WAT IS WIJSHEID???

“Zodra iemand zich realiseert dat de werkelijkheid vele gezichten kent, zet hij de eerste stap op
weg naar wijsheid.”

Nieuwsbrief van Hopstaken Bedrijfsadvies – 2003.3 – 16 maart 2003

In deze nieuwsbrief:

1. Waar gebeurd(?): Wetenschappelijke doorbraak

2. Nieuws van Hopstaken: het P&O-pakket anno 2003
3. Instrument: Speak up!
4. Een grabbelton met wijze citaten van Anonymi en een lente-vers van Bloem
5. Service van de maand: Seminars 2003
6. Tips voor leven na ‘t werk

Reacties: loek@hopstaken.com. Het nieuwsbrieven-archief staat op www.hopstaken.com.

Mocht je printversies wensen van oude nieuwsbrieven, mail me dan.

1. Waar gebeurd(?): Wetenschappelijke doorbraak*

Een onderzoeksinstituut meldde onlangs de ontdekking van een van de zwaarste in de wetenschap bekende elementen.
Dit nieuwe element draagt voorlopig de naam ‘administratium’. Administratium heeft 1 neutron, 12 assistent-
neutronen, 75 plaatsvervangende neutronen en 111 assistent-plaatsvervangende neutronen, wat de atomaire massa
brengt op 312. Deze 312 deeltjes worden bijeengehouden door ‘moronen’, deeltjes die zijn omringd door grote
hoeveelheden qua betekenis geringe deeltjes, die men ‘pionen’ noemt.

Omdat Administratium geen electronen heeft, is het inert. Men detecteert het echter op eenvoudige wijze: het
belemmert elke reactie waarmee het in contact komt. Een minuscule hoeveelheid Administratium zorgt er voor, dat
een reactie die normaal gesproken minder tijd vergt dan een seconde, ruim vier dagen in beslag neemt.

Administratium heeft een normale halveringstijd van drie jaar. Het valt niet uiteen, maar ondergaat een reorganisatie
waarbij een deel van de assistent-neutronen, plaatsvervangend neutronen en assistent-plaatsvervangende neutronen
van plaats wisselen. Het komt er feitelijk op neer dat de massa van Administratium in de loop der tijd toeneemt, omdat
elke reorganisatie er toe leidt dat sommige moronen neutronen worden die vervolgens transformeren in ‘isodopen’.

Dit kenmerk van moronen-promotie geeft voor sommige wetenschappers aanleiding tot de veronderstelling, dat
Administratium ontstaat zodra moronen zich bij een bepaalde kwantiteit gaan verenigen. Deze hypothetische
hoeveelheid noemt men in wetenschappelijke kringen ook wel het ‘Critical Morass’.

Je herkent het wanneer je het ziet.

(*vrij vertaald naar een anoniem origineel op internet)

2. Nieuws van Hopstaken: het P&O-pakket anno 2003

Een update. Een organisatie moet hard èn zacht kunnen zijn. Net als zijn leidinggevers. Een productie-omgeving stelt
andere eisen dan een handelsfirma, ziekenhuis of overheidsinstelling. De praktijk leert, dat personeels-management
kreupel is zonder een 1:1 koppeling aan de organisatie-discipline. Als P staat voor warm en O voor koud, dan is P&O
cool. P gaat over mensen, O over hun petten en procedures. P&O als geheel zorgt ervoor dat de juiste plaatsen er zijn
waarop we de juiste mensen willen hebben. P&O zijn met elkaar verbonden; communicatie is de bindende faktor. Een
serie workshops en seminars die een leidinggevende in staat stelt om de primaire P&O-taken zelf uit te voeren. Voor
een P&O-er (menig ondernemer, secretaresse en administrateur draagt die pet!) is het nuttig om know-how aan te
vullen, op te frissen of te actualiseren. Voorjaar 2003 beschikken wij over de volgende in-company P&O-workshops,
compleet met naslagwerkjes en handouts:

1
TEAM ENGINEERING: het vlot trekken van ingedutte, vastgelopen, rammelende of ontspoorde teams door het
(weder-)opbouwen van het onderlinge vertrouwen. 3-daagse workshop. 4-16 deelnemers.

ORGANISATIE: het team de eigen organisatie in kaart helpen brengen om duidelijkheid te scheppen. Tevens, leren
hoe functies en procedures te beschrijven. 3-daagse workshop. 4-6 deelnemers.

EFFICIENCY: het ‘spotten’ van bronnen van inefficiency plus het bestrijden ervan, het leren werken met schone
bureaus en met effectieve interne communicatie. 2-daagse workshop. 4-6 deelnemers.

VERGADEREN: overlegvormen, discussie, debat, dialoog, onderhandelen, wat te doen bij conflicten, brainstormen,
agenda, verslag, vergaderrollen en -discipline. 2-daagse workshop. 4-8 deelnemers.

WERVING en SELECTIEGESPREKKEN: beproefde technieken om de juiste mensen aan te trekken, en uit het
aanbod de juiste mensen uit te kiezen. 2-daagse workshop. 4-8 deelnemers.

FUNCTIONERINGS- en BEOORDELINGSGESPREKKEN: het juiste gebruik van deze formele gesprekken.

2-daagse workshop. 4-8 deelnemers.

COMMUNICATIE en COACHING: leren met communicatie het beste in mensen naar boven te halen. 4-daagse
workshop. 4-6 deelnemers. [Alleen nog dit najaar; zie kader pag. 4 voor de Open Workshops.]

COMMUNICATIE en MANAGEMENT: communiceren is het voornaamste middel om wederzijds begrip,

vertrouwen én uitvoering tot stand te brengen. 5-daagse workshop. 4-8 deelnemers. [Zie kader pag. 4 voor de Open
Workshops.]

INTERVIEWTECHNIEK: vraaggesprekken leren voeren in het kader van in- of extern onderzoek. Behalve voor
P&O-, ook voor kwaliteits-, marketing- en PR-doeleinden. 2-daagse workshop. 4-6 deelnemers.

Alle genoemde workshops staan beschreven op de website: www.hopstaken.com, onder ‘workshops’. Mail ons voor
printversies en meer informatie. In company = maatwerk; dat geldt ook voor deze workshops. Mocht je je afvragen,
wat trainen nou eigenlijk voor de onderneming oplevert, kijk dan nog eens naar de vragen in de vorige nieuwsbrief
(3.2) onder Nieuws van Hopstaken. Tweede alinea. “Wat levert het op?” is gewoon een zeer relevante vraag.

Vergeet de Scholingsaftrek niet. Scholing is sowieso 100% aftrekbaar. Maar dit is een extra-aftrek daarbovenop. Van
toepassing op cursussen, opleidingen of studies die de werknemers, de ondernemer en eventueel diens meewerkend
partner volgen. Hij bedraagt 20% van de opleidingskosten en zelfs 40% als de scholing betrekking heeft op
werknemers die ouder zijn dan veertig! Zo kom je dus uit op 120% – 140% totaal-aftrek. Check met je accountant.
De belangrijkste kosten die je tot opleidingskosten kunt rekenen, zijn (met dank aan www.dezaak.nl):
• kosten van de opleiding zelf
• reiskosten (op basis van 2e klas OV)
• verblijfskosten (maaltijden, overnachtingskosten)
• loondervingskosten
• (eventueel) extra salariskosten.

3. Instrument: Speak Up!

Was in Nieuwsbrief 2.2 het Instrument ‘Zwijgen’, Spreek Vrijuit! is minstens zo krachtig. Letterlijk het meest
aansprekende instrument dat ik ooit ben tegengekomen. Niet te verwarren met Open Deur-beleid (jeweetwel, die met
die enorm hoge drempel). Midden jaren ’80 woonde ik een lezing bij van Hoofd P&O van IBM. Hij vertelde over het
P&O-pakket van IBM. Dit is vooral gestoeld op een van de typische waarden die oprichter Thomas Watson Sr. al in
1914 vastlegde: respect for the individual (“respecteer het individu”).

Met deze waarde in het achterhoofd ontwikkelde men tal van instrumenten. Een daarvan heet Speak Up! Het komt er
op neer, dat je als medewerker, op welk niveau van de organisatie dan ook, altijd je mond moet kunnen opendoen als
het gaat om zaken die het bedrijf betreffen. Werk je bij IBM als Aankomend Medewerker Postkamer en je vraagt je af
waar het in vredesnaam naar toe moet met IBM, dan stel je die vraag en deponeert hem in de speciale ‘Speak Up!’-
brievenbus. De directe chef speelt hierbij geen rol. Jouw vraag komt terecht bij de Afdeling Speak Up!.

Die hangt onder de Directie, neemt jouw vraag meteen (maar discreet) in behandeling en zorgt binnen enkele weken
voor een degelijk antwoord. Niet: “Doet u nou maar gewoon uw werk en maakt u zich vooral geen zorgen” of “Wie
denkt u wel dat u bent?” Evenmin: “We hebben de Chef Postkamer geïnformeerd over uw vraag en hem verzocht u te
2
gelegener tijd uitsluitsel te geven.” Fout! Je krijgt een Antwoord. Gegeven door iemand die er verstand van heeft. Al
betreft het de Voorzitter van de Raad van Bestuur of een andere hotemetoot. Neem iedere medewerker serieus,
respecteer zijn individualiteit, ook als het gaat om de Aankomend Medewerker Postkamer. Stel iedereen in de
gelegenheid vrijuit te spreken en schep daartoe de mogelijkheid.

Deze Wijze Les geef ik door sinds ik hem kreeg. Het werkt zolang de leiding communicatie ‘bottom up’ accepteert en
serieus neemt. Er iets mee doet zodra dat kan, en dat ook zichtbaar maakt. Uit persoonlijke ervaring kan ik zeggen, dat
niet alle leidinggevers het op prijs stellen wanneer iemand communiceert. Erger nog: een vraag stelt. Ik ben er van
overtuigd, dat een medewerker met een oprechte vraag recht heeft op een echt antwoord. Speak Up! Spreek vrijuit!

Voor wie zich nu nog afvraagt, waarom: stel jezelf deze vraag: “Wat gebeurt er, als ik die vraag niet beantwoord?”

4a. Een grabbelton met wijze citaten van Anonymi (mocht je toevallig een bron weten, meld
me die dan even.)

Ter overpeinzing: Ja maar ⇒ jammer ⇒ gejammer.

Stilstand is achteruitgang. Daarom is argumenten aandragen om niet te veranderen, de meest effectieve manier om
achteruit te gaan.

Hoedt u voor experts die denken dat ze verstand hebben van expertises waar ze nooit voor hebben geleerd.

Als je een hamer hebt, dan zie je overal spijkers.

Tegen een verliefde prinses is geen staatsrechtelijk kruit gewassen.

Wanneer je kunt kijken door de ogen van Jan Jansen, dan zie je wat Jan Jansen koopt.

Het beste in een mens is weg wanneer zijn beste droom dood is. Wanneer ook zijn laatste droom dood is, dan is ook
een mens dood.

Als je mensen wilt houden, dan moet je van ze houden.

Je maakt meer vrienden door je te interesseren voor anderen dan door te proberen anderen in jou geïnteresseerd te
maken.

Het resultaat van de regendans heeft heel erg veel te maken met timing.

4b. Een lente-vers van J.C. Bloem

EERSTE LENTEDAG

Weer de lente. De verbijsterde oogen,

Falende in het winters bleek gezicht,
Zien de huizen en de bruggebogen
Op en neer gaan in het wankel licht.

Zien en zien niet door de duizelingen

Van de weer oneindige rivier;
Zon en water kruisen daar hun klingen
En het hart is bonzend en niet hier.

Weer een lente en de haar bitter-eigen

Zilte geur, die langs de kaden glijdt.
Is ‘t het tij, dat stroomopwaarts komt stijgen -
Of de zeelucht van de eeuwigheid?

J.C. Bloem (1887-1966)

3
5. Service van de Maand: Seminars 2003
De tweedaagse seminars van Hopstaken Bedrijfsadvies hebben het karakter van interactieve werk-colleges. In de
praktijk worden de dagen vaak verdeeld over avonden. Een seminar neemt vier avonden in beslag.

MENSENKENNIS: Begrip van en inzicht in de mens als sociaal en emotioneel wezen: collega, baas, medewerker,
vriend(in), klant, leverancier, compagnon, partner. 6-12 deelnemers.

BEDRIJFSETHIEK: De toetssteen voor de bedrijfsmoraal. Sociaal, asociaal en antisociaal gedrag; waarden en

normen; huishoudelijk reglement; conflicthantering; tips om te weten wanneer wat te doen. 4-8 deelnemers.

INWERKEN DOOR TRAINING-ON-THE-JOB: hoe medewerkers in een nieuwe functie zo snel mogelijk
productief te maken. 4-6 deelnemers.

Deze seminars staan beschreven op www.hopstaken.com. Mail (loek@hopstaken.com of nelly@hopstaken.com), bel

(020 416 7140; 06 510 97328) of fax (020 416 7141) ons voor meer informatie, of gewoon een nuttig gesprek.
Bijpraten kost niets.

6. Tips voor leven na ’t werk

Wie kent niet Antwerpen? Wij kennelijk nog niet helemaal. Een vriend gaf ons een wandelgidsje mee voor het
zuidelijk deel van de wijk Zurendonk. Rond de Cogels-Osylei wandelen we dan op een koude maar stralende februari-
ochtend door stille straten. Omgeven door uitbundige architectuur van die paar decennia voorafgaand aan de Eerste
Wereldoorlog. In veel steden van betekenis tref je ze aan: sierlijke vormen in steen en hout, tegeltableaus,
verwijzingen naar middeleeuwen en renaissance. De tijd van Jugendstil en Art Nouveau, bouwmeesters als Horta,
Bascourt, Hofman, Cols, Smet-Verhas. Gebouwen waarin en -op allerlei ambachten vechten om aandacht en toch
harmoniëren. Huizen met een totaalconcept. Huizen met namen als De Aarde, Het Water, Het Vuur, De Lucht (naast
elkaar), De Twaalf Apostelen, De Tijd, De Slag van Waterloo, De Zonnebloem. Huizen die lijken op een kasteel
(Carolus Magnus) of Venetiaans palazzo (Scaldis). Sommige zijn gerestaureerd, andere toe aan een opknapbeurt.

Soms tref je bij kassa’s van warenhuizen ramsj-CD’s aan. Meestal zijn dat liefdeloos samengestelde compilaties, om
een snelle euro te verdienen. Toch kan ik mijn nieuwsgierigheid zelden bedwingen. Dan word je wel eens aangenaam
verrast. Zo ligt al maanden bij de kassa’s van de Bijenkorf ‘Music from The Singing Detective and more’. 3 CD’s
voor € 10,-. Zelden trof ik voor zo weinig geld zo’n fraaie collectie aan. 48 typische jaren ’40 nummers. Hits waar
onze (groot-)ouders op dansten (Paper Doll), evergreens (After You’ve Gone), jazz-deuntjes (Rockin’ in Rhythm),
novelty-songs (zoals Dry Bones: wie kent niet “… the foot bone’s connected to the - heel bone …”). Je blijft ze
draaien. Mee-neuriën. Verslavend.

Sinds kort liggen daarnaast twee wat armoedig vormgegeven verzamel-CD’s. Make no mistake! De een bevat
opnamen van Prestige, een label dat in de jaren ’50 vele jazz-groten herbergde. Jazz uit een tijd toen dit genre een
explosie van creativiteit onderging, zonder de band met het publiek te verspelen. Namen? Miles Davis, Sonny Rollins,
Kenny Dorham, Thelonious Monk, Modern Jazz Quartet. Met recht ‘Original Jazz Classics’, op een paar mindere
zangnummers na. De tweede bevat opnamen van Pablo, het label van de legendarische producer Norman Granz. Ook
de moeite waard. Bevat studio- en live-opnamen uit de jaren ’70. O.a. Ella Fitzgerald, Count Basie, Joe Pass, Duke
Ellington, Oscar Peterson, Dizzy Gillespie, Benny Carter. Meesterlijk, toegankelijk, tijdloos. € 5,95 per stuk.

HOPSTAKEN’S OPEN WORKSHOPS VOORJAAR 2003

Loek start donderdag 29 mei Communicatie & Management (Effectief Leiderschap)

5 donderdagen (29 mei, 5, 12 en 19 juni, 3 juli)

Nelly start woensdag 22 oktober Communicatie & Coaching (Effectief Coachen)

4 woensdagen (22 en 29 oktober, 5 en 12 november).

Aanmelden: info@hopstaken.com. Informatie: www.hopstaken.com.