BASINLI KAPLARIN TANIMI, TASARIMI, STANDARTLARI

Mak. Yk. Mh. Uur SAYILGAN TRK LOYDU VAKFI Plan Kontrol ve Aratrma Mhendisi

10 ubat 1993

NDEKLER Giri Dnyada kullanlan basnl kap kurallar Tarifler ve snflandrmalar TSE Snflandrma: TS 3362 TS 1203 TS 1519 TS 736 AD-Merkblaetter, basnl kap kurallar TRG-Basml gazlar iin teknik kurallar ASME, Basnl Kap kurallar BS 550Q, Basnl kap kurallar TS 377 TS 497 TS 3101 Trk Loydu Snflandrma R.l.N.A G.L TRD Snflandrma Snflandrma Snflandrma

Basnl kaplarn yapmnda gznnde bulundurulmas gereken hususlar a) Kazanlar b) Basnl kaplar Hesaplarda kullanlan nitelerin tarifleri Tasarna basnc (Dizayn basnc) Tasarm scakl (Dizayn scakl) Msaade edilen gerilme Emniyet faktr (emniyet katsays) Ek kifayeti, ek verimi, kaynak faktr Birimlerin karlatrlmas Semboller Malzemeler, (Salar), ASME, TRD, AD-MERK3LST, TS, TL Malzemelerin karlatrma cetvelleri

-11-

Basnl kaplarda D-Merk. gre nsaade edilen salar ve snrlar Malzemelerden istenen sertifikalar, DIN 5QQ49. Basnl kaplarda ve kazanlarda kullanlan borular Deiik kurallar gre bulunan cidar kalnl Basnl kaplar in, hesaplarnda kullanlan ana boyut denklemleri Kazanlarn, hesaplarnca kullanlan ana boyut denklemleri rnek 1 LPG tank hesap yolu katsays veren eriler
1

ASME Sec, VIII, Div, I e gre basnl kapta hesaplannss ve dikkate alnmas gereken ksmlar TRD, ye gre kazanlarda hesaplanmas gereken ksmlar TahBbafcsz deneyler CET) Isl lemi Klas sertifikas iin kazanlar ve basnl kaplarn i ak emasi Hidrolik basn deneyleri (Hidrostatik der.eyler) Kazanlar ve Basnl kaplarn gvenlik ve emniyet sistemleri Kaynaklar

-12-

BASINLI KAPLAR ve KAZANLAR

SER:

eitli Endstri tesislerinde nemli miktarda gaz, sktrlm, svlatrlm ve basn altnda zlm ekilce kullanlmaktadr. Bu kullanlan gazlarn tanmas ve depolanmas iin basnl kaplar kullanlmaktadr. Endstri tesislerinin ihtiyac olan buhar karlamak zerede kazanlar kullanlmaktadr, Bu Kazan ve Basnl kaplarn istenilen emniyet ve grevi yerine getirmesini, bir taraftan imalat messese, dier taraftan kullanc istemektedir. Aradaki bu koordinasyonun temin edilmesi gerekir. Bu amala, her lke, kendi bnyesinde kontrol messeseleri oluturmutur. Bizde olanlar Trk Loydu ve T.S.E kurumlardr. ^fenleketimizde yaplan kara tesislerinde gerekli kontroller; sez konusu tesisi oluturan niteleri yapan veya montaj stlenmi olan irketlere braklmakta mal sahibinin kontrol ise gzlemcilikten i l e r i gitmemektedir. 3u durum gemilerde danada nem kazanr. Sz geen steki kurulular, Prcje safhasndan, ina ve retirin sonuna kadar kontrollerini yaparlar. Ve sonunda Gemiyi klaslarlar. Bu kurulular zaman iinde kendi kurallarnda noksan grlen standart ve kurallar dier kurululardan alarak uygulamaya koymaktadr. Basnl kaplarn retim ve teslim alma srasnda tm kontrollerin yaplm olmasna ranen alma srasnda arza ve hasar -labilmekte, Tehlike doabilmektedir. letme srasnda arza ve hasara neden olabilecek unsurlar; malzemelerin korozyonu, erozyon, kavitasyon gibi etkilere maruz kalmalar, yksek basn, scaklk, titreim, yorulma gibi etkiler nedeniyle mkavemet deerinin azalmas, gvenlik kontrol ve kumanda sisxemlerinin Tutukluluk nedeniyle grevlerini yapamamalardr. Bu nedenlerden dolay b e l i r l i zamanlarda kontrollara devam edilmesi, yani peryod incelemelere gidilmesi zorunludur. i sal ve i gvenlii tz basnl kaplarn kontrol ve periyodik inceleme yaplmasn gerekli klmaktadr. Anm olduu grlseyip zamannda yenisi i l e deitirilmemi bir conta veya civata gibi basit bir para bazen byk hasara sebep olmaktadr.

-il-

Basnl kaplarda peryodik kontroller mutlaka yaplmaldr, rnek olarak bir kalorifer kazanndaki borular yazn havalar soumadan test basncnda mutlaka tes edilmelidir, Karan borular deitirilmelidir. Basnl kaplardaki kullanra hatalarndan doan arza ve hasarlar ise dorudan doruya teknik personelin bilgi dzeyi ile ilgilidir. Bilgili bir personel yetitirmek iin bu kiilerin bakm, tutum, servis, tamir ve benzeri konularda tam olarak yetitirilmi olmalar ile salanabilir. Tamamen otomatik olan bir-iletmede bile belli bir durumda bir dmeye basmas gereken bir teknik eleman bulunur. Bu ele.iHnn parman dmeye doru veya yanl zamanda basmas bu iletmenin kurtulmas veya tahrip olnHSina neden olabilir. Gelien imalat sanayimizin da almasnda nemli yeri olduuna inandmz standartlama ve kurallara uygun basnl kap ve kazan imal etmenin kanlmaz olduunda bir gerektir. Dnyadaki belli bal basnl kap kurallar ana balklar ile aadadr. TSE, TL, ALMANYA, ALMANYA, r: ALMANYA, ABD, NORVE, TALYA, NGLTERE, . Trk Standartlar Enstits Kazanlar ve Basnl kap kurallar Trk Loydu Kazanlar ve Basnl Kap Kurellar AD-Merkblaett, Anleitung fr Druckbehaelter Basnl kaplar iin kurallar TRG, Technische Regeln Druckgase Basnl Gaz kaplar iin teknik kurallar TRD, Technical Regelung fr Dampfkessel, Buhar kazanlar iin teknik kurallar ASME, American Soceity Mechanical Engineers, Kazanlar ve Basnl kaplar kurallar DnV, Det Norske Veritas . Kazanlar v Basnl kaplar kurallar RNA, Regstro Italano Navale, Kazanlar ve Basnl kaplar kurallar BS, 5500 British Standards Institution ngiliz Standartlar Enstits

-n-

NGLTERE

BSS, British Standard Specification ngiliz Standartlar Enstits

SVE,

Swedish Pressure Vessel Codes sve Basnl Kap kurallar

JAPONYA,

Japanese Pressure Vessel Codes ^ Japon Basnl kap kurallar

JAPONYA,

Japanese Std. PV Construction Japon "Basnl Kaplarn Konstrksiyonu" Standard

JAPONYA,

Japanese High Pressure Gas Control Law Japon Yksek basnl Saz Kontrol Yasas

ALMANYA

Werkstoff-Und Bauvorschriften fr Anlagen der Dampf-und Drucktecnik Buhar ve Basn Teknii Tesisleri iin Malzeme ve Yapm Kurallar

FNLANDYA, SSCB,

SFSr- Standards Regeln fr Entwurf und Betriebssicherheit Von Druckbehaettern, Basnl Kaplarn Projelendirilmesi ve letme emniyeti iin kurallar

KANADA, FRANSA,

CSA Standard B 51-1972 Bauschriften fr Druckbehaelter des Syndicat National de la Chaudronnerie, Industrielle (SNCT) SNCT'nin Basnl Kaplar iin Yapm Kurallar

HOLLANDA,

Regels Voor toestellen nder druk Basnl Kaplar iin Kurallar

BELKA,

Reglement General pour la Protection du Travail (RGPT)

e.

TARFLER (Basnl Kaplar) a) Atmosfer basnc zerinde bir basn veya vakum bulunan; buhar gaz ve sv ihtiva eden kazanlar, piirme kaplar, toplayc veya dier kaplara basnl kaplar denir.

-15-

b) Genel olarak, iten veya dtan basnca maruz kapal kaplara basnl kap ad verilir. Basnl kaplardaki bu basn; bir d kaynaktan veya direkt ve indirekt yoldan s uygulamakla veyahut her ikisinin kombinazasyonu ile temin edilmi olabilir. Ancak, buradaki basnl kap tariflerine Nkleer reaktrler, dner veya pistonlu makina silindirleri ve paralar, pompalar, komprscrler, trbinler, hidrolik ve pnematik s i linder 1er vs. basnl kaplar'a girmezler. Dolaysyle basnl kaplar dizayn kurallar bunlara uygulanmazlar. Bunlar iin zel dizayn kurallar uygulanr. BASINLI KAPLARIN SINIFLANDIRILMASI : Kazanlar ve Basnl Kaplarn dizaynlarnn uygulamasnda, snflandr liralar inin nemi byktr. 3u nem, tahribatsiz deneyler (Rntgen vs, deneyler), sl ilem, malzeme seimi vs, hususlardan domaktadr. TSE Basnl Kaplar Trk Standartlar Enstitsnn (TSE), Kazan ve Basnl Kaplarla ilgili esaslar birka standartta toplanmtr. Genel olarak bunlar; TS 3362 Basnl kaplar hesap kurallar KONU; Bu standart, basnl kaplarn hesaplanmas kurallarna dairdir. Buradaki kurallar AD-Merkblaetter'den alnarak hazrlanmtr. TANIMLAR Basnl Kap, Basnl Kap, 0,4-90 x 1Q Pa (0,5 at) ve daha yksek st basnl sv ve gazlarn retiminde, tanmasnda ya da depolanmasnda kullanlan kre, silindir biimli veya kre, silindir yada koni biimli hacimlerin birletirilmesinden oluan atmosfere kapal kaplardr. TS 1203 Basnl Hava Depolar (Kaynak Sillndirik Gvdeli) KONU : Bu standart, elik levhalardan kaynakl silindir gvdeli basnl hava depolarnn tarifine, snflandrma ve zelliklerine, muayene ve deneylerine, piyasaya arz ekli ile denetleme esaslarna dairdir.
i

KAPSAM: Bu standart, elik salardan kaynakl olarak yaplan, hacmi en fazla 3 2 6 m ve anma basnc 30 kg/cm olan s i l i n d i r gvdeli basnl hava
-16-

depolarn kapsar. TS 1519 Tpler Basnl Gazlar iin,elik Konu: Bu Standard, Basnl gaz]a.r iin, elikten yaplan tplerin tarifine, snflandrlma ve zelliklerine, muayene ve deneylerine, piyasaya arz ekli ile denetleme esaslarna dairdir. Kapsam : Bu standart eitli gazlarn basnl durunda konulmasna yarayan dikili veya dikisiz olarak elik malzemeden yaplan tpleri ve asetilen tplerinin gvdelerini kapsar. elik veya baka eit malzemeden deiik biimlerde ve ayr maksatlar iin yaplan tpler ile TS 55'in kapsad LPG tplerinin ve poroz maddesiyle aseton doldurulmu asetilen toplerini kapsamaz. TS 736 scak su, kaynaa? su veya buharla alan scak su hazrlayclar Kapsam : Scak su-Kaynar su veya buharla alanlar* scak su hazrlayclarnn tarifine, snflandrma ve zelliklerine, muayene ve deneylerine ve piyasaya arz ekli ile denetleme esasalarna dairdir. AJ-MEEKBLAETTER, BASINLI KAP KURALLARI AD-Merkblaetter, basnl kaplar iin, dizaynn, imalat ve test edilmesini, metal ve metal olmyan malzeme zelliklerini, yardmc donanmlardan istenilenleri ve zel durumlar kapsar. Burada basnl kaplar, maksimum iletme basnc, buhar hacmi ve buhar hacmi ile maksimum iletme basncnn arpmna gre eitli grublara ayrlmtr. TRG-BASINLI GAZLAR N TEKNK KURALLAR TRG, Basnl gaz kaplar iin, emniyet teknii kurallarn, dizaynn, malzeme zelliklerini, yardmc ekipmanlarn, iletmesini, dier basnl kaplar iin zel kurallar, doldurma tesislerini, test edilmesini ve eitli standartlar kapsar. Burada basnl gazlar iin* gazlar, gaz karmlar sv dk souklukta basnl gazlar ve basnl gazlarn tercihen kullanm zerine teknik kurallar verilmitir. Basnl Gaz: Basnl gazlar, kritik scakl 50 nin altnda olan veya 5Q 'deki buharlama basnc 3 bar'dan fazla tutan ve gaz eklinde bulunduu taktirde 15 G'deki buharlama basnc 1 bar'dan daha yksek bir st basnta kalan maddelerdir. Gazlar : Sadece bir molekl trnden oluan ve basnl gaz kabnda teknik olarak saf bulunan basnl gazlardr. Bu gazlar, t kritik scaklk oLmak zere, -&-

olmak zere drt gruba ayrlmtr. Gaz Kar unlar:. Birka molekl trnden (bileenden) meydana gelen basnl gazlardr. Gaz karmnn bileenlerinde, gazlar yannda svlar da sz konusudur. Dk Souklukta Basnl Gazlar t Sv durumda bulunan basnl gazlardr. Burada referans scakl olarak yapay ekilde dk tutulan scaklk esas alnr. AgftE, BASINLI KAP KURALEARI AME Blm VIII, Ksm 1 ve Ksm 2 olarak ikiye ayrlmtr. Ksm 2, kaplarn projelendirilimesi, irali ve kontrol hakknda alternatif ve daha sk kurallar ierir. Baz yksek basnl kaplar ise, Ksm 2 artnamelerine gre dizayn ve" imal'.olunurlar. Genel olarak ifade edilmek gerekirsev ekonomik nedenlerle Ksm 2'ran uygulanmas sadece kaln cidarl kaplarda tercih Blm VIII, Ksun 1 ve Ksm 2'nin her ikisinde, imalatta kullanlabilecek malzemeleri, mukavemet hesabyla ilgili formlleri, yapm kurallar ve bitmi kabn denenmesiyle ilgili kurallar verilmitir. Kabn gerek yapm ve gerekse denenmesi srasnda bir yetkili tarafndan kontrol gerekir. ASME Kural bu kiinin sahip olmas gereken nitelikleri de tanmlar, BS 55QQ, BASINLI KAP KURALLARI BS 5500, karbon, ferririk alam, austenitik elik ve alminyumdan imal edilen basnl kaplar ierir. Bu standard aadaki standardlarla yer deitirmi'tir : " - BS 15QQ, Genel Amalar in Basnl Kaplar : Ksm 1. Karbon ve Dk Alaml elikler Ksm 3. Aliminyum BS 1515, Kimya, Petrol ve lgili Endstrilerde Kullanlan Basnl Kaplar : Ksm 1. Karbon ve Ferritik Alaml elikler Ksm 2. Austenitik Paslanmaz elikler -*8-

Kapsam : BS 550Q ingiliz Standard, basnl kaplarn dizayn, imalat, kontrol, test edilmesi ve sertifkalanmasna dairdir, Blm 2'de konstrksiyon malzemeleri belirtilmtir, Bu standardta kullanlan "basnl kap" tanm, basnl kabn kendisini ve nozullarn .(branmanlarm) balant borusuna civatal, dili veya kaynakl olarak baland ksmlarn basnca zorlanan gvdeye dorudan kaynaklanan tayc, destek veya dier ilgili paralarn ierir. * * 3u standard, sadece yetkili bin mhendislik kontrol otoritesi veya kuruluunun gzetimi altnda imal edilen basnl kaplara uygulanabilir. Kemen hemen atmosferik basinxa sv depolanmas iin dizayn edilen depolama kaplar, ok yksek basnlar iin uygulanabilen ok katl veya dier zel dizayn gerektiren basnl kaplar,. bu standardn nc blmnde verilen bantlara gre hesaplanan gerilmelerin, bu blmnde izin verilen dizayn gerilme deerinin % lO'nundan daha az olan kaplar, bu standardn kapsamna girmez. TSE KAZANLAR TSE 377 Kaynakl Silindirik Buhar Kazanlar Konu : Kaynakl silindirik buhar kazanlarnn tamamna, snflandrma ve ezelliklerine, muayene ve deneylerine, piyasaya arz ekli ile denetleme esaslarna dairdir. Tanm Kaynakl silindirik buhar kazan; ocanda kat, sv veya gaz yakt yakmak suretiyle iindeki suyu basnl su buhar haline getiren bir buhar reticisidir. Kapsam:. Karaca kullanlan ve direkt atelenerek alan kaynakl silindirik buhar kazanlarn kapsar. Snflandrma (TS 377 ye gre) SnfJC, Basn ve aplar snrlanmayan ve gvde et kalnlklar en az 6mm olanlar, S ^ 6mm 2 Snf II. Tasarm basnc en ok P^ 8 Kgf/cm ; Basn (kgf/cm ) x i ap Di (cm) 4=. 940 mm ve Di <z 900 mm iin et kalnl S ^ 8 r a n

-19-

Snf III, Tasarm basnc P^ 4 kg/cm 2 basn, P kgf/cm x i ap Di ( c m ) ^ 5 00 ve Di y- 9QQmm iin et kal, TS 497 Kazanlar - elikten (Kaynakl) Konu :elikten kaynakl olarak yaplm kazarJLarn tamamna, snflandrma ve zelliklerine, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz ekline dairdir. Tanm : elikten kaynakl kazan elikten kaynakl kazan, yakt enerjisinden yararlanarak iindeki suyu stan veya buharlatran bir s retecidir. Kapsam : a) Tasarm basnc 5 kg/cm (4,9bar) ve anma s gc + x IQ ^ : 4 x 10 kcal/h'e (46 -T- 4550 kW) kadar olan buhar kazanlar ile kaynar su kazanlarn, (t =. 130 C), ve 4 x 10 6 kcal/h (4650 kW) b) 4 x 10 6 kcal/h (4650 kW) kadar olan scak su kazanlarn (t = 100 C) kapsar. Demir dkm dilimli kazanlar kapsarraz. Tipleri : ZELGE - 1 Kazanlarn Baz zellikleri Kazan Tipleri Anma Is Gc kcal/h (kW) En Yksek Tasarm Basnc kgf/cm^ (bar) 5 (4,9) 5 (4,9) 5 (4,9) En Yksek Istc Akkan Scakl
1

S ^ 10 mm olmak zere 3 snf'a ayrlr.

Buhar Kazanlar

400004-4000000 (46f4650) 40000^4000000 (46f4650) 4000000'a kadar(4650'a kadar)

130

Kaynarsu Kazanlar

Scaksu Kazanlar

100

TS 3101 Sabit Kazanlar Yapm Kurallar

-20-

SABT KAZANLARIN YAPIM KURALLARI Giri: 3u Standard, sabit buhar kazanlarnn yapmnda uygulanr. Yaktlarn (kat, sv, gaz veya artk sv) yanmas sonucu elde edilen snn uygulanmas ile, darda kullanlmak zere, iinde buhar retilen bir basn kab, buhar kazan olarak snflandrlr. Kapasitesi"25 litreden az veya dizayn saya basnc Ikgf/cm den az olan kazanlara* uygulanmaz. TL, Cilt B Ksm 4 - Makina Kurallar 1992 Blm 8 - Basnl kaplar

- Kaplar ve Cihazlar, alra artlarna uygun olarak, tablo 8,1'e gre snflandrlr. - Ksmen sv ve ksmende hava ve gazla dolu veya hava veya gaz ile ii boaltlan basnl kaplar, rnein ime suyu veya shhi tesisat basnl kaplar veya depolar gibi, hava ve gaz ieren basnl kaplar olarak snflandrlrlar.

Tablo 8,1 BASINLI KAPLARA AT SINIFLAR

erdii madde Svlatrlm gaziar (propan, btan v.o.), kargo olarak taman zehirli gazlar, soutucu maddeler Buhar, basnl hava, gazlar, s iletici svlar Hepsi

Dizayn basnca-Pc [bar] Dizayn scakl t [*C] P c < 16 t<300 P c < 16 t < 150 P c <40 t300 II Pc** t < 170 Pc*- 7 t<50 P c < 16 t<200 III

Pc > 1 6 veya t > 300 P c > 16 veya t > 150 Pc > 40 veya t > 300 1

Sv yaktlar

Su ve yalar Basnl kap snf

-21-

RNA: Reaistro italiano Navale've gre kazanlar ve basnl kazanlann snflandrlmas

Kazanlar ve yksek scaklktaki gazlarla alan dier basnl kaplar p > 3.5

Buharda stlan buhar reticileri

Ateli ve yk. scak gazlarla temas etmeyen basnl kaplar s > 38 mm p > 40 kg/cm t > 350C 16 < A < 38 mm 17.5 < p < 40 kg/cm 2 150 < t < 3 5 0 C p*s > 160

Snf 1

p > 11.5 j3D > 1470

Snf II

p < 3.5

Snf l'e girmeyen dier kaplar

Snf III

Snf 1 ve Snf ll'ye girmeyen basnl kaplar.

p : tasarm basnc [kg/cm ] D : gvde i ap [cm] s : gvde et kalnl [mm] t : tasarm scakl [C] GL: Germanischer Lloyd, Basnl kaplar snflandrlmas Table 8.1 Pressure vessel classes Operating medium Liquefied gases (propane, butane etc.), toxic gas cargo Steam, Compressed air, Gases, Thermal oil Liquid fuels Design pressure pc [bar] Design temperature [C]

all
p c > 16 or t > 300 Pc> 1 6 or t > 150 p c > 40 or t > 300 Pc^16 t<300 Pc^16 t < 150 p c <40 t<300 II Pc^7 t < 170 Pc*7 t<60 Pc* 1 6 t<200 III

Water and oils Vessel class

-12-

Kazanlar : Technical Rules for Steam Boilers (Steam Boiler Regulations) 1- TRD Technical Rules for Steam boilers (Technical Regelung fr dampfkessel) Grup I j Su hacmi 10 litreyi gemeyen buhar kazanlar, Grup ili Su hacmi 10 litreden byk buhar kazan,

~>

1) Tasarm basnc p^.1 bar cianlar 2) Akkan scakl t./ 120 ~~C olan scak su kazanlar Grup III ; Su hacmi 10 litreden byk 50 litreden kk buhar kazanlar 1) Tasarm basnc p >1 bar ve su hacmi (t) x tasarm basn p (bar^lOO olan buhar kazanlar 2) Akkan scakl t y 120C ve su hacim (t) x kazan scaklna uyanj basnc p(bar)4.1000 olan scak su kazanlar, Grup IV; Grup I, II ve III "n dnda kalan buhar kazanlar

Basnl kaplarn, yapmanda genellikle u hususlarn gz nnde bulundurulmas gerekmektedir : A- Mteri tarafndan verilecekler : 1- Tanacak akkann veya akkanlarn tipi, scakl, kullanma ortam, 2- Alt ve S T kritik snr deerleri 3- zel istekleri B- Proje baksndan : imalat herhangi bir klas messesenin gzetiinde yaplaca zaman, hem imalatlarn yaplmas hemde klaslanabilmesi iin aadaki bilgilerinde bildirilmesi gerekmektedir, a) Kazanlar ve dier buhar reticileri iint 1- Kaynaklarn deneyleri ve kaynak yntem deneyleri 2- Kullanlan malzemeler 3- Kesit resimleri, (TSE resin izim kurallar) 4- Buharlatrc ksmlar, -23-

5- Kzdrc, scaklk drc 6- Ekonoiayzer,

7- Hava stc, 8- Nozul ve dier balantlar, 9- Emniyet Val fieri ve tehizat 10- Alt ve st kritik snr deerleri 11- Tasarm basn ve scaklklar 12- Kapasitesi 13- Kzdrc, ekonomizcr ve hava stc scaklklar 14- Buharlatirclarn yan duvar, arka duvar v.s Ekonomizr, kzdrc, hava stc stma yzeyleri, 15- 'Yarna odas hacmi 16- esleme suyu scaklk ve basnlar, 17- Yakt cinsi, yakclarn tipi ve kapasitesi, 18- Emniyet valf 1er inin tipi ve buhar boaltma kapasitesi 19- Basnl ksmlarn kalnlk mukavemet hesaplar, 20- Isl ilemi gereklilii, b)-J3ier Basnl kaplar iin : 1- Projelendirme kodu 2- Kullanlan malzeme 3- Nozul ve dier birletirmeler dahil basnl kabn kesit ve detay resimleri 4 - Btn basnl ksmlarn, gvdeler, bombeler, boru aynalar, borular v,s konstrksiyon detaylar, 5- Takviye ubuklar, bayraklar, takviye salar, rontaj iin kullanlan ayaklar ve tayc balantlar vs. ksmlarn detay resimleri 6- Projelendirme basnc 7- Tanacak akkan veya akkanlarn tipi en yksek ve en dk iletme scaklklar, 8- Kaynak detaylar ve kullanlacak kaynak: dolgu malzemeleri

-m-

Tarifler : Tasarm (Dizayn) basnc : erisindeki akkan dikkate alnd zaman : Msaade edilen en yksek alma basncdr. Bu basn kabn en st noktasndaki basntr, Hibir zaman herhangi bir emniyet valfnn ayarlad nominal basntan az olamaz. Mmkn olan hallerde akkann statik basnc tasarm basncna ilave edilerek, tasarm basnc olarak elde edilen deer kullanlr. Emniyet valfnn, gereksiz yere amasn nlemek iin ayar, alma basncna gre uygun bir fazlalkla yaplr. (5 : 10) % gibi rnek : Msaade edilen basn 2, bar tasarm basnc 2 (2 x 0,1)
=

2,2 bar

ierisindeki akkan dikkate alnd zaman : tasarn basnc tesbit edilirken msaade edilen basnca statik ba sncn cidar gerilmelerine 5 % yi gememek zere etkili olaca drlerek arttrlabilen. rnein : Msaade edilen basn 2 bar Tankn ykseklii Tankta su bulunuyor Tasarun basnc : 2 t y2 2,5 bar 5 m
;

(2,5 - 1,05 x 2) z 2,4 bar alnr.

Tank vakum ile alrken : Tank Vakum ile alt takdirde, Tasarm basnc, ayn zamanda hem vakum hemde basn sz konusu ise iki basncn farkna eittir. ayet, cidarn bir tarafndaki vakum'un deime " deeri belli deil ise o takdirde hakiki basn 1 bar arttrlr. rnek : Tank cidarna dtan msaade edilen basn 2 bar Tank ierisinde vakum 375 mmHg veya 50 % vakum 375 Tasarm basnc 2 + 750 " tankn cidarna dtan msaade edilen basn 2 bar Tankn ierisinde vakum, deiken Tasarun basnc : Bunlardan baka : Resimde ilave statik; ykler verilmi ve bu yklerde cidar gerilmelerini 5 % den fazla artryor ise (Rzgar yk, kar yk, zelezele yk, ve retim -S2f * 1 = 3 bar alnr. 2,5 bar -

yk vs. gibi)o takdirde bunlarnda hesaplairas gerekir. Tasarm sicaklxgi : Malzemelerin issarm scakl, malzeme kalnlnn ortasndaki scaklk olarak tarif edilir. Genel olarak servis arasnda basnl kabn iindeki akkann edilen scakldr. Atee maruz olmyan yzeylerde tasarm scakl akkann en yksek scakl olarak alnr. 1- Kazanlardan baka basnl kaplarda : Taarm scakl, iinde akkann en yksek scaklk deeri alnr. 2- Kazanlar iin : Aadaki tabloda verilenler gznnde bulur.durularak tasarm scakl bulunur.

-S-

T.L elik Gemileri KLaslara Kurallar Cilt 3 Ksm 4- Kakir. Kurallar Blm 7 Buhar Kazanlar ye Is letin Tesisleri 1. Buhar Kazanlar
1.3 Dizayn scakl, t Mukavemet hesaplan, gz nne alnan elemann et kalnlnn ortasndaki scakla gre yaplmaldr. Dizayn scakl, referans scakl ve buna Tablo 7.3'de grld. gibi eklenen deerlerden cfuur. Bu scaklk, 250*Cdan daha az olamaz. Tablo 7.3 Dizayn scaklktan Eklenecek sjcakhk miktan Referans scakl Istlm ksmlar IsmlIstma ekli mamt ksmlar Temasla Radyasyonla

Msaade ecen maksimum alma bamandaki doymu buhar scakl Kzgn buhar scakl

QC

25*C

50-C

15-C{1)

35*C

50-C

(1) Dizayn scaklnn almamas, zel nlemler alnmak suretiyle salanabiliyorsa, eklenecek scaklk dereceleri 7'C kadar azaltlabilir.

TRD 300- 1975 Basks

Table 4: Reference temperatures and temperature ailowances Temperature ailowances State of aggregation Reference temperature Non-heated components Heated components Heating predominantly through Radiation*) Water, or water/steam mixture Superheated steam Saturation temperature at allowable pressure p i , or at allowable total pressure P2, respectively Superheated steam Convection (15+2s,)C, Screened against : flue oases :

0C

50 C

but S7 50 C max.

20C

15 C
See also para 3.5.

50 C

35 C

20'C

'I
1

*) Pisten typ supernamerj to b treated lik convection typ iprHatra.

-27-

Baz standartlar, tabloda kabul edilen deerlerin dna kabilmektedir. Ancak, bu deerler ok farkllk gztermezler. felzemelelerin msaade edilen tasarm geriliminin seimi, bu scaklklar dikkate alnarak yaplr ve deeri de, bu scakla uyar akma gerilimi deeri kullanlr. TL'ye gre msaade edilebilen gerilmeler ( c i l t A _Ksm2
yalzerB

Kurallar 199:

Yapsal elemanlarn boyutlandrimasnda teel unsur, msaade edilen gerilme (J*.. [N/mm Jdir. boruma gre, aadaki bantlardan elde edilen minimum deerlerden biri alnr. Haddelenmi ve dvme elikler 350 C'a kadar olan dizayr. scaklklarnda, m.20/2.7 3urada R
m-2C

~?

o d a sljCak

i g r . d a g a r a n t i e d i l e n en dk ecre

.Tukavemeti [ 'J/mm J R HH .t/1.6

Sri Sri

Burada R _.dizayn scaklnda garanti edilen akma snr veya dizayn scaklnda garanti edilen en dk %0._ uzana snr
Gri e

Gri e

350
R

C i n stndeki dizayr. scaklklarnda. -t 3urada R , n ^ n n n +, dizayn scaklnda 100000 saatlik srrir.e mukavemetinir. ortalama deeri.

100000

1.5 Dkme Malzeme Dkme elik

Nodler dkme demir

Kr dkme demir
R

m.20

on

m.20 11

3.2
R

4.8
R

eH.t 2.0

eH.t 3.0

m.100000.t 2.0 -18-

Yksek sneklie sahip sxenitik elikler iin, zel istekler zerinde anlama salanabilir. Su ile temasl ve zerinde delik alm silindirik cidarlarda, koruyucu manyetit tabakas gz nnde tutularak 170 N/mm lik bin anma gerilmesinin zerine klmanaldr. Mukavemet karakteristikleri "Malzeme kurallar veya burada verilen standartlardan alnmaldr.
, TL ' . e . gre. NcraLnal.;. Tasarm (Fasl Gerilimi ,~Bolum , T,73 nov i D T V T N IV Kazanlar, Basnl Kaplar) Ferrit ik veya Marten.... sit ik, eliklerde nominal tasarm gerilimi , aada 1984) bulunan deerlerin en k olarak alnr.

alma; scakl 50 C ye kadarjolan basnl kaplarda: 1.8 ve 2.7

alma scakl 50 nin zerindeki basnl kaplarda :

T75~

~T7T

Paslanmaz stenitik eliklerde (Stainless) alma scakl 50 C ye kadar olursa : (Tp . 1.5 ve

n
2.7
f r ' o/TOO.COO

daha yksek scaklklar iin her olay ayrca deerlendirilecektir. Yukardaki maddelerde kullanlan <H: , <f ,41,. deerleri her snf hadde elii iin ayr ayr malzeme blmnde verilmi. Baka malzemeler iin nominal gerilimin hesaplanmas Loyd tarafndan ayrca dikkate alnr. Emniyet faktr (emniyet katsays) Genellikle, S veya E ile gsterilir. Malzemenin cinsine gre denklemde kullanlacak S. emniyet faktrleri, DMerkblStter'e ve TS gre aadaki zelgelerde verilmitir. -19-

7. Safety factor
The safety factors of tastes 2 and 3 aopiy axes that the other AO-Merxbltter soactfy other safety factors, For materials not named in th AO-Merkoittsr th axoert ooinion of tn*Inspecting Authority may specify safety factors other than given in taolea 2 and 3. Tafel 2 Safety factors against yild strength, proof stress or CTModata Safety factors for ths matenai Safety factor S" for t&e material at at design, test tamperatur tsmoeratura

Material

I.Hoiledand forged steel ICaststee 3. Cast iron with spneraidai gragnitsto OIN 1693

1
c

14

1
^

. 14

AD-^rkbltter e gre

GQG60 12 GGG 33 33 GGG4) 14 GGG13 GGG353

4. Aluminium and its allqys-malleaol matenals

3.1 OGG 70

5.0 4,0 34 3A

s?
64 54 44 44

Si

24 24 17 14

14

3. Prcntag of t h * p*rmis*ibl design stre level in joints

8.1 The percentag of th permissible design stress Swi inwelded joints is given by th factor v in th design formuia*. Th factor y is th percarttag of th permis*** design stress: !ev*l according to th synogtic tafil of AO-MerMslatt HPO divided by 100. If not otherwise specified ay agreement according to No. Z of AO-MrWjla HP 0 v - 1.0, L2 For drazsd joints v = 0.3 may b aoplied for th desigrr provided no lower values Mae been deemed necessary in- context with the procedure qualification.

Tabi 3- Safety factors against tansil aaarKjUr Safety factors forth material at design tomperaturv Safety factor S*" fertig " "tariat attss tampt^r

Material

AD-Merk>ltterfe gre

I. Grey cast iron to OIN 1691 1.1 non-anrwlftd 1.2' annecid or glassed 2. Cooper and its alloys indusrv of rolled and cast bronze 2.1 wttftsaomtessand we*dd vessais

94 T

34

24 34 44

22wrtftsoidrad v*ste

U Sort brazed longitudinal joints are not permissible. Lapped soft brazed circumferential joints between copper parts areacceotafii provided th tapping is at least 10s^ the .-all thickness doe not iwcoad 3 mm and O, p S 2500 mm bar Here thfactorv is aqual to 03 forth arcumferantiai joint. SA For soft brazad joints- between cooper plate* wittr a continuou la3 having awktth of S 12s. on both sids o< th joint v is squat to <X3 provided th wall thicknee^ s, doss net axcaed &mm and th permissibl servie pressure does not exceed 2 bar gang.

-30-

TS'e gre
ZELGE 2 Gvenlik Katsaylar Fabrika-BdeU Malzeme ve Uygulama Kabul Deney Raporla veya Fabrika Teslim artnameli Uyan Emniyet Katsays S'

Malzemelerde Gvenlik Katsays S Akma gerilimi veya R*,,2 deeri bilinen malzemeler 1 Hadde ve dvme elikAkma gerilmesine veya Ri*,,s deerine ve Rm/100 000 deerine kar Gveniik

ler
2 elik dkm 3 Kresel grafiti! dkme demir (TS 528) 3.1 DDK 70 ve DDK 60 3.2 DDK 50 34 DDK 42 ve DDK 38 3.4 DDK 424 DDK 384 DDK 354 4 Demir olmayan malzeme ve alamlar Akma gerilmesi veya B ,, deeri bilinmeyen malzemeler 5 Dkme demir (TS 552) 5J. Tavlanmam 5.2 Tavlanm veya emaye edilmi 6 Hadde ve dkme bronzu da kapsamak zere, alminyum, bakr ve alamlar 6.1 Dikisiz ve kaynakl kaplarda 6-2 Lehimli kaplarda
11

14
2,0

141

24

us
24 .
2J)

5,0 6,0 4,0 5,0

34*44
3,0* 4 , 0 2)

_
2)

14 e

2)

ekme dayanmna kar gvenlik

34 9,0 7,0 114 8,0

4,0 44

24

34

1 En ok 120C kadar epeT 5i(5ilr|itr|aTI fftn. In>larnlar| r^jfV^r le kabul raporu ve fabrika taclta) arfsBTT gunsa 14 yerine 14 alnabilir. ') Kullanlan mlmi)jn mnfrtinflf "ffgfn1^ "yE^I nl"l? ;wj]ndidir (Ek 2) X Tavlanm ir T*nw|fjnniTni.

-31-

Ek kifayeti, Ek verimi, kaynak faktr : Genellikle, e,v,z harfleri ile gsterilir kaynak dikilerinin ek kifayeri silindirik kaplar ile Dram ve silindirik kollektrlerde aada verilenler gibi alnmaktadr. Hi bir zaman birden byk olamaz. I- Silindirik kaplarda : a) Snf I basnl kaplar iin 1.00 b) Snf II basnl kaplar iin 0.80 c) Snf III basnl kaplar iin 0.60 alnr. O zerilerine boru deneri balanan silindirik dramlar ile silindirik koilekrcrlerde : Bunlar zerinde alacak, delik ap, delik hatvesi, borularn yerletirme ekillerine gre ilgili kurallarda gsterilen ekilde hesaplanr. Birimler ve Semboller: Birimler ve semboller, deiik hesap kurallarnda ve bilhassa sembollerde deiik harflerle ifade edilmektedir. Hangi hesap kural kullanlacak ise bu hususa dikkat edilmesi gerekir. Birimlerde deiik sistemlere gre alnmaktadr, 1 kgf 9,81 N/mrrT
2

9,81

MP

1 N/m 1 Pa (Pascal) 1 bar 0,1 MP i ar 1 kgf/cm" 0,981 bar 98,1 kP

birimlerdeki deiimler faydal olaca dncesiyle aadaki cetvelde verilmitir.

-31-

EkA-1

BRM DNM. TABLOLARI

Uzunluk
im lin. lit
1yd. 1 Karam 1 Deniz nn "

Metre m 1 2S.4 10-* 0.30480 0,91440 1609.344 1853,836

Inch in.
39.37008 1 12 3S 5,33600 10* 7,29856 10

Foot ft
3,28084 1/12 1 3 5280 6082,14

Yard yd. 1,09361 1/36

1/3 1

Kara miff

Deniz mili

6,21371 10-* 5J9422-10-" 1,57828-10-* 1,37013-10- 1,89394-10"* 1,64416-10-* 5,68182 10-* 4,93248 10-
1

1760 2027,37

0,86312
1

1,15192

Alan.

m*

Square inch Square foot Square yard sq.yd. sq. in. sq.ft. 1550,003 1 144 129S92

im*

10,76391 1/14*

1,19599 V129S 1/9

1

T sq. in. 6,45160-10-* Iaq.lt tsq-yd. - 9,29030:-HT 0,83613

...

Kadrn

m1

Cubic inch cu.in. 6,10237 10*

1
3

Cubic foot CU-ft 35,31467 1/1728

1

Cubic yard cu-yd. 1.30795

U.S. gaUon U.S. gaL 264,177

3

Brit gallon Imp. gal. 219^73. 6^2901 168,183 033263

1

Im
CU.O.

1.

1,63371-10-*

24 4335-10- 4,32909 -10- 3,60475 - lO."3 1/27

1

tcu.lt

- 2,83168-lu" 0,764555

1728 4.6656 10 230,995 277,412

7,48067 201.978
3 a

t OL yd.

27 0,133678 0.160539

1U.a saltan - 3,78534-IQ"

4,95103-1Q554589-10-

.1

IBritGaflon - 4,54596 -lO"

1,20094

Yogurtfufc

kg/m* 1"

kp sVm*-

- zgl Arlk
Ikp/m Ib. lorca/t3 -

kp/tn3

Ib. totca/ft* 62,4279S- 10r3 1

0,10197 I

1 16,01847

ikpsVm

9,80665

-S3-

A-1
Ktle

BRM DNM TABLOLAHL (Devam)

kg kp sVm Ounce mass az 35.27396 345.919
3

Pound massib 2.20462 21,61996 1/16 1 2000 2240 latm - 760 Ibrr 0,986924 0,967842 1,31579-10-3 1 4,72541 10-* 6,30459-10-2 Pound fores Ib f 0-^2481 0,22481 2^0462 1

Short ton mass-sir trr

3

Long ton massig trr

1kg 1 kp s /m loe 1 ib J

I 9.80665

0.101972 1

1.10231 10" 9,84206 10-* 10.80998-10 - 9.65177-10-3 1/32000 1/2000 1 1.12 2.79018-10- 4,46429 10 0,89286 1

2,33495 - iO"' 2.89085 ID" C '-53592 007.18487 ;016.Q471 Sar 0* N/ ( - 10s Pa) 1 0,980665

4,62536-10-' 92.50711 103,60797

16 32000 35340 Torr ran Hg 750,062 735,55956 1 760 0.359131 51,71488 Kilopond kp 0.101972 0,10197" 1

1 short ton (USA) 1 long ton (GS)

Basn

kp/cm 1 at

Ib/sq ft
208S.55 2048,1 T
ZJBASO.

Ib/sq in
(p. 3. i.)

1 bar 1 kp/cm-* 1 Torr 1 atm I Ib/sq ft" " 1 Ib/sq- irr

1,01972 1

14,5038 14,22337 1,93363 10 -J

1.33322-10-3 1,35951 10.-3 ' 1,01325

1

1,03323

216L22

4.78802 I0- 4,38242 10-" 6,89474 Newton N t 10-*9.80665 4-,44822 7,03068 10-2 Oyne dyn 10
i

r
14*.

1/144. 1

Kuwt
IN 1-dyrr tkp Mb I

9,80665 10*

4,44822 10* ' 0.45359-

Desimai katlar ve askatlar deca leca kilo mega giga t era da

tt

Desimai yzdeler

10
10*

dea ccnti
miia

d c m

10"'
10-2 10-3 10-* 10 10-"

10-2-1*. 10* p.p.m. (parts per million) 10- - p.p.b. (parts per USA billion)

k M G T

10 Iff
10

micrc
nano
OICO

H n

Scaklk dnm Centigrade: Te

10'*

Mutfak scaklk K (Kelvin) - 273,16-f-r c

Fahrenheit: Tp.

R (Rankine) 459,69 +"!>

Te - Ift-

- |-Tc+32

-34-

Ek A-1

BRM DNM TABLOLARI (Devam)

zgl s kKh/n-C kcal/m^ C 2,38846 10- 859.845
3

BTU/in 3 F 8,62885 10- 3,10639-10-* 3,61273 -IQ"

1
5

BTU/ft 3 F 1.49107-10-* '

53,67838 6,2428 10-* 1728 1

1 J/m3C
3 3

2.77778 10 7 1 1,163-10" 32,19173 1,86295 -10-*

1 kWh/n C 1 kcal/m C 1 BTU/in3 F 1 BTU/ft F 3

3,5 10 4186.3 1,1539-10 6.70661 10*

2,76799 10 16.01847

1/1728

Is aks 1 W/m* 1 kcal/m* h

2

W/m* 1 1.163
1,63534-10* 1,13565 10

kcal/m*h 0,859845
1 1.40614 10* 9754.86

BTU/in * sec

BTU/ft * sec 8,80551 -10-* 1,02408 10-

144

BTU/ft * hr

6,11494 -10" 7 7,11167-10-' 1 1/144

0,316998 0,368669 5,184 10 3600 1

1 BTU/n * sec1 STU/tt sect STU/tt rr

a

3.15459

2,71246

1,92901-10-

1/3600

ts iletim katsays
1 W/isC

W/xC

kcal/h m C

BTUn/ft J hr F 6.93347 8,05363

12 144

BTU/ft hr F 0.577789 0,67)969

V12

BTU/in hr F

0.859845
1

4.81491 "* 5,59974 - 10-* 1/144 1/12

1

t kcal/h m C IBTUin/ffhr F t BTU/tt hf f1 BTU/in hr F-

1.163 0.144228 1,73073 20.76382

0,124014 1,4881 S 17.85797

1 12

Klnematik viskozite

Boyut: 1 mVs -10 Slokes - 10* cSt

Dinamik viskozite
1 N s/m 2 1 kg/hm

N s/m* Pa s - l P
1

kg/h m
3600
1

kps/m*
0.101972 233255 10" 5 1 0,151751 4.88243

: Ib rnass/ft sec ib force sec / f t

0,67197 1,86558- 10"*

2J08854 10-*

2.77778 10- 9,80665 1,48816

5.SO!5I -10-* 0,204816

3.1081 tO"*
1

1 kp s/m' 1 lt> mass/tt. sec lib force sec /ft

3,53039 10 5357,39 1.72369 10*

658976
1

47,38027

32,17405

-35-

gnbqXlers gelinceBunlariTi TSE ye TL, kurallarnda kabul edilmi b i r ksma semboller aada verilmitir. 2J. MSAADE EDLR GERLME
2X1 TANIMLAR ( TS ) Msaade edilir gerilme (3-, ile gsterilmitir). Basnl paralarn hesaplanmasndaki formllerde kullanlan gerilmelidir. NOT Dizayna, msaade edilir gerilmeyi aada tanmland gibi malzeme zelliklerinden ve Madde 2.1.2'de verilen deerlerden tayin etmelidir. t = Metal scakl, Q..,, = lgili elik kalitesi iin, oda scaklndaki er. az ekme dayanm E.,, = lgili elik kalitesi iin, oda scaklndaki ez zz akma dayanm c-j = lgili elik kalitesi iin t scaklnda 0,2 : kalc uzama snrndaki en az akma noktas gsrilimi.

B 200 Simgeler (TL) 201 Bu blmde kullanlan simgeler : p = Tasarm Basnc, Bar D = Nominal Cap, mm T = Tasarm Scakl C c = Korrczyon anma pay (Bak. Ksm 4 B 503} : at = Tasarm scaklnda metalin nominal tasarm gerilimi N/mm2 a3 = Oda scaklnda belirlenen metalin minimum kopma gerilimi N/mm2 aT = Oda scaklnda metalin minimum st akma snn N/mm2 ayet Geriiim-Uzama erisi akma snrn ack olarak belli etmiyorsa % 0,2 Proof Stress uygulanr. a = Metalin tasarm scaklnda minimum alt akma snr N/mnr ayet GerilimUzama erisi akma snrn ack olarak belli etmiyorsa % 0,2 Proof Stress uygulanr. CB/I:O<I = Metalin tasarm scaklnda 100.000 saatte kopma veren ortalama gerilimi N/mnr Bu ortalama gerilim, deneyle bulunan en kk gerilimin en fazla % 25 zerinde olabilir.

ov = lgili elik kalitesi iin t scaklnda, 100 000 saatlik almadan sonra kopmay salayan ortalama gerilme veya sonularn dalrr.rcr. u genilii, ortalama deerin % -iz 20'sirJ. geerse, t scaklnda 100 000 saatlik almadan sonra kopmay salayan en az gerilmenin 1,25 kat. ev = lgli elik kalitesi iin t scaklnda, ICO C O saatlik almadan sonra o lik plastik uzarr.meydana getiren ortalama gerilim.

Malzemelerin yukarda bahsedilen karakterleri, cUsma koullar altndaki zelliklerine tekabl eder. 2J..2 - Msaada edilir gerilme, 57, aadaki drt dierden en kk olandr :

1.6
S'

fff

"
_
Ct

W
g

fff =

1.6

W
d Cl

230'C'nin altndaki scaklklarda 250'C'deki kullanlmaldr.

^-7

-38-

Malzemeler : Basnl kap ve kazanlarda kullanl an malzemelerin kullanlan artlara uyacak ve yerine getirecek zellikte olmas gerekir. Ayni zamanda, scak ve souk biiraendirilmesi, mekanik ve kimyasal zellikleri ile kaynak kabiliyetini iermektedir. Ayrca, salar, dvmeler, dkmler, borular, civata ve somunlar, saplamalar, ubuklar vs. gibi ayr cinslerdeki bu malzemelerin, istenilen izellikleri ilgili dizayn kura] 1 arnda verilmektedir. ASME: Kazanlar ve basnl kaplar code : Section VIII, Basnl kaplar, subsection A Section I , Kazanlar, malzemeler ksm

TRD, Buhar Kazanlar iin teknik kurallar TRD, 100, 101 sa malzemeler TRD 102 ekme ve dikili borular TRD 103 dkme elikler TRD 106 elik civata ve somunlar TRD 107 Dkm ve elik kazan paralar TRD 108 Lamel ve Nodular demir dkmler AD-Merkbltta. Basnl kaplar iin teknik kurallar AD-Merk W dan W n n kadar malzemeler o 10 TS 377, U97 ve 3101, Kazan Yapm Kurallar : Kazanlar iin elik sa ve levhalar TS 3650 TS 3362 basnl kaplar, ilgili ksmlar. TL,kurallar Fasl II (ve Cilt A Ksma 2) - Blm, elik ve Dkm Bununla beraber, kurallardaki farkllklar, birisi ile dierinin elikiye dmeyen yakn deerler vermektedir. Bu husus aada verdiimiz malzeme cetvellerinden grlmektedir.

-33-

TS
1212 - Mekanik zelikler Sa ve levhalarn yapmnda kullanlan sade karbon, lu eliklerin mekanik zelikleri izelge - 3 de, az alaml eliklerin ise izelge - 4 de verilmitir. 1.2J.3 . Fiziksel zelikler Bu standard kapsamndaki eliklerin, scakka gore deien elastiklik katsays deerleri izelge - 5 de, s genleme katsayian izelge - S da, :s iletkenlikleri izelge - 7 de verilmitir.

ZELGE - 1 Sade Karbonlu elik Sa ve Levhalarn Kimyasal Bileimi (Kepe Analizi) 1 eliklerin Kimyasal Bileim 'a Malzeme Numaras 1.0345 1,0425 1,0435 1,0445 C mas 0,16 0,20 0,22 0,26 Si (Max) 0,35 0,35 0,35 0,35 Mn (Min) 0.40 0,50 0,55 0,60

Ksa tareti <Tiplerine Gre) HI H

P (Mas)
0.050 0.050 0.050 0,050

S (Mxs) 0.0SO 0.050 0.050 0,050

Cr
i)

Hm
HIV

*) Krom miktar 5/o 0,3. den ok olmamaldr. 2. Sa veya levhadan alman analiz numunelerinde sakin dklm (durgun) eliklerde karbon miktar, dkm analiz olarak verilen miktarn .'o 10 u (mas) kaynar dklm eliklerde 'a 20 s (mas) kadar ok olabir. 3. Konverter usul ile yaplan eliklerde; azot (N) miktar sakin dklm eliklerde 0,010, kaynar 'dklm eliklerde 0,008 den ok olmamaldr. 4. elikler sakin dklm olmaldr. Ancak. HI tipi, istenildiinde kaynar dklm elik olarak da kullanlabilir.

ZELGE - 2 Az Alaml elik Sa ve Levhalarn Kimyasal Bileimi (Kep-e Analizi) elikeria Ksa Gsterilii 17 Mn 4 19 Mn 3 15 Mo 3 13 CrMo 44
l

Malzeme Numaras 1.0344 1.0845 1.5415 1,'fooS C 0,1-10,20 0.170,23 0,120,20 0,100,18 Si 0.200.40 0,400,60 0,150.34 0,150,35

Kimyasal Bileim, 'a Mn 0.9O1.20 1,001.30 0,500,70 0,400,70

P Mas
0,050 0.050 0,040 0,040

mas
0.05O 0,050 0,040 0,040

Cr
t)

Mo

1 0,70 1.00

0150.35 0.400.30

> Krom mktan " ' 0,30 dan ok olmamaldr.

-40-

Basxnli kaplarda kn"ilamln malzemeler

(TS)

BASINLI KAPLARIM HESAPLANMASINDA MAL/EMENN SELMES KURALLARI

1 ALASIMSIZ YE ALAIMLI ELKLER

Dcijik hava scaklklar ile 10'C'e kadar scakl:kl akkanlarn depolanmas, tanmas vb. hizr.eeriic ki;ur.acak basnl kaplr.rn yapmna ::;:l!;.:nluu:.i: ::la::iS!Z ve alaml elikler, mekanik, urr.ik ve kimyasal zorlamalar gznnde bulunJ;::".l:rsl: kullanma arr.a'anna yrjn olarak se-

Fe 34.2, Fe 37.2. Fe 42.4, Fe 34.3. Fc 373, Fe 42.3 vv Fe 523 (TS 416) nitelikteki elik salar kullanlmaldr. 1.1.3 Kazan Salar' Basnl kaplarn yapmnda kullanlacak olan aij msz ve alaml kazan salar, Kk - 2 izelge 1 c!-.verilen zelliklerde olmaldjr. 1.1.4 Ditr Salar zelikler, yetkili laboratuvar raporlaryla kantlana:. dier elik salar da basnl kaplarn yapmnda kullanlabilir. Bu gibi salar aafeclaki koullan ta maldr. 1J.4J. - Kopma Uzamas (.) Enine dorultudaki kopma uzamas <Lif = 5d.,> * olarak en az olmaldr. 1000 Hesaplamada bulunan ekme dayanma (fcgf/mrBununla birlikte bu b 16 dan daha az olmamaldr.

l. . ZN YKULEN 1.1.1 - ri'CV Kathr Olan eper Scaklklarnda Basnl kabn mm oaruk i ap ilo at olarak i'c'.r.ie basnc arpm D..p ^ 7000 ulan basmi V.r.plcnn yapmnda Fe 34 ve Fe 37 (TS 46). Fe 34.2 ve Fe 372 (TS 416), nitelikteki elik salar seilmelidir. 1.1 J - 200-Ce Kadar Olaj eper Scakltklannda Basnl kabn mm olarak i ap ile at olarak iletme basnc arpm D..p ^ 20000 olan basnl kaplarn yapmnda

49

-S-

TL Yeni Malzeme Kurallar ( z e l l i k l e gemiler iin) ,D Blm 3 - elik Levhalar, eritler, Profiller ve ubuklar
5.2 Mekanik zellikler ekme testi sonucunda. Tablo 3.12'de gsterilen, ekme mukavemeti, akma snn ve kopma uzamas deerlerine eriilmeldir. 5.3 entik darbe enerjisi Tabio 3.12'de belirtilen darbe enerjisine ait istekler yerine getirilmelidir. Not: zel ianeleri inceltilmi vap elii levhalar, her durumda, enine ISO- V-entik test paras kullanlarak test edilecektir. Test scakl ana kaliteler iin -20 C, dk scaklk kaliteleri iin en az -40'C olmaldr. 6. Testler ve Testlerin Kapsam Aada belirtilen testler yaplr: 6.1 Kimyasal bileim testleri retici her eriyik iin, A.8.1'e gre kimyasal bileimi belirlemeli ve konu ile ilgili sertifikay dzenlemelidir. 6.2 ekme testi 6.2.1 Mekanik zellikler ekme testi ile saptanr. Test Tablo 3.12 Genel yap eliklerinin mekanik zellikleri R eM [N/mm 1 ] mm olarak kalnlklar iin Mukavemet kategorisi A 5 (1) [%] mm olarak kalnlklar iin entik darbe testi KV (uzunlamasna) mm olarak Test scakl kalnlklar iin [C] <63 >63 20 -20 (2) 20 -20 (2) -20 (2) 27 27 27 27 27 23 23 23 paras almak amacyla, ayn ekle sahip mamuller eriyiklerine gre ve akma snr ile ilgili kalnlk aralnda (Tablo 3.12'ye baknz), arl 40 tonu gemeyen birim test miktarlarna ayrlacaktr. ekme test paras birim test miktannn en kaln parasndan alnacaktr. Levhalar ve genilii >600 mm olan geni lamalara ait test paras, haddeleme ynne dik olarak alnr. Dier mamullerde, test paras haddeleme ynne dik veya paralel alnabilir. 6.2.2 Levhalar teker teker test edilecekse, bu husus siparite zellikle belirtilecektir. Teker teker test, normal artlarda, sadece taneleri inceltilmi sala/a uygulanr. 6.3 entik darbe testi Taneleri inceltilmi eliklerden (rnein 340 FK, 410 FK ve 490 FK) retilen tm mamuller, Tablo 3.12'de belirtilen test scaklnda, uzunlamasna ISO-V entik test paras kullanlarak entik darbe testine tabi tutulacaktr. Teker teker test yaplmasna gerek olmayan levhalarda, 6.2.1'de belirtilen birim test miktarnn en kaln parasndan bir set test paras alnacaktr. Testler, normal olarak, kalnl >10 mm olan mamullere uygulanr. Taneleri inceltilmi olan mamuller dnda kalanlar ile kalnl <10 mm olan mamullere entik darbe testi uygulamas gerektiinde zel anlama yaplacaktr.

[N/mm*]

<16

>16 <40

>40 <63

>63 <80

>80

<40

>40 <63

>63
i i

340 340 FK 410 410 FK 490 FK

340-470 410-540 490-630

235 275 355

225 265 345

215 255 335

215 245 325

215 235 315

26 (24) 22(20) 22(20)

25 (23) 21 (19) 21 (19)

24 (22) 20 (18) 20 (18)

(1) Parantez iindeki deerier enine test paralarna aittir. (2) Haddelenmi olarak teslim edilebilecek mamuller iin, test scakl 0'C'Jr.

6.4 Yzey dzgnl ve boyutlarn kontrol Tm mamullerin yzey dzgnl ve boyutlar, retici tarafndan A.8.5'e gre kontrol edilecektir. stek halinde, mamuller son kontrol iin srveyre sunulacaktr. 7. retici Tarafndan Markalama retici, mamulleri A.9 gereince markalamaldr. 8. retici Tarafndan Dzenlenecek Sertifikalar retici, A.lO'a gre gerekli sertifikalar veya teslim spesifkasyonlarn hazrlamal ve mekanik testlerin sonularn onaylamaldr. Sertifikalar srveyr tarafndan imzalanacaktr.

D. Yksek Scakla Dayankl elik Levha ve eritleri 1. Kapsam 1.1 Bu kurallar, kalnl 3 mm'den 100 mm'ye (100 mm dahil) kadar olan, levha ve erit haiinae ve buhar kazanlar ile basnl kaplarn imalinde kullanian karbon, karbonmanganez eliklerine ve Tablo 3.14'de belirtilen 0.3Mo, iCf 0.5Mo, 2.25Cr 1Mo eliklerine uyguianr. Bu kurallar ayrca, tabii gaz iinae hidrojen slfat gibi gerilme atla korozyonu balatabilecek ortamla temas halinde olan basnl kaplarn konstrksiyonunda kullanlan levha ve eritlere, eliklerin kimyasal bileim, deoksidasyon, sl ilem, sertlik v.s. gibi ynlerden slah edilmesi artyla ve kullanmna TL'nun zel onay vermesi halinde uygulanr.

-W-

Blm 3 - elik Levhalar, eritler. Profiller ve ubuklar

1.2 Genellikle, standard spesifikasyonlarna uygun elikler (DN 17155 gibi) kullanlr. Uygun elik kaliteleri aadaki tabloda gsterilmitir. Mukavemet kategorisi veya Tablo 3.14'e gre elik kalitesi 410 W 460 W 510 W 0.3 Mo 1 Cr 0.5 Mo 2.25 Cr 1 Mo SO-2604/IV (1975)'e karlk gelen eiik kalitesi P. 9 P13 P26 P32 P34 Tablo 3.13 Teslim artlar Mukavemet kategorisi veya elik kalitesi 410 W 460W 510 W 0.3 Mo 1 Cr 0.5 Mo 2.25 Cr 1 Mo Teslim artlar veya sl ilem N(1)

DN 17155'e karlk gelen eiik kalitesi H1 1 17 Mn 4 19Mn6 15 Mo 3 13 Cr Mo 44 10 Cr Mo 910

Normalize edilmi Su verme veya temperteme

(1) Normalize edilmi veya normalizasyon arnitnda ekillendirilmi (kontroll haddelenme). Bim 3, A.4.2'ye baknz.

Dier Standardlara uygun olan eiikier. ou kurallarda belirtilen eliklere eaeer olmak, beirtiien istekleri salamak artyla kullanlabilirler ve bu kurallarda belirtilen ekilde test edilirler. 2. Teslim artlar ve s! lem Mamuller, .ek scak ilemlerin uygulanmas sez konusu olmadka (Ksm 1'e baknz), Tablo 3.13'ae belirtilen artlarda ve sl ilem uygulanm durumda teslim edilecektir. 3. Boyutlar, Boyutsai ve Geometrik Toleranslar Bu konuda A.5 geerlidir. Anma kalnl, negatif toleranssz minimum kalnlk olarak kabul edildiinde, bu konuda zel anlamaya varlmal veya siparite belirtilmelidir.

4. Hatalardan Annmlk ve Yzeysel Hatalarn Onanm Bu konuda A.5.2 geerlidir. Hataiar, normal artlarda, msaade edilen kalnlk toleranslar dahilinde, yalnzca talaiama e giderilir. Blgesel yzey hatalarnn kaynakla onarmna (B.7.3'e baknz), sadece TL'nca onayl yntemer kullanmak ve srveyrn onay ainmak artyla msaade edilebilir. 5. Malzeme ile lgili stekler 5.1 Kimyasal bileim ve deoksidasyon yntemi eliklerin kimyasal bileimi Tablo 3.14'deki isteklere uygun olmaldr. Tm elikler sakinietirilmi olmaldr.

Tablo 3.14 Yksek scaklk eliklerinin kimyasal bileimi Mukavemet kategorisi veya elik kalitesi Kimyasal bileim [%]

Si

|
t

Mn

P max

S max

; Al | toplam
i

Cr

Mo

Kalan elementler (1)(2){3)(5) Cr<0.25 Cu<Q.3O Ni<0.30 Mo<0.10

410 W 460 W 510 W

<0.20 0.14-0.20 0.15-0.22

i O.35 ; 0.50-1.30 >0.40 I 0.90-1.40 0.30-0.60 i 1.00-1.60 ! 0.10-0.35 i 0.40-0.90 0.10-0.35 i 0.40-1.00 <0.50 ; 0.40-0.70

0.035

0.035

i ! !

>0.020

0.3 Mo 1 Cr 0.5 Mo 2.25 Cr 1 Mo (1) (2) (3) (4) (5)

0.12-0.20 0.08-0.18 0.06-0.18

0.035

0.035 j (4)

C.25-0.35 <0.25 0.70-1.10 0.40-0.60 2.00-2.50 , 0.S0-1.10

Titanyum miktar c~ci).Q2'yi amamaldr lerivik ve mamul analizleri/ Cr, Cu. Si ve Mo niktarian toplam ^.TO'den hvk olmamaldr. Vanadyum miktan f.0.030'dan, nivobvum miktar da %0.010'dan iazia olmamaldr. Eriyiin A! miktar belirlenerek, sertifikada belirtilecektir. stek zerine, katan element miktan sn-eyrc bildirilecektir.

-ffS-

D_
5.2 Mekanik zellikler

Blm 3 - elik Levhalar, eritler, Profiller ve ubuklar

5.3 Darbe enerjisi Tm elikler, entik darbe testi sonucunda, Tablo 3.15'de gsterilen darbe enerjisi deerlerini salamaldr.

ekme testi sonucunda Tablo 3.15"de gsterilen, ekme mukavemeti, akma snr ve kopma uzamas deerlerine eriilmeidir.

Tablo 3.15 Yksek scaklk eliklerinin mekanik zellikleri (1)

2

[N/mm ] mn. mm olarak kalnlklar iin Mukavemet kategorisi veya elik kalitesi <60 >60 <100

Rm

[N/mm ] min. mm carak kalnlklar iin

R 8H

A 5 [%] min. mm olarak kalnlklar iin

entik darbe testi .

<16

>16 40

>40 <60

>60 100

<60

>60 5100

Test scakl -C]

KV (enine dorultuda) [J] min. <60 >60 <100

410 W 460 W 510 W 0.3 Mo 1 Cr 0.5 Mo 2.25 Cr 1 Mo

410-530 460-580 510-650 440-600 440-590 480-630

410-530 450-570 490-630 430-580 430-580 460-630

265 290 355 275 (2) 300 310

255 285 345 270 295 300

245 280 335 260 295 290

215 255 315 240 275 270

22 21 20 20 20 18

21 20 20 19 19 17

31

31

20

31

27

(1) stekler haddeleme dorultusuna dik olarak alman test paralan iindir. (2) Kalnl <10 mm olan mamullerde 285 N/mm' 'tik bir minimum deer geerlidir.

5.4 Yksek scaklk zellikleri Yksek scaklklardaki %0.2-uzama snr, en az Tablo 3.16'da belirtilen istekleri salamaldr. 6. Testler ve Testlerin Kapsam Aada belirtilen testler yaplacaktr: 6.1 Kimyasal bileim testleri retici her eriyik iin A.8.1'e gre kimyasal bileimi belirlemeli ve konu ile ilgili sertifikay dzenlemelidir. 6.2 ekme testi 6.2.1 Mekanik zellikler ekme testi ile saptanacaktr. Test paralar, mamuln haddelenme dorultusuna dik olarak aada belirtilen sayda alnacaktr: a) Levhalar iin, her haddelenmi uzunluun bir ucundan bir para alnr. ngot akmierde, para, inotun st ucundan alnr. Eer haddelenmi boy 7 m'den bykse, para her iki utan da alnr. b) Scak haddelenmi eritlerden retilen levhalar iin. rulonun i ve d ularndan en az bir para alnr. 6.2.2 Haddelenmi levhann alt ve st ularndan alnan test paralarna ait ekme mukavemeti deerleri arasnoaki fark

aada belirtilenlerden fazla olamaz. Haddelenme boyu <10 m iin : 60 N/mm 2 Haddeienme boyu >1O m iin : 70 N/mm2 , 6.3 entik darbe testi Kalnl >5 mm olan tm mamullere. Tablo 3.15'de belirtilen test scaklnda, ISO-V entik test paras kullanlarak entik darbe testi uygulanmaldr. Test paralan, mamuln haddelenme dorultusuna dik olarak alnacaktr. Bu test iin gerekli test paras seti (her biri 3 test parasndan oluur) says, 6.2.1 "deki skme test paras says iin belirtilen yntemle saptanr. 6.4 Yzey dzgnl ve boyutlarn testi Tm mamullerin yzey dzgnl ve boyutlar, retici tarafndan. A.8.5'e gre kontrol edilecektir. Mamuller son kontrol iin srveyre sunulacak ve ayn zamanda, mmkn olduunca mamullerin alt ksmlan da kontrol edilecektir. 6.5 Tahribatsz muayeneler Siparite belirtilen haller ile, rnein alt blm H'da belirtilen kalnlk dorultusunda isteklerin sz, konusu olduu mamullerdeki gibi; zellikle istenilen hallerde, A.8.6'da belirtilenlere gre ultrasonik muayeneler yaplacaktr.

-57-

Blm 3 - elik Levhalar, eritler, Profiller ve ubuklar

7. Mamullerin Markalanmas retici, mamulleri A.9"a gre markalayacaktr. Demet haiinde sipari edilmeyen levhalarda markalama, alt ucundan bakldnda, karakterler dik olacak ve dolaysyla haddeleme dorultusunu belirtecek tarzda ve a.t ucundan 200-400 mm mesafeye uygulanr. 8. retici Tarafndan Dzenlenecek Sertifikalar retici, A. 10 uyarnca, gerekli sertifikalan veya teslimat listelerim dzenlemelidir.

D.E

9. Uzun Sreli Yksek Scaklklarda Kopma Gerilmesi Deerleri Yksek scaklklarda yke maruz -alacak yap elemanlan dizaynnda Tablo 3.17"de 100000 saat iin verilen kopma gerilmesi deerleri kullanlabilir.

Tablo 3.16 DN 17155 (1)*e gre yksek scaklklarda minimum %0.2-uzama snn deerleri %0.2-uzama snr (belirtilen scakhkiaraa) Mukavemet kategorisi veya elik kalitesi Mamul kalnl

[mm]

,-

250'C { 300'C |

350-C
!

400"C

450'C

500'C

[N/mm ] min 410 W 460W 510 W <60 >60<100 <60 >60<100 <60 >60 <100 < 10 > 10 < 40 >40 < 60 >60 <100 < 10 >10 < 40 ' >40<60 >60 <100 <40 : >40<60 ' >60-<100 205 195 245 230 265 250 240 225 210 200 255 240 230 220 245 235 225 185 175 225 210 245 230 220 205 195 155
145 2C5 19C 225 21C 195 180 170 160 230 215 205 195 230 220 210
1

|
J

140
135 175 155 205 190 185 170 160 155 215 200 190 185 215 205 195

130 125 155 135 175 165 175 160 150 145 205 190 180 175 205 195 185

125 120 135 115 155 145 170 155 145 140 195 180 170 165 195 185 175 165 150 140 135 190 175 165 150 185 175 165

0.3 Mo

ies

1 Cr 0.5 Mo

245 230 220 210 240 230 220

2.25 Cr 1 Mo

(1) Dier stadardla-daki elikler iin, minimum deerlerin zel olarak kantlanmas gerekir.

E. Dk Scakla Dayankl elikler 1. Kapsam 1.1 Bu kurallar, kaiiteien Tablo 3.19'da beiirten. mamul kalnlklar ferritik eliklerde 40 mm. stenitik eliklerde 50 mm'ye kadar olan karbon-manganez elikien. nkei alaml elikleri ve stenitik elikleri kapsayan ve gaz tankerlerinin kargo tanklar ve proses tehizatnda kuilan;rrv, amalanan dk scaklk ortamna dayankl eliklere uyguarar. Daha kaln mamuller iin istekler zei surens saotanr ve bu konu ile ilgili olarak dk scaklklarda entik carbe testi ile llen darbe enerjisi, daha ince mamullere a;t deerden az olamaz.

Bu kurailar, "Svlatrlm Dkme Gaz Gemileri iin K|asama ve Yapm Kurallar' n tamamlayc niteliktedir. 1.2 Bu kurallara uygun olan eliklerin, kullanmndan nce TL'nca onaylanmas gerekir. Bu amala, retici ferritik eliklerin karakteristiklerini malzeme spesifikasyonunda beiirtmeii ve bu karakteristikleri kaoul testleri sonulan ile TL'na sunmaldr. 1.3 Eer bu kurallarda belirtilen elikler yerine, edeer standarciara uyan elikler kullanlacaksa, sz konusu elikler, bu kurallardaki edeer eliklere ait istekleri salamal ve 1.2"de belirtildii ekilde onaylanmaldr. Ayrca bu eliklere, bu kurallarda beiirtilen testler uygulanacaktr.

-58-

Blm 3 - elik Levhalar, eritler, Profiller ve ubuklar

Tablo 3.17 DN 17155 (1)'e gre yksek scaklklarda 100000 saat iin kopma gerilmesi deerleri 100000 saatlik kopma gerilmesi Scaklk 410 W 380 390 400 410 420 430 440 450 460 470 480 490 500 510 520 530 540 550 560 570 580 590 600 165 148 132 118 103 91 79 69 59 50 42 [N/mm] mukavemet kategorileri / elik kaliteleri iin 460W 510 W 227 203 179 .157 136 117 100 85 73 63 55' 47 41 245 209 174 143 117 93 74 59 47 285 251 220 190 163 137 116 94 78 61 49 40 33 221 205 188 170 152 135 118 103 90 78 68 58 51 44 38 34 0.3 Mo
t

1 Cr 0.5 Mo

2.25 Cr 1 Mo

C1 ) Dier standardlardaki elikler iin, 100000 saatlik kopma gerilmesi deerlerinin zel olarak kantlanmas gerekir. Not; Madde 1.3'de belirtilen artlara bal olarak, rnein aada belirtilen DIN/Siahl-Eisen-Werkstoffblatt (SEW-demir elik spesifkasyonu) a uygun elikler kullanlabilir.

Mukavemet kategorisi veya Tablo 3.19'daki elik kaliteleri 490 T 500 T 0.5 Ni 1.5 Ni 3.5 Ni 5 Ni 9 Ni AlSl 304 L AlSl 316 L AlSl 321 AlSl 347

DN malzeme sembolleri

Malzeme No.

Standard veya demir-elk spesifkasyonu (SEVV)

E St E 355 E St E 380 13 Mn Ni 6 3 14 Ni 6 10 Ni 14 12 Ni 19 X8N9 X 2 C r N i 19 11 X 2 C r N i M o 17 13 3 X 6 C r N i T i 18 10 X 10 Cr Ni Nb 18 10

1.1106 1.8911 1.6217 1.5622 1.5637 1.5680 1.5562 1.4306 1.4435 1.4541 1.4550

DN 17 102

SEW 680 veya DN 17 280 (taslak halinde)

DN 17 440

-59-

Bsxnlx kaplarda kullanlmasna msaade edilen malzemelerin snrlar ve malzemenin tipine ve DN 50049 a gre hazrlanm cetvel verilmitir.

-68-

Trk S t a n d a r t l a r .iin Ek-2 ralzemenin seijnei kuraJ,Xayire,

-63-

-10-

UDC 620.1(087.8)

July 1982

Documents on materials testing

Bescheinigungen ber Materialprfungen

DIN 50 049
Supersedes July 1972 edition

For connection with International Siandard ISO 404 issued by the International Organization for Standardization (ISO) and with EURONORM 21 issued by the European Coal and Steel Community, see Explanations

Field of application

This standard applies to documents certifying tests, more especially on materials, workpieces and components. It does not contain any specifications regarding the test methods to be applied and the scope of the tests. These shall be taken from the standards dealing with delivery conditions or shall be agreed at the time the order is accepted. The type of document to be issued must be agreed when the order is accepted. The preconditions for the issuing of documents in accordance with this standard include the following. the test facilities and equipment used for the tests must satisfy the standards relating thereto where materials testing machines are concerned, the time of their most recent inspection by an accredited test house must comply with the specifications of

2.3 Manufacturer's test certificate (See Explanations, final paragraph) In the manufacturer's test certificate the manufacturing or processing works certifies, by means of results obtained from tests on the product actually supplied or on the i test units stated in standards of which the product supplied is a part, that the delivery complies with the agreements made at the time the order was accepted.

3 Documents on materials testing issued by inspectors who are independent of the production process in the manufacturing or processing works
3.1 Inspection certificate In the inspection certificate it is confirmed by inspectors who are independent of the production process in the manufacturing or processing works, on the basis of results from tests on the product actually supplied or on the test units, of which the delivery forms a part and which are stated in standards, official regulations or technical delivery conditions, that the product supplied complies with the agreements made at the time the order was accepted. In terms of training and professional experience the inspectors must be capable of assessing the results from the viewpoint of the agreements made at the time the order was accepted. The following are differentiated: Inspection certificate A Conforming to official regulations and the relevant technical rules, issued by an inspector named in the official regulations. Inspection certificate B Conforming to the delivery conditions of the purchaser or, if so provided, conforming to official regulations and

DIN 51 300. 2 Documents on materials testing carried out by the manufacturing or processing works
2.1 Certificate of compliance with the order In the certificate of compliance with the order the manufacturing or processing works certifies, in the form of a text without explicitly quoting test results, that the product supplied complies with the agreements made when the order was accepted. 2.2 Test report In the test report the manufacturing or processing works certifies, by means of results obtained from the routine works inspection tests carried out on products made from the same material and by the same manufacturing method as the product supplied, that the latter complies with the agreements made at the time the order was accepted.

Continued on pages 2 to 4

-11-

the relevant technical rules, issued by an inspector (works

inspector) nominated by the works. The necessary tests must have been carried out by a test house which is independent of the production carried on by the manufacturing or processing works and which has the necessary equipment at its disposal. Inspection certificate C Conforming to delivery conditions of the purchaser, issued by an inspector appointed by the purchaser.

Table 1. Designation of documents

Type of document Certificate of compliance with the order Test report Manufacturer's test certificate Inspection certificate A Inspection certificate B Inspection certificate C Inspection report A Inspection report C
1

Standard designation1} Document DIN 50049-2.1 Document DIN 50049-2.2 Document DIN 50 049-2.3 Document OIN 50049-3.1 A Document DIN 50049-3.1 B Document DIN 50049-3.1 C Document DIN 50049 -3.2 A Document D1N50049-3.2C

3.2 Inspection reports Inspection certificates A and C which are signed on the basis of a special agreement not only by an inspector (in the case of 3.2 A) named in an official regulation and the relevant technical rules or an inspector (in the case of 3.2C) appointed by the purchaser but also by works inspector, are termed inspection reports. The following are differentiated: Inspection report A corresponding to inspection certificate A Inspection report C corresponding to inspection certificate C

Designation

For the documents on materials testing, dealt with in clauses 2 and 3 the designations as given in table 1 apply.

) As a code designation the term 'document' may be omitted, and also the DIN number if the reference to DIN 50049 is clear.

DN 50049

5 Tabular compilation of documents on materials testing

Table 2. Applicability of the documents Type of document Certificate of compliance with the order Test report Manufacturer's test certificate Inspection certificate A Inspector named in the official regulation Inspector independent of production Manufacturing or processing works Responsibility for testing and signing Delivery conditions Basis of document

As stated by the purchaser, if necessary also conforming to official regulations and the relevant technical rules

Routine works inspection tests and knowledge concerning production Results of tests on the products supplied or on stated test units

Conforming to official regulations and the relevant technical rules As stated by the purchaser, if necessary also conforming to official regulations and the relevant technical rules As stated by the purchaser As for inspection certificate A As for inspection certificate C As for inspection certificate A As for inspection certificate C Results of tests on the delivery or on the stated test units

Inspection certificate B

Works inspector

Inspection certificate C Inspection report A Inspection report C As for inspection ... . certificate A . , As for inspection certificate C

Inspector appointed by the purchaser . Additional signature of the works inspector

Appendix A
International applicability of documents on materials testing To aid international understanding table A.1 indicates the various kinds of document, in German together with translations in English, French and Italian. The translations agree with the data in Supplement 1 of DIN 50049 and in EURONORM 21. There are some minor differences compared with ISO 404. Supplement 1 of DIN 50049 contains examples of completed printed forms for such documents as suggestions for the layout of the necessary printed forms in respect of the certificate of compliance with the order, the test report and inspection certificate B in German/English, German/French and German/Italian versions. Table A . I . Types of document and their translations
a

Type of document Certificate of compliance with the order Test report Manufacturer's test certificate Inspection certificate Inspection report

Translation *} j French Attestation de conformit la commande Relev de contrle

**)

German Werksbescheinigung Werkszeugnis Werksprfzeugnis Abnahmeprfzeugnis ; Abnahmeprfprotokoll

Italian Attestato di conformit all'ordinazione Attestato di controllo

**)

Certificat de rception Procs-verbal de rception

Certificato di collaudo Verbale di collaudo

*) Despite the care exercised, DIN cannot guarantee the correctness of the French and Italian equivalents.

**) Not known

> DIN 50049 Standards referred to

DIN 51 300 Verification of materials testing machines; general

Previous editions

DIN 50049: 12.51.04.55.04.60.07.72 Amendments

Compared with the July 1972 edition, no fundamental amendments have been made, but it proved necessary to formulate certain passages of the text more precisely and to bring the standard into line with the state of the art; see also Explanations. An appendix has been added in which are stated the English terms used for the various kinds of document together with the German, French and Italian translations.

Explanations
This standard has been prepared by Technical Committee NMP 892 Probenahme, Abnahme. The following'International Standard ISO 404 has been published 2} by the International Organization for Standardization (ISO) Sreel and steel products - General technical delivery requirements. The European Coal and Steel Community (ECSC) has issued EURONORM 21-78 General technical delivery requirements for steel and iron and steel products, second edition November 1978 ). This standard takes account of those clauses of the quoted international standards which deal with documents on materials testing. EURONORM 21 -78 differentiates between "non-specific testing" and "specific testing". In the case of nonspecific testing, ehe testing by the manufacturing or processing works is generally not carried out on the product actually supplied. For example, the results of in-production tests may be used for documentation on non-specific testing. In the case of soecific testing, the testing has definitely to be carried out on the product as supplied. The quoted internation?! standards contain, as documents on non-specific testing, the certificate of compliance with the order and the test report and, as documents on specific testing, the inspection certificate and the inspection report. A document corresoonding to the manufacturer's test certificate, as specified in 0)N 50 049, does not exist in the international standards. The international standards do not go into ihe various kinds of inspector as differentiated in this standard. EURONORM 21-78 merely refers to an organization designated by the purchaser or the purchaser's representative, and to the qualified testing department of the manufacturing works. The quoted international standards apply only to steel. This standard, on the other hand, is so formulated as to be applicable to all materials, e.g. metallic, nonmetallic. inorganic and organic. The passage which reads "tests, more especially on materials, workpieces and components" in clause 1 is not intended to be construed as meaning that the testing of components also comprises functional tests and similar tasks. Instead, it is intended ta^be understood as meaning that, apart from destructive and non-destructive testing of the material of a product, such other tests are also included which, strictly speaking, are not purely tests of material, but comprise testing in a wider sense. Examples which may be quoted as indicative of these latter tests are dimensional checking, internal pressure tests on pipes and roughness measurements on the surface of products. The expression "manufacturing or processing works" in clauses 2 and 3 is intended to maka it clear that the trader and his activity are excluded. He has to furnish his supply with the relevant document conforming to D!N 50049 from the manufacturing or processing works. If. in a particular instance it is not possible for the trader to make a clearcut allocation of documentation to his supply when documents dealt with' in clause 2 are involved, he shall confirm in agreement with the purchaser - that the appropriate document conforming to OlN 50 049. clause 2, has been presented for the supply. In addition, he has to prove, by quoting the results of his own testing, that the requirements to be met by the products supplied are fulfilled. In this connection the test facilities and equipment must satisfy the requirements of DIN 50 049. ciause 1. This procedure is not admissible in the case of documents dealt with in clause 3. The expression "has . . . at its disposal" in clause 3.1 concerning inspection certificate 8 does not necessarily mean that the test house possesses its own test facilities. The test house may also carry out the necessary tests in cooperation with other test houses. As regards the need for a manufacturer's test certificate (DIN 50049 - 2 . 3 ) opinions are divided. It is therefore intended to give this question a further critical examination when the next revision of this standard will be undertaken. Comments on this point are requested by Normenausschuss Materialprfung (NMP) (Materials Testing Standards Committee) of DIN, Postfach 11 07. D-1000 Berlin 30.
2

) Obtainable from 3euth Verlag GmbH, 8urggrafenstrasse 4 - 1 0 . D-1000 Berlin 30.

-Tk-

DIN 17175 Table 4. Limits governing the application of quality grades i and I I I Outside diameter S63.5 mm , Permissible
!

Quality 9rade '

>63. 5 mm
Permissible working
pressure bar
3l

iTemperature 2 )! --C i

working pressure3)
bar

Temperature 2) C S 450 >450

3

450

S 80 >80

S32 >32

>45o

M If pressure and temperature data do not belong to the same group.

the higher group apoiies.
2

I Temperature of conveved fluid. 3) See DIN 2401 Part 1. '

Table 5. Mechanical properties of seamless tubes of heat-resisting steeis at room temperature Tensile strength Material number 1.0305 1.0405 1.0481 1.0482 1.5415 1.7335 1.7380 1.7715 1.4922 N/mm^ Yield point 1 ) 2) for wall thickness in mm ;> 16 S40 ;>40 S50 N/mm2
minimum

Steel grade

Elongation a fracture
lLu=5-do)

Impact strength (DVM specimens3) transverse

j

long. ! transv.
It'

Code numoer

rrnntmtjm

minimum

St35.8 St 45.8 17 Mn 4 !9Mn5 15 Mo 3 13 CrMo 4 4 10 CrMo 9 10 14 M0V6 3 X20CrMoV121

360 to 480 410 to 530 460 to 580 510 to 610 450 to 600 440 to 590 450 to 600 460 to 610 690 t o 840

235 255 270 310 270 4) 290) 280 320 490

| :

225 245 270 310 270 290

280

215 235 260 300 260 280 270

310

25 ; 21 23 19 ; . 22 22 20 20 ; 17 i

23 19 21 17 20 20 \
18 18 14

34

27 34
34 34

34
34 41

320
490

490

; ' 34 5)

') For tubes of S 30 mm outside diameter a n d S 3 mm wall thickness the minimum values are oy 10 N/mm 2 lower. \ For > 6 0 mm wall thickness, the values of tubes from the steels St 35.8, St 45.8, 17 Mn 4, 19 Mn 5, 15 Mo 3 and 14 MoV 6 3 are subject to agreement; for wall thicknesses > 60 to S 80 mm a minimum value of 270 N/mm 2 or 260 N / m m 2 applies for tubes from the steels 13 CrMo 4 4 and 10 CrMo 9 10 and a minimum vaiue of 490 N-mm 2 for tubes from tne steel X 20 CrMoV 12 1 . " 3| When testing longitudinal specimens isee Section 8.5.3) the minimum impact strength is 14 J higher. 4 ) A 15 N/mm 2 higher minimum value applies for S 10 mm wall thicknesses. 5 > For not-extruded tubes the minimum value falls to 27 J
2
1

-76-

Basxnlx da, ik

kaplar

ve kazanlarda kullanxlan

ve deiik kurallarla yerine getirilmesi

uapxlan hesaplarhalde dei-

malzeme cidar

ve dizaynnda ayni

isteklerin

istendii

kalxnlxklarx

bulunmaktadxr. t-=200C ve ek verim eriler halinde

rnein, Gvde i apx D. ^1000 mm, akxskan sxcaklxgx e-z-0,9 aaxda alxndxxna gre elde edilen

cidar kalxnlxklarx

verilmitir.

Kodu ASME See VIII D-Merkbllter Trk Loydu B S 1515 SIS

Malzeme A 285 DN 17155 HI " HI

BS 1501-161-23 B 1413-00

-T7-

-80-

8 1 -

KAZANLAR C N ANA BOYUT HESAPLARINDA KULLANILAN DENKLEMLER TS Silindirik Gvde

s

TL Gvde ve Bombeler iin TL basnl kaplardaki denklemler geerlidir.

TRD Gvde ve bombeler iin AD-2'!ERK basnl kaplardaki denklemler geerlidir.

- P.R

4A (mm)

f.Z-Q,5 p

Bombeler S s D. C + C^ (mu 2f veya,

Payandal dz Ayalar
S C.d ?C-

Payar.daA^ dz Ayrlar S- C.de/p l4.C

I .m
IMI

(rm)

deftakviye dairesi ap de, takviye dairesi ap veya de = t t. ve t? payandalarn . Bir cidarn paralarna farkl C deerleri uygulanyorsa, hesaplarda ortalam Cdeeri kullanlr. Bu aadaki-' gibi n d2

RD H 2 0,2 , . D Payandal, Dz Aynalar S= C, del P . ' S f C N K de :. takviye, dairesi apa, de :/A +B

2 2

2 payandalarn 1 ve ::2
mesafeleri

yatay ve dey mesafeleri yatay ve dey

A ye B payandalarn, y^tayve dey me.saf e.le,ri

-82-

rnek olarak bir LPG tanknn gvde ve Bombe hesabna esas olan hususlar gzden geirelim. Verilenler Hesap kodu Tanktaki akkan Kapasitesi Max letme basnc Min vemax iletme scakl Kullanlacak rralzeme Tankn d ap : AD-Merkblatt : LPG 3 : 50 m 2 : 17,5 kg/cm : -10/ 50 C : W St E 355 (Gvde ve bombe) DIN 17102 : 2500 mm

A: 1) Msaade edilen gerilim k -2-bulunmas, kullanlacak akkann min. ve max. mm2iletme scakl ve kullanlacak malzemenin ilgili normundan alnr. 2) Emniyet faktr S. ta Hara lan hesap kodunun malzeme iin verdii deer olarak alnr. Sayfa 20 ge. bakr.12. 3) Ek yerini V, yine kullar-ilan hesap kodunun verdii deerden kaynak dikii tipe gere seilecektir. (Kaynak faktr) 4) C , korozyon ilavesi olarak genellikle C1 = i mm alnr. Ancak, bu deerin tespitinde etkili olan hususlar daha ok akkann korozif zellii dikkate alnr ve mterininde mutabakat istenir. C o , ise souk veya scak ekillendirmede meydana gelecek1 ezilmeleri karlamak zere seilmelidr. 5) Hesap sonucu denklemden, yalnz C. ilavesi ile bulunan sa kalnl deeri, min. sa kalnl deeridir. Bu deerin altna dlemez. Baka bir ifade ile bulunan sa kalnlklarnn (-) eksi tolerans yoktur.

B_:
Bombelerin hesabnda kullanlan denklemlerdeki K.B,M faktrleri hesap koduna gre : 1) Bombe iin ekline, r = 0,1 x D a , R = Da
el

kresel
CI

H = 0,2 x D , R = 0,8 x D 2) Bombede alacak menhol (adam delii), nozul gibi deliklerin apna, silindir apma ve bombe et kalnlna 3) Bulunan bu deerlere "gre kabul edilen hesap kodundaki erilerden veya cetvellerden alnr. rneimizde, D = 2500 mm, d e l i k yoktur, R= 0,8 D, S = f C l tC2
400 K V

S - 12,33 mm korozyon i l a v e s i z deer S = 17,5 x 2500 x 2,3 M 0 0 36 0,85 c S s-

_ 12.33

s o fC ] t c 2
-84-

i ; 5

-88-

Hesaplar sonucunda bulunan cidar kalnlklarnn en az (minimum) ne olabilecei hesap kodlarnda veriloistix. 3u deer, hesaplanan paraya, malzemenin cinsine, basnl kabn tipine bal bulunmaktadr. Basnl kaplar ile sko kazanlarnda, hesap kod'larna gre hesaplanmas gerekli ksmlar ekli ematik resimlerde gsterilmitir. Basnl kaplar iin alnan rnek ASME koduna gredir. ema zerinde, ilgili ksmlar iin bu kodun ilgili madde 1er ide verilmitir. Sko kazanlar iin verilen rnekte ise TRD koduna gre hesaplanmas gereken ksmlar genel olarak gsterilmitir. Dier hesap kodlar iin Be ayni hesap ksmlar geerlidir. Su borulu kazanlar iinde btn basnl ksmlar ilgili koduna gre hesaplanmaldr. ASME gre, t Sc v// , 0*V / ) 3asinl. kaplarda hesaplanmas VB koda gre dikkate alnmas gereken ksmlar

Kazanlarda hesaplanma 1- Kazan gvdesi 2- n VB Arka aynalar

gereken ksmlar

rnek Hesap Koda TSD 301 TRD 305 TRD 305 TRD 306 TRD 306 TRD 306 TRD 305
r

3- Cehennemlik n va arka aynalar 4- Yuvarlak cehennemlik gvdmsi 5- Ondle klhan 6- Dz klhan 7- Payandalz dz ksmlar 8- Cehennemlik zeri takviylari (zengiler) 9^- Takviye bayraklar 10- ubuk bulanlar 11- Menhol hesab 12- Uozullar 1315ve nozul et aralklar uzaklk kontrol kontrol Hozullarm Nozul kalnlklar

TRD 310 TRD 305 TRD 305 TRD 301 TRD 301 TRD?301 TRD 301 TRD 301

14- Kazan alev ve

payanda borular

takviyeleri

16- Basnca maruz dier ksmlar

**?~Z^

-99-

Tahrdpsiz Deneyler -, (KPD Kazanlar ye basnla. kaplarda,, snflara, da, gznnde bulundurularak tahribatsz kontrol deneyi i s t e n e b i l i r , Bu i s t e k l e r , muhtelif kuraklarda, deiik ekillerde, Radyo grafik kontrol, Ultrosonik kontrol Magnetig p a r t i e kontrol y, gibi olabilir, rnein, Trk Loydu kurallarna gre ta) Snf I basnl kaplarn radyografik kaynak dikii kontrol aadaki miktarlarda yaplr, Boyuna, dikiler %. 1QQ Ceyre.se! dikiler %-25 (Kaynaklarn sertifikal olmas kayd ile)

Basnl kaba. alan delikler evresine kaynatlan takviye levhalar ve nozul kaynak dikileri % 100 magnetic-partic kontroluna tabidir. b) Snf II basnl kaplarn radyografik kaynak-dikii kontrol miktarlar, Boyuna dikiler %20 ve evresel dikilerin meydana getirdii btn (Te) 1er kontrol edilir. Buhar taunyan ve alma basnc 22 bar ve daha az olan snf II basnl kaparda radyografik kontroldan vazgeilebilir. c) 170 mm den daha kk olan borularn evresel ek kaynaklar iin toplam kaynak saysnn % 10 u radyografik kontrol yaplr. Bunun gibi, TS, 377 max. 1.2.2.2.3 ASME, Sec III UW-11, UHT-57, UCS-57 gibi Sec I Power Boiler' Ultrosonik kontrol : yukardaki metorlara tamamlayc olarak lzumunda kullanlabilir.

-5-

Isl ilemi : Kazanlar ve basn kaplarda, malzeme ve imalatn ve kaynak durumlarna gre, 1) Souk ve scak ekillendirmeden dolay s ilemi, 2) Kaynak sonra sl ilemi, eklinde uygulanmaktadr. Bu uygulamalarda dikkate alnrras gerekli hususlar ksaca yle sralamak mmkn. 1) Souk ve scak ekillendirirden sonra sl ilemi : a) Souk ekillendirmede, ekillendirme apnn, cidar kalnlna oran 20 den kk olduu hallerde sl ilem gereklidir. Byk olduu hallerde gerek yoktur. b) Souk ekillendirme ve lokal tavlana suretiyle yaplan ekillendirmeler hi bir zaman ekile yaplmaz. c) Scak ekillendirmede, ekillendirme scakl uygun scaklk snrlarnda yaplyorsa sl ilemi gerekmez. Dier scaklklar iin gereklidir. 2) Kaynak sonras sl ilemi : a) Snf I ve II basnl kaplarda, genellikle malzeme kalnl ve malzeme kalite derecesine gre s ilemine karar verilir. b) alma srasnda iindeki akkan, gerilim, korozyon atlamalarna imkan veriyorsa, c) KAynak dikilerinde, ikiden fazla diki bir noktadan geiyorsa, d) Snf III basnl kaplarda kaynak sonras sl ilemi mteri ile imalat ve kontrol messesesinin arasndaki mutabakata baldr. e) Malzeme kalite derecesine gre sl ilemin gerekliliini ile scaklklarn ve- mddetleri veren deerler aadaki tablolarda verilmitir.

-52-

Tablo CI Isl lem gerektiren kalnlklar MaUeme ku tmt$nrn sl lem gerektiren alt snn Snl 1 Snl II 20 mm
25 mm

Cellk Grode
TL d_0. 41 Tl. 5-0. 5 - 1 TL 6-0. 6 - 1 . 6 - 2 TL Tl. TL Tl. TL TL TL

1-0. 2-0. 2-2. 3-0.

3-2

1-1. 1-2 . 2-1 2-3. 2-4 3-1

38 mm

j
20 mm 30 mm

4-2. 4-3. 4-4

5-2

TL 7 - 1 L 7-2.

7-3

8 mm

8 mm

Toblo C2 Verilen scaklkta kal sresi Her 25 mm kolinlk lein verilen scaklkta kal sresi en en en en az az az oz 1 1 1 2 soat sool soat soat

elik Graae Korbon we torbon manganez TL 7 - 1 TL 7 - 2 TL 7 - 3

Isl lem scakl C

550-600 580-620 620-660 625-700

Isl TS,

ilemlerle

ilgili

talepler

: gibi

ilgili standartlar

TS 377 v.s.

TL, Fasl 4, Blm 3 ksm 8 TRD, TRD 201 AV-erk., HP 7/2 ve HP 7/3 ASME, VC-85, UCS-85 ksmlarda kaplar bilir ve detayl olarak gibi snf Z, II ve III ?re imal edilebilen niteiikze st snf sani edile-

daha

szn

klasm

taleplerini ve

karlayabilecek uygun dursa

imal

istekler

yerine

getirilmi

verilebilir.

-93-

Yukarda, ksaca, ye genel olarak. izaja. altmz kazanlar ye basnl kaplarla ilgili kurallar zaman zaman reyize edilmekte olduundan, bunlarn yakndan izlenmesi taysiye edilir, KLas sertifikal imal edilecek basnl kapiarn ye kazanlarn, Dizayner, malzeme imalts, atlye imalat, mteri ye kontrol messesesi arasda olmas, gereken ilikilerin i ak emas aada verilmitir,

-9H-

Hidrolik basn deneyleri (Hidro Statik Deneyler): Kazanlar ve basnl kaplara imalat bittikten sonra en son kontrol olarak Hidrolik basn deneyi uygulanr. Bu deneyin yaplmasnda dikkat edilecek hususlar genellikle : Kazanlarda : 1- Hidrolik deneyde kullanlan suyun scakl evre scaklnda olmal, ancak 20 C dan da aaya drlmemelidir. st scaklkta 4 0 C gememelidir. 2- Monometre, (veya benzeri basn gstergesi) kazann en st yerine balanmaldr ve gzle grlebilir.olmaldr. 3- Sresi, kazann komple kontrol yaplacak kadar olmaldr. Bu kontro 1larda, hi bir deformasyon veya sznt olmamaldr. M Hidrolik deney basnc dizayn basncnn 1,5 katna eit olmaldr. Hidrostatik deney basnc P = 1.5 p deney diz. 5- Gerekli olduunda, kazanlar, dramlar, kaynatma borular, kzdrclar, Ekonomizrler vs. benzer paralar ayr ayr yukardaki artlarda dizayn basncnn 1.5 Jcatna eit basnta deney yaplabilir. Bu takdirde, montajn bitiminden sonra komple olarak kazan, 1.25 katna eit Hidrostatik deney basncnda deney yaplmaldr.
P

deney

= l j 2 5 >

diz.

Basnl kaplarda : 1- Basnl kaplarda hidrolik deney genellikle su ile veya tihlikeli olmayan akkanlarala yaplabilir. Bu takdirde deneyde kullanlan akkann scakl 4 0 C ye kadar msaade edilebilir. Ayrca gaz ya ile de basn deneyi 25 C scakla kadar msaade edilebilir. 2- Bir basnl kap birden fazla basnl paradan meydana geliyorsa o takdirde her paraya ayr basn deneyi uygulanr. ayet basnl kap ift cidarl ise o takdirde de basn fark dikkate alnarak yaplr. 3- Monometre tankn en st yerine balanr ve gzle grlebilmelidir. 4- Sresi tankn kontrolnn yaplabilecei kadar olmaldr. 5- p 100 bar olan basnl kaplarda zel emniyet tedbirleride alnarak yaplr, 6- Hidrolik deney basnc, dizayn basncnn 1,3 katna eit olmaldr,
p
r

deney

s iL o

' *

<Lz.

-96-

Kabanlar ve Sasnl kaplarn gvenlik ve emniyat sistemleri a) Basnl kaplar : 1- Akkann tanka giri ve k nozullar 2- Scaklk ve basn ykselmelerini nleyecek cihazlar ile scaklk ve _ basn gstergeleri 3- Seviye gstergeleri 4- Kap ierisini, gzle,elle, ieri grerek kontroln yapmak iin, gerekli kontrol kapaklar 5- Yrrlkte olan "i Sal ve Gvenlii Tz" nde yazl istekler gz nnde bulundurulacaktr. 6- Topraklama yeri b) Kazanlar : 1- Scak ve kaynar su kazanlar iin gidi ve dn balant nozullar, buhar kazanlar iin buhar k ve besleme suyu giri nozullar 2- Emniyet valfleri nozullar, atmosfere ak scak su kazanlarna emniyet borusu balant nozullar 3- Su seviyesi gstergeleri nozullar 4- Presostax (basn ayarlayc) nozulu 5- Termometre balant az 6- Terrnostax (scaklk ayarlaycs) nozulu 7- Kazan besleme cihaz balant az 8- Boaltma valfleri nozullar, 9- Numune alma az ve dier istekler iin gerekli azlar.

-97-

KABAKLAR.
''I- Trk Loydu Vskfi Serd Konferanslar I - 19B6 2 TS 3362, TS 12Q3, TS 1511, TS 736, TS 377, TS WL7, TS. 3101 3- Trk Loydu "elik Gemileri Klaslana Kurallar" Cilt B Ksm.4 - Makira Kurallar - 1992 4- Trk Loydu " elik Gemileri Klaslana Kurallar* Cilt A Ksm 2 - Malzeme Kurallar _ 1992 5- Trk Loydu ve Det Norske Veritas (Norve Loydu) 1985 - Fasl II - Blm 1 elik ve Demir 6- AD-MerkbaSter Technical Rules for Pressure Vessels - 1983 7- DIN Handbook Iron and Steal Quality Standarts 1 - 1986 DIN Handbook Iron and Steel Quality Standarts 2 - 1986 8- ASME Boiler and Pressure Vessel Code < Section VIII Division 1 ^ 1989 9- Technical Rules for Steam Boilers CTRD) - 1981

-98-