazand. airlerden biri tarafndan kullanlan orijinal bir imaj, srekli tekrarlanarak mazmunlat. Bu yzylda kaside, gazel ve mesnevde byk airler yetimitir. Yzyln banda stanbula gelen Zt, iyi bir renim grmedii hlde yalnzca yaratlnn etkisiyle 30-40 yl boyunca btn airlerin hocas, yol gstericisi olmutur. Hayal Bey, Kanunnin en gzde airi olarak Ztyi unutturmu ve Osmanl iirinin sz sahibi, lkenin balca airi olmutur. Yzyln son 40 ylnda ise iir tahtna Bk oturmu ve tartmasz devrin sultanuuaras olmutur. Azer iir sahasnda stanbuldan uzak olarak yoksulluk iinde yetien Fuzul, hem bu yzyln, hem de sonraki yzyllarn en ok okunan, sevilen, tesirini eksiltmeden srdren airidir. Her devirde btn airlerin etkilendii ve mutlaka bir eyler ald tkenmez bir iir hazinesidir. On altnc yzyl hem nazm, hem de nesir alannda ortaya koyduu yzlerce edeb rnle kltrel alanda da zirvenin yaand bir dnemdir. Sanat ynnden de Trk mellifler, ran edebiyatnn ve ranl ustalarn glgesi olmaktan kendilerini kurtarmlardr. Sadece stanbul ktphanelerinde bu yzyla ait divanlarn says 100e yakndr. Divanlar yannda ak hikyeleri, mevlitler, din kitaplar, ehrengizler, gazavat-nameler, ski-nameler, tbb ve tasavvuf eserler, sr-nameler, fl-nameler, krk hadisler, hilyeler meydana getirilmitir. Nesir alannda ise tarihler, tezkireler, biyografi kitaplar, din eserler, tasavvuf kitaplar, siyaset-nameler, tp, corafya va matematik gibi bilimsel eserler, eviriler bol bol karmza kmaktadr. On Altnc Yzylda Yaam Divan airleri On altnc yzyl iir ve nesir ustalarnn kalburst isimlerini kronolojik olarak vermek, yzyln zenginliini gstermek bakmndan uygun olacaktr. Nazm: erif (l. 1514), Ah (l. 1517), Nihan (l. 1519), Behit (l. ?), Tli (l. ?), Amr (l. 1523), Revan (l. 1524), Hatay (l. 1524), Suz (l.

XI

1524), Gvah (l. 1526), Lmi (l. 1532), Fign (l. 1532), Kemal Paa-zade (l. 1534), Hayret (l. 1535), Meal (l. 1536), Usul (l. 1538), shak elebi (l. 1542), kr (l. ?), Zt (l. 1546), ahid (l. 1550), Nazm (l. 1555), Fuzul (l. 1556), Hayal Bey (l. 1556), Zaif (l. ?), Dukagin-zade Ahmed (l. ?), Fazl (l. 1563), Muhibb (l. 1566), Celil (l. 1569), Fevr (l. 1570), k elebi (l. 1571), Ubeyd (l. 1572), Emr (l. 1575), Helk (l. 1576), Rahm (l. 1576), Ageh (l. 1577), Yahy Bey (l. 1582), Makal (l. 1584), Azer (l. 1585), Muid (l. ?), Ulv (l. 1586), em (l. 1591), Kabul (l. 1592), Meyl (l. 1593), Cinan (l. 1592), emseddin (l. 1597), Nev (l. 1599), l (l. 1600), Bk (l. 1600), Rh (l. 1605), Vasf (l. ?), Hakan (l. 1606), Gazal (l. 1607). Nesir: Lmi, Kemal Paa-zade, Zt, Seh (l. 1548), Fuzul, Surur (l. 1562), Lutf Paa (l. 1563), Ali elebi (l. 1571), k elebi, Birgiv (l. 1574), Ltif (l. 1582), Feridun Bey (l. 1583), Mecd (l. 1590), Ahd (l. 1598), Hoca Saadeddin (l. 1599), l, Bk, Selnik (l. 1600), Hasan elebi (l. 1604), Muhy (l. ?), Vhid (l. ?), Enis (l. ?).

XII

Trk Edebiyatnda Vahdet Mahlsn Kullanan airler Kaynaklarda hayat ve eserleri ile ilgili pek fazla bilgi bulunmayan Vahdet, klsik Trk edebiyatnn az tannan airlerindendir. Bu mahls kullanan birden fazla airin olmas, kaynaklarda dahi bu airlerin kartrlmasna neden olmutur. Tez konumuz olan divan airi Vahdetyi tespit ederken kaynaklarda bulduumuz dier Vahdetleri ksaca tantmak doru olacaktr. Vahdet: Yenipazarda domutur. Eserleri ve hayat ile ilgili geni bilgi bulunmayan air, yazs gzel olduundan dolay divan ktibi olmutu. Vefat tarihi ve yeri bilinmemektedir.2 Vahdet: Kazvinde domutur. Asl ad Mr Mehmeddir. IV. Muradla Badattan stanbula gelmi, kapcba olmutur. Eserleri, hayat ve vefat hakknda ayrntl bilgi yoktur.3 Vahdet: stanbulda domutur. Rivayetlere gre Kuloullarndandr. Sipahi olmu, Yemene gitmitir. Bir ara Zarif Hasan Efendi Tekkesine girip Halvet olmutur.4 Vahdet: Hayat, grevleri ve vefat hakknda bilgi bulunmayan airin Badatta doduu bilinmektedir.5 Vahdet: stanbulda domutur. Asl adnn Ahmed olup Hsam-zade sanyla tannd bilinmektedir. Baz byk kazalarda kadlk yapt kaydedilmektedir.6 Vahdet: Asl ad Osmandr. skpte domu, Edirneye yerlemitir. Hayatn Edirnede srdrm, 1135/ 1722de bu ehirde lmtr. Kabri, Aye Kadn Han yanndaki kabristandadr.7 Vahdet: Ebu Bekir Efendi sanyla bilinir. Nil Abdullah Paann babas, serdengeti aas Hac Halil Aann olu olup 1137/1724-25te domu, 1155/1742de kethda kalemine girip sonra mhimmenvis olmutur.

Tezkirelere Gre Divan Edebiyat simler Szl, haz. Haluk pekten, Mustafa sen, Recep Toparl, Naci Aksu, Turgut Karabey, Ankara: KTB yayn, 1988, s. 513-514. 3 A.e, s. 513-514. 4 A.e, s. 513-514. 5 A.e, s. 513-514. 6 A.e, s. 513-514. 7 Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nil, haz. Cemal Kurnaz, Mustafa Tat, Bizim Bro yay., Ankara 2001, c. II, s. 1156.

XIII

Kardeinin riyasetinde kesedar olup sonra bamukabele ile hcegna dahil olmutur.8 Vahdet: Doumu ve hayat hakknda bilgi bulunmayan Vahdet ile ilgili rivayetler, mderris ve kad olmas, 1079/1668-69da vefat etmesi ile snrldr.9 Vahdet: Hat sanatn renip mehur bir hattat olmutur. Terifat kalemi halifelerinden olup eshm- ummiyenin yazlarn yazmak zere Avrupaya gnderilmi ve oradan dnmtr. Vefat hakknda bilgi yoktur.10 Vahdet: Dimetokaldr. 1038/?-1060/? Tarihleri arasnda Previ postniinlik hizmetinde bulunmutur. Bekta olduu sylenmektedir. Bosnal Vahdetye ait olan bir terci-benddin Bektalere arasnda Dimetokal Vahdet namna yi olduu bilinmektedir.11 Vahdet: Krehir/Mecidiye [iekda]/Korkurludur. Hayat hakknda bilgi ok snrldr. 1868 ylnda domutur. Kk yata babasn kaybetmi ve amcas k Osman tarafndan yetitirilmitir. Babasnn da k olduu ve Vahdet mahlsn kulland sylenir. Ne zaman ve nerede ld bilinmemektedir.12

8 9

Mehmed Sreyya, Sicill-i Osmn, Tarih Vakf Yurt Yaynlar, c. 8, s. 1647. A.e, s. 1647. 10 A.e, s. 1647. 11 Saadettin Nzhet Ergun, Bekta Edebiyat Antolojisi Bekta airleri ve Nefesleri, Maarif Kitaphanesi, stanbul (tarihsiz), s. 231. 12 Vahdet mad., Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi: Devirler, simler, Eserler, Terimler, Dergh yay., c. 8, s. 497.

XIV

I. BLM

BOSNALI VAHDETNN HAYATI VE EDEB KL

Hayat: Kaynaklarda doduu yer ve tarih hakknda herhangi bir bilgi bulunmayan airin 16. asrda Bosnada yaam, mehur ve muktedir Huruf airlerinden birisi olduu bilinmektedir. Bosnadan ne zaman ayrld, baka bir yere gidip gitmedii, lmyle ilgili kaydedilen Ereliye ne zaman ve ne sebeple gittii konusunda hibir bilgi mevcut deildir. Hemen hemen btn iirlerinde aruza hakimiyetinden, cokulu syleyiinden yola karak, kaytlarda rastlanmasa da, en azndan iir konusunda iyi bir eitim ald sylenebilir. Yine, Arapa ve Farsa kelimeleri ok kullanmasndan, zaman zaman ok kullanlmayan ve az bilinen kelimeleri tercih etmesinden ve Farsa tamlamalara ska yer vermesinden hareketle onun, Arapa ve Farsay da ok iyi rendii anlalmaktadr. Ancak kimlerden ders ald, nasl bir eitim grd konusunda kesin bir bilgi mevcut deildir. Dzenli bir eitim almam olsa bile kendi kendisini en iyi ekilde yetitirmi olduu grlmektedir. Huruf olduu, Balm Sultan mritlerinden Sersem Ali Babaya intisap ettii, Hac Bekta Velyi metheden bir terci-bendinden aka anlalmaktadr. Bu manzumeyi Saadettin Nzhet Ergun, ilk nce Dimetokal Vahdetye kaydetmi,13 ancak daha sonra Bosnal Vahdetye ait olduunu anlayp, Daha eski devirlerde yazlm mecmualarda da ayn iirin kaytl olduunu grnce bu ayiann esasszl anlald. Esasen manzumedeki ifade, tamamiyle Huruf Vahdetye yakacak bir tarzdadr14 diyerek bilgiyi dzeltmitir. Hayatnn detaylar hakknda fazla bilgi bulunmayan Vahdetnin Erelide 1598de vefat ettii kaynaklarn ortak rivayetidir.15

13 14

Saadettin Nzhet Ergun, Bekta airleri, stanbul: Maarif Vekleti yaynlar, 1930, s. 390-392. Saadettin Nzhet Ergun Bekta Edebiyat Antolojisi Bekta airleri ve Nefesleri, s. 231. 15 Riyaz, Riyz-uar, Sleymaniye Ktp. Lala smail Efendi Bl. Nr. 314, vr. 147a; Saadettin Nzhet Ergun, Bekta Edebiyat Antolojisi..., s. 231; Mehmed Sreyya, Sicill-i Osmn, s. 1647; Vahdet mad., Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi, stanbul: Dergh yaynlar, 1998, c. 8, s. 497.

XV

Edeb Kiilii

Tezkirelerde veya dier kaynaklarda Vahdet ile ilgili olarak ok fazla bilgiyle karlalmad gibi, iiri ve airlii ile ilgili de yeterli bilgi yoktur. Bekta airi olan Vahdet, Fazlullah Hurufnin grlerini benimsemi, bunu da iirlerine yanstmtr. zellikle Huruflik grn iledii iirleri retici niteliktedir. Bu irlerin temelinde insan vardr. Ona gre insan, birtakm remizlerden, hafrlerden oluan bir btndr. Temelinde btn bunlar Allah' yanstr. Ancak Allah' ve insan anlayabilmek iin bu rumuzlara dayal metinleri iyi okumak, doru tahlil etmek gerekir. Aadaki beyitlerde ise air, her eyde Allah' grme dncesini gnezerre ilikisi iinde, zerrede gnei grme rnei ile vermitir: Cn gz aup eyle bu eyvn tem Her errede urd-i cihn-tb- hveyd (K. 2/1) Her errede gn gibi tecell ider Allh Dil yinesin ldu ise f u mcell (K. 2/10) Btn mutasavvflarn hareket noktas olan Allah akna ulaabilmek iin bu dnyann btn gsteriinden uzak durma, kendi benliinden vazgeme dncesi Vahdetnin iirlerinde de grlmektedir. Aadaki beyit, bu dncenin yansd beyitlerden biridir: Yolu gerek irmek dilesen lem-i arfa Tecrde iri kim ola tefrd-i hveyd (K. 2/6) Onun iirlerini daha iyi anlayabilmek iin Huruflik hakknda bilgi sahibi olmak gerekir. Bu sebeple burada Huruflikle ilgili ksaca bilgi vermek yerinde olacaktr.

Huruflik: Bu inan sistemine gre varln ortaya kp grnmesi sesledir. Sesin geliiminden sz ve dil oluur. Bu ise insana mahsus bir zelliktir. Sz ve sesin temeli harfe dayanr. Bundan dolay harfler kutsaldr. Bu harfler ile tasavvuf mahiyette eitli tevil ve izahlar yaplmaya allr. Harflerin mistik mahiyetteki

XVI

nemi, eitli ekillerde nceden de var olmakla birlikte, bunlarn bir inan sistemi hline geliini Huruflikte gryoruz.16 Arapada 28 harf vardr. Hz. Muhammed 28 harfle konumutur. Kuran bu harflerden meydana gelmitir. Farsada ise 4 harf ilvesiyle (p, , j, g) 32 harf vardr. Huruflikin kurucusu Fazlullahn Cvidan-name adl eseriyse 32 harften oluur. nsann yznde 2 ka, 4 kirpik, 1 sa olmak zere 7 siyah hat vardr. nsan bu 7 siyah hatla doduundan bunlara ana hatlar denir. Bunlar, hatlar ve yerleri bakmndan hesaplannca 14 olur. Erkeklerde ergenlikten sonra kmaya balayan 7 hat daha vardr. Bunlar ise; sa ve sol yanlardaki 2 byk, 2 sakal, alt dudak altndaki sakal ve 2 burun hatlardr. Bunlara da baba hatlar denir. Bunlar da hatlar ve yerleri bakmndan hesaplannca 14 olur. Tamam 28 eder. Bu say Kurann 28 harfine mukabildir. Alt dudak altndaki hat ve sa ortadan ikiye ayrlrsa 8er olur ve toplam 16 eder. Hatlar ve yerleri bakmndan hesaplannca 32 eder. Bu say da Cvidan-namenin yazld 32 harfe tekabl eder. Kurann z olan Fatiha suresi 7 ayettir. Bu sure, yzdeki 7 hatta mukabildir. Fatiha okunduktan sonra ellerin yze srlmesi de buna iarettir.17 Huruflik bylece btn din hkmleri 28 ya da 32ye tatbik eder ve bu harflerin de insanda olduunu kabul eder. Kuranda geen btn fazl kelimeleriyle Fazlullahn kastedildiine inanan, onu Allah'n zuhuru eklinde gren Hurufler, Fazlullahn baeseri olan Cvidan-nameyi kutsal kitap olarak tanrlar. Bu ve bunun gibi grlerinin eriata aykr olduu ynnde limlerin ve slm hukukuyla ilgilenen fukahnn gr bildirmesi zerine Timur tarafndan takibata maruz kalan Fazlullah, Timurun olu Miran ah tarafndan yakalanp Alncak Kalesine hapsedilmitir. Yarglama sonunda eyh brahimin kads Beyazdn fetvasyla ldrlmtr.18 Arapadaki 28 harfe Farsada olup Arapada bulunmayan drt harfi ( )harflerinin eklenmesiyle bulunan 32 says Huruflikte nemli olduundan eitli tasavvuf mahiyetteki hususlar sembolik bu ifadelerle aklanmaya allmtr. Vahdet de btn iirlerinde olmasa da baz beyitlerde bu ifadelere yer vermitir: Cmi cem-i ktb s v d arf old vel Cmi s v d arf old dil noa-i b (K. 1/7) ta dall olma in fal- aaddan mula S v d nua bedel s v d a geldi nin (K. 6/36)

mil elebiolu, Harflere Dair, Eski Trk Edebiyat Aratrmalar, MEB yaynlar, stanbul 1998, s. 602-603. 17 Abdlbaki Glpnarl, Huruflik Metinleri Katalou, TTK yaynlar, Ankara 1973, s. 18-19. 18 Hsameddin Aksu, Huruflik mad., DA, stanbul 1998, c. 18, s. 397-412.

16

XVII

r mjgnu d em ebya v esvedi Unurndan s v d v fal- aamdan murd (G. 7/4) air, Hz. Alinin srlarnn topland yer olarak Hac Bekta Velyi gsterir. Yine Hz. Muhammedin nn grn alan olarak da Hz. Aliyi gsterir. Vahdet, iirlerinde insanla yaratcy birletirmeye alr. Ona gre Allah, Hz. Alide tezahr eder. Kif-i srr- suan bb- ulm- Amed Vl- t- aaddan ul hvellhu aad Vaf- tnda nzl eyledi Allhu-amed Nu- adur fat Lem-yelid ve lem-yled Lem-yekn dirsem olur aa leh kfven aad Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali (Musammat 13/3) zelllikle son msralarda Hakkn srr, Hz. Muhammedin (znde grlen) nuru, Allah'n arslan olan Alidir denilerek bu dnce pekitirilmitir. Vahdetnin dili Huruflik grn iledii iirlerinde yer yer arlar: Noa mel urf old kelm- melf ehidellhu al innehu vhid al

(K. 1/9)

air, baz beyitlerinde zincirleme tamlamalara da yer vermitir: Kelm- fal- Yezdnem ki ayn- uvvet-i tam Baa inkr iden inkr ider elf- urna (G. 108/3) airin, Huruflikle ilgili grlerinin yer almad iirlerinde ise dili yumuak, akc ve itendir: Mihr-i rusrn ar itmedi ol mh baa li-i bat- siyh olmad hem-rh baa (G. 2/1) Samimi ifadelerle iinde bulunulan durumu olduka sade ve tabii bir slpla ortaya koyabilme slbunun sanki daha nceden hep rastladmz ifadelerle doluymu gibi gelmesi, onun iirlerinin sz doall bakmndan byk airlerin iirlerinden hi de aa kalr bir yan olmadn gstermektedir. Beyitlerde zaman zaman konuma diline yakn ifadeler grlr. am- zlf-i siyeh omaz elinden yaamu Dest-i ulminden anu h baa vh baa

XVIII

Kerem lufu o kimse grpdr ill An bir vech ile gstermed ey h baa Her ne kim ha anursam dilerin r- kr An virsn gzelm aret-i Allh baa (G. 2/2, 3, 4) Beni derde giriftr eyleyen sensin uddan bul Baa noldysa old ey gl heb senden olmdur (G. 33/3) Vahdetdeki Hz. Ali ve on iki imam sevgisi, onun iirlerine de yansmtr. Aadaki manzume bu rneklerden biridir: aret-i bid Br eh-i ayl-i fuar aret-i Cafer-i d siper-i tr-i a Mi-i Km ile ol eh-i teslm-i r eh Tk ile N tc- rs- fa Cmlesi nr- ezel vf- srr- - Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali (Musammat 13/6) Vahdetnin dnya gr de iirlerine yansmtr. Ona gre btn ilerde maksat, Allah akna, Allah'a ulamaktr: aat iki lemden ara bir yr- dil-cdur alan Vadet vellhi cmle itibridr (G. 11/5) Fal- Yezdnu ul urbnyuz ey Vadet ki lem ire andan ayr mevl bilmezz (G. 41/14)

XIX

VAHDETNN DVANI
1. Divann ekil zellikleri: Tertip ekli Klsik edebiyatmzda bir divan meydana getirilirken genellikle nce bir dibace ksm yer alr va airler burada kendi hayatlaryla, eserleriyle, iir ve edebiyat hakkndaki dnceleriyle ilgili bilgiler verirler;19 daha sonra da iirler belirli bir dzen iinde sralanr. Bu dzene gre bir divanda srasyla u blmler bulunur: 1. kasideler, 2. terci-bend, terkib-bend, 3. kk mesnevler, 4. tarih manzumeleri, 5. musammatlar, 6. arklar, 7. gazeller, 8. mukattaat (ruba, kta, nazm, d-beyt, tuyu), 9. mfredt. Bu ekilde dzenlenen divanlara mrettep, buna dikkat edilmeden meydana getirilenlere ise gayr- mrettep divan ad verilir. Vahdet Divan, elimizdeki mevcut nshalardan hareket edilirse klsik edebiyatmzdaki anlaya gre gayr-i mrettep bir divandr. Bu hkme, eer divann bizim tespit edemediimiz mrettep bir nshas yoksa, ki varl muhtemeldir, mstensihden kaynaklanan bir durum sz konusu deilse varlabilir. Kaside ile balamakla birlikte kasideler bitmeden musammatlara ve gazellere geilmitir. Gazellerde de balangta harf sras alfabetik olarak gzetiliyormu gibi grnse de zaman zaman daha nceki harflerde bulunmas gereken gazeller sonraki harflerde yazlmtr. Gazeller iirisinde tekrar kasidelere geilmesi de Vahdet Divannn gayr- mrettep bir divan olduunun bir dier kantdr. 1.2. Nazm ekilleri Bosnal Vahdet, divannda klsik Trk iiri nazm ekillerinden kaside, muhammes, tahmis, msebba, msemmen, terci-bend ve gazeli kullanmtr. Kasideler: Divanda toplam 7 kaside vardr. Beyit saylar 16 ila 46 arasnda deimektedir. Kasidelerde btn blmleri bulmak mmkn deildir. Tasavvufun, zaman zaman Hurufliin etkisi zellikle kaside ve musammatlarda grlr. Muhammes: Toplam 3 muhammes bulunmaktadr. Muhammeslerde, insann kendini tanmas temel olarak alnmtr. nc muhammeste Vahdet, Hz. Yusuf kssasndan da hareketle kendi iinde bulunduu durumu anlatr.

Bu konuda daha geni bilgi iin bk. Tahir zgr, Trke Divan Dibaceleri, KB yay. Ankara 1990.

19

XX

Tahmis: Divanda 7 tahmis vardr. Bu iirlerde tasavvuf dncesinin temel hareket noktas olan Allah'a va Onun akna ulama dncesi ilenmektedir. Msebba: Divanda 3 msebba vardr. lk msebbada konu Hz. Ali ve On ki mamdr. kinci ve nc msebbalarda ise Huruflik ilenir. Msemmen: Divanda yer alan tek msemmende ise yine Huruflik konusu ilenmektedir. Terci-bend: Divanda 2 terci-bend yer almaktadr. Birincisinde Huruflik etkisi ok fazla grlmese de 2. terci-bendde Hz. Ali, On ki mam, Hac Bekta Veli konu edilmektedir. Gazel: Divanda 140 gazel vardr. Bunlarda temel konu aktr. Huruflik etkisi daha azdr. Daha ok ilh ak konu edilmekle birlikte, kimi zaman beer akn da ilendii grlmektedir.

1.3. Vezin Aruz vezni klsik iirimizde ahengi salayan en nemli unsurlardan biridir. Bu sebeple airler aruza nem vermiler ve iirlerinde btn aruz kalplarn kullanmaya gayret gstererek sanat glerini ispat etmeye almlardr. Vahdet, divannda Trk airlerinin iirlerinde genellikle tercih ettikleri remel ve hezec bahirlerini ok kullanmtr. Bu iki bahirden ise remel bahri ile yazd iirler daha oktur. Bu bahirle 5 kaside, 3 muhammes, 4 tahmis, 3 msebba, 1, msemmen, 1 terci-bend ve 83 gazel yazmtr. Remel bahrinin ise en ok feiltn feiltn feiltn feiln kalbn tercih etmi ve bu kalpla toplam 50 iir yazmtr. Remel bahrinde en ok tercih ettii dier kalp ise filtn filtn filtn filn kalbdr. airin ikinci olarak en ok tercih ettii bahir, hezecdir. Bu bahrin 4 kalbyla iirler yazmtr. Bunlar 2 kaside, 2 tahmis ve 43 gazeldir. Bu bahrin ise en ok mefln mefln mefln mefln kalbn kullanmtr. Bu kalpla 2 tahmis ve 24 gazel yazmtr. Vahdet, muzari bahriyle de 8 iir yazmtr. Bunlarn tamam gazeldir. Ayrca hafif bahriyle 1 terci-bend ve 4 gazel, mctes bahriyle de 1 tahmis ve 2 gazel kaleme almtr. 1.4. Kafiye ve Redif iirde ahengi salayan unsurlardan biri kafiyedir. Vahdetnin en ok rabet ettii kafiye eidi, aralarnda harekeli bir harf bulunmadan revi harfinden nce gelen , ve getirilmek suretiyle yaplan kafiye-i mreddefedir. Aadaki beyitlerde grlen kafiyeler bu hususa rnek tekil edecek mahiyettedir.

XXI

Burc- vechde tecell idben mihr-i cell Eyledi gzleri bn olana ar- ceml (K.4/1) Cmle eyda tecell eyleyen Sbn imi Emr nehy ibi ol aret-i Deyyn imi (K.7/1) Cmiul-cemu beyn muaf- ryu nedr Leyletl-sr rumz ser-be-ser myu nedr (G.12/1) Ar- adur a- vech istivsdur dell ki a itdi mbrek salarn nkim all (G.80/1) Sadece bir uzun nlden meydana gelen kafiyeler de mevcuttur. Dile reh-ber olal besmele-i noa-i b Gnden ihr grnr emme t- yek-t (K.1/1) Gren dil-teneler destde dene ey amer-sm ayt bn anur barmalarudan eyledi icr (G.3/1) Redif, airin iirlerinde en ok grlen ahenk unsurlarndan biridir. Rediflerin genellikle mstakil bir kelimeden gelmesine zen gsteren air, sadece ekle yaplan redifleri az da olsa kullanmtr. Aadaki rnekler, Vahdetnin iirlerinde kulland bir kelimeden oluan rediflere rnektir. Hem-dem yr u muib olmazuz ndn ile Mnisz insna yodur imz eytn ile (Muhammes 2/5) Mihr-i rusrn ar itmedi ol mh baa li-i bat- siyh olmad hem-rh baa (G.2/1) Yukardaki beyitlerde olduu gibi airin redif kelimelerinin Trke olmasna zen gsterdii grlmektedir. Bunun yannda az da olsa eklerle yapt rediflerde ya da mstakil kelimelerden oluturduu rediflerde Arapa ve Farsa kelime ve eklerden yararlanmtr. Dest-bs- yre ulu olmadn say eyle kim d-i adur o mehle ahve-i kbr-y d (G.8/5) Gh olur Mr- belda Ysuf- gm-geteyin Gh olur Yabve mazn olup ser-geteyin (Muhammes3/1)

XXII

2. Dil ve slp zellikleri 2.1. Dil zellikleri Vahdetnin iirlerinde, zellikle Huruflikle ilgili manzumelerde olduka ar ve mulaktr. zellikle Arapa ve Farsa kelimeleri baz iirlerinde Trke kelimeler kadar sk kullanmaktadr: Py-ender-gil olup br- girn ekme Var sebk-br olgr eyleme zinhar ihml (K. 4/31) Bunun yansra sade, anlalr bir dille yazlm iirleri, zellikle gazelleri de vardr: Cnum aua urbn ideyin nolsa gerek Alnuma kilk-i a ekdgi resm olsa gerek (G.71/1) 2.2. slp zellikleri Vahdetnin ifade tarznda ayr slp dikkati ekmektedir. Birisi Huruflik ile ilgili metinlerdeki kapal, anlalmas g slp, ikincisi daha anlalr ve sade bir slp, ncs ise konuma diline yakn bir slptur. Konuma diliyle yazd iirler daha azdr. ara topra bana b v serv-i emen Yire gesn ad-i bllar reftrusuz (G.47/3)

3. Muhteva zellikleri Divan iirini besleyen en nemli kayank slm dinidir. slm inancn benimsemi olan toplumlarn hayat anlaylar, dnya grleri, inanlar, gelenekleri divan iirini beslemitir. Vahdet Divannda bu unsurlar grmek mmkndr. Ancak air, bunlarn yannda Huruflik inancn da iirlerinde yaatmtr. Vahdet Divannda Allah, Hz. Muhammed, Hz. Yusuf, Hz. Ali, Hz. Hasan ve Hseyin ile 12 imam, Leyl ile Mecnun, Kuran ve Cvidan-name konu edilmitir. Vahdetnin iirlerinde baka airlerin adlarnn gememi olmas dikkat ekicidir. Divanda yer alan am, Halep, Badat, Msr ve Horasan ise coraf unsurlardr.

XXIII

air, pek ok iirinde ak konusunu ilemitir. Ancak bunlarn byk blm ilh aktr: Fal- Yezdnu ul urbnyuz ey Vadet ki lem ire andan ayr mevl bilmezz (G. 41/14) Sen seni mav eyle a aprup cn u dili Vadet Allh in pendm saa budur faa (G. 60/4) Vahdetnin baz iirleri ise rindane kaleme alnmtr: ar ol cbbe v destr arfne yri Zhid biz an bir br- amat buldu (G. 67/4)

Sonu Vahdet, 16. yzyln ikinci yarsnda yaam bir airdir. Kaynaklarda hayat ve eserleri ile ilgili pek fazla bilgi yoktur. Vahdetnin lm tarihi, kaynaklarn zerinde ittifak ettii 1599 yldr. Yer olarak ise Ereli gsterilir. Vahdetnin bir divan olduu, eserleri ile ilgili edinebildiimiz yegne bilgidir. air, divannda kaside, muhammes, tahmis, msebba, msemmen, tercibend ve gazel trlerini kullanmtr. Divan, klsik tertibe uymamaktadr. iirlerinin tamam dikkate alndnda genel olarak vezni kullannn baarl olduu sylenebilir. Vahdet Divan, muhteva asndan divan iirini besleyen slm inanc ile doludur. Bunun yannda air, Huruflik anlayn da iirlerine tamtr. Tasavvufun izleri de doal olarak iirlerinde grlr. Divannda kulland dil, Huruflik ile ilgili metinlerde zaman zaman olduka mulak olmakla birlikte, bunun dndaki iirlerinde sade, anlalr ve akcdr. Divanda hibir devlet byne yazlm medhiye bulunmamaktadr. Sadece Hz. Peygamberi ven naat vardr. Vahdetnin dili kullanma gcnn, divannda grdmz kadaryla Arapa ve Farsaya hkimiyetinin, akc ve cokulu iir syleme kabiliyetinin zaman zaman ortaya kt grlse de bu zelliklerin Hurufliin glgesinde kalm olduunu sylememiz hakszlk olmaz.

XXIV

II. BLM DVAN NSHALARININ TANITIMI VE METN TESPTYLE LGL HUSUSLAR

a. Nsha Tavsifleri 1. Sleymaniye Ktp. Haim Baba Bl. Nr. 85/2 (S) Kahverengi mein bir cilt iinde 36 varaktan ibarettir. 240x160-165x110 mm ebadndadr. 1a-11a yapraklarnda Resm Baba Divan vardr. Vahdet Divan ise 11b-36b yapraklar arasnda yer almaktadr. Olduka ypranm krem rengi kt zerine ift stuna 21-23 satrla talik hatla yazlmtr. stinsah kayd yoktur. Ba: Bi-smillhir-rahmnir-rahm Dile rehber olal besmele-i nokta-i b Sonu: Peymne ekp Vahdetye gl gibi ol yr Meclisde glp oynad mestne ald 2. Atatrk Kitapl Osman Ergin Bl. Nr. 226 (A1) Siyah bir mein cilt iinde 41 varaktan mteekkildir. 230x160-170-110 mm ebadndadr. Krem rengi kt zerine ift stuna 17 satrl talik hatla yazlmtr. Her manzumenin son beyti iki stunun ortasnda verilmitir. stinsah kayd yoktur. Ba: Bi-smillhir-rahmnir-rahm Mirat- cemlnde zuhr eyledi Mevl Sonu: Mrid-i kmil kelmn gevheri bk bilp G- cna Vahdetve an meng itmiz 3. Atatrk Kitapl Osman Ergin Bl. Nr. 1041 (A2) Kahverengi mein bir cilt iinde 37 varaktan mteekkildir. 200x140135x95 mm ebadnda, krem rengi kt zerine cetvel ierisinde ift stuna 17 satrl talik hatla yazlmtr. Her manzumenin son beyti iki stunun ortasnda verilmitir. stinsah kayd yoktur.

XXV

Ba: Dile rehber olal besmele-i nokta-i b Gnde izhr grinr emme zt- yekt Sonu: Mazhar- nr- neb mahzen-i esrr- Ali Pr-i erkn- tarkat Hac Bekt Vel Hayatnn detaylar hakknda kaynaklarda fazla bilgi bulunmayan Vahdetnin divannn nsha saysnn da bu kadarla snrl olmayaca muhakkaktr. Mellifin kendi hatt- destiyle kaleme ald nsha bulunamamtr. Bunun gibi, tarafmzdan tespit edilen nshalar haricinde, zaman iersinde kayp ve zayi olmu veya muhtelif ahslarn ahs ktphanelerinde mahpus kalm baka nshalarn da bulunduu ihtimal dahilindedir. Zira belirttiimiz A1 nshasnda baz kelime ve msralarda farkllklar olduu iaretlenmi ve bu farkllklar hemen kenarda belirtilmitir. Bu hliyle nshann baka bir nsha ile batan sona mukabele edilip farkllklarn bir bir gsterildii anlalmaktadr. Buradaki farkllklar elimizdeki dier nshalara tam olarak uymamaktadr. Dolaysyla bizim ulaamadmz, en azndan bir nshann daha var olduu kuvvetle muhtemeldir. Buradaki baz farkllklarn, beyitin anlam ve vezin bakmndan dierlerine gre daha uygun olduu grlmtr. Bu sebeple A1 nshas zerinde gsterilen bu farkllklarn ayr bir nsha olarak deerlendirmeye tbi tutulmasnn uygun olaca kanaatine varlmtr. Buradaki farkllklar dipnotlarda A3 rumuzuyla belirtilmitir. Var saylan bu nshann farkllklar haricinde A1 nshasyla benzerlik gsterdii anlalmaktadr. Vahdetnin, deiik mecmualarda da divanndan alnm iirleri bulunmaktadr.

b. Tenkitli Metnin Kurulmasnda Takip Edilen Metodlar

A. Trke baz ekler ve kelimelerin imls Ekler: Vahdet Divan, 16. yzyln ilk yarsnda kaleme alnm bir eserdir. Bu dnemde daha ok eklerin eski eklinin muhafaza edildii mahede edilmektedir. sim ekim ekleri a. Akkuzatif (ykleme) hli: smi cmlenin nesnesi hline getiren ve ykleme fonksiyonu tayan bu ek, dzlk-yuvarlaklk uyumuna gre deil,

XXVI

sessiz harfle biten kelimelere sadece , -i; sesli harfle bitenlere ise y, -yi getirilmek suretiyle yazlmtr. Srr (K. 4/17), gzleri (K.4/1), sflyi (K.6/2). b. Lokatif (bulunma) ve ablatif (uzaklama) ekleri: Bu eklerin imlsnda sadece dli ekilleri ile karlald iin da, -de, -dan, -den eklinde okunarak, tli ekilleri kullanlmamtr. Didigmden (K.6/7), manda (K.7/2),adan (G.14/2) c. Genitif ekleri: Bu ek, yuvarlak vokalli olarak u, -, -nu, -n eklinde yazlmtr. Mazlmu (K.7/14), olanu (Muhammes/2). . yelik ekleri: Birinci ve ikinci ahslarn teklik ve okluk hllerinin yardmc vokalleri yuvarlak ekliyle yazlmtr. Vcdum (Muhammes 3/5) rifler (Muhammes2/3). nc teklik ahs iyelik ekinin sesli harfi ise her zaman , -i, -s, -si eklinde dz-dar olarak yazlmtr. Sultnsn (Tahmis5/3) d. Soru eki: Bu ekin vokali daima , -i eklinde dz-dar olarak yazlmtr. Minnet mi (G.1/2), ta m (G.7/12). e. ahs ekleri: Birinci teklik ahs ekinin vokali dz-geni olarak a, -e eklinde yazlmtr. Aynyam (G.12/5). Birinci okluk ahs ekinde yuvarlak vokal kullanlmamtr. Ecnihyuz (G.17/5). f. Bildirme eki: Bildirme ekinin daima yuvarlak sesli olan ekli kullanlmtr. Gibidr (G.20/5).

Yapm ekleri Metinde geen yapm eklerinin yardmc vokalleri dzlk-yuvarlaklk uyumuna gre yazld. Yazlur (G.62/1).

Fiil zaman ekleri a. Geni zaman: Geni zaman eki olan rnin alm olduu yardmc vokal, yuvarlak olarak ur, -r eklinde ve ar, -er eklinde dz-geni yazlmtr. Yatur (G.39/5), ider (G.34/10). b. Gemi zaman: Gemi zamann rivayeti -m, -mi dz-dar vokalli olarak yazlmtr. Eylemi (G.58/5), olmdur (G.33/5).

XXVII

Partisip ekleri -dk, -dik, -duk, -dk ekinin sadece yuvarlak vokalli olan ekli kullanlmtr. Geldgiycn (G.88/2), rtndgi (G.99/1).

Gerindium ekleri Bu ek up, p yuvarlak vokalli ve pli yazlmtr. Koyup (G.87/5), eyleyp (G.104/5).

Kelimeler Nshalardaki imllarna sadk kalarak dnem zelliini aksettiren baz Trke kelimeler aada rnekleri verildii ekilde yazlmtr: Yaral: yaralu (G.106/1), vermek: virdm (G.108/2), yer: yire (G.110/1), etmek: itmesn (G.110/2), kar: karu (G.115/3). Trke kelimelerin imlsnda uzatma kullanlmamtr. Dah (G.122/1).

Arapa ve Farsa baz terkip, ek ve kelimelerin imls a. Arapa terkipler u ekilde yazlmtr: fil-cmle (G.135/7), filhakka (Muhammes 1/6). b. Farsa isim ve hl kkyle yaplan birleik kelimeler tireli yazlmtr. P-besteyin (Muhammes 3/3), dil-suhteyin (Muhammes 3/4). Ancak ok kullanldklar iin gnmz Trkesinde allm olanlar tiresiz yazlmtr. Glistn (Msebba 2/2).

Eklerin imls Ayn iki kelimenin arasna bir edat getirildiinde tire ile ayrlmtr. Ser-ser (Terci-bend 1/4), nev-be-nev (G.12/8).

Kelimelerin imls

XXVIII

a. Arapa ve Farsa kelimeler orijinal okunular ile yazlmtr. Tli (G.2/1), cevnum (G.10/4). b. Hakk, zann, hatt gibi sonu ikiz konsonant ile biten kelimelerin sonundaki bu harfler, beyit ierisinde vezne gre ift veya tek yazlmtr. Hak (G.13/7), Hakk (G.41/2). c. (G.45/5). Ak kelimesi dar vokalli olarak iml edilmitir. Ik (G.43/2),

. Arapa ve Farsa kelimelerde geen uzun sesliler, harfin zerine konulan uzatma iaretiyle gsterilmitir. Huttula (G.15/3), ddr (G.17/1). d. uzun iler ise eklinde gsterilmitir. Yakn (G.19/3), dakk (G.51/3).

B. Teknik zellikler 1. Tenkitli metnin kurulmasnda eldeki nshalarn karlatrlmasyla Vahdetnin kendi yazd divanna yaklalmaya allmtr. Bunun iin karlatrma yaplrken nshalar arasnda vezin ve anlam bakmndan en uygun olan kelime metne alnm ve dierleri dipnotta nsha fark olarak gsterilmitir. 2. Nsha farklar belirtilirken, farkllk bulunan ksmn nce kurulan metin iindeki ekli yazlp iki nokta st ste konulduktan sonra dier nshalardaki farkllklar belirtilmi ve hemen yanna da nshann rumuzu kaydedilmitir. 3. Kurulan metinde olup dier nshalarda bulunmayan kelime, msra ve beyitler o nshann rumuzunun yanna eksi (-) konarak belirtilmitir. 4. Nsha farklar gsterilirken ayn beytin bir msrandaki birden fazla deiiklik arasna (/), msralar arasndaki farkllklar belirtmek iin ise (//) iareti konulmutur. 5. Her manzumenin divan iindeki yeri blme gre numara sras ile verilerek belirtilmi ve sra numarasnn hemen altna da vezni yazlmtr. 6. Metinde az da olsa karlalan vezin bozukluklar, anlam da dikkate alnarak giderilmeye allmtr. Bu hususta eklenen ses, hece ve kelimeler keli parantez [ ] iinde, metinden karlan ses, hece ve kelimeler ise parantez ile ( ) iinde gsterilmitir. 7. Metnin kuruluunda tenkitli basm yaplan ilm eserlerde kullanla gelen transkripsiyon sistemi uygulanmtr.

XXIX

EVRYAZI ARETLER

A, a, E, e B, b P, p T, t , C, c , , , D, d , R, r Z, z J, j S, s , , , , , , , , F, f , K, k, L, l M, m N, n V, v

XXX

H, h, a, e , , Y, y , ,

III. BLM VAHDET DVANININ TENKTL METN

-2-

[KASDELER]

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Dile reh-ber olal besmele-i noa-i b Gnden ihr grnr emme t- yek-t Noa-i ta urf old ft- ezel Elif b ile tdan ne ki vardur tb Gz a da ibrete ba gr ne imi srr- urf ft- t- msemm degl ill esm Ar ld yzini kend szinden bize a Szde yz olmaya ill ki li-y man Lafz u many bilp t u ft- mula Aladm nidgini er u beyn kef-i t Sre-i Sebal-mesn Fti-i mml-kitb ihre-i mh u nin a- ud nr- hd Cmi cem-i ktb s v d arf old vel Cmi s v d arf old dil noa-i b Noa-i t old tekellm kelm aa ft Buna ciz degl inkr kes al at Noa mel urf old kelm- melf ehidellhu al innehu vhid al?? Minnet ol aa ki t v ft vhiddr hidz vadetine cn u glden a

10

K1: 1b A1, 1b A2, 1b S. tb: y A1, aya A2. 4 szinden: yzinden A2, S. 6 Sebal-mesn: Sebl-mesn A2, S // nin: n A1.
2

-311

Vadet-i t u ft ne bilr ol chil Ki ide lafa gelp man in t ad Ten gzi grmez imi t u ft- a Nitekim derk idemez man v laf am Lk am didg kimler imi dirse eger Dile imdi ki budur l tarf-i bin Ehl-i man geinen yani ki sm- cehhl Kanlaru nm olupdur ulem v fual a r eyleye ol fal u hnerden kiiyi Ki vire ibine kibr urr ile riy Bu adar kibr fult u urr ile dolan Enbiy srrna vri ola bunlar Biz ki mehdumuzu hididr kevn mekn Biz ki medllumuzu dli durur fal- ud Biz ki urn- adm ezel maharyuz mmehtna olup rci u menb- ud Mddemuz adem-i arf noa bai iken a mdur ki ideler inkr ile n-a dav hid uccet ile bit iken al- hd Selb idp uccetimz yo yire dirler l l L diyenler suan- fal- udya mula Kfir mrik olurlar an seyf-i ill Keselm pn ecr- ab-i emru Yaalum nr- leya yetela att Her ey alna ide vati ile t ki rc Nr nra ulaa ke de fey-i sem

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

13 16

didg: didgin A2 // bin: dny A1, A2. dolan: dil A2. 18 ud: zr S.
19

arf u noa bai: arf u n san A2, andn ba S.

-4-

24

Nr- err- beldan ola pkze cihn Yer yzi fey-i sem ile bula nev nem are are dklen arf n kilkinden Dmen bana ob barna odur meel aner tr ise bir t-i d serdr ba alem laf u san a u urf u in Mddes var ise mnkir-i b-dn eger Pene pene olalum t gr eyle keyfe ye tden artu olur ise nola avm-i ad Esedullh Alidr fuarya melc Mrdeler eyler iken dem-be-dem ey dil iy Nefesm dirisidr imdi felekde s Hem-cenhum olal zlf-i hmyn- abb anadumla uuyor f- ufuda An
2

25

26

27

28

29

30

Mefl mefl mefl feln

1

Cn gz aup eyle bu eyvn tem Her errede urd-i cihn-tb- hveyd ll old vcd- aa esm-y ilh Esm-y ilhye ll old bu ey tnda andr zi yo aa taayyn Bn u udvend tebrek v tal

25 26

: -S. : Sde 27 sradadr // in: iml A1, A2, S. 27 : Sde 26 sradadr // gr eyle: krye ile S. 28 artu: artuda A1, A2, S. K2: 2a A1, 3a A2, 12b S. 1 gz: gzin S // her: mcmer S. 2 ll old: Bu ll- S.

-54

Her ret ile gsteren ynedr amm retde iki manide bir esm v msemm Gel lem-i a bulasn devlet irfn Alyla kolan old den olmad dn Yolu gerek irmek dilesen lem-i arfa Tecrde iri kim ola tefrd-i hveyd Grmez misin eyy aatde aaddur Add eylese amm ki olur l-yetenh Yani ki ay nr- dil cn- azzem Bu vadet-i arf ire budur maad- a Efn-y vcd ile vcdn aa apur F olsun in ehline l ile ill Her errede gn gibi tecell ider Allh Dil yinesin ldu ise f u mcell Envr- hviyyet amu eyda taayyn Aynen v aynen v mumen v devm Tevd-i ud tna nisbet bu muarrer Birdr amu mecl ile bu esfel al Bir cm- af n idben mest olagr kim yed olasn nu- Mes gibi gy Meydn- marifle ayda bahdur Ol kimse durur kim ya eklin ide ifn

10

11

12

13

14

5 6

: -A2, S. lem-i arfa: hest-i arfa A2 // tecrde iri kim ola tefrd-i hveyd: tecrd ola gr kim ola

tevd ile peyd S. : -A2. 9 ehline: al ile S.

7 10 11

tecell ider Allh: tecell-i a ile S. taayyn: muayyen S. 14 eklin: nefsin A2, S.

-615

el-Minnet lillah ki tal v taaddes Fal- aadu bendesiyz b-men b-m Cnn yzini Vadetiy cmlede gel gr Merdmlerini ldu ise nergis-i bn
3

16

Mefl mefl mefl feln

1

Mirt- cemlde uhr eyledi Mevl yt- uudadur esm v msemm Mene-i ezel afa-i snde ser--ser Nu u ftu knhi ile eyledi peyd - ile Y-Sn muaa ruu zre Bed-ry gibi a- siyhuda hveyd Mukem mtebih maall le mub Mfredle mrekkeb yine ol uccete im Esm-y kl nsasdur vech-i erf aan v admen v mbnen v mnr udret alemi defter-i snde ser--ser ikmet raamn vati ile eyledi peyd Esm v msemm yine sensin b-aat Avnen v amen v cellen v kebr

15 16

fal- aadu: fal- vidin A1. cnn: cn S / yzini: yzi A2 gel gr: gr kim S // merdmlerini: merdmleri A1. K3: 1b A1, 3b A2, 12b S A1 nshas bu kaside ile balad iin kasidenin banda eserin ad olarak Dvn- Hazret-i Vahdet bal yer almaktadr. cemlde: cemlinde A2, S // uudadur: undadur A2, S.

1 2 3

ser--ser: mretteb A2, A3, S // nu u: nu A2, A3 / peyd: in A2, A3, S. siyhuda: siyhnda A2, S. 4 ol: bir A2, A3, S. 6 ser--ser: mretteb A3 // raamn: raamu A2, S / vati: diatle A3.

-78

f- adem ayn- vcdu durur el-a Nu- dehende da ey cn aa An tna ft old kelmu ezelden ayyan v almen v seman v bar Tevl-i kelmullh n a u l ad ce minellhi rumzan v kitb Zlfle au ru stnde mselsel Nran v almen v aiyyen v nihd Heftd hezr old ucub veche amm Arada nedr vsa ol lal-i muaff Meryem dehen s lebdr anem kim Bir demde iderse nola bi mrdeyi iy h- eanu fikri ile ey sa snbl Teng old benm bauma [bu] knbed-i ar Mad nedr ger dir ise bunca vafdan el-a budur l tarf ile man Sevdi seni bu ret ile ld mvecceh z vechine mirt idnp aret-i Mevl Nefy eyledi eyy v ld seni peyd Ferden v kermen v akmen v alm Nefy eyle yri sen da kol ayrdur anu bt idegr an kodur vid-i yek-t Gel imdi ula ut ne dimi aret-i dfi Ey cn- peder cn ile it an inv

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

8 9

nu-: nuu A2, A3, S.

tna: tua A1. aiyyen v nihd: nehran v aiyy A2, S. 12 ucub: icb S / veche: vechine A1.
11 17 19

peyd: ibt A2, S. gel imdi ula ut: bu ula mub A2, A3, S.

-8-

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Burc- vechde tecell idben mihr-i cell Eyledi gzleri bn olana ar- ceml Nola blem yze mala- izzet dir isem Kabeden hir olur nr- ud ey mtel Kabe v aret-i Mamd u Bille bezer Vech-i pkdeki cn o mbrek a u l Lev-i rusru ile cnib-i adan Cibrl Sre-i Ftiy Amede ld inzl stivyla yedi au ar itdi ud od urd-i keml irdi zevline zevl Cmle eyy ud add keml zre od Buld vechde kemlini vel add u keml a u l erisi mlk-i dile virdi eref asb-i le anem iki ruu hid-i l eb-i valu baa rz ola dirdm r Olmad ald baa eyledgm fikr-i mul Yz am ruua yknben mihr-i mnr Pl-i ar anu in an idpdr p-ml dgh old ceml yine mminler in m- zlfde au gstereli ekl-i hill Yzi her ki grr gn gibi ren-dil olur au kim ki our old heme o l

10

11

K4: 37b A1, 22a A2, 26a S. vechde: vechinde A1 / mihr-i ceml: mihr ceml A1. 2 yze: yzi A2, A3, . 3 pkdeki: pkde A3 / cn: grnen A3. 5 ar: het A2, A3, S // keml: ud S. 9 yz am: ba ekmi A2, S.
1

-9-

12

Mhr-i tem gibi nme gtren banda km ider ins cine hem- Sleymn fil-l Amelm nme-i amle yazldukda revn Na- py- seg-i kyu ola mhr-i aml Nola avl-i kelm eylemesem medde Ayau tozna el-a budur ar- l Bir gice aret-i r grben vbumda Elmi ald eline didi kim ey abdl Nice bir ulmet-i cehl ire yaursu fil Sendedr nr- ud sende da b- zll Sendedr ilm-i ledn srr aat sende Sendedr bar- mu adef-i lal lel Yz ol lev-i ezeldr kim an yazd ud Sz ol nr- ebeddr kaa yo ibh-i mil Sendedr al- aat bi-aat sende Sendedr km-i ikem sende a- istill Sensin ol muaf- n ki adu old adm Sendedr rab ile ybis da tafl icml Sendedr pdeh-i kevn mekn ar ile krs Sendedr lev alem lem-yezel l-yezl Bunca abr- aat ki tamm old o dem k-i pyine dp yzmi ldm p-ml Didim ey mrid-i kmil ne keremdr bu kim N kmil idersin idben arc- keml
seg-i kyu: seng-i kyu A2, sengde kyu S. eylemesem: eylesem A2, eyler isem S // el-a budur: yz srmege bu S.

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

13 14 15 17

vbumda: vbda A2. srr: sr- A2 // lel: ll A1. 18 Sz: yz S. 19 sende: sendedr A2, S. 22 ki: -A2.

- 10 -

24

Elm al oma yabanlarda beni tene dilm Meded ey dest-res-i cmle ivn- mell Cmle adur kelimtu bi-aat bilrin Lk l olsa ud ile cemi ekl Ben fulnam dimege marifet olsa dilde Yosa maz baa bu lalaa-i l l Yri var didi iri fal- ud ullarna r anlar durur ey lib-i fey-i efl Kesb-i al- amde idegr cehd ile Yani ilm amel ile vicdn- l Terk-i al- emme idben tevbeye gel Slike kesb ile terk old uddan per bl Nm szenle urc idemedi s gge Menzilinden alor sliki r el Py-ender-gil olup br- girn ekme Var sebk-br olgr eyleme zinhar ihml lim olup amel yo ise ger ey lib Bunca ilm ile olursn bi-ud ehl-i vebl mil olup eger olmazsa vuf- ilm Amel bde virr n amel-i avm-i all Cmiul-cema iri kendi insn idegr l saa budur asen-i nu u avl

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

25 26 27 31

cemi: cem A2, S. maz baa: baa maz A1, A2 / bu: -A1, A2.

r: r S / anlar durur: anlardur A2. girn: girn S. 33 mil: lim A2, vuf: vut A2 // virr: varur A1, A2. 34 iri: irsen A2 / kendi: kendini S.

- 11 35

Fal- a ullarna ullu idp idmet l Kim budur salanat- devlet-i izz ibl Srr- a ilm-i ledn anlara old teslm Say idp anlar bul kim olasn ehl-i keml Fal- a ilmini bil rhu in rh- nect ayrsn ann ile ald gmn ile ayl Fal- a ilmi ile nefsi bil Rabbi bul Diler ise biline her ne ise l avl Benden icmlin iitd didi var taflin Yine anlardan iit g oluben bil-l eme-i b- ayt anlara yet tene ule-i mihr-i felek k ile yeksn- ll Bir uru isme anat iderin bunda hem-n Yosa anlarda durur ikmet-i ilm-i aml Hele el-minnet lillah ki bu rh- ada r ile fal- udya irenz b-ill Vadet keret-i avl ile gel virme ad ula iidene yetmeye mi asbl-l Yz srp gelse ayau tozna merd-i ar rir aa inyetle taazzz ibl Ben nite erre gibi k-i meelletde olam Sen gne gibi yri rifat ile grme zevl Devlet-i bat- sadet saa yr lsun Tliu burc- erefde oa m- meh-i sl

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

35 36

idp: ile S, -A2. olasn: olasun A2. 38 Rabbi: Rabbini A2, S. 39 icmlin: icml A2, S / taflin: tafl S. 41 iderin: ider A2. 43 iidene: iiden A2. 45 nite: niye S.

- 12 -

Filtn filtn filtn filn

1

Ey ceml blegh- Mescidl-A-y men Vey sevd- kkl hem Leyletl-sr-y men a kelmdur ser--ser ret-i ey vel Ey u- vech-i pk allemel-esm-y men r u l u uunla leb ey b-ad Cennet Rvn u nr u kever u avr-y men Kkl-i anber-fen em-i mestle ruu Snbl verd-i cenn nergis-i ehl-y men Lebler vafndadur esm-y am ser-be-ser Skker r asel hem bde-i amr-y men Lev-i mafzu nin dilber nudadur Kim budur adan gelen iml ile in-y men Nr- evula usam a mdur ey ftb Yanmada per per bugn pervneve perv-y men yle nzikdr mizcum ey put- Meryem-dehen Lebler vafn oyup s a alv-y men Kul-i m-zal-baar grdi ayau tozn fern ib-naardur dide-i bn-y men em-i fettnula zlf sire z eyledi Dest-i lutfudur vel adan yed-i bey-y men

10

K5: 23b A1, 28a A2, 31a S. ceml: cemli S / blegh-: blegh u A2, S // sevd-: svr- A1. 4 kkl-i: kkli A1. 5 esm-y: esm-i A2, S // amr-y: amr A2, S. 6 nudadur: nndadr A2, S // gelen: geln A2, S. 8 lebler: ol leb S / vafn: vafu A2, S.
1 9

baar: baar: A1, A2.

- 13 -

11

Bir uzun sevdya ddi kkl grp gl Eksik olmazsa aceb mi ri av-y men Bar- vadetden neheng-i lm elif ld urc Msivallah lem nefy eyledi ill-y men Sre-i Sebal-mesn nzil olm veche eridr anu ser--ser sre-i --y men Mahar- nr- tecell olmuam Ms gibi r- dilde ar- ddr ideli Mevl-y men Noa-i bdur vcdu Murtasn sen bugn lem-i ilm-i lednsin vri-i bb-y men ci-i r ne bilsn mala- nr- a Kabe-i vechdr envr- b-hem-t-y men urde urde alarula zlf l fil-meel Mk-i rh-efz v by- anber-i sry- men Deyr-i lemde nigr add zre kkl Dn ile mn u mr hem-put- gy-y men ret arndadur fal- am ryeti Ey ru- zb-y men vey menzil-i al-y men stedim valu vel redd eyled szm ki t bit ola senlig hem f ola ifn-y men Sidre v lev alem addden old kr Kim anu anda mnzeldr hiyel-uly-y men ilat- dem nedr bild mi adan Vadet Menzil-i drul-arr u cennetl-al-y men

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

11 12 13 14 17

ri : rii A1. lm elif: l ile S / urc: urc S. nzil: hir S. mahar-: mahar A1. : -S // rh-efz: efz old S.

- 14 -

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Bl per ad yine ibu Hm-y dil cn Mur- Smur mili meger ister ayern Mlk-i sflyi oyup lem-i ulv ehrin Zlf-i dilber gibi lma diler an seyern Dne-i li zrn grben cnnu rmen-i dehri gezp gn gibi eyler devern Dd- hum aa bu illet ile old d Kkl-i yr fat znp ister ceveln Vaf- l u a- cnn beni ayrn itdi Kkli eri muavvel baa lib uurn l a erhi ile noa v arf old murd Nitekim Leyl-i adirden eer-i mihr-i run l ile a didigmden araum bu yani dem-i arf u nua baine oldum meyeln Geri bu bae r virmedi sm- ulem Ulem didim ise anma ur- Hemedn Ulem nmn urnan cheldur didigm Yani eclf zamn ile grh- yzn Nice ba ide kii bilmedgi mebaden aa kim r ola andaki al izn

10

K6: 36b A1, 27b A2, 29b S. mur- Smur: Smur- An A2. 2 ehrin: ehr A2, S. 3 izrn: zru A2, S. 4 znp: -A2, zginp S. 6 adirden eer-i mihr-i: nehrdan eer-i ems-i A3. 9 nmn: nmu A2, nm S / urnan: brnen S. 10 al: ilm A3.
1

- 15 -

11

Bilmeyen t u ft ne bilr ol chil Evliyya nice vri ola dv ndn Szleri bu ki udnu fat var vel tnu ayn degl ayr degldr her n Ben taaccb iderem bu ne abe szdr kim Ayn ayra da ayr ayna nak old hemn a-i pilde dnpdr bu aberler ilde Kan grdim diyeni ldre krn- cihn Rehber yol a olcauz pey-revler Gitseler rh- alle ne aceb ey yrn lib rehber-i krn da krdr gresiz rte bir gn uyuya dtgni ol ayvn Hele el-Minnet lillah ki bu srr- a arf u noayla yn eyledi fal- Yezdn Noa t old urf aa ft old vel ur- mihr ile anu ulesi mnend-i yn amd aa vcib olupdur bi-aat kim ol Meba- t u ft bize ld iln arf noa didigm anma ki ekl-i rsm Bil ki mel ile melf olandur n Noa mel u urf old kelm- melf te urn- adm eva u enver burn

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

11 12

dv ndn: dv-i ndn A1. ayr: ayr S. 13 ben: biz A3 / iderem: iderin A1, A2. 15 pey-revler: peyrev ger S. 17 fal-: fey-i A2, S. 18 urf: v b A1.

- 16 -

22

S v d old ise nola urf- ezel aya-i vhidedr manide peyd v nihn Bil ki meb olan ekl-i urf old tamm bu ekli saa eyleyeyin ben sn yle kim ralede v krsdeki metn-i kelm Bir kii dise eger kim bu degldr urn Bil ki bir arfini inkr ider ise ol n Kfir-i mula olur vcib-i atl-i fermn Tengriye iki dimilerden olur ol kfir Cnna lanet anu kim ide aa iyn Ayn- man olca cmle-i ekl-i urf Ayn- t olmaya m nu- kelm- insn aa kim dildeki elf- kelm- adm t- a gibi aa yo r ile ebdn Ten gzi grmez imi cn yzini b-ret ret gr grne aynua cn u cnn Cmle esm-y ud ayn- msemmdur kim Allah Allah diyene vcib olur d- cenn uver-i ayn- man bilr erbb- keml Ayn- vcib mi degldr bi-aat imkn Yri var fehm idegr noa v arf srrn Diler isen ki saa grine aynl-yn

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

22 23

S v d: -S / urf: kelm A1. old: ola A2, A3, S // eyleyeyin ben: ben eyleyeyin A2. 24 kim: -A2. 25 arfini: arfine A1, S // atl-i fermn: atl kfrn A1.
28 29

adm: albi A1. aynua: ayna A2. 32 arf: arf A2 // aynl-yn: ar- Ramn A1, A2, S.

- 17 33

Lev-i vechdeki alm- urf fehm it Bileyin dirse eger nidgini er u beyn Gzin a ibretle veche ba Rabbi gr Sensin ol yene-i nr- ceml-i sbn Sendedr t- ud sende ft- ezel Sendedr uccet-i t ile km-i suln ta dall olma in fal- aaddan mula S v d nua bedel s v d a geldi nin au ol nr- ezeldr ki tecell ld Yz ol Kabe durur nzile fhil-urn Secde emr old sen veche lam a Eyleyen old melek eylemeyenler eyn Kfr-i zlfle ruu alarn fehm eyle Yolda olmaa gelpdr saa dn mn rif ol Vadetiy nefsi bil Rabbi bul Nefsden Rabbe irer zmre-i ehl-i irfn
7

34

35

36

37

38

39

40

Filtn filtn filtn filn

1

Cmle eyda tecell eyleyen Sbn imi Emr nehy ibi ol aret-i Deyyn imi Luf u ahru illetin manda vid bilmeyen Secde emrinde ind idp dnen eyn imi

33 34

bileyin: bileyim S. Rabbi: Rabbini A2. 35 sende: sendedr A2. 36 nua: nu A3, lafa A1. 37 durur: +ki A2. 38 veche: vechine A2, S / a: a A2 // eyleyen: eyley S. 40 Rabbi: Rabbini A2. K7: 15a A1, -A2, -S.

- 18 3

Mfti v mr vezr olsun emr ger far Bana dermn yodur utalum Lomn imi Bir rib- khnedr gerdn- dn l itiyt Mene-i mr u arib menzil-i ubn imi abr-i zindnnda abs eyler seni r felek Hi dimez bir mr ddur yaud rubn imi lim abri gibi trk u teng olur yir utalum bir iki gn ser-menzil eyvn imi Cebe-i ceml-i yr ile ey zinde-dil Her ne mkil var ise k ehline sn imi rif-i billaha mnker olma ey lim an ulmet-i dnyda rif eme-i ayvn imi Ehl-i irfnu cenb- aa odur nisbeti Mnkir-i irfn olan bir al yo ndn imi Bu gicede ryda grdim bir aceb vdde ben ki au cism-i pki yatdu yir n imi Biri bir merd-i siyeh-m biri merd-i m-sefd Bu biri yani seyn ol biri Omn imi Pister blini n-ld idi ser-t-adem ara-i nr- ud hem ramet-i Ramn imi Neva v zr-knn ddim zemne syeve k n ire vcd are-i altn imi L-cerem ol iki malmu dem-i pki henz Ek-i emm gibi germ-i sil cyn imi Bu maalde bir abb-i s-dem virmi baa Ehl-i derd derdine bil-cmle bu dermn imi mmet crmi balanmazd bunlar olmasa a rs n Resl virdgi urbn imi

10

11

12

13

14

15

16

- 19 17

ld n-ld ol demde ser-i engtini ki aum arasna yazd unvn imi Bad-ezn yne und destme ldm naar ret bir noa amm cmi-i urn imi Ser-be-ser sre-be-sre ouyup atm eyledim Fehm ldm kim bu ret bi-i ufrn imi Hem sadet hem ehdet hem beretdr baa Bu iret aret-i adan hemn brhn imi Secde ldm l- Bna anda ad-hezr Bilmiem ol ki yani rava-i Rvn imi Her seyn bir Yezdi var imi ey Vadet Her kim ol melna uyd tbi-i Mervn imi

18

19

20

21

22

- 20 -

[MUSAMMATLAR]

Muammes-i Mzdevic Filtn filtn filtn filn

1

Vf- esrr olan insn her cn alamaz ret man nedr peyd v pinhn alamaz Dilber mhiyetini dv ndn alamaz R- insn neydgin her ab- ayvn alamaz Yani nr- Amedi bu cehl Mervn alamaz Balad inkr znnr beline ol a Gz gre setr eylemek ister vcd- mula Gzlerin nr yodur grimez srr- a Muaf- rusrua mn getrmezmi fa ldr ol chili kim adr-i urn alamaz I ile yanan bilr mihr maabbet nrn Her nefes ol nr ile grr bu lem varn Seyr ider bil her ne yzden olur ise yrini Mnkere ar eyleme anu gzel ddrn od bilrsin ret-i Ramn eyn alamaz Mebas- irfn- bb- noadur yr femi a tal anda oyd genc-i srr- Meryemi Lal-i ytuda gizlidr Sleymn temi Leblerinden bir kinyet utarz cm- Cemi yle bil bu nkteyi her bir Sleymn alamaz Manide birdr meirle meer hem eer u ma u bir oldu gibi meger Nr- vid mi degldr kevkeb ems amer

M1: 7a A1, 14a A2, 21a S. : A2 ve Sde drdnc benttir. nkr znnr: znnr- inkrn A3 // vcd-: keml-i A3 // gzlerin nr: gzlerinde nr A3 // rusrua: rusrna A2, S // ol: ol A3. 3 : A2 ve Sde ikinci benttir. // Bilrsin: bilrse A2. 4 anda oyd: oym anda A3 // ytuda: ytnda A2, S // her bir: belki A3, S.
2 5

: -A2 / bir oldu gibi meger: oldu gibidr meger A2, A3, S // grmez: almaz A3.

- 21 -

em-i n-bn vel bir erre grmez nr u fer Nrsz alsun o gz kim vech-i insn alamaz
6

rif ise ey gl g eyle benden bir suan Rzn ketm eyle nua amal al dehen Ayn- viddr egeri fil-aa cn u ten Nefs-i demden aber virme vel ndna sen ehr-i ikmet yoln dv-i beybn alamaz Rz- ben nice tesvd tarr ideym Nr- pki y nice amya tarr ideym ftb y nice uffa tabr ideym l an dilber ben kime tefsr ideym Vadet her bir den tevl-i urn alamaz
2

Muammes-i Mzdevic Filtn filtn filtn filn

1

Biz arb- u ile ana gelmilerdenz Ba u cn terkin urup meydna gelmilerdenz te-i szn- eva yana gelmilerdenz Secde-i hk-i der-i cnna gelmilerdenz Derdmendz uz dermna gelmilerdenz ubb- dnydan gep far ile ldu iftir Mlk-i faru hyuz yani esr-i - yr Olmuz merd-i alender lmuz terk-i diyr Bar- dilde gevher-i mad ldu der-kenr Gitdi firat vulat- cnna gelmilerdenz Slik-i rh- aat olanu yaldyuz rifz rifler yoldayuz ardayuz Lbl rind-i all cihn evbyuz anma rif kim marif bezmi ire niyz Marifet cmn ip mestne gelmilerdenz

6 7

: birinci msra A2 ve Sde ikinci msradr. // demden: demden A2, S / aber: +bir S.

tarr: tenvr A2, S // kime: nice A2. M2: 7b A1, -A2, -S.

- 22 4

Vadet rz- ezelden olupdur primz Ol sebebden tekye-i far u fendur yirimz Add olup nev-i beerden geri kim tavrimz b u gilden anma ey zhid bizm tamrimz Nr- adan ret-i insna gelmilerdenz Hem-dem yr u muib olmazuz ndn ile Mnisz insna yodur imz eytn ile Girmiz far u fenya terk-i ba u cn ile n myesser old vulat ol gl-i andn ile Blbl-i gy gibi efna gelmilerdenz
3

Muammes-i Mzdevic Filtn filtn filtn filn

1

Gh olur Mr- belda Ysuf- gm-geteyin Gh olur Yabve mazn olup ser-geteyin l mr-i azzm gedi amda asteyin Fikr-i tb- kkl-i dildr ile dem-besteyin lca ald maa cnum zlmi riteyin Geri ben cem-i aly alasn def eyledm ara boynumdan vebli cmleten men eyledm Yetmi iki bi icb aradan ref eyledm Rite-i rda ude omadm at eyledm urra-i zlfine yr l-cerem peyvesteyin Ngehn ayyd- lem ayda Fikret balad eb libsn brnp bir zge ret balad vb- aflet emmi ol gice at balad Dde grdim ayaum zencr-i udret balad Uyanup zlfinde buldum kendmi p-besteyin Knc-i minetde girbnum eline ald am Nyve barum delindi her nefes nlideyem

imz: oynumuz A3. M3: 32a A1, -A2, -S. 2 alasn: alsn A1. 3 emmi ol: ol emi o A1.

- 23 -

oraram bir gn vcdum bu sitem eyler adem Zlf-i mjgn ucndan ol pern dem-be-dem aste v lfte v fte v dil-suteyin
5

Gz yumup a u aradan dde-i bn gibi Bl per adum vcdum fna An gibi lem-i la ddm r- b-perv gibi B- lemden ekelden ayaum s gibi amdu lillah Vadet ayd- bedenden resteyin
4

Tams Filtn filtn filtn filn

1

uvvet-i adan uhr iden Meshullhdur Yani ret nu- laf- nr- Rullhdur G- cnyla iit ey dil ki emrullhdur Her ne sz kim sylenr ayn- kelmullhdur Vf olmayan bu srra l-cerem gm-rhdur

Amede nzil olan yt ile iml ile Nam u ner ile hem er ile v in ile l talm-i nu- vay ile m ile Aladum bildm rumz allemel-esm ile Menzil-i insn- kmil bir ulu derghdur Taleb-i Mevl gerekdr aa inf itmege aa inf eyleyp irfn ile lf itmege Vech-i a grben albini efff itmege Mye-i taldden yneyi f itmege Fal- adan fey olan envr- Rullhdur

Srr- Sbnellez Esr gelpdr salaru Ser-be-ser esrr- urndur yzde alaru

M4: 4b A1, 7a A2, 15b S. uvvet-i: udret-i S / uhr: udr A3 // ret: avt A3. 2 hem: gelen A3 // rumz: rumz- A2, S. 3 grben albini efff: grmek in an efff A3 // envr: -A2 / Rullhdur: nrullhdur A3, srrullhdur S. 4 gelpdr: gelidr A1.
1

- 24 -

Noalar beler elifdr hem-n kirpikler o mferridr yazlm a- reyn kalaru Nice ren olmasun kim defterllhdur
5

Vadet burc- bedende gn gibi doup seer Menzil-i blya mirc eyleyp utdu maar Rst-rh- istivdan elfve ldum ger afiy aul-amer srrn her kim fehm ider smn- lem zre o mnevver mhdur
5

Tams Filtn filtn filtn filn

1

Ser-be-ser cism-i erf defter-i Allhdur Y meger fal- aaddan knt kenzllhdur rif-i billh olan bilr ne srrullhdur Dilber vech sen vech-i kelmullhdur Na olan ol vech-i pk iinde Falullhdur Ayn- viddr bilrse cism ile r- beden Unur- pki idindi o r anca prehen L-yezl lem-yezel ol bunda utmdur vaan Ey ceml- t- pke ayr- merdr diyen Her neye kim badu ise mme vecullhdur Ryet-i Allha menzilgh cennetn-nam Her ki girdi ald anda hem emn hem mum Girmeyen bulur muarrer menzil-i nr- cam Ey hidyet isteyen adan r- mstam stiv-y demi gr kim seblullhdur ama adan mmin ise al ile hu an Trreht- chilne utmal gu an Kend nefsin bilmeyenden ay ile nu an

lem: -A2, S / zre: +grinen S. M5: 39b A1, 9b A2, 17b S. 1 ser-be-ser: ser--ser A2, S / defter-i Allhdur: defterllh A1, A2 // fal: -S. 2 viddr: aaddr A2, S.
3 4

emn : emn-i A1. nefsin: nefs A2, S // nemed: -S // gline: gle A2, S / ki: -A2.

- 25 -

or bama retine her nemed-pu an Maniye ba gline gir gr ki arullhdur

5

ret-i eyy anma kola bir dem mnadm tibrdr olursa inidm mnselm Asker-i adur bu ey gelmek zre mntem Ayn- mandr r- taa basa zre kim Srr- t- pki Allhu sftullhdur Mfred mukem mrekkeb geldi adan n sr Mala- vechde el-a gn gibi ld uhr Eyledi icr-y udret a u al b-ur lem dr i de bir tadur mecl-y nr Cmlesi mirt- yt- kitbullhdur Vadet rz- ezelden srr- vadet didg Mescid deyr-i arb- genc-i vadet didg Gice gndz grdgce nr- ulmet didg Ey Alm laf- man r- ret didg al- emr-i dn dny asbeten lillhdr
6

Tams Mefln mefln mefln mefln

1

Msemmdan tecell eyleyen envr- esmdur Ne esmdur ki her biri yine ayn- msemmdur Peder uvvet dehen Meryem urf u avt sdur Bu ey atrelerdr mevc-i esm t- derydur Ne derydur ki mevcinden anu bir are derydur Kimi gelmekde eynu kimisi olmada slif Kimi madna vl kimisi sir if Bu srra zhid-i ndn degldr l-cerem vf

5 7

kola: vola A1. grdgce: grdgince A2 // nc msra Sde drdnc sradadr // drdnc msra Sde nc sradadr // emr-i emr S. M6: 11a A1, 5b A2, 14b S. 1 ne derydur: ne eydur A2, A3, S. 2 yetin: yet A2, S.

- 26 -

unt- ilhye nihyet yodur ey rif Ouyup klli yevm yetin fehm it ne mandur
3

Ezelden det olmdur ar- adur ey hem-rh Gz aynel-yanden a naar l srra ol gh Bugn geydgini bir gn da geymez olanlar h Tecell eylemez bir ret ile iki kez Allh Grr her laada bir n u n ol ki bndur ahret birle mescid-reh olup iynua tib Vcd- ayr mav eyle keml-i ayna ol rb Bu mehebde arr eyle bu avle oluben hib Tecellde tesell bulmaa say it budur lib alan bu ar-i da bir ur avdur arbt ehli far itmez bin-y mescid deyri Seilmez yanlarnda kimsen ayr ile erri udya olanlar bilrler luf ile ahr Egeri ret ism msemm grinr ayr aatde ol esm didg ayn- msemmdur Urnup uret-i zhdi ed idp ibdtn uddan rz- maerde aleb idp mkftn Yine kendi yoln kendi urur bilmez urtn Ne bilsn zhid-i efsrde-dil bu ltn Yine olan alar bun bir zge sevddur Gz a Vadet gr kim tecell eyledi Allh Iyn old ciht- sitte ire smme vechillh amu ey dil old rife syler beyn Allh Vebih yan demine ireli af bi-amdillh Kelmullh- ndur z a ile gydur
7

3 4

srra ol gh: ol aa gh A2, A3; olup gh ile gh S. iynua: iynna A2, S // keml- ayna ol rb: bel- b- rb A1, A2; keml-i b- rb S // say it budur: say eyle ey A3. 5 : -A2, S ayr ile: ayrt ile A3 // udya: cnna A3.
6 7

rz- maherde: rz- irde A2, A3, S // zhid-i efsrde-dil: zhid-i efsrde olan A2, A3, S.

Gz: gz A1 // amu: cem A2, A3, S / dil: de A1, A2, S / old: olm A3 / rife: a A3 / beyn Allh: enellh A2.

- 27 -

Tams Mefiln feiltn mefiln feiln

1

Aceb neden ola ey dil tebhmuz bilsek Neye varur souc l-i rhmuz bilsek Neden ubr-per ola mhmuz bilsek Gedsna neden incindi hmuz bilsek Dise nedr hele bri gnhmuz bilsek Cefsna mteammil olup cef dimezz Vefs yo ise de b-vef dimezz Belya alsa bizi aa hi bel dimezz Bil-sebeb dilimz alsa yra l dimezz Sebeb ne yo yire almaa hmuz bilsek Meded meded bu am u derd hecr minetden Meded bu tli-i bed-bat u b-sadetden al ola m dil mevc-i bar- ulmetden ul ider mi gne gibi burc- izzetden alur m perde-i ebr ire mhmuz bilsek Fir- hecre alup ahr- dehr b-perv Sevd- kkl-i yr ile ld pr-sevd Burc- ara up h u vh- vveyl Bir eyledi gicemzle nehrmuz derd Da neler ide bat- siyhmuz bilsek Rab-i r-siyeh olma ile aa ri Bel-y kerete old bu Vadet vri Rev mdur ki adm ulu ola di Gedy bendeye incinmege nedr bi Efendimz Begimz pdhmuz bilsek

M7: 33a A1, -A2, -S. derd: + v A3.

- 28 8

Tams Filtn filtn filtn filn

1

t- muladan fta n tecell eyled Kend nru ile an f mcell eyled Gn gibi burc- keml zre hveyd eyled snn aksin dilberde peyd eyled em-i dan dnp an tem eyled lm-i envru ki yadu [sen] d- emasn Meclis-i ua irsl eyled bir lemasn Bezl ldu mihr meh diy tenevvr asn Bir avu ke bradu cm- u crasn il dnlar mecnn u eyd eyled Sen ezel sulnsn bu ten absn brinp Gn gibi seyrna geld eb-palsn brinp lem-i keretde vadet briysn brinp Geri sen maasn libsn brinp Cilve-i sn gir kend temenn eyled Eyled udret dilinden t ezel emr nid Kend nu- pk ile emri itd ed Ben taaccb eyledm her dem-be-dem y Rabben Br- a kim taamml eylemez ar u sem N-tvn glm acebdr aa mev eyled Vadet ney gibi her dem nice nln olmasun erreve ser-gete olup nice giryn olmasun Ek-i emin adup y nice cyn olmasun Ren yz nice baduca ayrn olmasun snn aksin ru- dilberde peyd eyled

M8: 32b A1, -A2, -S.

- 29 9

Tams Mefln mefln mefln mefln

1

Ne mirta naar ldumsa ekl-i bed-li grdm Kime kim r-be-r oldumsa ben af grdm Ne cmu erbetin idmse zehr-i pr-an grdm Vef her kimseden kim istedm andan cef grdm Kimi kim bu fen dnyda grdm b-vef grdm Mar-i derd-i oldum baa re diy her an Meded l ite oldum resiz dil-asteyem ey cn abb-i z oldun bilp hem ekmel-i insn Kime kim derdm izhar ldum ise isteyp dermn zmden bi beter bir derde an mbtel grdm ubr- a- yr ile baa ayrnl el virdi utaldan urra-i zlf am pinhnl el virdi Dil mecnn- amnke bu dem aranl el virdi Aya basdum reh-i mde ser-gerdnl el virdi Emel ser-ritesin utdum elmde ejdeh grdm Ne val- yr ile mirt- dil bir dem olur urrem Ne zam- t- hecre bulnur dnyda bir merhem Ne serde tc- devlet var ne s elde cm- Cem Mkedder ald r lmad bir kimse def-i am afdan dem uran hem-demleri ehl-i riy grdm arup boynuma ol mhu mselsel kklin yz kez Uurdum h u zrumla bu alu uyusn yz kez lup bzr cnndan del v ulusn yz kez Baa gsterdi gerdn tre batum gzgsin yz kez Men bed-bat aa her gh badum ise ara grdm Rivyetdr bu sz ey Vadet ol h- aamdan Ki yani aret-i h- rislet nr- ekremden Vef resmin an umma cihnda nesl-i demden Ful ayb lma yz evirsem ehl-i lemden Neden her kime yz utdumsa andan bi bel grdm

M9: 40a A1, -A2, -S.

- 30 -

10

Tams Feiltn feiltn feiltn feiln

1

amd lillah ki dil mahar- fehm-ryam Evc-i rifatda Hm gibi semen-smyam f- urbetde bugn skin-i b-pervyam Nola dehr ire ninum yo ise Anyam Ne aceb seyl gibi alamasam deryyam Menem ol yine-i ikmet-i t- yek-t Menem ol vf- esrr- rumz- esm Menem ol mahar- envr- ilh Mevl Gze gsteremez ise a m beni her edn Ki naar far idicek mertebeden alyam M-be-m tum tebdl ideli Furna rmiem mertebe-i besmele-i Ramna R-be-r nruz envr- ru- cnna ltifat eylemezem erre adar ndna smn- hnere mihr-i cihn-ryam Gsterelden yzini baa kelm- man lca gelmez gzme l l- chel Urnup l u aby idben terk-i ab ret geri ged eklin urndum amm Mesned-i memleket-i marifete dryam Vadet ret-i ekl-i beer-i ekremde Gelmiz asen-i tavme dem-i demde

1 2

M10: 14b A1, 24b A2, -S. urbetde: udretde A2 // alamasam: alasam A1. mahar: mala A2 / ilh Mevl: ran-y al A1 // ta m: am A2, kmi A3 // mertebeden: mercide A3.

Furna: urna A2 // mertebe-i: mertebede A3 // nruz: nram A2 // eylemezem: itmezem A2. 4 gzme: yzme A2 / l-: mal- A3 // memleket-i marifete: marifet mlkine A2.
5

ret-: reti A2 // gelmiz: gelmiem A2 / tavime: tavm A3 // geinp: geinr A2 // nr-:

dn-i A2 // bugn syam: bir gn Anyam A2.

- 31 -

bn-i Meryem geinp vsta-i htemde By nr- Muammed a in lemde Dem-i cn-ba ile nam ire bugn syam
11

Msebba Filtn filtn filtn filn

1

amdu lillah fal- Ha1adan all olnd mkilt Marib-i ayba olnd filn filt old nr- t ile errt- lem e-ciht Reng bdan u gibi arnd cmle kint Nr- vid old deyr Kabe v Lt u Ment - geldi adan ibu srra beyyint Enbiy v evliy v hidn hidt Fal- a geldi sary- leme u urd r stim ld an bi ev ile ehl-i ubr Olmadn bi yl Peyember itdi abrinden uhr Gitdi ulmet kint aplad dery-y nr Bu rt- istivdan her kim eylerse ubr Cennetl-mev iinde buld ev ile srr Anda b ald cmle mminn mmint Fal- adur ayy u b l-yenm l-yemt Fal- adur pdh- mr u mr u ankebt Fal- adur cmleyi tark idp iden skt Devlet-i b dilerse dmetinde bul bt Fal- adur on sekiz bi leme urd-i t I albe n v ilmini l cna t Kol durur insn- kmil mahar- t u ft lem-i mlk-i ademden var iden perverdgr Kf u nn emrinden iden n n kr Yirleri skin iden eflki lan b-arr Eyleyen dem yznden s v d a- mr

M11: 12a A1, -A2, -S. hidn: +hep A3. 2 Peyember: Peyamber A1. 3 l-yenm u l-yemt: l-yemt u l-yeft A3 // n: iy A3 // kol durur: kim odur A3.
1

- 32 -

Fal- adur vf- esrr- ayb kirdgr Fal- adur h- lem tc-dr u ehriyr Heb anudur birr bar u liyt sfilt
5

Fal- adur mahar- tmm- Muammed Muaf Muafnu bb- ilmidr Aliyyl-Murta Murtanu nr- emidr asan al- r Cmlen malbdur h- seyn-i Kerbel h Zeynel-bidndr vri-i srr- ud eh Muammed Br idendr vcd- kmy Fil-aa cmlesi nr- uyn- mmkint Cafer-i d kim oldur mebde-i d- amel Ms-i Km durur man-y srr- lem-yezel eh Ali Ms Rdur mahar- nr- ezel eh Taiy b Naiydr cedd-i alya bedel Askerdr id-i seyf-i ilh m-aal Mehdi-i ib-zamn fal- ud azze v cel Kif-i srr- man biyt u liht Cvidn-nme durur erbb- a reh-nm Ar-nme ile Maabbet-nmedr hd-i m r arf dem kim yani a- istiv Tor yoldur gel ber ey lib-i srr- ud Vadetve ile bu yolda bau l fid Srr- a bilmeyen chil olur adan cd Nr- t iken dir cehl iinde ald mt
12

Msebba- Mtekerrir Filtn filtn filtn filn

1

amd lillah vf- esrr- srr- mbhemem Allemel-esmya marem dem ol demem Mukemtu mmeht nr- pk-i ekremem
tmm-: t ki A1. alya: alay A1 // ib-zamn: devr-i zamn A1.

5 6 7

bilmeyen: uymayan A3 // t iken: t ire A1 / cehl iinde ald: ald cehl iinde A1. M12: 30b A1, -A2, -S. 1 Geh: gh A3 // ism-i: ar- A3.

- 33 -

Cmiul-cemu iinde ayn- arf- mukemem Gh atre gh mevc bd u seyl geh yemem Gh noa gh elif geh avt u arf u geh demem Badan ayaa kelmullh- ism-i aamam
2

Sen beni mit anup ann itme zhid b u gil N u kir gelpdr t ezelden cn u dil Name-i dil sz ile nliler eyler mutedil Andelbs glistn ire ayr- munfal Kend vafn eyleyp eyler terennm muttal Gh noa gh elif geh avt u arf u geh demem Badan ayaa kelmullh- ism-i aamam Dde-i cn ile grdm glm mirtn Fal- adan oudum ben vechm ytn Ahdme urdum getrdm yerine mtn Ayn- t olan ftndan ceml-i tn Grben grdm kemh nefy ile ibtn Gh noa gh elif geh avt u arf u geh demem Badan ayaa kelmullh- ism-i aamam Mahar- envr- t- mukemtam mukemt Mebde-i md u srr- mfredtam mfredt Gelmiem adan mcerred ben urf- liyt Gn gibi v dell-i beyyintam beyyint l tumladur bnyd- far- mmkint Gh noa gh elif geh avt u arf u geh demem Badan ayaa kelmullh- ism-i aamam Kf u nn emrinden itdi cmle ey n uhr Sedd-i rh- istivdan ldlar bir bir ubr hir itdi cmlesin mnend-i d men ahr hir old emme envr- avr v ur l old albme yz bi srr ile ubr Gh noa gh elif geh avt u arf u geh demem Badan ayaa kelmullh- ism-i aamam Cmle mevcdt evvel benden old kr
ben: z A3. far-: ar- A3. sedd-i: urm A3 // d: rst A3 // ubr: abr A1. utd n arr: utdlar arr A3.

3 4 5 6

- 34 -

Yine r ricat idp bende utd n arr r ile degdi lfet baa oldum ehriyr d alfe nefs-i mstalef durur b-itiyr Bu sebebden gelmiem mirt- t- kirdgr Gh noa gh elif geh avt u arf u geh demem Badan ayaa kelmullh- ism-i aamam
7

Noa-i vidde ey dil on sekiz bi lemi Her ki derc itse grr lemt- nr- temi Fehm ider ol nidgin talm-i srr- demi Na ider albine tem gibi ism-i aam Vadetden dile kim af dimidr demi Gh noa gh elif geh avt u arf u geh demem Badan ayaa kelmullh- ism-i aamam
13

Msebba- Mtekerrir Feiltn feiltn feiltn feiln

1

aret-i fal- uddan yine rz- ezel ret-i mukemle iriben udret eli udret ile yourup te bd b u gili Mesken idindi o dem kend in cn u dili Kimdr ol kim bileyin dirse eger avl-i cel Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali Noa-i b-i nbvvet raam- lev u alem Menba- srr- aat maaden cd u kerem Mahar- ekmel-i t- kelimt- aam Hdi-i cinn beer mrid-i nr- ekrem Eeldr ebeddr fe-teemmel fe-innehm Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali

ol: hem A3 // geh: gh A3 // ism-i: ar- A3. M13: 4b A1, 32b A2, 33b S. 1 uddan: aaddan A2, A3, S // udret: uvvet A2, A3 // bileyin: bileym A1.
2

b-i: bb- A1 // aat maaden: velyet maar A2, A3, S // ekmel-i t-: ekmel ul A2, A3, S

// vel: cel S.

- 35 3

Kif-i srr- suan bb- ulm- Amed Vl- t- aaddan ul hvellhu aad Vaf- tnda nzl eyledi Allhu-amed Nu- adur fat Lem-yelid ve lem-yled Lem-yekn dirsem olur aa leh kfven aad Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali Ne ki var esfel alda ser--ser tt Gkdeki ems amer yirdeki ll y Dest-i abnda durur lem-i mlk-i melekt Fey-i nundan anu buld amu nr ile t Pdh- dil cn server-i h- l-ht Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali asan ile seyin h- kerem-kn- at uds- ahrndan anu geldi vcda a Biri h- heddur biri h- ulem Birisi urs- amerdr biridr ems u Szm m-aal bu durur ey ehl-i af Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali aret-i bid Br eh-i ayl-i fuar aret-i Cafer-i d siper-i tr-i a Mi-i Km ile ol eh-i teslm-i r eh Tk ile N tc- rs- fa Cmlesi nr- ezel vf- srr- - Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali

3 4 5

aaddan: ezel A2, A3, S // vel: Ali S. nundan: lufndan A3 / amu: amer A2, S. asan ile seyin h-: h- seyn ile asan kenz A1, A2, S // biri h- heddur biri h-

ulem: birisi h- ehdn birisi h- ulem A2, A3, S // birisi urs- amerdr biridr ems u: birisi urs- amer birisi de ems u A2, A3, S.
6

: 2. msra, Sde 4. sradadr. ayl-i: ll- A2 // aret-i: izzet-i A2, A3, S.

- 36 7

Vadet seyf-i ud til-i ab- cam Askerdr ki anudur yine cennt- nam Mehdi-i devr-i zamn vf- esrr- adm aret-i fal- ud kif-i urn- am Noa-i evvel r san- Rabb- kerm Srr- a nr- Muammed esedullh vel V Aliyyn v Aliyyn v Aliyyn v Ali
14

Msemmen-i Mtekerrir Filtn filtn filtn filn

1

amdu lillah Kabe-i mada irdi mminn Dv Deccl- landen oldlar cmle emn Seng-i esved yarlup ond mektb- mbn Genc-i Kabe d yirden d olsun ehl-i dn ulmet-bd ire fi old lemt- mun Heft avfndan bilindi zmre-i ehl-i yan od maribden yine envr- urd-i yan rdi fey-i fal- Falullah Rabbul-lemn Drt avfu manisi nu- Reslullhdur Ol ki t- a tal cnibe rhdur smn- dilde lmi bir mnevver mhdur a budur kim hem 1at hem ayn- tullhdur Kabe srrn bilmeyen merdd- Beytullhdur S v d nu- adm mnkeri gm-rhdur od maribden yine envr- urd-i yan rdi fey-i fal- Falullah Rabbul-lemn S v d nu- ezel kim istivdan old f N old udretinden zr bl u ta kir-i ikr-i enellh old zlf gz a Msivy t- ile dil idp tir

ud: aad A2, A3, S // anudur yine: anu derdine A3, anu ryn A2, S // zamn: revn A3. 4. msra, Sde 5. sradadr. M14: 31b A1, -A2, -S. 1 cmle: amdu A1 // ehl-i yan: ehl-i yemn A3 // fal-: t- A1.
2 3

s v d: arf ile A3. ne b: mb A1.

- 37 -

Buld zver gn gibi fal- uddan i rif ol kim Mehd v s budur fil ne b od maribden yine envr- urd-i yan rdi fey-i fal- Falullah Rabbul-lemn
4

Bist het s v d sma geldi n alt Het eden hir old kema-i ams-i zekt Mukemt- Muaf- Yezdn durur km-i bert Kim anu tatndadur bu liyt u sfilt Ser-be-ser yek yek urf- s v ddedr ebt Cmi-i cem-i ktbdr hem ft- ayn- t od maribden yine envr- urd-i yan rdi fey-i fal- Falullah Rabbul-lemn Nr- ey yani esmdur ademden ey am An idrk itmede krdr vel em-i ad Her nefesde mihrve ran olur envr- h em-i ser birle grr ol nr rif r-be-r Mahar- esm gelpdr a- vech m-be-m Vadet esm-i kldr t ezelden s v d od maribden yine envr- urd-i yan rdi fey-i fal- Falullah Rabbul-lemn
15

Terci-bend Feiltn mefiln feiln

1

Say l kendi fen ide gr Ru r- zl-ba ide gr Saa gelsn feriteler dir ise lmedin l dil af ide gr Gli derde uradup yr am- zlfine mbtel ide gr Mhve a idp yidi au stiv eyle mstev ide gr Dldl-i a bin uan lcu

nr- ey yani esmdur: esm ayn- eydur A3 // fal-: t- A1. M15: 16a A1, 10b A2, 18a S. 1 kendi: kendini A2, S // ru: rn S // feriteler: feriteh A2, S // gli: glini S // bin uan lcu: -S // ismi: ismini A2, S // ism-i: ar- A1.

- 38 -

smi h- l-fet ide gr Al u fikr dil ile cndan ge aret-i a itid ide gr Al- cz kifyete iremez Kende l kef ide gr Yze ba ki ism-i aamdur Szi bil ki srr- mbhemdr
2

aber al vcibl-vcdudan Yri mescda ir scdudan im dim bilp ala Bu ym ile bu ududan Varlu terk idp bu meydnda Gerrler seni vcdudan Sen seni aa tapurup ey dil Aradan am u uydudan arr ma bil amu sdu Nef grmek gerekse sdudan Gzin ya dkmesn her dem aa gr yirlere nududan te-i dan dil h it Gze gsterme kevni ddudan Yze ba ki ism-i aamdur Szi bil ki srr- mbhemdr ret geri nev-i demsin Manide nu- arf ile demsin Metn-i yt- lev-i uf u kitb uccet ile urf- mukemsin sm-i aam sen ftudur Brekellh eh-i muaamsn ret-i kinta nisbetle Fil-aa vcd- ekremsin On sekiz bi cihna cn oldu Bu sebebden ki cn- lemsin lm-i esm beyn- vechdr Srr ile ilm iinde alemsin Yze secde ld ehl-i sem a bu kim cmleden msellemsin

2 3

idp: terk A1 // am u: am- A2, S // dan: ndan A2, udan S // ism-i: ar- A1. cn: n A2, S // ilm-i esm: ilm esm A2, ilml-esm S // ism-i: ar- A1.

- 39 -

Yze ba ki ism-i aamdur Szi bil ki srr- mbhemdr

4

Kfr-i zlf ki nr- mndur a- vech beyn- urndur Yedi au urur yedi muaf Bir yedi da aa brhndur Unurndan vel yedi au Kf dur ki srr- sbndur stivdan sekiz olur hir Lm u bdur ki na- tibyndur M-be-m a- vechi bildm Ki ser--ser rumz- ndur Bilmeyen bu kitb- Yezdn ki lemde kr ndndur Saa secditmeyen gzi grler Ketri dv cinn eyndur Yze ba ki ism-i aamdur Szi bil ki srr- mbhemdr Yzi grdg tek b ire Mil[i] gr gzm abb ire Nr- vid olur muabla Srr- a gren b ire Kend ayau ile abre girp Ke-i dr- ada c ire tu kf u nna mnalib it Kint o inlb ire Genc-i t ararsa ey dilr Genc-i vrne v arb ire avl fil degl midr grinen Saa her gice cme vb ire Drt kitbu rumz Vadetiy Geldi ren bu bir cevb ire Yze ba ki ism-i aamdur Szi bil ki srr- mbhemdr

beyn-: +der A1 // sekiz olur hir: ol sekiz bi olur hir A2, S // a-: au S / vechi: vech A3 // ketri: ketr A2, S // ism-i: ar- A1. 5 Yzi: yzni S // 5. ve 6. msralar A1 ve A2 nshalarnda 1. bendde yer almakta olup Sde yoktur // tu: tn A2, S // o: -A2, -S // genc-i: genc A2, S // cme: cm A2, S // ism-i: ar A1.

- 40 -

16

Terci-bend Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Ba ekp burc- felekden yine rz- ezeli Tod urd-i keml-i ezel-i lem-yezeli Menzil idindi meger ne-i burc- ameli em-i batn uyarup eyledi ren Zuali Gn gibi ule virp leme ilm ameli lemi altna alup amu nr u ll Bi gne osa bulnmaz anu al bedeli Bir naarda idp sde nice kr elli Devirp n- vilyetde kermt- Ali a ern uyarup eyledi ihr vel Mahar- nr- Neb mazen-i esrr- Ali Pr-i erkn- arat ac Bekt Vel Noa-i nn- Neb nsa-i urn oldur B-i bi-smillh ile sre-i Ramn oldur Ehl-i inkr olanu kfrine mn oldur eb-i ulmetde gne tek [meh-i] tbn oldur aste dil cnna cn derdine dermn oldur Rz- maerde dil mihr-i diran oldur uccet-i t ile yet-i brhn oldur Fuar askerine server-i merdn oldur Ser-i prn- Acem h- orsn oldur bil-i avl malt- azzn oldur Mahar- nr- Neb mazen-i esrr- Ali Pr-i erkn- arat ac Bekt Vel Zbde-i nesl-i Muammed gher-i r-i ud asan ile seyin srrn ld peyd [bid ] Br u ddan olur rh-nm

M16: eran: Metinde bu kelime eru eklinde yazlm olmakla beraber anlam gerei bu ekilde dzeltilmitir. 2 meh-i: Elimizdeki mevcut nshalarda bu kelime noksan olup smail zmenin Alevi-Bekta iirleri Antolojisinde Vahdet hakknda bilgi verilirken bu terci-bend verilmi ve bu eksikliin bulunduu yerde meh-i ifadesi kaydedilmitir. 3 bid : Sadettin Nzhet Ergunun Bekta airleri adl eserinde terci-bendin eksik olan kelimesi yerinde bu kelime yer almtr // ocan: Metinde ocau biiminde yazl olmakla birlikte anlam gerei bu ekilde dzeltilmitir.
1

- 41 -

Cedd-i od Kzm idi ibn-i Ali Ms R ah ai ile Na Asker-i rz- ba Mehdi-i nu- beyn fal- ud nr- ud Ehl-i beyt ocan eyledi ey dil iy em-i adur ki virr are degin nr u iy Nr- em-i bdal pertev-i mihr-i al ayer-i Rm eiginin anu olurd ged Mahar- nr- Neb mazen-i esrr- Ali Pr-i erkn- arat ac Bekt Vel
4

utlu badur ki [eker] sikkesini ile a Aa urbn olanu yolna bi cn eyle ba Gn yzin nice grr aaalardan uff Nr- a gremezmi nitekim al- ma Mnkir albine yazlmad mhr-i Bekt Sikke-i h ly m olur her ara a Mnkir olma gz a eyleme aflet (ey) arde

Mahar- nr- Neb mazen-i esrr- Ali Pr-i erkn- arat ac Bekt Vel
5

Evliynu birisi bir gn olup re svr Ilan am idp eyledi azm-i ddr Lzm olur ki aa aru a [pes] nkr Bidi bir ta ayaya ol eh-i l-midr Emr idp didi yri yridi ol dem dvr Didi canluy yrtmek ien azdurd i yr Hner oldur yriye cansz iken bu khsr Kfir-i mula olur her kim iderse inkr Bunu emli nice ld kermet ihr Bide birin(i) dimege bende yodur midr Mahar- nr- Neb mazen-i esrr- Ali Pr-i erkn- arat ac Bekt Vel

eker: Elimizdeki mevcut nshalarda bu kelime noksan olup Sadettin Nzhet Ergunun Bekta airleri Antolojisi adl eserinde noksan olan ksmda bu kelime mevcuttur // yzin: Metinde yz biiminde olmakla birlikte anlam gerei bu ekilde dzeltilmitir. 5 pes: Mevcut nshalarda bu kelime noksan olup, Sadettin Nzhet Ergunun Bekta airleri adl eserinde noksan olan ksmda pes kelimesi yer almtr // 10. msrada vezin bozuktur. Sadettin Nzhet Ergunun ad geen eserinde bu msra u ekildedir: Bide birin dimege zerrece yokdur mikdr.

- 42 6

Yz bi il ile on iki immu ulyuz deme secde iden rkn ymu ulyuz Ehl-i beyt ile olan srr- selmu ulyuz Kemter kemteriyz yani ulmu ulyuz Rm dlar abdal mamu ulyuz asretz dergehine h- immu ulyuz Vech-i temde olan nu u kelmu ulyuz Fuar ire dinen avl peymnu ulyuz eye lillh mevli-i imu ulyuz Tc- Bekt ekp anma avmu ulyuz Mahar- nr- Neb mazen-i esrr- Ali Pr-i erkn- arat ac Bekt Vel ne nefes Vadet meydna ilet I meydnn gzle h- merdna ilet Yzi yire srp cnib-i dvna ilet Bde-i ile l-yail mestne ilet sm[i] Sersim Alidr mrid-i erkna ilet Nice mrid naar ekmel-i insna ilet Yani Suln Balmu nadi olan cna ilet Fuar ayline ser-asker sulna ilet Dergeh-i h- felek adr [u] melek-na ilet u dilin fehm idici t- Sleymna ilet Mahar- nr- Neb mazen-i esrr- Ali Pr-i erkn- arat ac Bekt Vel

6 7

dinen: Metinde dine eklinde yazl olmakla birlikte anlam gerei bu biimde dzeltilmitir. yzi: Metinde yzini biiminde olmakla birlikte anlam gerei bu ekilde dzeltilmitir // dilin: Metinde dil eklinde iken anlam gerei bu biimde dzeltilmitir. 8 Elimizdeki eserlerde bu terci-bendin Farsa olan 8. bendi mevcut deildir. Bu itibarla bu bendin sonradan ilve edilmi olma ihtimali yksektir.

- 43 -

[GAZELLER]

[Elif Harfi]
1

Mefl mefl mefl feln

1

Yz srmek ile k-i der-i aydra cn Yol bulsam olur meclis-i Peyambere cn asan u seyin nr- sn kereminden ebpre iren irse nola eppre cn Nr- ruu grdgi dem bu dil-i szn Atld Birhm-fat odlara cn D- dil ile ek-i tere mlik olanlar Minnet mi eker mihr meh atere cn albmde vef yeti yazld dimisin azsam yiridr sikkeyi ben mermere cn l naar it Vadetye li severse Tebh idp ol kemteri anbere cn
2

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Mihr-i rusrn ar itmedi ol mh baa li-i bat- siyh olmad hem-rh baa am- zlf-i siyeh omaz elinden yaamu Dest-i ulminden anu h baa vh baa

2 3 6

G1: 3b A1, 2b A2, 12a S. seyin: asan A2, sn S / sn: seyn A2, S. Birhm: brhm A1. kemteri: kemterini A2, S. G2: 3b A1, 2b A2, 12a S.

- 44 -

Kerem lufu o kimse grpdr ill An bir vech ile gstermed ey h baa Her ne kim ha anursam dilerin r- kr An virsn gzelm aret-i Allh baa Ol meh kkline Vadet el urmaz idm Dest-gr olmasa kim h- seergh baa
3

Mefln mefln mefln mefln

1

Gren dil-teneler destde dene ey amer-sm ayt bn anur barmalarudan eyledi icr yma gel yz gster scd itsn saa iller Ki gn gibi nzeye sa alt- de var fetv Yanuca srinen sye degldr ey amer-alat idp met vafn dpdr pyua b ararsun yzi aarsun gzi ad-y b-dn Sevd- a ol mhu beya kd ser-t-p Kelm- r-baudan ayt iridi emvta Dem-i s uhr itdi szden Vadet gy
4

Filtn filtn filn

1

btidyam ibtidyam ibtid ntihyam intihyam intih

ol: o A2, ey S // kim: -A2, ol S. G3: 3b A1, 3a A2, 12b S. 1 dene: det A2, S // bn: bu A2, S. 3 srinen sye: sriyen mestn A2, srine mestn S // pyua: pyna A2, S. 4 b: -A2.
5

baudan: bandan A2, S // szden: szinden S. G4: 3b A1, 1b A2, 11b S.

- 45 -

Ezelm a rum a olmuam Anu in mntehyam mnteh Evvelme iremez al- ul ruma inemez ilm-i al n n vati zamnum yo durur Ha ileyem a ileyem dim Anu indr enel-a didgm Bilen adur iden adur nid anma kim her szi kendm seylerem Syleyene ba yri ey reh-nm Syleme her kiiye ey Vadetiy Bir hviyyet srrn itme heb

[Ta Harfi]
5

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Keff-i desti o meh mihr-i felekdr der-mt Pertev-i aaadur anda olan pen-engt Nev-bahr irdi eh bu albimz Nl gibi Prelensin an grdkte ab-y Zerdt Pte pte gricek ktelerin didi o yr Bir ser-i reh-gerem in-heme b-re ki kt Ara-i a girp sne grp at srmez Her kime server-i merdn- ud olmaya pt

G5: 4a A1, 4a A2, 13a S. ikinci msra Sde yoktur. 2 : birinci msra Sde yoktur // Sde birinci msradr. 3 in-heme: in-seme A2, S. 4 merdn-: meydn- A2, S.
1

- 46 -

yle nzk ideyin vaf- miynn yr An hi alamaya Vadet her ab drt

6

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

ev- evf- leb rum in olal t Bar- emmde vcda gelr old yt Mescide davet idp vate tekellf lma Ehl-i u ameli f degldr mevt Egri or lnan ate lma urr Ehl-i a bir olupdur arekt ile skt abe dny-y denn eteginden kes el Er ise aldamasun pes seni Zl-i fertt Dmen-i pr-i mundan eli ekme an Kef ola dirse eger lem-i mlk-i melekt Vech-i demde grindi ne ki var Vadetiy Aamt u melekt u cebert u lht [Dal Harfi]
7

Filtn filtn filtn filn

1

a- vechdr mcerred ism-i aamdan murd Nu- pkdr araz sibni Meryemden murd

her: -S. G6: 40b A1, 4a A2, 13a S. 2 f: f A1, A2.

3 4 5

lnan ate lma urr: alnma atine lma marr A2, lnan ate olma marr S.

ahbe: aa A2, S. eli: elini A2, S // dirse: dirsin A2 / lem-i: lemi A1. G7: 39a A1, 5b A2, 14a S. 1 nu- pkdr: nr- pkindr S.

- 47 -

Mahar- t- adm lem-yezel l-yezl retdr ret yt- mukemden murd Cennet-i hr v lman menzil-i nr- ur Bir kinyetdr u- vech-i demden murd r mjgnu d em ebya v esvedi Unurndan s v d v fal- aamdan murd Nefa-i s v avt- nuk- mecm- rsl Bir aberdr m-aal bu demden femden murd r s sendedr hem eme-i b- ayt Sar- lal-i lebdr cm ile Cemden murd T u- seba od fal- l-yenm Didi budur fil-aa srr- mlhemden murd L ile ill hvel-falul-am srrdur On sekiz bi lem enm- demden murd el-Veled srr- ebn manisin fehm ide gr Zre tudur olan bu iki lemden murd Evvel rda v hirde v bnda hem t- pkdr eh nr- mkerremden murd I- let nidgin bilmek dilerse m-aal leme ibret yeter brhm Edhemden murd Vadetyem te-i u uraldan baa a Szi ile yansa lem a m nlemden murd

10

11

12

3 4

menzil-i: menzil A1. v: -A1, -A2. 5 -S, avt-: avt A2. 7 srr-: -A2. 9 srr-: unuv A2. 10 pkdr: pkindir A2, S.

- 48 8

Filtn filtn filtn filn

1

kr old felekde urre-i arr-y d ald pertev leme mihr-i cihn-r-y d Ehl-i u vn- yama gibi nad- abrn Terk-i emn- Sitnbul itdiler yam-y d Eylesn temd-i iret nice bir ler dker Balasun e yine rind-i ade-peym-y d arf- ret it cehd eyle d-i rze kim Emr-i ibdr bilrsin obet-i ferd-y d Dest-bs- yre ulu olmadn say eyle kim d-i adur o mehle ahve-i kbr-y d Fal- dde khne Zl- lem old nev-bahr de glen gzeller onca-i ran-y d I ile dehr-i ferm it bilrsin Vadet Eylemez perv-y lem mest-i b-perv-y d
9

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Saa bu a- siyehle yaraur ry-y sefd Baa bu ry- siyehle nitekim my- sefd Reng alur rulau leye ihr itsem Nem apar ru psem gl-i o-by- sefd Ey yzi gn ru gl-i m gerek prhen Ki yaasnda ola jle gibi ky- sefd

G8: 34a A1, 5a A2, 14a S. 2 abrn: -S. 3 ler dker: ol cd u ger A2, S. 4 iret: -i iret A1 / d-i rze kim: rz olan A3. ahve-i kbr: ar-y kbr A1. G9: 4a A1, 4b A2, 13b S.
5

- 49 -

A sdyla emenzra gel ey em-i azl Seni grsn dileyen grmege h-y sefd Vadet an grp nice helk olmasun h Nedr ol sid-i smn ile bz-y sefd

[Ra Harfi]
10

Filtn filtn filtn filn

1

Syle ey bd- ab r- revnum o mdur Bsbtn dny deger ol yr-i cnum o mdur Ben arbi bir vara mektubla yd itmedi Ol yzi muaf abb-i dilsitnum o mdur ki lemde murdum an grmekdr hemn Sevdgm cn u cihnum km-rnum o mdur Ben gedsn py-ml-i hecr idp pr eyledi eh-svrum ehryrum nev-cevnum o mdur Gnde bi kez lmeden l degldr Vadet Y ilh ol ayt- cvidnum o mdur
11

Mefln mefln mefln mefln

1

Zenadnuda zlf ehl-i u yr- grdur Cebnde iki au Alin Zlfirdur afa anma ufuda grinen mevc-i erer nr Yem-i n- ehdnu yn olm kenrdur

G10: 5b A1, 6a A2, 15a S. G11: 5b A1, 6b A2, 15a S.

- 50 3

Degl mlar i eyleyen am askeridr kim Vcd- k-i bdum eh-i u irdur Felekler gm gm tdgi ad-y raddr anma Melekler lm in girye eyler h u zr ider aat iki lemden ara bir yr- dil-cdur alan Vadet vellhi cmle itibridr
12

Filtn filtn filtn filn

1

Cmiul-cemu beyn muaf- ryu nedr Leyletl-sr rumz ser-be-ser myu nedr Ey marifden abersiz urdun lfu nedr Kend kend tu bild mi evfu nedr Per bl altuna aldu m cmle lemi Mur- An oldu ise y an fu nedr r- albe vl oldusa eger Ms gibi Ger tecell grd ise y dil-i fu nedr kimem hem kf nnu aynyam dirsin vel nki sensin gster imdi nn ile kf nedr Cmle addu bigni bir degl mi bide bir Ey gzi avel umr bunca lf nedr Ehl-i Kehf srrn bildm geersin grmedin Kh- cismde mcerred aa eknfu nedr Murtanu Zlfikr der-miynusa eger Nev-be-nev ey Vadet y aa ilfu nedr

G12: 6a A1, -A2, -S.

- 51 13

Filtn filtn filtn filn

1

Allemel-esm rumz ey birder rdadur Muaf- adur yzi kim a kitb mdadur

ul hvellhu aaddan buldu ise ger ul

hir bt2n da hdur [her] ne var ise hdadur

3

Vcib-i bi-t nkim mmkintu ayndur Men arefden fil olma heb naar mevcdadur dem ile temi grmek dilerse r-be-r rifne ba ki best het s v ddedr Kim ki vech-i deme buld ul ile vl Kabe-i taa irdi eymen sdedr

be avseyn rumz leyletl-sr ile

Ol a u zlf-i muarr ile ol ebrdadur a tal gn gibi demde lmdur uhr Dv eyn u leken cmlesi uyudadur Her ne ikmet var ise rz- elestden t ebed Noa-i ile bd u te ile udadur lm-i fal- adurur Esm-i klden m-aal Andan zge her ne ki var sylenr bhdedr Ryet-i envr- ayba vl olmasa murd Dilber vechine ba kim mula ol gzgdedr

10

G13: 6a A1, 10a A2, 18a S. yzi kim: yri kim A2, A3, S. 2 ul: al A2, al S. 3 nkim: nki A1. 4 het: -A2, S. 6 muarr: -S.
1 7 8

eyn: eynlar S. elestden: ezelden A2, S. 9 fal-: man A3 // her ne ki var: her ne sz kim A3.

- 52 11

Veche aru nola urbn olursa Vadet Cmle eynu id cnib-i mevdadur
14

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Kendi bil ki aat peder demdr Al u nesl neseb mmin ise htemdr Yz ol muaf- adur ki an yazd ud Sz ol mrdeleri zinde lan o demdr bn-i vat ol dem idp dem ise bil bu demi Ki bu demden ara- tm hemn bir demdr oma elden etegin pr-i munu aber al demi dem iden dnyda bir hem-demdr Mmin albi imi Vadetiy Kabe-i a Marifet anda hemn kever ile zemzemdr
15

Mefln mefln mefln mefln

1

Vcd- cd- bdu ki ar- fal- aamdur ft- ayn- tyla melikden muaamdur ki gs iki ebr da ol r mjgnu Sekiz apulu cennetdr yz nr- mkerremdr uula kelmu r- nr old bu cennetde Gl-b u misk anberdr uy opra ekremdr

G14: 6b A1, 12a A2, 19b S. sz: dem A2. 3 ara- tm: ar- tamm A2, ar- tm S / bir: her A2, S. 4 munu: mundan A2, S. 5 albi: gli A2, S. G15: 6b A1, 7b A2, 16a S. 3 kelmu r-: kiln r A2, kiln iml-y S.
2

- 53 4

Ten ser-tb-p r- mcerreddr fensnda Basnda muarrerdr kim ol nr- mcessemdr Ne bilsn mmin mirc srrn her mnf kim Saa bu srr bilmek Vadet adan msellemdr
16

Mefl mefl mefl feln

1

Vechde yn nr- udnu eeri var Nr o grr kim yine nr- baar var Zlf adup ru adu bu kim Bd- seer gua bir nev-aberi var mmd-i ville nola gese bu mrm Frat ebin yeti bu kim seeri var um-ne-i vadetde beni ayaa ald Var ise baa pr-i munu naar var Yrna esenlik degr ey bd- ab gel Kim Vadetn cnib-i aa seferi var
17

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Mh- ryu ideli pertev-i mihrin ihr ande basam grinr cemme nr- ddr i-i cn afes-i tende neler syler idi Yr- ekker-lebm olsa ru ynedr

ten ser-tb-p: ten t-be-y A2, tende t nebal S // mcessemdr: Muammeddr A2,

muaddemdr S. mirc: mirc A2, S. G16: 6b A1, 12b A2, 20a S. 1 nr: nr A1. 2 bu kim: dem A2. 5 yrna esenlk degr ey: -A2. G17: 7b A1, 13a A2, 20a S. 1 nr-: nr A2. 2 ru: ru- A2, S.
5

- 54 -

Br u bergi yo iken b- firuda sen Dil-i bmrum umar mve-i valu her br te-i mihr-i ruu tbna yanmaz dil cn Ebrve sye alursa ser-i zlf ey yr Biz ki murn- ul-ecniyuz Vadetiy Ara pervz iderz niteki r- ayyr
18

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Mihr-i ryu ne blend ater mh- o olur Kaa mahar den yeri eh te olur Yalvarup her ne adar yre dinse ey dil Gl alaln itmez o adar ser-ke olur Ke-i mey-kede v knc-i arbt- mun Ne gzel eglenecek cy [ile] o dil-ke olur Kes rab ban kfir-i b-dn yerine adem-i ha revn itmek in p-ke olur Dilde amze var iken r mje yd itsem Vadetve bir iken derd-i dernum be olur
19

Filtn filtn filtn filn

1

Fey-i feyy- eelden udret-i r gr a u a zeyn iden ehr ile envr gr

tbna: tba A2 // ebrve: ebrve A2. ul: olal A2, yol S // niteki: itse ki A2, S. G18: 8a A1, 13a A2, 20a S. 1 ne: -A1. 2 dinse: dostsa A2, dtse S // alaln: alalu A2, S / ban: pn A1. G19: 8a A1, 13a A2, 20a S.
5

- 55 2

Cennetl-mev degl mi lem-i k bahr Dde-i ibretle tecr tatihel-enhr gr Ba u bostn teferrc itmekle aynel-yan udret-i settra ba srr- ull-ebr gr Muti-i b-minnet nimetlerin idp isb Bn- ecrdan hir olan emr gr e cihetle r unurdan bu nu l Nev-bahr old uhr- udret-i cebbr gr Nr- adur kim tecell eylemidr kden Fey-i eflk ile srr- aret-i Settr gr te Rvn ite cennet ite yrn- af Her naarda Vadet nr- ceml-i yri gr
20

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

arem-i rava-i Firdevsi o ey bd- seer arem-i rava-i pk-i nebevden ne aber arem-i ravasdur far- cihnu b-ek arem-i - ud rava-i fey-i ekber arem-i dne Reslullh olup rava-i a r yr old arem rava-i man aydar Rava-i dil arem-i ten baa zindn olsun arem-i ravaya ansuz gzm eyler ise naar arem-i Kabe ile rava-i Amed gibidr arem-i sni ile rava-i ry- dilber

4 7

nimetlerin: nimetler A2. Rvn ite cennet: cennet ite Rvn A2, S. G20: 8a A1, 13b A2, 20b S. 3 Reslullh olup: Resl old A1, A2 // rava-i: -A2.

- 56 6

arem-i muterem ravasdur u arem-i Kabe-maal rava-i Firdevs-maar arem-i kyu ile rava-i ryu besdr arem rava-i Firdevs-i berne manar arem-i ir san rava-i dil Vadetiy arem-i ravalarn lem itdi mar
21

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Mnkir ref-i vcdna ki bir h yeter hmuz yetmez ise aret-i Allh yeter Nidelm pdh- Rm ile h- Acemi Pdeh Amed-i mutr [u] Ali h yeter Dergeh-i pdeh-i dehre ne cet varalum Bize ey merd-i ud ol ulu dergh yeter Tr-i hum yetip yetmedi ayra dime Geh olur yetmez ise ber gibi gh yeter Amelm yo diy incinme an Vadetiy rife secde ile bir dil-i gh yeter
22

Mefl filt mefl filn

1

Miat-i albe aks-i yanau iy yeter em-i alle gerd-i reh iy yeter

ravalarn: ravalaru S. G21: 8b A1, 13b A2, 20b S. 3 bize: bende A2, bizi S. G22: 34b A1, 8a A2, 16b S. 1 miat: mkilt A2, S / aks-i: aksi A2 // gerd-i: kejdi A1.

- 57 2

a ile yzmi bugn altn itmege Ecz-y add u a- nk-i kmy yeter Neyler vef mdini olan eh Senden vef yirine ceflar vef yeter amzeyle kirpig beni olar ikide bir Gkden mi indi yosa o tr-i a yeter B-re Vadet bu adar cst cyla anlar siriki birle ulu macer yeter
23

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Ey a y dil-i u geh amze deler Geh olur fikr-i a u zlf ile amzedeler amzeden amzedelikden mteellim deglm Vehmm ol kim beni ussd saa amz ideler Yregi n ile meml idgi hiddr Ki dil-i her onca-i dem amzedeler Kkl ld pern u tebessmle didi Aluuz bauuza cem idn ey am-zedeler Bir bel amze bel zer bel zlf au Vadetve nicidp neyleye y am-zedeler

2 4

a ile: -S. indi: atd A2, S. 5 anlar: an alar S / ulu: olur A2. G23: 9a A1, 13b A2, 20b S. 2 amz: amze A2. 3 onca-i dem: onca-i med A1, onca-i fem S / amzedeler: zedeler A2. 4 kkl: kklin A1.

- 58 24

Mefln mefln mefln mefln

1

Mes nu- cn-efzy gftrudan almdur Kelm- mucizi lal-i ekerbrudan almdur Beyn- allemel-esmy dem Muaf a Sen l u aula pk ddrudan almdur Bu bu snbli v verdi bu by- cn-fezy heb Muanber kklle mihr-i rusrudan almdur ymet metden opd ey serv-i rmnum Zamne fitneyi zlf-i siyeh-krudan almdur Cinnda b v sidre cihnda serv ile arar ym u nz heb bl-y reftrudan almdur l nligi v Trk retgerligi eksz arm amze ile em-i Ttrudan almdur Glistn- cihn ire pern olma snbl Mcerred Vadet bildm ki efkrudan almdur
25

Mefln mefln mefln mefln

1

Kelm- t- Yezdn beyn- fal- mubirdr Ki zr nu- insn anu t ile birdr u u zlf ebrdan ond allemel-esm Rumz- srr- ev edn yn old aceb srdur

G24: 9a A1, 11b A2, 19a S. gftrudan: gftrndan S // ekerbrudan: ekerbrudur A1, ekerbrndan S. 2 ddrudan: ddrndan S.
1 3 4

rusrudan: rusrndan S. siyeh-krudan: siyeh-krndan S. 5 reftrudan: reftrndan S. 6 nligi: hnl A2 // Ttrudan: Ttrndan S. 7 efkrudan: efkrndan S. G25: 9a A1, 12a A2, 19a S.

- 59 -

Kirmt- ulil-fal nin inkr ider mnkir Meger bilmez mi kim adan cem efl drdur Eer itmez saa nu- ilh mnkire hergiz Dem-i s egeri cism-i mevtya meirdr an hi kimseyi l v n-bn ys itme ud her gzde nr oluben her yirde rdur Nin il deglsn nu- insna be hey fil ud od adan aadan cevb u nua dirdr Dinilmez bide biri Vadet nuu beynndan Ne del ay tavl iderse yine rdur
26

Mefln mefln mefln mefln

1

Serr-i pye-i far dil her cna virmezler Bu devlet ze devletdr bun sulna virmezler ud lara bir derd virpdr t ebed amm O derdi ey abb el-a bugn dermna virmezler Eger irfna libse yri a u aradan ge ayt bn r ier bun ayvna virmezler Bizm sulnmuz fal- uddur srr a in Eigi aan lar ouz keyvna virmezler Hvel-faln-namdr yinilen geri nimetler d-y r- insn vel eyna virmezler

3 4

ulil-fal: ulil-fala A1, A2. cism-i: em-i A2. 6 deglsn: degls A2, S. G26: 9a A1, 12b A2, 19b S. 1 cna: cnna A2. 4 ouz: sekiz A2, S. 5 yinilen: yinilr A2.

- 60 6

Ne bilsn b-af f af-y alb-i u Dr-i genc-i manden aa dr-dne virmezler an ey Vadet srr- nihnudan yn itme Bu bir ymetl gevherdr bun ndna virmezler
27

Filtn filtn filtn filn

1

Ey dil-i ay ru- Leyldan oldusa cilveger em-i Ferhd ile ldu vech-i rne naar oncaya blbl lisnndan idp ar- niyz Bada ldu gl-i rany asenden eer ret-i Ardan itd Vma ar- ceml Ol tecell eyledi an zinden b-aber Amed ldu tecell-i ceml mahar Old ol yinede aks-i ceml cilveger Al- gl Ameddr ecz-y mehir cmle fer Fil-aa ol ebul-erv dem bl-beer Vadet tu hd cmle errt- cihn Bu mehir mebde-i t- admden eer
28

Mefl filt mefl filn tu zuh r vech-i ftu demdedr Varl heme nu u urf ile demdedr
3

6 7

dr-dne: dendna A1, A2. nihnudan: nihnndan A2, S. G27: 9b A1, 12b A2, 19b S. 1 ay: aya A1. 2 idp: iden A1. 5 Ameddr: Amed durur A2, S.
6

admden: admden A2, admindr S. G28: 9b A1, 6b A2, 15a S. 1 ikinci msra Sde yoktur.

- 61 2

adur vcd- mula olan nefs-i emrde Ey aaten da ketm-i ademdedr Ey mnkir-i kelm- ud v Resl-i nu Srr- ilh a u kitb u alemdedr ayvn- ayr- n olur mnkir-i nuu Zr ki ry- t ile dem bu demdedr Ey kr gremeden ne bilrsin uhdumuz Ddr- yr yine-i muteremdedr Leyl diy diy dem-i Mevlya irdi ay Grmez misin ki nr- amed od anemdedr Minnet udya Vadetiy ry- yrdan Cnum heme rava-i uld u remdedr
29

Mefln mefln mefln mefln

1

Nesm-i fey-i nundan vcd- ins cn ditrer Ki enfs- Mesdan ubr- mrdegn ditrer Saa ger ar- l itsem dehnumda zebn ditrer Mebetden ki suln maarnda tercemn ditrer Esince arar- hum zemn smn ditrer alnca r- srfl heb kevn mekn ditrer Teb tb- ruula zerd olup berg-i azns Dem--dem an- glende bu cism-i n-tvn ditrer

2 3

birinci msra Sde yoktur. ey mnkir-i kelm- ud: ol mnkir-i ud kelm A2, ud kelm- resl A3, olma mnkir-i

ud S.
4 6

t: yr A3. : -A2, S. 7 uld: -A2. G29: 10a A1, 6b A2, 15a S. 1 nundan: nuudan A1, S.

- 62 5

Eser yelden aarudan yavuz dilden yaman gzden Dp stine cnnu dil her demde cn ditrer Acebdr ol szi r u leb-i sy grmezler Gzm segrir aum oynar tenm rr revn ditrer Neheng-i humu dem-keliginde Vadet dem var Felek gmler seb alar zemn iler zamn ditrer
30

Filtn filtn filtn filn

1

Secde eyle ayana ol bt-i fersy gr Bad-ezn eflke var aret-i sy gr n Mn nu mgine lma heves Oh a- mgn ile ol zlf-i anber-sy gr Ejder-i zlf-i siyh yudd al- lemi Kfir-i b-dn elinde muciz-i Msy gr Bar- nra ar idpdr on sekiz bi lemi Ry- yre ba dil mihr-i cihn-ry gr Noa-i l-i ruusuz yine ol meh-peyker Vadet bu merdm-i b-dde am-fersy gr
31

Mefl mefln mefl mefln

1

Cyn oluben yaum ddrua mildr an alayuben dum rusrua mildr

5 6

gzden: szden S // her demde: merdmde A2, S. grmezler: grmezsem A2, S // gzm: gz A2. 7 dem-keliginde: dem-kelnda A1, A2. G30: 10a A1, 7a A2, 15b S. 2 heves: naar A2, S.
5

ruusuz: runsz A1, S. G31: 10a A1, 7a A2, 15b S. 1 ddrua: ddrna S // rusrua: rusrna S.

- 63 -

humla gzm ya yeldgi yprdgi ol zlf-i siyhula reftrua mildr Dem-beste v dil-aste oldu budur Kim erbet-i lalle gftrua mildr Cn milketini yama idecegini bilmez B-re gl em-i Ttrua mildr Bu Vadet-i tene anna uamdur Kim aner-i n-rz n-brua mildr
32

Mefln mefln mefln mefln

1

Vcd- dem avv semvt- ilhdr Yzinde yet-i sebal-menn gvhdur Sevdyla beyndan ounan s v d yet Adlet-nme v emr-i adm-i pdhdr Sebl-i istiv vechde ey meh-i nk alat Behit-i het-i yezdnu adm h-rhdur Cehlet dzandan cnu l in ey dil Elde r deh mufaal bert- km-i hdr Dehnuda zebnu ule-i em-i hidyetdr Zebnuda kelmu pertev-i nr- ilhdr Cibll-ar aa aru urmaz ey gl kn Kelm- uvvet-i fal- ud pet penhdur

2 3

yeldgi: -S / yprdigi: yprd A1, A2, -S gftrua: gftrna S. 4 Ttrua: Ttrna S. G32: 33b A1, 7b A2, 16a S. 2 beyndan: beyudan A1, A2. 3 meh: mh A2, S / nk: tbn S. 4 cnu: cnn A2, S // elde: elinde A2. 5 zebnuda: zebnnda A2. 6 aa: -S / urmaz: +dur S.

- 64 -

Mes-dem kelmullh alsam Vadet artu Dilm enfs- Ramn ile nuu cilveghdur
33

Mefln mefln mefln mefln

1

md-i gl-izru birle snem glen olmdur iy-y meh-cebnle dil cn ren olmdur Delden nr- u sneme firdevs ayn arretden ciger dz yataum klan olmdur Beni derde giriftr eyleyen sensin uddan bul Baa noldysa old ey gl heb senden olmdur Ne vard menzil-i mada irmek de v soda Velkin baa ol kkl afdan reh-zen olmdur Dem-i valna dildru nedr mni olan dirse Muaa Vadet hemn sen ben olmdur
34

Filtn filtn filtn filn

1

Rite-i zlfle l sbatl-ebrrdur Burc- snde cebn malaul-envrdur r-cy- demi kim istivdan old f Cennetl-mev yzde alayan enhrdur Nr- rusru meger envr- ayb ayndur Msya inn enellh syleyen ol nrdur

kelmullh: kelmullh S. G33: 35b A1, 8b A2, 16b S. 1 meh: - A2, nr S. 3 noldysa: nold ise A1, A2 / old: -A1, -A2. 4 menzil-i: -A2, -S / irmek: +olurd S / v: -A2, -S. 5 valna: valua A2, S. G34: 38b A1, 29a A2, 17a S.

- 65 -

oa-i lalde maf ey Mes-dem sen Ll-i lal-i gherden her ne dirse vardur Dil kebter mlarumdur perdeh-y ankebt Iu Ameddr meger kim snem aa rdur Cennet-i snde azu Selsebl ayndur Si-i Kever lebdr zr aydar vardur Kabe-i uda b- marifetle yunmayan Zemzeme bi kez girerse Tar n murdrdur lem-i ayb yzden hiren grdm vel Mnker irr eylemez kr hemn inkrdur Meba- irfn- bb- noadur cn fem r- au efeteyn mahar- esrrdur Ser nedr yoluda cn cnn urbn ider olan rife cnn ama ardur Maer-i snde ar old gller askeri Dm- zlf birle l rte ne ayyrdur Kfr-i zlfin dilber zhid aan idrk ider bu srr Vadet fehm eylemek dvrdur
35

10

11

12

Mefl filt mefl filn

1

Derd-i dernum ey gl Eyyb olan bilr Ysuf amnda giryemiYab olan bilr

4 6

lalde: lal A2. Selsebl: sebl A2. 8 ayb: aybu A2 / yzden: yzinde A2, S. 9 efeteyn: -A2. 10 yoluda: yolnda A2, S. 12 zlfin: zlf A2, S. G35: 41a A1, 9a A2, 17a S. 1 amnda: emende A2, S.

- 66 2

U ekdgi cezebt- maabbeti Zlf ruula slik-i meczb olan bilr Kallb- zlf-i yr ke--kelerin dil et-i amnda zecr ile malb olan bilr Derd ile far u fen zevn bugn Suln- a bende-i mensb olan bilr Benlik icbn gtr ey dil bu ortadan t- udy anma ki macb olan bilr Varl vcdn yine selb itmegi bu dem Ayn- ademde noa-i meslb olan bilr Ey Vadet rumz- kelm- beln Dvn- ada ib-i slb olan bilr
36

Mefiln feiltn mefiln feiln

1

Sevd- zlf-i ruula cnnumuz vardur Rumz- ilm-i lednde fnnumuz vardur Hev-y ile dery v k-i pk fat Geh temevvc gh sknumuz vardur Bu ar- abede-bz ire gn gibi ey dil Geh uhr ise ghi bnumuz vardur amula d- elem ehl-i ldriyor Ber gel ey yzi glen dgnmz vardur Rh- alle girer anma f u ar-i ada bizm reh-nmnumuz vardur

2 3

: -A2, -S. ke--kelerin: ke--keler A2, S. 5 : -A2, -S. 7 beln: bel A1, A2. G36: 41a A1, 2b A2, 17a S. 2 pk fat: pke an A2 // temevvc: nm A2. 3 abede: ebde A1, ubnda A2 // ise: -A2, -S.

- 67 6

Sen gibi hele marr degldr ey f Mil-i yine f dernumuz vardur Rab ile ser-i kynda Vadet yr aal bitdi diynce oyunumuz vardur
37

Filtn filtn filtn filn

1

Kkl kim ub-dem bd- nesm stndedr Bir Hmdur gyiy devr-i emm stndedr Kkl-i anber-fenula dehnu dir gren ekl-i bi-smillhdur kim arf-i mm stndedr Kklle a u l fikri ile cn u dil Bezer ol leva ki urn- adm stndedr Kkl kim rularu pr eyd lmdur meger Perde-i envr durur vech-i kerm stndedr Kkl kim ol ru- tbna olmdur nib Bir kelefdr fil-meel mh- d-nm stndedr Kkl kim alnu zre p p olm yatur Bezer ol ubna kim ar- am stndedr Kkl fikri ile her gice cn Vadet Sre-i vel-leyl a avf u bm stndedr
38

Mefln mefln mefln mefln

1

Kitb- vech-i cnn yri dn olandan or iy-y ems-i ran gzi bn olandan or

: -A2, -S. G37: 35a A1, 8a A2, 16b S. 4 : -S. 7 avf u bm: arf-i bm A1, arf u bm S. G38: 24b A1, 9b A2, 17b S.

- 68 2

Egeri urvetl-v anu zlfi durur ill abve yri ile dil eyd olandan or Kelmullh- nsn yazdur kolasn mit Meded ey lib-i urn bun dn olandan or Yo iken lem dem niceydi al ol demde Nihn-ender-nihn iken o dem peyd olandan or Eger ol noa-i alu dilerse aln bilmek ar- iinde b-ser b-p olandan or Mam- t- yek-tdan aber al Vadet cehd it Vel ol srr anu ile yri yek-t olandan or
39

Filtn filtn filtn filn

1

Zlfi grdm eh-i rusra yadanm yatur Mrdur genc zre ankim ra yadanm yatur Kyu ire asret-i addle cismmdr gren Mnadim bir syedr dvra yadanm yatur Rularu devrinde cn l-i sn fil-meel Cennet Rvndur glzra yadanm yatur I- pkdr seblullh ldu itirf Zhid-i gm-rh gr inkra yadanm yatur

yri: by- A1. Kelmullh- nsn yazdur kolasn mit: Kelm- nsin sen yaz ki olasn mit A2, S // dn: gy S. 4 or: -A2.
3 5

alu: aln A2 / dilerse: dilersin A2. G39: 36a A1, 8b A2, 16b S. 1 yadanm: yalanm S // yadanm: yalanm S.
2 3 4

yadanm: yalanm S. l: -A2, -S / sn: +olmasa S // cennet: cellet A1 / yadanm: yalanm S. yadanm: yalanm S.

- 69 5

Glmi zlfinde grdi didi dilber Vadet Al yo Manr gr kim dra yadanm yatur

[Ze Harfi]
40

Mefl mefl mefl feln

1

Biz mutekif-i k-i der-i Muafavyz Biz mnkeif-i srr- arem-i Murtaavyz Srr- asan u srr- seyn alebinde Gerdn-fat scid-i ky- nebevyz em- d-cihn zeyn ab Br u Cafer Yolnda urup d ile merd-i hemevyz Badad u orasan olal ble-i uk ev ile geh Msevi gh Rzevyz Gn gibi Taiyy ile Nakn ademinde k-i reh olup pertev-i ems-i Yesevyz Biz Askern askeriyz bende-i Mehd Falu kereminden dem-i nu- ebedyz ad pre lup Vadetyi oda yaarsa hum Alevyz Alevyz Alevyz

yadanm: yalanm S. G40: 10b A1, 17b A2, 23a S. 1 arem: dem A3, S. 2 srr-: nr- A2, A3, S. 3 hemevyz: cemevyz A3, S.
4 5

Badad: mr A1 // Msevi gh: Mse v geh A1. olup: -A2, -S. 6 ebedyz: ebevyz A3, S.

- 70 41

Filtn filtn filtn filn

1

bir-i derd-i ilhuz kim mdv bilmezz Kif-i esrr- tenzlz mdr bilmezz a inkr eyleyen iblse lanet ad hezr Menzil-i irra irdk zhid l bilmezz Seyr-i fillh eyleyp buldu mekn- l-mekn Mebde-i mda irdk l v ill bilmezz bn-i vat oldu iridk cennet-i insna biz Ehl-i ddruz am- imrz u ferd bilmezz Beklerz ky- mun t olunca m-aal Saa cennet zhid biz ayr- mev bilmezz S v d nu- udnu mahar- tm bizz Allemel-esmy bildk zge esm bilmezz Terk-i l l idp taa virdk glmz l kizb riy ile kiny bilmezz Ulv v sfl au tna nisbet bir durur Anu in kimseyi lemde edn bilmezz Cmle mevcdt au n ftdur yan Ge naarl gibi an ayr- ey bilmezz Mlik mlkinde n-marem nite bit olur Bizden zge greni billh bn bilmezz Dniinde zhid geri simet ikr stimet ar idp edn v al bilmezz

10

11

G41: 10b A1, 15b A2, 22a S. ilhuz: illhuz A2. 9 : -S. 10 birinci msra Sde yoktur, n: -A2 // birden: bizden A2, S.
1

- 71 12

Kif-i esrr- zlf a- mabbuz yn Allemel-esmdan zge a- esm bilmezz yle mest olduk arb- l-yezlden bugn ahr u luf nk bed nidgin al bilmezz Fal- Yezdnu ul urbnyuz ey Vadet ki lem ire andan ayr mevl bilmezz
42

13

14

Mefln mefln mefln mefln

1

Meh-i evc-i velyet mihr-i burc- evliyyuz biz Cevhir madeni k-i ehd-i Kerbelyuz biz Muammed Muafnu urretl-aynu sevp cndan ulm- stn- nedn- Murtayuz biz ubr- k-i py- evliydan kesb-i nr itdk Gne gibi bugn yine-i lem-nmyuz biz Alin anberin anberiyz h ayn mdin ayrdan at eylemi kemter-gedyuz biz eh-i dldl-svru zlfekrn der-miyn itdk avric ann yire dken merd-i udyuz biz Dp dery-y mevc-engz-i devrna flks abb- cismini berbd iden ehl-i hevyuz biz Geh malb u mesluz geh matl mermuz Geh Manr u geh Seyyid Nesm-tek fenyuz biz asanve zehr-i nnuz seyns ehdnuz Ser--p ana mstara olan l-i abyuz biz Ali Zeynl-abd ile Muammed Br u Cafer Dem-i Ms-y Kmdan Ali Ms Rzyuz biz

: Sde 11. beyittir. G42: 11a A1, 16a A2, 22a S. 4 mdin: md A2, S.

12

- 72 -

10

Muammed Mutta ile Na v Asker a Muammed Mehdi-i ib-zamndan mhtedyuz biz Dem-i fal- ilhden ens-i r- uds oldu Mcerred Vadet nu- ud nr- hdyuz biz
43

11

Mefl filt mefl filn

1

Geri kemend-i zlf ey mh esriyz Lkin svr- kiver-i aam emriyz Mihr-i ruula d- dili ulelendrp Ik ehlin bu ev ile ren-amriyz odan fen bulur idi vcd- afumuz Lkin demde nee-i ula diriyz Far u fen v derd am ilmin dil Bizde bu demde ib-i [h-] serriyz odur egeri ullaru ey h- muteem Biz da Vadet gibi yz bide biriyz
44

Mefiln feiltn mefiln feiln

1

Grince ryn yr dil aflanuruz ekince ddeye k-i rehin cillanuruz arret-i dil-i pr-sz ref lma in Nesm-i mervaa-i ile hevlanaruzu

G43: 12b A1, 16b A2, 22b S. zlf: zlf A2, S. 5 muteem: -S. G44: 13a A1, 16b A2, 22b S. 1 rehin: reh A2, S. 2 arret: mirt A2.
1

- 73 3

Hm-y zlfe dil-mur old hem-pervz Fin- h ile her dem-be-dem dlanuruz Kitb- sne rif olaldan ey meh-r Marif ehli iinde birz adlanuruz Kitb- kyuu oldu bugn hevdr O[l] h- leme biz Vadet gedlanuruz
45

Feiltn mefiln feiln

1

Kkl-i dil-rbya yeltenirz Yani ll- Hmya yeltenirz Almaa by- zlf-i dildr Yollar zre abya yeltenirz Ser-i kyuda dd- h ekp Evc-i burc- semya yeltenirz add-i bl-blende dil vireli Rh- amda belya yeltenirz Vadet ile olup giryn Ser-i zlf-i d-tya yeltenirz
46

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

M-miynu grp efn-y vcd eylemiz Dehen fikri ile bd u ne-bd eylemiz ayret-i mihr ile mihr-i semnu ey mh humuzla yirini dd- kebd eylemiz

hem: -S. G45: 13a A1, 16b A2, 22b S. 2 dildr: ddr A1, S. 5 zlf: zlf S. G46: 13a A1, 16b A2, 22b S. 1 bd u ne-bd: bd ne-bd A1, A2.

- 74 3

Baa lzm gelr ey zhid-i od-bn fara Varmuz ble diy yre scd eylemiz Ry- dildr grp ret-i Ramn ey dil Gz aup cnumuz ehl-i uhd eylemiz ayd- zlfinden anu lca al ola m dil utalum Vadetiy terk-i uyd eylemiz
47

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Pisterm r- beldur gl-i ruhsru[su]z asteyem yet ile nergis-i b-mru[su]z Baa duza grinr cennet-i mev lde Nideyin b- cihn seyrini ddru[su]z ara topra bana b v serv-i emen Yire gesn ad-i bllar reftru[su]z Nimet-i r-fezysa da leetde hemn Zehr-i amdur yidigm lal-i eker-bru[su]z Rz- ren anem gz gre bu Vadetye ara gn gibi gelr mala- envru[su]z
48

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Her muallid a- rusru tefsr idemez Her muabbir ft- zlfi tabr idemez

3 4

baa: bene A1, S / fara: fera A1. : -A2, -S. 5 zlfinden: zlfden A2 / al ola m dil: al dil ola m S / dil: -A2 G47: 13b A1, 17a A2, -S. 2 lde: ise de A2, ide A3. 4 fezysa da: fez ise de A2. G48: 13b A1, 16b A2, 22b S. 1 rusru: rusrn A2, S // zlfi: zlfini A2, S.

- 75 -

yn- dil cn ire o kkl yirine Yirlere inse Hm yiri ile yir idemez ihre v nu- leb sen anem-i sve Gelse erjeng ile Mn yine avr idemez Nice bi ba ar ise a u zlf-i siyeh Bar- sni eh atrece tayr idemez Cevher-i k-i reh itdgin ey nr- ayn Vadetn gzine cevher iksr idemez
49

Mefl filt mefl filn

1

Biz bendegn- fal- udvend-i ekberz Biz pey-revn- Amed-i Mutr [u] aydaruz retde geri k ile yek-sn u treyz Manide lk pertev-i ems-i mnevverz at- naar lup iki lemden ey gl Biz nrn- yine-i ry- dilberz at- ala eylemiz cmleden vel Dil-beste-i mud- zlf-i muanberz S v d nu- Fal- ud gibi Vadet Mevcd- kll-i ey-i mu-i muaaruz

3 4 5

ihre v nu: ihreve nu S. zlf-i siyeh: zlf siyeh S // sni: cnna A2, S.

Cevher-i k-i reh itdgin: kmy-y cevher-i k itdgin S. G49: 13b A1, 16b A2, 23a S. 1 pey-revn: -A2. 2 treyz: -A2.
4 5

mud: marif A2, S. muaaruz: muaaruz A2, S.

- 76 50

Mef l f ilt mef l f iln

1

anma bizi ki[m] eme-i ayvna teneyz Anca piyle-i leb-i cnna teneyz Meclisde s cm- afy fare un Ahd-i adm sar- devrna teneyz aula amzei dil cna avle l Zam- sinn- aner-i brrna teneyz u gibi ba aa urup alaruz mdm Ddr u yr meclis-i yrna teneyz Seyr-i ceml-i yri oyup anma zhid Cennt u r u Kever Rvna teneyz Sz bilmez ile urma oturma a imi Srr- kelm- obet-i irfna teneyz Bir areyz egeri vel Vadet revn Bar- am u lcce-i ummna teneyz
51

Mefln mefln mefln mefln

1

Benm bu em-i girynum gibi bar- am olmaz inde lebler emi gibi lal a olmaz Bu te rularu cn nola odlara yanarsam Gzm nr aa alur m kim anda ar olmaz Ser--ser leva-i cism odum m-be-m cn Baa ey muaf- n bel gibi da olmaz

G50: 14a A1, 14b A2, 21a S. zhid: ey zhid A2, S. G51: 36a A1, 15a A2, 21b S. 2 bu te: -A1, -A2 // gzm nr: -A1, -A2 / aa: ana A1, A2. 3 leva-i: lev-i A2, S / odum: +ben S / cn: -A2, amm S // da: ra S.
5

- 77 4

Gelrse a- rusru yerinme aa bir lca zilmez incelrse a gir defter at olmaz Eger Mecnnve Leyl belsn ekmek isterse am- zlfi gibi ey Vadet saa ref olmaz
52

Mef l mef l mef l fe ln

1

Azu gibi bir onca-i andn ele girmez Azu gibi bir eme-i ayvn ele girmez Azu gibi bir oa-i laln gher-br Azu gibi bir maden-i mercn ele girmez Azu gibi bir mala- envr- man Azu gibi bir n- urn ele girmez Azu gibi bir noa-i aliyye olur m Azu gibi bir menzil-i Ramn ele girmez Azu gibi esrr- nihn Vahdetiy n Yllar arasa vli ayrn ele girmez
53

Filtn filtn filtn filn

1

Mest-i uz almuz b-h u medh itmiz lm-i malt ey vce ferm itmiz Nu- a dirdm amm gua ly degl Pr-i mundan zhid bir aber g itmiz Zhid kend gibi kr anma irfn ehlini Nu a n ser--ser cismimz g itmiz

gir defter: ki dudalar S / olmaz: -A2. G52: 36a A1, 15a A2, 21b S. 5 gibi: -A2, S // yllar: yllarca A1, A2. G53: 41b A1, 15a A2, 21b S. 1 medh: m A2, S // ilm: al A1 / malt: malt A1.
2 3

gua: gna A2, S // pr-i mundan zhid: zhid pr-i mundan S. kr: -A2, -S.

- 78 4

Bd- ile dem--dem mevc urur dery gibi Bu dil-i dvnemz o byle pr c itmiz Fal- au ilmine vf olaldan ey gl Rzgr ehlini arb- dest m itmiz Bar u berde r- zinde olmuz aynel-yan a- vechden leb cmn n n itmiz Mrid-i kmil kelmn gevher-i b bilp G- cna Vadetve an meng itmiz
54

Filtn filtn filtn filn

1

amdu lillh ey gl kim fal- Yezdn ehliyz aret-i Allha menbuz ki urn ehliyz Bde-i bezm-i elest mest-i ser-gerdnyuz Bir belya bi bel dir ahd-i peymn ehliyz artuben keffimz ile on sekiz bi lemi Biz bu bzr- aat ire mzn ehliyz Kf u nnu ayniyz kim tatmuzdur kint uvvet-i t- uddan km-i Furn ehliyz L-mekn- mur- Smuruz bu f- tende kim Her mekn seyr ider envr- imkn ehliyz Ry- yre aru urbn eyleyp cn u dili Kabe-i u alliyz ki brhn ehliyz Kfr-i zlf-i yrdr ser-rite-i madmuz amdu lillh Vadetve dn mn ehliyz

pr c: bir A2, S. : -A2, -S. 7 kelmn: kelmu A2, S / gevher-i: gevheri A1. G54: 33b A1, 14b A2, 21b S. 3 artuben: +hem S.
5 4 7

uddan: aaddan A3. ve: biz A1.

- 79 -

55

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Biz ki mahd- am- silsile-i cnnuz Bir blk gli nu ahdi btn yrnuz Gice v gndzmz bilmezz Allh bilr Zlf ryula aceb vlih ser-gerdnuz Ders-i sn oyup medrese-i ire rif-i mesele-i mkile-i irfnuz dmet-i pdh- dehre boyun unmaz iken Boyn balu adem-i dilber-i l-nuz addimz yo dimege biz seg-i ky- yrz Bilrz mertebemz bir nice dervnuz are del yo iken Vadetiy bizde vcd I ile ca gelince bir ulu ummnuz [in Harfi]
56

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

ol t bilesin dnyede lem ne imi Bilmeyen lem-i ne bilr dem ne imi yle l-yail idpdr mey-i u beni kim Bilmezem cm nedr kevkebe-i Cem ne imi Sanudan bilrz lal-i leb esrrn Dehenden uyaruz nkte-i mbhem ne imi

G55: 12b A1, 15a A2, 22b S. ryula: derdle A3. 5 seg: ser A1. G56: 14a A1, 17b A2, 23b S. 3 sanudan: sanndan A2.
2

- 80 4

Ne bilr demi tem anan her chil Ehl-i dil rife or dem tem ne imi Dem-i demden alur feyi dem--dem u Fil-meel Vadetiy leb-i dem ne imi
57

Feiltn mefiln feiln

1

Bir nefes dil fira doymaz imi H kes iftira doymaz imi Kh- f olsa fil-meel te-i itiya doymaz imi Mav olur yri grdgi demde Ehl-i itina doymaz imi - Kisr v ar- Keyavs Gerdi-i nh ba doymaz imi Mihr-i ryu grince Vadetve Mihr meh itira doymaz imi
58

Filtn filtn filtn filn

1

anma ey dil kkl ol mh pr n eylemi Mk-i terden bana bir o ara-n eylemi ki emin iki ahbz eyleyp dil aydna ki zlfin fil-meel hn lan eylemi

demi: dem S / anan: -A2, anan S. G57: 14a A1, 17b A2, 23b S. 1 doymaz: oymaz A2 // h kes: hc kez S.
2 3 4

doymaz: oymaz A2. doymaz: oymaz A2.

: a A2. G58: 14b A1, 18a A2, 23b S. 1 kkl: kklin A1. 2 emin: em A2, S // zlfin: zlf A2, S.

- 81 -

in-seer zlfin atm var ise bd- ab By- mk ile ser--ser lemi n eylemi Ehl-i dilden g idelden zlf au vafn Rek ayret nfen yirini Mn eylemi Kib idermi mdde dav-y - yrda Vadet her vech ile ol nkteyi n eylemi
59

Mefln mefln feln

1

Atdu glm ey serv-i ab-p zllar geydi yaum eyledi c Meni l-yail itdi cm- u Bel k gerekdr mest medh ayt bna lmaz ser fr bil denler cra-i cm- leb n rrse ara yirde stvnum Dil cn mihri itmez ferm Meh mihre ru u vech virr nr Ncma tbi drr-i beng Szle yz in d u nalem Biri em old serde birisi g

3 4

zlf: zlfin A1. Mn: yn A2, S. 5 ol: -A2, bu S. G59: 15a A1, 18a A2, 23b S. 1 zllar geydi: zllar eyledi A2, zl rm S.
3 4

lmaz ser: ser lmaz A2. mihri: mihrini S. 6 nalem: taallm A2, talm S.

- 82 7

Dr-i man nedr bilmek dilerse Bu namn Vadetn eyle der-g

[T Harfi]
60

Filtn filtn filtn filn

1

Nu- pkdr ftullh u tudur nua An tefsr eyledi vechdeki s v d at Muaf- Yezdn yzdr yet-i urn sz Bu sze inkr eden s a eyler ala Der-miyn- al- rindn olup noa mil Kend kendden geerdi alayup Ceyn u Sen seni mav eyle a aprup cn u dili Vadet Allh in pendm saa budur faa

[Fe Harfi]
61

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

lme olmad erbb- marif rif Fehme olmad ab- muvf vf Kef ilhm u kermt- san-perverden Olmaz knhini degme mekif kif alvet-i ua yol bulma imi bir sat Olmadn yllar ile ehl-i makif kif

namn: namu A2, S. G60: 15b A1, -A2, -S. G61: 16a A1, 18a A2, 23b S. 1 fehme: mehe A2, mihre S / muvf: muvf A2. 2 perverden: perverdr ki A1 // degme: -A2, -S.

- 83 -

Nie vaf ide seni kilk zebn- b-tb Olsa olmaz gtri ehl-i muvf vf Old tecns muarraf azel Vahdetiy Kelimtu nola bilse mterdif rdif
62

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Nola gelse ruu zre a- reyn af af Muaf ire yazlur yet-i urn af af Veche lsa tevecch nola blem u Kabeye aru urur leker-i mn af af Gel buyur pdehm tat- dile eyle cls Munardur saa heb asker-i dvn af af Geh nmyn u gehi ib olur encmve Dehende dizilen ll-i dendn af af Grmeye sencileyin mh- mnri hergiz lemi aralasa mihr-i diran af af Seyr-i glzra gelrsin diy ey onca-dehen in-seer gller ider k-i girbn af af Marifet hsn ey Vadet a ki bugn arua ursa nola zmre-i irfn af af

4 5

b-tb: nb A2, tbum S.

tecns: tabs A1. G62: 17a A1, 18b A2, 24 S. 1 ruu zre a: ruua ol a A1, A2, S.
2 5

: -S, Kabeye: bleye A2. aralasa: arasa ger A3, arar ise S. 6 gelrsin: gelrse A2.

- 84 63

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Reh-i dilberde idp ek-i firvn telef Eyledm nem var ise a yolna an telef Nad-i ekm dkeyin kyua blem ki ider Kabeye u gtren mazun- suln telef Drr-i dendnu ile gevher-i lal demine Eyledi dde-i ter-nad-i dil cn telef Bulmaz sencileyin bir meh-i tbn felek Bir degl eylese bi mihr-i diran telef mr bir an imi ey Vadet an o ut fil olma gz a itme an an telef

[Kaf Harfi]
64

Mefln mefln mefln mefln

1

Bi-amdillh yine Rul-udsden tze cn buldu lmden avfumuz yodur ayt- cvidn buldu amula mrde v yd- femle b-ninuz biz Ki t ayy- ebed t- uddan bir nin buldu Mekn- dil dehnu olmaa au dell old Ki b-rh- ademden bir nin- l-mekn buldu Enniyyet evin vrn idelden ehr-i far ire Anu her kesinden nice bi genc-i nihn buldu

G63: 17b A1, 18b A2, 24a S. dkeyin: dkdin A2 // u: r S. G64: 17b A1, 19b A2, 24b S. 2 yd: yr A2, S / ninuz: niuz A2 // t: y A2. 3 ki: -A2 / bir nin: h-rh A2, A3, S.
2

- 85 5

Virp cn nadini ey Vadet bzr- ire Ucuz aldu met- derd-i rygn buldu
65

Filtn filtn filtn filn

1

Ey mubar gel ber gel cn iinde cna ba Yani fal- l-yezl lem-yezel sulna ba Ekrem aam cd- fal- adur ek degl O ecilden dergehinden redd olan eyna ba lem-i ayb dilerse kim ola hir saa Perdeyi ref eyle dilden s v d ummna ba Vech-i dilberden beni men itme ey zhid eger Ehl-i ddr oldu ise sen de gel Ramna ba Mi v mstabel terk eyle bain ey fah Ehl-i l ol rifne a gz bir ana ba Dava-i b-man lma ua gster nin Gerek ise ey gl meydna gel merdna ba Kesb-i l itmek dilerse Vadetve zhid ret-i dilberdeki gel yet-i urna ba
66

Filtn filtn filtn filn

1

Mmin ise a gz mmin gibi mirta ba Yani vech-i dem zre s v d yta ba

G65: 17b A1, 19a A2, 24a S. gel cn iinde cna: cn iinde cnna A2, cn iindeki cnna S. 2 aam: dem A1, A2, S // olan: olur A1, A2, S.
1 3 4 5 6

hir: ren: A3. men: red S / zhid: vi A3 // ddr: mn A2, S. mstabel: mstabeli A2, mstabel S / bain: ba A2, S.

lma: itme A3. G66: 17b A1, 19a A2, 24a S. 1 gibi: legin A3.

- 86 2

Gn gibi ren-amr ol ey mubar gel ber Ayn- vidden vcd- keret-i errta ba nki errtu vcd im-i bi-ems imi L v illdan mel al nefy ile ibta ba e cihetden smet-i sittn ala rif ol Bist het s v d tertb tevcita ba Bir mufaal adur el-a lev-i kint Kf u nn emrinden olan na ile kerta ba Yetmi iki millet efsnesin terk eyleyp Fal- adan fey alan tab u tasmta ba dem ol dem ise demi bil Vadet Hem aa adan olan tam tekrmta ba
67

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

urtulup renc-i seferden yine at buldu rip menzil-i mada selmet buldu Ser-i kyuda oyup iletimz sve Seyr-i eflke urc itmege ennet buldu bve gerd-i kederden silp ynemzi Seni seyr itmege ey mh liyat buldu ar ol cbbe v destr arfne yri Zhid biz an bir br- amat buldu arem-i muterem kine marem olal Fet-i bba irip rmet izzet buldu

2 3

mubar: muabbir A1. al: -A1, -S. 5 adur:adan A1 / el-a: el-fah A3. 6 efsnesin: efsnes A2, S. G67: 18a A1, 19b A2, 24b S. 2 sve: abve S.

- 87 -

Urnup k-i rehin baumuza Vadetiy usrevne yine bir tc- sadet buldu
68

Mefln mefln mefln mefln

1

Yaum an sitrem dkn olsa ey amer elya Ki benden stn olmdur sen yanuda her ala Kitb- vechi ndna ar itd baa ramen ilf- sret-i km-i ktbdr her i mula Benm h- seerghumla ek-i ebnemmdendr Saa gl gibi alma baa te gibi yanma Sevd- au yne bilsn her ara chil Kitb- fal- Yezdn ne fehm eyler dil-i ama Neden ey Vadet ir-i sel m-i crdr Meger yt- ddrn saa ar eylemidr a
69

Feiltn feiltn feiln

1

Eyledm u ben cna ref Didm Allhu veliyyt-tevf Bar- a den erbb- dil Ramet-i aa olur cn ar

sadet: izzet A2. G68: 18b A1, 19a A2, 24b S. 1 yanuda: yannda A2. 2 vech: vechini A2, S. 3 ek-i ebnemmdendr: ebnem A2, ebnemi nedr dilber S.
4 5

au: an A2, S / her: -A2, -S / chil: chiller S.

sel: sebl A2 // ddrn: ddru A2, S. G69: 18b A1, 20a A2, 24b S. 1 u: n A2.

- 88 3

Sli-i rh- am- zlfe h Rehber old elem ua ref Vadet skin iken arecedr Ca geldkde olur bar- am
70

Mefln mefln mefln mefln

1

rer mi urb- ev ednya b-cn olmayan Yiter mi li-maallha ya cnn olmayan Emn bist het s v d nu- adm olmaz Ser--p mahar- envr- urn olmayan lim-i allemel-esm olur m hi demve Ens-i hem-cels-i ehl-i irfn olmayan Musaar idemez dny v m-fhy ser-t-ser Ouyup Manu-ayr Sleymn olmayan Yiter mi menzil-i mada ey dil rh- ire Binp himmet semendine itbn olmayan Vcd- vcibi ibt l kendi it ifn Ba billha irmez srr- pinhn olmayan Mertib zre is u ift ide mi ey dil Bu demde Vadetve ayn u yn olmayan

G70: 18b A1, 20a A2, 24b S. ya: -A2. 2 urn: -A2.
1 3 4 5

hem-cels: meclis A2, meclis hem S.

dny v: dnyy A2 // ouyup: oumaz A1, A2. : -A2 dil: meh A3. 6 kendi: Kend A3, kendini S. 7 mi: -A2 // ve: -A2, -S.

- 89 -

[Kef Harfi]
71

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Cnum aua urbn ideyin nolsa gerek Alnuma kilk-i a ekdgi resm olsa gerek ret ister ise dnyede giryn ol kim vbda alayan ey dil uyanup glse gerek Glme pul oluuna gl gibi ey ib-i zer ararup berg-i azn gibi ruu olsa gerek ar- deryra yir ra sary olsa dil Seni avvs- ecel anda da bulsa gerek Keff-i mznu oldurmaz iken kevn mekn Bir avu opr ile iki gz olsa gerek Ebedd-dehr didi anma alam dnyda r u n-r dil zinde olan lse gerek Dem bu demdr ber gel bezm-i ama Vadetiy elm bade-i yiyelm nolsa gerek
72

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Nola ger geyse dil - uryn kepenek Geye geldi ezel ib-i irfn kepenek

G71: 19a A1, 20b A2, 25b S. ideyin: idey A2. 3 ruu: yz A3. 4 dil: eger A2, A3, S. 5 mznu: mznn A2, S. 6 Ebeddehr didi: ebedd-dehri deri A2, S. 7 ama: meye A1 // yiyelm: ben diyelm A2, be diyelm A3, diyelm S. G72: 20a A1, 20b A2, 25a S. 1 geye geldi: geyenleri A2, geydiler t S.
1

- 90 -

Kepenek geymek ile leme suln oldum Bir ged iken ider demi suln kepenek Pertev-i nr- ud nidgin idrk idemez Geymeyen gerek erenler gibi her an kepenek Ehl-i irfn olanu yzi uydur amm Old mnkir olana te-i szn kepenek te-i d ten-i zrum glzr eyler Grinr imdi baa b- glistn kepenek Jeng-i amdan gl yinesini alar imi Ehl-i dil anu in rtinr ey cn kepenek sm-i settra aceb mahar olupdur ki ider Dmen-i luf ile aybum pinhn kepenek Gel nemed-p olalum far ile far eyleyelm Geydi r eylemedi server-i merdn kepenek Ek-i emmden ider cism-i afm pinhn Bu muarrer[dr] ki olur mni-i yrn kepenek brahm Edhemi gr tatn terk eyleyben Dn gn kendi z eyledi mihmn kepenek Ey Nesm yr gey ra erenler ondur Geymedi mnkir an and ki zindn kepenek Seyf-i gibi eyym- it irmekde an bir h ki mukem ide isn kepenek

10

11

12

2 5

ider: ebed A1, A2. te-i d ten-i: brinp te-i ten -A2, S 6 jeng: renk A2. 7 ism-i: resm-i A1 / olupdur ki ider: uludur ki ebed A1 // aybum: aybum A1. 8 eylemedi: itmedi A1. 10 gr tatn: gr kim tatn A1, A2 / eyleyben: eyleyp A1, A2, A3. 12 ki: -A2.

- 91 -

13

Sneye ekmek in Vadetiy cnn Kepenek cn kepenek derdme dermn kepenek

73

Mefln mefln mefln mefln

1

Beni bu rh- ire hemn Allha marla Yneldm cnib-i aa beni dergha marla Ser-i kynda dildru yitrdm cn u dil nadin m Allha ald ben gedy ha marla Ru u zlfin temeylesn her ub u m anda Gl ynesini ol yzi gn mha marla Reh-i ire hem-rhum ayl-i yrdur yrn Beni tenh omasun luu id hem-rha marla Szden li alar sen ey Vadet yr Hemn bu sz aln bilr gha marla
74

Mefl mefl mefl feln

1

Destrn zeyn itmek ehl-i kenru Bir oncasn ald felek l-i Ramanu Bir onca idi ret-i mande amm Verd-i ter zbs idi glen-i cnnu Cn ile cihn aa bah olmaya Bi kerre bahsna deger cn u cihnu Cn blblini ev ile feryda getrdi Hicrn ilin r v nr bu aznu

G73: 35a A1, -A2, -S. G74: 19a A1, 21a A2, 25b S. 1 oncasn: oncasu A2. 3 aa: a A2.

- 92 -

Almadn ald yine gl gibi ey dil oyd aresi iledi bu d- nihnu te urup fa gne gibi ser--ser Yandurd cihn bu gl h u fignu ullar geyinp gkde gezer ebr-i siyehve Yalar adup nle ider al- zamnu Mnend-i revn gelmi idi cismme adan Tez gitdi dil almad ol r- revnu Fn imi ey dde gl nergisi ayf Pejmrde olur glleri bu b- fennu Bi ide a Vadetiy b alan Py idp devlet ile adr- cihnu m u aleb Mr ile Badda varnca Hem-rh ola r Neb fal- udnu Dnyda v urda virp cmle murdn mde ide devletini kevn meknu
75

10

11

12

Filtn filtn filtn filn

1

Pertev-i urde tan eyler cemli Ysufu Mha lib grinr ry- celli Ysufu Mra suln olmadan yegdr azzm a bilr apusnda ullu itmek ittili Ysufu Snelerde nzeden gegin sinn amzesi em-i mesti a virmez mecli Ysufu

8 9

revn: dirm A3. gl nergisi: gl zerke A2. 10 alan: alann A1 // Py: P-y A2, S. 12 murdn: murdu A2. G75: 19b A1, 21a A2, 25b S. 3 snelerde nzeden: sinezden A2.

- 93 -

Deyr-i dilden na- ayr n Zel mav l Anda bit olmasun ill mili Ysufu a u li fitnesinden bu dil-i zr u nizr Olmad re zenadnnda l Ysufu Al badan nr gzden cn bedenden sa ger maya ey Vadet dilden ayli Ysufu
76

Filtn filtn filtn filn

1

lem-i aynu nmdr mmdr sen Bar- tu gevheri nu- admndr sen On sekiz bi lemi bir an iinde gsteren Vech-i pkde eh n- amdr sen Dil arr itmez gider snemde urmaz bir nefes n-i zlfde ezelden ol mumdr sen Leyletl-sr saudan bi ibretdr ar Mala ub- ezel vech-i kermdr sen Kkli abll-metndr Vadet b-l l met-i dilber r- mstamdr sen
77

Filtn filtn filtn filn

1

ftb- lem-r gkde birdr yirde bi Mh- bedr-i mihrs gkde birdr yirde bi

4 6

: -S. ayli: ayl A2. G76: 19b A1, 21b A2, 25b S. 2 pkde: pkinde A2, S. 4 ibretdr: ubrudur A2. G77: 20a A1, 21b A2, 26a S.

- 94 2

met-i bn af af seyr idp fehm eyle kim Sidre-i mevzn- b gkde birdr yirde bi Rava rava gl-runu seyri besdr a Cennet-i ddr- Mevl gkde birdr yerde bi Ke ke ba kemn ebrlaru ddrna be avseyni ev edn gkde birdr yirde bi rifne Vadet srr- ulba dil ol fil olma ar- al gkde birdr yirde bi
78

Feiltn mefiln feiln Bi-i dd- h imi zlf Bir bel-y siyh imi zlf Mlk-i n ile sne Ser-be-ser pdh imi zlf Syesi zil olmasun badan ll- nr- ilh imi zlf Zr-i blinde alar erv Cmle ala penh imi zlf Vadet ryu zre grdi didi Bra- mihr mh imi zlf
79

Filtn filtn filtn filn ret-i Ramn yz ar- uddur ret Ger uyarsa ret-i ar- udya sret

2 3

met-i: meti A2 // mevzn: szin A2, Szi S.

runu seyri besdr a: rusru seyredpdr rife A2, rusru seyri rife S // mevl: al A2, S. 4 kemn: keml A2, S. 5 srr-: srr A2. G78: 20a A1, 21b A2, 26a S. 1 dd- h: dde A2. 5 didi: ry A1, diri A2 // bra: barma A2, berk S. G79: 20a A1, 20a A2, 25a S.

- 95 2

amr kever bna tebdle udret var imi Mutesn virmeyp irfn olursa let Bezm-i amda pr elinden cm- n idp yle mest ol t ymet dim olsun izzet Sen bugn bil vade-i mevt muarrir merd ise Ger alursa irteye devlet sendr mhlet Vadet vadet meyinden mest medh ol yri Ger dilerse keret ire dim olsun vadet

[Lam Harfi]
80

Filtn filtn filtn filn

1

Ar- adur a- vech istivsdur dell ki a itdi mbrek salarn nkim all stivdur fal- adan n ar-i mstam hir old nkte-i inn hedeynhs-sebl r deh au grp mirt- snde eh Didi rif ad tecellellhe fil-vechil-ceml Ehl-i irfnu med retdr l-cerem Mnker-i ret alur andan cd or u ell Biz bugn vechde grdk dilber Allhumuz fi-i ferdy lkin leyse min-hzal-abl Fis-semi rzudan alanan b-l l a- vech cmle alu rzna olm kefl

mest: -A2. G80: 41a A1, 23a A2, 27a S. 1 salarn: salaru S. 5 ferdy: ferd A1. 6 rzudan: rzumdan A1 / alanan: -S.

- 96 7

Oda yand vaf- rusru yazarken Vadet Bul-aceb ki ek-i emm amada mnend-i seyl
81

Filtn filtn filtn filn

1

Gl-ruusuz cnib-i glzra meyl itmez gl Ml-lebsz meclis-i meydna meyl itmez gl Kabe-i sn grelden Teri a dostum Dest-i benndan an dvra meyl itmez gl Vech-i pk srrna bulmad al ttl Anu in vce-i bed-kra meyl itmez gl b-add mve-i nzn grelden gzlerm Cennet ire b-i pr-kra meyl itmez gl Kef olaldan Vadet baa ubr- a- yr Tekye-i lemde her esrra meyl itmez gl [Mim Harfi]
82

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Bamad l-i dil-i zruma ol yr benm lme gse baup yaraur ayr benm Ger sense nola zlf izr u reftr Dd- h u te-i dil ek-i gherbr benm Mnkir-i bde olan zhidi grdm yolda Geh bu dvr benm dir geh o dvr benm

bul-aceb k: -S / mnend: m A2. G81: 34b A1, 23b A2, 27b S. 1 meydna: kenra S. G82:20b A1, 24b A2, 28a S. 1 l: l A1. 3 bde: bde S.

- 97 4

Zlf-i rusrua dil virdm ezelden ey mh ltizm ile benm nr benm dr benm Ne arar Vadetiy eskise ger ra-i ten Nev-be-nev tze v ter ralarum var benm
83

Filtn filtn filn

1

Varlumda yoluum bir eyledm Pre irdm zge tedbr eyledm L-ilh ill hvel-falul-am Srrn glmde tavr eyledm Bir nefesde on sekiz bi lemi Seyr idp eflki tedvr eyledm Bir nefesde drt kitb oyup Bir nefesde an tefsr eyledm Bilmeyen nefsin nice bilr a yet ile an tekfr eyledm Elf b h bilmeyen chiller atline h- dilm tr eyledm Old errtu rumz kr Ben saa tav u tenvr eyledm Srr- mula syler isem ben ne a Bir nice dem dmet-i pr eyledm

4 5

ezelden: -A2, ise ben S. ger: -A2, de S. G83: 21a A1, 23b A2, 27b S. 1 bir: pr S.
3 5

tedvr: tezvz A1, tezvr A2, nezr S. nefsin: nefs A2. 8 a: an S

- 98 -

lem-i a delden Vadet Kendmi lemlere mr eyledm

84

Mefln mefln mefln mefln

1

Dil t kim esr bende-i fal- mbn oldum Tamm on sekiz bi leme h- gzn oldum Dul- Kabe-i mada yol buldum cemlden al oldum bellardan alardan emn oldum Mekn- l-meknu srrn idrk idelden dil Serr-i ar u fer zre emrne mekn oldum uula izrudan mnaa old lev-i dil Zamn- devletde pdhum ben zemn oldum Musaar lma in ins cinni ism-i aamla Sleymn- zamn u tem na- nign oldum Vcdum ser-be-ser bir nsa-i kbr imi el-a Kitb- na- demden yine metn-i metn oldum dp kesb-i marif fal- adan Vadet mnend Emn-i allemel-esm rehn-i n u n oldum
85

Filtn filtn filtn filn

1

Prlik addm bker ger ol cvn grmesem Nr grmez emm ol ems-i cihn grmesem

mr: mnr A2. G84: 21a A1, 24a A2, 27b S. 2 cemlden: cemlinden A2. 5 : -A2, -S. 7 mnend: mned A2. G85: 21a A1, 24a A2, 28a S. 1 emm: em S.

- 99 2

Cism-i vrn oyup ey dil btn dny ile Cnum rm eylemez ol yr- cn grmesem Gh zlfin gh rusrn ayl eyler gl Pr bel v b-afyam n n grmesem Nice gndr grmedim ol ftb- lemi Bes aceb midr zemn smn grmesem Dza eyler te-i snem bihiti ey gl Anda da ol cvn- mihrbn grmesem emme lca grnmez var yo lem Bir naar ol m-miyn onca-dehn grmesem An grmekdr murdum her naarda Vadet L-cerem hergiz fln ibni fln grmesem
86

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

B- lemde eh sensz olur m lem R olmasa ur leb olur m dem Hi engt-i taayyr deheninden gitmez Mihr-i lal greli ey szi gevher tem Rava-i sn ile eme-i lal var iken Yire gesn kim olup b- r b- rem Servi mecnn ideli add ay Leyl-i rm yn yapd anu bana mrn- arem Ehl-i namu aya oprayuz Vadetiy arz- irm nola Bden olursa mukem

3 4

zlfin: zlf A2 / rusrn: rusru A2. bes: pes A2, S. 7 cerem: -S. G86: 21b A1, 25a A2, 28b S. 1 olur m: olurd A1, A2. 2 deheninden: dehen A2, dehenden S. 5 irm: m A2, S.

- 100 -

87

Mefl mefl mefl feln

1

illede idm devlet-i cvde iridm ulmetde idm pertev-i urde iridm er itmek in lem-i tevdi bu ala Tedrc ile s gibi tecrde iridm Dil rze ekerdi am- ferd eleminden el-Minnet lillh ki bugn de iridm Zlf ruu vaf iderek ey yzi urd Bi minet ile bu gice temcde iridm Dil Vadetiy lem-i vadetden urup dem Terki oyup ile tevde iridm
88

Mefln mefln mefln mefln

1

Elif add udnu birligine bir alem grdm Vcdu noasn[] cmleten nr- dem grdm Dehnudan vcda geldgiyn lem dem Budur al ki mevcdt mesbul-dem grdm Ele lev u me almadu diyen a iler Elde dest-i udretden nice lev u alem grdm Elif lm ile mm alasndan nki gz adum ad u zlf dehnu srrn ben bir elem grdm

G87: 21b A1, 25a A2, 28b S. 1 llet: devlet A1 / iridm: yetidm A1, A2 // iridm: yetidm A1, A2. 2 iridm: yetidm A1, A2. 3 iridm: yetidm A1, A2. 4 iridm: yetidm A1, A2. 5 iridm: yetidm A1, A2. G88: 22a A1, -A2, -S.

- 101 5

Mes geri rullhdur ey Vadet geri abb na r revn itmek ehem grdm
89

Mefln mefln mefln mefln

1

Tecell-i ceml b-keml nrdur albm Vcdum ruyet-i Ms a in rdur albm Ser-i kyu oyup Kabe yolna azm iden chil uddan fil am cenndan drdur albm Ne o mirt- Rabbn olur rusr u cebn[de] Gl an grelden gn gibi mesrrdur albm Delden genc-i u sneme t- ud a Gl vrnesi el-a aceb mamrdur albm Seg-i kyula hem-dem olaldan Vadet ey meh Feleklerde melikden da mehrdur albm

[Nun Harfi]
90

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Mh vechde siyeh zlf olaldan haraeyn Cn u dil arasna ddi bu yzden mbeyn B-vcd itdi beni fikr-i aylle fem Kimdr ibt- vcd eyleye beynel-ademeyn Dr- zlfeyne Manrve el urd gl rtif olsa aceb mi anem fid-dreyn

G89: 40b A1, -A2, -S. G90: 22a A1, 27a A2, -S. 1 zlf: l A1, A2 // yzden: yz A2.
2 3

aylle: meylle A3 // ibt: isbt A3. zlfeyne: zlfle A2.

- 102 -

Nr- ula ruu mihrine mahar olal Burc- snemde uhr eyledi nr- amereyn stiv eyle bu dem kkli eyle d nm hir olsun gzme minber-i beynel-alemeyn Yz srp iigine kyn var eyle avf Ey gl dirse olam ben da accl-arameyn Seba Vadetiy Kabe apusna aup Grse tasn ider idi saa faru-aaleyn
91

Filtn filtn filn

1

Meclise cem old cmle libn Oldlar nu- udyye smin Sylemeksz syledi a anlara Siz menm srrumsuuz ey mminn Men sizven siz menmsz didi a Bildiler bu srr cmle lemn Aldlar srr hviyyetden aber Anu in old anlar miln rdiler t ile au tua Didiler inn ilehli rcin rdiler t u fta Vadet Oldlar bu yolda anlar slimn

4 5 6

snemde: glmde A3.

kkli: kkli A2 / eyle: +bu dem A2 // gzme: gze A1, gzine A2 / minber: mnr A2. iigine kyn var eyle: kyna var iigine eyle A3 // dirse olam: dirsem idem A3. 7 ider idi: ide idi A1. G91: 22a A1, 27b A2, 29b S. 3 sizven: sizem S. 4 srr-: sr A2, S. 6 irdiler: buldlar S.

- 103 -

92

Filtn filtn filtn filn

1

Ders alaldan muaf- rusr- Falullhdan Vf- ilm-i lednn olmam Allhdan S v d nu- admi her kim idrk itmedi ald marm t ebed vech-i Reslullhdan stiv-y fal- adur n r- mstam amdu lillh kim ubr itdm seblllhdan Perdelenmidr gzi dilber yznden zhid em-i eyn nr- fer olmaz cemlullhdan ayy- b l-yemt old ezelden t ebed Her ki fey ald dem-i cn-ba- rullhdan Asen-i tavm iinde nu- a ld arr hir old srr- maf knt kenzllhdan Vay-i adur szlerm dirsem nola ey Vadet Men aref srrn bilelden rif-i billhdan
93

Mefl mefl mefl feln

1

Her dilde nihn ddede peyd sen imisin Bu cmle meryda hveyd sen imisin albmde v emmde seni opolu grdm Her errede gn arede dery sen imisin

G92: 22b A1, 25b A2, 28b S. vf: rif A2, S. 4 A2 ve Sde beinci beyittir. Gzi: yzi A2, S // cemlullhdan: kemlullhdan A2, A3, S. 5 A2 ve Sde altnc beyittir. // her ki fey ald dem-i cn-ba-: fey alaldan ol dem-i ba- A3.
1 6

A2 ve Sde drdnc beyittir. ld: utd A1. G93: 22b A1, 25b A2, 29a S. 1 meryda: mezyda A2.

- 104 3

Bu sn lefetde grp ryu bildm Firdevs-i bern ar- muall sen imisin lara gstermek in fal- udy Her vech ile mirt- mcell sen imisin Eflk ncm ile melik gice gndz avf eyledgi Kabe-i uly sen imisin Ey cn peder-i dem ise nuum g it Klliyet-i esm v msemm sen imisin Ey Vadet buldusa eger vadet-i a Nr- aad u vid-i yek-t sen imisin
94

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Nefesi te-i ma olmasa ey dil badan te urmazd neyistn- vcda neyzen Ney gibi nle idp nola sem eylersem ra geldi yine mlk-i adm terk-i vaan ayra madem diyelm avt- udma uyalum Gricek diremz rek ide gerdn u khen G- ar name-i ney nidgin idrk idemez G- rif gerek ol nameye ey ehl-i san Ne bilr rzn nyu olur olmaz ndn Sne sr u kemer-beste gerek an bilen

3 5 7

ryu: ryn A2, S // bern: yn A2.

avf: tavf A2, S eyledgi: idgi S. buldusa: buldu ise A2. G94: 22b A1, 25b A2, 29a S. 1 nefesi: nefes A2, S / ey dil: -A2. 2 mlk-i: memleket S / adm: -A2, -S. 3 diyelm: diye A2, diyerek S // khen: kn A2. 4 nameye: name A2 / ey: -A2.

- 105 6

Sza dndi yzmz ney gibi nln olal Ehl-i ire budur Vadetiy vech-i asen
95

Feiltn mef iln feiln

1

a- ryu ound nr- mbn deyin gel kelm- aa yemn Gl yzle benm gibi yann Leyse beynes-semi vel-arin Beni yz bi belya uratdu a seni her beldan itsn emn Alamadan aard iki gzm Grmesn kim o em-i merdm-bn Hecr-i lalle ide ben ldm Sen olsun efendi m-i mn Baa bir re l ya ol cnum aretde eh dilek bu hemn Vadet derdmendi ram it Saa ramet ide ud-y emn
96

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Seni kimdr diye kim nev-i beerdensin sen e lillh gzelm nr- baardansn sen

ney: ny A2. G95: 23a A1, 28b A2, 30b S. 3 her: -A2, -S. 5 ide: ite A2, S. 6 dilek bu hemn: bu dilek hemn A2, budur dilek hemn S.
7

saa: solua A2, S / ramet: ram S. G96: 23a A1, 26a A2, 29a S. 1 gzelm: gze A2, gzm S.

- 106 2

Cins-i dem mi per misin ey serv-i revn orsn syle ud a ne yirdensin sen ehre-i zerdme ba derd-i dernum fehm it Ey abb-i dil cn ehl-i aberdensin sen ana ar olduum hecr-i leble gel gr Hey gzm nr hele ehl-i naardansn sen Cnum terk iderm yolua didm didi yr Anlaruz Vadetiy ehl-i hnerdensin sen
97

Mefl filt mefl filn

1

Grdm yzinde nr- a b-gmn u eyn blem bu yzden old baa secde far- ayn D- amula gz yadur zeyn iden beni f nola mihr sitre iderse zeyn Geh dilde gh gzde ayl utar mam Bu vech ile didm saa ben h- mehedin ayru vcd almad bir errece dil n kim ul eyledi ol ftb- ayn Det-i belda tene oma Vadet ulu rgr zll-i efati aa y seyn

orsn: orusn A1. yr: -A1, -A2 // anlaruz: yrenlerz A1 -A2. G97: 23a A1, 26a A2, 29a S. 1 yzinde: yzde A1. 2 d: nr A3. 3 geh dilde gh gsde ayl utar mam: kyula ynu imi Merve v af A3 //
5

mehedin: ehdin A2, S. A3de nc beytin ilk msradr. Dil: ey dil S // eyledi: itdi A2, S / ayn: Mehedin A2, S. 5 efati aa: efat baa A3.
4

- 107 -

98

Feiltn mef iln feiln

1

Kimdr esrr- kint bilen Mfredt mnekkabt- bilen Kend t u ftn alamadn an ey dil ft u t bilen ft u tdan dem ursa nola Mtebihle mukemt bilen lim esmy bildi bdan Muaf- ry- mmeht bilen Srr- m-fi-amre buld vuf a- lev-i mkerremt bilen Ymaz al gl yapar dirler asent ile seyyit bilen Hi dil virr mi memta vcd Menba- eme-i ayt bilen eyum olsun cihnda Vadetiy Bu sult u mkilt bilen
99

Filtn filtn filtn filn

1

Guma bir aya irdi a-i Manrdan Virdi bir let ki bilmem aya-i Manrdan Kyu ire ryu grsem grinr albmde ol tecelldr ki Mya grndi rdan

G98: 24a A1, -A2, -S. dil virr mi: virr mi dil A1. G99: 24b A1, 26a A2, 29b S. 1 bir: ol A2. 2 ryu: ryn A2, S.
7

- 108 -

Zlf au srrn fil-cmle idrk itmeyen Yaasn urtarabilmez ceng-i mr u mrdan Ehl-i a k-i kister dnmek yeg gelr Pdh rtndgi sincb ile semmrdan Nr- ula yanup bezm-i fenya Vadet em gibi bir elif tc ile geldi nrdan
100

Filtn filtn filtn filn

1

ub-dem ey ar h- pr-errumdan an Yamasun mihri dd- nr-brumdan an Seng-i cevr ile ma dil esin ey seng-dil Ayaua batmasun gel inkisrumdan an Gird-bd itdi tenm hum yeli ey serv-ad Toz oparur o nefes gel rzgrumdan an ara virdi lemi fn- N- ndr Gel beni alatma em-i ek-brumdan an Yamasun ey nr- dza cnu snem old Yri var benden ra urb- civrumdan an k-sr idp tenm yama aret birle kim Bd esince ayne arar[dur] k-srumdan an Vadetden yzi dndrme Allh ana a urnda bu ry- erm-srumdan an

srrn: erini A3. dnmek: dmenek A2, dmek S // semmrdan: krden A2. G100: 24b A1, 26b A2, -S. 1 dd:derd A3 / brumdan: yrumdan A1. 2 esin: es A2.
4 3 5

o: son A2. cnu: cnn A2 // vr: -A2. 7 yzi: yzini A2.

- 109 -

101

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Aladu m beni zhid ki ne sulnem men h- - ezel bende-i fermnem men Mescid mey-kedede friam zd oldum amdu lillh ki ne kfir ne mselmnem men Her ne cn kim ide izn- nefis s a Dil cnnda anu nefa-i Yezdnem men Lev-i vechdeki yt- urf bildm uccetl-im ile mahar- urnem men Degme gzler mi grr diremi Vadetiy Devr-i pergra gre noa-i devrnem men
102

Mefln mefln mefln mefln

1

Kelmu nki nu- fal- adur nr- Mevlsn ft- ayn- t ile gne gibi hveydsn Sevd- kkl ejder-fem Meryem bilenlerdr Yed-i bey ile M leble ayn- ssn Mnevver rularu envr- mirt- Muammeddr Bu yzden evc-i irfn zre sen mihr-i muallsn Aliyyl-Murtasn nad-i vatisin ud a seyn ile asandan pdhum srr- asn

G101: 25a A1, 26b A2, -S. men: ben A2 // men: ben A2. 2 men: ben A2. 3 men: ben A2. 4 vechdeki: vechindeki A2 // men: ben A2. 5 men: ben A2. G102: 25a A1, 26b A2, -S. 2 bilenlerdr: bilenler A2 // yed-i: yedi A1. 3 Muammeddr: Muammerdr A1.
1

- 110 5

eh-i Zeynl-Abd ile Muammed Br u d mm- heftmn hetmn tek kenz-i kbrsn a v b Na v Askern nr- aynsn Muammed Mehdi-i ib-zamna ayn- meclsn Bu dem ey Vadet l-i abnu k-i pyndan Felekde gn gibi nr- Aliden ayn- bnsn
103

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Ae ar itmek in yolua dmen dmen C-be-c ld felek encmi rmen rmen Kesb-i nr itmek in ems amer ryudan ld fns- felek cismmi revzen revzen Bulmaya sencileyin bir gl snbl kkl Arasa bd- ab lemi glen gln Ger teh dest isem ey vce ne am n snem oludur gevher-i irfn ile mazen mazen Slik-i meslek-i ol yri var Vadetiy Ara bul hid-i madu mesken mesken
104

Filtn filtn filtn filn

1

ret-i demde geldm nu- Yezdnem bugn Yani Tevrt u Zebr ncl Furnem bugn

zamna: zamn A2. G103: 25a A1, 27a A2, -S. 1 yolua: yolna A2. 3 kkl: kmil A2. 4 ne: -A2. 5 var: -A2 // madu: mad A2. G104: 41b A1, 28b A2, 30b S. 1 Tevrt: Tevrit A1.

- 111 2

ar- rumda derc-i burc- mesremdr benm ev- cn-sz ile hir mihr-i ranem bugn avl-i eyn- ande g utmam bir nefes Allemel-esmya mahar srr- insnem bugn Kfr-i taa irelden zlf a- yrdan Mihr-i rusr gibi ben nr- mnem bugn ulmet-bd mnevver itmek in gn gibi Eyleyp ref-i mertib mh- tbnem bugn S v d nu ilh fehm idelden tum ahr- luf ile gl mlkine sulnem bugn apurup dil mrn cn Ysufna Vadet sn-i ul- marifetden h- Kennem bugn [Vav Harfi]
105

Mefl mefln mefl mefln

1

Yodur dehen dirler bir srr- nihndur bu Efvh- avm ire gn gibi yndur bu Mihr-i ru- pkle yadu beni yandurdu Yai degl ey meh-r billh yamandur bu Srr- dehen-i yri ile bilr rif Al ile bilem dirse ann ile gmndur bu Bu resme azel dmez ehl-i dil azndan Vaf- leb-i dilberde bir rz- nihndur bu Bu Vadet-i d dirlerse gzel sevmez nanma gzel hum vallh yalandur bu

2 6

mesremdr: seyrmdr A2, S.

tum: dim A1. G105: 25b A1, -A2, ?S. 4 rz- nihndur: tze nihndur A1, tze dehndur S.

- 112 -

106

Mefln mefln feln

1

Nidem u elinden ben bellu Aar yaum ise ciger yaralu Gz an imeden al uanmaz Meeldr bu ki anmaz ana cd Mje anerleri maz cigerden Olur anlularu yiri amu Yanar te gibidr l-i u Sen sn ise mrm aaru Ruusuz Vadetn gzi grmez Gne batsa olur lem arau

[He Harfi]
107

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

tumuz alayal fal- ud eklinde rifne gezerz ehl-i fen eklinde or bama gz a diat ile bir naar it Gr ne sulnlar olurm fuar eklinde Gn gibi albi pr-nr idegr ey zhid Nr- adur grinen ar u sem eklinde arede bari dil errede mihri eyr it aydar grd ise noa-i b eklinde

1 5

G106: -A1, 36a A2, 31b S. nidem: nideym S / u: S.

lem: gndz S / arau: aranlu S. G107: 25b A1, 31a A2, 32b S. 1 alayal: fehm ideli A3.

- 113 -

Ber gel ehl-i dile yne ol ey yzi mh Gn gibi menzil idin l-i ab eklinde ub- f u riclullh u r u ilys Eker ey dil grinrler bdel eklinde Mmin ol ekl-i btne yri var eyle scd a Amed gibi gr mh-li eklinde Vadet - ilhdr iki lemde Nev-be-nev cilve iden h u ged eklinde
108

Mefln mefln mefln mefln

1

Men ol nu- muallyam ki geldm ekl-i insna uhr in tenezzl eyledm bu od- imkna urf u laf u avt oldum manden aber virdm Egeri mazam hergiz beyn u na u tibyna Kelm- fal- Yezdnem ki ayn- uvvet-i tam Baa inkr iden inkr ider elf- urna Tenm fnda Smuru mekn hir olmdur Otuz eczs urnu gelelden ayn- ayna lsm- kenz-i Mevldur egeri cmle-i ey amrm mahar- gldr vcdum tat- hne u- vechme gel ba ki un- dest-i Mevldur Bu a ouyan rif iridi srr- Yezdna

7 8

ekl-i: sn-i A3 / btne: bnne A2. iden: ider A3. G108: 25b A1, -A2, -S. 1 od: a A1.
3 5 6

elf- urna: yt- laf A3. egeri cmle: ser--ser ret A3. ki un-: u- A1 / Mevldur: zeddr A3.

- 114 7

nnallh yetin a m oursa Vadet her dem An fehm eylemez zhid ki gelmez al u izna
109

Mefl filt mefl filn

1

Dil sz- mihr-i ryu ile tef tbda Cn ayd- zlf au ile irbda Gel gel ki intizr- cemlle rz u eb Yollarda ald gzlerimz ey u bda Bezm-i amuda nle v h u ennde Bende olan bulunmaya eng rebbda Cm- arba degdi abbu gzi diy ad ald e-i ne- arbda Lal arbna dil cn fed lup U- b-nev oda yand kebbda lmek dirilmek old - yr ile Mevt ayt Vadet birdr esbda
110

Mefl mefl mefl feln

1

olal mihr meh ol vech cebne Yz yire oyup secde ider ry- zemne albm gibi u ikest itmesn ol mh Bir gli nu u urar nefesine l secde ider Kabe Medne diy amm albm yze secde ider Kabe Medne

her dem: ey dil A3 // an fehm eylemez: kan fehm idemez A3. G109: 26a A1, 31b A2, 32b S. 3 nle v: nlei v S // eng rebbda: eng deryda A2. 6 ayt: ayt A2. G110: 26a A1, 31b A2, 32b S. 3 il: ehl A2 // albm: blem A2, S.

- 115 4

Bir yinedr ry- laf ki abbm Ol yineden irdi iren nr- yane Barma getrp ar- ehdet ider im Gsterse eger sni bt-ne-i ne Her yzden olur fey-i ilh dile nzil Ey Vadet biz yz utal fal- mbne
111

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Gel gl azm idelm ev ile rh- Necefe Gn gibi yz srelm dergeh-i h- Necefe Sebzezr- felek sidre v ar u ub Ser-fr eylediler nal u giyh- Necefe Bir yoln t ile fet itdi gne gerdn Muterin olma ile pertev-i mh- Necefe Kh- f ile felek Kabe v uds u Sn nur k-i der-i ar- penh- Necefe Vadet secde ider ems amer leyl nehr Hdi-i cinn beer nr- ilh- Necefe
112

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

ayf ol dilbere kim - ndna de Yazu ol Ysuf- Kenna ki zindna de

nr: -A2, a S.

4 5 6

barma: yarma A2, S // gsterse: gstersin A2 / eger: olur A3 / sni: snini A2. biz: -A2, -S. G111: 26b A1, 31b A2, 33a S. 1 rh: h A2, S. 3 muterin: -S. 4 felek: -A2, -S. G112: 26b A1, 32a A2, 33a S.

- 116 -

Dilmi didi gren amze-i ser-tzde Bezer ol merdme kim aner-i brrna de Ey o ol - b-dil ki saa bende ola Zlfe beste olup h- zenadna de Mihr-i rusrnu stndeki zlf-i siyeh Bezer ol efye kim te-i szna de Bar- uda gren Vadetyi didi hemn Bezer ol mhiye kim lcce-i ummna de
113

Filtn filtn filtn filn

1

Bd- humdur iden nr- dernum ste Glen-i snde hum rularu efrte Ders-i - yrda ey vce dnimend idm Cebrel ol derse nisbet olmamd ste Ry- yr terk idp ayra idersem ger nigh Szen-i mjgn ile olsun d emm dte Dilde nr u gzde b u elde bd u serde k Devlet-i uda hum rat u bat endte a- vech ism-i aam our idi Vadet Fal- a ol ism-i ada almad mte

3 4 5

saa: baa A2, S. rusruu: rusrnu S, rusrulanu A2.

uda: u A2 / Vadetyi: Vadet A2. G113: 26b A1, 32a A2, 33a S. 3 nigh: nigr A2. 4 bat: bat A2.
5

ism-i ada: ismi ra A1, ismi anda A2.

- 117 114

Mefln mefln feln

1

Yzde hir envr- celiyye Szde bhir esrr- afiyye Ruula ebr-i zlfden dem--dem Dile te yaar baa beliyye Vil fikridr Allhu alem Dil-i ua efl-i seniyye Ser--p cism-i pk ey amer ru Kelmullh ile geldi seviyye Mcerred Vadet fal- uddan Saa bu ir-i ter geldi aiyye
115

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Deli anl yaum dde-i giryn evine Dndi ol merdme kim de anu an evine Sir-i zlf ile terk-i ser itdi r Bir levend old ekildi Arabistn evine Ecele aru a ile arsam nola kim Urad tr-i mjen ey a y cn evine Gn degl nr- ceml greli ey yzi mh Ddi pr feleg te-i szn evine

1 3

G114: 26b A1, 31a A2, 32b S. yzde: yz kerre A2 / celiyye: celle A2 // szde: szinde A2, S.

seniyye: eniyye A1, A2, eniyye A3. G115: 27a A1, -A2, ?S. 1 anl: anlu A1 // dndi: dindi A1, S.
2 3

sir-i: meger S / zlf: gl A3 / ser: srrn S. ecele: ala S // y: yy S. 4 degl: gibi S.

- 118 5

Vadet lmez isem cn u dilm ner olsun Biri hnkr evine birisi suln evine
116

Mefln mefln feln

1

Gelince mder-i terden vcda Yz urdum yze aru scda Mnaa ldum dem resm-i bni Taayyn buld adan ekl-i bda O dem bu dem durur vallh billh Scd- mdyam ben gft gda ud- hl ile geldm ezelden udm- ayr- mademle uhda Vcd- mula iken Vadetve Hev-y la ddm uyda
117

Filtn filtn filtn filn

1

Bu ne afdur ey ab yr ola glistn ola - zr- b-nev h ide n-fen ola Ek-i revn- dil-ke ide ziyde te Yolna ol perve cn ise de revn ola Ger bu sipihr-i pr-abab byle dnerse rz u eb Yirde v gkde b-sebeb bil ki nice rn ola ayf degl mi humuz ciz ide tebhumuz add-i d-t v humuz tr ola hem kemn ola

G116: 27a A1, -A2, 31b S. yze: yzine S. 2 mnaa ldum: na ldum am dem S. G117: 27a A1, 30b A2, 32a S. 2 ide: -A2 / ziyde: zi old S // cn ise de: cn ire A2, la cn S. 4 ciz: ker A2 / tebhumuz: penhumuz S.
1

- 119 5

Vadetiy murdumuz nr ide heb sevdumuz ikr olunursa adumuz srr- san yn ola
118

Mefl mefln mefl mefln

1

Vf olayn dirse esrr- rumzta Var kendi hem-dem l erbb- arbta Tamr idemez ey dil z milketini ol kim Dil balaya dnyya bhde imrta O kimseye kim bi-zt std ola Mevls Mutc ola m lib mermz- irta ol gz ki seni grdi ey dilber-i rn Bir laa baar m ol drtla vridta Ey Vadet li o avli ikr eyle Bamaz dil cn ehli efhm- aylta
119

Filtn filtn filtn filn

1

Aks-i l ey per bu dde-i pr-nda Bir inver hinddur kim av ider Ceynda Burc-i dilde aks-i rusru iys fil-meel Bir gnedr kim tecell eylemi gerdnda a u ldr beni ayrn u ehl-i keyf iden Yosa ey dilber ne var esrr u ab- afynda ol lefetler ki cn cevher-i lldedr Olmaya hergiz cihnda pr dr-i meknnda

G118: 33b A1, 32a A2, 33a S. kim: -A1, -A2 std: -S. 4 drtla vridta: dr ile drta A1, drt ile vridt A2. 5 avli: avlini A2 // efhm-: evm- A2, A3; efhm u A1. G119: 34a A1, 30b A2, 32a S. 3 esrr u ab: esrr- ab S.
3 4

lefetler: lefetle A2 // pr: bir S.

- 120 -

ol alvet kim leb-i dilberdedr ey Vadet Ol lebe dilber lebi didkleri macnda
120

Mefln mefln mefln mefln

1

Mselsel kkl cn ruula a u l zre Yedi balu bir ejderdr yatur ml u mell zre au fikri idp ry ehli heb ceng cidl ire Denu bai ile dil slt- mul zre md-i by- zlfle ayl-i m-miynula Gelp gedi dir mrmz bu l l zre Aceb n aceb sir-ferndr gzler cn Geh anlu yrr gh grinr mekr l zre Ceml pertevin grdke gn gibi urr itme Zevli var gzm nr alnmaz bu keml zre Gl gel ehl-i l ol noa-i hestyi mav eyle Ki noa omad v mcerred laf- l zre am- zlfle addi lma dndi Vadetn kim Yazudur ey elif met aa alma bu l zre
121

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Ramet ol merd-i azel-n- alem-perdza Ki benm mur- kelmum getre pervza

dilberdedr ey: dilberde vardur S. G120: 34b A1, 30b A2, 32a S. 2 fikri: fikrin A1, fikr A2 / ry: rey A2, S. 5 pertevin: pertev A2, S. 6 gel: -A2 / hestyi: heti A2, S. G121: 38b A1, 30b A2, 32a S.

- 121 2

Osa b oya yazsa da b yaza Szi mzna eke yazmaya b-endze Lanet ol merd-i b-end b-idrke Oyup yazdu dem bed oya ke yaza Dne mur- sanum h eli stnde iken Dest-i dihna deyidm b-bbaze Vadetn szini bi-i kesret idben Yaza lemmze v hemmze vire ammze

[Ye Harfi]
122

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Nefes ol geinr s gibi ny da Oldur ol nefes ar- felek ay da Ol nefesdr ki dem-i s-y Meryem oldur ihre-r-y btn zlf-i semen-sy da Ol nefesdr ki virr cmle nfsa cnbi Ol nefesdr ki virr albe ekby da Ol nefesdr ki virr bdeye reng-i te Ol nefesdr ki virr nya fin vy da Ol nefes te-i ile eelden hem-dem T ebed mhre-i mihr ile felek-sy da Yani s v d urf old nefesden mad Cmi-i cem-i ktb yet-i fevy da
b-end: bed-end S // yazdu: yaz A1.

3 5

lemmze: leze S. G122: 27b A1, 32a A2, 33b S. 2 semen-sy: semeny A2. 3 ekby: ekpy A2.
6

s v d: h A2.

- 122 -

uvvet u avt u ad arf u kelm u man Fal- adan grinr yek dil ye-ty da Devre gel d u af ile sem eyleyelm I ile nara urup h diyelm hy da ayy u b dirilr ile ny u nefes rve zinde-dem dire-ry da te-i u ile hem-nefes old Derd ile minet ile hem-ser hem-ty da te-i u ile kevn mekn ml--ml Mrde-dil zinde-nefes cn u ten very da Nefese mnkir olan Vadetiy kfirdr Ol nefesle diridr mmin tersy da
123

10

11

12

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

onya semtine aar ehl-i dil yalar N yan yaasun dde-i n-plar ar- aarda gr aret-i Mevlny ems-i ekber grinr knbedin alar Aru altnda sem eyler iken grdi an eb-i srda amu avm-i rsl balar Nice yllardur o eh gitdi aradan amm anma meydn teh od ayadalar Ar- aly melekler gibi devrn iderek urmadn da dner stne yoldalar

nara: nara A2, S / h: hem A2. ten: teni S. G123: 27b A1, 34a A2, 34b S. 1 yan: yau A1, yadan A2. 2 gr: grin A2, S.
11

- 123 -

Der-i izzet maar ar- berne hem-ser R- udsdr olan eigi ferrlar vn- unkra gelen avb- semdan ey dil sev midedr ullarnu alar yle med it eigi itlerini Vadetiy Ousun gkde melek namua blar
124

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Kabe kyu gzedr em-i beden keleri Bildm mndan imi ubb- vaan keleri r ke yidi ilmi eh utsa eger onur yine saa ar- khen keleri Yaylup urma yeilenmededr yine ubr Ylup eskimede ne-i ten keleri Ke ke gelz get gr eyleyelm ti-i b- rem an- emen keleri Ke-i em ile bamaz szme g amaz Bilsem ol gl beden byle neden keleri l-i addula eh dest-i yemnde durur Hind Sind Arab u m u Yemen keleri Vadetn azelin g idicek ey yrn Nice olur seyr idesin mr-i san keleri

ikinci msra A2 ve Sde yoktur. : lk msra A2, ve Sde yoktur // A2 ve Sde 6. beytin ikinci msradr. G124: 28a A1, 34a A2, 35a S. 1 gzedr: gredr S. 2 saa ar- khen: saar khen S. 3 : -S / yaylup: yaplup A1 / yeilenmededr: bekilenmededr A1. 4 gelz: geliniz A2, S. 6 l: l A2, S / eh: +eh A1. 7 nice olur: -S.
7

- 124 -

125

Filtn filtn filtn filn

1

Mnkir-i mnu in syle infu an Davi-i irfn idersin mani-i lfu an Cedd-i pk cehd iderdi firi mmin ide Sen anu aksin idersin al u infu an Bu gednu utalum bi drl ayb var imi Dmen-i aydar gibi astar u affu an Seyyid-i eref bilrsin kendi ey b-aber Daviye man gerek db- erfu an al- Amed cd- aydar ninu var ise Ol cenbu ullarna cd u elfu an Ot gibi biter yiter manilerin isnd idp Cnu oda atarsn fikr-i arfu an ll u dan barve af eyle alb mnkir Vadet gibi dernuda dil-i fu an
126

Mefl mefl mefl feln

1

o ar- af idi felek olsa bas Amm nidelm fn imi bu ylas Geh girye v geh h iledr evi arb Dny evin byle imi b u hevs

G125: 28a A1, 34b A2, 35a S. idersin: iderse A2. 2 cehd: cedd A1, A2 // aksin: aks A2, S. 3 affu: af A2. 4 : A2de 5. beyittir // Daviye: dav v ye A1. 5 : A2de 4. beyittir. 6 manilerin: maniler A2 // cnu: cnn A2, S / atarsn: atarsa A2. G126: 28b A1, 34b A2, 35a S. 2 girye v geh: girye geh S.
1

- 125 -

emr-i a boynn urup bir nice asu Grdm afas baa yatur baa afs Bu mra ourd revn dilleri ol n h ol geen evtumuzu olsa azs Erbb- dil te-i hndan imi h Dny evin Vadetiy nr- iys
127

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Ehl-i dildr bilen ey dil dem-i Mevl dilini anda her z- siyeh fehm ide An dilini Bar- u aberin orma dil ndna Fehm iden Nh- Nebdr yem-i ar dilini r-y kim kim serini ld d-t stivdur bilr ey dil Zekeriyy dilini Virmedi merd-i ass dilegin fal- ud Virdi cmerd eline cennet-i mev dilini Dil uzatma gzm yana ey zhid-i ar Merd-i ar ne bilr mlik-i dery dilini Noa-i b v elif srrn bil Vadetiy Bilmek isterse eger lem-i man dilini

3 5

boynn: boynu A2, S. te-i: tei A1 // nur-: nr u A1. G127: 28b A1, 35a A2, 35b S. 2 aberin: aber S // nebdr: nebd A2. 3 r-y: ze-i A1, arra-i A2 / kim: -A2 / serini: srrn A1. 4 ass: assin A1 // cmerd: merd S / cennet-i: cennet S. 5 ey: -S.

- 126 128

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

ki a itdi dili ol meh idp menzil iki Tar birdr i iki olsa aceb mi dil iki Kimi srr- ezeldr kimi nkte femin Yine bir meselede old begm mkil iki ki zlf dil cn nadine aya utm Mkil idr bir emnetde ola mil iki T- ebr ekp rd gerdi al ki mestne gz byle neden til iki Mihr meh apua urmaz olanur leyl nehr Vadet ddeleri gibi olup sil iki
129

Filtn filtn filtn filn

1

stme dnmekde yodur em-i girynum gibi Bir zl ana boyanm an- mjgnum gibi ste ey em-i ru dnsem nola fnus olup alarum yavuz nefesden ben seni cnum gibi hir bnda o o istedm hi bulmadum b-ret nk-sret t- sulnum gibi Kh u deti get idp sen mh- l-adr in sterem ara am feryd u efnum gibi

2 3 4

G128: 28b A1, 35a A2, 35b S. nkte: noa A3 / femin: fehmin A1.

utm: old A3, olm A1, A2. ebr: ebr A3 / ekp: ikisi A3. 5 urmaz: urma A3. G129: 29a A1, 35a A2, 35b S. 1 an-: an A1. 2 ste: stine A2, S / nola: -A2.

- 127 5

Vadetyem m-melek yolua itmekde sebl Grmedm bu em-i pk gevher-efnum gibi

130

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Sevdi dil grdgi dem emm ey mh seni Seni sevdrdi baa aret-i Allh seni rdiler menzil-i mada r ol kim Rh- ire ud eyleye hem-rh seni Dehen-i yr gibi kendi madm itd anda bulsn arayan ey dil-i gm-rh seni Ditreyp ble-nm mili gibi her yaadan Seni gzler gremez m u seergh seni Vadet bendee hne alar l kim An derv-i far eyledi a h seni
131

Mefln mefln mefln mefln

1

au k yz b ruu nr sau bd Musaar lmaa bu old f hemn bd uddan Kabe-i ddr- yre oru yol buldu Bulaldan istiv-y fal- adan dest-i ird Beyn- srr- a u lufu g ideli benden Ferm itdi f ayretinden ikr evrd Yz Kabe au nr- ud iken benm blem Aa yz utmad zhid uyuld kfr ild

G130: 29a A1, 35b A2, 35b S. ol: -A1, kimki A2 // ud: fid A1. G131: 29a A1, 35b A2, 36a S. 2 oru: or A2, S.
2 3

lufu: zlfi A2 / ideli: ide A2.

- 128 5

alletden hidyet Vadetye ren olmazd Eger em-i ruula fal- Yezdn olmasa hd
132

Mefln mefln mefln mefln

1

ad-y rad- hum lemi vzelendrdi Riy- dehri brn- sirikm tzelendrdi afa anma firb-i ns in mea-i lem Ars- dehr-i addru iru tzelendrdi ekp urdve al- cihn ol amer alat alenderler gibi ehri bugn dervzelendrdi Aceb efsne sylermi tem eyledm vi Kimin uyutd bu alu kimin amyzelendrdi Miynu vaf iderken ab- pkm Vadets An bir rite-i brk ile rzelendrdi
133

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Kkl fikri ile gndzmz m old ub- ryudan eer uymadu am old Ey elif-ad am- sevd-y pernu ile alayup rumuz metmz lm old M-miynula dehnu hevesiyle ayf Yo yire gedi gnm r- eyym old ala-i silsile-i kkl ile l Dil cn mur in dne ile dm old

G132. 29b A1, 35b A2, 36a S. 2 firb: arb A2 // iru: irn A2. 4 kimin: kim A2, S. G133: 29b A1, 35b A2, 36a S. 1 uymadu: uymadan A2, duymadu S.
2

pernula: pernu S // alayup: dalayup S / rumuz: rumuz A1 / lm: ll A2.

- 129 5

Nr- hecrle ciger pidi kebb old yine emm ya ml kse-i sercm old Ey dir v dir v dirg derd Vadet u ile leme bed-nm old
134

Mefl mefl mefl feln

1

D- dilmz ol gl-i andna ald opd aras ulmet-i am-ne ald Yr iigini secdegh idindi nun Balu apular Ysuf- Kenna ald Balanm idi mey-keden apus amm Efsn u gl-efsn ile rindne ald Ad apuy stme geldi didi ol yr utlu uyular ste dvne ald Zlfin adup yr glistna gelince andum ki hemn snbl-i ad-dne ald Peymne ekp Vadetiy gl gibi ol yr Meclisde glp oynad mestne ald
135

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Ek-i emm saa o drl gher gsterdi Mcersn hele bi derd ile ter gsterdi

5 6

ciger: cigerin S. derd: derd h S. G134: 29b A1, 36a A2, 36a S. 3 rindne: -S. 4 apuy: -S // utlu: uttulu A2 / uyular: apular A2, S / ste: stine A2, S. 5 zlfin: zlf A2, S. G135: 30a A1, -A2, -S.

- 130 2

Dzdi dizdi yan od o mzce aynum Dde dizdr bu dem saa nefer gsterdi Allar geydi yaum ygri ddi anma h- emm puudan al ile er gsterdi Mihri anma grinen flk-i felek mell Bar- ulmetde alan cna fener gsterdi Terk-i ser ld gne dne dne apuda Yzi a olsun ey meh ki hner gsterdi Seg-i kyu bu adar ulu iken apuda aru d etegm utd v yir gsterdi Vadet mlket-i iri arazum almad Minnet Allha ki fil-cmle afer gsterdi
136

Mefl mefl mefl feln

1

emmden aan geh dem geh ek-i ter old imden ger luf it o cefy yeter old Aard saum ara iken zlf ruudan Mihrle eh gicelerm heb seer old Gzden dklen ek-i ter n- cigerden ki etegm pr dr lal gher old Sevmezdi gl yri seven kimseyi evvel imdi aa dil vireni cndan sever old Gz uc ile yze bad yine ol yr Var ise saa Vadet adan naar old

dde: dn A1. G136: 30a A1, -A2, -S.

- 131 137

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Gsterr mh- ruu gn gibi devr-i ameri Ar ider zlf-i ebs ise nr- seeri Seeri bildrr ey meh baa m- zlf Cennet-i rz- ruu ire alandan aberi aberi yo idi ol Kabe yzden blem Her kim secdeden olmaya yzinde eeri Eeri geldi belrdi beni o l itdi Siy nefi olur bden olmaz arar arar yo ru- cnna scd eylemen Vadet secde-i a ire utarsa maar
138

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

ald b-re gl bulmad hi resini Merhem urdua artd yregi yarasn B-kern bare deldi yamu rma Kimse grmez bedenm aresin arasn T-i amzele ser--p meni preled Zamet olmazsa bi eyle yine her presini k-i pyde ne vech ile yzm a olsun Yedi dery yuymaz n yzm arasn

G137: 30a A1, 34a A2, 34b S. meh: -A2, S // alandan: alaldan A3. 3 yzden: yzinden A2, S // kim: kim ki A3. 4 l: l A1. G138: 30b A1, 33b A2, 34b S. 2 deldi: dndi A2. 3 preled: yaraladu A2, S // yine: -A2, -S / her: -A2. 4 a: a A2 // n: -A2, bu S.
2

- 132 5

B-vef dinmez idi Vadetiy dildra Cevr ile ldrmezse ger - vresini
139

Filtn filtn filtn filn

1

t- aa irmeyen na irmez menzili ullu ciz degl sulna irmez menzili Kfr-i zlfin dilber zhid aan idrk ider Her muallid mrik mna irmez menzili Bist het s v d nu- uddur sret L-cerem her chil urna irmez menzili Ek-i emin dne dne dkmeyince ddeden Her dil-i nsften ummna irmez menzili Cn u cismin her ki mana urbn itmedi Ol yalanc u cnna irmez menzili Mr- dilde grmeyen cn Ysufn Yabvr Alasun an alasun Kenna irmez menzili Lev-i mafzu nin Vadet nundadur Saa inkr iden insna irmez menzili
140

Feiltn feiltn feiltn feiln

1

Beni lemde omad yine zlf hevesi Gre miskne neler gedi o bir alas

ldrmezse ger: ger ldrmese A2, S. G139: 35b A1, 33b A2, 34b S. 2 zlfin: zlf A2, S. 3 bist het : -A2, -S / s v d: -S. 4 emin: em A2, S. 5 : -S, ol: old A2. 6 grmeyen: grmey A2, S / Ysufn: Ysufu A2, S // Sde 5. beytin 2. msradr. 7 saa: seni A2. G140: 35b A1, 33b A2, 34b S. 1 miskne: miskni S.

- 133 2

Mcer-y leb-i lal dile geldke nola zl Irma gibi asa yine yaum aras eb-i zlf gibi dil ma- alm olmaya t Nr- ba itse ne var mihr-i ruu aaas Kabe-i kyua oru ekilen kf ile nn te-i hum olur uba degin mealesi Tze cn virdi saa nu- ud Vadetiy Mrdeyi zinde ider rif-i nefs nefesi

3 4

zlf: valu A2, S. oru: -A2, cn S.

- 134 -

BBLYOGRAFYA

Aksu, Hsameddin, Huruflik mad., DA, stanbul 1998, c. 18, s. 408-411. elebiolu, mil, Harflere Dair, Eski Trk Edebiyat Aratrmalar, MEB yay., Ankara 1998, 789 s. Ergun, Saadettin Nzhet, Bekta Edebiyat Antolojisi Bekt airleri ve Nefesleri, Maarif Kitaphanesi, stanbul (tarihsiz), 330 s. Ergun, Saadettin Nzhet, Bekt airleri, Maarif Vekaleti yay., stanbul 1930, 599 s. Glpnarl, Abdlbaki, Huruflik Metinleri Katalou, TTK yay. Ankara 1973, 160 s. pekten, Haluk-Mustafa sen, XVI. Yzyl Trk Edebiyat, Trk Dnyas El Kitab, 2. bs., TKAE yay., Ankara 1992, c. 3, s. 130-153. pekten, Haluk-Mustafa sen-Recep Toparl-Naci Aksu-Turgut Karabey, Tezkirelere Gre Divan Edebiyat simler Szl, KTB yay., Ankara 1988, xii-580 s. Mehmed Sreyya, Sicill-i Osmn, I-VI c., Tarih Vakf Yurt yay., stanbul 1996, c. 5, 344 s. Riyz, Riyz-uar, Sleymaniye Ktp. Lala smail Efendi Bl. Nr. 314. Tuman, Mehmet Nil, Tuhfe-i Nil, Bizim Bro yay., Ankara 2001, II C., 1264 s. Vahdet mad., Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi: Devirler, simler, Eserler, Terimler, Dergh yay., c. 8, s. 497.