20080826-Tse 825

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS 825
Mays 2008
ICS 91.120.10
BNALARDA ISI YALITIM KURALLARI Thermal insulation requirements for buildings
TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz. Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.
Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.
Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas) TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir. TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
n sz
Bu standard, Trk Standardlar Enstitsnn Mhendislik Hizmetleri htisas Grubunca TS 825: 1998in revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 22 Mays 2008 tarihli toplantsnda kabul edilerek yaymna karar verilmitir. Bu standardn daha nce yaymlanm bulunan basklar geersizdir. Bu standardn hazrlanmasnda, milli ihtiya ve imkanlarmz n planda olmak zere, milletleraras standardlar ve ekonomik ilikilerimiz bulunan yabanc lkelerin standardlarndaki esaslar da gznnde bulundurularak; yarar grlen hallerde, olabilen yaknlk ve benzerliklerin salanmasna ve bu esaslarn, lkemiz artlar ile badatrlmasna allmtr. Bu standard son eklini almadan nce; bilimsel kurulular, retici/ imalat ve tketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli ibirlii yaplm ve alnan grlere gre olgunlatrlmtr. Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
indekiler
Konu, tarif, kapsam, ama ve uygulama alan ................................................................................121 0.1 Konu ...........................................................................................................................................121 0.2 Tarifler, semboller ve birimler .......................................................................................................121 0.3 Kapsam ......................................................................................................................................323 0.4 Ama ..........................................................................................................................................323 0.5 Uygulama alan ...........................................................................................................................424 1 Genel aklamalar ............................................................................................................................424 1.1 Binann stma enerjisi ihtiyacn etkileyen faktrler ......................................................................525 1.2 Yllk stma enerjisi ihtiyac snr deerleri ...................................................................................525 1.3 zel hkmler.............................................................................................................................626 2 Hesap metodu ..................................................................................................................................626 2.1 Temel bilgiler...............................................................................................................................626 2.2 Genel bilgiler...........................................................................................................................10210 3 Hesap raporu ...............................................................................................................................16216 3.1 Birimler ...................................................................................................................................16216 3.2 Hesap raporu ..........................................................................................................................16216 Ek A .....................................................................................................................................................30230 Ek B .....................................................................................................................................................32232 Ek C - Btn derece gn blgeleri iin hesaplamalarda kullanlacak olan ortalama aylk gne nm 2 iddeti deerleri [W/m ] ....................................................................................................................33233 Ek D - llere gre derece gn blgeleri...............................................................................................34234 Ek E - Yap malzeme ve bileenlerinin birim hacim ktlesi, sl iletkenlik hesap deeri (h) ve su buhar difzyon diren faktr ()......................................................................................................35235 Ek F - Yap elemanlarndan buhar geiinin tahkiki ve snrlandrlmas .......................................... 52252 Ek G - llerin ve baz ilelerin aylk ortalama bal nem oranlar (%) ................................................. 68268 Ek Gnin devam ..................................................................................................................................69269 Ek Gnin devam ..................................................................................................................................70270 Ek H .....................................................................................................................................................71271 Ek I (Bilgi iin) - Binann zgl s kayb hesaplama izelgesi .......................................................... 73273 Ek J (Bilgi iin) - Yllk stma enerjisi ihtiyac hesaplama izelgesi ................................................. 74274 Ek K (Bilgi iin) - Derece gn blgelerine gre illerimiz.................................................................... 75275 Kaynaklar ............................................................................................................................................76276 0
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Binalarda s yaltm kurallar 0 Konu, tarif, kapsam, ama ve uygulama alan
0.1 Konu
Bu standard, binalarda net stma enerjisi ihtiyalarn hesaplama kurallarna ve binalarda izin v erilebilir en yksek stma enerjisi deerlerinin belirlenmesine dairdir.
0.2 Tarifler, semboller ve birimler

0.2.1 Tarifler 0.2.1.1 Aylk stma enerjisi ihtiyac (Q,ay) 0.2.1.2 Yllk stma enerjisi ihtiyac (Q,yl) 0.2.1.3 Binann zgl s kayb (H)
Istma sisteminden stlan ortama bir ay iinde verilmesi gereken s enerjisi miktar. Birimi "Joule"dr. Istma sisteminden stlan ortama bir yl iinde verilmesi gereken s enerjisi miktar. Birimi "Jouledr. ve d ortamlar arasnda 1 K scaklk fark olmas durumunda, binann d kabuundan iletim ve havalandrma yolu ile birim zamanda kaybedilen s enerjisi miktar. Birimi "Watt/Kelvin"dir.
0.2.1.4 Aylk ortalama d ortam scakl (e)

D scakln aylk ortalama deeri. Birimi "C"tur.
0.2.1.5 Aylk ortalama i ortam scakl (i)

scakln aylk ortalama deeri. Birimi "C"tur.
0.2.1.6 Binann i s kazanlar (i)
Binann stma sisteminin dnda, stlan ortam iinde bulunan s kaynaklarndan, stlan ortama birim zamanda yaylan s enerjisi miktar. Birimi "Watt"tr.
0.2.1.7 Gne enerjisi kazanlar (s) 0.2.1.8 Kazan kullanm faktr () 0.2.1.9 Bina kullanm alan (An)
Istlan ortama birim zamanda, dorudan ulaan gne enerjisi miktar. Birimi "Watt"tr. s kazanlarnn ve gne enerjisi kazancnn toplamnn ortamn stlmasna olan katk oran. Birimsizdir. Binann net kullanm alan. Birimi m dir.
2
Binann s kaybeden yzeylerini evreleyen ve d kabuun llerine gre hesaplanan hacim. Birimi m tr.
3
0.2.1.10 Binann stlan brt hacmi (Vbrt)
0.2.1.11 Binann s kaybeden yzeylerinin toplam alan (Atop)
D duvar, tavan, taban/deme, pencere, kap vb. yap bileenlerinin s kaybeden yzey alanlarnn d 2 llere gre bulunan toplam. Birimi m dir.
0.2.1.12 Atop / Vbrt oran
Is kaybeden toplam yzey alannn (Atop), yapnn stlan brt hacmine (Vbrt) oran. Birimi m-1dir.
0.2.1.13 Tek hacimli bina
Binann tamam iin tek bir ortalama i scaklk alnarak hesaplama yaplmas hlinde kullanlan bina tanmlanmas.
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
0.2.1.14 Birden fazla hacimli bina
Binann farkl amalarla kullanlan birden fazla blmnn i scaklk ortalamalarnn ayr ayr bulunmas ve her bir bina blm iin ayr stma enerjisi ihtiyac hesaplamas yaplmas durumu iin kullanlan binann tanmlanmas. Ri Re
0.2.2 Semboller ve birimler

Sembol h s,ay i,ay v 1/ U R,1/ Re Ri A AD Ad Adsc Ai An AP AT At Atop c d e f g gi,ay H Hv HT Ii,ay KKOay n50 nh p pd pi ps psw q Qay Qyl ri,ay t 2 Aklama Havann younluu Fanlarn alt, zaman oran Su buhar difzyon diren katsays Bal nem Verim, kazan kullanm faktr Isl iletkenlik hesap deeri Aylk ortalama gne enerjisi kazanc Aylk ortalama i s kazanc Havadan havaya s geri kazanm sisteminin verimi Yap bileeninin toplam sl geirgenlik direnci Isl geirgenlik direnci D yzey sl iletim direnci (d yzeydeki s tanm katsays) yzey sl iletim direnci (i yzeydeki s tanm katsays) Yap elemanlarnn toplam alan D duvar alan D hava ile temas eden tabann/demenin alan Dk scaklklardaki i ortamlar ile temas eden yap elemanlarnn alan i ynndeki toplam pencere alan Bina kullanm alan Pencere alan Tavan alan Zemine oturan taban/deme alan Binann s kaybeden yzeylerinin toplam alan Havann zgl ss Yap bileeninin kalnl Mekanik havalandrma hesabnda kullanlacak olan bina durum katsays Mekanik havalandrma hesabnda kullanlacak olan yzey katsays Laboratuvar artlarnda llen ve yzeye dik gelen n iin gne enerjisi geirme faktr i ynndeki saydam elemanlarn gne enerjisi geirme faktr Binann zgl s kayb Havalandrma yoluyla gerekleen s kayb letim ve tanm yoluyla gerekleen s kayb Difzyon ak younluu i ynnde dik yzeylere gelen aylk ortalama gne nm iddeti Kazan / kayp oran ve d ortamlar arasnda 50 Pa basn fark varken hava deiim oran Hava deiim oran Ksmi su buhar basnc Yap bileeninin d yzeyiyle temas hlinde olan havann su buhar ksmi basnc Yap bileeninin oda iindeki yzeyiyle temas hlinde olan havann su buhar ksmi basnc T scaklndaki, doymu su buhar basnc Doymu su buhar basnc Is ak younluu Aylk stma enerjisi ihtiyac Yllk stma enerjisi ihtiyac i ynnde saydam yzeylerin aylk ortalama glgelenme faktr Zaman, (saniye olarak bir ay = 86400 x 30) Birim kg/m3 W/m.K W W m2.K/W m2.K/W 2 m .K/W m2.K/W m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 J/kgK m W/K W/K W/K kg/m2h W/m2 h-1 Pa Pa Pa Pa Pa W/m2 Joule Joule s
ICS 91.120.10 Sembol
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008 Birim C C C C C 2 W/m .K W/m2K W/m2K W/m2K W/m2K 2 W/m K 2 W/m K 3 m /h m3 m3/h 3 m /h 3 m m3/h m3/h kg/(m2.s) kg/(m s Pa) kg/(m s Pa) kg/m3 kg/m3 Pa
e i yd yi yi,en dk
U Ud UD Udsc UP UT Ut V0 Vbrt VE Vf Vh V VS g Sd p o v p
Aklama Aylk ortalama d ortam scakl Aylk ortalama i ortam scakl D yzey scakl yzey scakl Kabul edilebilir en dk i yzey scakl Yap bileeninin sl geirgenlik katsays D hava ile temas eden tabann sl geirgenlik katsays D duvarn sl geirgenlik katsays Dk scaklklardaki i ortamlar ile temas eden yap elemanlarnn sl geirgenlik katsays Pencerenin sl geirgenlik katsays Tavann sl geirgenlik katsays Zemine oturan tabann/demeninslgeirgenlik katsays Vantiltrlerin almad durum iin hacimce hava deiim debisi Binann stlan brt hacmi Hava k debisi Vantilatrlerdeki ortalama hacimce hava deiim debisi Havalandrlan hacim Hacimce toplam hava deiim debisi Taze hava giri debisi Birim alandan geen su buhar miktar Su buhar difzyon-edeer hava tabakas kalnl Ksmi buhar basncna bal malzemenin su buhar geirgenlii Ksmi buhar basncna bal havann su buhar geirgenlii Havann birim hacmindeki nem miktar ortamn nem fazlal, vi - ve ortamn buhar basnc fazlal, pi pd
Yeni yaplacak olan binalar : Bu standard, yeni ina edilecek binalarn stma enerjisi ihtiyacn hesaplama kurallarn, izin verilebilecek en yksek s kayb deerlerini ve hesaplama ile ilgili bilgilerin sunu eklini kapsar. Bu kurallar pasif gne enerjisi sistemlerini ihtiva eden binalarda kullanlamaz. Mevcut binalar : Mevcut binalarn tamamna veya bamsz blmlerinde yaplacak olan esasl tamir, tadil ve eklemelerdeki uygulama yaplacak olan blmler iin bu standardda verilen sl geirgenlik kat saylarna (Ek A.3) eit ya da daha kk deerlerin salanmas bakmndan uyulmaldr. Standardda tanmlanan hesap metodunun kullanlmas srasnda gerekli olan baz bilgiler, (youma hesab dhil) ekler hlinde (Ek A - Ek J) standardn sonuna eklenmitir. Bu standard, binalarda stma enerjisi ihtiyacnn hesabna ynelik bir metod belirlemektedir. Dier amalarla olan enerji ihtiyalar bu standardn kapsam dndadr.
0.3 Kapsam
0.4 Ama
Bu standardn amac, lkemizdeki binalarn stlmasnda kullanlan enerji miktarlarn snrlamay, dolaysyla enerji tasarrufunu artrmay ve enerji ihtiyacnn hesaplanmas srasnda kullanlacak standard hesap metodunu ve deerlerini belirlemektir. Bu standard ayrca aadaki amalarla da kullanlabilir: Yeni yaplacak bir binaya ait eitli tasarm seeneklerine bu standardda aklanan hesap metodunu ve deerlerini uygulayarak, ideal enerji performansn salayacak tasarm seeneini belirlemek, Mevcut binalarn net stma enerjisi tketimlerini belirlemek, Mevcut bir binaya yenileme projesi uygulamadan tedbirlerinin salayaca tasarruf miktarlarn belirlemek, nce, uygulanabilecek enerji tasarruf
Bina sektrn temsil edebilecek muhtelif binalarn enerji ihtiyacn hesaplayarak, bina sektrnde gelecekteki enerji ihtiyacn milli seviyede tahmin etmek. 3
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
0.5 Uygulama alan

-
Bu standard aada belirtilen binalarda uygulanr: Konutlar, Ynetim binalar, ve hizmet binalar, Otel, motel ve lokantalar, retim binalar, Tiyatro ve konser salonlar, Klalar, Ceza ve tutuk evleri, Mze ve galeriler, Hava limanlar, Hastaneler, Yzme havuzlar, malt ve atlye mahalleri, Genel kullanm amalar dolaysyla i scaklklar asgari 15C olacak ekilde stlan i yerleri ile endstri ve sanayi binalar, Yukarda belirtilen amalarn birkana ynelik olarak veya bunlara benzer amalar iin kullanlan binalar. Bu standardda yllk s ihtiyac hesabnda kullanlacak olan; binalarn i scaklk deerleri Madde B.1, d scaklk deerleri Madde B.2, illerin bulunduu derece gn blgeleri ise Ek Dde verilmitir.
Not -
nsanlarn barnd veya alt binalarda, scaklk etkilerinden korunma, insan sal, onarm giderleri, yakt ekonomisi ve ilk yapm giderleri ynlerinden nemlidir. Scaklk etkilerinden yeterli olarak korunma, sala uygun, bir i iklimsel evrenin salanmasnn temel artdr. Hacimlerin stma enerjisi ihtiyac ve bunu salamak iin yaplan stma giderleri hacmi evreleyen bileenlerin s yaltm ve s depolama zelliklerine baldr. Scaklk etkilerinden yeterince korunma hacmi evreleyen yap bileenlerinin yzeylerinde su buhar youmasn nler. Bileenlerde scaklk deiimlerinin oluturduu hareketleri kltr ve bylece yapda bu olaydan ileri gelebilecek zararlar nleyerek, yakt giderlerini azaltmakla birlikte, binann bakm ve onarm giderlerini de azaltr. Binann projelendirme dneminde alnacak nlemler (rnein, bina yerinin doru seilmesi) stma enerjisi ihtiyacn etkileyebilir. Rzgr etkisi altndaki bir binada s kayb, komu binalar, bitki ve aalarla korunmu olanlara oranla daha oktur. Bina d yzeylerini bytmenin s kaybn da o oranda artraca, projelendirme dneminde gz nnde tutulmaldr. Ayrk bir binadaki s kayb, ayn byklk ve inaat biiminde yaplan bitiik dzendeki baka bir binaya gre daha fazladr. Bir bina iindeki odalarn birbiri ile olan ilikisi (rnein, stlan hacimlerin yan yana veya st ste yerletirilmesi) byk nem tar. Is kaybn nlemek iin, bina girilerinde rzgrlk yaplmaldr (d kapdan ayr olarak kendiliinden kapanan ikinci bir kap dzeni). Byk pencere yzeyleri, (ift yzeyli pencere, bitiik pencere, zel birletirilmi ok katl caml pencere bile olsa) s kaybn oaltr. Ke odalarda, pencerelerin binann d duvarlarndan yalnz birinde olmas, s etkilerinden korunma ynnden daha dorudur. Bacalar ve tesisat borular d duvarlar zerinde bulunmamaldr. Bu nlem yakttan tam yararlanma, baca gazlarnn soumasn, bacann kurum tutmasn, tesisat borularnn donmasn nleme bakmlarndan nemlidir. Duvar ve demelerin s depolama zellii, kn stmann durmas hlinde abuk bir soumay, yazn da zellikle gne etkisi altnda bulunan hacimlerde, i ortam hava scaklnn gndz saatlerinde ar ykselmesini nlemek bakmndan gereklidir. Is depolama zellii, yap bileeninin ktlesi ve yapld malzemenin zgl ss ile doru orantldr.
Genel aklamalar
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
1.1 Binann stma enerjisi ihtiyacn etkileyen faktrler

-
Binann stma enerjisi ihtiyacn etkileyen faktrler aada aklanmtr: Bina zellikleri: letim, tanm ve havalandrma yoluyla gerekleen s kayplar (varsa s geri kazanm) ve sl kapasite, Istma sisteminin karakteristikleri: zellikle kontrol sistemleri ve stma sisteminin, stma enerjisi ihtiyacndaki deimelere cevap verme sresi, iklim artlar: Binay kullananlarn istedii scaklk deeri, binann farkl blmlerinde ve gnn farkl zamanlarnda bu scaklk deerlerindeki deimeler, D iklim artlar: D hava scakl, hakim rzgrn yn ve iddeti, s kazan kaynaklar: Istma sistemi dnda, stmaya katks olan i s kaynaklar, yemek piirme, scak su elde etme, aydnlatma gibi amalarla kullanlan ve ortama s yayan eitli cihazlar ve insanlar, Gne enerjisi: Pencere gibi saydam bina elemanlarndan stlan mekna dorudan ulaan gne enerjisi miktar.
Bu standardda belirtilen hesap metodunda, iletim, tanm ve havalandrma yoluyla gerekleen s kayplar ile i s kazanlar ve gne enerjisi kazanlar dikkate alnmtr. Bu standardda, yap elemann oluturan malzemelerin su buhar geiine gsterdikleri dirence ve malzemelerin srasna bal olarak su buharnn gaz hlinden sv hle gemesi, yani youmas ihtimali olduundan malzemelerin sl iletkenlik deerlerindeki ktleme Ek Fde tanmlanan metodla tahkik edilmeli, youma varsa, Ek F ve Madde 2.5.7de tanmlanan snrlarn ierisinde kalmaldr. Istma enerjisi ihtiyac ile, stma sisteminin net kts kastedilmektedir. Istma sisteminin dnm verimi 1,00 'den kk olaca ve datm srasnda bir miktar s kayplar meydana gelebilecei iin, sistemin enerji girdisi bu deerden byktr. Hesap metodunda net i s kazanlar ve net gne enerjisi kazanlar dikkate alnmtr. Bu sebeple kazanlarn toplam, s kazanc kullanm faktr ile arplr. Bu standard, Madde 1.1deki etkenlerin hesaba katlmasyla binalarn stma enerjisi ihtiyacnn hesapland bir metod belirlemektedir. Bu metodla hesaplanan binann yllk stma enerjisi ihtiyac Atop/Vbrt oranna gre; Madde A.1 ve Madde A.2de verilen deerleri amamaldr. Yeni binalarn tasarm aamasnda, bu standardda verilen hesap metodu kullanlarak, binann enerji ihtiyac bu standardda verilen snrlar amayacak ekilde hesaplanmal ve malzeme seimi, eleman boyutlandrlmas ve ayrntl zmlerinin de belirtildii bir s yaltm projesi hazrlanmaldr. zel durum 1 : Belediye ve mcavir alan snrlar dnda ky nfusuna kaytl ve kyde srekli oturanlarn dnda ky 2 yerleik alanlar civarnda ve mezralarda 2 kata kadar olan ve toplam deme alan 100 m den kk (d havaya ak balkon, teras, merdiven, geit, aydnlk vb. hari) yeni binalardaki; a) b) c) Yap bileenlerinin sl geirgenlik katsaylarnn (U), Madde A.3te belirtilen yap bileenlerine ait U deerlerine eit veya daha kk olmas, Toplam pencere alannn, s kaybeden d duvar alannn %12sine eit veya daha kk olmas, Bu artlar salayan konstrksiyonlar ve ayrntlarn mimari projede gsterilmesi,
1.2 Yllk stma enerjisi ihtiyac snr deerleri
hlinde s yaltm projesi yaplmas art aranmaz. Bu durumda yukardaki artlarn saladn gsteren bir s yaltm raporu dzenlenmesi yeterli olacaktr. Ancak, herhangi bir U deerinin Ek A.3te verilen deerlerden daha byk olmas durumunda ise bu standardda verilen hesap metodu kullanlarak hesaplamalar yaplmal, Qyl deerinin Madde A.1 ve Madde A.2de verilen QI deerinden daha kk olduu ispatlanmal ve s yaltm projesi hazrlanmaldr.
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Mevcut binalarda yaplacak olan esasl tamir, tadil ve eklemelerde, bu standardda tavsiye edilen deer olarak verilen sl geirgenlik katsaylar (U), mevcut binada uygulama yaplacak olan blmler iin snr deer olarak kabul edilmelidir. Yaltm uygulamas ile ilgili malzeme seimi, eleman boyutlandrlmas ve ayrntl zmlerini ieren bir s yaltm raporu hazrlanarak belirtilmelidir. zel durum 2 : Is kaybeden dey d yzeylerinin toplam alannn % 60 ve zerindeki oranlarda camlama yaplan 2 binalarda pencere sisteminin sl geirgenlik katsaysnn (Up) 2,1 W/m K olacak ekilde tasarmlanmas ve dier s kaybeden blmlerinin sl geirgenlik katsaylarnn Madde A.3te verilen deerlerden % 25 daha kk olmasnn salanmas durumunda bu binalar standarda uygun olarak kabul edilir. Sz konusu binalar iin s yaltm projesi ve hesaplamalar aynen yaplacak olup, bu hesaplamalar ierisinde yukardaki belirtilen artlarn yerine getirildii ayrca gsterilmelidir. Bununla birlikte, yaz aylarndaki istenmeyen gne enerjisi kazanlarnn da tasarm srasnda dikkate alnmas uygun olur.
1.3 zel hkmler

ok katl olarak ina edilecek olan binalarn bamsz ara demeleri ile komu duvarlar stlmayan i hacimlere bitiik taban ve duvar gibi dnlerek, R direnci en az 0,8 m2.K/W olacak ekilde hesaplanmal ve yaltlmaldr. Bu hesaplama, binann i s alverii kapsamnda deerlendirileceinden stma enerjisi ihtiyac hesaplamalarnda dikkate alnmaz. Is yaltm hesab yaplan yeni binalarda; stlan hacimleri ayran duvar, deme ve/veya taban ile tavan ve/veya atlar iin alnacak U deerlerinden herhangi biri veya birkann Madde A.3te tavsiye edilen deerlerden % 25 daha byk olmas durumunda, dier U deerlerinden biri ya da bir ka iin seilecek deer/deerler standardda tavsiye edilen deerin/deerlerin % 25inden daha dk olmamaldr. Bu durum tavsiye edilen deerlerin % 25inden daha dk deerlerin seilerek uygulanmas iin bir engel deildir. Ancak bu paragrafta belirtilen zel durum nedeniyle, binann s kaybeden sz konusu yap bileenlerinden herhangi birinin veya bir kann tavsiye edilen deerin/deerlerin % 25inden daha dk olarak uygulanmas durumunda bile, standardda verilen hesaplama metodu ierisinde kullanlacak olan deer iin, tavsiye edilen deere gre % 25 orannda dk olarak tasarmland varsaylarak hesaplamaya yanstlmaldr. Merkezi sistemle stlan binalardaki scak akkan ileten ana datm (tesisat) borular, ekonomik yaltm kalnl hesaplanarak uygun ekilde yaltlmaldr. Kolon kalnlklarnn (d) hesaplanmasnda kolonun bal bulunduu kiri ile birletii yerdeki betonarme kiri kalnl ayn zamanda kolon kalnl olarak alnacak olup, kolon kalnlnn kiri kalnlndan daha fazla olmas dikkate alnmaz. D yzeylerde yer alan btn betonarme elemanlar (kolon, kiri, hatl ve perde duvar vb.) mutlaka yaltlmaldr.
Hesap metodu
2.1 Temel bilgiler

2.1.1 Isl geirgenlik direncinin (R) hesaplanmas
Isl geirgenlik direnci (R) eitlik 1de belirtildii gibi, yap bileeninin kalnlk (d) deerinin, sl iletkenlik hesap deerine (h) blnmesi ile hesaplanr. h deerleri Ek Ede liste hlinde verilmitir. d ................................................................................................................................ (1) R= h Burada; R : Isl geirgenlik direnci (m2.K/W), d : Yap bileeninin kalnl (m), : Isl iletkenlik hesap deeri (W/m.K) h dir. 6
2.1.1.1 Tek tabakal yap bileenleri
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
2.1.1.2 ok tabakal yap bileenleri
ok tabakal yap bileenlerinde sl geirgenlik direnci (R), tek tek yap eleman kalnlklar (d1,d2....dn) ve bu yap elemanlarnn, sl iletkenlik hesap deerleri ( h1,h2...hn) kullanlarak eitlik 2 ile hesaplanr.
R= d1 d d + 2 + + n ........................................................................................................ (2) h1 h2 hn
2.1.2 Toplam sl geirgenlik direncinin (1/U) hesaplanmas
Bir yap bileeninin toplam sl geirgenlik direnci (1/U), yap bileenlerinin sl geirgenlik direnlerine (R), yzeysel sl iletim diren deerleri (Ri , Re ) eklenerek eitlik 3e gre hesaplanr.
1 = Ri + R + Re ....................................................................................................................... (3) U
Burada; 2 1/ U : Yap bileeninin toplam sl geirgenlik direnci (m .K/W), 2 : yzeyin yzeysel sl iletim direnci (m .K/W), Ri 2 : D yzeyin yzeysel sl iletim direnci (m .K/W) Re dir.
2.1.3 Toplam sl geirgenlik katsaysnn (U) hesaplanmas 2.1.3.1 Tek tabakal ve ok tabakal yap bileenleri
Bir yap bileeninin toplam sl geirgenlik katsays (U), eitlik 3teki denklemin aritmetik tersi alnarak eitlik 4e gre hesaplanr.
U=
1 ...................................................................................................................... (4) Ri + R + Re
Burada ; 2 U : Yap bileeninin toplam sl geirgenlik katsays (W/m .K)dr. Yap elemanlarnn i ve d yzeylerindeki yzeysel sl iletim diren deerleri iin, izelge 1de verilen Ri ve Re deerleri kullanlmaldr.
2.1.4 Yzeysel sl iletim direnci (tanm)
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
izelge 1 - Hesaplanm yzeysel sl iletim (tanm) diren deerleri Sra No Yap bileeni tipi3) Yzeysel sl iletim 1) 2) direnci Ri Re 2 2 (m K / W) (m K / W) 0,04 0,13 0,08
1 2
D duvar ( Sra no 2 de verilenin dndaki d duvarlar) Arkadan havalandrlan giydirme cepheli4) d duvarlar, s yaltm yaplmayan tavan arasn ayran alak duvarlar
Daireler arasndaki ayrc duvarlar, merdiven duvar, farkl kullanm amal alma odalarn ayran duvarlar, srekli olarak stlmayan 5) 3 meknlara bitiik blme duvar, s yaltml tavan arasna bitiik alak duvar 4 Toprak temasl d duvar 0 Bir yaama meknnn d hava ile snrn oluturan yatay veya eimli, 5 yukarda yer alan (havalandrlmayan at) tavan veya at 0,13 0,04 Kullanlmayan bir tavan aras veya havalandrlan bir mekn altndaki 6 tavan ( havalandrlan at kabuu) 0,08 7 Daireler aras ayrc taban veya farkl kullanm amal alma odalarn ayran taban 7.1 Aadan yukarya s ak olmas hlinde 0,13 5) 7.2 Yukardan aaya s ak olmas hlinde 0,17 5) 8 Bodrum tavan 9 Bir yaama meknnn d hava ile snrn oluturan kma tabanlar 0,17 0,04 10 Altnda bodrum olmayan bir yaama meknnn zemine oturan taban 0 1) Basitletirmek amacyla btn durumlarda Ri =0,13 m2K/W ve 4 ve 10uncu sradaki durumlar hari olmak zere Re = 0,04 m2K/W deerleri hesaplamalarda kullanlabilir. 2) Yap elemanlarndan buhar geiinin tahkiki ve snrlandrlmas ile ilgili hesaplamalarda kullanlacak olan i ve d yzeysel sl iletim direnci iin Madde 2.4.6ya baknz. 3) Yap bileenlerinin bina zerindeki konumlar iin ekil 1 e baknz. 4) Hava boluklu sandvi duvarlarda Sra no 1 de verilen deerler kullanlr. 5) Yap bileeninin i meknda yer almas durumunda, hesaplamalarda i ve d yzey sl iletim diren deerleri ayn kabul edilmelidir.
ekil 1 - Yap bileenlerinin tasarm ve yerleimi (numaralar izelge 1deki sra numaralarna gre verilmitir)
2.1.5 Asmolen ve benzeri boluklu bitiik yzeyli yap bileenleri
Farkl sl geirgenlik direnlerine sahip bir ka bitiik tabakadan oluan bir yap bileeni sz konusu olduunda, daha kesin bir dorulama gerekletirilmedike, ortalama sl geirgenlik direnci (R), yap elemanlarnn uzunluk oranlarna gre (L1/L, L2/L,.....Ln/L) eitlik 5 kullanlarak hesaplanr.
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
nemli Not : Bu tr malzemeler iin youma tahkiki hesaplamalar (Ek F) yaplrken, aadaki 5 nolu eitlie gre hesaplanan ortalama sl geirgenlik direnci kullanlamaz. Bu durumda 1 nou eitlie gre bulunan R1 , R2 , R3 ...Rn direnlerinden en kk olan dikkate alnmal ve hesaba katlmaldr.
R = R1 L1 L L + R 2 2 + + R n n .............................................................................................. (5) L L L
2 : Isl geirgenlik direnci (m .K/W), : Yap elemanlarnn toplam uzunluu (m), : 1den nye kadar olan yap elemanlarnn uzunluu (m), : Uzunluk oran (birimsiz)
Burada ; R L L1...Ln (L1...Ln)/L dr. rnek :
Bu rnekte, malzemenin eiminden kaynaklanan kk sapmalar ihmal edilerek meydana gelen 3 farkl sl geirgenlik direnci aadaki gibi hesaplanabilir.
R1 =
d1
h1
d6
h 2
d5
h3
R2 =
d1
h1
2.d 2 + 2.d 4
h 2
+ 3.Rh +
d5
h3
R3 =
d1
h1
d6
h 4
d5
h3
Istma enerjisi hesabnda kullanlacak olan yap elemannn ortalama sl geirgenlik direnci,
R = R1 .
2.L1 + 5 L3 6.L L + R2 . 2 + R3 . 4 eitlii ile eldilir. Youma tahkiki hesaplamalarnda L L L
en kk sl geirgenlik direnci (bu rnekte R3) kullanlmaldr. Birka bitiik tabakadan oluan bir yap bileeninin ortalama sl geirgenlik direnci (R), 4 no'lu eitlikden alnan toplam sl geirgenlik katsays (U) ile, eitlik 6ya gre hesaplanr.
R=
1 (Ri + Re ) .................................................................................................................... (6) U
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
izelge 2 - Hava tabakalarnn sl geirgenlik direnci hesap deerleri Sra No Hava tabakasnn Kalnl (d) mm < 10 11 20 21 50 51 100 100 > < 10 aadan 11 20 20 > < 10 yukardan 11 20 20 > Isl iletkenlik direnci (R) 2 m K/W 0,14 0,16 0,18 0,17 0,16 0,14 0,15 0,16 0,15 0,18 0,21
Durumu
Dey
Yatay (s yukarya) Yatay aaya) (s
ak ak
2.1.6 Yap bileeninin s kayb hesab
Kararl durumdaki bir s ak younluu (q), eitlik 7ye gre hesaplanr.
q = U ( i e ) ........................................................................................................................ (7)
Burada; q : Is ak younluu (W/m2), i : ortam scakl (C), e : D ortam scakl (C), U : Yap bileeninin toplam sl geirgenlik katsays (W/m2.K) dr. Yeterli seviyede s yaltm salanm bir binada, stma periyodunda, i ortamda belli bir i scakl (i) salamak iin gereken s enerjisinin bir ksm i kaynaklardan ve gne enerjisinden salanr. Kalan miktarn stma sistemi tarafndan i ortama verilmesi gerekir. Aada tanmlanan hesap metodu kullanlarak, stma sisteminin i ortama vermesi gereken s enerjisi miktar belirlenir. Yllk stma enerjisi ihtiyac olarak tanmlanan bu miktar, toplam kayplardan gne enerjisi kazanlar ve i s kazanlar kartlarak hesaplanr. Tanmlanan hesap metodunda, yllk stma enerjisi ihtiyac stma dnemini kapsayan aylk stma enerjisi ihtiyalarnn toplanmas ile bulunur. Bylece binann sl performansnn geree daha yakn bir ekilde deerlendirilmesi mmkn olacaktr. Ayrca, tasarmcya, nerdii tasarmn gne enerjisinden faydalanma kapasitesini deerlendirme imkn salayacaktr. Hesap metodunda stlan ortamn snrlar, bu ortam d ortamdan ve eer varsa stlmayan ortamlardan ayran duvar, deme, at, kap ve pencereden oluur. Hesaplamalarda dtan da ller kullanlr. Eer binann tamam ayn scakla kadar stlyorsa veya ortamlar arasndaki scaklk fark 4 K 'den fazla deil ise, binann tamam iin ortalama bir i scaklk deeri hesaplanarak bina tek hacimli olarak ele alnr ve stma enerjisi ihtiyac Madde 2.2.1de aklanan metod uygulanarak hesaplanr. Aksi takdirde farkl stma blgelerinin snrlar belirlenmeli ve hesaplar Madde 2.2.2ye gre yaplmaldr. Bu standardda deiik bina tipleri iin stma enerjisi ihtiyacnda kullanlacak olan ortalama i scaklklar Ek B, Madde B.1de verilmi olup, bina iindeki blmler (banyo, mutfak, ofis, vb.) ortalama scaklk hesabnda dikkate alnmaz.
2.2 Genel bilgiler
2.2.1 Tek hacimli bina iin yllk stma enerjisi ihtiyacnn hesab
Binalarda tek bina blm iin yllk stma enerjisi ihtiyac aadaki eitlik ile hesaplanr.
Q y = Q ay .......................................................................................................................... (8)
Qay = [ H ( i e ) ay (i ,ay + s ,ay ) ] t ......................................................................... (9)

10
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Burada; Qyl : Yllk stma enerjisi ihtiyac ....................................... Qay : Aylk stma enerjisi ihtiyac ....................................... H : Binann zgl s kayb ............................................. i : Aylk ortalama i scaklk ......................................... e : Aylk ortalama d scaklk ...................................... ay : Kazanlar iin aylk ortalama kullanm faktr............ i,ay : Aylk ortalama i kazanlar (sabit alnabilir)............... s,ay : Aylk ortalama gne enerjisi kazanc ........................ t : Zaman, (saniye olarak bir ay = 86400 x 30) ............... dir. Not 9 nolu eitlikte keli parantez iindeki ifadenin Negatif olan aylar dikkate alnmaz.
(Joule), (Joule), (W/K), (C), (C), (birimsiz), (W), (W), (s) pozitif olduu aylar iin toplama yaplacaktr.
Hesaplamalar aada verilen ilem srasna gre yaplmaldr: a) Istlan ortamn snrlar ve gerekli ise farkl scaklktaki blgelerin veya stlmayan ortamlarn snrlar belirlenir. b) Tek hacimli bir binada, binann zgl s kayb (H) hesaplanmaldr (Madde 2.2.1.1). c) Aylk ortalama i scaklklar (i) Ek B, Madde B.1den alnmaldr. d) Aylk ortalama d scaklklar (e) Ek B, Madde B.2den alnmaldr. e) Aylk iletim ve havalandrma ile s kayb [H(i-e)] eitlii kullanlarak hesaplanmaldr. f) Aylk ortalama i kazanlar (i,ay) hesaplanmaldr (Madde 2.2.1.2). g) Aylk ortalama gne enerjisi kazanlar (s,ay) hesaplanmaldr (Madde 2.2.1.3). Hesap srasnda kullanlacak (Ii,ay) deerleri Ek Cden alnmaldr. h) Aylk ortalama d scaklk deerleri kullanlarak aylk kazan/kayp oran (KKO) ve s kazanc yararlanma faktr (ay) hesaplanmaldr (Madde 2.2.1.4). i) Aylk ortalama deerler kullanlarak, [ay (i,ay + s,ay)]eitlii ile faydal kazanlar W cinsinden hesaplanmaldr j) Aylk stma enerjisi ihtiyac eitlik (9) a gre hesaplanmaldr. k) Yllk stma enerjisi ihtiyac eitlik (8) e gre hesaplanmaldr. Istlan binann blmlerinde farkl scaklklar isteniyorsa, hesap Madde 2.2.3te verilen metodlardan birine gre yaplmaldr. Binann zgl s kayb (H), iletim ve tanm yoluyla gerekleen s kayb (HT) ve havalandrma yoluyla gerekleen s kaybnn (Hv) toplanmas ile bulunur. H = HT + Hv ......................................................................................................................... (10)
2.2.1.1 Binann zgl s kaybnn hesab
2.2.1.1.1 letim ve tanm yoluyla gerekleen s kaybnn hesab
letim ve tanm yoluyla gerekleen s kayb (11) nolu eitlikle hesaplanr. Bu eitlikde yap elemanlarnn bnyesinden iletilen s kaybna, varsa s kprlerinden iletilen s kayb eklenir. Is kprs, bitiik yzeye gre bileimi deiik, s kayb binann ortalama s kaybndan daha yksek ve kn kararl durum iin i yzey scaklnn daha dk olduu blmdr. HT = AU + l Ul ..................................................................................................................... (11) AU = UDAD + Up.Ap + Uk.Ak + 0.8 UT.AT + 0.5 UtAt + UdAd + 0.5UdsAds ........(12) Burada; UD : D duvarn sl geirgenlik katsays .......................................................................... UP : Pencerenin sl geirgenlik katsays .......................................................................... Uk : D kapnn sl geirgenlik katsays .......................................................................... UT : Tavann sl geirgenlik katsays ................................................................................ Ut : Zemine oturan tabann /demenin sl geirgenlik katsays ...................................... Ud : D hava ile temas eden tabann sl geirgenlik katsays .......................................... Uds : Dk scaklklardaki i ortamlar ile temas eden yap elemanlarnn sl geirgenlik katsays ............................................................................................. AD : D duvarn alan ....................................................................................................... AP : Pencerenin alan ....................................................................................................... W/m2K, W/m2K, 2 W/m K, 2 W/m K, W/m2K, W/m2K, W/m2K, 2 m, m2, 11
ICS 91.120.10 Ak AT At Ad Ads dr.
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008 m2, m2, 2 m, 2 m, m2 0,8
: D kapnn alan ....................................................................................................... : Tavan alan ................................................................................................................ : Zemine oturan taban/deme alan............................................................................ : D hava ile temas eden tabann/demenin alan ..................................................... : Dk scaklklardaki i ortamlar ile temas eden yap elemanlarnn alan ..................
UYARI : at demesi dorudan d hava ile temas ediyorsa, eitlikte yer alan UTnin nndeki katsays 1 olarak alnr.
U deerinin hesaplanmas Madde 2.1de belirtilen hesap metodu ile yaplr. Hesap yaplrken kullanlmas gereken ve malzemelerin sl iletkenliini gsteren h deerleri Ek Ede milli veya milletler aras standardlar olan malzemeler iin verilmitir. (11) nolu eitlikde l, s kprs uzunluunu (m cinsinden) Ul, s kprsnn dorusal geirgenliini (W/mK cinsinden) gstermektedir. Is kprs olmas durumunda ilgili byklkler TS EN ISO 10211-1, TS EN ISO 10211-2 ve TS EN ISO 14683e gre veya TS EN ISO 6946da verilen metot ile hesaplanmaldr. Not Dorudan sl geirgenlik katsaysnn; i,e <0,1 W/m.K olarak hesapland ayrntl durumlarda, s kprlerinin etkisi ihmal edilebilir. Bu durumda 11 nolu eitlikde Ul deeri sfr olarak alnr.
2.2.1.1.2 Havalandrma yoluyla gerekleen s kaybnn hesab
Havalandrma yoluyla gerekleen s kayb (13) nolu eitlik ile hesaplanr. Hv = .c.V .............................................................. ..................................... .(13) Doal havalandrma : Hv = .c.V = .c.nh Vh = 0.33 nh.Vh Burada; : Havann birim hacim ktlesi ................................. c : Havann zgl ss ............................................. : Hacimce hava deiim debisi............................... V : Hava deiim oran ............................................. nh : Havalandrlan hacim (Vh = 0,8 x Vbrt) ................ Vh dir. (kg/m3), (J/kgK), (m3/h), (h-1), (m3)
ve c scaklk ve basnca bal olarak az da olsa deiir, fakat aadaki denklemde bu durum ihmal edilmitir. Alnan deerler 20 C ve 100 kPa iindir. Giren ve kan hava arasndaki entalpi art ihmal edilmitir. 0,33 katsaysnn hesabnda kullanlan eitlik aada verilmitir. 0,33 = (.c/3600) = (1,184 . 1006 / 3600) = 0,33 Jh/m Ks = Wh/m K
3 3
Doal havalandrma yaplan binalarda havalandrma yoluyla gerekleen s kayb hesabnda havalandrma -1 says nh deeri 0,8 (h ) olarak alnr. Mekanik havalandrma : Binada mekanik havalandrma uygulanyorsa, hacimce hava deiim debisi aadaki eitliklerden faydalanlarak hesaplanr ve 13 nolu eitlikte yerine konularak havalandrma yoluyla gerekleen s kayb hesaplanr. Hacimce toplam hava deiim debisi, sistem vantiltrleri alrken vantiltrlerdeki ortalama hacimce hava deiim debisi ile, hava sznts ile oluan ilve hacimce hava deiim debisinin toplamna eittir: V = Vf + Vx.................................................................................................................................. (14) Burada; I 3 V : Hacimce toplam hava deiim debisi (m /h), 3 Vf : Sistem vantiltrleri alrken vantiltrlerdeki ortalama hacimce hava deiim debisi (m /h), 3 Vx : Hava sznts ile oluan ilve hacimce hava deiim debisi (m /h) dir. 12
I
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Sistem srekli ve kararl hlde alyorsa ; hacimce hava deiim debisi (Vf) , taze hava giri debisi (VS) ile k debisinden (VE)den byk olana eit alnr. Vx in yaklak olarak hesaplanmas iin aadaki eitlikten yararlanlr:
Vx = Vh n 50 e V VE f 1+ [ S e Vh n 50
..........................................................................................................(15)
Burada; 3 Vh : Havalandrlan hacim (m ), n50 : ve d ortamlar arasnda 50 Pa basn fark varken hava deiim oran (izelge 3ten alnr), f : Binada d ortama ak bir yzey varsa 15, birden fazla yzey varsa 20 alnr, e : izelge 4 ten alnacak katsay, 3 Vs : D ortamdan alnan taze hava giri debisi (m /h), 3 VE : Hava k debisi (m /h) dir. izelge 3 - ve d ortamlar arasnda 50 Pascal basn fark varken, oluan hava deiim oran Katta ok daireli binalar Katta tek daireli binalar Bina zarfnn szdrmazlk durumu Yksek Orta Dk
n50 < 2 2 n50 5 5 < n50

izelge 4 - Bina snf ve e deerleri Bina snf
n50 < 4 4 n50 10 10 < n50
Ak alandaki binalar veya ehir iindeki 10 kattan daha yksek binalar Krsal alandaki binalar ehir merkezlerindeki 10 kattan daha az katl binalar
e deeri Birden fazla da Da ak bir ak yzey yzey 0,10 0,03 0,07 0,04 0,02 0,01
Binadaki havalandrma sistemi zaman zaman kapatlyorsa ; hacimce hava deiim debisi iin aadaki eitlik kullanlr:
I V = V0 (1-) + (Vf + Vx).
Burada; V0 : Vantiltrlerin almad durum iin hacimce hava deiim debisi, : Vantiltrlerin alt zaman oran dr. Mekanik sistem farkl Vf ler iin tasarlanmsa, Vf olarak ortalama deer kullanlr. Mekanik havalandrma sistemi dar atlan havadaki s enerjisi ortama gnderilen havann n stmasn salamak amacyla kullanlacak bir s deitiricisine (eanjrne) ve geri kazanm sistemine sahip ise; mekanik havalandrma ile meydana gelecek s kayplarnn hesaplanmasnda bir azaltma faktrnn kullanlmas gerekir. Bu amala hacimce hava deiim debisinin hesaplanmasnda aadaki eitlik kullanlr. V = Vf (1-v) + Vx
I
Burada; v : Havadan havaya s geri kazanm sisteminin verimidir. 13
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Yukardaki eitlik, s geri kazanm sistemi dar atlan havadan alnan s enerjisini, scak su sistemine veya s pompas gibi bir baka sistem araclyla stma sistemine iletiyorsa kullanlmaz. Bu durumlarda azaltma, ilgili sistemin enerji tketiminin hesaplanmas srasnda dikkate alnmaldr. Not Mekanik havalandrma tesisat ve havalandrma ihtiyac ile ilgili hesaplamalar yaplrken gerekli olan bina kabuuna ait sl geirgenlik katsaylar iin hesaplanm kesin deerler olmadnda Madde A.3te verilen U deerleri kullanlr.
2.2.1.2 Aylk ortalama i kazanlar (i,ay)

kazanlar aada verilenleri kapsar: nsanlardan kaynaklanan metabolik s kazanlar, Scak su sisteminden kaynaklanan s kazanlar, Yemek piirme ileminden kaynaklanan s kazanlar, Aydnlatma sisteminden kaynaklanan s kazanlar, Binalarda kullanlan muhtelif elektrikli cihazlardan kaynaklanan s kazanlar.
Ortalama deerler ile allmas hlinde, aydnlatma dndaki ortalama deerler yl boyunca hemen hemen sabittir. Bu standardda aydnlatmadan kaynaklanan kazanlar da sabit kabul edilmitir ve her bir kaynak iin alnacak deerler aada verilmitir. Konutlarda, okullarda ve normal donanml (bro binalar vb.) binalarda i kazanlar olarak birim kullanm 2 alan bana en fazla 5 W/m alnrken; yemek fabrikalar gibi piirme ileminin arlkl olduu binalarda, normalin stnde elektrikli cihaz altrlan binalarda (aydnlatmann sadece elektrikle saland binalar, tekstil atlyeleri, vb.) veya etrafa s veren sanayi cihazlarn kullanld binalarda, i kazanlar iin birim 2 deme alan bana en fazla 10 W/m deeri alnr. Konutlarda, okullarda ve normal donanml binalarda ........... i,ay 5 x An (W) Yksek i enerji kazanl binalarda........................................ i,ay 10 x An (W)
2 An : Bina kullanm alan (m )
An = 0,32 x Vbrt ........................................................................................................................... (16)

3 Vbrt : Binann stlan brt hacmi (m )
2.2.1.3 Aylk ortalama gne enerjisi kazanlar (s,ay)
Bu madde pencerelerden salanan dorudan gne nmnn hesaplanmasn tarif etmektedir. Pasif gne enerjisi sistemlerinden salanacak kazanlar ihmal edilmitir. Aylk ortalama gne enerjisi kazanlar (s,ay); TS EN 832de verilen ayrntl hesaplama metodu uygulanarak hesaplanabilecei gibi, binann durumuna bal olarak izelge 5te verilen glgelenme faktr (ri,ay) deerleri dorudan alnp 17 nolu eitlik kullanlarak da hesaplanabilir. Aylk ortalama gne enerjisi kazanc (s,ay) aadaki eitlikle hesaplanr. s,ay = ri,ay x gi,ay x Ii,ay x Ai ........................................................................................................ (17) Burada; ri,ay : i ynnde saydam yzeylerin aylk ortalama glgelenme faktr, gi,ay : i ynndeki saydam elemanlarn gne enerjisi geirme faktr, 2 Ii,ay : i ynnde dik yzeylere gelen aylk ortalama gne nm iddeti (W/m ), 2 Ai : i ynndeki toplam pencere alan (m ) dr. Ii,ay deerleri Ek Cden alnr.
14
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
izelge 5 - Saydam yzeylerin aylk ortalama glgelenme faktr (ri,ay ) ri,ay Ayrk (mstakil) ve/veya az katl (3 kata kadar) binalarn bulunduu ynlerde Aalardan kaynaklanan glgelenmenin olduu ve/veya 10 kata kadar ykseklikteki binalarn bulunduu ynlerde Bitiik nizam ve/veya 10 kattan daha yksek binalarn bulunduu ynlerde 0,8 0,6 0,5
Gne enerjisi geirme faktr : .......................................................................................................................... (18) gi,ay = Fw.g Burada; Fw : Camlar iin dzeltme faktrdr. Fw = 0,8 alnr g : Laboratuvar artlarnda llen ve yzeye dik gelen n iin gne enerjisi geirme faktrdr. l deerlerinin olmamas durumunda g iin aadaki deerlerler kullanlabilir. izelge 6 - Laboratuvar artlarnda llen ve yzeye dik gelen n iin gne enerjisi geirme faktr Cam tr Renksiz tek cam iin g 0,85
Renksiz yaltm cam birimi iin 0,75 2 * Isl geirgenlik katsays 2 W/m Kden daha kk olan dier s yaltm birimleri 0,50 iin 2 * Isl geirgenlik katsays 2 W/m Kden daha kk olan dier s yaltm birimleri iin imalat firma tarafndan belgelendirilmi geirme faktr (g) varsa, beyan edilen bu deer alnarak hesaba katlr.
2.2.1.4 Kazan kullanm faktr ()
kazanlar ve gne enerjisi kazanlarnn toplamnn, stma enerjisi ihtiyacnn azaltlmas asndan faydal enerji olarak kabul edilmesi her zaman uygun olmaz. nk s kazanlarnn yksek olduu srelerde, kazanlar anlk kayplardan fazla olabilir veya kazanlar stmann gerekmedii zamanlarda gelebilir. ortam scaklk kontrol sistemi mkemmel deildir ve yap elemanlarnn bnyesinde bir miktar s depolanr. Bu nedenle i kazanlar ve gne enerjisi kazanlar bir yararlanma faktr ile azaltlr; bu faktrn bykl, kazanlarn ve kayplarn bal byklne ve binann sl ktlesine baldr. Aylk ortalama kazan kullanm faktr, aada verildii gibi hesaplanmaldr.
(-1/KKO ay) .................................................................................................................... (19) ay = 1 - e Burada; KKOay Kazan / kayp oran olup, aada verildii gibi hesaplanmaldr.
KKOay = (i,ay + s,ay) / H(i,ay - e,ay) ............................................................................................ (20)
i,ay e,ay
i,ay s,ay dr.
Burada; : Aylk ortalama i ortam scakl [Ek B, Madde B.1den alnr(C)], : Aylk ortalama d hava scakl [ Ek B, Madde B.2den alnr(C)], : Aylk i kazanlar [Madde 2.2.1.2ye gre hesaplanr (W)], : Aylk ortalama gne enerjisi kazanc [Madde 2.2.1.3 e gre hesaplanr (W)]
KKOay oran 2,5 ve zerinde olduunda o ay iin s kayb olmad kabul edilir.
2.2.2 Birden fazla hacimli bina iin yllk stma enerjisi ihtiyacnn hesab
Binadaki farkl amalar iin kullanlan birimler ierisinde scaklk fark 4 K'den byk ortamlar mevcut ise, farkl stma blmlerinin snrlar belirlenerek tek hacimli bina iin verilen hesap metodu, farkl scaklktaki her bina blm iin ayr ayr uygulanmal ve her bina hacmi iin hesaplanan stma enerjisi ihtiyac toplanmaldr. 15
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
2.2.3 Ortalama scaklk kullanlarak yllk stma enerjisi ihtiyacnn hesab
Binadaki farkl amalar iin kullanlan birimler ierisindeki scaklk fark 4 K'e eit ya da daha kk ortamlar mevcut ise, farkl stma blmlerinin snrlar belirlenerek Madde 2.2.2deki birden fazla hacimli bina iin verilen hesap metodu uygulanabilecei gibi, bu binalarn farkl amala kullanlan blmlerinin i scaklk deerleri ile zgl s kayplar dikkate alnarak bulunacak ortalama i scaklk deeri (eitlik 21) tek hacimli bina iin verilen hesap metodunda kullanlarak Madde 2.2.1deki hesap metodu da uygulanabilir. Farkl bina tipleri iin stma enerjisi ihtiyacnda kullanlacak olan ortalama i scaklklar Madde B.1de verilmi olup, bina iindeki blmler (banyo, mutfak, ofis, vb.) ortalama scaklk hesabnda dikkate alnmaz. Ortalama i scaklk deeri aadaki eitlik ile hesaplanr.
i ,ortalama =
Burada;
i,z =
z
H 1 i1 + H 2 i 2 + + H z iz .................................................(21) H1 + H 2 + + H z
i,ortalama : Bina blmlerinin tamam iin hesaplamalarda kullanlacak olan ortalama i scakl .. (C), i1, i2 : Farkl scaklktaki her bir bina hacminin i scakl....................................................... (C),
: Binann z hacmindeki blmnn zgl s kayb........................................................ (W/K), : Farkl scaklktaki her bir bina hacminin zgl s kayb............................................... (W/K)
Hz H1,H2 dr.
Hesap raporu
3.1 Birimler
Bu standarda gre yaplacak hesaplarda ve raporun hazrlanmasnda SI birimleri kullanlr. Buna gre scaklk K veya C, enerji Joule ve g Watt olarak belirtilmelidir. Toplam sl geirgenlik deeri olan U ise 2 W/m K birimi ile gsterilmelidir. Birimler arasndaki dnm katsaylar aada gsterilmitir. 1 kCal 1 kCal 1 kWh 1 kCal/m2hC 1 m2hC/kCal 1 kJ 4,187 1,163 x 10-3 860 1,163 0,86 0,278 x 10-3 kJ kWh kcal W/m2K m2K/W kWh
Bu standardn amac, Madde 0.4te belirtildii gibi, binalarn enerji verimliliklerinin artrlmas amacyla uzun mrl ve salad enerji tasarrufu kalc olacak ekilde, binalarda s yaltmnn salanmasdr. Bu amala sektrde mevcut yaltm malzemelerinin ve tekniklerinin karlatrlarak o proje iin en uygununun seilebilecei bir hesap metodu nerilmitir ve sonu olarak bir s yaltm projesi hazrlanmas gerekmektedir. Bu projede, standardda belirtilen hesap metoduyla binann enerji ihtiyacnn bu standardda verilen snr deerlerin altnda kalmasn salayacak ekilde malzeme seimi, eleman boyutlandrlmas ve ayrntl zmlerinin belirtilmesi gerekmektedir. Istlacak yap hacmi (Vbrt) ile ve binann kullanm alan (An) ile ilikili olarak azami yllk stma enerjisi ihtiyac deerleri (Atop/Vbrt) oranlarna bal olarak Madde A.2de verilmitir. Binann kullanm alanyla (An) ilikili olarak verilen yllk stma enerjisi ihtiyac snr deeri (Q) sadece, temiz ller verildiinde oda ykseklikleri 2,60 m veya daha az olan binalarda kullanlabilecektir. Oda yksekliklerinin 2,60 mnin zerinde olmas durumunda ise stlacak yap hacmiyle ilikili olarak verilen yllk stma enerjisi ihtiyac snr deeri (Q) gz nne alnarak hesaplama yaplacaktr.
3.2 Hesap raporu
16
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Is yaltm projesinde aadaki verilen bilgiler bulunmaldr: a) Is kayplar, s kazanlar, kazan/kayp oran, kazan kullanm faktr, aylk ve yllk stma enerjisi ihtiyacnn byklkleri, bu standardda verilen binann zgl s kayb ve yllk stma enerjisi ihtiyac izelgelerindeki rneklerde olduu gibi izelgeler hlinde verilmeli ve hesaplanan yllk stma enerjisi ihtiyacnn (Q), Ek Ada verilen yllk stma enerjisi (Q ) snr deerinden byk olmad gsterilmelidir. b) Konutlar dnda farkl amalarla kullanlan binalarda yaplacak hesaplamalarda, binadaki farkl blmler arasndaki scaklk fark 4 Kden daha fazla ise bu binada birden fazla blm iin yaplacak olan stma enerjisi ihtiyac hesabnda, bina blmlerin snrlar ematik olarak izilmeli, snrlarn lleri ve blmlerin scaklk deerleri zerinde gsterilmelidir. c) Binann s kaybeden yzeylerindeki d duvar, tavan ve taban/demelerde kullanlan malzemeler, bu malzemelerin eleman iindeki sralan ve kalnlklar, duvar, tavan ve taban/deme elemanlarnn alanlar ve U deerleri belirtilmelidir. d) Pencere sistemlerinde kullanlan cam ve erevenin tipi, btn ynler iin ayr ayr pencere alanlar ve U deerleri ile ereve sistemi iin gerekli olan hava deiim oran (nh) belirtilmelidir. e) Duvar-pencere, duvar-tavan, taban/deme-duvar birleim yerlerinin detaylar izimlerle gsterilmelidir. f) Havalandrma tipi belirtilmeli, mekanik havalandrma sz konusu ise, hesaplamalar ve sonular belirtilmelidir. g) Binann s kaybeden yzeylerinde oluabilecek youma, Ek Fde belirtildii ekilde incelenerek gerekli izim ve hesaplamalar yaplmaldr. HESAP RNEKLER : rnek 1 3 nc derece gn blgesinde bulunan ve dtan da 9 m eninde, 10 m boyunda ve 5,5 m yksekliinde olan iki katl yma olarak inaa edilmi bir konut rnek alnarak Madde 2.2 de belirtilen tek hacimli binaya rnek olarak yllk stma enerjisi ihtiyac aadaki ekilde hesaplanr. ncelikle binadaki d duvar, pencere, tavan, taban/deme, d ortamla temas eden deme alan vb. alanlar hesaplanr. rnek binamzda bu alanlar aadaki gibi hesaplanmtr. Pencere alan, AP = 20 m2
2
Betonarme alan, Abet= ((10 x 2 + 9 x 2)x(0,12 x 3)) = 13,7 m
D duvar alan, AD = (9 x 5,5 x 2 + 10 x 5,5 x 2 ) - AP Abet 2 AD = 173,3 m Tavan alan, Deme alan, D kap alan,
2 2 AT = 9 x 10 = 90 m 2 At = 9 x 10 = 90 m dir.
Ak = 2 m
Atop = 389 m , Vbrt = 9 x 10 x 5,5 = 495 m 2 An = 0,32 x Vbrt = 0,32 x 495 = 158,4 m
ekil 2
Daha sonra yap elemanlarnn ayr ayr U deerleri hesaplanr. rnek binamzda yaltmn standarda uygun olmas hedeflenmitir. Duvarlarda tula ve betonarme zerine d taraftan = 0,035 W/mK olan yaltm malzemesinin kalnl 5 cmdir. Pencereler ok katl camdr. Tavanda = 0,040 W/mK olan yaltm malzemesinin kalnl 12 cmdir. Demede = 0,030 W/mK olan yaltm malzemesinin kalnl 6 cmdir. Burada anlatlan hesaplamalar izelge 7 ve izelge 8de rnek olarak gsterilmitir. Ayrca elemanlarda youma olmayacak ve s kprs meydana gelmeyecek ekilde tedbirlerin alnd kabul edilmi olup, kat aras betonarme Madde 1.3te belirtildii ekilde R direnci 0,8 olacak ekilde yaltlmtr. Dolaysyla yap elemanlarnn U deerleri belirtilen klsik hesap metoduna gre,
2 UD= 0,471 W/m K, 2 Uk= 4 W/m K
UDbet = 0,575 W/m2K,
Up= 2,4 W/m2K,
UT= 0,305 W/m2K,
Ut=0,432 W/m2Kdir.
17
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Binadan iletim ve tanm yoluyla olan s kayb HT ise 11 nolu eitlie gre, HT = 173,3 x 0,471 + 13,7 x 0,575 + 20 x 2,4 + 0,8 x 90 x 0,305 + 0,5 x 90 x 0,432 + 2 x 4 = 186,9 W/Kdir. Yukardaki iletimle olan s kayb hesab yaplrken, rnek olarak seilen binada ynetmelik gerei btn betonarme blmler s kprs meydana getirmeyecek ekilde yaltldndan 11 nolu eitlikteki l x UI katks ihmal edilmitir. Binadan havalandrma ile olan kayplar iin, mekanik havalandrma olmadndan 0,33.nh.Vn eitlii kullanlr. -1 Doal havalandrma olduundan nh = 0,8 h alnr. Binann havalandrma hesabnda kullanlacak olan 3 hacmi (Vh ) ise 0,8 x Vbrt = 0,8 x 495 = 396 m bulunur. Bu durumda; Hv = 0,33 x 0,8 x 396 = 104,54 W/Kdir. Dolaysyla binann zgl s kayb (H); H = HT + Hv = 186,9 + 104,53 = 291,43 W/Kdir. Bina konut olarak kullanlaca iin i s kazanlar 5 W/m olarak alnabilir (Madde 2.2.2). Bu durumda rnek bina iin i kazanlar; An x 5 =158,4 x 5 = 792 Wtr.
2
Gne enerjisi kazanlarnn hesaplanmas srasnda kullanlacak olan glgelenme faktr iin, binann 3 kattan daha az katl ve etrafnn ak olduu kabul edilerek ve ri,ay = 0,8 deeri seilir (izelge 5). gi,ay deeri pencere sisteminde ok katl cam kullanlm olduu iin g deeri olarak 0,75 (izelge 6) alnr ve gi,ay = Fw.g eitlii kullanlarak hesaplanr. Bu rnekte gi,ay = 0,80 x 0,75 = 0,60dr. Ai deerleri, yani her yn iin toplam pencere alanlar hesaplanr. rnek olarak seilen binada aada verilen pencere alanlar hesaplanmtr.
2 Agney = 8 m ,
Akuzey = 4 m2,
Adou = 4 m2,
Abat = 4 m2
Ii,ay deerleri ise her ay iin Ek Cden alnr. Ocak ay iin rnek olmak zere Ek Cden alnan aylk gne nm iddeti deerleri aadaki gibidir. = 72 W/m2 Igney,ocak 2 = 26 W/m Ikuzey,ocak 2 Ibat/dou,ocak = 43 W/m s,ocak deeri 16 nolu eitlie gre aadaki ekilde hesaplanr. s,ocak = 0,8 x 0,6 x 72 x 8 + 0,8 x 0,6 x 26 x 4 + 0,8 x 0,6 x 43 x 4 + 0,8 x 0,6 x 43 x 4 = 492 Wtr. Kazan kullanm faktrnn hesaplanmas iin nce KKOocak 20 nolu eitlie gre hesaplanr. Bu eitlikde gerekli olan I ve s,ocak deerleri ile H deerleri daha nce hesaplanm idi. Bina konut olarak kullanlaca iin i , Ek B.1den 19C alnr. e,ocak ise Ek B.2den alnr. nc derece gn blgesi iin bu deer -0,3 Ctur. KKOocak = (792+492) / 291,44 x (19-(-0,3)) = 0,23 Kazan kullanm faktr ocak ise eitlik 18e gre; ocak = 1 - e-1/KKOocak =1-e-0,23= 0,99
olarak hesaplanr. Bu durumda Ocak ay iin s kazanlar
18
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
ocak (I + s,ocak) = 0,99 x (792 + 492) = 0,99 x 1284= 1271,2 W olarak bulunur. Bulunan deerler aadaki eitlikte yerlerine konulduunda; Qay = [H (i - e) - (i,ay + s,ay)] . t
-3 Qay = [ 291,44 x (19 (-0,3)) 1271,2] x 86400 x 30 x 10
Qay = 11.284.510 kJ olarak bulunur. Buraya kadar yaplan hesaplar her ay iin tekrarlanarak toplam s kayb bulunur ve karlatrma yaplarak standarda uygunluu kontrol edilir. Bu hesaplamalarn daha kolay takip edilebilmesi iin izelge 7 (binann zgl s kayb) ve izelge 8 (yllk stma enerjisi ihtiyac) rnek olarak verilmitir. Not - Hesap rneinde d lleri verilen rnek binann oda ykseklii 2,60 mden kktr.
19
ICS 91.120.10 izelge 7 - Binann zgl s kayb

1 Is kaybeden yzey 2 Binadaki yap elemanlar
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
3 Yap eleman kalnl d (m)
4 Isl iletkenlik hesap deeri h (W/mK) 1 0,5 0,035 0,35
5
Isl iletkenlik direnci
6 Is geirgenlik katsays U 2 (W/m K)
7 Is kaybedilen yzey A 2 (m )
8 Is kayb AxU W/K
R, 2 (m K/W) 0,130 0,02 0,48 1,429 0,023 0,040 2,122
Duvar yzeyleri
RI ) 2 Sva ) 3 DD tayc tula ) 4 Is yaltm malzemesi ) 2 Sva ) 1 Re )
0,02 0,24 0,05 0,008
Toplam RI ) 2 Sva ) 5 Betonarme ) Is yaltm malzemesi 4) 2 Sva ) 1 Re )

1
0,471
173,3
81,62
Duvar yzeyleri (betonarme) Toplam
0,02 0,24 0,05 0,008
1 2,5 0,035 0,35
0,130 0,02 0,096 1,429 0,023 0,040 1,738 0,575 13,7 7,88
Tavan
1 RI ) 2 Sva ) 5 Betonarme ) Is yaltm malzemesi 4) 1 Re )
0,02 0,12 0,12
1 2,5 0,04
0,130 0,02 0,048 3,000 0,080 3,278 0,305 x 0,8 90 21,96
Toplam
1 RI ) PVC yer demesi 6) 7 ap ) 4 Is yaltm malzemesi ) 7 Tesviye ap ) 8 Hafif beton ) 1 Re )
Taban/Deme
0,005 0,030 0,060 0,020 0,100
0,23 1,40 0,03 1,40 1,10
0,170 0,022 0,021 2 0,014 0,091 0 2,318 0,432 x 0,5 90 19,44
Toplam D kap Pencere
4 2,4
2 20
8 48 186,9
Yap elemanlarndan iletim ve tanm yoluyla gerekleen s kayb toplam = izelge 1 den alnacaktr. Ek E Sra no 4ten alnmtr. 3) Ek E Sra no 7den alnmtr. 4) Ek E Sra no 10 dan alnmtr. 5) Ek E Sra no 5ten alnmtr. 6) Ek E Sra no 9dan alnmtr. 7) Ek E Sra no 4ten alnmtr. 8) Ek E Sra no 5ten alnmtr.
1) 2)
AU = UDAD + Up.Ap + 0,8 UT.AT + 0,5 UtAt + UdAd +.... AU = 186,9 W/K zgl s kayb ; H = HT + Hv letim ve tanm yoluyla gerekleen s kayb ; HT = AU + l Ul Havalandrma yoluyla gerekleen s kayb Hv = 0,33 . nh . Vh = 0,33 x 0,8 x 396 = 104,54 W/K
H = HT + Hv = 186,9 + 104,54 = 291,44 W/K 20
ICS 91.120.10 izelge 8 - Yllk stma enerjisi ihtiyac Is kayb zgl s kayb
H = H T+Hv
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Is kazanlar Is kayplar H(i-e) (W) 5.625 5.567 4.342 2.594 1.341 146 0 0 525 2.157 3.905 5.158 792 s kazanc i (W) Gne enerjisi kazanc s (W) 492 612 760 791 943 993 966 904 762 618 467 430 KKO Toplam T =i + s (W) 1.284 1.404 1.552 1.583 1.735 1.785 1.758 1.696 1.554 1.410 1.259 1.222 (-) 0,23 0,25 0,36 0,61 1,29 12,23 0,00 0,00 2,96 0,65 0,32 0,24
Aylar
Scaklk fark
Kazan kullanm faktr ay (-) 0,99 0,98 0,94 0,81 0,54 0 0 0 0 0,79 0,96 0,98
Istma enerjisi ihtiyac Qay (kJ) 11.285.153 10.863.279 7.473.047 3.400.108 1.047.427 0 0 0 0 2.703.715 6.988.965 10.265.460 54.027.154
i- e
(K,C) 19,3 19,1 14,9 8,9 4,6
(W/K) Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran

Temmuz
291,44
0,5
e yksek e yksek
1,8 7,4 13,4 17,7
Austos Eyll Ekim Kasm Aralk
Qay = [H (i - e) - (i,ay + g,ay)] . t (J) Toplam s kayb Konutlar iin i s kazanc Gne enerjisi kazanc Kazan kayp oran Kazan kullanm faktr
(1k J = 0.278 x 10-3 kWh)
Qyl = Qay =
Qyl = 0,278 x 10-3 x 54.027.154 (kj) = 15.020 kWh i,ay 5 . An (W) s,ay = ri,ay x gi,ay x Ii,ay x Ai KKOay = (i,ay + s,ay) / H(i,ay - e,ay) ay = 1 - e(-1/KKOay) An = 0,32 Vbrt = 158,4 m2
rnek binadaki kullanm alan An bana den yllk stma enerjisi ihtiyac; Q = Qyl/An = 94,82 kWh/m2
Atop/Vbrt = 0,785 oran 3. blge iin Ek Adan alnan Q = 76,3 A/V + 36,4 eitliinde yerine konulduunda rnek bina iin olmas gereken en byk s kayb Q = 96,30 kWh/m2 bulunur ve hesaplanan Q ile karlatrlarak projenin s kayb asndan uygunluu tanmlanr. rnekte Q < Q (94,82 < 96,30) olduundan bu bina iin hesaplanan yllk stma enerjisi ihtiyacnn olmas gereken en byk deerin altnda olduu grlmektedir. O halde bu proje, bu standardda verilen hesap metoduna gre uygundur.
21
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
rnek 2 Bu rnektede, birincisinde olduu gibi s kaybeden bina zarfnn ayr ayr alanlar karlarak benzer ekilde hesaplamalar yaplr. Bu rnekteki binann 2 nci derece gn blgesinde olduu kabul edilmitir. Deme alanlar Ataban = 326,21 Ad = 42,15 m2 m2 Toprak temasl taban alan kma alan Akap 1 = 2 Akap 2 = 7 Akap,i 2 = 2 m2 m2 m2 Bodrum kat kaps alan Giri kaps alan Istlmayan i hacime alan kap alan
Pencere alanlar kap alanlar AP,Kuzey = 15,30 m2 AP,Gney = 70,78 m2 AP,Dou = 46,17 m2 AP,Bat = 41,85 m2 AP = 174,10 m2 Duvar + betonarme alanlar AD,kol-kiri = 305,45 m2 2 Adsc,kol-kiri= 18,84 m AD,dolgu = 442,60 m2 2 Adsc,dolgu = 28,24 m at alanlar Atavan = 236,81 m2 Aat = 130,16 m2 Toplam alan = 1715,56 m2 Atoplam Brt hacim Vbrt = 4312 m3
(Toplam kiri - kolon alan) (Dk scaklkl hacime bitiik toplam kiri - kolon alan) (Dolgu duvar alan)
(
Dk scaklkl hacime bitiik dolgu duvar alan)
(at aras ) (at alan)
Net kullanm alan = 1379,84 m2 An
22
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
A A KEST
B B KEST
C C KEST
23
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
BODRUM KAT PLANI
ZEMN KAT PLANI

24
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
1. KAT PLANI
2. KAT PLANI
25
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
ATI KATI PLANI
26
ICS 91.120.10 izelge 9 - Binann zgl s kayb

TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
3 Yap eleman kalnl d (m)
4 Isl iletkenlik hesap deeri h (W/mK) 1 0,36 0,035 0,35
5 Isl iletkenlik direnci R 2 (m K/W) 0,13 0,02 0,528 1,143 0,023 0,04 1,884 0,13 0,02 0,1 1,143 0,023 0,04 1,456
6 Is geirgenlik katsays U (W/m2K)
7 Is kaybedilen yzey A 2 (m )
8 Is kayb AxU W/K
Duvar yzeyleri (d ortama ak, dolgu)
1) Ri 2) Sva 3) Yatay delikli tula Is yaltm malzemesi 4) 2) Sva 1) Re
0,02 0,19 0,04 0,008
Toplam Duvar yzeyleri (d ortama ak, betonarme) Toplam

1) Ri 2) Sva 3) Yatay delikli tula Is yaltm malzemesi 4) 2) Sva 1) Re
0,53
442,6
234,58
Ri 2) Sva 5) Betonarme 4) Is yaltm malzemesi 2) Sva 1) Re
1)
0,02 0,25 0,04 0,008
1 2,5 0,035 0,35
0,687
305,45
209,84
Duvar yzeyleri (dk scaklkl, dolgu)
0,02 0,19 0,04 0,008
1 0,36 0,035 0,35
0,13 0,02 0,528 1,143 0,023 0,13 1,974 0,5 x 0,507 28,24 7,16
Toplam
1) Ri 2) Sva 5) Betonarme Is yaltm malzemesi 4) 2) Sva 1) Re
Duvar yzeyleri (dk scaklkl, betonarme)
0,02 0,25 0,04 0,008
1 2,5 0,035 0,35
0,13 0,02 0,1 1,143 0,023 0,13 1,54 0,5 x 0,649 18,84 1,546
Toplam RI 2) Al sva 7) Al karton plaka 5) Betonarme Is yaltm malzemesi 4) 2) ap 8) Mozaik 1) Re

1) 1)
Tavan (zeri ak)
0,002 0,008 0,12 0,06 0,02 0,010
0,70 0,21 2,5 0,03 1,4 3,5
0,130 0,003 0,038 0,048 2,000 0,014 0,003 0,040 2,276 0,439 130,16 57,14
Toplam RI 2) Sva 5) Betonarme 4) Is yaltm malzemesi 1) Re 0,02 0,12 0,08 1 2,5 0,04
Tavan (atl)
0,130 0,02 0,048 2,000 0,080 2,278 0,8 x 0,439 236,81 83,17
Toplam
27
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
3 Yap eleman kalnl d (m) 4 Isl iletkenlik hesap deeri h (W/mK) 5 Isl iletkenlik direnci R 2 (m K/W)
TS 825/Mays 2008
6 Is geirgenlik katsays U 2 (W/m K) 7 Is kaybedilen yzey A 2 (m ) 8 Is kayb AxU W/K
Taban (toprak temasl)
1) RI 6) Sert Odun lifi levha 2) ap Is yaltm malzemesi 4) 2) Tesviye ap 5) Hafif beton 1) Re
0,005 0,030 0,040 0,020 0,100
0,13 1,40 0,030 1,40 1,10
0,170 0,038 0,021 1,333 0,014 0,091 0 1,667 0,5 x 0,6 326,21 97,86
Toplam RI ne yaprakl ahap 6) 2) ap 5) Betonarme Is yaltm malzemesi 4) 2) Sva 1) Re

1)
Taban (ak geit zeri/kma)
0,01 0,020 0,120 0,040 0,008
0,13 1,40 2,5 0,035 0,35
0,170 0,077 0,014 0,048 1,143 0,023 0,04 1,515 0,66 4 4 0,5 x 2 2,4 42,15 7 2 2 174 27,82 28 8 2 417,6 1179,26
Toplam D kap D kap kap Pencere
Yap elemanlarndan iletim ve tanm yoluyla gerekleen s kayb toplam = ) EK F, izelge 7den alnacaktr. ) EK E Sra no 4ten alnmtr. 3 ) EK E Sra no 7den alnmtr. 4 ) EK E Sra no 10 dan alnmtr. 5 ) EK E Sra no 5ten alnmtr. 6 ) EK E Sra no 8den alnmtr. 7 )EK E Sra no 6dan alnmtr. 8 ) EK E Sra no 1den alnmtr.
1 2
AU = UDAD + Up.Ap + 0,8 UT.AT + 0,5 UtAt + UdAd +.... AU = 1179,26 W/K zgl s kayb ; H = HT + Hv letim ve tanm yoluyla gerekleen s kayb ; HT = AU + l Ul Havalandrma yoluyla gerekleen s kayb Hv = 0,33 . nh . Vh = 0,33 x 0,8 x (0,8 x 4312) = 910,7 W/K
H = HT + Hv = 1179,26 + 910,7 = 2089,96 W/K
28
ICS 91.120.10 izelge 10 - Yllk stma enerjisi ihtiyac Is kayb zgl s kayb
H=HT+Hv
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Is kazanlar Is kayplar H(i-e) (W) 33.648 30.513 24.453 12.958 2.090 0 0 0 0 10.241 21.945 31.767 6.899 s kazanc i (W) Gne enerjisi kazanc s (W) 4.454 5.534 6.591 7.345 8.522 8.992 8.740 8.174 6.865 5.572 4.207 3.899 KKO Toplam T =i + s (W) 11.353 12.433 13.490 14.244 15.421 15.891 15.639 15.073 13.764 12.471 11.106 10.798 (-) 0,34 0,41 0,55 1,10 7,38 0 0 0 0 1,22 0,51 0,34
Aylar
Scaklk fark
Kazan kullanm faktr ay (-) 0,95 0,91 0,84 0,60 0,13 0 0 0 0 0,56 0,86 0,95
Istma enerjisi ihtiyac Qay (kJ) 59.259.989 49.763.730 34.010.669 11.434.867 0 0 0 0 0 8.442.766 32.124.833 55.751.069
i- e
(K,C) 16,1 14,6 11,7 6,2 1,0

Temmuz
2.089,96
e yksek e yksek e yksek e yksek

4,9 10,5 15,2
Austos Eyll Ekim Kasm Aralk
Qay = [H (i - e) - (i,ay + s,ay)] . t (J) Toplam s kayb Konutlar iin i s kazanc Gne enerjisi kazanc Kazan kayp oran Atoplam Vbrt = 1715,56 m 3 = 4312 m
2
(1k J = 0,278 x 10-3 kWh)
Qyl = Qay = 250.787.923
Qyl = 0,278x10-3 x 250.787.923 (kj) = 69.719 kWh i,ay 5 . An (W) g,ay = ri,ay x gi,ay x Ii,ay x Ai KKOay = (i,ay + s,ay) / H(i,ay - e,ay)
Kazan kullanm faktr
ay = 1 - e(-1/KKOay)
3
rnek binadaki birim hacim bana den yllk stma enerjisi ihtiyac; Q = Qyl/ Vbrt = 16,17 kWh/m Atop/Vbrt = 0,4 oran 2. blge iin Madde A.2 den alnan Q = 22,4 x A/V + 7,8 eitliinde yerine konulduunda rnek bina iin olmas gereken en byk s kayb Q = 16,69 kWh/m3 bulunur ve hesaplanan Q ile karlatrlarak projenin s kayb asndan uygunluu tanmlanr. rnekte Q < Q (16,17 < 16,69) olduundan bu bina iin hesaplanan yllk stma enerjisi ihtiyacnn olmas gereken en byk deerin altnda olduu grlmektedir. O halde bu proje, bu standardda verilen hesap metoduna gre uygundur.
29
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek A
A.1 En byk ve en kk Atop/Vbrt oranlar iin stma enerjisi deerleri
A/V < 0,2 iin An ile ilikili 1. Blge Q1.DG = 19,2 6,2 38,4 12,3 51,7 16,6 67,3 21,6 A/V > 1,05 iin 56,7 18,2 97,9 31,3 116,5 37,3 137,6 44,1 kWh/m,yl kWh/m3,yl kWh/m,yl kWh/m ,yl
3
Vbrt ile ilikili Q1.DG =

An ile ilikili Q 2.DG =
2. Blge
Vbrt ile ilikili Q2.DG = An ile ilikili Q 3.DG =
kWh/m,yl kWh/m ,yl

3
3. Blge
Vbrt ile ilikili Q 3.DG = An ile ilikili Q 4.DG =

kWh/m,yl
3 kWh/m ,yl
4. Blge
Vbrt ile ilikili Q 4.DG =
A.2 Blgelere ve ara deer Atop/Vbrt oranlarna bal olarak snrlandrlan QInun hesaplanmas
An ile ilikili 1. Blge Q1.DG = 44,1 x A/V + 10,4 3,4 24,4 7,8 36,4 11,7 50,7 16,3 [kWh/m,yl] [kWh/m3,yl] [kWh/m,yl] [kWh/m3,yl] [kWh/m,yl] [kWh/m3,yl] [kWh/m,yl] [kWh/m ,yl]
3
Vbrt ile ilikili Q1.DG = 14,1 x A/V +

An ile ilikili Q 2.DG =
70 x A/V +
2. Blge

An ile ilikili Q 3.DG = 76,3 x A/V +
3. Blge

An ile ilikili Q 4.DG = 82,8 x A/V +
4. Blge
Vbrt ile ilikili Q 4.DG = 26,5 x A/V +
A.3 Blgelere gre en fazla deer olarak kabul edilmesi tavsiye edilen U deerleri
UD (W/mK) 1. Blge 2. Blge 3. Blge 4. Blge 0,70 0,60 0,50 0,40 UT (W/mK) 0,45 0,40 0,30 0,25 Ut (W/mK) 0,70 0,60 0,45 0,40 UP* (W/mK) 2,4 2,4 2,4 2,4
* : Pencerelerin sl geirgenlik katsaylar( Up) Madde A.3te ve Madde A.4te verilmi olup pencerelerden 2 olan s kayplarnn en aza indirilmesi asndan Up deerinin kaplamal camlar kullanlarak 1,8 W/m Ke kadar drlecek ekilde tasarmlanmas tavsiye edilir. Dier kap ve pencere trleri iin TS 2164te verilen 11.05.2000 revizyon tarihli izelge 6a ve izelge 6b kullanlarak sl geirgenlik katsaylar bulunur ve hesaba katlr. Baz pencere tipleri iin TS 2164ten faydalanlarak bulunan Up deerleri Madde A.4te verilmitir. 30
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
A.4 Baz pencere sistemlerinin Up deerleri

TEK Trkiyedeki s blgelerine uygun CAMLI cam seiminde kullanlmak zere PENCERE hazrlanm pencere sl geirgenlik (Up) katsaylar W/mK DORAMASIZ D O R A M A T P AHAP DORAMA (mee, dibudak/sert aalar) AHAP DORAMA (ine yaprakl yumuak aalar) PLASTK DORAMA (2 odackl) PLASTK DORAMA (3 odackl) ALMNYUM DORAMA ALMNYUM DORAMA (yaltm kprl) Aklamalar Bu izelge 11 Mays 2000 tarihinde revize edilen TS 2164 izelge 6a ve izelge 6b esas alnarak hazrlanmtr. Bu izelgede yer almayan dier pencere sistemlerine ait sl geirgenlik katsaylar TS 2164te verilen izelge 6a ve izelge 6bden yararlanlarak bulunabilir. 5,7 5,1 4,9 5,2 5,0 5,9 5,2 FT CAMLI PENCERE (kaplamasz cam) ARA BOLUK (mm) 6 3,3 3,3 3,1 3,4 3,2 4,0 3,4 9 3,0 3,1 2,9 3,2 3,0 3,9 3,2 12 2,9 3,0 2,8 3,0 2,8 3,7 3,0 16 2,7 2,8 2,6 2,9 2,7 3,6 2,9 6 2,6 2,8 2,6 2,9 2,7 3,6 2,9 FT CAMLI LOW-E KAPLAMALI PENCERE ARA BOLUK (mm) 9 2,1 2,3 2,2 2,4 2,2 3,1 2,4 12 1,8 2,2 2,0 2,3 2,1 3,0 2,3 16 1,6 2,0 1,8 2,1 1,9 2,8 2,1
31
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek B
B.1 Farkl amalarla kullanlan binalar iin hesaplamalarda kullanlacak aylk ortalama i scaklk deerleri [i (C)]
Istlacak binann ad 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Konutlar Ynetim binalar ve hizmet binalar Otel, motel ve lokantalar retim binalar Tiyatro ve konser salonlar Klalar Ceza ve tutuk evleri Mze ve galeriler Hava limanlar Hastaneler Yzme havuzlar malat ve atlye mahalleri 22 26 16 20 19 Scakl (C)
B.2 Farkl derece gn (dg) blgeleri iin s kayb ve youma hesaplamalarnda kullanlacak aylk ortalama d scaklk deerleri [e (oC) ]
1. Blge OCAK UBAT MART NSAN MAYIS HAZRAN TEMMUZ AUSTOS EYLL EKM KASIM ARALIK 8,4 9,0 11,6 15,8 21,2 26,3 28,7 27,6 23,5 18,5 13,0 9,3 2. Blge 2,9 4,4 7,3 12,8 18,0 22,5 24,9 24,3 19,9 14,1 8,5 3,8 3. Blge -0,3 0,1 4,1 10,1 14,4 18,5 21,7 21,2 17,2 11,6 5,6 1,3 4. Blge -5,4 -4,7 0,3 7,9 12,8 17,3 21,4 21,1 16,5 10,3 3,1 -2,8
32
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek C Btn derece gn blgeleri iin hesaplamalarda kullanlacak olan ortalama aylk gne nm iddeti deerleri [W/m2]
Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk
I gney I kuzey
72
84
87
90
92
95
93
93
89
82
67
64
26
37
52
66
79
83
81
73
57
40
27
22
I bat/dou =
43
57
77
90
114
122
118
106
81
59
41
37
Not - Ara ynlerin aylk ortalama gne nm iddeti deerleri olarak, hakim ynlerin deerleri, yatay camlamalarda ise Gney yn iin verilen deerler alnr.
33
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek D llere gre derece gn blgeleri

1. BLGE DERECE GN LLER ADANA AYDIN ANTALYA HATAY MERSN ZMR OSMANYE
li 2. Blgede olupda kendisi 1.Blgede olan belediyeler AYVALIK (Balkesir) BODRUM (Mula) GKOVA (Mula) DALAMAN (Mula) DATA (Mula) FETHYE (Mula) KYCEZ (Mula) MARMARS(Mula) MLAS (Mula)
2. BLGE DERECE GN LLER SAKARYA ANAKKALE ADIYAMAN DENZL AMASYA DYARBAKIR BALIKESR EDRNE BARTIN GAZ ANTEP BATMAN GRESUN BURSA STANBUL
KAHRAMAN MARA KLS KOCAEL MANSA MARDN MULA ORDU
RZE SAMSUN SRT SNOP ANLI URFA IRNAK TEKRDA
TRABZON YALOVA ZONGULDAK DZCE
li 3. Blgede olupda kendisi 2.Blgede olan belediyeler HOPA (Artvin) ARHAV (Artvin) li 4. Blgede olupda kendisi 2.Blgede olan belediyeler ABANA(Kastamonu) BOZKURT (Kastamonu) ATALZEYTN (Kastamonu) NEBOLU (Kastamonu) CDE (Kastamonu) DOANYURT (Kastamonu) 3. BLGE DERECE GN LLER AFYON BURDUR AKSARAY ANKIRI ANKARA ORUM ARTVN ELAZI BLECK ESKEHR BNGL IDIR BOLU ISPARTA KARABK KARAMAN KIRIKKALE KIRKLAREL KIREHR KONYA KTAHYA MALATYA NEVEHR NDE TOKAT TUNCEL UAK
li 1. Blgede olupda kendisi 3.Blgede olan belediyeler POZANTI (Adana) KORKUTEL (Antalya) li 2. Blgede olupda kendisi 3.Blgede olan belediyeler MERZFON (Amasya) DURSUNBEY (Balkesir) ULUS (Bartn) li 4. Blgede olupda kendisi 3.Blgede olan belediyeler TOSYA (Kastamonu) 4. BLGE DERECE GN LLER ARI ERZURUM ARDAHAN GMHANE BAYBURT HAKKR BTLS KARS ERZNCAN KASTAMONU KAYSER MU SVAS VAN YOZGAT
li 2. Blgede olupda kendisi 4.Blgede olan belediyeler KELES (Bursa) ULUDA (Bursa) EBNKARAHSAR (Giresun) AFN (K.Mara) ELBSTAN (K.Mara) GKSUN (K.Mara) MESUDYE (Ordu)
li 3. Blgede olupda kendisi 4.Blgede olan belediyeler KII (Bingl) PLMR (Tunceli) SOLHAN (Bingl) Not - Ekte ad bulunmayan yerleim birimleri, bal bulunduklar belediyenin blgesinde saylr. 34
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek E Yap malzeme ve bileenlerinin birim hacim ktlesi, sl iletkenlik hesap deeri (h) ve su buhar difzyon diren faktr ()
Sra No Malzeme veya bileenin eidi Birim hacim 1,2) ktlesi 3 kg/m Isl iletkenlik hesap deeri h3) W/mK Su buhar difzyon diren faktr 4)
1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 2 2.1 2.2 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
DOAL TALAR Kristal yapl pskrk ve metamorfik talar (mozaik vb.) Tortul, sedimante talar konglomeralar vb.) Gzenekli pskrk talar Granit Bazalt Mermer Al ta Yapay talar Arduvaz DOAL ZEMNLER (doal nemlilikte) Kum, kum-akl Kil, alvyon DKME MALZEMELER (hava kurusunda, zeri rtl durumda) Kum, akl, krma ta (mcr) Bims akl (TS 3234) Yksek frn crufu Kmr crufu Gzenekli doal ta mcrlar Genletirilmi perlit agregas (TS EN 14316-1)
(kum
ta,
traverten,
> 2800 2600 2600 < 1600 2500-2700 2700-3000 2800 < 2600 1750 2000-2800
3,5 2,3 2,3 0,55 2,8 3,5 3,5 2,3 1,3 2,2
10000 200 / 250 200 / 250 15 / 20 10000 10000 10000 200 / 250 40 / 50 800 / 1000
1700-2200 1200-1800
2,0 1,5
50 50
1800 < 1000 < 600 < 1000 < 1200 < 1500 < 100 100 < 400
0,70 0,19 0,13 0,23 0,22 0,27 0,060 0,16
3 3 3 3 3 3 3 3
Not: Bu ekte; TS 825 standardnda tanmlanan hesaplamalarda kullanlmak zere; sl iletkenlik gruplar ve/veya birim hacim ktlesine bal olarak yap ve yaltm malzemelerinin sl iletkenlik hesap deerleri ile su buhar difzyon diren faktrleri yer almakta olup, yap projesi burada verilen tasarm sl iletkenlik deerlerine gre hesaplanacaktr. Ancak, Bayindirlik ve Iskan Bakanlii Tarafindan yetkilendirilen bir uygunluk deerlendirme kuruluu tarafindan belgelenmi tasarm sl deeri beyan, baka bir temel gerek ile ngrlen artlar etkilemedii ve mal sahibinin tbi olduu, hale Kanunu veya zel szlemeler gibi hukuki gereklere zarar getirmedii mddete sorumluluu rn imalats tarafndan stlenilmesi halinde, yap projesinde kullanlabilir. 35
ICS 91.120.10 Sra No Malzeme veya bileenin eidi
TRK STANDARDI Birim hacim 1,2) ktlesi 3 kg/m
TS 825/Mays 2008 Isl iletkenlik hesap deeri 3) h W/mK 0,055 0,050 0,070 0,058 Su buhar difzyon diren faktr 4) 3 3 2 3
3.7 3.8 3.9 3.10 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8
Genletirilmi mantar paracklar Polistiren, sert kpk paracklar Testere ve planya tala Saman SIVALAR, APLAR VE DER HAR TABAKALARI Kire harc, kire-imento harc imento harc Al harc, kireli al harc Sadece al kullanarak (agregasz) yaplm sva Al harl ap imento harl ap Dkme asfalt kaplama Anorganik esasl hafif agregalardan yaplm sva harlar
<
200 15 200 150
1800 2000 1400 1200 2100 2000 2100 800 900 1000
1,0 1,60 0,70 0,51 1,20 1,40 0,70 0,30 0,35 0,38 0,14 0,16 0,20 0,24 0,29
15 / 35 15 / 35 10 10 15 / 35 15 / 35 50000
4.9
Genletirilmi perlit agregasyla yaplan svalar ve har ve tabakalar
400 500 600 700 800
5.1
BETON YAPI ELEMANI (Bu blmde yer alan elemanlar tek bana bir yap elemann ifade etmektedir. Yap elemannn bir rg harc kullanlarak uygulanmas durumunda h deerleri Sra no: 7 den alnmaldr.) Normal beton (TS 500e uygun), doal agrega veya mcr kullanlarak yaplm betonlar Donatl Donatsz Kesif dokulu hafif betonlar, (agregalar aras boluksuz) donatl veya donatsz 36
2400 2200
2,50 1,65
80 - 130 70 / 120
5.2
TS 825/Mays 2008 Isl iletkenlik hesap deeri 3) h W/mK 0,39 0,44 0,49 0,55 0,62 0,70 0,79 0,89 1,00 1,30 1,60 Su buhar difzyon diren faktr 4) 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150
5.2.1
Gzenekli hafif agregalar kullanlarak ve kuvars kumu katlmakszn yaplm betonlar (TS 1114 EN 13055-1'e 6) uygun agregalarla
800 900 1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 1800 2000
5.2.2
Sadece genletirilmi perlit kullanlarak ve kuvars kumu 6) katlmakszn yaplm betonlar (TS 3649'a uygun)
300 400 500 600 700 800 900 1000 1200 1400 1600
0,10 0,13 0,15 0,19 0,21 0,24 0,27 0,30 0,35 0,42 0,49
70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150 70 / 150
5.3 5.3.1
Tuvenan hlindeki hafif agregalarla yaplan hafif betonlar (agregalar aras boluklu) Gzeneksiz agregalar kullanlarak yaplm betonlar
1600 1800 2000
0,81 1,10 1,40 0,22 0,26 0,28 0,36 0,46 0,57 0,75 0,92 1,20
3-10 3-10 5-10 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15
5.3.2
Gzenekli hafif agregalar kullanlarak kuvartz kumu katlmadan yaplm betonlar 6)
600 700 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000
37
TS 825/Mays 2008 Isl iletkenlik hesap deeri 3) h W/mK 0,12 0,13 0,15 0,16 0,18 0,19 0,20 0,22 0,24 0,27 0,32 0,37 0,41 0,47 Su buhar difzyon diren faktr 4) 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15
5.3.3
Yalnz doal bims kullanlarak ve kuvars kumu katlmadan yaplm betonlar
400 450 500 550 600 650 700 750 800 900 1000 1100 1200 1300
5.4 5.4.1
Organik bazl agregalarla yaplm hafif betonlar Ahap testere veya planya tala betonu 400 600 800 1000 1200 0,14 0,19 0,25 0,35 0,44 0,14 0,17 0,11 0,13 0,15 0,15 0,18 0,19 0,21 0,22 0,24 0,25 0,29 0,31 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5-15 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
5.4.2
eltik kap betonu Buharla sertletirilmi gaz betonlar (TS EN 771-4'e uygun yap elemanlar dhil)
600 700
5.5
350 400 450 500 550 600 650 700 750 800 900 1000
38
TS 825/Mays 2008 Isl iletkenlik hesap deeri 3) h W/mK Su buhar difzyon diren faktr 4)
6 6.1 6.1.1
YAPI PLAKALARI VE LEVHALAR Gaz beton yap levhalar (TS EN 771-4'e uygun plakalar) Normal derz kalnlnda ve normal harla yerletirilen levhalar
400 500 600 700 800
0,20 0,22 0,24 0,27 0,29
5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
6.1.2
nce derzli veya zel yaptrc kullanlarak yerletirilen levhalar
350 400 450 500 550 600 650 700 750 800
0,11 0,13 0,15 0,16 0,18 0,19 0,21 0,22 0,24 0,25 0,29 0,32 0,37 0,47 0,58 0,35 0,41 0,47 0,58 0,29 0,35 0,41 0,25
5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 8 / 25
6.2
Hafif betondan duvar plakalar
800 900 1000 1200 1400
6.3
Aldan duvar levhalar ve bloklar (gzenekli, delikli, dolgu veya agregal olanlar dhil) (TS 451 EN 12859, TS EN 520, TS 1474'e uygun)
750 900 1000 1200
6.4
Genletirilmi perlit agregas katlm al duvar levhalar (TS EN 13169a uygun)
600 750 900
6.5
Al karton plakalar (TS EN 520ye uygun)
800
39
7 7.1 7.1.1
KGR DUVARLAR (har fugalar- derzleri dhil) Tula duvarlar TS EN 771-1e uygun tulalarla yaplan kgir duvarlar, dolu klinker, dey delikli klinker, (TS 4562) seramik klinker (TS 2902) 1800 2000 2200 2400 TS EN 771-1e uygun dolu veya dey delikli tulalarla duvarlar 0,81 0,96 1,20 1,40 0,50 0,58 0,68 0,81 0,96 1,20 1,40
5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
7.1.2
1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400
7.1.3 7.1.3.1
Dey delikli tulalarla duvarlar (TS EN 771-1'e uygun AB snf tulalarla, normal derz veya har cepli) Normal har kullanarak AB snf tulalarla yaplan duvarlar
550 600 650 700 750 800 850 900 950 1000
0,32 0,33 0,35 0,36 0,38 0,39 0,41 0,42 0,44 0,45 0,27 0,28 0,30 0,31 0,33 0,34 0,36 0,37 0,38 0,40
5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
7.1.3.2
TS EN 998-2ye uygun ve younluu 1000 kg/m n altnda olan har kullanlarak AB snf tulalarla yaplan duvarlar
3
550 600 650 700 750 800 850 900 950 1000
40
7.1.4 7.1.4.1
Dey delikli hafif tularlarla duvarlar (TS EN 771-1'e uygun W snf tulalarla, normal derz veya har cepli) Normal har kullanlarak W snf tulalarla yaplan duvarlar
550 600 650 700 750 800 850 900 950 1000
0,22 0,23 0,23 0,24 0,25 0,26 0,26 0,27 0,28 0,29 0,19 0,20 0,20 0,21 0,22 0,23 0,23 0,24 0,25 0,26 0,33 0,36 0,39 0,42 0,45 0,35 0,40 0,44 0,50 0,56 0,70 0,79 0,99 1,10 1,30
5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 15 / 25 15 / 25 15 / 25 15 / 25
7.1.4.2
TS EN 998-2ye uygun ve younluu 1000 kg/m n altnda olan har kullanlarak W snf tulalarla yaplan duvarlar
3
550 600 650 700 750 800 850 900 950 1000
7.1.5
Yatay delikli tulalarla yaplan duvarlar (TS EN 771-1)
600 700 800 900 1000
7.2
Kire kum ta duvarlar (TS 808 EN 771-2'ye uygun)
700 800 900 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200
41
7.3 7.3.1
Gaz beton duvar bloklar ile yaplan duvarlar (TS EN 771-4e uygun) Normal derz kalnlnda ve normal harla yerletirilmi bloklarla yaplan duvarlar
400 450 500 550 600 650 700 800
0,20 0,21 0,22 0,23 0,24 0,25 0,27 0,29 0,11 0,13 0,15 0,16 0,18 0,19 0,21 0,22 0,24 0,25
5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
7.3.2
TS EN 998-2ye uygun ve younluu 1000 kg/m3n altnda olan har kullanlarak veya zel yaptrcsyla yerletirilmi (blok uzunluunun en az 500 mm olmas artyla) gaz beton bloklarla yaplan duvarlar
350 400 450 500 550 600 650 700 750 800
7.4 7.4.1
Beton briket veya duvar bloklar ile yaplan duvarlar Hafif betondan dolu briket veya dolu bloklarla yaplan duvarlar (TS 406'ya uygun ve kuvars kumu katlmakszn yaplm briket ve bloklarla) 5) 450 500 550 600 650 700 800 900 1000 1200 1400 1600 1800 2000 0,31 0,32 0,33 0,34 0,35 0,37 0,40 0,43 0,46 0,54 0,63 0,74 0,87 0,99 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 10 / 15 10 / 15 10 / 15
42
TS 825/Mays 2008 Isl iletkenlik hesap deeri 3) h W/mK 0,28 0,29 0,30 0,31 0,32 0,33 0,36 0,39 0,42 0,49 0,57 0,62 0,68 0,74 0,23 0,24 0,25 0,26 0,27 0,28 0,30 0,32 0,35 0,18 0,20 0,21 0,22 0,23 0,25 0,27 0,30 0,32 Su buhar difzyon diren faktr 4) 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 10 / 15 10 / 15 10 / 15 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
7.4.2
Doal bims betondan dolu bloklarla yaplan duvarlar (TS EN 771-3'e uygun DDB tr bloklarla, kuvars kumu katlmakszn yaplm)
450 500 550 600 650 700 800 900 1000 1200 1400 1600 1800 2000
7.4.3
TS EN 998-2ye uygun ve younluu 1000 kg/m n altnda olan har kullanlarak doal bims betondan dolu bloklarla yaplan duvarlar (TS EN 771-3'e uygun DDB tr bloklarla, kuvars kumu katlmakszn yaplm)
3
450 500 550 600 650 700 800 900 1000
7.4.4
Kuvars kumu katlmakszn doal bimsle yaplm betondan zel yarkl dolu duvar bloklaryla yaplan duvarlar (TS EN 771-3'e uygun SW tr bloklarla)
450 500 550 600 650 700 800 900 1000
43
TS 825/Mays 2008 Isl iletkenlik hesap deeri 3) h W/mK 0,16 0,17 0,18 0,19 0,20 0,21 0,23 0,26 0,29 0,26 0,29 0,32 0,35 Su buhar difzyon diren faktr 4) 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
7.4.5
TS EN 998-2ye uygun ve younluu 1000 kg/m3n altnda olan har kullanlarak kuvars kumu katlmakszn doal bimsle yaplm betondan zel yarkl dolu duvar bloklaryla yaplan duvarlar (TS EN 771-3'e uygun SW tr bloklarla)
450 500 550 600 650 700 800 900 1000
7.4.6
Genletirilmi perlit betonundan dolu bloklarla yaplan duvarlar (kuvartz kumu katlmakszn yaplm bloklarla) (TS EN 14316-1e uygun agregayla TS 406'ya uygun 6 olarak yaplm bloklarla )
500 600 700 800
7.5 7.5.1
Boluklu briket veya bloklarla yaplan duvarlar Hafif betondan boluklu (kuvars kumu katlmakszn tr bloklarla) Hafif betondan boluklu (kuvars kumu katlmakszn tr bloklarla) bloklarla yaplan duvarlar TS EN 771-3e uygun BDB bloklarla yaplan duvarlar TS EN 771-3e uygun BDB 450 500 550 600 650 700 800 900 1000 1200 1400 1600 0,28 0,29 0,31 0,32 0,34 0,36 0,41 0,46 0,52 0,60 0,72 0,76 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
7.5.1.1
1 sra boluklu; genilik 115 mm, 1 sra boluklu; genilik 150 mm, 1 sra boluklu; genilik 175 mm, < 2 sra boluklu; genilik < 240 mm, < 3 sra boluklu; genilik < 300 mm, < 4 sra boluklu; genilik < 365 mm, < 5 sra boluklu genilik < 425 mm,
6 sra boluklu; genilik < 490 mm olan bloklarda
44
7.5.1.2
TS EN 998-2ye uygun ve younluu 1000 kg/m3 n altnda olan har kullanlarak hafif betondan boluklu bloklarla yaplan duvarlar (kuvars kumu katlmakszn TS EN 771-3e uygun BDB tr bloklarla) < 2 sra boluklu; genilik < 240 mm , < 3 sra boluklu; genilik < 300 mm, < 4 sra boluklu; genilik < 365 mm, < 5 sra boluklu genilik < 490 mm, 450 500 550 600 650 700 800 900 1000 1200 1400 1600 Normal betondan boluklu briket ve bloklarla yaplan duvarlar (TS 406'ya uygun) 2 sra boluklu; genilik < 240 mm , 3 sra boluklu; genilik < 300 mm, 4 sra boluklu; genilik < 365 mm, olan bloklarda <1800 0,92 0,23 0,25 0,27 0,28 0,30 0,32 0,36 0,40 0,52 0,60 0,72 0,75
5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10 5 / 10
6 sra boluklu; genilik < 490 mm olan bloklarda
7.5.2 7.5.2.1
20 - 30
7.5.2.2
2 sra boluklu; genilik = 300 mm, 3 sra boluklu; genilik = 365 mm, olan bloklarda <1800 1,3 20 - 30
7.6
Doal talarla rlm moloz ta duvarlar Tan birim hacim ktlesi ; < 1600 kg/m > 1600,< 2000 kg/m > 2000,< 2600 kg/m
3 3 3 3
0,81 1,16 1,74 2,56
> 2600 kg/m
45
8 8.1 8.1.1 8.1.2 8.2 8.2.1
AHAP VE AHAP MAMULLER Ahap ne yaprakl aalardan elde edilmi olanlar Kayn, mee, dibudak Ahap mamulleri Kontrplk (TS 4645 EN 636), kontrtabla (TS 1047) 800 0,13 600 800 0,13 0,20
40 40
50 - 400
8.2.2 8.2.2.1 8.2.2.2 8.2.3 8.2.3.1
Ahap yonga levhalar Yatk yongal levhalar (TS EN 309, TS EN 12369-1) Dik yongal levhalar (TS 3482) Odun lifi levhalar Sert ve orta sert odun lifi levhalar (TS 64) 600 800 1000 0,13 0,15 0,17 0,046 0,058 70 70 70 5 5 700 700 0,13 0,17 50 / 100 20
8.2.3.2
Hafif odun lifi levhalar
< 200 < 300
9 9.1 9.1.1 9.1.2 9.1.3 9.1.4 9.2 9.2.1 9.2.2
KAPLAMALAR Deme kaplamalar Linolyum Mantarl linolyum Sentetik malzemeden kaplamalar (rnein PVC) Hal vb. kaplamalar Suya kar yaltm kaplamalar Mastik asfalt kaplama > 7 mm Bitm ve bitm emdirilmi kaplamalar 2000 0,70 1200 700 1500 200 0,17 0,08 0,23 0,06 800-1000
46
9.2.2.1
Armatrl bitml pestiller (membranlar) Bitml karton Cam tl armatrl bitml pestil 0,01 mm Alminyum folyolu bitml pestil Cam tl armatrl polimer bitml membran Polimer bitml su yaltm rtleri 1100 1200 900 2000 2000-5000 0,19 0,19 0,19 0,19 0,19 2000 14000 100000 14000 20000
9.2.3
Armatrl veya armatrsz plastik pestil ve folyolar Polietilen folyo PVC rt PIB polyisobtilen rt ECB etilen kopolimer rt EPDM etilen propilen kauuk rt ISI YALITIM MALZEMELER Ahap yn levhalar TS EN 13171 16) Kalnlk d < 25 mm Kalnlk d 25 mm Isl iletkenlik gruplar 065 070 075 080 085 090 360-460 0,065 0,070 0,075 0,080 0,085 0,090 2-5 460-650 0,150 2-5 1000 1200 1600 1000 1200 0,19 0,19 0,26 0,19 0,30 80000 42000 300000 80000 100000
10 10.1
10.2 10.2.1
Yerinde imal edilmi kpk malzemeler Poliretan (PUR) - (DIN 18159-1e uygun) Isl iletkenlik gruplar 035 040 (>45) 0,035 0,040 30-100
10.2.2
Reine - formaldehit kp (UF) (DIN 18159-2ye uygun) Isl iletkenlik gruplar 035 040 0,035 (10) 0,040 1-3
47
10.3 10.3.1 10.3.1.1
Sentetik kpk malzemeler Ekspande polistiren kpk (PS) levhalar Polistiren Parackl kpk - TS 7316 EN 13163'e uygun Isl iletkenlik gruplar 035 040 15 20 30 0,035 0,040 20-50 30-70 40-100
10.3.2 10.3.2.1
Ekstrde polistiren kpk (XPS) levhalar Ekstrde polistiren kp - TS 11989 EN 13164'e uygun Isl iletkenlik gruplar 030 035 040 ( 25) 0,030 0,035 0,040 80-250
10.3.2.2
Ekstrde polistiren kp -TS 11989 EN 13164'e uygun - Bina su yaltmnn d tarafnda 8) rnein at rtsnn 9) Isl iletkenlik gruplar 030 035 040 ( 30) 0,030 0,035 0,040 80-250
10.3.3 10.3.3.1
Poliretan sert kpk (PUR) levhalar Poliretan sert kpk TS 2193, TS 10981 ve TS EN 13165e uygun Isl iletkenlik gruplar 025 030 035 040 ( 30) 0,02515) 0,030 0,035 0,040 30-100
48
10.4 10.4.1
Fenol reinesinden sert kpk (PF) levhalar Fenolik sert kpk - TS EN 13166'ya uygun Isl iletkenlik gruplar 030 035 040 045 Mineral ve bitkisel lifli s yaltm malzemeleri (cam yn, ta yn vb.) TS 901 EN 13162 10) 'ye uygun Isl iletkenlik gruplar 035 040 045 050 Cam kp Cam kp TS EN 13167'ye uygun Isl iletkenlik gruplar 045 050 055 060 (100-150) 0,045 0,050 0,055 0,060
11)
( 30)
0,030 0,035 0,040 0,045
10-50
10.5
0,035 (8-500) 0,040 0,045 0,050 1
10.6 10.6.1
10.6.2
Cam kp - bina su yaltmnn d tarafnda Isl iletkenlik gruplar 045 050 055 (110-150) 0,045 0,050 0,055
11)
10.7
Ahap lifli s yaltm levhalar - TS EN 13168'e uygun Isl iletkenlik gruplar 035 040 045 050 055 060 065 070 (110-450) 0,035 0,040 0,045 0,050 0,055 0,060 0,065 0,070 5
49
10.8
Mantar yaltm malzemeleri Mantar levhalar - TS 304 EN 13170'e uygun Isl iletkenlik gruplar 045 050 055 (80-500) 0,045 0,050 0,055 5-10
1) Bu Ekte verilen birim hacim ktleleri, bir yap malzeme veya bileeninin gerek birim hacim ktlesinden farkl olabilir. Bu gibi durumlarda gz nnde bulundurulacak sl iletkenlik hesap deeri, esas malzemenin (mesel, tula duvarda tulann) kuru durumdaki birim hacim ktlesine (varsa iindeki boluk ve delikler dhil birim hacim ktlesi) en yakn, ancak ondan daha byk olan birim hacim ktlesi iin verilen deerdir. Bir malzeme veya bileen iin sadece bir birim hacim ktlesine bal olarak daha dk veya ayn sl iletkenlik hesap deeri verilmise, malzeme veya bileenin gerek birim hacim ktlesi farkl da olsa bu ekteki daha dk olmayan deer geerlidir. Gerektiinde, yap malzeme veya bileenlerinin birim alan ktlelerinin hesabnda da bu ekteki birim hacim ktleleri yukardaki esaslara gre gz nnde bulundurulur. 2) 10 sra numaral s yaltm malzemeleri blmnde parantez iinde verilen younluk deerleri sadece birim alana tekabl eden ktlenin belirlenmesi amacyla verilmitir (mesel, yaz artlarnda yaplan sl korumann dorulanmas durumunda). 3) Baz gevek dokulu malzemeler kullanld yerlerde, zerine gelen ykler sonucu skabilirler (mesel deme kaplamas altndaki gevek dokulu yaltm tabakalar gibi). Bu gibi durumlarda malzemenin skm olarak birim hacim ktlesi, bu malzeme iin bu ekte verilen birim hacim ktlesi deerinden daha byk deilse, verilen sl iletkenlik hesap deerleri aynen geerlidir. Ancak yaplacak sl geirgenlik direnci hesaplarnda, malzemenin skm durumdaki kalnlnn gz nnde bulundurulmas gerekir. Ayrca, gevek dokulu veya skabilir malzemeler zerine yaplacak kaplamalarn, zerlerine gelecek sabit ve hareketli ykleri, zarar grmeden tayacak ekilde seilmesine ve uygulanmasna zen gsterilmelidir. 4) M () deerlerinin kullanm ile ilgili olarak malzeme imalatsnn TSE belgeli tek deer olarak beyan yok ise, yap bileenleri iin her durumda verilen aralk deerlerinden kk olan alnr ve hesaba katlr. lve olarak, bina kabuunun d tarafnda yer alan malzemeler iin nn deeri olarak verilen byk deer alnabilir. Yap konstrksiyonu iin uygun olmayan deerler her defasnda gz ard edilir.
3 5) TS EN 998-2ye uygun ve younluu 1000 kg/m n altnda olan hafif rg harc kullanlmas durumunda, bu ekte; TS 406 kapsamnda yer alan briket ve bloklarla yaplan duvarlar iin verilen sl iletkenlik hesap deerleri 0,06 W/mK kadar azaltlabilir.
6) Kuvartz kumu katlmadan yaplm beton elemanlar iin verilen sl iletkenlik hesap deerleri, kuvartz kumu katlmas durumunda % 20 arttrlarak uygulanr. 7) Bir yap bileeni veya eleman birden fazla, deiik sl iletkenlik hesap deerine sahip malzemeden meydana geliyorsa, o yap bileeni veya elemannn sl iletkenlii hesap deeri; her bir malzemenin kalnlklar ve alan/uzunluklar dikkate alnarak sl geirgenlik direnleri hesaplanr, bylece yzey yzde (%) veya uzunluk yzde (%) oranlarna gre ortalama sl iletkenlik deerleri bulunur ve bileen veya elemann boyutlarna gre derz durumlar da gz nnde bulundurularak hesaplanr. 8) TS 11989 EN 13164te belirtilen zelliklere ilveten, toprak temasl perde duvar yaltmnda, WD tipi uygulamalarda aadaki zellikler gereklidir: Is yaltm plakalarnn her iki yzde zrhl olmaldr. Basma mukavemeti %10 ekil bozukluunda > 0,30 N/mm2 (300 kPa) olmaldr. TS EN 12088e gre difzyonla su emme oran 50C il 1C arasnda % 3ten az olmaldr.
12)
veya WS13)
50
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
9) TS 11989 EN 13164te belirtilen zelliklere ilveten, ters teras at yaltmnda, WD12) veya WS13) tipi uygulamalarda aadaki zellikler gereklidir. 2 Basma mukavemeti %10 ekil bozukluunda > 0,30 N/mm (300 kPa) olmaldr. TS EN 12088e gre difzyonla su emme oran 50C il 1C arasnda % 3ten az olmaldr. Is yaltm levhalarnn kenar profili binili (lmbal) olmaldr. 10) Ses yaltm malzemelerinin ambaljlarnn zerinde sl iletkenlik grup deerleri verilmelidir. 11) Pratik buhar geirmezlii deeri Sd 1500 mdir (TS EN 12086 veya TS EN ISO 12572). 12) WD: Darbe ses yaltmnn aranmad yke maruz kalan demelerde veya scak atlarda nefes alan su yaltm membran altnda kullanlan s yaltm malzemeleri. 13) WS: zel uygulamalar iin yke maruz kaldnda daha byk dayanm deerlerine sahip olan s yaltm malzemeleri (rnein otopark katlarnda). 14) Bu Ekin 10uncu maddesinde verilen sl iletkenlik grubu tayini ile belirlenecek olan malzemelerin sl iletkenlik hesap deerinin ara deerlerde olmas halinde, kendisinden byk olan ilk grupta olduu varsaylr ve hesaba katlr. 15) Sadece iki tabaka arasna pskrtme metoduyla yaplan uygulamalar iin kullanlr. 16) Kalnl 15 mmden kk olan ahap yn levhalar, sl iletkenlik hesaplamalarnda dikkate alnmaz.
51
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek F Yap elemanlarndan buhar geiinin tahkiki ve snrlandrlmas

Bir yap elemannn iki yz arasnda, scaklklarn ve bal nemin farkl olmas dolaysyla farkl ksmi buhar basnlar meydana gelir. Bu basn fark nedeniyle havadaki buhar moleklleri s akm ile ayn ynde hareket ederek yap eleman gzeneklerinden geer ve d ortama ulamaya alr. Su buhar bu geii srasnda yap eleman ierisinde, doyma scaklnda veya daha dk scaklkta bir yzeyle temas ederse, bir ksm youarak su hline geer ve yap eleman ierisinde veya yzeyinde birikerek yapya zarar verir. Yap eleman yzeyindeki youma kendisini siyah lekeler, kf, mantar vb. organizma oluumu ile gstererek, insan sal ve ortamn konfor artlarn olumsuz etkiler ve yap malzemesinde hasarlarn olumasna neden olur. Yap elemanlar arasnda meydana gelen youma ise; zellikle yaplarn tayc ksmlarndaki donatlarn paslanarak ilev ve dayanmlarnn zamanla azalmas neticesinde yap mr ve deprem dayanmnn olumsuz ynde etkilenmesine neden olmaktadr. Ayrca youma; yap elemanlarnn rmesi, btnlklerinin bozulmas ve s kayplarnn artmasna da neden olur. Yukarda bahsedilen olumsuz sonularn ortadan kaldrlmas iin, bu standardda tarif edilen hesap metoduna gre yap elemanlarndan buhar geiinin tahkiki, snrlandrlmas ve neticelerin raporlanmas gerekmektedir. Bylece salkl ve konforlu bir yaam ile uzun mrl binalarn yansra nemli oranda enerji tasarrufu da elde edilmi olacaktr.
F.1
Giri
F.2
Bu blmde kullanlan hesap metodu su buhar difzyonundan dolay yap elemanlar arasndaki youma riskinin deerlendirilmesi Ile ilgili metod belirlemektedir. Kullanlan metod, yapm aamasndaki suyun kuruduunu kabul eder ve aada verilen bir grup fiziksel olguyu gz nne almaz: a) b) c) d) e) f) Isl iletkenliin, nem miktar ile bamll, Serbest kalan ve emilen gizli s, Nem miktarna bal olarak malzeme zelliklerinin deiimi, Kapiler emme ve malzeme ierisinden sv nem (su) geii, atlaklar veya hava blmleri arasndaki hava hareketleri, Malzemelerin higroskopik nem kapasiteleri.
Hesap metodu
Yap malzemelerinin kalnlklar, s geii ve su buhar difzyonuna gsterdikleri diren ve malzemelerin dizili sras, yap malzemeleri ierisindeki oluan scaklk dalm, yapnn kullanm amac ve yapnn bulunduu blgenin iklim artlar youma oluumuna etki eden temel faktrlerdir. Hesaplamalarda kullanlan giri verileri aada tanmlanmtr.
F.2.1 Malzeme ve mamul zellikleri

Isl iletkenlik hesap deeri h" ve su buhar diffzyon diren faktr homojen malzemeler iin kullanlabilirken, sl diren R ve su buhar difzyonu e deer hava tabakas kalnl Sd, ncelikle kompozit mamul veya sistemlerde kullanlr. Btn yap malzemelerinin sl iletkenlik hesap deerleri ve su buhar difzyon diren faktrleri Ek Eden alnmaldr. Hava tabakalar iin R, izelge 2den alnr. Hava tabakasnn Sd deeri kalnlk ve eimden bamsz olarak 0,01 m olarak kabul edilir.
F.2.2 ve d ortam artlar
Hesaplamalar iin aadaki scaklk ve bal nem deerleri kullanlmaldr. a) D hava scaklklar: D hava scaklklar Madde B.2de verilmitir. b) Yap bileenlerine temas eden toprak scakl: Madde B.2de verilen ortalama scaklk deerleri kullanlr. 52
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
c) hava scakl: Binann kullanm amacna uygun olarak Madde B.1de verilen i scaklk deerleri 1C arttrlarak kullanlr. rnein; konut, ofis veya benzer artlara sahip dier binalarda i ortam havasnn scakl 20C (19+1) alnacaktr. d) Bal Nem: ortamn bal nemi; doal havalandrma yaplan binalarda % 65, mekanik havalandrma yaplan binalarda % 55 olarak alnr. D ortamn bal nemi; il ve ilelere ait deerler Ek Gde verilmitir (ekte yer almayan belediyeler, bal olduklar ile veya illere ait bal nem deerlerini kullanacaktr). Toprak temasl yap blmlerinde yaplan youma tahkiklerinde topran (d ortamn) bal nemi i=%100 olarak alnacaktr.
Binann kullanm amac ve iletme artlarna uygun olarak zel artlar gerektiren yaplarda (yzme havuzlar, tekstil fabrikalarnn imalat blmleri, vb. yaplar) i ortam artlar iin yukarda verilen kabuller kullanlmamaldr. Bu durumda, yapya uygun olarak belirlenen tasarm deerleri kullanlmaldr.
F.2.3 zel durumlar
F.2.4 Tarifler
Kf oluumunun balamamas ve konfor artlarnn bozulmamas iin i yzey scakl yi,en dk, Ek Fde verilen 2.2.c) maddesine gre kabul edilen i ortam scaklk deerlerinden (at, duvar vb. btn yzeyler iin) en fazla 3 C, dk olacak ekilde tasarmlanmaldr. Bu artn saland, rnekte verildii ekilde yap elemannn scaklk tablosunda gsterilmelidir. Bir yap eleman katmannn su buharnn geiine gsterdii dirence edeer direnci gsteren hareketsiz hava tabakasnn kalnl olarak tanmlanr ve aadaki eitlik ile hesaplanr. s d = .d .................................................................................... (F.1) Burada; Sd : Su buhar difzyonu e deer hava tabakas kalnl (m), : Su buhar difzyon direnci katsays (birimsiz), d : Yap malzemesi tabakasnn kalnl (m) dr.
F.2.4.1 Kabul edilebilir en dk scaklk deeri
F.2.4.2 Su buhar difzyonu e deer hava tabakas kalnl
F.2.4.3 Bal nem
Hava iindeki, ayn scaklktaki ksmi su buhar basncnn, doymu durumdaki su buhar ksmi basncna oran olarak tanmlanr ve aadaki eitlik ile hesaplanr.
= p ....................................................................................... (F.2) ps
Burada; p : Ksmi su buhar basnc (Pa), : Bal nem (birimsiz), ps : scaklndaki, doymu su buhar basnc (Pa), (izelge F.11) dr. Bal nem (), bir ondalk kesir hlinde denklemde yer almaldr.
F.2.4.4 Yzeyin kritik nemi
Yzeyin bozulmasna, zellikle kf oluumuna neden olan yzeydeki bal nem olarak tanmlanr. Bal nem deerinin, ksa sreler iin bile % 80 ve stndeki bir oranda yksek olmas durumunda, yzeylerde kf oluma riski vardr.
1
Doymu su buhar basnc (ps) ayn zamanda eitlik 5 ve eitlik 6 kullanlarak yaklak olarak hesaplanabilir. 53
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
F.2.4.5 Doymu buhar basnc ve scakl
Doymu buhar basncnn bir fonksiyonu olarak scaklk, aada verilen denklemler ile bulunabilir.
p 237,3 log e s 610,5 = p 17,269 log e s 610,5 p 265,5 log e s 610,5 = p 21,875 log e s 610,5
p s 610,5Pa
iin
(F.3)
p s < 610,5Pa
iin
(F.4)
Bir dier seenek ise eitlik 5 ve eitlik 6ya gre doymu buhar basnc deerinden scakl bulmak iin ps (doyma basnc) ile (scaklk) arasndaki ilikiyi gsteren bir tablo veya bir grafik hazrlanmasdr.
17.269.
p s = 610,5e 237.3+
21.875.
0 C < 0 C
iin
(F.5)
p s = 610,5e 265.5+
iin
(F.6)
eitlik 5 ve eitlik 6; scakln fonksiyonu olarak suyun doymu buhar basncn veren ampirik eitliklerdir. Bu eitliklerin yerine doymu su buhar tablolar da kullanlabilir. izelge 1de 30,9 C il (- 20,9C) arasndaki scaklklarda doymu su buhar basnc deerleri tablo hlinde verilmitir.
F.2.4.6 Yzeysel sl iletim direnci
Youma tahkiki hesaplamalarnda yap elemanlar i ve d yzeylerindeki yzeysel sl iletim diren deerleri iin Ri = 0,25 m2K/W ve Re = 0,04 m2K/W deerleri kullanlmaldr.
54
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
izelge F.1 - (30,9 C) il (- 20,9 C) arasndaki scaklklarda doymu su buhar basnc Doymu su buhar basnc (Pa) Scaklk C ,0 ,1 ,2 ,3 ,4 ,5 ,6 ,7 ,8 30 4241 4265 4289 4314 4339 4364 4389 4414 4439 29 4003 4026 4050 4073 4097 4120 4144 4168 4192 28 3778 3800 3822 3844 3867 3889 3912 3934 3957 27 3563 3584 3605 3626 3648 3669 3691 3712 3734 26 3359 3379 3399 3419 3440 3460 3480 3501 3522 25 3166 3185 3204 3223 3242 3261 3281 3300 3320 24 2982 3000 3018 3036 3055 3073 3091 3110 3128 23 2808 2825 2842 2859 2876 2894 2911 2929 2947 22 2642 2659 2675 2691 2708 2724 2741 2757 2774 21 2486 2501 2516 2532 2547 2563 2579 2594 2610 20 2337 2351 2366 2381 2395 2410 2425 2440 2455 19 2196 2210 2224 2238 2252 2266 2280 2294 2308 18 2063 2076 2089 2102 2115 2129 2142 2155 2169 17 1937 1949 1961 1974 1986 1999 2012 2024 2037 16 1817 1829 1841 1852 1864 1876 1888 1900 1912 15 1704 1715 1726 1738 1749 1760 1771 1783 1794 14 1598 1608 1619 1629 1640 1650 1661 1672 1683 13 1497 1507 1517 1527 1537 1547 1557 1567 1577 12 1402 1411 1420 1430 1439 1449 1458 1468 1477 11 1312 1321 1330 1338 1347 1356 1365 1374 1383 10 1227 1236 1244 1252 1261 1269 1278 1286 1295 9 1147 1155 1163 1171 1179 1187 1195 1203 1211 8 1072 1080 1087 1094 1102 1109 1117 1124 1132 7 1001 1008 1015 1022 1029 1036 1043 1050 1058 6 935 941 948 954 961 967 974 981 988 5 872 878 884 890 897 903 909 915 922 4 813 819 824 830 836 842 848 854 860 3 757 763 768 774 779 785 790 796 801 2 705 710 715 721 726 731 736 741 747 1 656 661 666 671 676 680 685 690 695 0 611 615 619 624 629 633 638 642 647 0 611 616 621 626 631 636 641 647 652 -1 562 567 571 576 581 586 591 596 601 -2 517 521 526 530 535 539 544 548 553 -3 475 479 484 488 492 496 500 504 509 -4 437 441 444 448 452 456 460 464 468 -5 401 405 408 412 415 419 422 426 430 -6 368 371 375 378 381 384 388 391 394 -7 338 341 344 347 350 353 356 359 362 -8 309 312 315 318 320 323 326 329 332 -9 283 286 288 291 294 296 299 301 304 -10 259 262 264 266 269 271 274 276 278 -11 237 239 241 244 246 248 250 252 255 -12 217 219 221 223 225 227 229 231 233 -13 198 200 202 203 205 207 209 211 213 -14 181 182 184 186 187 189 191 193 194 -15 165 166 168 169 171 173 174 176 177 -16 150 152 153 154 156 157 159 160 162 -17 137 138 139 141 142 143 145 146 147 -18 124 126 127 128 129 130 132 133 134 -19 113 114 115 116 117 119 120 121 122 -20 103 104 105 106 107 108 109 110 111
,9 4464 4216 3980 3756 3542 3340 3147 2964 2791 2626 2470 2323 2182 2050 1924 1806 1693 1587 1487 1393 1303 1219 1140 1065 994 928 866 807 752 700 652 657 605 557 513 471 433 398 365 335 307 281 257 235 215 196 179 163 149 135 123 112 55
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
F.2.5 Yap elemanlar iindeki youmann hesaplanmas F.2.5.1 Genel

Bir yap elemannn iki yz arasnda, scaklklarn ve bal nemin farkl olmasndan kaynaklanan farkl buhar basnlar meydana gelir. Istma periyodu olan k mevsimini dikkate aldmzda, genellikle i tarafta yksek buhar basnc vardr ve i ortamda gaz hlinde bulunan su buhar s akm ile ayn ynde hareket ederek d ortama ulamaya alr. Su buharnn d ortama gaz olarak ulamas hlinde yap elemannn gerek kullanm mr ve gerekse sl performans asndan bir problem yoktur. Ancak yap elemann oluturan malzemelerin su buhar geiine gsterdikleri dirence ve malzemelerin srasna bal olarak, yap elemanndan geerken, su buharnn gaz hlinden sv hle gemesi, yani youmas ihtimali mevcuttur. Bu hesaplama metodlar genellikle Glaser dlar olarak anlr. stenmeyen bir durum olan youmann meydana gelme riski, aada tanmlanan metodla tahkik edilmeli ve youma olmas hlinde Madde F.2.5.7de verilen artlar salanmaldr.
F.2.5.2 Prensip
Youmann, tahmin edildii ilk aydan balayarak, ortalama aylk d artlar, yln her bir ay iin youma veya buharlama miktarnn hesaplanmasnda kullanlr. Youmann meydana geldii bu aylarn sonunda biriken youma suyu miktar ile yln geri kalan blmndeki buharlama miktar karlatrlr. Tek boyutlu, kararl rejim artlar kabul edilir. Yap elemanlar ierisinden olan hava hareketleri ele alnmaz. Aada verilen eitlikle, nem geiinin sadece su buhar difzyonundan olduu kabul edilir.
g= 0 p p .................................................................... (F.7) = 0 x sd
0 = 2x10 10 kg/(m.s.Pa) dr.
Burada o, su buhar difzyon direnci olup scaklk ve barometrik basnca bal olarak ok kk deiiklikler gstermektedir. Bu standardda bu deikenlerin etkileri ihmal edilmitir. Birim alandaki s ak miktar aadaki eitlikle verilmitir
q=
...................................................................... (F.8) = d R
Burada scaklk fark olup, sl iletkenlik " ve sl diren R deerlerinin sabit olduu kabul edilmektedir. Paralel yerletirilmi homojen malzemeler iin, R = d/dr.
F.2.5.3 Hesaplamalar F.2.5.3.1 Malzeme zellikleri

Metal levhalar gibi baz malzemeler, etkili bir ekilde su buhar geiini nlerler ve bu sebeple sonsuz deerine sahiptirler. Bununla birlikte hesaplama ilemi iin malzemenin sonlu bir deerinin olmas gerektiinden bu tr malzemeler iin deeri 100.000 olarak alnacaktr. Dtan ie doru n adet ara yzeyin toplanm su buhar difzyon e deer hava tabakas kalnl hesaplanr.
RnI = Re + R j
j =1
(F.9)
sId,n =
s ,
j=1
d j
(F.10)
Toplam sl diren ve su buhar difzyon edeer hava tabakas kalnl eitlik (11) ve eitlik (12) ile verilmitir.
56
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008 (F.11)
RTI = Ri + R j + Re
j =1
s Id,T =
s
j=1
d, j
(F.12)
F.2.5.3.2 Is ak younluu, scaklk ve doymu buhar basnc dalm

Is ak younluu Bir yap elemannn s ak younluu (q), eitlik 13e gre hesaplanr.
q = U .( i e ) .......................................................................................................................... (F.13)
Burada ; 2 U : Isl geirgenlik kat says (W/m K), i : ortam scakl (C), e : D ortam scakl (C) dr. yzey scakl Bir yap bileeninin i yzey scakl (yi), eitlik 14e gre hesaplanr.
yi = i Ri .q
....................................................................................................................... (F.14)
Burada ; yi : yzey scakl (C), Ri : yzeyin yzeysel sl geirgenlik direnci, q : Is ak younluu (W/m2) dur. D yzey scakl Bir yap bileeninin, d yzey scakl (yd), eitlik 14e gre hesaplanr.
yd = e + Re .q
Burada ;
........................................................................................................................ (F.15)
Re : D yzeyin yzeysel sl geirgenlik direnci dir. Ara yzey scaklklar Malzemeler arasndaki her bir ara yzey iin scaklk deeri aadaki eitlie gre hesaplanr.
yd : D yzey scakl (C),
n = e +
v ey a
' Rn ( i e ) ' RT
1 = yi R1 .q
2 = 1 R2 .q
: :
n = n 1 Rn .q
: :
: :
....................................................................................................................... (F.16)
57
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
R =
1 d .............................................................................................................................. (F.17) = h
Burada; R d : Yap bileeninin sl geirgenlik direnci (m2.K/W), : Yap bileeninin kalnl (m), : Yap bileeninin sl iletkenlik hesap deeri (W/m.K)
dir. Srekli rejim artlarnn kabulnden dolay her bir katman iin scaklk dalm dorusal olarak verilmitir (ekil F.1).
ekil F.1 ok katmanl bir yap elemanndaki scaklk dalm Her bir malzeme katman arasndaki ara yzeylerdeki scakla gre su buhar doyma basnc hesaplanr. Not Scakln fonksiyonu olarak, su buharnn doyma basnc denklem 5 ve/veya eitlik 6ya gre hesaplanr.
F.2.5.3.3 Balang ay
Balang ay, yap bileeninin herhangi bir yerinde yl ierisinde youma gereklemesi hlinde, youmann balad ilk aydr. Hesaplamalara balang ayndan balanarak, scaklk, su buhar doyma basnc ve bileen ierisindeki buhar dalmlar bulunarak balanr. Hesab yaplan yap bileeninde youma tespit edilmesi hlinde Madde 2.5.7de belirtilen kriterlere uygun olacak ekilde ve bu maddede belirtilen metodlara gre youan suyun ktlesi hesaplanr. Balang aynn tespiti ve hesaplamalar aadaki verilenlerden uygun olana gre yaplr. a) 12 aydan herhangi bir tanesinde youma bulunmamsa, bileende youma olumad raporlanr. b) 12 aydan herhangi biri veya bir kanda youma bulunursa yl ierisindeki youmann grld ilk ay balang ay olarak alnr ve bu aydan sonraki her ay iin hesaplamalar yaplarak youan suyun ktlesi bulunur. c) 12 ayn tamamnda youma belirlenmise, herhangi bir aydan balanarak, yap bileeni ierisindeki youan suyun ktlesi hesaplanr. Her bir katmann buhar difzyon e deer hava tabakas kalnl Sdye gre yap elemannn kesiti izilir (ekil F.2). Malzemeler arasndaki her bir ara yzeydeki doymu buhar basnlar dz izgiler ile birletirilerek izilir.
F.2.5.3.4 Buhar basnc dalm
58
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
ekil F.2 ok katmanl bir yap elemanndaki buhar basn dalm Bir nceki ayda youma birikmesi yoksa, i ve d buhar basnc (pi ve pd) arasnda dz bir izgi eklinde buhar basn profili izilir. Bu izgi herhangi bir ara yzeyde doyma basncn amyorsa youma meydana gelmez. Yap bileeni ierisindeki su buhar doyma basncnn, bileen ierisindeki her noktada, buhar doyma basnc deerinden kk olduu durum (ekil F3). Yap bileeni ierisindeki buhar ak miktar (debi) eitlik 18 ile hesaplanr.
g = o x pi p d s 'd.T
F.2.5.4 Youma hesab
(F.18)
ekil F.3 erisinde herhangi bir youmann olmad ok katmanl bir yap elemannda buhar difzyonu Buhar basnc herhangi bir ara yzeyde doyma basncn ayorsa, buhar basnc izgileri seri (dizi) olarak, su buhar doyma basnc profilinde mmkn olduunca bir ka noktada teet olacak, fakat gemeyecek ekilde tekrar izilir (ekil F.4 ve ekil F.5). Bu noktalar, youma ara yzeyleridir.
59
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
ekil F.4 - Yap eleman ierisindeki bir ara yzey dzleminde youmann olduu durumdaki su buhar difzyonu. Youma miktar, tanan nem miktar ile youmann olduu ara yzeyden tanan nem miktar arasndaki farktr:
p p sw p pd sw' g sw = o ' i s s ' d,sw s d,sw d.T ............................................................................................ (F.19)
Birden fazla youma ara yzeyine sahip bir yap bileeninde, her bir ara yzey iin youma miktarnn kayd (deeri) tutulur.
ekil F.5 - Yap eleman ierisindeki iki ara yzeyde youmann olduu durumdaki su buhar difzyonu ki youma ara yzeyi olumas durumunda youma miktar; her bir youma ara yzey iin birbirini izleyen dz izgiler arasndaki eim farkndan hesaplanr (ekil F.5).
p p sw1 pd p Ara yzey 1: g sw1 = o sw 2 sw' 1 ' s' s d,sw1 d.sw 2 s d,sw1 ................................................................... (F.20)
p psw 2 psw1 p ................................................................. (F.21) Ara yzey 2: gsw 2 = o ' i ' sw 2 ' ' s s d,sw 2 s d.sw 2 s d,sw1 d.T
60
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
ekil F.6 - Yap eleman ierisinde yzey boyunca youma olduu durumdaki su buhar difzyonu Yap eleman iersinde ara yzey boyunca youma olumas durumunda youma miktar; aadaki eitlik ile hesaplanr (ekil 6):
p pd p p sw 2 ' i g sw1 = o sw1 S' S dT S d,sw 2 d.sw1 ......................................................................................... (F.22)
nemli Not : 18den 22ye kadar verilen eitliklerde 1 saniyedeki youma miktarn vermekte olup aylk youma miktarn bulmak iin elde edilen miktarn saniye cinsinden 1 aylk sre ile arplmas gerekmektedir. Bu sre daha nce s yaltm hesaplarnda kullanlan zaman ile ayndr (t = 86400 x 30).
2 my = g x t (kg/m ) ....................................................................................................................... (F.23)
Burada; my : Youan ve/veya buharlaan suyun miktar (ktlesi), g : 1 saniyede youan ve/veya buharlaan suyun miktar (ktlesi), t : Saniye olarak 1 aylk zaman (86400 x 30) dr.
F.2.5.5 Buharlama
Bir veya daha fazla ara yzeyde, nceki aylardan biriken youma olduunda, su buhar basnc, doyma basncna eit olmal ve buhar basnc profili, youma ara yzeyleri, d buhar basnc ve i buhar basncn temsil eden deerler arasna dz doru olarak izilmelidir (ekil F.7). Buhar basn deerleri, doyma deerlerini herhangi bir ara yzeyde ayorsa, Madde F.2.5.4e gre buhar basn erileri tekrar izilir.
61
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
ekil F.7 Yap bileeninin bir ara yzeyindeki buharlama Buharlama miktar aadaki eitlikle hesaplanr:
p p sw p pd sw' g ev = o ' i s s ' d,sw s d.sw d.T .......................................................................................................(F.24)
Not -
Buharlama ve youma miktarlar iin ifadeler ayndr. fade pozitif (+) ise youma, negatif ise (-) buharlama oluur.
Bir yap bileeni ierisinde birden fazla youma ara yzeyi olumas durumunda buharlama miktar; her bir ara yzey iin ayr ayr hesaplanr (ekil 8).
ekil F.8 Bir yap bileeni ierisinde 2 ara yzeyde youma olutuunda buharlama ki buharlama ara yzeyi iin buharlama miktar aadaki gibi hesaplanr (ekil 8).
p p sw1 pd p Ara yzey 1de: g ev1 = o sw 2 sw' 1 ' s' s d,sw1 d.sw 2 s d,sw1 ......................................................................... (F.25)
p psw 2 psw1 p ....................................................................... (F.26) Ara yzey 2de: gev 2 = o ' i sw 2 ' s s'd,sw 2 s' d.sw 2 s d,sw1 d.T
Hesaplanan ay sonudaki bir ara yzeydeki biriken youma miktar negatif ise bu deer 0 sfr olarak alnr.
62
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
F.2.5.6 Buharlama ve youma
Birden fazla youma ara yzeyinin olduu bir yap bileeni ierisinde, bir ara yzeyde youma, dier ara yzeyde buharlamann olduu aylar olabilir (ekil 9).
ekil F.9 Bir ara yzde buharlama ve iki ara yzde youmann olutuu durum Youma miktar gsw veya buharlama miktar gev her ara yzey iin ayr olarak hesaplanr :
p sw 2 p sw1 pd p sw1 Katman 1 ve Katman 2 arasndaki youma : g sw = 0 s' s' d.sw1 d.sw 2 s' d.sw1 .......................... (F.27)
pi psw 2 psw1 pd ........................ (F.28) Katman 3 ve Katman 4 arasndaki buharlama : gev = 0 s' s' d.T d.sw 2 s'd.sw 2 s'd.sw1
F.2.5.7 Yaplarn deerlendirilmesinde kullanlan kriterler
a), b), c), d) ve e) maddelerine gre hesaplama sonular rapor edilir. a) Herhangi ayda herhangi ara yzeyde youma olmamas durumu Bu durumda yapnn, yap elemanlar arasndaki youmann olmad rapor edilir. b) Bir veya daha ok ara yzeyde youma olmas durumu Yap bileenlerinin kararll ve bu yap bileeni ierisinde kullanlm olan s yaltm malzemesinin, bnyelerindeki nem muhtevasndaki art nedeniyle zayflamamalar veya bozulmamalar iin aadaki artlar yerine getirilmelidir. b.1 Youma esnasnda ilgili yap bileeninin iinde toplanan su miktarnn, buharlama sresi boyunca buharlaarak tekrar evredeki atmosfere verilebilmesi salanmaldr. Youan su miktarnn tamamnn buharlama sresi boyunca sistemden uzaklamamas durumunda yap bileeni yeniden tasarmlanmal ve uygunluk salanana kadar youma tahkiki tekrarlanmaldr. b.2 Tavan, duvar ve yap bileenlerinde oluan youma suyu ktlesinin miktar toplam olarak 1,0 2 kg/m 'yi amamaldr. Bu art aadaki b.3) ve b.4) maddeleri iin geerli deildir. b.3 Betonarme duvarlara ieriden yaltm yaplmas durumunda, msaade edilen youma suyu 2 ktlesinin miktar 0,5 kg/m 'yi amamaldr. b.4 Ahap malzemelerdeki nem muhtevasnn ktle cinsinden ifade edildii durumda, ahap malzemenin ktlesinin nem nedeniyle %5'ten daha fazla artmasna izin verilmez. lenmi ahap mamullerinde (sunta vb.) ise %3'ten daha fazla artmamaldr. c) Yap elemannn i yzeyinde youma meydana gelmesi durumu Bu durumdaki yap eleman standarda uygun deildir ve yeniden tasarmlanarak uygunluk salanana kadar youma tahkiki tekrarlanmaldr.
63
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
d) Grafiklerin rapor edilmesi Youma hesab yaplan yap bileeninde hibir ayda youma gereklememi olsa bile en azndan Aralk ve Ocak aylar iin difzyon ak grafikleri raporda yer almaldr. Yln bir veya birden fazla aynda youma gereklemise bu durumda youmann balad ayn bir nceki ayndan balanp youmann en son gerekletii aydan bir sonraki ayda dhil olmak zere difzyon ak grafiklerine yer verilmelidir (rnein bir yap elemannda Kasm, Aralk ve Ocak aylarnda youma gereklemise Ekim ve ubat ayn da kapsayacak ekilde sz konusu yap eleman iin toplam 5 adet grafik verilecektir). e) izelgelerin rapor edilmesi Hesaplanan her bir yap eleman iin Ek Hde verilen btn izelgeler, yaplan projeye uygun olarak dzenlenerek rapor edilmelidir. Youma rnei zellikle ahaptan mamul malzemelerdeki kstlamann da hesaplamalarda gsterilmesi amacyla, rnek bina duvar prefabrik bir yapdan seilmitir. Dier btn hesaplamalarda benzer ekilde yaplacaktr. rnek bina duvarnn, 3nc derece-gn blgesinde bulunan Ankara ilinde ina edildii varsaylm, youma hesaplamalar iin Ankarann bal nem deerleri ve 3. Blge iin youma hesaplamalarnda kullanlmak zere Madde B.2de verilen d scaklk deerleri kullanlmtr. Ek E sra No 8.2.2.1de verilen 19 mm yatk yongal levha Ek E sra No 10da verilen polistiren sert kpk levha Ek E sra No 8.2.2.1de verilen 19 mm yatk yongal levha 30 mm hava tabakas (havalandrmal) 20 mm giydirme cephe d kaplamas
3nc blge iin Ek 2 Bde verilen d scaklk deerleri, Ek 7de verilen Ankara iline ait d ortamn bal nem deerleri ile tm hesaplamalarda btn aylar iin alnacak olan i ortam scakl ve i ortamn bal nem deerleri aadaki gibidir. D ortam scakl (C) -0,3 0,1 4,1 10,1 14,4 18,5 21,7 21,2 17,2 11,6 5,6 1,3 ortam scakl D ortam bal nemi (%) (C) 0,76 0,71 0,65 0,62 0,59 0,55 20 0,49 0,48 0,52 0,62 0,72 0,78 ortam bal nemi (%)
Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk
65
64
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
izelge F.2 - Yap bileeninin termofiziksel zellikleri izelgesi Stun No. 1 Tabaka 2
Tabaka kalnl
3
Su buhar difzyon direnci katsays
4
Difzyon dengi hava tabakas kalnl Sd
5
Difzyon dengi hava tabakas kalnl (kmltif) SdT
6
Isl iletkenlik hesap deeri h
7
Yzeysel sl iletkenlik direnci, malzemenin sl direnci R
8
Yzeysel sl iletkenlik direnci, malzemenin sl direnci (kmltif) RT
1 2
D yzeyin yzeysel sl iletkenlik direnci Ek E sra no 8.2.2.1 de verilen 19 mm yatk yonga levha Ek E sra no 10.3.3.1 de verilen polistiren sert kpk levha Ek E sra no 8.2.2.1 de verilen 19 mm yatk yonga levha yzeyin yzeysel sl iletkenlik direnci
m -
50
m 0,95
M 0,95
W/(m.K) 0,13
m2.K/W 0,04 0,15
m2.K/W 0,04 0,186
0,019
0,10
20
2,00
2,95
0,04
2,50
2,686
0,019 -
50 -
0,95 -
3,9 -
0,13 -
0,15 0,25
2,832 3,082
SdT = 3,9 m
2 U = 1/3,082 = 0,324 W/m K
1/U = 3,082
Madde B.2 ve ilgili eitliklerden faydalanarak bu yap bileeninin scaklk ve basn dalmlar, youma ve buharlama miktarlar her ay iin ayr ayr karlr. Ayrca bu ekte belirtildii ekilde gereken grafiklerde izilecektir. q = U .( i e ) eitliinden her ay iin deien s ak younluu, ve = + R .q eitliklerinden i ve d yzey scaklklar, = R .q
yi i i yd d e
1 = yi R1 .q
ve
2 = 1 R2 .q eitliklerinden ise ara scaklklar hesaplanr ve scaklklara karlk gelen
doymu buhar basnlar izelge1 den okunarak grafikler izilir. izelge F3 - Yap bileeninin basn ve scaklk dalm izelgesi
Kasm Scaklk dalm (C) D ortam D yzey 1. Ara yzey 2. Ara yzey yzey ortam Basn dalm (Pa) 909 921 965 2082 2173 2337 Aralk Scaklk dalm (C) Basn dalm (Pa) 671 683 727 2011 2126 2337 Ocak Scaklk dalm (C) -0,3 0,0 0,9 17,4 18,4 20,0 Basn dalm (Pa) 596 609 653 1985 2109 2337 ubat Scaklk dalm (C) 0,1 0,4 1,3 17,4 18,4 20,0 Basn dalm (Pa) 615 627 671 1992 2113 2337 Mart Scaklk dalm (C) 4,1 4,3 5,1 18,0 18,7 20,0 Basn dalm (Pa) 819 831 876 2057 2157 2337
5,6 5,8 6,5 18,1 18,8 20,0
1,3 1,5 2,4 17,6 18,5

20,0
65
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ele alnan yap bileeninde tek noktada youma gereklemitir. Aralk, ocak ve ubat aylarnda youma gereklemi olup bu standardda belirtilen bir gereklilik olmas nedeniyle bu aylarla birlikte bir ay ncesi olan kasm ay ve bir ay sonras olan mart aylar iin de grafikler verilmelidir.
2500
2500
2000
2000
1500
1500
1000
1000
500
500
Youmann olduu ara yzey
0 0 1 2 3 4 5
0 0 1 2 3 4 5
Kasm ay difzyon grafii
Aralk ay difzyon grafii
2500
2500
2000
2000
1500
1500
1000
1000
500
Youmann olduu arayzey
500
Youmann olduu arayzey
0 0 1 2 3 4 5
0 0 1 2 3 4 5
Ocak ay difzyon grafii

2500
ubat ay difzyon grafii
2000
1500
1000
500
0 0 1 2 3 4 5
Mart ay difzyon grafii Aada verilen eitlik ile youma ve buharlama hesaplanarak aada verilmitir. Pozitif olan deerler youma, negatif deerler ise buharlamay gstermektedir.
p p sw p pd sw' g = o ' i s s ' d,sw s d,sw d.T
(F.29)
66
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
p i = i .p si = 0,65 x 2337 =1519,0 Pa

Ocak ay iin rnek bir hesaplama yaplrsa youan suyun ktlesi ; p d,ocak = d .p sd = 0,76 x 596 = 452,6 Pa psw = 653 Pa
1519 653 653 452,6 gsw,ocak = 2x10 10 0,95 3,9 0,95
gsw,ocak = 1,656 x10 8
my = g x t (kg/m )
-8
t = 86400 x 30 (saniye olarak 1 ay)

2
my =1,656 x 10 x (86400 x 30) = 0,0429 kg/m
bulunur. Benzer hesap dier aylara da uygulandnda izelge F.4te verilen sonular elde edilir. izelge F.4 - Yap bileenindeki youma ve buharlama miktar izelgesi my (kg/m2) (kmlatif) Aralk 1,3 0,78 0,0278 0,0278 Ocak -0,3 0,76 0,0429 0,0707 ubat 0,1 0,71 0,0213 0,0920 Mart 4,1 0,65 -0,0743 0,0176 Nisan 10,1 0,62 -0,2427 -0,2251 Mays 14,4 0,59 -0,4142 0,000 Haziran 18,5 0,55 -0,6385 0,000 Temmuz 21,7 0,49 -0,8993 0,000 Austos 21,2 0,48 -0,8812 0,000 Eyll 17,2 0,52 -0,6067 0,000 Ekim 11,6 0,62 -0,2896 0,000 Kasm 5,6 0,72 -0,0724 0,000 Youmann gerekletii 3 aydaki youan suyun toplam ktlesi 0,092 kg/m2dir. Yap elemannda biriken su, Mart ayndan itibaren buharlamaya balamakta ve Nisan ayndan sonra sistemde su kalmamaktadr. Aylar
e (C)
d (%)
my (kg/m )
Sonu : 1. yzey scaklklar yi > 17C olduundan kf oluma riski yoktur. 2 2. Aralk, ocak ve ubat aylarnda toplam 0,092 kg/m youma gereklemitir. Ancak bu miktardaki su 2 miktar snr deer olan 1 kg/m den daha kk olduundan kabul edilebilir snrlar ierisinde kalmtr. 3. Youan suyun tamam yaz aylarnda buharlamaktadr. 4. Madde 2.5.7de youan suyun ktlesinin ahap ilenmi ahaptan mamul malzemenin ktlesini % 3'ten daha fazla artmamaldr denmektedir. Ahaptan mamul malzemenin ktlesinin % 3 2 m = 0, 03 x 0, 019 x 700 = 0, 399 kg/m di r. Aralk, ocak ve ubat aylarnda youan toplam su 2 miktar 0,092 kg/m olduundan, ahap mamuln ktlesini % 3 orannda artrmamaktadr. Youma tahkiki yaplan yap bileeni standardda verilen btn kriterleri saladndan standarda uygundur. Not Yukarda rnek olarak verilen hesaplama, sadece bir duvar rnei iin verilmi olup, yapnn d hava temasl dier blmleri ve toprak temasl duvarlar iin tekrarlanr.
67
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek G llerin ve baz ilelerin aylk ortalama bal nem oranlar (%)

L/LE ADI ABANA ADANA ADIYAMAN AFN AFYON ARI AKSARAY AMASYA ANKARA ANTALYA ARDAHAN ARHAV ARTVN AYDIN AYVALIK BALIKESR BARTIN BATMAN BAYBURT BLECK BNGOL BTLS BODRUM BOLU BOZKURT BURDUR BURSA CDE ANAKKALE ANKIRI ATALZEYTN ORUM DALAMAN DATCA DENZL DYARBAKIR DOANYURT DURSUNBEY DUZCE EDRNE ELAZI Oca 77 66 69 79 78 82 70 68 76 65 77 72 64 70 77 81 84 78 72 78 71 77 64 80 80 74 71 74 84 80 77 78 73 65 73 75 71 74 81 82 75 ub 76 64 66 75 73 82 66 62 71 64 76 70 63 67 76 78 81 71 71 75 69 77 63 76 80 69 70 72 81 74 76 73 72 63 70 70 72 72 75 75 72 Mar 77 65 62 69 67 81 61 58 65 67 75 71 61 65 75 75 79 67 67 71 65 75 63 73 80 65 69 72 81 67 77 68 75 64 67 67 72 69 72 73 66 Nis 79 68 59 61 63 75 58 58 62 70 70 74 60 63 74 71 79 64 61 68 60 70 63 71 80 62 68 75 81 67 79 67 76 63 63 65 66 66 71 69 60 May 80 67 50 59 61 70 56 57 59 67 70 77 63 57 69 68 78 57 60 67 54 64 59 72 81 58 64 76 78 66 80 67 73 60 57 56 74 64 71 65 55 Haz 77 68 35 52 57 64 51 55 55 60 71 79 66 49 64 61 77 42 58 65 43 55 52 73 80 51 60 74 73 62 77 64 65 54 49 38 71 60 70 61 43 Tem Au 76 71 31 46 54 59 47 54 49 58 69 82 70 51 63 61 78 35 54 65 37 51 50 72 79 46 58 75 69 58 76 61 66 52 48 29 75 59 72 57 36 76 71 34 48 54 57 46 55 48 61 67 82 71 56 65 63 80 36 54 66 37 53 54 72 79 46 61 76 70 59 76 62 69 53 50 30 73 61 73 58 36 Eyl 78 65 36 53 56 59 49 57 52 62 65 82 67 57 68 64 82 41 53 66 42 55 56 72 80 51 65 77 74 62 78 63 69 54 54 35 74 61 74 63 41 Eki 80 62 50 64 65 70 58 62 62 60 71 81 66 62 74 72 84 58 62 72 59 67 61 77 82 59 71 77 78 69 80 69 71 61 63 52 77 68 78 73 59 Kas 77 66 64 74 73 79 66 67 72 66 75 78 64 68 79 79 84 72 69 75 68 75 65 78 79 70 73 74 83 77 77 75 75 66 70 68 72 73 79 80 72 Ara 77 68 72 79 79 83 71 70 78 68 79 74 65 73 79 82 85 79 73 78 73 79 67 82 80 77 73 72 84 80 77 79 76 68 76 76 69 76 81 83 76
68
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek Gnin devam
L/LE ADI ELBSTAN ERZNCAN ERZURUM ESKEHR FETHYE GAZ ANTEP GRESUN GKOVA GKSUN GMHANE HAKKAR HATAY HOPA IDIR NEBOLU ISPARTA ISTANBUL ZMR K.MARA KARABK KARAMAN KARS KASTAMONU KAYSER KELE KII KLS KIRIKKALE KIRKLAREL KIREHR KOCAEL KONYA KORKUTEL KYCEZ KTAHYA MALATYA MANSA MARDN MARMARS MERSN MERZFON MESUDYE MLAS MULA Oca 74 75 78 79 66 75 71 73 79 71 71 75 66 66 77 71 79 71 70 73 76 82 75 77 69 66 68 79 79 79 78 76 68 68 71 73 75 66 73 68 77 77 70 76 ub 70 72 77 75 63 72 71 71 76 68 71 71 67 59 76 68 76 69 66 68 73 81 71 74 67 64 64 74 75 75 75 71 66 66 68 68 70 63 71 68 73 74 67 73 Mar 66 66 75 69 64 68 74 73 73 65 67 70 72 50 77 65 75 67 62 64 67 81 66 68 64 62 61 67 73 69 74 63 63 66 63 61 67 60 73 70 69 72 67 71 Nis 63 60 67 66 65 66 79 73 69 63 60 71 75 48 79 63 74 64 60 64 59 74 66 63 63 59 57 65 69 67 72 58 61 65 60 55 64 54 73 73 66 69 66 69 May 61 59 63 64 62 59 80 68 66 64 54 70 79 49 80 59 74 60 56 59 57 73 65 63 59 54 49 62 66 63 71 56 58 59 58 51 56 43 68 75 67 70 61 63 Haz 58 54 59 61 57 50 79 59 59 64 44 71 78 45 77 53 70 53 53 58 51 72 64 58 57 49 46 58 64 58 69 48 50 50 57 41 47 34 59 77 67 70 52 53 Tem Au 55 50 54 57 57 47 79 57 54 64 39 73 80 43 76 49 71 51 54 59 46 72 60 52 55 45 50 54 60 53 71 42 46 50 56 35 45 29 57 78 64 68 51 49 55 51 51 58 59 50 77 60 56 64 37 73 80 45 76 51 74 54 55 61 47 69 61 52 54 44 51 53 63 53 73 43 48 54 57 35 48 30 60 76 65 71 56 51 Eyl 57 54 54 61 60 53 78 62 61 63 38 69 78 50 78 56 75 58 53 61 51 67 65 55 56 46 48 56 66 56 73 46 51 56 58 40 53 33 62 69 65 71 60 56 Eki 65 68 66 68 63 62 77 68 69 68 54 66 76 62 80 62 80 64 58 65 61 73 71 64 62 57 49 65 73 65 78 58 58 62 63 56 63 47 68 65 69 73 64 65 Kas 72 75 75 74 67 73 72 74 76 71 64 71 69 65 77 69 79 70 68 71 71 80 76 72 66 65 60 75 78 75 78 71 67 69 68 70 73 58 74 66 74 76 70 75 Ara 74 77 79 80 68 77 70 76 81 72 72 76 63 68 77 75 80 73 73 75 77 83 78 77 71 68 70 80 80 80 78 78 71 72 73 75 78 68 76 68 77 78 73 80 69
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek Gnin devam
L/LE ADI MU NEVEHR NDE ORDU OSMANYE POZANTI PLMR RZE SAKARYA SAMSUN ANLI URFA .KARAHSAR SRT SNOP IRNAK SVAS SOLHAN TEKRDA TOKAT TOSYA TRABZON TUNCEL ULUDA ULUS UAK VAN YALOVA YOZGAT ZONGULDAK Not Oca 80 70 75 68 64 66 75 75 76 68 72 71 73 72 69 77 75 82 69 74 69 75 72 80 74 65 73 80 70 ub 79 69 71 69 61 63 74 74 75 70 67 68 67 72 69 74 74 79 65 68 68 72 73 75 71 65 72 78 69 Mar 77 63 65 72 62 64 71 76 73 74 63 64 64 75 65 69 71 79 59 61 72 66 71 71 68 65 73 74 69 Nis 69 60 60 75 63 64 64 76 73 80 60 60 59 78 59 64 64 79 60 60 76 61 69 72 66 59 73 70 70 May 62 58 59 75 62 60 59 77 73 80 48 61 51 78 56 63 57 77 61 61 78 57 63 70 62 54 73 68 72 Haz 51 54 54 72 61 59 54 77 71 77 38 60 37 76 52 61 47 74 60 59 76 48 62 70 56 47 71 65 71 Tem Au 42 52 48 72 65 59 49 79 74 74 35 57 30 77 52 59 40 71 58 54 76 40 59 68 52 44 72 61 74 40 51 49 72 63 57 49 79 75 74 38 56 29 76 48 58 40 73 59 55 76 39 59 68 52 42 73 60 74 Eyl 45 51 51 72 58 56 51 80 75 75 41 56 34 75 50 59 43 75 60 56 75 44 61 74 56 45 73 61 72 Eki 64 59 62 74 59 61 65 81 79 76 51 63 51 75 54 66 59 79 66 62 75 62 65 78 63 57 77 69 74 Kas 77 66 70 71 63 66 75 78 78 71 65 69 65 75 59 74 70 82 70 70 71 73 71 78 71 64 75 77 69 Ara 82 71 75 69 68 68 76 76 77 68 74 73 74 73 66 78 77 82 72 77 68 76 77 82 78 66 73 81 70
Ekte ad bulunmayan yerleim birimleri iin, ekte verilen bal bulunduklar belediyenin bal nem deeri alnr.
70
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek H
izelge H.1 - Yap bileeninin termofiziksel zellikleri Stun No. 1 Tabaka 2
Tabaka kalnl
3
Su buhar difzyon direnci katsays
4
Difzyon dengi hava tabakas kalnl Sd
5
Difzyon dengi hava tabakas kalnl (kmlatif) SdT
6
Isl iletkenlik hesap deeri h
7
Yzeysel sl iletkenlik direnci, malzemenin sl direnci R
8
Yzeysel sl iletkenlik direnci, malzemenin sl direnci (kmlatif) RT
1 .. .. .. ..
D yzeyin yzeysel sl iletkenlik direnci
M -
m -
m -
W/(m.K) -
m2.K/W 0,04
m2.K/W
yzeyin yzeysel sl iletkenlik direnci
0,25 1/U =
SdT = .. m zielge H.2 - Yap bileeninin basn ve scaklk dalm

Buharlamann biti Balang ay ay Scaklk Basn Scaklk Basn dalm dalm dalm dalm (C) (Pa) (C) (Pa) D ortam D yzey Ara yzey yzey ortam Scaklk dalm (C) Basn dalm (Pa) Scaklk dalm (C) Basn dalm (Pa)
Buharlamann balang ay Scaklk Basn dalm dalm (C) (Pa)
71
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
izelge H.3 - Yap bileenindeki youma ve buharlama miktar Aylar Balang ay
e (C)
Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B Ek 2 B
d (%) Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7 Ek 7
my (kg/m2)
my (kg/m2) (kmlatif)
72
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek I (Bilgi iin) Binann zgl s kayb hesaplama izelgesi

Binadaki yap elemanlar Yap eleman kalnl d (m) Isl iletkenlik hesap deeri h (W/mK)
Isl iletkenlik direnci
Is geirgenlik katsays U (W/m2K)
Is kaybedilen yzey A 2 (m )
Is kayb AxU W/K
R 2 (m K/W)
Duvar yzeyleri
Toplam
Betonarme yzeyler
Toplam
Taban/deme
Toplam
Tavan
Toplam D kap Pencere Yap elemanlarndan iletim yoluyla gerekleen s kayb toplam = AU = UDAD + Up.Ap + 0,8 UT.AT + 0,5 UtAt + UdAd +.... AU = zgl s kayb ; H = HT + Hv letim yoluyla gerekleen s kayb ; HT = AU + l Ul Havalandrma yoluyla gerekleen s kayb Hv = 0,33 . nh . Vh = .................................W/K
H = HT + Hv = ................................... W/K
73
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek J (Bilgi iin) Yllk stma enerjisi ihtiyac hesaplama izelgesi

Is kayb Aylar zgl s kayb
H=HT+Hv
Is kazanlar Is kayplar H(i-e) (W) s kazanc i (W) Gne enerjisi kazanc s (W) Toplam T =i + s (W) KKO (-)
Kazan kullanm
Scaklk fark
faktr ay (-)
i- e
(K,C)
Istma enerjisi ihtiyac Qay (kJ)

Temmuz
Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Qay = [H (i - e) - (i,ay + s,ay)] . t ( Joule) Qyl = Qay =
Toplam s kayb Qyl = 0,278x10-3 x -------------- (kj) = -----------kWh Konutlar iin i s kazanc i,ay 5 . An (W) Gne enerjisi kazanc g,ay = ri,ay x gi,ay x Ii,ay x Ai Kazan kayp oran KKOay = (i,ay + s,ay) / H(i,ay - e,ay) Kazan kullanm faktr ay = 1 - e(-1/KKOay) rnek binadaki kullanm alan An bana den yllk stma enerjisi ihtiyac; 2 2 Q = Qyl/An = -------------- kWh/m An = 0,32 Vbrt = ---------- m rnek binadaki stlan yap hacmi (Vbrt) bana den yllk stma enerjisi ihtiyac Q = Qyl/Vbrt Atop/Vbrt = ------ oran --------- blge iin Ek Adan alnan Q = ---------------- eitliinde yerine konulduunda rnek bina iin olmas gereken en byk s kayb Q = ------ kWh/m2 veya Q = kwh/m3 bulunur ve hesaplanan Q ile karlatrlarak projenin s kayb asndan uygunluu tanmlanr. Yaplan hesaplamada ------< ------ yani Q < Q olduundan bu bina iin hesaplanan yllk stma enerjisi ihtiyacnn olmas gereken en byk deerin altnda olduu grlmektedir. O halde bu proje, bu standardda verilen hesap metoduna uygundur.
74
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Ek K (Bilgi iin) Derece gn blgelerine gre illerimiz
01- ADANA 02- ADIYAMAN 03- AFYON 04- ARI 05- AMASYA 06- ANKARA 07- ANTALYA 08- ARTVN 09- AYDIN
10- BALIKESR 11- BLECK 12- BNGL 13- BTLS 14- BOLU 15- BURDUR 16- BURSA 17- ANAKKALE 18- ANKIRI
19- ORUM 20- DENZL 21- DYARBAKIR 22- EDRNE 23- ELAZI 24- ERZNCAN 25- ERZURUM 26- ESKEHR 27- GAZANTEP
28- GRESUN 29- GMHANE 30- HAKKAR 31- HATAY 32- ISPARTA 33- EL 34- STANBUL 35- ZMR 36- KARS
37- KASTAMONU 38- KAYSER 39- KIRKLAREL 40- KIREHR 41- KOCAEL 42- KONYA 43- KTAHYA 44- MALATYA 45- MANSA
46- K.MARA 47- MARDN 48- MULA 49- MU 50- NEVSEHR 51- NDE 52- ORDU 53- RZE 54- SAKARYA
55- SAMSUN 56- SRT 57- SNOP 58- SVAS 59- TEKRDA 60- TOKAT 61- TRABZON 62- TUNCEL 63- ANLIURFA
64- UAK 65- VAN 66- YOZGAT 67- ZONGULDAK 68- AKSARAY 69- BAYBURT 70- KARAMAN 71- KIRIKKALE 72- BATMAN
73- IRNAK 74- BARTIN 75- ARDAHAN 76- IDIR 77- YALOVA 78- KARABK 79- KLS 80- OSMANYE 81- DZCE
75
ICS 91.120.10
TRK STANDARDI
TS 825/Mays 2008
Kaynaklar
TS EN 832:2007 - Binalarn sl performans Meskenlerde stma amacyla kullanlan enerjinin hesaplanmas TS EN ISO 10456:2002 - naat malzeme ve mamulleri - Beyan ve tasarm termal deerlerinin tayini iin metodlar TS EN ISO 10211-1:2000 - Bina inaatlarnda sl Kprler - Is aklar ve yzey scaklklar - Blm 1: Genel hesaplama metodlar TS EN ISO 10211-2:2001 Bina yapmnda sl kprler- Is aklarnn ve yzey scaklklarnn hesaplanmas- Blm 2: Dorusal sl kprler TS EN ISO 14683+AC:2000 - Bina inaat-Isl kprler-Lineer sl geirgenlik-Basitletirilmi metod ve hatasz deerler TS EN 12524:2000 - Bina malzemeleri ve mamulleri - Hidrosl zellikler - izelgeletirilmi tasarm deerler TS EN ISO 6946:2007 - Yap bileenleri ve yap elemanlar - Isl diren ve sl geirgenlik hesaplama metodu TS EN ISO 13788:2004 - Bina bileenlerinin ve bina elemanlarnn nemli ortamda sl performans Kritik yzey nemini ve bina bileenlerinin iindeki youmay nlemek iin i yzey scakl Hesaplama metodlar TS EN ISO 7345:1996 - Isl yaltm - Fiziksel byklkler ve tarifler DIN 4108-2:2003 - Thermal protection and energy economy in buildings - Part 2: Minimum requirements to thermal insulation DIN V 4108-4:2007 - Thermal insulation and energy economy in buildings - Part 4: Hygrothermal design values DIN 4108-7:2001 - Thermal insulation and energy economy of buildings - Part 7: Airtightness of building, requirements, recommendations and examples for planning and performance
76

20080826-Tse 825

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

20080826-Tse 825

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRK STANDARDI

BNALARDA ISI YALITIM KURALLARI Thermal insulation requirements for buildings

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

Binalarda s yaltm kurallar 0 Konu, tarif, kapsam, ama ve uygulama alan

0.2 Tarifler, semboller ve birimler

0.2.1.4 Aylk ortalama d ortam scakl (e)

0.2.1.5 Aylk ortalama i ortam scakl (i)

0.2.1.6 Binann i s kazanlar (i)

0.2.1.10 Binann stlan brt hacmi (Vbrt)

0.2.1.11 Binann s kaybeden yzeylerinin toplam alan (Atop)

0.2.1.12 Atop / Vbrt oran

0.2.1.13 Tek hacimli bina

0.2.1.14 Birden fazla hacimli bina

0.2.2 Semboller ve birimler

ICS 91.120.10 Sembol

0.5 Uygulama alan

1.1 Binann stma enerjisi ihtiyacn etkileyen faktrler

1.2 Yllk stma enerjisi ihtiyac snr deerleri

1.3 zel hkmler

2.1 Temel bilgiler

2.1.1.1 Tek tabakal yap bileenleri

2.1.1.2 ok tabakal yap bileenleri

2.1.2 Toplam sl geirgenlik direncinin (1/U) hesaplanmas

2.1.4 Yzeysel sl iletim direnci (tanm)

2.1.5 Asmolen ve benzeri boluklu bitiik yzeyli yap bileenleri

Burada ; R L L1...Ln (L1...Ln)/L dr. rnek :

2.L1 + 5 L3 6.L L + R2 . 2 + R3 . 4 eitlii ile eldilir. Youma tahkiki hesaplamalarnda L L L

1 (Ri + Re ) .................................................................................................................... (6) U

Yatay (s yukarya) Yatay aaya) (s

2.1.6 Yap bileeninin s kayb hesab

Kararl durumdaki bir s ak younluu (q), eitlik 7ye gre hesaplanr.

2.2 Genel bilgiler

Qay = [ H ( i e ) ay (i ,ay + s ,ay ) ] t ......................................................................... (9)

2.2.1.1 Binann zgl s kaybnn hesab

2.2.1.1.1 letim ve tanm yoluyla gerekleen s kaybnn hesab

ICS 91.120.10 Ak AT At Ad Ads dr.

TS 825/Mays 2008 m2, m2, 2 m, 2 m, m2 0,8

2.2.1.1.2 Havalandrma yoluyla gerekleen s kaybnn hesab

n50 < 2 2 n50 5 5 < n50

n50 < 4 4 n50 10 10 < n50

Burada; v : Havadan havaya s geri kazanm sisteminin verimidir. 13

2.2.1.2 Aylk ortalama i kazanlar (i,ay)

An = 0,32 x Vbrt ........................................................................................................................... (16)

2.2.1.3 Aylk ortalama gne enerjisi kazanlar (s,ay)

2.2.1.4 Kazan kullanm faktr ()

KKOay = (i,ay + s,ay) / H(i,ay - e,ay) ............................................................................................ (20)

2.2.3 Ortalama scaklk kullanlarak yllk stma enerjisi ihtiyacnn hesab

3.2 Hesap raporu

Betonarme alan, Abet= ((10 x 2 + 9 x 2)x(0,12 x 3)) = 13,7 m

UDbet = 0,575 W/m2K,

Up= 2,4 W/m2K,

UT= 0,305 W/m2K,

olarak hesaplanr. Bu durumda Ocak ay iin s kazanlar

ICS 91.120.10 izelge 7 - Binann zgl s kayb

3 Yap eleman kalnl d (m)

4 Isl iletkenlik hesap deeri h (W/mK) 1 0,5 0,035 0,35

6 Is geirgenlik katsays U 2 (W/m K)

8 Is kayb AxU W/K

R, 2 (m K/W) 0,130 0,02 0,48 1,429 0,023 0,040 2,122

RI ) 2 Sva ) 3 DD tayc tula ) 4 Is yaltm malzemesi ) 2 Sva ) 1 Re )

0,02 0,24 0,05 0,008

Toplam RI ) 2 Sva ) 5 Betonarme ) Is yaltm malzemesi 4) 2 Sva ) 1 Re )

Duvar yzeyleri (betonarme) Toplam