Komandolar Ve Turk Komandosu

KOMANDOLAR
Tarih boyunca komandoların gelişimi

ve
Türk Komandoları
Giriş
Komando birlikleri bir ordu içinde her zaman farklı konumda değerlendirilmiştir.
Başarıları veya başarısızlıkları her zaman çok dikkat çekmiş, olağanüstü zorlu görevleri
insanüstü gayretle yerine getirmeye çalışmaları askeri tarih incelemelerinde her zaman
detaylı bir biçimde işlenmiştir. Bu yazıda, dünyada komando kavramının ortaya çıkışı,
tarih boyunca gelişimi anlatıldıktan sonra Türk komando birliklerin kurulması ve gelişimi
incelenmiştir. Bu araştırmada çeşitli ülkelerin komando birimlerinin maket dünyasına
hangi biçimlerde yansıtıldığı da örneklerle anlatılmıştır.
Ortaya çıkış ve Tarihçe
Tarihsel kökler – Boer Savaşları 1896-1902
Komando, askeri terminolojide, özel olarak yetiştirilmiş, özel görevlere gönderilen, tek
başına hareket edebilen, personel sayısı az az askeri birlikler için kullanılır.
Tarihte komandonun ortaya çıkışı 19. yy sonu 20. yy başlarında, Güney Afrika’da
Britanya İmparatorluğu askeri birliklerine karşı atlı, özerk birliklerle savaşan Boer
askerleriyle başlamıştır. Kelime olarak Afrikaan dilindeki kommando’dan, Portekizce,
komuta anlamına gelen comando’dan gelmektedir.
Boer, kelime anlamı olarak Hollanda ve Afrikaans dillerinde çiftçi anlamına gelir ve
Avrupa’dan Güney Afrikaya yerleşen Hollandalı göçmenlere verilen isimdir.. Napolyon
dönemi savaşları sonrası Britanya 1814’de Güney Afrika’yı işgal etti.Artan Britanyalı
göçmenler ve bölgede güç dengesinin kendi aleyhleri yönünde değişmeye başlaması
üzerine Boer’ler Ekim 1899 yılında Britanya’ya savaş ilan etti. Boerler genelde tarım ve
hayvancılıkla uğraşan, ata binmeyi ve silah kullanmayı doğal olarak çok iyi bilen, sert
yapılı, doğada uzun süre kendini idame ettirmeyi başarabilen ve bağımsız hareket
edebilen insanlardı. Boer’lerin bu kommando birlikleri, Britanya İmparatorluğunun sayıca
üstün birliklerine karşı 1899-1902 arasındaki Boer Savaşlarında savaşmış ve bu
alışılmamış yeni savaş tekniği Britanya İmparatorluğunun askeri konseptinde olmadığı
RReepprraaeesseennttaa V
Viittaamm
T
Tuuuumm pprroopprriiuumm M
Muunndduumm aaeeddiiffiiccaa
için Britanya kuvvetlerini zor duruma sokmuştu. Üniformasız, belli bir komuta yapısına
sahip olmayan, erin subayın belli olmadığı, birbirine selam bile vermeyen ve kendi
sayılarının neredeyse onda biri kadar olan bu savaşçılar karşısında Britanya ordusu şoka
uğramıştı. Boer komandoları, o zamanlarda Avrupa’nın en organize en modern silahlarla
teçhiz edilmiş, birçoklarına göre yenilmez olan Britanya ordusunu neredeyse iki sene
boyunca yıpratmış, çoğu yerde şok baskınlarla yenmiş ve zorlamıştı.
Britanya askerlerine karşı mevzi almış Boer komadoları

Kaynak: Hulton-Deutsch Collection/Corbis
Tepeden tırnağa silahlı Boer komandoları

Kaynak: http://www.diggerhistory.info/pages-enemy/the_boers.htm
Viittaamm
T
Britanya güçlerine başarılı saldırılar düzenleyen Boer komandoları. Ladysmith, Günery Afrika,1899
Kaynak: Hulton-Deutsch Collection/Corbis
Boer komandoları, 1901

Kaynak: http://www.keebleantbks.co.uk/boerwar.htm
Viittaamm
T
Boer komandoları
Kaynak: Boer Commando 1876-1902, Osprey Yayınları
Boer kadın komando
Boer komandoları (1/72 ölçekli Strelets üretimi maket kiti)
Viittaamm
T
Komando terimi askeri literatüre Boer Savaşları sonrasında girmiştir. Yoksa, o tarihe
kadar, kendinden sayıca fazla sayıdaki düşmana şok saldırılar düzenleyen, vur kaç
taktiğiyle ilerleyen veya tutunmaya çalışan düşmanı yıpratmaya çalışmak tarihte çok eski
örnekleri olan, ve Türk askeri tarihinde hiç yabancı olmadığımız bir savaş biçimidir.
Konuyu geniş anlamda almak gerekirse düşman arkasına süratli baskınlar düzenleyerek
sarkan hızlı ve küçük sayıdaki Türk atlı birlikleri veya Birinci Haçlı Seferi sırasında,
1096’da Avrupada’dan Kuduse yürüyüşe geçmiş muazzam sayıdaki Haçlı toplama
ordusunu bir meydan savaşında karşılamak istemeyen Anadolu Selçuklu Sultanı
Kılıçarslan’ın bu ordu Anadoluya girdigi andan çıktığı ana kadar şok baskınlarla,
mümkün olan her yerde saldırıp geri çekilmesi ve bu düzensiz toplama orduya muazzam
kayıp verdirmesi, Osmanlı Akıncıları, Balkanlardaki değişik milletlere mensup çeteciler
veya Atatürk’ün ve diğer Osmanlı subaylarının Trablusgarp’te İtalyanlara karşı ve
Kurtuluş Savaşı esnasında geliştirdikleri büyük nizami bir düşman ordusuna gayri nizami
yollarla saldırmak yıpratmak ve çekilmeye mecbur etmek, tümü, komandoluğunda
özünde olan savaş tarzının tarihsel arka planını ve bu konunun gelişmesine katkı veren
unsurları oluşturmaktadır. Boer Savaşı, komando kavramının kullanıldığı ve daha sonraki
yıllarda Britanya komando birliklerine isim veren savaş olması açısından önemlidir fakat
bu tarz savaşın ilk örneği olmadığını da unutmamak lazımdır.
Modern anlamını kazanması – İkinci Dünya Savaşı 1939-1945
Modern anlamda komando terimi gerçek anlamını İkinci Dünya savaşı sırasında Almanya
ve Britanya’nın uygulamaları ve geliştirmeleriyle ortaya çıkmıştır. Temel olarak
komando terimi, bu savaş sırasında Alman ve Britanya devletleri tarafından, kendilerine
verilen klasik görevlerin dışında özel görevleri, az sayıda, özel eğitimli, kendi kendine
yetecek ve düşman gerisinde bağımsız bir şekilde hareket edecek askeri birlikler ve bu
birliklere mensup askerler için kullanılmıştır.
İkinci Dünya savaşı süresince, klasik savaş yöntemlerine devrimci yaklaşımlar getirmeye
çalışan ve hava, kara ve denizde savaiın kurallarını büyük ölçüde geliştirmeyi başaran
Nazi Almanyası ve bünyesindeki yaratıcı komutanlar düşman gerisine sızacak ve örtülü
operasyonlar, sabotaj faliyetleri ve önemli düşman liderlerine kaçırma veya suikast, ele
geçirilen dost liderleri kurtaracak birimler organize etme amaçlı küçük askeri birimler
oluşturdular. Bu dönemin en önemli komutanlarından Alman subayı Otto Skorzeny bu
felsefeyle örgütlenmiş kendine bağlı elit birimlerle pek çok önemli operasyon
gerçekleştirdi ve bu operasyonlar modern anlamda komando operasyonlarının öncüsü
niteliğindeydi.
Viittaamm
T
Skorzeny ve Hitler’in Komandoları
Otto von Skorzeny
Komandoların etkin kullanıdığında bir savaşta ülkeye ne kadar büyük katkılar

sağlayabileceğini ilk defa açık şekilde ortaya koyan, bir Alman subayı olan Skorzeny ve
adamlarının İkinci Dünya Savaşındaki faaliyetleridir.
Otto von Skorzeny (12.06.1908-05.07.1975), savaş öncesi mühendis olarak çalışan

Avusturya doğumlu, Polonya kökenli bir gençti. Savaş başlayınca Alman Hava
Kuvvetleri Luftwaffe2ye başvurdu fakat yaşının büyük olması nedeniyle geri çevrildi. Bu
yüzden o da 1940 yılında, SS kuvvetlerinin silahlı kolu olan Waffen-SS birliklerine
katıldı. Bu birliklerle, 1941 ve 1942 senelerinde Sovyet cephesinde savaştı ve yaralandı
ve 1942 sonlarında Almanya’ya geri döndü.
O sıralarda, Hitler, vereceği özel görevleri yerine başarıyla getirebilecek komando

ekipleri kurmak istiyordu ve bunun için Aman ordusu içinde seçmelere başlamıştı.
Yaraları iyileşen Skorzeny de, SS kuvvetleri içindeki bir dostu vasıtasıyla bu görev için
önerildi. Skorzeny, bir grup aday arasıdan bizzat Hitler tarafından Temmuz 1943 yılında
seçildi ve kendisine devrik İtalyan lideri ve Hitler’in yakın dostu ve müttefiki
Mussolini’nin bulunması ve kurtarılması görevi verildi. Birkaç aylık çalışma sonunda
sürekli yer değitiren Mussolini’nin, İtalyan Alplarının yüksek bir kesiminde olan Gran
Sasso’da bir otelde tutulduğu tespit edildi. 12 Eylül 1943 yılında, Skorzeny ve adamları
planörlerle bu otel çevresine inip, tek bir kurşun bile atmadan oldukça başarılı ve cesaret
isteyen bir planı kusursuz uygulayarak Mussoliniyi kurtarmayı başardılar.
Viittaamm
T
Dragon firması tarafından üretilmiş, Skorzeny önderliğindeki Alman komandolarının Mussolini’yi
kurtarma operasyonu konusu işleyen 1/35 ölçekte maket seti.
Dragon firması tarafından üretilmiş, Skorzeny önderliğindeki Alman komandolarının Mussolini’yi

kurtarma operasyonu konusu işleyen 1/35 ölçekte maket seti.
Dragon firması tarafından üretilmiş, 1/16 ölçekte Otto von Skorzeny figürü maketi.
Viittaamm
T
Dragon firması tarafından üretilmiş, 1/16 ölçekte Otto von Skorzeny figürü maketi.
Bu başarılı operasyon, komando birliklerinin savaşta ne kadar kritik hamleler

yapabileceğini ortaya çıkardı. Skorzeny’nin daha sonra aldığı görevler özetle şöyle
sıralanabilir:
Operation Rösselsprung: 25 Mayıs 1944 yılında, Skorzeny ve adamları, Yugoslav lideri

Tito’yu kaçırmak için bu liderin bulunduğu şu an Bosna Hersek sınırları içinde bulunan
Drvar kentindeki karargahına saldırmış, Tito’yu ellerinden kılpayı kaçırmışlardır.
Hitler’ suikast: 20 Temmuz 1944 yılında, Berlin’de Hitlere kendi subayları tarafından
düzenlenen başarısız suikast girişiminin ardından Skorzeny, Berlin’deki kargaşa
ortamında Alman birliklerinin dağılmasını engellemiş ve düzeni sağlamaya yardımcı
olmuştur.
Operation Panzerfaust: Ekim 1944 yılında Hitler, Macaristanı Sovyetlere teslim etmeye
niyetli Macar naibi Horthy’yi engellemek üzere, Horthy’nin oğlu Nicolas’ı kaçırmış ve
Horthy’nin istafa etmesiyle el değiştiren Nazi yanlısı Macar liderleri, Sovyetlere teslim
olmamış ve işgal edilene kadar Almanya saflarında kalmıştır. Skorzeny bunu
engelleyemeseydi Balkanlarda ve Güney Avrupada bulunan milyonlarca Alman askeriyle
Alman Genel Kurmayı arasındaki bağ kopacak ve Sovyetlere karşı zaafiyet doğacaktı.
Operation Greif: 21 Ekim 1944 yılında, Skorzeny ve adamları Amerikan üniforma ve

araçlarıyla Ardenlerden yüklenen Amerikan birliklerinin içine sızmış, Bulge savaşı
öncesi cephe gerisinde düşman içinde karmaşa ve karışıklık yaratmışlardır. Ayrıca,
Viittaamm
T
Skorzeny’nin Amerikan Orduları Komutanı General Eisenhower’a suikast düzenleyeceği
söylentileri bu generalin haftalarca tecrit edilmesine neden olmuştur.
Savaş sonunda, Mayıs 1945’te Müttefik güçlerine teslim olan Skorzeny yargılanmış,
suçsuz bulunmuş ve 1948 yılında toplama kampından kaçmıştır. Kanser yüzünden 1975
yılında İspanyadaki ölümüne kadar gizemli bir figür olmaya devam etmiş, çeşitli savaş
sonrası siyasi olaylara karıştığı ileri sürülmüştür. Ruslar, Skorzeny’nin askeri düşünceyi
alt-üst eden, yaratıcı ve cesur planlarından faydalanmak için savaş sonrası onu defalarca
kaçırmaya teşebbüs etmiş, onu korumak Amerikan önderliğindeki müttefik güçlerinin
birinci önceliklerinden biri haline gelmiştir.1
Skorzeny, bir asker olarak düşmanları arasında da saygı uyandırmış ve örnek alınmıştır.
Kendisi tutuklu olduğu sürece, üst rütbeli Müttefik subayları, Britanya Savunma
Bakanlığına ve General Eisenhower’a başvurmuşlardır. Bir Britanya subayının ifadesiyle
cezadan kurtulmuştur.2
Britanya Komandoları
Britanya devleti cephesinde ise, 1940 yılında, gönüllü asker ve subaylardan oluşan
bağımsız hareket edecek küçük operasyonlarda kullanılacak komando taburları
(battalion) oluşturuldu.
Britanya komando birlikleri Churchill ve Albay Dudley Clarke’ın gayretleriyle

kurulmuştu.3 Churchill’in kafasında daha çok Alman birliklerinin savaşta kullandıkları
“çok az sayıda, çok iyi teçhiz edilmiş seçkin askerlerden oluşan ve arkalarından gelen asıl
Alman ordusuna yol açan onun işlerini hafifleten” tarzda bir konsept vardı. O da bu
temelde faliyet gösterecek komando birlikleri oluşturma düşüncesindeydi. Albay Clarke
ise 1936 yılında, Filistinde gözlemlediği, bir avuç asinin iki tümenlik Britanya ordusu
güçlerini yıpratışından ders çıkararak, işgal altındaki Avrupa’ya amfibi akınlar
yapacabilecek üniformalı gerilla olarak komando birlikleri oluşturmayı düşünüyordu.4
Clarke Haziran 1940’da, Britanya Genelkurmay Başkanına teklifini sundu. Bu teklif,
yüzyılın başındaki az sayıdaki Boer kommandolarının yaklaşık çeyrek milyonluk
Britanya ordularını hareketsiz bırakmasının detaylı incelenmesi ve etüt edilmesiyle
hazırlanmı temel olarak küçük, hareketli bir saldırı gücü kurmayı öngörüyordu. Haziran
ortasında Churchill bu öneriyi beğenerek onay verdi ve çalışmalar başladı.5 Süratli bir
eğitim ve hazırlık aşamalarından sonra Şubat 1941 yılında bir grup komando İtalya’da
Tragino nehri üzerindeki köprüyü havaya uçurmak üzere paraşütle bölgeye sızdı. Bu
1
Charles Foley, Hitler’in Harika Komandoları, Kasta Yayınları, İstanbul 1983, s14
2
Charles Foley, Hitler’in Harika Komandoları, Kasta Yayınları, İstanbul 1983, s24
3
Otto Heilbrunn, Düşman Gerisinde Harp, Genelkurmay harp Tarihi Başkanlığı, Stratejik Etüdler Dairesi
Yayınları No 10, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1974, s 21
4
5
The Special Air Service, Osprey Yayınları, Londra 1981, s 4
Viittaamm
T
Britanya tarihinde düzenlenen ilk komando saldırısıydı.6 Oluşturulan birlikler savaş
sırasında pek çok operasyonda görev aldılar. Bu gelişen komando akımının bir sonucu da
Britanya’nın meşhur SAS (Special Air Service)’ın kurulmasına neden olmasıdır. SAS,
savaş esnasında komando felsefesiyle kurulmuş ve zaman içinde bu asli niteliğinin
yanına diğer gayrinizami ve anti terorist yetenekleri ekleyerek günümüze kadar gelmiştir.
İkinci Dünya Savaşı sırasında çölde bir SAS birimi (1942). Ayakta duran subay, SAS’ın kurucusu olarak
kabul edilen David Stirling’dir.
Kaynak: The Special Air Service, Osprey Yayınları, Londra 1981, s 4
İkinci Dünya Savaşı sırasında Libya çölünde devriye görevindeki SAS birimi (1942)
Kaynak: The Special Air Service, Osprey Yayınları, Londra 1981, s 5
6
The Special Air Service, Osprey Yayınları, Londra 1981, s 5
Viittaamm
T
Komando birlikleri, klasik ordudan ve üst düzey komutanlarından tepki de çekiyordu.
“Ordu içinde ordu” fikri çoğu kişiye rahatsızlık veriyordu. Pek çok kudretli generale
göre, komando birliklerinin yaptığı herşeyi iyi eğitimli bir piyade taburu yapabilir
diyorlardı.7 Tüm bu eleştirilere rağmen, zaman zaman çeşitli komando birliklerinin
lağvedilmelerine rağmen, komandolar Britanya ordusunda görev alarak başarılı
operasyonlara imza attılar. Edinilen tecrübeler ve bilgi birikiminin tüm zorluklara rağmen
etkili aktarımı ve eğitimden taviz verilmemesi gibi nedenler, Britanya’yı, dünyada düşük
yoğunluklu çatışma konusunda en tecrübeli ve etkili orduya sahip az sayıdaki ülkelerden
biri yapmıştır.
İskoçya’da Spean Bridge kasabası yakınlarında bulunan İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşamlarını yitiren
komando birliklerinin subay ve erleri anısına dikilmiş anıtın modeli. 1942 yılında bu bölgede
Achanaryy’de, Komando Temel Eğitim Merkezi açıldı. Burada eğitim gören ve savaşta yaşamını yitiren
komandoların anısına 1952 senesinde 5.1 m yüksekliğinde bronz bir anıt dikilmiştir. (Bu model Sculptures
UK tarafından üretilmiştir.)
Esci firması tarafından üretilen 1/72 ölçekte Britanya Komandoları askerleri ve boyama önerileri.
7
Viittaamm
T
1942 ortalarında, Britanya komando organizasyonu model alınarak Amerikan Ranger
birimleri oluşturuldu. Avustrulya ve diğer Britanya İmparatorluğu sömürgeleri de benzer
yapıyı kendi bünyelerine adapte ettiler. İkinci Dünya Savaşı sonrasında pek çok ülke
Britanya modelini temel alarak kendi orduları bünyesinde komando birlikleri
oluşturdular.
İkinci Dünya Savaşı SAS timi, Fransa 1944 (1/35 ölçekli Dragon üretimi maket kiti)
Modern SAS anti-terör timi (1/35 ölçekli Dragon üretimi maket kiti)
Modern SAS anti-terör timi (1/72 ölçekli Caesar Miniatures üretimi maket kiti)
1996 yılında kurulan Alman Komando Özel Kuvvetleri (KSK) timi (1/72 ölçekli Revell üretimi maket kiti)
Viittaamm
T
Türkiye’de Komando Birliklerinin Tarihçesi
Türk ordusu bünyesinde komando birliklerinin temeli 1926 yılında Muğla’da 1nci
Tugayın oluşturulmasıyla bu tugayın kadrosunda kurulan Dağ Talimgahı’na
dayanmaktadır.8 Ülkenin zorlu coğrafi koşulları dikkate alınarak, dağlık bölgelerde görev
alacak askeri personele eğitim vermek amacıyla kuruldu. Cumhuriyet kurulduktan sonra
ülke içi güvenlik hadiseleri, daha açık deyişle, bir takım ayaklanmalar meydana
gelmekteydi. Cumhuriyet askerlerini dağ muharebelerine hazırlamanın zorunluluğu, zor
arazi şartlarında gece gündüz ayaklanan unsurları takip etmek, onları saklandıkları
mağara ve sığınaklardan söküp atmak zorunda kalan ordumuz tarafından yaşanan
ayaklanmalarla görüldü. Dağ talimgahı 1927 yılında, daha elverişli eğitim olanakları
sağlayacağı düşünülen, Isparta, Eğridir’e kaydırıldı.
Çankırı’da 1948-1950 yılları arasında gerilla önderleri kursu açıldı ve bu kurs 1950
senesinde İzmir, Narlıdere Abdullah Ağa Çiftliği bölgesine intikal ettirildi.9 1953 yılında
ismi özel kurs olarak değiştirilmiş ve 1956 yılında İzmir, Menteşteki Komando Kamp
Komutanlığı ile birleştirilerek Komando Okulu kurulmuştur ve 1959 senesinde bu okul
Isparta, Eğridir’e intikal etmiştir.10
Bu birimin ismi 1952 senesinde Dağ Okulu olarak değiştirildi ve İzmir’deki komando
okulu kaldırılarak Dağ Okulu bünyesine alındı ve bu birim 1962 senesinde Dağ ve
Komando Okulu adını aldı.11 1969 senesinde yine bir isim değişikliği ile Dağ Komando
Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı ismini aldı.
8
Atatürk’ün Doğumunun Yüzüncü Yılında Türk Silahlı Kuvvetleri, Harita Genel Müdürlüğü, Ankara
1982, s 95
9
Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 2001, s 116
10
Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 2001, s 116
11
1982, s 95
Viittaamm
T
Yapı olarak, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın ana unsurları beş bölüme ayrılmıştır.
Komando, bu bölümlerden olan muharip birliklerden (manevra birlikleri) piyade
sınıfındadır. KKK tanımına göre piyade birlikleri beş çeşittir ve her çeşidin kendine has
özellikleri ve belirli teşkilat yapıları vardır. Komandolar, hem bir çeşit piyade olarak ve
hem özel harekat kuvvetleri olarak görev yaparlar.12
Bunun yanın sıra, 1970’lerde meydana gelen iç ve dış gelişmelere bağlı olarak başlayan
terörist faliyetler ve toplumsal olaylarla mücadele etmek için, yasadışı terör örgütleriyle
içte etkili bir şekilde mücadele etmek maksadıyla o günün koşullarıyla başa çıkabilecek
özel olarak fiziki ve fikren üstün seviyede eğitilmiş ve teçhiz edilmiş yeni bir zabıta
kuruluşunu süratle oluşturmak maksadıyla, ülkenin büyük kesiminde güvenlik
sorumluluğu bulunan jandarma teşkilatı bünyesinde jandarma komando birlikleri
oluşturulmuştur. Bu amaçla, 1963 senesinde Foça’da Jandarma Komando Okulu
açılmıştır.13 1967 senesinde ilk Jandarma Komando taburu Siirt’te kurulmuştur. 1980
yılında ise Foça’da 1nci Jandarma Komando Tugayı kurulmuştur.14
Komando erleri eğitimde

Kaynak: Atatürk’ün Doğumunun Yüzüncü Yılında Türk Silahlı Kuvvetleri, Harita Genel Müdürlüğü,
Ankara 1982
12
Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 2001, s 38 ve 39
13
1982, s 320-321
14
1982, s 358
Viittaamm
T
Ankara 1982

Ankara 1982
Viittaamm
T
Ankara 1982

Ankara 1982
Viittaamm
T
Ankara 1982
Jandarma Komandolar
Kaynak: Savunma ve Havacılık Dergisi, Cilt 1, No 4, Aralık 1987, s 12
Viittaamm
T
Jandarma komando erleri eğitimde
Kaynak: Savunma ve Havacılık Dergisi, Cilt 1, No 4, Aralık 1987, s 15
Komandoların kaya inişi

Kaynak: Türk Silahlı Kuvvetleri, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 2003
1974 Kıbrıs Barış Harekatı esnasında, diğer askeri birliklerin yanında iki adet jandarma
komnado taburu görev almıştır. Bu harekat esnasında komando taburları 24 Temmuz
1974 tarihinde Sihari deresi mevkinde, 24 araçlık Rum askeri konvoyunu başarılı bir
pusu sonucu imha etmeyi başarmışlar ve Beşparmak dağlarının temizlenmesi harekatında
görevlerini üstün bir şekilde yerine getirmişlerdir.15 Kıbrıs Barış Harekatında, Jandarma
Komando Taburları 13 şehit vermişlerdir.16
15
1982, s 322
16
1982, s 323
Viittaamm
T
Beşparmak dağları operasyonları
Kaynak: Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000
Komando eğitimi oldukça zorlu bir eğitimdir. 1990’larda komando birliklerinde tabur,
tugay komutanlığı görevlerinde bulunan emekli Tümgeneral Alattin Parmaksız, o
zamanlarda verilen komando eğitimlerinin zorluğunu kitabında şu şekilde anlatmıştır.
“Eğridir’de Dağ Komando Okulu’nda yılda bir kere açılan komando ihtisas kursu sadece
TSK’nın değil, dünyanın en zorlu kurslarından biridir. 32 haftalık kursa katılabilmek için
sağlık raporu almak zorunludur. İlk etapta dağda kış şartlarında eğitim verilir, kayak
eğitimi ve yoğun karda muharebe eğitimi verilir. Bu etapta başarılı olanlar kara harekat
kursuna alınır. Taktik, akın, pusu, baskın, keşif, kaçma kurtulma, her türlü silahın her
şartta kullanılması eğitimleri verilirdi. Bu kursta rütbe değil başarı önemlidir. Daha sonra
hayatı idame için suyun bile bazen zor bulunduğu düşman tehdidi altında yiyecek
olmadan üç gün eğitim devam ederdi. Diğer etap ise, ara vermeden Eğridirden Antalyaya
kadar dağlarda icra edilen tatbikatlardır. Antalya’ya ulaşanlar deniz eğitimi, daha sonra
paraşüt eğitimi alırlardı. Paraşütle muharebe atlayışı ve zorlu bir tatbikat sonucunda
eğitim tamamlanırdı. Başaranlara komando brövesi törenle takılırdı. Bu zorlu eğitimi
katılanların üçte biri başarabilirdi.”17
1980’lerin ortasından itibaren başlayan yeni terör dalgası karşında komando birlikleri
önemli görevler üstlenerek, yeni bir tarz tehdit arzeden, konvansiyonel bir ordunun
karşılaşmaya alışık olmadığı bir reaksiyonu ilk veren bu tehdite ilk savunma hattını
oluşturan güçler olmuştur.
Soğuk Savaşın sona ermesiyle 1992 senesinde başlayan dönemde, daha etkli, hızlı
hareket edebilen bir yapıya kavuşmak için Kara Kuvvetlerinde bir takım düzenlemeler
yapılmıştır. Bu bağlamda, tümen teşkilatından vazgeçilerek Ordu-Kolordu-Tugay-Tabur
esasında yapılandırılmıştır.18 İç Güvenlik Birliklerinin teşkilinde düzenlemeye
gidilmiştir. Kara Havacılık Birliklerinin gücü bir seferde iki komando taburunu havadan
gündüz-gece belirlenen noktaya sevk edebilecek güce ve kapasiteye yükseltilmiştir.19
17
Alaettin Parmaksız, Burası Hakkari, BirHarf Yayınları, İstanbul 2006, ,s 18
18
Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000, s 47
19
Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000, s 49
Viittaamm
T
Gelişen ve arsızca bir cüretle artan ve yeni bir yöntem kullanan teröre karşı Türkiye
hazırlıksız yakalnmıştı.20 O sıralarda konvansiyonel ordu yapısı içinde teröre cevap
vermeye çalışan güvenlik güçleri, imkansızlıklar nedeniyle gündüz faaliyet gösteriyor,
geceleri teröristlere meydan kalıyordu. Bu savunmada beklemek anlamına geliyordu.
Sonra strateji değişti, ve terör örgütüne anladığı dilden cevap verilmeye başlandı. Burada
komandoların hayati önemi açıkca ortaya çıkmıştı. Teröristler alandan tabur
büyüklüğündeki kuvvetlerce temizleniyor sonra temizlenen alanlara teröristlerin tekrar
sızmalarını engellemek için komando timleri yerleştiriliyordu ve bu timler de ustalıkla
gerilla savaşına uygun bir şekilde arazide gündüz gizlenip gece operasyonlarını
sürdüyorlardı.21
Nizami bir ordunun alışageldiği bir savaş türü olmayan ve düşük yoğunluklu çatışma diye
adlandırılan bu savaş türüne karşı Türk ordusu 1990’ların başından beri hazırlıklarını
sürdürüyordu. Dönemin Genelkurmay Başkanı Güreş, 1993 senesinde bu yaşanan teröre
düşük yoğunluklu çatışma ismini resmi olarak ilk koyan askeri yetkili olmuştu.
Normal bir ordunun gayrinizami usuller ve dış destekle silah ve teçhizat imkanı bulan
silahlı güçlere karşı savaşmasının zorluğunu, Birinci Dünya Savaşında bu konularda ne
kadar usta olduğunu kanıtlamış Britanya ordusundan Albay T. E Lawrence
“Ayaklanmalara karşı savaşmak son derece yavaş ve pis bir iştir. Çorbayı bıçakla içmeye
benzer” diyerek ortaya koymuştur.22
Bu gerçekten doğru bir analizdir, ve Türkiye, dünya tarihinde, pek az ülke ve ordunun
göstermeyi başarabildiği bir başarıya imza atmış ve kendisine yöneltilen terör dalgasını
kırmayı ve onu kontrol altına almayı başarabilmiştir.
Bu başarı, pek çok değerli komutanın çabasının yanı sıra, olağanüstü şartlarda insan üstü
bir gayretle verilen emirleri yerine getiren Türk komando birliklerinin başarısıdır.
Komandoların operasyon için Kara Şahin helikopterine gidişleri

20
Mehmet Ali Kışlalı, Güneydoğu, Düşük Yoğunlılu Çatışma, Ümit Yayıncılık, Ankara 1996, ,s 8
21
22
Viittaamm
T
Komandolar dağlarda
Viittaamm
T
Viittaamm
T

Viittaamm
T
Kaynak: Türk Silahlı Kuvvetler, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 1999
Sarıkamış, Kars şehitliğindeki komando anıtı.
Viittaamm
T
Viittaamm
T
Dağ ve Komando birlikleri eğitimde

Viittaamm
T


Viittaamm
T
Jandarma Komandolar
Viittaamm
T
Kışın şartlarında icra edilen bir operasyonda komando
Kaynak: Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 2001
Kışın şartlarında icra edilen bir operasyonda komando

Kaynak: Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 2001
Viittaamm
T
İç Güvenlik Şehitliği Anıtı. Malatya 2nci Ordu Komutanlığı
İç Güvenlik Şehitliği Anıtı. Erzincan 3üncü Ordu Komutanlığı

Viittaamm
T
Viittaamm
T
610. Yıl
Kara Kuvvetleri Komutanlığı tarafından 1973 yılında bastırılan özel kitapçıktan komandoile ilgili
bölümler
Viittaamm
T
Altar Maket 54mm Türk Komandosu Figürü
ALT-MTO-06-01
Maket üretiminde hangi modellerin yapılacağı, yaşanan dünya ve o üreticinin temsil ettiği
ülkenin siyasi ve sosyal gündemiyle hep parelel gitmiştir. Britanya’lı üreticiler, genel
olarak kendi görkemli geçmişlerini yansıtmaya çalışan, yeni kuşak genç erkek
çocuklarının atalarının büyük başarıları izinde giden, onlara disiplin ve kararlılık
konusunda örnek teşkil edebilen serileri üretim yoluna gittiler. 1980’lerin ortasında Airfix
tarafından o zamana kadar pek bilinmeyen, dünyanın en çok tanınan komando
birliklerinden olan SAS (Special Air Service) komandoları maketi 1/32 ölçekte 1986
yılında üretilmiş ve çok büyük bir başarı kazanmıştır.
Yaşadığımız dünyada, maket konusu da aynen film sektörü ve yayıncılık sektöründe

olduğu gibi hakim siyasal söylemden bağımsız değildir ve üreticiler belli bir siyasal
gündem çerçevesinde üretim politikalarını oluşturur, dünyadaki genel dalgalanmalara
ayak uydurmaya çalışırlar. Bu sebepledir ki, dünyada meydana gelen herhangi bir askeri
operasyon, savaş, teknolojik buluş gibi dünya çapında önemli gelişmeler sonrasında, o
konu hakkında öncelikle kitap yazılır, film çekilir ve maket kitleri yapılır. Genel olarak
Viittaamm
T
amaç ülkelerin kendilerince üstün olduklarını düşündükleri alanlardaki başarılarını her
kesime yaymak ve ülkelerinin gurur duyabilecekleri tarihlerini, önemli savaşlarını veya
üstün teknolojik tasarımlarını kendi toplumlarının yeni gelişen genç kuşaklarına ve
dünyaya yayabilmektir.
Bu düşünceden yola çıkarak, yukarda bahsedilen sebeplerden dolayı dünyada pek az ülke
ordusunda bulunan muharebe tecrübesine, organizasyona ve disipline sahip ve gerçek
anlamda önemli işler başaran Türk Komandosunun maket dünyasında bulunmaması
büyük bir boşluktu.
Bu sebepten, Türk ordusunun bu elit askeri birimini, hem ülke içindeki hem de dünyadaki
maketseverlere ulaştırmak amacıyla Altar Maket olarak 2006 senesinde 1/32 ölçekte
(54mm) Türk Komandosu (ALT-MTO-06-01) maket figürünün tasarımını ve üretimini
gerçekleştirdik.
Altar Maket’in, Modern Türk Ordusu serisinin ilk figürüdür.
Figürün, dünya çapında kabul görülen standartlarda ve en çok tercih edilen özelliklerde
olması hedeflenmiştir. Figür 54 mm (1/32 ölçekte) kurşundan imal edilmiştir. Montaj ve
boyama gerektirmektedir. Figür, dört parça ve zeminden oluşmaktadır.
Sınırlı sayıda mevcut olan bu figür Türkiye ve dünya çapında 21 Kasım 2006 itibarıyle,
maketseverlerin ve kolleksiyonerlerin beğenisine sunulmuştur.
Viittaamm
T
FAYDALANILAN ve ÖNERİLEN KAYNAKLAR
Atatürk’ün Doğumunun Yüzüncü Yılında Türk Silahlı Kuvvetleri, Harita Genel

Müdürlüğü, Ankara 1982
Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 2001
Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000
Türk Silahlı Kuvvetleri, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara, 1999
Türk Silahlı Kuvvetleri, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara, 2003
Savunma ve Havacılık Dergisi, Mönch Yayınları (1987- günümüze)
Büyük Larousse Ansiklopedisi, Komando maddesi, Cilt 13, s 6908
Osman Pamukoğlu, Unutulanlar Dışında Yeni Bir Şey Yok: Hakkari ve K. Irak
Dağlarındaki Askerler, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2004
Suat İlhan, Türk Askeri Kültürünün Tarihi Gelişmesi, Kutdsal Ocak, Ötüken Neşriyat,
İstanbul 1999
Otto, Heilburn, Düşman Gerisinde Harp, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Stratejik
Etütler Dairesi Yayınları no 10, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1974
Mehmet Ali Kışlalı, Güneydoğu, Düşük Yoğunluklu Çatışma, Ümit Yayıncılık, Ankara,
Aralık 1996
Abdullah Ağar, Ölüm Dağları Bekler: Cudi Dağı, Bilgi Yayınevi, Ankara 2005
Abdullah Ağar, Türk Komandoları, Birharf Yayınları, İstanbul, Ağustos 2006
Alaettin Parmaksız, Burası Hakkari, Birharf Yayınları, İstanbul 2006
Koray Gürbüz, Hüseyin Özlük, Şehit Mektupları, ÇOKAV, Ankara, Eylül 2005
Kudret Cengiz, Engizek kartalı, Ümit Yayıncılık, Ankara 2005
Hasan Kundakçı, Güneydoğu’da Unutulmayanlar, Alfa Yayınları, Ankara 2004
Savaş Yücel, Biz Kınalı Bacaksızlar, Güneydoğu Gazileri, Ümit Yayıncılık, Ankara 2005
Erdal Sarızeybek, Şemdinli’de Sınırı Aşmak, Ümit Yayıncılık, Ankara 2006
Viittaamm
T
Kemal Yamak, Gölgede Kalan Bizler ve Gölgeleşen Bizler, Doğan Kitap, İstanbul, Ocak
2006
Cengiz Yücak, Cudi’den Azerbaycan’a Bir General, Toplumsal Dönüşüm yayınları,

İstanbul, Ekim 2004
Ian Knight, Boer Commando 1896-1902, Osprey Yayınları, Londra, 200
Charles Foley, Hitler’in Harika Komandoları, Kastaş Yayınları, İstanbul 1983
The Special Air Service, Osprey Yayınları, Londra 1981
610. Yıl 28 Haziran 1973, Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı Yayını
Viittaamm
T
©Altar Maket
Her hakkı Altar Maket’e aittir, izinsiz kopyalanamaz. Kaynak göstermek kaydıyla, burada yer alan görüş, bilgi ve resimlerden
araştırmalar ve kişisel kullanım için faydalanılabilir.
Viittaamm
T

Komandolar Ve Turk Komandosu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Komandolar Ve Turk Komandosu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KOMANDOLAR

Tarih boyunca komandoların gelişimi

Ortaya çıkış ve Tarihçe

Tarihsel kökler – Boer Savaşları 1896-1902

Britanya askerlerine karşı mevzi almış Boer komadoları

Tepeden tırnağa silahlı Boer komandoları

Boer komandoları, 1901

Boer kadın komando

Boer komandoları (1/72 ölçekli Strelets üretimi maket kiti)

Modern anlamını kazanması – İkinci Dünya Savaşı 1939-1945

Otto von Skorzeny

Komandoların etkin kullanıdığında bir savaşta ülkeye ne kadar büyük katkılar

Otto von Skorzeny (12.06.1908-05.07.1975), savaş öncesi mühendis olarak çalışan

O sıralarda, Hitler, vereceği özel görevleri yerine başarıyla getirebilecek komando

Dragon firması tarafından üretilmiş, Skorzeny önderliğindeki Alman komandolarının Mussolini’yi

Bu başarılı operasyon, komando birliklerinin savaşta ne kadar kritik hamleler

Operation Rösselsprung: 25 Mayıs 1944 yılında, Skorzeny ve adamları, Yugoslav lideri

Operation Greif: 21 Ekim 1944 yılında, Skorzeny ve adamları Amerikan üniforma ve

Britanya komando birlikleri Churchill ve Albay Dudley Clarke’ın gayretleriyle

Komando erleri eğitimde

Komando erleri eğitimde

Komando erleri eğitimde

Komandoların kaya inişi

Komandoların operasyon için Kara Şahin helikopterine gidişleri

Kaynak: Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000

Kaynak: Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000

Kaynak: Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000

Kaynak: Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000

Kaynak: Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000

Kaynak: Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000

Sarıkamış, Kars şehitliğindeki komando anıtı.

Kaynak: Türk Silahlı Kuvvetler, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 1999

Kaynak: Türk Silahlı Kuvvetler, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 1999

Dağ ve Komando birlikleri eğitimde

Dağ ve Komando birlikleri eğitimde

Dağ ve Komando birlikleri eğitimde

Kışın şartlarında icra edilen bir operasyonda komando

İç Güvenlik Şehitliği Anıtı. Erzincan 3üncü Ordu Komutanlığı

Yaşadığımız dünyada, maket konusu da aynen film sektörü ve yayıncılık sektöründe

Altar Maket’in, Modern Türk Ordusu serisinin ilk figürüdür.

Atatürk’ün Doğumunun Yüzüncü Yılında Türk Silahlı Kuvvetleri, Harita Genel

Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara 2001

Türk Ordusu, Ankara Ticaret Odası-Kültür Bakanlığı Yayını, 2000

Türk Silahlı Kuvvetleri, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara, 1999

Türk Silahlı Kuvvetleri, Mönch Türkiye Yayıncılık, Ankara, 2003

Savunma ve Havacılık Dergisi, Mönch Yayınları (1987- günümüze)

Büyük Larousse Ansiklopedisi, Komando maddesi, Cilt 13, s 6908

Abdullah Ağar, Türk Komandoları, Birharf Yayınları, İstanbul, Ağustos 2006

Alaettin Parmaksız, Burası Hakkari, Birharf Yayınları, İstanbul 2006

Kudret Cengiz, Engizek kartalı, Ümit Yayıncılık, Ankara 2005

Hasan Kundakçı, Güneydoğu’da Unutulmayanlar, Alfa Yayınları, Ankara 2004

Erdal Sarızeybek, Şemdinli’de Sınırı Aşmak, Ümit Yayıncılık, Ankara 2006

Cengiz Yücak, Cudi’den Azerbaycan’a Bir General, Toplumsal Dönüşüm yayınları,

Ian Knight, Boer Commando 1896-1902, Osprey Yayınları, Londra, 200

Charles Foley, Hitler’in Harika Komandoları, Kastaş Yayınları, İstanbul 1983

The Special Air Service, Osprey Yayınları, Londra 1981

610. Yıl 28 Haziran 1973, Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı Yayını

You might also like