Professional Documents
Culture Documents
S 18 6/2009
73
mch cng sut c gi tr nh nht cng phi trn 1200V. iu ny gy kh khn cho l a chn cc thnh phn ca b ngt cng sut v kh khn thit k cun cn ca b ngt mch song song. Cn c vo cu to li in ngi ta chia ra lm: - Li mt pha c kch thc nh khong 5-6KWp. h thng ny cng sut xoay chi u b dao ng nn cn cc t in ln tch ly nng lng v gi m dao ng cng sut. Cc t in ny phi thc hin ng tc phng np ca c qui vi thi gian ln do tui th ca chng gim nn gi thnh ca h thng tng.
B bin i
in
MT
DC/AC
SINE
Li in
PV cell
DC link
- Li in 3 pha c cng sut AC khng i li ra, c ni trc tip vi li quc gia khng cn thit t in ln nn gi thnh h, tui th ca h thng tng v cng sut ra ca h thng cng ln c th t 10-15KWp trong trng hp s dng trn mi nh. 3. M hnh pin in mt tri [1]. Mt tm pin mt tri PV (Photovoltaic cell) gm cc lp bn dn chu tc dng ca quang hc bin i cc nng lng ph tn bc x mt tri thnh in nng.Theo quan im nng lng in t, th pin mt tri c th c coi nh nhng ngun dng biu din mi quan h phi tuyn I(V) nh trn hnh 3a, cn s tng ng trn h.3b. Hiu sut ca tm pin mt tri s ln nht khi pin mt tri cung cp cho ta cng sut cc i.Theo c tnh phi tuyn trn hnh 3a th n s xy ra khi P(V) l cc i tc l P(V)=Pmax ti im (Imax.Vmax) c gi l im cc i MPP(Maximum Point Power) . H bm im cng sut cc i MPPT(Maximum Point Power Tracking) c s dng m bo rng pin mt tri s lun lun lm vi c im MPP bt chp ti c ni vo pin. 10
100
I RS
Dng in
r 5 I SC r I max
50
Cng sut
Iph
Rp
b)
10
15
a)
20
25
4. Cc phng php nng cao cht lng v hiu sut ngun in mt tri T cu to ca li in mt tri ta thy tng hiu sut v cht lng ca h thng in mt tri cn thc hin nghng ni dung sau: 4.1.iu khin bm im cng sut cc i V rng ngun nng lng in mt tri c quan h phi tuyn gia V-I, cng sut ra ca n ph thuc ch yu vo cc ti. Do khi ti ni trc tip vo PV lm hi u sut h thng gim. V rng gi mt tm pin mt tri cn t nn vic tng hiu sut pht in ca pin, ko di tui th ca n tr thnh vn ch yu. Cng sut sinh ra do tm PV ph thuc vo bc x mt tri v nhit v th tng hiu sut ca pin mt tri cn c h thng iu khin PV bm im cng sut cc i MPP nhm tm s hot ng ti u v in p ca tm PV tng hiu sut ca PV. Tp ch Khoa hc Cng ngh Hng hi S 18 6/2009 74
t c iu ny ta phi c mt thut gii thay i di theo im cng sut cc i ca tm PV. C rt nhiu k thut thc hin pin mt tri bm im cc i . Nhng k thut ny c th phn thnh 2 nhm chnh: K thut tm ki m v k thut t m kim da trn m hnh. K thut tm kim d thc hin nhng i hi mt s bc ln mi hi t c im MPP[1] trong khi s hi t rt nhanh im MPP vi k thut tm ki m da trn m hnh. K thut ny i hi phi bit chnh xc cc thng s ca pin mt tri v cc s o c nhit v bc x mt tri. K thut tm ki m c th gi gn trong 3 bc sau:1.Lm nhi u lon PV, 2.Quan st p ng ca pin, 3.Thc hin thay i ni cc tm pin thch hp. Nhm phng php ny khng s dng cc thng s ca pin, tnh ton t nhng cn cc cm bin o in p v dng in ca pin. Nhc im c bn ca phng php l cn mt s lng ln ng tc lp tm im MPP. Loi th 2 l tm kim da trn m hnh. phng php ny phi thc hin: hoc m hnh my pht, m hnh hoc ti t c s bm nhanh im MPP. Phng php c thi gian tm im MPP nh nht nhng cn mt my tnh c CPU vi nhy cao v cc cm bin o bc x mt tri . Nhi m v c bn y l xy dng cc thut ton tm kim v bm im cng sut cc i ca pin. c nhiu cng trnh cng b cc thut gii tm v bm im MPP, tuy nhi n phn ln cc thut gii ch ph hp vi iu kin l tng v n cng khng t c s bm chnh xc im cc i cng sut trong iu kin mt phn b bng che khut. Nu mt phn ca ma trn tm PV b cc ta nh, bng cy che khut th vic tm cc im MPP rt kh khn. Nu module vi nhng dng ti u khc nhau gy nn bi nhng vng cch li bt thng c mc ni tipsong song th im cng sut cc i a phng (MPPs) thng xut hin c tnh von-cng sut. iu ny dn n thc t l, dng ti u ca mi module PV gn nh t l vi phn cch li t ln n. Trong iu kin ny, th mt b iu chnh bm im MPPT thng thng c dng bm im cc i a phng. Tuy nhin vi c to nng lng s b gim v hiu sut c h PV s nh i. C hng lot nghin cu nhm thc hin thut gii tm MPP[1], tuy nhin phn ln cc thut gii u lin quan ti tnh ton di dng, trc tuyn gi d liu hoc phi dng mt s phc tp. 4.2.Xy dng cc b bin i c hiu xut cao 4.2.1 Cc loi b bin i dng cho li in mt tri. B bin i c th c chia thnh 2 nhm chnh: ngun in p (VSI) v ngun dng in (CSI). Gn y xut hin loi bin i ngun Z kt hp gia 2 loi ny[6]. Mt b VSI vi im ni zero cn mt b lin kt dng mt chiu DC 650V cp in cho li in 3 pha 400V, khi t in kt ni dng mt chiu cn c c bin in p ln hn bin in p pha. Trong thit k thc t, khu kt ni dng mt chi u thng c in p 700-750V do c khong 10% sai s ca li v d tr iu khin. L do im trung tnh cn c ni vo khu kt ni DC chnh l ti thiu ha in p chung cc module PV. Mt CSI ni vi module PV cn in p lm vic cao hn ti MPP do dung sai ca nh sn xut module. Mt im MPP c in p cao nh vy c th thc hin c. Cn b xung mt b ngt mch dng mt chiu ni tip (BC), c th lm vic vi MPP in p thp (hnh 4).
~ ~
~ ~
S 18 6/2009
75
Mt CSI (hnh 5) c th thay cho cu trc VSI+BC do tnh nhy bc in p ca module. B CSI ni trc tip vi module PV l c trng ca tng bin i cng sut cp in cho li in v cho MPPT. Mun c h s cng sut ca CSI bng 1, th gi tr in p ca MPP c gii hn trn khong 400V. in p ny c ly t in p dy chnh lu thp nht tr i dung sai ca li. Khi thc hin so snh vi cu trc c bn ca 2 b bin i loi trn, thy thy rng mt b VSI+BC c xy dng bng IGBT c tnh cht tt hn khi lm vic vng cng sut trung bnh vi pin nhin li u[5], nhng tnh cht ny li khng c c khi lm vic vng cng sut thp vi PV. V d mt b CSI rt ph hp khi s dng MOSFET nh cc diod mc ni tip cung cp mt in p d tr khng cho dng in chy t li vo cc iod. Mt b VSI dng diod ngoi cn mt diod mc ni tip nh m t h.4. Do c 2 tng bin i v gi thnh VSI+BC ln nn ngi ta dng CSI. Gn y CSI c bit nh l ngun cng sut ln v c s dng cho mt h thng pin nhin liu c cng sut c KW. Ngi ta ngh ti thit k , s dng b bin nguc 200W cho PV. loi tr nhng nhc im ca h thng PV khng cch li, m s dng b bin i DC/DC(h.2).ngi ta xut mt s b bin i DC/DC mi. S mi ny mc ni tip 4 cu diot DC/DC i xng cch li hon ton. c bit, i n p vo PV c ni vi anod ca cu chnh lu DC/DC diod. By gi in p kt ni mt chiu(in p vo ca b bin i ) biu din bng: VDC = VC + VPH (1) trong VDC l in p ra, VC l in p ra ca b bin i, VPH l in p ca t bo pin mt tri.u im ca h thng mi nh sau: - C hi u sut s dng cao vi phm vi ti rng. - T s in p cng sut ng m thp(do mc ni tip) - Cng sut b bin i DC/DC ch cn mt phn 3 cng sut so vi b bin i DC/DC c in. B bin i ny cho php tng hiu sut trong phm vi ton ti v c xc nh nh sau[4]: C = (PB + PC . dc/dc) (2)
Trong C l hi u sut b bin i mi, PB l phn trm cng sut tn hao, PC-l phn trm cng sut ca b bin i, dc/dc l hiu sut ca cu chnh lu DC/DC i xng. 4.2.2 Pht trin cc modun 3 pha tch hp cng b bin i Nhm tng hiu sut v cht lng h thng nng lng pin mt tri ngi ta thc hi n tch hp b bin i vo module PV t o mt h thng c dng AC ra, c mt s u im. C th nh sau: - D lp t qua h thng thit k mm pin mt tri - H thng PV lm vic song song khi b bin i c s c - Khng c tn hao ca cc module b che khut hoc chng ln nhau nhng gc nht nh do c cc im MPP n l. - Khng c cp DC - C kh nng sn xut vi khi lng ln cht lng cao do s dng cu trc chun. Vic tch hp cc b bin i (MICs), tuy c nhiu l i ch, nhng trc y tch hp b bin ngc MICs ch yu da trn cc loi module PV ang tn ti v dng cho h thng mt pha cng sut nh nn tin cy km, gi thnh cao v hiu sut thit thp. khc phc nhc im trn y, th vic tch hp b bin ngc PV c thc hin vi loi 3 pha dng module c in p ln. Bng cch ni vi li 3 pha, cng sut chy li n tc t module ti li, vic tch l y nng lng mt chiu l khng cn thit, khng cn dng t in l phn t gy gim tui th nhiu nht. Mt khc do s dng module c in p cao(>200V), c th cp trc tip cho li in m khng cn bin p, iu va gim gi thnh v tn hao. t c module c in p cao, cc nh nghin cu s dng cc tm mng dng phim. Vic ni tip cc module ny c th t c in p vi trm volt. 4.2.3.Khng s dng bin p.[4]
S 18 6/2009
76
Vi l do an ton, phn ln cc b PV thng ni cng cch i n hn l ni vi b bin i DC-DC dng bin p tn s cao, hoc khi in p li ra l AC th dng bi n p ln, tn s thp. Do c 2 kiu lp rp u tng gi thnh v kch thc l m cho hi u sut h thng b gim. Mt h thng khng c bin p cch li, ch c b bin ngc hiu sut cao, kch thc v trng lng nh gi thnh h c p dng rng ri. Vi c khng s dng bin p c nhiu u im tuy nhin li lm cho tm PV l m vi c khng an ton do c dng chy qua t v t k sinh nh h.7
DC+
DC AC DC-
Li in quc gia
Cc cc ca PV c nh du DC+ v DC- xc nh in th cc cc so vi t. in p dao ng gia DC+ v DC- gy nn dng in d chy t cc ca tm ti t. Gi tr ca dng ny ph thuc vo bin v tn s ca in p dao ng cng nh gi tr ca t k sinh. Gi tr t k sinh ph thuc vo nhiu yu t nh: Cu trc tm PV, khung cu trc, mt t bo pin, khong cch gia cc t bo, iu kin thi tit, my, khi, bi ph b mt v loi b lc. Ngi ta thc hi n th nghim 3 s ni PV vi cc b bin i khng bin p gm: - B bin i ngun p c in DC/AC(3FB) - B bin i cu 3 pha ngun p vi cc t phn li(3FB-3C) - B bin i a mc 3 pha c im 0 (3xNPC) [3] T kt qu th nghim rt ra kt lun: - 2 b bin i 3FB-SC v 3xNPC do dy trung tnh ni vi i m gia ca 2 tm pin to nn 2 t in vo v dao ng in p 2 t in. B bin i 3xNPC cn gp i s l ng van cng sut iu khin v 6 diod ngoi so vi 2 s kia. Nhng s ny cc van cng sut ch cn mt na i n p nh mc so vi i n p nh mc ca cc van s kia. Do khng ni i m 0 nn khng tn ti sng bc 3, bi n dng dng ra s 3FB rt nh. Vi 3FB-SC v im gi a ca t i n c ni vi i m gi a ca h thng, nn sng bc 3 v bi s ca chng khng b loi tr lm cho bin dng dng in ra l n cn gi tr b lc ln so vi trng hp 3FB. Vi trng hp 3FB, mt s sng hi do ng ngt c i n p nhng trong trng hp cch li gia DC v AC nhng sng ny khng xut hin dng ra. Vi s 3 x NPC do c nhi u mc in p ra nn c rt t sng hi. Vn dng d chy qua cc t in k sinh. T kt qu thc nghim thy rng s 3FB khng ph hp cho trng hp khng dng bin p v vy an ton cho hot ng v ph hp vi cc thit b chun, cn thc hin ni cch i n cng thit b ny. Hai b bin i cn li ph hp cho l i khng c bi n p. Vi b 3xNPC s to ra mt module r tin dng cho 3 li ra DC, mi mt DC l mt mng PV, cn loi 3FB-SC cng l mt phng n gi r dng cho PV, do ch c 6 van so vi 12 ca 3xNPC nh ng kch thc ca b l c li ln. 4.2.4. Cng ngh mi to h thng li in mt tri [4]
B lc
S 18 6/2009
77
Cng ngh mi nht ca h thng li PV mini gi l 'AC-PV module' c nhi u u im so vi h thng PV thng thng. Mt AC-PV module gm mt module n PV, mt b bin i 1 pha in t n ni li thnh mt thit b in. Tuy nhi n cng ngh module AC cn ang pht tri n gi thnh cn kh cao so vi ngun nng lng c in. Qua phn tch trn y, nng cao hiu sut ca li in mt tri cn pht trin b bi n i vi cu trc n gin dng cc chi tit c gi r. T phn tch trn th mt s bin i mt mc l mt li gii c sc thu ht hn v nhng s ny c hiu sut cao, cu trc n gin, tin cy cao gi thnh r do. Lc ny li in s bao gm b bin i DC-AC, mch iu khin v khuych i dng in, in p, mch iu khin MPPT, v v tr lp t. Nu dng li in a mc vi nhiu b bin i, cn phi tch cc nhim v trn y trong tng bin i n, cc b bi n i s c thit k k cng sao cho tt c cc yu cu trn u tha mn. Tuy nhin b bin i mt bc li c nhiu nhc im, trc ht l s dao ng cng sut. Do cng sut c to bi 1 pha lm cho cho module in p v dng in PV dao ng dn ti dao ng cng sut. gim dao ng cng sut li cn mt n v tch ly gia PV module v b bin i. n v ny gi vai tr kho m nng lng gia PV v b bin i m nhim v chnh ca n l phng cng sut gia PV module dng ra. Nh vy in p li ra ca PV module s khng cn dao ng v PV module c th hot ng khp kn ti im MPP. 4.3. Kt hp phong in v in mt tri [3] Mt hng tng hiu sut v cht lng ca h thng in mt tri vi s pht trin sinh thi v kinh t l s li n kt gia PV v phong in m ngun tch ly c qui c nhiu ngi quan tm khi iu kin a phng c gi ln v bc x mt tri cao. i vi cc trm n, gi thnh cc thit b tch nng lng cao nn v mt kinh t b hn ch. Kt hp gi vi PV s l m gi m yu cu tch ly v v vy n s gim c gi thnh ca h thng. V rng bc x mt tri lc c lc khng v tc gi c nh hng ln ti vic to nng lng, v th nhim v chnh ca thit k h thng PV v my pht gi (Wind generator-WG) l cp mt cch tin cy nng lng cho h tiu th theo iu kin thay i ca khng kh vi gi thnh chung ca h thng thp, tip theo l vi c la chn s lng cc module PV/WGs v t in. Lp rp c th chng sao cho vic cung cp nng lng khng c gin on v phi t c gi thnh nh. Phng php tnh ti u t hp c qui v h thng lai PV-gi c trnh by trong [3], da trn s pht trin tnh ca cc kh nng nng lng, tc l tuyc bin gi sn sinh ra cng sut cng ging nh cc pin PV to ta cng sut c coi nh gi tr khng i ng vi mt thi hn ngn nht nh. Gn y ngi ta cng da trn c s pht tri n ng ca gi v nng lng mt tri trn m hnh thng k ca tc gi v bc x mt tri ti v tr sn xut. S pht trin ng ca th nng to nng lng ca v tr t cho php ta xy dng mt th tc ti u mi c tnh mm do hn c nhiu kh nng thc hin ti u hn. 4.4 Ci tin c qui Hi n nay c qui s dng ch yu l c qui ch, tuy mhin c qui ch c nhiu nhc im cn nghin cu ci tin gi m gi thnh, tng tui th ca cc c qui 4.5 Ci tin cc Solar cell to ngun pht in c hi u sut cao ca PV th nhim v chnh l phi to ra nhng cell PV c kh nng to in ln, gi thnh r. Hin nay ang s dng cc lai pin mt tri sau: 1. Cc PV module dng a tinh th (Photovoltaic module with multi-crystalline solar cells). 2 Module dng fim mng (Thin film). Hai module trn y ang dng rng ri, tuy nhin kh nng pht in ca cc module ny cn cha cao. Trong tng lai ngi ta ang ch i loi module PV mi ra i, l Solar nano cell. Tp ch Khoa hc Cng ngh Hng hi S 18 6/2009 78
Hy vng rng s xut hin ca Solar nano cell th kh nng pht in ca PV s c bc nhy ln. 5. Kt lun in mt tri l mt ngun nng lng sch c d tr ln, ang l mc tiu nghin cu ca nhiu quc gia nhm mc ch nng cao cht lng in, gim gi thnh v c th a vo s dng ngy cng nhiu thay th c mgun nng lng c in va c nguy c cn kit, va nhim mi trng. Vi tc nghi n cu nh hin nay mt ngy khng xa nhng hy vng ca loi ngi v mt ngun nng lng sch nhiu v r s c thnh s tht. TI LIU THAM KHO: [1]. Monti A.Vitorino, Lucas V.Hartman, Antonio M.N.Lima and Mauricio B.R.Cora. Using the model of the solar cell for determining the maximum power point of photovoltaic systems. EPE 2007 [2]. Johninson Imhoff, Guilherme Franciao Rodrigues, Jose Renes Pinherio, Helio Leaes Hey A stand -Alone photovoltaic systems Based on DC-DC converters in Multi string configuration. EPE 2007 [3]. Rachid Belfkira, Omessad Hajji, Cristian Nichita and others Optimal sizing of stand-alone hybrid wind/PV system with battery storage . EPE 2007 [4]. T. Kerekes and others Evaluation of three -phase Transformerless Photovoltaic Inverter Topologies. EPE 2007 [5]. M.Mohr,F.W.Fruchs. Comporisation of three phase current source Inverters and voltage source inverters linked with DC to DC boost converters for fuel cell generation system, EPE 2005 [6]. Jong-PIl Lee and others A new Topology for PV DC/DC converter with High Efficiency Under Wide load Range . EPE 2007 Ngi phn bin: PGS.TS. Phm Ngc Tip
S 18 6/2009
79