Haksz Dergisi - Say: 4/5 - Tem/Aus 91 Rportajlar

Kur'an'da Yer Almayan Bir Konu Kesinlikle man Esas Olamaz

Do. Dr. M. Hayri Krbaolu, Ankara niversitesi ilahiyat Fakltesi Hadis Krss'nde retim grevlisidir. Konusuyla ilgili deiik makaleleri ve evirileri neredilmitir. Ayrca neredilecei ifade edilen Snnet'in gnmz meseleleri karsndaki deeri ve tanm le ilgili nemli almalar bulunmakladr. - Sayn hocam; sizinle hadis tartmalar ve hadisin fonksiyonu zerinde konumak istiyoruz. ncelikle zerinde durmak istediimiz konu da hadisin deeri. Malumunuz hadisin deeri konusunda getirilen eletiriler var. Bunlar da nemli tartmalara neden oluyor. Bu tartmalara neden olan eletirel yaklamlarn sebebleri hakknda bize aklamada bulunabilir misiniz? - Snnet konusunda bir takm olumsuz yaklamlar sz konusu, ilk defa bu tr yaklamlarn sergilenmesinin gerekelerine bakmak lazm. Mesela Ebu Reyye'nin ve onun gibi dnenlerin gerekeleri u: Snnet adna, hadis adna slam'a giren hurafelere ve islam d fikirler tayan rivayetlere kar olmak. nce unu belirlemek lazm. Acaba elimizde bu kadar yzbinleri bulan rivayetlerin slam'a ters olduunu, Kur'an'n temel ilkelerine ters olduunu syleyebilir miyiz? Mesela kii kendisi iin istediini kardei iin istemedike gerekten iman etmi olmaz bir hadistir. Bunu Kur'an llerine vurduumuz takdirde Kur'an'a ters olmadn grrz. nk Kur'an'n btn retisi insanlar dierkm olmaya sevketmektedir. Kendini deil, ncelikle bakasn dnmek. Peki hadisin fonksiyonu nedir? Mesela Kur'an'n tamamlanmad bir dnemde bir bedevi geliyor. Rasul'e iman hakknda soruyor. Rasul imdi ona Kur'an'n falanca ayetlerine bakn m demeliydi? Hayr onun ayetlerini aklyordu, Daha geni izahlarda bulunuyordu. - Hocam dediiniz gibi hadisin fonksiyonu Kur'an' aklamak. rnein bahsettiiniz iman konusunu ele alalm. Kur'an'daki iman esaslar genellikle betir. Allah'a, meleklere, peygamberlere, kitaplara ve ahirete iman. Buhari'de de bir varyantta bunlar sralanyor. Ama bir baka varyantta kadere iman da ekleniyor. Kur'an'a bakyoruz, Kur'an'n hi bir yerinde kadere
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

iman etmekle ilgili bir emir bulamyoruz. imdi hadis, Kur'an'da olmayan bir iman esas getirdi. Buradaki tavrmz ne olacak? Kald ki ilk siyasi ihtilaflar baladktan sonra her grup, hadisi, dier gruba kar silah olarak kullanmaya balam. - Dediklerin doru. imdi klasik hadisilerin hepsinin grlerini kabul etmiyorum. Benim doru grdm gr, Kur'an ve snnetin uyum halinde olmasn temel art olarak gren grtr. Bunun kayna Hz. Aise'de balayan, atib'de sistemleen bir gr bu. slam toplumlarnda fazla yaygnlk kazanmam bir gr. Buna gre zaten biz bir hadisi veya peygamber modeli dediimiz snneti Kur'an'a uyum halinde olmas artyla kabul etmeyi n art olarak koyuyoruz. - Yani bu ekilde bir esas kabul ediyoruz. - Bunlar konulmu zaten. Klasik hadisilerde de var. Fakat iin zc yan u: slam toplumlarnda bugn, hatta ilim adam dahi olduu sylenen kiiler maalesef kltrmz tam olarak bilmiyor. Bilmeyince de zannediyor ki bir ka kitapta yer alan snnet konusundaki bir metod, bak as btn islam aleminde hakim olan grtr. Halbuki dediim Kur'an'la hadisin uyum halinde olmas art olan gr bir ok alimde var. Hz. Aise'de var. atib'de var. bn Kayyim el-Cevziye'de var. Hatta kltrmz daha da aratrlacak olursa daha baka mellifde bunu grmek mmkn. bn Haldun'da var mesela. Ama yle zannediliyor. Mesela biz hadis dersinde okuttuk. Arabistan'da da bulunduk. yle bir balk var: Kanun koymada Snnet mstakil bir delildir. imdi buradaki mstakilden ne anlyoruz? Yani Kur'an'a ramen hkm koyabilir anlam karmamak lazm. Ama Kur'an'a ramen hkm koyabilir diyen de var. Snnetin Kur'an' neshetmesi meselesi bu yzdendir. Fakat bunlar sadece grlerden bir grtr. Ama Snnet Kur'an' neshedemez, diyenler de vardr. Mesela Kur'an, snnet, icma sralamas. Halbuki Fazlurrahman bunu Kur'an, snnet, kyas, icma eklinde deitiriyor, icma diyoruz. cma herkesin kabul ettii bir gr deil. Mesela mam- afi'ye gre sadece sahabenin icma delildir, dierleri deildir. Ama biz yle bir eitime tabi tutulmuuz ki, herkes sanki bu gre sahip. Dolaysyla btn problem bir takm alimlere ait grleri, btn islam alimlerinin grym gibi sunmakla. Sanki bunun dnda hi bir gr yokmu gibi. Btn hakikat bundan ibaretmi gibi. Bu defa btn tartmalar bunun stne bina ediliyor. Gerekten gelenei iyice bilsek, Kur'an' snnetin teminat olarak gren grn yeni olmadn grrz. Fazlurrahman diyor ki: Ben ne sylemisem bunun hepsi gelenekle var. Aslnda doru. Ben de yeni bir ey aratryorum, bunun hepsi gelenekte var. Bizim yapmamz gereken u ana kadar neler sylenmi, bunlar iyi tahlil etmek. u anda ayaklarmz bastmz yer kaypak. Bir kere gemite ne sylenmi, ne yaplm bunu bilmemiz lazm. Ben yapalm derken mevcut btn kltr
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

aratralm demiyorum. Belli bal temel kaynaklar okumak lazm. imdi ben bn Humam' okuyorum. O hadis usulnde, klasik bir hadisi olan bn Hacer'in kitabnda yazdklarndan o kadar farkl grler var ki bunun sebebi u: Eitimde kullandmz hadis ve snnet alannda kullandmz eserlerin ou genel bilgiler veriyor. Derinine inmiyor hi bir zaman. Ama derinliine indiimizde o kadar farkl grler ve ihtilaflar kyor ki bu durumda hadis usulnde tek bir gr, tek bir anlaytan bahsetmek mmkn deil. Sahabenin adaleti mesela. Biz zannediyoruz ki btn hadisiler sahabenin adil olduunu kabul etmiler. Hayr, kabul etmeyenler de var. - Bunu Ehli Snnet iin de syleyebilir misiniz? -Tabii, Ehli Snnet iinde de, dnda da var. Bunlar oturulup tartlmal bence. Panel dzenlenmeli, muhalif ve muvafk grten insanlar arlmal. Hakkn ortaya kmasn istiyorsak, tam zt grteki insanlar da armalyz. Ama biz ne yapyoruz. Birbirimizi yiyecekmi gibi davranyoruz. Anlama zeminine gelemiyoruz. Edeb erevesinde tartmalyz. Taraflarn birbirlerini anlayamamasnn bir nedeni de kullandklar slup bence. Birbirlerini tahkir edici ifadelerde bulunuyorlar. O, onu cahillikle suluyor. br onu zndklkla, reformculukla suluyor. br bunu geri zekallkla suluyor. Bunlarla bir yere varmak mmkn deil. Fikirleri uymasa bile kardelik hukukuna riayet etmeli. Ehli Kitab'la bile, onlar dmanlk beslemedii mddete iyi geinmek sz konusudur. Ama bizim fkh kitaplarmzda ne yazar? Onlara selam vermeyeceksin, onlarla tokalamayacaksn. Hi Kur'an'la alakas olmayan dnceler. Kur'an'n tavr ald kiiler, kafirler, mslmanlara kar mtecavizkar olanlardr. Onlar bulduunuz yerde ldrn dedii kiiler bunlardr. Ama sizinle savamayanlarla, ruhbanlarla vs. arkada olmakta bir beis yoktur. Kafirlere bile gerektiinde iyi davranrken, Mslmanlara bunu nasl yapamam. Yapmam gerekir, ilmi tartmalarda herkes kendi grn din yerine koymu. Anlama zemini olmuyor. Ben mesela doktora snfmda Ebu Reyye'nin Muhammedi Snnetin Aydnlatlmas kitabn da okuttum. Tek ynl davranmadm. Ona kar yazlm grleri tayan kitaplar da okuttum. Ebu Reyye'nin hakl olduu yerler var. Ama haksz olduu yerler de var. Hakkaniyet bunu gerektirir. Bu yaplmazsa bir yere varlmas mmkn deildir. Ona kar yazlan cevaplar okuduk. Bir ou cevap niteliinde bile deil. Mesela Muhammed Gazali'nin kitab kt. Hadisilerle Fkhlar Arasnda Snnet. Kitabnda hadisilerin snnet anlayn tenkid ediyor. Fakihlerin anlayn daha olumlu buluyor. Hatta muteber hadis kitaplarndaki bir ok hadisin hadis olamayacan sylyor. Ona kar da reddiyeler yazlm. Onlara da baktk. Bu cevaplar bir iki yerde yeterli oluyor. Ama Gazali'nin yz iddias varsa doksann skut geiyorlar. Demek ki kar taraf zayf. O anlalyor. El Mslimun dergisinin dzenledii bir ak oturumda Ezher,
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

ulemas Gazaliyi abluka altna alacak tarzda gr bildirmi. Onu gya sktracaklar. Ama doru drst bir cevap bile veremiyorlar. Oturumun sonunda konuyu allayp pullayp, Buhari ve Mslim'de hi bir uydurma hadis yoktur hkmne getiriyorlar. Ama Gazali'nin uydurmadr dedii hadislere hi bir cevap vermiyorlar. Ki bunlarn hepsi de Ezher ulemas: Rektr, dekan, profesr, koca koca adamlar. Mslmanlar bir kere ahlakl olmak zorunda. Bu yaplan ilim ahlak deil. Ahlak temel arttr. Mesela Ebu Reyye'de de bu hatay gryoruz. Mesela bir rivayeti kabul etmiyor. Ama o rivayeti eletirmek iin ondan daha rk olan bir rivayeti gidiyor tarih kitabndan alyor. Oysa rivayetler konusunda tutarl olmak lazm. - Ama Ebu Reyye muhaddislerin rivayet konusunda getirdii usul ve tasnifleri kabul etmiyor ki? - Ama o zaman tarih kitabnda bir konudaki lehte olan rivayeti alyor da aleyhte olan niin almyor? O zaman ortaya bir kriter koymas lazm. Zaten onun en zayf yan bu. En isabetli olduu konu ise israiliyat ve mesihiyyat'la ilgili grleridir. Gerekten o grleri salkl. Ama onun dnda isabetli olduu yerler de var, hata ettii yerler de var. Siyak sibak bozduu yerler de var. - Hadislerin deeri konusunda en ok tartmaya neden olan konulardan biri de kudsi hadisler. Kutsi hadisler konusunda ne dnyorsunuz? - Kuds hadislerin vahy-i gayri metluv olduunu syleyen gr grlerden bir grtr. Onun dnda bu gr hi nazar itibara almayan grler de var. Hadis usulcleri sanldnn aksine kudsi hadisin haseni de olur, zayf da olur, uydurmas da olur diyorlar. Aslnda bir bakma izah da mmkn deil. Snnet vahiy kaynakldr diyenlere gre izah edilemez. nk o zaman snnet vahiyse, hadis-i kuds de vahiyse aralarnda ne fark var? O da vahiy, bu da vahiy. O zaman daha byk elikiye dlr. Ama bazlar bunun yle bir izahn yapmlar. Mesela bir rnek vereyim. Biz ne diyoruz. Yahu kardeim, Cenab- Hak Kur'an'da namaz emrediyor diyoruz. Bu ifade Kur'an'da yok. Ama bu szm doru mu benim? Doru. Tartlan konular ibadetle ilgili deil. Btn mezhepler mesela namazn rekatlar konusunda mttefiktirler. Tartma akaidle ilgili konulardan kyor. Akaidle ilgili konularda ben unu rahatlkla syleyebilirim. Bir insan sadece Kur'an'da belirtilen iman esaslaryla yetinse tamamdr o. Snnetle, Kur'an'da belirtilmeyen bir iman akidesi oluturulamaz.
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

- Mesela Mehdi inanc ? - Hayr, iman etmemiz zorunlu olan bir konunun Kur'an'da yer almas lazmdr. Kur'an'da yer almayan bir konu kesinlikle iman esas olamaz. Ama belki gelenekte olabilir. Kyamet haberleriyle ilgili baz hadisler. Problem urada: Bazlarnn gr u. Falurrahman da bunu sylyor. Hz. Peygamber'in kesin hatlaryla deil ama, genel birtakm ifadeler kullanmas sz konusu olabilir. Eski eriatlar bozulmu ve yeni peygamberler gelmitir. Vahiy eitiminden gemi bir insan olarak Hz. Peygamber, gelecekte mslmanlarn da vuku bulacak muhtemel dejenerasyonlarla malul olmasn sezebilir. Mesela diyor ki: Gn gelecek sizden Kur'an okuyacak adamlar kacak. Ama bu onlarn grtlaklarndan aaya gemeyecek. Bunu kestirmek iin gayb bilmek gerekmez. Ama kesin tarih veren veya siyasi olaylara atfta bulunan rivayetlerin uydurma olduunu zaten hadisiler de kabul ediyorlar. - Bu konuda kutsi hadis veya gayr-i metluv meselesi sorun olarak karmza dikiliyor. Zira bu iki konu, gaybla ilgili Kur'an d haberlerin meruiyet kaynan oluturma iddiasnda. O zaman yle sorsak: Hz. Peygamber'e Kur'an dnda br vahiy geliyor muydu? Yani vahy-i gayri metluv vaki mi? Kur'an dnda kendisine gaybn haberleri veriliyor muydu? - Kyamet alametleri, Fiten gibi hadisleri kastediyorsanz, hadisiler tarafndan bu tr hadisler pheyle karlanmtr. Salih Akdemir Bey'in bana aktardna gre rahmetli Tayyib Oki bu trden hadislerin bir ounun pheli olduunu sylermi. imdi hadiste baz kyamet alametlerinden bahsediliyor. Bunlar zaten Kur'an'da da var. ayet siyasi ve sosyal hadiselerle ilgili gayb haberleri varsa bunlar uydurmadr. Efendim, diyor ki "Horasan'dan siyah bayrakllar kacak. Onlar kt m siz onlara tabi olun." Bu hadis kime iaret ediyor. Ebu Mslim Horasan'ye. Abbasiler hareketini balatmtr. Bayraklar da siyaht. Emevilerin ki de beyazd. Bunun Ebu Mslim Horasan taraftarlar tarafndan uydurulduu gayet ak ve net grlyor. Zaten bunu hadisiler uydurma olarak kabul etmiler. O halde bizim yapacamz udur: 1-Yaayan snneti bir tarafa brakacak olursak bize kadar gelen rivayetler, snnet veya hadis, bunlar bugn iin zaten mteradif kabul ediliyor. Bunlarn iinde Hz. Peygamber modelini bize aktaran malzeme hi yoktur diyebilir miyiz? Diyemeyiz. 2- O halde mevcut kitaplardaki hadislerden gerek Rasul modelini nasl karabiliriz? Bunu tartabiliriz. Bu metodu da nemli olan bir metod dahilinde, bu metodun nasl olacan tartabilmemiz. Bunu Kur'an'dan kartmamz gerekmez mi? Onu gelin tartalm. Sen de ki;
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

Kur'an. O desin ki; akl. Ama gelin tartalm. zaten Fazlurrahman'da byle bir metod dahilinde, elimizdeki hadis malzemesinden peygamberin Snnetini ortaya koyabiliriz diyor. Bu malzemelerin bir ounu ayklayalayabiliriz. Bunun iin bir metod gelitirebiliriz. Elimizdeki rivayetlerden Kur'an esas alnarak bir model karabiliriz. Snnet delil olur mu, olmaz m tartmasndan ziyade bugn gerek snnet nelerdir, bunu ortaya koymak iin bir metod gelitirmeliyiz? Tabii ki bu metodun birinci maddesi snnetin Kur'an'la uyum ierisinde olmas. Onun dnda tarihi olaylarla elimemesi, bilimsel verilerle tezat arzetmemesi. Baz hadisiler yle nemli artlar ileri srm ki. Mesela hadiste sokak slubu gibi ifadeler varsa veya ifadesi dkse bu hadis kabul edilmez. Bunu nasl bileceiz. ok mkemmel Arapa bileceksin, Arap edebiyatnn zevkine dahi varacaksn ki, peygamber bunu syleyebilir mi, syleyemez mi bileceksin. Hadisiler, hadislerin birounu slubundan tanyorlar. Mesela buna gre u hadisi deerlendirin. "Faizin en k kiinin Kabe yolunda annesiyle zina etmesi gibidir." Allah akna Rasulullah byle bir hadis der mi? - Dinin bylesi nemli bir konusunda, bu rivayetin, Rasulullah bu sz syleyebilir mi veya syleyemez mi eklinde bir lyle deerlendirilmesi, biraz anlamsz olmuyor mu? - Ama mecbur. Biraz pozitivist dnyorsunuz. Mesela doktor. Senin yzne bakarak hastalnn nevisini bilebilir. Nasl bilir. Yllarn verdii tecrbeyle. Bir tamircinin otomobilin motoruna bir bakta arza yerini kefetmesi gibi. Bu tecrbedir. imdi hadiste de mrn o konuya veren biri, byle bir hadisle karlatnda onu hemen bilir. Onun iin bazlar diyor ki, hadis sahihse, onun zerinde bir nur olur; eer uydurma ise zerinde karanlk olur, kasvet olur ve insann iinde bir sknt olur. Bunlar sbjektif gibi grnyor ama bunlar herhangi bir kimse deiller ki. Bu konuya mrn vermi insanlar. Bu konunun sarraflar. Sarraf daha dolar eline alr almaz diyor ki bu sahte. Sen bir saat baksan anlayamazsn. - Peki bu sarraflar hangi lye gre davranacaklar. Mesela ia'dan m olacaklar, Ehl-i Snnet'ten mi... ? - Farketmez. nemli olan bu sarrafl, yani bu beceriyi, bu melekeyi kazanmak iin ne yapmak lazm; nasl bir eitim takip etmek, nasl bir metod izlemek lazm geldiidir. Bence bunlarn zerinde tartmak gerekir. nce hedefleri, ana hatlar belirlemek lazm. Sonra bunu nasl yapacamz tartmak lazm. Tartrken de farkl metodlar izleyebilirsiniz. Mutlaka tek bir metodun olmas da art deil. Ama bir ok noktada bir mutabakata da gidilecektir. Mesela hadislerin tarihi olaylarla da
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

mutabakat iinde olmas gereklidir. Mslim'de yle hadisler var ki, bunlar tarihi olaylarla elitii iin, bunlar hadisiler reddediyor. Aslnda bunlar bilinmiyor. Hadisiler de kendi kendilerini gerekten eletirmilerdir. Bize bugn snnet, hadis konusunda bilgi veren kitaplar son elden yazlan eserlerdir. Sathidir. Ve tarihte vuku bulan gelimelerin hepsini aksettirmez. Mellifinin kendi tercihini aksettirir. Mesela Ibn Hacer hadis konusunda bir kitap yazmsa bu, bn Hacer'in tercih ettii grler istikametinde yazlmtr. O kitapta yazlanlarn aksine gr ileri sren bir ok hadisi vardr. - Hocam. Bu hadis deerlendirilmeleri arasnda ok daha nemli yer tutan konu bildiiniz gibi Peygamber'in fonksiyonudur. Bu konudaki grlerinizi biraz daha aar msnz? - Hz. Peygamberin snneti devre d braklrsa bu en bata eitim asndan mahsurludur. Eitimcilerin hepsi, en etkili eitim metodlarndan birinin rnekleme metodu olduunu kabul etmilerdir. Baz eyleri insanlara peygamberler araclyla izah etmek gerekiyor. Bak peygamber yle yapt. O ekilde yap denilir. Peygamberi rnek almas tavsiye ediliyor. Mesela evde ocuklar babay rnek alrlar. Kendini rnek alnmasn istersin. Senin hareketlerini takip ediyor. Zaten Kur'an da buna iaret ediyor. Rasulde sizin iin gzel bir rnek vardr. Bir rneklik nasl olacak. Elbette Kur'an'n uygulanmas yaanmas, yorumlanmas, anlalmas gibi konularda olacak. Zaten Hz. Aie'nin O'nun ahlak Kur'an'd demesi onun ahlakn Kur'an'la snrlamas Hz, Peygamber'in hayatnn gidiatnn Kur'an kaynakl olduunu gsterir. Baka bir kaynak sz konusu deil. Ama baka bir kaynak da var. Nasl var? Tabii bu ahkam konusunda deil. Mesela bir takm kssalar anlatyor. Bundan slami bir ders kartlmasdr ama olan. Kssalar insanlarn eitilmesinde nemli bir metoddur. Hatta Kur'an bol bol kssalara mracaat ediyor. Bu kssalarn gereklii olmayabilir. Alimler tartyor. Mesela Subhi Salih, Adem'in cennetten inmesi kssasnn sembolik bir anlatm olduunu gerekte byle bir olay olmadn sylyor. Hatta Hamidullah hocann da Kur'an'da zikredilen kssalarn mutlaka tarihte olmas gerekmedii kanaatinde olduu syleniyor. nemli olan vuku bulup bulmad deil ondan karlacak ahlaki ders. Bu da islam'n amacna hizmet ettii srece kssalar anlatlabilir. Cahiliyye toplumunda bu kssalar yaygn olduu iin Rasul (s) bazen bavurmu olabilir. nemli olan sonutur. Demek ki nemli olan Kur'an'n hedefleri ve amalardr. Bu amalar gerekletirmede Hz. Peygamber kssalar vesile klp onlar amac dorultusunda kullanmtr. nemli olan Kur'an dncesini esas alan bir toplum oluturmaktr. - Ahkam hadislerini deerlendirme konusunda ki grlerinizi de alabilir miyiz ?
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

- Ahkamla ilgili hadislerde problem kyor. Zaten ahkam hadislerinin iine gelenini almak, iine gelmeyeni almamak senin bilecein i. Bizim alimlerde yle yapm. Mesela Hanefiler, metodlarna uygun olmad iin bazen hadisleri almamlar. brleri de alm. Bugn kitaplardaki her hadisi alacaksn diye bir ey yok. Buhari'de o kadar ok hadis var ki Hanefiler hi birini almam. Niye o Buhari'ye gre sahih, imam Azam Ebu Hanife'ye gre sahih deildir. Bu hrriyette olduuna gre kimse kimseyi bu hadisi alacaksn diye zorlayamaz. Buhari iin bile diyemez. Orda da bir serbestlik var. O zaman bize den nedir? Yaplacak aratrmalarla, islam'a uygun olmayan hadisleri tashih etmek ve temizlemek gerekir. Ben bugn biliyorum ki en byk sknt hadislerden kaynaklanyor. Bu una benziyor: slam alimleri bu rivayetleri asrlar boyu kalburdan geirmi. Ama bu rivayetler kalburdan gemi, elekten gememi. Elek daha incedir. imdi bize den onlar elekten geirmektir. Ayklama faaliyeti yaklak 12-13 asr devam etmi. Fakat son asrlarda dncenin gerilemesi, donuklamasndan dolay nasl fkhta itihad hareketi durmusa, tefsirde orijinalite kalmamsa, hadiste de artk i bitmi demiler. Mesela bn Haldun da bile bu var. bn Haldun diyor ki: Rical konusunda her ey sylenmitir. Artk bundan sonra hi kimsenin sz sylemeye hakk yoktur. Mukaddime'de bu var. Ama gerek byle deildir. Meseleleri yeniden ele almak lazm. Yeni bir hadis usul gerekir. Benim de ilk planda gerekletirmeyi hedeflediim i budur. Bugn klasik metodun ve o ekilde bilinen ama aslnda hakikatin sadece bir paras olan bu metodun yeterli olmadn gryoruz. O zaman hem gemi kltrden yararlanarak, hem de kendimizden bir eyler katarak yeni bir metod gelitirmeliyiz. Ve ikinci hamlede mevcut gvenilir kitaplarda yer alan bir takm islam'a aykr rivayetler varsa, bunlar tasfiye etmek, slam'a uyanlar da kitlelere intikal ettirmek gereklidir. - Bu noktada konuya kitle asndan bakacak olursak, sizce toplumun ncelikli problemleri nedir? - Bugn kitlelerin problemleri fkhi hadisler, ahkam hadisleri deildir. Kitlelerde zaten din iman kalmam. Toplumda Tevhid inanc var m? Hatta ibadetlerdeki hale bakn. Adetler u anda ayetleri gemi durumda. Farz namaznda titiz olmayanlar, ibadetlerini teravih veya cuma namazlarna indirgemiler. Mesela bu bir Bid'attr. Yaplan ok ilgin anketler var. Adam iki iiyor, zekat veriyor, iki iiyor, cumaya gidiyor. Niye? nk adamn din anlay bu. Lakin bunlar ikiden kurtulmak istiyor ama alkolizmden kurtarmak iin mslmanlarn atklar merkezler var m? Bir ok insan ikiyi brakmaya hazr. Ama ona destek olacak insanlar lazm. Bat'da kilise bu tarz merkezler aarak insanlar ekiyor. Biz de bu tarz merkezler kurabilsek, dini telkine ok
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

ak olan bu insanlar ekebiliriz. O sarhoun iinde bir derdi vardr. O derdi paylatnz anda o insan kendinize ekebilirsiniz. Mesela Afrika'da fakirlii istismar ederek Hristiyanl yaymaya alyorlar. Bir baka yerde misyonerlerin kurduu hastahaneler, ayn fonksiyonu gryor. Bizim bugn esas yapmamz gereken i bu. Onun dnda bir kere Tevhid anlay, kulluk, ibadet anlay ak, net bir ekilde ortaya konmam. Helal haram kavramlar aklanmam. Din kavram nedir? Ortada bir ey yok. Temel kavramlar bir kere yerinden oynam. Bence bu noktalar daha hayati neme haiz. Bugn snneti kabul etmek veya etmemek mi? Hayat akp gidiyor. Brakn snneti, adam din snrndan km. Adamlarn ahiretleri tehlikede. Bugn hi bir slam lkesinde yaanan toplumsal hayatn kesinlikle islam'la alakas yok. Bir btn olarak gayri Islami unsurlar daha ok. Bence meseleleri nem srasna gre sralamalyz. Ve ona gre davranmalyz. Garaudy'nin kitaplarn okuduysanz, grrsnz ki bugn gezegenin derdini dert edinmek sz konusudur, insanln gelecei ne olacak. Garaudy bunlar dnyor. Meseleleri bu boyutta ele almamz lazm. Her yerde ar bir ahlaki tefessh var, smrgecilik var. Hastalk var. Fakirlik var. Adil olmayan gelir dalm var. Ve bunlarn ou da slam lkelerinin problemleri. Dolaysiyle islam'n daha evrensel meselelerine el atmak lazm. Bu evrensel meseleleri zmek iin, bence Kur'an bile yeter. Ama snnetin fonksiyonunu tartmak, mslmanlar iin ve slam'n uygulanmas iin tabiiki bir zarurettir, inanlar, hedefler Kur'an'da zaten izilmitir. Ama bunu uygulamak iin mslmanlar ilave ve aklayc bilgilere muhtatr. imdi benim grm m daha fazla kabul grr, yoksa bu Peygamber'in grdr desem mi daha fazla kabul grr? Peygamber'in toplumda ncelikli yeri vardr. Rasulullah Usvet'l Hasene'dir. Ona benzemeye alyoruz. Ama bu hangi snrlarda olacak. - inde yaadmz toplumun yukarda zikrettiiniz cahili tavrlarna, sahip olduu Snnet anlaynn da bir etkisi yok mudur? - Bugn toplumdaki snnet anlay yanl. Zaten bunu dzeltmek iin kendini grevlendirilmi sayanlardan birisiyim. Her vesile ile bunun yanl olduunu nasl anlamamz gerektiini vurguluyorum. Bu grlerimi yaygnlatrmaya azami gayret gsteriyorum. Tabii bu da yeterli deil. Bir ey uyguland mddete deerlidir. Mesela Kur'an rafta duruyor. Uygulanmad srece ben onu ne yapaym? Dinin kaynaklar konusunu belirlememiz gerekir. Yine de bu konuda mevcutlarn en iyisi Hanefiler'dir. Hanefiler akaid konusunda mtevatir olma artn kouyor. Mtevatir tanmn
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

ortaya koymular. Bize den gemilerin koyduu prensiplerle bu hadislerin uyuup uymadn incelemektir. Benim kanaatime gre bir ok hadis uymuyor. Niye? Kendileri diyor ki, mtevatir hadiste ravilerin cerh ve tadili olmaz. Cerh ve tadil ahad haberde olur. Bugn ise hadis kitaplarnda mtevatir olduu sylenen hadislerin hepsinde bir isnad vardr. Bu mtevatir deildir Ne olur? Ya mehur olur ya mstefiz olur. Mtevatir hangisi? Yaayan snnetlerdir. Yaayan snnet bu anlamda mtevatirin karldr Bunlar izah etmek lazmdr Mesela akaid kilabn da diyor ki bu hadis mtevatirdir, inkar edilirse yle olur, byle olur. Yahu kardeim nce mtevatir ne? Tanmda anlaalm. Bu tanma bunlar uyuyor mu? Bunu izah edeceksin. Eer gerekten karndakinin akl varsa bu uymuyor diyecek. nemli olan kitleleri kazanmaktr. Soutmak uzaklatrmak deil. Bu konuda seeceimiz metodu iyi belirlememiz lazm. Hakikatlar anlatmann bir yolu ve bir ls vardr, ilalarn dozunu iyi ayarlamak lazm. Hani ilmi siyaset hikayesi misali gibi. Neyi, nasl sylemek lazm. imdi o kadar gzel fikirleri vardr adamn. Fakat bunlar gzel bir slupla ifade edemedii iin, hakikat dahi olsa o fikiri kabul grmyor. almalarmzda gelenee yer vermek lazmdr. Mesela desem ki, Buhar'nin en sahih hadisleri kapsad hkm, keyfi ve zorba bir hkmdr. En az onun kadar sahih hadisler vardr desem, beni tefe koyarlar. Ama bunu gelenein ba tac ettii bir Ibn Hmam Fethu'l Kadr'nde veya Tavziu'l Efkar'da sylyor dediim zaman ne olur. Bu sefer akan sular durur. Onun byle dediini aktardm zaman elini kolunu balarsn adamn. Bunlardan yararlanmamz gerekir. Yine atib. atibi'nin grlerini atib deil de bir bakas anlatsayd byk bir tepkiyle karlard. Ama atib deyince adam bir ey diyemiyor. Hakikaten byk bir islam alimi. Bunu ihmal etmeyelim. Metodumuzu belirledikten sonra gelenekte bizim sylediklerimizi destekleyici mahiyette syleyenler varsa bunu kullanmak lazm ki, kar taraf da tatmin olsun Yoksa imdi kn krsye, konferans verin sizi kimse dinlemez. Ama halkn sevgisini kazanm birisi krsiye ksn, tamamen ters eyleri bile halka kabul ettirebilir. Demek ki dikkat etmemiz gereken ok nemli hususlar vardr. Bunun da temelinde Kur'an'i prensipler olmaldr Tatl slup, gzel tavr gereklidir. Bakyorum snnetin aleyhinde yazlanlar da, savunanlar da sert ve krc bir slup kullanyorlar. Tekfir edici, dalaletle sulayc ifadeler kullanlnca hi kimse birbirinden etkilenmiyor. Bu, ilmi ortaya koyan faydal tartma tr deildir. Bu yaklamla bir milim bile ilerlenemez. - Hocam, tekrar grmek dileiyle teekkrlerimizi sunuyoruz. Hayri Krbaolu
open in browser PRO version
Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com

http://www.haksozhaber.net/okul_v2/ sitesinden 29.09.2012 tarihinde yazdrlmtr.

Kapat Yazdr

open in browser PRO version

Are you a developer? Try out the HTML to PDF API

pdfcrowd.com