Gradovi sveta

Goti, a u periodu od 6. do 8. veka do`iveo je vi{e uzastopnih napada Avara i Slovena. U 12. veku su ga oplja~kali Normani, a paljen je i ru{en i tokom krsta{kih ratova. Posle pada Carigrada u ~etvrtom krsta{kom ratu, postao je prestonica Solunske kraljevine na ~elu sa Bonifacijom Monferatskim. Od 1261. godine Solun je ponovo u sastavu Vizantije, od Solun je osnokada ga je osvojio van u 4. veku epirski despot pre nove ere. Teodor An|eo. Ime je dobio po Grad je pretrpeo Tesaloniki, sestri i napade srpskog kralja Aleksankralja Milutina i dra Makedoncara Du{ana, koji skog. Istorisu uspeli da graju ovog grada du oduzmu znaobele`ile su sve tan deo zale|a. velike civilizacije Pod Turke je pao koje su se sme1430. godine, a njivale na prooslobo|en je uz storu Evrope. pomo} srpskih vojnika tek 1912. godine. Godine 1917. grad je stradao u velikom po`aru. Posle ove velike katastrofe grad je izgra|en po novom planu. Burna istorija Soluna ostavila je duboke tragove i kulturne uticaje mnogih naroda, a grad je sve to verno prikupljao i ~uvao godinama, ne bi li dobio duh i brojne znamenitosti kojima danas pleni. Od spomenika iz rimskog perioda isti~u se Galerijev slavoluk i Rotonda. Galerijev slavoluk, poznat kao Kamara, sagra|en je po~etkom 4.veka, nakon pobede imperatora Galerija Maksimilijana u Aziji i deo je velike serije gra|evina - Galerijeva palata i Hipodromion (trkali{te za konje), kao i imperatorov Mauzolej. Ostaci palate su prona|eni na Navarino trgu, dok se ostaci hipodroma nalaze ispod temelja ku}a na istoimenom trgu.
Galerijev slavoluk

Solun
Vizantijski muzej
amtimo ga kao grad gde smo, sre}nih godina, rado svra}ali i {opingovali, vra}aju}i se sa letovanja na gr~kom primorju. Grad u kojem su nas svi sre}no do~ekivali na te~nom srpskom sa: Dobar dan. Drugim re~ima, moglo bi da se ka`e da je re~ o izuzetnom i nesvakida{njem gradu na raskrA IJ snici istoka i zapada, koji zbog obilja vizantijskih spomenika nazivaju gr~kom Ravenom Ili gr~kim Konstantinopoljem. Sa 740.000 stanovnika, glavni je grad severne Gr~ke i cele regije - egejske Makedonije, kao i kulturni, prosvetni, industrijski, nansijski i administrativni centar ovog dela zemlje. Razvio se u zale|u poluostrva Halkidiki, u prostranom solunskom polju, u severoisto~nom delu Solunskog zaliva. Sam grad je polukru`no sagra|en du` obala zaliva na obroncima brda Kedrinos. U fizionomiji grada jasno mogu da se uo~e dve velike oblasti. To su Ano Poli, vi{i
AL
BA
N
Poli,

Tekst napisao: Jovica Petrovi}

deo grada na strmom podru~ju, i Kato ni`i deo grada koji se pru`a ka istoku, do luke. Kroz Solun prolazi nekada
ON ED

IJA

AK

BUGARSK

Mnogo je onih koji hvale lepote ovog grada, poznatog kao Most zaliva Termaikos (Solunskog zaliva). Jedan je od najstarijih gradova u Evropi. Sam Solun se veoma razlikuje od Atine nagla{enim isto~nja~kim uticajem, no}nim `ivotom, restoranima i uzerijama, prodavnicama ode}e, obu}e i nakita, gradskim pijacama i ogromnim brojem spomenika iz perioda Vizantije. najva`niji put Via Egnatia, koji je vekovima povezivao istok i zapad i to je, ujedno, i glavna ulica grada. Severoisto~no od vi{eg dela grada nalazi se i turisti~ki vrlo va`na oblast grada - Espano Poli. Ovde se nalaze ostaci nekada{ih rimskih zidina, iza kojih uske uli~ice vode do kule, to jest, tvr|ave Kastra. Ovaj deo grada ima veliki broj malih ku}a sa lepo ure|enim vrtovima u isto~nja~kom stilu. Grci ovu staru Tursku ~etvrt zovu Epimenidu. Solun je osnovan u 4. veku pre nove ere. Ime je dobio po Tesaloniki, sestri kralja Aleksandra Makedonskog. Istoriju ovog grada obele`ile su sve velike civilizacije koje su se smenjivale na prostoru Evrope. Njime su vladali Rimljani, koji su stvorili od njega prestonicu rimske provincije. U 3. i 4. veku su ga napali
TU

Ostaci rimskih zidina

Solun

Rotonda predstavlja najstariji spomenik u gradu. To je kru`na gra|evina, po svojoj arhitekturi jedinstvena u Gr~koj. Danas se ne mo`e sa sigurno{}u tvrditi kakva je bila njena prava namena. Mnogi misle da ju je Galerije sazidao za Mauzolej, drugi pak da je ovo mesto gde su se odr`avale glavne ceremonije.

Larisa

Patras

Atina Pirej

Bilo kako bilo, za vreme vladavine Teodosija Velikog, Rotonda je preobra}ena u crkvu, a za vreme turske vladavine u d`amiju. Danas je Rotonda crkva posve}ena svetom \or|u, dekorisana mozaicima sa zlatnom pozadinom i prelepim freskama. S obzirom na to da je u vizantijskom periodu imao 565 crkava, slobodno se mo`e re}i da je Solun jedan veliki vizantijski muzej. Izme|u savremenih gra|evina nalaze se izvanredno o~uvane crkve sa jedinstvenim zidnim freskama i retko lepim mozaicima. Danas je o~uvano dvadesetak, kao {to su Crkva svete Soje, Crkva
Bogorodice Halkein, Crkva sv. Apostola, Manastir Vlatadon sa crkvom Sotirovog Preobra`enja, a svakako najzna~ajnija je Crkva svetog Dimitrija, za{titnika Soluna. Podignuta na ru{evinama rimskog kupatila, gde je svetac bio u tamnici i prema legendi sahranjen. Prva ranohri{}anska crkva, sa drvenim krovom, bila je uni{tena po`arom u 7. veku. Ponovo je izgra|ena u istom obliku, ali nju je opet uni{tio po`ar iz 1917.godine. Restauraciju crkve je uradio arhitekt Zahosa,
TRAVEL magazine 59

Iraklion

58 TRAVEL magazine

RSKA

Gradovi sveta

Rotonda

Crkva svetih apostola

koji je poku{ao da o~uva njen originalni oblik. Crkva je ponovo otvorena 1949.godine. Gra|evina predstavlja baziliku, prelepo dekorisanu freskama i mozaicima. Ispod oltara nalazi se kripta gde je sveti Dimitrije patio i bio mu~en. Nekada je ovde li srpski ratnici koji su se bio i izvor mira, aromati~nog borili na Solunskom frontu ulja kojim su se bolesni verod 1916. do 1918. godine. nici le~ili. Danas je kripta preobra}ena u muzej. Turisti prilikom posete crkvi Svetog Dimitrija, u od kojih se isti~u Luposebnom delu, mogu da ispi{u imena svojih tra kupatila, koja su bli`njih - koje }e sve{tenici na liturgiji da po- koristili Turci. menu i mole se za spas njihovih du{a. Interesantno za Svakako prepoznatljivi simbol Soluna, oda- posetu svakom turikle se kre}e sa upoznavanjem grada je Bela sti, a posebno na{im kula, koja je jedina preostala od stare tvr|ave putnicima je brdo Zejna obali zaliva. Ova kru`na zgrada je sagra|ena tinlik kod Trga Metaku 15. veku (oko 1430.godine). Visoka je 37 sa, gde se nalazi Srpmetara. Nekada je kori{}ena kao zatvor za sko vojni~ko groblje muslimanske vojnike. Nakon velikog pokolja na kojem su sahranje-

koji se ovde odigrao, kula je promenila naziv u krvavu kulu. Ovakav naziv je nosila sve do 19. veka, kada je eksterijer zgrade prefarban u belo (na gr~kom Lefkos Pirgos). Poslednjih godina radila je kao Muzej istorije i umetnosti Soluna. Interesantno za posetu Postavke pokrivaju vesvakom turisti, a posebliki istorijski period, od no na{im putnicima, jeste 300. godine do okupabrdo Zejtinlik kod Trga Mecije Turaka 1430. gotaksa, gde se nalazi Srpsko dine. Va`ni ostaci Turvojni~ko groblje na kojem ske vladavine sigurno su sahranjeni izginuli i umrsu d`amije i hamami
Crkva svetog Dimitrija

ni izginuli i umrli srpski ratnici koji su se borili na Solunskom frontu od 1916. do 1918. godine. U ti{ini ~empresa i ru`a hilandarskih rasadnika krije se opomena, ponos, strahopo{tovanje, i

Unutra{njost crkve svetog Dimitrija

Solun Travel Tips

VODI^I
Internet prezentacija www.saloniki.org ili {tampana publikacija Turisti~ki vodi~ Soluna u izdanju Komisije za projekciju sreza Tesalonikija najbolji su na~ini da se sna|ete u Solunu.

PROPUSNICE I KARTICE
Sa ISEC studentskom karticom se u muzejima ostvaruje do 50% popusta.

BEZBEDNOST
U ~itavoj Gr~koj, a samim tim i Solunu, deluje turisti~ka policija, koja vam 24 ~asa pru`a za{titu i sve informacije pozivom na 171. Informacije su na gr~kom, engleskom francuskom i nema~kom.

ZABRANE
Posebnih zabrana nema.

RADNO VREME
Prodavnice rade ponedeljkom, sredom i subotom jednokratno - od 08.00 do 15.00 sati, a utorkom, ~etvrtkom i petkom dvokratno - od 08.00 do 14.00 i od 17.30 do 20.00.

blaga jeza me|u grobnicama srpskih i savezni~kih ratnika Francuske, Velike Britanije, Rusije i Italije. Spomen-obele`je podignuto je na inicijativu ratni~kih udru`enja i po li~nom nare|enju kralja Aleksandra Kara|or|evi}a. Na oko 10.000 kvadrata, materijalom dopremljenim iz Srbije, ovaj nesvakida{nji kompleks je zavr{en 1936. godine i na njemu po~ivaju posmrtni ostaci vi{e od 8.000 srpskih ratnika. Centralno mesto zauzima mauzolej, dok se na njegovu ju`nu stranu nadovezuje kapela i ulaz u kriptu u kojoj se na 108 parcela nalazi 5.580 pregradaka sa posmrtnim ostacima srpskih vojnika. Zgrade su ure|ene u modernizovanom vizantijskom stilu oboga}enom mozaicima, freskama, ornamentima, motivima i stihovima koji prenose duh pravoslavlja iz srpskih srednjovekovnih svetinja i srpskog rodoljublja. Na otvorenom prostoru oko Mauzoleja ure|eno je groblje sa 1.440 pojedina~nih grobova raspore|enih u deset parcela u obliku }irili~nog slova P. Grobovi su obele`eni mermernim krstovima na praBela kula vougaonom postolju koje se zavr{ava u obliku kupe. Na krstovima je uklesano ime, prezime i jedinica sahranjenog ratnika ili samo ime i prezime, ako nije utvr|eno kojoj je jedinici pripadao. Svakome ko poseti ovo groblje zasigurno }e dugo u glavi odzvanjati stihovi uklesani u belom mermeru u ime slave svih onih koji su se borili tamo daleko za mir i slobodu svih naroda sveta. Blago potomstvu {to za njima `ali Jer oni behu ponos svome rodu: Blago i ima jer su slavno pali Za Otad`binu, Kralja i Slobodu! Danas o ~itavom kompleksu brine \or|e Mihajlovi}, potomak srpskog vojnika koji je sahranjen na tom groblju. U Solunu se nalazi ~ak 25 muzeja: Arheolo{ki, Etnografski, Rotonda, zatim oni koji se bave zanimljivom tematikom, kao {to su istorijski put jevreja Soluna i Muzej jevrejskog prisustva - koji obra|uju deo istorije grada koji su ozna~ili jevreji; ili Vodovodni muzej Soluna - za sve zainteresovane za istoriju vodosnabdevanja ovog velikog grada duge tradicije. Pomena radi, u Solunu je i jedan od najve}ih univerziteta na Balkanu, Tehni~ka akademija, Ekonomski institut, dve Dr`avne muzi~ke {kole i nekoliko kulturnih udru`enja.

Solun je i doma}in festivala lma u oktobru i novembru, pozori{nog festivala, susreta plesnih grupa, festivala Gr~ke pesme kao i velikog jesenjeg festivala muzike i pozori{ta pod nazivom Dimitrija. Solun se sve vi{e armi{e i kao sajamski grad i grad simpozijuma, privla~e}i na desetine hiljada posetilaca ovakvih doga|aja.

Simpozijumski centar Velidio je jedan od najve}ih te vrste na Balkanu. Pogodan je za sve vrste manifestacija, a u istom delu grada na prostoru Helehro - Nacionalne organizacije me|unarodnih i lokalnih sajmova, postoji jo{ jedan simpozijumski centar Nikolaos Jermanos. Pravi na~in da do`ivite Solun je poseta nekoj od brojnih taverni, uzerija ili ka}a obojenih mediteranskim suncem i mirisom mora koji dolazi iz luke. Od jela se u tavernama (gr~kim nacionalnim restoranima) slu`e jela jedinstvene lokalne kuhinje, riblji specijaliteti, ali i jela tradicionalne isto~nja~ke kuhinje. Najvi{e taverni se nalazi u centru grada, ali i du` Solunskog zaliva. U Solunu ima dosta luksuznih restorana koji, ipak, odr`avaju tradiciju lokalnog ukusa. U tavernama se slu`e dobra vina koja vekovima ~ine neodvojivi element gr~ke civilizacije. Najlep{e taverne se nalaze u vi{em, starijem delu grada, ali i u modernim delovima istorijskog centra grada (Ladadika u Milosu, u Vilka, ali i u Nea Krini), kao i na Aristotelovom trgu i
TRAVEL magazine 61

60 TRAVEL magazine

Gradovi sveta
besplatnim pi}em u restoranu, ni`om cenom nego {to je u cenovniku, jer za svakog Grka ugostitelja gost je svetinja i izvor prihoda. Primeti}ete da su i gr~ki ka}i tokom ~itavog dana prepuni {to mladim, {to starijima koji vreme prekra}uju ispijaju}i gr~ku kafu (isto {to i na{a turska) i igraju}i partiju tavlija, igre koja pomalo li~i na na{u micu. Prilikom posete ovog grada uo~ava se da stanovnici neuobi~ajeno vole svoj grad, nazivaju}i ga najopu{tenijim gradom na svetu. Ponosni na svoje makedonsko poreklo i Aleksandra Makedonskog koga Grci, sude}i po Solunjanima, Tursko kupatilo ispod bez prava nazivaju Aleksandros Megacrkve svetog Dimitrija los to jest Aleksandri Veliki, Solunjani svakog do~ekuju otvorenog srca. Bez sumPosebni ugostiteljski nje se mo`e re}i da je objekti u Solunu su na daovde svako dobrodo{ao, leko ~uvene uzerije - ne{to a kako i ne bi, kada svi sli~no na{im kafanama, putevi za jug i Malu Aziju gde se slu`i jako alkoholvode ve} nekoliko hiljada no gr~ko pi}e uzo. Pored godina, ba{ preko teritotoga, grad je prepun malih rije Soluna. Tako je ovaj pe~enjara gde mogu da se grad ni~iji, a sva~iji, i makupe piletina i krompiri}i, kedonski i gr~ki i turski ali i ~uveni gr~ki giros po i srpski... I svih naroda povoljnim cenama. koji ga posete.

INFO

Solun
geografski polo`aj
Solun se nalazi na severu Gr~ke, na 40 51severne geografske {irine i 22 96 isto~ne geografske du`ine.

jezik
Gr~ki

medicinske norme
Nema posebnih medicinskih normi

populacija zemlje i grada

Gr~ka broj 10.964.020 stanovnika, a Solun oko 740.000.

novac
Valuta koja se koristi je euro

kako sti}i do...

Jedan od na~ina da stignete do Soluna je avionom. Kompanija Olympic Airlines ima letove utorkom i subotom u 09.00 iz Beograda, u Atinu se sti`e u 12.15. Iz Atine za Solun se polazi u 18.20 i sti`e u 19.15. Cena povratne karte je 170 eura uz 129 eura za takse. Po{to se Solun nalazi u na{oj blizini, do njega mo`ete oti}i i kolima.

trgu Elefterias. Posebni ugostiteljski objekti u Solunu su na daleko ~uvene uzerije - ne{to sli~no na{im kafanama, gde se slu`i jako alkoholno gr~ko pi}e uzo. Pored toga, grad je prepun malih pe~enjara gde mogu da se kupe piletina i krompiri}i, ali i ~uveni gr~ki giros po povoljnim cenama. Ove pe~enjare uvek imaju i nekoliko kafanskih stolova prekrivenih kariranim stolnjacima, {to odaje utisak prijatne atmosfere i bliskosti sa gostima. Ovakvi mali ugostiteljski objekti, uzerije, taverne, pe~enjare, u vlasni{tvu su malih gr~kih porodica koje vekovima ~uvaju tradiciju dobrog ugostiteljstva. U Solunu postoje i moderni restorani i kafei koji se sre}u svuda u svetu. Ovakvi ka}i se naj~e{}e nalaze du` obale zaliva, ali su mnogi

od njih specijalizovani za no}ni provod. Za one koji to `ele postoje mnoga mesta no}ne zabave sa tradicionalnom muzikom i igrom. Zahvaljuju}i ovako bogatoj ponudi ishrane, pi}a, muzike i zabave dolazi se do zaklju~ka da je i Solun jedan od onih gradova koji nikada ne spavaju. [to zbog tradicije, {to zbog turisti~ke konkurencije okolnih zemalja, nemojte se iznenaditi prijatnom gostoljubivo{}u,

dokumenti
Od dokumenata su vam potrebni va`e}i paso{ i gr~ka viza

klima
Klima je mediteranska, poo{trena obli`njim planinama i severnim vetrovima.

vremenska razlika
+1 h

struja
230V, 50Hz

ki/info.htm i www.thessalonikicity.gr

sme{taj
Solun raspola`e sa 70 hotela sa 9.000 le`ajeva. Vi{e o sme{taju mo`ete da saznate na: www. saloniki.org, www.HellasBookings.com i www.hotel-overview.com/greece.

telefoniranje
Srbija i Crna Gora se iz Gr~ke bira tako {to okrenete 00381 i pozivni broj grada bez nule. Gr~ka se iz Srbije i Crne Gore bira tako {to okrenete 9930, i pozivni za Solun 2310.

Solun Travel Tips

KUHINJA
Tradicionalna kuhinja je me{avina mediteranske i orijentalne. Najpoznatija jela su giros, kao i razne vrste musaka, zatim gr~ke salate sa obaveznim dodatkom feta sira prelivene maslinovim uljem. Ne propustite da probate jaretinu na gr~ki na~in, a od dezerta baklave.

SPORT I REKREACIJA
U Solunu postoji {est fudbalskih i ko{arka{kih klubova, zatim sportsko jedrenje, jahting, tenis, atletika, jahanje, veslanje plivanje. Svi sportovi su organizovani kroz klubove.

[OPING
Glavne ulice za {oping su Tsimiski, Venizelou, Agias Soas, Ermou, Mitropoleos, Egnatias i M. Iosif. U manjim suvenirnicama mogu}e je cenkanje.

NO]NI @IVOT I ZABAVA

Restorani, taverne, uzerije i pe~enjare - nalaze se u Ano Poli, vi{em, starijem delu grada, ali i u modernim delovima istorijskog centra grada, kao i na Aristotelovom trgu i Trgu Elefterias. Za no}ni provod postoji veliki broj klubova sa razli~itim izborom muzike.

RAZNO
Da vas ne zbuni: kada Grk ka`e "ne" to ustvari zna~i "da", dok "ohi" znaci "ne".

kako se kretati kroz grad informacije

Korisne informacije o Solunu mo`ete da na|ete na: thessaloniki-info.com, www.greekhotel.com/mainland/thessaloniSolun ima odli~no razvijenu mre`u gradskih autobusa, koji vas mogu odvesti u bilo koji deo grada. Me|utim, ukoliko `elite grad da obi|ete {to bolje savetujem vam da ga prope{a~ite.
TRAVEL magazine 63

62 TRAVEL magazine