You are on page 1of 4

BESNLER

Karbonhidratlar Yalar Proteinler Vitaminler Mineraller Su Sindirilirler Sindirilirler Sindirilirler Sindirilmezler Sindirilmezler Sindirilmezler

Organik Besinler

norganik Besinler

Enerji vericiler : Enerji verimi : Yapc-onarc : Dzenleyiciler : Alk annda kullanm sras : Sindirim kolayl :

Karbonhidrat, ya, protein Ya, protein, karbonhidrat Protein, ya, karbonhidrat Protein, vitamin, mineraller, su Karbonhidrat, ya, protein Karbonhidrat, protein, ya

KARBONHDRATLAR C,H ve O 'den meydana gelmitir.3 eittir. ki nemli grevi vardr.1)Enerji kayna 2)Yapsal madde(Bitkilerde eperin yapsna,btn canl hcrelerde de zarn yapsna katlarak grev yapar.ATP,DNA,RNA,NAD,NADP,FAD da bulunur.

1) MONOSAKKARTLER Sindirime uramazlar. Yalnzca ototroflar tarafndan sentezlenir. erdikleri C saysna gre 2'ye ayrlrlar. a) 5C'lu ekerler : Riboz, Deoksiriboz (Pentozlar) b) 6C'lu ekerler : Glikoz, Galaktoz, Fruktoz (Hegsozlar) Monosakkaritlerin difzyon hzlar yledir. Galaktoz > Glikoz > Fruktoz Riboz ATP ve RNA'da bulunur. Deoksiriboz DNA'da bulunur. Glikoz Fruktoz Bal,zm ve incirde bol bulunur.Alk ve koma annda kullanlr. Bal ve olgun meyvelerde bol bulunur.(=meyve ekeri)

Galaktoz St ve st rnlerinde bol bulunur.(=st ekeri).Tabiatta az bulunur. Hayvansal bir besin kaynadr.

2) DSAKKARTLER ki monosakkaritin birlemesinden meydana gelir. Glikoz + Glikoz = Maltoz (meyve ekeri) Glikoz + Fruktoz = Sakkaroz = Skroz (ay = Pancar ekeri) Glikoz + Galaktoz = Laktoz (st ekeri) Maltoz ve skroz bitkilerden, laktoz da hayvanlardan ve insanlardan salanr. Disakkaritler arasnda glikozit ba vardr. 3) POLSAKKARTLER ok sayda monosakkaritin birlemesinden meydana gelir. Glikoz + Glikoz + Glikoz +................................+ Glikoz = Niasta Glikoz + Glikoz + Glikoz +................................+ Glikoz = Selloz Glikoz + Glikoz + Glikoz +................................+ Glikoz = Glikojen ----------------------------------------------------------------n tane

+ (n-1) H 2O

Son rnlerin farkl olmasnn sebebi glikozlarn balanma biimleridir.

A) Niasta Bitkilerde glikozun depo eklidir. Dz zincirlidir ve alfa glikozit ba ile balanmlardr. Suda az znr.yot ile maviye boyanr. Niasta,lkoplastta depolanr.Yumru ve tohumlarda daha ok depolanr.

B) Glikojen Hayvanlarda glikozun depo eklidir. Dalldr ve alfa glikozit ba ile balanmtr. Suda znr.yot ile kahverengiye boyanr. En fazla karacier ve kaslarda bulunur,depo edilir.

C) Selloz Bitkilerde yap maddesidir.eperin yapsna katlr. Dzdr ve beta glikozit ba ile balanmtr. Suda znmez Gevi getirenlerde ve termitlerde sindirilir.

YALAR C,H ve O'den meydana gelmitir.Yapsndaki oksijen miktar ekerlerdekinden azdr. 3 Ya asidi + Gliserol = Ya + 3 H2O Ester ba ile balanrlar. Yalarda eitlilii ya asitleri salar. Suda znmezler.Organik zcde znrler.(Alkol,eter gibi) Is ve darbeye kar koruyucudur. Yalarn enerji verimlerinin ok olmasnn sebebi karbon saylarnn ok olmasndandr. Yalarn 2. dereceden enerji verici olarak kullanlmasnn sebebi sindiriminin ok zor olmasndandr. Karbonhidrat ve proteinlerin fazlas yaa dntrlr.Bunun sebebi ise yalarn enerji verimlerinin yksek olmas ve uzun sreli kullanlabilmesidir. Solunumla yklmalar sonucunda fazla su aa karrlar.Onun iin zellikle k uykusuna yatan,uzun sreli g eden ve suyun az olduu ortamlarda yaayan hayvanlarda iyi bir depo ve enerji maddesidir. Ayn zamanda hafif olduu iin umada hayvana avantaj salar. Ya asitleri en basit lipitler olup,uzun karbon zincirlerinden oluurlar.Karbonlar arasndaki balar tek ise doymu,ift ise doymam ya asitleridir.Doymam yalar bitkiseldir ve svdr. Doymu yalar ise hayvansaldr ve katdr.Doymam yalarn yksek scaklk ve basnta hidrojenle doyurulmasyla margarin yaplr. Oleik asit zeytinyanda; Linoleik asit tohumlarda; Butirik asit tereyanda Steroid zarlarn yapsna katlr.Ayn zamanda vitamin ve hormon olarak i grr. Fosfolipid hcre zar yapsna katlr. PROTENLER C,H,O,N ve bazlarnda S,P bulunur. Yap talar 20 eit aminoasittir. a.a+a.a+a.a+..............................+a.a = Protein + (n-1)H2O -------------------------------------------n tane Peptit ba ile balanrlar. DNA ifresi ile sentezlenen tek molekldr. Enzim,hormon ve hcre zar yapsna katlr.

Solunumla ancak zor durumlarda yaklrlar.Solunum rnleri H2O , CO2 , H2S , NH3 , re ve rik asittir. Aminoasitler anfoter zellik gsterirler. Proteinler virslerden insanlara kadar btn canllarda yaamsal rolleri olduundan hcrelerde en ok bulunan organik molekllerdir. Proteinler enerjiyi hemen kaybettiklerinden dolay 3. dereceden enerji kaynadr. Proteinler vcutta enerji kayna olarak kullanlrsa vcutta zayflama ve dengesizlik grlr. Proteinler her canl trne zg olup antijen zellik gsterirler.Yani farkl zellie sahip bir canlya aktarldnda antikor oluumuna sebep olur.

VTAMNLER Vcut direncini arttrrlar. Enzimlerin yapsna katlrlar. Dzenletiricidirler,enerji vermezler,sindirilmezler. Bir ksm besinde bulunduu ekliyle vitamin zelliinde deildir.Bunlar vcuda alndktan sonra vitamin zellii kazanr.Bunlara provitamin denir. Yada eriyen vitaminler A,D,E,K Suda eriyen vitaminler B,C 'dir. nsan vcudunda A,B,D,K sentezlenir. A B,K karacierde barsakta bakteriler tarafndan

D deride A,D,K karacierde depolanr.Dierlerinin fazlas atlr. Balk ya,yumurta sars,st,peynir,karacier,yeil sebzelerde bulunur. Byme ve gelimeyi salar,vcudu enfeksiyonlara kar korur,gece krln nler. Tahllarn kabuklarnda,et,st,karacier ve yeil sebzelerde bulunur. Karbonhidrat,ya ve proteinlerin vcut iinde kullanlmasnda katalizr olarak grev yapar.Kanszl nler. Yeil sebze ve meyvelerde bulunur. Ba dokusunun olumas iin gereklidir.Skorbit hastaln nler.Vcudu enfeksiyonlara kar korur. Balk ya,karacier,yumurtada bulunur.Ultraviyole nlarnn etkisi ile deride retilir. Vcuttaki Ca,P dengesini salar.Kemiklerin gelimesini salar.ocuklarda raitizmi nler. Yeil sebze,karacier,et ve bitkisel yalarda bulunur. reme organlarnn gelimesini salar ve ksrl nler. Yeil sebzeler,karacier ve yumurtada bulunur.Barsaktaki bakteriler tarafndan sentezlenir. Eksikliinde kann phtlamas gecikir.

A vitamini

B vitamini

C vitamini

D vitamini

E vitamini K vitamini

MNERALLER norganik maddelerdir.Sindirime uramazlar. Enzimlerin yapsna katlrlar.Dzenletiricidirler. Minerallerin vcut iindeki grevleri unlardr: 1)Enzimlerin ve hemoglobinin yapsna katlr(Fe,P). 2)Kemiklerin ve dilerin gelimesini salar(Ca,P,Mg). 3)Vcut ve hcre svsnn osmatik basncn ayarlar(Bunlardan hcre ii svda Na,Cl; hcre d svda K,Mg ve P bulunur).

SU norganik maddedir ve sindirime uramaz. Enzimlerin almas ve kimyasal reaksiyonlarn meydana gelebilmesi iin su arttr (RNEK:Hidroliz )

You might also like