HADS- ERBAN

SADREDDN- KONEV (K.S.)

ABDULKADR AKEK

Bu eser HADS- ERBANdir. KIRK HADStir. Hepsinden nbvvet kokusu gelir. MUSTAFA buusu tter. SADREDDN- KONEV

D lemden ok manaya hitab eden TASAVVUF Hadis-i erifleri aklayan Sadrettin-i Konevi (k.s.) hazretlerinden ve eseri tercme ederek bu alanda hizmet eden Merhum Abdlkadir Akiek beyden ALLAH raz olsun. Onlara, bu sahada hizmet edenlere, okurlarmza ve okurlarmzdan ahrete intikal edenlere indinden rahmet eylesin. El Fatiha. Nair Remzi GKNAR

TASAVVUF
MUHTEREM KARDELERM, Yeni eserimi takdim ederken, sizler iin faydal eserlerime bir yenisini eklemi oluyorum. Esasen, nerine karar verip kardm btn eserlerim iin, bunun dnda bir ey dnmem. zellikle, maddenin kabard, manann snk grnd bu asrda, eserlerimin tmne, manev bir havann hkim olduu grlr. Ki bu durum, sizlere faydal olmaktr. Ben, bu yolu setim. Dierlerini yapanlar ok. Bu sahada alan ise... az.. Zarar yok, kymet ve bereket azdadr. Siz okuyucularm ve ben, bu azlardan olalm.. Onlarn yolunu seelim. Ama krederek.. Zira, krmz olmazsa... Azlmzn da deeri olmaz. Yce ALLAH: KREDEN KULLARIM AZDIR. Buyururken, azlarn deerini bize anlatyor. kr yolunu tutanlar da, zmnen vyor. Burada ashabn ileri gelenlerinden bni Abbas'n; Allah'm beni de o azlardan eyle.. eklinde yapt duay anlatrsam, bu yolun stnln, z olarak belirtmi bulurum. ALLAH ondan raz olsun. Kanaatmca kr, bir devam meselesidir. Bilhassa, balanan ilere devam.. Ama, hayrl ilere... sterse az olsun, Resulllah S.A. V. Efendimiz: Amellerin hayrls, az; fakat devaml yaplandr.. Buyuruyor. Belki de: Bu ekilde ki bir ibadet, hangisi olabilir.. ??? Diye dnecek ve sormak istiyeceksiniz... Hemen arz edeyim: ALLAH zikridir!.. Her hal krda Onu unutmamaktr. Onu anmaktr. Ama, her ite... Gelirken... Giderken... Okurken... Yazarken.. lerken... Bierken... Yani, HER AN!.. Bu grnrde, az bir ibadettir... O kadar ki... Yapl sezilmeyecek kadar... Ne var ki, Onun EKBER'iyetini tarif imknszdr!. Sonra... Unutmaynz ki!.. TASAVVUF'un hakik manasna, ancak bu ZKR'le eritir. te.. Bu ve dier eserlerim, sizlere ZKR ve TASAVVUF'un yolunda, en byk yardmcdr. zellikle TASAVVUF halini bulmak iin. 1961 ylnda idi. Ankara da RAHMET YAYINLARI Klliyatn nere balamtm. detim zere, Hac Bayram Vel Hazretlerini ziyaretten dnerken, dnyadan ok,
3

hiret havasnn estii, diriden ok, l sesleri duyulduu o semtteki eskimez kitaplar satanlara uradm. Bir kan gezdikten sonra, lahiyat Kitabevi'ne girdim. O zaman sahipleri bakayd, imdi deimi. Orada ki kitaplar kartrrken, bu eser gzme iliti. Bu bir tesadf deil, tavafuktu. Kk ebatta bir eserdi. zerinde ise yle yazyor du: - eyh SADREDDN- KUNEVI Hazretlerinin TASAVVUF manada gzel bir derlemesi, KIRK HADS ERH. Hicr, 1323. Mildi 1905. ylda Msr'da basld yazlyd. Bilhassa TASAVVUF zerine ilenii, ilk nazarda, dikkatimi ekti. Hemen hediyesini takdm edip aldm. Bu eser, bir ummand. ama KUNEVI Hazretleri gayet mutavazi bir ekilde yle anlatyor: Bu eser; HADS- ERBAN'dir. - KIRK HADS'tir. - Hepsinden, nbvvet kokusu gelir, MUSTAFA buusu tter.. Bu Hadis-i erifler benim virdimdi. Hepsini bir araya getirdim, erh ettim. Ama bu erhim, sofiyye merebi zerine oldu. Yani, TASAVVUF.. Baar dileimi, yce ALLAH'a arz ederim. te bu eserin nerini o gn programma aldm. Ne var ki, ondan nce, neretmem gereken birka eser vard. Onlarn en by, TABAKAT'L KBRA adl eserdi. ALLAH'a hamd olsun, bugn onun tercmesini de tamamlam bulunuyorum. imdi sra bu eserde. Zira, yazar hayran olduum zatlar arasndadr. KUNEV Hazretleri byk bir zattr. lim adamlarnn bu baptaki fikirleri tamamen msbettir. KUNEV Hazretlerinin hayatn yazan ulema pek oktur. Ama, biz buraya onlardan pek azn alacaz. Haliyle, bata mam- a'an Hazretlerinin yazdklarn anlatacaz. mam- a'an Hazretleri TABAKAT'L - KBRA adl eserinde yle anlatr: KUNEV Hz. Muhiddin-i Arab Hazretlerinin mrididir. - Hatta Oulluu Fatiha tefsiri var. Hem de byk... mceiled.. Daha baka eserleri de var. Altm ksur yl yaad. 672. Hicr, Mild 1273. ylda, Konya'da vefat etti. Bir vasiyeti vard: Vefatndan sonra, cenazesi am'a tansn ve MUHDDN- ARAB Hazretlerinin yanna defnedilsin diye.. Bu hususta bir birlik temin edilemedi. Bu zat da, halkn dilinden kurtulmad. Aleyhine tertibler oldu... Taa... lnceye kadar. ALLAH ondan raz olsun. KUNEV Hazretlerinin doum ve lm tarihleri biraz ihtilafldr. Biz salam bir kaynak olarak, a'ran Hazretlerinin yazdklarn yukarya aldk. Ayrca, ihtilflar bir yana atarak, tercmesini yaptmz bu esere eklenen hal tercmesini de, buraya almak niyetindeyiz. SADREDDN- KUNEV Hazretlerinin hal tercmesi. Cmlesi ile balayan bu yaz, yle devam etmektedir: Knyesi, Eb'l- Maal olup, ad: Muhammed b. shak'tr.
4

Halen, Osmanl devleti idaresine bal bulunan, Konya'da dnyaya geldi. Sene: Hicri, 600, Mild, 1203. yldr. ocuk yata iken, babas vefat etti. Muhiddin b. Arabi, am'dan Konya'ya geldii zaman: KUNEV Hazretlerinin anas ile evlendi. Bylece Muhiddin b. Arabi, bu zatn manevi pederi oldu. Bylece: Muhiddin b. Arabi Hazretlerinin kefaletinde byd, geliti. yle ki: Zahir ilimlerde, stn bir sima oldu. Batn ilimlerde ise... kademi ve kdem ykseldi. n, an yayld. Asrnn bir tanesi oldu. Birok fazilet timsali zatlar, bunun elinden yetiti. Bir rivayete gre: - Mevina Celleddin-i Rum, bu zattan himmet ve tarikat alanlardandr. unlar eserleridir: Nsus, Hkk, Nefahat- lhiye, Mefatih'l- Gayb, Tefsir'l- Fatiha ve bu Hadis-i eriflerin erhi, Yani: Bu eser. Hicr 671. Mild 1272. ylda vefat etti. ALLAH ondan raz olsun. Yukarda da iaret edildii gibi, bu eser, d lemden ok, manaya hitab eden Hadis-i erifler zerinde yaplan bir almadr. Tamamen TASAVVUF havas hkimdir. Zira, KUNEV Hazretleri bu esere, tamamen snuhat- kalbiyesini naketmitir. Gnlne doan ilh ilhamlar ilemitir. bu halin ad: TASAVVUF'tur. TASAVVUF, kuds bir tabirdir. Baz eyler olduu gibi, TASAVVUF tabiri de, zamanmzda, yaln anlalmakta ve zerinde yersiz, hatta, yakksz yorumlar yaplmaktadr. yle ki: Bu paye, hi ilgisi olmayanlara, hatta muarzlarna dahi yaktrlmaya almaktadr. Bunun iin misal oktur. Ama, isim vermeye ve belli bir misal gstermeye mezun deilim. Ancak benim burada ki vazifem, byklerin dili ile, TASAVVUF manas zerinde durmaktr., anlatmaktr... Burada, TASA VVUF zerine, kendi fikrimden ok zn bu yola veren zatlarn fikrini alacam., anlatacam. nce sizlere: - Ekmel, asrnn esiz simas, zamannn bir tanesi, Seyyid erif Ali b. Muhammed Crcan. Knyesi ile tantlan zatn, TARFAT adl eserinde ki TASAVVUF terimi zerine yapt ahs tarifi ile, doruluuna inand zatlardan derledii tarifleri dinleyelim: yle anlatyor: - TASAVVUF, cidd bir yoldur. Hem de, tamamen, onda, ciddi olmayan bir ey yoktur. Bundan sonra, muhtelif zatlarn TASAVVUF zerinde ki fikirlerini anlatmaya geiyor: - Sylenenlere gre, TASAVVUF, ayr ayr aada ki manalar ihtiva etmektedir:
5

TASAVVUF: Halk namna ne varsa... kalbi, onlarn havasna uymaktan almaktr. Tabiat icab, beliren huylardan ayrlmaktr. Maddiyata kar, kalben, sessiz ve isteksiz durmak, beer sfatlardan arnmaktr. Nefsan davalardan kamaktr. Ruhan vasflar alanlarn derecesini bulmaktr. Hakikate dair ilimlerle ilgilenmektir. Ebed leme, ne kadar uygun ise... onu kullanmaktr. Btn mmete nasihattir, ttr. Hakikat zerine, Allah- Tal ile yaplan ahde vefadr. tabi olmaktr. TASAVVUF: ahsi arzular terk etmektir. TASAVVUF: Btn gayreti sarf ederek, mabudla nsi-yeti bulmaktr. TASAVVUF: Alp verdiin her nefese, dikkat ederek, onlar yerinde harcamaktr. TASAVVUF: Yersiz itirazlardan kanmaktr. TASAVVUF: Allah ile olan muameleyi, safaya erdirmektir. Bu iin, asl ise, kalbi, dnya derdinden almaktr. TASAVVUF: Emrin ve nehyin ifasnda sabrdr. TASAVVUF: erefli hizmet, zorlamay brakmak, dalma, iin gzel tarafn almaktr. TASAVVUF: Daima hakikatleri almak, incelikler zerine kelm etmek, halkn elindekine gz dikmemektir. Burada, Ebu Hasan- azitf Hazretlerin de, TASAVVUF ve TASA VVUF ehli zerine serd ettii bir iki cmlesini almamz yerinde olur sanrm. yle anlatyor: - TASAVVUF O dur ki, Nefis, ibadet ve taat zere terbiye edile. Bilhassa, ibadet ahkmnn icrasnda o, bir yana atla... Hatta laf dahi edilmeye... Devam ediyor: - TASAVVUF ehline gelince onlar; varln hava boluunda bilirler... Yani, Mevcut deil... Ama, YOK da deil... Bilirler ki: ALLAH katnda, kendileri iin olan bilgi yeterli dir... tesi botur. Deerine binaen, Mevlna Hadimi Hazretlerinin de, TASA VVUF zerine serd ettii fikrini aaya alyorum, yle anlatyor: -TASAVVUF: yle bir ilimdir ki, batl onun ne ardndan gidebilir, ne de nne geebilir. Onun ne nnde bir erilik vardr, ne de ardnda. Btn rnlerin ilmi, hakimlerin hikmeti bir araya gelse, onun kuruluunda ki bir eyi deitirmek dileseler... srlarndan birini bozmak isteseler... ondan hayrlsn yerine koymay arzu etseler... gerek u ki: Bu arzu ve isteklerine yol bulamazlar. nk o; Nbvvet kandilinden alnm bir nurdur. Nbvvetin tesinde ise... Bizim iin faydal bir k alnacak yer yoktur. Daha sonra, TASAVVUF'un phe izlerinden tamamen beri olduunu anlatmak iin yle diyor: - BU TASAVVUFun ilk art: a) Kalbi, ALLAH'n zatndan baka hereyden temizlemektir. b) Bunun iin anahtar ise, yine kalbi, ALLAH'n Fikrinde istirak haline vardrmaktr.
6

c) Sonu ise... Fenafillahtr. Evet., an anlatld gibi olan bir TASAVVUF yolunda, nasl phe izi aranr. Buraya yazdklarm, TASA VVUF zerine yazlan yazlarn ve yaplan tariflerin ancak binde biri olabilir. Belki de, olamaz. Daha nice zatlarn, nice gzel fikirleri var ki ben ki ben onlar buraya alamadm. Onlar, bu ksa nszme, sdurmak benim iin imknszdr. Amma ne kadar yazarsam yazaym, anlatlanlarn tafsilinden baka bir ey yapm da olamam. Hemen btn bykler, ayn eyi syler, ayn manay yazarlar. Ama, haliyle her gln kokusu ayrdr. Bu arada, asl nemli olan, yazlanlar az da olsa... iyi anlayp gerei ile amel etmektir. Aksi halde ne sylenirse sylensin, faydaszdr. Zira, asl mhimi, anlatlan yollardan girip, ZKR TADI ile, BR'lie ermektir. VAHDET bulmaktr. bu mana, NYAZ- MISR Hazretlerinin u iki satrlk beytiyle ok gzel ifadesini bulur: Alan lezzeti birlikten, hals olur ikilikten.. Niyazi kanda baksa, hemen ol didar olur peyda. Bunun dnda ne sylenebilir..??? te ben de szm burada tamamlerken, daha telere amanz iin sizi eserle babaa brakyorum. ALLAH yardmcnz olsun. AMN Abdulkadir AKEK 29 Ramazan 1389 10 Aralk 1969 BOSTANCI/STANBUL

NSZ
ALLAH'a hamd olsun... Ki..o, zat ile zatnda ve zat iin esma ve sfat tecellileriyle tecelli eder... Ve o, sfatnn okluu ile, zat birliinde zahir olur. Sonra o, nimetlerinin ve iyiliklerinin zuhur yerlerinde isim ve sfatlarnn gmleklerine brnr de grnr. Yine o, yle bir zattr ki, kendi kendini gizlemitir... Ve... saklamtr... Nerede...? Derseniz, deriz ki, - Gayb hali tekliinde... Hem de anna yakan bir gizlilikle... Delilini istersiniz, ite onun kavli: Ben gizli bir hazine idim. Bilinmemi istedim.. Halk bilinmem iin yarattm... En kmil, en tam bir mazhar olana Allah- Tal'dan salt... Ki o, en faziletli ve bu fazileti umuma amil bir tecellightr.. Ve o, en gzel duyan olup, keza mana kokusunu da en ok alandr.. Madde ve mana arasnda, tam nailiyete eren, o olmutur.. Madde ve mana suretine yine haiz olan odur... Nusha-i kubra ile, nusha-i sura'y cami bir zAttr... Yani: Dnya ile ukbay temsil eden zat.. O'nun ism-i erifi MUHAMMED'di... te, ALLAH- TELA'dan salt- selm dileimiz bu zatadr... Btn line... Pek keremli ve erefli ashabna da olsun... imdi ksaca derim ki: Bu eser: HADS- ERBAN'dir.. KIRK HADS'tir... Hepsinden nbvvet buusu tter... Bu Hadis-i erifler benim virdimdi... Hepsini topladm, erh ettim... Ama bu erhim, sofiye merebi zerine oldu.. Yani: TASAVVUF.. Baar dileimi, yce ALLAH'a arz ederim. SADREDDN- KONEV K.S

HADIS-I ERBAN
Birinci Hadis-i erif
RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: Merhametli olanlar., bunlara, Rahman olan ALLAH merhamet eyler.. Yerde olanlara merhamet ediniz ki, gktekiler de size merhamet edeler... Manas ve tasavvufi ynden tefsiri: Ey cz' ruh... Sr ve ruhan kuvvetler... Keder phesinden yana temiz olan. Rahman damga tayan rahmet feyzini sanz.. Kimi bilir misiniz? Kendinize.. Beeriyet vasfnzn arzna.. Yani: Bu tabi varlnzn toprana.. ...Ve onlar arnz, er' hkmlerin esasna uymaya... Onlara muvafakata... Tabi sfat tayan resmiyetler de, manen muhalif davranmaya... Bu ie byle devam ediniz... Ta ki, feyyaz olan kll ve ilh ruhumuz: Sema mertebesinden ykseklik getire... rfatvere... Bu ie byle devam ediniz... Ta ki, feyyaz olan kull ve ilh ruhunuz; sema mertebesinden ykseklik getire.. RIFAT vere.. - Neyle bunlar yapar...? Derseniz: ile... - Rabban varidat imeklerinin eseri ile... Rahman tecellilere ait nurlarn domalar Deriz: Bunlar, yaptklarnaz birer mkfattr... Yani: Amellerinize.. Ama yararl amellerinize.. Nasl ki, HakTal: Vehhab ismi hrmetine manalar feyzini ve rahman hikmetlerini nce ruha verdi... Ruh da srra... Sr da kalbe... Kalb de nefse... Nefis de dier duygulara... Onlar da cisme... Netice: Her kim, efkat ve merhamet vasflarna brnr-se... Yce Rabbn, rahmetini kazanm saylr. Yava yava ondan gelen rahmet nesimi nce ruhunu sarar.. Sonra derece derece btn d yapsn kaplar.. Ama d temiz olunca... Ama er' hkmler onda eksiksiz tatbik edilince.. Aksi halde, gelmi olsa dahi kaar gider...
9

kinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: Allah- Tel Hazretleri her yz yln banda bu dini ikame edecek birini bass eder... Bu Hadis-i erifte, mhim mana vardr: a) Kutbiyet., b) Mceddid makam.. c) ALLAH, ism-i celli.. bu manann tefsirini aada ki cmleler iinde bulacaksnz. nce Kunev Hazretlerinin ifade ettii manay dile getirelim.. yle anlatyor: - Burada mana odur ki: Kutup kutbiyet makamnda tahakkuk edip oturabilmesi iin nce bir evvelki kutup ile arasnda yz senenin gemesi lzm.. Ta ki, ilh isimlerin kllisi onda tam tecelli edilebilsin... Ki o isimlerin hemen hepsi, Hadis-i erifin metninde geen ALLAH lafze-i Cellinin tesiri altndadr.. Burada Kutbun meydana getirilmesine: - Baas Deniyor ki., bu da ancak ALLAH tarafndan yaplr. Yani: Yalnz bu yce ismin tecellisi sonunda olur.. Dier isimler, bunun tevabiidir.. Kald ki: - ALLAH baas eder... (22/7) Mealine aldmz yette de, baas iini bizzat Allah- Tal yapmaktadr... nk: ALLAH lafza-i celli, btn isimleri camidir... Dikkat buyurulursa: - Rahman baas eder... Denmiyor.. nk Rahman da, ALLAH ismi cellinin u-mulndedir.. Anla!.. Bu bapta hidayet eden, ALLAH'tr.. Netice: Her yz sene banda bir mceddid gelir. Esasta deil, teferruatta nemsiz deil, nemli deiiklikler yapar... Asrn icabna gre baz ahkm karr. Muannidlere cevap verir. Aklanmas, kendi zamanna kalan baz meseleleri aklar. Misl: mam- RbbangibL Bu vazifeyi yapan; ayn zamanda bir Kutup'tur.. Bu yazmza son verirken; Seyyid erif Crcan Hazretlerinin kutbu tarifine de ksaca bir gz atalm... Diyor ki: - Kutb'a Gavs de denir.. nk o, hacet sahiplerine ayn zamanda bir
10

ilticaghdr. Bu yle bir kimsedir ki: Bulunduu zaman da, Allah- Tal'nn nazarghdr... Ve.. Allah- Tal zatndan ona en byk man tslmm ihsan buyurmutur. bu manay iyi anlamak iin, kendimizi ruh bir safiyete devretmemiz gerekir.. Cenab- Hak feyzimizi artrsn... AMN.

nc Hadis-i erif
RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: - Salacanz bir ip, mutlaka sizi ALLAH'a ulatrr... Bu Hadis-i erife verilecek mana biraz uzun olacak... yle ki: ehadet mertebesine geen insanlk nurunun eli ile, mkul nazar olan fikr kuvvetinizin ipini saldnz zaman, mutlaka taayynat arznn isbatnda, ALLAH'a ular.. Ve.. Onun mutlak uhudunun ipi ile karan ve Onun boyas ile boyanan bu ipin ilgisi Cz' olan sfliyat taayynat zmnndadr. Yani: Ulap tutunaca makam orasdr.. Buna bir misl vermek gerekirse... Efkr kularn mahede vasfna brnm olarak ulv ve nuran lemlerin evcine uurduumuz zaman elbette: Mutlak Hakk mahede edersiniz... Ama orada ve aktan.. Sonra... Bundan u hakikati idrk edersiniz ki: Yani keif ve mahede nuru ile. Btn bu ulv sfl mertebeleri, ancak akl itibarlara gredir.. Bir de vehm nisbetlere. nk, varln tm o atayyn halinde oian mutlak v-cuddur.. bu taayyn hali ise iki ekilde olur: a) Ulv ve nuran.. b) Sfl ve zulman.. Dn: Ondan gayr TEK varlk yoktur... Abadandan te bir karye yoktur.

Drdnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: -Her kim ALLAH iin olursa.. ALLAH onun iin olur.. Hadis-i erifin metin tercmesi, yukarda ki msiden ibarettir.. Yani: Zahir adan...
11

Bunun manev bir tercmesi vardr ki, onu hulsa oiarak aaya alacaz.. yle ki: Bir kul, benliinden fena bulur; ann zamann bir yana atarsa... Varl, mevhum nefsine izafe etmekten geerse.. Hak Tal ona; kaytsz artsz tecelli eder. Bir baka mana daha: Her kim, fiiller, sfat ve zat ynyle fenafillah mertebesine ererse... Onun mazharnda, sm-i Azam zuhur eder.. Zat, sfat ve esma efa! olarak. Bu manada bir iir: Fenaya er, sonra fena bul, sonra fena bul, Bekaye er, sonra beka bul, sonra beka bul.. Hulsa: Fena hali mertebelerinin her biri beka makamna varmay gerektirir. Bir iir daha: Fenadan da fena bul, arzun beka ise eer, Bylece, bu nemsiz ey, beka bulurmu meer..

Beinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: Yceliine yce, mbarekliine mbarek ALLAH, dnya semasna nzul tecellisi eyler ve buyurur: Yok mu tevbe eden..? Ki, onun tevbesini kabul edeyim.. Hani duac..? Ki, onun duasna icabet edeyim.. Ba talebinde bulunan yok mu..? Ki, onu da balayaym.. Hadis-i erifin Tercmesi, ksaca yukarda arz edildii gibidir. Ama, onun bir manas var ki, hi de buna benzemez, i aan., gnl ferahlatan... gz aydnlatan.. Aada ki cmlelerde, o manay bulacaksnz.. Bilmelisin... Yce ALLAH'n nzul, bir bakadr.. Ki onun adna: - Ruhan.. Nuran... Manev... Denir.. Sonra.. bu nzul tecellisi: zellikle isimlerin hkmlerini, izlerini yer ve sema boluu alannda zuhurlarn gstermekten ibarettir. Keza: Cmle vadileri, alabildiine nden sona bylece doldurmaktr. Unutulmamal ki: Btn bu zuhurlar, yani sema boluunda rneydanagelen zuhurlar... Ama ne olursa olsun.. ster hakikat, hakikat babndan tmden oisun..
12

sterse, bunlar: Gizli, sakl yaratl yn ile incelikleri ve remizleri tasn: Hemen hepsi, lafzlarla ve harflerle tahakkuk edip bir gerek olduunu gsterir... Btn bu olanlar, ehadiyeti makamndan coarak gelir. yie bir gizli gecede ki ona: Ben gizi bir hazine idim.. Mealine gelen, Kuds Hadisi ile iaret edilir... Evet... Yce ALLAH daima tecellisini ve zuhurunu meydana getirir.. Ama, vahidiyeti makamnda... Ve.. yle bir lemde ki ona: - Bilinmemi istedim... Halk o sebeple yarattm.. Kuds Hadisi ile iaret edilmektedir... Biz, bata anlatlan ve mevzuumuz olan Hadis-i erife tekrar dnelim... zellikle, Allah- Tal'nn o kelm buyurma ekli zerinde duracak, ondaki daha baka manalar da anlatacaz.. phesiz, Allah- Tal'nn kelm, bir beer kelamna benzemez.. -O halde nasl...? Diye soracaksnz.. bu sorunuzun cevabn, aada bulacaksnz.. yle ki: Allah- Tal, ezel ve ebed bir kelmla konumaktadr.. Amma, ekilsiz.. Harfin ve sesin verdii ekilden yana mnezzeh.. Ne bir semt var, ne de bir zarf.. imdi, yukarda ki cmleleri biraz erh edelim.. Yani: Mevzumuz olan Hadis-i erifi.. Allah- Tal: - Yok mu tevbe eden?.. Buyurdu.. Bundan anlatlmak istenen mana udur: Nefis makamnda iken... ve onun sfatlarn taknm iken., tabiatnn gerei olan aykrlklar brakp er' uyarla dnen yok mu?.. Evet!.. Byle biri yok mu ki: Tevbesini kabul edeyim.. Bu cmledeyse.. u mana anlatlr: - Evet... hani o kimse ki; nefsinin tabi aykrlklarn brakp er' uyarla dner.. ..Ve onun byle yapmasnn bir sonucu olarak ben de, ilh isimlerin nurlar tecellisi yolu ile, ona dneyim.. Lahut sfatlarla onayneleyim... imdi, ikinci cmleye geiyoruz.. Burada, Allah- Tal, yle buyurdu: - Hani duac?.. Bunda aranacak mana udur: - Nerede o talip..? Amma, rahmet feyzime hak kazanan talip., bir de efkat fazlma hak kazanan.. Amma, bu talep ve hak kazanmak: Kalb ve onun sfatlar makamnda olacak.. Evet., hani byle bir talip ve byle bir duac..? - Ki, onun duasna icabet edeyim.. Bunda anlatlmas arzu edilen mana da udur: - simlere has tecelli aydnl ile, onu aydnlataym.. Sfat inilerimin imekleri ile
13

ona grleyelim.. Ve., onun sonradan olma ve yaratlma sfatlarn ifna edeyim.. bu sfatlar, Hakka has hakik sfatlarn beka yzne arz olmulardr... imdi de, nc cmlenin aklamasna geelim: Allah- Tal, yle buyuruyor: - Ba talebinde bulunan yok mu?.. Bunun manas, yle anlatlabilir: - Bilhassa, ruh ve sr makamnda., rtlmeyi ve kapanmay, gizlenip saklanmay isteyen yok mu..? Evet... byle bir talebi olan yok mu ki; kibriya rtmle rteyim.. Azamet izarmla onu saklayaym.. Evet., btn bunlar, zat isimlerimden gelen tecellilerle yapaym.. Bylece onu: izafet yolu ile gelen zamandan ve izafet yolu ile kendisinde bulunan benlikten kurtaraym.. Btn bunlardan sonradr ki o: Hakik varlmdan bir varlk leminde tahakkuk eder.. Yine bundan sonradr ki o: rtlm olur.. Yani: Benimle.. simlerimle.. Sfatlarmla.. Fiillerimle.. zellikle taayyn iliinden ve onun zerine geen, takyid kaftanndan.. Anlatlan rtnme hallerinin yerleri ve belli makamlar vardr.. Mesel: - Fiillerimle.. Denirken, bu durum, nefis makam ile sfatlarnda olmaktadr.. - simlerimle.. Denirken de., kalb ve sfatlarnda olacak setir iine iaret edilir.. -Benimle.. Denirken ise..phesiz zata geilir.. Bunun kapad yerler ise., sr ve ondan hsl olan esrardr.. imdi, iin sonuna geliyoruz.. Btn bu ilerden sonra, olacaklar, ondan duymaya alacaz. Yce ALLAH, bize u manay anlatmak istiyor: - .. Ve sen, baki kalrsn... Ama, sensiz olarak.. Ve., sen, ben olursun. Sonra... ben, sen olurum... Sen dahi bensin.. Hsl: Her ey onda ve o olur... Yukardan beri anlatlan manlarn tmne u yet-i Kerime ile iaret edildi: - Gerekten ben, ook ok balayanm.. Amma tevbe edeni., iman edip yarar i yapan.. (20/82) bu manalardan Allah- Tal'ya kavumay anla... ... Ve bereket bul...

14

Altnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: - O m'min ki: nsanlar arasna girer, ve onlarn eziyetlerine sabreder, bu, o mminden hayrldr ki: nsanlar arasna giremez ve eziyetlerine sabredemez.. Bu Hadis-i erifte, zel olarak nsan- Kmil'e iaret edilir. Hulsa, bu Hadis-i erifte, belirtilen mana udur: - Tam ve kmil insann, manaya talib olan Mslmanlar arasna girmesi, yalnz kalp onlara karmamasndan hayrldr., Halk arasna karmamak, daha ziyade, meczub vasfn tayan saliklere has bir haldir.. Ama, bu meczub salik de, kendisinden hi birey hsl olmayan salikten hayrladr.. Keza kendisinde, hibir zuhurat olmayan meczubdan fazilet itibar ile daha deerlidir..

Yedinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: - ayet Hakk tam manas ile bilseydiniz: Su zerinde yrrdnz, dalar sizinle kayard... zellikle bu Hadis-i erifte, fena bulma haline iaret edilmektedir.. Ksaca, anlatlmak istenen mana udur: - Eer Hakk'n varlnda, fani olup onunla beka bulsaydnz, elbette, hereye kar bir tasarruf sahibi olurdunuz.. zellikle icad ve yok etme babnda... Amma her iki lkede: Afakta ve Enfste.. Yani: Hem batn lemde, hem de zahir lemde..

Sekizinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: - Hemen herkes, dnyadan susuz olarak kar.. Ancak: - Rahman Rahim ALLAH ad ile ... Diyenler hari... Burada, yce Hakk'n ilh ismi ile kaim olmaya iaret edilmektedir.
15

Byle bir hale eren; sonunda, Hakk'n bir halifesi olmu olur. Hem de, btn sfatlard.. Hatta, halikyet, razikyet ve ka-diriyet sfatlarnda da.. imdi, bu Hadis-i erifin biraz erhini yapalm... Ve., burada, bize anlatlmak istenen mana zerine biraz sz edelim.. yle ki: Her noksan olan, kemal derecesine ynelmek zorundadr.. Ta ki: Onu bile... ayet onu bilmiyorsa., hakik kemali bulamaz.. Ama, hem cell tarafnda ki sfatlar ile., hem de, cemal tarafnda ki sfatlar ile..

Dokuzuncu Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah- Tal'dana hikye yolu ile yle anlatyor: Eer demolunun, iki dere dolusu altn olsa; ncsn arzular... AdemoEunun boluunu, ancak toprak doldurur.. Manasndan da anlald gibi, bu Kuds bir Hadis-i eriftir.. Bu Hadis-i erifin erhini yapmak istediimiz zaman yle anlatabiliriz: - Bir kalb iin iki vadi olsa...ibu iki vadiy, ruhun ve nefsin vadileridir.. ... Ve bunlar, lednn ilimlerin altn ile dolsa.. mutlaka, nc bir vadinin de dolmasn ister.. nk, onun istidad vardr... zellikle ilh feyzi kabul etme babnda.. Bir de.. Evet bir de; Feyiz veren zatta hakikati bulmas babnda.. Bir de.. Evet bir de: Verilen feyizle hakikata kavumak zerine.. Burada, bilhassa, demolunun gzn doyuran eyin, anlatlmasndan murad: Zl haline varan bir fena halini bulmaktr... toprak olarak

zellikle burada: Fani bir varln izzet burcundan zillet en-ginene dmesine iaret vardr.. eder: Buraya kadar anlatlan manalar, u yet-i Kerime'nin zl manasna balamak icab

Miras, hell haram demeyip alabildiinize yersiniz.. Mal da, pek ok seversiniz... (89/19-20)

Onuncu Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: Allah- Tal, bir kulu severse., onu eitli denemelere tabi tutar. Yani: ptiiya uratr..
16

Kul, o iptillara sabrettii takdirde, ona stnlk vererek sever.. ayet kr yoluna girerse., bu sefer onu, zatna seer.. Bu Hadis-i erifle anlatlmas istenen mana udur: -Allah- Tal, bir kulu severse., onu fena hali denemelerine sokar.. Bundan sonra, fenadan da, fena haline geirir.. Daha sonra, Fena halini de kaldrr; beka makamna vardrr.. bu manaya u yet-i Kerime ile iaret edilmektedir: Allah- Tal, mminlerin mallarn ve canlarn satn ald.. Ki onlara: Cennet vardr.. (9/111)

Onbirinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: u hacmi, iki KULLE'yi (*) anca, artk pislik tamaz.. Bu Hadis-i erife yle bir mana verebiliriz: - Bir irfan sahibi, zata has olan ehadet makamna yerleirse... gerek esma, gerekse, sfatlarn mahedesi, ona perde olamaz... Ol sebepten ki: Allah- Tal, bu manay bize yle anlatr: Onlar ktl iyilikle savarlar... (13/22) Yani: Yaplan iyilikle, kir darln defederler... En iyi bilen ve en iyi hkm veren Allah- Tal'dr..
(*) KULLE: Burada byk kp manasnadr.. Ki iki yz elli rtl su alr... Her rtl ise, yz otuz dirhemdir...

Onikinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz yle buyurdu: - Allah- Tal, Adem'i kendi sureti zerine yaratt... Bu Hadis-i erife verilecek mana udur: - Allah- Tal, dem'i; yani: nsan eidi suretini, zatna bir ayna kld... Sfatlarna da mazhar... Fiillerine de tecelligh... Ta ki: Onda zuhura gele... Btn bu manalara, tm olarak u yet-i Kerime iaret eder: Vaktaki, Rabbn Meleklere: - Ben, yeryznde bir halife yaratacam... Dedi.. (2/31) Azim olan ALLAH daima doruyu anlatr... syler..

17

Onnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Rabbndan naklen yle anlatyor: - hls srrmdan bir srd... Onu: Kullarmdan sevdiimin kalbine bir vedia olarak braktm Grld gibi; bu kuds bir Hadis-i eriftir. Buna u ekilde bir mana vermek mmkndr: - hls varlk srrmdan bir srdr... Amma, bu taayynatla kapal olan varlmn srrndan... Sevdiimin kalbinde onunla tecelli ederim... Ve onu: Varlmla fani klarm... O kadar ki: Benden bakas onu bilemez; onun haline muttali olamaz... Hatta bunu kendisi de bilemez... Yani: hls sahibi... nk o, ihlsla o kadar ileri gitmitir ki: itilsn da unutmutur... Hatta, kendisi ile ihlsa geilen eye nisbet edilen ihlstan yana da fena halini bulmutur... Ve o: Mutlak Hakkn mahedesine, o kadar gemitir ki; vahdetten de, kesretten de olmutur... ook ok telere varmtr... En iyi bilen Allah- Tal'dr...

Ondrdnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Rabbndan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - O kimse ki: a) Kazama rza gstermez.. b) Belma sabretmez... c) Nimetlerime de, kretmez.. Artk varsn; benden baka bir Rabb arasn... Grld gibi, bu da kuds bir Hadis-i eriftir... Bunun manasn anlatmaya u yoldan girebiliriz: - Mutlak rbubiyetim; nimetlerin ve bellarn bir arada bulunmasn icab ettirir... Ta ki: Zd isimleri ve birbirine benzeyen sfatlarn ramna: Zatm tam kemali ile zuhura gelsin... Durum byle olunca: Her kim bu zdlara raz olursa... zatma nail olur, ben de onun Rabb olurum...
18

...Ve her kim ki: Onlara raz olmaz; ben, onun Rabb deilim... Sebebine gelince: O, bir vasfa bal kalmaktadr; dierini de atmaktadr... Bir hkme tabi olmakta; dierini de kabul etmemektedir... Halbuki ben: Btn vasflan cami bulunmaktaym... Btn incelikleri ile, cmle hkmleri mtemil bulunmaktaym... nk, zatm, btn ak hakilatleri ihata etmektedir... Hatta, eitli yaratllar da... bu manay,u yet-i Kerime gayet ak bir ekilde anlatr: EVVEL O dur, HR O dur, Zahir O dur... Btn O dur.. (57/3) Yce Allah'n kelm, daima sadakat damgasn tar..

Onbeinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah-Tal'dan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Ey demolu, hasta oldum; ziyaretime gelmedin... demolu sordu: Ya Rabbi, sen lemlerin Rabbsn... Seni nasl ziyaret edeyim?.. Allah- Tal buyurdu: Bilmiyor musun? falan kulum hasta oldu... Amma, sen onu ziyaret etmedin... Eer onu ziyaret etseydin; beni yannda bulacaktn... Allah- Tal devamla buyurdu: Ey demolu, senden yemekle doyurulmam istedim, ama sen beni doyurmadn... demolu sordu: Ya Rabbi, seni nasl yemekle doyuraym?.. nk sen lemlerin Rabbsn... Allah- Tal anlatt: Falan kulum, senden su istedi; vermedin... Ona su verseydin, beni yannda bulacaktn... bunu anlayamadn m..? Grld gibi, bu da Kuds bir Hadis-i eriftir... Mana kapsn, u ekilde, aralayabiliriz... Ey demolu.. eklinde yaplan hitap ruhadr... Bu ruh ise... kalbdir. Bilhassa nefsan perde ile perdelenen kalb... bu kalbe, yle hitab edilmektedir: Ben, belli bir zuhur yerine tecelli ettim... Zuhura geldim orada... Yine belli bir taayynde de ayn ekilde tecelli ettim; zuhur eyledim... Fakat, bu has zuhurla perdelendim; gizlendim... zellikle mutlak hakikatimi mahede edilmeden yana sakladm.. Belli bir ekle girmekten ve bir kayda smaktan yana kendimi kapadm...
19

Btn bu iler, bu belli taayynn znde oldu... Gel gr ki sen; Bu taayyn, bilmedin ki o: Mutlak hakikatimin ayndr. Burada: Ya Rabbi, sen lemlerin Rabbsn. Seni nasl ziyaret edeyim?. Cmlesi, bir baka mana tar; onu da burada anlatmak icab eder... u demektir: Belli bir surette seni nasl mahede edebilirim..? Bil hassa, keyfiyeti ve ekli olan bir eyde... Halbuki sen, bu gzle grlen lemlerin suretine inhisar etmekten ve belli bir ekil almaktan yana mnezzehsin... Bilmiyor musun..? Kelimeleri ile balayan cmleye verilecek mana ise... u ekilde olur: Sen, yle bir marifete sahib olmadn m ki: Mutlak varlm, her taayynde, yani gze gelen her belli eyde vardr... Sonra., taayyn halini, her mutlak olan mana tar... Halbuki sen, anlatld gibi, kendinde bir irfana sahib olmadn... Sonra, bilmedin ki: O hasta kulun hakikati, hakikatimin ayndr... Zira, onda zahir olan benim... bu zuhurun belli bir mana ekli yle olabilir: ismin, isim verilene nisbeti gibi... Ki bu: O hasta kulun hakikatma nisbeti babnda bir misaldir...benzetmedir... Kald ki: sim msammaya gre ayr deil; ayndr... Yukarda ki aklama nazara alnarak: Bilmiyor musun?. eklinde gelen cmlenin devam olan: Eer onu ziyaret etseydin, beni yannda bulacaktn... Cmlesine de, bir baka mana vermek icab eder... yle ki: Durum yukarda anlatld gibi olunca, anlayamadn ki: Mutlak varlm, onun izaf varlnda, seyrini tamamlamaktadr... Onu zuhura getirmektedir... Yukarda anlatlan manalarn tmne, u yet-i Kerime iaret etmektedir: Onlar ki kfirdirler. Amelleri, llerde grlen ve susuz tarafndan, su sanlan seraba benzer... (24/39) Mevzuumuz olan Hadis-i erifin, hepsini burada aklayamadk.., Amma, kendisi ile bir kyas yaplacak kadarn akladk... Kald ki: Bir kyas usl de vardr... Kalan da buna gre var kyas eyle...

Onaltnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Rabbndan naklen yle anlatyor: - smi aziz ve celil olan yce Allah- Tal yle buyurdu:
20

- Kulum bana kavumay severse... ben de ona kavumay severim... Ama... Bana kavumay sevmeyince; ben de ona kavumay sevmem... Anlald zere, bu da Kuds bir Hadis-i eriftir.. imdi, manasna geelim: Bilesin ki: Yolculuk iki ekilde olmaktadr: a) Bu byk lemde ki yolculuk... b) Enfs olan kk lemde ki yolculuk... Bu byk lemde yaplacak yolculuk iin, binek hayvanna, ya da baka bir vastaya ihtiya vardr... Keza, enfs olan kk lemde de binek hayvanna, ya da dier vastaya ihtiya vardr... Ne var ki: Bu kk lemdeki vasta, ancak zat mahabetten deil... Yalnz zata mahabbet... bu manaya; Kulum severse... Cmlesi iaret etmektedir... Yani: Kul, bana kavumay, hakik mahedemi severse... Demektir... bu durum, yani: Hakik mahedem, onun izaf ve mecaz varlndan syrlmasna baldr,.. Bundan sonradr ki: Mahabbet brakna biner...evk kamsn alr... Ak vadisine geer... Bylece, nice srlar mesafeyi kat eder... ...Ve parlak bir menzile varr... Ki bu fena varln erimesidir... bitmesidir... te,, o kul, bu hali bulduktan sonradr ki, Allah- Tal onunla karlamay sever... Zat, hakik mevcudiyeti ile ona tecelli eder... Ki bu tecell: Fena haline getikten sonra, onun beka makamn bulmasdr... bu makam,onun fena haline gemesine bir mkfat olarak yaplr... Hadisi erifin, anlatlan ksmn zdd olan ikinci ksmna gelince... onu da, u ekilde anlatmak mmkndr: Kul, hayvan arzularna dalp helake gitmesi sebebi ile, bana kavumay istemezse... ben de ona kavumay istemem... Yani: Tecelli etmemekle... Bilhassa, zat bir tecelli etmemekle... Bylece o: Tabi olan ehvet deryasna batar gider... Hay-vaniyet unsuru vadisinde helak olur... Bu kuds Hadis iin, bir baka adan yle bir erh yapmak icab eder... u mana anlatlmak istenmektedir: - Kmil ve kullukta tahakkuk eden bir kul, zatmn, sfatmn ve fiillerimin mahedesini isterse... sfatmn fenas zmnnda, zatm mahede ile onu severim... Zatmn sfatmn ve fiillerimin bekas ile de onu severim...
21

ayet o istemezse... ben de istemem... Ama, bu istememek tard ve yukarda anlatlan manann aksi olarak tecelli eder... Sonucu, bir iki cmle ile balayalm: yle ki: - ayet bir kul, znde hayr bulursa... Allah'a hamd etsin... ayet er bulduysa... o zaman da, yalnz nefsini ayplasn... Sebebine gelince: Btn bu haller, Allah- Tal'nn o kulunu sevmesi, ya da sevmemesi babnda birer delildir... aretti... almettir... En iyi bilen, en iyi hkm veren ALLAH'tr...

Onyedinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Rabbndan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Ben, urumda, kalbleri krk olanlarn yanndaym. eder: Grld gibi, bu da bir kuds Hadis-i eriftir... Manasna gelince, yle almak icab

Bizzat ben, esma ve sfatla, zatndan, sfatndan ve efalinden geip fena haline yklp gelene tecelli edenim... Bylece, onun beka makamnda tahakkuk edebilmesi iin bir gzetici mahid olurum... Bir bakma onun kefili olurum.. nk o, fena haline gemitir... Fena haline geen ise., her eyi bir yana atar., dank olur; toparlanamaz... Baka makamna kamaz; fena denizinde boulur... Orada helak olur. O kadar ki, istidadnn zafiyeti icab, sahile de dnemez... Meczublar snfna girer... Bir trl beka makamna kamaz... imdi: Urumda Kelimesini biraz aalm... Ki bu: Bende beka bulmak... Manasna alnmaldr... Sebebine gelince... bizzat fena aranan bir ey deildir... Esasen, matlub olan beka makamdr... Ne var ki: Bunda tahakkuk olamaz... O olmadan imknszdr... Bir irfan sahibi, bu manaya, u iiri ile iaret eder: Bir ke vuslat kesi olamaz heyhat, Sadk dahi olsan... ki, sende varsa hayat.

22

Onsekizinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah-Tal'dan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Kyamet gn ben, u zmrenin hasmym: a) Bir kimse ki: Kendisine ihsan ettim, ama o zulmetti... b) Bir kimse ki: Bir hr satt, parasn da yedi.. c) Bir kimse ki: i tuttu. Ondan istifade etti. Amma cretini demedi.. Bu da, kuds bir Hadis-i eriftir... Manasn, aada ki ekilde anlatabiliriz... yle buyurmaktadr: Bir kimse ki; kendisine ihsan ettim ama o zulmetti... Bu cmlenin mana derinliinde, u cmleler sakldr: Ben ona varlk verdim... Ta ki: Varlmn mazhar, yani: Zuhur yeri ola... Fakat o: Benim belli sebeb iin verdiim varl, kendisine mal etti... ddias bu yolda oldu... Tpk, Firavun'un: Ben sizin yce Rabbnzm... (79/24) Dedii gibi... imdi, b) bendine gelelim: Bir kimse ki: Hr satt; parasn da yedi.. Bu da u manayadr: Bir kimse vardr... Kalb nurunu nefsin zulmetinden kurtard.. eitli taatle megul oldu... Yce makamlara kt... ve stn mertebelere erdi. Sonra, gerisin geri dnd... yle ki: Kalbin nurundan kt... Nefsin karanlk yuvasn geti... onun yuluna girdi... bu mana, u yet-i Kerime ile anlatlr: Onlar ki, kfir oldular; dostlar putlardr... Onlar nurdan zulmete geirir... Bunlar, Cehennem ehlidir. Orada sonuna kadar kalacaklardr... (2/288) Anlatlan halin sonundadr ki o: Amellerine aldand... ehvet fetlerinin iptilsn urad... Mal ve hret skntsna arpld... bu hal zerinedir ki: Nefsin hr ba, hrln yitirir; boynuna yersiz istekler zinciri geer... balanr... te... bundan sonradr ki: Nefsin hrriyetini, grsnler ve iitsinler pahasna satm olur... Bu, kuds bir mana tayan Hadis-i erifin bir baka ynden erhini yapmak gerekecek... deta, Allah- Tal, yle buyuruyor: - Bir kimse ki: Mutlak varl mahede etmeden, varlkta bir yer iddiasnda bulunur,.. Nefis de, grsnler iitsinler dilei ve istei ile kabarr...
23

Zhre kar bir arzu duyarak, vera' haline sahib olarak ta-attan da, yine nefsin yersiz istekleri iin bir yardm pay karrsa... Ve nefse, ancak hak ettii kadarn vermezse... Evet, byle olan bir kimsenin; her eyin ayrld, ceza gn geldii vakit, ben onun hasm olurum... En iyi bilen Allah- Tal'dr...

Ondokuzuncu Hadis-i erif

RESULULLAH S.A. Efendimiz, Allah-u Taala'dan naklen yle anlatyor: -Allah-u Tal yle buyurdu: - Herkim benim vel kuluma dman olursa... Bana, harb am olur... Bilesin ki: lh isimlerden her birinin karlk benzerleri vardr... Mesela: Rahim, Kahhar ve Latif isimleri gibi... simlerin durumu byle olduu gibi, o isimlere mazhar olanlarn durumu da budur... Mesela: Evliya ile, onlarn zdlar olan adalar... dmanlar... Veller: Ceml, Latif, Ltuf ve salk yemin isimlerinin mazharlardr... Dmanlar ise... Cell, Kahir ve sol - imal-, isimlerinin mazharlardr... Ayrca: Her iki kelime arasnda da, zdlk ve dmanlk vardr... imdi: Bana, harb am olur.. Cmlesi zerinde duralm... Bu, su demektir: O, nefsini bana kar kaldrd... Halbuki o, batldr; ben ise.. Hak... phesiz Hak, batldan daha gldr... Bu yolda delil olan manalar anlatr ki: Ceml tecellisi, daima Celle galib gelir... imdi, bir baka adan bu Hadis-i erifin erhini yapalm... Burada, Allah- Tal'nn yle buyurduunu anlatabiliriz: Her kim benim vel kuluma dmanlk ederse... bana Cell tecellisi yolu ile kar durmu olur... Bana gelince: Ona hem Cell, hem de Cemal tecellisi ile kar karm. ... Ve bilindii gibi, bu ekilde ki bir tecelli onu ezer... bu mana, u kuds Hadis'ten de anlalr: Rahmetim gazabm geti... Kald ki bu mana, u yet-i Kerimenin zne de, uygundur!. Onlardan intikam aldk... Denizde boduk... nk: Onlar, yetlerimizi yalan saydlar... (7/136) Burada, yetlerden murad: Allah'n vel kullardr...

24

Yirminci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah- Tal'dan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Ben, kulumun zannna greyim... O halde, benim iin hayr zannda bulunsun... ... Ve ben beni and zaman, kulumun yanndaym... Bu da Kuds bir Hadis-i eriftir... Bilesin ki: Yce Hakkn hereyde bir zuhuru vardr... Bu, has bir zuhurdur ki: O zuhura mahal olan eyin istidadna gre ekil alr... undan ki: Tecelli, kendisinde tecelli vaki olann durumuna gre olmaktadr... Zuhur da ayn ekilde; Hakkn mazharlarndan bir mazhardr... ... Ve tecelli, mazharn durumuna gre olmaktadr... Durum byle olunca, kendisinde bir ey zuhura gelecek olan, korkulu bir kimse ise... onda meydana gelecek ey de korku suretinde gelir... ayet kendisinde bir ey zuhura gelecek olan, mitli bir kimse ise... onda mahabbet zuhur eder... Hsl- kelm: Yukarda anlatlana kyas yaplarak: Akl ise... ak zuhura gelir... bu anlatlan mana, Cneyd-i Badad hazretlerinin u cmlesinde sakldr: Suyun rengi, kabnn rengidir... Yukar da anlatlan cmlelerden de anlalaca zere: O, her bilginin ayndr.,. Her sanlann ayndr... Her anlalann ayndr... Hatta: Her ilmin, her zannn, her fehmin ayndr... Ve o: Ancak, itikad edenin, itikadna gre zuhur eder... Her ey, onun tecelli suretleridir... Zahuratnn eitleridir... Zatnn tecelghidir... Esmasnn ve sfatnn aynalardr... Ve o: Her itikad sahibinin ve itikad edilen eyin de ayndr... Evet... buraya kadar anlatlanlar: Ben, kulumun zannna greyim... o halde, benim iin hayr zanntnda bulunsun... Cmlesinin bir aklamas idi... Dier ksmn aklamasn aada bulacaksnz.., Ve ben, beni and zaman, kulumun yanndaym. Buyuruldu... Bunun manas, u ekilde alabilir: Ben, kulumla, beni zikri ekli ile olurum... ayet o: Cell isimleri ynnden zikrini yaparsa.,, ona Cell isimleri yolu ile tecelli ederim... ayet o: Ceml isimleri yolundan zikrini yaparsa... ona, Ceml isimleri yolundan tecelli ederim... Bu Hadis-i erife, bir erh daha yapmak icab edecek...
25

Bu manaya gre yle buyurulur: Ben, tayin edilen her eyde belli bir varlm... Fark ve kesret ehadetghmda, beni mahede eden, zanclar kemale erdiririm... Sonra... benimle oluu ynnden onunla olurum... bu mana, u yet-i Kerimenin derin manasnda sakldr: yle: Herkes, kabiliyetine gre amel eder... (17/84) Burada bir tenbih vardr... Bilhassa Tevhd zerine.. yle ki: Tevhid derecede anlatlr.. yle ki: a) Delille Allah'n birliine ait hkm.. b) lmi yoldan Allah'n birliini bilmek.. c) rfan sahibinin kalbinde, ilh ryetin galib gelmesi... yle ki: Artk, onda bakasn grecek hal kalmaz... Burada ki tenbihlerden: Birincisi, her iman sahibi iindir... kincisi, limlerin tevhdidir... ncs, irfan sahiplerinin tevhididir.

Yirmibirinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Rabbndan rivayet ederek yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Tam ihlsla, Allah'tan baka ilh yoktur; ehadetini yapanlar olmasayd: Cehennemi, dnya ehline musallat ederdim... Eer bana ibadet edenler olmasayd: Bana asi gelenlere, bir anlk dahi mhlet vermezdim.. Bilesin ki: Her kmil kiinin ehadeti, ya da her kmil kiinin ibadeti, umum bir manada kaim olur... Yani: Tek tek herkese amil olur... Zira, her eyde vcud birdir... Byle bir Vahdaniyet ehadeti ise... tard ve uzaklk ateinin dnya ehline gelmesini nler... Sebebine gelince: Vehdaniyet ehadetinin nuru, btn bu grnenlerde bulunan mutlak varlkta geerlidir... ... Ve btn taayynatn onda nasibi vardr... Yeni: Bu mukayyed ehadetin nurundan... Buradaki, mu-kayed ehadet, mukayyed olarak taayyn eden varlkla ilgilidir... te., her kmil zatn ibadetini, yukarda anlatlan mana eidinden grmek gerekir... bu manaya, iaret olarak, Resulllah S.A. Efendimiz yle buyurdu:
26

 Yeryznde: ALLAH ALLAH.... Diyen baki kaldka, kyamet kopmaz... bu Hadis-erif'te, kutba ve mutlak varl bilen Gavs'e iaret edilmektedir... Zira, her taayyn halini alan varlkta taayyn eden odur... Sonra... her ehadete, ehadet eden yine odur... Her ibadette, ibadet eden yine odur... imdi, bu Hadis-i erifin esas manas zerinde duralm... deta, Allah- Tal yle buyurmaktadr: Mutlak varlkla tahakkuk eden insan- kmil olmasayd... Ki bu insan- kmil, yeryznde Allah'n birhalifesidir... Cem ve icmal ynnden hakik ehadettir... Evet... bu insan- kmil olmasayd; dnya ehline tecelli ederdim... Burada, dnya ehlinden murad, emmare nefis ile, hilekr hevadr... Bir de, kandrc, beer ve tabi kuvvetlere iaret edilmektedir... bu tecelli ise, kahr ve gazap cehennemi suretinde olabilir... Bylece onlar, tamamen ldrrdm; yok ederdim... Yukarda anlatld gibi: Bilhassa, tefrik ve tafsil ynnden hakik kulluu bilen insan kmil olmasayd, nefis ve heva ynnden bana asi geleni brakmazdm... Yukar da anlatld gibi: Bilhassa, tefrik ve tafsil ynnnden hakik kulluu bilen insan- kmil olmasayd, nefis ve heva ynnden bana asi geleni brakmazdm... Yukarda anlatlan manalara u yet-i Kerimeler de ayrca iaret etmektedir: - nsanlar, birbiri ile, Allah'n defi olmasayd; yeryz fesad olurdu... (2/251) - Sonra, eer Allah, insanlar, yaptklar hatalara gre, hesaba ekecek olsayd; yeryznde, hibir canl varlk kalmazd... (35/45)

Yirmiikinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Rabbndan rivayet ederek yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Ey ademolu, seni kendim iin yarattm... Eyay da senin iin yarattm... O halde kendim iin yarattm, senin iin yarattmn ayarna drme.. Grld gibi, bu Hadis-i erif de kudsdir... Burada deta, yle buyurulmaktadr: Sen, btn isim ve sfatlar, ahkm ve asar mulne alan, kll hakikatimin bir mazharsn... Batan sona, bu lem ise... senin varln ayrntlardr... ... Ve hakikatna ait olan hakikatlarn mazharlardr... Bu byk lemle senin misalin, ruha nisbetle ceset gibidir... Sen ruhsun; bu lem de cesedindir... bedenindir... Bu lemden gaye sensin... bir de
27

toplayc hakikatin... Cesedden maksad ise... tedbir sahibi ruhtur... Durum byle olunca: Ruhun nurlarn...kendi beer varln perdeleri ile rtme... u da bir gerektir ki: Her zuhur yerinde ki tecelli, ilhi nurun tecelli sergisinden ald nasib kadardr Bu bir birlik, vahdet tecellisidir ki: Ruhun ve srrn mazharnda olur bu ruhu, kalb olarak ele almalyz ve onu, tecelli kabulnde daha kemalli grmeliyiz Yani: Cisme ve bedene olan tecelliden nk bunlarn mulnde zulmet de vardr

Yirminc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah- Tal'dan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Bir kimse, beni kendi kendine anarsa... ben de onu zatmda anarm... Yine bir kimse, beni bir cemaat iinde anarsa... ben de onu, o cemaatten hayrl bir cemaat iinde anarm... Bu da, kuds bir Hadis-i eriftir... Bir manaya gre, burada u yet-i Kerime'ye iaret edilmektedir; Her insann takdir olunan amelini boynuna astk... (17/13) Bu Hadis-i erifin manas zerinde biraz duralm... deta, yle buyurmaktadr: Bir kimse, beni kendi kendine anarsa... Yani: Vahdet cihetinden girip, bilhassa, zatta, sfatta ve fiillerde fena halini bulur ve zikrini yaparsa., ben dahi onu: Mutlak bir vahdet iinde, zikrederim... Amma: Bir kimse, beni bir cemaat iinde zikrederse... Yani: Kesret ve tefrika cihetine giderek... Yani: Zahir ve batn kuvvetlerle... zikrimi yaparsa... Ben de onu, isimlerinin ounluu ile anarm... Kald ki: Onun beni zikri, benim onu zikretmem saylr... bu mana: Hakik vahdet ynnden gelir...

28

Yirmidrdnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah- Tal'dan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Ey demolu, senin iin yaptm taksime raz olursan, kalbini ve bedenini rahata kavutururum... Sevimli bir kul olaraktan ksmetin sana gelir... ayet senin iin yaptm taksime raz olmazsan, Dnyay sana musallat ederim... Ve sen, bir vahet iinde, yabanda tepinir durursun... Sonra, izzetimve cellim hakk iin, o dnyalktan, ancak ksmet ettiime nail olursun... sen dahi bir kt kul olaraktan... Anlald gibi, bu da kuds bir Hadis-i eriftir... znde, u yet-i Kerimenin manasna iaret vardr: Allah onlardan raz olmutur; onlarda Allah'tan... (5/119) imdi, bu Hadis-i erife verilecek mana zerinde duralm... Anlatlmak istenen mana, zet olarak udur: demolu, ezellerin ilk deminde, onun zat ve fikr haline ve istidadna uyan bir ekilde verdiime raz olsayd... kendisine nasib olmayan aramak zahmetinden onu alrdm... nk, tecelli; tecelli sahibine ait takdirle olur... bunun dna klamaz., artma veya eksilme olamaz.. Bu durumda o: Kader srrn mahede ve mtalaa eden bir kuldur...

Yirmibeinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah- Tal'dan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Ben, gizli bir hazine idim; bilinmemi istedim... Halk yarattm; nimetlerimi onlara sevdirdim.. Bylece, beni bildiler... Bu Hadis-i erif de, Kudsdir... Burada belirtilen istek, zat bir istektir... bu zata: EHADYET, ismi verilir ki; btn esma ve sfatlarn hakikatini znde toplar... Btn bunlar: GZL HAZNE...
29

Tabiri kullanld... Hepsi de, keml derecesindedir; noksan yoktur... Ayn zamanda: Bu, Hakkn zatna has bir kemaldir... bu zat? keml se... btn esma ve sfatlarn kem! derecesinde ki durumlar ile zuhur bulmalarn gerektirdi... Ama, halk mazharlarnda... lemin tecellighnda... Durum ki, anlatld gibidir.. Allah- Tal yle buyurdu: Onlara, zahir ve batn nimetlerinin kisveleri ile zuhur ettim... Ama, bir sevgi eklinde... Zira bunlar, mcmel olarak, umuma ve havasa marifet duygusu verir... te... bundan sonradr ki: Ftr istidadlar ile, anlatlan yoldan beni bildiler... bu yce ve stn manann mahedesi babndadr ki; bir yet-i Kerimede, Resulllah S.A. Efendimize yle buyruldu: phesiz bil ki: ALLAH'tan baka ilh yoktur... (47/119) Burada, Resulllah S.A. Efendimize, bir ilim deryasnn kaps aralanyor... Bu, ona gredir... bir de, ilm varislerine... bakalarna deil... Gerek udur ki: Esma ve sfatlar cami olan luhiyet ilmi, ancak yce birlie erene, ilk berzah makamn bulana verilir... Anlatlan makama ise., tam olarak, ancak Resulllah S.A. Efendimiz vsl olmutur... En dorusunu, Allah- Tal bilir...

Yirmialtnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah- Tal'dan naklen rivayet ederek anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Beni, ne yerim ald; ne de semam... lkin beni: Mmin, TAK, NAK, VERA' hali sahibi kulumun kalbi ald... Grld gibi, bu da Kuds bir Hadis-i eriftir.. yle manalandrmak mmkndr: Ben, kll olan esma ve sfatmn btn cihetinden tecelli etmedim... Yani: Hi bir yere... Ancak, kemal durumuna bal bulunan ve... dolays ile, bana izafeti olan kulum mstesna.., Bana tecellimi yaparm... Bu Hadis-i erifte, baz kelimeler geti ki; onlar biraz amak icab edecek... Sras ile onlar: TAK NAK, VERA' kelimeleri idi... TAK: ki ynl isimlerden bilhassa ibadetle ilgili yn ile olup kalmaktr.,. Dier yn ile deil... NAK: ounluu ile ilh isimleri mahede etmektir... Yukarda, zmnen anlatlan, iki ynl isimlerin birbirinden ayr baz imtiyazlar vardr...
30

Bilhassa, ibadetle ilgili ksma verilen imtiyaz bir bakadr... VERA': Masivay brakpzat- ilh'de olmaktr... Ama, onun gayrndan fena bulmak sureti ile... Btn bu manalara u yet-i Kerime iaret etmektedir: Biz, emaneti, semalara, yere, dalara arz ettik... ama, onu almaktan ekindiler., ondan korktular.. ... Ve sonunda onu, insan yklendi.. Ama, bir ZALUM ve CEHUL olarak... (33/72) Yukarda geen yet-i Kerimenin tefsirini yapmak ve onda geen, baz kelimeleri aklamak gerekecek... Ad geen kelimeler: EMANET, ZALUM ve CEHUL, kelimeleridir... yle ki: EMANET: Burada tecellinin kabul manasndadr.. ama, ilk tecelliyi... her ekli ve tm ile... Bu emaneti almayanlar iin: Ama, onu almaktan ekindiler... ondan korktular... (33/72) Buyuruldu.. Bunun sebebi: Ancak onun tam zuhurunu gstermekten yana bir kabiliyete sahib olmaylardr... Bir de o lemin hakikatma tam olarak uymaylardr... Bir de o lemin hakikatma tam olarak uymaylardr... Sonra, yle buyuruldu: Onu, insan yklendi.. (33/72) Sebebine gelince: Kabiliyeti kemal derecesinde olup uyuu tamdr... nk, onun vasflar arasnda unlar vardr: ZALUM: Bu, insann, nefsini ifna ediini anlatr.. CEHUL: Hereyden getii iin, Hakk'n zatndan gayrn bilmez... Bu manalar anla...

Yirmiyedinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Rabbndan hikye yollu yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Beni bilen taleb eder... Beni taleb eden bulur... Beni bulan sever.. Beni seveni ldrrm... Bir kimseyi ldrrsem... diyeti bana der...
31

Bir kimsenin diyeti bana dnce, onun diyeti, bizzat ben olurum... Grld gibi, bu Hadis-i erif de kudsdir... zellikle, marifete iaret edilmektedir... Biz de, o yoldan gideceiz... Bilesin ki: lh marifet iki ksmdr... Biri, marifet-i zat... br de, marifet-i sfat... Marifet-i Zat: Mutlak ehadiyeti cihetinden bilmek mmkn deildir. Marifet-i Sfata gelince... onu bilmek mmkndr... Buna gre, marifet, talebi gerektirir... Taleb ise... bulmay icap ettirir... Bulmak da, sevgiyi gerektirir., sevgi de lm... bu lm, fena halidir... lm ise... diyeti icab ettirir... Diyet ise., ancak, akl banda olana dettirilir... Gerekten, ldrlenin diyeti, ancak, ldrendir... zellikle bu manaya u yet-i Kerime iaret etmektedir: Bir kimse, Allah'a ve Resul'ne doru yola kar da, sonra lrse... onun ecri Allah'a kalr... (4/100) Yani: Zat ile ona beka verir... nk bu manada, katil maktuln ayndr... Hakikat deimez... Zira, hakikat birdir... Kesrete gelince... o, birtakm akl, vehm ve izaf nisbetler-den ibarettir.. Keif ehli zatlara gre, bunlara itimad yoktur.... Anlatlan manalar, bir irfan sahibi, u iiri ile dile getirmektedir: Devaml onunum, o da artk benimdir, ki zat arasnda fark yok, sevgilimdir...

Yirmisekizinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah- Tal'dan naklen yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Kendilerine farz kldm ibadetlerin edasnda olduu kadar, hi bir eyde bana yaklaanlar yaklaamazlar... Gerekten bir kul, bana nafilelerle de yaklar.. Bylece, bana yaklaan severim... Sevince de, kula olurum... eli olurum., dili olurum.. Byle ki oldum: Benimle iitir., benimle grr., benimle konuur... benimle tutar., benimle yrr...

32

Bu da, kuds bir Hadis-i eriftir.. Bilhassa, Hakka yaknlna iaret edilmektedir... Biz de, bu yoldan manaya gireceiz... Bilesin ki: Allah- Tal'ya yaknlk, iki ksmda mtalaa edilir... BRNCS: Farzlarn edas sureti ile olur... Bu yaklamaya verilen isim budur... Bunun, meczub olan salikin yolu ile ilgisi vardr... Buna bir baka isim daha verilir ki; yledir: Zat fena halini tazammun eden, bir mahbub yolu... Byle bir yola giren, Hakk'n kula olur... gz olur... Nasl ki, namaz da: Allah hamd edeni iitti... Denir... iiten kimdir?... Syleyen kuldur ama... Bu mana, messirle esere geie bir delildir... KNCS: Nafilelerle olan yaknlktr... Buras, meczub salikle ilgibi bir yoldur... Sonra... sfatlarda fena bulmay gerektiren, sevenin yolu olaraktan da ad verilir... Nasl ki bata: Onun kula olurum... Buyurdu... Ki bu durum: Eserden messire istidlal saylr... Burada, yle bir soru sorabilirsin: Gzn ve kulan o oluu, yukarda da anlatld gibi, sonradan yaplma bir ey deildir... Zatdir... Kadimdir... Durum byle iken, onun oluunu mahabbete balamaktaki mana nedir..? Bu szne; umumiyetle: Evet... Diyebilirim... Ama, dikkati baka bir ynde toplamak icab eder... Dikkat edilirse, bu hkmn zuhuru: Salikin farzlar eda ve nafile ibadet yaknl ile tahakkuk ve tahaliuk ediinden sonra oluyor... Salik, nefsin perdeleri ile perdelidir... Farz ve nafilelerin edasnda tahakkuk edince, nefsi karanlndan kar; ruhun ve kalbin geni ve aydnlk sahasna girer... te... Bundan sonradr ki kul: Hakk, eyann ayn olarak mahede eder... Sonra... Sadk kullarn btn duygular olduunu da mahede eder... u da bir gerektir ki: Hak, kulun suretinin ve d yznn manasdr. Kul ise... Hakkn manasna ve batn cephesine bir surettir... Ehadiyet cihetine baknca: Zahir, batnn ayndr. Batn da, zahirin ayndr... Zahir ve batn, Hakk'n zatna ve anna nisbetle bir suret gibidir. Tpk: Yarmn, te birin, drtte birin, bete birin, bir saysna balan gibi... Asl kayyum odur... Bilhassa, akl, say, itibar olan anlarda.. Yani: Tecelli ve zuhurlarda... Bu manay anla... Mutlak Hakk bul...

33

Yirmidokuzuncu Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, Allah- Tal'dan hikye ederek yle anlatyor: - Allah- Tal yle buyurdu: - Bir kimse, bana bir kar yaklarsa., ben, ona bir arn yaklarm... Bir kimse, bana bir arn yaklarsa., ben ona bir kula yaklarm.. Bir kimse bana yryerek gelirse., ben, ona koarak giderim.. Bilmek gerekir ki: Kar, arn, kula, gelmek, koup yrmek... btn bunlar, yapma eylerdir... Btn bunlar, temsil ve tahayyl? manalardr... hakik deildir... Byle buyurmakla, Allah- Tal kula, kat kat sevap vereceini, ona ameli mikdarnca, iyilikte, ihsanda bulunacan anlatyor... Kald ki burada yaknlk, manevdir... madd deil... bir yere de bal deildir... Burada, Hakk'n yaknl, kulun yaknlndan nce gelir... Halbuki, zatna yaknlk, muvaffakiyet ii, Allah'tan Allah'adr... Bu bir nceliktir... Ama, buradaki ncelii, bir baka yoldan almak icab eder... Bilhassa, amale mkfat verme ynnden... Hatrda tutulmal ki: Amel, mkfattan nce Allah'tan Allah'adr... Bu bir nceliktir... Ama, burada ki ncelii, bir baka yoldan almak icab eder... Bilhassa, amale mkfat verme ynnden... Hatrda tutulmal ki: Amel, mkfattan nce gelir... Bilesin ki!.. Hakka yaknln be mertebesi vardr... yle ki: a) Nefs'in yaknl... b) Kalb'in yaknl... c) Srr'n yaknl... d) Ruh'un yaknl... e) Hakk'n Ehadiyet yaknl... Bilhassa, ehadiyet yaknl, btn mertebeleri kendinde toplar... imdi, yukarda toplu saylan yaknlk mertebelerinin tafsiline geelim... yle ki: a) Nefsin yaknl... Bu, onun itaat ve ibadet grevlerini yapmasna baldr.. Bu makamda, Hakk'n kuluna yaknl merhametidir... efkatidir...

34

b) Kalb'in yaknl... Kalb ve iten emallere dalmasna baldr... Bu ise, pek kolay deildir... Dnya ehlinden kopmak icab eder... Bu makamda, Hakk'n yaknlna gelince... ilim, hikmet ve ilham eidinden eyleri, kuluna vermesidir... ana balanmasdr... c) Srrn yaknl... Bu da, onun hakik keiflere dalmasna baldr... Bu ise... ancak tecelli ile hsl olur... Asl tecelli de, Hakk'n yaknl da budur... d) Ruh'un yaknl... Bu mertebeyi de, ksmen kalbin; ksmen de srrn yaknl gibi bilmekte bir mahzur yoktur... e) Bir de, Hakk'n ehadiyet yaknl... Daha nce de, anlatld gibi, bu anlatlan, btn mertebeleri znde toplar... Bu mertebe, kul iin tam yokluk mertebesidir... Ne varsa... znde toplar... Hakk'n zat, sfat, bir de ef'al tecellilerinin temiz, seksiz, aydnlk tenzihleri altnda... bu hal iinde kul: Zat, sfat ve fiil olarak tam kll ve tek birlie doru yol alp kendinden geer... Fena bulur... Bu kuds makamda, Hakk'n kula yaknlna gelince...yle anlatabiliriz: Onu... Kendi bekas ile baki klar... Kayyumiyet sfat ile kaim klar... Hayat ile ona hayat verir... Kudreti ile kudrete erdirir... radesi ile, dilek sahibi eyler... Kelm ile konuturur... Hsl: Onu, btn esma ve sfatn znde bulan yapar... Hulsa: Zati ile, zat iin ve zatnda zahir olur... Yani: Okul... imdi, bu Hadis-i erife, bir baka manada erh yapmak icab edecek... deta, yce ALLAH yle buyurmaktadr: Her kim bana, yani: Kll, toplayc olan huzuruma, ruhan, yani: Batn, cisman, yani: Zahir vasf tayan btn duygular ile yaklarsa... te... Byle birine, btn esma ve sfatmla tecelli ederim... Hem lutfa ait olan Ceml sfatlar ile... Hem de, Cell tarafnda bulunan kahr sfatlar ile... Ama, bir kimse... Anlatlan gibi deil de, baz mertebeleri ile, yani: Baz duygular ile bana yaklarsa.,
35

buna da, baz esma ve sfatmla tecelli ederim... Bu da, ancak onun yaptna kat kat sevap vermek sureti ile olur... Mesel: Birden yedi yze kadar... Veya daha fazla... Veren ALLAH'tr.

Otuzuncu Hadis-i erif

RESULULLAH S.A. Efendimiz, yle buyurur: Misafire ikram ediniz. sterse kfir olsun.. Bilmem gerekir ki: Kula isabet eden ktlklerden hangisi olursa, olsun; o Hakk'n misafiridir... zellikle, hastalklar... Kula gereken, ona ikram etmektir... Ona yaplan ikram cmlesindendir ki; Mecbur bir durum olmaynca, illa def etmeye almamal... Zira, ilala o hastaln giderilmesine allsa dahi, ancak Allah'n takdir ettii zaman gider... Byle bir durum ise... kulu, Allah'n gznden drr... ALLAH korusun.. Burada, Resulltah S.A. Efendimiz: sterse, kfir olsun.. eklinde bir tavsif yapt... Burada ki kfir bir manaya gre: Kapal.. Gizli... Demee gelir... nk bu misafirin gelii ou zaman sakl, kulun idrkin kapal durur. ayet geleni kabul eder, raz olur; Allah'a dnerse... Perdeler alr.. Kul ise., bu durumda, iin srrna vkf olur.

Otuzbirinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, yle buyurur: am, yce ALLAH'n yer hazinelerinden bir hazinesidir.. Kullarn orada saklar.. Bilesin ki, burada am, zat- ilh ehadetinin keml derecesidir... Yer ise.. Bu yer kabnda sakldr... Ki o: HakTal'nn yce varldr.. bu mana icabdr ki: am, yle bir eydir ki: Zat ehadetinin keml derecesi saylr... Gizli hazine ise..bu yerde sakl durur...
36

Diyoruz.. Tam bir ehadet halinde zuhur edince ona: Vacib yz... Ad verilir... Allah- Tal, esma ve ahlak ile, gizledii bid kullarn ise... bu yzde saklar.. Cmle esma ise... neticede, Hakk'a dnecektir... bu mana, u yet-i Kerimede ki manann hakikatlerini anlatr: O nun vehinden - yznden - baka her ey helak olacaktr.. Hkm O nundur.. O na dneceksiniz.. (22/88)

Otuzikinci Hadis-i erif

RESULULLAH S.A. Efendimiz, yle buyurur: ALLAH'n nehri geldii zaman, sa'nn nehri batl olur.. Bilsin ki, burada: ALLAH'n nehri.. Cmlesinden murad, Hakk'n vehinde ki baki nur'un zuhurudur.. Bu durumda, Hadis-i erife verilecek mana yle olur: Ruh, cem kaynandan inip ayrntl mevcudlara dalnca, ALLAH'n yznde ki baki nur, btn eya da zuhur eder. zaf bir ruhla kalan bir baka eye ihtiya kalmaz... Bu manay anla...

Otuznc Hadis-i erif

Bir gn RESULULLAH S.A. Efendimize, yle soruldu: Allah- Tal, yeri ve semalar yaratmadan nce neredeydi..? Resulllah S.A. Efendimiz, bu soruyu u ekilde cevaplandrd: RABBIMIZ, BR AMA'DA D... Burada AMA'dan murad, zati mahiyetin ayndr... Yani: Kendisi... Yani: Kendisi, kendisine yeter... Yani: Baka bir yere ihtiyac yoktur...

37

Otuzdrdnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, yle buyurdu: Mmin, Allah- Tal'nn nimetlerine bir konuktur.. Burada, iradesinden geen mmin kul anlatlmaktadr... Bu, o mmindir ki: Allah- Tal, onu zatndan sfat makamna geirdii zaman, doruca, ALLAH'n arzusuna tabi olur... Artk onun nefsan arzular olmaz... nk, onun kendisine mal edecei iradesi gayr kalmamtr.

Otuzbeinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, yle buyurdu: Dnya sevgisi, her hatann badr.. Burada anlatlan dnya, kulun nefsi ynnden tayin ettii eylerdir.. Onun benliidir. Sonra... Hakk'n zatna yabanc saylanlara iltifattr.. Bunlardan hangisi olursa olsun; bir tanesi dahi m'minde olsa., o, dnyay seven biridir.. Bu da isbat eder ki: Dnya sevgisi, her hatann badr.. Byle olan bir kimse... Kendisi iin bir ulv zuhurata sahip olamaz.. Keza, bakalar iin de bir zuhurat sahibi deildir.

Otuzaltnc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, yle buyurdu: Sefere knz, shhate erer ganimet bulursunuz.. Burada anlatacamz, iyi bilmen ve renmen gerekir... Sefer: Nefsan karanlktan kmaktan ibarettir.. Shhat: Hayret ve aknlk halinden safaya kavumaktr..
38

Ganimet: Nefse ve onun arzususuna galip gelmekten ibarettir..

Otuzyedinci Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, yle buyurdu: Ziyaretin hayrls ziyaret edilenin yok olmasdr.. Burada u anlatlmak istenir: Hayy olan Hakk'in nzulnde ki hayir, Rabbin veli kula tecellisinde ki bereket; gerek tecelli, gerekse nzul annda o veli kulun yok olmasndandr.. Bilesin ki: Yce Rabb, hayat denizini ve tecellisi yaymitir.. Bu durum: Zatin, cem kaynandan gelip, btn eyay sarmasndan ibarettir.. Bu manada olarak, Hak Tal, sevgili bir kulun ziyaretini dilei zaman, zatin cem alemi olan yce mekandan gp imtina mekanna gelir... Ama, beka zerine. Ve ona byle bir gelii ile.. arada ona, yabanc kalmaz.

Otuzsekizinci Hadis-i erif

RESULULLAH S.A. Efendimiz, yle buyurdu: Kulun, Rabbina en yakin oldugu am, secde andr.. unu bilmelisin ki: Secde eden, secde ettii zaman, varl cem kaynandan alp, ayrntl aleme yaymaktadr.. Yani... Yalnzlktan kp, btn kainatla bir balant kurmaktadr... Amma, kurabilirse... Secdesini tam yapabilirse... unu da bilesin ki: Bir kul... vakta ki, Hak Tal onu yokluktan varla kard.. bylece o: Yce Hak'tan uzaklat... Peki, bu durumda, kulun cem aleminden ayrlp yaygn bir varla getikten sonra, Rabbna yakinlii nasl olacak..? Evet, nasl olacak ki?.. Tekrar eski yerine gidebilsin.. bu gidi, ancak u ekilde olabilir: Hak'n, esma, sfat, ahlak ve yetlerine uygun bir ekilde dattktan sonra olabilir.. Bu da ancak, secde de olabilir... Manasn anla!.

39

Otuzdokuzuncu Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, yle buyurdu: lerde arrsanz, kabirler ehlinden yardm isteyiniz.. unu bilmelisin ki: Bir vel kulun yetimesi tam olunca, aziz ve celil olan Rabb oraya konuk olur.. .. Ve o vel'n kalbi, Rabbin kabri olur.. bu kulun benzerleri, kabirler ehlidir... Durum byle olunca, anlatld gibi bir zattan, din ve Dnya iinde aran biri, yardm taleb ederse...onun yardmn grr... Ve., o zat, o darda kalan kulu zor durumundan kurtarr.. Bu manay anla!.

Krknc Hadis-i erif

RESULLLAH S.A. Efendimiz, yle buyurdu: Bir kimse.. Allah- Tal katndaki mezilesini bilmek istiyorsa., yce ALLAH'n kendi yanndaki menzilesine rensin.. nk Allah- Tal kula verecei dereceyi, kulun kendi nefsinde onun iin verdii derece zerinden tayin eder.. Bilesin ki: Bu Hadis-i erifte Hakka izafe edilen nefis, yce Hakkn zatdr... Burada, zata nisbetle nefis ikinci mertebede saylr.. Kula izafe edilen nefis ise., nbvvetin kendisidir... Nbvvet nefsi ise... velayet nefsidir.. Bu da, velayet nefsine gre, ikinci mertebe saylr... Velayet ise... nefsin zdr.. ... Ve burada velayet, mcerred zat- ilh'de ikinci mertebe saylr. Hadis-i erifte geen: Menzile.. Kelimesinin manas, zat- ilhye ait arzunun tafsilidir., yayl ve daldr.. Zat- ilh'nin murad ise., zuhurdan sonra, marifetin husuldr.. Bu manaya ise., u kuds Hadis iaret etmektedir: Ben, gizli bir hazine idim., bilinmemi istedim.. Burada geen:
40

 Kul.. Kelimesinden murad ise... frkan bir akldr.. Yani: Her eyi ayrd etme kabiliyetine sahib olan nefis.. Ve... Bu: Zatndan hsl olan bir ismidir mevlnn.. Kul, yce Hakk, kendine gre bir menzileye yani dereceye indirir.. bu derece, nbvvet derecesidir... Buras, ayn zamanda bir balant merkezidir.. Yani: Hakkn cem kaynandan nzul edip, bu varlklara tecelli ile dal.. Demektir.. Buradan da, beka makamna k salanr.. Bir baka manaya gre: Devr-i daim..

En dorusunu, Allah- Tal bilir... ALLAH'm, efendimiz Muhammede salt eyle... Keza, btn line ve ashabna da.. bu salt, yer ve semalar baki kaldka srsn.. Ey merhametlilerin en merhametlisi.. AMN!.. Tercmenin bittii tarih: 19 Ramazan 1389 27 Kasm 1969 Bostanc / stanbul Abdlkadir AKEK

41