YNETC ZET.................................................................................................................2 1. GR..................................................................................................................................5 2. RETM.............................................................................................................................6 2.1. Pamuk ..........................................................................................................................6 2.2. Tekstil rnleri retimi...............................................................................................8 3. RETM YAPISI:..............................................................................................................9 3.1.

Kamu ve zel Sektrn retimdeki Yeri..................................................................10 3.1.1 Kamu letmeleri......................................................................................................10 3.1.2. zelletirme............................................................................................................11 3.1.3. zel letmeler........................................................................................................13 4. MALYET YAPISI...........................................................................................................14 5. YATIRIM VE EVRES.............................................................................................14 5.1. Yatrm ve Serbest Blgeler.......................................................................................15 5.2. zel Ekonomik Blgeler............................................................................................15 5.3. Entellektel Haklar....................................................................................................16 5.4. alma Emniyeti, Halk Sal ve evrenin Korunmas..........................................16 5.5. Blgesel ve kili Ekonomik ve Ticari Anlamalar.....................................................16 6. TEKSTL VE KONFEKSYON RNLER TCARET..............................................20 6.1. hracat ........................................................................................................................20 6.2. thalat.........................................................................................................................20 6.3. Balca hra Pazarlar: .............................................................................................21 7. TEKSTL VE KONFEKSYON RNLER TCARETNDE TARFELER VE TARFE DII ENGELLER..................................................................................................22 7.1. hracatta Karlalan Engeller...................................................................................22 7.2. thalatta Karlalan Engeller....................................................................................22 8. MISIR TEKSTL VE KONFEKSYON SEKTRNN SWOT ANALZ.................23 8.1 Sektrn Gl Yanlar..............................................................................................23 8.2. Sektrn Zayf Yanlar...............................................................................................24 8.3. Frsatlar......................................................................................................................24 8.4 Tehditler......................................................................................................................24 9. TRKYE-MISIR TEKSTL VE KONFEKSYON RNLER TCARET...............24 9.1. hracat.........................................................................................................................24 9.2. thalat.........................................................................................................................25 10. SONU ..........................................................................................................................25 EK-1 TEKSTL VE KONFEKSYON RNLER THALATINDA TARFE DII ENGELLERN TARHES............................................................................................26

YNETC ZET 1. Msr Arap Cumhuriyetinde tekstil ve konfeksiyon sektr, eski bir tarihe sahip olan ve bugnde Msr ekonomisinde nemli bir yeri bulunan sektrler arasnda yer almaktadr. Sektrn stratejik nemi, yatrm, igc, kredi ve ihracat gelirlerinde sahip olduu byklklerden ileri gelmektedir. Sektr, gda ileme sanayinden sonra toplam sanayi retiminde %27lik pay ile ikinci srada yer almaktadr. Sektrn GSYH iindeki pay ise %3 dolaylarndadr. Tekstil ve konfeksiyon sektr ayn zamanda yllk 1 milyar $ olan ihracat geliri ile petrolden sonra ikinci nemli ihra kalemini oluturmaktadr. 2003 ylnda sektrn toplam ihracat iindeki pay %15 olarak gereklemitir. Sektr ihracat gelirlerinin lkenin toplam dviz gelirleri iinde ki pay %6 dzeyindedir. Buna ek olarak, imalat sanayindeki istihdamn %25ini, toplam istihdamn %7sini oluturmas nedeniyle, tekstil ve konfeksiyon sektr istihdam yaratan nemli sektrler arasnda yer almaktadr. 2. Msr, uzun ve ekstra uzun elyafl pamuk retimi ile mehurdur. Pamuk retimi ok eski tarihlerden beri yaplmakla birlikte, modern manada pamuk yetitirilmesi ve pamuk retim alanlarnn geniletilmesi 1800l yllarn balarnda Mehmet Ali Paa dneminde balamtr. klim artlarnn msait oluu, igc maliyetlerinin dkl ve corafi olarak Msrn birok pamuk tketim pazarlarna yaknl nedeniyle, pamuk retimi zaman ierisinde gelierek, Msr iin stratejik rn haline gelmitir. Bugn pamuk, Msrda beyaz altn olarak adlandrlmaktadr. 1960 ve 1970li yllarda Msr, dnya pamuk pazarnn %80nine sahip olmutur. Bilahare, bu pazar paynn nemli bir ksmn ABDde retilen Pima pamuuna kaptrmtr. Bugn, uzun ve ekstra uzun lifli pamuun %55 Msr, %40 ise ABD tarafndan salanmaktadr. Msrn pamuk retimi yaklak 300 bin ton civarnda olup, bu retimin nemli bir blm uzun ve ekstra uzun elyafl pamuk oluturmaktadr. 3. Egyptian Textile Manufacturers Federation(ETMF) kaytlarna gre, halihazrda Cotton and Textile Holding Company(HC)ne ait 39 kamu irketi ile 4.491 zel tekstil ve konfeksiyon irketi bulunmaktadr. Buna ek olarak, kaytl olmayan iletmelerin dnda, ETMFye ye olmayan 375.874 mikro ve kk lekli zel atelyeler bulunmaktadr. 4. 1920-1950 yllar arasnda tekstil ve konfeksiyon retiminin zel sektr nderliinde gelimitir. 1961 ylnda Gamal Abdul Nassern kamulatrma politikalar erevesinde, sektrde faaliyet gsteren tesislerin ou kamunun kontrolne gemitir. Bu dnemde, retilen tekstil ve konfeksiyon rnlerinin byk bir blm eski Sovyetler Birlii ve Dou Bloku lkelerine pazarlanmtr. Bununla birlikte, retim kalitesi ve kapasite kullanm orannda sz konusu dnemde bir ilerleme kaydedilememitir. Dier taraftan, kamunun arlkl olduu eirme ve dokuma fabrikalarnda ar istihdam, kt ynetim ve yetersiz fonlama sorunlar ortaya kmtr. 1974 ylnda uygulamaya konulan Open-Door Policy neticesinde, kamuya ait tekstil irketlerinin performans gerilemi, zellikle boyama ve hazr giyimde olmak zere, zel sektrn sektrdeki pay giderek bymtr. Gnmzde, kamu sektrnn pamuk eirme alanndaki pay %90, dokuma alanndaki pay %60, rme alanndaki pay %40 ve giyim sektrndeki pay ise %30 dzeyindedir. Kamu iletmeleri son on yldr finansal, verimlilik ve pazarlama problemleri ile kar karya bulunmaktadr. Sz konusu sorunlar, kt ynetim, yeni makinalara yatrm yaplamamas ve ar istihdamdan ileri gelmektedir. Kamu irketlerinin yerel bankalara borcunun 1,7 milyar $ olduu ileri srlmektedir.

5. Tekstil ve konfeksiyon sektrnde bulunan makinalarn %70inin zerinde bir blmnn 25 yan zerinde olduu, bu makinalarn yenilenmesinin yaklak 16 milyar $a malolaca ileri srlmektedir. 6. Kamuya ait tekstil iletmelerinin byk bir blm ar istihdam ve kt ynetim nedeniyle kayp retmektedir. Bu iletmeler daha ziyade lint, iplik ve kuma gibi girdilerin retimi ve bir st retim srecine tedarikini salayan iletmeler olurken, ihracata ynelik ev tekstili ve hazr giyim gibi yksek katma deerli tekstil rnleri zel sektr tarafndan retilmektedir. Bu nedenle, kamu iletmelerinin zelletirilmesinin ihracata ynelik alan zel sektrnn nnn almas bakmndan gerekli olduu karar mercilerince anlalm bulunmaktadr. 2004/2005 Mali Yl zelletirme Programna, 23 eirme ve dokuma irketi alnmtr. zelletirmenin cazip hale getirilmesi iin, vergi tatilleri, defter deeri sat, erken emeklilik, bor ve stoklarn silinmesi ve arazinin kiralanmas gibi olanaklar sunulmaktadr. 7. Msr tekstil ve konfeksiyon sektr, retim girdileri asndan yksek kaliteli ham pamuk ile dk maliyetli igc ve enerji avantajna sahip bulunmaktadr. retimin ana girdisi olan ham pamuk, retim maliyetinin yaklak %53n oluturmaktadr. gcnn toplam maliyet iindeki pay ise %17 dzeyindedir. 8. Msr Hkmeti i ve yatrm ortamnn gelitirilmesi amacyla son yllarda yatrm, ihracat, entellektel haklar ve zel ekonomik blgeler ile ilgili yeni yasalar uygulamaya koymutur. Dier taraftan, dier Arap, Arfikal ve AB gibi evre lkelerle yapm olduu eitli tercihli ticaret anlamalar, yerli pazara ek olarak evre lke pazarlarnda kapsayan geni bir potansiyeli bnyesinde tamaktadr. 9. Tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracat, Msrn dviz kazandran ana sektrler arasnda yer almaktadr. 2003 ylnda petrol d toplam ihracat iinde tekstil ve konfeksiyon sektrnn pay %25 dzeyinde gereklemitir. Ham ve yar ilenmi pamuk rnlerinin ihracat iindeki paynn yksek olduu, buna karlk katma deeri yksek konfeksiyon rnlerinde ihracatn yeterince gelimedii anlalmaktadr. Pamuklu tekstil rnleri ihracatnn yaklak %50si, hazr giyim ihracatnn %90 AB ve ABD pazarlarna yaplmaktadr. lke baznda ihracat incelendiinde, ABD birinci srada yer alrken, bunu ngiltere ve talya izlemektedir. Bu lke Msrn toplam tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatnn te ikisini oluturmaktadr. Arap lkeleri ise tekstil rnlerinde %1, konfeksiyon rnlerinde %2lik bir paya sahip bulunmaktadr. 10. Genel ithalat iinde tekstil ve konfeksiyon rnlerinin pay incelendiinde, sektr ithalatnn yaklak %50den fazlasnn sentetik iplik ve kumatan olutuu, 2003 ylnda 274 milyon $ olan toplam tekstil ithalatnn genel ithalat iindeki paynn %2,5 gibi ok dk dzeyde kald gzlenmektedir. 11. Tekstil ve konfeksiyon sektrnde kamu sektrnn nemli bir paya sahip olmas, sektrn yaratt igc ve dviz gelirlerine katks ile Msrn geleneksel olarak nde gelen sanayi daln oluturmas nedeniyle, bu sektr ithal yasaklar ve yksek gmrk oranlar ile korunagelmitir. 1991 ylnda alnan bir kararla tekstil ve konfeksiyon rnleri ithaline yasak getirilmitir. 2001 yl sonunda, Msr DTye vermi olduu taahhtler erevesinde, tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnda uygulad ithal yasan kaldrm, buna karlk sz konusu rnler ithalatnda adet bana getirilmi olan spesifik vergilerle (oransal olarak %52.000e ulaan) yksek koruma devam etmitir. ABDnin 2003 yl sonlarnda Msr sz konusu rnler ithalatnda uygulad yksek koruma oranlar nedeniyle, DTye ikayet

hazrl balatmasnn akabinde, 21.1.2004 tarihinde retilen 2004/35 sayl Bakanlk karar ile tekstil ve konfeksiyon rnlerinde sz konusu astronomik gmrk vergileri, kumata %22, konfeksiyonda %40 olarak belirlenmi, tekstil fabrikalarnn dier girdilerinde ise gmrk muafiyeti getirilmitir. Ancak, bilahare alnan 2004/68 sayl karar ile Msra tekstil ve konfeksiyon rnleri ihra etmek isteyen yabanc firmalarn bir takm evre ve alma standartlarn saladna dair inceleme tamamlandktan sonra, thalat ve hracat Koruma Genel Mdrlne kayt yaptrmas halinde, Msra tekstil ve konfeksiyon rnleri ihra etmesi hkme balanmtr. Her ne kadar tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnda gmrk oranlar drlm olmakla birlikte, zellikle hazr giyim rnleri ithalatna izin verilip verilmeyecei hususu belirsizliini korumaktadr. 12. Msrn tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnn genel olarak dk olduu gz nnde bulundurulduunda, 2003 ylnda 45 milyon $ olan tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatmzn, Msrn bu rnler ithalatnda nemli bir paya sahip olduu gzlenmektedir. Msra ynelik toplam ihracatmz iinde, tekstil ve konfeksiyon rnlerinin pay 2003 ylnda %13 dzeyinde gereklemitir. Sz konusu rnlerin Msra ynelik toplam ihracatmzdaki paynn 1998 ylndan itibaren giderek azald gzlenmektedir. Trkiyenin Msra ihra ettii balca tekstil ve konfeksiyon rnleri iinde iplik ve kuman paynn yksek olduu, hazr giyim ihracatnn ise ihmal edilebilir dzeye geriledii grlmektedir. Msrdan ithal ettiimiz tekstil ve konfeksiyon rnleri, ihracat ettiimiz rnlere paralel bir yap arz etmektedir. 2003 ylnda 33 milyon Dolar olan tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnn hemen hemen tamamn, dokumaya elverili lifler ve dokumaclk rnleri oluturmaktadr. Msrdan ithalatmz iinde tekstil ve konfeksiyon rnlerinin paynn 2003 ylnda %18 olduu grlmektedir. 13. Msr tekstil ve konfeksiyon sanayinde verimsiz alan kamu iletmelerinin arln halen yksek olmas, sektrn sahip olduu makina parknn eski teknoloji rnleri olmas nedeniyle kaliteli ve uluslararas standartlarda rn retilememesi, sektrn uzun sre korunmu olmas nedeniyle rekabete alkn bir yapya sahip bulunmamas ve pazarlama teknikleri konusunda yeterince gelimemi olmas sebebiyle ve bugne kadar AB ve ABD gibi byk pazarlarda kota korumasna sahip olan sz konusu sektrn, 2005 ylnda DT Anlamas erevesinde kotalarn kalkmasnn akabinde, uluslararas pazarlarda ciddi bir rekabetle karlaaca dnlmektedir. 14. Yksek kaliteli pamuk, igc ve enerji maliyetlerinin dkl, pazar bykl ve evre lkelere ihracat olanaklarnn geni olmas nedeniyle, Msr, tekstil ve konfeksiyon sektrnde Trk yatrmclar iin cazip bir lke olarak deerlendirilmektedir. 15. Msr tekstil ve konfeksiyon sektrnn makina parknn yenilenmesi erevesinde tekstil makinalar ve yedek paralar, yetersiz sentetik iplik retimi nedeniyle sentetik iplik ve bu rne dayal kumalar, tekstil ve konfeksiyon yan sanayinin gelimemi olmas nedeniyle dme, fermuar, vb. yan sanayi rnleri, hazr giyim ithalatnda tarife d engelleri hafifletilmesi halinde, Msr halknn gznde imaj iyi olan ve bavul ticareti yolu ile bu lkeye ithal edilen Trk hazr giyim rnleri asndan, anlan lkenin ciddi bir potansiyel pazar olduu deerlendirilmektedir.

1. GR Msr Arap Cumhuriyetinde tekstil ve konfeksiyon sektr, eski bir tarihe sahip olan ve bugnde Msr ekonomisinde nemli bir yeri bulunan sektrler arasnda yer almaktadr. Sektrn stratejik nemi, yatrm, igc, kredi ve ihracat gelirlerinde sahip olduu byklklerden ileri gelmektedir. Tekstil ve konfeksiyon sektr entegre yapsyla imalat sanayinde en yksek katma deer yaratan sektr olma zelliini tamaktadr. Pamua dayal altgrup ise sektrn belkemii olarak grlmekte ve Msrn karlatrmal stnle sahip olduu ana retim dal olarak deerlendirilmektedir. Tekstil ve konfeksiyon retim zinciri, pamuk ileme, eirme, rme, dikme ve kuma ile rt, hal ve demelik kuma gibi tekstil rnleri retimini kapsamaktadr. Sektr, gda ileme sanayinden sonra toplam sanayi retiminde %27lik pay ile ikinci srada yer almaktadr. Sektrn reel GSYH iindeki pay ise %11 dolaylarndadr. Tekstil ve konfeksiyon sektr ayn zamanda yllk 1 milyar $ olan ihracat geliri ile petrolden sonra ikinci nemli ihra kalemini oluturmaktadr. 2003 ylnda sektrn toplam ihracat iindeki pay %15 olarak gereklemitir. Sektr ihracat gelirlerinin lkenin toplam dviz gelirleri iinde ki pay %6 dzeyindedir. Buna ek olarak, imalat sanayindeki istihdamn %25ini, toplam istihdamn %7sini oluturmas nedeniyle, tekstil ve konfeksiyon sektr istihdam yaratan nemli sektrler arasnda yer almaktadr. DT Anlamas erevesinde, 2005 ylndan itibaren tekstil ve konfeksiyon rnlerinde kotalarn kaldrlmas sonucunda, bu rnler ticaretinde rekabetin artaca bilinmektedir. Msr, sz konusu yeni rekabet ortamna uyum salamak amacyla, tekstil ve konfeksiyon sektrnn uluslararas pazarlarda rekabetgcnn artrlmas, yabanc yatrmlarn tevik edilmesi ve sektrn kademeli olarak rekabete almas amacyla, zellikle 2004 ylnda yeni tarife program ve sanayinin modernizasyonu konusunda bir takm tedbirler almtr. 2004 yl bandan itibaren sz konusu rnler ithalatnda uygulanan tarifeler ve tarife d engeller konusunda baz deiikliklere gidilmitir. Bu deiiklikler arasnda, 2003 yl sonuna kadar tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnda uygulanan spesifik gmrk vergilerinin kaldrlarak yerine maksimum %40 olan ad valorem vergilerin getirilmesi, tekstil sanayi girdilerinde gmrk muafiyeti uygulanmas, buna karlk sektrn bu deiikliklerden olumsuz etkilenmesini nlemek bakmndan, sz konusu rnler ithalatnda evre ve alma standartlar gibi baz tarife d engellerin uygulamaya konulmas yer almaktadr. Bu almann amac, Msr tekstil ve konfeksiyon sektrnn genel bir portresinin izilmesi ve yeni gelimelerin Trk tekstil ve konfeksiyon ile yan sanayi retici/ihracatlarna yaratt frsatlar ve engellerin deerlendirilmesini kapsamaktadr.

2. RETM Msr tekstil ve konfeksiyon sektrnde retim iki ana balk altnda deerlendirilmektedir. Bunlardan birincisi, dnya apnda ne sahip olan pamuk retimi, ikincisi ise pamuun ilenmesi sonucunda elde edilen rnler ve dier ham maddelere dayal tekstil ve konfeksiyon rnleridir.
2.1. Pamuk

Msrda pamuk retimi ok eski tarihlerden beri yaplmakla birlikte, modern manada pamuk yetitirilmesi ve pamuk retim alanlarnn geniletilmesi 1800l yllarn balarnda Mehmet Ali Paa dneminde balamtr. klim artlarnn msait oluu, igc maliyetlerinin dkl ve corafi olarak Msrn birok pamuk tketim pazarlarna yaknl nedeniyle, pamuk retimi zaman ierisinde gelierek, Msr iin stratejik rn haline gelmitir. Bugn pamuk, Msrda beyaz altn olarak adlandrlmaktadr. Sz konusu dnemde ham olarak deerlendirilen pamuk, 1898 ylnda El Ahlia Spinning and Weaving irketi, 1927 ylnda ise birok yeni eirme ve dokuma fabrikalarnn kurulmas ile katma deeri yksek rnlerin retimine ynlendirilmitir. Bu dnem, yeni pamuk ileme tesislerinin kurulmas nedeniyle, Msrda tekstil sanayinin temellerinin atld dnem olmutur. 1952 devriminin akabinde, yeni ynetimin ekonomi anlay ve be yllk kalknma planlar erevesinde eirme ve dokuma tesisleri kamulatrlmtr. Dolaysya, devlet pamuun yetitirilmesinden, fiyatlarn tespiti (i piyasa ve ihra fiyatlar dahil), ilenmesi ve tketimine kadar olan sreci stlenmitir. 1960 ve 1970li yllarda Msr, dnya pamuk pazarnn %80nine sahip olmutur. Bilahare, bu pazar paynn nemli bir ksmn ABDde retilen Pima pamuuna kaptrmtr. Bugn, uzun ve ekstra uzun lifli pamuun %55 Msr, %40 ise ABD tarafndan salanmaktadr. 1994 ylnda karlan pamuk sektrnn serbestletirilmesine ynelik yasadan sonra, sektrn ileyii deimitir. Bu tarihten itibaren, iftiler retecekleri rn eidi ve alan konusunda serbest braklm, ayrca tccarlara pamuk satn alma, ekirdeinden ayrma ve yerel eirme tesislerine satma veya ihracat izni getirilmitir. Ancak, devlet sz konusu serbestleme politikasna tam uyum salayamam, zellikle fiyatlara bir ekilde mdahele etmeye devam etmitir. Halihazrda, iftilerin pamuk retimini srdrmelerinin salanmas bakmndan, pamukta taban fiyat uygulamas devam etmektedir. Msr pamuu kalitesi bakmndan dnyaca bilinen bir pamuk olmutur. Sz konusu kalite, lif uzunluu, lif zelliklerinin yllara gre deimemesi ve bu zelliklerinin kaliteli eirme sonularnn alnmasna msait olmasndan ileri gelmektedir. Msrda arlkl olarak yksek kaliteli tekstil retiminde kullanlan orta-uzun, uzun ve ekstra uzun elyafl pamuk retilmekte olup, bu rnler Giza ismi ve yannda bir numara ile adlandrlmaktadr. Son dnemde, lkede retilen pamuk eitlerinde bir snrlandrmaya gidildii gzlenmektedir. Daha nce yedi eit olarak retilen ekstra uzun elyafl pamuk, Giza70 ve Giza88 olmak zere iki tr ile snrlandrlmtr. Uzun elyafl pamukta ise Giza86, Giza89, Giza85, Giza80 ve Giza83 olmak zere, be eit pamuk tr retimine ynenildii 6

gzlenmektedir. Bu retim politikalar ile farkl elyaf uzunluuna sahip rnlerde karklktan ileri gelecek problemlerin bertaraf edilmesi amalanmaktadr. Pamuk retimi, Beheira, Daqahlia, Kafr AL Sheikh, Sharqiya, Gharbiya, Menoufiya, Beni Suef ve Minya olmak zere 8 valilikte yaplmakta olup, pamuk retim alanlarnn yllara gre seyri aadaki tabloda gsterilmitir.
1997 PAMUK RETM ALANI* 859 1998 789 1999 645 2000 518 2001 731 2002 706 2003 535

* 1000 Feddan Pamuk retim alanlar 1960 ylndan bugne giderek daralm olmakla birlikte, verimde %30 orannda art gereklemitir. 1960 ylnda feddan bana 5,5 kantar olan verimlilik, 2000li yllarda 7 kantarn biraz zerine kmtr. Miktar olarak pamuk retiminin seyri incelendiinde, retimde yllara gre ini ve klar olduu grlmektedir. 1993/94 sezonunda 411 bin ton olan retim, 1994/95 sezonunda 251 bin ton, 1995/96 sezonunda ise 238 bin ton olarak gereklemitir. 1996/97 sezonunda retimde yeniden bir art gerekleerek 341 bin tona ulam, 2000/01 sezonunda 204 bin ton ve 2001/02 sezonunda ise 265 bin ton olarak gereklemitir. Ekstra uzun elyafl pamuk retimi 1993/94 sezonunda 121 bin tondan 1999/00 sezonunda 26 bin tona gerilemitir. Sz konusu trn retimi 2000/01 sezonunda bir dzelme gstererek 47 bin tona ulamtr. Benzer ekilde uzun elyafl pamuk retimi 1993/94 sezonunda en yksek noktas olan 210 bin ton olarak gereklemi, 1998-2000 yllar arasnda yaklak 200 bin ton ve 2001/02 sezonunda ise 218 bin ton olmutur. 1998/99 sezonuna kadar retilen pamuun yaklak 200 bin tonu yerli tekstil sektr tarafndan tketilirken, bu rakam 1998/99 sezonunda 186 bin tona gerilemitir. 1999/00 sezonunda ise 144 bin tona dmtr. Pamuk retiminde dalgalanma, pazar paynn dmesi, sentetik iplik gibi rakip rnlerin kullanmnn artmas nedeniyle ve ifti gelirlerinin korunmas, dnya apnda Msr pamuunun sahip olduu imajn gelitirilmesi amacyla, Msr hkmeti pamuk retimi ve ticaretinin gelitirilmesi konusunda baz tedbirler almaktadr. Bunlar arasnda, iftilerin eitimi, pamuk alanlarnn ilalanmas ve Msr pamuunun tantlmas amacyla bir pamuk logosu gelitirilmesi yer almaktadr. Pamuk logosu tantm D Ticaret Bakanl ve ALCOTEXA(Alexandria hracatlar Birlii) tarafndan yrtlmekte ve bugn itibariyle 58 lkede kayd bulunmaktadr. Dier taraftan, 1996 ylnda The Egyptian-German Cotton Promotion Program ortak projesi uygulamaya konulmutur. Sz konusu proje, verimliliin artrlmas, Msr pamuunun uluslararas pazarlarda tantlmas, ifti gelirlerinin korunmas ve iftilerin eitilmesini kapsamaktadr. Anlan proje, Msr Tarm ve Toprak Reformu Bakanl ile Alman hkmetine ait German Technical Cooperation irketi tarafndan yrtlmektedir. 1994 ylnda balayan pamuk retim ve ticaretinde uygulamaya konulan serbestleme politikalarnn neticesinde, pamuk ticaretinde zel sektr giderek artan bir paya sahip olmutur. Sz konusu dnemde, zel sektr pazarlama tekniklerini gelitirmi ve deien pazar koullarna daha hzl uyum salamaktadr. 7

2001 yl itibariyle, pamuk sektrnde ticaret ile uraan toplam firma says 130 olup, bunun 30u kamu, kalan 100 ise kooperatifler, zel firmalar ve kiilerden olumaktadr. Ayn dnemde, skenderiye Pamuk hracatlar Birliine 27 firma kaytl olup, bunun 9u kamu, 18i ise zel firmalardan olumaktadr. retilen pamuun nemli bir ksm talya, Hindistan ve svireye ihra edilmektedir. hracatta zel sektrn arl giderek artm olup, 2002 ylnda ihra edilen pamuun %70i zel sektr tarafndan gerekletirilmitir. Pamuk ve pamuk rnlerinin ihracat gelirleri ise aadaki tabloda gsterilmitir.
- Ham Pamuk - Pamuk plii - Pamuklu Kuma TOPLAM 1997 110 280 104 494 1998 157 224 54 435 1999 238 123 34 395 2000 184 141 49 374 2001 182 119 35 336 2002 321 104 26 451 2003 349 118 23 490

Msr pamuundan maksimum faydann salanabilmesi iin, ham pamuk ihracat yerine, yerli tekstil ve konfeksiyon sanayinin modernize edilerek, ihracatn katma deeri yksek rnlere kaydrlmas ynnde politikalar retilmektedir.
2.2. Tekstil rnleri retimi

Egyptian Textile Manufacturers Federation(ETMF) kaytlarna gre, halihazrda Cotton and Textile Holding Company(HC)ne ait 39 kamu irketi ile 4.491 zel tekstil ve konfeksiyon irketi bulunmaktadr. Buna ek olarak, kaytl olmayan iletmelerin dnda, ETMFye ye olmayan 375.874 mikro ve kk lekli zel atelyeler bulunmaktadr. Tekstil ve Konfeksiyon Sektrnde letme Says - Tekstil/Konfeksiyon 2.830 - Konfeksiyon 1.661 Toplam....................................................................................4.491 Tekstil ve Konfeksiyon Atlyeleri......................................375.874 Konfeksiyon retimi(Milyon $).............................................4.320 2001 ylnda iplik ve kuma trleri retimi ile iplik tketimi aada gsterilmitir. Sz konusu rakamlarn incelenmesinden de grlecei zere, sentetik iplik konusunda ciddi bir retim a bulunmaktadr. retim(Ton) - plik - Pamuk...................................................................125.000 - Sentetik...................................................................78.700 Toplam........................................................................203.700 - Kuma - Pamuklu..................................................................28.400 - Dier.........................................................................7.000 8

rme.........................................................................1.000

Toplam..........................................................................36.400 plik Tketimi(Ton) Pamuk....................................................................207.400 Sentetik..................................................................183.600 Yn............................................................................3.400 Toplam......................................................394.400 1992-2001 yllar arasnda sektrn bileik yllk byme hz %5 olarak gereklemitir. Msr Hkmeti sektrn yllk %12 olarak bymesine ynelik politikalar retmekte ve Uzakdou Asya lkelerinin byme hznn yakalanmasn hedeflemektedir. Dier taraftan, ihra pazarlarnda etkin bir ekilde rekabet edilebilmesi iin kaliteye byk nem verilmektedir. 3. RETM YAPISI: Pamuklu tekstil rnleri, modern tekstil retiminin balangcndan itibaren en nemli tekstil rnlerini oluturmutur. Bununla birlikte, dier tekstil rnleri sat da giderek nem kazanmtr. Hazr giyim retimi %19luk pay ile bugn tekstil ve konfeksiyon retiminde ana altgruplardan biri olmutur. Ayrca, battaniye, hal ve ipek rnleri retiminde de 1990l yllarda ciddi gelimeler gzlenmitir. Baz tekstil ve konfeksiyon rnleri retimin seyri aadaki tabloda verilmitir. Tablo- Baz Tekstil ve Konfeksiyon rnleri retimi
rn Pamuklu Tekstil Ynl Tekstil pekli Tekstil Jut plii Yn iplik Jut Kuma Battaniye ve Hal Birim Milyon LE Milyon m Milyon m 1000 Ton 1000 Ton 1000 Ton Milyon LE 1993/94 1.737 14 167 21 20 17 531 1994/95 1.670 15 197 20 19 19 594 1995/96 1.561 12 214 20 16 20 737 1996/97 1.474 10 212 15 14 12 818 1997/98 1.559 11 258 15 14 13 989 1998/99 1.524 10 263 10 12 9 949 1999/00 1.559 10 368 5 18 4 1.007 2000/01 1.218 5 338 1 19 2 419

Kaynak: Msr statistik daresi.

Tekstil ve konfeksiyon alannda faaliyet gsteren firmalar arlkl olarak Kahire, skenderiye ve Delta Blgesinde younlam olup, rn baznda corafi dalm aadaki tabloda gsterilmitir. Tablo- Tekstil ve Konfeksiyon Fabrikalarnn Corafi Dalm
Valilik Eirme/Dokuma Doal ve Sentetik plik Boyama/bask/finishing rme Hazr Giyim

Cairo Alexandria Qalioubya Gharbeya Assyut Bohaira Beni Suef Port Said Giza Dakahleya

132 4 305 128 2 19 2 1 6 21

21 10 8 18 3 1 1 9

35 17 16 3 2 1 -

301 151 11 15 2 1 19 27

277 72 29 11 1 2 54 5

Damietta Sohag Suez Sharkeya Menoufeya

3 2 1 2 3

1 5 3

2 1

3 1

1 7 1

1995-2002 yllar arasnda genel olarak tekstil ve konfeksiyon rnleri fiyatlarnda bir art gzlenmitir. 2000-2003 yllar arasnda 200 bin ton/yl retim kapasitesine sahip olan pamuk iplii fiyatlarnda ise %55 orannda bir art gereklemitir. 2003 ylnda Msr Poundunun devalue edilmesi ve sentetik iplik fiyatlarnda gzlenen artlar, pamuk iplii ithalatnn dmesine neden olmutur.
3.1. Kamu ve zel Sektrn retimdeki Yeri

1920-1950 yllar arasnda tekstil ve konfeksiyon retiminin zel sektr nderliinde byd gzlenmektedir. 1961 ylnda Gamal Abdul Nassern kamulatrma politikalar erevesinde, sektrde faaliyet gsteren tesislerin ou kamunun kontrolne gemitir. Bu dnemde, retilen tekstil ve konfeksiyon rnlerinin byk bir blm eski Sovyetler Birlii ve Dou Bloku lkelerine pazarlanmtr. Bununla birlikte, retim kalitesi ve kapasite kullanm orannda sz konusu dnemde bir ilerleme kaydedilememitir. Dier taraftan, bugn kamunun arlkl olduu eirme ve dokuma fabrikalarnda ar istihdam, kt ynetim ve yetersiz fonlama sorunlar ortaya kmtr. 1974 ylnda uygulamaya konulan Open-Door Policy neticesinde, kamuya ait tekstil irketlerinin performans gerilemi, zellikle boyama ve hazr giyimde olmak zere, zel sektrn sektrdeki pay giderek bymtr. Kamu sektrnn pamuk eirme alanndaki pay %90, dokuma alanndaki pay %60, rme alanndaki pay %40 ve giyim sektrndeki pay ise %30 dzeyindedir.
3.1.1 Kamu letmeleri

Son birka yla kadar kamu sektr, pamuklu tekstil rnleri alannda ileme srecinin alt blmlerinde monopoli konumundayd. Bu aamalar, pamuk i ticaret ve tedariki, pamuun ekirdeinden ayrlmas, eirme, dokuma ve boyama faaliyetleri oluturmaktadr. Kamu Tekstil ve Giyim Holdingine(HC) ait 39 irketten 10 tanesi, pamuun ekirdeinden ayrlmas ve ticareti, 29 tanesi ise eirme ve dokuma alanlarnda faaliyet gstermektedir. Eirme ve dokuma alannda faaliyet gsteren Misr for Production of Spinning and Weaving Equipment ayn zamanda tekstil makina paralar ve aksesuarlar alannda da rol stlenmitir. Tekstil sektrnde faaliyet gsteren kamu irketlerinin toplam retim ve gelirlerinin yaklak drtte bata Misr Fine Spinning and Weaving(El Mahalla), Misr Shebien ve Delta Textile olmak zere 10 irket tarafndan gerekletirilmektedir. El Mahalla 26.935 igc ile Afrika ve Ortadounun alannda en byk irketi olma zelliini tamaktadr. Bu rakam tekstil ve konfeksiyon alannda faaliyet gsteren kamu irketleri toplam istihdamnn drtte birine tekabl etmektedir. Dier nemli bir oyuncu olan, Delta Textile ise retiminin %80ini ihra etmektedir. Aada sz konusu kamu irketlerinin pazar paylar gsterilmektedir.

10

kom Hamada 2% El Wagh 2%

Orhers 23%

El Mahalla 41%

Meit Ghamr Spinning 2% STIA 3% El Nasr Spinning Weaving and Dyeing 4% Misr Shebien 9% Delta Textile 6%

Domiat 4%

Dakahliya 4%

Gelirler asndan deerledirildiinde, sadece Misr Shebien, Misr for Spinning and Weaving Equipment ve Meit Ghamr Spinning and Weaving, kar eden kamu irketleri arasnda yer almaktadr. Kamu iletmeleri son on yldr finansal, verimlilik ve pazarlama problemleri ile kar karya bulunmaktadr. Sz konusu sorunlar, kt ynetim, yeni makinalara yatrm yaplamamas ve ar istihdamdan ileri gelmektedir. Kamu irketlerinin yerel bankalara borcunun 1,7 milyar $ olduu ileri srlmektedir. Sz konusu irketlerde kullanlan makinalarn ya ve retimdeki paylar rn baznda aadaki tabloda gsterilmitir. rn <5 ya Pamuk plii %5 Kuma %2 Finishing %7 Yn iplik Yn Kuma Yn Finishing %11 Hazrgiyim %20 Tbbi pamuk %1 Kaynak: Textile Consolidation Fund 10>ya>5 %23 %6 %6 %10 %10 %3 %10 %14 >15 ya %72 %92 %87 %90 %90 %86 %70 %85

Tekstil ve konfeksiyon sektrnde bulunan makinalarn %70inin zerinde bir blmnn 25 yan zerinde olduu, bu makinalarn yenilenmesinin yaklak 16 milyar $a malolaca ileri srlmektedir(Al Ahram Weekly 7-13 Ekim 2004).
3.1.2. zelletirme

11

Msr tekstil ve konfeksiyon sektrnde kamu sektrnn arlnn bulunduu daha nce aklanmt. Kamuya ait bu iletmelerin byk bir blm ar istihdam ve kt ynetim nedeniyle kayp retmektedir. Bu iletmeler daha ziyade lint, iplik ve kuma gibi girdilerin retimi ve bir st retim srecine tedarikini salayan iletmeler olurken, ihracata ynelik ev tekstili ve hazr giyim gibi yksek katma deerli tekstil rnleri zel sektr tarafndan retilmektedir. Bu nedenle, kamu iletmelerinin zelletirilmesinin ihracata ynelik alan zel sektrnn nnn almas bakmndan gerekli olduu karar mercilerince anlalm bulunmaktadr. zellikle, in ve Uzakdou Asya lkeleri ile dnya pazarlarnda rekabet edilebilmesi iin zelletirmenin elzem olduu deerlendirilmektedir. Kamu iletmeleri arasnda tekstil ve konfeksiyon alannda faaliyet gsteren iletmeler varlk ve retim a bakmndan ulusal dzeyde en byk olan irketler snfnda yer almaktadr. Bugne kadar be kamu iletmesi ounluk hisse devri yntemiyle zelletirilmitir. Bu iletmeler, United Arab for Spinning and Weaving, Alexandria Spinning and Weaving, El Nasr Clothes and Textiles Company(KABO), Arabia Cotton Ginning ve Nile Ginning Company olmaktadr. Buna ek olarak, iki iletme yatrmclara satlm, bir tanesi kapatlm ve drt tanesi tamamen veya ksmen kiralanmtr. HC, bir in polyester irketi ile szleme imzalayarak Misr Polyester irketinin 14,75 milyon $a modernizasyonu konusunda anlamaya varlmtr. Modernizasyon 13 ay iinde tamamlanacak ve bunun sonucunda irketin yllk retimi 45 bin ton olacaktr. 31 Haziran 2001 itibariyle zelletirme amacyla baz iletmeler kk iletmeler halinde yeniden organize edilmitir. Bu iletmeler aada aklanmaktadr. Meit Ghamr Spinning and Weaving, El Dakahlia Spinning and Weavingden Misr Polyester, Misr Artificial Silkden, Minya ElKamh Spinning and Weaving, El Sharkiya Spinning and Weavingden, Kom Hamada Spinning ve El Mahmoudia Spinning, Kafr El Dawar firmasndan ayrlarak yeni iletmeler haline getirilmilerdir.

Buna ek olarak, yeni bir zelletirme teknii olarak, HC, Kom Hamada ve El Mahmoudia Spinning irketlerindeki ounluk hissesini stratejik yatrmclara teklif etmitir. Bu teklifin amac anlan irketlerin gelitirilmesi, modernizasyonu ve rekabeti bir yapya kavuturulmas olarak belirlenmitir. Ayrca, HC, Delta Textile ve Meit Ghamr Spinning Companies satn alnmas iin baz teklifler almtr. Tekstil ve Konfeksiyon sektrnde faaliyet gsteren kamu iletmelerinin yksek bor ykmllkleri ve bozuk mali tablolar nedeniyle, hkmet asndan bu iletmelerin zelletirilmesinin skntl olaca deerlendirilmektedir. Buna ek olarak, sz konusu iletmeler eski teknolojiye dayal makina park ve aletleri ve ar istihdam sorunlar ile kar karyadr. Dier taraftan, sektrn stratejik olarak grlmesi nedeniyle, bu irketlerin fiyat deerlemesi konusunda tartmal fikirler bulunmaktadr. Mzakere prensiplerinin oturtulamam olmas ve brokrasi zelletirmenin nndeki dier problemler arasnda yer almaktadr. 2004/2005 Mali Yl zelletirme Programna, 23 eirme ve dokuma irketi alnmtr. zelletirmenin cazip hale getirilmesi iin, vergi tatilleri, defter deeri sat, erken emeklilik, bor ve stoklarn silinmesi ve arazinin kiralanmas gibi olanaklar sunulmaktadr.

12

3.1.3. zel letmeler

1990l yllarn bandan itibaren gndeme gelen zelletirme ve piyasa ekonomisine gei politikalar neticesinde, sektrde zel giriimin arl giderek art gstermitir. rnein, pamuu ekirdeinden ayrmaya ynelik(ginning) faaliyet gsteren iki zel irkete ek olarak, yeni zelletirilen iki kamu irketi ile birlikte zel sektrn bu alandaki pay %35e ulamtr. Benzer ekilde, eirme alannda 1992/1993 ylnda %8 olan zel sektr pay, 2002/2003 ylnda %15e ykselmitir. Dokuma ve rme giyim eyas konusunda zel sektrn pay srasyla %40 ve %60 olmutur. Yatrmlar ve Serbest Blgeler daresi verilerine gre, 2003 ylnn Aralk ay itibariyle tekstil ve konfeksiyon sektrnde alan firma says 1.147ye ulamtr. Bunlarn %50si hazr giyim, %20si ise kuma retimi faaliyetinde bulunmaktadr. Bu iletmelerin toplam yatrm bykl 7,5 milyar LE olup, toplam alan says 143.500dr. Yatrmlar hazr giyim sektrne ynelirken, istihdam eirme sektrnde arlkl paya sahiptir. 2003 Yl tibariyle Tekstil ve Konfeksiyon Sektrnde zel Sektr Yatrmlar
Dierleri(Akse suar, eldiven vs.) 2% Hazr Giyim 38%

Kuma 17% Boyama/bask 6%

plik 30%

Battaniye 2% Hal/Kilim 5%

Sektrn altgruplar ierisinde hazr giyim dal, en dinamik altgrup olarak karmza kmaktadr. Greceli olarak bu sektrde en son teknoloji uygulanmakta, en son ynetim tekniklerinden yararlanlmaktadr. Fiyat kontrolne tabi olmamas nedeniyle zel sektrn ihracat daha hzl gelimi, bu ayn zamanda toplam tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatnda neden hazr giyimin nde geldiini aklamaktadr. zel sektr ihracatnda, t-shirt, havlu, spor giyim ve gnlk kyafet ihracat arlkl rnler arasnda yer almaktadr. hracatn nemli blm ABD ve AB lkelerine yaplmaktadr. zel sektrde entegre retim yapan tek irket Giza Spinning and Weaving Codur. Bu irket, eirme, dokuma, rme, boyama, bask ve kuma retim faaliyetleri yapmaktadr. retiminin nemli blm ABD, Kanada ve AB lkelerine ihra edilmektedir. Misr-Iran Textile Co (Miratex) pamuk ipliinde pazar pay bakmndan byk kamu irketinden sonra drdnc srada gelmektedir. irket 1974 ylnda kurulmu olup, 13

sermayenin %51i Msrl, %49u ise ranl irketlere aittir. Yllk retimi yaklak 10 bin ton olup, bunun yaklak 7 bin tonu ihra edilmektedir. Sektrde yaplan yabanc sermaye yatrmlarnn %50si ABD kaynakl irketlerin yatrmlarndan olumaktadr. 4. MALYET YAPISI Msr tekstil ve konfeksiyon sektr, retim girdileri asndan yksek kaliteli ham pamuk ile dk maliyetli igc avantajna sahip bulunmaktadr. retimin ana girdisi olan ham pamuk, retim maliyetinin yaklak %53n oluturmaktadr. gcnn toplam maliyet iindeki pay ise %17 dzeyindedir. Sektrn maliyet yaps ve girdi paylar aada gsterilmitir.

Atk Maliyeti 4%

gc 17% Enerji 6% Yardmc malzeme 4%

Ham Pamuk 53% Amortisman/se rmaye 16%

Bu grafiin incelenmesinden de grlecei zere, doal olarak girdi maliyetlerinde en yksek pay ham pamuk olutumaktadr. Uzun elyafl pamuk fiyatlarnn yksek olmas nedeniyle, maliyetler dorudan etkilenmektedir. Dier taraftan, ksa ve orta elyafl pamuk retimi yetersiz kalmaktadr. Buna ek olarak, zellikle sentetik iplik ve kuma tedarikinin ithalat yoluyla yaplyor olmas da tekstil ve konfeksiyon rnleri retim maliyetlerini etkilemektedir. Son yllarda Msr sentetik iplik retimini artrc yatrmlar yapm olsa bile, halen bu rnlerde ihtiya ithalat yoluyla karlanmaktadr. Bunun arkasndan igc maliyeti ikinci srada yer almaktadr. Msrda iilik maliyetleri dk olmakla birlikte, sektrn emek-youn bir retim yapsna sahip olmas nedeniyle, igc maliyeti yksek kalmtr. Bir iinin saat creti 0,8-1,01 $ arasnda deimekte olup, bu rakam dier lkeler ile karlatrldnda olduka dk dzeydedir. Dier taraftan, amortisman ve sermaye maliyetleri(faiz) nc nemli girdi maliyeti olarak karmza kmaktadr. 5. YATIRIM VE EVRES

14

Msr Hkmeti i ve yatrm ortamnn gelitirilmesi amacyla son yllarda yatrm, ihracat, entellektel haklar ve zel ekonomik blgeler ile ilgili yeni yasalar uygulamaya koymutur. Dier taraftan, Msr, dier Arap, Arfikal ve AB gibi evre lkelerle yapm olduu eitli tercihli ticaret anlamalar, yerli pazara ek olarak evre lke pazarlarnda kapsayan geni bir potansiyeli bnyesinde tamaktadr.
5.1. Yatrm ve Serbest Blgeler

Yatrmlar ile ilgili ilemler 1997/8 sayl Kanun erevesinde yrtlmektedir. Sz konusu yasa yerli ve yabanc yatrmclara, kamulatrmama garantisi vermesinin yansra irketin bulunduu blgeye gre 5, 10 veya 15 yllk kurumlar vergisi muafiyeti getirmektedir. Buna ek olarak, fabrikann ihtiya duyduu makina ve tehizat iin %5 dz gmrk vergisi avantaj salamaktadr. Yabanc yatrmclara ayrca, %100 sermaye sahiplii imkan getirmektedir. Yabanc yatrmclarn karlat brokrasinin azaltlmas ve bylece yabanc yatrmlarn teviki amacyla, bahse konu yasada 2004/13 sayl kanun ile baz deiiklikler yaplmtr. Bu deiiklikler arasnda, irket kurmaya ilikin finansal olmayan maliyetlerin azaltlmas, yatrm ilemlerinde General Authority For Invesment and Free Zonesun tek yetkili birim olmas ve bylece brokratik ilemlerin tek bir birim tarafndan sonulandrlmas, ayrca sz konusu birimin yatrm konusunda ortaya kan anlamazlklarn zmnde de tek yetkili birim olmas yer almaktadr. 1997/8 sayl yasa ayn zamanda Serbest Blge uygulamalarn dzenlemektedir. Msrda halihazrda 7 kamu serbest blgesi bulunmaktadr. Bunlar, Alexandria, Nasr City, Port Said, Suez, Ismailia, Damietta ve Media Production Cityden olumaktadr. Port Saidin serbest blge olma zellii 2008 ylnda sona erecektir. Dier taraftan, anlan yasa tek bir irkete de serbest blge olma imkan tanmaktadr. Bu ekilde yaklak 180 zel irket, serbest blge niteliine haiz bulunmaktadr. Serbest blgelerde yaplan faaliyetler her trl vergilerden muaf tutulmutur. Ancak, serbest blgelerde depolara gnderilen rnlerde, rn toplam bedelinin %1 orannda, yllk olarak imalat veya montaj bedelinin %1 orannda vergi tahsil edilmektedir. Serbest blgelerden i pazara yaplacak ihracatlarda, sadece ithal edilen rn zerinden indirilmi gmrk vergisi uygulanmaktadr.
5.2. zel Ekonomik Blgeler

Msr Hkmeti yerli ve yabanc yatrmlarn gelitiirlmesi amacyla 2002 ylnda, 2002/83 sayl zel Ekonomik Blgeler Kanunu meclisten geirmitir. Sz konusu yasa erevesinde, zel ekonomik blgelerin kurulmas ngrlmektedir. Sz konusu yasa erevesinde, zel ekonomik blgelerde faaliyet gsteren zel veya tzel kiiler yllk gelirleri zerinden %10, alanlarn maalar zerinden ise %5 vergi alnmas ngrlmektedir. Dier taraftan, bu blgelerde faaliyet gsteren firmalarn ihtiya duyduu makina, tehizat, yedek para ve ham madde ithalatnda gmrk ve sat vergisi muafiyeti getirilmitir. Bahse konu yasann ilk uygulamas, rlandal irket International Development Ireland Ltd. ile yeni kurulan General Authority for teh Special Economic Zone North West Gulf of Suez arasnda yaplan szleme erevesinde, Svey Krfezinin kuzeyinde bir zel ekonomik blge kurulmas kararlatrlmtr.

15

5.3. Entellektel Haklar

DT TRIPS anlamas paralelinde, 2002/82 sayl Entellektel Haklarn Korunmas yasas meclisten geirilmi olup, anlan yasa patent, marka, model ve gizli bilgilerin korunmas konusunda hkmleri kapsamaktadr.
5.4. alma Emniyeti, Halk Sal ve evrenin Korunmas

alma emniyeti, halk sal ve evrenin korunmasna ilikin hususlar irket kurulu izni aamasnda dzenlenmitir. Sz konusu izinler, iyerinde alma ve salk standartlarn belirleyen 1954/453 ve 1956/371 sayl kanunlar erevesinde verilmektedir. Dier taraftan, 1994/4 sayl evre Kanununun ilgili hkmlerine istinaden irket kurulurken, sz konusu irket faaliyetlerinin evreye zarar vermeden yrtlmesini teminen deerlendirilmekte ve uygun bulunmas halinde irket kuruluuna izin verilmektedir. Son olarak, 2004/68 sayl D Ticaret Bakanl Karar ile Msra tekstil ve konfeksiyon rnleri ihra edecek irketlerde ar alma ve evre koullarnn yerine getirilmesi halinde, ancak ithalata izin verileceine dair hkmleri kapsamaktadr.
5.5. Blgesel ve kili Ekonomik ve Ticari Anlamalar

Msrn evresinde bulunan lkeler veya lke gruplar ile tercihli ticaret anlamalar yaparak ekonomik btnleme abas iinde olduu gzlenmektedir. Bu kapsamda, Msrn eitli lkeler veya lke gruplar ile yapm olduu ticaret anlamalar aada aklanmaktadr.
IRAK: Irak ile Msr arasnda STA oluturulmasna ilikin Protokol, 18.1.2001 tarihinde

imzalanm ve 8.7.2001 tarihinde yrrle girmitir. Anlamada, Msr ve Irak meneli tm rnlere gmrk vergilerinden muafiyet ngrlmektedir. Ancak, 2003 ylnda Irakta meydana gelen olaylar ve yeni bir sistem kurulmasna ynelik gelimeler nedeniyle, sz konusu anlama muallakta kalmtr.
LBYA: Libya ile Msr arasnda Ticaret ve Gmrk Anlamas, 3.12.1990 ylnda imzalanm

ve 18.6.1991 tarihinde yrrle girmitir. Sz konusu anlama erevesinde, iki lkenin d ticaret mevzuatnda yer alan koullar sakl kalmak kaydyla, tm Msr ve Libya meneli rnler gmrk vergilerinden muaf olarak iki lke arasnda ticarete konu olmaktadr. Bir rnn Msr veye Libya meneli saylabilmesi iin en az % 40nn o lkede yaratlmas gerekmektedir. Tarmsal rnlerde kalite ve standart kontrol yaplacaktr.
SURYE: Suriye ile Msr arasnda Ticaret Anlamas, 19.7.1991 tarihinde imzalanm ve

1.12.1991 tarihinde yrrle girmitir. Msrn Suriyeden yaplacak ithalatta muafiyet tand rnler arasnda; koyun, patates tohumu, mercimek, tuzlanm barsak, meyve aac fidanlar, arpa, yal tohumlar, kepek, yal tohum kpesi, sanayi tuzlar, imento- klinker, asbest, insan salnda kullanlan ilalar, ham ve ykanm yn, pamuk linteri, toptan pamuk iplii, imeto sanayinde kullanlan filtreler, yazclar, traktr vitesleri yer almaktadr.

16

Msrn Suriyeye ihracatnda muafiyet tannan rnler arasnda ise; glikoz, orbalar (sv, toz, dondurulmu), insani ilalar, mrekkep, temel yalar (32. fasldan ), oto lastikleri, toptan pamuk iplii, alminyum plaka ve levhalar, alminym folyo ve eritler, alminyum konteyner, testere, tra makinesi(razor), otomobil filtreleri,elektrik devreleri ve aletleri, plastik rngalar, dmeler, tekstil sanayinde kullanlan karton, boya malzemeleri yer almaktadr. Sz konusu anlamaya gre muafiyet sadece gmrk vergilerini kapsamakta, tarifeler dnda kalan KDV ve dier vergiler muafiyet dnda tutulmaktadr.
LBNAN: Lbnan ile Msr arasnda Ticari Deiimin Birletirilmesi Program Anlamas ,

10.9.1998 tarihinde imzalanm ve 15.3.1999 tarihinde yrrle girmitir. Anlama kapsamnda Lbnana ihracat yasaklanm Msr meneli rnler arasnda ; Elma, Armut, Naranciye, zm, Zeytin, Zeytinya, lenmi patates, st, her trl tavuk eti, tavuk yumurtas, taze muz, dolmalk kabak, domates, salatalk, patlcan yer almaktadr. Msra ihracatnda muafiyet tannmam Lbnan meneli rnler: Tekstil ve hazr giyim, arabalar, ttn, alkollu ikiler, tavuk eti, imento, barsak, bakr kablo ve teller eklinde sralanmaktadr. 1.1.1999 tarihinden itibaren her yl %25 orannda kademeli vergi indirimine gidilecek rnler: St, kaymak, peynir, bal, suni bal, ananas, avocado, kiwi, kaki, papaya, maden Sular, vernik ve boyalar, dondurma, sirke veya asetik asit ile hazrlanm sebzeler, dondurulmu sebzeler, reeller, meyve sular. Msr meneli ve ithal lisans alnmak kaydyla Lbnana ihracatnda muafiyet tannan rnler: imento, beyaz imento, plasters, kire, elektrik ve telefon kablolar.
RDN: rdn ile Msr arasnda STA, 10.12.1998 tarihinde imzalanm ve 21.12.1998

tarihinde yrrle girmitir. Anlamada, Msr ve rdn meneli rnlerin tarifelerinde 1.1.1999 tarihinden balamak zere kademeli indirime gidilmesi ngrlmekte olup, indirim takvimi aadaki gibidir. Indirim Takvimi 1.1.1999 %25 1.1.2000 %40 1.1.2001 %55 1.1.2002 %70 1.1.2003 %80 1.1.2004 %90 1.1.2005 %100 ndirim takvimine dahil olmayan ve gmrk indirimi daha sonra belirlenmek zere ertelenmi rnler: testil ve hazr giyim, arabalar, ttn, alkoll iecekler, inaat demiri, sofra tuzu, domates salas, maden suyu.
FAS: Fas ile Msr arasnda Serbest Dolam Anlamas, 27.5.1998 tarihinde imzalanm ve

28.4.1999 tarihinde yrrle girmitir.

17

Anlama ile Msr ve Fas meneli rnlere muafiyet tannmaktadr. Fas tarafndan Msra muafiyet tannan maddeler: Tohumlar (09.09), ketap, kaolin, beyaz imento, kok kmr, sodyum fosfat, amonyum nitrat, gelatin(350300), refrakter tula, scak yass demir, souk yass demir, inat demiri, D- Profil, ilenmemi alminyum, toz alminyum, alminyum kablolar, alminyum levha plakalara, al.folyo, pistonlar, pompalar, klima, tarmsal aletler, elektrikli motorlar, vakumlu temizleyiciler, lambalar, fotokopi makinalar, bask aletleri (96010), dmeler(96022-960630). Msr tarafndan Fasa tannan tavizli rnler; balk, sttozu, fasulye, mercimek, im tohumu (120926), margarin, hazrlanm hamsi, bebek mamas, konsantre domates salas (sos), insan tketimi iin olmayan balk tozu, pancar kspesi, doal grafit, 250820de yer alan rnler, barit, toz talk, demir cevher ve konsantreleri, bakr cevher ve konsantreleri, kurun cevher ve konsantreleri, inko cevher ve konsantreleri, ineler (3002), ilalar (perakende olmayan), tpalar, selloz, akrilik iplik, polipropilen iplik, ilenmi kurun, pistonlar, gasketler, debriyajlar (8708). Msrn muafiyet tanmad rnler; tavuk eti, alkoll ikiler, tekstil hazr giyim, arabalar, D- ubuklar. Fasn muafiyet tanmad rnler; 36 nc faslda yer alan rnler (360500- 3606 90001 hari), yeniden kullanma hazrlanm ara lastii, tekstil ve hazr giyim, kullanlm elbiseler, arabalar, D- ubuklar.
COMESA(Dou ve Gney Afrika lkeleri Ortak Pazar Anlamas): ye lkeler arasnda

1982 ylnda yrrle giren tercihli ticaret anlamasnn yerini almak zere, 8.12.1994te imzalanm, Msr 1998 ylnn Mays aynda bu gruba ye olmutur. COMESAye ye lkeler: Msr, Angola, Burundi, Kongo, Cibuti, Etiyopya, Kenya, Eritre, Magadaskar, Malawi, Namibya, Rwanda , Seyel, Sudan, Swaziland, Tanzanya, Uganda, Zambia, Mauritus, Comoros Adalar ve Zimbabwe(21 lke). COMESA Anlamas Afrika Ekonomik Topluluuna giden yolda bir aama olarak kabul edilmektedir. Bir rnn muafiyet kapsamnda deerlendirilebilmesi iin ye lkelerde retilen rnn minimum % 45nin yerli katk olmas gerekmektedir. Msrn da yer ald 9 lke %100 indirim taahhdn yerine getirmitir. ye lkelerin, 2004e kadar gmrk birlii, 2025e kadar ise parasal birlik oluturmas ngrlmektedir. COMESA erevesinde, mallarn serbest dolamna kolaylk salanmas neticesinde maliyetlerde %25 d gerekletii ileri srlmektedir.
GAFTA (Byk Arap Serbest Ticaret Alan Anlamas):

GAFTA, Arap ekonomik

btnlemesinin bugn ulat aama olarak deerlendirilebilir.

18

Araplar aras ekonomik btnlemenin temelleri 50 yl nce atlmtr. Arap Ligi 1945 ylnda kurulmutur. 1950 ylnda Ortak Savunma ve Ekonomik birlii Anlamas imzalanmtr. 1953 ylnda Araplar aras Ticaretin Desteklenmesi ve Transit Ticaretin Dzenlenmesi szlemesini, 1957 ylnda Arap Ekonomik Birlii Anlamas, sz konusu lkeler aras ekonomik birliin aamalarn oluturmutur. 1964 ylnda Arap Ortak pazar kurulmas gayretlerine ahit olunmutur. 1981 ylnda Araplararas Ticaretin Teviki ve Kolaylatrlmas Anlamas, 1997 ylnda yeniden gzden geirilmi ve 18 Arap lkesi tarafndan imzalanan GAFTA 1 Ocak 1998 ylnda yrrle girmitir. lk etapta her yl %10 gmrk indirimini ngren ve 2008 ylnda tamamlanmas planlanan serbest ticarete gei, daha sonra aadaki plan erevesinde 2005 yl bandan itibaren gmrkler tamamen sfrlanarak ticaretin serbestletirilmesi kabul edilmitir. 1.1.2003 ylnda %60 1.1.2004 ylnda %80 1.1.2005 ylnda %100 GAFTA yeler aras ticarette tarifelerin yansra, e etkili vergiler ve tarife d engellerin de kaldrlmasn ngrmektedir. Ancak, hizmetler ve yatrmlara ilikin hususlar kapsamamaktadr. GAFTA mene kurallarna gre bir rnn gmrk muafiyetinden yararlanabilmesi iin o rnde %40 yerli girdinin bulunmas gerekmektedir.
AGADR ANLAMASI: rdn, Msr, Fas ve Msr arasnda

8.5.2001 tarihinde yaplan Agadir Deklerasyonu erevesinde bu lkeler arasnda serbest mbadele blgesi oluturulmas kararlatrlmtr. Konuya ilikin olarak mzakereler 2003 ylnn balarnda tamamlanm, 25 ubat 2004te bu drt lke tarafndan imzalanmtr. Bu erevede, drt lke arasnda 1 Ocak 2006 tarihinde Serbest Blge Alan oluturulmas ngrlmektedir. Sz konusu Anlamaya imza atm lkelerin toplam, yaklak 100 milyon nfuslu bir pazar oluturmaktadr.
AB-MISIR ORTAKLIK ANLAMASI: AB ile Msr arasnda STA oluturulmasn da

kapsayan Ortaklk Anlamas grmeleri 1995 ylnda balam ve ancak drtbuuk yl sonra sonulandrlabilmitir. Mzakereler 1999 ylnn Haziran aynda tamamlanm ve 25 Haziran 2001 tarihinde imzalanm ve 1 Ocak 2004 tarihinde ticari ksm, 1 Haziran 2004 tarihinde ise Anlamann tamam yrrle girmitir. Sz konusu anlama, anlamann yrrle girmesinden itibaren Msr sanayi rnlerinin AB pazarlarna serbest, AB sanayi rnlerinin ise 12 yllk bir sre iinde kademeli gmrk indirimi ile Msra girmesini ngrmektedir. Tekstil ve konfeksiyon asndan bakldnda, sz konusu anlamann yrle girmesi ile Msrdan ABye ihra edilen %100 Msr meneli iplik ve tekstil rnlerine uygulanan kotalar uygulamadan kaldrlmtr.
DERLER: Msr, yukarda yer alan lkeler veya lke gruplarnn yansra dier Afrika

lkeleri, ABD, Hindistan ve Romanya ile de tercihli ticaret anlamas yaplmas ynnde

19

giriimlerde bulunmaktadr. Trkiye ile Msr arasnda da STA oluturulmasna ynelik mzakereler devam etmektedir. 6. TEKSTL VE KONFEKSYON RNLER TCARET
6.1. hracat

Tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracat, dviz kazandran ana sektrler arasnda yer almaktadr. 2003 ylnda petrol d toplam ihracat iinde tekstil ve konfeksiyon sektrnn pay %25 dzeyinde gereklemitir. 1996-2003 yllar arasnda baz tekstil rnleri ihracatnn durumu aadaki tabloda verilmitir. Sz konusu tablonun incelenmesinden de grlecei zere, ham ve yar ilenmi pamuk rnlerinin ihracat iindeki paynn yksek olduu, buna karlk katma deeri yksek konfeksiyon rnlerinde ihracatn yeterince gelimedii anlalmaktadr. Toplam tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatnn yaklak bir milyar Dolar ve toplam petrol d ihracat iinde sektrn paynn %25 olduu grlmektedir. rn Pamuk, iplik ve kuma
rnleri

Fasl 52 Hal ve dier yer kaplama 57 rme giyim eyalar Dokuma giyim eyalar Tekstil rnleri Dierleri Toplam Tekstil hracat
Toplam Petrol rnler ihracat d

1996 375 30 77 163 90 32 767 1.86 2 41,2

1997 497 31 96 163 96 28 911 2.13 6 42,6

1998 437 54 118 215 87 24 935 2.27 7 41,1

1999 398 60 113 164 109 34 878 2.25 3 39

2000 400 23 118 199 31,9 166. 1 938 2.74 9 34,1

2001 348 3 104 135 117 21 728 2.52 3 28,9

2002 464 3 86 121 99 28 801 3.15 8 25,4

2003 521 3 99 134 117 30 904 3.692 24,5

61 62 63
50-63

Sektrn Pay(%)
6.2. thalat

Genel ithalat iinde tekstil ve konfeksiyon sektrnn pay incelendiinde, sektr ithalatnn yaklak %50den fazlasnn sentetik iplik ve kumatan olutuu, 2003 ylnda 274 milyon $ olan toplam tekstil ithalatnn genel ithalat iindeki paynn %2,5 gibi ok dk dzeyde kald gzlenmektedir. rn Fasl Pamuk, iplik 52 ve kuma Sentetik 54 Filament Sentetik iplik 55 ve kuma 56 59 1996 133 109 129 13 15 1997 112 103 140 12 16 1998 127 148 142 23 17 20 1999 108 126 117 18 13 2000 53 90 87 13 13 2001 43 98 71 13 15 2002 12 106 66 16 18 2003 29 130 68 12 15

Dierleri Toplam Tekstil thalat

Toplam thalat Mal

50-63

52 451 12.88 2 3,5

51 434 13.01 9 3,3

51 508 16.10 2 3,2

47 429 15.50 9 2,8

31 287 12.89 5 2,2

28 268 12.06 1 2,2

28 246 12.08 3 2

20 274 10.927 2,5

Sektrn Pay(%)

6.3. Balca hra Pazarlar:

Pamuklu tekstil rnleri ihracatnn yaklak %50si, hazr giyim ihracatnn %90 AB ve ABD pazarlarna yaplmaktadr. lke baznda incelendiinde, ABD birinci srada yer alrken, bunu ngiltere ve talya izlemektedir. Bu lke Msrn toplam tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatnn te ikisini oluturmaktadr. Arap lkeleri ise tekstil rnlerinde %1, konfeksiyon rnlerinde %2lik bir paya sahip bulunmaktadr. Msr, ABD pazarnda Meksika, in, Kore ve Tayvan ile rekabet ederken, AB pazarnda Trkiye, Fas ve Tunus ile rekabet etmektedir. Msrn ABye ynelik tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatnn seyri ve ierii aadaki grafikte gsterilmitir.

600 500 400 300 200 100 0 EvTekstili 1995 2002 45 70 T-Shirts 46 73 Pamuk plii 141 83 Toplam Tekstil ve 495 596

Deer :

ABDye ynelik nemli tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatnn seyri ise aadaki grafikte gsterilmitir.

21

120 100 80 60 40 20 0 Kadn Giyim 50 105 Erkek Giyim 53 97 Sweater 55 53 Hal vb 27 43

1998 2003

Deer :$

7. TEKSTL VE KONFEKSYON RNLER TCARETNDE TARFELER VE TARFE DII ENGELLER Bilindii zere, dnya tekstil ve konfeksiyon rnleri ticaretinde tarifeler ve tarife d engeller olagelmitir. Msr da sz konusu sektrde, tarife ve tarife d engelleri maksimum dzeyde uygulam ve uygulamaktadr.
7.1. hracatta Karlalan Engeller

Msrn tekstil rnleri ihracatnn %83, konfeksiyon ihracatnn ise %98i kotaya tabi pazarlara yaplmaktadr. AB ve ABD, Msr tekstil ve konfeksiyon rnlerine kota uygulayan ana pazarlardr. Tekstil rnleri ihracatnda AB %53, ABD %28, konfeksiyon rnlerinde ise AB %37, ABD ise %60lk paya sahiptir. AB-Msr Ortaklk Anlamasnn yrrle girdii 1 Haziran 2004 tarihinden itibaren, AB, Msrdan ithal edilen tekstil ve konfeksiyon rnlerine uygulanan kotalar kaldrmtr. Msrn ABDye ynelik tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatnda kotalar tam olarak deerlendirilememitir. Sz konusu kota kullanm oranlar aadaki tabloda verilmitir. Miktar
rn 2002 2003 2004 - Pamuk iplii (ton) 15.120 17.071 19.274 - Kuma(1000 m2) 162.118 182.709 205.916 - Pamuk Havlu(ton) 2.207 2.474 2.774 - Kadnlar iin yn pantolon (1000 Dzine) 20,4 20,9 21,3 - rme gmlek ve Bluz(1000 Dzine) 4.108 4.717 5.288 - Dokuma Gmlek(1000 Dzine) 1.743 1.954 2.190

Kullanm Oran (%)

2002 59,2 10,3 39 3 59,1 27 2003 60,6 3,7 30,1 1,3 66,3 28,3 2004* 11,1 0,4 22,9 9,8 31,5 3,5

* 22.7.2004 itibariyle.
7.2. thalatta Karlalan Engeller

22

Tekstil ve konfeksiyon sektrnde kamu sektrnn nemli bir paya sahip olmas, sektrn yaratt igc ve dviz gelirlerine katks ile Msrn geleneksel olarak nde gelen sanayi daln oluturmas nedeniyle, bu sektr ithal yasaklar ve yksek gmrk oranlar ile korunagelmitir. 1991 ylnda alnan bir kararla tekstil ve konfeksiyon rnleri ithaline yasak getirilmitir. 2001 yl sonunda, Msr DTye vermi olduu taahhtler erevesinde, tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnda uygulad ithal yasan kaldrm, buna karlk sz konusu rnler ithalatnda adet bana getirilmi olan spesifik vergilerle (oransal olarak %100-%1200e karlk gelen) yksek koruma devam etmitir. ABDnin 2003 yl sonlarnda Msr sz konusu rnler ithalatnda uygulad yksek koruma oranlar nedeniyle, DTye ikayet etmesinin akabinde, 21.1.2004 tarihinde retilen 2004/35 sayl Bakanlk karar ile tekstil ve konfeksiyon rnlerinde %100 aan gmrk vergileri, kumata %22, konfeksiyonda %40 olarak belirlenmi, tekstil fabrikalarnn dier girdilerinde ise gmrk muafiyeti getirilmitir. Ancak, bilahare alnan 2004/68 sayl karar ile Msra tekstil ve konfeksiyon rnleri ihra etmek isteyen yabanc firmalarn bir takm evre ve alma standartlarn saladna dair inceleme tamamlandktan sonra, thalat ve hracat Koruma Genel Mdrlne kayt yaptrmas halinde, Msra tekstil ve konfeksiyon rnleri ihra etmesi hkme balanmtr. Dier taraftan, ABD ve AB yesi lke meneli yaklak 250 civarnda uluslararas ne sahip tekstil ve konfeksiyon firmalarnn otomatik olarak kayt yaptrm olacana dair 2004/285 sayl karar istihsal edilmitir. Ayrca, 2004/263 sayl Karar ile tekstil ve konfeksiyon rnlerinden 5113, 5310, 5311, 54071010, 54072010, 54079110, Fasl 56, Fasl 57, Fasl 58, Fasl 59, 62101010, 62102010, 62103010, 62104010, 62105010, 6305, 6307, 6308nc tarife pozisyonunda yer alan rnlerin ihracatnda kayt yaptrma zorunluluu kaldrlmtr. thalatta uygulanan dier bir tarife d engel ise kuma ithalatnda, kuman kenarna ithalat firmann adnn ilenmi olmas zorunluluudur. Dier taraftan, fuar ve sergilere getirilen tekstil ve konfeksiyon rnlerine sat yasa uygulanmaktadr. Tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnda uygulanan ve yukarda bahsedilen tarife d engellere ilikin bilgiler Ek-1de yer almaktadr. 8. MISIR TEKSTL VE KONFEKSYON SEKTRNN SWOT ANALZ
8.1 Sektrn Gl Yanlar

1. Yksek kaliteli pamuk retimi nedeniyle, kaliteli ham madde temininde bir sorun bulunmamaktadr. 2. Sektrn entegre bir retim yapsna sahip olmas nedeniyle, global pazar koullarndaki deiikliklerden ar ekilde etkilenmemektedir. 3. Baz tekstil ve konfeksiyon rnleri, ABD, AB ve Trkiye pazarnda kota korumasna sahiptir. 4. gc maliyetlerinin dk olmas, sektrn rekabet gcn artrmaktadr. Aylk ii cretleri ortalama 110 $ dzeyindedir. 5. Altyap olanaklarndan yararlanma ve enerji maliyetleri olduka dktr.

23

6. Tekstil ve konfeksiyon alannda retim faaliyeti gsteren firmalarn kullandklar ithal girdilerinde gmrk muafiyeti bulunmaktadr. 7. Su maliyeti 0,85 LE/m3 olup, olduka dk dzeyde bulunmaktadr.
8.2. Sektrn Zayf Yanlar

1. Kamu sektrnn tekstil ve konfeksiyon sektrndeki paynn halen yksek olmas. 2. Makina parknn ok eski olmas ve bakma nem verilmemesi nedeniyle, verimliliin ve rn kalitesinin dk olmas. 3. Yeni dizayn ve model retiminde alacak kalifiye eleman yetersizlii. 4. Pazarlama tekniklerinin gelimemi olmas. 5. Ar-Ge harcamalarnn yetersizlii. 6. Sentetik iplik retiminin yetersiz olmas. 7. Yan sanayi rnlerinde ithalata baml olunmas. 8. Msr Hkmetinin pamuk fiyatlarna mdahale etmesi.
8.3. Frsatlar

1. evre ve komu lkelerle yaplan tercihli ticaret anlamalarndan kaynaklanan avantajlar, 2. Girdi maliyetlerinin dkl yatrmlar iin frsat oluturmaktadr. 3. Tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnda tarife ve tarife d engeller ile ilgili atlan olumlu admlar sonucunda Msr pazarna ihra olanaklarnn artmas,
8.4 Tehditler

1. Msr Hkmetinin pamuk fiyatlarna mdahaleye devam etmesi, 2. 2005 ylnda sz konusu rnlerde kotalarn kalkmas sonucunda ortaya kacak rekabet ortam, 3. Sektrde kamunun arl ve zelletirme programnn yava ilerlemesi, 9. TRKYE-MISIR TEKSTL VE KONFEKSYON RNLER TCARET
9.1. hracat

Msra ynelik tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatmz aadaki tabloda gsterilmitir. Msrn tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnn genel olarak dk olduu gz nnde bulundurulduunda, 2003 ylnda 45 milyon $ olan tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracatmzn, Msrn bu rnler ithalatnda nemli bir paya sahip olduu gzlenmektedir. Msra ynelik toplam ihracatmz iinde tekstil ve konfeksiyon rnlerinin pay 2003 ylnda %13 dzeyinde gereklemitir. Sz konusu rnlerin paynn 1998 ylndan itibaren giderek azald gzlenmektedir. Sz konusu ihracat iinde iplik ve kuman paynn yksek olduu, hazr giyim ihracatnn ise ihmal edilebilir dzeye geriledii grlmektedir.

24

hracat
- Dokumaya elverili lifler ve dkntleri - Dokumaclk rnleri - Hazr giyim

1996 4.823 23.210 7.916

1997 5.144 16.747 35.223

1998 5.111 22.579 79.599 474.229

1999 7.607 39.070 86.540 467.413

2000 8.999 44.776 42.300

2001 6.606 41.735 29.843

2002 10.071 30.646 11.674

2003 7.775 31.662 5.401

(%) DEG. -22,8 3,3 -53,7 -14,4 5,2

TOPLAM TOPLAM HRACAT Sektrn Pay(%)

35.948 57.114 107.289 133.217

316.228 304.460

96.075
375.707

78.184
421.469

52.391
326.389

44.839
343.381

11

19

23

29

26

19

16

13

9.2. thalat

Msrdan ithal ettiimiz tekstil ve konfeksiyon rnleri, ihracat ettiimiz rnlere paralel bir yap arz etmektedir. 2003 ylnda 33 milyon Dolar olan tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnn hemen hemen tamamn dokumaya elverili lifler ve dokumaclk rnleri oluturmaktadr. Msrdan ithalatmz iinde tekstil ve konfeksiyon rnlerinin paynn 2003 ylnda %18 olduu grlmektedir.

thalat
- Dokumaya elverili lifler ve dkntleri - Dokumaclk rnleri - Hazr giyim TOPLAM TOPLAM THALAT Sektrn Pay(%)

1996 10.810 15.408 0 26.219 272.394 10

1997 16.243 17.307 27 33.576 398.897 8

1998 30.594 12.975 76 43.645 392.959 11

1999 30.444 13.784 86 44.314 108.977 41

2000 25.529 10.532 48 36.108 140.720 26

2001 15.456 11.815 15 27.286 91.720 30

2002 13.824 16.337 118 30.279 118.173 26

2003 12.314 20.756 233 33.304 189.397 18

(%) DEG. -10,9 27,0 97,8 10,0 60,3

10. SONU Msr tekstil ve konfeksiyon sektr, yksek kaliteli pamuk retimi ve dk girdi maliyetleri avantajna sahip bulunmaktadr. Sektr yaratm olduu istihdam, dviz gelirleri ve GSYHdaki pay nedeniyle Msr ekonomisinde nemli bir yere sahiptir. Ancak, sektr retiminde kamunun arl, devlet mdahaleleri, makina parknn eski teknoloji olmas, reticilerin yerli pazarda tarife ve tarife d engellerle, uluslararas pazarlarda kotalarla korunmu olmas nedeniyle rekabete alkn olmamas, bunun neticesinde uluslararas kalite ve standartlarda retim yaplamamasn beraberinde getirmitir. Bu erevede, byk bir blm ham ve yar ilenmi rnlerden oluan sektrn yapm olduu bir milyar Dolar ihracat geliri her ne kadar Msr ekonomisi iin nemli olmakla birlikte, mevcut ham madde avantaj ve tekstil pazarlarna yaknl gz nnde bulundurulduunda, yeterli dzeyde gelimedi dnlmektedir. Sektrn makina parknn yenilenmesi ihtiyac, yan sanayi ve sentetik iplik konusunda yetersiz retim, hazr giyim ithalatnda uygulanan tarife ve tarife d engellerde yaplan deiiklikler neticesinde pazarn d rekabete almas halinde, Msr, Trkiye iin sz konusu alanlarda nemli bir potansiyel pazar olarak deerlendirilmektedir. 25

Dier taraftan, girdi maliyetlerinin dkl ve evre lkelerle yaplan tercihli ticaret anlamalarnn ortaya kard pazar bykl nedeniyle, Msrda Trk firmalar iin cazip bir yatrm ortam bulunduu dnlmektedir.

EK-1 TEKSTL VE KONFEKSYON RNLER THALATINDA TARFE DII ENGELLERN TARHES

26

1991

1991/275 Sayl Karar ile tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalat yasak rnler olarak belirlenmitir. 1993/288 Sayl Karar ile 1991/275 sayl Kararda yer alan rnlere ekleme/karma yaplmtr. Yasak devam etmitir. 1997/227 Sayl Karar ile 1991/275 sayl Kararda yer alan rnlere ekleme/karma yaplmtr. Yasak devam etmitir. 2001/924 sayl Karar (Yaym Tarihi: 26.12.2001) (Baz tekstil rnleri ithalatnda yasak kaldrlm ancak tekstil ve konfeksiyon rnlerinde %100 aan oranlara karlk gelen spesifik vergi uygulanmaya balanmtr.) 2001/923 Sayl Karar (31.12.2003 tarihinde yeniden yaymlanmtr) (Tekstil ve konfeksiyon rnleri ithalatnda yasak kaldrlm ancak yksek gmrk vergileri uygulamas devam etmitir.)

1993 1997 2001

2003

2004

2004/35 Sayl yaymlanmtr.)

Cumhurbakanl

Karar

(21.1.2004

tarihinde

(Tekstil ve Konfeksiyon rnleri ithalatnda uygulanan gmrk vergileri drlmtr.) Bu Karar ile arlkl tekstil ve konfeksiyon rnleri olmak zere baz rnlerin ithalatnda uygulanan gmrk vergilerinde deiiklik ngrlmektedir. Tekstil ve konfeksiyon rnlerinde %100 aan gmrk vergileri, kumata %22, konfeksiyonda %40 olarak belirlenmi, tekstil fabrikalarnn dier girdilerinde ise gmrk muafiyeti getirilmitir. 2004 2004/68 Sayl Bakanlk Karar (12.2.2004 tarihinde yaymlanmtr) (Msra tekstil ve konfeksiyon rnleri ihracat ncesinde izlenecek prosedr belirlenmitir.) Msr Arap Cumhuriyetine Dokuma-Konfeksiyon ve Tekstil rnleri ihracat yapan fabrikalarn kaydn dzenleyen kurallara ilikin Msr Arap Cumhuriyeti D Ticaret Bakannn 2004 Yl 68 Sayl Karar. Madde 1- rnlerini Msr Arap Cumhuriyetine ihra etmesine izin verilecek dokuma-konfeksiyon ve tekstil rnleri fabrikalar iin D Ticaret Bakanl thalat hracat Kontrol Genel Mdrlnde bir kayt oluturulur. Madde 2- Kayt iin aadaki artlarn yerine getirilmesi gerekmektedir. 1- Kayt dilekesi, Fabrikann yasal temsilcisi ya da rnlerini ithal edecek firma tarafndan aadaki onayl belgelerle birlikte sunulur. Fabrika iin verilen ruhsatn bir sureti.

27

irketin yaps ve rettii rnlerin trleri. Fabrikann kendi rnlerinin ticari markas ve dier marka sahipleri tarafndan retimine izin verilen markalar. Fabrikada kalite kontrol yapldna dair belge, bu belge fabrikann bulunduu lkedeki ilgili en yksek onay organndan alnmaldr. 2- irket, uymaldr. ekte belirtildii zere, evre artlarna ve i salna

3- irket, evre artlarna ve i salna uyulduunun teyid edilmesi amacyla Msrdan gelecek bir teknik heyetin maliyeti kendisine ait olmak kaydyla inceleme yapmasn kabul etmesi ve inceleme yaptrmas gerekmektedir. Madde 3- Teknik nceleme Heyeti, D Ticaret Bakannn onay ile inceleme yapmak zere yeterli sre iin gnderilir. Kayt iin btn artlarn tamamlanmas halinde kayt onay verilmesi amacyla teknik inceleme heyetinin raporu D Ticaret Bakanna veya yetkilendirecei kiiye arzedilir. Kayt iin btn artlarn yerine getirilmediinin anlalmas halinde, fabrikaya yerine getirmesi gereken artlar bildirilir. Yeniden inceleme yaplmas iin fabrikaya alt ay gemeyecek bir sre tannr. Btn artlar yerine getirilmeden kayt ilemi yaplmaz. Madde 4- Bu karar, Resmi Gazetede yaymlanr ve yaymland tarihte yrrle girer. Dr. Youssef Boutros Ghali D Ticaret Bakan EKLER Dokuma-konfeksiyon ve tekstil rnleri fabrikalarnn kaydnn yaplabilmesi iin gerekli alma ve evre artlar: Ialma artlar:

Fabrika aadaki koullar salamann yannda, konusuyla ilgili dzenlemeleri yapan Uluslararas alma rgt ve Uluslararas Antlamalarn artlarna uymaldr. 1- Fabrika, aadaki hususlar ve yasal ya haddi dikkate alnmas kaydyla, 14 yandan kk ya da temel eitim andaki ocuklar veya kanuni alma yandan kk olan ocuklar altrmamaldr. Fabrika ocuklarn altrlmasn nleyici yazl nlemler almaldr. Fabrika, i iin mracaat edenleri tayin etmeden nce mlakat yapmaldr. inin ie tayin edildiinde yann ka olduunu belirten bir belge dzenlenip muhafaza edilir.

28

Bu ilemin yaplp kontrol edilmesi iin fabrikada bir memur grevlendirilir.

2- Onsekiz yandan kk olanlar, gece ya da teklikeli ortamda altrlamaz. 3- Ulusal asgari cretler ile mahalli sanayi cretlerinden hangisi yksek ise o cretlerle uyumlu bir ekilde alanlara btn alma saatleri iin tazminat denir. 4- ilerin kanunda belirtilen btn haklarn almalaryla birlikte, ekstra alma saatleri tazminat, kanunda belirtilen oranlar zerinden ya da en azndan geleneksel saat creti zerinden hesaplanmaldr. 5-Gnlk ve haftalk alma saatleri, retici lkelerdeki kanunlar erevesinde olmaldr. Fabrika aadaki hususlar dikkate almakla birlikte ve olaanst alma ihtiyac olmas hali dnda alanlara haftada en az bir gn izin verir. Fabrika, alanlarn kanuni alma saatlerini gememeleri iin yazl nlemler alr. Olaanst i ihtiyacndan kast retimde olaanst duraklama olmasdr. Bu duraklamalarn nedenleri: Doal olaylar Beklenmedik i kazalar

Fabrika, mevsimlik olarak ie ald btn iilere gnlk, haftalk ve aylk normal alma sreleriyle yine pepee almalar gereken gnlerle ilgili politikalarn, yapaca ilemleri ve kanunen maksimum alma saat ve gnlerini bildirir. Fabrika iilerden 52 hafta iinde 16 haftadan fazla bir srede haftalk izin kullanmadan almalarn istememelidir. Fabrika, btn grevlileri iin ayrntl ve peryodik dosyalar tutmaldr. Fabrika, normal ve ekstra alma saatleri politikasn alanlarn mahalli dilinde yaymlar. Fabrika gerekirse, mahalli ve ulusal kanun uyarnca, maksimum alma saatlerini amay gerektirecek artlar konusunda mevcut ynetimden izin almaldr. Fabrika, iletiim, planlama ve bunlarn denetlenmesi iin bir memur grevlendirir. Fabrika, kanunen belirlenen resmi alma saatlerini, izinleri ve ite olaanst durumlar iilere bildirir. zorla ii veya cretsiz ii veya tutuklu ii

6- Fabrika hibir ekilde altrmamaldr.

Firma zorla ii veya cretsiz ii veya tutuklu ii altran firmadan malzeme satn almamaldr. Bu hususta aadakilere dikkat edilmelidir: Fabrika, iilere kar zor kullanlmasn veya iilerin zorunlu olmadan hrriyetini kstlayc ilemleri nleyici yazl tedbirler alr. e tayin edilme dilekelerinde ie zorlanmadklar altrlmakla tehdit edilmedikleri belirtilmelidir.

29

Dileke hamillerinin kendi iradeleriyle mracaat ettikleri belirtilmelidir. e mracaat edenlerin tamam, tayin dilekelerini imzalamaldrlar. Fabrikada varlklarn ve alanlarn korunmas gibi olaan gvenlik nlemleri iin gvenlik grevlisiyle zel hizmet anlamalar yaplr. Bu iin kontrol iin fabrikada bir grevli tayin edilir. 7- Aadaki kurallara uyulmasnn yansra, fabrikann kt muameleden psikolojik ve bedensel ikenceden arnm olmas gerekmektedir. Fabrika, kt muamelenin, psikolojik ve bedensel ikencenin nlenmesi iin tedbir alr. Bu konunun kontrol edilmesi iin fabrikada bir kii grevlendirir. 8- Yeni ve kdemli alanlar arasnda, grev yaparken, cretler, meziyetler, terfi etme, kurucu ilemler, emeklilik konularnda cinsiyet, rk, ya, zrllk, siyasi eilim, kadn erkek ayrm ve sosyal durum asndan fark olmamaldr. 9- Bir alma haftas iinde alanlarn maalar, pirimleri ulusal fiyatlar ile sanayi fiyatlarndan hangisi daha yksek ise o fiyatlar zerinden hesaplanr. Fabrikada maalar ve meziyetlere ilikin olarak aadaki gibi bir izelge konulur. deme ekli deme kurallar cret hesaplama metodu deme saylar Gnlk alma saatleri Dinlenme dnemleri Tatil gnleri Pirimler ve deme ekilleri Kanunen maalardan kesinti yapma ve pirim deme ekilleri.

10- Bedensel cezaya ya da psikolojikbedensel ikenceye maruz kalan ii altrlmaz, yine bu trden kiilerden girdi rn satn alnmaz. 11- alanlarn kendi iradeleriyle diledikleri ii kurulularna katlma hakkna sahip olmalar gerekir. Ayrca, iiler diledikleri ii rgtne katlma ya da katlmama konusunda herhangi bir baskya maruz kalmamalar gerekir.

II- evre artlar:

30

Fabrika evrenin korunmasna zel btn uluslararas kanun ve tekilatlarn kurallarna uymaldr. Fabrika, btn alma alanlarnda evreyi koruma almalar iinde olmaldr. Ayrca, aadakilere uymaldr. 1- Fabrika, salkl ve gvenli alma ortam hazrlamaldr. alanlara mesken verilmesi halinde bu meskenlerin salkl ve gvenli olmas gerekmektedir. Aadaki hususlara uyulmaldr: Fabrika alma yerinin gvenli ve salkl bir ekilde idare edildiine dair yazl nlemler almaldr. Fabrika, iilerden alet ve cihazlar hakknda eitim almalarn, yangn ve kimyasallardan korunma yollar hakknda bilgilenmelerini istemelidir. Fabrika salk ve gvenlikle ilgili belgeleri saklamaldr. Fabrika, salk ve gvenlikle ilgili kanunlar uygulamakta olduunu inceleyecek hkmet kurulularna izin vermelidir. Fabrika iindeki btn inceleme sonular muhafaza edilmelidir. Fabrika, cihazlar ve aletlerin gvenlii, yangn ve kimyasallardan korunmak iin gerekli btn tedbirleri almaldr. Fabrika, yukardaki hususlar hakknda gerekli iletiim ve planlamay yapmas ve kontrol etmesi iin bir kii grevlendirir.

2Fabrika, uluslararas kanun ve rgtlerin kurallar uyarnca evre muhalefeti konusunda peryodik olarak raporlar sunmaldr. 3Fabrika, evre kanunlarna muhalefetten doan sonularn etkisinin azaltlmas iin gerekli btn abay sarfeder. 4567Fabrika, hava kirliinin azaltlmas iin gerekli abay sarf eder. Fabrikada, uluslararas evre artlar uyarnca artklar ileme sistemi olmaldr. evreye dost boyama maddeleri kullanlmaldr. evreye zararl herhangi bir boyama maddesi kullanlmamaldr.

8iler, kendilerine zel kaytlar dzenlenerek dzenli olarak evre ve salk eitimi alrlar. 9Fabrikada temiz tuvaletler ve sala uygun ime sular bulunur.

31

Msr Resmi Gazetesi Say 100 - 09 Mays 2004 Sayfa: 5 Msr D Ticaret Bakanl 2004/285 Sayl Karar Msr D Ticaret Bakan, Madde 1- Ekli listedeki firmalar, thalat ve hracat Kontrol Genel Mdrl bnyesinde oluturulan ve Msr Arap Cumhuriyetine rnlerini ihra etme izni verilen konfeksiyon ve kuma fabrikalar listesine kaydedilir. Madde 2- bu karar, Msr Resmi gazetesinde yaymlanr ve yaymland tarihten itibaren yrrle girer. Kararn verildii tarih: 21.04.2004 D Ticaret Bakan Dr. Youssef Botros Ghaly Aslna uygun surettir. mza, Mhr Devlet Matbaalar Genel Mdrl Msr Resmi Gazetesi Say 100 - 09 Mays 2004 Msr D Ticaret Bakanl 2004/ 284 sayl Karar Msr D Ticaret Bakan, Madde 1- D Ticaret Bakannn 2004 yl 68 sayl kararnn ikinci maddesi aadaki metinle deitirilmitir. Ad geen Sicile kayt iin Fabrikann hukuki temsilcisi ya da rnlerini ithal eden ithalats tarafndan aadaki belgelerle birlikte mracaat edilmesi gerekmektedir. Fabrika ruhsat sureti Fabrikann hukuki yaps ve imal ettii rnler rnlerin ticari markas, marka izni veren makam tarafndan alnan izin uyarnca retimi yaplan markalar, - Fabrikada kalite kontrol sisteminin bulunduuna dair belge. Bu belgenin ilgili en yksek onay makamnca tasdiklenmi olmas gerekmektedir. - evre Dzenlemesi ve alma artlar uyarnca durumlarn uyarlamam fabrikalara gelince, aadaki artlar gereklidir: 1- Fabrikann ekte aklanan evre dzenlemesi ve alma artlarn yerine getirmesi gerekmektedir. 2- Fabrika, masraflar kendisine ait olmak zere alma artlarn yerine getirip getirmediini denetleyecek Msrl teknik heyetin fabrikay denetlemesini kabul etmelidir.

32

D Ticaret Bakan, uygun grd hallerde fabrikay yukardaki artlardan herhangi birinden ya da tamamndan muaf tutabilir. Madde 2- bu karar, Msr Resmi gazetesinde yaymlanr. Yaymland tarihten itibaren yrrle girer. Kararn verildii tarih: 20.04.2004 D Ticaret Bakan Dr. Youssef Botros Ghaly Aslna uygun surettir. mza, Mhr Devlet Matbaalar Genel Mdrl Msr Resmi Gazetesi Say 72 Ek 01 Nisan 2004 Msr D Ticaret Bakanl 2004/263 sayl Karar Msr D Ticaret Bakan, Madde 1- D Ticaret Bakannn 2004 yl 68 sayl kararna aada yer alan paragraf eklenmitir. Aadaki bendlere tabi olan rnler haritir. 5113, 5310, 5311, 54071010, 54072010, 54 079110, Fasl 56, Fasl 57, Fasl 58, Fasl 59, 62101010, 62102010, 62103010, 62104010, 62105010, 6305, 6307, 6308 Madde 2- bu karar, Msr Resmi gazetesinde yaymlanr. Yaymland tarihten itibaren yrrle girer.

33

Kararn verildii tarih: 31.03.2004 D Ticaret Bakan Dr. Youssef Botros Ghaly Aslna uygun surettir. mza, Mhr Devlet Matbaalar Genel Mdrl

Resmi Gazete: 27 Eyll 2004 D Ticaret ve Sanayi Bakanl Karar no : 161/2004 Msr Arap Cumhuriyetine kuma, konfeksiyon ve tekstil rnleri fabrikalarn kayt ilemini dzenleyen kurallarla ilgili olarak: D Ticaret ve Sanayi Bakan, 1975 Yl 118 sayl thalat hracat Kanununu, 2002 Yl 155 sayl hracat Gelitirme Kanununu, 2003 Yl 1186 sayl thalat-hracat Kontrol lemlerine ilikin Babakann Kararn, 1975 Yl 118 sayl Kanun hkmleriyle ilgili 1991 Yl 275 sayl ynetmelii, 2003 Yl 515 sayl thalat-hracat rnlerinin kontrolne ilikin ilgili Bakann kararn ve deiikliklerini, 2004 Yl 68 sayl Msr Arap Cumhuriyetine Kuma, Konfeksiyon ve Tekstil rnleri ihra eden fabrikalarn kayt ilemini dzenleyen kurallar ve deiikliklerini ve Dticaret Sektrnn nerilerini inceledikten sonra, ihra eden

aadaki kararlar almtr. Madde 1- thalat ve hracat Kontrol Genel Mdrlnde, Msr Arap Cumhuriyetine kuma, konfeksiyon ve tekstil rnleri ihra etmesine izin verilen fabrikalar iin kayt tutulur. Kayda, thalat ve hracat Kontrol Genel Mdrl Ynetim Kurulu Bakannn onay ile ibu kararda belirtilen artlar yerine getiren fabrikalar alnr. Dticaret ve Sanayi Bakan, gerekli grd durumlarda, kayt artlarndan herhangi birini ya da tamamn muaf tutabilir. Madde 2- Yukarda iaret edilen sicile kayt iin, aada belirtilen onayl belgelerle birlikte fabrikann hukuki temsilcisinin veya rnlerini ithal edenlerin mracaat etmesi gerekmektedir. Fabrika ruhsatnn bir sureti Fabrikann hukuki yaps ve rettii rnlere ilikin bir belge Fabrikann ticari markas ile sahiplerince izin verilmek suretiyle retimi yaplan ticari markalar

34

Fabrikada kalite kontrol sisteminin varln gsterir belge, bu belgenin en yksek onay makamndan onaylanmas gerekmektedir.

Madde 3- Kayt iin verilen belgelerden herhangi birinin gerek olmamas halinde D Ticaret ve Sanayi Bakannn karar ile kayt silinir. Madde 4- Yukarda iaret edilen 2004 yl 68 sayl karar iptal edilir. Ayrca, kararn(2004/161 sayl Kararn) hkmlerine ters den her karar iptal edilir. bu

Madde 5- Bu karar, Msr Resmi Gazetesinde yaymlanr ve alnd tarihten itibaren geerlidir. D Ticaret ve Sanayi Bakan Rachid Mohamed Rachid Karar tarihi: 26.09.2004

thalat ve hracat Ynetmeliine gre kuma ithalatnda aranan artlar: 1- thalatnn ad ve mene lkenin kuman kenarna(selvedge) ilenmesi ve kuman 30 mden ksa olmamas gerekmektedir. 2- Proforma fatura ve kesin faturann aadaki bilgileri iermesi gerekmektedir: Kuman uzunluu, Cm olarak genilii, Cm olarak Weftdeki iplik says, Cm olarak Warpdaki iplik says, Weft yarn numaras, Warp yarn numaras, Weft malzemesi, Warp malzemesi, m bana gr arl, Hazrlanma ekli, Bask tr, Bask boyas tr, Hazrlama ekli, Uzunluk bana gram olarak arlk.

Fuarlarda thalat Yasak Mallar: Polyproplyne textiles not less than 4 m. Width for carpets & moquettes factories, textiles of mixed &artificial fibers and others, Woolen textiles or soft hair, Cotton textiles with spinned knots, Cotton textiles with sponge kind,

35

Other cotton textiles, Textiles of short fibers of mixed or artificial materials, Velvet, spinned textiles and textiles of velvet threads, Unstretched viscous textiles, Fabricated protectors, Socks, socks protectors& the like unstretched, Unstretched underwear, Clothes and accessories such as shawls, ties & others, Stretched and elastic textiles, Clothes for men and boys, Clothes for women, girls and children, Underwear for men, boys including collars shirts chests and sleeves, Underwear for women, girls and children, Shawls, handkerchiefs, scarves, veils and the like, Gloves, socks of all kinds, Blankets, Bed upholstery, towels for baths and kitchens, curtains and others, Packing and bags packaging sacs of cotton or artificial fibres, Used clothes and others, Offals and limbs of poultry, Liver of birds and poultry, Brassieres.

36