lk trkler kitabm yirmi yl nce vermitim.

Trkleri eitli ynleriyle ele alm, konu bakmndan blmlere ayrm, her blm iin gerekli bilgi verilmi ve rnekler iyi seilmiti. Yz kk sayfa iin trklerimizi tantmak ve sevdirmek iin elden gelen her ey yaplmt. Bu kere HRRYET YAYINLARI iin konuyu daha geni olarak yeniden ele aldm. En az be bin trky gzden geirerek kendi zevkime gre bir seme yaptm. Trk her eyden nce bir edeb veri olduundan, metinleri seerken bu yn gzden uzak tutulamazd. nk, saz eliinde sylenen trkler ne denli deerden uzak olsalar, bu ynlerini belli etmezler. Oysa, yalnz metin olarak okunduklarnda hemen sanat deerini belli ederler. te, biz metinlerin seiminde sanat, yap ve konu bakmndan, kendi zevkimize gre aba gstererek seim yaptk, her konuda en iyileri bir araya toplamaya altk. Bu arada iki yenilik de yaptk. On yedinci yzylda stanbulda bir yabanc tarafndan notaya alman drt yz trk iinden setiklerimizle, yine eski alara zg trkleri ilk olarak bu kitapta topluca bir araya getirdik. kinci yeniliimiz, yurt snrlarmz dnda kalan Trklerin trklerini vermek oldu. Bunlar srasyle unlardr: Rumeli, Kbrs, Kerkk, Krm, Romanya, Gagauz, Bulgaristan Deliorman, Afganistan, Kuzey Trkleri, Yakut, Trkistan Krgz, Sart Trkleri trkleridir. Okurlarmzn istek ve zevklerini de dnerek radyolarmzda sylenmekte olan trkleri de ele aldk. Bunun iin Ankara Radyosunun yardmlarn teekkrlerimizle birlikte anmak isteriz. Ayrca, ses ve mzik sanatlarmzdan merhum Muzaffer Sarszen, Sadi Yaver Ataman, Neriman Tfeki Nida Tfeki, Muzaffer Akgn, merhum Ferruh Arsunar, emsi Yastmann syledikleri ve kitap haline getirdikleri eserlerinden de yararlandk. Kitabmzn sonununa koyduumuz bibliyografyada da grlecei zere yurdun her yerinde sylenen trkleri gzden geirerek eksiksiz bir Memleket Havas vermee altk. Bu geni ve uzun alma sonunda u inanca vardk: Trk ulusunun yrei trklerinde arpyor. Ulusumuzu tanmak iin onun trklerini dinlemelidir. Bizim de yreimiz onlarla birlikte arpa arpa bu eseri hazrladk. Cahit ZTELL Bilgiler nce gerek bir hikye Byk Sezar, Roma mparatorluunun banda. Romaya bal iki kk lke yan yanadr. Bu lkelerden biraz by teki lke halknn kendilerine katlmasn istemektedirler. Sezara ba vururlar. Sezar, belli bir sre sonra gelmelerini, sonucu o zaman bildireceini syler. Sezar, lkelere gnderdii mfettilere trkleri incelettirir. Dilleri yakn olmakla birlikte, trkler, her bakmdan ayr niteliktedir. Onun zerine gelenlerin isteklerini kabul etmez. Bu hikye, uluslarn varlklar iin, baka eler yannda, trklerin de nemli yeri olduunu gsterir. Trk nedir? Halkn ortak mal olan bir edebiyat trdr. Azdan aza

dolaan, kuaktan kuaa aktardan szl edebiyatn en gzeli, trklerdir. Trk, genel edebiyat trleri iinde bir nazm trdr. Yani, ll (vezin), uyakl (kafiye) dizelerle (msra) meydana gelir. nceleri kii yaratmalaryle meydana kan trkler, bir sre sonra toplumun mal olur, ilk yaratc kiinin mal iken, duygu ve dnce ynnden halk ilgendirirse, o zaman azdan aza dolamaya balar. Artk yaratc yoktur. Eer trkde kiilik izleri varsa silinir, daha gzelleir, yani yeniden az ya da ok ilenerek deiiklie urar. Bylece trk toplumun mal olarak yaama gcn artrr. Halk edebiyatnn teki trleri de bu halk szgecinden geerek oluur. Halk edebiyat iinde toplumun i lemini yaatan, beikten mezara dek btn yaantsn kapsayan en dikkate deer sanat verisi trklerdir. Onda toplumun aclar, sevinleri, sevileri (ak), zlemleri (hasret) byk bir sadelik iinde yzyllar boyunca srp gider. Sanat yn arasra zayf olsa da beer ve mill ynleri gl olan trklerin ikinci bir yn de ezgilerinde (beste) dir. Aslnda halk edebiyat verilerini mzikten ayr dnmek olamaz. Trk edebiyat ve mzii ilk alardan balayarak birlikte yrm, birlikte gelimitir. Dinsel ve teki her trl trenler hep mzik ve iirin elii ile yaplmtr. Bu birlikte olu binlerce yl deimez bir gelenek olarak srp gelmitir. slmln kabulnden sonra da tarikatler yolu ile tekkelerde amanlk izleri ile birlikde Cumhuriyete dek gelmitir. Halk airleri dediimiz ozanlar iirlerini saz eliinde sylemiler. Halk hikyeleri kahramanlar hep k airlerdir. Hikyelerin yan yanya trklerle balant olmas da bundan eri gelmektedir. AK VE DUYGU TRKLER Bu halk kltrnn geliip oluturmas dolaysyle trklerimizde ulusal musikimizin btn zellikleri yaamaktadr. ada Trk mziinin douu da ancak bu melodilerin bilimsel bir grle incelenmesinden sonra olacaktr. Trklerin dou ve yayllar Trkler genellikle bir olay ya da basit bir duygulanma olay ile doarlar. Bu olay gerek bir olay olabilecei gibi slaya zlem duygusu da olabilir. Bunun gibi beikten mezara dek her trl gnlk yaant olaylar trk yaklmasna neden olabilir. Kimi mezhep ve tarikat, gelenek, trenler iin eitli ad alan trkler de vardr. Kimi trkler de halk hikyelerinden ve saz airlerinden halka geebir. Az sre sonra trknn kiisel izleri silinir, halkn ortak mal olur. k Garip, Kerem ile Asl, Krolu gibi halk hikyelerindeki trkler, bunlar arasnda oka yer alr. Byle olmakla birlikte bu tr trklerin kimisinde kiilik damgalar kalm olanlar da vardr, zellikle Krolu trkleri bunlar arasndadr. Karacaolan, Pir Sultan Abdal, Gevheri, Dadaloglu gibi nl ozanlarn trkleri ou zaman kiilik izleri silinmi olarak yzyllar boyunca sylenmi, sylenmektedir.

Trklerin yaama gc Trkler canl varlklar gibidir. Doar, az ya da ok yaar, unutulup giderler. Onun yaama gc, birka ynden ortaya kar. Ya, konu toplumu derinden ilgilendirir, ya ezgisinin dokunakl oluu, ya da sanat yapsnn yksek oluuna baldr. Ama, hi bir zaman ilk klarndaki varlklarn koruyamazlar. Durmadan az ya da ok deiiklie urarlar. Bu durum yalnz szlerinde deil, ezgilerinde de grlr. Bunun nedeni zaman am, kiiden kiiye gei srasnda yeni duygulanma ve dn etkisinde kalmadr. Pek az deiiklie urayp srekli yaayanlar, toplumun ruhunda derin iz brakan kahramanlk, efsanelemi byk sevi, byk felket trkleridir. Bunlarn szleri de, ezgileri de gldr. Kimisi de oyun havalar durumuna geerek sreklilik kazanrlar. Gen Osman trks bunlardandr. Sz ve ezgisi gl olanlar iinde yaama gc artanlar, ou zaman saz airlerinin trkleridir. Bunlar iinde Karacaolan, Krolu, Kerem trkleri bata gelir. Ky ve kasabalarda yaayanlar gilendiren olaylar zerine km, daha geni evrelere yaylma gcnden yoksun, byk toplumlarn ilgisini ekmeyen trkler dar bir evrede kalr, yaantlar da ksa olur. Bunun dnda olduka geni bir evreye yaylanlar da vardr. Bunlar o blgenin yaants ve ahlk ile ilgilidir. klimin de etkiledii bu trkler oyun havalar trndendir. rnein, Karadeniz, Toros Dalar airetleri, Kuzey Dou Anadolu, Bat Anadolu blgeleri gibi. Bunlar oyun blgeleri olarak da grmek olabilir ki, Karadeniz Horon blgesi, Kuzey Dou Bar blgesi, Toros aman oyun blgesi, Bat Anadolu Zeybek blgesi gibi. Bu, oyuna bal trkler, kendi blgeleri dna tamamtr. AK VE DUYGU TRKLER ok yaygn trklere gelince, bunlar, kahramanlk, efsane ve menkbelere dayal ya da gl sevi duygularn dile getiren, toplumun istek ve duygularn dalgalandran ezgi ve sz gl trklerdir. Bunlar arama gelenek ve kurallara sk skya bal tarikat, zellikle Bekta Alev samah trklerini de katmak gereklidir. Bunlar kutsal bir emanet gibi kuaktan kuaa geer. Trklerin yaama gcn artrp ayakta tutmada, durmadan yzyllar boyunca yurdu bir utan bir uca gezen halk sanatlar saz airlerinin de etkisi byktr. Bu sanat adamlar unutulma durumuna gelmi trkleri yeniden syleyerek toplumu uyarrlar. Bu yaylmalar srasnda trklerin hem szlerinin, hem de ezgisinin olduka nemli deimelere uradn sylemitik. Bu deimelerle ilk biimi tannmayacak kertede olanlar da pek oktur. Bu deimeler belli blgelerin karakterini alarak deiik sylentilerin domasna yol aar. Bu arada zel adlar (kii, yer) yerlerini yenilerine brakrlar. Kimi zaman da yeni trklerin kmasn salayc bir nitelik kazanrlar. Byle bir durumda hangisinin sanat ynnden sz ve ezgisi stn ise o yaar, yaylr; teki unutulur ya da dar bir evrede kalr. Trklerin vatan Trklerin nerede ve ne zaman ortaya ktn bilmek ok kere elden gelmez. Yurdun birok yerinde sylenmekte olan bir trk elbette bir tek yerde domutur. Az, ya da ok sre sonra trl

nedenlerle yaygn duruma gelmitir. Eer varsa, bu trkdeki yer ve kii adlar da onun dou yerini her zaman gsteremez. nk, trk gittii yerlerde deiiklie urar. Bylece ilk kimliini deitirir. Bu yzden kimi zaman bir trkye deiik yerlerin halk sahip kar; bu trk orann deil, bizimdir, derler. Ama, gerek bu mudur? Az olmakla birlikte kimi trklerin k yerleri bilinir. Bu da ancak tarih olaylar ile ilgili olanlarla, deitirilmesi elden gelmeyen olaylara dayanan trklerdir. Tarihsel trkler daha ok, zaman bulma bakmndan ipular verirler. Kitabmza tarih olaylar ile ilgili trkler blmne aldklarmz bunlardandr. Olayl trklerin kimilerinin yerini ve zamann saptamak aratrclarca olabilir. Olay o denli konuya yapktr ki, deime yapmak elden gelmez, o trk ylece kalr. Bir de eski saz airlerinin defterleri, cnklerde bulunan trknn zamanna ok yakn bir evreyi renmemize yardmc olabilirler. Bunlar iinde sylendiklerinde hemen yazya geirilmi olanlar vardr ki, bunlarn zaman ve dou nedeni ve yeri belli olur. Bu saydklarmz binlerce trk iinde birka yz bulmaz. Hele duygu ve ak trkleri iin hi bir trl yer ve zaman sylemek elden gelmez. te, bu yaylma ve deime yznden trklerin ilk k yurdunu ve zamann, ilk yakclarn bulmak ok g, hatta imknszdr. Bu bakmdan trklerin balca nitelii, belli yeri ve sahibi bulunmaydr. Kesin belge bulunmadka trkler iin yer ve zaman sylemek doru bir davran olamaz. Trklerin konular Trklerin konular pek eitlidir. Bunlar dou nedenlerine gre iki byk kola ayrmak mmkndr. 1 Olayl trkler Toplumu ya da kiiyi yakndan ilgilendiren olaylar zerine karlar. Sava, bozgun, ayaklanma, kahramanlk, ekyalk, cinayet, byk ak olaylar gibi... Uzun mrl trkler arasnda ounlukla bu tr vardr. Olayl trklerden bir bl iki kii ya daha ok kii tarafndan oyunumsu (dramatik) bir hava iinde geer. Bunlar bir eit kk halk Operetedir. 2 Duygusal trkler Bu trde temel e duygusallktr. Ak, zlem, ac, sevin, lm gibi konular ilerler. Bu eit trkler mill olduu lde beeri deerlere yer verdii iin ili (lirik) yanlan da gldr. ok eitli duygulara yer verdikleri iin de trklerin ounluunu meydana getirirler. ou zaman ksa yaantl olurlar. Unutulanlarn yerlerine hemen yeneri kar. Bu trklerde her kii az ya da ok kendini bulur. oklukla bu iki kol bir trkde birleebilir. Bir olayla ilgili olduu lde duygusall da bulunur. Bu durum kendini daha ok olayl ak trklerinde gsterir. Yukardaki iki blm, daha kk ayrntlara da ayrlabilir. O zaman yle bir sralama yaplabilir: 1. Ninniler, ocuk trkleri 2. Doa ve oban trkleri 3. Ak trkleri 4. Tren ve mevsim trkleri

5. ve esnaf trkleri 6. Derebeyi, ekiya, cinayet trkleri 7. Kahramanlk trkleri 8. Atlar (lm trkleri) 9. Gldr trkleri (mizah) 10. Oyunumsu (dramatik) trkler 11. Oyun (dans) trkleri Bu ayrmada hi bir zaman kesinlik yoktur. ou zaman birbiri ile karr. rnein bir kahramanlk trks bir yandan oyun havas da olabilir. Bunun gibi tren trkleri oyun trks de olur. Bir doa trks ak trks nitelii de tayabilir. Bu bakmdan biz kitabmzda daha geni ve serbest bir ayrm uyguladk. Srasna bakmadan yle bir snflama meydana getirdik: Ak trkleri, Tren trkleri, Eski trkler, Ninniler, Atlar, Doa ve oban trkleri, Olayl trkler, trkleri, Mahpushane trkleri, Askerlik trkleri, D Trklerin [Kbrs, Ker kk, Krm, Rumeli, Deliorman (Bulgaristan) Gagauz (Romanya), Kuzey Trkleri, Yakut, Trkistan, Krgz, Sart Trkleri, Afganistan] trkleri, Esnaf trkleri, Dini trkler, Tarih olaylar e ilgili olanlar. Efe, Zeybek, Oyun trkleri... Bu ayrm kendi zevk ve dnmze gre olmutur. Baka trl ayrmlar da yapmak olabilir. rnein, meyhane, tulumbac trkleri gibi kk toplum trkleri de olabilir. Yalnz urasn da unutmamak gerekir ki, binlerce ve binlerce trknn hepsini almak gibi yeteneimiz yoktur. O, ancak btn trkleri iine alan bir seri yapld zaman olabilir. Bizim yaptmz snrl bir tutum iinde semeler yapmaktan teye geemez. teki, ancak enstitlerin, konservatuvarlann ok geni madd imknlar iinde yapacaklar yaynlarla olur. Nasl yaylrlar? Bu konuda bugn deil, dn dnmeli. Eskiden imdiki gibi yayma aralarnn hi biri olmad iin yaylma ok ar, fakat srekli olmutu. Yurdun her yerinde ticaret kervanlar ile dolaanlar birok eyleri tadklar gibi trkleri de tarlard. Bu kervanlara katlan amatr ses sanatlar yannda, zellikle saz airleri nemli yaymada bulunurlard. Yayma iinde nemli bir topluluk da askerlerdir. Yurdun her kesinden toplanan genler askerlik grevleri iin snrlara koarken kendi blgelerinin trklerini de gittikleri yerlere ve baka yerlerden gelmi olan arkadalarna retmi olurlard. Ayrca oralarda rendikleri baka yerlerin trklerini kendi blgelerine tam olurlard. Ayrca yeni fetihler dolaysyle yeni gler yaplr, bylece geni halk ynlar ile trkler de g ederlerdi. Bu gler yalnz trkleri deil, daha pek ok halk kltrn de birlikte gtrr, gittikleri yerlerin sanat ve kltr ile kaynatrr, kendileri de onlardan etkilenirdi. Yzyllar boyunca bu kk byk topluluklarn nce byk merkezlere tadklar trkleri, bakalar daha kk merkezlere, kylere dek gtrrlerdi. Bu nedenlerle Vanda sylenen bir trky Tuna boylarnda da dinlemek alas bir olay saylmaz. Bu durum, yukarda da sylendii gibi yalnz trkler iin deil, btn gelenek, grenekler iin de byledir. Bu nedenlerle ulusal denilen kltr ar, fakat srekli olarak

yaylm, ulusal birlii salamtr. Trkler gibi teki sz ve dil sanatlar bir yandan az (ive) birliini de salamtr. Onun iin Osmanl imparatorluunun geni lkelerinde yaayan Trk toplumlan arasnda baka toplumlarda bulunmayan bir yaknlk vardr. Bu gn Tuna boylarndan Kars snrlarna dek gezen bir kii hi bir zorluk ekmeden anlaabilir. Bunu biraz deiiklikle in snrna dek gtrmek de olaandr. Yaylmada bu gn Yaylmada, bugnk durumda dne oranla artc lde deime ve ilerleme vardr. Radyo, televizyon, gramofon, teyp gibi teknik ve ileri aralar yaylmay son kertede ileri gtrmlerdir. Bir trk en ksa sre iinde yurdun en uzak yerlerine, dada koyunlarn otlatan obana varncaya dek yaylmaktadr. Bu hzl yaylma bir bakma iyi olmad denilebilir. Toplumlar sanat isteklerini ad geen teknik aralarla saladklar iin yeni trkler pek az kyor, deimeler hemen hemen olmuyor. Bir merkezden yayldklar iin de donmu olarak kalyor. Ayrca yazya ve notaya geirildikleri iin, bir sre unutulsalar da gelecek yzyllara kalacaklardr. Bu gn radyolarmzn uzmanlar btn trklerin arivlenmesi iini de baar ile yrtmekte, hzla almaktadrlar. Bu arivleme ii ulusal kltr saklama yolunda ok yararl olmaktadr. Yarnn ada Trk mziinin yaratlmasnda bu ariver byk yardm c olacaktr. Bu baarlmas gerekli mzik almalarnn nclerini bu gnden grmek bize vn vermektedir. Trkler ve folklor Bilindii gibi folklor, halkn beikten mezara dek yaantsnn grntsdr. Trklerin bir blnde duygu, dnce, gelenek, tren gibi yaantnn eitli grntleri yer alr. Belki de bunlarn ou bu gn unutulmutur. Bu unutulmann balca nedeni hzl bir yaay deiimi, ada uygarlk dzeyine doru hzl bir gelimedir. Bu bakmdan folklorcularmz elli ya da yz yldan teye pek inememektedir. Bu konuda bir rnek verelim: Eskiden zellikle Orta ve Dou Anadoluda kyden kye gelin, erkekli-kadnl bir atl alayla gtrlrd. Bu arada cirit oyunlar, at st oyunlar, silh atmalar gsterilirdi. Yol stne kan obanlar yolu keserler, en iri ko.u gelinin at nne koyarlard. Gelin, kou tek eliyle bir yandan br yana atn boynu zerinden arr, ko kendisinin olurdu. Yapamazsa obana hatr saylr armaan verilirdi. Bu ilemde eski Trk amazon kadnn tipini, Dede Korkutda olduu gibi, grrz. te yandan zengin yaantnn rahatl da vardr. Bir de imdiye bakalm. Kye kamyon, otobs, traktr girdikten sonra atn eski nemi kalmam, at besleyenler parmakla gsterilecek kadar azalmtr. Gelinler artk taksi ile, otobsle gtrlyor. u rnekte grld gibi birok eski gzel geleneklerimiz ok abuk ortadan silinmektedir. )ysa geleneklerimizin toplanmas eski kltrmz bakmndan gereklidir. te, bunlardan bir blnn trklerde bulunduu gz nnde tutulursa, folklor almalarnda trklerin nemi ortaya kar. zellikle dn, halk danslar gibi konularda trkler iyi birer kaynaktr.

Trklerde dil Trklerdeki Trke de halkn dilidir. Bu ar dilde yabanc szckler varsa da onlar daha ok byk kentlerin trklerinde bulunur. Ya da kylnn, kk kasabalnn Trkeletirdii szcklerdir. Bu dil genel olarak Anadolu ve Rumeli ahalisinin saf ana dilidir. Byk kentlerde zellikle okumular arasnda unutulan, baya grlen szckler trklerde yaar. Kitabn sonunda verdiimiz szlk dizisi bu bakmdan ilgi ekicidir. Dilcilerimizin dilimizi artma abalan yannda trklerden de yararlanmalar gereklidir. Trklerde hi bir szlte bulunmayan szckleri bulmak her zaman olabilir. nk, Trk halk yaantsnn her blmnden izler tar. inden geldii gibi syler, sanat gsterisinden, yapmacktan uzaktr. stese de bunlar yapamaz. Kimi dilciler, eski ve unutulmu szcklerin yeniden canlandrlmasna kardrlar. nk.. derler O szckler tarih iinde grevlerini yapm, halkn dilinden uzak kalmtr. derler, rnek olarak da Sevi szcn gsterirler. Bu szck Yunus Emreden balayarak on beinci yzyla dek gelmi ve ondan sonra braklm, unutulmutur. Gerekten eski yazma kitaplarda bu yzyldan sonra artk bu szck grlmez. Yalnz kitaplara baknca bu sylenenler belki doru olabilir. Oysa bu szck hl Anadoluda yaamaktadr. (Baknz: Trkiyede Halk Azndan Sz Derleme Dergisi, Trk Dil Kurumu Y.) Ayrca verdiimiz trklerde de sevi szc vardr (szlk blmne baknz.). Demek oluyor ki, trkler dil almalarnda da nemli yer almaktadr. Trkenin yabanc szcklerden arnmasnda trkler ihmal edilemeyecek bir niteliktedirler. Bizim verdiimiz szln eksiksiz olduunu syleyemeyiz. nk, bizim kitabmz belli bir snr iinde belli sayda trky kapsar. imdiye dek derlenip yaymlanm yirmi bine yakn trknn hepsinin szl yaplmaldr ki, istenilen sonu elde edilsin. Bu da ancak, bir kiinin deil, bir ekip iidir. Bu i yapld gn yepyeni bir kaynak dilcilerimizin yararna sunulmu olur. Trklerin yaps Genel olarak trk adn tayan manzumelerde belli bir l (vezin) ve biim (ekil: msra says, kafiye dzeni) yoktur. Yalnz, saz airlerince sanat kaygsyle meydana getirilen trklerde belli ve de imez bir biim vardr. Uzun bir gelenee bal olan bu sanatlar elinden km trklerde kavutak (nakarat) bulunmas arttr. Bu trklerin ilk drtlnn 2. ve 4. msralar ile sonraki drtlklerin 4. msralar hep ayn dizedir, yani kavutaktr. 3-5 drtlkten meydana gelen saz airlerinin eserlerini ema ile gsterirsek yle bir biim ortaya kar: Kimilerinde er msradan sonra kavutak iki msra da olabir. ema ile yle: ----------------------------- A ----------------------------- A Saz airleri, trkleri byle dzenli bir biime sokmulardr. Buna karlk, halk arasndan kan trkcde sanat dncesi olmad iin, belli bir biim grlmez. Halk arasnda trk yakanlar iin biimin hi nemi yoktur.

Birka mni, temeli meydana getirir. Bu bakmdan blmler arasnda kafiye ba da bulunmaz ok zaman. Baka baka trklerden, saz airlerinin verilerinden paralar alp bir araya getirmekle de eserlerini ortaya koyarlar. Bunlar dnda grlenler ya az ok sanat kltr olan kiilerin, ya da saz airi klarn verileridir. Halk, ezgi e syledii her trl nazma trk adn vermektedir. Kimi durumlarda l ve kafiye bakmndan pek serbest davranlr. Halka trk ad verilen nazmlarda belli ve deimez bir biim aramak bounadr. Bize gre bu durumun nedeni, sanat dncesinden yoksun trk yakclarn, bunlar arasnda zellikle kadnlarn, hazr her trl nazma ezgi uydurma ve hemen iten geldii gibi syleme abas gsterilebilir. Trk yakclar yeni veriler ortaya koymakla birlikte hazr manileri hatta eitli trk ve baka manzumelerden setikleri paralar birletirerek biim ve konu birliinden uzak trkler meydana getirirler. Ezgilerde (beste) de karklk vardr. Bu yzden bir ezginin deiik trklerde tekrar edildii grlr. Ancak, yeni bir olay zerine kan, yer ve kii adlar belli trklerde biim ve ezgi daha dzgn olur. Genel olarak trklerde nazmlar duygulanmaya neden olmaktan teye pek az geerler. Ama, ezgi ile bir duygu ya da dnceyi anlatmak olduundan nazm biimi zerinde titizlik gsterilmez. Belki de halk trklerinin gzellii, ililii bu ihmallerden domaktadr Saz airlerinin hizmeti Biim ve konu bakmndan trklerin gelimesinde saz airlerinin emei oktur. On altnc yzyla dek sekiz heceli semailer biiminde trkler sylenirken on yedinci yzylda Karacaolan, k mer, Gevheri, k Kerem gibi nl halk ozanlarnca konular geniletilmi, dzenli biimler bulunmu ve yaylmtr. Yine bu yzylda halk ozanlarnca meydana getirilen Kerem ile Asl, k Garip gibi hikyelerde dzgn biimli trkler yer almtr. Sonraki yzyllarda da bu biimler edeb bir gelenek olarak srp gnmze dek gelmitir. te yandan usta halk ozanlar kendi adlaryle anlan zel ezgiler (besteler) de meydana getirmilerdir. Bunlardan Kerem, Gevheri, Karacaolan, Kesik Kerem ezgilerini biliyoruz. Bu ezgiler bugn de halk arasnda bilinmekte ve sylenmektedir. Bunlar kendilerine zg incelikler, zellikler tamaktadr. Bu ezgiler bir eit halk musikisi makamlardr. Unutulup giden bakalar da olduu dnlebilir. Ne yazk ki, zamannda saptanp gnmze dek gelememitir. Yukarda adlarn saydmz ezgiler yksek sanat deerleri nedeniyle unutulmamtr. Gnmze dek gelen trklerin bir blnde ozannn ad da sylenmektedir Halk ozanlarnn kard dzgn yapl trklerin kiilik izlerinin silinip ortak mal olmas sonunda gnmze gelen trklerin, cnklerden asl sahiplerini saptamak mmkn olmaktadr. Halk hikyelerinden, zellikle Kerem ile Asl, k Garip gibi ok yaygn olanlarndan adsz trkler durumuna geenler daha oktur. Kitabmza, asl sahiplerini bulduklarmz aldk. Bylece bozulmam, dzgn trkler vermi olduk. Bunlar daha ok Krolu, Karacaolan, Dadalolu gibi nl kiilerdir. Eski

trkler blmne aldklarmzda da hem dzgn, hem de yzyllar ncesi trkleri vermek istedik. Bylece dnle bugn karlatrmak isteyenlere bir k tuttuumuzu sanyoruz. Trklerde tarih Trkler kimi zaman tarih belgesi niteliini tar. Tarihi konu edinen trklerde halkn dnce ve duygular, aclar, sevinleri yer alr. Bunlar tarih kitaplar yazmaz. Osmanl tarihleri hep saray ile Yenieri Ocann evresinde dner. Tarih yazarlar da devlet memuru olduklarndan olaylarn sorumlularn eletirmezler, olaylar karsnda halkn tepkilerini dile getiremezlerdi. Bu bakmdan Osmanl tarihlerinde halk yoktur. Buna karlk bozgunlarn verdii aclar, byk ktlklarn alklar, zaferlerin sevinleri hep trklerde dile gelir. En uzun mrl trkler de bunlar arasnda olanlardr. Bu konuda birka rnek verelim: Pilevne kahraman Osman Paay gnmze dek byk bir kahraman olarak yaatan tarih kitaplar deil, trklerdir. Sultan Azizin tahttan indirilmesi ve makasla bileklerini keserek kendini ldrmesi karsnda halk duygularn tarih kitaplarnda bulamayz. Ama, u kk trk her eyi sylemektedir. Trknn ilk blmleri Sultan Azizin, kavutaklar halkn azndadr. Beni tahttan indirdiler Drt ifteye bindirdiler Tersaneye gnderdiler. Uyan Sultan Aziz uyan Bak ne hale girdi cihan Kolumda makas yaras Nedir bu derdin aresi Yusuf'um cier paresi Uyan Sultan Aziz uyan Kan alyor btn cihan Napolyonun Msr ele geirmesi zerine halkn feryadna baknz: Aman padiahm, barn ta mdr Gzlerimden akan kanl ya mdr mdat gelmedi, yollar k mdr Msr elden gitti bil padiahm Dmana bir kl al padiahm Hi haberin var m Msr elinden Hi eser kalmad kzdan gelinden Alalm Msr dman elinden Hele yz yldan bu yana her gn yrekleri yakan Nazl Budin trks... tme blbl tme, yaz bahar oldu Blbln figan barm deldi Gl alp satmann zaman geldi Ald Nemse bizim nazl Budini

emelerde abdest alnmaz oldu Camilerde namaz klnmaz oldu Mmur olan yerler hep harap oldu Ald Nemse bizim nazl Budini Tarih kitaplarnda bu ililii bulamayz. Tarih kitaplarnda birka sayfa iinde geen kuru bilgilere kalsayd, Nazl Budin unutulup giderdi. mparatorluumuzun Batda son byk kalesinin elden kmasnn acs hl halkn yreinde nlamaktadr. rnekleri daha ok uzatmak istemiyoruz. Okurlarmz olduka genilerini kitabmzn ilgili yerinde greceklerdir. u kadarn syleyelim ki, tarihilerimizin imdiye dek zerine eilmedikleri bu tip tarihsel trklerimiz, ilgi duymayacaklar bir konu deildir. Ne yazk ki, imdiye dek bunlar toplanarak bir kitap yaplmamtr. Halk sazlar Halk sazlar zerine de ksa bir bilgi vermeyi uygun bulduk. Trk ulusunun en eski bilinen algs Ikl'dr. Btn Trk lemini kaplayan bu alg telli bir sazdr. Eskiden saraylarla kadar girmiken sonralar unutulmutur. Bugn yurdumuzun kimi yerlerinde arasra rastlanmaktadr. Yine eski sazlardan Kopuz ok yaygn bir telli sazken on sekizinci yzyldan sonra yava yava unutulmutur. Bugn halk sazlarn blme ayrmak gerekir: 1. Soluklu sazlar, 2. Vurmal sazlar, 3. Telli sazlar. Soluklu sazlar fleyerek alnanlardr. Kaval, zuma, kaval dd, dilli ddk, arkn (kei tulumundan yaplr.) balcalardr. Bunlardan en yaygnlar kaval ile zurnadr. Bir de ifte denilen ve iki kamn yanyana getirilmesiyle oluan bir alg vardr ki, daha ok obanlar kullanr. Vurmal sazlar da davul, tef, darbuka, davulbaz (davlumbaz) alglardr. Bunlar bir yanl ya da iki yanl, kasnaklara gerilmi ince derilerle meydana getirilir. Telli sazlara gelince, aa oyuk stne gerilen telli sazlardr. ok eitleri varsa da balama, saz, meydan saz, r, bulgari yaygnlardr. Hepsi irili ufakl birbirine benzemekle birlikte ses, biim, tel says bakmlarndan ayrlklar gsterirler. Meydan saz hepsinden byk olup ak yerlerde, meydanlarda alnr, sesinin ykseklii dolaysiyle. Eskiden Yenieri ocaklarnda daha ok bu saz alnrd. Yrkler arasnda alnan olduka deiik telli sazlar da vardr. Yukarda adlar geen sazlardan baka nzva, cura adl sazlar daha ok Alev Trkmenlerce kullanlr. Bulgari da yine bu topluluk arasnda ok deer tar. Telli sazlardan kimisi de yayla alnr. Kemence (Karadeniz blgesinde), kemen, keman (bildiimiz keman deil), eit gibi yaygn olmayan, daha ok Toroslarda, Yrkler ve Trkmenler arasnda kullanlan, yayla alnan sazlar vardr. Sazn tarihesi Eski Uygurlarn balca saz kopuz idi. Ozanlarn saz airlii algs olarak devam etti, eitlendi ve Seluklular anda Anadoluya yayld. Sonradan klarn, saz, dedii ile adn deitirerek mutasavvfane bir hviyet edindi. On beinci yzyldan balayarak ozana k ve kopuza saz denilmee baland. Uzun kollu kopuza kolca kopuz denildi. Dede Korkut

kitabnda ad sk sk geer. Kolca kopuz on altnc yzylda gemici saz airlerince talya ve Fransaya tantlp oralarda da epeyi yayld. Bu gn Avrupa mzelerinde sergilenmekte, mzik bilginlerince de Trk algs olduu saklanmamaktadr. Balama, son yzyllarn icad deil, Trk kltrnn ozanlk gelenei olarak kopuzun devamdr. Onun iin kutsal saz saylr. Trklerde ozanln pri olan Korkut Atann kopuzu icat ettii eski bir Asya metninde yazldr. On drdnc yzyla kadar tel yerine at kuyruu kllar kullanld. Bu yzyldan sonra maden teller yapld. Byk Osmanl Tarihi yazar Hammer, maden tellerin Avrupaya Trkler tarafndan tantldn yazyor. Maden tellerin icadnda, nceleri kl, kiri ve maden teller kark taklr olmu, zamanla maden teller btn uzun sapl sazlarda br cins telleri unutturmutur. Maden tel fazla gerilebildii iin saz da sapn daha da uzamasna yol almtr. Bir yandan da ayr icra slplar domutur. Gs tahtas yerine, deri gerili ve kiri telli Anadolu kopuzlar iin, ondrdnc yzyldan Yunus Emrenin nefesleri yeter lde aktr. Bu tip sazlardan, kopuz adyla, Dou Trkistanda hl vardr ve uzun sapldr. Balama, halk trklerimizin en gelenekli elik aracdr. Fasl musikisi ile ilgisi yoktur ve olmamaldr. O bir ihvan algsdr, yerli sazdr. Balama geliebilecei kadar gelimi, r ve hatralarn kural yzyllar gemitir. Davul, zurna meydan musikisi iin meydan saz olmasna karlk, balama oda algsdr. Halk musikisinde usller Halk musikisi usul bakmndan iki byk blme ayrlr. Birincisi Uzun Havalar, kincisi Krk Havalardr. Uzun havalar Halk musikisini meydana getiren ezgilerden bir ksm lye sokulamazlar. Bu eit paralar ritm bakmndan da esasl bir ekil gsteremezler. Bunlarn sadece dizisi ve dizi iindeki seyri bellidir, ite, bu zellikleri gz nne alarak uzun havalar yle tarif edebiliriz: l ve ritm bakmndan serbest olduu halde, dizisi bilinen ve dizi iindeki seyri belli kalplara bal bulunan ezgilere uzun hava denilir. Halk musikisi bakmndan byk nemi olan uzun havalardan birka isim:. Bozlak, maya, garip, kerem, hoyrat (horyat), divan, kesik, yank, mstezat, aydos, ein, Trkmeni... Atlardan kimileri de bu uzun havalardan birisinin kalbna uyduu halde, blge blge ad deitiren paralar vardr. Orta Anadoluda kayaba, yksek hava, dabalar da uzun hava anlamn tar. Uzun hava terimi, halk sanatlar arasnda ok seyrek olarak gemektedir. Sanatlar Bir uzun hava okuyacam demezler. Ancak, okuduklar parann nitelii sorulduundan uzun havadr diye aklarlar. Krk havalar Trkler ve oyun havalar gibi, ls ve ritmi belli olan paralara Krk hava denilir. Krk hava szc halk sanatlar arasnda ok gemez. Ancak

okunacak parann maya m, bozlak m olduu sorulunca krk havadr veya krk tr eklinde aklarlar. Uzun hava ve krk hava konusunda vardmz sonu udur ki, halk sanatlar usul belli olan paralarla usulszleri birbirinden ayrm ve birisini uzun birisini de krk diye nitelemitir. Trk derleyicilerine tler Son yllarda yurdun her yannda trk derleyen genlerimiz artmaktadr. Onlara derlemede tutacaklar yolu gstermek iin bu blm atk. Sadece trky derlemek yetmez. Aada sra ile gsterilen sorularn karlklarn da yazmak, bilim asndan gereklidir. 1. Trknn ad, 2. Sz ba, 3. Trknn alnd yer ve tarih. 4. Trknn ilk kt yer, hangi tarihte ve ne zerine kt sylentileri (eer bilini yorsa), 5. Syleyen trky kimden renmi, 6. Trky syleyenin ad, ya, ii, 7. Trky hangi alg ile syledii, 8. Syleyenin alaturka, alafranga evrelerinde bulunup bulunmad, trky radyodan renip renmedii, 9. Trknn hangi arala saptand, notaya alnp alnmad, 10. Trknn yayld yre, 11. Oyun havas olarak da kullanlp kullanlmad. Trk aygta alnmadan nce notasn yazmal ve metronom derecesini tayin etmelidir. En sonunda da alt yedi saniye srecek kadar bir (la) diyapazonla da melodinin sratini ve tonunu tayin etmelidir. Bu, zellikle bilimsel incelemeler ve aratrmalar iin ok nemlidir. Bir de unu hatrlatmak isteriz ki, trk szlerini yazarken msralarn sralanmasna ok dikkat etmek gereklidir. Kimi dikkatsiz derleyiciler bu ii iyi yapamamakta, iki msra bir msra gibi yazmaktadrlar. Bu ide yanlgya dmemek iin de halk edebiyann nazm tr ile ilgilenmek iyi olur, zellikle saz airlerinin iirlerini sk sk gzden geirerek alkanlk elde edilmelidir. Gz nnde tutulacak baka bir i de, trkde geen anlam yaygn olmayan sz ve deyimleri not olarak aklamadr. Derleyici o evrenin ocuu olur ve kendisi bilirse de yine stanbul aznda bulunup bulunmad aratrlp yazlmaldr. Yerli 'timi derleyiciler kendileri bildii iin bu szcklerin anlamn herkesin bildiini sanarak yazmyorlar. Szcklerin anlamn vermek, trky iyi kavramaya yarad gibi dil almalarnda da yararldr. Eski szckler trknn yan belli eder. uras unutulmamaldr ki, trk her eyden nce szdr, edebiyattr. Bu bakmdan sesten nce lsne, kafiyesine ve msralarn diziliine dikkat etmelidir. Byle yapldnda gzel edeb bir metin elde edilir. Bu edeb metni ses (melodi) de ssleyince tadna doyulmaz bir sanat eseri ortaya konmu olur. Bugnk durum Trklerimiz, ulusumuzun sanat ve i varlnn canl birer haznesidir. Yzyllarn miras olan bu sanat verilerimiz lyk olduu lde ele alnp bilimsel vollarla incelenmemitir.

Ortada grlen, geliigzel bir derlemeden teye gememitir henz. Bunlar da ou zaman nota bilmeyen kiilerce bir heves olarak yaplmakta, birer edeb metin vermekten teye geememektedir. Bu ihmali bir an nce gidermek gereklidir. Burada nce devlete byk i dmektedir. Ulusal kltrn toplanmas, deerlendirilmesi grevinin her eyden nce devletin grevi olduu kansndayz. Sonra konservatuvarlarn, mzik kurulu ve derneklerinin, bilim enstitlerinin, niversitelerin, kltr demeklerinin ve halkevlerinin grevleri sra smda yer alr. ada uygarlk dzeyine doru hzla ilerleyen toplumumuz artk eskiden olduu gibi trkler ortaya koymamaktadr. Bu durum bsbtn yok olmaya doru gidecektir. Belki o zaman uyanacaz, ama, i iten gemi olacak, ok ge kalacaz. Dnyann en zengin halk kltrne sahibiz. Bu kitap ite bu kltrn bir yann gstermek iin ha zrland. Trkc saz airleri Trklerin genel nitelii her ne kadar kiilii bulunmayan halkn ortak mal ise de, saz airlerinin rol blmnde de akland zere saz airlerinin verileri de halka mal olup sylenmektedir. Bunlardan kimileri de sahiplerinin adn henz kaybetmemi olarak sylenmektedir. Kitabmzda ozanlarn ad ile sylenen trkler de grlecektir. Bunlar ksa olarak tantmay uygun bulduk. Karacaolan : On yedinci yzylda yaam u kuroval k. n kendi zamanndan balayarak gnmze dek gelmitir. Pir Sultan Abdal : On altnc yzylda yaam byk Alev ozan. Tarikatin nl ozam olup nefesleri ayn cemlerde okunur. Siyasal yaants dolayslyle hkmete Sivasta astrlmtr. Daha ok bilgi iin bu addaki kitabmza baklsn. Kul Himmet : Pis Sultanm mridi. Yaants onunkine benzer. Tokatn bir kyndendir. n ok yaygndr. Gevheri, ksz k, k, ahin Olu : k edebiyatnn ok gelitii on yedinci yzyln nl ozanlardr. Antolojilerde iirleri vardr. Kimisi iin zel kitaplar da kmtr. Ercili Emrah : Emrah ile Selvihan adl hikyenin de kahramandr. Usta sanat olan bu ozann iirleri hep Erzurumlu Emraha maledilmitir. Erzurumlu Emrah kt bir tekke airi iken bakalarnn iirleriyle gnmzde nller arasna katlmtr. Bu yanll dzeltecek bir kitabmz kacaktr. Krolu : Bu addaki bir halk hikyesinin kahraman. En gzel yiitlik iirleri onun adn tar. Kimi trkleri oyun havasdr. Btn Trk blgelerinde geni n vardr. On yedinci yzylda bu adda bir ozan daha yaamtr. Daha ok bilgi iin Krolu Dadalolu adl kitabmza baklsn. Ali Ufk : Saray mzik retmeni olan bu sanat Sultan brahim ve Avc Sultan Mehmet zamanlarnda stanbulda on be yl kalmtr. Drt yz trk ve arky toplam, notalaryla birlikte bir defter yapmtr. Eski trkler blmnde de bilgi verildi. AK VE DUYGU TRKLER Erzurumlu brahim Hakk : On sekizinci yzyln nl bilgini. Bir ansiklopedi niteliinde olan Marifet-nme adl eseri

batl anlamnda ok deerli bir eserdir. Yeni ve eski harflerle baslmtr. Nesim : On yedinci yzyl Bektai Hurf airi. Hem hece hem aruzla ok gzel iirleri vardr. Yakn zamanlara dek yanl olarak Badatda deri, si yzlerek ldrlen Nesim ile kartrlmtr. Siyasal olaylara da karmtr. Bu nemli ozan hakknda tek kitap bizimdir. Bibliyografya blmne baknz. Yunus Emre : Bu nl airi burada ksa da olsa tantmay uygun bulmayz. nk, onu herkes tanr. Yalnz u kadarn syleyelim ki, elli yldan bu yana efsanelerin karanlna gml olarak gsterilen Koca Yunus, yeni bulunan belgelerle yeniden gerek yaantsna kavumutur. Horasandan Karamana gelip yerleen bir ailenin ocuu olan Yunu3 zengin, mal mlk sahibi olduu gibi Karaman saraynda sz dinlenir bir kiidir. Hatay : Betai Alev edebiyatnn nl airidir. On altny yzylda randa yeni bir devlet kurmutur. Dedeleri Erdebil Tekkesi kurucularndandr. Anadolu Alevlerini siyasal emellerine uydurmak iin ok aba gstermi, bu yzden Yavuz Sultan Selim ile aralarnda geen sava sonunda yenilmi tir. Hece ve aruz ls ile bir divan vardr. Dadalolu : ukurovann on dokuzuncu yzylda yetitirdii Avar Aireti ozan. Gezici airetleri yerletirme iinde, ayaklanan Avarlarn servenini 38 trklerinde yaatmtr. Ad bugn de dillerde dolar. Daha ok bilgi iin Krolu Dadalolu ad h kitabmza baknz. Ak Kerem : 16 17. yzylda yaad sanlan nl ozandr. Yaants Kerem ile Asl hikyesim konu olmutur. iirlerinden ou adsz trk olarak gnmzde de sylenir. Haan Dede : Karpuzu Byk Haan Dede de denir. 17. yzylda Tuna boylarnda yaam, tarih olaylarna karm, bu konu ile ilgili trkler brakmtr. Padiah nnde saz almtr. Aratrclar Krkkaleli Haan Dede ile kartrrlar. Bunlardan baka airler daha ok 19. yzylda yaam tekke ve tasavvuf airleridir. Birka iiri 3ri alnd iin ayrca kendilerinin tantlmasn yapmadk. Trkleri derleyen biliniyorsa, trknn bana ad yazlmtr. Adnn banda derleyen sz bulunmayanlar ise o trky bulanlar ya da gn na karanlardr. AK VE DUYGU TRKLER

41 Btn trklerde genel olarak duygu, birinci derecsde gze arpar. Bu blme alman trklerde ise bat'm baa duygu hakimdir. Bu bakmdan ililik (lirizm) bata gelen nitelikleridir. Duygusal trkler saf sevgi duygularn dile getiren ili, lirik trklerdir. inde zlem, ac, gurbet, gnl ileri gibi hallerin dourduu beeri duygularn topland sevi (ak) trkleri, tekilerden daha derin anlaml ve dzgn biimlidir Yurdun her yamnda sylenen binlerce sevi trks sanat deeri dolaysyle daha yaygn ve daha uzun mr ldr. Bu trklerin gelimesinde saz airlerinin nemli etkisi olmutur. Birinci derecede Karacaolan, Kerem, k Garip gibi

gl sanatlar yer alr. Hele halk hikyelerinin trkleri, trk yakcar iin hazr birer kaynak olarak grlmektedir. Ulusumuzun duygu incelii, btn akl ile bu trklerdedir. Dada koyunlarnm arkasnda yryen oban ile byk kentlerin ok zaman benzer duygu ile birletikleri olur. Burada ulusal ruhu, ulusal vicdan grmekteyiz.
EVLERNN N

LDM YR DYE DYE Amasya eper ektim yol atm Kzl gle dolatm Yama yamur, yel esms Ben yrime kavutum Kz niye niye niye ldm yr diye diye Karda elmalklar Suda oynar balklar Ne byle sevda grdm Ne byle ayrlklar Kz niye niye niye ldm yr diye diye Karda grdm seni Gl iken derdim seni Derdin, beln ben ektim Ellere verdim seni Kz niye niye niye ldm yr diye diye * ** AK VE DUYGU TRKLER IT IT EDENE Ekin ektim llere de Yoldurmadm ellere Onbeinde yr sevdim de Ondan dtm dillere. t t edene de Sar bedeni bedene Dnya dolu yr olsa da Alacam bir dane. Ekin ektim gl bitti de Dalnda blbl tt tmeyeydin a blbl de Yrim elimden gitti. t t edene de Sar bedeni bedene Dnya dolu yr olsa da Alacam bir dane. Ekin ektim bitecek de Sevdan bana yetecek kimizin sevdas da lenecek gidecek. t t edene de Sar bedeni bedene Dnya dolu yr olsa da Alacam bir dane.

MEHRBAN 44 Kars hsan Taftah Bahelere geldi bahar Yeil hal serdi bahar Gel dedim, gelmedi yr Beni yda salsana yr u halimi sorsana yr A ceyln sevdiim Mehriban sevdiim Srrm bilmedin Bilmedin yr. Bahelerde gll iek Gll emen, gll iek Gl dedim, glmedin yr. Beni yda salsana yr u halimi sorsana yr A ceyln sevdiim Mehriban sevdiim Srrm bilmedin Bilmedin yr. irin irin szle beni zm dedim, zle beni Gzledim, gelmedin yr. Beni yda salsana yr u halimi sorsana yr A ceyln sevdiim Mehriban sevdiim Srrm bilmedin Bilmedin yr. AK VE DUYGU TRKLER

KADFEDEN KESES stanbul Kadifeden kesesi Kahveden gelir sesi Oturmu kumar oynar Cierimin, ah cierimin kesi. Haydi yallah, Beyolu'na yolla Aman yallah, Beyoluna yolla Yolla yoiia yr yolla Kadife yastm yok Odana bastm yok Kitaba el basarm Senden baka, senden baka dostum yok Haydi yallah, Beyolu'na yolla Aman yallah, Beyolu'na yolla Yolla yolla yr yolla Kadifeden yeleim Seni sevdim meleim Biraz da sen beni sev Rahat etsin, rahat etsin yreim Haydi yallah, Beyolu'na yolla Aman yallah, Beyolu'na yolla Yolla yolla yr yolla 46 KALENN BAYIR DZ Kalenin bayr dz Mevlm ayrd bizi Babamn akl olsa Evlendirirdi bizi. Kydan kenardan Kapdan, bacadan d de gel Nianlna ks de gel. Kereviz z ile Kim grm gz ile Adam yre kser mi Ellerin sz ile. Kydan kenardan Kapdan, bacadan d de gel Nianlna ks de gel. Kaleden iniyordum arsan dnyordum Akndan kibrit oldum flesen yanyordum. Kydan kenardan Kapdan, bacadan d de gel Nianlna ks de gel. * * * 47 AK VE DUYGU TRKLER DLLALA Krda erik aac Etrafnda alc Oluna gnl verdim Darlma hanm bac. Dil lala, dil lala Paralar verdim dellala Del lal gzn kr olsun Beni verdin eliere. Krda eker kam Elvan olmu gnei yle sevdim o yri Dnyada yoktur ei. Dil lala, dil lala Paralar verdim dellala Dellal gzn kr olsun Beni verdin ellere. Elma dalda biter mi Gkte yldz yiter mi Bana yrdan ge derler Seven, yrdan geer mi. Dil lala, dil lala Paralar verdim dellala Dellal gzn kr olsun Beni verdin ellere. * ** URFALIYAM DALIYAM Urfalyam dalyam Baheliyem balyam Aam da imdi gelir Paam da imdi gelir Gzel de imdi gelir vay. Ben yrimden ayrldm Cierimden dalyam Aam da imdi gelir Paam da imdi gelir Gzel de imdi gelir

vay. Urfa'nn bedenleri evirin gidenleri Aam da imdi gelir Paam da imdi gelir Gzel de imdi gelir vay. Vurun vurun ldrn Yri terk edenleri Aam da imdi gelir Paam da imdi gelir Gzel de imdi gelir vay. 49 AK VE DUYGU TRKLER Tercan ALA GZLM Ala gzlm ben bu ilden gidersem Zlf perianm kal, melil mel i I Kerem et aklndan karma beni Ala, gz yan sil, melil melil Yeter, ey sevdiim sen seni gzet Karalar bala, beyaz z at Doldur ver bdevi, bir dahi uzat Ayrlk erbetin ver, melil melil Elvan iekleri sokma bana Kudret kalemini ekme kana Beni unutursan doyma yana Gez benim akmla yr, melil melil Karacolan der ki, lp lnce Ben de gzel sevdim kendi halimce Varp gurbet ele vasl olunca Dostlardan haberim al. melil melil * * * KARI YAYLA Htdtr Ersoy u kar yaylada g katar katar Bir gzel sevdas serimde tter Bu ayrlk bana lmden beter Geti dost kervan, eleme beni f/4 5 u benim sevdiim bata oturur Bir gzelin derdi beni bitirir Bu ayrlk bana zulm getirir Geti dost kervan, eleme beni Pir SULTAN Abdal'm, dalar aalm Aalm da dost iline delim ok nimetin yedim, helallaalm Geti dost kervan, eleme beni * ** AL ELMAYI Elz Al elmay daldan al Daldan alma, benden al Duydum gelin olisin Dur ben lem, ondan al. Uy heno heno heno Eller knal heno Gzler srmeli heno. Al elmann drdn Sev yiidin merdini Seveceksen gzel sev ekme irkin derdini. Uy heno heno heno Eller knal heno Gzler srmeli heno. * ** AK VE DUYGU TRKLER LMON EKTM TAA limon ektim taa ilimon yr aman Amann bitmedi kald ksa oy oy Kz ben seni alrdm ilimon yr aman Amann askerlik geldi baa oy oy limon da deil nar gelsin oy oy Yand da yrek kar gelsin oy oy Yrin beyaz kollar ilimon yr aman Amann sarldka dar gelsin oy oy ilimon ektim dze ilimon yr aman Amann bitmedi kald gze oy oy Kz ben seni alrm ilimon yr aman Amann tezkere geldi bize oy oy ilimon da deil nar gelsin oy oy Yand da yrek kar gelsin oy oy

Yrin beyaz kollar ilimon yr aman Amann sarldka dar gelsin oy oy Fndk serdim harmana ilimon yr aman Amann k oldum ben sana oy oy ikimizin derdini ilimon yr aman Amann yazdralm fermana oy oy limon da deil nar gelsin oy oy Yand da yrek kar gelsin oy oy Yrin beyaz kollar ilimon yr aman Amann sarldka dar gelsin oy oy OY MENDL Ov mendil, oyal mendil Kaldr kollarn indir Hep szlerin yalandr Gel de beni inandr Mendilim allanyor Allanp dallanyor Yenile bir yr sevdim Sevdike ballanyo Mendili serdim taa Vurgunum kara kaa Bu gn ben yri grdm Sevdiim sen cok yaa Mendilim allanyor Allanp dallanyor Yenile bir yr sevdim Sevdike ballanyor Mendilim iki yoldur Biri sa, biri soldur iki kan aras Yre gidecek yoldur Mendilim allanyo Allanp dallanyor Yenile bir yr sevdim Sevdike ballanyor * ** AK VE DUYGU TRKLER SU SIZIYOR Orta Anadolu Su szyor szyor Talarn arasndan Eil bir yol peyim Kalarn arasndan. Olan mavilim olan Szne de kavilim olan Beni sana gemiler Yalan sevdiim yalan. Derenin kenarnda Kalayladm kazan Kz ben senin yznden Tutmadm ramazan. Olan mavilim olan Szne de kavilim olan Beni sana gemiler Yalan sevdiim yalan. Kar yayor yayor Aba m geyeceim Sakallya varp da Baba m diyeceim. Olan mavilim olan Szne de kavilim olan Beni sana gemiler Yalan sevdiim yalan.
&1

MERDVENM KIRK AYAK Merdivenim krk ayak... aman Krkna vurdum dayak... aman Yr kardan gelirken... aman aman Ne e! tutar, ne ayak. Sallan gel de boylarna bakaym... aman Ak gerdana beibirlik takaym... aman Nazik syle, dillerine hayranm... aman Gel yanma, dertlerime dermanm... aman Bulut bulut stne... aman Bu buludun kasdi ne... aman Yrim saray yaptrm... aman aman Ak gerdann stne Sallan gel de boylarna bakaym... aman Ak gerdana beibirlik takaym... aman Nazik syle, dillerine hayranm... aman Gel yanma, dertlerime dermanm... aman Su gelir millendirir... aman ayr imlendirir... aman 0 endeki gzellik... aman aman Dilsizi dillendirir. Sallan gel de boylarna bakaym... aman Ak gerdana beibirlik takaym... aman Nazik syle, dillerine hayranm... aman Gel yanma, dertlerime dermanm... aman * **

55 AK VE DUYGU TRKLER HEM OKUDUM | 1 Orta Anadolu J Hem okudum, hemi de yazdm Yalan dnya senden bezdim... off Dalar koyan gezdim Yiten yavru bulunur mu... vay El yazya, el yazya Duman km l yazya... off Kurban olam, kurban olam Beikte yatan kuzuya... vay El veriyor, el veriyor Orta direk bel veriyor... off Dndm baktm sa yanma Mehemmed'im can veriyor... vay Atalardan aldm t Derelere diktim st... off Hep krlsn Avar eli Mehmet gitti baba yiit... vay * ** GURBET ELDE Erzincan Ekber iek Gurbet elde bir hal geldi bama Alama gzlerim, Mevl kerimdir Derman arar iken derde d oldum Alama gzlerim, Mevl kerimdir Hma kuu yere dt, lmedi Dnya Sultan Sleyman'a kalmad Dedim yre gidem, nasip olmad Alama gzlerim, Mevl kerimdir Kda yazarlar ufak yazlar Anasz olur mu krpe kuzular Yrek yaraldr, cier szlar Alama gzlerim, Mevl kerimdir Pir Sultan Abdal im byle buyurdu Ayrlk donlar biti, geyirdi Ben ayrlmaz idim, felek ayrd Alama gzlerim, Mevl kerimdir ** YEL RDEK GB Zara Sabahattin Alparslan Yeil rdek gibi daldm gllere Sen drdn beni dilden dillere Bam alp gidem gurbet ellere Ne sen beni unut, ne de ben seni Sevdiim semann gnei, mah Seni seven k ekmez m ahi Getir el basaym Kelmullah Ne sen beni unut, ne de ben seni ; l seninle bir ahduman kuralm Balanalm, bir karara varalm Verdiimiz szde hemen duralm Ne sen beni unut, ne de ben seni * * * AK VE DUYGU TRKLER YABAN ELLER Yabandan gel kmr de gzlm yabandan Aslanm hay hay Aldm haberini fakir obandan Aslanm hay hay Ufacksn dayanamam Szlerine inanamam. Yaban ellerinin gl gl ben olsam Aslanm hey hey Su giden yosmann da yri yri ben olsan Aslanm hey hey Ufacksn dayanamam Szlerine inanamam. Kz pnar banda yatm, uyumu Aslanm hay hay El gzlerini de uykular brm Aslanm hey hey Ufacksn dayanamam Szlerine inanamam. KONYALI Haniya da benim elli dirhem prasam mum yaksam Konyalm arasam Vay vay Konyalm yr Yr yavrum yr Salarn sr imdi de burdan geti Hovardann biri Haniya da benim elli dirhem kestanem Konyaldan bakasn istemem Vay vay Konyalm yr Yr yavrum yr Salarn sr imdi de

burdan geti Hovardann biri 'i Haniya da benim elli dirhem rakm erim ierim gitmez merakm Vay vay Konyalm yr Yr yavrum yr Salarn sr imdi de burdan geti Hovardann biri * * * AK VE DUYGU TRKLER PINAR BASI Hey hey pnar ba burma burma Yr yr yr yr yr yr aman Yr gelince ter turna Leylim leylim leylim aman ayrda buldum seni Ellere vermem seni Kendime aldm seni Sineme sardm seni Hey hey ktm pnarn bana Yr yr yr yr yr yr aman El ettim dudu kuuna Leylim leylim leylim aman ayrda buldum seni Ellere vermem seni Kendime aldm seni Sineme sardm seni Hey hey pnar ba ben olaym Yr yr yr yr yr yr aman Bulanrsan bulanaym Leylim leylim leylim aman ayrda buldum seni Ellere vermem seni Kendime aldm seni Sineme sardm seni 60 ZEYTN YALI YYEMEM Bursa kyleri hsan Kaplayan Zeytin yal yiyemem aman Basma da fistan giyemem aman Senin gibi cahile Ben efendim diyemem aman Kaldm duman ii dalarda Sevgili yrim nerelerde Asmadan zm aldm Sapn uzun aldm Verin benim yrimi Annemden izin aldm Kaldm duman ii dalarda Sevgili yrim nerelerde Kara zm asmas Yeil olur yazmas Ben yrimden ayrlmam Kara yaz yazmas Kaldm duman ii dalarda Sevgili yrim nerelerde * 61 AK VE DUYGU TRKLER Ankara MADEM DLBER Zekeriya Bozda Necip Arctman Madem dilber meylin youdu bende Evvelinden ikrar vermeye-yidin Muhabbettir gzelliin nian Urun urun bakp glmeye-yidin Siyah salarn eylersin perde Beni sen urattn bu zalim derde Ben kendi halmda gezdiim yerde arp yadigr vermeye-yidin Karacolan der ki, ey mhi mestim Kala gz eersin, bana m kasdn Severler gzeli, darlma dostum Darldysan gzel olmayaydn (*) * ** ATIM ARAPTIR Ankara Atm araptr benim... aman aman Haydi ykm araptr benim... aman Bu yl byle giderse... aman aman Haydi halim haraptr benim... aman

(*) Karacaolanm bu trksnn daha eski ve daha ustun olann grmek iin baknz: Cahit stelli, Karacaolan Btn iirleri, Milliyet Yaym, Drdnc Bask, say 190. 62 Konya Emi'im, gmm bir houm...aman oka da imiim sarhoum... aman Atm kara, ben kara... aman aman Aman biz gidelim lgara... aman Eer gnln var ise... aman aman Haydi kalk gidelim kzlara ... aman Emi'im, gmm bir houm...aman oka da imiim sarhoum... aman * ** MENTEEL Silleii brahim Menteeli Menteeli Del-oldum aka deli gn oldu yr gideli Tkenmez derdim yalnz...yalnz Loras'tan bir bulut ad Sulu sepgen karlar da yad Yolcularm hanlarda kald Kaldm evlerde yalnz...yalnz Dervi olsam, geysem hrka Kimsem yok ki versem arka Gtrdler am'a da ark'a Kaldm llerde yalnz...yalnz * ** AK VE DUYGU TRKLER GLBEDEN Derleyen Artvxn Haan %tak Kz Glbeden Glbeden... bala Ne sen gldn ne de ben Hani ayrlmam derdin.. bala Bu ayrln neden? Ka kara, gz el, yandrdn beni Sa smbl, dili blbl, kandrdn beni Mahvettin beni a canm, ldrdn beni Kz Zernian Zernian canm Mendilim sana nian Aldn gittin aklm... canm Koydun beni perian. Ka kara, gz el, yandrdn beni Sa smbl, dili blbl, kandrdn beni Mahvettin beni a canm, ldrdn beni Kz civelek civelek... canm Kendin gzel bir melek K birlik geirdik.. canm Yazn ayrd felek. Ka kara, gz el, yandrdn beni Sa smbl, dili blbl, kandrdn beni 64 DALI TARLA AYRIKLI sparta Dal tarla ayrkl Aam koca bykl ok varmayn stne Daha yeni yavuklu Garip dan odunu Yakan bilir tadn Kz douran analar ^Glsn koysun adn Yaln z8oy KIRMIZI GL Bingl Remsiye Ataman

Mrmz gl her dem olsa Her dertlere derman olsa Glm olsa, yrim olsa Padiahtan ferman olsa Herkes sevdiini alsa Glm alsa, yrim alsa Dalar sizde neyim kald Yavrum kald, yrim kald Krmz gln goncas, yr goncas Ben severim yr incesi, bel incesi Garip gnlm elencesi Dalar sizde neyim kald Yavrum kald, yrim kald 65 AK VE DUYGU TRKLER AAIDAN GELEN HANIM Bilecik Rdvan Cor Aadan gelen de hanm oynasn Keklik kebabn da yiyen doymasn Beni yrdan ayranlar onmasn Beri gel yrim beri gel ben adam yemem Ellerin yrine de yrim ol demem Yourdum var, yeil de meil anakta Benleri var ak gerdanda, yanakta Benim yrim u karki konakta Beri gel yrim, beri gel ben adam yemem Ellerin yrine de benim ol demem * * * BR YAKADAN BR YAKAYA Balkesir Bir yakadan bir yakaya baklmaz Elin sevdiine nian taklmaz Gonca gller olsa baa sokulmaz Ah ilen vah ilen dudu dillerin yeter Ben yastk istemem, kollarn yeter f/5 Aadan geliyor da Kulal Drt yanm ald eli knal Ne gzel olmusun gelin olal Ah ilen vah ilen dudu dillerin yeter Ben yastk istemem, kollarn yeter * * FELEK AD OLACAK GNN GRMEDM Amasya Merzifonlu Ayk Musa Aslan Telek ad olacak gnn grmedim Garip gnlm bir efkra drdn El uzatp gonca gln dermedim Blbl gibi ah zare drdn Bir zlf siyahm elimden aldn Gnahm ne idi hey zalim noldur hrnda beni gurbete saldn Akl ermez bir diyara drdn Akl ermez u felein iine Doyulur mu cmbne cuna Ahrnda au kattn ama Eyub'a dert verip yara drdn 07 AK VE DUYGU TRKLER HER GN SARHO Aydn Aydn Lisesi Ekibi Her gn sarho, her gn sarho u Aydnn ua Al kanlara boyanm da Trablus kua Aman aman ya ne Yoktur are Eller ala ne derler Ah bey olu, vah bey olu, yand yand kl oldu Ne olduysa bana oldu, gzel sana ne oldu Aman ya ne Yoktur are Eller ala ne derler Ay m dodu, gn m doru Pnarba kkne Sen doldur da ben ieyim nazl yrin akna Aman ya ne Yoktur are -!ler ala ne derler EVLERNN N 68

ANTALYA'NIN MOR ZM Antalya Hseyin Balkan Antalya'nn mor zm Severler boyu uzunu imamn kk kzn Sarsam ne zaman, ne zaman Sevsem ne zaman, ne zaman Saran kollar yorulur mu bir zaman Seven kollar yorulur mu bir zaman Antalya'nn kuyular ayr imen kylar Avdan gelir daylar Sarsam ne zaman, ne zaman Sevsem ne zaman, ne zaman Saran kollar yorulur mu bir zaman Seven kollar yorulur mu bir zaman Antalyann alt bakr Atlar gelir akr akr Sevdiimin gz akr Sarsam ne zaman, ne zaman Sevsem ne zaman, ne zaman Saran kollar yorulur mu bir zaman Seven kollar yorulur mu bir zaman 60 AK VE DUYGU TRKLER EMBERM DALDA KALDI Afyonkarahisar Abdullah Ulualik emberim dalda kald Gzlerim yolda kald vay Yklas meyhane Sarhoum nerde kald da Eyvahlar olsun olsun da Kadehler dolsun Ey sokaklar sokaklar Yrim eker ufaklar da vay Pul pul olsun dklsn Seni pen dudaklar da Eyvahlar olsun olsun da Kadehler dolsun Kalenin ard pnar Elimi soksam donar da vay Ne aladm ne gldm Yreim ona yanar da Eyvahlar olsun olsun da Kadehler dolsun * ** ARAMBA DEDKLER aramba dedikleri Sekerdir yedikleri aman aman ekerdir yedikleri Hi aklmdan gitmiyor O yrin dedikleri aman aman Aman o yrin dedikleri Oy neyimi neyimi aman aman Kaderim byleyimi Gizli sevda ekmesi aman aman Ateten gmleimi aramba yazlar Krpedir kuzular aman aman Krpedir kuzular Mevlm alnma yazm Bu kara yazlar aman aman Bu kara yazlar Oy neyimi neyimi aman aman Kaderim byleyimi Gizli sevda ekmesi aman aman Ateten gmleimi 71 AK VE DUYGU TRKLER BR MEKTUP YAZDIRDIM Vrfa Bir mektup yazdrdm Urfal kzna Zalimin kz anam, bakmaz yzme Anam duyar ise, vurur dizine Uy nenni nenni Askerim nenni Esmerim nenni Bir mektup yazdrdm bir ucu kara Knyemiz geliyor anam karakollara Anam duyar ise, der yollara Uy nenni nenni Askerim nenni Esmerim nenni Evlerinin n mermer deli doktorlar geliyor anam, eli ieli gn oldu ben bu aka deli Uy nenni nenni Askerim nenni Esmerim nenni * *

72 YENCE YOLLARI Adam Aziz ense* Yenice yollar bklr gider Zlf ak gerdana dklr gider Yiidin sevdii gzel olunca mr ard sra sklr gider Yrdm yrdm yolda yoruldum Giden yrin glne vuruldum Dnya yalan imi ben yeni bildim iin gcn dalga imi yr senin Tomurcuk gl olsan hr olamazsn Azrail olsan can alamazsn Dnyay kalbura koysan elesen Sen de benim gibi yr bulamazsn Tomurcuk gl olsan elime a'.mam vzbin yemin etsen billah inanmam Yandm ateine bir daha yanmam in gcn dalga imi yr senin * ** 73 AK VE DUYGU TRKLER KARPUZ KESTM Ankara Aman karpuz kestim yiyen yok Aman halin nedir diyen yok Yr yr aman, ben yandm aman Aman yenile bir yr sevdim zn aydn diyen yok Yr yr aman, ben yandm aman 0 kz da seni beni aldadr aman Aldadr aman, aldadr aman

Sevdalmn gzleri yoldadr aman Yoldadr aman, yoldadr aman Aman karpuz kestim krmz Aman u gelen kimin kz Yr yr aman, ben yandm aman Aman yananda beni var Aman sandm seher yldz Yr yr aman, ben yandm aman 0 kz da seni beni aldadr aman Aldadr aman, aldadjr aman Sevdalmn gzleri yoldadr amar Yoldadr aman, yoldadr aman 74 KONMA BLBL A n Derleyen M. Sarszeri Konma blbl konma nergiz daline, nergiz daline ldrrler aman bir yr yoluna, yandm yoluna Ben de kurban olam fidan boyuna, fidan boyuna Demeyin demeyin aman, yrin vuruldu Kan duruldu, kye duyuldu. Elekirt'ten ktm, ykm eriktir, ykm eriktir Amayn yaremi aman, delik deliktir cier eziktir Benim sevdiceim ince feriktir, ince feriktir Demeyin demeyin aman yrin vuruldu Kye duyuldu, kan duruldu. U MLASIN NDE u Mils'n iinde ben bir tek gldm Goncelerim amadan soldum dkldm Genliime doymadan /r iin ldm Hazan yapra gibi birden dkldm Gnl verdiim kzn ad Yksel'di Can verirken feryad ara ykseldi Kabahat ne ondayd, ne de bendeydi Alnmza yazlm, bu bir eceldi * ** 78 AK VE DUYGU TRKLER TN MN HANIM Sinop eftali aalar Trl iek balar Yakt yandrd beni Yrin hill kalar Tin tin tini mini hanm Tin tin tini mini hanm Seni seviyor canm Seni istiyor canm Bahelerde kereviz iz kerevizi yemeyiz Bize Sinoplu derler Biz gzeli severiz Tin tin tini mini hanm Tin tin tini mini hanm Seni seviyor canm Seni istiyor canm Bahelerde trah Boyu uzun kendi ah ki gnl bir olsa Ayramaz padiah Tin tin tini mini hanm Tin tin tini mini hanm Seni seviyor canm Seni istiyor canm Mnir e Tarabu * ** DERDM SYLESEM Derdimi sylesem ben kara taa Neler geldi geti bu garip baa Mektuplar yolladm sevdiim ee Bendeki yaralar trl trldr Gitme gzel gitme, nar tanesiyem Anamn babamn bir tanesiyem Atma bu talan ben yaralyam Ellem al geymi ben karalyam Ayda bir selmn gelse razyam Bendeki yaralar trl trldr # Gitme gzel gitme, nar tanesiyem Anamn babamn bir tanesiyem

Yce da banda otlar kuzular Anay, babay gnl arzular Ama tabib ama, yarem szlar Bendeki yaralar trl trldr Gitme gzel gitme, nar tanesiyem Anamn babamn bir tanesiyem AK VE DUYGU TRKLER BAHRYEL Sevdim bir bahriyeli aman Acep semti nereli Denizde dalga Gemide halka Canm cicim bahriyeli abuk beni sakla Kadkyl cilveli aman Asl Bykdereli Denizde dalga Gemide halka Canm cicim bahriyeii abuk beni sakla Bahriyelinin paltosu aman Nedir onun korkusu Denizde dalga Gemide halka Canm cicim bahriyeli abuk beni sakla 78 AYA NER ALAR'M aya iner alarm Gl deste baiarm Birisi benim iin Birin yre yollarm Ah annem diye diye Vah annem diye diye ldm yr diye diye Kaldm gurbet ellerde aya indim, susuzum gndr uykusuzum Girsem yrin koynuna Elim durmaz, huysuzum Ah annem diye diye Vah annem diye diye ldm yr diye diye Kaldm gurbet ellerde. * * ELMAYI TOP YAPALIM Elmay top top yapalm Kzlara bahi atalm Kadife de ceketi dar yapalm Ne gzel yakyor ince bele Elenelim taze ilen Altndan yelpaze ilen lelim de o gzelin ince belin Bir gm endaze ilen ** * AK VE DUYGU TRKLER HARMAN YER YA YER Harman yeri ya yeri Usul bas, yava yr imdi buradan geti Gzellerden bir sr Aman aman bir sr Yandm aman bir sr Harmana kuyu kazdm Yr okudu, ben yazdm u kzlarn derdinden Bayldm, leyazdm Aman aman bir sr Yandm aman bir sr arman yeri yarld vaynanam bana darld Ne darldn kaynana Kzn bana sarld Aman aman bir sr Yandm aman bir sr * ** YCE DA BAINDA YANAR IIK Yce da banda yanar bir k Dmm derdine, olmuum k A buday benizli, zlf dolak Dividim, kalemim, yazarm Yr bende, oy bende Aha ben gidiyom sen hemen ala Dn ala, yr ala 80 Yce da bandan indiremedim Ynn ynme dndremedim Bir gzelin akln kandramadm Dividim kalemim yazarm Yr bende, oy bende Aha ben gidiyom sen hemen ala Dn ala, yr ala * * *

ADANALI Adana'nn yollar tatan Aman sen kardn beni beni batan Hem anadan hem kardatan Amman Adanal, canm Adanal Ben sana yandm kibar delikanl Hey hey hey hey Hey gll hele hele gll Petemal pskll Adana'nn yollar iki Tarada kald kunduramn teki Bizim evde kaynana iki Aman biri sansar birisi de tilki Amman Adanal, canm Adanal Ben sana yandm kibar delikanl Hey hey hey hey Hey gll hele hele gll Petemal pskll * * f 81 Hatay m AK VE DUYGU TRKLER CEVZN YAPRAI Cevizin yapra dal arasnda Gzeli severler ba arasnda be gzel bir araya gelmiler Benim sevdiceim yok arasnda Evlerinin n zerdali dal Pencereden grdm knal eli Benim sevdiceim tomurcuk gl Sensiz lokmalar yiyemez oldum. * ** GL KURUTTUM Mehmet pek Gl kuruttum gl kuruttum Yri sinemde uyuttum Yr svledi, ben unuttum Ah akabinde cotu gnl Yrdan ayrlmas mkl Gl ezerler gl ezerler Gl tabaa dizerler Gzeli candan severler Ah akabinde cotu gnl Yrdan ayrlmas mkl * * * F/6 TREN GELR Odala96^' h?
bl2e 98ir

'

6y ley limi limi

'ev Duydum *

!''r m'n m'n'

QZel 9el

Safa n ,Va: 'Ze 9el'r ley ley limi limi ley 9e r ho gelir, mini mini gzel gel bize ^ kar ley ley limi ,imi ley B en m,hletieU"er m'"' m'"' 9M 981 bze Penceren ^ 9eerken' leV ley limi limi ley en yar bakar, mini mini gzel gel bize Kovu^h'H klZari 6Y 'ey limi l1mi ley O yrdan^ 92en' mlni rnini 92el gel bize Sevmd H T P 9eldl' ley ley limi limi ey Sevindirdi bzleri. mm, mini gze, gel bize * ** KADR MEVLAM Kadir Mevlm senden bir'dileim var eni muhannete muhta eyleme ed. deryalara gark eyle beni muhannete muhta eyleme Muhannetin suyu dolay akar Dedii yerleri od olur yakar Vk etmeden bana kakar muhannete muhta eyleme 83 AK VE DUYGU TRKLER Muhannetin sz pareli oktur Lutfuna kerem et, ihsan oktur Sa elin sol ele faydas yoktur Yine muhannete muhta eyleme Ben dertliyim, Hak ayrsn iimi Kayglara saldm garip bam

Varsn kurtlar, kular yesin leimi Yine muhannete muhta eyleme * ** MUALLM Erzurum Seyfettin Smaz Penceresi cam cama muallim Selm verdim amcama muallim Amcam kzn vermezse muallim Turu kursun fincana muallim Penceresi perdeli muallim iek acn zerdali muallim Yenile bir yr sevdim... muallim 0 da benden sevdal muallim Penceresi cam deil mi?... muallim Boyalar ham deil mi? muallim Ellerinen gezersin muallim Benimki can deil mi? muallim * ** 84 KALENN BEDENLER Niksar Kalenin bedenleri yr yr yr yandm evirin gidenleri inanay yrim inanay nay ipek brm brnm yr yr yr yandm Niksarn fidanlar inanay yrim inanay nay Hoppa nina ninanay ninanay nay inanay yavrum inanay nay. Kaleden iniyorum yr yr yr yandm arsan dnyorum inanay yrim inanay nay Kurudum kibrit oldum yr yr yr yandm flesen yanyorum inanay yrim inanay nay Hoppa nina ninanay ninanay nay inanay yavrum inanay nay. * * YARM GTT Yrim gitti emeye aman gzel olan Yaralarm demeye yr yr yr aman Neyim varsa vereyim aman gzel olan Elinden su imeye yr yr yr aman. Yrimin geliine aman gzel olan Milim glne yr yr yr aman Deli olacam ben aman gzel olan Ben dne dne yr yr yr aman. * * * 85 AK VE DUYGU TRKLER SARI MENDL Ergani Sar mendil eldedir yr yr yr aman Grn al beldedir gel gel gel aman Gnlmz yine birdir Darlmamz dildedir. ince voldan kz geer Saray kapsn aar Azm dilim sylemez Gnlmden neler geer Gllerim bada biter Ttnm dada tter Beni hasrette koydun Olasn benden beter. * ** BAA GEL BOSTANA GEL Bahelerin glsn Daln da blblsn Boyun benzer fidana Anadolu glsn Haydi yavrum srmeli Gs apraz dmeli. Yr aklma gelince Ah seni nerde bulmal?

86 Baa gel,, bostana gel Gln destele gel Beni burda bekletme Yalandan hastalan get. Haydi yavrum srmeli Gs apraz dmeli; Yr aklma gelince Ah seni nerde bulmal? GZEL OLSA Aadan akar gelir gemiler Yel vurduka inil inil iniler Vefaszlar ayda bir dost yeniler Gzel olsa, esmer olsa elverir Kadir Mevlm ihsan eder, yel verir Yaz gelince badem aar iei. Aalar taknr haner ba Byle molur bu yerlerin gkei Gzel olsa, esmer olsa elverir Kadir Mevlm ihsan eder, yel verir Yaz olunca atlar kar ayra imizi bri Hda kayra Gzel olsa, esmer olsa elverir Kadir Mevlm ihsan eder, yel verir AK VE DUYGU TRKLER YEL KURBAALAR Yeil kurbaalar ter gllerde Kr'd kanadm kaldm llerde Anasz babasz gurbet ellerde Ya ben alamaym, kimler alasn u mahzun gnlm kimler elesin. Ein dalarnda gller bitmiyor Viran bahelerde blbl tmyor Yrimin sevdas serden gitmiyor Gel aam, gel aam, gel de yine git Akan gzm yan sil de yine git. Ein'in ardndan akan Frat'tr Aamn bindii demir krattr Elime geerse hayli murattr Tez gel aam, tez gel. olma muhannet Gurbet icat eden grmesin cennet. Ein'in etraf dadr, meedir iinde oturan beydir, paadr Yz elli mahalle, be yz kedir Gel aam, gel aam, olma yalanc Benim ahm eder seni dilenci. Aam stanbullu Einli misin? Slaya gelmeye yeminli misin? Yoksa bana da m emin deilsin? Tez gel aam, tez gel, elenmeyesin Elde gzel oktur, evlenmeyesin. EYLERNN N 88 Ein viran olmu, blbl tmyor Aam rak yolda, elim yetmiyor Say tutam dedim, say yetmiyor Gel aam, gel aam, tez gel slaya Sen gelmezsen aam, gelem oraya Ein'in altnda susuz aylara Yalvarrm yldzlara, aylara Yr ile sahrada geen alara Ya ben alamaym, kimler alasn Bu garip gnlm kimler elesin Aam sen gideli yedi yl oldu Diktiin aalar meyveler doldu Seninle gidenler slaya dnd Tez gel aam, tez gel, bayram geliyor Eller sevdiine allar alyor Aamn by burmadr burma Bir teli ibriim, bir teli srma Mevly seversen gurbette durma Tez gel aam, tez gel, olma yalanc Benim ahm eder seni dilenci Gne doar iken allanr dalar Yeil ipeklere boyanr balar

Yrin sevgileri cieri dalar Ya ben alamaym, kimler alasn Yrek yarasn kimler balasn Bayram geldi diye oynuyor kzlar Yri dnnce yreim szlar Karalar geyinmi gkte yldzlar Ya ben alamaym, kimler alasn u mahzun gnlm kimler elesin * * AK VE DUYGU TRKLER GDER OLDUM Yeni bir sevdadr geldi bama Gelin helllan. ben gider oldum Gelio ya gelmeyip sizi bulmaym Gelin helIlan, ben gider oldum Yreimde yanar bunca ateler Yr. elinden yine yaralar iler Glp oynadm kzlar, kardeler Gelin hell lan, ben gider oldum Tuz ekmek yediim kavm kardalar Nedir bu felein ettii iler Gzmden akttm kan ile yalar Gelin hell lan, ben gider oldum Sakn kzlar edepsize varmayn Asl'm kam, gelir ise kovmayn Dertli Kerem burdan gitti demeyin Gelin helllan, ben gider oldum KARA SANDIK Kara sandk aamadm eyizimi seemedim Yazk olmu genliime Bir gen ile kaamadm Sam e bldler Blk blk de rdler Yrdan muradm almadan Kolum kanadm krdlar Ezme ile zme ile Yr bulunmaz gezme ile Mezarm kzlar kazsn Altn, gm kazma ile BR HAMAM YAPTIRDIM Bir hamam yaptrdm alt keli Alt mermer, st sedef deli U gn oldu ben yrimden aal Bilmez misin benim sana yandm iki elim koynumda mahrum kaldm All gelin, pulu gelin, has gelin Ayan nokta nokta bas gelin Ben evliyim, sen selm kes gelin Suya gider, su testisi elinde Al geyinmi. etekleri belinde Doldur doldur ver ieyim elinde Bilmez misin benim sana yandm iki elim koynumda mahrum kaldm All gelin, pullu gelin, has gelin Ayan nokta nokta bas gelin Ben evliyim, sen selm kes gelin Ayana geymi sar edii Alay szlay at gedii Yine m oldu dmanlarn dedii All gelin, pullu gelin, has gelin Ayaklarn nokta nokta bas gelin Ben evliyim, sen selm kes gelin ** 9* AE VE DUYGU TRKLER Ay dm ALTI KIZLAR Atk Haan u benim karmda duran Alt kzlar, alt kzlar &lt kzn biri mm Alt kzlar, alt kzlar Alt kzn biri Aye Benleri var ke ke Mail oldum hill kaa Alt kzlar, alt kzlar Alt kzn biri inci Odur gzellerin genci Koynunda iki turuncu Alt kzlar, alt kzlar Alt kzn biri Melek Dnya dner ark felek Yeter eylediim dilek Alt kzlar, alt kzlar Alt kzn biri Meryem Etti gnlleri sersem Ya ben oldum ona hemdem Alt kzlar, alt kzlar

Alt kzn biri Dudu Odur gzellerin kutbu Kerem de cotu delirdi Alt kzlar, alt kzlar (*) * ** (*) Aydmdan alnm bu trknn eksik bir benzeri vardr. Dorusu bizim verdiimiz olup Kerem Ue Asl hikyesinde vardr. Ezgisi Aydndan alnnan gibidir. BR GELN Gel de dostun bahesinde gezelim Kimin karsndan geldi bir gelin Aman gelin, dedim ben de aladm Gzmn yan sildi bir gelin A kuzum yanan dertlere derman Kalarn yav olmu, kirpiin keman Top zlfleri sardm zaman Gamze okun sineme vurdu bir gelin' Gnl farmad gzelsevmeden Ak gsn bendi geni dmeden Gel sarlalm anan da duymadan Tenhada eftali verdi bir gelin . i . * * ** E M N E M Eminem oturmu tan stne Taram zlfn kan stne Selmn gelirse bam stne Eminem Eminem, aslan Eminem Gel otur yanma, yaslan Eminem AK VE DUYGU TRKLER Eminem oturmu, ayna dizinde Destanlar okunur el gznde ikilim erirken beyaz yznde Eminem Eminem, gzel Eminem Gzel gzlerini szen Eminem Eminem oturmu gl ile oynar Taram zlfn, tel ile oynar Seher serininde yel ile oynar Eminem Eminem, hanm Eminem Gel otur yanma, canm Eminem Kar dada yeil buday ekili Eminemin top top olmu kkl Eminem olmutur kzlar vekili Eminem Eminem, gzel Eminem Gzel gzlerini szen Eminem Eminem gidiyor sabah suyuna Al fistan kestirdim ince boyuna Olam kurban Eminemin huyuna Eminem Eminem, n'emsin Eminem (*) Gzmn iinde nemsin Eminem (**) Eminem oturmu kendini ver Altn sa balar topuu dver Bin altn vermiim, bin daha deer Eminem Eminem,, hanm Eminem Gel otur yanma, canm Eminem * * * (*) nemsin : neyimsin (vezin iin byle) () nem : ya. GURBET LN KAPISI Ak svadan odamzn yaps Byle molur yr sevenin hapisi Kahrolsun dmanlarmn hepisi Kitli kalsn gurbet ilin kaps Ah neyleyim aramzda dalar var Beni burda, seni orda eler var Gurbet ilde krlmaz bir zencir var Kitli kalsn gurbet ilin kaps Atm yanamyor binek tama Elim ulamyor eyer kana Anam attn beni dalar bana Kitli kalsn gurbet ilin kaps Altn tas iinde knam ezildiGm taraklarda zlfm dizildi Ak alnma kara yaz yazld Kitli kalsn gurbet ilin kaps Yrim stanbulda mesken mi tuttun Grdn gzelleri beni unuttun Slaya gelmee yemin mi ettin Kitli kalsn gurbet ilin kaps Dividin belinde, kalemin mi yok Slaya gelmee meramn m yok

Hakkn buyruuna uyann m yok Kitli kalsn gurbet ilin kaps AK VE DUYGU TRKLER BU GELN Irmak kenarnda esvap yuyanlar Yolcuyu yolundan eler bu gelin Kaldr nikabn yzn greyim Yolcuvu yolundan eler bu gelin Benim Asl'm cennetteki huridir Bir ah eksem dalar talar eridir Kz Allah sever isen geri dur Yolcuyu yolundan eler bu gelin Bir ah eksem dalar talar iniler Nedir sinendeki bu siyah benler Knal parmaklar ne gzel eiler Yolcuyu yolundan eler bu gelin Gelinin lebleri syler hayat Yzn grmek deer dnya kymeti Kz Hakk seversen verme zahmeti Yolcuyu yolundan eler bu gelin Benzer Asl'm cennetteki huriye H ekende dalar talar yrye Dertli Kerem bu yollarda rye Yolcuyu yolundan eler bu gelin YARDAN AYRILAN Hey aalar byle molur Hali yrdan ayrlann iner ummana dklr Seli yrdan ayrlann Gkte turnalar ekilir ner yerlere dklr On be yanda bklr Beli yrdan ayrlann Turnalar havadan geer Mah yzlere nurlar saar Ah ile vah ile geer Gn yrdan ayrlann Gl dikensiz bitmez imi Blbl glsz tmez imi e gce yetmez imi Eli yrdan ayrlann Karacaolan, gemez dilek Ate ald, yand yrek Sa yannda hazr gerek Sal yrdan ayrlann * * AK VE DUYGU TRKLER BENZER u karda bir kz grdm Boyu selvi dala benzer Yannda bir gelin vardr Tomurcuklu gle benzer ncidir o kzn dii Hilldir gelinin ka Kz kafeste dudu kuu Gelin bir blble benzer Kz iin de gnlm hasta Gelin bir acayip nesne Kz baharl erbet tasta Gelin ravakl bala benzer * **
AY DOAR

Ay doar amak ister Gl yanak yamak ister Benim u garip gnlm Yre kavumak ister Of kaderim byle Byle var yre syle Kar yaar alaklara Savrulur saaklara Allah neler yaratm Smyor kucaklara Bas bas bas gidelim Gidelim yolda bayram edelim ARAMBAYI SEL ALDI arambay sel ald Bir yr sevdim el ald Keke sevmez oiaydm Elim koynumda kald Ah ne imi ne imi Kaderim byle imi Kimse sevda ekmesin Ateten gmlek imi aramba yollarnda Bilezik kollarnda Yavrgm seni tanrm Pnarn yoHarnda Ah dalar, yeil dalar Sevdiim yaman alar Kimse sevda ekmesin Ateten gmlek imi K.ranfilim, susuzum Ka gndr, uykusuzum Girsem yrin koynuna Elim durmaz, huysuzum

Ah ne imi ne imi Kaderim byle imi Kimse sevda ekmesin Ateten gmlek imi * ** AK VE DUYGU TRKLER GDE GDE Gide gide yarelerim dirildi Gitme dedi yr boynuma sarld Bize ksmet gurbet ilde verildi u hasretlik yaman bkt belimi Yaradan Hak sen bilirsin halimi Derelerden su gelir boydan boya Gzel arar isen bak bizim soya Muradm deildir zulmetmek yre u hasretlik yaman bkt belimi Yaradan Hak sen bilirsin halimi * * * TAKARDIM GLM ilkyaz eyyamnda grdm dm Mevlm kr eyledi ald eimi O yrin dizine koysam bam Koyardm bam ar olmasayd Aardm Balkan kar olmasayd Cokun sular gibi alayp aksam Yemesem imesem yzne baksam O yrin gsne bir ak gl taksam Takardm glm ar olmasayd Aardm Balkan kar olmasayd Cokun sular gibi alayamadm Gittin de ardndan alayamadm Sana bir szm var syleyemedim Sylerdim szm ar olmasayd Aardm Balkan kar olmasayd 100 GNL GURBET LE VARMA Gnl gurbet ile varma Ya gelinir ya gelinmez Her dilbere gnl verme Ya sevilir ya sevilmez Yrktr bizim atmz Yardan atlatt zatmz Gurbet ilde kymatmz Ya bilinir ya bilinmez Bahenizde nar aac Kimi tatl kimi ac Gnldeki dert ilc Ya buiunur ya bulunmaz Deryalarda olur bahri Doldg.r ver iem zehri Suna'm gurbet ilin kahr Ya ekilir ya ekilmez Karacaolan dse yola Blbl fian eder gle GzeJ sevmek bir sarp kale Ya alnr y alnmaz (*) * * * (*) Bu trk Gaziantep . Sarlar Ky nde Hseyin Krmagl den Sefil Ali mahlas adna olduka deiik olarak alnm ise de dorusu yukarda verildii gibi Karacaolanndr (bak. Cahit ztelli, Karacaolan). Emrahn olarak da sylenirse de yanltr. AK VE DUYGU TRKLER KALENN ARDINDA Kalenin ardnda aa incir Elimde kelepe, boynumda zencir ekme zencirleri kollarm incir Atma bu talar, ben yaralym Ellem al geymi, ben karalym Kalenin ardnda bir ta olaydm Gelene geene yolda olaydm Baas qzele karda olaydm Atma bu talar, ben yaralym Ellem al geymi, ben karalym Kalenin ardnda ben grdm onu Mavidir alvar, beyazdr donu El ne derse desin, ben sevdim onu Atma bu talar, ben yaralym Ellem al geymi, ben karalym Kaleden kaleye ahin uurdum Ah ile vah ile mrm geirdim Yr bize gelende erbet iirdim Atma bu talar, ben yaralym Ellem al geymi, ben karalym

DUDU TRKS Su itim yudum yudum Gel benim nazl Dudum iki dnya bir olsa ensin benim umudum Su akar ktnden Bulanr kpnden ipek olsam dolasam Dudumun topuundan Su akar lle lle Yr ger gle gle Elinde srmal mendil Terini sile sile * ** U CHANDA kp bahelerde salnmaz msn Gonca gller gibi salnmaz msn Sen benim halimden anlamaz msn Alp seni hangi diyara gidem Sensiz yrim u cihanda ben nidem Bir giderim, be ardma bakarm Gzlerimden kanl yalar dkerim Hem ayrlk hem gurbetlik ekerim Alp seni hangi diyara gidem Sensiz yrim u eihanda ben nidem AK VE DUYGU TRKLER Demirciler demir dver, tun olur Sevip sevip ayrlmas g olur Ben gidersem senin halin nicolur Alp seni hangi diyara gidem Sensiz yrim u cihanda ben nidem * ** Deli gnl, gezer gezer gelirsin An gibi her iekten alrsn Nerde gzel grsen orda kalrsn Ben senin derdini ekemem gnl Santur mu istersin, saz m istersin rdek mi istersin, kaz m istersin Tomurcuk memeli kz m istersin Ben senin derdini ekemem gnl kp ycelere bakmak istersin Cokun sular gibi akmak istersin Her gzelle yatp kalkmak istersin Ben senin derdini ekemem gnl Karacaolan der, okuyam yazam Kele deilim ki, kervanlar bozam Geyinsem. kuansam, bir hoa gezsem Ben senin derdini ekemem gnl * * * Yavru, gzel olmak iin Yre bir ben gerek, bir ben k akln almak iin Yre bir ben gerek, bir ben 104 Haner alm destine Beni ldrmek kasdna Beyaz gerdann stne Yre bir ben gerek, bir ben Sakn benli dilber, sakn ifte hamayili takn Gzn kuyruuna yakn Yre bir ben gerek, bir ben Karacaolan aresi ne Melhem vurun yaresine ki kan aresine Yre bir ben gerek, bir ben (*) ** Bir yavruyu sevdim glde, glekte Altn kpe an veriyor kulakta Peride, hrde, gkte melekte Acap sevdiimin ei var mola Bir yavruyu sevdim glde, glekte Mehdi kar derler hir zamanda Hindistanda, in'de Main, Yemen'de Acap sevdiimin ei var mola Karacaolan der ki, derde derede Yand cier kebab oldu orada Ol gnein doup batt yerde Acap sevdiimin ei var mola * **

(*) Bu gzel trknn deiik benzeri eski trkler blmndedir. 105 AK VE DUYGU TRKLER Koyun meler, kuzu meler Sular hendeine dolar Alayanlar bir gn gler Gamlanma gnl, gamlanma Yiit yiide yad olmaz Eyilerde ham st olmaz Bin kaygu bir bor demez Gamlanma gnl, gamlanma Yiit yiidin yolda At yiidin z karda Salktr her iin ba Gamlanma gnl, gamlanma Yiit yiide yr olur Ktlerde ham st olur Kara gn mr az olur Gamlanma gnl, gamlanma Nacar Karacaoian naar Pene vurup gsn aar Kara gndr gelir geer Gamlanma gnl, gamlanma * ** u benim meknm, u benim yolum Aradm yuvay, Bursa'da buldum Gzeller ok imi, elendim kaldm Kokar menevesi, gl Bursa'nn Hak'tan m olur bu yerlerin yaps Evliya mekn, murat kaps Ald beni gzellerin kokusu Kokar menevesi, gl Bursa'nn Hak nazar eylesin Pnarba'na Cevahir yaar toprana, tana Ulu cami'erde kandil bana Altn fener yanar, mumu Bursa'nn Karacaolan der ki, insem bana Arkam da verdim Kei Da'na Yzm srdm ak gerdann ana Kokar menevesi, gl Bursa'nn * * * Nedendir de kmr gzlm nedendir u geceki benim uyumadm etin derler ayrln derdini Avrlk derdine doyamadm Dostun bahesine yad eller dolmu Gln toplarken fidann ktm unda bir ktnn koynuna girmi u benim sevmee kyamadm Kmr gzlm seni sevdim, sakndm indim ha? baheye gller okundum Bilmiyorum nerelerine dokundum Belli bir haberin alamadm Karacolan der ki, yandm ben ldm Her delilii ben kendimde buldum Dolanp da kavil yerine geldim Kavil yerlerinde bulamadm 107 AK VE DUYGU TRKLER A fyon YR GZEL kr Hanlt Yr gzel yr san srnsn Srnsn de bellerine brnsn Evveli benimdin, imdi kiminsin imdi karlardan bakan ben oldum Yr gzel yr, mrmn van Austosta erir dalarn kar Gnde on be kere grrdm yri Simdi karlardan bakan ben oldum Da basnda bir topack kar idim Gn vurdu da lgt lgt eridim Evvel en kymetli yrin ben idim imdi karlardan bakan ben oldum * * * YRKLER YAYLASI Yrkler yaylasnda yaylayamadm Divane gnlm eleyemedim Derdimi kimseye syleyemedim Yaylamam yaylada yr olmaynca Yaylamam yaylada kar olmaynca Yrkler yaylasnda st bakr bakr

Yrkler kznn gzleri akr GIQ de blbl konmu ne gzel akr Yaylamam yaylada yr olmaynca Yaylamam yaylada kar olmaynca * **

EVLERNN

108 HALME Halimeyi samanlkta bastlar alvarn gl dalna astlar Gecesini bin be yze kestiler Elde bde, belde alvar oynar Oynar gvur kz, aman oynar Muhabbeti de aman candan kaynar Halimenin samanlktr saray Alm liraya, almaz paray Haan avu bulmu seni aray Uzat ellerine kna yakaym Gerdanna beibirlik takaym Sen saln da ben boyuna bakaym Halimenin yolda buldum izini Duman sandm alvarnn tozunu Atm yaman, ptm yzn Elde bde, belde alvar oynar Oynar gvur kz Halime Bak bir de benim halime * ** I! (*) Haan avu : Halimeyi basan jandarma avuu. 109 AK VE DUYGU TRKLER Z E V N E B M *vas Muazzez T rng Zeynep bu gzellik var m soyunda Elvan elvan gller kokar koynunda Ramazan aynda bayram gnnde ' Zeynebim Zeyrebim anl Zeynebim kyn iinde anl Zeynebim Sdn yapra narindir narin erim yanyor, darm serin Zeynebi ettiler bu hafta gelin Zeynebim Zeynebim anl Zeynebim kyn inde anl Zeynebim Zeynebe yaptrdm altndan tarak Tara da zlfn omzuna brak Grmek isterim, yollarm rak Zeynebim Zeynebim anl Zeynebim kyn iinde anl Zeynebim Zeynebin al var, al neylesin Al yanak stne al neylesin Bu yosmalk varken mal neylesin Zeynebim Zeynebim anl Zeynebim kyn iinde anl Zeynebim Zilenin yollar dardr geilmez Souktur sular bir tas iilmez

Anadan geilir, yrdan geilmez Zeynebim Zeynebim anl Zeynebim kyn iinde anl Zeynebim ** 110 SRMEL Srmelimin kalarna mailim aman Ayda ylda selmna kailim aman Aman aman srmelim aman Senin gibi iki dinli deilim iki dinlilere kul ettin beni Aman aman srmelim aman Serpil serpil yaan kar mola rpn rpn gelen yr mola Aman aman srmelim arnan Asam yorgann girsem koynuna Acap yrim sefa geldin der mola Aman aman srmelim aman Kahbe felek deirmenin dnd m Ben yaparm, sen ykarsn bendimi Aman aman srmelim aman rpn rpn yuvadan utum Alay alay gurbete dtm Aman aman srmelim aman Srmeli giderse ben de giderim O kzn uruna bir kan ederim Aman aman srmelim aman * ** 111 AK VE DUYGU TRKLER SPRGE Erzincan Derleyen M. Sartszen Sprgesi yoncadan Beli gayet inceden Ben seni saknnm Yerdeki karncadan Vay bana vaylar bana Yfl oldu aylar bana Susadm su isterim Su vermez aylar bana Sprgesi sekleme Yr gsn ilikleme Benden sana fayda yok Ke ba bekleme Ali'm ardn beni Aka drdn beni Ak adam alatr Dert adam syletir * ** GZLERNE VURGUNUM kabilsem u mahpustan saraya (*) Davaclar dizilmiler sraya Kimsem yoktur gelse girse araya Gel sarlalm, yoldan geldim yorgunum Sevdiimin gzlerine vurgunum () Saray: Burada hkmet kona, mahkeme. kabilsem u dalarn bana Dertlerimi yazabilsem tama Ben vuruldum nazl yrin kana Gel sarlalm, yoldan geldim yorgunum Sevdiimin gzlerine vurgunum Uzun olur, uzun yolun selvisi Ben de bilmem, benim yrim hangisi Orta boylu ne de ince bellisi Gel sarlalm, yoldan geldim yorgunum Sevdiimin gzlerine vurgunum YR BULAMADIM Gnl hasret eker yri grmee Diken engel oldu yol bulamadm Gezdim Grcistan', Azerbaycan' Kendime bir uygun yr bulamadm k olan neyler mal, akay Gzel olan neyler bala bohay Hasta gnlm iin gezdim bahay Hi bir el dememi nar

bulamadm ar benim yranm, ar dostum Elimden okumu, yaym astm Yamur ile yadm, yel ile estim Bu yanan gnlme kar bulamadm 113 AK VE DUYGU TRKLER SLLE* TRKS u Sille nin ufak tefek talar Bir omuzdan bir omuza salar inci midfr,mercan mdr dileri u Sille'nin ortasnda kahveler ier ier sarho olur efeler u Sille'nin minaresi tahtadan Benim hasmm ak sakall softadan u Sille'nin minaresi mercandan Sen doldur ver, ben ieyim fincandan u Sille'den gece getim grmedim Ac tath sular itim lmedim Benim imi, ben o yri bilmedim u Silleye vardm koyun yaymaa Dmanlarm geldi beni dmee Sar altn bozdurdum beyaz kaymaa u Sillenin odalar kiremit Yandm kzlar elinizden, kerem et t ** (*) Konya merkezine bal bucak. AL BAIMDAN SEVDAYI Akam olur hep beyazlar giyersin Sabah olur gzlerini szersin Bana nispet eller ile gezersin Aman Allah al bamdan sevday Gen yamda zindan ettin dnyay Akam oldu yakamadm gazm* Kadir Mevlm byle yazm yazm Sevemedim bir kerecik kuzumu Aman Allah al bamdan sevday Gen yamda zindan ettin dnyay Serin rmaklarn yeil sd Yrim anasndan alm d Evvel kckt, imdi byd Aman Allah al bamdan sevday Gen yamda zindan ettin dnyay Mezarm derin kazn, dar olsun zerinde lle smbl zr olsun Bana acmayan Allahtan bulsun Aman Allah al bamdan sevday Gen yamda zindan ettin dnyay * * () Gaz: Lamba (burada). AK VE DUYGU TRKLER UYANDIR YARM! Sabah oldu tan yerleri atyor Btn kular destur alm tyor Ayeciim odasnda yatyor ak blbl, var uyandr yrimi Ben kyamam, sen uyandr yrimi kabilsem saraynn kkne Can boyanr amber ile misk'ine Seni beni yaradann akna ak blbl, var uyandr yrimi Ben kyamam, sen uyandr yrimi Sabah olsun ben bu yerden gideyim Garip blbl gibi feryat edeyim Sen dururken ya ben kime gideyim ak blbl, var uyandr yrimi Ben kyamam, sen uyandr yrimi KADER BYLE M Bizim ilin koyunlar kuzular Derdim artar, yaralarm szlar Anay babay gnl arzular Kader byie imi, kime neyleyim Bizim ilde lle, smbl top biter Blbln yavrusu firkatti ter Slada sevdiim gzmde tter Kader byle imi, kime neyleyim AVRiLiK 3B! DERT OLMAZ Dnyay gezdim dolatm Ayr'hk gibi dert olmaz Tatl canmdan

usandm Ayrlk gibi dert olmaz Haan dndm yre baktm Gzmden kanl ya dktm Gezdim her bely ektim Ayrlk gibi dert olmaz Hill ka keman deil Zlf hir zaman deil Be yrenler yalan deil Ayrlk gibi det olmaz Kullar bana gelmesin Kimse az ya silmesin Hak dmanma vermesin Avrlk gibi dert olmaz Bana inanmayan varsn k'n yreini yarsn Neler ektiini grsn Ayrlk gibi dert olmaz AK VE DUYGU TRKLER ELF TRKS incecikten bir kar yaar Tozar Elif Elif diye Deli gnl abdal olmu Gezer Elif Elif diye Elif'in uru nakl Yavru balaban bakl Yayla iei kokulu Kokar Elif Elif diye Elif kalarn atar Gamzesi sineme batar Ak elleri kalem tutar Yazar Elif Elif diye Evlerinin n ardak Elif'in elinde bardak Sanki yeil bal rdek Yzer Elif Elif diye Karacaolan, emelerim Gnl sevmez demelerin liklenmi dmelerin zer Elif Elif diye evlerinin n * ** GNL SENDEN AYRILIR MI Ne alarsn kmr gzlm Gnl senden ayrlr m Bu gzelik sende varken Gnl senden ayrlr m Gzeller gelse bu hana Gzelde olmaz bahane Padiah olsan cihana Gnl senden ayrlr m Hep gzeller bura gelse kn halinden bilse Cmle lem dilber olsa Gnl senden ayrlr m Nazl civanm gelince Gonca gllerin derince Ya sen ya ben lmeyince Gnl senden ayrlr m #* BN YAASIN Karmda salnp duran Benli dilber bin yaasn Kollarn boynuma salan Nazl dilber bin yaasn 119 AK VE DUYGU TRKLER Kulak verdim sadasma Kail oldum kazasna Ben garibin hanesine Gelen dilber bin yaasn Gitti haremden, bakarm Sinemi oda vakarm Adm demeye korkarm Nazl dilber bin yaasn u dilberin oyununa Gnah kendi boynuna Ak kollarn boynuma Saran dilber bin yaasn * * AMANIN VALLAH Elaz Bahede mimi Sararp vere dm Sevdiim kyl kz Aklma dm. Amann vallahi Severim billahi ekerim silh Vururum tallahi. * ** GNL SENDEN AYRILIR MI Ne alarsn kmr gzlm Gnl senden ayrlr m Bu gzelik

sende varken Gnl senden ayrlr m Gzeller gelse bu hana Gzelde olmaz bahane Padiah olsan cihana Gnl senden ayrlr m Hep gzeller bura gelse km halinden bilse Cmle lem dilber olsa Gnl senden ayrlr m Nazl civanm gelince Gonca gllerin derince Ya sen ya ben lmeyince Gnl senden ayrlr m * ** BN YAASIN Karmda salnp duran Benli dilber bin yaasn Kollarn boynuma salan Nazl dilber bin yaasn 119 AK VE DUYGU TRKLER Kulak verdim sadasna Kail oldum kazasna Ben garibin hanesine Gelen dilber bin yaasn Gitti haremden, bakarm Sinemi oda vakarm Adm demeye korkarm Nazl dilber bin yaasn u dilberin oyununa Gnah kendi boynuna Ak kollarn boynuma Saran dilber bin yaasn * * * AMANIN VALLAH Elas Bahede mimi Sararp vere dm Sevdiim kyl kz Aklma dm. Amann vallahi Severim billahi ekerim silh Vururum tallahi. 9 'i 120 Bahede bal var Sende bir hal var Anama yalvar Onda ok i var. Amann vallahi Severim billahi ekerim silh Vururum tallahi. yledir yle Kz derdini syle Arayp bulamazsan Gnln eyle Amann vallahi Severim billahi ekerim silh Vururum tallahi. Bahede ide Dallar hep yerde Sevdiim kk kzn Gnl de kimde ? Amann vallahi Severim billahi ekerim silh Vururum tallahi. * 121 AK VE DUYGU TRKLER Avn 0zbenh YA NANE Kastamonu Ya nane, kuru nane Aman, kl oldum yane yane Ne ben ldm kurtuldum Aman, ne sen geldin imane Odalara, kk hanm odalara vay imdi de rabet modalara vay.

Odalara, kk hanm odalara vay imdi de rabet modalara vay. EVLERNN' N

122 Keskin BU GN AYIN III Hac\ Taan Bu gn ayn Elinde bal ka Gine nerden geliyon da Mehlenin yak. Vay vay vay vay pambuum adasna yandm Seni hasta diyorlard Nasl oldun sevdiim Kara pouna kurban atk kana kurban Yalnz sana deil de Arkadana kurban. Vay vay vay vay pambuum Edasna yandm Seni hasta diyorlard Nasl oldun sevdiim Vay ne olur, ne olur Sevda srnan olur Gzdr lemi gezer de Gnl birinen olur. Vay vay vay vay pambuum Edasna yandm Seni hasta diyorlard Nasl oldun sevdiim 123 AK VE DUYGU TRKLER Kardan geti gelin Elinde testi gelin Gitme bir yol greyim de Genliim geti gelin. Vay vay vay vay pambuum Edasna yandm Seni hasta diyorlard Nasl oldun sevdiim Vay nerdesin, nerdesin Kal-dr camn perdesin Diyeceim ok amma da Pek kalaba yerdesin. * * * MSKET Gvercin uuverdi Kanadn averdi (yr yandm aman aman ayrlamam) Elin olu deil mi (aman aman aman) Sevdi de kaverdi. A benim aslan yrim Duvara yaslan yrim Duvar cefa gtrmez Sineme yaslan yrim.

HHMHHHH

124 Gvercinim uyur mu arsam uyanr m (yr yandm aman aman aman ayrlamam) Misket orda ben bur-tia (aman aman aman) Buna can dayanr m ? A benim haa yrim Bamn tac yrim Eller bana acmaz Sen bari ac yrim. Caminin mezzini yok inin dzeni yok (yr yandm aman aman ayrlamam) ok memleketler gezdim (aman aman aman)

Misket'ten gzeli yok. Darack darack sokaklar Misket eker topaklar Pul pul olsun dklsn Kz seni pen dudaklar. Caminin ezan vakti inin dzen vakti (yr yandm aman aman ayrlamam) Ben Misket'i yitirdim (aman aman aman) Sonbahar gazel vakti. Gkte yldz saylmaz i yumurta soyulmaz er avrat almayan Hi erkekten saylmaz. 125 AK VE DUYGU TRKLER BTER KIREHRN GLLER Krehir Biter Krehirin glleri biter etendim akyp dalnda blbller ter. Glm aman amanr. Sebep aman amann Efendim aman. Aynam dt yerlere Kart gazellere Tabiatm kurusun Bakarm gzellere. Gzelleri oktur da hep yeni yeter efendim Kann stnde keman grnr. Glm aman amann Sebep aman amann Efendim aman. Hopladm Dinek baa Atmm dedi yapraa Kz ben seni almazsam Girmem kara topraa 126 KABAI BOYNUMA TAKARIM l. onya Kaba* da boynuma takarm... aman Hovarday gznden akarm... hey Senin de gibi apknlar Aman pazarlarda satarm hey Aman linga linga Iin kabak Haydi alr bdi sabah...... hey Aman sen eker ol, ben kaymak Haydi yiyelim parmak parmak... hey Aman odalar keli Haydi ii mermer deli hey Kk hanm geliyor vay vay Aman eli billr ieli hey Aman linga linga lin kabak Haydi alr bdi sabah .... hey Aman sen eker ol, ben kaymak Haydi yiyelim parmak parmak hey * ** (*) Birinci msradaki kabak sznden u anlalyor: eskiden su 1 tabandan basit bir saz aleti yapp boyunlarna asp alarlarm. Bu szden trknn olduka eski olduu da anlalyor. Kavutaklarda grlen linga linga szlerinin dorusu dinga dinga olmaldr. Anadoluda bir dngldamak sz vardr ki, herhangi bir eye vuruldua zaman kan ses demektir. AK VE DUYGU TRKLER KU BURNU * us burnuyu budarlar Haydah gn srmesin deyi Bizi burdan kovarlar Haydah gzel sevmesin deyi Kz geline bak geline Knalar yakm eline Gelin kurban olaym Seni bana verene Havuz ba su ba Haydah ben istemem onba Olursa avu olsun Haydah dosta dmana kar Kz geline bak geline Knalar yakm eline Gelin kurban olaym Seni bana verene

Denize dalavm m Haydah bir balk alaym m Ay dodu, afak att Daha yalvaraym m Kz geline bak geline Knalar yakm eline Gelin kurban olaym Seni bana verene
EVLERNN N

128 EKER OLAN A tkar Kayada gezen olan Edas gzel olan Beni sana vermezler Sar altn kazan olan. Aman eker olan Yandm eker olan Anasna ksm Damda yatar olan. Kayadan bakan olan Kkl sarkan olan Gece gelme gndz gel Horozdan korkan olan. Aman eker olan Yandm eker olan Anasna ksm Hamda yatar olan. Kayaya koydum kutu Herkes yrine mutu (mdti Gelinler tatl yesin Kaynanalar semizotu. Aman eker olan Yandm eker olan Anasna ksm Damda yatar olan. AK VE DUYGU TRKLER Ayanda yemeni Yedi dan imeni Olan skma sinemi C35:r:rm ninemi. Aman eker olan Yandm eker olan Anasna ksm Damda yatar olan. GiRDM YARN BAHESNE Remsiye Ataman Girdim yrin bahesine Gl alm gle gle Yananda bir gl am Haber verin blbllere Demeyin balam demeyin O nianl kz sezer Vallahi vr hilfm yok Bu canm yanar tter Girdim yrin bahesine Gl dibinde gl belek Yanaklar al krmz Ebrular mor ipek Demeyin balam demeyin O nianl kz sezer Vallahi yr hilfm yok Bu canm yanar tter. 130 ONBEL Tokat Haindi Tfeki Hey on beli on be Tokat yollar tal Onbeliler gidiyor Kzlarn gz yal Aslan yrim kz senin adn Hediye Ben dolandm, sen de dolan gel gedie Fistan aldm endazesi on yediye Giderim ilinizden Kurtulam dilinizden Yeil ba rdek olsam Su imem glnzden Aslan yrim kz senin adn Hediye Ben dolandm, sen de dolan gel gedie Fistan aldm endazesi on yediye Gdiyom gidemiyom Sevdim terk edemiyom Sevdiim pek gnll Gnln edemiyom Aslan yrim kz senin adn Hediye Ben dolandm, sen de dolan gel gedie Fistan aldm endazesi on yediye * ** () Onbeli: Mild tarihi almadan nce rm denilen tarih kullanlrd. Askere doum yllar bildirilerek arlrd. Burada da rm tarihe gre 1315 de doan genler demek isteniyor ki, mildi 1897 dir Bylece de trknn k zaman anlalyor.

AK VE DUYGU TRKLER Bnyan Tekirda DAMA ATTIM DENEKLER Adnan Tirkiizu Dama atm denekleri Yr dne dne Giz rkttm leylekleri Anteb'e varamadm Tal bayr ba olur mu Kara salkm a olur mu Komu gizini sevenin Yreinde ya olur mu * * * BAHELERDE BRLCE Hikmet Tuncer Bahelerde brlce Oynar gelin grmce Oynasnlar bakalm Bir araya gelince Bahelerde erelti Oynarlar iki elti ikisi de bir boyda Bulunmuyor kymeti Bahelerde kara ta Oynarlar karda karda ikisi de bir boyda Bulunmuyor arkada * 132 Trabzon OYNAYIN KIZ OYNAYIN Cemile Cevher Oynayn kz oynayn Durmann ne kr va* A bu kyn iinin Acayip bekr var Derle del derle Derle del derle Oy kemeneci day Soktun gzme yay Kr etti gzlerimi Gremedim dnyay Derle del derle Derle del derle Oy kemeneci day Sokma gzme yay Ben gzmden vazgetim evirsene gayday Derle del derle Derle del derle 133 AK VE DUYGU TRKLER DERSM BR DA NDE Tunceli Dersim bir da iinde Gl barda iinde Hak Dersim'i sakiasr. Bir glm var iinde Noldu aama noldu Sararp rengi soldu Aam burdan gideli Bu yerler viran oldu Dersim'in yazlar Meliyor kuzular Ben buraya gelmezdim Alrumn yazlar Noldu aama nodu Sararp rengi soldu Aam burdan gideli Bu yerler viran oldu * * * YASTII KU TYNDEN Siirt _ _ Yast ku tynden Bir kz sevdim kynden Gl yzn greyim lyorum derdinden Siirt etraf tepe Kar yaar sere serpe Yenile bir yr sevdim. Hemi gzel, hem kroe * ** Derleyen W. Sartszen yevin A kol

134 BEN SUSADIM UU Ali Rtsa Zorlu Ben susadm sular (aman) isterim Su deresi, nereye gelir, gsterin Ben elierin kahrn ekemem Ben, ille kendi yrimi isterim. Amann da aman yaylalarn orman Bulunur mu yangmjn derman u dalarn kekliini av ettim Bir yosmay ben kendime yr ettim Ey sevdiim, nerelere gideyim Gnlerimi sen bama yl ettin Amann da aman yaylalarn orman Bulunur mu yangnln derman Kirpiklerin ok mudur, kalbime batyor (diyar Mardin gzeli) Gzlerin gne midir, beni yakyor (diyar Mardin gzeli) Gllere bak gzelim, blbl kskanyor (diyar Mardin gzeli) Glen yzne deil, kalbim ok seviyor (diyar Mardin gzeli) * ** KRPKLERN OK MUDUR Mardin Nezih ense s * ** 135 AK VE DUYGU TRKLER BEN BR DOST YARALADI Ldik Cahit alar Beni bir dost yaralad beyler (hey) ekerim yreyi de lmezsem eer (canm) El vurmu haneri sinemi deler (hey) Sevdakr olurum grmezsem eer (canm) Eksik olmaz garip ban duman (hey) Terk ettim kfr, buldum iman (canm) Dost gldreyim derken alattn beni (hey) Gzmden kan akar, silmezsem eer (canm) Veli m eydr. bu dert bizi almaz m (hey) Bu hasretlik kyamete kalmaz m (canm) Bu yreyi eken bir gn lmez mi (hey) Kendi merhem edip sarmazsa eer (canm) All yazma banda (Yavrum) Kalem oynar kanda Ben bir yeni yr sevdim (Yavrum) On on drt yanda All yazma brnr (Yavrum) Ucu yerde srnr Benim sevdiim gzel (Acep) Nerelerde grnr ** ALLI YAZMA BAINDA Sakarya Derleyen Ahmet Yamac 136 Derelerin bkleri (Yavrum) tr keklikleri Hi aklmdan kmyor (Aman) Yrimin dedikleri * * KARA ADIR DZDEDR Kara adr dzdedir Top zlfler yzdedir On iki gelin sevdim Gine gnlm kzdadr Aman aman Eminem Yavru da gzel Eminem Aman aman Eminem Yavru da

gzel Eminem ndim dereye durdum Bir ift gvercin vurdum Bir gelinin uruna On be altn bozdurdum Aman aman Eminem Yavru da gzel Eminem Aman aman Eminem Yavru da gzel Eminem kkt Ekin _ 137 AK VE DUYGU TRKLER Rize tlanisa YAYLANIN MENNDE Yaylann imeninde At kovarm at Gir canma utanma Sen benim idin zati ayrmdan yukar Gelirsin dura dura Sen paa kz msn Ayanda kundura Ha buras ne bayr Gl dikenden ayr Sevdalk ekenleri Kayr Allahm kayr * ** PENCEREDE TL PERDE Pencerede tl perde Perdenin ucu yerde Yrek oynar, can titrer Seni grdm yerde Ufack niadrm Dalan kuadrm Vardm diye gvenme Billhi boadmm Hseyin Dila t Hseyin Dlger 138 Malatya Penceremi aaym Gl yzne bakaym Eer annen verirse Sana nian takaym * * * GEDMEDM YORULMADIM Kemal rtlc Gezmedim yorulmadm(Cemil) Bo yere krlmadm(Cemi!) Sana benzer dnyada(Cemil) Bir baka bulamadm(Cemil) Anan le (Cemil) Baban le <Cemil) Yetim kalasn (Cemil) Benim olasn (Cemil) Kayalkta bir ku var (Cemil) Kanadnda gm var (Cemil) Yrim gitti gelmedi (Cemil) Elbet bundan bir i var (Cemil) Anan le (Cemil) Baban le (Cemil) Yetim kalasn (Cemil) Benim olasn (Cemil) * M

139 AK VE DUYGU TRKLER AY NDE DME TA Diyarbakr Tark ilemi a ay iinde dme ta (vay vay) Gnlm huni, gzm ya (vay glm vay) Aklm batan ald, (vay vay) Orta boylu kalem ka (vay glm vay) Oy niye niye niye (vay vay) ldm yr diye diye (vay glm vay) Bu ke uzun ke (vay vay) Keye serdim kee (vay glm vay) Hak yoluna kurban (vay vay) Yr gele burdan gee (vay glm vay) Oy niye niye niye (vay vay) ldm yr diye diye (vay glm vay) Bu ke ba aa(vay glm vay) Belinde al kua(vay vay) Her gn gel burdansavu atlasn el ua Oy niye niye niye ldm yr diye diye * ** 140 Elaz Edime DEMED YR DEMED iffet Glge Demedi yr demedi Elinde gl demedi Ya ben nasl gleyim Yr bana gl demedi O yana dnder beni Bu yana dnder beni Sol yanmda yaram var Tabibe gnder beni Gle naz, yr glen az Blble naz, gle naz Bu gn seyrana ktm Alayan ok, glen az O yana dnder beni Bu yana dnder beni Sol yanmda yaram var Tabibe gnder beni * ** BAKKALLAR SATIYOR KARACA ZM Rakm Ertr ve erif Ercan Bakkallar satyor karaca zm Yalvardm yalvardm gemedi szm Hani hanm, senin o gzel yzn Amman yr geliyoru, srmeli yr geliyoru 141 AK VE DUYGU TRKLER Asmann dallan yelleniyoru Altnda yosmalar eleniyoru Hanm senin zlfn telleniyoru Arnman yr geliyoru, srmeli yr gelyoru* KAMA GZEL auktrt. Ahmet Altuner Kama gzel kama ben adam yemem Gizli srlarn ellere demem

Ateine yandm Seni benim sandm Pek gafil avlandm imaret de gzellerin maldr Lhur al al fistann gldr Ateine yandm Seni benim sandm Pek gafil avlandm Hey aalar bn bir Leyl yitirdim Mecnun olup da bana oturdum Ateine yandm Seni benim sandm Pek gafil avlandm * (*) Telleniyoru: Yelleniyor (rzgrda uuyor), eleniyoru : eleniyor; telleniyoru: telleniyor (tel tel oluyor); geliyoru: geliyor. Kimi blgelerde (yor) yerine (yoru) denir. Bu bir az zel, ligidir. 142 EPER EKTM ovgntZ t evri Altnta eper ektim yol atm Kzl gle dolatm Yama yamur, yel esme Ben yrime kavutum Kz niye niye ldm yr diye diye Karda elmalklar Suda oynar balklar Ne byle sevda grdm Ne byle ayrlklar Kz niye niye niye ldm yr diye diye Karda grdm seni Gl iken derdim seni Derdin beln ben ektim Ellere verdim seni Kz niye niye niye ldm yr diye diye 143 AK VE DUYGU TRKLER BEYAZ GEYME TOZ OLUR Ahmet Sevin Bolu Beyaz geyme toz olur Siyah geyme sz olur Gel beraber gezelim Muradmz tez olur Salnda salnda gel Haydi yavrum Dn dola gene bana gel Beyaz geyme tanrlar Seni yolcu sanrlar Zaten bende talih yok Seni benden alrlar Salnda salnda gel Haydi yavrum Dn dola gene bana gel Alak ceviz dallar Sva beyaz kollar Yr nereden geleyim Hep sarmlar yollar Salnda salnda gel Haydi yavrum Dn dola gene bana gel * ** 144 Bitlis MEMM Niyazi Ateli Ddebar stndeyim (memmi) Dal boyun kastndaym (memmi) Erenler dua edin (memmi) Ben murad stndeyim (memmi) Memmi hayrann oiam memmi Memmi kurbann olam memmi Memmi yessirin oiam memmi Gk meydan ba aa.(memmi) Belinde al kua (memmi) / Alay kalkm gidiyor (memmi) j .

Hepsi Bitlis ua (memmi) Memmi hayrann olam memmi Memmi kurbann olam memmi Memmi yessirin olam memmi Baa gel boyun grem(memmi-)' Kolakl kolun grem(memm)'.'; Aramz derya deniz (memmi) Yr seni nerde gorem (memmi) Memmi hayrann olam memmi Memmi kurbann olam memmi Memmi yessirin olam memmi * * * 145 AK VE DUYGU TRKLER CC PABUCUM CC Bursa Nevin Akol .V-V Cici papucum cici Gezdiim imen ii Benim de yediceim Kavrulmu badem ii Ya leli yalelli.ya leli yalelli Amman aman civanm pek yandm Gidin bulutlar gidin Yrime selm edin Yrim tatl uykuda Uykusun haram edin Ya leli yalelli, ya leli yalelli Aman aman civanm pek yandm Ka'eden indim aa Tcpladm arpa baa Yr Mevlm seversen in merdivenden aa Ya leli yallalli, ya leli yalleHi Aman aman civanm pek yandm

AK VE DUYGU TRKLER AYVANA SERDM KLM Hayriye Temizkalp Ayvana serdim kilim Gel otur benim glm Ne dedim de darldn Ll olsun azm dilim. Ayvan evimdir benim Ayvan meskenim benim Ayvana serdim kee Yr gele burdan gee Hak yoluna kurban Yr gele burdan gee Ayvan evimdir benim Ayvan meskenim benim * ** HER SABAH HER SABAH ^ ' Silifke Ekibi Her sabah her sabah gel ge buradan ,k Gam kasaveti kaldr

aradan Ne gzel yaratm seni yaradan Ben de seni yaradann kuluyum ,, Gl gl olur Gkbelenin nar Elindolur yiitlerin hneri Sana derim sana, Kahveci Pnar Benim yrim bu dalardan geti mi. 148 RN NAR DANE DANE Gaziantep Milli Trk Talebe Federasyonu Ekibi irin nar dane dane Gel gzel dne dne Gl olup koklamadm Felek ayrd gene Beyaz geyme rsn Gzellikte menursun Neynim gzel olduun Yd elnen konuursun (*) Giderim dur diyen yok Kebap oldum yiyen yok Ayrlk gmleini Benden baka giyen yok * ** PINARA VURDUM KAZMAYI Hatay M. SarvtUsen Pman vurdum kazmay (glm amman) C ?e!ler sever gezmeyi (glm amman) irkinler balar yazmay (glm amman) Aman yr ldrdn beni lmeden alaydm seni (*) menur: mehur, nl, neynim: ne edeyim, elnen : el Ue. 149 AK VE DUYGU TRKLER Pnann banda ceviz (glm amman) Cevizin dallar semiz Aan yr nerde eviniz Aman yr ldrdn beni lmeden alaydm seni Pnanr banda ide iden T. dallar yerde Aman yr eviniz nerde Aman yr ldrdn beni lmsden alaydm seni (glm amman) (glm amman) * ** SARI KIZ DEDN blrzurum Hayriye Temizkalp Sar kz dediin bir ince kzdr Babas bezirgn, geydii bezdir Be yz lira verdim, dediler azdr Digel digel, gadan alim, sar kz Amman amman, digel digel, bari kz Sar kz aldm ktm kalaya Sar kz sevdim, dtm belya Be yz lira verdim Halil Aaya Yoksulluk elinden gitti sar kz Amman amman, digel digel, bari kz 150 Sar kzn ayanda yemeni Yaz gelince gezer ayr imeni Sar kzn yoktur dini iman Hangi dan maralsan sar kz Amman amman, digel dgel, bari kz ( ) KIRLANGI YKSEK YAPAR YUVAYI Yahya Yahyabeyoln Kayseri Krlanglar (aman, yksek yapar yuvay iner dz ovaya srer (aman) sefay Var git olan var git, sana yar olmam Anandan, babandan intizar almam Arabaya ta koydum Ben bu yola ba koydum Bir ktnn yznden Adm ser.ho koydum

Krlanglar (aman) yksek uar havada Yavrulan yem bekliyor (aman) yuvada Var git olan var git, sana yar olmam Anandan, babandan intizar almam Arabaya ta koydum Ben bu yola ba koydum Bir ktnn yznden Adm serho koydum * ** halk deyimidir). Geyik cinsinden gzel bir Kala: kale. Maral: asl meraldir. hayvan. 151 AK VE DUYGU TRKLER Erzincan GNL KALK GDELM SILAYA DORU Ali Ekber iek Byle ikrar ilen, byle yolunan Mihnetli yr bana lzm deilsen Deli gnl sevmi, vazgelmek olmaz Cefal yr, bana lzm deilsen Gnl kalk gidelim slaya doru Blbln sevdas hep gllerinen i'emn ^irin dilin yd ellerinen Ck saln sevdiim engellerinen Grnme gzme, lzm deilsen Gnl kalk gidelim slaya doru Blbl h eyleyip kanlar alad Gzm ya sel sel oldu alad lm geldi, evre yanm balad Klma cenazemi, lzm deilsen Gnl kalk gidelim slaya doru (*) * ** () Erzincan yerli azna gre sylenmitir. Deilsen: Deilsin. Klma cenazemi: Cenaze namazm klm, demektir. Kars 152 EVLERNN n SALLANA SALLANA GEERSN smail Baaran Sallana sallana gelir geersin Ele yan yan bahma beni zersin Evvel benim idin imdi geirsin Nbdt-r .jrahla.dan bahan ben oldum Gzleri gzel kz Salar sar kz Gel gidek bize Seherde uraOim yrn ynna Tutmad dillerim diyem. yr eylen Sylediin szde niin durmadn Hey insafsz kz. baht, kara kz Gzleri gzel kz Salar sar kz Gel gidek bize Blbl ne gezersin bizim bu bada BU ki bu ba bizim gzellerin badr Zahmet ekip yuva yapma bu bada Felek vurur yurdun yuvan dadr Gzleri gzel kz Salar sar kz Gel gidek bize ** (*) Yerli az ile sylenmitir. 153 AK VE DUYGU TRKLER zmir ZMRN NDE AL BAYRAK Muzaffer Scrseen zmir'in iinde al yeil bayrak Bir yann bal olmu, bir yann kaymak Hey hey srmelim hey Hey kara gzlm hey Dnyada hi olur mu yre doymak Vermem seni ydellere ellere Hey hey srmelim hey Hey kara gzlm hey zmir'in iinde glnen diken Kr olsun dikeni yoluma diken

Hey hey srmelim hey Hey kara gzlm hey Ayrlk deil mi belimi bken Vermem seni ydellere ellere Hey hey srmelim hey Hey kara gzlm hey * ** 154 AKSARAYA GDE GELE YORULDUM stanbul Muzaffer S'irtszeti Aksaraya gide gele yoruldum Ben o yrin cemaline vuruldum Uzun boylu ince bele sarldm Seni bana, beni sana verseler Telli duvak, srma teller taksalar kar isem u yokuun bana Bir ok attm kapndaki tana Benim yrim, girmi on be yana Verin benim cihanm gideyim Dn kurup ben safalar edeyim. * ** ET KOYDUM TENCEREYE Becik-St Mustafa imek Et koydum tencereye Yar geldi pencereye Yar Allah seversen Al beni ieriye u St yedi dadr iinde yrim vardr Altaydr mektup gelmez Ne lmtr ne sadr u derenin kt Sel gelirse gtr Benim sana yandm Kalarndan tr AK VE DUYGU TRKLER Diyarbakr MAV BALA BAINA Cemil Dser Mavi balar bana Gl kovar o zlfne Seni sevdim seveli Dtm akn peine Ben sana oldum hayran Oldum kurban Blbln var kafesi Gelivor yank sesi Sevdaya tutulann Var m hi kimsesi Ben sana oldum hayran Oldum kurban Yar istemez ne olur Ateten gmlek olur Bu derdi ekenler de Kahrndan verem olur Ben sana oldum hayran Oldum kurban * * 156 U MAAD'IN KIZLARI Antalya-Akseki Emiraziklar ky .u. Sunsten. u Maad'n kzlar Baygn bakar gzleri Gzlerine bakarken Kaybettim kzleri Byle molur asmalarn direi Bir olunu edemedin gveyi Entarisi beyazl Geliyor nazl nazl Bakmayn almna Evinin st sazl Nerelisin kmr gzlm nereli Verem oldum sana gnl vereli Ocak ba, dz ba Ben istemem yzba Olursa paa olsun Dosta dmana kar Byle molur asmalarn direi Bir olunu edemedin gveyi * * * 157 AK VE DUYGU TRKLER

Siit SDN ERENLER Mustafa imek Sd'n erenleri evirin gidenleri Ne gzel ba balyor Sd'n gzelleri Aldrdn beni gl iken Soldurdun beni gl iken Sd'n arsna Gn doar karsna Ah insan hile yapar m Kap bir komusuna Aldrdn beni gl iken Soldurdun beni gl iken Elmay yke koydum Azn bke koydum Ah ald yari elimden Boynumu bke koydum Aldrdn beni gl iken Soldurdun beni g! iken 158 Mengen KRAZ ALDIM DKMEDEN Emin Baran Kiraz aldm dikmeden Halimem dallarn bkmeden Bir armaan ver bana Halimem ben gurbete gitmeden Tombalack Halimem, yar bana gel Ben gidiyorum Bolu'ya, d peime gel Ocak banda kaldm ince fikire daldm Kaplar alrken Seni geliyor sandm Alaklara kar yayor, medin mi Sen bu iin sonunu dnmedin mi Ttn aldm Hendek'ten Hekim gelir Devrek'ten Hekim bana neylesin Yanyorum yrekten Algn msn Halimem, baygn msn gel Hi haberin gelmiyor, dargn msn gel * ** 159 AK VE DUYGU TRKLER Burdur POTN BAI Ziynet Yeniyaz Potin bam zld Bala da sevdiim bala Ben gurbete gidiyom Ala da sevdiim ala Gllm aman aman anl da anl Ben seviyorum bir delikanl. Potin bam ipekten Kayd da dt topuktan Ben seni seviyorum Gavet, .candan, yrekten Gllm aman aman anl da anl Ben seviyorum bir delikanl. Odam kire sval ii de blbl yuval Byle gzel grmedim Ben anamdan doal Gllm aman aman anl da anl Ben seviyorum bir delikanl. * * * 160 VARDIM BAKTIM skenderun Mehmet ipeki Vardm baktm st piirmi Stn kayman deirmi Beni grm akln arm Meryem, kulun ben olaym Sen saln ki ben greyim Vardm baktm un eliyor On parman knalyor Beni grm eleniyor Meryem, kulun ben olaym Sen saln ki ben greyim Meryem suya gitmez misin Beni yolda etmez misin eftalinden

satmaz msn Meryem, kulun ben olaym Sen saln ki ben greyim * * * 161 AK VE DUYGU TRKLER Akseki Gaziantep

BAHEMZN GLLER Mustafa Salman Bahemizin glleri (hop de gzelim) Al meneve gzleri Yakt beni kl etti (hop de gzelim) Mendili aldm krk bee (hop de gzelim) Yudum, serdim gnee Senin yrin gl ise Benimki de menevie Evleri ukur-mukur uvallk dokur-mokur Sadcm dn yapyor Bizi de okur-mokur * * KARPUZ KESTM SULANDI Azmi Krmk Karpuz kestim suland Yine gnlm buland Mahmur gzlm balna Mavi dolak doland Karda kavun yerler Biz de varsak ne derler Otursak biz de yesek u unu sevmi derler * ** f/n 162 NDM KUYU DBNE M. Sarssen indim kuyu dibine Baktm suyun rengine Analar kz beslemi Vermiyor sevdiine Tankalara varacam Ben bir tanka alacam Kuvu dibinde kuyu Uyu meleim uyu Yrime sarho derler itii zm suyu Tankalara varacam Ben bir tanka alacam * *# DALAR DALADI BEN Muharrem Erba Da boran olann (vay glm) Hali yaman olann Jvay glm) Girmez \yku gzne 'vay glm) Yri gzel olann (vay glm) AK VE DUYGU TRKLER Leyl, Leyl, Leyl yr yr Leyl Her gn akam byle yr byle yr Kslsen syle yr, syle yr u dalar ulu dalar (vay glm) Glgesi koyu dalar (vay glm) Derdimi ben sylesem (vay glm) Gkteki bulut alar (vay glm) Leyl, Leyl, Leyl yr yr Leyl Her gn akam byle yr byle yr Kslsen syle yr, syle yr *

** NE KADAR METEDEM Gaziantep Haan Hseyin Gklerin ferfecir benzer ummana Seni seven k olur divane Yanaklarn ziya vermi cihana Ay ile gneten gzelsin, gzel i dm imene benzer yzlerin Msrn hzinesi deer gzlerin ka tatldr ac szlerin Yusufu Kenan'dan gzelsin, gzel Gsne kurulmu baheyi vahdet hatmolmu kata suvayi hikmet Seni seven k istemez cennet Sen huri glmandan gzelsin, gzel * 164 KARA KA ALTINA EKM SRMELER M ereflikohisar Sartszen Kara ka altna ekmi srmeler Ak gsn stnde gm dmeler inadndan dar geliyor dmeler Dmenlerin sedeftendir sevdiim Hey srmelimin kalarna mailem Ayda bir selm gelse kailem Hev ben senden midi keser deilem Derdime derman olur musun acep Hey bahenize biber ektim biterse Garip blbl gl dalnda terse Benim vadem senden evvel biterse Derdime derman olur musun acep * ** U DALMAN'IN DAINI Aydm-Yenipazctr Dereky an u Dalmann dan Duman brd Be yz atl Yayan yrd Aman da beyler, yoldan geldim yorgunum Yorgun da deil, oynayana da vurgunum 165 AK VE DUYGU TRKLER Kars u Dalman' aman Ben vara gele yol ettim El olunu aman Ben kendime yr ettim Aman da beyler, yoldan geldim yorgunum Yorgun da deil, oynayana da vurgunum * * BAINA DNDM Dursun C evln* Bana dndm, kurban olduum Alar dolanram yr deyi deyi Ezel bahar yaz aylar misali alar dolanram yr deyi deyi oktan beri terk etmiem ben yri Hasta yreimden kmyor zr Zaman olur snmez yrein feri Dalar dolanram yr deyi deyi BRAHM, derdine yoktur areler Eksik olmaz bu sinemde yreler Aylar gnler sene ile kareler Balar dolanram yr deyi deyi # ** .1 NDM DERELERNE Ferruh indim derelerine aman Bilmem nerelerine Yanan dudaklarm aman Srsem memelerine Hop cilveli yr aman Ka kara, gzler srmeli yr indim dere boyuna Huyu uydu huyuma Onu dmde grdm Doyamadm uykuma Hop cilveli yr aman Ka kara, gzler srmeli yr Gezdim dere nnde Hdrellez gnnde Gelin gzn krpm

Taktakn dnnde Hop cilveli yr aman Ka kara, gzler srmeli yr ndim dere bana Sabun koydum tana Sevda nedir bilmezdim O da geldi bama Hop cilveli yr aman Ka kara, gzler srmeli yr 167 AK VE DUYGU TRKLER Buikair Gerede AYVA EK AMI M. Ali Torun Ayva iek am yaz m gelecek Gnl bu sevdadan vaz m geecek ba gzm seyiriyor, yr m gelecek Uyan yrim uyan, tut elimden Nasl ayrlaym tatl dilinden Evlerinin n vine fidan Dolan dolan buldum odan Han bu gzelin krpe fidan Yandm Allah yandm, al kanm akar Al dudakl gelin yoluma bakar # ** ELMA ATTIM YUVARLANDI lhan Ak gn Elma attm yuvarland indi yasta dayand Ellerin yri uyand Sarsan uyanmaz uyanmaz Yr bu kadar uyku molur Canlar dayanmaz dayanmaz imdi ba eskiye attk Bizi beenmez beenmez 168 Hamam sizin, kurna bizim Oturalm dizin dizin Gerdan bir kartan uzun Sarsam uyanmaz uyanmaz Bizim yaylalar otlu olur St kayma tatl olur Gelin kz kymatl olur Sarsam olmaz m olmaz m * * * CEBNE KOYAR KESTANE Ktetlcahamam Ferruh Ar sunar Cebine koyar kestane a canm Gelir mestane mestane Baa bostana a canm Ben yandm, ben lyorum Slaya terk ediyorum Cebine koyar zm Gelir szl szl Kim sevmez aa kzn Ben yandm, ben lyorum Slay terk ediyorum Kaynar kazan hi tamaz m Yol buradan amaz m Yr seven akln amaz m Ben yandm, ben lyorum Slay terk ediyorum 169 AK VE DUYGU TRKLER M ara ELF TRKS Ferruh Arsunar Elifin hecesine Gndzn gecesine Allah beni kavutur Cumann gecesine (*) Mendilim kara kara Yreim yara Beylerin vazsna Av tutar tazsna Ne diyerek aladm Anlmn yazsna Mendilim dalda dalda Gzlerim yolda Mendilimin beyaz Elif etme bu naz A memeyin stnde Klsam bayram namaz Mendilim yeil yeil Fistann deir *

** () Cumann gecesi: Eskiden perembeyi cumaya balayan gece zifaf gecesi olduu iin o geceye, daha dorusu sevgiliye kavuma dileinde bulunuyor. 170 CERT KIZI (*) Ferruh Arsunar Bir ayna alsam aynna Bir gece girsem koynuna Yldz, vebalin boynuma Elleri Cerit kezener: Yaktn beni Cerit kz Yaktn beni gzel Emo Ellerinin n ukur Yanana gller ^okur Elvan elvan hal dokur Elleri Cerit kezenen Yaktn beni Cerit kz Yaktn beni gzel Emo Evlerinin n yaz Yazda yaylr kuzu kufte krszn kz Elleri Cerit kezesen Yaktn beni Cerit kz Yaktn beni gzel Emo * ** Cerit: ukurova ve gneyde byk bir airet ad. , 171 AK VE DUYGU TRKLER YEN ODA Ferruh Arsunur Knklareli Yeni odann camlar (eim aman aman) Yanyor yanyor tellice mumlar (hey hey) Ben senden ummazdm bunlar, (e.m aman aman) Sen salc ben yolcu, germe de kollan Kavak kavaktan uzundur Dalndan bir teli uzundur Yar benim iki gzmdr Sen salc ben yolcu, germe de kollar Kavak kavaktan yalanr Dalnda blbl beslenir Yar kcckten uslanr Sen salc ben yolcu, germe de kollar * ** NAZRE Ferruh Arsunar Bergama At getir akr akr (Nazirem of) St getir bakr bakr Yine karma ktn Nazirem of) Brlce gzl akr Dere boyu, saz olur (Nazirem of) .Gl alr yaz olur Ben yrime gl demem (Nazirem of) Gln mr az olur 172 ffrfa Sar mek yourdu (Nazirem of) Seni kimler dourdu Seni douran ana (Nazirem of) Kaymak ile yourdu Arpa ektrm bitti mi (Nazirem of) Yre selm gitti mi On arn all basma da (Nazirem of) alvarna yetti mi *

* * URFANIN ETRAFI Fatih Ykselmi Urfamzn etrafnda bahalar Yr oturmu pencerede saz alar Senin iin kazanmam akalar Yeniden duydum, sevdalsn sevdal Kalar kara, kirpikleri bell Urfamzn bahalar bir sra El gzlm gel gidelim Msra Seyredelim u yirminci ara Yeniden duydum, sevdalsn sevdal Kalar kara, kirpikleri bell 173 AK VE DUYGU TRKLER Vrfa Urfa RDEK SUYA DAL DA GEL Fatih Ykselmi rdek suya dal da gel Yrdan haber al da gel Eer yrim gelmezse Tut kolundan al da gel Aman aman aman aman Cok imiem, kafam duman Ben sarhoum, halim yaman hey Tamburam rebab oldu Cierim kebab oldu stedim vermediler Bir zal'm sebep oldu Aman aman aman aman ok imiem. kafam duman Ben sarhoum, halim yaman hey NDM HAVUZ BAINA Fatih Ykselmi indim havuz bana Sabun koydum tana Sevda nedir bilmezdim Sen getirdin bama 174 indim havuz bana Bir kz kt karma Sevda nedir bilmezdim Sen getirdin bama * * * FIRAT KENARINDA l'rja Fatih Ykselmi Frat kenarnda ben bir kum idim Yamur yad, gne vurdu eridim O yrin gz bebeinde ben idim imdi uzaklardan bakan ben oldum. Frat kenarnn ince duman Etrafa yaylr seher zaman Frat kenarnda bir ev yapmam Kerpicim tkenmi, nar kalmam O yr iin ok cefalar ekmiem Sen bir yana, ben bir yana, yanyana Kalar kara, gzler benzer ceylna * * *

AK

VE DUYGU TRKLERt

STANBUL'DAN GELR KAYIK Hayriye Temiskalp . skdar stanbul'dan gelir kayk ii dolu sarho ayk Bulamadm kendime lyk Ufack tefecik konualm Beyolunda bulualm stanbul'da aynal ar Dkknlar kar kar Ne istersin ite ar Ufack tefecik konualm Beyolunda bulualm * ** PINAR BAI BEN OLAYIM Ahmet Duman Gkbel yaylas Pnar ba ben olaym Bulanrsam bulanaym Verin sevdiim bana Dilenirsem dileneyim Pnar bamn glnde ibriim kuak belinde ipek, mendil var elinde

176 Tefenni Kaam diye naz ediyor Kamam diye sz ediyor Ark. altnda su doldurur Zlfn tel kaldrr Bak adam ldrr Kaam diye naz ediyor Kamam diye sz ediyor * * * EL ETEKL GELN Ahmet Yamac Eli etekli gelin Basma yelekli gelin (palazm) Selm verdim afmad Kat yrekli gelin (gzelim) Entarisi toz pembe Yadigrn var bende (palazm) Hi sznde durmazsn insaf yok mu hi sende (gzelim) Tepside zme bak Biraz da gzme bak (palazm) Eller ne derse desin Sen benim szme bak * ** AK VE DUYGU TRKLER AKPINAR YAPISINA M Sartsze'i Akpnar yapsna Gn domu kapsna Eminem iek yollam Uvandm kokusuna Gzelim gzelim iek geldi yakndan Yapraklar haber verdi Bana burcu kokundan Akonar'a varaym Eminemi greyim Eminemin yoluna Canlar verip

leyim Gzelim gzelim ldme yanmazdm Gzm sana kapansa Cennet bile anmazdm Akpnar yolu genitir Kz urban deitir Mehmet canlar verirken Can Eminem demitir Gzelim gzelim Kara bala hrkaya Telli kuum braktrd Eminemi arkaya * * * f/12 178 Orhaneli Kangal MENEVEL GELN zel Menevsesi tutam tutam Arasna gller katam Nice gurbet elde yatam Sen gel meneveii gelin Gelin gelin all gelin Al yana ball gelin Gelin gider su doldurur pnardan Yllar geti haber gelmedi yrdan Menevse buldum derede Sordum evleri nerede be gzel bir arada Sen gel meneveii gelin Gelin gelin all gelin Al yana ball gelin Gelin gjder su doldurur pnardan Yllar geti haber gelmedi yrdan * . SABAHTAN BZM PINARA Ahmet Bc.er Sabahtan bizim pnara iki gelin kz gelmi Durnalar, alllar, telliler, durnalar Civil civil trler Sandm kye yaz geldi Durnalar, alllar, telliler, durnalar 179 AK VE DUYGU TRKLER Zile Birisinin ad Fatma Kalar var atma atma Durnalar, alllar, telliler, durnalar Birisinin ad Aye Benleri var ke ke MaH oldum kara kaa Selmn gelirse baa Durnalar, alllar, telliler, durnalar * * * MDR TRKS Sun Sanssen Elinde dldl (amman) Geliyor mdr (amman) Kr at'n terkisinde tyor blbl (amman) Hey milli dost, milli dost Otuz iki dilli dost Yze gelir oynarsn Kalbi dman, dili dost Yandm ka kareden lmem ben bu yareden Hi kimseden pervam yok Benim arkam yreden Hey milli dost, milli dost Otuz iki dilli dost Yze gelir oynarsn Kalbi dman, dili dost * * * KALARIN KEMAN Elaz Kalarn keman senin Elinden aman senin Derdin, beln ekmiem Bir hayli zaman senin

Aam mendilin han Paam mendilin han Durmaz parman kan Benim sevdiim sensin Senin sevdiin han Kalarn oydu beni Bir gzel soydu beni Evvel byle deildim Bu derde koydu beni Aam mendilin han Paam mendilin han Durmaz parman kan Benim sevdiim sensin Senin sevdiin han Kal?nn mildir vrim Dilin blbldr vrim Aramz dalar olmu Kalbimiz birdir yrim Aam mendilin han Paam mendilin han Durmaz parman kan Benim sevdiim sensin Senin sevdiin hani * ** AK VE DUYGU TRKLER SU GELR Faruk Kaleli Su gelir ark uyanr Dalar yeil boyanr Sen orda ben burda Buna can m -dayanr Su gelir gldr mldr Mahraman dolu gldr Havada ucan kular Ahvam vre bildir Su .gelir taa deer Kirpikler kaa deer Yrdan bir nme gelmi Aziz bir baa deer * ** DERMEN Muazzez Tiirry Deirmenin bendine Ta dnmyor, dnmyor Dner kendi kendine Benim vrim ata binmiyor (Kk hamm bize gelmiyor) Deirmen bo dolanr Suyu sarho dolanr Yri gzel olann Ba bir ho dolanr 182 Siverek Erzurum SYAH ZLF Sakp epik Siyah zlfn tellerine Muhabbetin yellerine Kurban olam dillerine Canm yr, ruhum yr Hayrann var Yr senin kan, yr senin gzn -Hep kara, kapkara, gnlm yara Daha genken benim yan Aaryor sam, bam inci gibi senin diin Canm yr, ruhum yr Hayrann var Yr senin kan, yr senin gzn Hep kara, kapkara, gnlm yara * ** TUTAM YAR ELNDEN Cemil Demirsipahi Tutam, yr elinden tutam kam dalara, dalara Olam bir yareli blbl inem balara, balara Birin bilir, binin bilmez Bu dnya kimseye kalmaz Yr ismini desem olmaz Der dillere, dillere 183 AK VE DUYGU TRKLER Elaz EMRAH eydr, bu gnmdr ( Ara kan ttnmdr ( Yre gidecek gnmdr

Dem yollara, yollara * * Jc I 1 KOYUNU HOR EYLEDM emsi Er gn Koyunu hor eyledim Ormann derinine Mor koyun koar gider pnarn serinine Muhtara gelin olmu Fidan boylu HaJicem Ez kurban, canm kurban Muhtarn gelinine Haticem bana ka da geh arafn a da gel Eer muhtar duyarsa Altnlar sa da gel Ormann derinine Pnarn serinine Ez kurban, canm kurban Muhtarn gelinine * * * Erzurum GEYDM ALDIR Faruk Kaivii Geydiim aldr Al dudak baldr Ne gzel haldr Akam olanda Akam olanda Bde dolanda ; . . ; i Geydiim mordur Kollar dardr Keyfimiz vardr Akam olanda Akam olanda Bde dolanda Geydiim sar Sen kimin vr Alatma bari Akam olanda Akam olanda Bde dolanda 185 AK VE DUYGU TRKLER Elmal SARI KAVUNUN DLM Faruk Kaleli Sar kavunun dilimi Dost dilimi dilimi Su kadn geysin Mendilimi dilimi Giderim ben de, ben de Bir arzum kald sende Ayva gibi sarardm Din iman yok mu sende Giderim elinizden Kurtulam dilinizden Yeil ba rdek olsam Su imem glnzden * ** KIZILCIKLAR Mehmet Tetik Kzlcklar iek at Hovardalar bayrak at Benim yrim Bursa ya kat Yr bama neler at Camilere H geldi emelere su geldi Ben yrimi grnce Aklma neler geldi (Aklma kumru geldi) * ** 186 Elaz T er can MSTEZAT AYAI indim yrin bahesine Faik Buz indim yrin bahesine, gl alm gle gle Yanaklar al ai olmu, haber verin blble Ben seni sevdim seveli, dmem

dilden dile Hangi bir derdim yanam alar, derdvn var benim Bam sevdaya salan Bir aabeyim var benim indim yrin bahesine, gller mercan gibi irisin derdim drdm, ufa fincan gibi Yr seninle gel gezelim, ikimiz bir can gibi Hangi bir derdim yanam Dalar, derdim var benim Bam sevdaya salan Bir aabeyim var benim ! * ** YALAN DNYA tamail Dimi Aklar neylesin seni Bir ismin var yalan dnya Haramiler kol kol olsun Etsin seni talan dnya 187 AK VE DUYGU TRKLER Ya aalar kuruttun Bunca canlar rttn Eline geeni yuttun Dev eiderha ylan dnya Daim konan gyor Bahar geldi, gl ayor irkin gzelden kayor a'galara kalan dnya * AYBAI Bmi V Antalya aybama bostan ektim, yayld Efe ba bir bakta bayld Vurma da dedim, yr boynuma sarld inme durnam inme, susuz, selsiz llere Ben lrsem meyil verme ellere stanbul'a cura yazdm, saz geldi Telli potin kar topua dar geldi Sevip sevip ayrlmas zor geldi inme durnam inme, susuz, selsiz llere Ben lrsem meyil verme ellere
EVLERNN N

188 Erbaa Karadeniz EMRAH'tan tbrahim Ha ratag Bu gn ben bir gzel grdm Bakar cennet sarayndan Kamat gzmn nuru Onun hsn cemalinden Salnd baheye girdi iekler selma durdu Gl k'zard hicabndan Bahenin kans daldr Dalnda ten blbldr "MRAH'm bir edna kuldur Bala ge gnahndan * ** YAVUZ GELYOR Ferhat zyakupolu Yavuz geliyor Yavuz da Denizi yara yara Kz seni alacam da Bana vura vura Gemim geliyor gemim de Vona Burnundan beri Kz Allah seversen de At bandan emberi * * AK VE DUYGU TRKLER GELN zdetnir Ural Gelin olan tombul olur El oluna vurgun olur Kurban olam tombul

gelin Bir gnmz bir yl olur elin olan Mzun olur Zlfleri dzgn olur Kurban olam tombul gelin Dnmz gzn olur Gelin olan suya gider El oluna alm eder Etme alm tombul gelin Ben cahilem, aklm gider * ** GZ AYDIN Ak Dursun CevlAni Beim gzn aydn olsun Bu gn mrm tazelendi Busesi nazl yznden Dil, dudaklar mezelendi Mukadderde hilf olmaz Hakkn yazs bozulmaz Yap ta yerde kalmaz irfan meclis dzenlendi 190 Trakya CEVIN syledi sz Srmelenmi ka gz Elindeki telli saz Ahenklendi, dzenlendi # ** EMSYEMN UCU KARE Sleyman akal emsiyemin ucu kare Yok mu u derdime are 0 yr gzel, ben bare aresiz dertlere dtm Bir vefasz ele dtm emsiyemin ucu baston Syle canm kimdir dostun ldrmeye var m kasdn Kasdn azabna dtm Bir vefasz ele dtm Ocak ocak kum eerim ensin benim yr ekerim Bilmez misin ne ekerim ektiklerim yr elinden ivekrn o dilinden 191 AK VE DUYGU TRKLER BAHANIN KAPISI Tercan Ahmet Durmaz Bahamn kapsn atm Sanarsn cennete dtm Yrinen tenha bululum ldm yalvar yalvar Aman imdi, yaman imdi Dalar ba duman imdi Kavumamz ne ho olur Ayrlmamz yaman imdi rdek alkanr gllerde ismim sylenir dillerde Kafmam gurbet ellerde Halin nedir diyenim yok Aman imdi, yaman imdi Dalar ba duman imdi Kavumamz ne ho olur Ayrlmamz yaman imdi Vrja * * AY NDE ADALAR Mukim Tahir ay iinde adalar Saki doldur bdeler irin canma gelsin Sana gelen kadalar Hele yr yr, zalim yr Ayrlk var, lm var Uzak yoldan dnm var 192 Urfa ay iinde eme ok Tabip yaram deme ok Ben dedim sen olasn

Bana gre ana ok Hele yr yr, zalim yr Ayrlk var, lm var Uzak yoldan dnm var * ** BLBLLER tbrahim ad\rc\ Blbler dn eler Bilmem ki ne gn eyler Ben felee neyledim Bana bildiin eyler Bu dan kar benem Gn vursa erimenem Yeddi yl derde yatsam Aam, rmenem Bu dan ddu benden Gitmez ak odu benden Grd yaram saalmaz Tabip el yudu benden Blblem nev bilmem Dertliyem deva bilmem Bana bir sevda geldi Bamdan savabilmem * ** 193 AK VB: DUYGU TRKLER BAINDAK PUU MUDUR Diyarbakr Muazzez Trng Bandaki puu mudur (loy loy) Diyarbekir ii midir (loy loy) Bugn vrim bize gelmi (loy loy) Bt da devlet kuu mudur (loy loy) olo sana kurban olsun (loy loy) Lolo sana hayran olsun (loy loy) Sandm aamadm (loy loy) eyizimi saamadm (loy loy) Yazk oldu gen mrme (loy loy) Gzel yre demedim (loy loy) Lolo sana kurban olsun (loy loy) Lolo sana hayran olsun (loy loy) * ** SMMAN AZI Kuzey Dou Bardzl gk Nihani Ben raz deilem hicrana, gama Garip gnlm haldan hala salan var Sahavetten beri bir yol gzlerim El zanneder uzaklarda kalan var SMMANi'yem Yarab, gnlm ho eyle Ya sabr ver, ya da barm ta eyle Ya bir ift kanat ver, ya bir ku eyle Tez ulaam, yr banda talan var * ** f/13 EVLERNN N KEMANIMIN TELLER Kemanmn telleri Gezdim gurbet elleri yle yadma dm Yrin tatl dilleri Aman yre di gelsin Canm yre di gelsin Sizin yr sizin olsun Bizim yre di gelsin Kekliin gz el Bama at bel Yiit ona demjem Sevdiini tez ala Aman yre git yalvar Canm yre git yalvar Sizin yr sizin olsun Bizim yre git yalvar Da basn gezerim Tabaa gl ezerim O yr elime gese Ban gzn ezerim

Aman yre di gelsin Canm yre di gelsin Sizin yr sizin olsun Bizim yre di gelsin 195 AK VE DUYGU TRKLER Tefenni Hars LEYLM YAR Ahmet YV unu Amaldr evimiz (leylim yr' Yeni dt (leylim sevimiz yar; Sevda byle (ieylim giderse yr> atlar lr (leylim birimiz y:} Kaleden iniyorum (leylim yr) Dn desen (leylim dnyorum yr) Akndan kibrit (leylim oldum yr) flesen (leylim yanyorum yr; Karanfilim, (leylim sarkarm yr Almaya (leylim korkarm y) Yr geliyor (teylim deseler yr Hasta olsam (leylim kalkarm yr O YANA HND Osman zdenkt O yana hindi (a balam) bu yana hindi z beyaz gsn (a canm) yr gelir imdi Ka ka kalar karadr A balam gzler eldr El vurma, diz krma Sinem yaradr. O yan pembe, bu yan pembe z beyaz gsn (a canm) gnlm var sende 196 Samah O yan mermer-, bu yan mermer z beyaz gsn A canm, bir hanm terler Ka ka kalar karadr A balam gzler eladr El vurma, diz krma Sinem yaradr * BR DOST BULAMADIM Nureddin Dadalolu Seyyah olup u lemi gezerim Bir dost bulamadm gn akam oldu Kendi efkrmla (yr yr) okur yazarm Bir dost bulamadm gn akam oldu Bilemem amelimden, yoksa zmden Ah ettike kanl ya gelir gzmden iki elim kalkmaz oldu dizimden Bir dost bulamadm gn

akam oldu KUL HMMET stadm, ummana daldm Gelenden geenden haberin aldm Mecnun olup allar geyip dolandm Bir dost bulamadm gn akam oldu (*) * ** () Bu g^izel nefes Pir Sultan adna da \ ardr. 197 AK VE DUYGU TRKLER TEVEKTE ZM KARA Sivas Zara Tevekte zm kara Salkm dzm kara Ben yre gidemiyom Elim bo, yzm kara Dama vurdum atmay . Seslen gelsin Fatma'y Fatmam nerden renmiaraftan kol atmay * * * BEN BiR ALTIN FENERM rf<f Ben bir altn fenerim Yana yana dnerim Erbaoma dmedim H5! ona yanarm Gidin bulutlar gidin Yrime selm edin Yrim irin uykuda Uykusun haram edin Hal Syler Halil Biner * ** Hm Pertek

SYAH PEREMLERN Siyah peremlerin, gonca yzlerin Garip blbl gibi zr eyler beni Hill ebrularn, ahu gzlerin T-i sevda ile yareler beni Sevda-y aknla hu zr oldum Kalmad tahamml, b-karar oldum Cc-maiin greli sevdakr oldum Korkarm ki bu dert pareler beni Elif kametine hayran olduum Gece gndz hayaline dndm Hep senin iindir boyun ediim Yoksa zaptedemez bu yerler beni * * * KALEM KADA KOYDUN 198 smail Ouz Hac t Bekir Yurtsever

Kalemi kada kodun Gzm yata kodun Sen gittin de gelmedin Beni atede kodun Gn geer, zaman alar Yay eker, keman alar Vatandan ayrlann Gzleri yaman alar

199 AK VE DUYGU TRKLER Koyunlar kuzulaynca Yareler szlaynca Ben seni nerde bulam Gnl arzulaynca Buradan atl geti Yareme bakt geti Tabib bana dokunma Yaremin vakti geti * ** BZM ELLER Sadettin Kutlu Van Bizim eller ne gzel eller Sylesin irin diller Oynasn ko yiitler Oh bizim eller, ne gzel elle'u dada maral gezer Zlfn darar gezer Da bizim, maral bizim Avc burda ne gezer Al geyer allanrsan ekerlenir ballanrsan Geyinmi kuanmsan Karmda sallanrsan * ** 200 Di GEL. D GEL Bekir Yurtsever Dn ben. don beri de yuzun greyim Yzn grenlere kurban olaym Gel glm gel. di gel gel Gei irin gel. ha gel gel Di gel, di gel adna kurban Di gel. di gel sanna kurban 3 gel, di gel gaday. bely vay Evlerinin n de paa makam kmaz katem ile yazdm vefam Gel glm gel. di gel gel Gel irin gei, ha gel gel Di gel, di gel adna kurban Di gel. di gel sanna kurban Di gel. di gel gaday, bely vay Bir emanetim var sana vereyim Giden yr elene, belki gelmeye Gel glm gel, di gel gel Gel irin gel, ha gel gel Di gel, di gel adna kurban D' gel, di gel sanna kurban Di gel. di gel gaday, bely vay * * d gel: 'haydi gel demektir. 201 AK VE DUYGU TRKLER Uak KREMTTE BUZ MUSUN ? Seluk Erim Kiremitte buz musun Gelin misin, kz msn Yrim size varacam Evde yalnz msn Yan Osman'm yan Deniz stnde biber Kayklar gelir gider Ne mektup var, ne haber

Yreim yanar gider Yan Osman'm yan * ** NAZLANI NAZ LANI Dostun bahesine girdim Tomurcuk gllerin derdim El gste selm verdim Alr nazlan nazlan. Bak u dilberin nazna Srmeler ekmi gzne Ellerin tutmu yzne Gider nazlan nazlan Safranbolu Soyunsam girsem koynuna Hi lm gelmez gzme Bayaz ellerin boynuma Dolar nazlam nazlan Benim sevdiim merdane Gzeller iinde bir dane Siyah zlfn ak gerdane Dker nazlan nazlan. * * YEL PEK BKENE Adnan Yeil ipek bkene (Sunam of) Yre dizlik dikene Mevlm da sabrlar versin (Sunam of) Gizli sevda ekene Elinde amdan 'akyor camdan Geiyor yoldan Zarif de hanm Gidiyom elinizden (Sunam of) Kurtjlam dilinizden Yeil ba rdek olsam (Sunam of) Su imem glnzden Elinde amdan Bakyor camdan Geiyor yoldan Zarif de hanm * * * :03 AK VE DUYGU TRKLER Kastamonu Erzincan BEYLER BAHES Sar Rece-p Beyler bahesinden atlayamadm Cephanem dkld toplayamadm Zalim dmanlar haklayamadm Var git olan var git, ben sana varmam AnnenrfSn. babandan intizar almam Tabancas elinde ihanesi belinde Gzel zmir yolunda Ben bir yosmaya vuruldum Beyler bahesinde kandiller yanar Kandilin avkna blbller konar Herkes sevdiine byle mi yanar Var git olan var git. ben sana varmam Annenden, babandan intizar almam Tabancas elinde ihanesi belinde Gzel zmir yolunda Ben bir yosmaya vuruldum ** KEMERM VAR M. Sanszen Kemerim var, kpem var Eil eil, pem yr Uzak yoldan gelmisen Souk sular dkem yr
EVLERNN N

204 T ota t Yiidim nanay ben yandm Gzelim sana ben yandm Erzincan st badr Cierim st dadr Yrim gitti gelmedi Ne ldr, ne sadr

Yiidim nanay Den yandm Gzelim sana ben yandm * * * SABAHIN SEHERNDE Mehmet Erenler Sabahn seherinde tyor kular Balinan yurulmu o srma salar Kudretten ekilmi karadr kalar ite bu gnlmn cnn geldi Seher vakti keklik kar kabana Sallandka pskl deer tabana Korkarm, sevdiim vara yabana ite bu gnlmn cnn geldi Yrim, yine ekerlendin, ballandn Alnan yeili geydin sallandn Krlsn kollarn, ne tez ullandn A gzlerin a, cnnn geldi * 205 AK VE DUYGU TRKLER MEELER GVERM Kzlcahamam Meeler gvermi, varsn gversin Syleyin huysuza durmasn gelsin Varmasn ktye, aslsn lsn Kt adam var mrn yok eder Ben bilemedim yaylamzn yolunu Sacn uzun, balasnlar kolumu Eer annen seni bana vermezse Yemin ettim keseceim yolunu Karaser Deresi bklr gider Zlfler gerdana dklr gider Bir yiit de sevdiini almazsa O yiidin mr sklp gider * * * MEEL DALAR MEEL Beypazar Meeli dalar meeli iinde hal deli Kl oldum aka da deli Olmal yr gzel olmal Bir gzel dengini bulmal Pnarn ayan emeli Eip de suyunu da imeli O yrdan nasl da gemeli Olmal yr gzel olmal Bir gzel dengini bulmal * * Af. Sanszen Aye Tekyay EMRM Mehmet Tepecik Emirim suya gider desti doldurur Testinin kulpuna blbller kondurur Emirimin yan bak beyler ldrr Emirim Emirim ben yine gelirim Akan aylar gibi alar da gelirim Emirimin evleri talk deil mi Salver kkl Emirim genlik deil mi Cebme koyduum harlk deil m? Emirim Emirim ben yine gelirim Akan aylar gibi alar da gelirim * * * KARAKOUN BOYNUZU Cemal Altnine Kara da koun boynuzu Siyah da san kunduzu Koyver de yosmann kz Dodu afak yldz Haydi de bir tanem ardan Biraz da alalm komudan Kara da ko meler gelir Dalar deler gelir Gurbete giden gelin Aklna neler gelir Haydi de bir tanem ardan Bir az da alalm komudan 207 AK VE DUYGU TRKLER

Bayburt Keskin GEYDlM ARIKLARIMI Recep Krc Gevdim arklarm Gel bala balarn Terkettim gidiyorum Bayburd'un dalarn Aam taninani nay nam Paam taninani nay nam Gzel taninani nay nam .. Yosmam tanina taninay nam Avluya koydum desti Gelen yan vurup geti Emmim olu muhannet Benim de vaktim geti Aam taninani nay nam , . . Paam taninani nay nam Gzel taninani nay nam Yosmam tanina taninay nam I . 1 * ** GELMEM DNYAYA SEN GB TAZE Hac Taan Gelmemi dnyaya sen gibi taze Bir elinde bde, bir elde meze Canlar m dayanr ettiin naza Billur piyaleli anam bura m geldin Asl bevzadeli vrim sen safa geldin 208 nlerim nlerim yanma gelmez Blblden renmi, dikene konmaz Yz bin t versem dm tutmaz Billur piyaleli anam bura m geldin Asl beyzadeli yrim sen safa geldin Gelmemi dnyaya sen gibi nazik Kollarda bilezik, parmakta yzk Varma ktye canna yazk Billur piyaleli anam bura m geldin Asl beyzadeli yrim sen safa geldin KARIKI DALAR BZMDR Gmhane Cemal Alemdar Karki dalar bizimdir Kara salkm zmdr Koy bysn annesi Belki ksmet bizimdir Kardan greyim Topludan gl vereyim Snanmam gzelsin Nasl gnl vereyim Girme baa iz olur ipek fistan toz olur Dilber mendilin dm Ben katdrsam sz olur 209 AK VE DUYGU TRKLER BANA CEVREYLEME Gmhacky Bana cevreyleyip geyp dokunma Naz ederken hatrma dokunma Gl yerine dikenleri taknma Sana has bahede gller var Aam da gel gel Paam da gel gel Glm de gel gel Neylersin de elin gln ararsn Sana has bahede gonca gller var Eilip de her emeden su ime Sana abhayat bunca gller var Aam da gel gel Paam da gel gel Glm de gel gel SABAH OLDU Kizilcahamatn Sabah oldu, sabah oldu Cgaram yanmaz oldu Cgaramn dumanndan Gzlerim grmez oldu Aramza dman girdi Yr bize gelmez oldu Ko salnsn nazl yrim Yr gel akam stne Gelen geen sz ediyor Ben fakirin stne Bekta Ytldtz Cemil Orhun

f/14 210 sabahn seher vaktnda <j gzel suya gider ikisi suyun doldurur Birisi de naz eder Yeter ey sevdiim yeter imdi horozlar ter Ko salnsn nazl yrim Yr gel akam stne Gelen geen sz ediyor Ben fakirin stne KARIDA KARA ERK Adyaman H. Hseyin Orhan Karda kara erik Dallarn eerik Biz Adyamanlyk lenecek severik Gzel kz. irin krz eker kz, kaymak kz Sallandm girdim baa Bam dedi yapraa Kz ben seni almazsam Girmem kara topraa Gzel kz. irin Kz eker kz, kaymak kz * * * 211 A.K VE DUYGU TRKLER KaziUi RAKI DOLU ES Ahmet Yamac Rak dolu iesi (fidan boylum) Ateime desi Yine karma geti (el gzlm) Cierimin kesi lyorum anneciim ben Sevdiime varacam ben ime raky zarar Kz zlfn tarar Sevdiini grnce Gz ya dker alar lyorum anneciim ben Sevdiime varacam ben rde-k suda yaylr Birer birer saylr Sevdiini grnce Yere der baylr lyorum anneciim be" Sevdiime varaca'm oer 212 OMUZUNDAN AAI Giresun Kk Hseyi' Omuzundan aa Kz salarn rlm Dnyann gzellii Hep sana m verilmi Ha buradan yukar Yol Grandan ayor Bu ne kadar gzellik Benim aklm ayor u yokuun banda Gzlerim kamayo Gvurun kzna da Gzellik yakyor Bir ay doar Grandan Grann gediinden Mevl beni ayrma Canmn sevdiinden At bandan beyaz Gelmi dalarn yaz Yrim ile geirdim Bahar ile bu yaz 213 AK VE DUYGU TRKLER U KARIK DADA Hatay Emel Aka u karki dada kar var, duman yok Benim sevdiceimde din var, iman yok Vardm baktm nazl yrime evde yok Ver benim sazm, efendim ben gider oidum Sremedim lvantay, konsola koydum u karki dada titirer dallar Benim gnlm arzu eker tomurcuk gller

Kader ksmet bylemi ne yapsn eller Ver benim sazm, efendim ben gider oldum Sremedim lvantay, konsola koydum KETEN GMLEK GEYER Edirne M. Sanszen Keten gmlek geyer, tenin pek nazik Ak kolun skm altn bilezik Eine dmemi, kza pek yazk Benim yrim has baheye girmesin Alan gller aldatr yrimi u karda sra sarayda yedi bin atl inden bir kz kyor ak samur krkl Parmanda hatem yzk cevahir tal Benim yrim has baheye girmesin Alan gller aldatr yrimi * * Erzincan 214 HAVUZ BAININ GLLER M. .Sarszen Havuz bann glleri ak ak ter blblleri O yrin dudu dilleri balam Kalarn gzlerin Seni sinemde gizlerim On bir aydr yol gzlerim Havuz banda testi Ne yaman bir rzgr esti O yr benden mit kesti Kalarn gzlerin Seni sinemde gizlerim On bir aydr yol gzlerim Havuz banda yatmazdm Yorganm yele amazdm Sensiz bir yere gitmezdim Kalarn gzlerin Seni sinemde gizlerim On bir aydr yol gzlerim 215 AK VE DUYGU TRKLER GZEL OTURMU Kandra Kzm, Tatekin gzel oturmu (of) gergefin iler Gergefin stne (a yrim) dklr yalar Herkes sevdiine (of) evre balar Kalmad sabru kararm, her gn alarm Alarm da ay efendim, bir bir sylerim gzel oturmu evresin iler evrenin stne dklr yalar Herkes sevdiine evre balar Kalmad sabru kararm, her gn alarm Alarm da ay efendim, bir bir sylerim LAMBA DA ESZ Gaziantep M. Sartszen Lamba da iesiz vanmaz m Cicim bana yr bulunmaz m Ben bu dertten lrsem Bana da acyan olmaz m Alamadm kalar karay Sremedim zevk ile safay Asmadan gel asmadan Cicim fistan geymi basmadan Gel buradan kaalm Bizi devriyeler basmadan
EVLERNN N

216 Alamadm kalar karay Sremedim zevk-ile safay * * * PENCERENN ALTINDA erke ,, <n. Sarsozcn Pencerede perde bende Yeni dtm derde ben de Bu sevda nasl sevda Duramyom evlerde Pencerenin altnda a beyim Zerdali dal msn Dkn dkn duruyon a beyim beyim Benden sevdal msn

Pencereden bakyon da Kitap alm okuyon da Peremine mis srm de Yel estike kokuyon da Pencerenin altnda a beyim Zerdali dal msn Dkn dkn duruyon a beyim beyim Benden sevdal msn 217 AK VE DUYGU TRKLER SULAR AKAR Sular akar gk rmaktan ilik damlar on parmaktan ldm yra yalvarmaktan Kurtar, canm al Allahm Attm kendimi ummana Eyi dt yol Allahm Eksik deil bamzdan Trl trl hl Allahm Kasaplar alr satr Ara yerden kalkar hatr Hak yrimi bura getir Ya beni ldr Allahm Almay nazik soyanar Altn tabaa koyarlar Nasl srrm duyarlar rif olur el Allahm NAME GELN Ankara Suda oynar balk Ne yaman da yank Arz edeyim gelin Nmem Benzin neden soluk Mucip Arcvnan 213 Ktahya Dirim Nmem dirim Satn alr yerim Bir gn olur Nme Ben sana neler derim Bahelerde ide Hep dallar yerde Benim de yrim nerde emelerde suda Dirim Nmem dirim Satn alr yerim Bir gn olur Nme Ben sana neler derim KAR MI YADI KTAHYA'NIN DAINA Ahmet Aknct Kar m yad Ktahya'nn dana Ate dt cierimin bana Gl donatm alvarnn ana Kaydrma sevdiim gn byle kalmaz Yanan cierimin atei snmez Melek misin, yeil donlar geyersin Cellt msn tatl cana kyarsn 'ocuk musun el szne uyarsn Ald iekler, gelmedi yazlar Elleri koynunda bir gelin alar UYGU TRKLER MERDVENLBAINDAYIM

Murat elebi Merdiven bandaym On ondrt yandaym Aslan yrim orada m, burada m Bir gzelin peindeyim Dalar bana bana derler bana akr el gzler de alar bana Merdivenden inerken Ak topua batt diken Bu ayrlk belimi de bken Dalar bana bana derler bana akr el gzler de alar bana

Merdjvenler ayak ayak Bal koydular tabak tabak Bana sensiz zehir olur bal kaymak Dalar bana bana derler bana akr el gzler de alar bana 22) GDE GDE YORULDUM Codr m Uamit etin Gide gide yoruldum aman Bir gzele vuruldum (efendim) Haydi benim ah boylum ah boylum, ebboy iek banda Benim sevdiim on , on drt yanda Gidene bak gidene Gl sarlm dikene (efendim) Haydi benim ah boylum ah boylum, ebboy iek banda Benim sevdiim on , on drt yanda Giden kayk durur mu iskeleye varr m (efendim) Haydi benim ah boylum ah boylum, ebboy iek banda Benim sevdiim on , on drt yanda ATIMI BALADIM Ersincan-Kelkit M. Sarsozen * Gelin Petek Ky Atm baladm aman Ben bir kotana yr yr Canm kurban olsun olan Kotan tutana yr yr 221 AK VE DUYGU TRKLER Giresun Atm baiadm aman Ecn bir masaya yr yr Canm kurban olsun olan Boyu ksaya yr yr Atm baladm aman Ben bir elee yr yr Canm kurban olsun olan Huri melee yr yr INARLAR DERES Kadir stnda narlar deresine a canm Ta kpr kurulacak A kz senin yznden a paam Vallahi kan olacak Dn oyna hanm kz dn oyna Aalarn baksn boyuna narlarn sd a canm Kimden aldn d Evvel byle deildin a paam imdi gnln byd Dn oyna hanm kz dn oyna Aalarn baksn boyuna IRA YAKTIM ra yaktm yanmad da Meyil verdim almad da Ben Allaha ok yalvardm Duam kabul olmad da Un ele, dn ele Gzele, yavruya fidana Kapda gm firekde Dumanm direk direk de El yrine kavutu da Dars bize felek de Un ele, dn ele Gzele, yavruya, fidana Elmann kabuklar da Gzelin topuklar da Hep mi gzel oldunuz da Mehlenin kopuklar da Un ele, dn ele Gzele, yavruya, fidana 223 AK VE DUYGU TRKLER PAZARDAN ALDIM HALI A ydtn Bozdoan-Dereky Pazardan hal aldm Sevdiim hurma dal Gurenler maallah eksin Kimin var byle yri

Amann da dumann Ben neler oldum meden sarho oldum Ekin ektim yollara Bitirmedim ellere Ben bir gizli yr sevdim Bildirmedim ellere Amann da dumann Ben neler oldum imeden sarho oldum * * YONCALAR HANIM Adcevaz Gidersen yolun olsun Yoncalar hanm yoncalar Uzanm kolun olsun Sarmaa beli inceler brahim, ilingir Siyasi Ateli 224 orum Potinimi dmelirem A koynunu yer eyle Souk vurur lirem Sallasn beli inceler Nerde konak olirsen Yoncalar hanm yoncalar Orda vorgann olam Sarmaa beli inceler U UZUN GECE Niyazi Bier el u uzun gecenin gecesi olsam Slada bir evin bacas olsam Ded'ler ki nazl yrin pek hasta Banda okuyan hocas olsam Ktipler oturmu yazya bakmaz Herkes sevdiini dilden brakmaz Hey Allahtan korkmaz, kuldan utanmaz Gnl defterinden sildin mi beni Evlerinin n aa nar Dillerim tutuur, yreim yanar Einden ayrlan byle mi yanar Anam anam hangi derdime yanam * * * 225 AK VE DUYGU TRKLER ankr SUYA GDER. SU TESTS ELNDE Ahmet Altuner Suya gider, su testisi elinde Allar geymi, etekleri belinde vay Vay anam Fadimem Suya gidemem Sensiz edemem Benim yrim imdi gurbet elinde Vermem seni ydellere, ellere vay Vay anam Fadimem Suya gidemem Sensiz edemem Suya gider, su testisini doldurur Eve gelir gl benzini soldurur vay Vay anam Fadimem Suya gidemem Sensiz edemem B'j dert beni iflah etmez ldrr Varam gidem anasna yalvaram vay Vay anam Fadimem Suya gidemem Sensiz edemem * * f/15 226 HAVUZ BASINA lhan Akgnl Bolu Havuzun bana varmasn eller Bu gn efkrlym, amasn gller Diz dize oturup dktm diller Ne dedim de kmr gzlm darldn Ah darldn da el oluna sarldn Olan olan olan

Havuzun bana ta ben olaydm Kara gz stne ka ben olaydm Yalnz gezene e ben olaydm Ne dedim de kmr gzlm darldn Ah darldn da el oluna sarldn Olan olan olan.... Havuzun banda yedik kiraz ';tti gelmez ahbaplarn biraz Bana myd u felein garaz Ne dedim de kmr gzlm darldn Ah darldn da el oluna sarldn Olan olan clar .. 227 AK VE DUYGU TRKLER BRN YAVRUM BRN Akseki Nimet Balkan Birini de yavrum birini ldm de srn srn Takver de zilin birini t benim garip blblm palazm Yine benim gnlm endedir sende Bestemeli yalk eldedir Hekisin yavrum hekisin heki Mevdanda blbl aksn aksn Takver de zillerin ikisin ikisin t benim garip blblm palazm Yine benim gnlm endedir sende Bestemeli yalk eldedir Merdini de yavrum merdini merdini Kim bilir kimin derdini derdini Takver de zilin drdn drdn t benim garip blblm palazm Yine benim gnlm endedir sende Bestemeli yalk eldedir 228 Diyarbakr MAKARAM SARI BALAR Selhattin Mazlunolu Makaram sar balar lo Kz syler, gelin alar Niye ben lm myem lo Asya'm karalar balar O perde, o perde Zlfn yzne perde Devriyeler sard da bizi Meeri kaderim byle Makarada ipliim lo Asya benim kekliim Hi aklmdan kmyor Tenhalarda gezdiim O perde, o perde Zlfn yzne perde Devriyeler sard da bizi Meeri kaderim byle Sar gl derende ir.saf senin nerende Kabahat sende deil Sana gnl verende O perde, o perde Zlfn yzne perde Devriyeler sard da bizi Meeri kaderim byle 229 AK VE DUYGU TRKLER ARI DAINDAN UTUM Ar\ smail Er soy Ar dandan utum ayr imene dtm Ne bell bam var Vefasz yre dtm Klann n pnar Hep kular ona konar Bu gn yri grmedim Yreim ona yanar Dada hayladm kurdu Atm terledi durdu Kardan gelen dilber Beni yrekten vurdu KPRNN ALTI DKEN Bayburt M. Sarszen Kprnn alt diken Zhrp vakdn beni gl iken Allah da seni yaksn Zhre'm gnlk gelin iken Mestettin hanm Zhre'm mestettin Elolunu sen kendine dost ettin Merdanedir hanm Zhre'm merdana Bal m vakdn a gerdane gerdane

230 Sva* Kprnn alt desti Zhre'm kemer belimi kesdi Gurbetteki sevdiim Zhre'm simdi aklmdan geti Mestettin hanm Zhre'm mestettin Elolunu sen kendine dost ettin Merdanedir hanm Zhre'm merdana Bal m /akdn a gerdane gerdane EVLYALAR MENZLDR Evliyalar menzilidir Yollarn Badat senin Coar boz bulank Akar sellerin Badat senin Ahu der ki ad mbarek C eder derya gibi Gzeller Firdevs banda Salnr Leyl gibi Per Badad' sorarsan Cennet'lmev gibi Arab eyler tekellm Dillerin Badat senin k Sleyman AK VE DUYGU TRKLER LLE MAVL Kimisi pnar banda Kimisi yolun dnda Al geyen on be yanda ille mavili mavili Kimisi dalarda gezer Kimisi incisin dizer Al geyen barm ezer ille mavili mavili Kimisi odun devirir Kimisi kahve piirir Al geyen aklm arr ille mavili mavili Krolu'm der ki, nolacak Takdir yerini bulacak Mavilim kald alacak ille mavili mavili * * * AYAINA GEYM NALN Avana geymi sedef nalini Aska dtm, kimse bilmez halimi Elimden almak isterler yrimi Yandm insaf eyle zalim elaman Yandm insaf eyle zalim elaman Kilis Yreciim demir deil, ta deil Gzlerimden akan kandr, ya deil Byle sevda bama gelmi deil Yandm insaf eyle zalim eleman Snmez akn atei hibir zaman * * * KARANFL DESTE GDER Sinasi olukolu Karanfil deste gider Kokusu dosta gider Benim kalbimde sensin Senin kalbinde kimler Nanay ellerin yari rk bellerin ba Gn olur devran dner Ben de sararm yri Kuru kastel akmyor Yr yzme bakmyor deste gl kokladm Yrim gibi kokmuyor Nanay ellerin yari rk bellerin ba Gn olur devran dner Ben de sararm yri * * # 233 AK VE DUYGU TRKLER HEZN HEZN Afyon Abdullah Uluelik

Hezin hezin gir kapdan endin gnlm avudan A yrim aman ellere demem Oynayn, sallann del'etti beni Aman aman kl etti beni Ah yatamadm mis kqkudan Aman Fadik, edal Fadik Gmten dkmeli Fadik A yrim aman ellere demem Oynayn, sallann del'etti beni Aman aman kl etti beni Hey su yolu, su yolu Edal ey, bo gider, gelir dolu Testi kulpun krlsn Edalm hey, yoruldu yrin kotu jer bostanm ger Su gelir bendi der Hem kszm hem yetim Her gelen beni der Deirmenin bendine Dner kendi kendine Deirmende kz var Er. gzeli kendime HEY SU YOLU Uak M. Sanszen 2V1 ANAMUR YOLLARI ... ' Yt ' Cavit Erden Silifke Anamur yollar yr yr Kaynak da akll a canm yle bir yr sevdim yr Uyar da akll a canm Srmelim amman Ben yandm amman Sevmiim amman Anamur stn yr yr Duman da brd a canm Herkes sevdiini yr Ald da yrd a canm Srmelim amman Ben yandm amman Sevmiim amman Anamur yollar yr yr Dardr da geilmez a canm Souktur sular yr Bir ta da iilmez a canm Srmelim amman Ben yandm amman Sevmiim amman SAZIMA Ak Veysd Ben gidersem sazm sen kal dnyada Gizli srlarm aikr etme Ll olsun dillerin syleme yda Garip blbl gibi h-u zr etme Gizi' dertlerimi sana anlattm altm, sesimi sesine kattm Bebe gibi kollarmda yaylattm Hayali hatr et, beni unutma Bahede dut iken bilmezdin saz . Rlbi konar myd dalna baz Hangi kutan aldn sen bu avaz Syle dorusunu, inkr etme Benim her derdime ortak sen oldun Alarsam aladn, glersem gldn Sazm bu sesleri turnadan m aldn Pene vurup sar teli szlatma Ay geer, yl geer uzarsa ara Geyin kara libas yaslan dvara Yanndan, gsnden alr yara Yr gelmezse yaralarn elletme Sen petek misali, Veysel de ar inleir beraber, yapardk bal Ben bir insan olu, sen bir dut CSM Ben babam, sen ustan unutma 238 UZUN NCE BR YOLDAYIM Veysel Uzun ince bir yoldaym Gidiyorum gndz gece Bilmiyorum ne haldeyim Gidiyorum gndz gece Dnyaya geldiim anda Yrdm ayn zamanda iki kapl bir handa Gidiyorum gndz gece Uykuda dahi yryom Kalmaya sebep aryom Gidenleri hep gryom

Gidiyorum gndz gece Krk dokuz yl bu yollarda Ovada, dada, llerde Dmm gurbet ellerde Gidiyorum gndz gece Dnlrse derince Irak grnr grnce Yol bir dakka miktarnca G'diyorum gndz gece aar Veysel ibu hale Gh alayan ghi gle Yetimek iin menzile Gidiyorum gndz gece AK VE DUYO: T. KKCJV. OOSLA :?N': HATiR'.&S>.'| k Veysel Ben giderim, adm kalr Dostlar beni hatrlasn Dn olur, bayram geiir Dostlar beni hatrlasn Can kafeste durmaz uar Dnya bir han, konan ger Ay dolanr, yllar geer Dostlar beni hatrlasn Can bedenden ayrlacak Ttmez baca, yanmaz ocak Selm olsun kucak kucak Dostlar beni hatrlasn Ne gelsemdi, ne giderdim Gnden gne artt derdim Garip kalr yerim, yurdum Dostlar beni hatrlasn Aar, solar trl iek Kimler glm, kim glecek Murat yalan, lm gerek Dostlar beni hatrlasn Gn ikindi, akam olur Gr ki, baa neler gelir Veysel gider, ad kalr Dostlar beni hatrlasn * * GZELLN ON PARA ETMEZ Ak Veysel Gzelliin on par'etmez Bu bendeki ak olmasa Eknecek yer bulaman Gnlmdeki kk olmasa Tbirin smaz kaleme Deldin dermandr yreme ismin yaylmaz leme klarda mek olmasa Kim okurdu, kim yazar Bu dm kim zerdi Koyun kurt ile gezerdi Fikir baka bak'olmasa Gzel yzn grlmezdi Bu a$k bende dirilmezdi Gle kymet verilmezdi Ak ve muk olmasa Senden aldm bu feryad Bu imi dnyann tad Anlmazd Veysel ad O sana k olmasa AK VE DUYGU TRKLER EN TRKS Ein dedelikleri bir kk ehir Ana ben cahilem. ekemem kahr Yediim avudur, itiim zehir Ya ben alamaym kimler alasn Bu garip gnlm kimler elesin Ein viran olmu baykular ter Diken otan yerde bir gl m biter Benim bu derdime derman m yeter Ya ben alamaym kimler alasn Bu garip gnlm kimler elesin Her sabah, her sabah okunur ezan Takatim gelmiyor, gurbeti gezem Okumu deilem bir nm yazam Ya ben alamaym kimler alasn Bu garip gnlm kimler elesin Bir su ver iem, altn tas ile Ben yrimi aldm ne heves ila Geti cahil mrm kara yas ile Ya ben alamaym kimler alasn Bu garip gnlm kimler elesin 24C MECNUN'UM LEYLMI GRDM* Mecnunum Leylm grdm Bir kerecik bakt geti Ne sordum, ne syledi Kalarn ykt geti Soramadm bir ift sz Ay myd, gn myd yz Sandm ki Zhre

yldz avk beni yakt geti Ateinden duramadm Ben bu srra eremedim Seher vakti gremedim Yidiz gibi akt geti Bilemem hangi bur yldz Bu dertler yaralar bizi Gamz okunu baz baz Yr sineme akt geti Veli'm eydr, ne hikmet i Uyumadm ki diyem d Zlfn kemend eylemi Boynumuza takt geti (*) Bu gzel seminin ozan k Veli, 19. yzyda yaa241 AK VE DUYGU TRKLER OLANIN ADI METN Edremit Olann ad Metin de ini tabakta zeytin Kimselerde gzm yok da Yre gitmek niyetim Olan... Su gelir lle lle Yr benzer beyaz gle O yr benim hayatimdir lrm de vermem ele Olan ... SEVSEM AZARLAR Cihanda var mdr acep byle yr Sevsem azarlar, sevmesem azarlar Alatr gzlerim kan 'ile boar Silsem azarlar, silmesem azarlar f/16 Her ne sylerse elmece syler Derdli derunumu delmece syler Bu sz bil diye bilmece syler Bilsem azarlar, bilmesem azarlar Aman dostlar, kim grm oyle dilber Bilmem bu ezay bana m eyler Yanma gel diye kendi emreyler Gitsem azarlar, gitmesem azarlar ADA SAHLLERNDE Ada sahillerinde bekliyorum Seni yrim serian istiyorum Her zamanki yerimde bekliyorum Beni ad et adiye'm ban in Nerede o mis kokulu leylklar Sararp solmak zere yapraklar Bana mesken olunca topraklar Beni ad et adiye'm ban ia 243 AK VE DUYGU TRKLER TAKS Erzurvm Yeil Yayla ky Taksi harlayp geer Cam parlayp geer u giden kimin yri Mendil sallayp geer Aknla yanaym ofr senin olaym Al beni yanma Sana mavin olaym Taksi geliyor taksi Haydarpaa'dan beri Ben o yri sevmitim Yedi yamdan beri Aknla yanaym Kulun klen olaym Al beni yanma Senin yrin olayrr ELMANIN EYSN Bolvadin Bir ok attm u dalarn ardna indi gitti vatanna yurduna De de bir gzelin ardna Mmine zgz Hseyin Boyar Azck aklm aldn da gittin Beni sevdalara saldn da gittin Bir elma yolladm yre soyulmu J da varm cmle leme duyulmu En sonunda olaca bu muymu Azck aklm aldn da gittin Beni sevdalara saldn da gittin Elmann eyisini yke tutarlar rn arn yabana atarlar Gelinmen kz bir mi tutarlar

Var git derebeyi kalma yolundan Sallandka kasatura frlar belinden BURSA'NIN UFAK TEFEK TALARI Bursa'nm ufak tefek talar Keman olmu o yrimin kalar Bir omuzdan bir omuza salar A benim esmer gzelim Yrimle kol kola gezelim * * * *45 AK VE DUYGU TRKLER \ J RASME TRKS Derleyen Afyon Osman A t ill Ev yaptrdm am dalndan, meeden Dolan gel sen arpalktan, keden Sen doldur da ben ieyim ieden Aman Allah lamba vurdum yanmyor Rasime kz lflarma kanmyor * Evlerine vara gele yoruldum Ne dedim de kfir kza darldm Ufacktn kz ben sana sarldm Aman Allah ra mira kestim yanmyor Rasime kz lflarma kanmyor Uzun olur kasabann sd Rasime kz karnndaki byd Kocan yoktur nerden aldn d Aman Allah ra mira kestim yanmyor Rasime hanm lflarma kanmyor * ** 246 nhut CENNET KK SANDIM Ali Bodur Verin mendilimi yre sunsunlar ekin kr atm, eyer vursunlar Benim sevdiimi bana versinler Tutarm orucu, ederim bayram J ekin kr atm binit tana Daha neler gelecek garip bama Felek zehir katt tatl ama Koyuverin ben gideyim iime T J Aykla kz avlumuzun tan Al mendile sil gznn yan Ver elini kmr gzlm gidelim u cihanda bulan buldu eini I * ** emeler yaptrdm altn oluklu Sularn akttm ii balkl Bir yr sevdim o da elde yavuklu Ayrl yavuklundan alaym seni emenin bana vurmu koyunu Mor meneve gibi emi boynunu Uyumuum uyandran olmam Cennet kk sandm yrin koynunu * ** AK VE DUYGU TRKLER BAHRYEL Gemilerde talim var Bahriyeli yrim var O da gitti sefere Ne talihsiz bam var Hani benim Recebim Recebim, sar lira vereceim Almazsan karakola gideceim lemi gelir yanar i dolu amar Benim yrim pek gzel Gren gzler kamar

Hani benim Recebim Recebim, sar lira vereceim Almazsan karakola gideceim Gemi gelir yan verir iskeleye an verir u stanbul kzlar Koca diye can verir Hani benim Recebim Recebim, sar lira vereceir Almazsan karakola gidecei' * * Edirne

HANIM AYE Yayla yolu dz gider. Hanm Ayem Bir knal kz gider u kz yolu arm, Hanm Ayem inallah bize gider Yaylaya gidesice. Hanm Ayem Glleri solasca Ne kadar gzelmi. Hanm Ayem Koynuma giresice Karanfil eker misin, Hanm Ayem Balinan eker misin Dnyada yaktn beni, Hanm Ayem Ahrette eker misin Karanfilim, ek beni, Hanm Ayem Al bahana dik beni Ben yalnz yatamam, Hanm Ayem A koynuna yat beni. ** AH TREN, KARA TREN M. Sami Ar Ah tren, kara tren Odur yri gtren Gitti yrim gelmedi Budur beni bitiren Kumralm, gzelim aman Yandm billah Seversen mektup yolla 249 AK VE DUYGU TRKLER Bolu. Ay doar ayan beyan Yoluna girdim yayan Gl yzlm, yeil gzlm Yanna geldim yayan Kumralm, gzelim aman Yandm billah Seversen mektup yolla * * * ADA YOLU KESTANE Emin Baran Ada yolu kestane Dklr dane dane Aman dklr dane dane Kzlar yola dizilmi Amann alalm birer dane Ada yolu dz gider Amann ada yollar dz gider Bir edal kz gider Amann bir edal kz gider 0 kz yolunu arm Amann inallah bize gider Ada yolu yamandr Aman ada yollar yamandr Bolu da dumandr Amann Bolu dalar dumandr Dostlar vurun sazlara Amann elenecek zamandr * * *

AL YEL GEYM Erzurum F(jruk Al yeil geymi allanr aman ermik yolunda sallanr Gorharam bu sz dallanr amanl Yandm, yanaan ay gz2 Benim olasan ay gz3 Al yeil geymi brnr Fistan yerde srnr Yel vurur yzn grnr Yandm, yanaan ay giz Benim olasan ay giz Bana rtm eamme4 Nazlan gider hamame Goynunda bir ift emame5 Yandm, yanaan ay giz Benim olasan ay giz * ** (1) Gorharam: Korkarm. (2) Yanaan: Yanasn. Giz: Kz. (3) Olasan: Olasn. (4) Emame: Barts. (5) Goynunda: Koynunda. emame: meme. AK VE DUYGU TRKLER AYA YOLLARI Aya yollarn atm da geldim Boyunu boyuma ltm de geldim Gzeller iinden setim de geldim Yandm Allah yandm, yandrma beni Dalgn uykulardan kaldrma beni Aya yollarnda kervann m var Beni ldrmeye fermann m var Alayp szlamaya dermann m var Yandm Allah yandm, yandrma beni Dalgn uykulardan kaldrma beni Ayva iek am yaz m gelecek Bana ettiklerin az m gelecek Gnl bu sevdadan vaz m geecek Yandm Allah yandm, yandrma beni Dalgn uykulardan kaldrma beni NACYEM TRKS ) De*s boyu giderim, Naciyem Koyun kuzu gderim kimizi grmler. Naciyem Nasl inkr edelim ilimonum. portakalm Sizde kalalm Senin iin smarladm Gelin bakalm Ekilice, mayhoa dolmay canm Kzlar geym kollarna burmay 0t benden, keser, benden, Naciyem Gitmiyor eser benden Keserse Mevlm kessin. Naciyem Seni benden kim keser ilimonum, portakalm Sizde kalalm Senin iin smarladm Geiin bakalm Ekilice, mayhoa dolmay aman Kzlar geymi kollarna burmay * ** BR OF EKSEM Bir of eksem karki dalar yklr Bu gn posta gn, canm sklr Ellerin mektubu gelmi okunur Benim yreime haner sokulur Sebebim aman... 253 AK VE DUYGU TRKLER Gaziantep Bir of eksem da ta sel alr Gurbete gidenin yrin el alr El almazsa yanar yanar kl olur Aman Allah al bamdan sevday Gen yamda zindan ettin dnyay Sebebim aman... M * *

ST TM DLM YANDI M. Harrszen St itim dilim yand Dkld kilim yand Ben kilimde deilim Bahemde glm yand Cendermeyim cenderme Beni yoldan dnderme Ben bir izinliyem Canma kasdeyleme Cenderme avuuyam Yol verin savuuyam Beni avu sanmayn Bln bakanyam * * * 254 GRGENMN GAZEL Derleyen M. Sarszen Grgenimin gazeli Nerde idin ezeli Nerede olsa severler Senin gibi gzeli Hele gel, beri gel beri Gel yanma sev beni Ben seni seviyorum da Son gz ayndan beri Pnara da vurdum kazmay Gelin balar yazmay Ben seni ok severim Son gz ayndan beri Su gelir ktnden iilmez kpnden ipek olsam sarlsam Kzlarn topuundan Aynam dt cebimden Kart gazellere u benim garip gnlm Pek dt gzellere Hele gel, beri gel beri Gel yanma sev beni Ben seni seviyorum da Son gz ayndan beri 255 AK VE DUYGU TRKLER Edirne SELLER ALDI hsan Kyc Seller ald deirmenimi, bendimi Yaktm kl eyledim kendi kendimi ok aradm bulamadm dengimi inan olmaz o gzelin szne Ne gzel olur islimye'nin sd Benim yrim naz iinde byd Yoktur kimsem bana versin d inan olmaz o gzelin szne * * * BAHADA YEL INAR Bahada yeil nar Boyu boyuma uyar Ben seni gizli sevdim Bilmedim eller duyar Aman glm nanay Top khklm Nanay nanay Aman glm nananay Bahalarda glbahri Var git ellerin yr Sen bana yr olmazsn Yzme glme bari * * 4e

EVLERNN N

DENZ KENARINDA Deniz kenarnda bir ev yapmam Kerpicim tkenmi naar kalmam Bir yr iin ok sefalar ekmiem El gzlm, nazl irvanm benim Havuzun banda esmesin yeller Bu gn efkrlym, amasn gller Derdime katland, sustu blbller El gzlm, nazl irvanm benim * ** SEHER VAKT SEN TARLAYA GDENDE SREYYA Seher vakti sen tarlaya gidende Ses yaylr drt bir yana Sreyya Yzndeki gonca gl derende Gelmez isen bizim ele Sreyya Emeim azat, dileim azat A Azer kz Bu irin lkenin Mihriban kz Kzlarnan medreseden gelende Mail oldum cemaline Sreyya Ne

dedim de kstn benim szme Gel ey canm, gel ey gzel Sreyya * **

257 AK VE DUYGU TRKLER Evlerinin n tahta taraba Satar alvarn, verir araba Beyaz kz da verilir m Arab'a Yaha iki gzm kr olsun vay Evlerine vardm, semaver kurmu itiim aylara ballar m katm Yrim gelir diye uzanm yatm ptm yanandan uyansn diye ALAMA GZLERM Gurbet elde bir hal geldi bama Alama gzlerim Mevlm kerimdir Derman ararken derde d oldum Alama gzlerim Mevlm kerimdir Hma kuu yere dt lmedi Dnya Sultan Sleyman'a kalmad Dedim. Yre gidem, nasip olmad Alama gzlerim Mevlm kerimdir Kda yazlm ufak yazlar Anadan ayrlm krpe kuzular Derdi olan yreinden szlar Alama gzlerim Mevlm kerimdir * * f/17 21 KEKLK Keklik gibi kanadm szmedim Murad alp doya doya gezmedim Bu kara yazy kendim yazmadm Alnma yazlm bu kara yaz Kader byle imi, alarm baz Gnl ey... sebep ey... Geceleri uyku girmez gzme Zalim yastk diken olur yzme Uyma dedim, uydun eller szne Alnma yazlm bu kara yaz Kader byle imi, alarm baz Gnl ey... sebep ey... NASIL METHEDEYM Nasl methedeyim sevdiim, seni stanbul, Bursa'y deer gzlerin Arasam bulunmaz ruhu revanim zmir'i, Konya'y deer gzlerin Kimsede grmedim endeki naz Tunus, Trablus, Msr, Hicaz' Yemen'i, Badad' deer gzlerin Hsnne yakr Yusuf nian Seni sevenlerin artar efgan Kars', Ahska'n, Erzurum, Van Belh'i, Buhara'y deer gzlerin * S s* AK VE DUYGU TRKLER KARA BAHTIM, KEM TALHM Kara bahtm, kem talihim Taa bassam iz olur Bam bir Erciye Da yavri yavri Ben felee neyledim Krd kanadm, heder eyledi Yr yr austosta suya girsem Balta kesmez buz olur Yz yanda bir yr sevsem On nde kz olur KAYALAR , Kayalar kayalar yksek kayalar Kayann ardnda keklik yayarlar Yr gksn stnde bergzar durur Gizli yadellerden nian sayarlar Hele de hele u yavrunun oynay Irakya meze yollay Top

zlfn sallay Derya kenarnda ceyln avlarm Ben gnlm altn tele balarm Gl yrimin g yklenmi gider Ard sra bakar bakar alarm 260 U ZLENN ORTASINDAN Zile u Zile'nin ortasndan yol gider Aman aman aman Hanmlara deste deste gl gider Yavruyem yavruyem yavruyern Kara peremli yavru yavru Kara kkll gelin, gelin, gelin Sar peremli kuzun, kuzun, kuzun TANBURAM REBAP OLDU Tanburam rebap oldu Cierim kebap oldu istedim vermediler Bir zalim sebep oldu Amen aman Can sana kurban Can sana hayran rdek suya dal da gel Yardan haber al da gel Eer yarim gelmezse Tut kolundan al da gei * ** AK VE DUYGU TRKLER AAIDAN GELR Aadan gelir eli develi Devesinin boynu altn lleli Kz gelin olal burnun haval Ben seni kz iken seven olanm Konma blbl konma aa dalna Seni de vururlar yrin yoluna Aadan gelir hozalr gelin Topla fistann, toz olur gelin Kaldrsam peeni, grsem yzn Eller rif olmu, sz olur gelin AAHTAN GELREM Aahtan gelirem, ykm erikdir Eriin dallar yere eiktir Bir emmim kz var, taze feriktir Aahtan gelirem, ykm zmdr zmn dallan dzm dzmdr Bir emmim kz var, iki gzndr BR K'J GELR TE TE Bir ku gelir te te Ben yanarm tte tte Asker oldum gidiyorum Toros dalarndan te Gel yanma Trkmen kz Sen allar gey, ben krmz kalm yayla dzne Sen gl topla, ben nergizi Sana da yandm Trkmen kz Yr, bahenizin glleri a ak ter blblleri Yakt beni kl eyledi Trkmen kznn dilleri LENGER ATTIM BAA ilenger attm baa Gitti dedi yapraa Yr ben seni almazsam Girmem kara topraa Aman aman aman neler var Ellerde gzeller var Gel gidelim baheye Toplanacak gller var ilengerim tetim yr Bakr kab setim yr Sen benden geti isen Ben de senden getim yr AK VE DUYGU TRKLER BAHELERDE GLLER EMEN Bahelerde gll emen Gll iek, gll eoen Gl dedim, glmedi yr Glmedi yr Beni yada salsana yr Yreimi alsana yr A ceyln sevgilim Mihriban sevgilim Srrm bilmedin, bilmedin yr irin irin szle beni zm dedin, gzle beni Gzledim, gelmedin yr Gelmedin yr GURBET LLERNDE Gurbet illerinde syler alarm Al stne kareleri balarm Nazl yrdan ayr dtm yanarm

Dalar aman, ller aman Kaderimden el aman Yr elinden el aman Sen gidersen seni kimden soram yr Siyah zlfn mah yzne rem yar Hasret kaldm, gl yzn grem yar 264 SARAYBURNU (Klhanbey Trks) stanbul Kmil Erdem Sarayburnunun imanm, ufak tefek talar Vak vak tyor, ak ak tyor mart kular Aman kalem olmu bir tanem o yrimin kalar il il liralar, mecidiye paralar 0 beyaz gerdana taksak olmaz m A canm dizsek olmaz m Sarayburnundan imanm, gelip geerken Srmal, bnrmal yelken aarken O yr doldurup civanm, ben ierken ieler bir yana, kzlar meydana Sazlar divana, doldur ielim bir tanem Doldur ielim. OLAN OLAN stanbul Samiye Gler Olan olan, kalk gidelim Sigaray, feneri yak gidelim Ne gzel olan, yanasn olan Olann elinde, lver belinde Olan km pencereye, fesi elinde Ne gzel olan, yanasn olan Olan olan, boynuma dolan Kolum sana yastk, salarm yorgan Ne gzel olan, yanasn olan 265 AK VE DUYGU TRKLER KARADIR KALARIN Giresun Ferih-a Kna Karadr kalarn, ferman yazdrr Bu ak beni diyar diyar gezdirir Lokman Hekim gelse yaram azdrr Yaram sarmaya yr kendi gelsin Ormanlardan aa aar geerim Nazl yri kaybettim, aiar gezerim Ormanlarn gmbrts bama kar Benim nazl yrim karma kar y "\ Karadr kalarn, benzer kmre Yrdan ayrlmas zarar mre Ellerimden balasalar zencire Krarm zenciri. kaarm yre Ormanlardan aa aar geerim Nazl yri kaybettim, alar gezerim Ormanlarn gmbrts bama kar Benim nazl yrim karma kar Uzaa gittim ki, gelirim diye Tabanca doldurdum vururum diye Hi aklrina gelmedi lrm diye lm ver Allahm, ayrlk verme Ormanlardan aa aar geerim Nazl yri kaybettim, alar gezerim Ormanlarn gmbrts bama kar Benim nazl yrim karma kar gzel oturmu, karaya bakmaz nsan sevdiini dilden brakmaz Hey Allahtan korkmaz, kuldan utanmaz Gnl defterinden sildin mi beni Ormanlardan... (kavutak) 266 TELGRAFIN TELLER stanbul Samiye Gler Telgrafn tellerine kular m konar Herkes sevdiine de yavrum byle mi yanar Gel yanma yanma da yan yan bama u genlikte neler geldi garip bama Telgrafn tellerini arnlamal Yr stne yr seveni

kurunlamal Gel yanma yanma da yan yan bama u genlikte neler geldi garip bama Telgrafn direkleri semaya bakar Senin o ahu bakn ok canlar yakar Gel yanma yanma da yan yan bama u genlikte neler geldi garip bama 267

AK VE DUYGU TRKLER ARIDA BAL VAR arda bal var Sende bir hal var Git yre yalvar Sana alma gnderir Ne ho alma gnderir Mayho alma gnderir O kz ki damda yatar O kz ki cilve satar O kzn gnl de sevmi Bana alma gnderir arda kini Kebab pimi Taze de yetimi Bana alma gnderir GDN YRE HABER VERN Gidin yre haber verin Uan kular, uan kular Gnl bam viran oldu tyor imdi baykular Ben o yrdan ayrlal Barm yank benim, kular Gidin yre haber verin Uan kular, uan kular Derdimi desem de yra Kim gelir bana imdada. Elimden aldlar yari Yaayamam bu dnyada ERZURUM DALARI Erzurum dalar kar ile boran Ald yreimi dert ile verem Sizde bulunmaz m bir kurun kalem Yazam arzuhalimi, yre gnderem Uy beni beni deyi Bellm beni Satarm bu can da Alrm seni kaym dalara da Kurt yesin beni

Drt yanm gurbet sard telilen Yasl yasl bayram yaptm el ilen Gz gz oldu yaralarm dil ilen Yaram sarmaya da derman bulamam * * * AK VE DUYGJ TRKLER ScHERDE NDM BEN BAA Seherde indim ben baa Gller sarlm yapraa Muradn almayanlar Nasl girecek topraa Aman aman aman aman lrm ben ayrlamam Blblleri har alatr klar yr alatr Ben felee neylemiem Beni her bahar alatr * * BRM RMYORLAR ibriim rmyorlar Sevmiim vermiyorlar Tanrnn zalmlar Mnasip grmyorlar Altn yzk Kol bilezik Eller nazik oy oy Ben yrimden ayrlmm Dayanamam ben Ben canmdan ayrlmm Sabredemem ben OBAN
DOA TRKLER

Konularn yaylalar, dalar, geyikler, kular, iek ler gibi doann deiik varlklarndan alan trklerdir. Bu tr, belli bir olaya bal olabilecei gibi, duygularn aklanmasna da neden olur, rnein, blbln t, sabah yeli ile turnalarla sevgiliye selm yollamak; yuva s bozulmu kuun, yaralanm ceylnn aclar ayn zamanda syleyenin de zlem, ac, ak, sevin gibi duygularnn anlatlmasna yardm eden motiflerdir. Bu tr trkler daha ok, ky ve airet halknn verileridir. Onlarn yaants ile yakndan ilgilidir. Doa insannn trkleri de doann kendi olacaktr elbette... Byk kentler dnda, Anadolu, batan baa kyyle, kentiyle doann iinde yaar, bu bakmdan hemen her trksnde doann izleri vardr. Bunlar birer ss, birer koku, birer ereve gibi kullanr. Syleyeceklerini bu iek demetinin iine kondurur.

Trk toplumu o denli doa ile kucak kucaa yaar ki, onu kendinden ayr grmez. Doay da kendine yapk bir canl sayar. Onunla senli benli konuur, dertleir. Sabah yelleri ile eser, blblle inler, ieklerle koklar. Bv. yaant onu dnen, duyan kii yapar. Btn yaants boyunca ermi kutsallm eritirir. Bu durumu gsteren yalnz trkleri deildir. Hibir eitim grmeyen Yrk kzlarnn dokuduklar hallara, kilim lere, evrelere baknz. Nasl bir renk cnb, nasl asil bir ruh yansmtr. ite, bu asil ruh onun trklerine yle bir ililik (lirizm) verir ki, deme sanat baaramaz. Btn halk sa notlarnda krk dkk, para prk gibi grnen daf/18

nklk iinde cvl cvl kaynayan bu ililik parltlar deil inidir? Byk sadelik iinde bir iki msrada, yle doa tasvirleri grlr ki, armamak elden gelmez. Aslnda halk iirinin her dalnda bu olgunluk, erikinlik grlr. Her trkde biraz doa, biraz insan vardr. Bu nedenledir ki, biz bu blmde doamn arlk \ dii trkleri bir araya getirdik. OBAN TRKS obann yata kllk etei Ar misafiri oban kpei Varman kzlar varman bitli obana Ard srek srek itli obana obann yiidi helva topa Ar misaTiri koyun kpei Varman kzlar varman bitli obana Ard srek srek itli obana oban dadan indiremedim Kutnuyu, kuma geydiremedim Ynn ynme dndremedim Varman kzlar varman bitli obana Ard srek srek itli obana Varman kzlar varman bitli obana Ard srek srek itli obana oban dadan inmez mi sandn Kutnuyu, kuma geymez mi sandn Emmisinin kzn almaz m sandn

OBAN DOCA TRKLER MOR KOYUN Aman mor koyun meler gelir Amann dalar deler gelir Aman hakikatli yr ise Yavrum geceyi bler gelir Nesine de yavrum nesine Sigara da koymu fesine Aman ben yandm cilvesine Aman mor koyun meelerde Amann gl ya ielerde Amann evliler evine de gider Yavrum biz kaldk kelerde Nesine de yavrum nesine Sigara da koymu fesine Aman ben yandm cilvesine Aman mor koyun kuzusuna Amann kan kaynar pazusuna Aman ne deyim de alaym Yavrum alnmn yazsna Nesine de yavrum nesine Sigara da koymu fesine Aman ben yandm cilvesine 276 Krehir Erzurum. KIZILIRMAK Neet E, ta& Kzlrmak can incitme sen bu gn Mbarek gnlerde sel bayram eder Kitabn kavlince dalar al geymi Karm iekler, l bayram eder Blbl ile saka hep uan kular Gece bu aylarda figana balar Eser yel, eilir dallar, aalar Mbarek gnlerde dal bayram eder 1 Yavru ahin bir keklii salaklar Bu gnlerde kabul olur dilekler Cennette huriler, gkte melekler Mahlukat sevini, kul bayram eder ERZURUM OBAN TRKS Feryad Hafz Hakkt

Kama benden gzel oban Gzlerine oldum hayran Bu can sana olsun kurban Bu halime ac oban Hasretinle bak ne oldum Derd-i ak sende buldum Ateinle birden soldum Bu halime ala oban * * * 277 , OBAN DOA TRKLER SARI BLBL Yozgat Blbln kanad sar Ben ekerim ahu zr Geceler gndzden yar Sar blbl Sa smbl Gle blbl Blbl blbl Blbl. Blbln kanad yeil Krmz gle dolar Serhoum dilim dolar Sar blbl Sa smbl Gle blbl Blbl blbl Blbl. Blbln kanad kare Yreime at yare Yok mu tabip, yarem sare Sar blbl Sa smbl Gle blbl Blbl blbl Blbl. Denizli anakkale KARABA KOYUN Talip Karaba koyunu gde gde getirdim Getirdim de kabacn dibine yatrdm Ablas da sad ben bakr gtrdm Ablas gzel, kendi kara-ba koyunum Aar isek karl da dalar aalm Geer isek tozlu da yollar geelim eker isek gzel de kahr ekelim irkinlerin kahr ekilmez, g olur * ** KARANFLN MORUNA Refia Karanfilin moruna (aman amman) lyorum yoluna ifte kurban adadm (aman amman) Sevdiimin yoluna Karanfilim st beyaz (aman amman) Ayr dtk biz bu yaz Hediyeni istemem (aman amman) Mektubunu ska yaz Karanfilsin tarnsn (aman amman) Neden byle hrnsn Ne kksn ne byk (aman amman) Tamam benim harcmsn OBAN DOGA TRKLER TURNAM UAMAMI Turnam uamam, yolda yorulmu Avc vurmu kanadndan, krlm 0 da bencileyin yrdan ayrlm tme garip garip, ben de garibim tme garip garip, gnl en deil Turnam kanat vurup dalar anca Cier kebap olup kzde piince Herkes sevdiinden ayr dnce tme garip garip, ben de garibim tme garip garip, gnl en deil iki turna grdm, ty yeilden Alamadm kepezini bandan Yaylrken ayr dm einden tme garip garip, ben de garibim tme garip garip, gnl en deil iki turna grdm, akl karal Avc vurmu sa brnden yaral O da bencileyin baht karal tme garip garip, ben de garibim tme garip garip, gnl en deil UZUN KAVAK Ktrklareli Vasfiye

Uzun kavak ne gidersin engine Yapraklarn benzemiyor rengine Anne beni verecek misin dengime Ah dola dola dola da yr dolanyor boynuma Akamdan gel sa yanma yanma Uzun kavak gcr gcr gcrdar Anne benim sa yanmda sancm var Ben lrsem benden nice nice genci var Ah dola dola dola da yr dolanyor boynuma Akamdan gel sa yanma yanma Uzun kavak daln maln kurusun Yapraklarn suda muda rsn Herkes sevdiini alsn yrsn Ah dola dola dola da yr dolanyor boynuma Akamdan gel sa yanma yanma NAZLI KAVAK Nazl kavak aman gcr gcr gclar Nazl da yavrunun yreinde sanc var Ben lrsem aman benden gayr genci var Al martinini, dalar dolaalm gezelim Hovardasna baskn verelim geelim 281 OBAN DOCA TRKLER Nazl kavak aman hep dallarn kurusun Dklsn yapraklarn sularda rsn Beni yrdan ayranlar srnsn Al martinini, dalar dolaalm gezelim Hovardasna baskn verelim geelim Nazl kavak aman eivermi daln Soldurmam yapran, daln Nazl yrim aman gel saln saln Al martinini, dalar dolaalm gezelim Hovardasna baskn verelim geelim OBANA VARMAN KIZLAR obanm oturmu mavizer yalar Mavzerin stne glleri balar Anas veririm der, kz alar Gidin kzlar gidin, varman obana oban sizi alr gider yabana obanm oturmu tan stne Doldurur doldurur verir dostuna Anas veririm der, bam stne Gidin kzlar gidin, varman obana oban sizi alr gider yabana obanm oturmu dan bana Kudret kalemini ekmi kana Yeni girmi on drt on be yana Gidin kzlar gidin, varman obana oban sizi alr gider yabana Mecitz BADAT ELLERNDEN 282 283 k Veli Erdem Badat ellerinden gelen turnalar Turnalar, ne haber yrdan, ne haber hey imdi benim yrim gzn srmeler Turnalar, ne haber yrdan, ne haber Uup uup karl dalar aarsn Klavuzun yok mu, niye aarsn Bir yazdan, bir gzden derdim eersin Turnalar, ne haber yrdan, ne haber Katar katar gk yznde dnersin Akama m kaldn neden eversin Doru syle, sen Mevly seversin Turnalar, ne haber yrdan, ne haber Yrimi ldrm, eli kan mola Ak gerdan stnde ifte ben mola Doru syle benim yrim sa mola Turnalar, ne haber yrdan, ne haber U STTE BR KU VAR Erzincan u stte bir ku var Kanadnda gm var Gitti yrim gelmedi Elbet bunda bir i var OBAN DOCA TRKLER Sdn gedikleri ekerdir yedikleri Hi aklmdan gitmiyor O yrin dedikleri DURNAM GELR KONA KALKA Durnam gelir kona kalka (yr amman aman amman) Kanadnda gm halka (durnalar yr

aman) Yrim gelir bu yaz hafta (yr amman aman amman) ite de geldim gidiyorum (durnalar yr aman) Slay terk ediyorum (durnalar yr aman) Durnamn kanad aktr (yr amman aman amman) Arasam menendi yoktur (durnalar yr ama.) rt anam, girmesin doktor (yr amman aman amman) te de geldim gidiyorum (durnalar yr aman) Slay terk ediyorum Erzurum Rumeli SAR! YILDIZ OBAN DOA TRKLER Faruk Kaleli Ah yine bu gn yaralandm indim etraf dolandm Dertli canmdan usand-m Sana derler kervan kran Beller bken, evler ykan Yldzlardan uruansn Benim gibi periansn Yrdan bana bir niansn Sana derler kervan kran Beller bken, evler ykan Yine dodu sar yldz Yine dodu mavi yldz Sana derler kervan kran Beller bken, evler ykan AH DALAR SERN DALAR AKAM YEL Akam yeli, atcam yeli Eser eser akam yeli Nazl yrdan al haberi Hi bozulmaz zlfn teli Akam yeli usandrr Da ta dolandrr Tutar ahm dilendirir Eser eser akam yeli Halil brahim Afmr Trabzon Hseyin Dilaver Ah dalar, serin dalar Kuzular meler alar Dost aklma gelende Yanar yreim szlar Yr vuruldum vuruldum Senin kara kana Ne yazlar yazlm Ha bu garip bama Koyun kuzu yaylr Yaylann imeninde Nedir bu ektiklerim u felein elinde Yr vuruldum . (kavutak) Kardan el elyeme Yr gnlm eleme ldrrsen sen ldr Ktye kul eyleme Yr vuruldum . (kavutak)

283 ALAMA CEYRAN BALASI

Kars Alarm yam gider Dursam yoldam gider Gemerem nazl yrim Bilsem de bam gider Alama ceyran balas Szlama ceyran balas Gider gzn karas Soyunum bak canma Hepsi de sevda yaras Alar alad meni apraz balad meni Demir zencir kr etmez Zlf balad meni Alama ........................ (kavu^aki . Aldftm alar kimin Derdim var dalar kimin Yz yerden yaralyam Gezerem salar kimin Alama ........................ (-savuak) t * OBAN DOCA TRKLER AL TAVANDAN BELLER Ordu Giresun Al tavandan belleri Belle bellemeleri Kz ablana syleme Gezdiimiz yerleri Di nargile nargile Kalk gidelim yargile Bizim ie boalm Doldur gel gle gle Bir ta attm sazlara Gitti vurdu kazlara Anne beni evlendir istediim kzlarla Di nargile (kavutak) Serendeler yaptrdm Alt direk stne Benim bu trklerim Yank yrek stne Di nargile (kavutak) 288 SARI GUGUK* Guguumun ty sar Ben ekerim ahu zar Neyleyim vefasz yr Dalarn enlii guguk Viranlar enlii guguk Guguk bir ufack kutur Viranda t hotur Dnya ark felek botur Dalarn enlii guguk Viranlar enlii guguk Guguumun ty /eil Gkte uar hl hl Guguk didra kavuur Dalarn enlii guguk Viranlar enlii guguk Guguk nevruzda gelirsin Dalar inletirsin Yaz olduunu bildirirsin Dalarn enlii guguk Viranlar enlii guguk (*) Sar guguk: Baka kularn yuvasna yumurtlayarak yavrularnn bakm iini onlara grdren bcekil bir ku. 289 OBAN DOGA TRKLER Divrik Adana AIL MOR MENEVE Nuri Ustiinses Al mor menevem bahar eriti Lle, smbl, nerkis, reyhan yetiti Benim ksmetime ak zambak dt Menevem, oy bir danem hey Haydi de haydi adr alm nirelerden gelirsin Benim seni sevdiimi bilirsin ok da srmez benim gibi olursun Menevem, oy bir danem hey Haydi de haydi Alm menevem, ne gzel olmu Llesi, smbl hep bize kalm Seni seven gzler uykuya dalm Menevem, oy bir danem hey Haydi de haydi HAAN DAI Abdl Yail

Haan Da atal matal Arasnda gller biter Bir yr sevdim bana yeter ki seven defolmaz m f/19 290 Mesudiye Haan Da, Haan Da Senden yce da olmaz m Seni yaylayan gzelin Al yana bal olmaz m u kar beyaz damlar Hani sana giren canlar Sevip sevip ayr lanlar Yanp yanp kl olmaz m Haan Dann ylan Akar dolan dolan Kckten bir yr sevsem Sarsam belini olmaz m K TURNAM GELM Rt Tuncalt iki turnam gelmi, yolda yorulmu ahin vurmu, kanatlar krlm Benden yre selm eylen turnalar Turnalar turnalar, telli sunalar Turnam nerden gelir, artan Mara'tan Kanadn slanm yamurdan yatan Turnam korkmaz msn alc kutan Turnalar turnalar elen turnalar Turnamn kanad bir kar telden ekerim ayrlk, ne gelir elden Garip blbl gibi ayrldm glden Turnalar turnalar, telli turnalar OBAN DOA TRKLER SEN AVLARLAR Derleyen Fatih Ykselmi Urfamn etraf dumanl dalar Cierim yanyor, gzlerim alar Senin zalim derdin cihan dalar Gezme ceyln bu dalarda seni avlarlar Urfa dalarnda gezer ceyln Yavrusunu kaybetmi, alyor yaman Yavrumun derdine bulmadm derman Gezme ceyln bu dalarda seni avlarlar * *# ZALM AVCI Derleyen Fatih Ykselmi Zalim avc vurdun beni Krdn kanadm, kolumu Yavrularmla bu dada evirdiler yolumu yolumu Aman aman aman Byle midir avclarn serkr Koltuundan yaralanm, alyor zr zr Bu dada bir ceyln gezer yavrum diye Aman aman aman * GUBALAK KEKUK Cezmi Kekhimin kafesi Gl kokuyor nefesi Eine kavuursa Uzun olur safas Gel gel gubalak Dn dn balak vay balak balak vay Keklik kumda yaylr Kanatlar saylr km kayalarn bana Arkadan arr Gel gel gubalak Dn dn balak vay balak balak vay Kekliim seker gelir Tyn dker gelir Hakikatli yr olsa Dalar sker gelir Gel gel gubalak Dn dn balak vay balak balak vay 293 OBAN DOCA TRKLER

Balkesir Zile K KEKLK BR KAYADA Mustafa Sar iki keklik bir kayada tyor tme de keklik derdim bana yetiyor Annesine kara da haber gidiyor Yazmas oyal, kunduras boyal Uzun da geceler yr boynuma sar benim iki keklik bir dereden su ier Dertli de keklik dertsizlere dert aar Buna yank sevda derler, tez geer Yazmas oyal, kunduras boyal Uzun da geceler yr boynuma sar benim iki keklik bir kayada yaslanr Teke de bak gm knda paslanr Bir gn olur deli gnl uslanr Yazmas oyal, kunduras boyal Uzun da geceler yr boynuma sar ben>m ARMUTTAN KAYACAIM Armuttan kayacam Sallan gel bakacam Yrime nazar demi Nazarlk takacam 294 Ah niin niin de niin Ah niin hanm, canm niin ldm yr, yr senin iin Armut dalda bir sra Yrim gitti Msr'a Koyun olsam yaylsam Yrimin ard sra Ah niin .......... (kavutak) Armut koydum sepede Yri grdm tepede yle bir yr sevdim ki an olsun memlekete KARPUZ KESTM SULANDI Gaziantep Azmi Krk Karpuz kestim suland (Aam Levki) Yine gnlm buland (Paam Levki) Mahmur gzlm bana (Aam Levki) Mavi dolak doland* (Paam Levki) Karda kavun yerler (Aam Levki) Biz de varsak ne derler (Paam Levki) Otursak biz de yesek (Aam Levki) u unu sevmi derler (Paam Levki) * ** () Dolak: Ba rts. OBAN DOA TRKLER KPEL HOROZ (Gldr) Srrt Sanszen Horozumu kardlar Damdan dama uurdular Suyuna da pilv piirdiler Piligh piligh pili pili gh gh Kpeli horozum yr, kar beyazm Bir sabah kalktm Avluya baktm Aradm taradm, bardm ardm Pili pili pili pili pili gh Kpeli horozum yr Kar beyazm. Kanad var kilim gibi ibii var elim gibi Acs var lm gibi Piligh piligh pil pili gh gh Kpeli horozum yr Kar beyazm Bir sabah kalktm Avluya baktm Aradm taradm, bardm ardm Pili pili pili pili pili piligh gh Kpeli horozum yr Kar beyazm.

* ** 296 HAVADA KAR SES VAR Elbistan Havada da kar sesi var Banda da mor fesi var An bakn u kona iinde de yr sesi var Lele oban Garip olan Mor puuyu boyamadm Ben obana doyamadm Hep kular da yuva yapm Sere kadar olamadm Lele oban Garip olan * ** YAYLA YOLLARI Silifke Ap ap gider yaylann yolu Sehile dayanmaz Imara'nn gl Gayet gzel olsa yidiin yri O da gelir bir bir iki naz ile /ayla yollarnda g kater kater Einden ayrlm bir palaz ter tme palaz tme seni tutarlar Tutarlar da dar kafese katarlar Bekir Bke Cavit Erdem 297 OBAN DOCA TRKLER Malatya Yaar yamur Idar saylar ili gm buzular dayla All gelin ko yiidin yayla Gelinden usanm, kz ister gnl Yayla yollarnda vardr evimiz Dt birbirimize sevimiz* Yr seninle byle miydi kavlimiz Kavil yerlerine gel kmr gzlm ** TELL TURNA Aik Haan Hseyin Dn m buradaydn, bugn m geldin tme garip garip, sinemi deldin Eimden ayrldm, ben burda kaldm Yabanclar vurmu telli turnam Ak sevdas geldi, kaynadm otum Yksekten uarken engine dtm Eimden ayrldm, ben burada atm Yabanclar vurmu telli turnam * ** (*) .Sevi: Ak. Yunus Emrenin kulland bu szck iin unutulmu diyenler olmutur. Ama, yaamakta olduunu bu trk aka gsteriyor. SARI EK Sordum sar iee Benzin niin sardr iek der: Hey dervi Allah korkusundandr Sordum sar iee Sizde lm var mdr iek der: Hey dervi lmsz yer var mdr Sordum sar iee Senin anan var mdr iek der: Hey dervi Anasz yer var mdr Sordum sar iee Sen cehennem bilir misin iek der: Hey dervi Cehennem zalim yerdir Sordum sar iee Sen cennet bilir misin iek der: Hey dervi Cennet mmin yeridir Sordum sar iee Sen Eyyubu bilir misin iek der: Hey dervi

Eyyub Krklar eridir OBAN__ DOCA TRKLER EMR DAI TRKS Emir Dalarna kara gidelim Ayvadan usandk, nara gidelim Burann gzeli gnl elemez Gzeli bol olan yere gidelim Emir Da derler yolun sanda Bir ift gzel grdm Emir Danda Ne vara gelin ukur banda Eski konyaklarm iede kald Krpe yavrularm kede kald Emir Da gide gele yol olmaz Altn yere dmeyinen pul olmaz Bir gececik sarmaynan dul olmaz Ben bilirim yaylanzn yolunu Sam uzun, balasnlar kolumu Eer annen seni bana vermezse Yemin ettim keseceim yolunu Fadimeyi doru taya bindirdim Emir Da kaza imi indirdim Eski konyaklarm iede kald Krpe kuzularm kede kald AL HOROZ (Gldr) Amann horoz deil katr idi Dadan odun getirirdi stne binsem gtrrd Civ cili civ civcili gh gh Al horozum gelmedi Amann horoz deil o bir aslan Su iirdim altn tastan Pek yamand can kardatan Civ cili civ civcili gh gh Al horozum gelmedi Amann ibii var elim gibi Bacaklar belim gibi Kanatlar kilim gibi Civ cili civ civcili gh gh Al horozum gelmedi Amann horozumun krmz fesi Kllklerden gelir sesi Mahallenin kepazesi Civ cili civ civcili gh gh Al horozum gelmedi 301 OBAN DOCA TRKLER Oaeiantep Amann tavuklarn kocasyd Civcivlerin babasvd Gelinlerin elencesi Civ cili civ civcili gh gh Al horozum gelmedi Amann horuzumu kardlar Damdan dama uurdular Suyuna pilav piirdiler Civ cili civ civcili gh gh Al horozum gelmedi * * * KAVAK Azmi Krk Kavak kavaktan uzundur Devekte biten zmdr Yr benim iki gzmdr Lle smbl glizre Can kurban o ivekre Kavak kavaa yaslanr Dibinde kumru beslenir Yrim dedike seslenir Lle smbl glizre Can kurban o ivekre * ** 302 Kara Silifke AVCI MARAL TRKS Derleyen Ferruh Arsunar Aman avc vurma beni Ben bu dan (ay balam) maralyam

Maralyam haralyam Avc vurmu yrekten yaralyam Bir ta attm aya dt aydan bir ift (ay balam) suna utu Benim gnlm sana dt Senin gnln, ay gzel, kime dt Bu dalarda maral gezer Trnaklarn (ay balam) dalar ezer Ben o yr neylemiem O yr benden (ay balam, kenar gezer) * ** EKLER NDE Sadk Taucu iekler iinde meneve bat t Gzeli gsteren gz ile katr Gurbete gidiyom, mektup ulatr Mektup ile konualm bir zaman u dnyada nesneden korkarm Biri gurbet, bir ayriK, bir lm Hi birisinden hasta gnl en deil Biri gurbet, bir ayrlk, bir lm 303 OBAN DOCA TRKLER KEREM der ki da stne da olmaz Ah ekenin yreinde ya olmaz Elin kz gelip sana yr olmaz Varp kapsna kul olmaynca * * * BLBLN GS t r/a Blbln gs al al olur Gerdanda ifte hal olur, Blbl on bir ay lal olur2 Gl alm, glfama gel3 Bu meclis-i irfana gel4 Blbl bir kcek kutur Seher t ne hotur Blbl on bir ay sarhotur Gl alm, glfama gel Bu meclis-i irfana gel Blbl daldan dala seker Gz yalarn gle dker Blbl on bir ay ah eder Gl alm, glfama gel Bu meclis-i irfana gel * ** (1) Bu ayr trkden birer drtlk bir araya getirilerek oluturulmutur. (1) Hal: Ben (vcuttaki), benek. (2) Lal olmak: susmak, dilsiz. (3) Glfam: Gl renkli. (4) Meclis-i irfan: Olgunlar toplants. ISSIZ vyVALAR* Konya Issz yuvalarda byttm seni ayr imenlerde yrttm seni Srler iinde bey ettim seni Kanad bitmedik yavrum gelir mi Ayaa uymadk yavrum gelir mi Yuvamzn st de asma Anam babam gidiyor diye ksme Yavrum sen Allahtan midin kesme Kanad bitmedik yavrum gelir mi Ayaa uymadk yavrum gelir mi Yuvamzn st katran1 kma yksee ben de oturan Yavrularm krpe, nere gtrem Kanad bitmedik yavru. gelir mi Ayaa uymadk yavrum gelir mi * * * (*) Yavrusu yumurtadan ge kan ana leylein g zaman gtremedii yavrusu iin syledii at. Kendi gitmese olmaz,

yavruyu gtremez. Yaygn bir trkdr. (1) Katran: Katran veya sert kurumu amur. Derleyen S. Kiikbezircl 305 OBAN DOGA TRKLER Z&10 Akehir SABAH GNE k Halil Syler Sabah gnei domu Boyal konaklara Yr bizi davet etmi Elmal yanaklara Ellere, yr ellere Blbl konar gllere Nice ki bu canm sa Vermem seni ellere Sabah oldu yor Blbller ijyor tme blblm tme Yreim tutuuyor Ellere, yr ellere Blbl konar gllere Nice ki bu canm sa Vermem seni ellere DURNALAR Faki Mehmet yle de gel aman Byle de gel aman .veyk gzlm (gel aman) t Aftn dilim (gel amanj ' "* Srma salm (gel aman) f/20 BAK KARA GZL CEYLANA Bak kara gzl ceylana Belenmi al kzl kana Yavrularndan ayrlm Nasl alar yana yana u dalara avcu dald O gzel ceylan ald Ben yanarm ceylanma Yavrular ksz kald * * * ALAMA GARP BLBL Orta Anadolu ik Trabi Mihrican m dedi, gln m soldu Gel alama, garip, glbicl alama Felek batan baa kimi gldrd. Gel alama, garip b'bl alama ak benim eyda blblm ak Bu dnya kimseye kalr m bki? Sana da m dedi felein oku Gel alama, garip blbl alama

Sivas 309 OBAN DOA TRKLER EKLER k VeyseZ idem der ki, ben elaym Yiit bana belym Hepisinden ben lym Benden l iek var m Al baharl mavi dalar Yrim gurbet ilde alar Nevruz* der ki, ben nazlym Sarp kayalarda gizliyim Mavi donlu, gk gzlym Benden l iek var m Al baharl mavi dalar Yrim gurbet itde.alar Lle der ki, behey Tanr Benim boynum neden eri Yrdan ayr dtm gayr Benden l iek var m Al baharl mavi balar Yrim gurbet ilde alar Smbl der ki, boyum uzun Yapraklarm dzm dzm Beni ak gerdana dizin Benden l iek var m

Al baharl mavi dalar Yrim gurbet ilde alar (*) Nevruz: Aslanazma benzeyen bir kr iei

Binboa 310 Gl der ki, yanm diken oktur bana gnl eken Saylamaz ekip diken Benden l iek var m Al baharl mavi dalar Yrim gurbet ilde alar Fesleen der, beni ekerler Alp saksya dikerler Beylere peke ekerler Benden l iek var m Al baharl mavi dalar Yrim gurbet ilde alar * * * KIYMET BLME Afar Hovrst Gkte uan hma kuu Ne bilir daln kymatn Kargay kondurman dala Ne bilir gln kymatn ift srp ekin ekmeyen Meydana sofra dkmeyen Arnn kahrn ekmeyen Ne bilir baln kymatn > : Meclisten sz atanlar Geree yalan katanlar Sonra beylie yetenler Ne bilir ilin kymatn * ** 311 OBAN DOCA TRKLER SELV AACI Ozanlarn bandan geen servenlerinden alnarak halk arasnda sylenen trklerden biri de k Kerem'in aadaki trksdr. Aylarca, yllarca sren aramadan sonra Ke rem sevgilisi Asl y bulamaz. Hasta der yataa. Pencereden grnen selvi aacna dert yanar. Maral' yani otvgilisini sorar Selvi'nin, kendini onun yerine kor. Dur Selvi, dur, sana haber soraym Selvi aac, senin Maral'n han Dinle gel, dinle, ver benim cevabm Selvi aac, senin Maral'n han Hayal mayal olmu karki dalar Hastann halinden ne bilir salar Dek melil, yastjk dahi kan alar Selvi aac, senin Maraln han Doru sylemezsen kaddin eilsin* Dilerim Mevl'dan belin bklsn rsn yapran, daln kurusun Selvi aac, senin Maraln han Dertli Kerem syler, yanp tterim Yavrumun peinde bir gn yiterim Viran bada blbl olup terim Selvi aac, senin Maraln han * ** (,j Kad: Boy.

t K i BLBL fki btbt hi bir dala konar m Blbln konduu dallar solar m Herkes sevdiine byle yanar m iit blbl, ben o yrdan ayrldm 9 El oldum ben, yana yana kl oldum Nice oldu, dalar ba dumansz Bana merhamet et, dinsiz imansz Yrm buralardan gider selmsz iit blbl, ben o yrdan ayrlcUm El oldum ben, yana yana kl oldum Atm baladm nar aacna Beni gtrdler daraacna Varn sylen nazl yrn bacna iit blbl, ben o yrdan ayrldm E! oldum ben, yana yana kl oldum Bir fesleen aldm anaa Yel estike dokunuyor yanaa Pembe anm ksm gitmi konaa iit blbl, ben o yrdan ayrldm El oldum ben, yana yana kl oldum * *

313 OBAN DOCA TRKLER BAKLA Adana Aziz ensts Evlerinin n bakla Gvercinler dner takla Al beni yannda sakla* Amman amman (aman) dayanamam Seher vakti uyanamam El kzsn gvenemem Evlerinin n handr Yanar yreim klhandr ^Grmeyeli ok zamandr Amman amman (aman) dayanamam Seher vakti uyanamam El kzsn gvenemem * MU OVASI (k Kerem'den) Mu Driye Keskin Ald lleler, gller Gzel gider Mu Ovas Gzeller kol kJa vermi Akp gider Mu ovas (*) Bu trknn bu msra 17. yzyldan kalmadr. Karg JJtrmak in Eski Trkler blmnde Raba trksnn Bcndan bir nceki parasna baknz. Uzun tren trkler iin gzel rnek. . Yaz gelince ayr imen Gz gelince ker duman Aklar eder figen Yanar gider Mu Ovas Karasu akar boyunca Murat suyu gider ince Dolar gider boyunca en olas Mu Ovas * * *

KARGALAR* Erzurum Gidin deyir o kargaya Konmasn bizim tarlaya Ben dnerim, gnl dnmez Elin a, yalvar Mevlya Ekin ekilen tarlalar Konmayn, uun kargalar Gnlne, yandm kulara Derdim andm turnaya Gidin deyin o kargaya Konmasn bizim bacaya Bende sende gnl durmaz Nikh kydrdm hocaya * * * () Karga uurlu kulardan saylr. 315 Sreurum OBAN DOA TRKLER 2 * ALIKU$UM efik Torungi.' ay banda bir ku var Kanadnda gm var Bu ku da bural deil Elbet bunda bir i var Aman da amann alkuum Sen nerden kaldn minnoum1 ok imiim sarhoum Cay bann talan tyor kular Ne yaman gzel olur Erzurumun dadalar2 Aman da amann alkuum Sen nerde kaldn minnoum ok imiim sarhoum DADALOLU'nun AT TRKS * Yalanc dnyaya geldim geleli Bir at severim, bir de gzeli Deip on bee de kendim bileli Bir at severim, bir de gzeli (1) Minno: Sevilenlere, kklere sevimli bir sesleni sz, (2) Dada: Babayiit kimse. At kou tutmasn kt zaman Yeleyi kaval gibi ykt zaman At drt, kz on drde yettii zaman Severim kr at, bir de gzeli Atn hyk sar, kalkan dls Kalem kulakls, eki bals Gzelin dal boyiu, samur sals Severim kr at. bir de gzeli * * * GL Afi; Sleynn Biz canlari gle vermiiz Klhanlar kle vermiiz Dnya maln sele vermiiz Dnya size, gller bize Dnya size. Haydar bize1 Biz gllere pervaneyiz Can ehline peymaneyiz Blbllere bigneyiz2 Dnya size, gller bize Dnya size. Haydar bize * ** (1) Alav trksdr. Haydar: Qz. Ali. (2) Bigne: Yabanc. 317 OBAN DOGA TRKLER Zara DALAR Mahir Trkistan Dalar siz ne a'alarsz Kardan kemer balarsz1 Gl sizde,

blbl sizde Siz ne derde alarsz Bu dalar eze dalar2 Yr gele geze dalar Yr buradan geerken Ne dedi size dalar Bu dalar eze dalar Yr gele geze dalar Sular arap olmu iei meze dalar K GEYK iki geyik bir derede su ier Dertli gider, dertlilere dert aar Bu ne yangn sevda imi tez geer Ala blbl dalar senin, yar benim Geyik ile uraamam, can benim (1) Dalarn kemer balamas bir benzetmedir. Karlarn kuak gibi dalar sarmas. (2) Eze: Hala, teyze. Dalar ok sevdii iin byle sylyor. iki geyik birbirini yalyor Yaylyor da yreimi dalyor Geyik beni bir kl ile balyor Ala blbl, dalar senin, yr benim Geyik ile uraamam, can benim Biz de gittik bir geyiin avna Ald geyik bizi kendi tavna Tvbeler tvbesi geyik avna Ala blbl dalar senin, yr ben.m Geyik ile uraamam, can benim * * * BZM YAYLA (Dadalolundan) Bizim yaylamz otlu olur St kayma tatl olur Kz gelinden kymatl olur Kzlar gelir yaylamza Bizim yaylamz meeli Dibinde gller deli Eli top top meneveli Kzlar varr yaylamza Bizim yaylamz kayal Pnarlar st mayal Tepesinde kar dayal Kzlar gelir yaylamza * * 319 OBAN DOGA TRKLER BLBL Seherde alayan blbl Sen alama ben alaym Cierim dalayan blbl Sen alama ben alaym Blbln tyleri yeil Krmz gle dolar Alama bana yakr Sen alama ben alaym Blbln tyleri sar Ben alarm zar zar Sen de mi yitirdin yr Sen alama ben alaym Emrah der, bahtm kara Ak elinden cier pare Blbl gle, ben de yre Sen alama ben alaym * ** (1) Bu ozan Emrah, 17. yzyln nl saz airi Ercili Emrah'tr. Bandan bir ak serveni gemitir. Bu trk onunla ilgilidir. Hikyesinin ad Emrah ile Selvihandr. BVLERNN N 320 TME BLBL Blbl niin by!e feryat edersen tme blbl tme, barm deldin Varp yad ellere, diller dkersin tme blbl tme, barm deldin Yenilendi yreimin yaras Ahla doldu yerin gn aras Kara yerde yatar canlar paresi* tme blbl tme, barm deldin Hey blbl feryadn t ara kt Nice yanmlarn barn yakt

Senin de yavrunu ahan m kapt tme blbl tme, barm deldin te te stmzden geersin Eski yeni yaralar aarsn Senin kanatlarn vardr uarsn tme blbl tme, barm deldin * ** (*) Ozann sevgilisinin ld,kara yerde, yani mezarda yat makta oldua anlalyor. <*21 OBAN DOCA TRKLER . AK KOYUN Bu trk at olarak ok yaygndr. Yurdun her yerinde tekkelerde, din trenlerinde, mevlitlerde ok eskiden beri sylenirdi. Evlt acsn dile getiren bu trk on yedinci yzyl klarndan nl ozan Gevher'nindir. Sonradan ozann ad braklarak ortak halk edebiyatna maledilmitir. Kuzusunu kurt kapan koyunun hikyesidir. Gel koyun bana pskl takaym Kuzunun uruna dalar yakaym Kuzunun yerine kuzu yakaym1 Gel koyun meleme, vazgel kuzundan2 Meleyi meleyi ktm yurtlara3 Yzm gzm srdm otlara Ana m dayanr byle dertlere Gel koyun meleme, vazgel kuzundan Atlar eerlenmi binein ister4 Kular havalanm tnein ister Ak koyun da gelmi kuzusun ister Gel koyun meleme, vazgel kuzundan (1)YakmakAltrmak, sevdirmek (2) Vazgelmek: Vazgemek. (3) Yurt: Gebelerin adr kurduklar yerler. (4) Binein istsmek: Binecek kimse stemek.

322 Srnn ardnda bir koyun meler Koyunun feryad barm deler Ak koyun gelmi kuzusun ister Gel koyun meleme, vazgel kuzundan Hey koyun ben seni Mevlna ya saldm5 Srnn ardnda bir koyun kaldn Ylda bir kuzunu yadlara verdin Gel koyun meleme, vazgel kuzundan Srnn ardnda meler gezersin Meledike cierciim ezersin Gel koyun meleme, vazgel kuzundan Bir glgecikte kuzulamadn m Gsnn altnda gizlemedin mi Kurtlar grr diye gizlemedin mi Gel koyun meleme, vazgel kuzundan Gevheri dertli sinesini dalar Durmaz gzlerinden kanl ya alar Kuzusun yitirmi analar alar Gel koyun meleme, vazgel kuzundan Kuzunun nerde olduun sezersin

* (5) Mevlya salmak, Allaha havale etmek. Tanrya brakmak, j

OBAN DOGA TRKLER ERCYES DAI TRKS Ykseinde naml naml karn grnr Engininde gzellerin salnr Kimya dedikleri sende bulunur Kokar burcu burcu gln Erciyes Eksilmez banda dumann, kn Var mdr dnyada senin bir ein Sorsam sual etsem, on bin var yan Dnyann binasn bilin Erciyes1 Keramet var topranda tanda Tor snlarn da ahin peinde Kalamklda Kadnck banda2 Krk krk eser yelin Erciyes Karacaolan der ki enlik bulunmaz Arap at yorulur, gnl yorulmaz Gz gelince hi semtine varlmaz Yamandr Tekir'in Belin Erciyes3 * ** (1) Bu msran anlam yle: Sen o denli yalsn ki, dnyakurulduu zaman bilirsin. (2)Kalamkl: O evrede bir ky. Kadmck: Bir mevki. (3) Tekir Beli: Erciyeste bir yer ad. 324 GEYK TRKS Yolculuk srasnda k Kerem, bir dada vurulmu, yaral bir geyik grd. O srada avclar da yanna geldiler. Keremin geyie ii yand. Onu kurtarmak iin ald saz eline, syledi. Geyiin yannda yavrusu olduu iin onu brakp kaamyormu. Geyie: Kova kova indirdiler yazya Tut dediler al knal tazya Can baa dnce bakma kuzuya Ka kuzulu geyik ka, avc geldi urda bir geyik alar, iniler Geyiin derdi yaram yeniler Avcya: Ne pek dtn u geyiin izine Kurun demi, al kan saar dizine Mor sinekle1knnmu ala gzne Ka kuzulu geyik ka, avc geldi urda bir geyik alar, iniler Geyiin aerdi yaram yeniler Kanl olur avclarn tazs Kara imi yavrularn yazs Meme mi isten, hey anann kuzusu Ka kuzulu geyik ka, avc geldi urda bir geyik alar, iniler Geyiin derdi yaram yeniler * * * 325 CBAN DOGA TRKLER LEYLEK TRKS Bizim alaymz leylek alay Havada uarz dolay dolay ekeriz Allahtan gelen bely Uuramadm yavrum kalnd Ben gideyim, sen arkamdan gelindi Yuvamn drt yan asmadr asma Anam gitti diye darlp ksme Ben gidersem yavrum sesini kesme Kanadn dzemediim kalnd Ben gideyim, sen arkamdan gelindi Karadr kanadmz, barmz aktr Nereye varrsak yzmz paktr Analk kaygs bunda haktr Uuruamadm, krpe yavrum kalnd/ Anan gidiyor, sen arkamdan gelindi Bizim gzmze bakmak istemez Srmesi kendinden, ekmek istemez Iraklara gidene haber ilemez Seni de Tanr onara, yavrum kalnd Ben gideyim, sen arkamdan gelindi *

** o< O. GARP BLBL Blbl ne gezersin ukurova'da Ein gelir bulmaz seni yuvada Kendim gurbet ilde gnlm slada tme garip blbl, gnl en deil Couyor da deli gnl couyor Cierciim kebap o(du piiyor Sevdiceim yce dalar ayor tme garip blbl, gnl en deil Blbln yata baheler, balar Garibin yata kahveler, hanlar Gurbet ilde lsem bana kim alar tme garip blbl, gnl en deil Blbl ne yatarsn, bahar eriti Krmz gl goncasna kavutu Slada sevdiim aklma dt tme garip blbl, gnl en deil Blbl ne yatarsn bahar, yaz geldi Bizim gle rdek geldi, kaz geldi Slada sevdiim benden vazgeldi tme garip blbl, gnl en deil Blbl ne yatarsn, baharn vakti Ykld gnlmn saray, taht Byledir lemde kn baht tme garip blbl, gnl en deil 327 OBAN DOGA TRKLER Blbl hi durmayp etgan edersin Bir an ram etmez, her an tersin Aklarn barn bryan edersin tme garip blbl, gnl en deil * * TURNAM YRE SELM SYLE Turnam gidersen Mardin'e Turnam, yre selm syle Karl dalarn ardna Turnam, yre selm syle Turnam gidersen Akda'a Karl dalar aa aa Hem kavma, hem kardaa Turnam, yre selm syle Turnam gidersen Gndee Yere dene dene Al, sana verem niane Turnam, yre selm syle Turnam gelirken ilinden Yce dalarn belinden Dertli Kerem'in halinden Turnam, yre selm syle * 328 TURNAM GELR Turnam geiir izin izin Kanad boynundan uzun Turnam gelir yazn gzn Bizim gllere inin, turnalar Turnamn kanad eri Byle midir yrin ahdi Geldi serilmenin vakti Bizim llere inin, turnalar Turnam gelir yata kalka ibiinde altn halka Gel bizim llerde alka Bizim illere inin, turnalar * * * SULTAN DAI TRKS Sana derler Sultan Da Ne dumandr ban senin Eksik olmaz karn buzun Hi bitmez mi kn senin Ulu kular sana konar Bulutlar birbirin kovar Sabah gnei sana doar Ne yksektir ban senin *

* * OBAN DOCA TRKLER TURNALAR iki turnam gelir akl karal Birini ahin vurmu, biri yaral O vruya sorun asl nereli Katar katar olmu gelir, turnala Erim erim ne ho gelir, turnala. nme turnam inme sen bu pnara Avcu tuzak kurmu, var yojur ara Hepimizin ii Mevlm onara Katar katar olmu gelir, turnalar Erim erim ne ho gelir, turnalar nme turnam inme, yolda k olur Bastn yerler de donar ta olur Byle kalmaz elbet sonu ho olur Katar katar olmu gelir, turnalar Erim erim ne ho gelir, turnalar nme turnam inme, haber soraym Kanadn altna nme saraym Nazl sevdiimden haber alaym Katar katar olmu gelir, turnalar Erim erim ne ho gelir, turnalar 330 YILDIZ DAI Ykseinde yavru ahin beslenir Yldz da, niin kalkmaz dumann Alanda dudu, kumru beslenir Yldz da, niin kalkmaz dumann Ykseinde byk naml karn var* Alanda mor smbll ban var Yrdan m ayrldn, ahi zarn var Yldz da, niin kalkmaz dumann Gelen geen seyran eder meesin** Haramiler bekler her bir kenin Beline kondurmu beyin paasn Yldz da, niin kalkmaz dumann Yine evrilip erilmi beli Urum'da, Acem'de sylenir yel1 Kad msn, serdar msn Kurtbeli2 Ydz da niin kalmaz dumann m Her talardan ok boyal tan var ahin yuva yapm, ter kuun var Kerem gibi ne bell ban var Yldz da niin kalkmaz dumann3 * * * (*) Naml kar: Yaz k erimeyen kar. (**) Mee: Orman. (1) Urum: Anadolu. Acem: ran. (2) Kurtbeli: O yrede bir yerin ad. (3) Yldz da: Sivas ile Tokat snrnda yksek bir da. OBAN DOGA TRKLER A DALAR Senin yazn ka benzer Bir sevdal baa benzer ok imi sarhoa benzer Duman eksilmeyen dalar A dalar, ah ulu dalar Einden ayrlan alar Selviye benzer menekesi Del'olup aka desi Top top olmu menevesi Burcu burcu kokan dalar A dalar, ah ulu dalar Einden ayrlan alar Mor meneke boyun emi Yaprac suya demi Yazn yeil kemha geymi Kn sade geyen dalar A dalar, ah ulu dalar Einden ayrlan alar Ben bu dadan geldim getim Ac tatl suyun itim Ben yrimden ayr dtm Grdnz m bakan dalar A dalar, ah ulu dalar Einden ayrlan alar

332 Ykseklerde yurdun mu var ahinleyin kurdun mu var Bencileyin derdin mi var Gz yalar akan dalar A dalar, ah ulu dalar Einden ayrlan alar * * * U YERLERDEN GDEL Gl budanm dal dal olmu Menekesi yol yol olmu Siyah zlfn tel tel olmu Biz u yerlerden gideli Gurbet illere deli Gl menekeye karm Kskn olanlar barm Taze fidanlar erimi Biz u yerlerden gideli Gurbet illere deli ksz. k der bu sz Hakka evirmitir yz ld zannettiler bizi Biz u yerlerden gideli Gurbet illere deli * * vCBAN DOA TRKLER SEN: SAKINIRM Ala gzl nazl diber Seni kandan saknrm Kandan deil hey efendim Seni candan* saknrm O yana bu yana bakma Beni atelere yakma Elini koynuna sokma Sem senden saknrm Gevheri der ben bir merdim Yreimden kmaz derdim Sen bir kuzu, ben bir kurdum Seni benden saknrm IRA Evlerinin n ra buda Ak gerdan stne kiraz duda Ben lrsem kimler etsin ara Al Allahm bamdan sevday Gen yamda zindan ettin dnyay Yamur yaar, dereleri sel alr Gurbete gidenin yrin el alr' El almazsa yana yana kl olur Aman Allah al bamdan sevday Gen yamda zindan ettin dnyay * * Can: Burada kendimden demek istiyor.

EVLERNN

MERSN Evlerinin n mersin Sular imem tersin tersin Mevlm seni bana versin Al haneri, vur, ben leyim Kapnzda kul, ben olaym Evlerinin n susam Su bulsam da evrem yusam Asam yzn, baksam dursam Al haneri vur, ben leyim Kapnzda kul. ben olaym SEHER YEL Seher yeli, her yellerin basn. Sabah olsun, yanyerleri sn i dsn de gl goncalar sn Sen de muradna er. seher yeli Eser seher yeli sabaha yakn Nazl yr uykuda, uyarman sakn Alm gerdan, benlere bakn Sen de muradna er, seher yeli Sen de gider isen bizim illere Sana neler diyecem dur, seher yeli Tanr emanetim yre bir selm Gtr bir tenhada ver, seher yeli 334

* *

335 OBAN DOGA TRKLER KARANFL TRKS Karanfil oylum oylum1 Geliyor selvi boylum Selvi boylum gelirse en olur deli gnlm Karanfil olacaksn Sararp solacaksn Ben hkime dantm Sen benim olacaksn Karanfil uzar gider Yapran dzer gider Yr yolunu arm inallah bize gider Karanfil oymak oymak2 Olur mu yre doymak Yre doydum diyenin Caizdir boynun vurmak Karanfilsin tarnsn Neden byle hrnsn Ne byksn ne kk Asl benim harcmsn (1) Oylum: Kvrm. (2) Oymak: Kme, top top. EVLERNN N 338 Karanfil katar oldu Ayrlk beter oldu Srmeli gz Fadimem Gzmde tter oldu * GES BALARI* Kayseri Gesi balarnda top glm var Hey Allahtan korkmaz sana bana lm var lm var da u genlikte zulm var Atma garip anam, u dalarn ardna Kimseler yanmasn, anam yansn derdime Gesi balarnda dokundum taa Yazlanlar gelir sa olan baa Bizi hasret koydu kavme kardaa Atma anam atma u dalarn ardna Kimseler yanmasn, anam yansn derdime Ana, mendilimi dremiyorum Yalnz evlere giremiyorum Anasz babasz duramyorum Atma anam atma u dalarn ardna Kimseler yanmasn, anam yansn derdime (*) Erciyes da eteklerinde balk semt. OBAN DOA TRKLER BA STNE Yenice bir civan sevdim Siyah kirpik ka stne Ben cahilim bir ey bilmem Her ne dersen ba stne Kirpiin sineme batmaz Hayalin karmdan gitmez Cemaline paha yetmez Gl oturmu ka stne Dalarn llesi soldu Kirpiin sinemi deldi Hayalin karma geldi Yaan yamur ta stne skdar'n alt yal Niderim dnyann mal Dedim, versen bir eftali Dedi, aam ba stne * ** f/22 TREN

DN TRKLER

Halk geleneklerinde toplu yaplan elence ve trenlerin hepsinde saz, trk, oyun vardr. Trksz, oyunsuz tren yok gibidir. Genel olarak her evrenin kendine gre basit trkleri vardr. Bununla birlikte bunlar dnda her eit trkler toplantlarda seim yaplmadan sylenir. Dnler, yaantnn nemli bir ayrm olduu iin bu trenlerin de kendine zg trkleri vardr. Bu bakmdan dn trkleri ayr bir blm meydana getirecek kadar zengin varlk gsterirler. Dn treninin de'ik ilemleri iin ayr trkler de sylenir. Kna yakma, gelin alma gibi ilemlerde de grlen dn

trklerinde genel olarak kzn durumu, anann znts gibi duyular ilenir. Bu trenin teki ei lence blmlerinde ise daha ok oyun havalar yer alr. Kitabmzda sylediklerimizle ilgili olanlar bulacaksnz KINA HAVASI Mala t ,;a Hakk Cokun Yksek ayvanlarda blbller ter Blbln figan leme yeter Gel anam, gel bacm, gelin olasn aramba gecesi bize gelesin Elinin knasn al eylemiler Gznn srmesin bol eylemiler Seni bir yiide mal eylemiler Gel anam, gel bacm, gelin olasn aramba gecesi bize gelesin * **
EVLERNN N

DN HAVASI 4e Gaziantep Elma tekerlendi yr Gzel ekerlendi yr Geline bak geline Kna yakm eline Gelin ksm gidiyor Babasnn evine Kebab kzde grdm Srmeyi gzde grdm kr olsun Allaha Seni bu gz de grdm Geline bak geline Kna yakm eline Gelin ksm gidiyor Babasnn evine Ceylnlar srmeli Sevip zevkin srmeli Uygunsuzlar karsa Bu diyardan srmeli Geline bak geline Kna yakm eline Gelin ksm gidiyor Babasnn evine * * * 343 TREN DN TRKLER YEMENMN Ui.ARI (Arlama) 'OU Reat Akcr Yemenimin ular Ben kamam yokular Beni de batan karan u Boiu'nun kzlar Eim aman aman Glm aman aman Karanfil bibersin Sen hepsinden dilbersin Efendim benim olsun Ko rakipler gcensin Eim aman aman Glm aman aman Kahve Yemen "den gelir Blbl imenden gelir Ak topuk, beyaz gerdan Her gn yabandan gelir Eim aman aman Glm aman aman * ** KINA TRKS (Gelinin anasnn azndan) stanbul'dan getireyim tas Evlerden iittim sesi Kzm olmu gelinlerin has Ney ney neyleyim aman Odun alr kucana Varr elin ocana El olunun kucana Ney ney neyleyim aman Atlad gitti eii Sofrada kald ka Gitti evin yak Ney ney neyleyim aman Silip sprdn evler Glp oynadn yerler Anan senin her gn alar Ney ney neyleyim aman Tutun atnn ban* Silin gznn yan arn olan kardan Ney ney neyleyim

aman Kz: Annem, hamama vardn m Yunduum yeri grdn m imdi kymetimi bildin mi Ney ney neyleyim aman () Eskiden gelin atla gtrlrd. n 345 TREN DN TRKLER Ana: Nasihat kulana girsin Her huylarn burda kalsn Allah beyine mrler versin Ney ney neyleyim aman * * * SALINA SALINA DA (Kna gecesi) Salna salna girmi gelinim baheye Al krmz gl toplam gelinim bohaya Anas da sat sat vermi bir kese akaya Alama gelinim, szlama gelinim Ben gine gelirim Altn tas iinde kna ezerler Gm tarak ile zlfn zerler Ak gerdana altn inci boncuk dizerler Alama gelinim, szlama gelinim Ben yine gelirim Altn tas iinde knan ezilsin Gm tarak ile zlfn zlsn Gveyin yannda da gelinin sz tutulsun Alama gelinim, szlama gelinim Ben yine gelirim

343 KINASI KARILIR TASDA (Kna Trks) Abdullah UlueUk' Knas karlr tasda Olan evi pek hevesde Kz anas kara yasda Yrenim, knan kutlu olsun Orda dirliin tatl olsun Tuz kabn tuzsuz koyan Koca evleri ssz koyan Anasn kzsz koyan Yrenim, knan kutlu olsun Orda dirliin tatl olsun Ana hamama vardn m Yunduum yeri grdn m imdi kymetim bildin mi Yrenim ..... (kavutak) Atlayp geer eii Sofrada kalr ka Gelin evlerin Yrenim ..... (kavutak> Kaya dibi karncal Yan ifte grmceli Hem dayl, hem amcal Yrenim ..... (kavutak, * TREN DN TRKLER KINA GECES Gelinin yk tutuldu Olan evine ykld Kz, anann beli bkld Kal evimiz kaI kalnd1 en odalar en olundu2 Ana, hamama vardn m Yunduum yeri grdn m Bencileyin kz buldun mu Kal evimiz kal kalnd en odalar en olundu Atlad gitti eii Sofrada kald ka Gitti evinin yk

Kal evimiz kal kalnd en odalar en olundu (1) Kaimdi: Artk kal, kal. (2) Olundu: Ol, artk ol.

EVLERNN N

KINA GECES TRKLER I Knaclar ay bana dizildi Yeil knam altn tasda ezildi Knay grnce benzim bozuldu Ala anam, alamann gndr Ocamzn ta kara Yreimin ba yara Sabahleyin kalk da anarr Kzm diye, yerim ara Al kekliim seke seke Boaznda gm halka Ben evimden ayrlmazken Ayrdlar eke eke Evimizin n marul Sular akar harl harl Nolur anam, gei bir Cjpc. Kzm diye bana sari i II Antalya'dan aldm yaprak knay Bezirgandan aldm ball hurmay

Yakma yengem yakma sen bu knay Yaktn knaya piman olursun TREN DN TRKLER Gzmn srmesin kmr etmey n Elimin knasn amur etmeyin On belik kzn gelin etmeyin Yaktn knaya piman olursun Gel kuzucuum gel, knalar ya<ayr" Ak mermer stne pekmez dkev-m Git de ben burada hicran ekeyim Annesini koyup giden nazl kuzu vny * * * Baban pazara vard m Mestin pabucun ald m Bu da kzmn dedi mi Kadnm knan kutlu olsun unda dirliin tatl olsun Sen bu evlere gelmezsin Evvelki gibi olmazsn Mendilden ekmek almazsn Kadnm knan kutlu olsun unda dirliin tatl olsun Babann kz betir Kzlarn emei hitir Kadnm knan kutlu olsun unda dirliin tatl olsun
EVLERNN N

KINA HAVASI Dn<!u Alatman gelini yazk Kolunda altn bilezik Kolunda gm bilezik Ney ney ney aman Silip sprdn evler Glp oynadn yerler Annen sana her gn alar Ney ney ney aman Tepsiye koyarlar tuzu stne rterler bezi Anasnn bir tek kz Ney ney ney aman * c'rl N ALMA HAVASI T epsiye koyarlar tuzu stne rterler bezi Annesinin nazl kz Gidiyor hey aslanm hay stanbul'dan aldk tas Nerelerden gelir sesi Evimizin elencesi Gidiyor hey aslanm gidiyor TREN DN TRKLER GELN TRKS Gelin gelin, all gelin, has gelin Ak elinde ben olaym tas gelin Kalbindeki tasalar kes gelin lmeyince sakn yrdan ayrlma Gelin gzel amma, azck bnce Gelinin beli yzkten ince Dayanmazlar gelin seni grmeyince lmeyince sakn yrdan ayrlma Ay ile gn dodu ucadan avk vurdu pencereden, bacadan Uykusuz kaldn gelin geen geceden lmeyince sakn yrdan ayrlma Bir kuum var, uuyor havada Yavrular yalnz kalm yuvada Yeni gelinler kahve kavurur ngrdakl mngrdakl tavada

I trkleri, adndan da anlald zere iilerin trkleridir. Bunlar daha ok mni biiminde basit yapl trklerdir. Sadece kadnlar, ilerken sylerler. Hal, kilim dokuyan, gergef ileyen, uamuk apalayan, ot yolan kadn ve kzlarn syledikleri, kimisi taklitli trklerdir. Bunlar ok ve yaygn deildir. Bunlar syleyenler de tam ii saylmaz'ar. Anadoluda yeni anlamyla bir ii snf yoktur. Ancak yirminci yzylda byk kentlerde fabrikalar, o da pek ge kurulmutur. Bu nedenle ii snf tam meydana km deildir. Gelenekleri, edebiyatlau da yeni yeni belirecektir. Bu tr trklerimiz hem az, hem de teki trklerden ayrl belli olmayacak kadar nemli de ildir. Bunlardan kimisi de oyun taklidi nitelii tarlar.

HARMAN YER Harman yeri srseler Yerine gl dikseler Bahtl kz bana Gr felek bana neyledi Ah, yrimden eyledi Esmer, kadan ben alam Sevdiimi verseler fsmer, kadan ben alam KANI TRKS Sap yklettim kanya ok yalvardm Tanrya Rabbim sen kavutur Yz ifte benliye Dahdi dahdi Dahdi dahdi Ak koyun meler gelir Dalar deler gelir Nazl yrin kokusu a canm Alt aylk yoldan gelir Dahdi dahdi Dahdi dahdi Ak koyun kuzusuna Can kaynar bazsna Ne diyem de alayam Alnimm yazsna Dahdi dahdi Dahdi dahdi 357 TRKLER EKN TRKS Mula Ekinler ekilirken Dibinden dklrken Kz sandan tel ver Kefenim dikilirken Ekinler rak oldu Yaknlar iyrak oldu Yrim gitti gelmedi Kalbime merak oldu Dereler akmaz oldu Yr yzme bakmaz oldu Yollad karanfiller Burnuma kokmaz oldu * * * GZELLER (Gergef ileme) Gmhane Gl altnda gergef iler (gzeller) Elde bier, diker, iler (gzeller) ine ile sarma sarar (sevdiim) ne trl yemi dizer (gzeller) Al almann yeil dal (gzeller) Glge vurmu yapraklar (gzeller) Lhri al dolanm (sevdiim) Salvermi saaklar (gezerler) * Hafz Sabri Cemal Alemdar KRTMEN KIZI1 (Hal dokuma trks) 358 Kastamonu Haydindi Kirtmenin kz (sunam of) Yana glden krmz Gerdannda beni var (aman) Sandm seher yldz hsan Ozanolu Kirtim de kirt2 Kirtim kirt Kirtim de kirt Kirtim kirt Kirtim de kirt Kirtim kirt yledir yr yledir (sunam of) Ak adam syledir Alm kirtmeni yanna (aman) Blbl gibi syledir Kirtim de kirt Kirtim kirt Kirtim de kirt Kirtim kirt Kirtim de kirt Kirtim kirt Kirtim de kirt (1) Hal dokuyan kz. (2) Kirtim: Hal ipliklerini balama. 350 i TRKLER VUR APAYI (Pamuk apalama trks) {Kadn iiler sylerler)

Adana Adanann pamuu Altn dolu sand inanmayn hep yalan El kznn yand Vur apay apay Vur kazmay kazmay Pamuk iinde iit Belinde altn divit Hem sararm, hem solmu Bir kz iin bir yiit Vur apay apay Vur kazmay kazmay Pamuu dize eker Srmeyi gze eker Yri gzel olanlar Kendini naza eker Vur apay apay Vur kazmay kazmay * ** 360 Stvas MADIMAK* Fahri Karaolan Madmak oylum oylum Geliyor civan da boylum Civan boylum gelirse en olur benim de gnlm Oy madmak teke tke sakal Oy madmak evelik yemlik Oy madmak guguu yemlik Oy mad-;mak. Madmak bier oldu Tencerem taar oldu Gnde yediim amarlar Bir iken beer oldu Oy madmak teke tke sakal Oy madmak evelik yemlik Oy madmak guguu yemlik Oy madmak. Madmak biim biim lyorum senin iin Madmak toplar iken Bamdan dt itim Oy madmak teke tke sakal Oy madmak evelik yemlik Oy madmak guguu yemlik Oy madmak. (*) Madmak bitkisi toplayan kadnlar syier. Ayrca takll kadm oyun havastdr. TRKLER EKN KAVRAMA HAVASI A'ik Musa Arslan Yce da banda yaan kar olsun Yr bana darlm, mr var olsun Bana yr olmayan, kime yr olsun Sanki kunduramn bir mh dt Varamyom sana, ideli gelin Eli deste deste budal gelin Her zaman balanr mavili yazma Yr, gelip getike cierim ezme Vebalm boynuna, yadnan gezme Merhametsiz elinden yaram var Varamyom sana, ideli gelin Eli deste deste budal gelin * * *

Kitabmza aldmz trklerin ou geen yzyl ile bu yzylda ortaya km olanlardr. Tarihle ilgili blme aldklarmz arasnda daha eski olanlar da vardr. Bu blme aldklarmz, okurlarmza eski ala rn tam trk niteliini gsteren rneklerini vermek iindir. Bu gne dek bu yolda bir deneme hemen hi yaplmamtr. rnekleri daha ok Ali Ufkden aldk. nk, cn yedinci yzyln ertalarnda bu sanat Saray mzik retmenidir. Kendisi lehli olup esir edilmi, saraya alnmtr. slml kabul etmi, iir yazacak kertede Trke renmitir. Bu arada,o yzyln halk trkleri ile ann saz airlerinin eserlerini bat notasna almtr. Bizde ilk bat notasn bu zat kullanmtr. Drt yz notal eseri bu gn Londradadr.

Biz bu eserden oyun havalar e trkler aldk. Mzik ve iir tarihimiz bakmndan ok nemli olan eser zerinde mzikilerimizin alma yapmas gerekmektedir. Ayrca, Ali Ufk, Karacaolann iki trksn notaya almtr. Bu notlar Karacaolan Btn iirleri adl eserimizde yaymladk. teki saz airlerinin trkleri de o alarn trk tipleri bakmndan rnek niteliinde olduklar iin alnd. m SABAI (Oyun havas) Saraya mzik retmeni Ali Ufki 1648de derleyip notaya ald 400 trk iinde aaya aldmz oyun trksnn stne u kayd koymutur: Sultan fbrahimin huzurunda oynanlan raks. Bu kayt tarih ynnden nem tar. stanbul Saraynda elenceleri incelerken padiahlarn nayt hayat srdkleri de bu trkden anlalmaktadr. Trkde Sultan brahimin adnn gemesi de dikkate deer. Ayrca trk, oyun havas olarak eski ve tipik bir rnektir. Blmlerin birincileri msra olup kavutak da msradr ve hi deimeden tekrarlanmaktadr. Ayrca notas da Ali Ufknin defterinde yazldr. Bu notaya dayanarak oyunu yeniden ortaya karmak her bakmdan ok yararl olur. Saba, kadnlarn salarna taktklar mce kurdeleli, gm tel ve penezlerle ssl bir ss aracda*. arlarda hazr olarak satlr. Bugn de kk kasaba ve kylerde kullandr. Trkdeki Saba, kavutaktan anlaldna gre, oyuncu kadnn takma addr. Geen yzyllarda stanbulda oyun kollar vard. Birer oyun, saz ve elence kumpanyalar olan bu kollardaki gzellerin her birinin takma adlar da vard. Bunlara k olan airler gzellemeler yazmlardr. ite, trkdeki Saba bu gzellerden berisidir. ok da nl olduu iin sarayda padiah nnde oynatlmtr. 367 ESK TRKLER Trkdeki kaldr eteini bakaym diye bala yan blm, ek ak oiduu iin almadk. Bu. tarih ve sanat ynnden deerli trk iin yaptmz aklamadan sonra kendisini verelim: Utanbul Derleyen Ali Ufki Saba takar sana Gider sarayn iine Gzei sevenin suu ne Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir iemde seyran enindir Sen bahelerde gezersin Benden iltifat sezersin Bana gller dizersin Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir Alemde seyran enindir Ay, benim karg kamm Taze turfanda yemiim Sar altnda gmm Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir Alemde seyran enindir Yenierilerin a's nnde gider yayas Krk bin kullarn aas Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir Alemde seyran enindir skdar'dan gelir kayk Sultan brahim'e lyk Kimi sarho, kimi ayk

Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir lemde seyran enindir Sen gezersin hecin gjbi Taracn macun gibi .... ifte gvercin gibi Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir lemde seyran enindir Sen gezersin ferde ferde Seni urattlar derde Zlfn blnd yerde Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir lemde seyran enindir Evlerinin n bakla Gvercinler klar takla Al beni koynunda sakla Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir lemde seyran enindi* Yorgann ucunu baskm Koynuna girmektir kasdm Gvercin topuklu dostum Saba, devran enindir enindir, nazlm, enindir Alemde seyran enindir * * * 369
ESK TRKLER

KME YANAM Oyun Havas stanbul ^ jDerleyen Ali Ufki Bir fet beni eyler eyler helk Tig-i gam ile klar k k Hk etti beni, hem pr- pk Kime yanam da kime halim alayaym Tenedir lebine dil- can n tad eker, rengi mercan Amma uur etmez seni kocan Kime yanam da kime halim alayaym Bir kerrecik psem yzn Ttiya ederdim topuzunu1 Lkin pek saklar ben zn Kime yanam da kime halim alayaym Hi yoktur byle hsn- cemal Bulunmaz onda olan kemal Onunn sevip, oldum pmal2 Kime yanam da kime halim alayaym * ** (1) Tutya, gze ekilen ve grmeyi artran il, bir eit ta. Sevgilinin tozundan gzlerine il edeceini sylyor. (2) Pmal: Ayak altnda kalm, inenmi. f/24

Bir nesnem yok hazr, yre yadigr Muradn versin oi perverdigr1 Bak, yorgan stnden atm rzgr ak blbl, var uyandr yrimi Yre doru dndrmm ynm Yre kurban verdim hoa canm Satn maldn ol oyukun knn2 ak blbl, var uyandr yrimi Hi haber gnderemem dostuma Gayet mil oldum em-i mestine3 Gn domadan sevdiimin stne ak blbl, var uyandr yrimi (1) Pe-verdiglr: Tann. (2) Oyuk: Bostan korkulua. Kn: Bir eyin z, kayna. (3) em-i mest: Szg'an gz.

ESK TRKLER ATLADIM GETM DEREY (Oyun Havas) Atladm getim dereyi Oturmu zlfn taray Bugn geyd;i karay Sordum civana Syle bir dahi meleim Ruzigr Dilberin yazd yaz leme kar feryad Bugn geydii beyaz Sordum civana Syle bir dahi meleim Ruzigr Vardm yrin arsna El kavutum karsna komusuna Sordum civana Syle bir dahi meleim Ruzigr ifte benlim zlf kara Oldu yrek pare pare are Sordum civana Syle bir dahi meleim Ruzigr Derleyen Ali Ufki

var iidelim var iidelim Drt yannda var iidelim Haktan gelene ne var iidelim

372 Islanbul SEN OYNADIKA Oyun Havas Derleyen Ali Ufki Sen oynadka kadem Sevindirirsin demi klar srer demi Kar kar gelip glse yr Dnersin misli pervane Zevk balarsn yrna Grenler olur divane Kar kar gelip glse yr Banda durur telleri Kl gibi ince belleri Alr tutkun dilleri Kar kar gelip glse yr Sazn alar sazendeler Mahbub klar perendeler Yreklenir ermendeler Kar kar gelip glse yr Yrek yanar (durmaz) nardan Herkes ciz kalsa krdan Gam-u gussa kar serden Kar kar gelip glse yr * ** 373 stanbul ESK TRKLER GEL BENM NAZLIM

Derleyen Ali Ufki Bahar eyyam yetiir Enva-i kular tr Akn atei tutuur Sk do.an dolan '-'olan Gel benim nazlm saln saln Bezirgnlar rzk satt Sermayeye fayda katt Geldi kadeh bana att Ski dolan dolan dolan Gel benim nazlm saln saln Gzeldir yrin sureti Kalbinde yok merareti Ski dolan dolan dolan Gel benim nazlm saln saln Bize skker yediimiz Mahbublarla itiimiz Kalan kalr sevdiimiz Ski dolan dolan dolan Gel benim nazlm saln saln * * *

stanbul NlDECEKSN EY FELEK Hecr elinden dne dne ey felek1 Ahm kt gklere direk direk Yrim aldn, yle byle diyerek Dahi bana ndeceksin ey felek

ty felek, byle bilmezdim ben seni Aklm aldn, divane kldn beni Mecnun gibi dalara saldn beni Dahi bana ndeceksin ey felek Hma kuu gibi boynun uzadr2 Yrim gelr dey yollar gzedir Al yana gonca glden tazedir Dahi bana nideceksin ey felek Felek beni bir dem hurrem etmedin3 Dil-i divanm bd etmedin4 Ben Mansur'um beni zd etmedin5 Dahi bana nideceksin ey felek Fy felek perian ettin iimi Akttn gzmden kanl yam AHMET eydr, ben aldrdm eimi Dahi bana nideceksin ey felek

Oerleye* -t;i u/fejJ stanbul (1) Hecr: Ayrlk, (2) HOma kuu: Devlet kuu szlgJ baknz). (3) Hurrem etmek: Sevindirmek, e4) Dil-i divan: Deli Gnl. Abd etmek: Sevindirmek. (5) Mansur: 10. yzylda inanc yznden asan mutasavvf. Azad etmek: Esirlikten, klelikten kurtarmak, serbest brakmak. uRKLER GEL NAZLIM Gel nazl yarm terk etme beni Senden ayrlmam ayrlmam Grsem gelptr seni gl meleim1 (Gl yr) senden ayrlmam ayrlmam Yavru ahin yksek uma Rakibin dolusun ime2 Seni sevenlerden kama Senden ayrlmam ayrlmam Aknla oldum vre Seni buldum derde are Kldn beni pre pre Senden ayrlmam ayrlmam Yrimin dolusun itim Mest olup kendimden getim Alamanl dalar astm3 Yr bu gn serden getim Mecnun olup daa dtm * Derieysi Ali Ufki r(l) Grsem gelptr: Greceim gelmektedir. , (2) Dolu: Kadeh. (3) Alamanl: Frtnal. V OYUN HAVASI stanbul ite geldi sevgili yr Sk doldur mey ielim Gam elinden kurtar beni Hey vay hey hey Sk doldur mey ielim Heman doldur mey ielim Bagede alr gller Feryada balar blbller Bu fenaya fn derler1 Hey vay hey hey Sk doldur mey ielim Heman doldur mey ielim

Benim gnlm pr melldir2 ardm Zlcelldir3 Bugn iimde ne haldir Hey vay hey hey Sk doldur mey ielim Heman doldur mey ielim (1) Fena: Yokluk lemi, dnya. Fn: lml. (2) Pr mell: Keder dolu. (3) Zlcell: Tanr. 377 ESK TRKLER stanbul Gl aac boum boum Yreime vurdu dm Mey iecek gndr bugn Hey vay hey hey Sk doldur mey ielim Heman doldur mey ielim * ** DESTMAL* OYUNU (Mendil Oyunu Havas) Derleyen Ali Ufk Destimal ele aldm Oynayp havaya saldm Ortada yalnz kaldm Boyu gzel yr Yz gzel yr imdi bizden yz evirmi Yz glen yr Ilman oldu lman Da ban brd duman Yr gideli hayli zaman

(*) Destimal: Mendil. Boyu gzel yr Yz gzel yr imdi bizden yz evirmi Yze glen yr Vardm grdm, hal dokur Haly kor. bana bakr Kendi odasna okur Boyu gzel yr Yz gzel yr imdi bizden yz evirmi Yz gzel yr rdek gle konar m'ola Kanatlarn salar m ol a arka giden gelir mola Boyu gzel yr Yz gzei yr imdi bizden yz evirmi Yz gzel yr rdeimin ba yeil Gn grdke lar Var akln bana devir Boyu gzel yr Yz gzel yr imdi bizden yz evirmi Yz gzel yr ESK TRKLER Evlerinin n asma Kaldr eteini, basma Sevdiim, bana ksme Boyu gzel yr Yz gzel yr imdi bizden yz evirmi Yz glen yr Destimalm yere dt stne kumrular t Benim gnlm sana otu Boyu gzel yr Yze glen yr imdi bizden yz evirmi Yze glen yr Evlerinin n kuyu Kuyudan ekerler suyu Kceksin, daha by Boyu gzel yr Yz glen yr imdi bizden yz evirmi Yze glen yr KARACAOLAN'dan TRKLER stanbul Medet Allah seversen Gel imdi dilber, gel imdi Hasretinden

cierciim Delindi dilber, delindi Can seni grmeye ever Ne rahmin, ne tesellin var Bencileyin seni sever Bul imdi dilber, bul imdi Cevabn aldm dilinden ldm sevdann derdinden Elved; cmn elimden Al imdi dilber, al imdi Urayp ulu yerlere Gidem gerek erenlere Ben gidince, engellere Kal imdi dilber, kal imdi Cotu Karacaoian cotu Ak deryas boydan at Bir gl idin, an geti Sol imdi dilber, sol imdi * ** 381 ESK TRKLER KARACAOLAN'n BURSA GZELLEMES Cnkten Derleyen Cahit ztelli u benim meknm, u benim yollarm Aradm, yuvay Bursa'da buldum Gzeller ok imi, elendim kaldm Kokar menevesi, gl Bursa'nn Hak'tan m'olur bu yerlerin yaps Evliya mekn, murat kaps Ald beni gzellerin kokusu Kokar menevesi, gl Bursa'nn Hak nazar eylesin Pnarba'na Cevahir yaar toprana tana Ulu camilerde kandil bana Altn fener yanar, mumu Bursa 'nn Karacolan der ki, insem bana Arkam da verdim Kei Da'na* Yzm srdm ak gerdann ana Kokar menevesi, gl Bursa nn * ** (1) Kei Da: imdiki Uludan eski ad. Pnarba: Bursada bir semt ad. Baz msralarda birer hece fazladr. EFTAL STERM Karacaolan 382 eftali isterim, mahrum gnderme iki leblerinden, bir gerdanndan Gnl Hak evidir, sakn sndrme iki leblerinden, bir yanandan Her kanda gidersen seni bulurum Sarrafnm, kymetini bilirim Sen bir bezirgnsn, bac'n alrm iki leblerinden, bir yanandan Aklm aldn gzlerini szeli Benzime dmtr ayva gazeli Sana derim, behey dem gzeli iki leblerinden, bir yanandan Karacolan eydr, yrim gelirse Deli gnl istediin bulursa Danlarm, icazetin olursa iki leblerinden, bir yanandan BAKLA Evlerinin n bakla ift gvercin atar takla Al, koynunda beni saika Sabahnan tan'a kar Derleyen Ali Vfto

ESKTRKLER Evleri da aya kondu1 Gzelleri suya indi Sabah,nan tana kar Evlerinin n hurma Dallarn sakn krma Ala gze siyah srme Ne ho olur tan'a kar Urum eli ok ho olur Gzelleri sarho olur Gzel sevmek ne ho olur Sabahnan tan'a kar Elverinin n susam kartsam mendilim yusam Soyunsam koynuna girsem Sabahnan tan'a kar Karacolar gider, gelmez Esmasn yetiren onmaz2 Yrin gn eken lmez Sabahnan tan'a kar * ** (1) Bura?xki ev gcobe adrdr. (2) Esma: Ad. Eurada verilen sz olacak. Onmak: Mutlulua erimek. 384 HABERN VAR MI Sabahtan da gn ekti G kervana kart Devenin yular dt Elinden haberin var m Kolunda ahin szld Aznda eker ezildi Belinde kuak ezildi Belinden haberin var m Atllar yurdu ayor* Bdeler doldu tayor Yavru turuncun dyor Koynundan haberin var m Karacolan cann verdi Hep bu dnya benim derdi Cennet babam yeri derdi lmden haberin var m (*) Yurt: Gebelerin konduklar yre. ESK TRKLER SEN DE OLASIN BENM GB Derleyen Ali Ufki Ala gzl nazl dilber Sen dlasn benim gibi Zlf dkk, boynu bkk Sen dolasn benim gibi Bahende gller bitmesin Dalnda blbl tmesin Kapndan cerrah gitmesin Sen d'olasn benim gibi Gl yerine diken bitsin Ku yerine bayku tsn Gzn ya sele gitsin Sen d'olasn benim gibi Karacolan, der, mert gibi Yanar yreim od gibi Bir ok yemi boz kurt gibi Sen dolasn benim gibi * ** DAMDAN GEL ELEBM (Varsa) Dede klah ak mdr Kzn gnl pak mdr Dedii sz hak mdr

f/25 Damdan gel elebim damdan gel Bacada bir deiik var Ondan gel, ondan gel uridem ondan gel1 Gsnde iman yok mudur Odan scak m. souk mudur Kapy asan ok mudur D andan gel elebim damdjn gel Bacada bir delik var Ondan gel, ondan gel uridem ondan gel Abamn el! hamurdaAnam yatyor samurda8 Kahve cok pier kmrde Damdan gel elebim damdan gel Bacada4 bir delik var Ondan gel, ondan gel uridem ondan gel Kaldr etein, toz olur avularn rengi boz olur5 Suba gelse sz olur6 Damdan gel elebim damd n ge! Bacada bir delik var Ondan gel, ondan gel uridem ondan gel * ** (1) uride: k, tutkun, perian. (2) Aba: Abla. (3) Samur* Sayklama. (4) Baca: Dam. (5) avu: Polis. (6) Suba: Polis mJ DRYE

Deryaya salaym gemi Srelim zevk ile demi Ak topua vala donu1 Dkp giden Drye Drye Kalar vardr karaca Benleri vardr saynca2 Keklik gs alaca Skp giden Drye Drye Ben varmaz oldum iime Hayalin girmez dme Turna tellerin bana3 Sokup giden Drye Drye Karacclan hazar olmaz Her gzele nazar olmaz Halk iinde pazar olmaz Tehneye gel Drye Drye6 * ** Vala don: Vala denilen kumatan giysi. Saynca: Saylabildii kadar ok. Eskiden ss diye baa turna ty sokulurdu. Hazar: Korku, ekinme. Tehne: Tenha yer, ssz yer. BANA KARA DYEN DLBER Bana kara diyen dilber Gzlerin kara deil mi Yzn sevdiren gelin Kalarn kara deil mi Gzel, ben seni isterim Seni koynumda beslerim Yzn, gzel, greyim Zlfn kara deil mi Boyun uzun, belin ince Yanaklarn olmu gonca Salverirsin kolunca Beliin kara deil mi Utanrm, akar terim Gzellikte yok benzerin En sevgili makbul yerin Salarn kara deil mi

Beni kara diye yerme Mevlm yaratm, hor grme Ala gze siyah srme ekilir, kara deil mi ESK TRKLER Hint'ten, Yemenden ekilir ner Badad'a dklr Trl taama ekilir Biber da kara deil mi Gllerde kuular olur Gs ak, kara benlidir Msr'da ok zengin vardr Klesi kara deil mi Pnara konan kuunun Kanad beyaz ounun ldeki Arap beyinin adr kara deil mi illerde konup gerler Lle smbl bierler Aalar, beyler ierler Kahve de kara deil mi Evlerinde sular akar Gzelleri gze bakar Hublar1 yanana sokar Smbl de kara deil deil mi Karacolan der, inallah Grenler desin maallah Kara donlu Bevtullah2 rts kara deil mi * ** (1) Hub: Gzel. (2) Don: Elbise, rt. Bevtuilah: Kabe

GL MUHAMMED' SEVERSEN Annacrndan gelen gzel1 Dur, Muhammed'i seversen Seni, bana kskn derler Gl, Muhammed'i seversen Huyu melekten yukar2 Kendisi kzlar skkeri3 Az da lebin ekeri Ver, Muhammed'i seversen Belinde Hama kua Saa sarkm aa ikimize yn dei Ser, Muhammed'i seversen Karacolan diyor pestten Armaan geliyor dosttan Bir kol alttan, bir kol stten Sar, Muhammed'i seversen * (1) Annac: Kar. (2) Yukar: stn. (3) Skker: eker.

391 ESK TRKLER SANA BR BEN GEREK Behey ala gzl dilber Sana bir ben gerek bir ben* kn akln almaa Sana bir ben gerek bir ben Sakn hey hnkrm sakn Var bana teller takn Sol ak gerdana yakn Sana bir ben gerek bir ben Sen ne gezersin bu yerde Seni uratrlar derde Zlfn blnd yerde Sana bir ben aerek bir ben Ben hocamdan okurum da Blbl gibi akrm da u yanan ukurunda Sana bir ben gerek bir ben Karacolan aresi ne Melhem arar yaresine ki kan arasna Sana bir ben gerek bir ben * ** (*) Buradaki benler iki anlamda kullanlm. Biri bUdiimjz uttaki kara leke, teki ozann kendi. GRLMEY GRLMEY* Gzel ne gzel olmusun Grlmeyi grlmeyi Siyah zlfn halkalanm rlmeyi rlmeyi Bahende gln gllenmi eyda blbln dillenmi Koynunda memen kirlenmi Emilmeyi emilmeyi Mendilim yudum, arttm Gln dalnda kuruttum Ad:m ne idi, unuttum. Sorulmay sorulmay Seirttim ardndan yettim Eildim yznden ptm Adn bilirdim, unuttum armay armay Benim yrim bana ksm Zlfn gerdana dkm Muhabbeti benden kesmi Sevilmeyi sevilmeyi ar Karacolan ar Ta dt yerde ar Yiit sevdiinden sour Sarlmay sarlmay * ** (1) Bu trk eksik olarak Marata Ak Mehmet mtr. Biz dorusunu ve tmn yukarya aldk. 393
ESK TRKLER

stanbul GARP BLBL Derleyen Ali Ufkk Garip garip ten blbl Sen ah et ben alayaym Derdime dert katan blbl Sen ah et ben alayaym Gonca gller deste deste Gnderdiler onu dosta Ben gurbette sen kafeste Sen ah et ben alayaym Yrim bize hemdem olmad Hatrm ele almad Gayrya derman kalmad Sen ah et ben alayaym Ayr gitti dildarmz1 Rz u eb2 artar zrmz imdilik budur krmz Sen ah et ben alayaym AHN der, gonca gldeyiz akr teriz dildeyiz kimiz de bir haldeyiz Sen ah et ben alayaym * ** (1) Dildar: Sevgili (2) Euz u eb: Gece gndz. 394

GNLM 3.LMEZ Miv'M Yce dalar duman olmaz Gzm ya revan olmaz1 Deme kiiye kul olmaz Ben gnlm bilmez miyim Engine saldm zm Hakka dndrdm yzm ekemem nadan szn2 Ben gnlm bilmez miyim Aslan gibi alar arpar Kaplan gibi yola bakar Gkte buluttan nem kapar Ben gnlm bilmez miyim Der ki k, yri gzler Yakt ierimi kzler Be padiahlk yer gzler Ben gnlm bilmez miyim * ** (1) Revan olmak: Akmak. (2) Nadan: Kt, terbiyesi kt kii. 395 ESK TRKLER KURBAN OLDUUM ol salnp giden dilber Boyuna kurban olduum Elen burda tanalm Diline kurban olduum Sabahtan uradm yre iimden oldum vre Ayan bast yere Tozuna kurban olduum Souk sular akar dada Mor meneve biter bada Sarlp yatacak ada Nazna kurban olduum Karacolan syler daim Yr ile nic'olur halim Anas bir kat zalim Kzna kurban olduum ON YEDNC YZYILDAN BR TRK On yedinci yzyl ozanlarndan k'n aadaki trks en eski ve zei yapda bir trkdr. Biim ynnden de kendine zg bir yapdadr. Kara gzlm senden murat alnmaz Cana evrin oktur, fendin bilinmez Yandm elinden Tutsam belinden Emsem lebinden1 Efendim naz eder, nazldr 396 tiyakn derunumu yakyor2 Ah ile efganm ara kyor3 ki elimde tas Didelerim ya4 Sinemde ate Derunumda yanan kzldr Figann iiten der ki, yazktr5 Gariplik ekmiim, barm eziktir Yr ele girmez Yanma gelmez Hlimden bilmez Gam deil, ezelden szldr Der ki IK, kimse bilmez hlimden Kime ddeleyim senin elir>den6 Havadan inmez Koluma konmaz Ateim snmez Yandran bir hu gzldr * ** (1) Leb: Dudak. (2) tiyak: iddetli arzu. Derun: . (3) Efgn: ailti. Ar: Gkyz. (4) Dide: Gz. (5) Figan: nleme. (6) Ddetmek: ikyet etmek. 397 ESK TRKLER KMR GZLM k bilir klarn suunu Cennet sandm kz koynunun iini Taram zlfn, dkm san Yznn stne tel. kmr gzlm k bilir klarn lsn Kmr sandm kalarnn karasn Sevdiim kapna kul m ararsn ite ben kapna kul, kmr gzlm Yol stnde biter bir toprak rn* Yr sen yreime vurdun bir

dm Ak yrime hasta diyorlar bu gn Hastann stnde kal, kmr gzlm Karacolan, tepen duman karaym Yrdan ayrlal hayli zamanm Gsnn stne misk mi srnm Yanan evresi bal, kmr gzlm * ** BALA BENZER On birinde bir yr sevdim Yeni am gle benzer On ikide eker erbeti Oul vermi bala benzer (*) zn: Ya-, yourt, st gibi eyler. On nde gzn szer Zlfn gerdana dzer Karg kam gibi uzar Boyu selvi dala benzer On drdnde pek derbeder Dostun ikrarn gder Nere eksem ora gider Boynu toklu kula benzer On beinde yaar yan Her rnekten balar ban Tenhalarda arar ein Tez alkn tele benzer On altda kurt bilekli Yrei Hakka dilekti Sars yeil rekli Esen poyraz yele benzer On yedide deli dolu Hi bilmez gittii yolu Has bahenin gonca gl Kz turnada tele benzer On sekizde ger g Kz olana bulur suu Gelinin ibriim sa Kz turnada tele benzer

BEK TRKLER NNNLER

lk gnlerinden balayarak drt be yana dek ocuklar uyutmak iin sylenen basit ve olduka ili ezgili, beik trkleridir. Annenin ocuu zerine isteklerini, dileklerini, bu arada kendi istek, zlem, sevin ve aclarn da de getirir. ocuk gzlerini dnyaya at k gnlerden balayarak mzik (ses) ve sr yolu e eitime balam olur. Daha sonra bu eitim yaantsnn btn ayrmlarnda srecektir. Ninnilerin szleri ve ezgileri sade ve basittir. Biim bakmndan ok kere mnilere benzerler. Belli bir olay konu alan ve trk biiminde olanlar azdr. Ninmlerin yapc ve ezgicisi Trk analardr. ok zaman iten geldii gibi (irticai) dir. Yaygn ninniler oldu gibi o anda doarak sylenenleri, oktur. Bu yzden ou ksa srede

unutulur, yerine yenileri doar. Ninniler gebe, ky, kasaba, byk kent ev relerine gre konularnda deiiklik gsterirler. algnn elii olmayan tek trk tr ninnerdir. 404 UYU BALAM Bir ehit karsnn olunun beii banda gz yalar ile syledii bu ninni kendi eidi iinde baarldr. Bu hava iinde byyen ocuk sras gelince babasnn yerini alacaktr. Bu ninni Van dolaylarndan derlenmitir. Akam oldu yakamadm gazm Doya doya sevemedim kuzumu Kadir Mevlm byle yazm yazm Uyu balam, sana kurban olaym Sen uyu da sana nenni deyeyim Cmle kular destur alm tyor ehit baban gelmi bize bakyor Yarasndan kzl kanlar akyor Uyu balam, sana kurban olaym Sen uyu da sana nenni deyeyim Gide gide gitmez oldu dizlerim Alamaktan grmez oldu gzlerim Yalnz seni bytmektir emelim Uyu balam, sana kurban olaym Sen uyu da sana nenni deyeyim Akam oldu, kayg girdi canma Yetim balam, gel de otur yanma Gel otur da alaak biz yanyana Uyu balam, sana kurban olaym Sen uyu da sana nenni deyeyim * * 405 BEK TRKLER NNNLER DANDN DANDN lrnir Dandini dandini dan olur Bahede ayva, nar olur kma kzm sokaa Beyler grr kan olur Ninni ninni yaylasna Bir ku konmu tarlasna Be yz altn vermiler Kzmn uykusuna Yanaklar misket elmas enesi de blbl yuvas Az eker hokkas Burnu kbe hurmas Hoppala hoppala altn top Bizde var, kimsede yok Bir elinde yay, bir elinde ok Uyusun yavrum ninni Hu hu hu beni Tilki duymasn seni Eer tilki duyarsa Hem seni yer, hem beni * * STANBUL NNNLER Bada gezer bac baba Arkasnda yeil aba Himmet et yavrum uyusun Zindandaki Cafer Baba * * * Ninni ninni ci Baba Arkasnda yamal aba Benim yavrum uyuyacak Gelme bize beki baba * ** Hu hu derim bir Allah Sen uykular ver Allah Olum byr inallah Herkes desin maallah * ** Uyusun da bysn maallah Babasna kavusun inallah Hu hu derim ninni Yavruma uykular ver Allah m **

BEK TRKLER NNNLER Dandini dandini donatm Allah neler yaratm enesi ukur yavrumun Kalar keman yaratm Gzleri kudret halkas Burnu kbe hurmas Az eker hokkas Yanaklar misket elmas Uyku getir yavruma babas Ninni ocuuma ninni * ** Dandini dandini das dana Danalar girmi bostana Kov bostanc danay Yemesin lahanay Lahanay yemez kkn yer Benim olum lokum yer Uyusun da bysn ninni Tp tp yrsn ninni * ** Dandini dandini daniki Gkte yldz on iki Yldzlarn birisi Oldu gece yars Uyuyor yavrum uyuyor Gzlerini uyku bryor Gelme komunun koca kars * *
EVLERNN N

Dandini dandini danal bebek Beii yeile boyal bebek Uyusun uyusun bysn Parmaklan knal bebek * * * Alayl alayl alayl bebek Marapas kalayl bebek Mama getir bey babas Yavrum uyuyup byyecek * ** 3eiini sallarm Dmesin olum balarm Babas nerde yavrumun Gitti de gelmez alarm * ** Ninni derim sallarm Artk dt kollarm Uyumuyor yumurcak imdi babasn yollarm * ** Karga da seni tutarm aman Kanadn yolarm aman Yelpazeler yaparm aman Kn mangal yakarm aman Istr yavruma bakarm BEK TRKLER NNNLER Ninni ninni ninnice Bol soanl brlce Hazm taam salata Yavrum yesin uyusun Uyusun da bysn * * * Dandini dandini dandinsin Camilerde kandilsin Bahelerde smblsn Uyusun da yavrum bysn Yzlerini gller brsn * * * Hoppala yavrum hoppala Ben kzm vermem bakkala Bakkal ya bal getirsin Kzm evde yesin otursun * * * Hoppala kzm hoppala Kzm da vermem topala Topal odun getirsin Kn yaksn otursun Yazn gezsin yrsn "ahat rahat uyusun ** Dandini dandini dan ister Babasndan don ister Deme donu beenmez ipekten olsun ister * * *

Bahelerden su gelir Tekkelerden hu gelir Yavrum yatt beie imdi uykusu gelir * * * Ninni desem nihai olur Gl alr bahar olur Ben yavruma gl demem Gln mr az olur * * * Daa vardm da uyur Dada tavanlar uyur Ben yavruma e derim Yavrum beikte uyur * ** Uyusun da yavrum bysn Eteini srsn Yzn gller brsn Ninni benim yavruma ninni BEK TRKLER NNNLER UYU YAVRUM UYU Kundana sardm ta Gzmden akttm ya Evliyalar yolda Uyu yavrum uyu By yavrum by Ninni desem ne hal olur Alr gl, bahar olur Camilerde ezan olur Uyu yavrum uyu By yavrum by Ninnilerim senin olsun Uykular gzne dolsun Kiiler szne uysun Uyu yavrum uyu By yavrum by * ** ANKIRI NNNLER ieklikte karyolas eker getir bey babas Yedirsin hanm annesi Uyusun yavrum ninni * ** Blbl var kafeste Altn var feste Uyusun olum bysn engi kzm sen sus da * ** aya vardm ay susuz adr kurdum yaylasz Benim yavrum pek huysuz 'nni yavrum ninni * * * jndini dayla kzm gaz' yayla kzm lgaz'daki gzelin Gnln ele kzm * * * illallah var bunun Gl yaylas var bunun Irak rak yoJlarda Bey babas var bunun * ** Ninni ninni nineli bebek Hokka gibi eneli bebek On parma knal bebek Uyusun yavrum ninni * ** Yol stne salncak kurdum Altna kprler kurdum Yavrum bysn diye ileleri ektim durdum BEK TRKLER NNNLER DANDN DANDN Dandini dandini dastana* Danalar girmi bostana Kov bostanc sen onu Yemesin bizim kavunu

Uyu yavrum uyu By yavrum by Dandini dandini dananm Mevlm neler yaratm Anas olunu beklerken Gl benzini sarartm Uyu yavrum uyu By yavrum by Karanfil oylum oylum Uyur mu benim olum Eer olum uyursa en olur benim gnlm Uyu yavrum uyu By yavrum by Yavrum gzn tavanda ift kzler tavanda Yavrum baban yabanda Uyu yavrum uyu By yavrum by * ** (1) Kafiye ii uydurulmu anlamsz szler. OLUM M Olum olum m Pazarda buday tam Yolda gne vurmu da Ensesini kam Uyu yavrum ninni By yavrum ninni Olum olum al olum Ocanda kal olum Baban artk kocald ie gce sal olum Uyu yavrum ninni By yavrum ninni Olum olum yatyor Kolunu bir ho atyor Ana bir i var m diye kide birde bakyor Uyu yavrum ninni By yavrum ninni BEK TRKLER! NNNLER UYU KIZIM Pazarda da kuzu Yk de krmz Anann bir kz Uyu kzm ninni Pazarda da ceviz Krarm da kavuz Nianln da yavnz Uyu kzm ninni Pazarda da bal var Nianlna yalvar Kz banda al var Uyu kzm ninni Evimizin n kiraz Kirazdan aldm biraz Yine mi tt ilk horoz Uyu kzm ninni Evimizin n kuyu Kuyudan alrlar suyu Kksn var daha uyu Uyu kzm ninni * * * TRABZON NNNOER Trab, n Daa gitim da uyur mrani Dada tavanlar uyur ninni Gle gittim gl uyur ninni Glde balklar uyur ninni Eve geldim, ev uyur ninni Evde yavrum uyur ninni J alkan Karadeniz alkan ninni Gemilerde olur yelken ninni Bursa'daki Emir Sultan ninni Himmet eyle olum uyusun ninni * * * Dandini, dandini, danadan ninni Balasn Yaradan ninni Dana, dana, dasdana ninni Danalar girdi bostana ninni * ** TE YAKAYA GEELM ( Ninni ) Eskiehir te yakaya geelim Atlara yonca bielim Aleylim aman aman Biz bu yerden vazgeelim Olum nenni nenni, Eref'im nenni te yakann bulutu Beri yakay brd Aleylim aman aman Gzeller ald yrd Olum nenni nenni, Eref'im nenni

Derleyen Osman Ozdenkt * ** BEK TRKLER NNNLER ETL NNNLER Dandana edeyim seni Gmleksiz koydun beni Akam baban gelirse Hem seni de hem beni * * =* Daa gittim dalar uyur Dada tavanlar uyur Yola geldim yollar uyur Yolda yolcular uyur Evde de olum uyur * * Karga karga gak getir Karga salavat getir Karga donuna etmi Saka baba su getir * ** Karga karga gak demi k yollara bak demi Kanadn yolarm Yazn yazn saklarm Kn mangal yakarm Olum gzn kapad ninni Babas beni yalad ninni Gece gndz abalad ninni Ninni olum ninnice ninni Akam gzel uyuyacak ninni *% Hu hu hoppala Koar gider bakkala Bakkal yolu taldr Yavrum hill kaldr * * * Ninni desem uyur mu ola stn gller brr m ola Benim yavrum byr m ola Ninni ninni he k-uzum ninni * Bebeimin beii amdan Dt yuvarland damdan Babas geliyor am'dan Ninni he kuzum ninni * Kzm kzm kzma da Gzden yalar szmeda Uyku olsun yoldan Ayan kald izmede Kardan dar gelir Koynuma ar gelir
BEK TRKLER NNNLER

Fidandr kzmn ad adra doldu dad Ala glm kl dokur Kalmad kalan kat * ** Dada tavan kovarm Dtm, dizim ovarm Ben yavrumu sallarm Uyu benim olum ninni * ** Ninni desem yarar Gl baheyi dolar Mahallenin kzlar Benim oluma satar * ** Baheye kurdum salncak Uyumad yumurcak ninni Seni gidi yaramaz nini imdi annen gelecek ninni Sana meme verecek ninni * ** Ak kandilli kandilli Medreseler kandilli Yaksn kzm otursun Grsn olanlar kudursun Ninni kzma ninni

** Dandini dandini danal bebek On parma knal bebek Hem huridir, hem melek iki kolu sval bebek Ninni * * * Ay dede ay dede Klahn nerede Teknede kald teknede Birisini bana versene Allahtan istesene Ninni * ** ADALARDAN IKTIM Adalardan ktm yayan Di gel bu dertlere dayan Bebeim uykudan uyan Nenni, nenni, nenni bebee Bebein beii amdan Yuvarland dt damdan Beybabas gelir am'dan Nenni, nenni, nenni bebee Bebein beii bakr Yerinden kalkmyor, ar Ben sallarm tkr tkr Nenni, nenni, nenni bebee AITLAR (ACILI TRKLER)

AI ! LAR Atlar genellikle lm olaylar zerine sylenir. Bu lm olaylar doal lmler dnda olanlardr. Ya gen bir gelinin vakitsiz lm, ya bir delikanlnn vurulmas olay gibi toplumu iinden yaralayan ackl olaylardr. Bu atlar genellikle ya ienin azndan ya yaknlar olan kimselerin, rnein kars, nianls, anas, babas azndan sylenir. Byle olmas trknn daha ili, daha ackl olmasn salar. Doum, evlenme gibi yaantnn balca gereklerinden olan lmle ilgili gelenek, grenek ve trenler de eski inan ve dnn izlerini ok ak olarak tar. Bunda da Samanln izleri kendini gsterir, lmle ilgili teki tren vo gelenekler bir arada incelenince amanln gnmzde etkisi sren ynleri

daha ak grlr. Bu gn yurdumuzun kimi yerlerinde imdi de at trenleri yaplr. Bu ii kendisine meslek edinen kadnlar vardr. Bunlara "at yakc'' cfenir. arldklar evde, adrda lenin giysilerini ortaya koyarlar, ev halk, komular da evresine toplanr. Atl-ar sz sanatnn da ustalar olduklar kadar birer aktrdrler. tenin iyiliklerini, yiitliklerini anasna, babasna ve teki yaknlarna kar sevgisini dile getiren iirleri yank birer ezgi ile sylerler. Bu yank trkler hep iten geldii (irticai) gibi yaratlr. Bir yandan da len kendilerinin yakn imi gibi iten lik gsterileri yaparlar. Salarn, yzlerini yolarlar, evrelerinde bulunanlar alatrlar. Bu ide gsterdikleri baar lsnde deerleri artar. Kimi durumlarda l gmldkten sonra at trenleri gnlerce srer. Her gn yeni yeni at trkleri yaparlar. Eskiden daha ok yaplan bu at trenleri gnmzde pek azalmtr. At trkleri bu trenler dnda da kai rlr. Bunda da yine kadnlar birinci sradadr. Erkeklerin at yapmas pek azdr. Atlarn hemen hepsi gerek olaylara dayanr. Bu olaylarn toplumu etkilemesi lsnde at yaygnlar, btn yurdu dolar, uzun sre yaar. Bu arada ufak tefek deimelere de urar. Yzyllar boyunca yaklan atlardan ancak en eski olarak elimizde geen yzyldan teye gidenlerini bulamyoruz. Bunun nedeni yazya geirilmemi olmalar, o alarda nota da bulunmad iin unutulup gitmi olmalardr. Ancak, kimi cnklerde pek az olarak iki yz yllk olanlarna rastlanabilmektedir. Bunlar arasnda kimi sevilen padiah ve paalarn lm zerine saz airlerince sylenmi gzel atlar da vardr. Bir de imam Hseyin'in Kerbel'da ehit edilmesi zerine ok sonralar sylenmi atlar vardr. Bunlara genellikle "mersiye" denir. Kerbel mersiyeleri daha ok Bektai ve Aleviler arasnda sylenir.

425 AITLAR (ACILI TRKLER) RZA BEY AITI Kalecik Derleyen eyh am Ky Ahmet Talt Riza Bey adndaki kahraman gen dnde at zerinde cirit oynarken bana gelen bir denekle attan dyor, kurtarlamyor, lyor. Bu at kars azndan sylenmitir. Btn evreyi aclara boan bu at veriyorum. Batdan geliyor davulun sesi All yemenili, edirmi fesi Gtrmyor benim beyim nefesi Amann da ileri, beyime n'oldu? Vadesiyle deil, ciritten ld. Kara koyun gelmi kuzusun ister Beyim utancndan yarasn gizler N'oldun, hey Allahm bir oul gster Amann da iller, beyime n'oldu? Vadesiyle deil, ciritten ld. uha mintan geydi, yenin ezmedi Bu dnyada doya doya gezmedi Hyanet ettiler, nasl sezmedi Amann da iller, beyime n'oldu? Vadesiyle deil, ciritten ld.

EVLERNN N

426 KAAKI AITI

anklrt

Derleyen

Tahsin Kahit Geen yzylda Osmanl borlarndan tr ttn tuz gibi maddeler iin Fransa'ya bir takm ayrcalklar tannmt. Bunlardan biri de Reji denilen ttnleri satn alan ku rulutu. Halk ektii ttn bu Reji'ye vermek zorunda idi. Ucuz ald iin ekici ttnn oraya vermek istemezdi. Bu yzden ttn kaakl alm yrmt. Kaakl nlemek iin zel bir silhl izleyici kurum meydana getirilmiti. Bunlara Kolcu denirdi. Hkmet iinde hkmetti bunlar bir eit. Kolcular ile ekiciler arasnda ok kanl arpmalar olur, ok canlar yanar, lenler olurdu. Bu olaylar zerine ok trkler yaklmtr. Cumhuriyet hkmeti buna son vermitir. Aadaki trk bir kaaknn kolcular tarafndan ldrlmesi zerine yaklmtr. Kr atn stnde bir uzun yayla Ne diyem beylerim, kaderim byle Anama, varnca dorusun syle Beypazar'dr meskenimiz yolumuz Kim bilir nerede kalr lmz Beypazarndan ktm da ttn satmaya Kr at balad da yatp kalkmaya Kolcular balad da fiek atmaya AITLAR (ACILI TRKLER) Beypazar'dr meskenimiz yolumuz Kim bilir nerede kalr lmz Kr olas erke nereden geldin Kuyumcuyum diye ayra kondun Aln top kkl yiide kydn Beypazar'dr meskenimiz yolumuz Kim bilir nerede kalr lmz Bineydim de kr atmn stne Alaydm da martinimi destime Be yz atl olsa gelemez stme Beypazar'dr meskenimiz yolumuz Kim bilir nerede kalr lmz Kr ata karar m'olur eindii zaman Dizgini boynuna getii zaman Belden ap tozlu yola dt zaman Aman atm beni yre kavutur Gedikten ayor bir kara kan Kannn ardnda kr at bal Kaldrn evresini pskrme benli Beypazar'dr meskenimiz yolumuz Kim bilir nerede kalr lmz 428 DEL ABAN BOZUU ankr Derleyen Tahsin Nahit J Bir dn sonunda arkadalarnn hyanetine urayarak cinayete kurban giden delikanlnn ackl serveni. aban' vuran olak Hseyin imi. Bileydim ankrya gelmezdim N'olaydm da dnlere varrnazdm Bir kurun ile ben de lmezdim Al ilen vurdular kan bol yerde Eim, dostum, ihvanlarm nerede Dn evinden ktk sa ve selmet Sar Babaya vardk koptu kyamet Bir kardam vardr da Hakka emanet Al ilen vurdular kan bol yerde Eim, dostum, ihvanlarm nerede Kohisardan ktm, kula at kinedi Yal martin cierime iledi Bana ahbaplarm bir i iled'. Al ilen vurdular kan bol yerde Eim, dostum, ihvanlarm nerede Benim atm ba tavladan boand Ahbaplarm yollarma dendi aban silhn kimler kuand Al ilen vurdular kan bol yerde Eim, dostum, ihvanlarm nerede AITLAR (ACILI TRKLER) Bize bu sarholuk ezelden ezel Azrail gelmi de bamda gezer

Yal kurun yemi, gzlerin szer Al ilen vurdular kan bol yerde Eim, dostum, ihvanlarm nerede Cenazem yatt da selvi dal gibi Tenimi soydular srma tel gibi Mezara girincek oldum el gibi Al ilen vurdular kan bol yerde Eim, dostum, ihvanlarm nerede ankr'nn fenerleri parlyor Ahbaplarm ba ucumda alyor Doktor gelmi yaralarm balyor Al ilen vurdular kan bol yerde Eim, dostum, ihvanlarm nerede Kardamn adn sormayn mer mer'in elinde bir yeil fener Yal kurun yemi ark gibi dner Al ilen vurdular kan bol yerdo Eim, dostum, ihvanlarm nerede aban'n geydii srmal yelek Mevldan m diledin byle dilek Koisar yollar aylk benek Al ilen vurdular kan bol yerde Eim, dostum, ihvanlarm nerede Kahpe ankr'da otlar bitmesin olak Hseyin'in evinde duman ttmesin Sylen kardama dava yerine gitmesin Al ilen vurdular kan bol yede Eim, dostum, ihvanlarm nerede 430 KIYMA MEHMET Nevres, smail'i sevmekte iken bunu renen Nevres'in kardei Mehmet, smail'i ldrr. Trk, smail'in azndan Mehmed'e kar yalvarr biimde sylenmitir. Nevres'in evinde mermerde^ direk smail vurulmu, dayanmaz yrek smail'in ba ucu kazmayla krek Kyma Mehmet kyma tatl canma Nevres ablan ald beni yanna Kabrimin sa yan bir uzun dere Sol yanmda atlar bir koca yare Benim lmme bulunmaz are Kyma Mehmet kyma, merdanesiyim Anamn, babamn bir danesiyim Nevres'in bacas oktan ttyor Beyaz gmleim kana batyor smail vurulmu yerde yatyor Kyma Mehmet kyma, merdanesiyim Anamn, babamn bir danesiyim ** 431 AITLAR (ACILI TRKLER) PR SULTAN ABDAL'IN SYLED AIT On altnc yzyln byk tekke ozan Pir Sultan Abdal, bir kaza sonunda len olu iin iki at sylemitir, ilk olarak Pir Sultan Abdal eserimde yaymladm bu attan birini aada veriyorum. Byk ozana yakr ililikle, gerekten ac duyan babann alaylarn dile getiren bu at elde ettiimiz en eskilerdendir. Dinleyin klar benim szm Felek yakt kl eyledi zm Elimden aldrdm krpe kuzumu Her gn kyamet olum diye diye Bir gn kyamet olum diye diye Yakarm yakarm ateim ttmez Seslerim seslerim blblm tmez Olumun hayali karmdan gitmez Her gn kyamet olum diye diye Bir gn kyamet olum diye diye PR SULTAN m dnya fnidir fni nsana verdiler emanet can Dnyadan ahrete uludur yolu Bundan gayr yol yok, dnesin geri Her gn kyamet olum diye diye Bir gn kyamet olum diye diye HASTANENN ELER Hastanenin ieleri parlyor Doktor gelmi yaralarm saryor. Anneciim ba ucumda alyor Syle doktor syle, lecek miyim lmeden yrimi grecek miyim

Baheye inerken nar bulamadm Yand da yreim, kar bulamadm Kendime mnasip yr bulamadm * ** AMLIIN BAINDA amln banda tter bir ttn Ac ekmeyenin yrei btn Ziyann atn pazara tutun Gelen geen Ziya lm desinler At stnde kular gibi dnen yr Kendi gidip ahbaplar kalan yr Ham meyveyi kopardlar dalndan Beni ayrdlar nazl yrmdan Eer yrim tutmaz ise salmdan Onun iin ak gider gzlerim 433 AITLAR (ACILI TRKLER) YAKAMADIM GAZIMI stanbul Mnevver de denilen bu at, lohusa iken len kadm iin yaklmtr. Akam oldu yakamadm gazm Yazan byle yazm aln yazm Kadir Mevlm byle yazm yazm Mamadm kucama kuzumu Yazan ellerine kurban olaym Sen uyu, ben sana hayran olaym skdar'n karsnda Beikta Ne anam var, ne babam var, ne karda Uan kular olsun bana can yolda Yazan ellerine kurban olaym Sen uyu, ben sana hayran olaym Anasnn ad yavrum Mnevver Ben lrsem yavrum seni dverler Hem dverler, kara yere gmerler Yazan ellerine kurban olaym Sen uyu, ben sana hayran olaym * ** f/28 434 UYAN. ALM Gveyi girdii gece len gencin, gelinin azndan sylenmi at.-.; ok yaygndr. Ali'min bindii taylar Atlayp getii aylar Ali'm lm, kimler alar Uyan Ali'm, sabah oldu Sabah oldu, neler oldu Gn domadan suyun kondu Evlerinin n mezar Mezarda kumrular gezer Anan duyar, baban sezer Uyan Ali'm, sabah oldu Sabah oldu, neler oldu Gn domadan suyun kondu ' " Evlerinin n kavak Kavaktan dklr uvak Elim kna, yzm duvak Uyan Ali'm, sabah oldu Sabah oldu, neler oldu Gn domadan suyun kondu 435 AITLAR (ACILI TRKLER) Evlerinin n iek Gelin kzlar, ekin biek Ali'm lm, kefen biek Uyan Ali'm, sabah oldu Sabah oldu, neler oldu Gn domadan suyun kondu * * * SARI AHMET Afyon Sleyman Boyacoln Sar Ahmet'i arkadaa bir meseleden vurmu, Gen yanda bu lm ok kiinin yreini yakar. Birinci blm Ahmed n azndan, ikinci blm bir yaknnca sylenmitir. kinci kavutak yine Ahmed'in azndan sylenmektedir. Ahmet. Ahmet diye geldin yanma Nasl kydn benim tatl canma Kardelerim kor mu senin yanna Aman Allah, kabir bana dar geldi Gen yamda lm bana zor

geldi Sar Ahmet'i getirdiler yumaya Elim varmaz teneire koymaya Dilim varmaz, Ahmet lm, demeye Aman Allah, kabir bana dar geldi Gen yamda lm bana zor geldi MEZARIMIZ YAD ELLERE KAZILDI Gide gide ben slamdan radm Iradm da yad ellere yaradm Etrafmda Nesibeyi aradm Ak alnma kara yaz yazld Mezarmz yad ellere kazld Gide gide tutmaz oldu dizlerim Alamaktan grmez oldu gzlerim Bu yerlerde gemez oldu szlerim Ak alnma kara yaz yazld Mezarmz yad ellere kazld Bir giderim, be ardma bakarm Hem ayrlk, hem hasretlik ekerim Gzlerimden kanl yalar dkerim Ak alnma kara yaz yazld Mezarmz yad ellere kazld Salverin koyunlarm sulansn Sulansn da Silindi'yi dolansn Harmanolu torba taksn dilensin Ak alnma kara yaz yazld Mezarmz yad ellere kazld 437 AITLAR (ACILI TRKLER) SiANLI OVASINDA* Afyon uhu t iikr BanU Gveyi girecei gece vurulan gencin at. Uzun bir trkdr. Buraya iki paras alnd. Sanl Ovasnda dn kuruldu Akam ezannda gveyi vuruldu Yatsya varmadan geline duyuldu Kyma Cell kyma, nar tanesiyim Anamn, babamn bir tanesiyim Anama syleyin camz satsn Kanl gmleimi barna b3ssm Geline syleyin, kardeim alsn Kardeim almazsa ellere kalsn Kyma Cell kyma, nar tanesiyim Anamm, babamn bir tanesiyim * * DADEREL MUSTAFA'NIN AITI SI a nisa Mustafa Efe tabancay balad Telli de kurun cierimi dalad Aman aman Mustafa'm dnyalara doymad Doydu amma yr koynuna girmedi Girdi mma yr satasn srmedi (*) Sanl Ovas: SincanlI (Sinan Paa) 438 Afin Biildi mi u Kesikler'in ekini Gel, babacm, neyleyeceksin hekimi Aman aman Mustafa'm, da banda vuruldu En sonunda Baoluk'da vuruldu * * * KALE BENM, YR BENM zzettin ErttM Kale, benim, kar benim Ayva benim, nar benim A ardakta salman Suna boylu yr benim Ylan inceden ter Hurma Badat'ta biter Ergen kzn koynunda Yapraksz meyve biter Yoncaln clg yolu Birbirine kavuuyor Seni vuran candarmalar Elvannan savuuyor Yoncada siye ekili Nerde kaymakam vekili Karde vurulmu yatyor Kana boyanm kekili

439 AITLAR (ACILI TRKLER) HACI BEY AITI Hac Bey adndaki yiidin dn olurken vurulmas zerine yaklan at... Elmal'dan ktm yayan Dayan hey dizlerim dayan Erkilet'ten dayn gelmi Uyan Hac Beyim uyan Elmalnn yazlar Ceyln avlar tazlar Bozulmu yayladan gelir Hac Beyin kuzular Kzlrmak aknts Uzun selvi yknts Hac Beyim dn kurmu Hani bize okuntusu Hele una, hele una Varn bakn telna Hac Beyi ldrmler Kuzgun dner leine Gelin alar, eim deyi Anan alar, bam deyi Kk bacn pek yanyor Hac Bey kardam deyi Camz aldm, koamadm Yiit oldum, yaamadm Gelin seni boamadm Niin ekmiyor kahrm KIYMA ZALM Gelin olduu gece kocas tarafndan ldrlen gelinin atdr... Aadan geliyor bir kanl merek Yolumu yolsuza dnderdi felek Bu yolun yolcusu olmak m gerek Kyma zalim kyma, canma kyma Aldanp felein szne uyma Orucu tuttum da bayram etmedim Emrinizden baka bir i tutmadm Gelin oldum bir murada yetmedim Kyma zalim kyma, canma kyma Aldanp felein szne uyma Babam senden ok mu ald maln* Syleyin de geri versin maln Mal iin de ldrmezler gelini Kyma zalim kyma, canma kyma Aldanp felein szne uyma *

AITLAR (ACILI TRKLER) GELN AYE Adana Sivas Haan Kpeli Koyun gelir yata yata amurlara bata bata Gelin Ayem sele gitmi Yosunlar tuta tut?, Aman Ayem, yaman Ayem Dalar ba duman Ayem Uzat Ayem kollarn Ver azma dillerini Nbet nbet bekliyoruz Hanm Ayem yollarn Aman Ayem, yaman Ayem Dalar ba duman Ayem Koyun gelir seke seke Kulanda elmas kpe Ben yrimden ayrlmazdm Ayrdlar eke eke Aman Ayem, yaman Ayem Dalar ba duman Ayem Koyun gelir kuzuyunan Ayann tozuyunan Gelin Ayem sele gitmi Yan krpe kuzuyunan Aman Ayem, yaman Ayem Dalar ba duman Ayem () Kz babalarnn gveyiden aldklar balk denilen para ve benzeri deerler. * ** 442

Hu MU GAL TRKS* Derleyen : Ferruh A rsunar Mu'un etraf dadr, meedir inde oturan Veysi Paadr Veysi emir verdi, Mu'u baaldn Ala vatan ala, gr neler oldu Mu'u igal eden Moskoflar oldu Mu'un etrafnda atl gezerim Vatan elden gitmi, yasl gezerim Elbisem kirlenmi, pasl gezerim Ala vatan ala, gr neler oldu Mu'u igal eden Moskoflar oldu Mu'un ovas da baheler balar Serindir sular, durmadan alar Yrinden ayrlan ah eker alar Ala vatan ala, gr neler oldu Mu'u igal eden Moskoflar oldu * * * (*) Bu trk I. Dnya Savanda arlk Rusyasnm Dou ve Gney Dou Anadolu topraklarmz igl etmesi zerine sylenmitir. 443 AITLAR (ACILI TRKLER) DAYIMA SYLEYN , Seyyit Kkbezirci Dayma syleyin de atma binsin Srmal malahm tellala versin Avradm ok gzeldir, Mehmet bey alsn Alnan aldattlar bizi ldrdler ikimizi Issz koydular odamz Sndrdler ramz Alama armem alama Karalarn balama Ben de lrsem dmanlara bel balama Sebep annem, hayn annem Ben de bileydim Halep'ten de gelmezdim Haberim olayd kirvem sana vermezdim u tatl can bir kuruna vermezdim Vallah alnan aldatt bizi ldrdler ikimizi Issz koydular odamz Sndrdler ramz Alama annem alama Karalarn balama Ben lrsem dmanlara bel balama Sebep annem, hayn annem MARA LLER Mara Mara, derler, bir byk Mara Deim kutnu da, yorganm kuma Al kanlar iinde can veren karda Bize mesken oldu Mara illeri Mara'n nnde bir sr koyun Eildi mezarm, ld suyum Kefene smyor u selvi boyum Bize mesken oldu Mara illeri Mara'a vardm da smadm hana Dourmaz olaydn sen beni ana Kimsem de yoktur ki derdime yana Bize mesken oldu Mara illeri Kmlerim de gelmi, yalayamadm Kr atm boanm, balayamadm Gitme yavrum dedim, eleyemedim Bize mesken oldu Mara illeri Bir dikme de diktim, bitiremedim Dikmenin dibinde oturamadm Gitme Ali'm, dedim, getiremedim Bize mesken oldu Mara illeri Gayr, fidandm, srmez dallarm Dkld yeilim, yoktur allarm Kardasz gelini nasl elerim Yrim mesken m'oldu Mara illeri * * * 445 AITLAR (AILI TRKLER) ANNE BEN KALDIR GEZDR* Konya ...... ... Derlet/en S. Kiikbezirci Anne beni kaldr gezdir Tabutum dzdr, mezarm kazdr Vadem, yakn, mrm.azdr. Ne yaman derdim var benim Onulmadk yaralarm var benim

Kalktm baktm, yollar; tozar .' iki adam kabrim-kazar Annem mecnun olmu gezer Ne yaman derdim var benim Onulmadk yaralarm var benim Anne beni tut kalkaym Fni dnyaya bakaym ; Ne yaman derdimi var benim Onulmadk yarfrm' var benim * ** ALA ANNEM ALA Konya Derleyen 8. Kiikbezirci Bir eve, iki kardee bir gnde ifte gelin getirmiler. Gelinlerden birisi arabadan iner inmez hastalanm. Gerdekten daha yenge kmadan lm. Bu at onun zerine yaklm. () Veremli bir kzn azndan. kmadm yksek merdiven ba Gayet karayd* gznen ka Sel oldu akyor gzmn ya Ala annem ala gremen gayr Kaybettin yavrunu bulaman gayr Gelin dostfar gelin etnevir dzn gne varmadan gzm szn Gerdee girmeden bakire kzm Ala annem a^ gremen gayr Kaybettin yavrunu bulaman gayi Sra Sfra stlerim skld gn evvel gzm nuru dkld Annemin babamn beli bkld Ala annem ala gremen gayr Kaybettin yavrunu bulaman gayr Gelin dostlar gelin knam yakn gne varmadan lme bakn . . ? Ala annem ala gremen gayr Kaybettin yavrunu bulaman gayr * * * AITLAR (ACILI TRKLER) MMU TRKS Kyden kye gelin giden mmy cokun ay alr. Ararlar tararlar yok, mm yok. Bu at onun iin sylenmi... Cokun aylar akmaz iken harlad Zalim dman kollarm balad Arkamzda seymenler yank yank meledi Nere koydun, kanmaz aylar Suna'm Bir el ettim kapamadm kolunu Sarpa attm, bulamadm yolunu Yan on be mehel mi grdn lm Nere kodun cokun aylar mm'm Kapam dedim, kapamadm fesini Ayn on beine benzer kesimi Kulak verdim, duyamadm sesini Nere kodun cokun aylar mm'm Davulcusu kaya dibi dolar Seymenleri kuzu gibi meleir Gveyiye kara haber ular Yedin kanl aylar, gelin mm'm giderim, be ardma bakarm Gzlerimden kanl yalar dkerim Hem ayrlk hem lm kahr ekerim Nere kodun cokun aylar mm'm 448 hU AITLAR (ACILI TRKLER) ULU CAM AVLUSUNDA Bandtklt Develiolu Asm Doum srasnda len gen gelinin azndan attr. Olay gerekten yakn zamanda olmutur.. Ulu Cami avlusunda namazm klsnlar Gefinlik amdanlarm yan yana koysunlar Benim kk kardeimi kocama versinler Aman ebe, canm ebe, el vurma bana Kader ksmet byle imi,

alaman bana Akam oldu yakamadm gazm1 Kucama hi alamadm kuzumu Kadir Mevlm byle yazm yazm Aman ebe, canm ebe, el vurma bana Kader ksmet byle imi, alaman bans Bir yazma oyaladm2 balayamadm ocuumu kundaklayp sallayamadm Ben kocama mjdeci yollayamadm Aman ebe, canm ebe, el vurma bana Kader ksmet byle imi, alaman bana KARAKOLDAN IKTIM Karakoldan ktm yan basa basa Cierlerim koptu kan kusa kusa Beni vuran olan Konyal Musa Konyal Mus3... Mezar arasnda harman olur mu? Kama yarasna derman olur mu? Kama sokanlarda iman olur mu? iman olur mu? arnn iinde sra kasaplar Adam ahpabna kama m saplar? Mustafam gidiyor, gelin ahpaplar Gelin ahpaplar... Mezarmn ta kbleye kar Dil verin sylesin kabrimin ta Beni vuran olan erkesler ba erkesler ba.,. iki mezar arasnda vurdular beni Yrin evresine sardlar beni lmeden topraa koydular beni Vay koydular beni... * ** (1) Gaz: Lamba (burada). (2) Oyalamak: Oya ilemek. * ** f/29 VURULDUM ANAM VURULDUM Gveyi girecei gece dmanlar tarafndan ldrlen gencin azndan sylenmi bir attr Evimizin nnden st skld ihtiyar babamn beli bkld Srma salar teneire dkld Vuruldum anam vuruldum, bir su ver banaimeden lrsem dert olur sana Kalkn arkadalar lm soyun Nianlm duymadan mezara koyun Yumdum anam, gzlerimi aamyorum Sevgili yrimden geemiyorum Bir incecik yol gidiyor Talas'a Kzl kanlar bulayor mor fese Benden selm sylen cesur kardaa Yumdum anam, gzlerimi aamyorum Annemden babamdan geemiyorum Kalkn arkadalar ram yakn Nianlm knasn elime yakn Cenazem gidiyor, dettir bakn Vuruldum anam vuruldum, bir su ver ban<' meden lrsem dert sana * ** AITLAR (ACILI TRKLER) BEBEK si Ergiin Bebein beii amdan Yuvarland dt damdan Ben bebei ok severdim Hem anamdan hem babamdan Oy irin, oy narin, oy bebek oy Bebek beni hal eyledi Esir etti mal eyledi Bir kapya kul eyledi Oy irin, oy narin, oy bebek oy * * * YTEN YAVRU AITI lk ocuu Mehmetin hastalanp lmesi zerir.e yanan anann

feryad bu at... Hem okudum, hemi de yazdm Yalan dnya senden bezdim of Dalar koyan gezdim Yiten yavru bulunur mu Elveriyor elveriyor Orta direk bel veriyor oy Atm baktm al yorgan Mehemmed'im can veriyor El yazya el yazya Duman km l yazya oy Kurban olam, kurban olam Beikte yatan kuzuya. 452 KIZILIRMAK TRKS Orta Anadolu kylerinden birinden tekine gelin gtrrken Kzlrmaktan geen gelin alay kprnn yklmas zerine suya dklm, bu arada gelin de kaybolmutur. Bu ok ackl olay toplumu yle etkilemi ki, dalga dalga btn yurda yaylmtr. Bu at o ac ile yaklmtr. Sz de ezgisi de gerekten gzeldir. Alt karde idik bindirdik ata Hr'y yolladk kyden te Kzlrmaa varnca oldu bir hata Nettin Kzlrmak all gelini Gelini gelini benim yrimi Evde kaynanas evi bezedir Yolda kaynatas yolu gzedir Gelinsiz haneyi kime bezedir Nettin Kzlrmak all gelini Gelini gelini benim yrimi Atllar da Kapalt'n dolar Yengeler de kuzu gibi meleir Kara haber gveyiye ular AITLAR (ACILI TRKLER) Nettin Kzlrmak all geliniGelini geltni benim yrimi Kprye varnca kpr ykld yz atl birden suya dkld Nice yiitlerin beli bkld Nettir Kzlrmak all.gel.inj Gelini gelini benim yrimi. Tfek getirin de u kartal vuralm Dalg getirin de all gelini bulalm Biz gelinsiz nasl kye varalm Nettin Kzlrmak all gelin: Gelini gelini benim yrimiElinin knas soldu mu .ola Gznn srmesi soldu mu ola Evde kaynatas duydu mu ola Nettin Kzlrmak all gelini Gelini gelini benim yrimi Kzlrmak para para olaydn Her bir paran bir yerlerde kalaydn Sen de benim gibi yrsz kalaydn Nettin Kzlrmak all gelini Dalga vurdu gremedim boyunu ANKARA'da YEDM TAZE MEYVAYI (at) Keskin Keskinli ' Hac Tuan Sefer, Ankarann Keskin ilesinin Cin Ali kyndendir. Gl, yakkl, sevimlidir. Seferin kars da o blgenin tannm gzellerinden olup dillere destandr. Hatice de Keskinin Seyfli kyndendir. Evlendiklerinden ksa bir sre sonra Sefer umutsuz bir hastala tutulur. Ne yaptlarsa iyi olamaz. Diyar diyar gezdirerek doktordan doktora koarlar. Bir trl iyi edemezler. Sonunda 20 Haziran 1942 gn zavall Sefer, br dnyaya ger. Aadaki trk onun lm zerine yaklm bir attr. Hl sylenir durur, Haticenin ak yanar durur. Ankara'da yedik taze meyvay Boa inemiim yalan dnyay Keskin'den de sildirmeyin knyeyi Syleyin anama anam alasn Anamdan bakas yalan alasn. Ankara'yla u Keskin'in aras Arasna kara duman duras ok doktorlar gezdim, yokmu aresi Syleyin anneme annem alasn Babamn olu var beni neylesin

455 AITLAR (ACILI TRKLIIR) Trene bindim de tren sallad Zalim doktor cierimi elledi iyolursun dedi, geri yollad Syleyin anama anam alasn Anamdan gayrisi yalan alasn Benzin itim, cierlerim tutuur Alama Hatice, Sefer yetiir Syleyin anneme, alsn nennimi Kim alrsa alsn nazl gelini Binmi taksiye de Sefer geliyor Annesinin de cierini deliyor Gelin Hatice'ni de eller alyor Syleyin anneme annem alasn Gelin Hatice'yi de kimler elesin Mezarm derin ein, dar olsun Etiraf lle, smbl ba olsun Ben lyom, ahbaplarm sa olsun Sylen kardama alsn sazm Kadir Mevlm byle yazm yazm * NCE MEHMET Deli Haan, elinden topran alan aalar yznden daa kmtr. Candarmalar gndr Deli Haan kovaladlar. Bulamadlar. Sicim gibi yamur yayor, durmadan yayor... Deli Haan izini kaybettirmi, Murat Dann doruuna doru ormana dalmtr. Yamurdan korunmak iin, yere d 456 m bir ara aacnn altna sinmitir. Atr, slaktr, titrer. Bu srada candarmalar sktrd iin daa kan ince Mehmet, Deli Hasan aramakta, adn barmaktadr. O ince Mehmet ki, anadan ksz kalnca Deli Haan onu korumu, bytmt.. Deli Haan, ince Mehmedin sesine ses verir. Buluurlar. Maarams bir oyukta ate yakarlar. Haan, Mehmedin kandrldn anlar, belli etmez. Geri yollar. Dan aasnda candarmalar Mehmedin yolunu keserler, ince Mehmed zgn, eliyle yukarda yanan atei gsterir. Bir az sonra bir yaylm ate balar. Sabahleyin candarmalar Deli Hasann lsn yamur altnda dzle indirirler. Oradan da deveye ykleyip kasabaya getirirler. Kasabann seyyar fotoraflar Hasan duvar dibine dikip resmini alrlar. Kylere datrlar. imdi Murat Dann doruunda her gece Deli Hasann atei yanar. Bu atee kimisi Hyanet atei, kimi de Bir sar yldzdr, gelip Murat Dann bana konmu der. ince Mehmet ne yaptydm ben sana iki kere everdiydim kesemden Eer yerlerime sen vurulaydn lesiye yatamazdm tasamdan u Dinar'n sra sra sd Ben geerken yaprac gv idi Deveciler kk idi byd Eyvah, ince Mehmed yaktn beni AITLAR (ACILI TRKLER) Deveciler blk blk geldiler Ak gsm delik delik deldiler Dvarn dibinde resmim aldlar Ak kt stnde tanyn beni Yce da banda bir koca kartal Am kanadn dnyay rter Baz yiit vardr lmden korkar Ben korkmam lmden, erge yotumdur * * *

AL PAA AITI* Abdrrahman Cabirolt* Arpa ektim biemedim Bir d grdm seemedim Almm souk suya Iss sular iemedim All gelin pullu gelin Sana liralar vereyim Bu gzellik sende varken Beibirlik dizdireyim atm var biri binek Arkadalar kalkn gidek Ali Paay vurdular Yavrusuna haber verek " All gelin pullu gelin Sana liralar vereyim Bu gzellik sende varken Hcibiriik dizdireyim Paa geyer iki krk Biri samur biri tilki Ali Paay vurdular Harap oldu Van'n mlk All gelin pullu gelin Sana liralar vereyim Bu gzellik sende varken Beibirlik dizdireyim Karavanaya vurdular Yzbalr darldlar Darlmayn yzbalar Ali Paay vurdular All gelin pullu gelin Sana liralar vereyim Bu gzellik sende varken Beibirlik dizdireyim * 458 (*) yle anlalyor ki, Ali Paa Van blgesinin gen ve yeni evli paalarndandr. Bir ekiya ayaklanmasnda vurulmu olabilir. AITLAR (ACILI TRKLER) BEBEK Bu at ok yaygndr. Ana yedi ylda ancak bir ocua kavumutur. Oba yaylaya gmektedir. ocuk kundakta ve g katarnda bir devenin stndedir. Nasl olmusa olmu, ormanda aalardan birinin dalna taklan kundak dalda kalm. Neden sonra ocuun yokluu anlalm. Geri dnen oba onu bulamam, yrtc kular ocuu karm paralamlar.. Bu byk ac ile anann feryatlar dile gelmi.. Elmaldan ktm yayan Dayan hey dizlerim dayan Emmim atl, daym yayan Bebek beni del'eyledi Yakt yakt kl eyledi Kol bezin dalda bulduum Adn Ali koyduum Yedi ylda bir bulduum Bebek beni del'eyledi Yakt yakt kl eyledi Gkte yldzlar lar Kuzgunlar le blr adrda dman glr Bebek beni del'eyledi Yakt yakt kl eyledi eve var deveden yce Deveyi yklettim gece Nicedeyim aman nice Bebek beni' del'eyledi Yakt yakt kl eyledi Kaynanam samur krkl Develeri kahve ykl Yad yaban deil Yrkl Bebek beni del'eyledi Yakt yakt kl eyledi adr cibi klndan Pazvand kmaz kolundan Kurtulamam ben dilinden Bebek beni del'eyledi Yakt yakt kl eyledi Tuzladan aldm tuzunu Akmaa serdim bezini Kargalar m'oydu gzn Bebek beni del'eyledi Yakt yakt kl eyledi Ak memeden stler akar Kavm karda yola bakar Yasmz obay yakar

Bebek beni del'eyledi Yakt yakt kl eyledi * ** AITLAR (ACILI TRKLER) EMR AA AJTI Eski yiitlerden Emir Aa, arkada Fazl ve -dmanlar tarafndan vurulur. Emir Aa, Samsun, Kayseri arasndaki blgede tannmtr. Bu at Aa ^vurulduktan sonra sylenmitir. ubuun yollar ala Ben usandm gide gele Heves gves altn bozmu Takamam ifte yre Tahtada deldirir gazi Samsun'a indirir yozu Knamayn etler bizi Dil bilmiyor Krdn kz ardan da sular akar Esnaf hep bana bakar Deli miydin Deli Hampar izmem ayam skar Kim atlasn eiini Kim sallasn beiini Sar Aann kk olu O da yaksn n Atlar var at iinde Ar buka gnda Eller Kayseri'den gelmi mir Aa yok iinde ifte silh pasl durur ifte yri yasl durur eytan errine uymu da Arkada Fazl vurur Hava'nn sa dklm Anann beli bklm Tez gel Emir Aa tez gel Baban akln yitirmi Kr at kapda huylanrCierim yanar korlanr Tez gel Emir Aa tez gel Sakon sandkta kirlenir Gemere'in renleri Top top olmu yrenleri imdi arkla'dan iner Hep de gelir yeenleri Lstik geyer ayana adr kuram koyana Kaymakam'dan ne olur ki Vali kalkar ayana Dar sokaktan geemedim ar suyu iemedim Dman geriden gelince Namuslandm kaamadm Taze ilik yakasnda Deste perem arkasnda: Emir Aa'y vurmular Deste perem arkasnda. 463 AITLAR (ACILI TRKLER) Mezar Arasnda Harman Olur mu? KZIM Konya Kyleri Derleyen S. Kkbezirci yi dost iki arkada, az kavgas yapmlar. Ad Kzm olam kahveden km evine gidiyormu. teki de arkasndan geliyormu. Yol mezarlktan geiyormu. Arkadaki ile Kzm vurmu. Bu ac olay zerine bu trk yaklm. Mezar arasnda harman olur mu Kurun yarasna derman olur mu Kurun atanda da iman olur mu Aslanm Kzmm nerde yatyor Kaytan byklarn kana batyor Seni vuran zalim damda yatyor Syle doktor syle lecek miyim lmeden slam grecek miyim Mezar arasnda kar basa basa Yand cierciim kan kusa kusa Aslanm Kzmm... (kavutak) Mezar arasnda melekler oktur Syle doktor syle bir are yok mudur Aslanm Kzmm... (kavutak) EVLERNN N 464 Mezar arasndan atlayamadm Dkld cephanem, toplayamadm Zalim dmanlar haklayamadm Aslanm Kzmm... (kavutak) Mezarmn ta kbleye kar Dil versin sylesin mezarmn ta

Aslanm Kzmm... (kavutak) * * * UYAN ALM Konya Derleyen Seyit KUf'Ukbszircte Akam zeri dn bitmi. Gveyi gerdee girecei srada gelenek olduu zere gveyinin arkas yumruklanarak ieri verir. Bu i yaplrken, daha nce, gveyi Alinin kars olacak kz istemi* ama alamam bir arkada eline ald byk bir iviyi arkadalar yumruklarken Alinin srtna saplam. Ali, nce bunun etkisini duymam, ieride namaz klmak iin secdeye vardnda, yara soumu olduundan bir daha kalkamam. Gelin Aliyi uyuyor sanm. Aada trky sabaha kadar sylemi, durmu... Evimizin n yaz Gelir geer koyun kuzu Secdeden kalkmaz yz Uyan Ali'm tan yzne Sralanm ben yzne AITLAR (ACILI TRKLER) Evimizin n ide idenin dallar yerde Alt tavan yksek evde Uyan Ali'm tan yzne Sralanm ben yzne Evimizin n mezar Mezarda kumrular gezer Knal eller ukur zer Uyan Ali'm tan yzne Sralanm ben yzne Evimizin n talk Tala drdm belik Boa gitti kahpe kelik Uyan Ali'm tan yzne Sralanm ben yzne Evimizin n nane Ben kl oldum yana yana Yrim isen gel imana Uyan Ali'm tan yzne Sralanm ben yzne Evimizin n kavak Kavaktan dklr uvak Elim kna, bam duvak Uyan Ali'm tan yzne Sralanm ben yzne 466 Evimizin n ardak 3 ardakta asl bardak Burnumuzdan geldi gerdek Uyan Alim tan yzne Sralanm ben yzne Evimizin n susam Su bulsam mendilim yusam Soyunsam koynuna girsem Uyan Ali'm tan yzne Sralanm ben yzne Annem inei samadan Babam camiden gelmeden Eller evimize dolmadan Uyan Ali'm tan yzne Sralanm ben yzne * * * MOLLA AHMET TRKS il uhut Derleyen Osman AttUA Yakkl, mert bir delikanl olan Molla Ahmet, doum yeri Kadky (Babada) den uhuda geliyor. Orada efelerin ba oluyor. Kahvecilik yapmaktadr. Ahmet ile kasabamn zenginlerinden birinin gzel kz Neslihan arasnda byk bir ak balyor. Dedikodu yaylyor. Arkadalar kskanyorlar. Kz 467 AITLAR (ACILI TRKLER) da kaptrmak istemiyorlar. Ahmetin yakn dostu, Yakubolu, arkadalar ile bir olup Ahmeti krda bir elenceye davet ediyor. Orada bir sazc, belli etmeden Ahmete durumu haber

veriyorsa da Ahmet aldrmyor, arkadalarndan byle bir ey ummuyor. Elence sonunda hile ile Ahmetin kollarn balayp ldryorlar. Kollarn, bacaklarn, ban paralayp sazla atyorlar. Birka gn sonra kpekler Ahmetin paralarm alp yakn kye getiriyorlar. Cinayet ortaya kyor, katiller yakalanp cezalarm gryor. Bu olay gerekten olmutur, evrede ok yaygndr. Yakubolu hayadnda dudu var Neslihan'n kardan beyaz budu var Molla Ahmed'in kasabada ad var Dalgn uykulardan uyan Ahmed'im Yal kamalara dayan Ahmed'im Molla Ahmet'i Krkpnar'da kestiler Cepkenini saz dalna asdlar Anam babam benden umut kestiler Ko gibi meydanda dnen Ahmed'im Neslihan yoluna len Ahmed'im Yakubolu kamalar yalyor Neslihan kz siyim siyim alyor Katil Macar kollarn balyor* (*) Macar: Oiaya karan ve ba rol oynayan Yakubolu olacak. Dalgn uykulardan uyanamadm Yal kamalara dayanamadm B^r ince yol gidiyor Bazlar'a Ilgt lgt kanm akt sazlara Selm sylen anamnan kzlara Dalgn uykulardan uyan Ahmed'im Yal kamalara dayan Ahmed'im Bir incecik yol gider Elmin'e Kanm akt lgt lgt imene imana gel katil Macar imsna Dalgn uykulardan uyanamadm Yal kamalara dayanamadm Eridi mi marapamn kalay Dald m Molla Ahmed'in alay Bir kamada ldrmenin kolay Ko gibi meydanda dnen Ahmed'im Neslihan yoluna len Ahmed'im Kuruldu mu kasabann pazar Kazld m Molla Ahmed'in mezar Ahpaplarm benden alsn hezeri Ko gibi meydanda dnenlerdeniz Bir gzel yoluna lenlerdeniz AITLAR (ACILI TRKLER) Tel tel olmu telgrafn telleri Esmez oldu bad saba yelleri Amaz oldu Seydiky'n glleri Dalgn uykulardan uyan Ahmed'im Yal kamalara dayan Ahmed'im Biildi mi Seydiky'n ayr Kadir Mevlm can candan ayr Hi kalmam Neslihan'n hayr Ko gibi meydanda dnen Ahmed'im Dostlar dman imi ben bilemedim * * *

Trklerin slm dinine girmelerinden sonra yeni bir musiki dodu. En eski rneklerine on nc yz ylda rastianmaktadr. Trkistanda Ahmet Yesev ile balayan din edebiyatla birlikte yeni birtakm tarikatlar da ortaya kt. Bu akm Horasan Erleri ile Anadoluya da geti. Zaman getike tarikatlar artt. Pek ok tekkeler kuruldu. Bunlarn en nemli olanlar Nakibendilik, Halvetilik, Bektailik, Alevlik idi. Tekkelerde iir ve mzikle zikir denilen yinler yaplmaya baland. Bu durum Cumhuriyetin ilnna dek srd. Balangta birer ahlk ve kltr yuvas nitelii tayan tekkeler zamanla bozuldu, cahil kimselerin yuvas haline geldi. Anadoluda tekke edebiyatnn ilk temsilcisi Yunus Emredir. Bu byk sanatnn meydana getirdii ilher gnmze kadar

milyonlarca halkn ruhunda yankland. Daha sonra eski Trk dini amanln da izlerini tayan Bektailik ile Alevilik mzik, edebiyat (iir) ve oyunlar gelitirdi. Bal bana bir sanat dodu. Sazla birlikte icra edilen mzie oyun da karp mill bir ruha brnd. Bu blmn byk temsilcisi Pir Sultan Abdal. Kul Himmet, ah Hatay oldu. YUNUS EMRE Strrt Ben yrrm yana yana Ak boyad beni kana Ne klem ne divane Gel gr beni ak neyledi Gh eserim yeller gibi Gh tozarm yollar gibi Gh akarm seller gibi Gel gr beni ak neyledi Akar sulayn alarm Dertli cierim dalarm eyhim anuban alarm Gel gr beni ak neyledi Ya elim al kaldr beni Ya vaslna erdir beni ok alattn, gldr beni Gel gr beni ak neyledi Ben yrrm ilden ile eyh anarm dilden dile Gurbet halim kim bile Gel gr beni ak neyledi Mecnun oluban yrrm O yri dte grrm Uyanp melul olurum Gel gr beni ak neyledi
TARKAT TRKLER

Miskin YUNUS bareyim Batan ayaa yareyim Dost elinden avareyim Gel gr beni ak neyledi * ** II Dalar ile talar ile araym Mevlm seni Seherlerde kular ile araym Mevlm seni Sular dibinde mhi ile Sahralarda h ile Abdal olup Yh ile araym Mevlm seni Gk yznde is ile Tur Danda Ms ile Elimdeki as ile araym Mevlm seni Derdi k Eyyub ile Gz yal Ykub ile Ol Muhammed mahbub ile araym Mevlm seni Bilmiim dnya halini Terk ettim kyl- kalini Ba ak, ayak yaln araym Mevlm seni YUMU okur diller ile 01 kumru blbller ile Hakk' seven kullar ile araym Mevlm seni * * III Akn ald benden beni Bana seni gerek seni Ben yanarm dn gn Bana seni gerek seni Ne varla sevinirim Ne yoklua yerinirim Akn ile avunurum Bana seni gerek seni Akn klar ldrr Ak denizine daldrr Tecelli ile doldurur Bana seni gerek seni Akn arabndan iem Mecnun olup daa dem ensin dn gn endiem Bana seni gerek seni Sofulara sohbet gerek Ahlere ahret gerek Mecnunlara Leyl gerek Bana seni gerek seni TARKAT TRKLER Eer beni ldreler Klm ge savuralar Topram anda ara Bana seni gerek seni YUNUS'dur benim adm Gn geldike artar odum iki cihanda

maksudum Bana seni gerek seni * * * IV Bu dnyadan gider olduk Kalanlara selm olsun Bizim iin hayr dua Klanlara selm olsun Ecel bke belimizi Syletmeye iilimizi Hasta iker (alimizi Soranlara : ,lm olsun Tenim ortaya ala Yakasz gmlek bi. Bizi bir san veh-ile Yuyanlara selm olsun Azrail alr canmz Kurur damarda kanmz Yuyacan kefenimiz Saranlara selm olsun Sal verile kasdmza Gider olduk dostumuza* Namaz iin stmze Duranlara selm olsun Dnyaya gelenler gider Herkes gelmez yola gider Bizim halimizden haber Soranlara selm olsun Miskin YUNUS syler szn Ya doldurmu iki gzn Bizi bilmeyen ne bilsin Bilenlere selm olsun * ** Akn odu cierimi Yaka geldi, yaka gider Garip bam bu sevday eke geldi, eke gider Kr etti firak canma k oldum cnnma Ak. zincirin boynuma Taka geldi, taka gider Buradaki dost, Tanrdr. TARKAT TRKLER Sdklar durur szne Gayr grnmez gzne Bu gzlerim dost yzne Baka geldi, baka gider Blbl eder h-u figan Hasret ile yand bu can Benim gnlcm ey can Hakka geldi. Hakka gider Arada olmasn ni Onulmaz barmn ba Gzlerimin kanl ya Aka geldi, aka gider Miskin YUNUS'un szleri Efgan eder blblleri Dost bahesinin glleri Koka geldi, koka gider * ** OL CENNETN IRMAKLARI VI ol cennetin rmaklar Akar Allah dey dey km slm blblleri ter Allah dey dey Salnr Tb dallar Kuran okur hem dilleri Cennet bann glleri Kokar Allah dey dey Aydan ardr yzleri ekerden tatl szleri Cennetteki huri kzlar Gezer Allah dey dey Kimler yeyip kimler ier Hep melekler rahmet saar idris Neb hlle bier Subhanallah dey dey YUNUS EMRE var yrna Koma bu gn yarna Yarn Hakkn divanna Varam Allah dey dey * ** LEMLERN SULTANI (Irak lh) lemlerin sultan nayet eyle bize Akn zevkin evkin ver Hidayet eyle bize Azd gitti yolumuz Tevhid etmez dilimiz Sana malm halimiz Bir halet eyle bize Yolundan azmlarz Tariki bozmularz Serseri gezmileriz nayet eyle bize

481 TARKAT TRKLER Akar gzmn ya Onulmaz barm ba iki cihan gnei efaat eyle bize Seyyit Seyfi kulunu Zr edici blbln Yrin vasln gln Sehavet eyle bize * * * EY HAK YOLUNUN DERVl'l (Nihavend lhi) Ey Hak yolunun dervii Gel yanalm senin ile Ey derd ehli olan kii Gel yanalm senin ile Dnya bir matem hanedir Mihnetten gayr ya nedir Kasd kbet cnedir Gel yanalm senin ile Yakup gibi alayalm Eyyup gibi inleyelim Her dem cier dalayalm Gel yanalm senin ile Alay gitti enbiya inleyi geldi evliya Biz de bu yolda Hakky Gel yanalm senin ile * (smail Hakk) f/31 EVLERNN N 482 HACI BAYRAM VEL Noldu bu gnlm, noldu bu gnlm Derd- gamla doldu bu gnlm Yand bu gnlm, yand bu gnlm Yanmada derman buldu bu gnlm Yan ey gnl, yan yan ey gnl yan Yanmadan oldu derdine derman Pervane gibi, pervane gibi em'ine akn yand bu gnlm Geri ki yand, geree yand Rengine akn cmle boyand Kendi de buldu, kendi de buldu Matlabn ho buldu bu gnlm Sevd- azam, sevd- azam1 Belki oluptur ar- muazzam2 Matlab- cnan, matlab- cnan3 Olsa acep mi imdi bu gnlm El fakru fahr el fakru fahri4 Demedi mi ol lemler fahri5 Fahrini fakrin, fahrini fakrin Mahv-u fenada buldu bu gnlm BAYRAM' imdi, BAYRAM' imdi Bayram edersin yr ile imdi Hamd- senlar, hamd- senlar Yr ile bayram kld bu gnlm * ** (1) Sevad- 'zam: Mekke kenti, (2) Ar- muazzam: Doku zuncu kat gk, (3) Matlab- canan: Sevgili (Tanr) nin istei, (4) Fakru fahri: Fakirlik vnciimdr. (5) Muhammed Peygamber.:
TARKAT TRKLER

LH Y Rabbi nurun hakkin Ayrma akndan beni Cennat- hrun hakkin Ayrma akndan beni Ruh-i Resullah in Srr Nebiyyuiiah in Allah in, billah in Ayrma akndan beni hm gke olsun direk Sen ol heman gnlme tek Ne o gerek, ne bu gerek Ayrma akndan beni Sermest olaym gezeyim Gnlmde nakn yazaym Cmle cihandan bezeyim Ayrma akndan beni Zhitlere ver cenneti Mtakdr anlar kati Ben isterim sen hazreti Ayrma akndan beni Gzmdeki sensin gren Bu gnlmde sensin duran Sensin alan, sensin veren Ayrma akndan beni MEVL GRELM NEYLER (Nevruz lhi, Dyek) Hak erleri hayr eyler Zannetme ki gayr eyler rif an seyr eyler Mevl grelim neyler Neylerse gzel eyler

Kalbini ana berk eyle Takdirini derk eyle Tedbirini terk eyle Mevl grelim neyler Neylerse gzel eyler Bir eyi murad etme Olursa inad etme Hak'dadr o, reddetme Mevl grelim neyler Neylerse gzel eyler Deme u niin yle Yerincedir ol yle Bak, sonunu seyr eyle Mevl grelim neyler Neylerse gzel eyler Bil elsine-i halk* Aklm Hak eyle Hakk ren edeb- hulku Mevl grelim neyler Neylerse gzel eyler (Erzurumlu brahim Hakk) (*) Elsine- haSc: Halka dilleri, istekleri. 485
TARKAT TRKLER

HAKKA NYAZ EYLE (Neva lhi) Gaflette olan gnim Gel Hakka niyaz eyle Hayrette kalan gnlm Gel Hakka niyaz eyle Bul endeki mny Gr iem-i ra'nay1 Ko ziynet-i dnyay2 Gel Hakka niyaz eyle Gel kullua bel bala Ak oduna can dala Sen leyl- nehar ala3 Gel Hakka niyaz eyle Cisminde iken kudret Rm olmu iken kuvvet Elvermi iken frsat Gel Hakka niyaz eyle Sen tl-i emelden ge4 Bu sehv- zelelden ge5 Var Mahv cedelden ge6 Gel Hakka niyaz eyle * ** --------------| (1) lem-i ra'na: Gzel lem, dnya. (2) Ziynet i dnya: Dn^ ya ss istekleri. (3) Leyl- nehar: Gece gndz. (4) Tl-i emel: Hrs, tamah, tkenmez arza. (5) Sehv- zelel: Yanllk ve eksiklik. (6) Cedel: Sert tartma, kavga. YANDIM KL OLDUM (Puselik lhi, Dyek) Yandm kl oldum Ak meydannda Kokar gl oldum Ak meydannda Gl idim soldum Nur ile doldum Bilemezem noldum Ak meydannda Hak ak geldi Benliim ald Bir adm kald Ak meydannda Alarm glmem Gzlerim silmem Nolduum bilmem Ak meydannda Arayp buldum Kudretle doldum Ol dost ben oldum Ak meydannda Ulular gitmi Yollar am Su gibi akm Ak meydannda TARKAT TRKLER Talib de hayran Ak ile szan Olmutur giryan Ak meydannda * * ne YOL SORARSAN iptidadan yol sorarsan Yol, Muhammed Alinindir Yetmi iki dil sararsan Dil, Muhammed Ali'nindir Gece olur, gndz olur Cmle lem dmdz olur Gkte ka bin yldz olur Ay, Muhammed Ali'nindir Varma Yezid'in yanna Kokusu siner tenine Lnet Yezid'in huyuna Can, Muhammed Ali'nindir Varma Yezit meclisine Kulak verme hi sesine Satr Yezit ensesine Kl, Muhammed Ali'nindir ah Hatayi, hasta inler Cmle lem an dinler Nur olmu leme doar Gn, Muhammed Ali'nindir

TURNALAR AL'Y GRMEDNZ Mi Yemen ellerinden beri gelirken Turnalar Ali'yi grmediniz mi Yer gk inileyip zr kIirken Turnalar Ali'yi grmediniz mi ahm Hayber kalasn ykarken Nice Yezit helk oldu bakarken Muhammed Mirac'a ol dem karken Turnalar Ali'yi grmediniz mi Kim grd deryada, balk izini Eildi ol pt kabrin tozunu iidin Ali'nin hop avazn Turnalar Ali'yi grmediniz mi Havann yznde sema' tutarken Kevser erbetinden iip kanarken Muhammed'in gl reyhann saarken Turnalar Ali'yi grmediniz mi ah Hatayi edermi bir geday Dilim zikreyledi gani Mevly On iki imam nesli Abay Turnalar Ali'yi grmediniz mi (Alevi Nefesi) * ** TARKAT TRKLER Pir Sultan Abdal'dan NEFESLER I Gzel k evrimizi ekemezsin demedim mi Bu bir rza lokmasdr Yiyemezsin demedim mi Yemeyenler kalr nar Gzlerinden kanlar saar Bu bir demdir gelir geer Duyamazsn demedim mi kalm meydan yerine Gidelim Ali seyrine Can u ba Hak yoluna Koyamazsn demedim mi PR SULTAN, Ali ahmz Hakka ular rahimiz On iki imam penhmz Uyamazsn demedim mi II u karki dan karn grdn m Eyyamn bulmu eriyip gider Akan sulardan ibret aldn rru Yzn yerlere sryp gider Srnn nnde giden avclar Scak scak gnde yakar gneler Evvel zaman yemi veren aalar Onlar da kalmam, kuruyup gider Kadirsin Allah'm sen de kadirsin stmze drt direkli adrsn ardmz yerde hazr nzrsn Cmlemiz stne yryp gider Bizim deryamz derindir boylanmaz Bin nasihat etsen biri dinlenmez Gidi merkep hi bir yere balanmaz Banda yularn sryp gider PR SULTAN' m syler sz znden ksn saknr iki gznden Olur olmaz mnkirlerin sznden Eksilmez gnlmz, kuruyup gider III Derdim oktur hangisine yanaym Yine tazelendi yrek yaras Ben bu derde kanda are bulaym Meer ah elinden ola aresi Trl donlar geyer, glden naziktir Blble cevr etme, gle yazktr ok hasretlik ektim, barm eziktir Gle gle gelir canlar paresi TARKAT TRKLER Gel benim uzun boylu serv narm Yreime bir od dt yanarm Kblem sensin, yzm sana dnerim Mihrabmdr iki kan aras Didr ile muhabbete doyulmaz Muhabbetten kaan k saylmaz Yezit flemekle ralar snmez Tutuunca yanar akn ras PR SULTAN m Abdal, yksek uarsn Selmsz sabahsz gelir geersin k, muhabbetten niin kaarsn Byle midir yolumuzun tresi IV Sordum sar ideme Sen nerede klarsn Ne sorarsn hey dervi Yer altnda klarm Sordum sar ideme Yer altnda ne yersin Ne sorarsn hey dervi

 Kudret lokmasn yerim Sordum sar ideme Benzin neden sararm Ne sorarsn hey dervi Hak korkusun ekerim Sordum sar ideme Anan baban var mdr Ne sorarsn hey dervi Anam yer, babam yamur Sordum sar ideme Sende kardelik var m Ne sorarsn hey dervi Ben erlerle kardeim PR SULTAN'm erlerle Yz dolu nurlarla Ak sakall pirlerle idemde kardelik vardr V Bir nefescik syleyeyim Dinlemezsen neyleyeyim Ak deryasn boylayaym Ummana dalmaa geldim Ben Hak ile oldum ana Gnlmzde yoktur nesne Pervaneyim ateine Oduna yanmaa geldim Ak harmannda savruldum Hem elendim, hem yoruldum Kazana girdim kavruldum Meydana yetmee geldim TARKAT TRKLER Ben Hakkn edna kuluyum Kem damarlardan beriyim Ayn- cemin blblym Meydana tmee geldim PR SULTAN'm der, gzmde Hi hata yoktur szmde Eksiklik kendi zmde Drna durmaa geldim VI Uyur idik uyardlar Diriye saydlar bizi Koyun olduk ses anladk Srye saydlar bizi Srlp kasaba gittik Kanaray mesken ettik Can Hakka teslim ettik lye saydlar bizi Pir defterine yazldk Hak divanna dizildik Bal olduk, erbet ezildik Doluya saydlar bizi Halimizi hl eyledik Yolumuzu yol eyledik Her iekten bal eyledik Arya saydlar bizi 494 PR SULTAN'm eydr, unda ok keramet var insanda 0 cihanda bu cihanda Ali'ye saydlar bizi VII kr bizi bu meydana Getirenin demine H Ceset iinde bu can Bitirenin demine H Gzeldir Ali'min sesi Silelim gnlden pas Ayn cemde bu nefesi Okuyann demine H zleyim Ali izini Uyaralm can gzn Krklar ile bir zm* irenin demine H PR SULTAN'm bu ne demek Hi cahile ekme emek Hazr pimi hn u nemek Yedirenin demine H (*) Krklar: lemi yneten krk kii. Hazretl Aliden uyanaa lar. Krklar toplantsnda bir zm tanesi sklm, hepsi iip ger. ek srrna ermilerdir. Hazreti Muhammed de bunlar arasndadr. TARKAT TRKLER VIII Bize mihman geldi, ad oldu gnlm Mihman canlar, bize safa geldiniz Kasavet kalmad, bahar yaz oldu Mihman canlar bize safa geldiniz Dua edin bize misafir gele Yavan, yahi yiyip yzmz gle Byk kk an hep Hzr bile Mihman canlar bize safa geldiniz Misafir kapnn i kilididir Ev sahibi de anlarn kelbidir

Misafir mihmandr, mihman Ali'dir Mihman canlar bize safa geldiniz Kahrettii yere misafir gelmez alr abalar ektii bitmez Seirtse de gitse menzile yetmez Mihman canlar bize safa geldiniz PR SULTAN ABDAL'm kayda verile Misafir ksmetin getirir bile Misafir mihmandr, sen zn dile Mihman canlar bize safa geldiniz* () Alevlerde konuklara ok sayg gsterilir, elden gelen her kram yaplr. Eski Trk gelenei Alevlerde ibadet gibidir. Pr Sultan bu gelenei dile getirirken yeni yetmelere tarikat kuralm tiyor, bir yandan da konuklara saygsn bildiriyor. AL GRND GZME Aynay tuttum yzme Ali grnd gzme Nazar kldm ben zme Ali grnd gzme dem Baba Havva ile Hem "allemel esma" ile arh felek sama' ile Ali grnd gzme Hazreti Nuh Neciyullah Hem brahim Halilullah Sn'daki Kelimullah Ali grnd gzme isayi Ruhullah odur ki lemde ah odur Cmlemize penah odur Ali grnd gzme Ali evvel, Ali hir Ali btn, Ali zhir Ali tayyip, Ali tahir Ali grnd gzme Ali candr, Ali cnan Ali dindir, Ali iman Ali rhim, Ali rahman Ali grnd gzme 497 TARKAT TRKLER Hilmi gadayi bir kemter Grr gzm, dilim syler Her nereye klsam nazar Ali grnd gzme * * * KME NE Ben melmet hrkasn kendim geydim enime Aru namus iesini taa aldm, kime ne Gh karm gk yzne, seyrederim lemi Gh inerim yer yzne, seyreder lem beni Gh giderim medreseye, ders okurum Hak iin Gh giderim meyhaneye, dem ekerim ak iin Sofular haram demiler akmn arabna Ben doldurur, ben ierim, gnah benim, kime ne Sofular secde ederler mescidin mihrabna Benim, ol dost eiidir secdeghm, kime ne Nesimiye sordular kim, yrin ile ho musun Ho olam, ya olmayaym, ol yr benim, kime ne GLDR GL (Bektai Nefesi) Bu gn ben pirime vardm Pirin cemali gldr gl Oturmu taht makamna Taht revan gldr gl Glden terazi tutarlar Gl gl ile tartarlar Gl alrlar, gl satarlar ars pazar gldr gl Topra gl, ta gl Kurusu gl, ya gl Has bahenin iinde Serv-i revan gldr gl Glden deirmeni dner Onun ile gl dverler Akar ark, ark dner Bendi, pnar gldr gl Ak gl ile krmz gl ift yetimi bir bahede Bakrlar hre kar Hr gl, ezhar gldr gl Gel ha gel, Seyyit Nesimi

Hak nefesi gldr gl u ten garip blbln Derd- figan gldr gl

TARKAT TRKLER

CANIM ERENLERE KURBAN (Bektai Alevi Nefesi) Canm enlere kurban Serim meydanda meydanda ikrarm ezelden kadim Canm meydanda meydanda Yanarm, yoktur dumanm Gnlmde yoktur gmanm Al malm, bala canm Varm meydanda meydanda Kellem koltuuma aldm Kan ettim kapna geldim Ettiime piman oldum Dr'm meydanda meydanda Mnkir rakipten kan Mminim, hlle don biin Ben blblm bir gl iin Znm meydanda meydanda Gerek olan olur gan Gan olan olur veli Nesmi'yem vzn beni'' Deim meydanda meydanda BEKTAYZ Zahit, gel gr hallinizi Dinle hem akvalimiz Dostla yeriz malimizi Bektaiyz, halis zz Bize bu hal ezelidir Taptmz put Ali'dir Pirimiz Bekta Veli 'dr Bektaiyiz, halis zz Muhabbettir hep krmz Byle bulduk bu varmz T ezelden ikrarmz Bektaiyiz, halis zz Hak perestiz, gerek eriz deme biz ba eeriz Birbirimizi pek severiz Bektaiyiz, halis zz Meclisimiz gam karr Mihneti batan arr Gam bizi grse arr Bektaiyiz, halis zz Maksadmz zevk-u ne'e Bu hale cmle halk tene Gll gtan yok hi nesne Bektaiyiz. halis zz TARKAT TRKLER BR SEN EV SAK (Bektai Alevi Nefesi) Himmet eyle bize sk-i devran Bir sen i ey ski, bir bana doldur Byledir usul meclisin her an Bir sen i ey ski, bir bana doldur Cem olduk bir yerde cmle muhibban Ref' oldu hicaplar, kalmad gman Gnlmz ad olsun, srelim devran Bir sen i ey ski, bir bana doldur Ak olsun bu meydan ire geldinse Cann feda edip serden getinse Ayin-i cem ire ski oldunsa Bir sen i ey ski, bir bana doldur Mezhebim sorarsan derler Caferi Pirimiz Hnkr'dr, hem de Rum eri Kevser arabndan doldur ey peri Bir sen i ey ski, bir bana doldur ! Geti kamu korku, gelmez hi uyku Mushaf- kbradr, demi oku Demden geri kalmaz, harabattr bu Bir sen i ey ski, bir bana doldur AHIN DERGHI GRNR (Bektai Alevi Nefesi) Akdenizi seyredelim yaldan Nasihati byle aldm uludan Senin klarn kmaz yolundan Grnr imam evleri grnr Grnr ahn dergh grnr Senin dervilerin gemez tevbeden Srtna geydii hrka, abadan Her kaan arsa imdat babadan Grnr imam evleri grnr Grnr ahn dergh grnr Ali Dede syler idi bu pendi Yz yze gelince Ali'dir kendi Horasan'da yatan Riza Efendi* Grnr imam evleri grtir Grnp ahn dergh grnr

* ** Riza Efendi: Sekizinci tmam Riza. rAKKAT TRKLER AMAN YA AL (Bektai Nefesi) Biz Elest bezminde demiiz beli Emr- ferman etti ol zat- celi Efkrmz olsun gndz geceli Aman ya Muhammed, aman ya Ali On ki imamn kulu, kurban Fedadr yoluna ba ile can iliel meveddet Hakkn ferman Aman ya Muhammed, aman ya Ali rif olan canlar nefsini bilir Varln terk eyler, hep Hakk bulur Nur-i Muhammed'den didr grnr Aman ya Muhammed, aman ya Ali Bilirsin ya Rabbi srr-u iyanm Beyana erimez crm- isyanm Gece gndz budur vird-i zebanm Aman ya Muhammed, aman ya Ali brahim, Mevlya olanlar hayran Hakikat ehrinde bulur arayan Muhammed yznden grnr cnan Aman ya Muhammed, aman ya Ali SAFA GELDN ERENLER (Alevi Nefesi) Safa geldin, safa geldin erenler Muhabbet eyleyen cana ak olsun Vcudunu bilen Allahn bilir demin kalbinde raha ak olsun Cmlenin maksudu demde mevcut Annn kldlar melekler scut Allah bir, Muhammed, Ali'dir mescut Evvel ezel kblegha ak olsun Bai Bismillahtr, noktadr kadim. Haan Errahmandr, Hseyin Errahm Vallahi Ali'dir her eye kaim Vechinde bedrolan mha ak olsun Denir Ehli Beyti sevene Nci demde iyandr Allahn vehi Muhammed geydii hrkay, tac Sefil Abdal geydi. aha ak olsun * ** SULTANIM ALI (Alevi Nefesi) Medet senden medet Sultanm Ali Dertliyim, derdime dermanm Ali Her dem gnlm ire mihmanm Ali Glm, glstanm, seyranm Ali 505 TARKAT TRKLER Aman erenlerim amana geldim smail oluban kurbana geldim Her ne emr olursa fermana geldim Glm, glstanm, seyranm Ali On iki imamn ol ah sensin Muhammed Ali'nin hemrah sensin Bunca dknlerin penah sensin Glm, glstanm, seyranm Ali Gster cemalini, eyleme nihan Yakyor derunum ate-i hicran Pervaneyim, dostlar em'ine hayran Glm, glstanm, seyranm Ali ikrar eyledim ben, inkra gelmem Alayu alayu yam silmem Divane mi oldum, kendimi bilmem Glm, glstanm, seyranm Ali Ey canmn can, gzel cnanm Kapna gelmeye yoktur dermanm Bam zre tacm, din- imanm Glm, glstanm, seyranm Ali Dervi Tevfik, kendin ryan eyleme Ykp mahzun gnln viran eyleme Erenlere kar isyan eyleme Glm, glstanm, seyranm Ali * ** EVLERNN ONIJ AK OLSUN MEYDAN GRENE Ak olsun meydan grene Doru yoluna gidene Aferin Hakk hak bilip Hal geyip gnl gdene Ak Ali'm h h h ah'n H gerek erenler demine Kf nndan kn fekn Emrine rm oldu cihan Teslim rahat oldu heman Hem yedip hem yedene

(kavutak....) Doru yr, doru bak Doru gidene zeval yok Rahm-eder, yarglar Hak Hak iin kulluk edene (kavutak....) Gnln yksekten indir Ar etme, alaa kondur A doyur, susuz kandr bda borcun dene (kavutak....)

TARKAT TRKLER

Besleme azap atn ekersin zulumatn Tepele nefsin itini Zarar gelmesin bedene (kavutak....) Muhiddin Abdal ak olsun Srrmz eller duymasn Yemiim ndan yemesin ayet yeyben dadana (kavutak....) * * * NE FAYDA akn gezme gafil, bir gn lrsn Dnya fermannda olsa ne fayda* Sylemez dillerin, dilsiz kalrsn Blbl gibi dilin olsa ne fayda Sylersin de sen sznden amazsn Haramn helln semezsin Tkenir kepein, su da imezsin Akar aylar senin olsa ne fayda Sen sylersin, sz iinde szn var hretin var, kelmn var, nazn var u dnyada be arn bezin var Karun gibi maln olsa ne fayda

PM

ESNAF TRKLER

ESNAF TRKLER

Eu eit trkler az olmakla birlikte uk yaygn olanlar da vardr. Bunlar bir meslek ve i alann sz konusu etmekle birlikte o i alannn sahipleri tarafndan sylenmeleri her zaman gerekmez. Kimi zaman iin kendi zelliklerini bildirirler. Kimi zaman da yalnz adnn anlmasyle yetinilir. obanlk, iftilik gibi ky hayat dnda ka lanlar kasaba ve kent hayat ile ilgilidir. Ve daha ok da orta an devam olan zanaat ve ilerin kalntlar olarak gelen trklerdir. Bu gn deien i hayat dolaysyle birou unutulmutur. Esnaf ve zanaatla ilgili konular geen yzyllarda saz

airlerinin de ilgisini ekmitir. Uzun iirler olan bu esnaf destanlar olduka oktur. Ozan bu destanlarda her esnaf, ii ayr ayr ele alarak zelliklerini sz konusu eder. Kimi destanlarda ozan kendisi her zanaata girer, hi birinde diki tutturamaz, en sonunda yine ozanlk iine dner. Bunlar daha ok gldrl uzun iirlerdir. Yap bakmndan trk olmadklar ve zel ezgileri de bulunmad iin kitaba bunlardan rnek verilmemitir. 512 NALBANDIM Sivas Nalbandm, hele hele Nalbandm Nalbandm, saramadm aldandm Nalbandm, cahil idim aldandm Kalenin alt dzdr Nalbanda mektup yazdr Nalbandm, hele hele Nalbandm Nalbandm, saramadm aldandm Nalbandm, cahil idim aldandm Kaleden indim dze Su baladm nergize Nalbandm, hele hele Nalbandm Nalbandm, saramadm aldandm Nalbandm, cahil idim aldandm * * * EK DEVEC ek deveci, develerin sulansn Sulansn da drt bir yan bulansn Herkes sevdiini alsn dolansn ek deveci develerin harma Yk vurmular yanda toruma Hasret kodu kader beni yrime Suya dt tabancamn eridi Yre/mde ya kalmad eridi Sevdiceim u yerlerde bir idi 513 ESNAF TRKLER ek deveci develerin yokua Gl memeler birbirine tokua Deli oldum o endeki baka ek deveci develerin Lemse'ye Taram salarn dkm enseye Yr severim, zararm yok kimseye * * * BOSTANCI TRKS tstanbul Ey bostanc bir bostan ver Hastam var aman aman Hastam da deil, Adalar'da Modalar'da dostum var dman aman da ldrmeye kasdm var aman aman Badat, Basra llerinde $an verir gezer Yaftas boynunda Sallanr gezer Ey bahevan, ban bahen var mdr Bahendeki ayva mdr, nar mdr Bu gzellik aman da Sbllende var mdr aman aman Badat, Basra llerinde an verir gezer Yaftas boynunda Sallanr gezer * ** f/33 EVLERNN NU

HELVACI adr alt minare El ettim nazl yre Anan gurban ben gurban da Setire pantolonlu yre Helvac helva Kendir tohumlu helva eker tohumlu helva Altunsun akalarda ieksin bakalarda Tenin yerde rsn de Urban da bohalarda Helvac helva Kendir tohumlu helva eker lokumlu helva Stte ot bitmez mi arsalar gitmez mi Ah o senin elinden de ektiklerim yetmez mi Helvac helva Kendir tohumlu helva eker lokumlu helva ~ ESN A.F TRKLER Helvac helva Kendir tohumlu helva eker lokumlu helva * ** BOYACI TRKS Derleyen S. Yaver Ataman ardan aldm pirinci Edirne'nin boyaclar birinci Aman da boyac boyac Cilna vurgunum boyac Frana vurgunum boyac Boyacnn elleri boyal Benirn yrim boyac olmal Aman da boyac boyac Cilna vurgunum boyac Frana vurgunum boyac

Boyacnn allar allar Parldyor aynas aynas Aman da boyac boyac Cilna vurgunum boyac Frana vurgunum boyac Boyacnn boyas boyas Parldyor aynas aynas Aman aman yorgunum boyac Cna vurgunum boyac Frana da vurgunum boyac * ** ARABACI TRKS stanbul Arabac arabac ite sana ben kirac Arabac da araban eek Nereye? Khtane'ye Arabac araban sr Nereye? Beyolu'na Haydindi paldr kldr yallah yallah Haydindi tngr mngr yallah yallah Arabaya biz binelim Beyolu'na sr gidelim Arabac da araban eek. ** ODUNCULAR Oduncular dadan odun indirir Gzm ya deirmenler dndrr Bu dert beni eyi etmez ldrr tme blbl, kabirlerin tanda Hem ayrlk hem sevda var bamda 518 Turhan Szken** * * * ESNAF TRKLER LEBLEBlC, TRKS Leblebi goydum tasa giz annem Doldurdum basa basa giz annem Benim yrim ok gzel giz annem Azck boyu gssa giz annem Hop ninayi ninayi giz anneno Gel oynay oynay giz annem Elmay yke gorlar giz annem Azn dike gorlar giz annem Seni elimden alrlar giz annem Boynumu bke gorlar giz annem Hop ninayi ninayi giz annem Gel oynay oynay giz annem * ** DEMRCLER Demirciler demir dver tun olur Sevip sevip ayrlmas g olur Sen gidersen benim halim nic'olur Ah, Hanifem, imdat senin elinden imdat deil, kz senin o gl yanadan Demirciler demir dver tavnda plmenin, sevilmenin anda l'JVLERNN N KASAP TRKS Kasabmn koyunlar oktur bana oyunlar Aman kasap Canm glm kasap Gel bizim dama Grelim hesap Entarisi mor srmadan A kapy cam krmadan Aman kasap Canm glm kasap Gel bizim dama Grelim hesap Kasabmn altn dii Yakt beni bir gl Aman kasap Canm glm kasap Gel bizim dama Grelim hesap Entarisi ala benziyor eftalisi bala benziyor Aman kasap Canm glm kasap Gel bizim dama Grelim hesap

* ** 519 ESNAF TRKLER Sandkl stanbul KAHVEC Mehmet Bozkurt Sr kahveci, kahvelerin demlensin Ben gidiyom, gvur ky dinlensin Ben lrsem yrenlerim elensin Dumanm dalara ayor benim Sevdiim ellere kalyor benim Sr kahveci, kahvelerin kk olsun Ben gidiyom, ak barma ta konsun Saramadm, saranlara ak olsun Dumanm dalara ayor benim Sevdiim ellere kalyor benim * ** ARABAMIN ATLARI Derleyen S Yaver Ataman Arabamn atlar deh deh deh aman da Boyal kanatlar deh deh aman da Aslan Mahmud'um gel Arabamn ispiti deh deh deh aman dj Dolaalm Kepsi'ti gel gel Aman da aslan Mahmud'um gel * ** DEMRC TRKS Bir kii Demirciler demr neyile dverler ok kii yle dverler, byle dverler Bir kii yle mi, byle mi yle ok kii Var yre syle KALAYCI TRKS Bir kii Kalayclar kalay neyile kalaylar ok kii yle kalaylar, byle kalaylar Bir kii yle mi, byle byle mi yle SOBACI TRKS Bir kii Sobaclar sobay neyile boyarlar ok kii yle boyarlar, byle boyarlar Bir kii yle mi, byle byle mi yle 521 ESNAF TRKLER Eskiehir KAHVECLER Aye Yrekli Kahveciler kahve dver Yeni Mehmed Aa aklnn arr Aralkta bo kese drr anldr o, namldr o Oynar gelin ngr mngr Tellidir o, tellidir o Kahveciler kahve piirir Yeni Mehmed Aa kendini ver Aralkta bo kese rer anldr o, namldr o Oynar gelin ngr mngr Tellidir o, tellidir o Nalc Baba atn da nallar Yeni Mehmed Aa krkn sallar Aralkta bo kese yollar anldr o. namldn o Oynar gelin ngr mr^n TeMidi o.

tellidir o b'VLIjRNN ONU Ordu OY GEMC M nhsit Oy gemici gemici de Nerden aldn pirinci Benim sevdiim gzel de u Ordu'da birinci Yumak yumak ipliim Nerde kaldn kekliim de Yetmez mi beklediim Gemi geliyor gemi de Vona burnundan beri Ben yrimden ayrldm da Yl oldu grmeyeli Yumak yumak ipliim Nerde kaldn kekliim de Yetmez mi beklediim Oy pnar, kara pnar da Hep kular ona konar Yrimden ayr dtm de Yanar yreim yanar Yumak yumak ipliim Nerde kaldn kekliim de Yetmez mi beklediim ** 523
ESNAF TRKLER

ODUNCU TRKS stanbul Derleyen S. Yaver Ataman Oduncular ksa keser odunu vay vay Aynal canfes skm incede budunu Cahil idim bilmem yrin kadrini vay vay Ufak ufak atsana Yava yava kalksana aln maln derse belinden Hiddetlenme lver mver Frlar da elinden Vardm baktm, uzun uzun bahalar vay vay Yr oturmu elbesini bohalar Benim sana harcadm akalar vay vay Ufak ufak atsana Yava yava kalksana aln maln derde belinden Hiddetlenme lver mver Frlar da elinden * ** KEEC TRKS stanbul Derleyen 8. Yaver Ataman Cevizin etekleri Sallan da gel sen heri Aramz rak dt / Mektubu kesme bari 524 Keeyi de nasl deperler yle de byle deperler Gzeli de nasl severler yle de byle severler irkini nasl dverler yle de byle dverler ubuk geldi gazele Cjvaray tezele irkini evde brak imdi de rabet gzele ince bel ipek kuak Gel seninen kavuak Aramz derya deniz . Mektubunan konuak Kaya dibi rmcek Aklm kt grncek Nolur bi yol pncek Toprak gmer lncek Keeyi de (kavutak) Keeyi de (kavutak) Keeyi de (kavutak) *

* * 525 ESNAF TRKLER Nevtehir bMM AVCIYIM BEN Gndz Haramyemez Avcym ben u dalar amadm Sevdim seni yr, ardna dmedim Korkma gzel bu sevdadan gemedim Atmam gzel atmam seni, el misin u dalarda smbl msn, gl msn u dalarn avcs var, av var Yr banda ayvas var, nar var Gel sevdiim, hep ellerin yri var Atmam gzel atmam seni, el misin u dalarda smbl msn, gl msn * ** GEMC BALIKI TRKS Derleyen SYaver Ataman S Heyamol deyin kardalar Heyamol heyamol stmzde Mevlm hazr Heyamol heyamol Altmzda eski hasr Heyamol heyamol Hadi Ali Kaptan Takkesi ottan Heyamol heyamol * * * 528 HAMAMCI TRKS Hey hamamc bu hamama Gzellerden kim gelir Ne bileyim beyefendi Gnde yz bin can gelir Hadi leyli leyli leyim da gel gel Gel yava yava, keyi dola Kck sara, yanma yana Amman amman amman ey ey insafsz yr, hayrsz yr, arsz yr Allan da gel gel, sallan da gel Al haneri sok kalbime Gr ierde neler var Allan da gel, pullan da gel Piteri. Kleri, Nrgh hep yansn1 Allan da gel gel, sallan da gel Kaynanandan yalan dolan uydur da gel Allan da gel gel, sallan da gel * * (1) Erzincan evresinde ky addr. 1iSNAF TRKLER DERMENC LE KADIN Derleyen SYaver Ata Aman deirmenci, canm deirmenci Al yanak senin olsun dver avdarm, buoym Olmaz, hanmm olmaz, oluklar dolmaz Ustam ona raz olmaz demem avdarn, budayn Aman deirmenci, canm deirmenci Bal dudak senin olsun dver avdarm, budaym Olmaz, hanmm olmaz, oluklar dolmaz Ustam ona raz olmaz demem avdarn, budayn Aman deirmenci, canm deirmenci Her yanm senin olsun dver

avdarm, budaym Olur, hanmm olur, oluklar dolur Ustam ona raz olur. drm avdarn, budayn 523 DERMENC TRKS stanbul Derleyen S Yaver Atama Deirmende dner tam Sevda deil bu, bir hm Uy amman amman, uy amman, uy amman hey Deirmenden fener aldm (Ah) ben yre neler aldm Uy amman Deirmenin bendi miyim (Ah) ben o yrin dengi miyim Uy amman Deirmenci dner ta (Ah) revan oldu gzm ya Uy amman Dili blbl, dii de inci (Ah) geyinmi all turuncu Uy amman................ * ** TERZ TRKS stanbul Derleyen B Yaver Atamam Feracemin al yakas aman Terziler vurdu makas Gidi eli krlas aman Al feracem, mor feracem Yakamdan dt feracem

529 stanbul
ESNAF TRKLER

Feracemi al isterim aman Ortasnda dal isterim Bir cilveli yr isterim aman Al feracem, mor feracem Yakamdan dt feracem * t* BERBER TRKS Derleyen Yaver Ataman Ocak banda kaldm nce fikire daldm Her kap kaklda Berber geliyor sandm Ah ah, a berber, olan olan Boynuma aoian Ocak ba mermeri Ben severim berberi Tra eder beyleri Mis kokuyor elleri Ah ah. a berber, olan olan Boynuma doian f/34 GEMDEYM GEMDE Gemideyim gemide Ayam yemenide Sr gemici gemiyi Nianlm var gemide Haydi basn gidelim Yr nasl edelim Geminin bandaym On sekiz yandaym On iki yatan beri u kzn peindeyim Yr nasl edelim Haydi basn gidelim

Gemi gelir yanar ii dolu amarr Yr kapdan girince Bakan gzler kamar Haydi basn gidelim Yr nasl edelim 531 ESNAF TRKLER BAHEVAN TRKS A bahevan, senin bahen var mdr iindeki turun mudur, nar mdr Hey bahevan, ben baheyi bellerim Bellerim de hem gnlm elerim Almann dalma bak Dn de bir alna bak * ** BERBER TRKS rgp Berber, usturann ucu mercandan Bde alr, bde verir fincandan Getir berber, getir, aynan getir Al yanak stne al beni yatr Aman aman berberim aman Tra eder ellerim aman Berber, hi durmasam, baksam aynana Of aynana, cihan gzeli olsan Almam elime. * * M HARMAN YER Harman yeri srseler Yerine gl dikseler Bahtl kz bana Gr, felek bana neyledi Ah, yrimden eyied Esmer, kadan ben alam Sevdiimi verseler Esmer kadan ben alam * ** AL'M ORAK BYOR Alim gitme pazara Uratrlar nazara Alim ld diyenler Kendi girsin mezara Alim orak biiyor Suyu nerden iiyor kindinin gnei Mor fesinden geiyor Vay Alim vay. 533 ESNAF TRKLER Side EKN EKTM LLERE Ahmet Hulusi Ekin ekdim llere Yoldurmadm ellere On beinde yr sevdim Ondan dtm dillere Aslan yrim yr yr Damdan dama sekmeli Karabiber ekmeli Bacn inek saarken ekip ekip pmeli Ekin ekdim gl bitti Dalnda blbl tt tme garip blblm Yrim elimden gitti Damdan dama aalm ifte, camus koalm Yrim askere gitti... yr Kiminle konualm Aslan yrim yr yr Dada davar gderim Eve habar ederim Emmim kz vermezse Bam alp giderim Ekin ekdim bir kucak Derdin, beni alacak ikimizin sevdas Kyamete kalacak * ** YONCA

Ur fa Evlerinin n yonca Yonca kalkar yar boyunca Anas kzndan gonca. Evlerinin n iftlik iftlikte bkerler iplik Anas kzndan keklik Evlerinin n nane Ben kl oldum yane yane Evlerinin n mantar Gnden gne derdim artar Evlerinin n kaya Kayadan bakarlar aya Anas kzndan maya $ EKN TRKS Mula Ekinler ekilirken Dibinden dklrken Kz sandan tel ver Kefenim dikilirken Ekinler orak oldu Yaknlar rak oldu Yrim gitti gelmedi Kalbime merak oldu LSNAF TRKLER Dereler akmaz oldu Vr yzme bakmaz oldu Yollad karanfiller Burnuma kokmaz oldu * ** AYIR NCE (ifti Trks) ayr ince biemedim Souk sular iemedim Bana yrdan ge diyorlar Yr tatldr, geemedim Elinizden, elinizden Bir kurtulsam dilinizden Yeil bal rdek olsam Sular imem glnzden Aman ben yandm Glm ben yendim Ellerin kynde Oturdum kaldm Aman ben yandm Glm ben yandm Meram banda Oturdum kaldm SAAT TRKS Altn ksteim ak ak Darldnsa barak Aramzda deniz var Mektup ile konuak Tokad'n yazlar Donattm kuzular Mevlm alnma yazdn Bu irkin yazlar

Kamam ucu mercana Neren aryor cana 0 aryan yerine Dnya mal harcana Ak koyun kuzusuna Can kaynar bazsna Ne diyerek alaym Alnmn yazsna 537 ESNAF TRKLER abzon GEMC TRKLERNDEN Ben nasl kacam Geminin direine Mevlm sabrlar versin Valdem yreine Derede bir gl bitti Tuna yolunu tuttu O' benim garip valdem Nasl beni unuttu Trabzon'dur ilimiz Aka grmez elimiz Bu yl hamsi kmazsa Neye varr halimiz1

Hamsi koydum tavaya Balad oynamaya Geldim bakdm hamsi yok Baladm alamaya * ** (1) Bu drtlk Evliya elebi Seyahatnamesinde vardr. (Yeni bask, cilt 3, s. 94). Uzun yaayan trklere rnektir. En az 300-400 yldr halk arasnda srp gelmekte olduu anlalyor. OLAN GDER ODUNA Olan gider oduna Halil derler adna Yenice bir yr sevdim Hseyin derler adna Karanfil bir renk olur Aka den denk olur Umarm bana gele Gresin ne renk olur

Trk ulusunun oyunlarnn (danslar) ok zengin ve eski bir gemii vardr. Trk Dnyasnn oyunlar bilimsel olarak toplanm, yaynlanm olmadndan Anadolu dnda kalan oyunlarmz iyi bilemiyoruz. Anadolu oyunlar ise bir yzyla yakn sreden bu yana olduka aratrlm, incelenmi, canlandrlmtr. Uzmanlarn bildirdiklerine gre, iki binden ok oyun olduu sanlmaktadr. Bunlardan ancak bin kadar adlaryla bilindii gibi ou da yaamakta, oynanmaktadr. Oyunlarmzn nemli bir blm de, pek eski alarn kalnts olarak gnmze dek gelmi bulunmaktadr. Eski Trk dini olan amanizmin trenleri slmlktan sonra bir gelenek olarak yaam, dinsel ynn yitirmitir. rnein ok sevilen

bir oyun olan ayda ra, geceleyin Orman Tanrsna kar yaplan dinsel tren, bu niteliini yitirmi olarak gnmze dek gelmitir. Dinsel nitelik dnda eti uygarlklarn da izlerini tayan oyunlar vardr. Bunlarn dnda mevsimlik oyunlar olduu gibi, yaantnn eitli blmleri zerine meydana gelmi oyunlarmz da az dedir. Kabaca bir ayrm yaparsak, yurdumuzun oyunlarn yle sralayabiriz. 1) Zeybek Blgesi (Ege, Bat Anadolu), 542 2) Koron Blgesi (Dou Karadeniz) 3) Halay Blgesi ( Anadolu) 4) Bar Blgesi (Dou Anadolu ) 5) Hora ve Sirto Blgesi (Trakya) Bunlardan ayr olarak yine amanln izlerini koruyan Alev Tarikatinin Zamah ya da "amal denilen oyunlar vardr. Eskiden titizlikle gizlenen bu oyunlar. Cumhuriyet kanunlarnn verdii zgrlk sayesinde artk su yzne kmtr. Bu Zamahlar nitelikleri bakmndan en dikkate deer oyunlarmzdr. Burada konu trkler olduu iin, oyunlar zerine daha ok bilgi verilemeyecektir. steyenler oyunlar iin doyurucu bilgiyi u kitaplardan elde edebilirler: 1) Metin And, Trk Kyl Do uslar, izlem Ya vnlan. stanbul 1964. 2) erif Baykurt, Trk Halk Oyunlar, Halkevleri Genel Merkezi Yaynlar, Ankara 1965. Oyun Mzii Oyun havalarnn teki trklerden konu ve bi im bakmndan bir ayrl yoktur . Ezgi (beste) ynnden uzun havalar oyuna uy maz. Bunun iin oyun havalar her zaman Krk Hava ile oynanr. Oyun havalarnn genellikle oy nak, hareketli olmasndan dolay Ar Havalar da Oyun havalarna girmez. Ezgileri oyun hareketlerine uygun trkler yalnz sylenebilecei gibi, oyun ve mzik eliinde de sylenirler. Kimi oyunlar da vardr ki, ezgisi vardr, sz yoktur. 543 OYUN HAVALARI Blgelerin zel sazlaryla oynanan oyunlar dnda genellikle davul-zurna nde gelen oyun algsdr. Oyunlar tek, ift, okluk oynand gibi, yalnz kadn, yalnz erkek, kimi oyunlar da kadn-erkek kark oynanr. Karlkl ve kadn erkek birlikte oynanrke. trkler ok sesli durumuna gemi olurlar. Bylece tek sesin biteviyeliinden syrlan halk mziimiz baka bir renk alr. Halk mziimizin bu yn incelenme beklemektedir. Oyun havalarndan setiklerimiz ancak snrl sayda rneklerdir. Seim yaparken eitli blgelerin oyunlarn gznnde tuttuk. Biteviyelikten kurtulmak iin de ayn nitelikte olanlar bir araya getirmedik, kark braktk. Kimileri iin de ksa bilgiler vermeyi uygun bulduk. Bu trklerden kimi pek yaygn olup, kimi dar bir blgenin pek tannmayan trkleridir. * **

SNANOLU ZEYBE FhnaU Nadir zgven Akemeden sular itim kanmadm hey Sekiz de dokuz yerimden kurun da yedim lmedim hey Sinanolu inip gelir initen Her yanlar gzkmyor gmten hey Sinanolu kale yapar ta ilen of Gzlerim doldu kanl ya ilen of * t* Silifke HER YANI ELMAS (Zeybek) Her yan, her yan elmas paras Al etekek geyer Urum yosmas1 Bir ben deil, cmle lem anas yle bir yr ki sevsem de darlr Gerdanna mavi boncuk takaym Sen saln da ben boyuna bakaym Senin iin ok beyitler yakaym2 yle bir yr ki sevsem de darlr frastnmonu

Silifke OYUN HAVALARI SEPETOLU Yaslan Sepetiolu yaslan Lleli imenli dalara yaslan Analar dourmaz sen gibi aslan Yassl dalar yassI arslan geliyor Sepetiolu bir anann kuzusu Hi gitmiyor kollarmn szs Byle imi alnmzn yazs Yassl dalar yassl Osman Efem geliyor Kalk gidelim kla nne aa Salvermi ince belden kua Yaman olur Kastamonu ua Yassl dalar yassl arslan geliyor. PORTAKAL ZEYBE Derleyen Cavit Erden Portakalm tekerlendi Tek tek sra ekerlendi Benim yrim siperlendi Gel benim zlf siyahm Portakal soyamadm Yemesine doyamadm Kckten bir yr sevdim Cilvesine doyamadm f/35 Konya 543 Portakalm sar saza indi gitti toza toza Benim gnlm kk kza Gel benim zlf siyahm * AL EFEY VURDULAR Mustafa Yi!diz Ali Efeyi bir kayada vurdular Vurdular da al kanlara koydular Aman Ayem, mor meneke aman Kaldr mendilini sallama

Ben yolcuyum aman Ben askerim aman Bana gnl balama Ali Efe ifte sarar kua Salvermi mor tokal saa Biri Aydn, biri Konya ua Ben yolcuyum aman Ben askerim aman Bana gnl balama * UYUN HAVALARI AYA VARDIM (Zeybek) D( ile yen Cav il Erden aya vardm, ay geilmez Nazl yrdn vazgeilmez Yr seni sevsem olmaz m Yr seni psem olmaz m aya vardm, ay bulank Eve vardm, yr uyank Yr seni sevsem olmaz m Yr seni psem olmaz m * * * ZEYTN DALARI Derle/sn Cavit Erden Zeytin dalarnda tabakam kald Drt yanma baktm, karakollar ald Ali'm krk kiiden bir haber ald Uyan Ali'm uyan, uyanamaz oldun Keskin kamalara dayanamaz oldun Odalar yaptrdm, bir utan bir uca iinde yatmadm gn, gece Uyan Ali'm uyan, uyanamaz oldun Keskin kamalara dayanamaz oldun * * * SPARTA'DAN IKTIM 548

A udin brahim ilingir Ispartadan ktm Bam selmet ivril kprsne gelince Koptu kyamet oluum da ocuum da Demir Efem, sana emanet; Gpe gndz artyor benim kaderim Alama anam dalburu kuak Candarmalar sngl Abalmn cepkeni safi srma ilikli Abalm vuranlar on iki de Girit'li Abalm Abalm ba aman bellm Abalm Abalm gzleri ellm Yandm da efeler yandm Abal da zeybee Yandm da doslar yandm Abal da zeybee Ispartadan iKtm Dalburu kuakl lfet Beyin candarmalar Sngl, bakl ABALIMIN CEPKEN (Zeybek) A'asilli Nazmi l yat

549 OYUN HAVALARI Be parmak dandan gece (aman)ben getim Anadan, babadan, yrdan (aman) vazgetim Yandm da efeler yandm Abal da zeybee Yandm da dostlar yandm Abal da zeybee * ** EFELER1 ebinkarahisar Efeler efeler, yksek efeier Orda yamur yaar, burda sepeler Sandkta rm elmas kpeier. Eller knal Kollar sval Sandm yosmam geliyor. Efelerden bir su itim kanmadm Elli dirhem kurun yedim lmedim Karda bana dman olmu bilmedim. Eller knal Kollar sval Sandm yosmam geliyor. * ** (1) Efeler: Bir yer ad o evrede. 550 ZMRN KAVAKLARI* ^mir Ekrem Gii/^r zmir'in kavaklar Dklr yapraklar Bize de derler akc... yr fidan boylu Yakarz konaklar. Selvim senden uzun yok Yapranda dzm yok Kamal da Zeybek vuruldu... yr fidan boylu akc'ya szm yok. * * SARI ZEYBEK Sar Zeybek inip gelir initen Her yanlar grnmyor gmten Haberim yok dn geceki cmbten Sar Zeybek inip gelir dereden Her yanlar grnmyor bereden Hekim napsn eyi olmaz yaradan f *) Bi zeybek trksnde ad (re;en Oakc'nn asl ad akrcal Mehmet Efedir. 1872-1912 yllan arastada yaamtr. Aydn ile Mula blgesinde 15 yl hkmete kar durmu, zenginlerden aldn fakirlere, hayr ilerine verdii iin, halk arasnda ad efsone kahramanna km, trklere girmitic. 551 OYUN HAVALARI Sar Zeybek u dalara yaslanr Yamur yaar, silhlar slanr Benim yrim kckten uslanr.

* * * CAFER TRKS (Kurtulu Sava Trklerinden) Alverin sandmdan krkm Ben lrsem sylesinler trkm Ana, benim al mintanm soldu mu Ben vuruldum, dmanlarm duydu mu Mezarm derin kazn, dar olsun Etrafnda mor smbll ba olsun Cafer ld, vatan millet sa olsun Kader ksmet byle imi aalar hey Germencik ortasnda toplar kuruldu Cafer Zeybek le sonu vuruldu Anasna akam st duyuldu Kader ksmet byle imi efeler hey * * *
EVLERNN N

552 U ZMR'DEN u zmir'den ekirdeksiz har gelir Srmal cepken ince bele dar gelir u genlikte lm bana ar gelir Gisn zmir demir yolu en olsun Beni yrdan ayranlar kr olsun Uzun olur gemilerin direi Ne pek olur efelerin yrei Sen yle dur, kzlar eksin krei Glsn zmir demir yolu en olsun Beni yrdan ayranlar kr olsun * * * FERAY (Zeybek Oyun Havas) Ferayi'dir kzn ad Ferayi Yr yandm aman Esmer yrim, aman aman Ferayi Demirciler demir der tun olur Yr yandm aman Esmer yrim aman aman Ferayi Hop tiri lililam lilililam Aman da aman Ferayi * * * 553 OYUN HAVALARI SLFKE ZEYBE Silifke Derleyen Cavit Erden Ah eyledin, vah eyledin Yr, kapma kul eyledin Gelmem diye naz eyledin psem olmaz m Sevsem, sarsam olmaz m Bana balam astar Gster cemalin gster Alacan bana gster psem olmaz m Sevsem, sarsam olmaz m * * YRK AL Aydn Derleyen Mustafa Kavas M. ahin Bu trk, Kurtulu Savanda, Yunanllara kar yiite ete sava yapan kahraman Yrk Ali iin yaklmtr. Yrk Ali 1896 ynda domu, 1953de lmtr. stikll Madalyas ve binba rtbesi ile Trkiye Byk Millet Meclisi tarafndan mkfatlandrlmtr. Nazli kylerindendir. Yrk Ali Efe yle yararlklar yapmtr ki, o zamanlar birok tr-

JJVLERNIN N 554 klerle anlmtr. Hl ad bu trklerle yurdun her yerinde anlr. Aada verilen trks daha uzundur. Buraya en ok yaygn olan blmleri alnmtr. u Dalamandan getin mi? Souk sular itin mi? Efelerin iinde Yrk Ali'yi setin mi ? Hey gidinin efesi ... efesi Efelerin efesi. u Dalaman'n emesi Ne ho olur imesi Yrk de Ali'yi sorarsan Efelerin ser-emesi. Hey gidinin efesi.... efesi Efelerin efesi. Cepkenimin kollar Parldyor pullar Yrk Ali de geliyor Al Aydn yollar Hey gidinin efesi.... efesi Efelerin efesi. ** OYUN HAVALARI SARI ZEYBEK Sar Zeybek u dalara yaslanr Yamur yaar silhlar slanr Deli gnl bir gn olur uslanr Yazk olsun telli doru anna Eil bir bak mor cepkenin kanna u dalar kara duman brd yz atl, be yz yayan yrd Sar Zeybek bu dnyada bir idi Yazk olsun telli doru anna Eil bir bak mor cepkenin kanma OSMAN EFE Osman'n bindii doru kheylan Yine mi geliyor Osman'sz bayram Gidiyom gurbet ile. ta ol da dayan Sprn hanlar Osman geliyor Dalarn serdar aslan geliyor kar kar parmaklktan bakarm Konya seni atelere yakarm Bir gn olur ben buradan karm Sprn hanlar Osman geliyor Dalarn serdar aslan geliyor 556 ZMR YOLUNDA Uzun olur (aman) efelerin ba Be yz dirhem am Trablus kua Yaman olur u zmir'in ua Silh elinde, kamas belinde Yavrum, zmir yolunda dilbere vuruldum kabilsem u yokuun bana Gne vurmu hanerimin tana Neler gelmi gen yanda bana Silh elinde, kamas belinde Yavrum, zmir yolunda dilbere vuruldum * ** KEKLK MENCS (Oyun Havas) Silifke Keklik olsam yuva yapsam Ben de balara balara Ben yrimi alsam kasam Yce dalara dalara Yce da bann vay vay Kar ben olsam vay vay Yrim iek olsa vay vay Ar ben olsam vay vay Yce da banda vay vay Kar bucak bucak vay vay Yrimin belinde vay vay Tabanca bak vay vay * ** Derleyen Cavit Erden 557 -

OYUN HAVALARI KEKLK (Oyun) Derleyen Cavit Erden Yr y?r, nerden gelirsin Silifke kalesinden Ne gezersin Alk belsndan Nerde yattn Beyin konanda Ne vard kupkuru yerde Hey kekliim hey Keklii dz ovada avlayalm Kanadn am dalna balayalm kdk mkdk, kdk mkdk oynayalm Yr yr Buyurun arkadalar, davetim var benim Herkes kesesinden yesin isin Saltanatm var benim Asl yok yaylasnda Bin be yz koyunum var benim Hey hey kekliim hey Keklii dz ovada avlayalm Kanadn am dalna balayalm kdk mkdk, kdk mkdk oynayalm

* * S 558 SLFKE SALLAMASI (Oyun Havas) Derleyen, | Silifke Cavit Erden Al ey mrmn var, bd sabah olmadan Has bahenin gnce gl sararp da solmadan Eim eim gel gel Urun urun gel gel Can yoldam vay Gzeller gzeller nerde gezerler Nerde dn orda bayram seyran ederler Eim eim gel gel Urun urun gel gel Can yoldam vay Yr dilber yr san srnsn A beyaz gerdan, sinen grnsn Eim eim gel gel Urun urun gel gel Can yoldam vay (YUN HAVALARI SLFKENN YOURDU (Oyun) Derleyen Cav it Erden Silifkenin yourdu Ah seni kimler dourdu Seni douran ana Balinan m yourdu Beii amdan Yuvarlanrverdi damdan Keke sevmez olaydm Usandrdn bu candan Baa girdim zme Ah ubuk batt gzme ubuk seni keserim Yr grnd gzme Beii amdan Yuvarlanrverdi damdan Keke sevmez olaydm Usandrd bu candan Kale kaleye bakar Ah kaleden kanlar akar Delikanl dururken ihtiyara kim bakar Beii amdan Yuvarlanrverdi damdan Keke sevmez olaydm Usandrd bu candan EVLERINN N

YAYLA YOLLARI (Oyun) Silifke Ap ap gider yaylann yolu Sehile dayanmaz dalarn gl Gayet gzel olsa yiidin yri O da gelir bin bir iki naz ile Yayla yollarnda g kater kater rnden ayrlm bir palaz ter tme palaz tme, seni tterler Tterler de dar kafese katerler Yaar yamur, lar saylar Eli gm, buzular baylar All gelin ko yiidin yayla Gelinden usanm, kz ister gnl * BAHEYE GEL BAHEYE Grdu Baheye gel baheye Kuru fndk bulgrsun Alacaksan al beni Sonra piman olursun 561 OYUN HAVALARI Haydi yavrum oymaktan Yr gelir oynamaktan Parmaklan arm Zil alp oynamaktan Fndk dalda tekleme Kz salarn ekteme Gidiyorum Ordu'dan Gelir diye bekleme Boz Tepe ye kmal Bu Ordu'ya bakmal Byle gzel kzlar Saz alp oynatmal TATYAN (Kadn Oyun Havas) E t surum Bur stne bayraklar diktiler O zaman da Cafer Han' vurdular1 Adi deyli deyli deyli Al haneri vur sineme Gr iinde neler var Adi deyli deyli deyli * (1) Cafer Han: randa Trk komutan, vati gibi yflksek mevki sahiplerine Han ad verilirdi eskiden. Saf ev! Trk devleti zamannda ok kez dou illerimizi ellerine geirirlerdi. Tatyan da o zaman Erzurum yresinde nemli bir kale idi. Bu bilgilere gre, hu trk 250 yllktr denebilir. f/3< 562 SLFKENN KOMASI Derleyen . Silifke CavU Erim Kalktm geldim ince kumdan furmadan El gzler gel gel eder durmadan Benim yrim yeni gelmi yayladan Ho geldine varamadm alarm haydi Haydi haydi atamaz oldum Silifke'nin poyrazndan yatamaz oldum Akamnan ikindinin aras Yakt beni kalarnn karas * Bilmem haner, b'rlmem gnl yaras Bir dost yaralad, yaram var benim Haydi haydi atl geliyor '. . u ken gamzeleri tatl geliyor Bahenize afc'gJ-ektim biterse Benim vadem<senden evvel yeterse Eviniz nndeft. salm geerse Atver yazman salm stne Haydi haydi aman desinler . . . Jjfl .... Kan |. gozune baygn desinler. , :l\ . ?w> ; ;*,: A '** * ' * '*** OYUN HAVALARI ATA BNESM GELD (Zeybek Trks}. Ata binesim geldi hoydahdah Kye gidesim geldi hoydahdah Kara

gzl yarimi haydahdah Yine gresim geldi haydahdah stanbul Aya baktm ay ayaz haydahdah Kza baktm, kz beyaz haydahdah Cebe baktm, para az hoydahdah O kz bize yaramaz haydahdah , > Baa girdim yalnz haydahdah Gze batt alnz hoydahdah Gelin kyden geliyor hoydahdah Hep oturup alnz haydahdah (Her msra ikier kere) * * * BAHRYE FTETELLS (Oyun Havas) Kadifeden kesesi Kahveden gelir sesi Oturmu kumar oynar Cierimin kesi Haydi yallah skdara yolla Yolla yolla yr yolla 564 Kadife yasdm yok Odana basdm yok Kitaba el basarm Senden baka dostum yok Haydi yallah skdara yolla Yolla yolla yr yolla * * * AKICI TRKS (Oyun Havas) (nl ekiya akrcal iin sylenmitir.) Mnir Efe demi kavaklar Dklr yapraklar Bize derler akc Yr fidan boylum Yakarz konaklar Kpr altnda kuzu Trnaklar krmz Sen koyun ol. ben kuzu Yr fidan boylum Karalm u kz Boz kayadan atlar alya da martin asdtlar akrcaly grnce Yr fidan boylum Zaptiyeler katlar 565 OYUN HAVALARI SPRGES YONCADAN (Oyun Havas) ankr Sprgesi yoncadan Gayet beli inceden Ben seni esirgerim Yerdeki karncadan Yrim arttn beni Aka drdn beni Hanm Ayem bize gel Allar gey de taze gel Dilerim kocan lsn Yrsz kal da bize gel Aman mavilim aman Aman ekerim yavru Gidin bulutlar gidin Yrime selm edin Yrim uykuda ise Uykusun haram edin Aman mavilim aman Aman ekerim aman Hanm akam bize gel Allar gey de taze gel Furun stnde krek Gene ah etti yrek Her dertlere dayandm Buna dayanmaz yrek OBAN BARI Krzurum Kzm kzm, edal kzm Seni bir oban ister Ana ana, dilleren kurban ana Ben gitmezem obana obann davar ok Saydrr onu bana Yksek yksek tepeler obann ayvandr Souk sular, gzler obann hamamdr Kzm kzm, savdal kzm Seni bir attar ister t Vereyim ona Ana ana, dilleren kurban ana Ben gitmezem attara Attarn boncuu ok Dzdrr onu bana

Attar karanfili satar Kokusu dostu tutar Benim yrim ok gzel Attarlara kim bakar * ** OYUN HAVALARI DELLOV (Oyun Havas) Derleyen Suat Itklt Eurzurum'dan Kemah'tan Delloy delloy delloy can Yr gelir oynamaktan Delloy delloy delloy can Kzn parma imi Delloy delloy delloy can Tef alp oynamaktan Delloy delloy delloy can Erzurum iki yoldur Delloy delloy delloy can Biri sa biri soldur Delloy delloy delloy can Kz Allah seversen ' Delloy delloy delloy can Ne sa et, ne de ldr Erzurum ovasnda Delloy delloy delloy can Gl aar yaylasnda Delloy delloy delloy can Kz yanan al olmu Delloy delloy delloy can Gzeller arasnda Delloy delly delloy can EVLERNN Nt) HAYDAN OLUR (Oyun Havas) ankvr\ Haydan olur, huydan olur Arap atlar taydan olur Bu gzellik soydan olur Ah gzele, vah gzele Yalvaram ol gzele Yakr allar gzele Evlerinin n mersin Mevlm seni bana versin Akama kalmasn gelsin Ah gzele, vah gzele Yalvarrm ol gzele Yakr allar gzele Gzeller gzele uygun irkinler Cide'ye srgn Yakasndan tutsam bir gn Ah gzele, vah gzele Yalvarrm ol gzele Yakr allar gzele * ** 569 OYUN HAVALARI KALENN ARDINDA (Oyun Havas) ankr Kalenin ardnda ekerler dar Ekerler bierler, ederler kr Elimden aldrdm gl yzl yri Yr bana yareler at nideyim Yolum bir yolsuza dt nideyim Kaleden kaleye ahin uurdum Yre eker ezdim, erbet iirdim Ah ile vah ile mr geirdim Yr bana yareler at neyleyim Yolum bir yolsuza dt neyleyim Kalenin ardnda ta ben olaym Kmr gz stne ka ben olaym Yalnz yatana e ben olaym Yr bana yareler at nideyim Yolum bir yolsuza dt nideyim Kalenin ardnda ku yuva yapar Yuvann iine ylanlar akar Yr beni brakm yad ele bakar Yr bana yareler at neyleyim Yolum bir yolsuza dt neyleyim * * *

5 ANKIRI ZEYBEK TRKS Alverin feracemi geyeyim Geyeyim de mahkemeye varaym Sen yle dur, ben davam greyim Al feracem, mor feracem yama Alverin martinimi aaym Aaym da karl daa kaaym Sen yle dur, ben al karvlar saaym Alay alay yreime kan doldu Siyah kkl aJ yanakta ben oldu allkta rpJkta evim var Eri fesli bir yosmaya meylim var Benim senden baka daha kimim var Alay alay yreime kan doldu Siyah kkl al yanakta ben oldu Yoldan gider, yo! uradr hancya Bel balama kahpe olana kanca Benden selm sylen kk bacya Alay alay yreime kan doldu Siyah kkl al yanakta ben oldu Atm baladm nar aacna Peremim dolat gl aacna Sen gidersen dayanamam acna Alay alay yreime kan doldu Siyah kkl al yanakta ben oldu * ** 571 OYUN HAVALARI MENDL (Kadn Oyun Havas) frsurum Derleyen Suat Ikl Mendilimde kimi ile badem var Usul syle, kelerde adam var Seni benden, beni senden eden var Tipi olur, bora olur, elbet bir gn yaz olur Badat yolu hor grnd grnd Gurbet bana dar grnd grnd Baltay vurdum bayra Su baladm ayra Ben giderim gurbet ele Seni Mevlm kayra Tipi olur, bora olur, elbet bir gn yaz olur Badat yolu hor grnd grnd Gurbet bana dar grnd grnd AYDIN ZEYBEK OYUNU ankr Zeybek misin. Zeybek donu geyecek Katil misin, tatl ca,nra kyacak Cahil misin, el szne uyacak EVLERNN N Cgaras elinde Kuburlar belinde ankr'nn iinde Ben bir yre vuruldum Meelidir, kar dalar meeli gn oldu yrdan ayr deli Ak gerdanda ifte benler deli Cgaras elinde Kuburlar betinde ankr'nn iinde Ben bir yre vuruldum Kar m yam Ktahya'nn dana Ate dm alvarnn bana Cgaras elinde Kuburlar belinde ankr'nn iinde Ben bir yre vuruldum Silindi mi marapamn kalay Bozuldu mu Zeybeklerin alay u gzeli kandrmann kolay Cgaras elinde Kuburlar belinde ankr'nn iinde Ben bir yre vuruldum * ** OYUN HAVALARI DAMA BULGUR SERERLER (Oyun Havas) Dama bulgur sererler kma boyun grerler San ibriim teli

Srmaynan rerler Bulguru kaynatrlar Sergide kurudurlar Bizde det byledir Gzeli oynadrlar Dama kma kaa k Arpalar kara klk Eer meyin ar ise Al bohan yoia k Dama kurdum atmay ar gelsin Fatma'y Anandan m rendim Yorgandan kol atmay Kutuda fstiK ya Kemer kuak beba eftaliden nolacak zlsn ukur ba * A DEVEY DZDE GRDM A deveyi dzde de grdm Srmeyi gzde de grdm On iki gelin sevdim Cilveyi kzda da grdm Ah Ali'm, gadan beln alam > Yr olam, klelerin olam A devem dzde de kald Ykm Tercan'da kald Olan kan brm Meylim o tozda da kald Ah Ali'm, gadan alam Yr olam, klelerin olam i s ' Al ata sar kolan Leyli de kurbann olam Nasl da askere gider Taze de nianl olan t Ah Ali'm, gadan alam . .s Yr olam, klelerin olam OYUN HAVALARI HARMAN YER (Kadn Oyun Havas) Derleyen Osman AttilA' Harman yeri, ya yeri Yava yr, ho yr Ak gerdann altnda Otuz iki di yeri Ay Ayem, menevem Bylece olalm her akam Harman yeri yarld Anam bana darld Ne darldn hey anam El oludur, sanld Ay Ayem, menevem Bylece olalm.her akam . i Harmana kuyu kazdm Hem okudum, hem yazdm Ak gbein altna Dtm, baylayazdm Ay Ayem, menevem Bylece olalm her akam Harman yeri sprdm Bada kurdum oturdum Ne darldn hey ana Sarho keyfi yetirdim Ay Ayem. menevem Bylece olalm her akam EVLERNN N 576 IKTIM DENN DALINA (Oyun Havas) Afyon Derleyen j Osman Attita ktm idenin dalma Dal krtlverdi. aman aman Oturdum yrin dizine Yr darlverdi, aman aman Afyon'un yourdu Seni kimler dourdu Seni douran ana Balinan m yourdu Hey hey ide dal gevrek olur Basmaya gelmez, aman aman Elin olu addak olur Ksmeye gelmez, aman aman Afyonun yourdu Seni kimler dourdu Seni douran ana Kaymakla m yourdtHey hey ktm idenin dalna idesini yemee, aman aman Oturdum yrin

dizine lallerimi demeye, aman aman OYUN HAVALARI Afyon'un yourdu Seni kimler dourdu Seni douran ana Balinan m yourdu t* * YR DLBER YR Yr dilber yr, mrmn var Eridi, kalmad dalarn kar aman Aman aman srmelim aman Gnde on be kere grdm yri Aylar yllar var ki gremez oldum aman Aman aman srmelim aman Hey kalar kara, gzler el veyk gzlere ben yandm aman u dan banda bir top kar idim Yamur yad, gne vurdu eridim aman Aman aman srmelim aman Evvel yrin sevgilisi ben idim Simdi uzaklardan bakan ben oldum aman Aman aman srmelim aman * ** f/37 TRKMEN KIZ) (Oyun Havas) Erzurum Trkmen kz inek saar inei de vurmu, dizini ovalar Hele hele hey Trkmen kzr Sen allar gey, ben krmz kalm dalar bana Sen gl topla, ben nergizi Trkmen kz t yapar ty de vurmu elini yakar Hele hele hey Trkmen kzt Sen allar gey, ben krmz. kalm dalar bana Sen gl topla, ben nergizi Trkmen kz ayda gezer Ta da kaym ayan ezer Hele hele hey Trkmen kzn Sen allar gey, ben krmz kalm dalar bana Sen gl topla, ben nergizi t ** y Derleyen Suat

OYUN HAVALARI KROLU BARI Krolu'nun kr ba Ayvaz yiitler koa Ayvazn gm ba Yerde srnr saa Kr Ayvaz'm kr Vur Ayvaz'm vur Derya kenarnda biter kamlar Uzanr uzanr vermez yemiler Sar lira ile beyaz kurular Say Ayvaz'm say Ver Ayvaz'm ver * * * ZEYBEK OYUN HAVASI Yaln zsy

Ardtandr kuyularn kovas Suya koyvermiyor da kzn, gvur anas Ne ettim de aldandm, aman Allahndan bulas Dolandm dalar kar bulamadm Halime mnasip yr bulamadm Uzun olur kuyularn zenciri Kymatl olur Aalnn inciri Salverin olanlarn gencini Dolandm dalar kar para para Aalm geliyor el rpa rpa BR SU GB (Kadn Oyun Havas) Bir su gibi ak gzel Gl, meneke tak gzel Ben yolundan geerken Pencereden bak gzel Yr yr yr aman Pencereden bak gzel Bu gzler, ba gzler Avclar da gzler Yr bizi yaralad Varm, bir sa gzler Yr yr yr aman Varm, bir sa gzler Yreli vay yreli Olmaynca yr eli Eller beyaz giyinmi Sen geymiim kareli Vay vay vay aman Ben geymiim kareli OYUN HAVALARI Dalnda gl krmz Yrin karadr gz Yiit mal neylesin Verin sevdii kz Yr yr yr aman Verin sevdii kz * * * HOP CLVEL Pekir ektim direkten Bir of ektim yrekten Benim derdim dert deil Hekim gelsin Firenkten Hop cilveli cilveli Kalar, gzler srmeli Pekir asdm sicime Gvenme el piine Yr stne yr sevmi O da gider gcme Hop cilveli cilveli Kalar, gzler srmeli ~ EVLERNN N YAYLA TRKS ^ne dne deirmenim tun imi /ana yana kara barm incimi ~.rgen kza yalvarmas g imi atl tatl konualm sevdiim Bingl yaylasnda yr yr oy Bulualm sevdiim Yr sevdiim oy Gzelin evresi hindidir hindi Bu gzellik sana Mevldan indi Sevilme alarn imdidir imdi Sarlalm, oynaalm sevdiim Bingl yaylasnda yr yr oy Bulualm sevdiim Yr sevdiim oy Sar gl aacnn dal yerde Kimse uramasn ben gibi derde Ayn doup gnn indii yerde Sarlalm, koklaalm sevdiim Bingl yaylasnda yr yr oy Bulualm sevdiim Yr sevdiim oy * * * 583 OYUN HAVALARI Bitlis DDEBAN STNDEYM (Kadn Oyunu) Niyaz Dideban stndeyim Memmi Dal boyun kasdndaym Erenler dua edin Ben murad stndeyim Memmi, hayrann olam Memmi Memmi. kurbann olam Memmi Memmi, yessirin olam Memmi Gk meydan ba aa Belinde .al kua Alay kalkm gidiyor Hepsi Bitlis ua Memmi. hayrann olam Memmi Memmi. kurbann olam Memmi Memmi, yessirin olam Memmi

Baa gel boyun grem Kolakl kolun grem Aramz derya deniz Yr seni nerde grem Ateli Memmi, hayrann olam Memmi Memmi, kurbann olam Memmi Memmi, yessirin olam Memmi HACERM ankr Merdiven altnda bir lira buldum Hoppala gzelim ben buldum Srmeli Hacerim dost buldum Nininay. nininay yaptrdm ifte de lamba yaktrdm Kz seni gelecek diye Yotlara hallar aktrdm Kar kar yaptralm hanlar Datalm kasaveti gamlar Doldur doldur ver ielim demleri Nininay, nininay yaptrdm ifte de lamba yaktrdm Kz seni gelecek diye Yollara hallar aktrdm Evlerinin n talk deil mi Salla kkln genlik deil mi Cebine koyduum harlk deil mi Nininay, nininay yaptrdm ifte de lamba yaktrdm Kz seni gelecek diye Yollara hallar aktrdm 8elahattin _____ 585 OYUN HAVALARI oruh TRKMEN GZEL Kaleden kaleye ahin uurdum Ah ile vah ile mrm geirdim Ben yre ekerli erbet iirdim yl'olur, bylolur Trkmen gzeli Eds ok olur Trkmen gzeli Kalenin burcuna ta ben olaydm El gz stne ka ben olaydm Yalnz yatana e ben olaydm yl'olur, byl'olur Trkmen gzeli Es ok olur Trkmen gzeli Kapnn nnden gelir geersin Karanfil kokulu ttn iersin Ne candan seversin ne vazgeersin yl'olur, byl'olur Trkmen gzeli Eds ok olur Trkmen gzeli * DEREDE DERMEN (Dz Horon) Cafer HoronogHt Derede de girmenim nazl yr Knaldr kalar nazl yr Yakna gel yakna gel sevdiim peyim kalem kalarn sevdiim 586 Bitlis Yaylann imeninde nazl yr Ben byle deildim nazl yr Ben biridim bridim sevdiim Sevdalktan eridim sevdiim indim dere rmaa nazl yr Zeytin dal krmaa nazl yr Geldim seni almaa sevdiim Baladn alamaa sevdiim OYNAMA YORULURSUN (Kadn Oyunu) Niyazi Ateli Oynama yorulursun Civansn krlrsn Sen bir dnya gzeli Her yerde bulunmazsn Baa gel. bostana gel Zlfn destele gel Evin izin vermezse Yalandan hastalan gel 587 OYUN HAVALARI 8*cas Bayburt BCO (Oyun havas)

Bico nerden geliyon Harmanlktan aa Dalla Bico, dahara Bico Oyna Bico, hopla Bico hey Biconun ellerinde imeydim gllerinde Dalla Bico, dahara Bico Oyna Bico, hopla Bico hey BAYBURT'UN NCE YOLU (Bar Havas) Seyfettin Smaz Bayburtun ince yolunda (yolunda) Bir alma buldum dalnda (dalnda) Alma benim hayalmda (halmda) Dn sinem Badattan grld (grld! Oy dirildi dirildi kumrum (dirildi) 588 EMMMN KIZI (Bar Havas) Nevzat Karapplat Bir ay doar Pasin'den (emmimin kz) Ay bulut arasndan (ben nedem oy) yle bir yr sevmiem (emmimin kz) Katmer gln hasndan (ben nedem oy) Bir ay doar kenarsz (hoppala bala) Yr vefasz, ben arsz (ben nedem oy) Bylece ah ekerim (emmimin kz) Halin kime yanarsz (ben nedem oy) ENKAYA (Bar Havas) eref Malko imenli bahede bulgur eliyor Kendi grnmyor, sesi geliyor Gel hanm, gel canm gel, gidek o>e Alm glleri der, gidek bize imenli bahede ne salnrsn El etmem, gz etmem, ne alnrsn Gel hanm, gel canm gel, gidek bize Alm glleri der, gidek bize 589 OYUN HAVALARI HRN YAVRUM Jielkit Bedri ztrk Hrn yavrum hrn ldm srn srn Takver zilin birini Dnver meydan enindir Delindi barm delindi Grnd seyran grnd Hecini yavrum hecini Yaylada grdm gn Takver zilin n Dnver meydan enindir Delindi barm delindi Grnd seyran grnd Kalkalm kalkalm (gel gel) Gerdana altn takalm Kalk oyna meydan enindir Varsa da kemlik benimdir Delindi barm delindi Grnd seyran grnd 590 YAZ BAHAR SULARI (Halay) Sivas mralt M. Ali Tor Kuzu Ky Yaz bahar sular bulank akar Evrilir evrilir bendini ykar Yr senin bakn adam yakar Gel yrim, gel canm, gel bize gidek Alm glleri al bize gidek Yaz bahar aylar alayp gider Kpkler stne balayp gider Yrinden ayrlan alayp gider

Gel yrim, gel canm, gel bize gidek Alm glleri al bize gidek Evleri nnde akan pnarm Nerede, gelmedi selvi narm Yrimden ayrldm, ona yanarm Gel yrim, gel canm, gel bize gidek Alm glleri der bize gidek 591 OYUN HAVALARI Giresun HALAY Ben de Haydarl'dan beri gelirim Kul olur da kapnzda lrm gnden sonra da nikh olurum Akan sular, gel eleni eleni yr Cokun sular, gel dolan dolan yr Gm gmlerde kaynadm cotum Kendi ymnan kavruldum, pitim Kadrimi, kymetimi bilmeze dtm Akan sular, gel eleni eleni yr Cokun sular, gel dolan dolan yr acn r znden olur Yr iin alayan gznden olur Yiidin kts sznden olur Akan sular, gel eleni eleni yr Cokun sular, gel dolan dolan yr OY MRALAY MRALAY smail Doan Oy miralay miralay Ar.kerin alay alay Al kzlar askere Askerlik olsun kolay
EVLERNN N

Bun bama koyamam Miralayn fesini iittike duramam Nazl yrin sesini Ustam nasl kondurdun Ta bana binay Zinaan ettin bama Ha bu yalan dnyay HEY GZEL. GZEL (Halay) Ijenktj indim ayr bimeye gzelhan Eildim su imeye yr amman Hey gzel gzel gzel gzel han Dediler yr geliyor Kanat verdim umaya Hey gzel gzel gzel gzel han Eski ayva, yeni nar Ksme bana nazl yr Hey gzel gzel gzel gzel han Sen ksersen ben ksmem Senden baka kimim var Hey gzel gzel gzel gzel han OYUN HAVALARI YONCALAR Gidersen uur olsun Gk imen yolun olsun Eer benden dnersen Ezrail boynun vursun Yoncalar yoncalar yoncalar Sallansn beli inceler Koynundaki gl goncalar Kaleden indim bu gn Elimde altn gm Ana beni evlendir istemem dn mn Yoncalar yoncalar yoncalar Sallansn beli inceler Koynundaki gl goncalar Kaleden indim dze Su baladm nergize Ana ben vurulmuum Bir ala gzl kza Yoncalar yoncalar yoncalar Sallansn beli inceler Koynundaki gl goncalar f/38

594 EMBER (Halay) Sivas emberimi yudumudu Gl dalna kodumudu Sen aldn, ben grdmd Al gel olan emberimi emberimi aldm taa Yazlanlar gelir baa Sevdiceim binler ysa Al gel olan emberimi emberimin ucu boncuk Benim yrim gtboncuk Cebi bo, gs cincik Al gel olan emberimi emberimin ucu oya Saramadm doya doya Mail oldum uzun boya Al gel olan emberimi KAPILARI KATIRAN Nide Aksaray k M eh,net Aka Kaplar katran Haydi de Fatma beni batran Fatma deil anas Haydi de beni aka dren 595 OYUN HAVALARI mranl Aman Fatma, c^nm Fatma, hopla da gal Al fistan, mor fistan, topla da gel Kaplar kalndr Kardeleri zalimdir Zalim olsa ne yapar Fatma benim matmdr Aman Fatma, canm Fatma, hopla da ge Al fistan, mor fistan, topla da gel * HEY GZELLER Dursun ahin Hey gzeller gzeller Gerdana gl dizerler Gelin kzlar oynyah Bu horona doymyah Sonradan gelenleri imize koymyah Hey gzeller gzeller Gerdana gldizerjer Karda kavun yerler Biz de varsak ne derler Otursak bile yesek u unu sevmi derler Hey gzeller gzeller Gerdana gl dizerler EVLERNN UKl 593 Gaziantep ANO (Halay trks', Derleyen Ferruh Ar sunar aya indim alarm Gl deste balarm O gln birin bana Birin yra yollarm Uy ano ano ano Az eker, dili ho Uy ano iin iin lrem senin iin ay aa dz gider Bir knal kz gider Sandm yolun arm inallah bize gider Uy ano ano ano Az eker, dili ho Uy ano iin iin lrem senin iin ay iinde akl da Kara gzler, kara ka Ben yrimden ayrldm Gzlerimden akar ya Uy ano ano ano Az seker, dili ho Uy ano iin iin lrem senin iin 597 OYUN HAVALARI ENTARS PEMBEDEN

M usu Ko AH Kra? Entarisi pembeden Nikh oldu gitmeden Dnyada yaktn beni On beime girmeden Vay srmelim, vay gzelim Yola gidelim yola O beyaz kollarn Dola boynuma dola Deniz stnde amdan Yrim bakyor camdan Alacaksan al beni Ben de bktm bu candan Vay srmelim, vay gzelim Yola g*delim yola O beyaz kollarn Dola boynuma dola Karpuz kestim yiyen yok Halin nedir diyen yok Dn gece yri grdm Gzn aydn diyen yok Vay srmelim, vay gzelim Yola gidelim yola O beyaz kollarn Dola boynuma dola 598 TEKE ZORTLATMASI Tepeli Unsan Ispanaktan ezel kar merdeme Zlfleri tel tel etmi dkm gerdene Ben sana gelme dedim Akama kalma dedim Koca kap dururken Bacadan inme dedim Iraftaki siniler inim in;m iniler (aman iniler aman) Gurbetteki yrimin Kulaklar iniler (yandm iniler) Ben sana gelme dedim s Akama kalma dedim Koca kap dururken Bacadan inme -dedim Portakalm, ieim Yol verin ki geeyim (aman geeyim a.n&n) Yrim bana darlm Aular m ieyim (yandm ieyim) Ben sana gelme dedim Ak.ama kalma dedim Koca kap dururken Bacadan inme dedim OYUN HAVALARI M ADI M AH Rtseyin Arslan Madmah bitti mola Yollar tuttu mola El gzl nazl yr Beni unuttu moia Ah madmah madmah Yr madmah madmah Dn de bir yol geri bah Madmayn allar Duttu mola yollan Hi aklmdan k-myor Yrin tatl dilleri Ah madmah madmah Yr madmah madmah Dn de bir yol geri bah Madmah kurutmadm Yr seni unutmadm Hatrn saydm da stne yr tutmadm Ah madmah madmah Yr madmah madmah Dn de bir yol geri bah EVLERNN ONU DNE DNE u derenin uzunu Kramadm buzunu Aldm erke kzn ekemedim nazn Olan dne, kz dne Gelin olduum gece Oynarm dne dne Gel sarlalm yatalm Zmrt gibi imene u dere derin dere Sular serin dere Kz Allahtan bulasn Soktun beni bu derde Olan dne, kz dne Gelin olduum gece Oynarm dne dne Gel sarlalm yatalm Zmrt gibi imene Kara tavuk tepeli Kulaklar kpeli Evlenmeyin bekrlar imdi kzlar pheli Olan dne, kz dne Gelin olduum gece Oynarm dne dne Gel sarlalm yatalm Zmrt gibi imene OYUN HAVALARI

S A M A H AleV Anadolu u" Salnarak gelen benim efendim Gel byle, salnma gz deer sana Al yeil kuan da kara balama Belki dmanlardan sz deer sana Yr yr yr yr Hop nenni nenni de nenni Yr nenni nenni de nenni Dost nenni nenni de nenni Bas nenni nenni de nenni Sabahtan yrimi grdm Gelir saln saln Selm verdim selm ald Barm delini delini Hop nenni nenni de nenni Yr nenni nenni de nenni Dost nenni nenni de nenni Bas nenni nenni de nenni Yr gzel yr kimin yrisin u hasta gnlmn ifakrsn Ycelerden yce krklar dasn Sabahn gnei tez deer sana Yr yr yr yr yr yr Hop nenni nenni de nenni Yr nenni nenni de nenni Dost nenni nenni de nenni Bas nenni nenni de nenni ALTIN YZK VAR BENM Karadeniz Altn yzk var benim aman Parmama dar benim Gzellerin iinde amarv Kmr gzl yr benim Hop ninnay ninnay aman Gel oynay oynay Altn yzk yaptrdm aman Kuyum ustalarna Accp il olur mu aman Gnl hastalarna Hop ninnay ninnay anr>3n Gel oynay oynav Altn bozduraym aman Gerdana dizdireyim. Elma armut deilsin aman Cebimde gezdireyim Hop ninnay ninnay aman Gel oynay oynav 603 fjuhut OYUN HAVALARI ENTARS ALA BENZYOR brahim enbeba Enterasi ala benziyor eftalisi bala benziyor Kokulmadk gle benziyor Olamaz m re, gl anldr Eli kamal delikanldr Entarisi al basmadan Kalk gidelim kol basmadan Ayrlamam o yosmadan Olamaz m re, gl anldr Eli kamal delikanldr Entarisi mavi boya Saramadm doya doya Olamaz m re, gl anldr Eli kamal delikanldr Entarinin yeili Ben kaybettim eimi Al bu mendil sende kalsn Si! gznn yan Olamaz m re, gl anldr Eli kamal delikanldr DNE GELN tjuhut Dne suya gidiyor Tngr mngr ediyor Biraz parlak grnce Yr can gidiyor Aman Dne Dne Gelin mi oldun gene Gelin olduun gece Oynarsn dne dne Gkte uar akbaba Kanadn dk baba Kzn gnl olunca Ne yapar ana. baba Aman Dne Dne Gelin mi oldun gene Gelin olduun gece Oynarsn dne dne <f u dalarn bayr Dne kahve kavr (r) Kaynanamn gvr Can candan ayr (r) Aman Dne Dne Gelin mi oldun gene Gelin olduun gece Oynarsn

dne dne 605 CYUN HAVALARI Karanfilim, ek bn i Susuz yere dik beni Ben bir tomurcuk glm Al koynuna sok beni (Kavutak) NNAM Dut fidan boyunca, vay vay Dut yemedim doyunca, vay vay Azm dilim kurusun, vay vay Yr demedim doyunca, vay vay Yanarm ben yanarm, vay inini ininam hop inininam ekerli misin, vay vay Kaymakl msn, vay Bahelerde brlce, vay vay Oynar gelin grmce, vay vay Oynasnlar bakaym, vay vay Bir araya gelince, vay vay Yanarm ben yanarm, vay inini ininam hop inininam ekerli misin, vay vay Kaymakl msn, vay * & * DEVEL TRKS ek deveci develeri yokua, aman Ak memeler birbirine tokua, aman Develiye Sordum asln nereli Haydi elma yanakl Haydi kiraz dudakl ok sallama gbei Drrsn bebei ek deveci develeri engine, aman imdi rabet gzelinen gencine, aman Develiye' Sordum........ (kavutak) Deven yksek, atamadm urgan, aman dke ek bana yorgan, aman Develiye Sordum........ , (kavutak) ek deveci develeri sulansn, aman Su itii emeleri bulansn, aman Develiye Sordum........ (kavutak) Deve yksek, atamadm kilimi, aman Susadka ver azma dilini, aman Develiye Sordum........ (kavutak) OYUN HAVALARI AL MENDL MENDL (Halay) Sjenky Karanfil katar oldu Hasretlik yeter oldu Nazl yrin kokusu Burnumda tter oldu Al mendili mendili Kz sever karanfili Mendil baladm yandan Seni severim candan iki yerde yr olmaz Ya benden ge ya ondan Al mendili mendili Kz sever karanfili Mendilim turaldr Sevdiim buraldr Geme gzel karma Yreim yaraldr Derleyen M. Sarszen Al mendili mendili Kz sever karanfili EVLERNN Nt) HO BLEZK Bir oda yaptrdm hurma dalndan iini dettim Acem alndan O da benim deil, ahbap malndan Ho bilezik, ho bilezik, kollar nazik Ben yrimden ayr dtm, vay bana yazk Bir oda yaptrdm yceden yce iinde yatmadm gn, gece Kurbanlar keserim sardm gece

Ho bilezik, ho bilezik, kollar nazik Ben yrimden ayr dtm, vay bana yazk Bir oda yaptrdm, dururum diye Aldm martinimi vururum diye Hi aklma gelmedi, lrm diye Ho bilezik, ho bilezik, kollar nazik Ben yrimden ayr dtm, vay bana yazk Bir oda yaptrdm, dedemedim Kahbe felek ile ba edemedim Yalvardm, yakardm, e edemedim Ho bilezik, ho bilezik, kollar nazik Ben yrimden ayr dtm, vay bana yazk vv'r 608

OVUN HAVALARI NDIKLI YOLUNDA (Zeybek Havas;) Afyon Fadime taTp Sandkl yolunda b dum on pb.d Yonca tarlasnda vuruldum sana Hellinden bir eftali ver bana te git, beri gel ben adam yemem Senin, unun ylesine yr bile demem Sandkl yolunda buldum izini Duman sandm alvarnn tozunu Alamadm u drznn kzn te git, beri gel ben adam yemem Senin, unun ylesine yr bile demem Sandkl yollar ifte hendekli Kusura'l geliyor, dayan Sandkl imdi kzlar eker yiyor fndkl te git, beri gel ben adam yemem Senin, unun ylesine yr bile demem f/39 uhut
EVLERNN N

LMAN1 Eminem dere boyu gidelim Koyun kuzu gdelim prken grmler inkr bari edelim Dam dama-eklenir mi Dam yolu beklenir mi lman kesinde Hovarda beklenir mi Leblebi koydum tasa Doldurdum basa basa * Benim yrim pek gzel parmak boyu ksa Kestanenin irisi Geti gzel srs Srsnden fayda yok Yakt beni birisi Aclarm diner mi Sana kanm siner m Bir haftann iinde iki

gelin iner mi2 Sandkl

OYUN HAVALARI AY KIYISINDA (Sandkl Zeybek Havas) Sleyman Ulu s ou ay kysnda inadna bitiyor kestane Sylen candarmaar gelsin stme Haydi aman da at olur de tepmez mi Haydi aman da yr olur da pmez mi Haydi ninanam ninanam ninanam Eri de br Sivrihisar'n yollan Kardan beyaz Aye gelinin kollar Haydi ninanam ninanam Attan indim, gl dalna baladm Asker oldum, martinimi yaladm Haydi aman da at olur de tepmez mi Haydi aman da yr olur da pmez mi Haydi ninanam ninanam ninanam (1) limas: Bir emenin addr. (2) Anlam, iki gelin getirilir n.i'dir. kinci msran anlam: Sana kanm kaynar m? Konya OLAN DNE. KIZ DNE Olan dne, kz dne Gelin mi oldun gene Gelin olduun gece Oynarm dne dne Keziban Nine Olan yayl, kz yayl Dayanamyom ben gayr Asker oldum gidiyom Dayanamyom ben gayr

Olan kayda, kz kayda ikimiz de bir boyda Sen yanma ben yanaym Ben yanmam ne fayda NCE DZM (Halay havas) Kangal Ali Riza ince eleim duvarda (ince dzm yr yr) Bir yr sevdim hovarda (ince dzm yr yr) yle bir yr sevdim ki (ince dzm yr yr) Su doldursun pnarda (iki gzm yr yr) ince ayr bi olan (ince dzm yr yr) Gel kapdan ge olan (ince dzm yr yr Beni sana vermezler (ince dzm yr yr) Bir gn al da ka olan (iki gzm yr yr) OYUN HAVALARI E M i N E M Ali Badur Ay dodu amak ister Al yanak yamak ister Sen orada ben burda Gnl kavumak ister u gelen kimin kz Feracesi krmz Gerdannda beni var Sandm afak yldz emeleri yan yana Su itim kana kana Seni douran ana Olsun bana kaynana indim eme bana Sabun koydum tana Sevda neydi bilmezdim O da geldi bama Deveyi dzde grdm Srmeyi gzde grdm On iki gelin sardm Cilveyi kzda grdm limon sktn yrim Belimi bktn yrim Ben sana gvenirdim Hayrsz ktn yrim ince iplik bkerim Yre dizlik dikerim Yr kapdan girince l olsam kalkarm Sar kavun dildin mi oran sildin mi Kara benli Eminem Muradna erdin mi Kprden geemedim Yr doldurdu iemedim Sen benden getin amma Ben senden geemedim AADAN GELREM (Kadn Oyun Havas) Aadan gelirem, ykm eriktir Eriin dallan eik eiktir Bir emmim kz var, taze feriktir Aadan gelirem, ykm zmdr zmn dallar dzm dzmdr Bir emmim kz var, iki gzmdr OYUN HAVALARI FT BEYAZ GVERCN (Kadn Oyun Havas) ift beyaz gvercin olsam alnn bana konsam Gzellere yolda olsam irkinlerden uzak dursam Gel gel karanfilim gelin Eli deste gll gelin Beli ipek all gelin Meneke buldum derede Sordum, evleri nerede Ha burada ha urada Gel gel karanfilim gelin Eli deste gll gelin Beli ipek all gelin Karanfiller oymak oymak Hi olur mu yre doymak Biri gzel, biri oynak Gel gel karanfilim geliri Eli deste gll gelin
EVLERNN N

616 EMBER HAVASI (Kadn Oyun Havas) Derleyen Osman Attil emberim dalda kald Gzlerim yolda kald Yklas meyhane Sarhoum nerde kald Eyvahlar olsun Olsun da kadehler dolsun

Dam stnde duraym Av gelirse vuraym Yassln karl dalar Ben yrimi greyim Eyvahlar olsun Olsun da kadehler dolsun u derede kurt izi evirdi dman bizi eviren dman olsun Allah kavutur bizi Eyvahlar olsun Olsun da kadehler dolsun emberimin yeili Kayp ettim eimi emberim sende kalsn Sil gznn yan 617 OYUN HAVALARI Erzurum Eyvahlar olsun Olsun da kadehler dolsun Kayalar buz balad Avclar iz balad Beni bir gelin vurdu Yaram kz balad Eyvahlar olsun Olsun da kadehler dolsun AM DBNDE (Ky Halay Havas) Hayrettin Akay ay dibinde ra yaktm, yanmad Bekledim bekledim, yrim gelmedi Yolun kenarnda sra gzeller Toplam fistan bulgur ezerler Geliyor gzeller yayla yolundan Blbl sada verir ayva dalndan 638 KONYALI Derleyen S. Kk bezirci Hani benim elli direm bulgurum Konyalnn kalarna vurgunum Yr yavrum yr Salarn sr imdi surdan geecek Hovardann biri Hani benim elli direm ekerim Sen sarho ol, ben kahrn ekerim Yr yavrum yr Salarn sr imdi surdan geecek Hovardann biri Hani benim elli direm eridem KonyalIdan olsun benim enitem Yr yavrum. (kavutak) Hani benim elli direm rakm er ier gemez benim merakm Yr yavrum. (kavutak) 619 OYUN HAVALARI Erzurum Hani benim elli direm prasam ra yaksam Konyalm arasam Yr yavrum. (kavutak) Hani benim elli direm yourdum Konyaldan ben bir olan dourdum Yr yavrum. (kavutak) Hani benim elli direm fstm lem bilir benim o kza kstm Yr........ (kavutak) KAVAK OY (Oyun Havas) efik Torungil Kavak oy. kavak oy, kavak uzanr gider Dale oy, dale oy, dale bezenir gider Buse oy, buse oy, buse vermeyen kzlar Gnh oy, gnh oy. gnah kazanr gider Bak byle, yr byle Kz bylesi diz krma Bak byle, bak byle Bak bylesi diz krma EVLERNN NU Kavak oy, kavak oy. kavan ba benem Dibi oy, dibi oy, dibinin ta benem Gndz oy, gndz oy, gndz gezen gzel Gece oy, gece oy, gece

yolda benem Bak byle, yr byle Kz bylesi diz krma Bak byle, bak byle Bak bylesi diz krma

MAHPUSHANE TRKLER

MAHPUSHANE TRKLER Toplum iinde yasalara aykr iler yapp cezaevlerine den kiilerin trkleridir, zgrln yitiren bu zavall kiilerin ac duygularn dile getiren bu eit trkler ok ili ve i szlatcdr. zlemin en derinini eken krekler, on betiler, idamllar byk bir pimanlk iinde kvrs nrken. darda ac eken sevgililer, analar, bab&lar, kardalar alarlar. Demir parmaklklar arkasndan ahbaplar;, bakar. akam olunca demir kaplar kapanr. Derin bir kimsesizlik iinde duygular dile gelir, yrekte ya kalmaz erir. Ne etsin, ne ilesin, kader byle imi, kara yazlar yazlm... Dtm ben bir zindana, yanar dner

alarm Demir parmaklklardan boyun bker alarm Kiiyi ve evresini derinden etkileyen bu duy gular eitici bir nitelik de tarlar. Mahpushane seni yapan kr olsun Kr olsun da iki elleri krlsn EVLELNLS Oi\L 624 AAMADIM KARAMAN IN LNDEN Karaman Aamadm Karaman'm ilinden Kahve fincan kayar oldu elimden Korkar oldum ayrlktan, lmcen Er gibi meydanda dnenlerdeniz Bir ahbap yoluna lenlerdeniz Kalkar kalkar sedirlere dayanr Pembe alvar al kanlara boyanr Seni vuran zalim nasl dayanr Er gibi meydanda denlerdeniz . Bir ahbap yoluna lenlerdeniz .B Duman vardr u dalarn banda... Arzum kald topranda tanda Bir biz deil, cmle lem banda Asyorlar kmr gzlm, ala, gel Szn geer, var beylere syle ge\ 625 MAHPUSHANE TRKLER Burama n AKR EFEND1 akir Efendi derler de geldim yanma Katillik der mi senin anna idam kdn taktn boynuma Efendim Efendim, akir Efendim ifadede yardm eyle Efendim akir Efendi derler de yzme bakt Olanca tylerim ayaa kalkt Balad sicimi boynuma takt Asyorlar beni, gel ala bana Nasl dayanaym ben sana Bileydim Sungurlu'ya gitmezdim Gafil durup da martinimi vermezdim Sol brmden deseydi de lmezdim Kanmaz uykulardan kaldrdn beni Ben de bir yiidim, ldrmen beni r_------------(*) akir Efendi: Eskiden Konyada gc) yapm bir kiidir. mstantiklik (sorgu f/40

Hamm H VRAN KALSIN MAHPUSUN KLD 623 Konya opur hmul Viran kalsn u mahpusun kilidi Yreimde ya kalmad eridi Benim yrm u yerlerde bir idi Hapishane emesi rl rl akyor A kapy gardiyan, ahbaplarm bakyor Ah ne imi, ne imi, kaderim byle imi Ey mstantik mstantik, tabancam ver bana Bir vefasz yznden idam verdiler bana Ah ne imi, ne imi, kaderim byle imi Mahpusane emesi yandan akyor yandan Hapislik bir ey deil,

ayrlk var bir yandan Ah ne imi, ne imi, kaderim byle m kabilsem u mahpustan saraya 1 Davaclar toplanm bir araya aramba yollarnda Kelepe kollarmda Yandm aman mstantik ifadeden usandk >, Ah ne imi, ne imi, kaderim byle imi. 627 MAHPUSHANE TRKLER MAHPUSHANELERDE Karaman Mahpusanelerde grmedim direk Kimimiz on beli, kimimiz krek dam cezalya dayanmaz yrek Yanarm yanarm, akma yanarm Demir parmaklktan bakar alarm Mahpusanelere serdim postumu ok aradm, bulamadm dostumu Aziz ahbaplarm bana kst m Yanarm yanarm, akma yanarm Demir parmaklktan bakar alarm HAPSHANE TRKS Afyon uhut Muharrem epniolu Hapisane nnde yaylr kazlar Bir bayramdan bir bayrama alnr sazlar ok klar geirdim, gelmiyor yazlar Dtm ben bir zindana, yanar dner alarm Demir parmaklklardan boyun bker alarm Hapisane iinde bir aa incir Ellerim kelepe, boynumda zencir Zencir sallandka yreim sancr Dtm ben bir zindana, yanar dner alarm Demir parmaklklardan boyun bker alarm Hapisane iinde bir mermer direk Kimimiz yzbir'li, kimimiz krek idam cezalarna dayanmaz yrek Dtm ben bir zindana, yanar dner alarm Demir parmaklklardan boyun bker alarm Hapisane iinde ten kular Hayrdr inallah grdm dler Herkes sevdiine canlar balar Dtm ben bir zindana, yanar dner alarm Demir parmaklklardan boyun bker alarm Hapisanenin suyu iinden akar Arkadalar gelmi kapdan bakar Gardiyan darlr, canm yakar Dtm. (Kavutak) 629 MAHPUSHANE TRKLER Safranbolu Konya MAHPUSHANE TRKS ahi Baba Mapusane iinde aa incir Ellerimde kelepe, boynumda zencir Zencirin yerleri durmadan sancr An kaplar, Osman geliyor Kr atn stnde aslan geliyor Saln saln yosmam geliyor Mapusane iinde yanyor gazlar Akamdan akama alnr sazlar ok klar rdk, gelmedi yazlar Osmanm Osmanm, Zeybek Osmanm Osman olduuma ben de pimanm OSMANIN BND Derleyen M. Sarszen Osmann bindii doru kheylan Yine mi geliyor Osman'sz bayram Gidiyorum gurbet ele, ta ol da dayan Sprn hanlar Osman geliyor Dalarn serdar aslan geliyor

kar kar parmaklktan bakarm Konya seni atelere yakarm Bir gn olur ben buradan karm Sprn hanlar Osman geliyor Dalarn serdar aslan geliyor ANKARA'NIN YOLLARI Ankarann yollar kt yoku Kz kurbann olaym bu nasl bak of Halnn stne attn nak lmik vuran ellerine kurban olaym Ankara'nn sular alayp akmaz Mapusa dene de kimseler bakmaz Beklerim postay mektubum kmaz of O sebepten arzu eylerim slay, vatan of Ankarann yolunda bir kt elma Aman mektubum aman da yollarda kalma Kz kurbann olaym, bir eli alma of Duyar dmanlarm, adman olur Ankara'dan bindirdiler trene Selm sylen ee dosta yrene Sa olup da slasna varana Cennet-i ly grme dner vay dner MAHPUSHANE TRKLER NE ZALMDR MAHPUSHANE HAVASI Ne zalimdir mahpushane havas ocuklar alyor, ister babas Admza verdiler idam cezas Mahpushane seni yapan kr olsun Kr olsun da iki elleri krlsn Akam olur firengiler vurulur* Gardiyanlar nmze kurulur Anam beni ziyaretten yorulur Mahpushane seni yapan kr olsun Kr olsun da iki elleri krlsn * * * / MAHKEMEDE AAR I Kardan gelen atl Altnda kilim katl Anam babam sa olsun Hepisinden yr tatl Yalan mym Yaar Karakolda doru syler Mahkemede aar (*) Firengi: Kilit. Sar yaymn bendi Ne ez unuttun and Dmanlar bile etmez Bana ettiin fendi Yalan mym Yaar Karakolda doru syler Mahkemede aar Konakta duran kad Cemile gelsin dedi Biz nasl ayrlalm Yalarmz on yedi Ya'an mym Yaar Karakolda doru syler Mahkemede aar Knal ellerine incecik bellerine Prnekliyi dkm ettin Afyon'un yollarna Yalan mym Yaar Karakolda doru syler Mahkemede aar MAHPUSHANE TRKLER BEN GDERM ADANA li Kadri Ustnda Ben giderim Adana Cihan derler adma Geleli ay oldu Doyamadm tadna Karakolda doru syler Mahkemede aar Kardan giden atl Altnda kilim katl Anam babam sa olsun Hepisinden yr tatl Karakolda doru syler Mahkemede aar Sar yaymn bendi Ne tez unuttun beni Dmanlar bile bilmez

Bana ettiin fendi Karakolda doru syler Mahkemede aar

ASKERLK TRKLER

Yemen Sava Yiitlik Krolu Trkleri Trk ulusunun trkleri iinde askerlik de nemli yer alr. Ayr bir kitap olacak lde ok olan bu eit trklerden rnekler vermekle yetindik. Bu eit trklerin banda Yemen ile ilgili olanlar gelir. Osmanl imparatorluunun en uzak yerlerinden biri olan Yemen 380 vl Trk egemenliinde kalmtr. Sk sk ayaklanmalar olan bu lke I. Dnya Sava sonunda bizden ayrld. Yzyllar boyu yz binlerle ehit verdik orada. Nice analar, gelinleri alatan Yemen zerine ok ackl, birer at niteliinde trklerimiz vardr. Bunlardan hangilerinin hangi sava zerine sylendiini kestiremiyoruz.

Sava trklerimiz ayrca tarih deeri de tarlar. Bunlar seerken uzak ve yakn tarihimizin iinden olmasna da dikkat ettik. Bu blm iindeki trkler bir yandan yiitlik konular ile de ilgilidir. Bunlar iinde Kroluna da genie yer verildi. Krolu, en az yz yl ulusumuzun yiitlik duygularn iledi. Her gencin iinde Onun gibi olmak, yiit ve mert yaamak istekleri kaynad. Onun gzel hikyesi bunda yardmc oldu. Trk ulusunu, trkleri kahraman yapt. 6JS I. Dnya Savanda (1914 1918) Trk gen) leri Arabistan, Yemen llerinde ok ehit verdiler O kzgn llere giden geri gelmedi. z yurtta analar. gelinler alad. Yemen ok canlar vakti. Acs i hl yrekler dalar. Yemen zerine ok trkler yakld. Onlardan kimilerini veriyoruz. Yemene giden iki karde Mehmet ile Memiin analarnn feryaddr: u Yemen'de ot biter mi? ki karda ift gider mi? Aman ev de hi gler mi? Alar Mehmet. Memi alar. u Yemen'de biter kam Uzun olur vermez yemi u Yemen'de iki karde Biri Mehmet, biri Memi Kutnu kuma soldu mola Mustafa'mn gzlerini Karncalar oydu mola

YEMENde OT BTER M? 639 ASKERLK TRKLER MIZIKA ALINDI (Yemen Trks) Erzurum Faruk Kaleli Mzka alnd, dn m sandn Al yeil bayra gelin mi sandn Yemen'e gideni gelir mi sandn Tez gel aam tez gel dayanamirem Uyku gaflet basm uyanamirem Aam ldne inanamirem Koyun gelir kuzusunun ad yok Sralanm kleklerin st yok Aamsz da bu yerlerin tad yok Tez gel aam tez gel dayanamirem Uyku gaflet basm uyanamirem Aam ldne inanamirem Aam yolladlar Yemen eline ifte tabanca takm beline Ayrlmak olur mu taze geline

Tez gel aam tez gel dayanamirem Uyku gaflet basm uyanamirem Aam ldne inanamiren

EVLERNN ^ TALM TRKS* Gia Eil dalar eil stnden aam Yeni talim km, varam alam lmeden yrime bir dahi kavuam Aldlar yrimi elimden uyan, uyansn Buna tatan yrek ister, nasl dayansn Tfeim kayada asl kald Esvabm sandkta basl kald Nianlm ben ilen ksl kald Aldlar yrimi elimden uyan, uyansn Buna tatan yrek ister, nasl dayansn Gm cezvelerim kaynar ocakta Yemen llerinde kaldm scakta Alt aylk yavrum kald kucakta Aldlar yrimi elimden uyan, uyansn Buna tatan yrek ister, nasl dayansn (*) Bu trk de I. Dnya Savanda Yencne giden askerler Azndan sylenmitir. 641
ASKERLK TRKLER

BAKA BR YEMEN TRKS Kader torbasna soktum elimi Karal kardn kur'am felek Ne bir murat verdin, ne bir saltanat Diyar- gurbette bktn belimi Mailim kr at gznn ana Sa yanda Arap ifte kadana Dmn de Krk Cifte dana Konak yerin rak mdr sevdiim Haykra haykra yola bakarsn Azndan kzl kanlar saarsn Dner dner de arkaya bakarsn Konur daylak gene vatann nerde Karaman'dan ktm yolum Yemene Asker antasn vurdum sineme Ayrlk nmesin verdim eline Tenhalarda bul da ver seher yeli Yr gzel yr, yoluna yr Eridi dalarn kalmad kari Gayet gzel olsa yiidin yri O da kederlenir zilfin taramaz f/41 543 KILANIN N Klann nnde sra stler Oturmu binba asker tler Yemen e gidiyor babayiitler Alaman analar, yine geliriz Din, millet yoluna kurban oluruz Klann kaps demir deil mi inde oturan Emir deil mi Yemen'e giden gelir deil mi Alaman analar, yine geliriz Din, millet yoluna kurban oluruz Klann iinde bir dolu testi Askerin stne fermanlar esti Analar babalar umudun kesti Alaman analar, yine geliriz Din, millet yolunda kurban oluruz YEMEN TRKS (Kocas Yemen'e giden gelinin azndan.) Merhametsiz padiahlar, askeri On sene bekletiyorlar Hicaz'da Gidenler gelmiyor, elverir gayr Soyka Yemen, yiit koymad bizde

(*) Bu da Yemene gidenlerin azndan sylenmi. 843 ASKERLK TRKLER Padiaha sylen yri gndersin Bu kanunu, bu zagonu dndersin On seneyi bir seneye indirsin Hi mi merhamet yok Sultan Aziz'-de* Gelin mrm geti, ben mozuluyum Kara sam a rdrdm dzleyom On senedir asker yolu gzlyom Sam aard, fer kalmad gzde HAVADA BULUT YOK i Havada bulut yok bu ne dumandr Kyde bir lm yok bu ne figandr u Yemen illeri ne de yamandr Ah o Yemendir, gl imendir Giden gelmiyor, acep nedendir u dalarn ardnda redif sesi var Sorun, antasnda acep nesi var Bir ift yemenisiyle bir de fesi var Yolu Yemen'dir, l cehennemdir Giden gelmiyor, acep nedendir (*) Yz yl nce Sultan Aziz gnnde sylendii anlalyor. Yemende sk sk ayaklanmalar olurdu o gnlerde. Ayaklanmalar . I>astrmak iin asker gnderirlerdi. Padiaha kafa tutan kadmm aclar ok gzel dile getirilmi. Su dalarn ard sra gideriz Tfek elde dman iin bekleriz Hatice'yle Fatma'y da severiz Ah o Yemen dir, gl imendir Giden gelmiyor, acep nedendir HAVADA BULUT YOK II Havada bulut yok, bu ne dumandr Mahallede len yok, bu ne figandr Ad Yemen'dir, gl imendir Giden gelmiyor, acep nedendir Buras Mu'tur, yolu yokutur Giden gelmiyor, acep nedendir Klann nnde redif sesi var Bakn antasna, acep nesi var Bir ift kundurayla bir de fesi var Ad Yemendir, gl imendir Giden gelmiyor, acep nedendir Buras Mu'tur, yolu yokutur Giden gelmiyor, acep nedendir ASKERLK TRKLER YEMEN 'E GDENE Klann nnde alnr sazlar Yreim yanyor, cierim szlar Yemen'e gidene alyor kzlar Ah o Yemen'dir Gl emendir Giden gelmiyor Acep nedendir Klann nnde ezan sesi var Bakn antasnda acep nesi var Bir ift konduraynan bir de fesi var Ah o Yemen'dir Gl emendir Giden gelmiyor Acep nedendir Klann nnde sra stler Yzba oturmu asker tler Yemen'e gidiyor babayiitler Ah o Yemen'dir Gl emendir Giden gelmiyor Acep nedendir YEMEN LLERNDE u Yemen'de akar sular akmyor Cerrah gelip hastalara bakmyor Hastalarn hi birisi kalkmyor Ne ok imi u Yemen'm devesi Pek ardr Hudeyde'nin havas* Yemene gelenin alar anas Yemen llerinde kaldm alarm Evimizin nnde ifte pnarlar erler suyunu, beni anarlar Yemene gideni ld sayarlar Yemen llerinde kaldm alarm Arap geldi, bamza dikildi Hasta olanlarn bar ezildi ki taburumuz birden bozuldu Yemen llerinde kaldm alarm Syleyin babama abdestin alsn Okusun Kur'an, namazn klsn Benim gibi oul arasn bulsun Yemen llerinde kaldm alarm Dertli anam benim iin alasn Oul hasretiyle cier dalasn Krpe kuzum ile gnl elesin Yemen llerinde kaldm alarm

(*) Hudeyde: Yemende bir il.

7 (*) initir. ASKERLK TRKLER Bize mekn oldu gurbet illeri Iradka rar sla yollar iitilmez oldu kuzu dilleri Yemen llerinde kaldm alarm ANAKKALE NDE* anakkale iinde vurdular beni lmeden mezara koydular beni Ah genliim eyvah anakkale iinde aynal ar Ana ben gidiyom dmana karr Ah genliim eyvah anakkale iinde bir uzun selvi Kimimiz nianl, kimimiz evli Ah genliim eyvah anakkale iinde bir dolu desti Analar, babalar midi kesti Ah genliim eyvah I.Dnya Savanda askere giden gencin azndan sylen
EVLERNN N

SEFERBERLK TRKS 1 Seyit Kii kbegirt/m Her akam, her sabah atlr toplar Kavgada bellidir garipler yadlar Sahibini yitirmi rr atlar Arn arn lemeye gideriz Akdenizi dolamaya gideriz Anneler alatmaya gideriz Akam oldu yine toplar atlr Topun iddetinden ay gn tutulur Ecel kumalar gelmi satlr Arn............. (kavutak) ngiliz askeri saman kafal istihkm iinde kr topal Binba kalkm eli sopal nne katm kr topal Arn arn.......... (kavutak) (*) I. Dnya Sava trks. anakkale Savag'nda sylenmi 649 ASKERLK TRKLER KILANIN NNDE {anakkale Savalar srasnda sylenmitir.) Konya Derleyen S. Kiiiikbezirei Klann nnde sra stler Oturmu binba asker tler Vadeli vadesiz len yiitler Of genliim vay Klann nnde sral selvi Kimimiz nianl, kimimiz evli Of genliim vay anakkale iinde aynal pazar ngiliz inen Fransz aray bozar Of genliim vay anakkale iinde vurdular beni lmeden mezara koydular beni Of genliim vay anakkale iinde aynal ar Anne ben gidiyorum dmana kar Of genliim vay Erzurum Sl GDEN ASKER Hayrettin Akay ] u giden askere yol mu dayanr Askerlik iki sene, can m dayanr Askere gidenin yri peinde Sevenler yrini grr dnde Askerin mektubu postadan kmaz Askere gidene kimseler bakmaz KILALAR Klarlar doldu bugn Doldu boald bugn Gel karda grelim Ayrlk ald bugn

Naar elinden Geceler yrim Sebebim zalim Hayn elinden

vah vah oldu Alamak krm oldu Her dertten yklmazdm oldu vah vah

ASKERLK TRKLER ASKER YOLU BEKLERM Asker yolu beklerim Gn gne eklerim Sen git yrijn talime de Ben slay beklerim Pilav piirdim yavan stne kestim sovan Yatana uzandm da Uyan askerim uyan Mendilimde tel oya Glmedim doya doya Asker yolu beklerim de Gnm saya saya Sucu sucu suyunan Sovan acsynan Ksdm de bartm Yarin bacsynan AVU TRKS stanbul'dan skdar'a yol gider Yol gider, avu yol giderHanmlara deste deste gl gider Gl gider, avu gl gider Yandm avu yandm, senin elinden ok sallanma, kasatura da frlar belinden Belinden avu belinden stanbuldan skdar'n aras Aras avu, aras Yakt beni kalarnn karas Karas avu, karas Yandm avu yandm, senin elinden ok sallanma, kasatura da frlar belinden ALAR SE ANAM ALAR Mehmet Demirci On dokuzuncu yzylda imparatorluumuzdan ayrlmak isteyen kk devletler yer yer ayaklanma-* lar karrlard. Bunlardan birisi de Karada idi. Anadolu Trk genleri bir yandan llerde, bir yandan Balkanlarda uzun yllar kanlarn akttlar. Bu trk Karadaa giden gencin azndan sylenmitir. Martinini yaladn m Karada' boyladn m Yaln ayak, ba kabak Nbetlerde aladn m Kara adr is mi tutar Beylik martin pas m tutar Alar ise anam alar OsmanlIlar yas m tutar

653 ASKERLK TRKLER GAZLER HAVASI demi istihkmdan atlayamadm Be on dman haklayamadm Cephanem dkid, toplayamadm Syle dertlim syle, yaralandm ben Ko gibi meydanlarda lenlerdeniz Devlet sayesinde gezenlerdeniz ekin kr atm, nalbat nallasn Kesilen kellemden kanm damlasn rtn mendilimle, sinek konmasn Ko gibi meydanlarda lenlerdeniz Devlet sayesinde gezenlerdeniz

Atm nallattm, yol mu dayanr Asker uaklar erken uyanr Milletin uruna kana boyanr Ko gibi meydanlarda lenlerdeniz Devlet sayesinde gezenlerdeniz On drt aydr kr atm besledim Hem gazilik hem ehitlik istedim Ko gibi meydanlarda lenlerdeniz Devlet sayesinde gezenlerdeniz UUN KULAR 654 A' ide Asker ettiler beni, kdemli avu Gurbet ellerinde oldum bir bayku Hi bama gelmedi byle bir i Uun kular uun zmir'e doru Anadan, babadan, yrdan bir haber yok mu Gverteye ktm uzandm yattm Komutan grnce selma kalktm Anay, babay slaya saldm Uun kular uun zmir'e doru Anadan, babadan, yrdan bir haber yok mu Evimizin n duttur geilmez Bamzda gazel sktr seilmez Bir ben lmeyinen ordu bozulmaz Uun kular uun zmir'e doru Anadan, babadan, yrdan bir haber yok mu BOSTANA SU BALADIM* N ideli Ahmet Bostana su baladm indim ktm aladm Yri askere saldm Barma ta baladm Vay gelin vay, of gelin of. (*) Kocas askere giden gelin sylemi. .655 ASKERLK TRKLER Damdan dama aalm ifte camus koalm Yrim askere gitti Kiminle konualm. AAM SEN GDEL* Aam sen gideli da kmadm 1 Al mintanl yiitlere bakmadm 2 Topladm zlfm fese sakladm Konma blbl konma dalm bo deil Eimden ayrldm gnl ho deil Cefa dalarnda dokandm taa Karda ekmeini kakarlar baa3 Btn emeklerim gitti boa Eil dalar eil bir gl alaym Asker karym, nerde kalaym (*) Kocas askerde. (1) Da kmak: Evden dan kmak. (2) Kadnlar ksa ve altnla ssl fes giyerlerdi. San yabancya gstermek gnah saylrd. Zlfn fese saklamakla sadakat gsteriyor. (3) Kocasnn kardei evinde kalyor. ANKARAN'IN TAINA BAK (Kurtulu Sava iin) Ankara Ankara'nn tana bak Gzlerimin yana bak Biz dman esir aldk u felein iine bak Yamur yaar iin iin Kemal alar millet iin 1 Kemal Paa yemin etti u Bursay almak iin stihkma indirdiler Kanl gmlek geydirdiler Mell olma garip anam Bir olunu ldrdler Kazanck'da harp olacak Tarihlere kayd olacak Atalardan miras kalan Yeil bayrak aslacak 2 Ankara'da anl ordu Her tarafa adr kurdu Gazi Paa harp

edecek Hep askerler hazr oldu (1) Kemal: Atatrk. * ' Yeil bayrak: Cumhuriyetten nce savalarda medn sanca tanrd. ASKERLK TRKLER ANTEP SAVUNMASI (Franszlara kar) Kara imi u Antep'n yazs Yakt yandrd btn lemi, ns Yreimden kmyor karde acs Hani benim mor smbli balarm Antep diye hazin hazin alarm Maaradan geliyor atlar sesi Yakt yandrd btn lemi, ns Pazarda satlr ehitler fesi Hani benim mor smbli balarm Antep diye hazin hazin alarm Kavakln irazesi bozuldu Hummatz a kara adr kuruldu1 Camilerde ehit kabri kazld Hani benim mor smbli balarm Antep diye hazin hazin alarm Franszlar her taraftan yrd Ya kalmad yreklerde eridi Nice yiitler istihkmlarda rd Hani benim mor smbli balann Antep diye hazin hazin alarm (*) Hummatz: Bir yer ad' CEZAYR TRKS* Cezayir'in ufak ufak evleri iindedir aalan, beyleri Trke bilmez, mni syler dilleri Tunus. Trablus, Cezayir of. Yaz gelince gemilerimiz yalanr K olunca tersaneye balanr Delikanllar Cezayir'de elenir Tunus, Trablus, Cezayir of. Cezayir'de top birden atld p deinden aylar gnler tutuldu Dnya bize miskal miskal satld Kalk gidelim kmr gzlm Cezayiri Bir yanmz sk ormanlk biilmez Bir yanmz Akdeniz, geilmez Mevlm kanat vermeyince uulmaz Kalk gidelim suna boylum Cezayiri EN KIR AT Gitmez oldu u dalarn duman Yarn sabah yine kavga zaman Ein kr at ein, meydan gndr mparatorluun bir paras olan Cezayir, Tunus, savunmak da Anadolu yiitlerine verildi. ASKERLK TRKLER Mor menekedir tfeimin demiri Teslim olmam, lm Allahn emri Kr at surda gemini de kemiri Ein kr at ein, meydan gndr I V (AZl.ER Ey gaziler yol grnd Yine garip serime Dalar talar dayanmaz Benim ah u zarme Uan kular dayanmaz Benim ah u zarime Dn gece yr kapsnda anda Yastm ta idi |nde Altm toprak, st Yine gnlm ho^ a|ay(m Kal salkla k fjdan amda Bir yana senjrcj(jn, |<ara balaym oiz ne ettik sana... Ey gaziler Yine gar senjn pejnde Dalat zayjr ,juman var(jr banda. Benim 660 CEZAYR TRKS* Konya Derleye.i S. Kikbezirci Cezayir'in de harmanlar savrulur Savrulur da sa yanna devrilir Eller annem der de bam evrilir elenleri mermer tal Cezayir Gzelleri hill kal Cezayir

Cezayir'in de menekesi top biter Arasnda da elim elim ot biter Bu ayrlk annem bize ok gider elenleri mermer tal Cezayir Gzelleri hill kal Cezayir Cezayir'in de yksek olur evleri iindedir aalar beyleri Trke bilmez de Arapadr dilleri elenleri mermer tal Cezayir "-'elleri hill kal Cezayir -3r yalanr r -e balanr ^ yreim dalanr ermer tal Cezayir Gitmez oldu u kg|| Cezayjr Yarn sabah yine Ein kr at ein, me () mparatorluun bir paras olan ^ ^ lkelerini savunmak da Anadolc yiitlen ASKERLK TRKLER CEZAYR Cezayirde ehit den Mehmedin nianls dalara dm, bu at sylemi, derler. Cezayir'in gemileri yalanr Yalanr da tersaneye balanr Cezayir'de ko yiitler elenir Deli dman aptal aptal dillenir Kahpe Cezayir, duman vardr banda Cmle lem senin peinde... Cezayirde sra sra stler Sdn altnda aslan yiitler Binba gelmi, Mehmed'i tler Dini bir uruna gitti kanl yiitler Kahpe Cezayir, duman vardr banda Cmle lem senin peinde... Elden gittiine mi yanam, alaym Nice ko yiitleri aldn fidan anda Dostu, dman gldrdn, kara balaym Cezayir, Cezayir... biz ne ettik sana... Cmle lem senin peinde... Kahpe Cezayir, duman vardr banda. 660 CEZAYR TRKS* Derleye.) S. K&kbetircl Cezayir'in de harmanlar savrulur Savrulur da sa yanna devrilir Eller annem der de bam evrilir elenleri mermer tal Cezayir Gzelleri hill kal Cezayir Cezayir'in de menekesi top biter Arasnda da elim elim ot biter Bu ayrlk annem bize ok gider elenleri mermer tal Cezayir Gzelleri hill kal Cezayir Cezayir'in de yksek olur evleri iindedir aalar beyleri Trke bilmez de Arapadr dilleri elenleri mermer tal Cezayir "'elleri hill kal Cezayir -3r yalanr EN i? baSlanV yuregm dalanr ermer tal Cezayir , Gitmez oldu u .. . . _ v l kal Cezayir Yarn sabah yine L . Ein kr at ein, me mparatorluun bir pnuota ^ savunmak da Anadolu yiitlen6 6 661 ASKERLK TRKLER CEZAYR Cezayirde ehit den Mehmedin nianls dalara dm, bu at sylemi, derler. Cezayir'in gemileri yalanr Yalanr da tersaneye balanr

Cezayir'de ko yiitler elenir Deli dman aptal aptal dillenir Kahpe Cezayir, duman vardr banda Cmle lem senin peinde... Cezayir'de sra sra stler Sdn altnda aslan yiitler Binba gelmi, Mehmed'i tler Dini bir uruna gitti kanl yiitler Kahpe Cezayir, duman vardr banda Cmle lem senin peinde... Elden gittiine mi yanam, alaym Nice ko yiitleri aldn fidan anda Dostu, dman gldrdn, kara balaym Cezayir, Cezayir... biz ne ettik sana... Cmle lem senin peinde... Kahpe Cezayir, duman vardr banda. EY GAZLER Ey gaziler yol grnd gene garip serime Dalar talar dayanmaz benim ahu zarma Kal selmet nazl yrim, yavrum sana emanet Ben havada uar iken al ilen tuttun beni Ben paham bilir iken bir pula sattn beni Kal selmet nazl yrim, sen Allaha emanet Dn gece yrin koynunda yastcam ta idi Altm amur, stm yamur, gene gnlm ho idi. Kal selmet nazl y.in. yavrum sana emanet I KOZANOLU ukurova Syleyen Dadalolu On dokuzuncu yzylda ukurovada Kozan evresindeki airetlerin ayaklamalarnda babugluk eden derebeyi Kozanolu iin sylenen bu trkler Dadalolunundur. zerlerine gelen devlet ordusuna yenmiler, srlmlerdir. ktm Kozan'n dana Kar dizleyi dizleyi ; . Yaralarm gz gz oldu Cerrah gzleyi gzleyi ASKERLK TRKLER Kozan Da karl buzlu ii dolu gelin kzl ldrrler beyim seni O kfirler dnden szl ktm Kozan'n Dana Kurun attm dost bana Airetten imdat olmaz Kaalm Kozan Dana Kara adrn karas Kart Kozan aras Ben pmee kyamazdm Ak gs sng yaras Kara adr emeyinen Ucu srma dmeyinen Ne kaarsn Kozanolu Be bin atl gelmeyinen Kozanolu avdan gelir 'n ilinden alr Bu Kozanolu derler Yiit c^or nam kalr Kr atm rkten boand zengi yere dendi Ne yatarsn Kozanolu Klncn eller kuand Kzlrmak akmam diyor Kenarm ykmam diyor n byk Kozanolu Ben yurdumdan kmam diyor KOZANOLU ktm Kozan'n dadna Remil attm dost bana Ahbaplardan imdat yoktu Kaalm Gvur Dana* Olur mu beyler olur mu Evlt babay vurur mu Padiahn zalmlar Bu dnya size kalr m Kozan da da deil mi ii dolu bey deil mi Kozan Beyini ldrmler Bu da bize ar deil mi Ne iniin dibindeyim Ne yokuun bandaym Bana lm yakr m

On , on drt yandaym Kr t gelir seke seke Kulanda elmas kpe ifte kzlar hizmet eder Ak kollarn rpa rpa (*) Gvur Da: Kozan blgesinde bir da. ASKERLK TRKLER FERMAN PADAHIN DALAR BZMDR Kalkt g eyledi Avar elleri Ar ar giden eller bizimdir Arap atlar yakn eyler ra Yce dadan aan yollar bizimdir Belimizde klcmz kirmni1 Ta deler mzramn temreni2 Hakkmzda devlet etmi ferman Ferman padiahn, dalar bizimdir Dadslolu'm yarn kavga kurulur ter tfek, davlumbazlar vurulur3 Nice ko yiitler yere serilir len lr, kalan salar bizimdir (1 Kirmni: yi kl. (3 Temren: Mzrak ucundaki sivri de.nir (3) Davlumbaz: Cenk davulu. KROLU TRKLER

KROCLU TRKLER

KROLU TRKLER 1 Benden selm olsun Bolu Beyine kp u dalara yaslanmaldr Ok gcrtsndan kalkan sesinden Dalar gmbr gmbr sestenmelidir Dman geldi tabur tabur dizildi Ak alnma kara yaz yazld Delik demir kt mertlik bozuldu Eri kl knda paslanmaldr KROLU der mi yine anndan ounu ayrr er meydanndan Kr at kpnden dman kanndan izme dolup alvar slanmaldr II Yiit olan gmbr gmbr grlesin Yi;di douran ana bin yaa Ak gvdede kzl kanlar orlasn Yiidi douran ana bin yaa Davlumbazlar yede yede vuranda arkaclar sal sollu dnende

Eri kl ak gvdeyi blende Yiidi douran ana bin yaa KVLhKlNN N Gele beyler cenge, harbi alnsn Cam'bel askeri ayr blnsn Gece gndz darb meydan kurulsun Yiidi douran ana bin yaa Asl ko yiitler pusuda sakl Belleri kll eli mzrakl i'ep ahin bakl, aslan jifatl Yr, kan ienler hep binler yaa KROLU der, bu gn burada duralm Sabah olsun darb meydan kuralm Akan kandan dolu arap vuralm Yr Deli-Hoylum, sen binler yaa III Mert gelende nmert kaar Meydan gmbr gmbrlenir ahlar ah meydan aar Meydan gmbr gmbrlenir Ok ile menzil dvende Nmert boynunu eende Kl kalkana deende Kalkan gmbr gmbrlenir Top atlr kalasndan Hak saklasn belsndan Krolu'nun narasndan Dalar gmbr gmbrlenir 671 KROGLU TRKLER IV Kr atm meydan yerinde Gezer horlay horlay Bir kt az bir kavgadan Kaar zorlay zorlay Kr ata yakr bunlar Yiit geyer demir donla Ak gvdeden kzl kanlat Akar orlay orlay Krotu der, al kanlar Yere serer ok canlan Eri kl dmanlar Krar parlay parlay V Bizim illetin Ueylei Yakar kandili kandili iip aslana dnerler Kadeh dndr dndr Hem ierler hem kanat di Dmana meydan arala Arap atlaa binerler Boynun sndr snd EVLERNN N rd gnlm rd ierde yrek eridi Beylerin kolu yoruldu Kl dndr dndr Beyler neyleyip nidelim Gzellerle.g edelim Meydanda at oynatalm Boynun dndr dndr Krolu der ki. kardm ihtiyar oldum rdm At yoruldu ben yoruldum Gzel bindiri bindiri VI Ayvaz benim senden yana Kurban olam irin cana Sada duran Kse Kenan Vur diyende vurmaz msn Kr diyende krmaz msn Ayvaz'n kollar bal Cierciim oda dal Sol tarafta Demircolu Vur diyende vurmaz msn Kr diyende krmaz msn 3
KROLU TRKLER

Krolu'm sylyor zat lkelerde vardr medhi Acemolu sr Kr at Vur diyende vurmaz msn Kr diyende krmaz msn Bu trk, Krolunun oulluu Ayvazn, Bolu Beyine tutsak olduu srada, onu kurtarmak iin yaplan hazrlkta komutanlara kar sylenmitir. Komutanlar Ayvaz zindandan kurtaryorlar. amlbel in tepesinden Krolu onlarn gelilerini seyir eder, saz eline alr, u trky Ayvaz iin syler: VII Yol verin dumanl daiar Amaya Ayvaz geliyor alayn souk pnarlar meye Ayvaz geliyor

Bu dalarda biten gller Kokusu ll eder diller Dalnda ten blbller tn. Ayvaz geliyor Bizim yaylann yiidi Belinde gm dividi Yaylann servi sd Glge'edin. Ayvaz geliyor Bizim yaylalar olu! Akan sular balkl Al valal, mor belik. Kz erkek. Ayvaz geliyor Bizim yaylann ua Belinde Aydn kua Yaylann trl iaei Kokuun, Ayvaz geliyor Krolu der ki tayalar Atlmz tavan kovalar Sarptaki yksek kayalar Yassln, olum geliyor VIII Tan veri atmadan afak skende Dmann stne hrelenmeli Dman kalkan alp kl ekende Yiit on be yerden yaralanmal Haber aldm ihvanndan, kulundan Doyuk olduk akasndan pulundan Hey aalar akan kann alndan Altmzda Kr at knalanmal KKOCLU TRKLER Krolu'm der, mirza gele, han gele Ben isterim gnde yz tufan gele Derelerden oluk oluk kan gele Sele dp gvde krelenmeli IX Ay yansn aalar gne tutulsun Parlad parlad aln klnc Oklar gcrdasn ayyuka ksn Mevlnn akna aln klnc Durmayn orda karg kucakta Dolansn yiitler ke bucakta Bir sava edelim kelle kucakta ehitler akna aln klnc Ko yiitler melemeli dev gibi Dman kan devrilmeli da gibi El vurup avn alm bey gibi Haykr haykr aln klnc Ko yiitler bu k burda klas Ylan dilli eri haner ilesin Kfir dman elamana balasn Kaan gndermen basn klnc Ko yiitler dn bayram eylesin Kheylan kinesin, aygr oynasn Kazanlarda adam kan kaynasn rsir etmek yok h, aln klnc 676 Svat Yr yiit beyler nammz kalsn Kelle getirenler bahiin alsn ldrn atlar, hep yayan kalsn Yaya kalana da aln klnc Ko Krolu girdi meydan almaya Nra vurup dmanna dalmaya Yemin ettim yedi derya dolmaya Doldurun denizi, basn klnc KROLU YTLEMES tk Veysel Yiitler silkinip ata binende Derelerde boz kurtlara n olur Yiit olan dne dne dr Ktler kavgadan kaar hun olur Bir yiit dasn alm eline Serini koymutur yiit yoluna Kalkan paralana zrhlar deline Kanl gmlek ko yiide don olur Bir yiit dasn alm atyor A elleri kzl kana batyor Bir kt kavgadan dnm ka/or Kama kt kama, imdi dn olur 677
KROGLU TRKLER

KROLU S-leyman Boyaciolu Ben bir Krolu'yum dada gezerim usen rzgrlardan hile sezerim Demir klng ile bam ezerim Kervan grnce kzar tozarm Tokat kervanndan aldtm bakr1 incitmeyin fukaray fakiri Tuna seli gibi boz raky2 iin beyler iin, kervan gei ince iin efeler iin t gn dounca Yokua karken keklik sekili inie inerken tavan bkl

Dman grnce kuzgun bakl3 Yetiin yetiin kervan geiince Yetiin yetiin t gn dounca (1) Eskiden Tokatda bakr karan bir dkmhane vard. Kervanlar oradan aldklar bakr yurdun her yerine tarlard. (2) Irak: Rak. (3) Bu blmde Kroglu Kr atn vyor. 378 ATLAR KONUUYOR Konya Eribayat Ky Nafiye Kadn Trkn sevgisi at iin nice efsaneler yaratmtr. Yiitlii ile tarihe gemi nice atlar iin mezarlar, trbeler yaplm, evliyalatrlmtr. Halk arasnda uan atlarn destan hl dillerdedir. Bunlarn nlleri iinde Battal Gazi ile Krolunun Kr at en gzelleridir. Aadaki trkde eitli renkteki (donlu) atlar aralarnda konuurlar, yiitliklerini verler. Trk ruhu kendi yiitlii yannda atlarna da deer verir. Kr at der ki, ben atlarn baym Aalar elihde gezer tavus kuuyum Issz viranede can kurtaran kiiyim Toplarn sesini duyduktan geri zengi brme dedikten geri Yaz at da der ki, balaman beni koruya stme binen yiidi Allah koruya Gidersem ileri, dnmem geriye Bir kere bam koyduktan geri Toplarn sesini duyduktan geri zenoi brme dedikten geri 679
KROLU TRKLER

Dor at da der ki, ben donumu satarm stme binen yiidi alr atarm Bam skya gelirse ejderhay ykarm Toplarn sesini duyduktan geri zengi brme dedikten geri Al pt da der ki, nice olur halimiz Cinsimizden atal olur dilimiz Girersek kavgaya kar lmz Toplarn sesini duyduktan geri zengi brrfte dedikten geri Kula at da der ki, at koymadm kouta Ne de onbada ne de avuta Ne de dn ne de bayramda Toplarn sesini duyduktan geri zengi brme dedikten geri Kt ksrak da der ki. Aam ldrr kann ierim Ynm samanla dndkten geri Toplarn sesini duyduktan geri zengi brme dedikten geri LHAN BEY

Konya Aksaray Akn Ky k Katber I. Dnya Sava sonunda, Franszlar Gney illerimizi ellerine geirmek iin asker kardlar. Halk, eteler kurarak dmana kar kt. Mara ve Gaziantep halk kahramanca savundu yurtlarm. Bu savalar srasnda lhan Bey, Molla Bey etelerinin banda, lm hie sayarak dtler. Krt Ua aireti de ok yardmlarda bulundu. Ankara Hkmeti bu blgeye eteleri ynetmek iin Kl Aliyi gnderdi. Cumhuriyet dneminde de nemli hizmetleri olan Ali Kl, komutan durumunda idi. Bu savalarn olaylarn, kahramanlarm halk, trkleriyle dile getirdi. Ama, aydn bir sanat bu savalarn destanm hl yazamad. Bu savalarn epeyce trkleri var dr. ilhan Bey dedikleri de oldu bir paa Nfuzu geiyor dalara taa Ben de imdat gidiyom Koca Mara'a Yeti Krt Ua Antep yanyor Dalarn aslan ilhan Bey gelsin Anneler de byle yavru doursun Mulla'nn altnda doru kadana Fransz kurunu gemez adama Yeti Krt Ua Antep yanyor

Dalarn aslan ilhan Bey gelsin Anneler de byle yavru doursun KROLU TRKLER Netmeli de benim aam netmeli Tomatie fiekleri itmeli Almal cepheyi hcum etmeli Yeti Krt Ua Antep yanyor Dalarn aslan ilhan Bey gelsin Anneler de byle yavru doursun Bizde de soydular ulu uval Byle de oldu mu dnya dural Soramadm ete Mulla'm nereli Yeti Krt Ua Antep yanyor Dalarn aslan ilhan Bey gelsin Anneler de byle yavru doursun Ali Kl der ki, ilhan Beyi greyim iki kzm var birini vereyim Yeti Krt Ua Antep yanyor Dalarn aslan ilhan Bey gelsin Anneler de byle yavru doursun

K EKYA ARPIMASI Konya Ahmet Aa Dersim yresinin naml ekiyas Krtolu, Mehmet avuun ekiyalk yapt blgeye girer. Bu nedenle aralar alr. Gnn birinde iki ete karlarlar. arpmadan nce iki yiit at stnde gelenek tresi gereince karlkl trk ile konuurlar, birbirlerine meydan okurlar. Sonunda arpma balar. Mehmet avu. Krtolunun kurunu ile vurulur. O 682 uman yine gelenek gerei Mehmet avu son szlerini syler. arpmadan nce Mehmet avu'un syledii : Mehmet avu der ki, yreim atal Fiekliim belimde tam yedi katar Ku olsan usan Krtolu kr atm yeter Gkteki uan kulara dahi hkmeder Krtolu syler : Krtolu da der ki, buralar ydm1 Dersim dalarnda sylenir adm Senin gibi nice Mehmet avular yedim Kyarm canna hey Mehmet avu Mehmet avu eteye der : atn arkadalar da atlar atn2 Kurun bizi tutuyor sipere yatn arpmadan sonra Mehmet avu: Vuruldum arkadalar beni yatrn Sama soluma yastk getirin Blbl dillimi de ba ucuma getirin Kader byle imi ne are Vuruldum arkadalar, kyor canm Kr atn stnde de fkrr kanm Teslim et martinim, imdat eyleye3 Kader byle imi ne are (1) Yd: Yabanc. (2) Atlan atmak: Savatan nce atlarn balarm bir araya getirip balamak. (3) Dmana silhn teslim edince sava durur. TARH OLAYLARI LE LGL TRKLER

Trk ulusu bar sevdii lde savata da yiit millettir. Onun bu yiitlik ruhunu, yzyllar boyunca destan st tarihi, yaratt kahramanlk olaylar beslemitir. Hayalin de tesinde tarihin akn deitiren savalar vermi, kuaktan kuaa aktard yksek yiitlik ruhu ile tarihin tek kahraman ulusu olmutur. Trk ordular savalara giderken birok ozan da birlikte gider, erlerin sava isteklerini canl tutmak iin eski destan ve menkbeleri sazlarnn tellerinde dile getirirlerdi. Bu ordunun ozanlar zaferlerin hikyesini iir haline getirirken yenilgilerin de aclarn ilerinde duya duya inlemilerdir. Kt ynetim yznden uranlan yenilgilerin trkleri kimi zaman btn yurdu sarard. Bunlardan Nazl Budin trks gibi olanlar gnmze dek gelmi, bir yandan Tuna boylarnda

sylenirken, te yandan Antalya da kylerinde syleyenleri aLatmtr. Tarih olaylar ile ilgi trkler ok zaman, tarih kitaplarnn yazmad, tarihilerce bilinmeyen gerekleri de bildirirler. Bu gibi trkler tarihe yardmc olular ynnden ayn bir deer tarlar. imdiye dek derlenip bir kitap yaplmayan bu tr trkleri bir araya getirmek Trk tarihine bir hizmet olacaktr kansndayz. EVLERNN OM 688 MURAT RES TRKS stanbul Antalyalt Remsi Murad Reis trks. Kanun Sultan Sleyman zamannda Hindistan mslmanlarna yardm iin gnderilen Trk denizcilerinin trksdr. Hint denizlerinde aylarca sren ok tehlikeli olaylardan sonra canlarn kurtaran pek az kii kara yolu e stanbula dnebilmilerdir. Bir gemimiz var telli varakl Yelkenleri krmz, yeil direkli Tayfamz da vardr aslan yrekli Rabbim nasip eyle bizs karay Evvelden karay sonra slay Bir gemimiz vardr, topa dayanmaz Tayfalar gaflet alm uyur, uyanmaz Derler lm gelmi, gnl inanmaz Rabbim nasip eyle bize karay Evvelden karay sonra slay skdar ardnda var idi balar Murad Reis durmu, dmende alar On bir ay deyince glnd dalar Rabbim nasip eyle bize karay Evvelden karay sonra slay TARH trkleri Geldi bir ku kondu serene Bizden selm olsun dosta yarene Bir Acem klesi karay grene Rabbim nasip eyle bize karay Evvelden karay sonra slay HLEVNE TRKS (Rumeli) Tuna nehir akmam diyor Eli afimi ykmam diyor anl Gazi Osman Paa Pilevne'den kmam diyor Tuna nehri akar gide Etrafn ykar gider anl Gazi Osman Paa Moskoflar krar gider Kapand Pilevne'nin yolu Dman sard sa solu Askerim ok, cephanem yok Yeti Sleyman Paa kolu Kaleden toplar atld Moskof slma katld anl Gazi Osman Paa Moskoflar krar gider Q^J OSMAN PAA* Pilevne kahraman Osman Paa iin yaklm trklerden. * Ruslar Tuna'y atlad Karakollar yoklad Osman Paann kolundan Be bin top patlad Kanl Tuna akar gider Etrafn ykar gider Adl anl Osman Paa Boyun emi, esir gider stanbul'dan gelir kad Kalmad dnyann tad akn olau zalim kad Deli oldu deli kad Kanl Tuna akmam diyor Ben dmandan korkmam diyor Klncm vermeyince Ben Pilevne'den kmam diyor Olur mu beyler olur mu Yaver, paay vurur mu Padiahn zalimleri Bu dnya size kalr m t Gaz Osman Paa, 1877-78 de Kaslara kar Pilevneyl kahramanca savunmu, zaferler kazanmt. Aradan yz yl geti, ooun iin karlan trkler hl yurdun her yerinde sylenir. TARH TRKLER PLEVNE Osman Paann Pilevne savunmas zerine baka bir trk.

Pilevne den toplar atld slm Bulgar'a katld Haberin olsun Sultan Hamit Rumeliler satld adrmz mavi beyaz 1 Bu sene geldi mi yaz Aman ktip haller yaman Beni baka deftere yaz Karadeniz dalgaland Orta yeri halkaland Kr olas Damat Paa Moskof ile ne laflat Karadeniz akp gider Etrafn ykp gider Sa olas Osman Paa Bulgarlar krp gider Karadeniz akmam dedi Ben Tuna'ya bakmam dedF Yz bin Kazak gelmi olsa Osman Paa korkmam dedr f/44 67*0 ESTERGON KALES* Estergon kalesi su ba durak Kemirir iimi bir sinsi firak Gnl yr peinde, yr ondan rak Akma Tuna akma, ben bir dertliyim Yr peinde koar kara bahtlym Estergon kalesi su ba kaya Kemirir gnlm ak denen bel ektiimi ho gr. gel etme cefa Akma Tuna akma, ben bir dertliyim Yr peinde koar kara bahtlym Estergon kalesi su ba hisar Bakular arr, blbller susar Kfir bayran burcuna asar Akma Tuna akma, ben bir dertliyim Yr peinde koar kara bahtlym Estergon kalesi su ba kale Gklere ser ekmi burlar hele Biz byle kaleyi vermezdik ele Akma Tuna akma, ben bir dertliyim Yr peinde koar kara bahtlym Estergon, Macar illerinde nemli kalelerimizden idi 691 TARH TRKLER KIZ DK1 Ac Gnler kz idik, ibrail'den atdlar2 ikimizin yolda boynun vurdular Birimizi ba krala verdiler brail de Hac Ahmed'in kzydrm Ak kt stnde kara yazydm3 Anam babamn kymetli kzydm ibraiI in emeleri harlyor Yal kurun cierimi dalyor Annem kadn siyim siyim alyor Varin sylen garip annem eylesin Allar karsn kara balasn Olu gelecektir, gnln elesin * * t OSMAN PAA Tuna nehri akmam diyor Kenarm ykmam diyor n byk Osman Paa Pilevne'den kmam diyor Dman Tuna'y atlad Karakollar yoklad Osman Paa'nm kolundan Be bin top birden patlad (1) Balkan bozgunlarnn ac anlarnn trklerinden. (2) brail: Bulgaristanda eski bir Trk kenti. (3) ok gzel olduunu sylemek iin benzetme. C&2 Kar kazan cotu derler Dalga boydan at derler Osman Paa'nn askeri Gece burdan geti derler Klcm aldm taa Ta yarld batan baa n byk Osman Paa Askerinle binler yaa KIRIM'DAN GELRM* Krm'dan gelirim,'adm Sinan'dr Klcmn suyu kandr,

dumandr Haber gfeldi, Macar Tuna'ya inmi Haddin bildirmee ahdim yamandr Gh kle lrsn ve ghi si Er, szn fehmetmez eljn kahpesi Gizli iim yoktur, bilmeyen varsa Dizgin krmak olmaz, meydan buras Krm'dan gelirim, atm Araptr Gizlenme Nemeli, meydan burdadr ' Macar illerinde bilmeyen varsa Meydan okumak-n Sinan burdadr (*) Osmanl Devletine bal olan Krm Hanl, Avrupaaki savalara kaplrd. Sinan bu savalara katlm bir kahramanda Macar, Avusturya (Neme) zerine daha baka trkleri de aldk.
TARH TRKLER

TAMEVAR TRKS Osmanl tarihinin gerileme anda elden kan kalelerden biri de Tamevardr. Trk, elden kan kaleleri bir bir sayarak ihmalin, bozuk ynetimin suunu padiaha aka sylyor. Ne eker kullarn serhat elinde Bilinmez hnkrm grlmeyince Bunca memleketin kfir elinde Kald, inanmadn ayrlmaynca Kimi ehit oldu, kimi giriftar1 Kfirin elinde inleriz zr zr EstergonTa Budin, iygir, Uyuvar Ele girmez ahm yorulmaynca Gaziler bana takp elengi Krard Neme'yi, Macar, firengi Eylesin kullarn edemez cengi Halu hatrlar sorulmaynca Haan der, gklere kmtr hm2 Hda'm balasn, oktur gnhm Temevar kalasn bil padiahm Vermeyiz kfire krlmaynca (1) Giriftar: Tatsak. (2) Haan, 17. yzyl aklarndandr (bata raf taki Trkc Saz airleri blmne baknz).
EVLERNN N

694 SEFER DND M Ele geen en eski trklerimizden biri de bu trkdr. 1645 ylnda balayp 1669da sona eren Girit Sava srasnda bir kadnn azndan sylenmitir. Giritin elimize gemesi iin 25 yl sava edilmi, pek ok gen gitmi, bir daha dnmemitir. (Kadn Giritten dnen askerlere kocasn soruyor). Sar yapracam sar Girid'e gnderdim yr Yklas Girit ar Sefer dnd m, dner mi Girid'in ta kayas Atldan oktur yaya Yenieriler aas Sefer dnd m, dner mi Girit'ten gelen ulaklar Kabul oldu mu dilekler Yenierilpr, solaklar Sefer dnd m, dner mi Destimal iledim ensiz Kararm kalmad sensiz Girid'e giden urar Sefer dnd m, dner mi 95
TARH TRKLER

Sular akar taa taa Yiitler girer savaa Haber eyle Haan Paa1 Sefer dnd m. dner mi SULTAN AZZ TRKS anktr Derleyen Tahsin Nahit Sultan Azizin makasla bileklerini keserek kendini ldrmesi zerine genel znty anlatr bu trk. Trkde ad geen Yusuf, Sultan Azizin eh zadesidir. Sultan Azizin lm 1876 olduuna gre trk de yz yllk demek oluyor. Bu olay zerine saz airleri de iirler sylemilerdir. Trknn ilk blmleri Sultan Azizin azndan sylenmektedir.

Beni tahttan indirdiler Drt ifteye bindirdiler Tersaneye gnderdiler Uyan Sultan Azin uyan Bak ne hale girdi cihan Kolumda makas yaras Nedir bu derdin aresi Yusuf'um cier paresi Uyan Sultan Azin uyan Kan alyor btn cihan (*) Haan Paa, askerle birlikte dnen komutanlardandr. Bu trk en eskilerden olup 325 yllktr. Z TRKS ankr Derleyen Tahsin Nahit z Kalesi, imparatorluun Tuna boyu eski kalelerindendir. Avusturya, Rusya, Macaristan gibi devletlerin sk sk sava alan olmutur. Onun ii bu trknn kesin zamann bilemiyoruz. Yine birka yzyllk olduu sylenebilir. Drt kaps vardr bekli Yamaklar atal yrekli On iki bin ek tfekli Beklerim z Kalesi Ora bekrlar slas Bir mumcaz ver yakaym Zindan dibine bakaym Mevlm izin ver kaym Pek metin z Kalesi Ora bekrlar slas Altmzda vardr hasr iimizde yoktur kusur Dtk kffara da yesir Pek metin z Kalesi Ora bekrlar slas Zindancnn ad Ahmet oktan beri ekeriz zahmet Bizi kurtarana rahmet Pek metin z Kalesi Ora bekrlar slas 697 TARH TRKLER z'ye giren kamaz Acdr suyu iemez Kanat balayp uamaz Pek metin z Kalesi Ora bekrlar slas BENDER KALES CENG Bender Kalesi Osmanl mparatorluunun Rumeli'de nemli kalelerinden biridir. arlk ordularnn bu kale nnde yapt kanl savatan kalan trk. olavn ackl ynlerini gsterir. Trky eski yazma bir defterden aldk. Bender'in evresi alkand kandan On iki bin yiit terk oldu candan Umudum kesmezem Bey Bender senden1 Alar Gazi Bender, Mevlm kerimdir hey Bender'in evresi tozdan dumandan ehitlerin eri seilmez kandan Getim bu canmdan .ayrlmam senden Alar Gazi Bender, Mevlm kerimdir hey (*) Bey Bender: Eskiden sevilen kale, kent, da gibilerine litab ederken Han, Bey, Gazi gibi szler sylenirdi.

EVLERNN N

698. IPKA TRKS an ktrt Dc'leye* s Tahsin X a t pka Rumelide Tuna boyunda nemli bir kalenuzdi. Geen yzylda Ruslarla yaplan savalarda ?pka nemli savalar ile n almtr. Bu trk, bu savalara katlanlarn azndan sylenmi. Abdaln geydii hrka Asker olmu frka frka Kelle gider,

gitmez pka Oynar suda balklar Karadeniz dalgal Ko yiitler askere gidiyor Nianllarn ba sevdal

Atlar saldk ormana Yiitler dnd aslana Slada alyor ana Oynar suda balklar Karadeniz dalgal Ko yiitler askere gidiyor Yavuklularn ba sevdal 699 TARH TRKLER BELGRAT TRKS ankr Derleyen Tahsin Nahit 1736 1739 arasnda Ruslar ile AvusturyalIlar, Osmanl Devletine sava ap Belgrad sardlar. Uzun sren sava boyunca Trkler iyi dayandlar. Sonunda Osmanl ordular dman bozguna uratt. 7 Ey liil 1739 da bar yapld. Bu trk o savalardan kalma olacak. Buna gre. 250 vla yakn bir trk olduu anlalyor. Belgrat'ta neylediler nettiler Top attlar kalelerin yktlar Sa bedene yeil bayrak diktiler Aman imd.at diye alar Belgrat Gidi kffar senin iin hiledir Evliyalar iimizde biledir Aman imdat diye alar Belgrat Belgrad'n etrafnn barusu ine ekerler msr dars Onun alayor kz kars Aman imdat diye alar Belgrat Hazreti Ali de Dldle bindi ol dolu hendekler kan ile doldu Aman imdat diye alar Belgrat Yreimde can kalmad zld Urum'dan Acem'den imdat geidi Aman imdat diye alar Belgrat SVASTOPOL TRKS ankn Derleyen Tahsin Nahit Geen yzyln ortalarnda Rus arl ile yap,, lan savata Trk donanmas byk baar gstermi Sivastopol'da dman bozguna uratmtr. Bu trk ok yaygndr. Sivastopol nnde yatan gemiler Atar nizam topunu, yer gk iniler Askere gidiyor babayiitler Aman padiahm izin ver bize Slada nianlm ah eder size Sivastopol nnde sra sra stler Oturmu binba asker tler Askere gidiyor babayiitler

Aman padiahm izin ver bize Slada yavuklum ah eder size 701
TARH TRKLER

MISIR TRKS ankr ' Derleyen Tahsin Nahit Napolyonun Msr almas zerine de trkler vardr. Bunlardan biri aadadr. Kt ynetim, hkmetin ihmalleri yznden koca Msr elden km, Franszlar Suriyede Akk kalesine dek gelmi, burada ok kanl savunma yapan Trkler, Napolyonu karmlard. Trkde Padiaha kafa tutan bir durum sezilmekte, onu greve armaktadr. Trk, Akk sava sona ermedan sylenmitir. Kfir geldi Msr elini bast Minareleri ykt, anlar ast Allah Allah diyen dilleri kesti Msr elden gitti, bil padiahm Dmana bir kl al padiahm . . * . i Hi haberin var m Msr elinden Hi eser kalmad kzdan gelinden Alalm Msr' dman elinden Msr elden gitti, duy padiahm Dmana bir kl al padiahm Akk dedikleri kk kasaba Kesilen kelleler gelmez hesaba Kelle kese kese dndk kasaba Msr elden gitti bil padiahm Kfire bir kl al padiahm Aman padiahm barn ta mdr Gzlerimden akan kanl ya mdr mdat gelmedi, yollar k mdr Msr elden gitti bil padiahm Dmana bir kl al padiahm ANTEP Fransz igal Trks (Kurtulu Savanda) Kara imi u Antebin yazs Vakti yandrd btn lem ns Yrekten kmyor karda acs Han benim mor smbll balarm Antep diye hazin hazin alarm Maaralardan geliyor atlar sesi Yakt yandrd lem ns Pazarda satlr ehitler fesi Han benim mor smbll balarm Antep diye hazin hazin alarm kavakln irazesi bozuldu amanaz'a kara adr kuruldu 1 .Camilere ehit kabri kazld Han benim mor smbll balarm Antep diye hazin hazin alarm

() Hamanaz: Antep'de bir mahalle. 703 TARH TRKLER Franszlar her taraftan yrd Ya kalmad yreklerde eridi Nice yiitler istihkmda rd Han benim mor smbli balarm Antep diye hazin hazin alarm Franszlar drt taraftan geldiler Top sesinden hep sabiler ldler Nice gelinler evde bkes kaldlar Han benim mor smbli balarm Antep diye hazin hazin alarm SALDIRALIM MACAR LNE Blbller tyor, seher vaktidir Gel. bde ielim, bahar vaktidir Hazr olun erler, gaza vaktidir Saldralm yine Macar iline Gnlde Ali'nin ak ateiyle 1 Dillerde o ahn glbengi ile Hak. Muhammed, Ali gayreti il' Uzanalm yine Macar iline () Ali: Kahramanlklar ile Mslmanlk leminde byk sevgi kazanan Hazreti Ali. 704 URFALI ETELER (Kurtulu Sava Trks) Vrfa Derleyen Fatih Ykselmi Franszn banda krmz fesler* Atlyor bombalar, gelmiyor sesler koyun damndan atladm geldim Cephane dkid, topladm geldim Be on Fransz pakladm geldim Di yr yr, kumandanlar yr etelerin gidiyor, dnmeyor geri Tlfndr hastahane karma kar Kfir Franszn bomba at Urfa etelerinin sng tak Di yr yr, kumandanlar yr etelerin gidiyor, dnmeyor geri Kolumu salladm toplar oynad Kara ta iinde ete kaynad Yaasn Urfallar, teslim olmad Di yr yr, kumandanlar yr etelerin gidiyor, dnmeyor geri (*) Birinci Dnya Savacndan sonra gney illerimize kan 'Planszlar smrge askeri de getirmilerdi. Fesliler Cezayir askeridir. 705

TARH TRKLER NAZLI BUDN Kanun Sultan Sleyman tarafndan alman ve 167 vl Trk ynetiminde kalan Budin (Budapete) kalesinin elimizden kmas zerine sylenen aadaki trk bugn de acs unutulmayan olay an latmaktadr. Budin'in elimizden k tarihi 1688'dr. imdiye kadar ele geen en eski trky veriyoruz. lk ktndan bu yana 300 yla yakn bir zaman gemitir. tme blbl tme, yaz bahar oldu Blbln figan barm deldi Gl alp satmann zaman geldi Ald Nemse bizim nazl Budin'i emelerde abdest alnmaz oldu Camilerde namaz klnmaz oldu Mmur olan yerler hep harap oldu Ald Nemse bizim nazl Budin'i Budin'in iinde uzun ars Orta yerde Sultan Ahmet camisi Kbe suretine benzer yaps Ald Nemse bizim nazl Budini Budin'in iinde Serdar kzym Anamn babamn iki gzym Kafeste besili knal kuzuyum Ald Nemse bizim nazl Budin'i Cephane tututu, aklmz at Seltin camiler yand, tututu Hep sabi sbyanlar atee dt Ald Nemse bizim nazl Budin'i f/45 706, Serhatlar iinde Budin'dir ba; Kan iie yorulmu topra ta erke Alemdardr ehitler ba Ald Nemse bizim nazl Budin'i Kble tarafndan top atld Perembe gnyd, gne tutuldu Cuma gnyd Budin alnd Ald Nemse bizim nazl Budin'i YRK AL Kurtulu Savanda dmana kar kan ilk yiitlerden biri de Yrk Alidir. ete savalarnda byk kahramanlklar gstermi olan Yrk Ali iin birok trkler yaklmtr. Bu arada Yrk Ali. etesi ile Aydna saldrm, dmam karm, sonra geri ekilmitir. Karki da oydular iine de ete koydular Yrk Ali'nin de adn Hazreti Ali koydular De gidinin efesi Aydn'dan gelir sesi Malga aynda durdum Otuz Yunan vurdum yz ete ile Aydn' Yunan'dan aldm De gidinin efesi Aydn'dan gelir sesi "707
TARH TRKLER

BUDN Budin kuatmasndan kurtulan Trkler pek azdr. Yardm gelmeyince uzun sre dayanamayacan anlayan Budin komutan Abdi Paa, kadnlarla ocuklar gemilere koyarak Belgrada karmak is tedi. Fakat, dman onlar ele geirdi, kzlar ordusunda satt. Bu ac ile zamannda ok trkler kt. Trklerde anlatlan olaylar gerek tarihe de uymaktadr. Budin dedikleri Aksu'yun ba Kan ile yurulmu topra ta erke Bayraktardr ehitler ba Geldi kffar ald Kale-i Budinr Ald Budin kalesini, geti bedeni Cephane tututu, aklmz at Seltin camisi havaya utu Askerin yars hep ehit dt Geldi kffar ald Kale i Budini Ald Budin kalesini, geti bedeni Budin'in stnde dodu bir yldz Ald hain kffar on iki bin kz Kimi kad, kimi mft, mderris1

Aman padiahm imdat umarz mdatsz kaleye imdat bekleriz (*) Bu saylanlarn kzlan demek ister. Budin dedikleri epevre mee Kurdunu, kuunu doyurduk lee Hngr hngr alar Gen Ali Paa Geldi kffar ald Kale i Budini Ald Budin kalesini geti beden Budin'in iinde biz kz idik Altn kafes ire beli kuzuyduk Kffarm eline lyk deildik Geldi kffar ald Kale i BucLini Ald Budin kalesini geti beden GEN OSMAN Aydn Gen-Osman dediin bir kk uak Beline balam ibriim kuak of of Askerin iinde biricik uak Allah Allah deyip geer Gen Osman of of Badadn iine girilmez yastan Her ana dourmaz byle bir aslan of of Kelle koltuunda geliyor Kars'tan Allah Allah deyip geer Gen Osman of of 709 TARH TRKLER Badadn kapsn Gen Osman at Dmann cmlesi nnden kat of of Kelle koltuunda gn savat Allah Allah deyip geer Gen Osman of of Askerin bir ucu grnd Van'dan Klcn kabzas grnmez kandan of of Badad'n iinden, tozdan, dumandan Toz duman iinde kald Gen Osman of of NOT : Anadolu'da pek yaygn, ayn zamanda oyun havas olarak da n kazanm olan Gen Osman trksnn gerek olay yledir: 17. yzyln birinci yarsnda Sultan 4. Murat, ran'n elinde bulunan Badad geri almak iin sefer aar, asker yazmaya balar. O sralarda, by bitmemi bir gen de yazlmak ister. Yazc 6ubaya; Olum, der Senin byn bile bitmemi; sen daha ocuksun, olmaz. Bu sz zerine, Gen Osman, cebinden kard taran birden st dudana saplar, kan akmaa balar. Subaya: Nasl, bymda tarak duruyor mu? der. Bunun zerine onu da yazarlar. Bir sylentiye gre de, Osman, ordu ile birlikte gizlice Badad'a gelir. Orada pekck yararlklar gsterir, n btn orduya yaylr. Badad ok dayanr. Sonunda Osman, sanca gtrp kalenin duvarna diker, ya da kale kapsn aar. Bunu gren asker saldrr, Badad alnr. Ama, bu arada Gen Osman ehit olur. Orduyu, sevinirken birden yas kaplar. Kendisine gzel bir trbe yaplr. Hl Badadda trbesi durmaktadr. Bu olay zerine orduda bulunan ozanlar atlar syler, onun hayatn destan yaparlar. Destan yzyllardr sylenir durur. eitli sylenileri vardr. Bu arada o savata bulunan Kul Mustafa ve Karaca Olan da birer deme sylerler. Karaca Olannkini aada veriyoruz: GEN OSMAN (Karaca Olan'dan) iptida yry oldu Badad'a Srad hendei geti Gen Osman Vuruldu bayraktar, kapt bayra iriti bedene dikti Gen Osman Kurunlarm yamur gibi yaarken Ttnlerim gk yznde dnerken Yklas Badad seni dverken ehitlere serdar oldu Gen Osman Eerlerisin kr atmn ikisin Fethedeyim dmanlarn hepisin Sabah namazlar Badad kapsn Mevl izin verdi, at Gen Osman

Getirin de Gen Osman grelim ahbazmz var idin bilelim Taht isterse tahtmz verelim Vezirleri posttan indi Gen Osman1 Sultan Murat. Sultan Ahmed'in ra Ah edince getirirdi ra Kudretten atl ann yrei... Dal kl yazld gitti, Gen Osman Karacolan bunu byle syledi2 Askerleri da ta boylad Bir Badad- da gayet medheyledi Bin yiide bir ba oldu Gen Osman <D Bu drtlk Sultan Muradn azndan sylenmi. (2) Bu savaa Karaca Olan da katlmtr. TARH TRKLER BR BAKA GEN OSMAN TRKS Askerin bir ucu grnd Van'dan Klcn kabzas grnmez kandan Badad'n iinde tozdan dumandan Toz duman iinde kald Gen Osman Osman m der ki, ekin kr atm Piyade askeri sipere yatn Durmayn evlatlar, Badad' tutun Badad da yalnz kald Gen Osman Kalann kapsn Gen Osman at Grenlerin tekmili birden at Kelle koltuunda gn savat Yiitlie ayestedir Gen Osman Sultan Murat der ki, gelsin greyim Nasl yiit imi ben de bileyim Vezirlik isterse tu vereyim Vezirlie ayestedir Gen Osman Badad'n iine girilmez yasdan Her ana dourmaz byle bir aslan Badad'n iinde tozdan dumandan Toz duman iinde kald Gen Osman GEN OSMAN ankm Bir sabah namaz bedenden at Kellesi dt de gene savat Nice mnkirlerin tedbiri at Atlad geti hendei Gen Osman Bir sabah namaz tozdan dumandan Klcn kabzas grnmez kandan Kelle koltuunda geliyor aslan Yan anam yan, bana derler Gen Osman 9 Abdestin alrd, namaz klard Hepisinden evvel cenge girerdi Ya ehitlik, ya gazilik dilerdi Allah Allah dedi geti Gen Osman Gen Osman'n at ktden kt Dmann klnc zehirden kat ekiverin ba tavladan kr at zengiler kzl kana boyansn Atamdan rendim ata binmeyi Pirimden rendim kl almay Dilerim Mevldan Kzl-elma'y Yan anam yan, bana derler Gen Osman Kfir geldi, Badat elini bast Ykt minareleri, anlar ast Allah Allah diyen dilleri kesti Ko gibi meydanda dnd Gen Osman 713 TARH TRKLER Dman geldi u Badad' paylad Davaclar stanbul'u boylad Vezirler syledi. Hnkr alad Ko gibi meydanda dnd Gen Osman Padiah Gen Osman dedikleri gelsin greyim Nasl yiit ise ben de bileyim Vezirlik isterse tu vereyim Slasn isterse izin vereyim ehitlere serdar oldu Gen Osman Kesilen kellenin kan damlasn rtver yazmay sinek konmasn Kfir dman ldn duymasn ehitlere serdar oldu Gen Osman 1 * k * (1) Gen Osman trks ayn zamanda Anadolunun pek ok yerinde oyun ile sylenir. Oynarken Gen Osman'n yapt el ve

vcut hareketleriyle de temsili olarak canlandrlr.

HKYEL OLAYLI TRKLER

Btn trkler kk byk bir olaya, bir dnceye ya da duyguya balanr. Bu blme aldklarmz ise gerek olaylara dayanmaktadr. Her biri bir hikye ya da romana konu olacak nitelik tar. Bunlar bir yandan da toplumun ortak yaant konulardr. Bunlar, toplum konularna eilen sanat elinde de, ada hikye biiminde birer eser olarak ilenirse sinema, tiyatro konular da karlabilir. Bu ha kmdan trklerimiz de yaratcsn beklemektedir. Olayl trklerin kimisinde olay ksaca anlattk, kimini olduu gibi braktk. Bilgi vermediklerimizde konu kendini gstermektedir. Bu blme almanlar gerekten yaanm, toplumu uzun sre dndrm, duygulandrm olaylara dayanmaktadr

NECP TRKS ok yaygn olan bu trk ac bir akn hikyesidir. Necip askere arlr. Gen kars Ayenin i lerini ok samim arkada Ahmete brakr. Necip, Yemene gider. Arkada bir sre sonra Ayeye k olur., Kadn yz vermez. Bunu ekemeyen Ahmet. Necibe mektup yazp karsnn kt yollara dtn bildirirler. Necip ok zlr, bo kdn gnderir. Bakalarnn zorlamalaryle Aye yeniden evlenir.
EVLERNN N

718 Necip zntsnden verem olur. Tebdil hava ile yur duna gelir. Yataklara der. lmne yakn kocastarafndan izin verilen Aye, yannda birka kii ile Necipin yanna gelir. Necip arkadann ihanetini daha nce renmitir. lm deinde karlkl sylemeye balarlar: Aye: Kapdan girerken yzme bakt Cierimin ban kz etti yakt El szne uydu, yolundan sapl Ksm, bu dnyada sylemem NecipNecip: Vcudum dermansz, halim pek yaman', Zerrece yokmu da gsnde iman Necip'in niyyeti gmektir heman, Necip sana kurban derim, syleme Aye: Gein aalar da sedire gein Yrimin stne illar san Necip'ten bo kdm aldm iin> ' Ksm bu dnyada, sylemem Necip-. Necip: Nazl nrmcesin alm yanna Telli aln da sarm beline Naz ile mi geldin Ayem yanma Necip sana kurban derim syleme

HlKYEL OLAYLI TRKLER Aye: Sen gideli hanaymdan kmadm Ellerime al knalar yakmadm Dnya gzel olmu, dnp bakmadm Ksm bu dnyada sylemem Necip Necip: htiyat m eyledin ger bakmaya Ne has geldin kefenim dikmeye Sva kollarn suyum dkmeye Necip sana kurban derim, syleme Aye: Hasta dediler de geldim yanna ifa gelsin bedenine, canna Byle iler der miydi anna Ksm bu dnyada sylemem Necip Necip: Yklendi barhanam, ekildi gm Affeyle gnahm, bala suum Necibi grmeye geldiin iin Necip sana kurban derim, syleme Aye: Kabri kazlm da ettedir can krler Mevlya yanmda bari Yalvarm Tanrya almasn can Ksm bu dnyada sylemem Necip Burada Necip son kez Aye'ye bakar, ruhunu teslim eder. Aye, u iki haneyi daha syler: 720, Evlerinin n bir dnm avlu Avlunun iinde kr at bal Necip'in yreyi de ulu dal Ksm bu dnyada sylemem Necip. Yksekten gtrn Necip'in saln stne atn da bu acem alrt Yanma gelmeden muhannet yrim Ksm bu dnyada sylemem NecipASKERLE KARISI Ke"'Hye Hasan A Agutka Buca Hanife Ky

Yedi yl stanbulda askerlik yaptktan sonra kyne dnen Mustafa, evine varmadan ayn kysnda karsn grr. Kendini belli etmeden onunla kdalk etmek, kandrmak ister, onda konuklamak iin diller dker. Kadn delikanlnn teklifim kabul etmez. Sonunda kocasn tanr, sevinle birlikte evlerine giderler. Olay Erzurum yresinde gemitir. Erkek Hastaym attan inemem inersem dahi binemem ay suyuyla ben kanamam Doldur bir su telli gelin HlKYEL OLAYLI TRKLER Kadn ay kenarnda duramam Boyuna iek deremem Altn tasla su veremem Eil de i aylardan Erkek stanbul'dan gelir tatar Yamsn yandan atar Garip olan nerde yatar Kondur beni telli gelin Kadn tstanbul'dan gelir tatar Katarna kervan katar Konduramam yiit seni Garip olan handa yatar Erkek Yayla yayla geince Souk sular iince Gzel, gitmem seni sarmaynca Kondur beni teli gelin Kadn Yayla yayla gemedin mi Souk sular imedin mi Hi gzel grp gemedin mi Var git yiit almam seni Erkek Yksek konan gelini Saraym ince belini Krma u hnzrn szn Kondur beni telli gelin 723 HKYEL OLAYLI TRKLER Kadn Hnzr dedikleri it, kpektir Her gn yedii ktektir Benim aam stanbul'da beydir Konduramam yiit seni Erkek stanbul'dan gelir ferman Kalmad dizimde derman Bey Mustafa sana kurban Kondur beni telli gelin Kadn stanbul'dan gelir ferman Hak dizine versin derman Telli gelin sana kurban Konduraym yiit seni 722

E Z O GELN ikinci kez Suriyenin Halep vilyeti Cerablus kazasnn Kozba kynde oturan teyzesi olu ile evlendiriyorlar. Bir ilkbaharda snr tesine gidiyor. Kocas Memey (Mehmet) ok fakirdir. EIzo bir sre sonra hastalanyor, bakamyor. Kendi z yurduna teplerden baka baka gzlerini kapyor. Snr stnde bir tepeye gmyorlar. nk, yle vasiyet etmi. Bu ackl son zerine birok trk ya klmtr. Ezo Gelin hrlerden, benzer melee Ban iin salma beni dilee

Benim olsan seni vermem felee Minnet eylen nazl yri versinler Ezo Gelin tutmu, seker dnde A! geyinmis, Antep iti nnde Bir gzel grdm Uru kynde Minnet eylen nazl yri versinler Ezo Gelin hrlerden hrdr Baky derler gmammn biridir Ezo Gelin nee canlar eridir Minnet eylen nazl yri versinler * GazimnUp evreden Mutsuz yaam, gen yanda veremden len, yank bir gelindir Ezo Gelin.... Gaziantepin Uru kynde Emir Dedenin kzdr. Gzellii dillere destandr. Doduu yl 1909, asl ad Zhre. 20 yanda evleniyor, bir yl sonra geimsizlikten ayrlyor. 6 yl dul kaldktan sonra, Bu trk, Ezo gelin daha evlenmeden, gzellii zerine 724 ' GEYK AVI Birka delikanl geyik avna giderler. Delikanllardan birini bir geyik yaln kayalar stne eker. O srada gzel bir av yapacan sanan delikanl arkasna dnp baknca, aa inmenin mmkn olamayacan grr. Arkadalar da bu srada onu aramaya balamlardr. Kayalarn stnde ackli durumunu grrler. ndirmeyi baaramazlar. Delikanl, nianlsnn ava kmamasn sylediini ansr O yzden nianls da kendisine ksmtr. Bu durumda u trky sylyor. Ben de gittim bir geyiin avna Geyik ald gitti beni kendi dana Tbeler tbesi geyik avna Siz gidin kardalarm, kaldm kayalarda Aman aman... Esvabm bohada drl kald Nianlm benden ksl kald Tbeler tbesi geyik avna Siz gidin kardalarm, kaldm kayalarda Aman aman...

HKYEU OLAYLI TRKLER GER AL Ger Ail, kahraman bir babayiitti. Bir iten dolay daa kt, devlete si oldu. Bandan ok olaylar geti. Btn ekiyalan sindirdi, byk nam ol du. Sonunda devlet askerinin eline dt. Trks nl ve ok yaygndr. Ger Ali dedikleri bir kara dana ekti ba, koydu meydana Ger Ali'yi douran ana gelmez cihana Dalar bedesten eden Ger Ali Bey Dann arkas bayr deil mi? Kt atmn yedii ayr deil mi? Dn akamki ryalar hayr deil mi? Vurman, rgdelim, diyen ince Ger Ali rvdim u Aydn'a efeler, kollarm bal Konak nnde urganm yal1 Ne ettim, ne eyledim sana Kara Osmanolu2 Nedir bu, haynlktr. dedi, aslan Ger Ali * * * (1) Konak: Hkmet kona. (2) Kara Osmanolu: Aydn blgesinin nl derebeyi olup devleti zaman zaman zor durumlara drmtr. Yani bu trk ok eskidir.

728 AKR EFENDM Kmya Hali t Can akr Efendi, skilipte bir cinayetten tr aslacaktr. Kars, onun ifadeyi doru vermesini istiyor. nk bir namus meselesinden dolay akir gerei gizlemektedir. Kars yalvaryor, ama idam hkm de geliyor. Son dakikada onu grmek iin kadn feryat etmektedir Atm baladm nar aacna Kollarm ulamad daraacna Knal kekliim gel yamacma Efendim efendim akir Efendim ifadeyi doru syle efendim skilip yollar dolaym dolaym akir Efendim kurbann olaym A kapy nazl yrimi greyim Efendim efendim akir Efendim Dn gvur, iin mslman efendim skilip stnde bir kara bulut Aslmaya gidiyor bir babayiit Anne ben gidiyorum sen beni unut Efendim efendim akir Efendim fadeyi doru syle efendim EKRGE TRKS uhut Ahmet Koksal Eskiden sk sk Arabistandan ar, sr sr ekle gelirdi yurdumuza. imdiki gibi devlet o fetle uraamazd. Kylnn ekinlerini yer bitirirdi. 727 HKYEL OLAYLI TRKLER yle olunca da ar denilen onda bir tahl vergisini alamazd. Aadaki trk, byle bir afat srasnda sylenmitir. Cumhuriyetten sonra ne ar kald, ne de e kirge... ekirgenin rezili Arpa, buday deviri (r) Tel ekelim Devlete Kimden alacak r ekirgenin zarar Yere dse karar (r) Varn sylen Beytullaha 1 Neye verecek karar Senir'in kayalar iindedir mayalar Gelin gidelim ekirgeye Bamzda aalar ekirgenin kanad Kan yere damlad Kr olas ekirge Arpa, buday komad Entarimi al ettim Yenlerini dar ettim Bu Devlet'in nnde Yatam don ettim 2 (1) Beytullah: Burada halife olan Padiahn bulunduu yer olan stanbul, hkmet. (2) Her eyimi sattm, fakir dtm anlamnda. 728 TA BEBEK TRKS K(m y Derleyen * fi. Kiiiikbezirci Bir gelinin yedi yl ocuu olmam. Kocas evlenmek istemi. Gelin bir ta bebek gibi giydirmi beie yatrm. Bu srada Tanr bebee can vermi. Bunu gren gelin aadaki trky sylemi. Vardm tandrn bana Bam koydum tama Bak u Tanrnn iine Dil verdi mermer tana Nenni ta bebeim nenni Emek bo bebeim nenni Vardm amar -haneye Oturdum amar yumaya Dua ettim ben Mevl'ya Nenni ta bebeim nenni Emek bo bebeim nenni Ta bebek beikten dt Annesinin akl at Babas odadan kat Nenni ta bebeim nenni Emek bo bebeim nenni

Ta bebek beikte alar Stm gldr gldr alar Nenni ta bebeim nenni Emek bo bebeim nenni * * * IflKYEL OLAYLI TRKLER OCUKLA EVLENEN GELN Eskiden on-onbir yalarnda bir ocuu bir gen kzla evlendirmiler ocuk, kocalk yapamam, gece gndz ocuksu hallerine devam etmi. Gelin kz da onun bu hallerine yanp durmu, bu trky sylemi. Anadoluda ok yaygndr. Sabah olur ocuk gider oyuna Oynar oynar ta doldurur koynuna Gelen geen amar vurur boynuna Ben gzelim, bir ocua verdiler Verdiler de gnahma girdiler Nolur ocuk gebereydin, leydin Ylan olup deliklere gireydin Sabah olur arn giyemez ifte gider bir dnm yer sremez Eve gelir halin nedir diyemez Ben gzelim, bir ocua verdiler Verdiler de gnahma girdiler Nolur ocuk gebereydin, leydin Ylan olup deliklere gireydin Elime verdiler msr dars Yanma koydular kedi yavrusu Bana derler u ocuun kars Ben gzelim, bir ocua verdiler Verdiler de gnahma girdiler Nolur ocuk gebereydin, leydin Ylan olup deliklere gireydin EVLERNN N 730 Sabah olur duman kar bacadan len olur ocuk gelir hocadan * lhi ocuk sensin beni kocadan Anne de beni niin verdin ocua Bir bacam kaldramyor kucaa Sabah olur ocuk gider oyuna Oynar oynar, kum doldurur koynuna Btn gnah annesinin boynuna lhi ocuk gebereydin leydin Ylan olup kovuklara gireydin Sabah olur arn geyemez Tarlaya gider tur evlei sremez Akam olur yemeini yiyemez lhi ocuk iki gzn kr olsun Bulurum koca, gl memeler sa olsun Ben geerken ekinleri gk idi Grnd m annemgilin sd Krld m kymzn yiidi Anne beni niin verdin ellere Sen drdn beni dilden dillere HK^EL OLAYLI TRKLER BABA NERDEN ALDIN1 Odasna vardm odas melil Helbet bu odann sabah gelir Ata evladnn yerini mi alr Baba nerden aldn sen bu gelini Gelini gelini all gelini Aldn elimden, bktn belimi Keten gmlek geyer, yakas ileme Kz Allah seversen beni bolama Sana diyorum sana, drz baba Seversen Allah, p de dileme Baba nerden aldn sen bu gelini Gelini gelini all gelini Aldn elimden, bktn belimi Kazak olmu da ak sakaln kaztr Gaybetime bo kdm yazdrr Altmnda drz babam azdrr Baba nerden aldn sen bu geUni Gelini gelini all gelini Aldn elimden, bktn belimi () Ofluna ald gelini sonradan boatp kendine alan babaya olunun karg. 732

DUL AVRAT TRKS

Uzaktan da baktm canmn can Yanna vardm Sivas'n han Almlar petei, kalm kovan Yandm Allah, dul avradn elinden Bir kuack alsam kuanmak ister Bir yumu buyursam enmek ister Bir kt sylesem boanmak ister. Yandm Allah, dul avradn elinden Akam olur ineklerini saar Sabah olur ocuklarm dver Yatakta da eski erini ver Yandm Allah, dul avradn elinden Nideyim ben parasn pulunu Arkasna toplam be kulunu Almayn arkadalar dul avrad Yandm Allah, dul avradn elinden *

(*) Zengin, be kulu olan dul kadnla evlenen, ocuklar olan dal adamn servenidir bu trk. .733 HtKYEL OLAYLI TRKLER Erzurum Aaver Ky K EVLLER iki evliler arsz olur z gz nursuz olur lende imansz lr Yandm iki kar elinden Byn olu ua Kn koka dei1 Olmuam hammal eei Kime, derler, ne getirdin Burhanettin Polat Orta kapy ben atm Onlar dt ben katm Ettiim ilere atm Yandm iki kar elinden ille byn elinden Yk yarlar yk stne Drler ba stne Beni de kn stne Yandm iki kar elinden Hele byn dilinden lle kn elinden (*) Koka: Pamuk. 734 GELN ALICI * Bmop Kabahat Karakuke gn evvel geldi gelin alc Denizde de bouldu, yoktur ilc Anam, babam kime olsun dvac Alma da dalgam alma yeni gebi Gm de kemer skm ince belini eyizim sandkta basl kald Elbisem duvarda asl kald Benim nazl yrim yasl kald 1 Alma da dalgam alma yeni gelini Gm de kemer skm ince belini Haydin kzlar kalkn yola duralm Hrmz gelin geiyor onu grelim 2 le namazn bizde klalm Alma da dalgam alma yeni gelini Gm de kemer skm ince belini (*) Hrmz'n gelin giderken vapurun batmas ile boulma zerine kmtr. (1) Tal: Tasl, l iin byle sylyor. (2) Hrmzn cenazesi gediyor. 735 HtKYELl OLAYLI TRKLER GELME ECEL GELME1 Bir han kesinde kalmm hasta Gzlerim kapda, kulam seste Kendim gurbet ilde, gnlm heveste Gelme ecel gelme, gn ara ver Al benim sevdam, gtr yre ver

Erzurum dalar duman, dildedir Bam yastktadr, gzm yoldadr Asl hayn yrdr, adam aldadr Gelme ecel gelme, gn ara ver Al benim sevdam, gtr yre ver Erzurum dalar kardr, geilmez Gizli srdr, her adama almaz Ayrlk -erbeti zehir, iilmez Gelme ecel gelme, gn ara ver Al benim sevdam, gtr yre ver Felek sen mi kaldn bana glecek Akttn gz yam kimler silecek Kerem'e dediler. Asln gelecek Gelme ecel geJme, gn ara ver A benim sevdam, gtr '/re ver (*) Kerem, Aslinin ardndan giderken hastalandnda sylemi. Erzurumda toplu bir kadn oyununda sylerler. BURAK TARLASI 736 Gelin olduunun ertesi gn kaynanas tarafndan burak yolmaa gnderilen gelinin azndan sylenmitir. u dan ardnda silh sesi var Silh sesi deil gelin yas var Varn sorun gveye ka tarlas var Ah ne yaman zormu burak yolmas Burak tarlasnda gelin olmas Elimi saldrdm, dedi dikene Ben ileniyorum burak ekene 1 lhi kaynana mrn tkene Ah ne yaman zormu burak yolmas Burak tarlasnda gelin olmas Sabah erken kalktm st piirdim Stn kayman yere tardm Burak tarlasnda aklm ardm Ah ne yaman zormu burak yolmas Burak tarlasnda gelin olmas Elimin knasn hamur ettiler Gzmn srmesin amur ettiler Bir gnlk gelindim, zehir ettiler Ah ne yaman zormu burak yolmas Burak tarlasnda gelin olmas '(*0 lriunek: Beddua, karg 737 HKYEL OLA YU TRKLER K EVLLK TRKS Hey aalar iin iin Ben alarm iin iin Avrat beni deyazd Kaburgam krayazd Orrtar iki ben bir tane Far malamat olayazdm 1 Yandm iki avrat elinden lle byn dilinden Cier engelde kurtlanr Gmlek srtmda bitlenir iki engi nisbetlidir 2 Yandm iki avrat elinden ille byn dilinden Biri samda yatyor Biri solumda yatyor Sakalm tkrkten batyor Yandm iki avrat elinden lle byn dilinden Byn ad Hediye Kn ad Tutiye Haftada giderler kadya 3 Yandm iki avrat elinden lle byn dilinden f/47 738 kelek koydum tirkiye Ne bahanem var trkye Dada tlenmi tilkiye Dndm iki avrat elinden ille byn dilinden By kazan karas K cier yaras Allah ikisini de alas Yandm iki avrat elinden ille byn dilinden Arabann kpn sknce Kapdan yanm kesince Sol tarafma vurunca

Barsam yrtayazd Onlar iki ben bir tane Far malamat olayazdm Hey aalar hey aalar Avrat beni deyazd ekti bym kopard Sakalm yolayazd Eee biner eerim Karl dalar aarm ikinizi birden boarm Yandm iki avrat elinden ille byn dilinden (1) Far malamat: Rezil rsvay. (2) Msran anlam: tki oyuncu (ingene) kadn birbiriji* yanyor, inatlayor. (3) Boanmak iin kadya gidiyorlar. 739 HlKYELl OLA YU TRKLER NGENE K!ZI E onym Eterleyen Aksaray Akn Kyii Seyit Kkbezirei Delikanl. ingene kzna k olmu. Kz babasndan istemi, vermemiler. Delikanl yllarca onlarla birlikte dolam. Bir gn yine kz yznden aralarnda kavga km. Delikanl ingenelerden birini yaralam. Sonra da orada bulunan bir ksraa binip, kam. ingenelerin en kabadays da bir ata atlam, balam kovalamaya. Yetiince ate etmi. Vuramam. Delikanl da ona ate etmi, vurmu. Sonra yine ingene kzn aramaya balam. Bu tr ky o srada sylemi. emenin banda sylenen szler Beni del'eyledi kanan gzler ndeki kzlar, alttaki gelinler Hi biri benzemez benim yrime Yaprak gazel olmu durmuyor dalda EHer gzel alm bize ne fayda Bu ayda olmazsa doacak ayda 1 lrm de alrm yr seni he' Aadan gelen ceran avcs Ne de pek zorumu yrin acs Selvi, Sanem'in kk bacs 2 lrm de alrm yr seni hey Kaldrma ban, dursun dizimde Arzumanm kald ala gznde Byle ka olur mu ingen kznda lrm de alrm yr seni hey Odasna vard fincan elinde Saatin kordonu ince belinde r Ben yri yitirdim Dersim yolunda Ararm ararm bulamam seni Varn syleyin gnee, erken domasn Nazl yr yoldadr, benzi solmasn Baharn yeli de yre demesin Ararm ararm bulamyorum Aray aray da yaylada buldum Dolan dolan da kyne vardm Ararm ararm bulamyorum /* KTP stanbul skdar'a gideriken ald da bir yamur Ktibimin setresi uzun, etei amur Ktip uykudan uyanm, gzleri mahmur Ktip benim, ben ktibin el ne karr Ktibe kolal da gmlek ne gzel yarar skdar'a gideriken bir mendil buldum Mendilimin iine de lokum doldurdum Ben ktibi arariken yanmda buldum Ktip benim, ben ktibin el ne karr Ktibe kolal da gmlek ne gzel yarar (*) Doacak ay: Gelecek ay. (2) Selvi ve auem: Gzellik lferi nl iki halk hikyesinin kadn kahra.nanlan. ingen kz on larn bacs olmakla ok gzel olmu oluyor. .741 HKYEL OLAYLI TRKLER MAHMUDUM * . ' Derleyen Sadi Yaver Atatnan Bu gzel trkde Trk ailesindeki vefa ve fedakrln asaletini gryoruz. Trky derleyen sayn sanat Sadi Yaver

Ataman, olayn hikyesini yle anlatmaktadr: Mahmut adnda bir delikanl, elinde olmadan bir cinayet ilemitir. Mahpusanenin hrriyet fikrini kaybetmi sakinleri onun ruhunda bir tepki yaratr ve pimanlk getirir. Kendisini kefaletle -para karlkurtarmalar iin babasna, annesine ve kardelerine yalvarr, hi biri ona yardm elini uzatmayn ca, sevgilisine ba vurur ve kurtulur. Dede Korkut Kitabnda Deli DumruU masa lnda da byle bir fedakrlk vardr. Selm da sylen bey babama iftini ubuunu satsn da Be bini tamam yapsn da Olum da Mahmud'um desin de aman O karsn beni zindandan, mahpustan Selm da sylen Mahmuduma iftimi, ubuumu satamam aman Be bini tamam yapamam aman Olum da Mahmudum diyemem aman karamam onu zindandan, mahpustan. Selm da sylen anacma Sanduunu, sepetini satsn da Be bini tamam yapsn da Evldm Mahmud'um desin de aman O karsn beni zindandan, mahpustan Selm da sylen Mahmud'uma Sanduumu, sepetimi satamam aman Be bini tamam yapamam aman Evldm Mahmud'um diyemem aman karamam onu zindandan, mahpustan. Selm da sylen sevdiime Yzn, kpesini satsn da Be bini tamam yapsn da Sevdiim Mahmud'um desin de aman O karsn beni zindandan, mahpustan Selm da sylen Mahmud'uma Yzm, kpemi de satarm aman Be bine on bin katarm aman Sevdiim Mahmudum derim de aman karrm onu zindandan, mahpustan.

Bunlar, Halk Opereti diyebileceimiz trkler dir. ounlukla iki kii tarafndan sra ile sylenir. Konu daha ok gldr havasndadr. Kadn erkek, gelin kz, baba kz, olan kz arasnda geer. Karlkl duygu ve dnceleri yanklandrr. Saz airleri de bu yolda iirler vermilerdir. zellikle Karaca Olan bu konuda dikkati eken bir ozandr. Karlkl syleyilerle meydana getirilen trk lerin gzellii, iki sesli olmasndan baka, toplum yaantsndaki kimi aksaklklarn bir operet havas iinde eletirilmesi, t verici olmasndadr. Bu bakmdan eitici trde yer alrlar. ada halk operetleri yazmak isteyen sanatlara ham malzeme kayna olacak nemde deerlidir. PINAR BAINDA DURAN GELN

Swas mranl M. Ahi Torun Erkek Pnar banda duran gelin k boynun buran gelin Altn tasdan su ver bana 0 knal ellerinden Aman aman aman amman ok imiim bam duman Ben o yrdan ayrlmam Pnar banda durmanam k boynun burmanam Altn tasdan su vermenem Eil eil pnardan i Aman aman aman amman ok imiim bam duman Ben o yrdan ayrlmam Susuzum su istedim Pnar yolunu gsterdin Su deil benim meramm Yzn grmek istedim Aman aman aman amman ok imiim bam duman Ben o yrdan ayrlmam Yayla yayla gmedin mi Souk sular imedin mi Gzel grp gemedin mi Benim ile elenirsin Aman aman aman amman ok imiim bam duman Ben o yrdan ayrlmam Yayla yayladan gmm Souk sular imiim Gzel grp de gemiim Senin gibi de grmedim Aman aman aman amman ok imiim bam duman Ben o yrdan ayrlmam KARILIKLI TRKLER CAMEKNIN NDE Kz Cameknn iinde Ayna msn, cam msn ekme benim samdan Sen benim kocam msn Asker Aman aman ben yandm Ela gze ben yandm Gzlerin yle dursun Szlerine ben kandm Kz Bahelerde bibersin Niin boynun bkersin Sana gnl verilmez Sen askersin, gidersin Asker Gemiye bineceim Askere gideceim Merak etme sevdiim Ben yine geleceim 748 IKLA KIZ k Saln saln giden be gzel Sana arzedeyim hallerimizi Eer, gzel benim szm tutarsan Geri dndrelim yollarmz Kz Olan, sen kendini ileri atma Gizli srlarn yadlara satma Bilip bilmediin her yere gitme Yabanc deremez gllerimizi k Saln saln geri gelirsin Aklm bamdan alp durursun Kahraman yiide hayran olursun Bir kere greyim illerimizi Kz Olan, sen de m'oldun yze glc Senin szn cierimi delici Ben gk rdek olam, sen bir alc1 Dokunsan alaman tellerimizi Karacolan der ki, kendimiz nerde hu zarm kald yle bir kzda klar sylyor, sz azmzda Yaradan syletir dillerimizi (*) Alc: Avc ku, yrtc ku. KARILIKLI TRKLER SAR BEN Acem ellerinden misafir geldim Yol bilmenem Suna'm, nerden gideyim yle yavrunun semtine uradm Dilber kerem eyle, konuk al beni

Sar beni Var git olan var git, bam dariken Her baktka gzlerin korkar iken Mahallemde be, on avc var iken Var git olan, burda konuk elenmez Karacolan der ki, nasl edeyim Kaldr gerdann seyran edeyim Suna'm seni nere koyam gideyim Dilber kerem eyle, konuk al beni Sar beni Olan benimle yatmak m istersin Zll dudaklardan tatmak m istersin Akam yatp sabah kamak m istersin Var git olan, burda konuk elenmez GELN LE KIZ Bir kz ile bir gelinin ahdi var Gelin der ki, geydiimiz al olur Ala gze srme ekince Gren k divan'olur, lal olur Kz der ki, ben szm tuttururum Ba u baheme timar ettiririm Ergenlere mal, menal sattrrm Beni gren baka baka hal olur Gelin der ki, benim yce basm var Yce ba altnda hill kam var Ey kz senin bir gecelik iin var kincisi kervan aar yol olur Kz da der ki, sar yldz doma m Doup doup orta yere gelme mi Bir gecem de bin gecene deme mi Bozulmu bahede nasl gl olur Karacolan der ki, dalar meesi iki gzel birbirine desi Biri gldr, biri gl menevesi Karacolan ikinize kul olur 751 KARILIKLI TRKLER KIZLIK, GELNLK TRKS Afyon ay erleyen Yusuf Ziya Demirci Bir kzla gelinin cengi var Bilemedim hangisinin dengi var O kzda bir ak srmal sng var eker sngsn yre saldrr Suya gider sa elinde tas var Tasnn iinde elmas var Bir kz ile gelinin nesi var ikisi de bir olann stne GeJin: Gelin der ki, ben yaylama geceim Karl buzlu souk sular ieceim Bir gn olup yr uruna geeceim Ellenmi kovanda srl balm var Ka: Kz der ki, ben yaylam yayladm ktm ykseine gnlm eledim Gelin sen de byle yalan syledin Ellenmi kovanda srl bal m olur hey Gelin: Gelin der ki, ululardan uluyum Erginlerin yarnym, kuluyum Yedi yldr oul veren arym Peteklerde dolu balm var benim Kz: Elmann eyisini yke tutarlar arn rn seip atarlar Kz ile gelini bir mi tutarlar Var git, var git olan benimdir Gelin: Gelin der ki, kalk gidelim pazara Selvi boyu gsterelim nazara Ergini mi alrlar, yoksa ham m iki meyve gtrelim bir ara Kz: Kz da der ki, kalk gidelim pazara ince beli sktralm hizara iki tabak gl gndersem pazara Solmuunu mu alrlar, solmamm m Gelin: Gelin de der ki, bir dumanl bam var Kara gz stnde hill kam var A kz senin de bir gecelik iin var Devresi gn kervan

geer yol olur Kz: Kz der ki, bizim ile yamur yama m Beni gren yiit boyun eme mi O bir gece bin geceye deme mi Kz alanlar nergiz alr, gl alr KARILIKLI TRKLER BABA LE KIZI 80 yl nce derlenmitir. Kzm, sana hotoz alam. Yok babacm, yok yok Kzm sana potin alam Yok babacm, yok yok Kz seni kocaya verem Can babacm, can can Kzm, sana orap alam . Yok babacm, yok yok , Kzm sana saat alam Yok babacm, yok yok. Kzm, seni ere verem Can babacm, can can Kzm, sana yzk alam Yok babacm, yok yok Kzm sana kpe alam Yok babacm, yok yok Kz, seni ktibe verem Can babacm, can can Kz, sana bilezik alam Yok babacm, yok yok Kzm, sana inci alam Yok babacm, yok yok Kz, seni gzele verem ille bu pek can... UYKCDAN UYANMI Aman... uykudan uyanm, gzleri bir hor Dedim, sarho musun, syledi, yok... yok. A elleri boum boum knal Dedim, yr bayram m, syledi, yok yok Dedim, hill nedir, dedi, kamdr Dedim, inci nedir dedi, diimdir Dec1;m. on be nedir dedi, yamdr Dcd:m. artk var m syledi, yok yok Dedim. Erzurum ne. dedi, ilimdir Oedim. gider misen. dedi yolumdur Dedim, Emrah nendir, dedi kulumdur Oedim. satar msan. Syledi, yok yok ANA LE KIZI 80 yl nce derlenmitir. Kzm kzm, knal kzm Seni bir sarraf istiyor Vereyim ona... Ana, ben varmam ona... Sarrafn altn oktur Saydrr bana... Kz'm kz-m, k'nal kzm Seni bir bakkal istiyor Vereyim ona... 755 KARILIKLI TRKLER Ana. ben varmam ona Bakkaln yemii oktur Yedirir bana... Kzm kzm, knal kz-m Seni bir kasap istiyor Vereyim ona... Ana, ben varmam ona Kasabn etleri oktur Kydrr bana... Kzm kzm, knaf krzm Seni bir halla istiyor Vereyim ona...

Ana, ben varmam ona Hallacn pamuu oktur Attrr bana... Kzm kzm, knal kzn Seni bir terzi istiyor Vereyim ona... Ana, ben varmam ona Terzinin dikii oktur Diktirir bana... Kzm kzm, knaJ kzm Seni bir sarho istiyor Vereyim ona... Ana, ben varrm ona Sarhoun ii yoktur Yaptrmaz bana....1 /*) Daha sonra bir benzeri gelecektir. 7o 757 KARILIKLI TRKLER KIZ BELN NCEDR Murat Cokun -Kz belin incedir ince - Zatakan incedir ince1 -Kz san kumraldr kumral -Anadan kumraldr kumral - Kz gzn eladr ela - Babadan eladr ela - Kz diin incidir inci - Ezelden incidir inci -Kz adn Fatma m Fatma -Yok hayr, Ayedir Aye - Kz beni seven mi, seven -Tabii severim sever EMMM KIZI Ali Kran Olan Kz Arabay saldm dze Mahkemeyi aldm gze Emmim kz benim olsa Acmazdm b>n be yze Vay neresi, vay neresi Buras gelin deresi Sktrma emmim olu Eteklerim i beresi KIZIM SANA FSTAN ALDIM ebinkarahisar SelhattiH Erdal Kzm sana fistan aldm Fistan sana pek yakr Gey gey bize gel Dudu dilli yr nce betili yr Kalem kat yr Srma sal yr Kzm sana fotin aldm Fotin sana pek yakr Dudu dilli yr ince bellfi yr Kalem kal yr Snrma sal yr Kzm seni karrlar Karl dadan arrlar Ka ka bize gel Dudu dilli yr ince bellli yr Kalem kal yr Srma sal yr Zatakan: Zaten, doutan. AY FADMEM Ay Fadimem. niin niin Fistanm yok onun iin Sana bir fistan alaym Etekleri ben olaym Ay Fadimem, niin niin emberim yok onun iin Sana bir ember alaym Oyalar ben olaym Ay Fadimem, niin niin Kuam yok onun iin Sana bir kuak alaym Psklleri ben olaym Ay Fadimem, niin niin orabm yok onun iin Sana bir orap alaym Naklar ben olaym Ay Fadimem, niin niin Yeleim yok onun iin Sana bir yelek alaym Kopalar ben olaym Ay Fadimem sen nereye Koyunlar ard dereye Annen alsn koyunlarn oktur bana oyunlarn 759 KARILIKLI TRKLER Usak Kemaliye Ein HAN BENM YEMENM Ali Kran

 Hani benim yemenim, yemenim te benim yemenim Al bandan koy baa Yazverin t baa iei nasl ekerler, ekerler yle yle ekerler Gzeli nasl severler -yle yle severler Gzele nasl bakarlar, bakarlar yle yle bakarlar Gzeli nasl kaparlar, kaparlar yle byle kaparlar GURBETE GDMDR Derleyen M. Sarszen Erkek Gurbete gidiimdir Gonca gl deriimdir Eil eil peyim Belki son grmdr Kadn Dut aac boyunca Dut yemedim doyunca Sen kalasn stanbul Yr gremdim doyunca Erkek Derelerde saz olur Gl alr yaz olur Ben yrime gl demem Gln mr az olur Kadn Blbl yuvada inler Susa; kalbini dinler Benim gnlm endedir Senin gnln kimdedir * * * ERMEN KIZI Olan: stanbul'dan ktk derya yzne Iras geldim bir Ermeni kzna Yeme ime bak o yrin yzne Girmez misin gvur kz dinime u knal etlerden su ver ieyim ieyim de u dertli sineme saaym Gayetin gzelsin nasl geeyim Girmez misin gvur kz dinime Kz: Suyumu alp da beni eleme Yreimi ak oduna dalama Sen cahil deilsin, byle syleme Var git olan, var git, girmem dinine 761 KARILIKLI TRKLER Uzun olur stanbul'un sd ok verdiler ben tutmadm d Krlm m Ermeni'nin yiidi Var git olan, var git, girmem dinine Yaylada gidende yol eksik deil Alm, bahede gl eksik deil Ben gelin olanda yr eksik deil Var git olan, var git, girmem dinine Olan: stanbul'dan kar gzellerin ferman Kayalarda oynar mzran yalman Sen olmazsan mslman, ben olaym Ermeni Girmez misin gvur kz dinime Kz: Demirciler demir dver tun olur Mollalar da yaz yazar hoca olur Mslmandan Ermeni olmak g olur Var git olan, var git. girmem dinine Olan: Adm sorarsan Ali'dir Ali Dinimi sorarsan Muhammed dini Tanrnn arslan Hazreti Ali Girmez misin gvur kz dinime Kz: Senin adn Ali ise benimki Benli Emine imdiyse girdim din Muhammed dinine Sva kollarn dola boynuma kar gmleini, gel gir koynuma

EMMOLU EMMKIZI Gmhane Kelkit Bedri zti, K,z Et piirdim yal yal ifte atlar damda bal Bin gidelim emmim olu Emmim olu, servi boylu Olan Atmzn ulu yoktur Ayanda nal voktur Yol gidecek hali yoktur Ben gidemem emm:m kz Kz Al hrkam ul ederim Altnlar nal ederim Bir gecelik yem ederim Gel gidelim emmim olu Olan Sabah olur Tanyldz Belli olur atn izi Anan, baban duyar bizi Ben gidemem emmim kr Kz Sabah olur Tanyldz Belli olsun atn izi Anam, babam duysun bizi Gei gideiim emmim olu Olan Al kz herge kotum Evlek atm, tohum satm Ben bir hell kre dtm Ben gidemem emmim kz KARILIKLI TRKLER Kz Al kz kurtlar yesin Tohumunu kular yesin Hell maln haram olsun Bin gidelim emmim olu OlanAnan duyar, baban duyar Arkamza atl koar Gelen atl sana kyar Ben gidemem emmim kz ,<z Anam duysun, babam duysun Arkamzdan atl koysun Gelen atl cana kysn Sen yle dur, beni vursun 1 (sonunda kaarlar) TRKMEN KIZI Olan: Trkmen kz, Trkmen kz Al geymi, balar krmz Sandm sabahn yldz Yandm sana Trkmen kz Kz: Aam olan, beyim olan Canm olsun sana kurban Olaym derdine derman Bin gidelim aam olan (*) Bu trknn bir benzeri de Trkmen Kz trksdr. Olan: Kr atmn nal yoktur Arkasnda ulu yoktur Dan tan yolu yoktur Ben gidemem Trkmen k/ Kz: Bileziimi nal eyleyem Hem peremi ul eyleyem Da ta yol eyleyem Bin gidel im aam olan Olan: Anan duyar, baban du/ar Arkamzdan atl koyar Gelen atl cana kyar Ben gidemem Trkmen kz Kz: Anam duysun, babam duysun Arkamzdan atl koysun Gelen atl be bin olsun Bin gidelim beyim olan Olan: Alverin kr atmn yemini stne binenler srsn demin On bin uak gelse nme Vermem senin gibi gelini 765 KARILIKLI TRKLER Katmerler ettirdim yal yal O da atmn terkisinde bal Pusatlar geydim telli pullu Bin gidelim dalara hey ANA LE KIZ Gldrl bir trk olan ana ile kznn sylemesi. toplumun nemli konusp olan evlenme olayn anlatyor. -.n:, I Ana: Ah kzm, sedal kzm ekilmiyor nazn Seni bir oban istiyor

Vereyim ona. Kz: Ah ana ana, dilleri yana Ben varamam ona obann koyunu oktur Saydrr bana. Ana: Ah kzm, edal kzm ekilmiyor nazn Seni bir attar istiyor Vereyim ona.
EVLERNN N

766 'z: Ah ana ana, dilleri yana Ben varamam ona Attarn boncuu oktur Dizdirir bana. Ana: Ah kzm kzm, edal kzm Cekilmivor nazn Seni bir sarho istiyor Vereyim ona. z: Ah ana ana, dilleri yana Ben varrm ona ier ier saho olur Sarlr bana. BR KAIK AYRAN VER Hala kz ile day olu nianlanmlar. Olan jzun yllar askerde kalm. Kz nianlsnn yzn unutmu. Olan, dnnce kzn evinin nnde karlamlar. Olan, kendini yle tantm, trklemiler. Olan: Uzak yollardan kvrandm geldim Tatl dillerinle elendim geldim iKalayl tasta da taze mi yaydn Gel kz kerem et, bir kak ayran ver 767 KARILIKLI TRKLER Kz. Uzak yollarmn vefas msn Ak alnmn da sen cefas msn Yaptm ayranmn khyas msn Anamdan habersiz veremem ayran Olan: Bir zamandr at stnde dururdum eker tabancam seni vururdum Ya ayran alr, ya da lrdm Gel kz kerem et, bir kak ayran ver Kz: Hayfederim de olan hayfederim Anama duyurur, aybederim Babama duyurur, kaybederim Anamdan izinsiz vermem ayran Olan: Tepsiye de koydum binlii, tuzu Ortadan kaldrdk hele azizi Bir kakk ayran ver, hala kz Gsl kz kerem et, bir kak ayran ver JZ: T epsiye koydum binlii, tuzu Ortadan kaldrdk hele azizi Sana veririm iki ala gz Getir kabn da gtr ayran: EMEYE VARDIM Ana: Testiyi aldn kzm emeye vardn kzm Gittin ki tez gelesin Nerede kaldn kzm Kz: Testiyi aldm ana emeye vardm ana Yklas emede Mendilim kald ana Ana. emeye vardn kzm Suyu doldurdun kzm Yklas emede Kimler var idi kzm Kz:

emeye vardm ana Suyu doldurdum ana Yklas emede Mahmut var idi ana Ana: Altna bak altna Bak u kzn haltna yle hrsm kar ki Alam yumruk altna KARILIKLI TRKLER Kz: Knay getir ana Parma batr ana Ben karar vermiim Muhtar getir ana Ana. Uzundur dilber kzm Ktdr felin kzm1 Dur bak, kardein gelmi Kardein biiir kzm Kz: Tatldr dilin ana Eyidir felim ana Yzlm kardeim gelse incitmez telim ana Ana: Ac gln kzm Sonunu dn kzm Anan derde sokar Eve dnn kzm GELN KAYNANA Gelin: Kaynana kazan karas Kaynata Allah bels ikisini birden alas Olu da bana kalas Felin: in. yaptn iin, dncen. Rafa fincan ben koydum iine de mercan ben koydum Kaynanamn adn Kuyruklu ylan ben kovdum. Atm var, katrm var Elimde satrm var Vallahi vurur ldrrm Olunun hatr var Kaynanam esdi mesdi Beni oluna kesdi Kesdi de bana ne yapt Ald da barna basd ardan aldm kilimi Kes kaynana dilini Akama olun gelirse Krar o kanbur belini iki eme yan yana Ben istemem kaynana Olursa grm olsun O da def olur bir yana Kaynana: ift minderin ift yz Ne tanrdk biz sizi Krk geydin hanm oldun Adn ingene kz '.771 KARILIKLI TRKLER Ellerin elekli gelin Kollarn kolakl gelin Oulu ben dourdum Kedi bacakl gelin Gelin: Kaynanay netmeli Merdivenden itmeli Tngr mngr derken Peine de gbek atmal Srme ekmi kana km ocak bana Akama olun gelince Sar tuvalet bana DI LKELERN TRKLER

in Denizinden Tuna boylarna kadar Trk Dnyasmn trklerini bir araya getiren bir alma bugne dein yaplmamtr. Byle bir alma yaplmas sen kertede nemli kltr sonular verecektir. Biz kendi imknlarmzla: Afganistan, Kbrs, Rumeli, Kerkk, Knm, Bulgaristan, Gagaus (Ro manya), Kuzey Trkleri, Yakut, Trkistan, Krgz, aft Trklerinin trklerini, bulabildiimiz lde, buraya aldk. Krm, Bulgaristan, Kerkk trklerinden eli mizde oka vardr. Ancak, kitabn snr elverdii lde alabildik, tekilerden ise ancak olabileni alnd.

Bugnk snrlarmza yakn blgelerin azlar Anadolu azna ok yakndr, teki uzak blge azlar anlayamayacamz lde aynlk gstermektedir. O nedenle bu gibileri Anadolu az ile aldk. Bu almay yaparken, trklerin ok uzak diyarlara kadar g ettiklerini grdk. Bu durum, ayr blgelerin trklerinin yapsnda da kendini gstermektedir. zellikle konu, benzetme, biim, duygu lanma gibi d ve i yapda daha da yaknlk gstermektedir. Bunun nedeni yzyllar boyu sren kltr birliidir. rnein, Gagauzlar Hristiyan olduklar halde, dilde, duyuta stanbula ok yakndr. VARDAR OVASI Ji umeli Mayada'n yldzym Ben ninemin bir kzym Efendimin sa gzym Vardar akar lle lle Sesi de benzer blble Mayada'dan kalkan kazlar A) topuklu beyaz kzlar Yrimin yrei szlar Eylenemem, aldanamam Ben bu yerlerde duramam Vardar Ovas, Vardar Ovas Kazanamadk rak paras Vardar akar hzl hzl Kenarlar karl buzlu Kara kal yr bana bakar Sen misin Vardar gzeli 777 DI TRKLERlN TRKLER SLEYMAN Kmeli Rumeli Gemi kalkar, sular akar Kara kai yr bana bakar Giymi mor fesini Sleyman Bak canlar yakar Yeil sandk kilidi hoy hoy stn toz mu brd Geme kapnn nnden Sleyman Civan mrm rd Kara kara kazanlar hoy hoy Kara yaz yazanlar Cennet yz grmesin akirem Aramz bozanlar AKAM YEL Halil brahim Jtfvsrrl Akam yeli, akam yeli Eser eser akam yeli Nazl yrdan al haberi Hi bozulmaz zlfn teli Akam yeli usandrr Da ta dolandrr .ter ahm dilendirir Eser eser akam yeli * * 773 L0FAL1 Vehmet t pek Lofann ardnda kaya Kayadan bakarlar aya Canm Lofal Doldurma fincan (a canm) Yandm Lofal Takalm altn kopal Lofann altnda pnar Lofalm da pnardan dner Camm Lofal Doldurma fincan (a canm) Yandm Lofal Takalm altn kopal Lofann altnda kuyu Lofalm kibar da huylu Canm Lofal Doldurma fincan (a canm) Yandm Lofal Takalm altn kopal

779 DI TRKLERN TRKLER KALK GDELM AZO Vskp Kalk gidelim mori azo Orman balarna Toplayalm mori azo Razeke zm Gtrelim mori azo O hayin anana Yandi Kumanova Tututu Preova skb'n iinde idriz Bey hovarda Bina bina mori azo Yksek ardaklara Korkarm bire Oga Nalnlar koyacok Belim krlacok Yandi Kumonova Tututu Preova skb'n iinde idriz Bey hovarda 780 BLBLLER TYOR Rumeli * Blbller tyor seher vaktidir Gel bade ielim, bahar vaktidir Hazr olun etler gaz3 vaktidir Uzanalm yine Macar eline Gnlden Ali'nin ak ateiyle1 Gnlden o ah'n glbengi ile2 Dklelim yine Macar eline adrlar toplansn, tular dikilsin Tehlil sadalar ara ykselsin3 Destur, saldralm Macar eline BLBLM Atatrk'ten nakleden Ali evket ndesev Blblm altn kafeste ter aheste aheste tme blbU yrim hasta Ah neyleyim u gnlme Hasret kaldm sevdiime (1) Ali: Drdnc halife Hazreti Ali. (2) Glbank: Hep bir azdan okunan dua. ah. Hazreti Ali (3) Tehlil: La ilhe illallah deme. (*) Rumeli Trkleri ad altnda toplanan trklerin yayl alan iin belli bir blge gsterilemez. Bu trklerin alan. Tuna Boylarna dek olan imparatorluk topraklardr. 781 D TRKLERN TRKLER Ben sana dayanamam yrim Ben sana aldanamam Ben sana ^Idanamam yrim Ben sana gvenemem Ah neyleyim u gnlme Hasret kaldm sevdiime ALM'lN KALARI Alm'n kalar karo Seri atn sineme yare Bulamadm derdime are Grmedin m ah civan Aliimi Tuna boyunda Evleri var hane hane Benleri var dane dane Saramadm kane kane Grmedin mi ah civan Aliimi Tuna boyunda Aliim yatr yol banda Benleri var sol kanda Yazk oldu gen yanda Grmedin mi ah civan Aliimi Tuna boyunda Grmedin mi ah arslan Aliimi Tuna boyunda

--------EVLERNN N

EY SERENLER Ey serenler serenler, of yr serenler Ben gidiyorum mamur olsun viranlar Ahret hakkn hell eyle yrenler Farlaya parlaya doar sabah yldz Salma salna gelir akrn kz 782. Seni gidi oyunbaz Cilvesine doyulmaz Szdrlm bal gibi Yemesine doyulmaz LK YAZ OLUR lkyaz olur, aar bde iei K olunca pskllenir saa Nasl kydn ak gerdana ba Seni seni pek canm sevdal seni Ben kyamam. pek canm sevdi

sen' ilkyaz olur atlar gider ayra Kadir Mevlm iimizi dndrr hayra Meer lm seni benden ayra Seni seni pek canm sevdal seni Ben kyamam pek canm sevdi sen. 783 DI TRKLERN TRKLER HEP GZELLER tskiip Ah, hep gzeller allar geymi Ben de geysem kareler Ah, yreimde vardr benim Vardr trl trl yareler Lokman gelse o da bulamaz Bu derdime areler A dilber, akn pek fena imi Beni mecnun eyledi Ah, dilber am gl gsn Blbller konar geer Bu eyyamlar byle kalmaz Bir gn olur tez geer A dilber, akn pek fena imi Beni mecnun eyledi. BLBLE KURSAM TUZAI "Zumeli Blble kursam tuza, bahtma kuzgun gelir Taram siyah zlfn, karma dzgn gelir Bak u Hakkn hikmetine, her iim bozgun gelir Koyun beni alayaym ah ile zar ile Dostlar alar, dman gler Yr gezer ayar ile I
EVLERNN N

KKM VAR DERYAYA KARI skp Kkm var deryaya kar Durmaz akar gzm ya Sevdadr her iin ba Var gnlm var git seyreyle Aman aman gel bana syle Elmay nazik soyarlar ini tabaa koyarlar Gzeli candan severler Var gnlm var git seyreyle Aman aman gel bana syle Bir aann iki kz ikisi de beli kuzu En k sevdi bizi Var gnlm var git seyreyle Aman aman gel bana byle KUZUM SEN skp Kuzum seni bin kadayla sevmiim Sevmiim de sana gnl vermiim Bunun sonu ayrlmaktr bilmiim Alama gzelim glmeyesin Aman aman bir zaman A gzel ok zaman 785 DI TRKLERlN TRKLER Hanm senin khkllerin perian Khklnden gnder bana bir nian iflah bulmaz, hovardayla konuan Alama gzelim glmeyesin Aman aman bir zaman A gzel ok zaman SABAH OLDU UYANSANA Rumeli Sabah oldu uyansana Gl yasta dayansana lyorum inansana a canm Uyan yarim sabahlar oldu Sabah yldzlar dodu Ne uyursun, ne uyursun Bu uykudan ne bulursun Akbet benim olursun Sabah oldu ben varaym Yoluna gller sereyim Uyan gl yzn greyim t/50 SEFER YOLLARI Rumeli Yine ahlanyor aman, kolbann kr at Grnyor yandm da

aman bize sefer yollar Davullar alsnlar aman engi engi harbiyi Sefersiz olmaz aman aman er evltlar Grnyor, yandm aman bize sefer yollar SELANK Rumeli Selnik, kahpe Selnik Suyumu itim bulank Urumelleri dolandk Akkirman'a gidelim Gel bir danem aman Bu yer bize haram oldu Kaalm gel bir danem aman Akkirman'da geydik tac Erenler bize duac A leylim ah inallah oluruz hac Akkirman'a gidelim gel Bir danem aman 787 Bitmeli Trakya DI TRKLERlN TRKLER BEYOLU Tuna'da rpar bezini Khn sevmez (ah haydi mori) Bulgar kzn peyim el gzn, Kimyano gm gerdana Beyolu ser aslan suyu ifte tabancam aktm almad Etrafma baktm kimse kalmad Nazl yrdan bile imdat gelmedi frodadma yeti aman Beyolu DERE GELYOR Trkdn Ebciolu Dere geliyor dere (yalelel yalelel) Kumunu sere sere (yalelel lim) Al beni gtr dere (Yalelel yalelel) Yrin olduu yere (yalelel lim) Amann aman aman Zamann zaman zaman Bizim dn ne zaman (yalellim) Ben armudu diledim (yalelel yalelel) Sapn gmledim (yalelellim) Ben yrimin ismini (yalel yalelel) Mendilime iledim (yalelellim) Amann aman aman Zamann zaman zaman Bizim dn ne zaman (yalellim) 788 BE PARMAK DAI Ekrem YeUada Be Parmak Da sra Ot sarlm msra Ben gurbete deli Aye'mi kimler sara Glemedim ben, nidem a yrim Sevilmedim ben, niye a cicim Gzel Aye'mi eller alm Kime varp ne diyem, a canm Yol boyu servi dolu aya gider bir kolu Dn bir gzeli grdm Yre benzerdi boyu . Glemedim ben, nidem a yrim Sevilmedim ben, niye a cicim Gzel Aye'mi eller alm Kime varp ne diyem, a canm Gnyeli'de nar yok Yaz k akan pnar yok Bin trl derde dtm Halimi hi soran yok Glemedim ben, nidem a yrim Sevilmedim ben, niye a cicim Gzel Aye'mi eller alm Kime varp ne diyem, a canm 789 DI TRKLERN TRKLER Kbrs

Kbrs HANAYLAR YAPTIRDIM Refik Berkalp Hanaylar yaptrdm, dedemedim ifte kumrular e edemedim Zalim felek ile ba edemedim Konma blbl konma eme tana Bu genlikte neler geldi bama Hanaylar yaptrdm yceden yce iinde yatmadm gn gece Kurbanlar keserim grdm gece Konma blbl konma eme tana Bu genlikte neler geldi bama AGAM BEN UYUMADIM Derleyen Mahmut Islmolu Agam ben uyumadm Uykulara doymadm Kasavet basd beni Yrim geldi duymadm u gidene gidene Boyu benzer fidane Ben gynm baladm Gadir gymet bilene Lefgoe'nin gadn Syleyemem adn Sevecaysen bundan sev vrenesin dadn. DADA KEKLK AVLARIM Dada keklik avlarm Yreimi dalarm Ben akna deli Gece gndz alarm Su gelir, akar gider Yr bana bakar gider. Neyleyim yle yri Yreimi yakar gider Karanfilin moruna lyorum yoluna Allah canm almasn Girmeyince koynuna Hyar soydum mezeme Sap koydum yelpazeme Vasiyetim olsun sana Gelesin cenazeme 791 DI TRKLERlN TRKLER h'tbrts Kbrs LEYMOSUN TRKS Derleyen Mahmut stmolu Hayde de Leymosun dedikleri ekerle kaymaktr yedikleri Hi aklmdan kmayor Hayde de beyimin dedikleri Irmak batan alayor Alatma gelin alayor Huvardalar kapuda bekleyor ime beyim ime sarfo olursun Irmak badan alayor Huvardalar kapuda bekleyor KINA HAVASI Seyirttik ktk hanaya Kadnlar gelsin knaya Hayf douran anaya Kal evimiz kal en evimiz en Biz gidiyoruk Ke bamn nalband Hep atlar buna naltaRd Gelin hanm knalad Kal evimiz kal en evimiz en Biz gidiyoruk Kebaplarn ii Gelinin inci dii Knanz mbareki Biz isteriz bahii * * C AGAM OLDU NEYLEYM Agam oldu neyleyim Kiminle eyleneyim Aman yavrum Aman yavrum Var git vefasz agam Yrsz seni neyleyim Ay yldzl geceler Kapal pencereler Aman yavrum Aman yavrum Hi aklna gelmez mi Sarldmz geceler 793 DI TRKLERlN TRKLER

RAMAZAN MNLER Mm Ramazan geldi gediyor Bizferi mahzun ediyor Aysofya'nn kandilleri Svnd brakd gidiyor Yanyi Cami direk ister Sylemeye yrek ister Benim karnm tokdur amma Arkadam brek ister Davulumun ard geve Pirelere yazdm de Arkadam sorarsan ki kulakl bir ee Yaseminin alayd Hurma dalna dizileydi Benim aam sokunayd Neler oldu, neler oldu Polis de borular vurdu Gorkarm Babutsalg'da Yangn oldu Davulumun ard yeil Kalk Ayeli pilav biir Benim karnm tokdur amma Arkadamn karnn iir Derleyen M. lslmolu 794 Kibrs KIBRIS NNNLER Derleyen U. tslmolu Dandini dandini danayl Kzm yksek hanayl Hanaylarda yuvas Goggo getir bubas Arszdr, yer abas Eee yavrum ninni Nenni yavrucuuma nenni Uyusun da bysn nenni Mekteplerde yrsn nenni Nenni oluma nenni Bahaya kurdum salncak Eline de verdim oyuncak imdi bebeim uyuyacak Eee nenni * Karadeniz kaba kaba Dervi olan geyer aba Konya'daki Koyun Baba Himmet et kzm uyusun Eee yavrum nenni Dalara vardm da uyur Eve geldim ev uyur Dada tavanlar uyur Kucamda olum uyur Eee yavrum nenni DI TRKLERIN TRKLER Bahelerde saz olur Gl alr yaz olur Ben kzma gl demem Gln mr az olur E e e kzma nenni Nenni nenni nennice Bol sovanl brlce Kzlar olumu grnce Nenni oluma nenni Bakacak da yanacaklar nenni Nenni oluma nenni Pencerede gzekleyecekler nenni Nenni oluma nenni Olumun yoluna lecekler nenni Nenni oluma nenni Nenni nenni uyusun olum Uyusun da bysn olum Bysn de yrsn olum Nenni oluma nenni Benim olum byk adam olacak nenni Nenni oluma nenni DOLAMA DOLAMAYI Derleyen Ut. tslmolu Dolama dolamay Getirin balamay Kimden aldn yavrum Bu gbek sallamay Aman aman elinden Sarsam ince belinden psem dudu dilinden iki civan oyunda Elma tter goynunda Ne gzel oyun oynar Cingne var soyunda Aman aman o kollar Adam derde korlar Senin iin bir tanem Beni zindana korlar MNAREDE EZAN VAR Ktbrts Minarede ezan var Kz, kknde gezen var u Gbrz'n iinde Yreciimi ezen var Yzmn da elmas Byn glmz solmaz ifte doktorlar gelse

Derdime are bulmaz Cebinde kuru zm Sevdiim iki gzm Senden baka seversem Kr olsun iki gzm Elimde sar khat Alarm sahat sahat Ben seni sarmaynca Olmaz yreim rahat 797 DI TRKLERN TRKLER YANIMA YANIMA Kerkk hak Yanma yanma, otur yanma Men seni severem, girme kanma Serhoam beyhoam, kyma canma Geceler yukum da gelmez1 Derdim ok, kimse bilmez Yrekten yaralyam eridi vallah bilinmez.

Yanma yanma, otur yanma Men seni severem, girme kanma Serhoam beyhoam, kyma canma Geceler zar alaram Hi bilmez yr, alaram ah Sanem bahesinde ald bir mar alaram2 Yanma yanma, otur yanma Men seni severem, girme kanma Serhoam beyhoam, kyma canma Geceler assas menem4 Bi-neva, bi-kes menem Can verdim, emek verdim Emei abes menem3 (1) Yuku: Uyku. (2) ald: Soktu. Mar: Ylan. Ases. (Eskiden polis) . (4) Abes: Bo, hi. (3) Aaaos EVLERNN N Yanma yanma, otur yanma Men seni severem. girme kanma Serhoam beyhoam, kyma canma KR ETMEZ HHVI Kerkk Kr etmez hm Sen glrzare nlmez iler gzelim Dilde bu yare. Olsam da gemem Bin pare pare Sevmi bulundum gzelim Gayr ne are vre gnlm Menendi blbl1 inler seninin gzelim Ruz i ey ey gl2 Nettinse nar Ettim tehamml Sevmi bulundum gzelim Gayr ne are ... (1) Menendi: Benzeri. (2) Ruz i eb: Gece gndz. 799 DI TRKLERlN TRKLER Kerkk Koy aksn yam Vallatr silmem Mecnun oldum gzelim Terk edebilmem Kessen de bam Senden ayrlmam Sevmi bulundum gzelim Gayr ne are ekmez bu derdi Efendim herkes ister kabul et ister bam kes Gurbet ellerde Kalmam bi+ses Sevmi bulundum gzelim Gayr ne are AAM SLEYMAN

A bdiilvahit Kuzeciolu Aam Sleyman Paam Sleyman Evleri kpr banda Men sene kurban Boyu boylardan kle Benzersen gonca gle Ykpsan baban evin Yzme gle gle Aam Sleyman Paam Sleyman Evleri kpr banda Men sene kurban Gzv kimie benzer Arak imie benzer Benzv tur zv sar Gzden dme benzer Aam Sleyman Paam Sleyman Evleri kpr banda Men sene kurban Yeriiv kaza benzer Boyu rakkaza benzer Bir gn seni grmesem Bir k bir yaza benzer Aam Sleyman Paam Sleyman Evleri kpr banda Men sene kurban 801 DI TRKLERlN TRKLER SUYU SALDIM AYIRA Kerkk Suyu saldm ayra Akm septim bayra Sevgilimden ayrlmam Meer Allah ayra Gzmde ya brakma stnde ka bH-akma Terezim eiIipti1 Sen de bir da brakma Gmlek bitim dar mene Kimse olmaz yr mene Gnlm sene verdim Sen de gnl ver mene Soy. karan balama2 Derdin menden saklama Meni felek dalayp3 Sen de meni dalama Bahar biter, yaz der4 Av kar, ayaz der Gam yeme gzel yrim Zlfne beyaz der (1) Terazim eilmitir. (2) Kara elbiseni giyme. (3) Beni felek dalamtr. (4) Yaz gelir. KALENN DBNDE ' Kalenin dibinde Bir da olaydm Gelene gidene Yolda olaydm Bacs gzele Karda olaydm Kalk gidek ayhaneye Gnlm elensin Yarn Hak divannda Doru da sylensin Kalenin dibinde aa incir Elimde kelepe Boynumda zincir Zinciri ok sallama Kollarm incir Kalk gidek ayhaneye... (kavutak) Kalenin dibinde aa hurma Geliyor gidiyor Salar burma Sen mene yr olmasan Kendini yorma Kalk gidek ayhaneye... (kavutak) SG3
D TRKLERN TRKLER

AY DOLANAYDI Kerkk Ay dolanayd Gn dolanayd Yrin tek tek yeriji Bende olayd Ay kt daha batmaz Hsnn gren yatmaz Hsnn teki bir hsn2 Bir de Allah yaratmaz Ay dolanayd... (kavutak) Ay kt, batar indi3 Yr okun atar indi Leyl hasta dpt4 Mecnun can satar indi Ay dolanayd... (kavutak) Ay kt yolda durdu Gr ne hayalda durdu Yazmavun saaklar5

Gzve dalda durdu6 Ay dolanayd... (kavutak) (1) Yerii: Yrfiyii. (2) Teki: Gib. (3) ndiSi* <4, DOlip., M,. ,5, ymanm > ztme. *
EVLERNN N

804 ALAMA CEYRAN BALASI Alama ceyran balas Szlama ceyran balas Gider gzn karas Soyunam bak canma Hepsi de sevda yaras Alaram yam gider Dursam yoldam gider Gemerem nazl yardan BMsem de bam gider Alama ceyran balas... (kavutak) Alar alad meni1 apraz balad meni Demir zencir kr etmez Zlfn balad meni Alama ceyran balas... (kavutak) Alaram alar kimin2 Derdim var dalar kimin Yz yerden yaralyam Gezerem salar kimin Alama ceyran balas... (kavutak) Kerkk (1) Meni: Beni (|2) Kimin: Gibi. 805 DI TRKLERIN TRKLER BU HAL NE HALD K* cii k Bu hal ne haldi, gzel ne haldi1 Yanakta ddrpsen Gzel ne haldi, canm ne haldi lemi yandrpsan Bu hal hurda meni2 Salipti derde meni3 Rakipler yna edip4 ister giderde meni Gzel ne haldi... (kavutak) Bu dalar hal kald5 Ku utu yavru kald Anahtar yr koynunda Gnlm buhavl kald6 Gzel ne haldi... (kavutak) Evlerinde hal var Dudanda bal var Men z yrim tanram Yananda hal var Gzel ne haldi... (kavutak) (1) Hal: Ben. (2> Hurda meni: Beni vurdu. (3) Salipti: Sal d, drd. (4) Yna: Birikip. (5) Hali: Hali, tenha, bo. (6) Buhavl: Bal. AMAN GZEL OLAN Aman gzel olan Yandm gzel olan Annem seni grmesin abuk saklan olan Babam seni grmesin Pencereden ka olan Gzn szer bana Dudak bzer bana Annesinden gizli Mektup yazar bana Aman gzel olan (kavutak) Yzn glsn bana Kasd-eyleme cana Senin gibi gzeli Dourmam bir ana Aman gzel olan (kavutak) Siyahd da ka On bedi de ya Pencereden atar Bana fiske ta Aman gzel olan (kavutak) Ayr dtm candan Korkum var gmandan Bana selm gnderir Kardaki damdan Aman gzel olan (kavutak) 807 DI TRKLERlN TRKLER ALTUN YZK YAL KA

Kerkk Altun yzk yail ka1 Sallana sallana rfte abal yrim Gel gide seyrana2 Altuncu ustasyam3 Haneriv destesiyem4 El bilir, lem bilir Gzleriv hastasyem5 Altun yzk yail ka... (kavutak) Altun diiv kaplama6 Olan girme odama Anam sene kz vermez7 Mektup gnder babama Altun yzk yail ka... (kavutak) Altun sahanda kayma Yilini parma parma8 ekerden tatl olur Trkmen'den kz alma Altun yzk yaiJ ka... (kavutak) Altunu bozduraydm Gerdana dizdireydim Seni avcu tutmasn Koynumda gezdireydim Altun yzk yail ka... (kavutak) (1) Ka: Yzk ta. (2) Gidef: Gidelim. (3) Altuncu: Kuyumcu. (4) Haneriv: Hanerinin (5) Gzleriv: Gzlerinin. (6) Diiv: Diin. Kerkk ALTUN HIZMAV MLAYM 808 Altun hzmav mlayim1 Seni Hak'tan dileyim Yaz gn temmuzunda Sen terle men sileyim Gn grdm, gnler grdm Senin derdinden ldm Seni grdm beg oldum Altun hzmav Arabi2 Lebleriv gl arab Uzak yoldan gelipsen3 .Kuvat olsun elebi4 Gn grdm, gnler grdm (kavutak) Altun hzmav dudaa Yanar al yanaa5 Gel yrim grelim Men giderem raa Gn grdm, gnler grdm (kavutak) * * * (1) Hzma: Ss iin burna taklan halka. Hzmav: Hzman. (2) Arabi: Arap yaps, biim. (3) Gelipsen: Geliyorsun, gelmi sin (4) Kuvat olsun: Kolay gelsin. (5) Yanar: Yakr. 809 DI TRKLERN TRKLER AKMAI AK K erkilk akma ak ra yandrmamam Yrim iin potin aldm Tekin yolda salmam1 rada ya tkendi2 Ne yaman, vakit tkendi3 Ne sennen bu gzellik4 Ne mennen ah tkendi5 akma ak... (kavutak) ra yandraydm Yol ste konduraydm Yrim bize gelende Hegbesin endireydim akma ak... (kavutak) ram ule verdiv6 Klgeyi gle verdiv Ne eylemitim yr sene Tez meni dile verdiv7 akma ak... (kavutak) Damda ra yandrr Menin grer sndrr8 z keyf safada9 Meni dertten ldrr (1) Salmfam: Atmm, brakmm. (2) ra: ra, kan dil. (3) Yaman: Kt. (4) Sennen: Senin e. (5) Mennen: Benim ile.

(6) Verdiv: Verdi, verir. (7) Verdiv: Verdin. (8) Menin: Beni. Grer: Grr (9) z: Kendi.
EVLERNN N

810 OSMAN PAA Kmm n byk Pevne kahraman Osman Paa iin Krm Trkleri de trkler yakmlard. Bu trk bir yandan deiik ynleriyle savan evrelerini, bir yandan Anadoluda yaklan trklerin izlerini tamaktadr. Merdivenden indirdiler Han Saraya bindirdiler Kalk gidelim Osman Paa Bizi imdi ldrrler Kaleden toplar atlr Moskof slama katlr Osman Paa'nn elinden Be on top birden atlr Karadeniz akar gider imdi erke Haan gelir Akdenizi ykar gider Moskova'y yakar gider Karadeniz akmam diyor Akdeniz'e bakmam diyor Yz bin Moskof gelmeyince Ben yerimden kalkmam diyor 811 DI TRKLERlN TRKLER YONCA Evlerinin n yonca Yonca kalkm dam boyunca Boyu uzun beli ince Ninne de yavrum ninne Esmer yrim ninne Ninne ninne. Evlerinin n lle Ski doldur ver piyale Sarho ola de yola1 Ninne de yavrum ninne Esmer yrim ninne Ninne ninne. Evlerinin n darn Felek koymaz gzm am Seni alp hara kam2 Ninne de yavrum ninne Esmer yrim ninne Ninne ninne. Evlerinin n susam Syrlp koynuna girsem Her gn sabah boyun grsem Ninne de yavrum ninne Esmer yrim ninne Ninne ninne. (1) Dief. Delim. (2) Hara kam; Nereye kabaym. 812 Evlerinin n pakla Gvercinler vurar takla Al meni koynunda sakla Ninne de yavrum ninne Esmer yrim ninne Ninne ninne. Yal ta yolunda bir kyde zengin bir ttn tccar yaamakta imi. Onun da ok gzel Emine erife adl kz varm. Bir gn kz dolarken ormanda kaybolmu. Sonunda boazlanm olarak bulunmu. Tarlada alan Trkler, onun bir tecavze uradktan sonra ldrldn anlamlar. Bu at kzn azmdandr. Elvedadr dostlar, bana elveda Ben de bir tanecik idim cihanda Emine erife adm kald dnyada Ah nideyim, genliime doymadm. Pazartesi gelip beni buldular Sal gn cenazemi kldlar Dmanlarm en at oldular Ah nideyim, genliime doymadm. Haner, bak boazma dayand Beyaz tenim al kanlara boyand Garip babam uykulardan uyand EMNE ERFE Krtm Ah nideyim, genliime doymad

813 DI TRELERN TRKLER Geze geze ben yolumu ardm Kurtulu frsat elden kardm Aman Allah, imdat diye bardm Ah nideyim, genliime doymadm. Hekim gelip yreimi yard ipek alm boazma sard Kim ldrd, suali ortada kald Ah nideyim, genliime doymadm.

EMNE KIZ Kmm Emineye bir Rus binbas k oluyor. Emine bu ak geri eviriyor. Sonunda Binba Emineyi karyor, kendine yr ediyor Benim adm Eminedir Emine Altn kuak dolardm belime imdi dtm bir mayorun eline1 Kerem edin, ey aalar, beni bundan kurtarn Akam olanda sarar tenimi tenine Sabah olanda teklif eder dinine imdi yad elde garip kald Emine Kerem edin, ey aalar, beni bundan kurtarn Akam olanda yatar yanma yine Sabah olanda alr gider kilisesine Bakn dostlar, Trkmen kznn haline Kerem edin, ey aalar, beni bundan kurtarn (*) Mayor: Binba. Akam olanda karalar balarm Sabah olanda an sesiyle kalkarm Her gn, her gn hkrr alarm Kerem edin, ey aalar, beni bundan kurtarn Ben Kefe'de bir vezirin kz idim Kafeste beslenen blbl idim Almam, el srlmemi gl idim Kerem edin, ey aalar, beni bundan kurtarr FATMANIN AITI Krrtm Alupkal olan gen kz Fatma, verem olur, bu dnyaya doymadan gp gider. Onun azndan bu at yaklr. Fatma'dr benim adm Ya (gen) canma doymadm Murat alp tatmadm. Ala menim gen yama. Geldim yirmi bir yama Kara yaz yazlm bama Beyit yazdrn tama Ala menim gen yama. Ecel geldi, duyamadm Ya canma doyamadm Nianlm saramadm Ala menim gen yaama. DI TRKLERlN TRKLER leceim gece, gnlm Cennette yerimi grdm ehit mertebesine erdim Ala menim gen yama. Ecel erbetini itim Bu fni dnyadan getim u yamda lm setim Ala menim gen yama. Yreciime sapland kama Mkl halim kt nama1 Koan olmad dermana Ala menim gen yama. Anamn bir gl idim Babamn blbl idim Aralarnda sevgili idim Ala menim gen yama. Bu dertten dee yattm Anamn barnda yaralar atm eyizimi leme satm Ala menim gen yama. Bu gn Fatma sslendi Gkten melekler seslendi Firdevs hala (cennet da) yere indi Ala menim gen yama. () Nama kt: Yayld, ayi oldu. 816

YALI BOYUNUN HAL Bu trk Krmn gney kylarn anlatr Gl toru yoluy,e btUn K.nm yal, boyu ele almnuZ' Ak Yardan (Sivastopol) Kere kadar... Kefe dedikleri bir uzun ar Dkknlar kurulmu kbleye kar stanbul'dan gelir mal, kuma Minarede an men orda grdm. Yatta dedikleri bir kk kutu Orada toplanr insann kuntu (ahmak, kr) Otuz be kurua ttnn puntu Ttnc Tatarlar men orda grdm Derekoyun kzlarnn gzellikleri Bin altna deer bir ift szleri Karadr kalar, eldr gzleri Dnyada gzeli men orda grdm Alupka dedikleri yal kenar Hep Tatar oludur yemi satanlar Yazn fark edilmez fakir, kibar insanda kibirlik men orda grdm. imeyiz dedikleri bir kk handr iinden kmas pek g yamandr Krk senelik oras vatandr Slasn terk eden men orda grdm

817 DI TRKLERlN TRKLER GDERZ KIRIMDAN 1870 yllarnda sylenmi olan, aadaki destan trk, Trkiyeye g istekleriyle sylenmitir. Bu sralarda Krml Trklerin de Rus ordusunda asker olmalar iin arn verdii emir, Trklere ok ar gelmitir. Bu arada Knma Rus mujiklerinin yerletirilmeleri siyaseti Trkleri yaralamtr. Bir hikye edeyim Krm halini Kalmad iinde kz, gelini Herkes arzu eder slm memleketini inayet Mevldan, giderim Krm'dan. Kaygmz eksin bizi Yaradan Yol verseler biz gideriz buradan ok kimseler hep alar sonradan Yaman mkl oldu hali Krm'n. Kimi yolda giderken haber alamaz Kimi gitmeye para bulamaz Kimisi ekmee aka bulamaz inayet Mevldan. gideriz Krm'dan. Yaman gne uradk, kime alarz imden sonra biz karalar balarz Yol verseler biz slm ararz Yaman mkl oldu hali Krm'n. Analar, babalar kuzu gibi alar Kyametten evvel kfir bizle hair neir Cmle lem Hak'tan yardm dileir inayet Mevldan. giderim Krm'dan. f/52 818 ocuklar dahi gider talim yapmaya Ondan vaktt bulur mu namaz klmaya Dinimizi ister dinine katmaya Yaman mkl oldu hali Krm'n. MURAT RES Murat Reis trksnn Krmda syleneni daha genitir. Her ikisi de bir trknn deiik biimidir. Krmda halk sylentisine gre, olay Karadenizde geer. Murat Reis haclar tarm. Frtnada gemisi ok ypranm, on bir ay srklenmi durmu, derler. Olayn 18. yzylda olduunu sanyorn.rmj. Bu trk, tarih olaylar ile ilgili trkler nhsinde daha deiik bir ekilde vardr. On birinci ayda grnd dalar Murat Reis dmen tutar, ah ekip

alar karm bakarm, seilmez dalar. Medet dostlar, slaya, medet slaya Evvel karaya, sonra slaya zerime sanak yamur yaar Aada derya tap alar ^.ridi kalmad yrekte yalar Medet dostlar, slaya, medet slaya Evvel karaya, sonra slaya 819 DI TRKLERlN TRKLER Yola kttk ald bir duman Derya buland, halimiz yaman Gemez alamadan, gemez duadanMedet dostlar, slaya,; medet slaya Evvel karaya, sonra slaya Gemimizin ambar botur dayanmaz Tayfalar uykuda, bir daha uyanmaz Bu gemicilie canlar dyanmaz Medet dostlar, slaya, medet slaya Evvel karaya, sonra slaya Gemimizin direi para oldu Be tane tayfam o anda telef oldu Sevdiim, kim bilir yand kl oldu Medet dostlar, slaya, medet slaya Evvel karaya, sonra slaya Bir kucaz geldi, kondu serene Frengin balas der ki: vatan grne karm bakarm, kara grne Medet dostlar, slaya, medet slaya Evvel karaya, sonra slaya ULUSAL TRK 820 fiaaant Her Gagauz evld Omanna gs gerdi Tabancalar patlad Dman abuk yenildi Hey dman, kara dman Trktr soyumuz, temizdir kanmz Dman karsnda. OSMAN PAA Gagam Osman Paanm nl Pilevne savunmas rerin s km trklerden biri de Trk Gagauzlar arasnda -sylenmektedir. Karadeniz akmam dedi Trk Tuna'y vermem dedi Karadeniz bulanr Trk Tuna'y geer ktm baktm kim gelir Osman Paa bize gelir Yaasn Osman Paa i Dmanlar da;tsn Daa taa 'mcim vurdu taa Tas atlad batan baa 821 DI TRKLERN TRKLER SOUKSU TRKS Krm Souksu, Krm'da Sudak ilinin ilesidir. Kn1111 Ruslarn iglinden sonra aadaki trk yaklm tr. ii yank Krml Trk vatan sevgisini ok gze dile getirmitir. Biz gideriz Krmdan ey yr ittifak edip Aytr da alarm1 Ne yerlerde lrz, ey yr ahlar ekip Aytr da alarm. Men bir saray yaptrdm, ey yr tepesi daldan Aytr da alarm. Kimisi maldan ayrld, kimisi candan. Aytr da alarm. Mslmanlar alaa ey yr, vatan diye t Aytr da alarm. Salkla kal vatan, ey yr, ayrldk senden niyeAytr da alarm. Sana hasret gideriz, gzel Krm. Gurbet ellere dp, ey yr eziliriz. Aytr da alarm. . . Yurdumuz, yurdumuz diye ey yr, can veririz Aytr da alarm. (1) Aytmak; Sylemek, Aytr da: Syler de.
EVLERNN N

822 TRKMEN KJZI 1 Gagauz Kolum yastk, sam yorgan Gel gidelim gzel olan ilkyaz geldi, ambar atm kzm yolladm, tohumsatm Ben gidemem Grc kz Ben gidemem Trkmen kz Gel gidelim gzel olan Gel gidelim eker olan Tohumunu kular yesin kzn kurtlar yesin Ben gidemem Ouz kz Anan baban duyarsalar Ardmza atllar korlar Canlarmz kymk kyar Kurtlar, kular kana doyar Gel gidelim gzel olan Gel gidelim dilber olan Anam babam ko duysun Ardmza atl koyun Canlarmz kymk kysn Kurtlar kular kana doysun Gel gidelim gzel olan Gel gidelim dilber olan (1) Anadolu'da sylenen Trkmen Kz Trksnn deiik biimi. DI TRKLERlN TRKLER ELMEZ BAIMIZ Gagauz Romanya Eilmez bamz Giderim giderim Yolum tkenmez Bir kye gelirim Kimse gzkmez Kapy vurdum Kimse iitmez Bir adam grdm Dilimi bilmez Ben kimsesiz kaldm smimi bilirler Ne olduumu bilmezler Ben Trk evld, vatansz kaldm Bana Urum, Bulgar derler Trklm de hep ekerler1 Vatanm da vardr Soyum, kanm Trk'tr Ama bilmezler. (1) ekerler: Ktlerler. SUDAK TRKS 824 Krm Suda'n kars ardak Penceresi alt parmak Ahdim olsun seni sarmak Sardklarm yalan oldu Yalan oldu, viran oldu Sudak bize haram oldu Suda'n yollar burma Aalar verir hurma Glerek karmda durma Sardklarm yalan oldu Yalan oldu, viran oldu Sudak bize haram oldu KROLU Gagauz Ben bir Kroluydum dada gezerdim alya, rpya kelle dizerdim Esen rzgrdan izler seerdim Kimsem yoktu, Balkan da yalnz gezerdim Demir topuzlan kelle ezerdim Ben yedi daa hkmederdim Geenden bacn isterdim 825 DI TRKLERIN TRKLER DLN DLME UYAR Gagauz Dilin dilime uyar Boyun boyuma uyar Ben sana gnl verdim Gel sen ol benim eim Ay doar, aymak ister1 Al yanak yamak ister Benim divane gnlm Yrlan kavumak ister Al, var getir, var getir Gelmezse yalvar getir Bklmemi ocaktan2 Kokulmam gl getir Olan olan, olan Sevilmesi g olan Beni sana vermezler Bu

sevdadan ge olan (1) Aymak: Parlamak. (2) Buradaki Ocak bitkilerin toplu dikildii yerdir. EVLERNN N GAGAUZ MNLER (Trk olarak sylenir) Kale kale giderim Yedi deve gderim Al deveci deveni Ben yrime giderim Arpa ektim bierim Yolum diye giderim Ben Bulgari sevmem Cezam neyse ekerim Kaleden atn beni Kumlara katn beni Ne kz oldum, ne gelin Atete yaktn beni Gkte yldz bir iki Saydm baktm on iki On ikinin iinde En gzeli benimki Karanfilin beyaz Etme yrim bu naz Kahr ilen geirdim Bu k ilen bu yaz Karanfil olacaksn Sararp solacaksn Ben hakime dantm Sen benim olacaksn 827 DI TRKLERN TRKLER rdek, dal suya da gel. Al yrimi, al da gel Eer yrim gelmezse Tut kolundan al da gel VARNA TRKS Grgauz Romanya Ruslar tarafndan Varnann sarlmas zerine yaklan trkdr. Trkde savan eitli evreleri anlatlmaktadr. Varna gibi kale yoktur iinde timar oktur Varna'ya imdat yoktur Biz Varna'ltyz aalar imdat Varna'ya... Varna Galata'ya bakar Arasnda dere akar Gemiler Varnay yakar Biz Varna'lyz aalar Padiahlar, imdat Varna'ya... Varna'nn etraf deniz i Varna'y sard domuz Verin tabyalara omuz Biz Varna'lyz... Varna'nn etraf keriz Kapudan paa der, biz biriz Karpuz gibi glle serperiz Biz Varna'lyz.... Varna'nn etraf balar inde seme aylar Analar evladn eler Biz Varna'lyz... Varna'nn kalesi tatr Gzmden akanlar yatr Kfir, Osmanllar batr Biz Varna'lyz.... Dman ve kfir Moskof Denizden ve karadan Yamurdan sk glleyi saar Korkar Osmanl toplarndan Ve Moskof hcumdan kaar Biz Varna'lyz.... KARANFLSN KARARIN YOK Karanfilsin kararn yok Gonca glsn timarn yok Ben sana gnl vereli Hi bir eyden haberin yok Bakrcnn bakrlar Blbl gibi akrlar ki yiit bir kz iin Mahkemede yatarlar 829 D TRKLERlN TRKLER ZHU DE MAA (Oyun trks) Jtodop Bulgaristan Zlii de maa, darbuka Ne davul ister, ne zurna Haydi hanm, aisana aisana k oldum ben sana Yeil imen zerinde zerinde Oynaana sen bana Evlerim var su banda Benlerim var sol kamda Haydi hanm, aisana abana Ak oldum ben sana Yeil imen zerinde zerinde Oynaana sen bana

Evlerim var hane hane Benlerim var tane tane Haydi hanm; aisana aisana Ak oldum ben sana Yeil imen zerinde zer Oynaana sen bana , KIZ PINAR BAINDA 830 ~'.odup Bulgaristan Kz pnar banda'yatm uyumu Ela gzlerim uyku brm Pnarm, sana alnmadk kzlar indi mi? ;vlcr yaptrdm yksek ardakl eindo oturan kzlar elma yanakl 'narm. sdn'a alnmadk kzlar indi mi? >z pnar banda testi doldurur Tetir,i.n sapma blbl kondurur Pnarm, sana alnmadk kzlar indi mi? SIRP BULGAR SAVAI Gagauz Bulgaristan * 1885. Srp Bulgar sava zerine yak n trkdr. Berdankalar elimizde1 Cephaneler belimizde Dman Srplar nmzde Yol veriniz taburuna Purut boyuna izin olsun 2 Osmi Polka yoru etsin 3 (1) Berdanka: Bir eit tfek. ,(2) Purut: Mehur Purut nehri. <(3) Osmi Polka: Bulgarlarn 8. Alay. 831 DI TRKLERlN TRKLER DELORMAN TRKLER KADRYEM (Oyun trks) Bulgaristan Bahelerde gndnd, Kadriyem Bahelerde gndnd Yrimden mektup geldi Dertlerim tazelendi Kadriyem ben yandm Elek elek iinde. Kadriyem Elek tekne iinde Rodoplarn kzlar Srma yelek iinde Kadriyem ben yandm Sar kavun dilimi, kadriyem Sar kavun dilimi Valla bill olacan) Sabri de Beyin gveyi Kadriyem ben yandm
EVLERNN N

832 VDN TRKS 1 Bulgaristan Vidin dedikleri ufak kasaba Kesilen kelleler gelmez hesaba Ald kfir, sard dman nazl Vidin'i Vidin'in iinde beyler kzydm Anamn babamn iki gzydm Kafesde beslenmi gvercin kuuydum Ald kfir, sard dman nazl Vdn'i Vidin'in iinde okudum Yasin'i Acap anam babam duyar m sesimi Ald kfir, sard dman nazl Vidin'i Vidin'in iinde abdest aldm Abdestimi alrken suyum kesildi Aman padiah, imdatlar gelmez oldu Ald kfir, sard dman nazl Vidin'i Vidin'in iinde toplar atlr Toplarn sesine gn tutulur Ald kfir, sard dman nazl Vidin'i Vidin'in iinde beslenmi kuzuydum Anamn babamn iki gzydm Ak kdn stnde kara yazydm Ald kfir, sard dman nazl Vidin'i (*) Bu trkii tarih olaylar ile ilgili grnyor. Trkflyti aldmz yazl kaynakta, Osman Pazvandolunun adamlar ile lgili olduu bildiriliyor. '833

DI TRKLERlN TRKLER Vidin dedikleri bir uzun ar Anne, ben gidiyorum dmana kar Ald kfir, sard dman nazl Vidin 'i ANNECM ANNE Trk Gagavuz Romanya Anneciim anne, leceim ben Cuma gecesi can vereceim Sol tarafma yan geleceim Yam on sekiz, annem dayansn Beraber baylasn, yansn alasn Duvarda mantom asl kald Sandkta eyizlerim basl kald Ben gidiyorum aziz Allaha Sevgilim kald yalan dnyada -rtn yzm sinek konmasn Sevgilim geliyor, yrek zmesin Toprakla bcek beni gmecek O beyaz tenimi delip geecek STHKAMIN NDE istihkmn iinde aynal ar Anne ben gidiyorum dmana kar Of genliim eyvah Eyvah, yand ya dnya istihkmn iinde bir uzun selvi Kimimiz nianl, kimimiz evli Of genliim eyvah Eyvah, yand ya dnya istihkmn iinde vurdular beni lmeden mezara koydular beni Of genliim eyvah Eyvah, yand ya dnya istihkmdan ktm yan basa basa Cierlerim rd kan kusa kusa Of genliim eyvah Eyvah, yand ya dnya istihkmdan ktm bam selmet Selni'e ermeyince koptu kyamet Of genliim eyvah Eyvah, yand ya dnya istihkmn iinde bir dolu testi Analar babalar umudu kesti Of genliim eyvah Eyvah, yand ya dnya 835 D TRKLERN TRKLER ARAPO LE KARDAI Koda/) stanbul'dan aldm siyah da zm kardlar Kanatlmn siyah gzn Beni de vuranlar anam, iki de karda Olmayacak Arapo, anam yedi de beni Uyan dedim komular, uyanamadm Bak yarasdr anam dayanamadm Kanatlann sevdii Fadliye Hanm Kanatly ldrenler Arapo ile karda SLMAN TRKS Iiodop Slman senin kan, gzn yay mdr Teneirden akan sular kan mdr Slman gibi u Krmada var mdr Kymayn canma, ben dnyama doymadm Eller gibi ben ecelimden lmedim Pazarc'a vardm, ben babama sormadm Sol yanmdan kurun vurdu duymadm u gen yada ben dnyama doymadm Kymayn canma ben dnyama doymadm Eller gibi ben ecelimden lmedim EVLERNN N O KARA SEVDA ieim ieim, beyaz ieim Ben bu sevdadan ah, leceim On be yanda hastanelere dtm On sekiz yanda lm erbetini itim Ah etsin alasn, anneciim alasn Ah etsin alasn, karalar balasnDemir karyolam kurulu kald Duvarda emsiyem asl kald Duvarda mantom asl kald Sandkta eyizlerim basl kald Ah etsin alasn, anneciim alasn Ah etsin alasn, karalar balasn ieim iek, o beyaz iek O nazik teni mi ah. ryecek imenle iek beni gmecek

Karncayla bcek beni yiyecek A Ah etsin alasn, anneciim alasn Ah etsin alasn, karalar balasn rtn yzm sinek konmasn Sevgrlim gelirse benden korkmasn Ben gidiyorum aziz Allaha Sevgilim kalyor yalan dnyaya Ah etsin alasn, anneciim alasn Ah etsin alasn, karalar balasn 837 DI TRKLERlN TRKLER HASTANE TRKS liottof) Bulgaristan Hastanenin lmbalar parlyor Doktor gelmi yaralar aman balyor Sevgilisi ba ucunda alyor yle be doktor, syle, lecek miyim lmeden yrimi grecek miyim Hastaneye vardm, ama girmedim Yedi yerimden kurun yedim, ama lmedim Arkadam dman imi bilmedim Syle doktor syle, lecek miyim lmeden yrimi grecek miyim Ceviz idim ayrdlar dalmdan Pek severdim, ayrdlar, aman yrimden Aman aman nazl da yrimden Syle be doktor syle, lecek miyim lmeden yrimi grecek miyim VEREML KIZ Rodop Bulgaristan On be yanda bir melek Veremli bir sar iek Geldi anlatt derdini Yrei hep yank yank Her gn doktor gelir gider Herkes onu merak eder Gelme doktor, gelme doktor Bu deVdime are yoktur Doktor der ki, veremli kz Yaprak dkmn bekler ine iplik verin bana kaym u aalara Siz de yardm edin bana Dikelim u yapraklar ine iplik bulamadm Ben genliime doyamadm Annem alar iin iin Ben bilirim kimin iin Ko alasn annem babam u benim genliim iin Pencerede yeil perde Nasl dtm ben bu derde Ben bu dertten lr isem Nasl yatarm kara yerde Pencereden kar geliyor Yorgan dek dar geliyor Atm yorgan baktm Veremli kz can veriyor 839 DI TRKLERIN TRKLER AFGANSTAN TRKLER Derleyen Ihstn Atakurt* 1 Darlma, darlma dar sesi geliyor Urid'in yolundan yar sesi geliyor Kalgadan kalgaya gunm gardnr Beglerden beglere arap iirdim 2 Kalgann dibinde ekerler nar Geceler yatmazlar grrler yr 2 Yurden ne oynaylk Hem deryalarna boylaylk Balklama rz itk davu Ber Hda deyp alaylk Meer mandan yn taraydun Hem pulunu virmeyp kaynm Krpe krpe ber grdm Hem han can- zmden gittin. <1) Kalga: Kale. Gu: Ku. Garmak: Karmak (2) Beg: Bey. ( ) Ihsan Atakurt, Riyaseti Cumhur Armoni Muzikasnda

Klrir.etist idi. Afganistan Bandolar Amirliinde bulunduu srada oradaki Trklerin trklerinden de derlemeler yapt. Bunlar Mahmut R. Gazimihale gndermi, o da T. Folklor Aratrmalar Dergisinde (s. 71. 1955), Atatrk'n lmnden (19.Nisan.1955) sonra yaynlamt. EVLBRINN N 840 3 Annesi lmegen var m Annesi lmegen var m z yurdundan cda olup Misafir lmegen var m 4 Ursan ley diyodum Ssen solay diyodum Tamaknak tayiden Puse alaydyodum Han adamn gadamen olugge piyade men Piyadl pay oar Seni grdm yanarmen Salih can ftade men Neyime aisen bula men Nakd can istdemen SART TRKLERNN TRKS* Dikkatle baksam grnmyor dnyann ucu Eyer, haa krda kald, belimde kam Eyer, haann kald yerde kamm kalmtr Kam ayr, asl yrimden uzak kalmtr <*) Anadolu Trkesine evrilmitir. 841 DI TRKLERN TRKLER TRKSTAN KIRGIZ lim, hey ... Kz hor edip Yapup yaradann Mal verenin Azna baktramm Ey ilim, ey ilim ey... Sevgilime varamadan Perian olup ay Kafese dm sere gibi Etrafma bakp durdum ilim hey, ilim hey... YAKUT TRKLERNN TRKLERNDEN* Susadn ada da Sular nerede? Derya suyunu, derya suyunu hey sen de ne fayda? z kardalar hey Hey, olmazsa yadlar ile yadlar ile Hey bize ne fayda? (*) Anadolu Trkesine evrilmitir. EVLLRNN N KUiEY TRKLERNN TRKLERNDEN* pek Kemer ba kaytanl Gm leene altn boya ierin dolu kaygu, hasret Serpilir temiz yiidin uyan Sakma Suyu'nun boyunda Yukar doru yzer ak rdek Dnmediin zaman hibir ey yok Dndm zaman yanar ya yrek Tabaka tabaka ak kt Borambay Efenin mektuplar Borambay'n mektubunu grp Alar Avul'un ihtiyarlar Anadolu Trkesine evrilmitir. SZLK Trklerde halk genellikle yerli az kullanmaktadr. Onun iin szln yaparken ou szleri szlklerde bulmak elden gelmiyor. Bu gibi durumlarda biz zel bir alma ile anlamlar vermeye altk. Kimi szlklerin anlamn da bulamadk. Trkleri aldmz kaynaklarda da hemen hemen hi szlk yoktur. Yerli szcklerin dnda yabanc szlerin yanna (y) harfini koyduk. Yabanc olup da halk syleyii ile Trkelemi, bozulmu olanlara dokunmadk, olduu gibi braktk, yalnz anlamn verdik. Szcklerin anlamlarn, yerindekini dnerek verdik. Kimi

szcklere birka anlam yazdk. Bunlardan uygun olann almak okurlara der. nk, kimi zaman bir szck baka baka yerlerde baka baka anlamlarda kullanlmtr.

A acap: acaba (y). Acamolu: Krolu'nun komutanlarndan, abdal: eskiden dervi demekti (y). ab- hayat: hayat suyu. enlere sonsuz yaama gc verdiine inanlan efsanev su. (y) a: zehir. amak: ykselmek, ayar: dman, rakip, (y) ahenlemek: gzel ses vermek. ahdnman: ahd- aman. Sz verme, yemin etme, (y) ahi: eskiden esnaf rgtne bal kii, (y) hir zaman: dnya'nn sonu, kyamet (y).

ahu zr: ah edip inleme (y). aka: eskiden' para. akabinde: hemen, o anda (y). akim armak: ne yapacan bilmemek. akval: szler (y). al: hile, tuzak. al: krmz, en ok sevilen renk, ala gz: el gz. alemdar: bayraktar, orduda bayrak tutan kii. Yksek mevki saylr (y). alc ku: yrtc, avc ku cinsi, al: yabani erik, aln yazs: talih, kader. Ali: Bektai ve Alevlerin en byk imam, pirleri. Halife Ali. 84e, algn: sevdal, k. algn: su kanal; kimi yerde "clz". allar: al renkte kuma. altn bozmak: sevdiine armaan almak iin elindeki, altn bozdurmak. amel: i (y). anber: gzel kokulu bir bitki (y). anda: orada. inli: naml, nl, her yerde anlr, anl. Arab: Arapa, Arap dili (y). ara, arak: al ileri, arak: rak. aram, ram: dinlenme (y). rif: sezgili, bilgili (y). ark: su yolu, hark. ar: gk yz (y). asan: iyi, gzel, gerei gibi (y). amak: ykselip batmak. ana: tank, dost (y). attar: dkknc, baharat (y). avrat: kadn. Avar eli: Avar Trkmenlerinin oturduu yer. Daha ok ukurova, Toroslar, Gney Anadolu, ayak: kaynak, pnar, aylak yaln: yaln ayak, plak ayak. Aydn kua: Aydn kenti nl kuak yapt iin onu anyor, aygr: idi edilmi at. ayn- cem: Bektai ve Alevlerin treni (y). ayrk: zararl bir bitki, ayvan: kk, salon, eyvan (y). Ayvaz: Krolu'nun oulluu. ayyuk: gk yz, gn en yksek yeri (y)^ aziz: yabanclk, resmiyet (y). :S47 SZLK B bac: kzkarde. bde: iki, arap (y). bd sab: sabah yeli (y). bar ba: gnl yaras, ak yaras, bal boha: sevgilisine kamak zere kz bohasn hazrlam, kamaya hazr, demek, baharl erbet: gzel kokulu, baharatl iecek, erbet, bahe-i vahdet: birlik bahesi, kavuma bahesi (y). bahri: deniz rdei; kimi yerde balk (y). baka: bahe, baki: devaml, srekli (y). bala: ocuk. Balam: ocuum, sevgilim, balaban: akr doan, avc ku. alkan: da. bardak: aa testi, barhana: yk, eya. Bri Huda: Tanr (y). bar: kale dvar (y). baskn vermek: eskiden hovardalar, kadnl elence yaparlarken baka bir grup bunlara baskn yaparlar, kadnlar ellerinden alrlard. Bu arada silhlar patlar, lenler olurdu. Bu iler kabadaylk saylrd. imdi bunlar kalmad, beden: kale dvar (y). bedestan, bedesten: ar (y). bel: da tepeleri aras,

bel: toprak kazma arac, bely: bel, felket (y). belek: nian, almet, iaret, belik: uzun sa rs. belleme: sebze iin kazlacak toprak. 848 bencileyin: benim gibi. bend: sularn nn kesmek iin yaplan sed: elbisede ba, dm, bende: bal. benvz: benzi, rengi (kerkk az), bestemeli: benekli, gsterili, beibirlik: be altn deerinde ss altn, beyaz kuru: gm para, beyzade: asil, kibar, soylu, bezetmek: sslemek, demek, bezirgn: tccar, esnaf (y). bigne: yabanc, ilgisiz (y). bkarar: kararsz, ne yapacan bilmez (y). binein istemek: binecek sahibini istemek, binek ta: eskiden atlara binmek iin evlerin nne, konulan dikdrtgen ykseke ta. binlik: byk iki iesi. biyol: bir kere. bir yol: bir kere, bir defa. bo kt: boanma belgesi (eskiden). bolamak: terk etmek, ayrlmak. boyal ta: maden. boylamak: suya dalmak, lmek. br: gs. bnce: safa, abdalca. brlce: bir eit benekli ufak fasulya buka: atlarn iki ayana balanan zel biimde ip.. bunda: burada. burcu burcu: gzel koku iin sylenir, burak: bu addaki bitki, burma: burmal bilezik, buse: p, pck (y). buzulamak: hayvan inleme, alamas. 849 SZLK bk: al (bitki). bryan: yakma, kebap etme (y). C camz: manda. can: dost (y). cnan: sevgili (y). can boyanmas: can dayanmaz, bayl canlar paresi: can paras, sevgili. cefa: eziyet (y). cemal: yz gzellii (y). cenderme: jandarma (y). cennet'l meva: sekiz cennetten biri ceran: ceylan. cerrah: operatr, doktor (y). evir: eziyet (y). cibi: kei. cda: karg. Cide: Arabistan'da bir kent, Cidde. clg: kaymak ve ya tulumu. cincik: bir eit boncuk. civan: gen, gzel (y). civara: sigara, cgara. cura: kk, telli saz. c etmek: comak, tamak (y). a: zaman. ara: arr, barr, seslenir, ak ak: koparma, yrtma,

akr: mavi hareli el renk, almak: vurmak, strif-k (il).

EVLERNN N

850 amlbel: Kroiu'nun kalesinin bulunduu da, yer. arkac: bak, kl bileyen asker snf, ark felek: talih, gk yz, ar suyu: iyi, tatl su (arda satld iin), atal yrekli: ok cesur (kimse), edene: kendir tohumu. ek tfek: ekoslovakya tfei (eskiden), slen: evlerin saa, tepelerin kuytu yeri; ncili ine; akgz. elenk: sava kahramanlarnn bana konan ta gibi ss. elmece: nleyici, yanltc, enber: ba rts, yazma, engi: oyuncu kadn, engi engi: yava yava, eper ekmek: itten dvar evirmek, etnevir: eitli kuru yemi, evre: mendil. nar: gzelin boyu bu aaca b<;nzutilir. ra: k, ra, rpn: rpnarak, iit: ekirdek. immek: ykanmak. , it: Ba rts. it: ilemeli nlk. izin izin: Sra sra, kelek: Bir eit peynir, ubuk: zm asmas dal, n: nk. D ddetmek: ikyet etmek (y). dalamak: kzgn demirle yarann evresini yakmak. Daha cok hayvanlar iin. 851 SZLK Dalaman: Aydn iline bal bir bucak. Yrk A;* burada ok oturmu, dmana kar plnlar yapmtr dalburu kuak: bir eit kuak, dalda, dulda: glgelik yer, siper yer. dam: mahpusane, cezaevi, dr: huzur, kat (y). daraac: idam cezasnn uyguland ayak, darb meydan: sava meydan, davlumbaz: byk davul, davulcu, daylak: deve, deve yavrusu, deme: olur olmaz (kimse) Deli Hoylu: Krolu'nun deerli komutan, delikli demir: tfek, delllal: tellal (y). dem: zaman (y). dem: iki, rak, dem: ho vakit, elence. Demirciolu: Krolu'nun komntanlanndan. demir don: zrhl sava giysisi. demir kr at: atlarn donlar (renk) iinde en makbul. dermek: toplamak derun: . ieri (y). derya: byk deniz, deniz (y). destan: hikye, roman (y). destur: izin, msaade. Kular Tanr'dan destur alarak sabahtan terler (y). deirmek: toplamak, devirmek, dev: il, iyi eden ey (y). devlet kuu: masallarda baa konunca mutluluk getiren ku. devriye: jandarma kolu (y). didr: sevjilmin yz, ehre (y). drde: gz (y). 852 dideban: beki, muhafz (y). di gelsin: syle gelsin, haydi gelsin. dikme: fidan, fidanlk. dil: gnl (y). dilber: gzel, sevgili (y). Dinek: Krehir'de balk bir semt, dirlik: geim. divit: eskiden kalem ile mrekkebi bir arada tamak iin

madenden yaplm uzunca kutu, dizin dizin: diz dize, dizgin krmak: geri dnmek, kamak, dizlevi: bata ka, dizleyerek. dolak: tozluk, bacaklara sarlan kuma paras., dolamak: kn sevgilisine kendini anlatmak iin yapt davranlar, dolay dolay: dolana dolana, dolaym: dolambal, don: renk, elbise, giysi, doyuk olmak: doymak, kanmak. dndr dndr: dndre dndre (tekiler de ona gre.) dudu: papaan, tuti. dudu dilli: tatl dilli, sevimli. durur: kelime sonuna gelerek dr anlam veren eski tak. Sonralar bugnk dr olmutur, dt: duman (y). Dldl: Hazreti Alinin nl katr, dldl: drbn, dn gn: gece gndz, drz, drz: kt kii, d: rya. desi: dsn (dilek), d olmak: dmek, rastlamak. SZLK E ebru: dalgal, ka. eda, edal: tavr, davran, sevimli. edik: ksa konlu izme. edna: alak, deersiz (y). ediraf: etraf, evre. efgan: inleme (y). efkr: dnce, znt (y). elemek: durdurmak, megl etmek, elendirmek, al koymak, elim: eri, kvrm, erim erim: eri br, yan yana, el: memleket, yabanc, elek: eldiven. el'emfcn: merhamet dileme, yalvarma (y). el etmek: elle iaret etme, arma. Elim: sevgilinin ad. Ayn zamanda eski yazda aifafcr. nin yukardan aa bir izgi olan birinci harfi, elvan: renk, eitli renk (y). el yumak: el ekmek, terk etmek, eme: emek. Emi: kadn ad. sndaze. eskiden kullanlan uzunluk ls (y). endie: dnce, merak (y). engin: alak yer, hafif, envayi: eitli (y). er: tarikat adam, yiit, koca, eren: delikanl, yiit, ergen: evlenecek aa girmi gen, erimek: yetimek, olgunlamak, erite: evde yaplan makarna. 854 Estergon: Osmanl imparatorluunun Macaristan'da nemli kalelerinden, esvab: giysi, elbise, (y). ekilice: ekice, eme: kk su kayna. evlek: sebze bahesinin bir ksm, bir araz ls, evmek: acele etmek, ivedilemek. eydr: der, syler. Eyitmek: sylemek, eyer ka: at eyerinin nnde bir karlk yksek knt. Eyb: ilk peygamberlerden. Sonsuz sabrla n y3pr">!3tr. eyyam: gn, gnler (y). eze!, ezeli: evvel, nce (y). F farmak: ihtiyarlamak, vazgemek, fehmetmek: anlamak (y). felek: aslnda gkyz. Burada talih, fend: hile, oyun, fer: g; k. ferace: eski moda kadn giysisi. Ferde: yalnz, tek bana (y). Ferfecir, felfecir: eytan gibi zeki ferik: pili. figan: inleme, feryat etme. (y). firak: ayrlk (y). firkatli: acl (y). Firenk: Avrupal, yabanc; Avrupa frka: blk, ayr blm (y). firdevs: cennet bahesi (y). fistan: entari, kadn giysisi furma: hurma. , S55

SZLK gada, gaday: kaza, bel (y). garaz: dmanlk (y). j3ybet, gybet: arkasndan ktlne konuma, ekitirme (y). gayda: bir eit nefesli halk saz, gayetin: gayet, ok (y). gayr: bakas, yabanc, baka (y), gaza: sava, din yolunda sava (y). gazel: yaprak, sararm yaprak, geri: sonra; kelli de denir, a: ayak. gll gs: Kin ve hile (y). glman: cennetteki gzel erkekler (y). girmen; Kirmen: i, iplik eirme arac, gk: yeil. glfam: gl az (y). gtr: gtrr (eski), gv, gk: yeil, gvermek: yeillenmek, gz; gze: su kayna (kk). gz demek: nazar demek, fena bakla ktle ura nrrak. gz etmek: gz krparak iaret etmek, gzv: gz (Kerkk az), gz gz: delik delik, gubalak: keklik sesini taklit sz, glbahri: bir gl eidi (y). glbenk: cenge giden askerin hep birden syledii dua. glboncuk: keli boncuk. glizar: gl bahesi, gl yanakl (y). gman: phe, dman (y). gn: gne. grgen: kerestesi sert bir orman aac, gz: sonbahar. 856 H haber ilemez: haber gerekmez, haan: ne vakit, ne zaman ki. Hak: Tanr (y). Hk: toprak (y). hal: ben (y). halla: pamuk atan esnaf, han: byk komutan, vali, hanay: byk konak, kk, hr: diken (y). harami: yol kesen, hrsz (y). harbi ksa mzrak; sava davulu (y}. harm: deve al, harlamak: birden comak, artmak, has: iyi, gzel (y). has bahe: zel bakml bahe, padiah bahesi, htas gelin: gzel gelin, havas: heves, istek. heyamol: gemicilerin birlikte bir ey ekerken elbirlii salamak iin bir azdan yksek sesle ve makam la syledikleri sz. hayat: sofa. Haydar: Hazreti Ali'nin lkaplarndan. Anlam aslandr, hayfetmek: korkmak, haylamak: hayvan kovalamak, rktmek, hayli: ok, nemli. hecin: yry hzl ve iki hrgl deve, helbet: elbet. hemden: arkada, sevgili (y). hemi: yle mi, hem (yerli az), hergiz: asla, hibir zaman (eski), heves gves: heves etmek (kincisi taklit) S57 SZLK hezer: ibret, rnek, saknca (y). hezin: hazin, yas (yerli syleyi). hm: iddetli fke (y). hicab: utanma (y). hicran: ayrlk, ayrlk acs (y). hilf: yanl, yalan (y). hill: yarm ay, ka benzetmesi (y). hor: kt, aa. hotoz: kadn bal: hovarda: apkn, elenceyi seven. hozalmak: gururlanmak. hrelemek: saldrmak, ullanmak.

hyk: kk tepe. h: Tanr, Allah (0). h ekmek: dervilerin 'h h' diye zikir ederek dnmeleri, hun: kan (y). Hma kuu: mitolojik bir masal kuu. Kimin bana konarsa ona mutluluk getirdiine inanlr, hnkr: padiah (y). hr: huri. hsn cemal: yz gzellii (y). hsn: gzellik, gzel (y). I I ibriim: ham ipek, ibtida: nce, ilk olarak (y). iflh: kurtulma (y). ihvan: dost, arkada (y). iki cihan: dnya ve ahiret. iki dinli: dnek, iki yzl, ikrar: sz verme (y). 858 ilenger: lenger, bir eit byk kap. ilenmek: beddua etmek, karglamak, lgar: atn drt nala komas. lgt lgt: rzgr ve su gibi eylerin hafif esmesi veya akmalarn anlatan sz taklidi, lman: lk, scak, ilimon: limon (yerli az). ilk yaz: ilk bahar. imaret: yoksullara yiyecek datmak zere kurulmu yardm evi (y). ince fikir: zntl dnce, raf, iraf: raf (yerli az), ilik: bir eit gmlek. ispit: araba tekerleinin enberini meydana gntirsn aalardan her biri gn: taze filiz, ikil: phe, vesvese, itiyak: iddetli arzu, istek (y). trnh: gzel kokulu bir iek (y). iz balamak: iz bulmak,, evirmek. K kabacn: kaba, byk aacn (vezin iin byle syleni yor). kaban: bayr, sarp, yaln, kayalk. Kad: boy (y). kada: kaza, bel, felket (y). kadana: iri Macar at, top eken at. kadem: ayak ile, ayakla ilgili (y). kad: yarg, hkim (eskiden), kbdir: kudretli, gl (y). khkl: kkl, alna dklen sa. 859 SZLK khya: eskiden bir daire veya konan ilerini ek eviren grevli kimse. Lonca bakan, kail: raz, yeter grme (y). kalaba: kalabalk, kalnd: kal, artk kal (eski), kamet: boy (y). kan: lm, cinayet, kanara: hayvan kesilen yer, mezbaha, kanda: nerede kan etmek: adam ldrmek, cinayet. Kapalt: Kzlrmak yresinde bir da. kara yaz: aln yazs, talihsizlik, kr etmek: ok dokunmak, yetme, usandrmak, kr eylemek: yapmak, i yapmak, karg: ucu demirden uzun mzrak, karmak: ihtiyarlamak, kocamak, karmak: bir eyi su ile kartrarak hamur yapmak. Karun: eski alarda zenginlii ile n yapm bir kii nin ad. kasavet: keder, znt (y). , kasd: niyet (y). kasdmza: bizim iin, stmze. katar: dizi, kervan dizisi, arka arkaya. katar olmak: kat kat olmak. kater: katar, dizi. katmer: bir eit yal ekmek. kavil: sz (y). kavil yeri: buluma yeri. kavim: kavim, topluluk (y). kavuz: bo. kof. kaymak: zlmek.

kaza: bel (y). kazak, eskiden san ve sakaln kesen kimselere de nirdi. 860 kekil: kkl, alma dklen sa. kelle getirmek: savata dman kellesi getirenlere para bahi verilirdi, kelmullah: Tanr sz. Kuran (y). keman: yay (y). kem damar: kt huy, kt soy. kemha: bir eit ipek kuma, kenar gezmek: uzaklarda dolamak. Kerem: Kerem ile Asl hikyesinin erkek kahraman', kepez: tepelik, kesim: elbise, giyim, kesmek: pazarlk etmek. kelik: ya alnp peynir yaplacak st; bu stten /aplan yemek. kble: namaz klarken yzn dnk bulunduu yn. Kbe. kl almak: kl ile vurmak. kimya: yksek zellikler tayan deerli ey (mecaz olarak) (y). knalanmak: al renge boyanmak. Kr-at: Krolu'nun efsanev at. krmak: ldrmek, kimi: zm kurusu, kitap: ok yerde "Kuran" demektir, kivra: kirve, snnet olurken ocuu tutan kimseye verilen ad. Akrabaya yakn saylr, kyl- kal: dedikodu (y). kymat: kymet, deer (yerli az) (y). kzl elma: Trklerce ele geirilmesi lk olan kent, lke. koak: yiit, kahraman, mert, komak: sarlmak, kucaklamak, ko yiit: kahraman, babayiit. odakl: ivili, kodumudu: koydu idim. kolan: atlarn karnndan eyere balanan kuak. kolak: bazubend, kol ba, bilezik. kopa: dme. kotan: kara sapan, pulluk. koyak: yel almayan siperli yer. km: manda. kp: kan arabasnn arkada ve nde bulunan bir tah tas. Kse Kenan: Krolu'nun komutanlarndan, kz: kor halinde ate. kubur: dolma tabanca, akmakl tabanca, silhlk, kudret kalemi: Tanr tarafndan yazlm, yaplm an lamnda. kudret lokmas: Tanrnn verdii yiyecek, kul: Tanrya gre insan, hizmeti, tutsak, kula at: al ile kr arasnda renkte at. kunduz: sk bitki kkleri. Burada sk sa. ku burnu: yabani gl. kutnu: iyi cins ipek kuma. Kutup: ba, bakan, nder, (y) kuyum: kuyumcu. kuzgun: le yiyen, yrtc byk ku. kuzu: yavru. kk: kk. kffar: kfirler, dman, (y) kfr: dinsizlik, (y) kheylan: iyi cins binek at. kle: uzun (Kerkk az). klek: tahta kova. klhan: hamam oca. klng: byk kazma. S62 krek: eskiden gemilerde krek ekmeye hkml kii, bu ceza, idamdan sonra en ar ceza idi. krelenmek: yuvarlanmak. Lhuri al: Hindistan'da Lhur kentinde dokunan nl al. lal: dilsiz, akn, dili tutulma, lle: halka (y). leb: dudak, (y). Lemse: Macaristan, Nemse.

Leyl: Leyl ile Mecnun hikyesinin kadn kahraman. Lokman: hekimlerin pri. lmden baka her hastala re bulan efsane kahraman bir hekim. Loras: Konya'da Meram Balar yresinde bir ba idi. lver: eskiden tabancaya bu ad verilirdi. M madmfah, madmak: baharn ilk gnlerinde krlarda kan, yemei yaplan bir kk bitki, mah: gkteki ay (y). mahbub: sevgili (y). mahi: balk (y). mahi mestim: ay yzl sevgilim (y). mahlkat: yaratklar, canllar (y). mahrama: mendil. mail: gnl verme (y). maksut: yaplmas istenilen, arzu edilen (y). malamat: kusur, rezil, rsva. manal, meral: dii geyik. Sevgili yerinde kullanlr, martin: eski bir tfek eidi, (y). maya: dii deve. Sevgili yerinde kullanlr, mayho: hafif eki (y). mecidiye: Cumhuriyetten nce bir gm para 863 SZLK rneclis-i irfan: bilginler toplatl im (y). Mecnun: ok yaygn olan Leyl ile Mecnun hikyesinin erkek kahraman, mecnun: deli (y). mehle: mahalle (y). melil: zgn (y). men: ben (Kerkk az), menend: benzer, uyar (y). meneve: meneke (eski). menzil: savata ok atlan ve dmann bulunduu yer (y)menzil: durak, konulan yer (y). menzil dmek: dmana ok atmak (y). meraret: aclk, keder (y). merdane: merte, yiite, namusluca (y). merdeme: bitki z. merek: ahrda saman konan yer, ahrn bir blm, mert, merd: sz ve z doru, namuslu kimse; erkek, mesken: ev, oturulan yer (y). mesken tutmak: ev tutmak, oturup kaimak, yer.eymek (y). mest: eskiden ayaa giyilen sahtiyandan, yumuak ayakkab. mestane: sarhoa, baygn (bak) (y). mestetme: kendinden geirmek, akln almak tutulmak, mee: orman. Mevl: Tanr (y). Mevl Kerimdir: Tanr yardmcmdr (y). meydan almak: sava meydannda dmek, dmandan dmek iin er istemek, meydan yeri: sava meydan, meyeri, meyerim: meer, belki, olaki. 864 meyil vermek: gnl vermek, k olmak, mezer: mezar. mihnet: sknt, keder, cefa (y). mihrab: camilerde namaz klarken dnlen oyuk ver (y). mihriban: efkatli, merhametli, gler yzl, merhametli. Kadn ad (y). mihrican: sonbahar. Kimi zaman kadn ad. mil: ince. uzun, mirze: bey, komutan (Azerice). Msr hzinesi: Osmanl imparatorluunda en ok ver giyi Msr gnderirdi. Bu durumu ve zenginlii dolaysiyle bu sz bir deyim olarak sylenirdi misk: misk keisi denilen hayvandan alnan gzel kokulu ya. Misket: trkde geen bu ad sevgilisinin addr. miskin: zavall. misli: gibi, benzer (y).

mimi: dut kurusu. mola: <<-mi ola yerinde kullanlr. Mori: Bulgarca bir hitap, mozulu: kederli, iniltili. muhabbet: sevgi, konuma, sohbet, konuup grme (y). muhannet: dnek, sznde durmayan (y). mukadder: aln yazs (y). murat: istek, arzu (y). muti: itaatli, ba yumuak (y). mmin: dini btn kii (y). N Nar: aresiz (y). naml: nl, hretli. 865 SZLK namuslanmak: alanmak, utanmak, onuruna yedirememek. nn: ekmek (y). nar: ate (y). narin: ince (y). ns: insan, insanlar (y). ni: kt kii, mezhep d kimse (y). nazlan: nazlanarak, naz ederek, nee: nice, nedem: ne edeyim, nefes: iir, manzume Neme: Macaristan, Avusturya. Nemeli: Macar ya da AvusturyalI nemek: tuz (y). nesne: eya, varlk, nev: gzel ses, mzik (y). nevruz: yeni gn, mart dokuzu, sultan nevruz (y). nikab: yz rts, pee (y). nisbet: zddna (y). niane: iz, nian, belirti (y). nokta nokta: tek tek. O ocak: kum ekilen yerde ukurluk, od: ate. okumak: armak, davet etmek, okuntu: ar, davetiye, onarmak: dzeltmek, iyi etmek, on beli: on be yla mahkm, onulmak: iyi olmak, kurtulmak, oylum: kvrm, k: ok (eski). f/55 866 ren: viran yer. r: tahldan onda bir alnan vergi, ar eski (y). palaz: gelimi keklik yavrusu. pambuk: pamuk. pre: para (y). parlak: gzel, yakkl. parmaklk: cezaevi, mahpusane (trkde). Pasen: Pasin (Erzurum'da yer ad). paylamak: yama etmek. pazvant: beki. pnzubent: kol ba, bazubend, (y). penah: koruyucu, snacak yer (y). Perende: takla (y). perva: korku (y). pervane: kelebek (y). pekir: peete (y). peymne: iki kadehi (y). pezik: paz denilen bitki. pir: ihtiyar, tarikat kurucusu, ermi. Pir- Pak: ok yal (y). piyale: kadeh, arap kadehi (y). pou: baa sarlan yazma, earp, pul: eskiden ok kk para, pus: sis. pusat: zrh, sava elbisesi. pskl: koyunlarn bana taklan ss. R rakkaz: rakkas, oyunca (Kerkk), razeke zm: rezzaki denilen

zm. P 867 SZLK rebab: telli bi alg, (y). rah: yol (y). ravakl bal: bir eit iyi bal. redif: Birinci Dnya Savanda kurulan Redif askeri taburu (y). revan olmak: yola dzlmek, gitmek (y). rzk: yiyecek, kazan (y). S sebavet: ocukluk a (y). sabi: ocuk (y). saak: ba rts, kuak gibi eylerin sarkan ular, samak: sermek, sergilemek sadk: sznde durur, geri dnmez kii (y). sad: dnde gelin ya da gveyiye klavuzluk eden kimse. sa etmek: yaatmak, tedavi etmek. sar: atn beli ile kuyruu arasndaki blm. sahra: kr, ova, balk yer (y). ski: iki datan gzel, (y). saknmak: kskanmak. sako: ceket. sal: tabut. sal: arma, seslenme. Cenaze namaz iin minareden okunan dua. saiaklamak: dkmek, frlatmak, hrpalamak. Sanem: k Garip hikyesinin kadn. sap: demet edilmi ekin. sara: eyer takmlar yapan esnaf. san lira: altn para. sarp :dik, almas g. sazende: algc, saz alan (y). say: kaya, ta. EVLERNN ONU 868 sefer: yolculuk, sava, (y). sehii: sahil, ky, scak yer. sekleme: azaltma: uval. Selvi: Emrah ile Selvi hikyesinin kadn sereme: birt opluluun ba, reis (y). serdar: babu, nder (y). serende: yemi kurutma yeri. sergi: meyve kurutmak iin yerlere serilen yayg, her trl yayg. ser: ba. (y). serian: abuk, sratli (y). serkr: ba i, balca kr (y). serpil serpil: serpilerek, salarak, semah: Alev ve Bekta tarikatnda tren srasndaki oyunlarn genel ad. semiz: i, iman, sene: sana (Kerkk az), serv: servi aac. Uzun boy benzetmesi, setire: ceket, setre, sevdakr: sevdal, k (y). sevi: ak, tutku. seymen: efe (Orta Anadolu'da). seyrana kmak: gezmee kmak (y). seyran etmek: seyretmek, gezmek, dolamak. sfat: biim, grn (y). seyran etmek: seyretmek, gezmek, dolamak. sfat: biim, grn (y). sn: bir cins geyik, gen geyik. sla: doup bynlen yer, asl vatan. sini: bakr yemek tepsisi. srnan: sr ile, gizlilik ile .

srma: sar renkte tel, altn sans. siye: ba iti, aldan dvar. S69 SZLK siyim siyim alamak: ili ili alamak, gznden sicim gibi ya gelmek, soytaa, soyha: lnn elbiseleri .hakaret olarak kullanlr), sbyan: ocuk (y). Sultan Da: Anadolu'da bu adda birka da ad vardr, kker: eker (y). Suna: kadn ad. suret: yz, ehre (y). suvay hikmet: alacak i (?) snd: uzatarak. Snmek: uzanmak, srgen: filiz, fidan. 5 ad: Irak'ta att'larab denilen rmak, addbk: nazl. ah: Hazreti Ali. Kimi yerde ran ah, ahan: Alc ku, ahin, ah boy: uzun boy. ahinleyin: ahin gibi. ahlar ah: Krolu'nun lkab, akmak: ili tmek, al: atk. arap vurmak: arap yapmak iin kplere zm doldurmak. Burada kandan arap yapmak sz konusu. ark: Dou. aal: ara alal, kseli, avk: Ik. sermende: utanga, mahcup (y). eyda: lgn, k (y). ibaak: keklik sesini taklit eden sz. ifakr: iyi edici, ifa verici (y). irze: dzen, tertip (y). 870 ihne: eskiden azdan dolma tfek, ivekr: iveli, cilveli (y). ol: u (eski). unda: urada, burada (eski), uride: ak, perian, tutkun (y). T tabib: doktor (y). takdir: talih, kader, aln yazs (y). talan: yama. tanbura: tanbur denilen telli alg, tandr: yer oyularak alan derin ukurda meydana getirilen ocak, tanka: (?) taraba: tahta perde, daraba. tav: tuzak. tavla: at ahr. Ba tavla: padiah ya da paalarn tavlas. taya: dad, hizmeti kadn. tecelli: grnmek, meydana kmak (y). tek ede bak: bir eit i ba. tekellm: konuma (y). tel: ty, sa, sa ba. ten: vcut, cesaret (y). teneir: zerinde l ykanan yer. terki: atn arka yan. tersane: gemi yaplan yer, tezgh, (y). tersin: tersine. tene: istekli (y). teti: amar leeni. tevek: zm asmas, devek. tazelemek: yenilemek, tazelemek. SZLK tig-i gam: gam. keder klc (y). trk: hamur teknesi, leen, aatan yaplan eitli kaplar. tomotik: otomatik, makineli tfek, tor: acemi, yke almam, gen, tor sn: acemi, gen geyik. tre: usul, yol, toplumun uymas gerekli kurallar, yn tem. tu: vezirlik payesi, tu, en sttr. tufan: bel, felket, dman( mecaz). tura: ocuk oyununda mendilin ortasnn boulmas.

tlenmek: tylenmek. tnek: kanatllarn konup geceledikleri yer. ou zaman aa daldr, ttn: duman, toz. U uca: ufak. urun urun: gizli gizli. uur; uru: n, n. Cepkenin gs. umman: byk deniz (y). urba: elbise, giysi. urgan: kaln ip. uruan: parlak. usul: yava. uak: gen, ocuk uvak: yaprak olacak. le: ceset, le, l. lemek: paylamak. n: ses, arma. nlemek: seslenmek, armak. veyk: gzel bir av kuu 872 zlmek: incelmek, yok olmak, zv: yz (Kerkk az). V vala: ba rts. varmak: gitmek. varsn; varmak: yapsn; yapmak, denemek, vech-ile: zere (y). vef: sevgi ball, sevgide durma (y). Vona Burnu: Karadeniz kysnda, Vona yaknnda bir burun. Y yd: yaban, yabanc (y). yda dmek: hatrlamak, yadigr: hatra, an. (y), yafta: idama mahkum kiilerin boynuna aslan ^erman, hkm, (y). yalk: mendil. yal martin: iyi atan tfek (eski), yaha: ey, ya hey. Y h: dervilerin Tanry anmalar yakasz gmlek: kefen. Yakub: Yusuf peygamberin babas. Olunun kaybolmasna zlerek ok alam, gzleri kr olmu tu. yal: deniz kys, yamak: eskiden Rumeli askeri, yangn: k, vurgun, yangnlk: klk, sevda ekme. yBr: uurum. yren, yrn: dostlar, arkadalar (y). 873 SZLK yasl: yasl, yaslanmak: yatmak, yasslamak: eilmek, yamak: yz rts, eski), yavuklu: sevgili, nianl, yavuz: pek sert, yaman, yakkl, yaymak: yayk denilen kapta ya ve ayran yapma ii yaz: yerine gre talih, aln yazs, kara yaz da de nir. yaz: ova. yazma: tlbent ba rts, yazmak: yaymak, yede: yava. yemeni: sade bir ayakkab ty (eski), yerinmek: zlmek, yeriiv: yry (Kerkk az), yesir: tutsak, esir, yessir: esir, tutsak. yetirmek: ikmal etmek, tamamlamak, bitirmek Yezit: Alev tarikati dnda kalanlar. ykpsan: ykyorsun (Kerkk). ykmak: grete, savata yenmek. yol: usl, tre, yordam. yol: kere, defa. yosma: oynak, sevimli (kadn).

yrk: hzl yryen (at). yudumudu: ykadm idi (yerli az). yumak: ykamak. Yusam: ykasam. yumu: emir, i bildirme. Yusuf- Ken'an: Ken'an elinin Yusuf'u. Yusuf Peygam ber. yuyacan: ykaynca (yerli az), yrei atal: kahraman, yiit, mert. yreklenmek: cesaretlenmek, yzbirli: yz yla mahkm (eskiden). Z Zagon: bel, felket (argo olarak) zhit: kaba sofu, tarikat d kimse, zar zar: inleye inleye alama, zr olmak: inlemek, alamak, zat: kendi, ahs (y). zlf: yze dklen sa. BBLYOGRAFYA Aada, bu kitab hazrlarken bavurulan kaynaklar gsterdik. Halk musikimiz zerine daha geni kitap ve makaleleri grmek isteyenler Mzikolog Veysel Arseven'n u eserine bakabilirler: Aklamal TRK HALK MZ KTAP ve MAKALELER BBLYOGRAFYASI, Mill Folklor Enstits Yaynlar: 1, Mill Eitim Basmevi, stanbul 1969. Bu eser krk bir yllk btn yaynlar iine almakta olup her trl almalara k tutmaktadr. 1. ignatis Kuno, Trke Ninniier, st. 1923. 2. Mahmut Ragp (Gazimihal), Anadolu Trkleri ve Musiki istikbalimiz, (eski yaz) stanbul, 1928. 3. ankr11 Ahmet Talat, Halk iirlerinin ekil ve Nevi, (eski yaz) stanbul, 1928. 4. Hamit Zbeyr (Koak), Dokuz tkn, Ankara, 1929. 5. ankrl Hac eyholu Haan, ankrda Ahilikten Kalma Esnaf ve Sohbet Tekilt ankr, 1932. 6. Bektai Nefesleri, stanbul Konservatuvar, stanbul, 1953. 7. Sadi Yaver Ataman, Safranbolu Dnleri Oyunlar Trkler, Bartn 1936. 3. Elz Trkleri ve Oyunlar, Elz Halkevi Yayn, Notal 38 trk. stanbul, 1936 9. Yaar Nabi, Balkanlar ve Trklk, Ankara, 1936. 10. Halit Ongan, Nide Halk Trkleri, Nide, 1937 Notal 95 s. 11. Yusuf Ziya Demirci, Ky Halk Trkleri stanbul, 1938 derleme 382 s. 876 12. Yusuf Ziya Demirci, Anadoluda Eski Dn ve Evlenme detleri, stanbul, 1938. 13.Atanas Manof, Gagauzlar, eviren Trker Acarolu, An kara, 1939. 14. Ali Rza Yalgn, Cenupta Trkmen alglar, Adana, 1940. 15. Fehmi ayl, Ilgn Folkloru, 36 trk, Konya Halkevi Yayn, 1945. 16. Mehmet Halit Bayr, stanbul Folkloru Birinci Bask, 1946, ikinci, 1972. st. 17. Veysel Arseven, Karadeniz Blgesi Halk Trkleri, Kastamonu, 1948. 18. Seilmi ark Gfteleri, Krk Fasl Halk Trkleri, Kekeler, Trk Musiki Dergisi Neriyatndan, st. 1949. 19. M. Sevimli, Kerkk Horyatlar ve Manileri, Kerkk, 1950. 20. Sadi Yaver Ataman, Bu Topran Sesi Memleket Havalar, birinci ksm, st. 1951.

21. Cahit ztelli, Halk Trkleri, Varlk Yaynlar, stanbul, Birinci bask, 1953. Beinci Bask, 1969. 22. Efltun Cem Gney, Hfclk Trkleri, Yeditepe Yayn, sistanbul, 1953. 23. Sadi Yaver Ataman, Esnaf Trkleri, stanbul, 1954. 24. Osman Attil, Afyonkarahisar Trkleri 1. b. 1957; 2. b. 1966. Ankara. 25. Ali Balm, Destanlar ve Trkler, Ankara, 1957. 26. Kemal zer, Tarihte Bplkesir, 18 trk, Balkesir, 1957. 27. mer zba, Gaziantep Dolaylarnda Trkmenler ve Baraklar, Gaziantep, 1958. 28. Mustafa Ramiz, Rumeli Trkleri, 80 s. stanbul, 1958. (74 trk, 24 nota ile). 29. Cemil Gyetmez, Gaziantep'te Derlenen Trkler ve Maniler, Gaziantep, 1958. 30. Seyit Kkbezirci, Issz Yuvalar Konya Trkleri, Konya, 1960. 877 BBLYOGRAFYA 32. Ltf Ercin, Serhat Trklerinden Duyular, stanbul, 1961. 33. emsi Yastman, Sazdan Bilgiler, st. 1961. 34. Kerkk Halk Trkleri ve Horyatlar, Irak Trkler Kltr ve Yardmlama Cemiyeti Yaynlar, stanbul, 1961. 35. Cahit ztelli, ki Yz Elli Yllk Bir Sava Trks, T. Folklor A., s. 148, 1961. 36. Muzaffer Sarszen. Trk Halk Musikisi Usulleri, Ankara 1962. Notal, 120 s. 37. lh Mecmuas, Din? Trk Musikisinden ilh. Kaside ve Nat- erifler, st. 1962. 38. Mehmet Solmaz, Ezo Gelin, Gaziantep Kltr Dernei yayn, Gaziantep, 1962. 39. Fatih. Ykseli, Urfe Trkleri, st. 1963. 40. emsi Yastman, Trkten Trkler, stanbul, No: 1959, No: 3, 1960, No: 4, 1963. 41. Neriman Tfeki Nida Tfeki, Memleket Trkleri, Byk boy 152 s. 70 trk, st; 1964. 42. Halk Akgn, Trkleri Dinlerken. st., 1964. 43. Mehmet Macit, 1965 yl Radyo, Plk ve Filim ve En son Halk Trkleri, Darende Kitabevi, Ankara, 1965. 44. Ekrem Zeki n, Genler iin ok Sesli Trkler, Remzi Kitabevi, st. 16 s. 45. En Gzel Trkler ve Arajman, Ayyldz Kitabevi, Ankara, 1965. 46. Ferruh Arsunar. Trk Anadolu Halk Trkleri, Ankara 1965. 47. Emil Boyev Hayriye Sleymanova, Rodop Trkleri, Bulgaristan, 1966. 48. Fikret Memiolu, Harput Ahengi, st. 1966. 49. Sadi Yaver Ataman, Kahramanlk Trkleri stanbul. 1966. EVLERNN ISU 878 50. Karaolan Haan Karahseyinof, Yiitlik zdr Yiidin, Efsaneler, Sofya, 1968. 51. Durmu Yacolu, Trk Halk Trkleri, zmir 1969. s. 304. 52. ankr11 Tahsin Nahit, ankr Halk Edebiyat: Trkler, Maniler, Ninniler. Birinci kitap, teksir, 70 byk sayfa,

ankr Halk Eitimi yayn, 1969. 53. Mahmut islmoiu, Kbrs Trk Folkloru, Kbrs, 1969. 54. Cahit ztelli, Kul Nesimi, Ankara 1969. 55. Hikmet Dizdarolu, Halk iirinde Trler, Trk Dil Kurumu Yayn, Ankara, 1969. 56. Muammer Uludemir, Trkler 1 (Eskiehir Blgesi), Mill Folklor Enstits Yayn, Ankara, 1970. 57. Cahit ztelli, Karacaolan, Milliyet Yayn, stanbul 1970. s. 500. 58. Altan Arasl, Krml Muhacir Halk Trkleri, Trk Kltr, say 91. 1970. 59. H. Fethi Gzler, Halk Edebiyatnda Milliyet Unsurlar, Ankara, 1971. 60. Enver Doyran, En Seme Trkler ve arklar, Ankara, 1971. 61. Nabi Belekolu, Erzurum Trkleri, Adana, 1971. Notasz 224 byk sayfa. 62. Cahit ztelli, Pir Sultan Abdal, Milliyet Yaynlar, stanbul, 1971'. 63. k Veysel atrolu, Dostlar Beni Hatrlasn, Trkiye Bankas Yayn, 2. bask, stanbul, 1971. 64. Cahit ztelli, Yunus Emre Btn iirleri, Milliyet Yayn, stanbul, 1971. 65. LK, Halkevleri ve Halkodalan Dergisi, 3. Seri koleksiyonlar. 66. LK, Mill Kltr Dergisi, Yeni Seri kolleksiyonlar. 879 BBLYOGRAFYA 67.Trk Folklor Aratrmalar, 1949 1972 yllar kolleksiyonlar. 68. Trk Kltr, Aylk Dergi, Trk Kltr Aratrma Enstits Yayn Kolleksiyonu. 69. Kendi kitaplmda bulunan yz cnk. Saz airlerinin iirlerini yazdklar on yedinci yzyldan bu yana defterler. 70. Mecmua- Saz-u Sz. 17. yzyl yazmas, iinde 400 trk ve ark notalar ile yazlmtr. En eski ve nemli bir kolleksiyondur. 71.Tahir Kuts Makal, Sahte Ozanlar, st., 1969 Not: Dergi kolleksiyonlar dndakiler k tarihleri srasna gre alnmtr. Trkler zerine almalar sra ile gstermek amac ile byle dizilmitir.

% & 4 A % * % z V ( W HI nV-Ht w * %tt:t*U*t** *v 4/^ it ^ 4i> %itP%t ^ k 41 *14* * 4* *t*4i:*4tHii:*4 % L ^ % *r* % i # ~ ^ % i % i *% i * * l #> % 1 $

 P. ^2N