AKATALPA

Ekim 2010 - Say 130 Aylk iir ve Eletiri Dergisi ISSN 1305 - 7685 Hseyin KSE ISLII SINANMI DL
Duyarsnz, baz dualar geceden Ebleh bir saat pili aralar. Her yasl gn Dnyaya batm dikenini Araftan sorar Uzaklar sular hep, olmayan ehirleri Adlandrldklar yerlere almayan kaplar* Ondandr belki, ad var ama kendisi yok Tebrizin Ondandr, az varsa dili yok kuluncu gurbet kprs Perevi anne elinin yamuudur bu ak Sere sere nne yeder halveti genliinde Bu kular ite o yamurlardr, durmadan orak bir da per Douda Ay dse, sabahna glgesi baldrma deen sz Boar kederi koumundan yldzsz sokamda Bilmezsiniz, uuurken gelecek dilinde hatralar Snmemi arzularn kldr bu ak Bilirsiniz, deheti yalnzlklarn kalbi en tatan olana iner Kimi uzun sarholuklardan incinmi sulara kadar Zakkum dallar kar kekeli cmlelerden idem demisen aznn lousa ieine Bir de doumlar gece gibi oullar kesilmi stten Frsat bulduka odann fikre dolanm yerinden geer Birikmi umarszlklar nnden sevgililer Babansan, ayr imdi iei kendi gnn kokusundan Bembeyaz aan aklar leylaksz kalsn nefesinde Denizler ki boylar onca derinliimizi Mnezzehtir herkes acdan yana birbirine Ve yorgun bir kpkten domadr yakamozlar Bu gk kimin ars? Taknl temmuzda Hi yamur hasreti ekmemise eer?
1 Eyll 2010

EN KISA TANIMLA YAZAR BUGN DEL YARINDIR

hret olmak, tannmak iin aba harcayan insanlar anlarm. Gnlerini daha avantajl yaayabilirler. Ama yarn da deerli olacana inanan sanatlarn, yazarlarn buna ihtiyac yoktur. Hatta bu onlar iin son derece zararldr. Sflidir demek istemiyorum; zararldr! nk bu gidile gelecekte kara gecede kara tan zerindeki karasinek bile mercek altndaym gibi, neyse o olarak kocaman kocaman grlecek, parlayacaktr: Teknolojinin kolaylatrclnda insanlk yle bir noktaya gitmektedir. Bu sebeple kimse unutulma, kaybolma, fark edilmeme korkusu duymamaldr. Herkes grlecek ve deerlendirilecektir. nemli olan bu sonsuz mercek altnda ne olarak grleceinizdir, baka deyile grldnzde ne olduunuzdur. Asl msnz, kalp msnz? zgn msnz, yknme misiniz? yknmeyseniz bile kimin, kimlerin, neyin, nelerin? Asln m, kalpn m? yknerek de olsa farkl ve zgn nanslar olan bir eyler ortaya koyabildiniz mi? Ka kitap, ka iir, ka yaz, ka yk, ka roman deil; nasl kitap, nasl iir, nasl yaz, nasl yk, nasl roman, nasl deneme, nasl inceleme, hangi kitap, hangi iir, hangi yaz, hangi yk, hangi roman, hangi deneme, hangi inceleme, hangi szlk, hangi ansiklopediyi yazdnzdr, nemli olacak olan. Onun iindir ki aziz edebiyat kardelerimiz, airler ve yazarlar; ne geleceim, arkada kalacam, dl kapacam, skalanacam, kitabm kt yaynevi basacak, iyi yaynevi basacak, az satacak, ok satacak tela amal ve ilerine sinecek, insan zenginletirecek, insanl kucaklayacak, olabilecek kadar ok ve gzel eyi, ya da az ama ok zgn tek bir eyi kapsayacak, yanstacak yaptlar ortaya koymaya bakmaldr. Bunun iin telasz, kararllkla, btn bir mr adanarak allmaldr. nk dikkat, neyseniz, hangi potansiyeliniz varsa deil; neyi, nasl ortaya koyabildiiniz, yeryz ve gkyz gerecinden, insan zne ve nesnesinden, kendinizden neyi nasl, ne ekilde koparabildiiniz, karabildiinizle lleceksiniz, gelecek zamanda. Gelecek zamanda herkes yle ya da byle var olacak nk, grlecek; ancak, benzerler birbirini glgelerken, farkllar, yetenekli ve ok alanlar, byk sabrllar, daha doru, daha iyi ve daha gzel olarak alglanacaktr. RD

Tanpnar, Be ehir.

Kerim Akba, Adnan Akda, Nilfer Altunkaya, Suat Kemal Ang, Gkhan Arslan, Yako Asdeso, Harun Atak, Melek Avc, Memed Arif B., Murat Batmankaya, Gkenur ., Murat akr, Hakk nar, Ramis Dara, Deniz Dengiz, Necdet Dmelli, Rahmi Eme, Gltekin Emre, Ersan Erelik, Z. Ersin Erdem, Veysi Erdoan, Seda Eri, Seyhan Erzelik, Hayriye Ersz, Mehmet Akif Erta, Gkhan Ertekin, Arzu Ebah, Mehmet Girgin, Blent Gldal, Sevl Gnbal,

Kemal Gndzalp, Yaar Gne, Serdar Harman, zgr pek, M. Sinan Karadeniz, Ula Karada, Emin Kaya, Cihat Kemal, Hseyin Kse, Yamur Mercanolu, Su Nil, Cihan Ouz, Yaln Ouz, brahim Oluklu, Mehmet nder, Halil brahim zbay, Bar zdemir, Mert zel, Tolga zen, Ahmet zer, Sidar Sinan zmen, Hseyin Peker, Tamer Sar, Onur Sakarya, Suzan Sar, Ali Sngr, Oytun Tez, ahin Torun, Yavuz Trk, Mazlum Vesek, Bilal Yavuz, Reha Ynlel.

R NASIL BR YAPIDIR, NE YAPAR ARLER?.. ahin TORUN

Bulduum bu eye ilk kez bakyorum. Onun biimi zerine sylediklerime dikkat ediyorum ve arp kalyorum. O zaman kendime u soruyu soruyorum: Bunu kim yapt? Bunu kim yapt? diye sorar o naif an. Kafamda beliren ilk dnce kprtlar yapmayla ilgili. Yapma fikri, fikirlerin en insanca olandr Paul Valry: LHomme et la Coquille (nsan ve Denizkabuu)

Seyhan ERZELK SEYHAN ERZELKTEN SYAS RLER

PLEBST KARARIMI BEYAN EDERM:
Oy, oyyy... Oy anam oy! Oy anama oy, oyyy...

Son tahlilde yaplm, eylenmi ve ortaya konulmu bir eydi Eflatunun Devleti; kaps da yaplmt elbette bu Devletin, ama Eflatun her nedense bu yaplm, eylenmi ve ortaya konulmu Devletin; yaplm, eylenmi ve berkitilerek kapatlm kaplarnn nne koymutu airi ve onun yaptn. Ve onlarn ortaya koyduklar her ne var ise salt ortaya konulu biimleriyle bile daha en bandan anlalmaz olduklar -belki de en bata airlerin kendilerinin bile anla(ya)madklargerekesiyle aklamt bu eylemini Eflatun. Baat derdi dildi Eflatunun, zira iirle gelen bu anlal(a)mazlk, her eyden nce dt yere dile, devletin hi de istemedii bir dzen dahilinde, anlalmas ok da kolay olmayacak bir dzensizlik getirecekti Bylece devletin agorasnda kalan iirin felsefeyle kurduu iliki, 1700lerin son eyreine kadar tam da Eflatunun belirledii bir yap ve kart yap biiminde geliecekti. Ta ki, Romantiklerin byk bir cesaretle kagelip bu yap ve antiyap ilikisini sonsuza kadar deitireceklerini syledikleri zamana kadar byleydi bu. airlerin yapp eylemeleriyle oluuveren bir dilsel yap, kudret sahiplerinin yapp eyleyileriyle kaim olan bir baka dilsel yapnn karsnda kalvermiti nitekim. Bu bakmdan Devletin dilinden den anlama gre antiyap olan iirsel retim, airin dilinde rlen anlama gre Devleti antiyaplatracakt. Aslnda ok daha sonradan mesela Hegelin akl ile duygu arasnda salnp durduu yerdeki ikircikli halinden kopararak Geist ya da Dnya Tini diye adlandrp daha da tesinde bedenin bilisel alkanlklaryla birlikte neredeyse btn insani edimleri; duyular, tutkular ve cokularla ssleyip tekmil biimsel bilginin stnde bir yere oturtarak en fazla da akl estetize edecei -sadece estetik- bir giriimin nclyd bu romantik cesaret. Oysa, romantiklerin sonsuza kadar deitirmek zere giritikleri bu yap ve antiyap ilikisinden ortaya kan tek ey; bir yap ya da antiyap biiminde belirlenen Devletin kaplarna bir ok gibi saplanan ve akl ile beden arasnda daha anlalr bir kpr kurmay amalayan estetiin egemenliinden baka bir ey deildi. Balangta; airler iin dolayml da olsa bir kazanm olarak grlen bu kapya saplanm mzrak halindeki estetiin iir iin gereken genilii salayp salayamad zerinde ise fazlaca durulmad, durulamad maalesef. Eflantuncu srgn uzun sreliydi ve aclyd belki; ancak onun Devlet diye yaplp eylenen yapsnn kaplarna, onun

_________________________________________________

insannn varl ve onun insanna dair bir akl ile saplanan estetik de, nihayetinde o insann diliyle anlam kazanm bir felsefenin iinde zmsenmi ve hatta onun bir blm haline gelmi, getirilivermiti. Bylelikle kendisini estetiin okuna balayan iirin elinde ise, kala kala sadece bir gzelleme abas ile bir ncelik sonralk kaygs kalmt. Bu bakmdan Romantiklerin at kapdan giren ve bugn bile varln srdrebilen bu bahedilmi, izin verilmi estetik kprsnde yazlan iirin tmn srtn yaslad bu romantik yanlsama nedeniyle; izin verildii kadar yazlan bir iir ve gsterilen ya da nne kan-karlan her yolda yryebilen airlerin yapntlar olarak grmek gerekecektir Romantik esinleme en azndan bir yoldur diyebilmek mmkn m dr? Ya da bu mmknden hareketle iine katt her eyi estetize ederek bir yapdan ok bir yapnt iin yola kan romantik airin yapp eylediini ve nihayet iirin gizemli hakikatlerle dolu srecini -poesis- parlatlm bir estetikle perdeleyip geri ekilerek unuttuu derinlii bu salt romantik ve salt estetik kurakln hangi yerinde aramak mmkn olabilecektir? Zira Eflatunun Devleti akln Devletidir her eyden nce ve bu Devletin kapsna saplanan estetize edilmi oktan ok airin iine yarayacak olan da ayn akl ile ama tamamen iir halindeki bir imknla kurulacak yeni bir yapdan -iirdenbaka bir ey deildir. Evet hangi anlamda olursa olsun estetik elbette bir eydir iir iin; ancak sadece ama sadece, iir halindeki bir imkn alannda airin akl ile kuraca yap iin ncelik; Hegelci Geist ya da Dnya Tininden ok daha en bata yer alan o hakikatlerle dolu gizemin -Poesisin- akla ve kalbe ileyi biimindeki farknda olutur demek de gerekmiyor mu? Zira, iir sadece bir alternatif olarak bile olsa olsa, yine kendi kendisinin alternatifi olabilir. te bu farknda olu nedeniyle de; tpk Poenun, Valrynin ya da Baudelairein yapt gibi; Eflatuncu irade ile donanm haldeki akln atna kurulup, onun dna att kapya doru komak yerine, dizginleri tam tersine evirerek baka bir yere, dilin st ste, alt alta, yan yana dizdii ve mimarnn air olduu yapya, iire koturmak gerekmektedir.

Hayriye ERSZ SEN N

1. sfr cat olduum yerdeyim Suya havaya atee sze Dyorum Her eyi geen Hafifliin gvdemde Bir kelimeyi harflerinden soyarak Yerekimini buluyorum seni zktlem Cmlemsin.

Veysi ERDOAN SEN N

farz edelim karanfil bir kelimedir uzak, kendinden te bir kimsedir diyelim ben sesinin suyunu giyinen adamm, bu kesin mlkn ruhuna deyen bir zamandan gelmeyim kalemin ii alr bir vakitte kdn sonsuz hrmetiyle diyelim sen benim suyumdan geen bir sabah ellerin sabah getiren bir aa ya leylak ya zmrt ya zaferan ya da kulana fsldadm su iin bir gazel geleyim azna dktm harfler uruna ben belki biraz dnya sanki biraz kederim - sana indim: sesindeki gvercinler iime utular

2. hareket

Buras bir yanarda Suya cama kle ie Akyorsun Getin hz ndiin kmbet senin Bir volkan ykleme indirerek Fikrimi zyorsun beni Derininde Tozuyorum.

farz edelim ellerin sabah amak iindir diyelim gzlerin tuzun hikyesini anlatr talar kambur etmek zre gelmisin dnyaya gzelsin gzelliin bir denizi arr renginde gibi bir yaprak sanki bir kuyu belki bir deprem diyelim bugn benim iin lme bir yakar ben vaktinden nce gelmi bir glgeyim veyahut sana bakmaktan susmu bir eksik allahn yznc adym: ak bana baktn bu yerin perdesini sen diktin akamn getirdii bir cmlesin sen bana zaman rdm bu kuma ikimizedir - sana baktm: alnndaki atlar iime eildiler

3. ak

leyen ve parldayan O ey iin Kmldad dnya O byk barnak Ald Kalp.

3

farz edelim bir taa tarih drmek gibisin manann gne dmsn diyelim zehirlenmisin avucumda tuttuum bu tas senin yzn tam bana sevmek iklimindesin iinin meclisinde ben varm sana sonsuz alm bir rmaa bakmaktan geldim beyan ederim bu nak kalbinin turasdr bu karanfil gl desenli bir leylaktr velakin gzm gzne srdm o gn iimin suyu sana tamam bir zamandr seni bende bir mr kal sesinde bir kelam seni bende sus adyla alnmn glgesi sana farz ederim sen iimin mimarsn vesselam - sana geldim: dilindeki talar iime sylediler

R YAZMA YOL VE YNTEMLER Kemal GNDZALP

Dedim ya, benim konumumdaki birisinin, yani hem iir yazan, hem de iir zerine yazmaya abalayan bir insann azck da paylamaya deer deneyimleri vardr diye. Nerden baksanz gelecek yl, amatr dzey de iinde olmak zere iir ve yaz yaymlamann krknc ylna giriyorum. Yirmi beinci-otuzuncu yazn yln kutlayanlar duyduka imreniyorum. Neden benim gibilerin yaamnda kutlanacak fazla ey yoktur diye hznlendiim bile olmutur. nsann gerek doum tarihini bile bilmedii bir yerde, sanrm bu da doal. Neyse. iir yazmann anlk bir ey olmadn, uzun ya da ksa, ancak bir sre olduunu da sylemitim, hem zaten biliniyor bu. Genken bir atmda iir yazmann olanakl olduu gnleri belki bir ilk deneyim olarak iir yazmaya balayan herkes yaamtr. Ben de krk yl nce esinlendiim zaman oturur ksa ya da uzun iirimi yazar, bir gecede bitirirdim. Genellikle, en azndan kendim iin syleyebilirim, iirin gece gelmesi de ilgintir. imdi dndke aslnda belki de kimilerine ters gelecek ama, ksa iirlerin daha zor ve yorucu olduunu, kimileyin o yata kna skla yazldn anmsar gibiyim. Oysa uzun iirler daha kolay ve bir oturuta yazlrd genellikle. nk ksa iirler bir bakma daha zldr ve iinde bir para da dnce barndrr. Nerden bilebilirdim, iirin salt dnceyle yazlmadn! Ho, iinde dnce olmayan eye iir denir mi, o da baka bir sorun. Bu konular darda, ta Mallarmden beri tartlagelmitir. Sonra her ey deiti, deitiini grdm, yazarak ve yaayarak. Kukusuz iir yazmann birden ok yolu yordam vardr. Bunlar saptama olana bile olmayabilir. Ka ozan varsa o kadar yol ve yntem vardr da denebilir kestirmeden. Kendi yaznsal gemiime baktmda, geen uzunca sre iinde tank olduum birka rnei aktarmak isterim. Salt kendi yaadklarmn yan sra, baka ozanlardan duyduklarmdan da ekliyorum burada. Hem arkadalarm arasnda, hem de syleilerinde bu konuyu anlatan kimi ozanlara dayanarak. Ayrca iir yazma srecinde birlikte olduum ok da fazla ozan arkadam yoktur. Yzlercesini tanr, bilirim, ancak ortaklaa yaanm sre ancak birka rnekle snrldr. Bu paylamn az olmasnn bir eksiklik olduunu da belirtmeliyim. nk bu sreci paylamann ozan varslatrdna inanyorum. Ancak ne yazk ki, bakalar az da olsa iirlerini yazma srecinde benimle paylatklar halde, dorusu, nedenini tam da bilmiyorum, ama ben buna pek yanamadm. Belki de bir eksikliktir. ykde ilk cmle saplants vardr. Birok yazar bunu yazmann ok skntl bir an olduunu belirtmitir. Kendi adma (yk de yazan ve zerine dnen birisi olarak) byle bir sknt yaamyorum. Birok kimsenin tersine son cmlenin daha zor yazldn dnenlerdenim. Ozanlarda da ilk dize sorunu vardr. rnein ilk dizeyi yazdktan sonra gerisinin kendiliinden geldiini, iir yazmay kolaylatrdn syleyenler olmutur. Geri ilk dizenin Tanr esini olduu da sylenir. Gerisi ozana kalyor demek ki. Evet, inanrm, yaanmtr, ilk dize gelir genellikle. Hem de bazen olmadk yer ve zamanda. Yolda yrrken, gece uyku bastrrken. Bu konuda ok anekdot okunmutur: Yastnn yannda kalem-kt bulunduranlar, yoldayken 4

sigara paketine yazanlar. Eskiden byleydi. imdi daha kolaydr byk olaslkla. u yapkan ktlar kal diye belki. Ayrca imdilerde kt kalem yerine belki dorudan elektronik ortamlarda da yazlyordur. Kim bilir, belki de yolda aklna geldiyse ilk dizeyi (rnein ben birden fazla dizeyse yineleyerek doruca eve koarm) cep telefonuna ileti olarak yazanlar da vardr. Ama bu daha ok gndz gelen iirler iindir. imdi aklma geldii iin belirteyim: Hi de fena yol deil! Denenebilir... ykde olduu gibi bende bir de iirin son dize ya da dizelerini yazma sknts vardr. unun iin: iirin bittiinin bilinmesini isterim. Okur da anlamal bence bunu. Bu nedenle balang dizesi gibi, bitiri dizesini de nemserim. kisi de edeerdedir bana kalrsa. Bunu derken, unu da biliyorum: Okuduum birok iirde balang ve biti dizeleri nemsenmiyor gibi geliyor bana. lk dizeyi nemseyenler bile, son dizeyi edeer grmedikleri iin okuduunuz iirin bitip bitmediini anlayamyorsunuz. Kitapta okurken arka sayfaya bakma gerei duyarsnz. Bir de bakarsnz ki, aa, iir bitmi meerse... Hadi ey okur, ite frsat, yeniden ret, hatta yarat, boluklar doldur, eksik braklm dizeleri sen koy yerine! Yaratc yazarn brakt noktadan etkin okur olmaya al. Galiba bu bana gre deil. Bitmi bir iir olmadn anlarm, ama son dizenin vurgusunu da bir eye deimem dorusu. Ben okur olarak istediim biimde oaltrm ey ozan, sen fazladan boluk brakma! lk ve son dize taknts ya da sorunu her ozanda olmayabilir. Hele iirin yaplan bir ey olduunu dnenler ve retenler iin belki de bu sorun artk yoktur. Artk diyorum, nk eskiden iir yaratlrd. imdi de yaratlan bir ey olduuna inandm iin belki de ilk deilse bile son dizeyi de nemsiyorum. Ayrca bence eski halk iirinde ve zellikle manilerde kullanlan doldurma dizelerin yeri olmamaldr iirde. iirin oka rnei grlmesine karn, dolgu dizelerle olumadn, ymaya dntn akldan karmamaldr. Yani iirin bir ya da birka dizesi aklnda kalabilir insann ama iir bir dize iin okunmaz. ster bata, ister sonda olsun bu gzel dize. Bir de bunun tesinde, iirini farkl zamanlarda, dize dize yazan ozanlar da var. Aslnda bu noktada yazlann bir ve ayn iir olmad sylenebilir. Bilindii kadaryla bu ozanlarn birok defteri ve renkli kalemleri vardr. Tek defteri olanlar bile mutlaka renkli kalemler kullanyorlar. Esin geldike ya da akllarna geldike (ozann iirin yaplan ya da yaratlan anlayna bal olarak) bu tek tek dizeleri defterlerine farkl renk kalemlerle not ederler. Notlar biriktirdikten sonra, bir tr yap-boz gibi, birbiriyle izleksel anlamda ilikili dizeleri alt alta ya da st ste getirerek yeni ve btnlkl, ama genellikle ksa ya da ok uzun olmayan, neredeyse standart bir iir olutururlar. Kukusuz ozann yeteneine gre, dizeler bazen btnsellii salayamayabilir. te o zaman paral btnlk oluur. Burada paradan btne gitmek sz konusu olsa da belki de post-modern zamanlara zg bir yazma yntemi uygulanmaktadr. Ayrca acllk-sonras bu anlayn saltk anlamda btnlk kaygs da yoktur zaten. Tek tek dizeleri nemseyen okur, dorudan bir anlam oluturamasa da bu tr bir iirden holanabilir. Ancak bu yolun tamamyla olumsuz olduu sylenemez. Ozan, dizelerin yerletirimini yle yapar ki, gerekten anlaml bir yarat ortaya kar. Baka deyile bana ok salkl bir yol gibi gelmese de bu yordamla iir yazlamaz demek deildir. iirlerini bu biimde yazanlarn olduu biliniyor. Szck biriktirerek ya da szlkten rasgele sayfa aarak basz-

balantsz dizeler oluturmaktan iyidir en azndan! Bu noktada unu syleyebilirim, tek tek dizeler yerine, blm ya da blmceler yazarak, sonraki zamanlarda btnlkl bir iir oluturmak daha anlaml geliyor bana. nk iir mutlaka bir oturuta yazlmaz, yazlamaz da ou kez. Belki blm-blmceler arasnda sz konusu dize paralarna uygun balant dizeleri oluturarak tamamlamak daha da gzel olabilir. Ozanna ve elbette en nce kiisel yeteneine gre deiebilir. Bu da iirin ana ilkesi olarak srekli sz edilen eksiltme yerine oaltmay gerekli, hatta dizeci anlayta zorunlu klabilir. Burada anlan her iki yntemin de daha ok zaman sorunu olan ozanlarda kendiliinden ortaya kan bir yol olduu sylenebilir. Demek ki, gnmzde uygulanma olasl yksek bir yntemdir. Hani zaman, hz adr diye. Hi kukusuz zaman sorunu olmayan, belki de daha az zaman sknts yaayan ozanlar bata olmak zere, bir de yukarda sylenenin tam tersi yollar deneyen ozanlar da vardr. rnein geni zamanlarda yazabildikleri kadar (kukusuz balangta esinle, ama birikime yaslanarak yaratclkla) uzun iirler yazan ozanlar vardr. Genellikle birka sayfadan ve epeyce dizeden oluan ok blml iirler byle yazlyor. iir yaratma sreci denilen ey de en ok byle iirlerde dikkati ekiyor. nk bu tr iirlerde gereksiz ve fazla dizeler bulunabilir. te sonraki zamanlarda ozan, belki de en ok gerektii biimiyle eksiltmelere bu tr iirlerde gidecektir. Eksiltmenin anlam kazand ve iir yaratmada bir yazma yntemi olduu bu iirlerde, hi kukusuz deiik blm ya da blmcelerden atlan be-on belki de on be dize yerine iki, ya da be dize de girebilir. Salt bu da deil, dizelere szck eklenirken, bazlarndan da szck atlr. mgelerin, benzetmelerin, eretilemelerin yerli yerinde olup olmad, nesnel ballaklar, bulaclklar, yaamdaki karlklar gzden geirilebilir zenle. Bylece anlaml ve erekli bir yarat rnei, baka deyile iir ortaya kabilir. Bana gre iirin en doruya yakn tanm da byle olabilir. Son olarak iirlerini hl sevdiim bir ozan arkadamn denedii bir yol olduu iin una da deinme gerei duyuyorum: Genellikle akamlar gelir ve yeni bir iir yazdn syleyerek bana okurdu. Ben de dinler, sonra grlerimi, takrdayan dizeleri, bazen gereksiz szckleri, yerine kullanlabilecek szckleri, sesli okunduu iin sesine ve mziine ilikin dncelerimi paylardm. lk kez duyduum gzel imgeleri, armlar belirtirdim. ou kez itiraz etse bile ertesi gn yeniden okumaya geldiinde, sylediklerimi ciddiye aldn gsteren, sylediklerimden farkl bile olsa, deiikliklere gittiini grr, sevinirdim. nce bir okurdum nk, sonra ozan, ardndan bir de iir zerine dnen ve yazan birisiydim. Baz durumlarda uzun iiri kendince yeniden blmlere, hatta baka iirlere ayrdn da gzlemlerdim. Bunun dnda ayn kiinin deiik zamanlarda bana okuduu ksmen ksa ve farkl iirleri kitabnda uzunca tek bir iire dntrerek, blm ya da blmcelerle ve iir adn ara balk yaparak uzunca iirlere dntrdn de grrdm. Demek ki, kiisel yetenek ve becerilerine gre baz ozanlar paradan btne giderken, bazlar da btnden paraya gidebiliyorlar. Hangi yoldan giderlerse gitsinler, sonuta iiri nemseyen ve yazd her dizeyi Tanr sz yerine koyup deimez sananlar yerine, tam tersine iir yaratma srecinde deitirip dntrenler baarl iirler yazabiliyorlar. iire verilen emek de ancak byle anlam 5

Ersan ERELK VURGUN

(1) Frtna aralad gelgitlerin sesini rzgr bile uyurken daha tahta iskelede Vakit uzun sanrdk gentik daha dinlerken am kozalaklarn Sndm, sus dedim kendime incirin yapranda saklym szm bana uzak imi Akamdr dedin, ykselir su grnmez olur tenha taar incirin st Bunu sana her akam kayasna ekilen yenge anlatr sular sana ak imi (2) Mrl mrl derin daldn sonra suya Ve susmak... o byk unutu geri dner her dalgada stelik, doru kapldm gidiyorum girdabna... sonsuz bize yakn imi (3) te byle diye yazd giderken vurgun yedim uzak bize sonsuz imi ____________________________________

kazanyor. Yazya koyduum balk abartl gelebilir. Dorusu iir yazmann ka yolu ve yntemi vardr deseler, vereceim kesine yakn bir yant da yoktur. Ama aklma Mayakovskinin iir Nasl Yazlr? adl kitab geliyor. O kitab genlik yllarmda okumaya balarken, herhalde kitab bitirdikten sonra daha iyi ve gzel iirler yazacam dnmtm. Oysa tam bir d krkl olmutu! nk tam da iirin nasl yazlamayacan anlatyordu.

METN GVEN Yaln OUZ

Telefondaki ses Abi, ben Metin Gven dediinde
armtm. ok eski yllara, ocukluumuza dek uzayan tanlmz vard. lk kez telefonda aryordu. Bir sre nce rahatszlandn ok yakn bir dostundan renmitim. O yzden niin aradna merakm daha ok artt. Osmangazi Belediyesinden telefon ettiler, mahallemiz ile ilgili benimle sylei yapmak istiyorlar, beni biliyorsun mahallemiz konusunda pek bilgim yok, sana ynlendirebilir miyim? diyordu. Tamam Metin, olur; sen iyi misin? dediimde yant, dare ediyorum oldu. Bu konumamzdan on gn kadar sonra telefondaki ses bu kez Metin Gveni kaybettik diyordu. Donakaldm. Aklma uzun bir sre nce yazmaya altm, henz tamamlayamadm bir yaz geldi Benim Mahallem diye balk attm yaz. Zamann hatrlamasam da Arap Mehmet Mahalesindeki iki odal kiralk evimize tandmz hatrlyorum. nebey Caddesi No: 47deki evimizi. imdi kentimizin nl airi Metin Gvenin sahibi olduu o evi iyi hatrlyorum. Biz bir sre sonra ayn caddede 41 numaral kiralk evimize, 1950 ylnda da satn aldmz 20 numaral evimize tandk. Artk iyice Arap Mehmet Mahalleli olmutum. Tamamlayamadm o yaznn bir yerinden: nebey Caddesi ocukluum. nebey Caddesi delikanllm, genliim. nebey Caddesi yaamm. O caddede oynadm, o caddede gldm, aladm. Mutluluklar, mutsuzluklar o caddede yaadm. O zamanlar mahalleler yaayanlar ile, sokaklar ile capcanl bir olgu idi. Sevginin, saygnn, lemenin olduu mahalleler vard. O mahalleye ait olmak, kentlilik bilincinin olumasnda en byk etkendi. nce mahalleli, sonra Bursal. nsanlar ile, evleri ile, aalar ile kedi ve kpekleri ile brt bcei ile yaayan bir eydi mahalle. imdiki gibi l deil. Babaannemin, anneme, lk oturduumuz evi Apolyontlular alm dediini ok iyi anmsyorum . lk o zaman grmtm Metin Gveni. Mahallemize katlmt, mrnn sonuna kadar yaayaca mahallemize. Zayf, elimsiz, kkken geirmi olduu bir rahatszlktan dolay bir aya aksayan ve bu yzden oyunlarmza katlamayan/katlmayan arkadamzd. Arkadamzd ama o yalnzl semiti. Srtn bir duvara dayar bizi uzaktan seyrederdi. Okul arkadalmz da olmamt. Ben Bursa Erkek Lisesine gidiyordum, o Bursa Ticaret Lisesine. O orta ikinci snftayken ben liseyi bitirmitim. O yldan (1960) sonra ben mahallemden koptum. Metin Gveni de bugne dek en fazla be-alt defa grmmdr. Ama onun air-yazar kimliini, yaamyksn Ramis Daradan rendim sohbetlerimizde ve yazdklarndan. Bir gn Bursa Devlet Hastanesinde can dostum Dr. Ayta Alter ile sohbet ediyorduk. Ayta o zaman bahekim yardmcs idi. Metin ieriye girdi ve Ayta ile bir konu hakknda tarttlar. steklerinde belki hakl idi, ama biraz, hatta birazdan da fazla akrkeyif gelmiti Aytan yanna. Bu yzden ald yantn olumsuz olduunu ve o durumda elimden bir ey gelmedii iin hl iimde bir burukluk olduunu biliyorum. Bu anlattm nemli olmayabilir belki. Ama rastlantya bakn ki Dr. Ayta Alterin cansz bedenini bir 16 haziran pazartesi sabah evinde ben buldum. Metin Gvenide bir 16 austos pazartesi sabah manevi evlad ayn ekilde buldu. Yaamlarnda bir kere de olsa attlar ve aktlar kanmca.

Metin Gven ile ortak noktalarmz ayn evde oturmamz, ayn mahallede bymemiz, ayn sokakta oynamamzd. Ama bir ortak noktamz daha var: Aga Mehmet. Aga Mehmet Metinin Akalardan en yakn arkada. yle anlatm onu: lkokuldayken kavgac bir ocuktum. En yakn arkadam Aga Mehmetin ikide bir kafasn krardm. Okul dndaki zamanlarda da haar bir velet olduum sylenebilir. Hatfada bir eekten ya da attan derdim; annem kzard, Aga Mehmet de glerdi bana. (Ramis Dara, D Kazlar : Bursa Yazlar, s. 166 ) Aga Mehmeti o gn ahadet Camiinde grdm. Son grevini yapmaya gelmiti Metine. En yakn arkada senmisin Akalarda dedim. Bendim dedi buulu gzleriyle. Aga Mehmet Akalardan benim en yakn arkadam marangoz Veysel Alpin kaynbiraderi. Belki o gn Veysel Ho geldin aramza Metin demitir boynunda buluttan elenklerle. Ben Metin Gvenin air yazarln Ramis Daradan rendim demitim; onun Daraya anlattklarndan bir blm daha aktarmak istiyorum: Ben Bursay yazmak zorunda deilim. Kprsnden gemek, arsnda dolamak yetmiyor. Yazmadysam kendimi sulu bulmam. D dnya iire ok giriyorsa, iirden ok fotoraf vardr. D dnya olduu gibi iire giremez... Hakll ve doruluu ok sonra da anlalacak olsa, ben, syleyecek eyleri olan bir insanm ve bunlar daha farkl ve deiik bir biem iinde syleyebilmenin tela iindeyim yllardr... Yalnzl semekle (baka ansm m vard ayrca) hayatm zorlatrdm ben de biliyorum. Ama yaam btn dengeleriyle yakalama gibi bir kounun unsurlarndan biriyim ayn zamanda... (Ramis Dara, Agy, s. 167) Metin Gvenin Bursada drt yldr Onaltkrkbe adl bir dergi kardn ve bu mahalle arkadalar Kerim Evren ile Niyazi zsann yazlaryla katkda bulunduklarn da biliyorum. Onur Behramolunun Sol Kltrnde 16.08.2010 tarihinde yaymlanan Gle Gle Metin Day adl yazsndan bir blm: Metin Gven 15.01.2006dan bu yana Onaltkrkbe isimli iir, lk, yaam kandilini ylda sekiz defa yakmaya almaktayd. Derginin ilk saysndaki Manifestoda yle seslenmiti air: Aramzda ocuklar, deli ocuklar ve yelkeni yrtk insanlar olacaktr hep. Neden? 1Srad bir sradanln peindeyiz. 2- Hayatn sarst, sallad, silkeledii herkes ama herkes bizim yol arkadamz, kardeimiz. Yaam btn dengeleriyle yakalayp yakalamadn bilmiyorum ama, bildiim yaamn btn dengesizliklerine, sarslmasna, sallamasna, silkelemesine karn aksayan aya ile daima dik durmasn bilmiti. Hem de oumuzdan ok. Ramis Dara 1970lerden bu yana Bursada yaayan airleri saydktan sonra yle demi: Gnmz iiri iinde Bursal olarak anlan bu arkadalarn en su katlmam, yani doma byme de bural olanlarnn banda geleni Metin Gven, diyebiliriz. Metin Gven ayrca bu airler arasnda en ok iir kitab yaymlam olan: Tam 12 kitap! Kitap says sonradan 13e kacaktr. te o 13 kitap: mrm Geen Bir Saanak Gibi (1981) Gvercin Yreinde Gl Renkli ocuklar (1984) Ll Olsun lsn (1986) Dala Yakn Yapraa Uzak (1990) Yarasa Karnnda Ak (1994) Sular Unutan Glge (1992)

Z. Ersin ERDEM DOKUNUR RN PE

nebey Caddesinden ne zaman insem Skt parmaklarmn ucunda Sakl suyun derin kahkahas Zrhn deler suskunluun Uzun kousuyla mnzevi iirin Sonsuzlua akan nehre dokunur Geer Metin Beyle kediler Ba dumanl Uludan, Kapalarda ylgnlk sizliin k sokaklarn barutuna kav Deprem yrekte patlar, dert tavana avize Dokunur iirin ipei inzivada, kediler Huuyla eilir, gzln siler Metin Bey Kaplar alnmak iin, insan anmsanmak Yln bir saati, ayn bir gn, haftann bir an Telefon denen meret, ah! bilgisayar kskanl Nasl koparr bildik tavrlardan, biter Kandilde ya, gzde fer, derede nilferler Zaman baka, ak baka ahde vefa Sstr imdi eski arklarda, merakl Gzleri camlarda, krk havalardan syler Metin Beyle kediler Kozasn acyla rer, sabr ipek klar Hayat bilgece retir; dost kitaplar Kan ekilir yeryznn, uyuur Mama, tkenir her incelik yine de Koparlr ejderha penesinden, Yrein kanyla ruh verilir gllere Metin Beyle kediler, yceltir ileyi Sonsuz zamana istihzayla gler _________________________________________________
Ten ve Gl (1995) Ten ve Glge (1994) Gece Mzii (1997) Ak Bitti Akam Sryor (1997) Geriye Sz Kalr (1997) Yaz Biliyor Her eyi (1998) Unutmak yidir (2001) Kedi Uykular (2008) (lk kitabyla ikinci kitabnn ikinci basklar Mavi Filinta ve Ekya Bir Kartal Sureti adyla yaplmtr.) Ramis Dara Yaayan Bir Bursa Efsanesi adl yazsnn sonunu yle bitirir. Baarlar usta. Halk da bilir, Hlik de: Sen elbette Bursann yaayan efsanelerinden birisin Yaayan Efsane ld m? Hayr, Metin Gven on kitapta toplam 652 iiri, yaymlanm-yaymlanmam iirleri ve dzyazlaryla lmn tesine geti. Iklar iinde yat sevgili Metin Gven Kaynaka
1. Ramis DARA, D Kazlar: Bursa Yazlar, U Rektrl Yayn, Bursa, 2001 2. Onur Behramolu, air Metin Gven Yaamn Yitirdi, Sol Kltr, 15.08.2010

Gkhan ARSLAN YARALI POETKA

ramazan parladara hl dnmedin mi ktn iir haccndan oysa ilk sen oturdun o kuzguni atein bana demiri tavnda dvdren inan mermer olmaya zenen srat talar biriktirdiin ne varsa u titrek dnyada imdi yavaa akyor bir bardan azndan yarm kalm dergi toplantlarna hem biz seninle ayn kda sevdalandk bir ibibik kuunun krtesiyle sustuk bir aznlk enkazndan kamayan lmlere yazya, yani lanete adanm mr byle bildik harflerin krlgan srrn kann mrvvetini byle zledik iir ki, ara sra ba ars da yapyor ite daha yeni kesilmi bir ktn slak kokusudur bu iyice kurtlanm hayatlarn suya yazddr bir gn bir timsah da iler elbet derisine yzeyinde yal cesetler gezdiren denizi gittii her yere dert gtren eksik abdal bir bilicinin nnde eer kararan boynunu hem, armut ty de kandrmaz m baz yaralar hadi, terler iinde bir istanbul getirelim odaya ve sabaha kadar krbalayalm, alatalm ocuklar kayklar aktsn atlam srtndan uysal bir kzamk gibi sarsn gvdeyi gece ya da btn hepsini siktir et kardeim biz en iyisi bu ehri baka bir ehre tayalm bak, kanl bir kaligrafi kyor her sayfadan daha dnmedin mi ktn iir haccndan

Yavuz TRK VE HAVA DURUMU

hava biraz souksa yava yava k sokaa o an nk; birden akan ayazsn ierden darya elin slaksa havlu da yava yava slak: yllarca kullanlan sarho havlulardan yamur yayorsa adn yzdryorum camda ve camdaki ela mavisi kzaryor bam vurup kanatnca

SEYHAN ERZELKN RLER: ZLENM ALANI Yaar GNE

Seyhan Erzelik, Yeis ile Tabancada yer alan iirleriyle,

armann, hayretin, krlmann, boluun, olaanstln, imgesellik ve dsellik dzleminde yaand yerdir. Kurutuyorum anlar rhla, tesadflere / ve ayrntlara tapyorum. iddetle! ya da Tesadflere Hrriyet! Tefarruata Hrriyet! metni. Benzeri iir ve metinlerdeki yapdan hareketle, Erzelikin iire, rastlant ve ayrntlarn olaan dnyadan ekilip alnmasyla doan tablo iinde, dnyay ve znenin dnya karsndaki duruunu rasyonelarasal mantksal balardan kurtulup betimleme imkn kazandrdn syleyebiliriz. rnein bu poetik yapy, ocukluk ve kahve fal gibi, zamann anlatrlabildii ve imlemlerin izdmsel ilikilere dntrlebildii noktalardan hareketle ekillenen iirlerde bu durumu daha ak olarak grmek mmkndr. zlenim alannda bulunan imlemler grsel dnyada olduu gibi algsal deimezlik ilikileri iinde alglanmazlar. zlenim alannda, merkezinden eperlere doru gidildike imlemler belirsizlemektedir. ou defa izlenim alan dnda bir eyin var olabileceine ilikin kuku duyulduu da grlmektedir. mlemlerin izlenim alannn eperlerine doru gidildike belirsizlemesi, onlar paranteze alma ediminden deil de, paranteze alnacak bir eyin olmamas dncesinden kaynaklanmaktadr. rnein Fermantasyon iiri: Cumartesi, le. ncir koktu. / ocuklar top oynuyor. Yosunlu duvarn / ardnda l bir kedi. Kavrulmu otlarn / orda takrdayan iki kaplumbaa. // Her imen lekesinde iddetin izi var, / alp gsterilen gbek delikleri. / Gzler gzlerde kald, baklar / reinedekk, tarihncesi / bir bcek gibi. Bcekgibi ah! An dondu. // le indi cumartesi gnne. / ncir koktu ve biri dt. / Kedi leinde yeil sinekler. Yanar ve dner! Dolaysyla izlenim alannda her im bir iz, her imen lekesinde iddetin izi var veya bir bcek gibi benzerlikler olarak bulunmaktadr. Bylece iir, ann ncesi ve sonrasna tarlmadan, ann merkezinde kalmaktadr. Bilindii gibi insann varlksal yaps gerei, znenin izlenim alannda yaamaya bal olduu en youn evre ocukluktur. ocuk, neredeyse yalnzca izlenim alan iinde yaar. zlenim alanndan nesnel dnyaya ykselebilmek iin, duyumsal modalitelerimizden (grme, iitme, vb) bamsz olan bir dnyann varln kavramayla ekillenen bir dnya emasnn bilincimizde olumas gerekir. Bu da, bireyolusal ve trolusal yapmzdan dolay, renmeyle gerekleir. Erzelikin iirlerinde de ocukluk dnemine ilikin anlarn ve izlenimlerin dile getirildii iirlerde, ocukluk dneminin bu zelliinin, yani izlenim alanna bal olarak yaamann sunduu imgesel/dlemsel grntleri iire yanstt grlmektedir. Bu adan Erzelikin iir anlaynn, ocukluk evresinde yaanan bu zellik ile iirde ulalmak istenen poetik hedef arasnda koutluklar bulunduunun farknda olduunu sylemek gerekir. rnein Tatula iirinde Vahi hayvanlar gibi tututurup birbirimize sunduk / gzlerimizi, gzlerimizde biriken dnya ekillerini. dizelerinde geen dnya ekilleri eretilemesi iirin biti dizelerinde ocukluk ile ilikilenecektir: Biz dnya ekillerini daha ok severdik ocukken / dedike suyun iinde e lucevan le stelle! ocukluk, iirin szceleme znesinin izlenim alann youn olarak yaad duygu ykleriyle doludur. renme ncesinin masumiyetini ve oyun keyfini, imlemlerin rasyonel bir mantk gzetilmeksizin birbirine 8

seksenli yllarn ortasnda, zgn bir poetik ileyie ve iirsel evrene sahip olan bir iire altn gstererek okurun dikkatini ekti.1 Bunu Hayal Kumpanyas ile srdrd. Fakat doksanl yllarn banda yaymlanan Kr A kitab ile birlikte, nceki kitaplaryla karlatrldnda, iirin poetik ileyii asndan bir dzey kaybnn sz konusu olduu kansna yol at. Ancak Kr Ann yaymlanma tarihi bakmndan airin nc kitab olsa da iirlerin yazl tarihi asndan baktmzda, Kr Ann airin ilk kitab olduu grlmektedir. Kr An oluturan iirler, iirin poetik ileyii asndan dier kitaplardan olduka farkl bir yerde durmaktadr. Bu kitapta, szckler zerinden, szcklerin ses yaplaryla sklkla oynanarak imgesel imknlarn denendii iirler arlktadr. rnein Dtanbul, ocuhop, Sr / a Kk, Aynaye blmlerinde yer alan iirler bu ekildedir. Fakat sz konusu bu blmler ile Yaza Szla blmlerinde yer alan iirler ise ayn trden deildir. Yaza Szla blmlerinde yer alan iirler, airin daha sonraki kitaplarnda yer alan iirlerin poetik ileyiinin ipularn tamaktadr. Bu adan, Erzelikin iirlerinin belli bir kararllkla srdrd poetik ileyiin nasl ekillendiini anlamak iin, Kr Ann Yaza Szla blmlerinde yer alan iirleri ne almak gerekir. Seyhan Erzelikin iirlerinde, Yaza Szla blmlerinde yer alan iirlerden balayarak, iirsel imgeye, duyusal dnyay izlenim alanna tama ve burada yaanan duygu ykleriyle yeniden duyusal dnyaya dnme yoluyla ulald grlmektedir. Duyusal dnya, olaan, tandk gnlk yaam sahnesidir. Bu sahne ayrntlara blnerek yanstldnda ise, izlenim alan dediimiz, yeni bir tablo ortaya kmaktadr. zlenim alan, grsel dnya kadar olaan ve tandk deildir. Bu tespiti daha ak klmak iin Kyterosda Hiza iirini olduu gibi aktaryorum: Yanandan pyordum tam, duda / srt, ar ar gcrdyordu / bocurgat Kafmz izdik / renk aralarna, tebessm ocuklat / gsmdeki lotusu srdnda // Mekn kart ve deniz buland. / Dili azmda, ufukta yangn, / anlar atyorlard birbirleriyle, / uzun, ok uzun bir gnde / hizaya girdi yanan baklar. // imdi ufuk kadar ulalmaz / klar sayor bir jukebox! // Derken ayrntlardan usanld, geree dndk ter iinde. Yanandan pyordum tam gibi olaan bir yaam sahnesinden, duda srt, bocurgat gcrdyordu, kafmz izdik renk aralarna, mekn kart, deniz buland, anlar atyorlard, jukebox gibi ayrntlara blnmeyle olumu bir tabloya geilmektedir. Bu tablodan da tekrar olaan dnyaya bir dn yaanmaktadr. Erzelikin iirlerinin szceleme znesini ayrml bir zne klan zellik de buradadr. Bu zne, balangta bulunan olaan dnya ile yeniden dnlen olaan dnyaya arasnda kalan izlenim alann ve burada yaananlar ifade etmeye ynelmi bir znedir. zne asndan izlenim alan

eklemlenmesinden doan olaanstlkleri tamaktadr. Bununla beraber, bu evre masumiyetin ve oyun keyfinin ortadan kalkmasna da yol aan dnya emasnn olumaya balad, bu olumayla birlikte krlmalarn, boluklarn da yaand bir zemindir. rnein Lunapark, Uyku Kenar, Yatakhane, Bugn 23 Nisan gibi ve bir nsz olan Elklda bu zemin iaret edilmektedir. Olaan dnya sahnesinin ayrntlara blnp bir izlenim alan oluturmak iin kahve falnn sunduu imknlardan hareket ederek iiri kurma dncesinin, bu adan Erzelikin iirlerinin poetik ileyiiyle uyumlu olduunu sylemek gerekir. Telve, olaan dnyadr. iirsele ulamada telvenin fincanda ve altlnda oluturduu ekiller ve bunlara yklenen anlamlar, olaan dnyadan olaanst dnyaya geii mmkn klan bir kap amaktadr. Bylece rastlant ve ayrntlarn olaan dnyadan ekilip alnd, onlara iirin yaps iinde olaanstlk kazandrld grlmektedir. Sylemek gerekir ki Gl ve Telve kitabnn Kahve Fal blmnde yer alan iirler, poetik ileyi hakknda fikir vermesi bakmndan dikkat ekicidir. Erzelikin iirlerinin szceleme znesinin olaan dnya-izlenim alan-olaan dnya uraklarndan gemesi, yukarda ifade ettiim gibi, iirin poetik ileyiinin temel bileenlerinden biridir. Devinimi balatan olaan dnyadan izlenim alannn dnyasna geildiinde olaanst bir dnyaya geilmektedir. Pekiyi izlenim alanndan olaan dnyaya geildiinde ne olmaktadr? zlenim alanndan da olaan dnyaya geildiinde, iirin, ou defa ironiyle kendi zerine kapand grlmektedir. Buna yabanclatrma yoluyla, iirin oyun ve kurgu ile oluturduu imgesel/dlemsel atmosferin askya alnmas veya boa karlmas da diyebiliriz. rnein Kitap, Bittide yer alan Yalnz Uyku, Arza, Arap Blbl, Av, Bur Meselesi gibi iirlerde; bir btn olarak Gl ve Telvede yer alan iirlerde grmek mmkndr. Gl ve Kiraz iirini olduu gibi alntlyorum: Gller sryorum dudaklarma. // Kiraz dudaklarn pyorum. // O kadar pyorum ki // Kiraz dudaklarn vine oluyor. // Ama dudaklarn, / hl dudak tadnda. // (ok kr!). iirin kendi zerine kapanp, izlenim alannn yaratt auray askya almas veya boa karmas, adeta tek fra hareketi veya vuruu andran ksa szceler ile devreye sokulmaktadr: ok kr, ite byle, fal yine bitti, telve yerli yerinde, ite gibi. Bu adan ironinin Erzelikin iirlerindeki ilevinin, izlenim alannn bir sabitlik veya katlk olarak alglanmasn nlemeye ynelik bir paralama ilemi olduu grlmektedir. Bylece anlarn ve ayn anlama gelmek zere iirin, bir holuk olarak kaydedilmesinin de nn amaktadr. Dolaysyla Erzelikin iirlerinin szceleme znesinin, dnya ile ilikisini, dnyay bir izlenim alanna dntrebildii srece, bu nirengi noktasna dayanarak konumay srdreceini dnyorum. yasargunes2003@yahoo.com

Memed Arif B. SEVGL DOST!..

Yaam ok yaln gryorum ben. iir: Beni yorumlamal alp gtrmeli Kaf Dann ardna. Derdimi anlatmamalym Onunla yoruma; yorumlamaya da bal yaam. iirin apak ya da kopkoyu kapall tercihi: airin! Diyen iletisi, anmsatt bana: Dil ucu Pelesenklerini: Grtlak krkboum Otuzdokuzu sylenir Anlam sz: Krknc sylenmez. Olur mu! Ter dkmeden evrimle?... Derghta krk gn Krk gece bir testi su Birka zeytin tanesiyle ekilen ile de bir Yaam biemi. Deil mi?.. Kiminin rn yetkin kiminin mazak. Ama, ak, apak duru dizeler: DALARCA Cumhuriyetin-KARI DUVAR-nda Yaln bir dil varsll. Soy, ar, altn ve gmten yunuk. Grl grl doa gr bir damarda atyor iir. Zaman yok! Ya yok! Akyor dingince: Dalyaya demee. Bir arpa boyu kalm Irmak ba denize. airin hayat iire dahil, Diyen usta. Haksz m?... Dostum!
Adana, 2008

Gkhan ERTEKN AKAM GELRKEN

akam dalgaland kovdu maviyi bir hezeyan balad eekarlar arasnda bir bulut dt ayn terkisinden ve yldzlar saydk; bin bir, bin iki... 9

Bu ve bundan sonra atf yaplan iirler: Seyhan Erzelik (2003). Kitaplar Toplu iirler, Yap Kredi Yay.

OK YNL BR SORU VE SORGU TRAGEDYASI Mehmet Akif ERTA

Teolojiyi, Modernizmin kar kutbunda grmeyen, onu kendi gerekliiyle algladktan sonra sorgulamak gerektiini dnen, Mitolojiden Burjuvaziye hemen her unsurda teolojik bir zemin ve boyut gren Thomas Mannn dnyasn; Mannda sabitlenmeyerek, zerinde yaadmz topraklara tamaya alan, 1986 doumlu gen bir air Kaan Ko (1). Teolojinin Mitolojide ald yeri, kabul edilegelen genlik anlay ile birlikte alglayan ve sorgulayan gen air, okuruna bir Mabetin iinde kalarak seslenmiyor. Mabet iirlerde, Mistisizme yaslanlmadan toplumsal alan inkr edilmeden sorgulanyor (2). Mabeti sadece teolojinin bir simgesi olarak ele almyor; toplumsal alana karken ilerindeki Mabetlerden kurtulamayan ynn varln da sorgulamann gerekliliinin alt, ucu keskin ve sipsivri bembeyaz kda kopkoyu bir mrekkep aktan kalemle iziliyor. Adna Genlik denilen dnemin Modern Mabetler oluturarak genleri bu yaplara mahkm ettiini ve bu dneme adm atan insanlarn karbondioksiti bol bu yaplardan kurtulamadklarn, genlerin tarihsiz, tarifsiz bir ynn yeleri olmalar iin aba harcandn anlatt gibi, bunlarn nne niin geilmediini sorarak hem soru hem de sorgu cephesini geniletiyor. airin soru ve sorgu cephesinde, Modern Mabetlerin ardna kapatlan kadnlar da yer alyor. Kadnlarn konumunu Friedrich Engelsin Erkek Burjuvazi ise Kadn Proleteryadr sznden ilham alarak Feminist Hareketin kinci Dalgay kprtt dneme gtrerek, yine alglyor soruyor ve sorguluyor. Kuuya benzetilerek kendisine hanm hanmck olmak alanan kadnn, Modern Mabetin iine eklenen erkekegemen anlayn merkezine fersah fersah iteklenme aamalarn da bu tarihsel izgi zerinde ilerleyerek anlatyor. Kadnn merkezden kendi tarasna ve bir corafi terim iine yerletirilebilecek olan taraya doru giderken edinmek zorunda olduu konumsuzluklar, dil kinci Dalgann sylemiyle harmanland iin cinsiyeti bir zemin zerinde ykselmiyor. Soru ve sorgu cephesinde cinsiyetilii Modern Mabetlerin eiinde aha kaldran ve bugn Nouma, Cantona gibi sayl rnekler dnda eril tahakkm hl tka basa besleyen futbol da bulunuyor. air futbolu, bu tahakkmn ve eril sylemin dnda nce rahvan bir ekilde gtryor, daha sonra drtnala koturarak futboldaki muhalefetin yeniden kk sald noktaya ulatryor. Toplumsal bir alandan seslenmesi, toplumsaln iindeki bireyin, bireyselleememe ve dolaysyla toplumsallaamama problemlerini gzlemlemesi iiri, Toplumcu-Gereki argmanlarn iine sktrmyor. Beat Generationdan kinci Yeniye, kinci Yeni iinden Ece Ayhana ve bu akmda sabitlenmeyerek, argoyu kfrden ayrarak bir bala olarak kullanan Can Ycele akan, imdiden dallarn ve budaklarn sergileyen poetikas, gergin bir ipin zerine konumlandrld halde, ip, en ince noktaya gelindiinde bile kopmadan, kendi slubunun uzatt iple dizelere, 10

brahim OLUKLU KLTTEN TES

Beklenmedik yerlerden gelmilii de oluyor Durup rengini yitirenlerle sylemilii de Uzun uzun Karalanm ktlarn kederiyle Sorularn iinden yeniden yeniden geiriyor Yklann gidiinden kalan Kurulu dneminin heyecannda Atyorum noktasndan verilmiilii rneklerin ki sarlmln Yeni szler kanatlanacakken aralarnda Birbirini tanmazdan gelmilii yllar sonra Uzak durmuluu t t ilikilerden Araml ilikle dmedekini Kilidinden tesini zleyen anahtar _________________________________________________ okurun zmesini istedii bir ilmek atyor (3). iirleri iki gzle ve baka disiplinlere bavurmadan okumakla yetinecek olan okur, ilmei zemeyecei gibi krdm iinde kalarak, bir boluktan dierine savrulaca iin ne soru ne de sorgu ta gediine oturtmu olacaktr.Irmaktaki dizginsizlii, nehirin durgunluuna yeleyen iirler, mzii de Modern Mabetlere yerletiren okurun siyatikli tangosunun ritimleri iinden arkya ve trkye ulaarak, mziin bu durumuna kar tavrszln okura sorarak onu yine sorgulamay unutmuyor. Yasak Meyve Yaynlarndan kan ok Tanrl Sular ayn zamanda yzeyi, kabul edilegelen yzeysellik kavramnn dnda ele alan, alglayan, yorumlayan ve yzeyi tanmazsanz onu nasl temizleyebilirsiniz; derine hangi g indirebilir sizi; derindeki derine nasl vakf olabilirsiniz? diye soran bir airle okurunu bir araya getiriyor. Bir sinemadan ok bir tiyatro, hznl cmlelerle ilerlemeyen eril dile eklemlenmemi sert sessizlerin gayri resmigeidini izletmek iin sahnelenen bu tragedyaya, hem oyuncu hem de seyirci olarak katlmak ise, yine hi kukusuz okura kalyor. Dipnotlar
1. Mannn zellikle, Yusuf ve Kardeleri 4. c. (ev. Zeki Cemil Arda), Hece Yay, stanbul, 2007 ve Sofia Gubaidulinann mzii Kaan Koun sabitlenmedii bir arka plan oluturmulardr. 2. Son dnem yazlan iir Mistisizmi bir kalkan olarak kullanrken, Kaan Kota bu kalkan Mabetten kmak iin yararlanlan bir araca dnmtr. 3. Beat Generation iindeki isimlerin, Priten ve Viktoryen Ahlak algladktan sonra sorguladklarn bildii grlen air, bu akmn sylemini de yanna alarak kt yolculuktan bilinli bir ekilde dnd iin, yaadmz topraklar zerindeki iirden yararlanrken de yararland kaynaa iirini terk etmeden kendi slubunu oluturma kaygsyla dizelerini retim ve yaratm srecine dahil etmitir.

Nilfer ALTUNKAYA AK
Harun Ataka bir ortaa yangnn yrd kei. kanl hacn srtlayan isa dedi; su ahma dklsn buhur ve sabrla sald zaman erein kemikten gvdesinde savurmadan kllerini : Susku bu manastrdan sonras Ahiret yzn dktn ayna da bilsin uzana saplanan sarn da kttan kaynda uyu sen air. biem szce aksn : Eskil ve Gizil kanatlarm meryeme taktm o usun sonsuzluu artk eybe sabr ibrahime su deilim Bekle szya den tek hecedir bunca iirden incinin slak azyla Onu pmeye geldik sunakta ayin sonras kumdan alevden (talikler; Harun Atakn iirlerinden alnmtr.)

Suzan SARI KENDNDEN DESENL

Bir cevaplama makinesi ve geri kalanyla uyumlu olarak ii d cevap leopar desen ince gsterir urarsan bir gzn daha olur erevelenir bymemi olsan da grnebilirsin soruyu bilene dua ve zek mirasndan irice bir pay kprdayanlar bir yana duranlar bulandramyor bu adalet deklanr rtyor terli irkin an ordan da baktm ayn haberlersiz mmkn demiyorum (inanyorum inanmyorum bu da var) kendinden bahsetsene eye gotik harflerle estetik merkezi yazan tabelay her grdmde aklma gelen her parlak fikre de bunu yapyorum anlatsana en az rezaleti sevdiim kadar akla dinleyeceim yemek veriyorlar, dinlen diyorlar iyimser olanlar defolu pantolon giyiyorlar konuuyorlar, azlar var, gzleri var akll ynle, kendinden desenli her ey akll

Tolga ZEN GRLTLER

bitmeyen bir gn biiminde buldum kendimi uzanp imlere ark syleyen bir adam bartlar sokaklarda, tuhaf rastlant yan sra hoparlrleri, orkestray ve otobs ben bir sallantym byk yzler yoksa viyolonsel alan biriyse kenardayd konulu porno gibi akn gidin yatanza, dedi yle sakin sakin anlatt, otobs, gzel insan, inanm adam dinledi benim dmda olan her ey ve yle sakindi dnyay durdu zannettim iledim durdum bir kyy, gergefi atm adamn sesi yle inceldi ki yok zannettim yanm sra bir kaldrm benle sonra, birbirini nemseyen hayvanlar geldi bizse alandk, garip, alandk dalgalar, ikindi kmeleri, ky sesleri - bir avucumdan dierine aktardm btn grltler 11

Tamer SAIR BR AVU PIRLANTA*

Temiz bir sayfaya batr, dikeni berceste; gl Suya yatryor bayra en gzel yzl faist, elinde tuz duas Apoletlerimi skyorlar oramdan; btn olay hilik stne Kyamete yaslanr meczuplar; iirin olmaz krallar. Temiz bir havlu da olmal dedim tabutumda Bana kalrsa abdest almann zaman iir yazdktan az sonra Ey Tanrm al beni srndr; ok affedersin bu can senin ahane bir teselliyim; ye beni istersen, istersen sil gitsin. Din/Krba Ak/Dua iir. Ama hep gtn kurtarmaya yazyor air; irendiim. *Dnyann en ciddi iini yaptn sanan byk ahmaklar; Fildii Kulelerin ie yaramaz iir sakinleri. Yoklar.

HAYATI RLETREN KTAPLAR, 24 Ramis DARA

evket Apalak (1945) bizler elbette ncelikle ve yllardr air olarak tanyoruz, ama Trkiye geneli onu belki de ncelikle bir hukuku, son yllar itibariyle de Anayasa Mahkemesi yesi olarak tanyor. Apalakn 1967den bu yana dergilerde aralklarla yaymlanagelen, hatta bazlarnn yaymlanna Akatalpada araclk da ettiimiz iirlerinden derledii kitab Kalbim Bir Elenceden Bakadaki 63 iir, kabaca, Trkiyenin yakn gemiinde yaanm ve hemen unutulmaya yz tutmu kltrel tarihindeki deiimlere hznl, isel tankl yanstyor. Anlar, eski gnler, hzla tarih olmu yaama biimleri, mektuplar, posta pullar, posta kutusu, zarflar, adres, radyo, radyo istekleri, 45lik plaklar, daktilo, ahap sokaklar, oteller, statlar, tahta bavul, dallar kesildii iin glgesi kalmayan hlamurlar, kille ykanan gmlekler bir betimleme unsuru olarak deil, iir bireyinin i dnyasn yanstmada motifler olarak yer alyor kitapta. iirlerde airin brokratik yaamna ynelik en kk antrmada bulunulmamas iir hanesine yazlacak bir sayg ve sevgi saylmaldr. Kitabn ah dizesi bence u: bak sana getiremediim iek u bahede slanyor (s. 41). Knye: evket Apalak, Kalbim Bir Elenceden Baka, kendi yayn, Ankara, 2010, 114 s. * Ahmet Edip Baarann (1978) 26 iirli ilk iir kitab Oyunbozan okuyunca hrnl ve isyan tevazuyla dengelemi slami duyarlkl bir airin dnyasyla karlatm; nedenlerini dnnce onun smet zel sevgisine ramen ald Trk Dili ve Edebiyat renimi ve yetenei sayesinde baz kuaktalarnn tersine bu etkiden syrlm olduu sonucuna vardm. Neo muhafazakrlk diye bir kavram tretilebilirse Baarann iir dnyas burada konumlandrlabilir. Militanca yaklam, saldrgan tarz uzak bu yeni muhafazakrlkta. ki iirinde muhafazakr krlk terimlerini (s. 54 ve 56) kullanyor airin kendi de. Baaran, yoluna alakgnll bir kararllkla devam edebilirse, iyi bir air olabilecek yetenei ve birikimi sergiliyor bu ilk kitabnda. Buraya, ya sevdiim dizeleri alacak, ya da Gz Pek iirinin 53. sayfadaki 10 dizelik blmn alacaktm; dizeleri alyor, andm dizeleri kitab okuyacaklara brakyorum. sabah deyince iimin tenhasndan ehirler kuran trke (s. 11), toprak sal mevsimlere koardm, gk sofralarna (s. 16), boynuma yaral bir kolye geirmiler, o sendin. (s. 20), lm byk, biz ki onun hrlayan sesleriyiz, (s. 23), klarn kendi iine dkld yazlar bitti (s. 24), ie yarar bir ey yapaym bir karncaya su, dosta bir gl (s. 42). Knye: Ahmet Edip Baaran, Oyunbozan, Profil Yaynclk, stanbul, Mays 2010, 60 s. * lk kitab 1999da, ikincisi 2004te yaymlanan Ahmet Muratn (1971), 18er iirli tek blml bu iki kk kitabndan sonra kan, 23 iirli iki blml nc kitab 12

Bir air Bisikletlede, kendi halindeki sknet iirleri devam ediyor. Hayatn sertliklerinin hi ilemedii, adeta arpp geri dnd iirsel bir bnye var burada adeta. kinci kitaptaki mevsim iirleri yazyorumdur, udur budur (s. 22) dizesinden de yardm alarak; mevsimleri, insan, hayat doasal szcklerle ve belirginletirmeden, boluklar, eksiklikler brakarak anlatan ve varoluun aklamasn slami inan sistemiyle yapan usul sesli iirler bunlar. nc kitapta, lmllk iinde de olsa dini duyarlklarn, slami konularn daha ak ele alndn gryoruz. Ahmet Muratn marifeti de burada ortaya kyor bence. Mira, kbe (beytullah), cuma, oru gibi slami kavramlarn balk olduu iirlerde de, slamla ya da herhangi bir dinle balants olmayan okurun tekiletirilmedii hissediliyor. Knye: Ahmet Murat, Kaf ve Rengi, Yediiklim Yaynlar, stanbul, Ocak 1999, 36 s.; K Bilgisi, Birun Yaynclk, stanbul, Kasm 2004, 38 s. ve Bir air Bisikletle, Profil Yaynclk, stanbul, Mays 2010, 46 s. * Gkhan Akiekin (1961) drt blm halinde sunulmu 31 iirden oluma beinci kitab Yakamza lien Rzgr, adeta, anne baba ve ouldan sz eden kk bir aile albm olutururken; iirlerin yars, yalnl, minimallii ve genel dokusuyla ocuk iiri havasnda. Sevgi evresindeki duyarlklar, doasal imgeler ve temiz bir dille yanstlyor. Bir dize: Dal yapra sanyor krk kukanadn (s. 60). Knye: Gkhan Akiek, Yakamza lien Rzgr, Mhr Kitapl, stanbul, Nisan 2010, 64 s. * Vural Kayann (1975) sekiz uzun iirden oluma ilk kitab Renga, Edip Canseverin nl Masa da Masaym Ha iirinden domu, ama sanki Canseveri o iiri yazdna yazacana piman etmi, bunun yan sra smet zel zentisiyle soslanm baarsz bir kitap. Kitab adna bakarak internetten satn almtm. Gzelim haikunun atas tankalarn iki ya da daha ok airce birbirine eklenmesiyle oluan zincir iir demek olan renga szcnn bu kadar gereksiz, ilevsiz, bu kadar sulusepken ve bktrc kullanld bir metin daha yazlabilir mi sanmam. Knye: Vural Kaya, Renga, Ebabil Yaynlar, Ankara, Nisan 2007, 70 s. * Evren Kulunun (1982), ete Kurma Hazrlklar, yaynevinin internet sitesinde, Ebabil Yaynlar () edebiyat dergilerinde bugne dein sekiz iiri yaymlanm airin dokuz iirlik bu ilk kitabn, iftiharla sunar diye sunulsa da, bence kt bir kitap. smet zel hayranlyla yola klm, aykr, ayrks olmaya allm bak ve syleyilerle, kendini horlanm, telenmi sayan bireyin, kendi ve bu trdeki bireyler adna sz alp, iktidarda grdklerine meydan okuyan, gzda veren, vnen, bbrlenen, nne gelene, okura yazara t, akl veren szlere, rnek iir olarak bakmann imkn yok. Bence Kulu kmaz bir sokakta. Knye: Evren Kulu, ete Kurma Hazrlklar, Ebabil Yaynlar, Ankara, Mart 2007, 54 s.

Gkenur . ORANTISIZ G
Kolunda yryen karncaya bir fiske att. Karnca bana gelen tanrsal felakete ramen kumlarn arasnda bata ka igdlerinin aresizce onu ektii ayn yere doru ilerlemeye alrken duyduu kk rahatszlk karsnda kulland orantsz gten neredeyse pimand. Bir an iin anlad, kzn onu terk ederken neden yle efkatle baktn, ama ne kadar yalvarsa da neden ona dnmediini. Gdklannca dnceleri dald, bacana trmanmaya alan karncay usulca fleyerek drd ve kitabna dnd. Daha sayfay evirmeden karncay unutmutu.

Halil brahim ZBAY TY

hayatm gerek oldu dyd annemin tanrya grnmeden harfsiz ve tensiz denedii iir ve sevimelerden toplad beni genzi arapla ykanm kentin nasrl avlularndan avu ii kadar yoksul geimsiz bir de lekesi kmaz sokaklarndan hayata kancayla asl bir ipin inancyla sarldm bolua asl ykn kendi eken ama kendinden ok bolua inanan ipin kimliksizdim ve suratsz duvarda durdum aynayla yzletim sonunda her ayna duvara alan yalanc gkyzdr sonunda her ayna yalanc yzmde gk ama hi kimse kendine bakamaz yalnzca kr bir yarasa karanl en iyi grr belki dilimi tutsam yani ayaklarm yere basmasa hafifler mi dnya kulara kalsa hepimiz yerliyiz bir ylann diliyle sokuluyoruz birbirimize kim daha zehirliyse en az o aryor ama farketmiyor bir insan dada ya da ehirde lm tam cepheden gryor cehennem oluyor yolu cennet oluyor yokluun bahesine varmak iin herkes zamann att itin iinden geiyor sonra insann biimini alyor zaman keyifsiz bildiim hikyenin en keyfi harfi bu bilmediimse: lsem yani aynann arkasna gesem sr olsam hafifler mi dnya de ki rzgrda clz tym ryen kabuundan tyyorum bir eftalinin

Emin KAYA KAPI DII

metin gvene

bir kapdan dar atsam kendimi intihar saylr m? bazen atsz kular olurdu skerdi baasz damlardan kendilerini gz srlm avlulardan bakardk at rktlm gelin kna yerine at yakard avularna ezgisi dilimize pelesenk bazen byyenlerimiz de olurdu iki yasa aras gerisinde yirmisini gememi anlar brakarak daha ok yaayalm diye yan bize armaan veren dostlar krmz bir gl kvamnda kalpleri dokunduklar kalplerimize kokular balayan yorgunluk bir kalp ars oluyor bazen hayat dediimiz mavisi pasl bu kuyuda tek tek tekleyerek iirimiz

Blent GLDAL SOFRA

arabn ve iirin sofrasndan havalanan kular dinle Yeil yamurlara evir ksmelere duran gk bakn Ku terken kadn glerken gzel lmden tesi mor birer salkm Can suyu uunca zdek bandan topraa dmlenir akn iplii Bir gln yapranda ya da sapnda biim seer zne yeni bir trk Huzursuz bekleyite yorgun gz atlarm o gelincik tarlasndan kim gemedi ki Sabah m olur akam m ya da gn ortas yeter ki arabn ve iirin sofrasndan kaldrlaym 13

Bar ZDEMR VEDA

dkn gln hzndr geceleyin alar/da baln yollamak dkn balk acl geceleyin alar/da glyle vedalamak solucann vedas toprak kokan yurduna dndrmez kimseyi Mntehir mi olmal

POETKA / POLEMKA Cihan OUZ

Heves de Gitti Adna ister Somut iir deyin, ister postmodern deneysel dizeler. Heves dergisi etrafnda kmelenen o gen isimler, edebiyat dnyamzn ksr dngsne mdahalede bulundular. Bakmayn soluklarnn 26 say yettiine. Toplama vurursanz, edebiyatmza ka isim kazandrdn greceksiniz. En bata Utku zmakas. Heves taifesinin iinden o yata bir eletirmen kt. Sonra Asl Serin, mer iman, Mehmet ztek, mer Aygn, Nazmi Cihan Beken, Ergun Tavlan Niin bitti o serven, neden o gl kadro derginin yayn yaamna son verdi, bilmiyorum. Edebiyat dnyasnn dedikodu mekanizmasna yllardr kulak tkadm iin de inann merak etmiyorum. Ama derginin ancak son saysna bir iirle yetiebilen bir air olarak iim cz etmedi desem yalan olur. Hevesin Austos 2010 tarihli son saysnda Mehmet ztekin Trkiye Byk iir Meclisi 2012 adl iirine apka karmamak mmkn deil. ronik, muzip mi muzip, belki ok znel ve poetik dnyamzla ilgili fazla kiisel ama hayli provokatif bir metin. Olcay zmenin Krl Kavat iiri de ayn lde ironik ve hayli cesur dizelerden oluuyor. Sonunda Olcay da bizim mahalleye kapak att; argoya dayad srtn: Biri bi kebanda bi avuu tokatlyordu Yuh, kadnlar askerlikten soutacaksn dedim. Sanki halkm kin ve dmanla sevk etmek ister gibi! Hey cinsel amigo! Varlkn Eyll saysnda Emin Kayann Saydm iiri ilgin dizelerle rl: diviti hokkay saydm kd yazy saydm / sonsuz uzad dudak ucumda boluk / kapattm ikircikli sesimi / ok eski aynalara bunu sr saydm. Asl gzel iirler Akky dergisinde. Genel Yayn Ynetmeni Gven Pamukuyu kutlamak lazm. eref Bilselin Dersim ve Olum iirini kskanarak ve gpta ederek okudum: bu rmaklar sar ocuklarn iinden akar Sabiha Gkene inip kalkarken, kanadnn dousu yanm kular dnrm su diye sayklayan bouk gnler iinde analarn gzlerinde sndrlm ocuklar Byk aalar altnda bu rmaklar sar ocuklarn iinden akar krlr htralar, baklar, cep aynalar krlmaz m analar, kzlar, mor cepkenli delikanllar kaslar geliir cumhuriyetin. eyvallah! ahland cmle vatan 14

iir rejimimiz fen olsa ne kar! topramzda kan ile malldr hfza-i beer yetmi ksr yl geti olum, bunca mezara, serinlik olsun diye bir yaprak dmedi insanlmzdan. Hseyin Pekerin torunu Deniz iin kaleme ald Deniz in Sylenmitir iiri ise hem ili, hem iten: imdi torun Deniz yzme bakyor hasar danman bir bak! atlar kinesin istiyor rmcek adam usun! dede gtr beni markete bir ikolata var istediim, kenar yok o kenar, hayat dersinden Szckler dergisinin Eyll-Ekim 2010 tarihli saysnda yaymlanan Ersin Salmann Sabah Kular iirinde i actc dizeler var: Heybeli-Kabata vapurlarnn mahmur sabahlarnda hi yoktan aforoz edilmi bir avdeti kusun sen i boaltlm ruhban okullarnn dkk svalarndan nafile dualar fsldayan Sincan stasyonunun Austos 2010 tarihli saysnda Emel Gzden yine muzip bir iir var: Modern Zaman airi. Yaknmalarnda birazck hamaset izi grlse de, ilgin bir iir: Eskiden ocuktu air. Bugn air bym de klm, sinir! ok yazp az yaard eskiden air. Her eyi tatmak istiyor bugn air Yasakmeyvenin Temmuz-Austos 2010 tarihli saysnda, Ykdm iirinde diyor ki Murathan Mungan: iirimin kemik yanda sakl / ka kez gelip gittiim dnya. Ve Mete Ercisten ilgin iki dize: kresel aklar namna, kapatn, klar kapatn da, / kimse kr olmaktan utanmasn, allah akna. Hahainin Temmuz-Austos 2010 tarihli saysnda rfan Yldzn Dalgalar Uzun Olacak iiri dikkat ekiyor: ka kere kar yaarken buluta ktm / hava boluklarna, / souk katlara / gnein azaltsna // dedim ki / aslnda tm iirleri istanbula yazdm. zgr Edebiyatn Eyll-Ekim 2010 saysnda Mehmet akrdan gzel iki dize: bir mrmde ocuktum / bilen kalmad artk. Dergide, Onur Caymazn Eski Bir Albmden On Fotoraf adl iirinin finali mthi: fotoraf ki tetiini ekmek zamann Ne yalan syleyelim, ok kskandm! Gltekin Emrenin Sen yoksun iirinde ince bir trajedi iinizi actyor: Yokluun bir tnelde / Kapal kalma korkusu.

iiri zlyorum dergisinin Temmuz-Austos 2010 tarihli saysnda Gkenur .nin mkemmel bir iiri var: Yara zleri. ocukluundan balayarak yaralarn sralyor. Gerek imgelerdeki gl ton, gerekse eretilemelerdeki ustalk asndan imrenilecek bir iir: Bileinde, iki yara izi daha var biri onyedi yanda ahmet ilekle kan kardei olurken, ilekin kelebeiyle kesmitiniz bileinizi, parmanz kanatmak ocuka geldiinden. Bir dieri hemen onun yannda bir kertenkele iskeleti gibi yor ki ismi sende sakl, diyelim, kan kardei olmak istemitin bu kez de gkyzyle. Kitap-lkn Eyll 2010 tarihli saysnda Hevesilerin toplu geii var sanki. Sz vermiler gibi, Mehmet ztek, Fahri Gllolu, Asl Serin, Ali zgr zkarc ve pek Seyalolu orada. Garipsemedim dersem, yalan olur. Yine de Kitap-lkn kimyas o isimler sayesinde biraz deimi sanki. Asl Serinin Baba ben air oldum iirinde ilgin alegoriler var: eer airseniz barnz delen tatan arnza arnza bastnz frlattnz, yuttuunu, yonttuunuz drmek iin yrtldnz ta, tatnz her iire lazm baka bir ta, aka ta trettike argo veya kaba szck bu ta tuzla oalan oaldka yakan arm bol ta gibi iirlere art bir ta, frlatp aynalar krdnz Hrriyet Gsterinin Yaz 2010 tarihli saysnda Messer Yeniaydan arpc bir dize var: lm, tanmadn bir annedir. Kk Bir Yaknma Yaz boyunca onlarca edebiyat/iir dergisini taradktan sonra vardm sonu u: Maalesef airlerimizin byk blmnde, hele hele usta diyeceimiz airlerde en ufak bir heyecan kalmam. Yaymlanan o dizeler yazlmasa da olurdu. En kk bir metafor, insan arpan youn atmosfer yok. mge yoksunluu bu derece mi dk olur? Korkum, arkadan gelen airlerin o dizeleri l alarak kendi yazdklarn matah bir ey sanmalar! Haksz da saylmazlar: iirsel ya asndan orta kuak saylabilecek 50li-60l yalara gelen airler ne ac ki jbile hazrl yapar gibiler! in trajik yan, o iirlere kucak aan dergi ynetmenleri de, ayn heyecan yitirmi olsalar gerek, belki de onlarca iyi airi eleyip sayfalarn sade suya tirit dizelerle dolduruyorlar. Tek bir arpc dizeye rastlayamadm dergiler oldu. Yahu, airler elbirlii etti de kt iir yazmak iin yara m girdi? Kalbimi izen Dizeler

Ula KARADA SPANYOL KIRMIZISI

lhan Cihaner ve ailesi iin

1/ Geceden bahsediyor-bahsediyor da ispanyol krmzsdr mcadele Bakn size bir ey syleyeyim, zgrlk neticede, zamankokan bir-ey-dir. Selefi denebilir: sessizliimi bozan merhamet, bizim Herkesle bir alp veremediimiz var sonuta (pruva savunmasnn -kaytlara gemeyen- ilk cmlesi) Kl dryor eksiltmeden kavmini Bir kyda insanlar her eyi yakp yktlar ktidar ekidzeneyin baka mezralara kaydrlr Alerjik hassasiyetleri varsa cemaat ne yapsn Bazlar bozuldu bu duruma oysa biz ne zamandan beri gzardk kallavi sarmtk sigaramz stelik ki yana alsn kollar ayya olanlarmzn Bamza bir de bu kt sonra biz Bachhsn Asasna* benzettik sizi bilmem ama hakkmz Vermek lazmd dorusu Kaygulu-attar Mahalli gizil Kle bir isyan yle ya da byle Ahirzaman-yekvcud 2/ ilk karanla kt yerekimsel kredi Gk Yz st diyorum- bedene derc ediliyor avaz Ve bir o kadar sar bu glgeler tanrm! PRUVA SAVUNMASI: m dehlizinde yazlmtr tarih birlikte anmsayalm srtst m dtyd cirme yrrlkteki vahiy? bilincim sayn baylar bu noktay dikkatle dinleyiniz[bilincim lml klmaktadr her trl karanl, esrik bir kprt [eklinde tezahr etmektedir ne yazk ki kerh ve tiz (burdan sonras benim de houma gitmiyor ama sylemek zorundaym) Bir devlet boluunda esir tm bildiklerimiz 3/ atmz ilk sayfaya ayan siliyor gkyz

. Tanr yoruldu, kuu amansz bir hasede bouldu suya

kar / Kurun askerlerin cenazesinde sadece devlet vard (Ayhan Kurt, Yenilmek ve Eve Dnmek stiyorum, Hahai, Temmuz 2010). cihanoguz@yahoo.com 15
*Baudelairein bir iiri

Mays - Temmuz 2010

TAA BALARIM ZAMANINDA BR ARAYI VE SIINAK ZLE OLARAK: DENZ Harun ATAK
Szcklerin anlamlar yoktur, kullanmlar vardr. J.C.Giroud

Kerim AKBA EDEPL GTMELER ANTOLOJS

boazdan atlayan kr bir antikac gibi geldim insanlarn ankaralaryla urayorum biz burada geceye gece diyenlerdeniz nk kadar yalnzm yle sabahlar biliyordum onca omuzlarn hepsinde birer ay bahesi huzuru elale. istediin ehri al gtr dedi yzne yzm istediin kabuklarn gmebilirsin beynime bedenim ellerinin nezaretinde dua ihtiya. yaralarm saramadan balayan yaralarn gibi avutuyorum tenimi gllerinin tabiatyla urayorum gndz byle ileri oluyor yaral kaldrmlarnda gpe fakat yalnzm gzel isimleri balamz alelacele bedenimize bayramlar sadece alan arklardan anlayan biri ile sabahlar biliyorum diyorum sabahlar biliyorsun bayramlar sadece alan arklardan anlayan biri ile cumhuriyetler biliyoruz boazdan atlam mola ifade, ki dahas gkyz cinnet temeli edepli gitmeler antolojisi seni alp benimle birlikte kartrsam kalabalklara gibi umutluyum insanlar uratryor ankaralaryla saatlerce gece de bize gece diyemeyecek nk kyasya yalnzm.
___________________________________________________ ki: airin deniz izlei zerinden ereveledii, inmeye alt derinliin iirleridir bunlar. Bu derinlikte iindeki le yneliini de okuyacazdr: Aryordum denizin basamaklarnda / imdeki l. Modern kent yaantsnn kaotik ve yorucu kouturmalarndan sklp, iindeki le ynelen, o lde kendi zbenliiyle bulumaya alan birey, iindeki tekiyle yzleebilmek iin aynalara da snacaktr: Deniz kocaman bir ayna. Ne var ki: O lmcl Pars, yine karsna dikilecektir onun. lmn dayanlmaz arlyla yzleecektir hep. Bu noktada, yine bitkin ama bilgece: Ah, ite unutmak yaz, kr zaman, / ieklenen suyu, kar sesini, byk gzleri / Hzla geliiyor varoluun acs / Bir bakmm doumun olmu / Yengisi lmn diyecektir. Taa Balarm Zamannda deniz, bir anaizlek olarak airinin varoluuyla kopartlamaz bir baa sahiptir. Modern kent insannn karaya hapsedilmiliinde deniz, gizemiyle ve derinliiyle aire bir snak imgesi olarak belirir. Denizin ars airi ve tinini kendine davet etmektedir. air orda, kendi mutlak varlnn kalplarn ap uzamsal ve zamansal boyutlarn dna srayacaktr.

Taa Balarm Zaman 18. iir kitab Ahmet Adann. Kitap, 2009 ylnda Metis Yaynlarndan kmt. 3 blm, 32 iirden oluan Taa Balarm Zaman, varoluvarlk-hilik ekseninde bir Aray kitab: Varolu skntsyla bouan bireyin, lirik sorgulamalarla yaam ve lm, insan ve zaman anlamlandrma abas. Ksk ama marur, bilge bir ses tonu hkim bu sorgulamalarda. Zamann hilie srkleyen engellenemez akna yaplan naif bir itiraz ve direni omurgas da diyebiliriz. tiraz ettii, kabullenmek istemedii kat gereklikten kamak deil, o gereklii paralayarak bir dlke aray grlyor iirlerde. Zaman rahvan at gk atnn derken air, zamann mutlak ak varln bozgunudur. Bozguna direnebilmek iinse zaman durdurabilmek adna taa balayacaktr zaman. Gel gr ki hemen sonra: lm tek yasasyd yolun diyecektir. Yol imgesi kitap boyunca, hem zamann aknn gtrd hilik, hem de -hilik karsnda- varolutaki sknt ve kaostan syrlp Denize ulaabilmek iin klan aray olarak okunabilir. Aray, deniz izlei zerinden de pekitirilecektir yine: Bu bir yoldur, yolun balangc / Tarihin kara tandayz. Bize / Yok yle bir lke, diyorlar / Deniz altnda. Yol ve zamandaki srkleni, airin yoklua yrydr ayn zamanda. Bu yry boyunca izini sren Parsla lmn soukluunu hissedecektir hep: Benim yoklua yrym, / Hilie kanm onlardan. Denizin kapsn / Araym yllardr. Sevincin ekici, / zncn naca arasnda zlsem de / Yllardr, yollar alr yollar kapanr / Pars izimi srer. Bir yolu tamamlarm / durmadan. Yol ve zaman durursa, srkleniin acs da dinecektir. Bunun iindir, -zaman balamann yanndazamanszl aralayabilecei bir evrene (dlke) snacaktr. Sryani bir bilgenin dne kulak vererek: Denizin zaman yoktur yazp, denizin derinliine sarlacaktr. Hiliin eziciliine kar tek seenei budur airin. Yalnz deniz bir ka imgesi deil; bitimliliinin farkndalnda ve varoluun trajik karakterini kavrayan airin -her eye ramen- yaamn derinliini aktarma nesnesidir. Buradan hareketle Deniz zerinde biraz daha younlaacak olursak; deniz szcne kitaptaki kullanmlaryla bir izlek, hatta anaizlek grevi yklenildiini sezebiliyoruz. Szck saymndan ilerlersek bu savmz daha kuvvetli dile getirebiliriz. Taa Balarm Zamannda yer alan 32 iirin 29unda Deniz szc 97 kez kullanlm. Ayrca 3 iirin isminde (deniz, Yine deniz, Deimeler denizi) ve bir de, kitabn ikinci blmn ayrrken kulland dizelerde (1 kez) olmak zere toplamda 101 kez yer verilmi. phesiz bu oul kullanmlar farkl anlam katmanlar katyor. Kitabn ilk iirinin ilk dizesini ve bu iirin son ktasnn ilk dizesini paylarsak, kullanm eitlilii duyumsanacaktr: Deniz dedim o byk yanlg Deniz dedim o byk szdizimi. Taa Balarm Zamannn ikinci blmne baktmzdaysa, Derinde I, II, III ve IV isimli iirleri grrz

16

Suat Kemal ANGI BENJAMN RYASI

Bazen allak bullak olur dnya. Bir el bir ele deer, bir kap bir avluya alr, yrtlan kt gibi kanar, haritann yrei. kizini korumu midyeye minnetim. zledii batktadr, akl, yrei, kemikleri. Bin yldr, teni. Suyu sevesi gelir, kprnn kiriini tutan dikiin.

M. Sinan KARADENZ YEN KITA ATLASI

yepyeni bir kta dn yerlileri olmayan seni grnce genileyen, oalan kck bir kta nesine dokunsan pamuk gibi, srsan rya seni beklediini dn milyonlarca yldan beri kucakladn biriciim, babacm! dediini elmalarn dn krpe btn yemilerini azndan kayp giden stl bir salebi nazik yapraklarn dn ieklerin, saldrgan scakta srtn gnee verdiini, atee... o kta iin senin iin yere atlan ipei, sevgiyle kaldrdn krtrmaktan korktuun yanaklarn dn slak dudaklarnda tanrsal azab sevginin ayrlrken kylarn, yavru maymunlarn ptn dn pusulan onda unuttuunu, gerdannda bir denizin o ktay alattn, korkuttuunu lde bir avu suyu kleopatray'a tadn dn; en zor olan sevgiyi kefettiin o ktaya sensiz bir iklim sremeyeceini, sen onsuz edemeyeceini tanmsz kokularn dn, yan filizlerini sabahlar yzne vuran bir ocuun minik ellerini o ktann hi grlmemi rmaklarn, ilk szlerini dn seni eriten bir snn nazik esintilerini gemilerini srerken uzaa bir ktay boaltp bir hzn tadn dn iinde, karanlk kavutuunda iine dolan tepeleri, sabahlar krlgan bir kedi yryn setiini yanaklarndan bir ift gzn dn dn, karanlk okyanusta umarsz senin pcn mavi, mehmeti geldiii! deyiini dn seni dnya bilen bir ktann sevecenliini edemezliini bir ocuun ayr babasndan bir babann ayr edemezliini, onu bekleyen ocuundan.
Niksar, 29.07.2010

Rahmi EME KIRIK ZHNLER SAHAFI

gzn buusu, omuz la rn dan sarkyor gnn iine. tozlu bir yz eskimesi, pen ce re ne dadanm. eskidike biriken raf hizasnda kitaplar. unutulduk diye bo kalm mektup zarfnn kederi. hepsini sulamaya ka yamur yeter. gz bir uultu halinde yaza nokta gibi duruyor telala geiyor kitaplarn uurumundan drt mevsim. sahaf, eylerin okluundan eylerin okluuna gidiyor, avularna bastrp yznn krkln. 17

Necdet DMELL GRAMAFONDAK BALAD

Satlk bir piyano gibisin, yllardr alnmay bekleyen. zerinde Beyer metot, ocuklar ldren khne bir Irish pubda. Aplik lambalarn katlettii lo ortamsn, penceresiz. Bardaklarda stout biralar younluuyla boazdan gemeyen, kpksz. Bense bir gramafonum, en gzel keye konmu. ne altnda gezinen bir 45lik srekli taklan, unutulmaya yz tutmu.

HSEYN KSE: ORADA OLMAYAN ADAM Mazlum VESEK

Erzuruma yolu denlere, Erzurumdan aklnzda ne kald diye sorulursa muhtemelen ifte Minareli Medreseden, Kmbetlerden, Palandkenden, ehrin tek merkezi caddesi Cumhuriyet Caddesinden, Ca Kebabndan sz eder. niversite yllarn Erzurumda peynir ekmek gibi yiyen naizane ben, bunlardan ok, be dostu sayarm. Bu dostlardan biri deerli akademisyen, air yazar Hseyin Ksedir. Hatta bugn Erzurum denince aklma Hseyin Hoca geliyor, desem abartm olmam. Neden mi? Bir dnsenize, tek caddesinin ad Mecburiyete km, tek tiyatro sahnesi olan Devlet Tiyatrolar ldeki vaha kadar kymete binmi bir ehirde Ylmaz Gneyden Hikmet Kvlcmlya, Brecthden Orhan Asenaya, gler yzl sosyalizmden proleterya diktatrlne, Dinamo Kievden Galatasaraya birok eyi konuabilecek bir insanla tanyorsunuz. yle bir adam ki bu adam, zengin kahvalt sofrasndaki sohbeti ve kar altndaki iir konumalarn ok sever. Anteplidir kendisi. Antep deyince elbette Karaylan, ama ille de Onat Kutlar ille de lk Tamer Hseyin Kse en ok lk Tamerden izler tar Hatralar seven, dostluklarla ycelen hatralar anlatmay seven Hseyin Kse de aynen yle. Cokulu, iirlerinde yol arkada arayan, bir bcein kavgasn insan fotoraflarna ilitiren bir air. Getiimiz gnlerde Ksenin yeni iir kitab, Orada Olmayan Adam Artshop yaynlarndan kt. Daha nce Hznl Evler Kraliesi (1998) kitabyla Arkada Zeki zger iir dln; Mahvedici Melekle de (2003) Orhon Murat Arburnu iir dln alan Kse, bu sefer kendi deyimiyle, onu yazmaya mecbur eden filmleri msralarla bize izletiyor. airin bir nceki kitabnn adn (Mahvedici Melek) bir filmden aldn burada belirtelim. Orada Olmayan Adamda yer alan 26 iir Trkiyenin ve dnya sinemasnn farkl filmlerine yazlm. Btn sanatlardan alaca olan sinemaya belki de ilk bor demesidir Ksenin yapt. Ve elbette hayatnda yer edinen filmlere vefa borcu Kitapta yer alan ou iiri gece yars sohbetlerinde, sinema tartmalarnda dinledikten sonra o iirleri bir kitapta bulup tekrar okumann keyfi bir bakayd elbette. rnein, kirudaki cokuyu arasam nerde bulacaktm: Vatanabe, yolcusun ya / Yazgs yolcuyu tanrsa / Hzn ine deliinden, acem hallarndan geirir / Yan yollara, kestirme zamanlara alr / Yanl duvarlara arpan glge (s. 58). Ardndan Sarho Atlar Zaman ocuk iilerin snrlar boyu yalnzlklar ve yolculuklar. iire gemeden Glten Akn konuturmu Kse; Yalnz atlar yklr dzde suya zlemlerinden. Sonra, filmin kk kahramann konuturuyor. () Yolda bydm ben, ikilli / Obua alglaryla () (s. 41). iirin devamnda corafya betimlemesi, () Sarhotur, / Atsz halatsz / klm tepelerin / Gkyz. / Dayanaksz, nzll / Bir bedenin gndz rpnnda / Srmeli baklarla / yen krdevleri, / Srerken sevin uykuda / Taze ellerden yanaklara () (s. 42). Dikkat edin Krt evleri deil, krdevleri air, snr boylarnda hayatn byk ykn srtna alan Krt ocuklarnn sert olan t sini yumuatm. i ocuklarn ezikliini, yalnzln ifade etmek istercesine. 18

Yako ASDESO GE SYAN

kovulmadk cennet kalmayana dek elma toplamalydk belki de Adem drts, ama bir rmak vardr elbet sakar talar da sektiren barnda sen! yldrmsz gkyz erefine kaldryorum btn yamurlar okyanuslar erefine, evveli kadeh yaparak gln gnahsz bir tokluk oluncaya dek aramzda iki nebi boluu

_____________________________________
randan Almanyaya uzanyor airimiz. Duvara Kar var karmzda. Avunmay bilseydim / Bu apraan hayali anaforu genliimde / Gebe bir hznle demeyi dnmeyecektim () / Uyandrsan dnmeyecektim / Aina bir melalin yerine biriktirdiim bu hznl yerler / Ruha kmaz sokaklarn baz enkazlarn eklendii / Bu iinde alayn asrlk adr / Bu zehirli zakkum olamayacakt () / Bir de Safiye Aylalarn boaza kar / Boazlara krk dm syledikleri ark (s. 54). Masumiyeti sever Hseyin Kse: Irgalanm muhitlerde / Hametli hnkr, / Hazzn ince tlnde / Eskiyen peri / Alm hevesini / Aktan dostluktan / () rselenmi muhitlerde / Hametli hnkr, / Akn haz geitlerinde / Eskiyen peri. () Bir ece deilsen/ Bilmece deilsen () (s. 49). Ama Kaderden de kopmaz airimiz, () Ad Uur, ad ur, ok bilinen bir sr / Kelebektir, hayallerin umayan tozlar / Sise konan yollar upuzak ehirlerin/ () Buras mr trps, uras srat kprs, / Ge geebilirsen karya Bekir, / Durmu bir merdivenin altna izlerken uyann gurbetin / Darda/ Kalbinin/ Bakyan an (s. 15). Mahvedici Melek kitabnda Otel odasnda bir Zebercetin knal yalnzlndan sz eder Kse. Anayurt Oteli filminin byleyicilii onu kesmemi olmal ki, bu kitapta da Anayurt Oteli iin de bir iir var. Cmle konaklardan daha salamm / Cmle kalardan daha korkak (s. 65). Kitaptaki msra bercesteyi soracak olursanz, bana kalrsa yine Anayurt Oteli iirindedir: Adm / Zebercet / Benden / Sonra / Btn / Otelleri / Dnyann / Madmak! (s. 65). Evet, gerekten de filmde oteli yakmayp kendini asan Zebercetten sonra dnya Madmak Otelini grd. O yangndan beri dnyann tm otelleri Madmaktr. Hseyin Kse, bir ithaf airidir ayn zamanda. Sevdiklerini ve dnyaya iz brakanlar unutmamak acelesindedir, telandadr. Kitabn son iiri, lsem ayptr, sussam tehlikeli: Bir k denemesi acdan Metin Altoka adam: () Mezhebimsen, beni gecenin hrgcne vur / Bedeviysen, yetik hisselerin hesab / Siyahi bir l gneinde ufalansn / Oul eskiten alk kovann olsun / Aclar balnda kiracysan () (s. 68). Evet, baka sze gerek var m? Bize film tadnda seyirlik iirler okutan Ksenin yreine salk.

Melek AVCI Y KADIN

savaa hayr sevgilim bir ara verelim mart bak geiyor vapur tklm martlar sarholatryor sus kondu bayramnda azmz binalar devleiyor boanyor ve evler ykntlara be yoksulsuz imdi damlar iyi mi ara diyorum iki ak olsun o ksa boylu mrn bana arlayor stelik muayyen dneminde hayat yani t desem akyor bir de zerimdeyken gr <bir eyi ok svince devamn eviriyorlar> hi gstermiyormuum ama dma domu iinden gle gle by sevgilim

Arzu EBAH SERENCAM

..vakitsiz suikastti gzleriniz bu bahar iimdeki itaatkr [kadna ama sadece gzleriniz. stelik sizden ve ne denli [g/izlendiinizden habersiz.. l salkm saak bymenizi izledim gnbegn sakllarmda kk salmanz szya. yarayla sevimenizi. ilimenizi naka ll asi bir rmaa dnt kimi zaman yokluunuz ah! yokluunuz kimi zaman evreni aklayan o billur damla kimi zaman da kan oldu kanavieye tutkun kasnamda ki siz yokluunuzdan habersizdiniz damladan. aktan. kasnaktan hatta kahve tadnda kaplarda kalakaldm hatrsz gnlsz ve raklarda aslsz zamanlara yazldm ya dudanzn kysnda sus oldum bu bahar tortusuz fallara btn aynalarda ve srda ve camda ve hatta bolua yklediiniz mnda yokluunuzla suspus oldum. ezberlediim onca tanrlardan daha soyuttunuz oysa daha kusursuz btn kadnlarma bulem lll zleyha'ya da ksa imdi gn ve gece ellerinde birer nlem asla geri dnmem gzlerinizden
zeugma, mart ikibinon

Seda ER NDUSTA EL
Ve solan bir gln perdeledii astarsz gereklik Duy yakarlarn! Ters aan her lalenin kaderine bir diyecei var knt ovalarda aradm kanm sulayan nesli Koulsuz dinginliiyle yeile durdu gzlerin anszn Ka kez diledim yakarlarn iitmeyi, ka kez dinledim Brelden Ne me quitte pas Patetik dokunularla serpilen tohumdun sen Boy verirken en aykr duruunla topraa Aydnlk arsn yinelerdim sesinin Geit vermezdi yaananlar ikimize birden. alarn yangnyla ykanan utancm En derin yerinden sancyor kesik yaras Btn kelerimle tutulmuken mesken Ayrmnda deilim henz gerein grnmez eli ndusun kar boyunda rastladm en kutsal yanna el restletik nce. el sessizlik ekildi knndan geriye. el sessizce ekildik birbirimizden geriye. Bir kirli taknlkt bu, ortada braklan kan Derisi yzlenlerce 19

Sevl GNBAL AVLU

Ve ite bir kez daha yrdn yolu Uyandn, kurdun dzenini Tarlan srdn, evin bereketlendi ehre dndn Seni bildiler. Tasalanma, eskimez ormana kurulan adr ark renir, misafir uurlarsn yine Bilinir avluda hayat var abuk kaynar insan Bilinir, kilitli durur ocuklarn giremedii byk oda Tavann uyandrd mabet Eelenmi toprak, rahatsz yuva

KARAGZ GENLK GC Ali SINGIR

Karagz dergisi adn teden beridir ki duyar idim. Bana bir kltr dergisi gibi gelir idi. Topraa ayak basmak, zerinde kalgmak, onu izip ekiller ortaya karmak da kltr deil mi idi? Kltrden bol ne var idi ki. Bunlar sanat ile ilgili kltr kast ediyorlar idi herhalde, ama ona da ynelecek ilgi yo idi bende. Byle byle bu dergiyi kendimden uzakta tutmu idim. stelik bu yayn yarsyla Temaa dergisi diye sunuluyor ve ben Karagz temaa etmeye heves de duymuyor idim. Bu sefer herhalde austos scaklarna rast gelen Ramazann etkisiyle sonunda bir tane Karagz dergisi alvereyim dedim: Temmuz-Austos-Eyll 2010, Say 12. Pfr pfr esen ulu bir narn altnda sayfalar evirip baktm ki yahu bu basbaya bir iir dergisi! Her dergi szcn dertgi yazp tyi silmekten de bktm bilgisayarda. yle kallavi bir yazar olsa idim, szck szc dahil, pek ok szc dilimize kazandran merhum Melih Cevdet Anday gibi, ben de edebiyat dergileri iin parmaklarmn otomatikman yazd dertgi szcn nerir, bunun tutunmasn salar, sorunumu kknden zm olur idim. Ah ki ah!.. Sadede geliyorum: Belki Karagz karan ve genlikleriyle pek vnen bu gyabi dostlar iirin gnmzdeki halini seyretmeden gemeyin, demek istemilerdir cmle leme? Belki de derginin ilk saylarnda temaa edilecek manzaralar yaymlanmtr? Bu saynn sonlarnda iki sayfalk bir fihrist var, belirtmeyi unutmular ama herhalde 7.-12. saylar kapsayan ikinci yln fihristi bu; nceki saylar gze arpmyor. Dergininin baz yazlarn okuyunca fark ettim ki meer Karagzde iirleri yaymlanan gen airlerin tantld bir say imi bu. Teknik direktrler ya da antrenrleri Hakan arkdemir (1971), Osman zbahe (1971) ve Serkan In (1976). iirdir, denemedir, yaymlanm epey kitaplar bulunduunu rendiim bu lnn al szlerinden sonra Karagz Genlik Gc olarak sunulan ve uzun syleilerle iir grlerini anlatan 10 gen air doum yeri ve yllaryla unlar: Evren Kulu (1982, Kars), Yavuz Altnk (1980, Erzurum), Ouz Karaka (1981, stanbul), Enes zel (1988, Karaman), Berk ybar (1982, Ankara), Emre ztrk (1991, Konya), Cem Kurtulu (1985, stanbul), Musab Krca (1982, Adyaman), dris Ekinci (1978, Sivas), Erman Akay (1982, stanbul). Bir de ykc var ilerinde: Beran Durmu (1988, Nevehir), Kiisel syleisi bulunmamakla birlikte sunularda bir de Vural Kayann (1975) ad geiyor. 11 kii olunca bir futbol takmn akla getiren airlerden kitab yaymlananlar da varm: Vural Kaya, Renga; dris Ekinci, Uyku Kuu; Yavuz Altnk, Makyaj Hatas; Ouz Karaka, Kahraman zerine Dersler; Evren Kulu, ete Kurma Hazrlklar.

Yamur MERCANOLU GAFSA

Eriecek kadar kendime uzak olamadm bir ben daha var da tepesinde, namlu ucunda kamuflaj renginde ebkem Ah cinnet ! bir ldra lk ahengini yitirmi o Dengbej 'e zlem iir ile gz arasnda gelip giden izdiim Kendimden Evren Kendimden patikalar Kendimden evler Kederli berberler, su yolcular siyah-beyaz fotoraflarn siyah kalanlar Kendimden derinimi saklyorum bu yzden tebeirden hayaller iindeyim benliimin hafzamda henz olmayan suret hazsz bir srnceme dahas bele bir kimsesizlik adresi ben - siz mektuplar , derin admlamalarn eikleri ve benim gzel repliksiz ak izleim syle: neden glgemde bo kalyor bedenim?
21 Austos 2010

_______________________________________________
Karagz dergisi, bu saysnda, ilk kez iirlerine yer verdii baka airler de sunuyor: Abdullah Faruk Gnll, Rafet Arslan, Abdulkadir Akdemir, Biricik E. Doan, Cihat Duman. Ben bu airlerin ve iirlerinin yorumunu ahir zaman iirini yakndan izleyenlere ve byk harfli Zamana brakrken, Berk ybarn Kaplan Dvmesi iirini anmak, koca derginin tek kadn airi Biricik H. Doannn Hi iirinden birka msra alntlamak istiyorum: hiin duman olmaz / ve hiin ei benzeri bulunmaz / akademi dl bile var hiin / gmten kirazlar amerikan borsasnda hissesi / kpkten kadehleri var atladka szdrmaz 20

Oytun TEZ NCE

gecenin kabuunu soyup daralyor kimileyin sabahlyor boaz, su arp tnsnda, azimli okama, gnar ka konuyor tmden, siyah bir his szyor durma. sz. yola koyul ben inceciklerden geleceim, size asla nasl da olmuuz, nasl da yok deiliz biz onlar deiliz sivri dleri bilemekten stmz bamz aytozu, kim bilir, hangi kz kld, bizim ocuk afacan m hl elenmezaylgecelerde | peki, eelenmezamandaniska sneyim danm, yalnzm, avcym hep tuzam ben inceciklerden sesleniyorum llerim siz anlayn.
06 Mays 2010

Bilal YAVUZ ACILAR PORTALI

1. Kalemle aklan bir avu ivi Actyor yreimin gneydousunu imde grnmez corafyalar Ve yaama()k Yeniden yorumluyor kalesiz kentlerimi .. 2. # orada bir ky var uzakta ^ bu iirin harfleriyle doan . iimizi actan ve damardan , bir | | ehir douyor * ve | | uzak m uzak ; ok uzaklarmzda bir ehir imdi bu iir O araba oluyor O sesten harften soluktan .. ...... 3. ve aclara biniyoruz tek k e l i m e y l e n e eksik ne f a z l a t a m takm acmz netten / comdan o k uz ak t a portalmz ....

Serdar HARMAN IKNAME Ik, 1

Mevlanaya

Mehmet GRGN BEKLEMEK, SONRA VAZGEMEK

Beklemek: kentin duvarlarnda aan iekte Beklemek: ili arklar eliinde, gecede Beklemek: uykusuz kalm ocuun baknda Beklemek: barmadan, uyandrmadan simitiyi Beklemek: huzur iinde, terleyen anlar dnda Beklemek: kutupta, buz gibi, lk olan mavide Beklemek: insanlar arasna kararak, irkilerek Beklemek: Salihlide, sanki sahil kenarnda, siyahi yalnzlkta Beklemek: Kaan, gnn iinde ekiller alarak, ekerlenerek Beklemek: nar altnda, elik yalnzlkta, iek elikide Beklemek: sorunlarn bitmesini, hayatn dzelmesini- sonra [vazgemek Beklemek: siyanrn sonunu, rzgrn cokusunu Beklemek: ieklerle karlanmay, gklere karlmay Beklemek: bir kentte, kedini koynuna alarak- bahende Beklemek: Eylln gelmesini ve hi gitmemesini Beklemek: zmlerin ermesini, kurumasn, para etmesini[evketin sevinmesini Beklemek: eriyen buzullarn doldurduu hznn tamasn Beklemek: bardaklar elinde- elinde krlr m Beklemek: lkla, idemle, demle, incelikle, ekerle
12 Austos 2010

azmda bir glle sustum azm azyla kapayan bir glle ellerimi unuttum, azmdan ieri konuan bir glle kulaksz duydum var myd ayaklarm azmda bir glle sustum azn azmla kapayan bir glle

Ik, 2
bn-i Arabi'ye

kseler Var / kseler kselerde delik var / kselerde arap var / araplarda delik / deliklerde saki var kseler Var / kseler kselerde arap / kselerde saki var sakilerde delik var / kseler Var / kseler saki kokusu alp boluunu dker kseler 21

Bir yk

TREN BLET Mehmet NDER

ok keyifli geeceini dlediim yolculuklarm hep sknt iinde geerdi. O yllarda bir fuar bayram vard. Daha dorusu zmir Fuar bayram gibiydi. 20 Austos-20 Eyll, tam bir ay, her yer fuar afileriyle donatlr, gazeteler boy boy sanat resimleri yaynlar, radyolar srekli reklam yapard. Tm nl sanatlar fuara gelir, Lunapark, Ekici ver, Akasyalar, Manolya gibi salonlarda ark trk sylerler, gsteri yaparlard. Biz de bir haftalna teyzemde kalr, fuarn tadn karrdk. Gezmekten, ayaklarmza karasular iner, dinlendirme makinelerine para atar, dinlenir, yine gezerdik. Kye dnnce de keyifler devam eder, ay boyunca fuardan alnan giysiler giyilir, yeni dnen arkadalarn anlar dinlenirdi. O gnler otobsler tek tk. En gzde ulam arac tren. Benim sorunum da bilet demeden yolculuk yapmak zorunda braklmak. lkokulu bitirip ortaokula kaydolduum yld. Tren duranda komumuz inasilerle karlatk. Ky dura olduundan bilet sat yok, ierde alnyor. Annelerimiz, onun ablas, benim iki ablam trene bindik. Annem, her harcamay gk demeden yapt halde, sra benim bilet parasna gelince Zerre kadar ocuktan para m alnrm! diye tutturuyor. Artk bana den grev, anneme bilet paras detmeden zmire ayak basmak. inasi benden olduka iriyar olmasna karn hibir sknts olmuyor. Trene bindiimiz anda bir yerlere kayboluyor, son durakta Peh! der gibi ortaya kveriyor. Biletmi biletiymi, onun kapsama alan dnda. Hi tankl yok. Her yl bilet savalarndan utku ile ayrlmak iin savamak bana dyor. O yl da ayn oldu. Ben trene binene kadar, o binmi de saklanm bile. Az sonra benim bilet savam balayacak. Evden tembihliyim; bileti Ka yandasn? derse, Daha yedisini doldurmadm, emmi diyecem. Bileti geldi biletleri kesecek, annem kii dedi. Ablalarm gsterdi. Sra bana geldi: -ocuun bileti? Annem her zamanki gibi, salarm okad: -Okula bu yl balayacak emmisi. Bileti inanmad ya, inanm gibi yapt: - Birazck ge kalm galiba? Ama annem de hazrlkl: -Yook, dedi, biraz hzl geliti; byle gen irisi oldu. On iki yandaki kavruk ben, yedi yana indirilince gen irisi, acar bir delikanl oluverdim. Neyse, erkendi geti, bykt kkt derken biletiyi savuturduk. Annem nemli bir zorluu yenmenin kvanc iinde; mutlu. Bu arada annemin klk kyafeti de fuara uygun, drtdrtlk. O yl evliliinin yirmi beinci yl. Yirmi be yl nce Kemeraltndan yaplan dn alveriinden mantosu yine srtnda. Ylda bir kez giyildii iin hi eskimiyor. Onlar yalnzca, fuara gidilecei zaman kyor sandktan. Mantosu, earb; tren giysisi gibi. O yllarda kentliler kentlerde, kyller kylerde yaard. Annem, bunlar giyinip kuanmazsa, kentin kapsndan ieri sokmayacaklar m sanrd bilmem? Bu giysilerin tek kusuru, yirmi drt yl nce moda olma zelliini

yitirmi olmalaryd. Ama onun gznde, zellikle mantosu, bir aheserdi. Hatta bir keresinde kadnn biri Pek demodeymi dediydi de, vnd durduydu, mantosu ok beenildi, diye. inasinin annesinin mantosu henz on be yllk olduu iin, onun byle sorunlar yok. Anneme gre modaya yakn. Ablalarn da sorunu yok. Son moda maksi etekli entarilerini daha evde giyiyorlar, dn salonuna girer gibi, atyorlar kendilerini sokaa. Hepsi de pek edal. Bizde her zamanki gibi birer ksa pantolon Biz, dedim de, bizim inasi hl ortalkta yok. Nerelere sakland ise bedava yolculuun tadn karyor. Bu arada vagonun arka tarafndan sk sk Tak tak tak, ardndan da A a nidalar duyuluyor. Seslerden hibir ey anlalmyor. Tak tak anladk da bu a a da neyin nesi. Geri askerden yeni gelen bir abi buna benzer eyler anlatmt ama buras da yeri deil ki Biletiyi savuturmutuk, diye rahatlamken bu kez, bilet kontrol balad, dediler. Tek tek biletlere bakacak. Bileti hogrl idi ama bakalm bu yle mi? inasi de hl ortada yok. Ben kaplumbaa gibi bam omuzlarmn arasna ektim, ilkokula yeni balayacak kk ocuk grnm almaya alyorum. Sonsuz heyecan iindeyim. Byle durumlarda insann kalbi kt kt atar ya, benimki iki sra gidiyor. Biri pat pat sras, teki kt kt sras. Arada arp pat kte dnveriyor. Gerekten de kukularm yersiz deilmi. Deneti de ayn sorgulamay batan balatt: -Kn bileti? Okula gidiyor mu? Ben ortaokula kaydolmann heyecan iindeyim ya, bileti mileti unutup hemen atldm: -Or dedim. Annem ta hecesinin kmasna frsat vermeden azma, Ltfen susar msn minik yavrumla Kapa eneni deyyus! aras bir aplak geirdi; sanki benim diler yerinden skld de, aday sralamasnda yerini beenmemi politikaclar gibi soldakiler saa, sadakiler sola geti. Burun mu? O bizden deil. Ya bir de o ta hecesi yaama geseydi? inasi, doal olarak hl ortalkta yok. Vagonun arka tarafndaki grlt devam ediyor. A a sesleri gitgide ykseliyor. Deneti benim biletsizliimin ok stnde durmad, rahatladk. Sonra arkaya doru ilerledi. Bir ka dakika sonra, inasiyi ensesinden yakalam, yolculara gstere gstere: -Bu ocuk kimin? Tuvaleti ierden kilitlemi, insanlar altna i ettirmi. stelik bileti de yok. Kaak yolcu! Deneti bardka baryor. Hi kimse de sesini karmyor. Annesi deneyimli. Tk yok Naslsa barp barp gidecek, diye, yzn dar evirmi, dalar seyredermi gibi yapyor. Ama deneti kararl: -Anas babas yoksa polise teslim edeceim. inasinin annesi bu kez telaland, ama sanki ben de tuvaleti ierden kilitleyip insanlar altna i ettirmiim gibi, beni gsterdi: -Bunun da bileti yok. Niye benim ocuumla urayorsun? Yandk; o denli sknty ektikten sonra, bir de cezal bilet paras deyeceiz derken, deneti imdada yetiti: -Hanm hanm, kklerden zaten bilet alnmyor. Senin olun bununla bir mi? Ben omuzlarmn arasndan, kck bamla olanlar izliyorum. Annem mutlu.

22

Deniz DENGZ DAIT

Yusufa Hznl m hznl bir arkdr kor ateler bir ocuk Dat bu salarn bu masalara bu kor dudaklara bir korkudur Yara bir, bulamazdm kulara yeni bir merhemler aard Bu duraklar ac mdr kanar, iki gz yalara ho geldiniz Nil nehirlerinde mektup gelmi kenarlar bizim sular akyordu Dat bu salarn u kadar kuyu sularna bir hznl akamdr m aclara kederli kediler ayaklansn bu kor ateler, o uzaklk. lmn uykusuna rmaklarla gir bu sular birden kesilse bu gzlerde Hznl m hznldr benim yzm bu uykularda bir ocuk Dat bu dalara bu kk denizleri bu kadnlara bu parmaklara
Gaziantep, 21 Ocak 2002 - Austos 2009

Su NL -'Eunutmak yok dalgnlklar katlanr klyor anmsamalar ayak diriyor zamana kendine ekilip kaybolma a a a lar ...lar ... seni unutmak zor hi olmam olan birka harfin kalm yznde krl... gl tozlu uykulara samam sz kk elleri uuuuu .... n aclara uzam eriemez yaamnn ilk akna sryor her gece yataktan baba! elinde i geceleri uzatyor kendini eirerek

Adnan AKDA ANLAM KURAMI

lmeyeceimi bilsem kanser (dierleri de) olmak sterim. Laykyla sizi anlyorum demek iin Ac ekmeyeceimi bilsem sara (dierlerini de) geirmek sterim. Laykyla beni anlamanz iin yle ki gece karanlnda karabasan Yine karanlkla kovdum: Yorgan ektim zerime Korkuyorum. Kim demi? Korkmuyorum. Skldm Oyalanyorum. htiyarlk. Zevk acnn hudududur Ben kimseyi vmedim! Bu da bir tanesidir tmcelerin Ama yine de anlamakn, anlamak iin. Anlam olduu in bunca imgem. Dnyoruz, o halde anlam iin Kavramakn Dlerimi ynetecek kadar te insan deilim. Olamadm Doar domaz belliydi nesneleri dlerimin. Yeni bir konuyum Bakar durur gecenin gizemli ressamlar bedenime. Yeni bir konuyum Kemiksiz dnyadan etil dnyaya indim. Sonum gelsin nsan anatomisi. On parmak. ki kulak. Ba. ki ayak ve bacak Ruh. ri bazen de ufak gvde. Ayrntlar geiyorum Sknt bazen genzimi yakyor. Azm burnum ateler iinde Ceplerimi kartryorum pantolon deliniyor. gen dikili cebim Dinliyorum. Belki de yle yapyorum. zliyorum. Konuma Grr gzlerim. ocuk korkudan abla der sevdiine

Hakk INAR AH O ARI

Ah o ar Vzldar konar Lacivert iee Ah ar tabiatn Bir vesvesesi Ah o ar Olmamalyd Gnein dalgalarnda Clz rkek, fkenin kars Ah o ar Masum yaratk Am ellerini Dua eden soytar Onlara inat, Dinler sz

Bir Film Eletirisi

BR GARP EGO zgr PEK

Ynetmenlik sanatndaki mahareti hasebiyle ustalk payesini yaptrmakta beis grmediimiz bir sinemac Atom Egoyan. Son olarak 2003 yapm, Anne Fontaine imzal Nathalie...nin elden geirilmi hali olan Byk Hata iin kamera arkasna geen sanat, u sralar Hal Hartley ve Julio Medem gibi isimlerin de kadrosunda bulunduu, Moving the Arts isimli ortak bir projeyi kotarmakla megul. Ekseriyetle kimlik ve aidiyet meselesini ele alan yapmlarla adndan sz ettiren Egoyan, son filmi Byk Hatada, Nathalie.. nin hikyesinden farkl olarak kimi deiikliklere gitmi. lk filmin yksn, cinsellik sularnn biraz daha derinlerine srkleyen Egoyan, bilhassa slubunun bir paras olan gerilim tonlamalarn kullanmay da mmkn mertebe ihmal etmemi. Anne Fontainenin pek de matah olmayan Nathalie..sini; gerilim ats altnda yeniden kurmaya yeltenen Egoyann elde ettii sonu ise cezp edici bir sinemasall bnyesinde barndrmayan bir kara film rnei. Peki, Ermeni asll sanaty, kendi dsel evreninin dorudan kaynaklk etmedii bir yeniden evrimde yer almaya iten balca sebep ne olabilir? Bu sorunun yantn, hikyenin bakiisi Catherine karakterinden yola karak aradmz takdirde varacamz nokta belli: Egoyan sinemasnda teden beri varln hissettiren belirsizlik olgusu Geree ulamak iin didinen, mamafih elde ettii bilgilerin doruluundan da bir trl emin olamayan insanlardan biri Catherine. Onun filmsel varoluuyla temsil ettiini ne srebileceimiz tm kavramlar el abukluuyla bir kenara ittiimizde, uykulu bir belirsizlik diyaryla karlayoruz. Mulak, tl bir perdeyle kuatlarak realiteden soyutlanm, emin olamamann ve kararszln dnyas buras. Bir Egoyan karakteri iin ne ok uzak ne de ok yabanc bir evren Catherine bedeninde var olan Byk Hata, ite bu dnyaya kucak ayor. Bizleri de dardan gsterili grnen, alt snftan tamamyla soyutlanm bir ailenin yaantsna gtryor Catherine ve baarl mzik profesr David, 17 yandaki oullar Michael ile birlikte kendilerini camlar ile d dnyadan ayran bir evde, grkemli bir modern yaam sryorlar. Aile bireylerinin birbirlerinden zerre kadar haberdar olmad, iletiimin sszlat bir yaam modeli bu Yzeysel ilikilere srtn yaslayan, kariyer uruna ailevi balar, farkl cenahlardan yorulmay tercih eden bir

yap Bu kasvetli biraradalk durumundan ziyadesiyle sklan ve bir nevi k noktas arayan Catherine, kocasnn sadakatini test etmek amacyla Chloe adl fahieyi kiralyor. Kukusuz Catherinein Chloeye byle bir i teklif etmesinin ardnda, kocasna duyduu gvensizlik kadar hayatna yeni bir heyecan katma isteinin de pay byk. Gelgelelim Catherine ile Chloe arasnda zamanla ok farkl bir yaknlama peyda oluyor Catherine ya da Chloe! Catherine, orta ya bunalmnn dehlizleri ile d dnya gereklii arasnda skp kalm bir kadn. Kald perdeli tarafta mutlak bir belirsizlik hkimiyet sryor. Kadnn rutin i hayatyla evdeki yalnzl arasnda hasl olan dnyasnda, gzler grebilmek iin yeterli olmuyor. Hal byle olunca da tasavvur etme eylemi Catherinein fikir retebilmesi adna temel eylem olarak ne kyor Gayet tabii kadnn elde ettii bu farazi doneler onu gereklie tayabilmek iin yeterli deil. Catherinein bu mulak evrenden kp, kafasndakileri netletirmeye ihtiyac var. te tam da bu noktada karsna Chloe kyor. Onun sayesinde kocas ve evliliine dair gerekleri renebileceine kani olan Catherine, tpk perdeli yaamnda olduu gibi dier tarafta da hayal gcnn esrarna brakyor kendini. Gelgelelim hayal gc bu noktada farkl bir anlam kazanyor ve Catherine, kocasyla Chloenin yaadklarn, zihninde canlandrarak bir nevi cinsel tatmin aracna dntryor. Chloeyi balardan beri alter egosu olarak gren Catherine, Chloenin anlatt hikyeler vastasyla cinsel doyuma ulamaya abalyor. Bilinaltnda kadnn gen bedenini kendi vcudu olarak kabullenen Catherine, genlik gnlerinde olduu gibi scakkanl bir sevimenin zlemini duyuyor Catherine, bir hastasnn kontrol esnasnda orgazmn ne olduu ile ilgili son derece basit ve duygusuz bir aklama yapyor: Orgazm, kaslarn bir dizi halinde kaslmasdr. Sadece budur. Gizemli ya da sihirli bir taraf yoktur. Gelgelelim bu basit tanmlama Catherinein gerek hayatta ulamak istedii zirveyi temsil ediyor!

Film Bilgileri: Byk Hata (Chloe) Ynetmen : Atom Egoyan Senaryo : Erin Cressida Wilson , Anne Fontaine Oyuncular: Julianne Moore, Liam Neeson, Amanda Seyfried, Max Thieriot Yapm : 2009, ABD / Kanada / Fransa , 96 dk.

Reha YNLEL -VAROVADA ZURNAYA BULZ PEREV Y DA WARSAWA SPLEEN*Varovada bir Ankara havas Yahy Kemalin elinden bir hazn mektup almanlarn postallarndan bir mmar yamyassln kazdndan bir komnizm komnizmin kazdndan bir baka yamyass bugn iinden geen: dn btn bir Kapital kaz eh, zamne leh politikas! uzayan parkta kur yapan tavus kular open susmu burada uzun zaman nce uzayan parmaklar susmam open imdi Per-laezde alyor 39, aka gibi bir 39u rzgrnn slyla alyor Pazarckl dnerci, dnerin alln dnderiyor hi sklmadan: kzlar cillop, olanlar ymrta gibi burda abi! Abazan Skntspor: 1, Varova mn Yurdu: 0 cilloplar, ymrtalar boaznda diziliyor, skrtyor hell bo, hell! huzrlarnzda: istanbul dey & nayt layt klab zebbha keddar dansss, dansss, dansss! ymrtalar nnde cilloplar ardnda! bu zurnada bu perev bitmez, bitebilemez bo! hayvanat bahesinde Varovann mislim empanzeler; televizyon bile seyretmiyorlar skntdan doasndan syrlan bir canl sklr ancak al karncay koy kafese misl, bir kere deil, bin kere lr inan! yaam bu Varova isimli kafeste Yahy Bey, skla skla 3 sene bir yanda neredeyse- penguenler bir yanda Tanbr Cemil Beyler usuz bucaksz gkyz, tabak gibi sanki spermegahipergereki bir ressamn abartsndan km gibi vr olan bu ovann i karartan dehlizinde taba ters evirmi Yahy Bey deniz yapm! dz evirmi, plak! bulutlar dalgalar olmu, mavisi derinlii Varova ite, sene 924, denizin dibini byle boylam! _______________
*

Sidar Sinan ZMEN BULKARAYIALPARAYI

life is a tale told by an idiot, full of sound and fury, signifying nothing. -macbeth adaletin en gzel taraf doru noktaya saplanma ihtimali, adaletin aletime en ok benzeyen taraf srtndan bakp af dilemem deildi! susuzum sis vard, kan vard, lanet olsun vard avu avu barut yutmutum sava vard ve sanki ben onu durdurmutum, diyemem. temizim her gece unu da tekrar edemem: kollarmdan biri havaya kalkyor ve tuhaf iaretlerle tuhaf eyler belirtiyor ekil tutmuyorum, af dilemiyorum.. susuzum kime diyorum! kt rnein kendini tehir ettii zamanlar, yeni tanm insanlar hayvan haklar, evre sorunlar radyoaktif sznt ve utanma kaynakl eklem kaymalar olmayacak ortada elbet yol orada kesilecek nk gkyz byk bir mabet arabadan kolayca aa inecek iki boyutlu eyler var ltfen git ltfen onlara yardm et! haritay iz plann yap sonra ktcl gzler siyahtaki aydnlk daha, sonra bakar gibi yap bulduunu sandn kaybolan boyuta! evet o zaman dier ikisinin ardndan belirecek eksik kalan felaket evet evet bunu o caddan duydum, kayt gayet net! bu.. ve bunun gibi znde biitiraz ifadesi dibinde kurumu nitrojen bulunan dev deney tpleri sabit gelirli mucidin sanki umurundaym gibi durum endie vericiydi! beni durdurma bunun iin baka adamlar da tutma bu defa birleen nokta adalet iin en kral numarasn ekecek bu doru, artk kaana yavak derler bu krmz noktadan hadi ellerini tekrar yka ve tekrar tekrar bala arkadan!
04.2010

Varava Spln

25

Murat AKIR KORKULARI YNETYORLAR

korkular ynetiyorlar, elma ekerlerini ve ttn ve midye kabuklarn ve kalp kapakklarn ve ilek reelini ve kadnlarn salarn ve erkeklerin kol saatini ve tibette yuvarlanan misketleri ve sarg bezlerini ve enlemleri ve boylamlar ve sokaktaki karabasan ve tarladaki karasaban ve iimizi ve dmz ve senin olan kylar ve benim olmayan talar hi saygm kalmad, mrn rafta tketen tabaklara, wc kaplarna yazlan yar legal yazlara ve asma tavanlara urackta, u sokan banda, gzm krpmadan vurabilirim, tali yolda yzseksen km hzla giden hznleri, be aylarn ve walt disneyin evlere yatl faresini be papel iin korkular ynetiyorlar. odalarda, duvar diplerinde ve iek pasajnda ve kap sesinde ve 1938 treninde ve ay molasnda ve postacnn niformasnda ve tebligat parasnda ve penisilinde ve eya hukukunda ve gnn mensnde ve yerleik dzende ve kiminin aznda ve kiminin gvdesinde ve umulacak bir ekilde ve her ekilde korkular ynetiyorlar, elma ekerlerini, ttn ve kanmzn son damlasn
2010

Mert ZEL KIRIK KABURGA

Boald sigara kl dkld etekten ve bir para ocuk. Souk fayansta imdi kesilmi alamadan gbei. Islak sadece biraz ve yolu beklenmi. Ne kadar benziyor annesine memeleri. -Sigaradan bir adamd babas dumanl her daim kafatas.Anneni getir bana ocuk yatak odasnda ekmek piiren anneni. Okamak ve okatmak iin kendimi. Bak, babana benzemiyor diz kapaklarm. Daha demin avularmdayd halbuki yaralarma dokunduka irileen memeleri. Beyaz bir rutubet bytmtk zerimizde krmtk kaburgalarn koca bir erkein biz atlyorduk yine de orta yerimizden. ok sevimektenmi byle buyurdu ok bilmi bir Tanr. Akt ehrin dehlizlerinden ocuk boald sigara bacak aramda bir yumaklk hzn. Krld bir kaburga daha!

Onur SAKARYA EKSTAZ

H. Ere Zamann ruhu her yeri korkusuzca kuattnda Birileri ge ykselir przsz, geni kanatlaryla Dolar durur ruhlar, beyaz kuyruklaryla siyah bir bolukta Uzay deildir bu sonsuz okyanus, fsldayan bir ormandr Onun gzlerini tak, hayat imdi drt yan azapla evrilmi bir adada Brak tasn iindeki su, kaynasn kalbin dipsiz bir kazanda Ve dolar durur zebaniler, glgeleri kaybolmu gneli otobanlarda Evren deildir bu abis, gnlerdir kmldamadan avn bekleyen ylandr kt artk sen de biliyorsun stne korku, beynindeki kmaz sokakta Kullanlamaz akllar birikti, nehrin ovaya tad metal bir hurdalkta Dolar durur Onun sesi, srekli n kesen ekilsiz kara bulutta Ve kulaklarnda; tarih yalanc bir padiah, padiah ise fermandr Yinelemek gerekirse: akl hayatn at, d hayatn mutfadr

Cihat KEMAL OTOPS

Aslnn ayndr iir krp dktn ruhun kuytularnda hazrlanm otopsi raporu evrensel ekim sabiti akn denizlerimde sakl kemendine tutkun bir at ikimizin kesiim kmesi Aslnn ayndr iir bir ceset torbas gibi rter kendini evrilmeyi bekleyen kum saatlerine
Ankara, Eyll 2009

YTKSZ Gltekin EMRE

Oktay Rifat arkasnda yaymlanmam ne bir iir, ne de bir yaz brakmadan aramzdan ayrld; yle istedi nk. Yaymland halde kitaplarna almad yaz ve iirleri var m, bilmiyorum. Merak ediyorum dorusu. Mehmet Can Doan nasl Metin Elolunun, Edip Canseverin, imdi de Turgut Uyarn kitaplarna girmemi iirlerini bulup kardya, Oktay Rifat da aratracaktr mutlaka. Bir air neden yaymlad halde kitaplarna baz iirleri almaz? Sevmediinden mi, unuttuundan m? kisi de olabilir. Ama unutulan ya da sevilmeyen iirler de o airin iirine dahildir. O nedenle toplanp, derlenmelidir diye dnenlerdenim. Bir airin btn iirlerini okurken, nerden nereye geldiini gsterdikleri iin bu iirlerin yaymlanmas nemlidir. Zayf, acemi iirler de olsa bunlar, o airin nne, deerine glge drmedii gibi, geliim izgisini gstermeleri asndan rnek olutururlar. Kitaplarna girmemi iirleri okurken kitaplarma alamadm kendi iirlerimi bulmu gibi oluyorum, seviniyorum. Yitiksizdeki iirleri 1947-1976 yllar arasnda yazm Turgut Uyar. Dnemin gzde dergileri Kaynak, Varlk ve Yeni iirler sekilerinde yaymlanm bu iirlerin ou. Bu dergilerdeki iirler Dnyann En Gzel Arabistanndaki (1959) iirlerin yazl srecine, ayn dneme, denk geliyor bir yerde. Turgut Uyarn bu ilk iirlerinde dizeye, geleneksel dize bekleniine ve ahenk anlayna bal kald da grlr. Geleneksel halk iiri formunu da (6+5) kullanm Turgut Uyar bu ilk iirlerinde. l, kafiye ve redif bu iirlerde hemen gze arpar. Faruk Nazif iirine uzanan kimi iirleri de kolayca belli oluyor. Bu iirlerde de 7+7 hece lsn grmemek mmkn deil. Gurbet, yalnzlk, ak ve zlem temalar arlkl olarak yer alr bu iirlerde. lm ve dirim temalar da Cahit Stk iiriyle dirsek temasn gsterir. Kitabe-i Seng-i Mezar bir Orhan Veli iiri deildir. Dnemin airlerine yakn durmu olsa da, onlarn havasndan, iirinden, temalarndan, iir anlaylarndan kendini syrabilmi, farkl klabilmi bir airdir Turgut Uyar. Sana geldim, umut trk dilimde diyerek iir yolunu belirleyen Korkulu Ustalkn airi iin Gece, gz yalarn sildii siyah mendildir. Yalnzlk, yatanda gerinirken yava yava, o srer gurbet elden yurda iirin kr atn. Doludizgin gelir iir dnyamza Rzgrdan, gneten, kahrdan yanm bir halde. En uzun mr sevdallar srm diyorsa Turgut Uyar, hakldr, nk imdi sevimenin sras olduunu da belirtiyor mre mr katmak iin. Bir de Pir Sultan anmsatan iki dizesi var ki, unutulacak gibi deil: Fakat hibir eye yanmyorum, beni buraya, / Dostlarmn gmdne yandm kadar... iirindeki rzgr kzlarn eteini kaldrr, ylesine afacandr. Sevdal bir rzgr olduu kadar Yelken iiren, harman savuran, dut dken de bir rzgrdr. Yaramaz, kpr kpr rzgra yle kyor iirinin sonuna doru air: Haydi ekil karmdan sras deil / Adamn neesini karma. / te iir yazyorum, gryorsun / Ktlarm uurma. Savaa kar da bir yan vardr Turgut Uyarn. Kore Savan vmeden, ac bir tablo sunar North Star Destanndan iirinde: Asker Mehmete seslenir durmadan ve onu vatana ynlendirir: Gel, bu sakz kokan lk rzgrlara kar / Mehmet gel, alnmz vatanmzdan yana dnelim. Sonra devam eder Mehmetle sohbete: Vatandan getirdiimiz dlerle Mehmet gel, bir trk syleyelim. Oysa vatann yoksul halknn ocuklardr Korede Amerika hesabna lenler. Turgut Uyar da kk bir memurdur ve odas bir cigara paketi

kadardr. Gnlnden neler neler geer, ama hibirini gerekletiremez bir masa banda olduu iin akama kadar. Ama gelecek umudunu hi yitirmez ve sevgilisine yle seslenir: Elbette gzel gnlerimiz olacak, El gzlm. / Bir taze ekmek gibi scak. / Bereketli gece yamurlarndan sonra gne, / Bir elmas ine gibi parlayacak. Turgut Uyar, mr olduka bkmadan gzellii ve kardelii sylemek iin yola kmtr. Taa maaralardan ona uzanan zinciri kendisinden sonrakine ekleyecektir iirleriyle. Bir ate yakp bir yce dan bana / Ses edip duracaktr drt ynne. O uzak maceralarn avaresi olsa da Kardeliktir en gzel trks, dillerimizin diyecektir bir dizesinde. mrnden insanlar gelip gese de Macera onundur gemilere karp giden. te o gemi maceralarn glgesi de vardr onun iirlerinin gvdesinde. Dar Vakitlerde Sevitik derken, aslnda sknt ve yoksulluk iinde de sevdik demek istiyor: Biz varlk grmedik bilirsiniz / Varlk grmedik ama sevitik. / En dar vakitlerde yerli yersiz / Kadnlarla, kzlarla sevitik. iirini Ben Baka Trl iir de Yazmasn da Bilirimden (1953) nce deitirmeye balamtr Turgut Uyar. Halk iiri ve dneminin airlerinin arl, etkisi giderek azalm, kendi zgn sesini bulma yolunda yrmeye balayal epeyce olmutur. Bu iir onun kinci Yeni iirine adm atmaya baladn da gsteriyor bence: Sokan orta yerinde durdum / Bir adam tarnl eker yiyordu / Bir uurum alm ban gidiyordu / Bir bulut sklm pklm meydanda / Bir kadnn gzleri bykt / Herkesin gsnde kendi kalbi vuruyordu. Byk Saatte toplanan btn iirlerine eklemlenen bu iirler yitip gitmedi, nk onlar yitiksiz. nk lmsz gibidir yalnzlnda, nk yalnzlnda yle gzeldir onlar. Biliyoruz bu dnyann ona yetmediini. Onun kimini at, kimini aamad btn kaplar omuzladn da biliyoruz. Biliyoruz ki ada Sait Faike yaklan anlaml bir attr Erkenci At. Sait Faikin lmnden bir ey anlamaz, kim anlar ki? Bir adam balk tutuyordu / Sait Faik grd / Bir kz adamakll gzeldi / Sait Faik grd / Bir sokakta bir avu gne vard / Sait Faik grd. yle ki Dalarda iki kekik koksa biri onun iindir. Yaanan hzn kim anlatabilmi ki Turgut Uyar betimleyecek? O, her eyi enine boyuna yaar ancak. i gvercinleri okarm gibi rahat bir airdir midir Turgut Uyar? Bundan emin deilim. Sait Faikin yklerini anmsatr bir edas vardr stanbullu iirinin, o yllarn ortamn gzler nne serdiinden. 1960-66da Dost dergisinde yaymlanan kimi iirleri deneysel iirin gzel rneklerinden saylmal bence. Papirs (1969) dergisinde yaymlanan Balang Olarak da yle. Yitiksizin son iiri Bir Avcnn Son Gnndeki u dize tam da onun sesi, iiri: Her ey bitti de ondan m gidiyorum? Hayr! / imdi her ey iin ne bir sz, ne bir yorum: / u: Hayat diye bir ey anmsyorum! O hayattan szdklerinin iirini yazd durdu mr olduka. Biz de onu onun iin sevdik. Turgut Uyar ne Turgut Uyara, ne de onu bilenlere anlatmaya gerek yok. Gurbeti, yalnzl, krsal kesimi, bir dnemin stanbulunu, genliini, aclarn, skntlarn, dlerini, akn... iirlerine acemilikleri adm adm aarak yedirdiini sylemekte bir saknca yok. Byk Saatin eksii giderilmi oldu bylece Mehmet Can Doan tarafndan ve Yitiksiz yitip gitmedi onun sayesinde.

_________________________________ Mehmet Can Doan (Haz.) Yitiksiz, Kitaplarna Girmemi iirler, YKY, 2010, 108 sayfa.

Ahmet ZER BR SAANAKTI MR

-metin gvenesonsuz kouda dlerimiz / tarihle yat adanm hayatlard ufkumuza serilen btn bir mr ard sra srkleyen iirdi kesintisiz ak. saat zaman doa ve tarih bir ezginin ardndan akveren dnya yamur bulutudur austos gnde bursa oluverdi arkadatan arkadalara eklenen suya yansyan yznde. bursada zaman mrn dntrd saanaa imdi en sessiz uykusunda iirine renk katan kedilerin. ka fotoraftayz / neler yazdk mektuplarda dokunduumuz yllarda boy veriyor uurumlar insan damla damla siniyor kentinin damarna. gidiin rzgr omuz bamzdan bir kayadr frlayan.

Hseyin PEKER KARA KUU KOVMALI

o defter hi yazlmad kendi kemikleri zerine kvrld benim gibi yangn ortasna dikilenler o defter dediim: beni sokaa atan devrimci arlklar, baba al teller tek bir ann iine giriyor

bir kvlcmla atee verdiim her sokaa gergin teller gerdim, el ele tututum senle beni beiklerde byten kt huylu annemi dedim ya gemiim yolunu arm benim not defterimi sslemeye baladm imdi

tkeni oklaryla yazyorum olan biteni ate toplaryla, ok terlemi saydm aln terimi anmay yasaklyorum kendime: seni seni beyaz bir ku kaplar kapyor kara kuu kovmal imdi iimden oyuncak adamlar uzatmal yere kuleler ykselsin; kelimeleri yerletirdim t karmadan ortaya ktm: kara kapl bir sayfada bitmeli defterim

Murat BATMANKAYA - CAN KAFES (erkek sesiyle ve i n a n a r a k ) imdi szler ksrak ba izer bol salal bir karmaa iinde o sonsuz acdr arda koulan irkil g yklen dm z halvet ve halavet pikin perde lakin bilet kesilmez cehenneme yoksul denmi gn unutulur militan bir bebedir ki kaygu prangasz bileinde bir garip orak can kafesi armut gibi savurur
Yayn Ynetmeni

korkaklarn sna u dnya ellerinle yaadn bir dsel kare enlendiriyor seni; leke tutmayan gemiinle bitip tkenmeyen evliliklerin!

defterin bu sayfasn hi gstermeyeceksin gne stne son kez doarken stne rtlen incili, nakl rt tonlarca ykn tayor senin: yaadn, t karmadn

ac ektiren kaplar kapadn herkese dn alnm bir hayat geri verdin var m uabilen kalbinin stnde?

: Ramis Dara (Mollagrani Mah. Teker Sok. Katk Pay : 25 TL. No: 8, Osmangazi-BURSA. Gnderilerin bu adrese deil, aadaki PK adresine yaplmas nemle rica olunur.) Posta eki : Ramis Dara adna alm 6025702 Yayn Danmanlar : hsan ren, Gltekin Emre, numaral hesap. Serdar nver, Nahit Kayaba. Banka hesab : Ramis Dara adna Finansbank Fomara Sahibi ve Yaz leri Mdr : Tlay Elal Mu (Bar Mah. Adalet Sok. ubesindeki Adaletkent Sitesi H Bl. D: 3 Nilfer BURSA) 21329696 numaral hesap. Yazma Adresi : Ramis Dara PK 68 16361 Ulucami BURSA Bask : Akn Erim Matb. Hocalizde Cad. 7/27 Yayn Tr : Yaygn sreli yayn. ISSN 1305 7685 Setba BURSA E- Posta : akatalpa@hotmail.com ___________________________________________________________________________________________________________________________________ Ocak 2000de Bursada Ramis Dara, Melih Elal, Serdar nver, Ali zelebi ve arkadalar tarafndan kurulan iir ve eletiri arlkl aylk edebiyat dergisi Akatalpa (www.akatalpa.com), air ve yazarlarnn baladklar telifler, hsan renin ve baka baz iir dostlarnn srekli katksyla yaymlanmaktadr.

28

29

30