Islam Dalam Perlembagaan Malaysia

Isu berkaitan dengan makna atau maksud sebenar frasa Islam adalah agama bagi Persekutuan sebagaimana yang disebut dalam Perkara 3(1) Perlembagaan Persekutuan telah banyak ditimbulkan.[1] Sebagai contohnya, Mahmood Zuhdi Abd. Majid telah memberi komen bahawa dengan merujuk kepada niat sebenar kewujudan peruntukan tersebut, adalah jelas bahawasanya ia tidak bertujuan untuk membentuk Tanah Melayu sebagai sebuah negara Islam. Seterusnya ahli akademik tersebut mengatakan bahawa kandungan Laporan Suruhanjaya Reid itu sendiri dengan jelasnya menyokong kenyataan tersebut.[2] Mengikutnya lagi, peruntukan tersebut bermaksud bahawa Islam disokong sebagai agama rasmi bagi Persekutuan sebagaimana yang disebut di dalam perlembagaan negara-negara Islam yang lain sewaktu Perlembagaan Tanah Melayu ditulis seperti di negara Afghanistan, Iran, Iraq, dan lainlain. Malah, sebagaimana agama Kristian telah diterima sebagai agama rasmi bagi negaranegara seperti Ireland, Norway, Denmark, dan lain-lain atau sebagaimana agama Budha telah diterima sebagai agama rasmi di Thailand. Dalam perkataan lain, apa yang dimaksudkan oleh Suruhanjaya Reid adalah tentang penerimaan Islam sebagai agama rasmi di Tanah Melayu dalam bentuk sebuah negara yang sekular.[3]

Apa yang menarik tentang pandangan beliau di atas adalah bahawa beliau seolaholahnya bersetuju bahawasanya dalam sesebuah negara sekular, sesuatu agama boleh diterima sebagai agama rasmi negara terbabit.[4] Sedangkan mengikut konsep sekular itu sendiri, soal agama tidak boleh dicampuradukkan langsung dalam soal pemerintahan sesebuah negara. Ini bermakna bahawasanya, sebuah negara yang benar-benar sekular sebenarnya tidak boleh langsung menerima mana-mana agama dalam pemerintahan negara. Oleh hal yang

demikian, bolehlah kita simpulkan bahawasanya negara-negara yang dikatakan sekular seperti Ireland, Norway, Denmark, dan sebagainya bukanlah benar-benar sebuah negara sekular dalam erti kata yang sebenarnya kerana negara-negara terbabit telah menerima agama Kristian sebagai agama rasmi bagi negara mereka. Hal ini juga menjurus kepada kesimpulan bahawasanya negara Malaysia juga sebenarnya bukanlah negara sekular dalam erti kata yang sebenarnya kerana soal keagamaan telah diterima dalam Perlembagaan Malaysia walaupun mungkin juga bukan sebuah negara Islam dalam konteks yang sebenar kerana undang-undang Islam belum diamalkan secara menyeluruh. Sekurang-kurangnya penulis berpendapat bahawasanya tanggapan bahawa Malaysia sebuah negara sekular juga perlu ditangkis memandangkan sudah pun ada campurtangan agama dalam perkara 3(1) perlembagaan negara.

Di dalam komen tentang Perkara 3 perlembagaan negara, Sheridan dan Grove telah mengatakan sebagaimana berikut:

It does not seem that the clause Islam is the religion of the Federation has any legal effect. These words possibly impose an obligation on the participants in any federal ceremony to regulate any religious parts of the ceremony according to Muslim rites.[5]

Andrew Harding pula mengatakan bahawa secara logiknya kenapa Islam disebut sebagai agama Persekutuan dalam sistem perlembagaan yang mana Islam diletakkan dalam senarai bidang kuasa negeri hanya boleh diterima pakai jika kenyataan tersebut bertujuan semata-mata merujuk kepada Islam sebagai agama bagi upacara-upacara rasmi negara sahaja. Perkara 3 ini

seterusnya dijelaskan bahawa walaupun Islam diterima sebagai agama Persekutuan, tetapi Malaysia bukanlah sebuah negara Islam. Mengikut beliau lagi, walaupun mungkin ada usaha untuk mengubah akan hal ini, dan menerima Perkara 3 secara lebih literal, tetapi Perkara 3 dalam kedudukannya yang sekarang ini bukanlah bermaksud untuk memberi kesan pembentukan sebuah negara Islam.[6]

Perkara ini sebenarnya telah diuji di dalam kes Che Omar Che Soh lwn. Public Prosecutor[7], yang mana dalam kes ini satu hujahan telah dikemukakan bahawasanya peruntukan tentang hukuman mati mandatori ke atas pesalah-pesalah pengedaran dadah adalah bercanggah dengan Islam dan sepatutnya dianggap sebagai satu undang-undang yang tidak sah kerana tidak selari dengan peruntukan Perkara 3 perlembagaan negara yang menyatakan bahawa Islam adalah agama Persekutuan. Mahkamah Agung, setelah meneliti kepada sejarah Islam di Malysia, telah menolak hujahan tersebut, seterusnya memutuskan bahawa Perkara 3 bukanlah penghalang kepada kuasa legislatif. Dalam menerangkan perkara ini, mahkamah telah membuat garis pemisah antara undang-undang persendirian, yang mana undang-undang Islam terpakai, dengan undang-undang awam, yang mana undang-undang Islam tidak terpakai. Mahkamah juga menambah bahawasanya undang-undang Islam dari segi sejarahnya hanya menghadkan kepada undang-undang persendirian di Malaysia. Salleh Abas L.P. telah memutuskan bahawa Perkara 3 tidak pernah bertujuan untuk meluaskan penggunaan shar`ah sehingga ke peringkat undang-undang awam. Beliau menambah:

"If it had been otherwise, there would have been another provision in the constitution which would have the effect that any law contrary to the injunctions of Islam would be void."[8]

Salleh Abas walau bagaimanapun berkata bahawa Perkara 3 Perlembagaan Persekutuan boleh membawa kesan bagi membolehkan kerajaan negeri dan persekutuan untuk mengekalkan dan menubuhkan institusi-institusi Islam dan juga memberi arahan-arahan atas nama agama Islam yang mungkin juga melibatkan bantuan kewangan. Tambahan daripada itu, Perkara 3 dan layanan yang istimewa tentang agama Islam boleh dikaitkan dengan Perkara 153, yang memberi hak istimewa kepada melayu. Peruntukan-peruntukan tersebut telah membolehkan kerajaan menaja aktiviti-aktiviti yang berkaitan dengan Islam dan juga menyokong usaha-usaha pembangunan sosial-ekonomi bagi manfaat orang melayu selagi mana ianya tidaklah mendiskriminasikan agama-agama lain.[9]

L.A. Sheridan juga membantah hujahan bahawasanya jika Perkara 3 mengiktiraf Islam sebagai agama Persekutuan, mana-mana undang-undang, yang digubal bercanggah dengan shar`ah, adalah terbatal. Beliau mencadangkan:

"If it had been otherwise, there would have been another provision in the constitution which would have the effect that any law contrary to the injunction of Islam will be void. Far from making such a provision, Article 162 on the other hand purposely preserves the continuity of secular law prior to the constitution, unless such law is contrary to the latter.[10] Walau bagaimanapun, terdapat kecenderungan di kalangan hakim-hakim Mahkamah Tinggi (mahkamah sivil) cuba menafsirkan kes-kes berasaskan undang-undang Islam dan merujuk kepada sarjana-sarjana Islam. Hal ini boleh dilihat di dalam kes Re Dato Bentara Luar

decd. Haji Yahya bin Haji Yusof & Satu Lagi lwn. Hassan bin Othman & Satu Lagi[11] berkaitan dengan waqf (waqf kepada anak-anak sendiri) sama ada perkara tersebut adalah sah atau tidak. Mahkamah Persekutuan (disampaikan oleh Salleh Abas F.C.J.) telah memutuskan bahawa undang-undang yang terpakai untuk menentukan kesahihan waqf dalam kes ini ialah undangundang Islam sebagaimana yang ditafsirkan oleh ulama-ulama Islam yang mempelajari usul fiqh, tanpa terikat kepada peraturan menentang keabadian (rule against perpetuity), iaitu satu konsep yang sangat asing dalam sistem jurispruden Islam.

Tafsiran atau penghakiman yang sama juga diikuti di dalam kes Tengku Haji Jaafar Ibni Almarhum Tengku Muda Ali & Satu Lagi lwn. Government of Pahang[12] berkaitan dengan isu hibah sebuah tanah, yang telah diberikan oleh Sultan Pahang kepada anak perempuannya. Salleh Abas dalam memberikan penghakimannya berkata bahawa pemberian tersebut adalah tidak sah dengan merujuk kepada undang-undang Islam di dalam Minhj al-Tlibn, karangan al-Naww. Walau bagaimanapun, kecenderungan-kecenderungan tersebut hanyalah terpakai kepada undang-undang persendirian dan sementara itu undang-undang awam masih kekal sebagaimana yang difahami dan dibentuk oleh penggubal perlembagaan.

Namun demikian, terdapat juga beberapa pandangan positif daripada beberapa ahli akademik dan pakar undang-undang dalam memberi penafsiran kepada Perkara 3 Pelembagaan Persekutuan. Menurut Haji Hasan Bahrom, Perkara 3 boleh menjadi asas yang baik dalam proses merealisasikan undang-undang Islam di negara ini jika ianya dilihat secara positif dan ditafsirkan mengikut perspektif Islam.[13]

Ahmad Ibrahim juga tidak bersetuju dengan istilah agama dalam Perkara 3 yang dilihat mengikut perspektif barat kerana hal yang sedemikian akan menyebabkan ianya ditafsirkan sebagai agama ritual sahaja yang tidak meliputi aspek kehidupan manusiawi yang lain seperti sosial, politik dan undang-undang, dan akhirnya menjurus kepada keterikatan oleh penafsiran yang diberi apabila wujudnya perjanjian untuk memasukkan istilah tersebut ke dalam Perlembagaan. Menurut beliau, istilah agama sepatutnya dilihat mengikut perspektif Islam, kerana hal ini pastinya akan merangkumi segala aspek sebagaimana yang dikehendaki oleh aldn. Beliau menjelaskan bahawa adalah sangat mendukacitakan apabila Mahkamah Agung telah bersedia untuk menerima hujahan bahawasanya istilah Islam yang disebut di dalam Perkara 3 Perlembagaan Persekutuan sepatutnya difahami untuk mencakupi perkara-perkara yang berkaitan dengan fungsi-fungsi perayaan dan adat resam agama semata-mata. Penafsiran sebeginilah yang dikehendaki oleh penggubal Perlembagaan dan secara tidak langsung adalah hasil daripada kesan pentadbiran British semasa era penjajahan dan kesan penubuhan institusiinstitusi sekular. Beliau seterusnya bertanya adakah kita masih terikat dengan kedudukan koloni sedangkan kita sudah pun merdeka?[14]

Ini jugalah reaksi Hashim Yeop Sani apabila beliau berkata bahawa

Article 3 of the Federal Constitution is very clear and it cannot be misinterpreted anymore that the religion of the Federation is Islam. Thus, any interpretation which arise conflict between document created by men and orders from Allah, that interpretation cannot be used.[15]

Haji Hasan Bahrom berpendapat bahawa Perkara 3 Perlembagaan Persekutuan tidaklah bercanggah dengan aspirasi sistem perundangan perlembagaan Islam. Ini adalah kerana AlQur'n itu sendiri diturunkan secara umum yang memerlukan kepada hujahan dan tafsiran.[16] Walau bagaimanapun, Mahmood Zuhdi Abd. Majid berkata bahawa segala tafsiran-tafsiran positif tadi, untuk waktu ini, tidak pernah diambil kira oleh mahkamah dan ianya pasti akan memakan masa yang lama bagi mahkamah untuk menerimanya pada masa hadapan.[17]

Namun begitu, Mahkamah Tinggi Seremban telah menerima tafsiran yang positif ini di dalam kes Meor Atiqulrahman bin Ishak & Lain-lain lwn. Fatimah Bte Sihi & Lain-lain.[18] Dalam penghakimannya Mohd Noor Abdullah J. telah memutuskan bahawa Perkara 3 sepatutnya diberi tafsiran yang selayaknya[19] bahawasanya ia sepatutnya melangkaui batasan ritual dan upacara-upacara keagamaan asalkan selagi mana ia tidak menafikan keamanan dan keharmonian dalam amalan agama-agama lain.[20] Adalah agak menarik untuk dinyatakan bahawasanya Yang Arif Hakim telah memutuskan bahawa Islam adalah agama utama, yang mengatasi ke atas agama-agama lain di negara ini. Ini adalah implikasi kepada kehendak bahawasanya Islam adalah agama Persekutuan. Kata beliau lagi, Islam tidak akan disebut sebagai agama Persekutuan jika kedudukannya adalah sama seperti agama-agama lain di negara ini.

Menurut Abdul Aziz Bari, ini adalah pertama kali seorang hakim telah menyuarakan atau memberi penekanan tentang ketinggian Islam dalam struktur perlembagaan yang mana pandangan sebegini hanya ada dikemukakan sebelum ini oleh para ahli akademik sahaja.[21] Beliau seterusnya menyimpulkan bahawa apa yang baiknya tentang keputusan di dalam kes

Meor Atiqulrahman ialah kes ini telah meletakkan semula agama pada tempat yang sepatutnya. Sampai kepada satu peringkat Meor Atiqaulrahman telah menunjukkan kreativiti yang munasabah dan keberanian intelektual dalam penafsiran perlembagaan.[22]

Walau bagaimanapun, keputusan Mahkamah Tinggi dalam kes Meor Atiqulrahman tidak bertahan lama kerana keputusan tersebut telah dipangkas oleh Mahkamah Persekutuan yang akhirnya membuat penghakiman memihak kepada perayu.[23]

Mengikut Hairuddin Megat Latif, kedudukan Islam dalam konsep federalisme tidaklah mustahak sangat. Hal ini adalah berdasarkan fakta bahawa kuasa berkaitan dengan Islam disenaraikan di bawah Kuasa Negeri daripada Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan, manakala perkara-perkara penting yang lain seperti pertahanan, keselamatan dalam negeri, undang-undang jenayah dan pentadbiran keadilan, kewangan, dan lain-lain disenaraikan di bawah kuasa Persekutuan.[24]

Berdasarkan peruntukan tersebut, kuasa untuk menggubal mana-mana undang-undang berkaitan orang-orang Islam dalam perkara-perkara yang disenaraikan dalam Senarai Negeri adalah di bawah bidang kuasa negeri. Jadi, setiap negeri mempunyai kuasa, dan oleh hal yang demikian, adalah menjadi fakta bahawasanya enakmen undang-undang negeri adalah berlainan di antara satu negeri dengan satu negeri yang lain. Tambahan pula, fatw berkaitan beberapa isu juga adalah berlainan di antara satu negeri dengan satu negeri yang lain. Enakmen undangundang Islam ini bukan sahaja mengelirukan masyarakat tetapi juga menjejaskan kewibawaan fatw itu sendiri dan imej orang Islam itu sendiri secara amnya.

Kesan daripada ketiadaan keseragaman undang-undang ini dapat dilihat sebagai contohnya daripada peristiwa perbezaan tarikh menyambut Hari Raya Aidilfitri di Perak dan negeri-negeri lain. Peristiwa ini terjadi pada 1982, apabila kerajaan negeri Perak telah menyambutnya sehari lebih awal daripada hari yang diishtiharkan oleh Yang di-Pertuan Agong. Perbezaan juga dapat dilihat daripada pemakaian madhhab yang berbeza sebagai contohnya, negeri Perlis tidak menyatakan bahawa ia mengikut madhhab yang mana, sedangkan negeri-negeri lain menyatakan bahawa mereka mengikuti madhhab Shfi`.[25]

Walaupun Islam adalah agama Persekutuan, tidak terdapat ketua agama bagi agama Islam untuk keseluruhan Persekutuan. Yang di-Pertuan Agong ( YdPA) masih dikira sebagai Ketua Agama Islam di negeri baginda, dan di bawah perlembagaan juga, sebagai ketua agama Islam bagi Wilayah Persekutuan, Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak memandangkan negerinegeri terbabit tiada Raja-raja Melayu mereka sendiri. Wakil Raja dalam negeri-negeri terbabit, dikenali sebagai Yang di-pertuan Negeri, juga sebagai simbol kedaulatan Islam. Sembilan negerinegeri lain di Malaysia mempunyai Raja atau Sultan mereka sendiri, sebagai Ketua agama Islam di negeri tersebut. Majlis Raja-raja walaubagaimanapun bersetuju bahawa dari aspek perayaan dan upacara-upacara yang melibatkan keseluruhan Persekutuan, Yang diPertuan Agong (YdPA) diberi kuasa untuk mewakili setiap Raja-raja sebagai ketua agama di negeri-negeri terbabit.[26]

Perlembagaan-perlembagaan

negeri

telah

menetapkan

bahawa

Sultan boleh bertindak mengikut budibicara masing-masing dalam menjalankan tugasnya sebagai ketua agama Islam, tetapi YdPA hanya boleh bertindak mengikut nasihat dalam

menjalankan tugas-tugasnya sebagai ketua agama Islam di Melaka, Pulau Pinang, Wilayah Persekutuan, Sabah, dan Sarawak.[27]

Walaupun dikatakan bahawa kerajaan negeri mempunyai kuasa untuk menggubal undang-undang bagi orang-orang Islam dan boleh menguatkuasakannya ke atas orang Islam, tetapi hal tersebut hanya berkaitan dengan undang-undang peribadi dan undang-undang keluarga Islam sahaja. Undang-undang tersebut, jika ianya berkaitan dengan undang-undang jenayah, masih bergantung kepada Akta Mahkamah Syariah (Bidangkuasa Jenayah) 1965[28]. Ini bermakna bahawa walaupun kerajaan negeri boleh menggubal undang-undang berkenaan dengan undang-undang jenayah Islam, bidangkuasa kerajaan negeri adalah terbatas. Sebagai contohnya, orang Islam yang melakukan jenayah zin, tidak boleh dihukum dengan hukuman yang ditetapkan di dalam Al- Qur'n.[29]

Berdasarkan peruntukan di dalam akta tersebut, hukuman-hukuman yang boleh dijatuhkan oleh Mahkamah Syariah bagi perkara-perkara berkaitan dengan jenayah syariah (termasuk zin) adalah sebagaimana berikut:

i) penjara tidak melebihi tiga (3) tahun, atau

ii) denda tidak melebihi RM5,000, atau

iii) sebat tidak melebihi enam (6) sebatan, atau

iv) mana-mana kombinasi daripada hukuman-hukuman di atas.[30]

Walau bagaimanapun, Mohammed Imam telah mengemukakan satu pendapat yang berlainan tentang kesahihan Akta Mahkamah Syariah (Bidangkuasa Jenayah) 1965. Beliau menulis, perbincangan secara berterusan akan membawa kepada andaian bahawasanya Akta Mahkamah Syariah (Bidangkuasa Jenayah) 1965 adalah bercanggah dengan perlembagaan. Pandangan ini adalah berdasarkan pendapat bahawasanya akta 1965 tersebut melampaui kuasa (ultra vires) Parlimen apabila ianya telah menentukan had setakat mana mahkamah syariah mempunyai bidangkuasa dalam menjatuhkan hukuman. Mengikut perkara (1) Senarai Negeri, Negeri-negeri mempunyai kuasa tentang pewujudan dan penghukuman kesalahan, sedangkan kuasa Parlimen hanya setakat memberikan bidangkuasa kepada mahkamah Syariah dalam perkara pewujudan kesalahan sahaja. Dalam hal ini, jika dilihat pada bahagian perkara (1) dalam Senarai Negeri, perkataan penghukuman tidak digunakan bersama perkataan kesalahan, sedangkan dalam hal kuasa Negeri, kedua-dua perkataan digunakan.[31] Apabila kedua-dua ini dibandingkan, ketiadaan perkataan penghukuman adalah cukup penting dan ini membawa kepada kesimpulan bahawa kuasa Parlimen tidak patut melangkaui sehingga dapat membataskan bidangkuasa Mahkamah Syariah dalam perkara berkaitan dengan had hukuman; kerana kuasa Parlimen hanya terikat kepada pewujudan kesalahan sahaja. Aspek hukuman adalah perkara yang secara eksklusif dalam bidangkuasa Negeri dan tiada cara ianya dikawal, dihadkan oleh undang-undang Persekutuan.

Beliau seterusnya membuat kesimpulan bahawa, adalah munasabah untuk mengambil pendapat bahawa Akta Mahkamah Syariah (Bidangkuasa Jenayah) 1965 adalah bercanggah dengan perlembagaan dari aspek membataskan bidangkuasa Mahkamah Syariah terhadapa hukuman.[32] Penulis bersetuju dengan pendapat Mohammed Imam di atas memandangkan

pendapat di atas adalah lebih selari dengan semangat demokrasi di Negara kita. Sekiranya pendapat di atas diambil kira, kerajaan negeri Kelantan dan Terengganu sewaktu ketika dulu mungkin akan dapat melaksanakan undang-undang Jenayah Islam (Qisas dan Hudud) kerana undang-undang tersebut pernah diluluskan di peringkat Dewan Undangan Negeri masingmasing.

Kerajaan negeri juga tidak boleh melaksanakan atau menguatkuasakan undang-undang Islam selain daripada yang tersenarai dalam Senarai Negeri kerana hal ini bercanggah dengan Perkara 74(2) Perlembagaan Persekutuan yang berbunyi sebagaimana berikut:

Tanpa menjejaskan apa-apa kuasa untuk membuat undang-undang yang diberikan kepadanya oleh mana-mana Perkara lain, Badan Perundangan sesuatu Negeri boleh membuat undang-undang mengenai apa-apa perkara yang disebut satu persatu dalam Senarai Negeri (iaitu Senarai Kedua yang dinyatakan dalam Jadual Kesembilan) atau Senarai Bersama. Jika hal ini terjadi, undang-undang tersebut akan dianggap sebagai tidak sah oleh mahkamah kerana mana-mana undang-undang yang bercanggah dengan Perlembagaan Persekutuan adalah tidak sah. Perkara ini dinyatakan di dalam Perkara 4(1) Perlembagaan Persekutuan yang berbunyi sebagaimana berikut:

Perlembagaan ini ialah undang-undang utama Persekutuan dan apa-apa undangundang yang diluluskan selepas Hari Merdeka yang tidak selaras dengan Perlembagaan ini adalah tidak sah setakat ketidakselarasan itu.

Berdasarkan penjelasan di atas, kita dapati bahawa undang-undang Islam hanya diterimapakai dan digunakan di dalam ruang yang sangat terbatas, dan dalam keterbatasan

ruangan tersebut itupun masih lagi terdapat campurtangan.[33] Hairuddin Megat Latif menyimpulkan bahawa, situasi ini berlaku bukanlah sesuatu yang ganjil kerana objektif utama dalam menjadikan Islam sebagai agama bagi persekutuan adalah untuk upacara-upacara rasmi sahaja seperti bagi membenarkan ibadah sembahyang dilakukan dalam keadaan yang baik, urusan pertabalan Yang di-Pertuan Agong, dan lain-lain sebagainya.[34]

Walau bagaimanapun, penulis melihat bahawasanya status Islam adalah lebih tinggi berbanding dengan agama-agama lain yang bebas diamalkan di negara kita dan ketinggian Islam ini semakin hari semakin diiktiraf oleh kerajaan negara kita.

Hal ini terjadi kerana kerajaan dari semasa ke semasa telah banyak menubuhkan institusi-institusi Islam dan hal ini dibenarkan oleh Perkara 12(2) Perlembagaan Persekutuan. Jika dilihat peruntukan tersebut, ia memberi kuasa "bagi Persekutuan atau sesuatu Negeri menubuhkan atau menyenggarakan atau membantu dalam menubuhkan atau

menyenggarakan institusi-institusi Islam atau mengadakan atau membantu dalam mengadakan ajaran dalam agama Islam dan melakukan apa-apa perbelanjaan sebagaimana yang perlu bagi maksud itu."[35]

Hamid Jusoh mengatakan bahawa tidak terdapat banyak perbezaan antara zaman penjajahan dan selepas merdeka keucali pada struktur pentadbiran negara sahaja. Semasa zaman penjajahan, pentadbiran adalah bergantung kepada kerajaan British, manakala selepas kemerdekaan, kekuasaan telah diberikan kepada orang-orang Islam untuk mentadbir negara mereka sendiri. Walau bagaimanapun, struktur kerajaan itu sendiri masih merupakan kesinambungan penjajah. Undang-undang Islam telah dipisahkan daripada undang-undang

awam. Oleh hal yang demikian, status undang-undang Islam di Malaysia merupakan kesinambungan kedudukannya semasa penjajahan British.[36]

Seterusnya

beliau

telah

menyimpulkan

bahawa

kedudukan

Islam

mengikut

Perlembagaan Persekutuan hanyalah untuk membolehkan orang-orang Islam melaksanakan sebahagian kecil daripada tanggungjawab mereka daripada undang-undang Islam. Walhal aspek-aspek perundangan yang lain masih lagi diletakkan pada tangan-tangan bukan agama yang berdasarkan undang-undang England dan undang-undang ekuiti.[37]

[1] Lihat Perkara 3(1) Perlembagan Persekutuan. [2] Sebenarnya yang menyebut tentang perkara ini ialah Kertas Putih. Suruhanjaya Reid tidak menyatakan apa-apa tentang perkara ini. [3] Lihat Mahmood Zuhdi Abd. Majid, Pengantar undang-undang Islam, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 1997, m/s. 100. [4] Ini adalah juga pandangan Karpal Singh yang menyatakan bahawa Malaysia adalah sebuah negara sekular yang mempunyai agama rasmi. [5] L.A. Sheridan dan Hary E. Grove, The constitution of Malaysia, Malayan Law Journal, Singapore, 1987, m/s. 31. [6] Harding, Andrew, Islamic law in Malaysia, Dalam Eugene Cotran dan Chibli Mallat (edit.), Yearbook of Islamic and middle eastern law, Kluwer Law International, London, 1995, Jilid. 2, m/s. 62-63. [7] [1988] 2 MLJ 55. [8] Ibid., per Salleh Abas L.P. m/s. 56. [9] Mohd. Salleh Abas, Traditional elements of the Malaysian constitution, Dalam Trindade, F.A. dan Lee, H.P. (edit.), The constitution of Malaysia: further perspectives and developments, Oxford University Press, Oxford, 1986, m/s. 8.

[10] L.A. Sheridan, The religion of the federation, [1988] 2 MJL xiii. [11] (1982) 2 MLJ 264. [12] (1987) 2 MLJ 74. [13] Haji Hasan Bahrom, Perlembagaan: isu perlaksanaan undang-undang Islam, Dalam Jurnal Syariah, 1999, 7 (1), m/s.80. [14] Ahmad Ibrahim, Kedudukan Islam dalam Perlembagaan Malaysia, Dalam Jurnal hukum, 1996, 10 (2), m/s. 143-144. [15] Hashim Yeop Sani, Islam dalam perlembagaan, Institut Dakwah dan Latihan Islam, Kuala Lumpur, tiada tarikh, m/s. 17. [16] Haji Hasan Bahrom, Perlembagaan: isu perlaksanaan undang-undang Islam, m/s.82. [17] Mahmood Zuhdi Abd. Majid, Pengantar undang-undang Islam, m/s. 103. [18] [2000] 5 MLJ 375. [19] Ibid., p. 386A. [20] Ibid., p. 382C-D. [21] Lihat Abdul Aziz Bari, Islam in the Federal Constitution: a commentary on the decision of Meor Atiqulrahman 2000 2 MLJ cxxxiii. [22] Ibid., m/s. cxlij. [23] Lihat Meor Atiqul Rahman Ishak & Lain-lain lwn. Fatimah Sihi & Lain-lain [2006] 4 CLJ 1. [24] Lihat Senarai I Senarai Persekutuan (Senarai Legislatif) di bawah Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan. [25] Hairuddin Megat Latif, Status dan kedudukan undang-undang Islam di Malaysia sehingga kini, [1992] 2 CLJ iii-iv. [26] Lihat Perkara 3(2), Perlembagaan Persekutuan. [27] Mohammad Hashim Kamali, Islamic law in Malaysia: issues and developments. Kuala Lumpur: Ilmiah Publishers, 2000, m/s. 29-30. [28] Pindaan 1988 (Akta 355).

[29] Lihat al-Qur'n, Surah Al-Nr 24:2. [30] Lihat Seksyen 2, Akta Mahkamah Syariah (Bidangkuasa Jenayah) 1965. [31] Perkara (1) Senarai Negeri berbunyi sebagaimana berikut: Kecuali mengenai Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, Labuan dan Putrajaya, hukum Syarak dan undang-undang diri dan keluarga bagi orang yang menganut agama Islam, termasuk hukum Syarak yang berhubungan dengan pewarisan, berwasiat dan tidak berwasiat, pertunangan, perkhawinan, perceraian, mas kahwin,nafkah, pengangkatan, kesahtarafan, penjagaan, alang, pecah milik dan amanah bukan khairat; Wakaf dan takrif serta pengawalseliaan amanah khairat dan agama, pelantikan pemegang amanah dan pemerbadanan orang berkenaan dengan derma kekal agama dan khairat, institusi, amanah, khairat dan institusi khairat Islam yang beroperasi keseluruhannya di dalam Negeri; adat Melayu; Zakat, Fitrah dan Baitulmal atau hasil agama Islam yang seumpamanya; masjid atau mana-mana tempat sembahyang awam untuk orang Islam, pewujudan dan penghukuman kesalahan yang dilakukan oleh orang yang menganut agama Islam terhadap perintah agama itu, kecuali berkenaan dengan perkara yang termasuk dalam Senarai Persekutuan; keanggotaan, susunan dan tatacara mahkamah Syariah, yang hendaklah mempunyai bidang kuasa hanya ke atas orang yang menganut agama Islam dan hanya berkenaan dengan mana-mana perkara yang termasuk dalam perenggan ini, tetapi tidak mempunyai bidang kuasa berkenaan dengan kesalahan kecuali setakat yang diberikan oleh undang-undang persekutuan; mengawal pengembangan doktrin dan kepercayaan di kalangan orang yang menganut agama Islam; penentuan perkara mengenai hukum dan doktrin Syarak dan adat Melayu. [32] Mohammed Imam, Islamic criminal Law in Malaysia: federal-state jurisdictional conflict, 1994, 1, Current Law Journal, m/s. xxx-xxxi. [33] Hamid Jusoh, Pemakaian undang-undang Islam kini dan masa depannya di Malaysia, AlAhkam. 1: 58-83, pada m/s. 70. [34] Hairuddin Megat Latif, Status dan kedudukan undang-undang Islam di Malaysia sehingga kini, m/s. iv-v. [35] Lihat Perlembagaan Persekutuan, Perkara 12(2). [36] Hamid Jusoh, The position of Islamic law in the Malaysian constitution with special reference to the conversion case in family law, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1991,