teknik blten 06 Mays 2011

Teknik Blten No: 6

klima santrali test prosedr

Klima Santrali Test ve Performans lm Odas
SK, rnlerin performanslarn henz imalat alannda iken lebilmek ve uluslararas standartlara uygun klima santralleri retebilmek iin 2000 ylnda Klima Santrali Test ve Performans lm Odasn hizmete sunmutur. AR-GE kapsamnda yaplan rn gelitirme almalar iin ve imal edilen rnlerin performanslarn belirli periyotlarla (1/250 santral) test etmek iin kullanlan butest odas, rnlerin yksek kalite ve teknolojisini yanstmasnda en nemli aralardan biri olmaktadr. Bunun yannda, yatrmclar satn aldklar rn fabrikadan kmadan alr ve istenen deerleri salar durumda grebilmektedirler. HSK AR-GEdepartmannn bir senelik titiz almas sonucu ortaya kan bu test odasnn tamam Amerikan AMCA / ASHRAE Standartlar uyarnca yaplmtr. AMCA 210-85 Standardnn amac fanlarn ve dier hava tayclarn laboratuar testlerini, performanslarn deerlendirerek, ak oran, basn, g, hava
1

ekil 1. HSK Test Laboratuar

younluu, devir ve verimlilik olarak garanti amalar ve deerleme iin uniform metodlar ile birletirmektir. Bu standart fan, kompresr gibi hava tayclarn temel testlerinde kullanlabilir. Test odasnda AMCA / ASHRAE standartlarna gre yaplan lmler 3 grupta toplanr; 1. Klima Santralnda Yaplan lmler: Giri ve k hava scaklklar ve nem deerleri Hcre baznda dahili statik basn kayplar Santral baznda dahili statik basn kayplar Fan motorlarnn akm ve gc ebeke hattnn gerilim ve frekans Fanlarn devirleri 2. Test Tnelinde Yaplan lmler: Test basnc

M AYIS 2 0 1 1

teknik blten 06 Mays 2011

Nozzle n basnc Nozzle n scakl Nozzle fark basnc 3. Atmosferik lmler: Kuru termometre scakl Atmosferik nem deeri Atmosferik basn deerleri Yaplan bu lmler neticesinde klima santrali debisi hesaplanm olur. Performans testlerinde, klima santralinin monte edilecei kanal sistemine ait basn kayplar simle edilebilmekte ve bu deere bal olarak performans llmektedir. Debi lm srasnda d basn kaybn veri olarak girdikten sonra, yazlm otomatik olarak debiyi hesaplamaktadr. Klima Santral Test ve Performans lm Odasnn, laboratuarlar iin hazrlanm zel bilgisayar yazlm, veri toplama cihazlar, lm sensrleri ve ortam artlarndan etkilenmeyen bilgisayar test sistemine uygun olarak seilmitir.

tarafndan yaplmal, motor dn yn kontrol edilmelidir. Klima santrallerinin damperlerinin ak olduu, kaplarnn kapal olduu ve hava geiine uygun olup olmad kontrol edilmeli, uygun ise test cihaz kontrolne geilmelidir. Gerekli basn dmn yaratmak ve kanal simle etmek amac ile kullanlan nozzlelerden hangilerinin ak-kapal olduuna baklmaldr.

ekil 3. Test Laboratuar ve Santral Balants

Tm bu kontrollerin ardndan sistem almaya hazrdr. Test edilecek klima santrali test tnelinin giriine balanp sensr montajlar yapldktan sonra operatr sistem yazlmndan hedeflenen test basncn girerek santrali ve ayarlanabilir k sistemini altrr. Santral sabit devir says ile dndnden k basnc da sabittir. Ayarlanabilir k sistemi ise klimatize edilen ortam gibi davranarak santrali ykler. Youn teorik aratrmalar sonucunda elde edilen matematiksel bilgi ve formller sistem yazlmna uyarlanmtr. Bu veriler sonucunda yorumlanan otomasyon rutinleri hedeflenen yk oluturabilmek iin k sistemini otomatik olarak ayarlar ve hava debisini hesaplar. Test srasnda llen byklklerin herbiri iin bir alarm deeri tanmlanmtr. Operatr test srasnda alarm durumlarn, lm sonularn saysal gstergelerde ve grafiklerde izleyebilmekte gerektiinde sisteme mdahale edebilmektedir. Test edilen her klima iin otomatik olarak .xls formatnda rapor oluturmaktadr. Test cihaznn altrlmasnn ardndan ekil 2deki ekranda grlen debi, akm, g devir, basn vb. deerler okunmaya balanacaktr. Bu ekran zerinden var olan deerler okunabilecei gibi fan devri de manual olarak deitirilebilmekte, dolays ile arzu edilen farkl koullar iin de deerler okunabilmektedir.
2

ekil 2. Test Laboratuar Ekran

Teste Hazrlk ve Test Sreci

Klima santrali test cihaznn k kesitine kanal balants ayn eksende olacak ekilde yardmc destek elemanlar ile yerletirilmelidir. Hava k damperi test cihaz giri kesitine e olacak ekilde konumlandrlmal ve hava kaa olmayacak bir ekilde balants yapldndan emin olunmaldr. Test nitesi elektrik panosundan klima santralinin g girii HSK ehliyetli elektrik teknisyenleri

teknik blten 06 Mays 2011

ekil 4. D Oda Kuruluu (Odada oklu Nozzle)

AMCA 210-85 Standard

AKI VE BASIN FORMLLER Bir veya birden ok odackl nozzleye giren hacimsel debi (Q5); Test koullarndaki fan debisi; Nozzlede Hz; Nozzlede Fan hz basnc; Fan at direk atmosfere olduundan, fan hz basnc atmosferik basnca eittir. Pv = Pv2 Fan ekii direk atmosferden gerekletirildiinden Pt1 basnc da atmosferik basnca eit kabul edilir yani 0dr. Pt1 = 0 Fan k direk d odaya ise, ktaki statik basn ortalama oda basncna Ps7 eit kabul edilir. Pt2 = Ps7 + Pv Fan toplam basnc; Pt = Pt2 - Pt1 Test koullarndaki fan statik basnc; Ps = Pt - Pv
3

NOTLAR 1) Fan giriinde belirtilen kesikli izgi bir giri ve kanal giri simlasyonundaki bir edeer kanal apn belirtir. Kanal titreimi dikkate alnmamtr. 2) Fan kndaki kesikli izgi; fan at alannn %0,5i kadar 2 ya da 3 edeer apl ve fan kn uygun ekillendiren uniform bir kanal belirtir. k kanalndaki titreim dikkate alnmamtr. 3) Fan, son odacn sonuna monte edildii takdirde k kanal dikkate alnmadan da test edilebilir. 4) Deiken egzoz sistemi yardmc bir fan veya bir daralma (ksma) aygt olabilir. 5) En byk nozzlenin sistem k yzeyine uzaklndan kast en byk nozzlenin minimum 2,5 dar geit ap kadar olmaldr. 6) Jnin boyutlar; dnme eksenine ak ynnde dikey ise fanlar iin edeer fan k ap en az 1 kat, dnme eksenine ak ynnde paralel ise fanlar iin edeer fan k ap en az 2 kat olmaldr. 7) td7 scakl, td5 scaklna eit olduuna dikkat edilmelidir. Laboratuardaki bir fann test raporunda ama, sonular, test bilgileri ve tanmlamalar mevcuttur. Laboratuar bir isim ve yer ile nitelendirilmelidir. Fan testi sonular performans erileri ile gste -

teknik blten 06 Mays 2011

rilmektedir. rnek bir fan erisi aadaki ekilde grlmektedir. Fan debisi performans erileri yatay eksende izilir. Fan basn Fan toplam basnc, statik basnc veya ikisi birden gsterilebilir. Sonu olarak youn bir AR-GE almasyla oluturulmu bu klima santrali test laboratuar, kendi alannda Trkiyedeki ilk laboratuardr. Bu test laboratuar ile yatrmclar sahip olduklar klima santrallerinin verdii hava debisinden emin olarak santrallerini klima tesisat iinde gvenle kullanabilmektedirler.

bunlar biliyor musunuz?

Termostatik Genleme Valfleri (TGV) ile ilgili sorun giderme ipular
Belirti Muhtemel Sebepler - Dk Soutkan arj - Yetersiz ar souma (sv hattnda kabarcklar) - Dzgn ayarlanmam TGV - ten dengelemeli TGVde ar basn dm - Pisliklerin valfi tkamas - TGVnin kuyruk arj azalm (kaak nedeniyle) - Kt kuyruk balants (kuyruk yksek scaklk hisseder) - Dzgn monte edilmemi TGV - Pisliklerin valfin tam kapanmasn engellemesi - Gereinden byk kapasiteli valf - Buharlatcda kompresr yann birikmesi - Gereinden byk kapasiteli valf - Hatal kuyruk arj (X - apraz- arj en iyi kararll salar) - Birden fazla evaporatrl sistemlerde dengesiz sl yk dalm (baz buharlatrclarda ar soutkan nedeniyle tama meydana gelmesi) emi hatt scakln etkiler.

Yk sek kzgnlk (superheat)

Dk kzgnlk

Genleme valfinin avlanmas

teknik blten 06 Mays 2011

bulmaca
Aadaki tanmlara karlk gelen kelimeleri bulunuz. Kelimeler yukardan aaya, aadan yukarya, saa-sola yatay ve her ynde apraz ekilde bulunabilir. Ayn harf birden fazla kelimenin ortak harfi olabilir. KALAN HARFLERDEN OLUAN KELMEY BULUNUZ. 1) Baarm, verim gc 2) Bir lme arac 3) Bir kesitten birim zamanda geen akkan miktar 4) erisinden bir madde geirebilmek amacyla alm biimli girinti 5) Genel anlamda lme, nesneleri ya da zellikleri, eitli kurallara gre sembollere veya saylara ayrma ilemidir 6) Bir kurulu veya iletmeye gerekli olan eya, takm 7) fle 8) Alglayc, alc, sezici 9) Mala deer verdiren, yapm, d manzara, renk ve tat gibi ona ait zelliklerin hepsi 10) Scak veya souk havay dengeli olarak savuran havalandrma arac 11) Birim zamandaki dnme says 12) Bir sanayi dal ile ilgili yapm yntemlerini,
T P S R T B V N E A D F A N O E K A N A L S Y R P N G H S F E O A R A O R O L N A L R P D O E M Y E Z J M A O K B M Z T N S T N E S R R L E U A S R

E E L A K A L T E E A M

kullanlan ara, gere ve aletleri kapsayan bilgi 13) American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineersn ksaltlm 14) Devir 15) Fiziksel, dnsel ya da ahlaksal bir etki yapabilme; bir etkiye direnebilme yetenei, kuvvet 16) Teoriksel ya da gercek fiziksel bir sisteme ait neden sonu iliskilerinin bir bilgisayar modeline yanstlmasyla,deiik koullar altnda gerek sisteme ait davranlarn bilgisayar modelinde izlenmesini salayan bir modelleme teknii

nceki bulmacann zm 1) MESH 2) KOMPLEKS 3) GAMBT 4) NEWTONIAN 5) AKI 6) VALF 7) YAKIT 8) CFD 9) GRD 10) RAKOR 1) AKIKAN 1 12) HAFF 13) FLUENT 14) ANALTK 15) SINIR 16) TEORK Kelime: ANALZ

Hazrlayanlar Sefa BULUT HSK AR-GE Ba Mhendisi - Merve NVEREN HSK AR-GE Mhendisi
5