HALI SEFERLER Avrupallarn 11. yzyln sonlar ile 13.

yzyln sonlar arasnda Mslmanlarn elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal saylan Kuds ve dolaylarn geri almak iin dzenledikleri seferlere Hal Seferleri denilmitir. Hal Seferleri'nin dini, siyasi ve ekonomik nedenleri vardr: Dini Nedenler Hristiyanlarn, kutsal yerleri, zellikle Kuds' Mslmanlardan geri almak istemesi. Katolik Kilisesi'nin Ortodoks dnyasn egemenlii altna almak istemesi. 10. yzylda Fransa'da ortaya kan Kluni Tarikat'nn Hristiyanlar Mslmanlara kar kkrtmas. Din adamlarnn etkisi ile Hristiyanlarda oluan koyu fanatizm. Papa ve din adamlarnn nfuzlarn arttrmak istemeleri. Siyasi Nedenler Avrupallarn Trkleri, Anadolu, Suriye, Filistin ve Akdeniz'den uzaklatrmak istemeleri. Trkler karsnda zor durumda kalan Bizans'n Avrupa'dan yardm istemesi. Senyr ve valyelerin macera araylar. Ekonomik Nedenler slam Dnyas'nn zenginlii, Avrupa'nn fakirlii. Avrupallarn doudan gelen ticaret yollarna hakim olmak istemeleri. Avrupa'da toprak sahibi olmayan soylularn toprak elde etmek istemeleri. Avrupallarn dounun zenginliklerine sahip olmak istemeleri. Hal Seferleri I. Hal Seferi (1096-1099) Papa II. Urban ve Piyer Lermit'in abalaryla Avrupa'da kalabalk bir ordu hazrlanmt. Anadolu'ya ilk gelen dzensiz gruplar, I. Kl Arslan tarafndan yok edilmilerdir. Ancak bu grubun ardndan valye, kont ve dklerden oluan bir ordu, Anadolu'ya girdi. Trkiye Seluklularnn merkezi znik kuatld. Kl Arslan, znik'i boaltmak zorunda kald. Hallara kar baar ile mcadele eden Kl Arslan, Hallar ok kalabalk olmalarndan dolay durduramamtr. Antakya'y igal eden Hallar, 1099'da Kuds' Fatmilerden aldlar. Sonuta: Kuds, Hallarn eline geti. znik ve Bat Anadolu, Bizans'n eline geti.

Anadolu Seluklular, znik'i kaybedince Konya'y bakent yaptlar. Hallar, ellerine geirdikleri Antakya, Urfa, Trablusam, Sur, Yafa, Nablus gibi ehirlerde feodalite rejimine dayanan dkalk ve kontluklar kurdular. II. Hal Seferi (1147-1149) Musul Atabeyi madeddin Zengi, Urfa'y 1144'te Hallardan ald. Ardndan Halep ve am alnnca Kuds Krall Papa'dan yardm istedi. Papa'nn ars ile Alman mparatoru III. Konrad ile Fransa Kral VII. Lui, ayr yollardan Anadolu zerine sefere ktlar. ki ordu da Anadolu Seluklular tarafndan bozguna uratld. Ordularnn byk ksmn kaybeden iki kral, am'a saldrdlar, fakat baarl olamadlar. III. Hal Seferi (1189-1192) Msr'da devlet kurmu olan Selahaddin Eyyubi, Hallarla amansz bir savaa tututu. Amac, Suriye'deki Hal stnlne son vermekti. Selahaddin Eyyubi, bu mcadelede baarl olarak 1187'de "Httin" denilen yerde Hallar yendi. Kuds dahil olmak zere Suriye'nin byk bir blmn Hal istilasndan kurtard. Kazanlan bu zaferler, Avrupa'da duyulunca, her yerde dini propagandalar yapld. Alman mparatoru Frederik Barbaros, Fransa Kral Filip Ogst ve ngiltere Kral Arslan Yrekli Riar komutas altndaki yeni Hal ordular harekete getiler. Kara ve deniz yollaryla gelen Hal ordular, Kuds' almay baaramayarak geri dndler. IV .Hal Seferi (1204) Eyyubiler, Hallarla mcadeleye devam ediyorlard. Filistin'deki Yafa ve sahil eridindeki baz kaleler, Eyyubilerin eline geince Papa, btn Hristiyanlar sefere ard. Hallar, bu defa deniz yolunu kullanmak istediler ve Venedik ile anlatlar. Bu srada Bizans'ta taht kavgalar sryordu. mparator olmak isteyen Aleksi Angelos, Hallardan eitli vaadlerle yardm istedi. Papa'nn muhalefetine ramen stanbul'a gelen Hallar, tahttan indirilen zak ve olu Aleksi'yi imparator ilan ettiler ve stanbul'u yamaladlar. stanbul halknn ayaklanarak imparatoru ve olunu ldrmesi zerine Hallar, stanbul'u igal ederek Latin mparatorluu'nu kurdular (1204). stanbul'dan kaan Bizans soylular, znik Rum mparatorluu'nu (1204 - 1261) ve Trabzon Rum mparatorluu'nu ( 1204 -1461) kurdular. znik Rum mparatorluu, 1261 ylnda Latin mparatorluu'nu ykarak Bizans' tekrar canlandrmtr. V. Hal Seferi (1228) Papa'nn ars zerine Alman imparatoru II. Frederik, deniz yolu ile Akka'ya geldi (1228). Bu srada Eyyubiler, i mcadeleler ile urayorlard. Hallar, bundan yararlanarak Sayda ve

Kuds' kuattlar. Hallarla baa kamayacan anlayan Eyyubi Hkmdar Melik Adil, Hallarn Kuds'te serbeste oturma artn kabul ederek 10 yllk bir anlama yapt (1229). Bylece Hallar amalarna ulatlar. Ancak Filistin'e kadar inen Harzem Trklerinin Hallar yenmesiyle Eyyubiler Kuds' yeniden ele geirdiler ( 1244). VI. Hal Seferi (1248) Kuds, tekrar Trklerin eline geince, Papa yeniden Hristiyanlar sefere ard. Ancak Avrupallar seferlerden bkmlard. Sadece Fransa Kral Sen Lui sefere kt. Sen Lui de Eyyubi Hkmdar Turanah'a esir dt. nemli miktarda kurtulu paras vererek Fransa'ya dnebildi. VII. Hal Seferi (1270) Fransa Kral Sen Lui, kardeinin kkrtmalaryla son Hal Seferi'ne kt. O srada Tunus'tan kalkan Arap korsanlar, douya giden Hristiyan gemilerine zarar veriyordu. Bu yzden Tunus'a sefer dzenleyen Sen Lui ve ordusunun yars, veba salgn nedeniyle ld. Hal Seferleri'nin Sonular Dini Sonular Avrupa'da kiliseye ve din adamlarna duyulan gven sarsld. Skolastik dnce zayflad. Kilise ve Papa'nn otoritesi sarsld. Siyasi Sonular Seferler srasnda binlerce senyr ve valyenin ld. Sa kalanlarn bir ksm da topraklarn kaybetti. Bylece feodalite rejimi zayflad. Merkezi krallklar, g kazanmaya baladlar. Feodalitenin zayflamasyla kyller, eitli haklar elde ettiler. Trklerin batya doru ilerleyileri bir sre iin durdu. Bizans, Bat Anadolu'daki topraklarn bir ksmn ele geirdi. Hallar ile yaplan mcadeleler, slam Dnyas'n, Mool saldrlar karsnda gsz brakt. Ekonomik Sonular Dou-bat ticareti geliti. Marsilya, Cenova, Venedik gibi Akdeniz limanlar nem kazand. Avrupallar, dokuma, cam ve deri ileme sanatn rendiler. Papalarn ve krallarn seferlere mali destek salamak iin talyan bankerlerine bavurmalar, bankacl gelitirdi. Avrupa'da hayat standartlar ykseldi. Ticaretle uramaya balayan ehir halk, zenginleerek burjuva snfn oluturdular.

Anadolu, Suriye ve Filistin, ekonomik bakmdan zarar grd. Teknik Sonular Pusula, barut, kat ve matbaa, Avrupa'ya gtrld. Bunlar, Avrupa'da bilim ve teknik alannda gelimelere yol at. Avrupallar, slam Medeniyeti'ni yakndan tandlar ve faydalandlar. Avrupa'da kltr hayat canland.