2012 Kpss Vatandaslik Ve Tarih Pratik Bilgiler

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER
Ergn YILDIRIM Tarih retmeni
VATANDALIK SORU CEVAP

Hukuk nedir? nsanlarla insanlar arasndaki ilikileri, insanlarla oluturduklar topluluklar arasndaki ve topluluklarn birbirleriyle olan ilikilerini dzenleyen, uyulmadnda arkasnda devlet gcne (Kamu gc) dayal maddi - somut yaptrm olan sosyal dzen kurallardr. Sosyal Hayat nelerdir? Hukuk Kurallar Ahlak Kurallar Din Kurallar Grg Kurallar Dzenleyen Kurallar
Tzkler Ynetmelikler Genelgeler Hukukun yazsz kaynaklar nelerdir? Toplumda uzun sreden beri tekrarlanarak genel bir inan olan baz rf ve adet davranlar, uyulmadnda devlet gc bulunan maddi yaptrma kavuursa buna rf ve adet hukuku kural yani yazsz kaynaklar denir. Hukukun yardmc kaynaklar nelerdir? Bilimsel grler (doktrin) tihat (Mahkeme kararlar) Hukukta boluk trleri nelerdir? Hakimin Hukuk Yaratmas Hukuk Boluu Kanun Boluu Hukukun dallar (kollar) nelerdir? Kamu Hukuku zel Hukuk Karma Hukuk Kamu Hukukunun dallar nelerdir? Anayasa Hukuku dare Hukuku Ceza Hukuku Yarglama (Usul) Hukuku Vergi Hukuku Devletler Genel Hukuku zel Hukukun dallar nelerdir? Medeni Hukuk Ticaret Hukuku Devletler zel Hukuku Borlar hukuku Medeni Hukukun dallar nelerdir? Kiiler hukuku Aile hukuku Miras hukuku Eya hukuku Ticaret Hukukunun dallar nelerdir? Ticari iletme hukuku Deniz Ticareti hukuku irketler hukuku Sigorta hukuku Kymetli evrak hukuku
Hukuk kurallarn dier sosyal dzen kurallarndan ayran en nemli unsur nedir? Yaptrmnn maddi oluudur. Hukuk kurallarnn yaptrmlar nelerdir? ptal Ceza Tazminat Cebri icra Hkmszlk Pozitif Hukuk nedir? Bir lkede belli bir zamanda yrrlkte bulunan (uygulanan) yazl ya da yazsz tm hukuk kurallardr. Mevzu Hukuk nedir? Bir lkede belli bir zamanda yrrlkte bulunan (uygulanan) sadece yazl hukuk kurallardr. Hukuk kurallarnn nelerdir? Genellik Soyutluk Kiilik d olma Sreklilik Yaptrma dayal olma temel nitelikleri
Hukukun yazl kaynaklar nelerdir? Anayasa Uluslararas antlamalar Kanunlar Kanun Hkmnde Kararnameler Tzkler

Uyrukluk ve vatandalk nedir? Uyrukluk: Kiileri veya eyleri (Gemi ve uak) devlete balayan hukuki ve siyasi badr. Vatandalk: Kiileri, devlete balayan hukuki baa denir. Karma Hukukun dallar nelerdir? Hukuku Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Hava Hukuku Bankaclk Hukuku Toprak Hukuku evre Hukuku Hak nedir? Hak, hukuk tarafndan tannan ve korunan kiiye ait menfaatlerdir. Hakkn Trleri nelerdir? Kamu Haklar zel Haklar Mutlak Haklar Nispi Haklar Malvarl Haklar Kiilik Haklar Devredilebilen Haklar Devredilemeyen Haklar Yenilik Douran Haklar Alelade Haklar Hakkn Kazanlmas ka ekilde meydana gelir? 3 ekilde meydana gelir; Hukuki Olay Hukuki Fiil Hukuki lem Haklarn Kazanl Biimleri nelerdir? Devren Kazanma Aslen Kazanma Hakkn kazanlmasnda geerlidir? yi niyet (subjektif) kurallar hangi ilke Kuvvet Kullanma
Kiilik nedir? Hak sahibi yani hukukun tand yetkilerden faydalanan ve ykledii ykmllklerden sorumlu olan varlklardr. Medeni Kanuna gre gerek kiilik nasl balar ve sona erer? Sa ve tam doumla balar, lm ve gaiplik (lm tehlikesi iinde kaybolma ve uzun sreden beri haber alnamama) hallerinde sona erer. Hak Ehliyeti nedir? Haklara ve borlara sahip olabilme halidir. Medeni kanuna gre hak ehliyeti, sa ve tam domak kouluyla ana rahmine dt anda kazanlr. Fiil Ehliyeti nedir? Kiilerin kendi lehine haklar ve aleyhine borlar yaratabilme gcdr. Yani haklar kullanabilme yeteneidir. Fiil ehliyetinin artlar nelerdir? Reit, mmeyyiz olan ve kstl olmayan kiiler fiil ehliyetine sahiptirler. Tam Ehliyetli nedir? Ayrt etme gc olan, 18 yan doldurmu ve mahkeme tarafndan kstlanmam kiilerdir. Her trl ilem ve eylemlerinden sorumludurlar. Tam Ehliyetsiz nedir? Ayrt etme gcne sahip olmayan kiilerdir. lem ve eylemlerinden sorumlu tutulamazlar. Snrl Ehliyetsiz nedir? Ayrt etme gc olmasna ramen 18 yan doldurmam kkler ya da ayrt etme gc olmasna ramen kstlanm kiidir. Snrl Ehliyetli nedir? Ayrt etme gc olan, 18 yan doldurmu ancak, mahkeme tarafndan kendilerine yasal danman atanm kiilerdir. Tzel Kiilik nedir? Belli bir amac gerekletirmek iin bir araya gelmi, haklara ve borlara sahip olabilen
Hakkn kullanlmasnda ve borlarn yerine getirilmesinde hangi ilke geerlidir? Drstlk (objektif iyi niyet) kurallar Hakkn kiinin kendisi korunabilecei haller nelerdir? Meru Mdafaa Zaruret Hali tarafndan

bamsz topluluklara denir. Gerek kiiler dndaki kii ya da mal topluluklardr. Dernekler nasl kurulur? 7 gerek ya da tzelkiinin bir araya gelmesiyle ve nceden izin almakszn kurulur. Yabanc bir dernein Trkiyede ube amasna hangi kurum izin verir? Bakanlar Kurulu Tzelkiiliin son bulmas nasl olur? nfisah (Dalma) Fesih (Datlma) Kamu Tzel Kiiliinin sona ermesi nasl olur? Kanunla Devlet nedir? Bir insan topluluunun, belirli bir toprak paras zerinde egemenlik kurmasyla olumu bamsz hukuki varlktr. niter Devlet nedir? Egemenlik, ulus ve toprak parasnn tek ve btn olduu devlet biimidir (Trkiye). Federal Devlet nedir? Birden ok devletin (eyaletin) ortak amalar iin bir anayasayla bir araya gelmelerinden oluan devlet biimidir (ABD). Dorudan Demokrasi nedir? Halkn egemenliini, araya hibir temsilci sokmadan dorudan kendisinin kullanmasdr. Halk yasalar kendisi hazrlar ve uygular. Yar Dorudan Demokrasi nedir? Egemenliin kullanlmasnda temsili sisteme yer verildii ancak belli konularda kararlarn alnmas aamasnda halka danld demokrasi yntemidir. Temsili Demokrasi nedir? Egemenliin, halkn temsilcileri kullanld sistemdir. eliyle
ekilde yasama organ da halk tarafndan seilir. Yrtmenin dayana yasama deil, halktr. Yrtme yasamann gvenine dayanmaz. Bu sistemde ne yrtme yasamann, ne de yasama yrtmenin hukuki varlna son verebilir (kuvvetlerin sert ayrm). Dolaysyla bakanlk sistemi iki organn birbirinden kesin ekilde ayrld bir sistemdir (ABD). Parlamenter Hkmet Sistemi nedir? Bu hkmet modelinde yasama, yrtme ve yarg gleri birbirinden ayrdr. Ancak bu ayrm yumuak ve dengelidir. Yani belirli koullarda yasama ve yrtme organ birbirlerini etkileyebilmekte ve grevlerine son verebilmektedir. Yrtme iki kanatldr (Cumhurbakan ve Bakanlar Kurulu). Yasama organna kar sorumlu olan bir hkmet (Bakanlar Kurulu) mutlaka bulunmas gereken bir zelliktir. Yrtme organnn dayana yasama organdr. Bakanlar Kurulu, yasama (meclis) organnn gvenine dayanmak zorundadr (Trkiye). Yar Bakanlk Sistemi nedir? Bu hkmet modelinde Cumhurbakan halk tarafndan seilir ve yrtmenin gc (zellikle Cumhurbakannn yetkileri) tipik parlamenter sisteme gre daha da stn yetkilerle donatlmtr. Ama ABDde olduu gibi, yrtme yasamadan kesin olarak ayrlm deildir. Meclisin, yrtmenin grevine son verebilmesi ise parlamenter sistemi andran ynlerden en nemlisidir (Fransa). Anayasa Hukuku nedir? Devletin temel kurulu ve organlarn, bu organlarn grev ve yetkilerini ve bunlarn birbiriyle olan ilikisini, ayrca kiilerin temel hak ve hrriyetlerini dzenleyen kamu hukuku daldr. Yazl Anayasa nedir? Yetkili bir organ tarafndan devletle ilgili temel konularn bir belge iinde dzenlenmesidir. Yazsz Anayasa nedir? Toplum iinde uzunca bir sre kesintisiz olarak tekrarlanan ve balayc olduuna inanlan uygulamalardan oluan anayasadr (ngiltere ve Hindistan).
Bakanlk hkmeti nedir? Bu hkmet modelinde Yrtme organ tek yapldr. Yrtme organnn ba olan Bakan, dorudan doruya halk tarafndan seilir. Ayn

Sert Anayasa nedir? Deitirilemeyecek maddeleri olan ve deitirilebilen maddelerinin de deitirilme usulnn zor olduu anayasalardr (1924, 1961 Anayasalar sert olmakla birlikte, en sert anayasamz 1982 Anayasasdr.). Yumuak Anayasa nedir? Deitirilemeyecek maddesi olmayan ve normal kanunlar gibi kolay deitirilebilen anayasalardr (1921 Anayasas tek yumuak anayasamzdr.). Kazistik Anayasa nedir? Geni, ayrntl ve uzun dzenlemeler ieren anayasalardr (1982 Anayasas en kazistik anayasamzdr). ereve Anayasa nedir? Sadece genel ilkeleri ortaya koyup, bunlarn uygulama biimlerini ve detaylar kanunlara brakma amac gden anayasalardr. Trkiyenin ilk anayasal belgesi nedir? 1921 Tekilat- Esasiye Kanunu Trkiyenin en uzun sre yrrlkte kalan anayasas hangisidir? 1924 Anayasas ada anlamda dnyann anayasas nedir? 1787 ABD anayasas ilk yazl
Anayasalarmz iinde anayasann deitirilme yntemiyle ilgili dzenleme olmayan tek anayasadr. Ynetmeliklerin tzklere, tzklerin kanunlara, kanunlarn da anayasaya uygun olmas gerektiini bildiren sisteme ne ad verilir? Normlar Hiyerarisi 1982 Anayasasna gre, kanun yapma yetkisi kime aiddir? Trkiye Byk Millet Meclisi TBMM seimleri ka ylda bir yenilenir? 4 Kanunlar cumhurbakannca ka gn iinde yaymlanr? 15 Hangi kanunu cumhurbakan veto edemez? Bte Kanunu Kanunlar nerede yaynlanr? Resmi Gazete 1982 Anayasasna gre, kanun teklif etmeye kim yetkilidir? Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri Usulne gre yrrle konulmu temel hak ve zgrlklere ilikin milletleraras antlamalarla kanunlarn ayn konuda farkl hkmler iermesi durumunda ne yaplr? Milletleraras antlama uygulanaca ngrlmtr. hkmlerinin
Osmanlda ilk anayasal belge nedir? 1808 Sened-i ttifak Trk tarihinin ilk anayasasnn ad nedir? Kanun-u Esasi 1921 Anayasasnn genel zellikleri nelerdir? Milli egemenlik ilk kez temel ilke olarak kabul edilmitir. Yasama ve yrtme ve hatta varg gc TBMMnin elindedir (Gler Birlii - Meclis hkmeti sistemi). Bakanlar meclis tarafndan seilir ve meclis bakanlar her zaman deitirir. l ve Nahiyelerde yerinden ynetim ilkesi (Mahalli idareler) ilk kez kabul edilmitir.
TBMM tarafndan verilen yetkiye dayanlarak hkmete karlan dzenleyici ilemlere ne denir? Olaan Kanun Hkmnde Kararnameler
1982 Anayasasna gre nizamname (tzk) karma yetkisi kime aittir? Bakanlar Kurulu
Kanunlarn ve tzklerin uygulanmasna ilikin ayrntlar gsteren dzenleyici ilemlere ne ad verilir? Ynetmelik

Devletin dini slamdr, hkm ne zaman anayasadan karlmtr? 1928 Devletin vasflar arasna laiklik ve ilkeler ne zaman eklenmitir? 1937 ki meclisli yasama organ sistemi hangi anayasalarmzda ngrlmtr? 1876 ve 1961 Anayasalar ok partili geilmitir? 1946 27 Mays 1960 darbesinden sonra siyasi iktidarn bana gelen kurul hangisidir? Milli Birlik Komitesi Kanun hkmnde kararnameler dnemde kabul edilmitir? 1971 Anayasa deiiklii ile Yasama yorumu hangi anayasada kabul edilmitir? 1924 Anayasas Kanunlarn anayasaya uygunluk denetimini gerekletirmek iin kurulan mahkeme hangisidir? Anayasa Mahkemesi Kanunlarn anayasaya uygunluunu denetlemek anlamna gelen anayasa yargs hangi anayasayla getirilmitir? 1961 Anayasas 1982 Anayasasna gre, hangi hallerde temel hak ve hrriyetlerin kullanlmas durdurulabilir? Sava, seferberlik, skynetim ve olaanst haller 1982 Anayasasna gre anayasann deitirilmesi teklifi verebilmek iin gereken say nedir? Meclis ye tamsaysnn 1/3 1982 Anayasasna gre, anayasa deiiklii getiren kanun cumhurbakannca hangi halde zorunlu olarak halkoylamasna sunulmak zorundadr? TBMMnin ye tamsaysnn 3/5 ve 2/3 arasnda kabul etmesi ile hangi siyasi hayata ne zaman
TBMM yelerinin meclis almalarndaki oy ve szlerinden sorumlu tutulamamalarna ne denir? Yasama sorumsuzluu TBMM her yl hangi ayda kendiliinden toplanr ve TBMMnin alt bir dneme ne ad verilir? Ekim ay - Yasama yl
TBMMnin toplant yetersays nedir? TBMM ye tamsaysnn (550) 1/3dr.
TBMMnin karar yetersays nedir? TBMM ye tamsaysnn nn 1 fazlasdr. Bakanlar Kurulu yeleri katlamadklar zaman kime verebilir? Dier bir bakana TBMMnin almasn dzenleyen ve maddi anlamda anayasa saylan dzenleyici ileme ne ad verilir? TBMM itz kurula vekalet
TBMM dnda almalarn kendi yapt dzenleyici ilemlerle belirleyen kurum hangisidir? Anayasa Mahkemesi
Bakanlar Kurulunu ve denetlemek yetkisi kime aittir? TBMM
bakanlar
1982 Anayasasna gre, meclisin ara verme veya tatil srasnda olaanst toplantya arlmas yetkisi kime aittir? Cumhurbakan ve Meclis Bakan
Cumhurbakan makamnda bulunmad zaman bu makama kim veklet eder? Meclis Bakan Meclisin bilgi alma ve denetim yollar nelerdir? 1. Soru 2. Meclis aratrmas 3. Meclis soruturmas 4. Genel grme 5. Gensoru 1982 Anayasasna gre, siyasi partilere kimler ye olamaz? 1. Yksek renim ncesi renciler 2. Yksek yarg memurlar

3. Devlet memurlar 4. i nitelii tamayan kamu grevlileri 5. Askeri renciler 6. TSK mensuplar Seimlerin ve halkoylarnn genel idaresi ve denetimi hangi kurumun yetkisindedir? Yksek Seim Kurulu Bir milletvekili cumhurbakan milletvekilliinin durumu ne olur? Milletvekillii kendiliinden sona erer. 1982 Anayasasna gre, cumhurbakann kim seer? Halk (2007 Anayasa deiiklii ile) Cumhurbakanl Genel Sekreterliinin kuruluu, tekilat ve alma esaslar, alan atama ilemleri hangi dzenleyici ilemle yaplr. Cumhurbakanl Kararnamesi Trkiye Byk Millet Meclisinin bakanlk divan kimlerden oluur? Meclis Bakan Bakanvekilleri Katip yeler dare amirleri Cumhurbakan nelerdir? seilme yeterlilikleri olursa
1982 Anayasasna gre babakan atamak yetkisi kime aittir? Cumhurbakan Bir bakann Yce Divan sfat verilen Anayasa Mahkemesine sevk edilmesi durumunda ne olur? Bakanl der. TBMM seimlerinin ertelenmesi hangi halde mmkndr? Sava sebebiyle seimler 1 yl ertelenebilir. Cumhurbakannn tek bana yapabilecei belirtilen ilemler dndaki kararlarn babakan ve ilgili bakanlarca imzalanmas ilkesine ne ad verilir? Kar imza ilkesi
Cumhurbakannca kabul edilen Bakanlar Kurulu TBMMden gvenoyu alamazsa ne olur? Bakanlar Kurulu der. 1982 Anayasasna gre, cumhurbakan TBMM seimlerinin yenilenmesine hangi hallerde karar verebilir? 1) Bakanlar Kurulunun kuruluta gvenoyu alamamas 2) 99. madde uyarnca Bakanlar Kurulunun gvensizlik oyuyla drlmesi 3) 111. maddeye gre Bakanlar Kurulunun vazife srasnda gvenoyu alamamas 4) Babakann istifa etmesi 5) Yeni seilen TBMMde bakanlk divannn kuruluunun tamamlanmas zerine 45 gn iinde yeni Bakanlar Kurulunun kurulamamas hallerinde Cumhurbakan TBMM Bakanna danarak seimlerin yenilenmesine karar verebilir.
Trkiye vatanda olmak 40 yan doldurmu olmak Yksek renim yapm olmak Milletvekili olabilme artlarna haiz olmak Milletvekili seilebilme artlar nelerdir? Trkiye vatanda olmak 25 yan doldurmu olmak lkretim mezunu olmak Mkellef olduu askerlik hizmetini yapm olmak Kstl olmamak Kamu hizmetinden yasakl olmamak Taksirli sular hari bir yldan ok hapis veya ar hapis cezas almam olmak Yz kzartc su ilememi olmak Kaaklk, resmi ihale ve alm satmlara fesat kartrma, devlet srlarn aa vurma, terr eylemlerine katlma ve bu gibi eylemleri tahrik ve tevik sularndan biriyle hkm giymi olmamak
Gensoru teklifi verebilmek iin en az ka milletvekilinin imzas gerekir? 20 milletvekilinin imzas gerekir.
Yargtay bakann seme yetkisi kimdedir? Yargtay Genel Kurulu
Anayasa Mahkemesi kararlarnn anayasada saylan zellikleri nelerdir? Kesin hkm saylr. Temyize gidilemez. ptal kararlar gerekesi yazlmadan aklanamaz. ptal kararyla yeni bir uygulamaya yol aacak ekilde hkm kurulamaz.

Kararlar Resmi Gazetede yaymland tarihte yrrle girer. Anayasa Mahkemesi yrrlk tarihini 1 (bir) yl gememek zere ayrca kararlatrlabilir. ptal kararlar geriye yrmez. Anayasa Mahkemesi kararlar kanun gcndedir. Hangi dzenleyici ilemlere kar Anayasa Mahkemesinde iptal davas alabilir? Kanun Kanun Hkmnde Kararname TBMM itz Hangi ilemler tutulmutur? yarg denetimi dnda
Trkiye Byk Millet Meclisi genel seimlerinden nce hangi bakanlarn ekilmesi gerekir? Adalet Bakan ileri Bakan Ulatrma Bakan
Bakanlar Kurulu milli gvenliin salanmasndan kime kar sorumludur? TBMMye kar
Genelkurmay Bakan nasl atanr? Genel Kurmay Bakan, Bakanlar Kurulunun teklifi zerine cumhurbakannca atanr. Cumhurbakan katlamad zamanlar Milli Gvenlik Kurulu kimin bakanlnda toplanr? Babakan
Yksek Askeri ura kararlar (terfi ve kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayrma hari her trl iliik kesme kararlarna kar yarg yolu aktr) (2010 Anayasa deiiklii) Cumhurbakannn tek bana yapt ilemler Skynetim komutannn kararlar Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu kararlar (meslekten karma cezasna ilikin olanlar dnda) (2010 Anayasa deiiklii) Memura verilen uyarma ve knama cezalar (Bu madde; Disiplin kararlar yarg denetimi dnda braklamaz eklinde deiti 2010 Anayasa Deiiklii). YSK kararlar Kamu Grevlileri Hakem Kurulu kararlar Yksek Hakem Kurulu kararlar nklap Kanunlar Silahl kuvvetlerde verilen her trl disiplin cezalar Olaanst Hal Kanun Hkmnde Kararname Skynetim Kanun Hkmnde Kararname Meclis iinden veya dndan Cumhurbakanlna aday olabilmek iin iin en az ka milletvekilinin yazl nerisi yeterlidir? 20 Para baslmasna karar verecek makam hangisidir? TBMM Babakann Yce Divana sevki halinde hkmetin durumu ne olur? Hkmet kendiliinden der.
Olaanst hal ilan etme yetkisi kime verilmitir? Cumhurbakan bakanlnda Bakanlar Kuruluna toplanan
Cumhurbakan hangi yarg mercilerine atamalarda bulunabilir? Anayasa Mahkemesi Dantay Askeri Yargtay Askeri Yksek dare Mahkemesi Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu
1982 Anayasasna gre, devletin iktisadi ve sosyal vazifelerinin snr nedir? Mali kaynaklarn yeterlilii
1982 Anayasasna gre, seim kanunlarnda hangi ilkeler gz nne alnmaldr? Temsilde adalet darede istikrar
1982 Anayasasna gre, siyasi partiye ye olabilmek iin ka yan doldurmu olmak gereklidir? 18 ya
Yksek retim elemanlarnn siyasi partide vazife almalar ne ekilde olabilir? Bu elemanlar ancak siyasi frkann merkez organlarnda alabilirler.

dari mahkemelerce verilen ve kanunun baka bir idari yarg merciine brakmad karar ve hkmlerin son inceleme mercii neresi kabul edilir? Dantay Adli, idari ve askeri yarg mercileri arasndaki vazife ve hkm uyumazlklarn zmleyen merci neresidir? Uyumazlk Mahkemesi Hakimler ve Savclar Kurulunun bakan kimdir? Adalet Bakan Hakimler ve Savclar Kurulunun doal yesi kimdir? Adalet Bakan mstear Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu ka yeden oluur? 22 asl ve 12 yedek yeden oluur; 3 daire halinde alr (2010 Anayasa deiiklii). Hkimler ve Savclar Yksek Kurulunun ye seimi nasl yaplr? (2010 deiiklii) Kurulun, 4 asl yesi, nitelikleri kanunda belirtilen; yksekretim kurumlarnn hukuk bilimler dallarnda grev yapan retim yeleri ile avukatlar arasndan Cumhurbakannca, 3 asl ve 3 yedek yesi Yargtay yeleri arasndan Yargtay Genel Kurulunca, 2 asl ve 2 yedek yesi Dantay yeleri arasndan Dantay Genel Kurulunca, 1 asl ve 1 yedek yesi Trkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi yeleri arasndan, 7 asl ve 4 yedek yesi birinci snf olup, birinci snfa ayrlmay gerektiren nitelikleri yitirmemi adl yarg hkim ve savclar arasndan adl yarg hkim ve savclarnca, 3 asl ve 2 yedek yesi birinci snf olup, birinci snfa ayrlmay gerektiren nitelikleri yitirmemi idar yarg hkim ve savclar arasndan idar yarg hkim ve savclarnca, 4 yl iin seilir. Sresi biten yeler yeniden seilebilir.
1982 Anayasasna gre inklp kanunlar nelerdir? 1. 430 sayl Tevhidi Tedrisad Kanunu 2. 671 sayl apka ktisas Kanunu 3. 677 sayl Tekke ve Zaviyelerle Trbelerin Seddine ve Trbedarlklar ile bir takm nvanlarn men ve ilgasna dair kanun 4. 473 sayl kanunun 110. maddesi ile evlenme akdinin evlendirme memuru nnde yaplacana dair hkm. 5. 1288 sayl Beynelmilel Erkamnn Kabul Hakknda Kanun 6. 1353 sayl Trk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakknda Kanun 7. 2590 sayl efendi, bey, paa gibi lakab ve nvanlarn kaldrlmasna dair kanun 8. 2596 sayl Baz Kisvelerin Giyilemeyeceine Dair Kanun Sreli veya sresiz yayn karmak iin nereden izin alnmaldr? Sreli veya sresiz yayn nceden izin almakszn ve mali teminat yatrmakszn karlabilir. 1982 Anayasasnn balang anayasal deeri nedir? ksmnn
176. maddeye gre balang ksm anayasaya dahildir. Bakanlar Kurulu adna, szl veya yazl olarak cevaplandrlmak zere babakan veya bakanlardan bilgi istemeye ne denir? Soru 1982 Anayasasna gre faklte dekanlar kim tarafndan seilir? YK Temel hak ve zgrlklerin vatanda olmayanlar iin snrlanma artlar nasl ngrlmtr? Milletleraras hukuka uygun olarak kanunla snrlanmas ngrlmtr. Anayasa Mahkemesi, anayasaya aykrlk iddiasnn dier mahkemelerde ileri srlmesi ile nne gelen ii be ay iinde zmezse davaya bakan mahkeme kararn neye gre verir? 1982 Anayasasnn 152/3. maddesine gre davaya bakan mahkeme dzenlemenin anayasaya aykrl kansnda olsa da mevcut dzenlemeyi uygular.

Anayasa Mahkemesinde dorudan doruya iptal davas aabilmek iin esas olarak ka gn tannmtr? 60 gn Kanunlarn ekil bakmndan anayasaya aykrl iddiasnda bulunabilmek iin ka gn ngrlmtr? 10 gn Anayasa deiikliklerinde denetimin snr nedir? Teklif ve oylama ounluuna ve ivedilikle grlememe artna uyulup uyulmad hususu ile snrl bir denetim sz konusudur. Kanun hkmnde kararnamelerin ekil bakmndan denetimi ka gn iinde iptal davasna konu edilebilir? 60 gn Anayasa Mahkemesinde, anayasa deiikliklerinde iptale ve siyasi parti davalarnda kapatmaya karar verilebilmesi iin ka kiinin kabul oyu gerekir? 8 (2/3 ounluk) (2010 Anayasa deiiklii) Anayasa Mahkemesinin alma esaslar ve yeleri arasndaki iblm nasl dzenlenir? Anayasa Mahkemesi itz ile. Vergi ve benzeri mali ykler hakknda Dantay ile Saytay kararlar arasnda uyumazlk karsa nasl bir zme gidilir? Dantay kararnn belirtilmitir. stn tutulaca
2010 deiiklii ile Anayasa Mahkemesi kimleri yce divan sfatyla yarglayabilir? Meclis Bakan, kuvvet komutanlar, Genelkurmay Bakan ve Jandarma Genel Komutan 2010 deiiklii ile memurlara hangi hak verilmitir? Toplu szleme hakk
DARE TEKLATI SORU CEVAP

Trkiyede idari tekilat esas olarak kaa ayrlr ve bunlar nedir? Trkiyede idari tekilat merkezi idare ve mahalli idare olmak zere ikiye ayrlr. Btn lkeyi kapsayan idari tekilat hangisidir? Merkezi (genel) idare Merkezi idare kaa ayrlr ve bunlar nelerdir? Merkezi idare, merkezi idarenin merkez tekilat ve merkezi idarenin tara tekilat olmak zere ikiye ayrlr. Trkiye merkezi idare sisteminin banda kim bulunur? Cumhurbakan Merkezi idarenin merkez tekilat nelerden oluur? Cumhurbakanl, Babakanlk, Bakanlar Kurulu, Bakanlklar ile bunlara bal ve yardmc kurulular. Merkezi idarenin tara tekilat nelerden oluur? Blge, il, ile ve bucak Merkezi idarenin taradan oluturduu btnle ne denir? Hiyerari Merkezi idare kurulularnn yerel idare kurulularna kar sahip olduu konuma ne ad verilir? dari vesayet Emniyet Genel Mdrlnn hiyerarik en st makam neresidir? ileri Bakanl l idaresinin hiyerarik amiri kimdir? Vali le idaresinin hiyerarik amiri kimdir? Kaymakam Belediye idaresinin idari vasisi kimdir? ileri Bakan merkeze
Milli Gvenlik Konseyi dneminde karlm bir kanunun anayasaya aykr olduu kansna varlrsa hangi yol izlenebilir? Bu kanunu uygulayacak mahkeme araclyla Anayasa Mahkemesine bavurulabilir. 2010 Anayasa deiikliine gre Anayasa Mahkemesi ka yeden oluur? 17 Anayasa Mahkemesi yelerini kim seer? 14 Cumhurbakan, 3n TBMM Anayasa Mahkemesine 2010 deiiklii ile kimin bavuru hakk gelmitir? Bireylerin (vatandalarn)

Tabipler Birlii, Trkiye Barolar Birlii gibi kanunla kurulan ve alanlarnda kamusal yetkiler kullanan kurululara ne ad verilir? Kamu Kurumu Vasfnda Meslek Kurulular Bakanlklarn kurulmas, kaldrlmas, vazife ve yetkileri ile oluumlar hangi dzenleyici ilemle belirlenir? Kanun Milli Gvenlik Kurulu kimlerden oluur? Cumhurbakan Babakan Genelkurmay Bakan Babakan Yardmclar Adalet Bakan Milli Savunma Bakan Dileri Bakan Kara Kuvvetleri Komutan Hava Kuvvetleri Komutan Deniz Kuvvetleri Komutan Deniz Kuvvetleri Komutan Jandarma Genel Komutan Milli Gvenlik Kurulu kararlarnn Bakanlar Kurulu zerindeki etkisi ne ekildedir? Balayc deildir, bir tavsiye eklindedir. Milli Gvenlik Kurulunun gndemini kim belirler? Cumhurbakan Devlet Planlama Tekilat hukuki etkisi nasldr? kararlarnn
l zel daresinin organlar nedir? Vali l Genel Meclisi l Daimi Encmeni l zel daresinin genel karar organ hangisidir? l Genel Meclisi Belediye idaresinin organlar nedir? Belediye Bakan Belediye Meclisi Belediye Encmeni
Belediye btesinin gerekleir?
kabul
nasl
Belediye Bakannca hazrlanr, Belediye Encmeninin gr alndktan sonra Belediye Meclisince kabul edilir. Belediyelerin seimle gelen karar organlarnn drlmesi nasl gerekleir? ileri Bakanlnn bildirisi ve Dantayn kararyla drlr. dari davalarn da dier davalar gibi genel mahkemelerde grld, ayr bir idari yarg kolunun benimsenmedii sisteme ne ad verilir? Adli idare dzeni dare hukukunun kaynan oluturan hukuk devleti ilkesinin ne kan unsurlar nelerdir? Temel hak ve zgrlklerin korunmas Kanunlarn hukuka uygun olmas darenin kanuni olmas Kanuna sayg ilkesi darenin kurulu ve tekilatlanmasnda asli yetkinin yasa yapcya ait olmas dari eylem ve ilemlerin kanuni dayanaa sahip olmas Hukuki istikrar, belirlilik ve kesinlik darenin hukuki denetimi Mahkemelerin bamszl ve yarglk teminat darenin mali sorumluluu Merkezden nelerdir? idare dzeninin yararlar
Planlar kamu iin emredici, zel sektr iin zendiricidir. Devlet Denetleme Kurulu hangi kurulular denetemez? DDK silahl kuvvetler ve yarg organlarn denetemez. Vali ilde kimin temsilcisidir? Vali, ilde devletin, Bakanlar Kurulunun ve ayr ayr her bakanln temsilcisidir. Bir il merkezinde, belediye snrlar iinde mahalle kurulmas nasl olur? Belediye Meclisi, l dare Kurulu ile valinin oluru gereklidir. Kaymakam ilede kimi temsil eder? Kaymakam sadece temsilcisidir. Bakanlar Kurulunun
Gl bir devlet idaresinin salanmas Byk apl hizmetlerin kolayca yaplabilmesi Milli birliin olumas Merkezi idare hiyerarisine dahil ol makla beraber merkeze danmadan, merkez adna karar alabilme yetkisine ne ad verilir? Yetki genilii
Bucaklar nasl kurulur? Bucaklar ileri Bakanlnn karar ve cumhurbakannn olumlu gryle kurulur.
10

dari ilemlerin zellikleri nelerdir? Tek yanllk ve icrailik Hukuka uygunluk karinesinden yararlanma Kazai denetime tabi olma Bir idari ilemi yapm olan idari makamn aksine bir hkm bulunmadka o idari ilemi deitirmeye ve geri almaya da yetkili olmasna ne denir? Yetki koutluu ilkesi Devlet ve dier kamu hukuki kiilerinin, kamu yararna dayanarak, karln pein olarak demek artyla zel mlkiyete bal bir gayrimenkuln tamamna veya bir ksmna el koymasna ne denir? Kamulatrma dare kamulatrma bedelini belirlemek iin nereye bavurabilir? Asliye hukuk mahkemesi darenin olaanst durumlarda kamu gcn kullanarak menkul mallar elde etme yetkisine ne denir? stimval Kamu hizmetlerine hakim olan ilkeler nelerdir? Sreklilik ve dzenlilik Deikenlik Nesnellik ve eitlik Bedelsizlik, kar amac gdlmemesi Balca kamu nelerdir? hizmeti grme usulleri
Saytay, merkezi idare btesi kapsamndaki kamu idareleri ile sosyal emniyet kurumlarnn gelir ve giderleri ile mallarn kim adna denetir? TBMM adna Bir ile snrlar iinde bulunan genel ve zel kolluk kuvvetlerinin amiri kimdir? Kaymakam l ierisinde vergi, resim, har ve dier mali yklerin miktar, nisab ve tarifelerini bekleyen merci neresidir? l genel meclisi Yeni bir ky kurulmasna kim karar verir? leri Bakanl Cumhurbakannca atanan niversite rektrnn vazife sresi ka yldr?
4 yl Kanuna aykr bir emri alan memur hangi halde bu emri yapmak zorunda kalr? Amir emri yazyla yenilerse Amirce yazl olarak tekrarlanan bir emrin, su tekil etmesine ramen memurca yerine getirilmesi durumunda cezai sorumluluk kimdedir? Memurdadr. Vazifesiyle ilgili bir eylemiyle memurun bir kiiye zarar vermesi durumunda, kii kime kar dava aar? Memurun bal olduu hukuki kii olan kuruma Stajyer olarak memurlua balam kiinin asaleti ne kadar sre ierisinde tasdik edilmelidir? En az 1, en ok 2 yl. ki yl ierisinde asaleti tasdik olunmayan stajyer memurlar ka yl boyunca memurlua alnmazlar? 3 yl dari mahkemeler nelerdir? Dantay Blge dare Mahkemesi dare Mahkemesi Vergi Mahkemesi dari mahkemelerde hangi yarglama usul uygulanr? Yazl yarglama usul Ka tr idari dava vardr? ki: a) ptal davas b) Tam yarg davas Aksi gsterilmedii srece Dantayda ve idare mahkemelerinde dava ama sresi ka gndr? 60 gn
Emanet usul Mterek emanet usul ltizam usul mtiyaz usul Ruhsat usul Yap - ilet usul Bakanlklarn hukuki kiiliklerinin durumu nedir? Bakanlklarn devlet kiiliinden ayr kiilikleri yoktur. Bakanlar ilgili olduklar hizmetlerin grlmesiyle ilgili olarak kime kar sorumludur? Babakana kar Adliye mahkemelerinde bakanlklar kim temsil eder? Maliye bakanlna bal hazine savunman Devlet Denetleme Kurulu hangi kurumlar denetmez? Silahl kuvvetler ve yarg mercileri
11

lgililerin bavurusuna ramen 60 gn iinde bir cevap verilmezse bavurunun akbeti ne olur? Talep reddedilmi saylr. (zmni ret) Dantay ve idare mahkemelerinde yrtmenin durdurulmas karar verilebilmesi iin gereken artlar nelerdir? dari ilemin uygulanmas halinde telafisi g veya imkansz zararlarn domas dari ilemin aka hukuka aykr olmas dari davalarda genel yetkili mahkeme neresidir? Dava konusu olan idari ilem veya idari szlemeyi yapan idari makamn bulunduu yerdeki mahkemedir. Memurlarn atanmas ve nakilleri ile ilgili davalarda yetkili mahkeme neresidir? Memurun yeni veya eski vazife yerindeki idare mahkemesidir. Tanr mallara ilikin davalarda yetkili mahkeme neresidir?
dari hiyerari ve idari vesayet idare hukukundaki hangi ilkenin yansmasdr? darenin btnl ilkesi Vali atama ilemi nasl bir idari ilemdir? Valiler l kararnameyle atanrlar. Bu ilem karma idari ilemlerdendir.
darenin vazifeli olmad bir baka devlet organnn vazife alanna giren konularda ilem yapmasyla ortaya kan yetki sakatl haline ne ad verilir? Fonksiyon gasp dare hukukunda hangi tr idari ilemlere kar dava alamayaca itihatlarla kabul edilmitir? Hazrlk ilemleri Hazrlk ilemi ne anlama gelmektedir? Bir idari merciden kaynaklanmasna ramen tek bana sonu dourmaya elverili olmayan, devamndaki yeni ilemlere hazrlk oluturan ilemlere hazrlk ilemi denir. Mesela vali atamasnda gereken l kararnamenin ilk admn oluturan ileri Bakannn ilemi bir hazrlk ilemidir.
Tanr maln bulunduu yerdeki idare mahkemesidir. dare ve vergi mahkemelerinin tek yargl olarak verdii nihai kararlara kar nereye itiraz edilebilir? Blge dare Mahkemesi dare mahkemelerinin kararlarna kar temyiz mercii neresidir? Dantay Temyiz bavurusunda bulunabilmek iin kabul edilen sre ne kadardr? 30 gn Dantayla hkmet arasndaki iliki hangi makam araclyla salanr? Babakanlk Yarg evresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasnda kan grev ve yetki uyumazlklarn zmleyen mahkeme hangisidir? Blge idare mahkemesi zrsz olarak bir ylda toplam 20 gn vazifeye gelmeyen memura hangi ceza verilebilir? Memurluktan karma dare hukukunda asker kiileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilikin uygulamalardan kaynaklanan uyumazlklarn nerede zmlenecei kabul edilmitir? Askeri Yksek dare Mahkemesi
dari szlemelerden kaynaklanan uyumazlklarda zm yeri hangi yarg koludur? dari yarg darenin zel hukuk szlemelerinden doan uyumazlklar hangi yarg kolunda grlr? Adli yarg Yargtay ile Anayasa Mahkemesi arasnda hkm uyumazl karsa hangisi uygulanr? Anayasa Mahkemesinin kararnn stn olmas kabul edilmitir.
Belediyenin, mlkiyetindeki dn salonunu bir yllna zel kiiye devretmek iin zel kiiyle imzalad szleme idarenin hangi tr szlemelerindendir? darenin zel hukuk szlemeleri Fertlerin ve topluluklarn idari dzene aykr davranlar sebebiyle idarece tertip edilen cezalara ne denir? dari ceza dare, kamu hukukundan doan alacaklarn hangi kanuna gre, tahsil etmektedir? 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usul Hakknda Kanun
Kamulatrma ancak hangi oluumlarca yaplabilir? Devlet ve dier kamu hukuki kiileri
12

Bir kamulatrma ilemi hakknda iptal davas hangi yarg kolunda alabilir? dari yarg Milli stihbarat Tekilat hangi makama baldr? Babakanlk Trkiyede siyasi kolluk faaliyetini hangi kurum yrtmektedir? Milli stihbarat Tekilat Jandarma baldr? Genel Komutanl nereye
renci Seme ve Yerletirme Merkezi, hangi kuruma baldr? Yksek retim Kurumu Devlet memurlarnn vazifeleriyle ilgili ilerden dolay yarglanmas hangi yarg kolunda olur? dari yarg
TEMEL YURTTALIK BLGS VE NSAN HAKLARI KARIIK SORU CEVAP

1. Sermayenin tamam ya da bir ksm devlete ait olan kurululara ne denir? KT (Kamu ktisadi Teebbs) Trkiye Cumhuriyetinin Anayasalar Nelerdir? 1921 Anayasas, 1924 Anayasas, 1961 Anayasas, 1982 Anayasas Trkiye Cumhuriyeti Anayasalarndan hangisi en uzun sre yrrlkte kalmtr? 1924 Anayasas Cumhurbakan olmad zaman yerine kim vekalet eder? TBMM Bakan len bir kimsenin mal varlnn kimlere ne kadar verilecei konusu hangi huku k dalnn kapsamna girer? Medeni Hukuk lkemizde uygulanmakta olan Hkmet modeli hangisidir? Kabine Sistemi Toplum Hayatn dzenleyen yazsz kurallar nelerdir? a) Gelenekler b) Grenekler c) Ahlak Kurallar Toplum Hayat dzenleyen yazl kurallar nelerdir? a) Hukuk Kurullar b) Anayasa Evlenme, Boanma, miras, gibi konulardaki anlamazlklar sonucu alan davalara hangi mahkemeler bakar? Adli Mahkemeler
ileri Bakanl Yap - ilet usulyle ancak hangi tr elektrik santrali alabilir? Termik santral Bir kamu hizmetinin kt ilemesi veya ge ilemesi yahut hi ilememesi hangi kavramla aklanr? Hizmet kusuru 1982 Anayasasna gre meclis dndan bir kiinin bakan seilebilmesi iin hangi yeterlilik artlar aranr? 3. 2.
Kiinin milletvekili seilebilme yeterliliine sahip olmas Devlet Denetleme Kurulu ilk olarak hangi Trk anayasasyla kabul edilmitir? 1982 Anayasas Devlet Planlama Tekilatnn banda kim bulunur? DPT mstear Yeni bir ilin kurulmas veya bir ilin isminin deitirilmesi hangi kurumun kararyla olur? TBMM Valilerin zlk haklarna ilikin olarak hangi kanuna tabi olacaklar kabul edilmitir? Devlet Memurlar Kanunu Kaymakamlarn ekildedir? dokunulmazl ne
4.
5.
6.
7.
Kaymakamlarn dokunulmazl yoktur. Yeni bir ile kurulmasna kim karar verir? TBMM Belediye memurlarnn zlk haklarna ilikin karar veren organ hangisidir? Belediye Encmeni Ky muhtarn ve ihtiyar meclisini hangi organ seer? Ky dernei 8.
9.
13

10. Adam ldrme, adam yaralama, hrszlk vb. alan davalara hangi mahkeme bakar? Ceza Mahkemeleri. 11. lke ve toplum gvenlii asndan baz zel durumlarda temel hak ve zgrlkler ksmen ya da tamamen kstlanabilir. Kii Hak ve zgrlklerinden hangisi hibir durumda kstlanamaz? Yaama Hakk, din, kanat ve dnce hakk, su ve cezalarn gemie yrtlememesi ve masumluk hakk 12. Kii hak ve zgrlklerinden hangileri sava, olaan st hal ilan edilmesi gibi nedenlerle kstlanabilir? a) Toplant ve gsteri yry yapma b) Siyasi faaliyette bulunma c) Yerleme ve Seyahat zgrl d) Haberleme zgrl 13. Gnmzde sanatlarn yapm olduklar kasetler internet ortamnda sanatdan habersiz olarak oaltlp datlmaktadr. Bu hangi hakkn ihlal edildiinin gstergesidir? Telif Hakk 14. Bir icadn, icad yapan kiiden habersiz olarak kullanlmas, oaltlmas hangi hakkn ihlal edildiini gsterir? Patent hakk 15. Anayasamzn Dayand Temel lkeler Nelerdir? a) Atatrk lkelerine ballk b) Milli Egemenlik c) Demokratik ve Laik Devlet d) Temel Hak ve Hrriyetlere dayanmak 16. Trkiye 2001 yl balarnda girdii ekonomik krizden iki yl sonra kmaya balamtr. Trkiyenin ekonomik krizden kma yolunda ilerlediini gsteren kantlar nelerdir? a) Reel faizlerin dmesi b) Trk Lirasnn deer kazanmas c) Uluslar aras derecelendirme kurulularnn Trkiyenin notunu artrmas d) Devlet Borlanma faizlerinin azalmas
17. Bilim ve Kltr alanlarnda Milletleraras ibirliini gelitirerek Dnya barana katkda bulunmay amalayan uluslar aras kuruluun ad nedir? UNESCO 18. Hasta ziyaretinde bulunmak, byklere sayg gstermek, bayramlarda akraba ziyareti, toplumu dzenleyen hangi kurallardandr? Grg Kurallar 19. Federal devletlere rnekler nelerdir? Almanya, ABD, Rusya gibi 20. Ulus Devlete rnek nelerdir? Trkiye, Yunanistan, Suriye gibi 21. Tek Kiinin hakimiyetine dayanan devlet ekline ne denir? Monarik Devlet 22. Din Kurallarna gre kurulup idare edilen devletler ynetim bakmndan nasl devletlerdir? Teokratik Devletlerdir. 23. Toplum ilikilerini dzenleyen kurallardan hangisi herkesi balar ve karlkl szleme esasna dayanr? Hukuk Kurallar 24. Belediye Bakanl seimi ka ylda bir yaplr? 5 Ylda 25. lkemizde uygulanmakta olan hkmet modeli kabine sistemidir. Bu sisteme ne zaman geilmitir? Cumhuriyetin ilan ile geilmitir. 26. Toplum ilikilerini dzenleyen kurallardan hangisine uyulmamas durumunda Devlet tarafndan cezai yaptrmlar uygulanr? Hukuk Kurallar 27. Hrriyetler Kamu hrriyeti ve siyasi hrriyetler olmak zere iki ksma ayrlr. Siyasi hrriyetler nelerdir? a) Milletvekili olmak iin aday olmak b) Belediye seimlerinde oy kullanmak c) Siyasi partilerden birine ye olmak d) Belediye Meclisi yelii iin aday olmak.
14

28. Hakimiyet Hakk dorudan ulusa ait olan devlet ekli hangisidir? Demokratik devlet 29. lkemizde yaplan seimler sonunda hangisinin gereklememesi koalisyon hkmeti kurulmasn gerektirir? Hibir siyasi partinin Mecliste ounluu salayamamas 30. Seimlerde btn vatandalarn serbeste; hibir ekilde rk, cins, dnce, din ve mezhep ayrm gzetilmeden oylarn kullanabilmeleri ve ynetime katlabilmeleri neyin gereidir? Genel Oy Prensibinin 31. ktidar oluturan partiler dnda en fazla milletvekiline sahip olan partiye ne ad verilir? Ana muhalefet Partisi 32. Demokrasi ynetimlerinde birden fazla siyasi partinin bulunmas hangisinin gereklemesi asndan nemlidir? Farkl gr ve dncelerin ynetime katlmas 33. Siyasi Partilerin kapatlmasnda karar hangi mahkeme verir? Anayasa Mahkemesi kesin
38. Meclis almalarnda sk sk gndeme gelen Salt ounluk ne demektir? Meclis ye saysnn yarsndan bir fazlas 39. 1982 Anayasasna gre anayasa maddelerinin deitirilebilmesi iin TBMM yelerinden en az ne kadarnn yazl teklifi gereklidir? te birinin yazl teklifi gereklidir. 40. Yksek Seim Kurulunun grevleri nelerdir? a) llerden karlacak Millet Vekili saysnn belirlenmesi b) l ve le seim kurullarnn oluturulmas c) Oy saym ilerinin takip edilmesi d) Seim sonularna yaplan itirazlarn deerlendirilmesi 41. lk Demokrasi ynetimi hangi toplumda grlmtr? Yunanllar 42. Anayasamza gre seimler sonunda en ok oyu alan siyasi parti, Mecliste ounluu da salamsa iktidara gelir. Bu durum demokrasi ilkelerinden hangisi ile ilgilidir? ounluk Prensibi 43. Cumhur Bakann kim seer? Halk (referandum) 44. Sava ilanna kim karar verir? TBMM 45. Bakanlar Kurulunu ve Bakanlar kim denetler? TBMM 46. Kanun koymak, deitirmek, kaldrmak kimin grevidir? TBMM 47. Genelkurmay Bakann kim atar? Cumhurbakan 48. Bakanlar Kurulu tarafndan ilan edilen skynetim, seferberlik ve sava hali durumlarnn kaldrlmasna veya devam ettirilmesine karar vermek hangisinin grevidir? TBMM
34. Gnlk Yaammzda uymaya altmz Byklerin ellerini pmek, Yemek yerken konumamak, Karlatmz kiilere selam vermek gibi davranlar toplum ilikilerini dzenleyen kurallardan hangisi ile ilgilidir? Gelenekler 35. Siyasi Partilerin Gelirleri Nelerdir? a) ye aidatlar b) Parti rozetlerinin satlarndan elde edilen gelirler c) Hazine yardm d) Partiye yaplan balar 36. lkemizde demokrasi ynetimlerinden hangisi uygulanmaktadr? Temsili Demokrasi 37. Bir Siyasi partinin mecliste grup kurabilmesi iin en az ka milletvekiline sahip olmas gereklidir? 20
15

49. Hangisinin gereklememesi durumunda Cumhurbakan tarafndan TBMM seimlerinin yenilenmesine karar verilir? Krk Be Gn iinde hkmetin kurulamamas 50. Milletvekili seilme ya en az katr? 25 (2006dan itibaren) 51. Milletvekili seimlerinde aday olabilmek iin Eitim dzeyi en az ne olmaldr? lkokul Mezunu 52. Cumhurbakan Seilebilme ya en az katr? 40 53. Babakann, TBMM tarafndan Yce Divana sevk edilmesi hangisinin gereklemesine neden olur? Hkmet istifa etmi saylr. 54. Anayasamza gre Babakan kime kar sorumludur? TBMM 55. TBMM yeleri ye saysnda eitli nedenlerden dolay azalmalar olur. Bu durumda eksilen milletvekillikleri ile ilgili ara seimler yaplr. Hangisinin gereklemesi ara seimlerin yaplmasn gerekli hale getirir? Boalan ye tam saysnn %5ine ulamas durumunda Ara Seim yaplr. 56. Adli, idari ve askeri mahkemeler arasnda grev ve karar anlamazlnn olmas durumunda hangi yola bavurulur? Uyumazlk Mahkemelerine bavurulur. 57. llerin karacaklar milletvekili saysn hangisi belirler? Yksek Seim Kurulu 58. Anayasalardan hangisi ile ilk kez gler ayrl ilkesi kabul edilmitir? 1961 Anayasas 59. Anayasa Mahkemesi yeleri kim tarafndan seilir? Cumhurbakan
60. Anayasamza gre TMBB yesi olmayan bir kimsenin Cumhurbakanlna aday olabilmesi iin hangisi gereklidir? En az 20 milletvekilinin yazl teklifi gerekir. 61. Anayasamza gre Cumhurbakannn, varsa siyasi partilerle iliiinin kesilmesi gerekmektedir. Bu durum Cumhurbakannn hangi zelliindendir? Bu durum Cumhurbakannn tarafszl ile ilgilidir. 62. Adliye Mahkemeleri tarafndan verilen karar ve hkmlerin son inceleme yeri neresidir? Yargtay 63. Yasalarn anayasaya aykr olup olmadna hangisi karar verir? Anayasa Mahkemesi 64. Siyasi Partilerin mali denetimini hangisi yapar? Anayasa Mahkemesi 65. Cumhurbakannn yurt dnda olduu durumlarda yerine kim vekalet eder? TBMM Bakan 66. Meslek ilkelerine aykr davranan hakim ve savclar haklarnda gerekli ilemleri yapmak ve cezai yaptrmlar uygulama grev ve yetkisi kime aittir? Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu 67. Cumhurbakann grevi ile ilgili sulardan dolay yarglama grevi kime aittir? Anayasa Mahkemesi 68. 1982 Anayasasna gre Hibir organ, makam, merci veya kii yarg yetkisinin kullanlmasnda Mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremez, genelge gnderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz Anayasamzda yer alan bu hkm neyi gerekletirmeye yneliktir? Yarg bamszln 69. 1982 Anayasasna gre dorudan halkn oylaryla seilerek grev bana kimler gelir? Cumhurbakan, TBMM yeleri, Belediye Bakan ve Muhtarlar
16

70. 1982 Anayasasna gre hangi bakanlarn TBMM seimlerinden nce ekilmeleri ve yerlerine bamszlarn atanmas gerekir? Ulatrma Bakan, Adalet Bakan, ileri Bakan 71. Yarg Yetkisi Trkiye tarafndan da kabul edilmi olan nsan Haklar Mahkemesi hangi uluslar aras kurulu iinde yer almaktadr? Avrupa Konseyi 72. 1982 Anayasasna gre bir siyasi partinin Anayasa Mahkemesi tarafndan temelli kapatlma nedenleri nelerdir? a) Yabanc devletlerden veya uluslar aras kurululardan maddi yardm almas b) Tzk ve programlarnn laiklik ilkesine aykr olmas c) Tzk ve Programlarnn eitlik ilkesine aykr olmas d) Demokratik devlet ilkelerine aykr eylemlerin oda haline gelmesi 73. Hangisi Doal Yarg gvencesinin bir sonucudur? Hi kimsenin kanunen tabi olduu mahkemeden baka bir merci nnde yarglanmamas 74. Birlemi Milletler Tekilat hangi olaydan sonra kurulmutur? II. Dnya Savandan sonra 75. Anayasamzda yer alan Dernek Kurma zgrl hangi haklardandr? Temel Haklar (koruyucu haklar) 76. Kii dokunulmazlnn gerei nedir? Hi Kimse zorla altrlamaz, angarya uygulanamaz. 77. Bir kiinin milletvekili seimlerinde oy kullanabilmesi iin en az ka yan doldurmu olmas gerekir? 18 78. Devlet Denetleme baldr? Cumhurbakanl Kurulu hangisine
79. Cumhurbakannn TBMM tarafndan kabul edilen ve kendisine gnderilen kanunlar ka gn iinde yaymlamas veya bir daha grlmek zere geri gndermesi gerekir? 15 Gnde 80. Bte ve Kesin hesap kanun tasarlarn hangisi kabul eder? TBMM 81. Birlemi Milletlerin ocuklara eitim ve salk yardm salamak amacyla alan kuruluu hangisidir? UNICEF 82. a) nemli konularda halkoyuna bavurulmasn ngrme, b) ki Meclisli yasama sistemini benimseme, hangi anayasamzn zelliklerindendir? 1961 Anayasas 83. TBMM genel oyla milletvekilinden oluur? 550 seilen ka
84. Milli gvenliin salanmasndan ve Silahl Kuvvetlerin yurt savunmasna hazrlanmasndan TBMMye kar kim sorumludur? Bakanlar Kurulu 85. Trkiyede eitimi yaygnlatrmak ve eitimin kalitesini artrmak zere hkmetlerin en fazla d mali kaynak salad uluslar aras kurulu hangisidir? Dnya Bankas 86. Cumhur Bakanl Seimleri Ka Ylda bir yaplr? 5 Ylda (2007den itibaren) 87. Genel Seimler Ka Ylda bir yaplr? 4 Ylda (2007den itibaren) 88. Osmanl mparatorluunda lk Anayasal Gelime Hangisidir? Sened-i ttifak 89. lk Osmanl Anayasas (lk Trk Anayasas) Hangisidir? Kanun-u Esasi
17

90. 1876 Kanun-u Esasi (lk Trk Anayasas) hangi padiah zamannda ilan edilmitir? II. Abdlhamit 91. Trk Anayasa tarihinde ilk yazl anayasa hangi yl kabul edilmitir? 1876 92. lkemizde kimsesiz ve bakma muhta ocuklarn bakmn hangi kurulu stlenmitir? Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumu 93. nsan haklarnn uluslar aras dzeyde korunmasnda Uluslar aras belgeler nelerdir? a) nsan haklar evrensel bildirisi b) ocuk haklar szlemesi 94. lkemizde milli gvenlii salayan kurulular nelerdir? a) Trk Silhl Kuvvetleri b) Emniyet rgt c) Jandarma 95. 1982 Anayasasna gre yeni bir ilin kurulmas hangi kurumun alaca kararla gerekleir? TBMM 96. Trkiye Cumhuriyetinde serbest piyasa kurallar erevesinde zel ve kamu kurulu firmalar arasndaki uyumazlklara bakmak, piyasadaki tekellemeleri nlemek hangi kurumun grevidir? Rekabet Kurumu 97. niversitelerin en st yneticisi rektrler hangi makamca atanr? Cumhurbakan olan
101. Banka Denetleme ve Dzenleme Kurulu Hangi kuruma baldr? zerk bir yapdadr. 102. Cumhurbakanlna bal Devlet Denetleme Kurulu hangisini denetleyemez? Yarg Organlarn ve TSKy 103. Ynetim tarzlar genel olarak merkezi ve yerel olmak zere ikiye ayrlr. l zel dareleri hangi gruba girer? , Yerel Ynetim 104. Ky Ynetimi Kimlerden Oluur? Ky dernei, Muhtar ve htiyar Heyetinden oluur. 105. Ky muhtarnn, kyllerden, gelirlerine gre vergi alarak ky ilerinde kullanlmasna ne denir? Salma 106. Kyllerin ortaklaa cami, eme, okul yapmalarna ne denir? MECE 107. En kk ve en byk idari birim hangileridir? En kk idari birim ky, en byk idari birim ise ildir. 108. Aadakilerden hangisi demokrasinin temel ilkeleri nelerdir? a) Milli egemenlik b) Eitlik d) Siyasi partiler 109. Sivil toplum rgtlerine rnekler? a) Sendikalar b) Vakflar c) Dernekler 110. Hangisi hem bir vatandalk hakk hem de bir vatandan devlete kar grevlerinden biridir? Seme ve Seilme Hakk 111. Demokratik lkelerde oy verme ve oy saym ilemi nasl yaplr? Oy verme gizli yaplr, oy saym ise ak yaplr. 112. Kimler seimlerde oy kullanamaz? a) Askeri renciler b) Er ve erbalar c) Ceza evindeki hkmller d) 18 yandan kk olanlar, Trk vatanda olmayanlar
98. Dnyann en gelimi ve zengin sekiz lkesinin oluturduu birlie ne ad verilir? G-8 lkeleri 99. Tara tekilatnda dorudan seimle i bana gelen yneticiler kimlerdir? Muhtar, Belediye Bakan, Belediye Meclis yeleri, l zel dare Meclisi yeleri, l Genel Meclisi yeleri 100. Ynetimin Makamlarndan hangisi yapt eylemlerden dolay sorumlu tutulamaz? Cumhurbakan
18

113. verenin i yerindeki faaliyeti durdurarak iileri topluca i yerinden uzaklatrmasna ne ad verilir? Lokavt 114. Sosyal devlet nedir? Vatandalar arasnda ar gelir farkn ortadan kaldran devlete denir. 115. Temel haklar ve zgrlkler anayasamzda ka grupta ve hangi isimlerde yer alrlar? a) Kiiye bal haklar, b) sosyal - ekonomik haklar, c) siyasal haklar 116. ocuk haklar beyannamesi ne zaman kabul edildi? Birlemi Milletler tarafndan 1959da 117. D ticaret yaptmz lkeler arasnda ilk sray hangi lke alr? Almanya 118. Devlet memurlarnn idari yargya bavurmasnda zaman am ka gndr? 60 119. Uluslararas Polis Tekilatnn merkezi neresidir? Fransan bakenti Paristir. 120. Grevden uzaklatrlan memur hakknda ka i gn sonunda soruturma alr? 10 121. Belediye meclisinin datlmasna neresi karar verir? Dantay karar verir. 122. Srekli bayrak ekilecek yerler nerelerdir? T.B.M.M Antkabir Gmrk kaplar ve karakollar D Temsilcilikler 123. Trkiyenin kurucu ye olduu uluslar aras tekilatlar nelerdir? BM (Birlemi Milletler) - 1945 KE (Karadeniz Ekonomik birlii Tek.) 1992 UNESCO (BM Et. Kl. r.) 1945 D-8 (8 slam lkesi) 1997 OECD (Ekonomik birlii Kalknma r.) 1960
ECO (Ekonomik birlii Tekilat) 1985 K (slam Konferans r.) 1969 slam Kalknma Bankas (IDB) (1973) DT (Dnya Tic. rgt iinde bir kurulu) 1995 AGT (Avrupa Gvenlik ve birlii Tek.) 1975 Avrupa Konseyi (CE) - (1949) Trk Kltr ve Sanatlar Ortak Ynetimi (TRKSOY) (1993) Avrupa Sivil Havaclk Konferans (ECAC) (1955) Avrupa Yayn Birlii (EBU) (1950) Dnya Posta Birlii (UPU) (1875) Uluslararas Telekomnikasyon Birlii (ITU) (1866)
124. Trkiyenin kuruluundan ksa sre sonra ye olduu uluslar aras tekilatlar nelerdir? Dnya Bankas (Kurulu 1944) - Trkiyenin yelik tarihi 1947 IMF (Kurulu 1945) - Trkiyenin yelik tarihi 1947 NATO (Kurulu 1949) - Trkiyenin yelik tarihi 1952 Avrupa Konseyi (Kurulu 1949) - Trkiye'nin yelik tarihi 1950
VATANDALIK SRELER
Meclis bakan adaylar meclis topland gnden itibaren 5 gn iinde bakanlk divanna bildirilir. Meclis aratrmas en az 20 milletvekilinin teklifi ile yaplr. Genel grme en az 20 milletvekilinin teklifi ile yaplr. Gensorunun grlmesi; gndeme alma kararnn verildii tarihten itibaren balayarak 2 gn gemedike yaplamaz ve 7 gn sonraya braklamaz. Yeri boalan bakanla 15 gn iinde atama yaplr. Kanunun yaynland tarihten itibaren 10 gn gemise ekil bakmndan iptal davas alamaz. Cumhurbakan kanunlar 15 gn iinde yaymlar, 60 gn iinde de Anayasa Mahkemesine kanunun anayasaya aykrlyla ilgili dava aabilir, kanunu 15 gn iinde veto edebilir. Yrrlk tarihi metinlerinde belirtilme yen kanunlar Resmi Gazetede yaymlanmalarn
19

takip eden gnden itibaren 45 gn sonra kendiliinden yrrle girerler. ptal edilen bir kanun iin 10 yl gemedike Anayasa Mahkemesine iptal davas alamaz. Genel Seime 1 yl kala ara seime gidilemez. Ara seim yaplmasna 3 ay iinde karar verilir. Bir il veya evresinin TBMMde yesi kalmamas durumunda boalmay takip eden 90 gn iinde ara seime gidilir. Gensoru nergesi bir siyasi parti grubu adna veya 20 milletvekili ile verilir Bakanlar kurulu program kuruluundan itibaren 7 gn iinde gvenoyuna bavurulur. Vekilliin dmesine veya dokunulmazln kaldrlmasna kar meclis genel kurulunun kararnn alnd tarihten balayarak 7 gn iinde anayasa mahkemesine kanuna ya da i tze aykrlk iddias ile iptal davas aabilir. Anayasa mahkemesi iptal istemini 15 gnde kesin karara balar. Cumhurbakanl seimi 60 gn iinde bitirilir. Cumhurbakan 5 yllna seilir. Bir kimse en fazla ikinci kez Cumhurbakan seilebilir. Cumhurbakan tarafndan seimlerin yenilenmesi halinde 90 gn sonraki ilk Pazar gn seim yaplr. Bte kanun tasars mali ylbandan en az 75 gn nce meclise gelmek zorundadr. TBMM tarafndan reddedilen bir kanun teklifi ya da tasars ret tarihinden itibaren 1 yl gemedike tekrar grlemez. TBMM seimleri normal olarak (erken seim olmazsa) 4 ylda bir yaplr. Yerel seimler ise 5 ylda bir yaplr. Yabanc lkelerde yaayan Trk vatandalar, seimlerinin yaplaca gnn 75 gn ncesinden balamak zere gmrk kaplarnda oy kullanabilirler. Bir yasama ylnda en ok 3 ay tatil yapar. Normal tatil sresinin haricinde, 15 gn gememek zere almalarna ara verebilir. Cumhurbakan Bakanlnda toplanan Bakanlar Kurulu, yurdun bir veya birden fazla blgesinde veya btnnde, sresi 6 ay gememek zere olaanst hal, skynetim ve seferberlik ilan edebilir. Meclis, Bakanlar Kurulu'nun istemi zerine her defasnda 4 ay gememek zere, olaanst hal sresini uzatabilir. Hkimler ve Savclar Yksek Kurulunun yelik seimi, yelerin grev sresinin dolmasndan nceki 60 gn iinde yaplr.
Anayasa Mahkemesi yeleri 12 yl iin seilirler. Anayasa Mahkemesi yeleri arasndan gizli oyla ve ye tam saysnn salt ounluu ile 4 yl iin bir Bakan ve iki bakanvekili seilir.
VATANDALIK ORANLAR
3/1 Meclis toplanma yeter says, anayasa deiikliine ilikin kanun yazl teklifi, cumhurbakannn vatana ihanet sulamasyla ilgili teklif 4/1 Karar yeter says (4/1+1) 5/1 Anayasa Mahkemesine iptal davas ama (kanun, KHK, meclis i tz), meclisin toplantya arlmas, kanun ve anayasann ekil bakmndan denetlenme istemi 10/1 Meclis soruturmas iin gerekli olan teklif 3/2 Meclis Bakan seimi (1. ve 2. tur) Anayasa deiikliini zorunlu referandumdan karan kabul says Anayasa Mahkemesinin siyasi partileri kapatmak iin yelerinin vermesi gereken oy ounluu Anayasa Mahkemesinin Anayasa deiiklii getiren kanunlar iptal edebilmesi iin yelerinin vermesi gereken oy ounluu 4/3 Cumhurbakannn vatana ihanet sulamasyla ilgili yce divana sevk karar 5/3 Genel ve zel af ilan Anayasa deiikliine ilikin en az meclis kabul karar
SALT OUNLUK KARARLARI

Milletvekillii yeliinin dmesi (evet says) Bakanlar kurulu veya bakann drlmesi (gvensizlik oylar) Yce divana sevk karar Gvenoyu isteminin reddi Meclis bakan seimi (3. ve 4. tur)
20
RESM GAZETEDE YAYIMLANMA ZORUNLULUU OLANLAR

. Anayasa Anayasa Mahkemesi Kararlar Tzk ve tzkler Olaanst KHK OHAL ve Skynetim lan tihat Birletirme Kurulu Kararlar Uyumazlk Mahkemesi kararlar
RESM GAZETEDE YAYIMLANMA ZORUNLULUU OLMAYANLAR

Yargtay ve Dantay kararlar Ynetmelikler
KPSS TARH VE VATANDALIK SORULARININ KONULARA GRE DAILIMI

KPSS'de Tarih testinden toplam 30 Soru sorulmakta ve bu sorular Genel Kltr Testi'nde konu ve arlk olarak yle sralanmaktadr; lk Trk Devletleri ve Trk - slam Devletleri: % 5 - 3 Soru Osmanl Kltr ve Medeniyeti: % 5 - 3 Soru III. Selim'den I.Dnya Savann Sonuna Kadar: % 5 - 3 Soru Genelgeler, Kongreler ve Kurtulu Sava: % 10 - 6 Soru Atatrk lke Ve nklplar: % 15 - 9 Soru Atatrk Dnemi ve D Politika Gelimeleri: % 10 - 6 Soru KPSSde Temel Yurttalk Bilgisinden toplam 12 soru sorulmakta ve bu sorularn arlklar yle sralanmaktadr; Temel Hukuk Kavramlar: % 5 - 3 soru Anayasa Hukuku: % 5 - 3 soru dare Hukuku: % 5 - 3 soru Gncel Bilgiler: % 5 - 3 soru
TARHTE BAZI OLAYLAR ARASINDAK NEDEN SONU LKLER

KAPTLASYONLAR - Kanuni gl Almanyaya kar Fransay yanna ekmek
iin Fransaya kapitlasyon verdi. Ayrca Avrupa Hristiyan birliini paralamak istiyordu. DON VOLGA PROJES - Sokullu bu proje ile Karadenizden Hazara gemeyi planlad. Ayrca pek Yoluna yeniden canllk kazandrmak da istemitir. SVEY PROJES - Sokullu bu kanal aarak Hindistan ve Endonezyadaki Mslmanlara yardm etmeyi dnd. Ayrca Baharat Yoluna yeniden canllk kazandrmak da istemitir. LALE DEVR - Patrona Halil syan ile son buldu. III. SELM ISLAHATLARI - Kabak Mustafa syan ile son buldu. TANZMAT FERMANI - (Glhane-i Hatt Hmayunu) Padiah Abdlmecit, Msr sorunu zerine Avrupay iilerinden uzak tutmak iin ilan etti. Aznlklar balamak ve kntden kurtulmak iin. Eitlik yayld. Anayasaclk balad, Avrupa hukuk kurallar uyguland, Askerlik vatan grevi oldu, mlkiyet hakk devlet garantisinde oldu. lk kez hukuk stnl kabul edildi. ISLAHAT FERMANI -Tanzimat Fermannn eksikliklerini tamamlamak iin yaynland. Aznlklara geni haklar verdi. Cizye kaldrld. BERLN KONFERANSINDAN SONRA Kbrs ngiltere, Rus saldrlarndan korumak zere ele geirdi. Fransa Tunusu igal etti, ngilizler Msr igal etti, 93 HARB - II. Abdlhamit 93 harbini bahane ederek Mebusan Meclisini kapatt. I. Merutiyet dnemi sona erdi. stibdat Dnemi balad. II. MERUTYETN LANI Nedenleri; ttihat ve Terakki almalar, Reval grmesinin etkisi, Makedonyann elimizden kmasn engellemek isteyenlerin isyanlar. 31 Mart olay ile ttihat ve Terakki II. Abdlhamiti tahttan indirdi. Kargaada Bulgaristan bamszln ilan etti. Yunanistan Giriti ele geirdi. Avusturya Macaristan mparatorluu Bosna Herseki ilhak etti. TRABLUSGARP SAVAI - talyann smrge aray nedeniyle kmtr. I. Balkan Savann kmas zerine Ui Anlamas yapld. Trablusgarp ve Bingazi talyann eline geti. BALKAN SAVALARI - Ege adalar, (mroz Bozcaada Meis dnda) kaybedildi. Arnavutluk bamsz oldu. Makedonya elden kt. Bat Trakya Bulgaristana verildi. Osmanlda sadece Dou Trakya kald. stanbul, Atina, Bkre anlamalar imzaland. BAB-I AL BASKINI - I. Balkan Sava'ndaki yenilgiye tepki gsteren ttihat ve Terakki basknla hkmeti devirdi.
21

I. DNYA SAVAI - mparatorluklar ykld (Osmanl - Avusturya - Rus - Macar), Yeni devletler kuruldu (Macar.- ekoslovakya Polonya Yugoslavya Irak Suriye Trkiye), Arap topraklarnda ngiliz ve Franszlara ait yeni mandalar kuruldu, Milletler Cemiyeti kuruldu, Rejimler deiti. II. Dnya sava ve Milli Mcadele balad. Osmanlnn kaybettii topraklar Hicaz, Yemen, Suriye, Filistin, Irak, Basra. PARS BARI KONFERANSI - Milletler Cemiyetinin kurulmas karar alnd. ZMRN GAL - Paris Konferans gerei Yunanistan zmiri igal etti. Mondrosun 7. maddesine dayanarak. Buna tepki olarak blgede silahl direni (Kuva-i Milliye) balad. M. Kemal Havzada genelge yaynlad. Amiral Bristol rapor hazrlad (Milli mcadeleyi hakl bulan ilk rapor). STANBULUN GAL - Misak Milli kararlarnn alnmas zerine igal edildi. I. NN ZAFER - Dzenli ordunun ilk zaferidir. Zafer sonras, Londra konferansna ikilik yaratmak zere Osm. ve TBMM birlikte arld. (TBMM hukuksal olarak ilk kez tannd.) Tekilat Esasiye kabul edildi, stiklal Mar kabul edildi. Londra Konferans topland. Afganistan dostluk antlamas yapld Moskova Antlamas yapld. II. NN ZAFER - talya ilk kez ekilmeye balad. KTAHYA ESKEHR SAVALARI Bakomutanlk kanunu kt. Tekalifi Milliye emirleri yayld. stiklal Mahkemeleri Kuruldu. SAKARYA MEYDAN SAVAI - Sava srasnda Genelkurmay Bakan Fevzi Paadr. Hatt mdafaa yoktur... M. Kemale Gazilik ve Mareallik verildi. talya ekilmeyi tamamlad. Kars ve Ankara antlamalar imzaland. Saldrya geildi. Seferberlik ilan edildi. BYK TAARRUZ: Ordular ilk hedefiniz Akdenizdir, ileri! Milli mcadelenin sava aamas sona erdi. Bakomutanlk yetkisi sresiz uzatld. Mudanya imzaland. MUDANYA ATEKES ANT. - Dou Trakya, stanbul ve Boazlar savalmadan alnd. SALTANATIN KALDIRILMASI TBMMnin almasyla saltanat yok sayld. Ulusal egemenlii gerekletirmek iin. Lozan Bar Konferansna TBMM ile st. hkmetinin birlikte arlmalar zerine. Abdlmecit TBMM tarafndan halife seildi Ama, ngiltereye snan Vahdettinin halifelik unvann ngilizlerin kullanmamasdr. LOZAN BARI ANT - Kapitlasyonlar ve Ermeni Devleti konusunda taviz verilmedi. Osm. hukuken sona erdi. TBMMyi dnya lkeleri kabul etti. Misak- Milli gerekleti, Kapitlasyonlar kaldrld. I. Dnya savan
bitirdi. Elde edilemeyenler; Musul ve Hatay snrlar dnda kald, Patrikhane yurt dna karlamad, Boazlarda tam egemenlik olmad, Ege Adalar ve 12 Ada alnamad. CUMHURYETN LANI - Devlet rejiminin ad konuldu, devlet bakan sorunu zld, nklplar iin ortam hazrland. Milli egemenlie geite en nemli admdr. EYH SAT SYANI - Medrese ve tarikatlarn kapatlmasna kar kt. Takrir-i Skn yasas kt, stiklal Mah. Kuruldu. Bu kargaada Ankara Antlamas (TC - ngiltere) ile Musul ve Kerkk kaybedilmi, Terakkiperver Cum. Frkas kapatlmtr. MENEMEN OLAYI - ok partili sisteme gei ertelendi. MONTR BOAZLAR SZ.- Hnkar skelesi anlamasyla balayan Boazlar sorunu zld. Egemenlik saland. HATAY SORUNU - 1921 Ankara (FransaT.C) antlamas ile Hatay Fransa himayesine girdi. II. Dnya savan bahane ederek T.C. Milletler Cemiyetine bavurdu ve halkoylamas ile Hatay 30 Haziran 1939da T.C.ye katld. Trkiye Suriye snr izildi. Misak- Milli bu blgede gerekleti. BALKAN ANTANTI - Bat snr gvenceye alnd. II. Dnya Savanda uygulanmad iin gnmzde geerli deil. SADABAT PAKTI - Dou snrnn gvenlii saland.
KPSS TARH VE VATANDALIK NEML PULARI VE KODLAMALAR

SADABAT PAKTIna katlan lkeler - 1937 A..I.T (Atatrk lke nklap Tarihi) AFGANSTAN RAN IRAK TRKYE BALKAN ANTANTI Trkiye Yunanistan Yugoslavya Romanya 1934 (TaYYaR)
TERAKK PERVER CUMHURIYET FIRKASININ KURUCULARI (KARaR) Kazm Karabekir Ali Fuat Cebesoy Rauf Orbay Refet Bele HALK PARTS (27 CeMiL 31 HaD) 27 YILINDA PART PROGRAMINA
22

Cumhuriyetilik Milliyetilik Laiklik 31 YILINDA PART Halklk Devletilik nklaplk alnd. 3) Kars antlamas PROGRAMINA
Atatrk dneminde d politika I. dnem: Ankara Antlamas Yabanc okullar Nfus mbadelesi Irak snr (AYNI) Milli mcadele kart yayn yapan baz basn yayn kurulularnn adlar: (P TALAt) Peyam- sabah mit dergisi (Trke) stanbul Alemdar Aydede NOT: Bu kodlamann bir baka ekli: Polat Alemdar stanbul'da Peyam- Sabah parknda Aydedenin altnda mit dergisini okuyormu I. NN AVAINDAN SONRA OLAN OLAYLAR (LAMA) Londra Konferans Anayasa (Tekilat Esasi) Moskova Antlamas stiklal Mar Afganistan Dostluk Antlamas Kadnlarn Belediye, Muhtar ve Vekil seimlerine katlma sras (BMV) 1930 Belediye 1933 Muhtar 1934 Vekil (milletvekili) VLAYET- SELASE: (BAK) B: BATUM A: ARDAHAN K: KARS I. Dnya savandan sonra yaplan atekes antlamalar: SeMaVeR. Bu kodlama ayn zamanda tarihsel sralamay da veriyor 1. Bulgaristan ile Selanik (ilk ekilen ittifak devleti) 2. Osmanl ile Mondros 3. Avusturya-Macaristan ile Villaguiste 4. Almanya ile Redhandes atekes antlamalar imzaland. I. Dnya savandan sonraki bar antlamalar ViSaNTeS. Yine bu kodlama tarihsel sralamay veriyor; 1. Almanya-Versay 2. Avusturya- Sen germen 3. Bulgaristan- Nyyi 4. Macaristan- Triyanon 5. Osmanl- Sevr NOT: Mondrosu Ahmet zzet Paa Hkmeti, Sevri Damat Ferit Paa Hkmeti imzalad.
MSAK-I MLL KARARLARI KABSAR Kapitlasyonlar Aznlklar Boazlar Snrlar Araplar Referandum NOT: MSAK-I MLLde ulusal egemenlik yoktur. Ulusal bamszlk vardr. DI POLTKA: (MaBed M: MLLETLER CEM. B: BALKAN ANTANTI M: MONTR S: SADABAT P. H: HATAYIN ANAVATANA K. MeSiH)
TBMM'Y TANIYAN DEVLETLER ve ANTLAMALAR (antlamalar: GAMA) lk devlet: ERMENSTAN ant: GMR lk slam devleti: AFGANSTAN lk byk Avrupal devlet: RUSYA ant: MOSKOVA lk tilaf devleti: FRANSA ant: ANKARA Eitim ve Kltr Alannda yaplan nklaplar (TeMeL TuT) Tevhid-i Tedrisat Kanunu Medreselerin Kaldrlmas Latin Alfabesinin Kabul Trk Tarih Kurumu Trk Dil Kurumu Mondrosta karklk kan 6 vilayet (24. Madde) (BESDEV) Bitlis Erzurum - Sivas Diyarbakr Elaz Van Mustafa Kemalin I.Dnya Savanda savat cepheler (KS) anakkale Kafkas Suriye SAKARYA SAVAI SONRASI GELMELER (Sakaryann ilk 3 harfi SAKdan) 1) Sakarya sava 2) Ankara antlamas (Fransa ile)
23

TALYAya verdiimiz topraklar BOT Bingazi Oniki Ada Trablusgarp 93 Harbinden sonra imzalanan Berlin Antlamas'yla bamszln ilan edenler; (SaKaR) Srbistan Karada Romanya Trklerin kulland takvimler (O HaCeRiM) Oniki Hayvanl Trk Takvimi Hicri Celali Rumi Miladi takvim kinci Balkan sava sonras imzalanan antlamalar; AB Atina ant.: Osmanl-Yunanistan Bkre ant.:Bulgaristan-Balkan devletleri stanbul ant.: Osmanl-Bulgaristan I.Balkan avanda Osmanlnn savatklar: SKY B Srbistan, Karada, Yunanistan, Bulgaristan II. Balkan Savana katlan Balkan devletleri SKY - BiR Srbistan Karada Yunanistan Bulgaristan Romanya I. Merutiyet Cemiyet Aydnlar (ZAMAN) Ziya Paa Ahmet Mithat Mustafa Fazl Paa Ali Suavi Namk Kemal I. Merutiyet Dnemi (MUHT) Muhbir Ulum Hrriyet bret Tercman- Ahval Yayn Organlar
nemli Baz Belgeleri mzalayanlar; SeTKiM Sened-i ttifak: Alemdar Mustafa Paa Tanzimat Ferman: Mustafa Reit Paa Kanun-i Esasi: Ahmet Mithat Paa Mecelle: Ahmet Cevdet Paa Yasalar ve alnan lkeler; CaYT MaYiSta TaYiNA istedi. Ceza Yasas Talyadan Medeni Yasa Svireden, Ticaret Yasas Almanyadan Halklkla ilgili inklplar; (ASK) Aar vergisinin kaldrlmas Soyad kanunu Kadnlara seme seilme hakknn verilmesi Denizci Beylikler (CAM KeS) Candaroullar Aydnoullar Menteeolu Karesiolu Saruhanolu Cumhuriyet Rejimine kar yaplan eylemler (M) eyh Sait isyan zmir suikast Menemen olay Ulusal Egemenlik: Amasya GenelgesiErzurum Kongresi - Sivas Kongresi Ulusal Snrlar: Erzurum Kongresi - Sivas Kongresi - Misak- Milli Mebussan Meclisinin toplanmas: Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi Ulusal gc etkin klma: Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi Aznlk konusu: Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi - Misak- Milli Manda himaye: Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi 1909 Kanun-i Esasi deiiklikleri: Padiah, mecliste, tutukland, sansrlendi, srgne gnderildi, haberleemedi, toplanamad, dernek kuramad. Siyasete nizam gerek; (Siyasetname- Nizam-l mlk) Edip Kaykla gezer. (Edip Ahmet - Atabet'l haKAYIK) Rin Ali Muhakeme kurup lgat yazm. (Ali ir Nevai - Muhakemet'l Lgateyn) Ahmet Yesevi, divan hikmet evidir. (Ahmet Yesevi - Divan- Hikmet) III. SELM slahatlar (HAYN K) Halk ile devleti btnletirmek istemitir. Avrupa'ya srekli elilikler gndermitir. Yerli mal kullanmn tevik etmitir. rad- Cedid adl hazineyi kurmutur.
II. Merutiyet Cemiyet Aydnlar (HATCE) Hasan Tosun Abdullah Cevdet Talat Paa smail Canpolat Cemal Paa Enver Paa
24

Nizam- Cedid adl orduyu kurmutur. Kabak Mustafa isyanyla tahttan indirilmitir. II. MAHMUT Dnemi slahatlar dare alanndaki yenilikler: (PS NEDM) Pasaport uygulamasn balatt. ileri - Dileri Bakanlklarn at. Sadrazaml kaldrd. Nazrlklar kuruldu. Encmen-i Dani kuruldu. (tercme odalar.) Divan kaldrld. lk nfus saym yapld. Meclis-i Ahkam- Adliye kuruldu. Muhtarlklar ald. Askeri alandaki yenilikler (SEVDAM ReB) Sekban- Cedid ordusu kuruldu. Ekinci ocaklar kuruldu. Vaka-i Hayriye (yenieri oca kaldrld.) Dar- uray-i Askeri Kuruldu. Asakir-i Mansure-i Muhammediye kuruldu. Mzka- hmayun kuruldu. Redif ocaklar kuruldu. Bakomutanlk kuruldu. Eitim alanndaki yenilikler (R FATHE) lkokul zorunlu hale getirildi. Rtiye ald. dadi ald. Franszca Resmi yabanc dil ilan edildi. Avrupa'ya ilk kez renci gnderildi. Tbbiye ald. lk resmi gazete( Takvim-i Vaka-i ) karld. Harbiye ald. Eitimde kltrel birlik bozulmutur. kilik kmtr. 1925 olaylar sras ile: EYH SAT TEKKE de APKA sn ve KIYAFET ini dzeltirken TAKVM deki AARI ve TAKRR SKUN u grmedi. OSMANLI DEVLETNDE DURAKLAMANIN NEDENLER Duraklarda HEPAY itik Haremlerin lke ynetimine katlmas Eitim sisteminin Bozulmas Padiahlarn kiiliklerinde meydana gelen deiiklikler ift bozanlarn artmas Ar vergiler nedeniyle i isyanlarn kmas Yenierilerin zorbalklar Devlet adam seiminde liyakatin gzetilmemesi Devirme ve tmar sisteminin bozulmas Anadolu Seluklu Divan eitleri: raf divan Pervane divan Tura divan Arz divan stifa divan Niyabet-i Saltanat P-TAyN Msrda kurulan TEMA Tolunoullar Eyyubiler Memlkler Akitler
Trk-slam
devletleri
Lozan Antlamasnda tam zmlenemeyen sorunlar: HIRBO HATAY SORUNU, IRAK SINIRI, RUM PATRKHANES, BOAZLAR, OSMANLI BORLARI (Bu sorun zlm ama deme ekli devletlerin ikili grmelerine braklmtr.). Dou snrmzn izildii antlamalar srasyla aama aama olarak: Gazi Mustafa Kemalin ba harfleri: GMK: GMR MOSKOVA KARS II. Dnya Sava hangi devletler arasnda olmutur; JBAR ve ARF arasnda Japonya - ABD talya - Rusya Bulgaristan - ngiltere Almanya - Fransa Romanya Nabucco Projesine TAMBAR T RKYE A VUSTURYA M ACARSTAN B ULGARSTAN A LMANYA R OMANYA ortak olan lkeler
Osmanlya bakentlik yapm ehirler BES BURSA EDRNE ST ZNK STANBUL LALE DEVRNN (KM A)) tfaiye rgt kurulur ZELLKLER
25

ini dokuma kt imalathaneleri alr Kltrel deiiklikler dneme damgasn vurur lk geici eliler yollanr Matbaa Avrupadan alnr lk kitaplar baslr Avrupa rnek alnr iek as uygulanr eviri hareketleri balar MSAK- MLL 1. TAVZ: BATUM-1921 MOSKOVA, Sovyet Rusya ile imzaland. 2.TAVZ : HATAY-SKENDERUN-1921 ANKARA Antlamas, Fransa 3.TAVZ : MUSUL-KERKK-1926 ANKARA Antlamas, ngiltere M. Kemal"in anakkalede Savat cepheler CAKAS Conkbayr Arburnu Kiretepe Anafartalar Seddlbahir Kamu Hukukunun dallar CVYAD Ceza hukuku dare hukuku Vergi hukuku cra iflas hukuku Yarglama hukuku Anayasa hukuku Devletler Genel hukuku Anayasaya giren ve korunmakta olan kanunlar (Bu GM YaSay TuT) Borlar Giysi Medeni apka Yeni Trk Harfleri Soyad Tekke ve Zaviye Tevhid-i Tedrisat MF ve Dnya Bankasnn merkezi Washington (Washington portakal) NATOnun merkezi Brksel (Brksel lahanas) Kii hak ve hrriyetleri zorla zel mlkiyete yerleemez haberlemedeki dncesini basn toplantsnda syler (kii dokunulmazl, zorla altrma yasa gibi...)
HZMET YNNDEN YERNDEN YNETM KURULUSLARI TRMAk T: TRT :niversite R: RTK M: Meslek Kurulular A: Atatrk Dil ve Tarih Kurumu k Ky kurulmas iin - isleri Bakannn kabul Bucak kurulmas iin Cumhurbakannn onay Bu ikisi dndakiler - Kanun ile olur. (Yeni bir ile - il kurulmas ve adnn deimesi) Anayasa Mahkemesi siyasi partilerin mali denetimini yapar. SAYISTAY; TBMM adna mali denetim yapar. Cumhurbakannn grev alanlarn ayrmakta; Yasama iin; meclis, kanun Yrtme iin; atamak, armak, toplanmak, son vermek, kabul etmek, onaylamak, imzalamak vs. gibi i bildiren kelimeler Yarg iin; mahkeme, yarg, hakim, savc gibi anahtar kelimeleri kullanlabilir. Yaptrm trleri HCCeT Hkmszlk ptal Ceza Cebri cra Tazminat AB kurucu lkeleri Hollanda Almanya Lksemburg talya Fransa Belika FB HAL
OSMANLI TARH ENLER VE LKLER

OSMANLI DEVLET KURULU DNEM Osmanl Devletinde divan rgt ilk defa Orhan Bey zamannda kurulmutur. lk dzenli ordu tekilat Orhan Bey zamannda kurulmutur (yaya - msellem).
26

Osmanl Devletinde ilk vezir Orhan Bey zamannda tayin edilmitir (Alaaddin Paa). Osmanl Devleti ile Balkan milletleri arasnda yaplan ilk hal sava Srpsnd Savadr (1364). Balkanlarn kapsn Trklere aan ilk sava Srpsnd Savadr (1364). Osmanl Devleti topu ilk defa I. Kosova Savanda kullanmtr (1389). Yenieri ocann temelini atan ilk Osmanl padiah I. Murattr. Tmar sistemini ilk defa uygulayan Sultan I. Murattr. Osmanl padiahlar arasnda Sultan nvann ilk kullanan I. Murattr. Balkan milletleriyle yaplan ilk resmi antlama Edirne - Segedindir (1444). Kardeini ldrerek tahta kan ilk padiah I. Murattr. Osmanl Devletinde kurulan ilk eyalet Rumeli Eyaletidir (I. Murat). Osmanl Devletinde ilk tersane Geliboluda almtr (I. Bayezd). stanbulu ilk kuatan Osmanl padiah I. Bayezddr. Osmanl Devletinde ilk deniz sava elebi Mehmet Dneminde Venediklerle yaplmtr (1416). Osmanl Devletinde ilk hazine ve ilk mali tekilat I. Murat zamannda oluturulmutur. Osmanl Devletinin Rumelide ele geirdii ilk toprak paras impe Kalesidir (1353). Osmanl topraklarna katlan ilk beylik Karesioullar Beyliidir (1345). Anadolu Trk Siyasi Birliini ilk salayan padiah I. Bayezddr. Osmanl Devletinin Bizans tekfurlaryla yapt ilk sava Koyunhisar Savadr (1302). Bizansn alnmas iin Anadolu Hisarn yaptran I. Bayezddr. Bizansn fethi iin Rumeli Hisarn yaptran I. Mehmettir (Fatih). Osmanl Devletinin ilk bakenti Sttr (1299). Osmanl Devletinde ilk Kaptan- Derya Baltaolu Sleyman Beydir. Karamanoullar Beylii ile ilk sava I. Murat zamannda yaplmtr. Osmanl Devletinin oluturmaya alt Anadolu Trk Birlii ilk defa Ankara Savandan sonra bozulmutur (1402). Osmanl Devletinde taht kavgalar ilk defa Fetret Devrinde (1402 1413) yaanmtr. Kendi isteiyle tahttan inen ilk padiah Sultan II. Murattr. Osmanllarda beylikten devlete gei ilk defa Orhan Bey zamannda balamtr.
Osmanllarda Rumeliye ilk gei Orhan Beyin kardei Sleyman Paa ile gereklemitir (1353 impe Kalesi). Topu Birlii ilk defa I.Murat zamannda kurulmutur. Sava alannda ehit den ilk Osmanl padiah I.Murattr ( 1389). Orta Avrupann kaplar Osmanllara ilk defa Nibolu Zaferi ile almtr (1396). Avrupallar II. Kosova Savandan sonra ilk defa Trklerin Balkanlardan atlamayacan anlamladr (1448). Tarihte en uzun sre varlk gsteren Trk Devleti Osmanl Devletidir. Tarihte siyasi varlk gsteren Trk devletleri ierisinde merkeziyetiliin en gl olduu devlet Osmanl Devletidir. Osmanllar, Maltepe (Pelekanon) Savandan sonra Bizansn Anadoludaki topraklarn ele geirmitir. Osmanl Devletinin donanmaya sahip olmas ilk defa Karesioullarnn hkimiyet altna alnmasyla balamtr (1345). Bulgaristann tamamen hkimiyet altna alnmas ilk defa I. Bayezd dneminde gereklemitir (Yldrm). Osmanl Devletinde bakentin Rumeliye aktarlmas ilk defa Srpsnd Savandan sonra gereklemitir (Edirne). Osmanl Devletinde ilk beylerbeylii Rumeli Beylerbeyliidir. lk beylerbeyi de Lala ahin Paadr (I. Murat Dnemi). Kurulu Dneminde ortaya kan ilk toplumsal ve dini ierikli halk ayaklanmas eyh Bedrettin syandr. Osmanl Devletinde Trkmenler ile devirmeler arasnda ilk mcadele II. Murat Dneminde balamtr. Osmanl ordularnn Balkanlarda yapt savalarda ald ilk yenilgi Plonik Savadr (1388). OSMANLI DEVLET YKSELME DNEM Boazlar hkimiyet altna alan ilk Trk devleti Osmanl Devletidir. Osmanl tarihinde rfi kanunlar ilk defa yazl hale getiren Fatih Sultan Mehmettir (Fatih Kanunnamesi). Osmanl Devleti ilk ticari imtiyaz Venediklilere Fatih Sultan Mehmet zamannda vermitir (1479). Osmanl Devletinde ilk altn para Fatih Sultan Mehmet zamannda bastrlmtr. Fatih Sultan Mehmet zamannda ehzadelerin sancaa kmas ilk defa zorunlu hale getirilmitir.
27

Halife nvann ilk kullanan Osmanl padiah I.Selimdir (Yavuz). Osmanl topraklarnda elilik (Balyos) aan ilk devlet Venedikdir. Avusturya ile Osmanl devleti arasnda imzalanan ilk resmi antlama stanbul Antlamasdr (1533 - Osmanl Devleti Batya stnln kabul ettirmitir.). Osmanl donanmas ilk kez 1571de nebahtda yaklmtr. Ykselme Dneminde devlet ileyiini skntya sokan ilk toplumsal nitelikli isyan ahkulu syandr. stanbulun fethinden sonra Ortodokslarn koruyuculuu ilk defa Osmanl Devletine gemitir (1453). lk Osmanl Memluk sava II. Bayezd Dneminde gereklemitir. Anadoluda Celali isyanlar ilk defa Yavuz Sultan Selim Dneminde ortaya kmtr (Bozoklu Celal). Avrupada siyasi stnln Osmanl Devletine gemesi ilk kez 1533 stanbul Antlamas ile gereklemitir. Osmanl Devleti ilk kez Krm Han sayesinde Orta Asya Trkleri ile temasa gemeye balamtr. padiah dneminde sadrazamlk yapan ilk kii Sokulu Mehmet Paadr (1564 - 1579) Corafi Keiflerin olumsuz etkisini gidermek iin Osmanl Devletinin yapt ilk faaliyet Hint Deniz Seferleridir. Osmanl Tarihinde hkmdarl babasndan zorla alan ilk padiah I. Selimdir. Anadolu Trk Siyasi Birliini kesin olarak salayan padiah I.Selimdir (Turnada Sava). Fransaya ilk kapitlasyonlar Kanuni Sultan Sleyman zamannda verilmitir (1535). Karadenizin Trk gl haline getirilmesi ilk defa Fatih Sultan Mehmet zamannda gereklemitir (Krmn alnmasyla). Osmanl Memluk ilikileri ilk defa Fatih Sultan Mehmet zamannda bozulmaya balamtr. Viyanann ilk kez kuatlmas Kanuni Sultan Sleyman zamannda gereklemitir (1529). Akdenizde kazanlan ilk byk deniz sava Preveze Deniz savadr (1538). Osmanl Devletinin imparatorluk haline gelmesi ilk kez Fatih Sultan Mehmet dneminde gereklemitir. Osmanl Devletinde ynetimin teokratik zellik kazanmas ilk kez Msr Seferiyle gereklemitir. Balkanlarn tamamn ilk defa Osmanl topra haline getiren Fatih Sultan Mehmettir. Havan topu ilk defa stanbulun fethi srasnda kullanlmtr (1453).
Osmanl Devletinde rfi kanunlar ilk defa kitap haline getiren Fatih Sultan Mehmettir (Kanunname-i Ali Osman). Kanunname-i Ali Osman, Osmanl Devletinin ilk Anayasas niteliindedir. Vezirlerin kul sistemine gre seilmeye balamas (devirme) ilk defa Fatih Sultan Mehmet zamannda balamtr. Osmanl tarihinde ilk kapitlasyonlar Fatih Sultan Mehmet zamannda Venediklilere verilmitir (1479). Sadrazamlarn divana bakanlk yapmas ilk kez Fatih Sultan Mehmet zamannda gereklemitir. pek yolu ilk defa Fatihin Krm fethiyle Osmanl Devletinin denetimine girmitir (1475). Osmanl tarihinde iki kez tahta kan ilk padiah II. Murat; son padiah I. Mustafadr. Avrupal devletlerin Osmanl iilerine karmas ilk defa Cem Sultan Olayyla gereklemitir. Osmanl Devletinin ran ile yapt ilk byk sava aldran Sava'dr (1514). Osmanl Devletinin Kuzey Afrikay hkimiyeti altna almas ilk defa Msrn fethiyle balamtr (1517). Msrn fethiyle Baharat yolu ilk defa Osmanl Devletinin denetimi altna girmitir (1517). Kaptan- Derya ilk defa I. Sleyman zamannda Divan- Hmayun yesi olmutur. ranllarla yaplan ilk resmi antlama 1555 Amasya Antlamasdr (Kanuni Sultan Sleyman). Vadis Seyl Savayla Fas ele geirilmi ve Kuzey Afrika tamamen ilk defa Osmanl hakimiyetine girmitir (1578). Osmanl Devletine Rusyann gnderdii ilk eli 1497de; Fransann gnderdii ilk eli 1525te stanbula gelmitir . Osmanlda hazrlanan ilk dnya haritas Piri Reis tarafndan I. Selime sunulmutur (1517). Osmanl ran savalar ilk defa I. Selim dneminde balamtr. ehzade Cemin Rodos valyelerine snmas ile ilk defa bir Osmanl i olay d sorun haline gelmitir. Sokullu Mehmet Paann 1579 ylnda lmyle Ykselme Dnemi sona ermitir. OSMANLI DEVLET DURAKLAMA DNEM ehzadelerin sancaa gnderilmesi uygulamas ilk defa I. Ahmet zamannda kaldrlmtr. Osmanl Devleti, Avusturya karsndaki siyasi ve ekonomik stnln ilk defa Zitvatorok Antlamasyla kaybetmitir (1606).
28

Gnmzdeki Trkiye - ran snr ilk defa Kasr- irin Antlamasyla izilmitir. artl olarak sadrazamlk grevini kabul eden ilk devlet adam Kprl Mehmet Paadr. Osmanl Devleti ilk defa Karlofa (1699) stanbul (1700) Antlamalar ile toprak kaybetmitir. Osmanl Devletinin Rusya ile imzalad ilk antlama stanbul Antlamasdr (1700). Osmanl Devletinde ilk slahat hareketleri Duraklama Devrinde (17. yzyl) balamtr. Rusya 1700 stanbul Antlamas ile ilk defa Karadenize inme imknna sahip olmutur. Yenieriler tarafndan ldrlen ilk Osmanl padiah II. Osmandr. Yenierilerin disiplinsizliinin anlald ilk sefer Hotin Seferidir. Yenieri Ocan kaldrarak Trklerden bir ordu oluturmay dnen ilk padiah II. Osmandr. Mali alanda ilk kez slahat yapan ve modern anlamda ilk resmi bte hazrlayan sadrazam Tarhuncu Ahmet Paadr. Rusya, 1700 stanbul antlamas ile ilk kez stanbulda eli bulundurma hakkn elde etmitir. Osmanl Devleti Douda en geni snrlara Ferhat Paa Antlamas ile ulamtr (1590). Osmanl Devletinin Batda en geni snrlara Buca Antlamas ile ulamtr (1676). Ayrca Osmanlnn topraklarna toprak katt son antlamadr. Osmanl Devletinin Akdenizde fethettii son ada Girittir. Kanuniden sonra ordunun banda sefere kan ilk padiah III. Mehmettir. Osmanl Tarihinde padiahn orduya komuta etmesiyle kazanlan son meydan sava Haova Meydan Muharebesidir (1596). Duraklama Dneminde Avusturyaya kar toprak kazanlan ve Osmanlnn sava tazminat ald son antlama Vasvar Antlamasdr (1664). II. Viyana Kuatmasndan sonra Osmanl Devleti ilk kez uzun sre Batllar karsnda savunmaya ekilmitir. Duraklama Dneminde ilk merkez isyan, III. Murat Dneminde grld. Yenierilerin II. Osman ldrmeleri slahatlara kar ilk ciddi tepkidir. I. Ahmet, veraset sisteminde son deiiklii yapan padiahtr (Ekber ve Ered Kanunu). IV. Murat Dneminde devlet adamlar tarafndan ilk kez duraklamann nedenleriyle ilgili raporlar hazrlanmtr.
OSMANLI DEVLET GERLEME DNEM 1724 stanbul Antlamas ile Osmanl Devleti Rusya ile rana kar ilk defa mttefik olmutur. Belgrat Antlamas ile Rus ar ilk defa Osmanl padiahna protokol bakmndan denk saylmtr. Krm ilk defa Kk Kaynarca Antlamas ile bamsz olmutur (1774). Rusya, ilk defa Boazlardan geme hakkna Kk Kaynarca Antlamas ile sahip olmutur. Kapitlasyonlar Rusyaya ilk defa Kk Kaynarca Antlamasyla verilmitir. Kk Kaynarca Antlamas ile ilk defa Ortodokslarn hamiliini Rusya stlenmeye balamtr (1774). Osmanl Devleti Baty rnek alarak slahat yapmaya ilk defa Lale Devrinde balamtr (1718-1730). Avrupada ilk elilikler Viyana ve Pariste almtr. Osmanl Devletinde ilk matbaa brahim Mteferrika tarafndan kurulmutur (1727). Lale Devrinde Avrupaya gnderilen ilk eli Yirmisekiz Mehmet elebidir (Fransa) lk kat fabrikas Lale Devrinde Yalovada kurulmutur. Yenierilerden oluan itfaiye rgt ilk defa Lale Devrinde kurulmutur. Avrupa rnek alnarak askeri alanda ilk slahatlar I. Mahmut Dneminde yaplmaya balanmtr. lk mhendis okulu Mhendishane-i Berri Hmayun I. Mahmut zamannda kurulmutur (1731). Rusya, Osmanl Devletinin iilerine karmaya ilk kez Kk Kaynarca Antlamas ile balamtr. Avrupa ordular rnek alnarak kurulan ilk ordu Nizam- Cedittir (III. Selim). Matbaa- Amire ad verilen ilk devlet matbaas III. Selim Dneminde kurulmutur. Osmanl Devleti XVIII. yzylda kaybettii topraklar geri almak iin en ok Rusya ile savamtr. XVIII. yzylda en ok askeri alanda slahat almalar yaplmtr. Avusturya ve Rusya, Pasarofa Antlamasndan sonra Osmanl Devletine kar ilk kez gizli bir ittifak antlamas imzalamtr. III. Selim Dneminde devlet okullarnda ilk defa bir yabanc dil renme zorunlu hale getirilmitir (Franszca). lk Osmanl Fransz Sava, Napolyonun Msr igali srasnda gereklemitir (1798).
29

Ulufe alm satm yasaklayan ve yenierilerin saysn azaltan ilk padiah I. Abdlhamittir. Avrupada alan elilikler ilk defa III. Selim zamannda srekli hale getirilmitir (1793). Halifeliin siyasi bir g olarak kullanlmas ilk defa Kk Kaynarca Antlamas ile gereklemitir (1774). Osmanl Devletinde kara ordusuna subay yetitirmek iin alan ilk okul Mhendishane-i Berri Hmayundur. Osmanl Devletinde donanmaya subay yetitirmek iin alan ilk okul Mhendishane-i Bahri Hmayundur. Fransann Msr igali srasnda Osmanl Devleti ilk defa denge siyaseti uygulamaya balamtr (ngilterenin yardm nerisini kabul ederek). Osmanl mimarisinde Bat rnek alnarak yaplan ilk eser Nuru Osmaniye Camiidir (Lale Devri). Osmanl Devleti Kk Kaynarca Antlamas ile ilk kez Rusyaya sava tazminat demitir (1774). Osmanl Devleti ilk defa Batnn gerisinde kaldn Pasarofa Antlamasndan sonra anlamtr (1718). 1711 Prut Antlamas ile Karlofa Antlamasndan sonra ilk defa Rusyaya kar baar kazanlm ve Rusyann Karadenize inmesine geici de olsa engel olunmutur. 1739 Belgrat Antlamas, Osmanl Devletinin 18. yzylda imzalad en erefli ve son kazanl antlamadr. 1739 Belgrat Antlamasyla Karadenizin bir Trk gl olduunu Rusya son kez kabul etmitir. Nizam- Cedid ordusu ilk baarsn Napolyona kar Suriye Akkada elde etmitir. Fransann Msr igali srasnda Osmanlya yardm eden Rus kuvvetleri ilk defa Boazlardan sava gemilerini geirmeyi baarmtr. III. Mustafa Dneminde Baron D Tot tarafndan ilk kez Srat Topular Oca ald. OSMANLI DEVLET DAILMA DNEM Osmanl Devletinde milliyetilik akmndan kaynaklanan ilk aznlk isyan Srp syandr (1804). Osmanl padiahlarnn yetkilerini snrlandran ilk belge Sened-i ittifaktr (1808). Osmanl Devletinden ayrlarak bamszln kazanan ilk ulus Yunanllardr (1829 - Edirne Antlamas). Boazlar sorunu ilk defa Hnkar skelesi Antlamas ile ortaya kmtr (1833).
Osmanl Devleti Hnkar skelesi Antlamas ile ilk defa Avrupal bir devletle ittifak antlamas imzalamtr (Rusya). Osmanl Devletinin yar smrge haline gelmeye balamas ilk defa Balta Liman Ticaret Szlemesi ile balamtr (1838). Padiahn stnde kanun gcnn var olduu ilk defa Tanzimat Fermanyla kabul edilmitir (1839). Osmanl Devletinde anayasallama sreci ilk defa Tanzimat Ferman ile balamtr (1839). lk demir yolu Tanzimat Dneminde yaplmaya balamtr (1866). Telgraf ilk defa Tanzimat Dneminde kullanlmaya balanmtr (1854). Laik kanunlar ilk defa Tanzimat Dneminde karlmaya balamtr. Aznlklar ilk defa zel mlkiyet edinme hakkna Islahat Ferman ile kavumulardr (1856). Osmanl kanunlar ilk defa Islahat Ferman ile aznlklarn diline evrilmitir. kence ve dayak ilk defa Islahat Ferman ile yasaklanmtr (1856). Osmanl Devletinde ilk gazete Takvim-i Vekayi adyla II. Mahmut zamannda karlmaya balamtr. Eyalet sistemi ve Divan Hmayun ilk defa II. Mahmut zamannda kaldrlmtr. Memurlarn merkezden atanarak maaa balanmas ilk defa II. Mahmut devrinde balamtr. Avrupaya renci gnderilmesine ilk defa II. Mahmut zamannda balanmtr. Osmanl Devletinde ilk silah fabrikas II. Mahmut Dneminde ald. Osmanl Devletinde askeri amal ilk nfus saym II. Mahmut Dneminde yapld (1831). lk bando okulu (Mzkay Hmayun) II. Mahmut Dneminde kuruldu. Bat tarz ilk okullar II. Mahmut Dneminde kuruldu (Tbbiye ve Harbiye). Polis tekilatnn temelleri ilk defa II. Mahmut zamannda atlmtr. lk tercme odas ve Yabanc Dil Okulu II. Mahmut zamannda almtr. Osmanl Devletinde ilk kat para Kaime adyla I. Abdlmecit Devrinde baslmtr (1841). Osmanl Devleti Krm Sava sonras sonrasnda Avrupal devletlerin himayesine girerek ilk defa bamsz devlet olma zelliini yitirmitir (1856). Osmanl Devleti ilk d borcunu Krm Sava srasnda I. Abdlmecit ngiltereden almtr (1854). Osmanl Devleti ilk defa Paris Antlamas ile Avrupal devletler hukukundan yararlanmaya balad (1856).
30

Osmanl Devletinde halkn ynetime katlmas ilk defa I. Merutiyetin ilanyla gereklemitir (1876). lk Osmanl Anayasas (Kanuni Esasi) Mithat Paa bakanlnda bir komisyon tarafndan hazrlanarak II. Abdlhamid zamannda ilan edilmitir (1876). Ermeni sorunu ilk defa Berlin Antlamas ile uluslararas bir boyut kazand (1878). Osmanl Devletinde ayrcalk elde eden ilk ulus (aznlk) Srplardr (1812 Bkre Antlamas). Osmanl Devletinde Tmar ve Zeamet sistemi ilk defa II. Mahmut zamannda kaldrlmtr. Osmanl Devletinde msadere sistemi ilk defa II. Mahmut zamannda kaldrlmtr. Yurt dna eitim amal ilk defa renci gnderilmesi balanmas II. Mahmut zamannda gereklemitir. Orta retim kurumlar ilk defa II. Mahmut zamannda almaya balamtr. Osmanl Devletinde ilk defa padiahn gcnn stnde bir kanun gcnn olduuna Tanzimat Fermanyla (1839) kabul edilmitir. Bedelli askerlik uygulamasna ilk defa Islahat Ferman ile balanmtr (1856). Mecelle Kanunu ilk defa I. Merutiyet Dneminde uygulanmaya balanmtr. ngilterenin XIX. yzylda Osmanl Devletinin toprak btnl politikasn terk ettiinin ilk kant Kbrs igal etmesidir (1878). Osmanl Devletinde ilk niversite (Darlfnun) stanbulda 1868de kurulmutur. Osmanl Devletinde ilk Posta ve Karantina Tekilatlar I. Abdlmecit Dneminde kurulmutur. Osmanl Devleti ilk defa denge politikasn Fransann Msr igali srasnda ngilterenin yardm isteini kabul ederek gerekletirmitir (1798). Osmanl Devletinin, Boazlar zerinde egemenlik hakkn kullanarak imzalad son antlama Hnkar skelesi Antlamasdr (1833). Yenieri Oca kaldrldktan sonra Avrupai tarzda kurulan ilk ordu Asakir-i Mansure-i Muhammediyedir. Osmanl Devletinin smrgeci devletlere kar Kuzey Afrikada kaybettii ilk toprak paras Cezayirdir (1830). Osmanl Devletinde imzaland halde yrrle girmeyen ilk antlama Ayastefanos Antlamasdr (1878). Trklk dncesini ilk defa devlet politikas haline getiren ttihat Terakki Partisidir.
Osmanl Devletinin XIX. yzylda imzalad en ar koullar ieren antlama Berlin Antlamasdr (1878). Berlin Antlamas Osmanl Devleti ile arlk Rusyas arasnda imzalanan son antlamadr (1878).
ATATRK ZAMANI KRONOLOJS

1881: Selanik'te dodu. 1893: Askeri Rtiye'ye girdi ve Kemal adn ald. 1895: Selanik Askeri Rtiyesi'ni bitirdi, Manastr Askeri dadisi'ne girdi. 1899 Mart 13: stanbul Harp Okulu Piyade snfna girdi. 1902: Harp Akademisi'ne girdi ve burada gazete kard. 1905 Ocak 11: Harp Akademisi'ni Yzba olarak bitirdi, am'a 5. Ordu'nun 30. Svari Alay'nda staj yapmak iin atand. 1906 Ekim: am'da Vatan ve Hrriyet Cemiyeti'ni kurdu. am'da topu stajn yapt ve Kolaas oldu. 1908 Temmuz 23: Merutiyet'in ilan edilmesi iin almalar. 1909 Mart 31: 31 Mart ihtilalinde Hareket Ordusu Kurmay Subay olarak alt. 1911 Eyll 13: Mustafa Kemal, stanbul'a Genelkurmay'a naklen atand. 1911 Kasm 27: Mustafa Kemal, Binbala ykseldi. 1912 Ocak 9: Mustafa Kemal, Trablusgarp'ta Tobruk saldrsn ynetti. 1913 Ekim 27: Mustafa Kemal, Sofya Ateemiliterlii'ne atand. 1914 Mart 1: Mustafa Kemal, Yarbayla ykseltildi. 1915 ubat 2: Mustafa Kemal, Tekirda'nda 19. Tmeni kurdu. 1915 ubat 25: Mustafa Kemal'in Maydos'a gidii. 1915 Nisan 25: Mustafa Kemal, Arburnu'nda tilaf Devletleri'ne kar koydu. 1915 Haziran 1: Mustafa Kemal'in Albayla ykselii. 1915 Austos 9: Mustafa Kemal, Anafartalar Grup Komutanl'na atand. 1915 Austos 10: Mustafa Kemal, Anafartalar'dan dman geri att. 1916 Nisan 1: Mustafa Kemal'in Tugenerallie ykselii. 1916 Austos 6: Mustafa Kemal, Bitlis ve Mu'u dman elinden kurtard. 1917 Eyll 20: Mustafa Kemal, memleketin ve ordunun durumunu aklayan raporunu yazd. 1917 Ekim: Mustafa Kemal, stanbul'a dnd.
31

1918 Ekim 26: Mustafa Kemal, Halep'in kuzeyinde bugnk snrlarmz zerinde dman saldrlarn durdurdu. 1918 Ekim 30: Mondros Mtarekesi'nin imzalanmas. 1918 Ekim 31: Mustafa Kemal'in Yldrm Ordular Grup Komutanl'na atanmas. 1918 Kasm 13: Yldrm Ordular Grup Komutanl'nn kaldrlmas ve Mustafa Kemal'in stanbul'a dn. 1919Nisan 30: Mustafa Kemal'in Erzurum'da bulunan 9. Ordu Mfettilii'ne atanmas. 1919 Mays 15: zmir'e Yunanllarn asker karmas. 1919 Mays 16: Mustafa Kemal, Bandrma vapuruyla stanbul'dan ayrld. 1919 Mays 19: Mustafa Kemal, Samsun'a kt. 1919 Haziran 15: Mustafa Kemal, 3. Ordu Mfettii nvann ald. 1919 Haziran 21: Mustafa Kemal, Ulusal Gleri Sivas Kongresi'ne ard. 1919 Temmuz 8 / 9: Mustafa Kemal, askerlikten ekildi. (Saat: 20:50) 1919 Temmuz 23:Mustafa Kemal'in bakanl altnda Erzurum Kongresi'nin toplanmas ve bir Temsil Kurulu seerek dalmas. (7 Austos 1919) 1919 Eyll 4: Mustafa Kemal'in bakanl altnda Sivas Kongresi'nin toplanmas ve 11 Eyll'de sona ermesi. 1919 Eyll 11: Mustafa Kemal, Anadolu ve Rumeli Mdafaay Hukuk Cemiyeti Heyet Temsiliyesi Bakanl'na seildi. 1919 Ekim 22: Amasya Protokol'nn imzalanmas. 1919 Kasm 7: Mustafa Kemal, Erzurum'dan milletvekili seildi. 1919 Aralk 27: Mustafa Kemal, Heyeti Temsiliye'yle birlikte Ankara'ya geldi. 1920 Mart 20: stanbul'un tilaf Devletleri tarafndan ele geirilmesi, Mustafa Kemal'in protestosu, Ankara'da yeni bir Millet Meclisi toplama giriimi. 1920 Mart 18: stanbul'da Meclis-i Mebusan'n son toplants. 1920 Mart 19: Mustafa Kemal tarafndan Ankara'da stn yetkiyi tayan bir Millet Meclisi toplanmas hakknda illere duyuruda bulunulmas. 1920 Nisan 23: Mustafa Kemal, Ankara'da Trkiye Byk Millet Meclisi'ni at. 1920 Nisan 24: Mustafa Kemal, Byk Millet Meclisi Bakan seildi. 1920 Mays 5: Mustafa Kemal'in bakanlnda ilk Hkmet'in toplants. 1920 Mays 11: Mustafa Kemal, stanbul Hkmeti tarafndan lm cezasna arptrld. 1920Mays 24: Mustafa Kemal'in cezas Padiah tarafndan onayland.
1920 Austos 10: Osmanl mparatorluu delegeleriyle tilaf Devletleri arasnda Sevr Antlamas'nn imzalanmas. 1920 Ocak 9 / 10: Birinci nn Sava. 1921 Ocak 20: lk Tekilat- Esasiye (Anayasa) Kanunu'nun esas maddelerinin kabul. 1921 Mart 30 / Nisan 1: kinci nn Sava. 1921 Mays 10: Mustafa Kemal tarafndan Byk Millet Meclisi'nde Anadolu ve Rumeli Mdafaa-i Hukuk Grubu'nun kurulmas ve Mustafa Kemal'in Grup Bakanl'na seilmesi. 1921 Austos 5: Mustafa Kemal'e Bakumandanlk grevinin verilmesi. 1921 Austos 22: Mustafa Kemal'in ynetiminde Sakarya Meydan Sava'nn balamas. 1921 Eyll 13: Sakarya Meydan Sava'nn kazanlmas. 1921 Eyll 19: Mustafa Kemal'e Mareallik rtbesinin verilmesi ve Mustafa Kemal'in Gazi nvann almas. 1922Austos 26: Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Byk Taarruz'u ynetmesi. 1922 Austos 30: Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupnar Bakumandanlk Meydan Sava'n kazanmas. 1922 Eyll 1: Gazi Mustafa Kemal'in: "Ordular! lk hedefiniz Akdeniz'dir, leri !" emrini vermesi. 1922 Eyll 9: Trk Ordusu'nun zmir'e girmesi. 1922 Eyll 10: Gazi Mustafa Kemal'in zmir'e gelii. 1922 Ekim 11: Mudanya Mtarekesi'nin imzalanmas. 1922 Kasm 1: Gazi Mustafa Kemal'in nerisi zerine saltanatn kaldrlmas. 1922 Kasm 17: Vahdettin'in bir ngiliz harp gemisiyle stanbul'dan kamas. 1923 Ocak 29: Gazi Mustafa Kemal'in Latife Hanm'la evlenmesi. 1923 Temmuz 24: Lozan Antlamas'nn imzalanmas. 1923 Austos 9: Gazi Mustafa Kemal'in Halk Frkas'n kurmas. 1923 Austos 11: Gazi Mustafa Kemal'in 2. Byk Millet Meclisi Bakanl'na seilmesi. 1923 Ekim 29: Cumhuriyet'in ilan edilmesi. 1923 Ekim 29: Gazi Mustafa Kemal'in ilk Cumhurbakan olmas. 1924 Mart 1: Gazi Mustafa Kemal'in Byk Millet Meclisi'nde Halifelii kaldrmas ve retimin birletirilmesi hakknda a nutkunu sylemesi. 1924 Mart 3: Hilafetin kaldrlmas, renimin birletirilmesi, eriye ve Evkaf Vekletiyle (Bakanlyla), Erkan- Harbiye-i Umumiye Vekaletinin kaldrlmas hakkndaki yasalarn Byk Millet Meclisi'nce kabul edilmesi.
32

1924 Nisan 20:Trkiye Cumhuriyeti Tekilat Esasiye (Anayasa) Kanunu'nun kabul edilmesi. 1925 ubat 17: Aarn kaldrlmas. 1925 Austos 24: Gazi Mustafa Kemal'in ilk defa Kastamonu'da apka giymesi. 1925 Kasm 25: apka Kanunu'nun Byk Millet Meclisi'nde kabul edilmesi. 1925 Kasm 30: Tekkelerin kapatlmas hakkndaki kanunun kabul. 1925 Aralk 26: Uluslararas takvim ve saatin kabul. 1926 ubat 17: Trk Medeni Kanunu'nun kabul. 1927 Temmuz 1: Gazi Mustafa Kemal'in Cumhurbakan sfat ile ilk kez stanbul'a gitmesi. 1927 Ekim 15 / 20: Gazi Mustafa Kemal'in Cumhuriyet Halk Partisi 2. Kurultay'nda tarihi Byk Nutku'nu sylemesi. 1927 Kasm 1: Gazi Mustafa Kemal'in 2. Kez Cumhurbakanl'na seilmesi. 1928 Austos 9: Gazi Mustafa Kemal'in Sarayburnu'nda Trk harfleri hakkndaki nutkunu sylemesi. 1928 Kasm 3: Trk Harfleri Kanunu'nun Byk Millet Meclisi'nde kabul edilmesi. 1931 Nisan 15: Gazi Mustafa Kemal tarafndan Trk Tarih Kurumu'nun kurulmas. 1931 Mays 4: Gazi Mustafa Kemal'in 3.kez Cumhurbakanl'na seilmesi. 1932 Temmuz 12: Gazi Mustafa Kemal tarafndan Trk Dil Kurumu'nun kurulmas. 1934 - Ylnn kasm aynda Trk kadnna siyasi haklar tanyan yasa karld. 24 Kasm 1934 - Hayat boyunca Trk Milletine yapt esiz hizmetler gz nne alnarak her Trk vatandann bir soyad ald srada T.B.M.M. O'na ATATRK soyadn verdi. 1934 - Avrupa'da ba gsteren siyasi buhran karsnda Balkan Antantnn kurulmasnda en nemli rol oynad. 1936 - Montr Antlamas ile boazlarn tahkiminin salanmasn temin etti. 1936 - Sadabat Paktyla memleketimiz iin gerekli gvenlik tedbirlerinin alnmasnda nemli rol oynad. 1933 Ekim 29: Gazi Mustafa Kemal'in Cumhuriyet'in 10. Yldnmnde tarihi nutkunu sylemesi. 1934 Kasm 24: Gazi Mustafa Kemal'e Byk Millet Meclisi tarafndan ATATRK soyadnn verilmesi kanununun kabul edilmesi. 1935 Mart 1: Atatrk'n 4. kez Cumhurbakanl'na seilmesi. 1937 Mays 1: Atatrk'n iftliklerini Hazine'ye ve tanamaz mallarn da Ankara Belediyesi'ne balamas.
Ergn YILDIRIM Tarih retmeni TARH SZL A
Adem-i Merkeziyetilik (Federal Ynetim): Osmanl Devleti iinde yaayan aznlklarn iilerinde serbest dilerinde Osmanlya bal kalmasn savunan dnce sistemi Afanasyeva: Orta Asyada Trklere ait eski bir yerleim merkezi Aforoz: Hristiyanlkta dinden karma Agora: Romallarda meydan Alg: slamiyet ncesi Trk devletlerinde hazine grevlisi Anam: Osmanlda kkba hayvan yetitiricilerinden alnan vergidir. Ahi tekilat: Anadolu Seluklu Devletinde Mslman esnaflarn kendi aralarnda kurduklar bir denetleme ve dayanma tekilat Ahrar: Osmanl Devletinin ve Trk Tarihinin ilk siyasi partisi Ake: Osmanl para birimi Alemdar: Bayrak ve sancaklardan sorumlu grevli Alp Er Tunga: skitlere ait destan Alyans srailit: Yahudilerin kurduu zararl cemiyet Anal: Hititlerde krallarn tanrlara hesap sunmak iin yazdrd yllk Analitik: zmleyici Analiz: zmleme, inceleme Anav: Orta Asyada Trklere ait eski bir yerleim merkezi Anayasa: Bir devletin ynetim eklini belirten, yasama, yrtme ve yarg glerinin nasl kullanlacan gsteren, vatandalarn kamu haklarn gsteren temel yasa Anayasal Devlet Anlay: Parlamenter sistemle ynetilen devlet modeli Andronova: Orta Asyada Trklere ait eski bir yerleim merkezi Anglikanizm: Reform hareketleri sonucunda ngilterede ortaya kan Hristiyanlk mezhebi Antant: ttifak szlemesi, iki ya da daha fazla taraf arasnda belli bir konuda yaplan antlama Antikite: lka Antlama: ki veya daha ok devletin saldrmazlk, savata balaklk gibi konularda stlenmelerini belirttikleri belge ve belgede belirtilen durum Antropoloji: Irk bilimi Antroponimi: ahs isimleri bilimi Apa: Saray grevlisi Arabesk: Geometrik ssleme sanat Aristokrasi: Soylu zmrenin egemen olduu ynetim biimi Arkeoloji: Kaz bilimi Arkeometri: Arkeolojik buluntular snflandran bilim dal
33

Arz (Arzl- Cey): Trk slam devletlerinde ordunun maa ve ihtiyalarna bakan grevli Ardka: Avusturya krallarna verilen isim Asakir-i Mensure-i Muhammediye: II. Mahmut Dneminde kurulan Bat tarzndaki ordu Asimile olma: Bir ulusun ya da topluluun milli benliini yitirmesi, baka toplumlar ierisinde erimesi Astronomi: Gk bilimi Aar: r Atabeyi: Seluklularda meliklerin hocas Ataerkil: Erkein egemen olduu aile ya da toplum biimi Ategede: Zerdt tapna Atekes: Sava halinde olan iki veya daha fazla gcn arpmalara ara vermesi Avarz: Osmanl Devletinde olaanst hallerde ordunun ihtiyacn karlamak zere halktan alnan vergi Avasm: Abbasilerin Bizans snrnda oluturduu savunma hatt (Ordu kent) Ayan: Bir memleketin, bir blgenin, bir kasabann veya bir snfn ileri gelenleri hakknda kullanlan bir ifadedir. Zamanla ve en ok XVIII. yzyldan itibaren Osmanl lkesinin muhtelif yerlerinde, ou yerli eraf ailelerinden olmak zere treyen snfa da bu isim verilmitir. Ayan Meclisi: Osmanl Parlamentosunda padiahn setii yelerden oluan meclis Aydnlanma a: XVIII. yzyl Avrupasnda btn basklardan kurtularak akln klavuzluunda bamszla kavutuu dnem Ayuki: Eski Trklerde hkmet Ayguci: Devlet maviri, hkmdar danman Azak: Krmn kuzeyinde yer alan kale Aznlk: Bir lke snrlar iinde yaayan farkl etnik yaplara sahip halk; inde yaadklar toplumda nfusun byk bir blmn oluturan gruptan (din, dil) etnik kken gibi zellikleriyle farkl olan kesim Azil: Grevden alma
B
Bab- Ali: Yce Kap anlamnda olup, Osmanl Devleti zamannda stanbulda Sadaret (Bakanlk), Dahiliye ve Hariciye Nezaretleri (ileri ve Dileri bakanlklar) ile ura-y Devlet (Dantay) dairelerinin bulunduu binaya denirdi. Bab- Ali Baskn: ttihat ve Terakki Partisinin yapt hkmet darbesi Bac: Osmanlda pazar yerlerinden toplanan vergidir. Bamszlk: Baka bir devletin egemenlii, denetimi altnda yaamama
Baharat Yolu: Hindistandan balayp, Basra Krfezinden geip Msra ulaan ve oradan Akdeniz zerinden Avrupaya giden ticaret yolu Bahriye Nazr: Osmanl Devletinde Deniz Bakan Baks: aman, din adam Balbal: Eski Trklerde len bir yiidin, salnda ldrd dman says kadar mezarnn etrafna dikilen ta Balyos: Venedik elisi Barok: Bat tarz mimari slup Basmil: Eski Trklerde bir boy Batclk: Osmanl Devletinin kurtuluunu, Batnn ilerlemi teknolojisini ve felsefi dncesindeki gelimiliini Osmanl lkesine getirmekte gren dnce sistemi Btnilik: Hasan Sabbahn kurduu bir eit terr rgt Bayndrlk: mar (mimari) faaliyetleri Bedesten: Kapal ar Bedevi: Gebe Arap Bedizci: Eski Trklerde ressamlara verilen isim Belagat: Duygu ve dnceleri ak ve etkili olarak anlatma Bennak: Osmanl Devletinde yarm ift topra ileyen yeni evlilerden alnan vergi Berat: zin, ruhsat. Devlet ve toplum ilerinin yrtlmesine izin veren resmi belge Berberi: Afrika halk Berit: Posta Tekilat Beeri: Sosyal (Toplumsal) Beik Ulemal: Osmanlda Duraklama Dneminden itibaren eitimde grlen alimin olu alim doar anlay Beylerbeylik: Osmanl Devletinin Rumeli ve Anadoluda uygulad blge yneticilii Beylerbeyi: Osmanlda tara ynetiminde en st amir (eyalet valisi) Beyt1-mal: Devlet Hazinesi Beytl-Hikme: Abbasi Devleti Dneminde Badatta bilimsel faaliyetler iin kurulan medreselere verilen isim Biat: Ballk yemini Bimarhane: Hastane, darifa Birun: Osmanl saraynda Harem Dairesinin ve Enderunun, yani sarayn i dairesinin dnda kalan blm Bitegani: Trk slam Devletlerinde Hassa Ordusuna mensup askerlerin 3 ayda bir ald maa Bitiki: Katip Bizans: Dou Roma mparatorluu Bolevik: Rusyada meydan gelen Sovyet htilali Boy: Trklerde soy birlii Brahman: Hindistanda rahip, din adam Brest - Litowsk: Sovyet Rusya ile ttifak devletleri arasnda imzalanan antlama
34

Bronz: Bakr ve kalay karm olan maden (Tun) Budun: Trklerde millet Burjuvazi: Ortaada Avrupada soylu ve kyller arasnda yer alan ehirli ve tccar snf Buyruk: Yazl Emir veya baz devletlerde Bakan Buyruku: Memur Brokrasi: Kamu ynetimi
C
Cebeci: Osmanlda Yenierilerin silahlarn ve bu silahlarn bakmn yapan ordu snf Cebel: Osmanlda tmar sahiplerinin yetitirdii asker Cedit: Yeni Cemel: Deve Cento: II. Dnya Savandan sonra 1959da Trkiye ran, Pakistan ve ngiltere arasnda kurulan ekonomik, kltrel ibirlii rgt Cihangirlik: Trklerde ok eski zamanlardan beri var olan dnyay ele geirebilme arzusu Cihat: slam dini uruna yaplan her trl alma Cizvit: Yeniada Reform Hareketinden sonra Katolik mezhebini korumay ilke edinen tarikat Cizye: slam Devletlerinde Mslman olmayan erkek ve salkl vatandalardan askere gitmeme karl alnan vergi Cluni (Kluni): Ortaada Avrupada Katolik Hristiyanlnn propagandasn yapan tarikat Corafya: Tarihi olaylarn meydana geldii yerler hakknda tarihe yardmc olan bilim dal Cumhuriyet: Halkn kendi kendisini ynetmesidir. Ynetim, halkn belirli sreler iin setii kiiler (milletvekili) tarafndan gerekletirilir. Cumhuriyetilik: Devletin siyasi rejimi olarak Cumhuriyet ynetimini benimsemek, onu korumak ve yaatmaktr. Clus: Osmanl padiahlarnn tahta kmas Clus Bahii: Osmanlda padiah deiikliklerinde orduya, ulemaya ve devlet byklerine datlan bahi, hediye para
topran mazeretsiz olarak bo brakan kylden alnan tazminat vergisidir. iil: Eski Trklerde bir boy inicilik: Mozaik sanat ounluk Sistemi: ok partili sistemde bir seim blgesinde en ok oyu alan parti listesinin seimi kazanmasn salayan seim sistemi ok Dereceli Seim: Semenin, yneticileri tayin veya seecek olan temsilcileri semesini ngren seim modeli
D
Dahiliye Nezareti: ileri Bakanl Dar- ura-i Askeri: II. Mahmut Dneminde askeri ileri dzenlemek iin kurulan meclis Dar- ura-i Babali: II. Mahmut Dneminde mlki ileri dzenlemek iin kurulan meclis Darlfnun: Osmanllarda niversite Darl Muallim: Erkek retmen okulu Darl Muallimat: Kz retmen okulu Darn Nedve: slamiyet ncesi Mekkede danma kurulu Darifa: Hastane Defterdar: Mali ilerden sorumlu grevli Delege: Bir kuruluu veya topluluu bir toplantda temsil eden yetkili kii Demokrasi: Gcn halktan alan ynetim anlaydr. Ynetime halk iradesi egemendir. Eitlik, zgrlk, insan hak ve hrriyetlerine sayg prensibine dayanr. Demokratik Devlet: Halkn temel hak ve zgrlklerini yasal gvence altna alan ve ynetimde milli egemenlik ilkesini benimsemi olan devlet modeli Derebeylik: Ortaada Avrupada merkezi otoritenin blnmesiyle geni toprak sahiplerinin egemenliine dayal olarak ortaya kan ynetim anlay Derbent: Snr boylarnda bulunan kk kale Dervi: Bir tarikata girmi, onun kurallarna bal kii Devletilik: zel sektrn sermayesizlik nedeniyle gerekletiremedii alanlarn devlet tarafndan dzenlenmesi ve devletin ekonomiye mdahale etmesini ngren ilke (planl ekonomi) Devrim: Bir kurumun ya da toplumsal sistemi genellikle zor kullanarak ykp, yerine eskisinden farkl bir kurum ya da toplumsal sistem yaratma Devirme (Penik): slam Devletlerinde Mslman olmayan unsurlarn Trkletirilip Mslmanlatrldktan sonra devlet hizmetine alnarak yetitirilmesi ve asker ve memur olarak kullanlmas Diktatr: Btn siyasi yetkileri kendisinde toplam olan devlet bakan
ada: Ayn dnemde yaayan devletler iin kullanlan bir tabir ar: Rus krallarna verilen unvan elebi (ehzade Efendi): Osmanl Devletinin deiik dnemlerinde padiahn oullarna verilen adlar Cemiyet-i Akvam: Milletler Cemiyeti etr: Saltanat emsiyesi iftbozan: Osmanlda tarmsal retimin srekliliini salamak amacyla bir veya iki yl
35

Dinar: Emeviler Dneminde baslan ilk slam paras Diplomasi: D ilikiler Diplomatik: Siyasi belge bilimi Dirlik: Osmanl Devletinde bir hizmete karlk olmak zere bir grevliye verilen toprak geliri Divan: slam devletlerinde nemli devlet ilerinin grld kurul Divan- Arz: Trk slam devletlerinde ordu ve askerlik ilerinden sorumlu divan Divan- Cnd: Hz. mer Dneminde fetihleri planlamak iin kurulan divan Divan- Harp: Askeri mahkeme Divan- Hmayun: Osmanlda nemli devlet ilerinin grlp karara baland kurul Divan- stivfa: Trk slam devletlerinde mali ilerden sorumlu divan Divan- raf: Trk slam devletlerinde idari ve adli ilerden sorumlu divan Divan- Mezalim: Trk slam devletlerinde sultann bakanlk ettii en yksek mahkeme Divan- Tura: Trk slam devletlerinde yazmalardan sorumlu divan Dizdar: Kale muhafz, kale komutan Dogmatizm: Kr krne inanlan ve deitirilmesi imkansz bilgi anlay Dolmen: Cilalta Devri mezar kalnts; Uzun ve kaba talarn dikilmesi ve zerine yass talarn konulmasyla oluan barnak Dominyon: Smrge Duyun: Borlar Duyun-u Umumiye: Batl devletlerin Osmanl Devletinden alacaklarn tahsil edebilmek iin kurduklar Genel Borlar daresi Dkalk: Feodalite rejiminde derebeylerin kurduklar siyasi yaplar
E
Ebru: Desen sanat Egemenlik: Ynetme gc, karar verme gc Ekber-i Ered: Osmanlda I. Ahmet Dneminde uygulamaya koyulan veraset yasas (hanedann en yal ve akllsnn baa gemesi) Ekoloji: evre bilimi Ekmen: Evrensel Eletiri: Tenkit, bir eyin doruluunu aratrma Elviye-i Selase (Vilayet-i Selase): Osmanl Devletinin son dnemlerinde deiik zamanlarda, deiik er sancaa verilen ad (Kars Ardahan - Batum gibi). Emir: Komutan Emir-i Arz: Trk slam devletlerinde Ordunun mali ilerinden sorumlu kii Emir-i Dad: Adalet Bakan, rfi hukuktan sorumlu hakim
Emir-i Sipehsalar (Serleker): Trk slam devletlerinde eyaletleri ynetmek iin Divan tarafndan grevlendirilen yksek rtbeli komutan Emir-l Sevahil: Trk slam devletlerinde ky blgelerin ynetimi ve donanmann denetiminden sorumlu grevli Emirl mera: Ordu komutan Emperyalizm: Smrgecilik Endaze: Osmanl Dneminde kullanlan 65 cm boyunda bir uzunluk ls Enderun: Fatih zamannda sarayda devlet memuru yetitirmek amacyla alan okul (devirmeler okutulurdu). Endljans: Hristiyanln Katolik mezhebinde gnahlarn aff karl satlan bir belge (cennet tapusu) Endls: spanya Engizisyon: Ortaada Katolik aleminde dini inanlara kar gelenleri cezalandrmak zere kurulan kilise mahkemelerinin ad. Ensar: Hicretle Mekkeden gelen Mslmanlara ev sahiplii yapan Medineli Mslmanlar Enterdi: Papann bir lkedeki din adamlarn geri ekerek oradaki btn dini ilemleri durdurmas Epigrafya: Kitabeler bilimidir. Eski mezar ve antlar zerindeki kitabeleri ve ta tabletler zerindeki yazlar inceler. Ergenekon: Gktrklere ait destan Esham: Osmanl Devletinde Gerileme Dneminde uygulanan i borlanma sistemi Ekinci (Kl) Tmar: Osmanlda geliri savata yararllk gsterenlere verilen dirlik topra Eraf: Bir yerin zenginleri, sz geenler, ileri gelenleri; Hz. Hseyinin soyundan gelenler. Ekinci: II. Mahmut Dneminde alan Bat tarzndaki askeri ocak Etejenero: Fransada 1789 htilali srecinde alan halk meclisi Etapli: Yerleme Etik: Ahlak Etlik: Hititlerde ehir devletleri Etnik: Kken, millet Etnik-i Eterya: Rumlar tarafndan 1814te kurulan ve amac Rum bamszln salamak olan zararl cemiyet Etnografya: Kltr bilimi Etnoloji: Etnik yaplar inceleyen bilim Evkaf: Vakf mallarn yneten kurulu Evrensel: Birok toplumu ya da devleti etkileyen Eyalet: lke ynetimindeki temel idare birim; Osmanl Devleti'nde en byk sivil ve asker ynetim blgesi
36
KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER F

Faizm: Irklk Fecr-i Has: Trk slam devletlerinde orduda grev yapan cretli asker Federal (Feodal): Birleik devletler topluluu. Bu toplulukta her devlet iilerinde serbesttir, d ilerinde ortak hareket eder. Federasyon: Federal Felah- Vatan: Vatann Kurtuluu Feodalite: Merkezi bir devletin zayflamas sonucu blnmesi ve zerinde yeni devletler tremesi, derebeylik Ferman: Hkmdar buyruu Feshetmek: Datmak, kaldrmak Fetva: slam devletlerinde herhangi bir durumun dine uygunluuyla ilgili olarak karlan belge Fetret: Hkmdarsz geen dnem, karklk; taht boluu Frka: Siyasal parti Fkh: slam hukuku Fiilen (Eylemsel) Sona Erme: Bir devletin topraklarnn igale uramas; bakentinin ve devlet bakannn tutsak duruma dmesi, egemenlik haklarn kullanamamas, siyasi ve ekonomik hkimiyetin yabanclarn eline gemesidir. Filoloji: Dil bilimi Firavun: Msrda tanr kral Firdevsi: Gazneliler zamannda yaam ranl air Fosil: Canl kalntlar Fresko: Ya al zerine yaplan resim
Greuva: Bizansa ait Rum atei Gulam: Devirme (kul, kle) Gulaman- Saray: Trk slam devletlerinde merkez ordusu Guttu: Afganistann yerli halkna verilen isim Gler birlii: Yasama, yrtme ve yarg yetkilerinin tek bir merkezde toplanmas Glhane Hatt- Hmayunu: Tanzimat Fermann resmi olarak ilan eden padiah buyruu Gmr: Ermenistan ile TBMM arasnda imzalanan antlama
H
Hakan: Eski Trklerde hkmdarlara verilen unvan Han: Eski Trklerde hkmdarlara verilen unvan Hacer-l Esved: Kutsal gkta Hacip: Saray grevlisi Hadis: Hz. Muhammedin sz ve davranlar Hakimiyet: Egemenlik Hakimiyet-i Milliye: Milli egemenlik, Milli mcadele yanls bir gazete ad Halef: Birinden sonra gelen, birinin yerine geen Halife: Hz. Muhammedin lmnden sonra var olan, devletin bana geen ve devleti yneten siyasi liderlere verilen isim Halklk: Toplumsal barn salanmas iin snf ayrmcln reddeden, devlet ynetiminde tm vatandalara kendini ynetme hakk, kanun nnde eitlik, gelir dalmnda denge salanmasn ve herkesin devlet hizmetlerinden yararlandrlmasn hedefleyen ilke Hanedan: Bir devleti yneten soy Haniflik: Hz. brahimin getirdii din Hara: slam devletlerinde Mslman olmayan unsurlardan tarmsal rnlerin 1/5i kadar alnan vergi Harbiye: Kara Harp Okulu Harbiye Nezareti: Osmanl Devletinde Savunma Bakanl Harici: Sffin Savanda Hz. Alinin ordusunu terk eden grup Has: Hanedana ait topraklar; Osmanlda geliri birinci dereceden memurlara braklan dirlik topra Hassa: Hkmdara ait olan, Trklerde bir ordu modeli Hat: Gzel yaz yazma sanat Hattat: Gzel yaz yazma ustas Hatun (Katun): Eski Trklerde hkmdar elerine verilen isim Havas- Hmayun: Osmanlda hkmdara ait olan ve geliri hazineye braklan arazilerdir. Hegomonya: Birinin egemenlii altna girme
G
Galebe Divan: Yabanc elilerin kabul edildii srada toplanan divandr. Garp Ocaklar: Osmanlda, Kuzey Afrikadaki zerk eyalete verilen ad (Bat Trablus, Cezayir ve Tunus). Gedik: Esnafa, zanaatlarn uygulayabilmeleri iin verilen, bir nevi imtiyaz ya da tekel usul. Bunlarn sattn bakas satamaz ve ilediini bakas ileyemezdi. Ganimet: Sava gelirleri Gaza: slam dinini sava yoluyla yayma, Hz Muhammetin katld savalara verilen isim (Gazve) Gen Osmanllar (Jn Trkler): Osmanlda Dalma Dneminde devletin kurtuluunu Meruti ynetime gemekte gren ve Osmanlclk fikrini savunan aydn grup Glgam: Smerlere ait destan Gotik: Bat tarz mimari slup G: Uygurlara ait destan Gebe: Klak yaylak (Bozkr) hayat yaayan toplumlara verilen isim Grek: Eski Yunan kltr
37

Hellen: Byk skenderin n Asya seferi sonucu Dou - Bat uygarlklarnn sentezi olarak ortaya kan uygarlk Heraldik: Arma bilimi Heyet-i Temsiliye: Temsilciler Kurulu Heyet-i Vkela: Osmanlda Bakanlar Kurulu Hnak Tanak: Ermenilerin kurduu zararl cemiyet Himaye: Koruma, esirgeme. Hicaz: Orta Arabistan (Mekke, Medine...) Hicret: G Hilafet: Halifelik ynetimi Hilat: slam devletleri hkmdarlarna halifenin gnderdii elbise Hisar: Surlarla evrilmi kk kale Hitabet: Gzel konuma sanat Hiyerari: Aama sras Hiyeroglif: Resim yazs Hizmet Tmar: Osmanlda geliri saray grevlilerine braklan dirlik topra Hyk: Tarih boyunca eitli sebeplerle yklan yerleim blgelerinde ykmlarn st ste birikmesiyle oluan tepe, (Baz kaynaklarda Tmls olarak geer.) Hukuk Devleti: Vatandalarn hukuki gvenlik iinde bulunduklar, devletin eylem ve ilemlerinin hukuk kurallarna bal olduu ve hukukun stnl ilkesinin benimsendii devlet modeli Hukuken Sona Erme: Bir devletin hukuken var olduunun gstergeleri; bakent, devlet bakan ve hkmettir. Bunlarn ortadan kaldrlmasna hukuken sona erme denir. Hukuken Tanma: Bir devlet adna resmi bir yetkilinin, baka devlet yetkilisi ile grmesi bir baka deyile taraflarn birbirini muhatap kabul etmesidir. Humbarac: Osmanlda havan toplar, mayn ve el bombalar yapan ocaktr. Hutbe: Cuma ve bayram namazlarnda minberden okunan dua ve t. Hkmdarl halife tarafndan meru kabul edilen hkmdarn ad dua balarken sylenir (hkmdarlk ve bamszlk sembol). Hkmet Darbesi: Devletin eli ve emri altndaki herhangi bir gcn ynetime el koymasdr. Hmanizma: Eski Yunan ve Latin kltrn en yksek kltr rnei olarak alan ve Ortaan skolastik dncesine kar Yeniada Avrupada doan ve gelien felsefe, bilim ve sanat gr; insanlk sevgisini en yce ama sayan doktrin
Islahhane: Sanat Okulu
cazetname: Medrese diplomas cra Vekilleri Heyeti: I. TBMMde hkmete verilen isim timai: Sosyal dadi: Eskiden yaklak olarak lise derecesindeki okullara verilen ad. dikut: Eski Trklerde hkmdarlara verilen unvan di-Okszlk: Trklerde bamszlk hracat: D satm htilal: Mevcut dzene kar hukuki kurallara bavurmakszn gce dayal olarak yaplan halk hareketidir. htisap: Osmanlda ruhsat karl alnan vergidir. kta: Mlkiyeti devlete, tasarrufu halka, vergi geliri memurlara ya da komutanlara ait olan arazi ktisat: Ekonomi l (El): Devlet lhak Etme: Ele geirme, topraklarna katma lmiye: Osmanlda eitim, retim ve hukuk alannda grevleri vardr. Trk ve Mslman olmayanlar lmiye snfna giremezlerdi. lteri: Eski Trklerde hkmdarlara verilen unvan ltihak: Bir blgenin ya da lkenin kendi istei ile baka bir devlete katlmas ltizam Sistemi: Osmanlda bir blgede devlet hazinesine toplanacak olan vergilerin ak artrma yoluyla ahslara verilmesidir. ltizam vergisini toplamaya hak kazanan kii toplayaca vergiyi pein olarak hazineye derdi (Belli bir kar pay karlnda). marethane (Aevi): Fakirlere ve kimsesizlere cretsiz yemek datmak zere kurulmu hayr kurumu mga: Mali ilerden sorumlu grevli mparatorluk: Smrgeci devlet demektir. Trk devletlerinde imparatorluk ok uluslu devlet anlamnda dnlmelidir. mtiyaz: Ayrcalk, kapitlasyon nklp: Siyasi ve hukuki nitelii bulunan bir topluluk ierisinde eskilerin yerini yenilerin almasdr. Siyasi, sosyal ve kltrel alanda meydana gelen kkl deiikliklerdir. nklplk: Zamanna gre geri kalm, eskimi kurumlarn kaldrlarak yerlerine ilerlemeyi, gelimeyi kolaylatracak ve gelitirecek kurumlarn konulmasdr. pek Yolu: inden balayp, Orta Asya ve randan geen, oradan Anadolu ya da Krm zerinden Avrupaya giden ticaret yolu rade-i Milliye (Hakimiyet-i Milliye): Ulusal mcadelenin ilk yar resmi yayn organ
I
Irakeyn: ran Irak ve Arap Irakn ifade eden ve ki Irak anlamna gelen Osmanlca kelime Islahat: yiletirme, dzeltme
38

rad- Cedid: III. Selim Dneminde Nizam- Cedit ordusunun ihtiyalarn karlamak amacyla kurulan hazine rtica: Mevcut dzeni ykarak daha geri nitelikte bir siyasi, sosyal dzen getirmeyi amalayan durum ya da hareket skan (stimalet): Yerletirme ve Trkletirme slamclk (mmetilik): Osmanl Devletinin kurtuluunu, halifelik makamnn btnletirici etkisiyle Mslmanlarn bir at altnda toplanmasyla salanacan savunan dnce sistemi spen: Gayr-i Mslimlerin dedii toprak vergisi stibdat: Baskc, Monari stihkam Okulu: Osmanlda Gerileme Dneminde subay yetitirmek iin alan teknik okul stiklal Mahkemesi: TBMMnin kurduu zel mahkeme stiare: Danma, gr alverii, slam demokrasisi thalat: D alm tilaf: Anlama ttifak: Balama, Birleme ttihat ve Terakki: Osmanlda ordu mensubu olan subaylarn kurduu cemiyet
J
Jeopolitik: Corafya, ekonomi, nfus ve benzerlerinin bir devlet politikas zerindeki etkisi Jurnal: Osmanl Devletinde II. Abdlhamit Dneminde kurulmu olan istihbarat rgt
K
Kabe: Kare prizma (Allahn evi) Kabine: Bakanlar Kurulu Kabotaj: Bir lkenin limanlar arasndaki iletme hakk Kad: slam devletlerinde kad Kadasker (Kadleker): Askeri davalara bakan divan yesi Kadil-Kudat: Kadlar kads. Kadlarn banda bulunan grevli Kafes: Osmanlda I. Ahmet Dneminden itibaren ehzadelerin sarayda eitim aldklar yer Kaan: Eski Trklerde hkmdarlara verilen unvan Kaime: Kt para Kakmaclk: Kabartma sanat Kale-i Sultaniye: 1809da ngiltere ve Osmanl arasnda imzalanan antlama (anakkale Antlamas) Kalemiye: Osmanlda idari ve mali alanlarda brokratik ilerde grevlidirler. Kalkolitik: Ta - maden devri
Kalvenizm: Reform hareketleri sonucunda Fransada ortaya kan Hristiyanlk mezhebi Kamer: Ay Kanunname-i Ali Osman (Fatih Kanunnamesi): Osmanlda taht kavgalarnda karde katlini yasallatran belge Kanun- Esasi: Osmanl Anayasas Kanun-u Kadim: Osmanlda srekli uygulanan kanunlar Kapan: Osmanl dneminde toptan yiyecek ve giyecek satlan yer (Unkapan, Yakapan) Kapkulu: Devirme kkenli olanlar Kapitalizm: Kapital; ana mal, sermaye anlamndadr. Bu sistemde temel ama kardr. Teebbsler zel sektr tarafndan gerekletirilir. Gelir dalmnda dengesizlikler grlr. Kapitlasyon: Bir lkede yurttalarn zararna olarak yabanclara verilen imtiyaz Kabotaj Kanunu: Karasularmzdaki ticaret ve ulam hakknn Trkiyeye ait olduunu gsteren yasa Kaptan- Derya: Osmanlda donanma komutan Karahitay: Moollarn atas olan Orta Asya kkenli topluluk Karasaban: Topra srmeye yarayan ilkel tarm aleti Karasuk: Orta Asyada Trklere ait eski bir yerleim merkezi Karavel: Ak denizlere dayankl byk gemiler Karg: Eski Trklerde bir eit sava silah Karluk: Eski Trklerde bir boy Karum: Asurlularn pazar yeri Kasr- irin: Osmanl Devletiyle ran arasnda 1639da imzalanan antlama Kast: Hindistanda halkn ayrlm olduu, birbirine kapal snf sistemi Katedral: Byk kilise Katolik: Hristiyanlk mezhebi ounluk demektir. Kay: Osmanllarn kurucusu olan Trk boyu Kaza: Osmanlda tara ynetiminde bir idari birim Kazasker (Kady- Leker - Kadasker): Trk slam devletlerinde askeri davalardan sorumlu kii; Osmanlda kad ve mderrislerin atamasn yapan grevli Kelam: slam felsefesi Kellog: I. Dnya Savandan sonra Avrupal devletlerin bar koruma, anlamazlklarn bar yoluyla ve Milletler Cemiyeti kanalyla zmlenmesi amacyla imzalanan antlama, pakt Kelteminar: Orta Asyada Trklere ait eski bir yerleim merkezi Kenei: Eski Trklerde bilim adamlarna verilen isim
39

Kerbela: Hz. Hseyinin Emevi Halifesi Yezid tarafnda ldrld l (Kerbela Olay) Kerpi: Topraktan yaplan inaat malzemesi Kervansaray: Tccarlarn konaklama yerleri, han Knk: Seluklularn kurucusu olan Trk boyu Kraat: Kurann gzel okunmas Ksasa Ksas: Babillerin uygulad sert ceza sistemi Kibele: Frigyallarda bereket tanras Kilikya: Bugnk ukurova Blgesi Kimya (Karbon 14 Metodu): Fosillerin yan inceler. Klan: lkel insan topluluu Knezlik: Rus Beyliklerine verilen isim Knossos: Girit medeniyetine ait saray Koalisyon Savalar: 1789 Fransz htilalinden sonra Napolyona kar Avrupal devletlerin yaptklar savalar Koloni: lkada smrge. Bir lkenin snrlar dnda igal ettii ve ynettii anavatana bal blge Komisyon: Belirli bir ii ya da grevi yerine getirmek iin oluturulan kurul Konfederasyon: Bamsz devletlerin ortak ve snrl imkanlar iin, i ve d egemenliklerini koruyarak oluturduklar topluluk Konferans: Milletleraras bir sorunun zm iin yaplan toplant. Kongre: Kurultay, Bir kuruluun sorunlarn konumak zere ilgili kiilerin katlmyla yaplan toplant. Konsil: Hristiyanlkta dini sorunlarn zm iin ilahiyatlarn katlmyla oluan toplant Konsl: Roma mparatorluunda Cumhuriyet devrinde ibana getirilen ynetici Kopuz: Eski Trklerde bir eit mzik aleti Klemen: Kul, kle, Memluk askeri Krallk: Belirli bir toprak paras stnde merkezi bir sistemle ynetilen mutlak otoritenin gl olduu devlet modeli Kral Yolu: lkada Efesten balayp Mezopotamya ve rana gelen ticaret yolu Kronoloji: Takvim bilgisi Katriya: Hindistanda kast sisteminde asiller ve soylularn yer ald snf Kubbealt: Osmanl Devletinde vezirlerin devlet ilerini grtkleri yer Kurgan: Mezar Kurucu Meclis: Bir devletin anayasasn yapan ulusal meclis Kurultay: Meclis Kut: Tanr tarafndan hkmdara verildiine inanlan ynetme hakk (Veraset Sistemi) Kutluk: II. Gktrk Devletinin dier ad Kuva-i nzibatiye: Halifelik Ordusu Kuva-i Milliye: tilaf Devletlerinin Mondros Atekes Antlamas (7. madde) dorultusunda Anadoluda balattklar igallere kar Trk halknn kurduu silahl direni rgtleri
Kuva-i Seyyare: Gezici kuvvet (erkez Ethemin kuvveti) Klliye: Cami, medrese, ktphane, hamam ve hastane gibi kurulular iinde barndran yap topluluu Klt: Tapma, inan Kmbet: Silindirik ya da okgen gvdeli, konik ya da piramit atyla rtl ant mezar
L
Labirent: Msrda halk mezar Lamc: Osmanlda ordunun getii yerlerdeki yollarn ve kprlerin onarmn yapan, tneller kazan, patlayc maddeler yerletiren ve surlar ykan ocaktr. Lavetmek: Kaldrmak, datmak Lahit: Ta veya mermerden oyma mezar Laiklik: Bir devlette siyasi ve dini ilerin birbirinden ayr olmas Lala: Osmanlda ehzadelerin yetitirilmesi ile grevlendirilen tecrbeli devlet adamlar Lale Devri: Osmanlda Bat tarz slahatlarn balad ilk dnem Lejyon: lkada Roma Devletinin ordusundaki profesyonel askerlere verilen isim Levent: Osmanl donanmasnda grev yapan asker Levni: Lale Devrinde yaam nl minyatr sanats Liberalizm: Toplumda hrriyet ve serbestliin uygulanmasn gerekli gren siyas ve ekonomik doktrin Lions: Yahudilerin kurduu zararl cemiyet Liva: Bayrak veya sancak Liyakat: Yetenek, beceri, yeterlilik Locarno: I. Dnya Savandan sonra Avrupal devletlerin bar koruma, anlamazlklarn bar yoluyla ve Milletler Cemiyeti kanalyla zmlenmesi amacyla imzalanan antlama Lonca: Kk esnaf ve zanaatkrlarn kendi i alanlarna gre aralarnda kurduklar tekilat
M
Maarif: Eitim Maarif Nezareti: Eitim Bakanl Mabet: Tapnak (cami, kilise gibi...) Mac Mahon: ngilizlerin Svey Kanal sorumlusu ve Msr valisi Maderah: Anaerkil, anne (kadn) hakimiyeti Magna Carta: Ortaada ngiltere kral ile halk temsilcileri arasnda imzalanan szleme Makabi: Yahudilerin kurduu zararl cemiyet Malikane: Senyrlerin egemenlik alan Malikhane: Osmanlda devlet adamlarna hizmetleri karl mlk olarak verilen arazilerdir. Manas: Krgzlara ait destan
40

Mandater Ynetim: Bir devletin veya milletin, kendi kendisini idare edebilecek duruma gelinceye kadar Milletler Cemiyeti gzetiminde baka bir devlet tarafndan ynetilmesidir. Manda ve Himaye: Mandater ynetim Mangr: Bakr para Maniheizm: inlilere ait bir din Mareal: Trk Silahl Kuvvetlerinde en st rtbe Matbaa- Amire: Osmanlda devlet matbaas Maverannehir: ki nehir aras (Seyhun Ceyhun) Mavri Mira: Rumlarn kurduu zararl cemiyet Mazdehizm: Zerdtlk, atee tapma Mebus: Milletvekili Mecelle: Osmanl Devletinin dine dayal olarak karlan ilk medeni kanunu Mecidiye: Osmanlda 20 kuruluk gm para Meclis-i Dalim-i Maarif-i Umumiye: II. Mahmut Dneminde eitim ilerini dzenlemek iin kurulan meclis Meclis Hkmeti Sistemi: Meclis Bakan Hkmetin de bakandr. Hkmet yeleri (bakanlar) meclis ierisinden tek tek oylanarak seilir, istenmeyen hkmet yesi deitirilebilir fakat hkmet dmez. Bu sistemde Babakan ve Cumhurbakan gibi makamlar yoktur. Meclis-i Mebusan: Osmanl Parlamentosunda halkn setii yelerden oluan meclis Meclis-i Vala-i Ahkam- Adliye: II. Mahmut Dneminde adalet ilerini dzenlemek iin kurulan meclis Mecmua: Dergi Mecusilik: Zerdtlk Medeni: ehirli, gelimi Medeni Kanun: Toplumdaki bireylerin birbirleriyle olan ilikilerini; bireylerin mal ve mlkleriyle olan ilikilerini dzenleyen kurallardr. Medine: ehir Medrese: slam toplumlarnda eitim ve retim kurumu Megalo dea (Byk lk): Rumlarn Bizans mparatorluunu yeniden canlandrarak Byk Yunanistan kurma dncesi Megazi: Hz. Muhammedin savalarn anlatan eser Mekke: Tapnak (kutsal ehir) Mekteb-i Maarif-i Adliye: II. Mahmut Dneminde devlet memuru yetitirmek amacyla alan okul Mekteb-i Ulum-u Edebiyeler: II. Mahmut Dneminde alan ve gzel konumaya dayal eitim veren lise dengi okullar Mekteb-i Sultani: Galatasaray Lisesi Melik: Seluklu ehzadesi (hkmdar evlatlar)
Melik's-Sevahil: Donanma komutan Menhir: Cilalta Devri mezar kalnts Menur (Onay): Halifeden kan yaz Mescid-i Nebevi: Hicretten sonra Medinede devlet ilerinin grlmesi iin yaplan mescit Mesen: Avrupada sanata ve sanatya destek veren zengin snf Meskukat: Eski para bilimi, Nmizmatik Meedi: Hititlerde hassa ordusu Meru: Yasal, legal Meruiyet: Yasallk ve geerlilik kazanma Merutiyet: Yetkileri bir meclisle snrlanm monari (krallk) Meveret: Hkmdarn gerektiinde bavurduu danma yolu, kurulu Metruk Araziler: Osmanlda terkedilmi topraklardr. Otlak, yaylak, mera, klak gibi halkn ortak kulland topraklardr. Mevali (Kle): Emevilerin Arap olmayan Mslmanlara ynelik uygulad rk politika Mevat: Osmanlda l topraklardr. l, bataklk, plak dalar bu topraklardandr. Mevlit: Hz. Muhammedin doumu Mezolitik: Ortata (Yontmata) Devri Mezopotamya: ki nehir aras (Frat -Dicle) Mzka- Hmayun: II. Mahmut Dneminde alan askeri bando okulu Mihver Devletler (Roma - Berlin Mihveri): II. Dnya Savandan nce Almanya, talya ve Japonya arasnda kurulan ittifak Milano Ferman: lkada Roma Uygarlnn Hristiyanl topraklar stnde serbest brakmak iin ilan ettii belge Milat: Balang, Hz. sann doumu Milliyetilik (Ulusuluk): Her milletin kendi bamsz snrlar iinde yaamasn savunan dnce sistemi. Fransz htilali ile ortaya kmtr. Milis: Orduya yardmc olarak toplanan siviller Minyatr: Kat tahta zerine yaplan izgi resim sanat (boyutu olmayan resim) Mira: Ge ykselme Miri: Osmanlda devlet topraklarnn genel ad Misak: Antlama, balama, szleme Misak- Milli: Milli Ant / Yemin Misyoner: Hristiyanlkta grevi dini yaymak olan kii Monoteizm: Tek tanrclk Monari: Kii egemenlii (krallk, padiahlk) Muhacir: G eden Muhtesip: slam ehirlerinde ar ve pazar esnafn denetleyen grevli Mukataa: Osmanlda geliri iltizam yoluyla dorudan hazineye giden arazilerdir. Mushaf: Aslnn ayns (kopya) Mutezile: Abbasiler zamannda kurulan bir mezhep Mutlakiyet: Monari, Mutlak Monari, Merkezi krallk
41

Mbadele: Dei toku Mcellit: Cilti Mderris: Medresede retim grevlisi Mhendishane-i Berr-i Hmayun: Osmanlda kara kuvvetleri subay yetitirmek amacyla alan Avrupa tarzndaki ilk teknik okul Mhendishane-i Bahr- Hmayun: Osmanlda deniz kuvvetleri subay yetitirmek amacyla alan Avrupa tarzndaki teknik okul Mhimme Defterleri: Divan- Hmayunda alnan kararlarn yazld defterler Mltezim: Devlete ait vergilerden birinin tahsilini gtr olarak stne olan kii; ltizam yntemiyle vergi toplayan grevli Msadere (El Koyma): Osmanlda len bir kiinin hayattayken haksz kazan elde ettii tespit edildiinde mirasnn hazineye aktarlmasdr. Mstahfaz Tmar: Osmanlda geliri cami imamlarna braklan dirlik topra Mstevfi: Trk slam devletlerinde mali ilerden sorumlu grevli Mrif: Trk slam devletlerinde idari ve mali tefti yapan grevli Mtareke: Savaan taraflarn, silah belli bir sre iin brakmas Mttefik Devletler: II. Dnya Savandan nce ngiltere ve Fransa arasnda kurulan ittifak
zaman naiplerin bakanlnda lkeyi yneten divan Nizam- Cedid: Osmanlnn Bat tarzndaki ilk ordusu (III. Selim kurmutur.) Nizamiye Mahkemeleri: Osmanl Devletinde batl tarzda kurulan mahkemeler Nomos (Nom): Msrda ehir devleti Nota: Bir devletin baka bir devlete yapt yazl uyar Nutuk: Sylev, sz, konuma Nmizmatik: Eski para bilimi, meskukat
O
Objektif: Tarafsz, nesnel Ocaklk: Osmanlda geliri kale muhafzlar ile tersane giderlerine ayrlan arazilerdir. Odessa: Rusyann Karadenizin kuzeyindeki liman; Eski Yunan destan Ogu: Aile Ouz: Boylar, kabileler Okka: 1283 gram deerindeki arlk ls Olay: Ksa sreli gelime Olgu: Olaylarn uzun sre gerektiren sonular Oligari: Zmre (snf) egemenlii Onluk Sistem: Trklerde dzenli ordulardan oluan askeri model Orak: lkel bir tarm aleti Ordu: Eski Trklerde devlet merkezinin bulunduu yere verilen isim; askerlikte kara kuvvetleri Ordugah: Askeri amal ehir Orhun: Gktrklere ait kitabeler, Eski Trklere ait bir alfabe Ortodoks: Hristiyanlk mezhebi. Doru yol demektir. Osmanlclk: Osmanl mparatorluu snrlar ierisinde yaayan herkesi din, dil, rk ve mezhep ayrm yapmakszn kanun nnde eit grmeyi ve ynetime katmay hedefleyen dnce sistemi Ota - erif: Eski Trklerde hkmdarlk sembol olan byk adr
N
Naip: Hkmdar vekili Nakdi Bedel: Osmanl Devletinde aznlklarn askere gitmemeleri karlnda dedikleri para Nakka: Minyatr sanats (ayn zamanda Ta ssleme ustas anlamnda da kullanlr.) Narh: Kanunun yetkili kld kamu makamlar tarafndan ihtiya maddelerinin sat fiyatlarn tespit etme; fiyat Nato (Kuzey Atlantik Pakt): II. Dnya Savandan sonra kalc bar salamak amacyla 1949da ABD nderliinde kurulan rgt Nazrlk: Bakanlk Neolitik: Yeni Ta (Cilalta) Devri Nesnel: Doru, tarafsz Nevbet: Mehter tarz bir alg Nispi Temsil Sistemi: Seime katlan her partinin ald oy oranna gre mecliste temsil edilmesini salayan sistemdir. Nianc: Osmanlda yazmalardan sorumlu olan, Padiahn yazl emir ve fermanlarna tura eken, fethedilen topraklar deftere kaydeden, tapu kadastro ilerine bakan ve dirliklerin datmn yapan grevli Niyabet-i Saltanat Divan: Trk slam devletlerinde hkmdar bakentte olmad
rf: Gelenek; ynetime dayal r (Aar): Mslmanlarn tarm rnnn 1/10u kadar dedii vergi zerk: Yar bamsz zgn: Kendine has, etkileime kapal znel: Kiisel yoruma dayal olan
P
Pakt: Birlik, anlama, szleme Paleontropoloji: Fosil bilim Paleorafya: Yaz bilimi Paleolitik: Eski (kaba) Ta devri
42

Panislamizm: Mslmanlar ayn at altnda toplamay amalayan akm Panku: Hititlerde soylulardan oluan meclis Pangermenizm: Alman birlii Panslavizm: Amac, Slav asll btn halklar birletirmek olan doktrin ve hareket Pantrkizm: Osmanl Devleti'nin son zamanlarnda ortaya atlan ve Trklerin birliini savunan gr Papa: Katolik kilisesinde en byk dini lider Papirs: Msrda ilkel kat Parlamento: Temsil esasna dayanan, ift ya da tek meclisten oluan yasama organ Parya: Hindistan'da kast d, hak sahibi olmayan snf Pamaklk: Osmanlda hanedan kadnlarna verilen arazilerdir. Patesi (Ensi): Smer ehir devletlerinin krallarna verilen unvan Patrici: Romada siyasal hak sahibi vatanda Patrik: Ortodoks Kilisesinde en byk dini lider Patrikhane: Ortodokslarn ibadet merkezi Pervaneci: Trk slam devletlerinde arazi defterlerini tutan, iktalarn datmn yapan grevli Peke: Osmanlda halkn ynetici kesime dedii i yaptrma vergisidir. Plep: Romada siyasal haklardan yoksun olan kk toprak sahiplerinden ve el zanaatlaryla uraanlardan oluan snftr. Piramit: Msrda firavunlar iin yaplan ant mezarlar Piyemonte: talyann siyasi birliini kurmasndan nceki ad Polis: Yunan ve yon ehir devletleri Politeizm: ok tanrclk Pontus Rum: Rumlarn kurduu zararl cemiyet Pragmatik: Faydac, retici Prehistorya: Tarih ncesi (yazsz) dnem Presbiteryenizm: Reform hareketleri sonucunda skoyada ortaya kan Hristiyanlk mezhebi Protestanlk: Hristiyanlk mezhebi Protohistorya: Tarih dnemleri (Yazl) Protokol: Diplomatik ilerde ve devletleraras ilikilerde uygulanan kurallar Prusya: Almanyann siyasi birliini kurmasndan nceki ad Putperest: Puta tapan
Reform: Islah etme, iyiletirme. Bir eye zellikle bir kuruma ileyiini dzeltmek amacyla getirilen kkl deiiklik. XVI. yzylda Avrupa Hristiyanlnn bir blmnn, Roma kilisesi basks ve egemenliinden kmasna ve Protestan kiliselerin kurulmasna sebep olan dini hareket. Rejim: Ynetim biimi Reis1-Bahr: Donanma komutan Reisl - Kttab: Ktiplerin reisi. Osmanlda Divanda grlecek konularn srasn belirler, d ilerine bakar, Divanda alnan kararlar yazya geirirdi. Resmen sona erme: Bir devletin ynetim eklinin sona ermesi Resmen Tanma: Yeni bir devlet ya da hkmetin hukuksal varlnn resmi bir aklamayla kar tarafa onaylanmas ya da iki devletin karlkl yazl siyasi belgeleri onaylamalar durumudur. Resm-i Pencik: Osmanlda sava esirlerinin serbest braklmas karlnda alnan vergidir. Restorasyon Dnemi: Viyana Kongresinden sonra Avrupada balayan dnem Ribat: Kervansaray Ridde Harekt: Dinden dnen ve zekat vermeyenlere kar Hz. Ebubekirin yrtt hareket Risale: Rapor Rokoko: XVIII. yzyln banda kullanlan mimari slup Rnesans: Yeniden dou. Eski Yunan ve Hellen uygarlnn Yeniada Avrupada canlanmas Ruhban: Din ileriyle uraan snf Rum: Osmanl devleti snrlar iinde yaayan eskiden Bizans vatanda olan halk Rtiye: Osmanllarda, ortaokul derecesinde eitim veren eitim kurumu
S
Sadrazam (Vezir-i Azam): Ba vezir anlamndadr. Osmanlda Divandaki en kdemli vezir olup, padiahtan sonra gelen en yetkili kiiydi. Sa Garipler, Sol Garipler: Osmanlda grevleri, ordu hazinesini, arlklarn ve ganimetlerini tamak ve korumak olan snf Sa Ulufeciler, Sol Ulufeciler: Osmanlda grevleri, saltanat sancaklarn tamak ve korumak olan snf Sahn- Seman: Fatih Dneminde alan yksek medrese Saka: skitlerin dier ad; Osmanlda ordunun su ileriyle ilgilenen snftr. Saltanat: Babadan oula geen ynetim ekli Salyane: Yllk Samarra: Abbasilerin Badat yaknlarnda Trk askerler iin oluturduu ehir
R
Rasathane: Gzlemevi Reaya: Osmanlda halk Redd-i lhak: Anadoluda Yunan igaline kar kurulan yararl cemiyet Redif: Valilerin yetitirdikleri askerler
43

Sami: Arap kkenli Sanayi nklab: Avrupada el tezghlarndan fabrika sistemine, tek tek retimden seri retime geii, insan emeinin yerini makinelerin almasdr. Sanayi-i Nefise Mektebi: Osmanl Devletinde II. Abdlhamit Dneminde alan gzel sanatlar okulu Sancak: Osmanl ynetim tekilatnda eyalet alt birimi Sancak Sistemi: Osmanlda ehzadelerin devlet ynetimi tecrbesi kazanmalar iin eyaletlere (illere) ynetici (vali) olarak gnderilmesi Sarn: Su deposu Sath: Alan, yzey Satraplk: Perslerde eyalet Sefer Bahii: Padiah sefere kaca zaman datlan bahi Sekban- Cedit: II. Mahmut Dneminde alan Bat tarzndaki askeri ocak Selef: nce gelen Self Determination: Her milletin kendi geleceini kendisinin belirlemesini savunan ilke Sened-i ttifak: Osmanl Devletinde padiah II. Mahmutla ayanlar arasnda imzalanan szleme Saint Jean De Maurienne (Sen Jn D Marien): tilaf devletlerinin Osmanly kendi aralarnda paylamak iin imzaladklar gizli antlama Senato: Halkn setii yelerden oluan meclis benzeri yaplanma Sentez: Karma Senyr: Soylu Seramik: Topran piirilmesi ile elde edilen rnler Seraskerlik: Bakomutanlk Serdar- Ekrem: Osmanl Devleti'nde padiah sefere kmadnda orduya komuta eden, bakomutan (Sadrazam) Serf: Ortaada topraa bal, yar kle statsnde kyl Seriyye: Hz. Muhammetin katld savalara verilen isim Seyfiye: Osmanlda ynetim ve askerlik alannda yetkilidirler, yrtmeyi temsil ederler. Skynetim: Olaanst durumlarda lke ii huzuru salamak amacyla alnan nlemler Sigilografya: Mhr bilimi Sipahi: Atl asker, svari Sipahiler, Silahtarlar: Osmanlda padiahn adrn (Ota- Hmayun) korumakla grevlidirler. Site: Etraf surlarla evrili, kendi kural ve kanunlarna gre ynetilen ehir devleti Sivastapol: Rusyann Karadenizin kuzeyindeki liman
Siyasi Birlik (Merkezi birlik, Merkeziyetilik): Bir toprak paras stnde ya da bir lkede tek bir devletin egemenliinin olmas; lkenin merkezden atanan valilerle ynetilmesi esasdr. Siyasal Hak: Ynetime katlabilme hakk, kamusal hak Siyasi Olay: Devletlerarasndaki ilikiler. Bu ilikiler bar yoldan olabilecei gibi sava yoluyla da gerekleebilir. Siyasi Parti: Ayn siyasi gr benimseyen insanlarn bir araya gelerek oluturduklar, halkn istek ve grlerinin ynetime yansmasn salayan demokrasinin vazgeilmez unsurlarndan biridir. Siyer: Hz. Muhammedin hayatn anlatan eserler Skolastizm: Kilisenin deitirilemez, Aristo felsefesini ilke edinen dogmatik dnce kalb; bilimsel gelimeyi Avrupada duraanlatrmtr. Slav: Rus, Srp, Hrvat, ek, Bulgar gibi uluslara dillerindeki yaknlk dolaysyla verilen isim Sosyal Devlet: halknn eitim, salk vb. ihtiyalarn gidermeye alan devlet Sosyalizm: Teebbslerin devlet tarafndan gerekletirildii, kar amac tamayan sistemdir. zel mlkiyet tamamen ya da ksmen kstlanmtr. Gelir dalmnda denge salamak amatr. Smrge: Bir devletin baka bir lkeyi ve zerinde yaayan ulusu egemenlii altna alarak, buradan ekonomik ve siyasi kar salamas Stratejik: Elinde bulundurana byk ayrcalklar ve stnlkler salayan yer ya da blge Step: Bozkr Suba: Ordu komutan, Seluklularda gvenlii salamakla grevli askeri vali Suffe: Hicretten sonra Medinede Mescit-i Nebevinin yanna yaplan okul Suhte: Talebe Sultani: Lise Sdra: Kast sisteminde ii snf Szeren: Avrupada feodalitede koruyan, stn ve soylu snf Sykes Picot (Syks Picot): tilaf devletlerinin Osmanly kendi aralarnda paylamak iin imzaladklar gizli antlama
ad: Boy veya oymaklarn bana atanan vezirler (Baz kaynaklarda hkmdar ocuklarna verilen isim olarak geer) ahkulu: Osmanl Devletinde II. Bayezd Dneminde ah smailin Anadoludaki mritlerinden biri
44

aman: Eski Trklerde din adam (Kam, Baks) amanizm: Eski Trklerde bir eit dini inan biimi any: Eski Trklerde hkmdarlara verilen unvan ark Meselesi: Avrupal devletlerin Osmanl Devletinin topraklarn paralama ve paylama siyasetine verdikleri isim ecere: Soy kt ehname: Firdevsi tarafndan yazlm Farsa eser ehremini: Osmanlda stanbulun belediye ilerinden sorumlu grevli ehzade: Padiahlarn ve oullarnn erkek ocuklarna verilen unvan ems: Gne eri: slam dinine, eriata dayal eyhlislam (Mft): Osmanl Devletinde ilmiye snfnn ba olan en yksek din grevlisi hne: Trk slam devletlerinde eyaletlerde grev yapan askeri valiler ii: Hz. Ali taraftar ura: Meclis, danma kurulu, heyet urta: Emevilerde polis tekilat uubiye: Emevilerin uygulad Arap rkl siyasetine kar Arap olmayan Mslman bilim adamlarnn kendi kltrlerinin stn zelliklerini gstermek iin yaptklar almalar
T
Taassup: Banazlk, kr krne balanma Tabama: Hitit krallarna verilen unvan Tablet: ivi yazs yazl piirilmi kil tabaka Tac Mahal: Babrllere ait ant mezar Tahlil: zmleme, analiz Tahrir: Kaydetme, kayt ya da tescil, deftere geirme; kadastro Takas: Dei toku Takvim-i Vaka-i: Osmanl Devletinde Tanzimat Dneminde karlan ilk resmi gazete Takrir-i Skn: Huzuru Salama Tam bamszlk: Bir devletin ya da ulusun siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda baka ulus ya da devletlerin egemenlii altnda kalmamasdr. Tamim: Genelge Tampon Devlet: Devletlerin gvenliklerini salamak amacyla oluturduklar ara blge Tapetes: Friglerde hal ve kilim Tarkan: Komutan Tasavvuf: slamiyette din gereine akl ve mantkla deil, sezgi ile gnl yolundan varmay, esas tutan dnce sistemi. Tasnif: Snflandrma Tavananna: Hitit kraliesi
Tedris: Eitim Tefsir: Kuran yorumlama Tehcir: G ettirme Tekalif-i Milliye: Ulusal emirler, ykmllkler Tek Dereceli Seim: Semenin dorudan doruya yneticilik iin aday olanlara oyunu kulland seim modeli Tekfur: Bizans eyaletlerini yneten vali Tekke: Tarikat mensuplarnn topland yer Temsil Heyeti: Erzurum Kongresi sonras oluturulan ve TBMM alncaya kadar milli mcadeleyi yrten kurulu Tenkihname: Eskiyi esas alarak yeniden dzenleme anlamna gelir. Tenkit: Eletiri Teokrasi: Dine dayal, din adamlarnn egemen olduu dzen Teoloji: Dinler bilimidir. Tercman- Ahval: Osmanl Devletinde karlan ilk zel gazete Terkip: Sentezleme Tersane: Gemi yaplan ya da onarlan yer Tesand: I. TBMM iindeki gruplardan biri Tekilat- Esasiye: Yeni Trk Devletinin ilk Anayasas Tevik-i Sanayi Yasas: zel giriimcileri zendirmek ve zel sektre kredi vermek amacyla 1927de karlan kanun Tevaifl mlk: Paralanm devletler Tevhid: Birlik Tevhid-i Tedrisat: Eitim ve retimde birlik Tezhip: Kitap ve yaz ssleme sanat Tbbiye: Tp Fakltesi Tmar (Dirlik): Osmanlda geliri devlet tarafndan savata yararllk gsterenlere ve devlet memurlarna maa karl olarak verilen araziler Tigin: Prens Tiranlk: lkada Yunanistanda grlen diktatrlk benzeri ynetim biimi Todun: Vergi memuru Toponomi: Yer isimleri bilimi Topyekn Seferberlik: Genel seferberlik Totemizm: lkel bir dini inan Toy: Kurultay Toygun: Meclis (Kurultay) yesi; Kurultaya katlma hakkna sahip olan boy beyleri. Tre: Szl hukuk kurallar Tufan: Smerlere ait destan Turac - Mni: Trk slam Devletlerinde yazmalar yrten, sultann emir ve fermanlarna tura eken grevli Tulumbac Oca: Osmanlda Yenierilerden oluan ilk itfaiye rgt Turan (Sahte Ricat, Hilal, Bozkr): Eski Trklerde bir eit sava taktii Tmls: Bir yerleim yerinin veya mezarn toprakla rtlm halidir. Trbe: Ant mezar
45

Treyi: Uygurlara ait destan Trklk (Turanclk): Osmanl Devletinin kurtuluunu, Trkler zerinde oluturulacak bir ynetimde gren dnce sistemi Trkmen: Mslman Ouz
U
U Beyi: Trklerin Anadoluya girdikleri dnemde Bizans snrlarna yerletirilen aknc beyleri, Trkmen komutanlar Ukaz: Arabistanda panayr (Mekkede) Ulak: Haber tayan grevli, postac Ulema: Osmanlda din, eitim, hukuk ilerinden sorumlu snf (lmiye) Ulufe: Osmanlda Kapkulu askerlerinin ayda bir ald maa Ulusal Bamszlk: Baka devletlerin egemenlii altnda bulunan uluslarn bamszln kazanarak kendi bamsz devletlerini kurmasdr; Bir devlet ya da topluluun kendi iilerine kimseyi kartrmadan i ve d politikalarn gerekletirebilmesidir. Ulusal Devlet: Tek millet esasna dayanan devlettir. Ulusal Egemenlik: Ulusal rade Ulusal rade: Karar verme ya da ynetme yetkisi konusunda, sz hakknn halka ait olmasdr. Halkn devlet idaresindeki istek ve grleridir. Halkn ynetim hakkn ele geirmesidir. Uyruk: Bir devletin ynetimi altnda bulunan kimse (Vatandalk)
Vakf Arazi: Toprak gelirleri hayr kurumlarna braklan topraklar Varova Pakt: II. Dnya Savandan sonra 1955te Sovyet Rusyann nderliinde Natoya kar kurulan rgt Vasi: Vekil olma, vekil olarak atanma Vassal: Bal devlet, korunan, himaye altna alnan Vatan ve Hrriyet Cemiyeti: Mustafa Kemalin amda kurduu ce miyet Vaysiya: Kast sisteminde tccar, ifti ve zanaatkarlardan oluan snf Veliaht: Hkmdardan sonra yerine geecek kimse Veraset: Tahtn kan bayla akrabalara gemesi; Hak sahibi olma Vezir: Devlet ilerinde hkmdardan sonra gelen yetkili devlet adam Vilayet-i Selase: il anlamndadr (Kars, Ardahan ve Batum). Vilayet-i Sitte: Doudaki alt il (Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakr, Elaz, Sivas) Voyvoda: Osmanllarn Eflak ve Bodan beylerine verdikleri unvan
Y
Yabgu: Eski Trklerde prens, ehzade (kaann erkek kardei iin kullanlrd.) Yama: Eski Trklerde bir boy Yaradl: Smerlere ait destan Yarguci: Yarg Yaya Msellem: Osmanlnn ilk dzenli ordu birlikleri Yenisey: Krgzlara ait kitabeler Yenieri Aas: Osmanlda Yenierilerin ocak komutan Yenieri Oca: Osmanl Devletinde, devirme usul ile meydana gelen kara ordusu Yrk: Yar yerleik Trk topluluklar. Yaz aylarnda, oturduklar ehir, kasaba ve kylerden yaylalara g ettiklerinden bunlara konar ger de denirdi. Yu: Cenaze merasimi Yurtluk: Osmanlda geliri snr boylarnda grev yapan askerlere (aknclara) verilen arazilerdir. Yzleme: saflama (lnn gnah ve sevaplar ile hesaplamas iin bekletilmesi)
ltimatom: Kesin uyar mmet: slam Toplumu niter Devlet: Tek para, btn, merkezi devlet s: Harekatn yrtlebilmesi iin gerekli birliklerin, her trl gerelerin tamamland, tehizatn topland ve datld yer.
V
Vaka-i Hayriye: 1826da Yenieri Oca kaldrlmas olayna verilen isim Vaka-i Vakvakiye (nar Vakas): IV. Mehmet (Avc) Dneminde isyan eden Yenierilerin 30 devlet adamn, Sultan Ahmetteki nar aacna asmalar Vakanvist: Devletin grevlendirdii resmi tarih yazclar Vakf: Bir kii veya devlet tarafndan, resmi nitelikteki artlara uyularak, hayr amal bir hizmetin gelecekte de yaplabilmesi iin ayrlan mlk veya para
Z
Zanaatkar: El sanatlar ustas Zaptiye: Osmanl Devletinde toplum gvenliini salamakla grevli askeri polis kuruluu Zats Savari: Hz. Osman Dneminde Mslmanlarla Bizans arasnda yaplan deniz savana verilen isim
46

Zaviye: Kk tekke, dini eitim ve sohbet yeri Zeamet: Osmanlda geliri suba ve kadlara braklan dirlik topra Zemzem: Kutsal su Zerdtlk: Atee tapma Zmmi: slam devletlerinde Gayrimslim halk Ziggurat: Smer tapna Ziraat: Tarm Zyuf ake: Osmanlda ayar dk ake 4. A) B) C) D) E) Aadakilerden devlettir? talya sve Norve Yunanistan Almanya

hangisi bir federal
1999 DMS 5. A) B) C) D) E) 1982 Anayasas'na gre, aadakilerden hangisi iin meclis soruturmas alabilir? Bakanlar Kurulu yeleri TBMM Bakan Ana muhalefet partisi milletvekilleri Meclis Bakanlk Divan yeleri E) ktidar partisi milletvekilleri 1999 DMS 1982 Anayasas'na gre, aadakilerden hangisi bir kimsenin milletvekili seilebilmesi iin gerekli koullardan biridir? Bir siyasal partiye ye olmak Aday olaca seim evresinde en az 3 yldr oturuyor olmak En az 35 yanda olmak Trk vatanda olmak Kamu hizmetlerinde en az 10 yldr alyor olmak 1999 DMS Aadakilerden hangisi, Anayasa Mahkemesi'nin grev ve yetkilerinden biri deildir? Kanunlarn anayasaya uygunluunu denetlemek Siyasal partileri kapatma davalarna bak mak Siyasal partilerin mali denetimini yapmak Tzklerin anayasa ve kanunlara uygunluunu denetlemek TBMM itznn anayasaya uygunluunu denetlemek 1999 DMS Genel ynetimin tara kuruluunda bulunan st dzey kamu grevlilerinin, belli konularda kendiliklerinden karar alma ve uygulama yetkisine ne ad verilir? Yetki aktarm Yetki genilii Takdir yetkisi Yerel zerklik Grevsel zerklik 1999 DMS
KPSS VATANDALIK IKMI SORULAR

1. A) B) C) D) E) Aadakilerden hangisi parlamenter sistemin ayrc bir zelliidir? Devlet bakannn ok geni yetkilere sa hip olmas Yasama organnn iki meclisten olumas Yrtme organnn yasama organndan kaynaklanmas ve ona kar sorumlu olmas Devletin federal bir yapda olmas Parlamentonun yapt kanunlarn Ana yasa Mahkemesince denetlenmesi 1999 DMS 1982 Anayasas'nda yer alan, Trkiye Devleti lkesi ve milletiyle blnmez bir btndr. hkm aadaki temel ilkelerden hangisinin doal sonucudur? Hukuk devleti Milli devlet Sosyal devlet Kanun nnde eitlik Demokratik devlet 1999 DMS Aadakilerden hangisi, 1982 Anayasasnda yer alan siyasal haklardan biri deildir? Seme ve seilme hakk renim hakk Siyasal faaliyette bulunma hakk Siyasal partilere ye olma hakk Vatandalk hakk 1999 DMS
6.
A) B) C) D) E)
2.
A) B) C) D) E)
7.
A) B) C) D) E)
3.
A) B) C) D) E)
8.
A) B) C) D) E)
47

9. Aadakilerden hangisi, ky muhtarnn ky idaresi adna deil, devlet adna yerine getirdii grevlerden biridir? Ky ilerinde harcanan paralar toplamak Kyly ie armak Ky mahkemeler nnde temsil etmek Kylnn salnn korunmasna ilikin nlemleri almak Bir nceki ayda yaplan harcamalara ili kin hesab her ay ihtiyar meclisine sun mak 1999 DMS
A) B) C) D) E)
13. Trk Anayasa tarihinde ilk yazl anayasa hangi yl kabul edilmitir? A) 1808 B) 1839 C) 1876 D) 1921 E) 1924 2000 DMS 14. 1982 Anayasas'nda yar alan ve deitirilmesi yasak olan maddelerle ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) Anayasa'nn sadece balang metninin deitirilmesi yasaktr. B) Anayasa'nn temel hak ve devleri dzenleyen maddelerinin deitirilmesi yasaktr. C) Anayasa'nn 1., 2., 3. maddelerinin deitirilmesi yasaktr. D) Anayasa'nn sadece devlet eklinin cum huriyet olduunu ngren 1. maddesinin deitirilmesi yasaktr. E) Anayasa'da deitirilmesi yasak olan hi bir madde yoktur. 2000 DMS 15. Aadakilerden hangisi, hukuk devleti ilkesinin gereklerinden biri deildir? A) Kanunlarn Anayasaya uygun olmas B) darenin ilemlerinin yarg denetimine tabi olmas C) Yasalarn yneten -ynetilen ayrm ol makszn herkes iin geerli olmas D) Siyasi partilerin Yargtay tarafndan mali denetime tabi tutulmas E) Yargnn bamsz olmas 2000 DMS 16. TBMM'nin aadaki bilgi edinme ve denetim yollarndan hangisinde, Meclisin kurduu bir zel komisyon eliyle belli bir konuda bilgi toplanp inceleme yaplmas sz konusudur? A) Soru B) Gensoru C) Genel grme D) Meclis aratrmas E) Gvenoyu 2000 DMS
10. Aadakilerden hangisi, seimler ve halkoylamasyla ilgili olarak 1982 Anayasasnda yer alan hkmlerden biri deildir? A) Seimlerin, yarg organlarnn denetim ve gzetimi altnda yaplmas B) Oy kullanabilmek iin 18 yan doldur mann gerekli olmas C) Oy kullanabilmek iin Trk vatanda olmann gerekli olmas D) Silhaltmda bulunan er ve erbalarn oy kullanamamas E) Tutuklularn oy kullanamamas 1999 DMS 11. Ara seim ne demektir? A) TBMM'nin grev sresi dolmadan erken seim karar almas B) Milletvekili genel seimleriyle yerel seimlerin ayn zamanda yaplmas C) TBMM'de boalan milletvekilliklerinin ye rine yenilerinin seilmesi D) Semenlerin, milletvekillerini seecek ikinci semenleri semesi E) Cumhurbakan adaylarndan hibirinin ilk turda gereken ounluu alamamas nedeniyle ikinci tur seim yaplmas 1999 DMS 12. Aadakilerden hangisi, siyasal partilerle ilgili olarak 1982 Anayasas'nda yer alan kurallardan biri deildir? A) Parti ii almalarn demokrasi ilkelerine uygun olmas B) ileri Bakanl'nn izniyle kurulmas C) ye olabilmek iin 18 yan doldurmann art olmas D) Ticari faaliyetlere giriememesi E) Ancak Anayasa Mahkemesi kararyla kapatlabilmesi 1999 DMS
48

17. Aadakilerden hangisi TBMM'nin grevlerinden biri deildir? A) Seimlerle ilgili itirazlar inceleyip kesin karara balamak B) Sava ilanna karar vermek C) Genel af ilanna karar vermek D) Cumhurbakann semek E) Devlet btesini kabul etmek 2000 DMS 18. 1982 Anayasas'na gre, aadakilerden hangisi cumhurbakannn yetkilerinden biri deildir? A) Bakanlar Kurulu'nun teklifi zerine Genel Kurmay Bakan'n atamak B) Babakann teklifi zerine yeni bir bakanlk kurmak C) Belli konularda TBMM seimlerinin yenilenmesine karar vermek D) Anayasa Mahkemesi yelerini semek E) Babakan'n teklifi zerine bir bakan g revden almak 2000 DMS 19. 1982 Anayasas'na gre, Cumhurbakannn tek bana yapt ilemlerin yargsal denetimi ile ilgili olarak aadakilerden hangisi dorudur? A) Anayasa Mahkemesi'nce yaplr. B) Dantay'ca yaplr. C) Uyumazlk Mahkemesi'nce yaplr. D) Ankara Blge idare Mahkemesi'nce yaplr. E) Bu ilemlere kar yarg yoluna bavuru lamaz. 2000 DMS 20. Cumhuriyet dneminde ilk kez, hangi yl yaplan milletvekili seimlerine birden ok siyasal parti katlmtr? A) 1924 B) 1927 C) 1931 D) 1946 E) 1950 2000 DMS 21. Bakanlar Kurulu tarafndan karlan bir tzn anayasaya aykr olduu iddiasyla iptali iin aadakilerden hangisine bavurulabilir? A) Dantay B) Yargtay C) Anayasa Mahkemesi D) Uyumazlk Mahkemesi E) Ankara idare Mahkemesi 2000 DMS
22. Aadakilerden hangisi, semenin oy hakkn bask altnda kalmadan kullanlabilmesini salar? A) Ak oy - gizli tasnif ilkesi B) Eit oy ilkesi C) Oyun gizli verilmesi ilkesi D) Seimin yarg denetiminde yaplmas il kesi E) Genel oy ilkesi 2000 DMS 23. Aadakilerden hangisi, bir kimsenin milletvekili veya yerel ynetim seimlerinde oy kullanabilmesi iin gereken koullar dan biri deildir? A) Trk vatanda olmak B) 18 yan doldurmu bulunmak C) Semen ktne kaytl olmak D) Seim srasnda silhaltnda bulunan er veya erba olmamak E) Okuryazar olmak 2000 DMS 24. Bir devlet okulunda alan ve yasalara aykr ekilde grev yeri deitirilen bir retmen, bu ilemin iptali iki aadaki mahkemelerden hangisine bavurabilir? A) dare Mahkemesi B) Asliye Hukuk Mahkemesi C) Anayasa Mahkemesi D) Uyumazlk Mahkemesi E) Saytay 2000 DMS 25. Trkiye'nin yarg yetkisini tand ve taraf devletlerin szlemeye aykr ilemlerine kar, kiilerin i hukuk yollarn tkettikten sonra bavurabile cekleri bir merci olan nsan Haklar Mahkemesi, aadaki uluslararas kurululardan hangisinin bnyesindedir? A) NATO B) Birlemi Milletler C) Avrupa Birlii D) OECD E) Avrupa Konseyi 2000 DMS
49

26. Aadakilerden hangisi ya da hangileri 1982 Anayasa'sna gre dorudan doruya halkn oylaryla seilerek greve gelir? A) Cumhurbakan ve TBMM yeleri B) TBMM yeleri, belediye bakanlar, muhtarlar C) Babakan ve belediye bakanlar D) Cumhurbakan, babakan ve belediye bakanlar E) TBMM yeleri, babakan ve bakanlar 2001 KMS 27. 1982 Anayasas'na gre, hangi bakanlarn TBMM seimlerinden nce ekilmeleri ve yerlerine bamszlarn atanmas gerekir? A) Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakan, Adalet, Dileri B) ileri, MSB, Ulatrma C) Adalet, ileri, Ulatrma D) Adalet, MEB, MSB E) MSB, Adalet, Maliye 2001 KMS 28. Aadakilerden hangisi "yar dorudan demokrasi aralarndan biridir? A) Milletvekillerinin kanun teklif edebilmesi B) Cumhurbakannn yaymlamay uygun bulmad kanunlar bir kez dah a grlmek zere yasama organna geri gnderebilmesi C) Anayasa deiikliklerinin halkoyuna sunulmas D) Cumhurbakannn yasama organnca seilmesi E) Bakanlar Kurulunun KHK karabilmesi 2001 KMS 29. 1982 Anayasas'na gre, milletvekili seimlerinde aadakilerden hangisinin uygulanmas mmkn deildir? A) Tercihli oy B) ki dereceli sistem C) ki turlu sistem D) Dar blge sistemi E) Seime katlmayan semenlere para cezas verilmesi 2001 KMS
30. 1982 Anayasas'na gre, aadakilerden hangisi bir siyasi partinin Anayasa Mahkemesi tarafndan temelli kapatlma nedenlerinden biri deildir? A) Yabanc devletlerden veya uluslararas kurululardan maddi yardm almas B) Tzk ve programlarnn eitlik ilkesine aykr olmas C) Tzk ve programlarnn laiklik ilkesine aykr olmas D) Demokratik devlet ilkelerine aykr eylemlerin oda haline gelmesi E) nceden izin almadan kurulmas 2001 KMS 31. Aadakilerden hangisi "doal yarg (kanuni hkim)" gvencesinin bir sonucudur? A) Hi kimsenin kanunen tbi olduu mah kemeden baka bir merci nnde yarglanmamas B) Grlecek davaya gre olaanst yarg lama mercilerinin kurulabilmesi C) Herkesin diledii kiiye kar dava aa bilmesi D) Herkesin her konuda dava aabilmesi E) Herkesin diledii yerde dava aabilmesi 2001 KMS 32. Aadakilerden tzelkiilii yoktur? A) Belediyeler B) niversiteler C) l zel dareleri D) TRT E) Bakanlklar hangisinin kamu
2001 KMS 33. Kreselleme, dnyadaki tm ekonomik ve sosyal birimlerin daha youn etkileim iine girmesi ve eitli elerin uluslararas hareketliliini arttrmas olarak tanmlanr. Kreselleme srecinde, uluslararas hareketlilii en az artan e aadakilerden hangisidir? A) Sermaye B) Mal C) Emek D) Teknoloji E) Bilgi 2001 KMS
50

34. 2001 ylnda 5 Ylda 1 Milyon ocua Eitim Kampanyasn balatan sivil toplum rgt aadakilerden hangisidir? A) ada Yaam Destekleme Dernei B) 21. Yzyl Eitim ve Kltr Vakf C) Anne ve ocuk Eitim Vakf D) Trkiye Eitim Gnllleri Vakf E) Trk Eitim Vakf 2001 KMS 35. Birlemi Milletlerin, temel amac, dnya milletlerinin tarm, orman ve balklk alanlarnda verimliliini artrp beslenme ve hayat seviyesinin ykseltilmesine yardm etmek olan uzmanlk kurumu aadakilerden hangisidir? A) UPU B) ITU C) WMO D) FAO E) IMF 2002 KPPS 36. Aadakilerden hangisi Trk vatandaln kantlamada kullanlabilecek belge lerden biri deildir? A) Nfus kaytlar B) Nfus czdan C) Seyahat vesikas D) Pasaport E) Pasavan 2002 KPPS 37. Skynetim veya olaanst hal durumunda karlabilecek kanun hkmnde kararnamelerle ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) Bakanlar Kurulunca Dantayn incelemesinden geirildikten sonra karlabilir. B) Temel hak ve hrriyetlerde dzenleme yapamaz. C) TBMMnin onayna sunulmasna gerek yoktur. D) Resmi Gazete'de yaymlanmalar gerekmez. E) Bir yetki kanununa dayanmas gerekmez. 2002 KPPS
38. dari vesayet ilkesi aadakilerden hangisinin bir sonucudur? A) Yetki genilii ilkesinin B) Merkezden ynetim ilkesinin C) Yerindelik denetimi ilkesinin D) darenin btnl ilkesinin E) Kamu idarelerinin zerkliinin korunmas ilkesinin 2002 KPPS 39. Aadakilerden hangisi merkezi idarenin grevlilerinden biri deildir? A) Ky muhtar B) l idari kurulu yesi C) le idare kurulu yesi D) l idare ube bakan E) Kaymakam 2002 KPPS 40. Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu, aadaki mali kurumlardan hangisinin gzetim ve denetimi altnda alr? A) Maliye Bakanl B) Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumu C) Hazine Mstearl D) TC. Merkez Bankas E) Trkiye Bankalar Birlii 2002 KPPS 41. Aadakilerden hangisi, Trkiye - Avrupa Birlii ilikilerinin gelimesi srecini belirleyen aamalardan biri deildir? A) 10 Ocak 1948'de Gmrk Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlamas'nn yrrle gir mesi B) 1 Aralk 1964'te Ankara Antlamas'nn yrrle girmesi C) 1 Ocak 1973'te Katma Protokol'n yrrle girmesi D) 14 Nisan 1987'de Trkiye'nin tam yelik iin bavurmas E) Aralk 1999 Helsinki Zirvesi ve bu zirvede Trkiye'ye aday lke statsnn verilmesi 2002 KPPS 42. Trkiye Cumhuriyetinde halk, yneticilerini aadaki yollardan hangisi ile belirler? A) Halk oylamas B) Gensoru C) ki dereceli seim D) Seim E) Gven oylamas 2003 KPPS
51

43. Verilen lkelerden hangisinin Birlemi Milletlerde veto hakk vardr? A) Almanya B) Japonya C) spanya D) Hollanda E) in 2003 KPPS 44. 1982 Anayasas'na gre aadakilerden hangisi, sosyal ve ekonomik haklar blmnde yer almtr? A) zel hayatn gizlilii hakk B) Sendika hakk C) Din ve vicdan hrriyeti D) Haberleme hakk E) Seyahat hakk 2003 KPPS 45. Aada verilenlerden hangisi dorudan seimle i bana gelen yneticilerden biri deildir? A) l genel meclisi yeleri B) l zel idare meclisi yeleri C) Belediye Meclisi yeleri D) l zel idaresinin doal bakan E) Muhtarlar 2003 KPPS 46. Aadaki lkelerden hangisi dnyann en gelimi ve zengin sekiz lkesinin oluturduu birlik iinde yer alr? A) Rusya B) svire C) Belika D) Hollanda E) Macaristan 2003 KPPS 47. niversitelerin en st yneticisi olan rektrler hangi makamca atanr? A) Yksek retim Kurulu Bakan B) Cumhurbakan C) Babakan D) l kararnameyle E) Bakanlar Kurulu kararyla 2003 KPPS 48. Trkiye Cumhuriyeti'nde serbest piyasa kurullar erevesinde zel ve kamu kurulu firmalar arasndaki uyumazlklara bakmak, piyasadaki tekellemeleri nle mek aadaki kurumlardan hangisinin grevidir? A) Hazine Mstearl B) TC Merkez Bankas C) Rekabet Kurumu D) Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanl E) Sermaye Piyasas Kurumu 2003 KPPS
49. 1982 Anayasas'na gre yeni bir ilin kurulmas hangi kurumun alaca kararla gerekleir? A) Cumhurbakanl B) Bakanlar Kurulu C) leri Bakanl D) TBMM E) Anayasa Mahkemesi 2003 KPPS 50. ki milletvekili genel seimi arasnda boalan TBMM yelerinin doldurulmas iin yaplan seim tanm aadakilerin hangisidir? A) Genel seim B) Yerel seim C) Araseim D) Merkez Karar Yrtme Kurulu seimi E) Meclis Bakanl seimi 2004 KPPS 51. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasasna gre cumhurbakannn grevlerinden biri deildir? A) Babakan atamak B) Yasalar tekrar grlmek zere meclise geri gndermek C) MGKya bakanlk etmek D) Kanun hkmnde kararname karmak E) Anayasay deitirmek 2004 KPPS 52. Trkiyenin de taraf olduu uluslararas szlemeler ve bunlarn yaptrm gleri gereince Trkiye, aadakilerden hangisinin zorunlu yarg yetkisini kabul etmitir? A) Avrupa nsan Haklar Mahkemesi B) Birlemi Milletler Adalet Divan C) Uluslararas Para Fonu D) Avrupa Konseyi E) Avrupa Parlamentosu 2004 KPPS 53. Trkiye tarafndan tannan nsan Haklar Mahkemesi aadakilerden hangisinin iinde yer almaktadr? A) NATO B) Avrupa Birlii C) Avrupa Konseyi D) Birlemi Milletler E) Avrupa Parlamenterler Meclisi 2005 KPPS
52

54. Hangisi, 1982 Anayasas'nda 2004 ylnda yaplan deiiklikle TBMM'nin yetkilerinden karlmtr? A) Sava ilanna karar vermek B) Para baslmasna karar vermek C) Bte ve kesin hesap kanun tasarlarn grmek ve kabul etmek D) Meclis ye tamsaysnn 3/5 ounluuy la genel ve zel af ilanna karar vermek E) Mahkemeler tarafndan verilip kesinleen lm cezalarnn yerine getirilmesine ka rar vermek 2005 KPPS 55. Aadakilerden hangisi siyasi partilerle ilgili olarak doru bir ifadedir? A) Yksekretim elemanlarnn siyasi partilere ye olabilmeleri ancak kanunla d zenlenebilir. B) Siyasi partiler, ileri Bakanl ve Adalet Bakanlndan izin alnarak kurulur. C) Devlet memurlar, merkez, il ve ile tekilatlarnda ynetici olmamak kouluyla siyasi partilere ye olabilirler. D) Siyasi partiler, devletten hibir ad altnda mali yardm alamaz. E) Vatandalarn siyasi parti yesi olabi lmeleri iin 30 yan doldurmalar gerekir. 2005 KPPS 56. I. Birlemi Milletler II. Bat Avrupa Birlii III. slam Kalknma Bankas IV. Karadeniz Ekonomik birlii Tekilat Trkiye, yukardaki kurululardan veya tekilatlardan hangilerinde kurucu ye olarak yer almtr? A) Yalnz I B) Yalnz IV C) II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV 2005 KPPS 57. Bankalar Kanunu'na gre, Trkiye'de banka ama yetkisini aadaki birimlerden hangisi verir? A) Bakanlar Kurulu B) Bankalar Birlii C) Maliye Bakanl D) Sermaye Piyasas Kurulu E) TC Merkez Bankas 2005 KPPS
58. IMF ile ilikilerde aadaki birimlerden hangisi Trkiye'yi temsil etmektedir? A) Devlet Planlama Tekilat B) TC Merkez Bankas C) Hazine Mstearl D) D Ticaret Mstearl E) Maliye Bakanl 2005 KPPS 59. I. Anayasa Mahkemesi Bakan II. TBMM Bakan III. Babakan IV. Cumhurbakan 1982 Anayasas'na gre, yukardakiler den hangilerini dorudan TBMM seer? A) I B) III C) I, II D) II, IV E) III, IV 2006 KPPS 60. 1982 Anayasas'na gre su ve cezalarla ilgili ifadelerden hangisi yanltr? A) lm cezas, genel msadere cezas verilemez. B) Sululuu hkmen sabit oluncaya kadar kimse sulu saylamaz. C) Ceza sorumluluu ahsidir. D) Kimse, ilendii zaman yrrlkte bulunan kanunun su saymad bir fiilden dolay cezalandrlamaz. E) Bir kimse yalnzca szlemeden doan bir ykmll yerine getirmekten dolay da zgrlnden alkonulabilir. 2006 KPPS 61. I. Cumhurbakan II. TBMM Bakan III. Babakan IV. Bakanlar Kurulu 1982 Anayasas'na gre, yukardakiler den hangileri tatil veya ara verme srasnda TBMM'yi dorudan doruya toplantya arabilir? A) I ve II B) I ve III C) III ve III D) II ve IV E) III ve IV 2006 KPPS 62. 1982 Anayasasna gre, aadakilerden hangisi tzk karabilir? A) Bakanlar Kurulu B) Saytay C) Bakanlklar D) Cumhurbakan E) Kamu tzel kiileri 2006 KPPS
53

63. 1982 Anayasas'na gre, Devlet Denetleme Kurulu Bakan aadakilerden hangisi tarafndan atanr? A) TBMM Bakan B) Babakan C) Cumhurbakan D) Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu E) Anayasa Mahkemesi Bakan 2006 KPPS 64. Aadakilerden hangisi, yerel ynetimler iinde yer almaz? A) l zel idaresi B) le idaresi C) Ky idaresi D) Belediye idaresi E) Bykehir belediyesi 2006 KPPS 65. Bir lkede belli bir zamanda yrrlkte olan hukuk kurallarndan sadece yazl olanlara ne ad verilir? A) Kamusal hukuk B) Tarihi hukuk C) Dogmatik hukuk D) Tabii hukuk E) Mevzu hukuk 2006 KPPS 66. 1982 Anayasas'na gre, Trk vatandal ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) Trk Devleti'ne vatandalk ba ile bal olan herkes Trk'tr. B) Trk babann veya Trk anann ocuu Trk'tr. C) Hibir Trk, vatana ballkla badamayan eylemde bulunmadka vatandalktan karlamaz. D) Vatandalktan kmayla ilgili karar ve ilemlere kar yarg yolu kapaldr. E) Vatandalk, kanunun gsterdii artlarla kazanlr ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir. 2006 KPPS 67. Hangisi hukuk devletinin artlarndan deildir? A) Temel hak ve zgrlklerin gvence altna alnmas B) Kanunlarn anayasaya uygunluunun denetimi C) Devlet bakannn yasama organnca seilmesi D) darenin yargsal denetiminin yaplmas E) Yarg bamszl 2006 KPPS
68. Aadakilerden hangisi Trkiye'den beyin gn nlemek iin alnmas gere ken nlemlerden biri deildir? A) B) C) D) E) Bilimsel aratrmalara fazla nem verilmesi cretlerin artrlmas alma koullarnn iyiletirilmesi niversitelerin gelitirilmesi Yabanc lkelerden bilim adamlar getirilmesi 2006 KPPS
69. Aadakilerden hangisi Birlemi Milletlere bal kurululardan biri deildir? A) Gda ve Tarm rgt (FAO) B) Ekonomik birlii ve Kalknma Tekilat (OECD) C) Dnya Salk rgt (WHO) D) Kalknma Program (UNDP) E) Uluslararas alma rgt (ILO) 2006 KPPS 70. Avrupa Birlii (AB) yesi olan aadaki lkelerden hangisi, AB'nin ortak para birimi olan Avro'yu kabul etmeyerek kendi ulusal para birimini kullanmaya devam etmektedir? A) Almanya B) Yunanistan C) ngiltere D) talya E) Belika 2006 KPPS 71. Aadakilerden hangisi milletvekili seilebilmek iin aranan artlardan biri deildir? A) En az lise mezunu olmak B) Ykml olduu askerlik hizmetini yapm olmak C) Kamu hizmetlerinden yasakl olmamak D) Trkiye Cumhuriyeti vatanda olmak E) Kstl olmamak 2006 KPPS / Ortat. 72. Aadakilerden hangisi TBMMnin grev ve yetkilerinden biri deildir? A) Para baslmasna karar vermek B) Kanun koymak C) Sava ilanna karar vermek D) Bakanlar Kurulunu denetlemek E) niversite rektrlerini semek 2006 KPPS / Ortat. 73. Cumhurbakan ka yl iin seilir? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 2006 KPPS / Ortat.
54

74. Babakann istifasn kabul etme yetkisi aadakilerden hangisine aittir? A) TBMM Bakanna B) Cumhurbakanna C) Bakanlar Kuruluna D) Yksek Seim Kuruluna E) Anayasa Mahkemesine 2006 KPPS / Ortat. 75. Aadakilerden hangisi TBMMnin denetleme biimlerinden biri deildir? A) Soru B) Genel grme C) Gensoru D) Meclis aratrmas E) Ara seim 2006 KPPS / Ortat. 76. TBMM seimleri ka ylda bir yaplr? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 2006 KPPS / Ortat. 77. Kanunlarn ekil bakmndan Anayasaya uygun olup olmadn aadakilerden hangisi denetler? A) Anayasa Mahkemesi B) Askeri Yksek dare Mahkemesi C) Yargtay D) Dantay E) Uyumazlk Mahkemesi 2006 KPPS / Ortat. 78. Hkimler ve Savclar Yksek Kurulunun bakan kimdir? A) Babakan B) Adalet Bakan C) Yargtay Bakan D) Dantay Bakan E) TBMM Bakan 2006 KPPS / Ortat. 79. Aadakilerden hangisi seimle ibana gelir? A) Vali B) Kaymakam C) Belediye Bakan D) l Milli Eitim Mdr E) Emniyet Mdr 2006 KPPS / Ortat. 80. TBMM kararyla, 1 Ocak 2005 tarihinde Trk lirasndan (TL) ka sfr atlmtr? A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3 2006 KPPS / Ortat.
81. Aadaki lkelerden hangisi, kii bana den geliri ok yksek olduu halde gelimi lkeler grubunda yer almaz? A) ABD B) Almanya C) ngiltere D) Suudi Arabistan E) Japonya 2006 KPPS / Ortat. 82. 1 Temmuz 2006dan bu yana Avrupa Birlii (AB) dnem bakanln hangi lke yapmaktadr? A) Yunanistan B) ngiltere C) Finlandiya D) talya E) Portekiz 2006 KPPS / Ortat. 83. Aadakilerden hangisi, Anayasann 2. maddesinde saylan cumhuriyetin nitelikleri arasnda yer almaz? A) nsan haklarna saygl B) Demokratik C) Laik D) Sosyal E) Halk 2006 KPPS / nlisans 84. Aadakilerden hangisi Anayasada saylan yksek mahkemelerden biri deildir? A) Uyumazlk Mahkemesi B) Ar Ceza Mahkemesi C) Yargtay D) Askeri Yargtay E) Dantay 2006 KPPS / nlisans 85. Aadakilerden hangisi kanun teklif etmeye yetkilidir? A) Anayasa Mahkemesi Bakan B) Dantay Bakan C) Yargtay Bakan D) Milletvekilleri E) Hkimler 2006 KPPS / nlisans 86. Milli Gvenlik Kurulunun gndemini aadakilerden hangisi dzenler? A) TBMM Bakan B) Adalet Bakan C) Cumhurbakan D) ileri Bakan E) Milli Savunma Bakan 2006 KPPS / nlisans 87. Siyasi parti yesi olabilmek iin en az ka yan doldurmu olmak gerekir? A) 15 B) 18 C) 20 D) 21 E) 25 2006 KPPS / nlisans
55

88. TBMM yelerinin seim tutanaklarn aadakilerden hangisi kabul eder? A) Cumhurbakan B) Babakan C) TBMM D) Yksek Seim Kurulu E) Dantay 2006 KPPS / nlisans 89. Trkiye Cumhuriyetine gnderilen yabanc temsilcileri kabul etmek grevi aadakilerden hangisine aittir? A) TBMM Bakan B) Babakan C) Bakanlar Kurulu D) Devlet bakan F) Cumhurbakan 2006 KPPS / nlisans 90. Adil yarglanma aadaki anayasal ilkelerden hangisinin gereidir? A) Hukuk devleti B) niter devlet C) Laik devlet D) Sosyal devlet E) Atatrk milliyetiliine bal devlet 2006 KPPS / nlisans 91. le ynetiminin banda aadakilerden hangisi bulunur? A) Vali B) Kaymakam C) Muhtar D) le bakan E) Blge mdr 2006 KPPS / nlisans 92. Aadakilerden hangisi Trk hukuk dzenindeki yaptrm trlerinden biri deildir? A) Cebri icra B) Ceza C) Ksas D) Tazminat E) ptal 2006 KPPS / nlisans 93. Aadakilerden hangisi Trkiye Cumhuriyetinde yer alan ceza trlerinden biri deildir? A) lm cezas B) Arlatrlm mebbet hapis cezas C) Adli para cezas D) Mebbet hapis cezas E) Hapis cezas 2006 KPPS / nlisans
94. Sabit kur sistemlerinde, hkmet tarafndan alnan bir kararla, lkenin ulusal parasnn d deerinin drlmesine ne ad verilir? A) Enflasyon B) Devalasyon C) Repo D) Sbvansiyon E) Leasing 2006 KPPS / nlisans 95. Trkiyenin d bor ynetiminden sorumlu kamu kurumu aadakilerden hangisidir? A) T.C. Merkez Bankas B) Devlet Planlama Tekilat C) Hazine Mstearl D) Maliye Bakanl E) D Ticaret Mstearl 2006 KPPS / nlisans 96. yelerinin gvenliini salamak ve istikrarn gelimesine katkda bulunmak amacyla, 4 Nisan 1949 tarihinde kurulan uluslar aras kurulu aadakilerden hangisidir? A) Kuzey Atlantik rgt (NATO) B) Dnya Ticaret rgt (DT ) C) Ekonomik birlii ve Kalknma rgt (OECD) D) Avrupa Birlii (AB) E) Uluslararas Para Fonu (IMF) 2006 KPPS / nlisans 97. Trk Medeni Kanununa gre, kiilik nasl balar? A) Sa ve tam doumla B) Ayrt etme gcnn kazanlmasyla C) Yedi yana girmekle D) Reit olmakla E) Evlenmekle 2007 - KPSS 98. Aadakilerden hangisi hukuk devleti ilkesinin gereklerinden biri deildir? A) Yasal idare B) Devlet faaliyetlerinin belirlilii C) darenin mali sorumluluu D) Yarg bamszl E) ki kanatl yrtme organ 2007 - KPSS 99. Aadakilerden hangisi Cumhuriyetin niteliklerinden olan sosyal devletin amalarndan biri deildir? A) alma koullarnn iyiletirilmesi B) Devlet mlkiyetinin geniletilmesi C) Sosyal gvenliin yaygnlatrlmas D) stihdamn gelitirilmesi E) Frsat eitliinin salanmas 2007 - KPSS
56

100. 1982 Anayasasna gre, aadakilerden hangisi yksek mahkemeler arasnda yer alr? A) Blge idare mahkemeleri B) l seim kurulu C) Ar ceza mahkemeleri D) Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu E) Yargtay 2007 - KPSS 101. 1982 Anayasasna gre, yaymlamak grevi kime aittir? A) TBMM Bakan B) Babakan C) Cumhurbakan D) ileri Bakan E) Adalet Bakan kanunlar
106. Aadakilerden hangisi Mays 2007de Fransa Cumhurbakan seilmitir? A) Jacques Chirac B) Jean-Marie Le Pen C) Sgolne Royal D) Nicolas Sarkozy E) Valry Giscard dEstaing 2007 - KPSS 107. Kyoto Protokol ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) Genel olarak AB yesi lkeler tarafndan desteklenmektedir. B) Protokol en son imzalayan lkeler ABD ve Avustralyadr. C) klim deiikliklerini ve bu deiikliklerin canllar zerindeki olumsuz etkilerini nlemek amacyla dzenlenmitir. D) Sera gaz emisyonlarnn azaltlmasna ynelik ykmllkler iermektedir. E) lkelerin emisyon ticareti yapmasna olanak salamaktadr. 2007 - KPSS 108. Trkiyede yaplacak olan 2011 Dnya niversiteleraras K Olimpiyatlar aadaki kayak merkezlerinin hangisinde dzenlenecektir? A) Uluda B) Ilgaz C) Kartepe D) Kartalkaya E) Palandken 2007 - KPSS 2008 KPSS ORTARETM SORULARI 109. 1982 Anayasasna gre, bir siyasal partinin kapatlmasna aadakilerden hangisi karar vere bilir? A) ileri Bakanl B) Anayasa Mahkemesi C) Uyumazlk Mahkemesi D) Dantay E) Yargtay 110. 1982 Anayasasnn deitirilmesi iin gereken teklif ve kabul yeter saysyla ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) TBMM ye tam saysnn en az bete birinin teklifi ve toplanm olan yelerin en az te ikisinin kabul gerekir. B) TBMM ye tam saysnn en az onda birinin teklifi ve TBMM ye tam saysnn en az te ikisinin kabul gerekir. C) 20 milletvekili veya bir siyasi parti grubunun teklifi ve TBMM ye tam saysnn en az salt ounluunun kabul gerekir. D) TBMM ye tam saysnn en az te birinin veya Bakanlar Kurulunun teklifi ve TBMM ye tam saysnn en az te ikisinin kabul gerekir. E) TBMM ye tam saynn en az te birinin teklifi ve TBMM ye tam saysnn en az bete nn kabul gerekir.
2007 - KPSS 102. 1982 Anayasasna gre, TBMM bir yasama ylnda en ok ka ay tatil yapabilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 2007 - KPSS 103. Tzklerin iptaline ilikin davalara aadakilerden hangisi bakar? A) Yargtay B) Dantay C) dare mahkemesi D) Blge idare mahkemesi E) Anayasa Mahkemesi 2007 - KPSS 104. Aadakilerden hangisi siyasi partilerin gelir kaynaklarndan biri deildir? A) Parti yelerinden alnan giri ve yelik aidatlar B) Parti milletvekillerinden alnan milletvekili aidat C) Devlete yaplan yardmlar D) Ticari faaliyet kazanlar E) Partinin mal varlndan elde edilen gelirler 2007 - KPSS 105. Ynetmeliklerle ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) Anayasann ynetmelik karlabileceine aka izin vermedii konularda ynetmelik karlamaz. B) Ynetmelikle dzenlenen bir konunun mutlaka yasal dayanann bulunmas gerekir. C) Ynetmelikle su ve ceza konulamaz. D) Bakanlklar ynetmelik karabilirler. E) Normlar hiyerarisinde genelge, ynetmeliin altndadr. 2007 - KPSS
57

111. Aadakilerden hangisi, 1982 Anayasasnn 4.maddesi uyarnca, deitirilmesi ve deitirilmesinin teklif edilmesi yasaklanm olan 3. maddesinde yer almamtr? A) Bakentin Ankara olduu B) Bayran eklinin kanunda belirtilen beyaz ay yldzl al bayrak olduu C) stikll Marnn mill mar olduu D) Devletin dilinin Trke olduu E) Latin harflerinden oluturulan Trk alfabesinin kullanlaca 112. 1982 Anayasasna gre, milletvekili seimlerinin ynetim ve denetimini aadakilerden hangisi yapar? A) TBMM Anayasa Komisyonu B) Anayasa Mahkemesi C) Yksek Seim Kurulu D) Yargtay Cumhuriyet Basavcl E) Uyumazlk Mahkemesi 113. Yrtme yetkisi ve grevi aadakilerden hangisine aittir? A) Milletvekillerine B) Cumhurbakanna ve Bakanlar Kuruluna C) Yargtay Bakanna ve Dantay Bakanna D) Hkimlere ve savclara E) Genelkurmay Bakanna 114. Aadakilerden hangisi il genel idaresinin organlarndan biridir? A) l genel meclisi B) l daimi encmeni C) Belediye Meclisi D) Belediye encmeni E) l idare kurulu 115. Belediyenin asli karar organ aadakilerden hangisidir? A) Belediye Meclisi B) Belediye encmeni C) l genel meclisi D) Belediye bakan E) Vali 116. Aadakilerden hangisi merkezi idarenin tara tekilatndan biri deildir? A) l genel idaresi B) Belediye idaresi C) le idaresi D) Bucak idaresi E) Blge idareleri 117. Normlar arasndaki hiyerarik sralamaya gre en stn norm aadakilerden hangisidir? A) Kanun hkmnde kararname B) Ynetmelik C) Anayasa D) Kanun E) Tzk
118. Bir kiiyi devlete balayan hukuki ve siyasi baa ne ad verilir? A) Uyrukluk (Tabiiyet) B) yelik C) Katlma D) Snma E) Karlkllk 119. Hukuk kurallarnn hangi zellii onu dier sosyal dzen kurallarndan ayrr? A) Sosyal yaam dzenlemesi B) Kiilere baz devler yklemesi C) Herkese uygulanabilir olmas D) Devlet gcne dayanmas E) Baz emir ve yasaklar iermesi 120. Hazine Mstearl aadakilerden hangisine baldr? A) TBMM B) Maliye Bakanl C) ileri Bakanl D) Babakanlk E) T.C. Merkez Bankas 121. Trkiyede yerel seimler hangi ylda yaplacaktr? A) 2008 B) 2009 C) 2010 D) 2011 E) 2012 122. Trkiyede ve baka baz lkelerde kene araclyla bulaarak lmlere yol aan hastalk a adakilerden hangisidir? A) Malarya B) Karasu atei C) Tatarck hummas D) Kayalk dalar atei E) Krm-Kongo kanamal atei 123. 2008 Avrupa Futbol ampiyonasn kazanan lke aadakilerden hangisidir? A) Almanya B) talya C) spanya D) Hollanda E) Portekiz 2008 KPSS NLSANS SORULARI 124. Aadakilerden hangisi, grevleriyle ilgili sulardan tr Yce Divanda deil, olaan yarg organlarnda yarglanr? A) Vatana ihanet durumunda Cumhurbakan B) Yargtay Bakan ve yeleri C) Milletvekilleri D) Babakan E) Bakanlar
58

125. 1982 Anayasasna gre, Cumhurbakannn hastalk veya yurt dna kma gibi sebeplerle geici olarak grevinden ayrlmas hallerinde, grevine dnnceye kadar Cumhurbakanlna aadakilerden hangisi veklet eder? A) TBMM Bakan B) Cumhurbakanl Genel Sekreteri C) Cumhurbakannn belirleyecei en az 40 yanda olan ve yksek renim yapm bir milletvekili D) Anayasa Mahkemesi Bakan E) Babakan 126. 1982 Anayasasna gre, milletleraras hukukun meru sayd hllerde sava hli ilanna aadakilerden hangisi karar verebilir? A) Mill Savunma Bakannn nerisi zerine Cumhurbakan B) ileri Bakannn nerisi zerine Babakan C) Dorudan Babakan D) Mill Gvenlik Kurulu E) TBMM 127. 1982 Anayasasna gre, TBMMnin grev sresiyle ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) 1982 Anayasas, en bandan beri TBMMnin 4 yllk bir sre iin seileceini ngrmtr ve bu konuda herhangi bir deiiklik yaplmamtr. B) 1982 Anayasasnn ilk eklinde TBMMnin 6 yllk bir sre iin seilecei ngrlmekteydi; fakat 2001 ylnda yaplan bir deiiklikle, bu sre 4 yla indirilmitir. C) 1982 Anayasas, en bandan beri TBMMnin 5 yllk bir sre iin seileceini ngrmtr ve bu konuda herhangi bir deiiklik yaplmamtr. D) Anayasa, TBMMnin grev sresi hakknda herhangi bir hkm iermemektedir. Bu husus 5 yl olarak Milletvekili Seimi Kanununda dzenlenmi bulunmaktadr. E) 1982 Anayasas, 2007 ylna gelinceye kadar TBMMnin 5 yllk bir sre iin seileceini ngrmekteydi; fakat bu sre 2007 ylnda yaplan bir deiiklikle 4 yla indirilmitir. 128. Aadakilerden hangisi hukuk ilkesinin zorunlu koulu deildir? A) Yasal idare ilkesi B) Yarg birlii C) darenin mali sorumluluu D) Yarg bamszl E) Yasaya sayg ilkesi devleti
129. Merkez idarenin bakent dndaki tekilatna ne ad verilir? A) Belediye B) l zel idaresi C) Tara tekilat D) Mahall idare tekilat E) Hizmet yerinden ynetim 130. Aadakilerden hangisi Mill Gvenlik Kurulunun yelerinden biri deildir? A) Cumhurbakan B) Babakan C) Genelkurmay Bakan D) TBMM Bakan E) Hava Kuvvetleri Komutan 131. Aadakilerden hangisi hukukun yazl kaynaklarndan biri deildir? A) rf ve Adet B) Kanun C) Tzk D) Ynetmelik E) Anayasa 132. Drstlk kural aadakilerin hangisinde uygulanmaz? A) Szlemelerin yorumlanmasnda B) Szlemelerdeki boluklarn doldurulmasnda C) Szlemelerde yan ykmllklerin yerine getirilmesinde D) Szleme ncesi mzakerelerde E) Szlemede ngrlen bir hakkn kazanlmasnda 133. Aadakilerden hangisi snrl ehliyetsizdir? A) Evli kii B) Kendisine yasal danman atanan kii C) Mahkeme kararyla ergin klnm olup ayrt etme gcne sahip kii D) Akl zayfl sebebiyle kstlanm, ayrt etme gcne sahip kii E) Velayet altnda bulunan 3 yandaki ocuk 134. Trkiye aadaki uluslararas rgtlerden hangisine ye deildir? A) slam Konferans rgt (K) B) Bamsz Devletler Topluluu (BDT) C) Ekonomik birlii rgt (ECO) D) Kuzey Atlantik Antlamas rgt (NATO) E) Avrupa Gvenlik ve birlii Tekilat (AGT) 135. G-8 zirvesi, 2008 ylnda hangi lkede yaplmtr? A) ABD B) Rusya C) Japonya D) Almanya E) Fransa 136. 2006 ylndan itibaren T.C. Merkez Bankas Bakan aadakilerden hangisidir? A) Ahmet Ertrk B) Tevfik Bilgin C) Mehmet imek D) Durmu Ylmaz E) Sreyya Serdengeti
59

137. 61. Cannes Film Festivalinde Maymun isimli filmi ile en iyi ynetmen dln alan Trk ynetmen aadakilerden hangisidir? A) Fatih Akn B) aan Irmak C) Ali zgentrk D) Mustafa Altoklar E) Nuri Bilge Ceylan 2008 KPSS LSANS SORULARI 138. Bir lkede, yetkili bir makam tarafndan konulan ve halen yrrlkte bulunan hukuk kurallarnn tmne ne ad verilir? A) Pozitif hukuk B) Tabii hukuk C) deal hukuk D) Mevzu hukuk E) Objektif hukuk 139. Bir somut olaya uygulanacak yazl ya da yazl olmayan bir hukuk kuralnn bulunmamas durumuna ne ad verilir? A) Hukuk boluu B) Kural ii boluk C) rtl boluk D) Kanun boluu E) Ak boluk 140. Haklarn kullanlmas ve borlarn yerine getirilmesinde geerli olan ana ilke aadakilerden hangisidir? A) Genellik B) Eitlik C) zerklik D) Subjektif iyi niyet E) Drstlk (Objektif iyi niyet) 141. 1982 Anayasasna gre, su ve cezalarla ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) Ceza ve ceza yerine geen gvenlik tedbirleri ancak kanunla konulabilir. B) Vatanda hibir durumda su sebebiyle yabanc bir lkeye verilemez. C) Sululuu hkmen sabit oluncaya kadar hi kimse sulu saylamaz. D) Ceza sorumluluu ahsidir. E) Kanuna aykr olarak elde edilmi bulgular delil olarak kabul edilemez. 142. I. Tutuklular II. Asker renciler III. Yurt dnda alan Trk vatandalar IV. Silahaltnda bulunan er ve erbalar V. Taksirli sulardan hkm giyenler hari ceza infaz kurumlarnda bulunan hkmller 1982 Anayasasna gre, yukardakilerden hangileri seimlerde oy kullanamaz? A) I, II ve V B) I, IV ve V C) II, III ve IV D) II, IV ve V E) III, IV ve V
143. 1982 Anayasasna gre, aadakilerden hangisi TBMM yeliinin sona erme nedenlerinden biridir? A) Bakanlar Kurulunda bakan olarak grev almak B) TBMM Bakan sfatyla Cumhurbakanna vekillik etmek C) Meclis almalarna zrsz veya izinsiz olarak 1 ay iinde toplam 5 birleim gn katlmamak D) TBMM komisyonlarnda grev almak E) Cumhurbakannca Babakan olarak atanmak 144. Hakimler ve Savclar Yksek Kuruluyla ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) Anayasada aka dzenlenmitir. B) Kurulun bakan, Adalet Bakanl msteardr. C) Adli ve idari yarg hkim ve savclarn meslee kabul etme, Kurulun yetkilerindendir. D) Kurul, seimle gelen asl yeleri arasndan bir bakan vekili seer. E) yeler 4 yl iin seilirler ve sresi biten ye yeniden seilebilir. 145. 1982 Anayasasna gre, uygulanmakta olan olaanst hlin, Bakanlar Kurulunun istemi zerine her defasnda 4 ay gememek zere uzatlmasna karar vermeye aadakilerden hangisi yetkilidir? A) Cumhurbakan B) Mill Gvenlik Kurulu C) Genelkurmay Bakan D) ileri Bakan E) TBMM 146. 1982 Anayasasna gre, aadakilerden hangisi Anayasa Mahkemesinin grevlerinden biridir? A) Uyumazlk Mahkemesinin bakann semek B) Yksek Seim Kuruluna ye semek C) Hkimler ve Savclar Yksek Kuruluna ye semek D) Vatandalarn, Anayasa ikyeti yoluyla yaptklar bavurular inceleyip karara balamak E) Babakan ve Bakanlar Kurulunca gnderilen kanun tasarlar hakknda dncesini bildirmek 147. Trkiyede 2008 ylnda Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununda yaplan deiikliklere gre, emeklilik ya kademeli olarak artarak 2048 ylndan itibaren ka olacaktr? A) 58 B) 60 C) 61 D) 65 E) 67 148. 2008 ylnda bamszln ilan eden Balkan lkesi aadakilerden hangisi? A) Srbistan B) Makedonya C) Kosova D) Hrvatistan E) Bosna-Hersek
60

149. 2008 Yaz Olimpiyatlar aadaki ehirlerden hangisinde yaplacaktr? A) Pekin B) Atina C) Atlanta D) Barselona E) Sidney 2009 KPSS SORULARI 150. Aadakilerden hangisi sosyal hayat dzenleyen kurallardan biri deildir? A) Din kurallar B) Fizik kurallar C) Grg kurallar D) Ahlak kurallar E) Hukuk kurallar 151. Kullanldklar zaman mevcut bir hukuki durumu tamamen ortadan kaldran haklara ne ad verilir? A) Kiilik haklar B) Kurucu yenilik douran haklar C) Alelade haklar D) Bozucu yenilik douran haklar E) Deitirici yenilik douran haklar 152. Aadakilerden hangisi borlar hukukuna hakim olan ilkelerden biri deildir? A) Szleme zgrl ilkesi B) Eitlik ilkesi C) Zaman am ve hak drc sreye uramama ilkesi D) Nispilik ilkesi E) nc kii aleyhine bor kurulamamas ilkesi 153. 1982 Anayasasna gre, TBMMnin seim dnemi ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) 2007 ylnda gerekletirilen Anayasa deiiklii uyarnca TBMM seimleri 5 ylda bir yaplr. B) Meclis, seim dnemi dolmadan ye tam saysnn en az salt ounluunun oyu ile erken seim karar alabilir. C) Meclisin, seim dnemi dolmadan erken seim karar almas zerine yaplan seime ara seim denir. D) Cumhurbakan, lkenin herhangi bir nedenle siyasi bunalma girdiini dnd her durumda, bu bunalm zme amacyla TBMM seimlerinin yenilenmesine karar verebilir. E) TBMM Genel Kurulu veya Cumhurbakan tarafndan yenilenmesine karar verilen Meclisin yetkileri, yeni Meclisin seilmesine kadar devam eder.
154. Trkiyede Anayasa Mahkemesi ilk kez hangi anayasal dzenlemede yer almtr? A) 1921 Anayasasnda Cumhuriyetin ilan iin yaplan deiiklikle birlikte B) 1924 Anayasas dneminde ok partili yaama gei iin yaplan deiiklikle birlikte C) 1961 Anayasasnda D) 1961 Anayasasnda 1971 ylnda yaplan kapsaml deiikliklerle birlikte E) 1982 Anayasasnda 155. 1982 Anayasasnn deitirilmesi ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) Anayasann deitirilmesi, TBMM ye tam saysnn en az te biri tarafndan yazyla teklif edilebilir. B) TBMM Genel Kurulu, Anayasa deiikliine ilikin kanunlarn kabul srasnda, bu kanunun halkoyuna sunulmas hlinde, Anayasann deitirilen hkmlerinden hangilerinin birlikte, hangilerinin ayr ayr oylanacan da karara balar. C) Anayasann deitirilmesi hakkndaki tekliflerin kabul, Meclisin ye tam saysnn en az bete ounluunun gizli oyuyla mmkn olabilir. D) TBMM Genel Kurulu tarafndan ye tam saysnn en az te iki ounluu ile kabul edilen bir Anayasa deiikliini, Cumhurbakan dilerse halkoyuna sunabilir, dilerse yrrle girmesi iin Resm Gazetede yaymlanmasna karar verebilir. E) TBMM Genel Kurulu acil hllerde Anayasa deiikliine ilikin tekliflerin bir kez oylanmasnn yeterli olacana karar verebilir. Ancak, byle bir kararn alnabilmesi, TBMM ye tam saysnn en az te iki ounluunun oyu ile mmkn olabilir. 156. Aadakilerden hangisi idari kurulular arasnda yer alr? A) Vergi mahkemeleri B) Yargtay C) Anayasa Mahkemesi D) Sulh hukuk mahkemeleri E) Asliye ceza mahkemeleri yarg
157. I. Baarl Sporculara Aylk Balanmas ile Devlet Sporcusu Unvan Verilmesi Hakknda Kanun II. Sakarya linde Bykehir Belediyesi Kurulmas Hakknda Kanun Hkmnde Kararname III. Tapu Planlar Tz Yukardakilerden hangileri Bakanlar Kurulu tarafndan yaplan ilemlerden biridir? A) Yalnz II B) Yalnz III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
61

158. Aadakilerden hangisi yerel ynetimler arasnda yer almaz? A) Ankara Bykehir Belediyesi B) zmir l zel daresi C) stanbul Ticaret Odas D) Bandrma Belediyesi E) Kozakl Ky 159. 2008 ylnda dnya ekonomisindeki toplam d borcun yaklak % 60 aadaki lke gruplarndan hangisine aittir? A) in, Japonya, Rusya B) Kanada, Brezilya, Arjantin C) Trkiye, Brezilya, spanya, Endonezya D) ngiltere, Fransa, Kanada, talya E) ABD, ngiltere, Fransa, Almanya 160. Dnyada Trkiyenin de dahil olduu gelimi ve gelimekte olan 20 lkenin oluturduu G-20 toplants, 2009 yl Nisan aynda hangi ehirde yaplmtr? A) Londra B) Paris C) Berlin D) Strasbourg E) Roma 161. Dnya Ticaret rgtnn 2008 Dnya Ticareti Raporuna gre en ok ithalat ve ihracat yapan 30 lke listesinde Trkiyenin sralamadaki yeriyle ilgili aadaki bilgilerden hangisi dorudur? thalat hracat A) 25. srada 25. srada B) 20. srada lk 30a giremedi. C) lk 30a giremedi. 10. srada D) 20. srada 20. srada E) 10. srada 10. Srada 2010 KPSS LSANS SORULARI 162. Aralarnda var olan bor ilikisi dolaysyla alacaklnn borludan isteyebilecei, borlunun da yerine getirmekle ykml olduu davran biimine ne ad verilir? A) B) Edim C) alma D) Alacak E) Szleme 163. Bir gerek kiinin doumu ve soy bayla ilgili kaytlar ieren kte ne ad verilir? A) Doum kt B) Evlenme kt C) Boanma kt D) lm kt E) Yer deitirme kt
164. Henz ergin olmam veya ergin olmakla birlikte kstlanm olan ocuk zerinde medeni kanun tarafndan ana ve babaya tannan haklara ne ad verilir? A) Velayet B) Vesayet C) Veraset D) Soy ba E) Evlat edinme 165. 1982 anayasasna gre TBMM bakanlk divan iin bir yasama dneminde ka defa seim yaplr? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6 166. 1982 anayasasna gre aadakilerden hangisi anayasa metnine dahil deildir? A) Balang ksm B) Anayasann ilk drt maddesi C) Anayasann geici maddeleri D) Anayasa bulunan madde kenar balklar E) Anayasann 175. maddesi 167. 1982 Anayasasna gre, aadakilerin hangisinde hkmetin (Bakanlar Kurulunun) grevi sona erer? A) Adalet Bakannn istifas hlinde B) Cumhurbakannn grevden ayrlmas hlinde C) Mill Savunma Bakannn istifas hlinde D) Genelkurmay Bakannn istifas hlinde E) Babakann lm hlinde 168. Tzklerle ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) Tzkler, kanun ve ynetmeliklerin uygulanmasn salamak zere karlrlar. B) Hangi tzklerin Resm Gazetede yaymlanaca kanunla belirtilir. C) Tzk karma yetkisi yalnzca Bakanlar Kuruluna tannmtr. D) Tzklerin Anayasaya ve kanunlara uygunluunun denetimi Anayasa Mahkemesi tarafndan yaplr. E) Tzk tasarlar hakknda dncesini bildirmek Dantayn idari grevleri arasnda yer alr. 169. 1982 Anayasasna gre, aadaki idari birimlerden hangisi mahall idareler ierisinde yer alr? A) Mahalle B) Bucak C) Ky D) le E) Blge
62

170. I. Cumhurbakannn tek bana yapt ilemler II. Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu kararlar III. Genelkurmay Bakannn tek bana yapt ilemler IV. Yksek Asker ra kararlar Yukardaki idari ilemlerden hangilerine kar Anayasa ile yarg yolu kapatlmtr? A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 171. 12 Mays 2010 tarihinde Trkiye ile imzalanan bir anlamayla 30 gn gemeyen seyahatlerde ve 180 gn ierisinde 90 gn amayacak ekilde vize uygulamasn karlkl olarak kaldran lke aadakilerden hangisidir? A) Rusya B) Yunanistan C) Brezilya D) Almanya E) ran 172. Aadakilerden hangisi Trkiyenin de yesi olduu Ekonomik birlii Tekilat (ET) yelerinden biri deildir? A) Azerbaycan B) Afganistan C) Tacikistan D) ran E) Irak 173. Avrupa Merkez Bankas aadakilerden hangisidir? A) Ben Bernanke B) Jean-Claude Trichet C) Paul Wolfowitz D) Rodrigo de Rato E) Dominique Strauss-Kahn Bakan
177. I. Bireysel bavurular inceleme grev ve yetkisi II. yelerinin grev sresinin 12 ylla snrlandrlmas III. TBMMnin, ye seme yetkisine sahip olmas IV. Anayasa deiikliklerinin sadece ekil asndan denetlenmesi V. Yce Divan yarglama yetkisi Yukardakilerden hangileri 1982 Anayasasnda 5982 sayl kanunla 2010 ylnda yaplan deiiklikle Anayasa Mahkemesi iin getirilmi yenilikler arasnda yer alr? A) Yalnz I B) I ve III C) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III, IV ve V 178. 1982 Anayasasna gre aadakilerden hangisi, milletvekilliini sona erdiren hallerden biri deildir? A) stifa B) Milletvekili olmaya engel bir sutan kesin hkm giyme C) Kstlanma D) Milletvekilliiyle badamayan bir grevi srdrmekte srar etme E) Partisinin temli kapatlmasna, beyan ve eylemleriyle sebep olma 179. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasasnda deitirilemez ve deitirilmesi teklif edilemez hkmlerinden biri deildir? A) Trkiye Devletinin bakenti Ankaradr. B) Yasama yetkisi Trk milleti adna Trkiye Byk Millet Meclisinindir. C) Trkiye Devletinin milli mar stiklal Mardr. D) Trkiye Cumhuriyeti insan haklarna saygldr. E) Trkiye Cumhuriyeti Atatrk milliyetiliine baldr. 180. Aada eletirilenlerin hangisinde hiyerari ilikisi sz konusu olamaz? A) Bakan Mstear B) Rektr Dekan C) Vali Kaymakam D) Kaymakam le Milli Eitim Mdr E) Yksekretim Kurulu Bakan Rektr bir
2010 KPSS NLSANS SORULARI 174. Kazan paylama amac gtmeyen ve en az yedi kiinin bir araya gelmesiyle kurulabilen tzel kiilik aadakilerden hangisidir? A) Vakf B) Kolektif irket C) Kooperatif D) Komandit irket E) Dernek 175. Kardeler arasndaki hsmla verilir? A) Kayn hsml B) Alt soy hsml C) st soy hsml D) Yan soy kan hsml E) Evlat edinmeden doan hsmlk ne ad
176. Kiiye eya zerinde dorudan doruya hakimiyet salayan ve herkese kar ileri srlebilen haklara ne ad verilir? A) Fikri Hak B) Ayni Hak C) ahsi Hak D) Alacak Hakk E) Talep Hakk
181. Tzklerin yargsal denetimini yapma konusunda aadakilerden hangisi grevlidir? A) dare Mahkemesi B) Blge dare Mahkemesi C) Askeri Yksek dare Mahkemesi D) Dantay E) Saytay
63

182. Aadakilerden hangisi belediye tzel kiiliinin karabilecei dzenleyici ilemlerden biri deildir? A) Tzk B) Ynetmelik C) mar Plan D) Tebli E) Genelge 183. Aadakilerden hangisi Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumunun grevleri arasnda yer almaz? A) Finansal piyasalarda gven ve istikrar salamak B) Finansal sisteme rekabet gc kazandrc ortam hazrlamak C) Fiyat istikrarn salamak iin uygulanacak para politikasn belirlemek D) Kredi sisteminin etkin bir ekilde almasn temin etmek E) Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak 184. Aadaki lkelerden hangisi bakanlk sistemi ile ynetilmektedir? A) ABD B) Almanya C) ngiltere D) Yunanistan E) Japonya 185. Aadaki lkelerden hangisinde 4 Ekim 2010 tarihinde bir alminyum fabrikasndan zehirli atk yaylmas sonucu byk bir evre felaketi yaanmtr? A) Rusya B) Polonya C) Ukrayna D) Bulgaristan E) Macaristan 2010 KPSS ORTARETM SORULARI 186. Aadakilerden hangisi bir sosyal dzen kural nitelii tamaz? A) Din Kurallar B) Ahlak Kurallar C) Manevi Kurallar D) Grg Kurallar E) Hukuk Kurallar 187. Hukukta bir olayn ya da olgunun varln veya yokluunu ispata yarayan aralara ne ad verilir? A) Fiil B) Ehliyet C) Marka D) Delil E) spat Yk 188. Kiinin doumundan lmne kadar geen sre iinde zel hukuk ilikilerinin dzenlendii temel kanun aadakilerden hangisidir? A) T.C. Anayasas B) Trk Ceza Kanunu C) Borlar Kanunu D) Trk Ticaret Kanunu E) Trk Medeni Kanunu

kanunla sonras yl iin E) 15
189. 1982 Anayasasnda 5982 sayl 2010 ylnda yaplan deiiklik Anayasa Mahkemesi yeleri ka seilirler? A) 5 B) 7 C) 10 D) 12
190. 1982 Anayasasnda 5982 sayl kanunla 2010 ylnda yaplan deiiklik sonrasnda Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu ka yeden oluur? A) 7 asl, 5 yedek ye B) 11 asl, 4 yedek ye C) 15 asl ye D) 17 asl ye E) 22 asl, 12 yedek ye 191. 1982 Anayasasna gre, Bakomutanlk aadakilerin hangisi tarafndan temsil olunur? A) Cumhurbakan B) Babakan C) TBMM Bakan D) Genelkurmay Bakan E) Milli Savunma Bakan 192. 1982 Anayasasna gre, Cumhurbakannn grev sresi ka yldr? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 193. Hkimler ve Savclar Yksek Kurulunun bakan aadakilerden hangisidir? A) Adalet Bakan B) Adalet Bakanl Mstear C) Kurulun en yal yesi D) Kurul yelerinin kendi aralarndan salt ounlukla seecei kii E) Babakan 194. Kamu dzenini salamaya ynelik idari faaliyete ne ad verilir? A) Kolluk B) Fiili Memur C) dari Yaptrm D) Disiplin Cezas E) Dzenleyici lem 195. 2010 ylnda dnyann en iyi yedi merkez bankas bakanndan biri seilen Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankasnn Bakan kimdir? A) Durmu Ylmaz B) Mehmet imek C) Ali Babacan D) Ahmet Ertrk E) Gazi Erel 196. kili ekonomik ilikilerde ABD dolarnn devreden karlarak Trk liras ve Yuann kullanlmaya baland lke aadakilerden hangisidir? A) Azerbaycan B) Trkmenistan C) Japonya D) in E) Pakistan
64

197. Yerin yaklak 700 metre altnda iki aydan fazla mahsur kalan 33 maden iisinin kurtarld lke aadakilerden hangisidir? A) Brezilya B) Kolombiya C) Arjantin D) Uruguay E) ili 2011 KPSS SORULARI 198. 1982 Anayasasna gre, Cumhurbakan aadakilerin hangisi tarafndan seilir? A) Halk B) TBMM C) Babakan D) Anayasa Mahkemesi E) Bakanlar Kurulu 199. 1982 Anayasasna gre, milletvekilinden oluur? A) 400 B) 450 C) 500 D) 550 E) 600 TBMM ka
205. Aadakilerden hangisi kiinin zel haklar arasnda yer almaz? A) Seme ve seilme hakk B) Mlkiyet hakk C) Kiilik hakk D) Alacak haklar E) Telif hakk 206. Hukukun kendisine hukuki sonu balad insan davranna ne ad verilir? A) Haksz fiil B) Hukuki olay C) Hukuki fiil D) Duygu aklamas E) rade aklamas 207. Uluslararas kredi derecelendirme kuruluu Moodys, Haziran 2011de aadakilerden hangisinin Trkiyenin kredi notu zerinde bask yaratabileceini aklamtr? A) Enflasyon B) Bte a C) sizlik D) Stagflasyon E) Cari ak 208. Aadaki lkelerin hangisinde bir sreden beri yaanan protestolarn ve muhaliflerin kard olaylarn nne gemek amacyla Mays 2011de genel af ilan edilmitir? A) ran B) Irak C) Suriye D) Afganistan E) Pakistan 209. 9-13 Mays 2011 tarihlerinde dzenlenen Birlemi Milletler En Az Gelimi lkeler 4. Konferans aadaki ehirlerden hangisinde gerekletirilmitir? A) Londra B) Paris C) Brksel D) stanbul E) Berlin
200. 1982 Anayasasna gre, Devletin ekli ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) Trkiye federal devlettir. B) Trkiye konfederal bir devlettir. C) Trkiye Devleti monaridir. D) Trkiye Devleti totaliter bir devlettir. E) Trkiye Devleti bir Cumhuriyettir. 201. Aadaki idarelerden hangisi bir mahalli idare birimi deildir? A) Yuva Ky B) ukurambar Mahallesi C) Elmada Belediyesi D) Ankara l zel daresi E) Ankara Bykehir Belediyesi 202. Ky ilerinin btn kyl yaplmas usulne ne ad verilir? A) mece B) Salma C) Dayanma D) stimval E) Fiil yol birleerek
203. Hakknda soruturma alan bir belediye bakann geici olarak grevden uzaklatrma yetkisi aadakilerden hangisine aittir? A) Babakan B) ileri Bakan C) Vali D) Belediye meclisi E) Dantay 204. Aadaki tzel kiilerden hangisi, kii topluluu olmayp mal topluluu niteliini tamaktadr? A) Dernekler B) Anonim irketler C) Kolektif irketler D) Vakflar E) Kooperatifler
65
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33.
C B B E A D D B D E C B C C D D A B E D A C E A E B C C B E A C C
KPSS VATANDALIK IKMI SORULAR CEVAP ANAHTARI 34. D 67. C 100. E 133. D 166. D 35. D 68. E 101. C 134. B 167. E 36. C 69. B 135. C 168. C 102. C 37. E 70. C 136. D 169. C 103. B 38. D 71. A 137. E 170. D 104. D 39. A 72. E 138. D 171. A 105. A 40. B 73. D 139. A 172. E 106. D 41. E 74. B 140. A 173. B 107. B 42. D 75. E 141. B 174. E 108. E 43. E 76. C 142. D 175. D 109. B 44. B 77. A 143. C 176. B 110. E 45. D 78. B 144. B 177. C 111. E 46. A 79. C 145. E 178. E 112. C 47. B 80. B 146. A 179. B 113. B 48. C 81. D 147. D 180. E 114. E 49. D 82. C 148. C 181. D 115. A 50. C 83. E 149. A 182. A 116. B 51. E 84. B 150. B 183. C 117. C 52. A 85. D 151. D 184. A 118. A 53. C 86. C 152. C 185. E 119. D 54. E 87. B 153. E 186. C 120. D 55. A 88. D 154. C 187. D 121. B 56. D 89. E 155. E 188. E 122. E 57. A 90. A 156. A 189. D 123. C 58. C 91. B 157. D 190. E 124. C 59. D 92. C 158. C 191. A 125. A 60. E 93. A 159. E 192. C 126. E 61. A 94. B 160. A 193. A 127. E 62. A 95. C 161. B 194. A 128. B 63. C 96. A 162. B 195. A 129. C 64. B 97. A 163. A 196. D 130. D 65. E 98. E 164. A 197. E 131. A 66. D 99. B 165. B 198. A 132. E
199. D 200. E 201. B 202. A 203. B 204. D 205. A 206. C 207. E 208. C 209. D
66

6.
VATANDALIK GENEL TEKRAR SORULARI-I

1. Bir hakkn kazanlmasnda aadaki ilkelerden hangisi temel bir ilke olarak kabul edilir? A) Objektif yi Niyet B) Eitlik C) Drstlk D) Tarafszlk E) Sbjektif yi Niyet Bir hakkn kazanlmasna engel olan bir eksikliin bilinmemesi veya btn dikkat ve zenin gsterilmi olmasna ramen bilenemeyecek olmas aadakilerden hangisi ile ifade edilir? A) Drstlk B) Tarafszlk C) Objektif yi Niyet D) zerklik E) Sbjektif yi Niyet Medeni Kanuna gre, herkesin haklarn kullanrken ve borlarn ifa ederken uymas gereken genel kural aadakilerden hangisi ile nitelendirilir? Objektif yi Niyet Sbjektif yi Niyet Eitlik Tarafszlk Ahde vefa Bir kimsenin bir hakkn kullanlmasnda orta zekda bir insann anlayabilecei bir biimde drst, namuslu ve ak olmas, kusur ve eksikliklerini nceden ifade etmesi aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Objektif yi Niyet B) Genellik C) Eitlik D) effaflk E) Sbjektif yi Niyet Hukuk sisteminde, taraflar yaplan bir szlemenin gereklerini yerine getirmelidirler. ifadesi aadakilerden hangisi ile tanmlanr? yi Niyet lkesi Drstlk ilkesi Ahde Vefa lkesi Kanunilik ilkesi Eitlik lkesi
Toplumda huzuru ve kamu dzenini salamak amacyla oluturulan, toplumsal dzenin koruyucu niteliinde konulan, kesin, uyulmas gereken, aksi takdirde yaplan ilemin hkmsz ya da yok saylabilecei hukuk kurallarna ne ad verilir? A) Emredici Hukuk Kural B) Tamamlayc Hukuk Kural C) Yorumlayc Hukuk Kural D) Tanmlayc Hukuk Kural E) Yetki Verici Hukuk Kural 7. Somut bir olaya uygulanacak bir dzenlemenin mevzu hukuk ierisinde olmamas veya eksik olmas aadakilerden hangisi ile tanmlanr? Kanun Boluu Hukuk Boluu Ak boluk Negatif Boluk Kural ii Boluk Somut bir olayda kullanlmak zere pozitif hukukta uygulanacak bir kural olmay aadakilerden hangisi ile tanmlanr? Kanun Boluu Hukuk Boluu Ak boluk Negatif Boluk Kural ii boluk
2.
A) B) C) D) E) 8.
3.
A) B) C) D) E) 4.
A) B) C) D) E)
5.
9. Grlmekte olan davaya bakan hkimin, devletin yetkili organlar tarafndan konulan ve somut bir olaya uygulanabilecek bir kural bulamamas hali hangisi ile tanmlanr? A) Kanun Boluu B) Hukuk Boluu C) Ak boluk D) Negatif Boluk E) Kural ii boluk 10. Davaya bakan bir mahkemenin bir olayn zmnde bavurduu pozitif hukuk kurallarnn yetersiz kalmas sonucunda uygulayaca durum aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Doktrin B) reti C) Hkimin Takdir yetkisi D) ptal stemi E) Hkimin Hukuk Yaratmas
A) B) C) D) E)
67

11. Aadakilerden hangisi hukukun yaptrm trleri arasnda yer almaz? A) Ceza B) Srgn C) ptal D) Butlan E) Yokluk 12. Bir hukuki ilemin, kanunun uygun grd kurucu unsurlara sahip olmakla birlikte kanunun emredici hkmlerine uyulmadan yerine getirilmesi durumuna ne denir? A) Ceza B) Butlan C) Srgn D) Yokluk E) ptal 13. Bir hukuki ilemin ekil unsurlarna uyulmakla birlikte kanunun ngrd kurucu asli unsurlarn eksiklii ile yaplmas aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Ceza B) Butlan C) Srgn D) Yokluk E) ptal 14. Hukuk yoluyla yaplan bir idari ilemin yarg yolu ile kaldrlmas aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Ceza B) Butlan C) Srgn D) Yokluk E) ptal 15. Bir konunun zmnde davaya bakan hkimin olaya uygulayacak yazl ve yazl olmayan bir kuraln bulunmamas karsnda yapaca ilem aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Doktrin B) Davann Reddi C) Hkimin Takdir Yetkisi D) tiraz stemi E) Hkimin Hukuk Yaratmas 16. Hukuk Kurallar iin hangisi sylenemez? A) Somut Kurallardr. B) Sreklidir. C) Genel Kurallardr. D) Yaptrma sahiptir. E) Normatif Kurallardr. aadakilerden
17. Bir bor - alacak ilikisinde ortaya kan sadece belli kiilere kar ne srlebilen haklara ne ad verilir? A) Nispi Hak B) Mutlak Hak C) Gerek Hak D) Miras Hakk E) Kii Hak 18. Medeni Kanuna gre hak ehliyeti ne zaman balar? A) Sa domak koulu ile anne rahmine dt andan itibaren B) 18 yan tamamlanmasyla C) Reit olma ile D) Ayrt etme gcne sahip olunmakla E) 11 yan doldurmak 19. Sahibinin, zerinde maddi manevi haklarnn olduu, herkese kar ne srlebilen haklar aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Nispi Hak B) Mutlak Hak C) Gerek Hak D) Miras Hakk E) Kii Hakk 20. Bir kimsenin gerek kendisinin gerek bakasnn kiiliine ya da malna yaplan ve halen devam eden, hukuka aykr bir saldry nlemek iin yapt kar saldr aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Meru Mdafaa B) Zaruret Hali C) Kuvvet Kullanma D) Zorlama Hali E) yi Niyet 21. Kendisine kanuni mavir atanan yasal danman aracl ile ilemleri yapan kstl olmayan kiiler aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Tam ehliyetli B) Tam Ehliyetsiz C) Mmeyyiz olmak D) Snrl ehliyetliler E) Snrl ehliyetsizler 22. Yasama organ anayasaya aykr olmamak art ile istedii konuda dzenleme yetkisi yapmaya sahiptir ilkesi aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Yasamann Genellii B) Yasamann Kanunilii C) Yasamann lkellii D) Yasamann Aslilii E) Yasamann Devredilmezlii
68

23. Yasama organ hibir organ ve merciden izin almadan bir konuda dzenleme yetkisine sahiptir ifadesi aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Yasamann lkellii (aslilii) B) Yasamann Kanunilii C) Yasamann Devredilmezlii D) Yasamann Genellii E) Yasamann Sorumsuzluu 24. Toplum hayatn dzenleyen kurallar btnnden hangisinin yaptrm devlet gc ile desteklenmektedir? A) Ahlak kurallar B) Din kurallar C) Hukuk kurallar D) Grg kurallar E) Nezaket kurallar 25. Hakknda kstllk karara verilen ve kendisine vasi atanan vesayet altndakiler ile ilemlerini kanuni temsilcileri ile yerine getiren velayet altnda bulunanlar aadakilerden hangisi ile tanmlanr? A) Tam Ehliyetli B) Tam Ehliyetsiz C) Mmeyyiz olan D) Snrl ehliyetliler E) Snrl ehliyetsizler 26. Toplum ihtiyalarn esas alan, uygulanan deil uygulanmas gerektii dnlen, bu anlamda olmas gerekeni inceleyen hukuk anlay aadakilerden hangisidir? A) Negatif Hukuk B) Pozitif Hukuk C) Mevzu Hukuk D) Doal hukuk E) Objektif Hukuk 27. Yetkili organlarca konulan hukuk kurallarnn btnne ne ad verilir? A) Negatif Hukuk B) Pozitif Hukuk C) Mevzu Hukuk D) deal hukuk E) Objektif Hukuk
28. I. Kstllk karar verilen 30 yandaki zcan II. Einin vesayeti altnda ilemlerini yrten Hseyin III. Kendisine kanuni mavir atanm olan zgr IV. lemlerini kanuni temsilcileri aracl ile yrten Duygu V. 30 yanda savurganlk nedeniyle mahkeme karar ile kstlanm Remzi VI. Gl kenarndan arsa alp bor altna giren Alper Yukardakilerden hangisi snrl ehliyetsizler grubuna girer? A) I, II, IV, ve V B) I ve III C) I, III, IV, V D) IV ve V E) Yalnzca VI 29. Trk tarihinin ilk aadakilerden hangisidir? A) Kanunname-i Ali Osman B) Sened-i ttifak C) Tanzimat Ferman D) Islahat Ferman E) Kanun-i Esasi anayasas
30. 1921 Anayasasyla ilgili aadaki bilgilerden hangisi doru deildir? A) Milli egemenlik ilkesi ilk kez anayasada yer almtr. B) Bakanlar TBMM tarafndan seilmitir. C) 1921 Anayasas yumuak bir anayasadr. D) Temel hak ve hrriyetlerin yer ald bir anayasadr. E) Yasama ve yrtme yetkileri TBMMye verilmitir. 31. Aadakilerden hangisi 1961 Anayasas ile ilgili yanl bir bilgidir? A) Askeri mdahaleler sonucunda hazrlanmtr. B) Halkoylamas ile kabul edilen ilk anayasadr. C) Anayasa Mahkemesi kurulmutur. D) Gler ayrl ilkesi geerlidir. E) Anayasa Mahkemesi yelerini seme hakk TBMMye verilmitir. 32. Aadakilerden hangisi 1921 Anayasasnda bulunmaz? A) Bakanlarn meclis tarafndan seilmesi B) Meclisin yasama ve yrtme yetkisine sahip olmas C) Gler birlii ilkesinin uygulanmas D) TBMM bakannn ayn zamanda hkmet bakan sayld E) Parlamenter demokrasi ilkesi
69

33. Aadakilerden hangisi 1961 Anayasasnda yer almamtr? A) Hukuk Devleti ilkesi B) Hkmetin meclis tarafndan denetlenmesi C) Parlamenter Sistem D) Anayasa mahkemesi E) Tek meclisli parlamento 34. Yasama, yrtme ve yarg organlarnn birbirinden tam olarak ayrlmas ile Parlamenter sisteme geilmesi ne zaman olmutur? A) 1924 B) 1946 C) 1950 D) 1961 E) 1982 35. Milli egemenlik ilkesi ilk kez hangi anayasa ile kabul edilmitir? A) 1876 Kanun-i Esasi B) 1921 Anayasas C) 1924 Anayasas D) 1961 Anayasas E) 1982 Anayasas 36. Sendika kurma hakk, toplu i szlemesi ve grev hakk hangi temel hak ve hrriyetler kapsamnda yer alr? A) Kii haklar ve devleri B) Sosyal ve ekonomik haklar ve devler C) Siyasi hak ve devler D) zel haklar E) Nisbi haklar 37. Aadakilerden hangisi Trkiyede uygulanan parlamenter sistemin zellikleri arasnda sralanamaz? A) Yasama organnda grev alan yrtme organnda grev alamaz. B) Yasama organ yrtme organn denetler, grevine son verebilir. C) Gler ayrl ilkesi benimsenmitir. D) Yrtme organ iki kanatldr. E) Yrtme organ yasamaya kar sorumludur. 38. Aadakilerden hangisi kamu hukukunun dallarndan birisidir? A) Borlar hukuku B) Medeni hukuk C) Ticaret hukuku D) Ceza hukuku E) Devletler hususi hukuku
39. Aadakilerden hangisi zel hukukunun dallarndan birisidir? A) Ceza Hukuku B) Medeni hukuk C) Yarglama Hukuku D) Anayasa Hukuku E) dare Hukuku 40. Aadakilerden hangisi kamu hukukunun dallarndan birisidir? A) irketler hukuku B) Medeni hukuk C) Ticaret hukuku D) Vergi Hukuku E) Borlar hukuku 41. Aadakilerden hangisi Medeni Hukukun alt dallar arasnda sralanamaz? A) Kiiler Hukuku B) Miras Hukuku C) Aile Hukuku D) Eya Hukuku E) Sigorta Hukuku 42. I. Meclis hkmeti sistemi II. Bakanlk sistemi III. Meruti monari IV. Parlamenter sistem Kuvvetler ayrl ilkesi yukardaki hkmet sistemlerinden hangisinde veya hangilerinde benimsenmitir? A) I, II ve IV B) I ve III C) III ve IV D) II ve IV E) Yalnz II 43. Aadakilerden hangisi parlamenter sistem iin sylenemez? A) Kuvvetler ayrl sistemlerindendir. B) Bakanlar Kurulu yasama organnn almalarna katlamaz. C) Yasama organ dorudan doruya halk tarafndan seilebilir. D) Bakanlar Kurulu yasama organna kar siyasal olarak sorumludur. E) Bakanlar Kurulunun kanun tasars sunma hakk vardr. 44. rk, cins, dnce, din ve mezhep ayrm gzetilmeksizin herkesin oyunu kullanabilmesi aadaki ilkelerden hangisi ile badamaktadr? A) Genel oy ilkesi B) Eit oy ilkesi C) Serbestlik ilkesi D) oulculuk ilkesi E) ounluk ilkesi
70

45. Aadakilerden hangisi hukuk devletinin zelliklerinden biri deildir? A) Kanunlarn Anayasaya uygun olmas B) Kanunlar nnde herkesin eit olmas C) Kiilerin hak ve zgrlklerinin gvence altna alnmas D) Yargnn bamsz olmas E) darenin mali ynden sorumsuz olmas 46. Egemenliin birka kii, aile veya snfn elinde bulunduu devlet ekli aadakilerden hangisidir? A) Demokrasi B) Monari C) Oligari D) Cumhuriyet E) Teokrasi 47. I. Anayasa II. Anayasa Mahkemesi Kararlar III. Tzk IV. Olaanst KHK V. Kanun Yukardakilerden hangilerinin Resmi Gazetede yaynlanma zorunluluklar yoktur? A) I ve II B) III, IV ve V C) I ve V D) II, III ve V E) Tm Resmi Gazetede yaynlanr 48. Aadakilerden hangisi hukuk kurallarnn temel zellikleri arasnda sralanamaz? A) Hukuk Kurallar genel kurallardr. B) Normatif Kurallardr. C) Objektif nitelik tar. D) Soyut Kurallardr. E) Deitirilemez niteliktedir. 49. Aadakilerden hangisi kanunlar iin sylenemez? A) Resmi gazetede yaynlanarak yrrle girerler. B) Toplantya katlanlarn salt ounluu ile kabul edilirler. C) Karar yetersays ye tamsaysnn drtte birinin bir fazlasnn altnda olamaz. D) Anayasa mahkemesinin ekil ve esas ynden denetimine tabidir. E) Olaan ve olaanst dnemde olmak zere iki ksmda incelenirler.
50. Aadakilerden hangisi anayasa deiiklikleri getiren kanunlar iin sylenemez? A) Cumhurbakanna gnderilebilmesi iin ye tam saysnn 3/5inin oyu gerekir. B) Mecliste iki kez oylanr. C) Oylamalar aras 48 saat ara verilir. D) Cumhurbakannca halkoyuna sunulabilir. E) Anayasa mahkemesi tarafndan esas ynnden denetlenebilir. 51. Bir lkede semenlerin bir oy kullanabilmesi aadaki ilkelerden hangisi ile badamaktadr? A) Genel oy ilkesi B) Eit oy ilkesi C) oulculuk ilkesi D) Serbest oy ilkesi E) Gizli oy ilkesi 52. Bir kanunun ne zaman yrrle girecei kanun metninde gsterilmemise aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) Resmi gazetede yaynland gn B) 45 gn sonra kendiliinden yrrle girer. C) Kanun yrrle giremez. D) Anayasa Mahkemesi karar ile E) 60 gn sonraki ilk Pazar 53. Aadakilerden hangisi demokratik devletin dayand temel ilkeler arasnda sralanamaz? A) Milli egemenlik B) Eitlik C) zgrlk D) Kuvvetler birlii E) Seme ve Seilme 54. Aadakilerden hangisi hukuk devletinin temel ilkeleri arasnda sralanamaz? A) Kanunlarn anayasa uygun olmas B) Yargnn bamszl C) Yasamann ilemlerinin yarg denetimine tabi olmas D) Yrtmenin ilemlerinin yargsal denetimi E) Parlamenter hkmet sistemi
71

55. Aadakilerden hangisi hukuk devleti anlay ierisinde ceza sorumluluunun genel ilkelerine ilikin sylenemez? A) Su ve ceza gemie uygulanmaz. B) Kanunlar genel kural olarak gemie yrmez. C) Sululuu hkmen sabit olunca ya kadar kimse sulu saylmaz. D) Hi kimse mahkemeden baka bir merci nnde yarglanamaz. E) Temel hak ve zgrlkler snrlandrlamaz. 56. Hi kimse kanunen tabi olduu mahkeme dnda baka bir mercide yarglanamaz ilkesi aadakilerin hangisi ile tanmlanr? A) Kanuni hkim gvencesi B) Hkimlik gvencesi C) Hkimlik teminat D) Mahkemelerin bamszl E) Yargnn bamszl 57. Aadakilerden hangisi sosyal devletin hedefleri arasnda saylabilir? A) Halkn devlet ynetimine katlmasn salamak B) Herkesin mlkiyet ve miras hakkna sahip olmasn salamak C) Vergi yknn adaletli ve dengeli dalmn salamak D) Devletin ve milletin blnmez btnln salamak E) Temel hak ve zgrlklerin gvence altnda olmasn salamak 58. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasasna gre dokunulmaz haklar arasnda saylabilir? A) Yerleme hrriyeti B) Haberleme hrriyeti C) Basn hrriyeti D) Mlkiyet hakk E) Din, vicdan ve dnce zgrl 59. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasasnn deitirilemez ilkeleri arasnda sralanamaz? A) Demokratik devlet B) Devletin dili Trkedir C) Bakenti Ankaradr D) Sosyal devlet E) Parlamenter Sistem
60. Aadakilerden hangisi anayasada saylan deitirilemez hkmler arasnda sralanamaz? A) Demokratik devlet B) Laik Devlet C) Sosyal devlet D) Sosyal Adalet ve Eitlik E) lkenin blnmez btnl 61. Aadakilerden hangisi anayasada saylan kii haklarndan biri deildir? A) Mlkiyet hakk B) Basn-yayn zgrl C) Toplant Gsteri Yry dzenleme hakk D) Konut hakk E) spat hakk 62. Aadakilerden hangisi anayasada sralanan siyasi haklardan deildir? A) Seme ve seilme hakk B) Siyasi parti kurma hakk C) Dernek kurma hakk D) Bir partiye ye olma hakk E) Dileke hakk 63. Aadakilerden hangisi anayasada sralanan sosyal ve ekonomik haklar arasnda gsterilemez? A) Ailenin korunmas B) Eitim - renim Hakk C) Basn Yayn aralarnn korunmas D) Kylardan yararlanma E) Grev ve Lokavt hakk 64. Alnan bir grev karar aadaki makamlarn hangisi tarafndan 60 gn sre ile ertelenebilir? A) Bakanlar Kurulu B) TBMM C) Cumhurbakan D) Babakan E) Milli Gvenlik Kurulu 65. Aadakilerden hangisinin kurulmas ya da dzenlenmesi iin devletin yetkili makamlarndan izin alnmas gerekir? A) Siyasi partiler B) Sendikalar C) Dernekler D) Vakflar E) Toplant Gsteri Yry
72

66. 1982 Anayasasna gre aadakilerden hangilerinin siyasi partilere ye olma yasaklar bulunmamaktadr? A) Hakimler ve savclar B) Memurlar C) i nitelii tamayan kamu grevlileri D) Silahl kuvvetler mensuplar E) Yksekretim rencileri 67. Siyasi partilerin kapatlmas konusunda dava amaya yetkili olan kii ve bu davaya bakmakla grevli olan mahkeme aadaki seeneklerden hangisinde doru olarak verilmitir? A) Yargtay Cumhuriyet Basavcs - Yargtay B) Dantay Bakan - Dantay C) Adalet Bakan - Yargtay D) Yargtay Cumhuriyet Basavcs - Anayasa Mahkemesi E) ileri Bakan - Anayasa Mahkemesi 68. Siyasi partilerle ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr? A) Siyas partiler, ticar faaliyetlere giriemezler. B) Siyas partiler nceden izin almadan kurulurlar. C) Uluslararas kurululardan madd yardm alabilirler. D) Parti yesi olabilmek iin on sekiz yan doldurmu olmak gerekir. E) Yksekretim ncesi renciler siyas partilere ye olamazlar. 69. Siyasi Partilerin kapatlmalar ile ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr? A) Kapatma karar Anayasa Mahkemesince verilir. B) Kapatlan bir parti baka bir ad altnda kurulamaz. C) Kapatlmasna sebep olan yeler iki yl sreyle baka bir partinin yesi olamazlar. D) Uluslararas kurululardan madd yardm alan partiler temelli olarak kapatlr. E) Temelli kapatma yerine, devlet yardmndan yoksun braklma karar da verilebilir.
70. Aadakilerden hangisi halk oylamasna katlabilir? A) Erler B) Tutuklular C) Harp Okulu rencileri D) Erbalar E) Taksirli sular hari hkmller 71. Aadakilerden hangisi TBMMnin grevleri arasnda gsterilemez? A) Kanunlar yaymlamak B) Kanun hkmnde kararnameler iin yetki vermek C) Para baslmasna karar vermek D) Cumhurbakann Yce Divana sevk karar E) Af karmak 72. Aadakilerden hangisi milletvekili seilebilmek iin gerekli olan koullardan biri deildir? A) Yirmi be yan doldurmu olmak B) En az lise mezunu olmak C) Kstl olmamak D) Askerlik hizmetini yapm olmak E) Kamu hizmetinden yasakl olmamak 73. Aadakilerden hangisi TBMM yeliinin sona ermesine neden olan durumlardan biri deildir? A) stifa etmek B) Devlet bakan olmak C) Cumhurbakan seilmek D) yelikle badamayan bir grevi kabul etmek E) Meclis almalarna bir ay iinde zrsz ve izinsiz olarak 5 birleim gn katlmamak 74. Aadakilerden hangisinde milletvekilliinin sona ermesi meclisin kararna baldr? A) stifa etmesi durumunda B) Cumhurbakan seilmesi halinde C) lm halinde D) 1 yldan fazla hapis cezas almas halinde E) Siyasi yasakllk karar verilmesi durumunda
73

75. Aadakilerden hangisi yasama dokunulmazl kapsamna girmez? A) Seimlerden nce ilemi olduklar iddia edilen sular B) Milletvekili olmadan nce soruturmaya balanm, devletin lkesi ve milletiyle blnmez btnlne ynelik sular. C) Milletvekilli olduktan sonra ilenmi olan sular. D) Ceza hukukunun konusuna giren sular. E) Kiilere kar ilenmi sular. 76. Temel amac hkmetin ya da bir bakann drlmesi sonucunu verebilen, ancak yarglama sonucu dourmayan meclis denetim yolu aadakilerden hangisidir? A) Meclis Aratrmas B) Soru C) Genel Grme D) Gensoru E) Meclis Soruturmas 77. Aadakilerden hangisi Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlk Divan iin sylenemez? A) Bir yasama dneminde iki seim yaplr. B) lk seilenlerin grev sresi iki yldr. C) TBMM Bakan adaylar, Meclisin topland gnden itibaren be gn iinde, Bakanlk Divanna bildirilir. D) Bakanlk Divan, Meclis Bakannn onayyla Meclis yeleri arasndan belirlenir. E) Bakanlk Divan, Meclisteki siyas parti gruplarnn ye says orannda Divana katlmalarn salayacak ekilde kurulur. 78. Aadakilerden hangisi TBMM Bakannn seimiyle ilgili olarak doru deildir? A) Seim gizli oyla yaplr B) lk iki oylamada ye tamsaysnn drtte ounluu aranr C) nc oylamada ye tamsaysnn salt ounluu aranr D) Drdnc oylamada en fazla oy alan ye, Bakan seilir E) Bakan seimi, aday gsterme sresinin bitiminden itibaren, be gn iinde tamamlanr
79. Yasama dokunulmazlnn kaldrlmasna karar verilmi olmas halinde, kararn iptali iin ka gn ierisinde nereye dava alr? A) 15 gn - Anayasa Mahkemesi B) 30 gn - Dantay C) 10 gn - Yksek Seim Kurulu D) 7 gn - Anayasa Mahkemesi E) 5 gn - Dantay 80. TBMM Komisyonlarnn kurulu ve alma esaslar aadakilerden hangisiyle belirlenir? A) Anayasa B) Kanun C) Ynetmelik D) Meclis tz E) Ynerge 81. Aadakilerden hangisinin olumas halinde hkmet istifa etmi saylr? A) Bakanlarn grevlerini kanunlara uygun olarak yerine getirmemeleri B) Baz bakanlklarn kaldrlmas C) Babakan yardmcsnn istifa etmesi D) Bir bakann bakanlktan drlmesi E) Babakann Yce Divana sevki 82. Aadakilerden hangisi Cumhurbakannn seilme koullarndan biri deildir? A) Trk vatanda olmak B) Krk yan doldurmu C) Yksekrenim grm olmak D) Kstl olmamak E) Milletvekillii yapm olmak 83. Aadakilerden hangisi 2007 ylnda yapla n Anayasa deiiklikleri arasnda gsterilemez? A) TBMMnin toplant yeter says B) TBMM seimlerinin 5 yldan 4 yla indirilmesi C) TBMM karar yeter says D) Cumhurbakannn grev sresinin 7 yldan 5 yla indirilmesi E) Bir kiinin en fazla iki kez Cumhurbakan seilmesi 84. Aadakilerden hangisi Cumhurbakanna ilikin 2007 yl anayasa deiiklikleri arasnda gsterilemez? A) Cumhurbakanlna aday gsterilmek iin en az 20 milletvekilinin teklifi gerekir. B) Cumhurbakanl seim sreci grevdeki Cumhurbakannn grev sresi bitmeden 60 gn nce balar. C) Meclis dnda kalan siyasi partiler, oylarnn birlikte toplam % 10 geiyor ise ortak aday gsterebilirler. D) Cumhurbakan seimlerinin yenilenmesine karar verebilir. E) Cumhurbakanl seimi iki turda tamamlanr.
74

85. 1982 Anayasasna gre Bakanlar Kurulu ne zaman kurulur? A) Bakanlar Kurulu listesini Cumhurbakan onayladnda B) TBMM den gvenoyu aldnda C) Babakann onay ile birlikte D) 45 gn iende gvenoyu alndnda E) Cumhurbakannca grevlendirildiinde 86. Bakanlar Kurulu yeleri zerinde yaplan deiiklik iin doru olan hangisidir? A) Babakann teklifi Cumhurbakann onay ile gerekleir. B) Babakann onay ile gerekleir. C) TBMM nin gvenoyu aranr. D) ktidar partisi ynetimi karar ile olur. E) Mterek Kararname ile gerekleir. 87. Tzkler hakknda; I. Sadece babakan tarafndan imzalanr II. Dantayn incelemesinden geerler III. Yaymlanma zorunluluklar yoktur IV. Bakanlar Kurulu tarafndan kartlr yukardakilerden hangisi veya hangileri dorudur? A) I, II ve III B) Yalnz II C) II, III ve IV D) I, II ve IV E) II ve IV 88. Mill gvenliin salanmasndan ve Silahl Kuvvetlerin yurt savunmasna hazrlanmasndan, TBMMye kar aadakilerden hangisi sorumludur? A) Cumhurbakan B) Bakanlar Kurulu C) Milli savunma Bakan D) TBMM Bakan E) Genel Kurmay Bakan 89. Mill Gvenlik Kurulunun gndemini kim belirler? A) Cumhurbakan B) Babakan C) Genelkurmay Bakan D) ileri Bakan E) Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreteri 90. Aadakilerden hangisi Ynetmeliklerin zelliklerinden deildir? A) Yasa ve tzklere aykr olamazlar B) Tm ynetmelikler Resmi Gazetede yaymlanmak zorundadrlar C) Hukuksal hiyerari iinde tzkten sonra gelir D) Yaymlanma ve uygulanmalar onu karan idari kurum tarafndan yaplr E) Kanun ve tzklerin uygulanmasn salamak iin karlrlar.
91. Skynetim ve Olaanst Hal durumlarnda kartlan Kanun Hkmnde Kararnamelerle ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr? A) Cumhurbakannn bakanlk ettii Bakanlar Kurulunca kartlrlar. B) Yasama organ tarafndan verilecek yetki kanununa ihtiya yoktur. C) Kii hak ve zgrlklerine ilikin snrlamalar getirilemez. D) Bu dnemde kartlan kararnamelerin Anayasaya aykrl iddia edilemez. E) TBMM kendisine sunulma tarihinden itibaren 30 gn iinde bu KHKlerle ilgili karar vermek zorundadr. 92. Genelkurmay Bakan, kanunla belirlenen grev ve yetkilerinden dolay aadakilerden hangisine kar sorumludur? A) Cumhurbakan B) Babakan C) Milli Savunma Bakan D) Bakanlar Kurulu E) TBMM Bakan 93. Bakanlar ile ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr? A) Meclis dndan atanabilirler. B) Babakann nerisi ile grevlerine son verilebilir. C) Atamalar Cumhurbakannca yaplr. D) Siyasi sorumsuzluklar vardr. E) Bir bakan birden fazla bakana vekillik edemez. 94. I. Babakan Yardmclar II. Dileri Bakan III. Jandarma Genel Komutan IV. Ulatrma Bakan V. Emniyet Genel Mdr Yukarda verilenlerden hangileri kendi alanyla ilgili bir konu zerinde grne bavurulmadka Milli Gvenlik Kurulu toplantlarna katlmaz? A) II ve III B) III, IV ve V C) I ve IV D) IV ve V E) I, II ve IV
75

95. I. KHK karma yetkisi vermek II. Tzk karmak III. Kanun tasarlarn kabul etmek IV. Ynetmelik karmak V. Olaanst hal karar almak 1982 Anayasasnda gre yukardakilerden hangileri yrtmenin yetki alanna giren ilemlerdendir? A) II ve IV B) I, II ve III C) III, IV ve V D) II, IV ve V E) Hepsi 100.
Aadakilerden hangisi Cumhurbakannn yasamaya ilikin grevleri arasnda sralanamaz? A) Kanunlar yaynlamak B) Milletleraras antlamalar onaylamak C) Kanunlarn iptali iin anayasa mahkemesine bavurmak D) Meclisin alnda konuma yapmak E) Anayasa deiikliklerini tekrar grlmek zere meclise iade etmek
96. Aada verilen kanunlardan hangisi Cumhurbakan tarafndan Meclise geri gnderilemez? A) Vergi kanunlar B) Bte kanunlar C) Avrupa Birliine uyum kanunlar D) Ceza kanunlar E) Anayasa deiiklik kanunlar 97. I. Olaan dnemlerde kartlan KHKler ile kii hak ve devleri dzenlenemez II. Olaan dnem KHK kartlabilmesi iin yetki kanununa ihtiya vardr III. Olaanst hl dnemlerinde kartlan KHKler yarg denetimine tbi deildir IV. Olaanst hl dnemlerinde kartlan KHKler Resmi Gazetede yaynlanmazlar Kanun Hkmnde Kararnameler ile ilgili olarak yukarda verilen bilgilerden hangisi veya hangileri yanltr? A) Yalnz III B) Yalnz IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) II ve IV
101. Aadakilerden hangisi Cumhurbakannn yargya ilikin grevleri arasnda gsterilemez? A) Anayasa mahkemesi yelerini atamak B) Dantay yelerinin 1/4 n atamak C) Yargtay yelerini atamak D) HSYK yelerini atamak E) Yargtay Cumhuriyet Basavcs ve vekilini atamak 102. Yarg ile ilgili aadakilerden hangisi dorudur? A) Kii ya da organlar yarg yetkisinin kullanlmasnda hkim ve mahkemelere talimat verebilir B) Yasama ve yrtme organlar mahkeme kararlarna uymak zorundadrlar C) Yasama ve yrtme organlar ile idare mahkeme kararlarn gerektiinde deitirebilir D) Grlmekte olan bir dava hakknda yasama meclisinde yarg yetkisinin kullanlmasyla ilgili soru sorulabilir E) Genel ahlak ve kamu gvenliinin gerekli kld durumlarda yasama organ yarg yetkisini kullanabilir
98. Aadakilerden hangisi dardan atanan bakanlar iin sylenemez? A) Milletvekili yemini ederek greve balarlar. B) Milletvekilli seilme niteliklerine sahiptirler C) Yasama sorumsuzluunu sahiptirler. D) Yasama dokunulmazlna sahiptirler E) Meclis almalarnda oy kullanabilirler. 99. Aadakilerden hangisi Cumhurbakann onayna sunulmaz? A) Anayasa deiiklii B) Kanunlar C) Tzkler D) Tzkler E) Kanun Hkmnde Kararnameler
103. 1982 Anayasasna gre aadakilerden hangisi Yksek Mahkemeler arasnda saylmamtr? A) Dantay B) Yargtay C) Askeri Yksek dare Mahkemesi D) Askeri Yargtay E) Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu
76

104. Yargtayn zellikleri arasnda aadakilerden hangisi yoktur? A) Adliye Mahkemelerince verilen kararlarn son inceleme yeridir. B) Bakann kendi yeleri arasndan seer. C) Kamu ceza yargsndaki davalar kiinin kendisi deil, Cumhuriyet Savclar aar. D) Yargtay yelerinin tamam HSYK (Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu) tarafndan atanr. E) Devletin i rgtlenmesinden doan uyumazlklar denetler. 105. Aadakilerden hangisinin yelerini Anayasa Mahkemesi Yce Divan sfatyla yarglayamaz? A) Askeri Yargtay B) Dantay C) Milletvekilleri D) Cumhurbakan E) Cumhuriyet Basavc Vekili 106.Uyumazlk Mahkemesi ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr? A) Anayasa Mahkemesindeki uyumazlklar zer B) Bu mahkemenin kuruluu kanunla belirlenir C) Bakan Anayasa mahkemesi tarafndan seilir D) Adli, idari ve askeri yarg arasndaki uyumazlklar zer E) Yksek mahkemedir 107. YSK (Yksek Seim Kurulu) ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr? A) yeleri Dantay ve Yargtay tarafndan kendi yeleri arasndan seilir. B) Seimlerle ilgili itirazlar karara balar. C) Bir kiinin seimlerde adaylk yeterliliine karar verir. D) Seimlerin genel denetimini yapar. E) Kararlar aleyhinde Anayasa Mahkemesine bavurulur. 108. Aadakilerden hangisi Dantayn grevleri arasnda deildir? A) Vergi mahkemelerine yaplan itirazlar inceler B) Tzk tasarlarn inceler C) dari uyumazlklar zer D) Gerek kiiler arasndaki uyumazlklar zer E) Bakanlar Kurulu tarafndan gnderilen taslaklar hakknda gr bildirir
109. Askeri Yargtay yelerini aadakilerden hangisi seer? A) Cumhurbakan B) Dantay C)Bakanlar Kurulu D) TBMM E) Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu 110. Saytay ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr? A) Kurulu ve ileyii yasayla dzenlenir. B) Dantay ve Saytay arasndaki uyumazlklarda Dantay karar esas alnr. C) Anayasada Yksek Mahkeme olarak belirtilir. D) TBMM adna merkezi bte kapsamndaki kurum ve kurulularn gelir ve giderlerini denetler. E) Saytayn kesin karar hkmleri hakknda idari yarg yoluna bavurulmaz.
111. Aadakilerden hangisi Anayasa Mahkemesinin grev ve yetkilerinden deildir? A) Anayasa deiikliklerini yalnzca esas bakmndan denetler B) Kanunlarn anayasaya uygun olup olmadn denetler C) Cumhurbakan, Bakanlar Kurulu yelerini Yce Divan olarak yarglar D) Kanun Hkmnde Kararnamelerin anayasaya uygunluunu denetler E) TBMM i tznn anayasaya uygunluunu denetler 112. Aadakilerden hangisi kanunlarn, Kanun Hkmnde Kararnamelerin, TBMM i tznn anayasaya aykrl iddiasyla Anayasa Mahkemesine dorudan iptal davas aamaz? A) Cumhurbakan B) ktidar ve ana muhalefet partisi meclis gruplar C) Bakanlar Kurulu D) TBMM ye tam saysnn 1/5 i E) Koalisyon hkmetinde iktidarn byk orta
77

113. Anayasa mahkemesine somut norm denetimi yoluyla bavuruya ilikin aadakilerden hangisi sylenemez? A) Grlmekte olan bir davann varl gerekir B) Mahkemenin bitmemi olmas gerekir C) tiraz mahkeme inandrc bulmasa da kiinin itiraz yeterlidir. D) Davaya konu olan kanunun anayasa aykrl iddiasnda bulunulmas gerekir E) Mahkeme 5 ay iinde anayasa mahkemesinden karar gelmez ise davaya mevcut kanun hkmleri erevesinde devam eder. 114. Milletvekilliinin dmesi ile ilgili aadakilerden hangisi sylenemez? A) Bir ayda izinsiz toplam 5 birleim gn toplantya katlmazsa genel kurulun ald kararla der. B) Kesin hkm giyme ve kstlama halinde mahkemenin kararnn genel kurula bildirilmesiyle der. C) Temelli partisinin kapatlmasna sebep olduysa, Anayasa Mahkemesi karar Resmi Gazetede yaymlannca der. D) stifa ettiinde genel kurulda istifann kabulyle der. E) Milletvekilliiyle badamayan iler yapldnda Meclis Genel Kurulunun verecei gizli oyla yelik der. 115. Yargtay yeleri aadakilerden hangisi tarafndan seilir? A) Cumhurbakan B) Bakanlar Kurulu C) HSYK D) TBMM E) Babakan 116. A) Aadakilerden hangisi Mahkemelerin bamszl ilkesiyle rtmez? Hkimler, grevlerinde bamszdrlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdan kanaatlerine gre hkm verirler. Hibir organ, makam, merci veya kii, yarg yetkisinin kullanlmasnda mahkemelere ve hkimlere emir ve talimat veremez. Grlmekte olan bir dava hakknda Yasama Meclisinde yarg yetkisinin kullanlmas ile ilgili soru sormama zorunluluu konulamaz. Yasama ve yrtme organlar ile idare, mahkeme kararlarna uymak zorundadr. Yasama, yrtme organlar ve idare; mahkeme kararlarn hibir suretle deitiremez ve bunlarn yerine getirilmesini geciktiremez.
117. Anayasada yer alan Hkimler ve savclar azlolunamaz, kendileri istemedike Anayasada gsterilen yatan nce emekliye ayrlamaz; bir mahkemenin veya kadronun kaldrlmas sebebiyle de olsa, aylk, denek ve dier zlk haklarndan yoksun klnamaz hkm aadakilerden hangisini ifade etmektedir? A) Mahkemelerin bamszl B) Hkimlik ve savclk teminat C) Yarg dokunulmazl D) Yargsal sorumsuzluk E) Hukukun stnl 118. I. Cumhurbakan II. Bakanlar Kurulu III. TBMMnin 1/5i IV. ktidar partisi Meclis grubu Yukardakilerden hangisi veya hangileri Anayasa deiiklikleri hususunda Anayasa Mahkemesine bavurmaya yetkilidir? A) I ve II B) I, III ve IV C) I ve III D) Yalnz I E) II ve III 119.Anayasa Mahkemesi ile ilgili olarak aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) ekil bozukluuna dayal iptal davas ama sresi 10 gndr. B) Olaanst hallerde karlan KHKler hakknda dava alamaz. C) ekil bakmndan iptal davas ama yetkisi sadece Cumhurbakanna aittir. D) Anayasa deiiklikleri sadece ekil bakmndan incelenir. E) ekil bozukluuna dayal iptal davalar ncelikle incelenip karara balanr. 120. 1982 Anayasasna gre, siyasi partilerin kapatlmas ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) Anayasa Mahkemesi, siyasi partilerin kapatlmasna, ye tamsaysnn 3/4 ounluuyla karar verebilir. B) Bir siyas partinin temelli kapatlmasna beyanlaryla sebep olan yeleri, 5 yl sreyle baka bir partiye ye olamazlar. C) Anayasa Mahkemesi, bir siyasi parti hakknda sadece temelli kapatma karar verebilir. D) Anayasa Mahkemesi, siyasi partilerin kapatlmas konusunda kendiliinden dava aabilir. E) Anayasa Mahkemesi, bir siyasi partiyi temelli kapatmak yerine, o partiye bir sre seimlere girmeme cezas da verebilir.
B)
C)
D) E)
78

121. Aadakilerden hangisi yaplan idari ilemler hakknda yetki ynnden hukuka aykr olduklar gerekesiyle kiilerin atklar idari davalara bakmakla grevli bir mahkemedir? A) Yargtay B) Asliye Ceza Mahkemesi C) Ar Ceza Mahkemesi D) Sulh Hukuk Mahkemesi E) Blge dare Mahkemesi 122. I. Tzk tasarlarn inceler II. Vergi ve idare mahkemelerince verilen kararlarn temyiz merciidir III. Kanun tasarlar hakknda gr bildirir IV. mtiyaz artlama ve szlemeleri inceler Dantay ile ilgili olarak yukardakilerden hangisi veya hangileri doru bilgidir? A) Yalnz I B) I, II ve IV C) II, I II ve IV D) I ve III E) Hepsi 123. Aadakilerden hangisi idari kararlarn zelliklerinden deildir? A) dari makamlarca yerine getirilir B) Hukuka uygun olduklar kabul edilir C) Yarg denetimine tabi deildirler D) Tek yanldrlar E) craidirler
126. Valilerin atanmas nasl olur? A) ileri Bakannn nerisi, Bakanlar Kurulunun karar, Cumhurbakannn onay ile atanr. B) ileri bakan atar. C) Bakanlar Kurulunun karar ile atanr. D) Cumhurbakannn onay ile atanr. E) TBMM karar ile atanr. 127. l ube Mdrlkleri ile ilgili hangisi sylenemez? A) Kendi balarna ilem yapamazlar. B) Dorudan Valiye baldr. C) almalarnda ve yaptklar ilerde Valinin onayn alrlar. D) Seimle ibana gelirler. E) Yetki ve imza devri ile kendi balarna ilem yapabilirler. 128. Belediyelerle ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr? A) Kamu tzel kiilikleri yoktur B) Karar organlar seimle ibana gelir C) Ayr bteleri vardr D) Vesayet denetimine tabidir E) l ve ile merkezlerinde belediye kurmak zorunludur 129. dari tekilat iinde yer alan; I. l II. le III. Bucak IV. Ky yerleimlerden hangisi ya da hangileri merkezi ynetimin tara rgt iinde yer alr? A) Yalnz I B) I ve II C) II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve II 130. Belediye Bakannn dmesine kim karar verir? A) Cumhurbakan B) Bakanlar Kurulu C) Anayasa Mahkemesi D) Dantay E) l dare Kurulu bakanlktan
124. l ynetimiyle ilgili aadakilerden hangisi yanltr? A) lin kurulmas, adlar ve snrlar kanunlarla belirlenir B) l idaresi yetki genilii esasna dayanr C) llerde idare rgt ile ve bucak esaslarna gre dzenlenir D) ller ileri Bakanlnn hazrlad ortak bir kararname ile kurulur E) l idaresinin en st yneticisi Validir 125. Yetki Genilii aadakilerden hangisine tannmtr? A) Kaymakama B) Muhtara C) Bucak Mdrne D) Valiye E) Belediye Bakanna
79

131. I. Vali II. l Genel Meclisi III. Belediye Encmeni IV. l Encmeni Yukardakilerden hangileri l zel darelerinin organlar arasnda yer alr? A) I ve II B) I ve IV C) II, III ve IV D) I, II ve IV E) I, III ve IV
VATANDALIK GENEL TEKRAR SORULARI-II

TEST-1 Aadakilerden hangisi oy hakkna ilikin ilkelerden biri deildir? A) Genel oy B) Arlkl oy C) Eit oy D) Bireysel oy E) Serbestlik ve gizlilik 1. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasasnn deitirilemeyecek hkmlerinden biri deildir? A) TBMM ye says 550dir. B) Bakenti Ankaradr. C) Resmi dili Trkedir. D) Milli mar stiklal Mardr. E) Trkiye devleti bir Cumhuriyettir. 2. 3. A) Siyasi parti guruplaryla ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanltr? 1982 Anayasas grup kurma saysn 10 milletvekilinden 20 milletvekiline ykseltmitir. Siyasi parti gruplar ye says orannda Meclis Bakanlk Divanna katlrlar. Siyasi parti gruplarna milletvekillerinden farkl ve ncelikli sz hakk tannmtr. Btn siyasi parti gruplar Anayasa Mahkemesine iptal davas ama hakkna sahiptir. Seim iin kurulan geici Bakanlar Kuruluna siyasi parti gruplarndan glerine gre ye alnr.
CEVAP ANAHTARI
1. E 2. E 3. A 4. A 5. C 6. A 7. A 8. B 9. A 10. E 11. B 12. B 13. D 14. E 15. E 16. A 17. A 18. A 19. B 20. A 21. D 22. A 23. A 24. C 25. E 26. D 27. C 28. A 29. E 30. D 31 E 32. E 33. E 34.D 35. B 36. B 37. A 38. D 39. B 40. D 41. E 42. D 43. B 44. A 45. E 46. C 47. E 48. E 49. E 50. E 51. B 52. B 53. D 54. E 55. E 56. A 57. C 58. E 59. E 60. D 61. D 62. C 63. C 64. A 65. D 66. E 67. D 68. C 69. C 70. B 71. A 72. B 73. B 74. A 75. B 76. D 77. D 78. B 79. D 80. D 81. E 82. E 83. C 84. D 85. A 86. A 87. E 88. B 89. A 90. B 91. C 92. B 93. D 94. D 95. D 96. B 97. B 98. E 99. D 100. B 101. C 102. B 103. E 104. E 105. C 106. A 107. E 108. D 109. A 110. C 111. A 112. C 113. C 114. E 115. C 116. C 117. B 118. C 119. C 120. B 121. E 122. E 123. C 124. D 125. D 126. A 127. D 128. A 129. E 130. D 131. D
B) C) D)
E)
Kanun teklif etme yetkisi aadaki mercilerden hangisi ya da hangilerine aittir? A) Babakan B) Yalnz Bakanlar C) Cumhurbakan D) Yalnz milletvekilleri E) Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri 4. 5. Aadakilerden hangisi temel hak ve zgrlklerin korunmas ile ilgili olarak 1982 Anayasasnda yer alan ilkelerden biri deildir? Dileke hakk Kanuni hakim ilkesi Su ve cezalarn yasall ilkesi Kamu grevlilerinin kiilere haksz ilemler sonucu verdikleri zararn devlet tarafndan karlanaca ilkesi Haksz olarak zarar gren ahslarn,Avrupa nsan Haklar Mahkemesine bavuraca ilkesi
A) B) C) D)
E)
80

Aadaki kiilerden hangisinin siyasi partilere ye olabilmesi iin yasal bir engel bulunmamaktadr? A) Hkim ve Savclar B) Saytay mensuplar C) Yksek retim ncesi renciler D) i nitelii tamayan kamu grevlileri E) Yksek retim elemanlar ve rencileri 6. Milli Gvenlik Kurulu hangi tarihte Anayasal bir kurum haline gelmitir? A) 1961 B) 1971 C) 1973 D) 1980 E) 1982 7. 8. Anayasann 67. maddesinde dzenlenen seme, seilme ve siyasi faaliyette bulunma haklar ile ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanltr? Semen ya 18dir. Eit oy ilkesi geerlidir. Tutuklular oy kullanamaz. Askeri renciler oy kullanamaz. Seimler ve halkoylamas; serbest, eit, gizli ve genel oy ilkelerine gre yaplr. Anayasasnn hangisinde
12. Sosyal devletin amac aadakilerden hangisidir? A) Frsat eitliini salamak B) Yarg bamszln salamak C) dareyi yargsal denetime tabi tutmak D) Hukukun stnl ilkesini gerekletirmek E) Temel hak ve zgrlkleri gvence altna almak 13. 1982 Anayasasna gre yakalanan veya tutuklanan kiinin durumunun yaknlarna bildirilmesi aadakilerden hangisi ile snrlandrlabilir? A) Kamu dzeni B) Milli Gvenlik C) Genel ahlak D) Soruturmann kapsam ve konusunun aa kmasnn sakncalarn nleme E) Hibiri 14. Sosyal gvenlik hakk Anayasann hangi blmnde dzenlenmitir? A) Genel hkmler B) Kiinin haklar ve devleri C) Temel haklar ve devler D) Siyasi haklar ve devler E) Sosyal ve ekonomik hak ve devler 15. 1982 Anayasasna gre aadakilerden hangisi siyasi hak ve devlerden biridir? A) Sendika kurma hakk B) Kamu hizmetine girme hakk C) Dzeltme ve cevap hakk D) Grev hakk E) Dernek kurma hakk 16. 1982 Anayasasna gre toplant ve gsteri yry dzenleme hakk aadaki nedenlerden hangisi ile snrlandrlamaz? A) Genel ahlak B) Kamu dzeni C) Genel salk D) Milli egemenlik E) Su ilenmesinin nlenmesi 17. Siyasi partilerin kurulmas ile ilgili olarak aadakilerden hangisi dorudur? A) Siyasi partiler sulh hkiminin izni ile kurulur. B) Siyasi partiler nceden izin almakszn kurulur. C) Siyasi partiler ileri Balkanlnn izni ile kurulur. D) Siyasi parti kurmak iin en az 7 milletvekili gerekir E) Siyasi parti kurucusu olabilmek iin 30 yan ikmal etmi olmak gerekir.
A) B) C) D) E)
Mlkiyet hakk, 1982 aadaki blmlerinin dzenlenmitir? A) Sosyal hak ve devler B) Siyasal hak ve devler C) Temel hak ve devler D) Genel esaslar E) Kii hak ve devleri 9.
10. Atatrk ilkelerinin, Anayasaya girdii tarih aadakilerden hangisidir? A) 1924 B) 1927 C) 1928 D) 1930 E) 1937 11. 1982 Anayasasna gre aadakilerden hangisi oy kullanma hakkna sahiptir? A) Askeri renciler B) Silhaltnda bulunan er ve erbalar C) Taksirli sulardan hkm giyen hkmller D) Kasten ilenen sulardan hkm giyen hkmller E) 15 yan tamamlayanlar
81

18. Din ve vicdan hrriyetini ifade eden Anayasann 24. maddesi ile ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanltr? A) Din kltr ve ahlak retimi ilk ve orta retimde okutulan zorunlu dersler arasndadr. B) Din kltr ve ahlak retimi dnda din eitim ve retimi kiilerin kendi isteklerine baldr. C) Kklerin din eitimine yasal temsilcinin mdahale etme hakk yoktur. D) Din kltr ve ahlak eitim ve retimi devletin denetimi ve gzetimi altnda yaplr. E) badet, dini ayin ve trenler Anayasann maddesini ihlal etmemek artyla serbesttir. 19. I. 1876 Anayasas II. 1921 Anayasas III. 1924 Anayasas IV. 1961 Anayasas V. 1982 Anayasas Yukardaki Trk anayasalarndan hangisi ya da hangileri iki meclisli yasama sistemini benimsemitir? A) Yalnz I B) Yalnz IV C) II ve III D) I ve IV E) I, III ve V 20. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasasnn balang hkmlerinde ve 2. maddesinde benimsenen ilkelerden biri deildir? A) Sosyal Devlet B) Temel hak ve hrriyetler C) nsan haklarna dayal devlet D) Laik devlet E) Hukuk devleti 21. Aadakilerden hangisi sosyal ve ekonomik haklardan biri deildir? A) Dileke hakk B) Lokavt hakk C) alma hakkI D) Sosyal Gvenlik hakk E) Toplu i szlemesi hakk 22. Laiklik kavramyla ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanltr? A) Din kurallaryla ynetilmeme B) Devletin tek resmi dininin bulunmas C) Din hizmetlerinin bir kamu hizmeti olarak grlmesi D) Devlet ve hukuk kurallarnn din kurallarndan arndrlmas E) ounluun benimsedii dinde olmayanlara sayg duyulmas
23. 1982 Anayasasna gre haberleme hrriyeti aadaki nedenlerin hangisine dayanlarak snrlandrlamaz? A) Kamu dzeni B) Genel salk C) Genel ahlak D) Genel seimler E) Bakalarnn hak ve zgrlklerinin korunmas CEVAP ANAHTARI 1. B 2. A 3. D 4. E 5. E 6. E 7. E 8. C 9. A 10. E 11. C 12. A 13. D 14. E 15. B 16. D 17. B 18. C 19. D 20. B 21. A 22. B 23. D TEST-2 1. TBMM tatilde veya ara vermede iken lkenin ani bir silahl saldrya uramas ve bu sebeple silahl kuvvetlerin kullanlmasna derhal karar verilmesinin kanlmaz olmas halinde T.C.Anayasasna gre Silahl Kuvvetlerin kullanlmasna aadakilerden hangisi karar verir? A) Cumhurbakan B) Babakan C) Milli Savunma Bakan D) Genelkurmay Bakan E) ileri bakan 1982 Anayasas ka maddeden olumaktadr (Geici maddeler hari)? A) 167 B) 173 C) 175 D) 177 E) 197 2. 1982 Anayasasnn Genel Esaslar Ksmnda yer alan 1. maddesi aadakilerden hangisini aklamaktadr? A) Devletin Btnl B) Cumhuriyetin Nitelikleri C) Devletin ekli D) Anayasann Balaycl ve stnl E) Devletin ynetim ekli 3. 4. 1982 Anayasas ka ksmdan oluur? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
82

5. Anayasa'ya gre Babakan, Cumhurbakan tarafndan aadaki kurallardan hangisine gre atanr? TBMMde salt ounluu salayan parti iinden atanr. TBMM yesi veya dardan istikrarl bir hkmet kurabilecek kiiler arasndan atanr. TBMM iinde grup oluturan siyasi partilerle grmelerden sonra atanr, TBMM yeleri arasndan atanr. T.B.M.M yeleri dndan atanr. 1982 Anayasasnn 1. maddesindeki devletin eklinin cumhuriyet olduu hakkndaki hkm ile 2. maddesindeki cumhuriyetin nitelikleri ve 3. maddesi hkmleri hakkndaki aadakilerden hangisi dorudur? Cumhurbakannn teklifi ve TBMMnin 2/3'nn oy ounluu ile deitirilebilir. Deitirilmez ve deitirilmesi teklif edilemez. TBMMde grmeyi mteakip referandum ile deiebilir. Milli Gvenlik Kurulu ve TBMMde grlmeden deitirilemez. Sadece MGK belirler. 1982 Anayasasna gre aadaki ifadelerden hangisi Temel Hak ve Hrriyetlerin ktye kullanlmas kapsamnda deildir? Devletin bir kii veya zmre tarafndan ynetilmesi, Trk Devletinde dil, irk, din ve mezhep ayrm yaplmas Grev yahut lokavt yaplmas Anayasa hkmlerinin bir kanunla verilmi haklarn ihlali seklinde yorumlanmas. Hibiri Genelkurmay Bakannn atanmas hakknda aadaki cmlelerden hangisi dorudur? Babakan tarafndan atanr, Cumhurbakannca onaylanr, Bakanlar Kurulunun teklifi zerine Cumhurbakannca atanr, Bakanlar Kurulu tarafndan atanr, Cumhurbakan tarafndan onaylanr, Milli Savunma Bakannn teklifi ve l kararname ile atanr. TBMM Bakan atar. 9.
A) B) C) D) E) 6.
Genelkurmay Bakan savata Bakomutanlk grevini aadakilerin hangisi adna yerine getirir? A) TBMM B) Cumhurbakan C) Milli Gvenlik Kurulu D) Bakanlar Kurulu E) Babakan 10. Cumhurbakannn tek bana yapaca ilemlerin denetimi hakknda aadakilerden hangisi dorudur? A) Yargtayn denetimi iindedir. B) Dantayn denetimi iindedir C) Yarg denetimi dndadr. D) Anayasa Mahkemesince denetlenir. E) AYM denetler. 11. Cumhurbakan tarafndan aadaki hangi tr kanun yeniden grlmek zere TBMMye geri gnderilemez? A) Milletleraras anlamalar onaylayan kanunlar B) Milli Gvenlii ilgilendiren kanunlar, C) Bte kanunu D) Yargtaya ilikin kanunlar E) Dantay ilgilendiren kanunlar 12. Gensoru nergesi, aadaki artlardan hangisi salandnda verilir? A) Muhalefet partileri milletvekillerinin imzasyla B) TBMM salt ounluunun imzasyla C) Bir siyasi parti grubu adna veya en az 20 milletvekili imzasyla D) Sadece bir millettekinin imzas E) 15 Milletvekili imzasyla 13. Bakanlar Kuruluna Kanun Hkmnde Kararname karma yetkisini aadakilerden hangisi verir? A) Anayasa Mahkemesi B) Cumhurbakan C) Milli Gvenlik Kurulu D) TBMM E) MGK 14. Anayasaya gre kuvvetler ayrm neyi ifade etmemektedir? A) Devlet organlar arasndaki stnlk sralann B) Devlet yetkilerinin kullanlmasn C) blmn D) birliini E) Sralamay 15. Trk Milleti, egemenliini kullanr? A) Kendi eliyle B) Cumhurbakan vastasyla C) Yetkili organlar eliyle D) Hkmet vastasyla E) Bakanlk yntemiyle hangi yolla
A) B) C) D) E) 7.
A) B) C) D) E) 8.
A) B) C) D) E)
83

16. Aadakilerden hangisi yrtmenin bir unsuru deildir? A) Bakanlar Kurulu B) TBMM C) Genelkurmay Bakan D) Cumhurbakan E) Adalet Bakan 17. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasas gerei TBMMnin grev ve yetkileri iinde yer almaz? A) Kanun koymak, deitirmek ve kaldrmak B) Bakanlar Kurulunu ve Bakanlar denetlemek C) Bte kanun tasarlarn grmek, kabul etmek D) Milletleraras anlamalar onaylamak E) Para baslmasna karar vermek 18. 1982 tarihli T.C. Anayasasnn Geici Hkmler ksmnda ka tane geici madde yer almaktadr? A) 14 B) 15 C) 16 D) 17 E) 20 19. 1982 Anayasasna gre yetkili merciin yazl emri ile bir kimsenin konutuna girip arama yaplmas ve eyalarna el konulmas durumunda yetkili merci kararnn, ne kadar sre ierisinde hkimin onayna sunulmas arttr? A) Derhal B) 24 saat C) 48 saat D) 3 gn E) 4 gn 20. Aadakilerden hangisi sosyal ve ekonomik haklardan biridir? A) Dileke hakk B) Mlkiyet hakk C) Eitim ve renim hakk D) Toplant ve gsteri yry dzenleme hakk E) Seme, seilme ve siyasi faaliyette bulunma hakk CEVAP ANAHTARI 6. 1. A 7. C 2. D 8. B 3. E 9. B 4. D 10. C 5. D 11. C 6. B 12. C 13. D 19. B 14. A 20. C 15. C 16. B 17. D 18. C TEST-3
Aadakilerden hangisi 03. 10. 2001 tarihli Anayasa deiiklikleri ile Milli Gvenlik Kurulunun srekli yesi haline gelen bakanlardan biridir? A) ileri Bakan B) Salk Bakan C) Adalet Bakan D) Milli Eitim Bakan E) Milli Savunma Bakan 1. Askeri Yksek dare Mahkemesi yelerini aadakilerden hangisi seer? A) Babakan B) Cumhurbakan C) Milli Savunma Bakan D) Genel Kurmay Bakan E) Askeri Yksek dare Mahkemesi Genel Kurulu 2. Aadakilerden hangisi sosyal devleti gerekletirme amacna ynelik bir aratr? A) Frsat eitlii ilkesi B) Sosyal gvenlik hakk C) Yasalarn genellii ilkesi D) Ynetimin hukukla ball E) Temel haklarn gvenceye balanmas 3. 4. A) B) C) D) E) Aadakilerden hangisi oulcu demokrasinin zelliklerinden biri deildir? Siyasal oulculuk ilkesi geerlidir Halk adna karar alma yetkisi genel ve eit oyla seilen temsilcilere aittir. ounluk, ynetim hakkna sahip olup; aznlk, muhalefet zgrlne sahiptir. Aznlk, ounluk kararna uymak zorunda olup herhangi bir hakk haiz deildir. zgrlk anlay bireysel olup insanlarn doutan haklara sahip olduklar kabul edilir. Meclis
Aadakilerden hangisi komisyonlarndan biri deildir? A) hale Komisyonu B) Dileke Komisyonu C) Hukuk leri Komisyonu D) Adalet Komisyonu E) evre Komisyonu 5.
A) B) C) D) E)
1982 Anayasasna gre aadaki oylamalardan hangisinin gizli oy ile yaplmas zorunlu deildir? Gven oylamas TBMM Bakan seimi Yce Divana sevk karar Meclis soruturma isteminin karara balanmas Milletvekillii ile badamayan bir grev veya hizmeti srdrmekte srar eden milletvekilinin milletvekilliinin drlmesi
84

7. Parlamenter Sistem, seime dayal ve temsil nitelii olan, parlamentoya kar sorumlu bir hkmetin bulunduu, yasama yrtme ilikisinin esnek kuvvetler ayrmna dayand bir siyasal mekanizmadr. Aadakilerden hangisi bu sistemin bir zellii olamaz? Hkmet, Meclis ounluuna dayanr. Bakanlar Kurulu Meclise kar sorumludur. Devlet Bakannn siyasal, hukuki ve cezai sorumluluu bulunmamaktadr. Yasama ile yrtme arasndaki iliki ibirlii ve karlkl etkileme mekanizmasna dayanr. Yrtme iki bal olup; sorumsuz kanadn Devlet bakan, sorumlu kanadn Babakan oluturur. Aadakilerden hangisi skynetim ilann gerektiren nedenlerden biri deildir? Sava Tabii afet Ayaklanma kmas iddet harekelerinin yaygnlamas Devletin lkesi ve milletiyle blnmez btnlnn tehlikeye girmesi
A) B) C) D) E)
11. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasasnn Cumhurbakannn tarafszln salamak amacyla koyduu kurallardan biri deildir? A) Cumhurbakannn grev sresinin 7 yl olmas B) Bir kiinin iki kez Cumhurbakan seilememesi C) Cumhurbakannn tek bana ilem yapabilmesi D) Cumhurbakan seilen kimsenin partisiyle iliiinin kesilmesi E) Cumhurbakannn greve balarken tarafsz davranacana dair ant imesi 12. Yasama dokunulmazl ile ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanltr? A) Sust durumlarda dahi sorgulama yaplamaz. B) Yasama dokunulmazl salt bir nitelik tamaz, her zaman kaldrlabilir. C) Siyasi parti gruplarnca, yasama dokunulmazlyla ilgili grme yaplamaz ve karar alnamaz. D) Dokunulmazlk sadece kovuturma bakmndandr, hukuk davalar ve icra takipleri bu korumann dndadr. E) Yasama dokunulmazl, seimden nce veya sonra bir su iledii ileri srlen milletvekilinin Meclisten karar alnmadka tutulmamas, sorguya ekilememesi, tutuklanamamas ve yarglanamamasn ifade eder. 13. Trk Silahl Kuvvetlerinin yabanc lkelere gnderilmesine veya yabanc silahl kuvvetlerin Trkiyede bulunmasna izin verme yetkisi aadaki mercilerden hangisine aittir? A) TBMM B) Cumhurbakan C) Genelkurmay Bakan D) Bakanlar Kurulu E) Milli Gvenlik Kurulu 14. Yasa tasarlar ile ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanltr? A) Yasa nerileri Meclis Bakanlna sunulur. B) Tasarlarn 1 ay iinde yasalamas zorunludur aksi halde Kadk saylr. C) Cumhurbakan uygun bulmad yasay gerekeli olarak Meclise geri gnderebilir. D) Mecliste kabul edilen yasalarn 15 gn iinde Cumhurbakan tarafndan yaynlanmasyla yasalama ilemi sona erer. E) Yasa nermeye Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri yetkilidir. Bakanlar Kurulunun nerisine tasar, milletvekillerinin nerisine teklif denir.
8. A) B) C) D) E)
Bakanlklarn kurulmas ve kaldrlmas aadakilerden hangisiyle dzenlenir? A) Anayasa B) Kanun C) Tzk D) Ynetmelik E) Genelge 9. 10. Aadakilerden hangisi 1921 Anayasasnn benimsemi olduu Meclis Hkmeti sisteminin zelliklerinden biri deildir? A) Bakanlar arasnda ibirlii ve dayanmay Babakan salar. B) Yrtme organnn yasama organ zerinde herhangi bir yetkisi yoktur. C) Devlet Bakanl grevi meclisin setii biri tarafndan yine Meclis adna ifa edilir, bakann grevleri semboliktir. D) Yrtme grevini stlenen kurul yeleri Meclis tarafndan seilir, her Bakan meclise kar yalnz kendi etkinliklerinden sorumludur. E) Meclisin stnl ilkesi vardr, yasama ve yrtme yetkisi Meclis tarafndan kullanlr.
85

15. Anayasa Mahkemesinin alma dzeni ile ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanltr? A) ptal kararlar gemie etkili olarak hkm ve sonu dourur. B) Anayasa Mahkemesi kural olarak salt ounlukla karar verir. C) Anayasa mahkemesi, Yce Divan olarak bakt davalar dnda kalan ileri dosya zerinde inceleyerek karara balar. D) Anayasa Mahkemesi kararlar kesin olup, tm gerek ve tzel kiileri balayc etkiye sahiptir. E) Anayasa deiikliklerinde iptale ve siyasi parti davalarnda kapatlmaya karar verebilmesi Anayasada ngrlen arlatc nisabnn gereklemesi artna baldr. 16. Anayasa Mahkemesi yeleri aadaki mercilerden hangisi tarafndan atanr? A) Yargtay - Dantay B) Bakanlar Kurulu - YSK C) Cumhurbakan - TBMM D) Dantay - HSYK E) Babakan Cumhurbakan CEVAP ANAHTARI 1. C 8. B 15. A 2. B 9. B 16. C 3. A 10. C 4. D 11. A 5. A 12. A 6. A 13. A 7. D 14. B TEST-4 Aadakilerden hangisi, isteme haklarndan biridir? A) zel hayatn gizlilii B) Haberleme zgrl C) Toplu i szlemesi hakk D) Dnce ve inan zgrl E) Toplant ve gsteri yry dzenleme hakk 1. Atatrk milliyetilii aadaki unsurlardan hangisini iermez? A) nsancldr B) Irkl reddeder C) Barl ve birletiricidir D) Btnletiricidir E) Aznla yaam hakk tanmaz 2. 3.
Cumhurbakan, Meclis seimlerinin yenilenmesine karar verirse aadakilerden hangisi istifa etmek zorundadr? A) Babakan B) Adalet Bakan C) Tm Bakanlar Kurulu D) ileri Bakan E) Ulatrma Bakan 4. A) B) C) D) E) Aadakilerden hangisi Cumhurbakannn grev ve yetkilerinden biri deildir? Sava ilanna karar vermek Cumhurbakanl kararnamesi karmak Meclis seimlerinin yenilenmesine karar vermek Belli koullar altnda kiilerin cezalarn hafifletmek veya kaldrmak Yabanc devletlere temsilci gndermek, yabanc devlet temsilcilerini kabul etmek Aadakilerden hangisi Cumhurbakannn grevlerinden biri deildir? Genel Kurmay Bakann atamak YK yelerini semek Devlet Denetleme Kurulu yelerini azletmek Milletleraras antlamalar onaylamak ve yaymlamak Gerekli grdnde Meclisi toplantya armak ve yasama ylnn ilk gn al konumasn yapmak
5. A) B) C) D) E)
Tzkler, aadaki mercilerden hangisinin incelemesinde geirilmek artyla karlrlar? A) Saytay B) Anayasa Mahkemesi C) Uyumazlk Mahkemesi D) Dantay E) Yargtay 6. Aadakilerden hangisi Meclis soruturmas almasn isteme yetkisine sahiptir? A) Bakanlar Kurulu B) Cumhurbakan C) TBMM ye tam saysnn 1/10u D) Babakan E) Siyasi parti gruplar 7. Hkmet, yasalamasn salamak amacyla aadakilerden hangisini meclise sunar? A) Ynerge B) Kanun teklifi C) Kanun tasars D) Tzk E) Ynetmelik 8. CEVAP ANAHTARI 1. C 2. E 3. C 4. A 5. C 6. D 7. C 8. C
86

TEST-5 1. A) B) C) D) E) 2. Aadakilerden hangisi milletvekilliini sona erdiren sebeplerden biri deildir? stifa Cumhurbakan seilme Hkm giyme Seim dneminin bitmesi veya seimin yenilenmesi Vatandalktan karlma Aadakilerden hangisi TBMM Bakannn grev ve yetkilerinden biri deildir? Babakana veklet etmek Cumhurbakanna veklet etmek TBMMnin kolluk ve ynetim hizmetlerini yrtmek Cumhurbakanna seimin yenilenmesi konusunda gr bildirmek Geici bakanlar kuruluna siyasi parti gruplarndan alnacak bakan saysn tespit etmek 6.
Anayasa Mahkemesi, aadaki grevlilerden hangisini Yce Divan sfatyla yarglayamaz? A) Milletvekilleri B) Cumhurbakan C) Bakanlar Kurulu yeleri D) Genelkurmay Bakan E) Meclis Bakan 7. A) B) C) D) E) Aadakilerden hangisi 1921 Anayasasnn zelliklerinden biri deildir? Kuvvetler birlii ilkesi benimsenmitir. Karma Hkmet Sistemi benimsenmitir. Meclisin stnl ilkesi benimsenmitir. Ulusal egemenlik ilkesi benimsenmitir. Meclis seimlerinin 2 ylda bir yaplaca belirtilmitir.
A) B) C) D) E)
Devlet Denetleme Kurulu aadakilerden hangisine bal olarak grev yapar? A) TBMM B) Saytay C) Cumhurbakanl D) Babakanlk E) Bakanlar Kurulu 3. 1982 Anayasasna gre temel hak ve hrriyetlere ilikin snrlamalar aadakilerden hangisine aykr olamaz? A) lllk ilkesine B) Demokratik toplum dzenine C) Laik cumhuriyetin gereklerine D) Anayasann szne ve ruhuna E) Skynetim kararlarna 4. 5. Cumhurbakannn, Meclis seimlerinin yenilenmesine karar vermesi halinde seimin yaplaca tarih aadakilerden hangisinde doru bir ekilde verilmitir? Karardan itibaren 7 gn iinde Karar mteakip 45. gnn sonundan itibaren ilk Pazar gn Karar mteakip gnden itibaren 10. ayn ilk Pazar gn Yksek Seim Kurulunun ngrd bir tarihte Yenileme kararn izleyen 90 gnden sonraki ilk Pazar gn
Aada belirtilenlerden hangisi Anayasa Mahkemesinde dorudan doruya iptal davas ama hakkna sahiptir? A) Babakan B) Bakanlar Kurulu C) Siyasi parti gruplar D) TBMM ye tam saysnn 1/3. E) TBMM ye tam saysnn 1/5i 8. 9. A) B) C) D) E) Meclisin toplanmas ve tatili ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr? Olaan ilk toplant her yl ekim aynn ilk gn yaplr. Meclis bir yasama dneminde en ok 3 ay tatil yapabilir. Olaanst toplantya armada belli bir gndemin varl gerekmez. Meclisi olaanst toplantya arma yetkisi Cumhurbakan ve Meclis Bakanna aittir. Olaanst toplantya arma yetkisini Cumhurbakan kendiliinden veya Bakanlar Kurulunun istemi zerine kullanr. Meclis Bakan ise ya kendiliinden ya da milletvekillerinin 1/5inin istemi zerine kullanr.
A) B) C) D) E)
10. Skynetim ilan etme yetkisi aadaki mercilerden hangisine aittir? A) Cumhurbakannn bakanlndaki Bakanlar Kurulu B) Bakanlar Kurulu C) Genelkurmay Bakan D) Babakan E) TBMM
87

11. Aadakilerden hangisi milletvekili seilmek iin aranan koullardan biri deildir? A) Askerliini yapm olmak B) 30 yan doldurmu olmak. C) Taksirli sulardan hkm giymemi olmak D) Kamu hizmetlerinden yasakl olmamak E) Yz kzartc sulardan biriyle mahkm olmamak 12. Meclisin hkmeti denetleme yollarndan iri olan ve belli bir konuda bilgi edinmek maksadyla yaplan inceleme aadaki kavramlardan hangisi ile ifade edilir? A) Soru B) Genel grme C) Meclis aratrmas D) Gensoru E) Meclis soruturmas 13. 1982 Anayasasna gre, aadakilerden hangisi sosyal gvenlik bakmndan zel olarak korunmas gereken kiiler grubunda yer almaz? A) Yallar B) Kadnlar C) Malul ve gaziler D) Sakatlar E) Korunmaya muhta ocuklar 14. TBMM milletvekili saysnn yzde kann boalmas durumunda Anayasada ngrlen sre iinde ara seimlerin yaplmasna karar verilmelidir? A) % 5 B) % 8 C) % 10 D) % 28 E) % 30 15. Aadakilerden hangisi Meclisin hkmeti denetleme yollarndan biri deildir? A) Soru B) Meclis aratrmas C) Genel aratrma D) Gensoru E) Meclis soruturmas 16. TBMMdeki oturumlarda zel bir ounluunun aranmad hallerde karar alnabilmesi iin en az ka milletvekilinin olumlu oy kullanm olmas arttr? A) 276 B) 184 C) 139 D) 114 E) 330
17. I. Cumhurbakan II. Babakan III. TBMM Bakan IV. Bakanlar Meclis denetim yollarndan biri olan soru yukardakilerden hangilerine sorulabilir? A) I-II B) II-III C) I-IV D) II-IV E) I-II-III-IV 18. Aadakilerden hangisi Cumhurbakannn yasama ile ilgili grevlerinden biri deildir? A) Milletleraras antlamalar onaylamak ve yaymlamak B) Kanunlar yaynlamak, kanunlar tekrar grlmek zere TBMMye geri gndermek C) Anayasa deiikliklerine ilikin kanunlar gerekli grd takdirde halkoyuna sunmak D) Kanunlarn, kanun hkmnde kararnamelerin, Meclis tznn Anayasaya ekil ve esas bakmndan aykrl gerekesiyle Anayasa Mahkemesine iptal davas amak E) Meclis seimlerinin yenilenmesine karar vermek CEVAP ANAHTARI 1. E 2. A 3. C 4. E 5. D 6. A 7. B 8. E 9. C 10. A 11. C 12. C 13. B 14. A 15. C 16. C 17. D 18.A TEST-6 1. A) B) C) D) E) 2. Aadakilerden hangisi 1982 Anayasasnn ilk maddesidir? Egemenlik, kaytsz artsz Milletindir. Trkiye Devleti, lkesi ve milletiyle blnmez bir btndr. Trkiye Devleti bir cumhuriyettir. Hayatta en hakiki mrit itimdir. Adalet mlkn temelidir. yer
Aadakilerden hangisi Anayasada almaz? A) Balang ilkeleri B) Madde numaralar C) Geici maddeler. D) Madde gerekeleri E) Madde metinleri 3.
1982 Anayasas toplam ka maddeden olumaktadr? A) 145 B) 193 C) 188 D) 183 E) 190
88

4. A) B) C) D) E) 5. A) B) C) D) E) Aadakilerden hangisi Anayasann deitirilemez maddelerinden biri deildir? Trkiye Devleti, lkesi ve milletiyle blnmez bir btndr. Dili Trkedir. Trkiye Devleti bir cumhuriyettir. Trkiye Cumhuriyeti, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir. Milli mar stiklal Mardr. Kadnlar ve erkekler eit haklara sahiptir. 1982 Anayasasyla ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr? Halk oylamasna sunularak kabul edilmitir. Hazrlanmasnda siyasi partiler ve kamuoyu etkin bir rol oynamtr. Bir gei dnemini ngrmtr. Deitirilemeyecek hkmler ierir. Herkesin, dil, rk, cinsiyet, din, mezhep ve benzeri sebeple ayrm gzetilmeksizin kanun nnde eit olduunu garanti altna almtr 9. A)
B)
C)
D) E)
Grev hakkn tam olarak aklayan kavram aadakilerden hangisidir? Toplu i szlemesinin yaplmas srasnda, uyumazlk kmas halinde iilerin sahip olduu haktr. Toplu i szlemesinin yaplmas srasnda, uyumazlk kmas halinde iverenlerin sahip olduu haktr. i ve iverenlerin, karlkl olarak ekonomik ve sosyal durumlarn ve alma artlarn dzenlemek amacyla sahip olduklar szleme yapma hakkdr. Zorla altrlamama hakkdr. Herkesin, diledii alanda alma ve szleme yapma hakkdr.
Aadakilerden hangisi Cumhuriyetin niteliklerinden deildir? A) Laik devlet olmas B) Monarik devlet olmas C) nsan haklarna saygl devlet olmas D) Sosyal Devlet olmas E) Hukuk devleti 6. Aadakilerden hangisi bireylerin, kiiliine bal devredilmez ve vazgeilmez haklarndan deildir? A) Haberleme hrriyeti B) Konut dokunulmazl C) Dnce ve kanaat hrriyeti D) Dileke Hakk E) Din ve vicdan hrriyeti 7. 8. Aadakilerden hangisi doru deildir? A) Hi kimse zorla altrlamaz. Angarya yasaktr. B) Kiinin yakaland veya tutukland yaknlarna hibir ekilde bildirilmez, gizli tutulur. C) zel hayatn ve aile hayatnn gizliliine dokunulamaz. D) Herkes, zel hayatna ve aile hayatna sayg gsterilmesini isteme hakkna sahiptir. E) Herkes, kii hrriyeti ve gvenliine sahiptir.
10. Aadakilerden hangisinde vatandan tanm verilmitir? A) Trkiyede bulunan herkese vatanda denir. B) Trkiyede 5 yldr yaayan herkese vatanda denir. C) Trkiyede doan herkes vatanda denir. D) Anne-babas Trk olan herkese vatanda denir. E) Trkiyeye vatandalk ba ile bal olan herkese vatanda denir. 11. Bireyler ka yanda siyasi parti yesi olabilirler? A) 25 yan doldurduunda B) 20 yan doldurduunda C) 15 yan doldurduunda D) 18 yan doldurduunda E) 17 yan doldurduunda CEVAP ANAHTARI 1. C 2. D 3. B 4. E 5. B 6. B 7. D 8. B 9. A 10. E 11. D TEST-7 Seim zaman dolmadan seimlerin yenilenmesine karar verilerek yaplan seime ne ad verilir? A) Yerel seim B) Genel seim C) Araseim D) Erken seim E) Son seim 1. Aadakilerden hangisi yanltr? TBMM seimleri drt ylda bir yaplr. Sresi biten milletvekili yeniden seilemez. Ykml olduu askerlik hizmetini yapmam olanlar milletvekili seilemezler. D) Milletvekili seilme ya 25dir. E) TBMM, seimlerin yenilenmesine karar verebilir. 2. A) B) C)
89

3. A) B) C) D) E) Seimin yenilenmesine karar verildiinde, meclisin yetkileri nasl kullanlr? Yeni meclis greve balayncaya kadar meclis yetkileri askdadr. Meclis faaliyetleri Cumhurbakan tarafndan vekleten yrtlr. l Genel Meclisleri tarafndan vekleten yrtlr. Bykehir Belediye Meclisleri tarafndan vekleten yrtlr,. Yenilenmesine karar verilen meclisin yetkileri, yeni Meclisin seilmesine kadar srer. 9.
Milletvekili aadaki kurumlardan hangisinin karar ile grevlendirilebilir? A) TBMM B) Yksek Seim Kurulu C) Anayasa Mahkemesi D) Seim Mahkemesi E) Dantay 10. Seimlerin balamasndan bitimine kadar, seimin dzen iinde ynetimi ve drstl ile ilgili btn ilemleri yapma ve yaptrma, seimle ilgili ikyet ve itirazlar inceleme grevi ile hangi kurum ilgilenir? A) Yargtay B) Yksek Seim Kurulu C) Anayasa Mahkemesi D) Seim Mahkemesi E) Dantay 11. Yksek Seim Kurulu kararlar aleyhine hangi mercie bavurulur? A) Yargtay B) Yksek Seim Kurulu kararlar aleyhine baka bir mercie bavurulamaz C) Anayasa Mahkemesi D) Seim Mahkemesi E) Dantay 12. Milletvekili kimi temsil eder? A) Seildii belgeyi B) Kendisini seenleri C) Seildii ili D) Seildii il ve komu illeri E) Btn milleti 13. Milletvekili seilme sreci aadakilerden hangisinde doru olarak sralanmtr? A) Adaylk-yelik-seim B) Seim-adaylk-meclise kayt yaptrma ve mazbata alma-yelik C) Seim-yelik-adaylk-ant ime D) Adaylk-seim-meclise kayt yaptrma ve mazbata alma-ant ime-yelik E) Seim-ant ime-adaylk 14. Ant ime ile ilgili aadakilerden hangisi dorudur? A) TBMM yeleri, greve balarken ant ierler. B) kinci kez seilen milletvekili tekrar yemin etmez. C) Ant ime Cumhurbakannn nnde yaplr. D) Ant me Yksek Seim Kurulu'nda yaplr. E) Ant ime Anayasa Mahkemesinde yaplr.
Aadakilerden hangi durumda TBMM Genel Seimlerinin geriye braklmasna karar verilebilir? A) Skynetim B) Sava hali C) Olaanst hal D) Doal afet E) Ekonomik kriz 4. Seimlerin ertelenmesi karar aadakilerden hangisi tarafndan verilir? A) TBMM, B) Bakanlar Kurulu C) Kabine D) Senato E) Cumhurbakanl 5. Bir ilin veya seim evresinin, TBMM'de vekilinin kalmamas durumunda yaplan seim aadakilerden hangisidir? A) Yerel seim B) Genel seim C) Ara seim D) Erken seim E) Son seim 6. Bir seim dneminde en ok ka defa ara seime gidilebilir? A) 2 kez B) 1 kez C) 3 kez D) 5 kez E) Ara seim yaplmaz 7. 8. Hangi durumda ara seim yaplamaz? A) Skynetim halinde B) Ekonomik kriz hallerinde C) Genel seimlere 1,5 yl kala D) Genel seimlere 2 yl kala E) Genel seimlere 1 yl kala
90

15. Aadakilerden hangisi milletvekili yelii ile badamaz? A) Milletvekilinin yasama almalarna katlmas B) Milletvekilinin partisinin grleri dnda meclis krssnde dncelerini aklamas C) Milletvekilinin Trk Telekomnikasyon Kurumu A..'de ynetim kurulu yesi bulunmas D) Milletvekilinin kanun teklifinde bulunmas E) Milletvekilinin meclis lojmanlar darsnda ev kiralayarak orada ikamet etmesi 16. Aadakilerden hangisi milletvekili yelii ile badar? A) Milletvekilinin TPRAta ynetim kurulu yesi olmas, B) Milletvekilinin ASELSANda denelim kurulu yesi olmas C) Milletvekilinin olunun okulunda okul-aile birlii bakan olmas D) Milletvekilinin Tarm- Sendikasnda ynetim kurulu ye olmas E) Milletvekilinin Kzlayn vekilliini stlenmesi CEVAP ANAHTARI 6. 1. D 2. B 3. E 4.B 5. A 6. C 7. B 8. E 9. A 10. B 11. B 12. E 13. D 14. A 15. C 16. C TEST-8 1. 1982 Anayasas'na gre aadakilerden hangisi hkimlik teminatnn bir gerei olarak saylmamtr? Kadronun kaldrlmas sebebiyle de olsa aylk denek ve teki zlk haklarndan yoksun braklamazlar. Hkimler idari grevleri ynnden Adalet Bakanlna bal deildirler. Kendileri istemedike 65 yan bitir meden emekliye ayrlamazlar. Bir mahkemenin kaldrlmas sebebiyle aylk, denek ve teki zlk haklarndan yoksun braklmazlar. Hkimler azlolunamazlar. Anayasa Mahkemesinin ye hangisinde doru verilmitir? 7 asl 3 yedek ye 9 asl 3 yedek ye 10 asl 4 yedek ye 11 asl 4 yedek ye 17 asl ye says A) B) C) D) E) 7. 3.
A) B) C) D) E) 4. A) B) C) D) E) 5.
Anayasa Mahkemesi'nde dorudan iptal davas ama hakkna aadakilerden hangisi sahiptir? Siyasi partiler TBMM ye tamsaysnn en az 1/5'i TBMM ye tamsaysnn en az 1/3' Babakan Bakanlar Kurulu Anayasa Mahkemesi'nin yeleri aadakilerden hangisi tarafndan seilir? TBMM ve Cumhurbakan Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu Bakanlar Kurulu Babakan Yargtay ve Dantay Bir siyasi partinin kapatlmas istemiyle dava amaya yetkili olan merci aadakilerden hangisidir? Cumhurbakan Anayasa Mahkemesi resen dava aabilir. Dantay Savcs Yargtay Cumhuriyet Basavcs ileri Bakanl Aadakilerden hangisi adli yarg tr ierisinde yer almaz? Vergi Mahkemesi Sulh Ceza Mahkemesi Asliye Hukuk Mahkemesi Sulh Hukuk Mahkemesi Ar Ceza Mahkemesi Siyasi partilerin temelli olarak kapatlmasna aadakilerden hangisi karar verir? TBMM Yargtay Dantay Anayasa Mahkemesi Yksek Seim Kurulu Yargtay Cumhuriyet Basavcs aadakilerden hangisi tarafndan seilir? Yargtay Genel Kurulu Adalet Bakan Cumhurbakan Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu Anayasa Mahkemesi Aadakilerden hangisi organlarndan biri deildir? Dantay Blge idare Mahkemesi Mahkemesi Vergi Mahkemesi dare Mahkemesi idari yarg
A) B) C) D) E)
A)
B) C) D)
A) B) C) D) E) 8. A) B) C) D) E) 9. A) B) C) D) E)
E) 2. A) B) C) D) E)
91

10. 1982 Anayasas'na gre aadakilerden hangisi Yksek Mahkemeler arasnda yer almaz? A) Yargtay B) Dantay C) Askeri Yksek idare Mahkemesi D) Anayasa Mahkemesi E) Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu 11. 1982 Anayasasna gre Hakimler ve Savclar Yksek Kuruluna aadakilerden hangisi ye gndermez? A) Cumhurbakan B) Yargtay Genel Kurulu C) Dantay Genel Kurulu D) Trkiye Barolar Birlii E) Trkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu 12. 2010 Anayasa deiikliine gre aadakilerden hangisinin baz kararlarna kar yarg yolu almtr? A) Yargtay B) Uyumazlk Mahkemesi C) Yksek Seim Kurulu D) Askeri Yargtay E) Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu CEVAP ANAHTARI 1. B 2. E 3. B 4. A 5. D 6. A 7. D 8. C 9. C 10. E 11. D 12. E TEST-9 Aadakilerden hangisi dallarndan biri deildir? A) Borlar Hukuku B) Yarglama Hukuku C) dare Hukuku D) Anayasa Hukuku E) Vergi Hukuku 1. 2. kamu hukuku 4.

hangisi
Bakanlar aadakilerden tarafndan seilir? A) Milletvekilleri tarafndan B) Yargtay tarafndan C) Cumhurbakan tarafndan D) Bakanlar Kurulu tarafndan E) Babakan tarafndan 5.
Aadakilerden hangisi Ceza Hukuku nun ilkelerinden biridir? A) yi niyet ilkesi B) Kusursuz sorumluluk ilkesi C) Kanunsuz su ve ceza olmaz ilkesi D) Gabin ilkesi E) Nispilik ilkesi Aadakilerden hangisi bir kabahat cezasdr? A) lm B) Bir meslek ve sanatn icrasnn geici olarak durdurulmas C) Ar hapis cezas D) Ar para cezas E) Adli para cezas 6. 7. Suun maddi unsuruna ne ad verilir? A) Kusurluluk B) Tipiklik C) Zarar D) Hareket E) Netice Aadaki verilmez? A) 0-11 ya B) 0-15 ya C) 0-8 ya D) 11 -15 ya E) 18-20 ya 8. 9. gruplardan hangisine ceza
Aadakilerden hangisi sosyal ilkesini aklar? A) Din ve devlet ilerini ayran devlet B) Irk, din, dil ayrm yaplmayan devlet C) Hukuka dayal devlet D) Egemenliin halkta olduu devlet E) Frsat eitliini salayan devlet Anayasamza gre yasama aadakilerden hangisine aittir? A) TBMM B) Bakanlar Kurulu C) Dantay D) Mahkemeler E) Cumhurbakan 3.
devlet
Aadakilerden hangisi Vergi Hukukunun temel ilkelerinden deildir? A) Vergide eitlik B) Vergide genellik C) Vergide aklk D) Vergide kanunilik E) Vergide adaletlik 10. Aadakilerden hangisi servet zerinden alnan vergilerden deildir? A) Emlak vergisi B) Kurumlar vergisi C) Tat - alm vergisi D) Motorlu tatlar vergisi E) Veraset ve intikal vergisi
yetkisi
92

11. Aadakilerden hangisi sosyal dzenleyen kurallardan deildir? A) Din kurallar B) Grg kurallar C) hayat kurallar D) Hukuk kurallar E) Ahlak kurallar hayat
12. ahslarn kendi nefislerine kar davran biimlerini hangi kurallar belirler? A) Din kurallar B) Sbjektif ahlak kurallar C) Objektif ahlak kurallar D) Hukuk kurallar E) Grg kurallar 13. Bir dne hediye gtrmeyi gerektiren kural aadakilerden hangisidir? A) Din kural B) Hukuk kural C) Grg kural D) Ahlak kural E) Manevi Kurallar 14. Aadakilerden hangisi yanltr? A) Din kurallarna aykr davranmann meyyidesi manevidir. B) Maddi meyyide, kuraln kamu kudreti ile desteklenmi olmasdr. C) Din, ahlak ve grg kurallarnn maddi meyyidesi yoktur. D) Ahlak kurallar her zaman her yerde ayndr. E) Hukuk kurallar, maddi meyyidelidir. 15. Aadakilerden hangisi, yalnzca hukuk kuralnn bir zelliidir? A) Bir meyyideye sahip olmas B) Kiilerin birbirleri ile olan ilikileri ni dzenlemesi C) Kamu kudreti ile desteklenmi olmas D) Bir takm emir ve yasaklar iermesi E) Deitirilemez olmas 16. Verilmi sze sadk kalmay emreden ahlak kural aadakilerden hangisine girer? A) Mutlak ahlak kural B) Sbjektif ahlak kural C) Objektif ahlak kural D) zel ahlak kural E) Yksek ahlak kural 17. Grg kurallar ne ile ilgilidir? A) ahslarn kendi nefisleriyle B) Toplumda aznln benimsedii davranlarla C) Toplumun ahlaki deerleriyle D) Devletin koyduu kurallarla E) Toplumda ounluun benimsedii davranlarla
18. Din kurallarnn koyduu emir ve yasaklara aykr biimde davranan kimselerin karlaacaklar tepki aadakilerden hangisidir? A) Gnahkr saylma B) Lanetleme C) Ayplanma D) Kk grlme E) Hapsedilme 19. Cebri icra aadaki sosyal kurallardan hangisi tarafndan dzenlenmitir? A) Din kurallar B) Ahlak kurallar C) Grg kurallar D) Eitim kurallar E) Hukuk kurallar 20. Aadakilerden hangisi hukuk kurallarnn meyyidelerinden deildir? A) Ceza B) Hkmszlk C) ptal D) Srgn E) Tazminat 21. Aadakilerden hangisi cezann eitlerinden deildir? A) Ar ve hafif hapis B) Srgn C) Kamu hizmetlerinden mahrumiyet D) lm cezas E) Hukuka aykr fiil ile verilen zararn karlanmas 22. Butlan aadaki yaptrm hangisi iinde yer alr? A) Ceza B) Cebri icra C) Hkmszlk D) ptal E) Tazminat 23. Evlendirme akdinin memuru nnde meyyidesi nedir? A) Yokluk B) Nispi butlan C) Mutlak butlan D) ptal E) Ceza trlerinden
resmi evlendirme yaplmamasnn
93

24. 15 yandaki mmeyyiz kk, ana babasnn izni olmadan bir alm - satm szlemesi yaparsa, bu ilemin meyyidesi ne olur? A) ptal B) Yokluk C) Ceza D) Hkmszlk E) Tek tarafl balamazlk 25. Yokluk, butlan ve tek tarafl balamazlk eklinde ortaya kan hukuki yaptrm tr hangisidir? A) Cebri icra B) Ceza C) ptal D) Tazminat E) Hkmszlk 26. Bir rencinin, hukuka aykr biimde, snavlara girmesine engel olunursa bu renci bu ilemi nasl ortadan kaldrabilir? A) ptal B) Ceza C) Yokluk D) Cebri icra E) Hibiri 27. Bir ahs ile dier bir ahs arasndaki ilikileri dzenleyen hukuk kurallarna ne ad verilir? A) Objektif hukuk B) Sbjektif hukuk C) Sosyal hukuk D) zel hukuk E) Kamu hukuku CEVAP ANAHTARI 1. A 2. E 3. A 4. E 5. C 6. B 7. D 8. A 9. A 10. B 11. C 12. B 13. C 14. D 15. C 16. C 17. E 18. A 19. E 25. E 20. D 26. A 21. D 27. D 22. C 23. A 24. E
2010 ANAYASA DEKLKLER

Anayasann Kanun nnde Eitlik balkl 10. maddesine ocuklar, yallar, zrller, harp ve vazife ehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler iin alnacak tedbirler eitlik ilkesine aykr saylmaz. hkm eklenmitir. Anayasann 10. maddesinde Kadnlar ve erkekler eit haklara sahiptir. Devlet, bu eitliin yaama gemesini salamakla ykmldr. Hkmnn sonuna Bu maksatla alnacak tedbirler eitlik ilkesine aykr olarak yorumlanamaz. cmlesi getirilmitir. Anayasann zel Hayatn Gizlilii balkl 20. Maddesine Herkes, kendisiyle ilgili kiisel verilerin korunmasn isteme hakkna sahiptir. Bu hak; kiinin kendisiyle ilgili kiisel veriler hakknda bilgilendirilme, bu verilere erime, bunlarn dzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amalar dorultusunda kullanlp kullanlmadn renmeyi de kapsar. Kiisel veriler, ancak kanunda ngrlen hallerde veya kiinin ak rzasyla ilenebilir. Kiisel verilerin korunmasna ilikin esas ve usuller kanunla dzenlenir. hkm getirilerek kiisel veriler ile ilgili koruma salanmtr. Anayasann Yerleme ve Seyahat Hrriyeti balkl 23. maddesinde Vatandan yurt dna kma hrriyeti, vatandalk devi ya da ceza soruturmas veya kovuturmas sebebiyle snrlanabilir. Hkm Vatandan yurt dna kma hrriyeti, ancak su soruturmas veya kovuturmas sebebiyle hkim kararna bal olarak snrlanabilir. eklinde deitirilerek yurt dna kma hrriyetinin kstlanmas hkim kararna balanm ve vatandalk devi sebebiyle snrlandrma kaldrlmtr. Ailenin Korunmas balkl 41. maddenin bal Ailenin Korunmas ve ocuk Haklar eklinde deitirilmi, maddenin sonuna 2 fkra olarak Her ocuk, korunma ve bakmdan yararlanma, yksek yararna aka aykr olmadka, ana ve babasyla kiisel ve dorudan iliki kurma ve srdrme hakkna sahiptir. Devlet, her trl istismara ve iddete kar ocuklar koruyucu tedbirleri alr. hkmleri eklenmitir. Anayasann Sendika Kurma Hakk balkl 51. maddesinin Ayn zamanda ve ayn i kolunda birden fazla sendikaya ye olmay yasaklayan 4. Fkras kaldrlmtr. Toplu Szlemesi Hakk balkl 53. Maddenin bal Toplu Szlemesi ve Toplu Szleme Hakk eklinde deitirilmi,
NOT: Tarih retmeni Ergn YILDIRIM tarafndan hazrlanm ve dzenlenmitir.
94

maddenin 3. ve Ayn iyerinde, ayn dnem iin, birden fazla toplu i szlemesi yapmay ve uygulamay yasaklayan 4. fkralar kaldrlmtr. Kaldrlan fkralarn yerine; Memurlar ve dier kamu grevlileri, toplu szleme yapma hakkna sahiptirler. Toplu szleme yaplmas srasnda uyumazlk kmas halinde taraflar Kamu Grevlileri Hakem Kuruluna bavurabilir. Kamu Grevlileri Hakem Kurulu kararlar kesindir ve toplu szleme hkmndedir. Toplu szleme hakknn kapsam, istisnalar, toplu szlemeden yararlanacaklar, toplu szlemenin yaplma ekli, usul ve yrrl, toplu szleme hkmlerinin emeklilere yanstlmas, Kamu Grevlileri Hakem Kurulunun tekili, alma usul ve esaslar ile dier hususlar kanunla dzenlenir. fkralar getirilmitir. Bu fkralarla memurlar ve kamu grevlilerine toplu szleme hakk getirilmi, uyumazlk durumlar iin Kamu Grevlileri Hakem Kurulu kurulmutur. Grev Hakk ve Lokavt balkl 54. maddenin Grev esnasnda greve katlan iilerin ve sendikann kastl veya kusurlu hareketleri sonucu, grev uygulanan iyerinde sebep olduklar madd zarardan sendika sorumludur. fkras ve Siyas amal grev ve lokavt, dayanma grev ve lokavt, genel grev ve lokavt, iyeri igali, ii yavalatma, verim drme ve dier direniler yaplamaz. fkras kaldrlmtr. Dileke Hakk balkl 41. maddenin bal Dileke, Bilgi Edinme ve Kamu Denetisine Bavurma Hakk eklinde deitirilmi, bilgi edinme ve kamu denetisine bavurma hakk anayasaya girmitir. Maddeye kamu denetilii ile ilgili hkmler eklenmitir. Vatandalarn idareye ilikin ikyetlerini incelemek amacyla TBMM Bakanlna bal Kamu Denetilii Kurumunun kurulduu belirtilmitir. Milletvekilliinin Drlmesi balkl 84. Maddenin son fkras kaldrlmtr. Bu fkrann kaldrlmas ile partisinin temelli kapatlmasna beyan ve eylemleriyle sebep olmak nedeniyle milletvekilliinin drlmesi kaldrlmtr. Bakanlk Divan balkl 94. maddede yaplan deiiklikle, eski hali 3 yl olan bakanlk divanna ikinci devre iin seilenlerin grev sresi o yasama dneminin sonuna kadar devam eder hkm ile yeniden dzenlenmitir. Yarg Yolu balkl 125. maddede yaplan deiiklikle Yksek Asker rann terfi ilemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye
ayrma hari her trl iliik kesme kararlarna kar yarg yolu almtr. Ayrca yine yaplan deiiklikle yarg yetkisinin, idari eylem ve ilemlerin hukuka uygunluunun denetimi ile snrl olduu hkmne, hi bir surette yerindelik denetimi eklinde kullanlamayaca ifadesi eklenmitir. Kamu Hizmeti Grevlileriyle lgili Hkmler balkl 128. maddenin 2. fkrasnn sonuna Ancak, mal ve sosyal haklara ilikin toplu szleme hkmleri sakldr. ifadesi eklenmitir. Grev ve Sorumluluklar, Disiplin Kovuturulmasnda Gvence balkl 129. maddede yaplan deiiklikle eski halde yarg denetimi dnda tutulan uyarma ve knama cezalarna yarg yolu almtr. Hkim ve Savclarn Denetimi balkl 144. Maddenin bal Adalet Hizmetlerinin Denetimi olarak deimi, maddede sadece idari denetim dzenlenmitir. Maddenin son hali; Adalet hizmetleri ile savclarn idar grevleri ynnden Adalet Bakanlnca denetimi, adalet mfettileri ile hkim ve savc mesleinden olan i denetiler; aratrma, inceleme ve soruturma ilemleri ise adalet mfettileri eliyle yaplr. Buna ilikin usul ve esaslar kanunla dzenlenir. eklindedir. Askeri Yarg balkl 145. maddede yaplan deiiklikle sava hali haricinde askeri yargda asker olmayan kiiler yarglanmayacaktr. Yine ayn maddede yaplan deiiklikle Devletin gvenliine, anayasal dzene ve bu dzenin ileyiine kar sulara ait davalar her halde adliye mahkemelerinde grlr. hkm getirilmitir. Anayasa Mahkemesinin Kuruluunu dzenleyen 146. maddede kkl deiiklikler yaplmtr. Anayasa mahkemesinin ye says 17ye kartlmtr. 14 yeyi eitli adaylar arasndan Cumhurbakan, 3 yeyi ise yine eitli adaylar arasndan TBMM seecektir. Maddenin son ekli u ekildedir: Anayasa Mahkemesi on yedi yeden kurulur. Trkiye Byk Millet Meclisi; iki yeyi Saytay Genel Kurulunun kendi bakan ve yeleri arasndan, her bo yer iin gsterecekleri er aday iinden, bir yeyi ise baro bakanlarnn serbest avukatlar arasndan gsterecekleri aday iinden yapaca gizli oylamayla seer. Trkiye Byk Millet Meclisinde yaplacak bu seimde, her bo yelik iin ilk oylamada ye tam saysnn te iki ve ikinci oylamada ye tam saysnn salt ounluu aranr. kinci oylamada salt
95

ounluk salanamazsa, bu oylamada en ok oy alan iki aday iin nc oylama yaplr; nc oylamada en fazla oy alan aday ye seilmi olur. Cumhurbakan; yeyi Yargtay, iki yeyi Dantay, bir yeyi Asker Yargtay, bir yeyi Asker Yksek dare Mahkemesi genel kurullarnca kendi bakan ve yeleri arasndan her bo yer iin gsterecekleri er aday iinden; en az ikisi hukuku olmak zere yeyi Yksekretim Kurulunun kendi yesi olmayan yksekretim kurumlarnn hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarnda grev yapan retim yeleri arasndan gsterecei er aday iinden; drt yeyi st kademe yneticileri, serbest avukatlar, birinci snf hkim ve savclar ile en az be yl raportrlk yapm Anayasa Mahkemesi raportrleri arasndan seer. Yargtay, Dantay, Asker Yargtay, Asker Yksek dare Mahkemesi ve Saytay ge nel kurullar ile Yksekretim Kurulundan Anayasa Mahkemesi yeliine aday gstermek iin yaplacak seimlerde en fazla oy alan kii aday gsterilmi saylr. Baro bakanlarnn serbest avukatlar arasndan gsterecekleri aday iin yaplacak seimde de en fazla oy alan kii aday gsterilmi saylr. Anayasa Mahkemesine ye seilebilmek iin, krk be yan doldurulmu olmas kaydyla; yksekretim kurumlar retim yelerinin profesr veya doent unvann kazanm, avukatlarn en az yirmi yl fiilen avukatlk yapm, st kademe yneticilerinin yksekrenim grm ve en az yirmi yl kamu hizmetinde fiilen alm, birinci snf hkim ve savclarn adaylk dhil en az yirmi yl alm olmas arttr. Anayasa Mahkemesi yeleri arasndan gizli oyla ve ye tam saysnn salt ounluu ile drt yl iin bir Bakan ve iki bakanvekili seilir. Sresi bitenler yeniden seilebilirler. Anayasa Mahkemesi yeleri asl grevleri dnda resmi veya zel hibir grev alamazlar. Anayasa Mahkemesi ile ilgili yeliin Sona Ermesi balkl 147. maddenin bal yelerin Grev Sresi ve yeliin Sona Ermesi olarak deimitir. Maddeye eklenen hkm ile Anayasa Mahkemesi yelii 12 yl ile snrlandrlmtr. Zorunlu emeklilik ya ayn kalrken, maddeye Emeklilik yandan nce grev sresi dolan yelerin baka bir grevde almalar ve zlk ileri kanunla dzenlenir. hkm eklenmitir. 148. maddede yaplan deiiklikle Anayasa Mahkemesinin Grevleri arasna bireysel bavurular karara balayaca eklenmitir.
Bireysel bavuru hakk ile ilgili eklenen dzenlemeler unlardr: Herkes, Anayasada gvence altna alnm temel hak ve zgrlklerinden, Avrupa nsan Haklar Szlemesi kapsamndaki herhangi birinin kamu gc tarafndan, ihlal edildii iddiasyla Anayasa Mahkemesine bavurabilir. Bavuruda bulunabilmek iin olaan kanun yollarnn tketilmi olmas arttr. Bireysel bavuruda, kanun yolunda gzetilmesi gereken hususlarda inceleme yaplamaz. Bireysel bavuruya ilikin usul ve esaslar kanunla dzenlenir. Yine ayn maddede yaplan deiiklikle Anayasa Mahkemesinin grevleriyle ilgili sulardan dolay Yce Divan sfatyla yarglayaca kiiler arasna TBMM Bakan, Genelkurmay Bakan, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlar ile Jandarma Genel Komutan eklenmitir. Yce Divan kararlar iin yeniden inceleme bavurusu hakk tannmtr. Eklenen hkmlere gre: Yce Divan kararlarna kar yeniden inceleme bavurusu yaplabilir. Genel Kurulun yeniden inceleme sonucunda verdii kararlar kesindir. Anayasa Mahkemesinin alma ve Yarglama Usul ile ilgili 149. Maddede deiiklikler yaplmtr. Maddeye eklenen fkralar unlardr: Anayasa Mahkemesi, iki blm ve Genel Kurul halinde alr. Blmler, bakanvekili bakanlnda drt yenin katlmyla toplanr. Genel Kurul, Mahkeme Bakannn veya Bakann belirleyecei bakanvekilinin bakanlnda en az on iki ye ile toplanr. Blmler ve Genel Kurul, kararlarn salt ounlukla alr. Bireysel bavurularn kabul edilebilirlik incelemesi iin komisyonlar oluturulabilir. Siyas partilere ilikin dava ve bavurulara, iptal ve itiraz davalar ile Yce Divan sfatyla yrtlecek yarglamalara Genel Kurulca baklr, bireysel bavurular ise blmlerce karara balanr. Anayasa deiikliinde iptale, siyas partilerin kapatlmasna ya da Devlet yardmndan yoksun braklmasna karar verilebilmesi iin toplantya katlan yelerin te iki oy okluu arttr. ekil bozukluuna dayal iptal davalar Anayasa Mahkemesince ncelikle incelenip karara balanr. Anayasa Mahkemesinin kuruluu, Genel Kurul ve blmlerin yarglama usulleri, Bakan, bakanvekilleri ve yelerin disiplin ileri kanunla; Mahkemenin alma esaslar, blm ve komisyonlarn oluumu ve iblm kendi yapaca tzkle dzenlenir. Bireysel bavuru kurumunun da anayasaya girmesiyle bireysel bavurularda duruma yaplmasna karar verilebilecei hkm maddeye eklenmitir.
96

Askeri Yargtay ve Askeri Yksek dare Mahkemesinin dzenlendii 156. ve 157. Maddelerde yaplan deiiklikle bu mahkemelerin kuruluu, ileyii, mensuplarnn disiplin ve zlk ileri mahkemelerin bamszl ve hkimlik teminat esaslarna gre kanunla dzenlenecektir. Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu 2010 anayasa deiiklii ile kkl deiikliklere uramtr. Kurulun yaps, ye says, kurul yelerinin seimi ve kurul kararlarnn nitelii deimi, hkimlerin grevleri ile ilgili denetim hkmleri ilgili maddeye eklenmitir. 159. maddenin son hali u ekildedir: Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu, mahkemelerin bamszl ve hkimlik teminat esaslarna gre kurulur ve grev yapar. Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu yirmi iki asl ve on iki yedek yeden oluur; daire halinde alr. Kurulun Bakan Adalet Bakandr. Adalet Bakanl Mstear Kurulun tabi yesidir. Kurulun, drt asl yesi, nitelikleri kanunda belirtilen; yksekretim kurumlarnn hukuk bilimler dallarnda grev yapan retim yeleri ile avukatlar arasndan Cumhurbakannca, asl ve yedek yesi Yargtay yeleri arasndan Yargtay Genel Kurulunca, iki asl ve iki yedek yesi Dantay yeleri arasndan Dantay Genel Kurulunca, bir asl ve bir yedek yesi Trkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi yeleri arasndan, yedi asl ve drt yedek yesi birinci snf olup, birinci snfa ayrlmay gerektiren nitelikleri yitirmemi adl yarg hkim ve savclar arasndan adl yarg hkim ve savclarnca, asl ve iki yedek yesi birinci snf olup, birinci snfa ayrlmay gerektiren nitelikleri yitirmemi idar yarg hkim ve savclar arasndan idar yarg hkim ve savclarnca, drt yl iin seilir. Sresi biten yeler yeniden seilebilir. Kurul yelii seimi, yelerin grev sresinin dolmasndan nceki altm gn iinde yaplr. Cumhurbakan tarafndan seilen yelerin grev sreleri dolmadan Kurul yeliinin boalmas durumunda, boalmay takip eden altm gn iinde, yeni yelerin seimi yaplr. Dier yeliklerin boalmas halinde, asl yenin yedei tarafndan kalan sre tamamlanr. Yargtay, Dantay ve Trkiye Adalet Akademisi genel kurullarndan seilecek Kurul yelii iin her yenin, birinci snf adl ve idar yarg hkim ve savclar arasndan seilecek Kurul yelii iin her hkim ve savcnn; seimlerde, en fazla oy alan adaylar srasyla asl ve yedek ye seilir. Bu seimler her dnem iin bir defada ve gizli oyla yaplr. Kurulun, Adalet Bakan ile Adalet
Bakanl Mstear dndaki asl yeleri, grevlerinin devam sresince; kanunda belirlenenler dnda baka bir grev alamazlar veya Kurul tarafndan baka bir greve atanamaz ve seilemezler. Kurulun ynetimi ve temsili Kurul Bakanna aittir. Kurul Bakan dairelerin almalarna katlamaz. Kurul, kendi yeleri arasndan daire bakanlarn ve daire bakanlarndan birini de bakanvekili olarak seer. Bakan, yetkilerinden bir ksmn bakanvekiline devredebilir. Kurul, adl ve idar yarg hkim ve savclarn meslee kabul etme, atama ve nakletme, geici yetki verme, ykselme ve birinci snfa ayrma, kadro datma, meslekte kalmalar uygun grlmeyenler hakknda karar verme, disiplin cezas verme, grevden uzaklatrma ilemlerini yapar; Adalet Bakanlnn, bir mahkemenin kaldrlmas veya yarg evresinin deitirilmesi konusundaki tekliflerini karara balar; ayrca, Anayasa ve kanunlarla verilen dier grevleri yerine getirir. Hkim ve savclarn grevlerini; kanun, tzk, ynetmeliklere ve genelgelere (hkimler iin idar nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapp yapmadklarn denetleme; grevlerinden dolay veya grevleri srasnda su ileyip ilemediklerini, hal ve eylemlerinin sfat ve grevleri icaplarna uyup uymadn aratrma ve gerektiinde haklarnda inceleme ve soruturma ilemleri, ilgili dairenin teklifi ve Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu Bakannn oluru ile Kurul mfettilerine yaptrlr. Soruturma ve inceleme ilemleri, hakknda soruturma ve inceleme yaplacak olandan daha kdemli hkim veya savc eliyle de yaptrlabilir. Kurulun meslekten karma cezasna ilikin olanlar dndaki kararlarna kar yarg mercilerine bavurulamaz. Kurula bal Genel Sekreterlik kurulur. Genel Sekreter, birinci snf hkim ve savclardan Kurulun teklif ettii aday arasndan Kurul Bakan tarafndan atanr. Kurul mfettileri ile Kurulda geici veya srekli olarak altrlacak hkim ve savclar, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Kurula aittir. Adalet Bakanlnn merkez, bal ve ilgili kurulularnda geici veya srekli olarak altrlacak hkim ve savclar ile adalet mfettilerini ve hkim ve savc mesleinden olan i denetileri, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Adalet Bakanna aittir. Kurul yelerinin seimi, dairelerin oluumu ve iblm, Kurulun ve dairelerin grevleri, toplant ve karar yeter saylar, alma usul ve esaslar, dairelerin karar ve ilemlerine kar yaplacak itirazlar ve bunlarn incelenmesi usul ile Genel Sekreterliin kurulu ve grevleri kanunla dzenlenir.
97
Ekonomik Hkmler balkl 166. maddenin bal Ekonomik ve Sosyal Konsey olarak deimitir. Maddeye son fkra olarak u hkm eklenmitir: Ekonomik ve sosyal politikalarn oluturulmasnda hkmete istiar nitelikte gr bildirmek amacyla Ekonomik ve Sosyal Konsey kurulur. Ekonomik ve Sosyal Konseyin kurulu ve ileyii kanunla dzenlenir. Deiiklikle, Milli Gvenlik Konseyinin ve 1982 anayasasnn hazrlanmasnda kurucu meclisi oluturan Danma Meclisinin cezai mali ve hukuki ynden sorumlu tutulmasn engelleyen geici 15. Madde kaldrlmtr.
NOT: Tarih retmeni Ergn YILDIRIM tarafndan hazrlanm ve dzenlenmitir.
98

2012 Kpss Vatandaslik Ve Tarih Pratik Bilgiler

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2012 Kpss Vatandaslik Ve Tarih Pratik Bilgiler

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

VATANDALIK SORU CEVAP

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

TBMMnin toplant yetersays nedir? TBMM ye tamsaysnn (550) 1/3dr.

Bakanlar Kurulunu ve denetlemek yetkisi kime aittir? TBMM

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

Yargtay bakann seme yetkisi kimdedir? Yargtay Genel Kurulu

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

DARE TEKLATI SORU CEVAP

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

Belediye btesinin gerekleir?

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

TEMEL YURTTALIK BLGS VE NSAN HAKLARI KARIIK SORU CEVAP

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

SALT OUNLUK KARARLARI

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

RESM GAZETEDE YAYIMLANMA ZORUNLULUU OLANLAR

RESM GAZETEDE YAYIMLANMA ZORUNLULUU OLMAYANLAR

KPSS TARH VE VATANDALIK SORULARININ KONULARA GRE DAILIMI

TARHTE BAZI OLAYLAR ARASINDAK NEDEN SONU LKLER

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS TARH VE VATANDALIK NEML PULARI VE KODLAMALAR

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER

Ergn YILDIRIM Tarih retmeni

KPSS VATANDALIK VE TARH PRATK BLGLER