BESNLER VE KMYASAL ENERJ Besinler kimyasal enerjilerine gre organik ve inorganik besinler olmak zere ikiye ayrlr.

Grevlerine gre enerji verici, yapc onarc ve dzenleyici olmak zere 3e ayrlr. Enerji Yapc Dzenleyici verici onarc Karbonhidratlar + + Yalar + + Proteinler + + + Vitaminler + Minareler ve su + + Organik Molekller (Bileikler) 1-)Karbonhidratlar 2-)Yalar 3-)Proteinler 4-)Vitaminler 5-)Nkleik asitler Organik molekller sadece canl organizmalar tarafndan sentezlenebilen ve kullanlabilen molekllerdir. Gnmzde baz vitaminler sentetik olarak retilmektedirler. Btn organik besinlerin yapsnda C,H ve O atomlar bulunur. Karbonhidrat,yalar ve proteinler enerji elde etmek iin kullanlabilir.Hcre zorunlu olmadka proteinleri enerji kayna olarak kullanmaz,nk proteinlerin esas grevi canl yapsna katlmak ve enzim olarak grev yapmaktr. Nkleik asitler organik yapl bileikler olup canl vcudunda kaltm materyali olarak ve genetik bilgi deposu olarak i grrler. Her canl kendi nkleik asitini kendisi retir. 1 gr karbonhidrat yklrsa 4,2 Kcal 1 gr protein yklrsa 4,3 Kcal 1 gr ya yklrsa 9,5 Kcal enerji verir. Not:norganik maddelerden organik madde retimini ototrof canllar baarabilirken ;Organik maddelerden organik madde retimini tm canllar gerekletirebilir.Tm canl trleri tm organik besin eitlerini retemeyebilir. Monomer ; Organik molekllerde yaptana denir.(Glikoz,fruktoz, galaktoz, riboz,deoksiriboz ,aa,gliserol ,ya asiti). Polimer ; Monomerlerin birleerek oluturduklar organik bileiklerdir. (Niasta ,glikojen,selloz,protein,ya ,pepton). Dehidrasyon ;ki veya daha fazla organik besin yaptann (Monomer birleerek daha byk organik besin (polimer) oluturmas oluturmas olaydr. Bu olayda ATP harcanr ve oluan ba says kadar su aa kar. X +Y A+H2O

X+Y+Z B+2H2O Not:Dehidrasyon olaynda kurulan ba says ve aa kan su says hesaplanrken sorunun sorulma tarz nemlidir.rnein ;Yapm devam eden bir polipeptid zincirine 20 molekl daha katlrsa 20H2O aa kar ve 20 yeni ba kurulur veya molekller halka eklinde bir yap olutursa kullanlan molekl kadar su ve ba oluur. Hidroliz ; Byk molekll (Polimer) bileiklerin su ile paralanarak daha kk paralara ayrlmasdr. Organik molekllerin enerji verme sras : Karbonhidratlar Yalar Proteinler(Eey hcre proteinleri Kas hcre proteinleri Sinir hcre proteinleri). Not: Enerji hammaddesi olarak kullanm sras : Karbonhidrat Ya Protein Enerji potansiyeli sras : Ya Protein Karbonhidrat Yap maddesi olarak nem sras : Protein Ya Karbonhidrat 1-) KARBONHDRATLAR C,H ve O elementlerinden oluurlar.En nemli grevi enerji hammaddesi olarak kullanlmasdr.Baz karbonhidratlar DNA,RNA,ATP;hcre zar,hcre duvar iskelet gibi baz yaplara katlrlar.Dier bileiklere gre az enerji verirler, fakat ilk enerji kayna olarak kullanlrlar nk paralanmalar daha kolaydr. Monosakkaritler -Glikoz -Fruktoz -Galaktoz Disakkaritler -Skroz -Laktoz -Maltoz Polisakkaritler -Niasta -Selloz -Glikojen -Kitin

1-)Monosakkaritler (Tek ekerler) Hidroliz ile daha kk birimlere paralanamazlar.Hcre gecebilirler. Yaplarndaki mevcut karbon atomuna gre isimlendirilirler. Triozlar : 3 karbonlu ekerlerdir.Glikoz ve fotosentezin karanlk devre reaksiyonlarnda ara rn olarak oluurlar.rnek:Pirvik asit (C3H6O3), gliseraldehit. Pentozlar :5 karbonlu ekerdir.Riboz ve deoksiribozdur. Riboz(C5H10O5)=RNA,ATP,NAD,FADn yapsnda mevcuttur. Deoksiriboz(C5H10O4)=DNAnn yapsna katlr. Hekzozlar:6 karbonlu ekerlerdir.(Glikoz,Fruktoz,Galaktoz) Glikoz(zm ekeri) Bal,zm ve incirde bol bulunur. Fruktoz(Meyve ekeri) Olgun meyvelerde ve balda bulunur. Laktoz(St ekeri) St ve st rnlerinde bulunur.

Hepsinin forml C6H12O6dr.Yalnz bunlar molekllerindeki atomlarn farkl dizilileri bakmndan ayrt edilirler.Kapal formlleri ayn,ak formlleri farkl bileiklere izomer bileikler denir.Glukoz ,fruktoz ve galaktoz birbirinin izomeridir. Hcre zarndan geme sralar:Galaktoz Glukoz Fruktoz dur. 2-)Disakkaritler (ift ekerler) ki monosakkaritin aralarnda bir molekl su aa karp Glikozit ba ile balanmas sonucu oluur.Genel formlleri C12H22O11dir. C6H12O6+C6H12O6 C12H22O11 +H2O Glikoz+Fruktoz Glikoz+Galaktoz Glikoz+Glikoz Sakkaroz(Skroz)(ay ekeri)+H2O=Bitkisel Laktoz(St ekeri)+H2O=nsan ve memeli st Maltoz(Arpa ekeri)+H2O=Bitkisel

3-)Polisakkaritler(ok ekerler) ok sayda glikozun glikozid balar ile balanmas sonucu oluurlar. n(C6H12O6) OH-(C6H10O5)n-H+(n-1)H2O 100(C6H12O6) OH-(C6H10O5)100-H + 99 H2O Polisakkaritler ikiye ayrlr. 1-)Depo polisakkaritleri:Niasta ve Glikojendir. 2-)Yapsal polisakkaritler:Selloz ve kitindir. Niasta ; Bitkilerde karbonhidratlarn depo eklidir.ok sayda glikozun (Glikozit Ba) balanmas ile oluur.Hayvan hcrelerinde bulunmaz anak sindirime urar.Esas olarak Lloplastlarda depo edilir.Suda erimez ;Alkolde erir.Buday,patates,msr,baklavb bulunur. Not : Niasta suda znmedii iin hcre ii basnc artrmaz. Glikojen ;Hayvanlarda karbonhidratlarn depo eklidir.Karaier ve kasda bol miktarda bulunur.Suda znr.Hayvan insan ,mantar ve bakteri hcrelerinde bulunur.Glikojen etillerde hem hcre iinde ; hem de hcre dnda sindirilebilir. Selloz ; Bitki hcrelerinde hcre eperinin yapsn oluturur.Selolzu oluturan glikozlar birbirine ters baland iin memeli canllarn sindirim sistemlerinden salglanan enzimler ile yaptalarna ayrlmazlar.Hayvan hcrelerinde bulunmaz.nsan ve omurgal hayvanlarda sellozu sindiren enzimler bulunmaz.Gevi getiren memelilerde baz kularda ve termitlerde (Beyaz karncalar) sindirilerek kullanlr.Aalarn % 50si selolzdur. Kitin ;Omurgasz hayvanlarda zelikle eklem bacakllarda (Bcek) d iskeleti oluturur. Lignin;Sellozla birlikte destek dokuda bulunur.Sindirimi gerceklemez. Daha karmak yapdaki polisakkaritlerin arasnda kann phtlamasn nleyen Heparin de bulunur.

2-) YALAR (LPTLER) Yaplarnda C,H,O atomlar yer alr.Ancak baz yalarn yapsnda P ve N gibi atomlarda bulunabilir.Yaplarndaki O2 oran karbonhidratlara gre daha dktr bu nedenle de yaplarndaki hidrojen ve karbon oran yksek olur. Paralanmalar sonucu daha fazla su oluur. Yaplarndaki mevcut hidrojen ve karbon iyonu fazlal nedeniyle daha fazla enerji verirler.Anak oksijen azl nedeni ile zor yanarlar. Deri altnda birikerek vcudun s kaybn nler ve mekanik darbelere kar korur.Daha hafif olmas nedeniyle gmen kularda depo maddesi olarak kullanlrlar.Glikolipit ve lipoproteinlere katlarak hcre zarnda grev alrlar. Doal yalar trigliserit diye adlandrlrlar.3 ya asiti ve bir mol gliseroln ester ba ile balanmas ile oluurlar. Yalarn kullanm ve ykm uzun srdn den , hcrelerde ikinci enerji kayna olarak i grrler.Baz doymam ya asitleri vcut da sentezlenmez besin ile alnmas gereklidir.Bunlara temel ya asitleri denir. En nemli yalar ; -ya asitleri -yalar(ntr yalar) -steroidler -fosfolipitler Ya asitleri ; Karbonlar arasndaki btn balar tekli ise doymu ya asiti (Btrik asit,Palmitik asit) denir.Bunlar hayvansal kaynakl (i ya,tere ya)drlar.Ya asitinin durumuna gre yalarda isim alr.Karbonlar arasnda ift ba varsa doymam ya asiti (Oleik asit,Linoleik asit) denir.Bunlar bitkisel kaynakldr. Not : Doymam yalar hidrojen ile doyurularak kat hale geirilirler. Bylece margarinler oluur.Ayrca insan vcudu yapsnda bir ift ba bulunan oleik asiti yapabilmektedir.Linoleik asiti yapamaz Ntral yalar ;yalarn en nemli depo eklidir. 3 ya asiti + 1 gliserol Ya +3 H2O Ya asitleri gliserol ile ester balar ile balanr.Bir gliserole balanan ya asitleri farkl olabilir.Bundan dolay yalarn bir ok trevi oluur. Steroidler ; Zarlarn yapsna katld gibi vitamin ve hormon olarak ta grev yapar. Fosfolipitler ;Hcre zarnn yapsna katlr.Fosfor ieren yalardr. Kolesterol ;Hayvansal hcre zarnn yapsna katlr fakat fazlalar ise damar sertliine neden olur.

3-) PROTENLER C,H,O ve N elementlerinden oluurlar.Baz proteinlerde kkrt(S) ve fosfor(P)da bulunabilir.Proteinler ribozom organelin de her canl tr tarafndan sentezlenebilir.Proteinler DNA tarafndan sentezlettirildii iin her canlnn proteini farkldr.Aminoasit dizili srasn genler belirler. Aminoasitlerin dizilileri trlere zgdr. n.(Amino asit) Protein+(n-1) H2O Proteinlerin paralanmas sonucu CO2,H2O,NH3 gibi artk rnler oluur. Proteinlerin yap ta amino asitlerdir.Tabiat da 20 eit amino asit vardr. Ototrof canllar 20 eit aa sentezlerken,hetetrof canllar bir ksmn kendisi retir,bir ksmn dardan alr. 12 tanesini kendisi retir,8 tanesini dardan alr. Bu 8 eit amino asite esensiyal(Temel) aalar denir.Mecbur kalnd takdirde enerji verici olarak kullanlabilirler. Her bir aade amino grubu ile karboksil grubu ayndr.aalerde farkl olan Radikal (R) gruplardr.20 farkl radikal grup vardr. Amino asitler birbirine amino (NH2) ve karboksil (COOH) grublar ile balanr.1.aain COOH grubundaki karbon atomu ile 2.aain amin (NH2) grubundan azot atomu arasnda peptid ba kurulur.Bu arada bir molekl su aa kar. Not : Proteinlerin birbirlerinden farkl olmasnn nedeni ierdikleri aalerin -saysna ,-eidine,-diziliine,-kullanm miktarna baldr. Amino asitlerin paralanabilmesi iin ilk nce amino gruplarn kaybetmesi gerekir.Bunun sonucu olarak oluan NH3 olduka zehirli bir artk rn olup baz hayvan gruplarnda bolca su ile seyreltilerek dorudan dar atlrken baz hayvan gruplarnda re yada rik asite dntrlerek dar atlr. Amino asitlerin yapsnda bulunan amino grubu bazik,Karboksil grubu asidik zellik gsterdii iin amfoter zellik gsterir.Bylece hcrede meydana gelen pH deiimleri tamponlanr. Canl vcudunda protein eksiklii durumunda baz anormalliler ortaya kar.Bu anormallikler yaralarn ge iyilemesi,alyuvar yapmnda bozukluklar, enfeksiyonlara kar bakln zayflamas,kanda ozmotik basncn azalmas, bymenin yavalamas saylabilir. Enzimler,antijen,antikor,hormonlarn bir ksm,hemoglobinin globin ksm protein yapdadr. Gliserol Amino asitler dier organik bileiklere Ya asidi dnrken NH2(amino grubu)lerini kaybederler buna deaminasyon denir. Glikoz Aminoasit

Kaslarn kaslmasn salayan aktin ve miyozinler protein yapdadr.Hcre ii ve hcre d ortamn ozmotik dengesinin korunmasnda proteinlerde grev alr. VTAMNLER Vcutta dzenleyici fonksiyon grrler.Bazlar enzimlerin (Koenzim) yapsna katlr.Sindirime uramazlar.Sindirim sisteminden dorudan kana emilirler.Vcutta enerji verici olarak kullanlmazlar. Yeil bitkiler ihtiya duyduklar vitaminleri kendileri sentezlerler.nsan ve hayvanlarda vitamin sentezi ok azdr.Vitaminler sentezleyemeyenler iin vitamindir.Bir canl iin vitamin olan bir dieri iin vitamin olmayabilir.rnek:C vitamini insan,maymun ve kobaylar iin vitamin olmasna ramen dier hayvanlarda sentezlenebildii iin vitamin deildir.nsanlar yalnz baz provitaminleri vitaminlere evirirler. Hetetrof canllarda her vitamin,yalnzca kendine zg reaksiyonun gereklemesinde rol oynar. Not :Havuta bulunan karoten(Provitamin-A) karacierde A vitaminine ,besinler ile alnan provitamin-D gnein ultraviyole nlar ile deride D vitaminine dntrlr. A,C,D,E vitaminleri oksijenden ,A,B,E,K vitaminleri ktan,C ve E vitaminleri ise demir ve bakr gibi maddelerle temastan bozulur. Vitamin A vitamini D vitamini E vitamini K vitamini B vitamini C vitamini Eksikliindeki anormallikler Gece krl, bymede gerileme, deride pullanma ve kuruma. Raitizm, osteomalazi,kemik ve dilerde bozulmalar. Ksrlk, erken ve l doumlar, alyuvarlarda bozukluk ve halsizlik. E vitamini A vitaminin vitamin zelliklerini kaybetmesini nler. Kann phtlama srecinde uzama. Beriberi(B1) ,pellegra(B3) ve pernisiyoz(B12) anemi. Vcut direnci azalmas, di etlerinde iltihaplanma ve ekilme eklinde gzlenen skorbt oluur.

Uzun sreli bekletmek, stma,kurutma,kuvvetli k,metaller ile temas zellikle suda eriyen vitaminlerin yapsnn bozulmasna neden olur. SS Sorusu : Vcutta K vitamini eksikliine; 1-Sindirim kanalnda etkili emilimin olmamas 2-Besin ieriinde yeterli yan bulunmamas 3-Barsaktaki yararl mikroorganizmalar ldren ilalarn uzun sre kullanlmas.Gibi sebepler neden olur. Vitaminler suda ve yada eriyenler olmak zere 2ye ayrlr. -A,D,E,K vitaminleri yada erirler,yani znrler.Uzun sre bozulmadan kalabilirler.Bunun iin karacierde depolanrlar.

-B ve C vitaminleri suda erirler.Suda znen vitaminler vcutta depo edilmedii iin fazlas idrar ile dar atlr. -Vitaminlerin bazlar insan kaln barsanda yaayan baz bakteriler tarafndan retilebilir.B ve K vitaminleri. Not : E vitamini ya dokusu ve az miktarda reme organlarnda depolanr. Vitaminlerin yararlar : Hastalklara kar vcut direncinin artmas ;enzimlerin almasnn salanmas; sinir ve sindirim sistemlerinin dzenli almas.Bymenin salanmas. NORGANK BLEKLER Canllar gerekli olan inorganik madde ihtiyalarn kendileri sentezleyemeyip dardan hazr olarak alrlar.norganik bileikler ;Minareler, Tuzlar,Su ve CO2 gibi maddelerdir. MNARELLER: 70 kg arlnda bir insanda yaklak 3 kg minarel bulunur.Bu minareler vitamin,enzim,hormon,hemoglobin,klorofil gibi zel yaplara katlarak kas kaslmas,sinirsel iletiim salanmas kann ozmotik basncnn ayarlanmas, kemik di gibi baz yaplarn oluturulmas,kann phtlamas(Ca),enzimlerin almas minareler ile gerekleir. Vcut mutlaka bulunmas gereken elementlere temel elementler (C,H,O,N,S,P,Ca,Mg,K,Fe) denir. Vcutta az miktarda alnmas gereken elementlere z elementleri (Cu,Zn) denir. Kalsiyum ve fosfor kemiin ve diin yapsna katlr.Demir hemoglobin yapmnda kullanlr.Azot bymeyi salar.Sodyum ve klor iyonlar dokularda suyu tutarak vcudun su dengesini salar.Kas ve sinir sisteminin almasn salar.Vcutta hcreler aras sv ile hcre svs arasnda bir sodyum /potasyum oran vardr.Bu denge hayvanlarda potasyumca zengin bitkilerin yenilmesi ile bozulur.Bizde hayvanlara kaya tuzu (Sodyum) veririz. SU : Canl vcudunun nemli bir ksmn su oluturur.(%65-%95).Su ok iyi bir zdr.Vcut ssnn dzenlenmesini salar.Enzimlerin almas iin uygun ortam salar.Baz metabolizma artklarnn atlmasn salar. KMYASAL ENERJ Canllar hangi enerji tipine sahip olursa olsun temel enerji kayna gnetir. Fotosentez yapabilen hcreler organik madde retirler,bylece k enerjisi organik bileiklerin yapsndaki atomlar aras balarda kimyasal ba enerjisi eklinde depo edilmi olur.

Kimyasal bir ba ykmak iin gereken enerji ; yapmak iin gerekli enerji miktarna eit olup iki atom arasndaki ba ne kadar kuvvetli ise aa kan enerji o kadar byktr. Hcre ierisinde yksek dzeyde enerji dnmleri ve enerji kartan olaylar olduu halde hcre bu durumdan fazla etkilenmez.Etkilenmemesinin nedenleri : -Enerji aa karan olaylarn kontroll bir ekilde basamak basamak yrtlmesi. -Enerji nin ihtiya halinde retilip tekrar tketilmesi -Enerji nin tm vcut hcrelerinde ayn anda deil ihtiya duyulan blgelerde retilip tketilmesi. -Aa kan enerjinin nemli bir ksmnn s enerjisine dntrlmesi. ATP ENERJS (Adenozin trifosfat) ATP, kimyasal ba enerjisinden sentezlenebilir.ATPnin temel kayna k enerjisidir.ATPde iki adet yksek enerjili fosfat ba vardr. Not : Tm canllar metabolik olaylarda ATP enerjisi kullanr ve her hcre kendi ATPsini retebilir.Bu nedenle hcreler aras ATP transferi olmaz ve ATP depo edilmez.Ancak ihtiya halinde retilir ve tketilir. Bir tane fosfat bann koparlmas srasnda yaklak olarak 7300 kalorilik bir enerji aa kar.Ester bann koparlmas ile ise 3000 kalorilik enerji retilir. ATP+H2O ADP+Pi+7300 cal (7,3 Kcal) Bir hcrede enerji gerektiren reaksiyonlara endergonik ;Enerji veren reaksiyonlara ekzergonik reaksiyon denir. ATP ekzergonik bir reaksiyonun balatlmasnda ;Endergonik reaksiyonun yrtlmesinde kullanlr. Ekzergonik (O2li Solunum, Fermantasyon,Fotosentez,Kemosentez). Endergonik (Aktif tama,Protein sentezi,Hcre blnmesi,Sinirsel iletim). METABOLZMA Vcutta yapm ve ykm olaylarna metabolizma denir.Yapm olaylarna zmleme (Anabolizma),ykm olaylarna yadmlama( Katabolizma) denir. zmleme (Anabolizma=Asimilasyon=Biyosentez) : Canlda gerekleen yapm olaylardr.nemli zmleme olaylar Protein sentezi,Enzim sentezi ve fotosentez olay. CO2+H2O Besin+O2 Glikoz+Glikoz Glikojen aa + aa Protein +Su

Yadmlama(Katabolizma=Disimilasyon=Ykm ) Canlda gerekleen ykm olaydr.O2li ve O2siz solunum,sindirim,ATP hidrolizi. zmleme =Yadmlama => Metabolizma dengede. zmleme >Yadmlama =>Metabolizma byr. zmleme < Yadmlama =>Metabolizma yalanr. Bazal metabolizma ; Bir canlnn temel canllk olaylarn devam ettirebilmesi iin gereksinim duyduu minimum dzeydeki enerji miktarna bazal metabolizma denir.Salkl bir insann bazal metabolizma hz yemek yedikten en az 12 saat sonra tam dinlenme halinde (uyku) iken birim zamanda tkettii O2 miktarna veya birim zamanda dar verdii s miktarna baklarak llebilir. Bazal metabolizmann hz canlnn ; ya ,Vcut dzeyi(Boy,kilo),cinsiyet gre deiir.Uyuyan insan,k uykusuna yatan hayvan,endospor oluturmu bakteri ,bitki tohumu bazal metabolizma durumundadr. Memeli hayvanlarda vcut bykl ile metabolizma hz arasndaki iliki; Vcut bykl ile ters orantldr. SS sorusu :Bir insann,belirli bir sre ierisinde,sadece canlln srdrmek iin kulland enerji miktarn belirlemede,aadakilerden hangisi en uygun yoldur. Cevap :Dinlenme annda kullanlan oksijenin miktarnn llmesi. ENZMLER (BYOLOJK KATALZRLER) Katalizr :Bir reaksiyona girerek aktivasyon enerjisini drp,reaksiyonun daha dk scaklkta gereklemesini salayan kimyasal molekllerdir. Canllarda her kimyasal reaksiyonun balangc iin bir enerji engeli vardr. te reaksiyonun balayabilmesi iin gerekli olan en dk enerji miktarna aktivasyon enerjisi denir. Enzimler canl hcrelerdeki btn biyokimyasal reaksiyonlar hzlandran ve bu enerji engelini azaltan biyolojik katalizrdrler. Canl hcrelerin en nemli aktivasyon enerjileri ATP ve saklktr. Enzimler reaksiyonu balatmaz,anak balam reaksiyonu hzlandrr. Substrat olan H2O2 (Hidrojen peroksit),peroksizomda bulunan katalaz enzimi yardm ile su ve O2ye ayrtrlr. Enzimlerin etki ettii maddeye substrat denir.Enzim isimlendirilmesinde enzim inaktif durumda substratnn sonuna veya katalizledii tepkimenin sonuna Jen eki ile (tripsinojen),enzim aktif durumda ise substratnn sonuna az eki getirilerek yaplr(Sellaz).

Enzimler 2ye ayrlr: a-)Basit Enzim :Sadece proteinden olumu enzimlerdir.(Pepsin,reaz) b-)Bileik Enzim:Proteine ilave olarak koenzim(Vitamin) veya kofaktr (Mineral) ile alrlar. Apoenzim : Enzimin protein yapdaki ksmna apoenzim denir.Enzim eitlilii apoenzim ksm ile salanr.Dolays ile enzimin trn ve etkileyecei substrat maddesini apoenzim ksm belirler.Apoenzim tek bana i gremez.Enzimin hangi maddeye etki edeceini protein ksm belirler. Apoenzim zerinde substratn balanaca aktif blge bulunur.Apoenzim yardmc ksmdan daha byktr. Not : Bir apoenzim sadece bir koenzim ile alrken ; Bir koenzim birden fazla apoenzim ile alabilir. Koenzim :Apoenzimin aktifleerek reaksiyonu gerekletirmesini salayan ve substratn kimyasal balarna etki edecek molekllerdir.Bunlar NAD,FAD, NADP ve zellikle B grubu vitaminlerdir. Kofaktr :Apoenzime balanan aktifletirici ksm minarelerden olumu ise kofaktr adn alr.Ca,Mg ,Zn K..vb. Holoenzim : Apoenzim ile koenzimin birlikte oluturduu gruba tam enzim anlamna gelen Holoenzim denir. Enzimlerin zellikleri : 1-)Enzimler genellikle spesifiktirler.Yani her enzim belli bir reaksiyonu katalizler.Enzimin etki ettii maddeye substrat denir.Her enzim anak bir eit substrata etki edebilir.Enzim substrat ilikisi anahtar kilit uyumuna benzer. 2-)Enzimler genellikle ift ynl alrlar.Yani tersinirdirler. ADP+P+ATPaz ATP+H2O+ATPaz 3-)Enzimler reaksiyondan etkilenmezler,girdikleri gibi karlar.Bu yzden tekrar tekrar kullanlrlar. 4-)Enzimler etkinliklerini maddenin d yzeyinden balatrlar.(Bu yzden kylm et ayn miktar para et den daha kolay sindirilir. 5-)Enzimler hcre ii ve hcre dnda da etkilidir. 6-)Enzimler genellikle takm halinde alrlar. 7-)Her enzim belli bir koenzim ile alr.Anak koenzimler farkl enzimler ile alabilir. 8-)Etki edii maddenin sonuna az eki getirilir. 9-)Her hcrede tepkime eidi kadar enzim eidi vardr.

Enzimatik Tepkimelerin hzna etki eden faktrler : a-)Saklk Enzimler 0 C derece altnda ve 55 C derecenin stnde alamazlar. Yksek Saklkta proteinin yaps bozulur (Denatrasyon). 0 C derecenin altnda enzimin yaps bozulmaz sadece ilevi dondurulur.En ideal 20-40 C derece de alrlar. b-) pH Her enzimin en iyi alt bir pH aral vardr.Ar asidik ve bazik ortamlardan etkilenirler.rnein ;Midedeki pepsin pH=2 de alrken,ince barsaktaki tripsin pH=8,5de igrr.Genellikle ntr ortamlarda alrlar. c-)SU Enzimlerin i grebilmesi iin ortamdaki su miktar %15den fazla olmas gerekir.Eer %15in altnda ise enzimler almaz.Reel ve pekmez buna rnektir. d-)Aktivatrler Enzim reaksiyonlarn hzlandran maddelere aktivatr denir. Koenzim ve kofaktrlerdir.(B grubu vitaminler, Optimum Saklk ve pH) e-)nhibitrler Enzim realsiyonlarn yavalatan veya engelleyen maddelere inhibitr denir.(Baz ilalar ve zehirler). f-)Enzim/Substrat younluu 1-Ortamda yeterli substrat varsa enzim younluu arttka tepkimenin hz da artar. 2-Enzim miktarnn sabit tutulduu bir ortamda substrat younluu arttka tepkimenin hz bir noktaya kadar artar sonra sabit gider. 3-Substrat Yzeyi ; Enzim etkinlii substratn d yzeyinden balad iin substart yzeyi arttka tepkimenin hz da artar. Gen-Enzim ilikisi ;Her enzim bir gen tarafndan sentezlenir. Enzimatik reaksiyonlar dizisi sonucu oluan son rnler,belli bir konsantrasyona eriince enzim faaliyeti durur.Ortamda ar miktarda rn olduunda bu rn enzim ile reaksiyona girerek (Feed-Back) reaksiyonu durdurur. Tek hcre proteini : Tek hcre proteini alg, bakteri,maya ve kflerin byk miktarda retilmesi ve bu canl hcrelerin kurutulmas ile elde edilir.Tek hcre proteini,insan besinlerinden orbalarda,hazr yemeklerde,vitamin ve diyet yiyeceklerinde katk maddesi olarak kullanlr