2005 12 24 PDF

24 ARALIK 2005 CUMARTES SAYI: 159 ZAMANLA BRLKTE SATILIR
http://ailem.zaman.com.tr
Hac bir kiilik eitimidir Merak edilen sorulara cevaplar Hacda Lebbeyki yaamal
ailem
EDTR NDEKLER
Hac neyi anlatr? 6
Hacca ne gtrelim ne getirmeyelim? 8 Hac bir kiilik eitimidir 14 Hacda Hakka dn, halka deil 18 Kbede hi yabanclk ekmedim, evime dnm gibiydim 26 Hacca gidemeyenler ne yapmal? 31 Lebbeyki yaamal 38
Hacc her an yaamal deil miyiz?

Btn gnn yol yorgunluuna ramen gzn drt am, nasl grebilirim? diyerek otobsn camndan bir an olsun ban evirmiyordu. Seyfi Beyin ilk belki de hayat boyunca tek hac yolculuu olacakt bu. stanbula ilk gidiinde arkadalarndan dinledii Sultanahmet ve Sleymaniye camilerinin siluetini ta skdardan grmt. Mescid-i Harem ve Kbe de onun nazarnda ne kadar bykse, o kadar uzaktan grnebilmeliydi. Ama btn dikkatine ramen klarn bile gremedi. nce otele yerleildi. Hemen hasretle yanlan Kbeye hareket edildi. Seyfi Bey, ayn hararetle kvrand durdu; ama ok katl binalarn arasndan szan bir k kmesi haricinde bir ey gremedi. Kbeye alan kaplardan birinden szlp, Allahn meknn grmek iin atld. Saat 23.30, gzn kamatran klarn altnda parlayan bir ev, ayakta dizlerinin ba zlm, titreyen ellerini amt. Sonra heyecanla cebinden bir dosya kd kard. Ktta 200n zerinde isim vard. Tek tek okudu. Allahm, buraya gelemeyen bu kullarnn da selamn getirdim. Onlarn da dualarn kabul et. dedi. *** Hac, bir hasret yolculuudur. kn mukuna kavumasdr. Cann canana vuslatdr. Ama hac gerek anlamda bir var noktas deildir. Seyfi Bey, Kbede btn grevlerini yapt. Hacerlesvedi pmek istedi. Ama ona gitmesi, baz insanlara eza vermesini dourabilirdi. Medinede Efendimizin (sas) kabirlerini ziyaret ederken, kafasnda u soru dolayordu: - Yllardr bu an bekliyordun. te geldin. Sevdiine kavutun. Hasret bitti o zaman. Ardndan yle dnd: - ekilen hasret bu muydu? imdi ne olacak? Hasretin neye ve kime olduunu bir kez daha derin derin tefekkr etti. Kbeye varmak, Kbeye kavumak, hasretin sonu anlamna gelmemeliydi. Ve sonunda una karar verdi: - Bizim hasretimiz, dnyann neresinde olursak olalm, bizi Yaradana ve Onun sevgili kulu Peygamberimize (sas) kavumaktr. Mekke ve Medineye gelmek bir ara. O halde benim hasretim buraya gelmekle dinmeyecek. Ben kalben de varabilmeliyim bu meknlara *** Bu hafta hac konusuna geni yer ayrdk ve dergimizi 48 sayfa yaptk. Umarz, ilgi ve beeninizi kazanr. Haftaya da 48 sayfalk zel kurban saymz almay unutmayn.
Hac ibadetinin zn de halis niyet oluturur
ailem
24 ARALIK 2005 CUMARTES SAYI:
Feza Gazetecilik A.. Adna mtiGenel Yayn MdYayn Danman Yayn Editrleri
yaz Sahibi Ali Akbulut r Hamdullah ztrk Serhat eftali Mustafa Aydn emsinur B. zdeAli Demirel Ali Budak Mehmet imek Orhan Naln cisi r Yaygn Sreli
Katkda Bulunanlar Tasarm Kapak Sorumlu Mdr ve Yayn Sahibi TemsilReklam KoordinatYayn Tr
Zaman Gazetesi 34194 Yenibosna/stanbul Tel: 0212 454 1 454 (pbx) www.zaman.com.tr Bask: Feza Gazetecilik A Tesisleri
http://ailem.zaman.com.tr
neri ve teklifleriniz iin: ailem@za-
Serhat eftali
s.seftali@zaman.com.tr
HAC
BiR HADiS
Men hacce lillahi felem yerfs, velem yefsuk racea keyevmi veledeth mmh.
Kim Allah iin hac yapar da, (helali de olsa eiyle) cins mnasebette bulunmazsa, kt sz sylemez ve gnah ilemezse -kul haklar hari- (memleketine) annesinden doduu gn gibi (gnahsz ve temiz olarak) dner. (Buhari,
Kinat, telbiyeye itirak eder

Resulullah (sas) buyurdular ki: Telbiyede bulunan hibir Mslman yoktur ki, onun sanda ve solunda bulunan ta, aa, sert toprak onunla birlikte telbiyede bulunmasn, bu itirak (sa ve solunu gstererek) u ve u istikamette arzn son hududuna kadar devam eder. (Tirmizi, Hacc 14)
Tavafta hzl yryn hikmeti nedir?

bnu Abbas (ra) rivayet ediyor: Resulullah (sas) ve ashab (ra) Mekkeye, Medine hummasndan bitkin dm bir halde geldiler. Mrikler (ehirde menfi bir dedikodu yaparak), Yarn buraya humma hastalndan derman kesilmi ve ondan ok zdrap ekmi bir kavim gelecek. dediler ve (Mslmanlarn seyrine bakmak iin) Hicrin arkasna oturdular. (Onlarn hainliinden vahyen haberdar olan) Resulullah (sas), celadetlerini mriklere gstermeleri iin, Mslmanlara tavafn ilk avtnda remel yapmalarn (ksa admlarla canl canl yrmek), iki ke arasnda da adi yr24 ARALIK 2005 CUMARTES ailem 4
yle yrmelerini emretti. Bu hali gren mrikler, Bunlar m hummann bitkin drdn zannettiiniz insanlar? Bunlar falan ve falandan daha salamm! dediler. bnu Abbas (ra) der ki: Resulullah (sas) ashabna (ra) btn avtlarda remel yapmalarn emretmekten alkoyan ey, onlara duyduu merhametti. (Buhari, bu rivayette u ilaveyi kaydeder: Resulullah (sas) sulh anlamas yapt sene (umre iin) gelince mriklere kuvvetlerini gstermeleri iin hzl yryn! diye emretti. Mrikler bu srada Kuaykan Da tarafna oturmu seyrediyorlard.) (Buhari, Hacc 55)
Hac mukaddes bir yolculuktur
Hervele nedir?
Hervele, Mekkede, Kbe yaknlarnda bulunan Safa ve Merve arasnda say ederken, iki tepe arasndaki vadiye gelindiinde buray sratlice gemektir. Hanef mezhebinde hervele yapmak snnettir. Kbe yaknnda, iki tepe olan Safa ile Merve arasnda gidip gelmek Allah tarafndan Hz. brahime (as), hac ile birlikte retilen ibadetlerdendir. Bilhare chiliye Araplar, Safa ve Mervede iki tapnak uydurup, bunlar saf ve Nile adl iki puta adadlar ve onlara tapnmaya baladlar. Araplar Mslman olduklarnda Safa ile Merve arasnda gidip gelmenin, eski hac geleneinin bir paras m, yoksa sonradan putperestler tarafndan uydurulmu bir tapnma biimi mi olduu ve iki tepe arasnda gidip geldiklerinde irke dm olup olmayacaklar konusunda sorular sormaya baladlar. Bunun zerine; Safa ile Merve Allahn nianlarndandr. Kim Kbe-i Muazzamay hacceder veya umre yaparsa, bu iki tepeyi tavaf etmesinde bir gnah yoktur. Kim kendiliinden bir iyilik yaparsa bilsin ki, Allah karln verir ve her eyi bilir. (el-Bakara, 2/158) yeti nazil olmutur. (Mslim, Hac, 264)
FOTORAF: MAHMUT EB
Hervele, Safa ile Merve tepeleri arasnda sratlice gidip gelmeye denir. Bugn bu alann st kapatlmtr.
ailem 5
24 ARALIK 2005 CUMARTES
Hacca yolculuk; dnyadan k, kalbden dnya sevgisini karmay, hram; kefene brnmeyi, Allahn dndakilerden yz evirmeyi, Vakfe; Arafat ve Mzdelifede kyameti, hair ve neir hallerini, Telbiye; yeniden dirileceimiz kyamet gnnde Hakka icabet etmeyi, Arafattan Kbeye ynelmek; dnyadan kudsi aleme ynelmeyi, Tavaf; Meleklerin Arn etrafnda tavafn ve kalbin Rububiyyet mertebesini tavafn, Hacer-i stilam (Ona dokunup pmek) Ruhun ezelde verdii sze balln, Kbenin rtsne tutunup niyazda bulunmak; Kendisine kar su iledii birisinin kapsna snp, kendisini balamasn ve hatasn rtmesini umarak yalvarmay, Safa ve Merve; sevap ve gnahlarn; kalbin, nefs ile ruh arasnda gidip gelmesini, Arafatta vakfe; insanlarn kyamette bir araya gelmelerini, Hakka yalvarlarn, Kurban kesmek; Kurbann uzuvlar karl nefsinin btn uzuvlarnn cehennemden kurtuluunu, riyazat ba ile nefsin boazlandn anlatr.
HAC
NEYi ANLATIR?
Hacca giderken dnya hayat son bulmu ve kii dorudan Cemalullah seyre gider gibi kmal yola. Kbe, Peygamber ve vellerin ayaklarn bast, Mele-i A lnn en stnlerinin indii yerdir. Baka yerlerde kalbi titremeyenlerin orada titremesinin srr budur. nk temiz ruhlarla beraber olmann, insan zerinde byk tesiri vardr. Fil ordusunun o mbarek beldede yenilgiye uramas, Hz. brhimin Makmnn orada olmas, girenlerin emniyet bulmas, bereketlerinden olarak hastann orada if bulmas orann zikredilir. Oraya girenin emniyette olmas kiinin kendisine yaplacak saldrlardan kurtulmas manasna gelir. Allaha yaklamak ve ibadet amacyla Hareme girenin cehennemden emn olmas, hac yapann, daha nceki iledii gnahlardan emn olmas da anlalr. Hac ibadeti neleri hatrlatr? Haclarn hacca ait yapt ameller, ibadetler ve ziyaretlerin hepsi ahiret ile ilgili bir durum ve ilahi hikmetlerden bir hikmettir.
FOTORAF: AL NAL
Hac Hatralar
Haccn artlar nelerdir?

1. Mslman olmak Kii iman etmedii mddete onun byle bir ykmll yerine getirmesi beklenemez. 2. Ergenlik ana girmi olmak Kii ykmllk ana girmeli ve ayrca akll olmal. Ke ve deliye hac farz deildir.
FOTORAF: REUTERS
3. Hr olmak zgrl olmayanlara hac farz deildir. 4. Bedeni, mali yeterlilik ve gvenlik Hacca gidebilecek salkta olmak. Gidi-dn masraflarn ayrca ailesinin geimini salayacak kadar mali yeterlilii olmak.
Hacerl Esvedi ziyaret etmek iin izdihama sebebiyet verilmemelidir.
Gzel tevafuk
Geen yl, mays aynda Ailecek umreye gitmitik. Kalabalk ok azd. Hacerl-Esvedi pmek isteyenler de sraya geiyor 15-20 dakika beklerse rahatlkla pebiliyordu. Ben de 10 yandaki kk olumla birlikte sraya getim. Bu arada elimdeki ceveni okuyorum. Belirli bir bekleyiten sonra, tam cevende HacerlEsvedle ilgili yerleri okumaya baladmda Hacerl-Esvedi pme srasnnda bize geldiini grdm... Tabii gzyalaryla doya doya ptk olumla birlikte... brahim Tfeki, Kayseri
Ergenlik ana girmemi kklere hac farz deildir. Ama ocuklara dinin anlatlmas asndan iyi bir eitim frsatdr.
Hac, bir ak yoludur

Hac, insan ebedi aleme doru eken srl bir mknats gibidir. Kimileri bu semavi arnn izini sre sre o kudsi beldeyi kudsi yapan Server-i Kainatn ayak izine yz srmek iin Kbe yollarna derken, kimileri de byle bir yolculuun zahmetine katlanmay gze alamaz ve gzden der.
Hac srasnda nelere dikkat edilmeli?

Terli iken kesinlikle klimalarn altna girmeyin ve hava akm olan yerlerden kann. Souk ieceklerden uzak durun. Ar yemekten kann. Kalabalk yerlerden uzak durun. Umuma ak yerlerde genel temizlik kurallarna riayet edin, evreyi kirletmemeye dikkat edin. Mzdelifede ar kalabalktan dolay kaybolmalar yaand iin dikkatli davrann. eytan talama esnasnda ezilme ve kaybolmaya kar uyank olun. (Rahat bir ayakkab ile gidin, hibir ekilde ayaktan kan terlii veya baka bir eyi almak iin yere eilmeyin.)
HAC
FOTORAF: ONUR OBAN
Hac bir turistik gezi deildir. Bu amala, yolculua kmadan nce manevi anlamda hazrlklar yapmak gerekir. Haccn bir prova olduunu ve maherin bir yansmasn bize anlattn unutmamalyz.
Hacca ne gtrelim
ne getirmeyelim?
SLEYMAN SARGIN ac, iinde pek ok hikmeti barndran mstesna bir ibadettir. Her yl, yz binlerce insan, Allaha kar kulluk sorumluluklarn yerine getirmek iin Hakka en yakn olacaklar bir zaman diliminde, bir zirve meknda, kalplerinin btn rikkati ve niyetlerindeki engin safiyetleriyle bir araya gelirler. Hac, Allaha ve Reslne misafir olmaktr. Bu misafirliin kulluk hayatmz adna verimli ve doyurucu gemesi iin yapma-
mz gereken baz devler vardr. Hac mevsimi lkemizde her sene bir bayram sevinci ve dn heyecanyla yaanr. nsanlar, tatl bir telala hazrlklara balarlar. Hacca gidecek olanlarda vuslat heyecan, yaknlarnda ise onlar en iyi ekilde uurlamann tela yaanr. Orada giyilecek elbiseler ve gtrlecek erzak bile Aman bir eksik kalmasn! dncesiyle zenle hazrlanr. Ancak hac, turistik bir seyahat deil, ok zel bir ibadettir. Maherin provasdr.
ailem 8
Hac Hatralar
Dostum, nereden tanyoruz?
2005 yl hac mevsiminde o mbarek yerlere eimle birlikte gitme frsatn buldum. Kbede bir tavaf sonrasnda tavaf namazn eda etmek iin Hz. brahimin makamnn olduu blge ok kalabalk olmas nedeniyle tavaf alanndan kenara kmak zereydim. 10 metre kadar uzakta ok aina olduum uzun boylu, beyaz entarili birini grdm. O da bana bakt ve karlkl olarak birbirimize doru abucak yrdk ve kucaklatk. Fakat ben bu kimseyi nereden tandm bir trl kartamyorum. Ve srekli olarak ne gzel burada karlatk ne tevafuk gibi konumalar esnasnda arkada nereden tandm kartmaya alyor ve mahcup olmadan nasl reneceim diye dnrken o arkada bana, Biz nereden tanyoruz, bir trl kartamadm demez mi. Meer o da benimle ayn dnceler ierisindeymi. Kendisi stanbulda tccar ben Trabzonda memur. Velhasl akraba, arkada, tandk ne kadar kartrdysak da bizi birbirimize hatrlatacak bir ortak nokta bulamadk. Ve sonunda Herhalde biz ruhlar aleminden tanyoruz deyip ayrldk. Hl aklmdan kmayan bir hdisedir. Necip ba-Trabzon
FOTORAF: MAHMUT EB
[ NELER GTRMELiYiZ? ]
Niyetimizi
Hac, mmin iin kendisini tanma srecidir. Bu sebeple oraya giderken Allaha en yakn olabileceimiz bir zaman dilimini deerlendirme niyetiyle gitmeli ve bunu elde etmek iin azami gayret sarf etmeliyiz.
Acz ve fakrmz
nsan ftraten acizdir ve ihtiyalar oktur. Hacda ihramn giyilmesi, dnyevi hibir makam, mevki ya da statnn orada bir ayrcalk sebebi olmamas bunun bir ifadesi gibidir. nsan acz ve fakrnn farknda olarak orada bulunmal ve ibadetini bu lisanla yerine getirmelidir.
hlsmz
Hacca sadece Allah emrettii iin gitmeli ve dnyevi hibir beklenti iine girmemeliyiz. Oraya, yaknlarmza hediye almak, ar pazar dolamak ya da insanlarn Artk hacca gitmen lazm! eklindeki basklarndan kurtulmak iin deil, kulluk hayatmza yeni bir ivme kazandrmak ve Allahla irtibatmzda yeni sayfalar amak iin gitmeliyiz.
Izdrabmz
Hac, dnyann her tarafndan milyonlarca mminin bir araya geldii klli bir ibadettir. Orada yaplan dualar, hem zaman ve meknn kudsiyetinden hem de yneliin klliyetinden dolay kabule karin olur. Bunu frsat bilip kendimiz ve ailemizden nce yeryznde maddi ve manevi depremlerle sarslan btn Mslmanlar iin duyduumuz zdrab, i burukluunu, Mslmanlarn perianiyet ve maduriyetini de yanmzda gtrmeliyiz.
Kalbimizi
badetlerde kalb huzuru, Allahn huzuruna giderken kalbimizi de yanmzda gtrmek demektir. Btn benliimiz ve hissiyatmzla oraya ynelmeli, Ondan gayrsnn glgesinin bile zerimize dmesine izin vermemeliyiz. Gerek kendi kusur ve gnahlarmz gerekse yeryzndeki btn Mslmanlarn perianiyet ve aresizliklerinden dolay krlan kalbimizi de yanmzda gtrmemiz bereketli bir haccn gereklerindendir.
Kardelik duygularmz
Hac ibadetimizi yerine getirirken farkl corafyalardan, eitli milletlere mensup kardelerimizle buluacaz. Bunun bilincinde olarak oraya, yeni dostluklar kurma, kardelerimizin dertleriyle dertlenip sevinlerini paylama ve slm kardeliini iliklerimize kadar yaama dncesiyle gitmeliyiz.
ailem 9 24 ARALIK 2005 CUMARTES
Mescid-i Nebev k
HAC
Eksik ve kusurlaryla amellerimizi gtrelim

Hac, lmn kk bir provasdr. Cenab- Hakkn huzuruna sadece amellerimizle karz. Dolaysyla oraya huzuruna kabileceimiz bir yz akyla gitmemiz, gemi gnahlarmz tvbe ve istifarla temizleyerek hazr bir ekilde grevimizi yapmamz gerekmektedir.
Dostlarmzn isim listelerini gtrelim

Bu topraklarda yaayan gzel detlerden bir tanesi de mbarek beldelere gidenlerle Nebiye (sas) selam gndermektir. Hepimiz hacca ya da umreye giden dostlarmza Efendimize selammz arz edin, bize de dua edin! ricasnda bulunuruz. Selam gnderen herkesin ismini tek tek yazmal ve Nebiler Sultanna (sas) mmetinin selamn arz etmeliyiz.
Yapacamz dualarmz nceden belirlemeliyiz

Dua, ibadetin z ve kulun kendini Rabbine en iyi ifade etme vesilesidir. Bu sebeple orada duasz ve ibadetsiz bir anmz bile olmamaldr. Yapacamz dualar, okuyacamz evrad u ezkar imdiden belirlemeli, dua mecmualar, ceven, tesbihat, Delill Hayrat gibi evrad kitaplarn yanmza almay ihmal etmemeliyiz. Ayrca ellerimizi her atmzda kendimizden nce lem-i slm iin dua etmeli, Mslmanlarn fakirlik, cehalet, zulm, tefrika ve her trl maduriyetten kurtulmalar iin yrekleri dalayan dualar etmeliyiz. lkemizin birlii ve dzeninin muhafazas, anari ve terrn def olmas iin de avularmz amal ve gzyalarmz ceyhun etmeliyiz.
ailem 10
FOTORAF: AA
Hac Hatralar
[ NELER GETiRMEMELiYiZ? ]
Kusurlar getirilmemeli
Hac yolculuunda heybemizde yukarda saydmz hususlar azk olarak bulunmaldr. Hacdan da pek ok gzel haslet kazanm olarak dnmeli ve baz eksik ve kusurlarmz geri getirmemeliyiz. Hacca giden bir mmin dnerken yannda aada saydklarmz getirmemeye almaldr. gularmz ve gybet gibi hastalklarmz talamal ve onlar kurban edip hayat hakk tanmamalyz.
Kul hakkna daha dikkat etmeliyiz

Hac, bedenen zor ve meakkatli bir ibadettir. Bu sebeple istemeyerek de olsa baz kul hakk ihlallerinde bulunma ihtimalimiz vardr. Ayana yanllkla bastmz, yanndan serte getiimiz ya da istemeyerek sesimizi ykselttiimiz herkesten helallik dilemeli ve gnllerini almalyz.
Dualarnza dikkat edin

Allah lutfetti, 1989 ylnda hacca gittim. Arafat'ta Necmettin Nursaan hocamz muhteem bir konuma yapt. Sonra da Hafz Kadir Temel beyefendi bir Kur'an okudu ki anlatlmaz. 16 senedir aklmdan kmyor. Ne olduysa ite orada oldu. ki olum o zaman kkt. Onlar iin, "nallah hafz olurlar" diye dua ettim. Ama neden yle dedim bilmiyorum. "smail'im hafz olur ama Salih'im olamaz!" dedim. kisini de zmir Kestanepazar Kur'an Kursu'na gnderdim. lk sene Salih'im abisinden daha baarl olduu halde daha sonra gerilemeye balad. Bir gn ocuumun haline zlp ok aladm, o gece ryamda "Olum ne zlyorsun, sen Arafat'ta "Salih hafz olamaz!" demisin ya!" dedi. Ben o duay o gnden beri hi unutmuyorum. Onun iin hac kardelerim Arafat'ta benim dtm hataya dmesinler. smail'im hafz oldu, Salih'im de renci. Dualarnz beklerler. mer ifti/Selendi/Manisa
Gnahlarmz geri getirmemeliyiz

Hac bir arnma kurnasdr. Tavafn her bir art kulluk adna derinleme ve zmze doru seyahat etme vesilesidir. Say yaparken atlan her adm bir gnahmz dkmektedir. Okuyacamz evrad u ezkar ve yapacamz ibadetler de kulluun zirvelerine doru yaplan bu yolculukta azmz olacaktr. Bu imkn en iyi ekilde deerlendirip tvbe ve istifarla gnahlarmzdan arnmak ve dnyaya ilk geldiimiz gnk gibi hayata yeniden tertemiz balamak hacdan getireceimiz en byk kazan olacaktr.
Vaktimizi arda pazarda geirmemeliyiz

Hacca sadece ibadet niyetiyle ve Allahn rzasn kazanmak gayesiyle gidilir. Oradaki her saniye hazineler kymetindedir. Giderken herkese hediyeler vaat edip sonra da vaktinin byk ksmn ar pazarda tketmek akl kr deildir. Bu durumdan, misafirleri olduumuz Rabbimiz ve Peygamber Efendimiz (sallallhu aleyhi ve sellem) honut olmazlar. Hacca gidenler, kimseye maddi hediye getirmeme niyetiyle gitmeli, yaknlar da hibir hediye beklentisi iinde olmamaldr. Hurma ve zemzemin dnda bir hediyeye kap amamak bereketli bir hac iin nemli bir vesiledir. Dostlarmza en byk hediyemiz onlara yapacamz dualar olmaldr.
Nefsan duygularmz frenlemeliyiz

Hac menasikinin ifade ettii anlamlar vardr. gn boyunca eytan talamak, bir trl kurtulamadmz bir ksm takntlarmz taa tutmak demektir. Kin, nefret, hrs, su-i zan, haset ve bencillik gibi bizi iten ie kemiren duy-
Tavaf nedir?
Kabenin etrafn usulne gre yedi defa dnmektir.
FOTORAF: MEHMET KAMI
Hac iklimi
FOTORAF: MAHMUT EB
Hacla ilgili yanl bilgiler

Gnahsz dnme
Efendimiz (sallallhu aleyhi ve sellem) bir hadislerinde Kim Allah iin hacceder de kt sz ve davranlardan saknr ve gnahlara sapmazsa annesinden doduu gnk gibi gnahlardan arnm olarak dner. (Buhari, Hac, 4) buyurmaktadr. Ancak hadiste, gnahsz dnmenin baz artlar da zikredilmitir. Bunlardan ilki, haccn sadece Allah iin olmas, dieri de gerek hac esnasnda gerekse dndkten sonra kt sz ve davranlardan saknmak ve gnahlardan uzak yaamaktr. sevk etme ihtimali olduundan kullanlmas sakncaldr.
Bir de hac olacaksn!

Hacca giden insanlara yaptklar bir hatadan sonra yzlerine vururcasna sylenen, rencide edici bir szdr. Hacca giden insan, hayatnda yeni bir sayfa ap daha dikkatli yaamaldr; ama slamn emirleri ve kulluun gerekleri insanlarn hacca gidip gitmediklerine gre belirlenmemitir. Bu emir ve prensiplerden, hacca giden de gitmeyen de ayn derecede sorumludur.
FOTORAF: MAHMUT EB
Ey brahim, insanlar hacca ar!

bn-i Abbas (ra)'dan rivayet olunan bir hadiste: "brahim (as) Kbe'yi bina edip tamamladktan sonra kendisine: 'Hacc iin insanlar davet et,.' emri verildi. brahim (as): 'Benim sesim onlara ulamaz.' dedi. Allah Tela Hazretleri: 'Sen davet et, sesini duyurmak bana aittir.' buyurdu. Bunun zerine brahim (as): 'Ey insanlar!.. Beyt-i Atik'i haccetmeniz size farz klnmtr.' diye nida etti. Bu sz yerle gk arasnda bulunanlarn hepsi iitti. Grmyor musunuz? nsanlar en uzak yerlerden icabet edip geliyorlar." denilmitir. (bn-i Abidin - Redd'l Muhtar Ale'd Drri'l Muhtar)
Hac!
Toplumuzda hacca giden insanlara bu ekilde hitap etme gelenei vardr. Ancak bu, slami adan doru deildir. Zira hac da dier ibadetler gibi, Allahn kullarna bir emridir. Namaz klana Musall, oru tutana Sim denmedii gibi hac ibadetini yerine getiren insana Hac denilsede byle hitap etmek uygun dmez. Bu tarz hitabn insanlar gurura ve riyaya
Vakfe nedir?
Hacda Arafat ve Mzdelife denilen yerlerde belirli zamanlarda bir sre kalmaktr. Arafat vakfesi farz, mzdelife vakfesi vaciptir.
Her sene hacca gidilmeli mi?

Hac, gerekli artlar tayan Mslmanlara mrlerinde bir defa farz klnmtr. Efendimiz (sallallhu aleyhi ve sellem) de bir defa hac yapmtr. Oralara giden insanlarda mbarek beldeleri ska ziyaret etmek arzusu meydana gelir. Ancak hac, hem meakkatli hem de pahal bir ibadettir. Bu sebeple birden fazla hac yapmak yerine o parayla fakir Mslmanlarn ihtiyalarn karlamak, rencilere burs vermek ve hayr messeseleri yaptrmak daha isabetli bir davrantr.
ki umre bir hac yerine geer

Bu hkm doru deildir. Haccn kendine has artlar ve rknleri vardr. Ne kadar ok olursa olsun umre haccn yerine gemez. Her ibadetin Allah katnda ifade ettii mana ayrdr.
Umreye gidene hac da farz olur mu?

Hac, zengin, salkl, yol gvenlii bulunan, akll ve hr Mslmanlara farzdr. Haccn farz olmas iin umre yapmak art yoktur. Umre, nafile bir ibadet olup haccn farz olmasna sebebiyet vermez.
Yalannca hacca gitmek

Bu yanl anlay dnyann en yal haclarnn Trkler olmas sonucunu dourmaktadr. Hlbuki hac, meakkatli bir ibadet olduundan gen ve salkl iken eda edilmelidir. Aksi halde ibadetle deerlendirilmesi gereken vaktin byk ksm hastanelerde gemekte ve baka insanlara da eziyet verilmektedir. Hac ibadeti ocuunu evlendirmekten daha nemli bir grevdir. Vakti gelen hibir Mslman, hibir gerekeyle hac ibadetini ertelememelidir.
Haccn mahiyeti farkldr. Ne kadar ok umre yaparsak yapalm eer bize farzsa hac ibadetini zerimizden drmez.
HAC
Hac ibadeti, maddi olduu kadar manevi bir hazrlk gerektiriyor. Psikolog Farika Teymur Artr, haccn insana etkisini bir psikolog gzyle deerlendirdi.
PSKOLOG FARKA TEYMUR ARTIR iinin hac ibadeti hem maddi hem de bedeni bir ibadet olduu iin bireyin kendisinde bu ibadeti yerine getirebilecek gc ve istei bulmas ok nemli. Hacca gidebilmek, kiinin hem ruhen hem de bedenen salkl olmas en azndan hastalklarnn kontrol altnda olmas ile mmkn. Bu da hacca gidecek kiinin kendisine daha iyi bakmasn, ruh ve beden sal iin ok nemli olan kendisini dzenlemesini de gerektiriyor. Hac ibadetini yerine getirebilmek iin gerekli belli bir miktar paray veya imkan hazrlamas, bunun iin birikim yapmas kiiyi tasarrufa yneltiyor. Bu gayret de kiinin maddi durumunda hac dnda da bir iyileme grlmesini salayabiliyor. Kii bir yandan maddi ynden gl olmaya alrken bir yandan da az ile yetinmeyi renecek, i aleminde byle bir hazrlk iinde olacaktr. Zira her mmin bilecektir ki hac, meakkatle karlamaya hazr olmak demektir.
HAC
bir kiilik eitimidir
Hac bize birlikte yaamay, fkeyi kontrol etmeyi retir
ailem 14
FOTORAF: AP
Hac Hatralar
Hac bize meakkati lezzete evirmeyi retiyor
En gzel imkanlarla hacca giden kiiler bile eitli zorluklarla karlamlar ve Allah ak ile dolu mminler Yaradann rzas iin bu meakkate katlandklarnn uuruyla bu meakkati lezzete evirmeyi bilmilerdir. Meakkat ise kiiden kiiye deiir. Hac ibadetini hakkyla yerine getirmeye alm, kk eyleri bytmeyen, her eyden ikayet etmeyen, gzellikleri grebilen kiilerden alnacak bilgiler n hazrlk asndan ok yararl olmaktadr. Hac ibadetinin znde kiiyi meakkatlere hazrlamak da vardr denilebilir. Bunu bilen mmin en iyi imkanlarla da gitse meakkatle karlaabileceini bilip hazrlkl olacak ve hayatnda herhangi bir zaman eitli meakkatle karlaabileceini dnme imkan bulacaktr. Hac, sahip olunan her eyi bir anda kaybedebilmenin aslna en yakn bir provasdr da denilebilir. Kii her eyi bir anda kaybedebileceini de hissedebilecektir.
FOTORAF: ONUR OBAN
Huzuru tattm
2005 yl Temmuz aynda hayatmda herey yeniden balad. Yeniden dodum, hayatm yeniden formatland. nceleri bir devlet kuruluunda usta retici olarak alyordum. rtm sorun yaplnca dnmeden ayrldm ve zel bir irkette ie baladm. Nerede bir hac grsem saatlerce dnr, Rabbim bana da nasip et" diye dua ederdim. ok sevdiim bir teyzem umreye gitti, ben yine gnlerce aladm. Ama ne iznim vard, ne de param. Eimin gitmeye hi vakti yoktu. Yllardr senelik izin bile kullanmamt. Bir gn dayanamad istersen gelecek sene gidebilirsin dedi. Hayatmn en heyecanl bir yln yaadm... Dinimizin ne kadar ok mensubunun olduunu bilsem bile bir zenci kardeimle, ekik gzl kardelerimle namaz klmak beni ok etkiledi. Kabedeki huzur bambakayd. Yalnz olmadm biliyor ve herkese Allah nasip etsin diye dua ediyordum. Glseren Gnaydn/Kahramanmara
Hac, birlikte yaamann provasdr

Hac, birlikte yaamay renmeyi gerektiriyor. Kii hem birey olarak kendi iinde olgunlamak, imann kuvvetlendirmek, eksiklerini ve gl yanlarn grmek ve srekli kendisini ok ynl gelitirmekle megul olup duygusal olarak hazrlanrken bir yandan da bakalarna uyum gstermeyi, bir dzen ve disiplin iinde hareket etmeyi renme durumundadr. Hac hem ferdi, hem sosyal hem de kltrel adan gelimek, tanmak, kaynamak iin adeta uluslararas bir konferans niteliindedir. Haclar hac esnasnda baka hibir yerde grlemeyecek kadar eitli, farkl dilleri, rklar, davranlar olan kiileri grme ve gzleme imkan bulurlar. Yine haclar, dnyann drt bir yanndan gelen mminlerin davranlaryla kendilerininkini kyaslama ve kendilerini gelitirme imkan bulurlar: Mesela u lkeden gelen haclar ok sakin, ok dzenli, ok geimli vb. eklinde hem takdir eder hem de bata kendi mensup olduu lke halk olmak zere dier milletlerin de ayn zelliklere sahip olmas iin neler yaplmas gerektiini dnrler. Takdir edilen baz zelliklerin ise yaradltan olduunu dnp insanlar olduu gibi kabul etmenin nemini bir kere daha idrak ederler.
HAC
Hacla farkllklara saygy yaarz

Hacca giden insanlar farkllklara saygl olmay renir. nsanlarla bir arada yaayabilmek iin krmamaya, incitmemeye hatta incinmemeye alarak hac ibadetini huzur iinde yerine getirmek gerekir. nsanlardaki gzellikleri grerek uhuvvetin (din kardeliinin) tadna varlmaldr. Irk, dil, snf, eitim, kltr fark gzetmeden btn insanlar sevmeyi, insanlara deer vermeyi, sayg duymay ve gstermeyi reniriz. Zira stnlk ancak takva iledir. Onun emrini yapp yasaklarndan kanmaya baldr.
Hac, maher provasdr

Ayaklar yaln, balar ak olarak btn haclarn beyaz rtlere brnmesi deta Maher gnn hatrlatr.
Mmin Kbede, Minada, tavafta teslimiyeti, ak hisseder

Mmin, Hira Danda tefekkr etme isteini, Kbede teslimiyeti, Minada ktlerle ve ktlklerle mcadele akn adeta kendisi de duyar. Safa ile Merve arasnda say yaparken Allahn emri ile buraya yerletirilen, burann ilk sakinleri olan ve teslimiyette en gzel rneklerini yaayarak gsteren Hz. Hacer ile ocuk yataki smail (as)i sevgiyle yd edip dua eder. Bir yandan da
24 ARALIK 2005 CUMARTES ailem 16
erken itaat, teslimiyet ve destek konusunda onlara benzeyen Hz. Haticeyi, ilk Mslman ocuk olan Hz. Aliyi hatrlar. slamn doup yaylmasnda canla bala gayret eden btn Mslman kadn ve erkekler bir film eridi gibi gznn nnden geer. Her yerde adeta onlarn izi vardr Mmin ilim ak ile doludur. slam tarihini severken tarihe ve ilme olan ilgisi de artar.
FOTORAF: MAHMUT EB
Hac iklimi
FOTORAF: AP
Hac, zaman tnelinde bir yolculuktur

Hac, zaman tnelinde bir yolculuk gibidir. Balangc ilk insanlarn atas Hz. Adem ve Havva olarak hissedilmekle beraber btn semavi din mensuplarnn peygamberlerinin atas olan Hz. brahimin hayat izlerini orada grmek kiide onunla beraber olduu duygusunu uyandrr. Onlardan balayp son Peygamber Hz. Muhammed, ailesi ve ashabna kadar sabr ve teslimiyet rnekleri bu tarihi seyir iinde kiiyi manevi bir iklime gtrr. Resulullahn risalete hazrlk iinde olduu tefekkr srecini geirdii Nur Da, kiide kendine dnmeye bir basamak tekil edecektir. Mzdelifede kendine dn, tefekkr ve kendini tanma frsat bulabilecektir. Bedirde, Uhutta gelimenin, deimenin, millet olmann, devlet olmann basamaklarn, itaatin, nizam ve intizam iinde olmann sonularn dnebilecektir.
FOTORAF: TURGUT ENGN
Terik tekbirlerine dikkat

Kurban bayram gnleri iin meru klnm bir ibadet vardr ki, buna terik tekbirleri denilmektedir. Allh ekber Allh ekber l ilhe illallh vellh ekber Allh ekber velillhil-hamd eklindeki tekbirleri arefe gn sabah namazndan drdnc bayram gn ikindi namazna kadar 23 vakit namazn farzlar peinden sylemek gerekir. Abdullah b. mer ve Eb Hreyre Hazretleri gibi ashbn limlerinden olan zevatn bu tekbirleri Zlhiccenin ilk on gnnde de sylediklerine, hatta o gnlerde arya kp yksek sesle tekbir getirdiklerine dair rivayetler vardr.
Kabenin hasretini eken hac adaylar bu beldeleri grmek iin heyecanla yolculuk yapar.
Hac, drt ve fke kontroln ngrr

Hac ibadeti, kiinin drt ve fke kontrolnn gl olmasn gerektirir. Zira hac ibadeti yapan mmin bilir ki hacda kavga grlt olamaz. Kii kendisini, davranlarn kontrol etmesini renmek zorundadr. Mmin, elinden ve dilinden zarar grlmeyen bir kii olduunu hac esnasnda da en gzel ekilde gstermek durumundadr. Mesela Hacerl-Esvedi pmek iin can atsa da eer bir mmin kardeinin eziyet grmesine yol aacaksa ne kadar istese de pmeyecek, kendisini kontrol edecektir.
Hac Hatralar
Hurma meselesi!
2003 ylnda annemle birlikte hacca gitmitik. Yats namazn Mescid-i Nebevi'de kldktan sonra kaldmz otele dndk. Tam uyumak iin hazrlk yaptm srada kafile grevlimiz kr hocam, "Ali, iimizde en gen sensin. Biliyorsun, hurmalarmz Trkiye'ye gtrecek otobsler bu gece yola kyor. Fakat brahim amca daha hurmalarn almam, haydi onunla beraber gidin hurmalarn aln gelin." dedi. Tereddtsz kabul ettim ve yola ktk. Hurma pazarna giden arabalar beklemeye baladk. Az sonra o gzergahta alan kamyonetlerden birisi yanmzda durdu ve biz bindik. Ne tarafa gidiyorsunuz trnden iaret yapnca biz Arapa bilmediimizden sadece "hurma" dedik. ofr bu szckten memnun olmamt. Bu sefer brahim amca elini azna gtrerek "Hurma, hurma!" diyerek tekrarlad. Adam biraz daha ciddilemiti. Birazdan otobsler kalkacak ve bizim en ksa zamanda hurma almamz lazm; fakat derdimizi bile anlatamyorduk. Bir zaman sonra brahim amca bararak "Temur, temur" dedi. ofr "temur" kelimesini duyunca birden glmsedi. Hemen bizi hurma pazarna gtrd. Meer hurma Arapada "kadn" manasna geliyormu. yi ki, brahim amcann aklna "temur" geldi. Dnte arkadalara bunu anlattk, epeyce gldk. Ali Halaolu/zmir
Hac, ze dnme vesilesidir

Mmin Kbede tavaf ederken atomlardan gkteki galaksilere kar her eyin bir dn iinde olduu bu kainatta kendisini bir zerre gibi hissetmektedir. Belki de bu kalabalklar iinde her zerre aslnda bir gnetir. evresindeki pek ok varlk iin bir cazibe merkezi, pek ok varla bir k kayna. Pek ok varlk ondan istifade etmektedir. Bir anne, bir baba, bir e, bir arkada, bir dost, bir alim gibi. Hem de bir galaksideki her gne, her yldz nasl adeta bir zerre gibiyse bu kalabalklar iindeki her fert de bir zerre gibidir, kendisi de. Bykln de, kkln de ne kadar izafi olduunu, nemli olann bir nizam iinde yaradlna uygun bir nizam iinde hareket etmek olduunu hissetmektedir. taat ediyorsa kainattaki dzene, mkemmel ekilde yaratlm varlndaki intizama uygun olarak itaat edip ibadet ettiini hissedecektir. Hac bu ynyle bir ze dn vesilesidir. Kendini bildi bileli be vakit dnd kbleghndaki bu dn onu yaradltaki bu intizam bir kere daha hatrlamaya gtrecektir. Yine Arafatta o maheri kalabalkta kalabalklar iindeki yalnzln hissederken Yaradann ve kendini tanyacak, birliin zevkine erecektir.
Hacda Hakka dn
halka deil
AL DEMREL
llah (cc), Kuran- Kerimde, Biz vaktiyle brhime Beytullahn yerini belirlediimiz zaman: Sakn Bana hibir eyi ortak koma ve Benim Mbedimi tavaf ederken, kyamda, rkda veya secdede olarak ibadet edenler iin tertemiz tut! Hem btn insanlar hacca dvet et ki gerek yaya, gerek uzak yollardan gelen yorgun argn develer zerinde sana gelsinler. Gelsinler de bunun kendilerine sala-
yaca eitli faydalar grsnler ve Allahn kendilerine rzk olarak verdii kurbanlk hayvanlar, belirli gnlerde Allahn adn anarak kurban etsinler. Siz de onlarn etinden hem kendiniz yiyin, hem de yoksula ve fakire yedirin. (Hacc, 22/27, 28) buyurarak Hz. brahime, insanlar hacca davet etmesini emrediyor. Bu yle bir ardr ki, gnmzde dahi milyonlarca insan, dnyann drt bir yanndan ayn arya kulak vererek o istikamete doru akyorlar.
Hacca giden mminler, insanlarn klk kyafetlerine, namaz kl ekillerine, yemek yeme usullerine taklp kalmamaldr. O mbarek beldelerin manevi atmosferinden azami ekilde istifade etmeye almaldr.
HAC
Burada herkes misafir

Hacca giden mminler, oradaki kiilerin klk kyafetlerine, namaz kl ekillerine, yemek yeme usullerine taklp kalmamal, kusur gibi grnen bu tr durumlar ho grmeli.
FOTORAF: AP
Hac iklimi
Bir Hintli kendisine ait lehesiyle Lebbeyk Allahmme lebbeyk.. diyor, Sudanl farkl bir leheyle Arafatta Allaha yalvaryor.. ve hepsi de halleriyle emre amade olduklarn anlatyor. lkesinden ayrlp hacca giden her insan, bir ynyle Cenab- Hakkn evine misafir olarak gider. Orada herkes ziyareti, Allah ise mezr, yani ziyaret edilendir. Her yerde hzr ve nzr olan, bizi gren ve bilen Allah (cc), orada kulunu misafir olarak kabul eder ve kii bunu hisseder. Hisseder ve bu sayede Allahn inayeti ile arnp gnahlardan temizlenir. Cenab- Hakkn misafirleri Onun evini ziyaret eden herkes, vicdanlarnda Allaha misafir olduklarn hisseder. Zira orada, ilk defa Kbeyi bina eden ve onu tavaf eden insanlar ne yapmsa, onlar da onu yapmakta ve adeta onlarla btnlemektedir. Dolaysyla orada btn ihtiam ve nuraniyeti ile gemii, halihazrdaki durumu ve gelecee ait mitlerini beraber yaar; kendi soluklarnn peygamberlerin soluklarna kartn hissederler. Lebbeyk Allahmme lebbeyk.. derken, zaman adeta drlr, Kbeyi ilk defa bina eden Hz. brahimin ars kulaklarda yank yapar. nsan orada elbiselerinden tamamen syrlr ve tam bir ibadet atmosferi iine girer. Fakat o bunlar yapp yerine getirirken ferd deildir; Kbe bir gnl gibi atmaya balar, Arafat bir az haline gelir, hususiyle leden sonra herkes ayn eyi inlerken ortalk adeta lerzeye gelir ve herkesin azndan Allahm emrettin, buyur, emrine amadeyim.. szleri ykselmeye balar. Bylece kul, btn bu harikuladeliklerin yaand o yerlerde, dinin emirlerinden ok nemli bir meseleyi ihya etmi olur. Allah Rasul (sas), Ben Mescid-i Aksaya giderken kzl devesinin zerinde Seyyidina Hz. Musann bir vadiye doru Lebbeyk Allahmme lebbeyk.. diyerek gittiini grdm. buyurur. Yine hangi buud ve hangi makamda grd ise Hz. sann, Hz. brahimin, Hz. Nuhun emilini izer ve ashabndan bir ksmn onlara benzetir. Evet, insan bu duygu ve dncelerle oraya kotuu an soluklar, gemitekilerin ve gelecei ruh-u revan- Muhammed gonca gibi am ekilde omuzlarnda tayacak kudslerin soluklarna karr; sesler birbiri iine girmi daireler eklinde i ie girer ve sonsuza doru dalgalanmaya balar. Btn cihan bu sesle kuatlr, ar fer onunla velveleye gelir.. tabii btn bunlar ilklerin yapt gibi, Allah (cc) ziyaret etme ruh ve uuru iinde yaplrsa; Hz. Ebu Bekirler, merler, Osmanlar, Aliler gibi davranlr, yine slam ulemalar Ebu Hanifeler, afiler, Malikler, Ahmed bni Hanbeller gibi hareket edilirse, Allah da o byklere davrand gibi davranr ve onlara hangi ltuflarda bulunmu, oradan dnerken eteklerini ne ile doldurmusa, ayn eylerle ihsanda bulunur.
FOTORAF: AP
Sevenler gider!
Topal karnca Hacc'a niyet etmi ve o mbarek yolculua km Grenler, "Ya hu, sen bu halinle oraya varamazsn!.." demiler.. O da cevaben; "Varamazsam da, hi olmazsa o yolda lrm!" demi Takva ehli bir insan, hacca gitmekten saknrsa bana ne i geleceini ok iyi bilir. Dolaysyla zerine deni yapar ve tedbirini alr. "Henz daha ok gencim, nce beendiim arabay alaym veya bam sokacak bir evim yok, u ocuu da ba gz etsek sra ona gelir, Allah nasip ederse" gibi hacca gitmeye mani olabilecek bahaneler "Rahman" dnceler deildir. Bir insan dnelim, kk yata annesinden koparlm ve annesinin izini kaybetmi. Yllar sonra duymu ki, annesi ok uzak bir memlekette. Yal annesi haber gndermi, hasret iinde kvrand oluna gelsin diye. Ama oul, "Bu sene de biraz iim var, ocuu evlendireceim, bir dahaki sene belki giderim!" diye geveklik gsterebilir mi? Eer annesini gerekten "seviyorsa" hi geveklik gsterir mi? Bir kimse mali gc yerinde olup hacca gitmekten kanrsa tahmin edilemeyecek ekilde neticesine katlanr.
HAC
Hac iklimi
Haccn edasnn artlar nelerdir?
a) Vcutca salkl olmak, b) Hacca gitmesine maddi bir engel bulunmamak, c) Yol gvenlii olmak, d) Kadnn yannda kocas veya evlenmesi caiz olmayan bir akrabas olmak.
FOTORAF: AFP
Yal haclar grevini laykyla yerine getiremiyorlar. Hac kendisine farz olanlar, hemen gitmeyip de tehir ederlerse, sonraki senelerde gitme imkann kaybederlerse; ite tehlike burada oluur, hac borcu zerlerinde kalabilir.
Hacca hangi yata gidilir?

AHMED AHN
iyaretimle birlikte oturmu aylarmz yudumlarken nce bir takdirini, sonra da bir teklifini dinliyorum. Diyor ki: Haclarmzla ilgili yaznz istifade ile okudum. Gerekten de hac, sabr gerektiren bir ibadettir. aret ettiiniz gibi ziyaret mekanlar sabit, ama ziyareti says sabit deil her sene oalmakta, bu oalmalardan dolay da yer yer izdihamlar kanlmaz hale gelmektedir. Bu sebeple Trk haclarna bir teklifte bulunsanz da bir ke yaznzda deseniz ki: -Hac grevini genken yapmak gerekir. Yal haclar grevini laykyla yerine getiremiyorlar, zorluklar sz konusu oluyor. Trk haclar, yalanmay beklemeden haclarn genken yapmallar... Teklif sahibi ziyaretime diyorum ki:
ailem 22
-Bu teklifinize uygundur desem dahi, fkh diliyle byle yazamam. nk fkhtaki l gen, ihtiyar ls deildir. mkan lsdr. Hangi yata eline hacca gtrecek imkan geerse ite o yata kendisine hac farz olur. Hacca gitme mecburiyeti de o yatan itibaren balar. Mazereti olmadan haccn tehir edemez... Byle bir imkana sahip olmayan kimseye ise, yalannca hac zor yaplyor, genken hacca git denemez. nk hac farz olmamtr kendisine. Demek mesele, haccn farz olup olmamas meselesidir... Hac farz olmusa gen de olsa gidecek; olmamsa ihtiyar da olsa bekleyecek. Bence burada esas mesele u olsa gerektir: Hac kendisine farz olanlar, hemen gitmeyip de tehir ederlerse, sonraki senelerde ise gitme imkann kaybederlerse ite tehlike burada oluur, hac bor-
Say nedir?
Kabenin yaknnda bulunan Safa ile Merve tepeleri arasnda gidip gelmektir. Bu geliler, Safadan Merveye drt Merveden Safaya olmak zere yedi defadr.
cuyla kalabilirler... yle ise kendisine hac farz olan kimseler, mazeretsiz haclarn tehir etmemeli, borlu kalma tehlikesiyle kar karya kalmamal, hemen haclarn yapmallar. Bunu rahata diyebiliriz. Burada bir ifrat-tefrit sz konusu olmaz... Ziyaretimizle hac sohbetimizi bu ekilde srdrrken telefonun br ucundan bir hac sorusuna daha muhatap oluyorum. Bakn o da hac konusunda nasl bir teklifle karlam. yle soruyor: - Hanmla birlikte bu sene Rabbimiz nasip ederse hacca niyet ettik. Ancak hanm sohbetlerinde baz kadnlar bizimkini ikaz ederek demiler ki: - Kzm sen daha gensin. Byle gen yata hacca gidilir mi? Bu yata hac olursan gelince tutamazsn. Hacln boa gider. Sen genken gitme, bekle, yalan. Dnya ilerini brakacak yaa gelince git. te o zaman her eyi terk edersin, haccn da tutmu olursun... Hocam, hanmn gen yata gitmesinde mahzur olabilir mi? Var m byle hacdan dnnce hacc tutma, tutamama olay?.. Demek ki, kimileri de, genken deil yalandktan sonra gidilmesini doru buluyor, genken gitmeyi (tutamayacaklar gerekesiyle) mahzurlu bile grebiliyor. Bizim Yozgatn baz kylerinde de benzeri sylentiler duymutum ocukluumda. Gen adam hacca gitmemeliydi, giderse dnnce dnya ii tutmamalyd. nk terazi tutarsa, hak geer, bylece hacl da boa giderdi. Hele muhtarlk yaparsa bsbtn ii bitikti. Haclndan eser kalmazd... Elbette bunlar halk sylentisidir. Sudaki bal tutma, tutamama diye bir mefhum vardr.
Ama hacc tutma, tutamama diye bir mefhum yoktur. Hacca giden borcundan kurtulur. Gitmeyen de (farz olmusa) borcuyla kalr. Hepsi bundan ibarettir. - Genken mi yoksa yalannca m gitmeli? sorusuna kestirmeden cevap verecek olursak yle zetleyebiliriz konuyu: - Kendisine hac hangi yata farz olmusa, o yata gitmelidir!.. ayet o senede gitmez de, tehir ettii sonraki senelerde gitmeye muvaffak olursa, ge de olsa hac borcundan kurtulmu olur. Sonraki senelerde gitme imkann kaybeder de gidemezse ite tehlike o zaman sz konusu olur. Farz olduu ilk senelerde mhimsemeyerek! yapmad haccnn borcuyla kalabilir. Bence asl dikkate alnacak nokta burasdr...
Daha yam gen diyerek hacc yalla brakmayn. Yalanacak kadar yaayacana kim garanti verebiliyor ki?
HAC
Haccnz gerekten hac oldu mu?

DR. VEHB KARAKA* Tasavvuf erbab, haccn farziyetini bildiren ayeti farkl bir adan yoruma tabi tutmutur. Onlarn yorumlar farkl olduu gibi, haclar da farkldr. Onlarn hacc hakknda ls unlar sylemektedir: Bu hac, hac denilmeye layk bir hacdr. Allahn yle kullar vardr ki, Allah onlar buna ehil ve o mesleklerde yrmeye kdir klmtr. Hakikatte onlarn hacc Ondandr, Onadr, Onun iindir, Ondadr. Onlarn maksad, duvarlar ve talar deildir. Ne kadar da yanl! Delinin yerden, yurttan baka ne derdi olabilir? Heva-i nefsi yznden kim nankrlk yapar ve Mevlasndan yz evirirse, kendilerine zarar vermi olurlar. phesiz Allah alemlerden zengindir. Noksan sfatlardan mnezzeh olan Allah byle bir nankrden de zengindir. Yani kimsenin kr ve teekkrne, ibadet ve duasna ihtiyac yoktur. Herkesin Allaha ibadet, kr ve dua etmeye ihtiyac vardr. nk her eyin dizgini Onun elindedir, her eyin anahtar Onun yanndadr. Onu bulan kendisine faydal olan her eyi bulur, Onu bulamayan, faydal olan her eyden mahrum kalr, azap ire azaba der. lsnin ibliye atfettii bu hac ayetinin farkl tefsirini Hucviri Cneyde, Slemi de ibliye atfeder. ib24 ARALIK 2005 CUMARTES ailem 24
FOTORAF: MAHMUT EB
Tasavvuf bak asyla hac Tasavvuf ehli, hacc farkl yorumlamlardr. Hacc bir de bu ynyle yapmaya ne dersiniz? Okuyun ve hac szlemesini nasl imzaladnza karar verin.
liden de gelse yine Cneydindir. nk ibli, Cneydin talebesidir. Hac yeti mealen yledir:Yola gc yetenin, Beyti haccetmesi, Allah iin insanlara farzdr. (l-i mran, 3/96) Bir adam ibliye vedaya gitti. ibli ona sordu: -Nereye gidiyorsun? -Hacca. -yleyse iki uval gtr, onlara orada rahmet doldur ve onlar bize getir ki, senin bize hacdan getirdiin hediye olsun, gelene verelim, ziyaret edeni arlayalm. Adam diyor ki: Vedalap huzurundan ktm, hacdan dnnce bana sordu: -Haccettin mi? -Ettim. -Haccetmek iin ne amel yaptn? -Guslettim, ihrama girdim, iki rekat namaz kldm ve telbiye ettim. (Yani lebbeyk allahmme lebbeyk, dedim.) -Bununla hac andlamasn (szleme) yaptn m? -Yaptm. -Peki yaratldndan beri bu szlemeye aykr den btn andlamalarn bozdun mu? -Hayr. -yleyse sen andlama yapmamsn. *** -hram iin elbisenden soyundun mu? -Evet. -Bu soyunmanla yaratl gayene aykr yaptn btn ilerden de soyundun mu?
-Hayr. -Sen soyunmamsn. *** -Boy abdesti aldn ve temizlendin mi? -Evet. -Bu temizlikle sende bulunan, manev hayatn tehdit eden her gnah ve her hastal giderdin mi? -Hayr. -Sen temizlenmemisin. *** -Telbiye ettin mi? (Lebbeyk Allahmme lebbeyk dedin mi?) -Evet. -Telbiyenin aynen cevabn aldn m? -Hayr. -Sen telbiye etmemisin. *** -Mescid-i Harama girdin mi? -Girdim. -Oraya giriinle haram klnan her eyi terk etmeye karar verdin mi? -Hayr. -Sen Mescid-i Harama girmemisin. *** -Kbeyi grdn m? -Evet. -Allah iin tuttuun gayeye eritin mi? -Hayr. -Sen Kbeyi grmemisin. *** - defa koup drt defa yrdn m? -Evet. -Seninle beraber olan her eyden kap vazgetin mi? Drt defa yrmekle gvene erip bundan dolay Allaha krettin mi? -Hayr. -Sen masivadan (Allahtan baka eylerden) vazgememisin. *** -Hacerl-esvede el srp selamla-
dn m? -Evet. -Hani derler ki, Haceri selamlayan da gvendedir. Sen de gven alameti grdn m? -Hayr. -Sen Haceri selamlamamsn. *** -Safaya ktn m? -Evet. -Ne yaptn orada? -Tekbir getirdim. -Safaya kmakla srrn saflat m? Rabbini tekbir etmekle, kainat gznde kld m? -Hayr. -Sen Safaya kmamsn, tekbir de getirmemisin. *** -Say ederken hervele ettin yani alml alml yrdn m? -Evet. -Ondan Ona katn m? -Hayr. -Sen hervele etmemisin. *** -Mervede durdun mu? -Evet. -Mervede zerine sekine indiini grdn m? -Hayr. -Sen Mervede durmamsn. -Oradan Minaya gittin mi? -Evet. -Temenni ettiin sana verildi mi? -Hayr. -Sen Minaya gitmemisin. *** -Arafata ktn m? -Evet. -Yaratldn ve varacan hali bildin mi? Rabbin olan o Yce Zat kimdir? Ve Allah sana zel insanlara gsterdii bir hal gsterdi mi? -Hayr. -Sen Arafata kmamsn. ***
-Meare kotun mu? -Evet. -Orada Allah, masivay unutturan bir zikirle andn m? Ne ekilde cevap verildiini duydun mu? -Hayr. -Sen Meare kmamsn. *** -Kurban kestin mi? -Evet. -ehvetlerini ve iradeni Hakkn rzasnda yok ettin mi? -Hayr. -Sen kurban kesmemisin. *** -eytan taladn m? -Taladm. -Sendeki eytan dnceleri de taladn m? Cehaleti attn m, bu suretle sende ilim grnd m? -Hayr. -Sen eytan talamamsn. *** -Kbeyi ziyaret ettin mi? -Evet. -Sana birtakm hakikatler ald m? Yahut ziyaretin sebebiyle ikramlarn arttn grdn m? nk Peygamber (sas) Hac ve umre yapanlar, Allahn ziyaretileridir. Ziyaret edilenin, ziyaret edene ikram etmesi bir bortur. buyurmutur. -Hayr. -Sen ziyaret etmemisin. -Veda ettin mi? -Evet. -Nefsinden de tamamen ktn m? Nefsine ve nefsinin srkledii gnahlarna da veda ettin m? -Hayr. -Sen veda etmemisin, hac da etmemisin. stersen tekrar dnp haccet. Tekrar hacca gidersen bu sylediim ekilde haccetmeye al. * Sakarya n. . F. r. Grevlisi
HAC
Kbede hi yabanclk ekmedim
evime dnm gibiydim

Yasemin Sayn, 1997de Mslman olur. Hamit Sayn ile evliliinden Esma Belks (5) adndaki kzlar ile Ahmet ve Bilal (3) adl ikiz oullar var. Hamit Bey ve Yasemin Hanm, Aileme hac hatralarn anlattlar.
EMSNUR ZDEMR
be, her gn en az be defa dnp selamladmz, Allahn huzuruna yneldiimiz kblemiz. Gc yetenin mrnde bir defa o mekan ziyaret etmesi Allahn emri. Oraya bir defa gidip gelmilerin, hac olmularn televizyonda grd zaman neden gzlerinin yaardn, ah keke bir daha gitsem de hi gelmesem demesini hi gitmeyenler anlayamaz. nk sadece orada bir ate der insann kalbine ve bir mr boyu kllenmez artk. Tpk ngilterede doup bym, 7 sene nce Msl-
man olmu Yasemin Sayn gibi andka mbarek beldeleri alar durur o kiiler. Trkiyede yaamaya baladktan sonra evresindeki insanlarn Kbeyi andka neden aladn bir trl zememi Yasemin Hanm da. Ta ki, 2003te hacca gidip dnene kadar. Ayn eyi ben yayorum. Alyorum; ama mutlu gibi. Tekrar gitmek istiyorum. Keke orada kalaydm. Orada ocuk veya aile gelmiyor insann aklna. Anlatmak iin fazla kelimem yok; ama orada hemen alyorsun; ama mutlu gibi alyorsun. Aklma geldike alayabilirim. diyor yeni rendii Trkesiyle.
FOTORAFLAR: LEVENT GLER
Hac Hatralar
Kalbimizle gidelim
Yasemin Sayn, 1997de Mslman oldu. 2000de Hamit Sayn ile evlendi. iftin Esma Belks (5) adnda bir kz, Ahmet ve Bilal (3) adl ikiz oullar var. Yasemin Hanm, Mslman olma kararn tamamen kendi okuma ve aratrmalarnn sonucunda vermi. Ailesiyle birlikte ngilterede yaarken Hamit Sayn ile tanm. Orada alt firma stanbulda ube anca Trkiyeye gidip gelmeye balam. Hamit Bey kendi firmasnda almasn nerince de kabul etmi ve stanbulda yaamaya balam. Bu arada arkada evresinin hediye ettii ngilizceye evrilmi kitaplardan slam renmeye balam. Yasemin Hanma Mslman olmas iin kesinlikle bask yapmadklarn belirten Hamit Bey, Eimin slamiyeti seii arayla oldu. slamiyetteki dsturlar ok houna gitti. kinin yasak olmas, yardmlama, Mslman bir toplum olan Trkiyedeki gvenlik seviyesi, insanlarn birbirlerine gidip gelmeleri, ocuklarn birbirlerine emanet edebilmeleri gibi ahlaki erdemler onu ok etkiledi. zellikle Fethullah Glen Hocaefendinin kitaplar onu ok bilgilendirdi. diyor. ngilizce kaynak kitap azl nedeniyle her birini birka kere okuduu kitaplar ailesine vermeye balayan Yasemin Hanm da Bu kitaplar onlarn da okumasn istiyorum. Benim ailem dindar deildi. Hristiyan deildim. Allaha inanyordum; ama kendi kendime. Bir Yaradan olduuna inanyordum. Dua etme ihtiyacn duyuyordum ve ediyordum. Vaftiz edilmemitim. rendiklerimde mantksz bir ey bulmadm. Houma gitti yava yava. Allaha inanmaya baladm. diyor. Yasemin Hanm, ilk ibadet olarak oru tutmu. Hayatnda Arapay hi duymad iin namaz biraz yava renmi. nce sadece hareketlerini yapm. Yava yava ksa sre ve dualar ezberlemi. Ban rtp tesettrl giyinmenin de hi zor gelmediini vurgulayan Yasemin Hanm, rt, hayatmda en kolay uyum saladm ey oldu. stelik byle ok rahatm. rtnmeye baladktan sonra acaba unutur da rtsz dar kar mym diye korkuyordum; ama hi byle bir ey olmad. ok sevdim bu kyafeti. Ailemle hi sorun yaamadm. Seni byle daha mutlu ve sakin gryoruz. diyorlar.
Eimin de desteiyle 2000 ylnda gitmeye karar verdik. Artk e, dost ziyaretlerine gidiyorduk. Bir akam ok yakndan grtmz, ocukluumuzun bir arada getii komularmz Mecbure abla ve kardeleri geldiler. "Mecbure abla 70 yanda dul bir hanm, 95 yanda olan babasna bakyor. Hacca gidebilmek iin biriktirdii parayla kardelerine ev ald. i yanyor tabii ki! Bizden rica etti 'Bana da dua edin, beni de arn mbarek yerlere.' diye. O anda eim belki de hayatnn en byk gafn yapt ve "Yalnzca Kabe ina edildiinde lebbeyk davetine cevap veren ruhlarn gidebileceini" syledi. Bunun zerine Mecbure abla "Demek ki biz arlmadk, bize nasip deil." diyerek boynunu bkt, gzleri doldu. Eim piman oldu ama i iten gemiti. Defalarca tvbe etti, hl da zlyor. Nihayet oralara vasl olduk. Grevlerimizi yaptk, kurbanlarmz kesildi, veda tavafna gittik, namazlarmz klp zemzemlerimizi ierek sa'y grevimizi yerine getirmek iin Safa ile Merve tepelerine geldik. Dua ve niyetten sonra eimin elinde dua kitab, o okuyor ben tekrarlyorum. nc gidiimizin dnnde, yeil direklerin tam altndaydk ki bizi uurlamaya gelen Mecbure ablann sanki beni uzaktan grm de yetimek istermi gibi "Nureen!" diye seslendiini duydum ve dndm, sanki geliyormu gibi bakndm. Eime, "Mecbure abla seslendi!" dedim. Eim de, "Brak imdi Mecbure ablan burada ne gezer!" dedi. Otele doru giderken eim, "Hac hanm, ayn sesi ben de duydum! Ama duamz, sa'ymz blmemek iin o anda sylememitim!" dedi. kimiz de gzyalarna boulduk. Nuren Uuztimur, zmir
Hac iklimi
Sabr mevsimi
Hacca giden, bakalarna sknt vermedii gibi onlardan gelecek skntlara da katlanmal, yumuak davranmaldr. Hadis-i erifte Yumuak davranmayan hayr yapmam olur buyuruldu. Sert, krc olmaktan da kamaldr. Hadis-i erifte, (Sertlikten ve irkin eyden saknn. Yumuaklk insan ssler, irkinlii giderir) buyuruluyor.
Esma Belksn (5 ) odasnda ilgisini eken eyleri yaptrd bir panosu var.
Kbe ok mutlu ve sakindi

Evlendikleri gnden itibaren birlikte hacca gitme arzusu duyan Hamit Bey ile Yasemin Hanm, nce Belks, ardndan ikizler dounca planlarn ertelemek zorunda kalmlar. Oullar bir yana gelince 2003te kuraya katlmak iin kayt yaptrmlar. Kurada isimleri kar kmaz da hazrlk yapmaya balamlar. Hac ibadetinin aklda tutulmas gereken ok fazla ayrnts olmad iin maneviyat anlamnda kendilerini hazrlamaya arlk vermiler. ncelikle Fethullah Glen Hocaefendinin haccn ehemmiyetini ve manasn anlatt 5 kasetlik seri vaazlarn dinlemi, hac ile ilgili kitaplar okumular. Yanlarnda Hamit Beyin annesi ve ablas da olduu iin hacda zorluk ekmediini belirten Yasemin Hanm, Kbeyi ilk grd andaki duygularn yle anlatyor: Kbe ok mutlu ve sakin geldi bana. Hi yabanc gelmedi. Baka bir lkeye giderken insana ok deiik gelir. Trkiye ok deiik gelmiti mesela; ama Kbe yle deildi. Orada deiik hibir ey yok gibiydi. Evime gelmiim gibiydi. O kadar sakin ve mutlu. Hacdan yllar nce umreye gitmi olan Hamit Bey ise haccn umreden farkl bir havas olduunu ve Kbeye bakarken yaanan duygularn szle ifade edilemeyeceini sylyor. Mescid-i Haram iinde oturmann bile ibadet olduunu hatrlatan Hamit Bey, Bugn en cimri adamn evine bile gitseniz size bir ay ikram eder. Allahn evine gidiyorsunuz. Rahmeti sonsuz olan Allahn illa ki size ltfu olacaktr ve eliniz bo dnmeyeceksinizdir. Gerekten de orada Allah bize nasip etti. Ltuflarla dndk. diyor.
FOTORAF: AP
hram nedir?
Hac ve Umre yapacak olan kimsenin dier zamanlarda helal olan baz fiil ve davranlar belli bir sre kendisine haram klmasdr. (hram;erkekler iin iki para beyaz havludur. Kadnlar iin kendi elbiseleridir,uzunca bir entari eklinde olursa daha efdaldir.
Arafat tvbe etmek iin en byk frsat

Hamit Sayn, Minadan itibaren hac yolculuklarn yle anlatyor: Arife gnnden bir gn nce Minada geceledik. Son hazrlklarmz yaptk. Arafat, insann bu zamana kadar yapt btn hatalar gnahlar affettirebilecei 4-5 saatlik en byk frsat. Arafatta yapacam btn dualar kada yazp hazrladm. Farkl kitaplardan derledim. Arife gn sabahtan Arafata ulatk. Orada edilen dua ok nemli. Ya haccm kabul edilmezse, dualarm kabul edilmezse diye mit ve korku bir arada yaanyor. Gne batmadan bir keye ekilip dualarm tekrar okudum. Ailemizle bir araya gelip haccmz mbarek ettik. Mzdelifeye gidip ta topladk. Ertesi gn abdest srasnda beklememek iin ielerimize su doldurduk. Sabah uyandmda kendimi ok hafiflemi ve mutlu hissettim. Tertemiz olmu gibiydim. Gruplar halinde eytan talamaya doru yrmeye baladk. Tnele doru yaklatk. Bazen izdiham yaand iin ehadete gidiyor gibi giriliyor tnele. kamama endiesi oluyor. eytan taladk. Rahatladk. Kurbanmzn kesildii haberi geldi. Tra olup ihramdan ktk. gn eytan taladktan sonra Medineye geldik. Ziyaretlerimizi yaptk. Dualarmz okuduk. Gnlerimizi salavat arlkl geirmeye altk. Geen sene de ngiltereye ailesinin yanna gitmek yerine umreye gitmek istemi Yasemin Hanm. Esma Belks da umreye gtren Hamit Sayn, hacca ocuk gtrmenin ok byk cesaret ii olduunu, ibadete daha az vakit ayrldn ifade ediyor. Umrede ise kalabalk azald iin ailece yola kmann gzel olduunu anlatyor.
Hamit bey, Arafata kmadan nce yapacaklar dualar yazp hazrladklarn syledi.
Hacda yallar ok zorlanyor

Hac beden ile yaplan bir ibadet olduu iin mmkn olduunca gen iken gitmek gerekiyor. yle bir kalabalk ki, maher provas gibi. milyon kii her namazda bir araya geliyor ve dalyor. Kargaa yaanmyor; ama otele adm adm gidilebiliyor. Bu yzden len namazn klmak iin gelince ikindiyi de klarak kmak en iyisi. Yal ve hasta kiiler bu tempoya dayanamayabiliyor. Hamit Sayna gre, hac ibadetini en ileri yalara Trkler brakyor. Emekli olduktan sonra ancak hacca gidebilen Trk haclar, yorgun dtkleri iin yapamadklar ibadetlerini vekillerine ifa ettiriyor. Bu da haccn lezzetini duyamadklar iin onlar ok zyor. Hacda gen olmann byk avantaj olduunu vurgulayan Hamit Sayn, gzlemlerini yle anlatyor: Hacc btn rknleriyle kendi bana yapabilmek iin genken gitmek lazm.
HAC
mkan olanlar hemen gitmeli

Kimsenin yalln grebilme garantisi yok. Yallar, ziyaret tavaf, hac tavaf ve veda tavaf yapyor sadece kez. Genler 10-20 kere yapyor tavaf. Yallar yoruluyor. Mzdelifeden eytan talamaya kadar yrrken uzun ve zor bir yolculuk yaplyor. Baz amcalar ve teyzeler eytan talamaya gelemiyor. Oullarna veya elerine vekalet veriyor. Bunlar nce kendileri iin, sonra vekil olduklar kiiler iin eytan talyor. Yal haclar daha sabrsz. Hatalara kar daha tahammlsz. Hac sabr diye bir sz yaygnlam; nk orada normalin stnde bir sabr gstermek lazm. Yemekli programa dahil olmak mmknse en iyisi. nk hacca giden ou kadn ibadet yerine yemek yapmakla urayor. Gidenlerin mmkn olduunca yakn otelleri tercih etmesi lazm. nk otelden mescide adm adm yryerek geliniyor. 100 metre ok uzun bir mesafe otel iin. Her vakitte otele gidip abdest tazelemek zor geliyor. Oras tam bir maher yeri. Her taraf insan dolu. Yallar o kalabalkta ok byk zorluk yayor. Tekerlekli sandalye veya ambulansla tananlar oluyor. Yal haclar dier insanlar da yavalatyor. Baz grup bakanlar snnete uygun olmayan ekilde yallar ve kadnlar eytan talamaya gece gtryor ya da hi gtrmeyip vekalet alyorlar. arpyor diye adrlarda klima atrmayanlar bile oluyor. nmzdeki birka yl daha hac serin zamanlara geliyor. mkan olanlar bu vakitleri deerlendirmek iin bir an nce hacca gitmeli. 30lu 40l yalarda inallah gideceim diyerek erteleyenlerin bir an nce niyet edip kuraya yazlmal.
Esma Belks, anne babasyla birlikte umreye gitmi. Ahmet ve Bilal ise u anda yanda.
ailem 30
Hac iklimi
FOTORAF: BROL AYDIN
Hacca gidemeyenler
ne yapmal?
Kabenin rknleri
Hz. brahim (as) ve olu smail (as) tarafndan Kbe bina olunmu, daha sonra bir kesine, douya isabet ettii iin "Rkn-i ark" veya Hacer'ul-Esved o kede bulunduu iin "Rkn-i Hacerl-Esved", bir kesine, Irak tarafna isabet ettii iin "Rkn-i Irk", bir kesine, am cihetine isabet ettii iin "Rkn-i m", bir kesine de, Yemen tarafna isabet ettiinden dolay, "Rkn-i Yemn" denilmitir. Rkn-i Hacer ile Rkn-i Irk aras biraz kuzeye meyilli olup, brahim Makam, Zemzem Kuyusu, Benu eybe Kaps, Kbe'nin bu tarafndadr. Kuzey cihetini oluturan Rkn-i Irk ile Rkn-i m aras biraz batya meyilli olup, Hicr, Altn oluk ve Hanefi Makm bu taraftadr. Bat taraf yani Rkn-i am ile Rkn- Yemn aras, bir para gneye meyillidir. Umre Kaps, Veda Kaps ve brahim Kaps bu tarafta bulunmaktadr. Gne ciheti yani Rkni Yemn ile Rkn-i Hacer aras birazck douya meyillidir: Safa kaps ile gneydeki dier kaplar bu taraftadr.
Orada mminler, byk bir ziyafete icabet ediyor gibi koar, ibadetimi karacam endiesiyle admlarn bir pergel gibi aar ve hedeflerine doru hzla yol alrlar. Gayeleri, kendilerini bir an nce Kbeye atarak Allahn huzuruna varmak ve kulluklarn ifa etmektir. Bir mana by bir sohbetinde bu hakikati yle dile getiriyor: Bunun daha derin bir manasn iliklerime kadar btn ruhumla ben, insanlarn Ravza-i Thireye kouturmalarnda hissettim. Omuzlarnda seccadesi, ellerinde ayakkablar, abdest alm; fakat henz kollarn indirmemi, san sakaln taramaya vakit bulamam, sandaki solundaki insanlar grmeden Ona doru byk bir heyecanla kotuklarn grnce, kendi kendime duygulandm ve, Bunlar hep Sana kouyorlar ya Rasulallah! Bu ne czibe-i kudsiyedir ki, mbarek ba ucunda oturup selamlarn takdim etmek ve mbarek kabrinin yan banda durarak yerin en mukaddes topra zerinde arz- ubudiyette bulunmak, Senin vastanla Rabbe ynelmek iin hep Sana kouyorlar! dedim. te hac ibadeti bnyesinde, byle bir kouun nevesini tar. Ona bakld zaman bu mana sezilebilir ve mmin bunu duyar.
Her ne kadar siz, Biz hacca gidemeyeceiz. Dolaysyla bu manalar ruhumuzda duyamayacaz. deyip hzne kaplyorsanz da zlmeyin. En azndan niyetlerimizle kalben onlarla beraber olabiliriz. Ve onlarn o mbarek topraklarda yaadklar his younluunu biz de evremizde yaayabiliriz. Bizler de gnn deiik anlarnda Lebbeyk, Allahmme lebbeyk, Lebbeyke l erike leke lebbeyk. nnel-hamde vennimete leke velmlke l erike leke diyerek haclarla bir duygu birlii iine olabiliriz. Bu muhteem ruhn birlii tesis etme adna bol bol salavat- erifeler de getirebiliriz.
ailem 31
HAC
Hac ile ilgili merak edilen sorular

DR. JALE MEK
Hac ibadeti ileri bir tarihe ertelenebilir mi?

Hac ibadeti zerine farz olan kimse, vakit geirmeden, ibadeti geciktirmeden bir an nce yerine getirmelidir. zerine hac farz olduu halde, birtakm ufak tefek gerekelerle bu nemli ibadeti yerine getirmeyip ileri yalara veya ileri senelere ertelemek dinen uygun deildir. Bu ekilde haccn erteleyen kiinin daha sonra hastalklara veya yalla yakalanaca ve haccn bizzat yapma imkanndan mahrum duruma decei kanlmazdr.
slm dinine gre hac ne demektir?

Hac, slmn be esasndan biri olan, hem mali hem de bedeni bir ibadettir. Kelime itibaryla; ynelmek, kastetmek, bir kimseyi ya da bir yeri oka ziyaret etmek anlamlarna gelmektedir. Dini bir terim olarak ise belirli bir zamanda usulne uygun olarak ihrama girdikten sonra Arafatta vakfe yapmak, Kbeyi tavaf ederek ziyaret etmek ve dier baz dini grevleri yerine getirmek suretiyle yaplan ibadeti ifade eder.
Hac ne zaman farz klnd?

Hac, Hicretin 9. ylnda farz klnmtr. Haccn farz olduu Kuran ve snnette bildirilmitir (l-i mrn, 97), (Buhari, man 2).
Haccn edas iin gerekli artlar nelerdir?

Hac ykmlsnn hacc bizzat ifa edebilmesi iin bulunmas gereken artlara haccn edasnn artlar denir. Bunlar; hac farz olan kiinin salkl olmas, tutuklu veya yurtdna kma yasa olmamas, hac yolculuunun gvenli ve yolun emniyetli olmas artlardr. Ayrca boanma veya lm iddeti beklemekte olan kadnn, beklemesi gereken sreyi bitirmi olmas gerekmektedir.
Hacla ilgili birok hurafe ve yanl inan vardr. Bunlar, haccn yaplmasn zorlatrmakta ve belki de insanlarn hacca gitmesine engel olmaktadr. Bu yanllardan vazgeilmelidir.
nceki dinlerde hac var myd?

Hac, bilindii ekliyle Hz. brahime kadar uzanan bir ibadettir. Bunu; Kuran ve hadislerin Hz. brahimin haccn, insanlar hacca davet etmesini konu ediinden anlyoruz ki; bu da Kbenin ve hac menasikinin tarihine iaret etmektedir.
Hac kimlere farzdr?

Hac ibadetiyle ykml olmak iin ncelikle Mslman olmak, akll ve blu anda, hr olmak, ayrca hac yapmaya beden, mal ve bu ibadeti yerine getirecek vakte erime imkanlarna sahip olmas arttr. Bu artlara sahip olan kadn-erkek her Mslmana mrnde bir defa hac yapmak farzdr.
Hac ile ykml olmayanlar kimlerdir?

Hac yolculuuna katlanamayacak ya da fiilen hac yapamayacak derecede hasta, aciz olanlar, yallar, tutuklular, yurtdna k engellenmi olanlar ve iddet beklemekte olan kadnlarn kendilerine hac farz olsa bile, hacc eda ile ykmllkleri yoktur.
ailem 32
Zilhicce ay
Aylarn on ikincisi ve savamann haram klnd haram aylarn (ehr'l-hurum: Zilkde, Zilhicce, Muharrem, Receb) ikincisidir. inde Kurban bayramnn da bulunduu Zlhicce ay, mbarek aylarn en mhimleri arasnda yer almaktadr. Ashabtan ibnu Abbas (ra), Peygamber'den (sas) bu ayla ilgili u hadisi nakletmektedir: Peygamber (sas); "Zilhicce'nin ilk on gnnde yaplan ibadetler dier aylarda yaplan iyi amellerden, Allah nezdinde daha makbuldr" buyurmutur. Zilhicce'nin sekizinci gnne "terviye gn" dokuzuncusuna "Arefe gn"; Kurban bayram gnne (onuncu gne) "nahr gn", ondan sonraki gne de "terik gnleri" denilmitir. "Arefe gn" burada, Kurban bayramndan bir nceki gn anlamnda deil, Arafat'ta vakfe gnn simgeleyen er' bir isimdir.
FOTORAF: AFP
eytan talama haccn unsurlarndan biridir. eytan talamay insann eytan ve kendi nefsine kar mcadelesi ynnde anlamak gerekir.
HAC
10 Gece nedir?
eder. (Tirmizi, Hac, 2) Grld gibi; hac yapan Mslman, gnahlarndan arnm bir ekilde evine dner.
Hac eden kii gnahlarndan gerekten arnr m?

Mslmann dnya ve ahiret hayat bakmndan ok nemli bir dnm noktas olan hac, samimi ve ihlasla yerine getirildiinde Mslman gnahlarndan arndrr. Kiinin Allah (cc) katndaki derecesini ykseltir. dl olarak cenneti kazanmasna vesile olur. Hacc yaayan Mslman ahlken mkemmelleir. nsanlarla olan ilikileri hogrlerle gzelleerek olgunlar. Haccn faziletinin bykln aklayan birok hadisi erif Hz. Peygamberimiz (sas) tarafndan dile getirilmitir. rnein: - Kim Allah iin hacceder de kt sz ve davranlardan saknr ve gnahlara sapmazsa -kul haklar hari- annesinin onu dourduu gnk gibi gnahlardan arnm olarak dner. (Buhari, Hac, 4) - Haccedenler ve umre yapanlar Allahn misafirleridir. Kendisine dua ederlerse, dualarn kabul eder, balanma dilerlerse onlar balar. (bn Mce, Menasik, 5) - Hac ve umreyi art arda yapnz. nk bu ikisi, krn demir, altn ve gmn pasn giderdii gibi fakirlii ve gnahlar yok
Kendisine hac farz olan kii, hacca gitmek yerine, hac iin gerekli olan paray fazlasyla memleketindeki fakirlere datsa, bu hac yerine geer mi ve haccetmi olur mu?
Bir Mslman yerine getirmekle mkellef olduu ibadetini Yce Allahn emrettii ekilde yerine getirdiinde o ibadeti ifa etmi olur ve sevabn alr. Her ibadetin de kendine zg farzlar, olmazsa olmaz artlar vardr. Kii mkellef olduu ibadeti yapabilecekken onun yerine kendi kendine uygun grd bir hayrl ii yapmakla mkellefiyetinden syrlamaz. nk Allahn kullarna emrettii her eyde insanlar iin dnya ve hirete ynelik pek ok hikmetler bulunmaktadr. Ksaca; her lhi emir teslimiyet gerektirir ve -kesinlikleinsann yararnadr.
Zlhicce'nin ilk yarsndaki gnler, yce Allah katnda deerli gnler arasndadr Hatta "Cuma haftann; Zlhicce'nin ilk onu ise yln mbarek gnleridir" denilmitir. Buna gre Zlhicce'nin ilk onuna tesadf eden Cuma, her iki fazileti de toplayaca iin yln en mbarek gnlerinden biri saylmtr. Hz. Peygamber ve ashb- kiram pek ok fazletin bir arada topland Zlhicce'nin ilk yarsn zikr, tesbht, ibdet ve tefekkr ile geirirler, yoksullara yardm ederlerdi. Dolaysyle onlar rnek alarak mslmanlarn o gnlerde ibadetlerine dikkat etmeleri, dualarn artrmalar, hayr ve hasent daha ok yapmalar, kendilerini nefs muhsebesine tabi tutarak hatalarna tevbe etmeleri uygun olur. Getiimiz zaman zarfnda Recep, aban, Ramazan, Regaib, Mira, Berat, Kadir frsatlarn yaadk. ayet iyi deerlendiremedik diyorsanz zlmeyin Rabbimiz yeni bir frsat daha lutfediyor: Zilhicce aynn ilk 10 gn. Fecr Sresinde, On geceye yemin olsun ki... (Fecr, 89/2) diye yemin edilen bu mbarek zaman dilimi hepimiz iin yepyeni bir manevi frsat dnemi.
Mescid-i Haram umre dnemlerinde sakindir. Hac aylarnda Mekkeye gelen 3-4 milyon insanla birlikte younluk artar.
FOTORAF: MAHMUT EB
Hac iin neden Kbeye gidilmektedir?

Hac mekann; Mekkede bulunan, yeryznde Allaha ibadet iin ina edilen ilk bina (ilk mabet) ve namazlarmzda kblemiz olan Kbe olarak Yce Allah tayin etmitir. Kurn- Kermde yle buyrulmaktadr: Gitmeye gc yetenlerin Kbeyi haccetmeleri insanlar zerinde Allahn bir hakkdr. (el-l-i mran, 97) slm dininin doup yayld, vahyin indii, Hz. Peygamber ve ashabnn bin bir glk ve sknt ile mcadeleler verdii, ayrca Hz. Ademden beri baz peygamberlerin urak yeri olmu kutsal topraklar grmek, muhakkak ki mminlerin dini duygularn glendirir, slma olan ballklarn artrr. Bunun iin Kbe, hac iin olabilecek en doru mekandr.
Zilhiccenin ilk gnlerinde tutulan oru, bir yl oru tutmaya, bir gecesini ihya etmek de Kadir gecesini ihya etmeye bedeldir. (Tirmizi, Savm, 52; bn Mace, Syam, 39) Zilhiccenin ilk on gecesinde yaplan amel iin, 700 misli sevap verilir. Zilhiccenin ilk 9 gn oru tutana, her gn iin bir yllk oru sevab verilir. (Tirmizi, Savm, 52) Allah indinde zilhiccenin ilk on gnnde yaplan amellerden daha kymetlisi yoktur. Bugnlerde tesbihi, tahmidi, tehlili ve tekbiri ok syleyin! (Abd b. Humeyd, Msned, 1/257) Tesbih, Sbhanallah; Tahmid, Elhamdlillah; Tehlil, L ilhe illallah; Tekbir ise Allahu ekber demektir
Hac iin btn dnya Mslmanlarnn ayn anda, ayn yerde toplanmasnn ne gibi hikmetleri vardr?
Hacda, btn dnya Mslmanlar mal, mlk, makam, an, hret, mevki gibi dnyev unsurlardan syrlarak, aralarnda madd bir fark kalmakszn Allaha ynelmektedir. Bu yneliin g ve kudretin yegane sahibine olmas insan nefsine kul olduunu retir. Renk, dil, rk, lke, kltr, makam ve mevki fark gzetmeyen, ama ve gayeleri ayn
olan bu insanlar dnya iin eitlik ve kardeliin en canl tablosunu yaayarak olutururlar. Bu durum tm dnya Mslmanlarnn birbirlerini tanmalarna, aralarnda iliki kurarak kaynamalarna, birbirlerinin dertlerinden haberdar olmalarna ve aralarnda ticar balantlar kurmalarna, dolaysyla birlikte kuvvetlenmelerine sebep olur. Arafatta; maherin bir rneini oluturan yerde; yeniden halk olacan ve lhi mahkemede hesap vereceini unutmamacasna hatrlayp Allaha el aan, aff iin yalvaran ve gnahlarndan syrlan bir Mslman, bir daha kolay kolay eski iledii gnahlara dnmek istemez. Bu ynyle hac, gnahlardan arndrd gibi iyiletirme ilemini de grmektedir. Ksaca ifade edecek olursak; hacda, insanlk adna, dier ibadetlerde olmayan kendine zg pek ok hikmetler; ahlk, sosyal, ekonomik ve psikolojik yararlar bulunmaktadr.
Hac esnasnda neden ihram adnda dikisiz, beyaz renkte bir kumala rtnlmeye allyor da neden herkes Allahn ihsan ettii gzel kyafetleriyle Yaratann huzuruna kmyor?
hram, kelime itibaryla haram etmek, kendini mahrum etmek, mahrum brakmak ve tazim edilmesi gereken zamana veya mekana girmek
Hac adaylar, peygamber Efendimizin yaad zorluklar bir kez daha yaar.
ve bunlara sayg duymak anlamlarna gelmektedir. Din terim olarak, hac veya umre yapmaya niyetlenen kiinin, dier zamanlarda mubah olan baz fiilleri ve davranlar, hac veya umre rknlerini tamamlayncaya kadar kendi nefsine haram klmasdr. Normal zamanda hell olan baz fiiller; klk-kyafet, cinsel hayat ve avlanma ihraml iin yasaktr. hramn bu fonksiyonlar, namazn balama tekbirinin fonksiyonlarna benzedii iin ihrama mecazen haccn balama tekbiri demek de mmkndr. Her iki ibadetin -namaz, hac- balad andan itibaren kul, dnya ile ilikisini keser ve kendini tamamen ibadetine ynlendirir. Bu ibadetler iinde olan kiiye dardan bakldnda kendisinin hangi ibadetle megul olduu rahatlkla anlalr. Giyilen ihramn, her Mslmann kolaylkla temin edecei trden; yn, keten veya pamuktan hazrlanm, safltemizlii-arnml temsil eden beyaz renkte olmas kelime anlam ile de rtmektedir. Zenginiyle fakiriyle, glsyle gszyle btn haclar ayn kyafetler iinde, ayn mahrumiyetleri-yasaklar yaayarak, ayn glklere katlanarak, ayn artlarda hareket ederler. O srede Mslmanlar Allahn huzurunda dnyev olan btn stnlklerden, eksikliklerden syrlarak adeta lhi bir eitim kursunda fiil eitlik-kardelik eitiminden geerler.
FOTORAF: AP
HAC
Lebbeyki yaamal
Telbiye, sanki haccn abdesti, tekbiri ve kyam gibidir. Zikri, hamd, nimeti ve mlk idrak edemeyenler neyi yaarlar ki... Telbiye yaanrsa hacc ikmal etmi oluruz. Hacc da umreyi de Allah rzas iin tamamlayn.
*Adapazar Sezginler Camii mam MUSTAFA AYDIN*
Her sz yaannca deer kazanr
er sz yaannca deer kazanr. Szn ruhu kalp, bedeni ameldir. Niyet ve amel hayatn hakikatidir. Hakikat iki trl ilan edilir. Kelam ve ameldir. Kelam ykselten de salih ameldir. Ona en gzel kelimeler ykselir, onu da salih amel ykseltir. (Fatr/10) Hak Dini Kuran Dili mellifi, bu ayeti yle izah eder: Kelimei tayyip, bata kelime-i tevhid olmak zere tesbih, tahmid, tekbir, dua, istifar ve ezkar gibi ho kelimelerin hepsini amildir. Ve bunlarn ar ilahiye ykselip de makbul ameller defterine yazlmas ancak bunlar tahakkuk ve tasdik ettirecek salih amellere iktiran ile olur Yine hadiste varid olmutur ki: Allah
Teala bir kavli amelsiz kabul buyurmaz ve kavli de, ameli de niyetsiz kabul buyurmaz. Kavli, ameli, niyeti de ancak snnete isabet ile kabul buyurur. Hsl izzete nail olmak kavl ve fiil gzel taat ile olur. Yoksa gurur ve atalet, eytanat ve seyyiat ile deil (Cilt 6, sayfa 3980) Telbiye de haccn eairindendir. Telbiyedeki szler mmin olmann ilk artdr. Bu zikir her ne kadar hacda sylense de iman bu szlerle kaimdir.
Kbe, bereket
ve rahmet kaynadr
FOTORAF: MAHMUT EB FOTORAF: MEHMET KAMI
Bunun bir benzeri gnlk namazlarn tesbihatndan sonra da sylenmektedir.Mekkedeki mminlerin hicret sebepleri sadece Lebbeyki ilan ve iman deil miydi? Bu cmle haccn ve imann anlamn ifade eder. Lebbeyk dnlmeden ve yaanmadan sylenen bir sz olmamaldr. Mmin bir sz dnr, anlar ve ylece seslendirir. Papaan gibi anlamn hissetmeden tekrarlamaz. Szn taycs, mesul ve muhatab olduunu bilir. Sz ile deerlenir, sz de hayatyla temsil eder. Milyonlarca insanmz, lkemizde Lebbeyki sylemitir, farknda mdrlar sylediklerinin. Dnld m kelimelerinin anlam. Kafile hocasnn ynelttii bir koro gibi mi seslendirdiler?
Neyden soyunup da Lebbeyk dediler acaba! Elbiselerinin ve sslerinin terk edilmesi yetti mi acaba? Seslerini ykseltirken hayata, eyaya ve varla duyurup da yeterince ahit olabilirdiler mi acaba? Yoksa anlayamadan m tekrarladlar bu zikr-i celili. Telbiye gizlice deil aka ve seslice sylenmelidir. Duymak deil duyurmak esastr. ehirlerin anas Mekkeden dalgalanan bir seda olmaldr tm insanla. Veda tavafndan sonra da, tanan bir emanettir, haclarn ayak bastklar topraklara. Randevu mahalline girerken kap zilini almaya benzer telbiye. Misafirin gelmesini haber verip izin istemesidir. Tam bir teslimiyetle geliin ilandr. Kim olduunun, nereye ayak bastnn uurudur telbiye.
"nsanlar iin yeryznde kurulan ilk ev Mekke'de bulunan mbrek ve lemler iin bir hidyet kayna olan kbe'dir. Orada apak deliller vardr. brhim'in makam vardr. Kim oraya girerse emniyette olur. Oraya gitmeye gc yeten herkese, Allah iin Kbe yi ziyaret edip haccetmek farzdr" (l-i mran, 3/96, 97). "brahim yle dedi: Ey Rabbim, bu beldeyi emniyetli kl" (el-Bakara, 2/126). "Biz Kbe yi insanlar iin bir toplant ve emniyet yeri yaptk" (Bakara, 2/ 125). "Biz onlar, nezdimizde bir rzk olarak, hereyin rnlerinin toplanp getirildii emin ve mukaddes (harem) bir yere yerletirmedik mi?" (Kasas, 28/57). "evrelerinde, insanlar karlp zulmedilirken, bizim Mekke'yi mukaddes ve emin bir belde yaptmz grmediler mi" (Ankebt, 29/67)
HAC
Telbiye haccn omurgasdr

Gnlden dile, dilden leme yaylan mana iksiridir telbiye. Varlndan soyunarak, sylenen kutsal szdr telbiye. Telbiye, manev iklime giri parolas, Hakka teslimiyetin ilandr. hacc eda etmek isteyenler, telbiyeyi anlayan, yaayan ve yaatandr. Telbiyesiz hac, mriklerin haccna benzer. Mrikler hicri 9. yla kadar hac yapyorlard. Telbiyeye inanmadklarndan Tevbe Sresi 28. ayetin aklad gibi Bu yldan sonra mrikler Mescid-i Harama yaklamasnlar. hkm bildirilmitir. Telbiye, manas itibaryla haccn omurgasdr. Tm haccn ana stunu tevhiddir ki, bunun da ilan irki yok etmek ve tanmamaktr.
Telbiyenin manas nedir?

Telbiyedeki kelimelere bakacak olursak unlar grrz: Lebbeyk- Allahmme-erik-hamdnimet ve mlk. Telbiye cmlesinin banda ve sonunda yoktur senin ortan ifadesi gemektedir. Demek ki hamdnimet ve mlk, orta olmayan Allaha aittir. Bilerek veya bilmeyerek irke dmsek hamd, nimeti ve mlk anlamamz mmkn deildir. Lokmann oluna ilk nasihati Evladm sakn Allaha e koma; nk irk pek byk bir zulmdr. (Lokman/13) Tevbe edilmedii mddete affedilmeyen gnah irktir. irk Allah ret deil, belki tasarrufunu ret veya baka varlklara devretmektir. Haccn farziyyeti de, Mekke fethinden, irkin imhasndan sonra olmutur. Rasulullah hacca geldiinde hac evvelki yl farz olmutu ve Hz. Ebubekir bakanlnda ifa edilmiti, Rasulullah gelmeden mriklere hac yasaklanmt.
Telbiye namazdaki iftitah tekbiri mesabesindedir. Hanefi mezhebine gre ihramn iki rknnden (niyet ve telbiye) biridir. Bunlardan birini terk eden kimse ihrama girmi olamaz. Gerek anlamda ihraml olmak ve
Mescid-i Harama
Kimler giremez?
Tevbe Sresi, 28'inci ayette Rabbimiz yle emrediyor: "Ey iman edenler! Mrikler ancak bir pisliktir (neces). Onun iin bu yldan sonra Mescid-i Haram'a yaklamasnlar. Eer yoksulluktan korkarsanz, (biliniz ki) Allah dilerse sizi kendi ltfundan zengin edecektir. phesiz Allah iyi bilendir, hikmet sahibidir." Mriklerin "bedenleri"nden ziyade burada Rabbimiz onlarn "inanszlklarn, irklerini, batl inanlarn" necis olarak sayyor. Ehl-i Kitap ve dier mrikler harem blgesine 1400 yldr sokulmaz. Bu onlarn bedenen "necis" olduklar iin deil "itikaden" necis sayldklar iindir. Hak dn olan slm' semeden, kendilerini yaratan ve inandklarn syledikleri Allah' "bir" kabul etmeden bu "necasetten" kurtulmalar mmkn deildir. Bu "pislik" maddi deil, manevidir. nk bir mrik "tevhid"i kabul ettii, ehadet getirdii anda zerindeki necaset kalkverir.
Lebbeyk kulluu itiraf etmektir

Lebbeyk, gnl amak, teslimiyeti ilan etmek, sevgiyi perinlemek, kulluu itiraf etmek, muhtal bildirmek, varl ona adamak. Tm bunlar sylerken Resulnn rettii zere, ona tabi olacan da kabullenmektir. Hamd ise tm kulluun, ibadetlerin zdr, tohumudur veya ekirdeidir. Tm kulluumuz hamdn almdr. Hayat hamd ile balar hamd ile son bulur. Hamd tevhidin yaanan yz iitilen sesidir. Hamd kinatn sesidir. krn zirvesi, zikrin ba tacdr. Hamd, toklukta ve alkta, darlkta ve varlkta hissedilen gerektir.
Harem ve Haremeyn
Fkh bir terim olarak, iki mukaddes ehir Mekke ve Medine'nin evresinde belirli alana kadar olan yerlere, "iki harem blgesi" anlamnda "harameyn" veya "haremn" denilmitir. lk olarak Yavuz Sultan Selim'in kulland Hdim'l-Haremeyn nvn "ki harem blgesinin hizmetkr" demektir. Mekke'nin evresinde bir miktar alana "Mekke Haremi" veya "Harem-i erif", bunun dnda kalan ve mikat denilen ihrama girme yerlerinin iinde bulunan alana da "hll" ad verilir.
Haremde yaplacak iyilik ve ktlkler, dier beldelere gre kat kat fazla sevap kazandrr.
Hac Hatralar
Hac ibadetinin zn de halis niyet oluturur

Cennet kular ve dalar
5 yl nce o muazzam yolculua kmak eimle birlikte bana da nasip oldu. Oralar tarif etmek mmkn deil. Yaamadan anlalmaz. Fakat bana garip gelen; daha nce oralara giden yaknlarmzn bizlere oradaki kulardan hi bahsetmemi olmalar. Kular. Cennet kular. Kbede tavaf ederken, bizimle birlikte dnen kular. ok ilgintir ki bu kular bir Kbenin tam stnde dnerken, bir de Medinede Mescid-i Nebevinin iinde grdm. Sesleri o kadar gzeldi ki; hl kulaklarmda yanklanyor. Kendimi onlarn sesleriyle cennette gibi hissetmitim. Mekke ve Medinede gezerken baka hibir yerde bu kulara rastlamadm. Bir de o kutsal beldelerde beni ok etkileyen dier bir ey de dalard. Neden diyeceksiniz. nk Efendimiz (sas) zamanndan bugne oralarda her ey deimiti. Evet yollar, dkkanlar, binalar. Her ey restore edilmi, yeniden yapmt. Ama dalar, belkide deimeyen tek eydi. Resulullahn gzleri de o dalar grmt, ayayla oralara basmt. Ayn dalar ben de grebiliyordum ve bu beni ok mutlu etmiti. Sanki dalar bana Biz de Onu grdk diyorlard. Belki sizlere biraz garip gelebilir ama; o zamanlardan kalan tek kalc eyin dalar olduunu dnmtm. Sevgilerimle.. Halide Varol yapan insanlardr. Mekkenin her yerinden insanlar ayn yac, bir turistik seyahat ne, Kbeye dnmektedir. Bu deildir. Bilakis o, Al- halkay daha byttmzde lahn emriyle Mslmanlarn Arap yarmadasnn, Asya ve belli bir zamanda dnyann Afrika ktasndaki Mslhatta kinatn merkezi olan manlarn be vakit namazlaKbeyi ziyaret etmesidir. rnda her gn bu merkezin Rabbimiz Mekke ve Kbeyi etrafnda daireler tekil ettikziyaret etmeyi bizden Ona lerini grrz. Kbe srekli bir yol bulup g yetirenlerin devam eden bir hareketin Beytullah haccetmesi Al- merkezini oluturuyor. Bu, lahn insanlar zerindeki onun etrafndaki dar dairede hakkdr. (Al-i mran, 3/97) byle olduu gibi btn dnayetiyle istiyor. Hac bir iba- yada da bu ekildedir. Hac dnya apnda Msldettir. Btn ibadetlerde olduu gibi hac da Allah em- manlarn topland bir kongre rettii iin ve Reslnn gibidir. Bu kongrede seviye fark yoktur. Bir stnlkten gsterdii ekilde yaplr. Btn ibadetlerin ruhu ni- bahsedilecekse o da ancak takyet olduundan hac iin her vadadr. Bunu da insanlar leyden nce niyet edilir. Kii- emedii iin herkes ayn enin hacca gitmeyi kafasna kilde giyinir. Orada statye, koymas ve bunun iin de ge- makama, hrete, servete ayr rekli hazrlklar yapmas ni- bir deer verilmez. Dahas her yet mahiyetindedir. Niyetini kategoriden insan ayn dikisiz eden kii uzun bir yolculua elbiseyi giyer. ekil artlar yekacandan dolay akraba ve rine getirilen her ibadete biz komularyla heolumlu bakarz. lalleir. Bu yerleolup olmaKbe ok nem- Kabul mi gzel bir geledn ise Allah binektir; zira gidip li bir merkezdir lir. Biz samimi ve dnmemek vardr. gelerek niyeve o hep mer- iten timizi eder, ibadeM s l m a n n hayatnn merkekezdedir. Mil- timizi yaparz. zinde Kbe nemli da bu byyarlarca Ms- Hacda ledir. Biz artlarbir merkezdir ve o hep merkezdedir. lman madden na uygun olarak Bu merkezin etrahaccmz yapar, manen ona mkafatn Alfnda halkalar varlahtan bekleriz. dr. lk halka tavaf ynelmitir. OSMAN KARYADI
Allahtan sadece dnyalk m istemeliyiz?

Bakara Suresi, 200: Hac ibadetlerinizi bitirince, babalarnz andnz gibi, hatta ondan daha kuvvetli bir ekilde Allah' ann.nsanlardan yleleri var ki: Ey Rabbimiz! Bize dnyada ver, derler.Byle kimselerin ahiretten hi nasibi yoktur.
Haccn temel kavramlar

iHRAM
Hacla alakal en temel kavramlardan biri ihramdr. hram deyince akla ilk gelen ey beyaz dikisiz elbise olsa bile, esasen ihram, hacca gitmeye karar veren kiinin normalde helal olan trnak kesmek, tra olmak, cinsel ilikiye girmek, Mekke ve evresinde bitkileri koparmak, yeillere zarar vermek gibi baz eyleri kendisine haram klmasdr. Hacca giderken haramlarn balad yerde ihram giyilir. hram dikii olmayan ve kefene benzeyen iki paradan oluan sade bir giysidir. Buna elbise bile demek zordur. Kefeni hatrlatan ihram makam, mansp, rtbe ve servet gibi btn farklar sfra indirir, herkes fakir ve muhta durumdadr. Ama bu ihtiya kullara deil, Allahadr. hram giyen insan dnyaya ait her eyi geride brakr, takva elbisesini giyer, lmeden nce, lnz hikmet dolu szne ittibaen kefen giymi gibi olur.
MiKAT
Mikat, hac yasaklarnn balad, Cenab- Hakkn huzuruna kmak iin hazrln yapld ilk yerdir. ekil olarak ihrama girmenin yannda duygu ve dnce olarak da insanlar krmama, hogr, sabr, insanlara sayg gibi dinin genel yaklamlarnn daha derince yaanmas mikatla balar. Trkiyede havaalannda herkes bembeyaz ihram rtlerine brnr. Artk yasaklar balamtr; sa, sakal ve trnaklar kesilmez. Btn vcudumuz bize kar korunma altna alnmtr. ayet ihlal edersek ceza vermemiz gerekiyor.
HAC
KBE
Allahn emriyle Hz. brahimin, olu ile ina ettikleri fizik tesi lemlerden Beyt-i mamurun izdm mahiyetinde, kp eklinde bir yapdr. Herkesin kafasnda bir Kbe resmi mutlaka vardr. Bu resim, ya anlatlanlardan veya farkl ebatlarda ekilmi fotoraflardan ve kartpostallardandr. Ama bunlara bakmak insana hibir zaman canl olarak Kbeye bakma rpertisini vermeyecektir. Kbe srekli bir hareketin merkezidir ve orada donukluk ve uyuukluk dnlemez. Keke Mslmanlar oradaki hareketi hayatn btn alanlarna yanstabilseler.
TELBiYE
Telbiye, Lebbeyk, Allahmme Lebbeyk, La erike leke lebbeyk. nnelhamde ven-nimete leke vel-mlke l erike leke: Sana geldim, buyur Allahm! ardn koup geldim, emrine hazrm. Sana geldim, ortan yoktur, koup geldim, hamd ve nimet Sana ait, mlk de Senindir. Ortan yoktur Senin! (Buhr, Hac, 26; Mslim, Hac, 19-20) duas hacca giden kimsenin ihramn giyip iki rekat namaz kldktan sonra okuyaca duadr ve elest bezminde verilen szn bir karl gibidir. Zencisi de, Arap da, Japonu da, Trk de bu duay okur. Btn alt kimlikler gitmi, yerine rengi ve dili farkl da olsa belli bir sre ayn dili konuan, ayn dille ibadet eden Mslmanlar ortaya kmtr. Bu, btn hayat boyu devam ettirilmesi gereken bir szdr.
TAVAF
Tavaf, Kbe etrafnda Hacerl-esved hizasndan balayarak yedi defa dnmektir. Tavaf esnasnda mminler byk kinatn kltlm bir numunesini ortaya koyarlar. nk kinatta yldz kmeleri, gezegenler, yldzlar hatta gne bile kendilerine ait bir yrngede hareket etmektedirler.
SAY
Hz. brahim, olu smail ile eini o zamanlar iin ssz ve tarma elverili olmayan Mekkede Kbenin olduu blgeye brakm, onlar Allaha emanet etmiti. Hcer validemizin suyu bitince, su aramak ve gelecek birini grmek iin Safa ve Merve tepeleri arasnda gidip gelmeye balad. Bu gidi geli yedi defa olmutu. Yokuta yavalyor, dze inince kouyordu.
FOTORAF: AP
Hac Hatralar
Son seferinde Hz. smailin bulunduu yerden su ktn grd. Bu, Allahn onlara bir ikramyd. orak bir arazide yzyllardr hi kesilmeden akan lezzetli ve besleyici bir su kmas Hz. brahimin Allaha tevekklnn ve duasnn bir neticesiydi. Haclarn her sene gelirken getirdikleri, ite bu Hz. brahim dneminden gnmze kadar kesilmeyen bereketli zemzem suyudur. Saf ile Merve, Allahn belirledii ninelerdendir. (Bakara, 2/158) Safa ve Merve arasnda gidip gelmemizi istiyor. Biz bu kadarn biliyoruz. Her eyin bize faydasn ve hikmetini btnyle renemeyiz. Deriz ki, Allahn emrettii her eyde bildiimiz ve bilmediimiz nice hikmet vardr. Sonu olarak say, iman ve ihlsa dayal kulluun tecell ettii bir ibdetin blmlerinden biridir. de bulunmaktadrlar. Allah Resl (sas)in ifadesiyle haccn kendisinden ibaret olduu vakfe ayn zamanda dnyada maheri temsil eden tek toplantdr; zerlerinde kefene benzer giysilerinden baka bir eyleri bulunmayan insanlar Rabbin huzurundalar. Hacca giden her mmin Allaha iltica eden bu byk topluluk iinde maheri dnmeli, henz frsat varken o gne hazrlanmaya gayret etmelidir.
FOTORAF: MAHMUT EB
EYTAN TALAMA
Hz. brahim (as), Allahn emrini yerine getirmek zere olunu kurban etmek iin Minaya doru ilerlerken eytan yolunu kesmi ve onun zihnini elmek istemiti. Hz. brahim onu talayarak yanndan uzaklatrd. Hac ibdetini yapan Mslman, cemre ad verilen yerleri talarken aslnda iindeki eytan talamakta, onu kendinden uzaklatrmaya almaktadr. Bu bir vakann ifadesi olduu gibi ayn zamanda bir hedeftir. Herkes iindeki eytan talamal ve hayatndan karmaya almaldr.
Hac arkadal, cennet arkadaldr

Geen seneki haclarla 21 yamda Elhamdlillah bu vazifeyi ben de yaptm. Bekar ve yalnz olduumdan biraz sknt ektim; ama orada bulunan grevli hocalarmzn daha ilk gnden bana scak davranmalar ve yanlarna alp evlatlar gibi ilgilenmeleri sayesinde gurbet ve yalnzlm unutup hac farizasn yerine getirmeye altm. Allah (cc) hepsinden raz olsun. Bu sene ve bundan sonra hacca gidecek olanlardan isteim ailesiyle gelen haclarmzn bekarlarn ihtiyalarn ellerinden geldii kadar karlamalar ve ihtiyar, grevini yerine getiremeyen haclarmza ellerinden geldii kadar yardmda bulunmalardr. Unutmamal ki hac arkadal cennet arkadaldr. Orhan Saram/Ankara
VAKFE
Arefe gn Araftta, bayram gecesi de, gece yarsndan sonra Mzdelifede bulunmak, buralarda Allah Telya telbiye, tesbh, tekbr gibi zikirlerle, istifr ve dualarla, tefekkr ve tazarrularla ibdet etmek, haccn en nemli vazifeleri arasndadr. Burada rekleri, dilleri, lkeleri ve alkanlklar birbirinden ok farkl, fakat ayn Allahn kulu ve ayn Peygamber (sas)in mmeti olduunun farknda olan milyonlarca insan burada Allaha ynelmekte, Ona kulluklarn sunmakta ve Ondan dilekler-
KURBAN
Yce Allah (cc) bir kurbanla tam olmasa bile kr eda etme yolunu bize gsteriyor. Bu arada hacda kesilen kurbanla herkesin Kurban Bayramnda kestii kurban kartrmamak lazm. Hacdaki kurban, hac gibi zor bir ibadeti yapabilmenin bir krdr.

2005 12 24 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2005 12 24 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

24 ARALIK 2005 CUMARTES SAYI: 159 ZAMANLA BRLKTE SATILIR

Hacc her an yaamal deil miyiz?

Hac ibadetinin zn de halis niyet oluturur

Kinat, telbiyeye itirak eder

Tavafta hzl yryn hikmeti nedir?

Hac mukaddes bir yolculuktur

24 ARALIK 2005 CUMARTES

Haccn artlar nelerdir?

Hacerl Esvedi ziyaret etmek iin izdihama sebebiyet verilmemelidir.

Hac, bir ak yoludur

Hac srasnda nelere dikkat edilmeli?

FOTORAF: ONUR OBAN

24 ARALIK 2005 CUMARTES

Hac mukaddes bir yolculuktur

Eksik ve kusurlaryla amellerimizi gtrelim

Dostlarmzn isim listelerini gtrelim

Yapacamz dualarmz nceden belirlemeliyiz

24 ARALIK 2005 CUMARTES

Kul hakkna daha dikkat etmeliyiz

Dualarnza dikkat edin

Gnahlarmz geri getirmemeliyiz

Vaktimizi arda pazarda geirmemeliyiz

Nefsan duygularmz frenlemeliyiz

FOTORAF: MEHMET KAMI

Hacla ilgili yanl bilgiler

Bir de hac olacaksn!

Ey brahim, insanlar hacca ar!

Her sene hacca gidilmeli mi?

Hac mukaddes bir yolculuktur

ki umre bir hac yerine geer

Umreye gidene hac da farz olur mu?

Yalannca hacca gitmek

FOTORAF: MEHMET KAMI

24 ARALIK 2005 CUMARTES

Hac, birlikte yaamann provasdr

Hacla farkllklara saygy yaarz

Hac, maher provasdr

Mmin Kbede, Minada, tavafta teslimiyeti, ak hisseder

Hac mukaddes bir yolculuktur

Hac, zaman tnelinde bir yolculuktur

Terik tekbirlerine dikkat

Hac, drt ve fke kontroln ngrr

Hac, ze dnme vesilesidir

Hac mukaddes bir yolculuktur

FOTORAF: MEHMET KAMI

Burada herkes misafir

Hacca hangi yata gidilir?

24 ARALIK 2005 CUMARTES

Hac mukaddes bir yolculuktur

FOTORAF: MEHMET KAMI

Haccnz gerekten hac oldu mu?

Hac mukaddes bir yolculuktur

Kbede hi yabanclk ekmedim

evime dnm gibiydim

FOTORAFLAR: LEVENT GLER

Kbe ok mutlu ve sakindi

Hac mukaddes bir yolculuktur

Arafat tvbe etmek iin en byk frsat

Hacda yallar ok zorlanyor

mkan olanlar hemen gitmeli

24 ARALIK 2005 CUMARTES

Hac mukaddes bir yolculuktur

24 ARALIK 2005 CUMARTES