LKE SZSENZ, LKESZSNZ !

RSALE- NUR Mellifinin beni en ok etkileyen yanlarndan biri, adaleti mahz eksenli tasavvuru ve bu noktadaki tavizsiz duruudur. Sergzet-i hayatn mercek altna aldnzda, bitmez bir mcadele ve ile karlar sizi ilkin. Seksen yl akn bir mrn bakiyesi, ikenceler, mahkemeler, hapisler, srgnler ve sonu gelmez tecridlerdir. Osmanlnn yklna, yerine yeni bir rejimin ikame ediliine, ayaklanmalara, i ve d er glerin lke zerindeki derin hesaplarna ahit olmu bu k adam, siyasal ve toplumsal adan son derece alkantl bir dnemde yaamtr. Tek parti diktas, ezann Trkeletirilmesi, eaire taarruz, totaliter toplum mhendislii projeleri, ldin bir devlet ve millet anlayn tahkim iin yaplan sistematik dzenlemeler, yaad devrin gerekleridir. Kurt, gvdenin iine girmitir. Zaman, Kurann etrafndaki surlarn ykld zamandr; iinde imann yand byk bir yangn kmtr. O halde tulumbaclara ihtiya vardr. Mariz bir asrn, hasta bir unsurun, all bir uzvun reetesi ittiba- Kurandr. diyen bu mcadele insan, yola revan olur. Kfrn beli krlacak; Kurann snmez ve sndrlmez manev bir gne hkmnde olduu, tm dnyaya isbat edilecektir. Dtan gelen tm zorlama ve tazyiklere mukabil, imtihann bynn ite, enfs lemde yaandnn da farkndadr. Tarih boyunca tm dava adamlarnn yakasn brakmayan tehlikeler onun iin de mevzubahistir: z koruyamama tehlikesi, ahiret adna yola kp dnyaya talip olma tehlikesi, dini baka eylere alet etme tehlikesi, konjonktrel hesaplarn kurban olma tehlikesi, gya dine hizmet adna sistemin adam haline gelme tehlikesi ve daha niceleri oklar bu tuzaklardan paasn kurtaramam ve yollarda taklp kalmtr. bretler meheri olan tarih, slm devletinin bekas adna slm lleri andranlarn; dini, bir tahakkm arac haline getirenlerin; ferdin hukukunu hie sayanlarn; adalet-i mahz kabil-i tatbik olduu halde, tekellfl tevillerle adalet-i izfiyeyi hayata geirmekte beis grmeyip hakikate zulmedenlerin; ksacas Kitaba uymak yerine kitabna uyduranlarn izleriyle doludur. dare ile arasn ho tutmak iin sipari uslyle fetva veren ve belki de sahip olmas gereken en nemli vasfn, celdetini yitiren limler; din adna olduunda istibdad mer gren hocalar; En byk cihad, zalim sultana kar hakk sylemektir nebev ihtarn anlamsz bir strateji

anlayn bahane ederek skalayan dindarlar ve bakalar yaptnda acmaszca tenkid ettii fiilleri kendisi iin mbah telakki eden ilkesiz tipler maalesef bizim iimizden kmtr; kmaya da devam etmektedir. te Molla Said, bu handikaplarn farkna erken varm bir dava adamdr; ve bu farknda oluun gereini yapmaktan da, artlar ne olursa olsun itinab etmemitir. Hizmetini ksr menfaat hesaplarna kurban etmemi, hak bildiini sylemekten geri durmam, davasnn selmeti iin dahi ilkelerinden taviz vermemitir. Hatta devrin nde gelen baz isimlerinin kendisine teklif ettii din riyasete dair makamlar reddetmi, kabul edip, makam dine hizmette kullanma gibi ucuz uyanklklara da asla tevessl etmemitir. Siyas ve idar makamlarla arasndaki mesafeyi koruma noktasnda titiz davranarak, farkl beklentileri olduuna dair akla gelebilecek istifhamlarn nne gemitir. stinay hizmet izgisinde ok nemli bir yere oturtmu, uhrev semert burada tketmemeye zen gstermitir. Dostlarna gven, dmanlarna korku veren celdet sahibi bir duru onun belki de zerinde en ok kafa yorulmas gereken yndr. Hakim cereyanlara ve gc elinde bulunduran zalimlere gre ekil almak, hem de bunu dine hizmet zannederek benimsemek onun kr deildir. Onu Kosturmada, Rus kumandan karsnda, lm gze alma pahasna slmn izzetini muhafaza ederken grrsnz. Biz ayn durumda olsak ne yapardk? sorusu sorulmadan bu olaydan dersler karmak zor olacaktr. En ktmz lm korkusuyla, en iyimiz de yaamalym ki, dine hizmet etmeye devam edeyim gibi, durumu kurtaran bir anlayla ayaa kalkardk herhalde... Yine o meum Otuzbir Mart ayaklanmas hengmnda benzer bir olayla karlarsnz. Onbe kadar hocaya idam karar karan Divan- Harb mahkemesinde muhakeme olmaktadr. stelik idamlklar bahede asl vaziyette tehir edilmektedir. ok ciddidir; lm, otan mahkeme salonu ve civarna kurmutur. Bahede sallananlar arasna katlmak an meselesidir. Byle bir psikolojik atmosferde yarglama baladnda mahkemenin reisi Hurid Paann; Sen de eriat istemisin hitabna verdii cevap ok manidardr: eriatn bir hakkatine, bin rhum olsa feda etmeye hazrm. Zra, eriat sebeb-i saadet ve adalet-i mahz ve fazlettir. Fakat, ihtilalcilerin isteyii gibi deil! dam edilmeyi beklerken beraat eder ve mahkemeye teekkr bile etmeden, peindeki halkla Sultanahmete kadar, Zalimler iin yaasn cehennem! nidalaryla yrr.

Buradaki hareket tarz da son derece nemlidir ve adalet-i mahz lleri ile birebir rtmektedir. Mektubatta, iinde bir masum ve dokuz cninin olduu bir geminin batrlamayacan dile getirir Bedizzaman. Ona gre, Gemi karaya yanarsa, o dokuz cni asayii ihll eder varsaymn gereke yapmak da doru deildir; nk bu bir ihtimaldir. htimale vak bir hak feda edilemez. Divan- Harbteki tavrnda ve dier hadiselerdeki genel duruunda da (rnein gc elinde bulunduranlarn uygulamalarna taraftar olmadn ifade edi sadedinde, hibir kanun kalbe karmaz der; birilerini sevmek gibi bir mecburiyeti olmadn aka syleyecek cesareti gsterir.) ben, paralel yaklamlar sergilediini dnyorum. Gelecekte ortaya konulmas muhtemel hizmetler uruna, o an yaplmas gerekenden slm lleri zorlayan ve andran tevillerle taviz vermeme gibi bir anlayn, hareket tarznda belirleyici olduu kanaatindeyim. O inallah vazifesini yapm ve bayra bizlere teslim etmitir. Mirasna sahip kmak, hassasiyetlerini gnmze tamak, hizmet slbumuza ait lleri ondan devirmek, celdetinden, beklentisiz ve yeri geldiinde pervasz duruundan nasiplenmek ise bize dmektedir. Bu noktada bir z eletiriye ihtiya olduu izahtan vrestedir. z eletiri, ak yreklilikle ve problemleri zebilecek mahiyette yaplmaldr. Koynundaki akrebin gsterilmesinden honut olacan syleyen bir stadn takipileri arasndan, her trl eletiriyi gybet snfna sokup ademe mahkm eden kiiler kmas, sorgulanmas gereken bir husus deil midir? O, kendi szlerinin bile mihenge vurulmasn salk verirken, bir sz srf syleyeninden dolay tartlmaz iln eden dayatmac zihniyetin iimizde nev- nem bulmasna seyirci mi kalmalyz? Yine onun, bir masumun hakknn toplumun selmeti iin dahi feda edilemeyeceinin altn izen Kuran yaklam, nasl olmu da hizmet kurumunun menfaati iin ferd hukuku yok sayan yanl bir anlaya evrilebilmitir? Kurumu personele, cemaati ferde nceleyen bir tasavvur bize kimden miras kalmtr? Birilerinin tebli gayretinin ok st seviyede olmasndan dolay bazen lnn kat, yer yer tavizkr bir duru sergilendii, aralarn meriyeti noktasnda hassasiyet anmalarnn olduu ynndeki tenkidlerin neden ou zaman tahkir ve tahfifle karland ise merak konusu olmaya devam etmektedir. Abese sresini okuyup durduu halde, himmetinin byk bir blmn

toplumun madd adan nde grnen kesimlerine teksif eden, glnn yannda olmaya zen gsteren, herkes tarafndan sevilip kabullenilme gibi anlalmas zor hedefleri olan elitist anlaylarn bizim iimizde ne ii vardr? uvaldz kendimize batrma zaman gelmitir. Bu yapc eletirilere kulak verip izgimizi dorultmak yerine, sorunlarn zerini rtmeye devam edersek, korkarm tebli deil ama temsil melekemizi iyice dumra uratacaz. Bugn toplumda yolu bir ekilde din yaplanmalarla kesimi ve yaad maduriyetlerden ve ahit olduu gayri-slm uygulamalardan tr artk mesafeli duran insanlarn varl yeterince gz ac deil midir? Ltfen artk, nsann olduu yerde elbette problemler olacaktr doru tesbitinin arkasna yanl bir ekilde snmaktan vazgeelim. Ltfen!

*** **