SONLU ELEMANLAR YNTEMI ile (SAP2000 UYGULAMASI)

3D Frame Analysis

Reza SHIRZAD REZAEI

SONLU ELEMANLAR YNTEM

Sonlu Elemanlar (SE)Yntemi, esitli mhendislik problemlerine kabul edilebilir bir yaklasmla zm arayan bir saysal zm yntemidir.
Sonlu elemanlar yntemi ok gl ve ada bir saysal hesaplama yntemidir. Son 40 ylda bilgisayarlarn hzl geliimine paralel olarak gelien saysal hesap yntemleri iinde ok nemli bir yer tutmaktadr.

TARHE
Ilk kullanm1950li yllarda Inaat Mhendisliginde oldu. Etkin kullanm bilgisayar teknolojisindeki gelimeler ile mmkn oldu Bu saysal yaklam yntemi her ne kadar orijinal olarak yap sistemleri iin gelitirilmi olsa da dayand esaslarn genellii dolaysyla yntem akkanlar mekanii, zemin mekanii, uak mhendislii nkleer mhendislik, kaya mekanigi, elektromanyetik alanlar, termal analizve daha sayabilecegimiz pek ok mhendislik ve fizik problemlerinin zmnde ara olarak kullanlmaktadr

SE LE ZMLER
Sonlu Elemanlar Analizi fiziksel bir sistemin matematik olarak ifade edilmesidir. Bu sistem alt paralara ayrlabilen model olup, malzeme zelliklerine ve uygulanabilir snrsartlarna sahiptir Sonlu Elemanlar (SE) dzensiz ve karmask geometriye geometrisi sahip sistemlerin incelenmesine olanak salar. SEY deiik ve karmak malzeme zellikleri olan sistemlerde uygulanabilir. rnein, Malzemenin heterojen(beton gibi) olmas, anizotrop (ahap gibi) olmas, nonlineer malzeme, .. Vs. Kark ve sreksiz snr koullarnn ve Yklemenin niform olmamas, sreksiz ve tekil yklerin sistemine dahil edilebilir,

SONLU ELEMANLAR MODELNN OLUTURULMASI

BNA ANALZ BETONARME TASARIMI YAZILIMLARI

GENEL SE YAZILIMLARI

Frame Shell

Solid

SE LE GEOMETR MODELLEME

Bir boyutlu ubuk eleman

Iki boyutlu gen eleman

Iki boyutlu drtgen eleman

boyutlu drtgen prizma (kat) eleman

SE LE GEOMETR MODELLEME

MODELLEME TEKNKLER
Kurallar
Basit Istenilen Detay Amaca Uygun Zamana ve Maliyete Uygun Dikkatli bir modelleme Sonular iyi yorumlamay gerektirir

Aralar
Elemanlar Snr artlar Yklemeler

SE kara kutu deildir.

MODELLEME BALAMADAN NCE

Dizaynn amalarnn neler olduunu belirlemek gerekmektedir. Neleri bilmeye ihtiyacn var. SE neden yapyorsun? Dizayn kriteri nedir? Yaplan dizayn deerlendirmek iin hangi mhendislik kriteri kullanlacaktr.

MODELLEME RNEKLER

MODELLEME RNEKLER

MODELLEME RNEKLER

MODELLEME RNEKLER

SEY LEM ADIMLARI

1. Yap sonlu elemanlar ile modellenir.
2. Sistemin Global Akslar, Dmlerin Serbestlik Dereceleri (DOF) ve Snr artlar Oluturur
3. Elemanlarn Rijitlik Matrisleri lokal aksende

oluturur [k] 4. Elemanlarn Rijitlik Matrisleri lokal aksenden Sistem Global Aksanlar evirilir [k]=[T][k][k] 5. Global Rijitlik Matris Oluturur [K] 6. Elemanlarn Ykleri Dm Noktalarna Aktarlr 7. Global Yk Vektr Oluturur {F}

SEY LEM ADIMLARI (devam)

8. Sistem Matris Denklamlar zlr (Gauss

Elimination).

[K]{u}={F}
[K]: Global Rijitlik Matrisi {u}: Bilinmeyen Deplasman vektr
{F}: Sa taraf (kuvvet) vektr 9. Elemanlarn local deplasmalar Global

Deplasmanlar vektrnden Elde edildikten sonra, i Kuvvetleri Hesaplanr

SSTEM SERBESTLK DERECES

SSTEM TANIMLARI
Genel Eksenler (GLOBAL COORDINATES): Tm yap sisteminin Bulunduu ortam tanmlayan eksenlerdir. (Kartezyen koordinatlar X,Y,Z) Yerel Eksenler (LOCAL COORDINATES): Elemann genel eksenlere gre yerleimini belirleyen ve elemana ait olan koordinatlardr. Adlandrmas (1,2,3) eklindedir.

GENEL VE LOKAL EKSENLER

SAP2000 de hem genel hem yerel eksen takmlar sa el kuralna uymaktadr. ki eksenin yerleimi bilindiinde dier eksenin belirlenmesi bu kurala gre yaplmaktadr.

DM NOKTALARI
Sistemin d ortam ile birletigi veya elemanlarn birbirleriyle birletii noktalardr. SAP2000de dm noktalarna JOINT ad verilmektedir. SAP2000de dm noktalar adlar/numaralar ve koordinatlar ile tanmldr.

DM NOKTALARI-SAP2000

MESNET ARTLARI (Restraints)

MESNET ARTLARI (SAP2000)

RJT DYAFRAM - CONSTAINTS

UBUK ELEMAN (FRAME )

Gerek sistemde iki boyutu nc boyutunun yannda kk olan, elemann ekseni ve normal kesitiyle tanmlolan elemana ubuk eleman ad verilir. SAP2000de bu tr elemanlar FRAME olarak adlandrlmaktadr. SAP2000de ubuk elemanlar adlar/numaralar, baslangbitisnoktalarngsteren dgm noktalar ve kesit zellikleriyle tanmldr. Bina tr sistemlerde kolon, kiris, bazdurumlarda perde, disli ve kaset dsemelerin disleri, srekli temel, zgara temel elemanlar ubuk (FRAME) eleman kullanlarak modellenebilir.

UBUK ELEMAN RIJITLIK MATRISI

UBUK ELEMAN U DEFORMASYONLARI

UBUK ELEMAN YEREL EKSENLERI

TRUSS ELEMANLAR ILE UYGULAMA

UBUK ELEMAN UYGULAMASI

Kolonlar, kirisler, kemerler

UBUK ELEMAN U I KUVVETLERI VE POZITIF YNLERI

KIRIS KESIT ZELLIKLERI

UBUK U RIJITLIGI (Rigid Ends)

UBUK U MAFASALLARI (END RELEASES)

UBUK ELEMANI YKLEMELERI

KATI ELEMANI (SOLID )

sy tyz txy
txy sx 1 4

t 3 8 2 z 5 6 s 7

sz

tzy tzx txz

KATI ELEMANI ILE MODELLEME

SAP2000 ILE MODELEME

SAP2000 ILE MODELEME

SAP2000 de hesap modeli olusturulurken asagdaki admlar izlenebilir

1. alslacak temel birimler seilir. 2. New Model From Template seenegi ile taslak geometri olusturulur. 3. Kullanlacak malzeme trleri olusturulur. DefineMaterials

4. Kullanlacak kesit zellikleri tanmlanr. DefineFrame Sections DefineArea Sections

5. Hesap modelinde gerekli dzenlemeler yaplr. 6. Yklemeler tanmlanr. DefineLoad Cases

SAP2000 de hesap modeli olusturulurken asagdaki admlar izlenebilir

7. zmleme iin kullanlcak yklemeler tanmlanr DefineAnalysis Cases

8. Elemanlara ykler atanr.

AssignFrame/Cable/Tendon Loads AssignArea Loads

10. Yklemeler kullanlarak yk birlesimleri tanmlanr DefineCombinations

11. zmleme yaplr.

12. Boyutlandrma yaplr.

MODELLEME PLANI
Ne bulmaya alsyoruz?

Yapymodellerken neler dikkate alnacak ve neler ihmal edilebilir?

Snrkosullarve ykler nelerdir? Gerilmeleri, Deplasmanlar, Frekans, Burkulma veya scaklkgibidegiskenlerden hangilerini bilmeniz gerekmektedir? Sonlu elemanlar analizi sonularndogrulamak amalelle basit hesaplamalar, deney sonular; yapnn nasl davranacagve hangi rakamlarn anlamlolacagna dair fikir verecektir.

TASIYICI SISTEMLERIN IDEALLESTIRILMESI

SE ILE BINE EREVESI MODELLEMESI

rnek 1 : SAP2000 ile zm

rnek 1 : Fortran 90 ile zm

rnek 1 : SAP2000 zm ile Fortran 90 zmnn Karlatrmas

rnek 2 : El ile zm

rnek 2 :

Kaynaklar : [1] Yuan-Yu Hsieh Elementary theory of structures 2nd edn (Englewood Cliffs, NewJersy: Prentice-Hall) [2] Logan A first course in finite element method (New York: Pergamon) [3] M Fatemi Matrix computation of structures (Tabriz, Iran: Sahand university press)