You are on page 1of 2

Tri elitat Prgjithsisht, elitat udhrrfyese pr njerzimin jan tri: profett, filozoft/mendimtart dhe oratort.

1 Vetm profett jan ata t cilt kan jetuar sipas asaj q kan thn. Nuk mund t gjejm nj filozof q t ket jetuar sipas asaj q ka shkruar, dhe kt e provojm edhe ne sot. Askush nuk mund t pretendoj se jeton sipas njrit apo tjetrit filozof, sado q mund t jet ithtar i zjarrt i tij. Kjo sepse filozoft nuk synuan dhe nuk synojn t sjellin/shpikin nj modus vivendi, dhe pr kt ata jan t vetdijshm q nuk ia dalin dot, pasi nuk sht n domenin e tyre nj ndrmarrje e till. Mendja q synon t shpjegoj jetn, sht m e vogl se jeta, madje sht brenda saj, ose thjesht nj pjes e saj. Konkretisht, mund t themi se filozoft2 krkuan dhe krkojn ta shpjegojn/interpretojn botn, si pohon dhe Marx-i, dhe jo t ofrojn nj modus sesi duhet jetuar ajo, pavarsisht ndonj prpjekjeje nga ato t llojeve utopike, si n rastin e Platonit, Bacon-it dhe Campanella-s. Duhet patur parasysh se filozofia moderne, pra q nga Descartes-i e kndej, sht e bazuar tek individi, domethn, shkurtimisht, individi sht i aft ta konceptoj vet mnyrn e t jetuarit dhe ta zgjedh at, pra individit i mjafton vetja. Formula e njohur e Descartes-it cogito ergo sum3 me t ciln nis modernizmi n filozofi, e shpreh qartazi kt. Pra me Descartes-in ndryshoi shumka n filozofi, ka do t thot se m prpara nuk ishte ky besim dhe kjo konsiderat pr individin. Kishte nj vetdije q her-her lexohet qart q individit nuk i mjafton vetvetja, sidomos n veprn e Thomas Aquinas-it dhe Agostino-s. Madje edhe vet Descartes-i, n veprn Prsiatje metafizike, n shum vende shprehet qart pr nevojn ontologjike t njeriut pr tu mbshtetur te Zoti si burimi i par i njohjes. Kjo do t thot se pa kt burim njohjeje, filozofia futet n nj rreth vicioz pa rrugdalje, dhe sa m shum t lvizet n kt rreth vicioz, aq m shum rritet pamundsia e njerzores. Edhe me oratort ngjet pak a shum e njjta gj, ku prmes pushtetit (magjis) s fjals, synohet t ndrtohet nj atmosfer q ka individin si piknisje. Vetm se, n rastin e oratorve, manipulimi i njeriut dhe i njerzores ndodh m shpejt, por edhe nj dalje e mundshme nga manipulimi ka gjasat t jet m e shpejt; ndryshe nga ndikimi prej filozofve q shkon prmes nj procesi prgjithsisht t gjat dhe t shoqruar me nj shpres gati po aq t gjat pr t gjetur gurin filozofal. Pohuam se profett ishin t vetmit q jetuan sipas asaj q kumtuan, sepse dija e tyre ishte e zbuluar; nuk buronte nga prbrenda jets (mendja, prvoja), por nga jasht; nga Qenia do thoshte Heidegger-i. Po. Nga e vetmja Qenie q zotron ekzistenc t vrtet/t qensishme, pra absolute: nga Qenia e qenieve. Ka dika nga kjo edhe te vshtrimi i Aristotelit pr metafizikn, nga e cila rrjedhin t gjitha dijet. Nga t tria kategorit e elitave, vetm profett ishin t ngarkuar me nj mision, q do t thot se e vrteta e jets ishte prkrah vet jets, prnjher me t. Pra ajo nuk shfaqej/lindte n nj ast t caktuar t saj, n nj koh dhe n nj hapsir t caktuar,
1 2

Dje sofist dhe sot politikan. Mendimtart dhe dijetart n prgjithsi. 3 Mendoj, pra jam/ekzistoj.

sikundrse ndodhi n Rilindje me nisjen e filozofis moderne, apo sikurse mendon Sartre me sentencn l'existence prcde l'essence ekzistenca i paraprin thelbit. Filozoft dhe oratort nuk kan qen asnjher kaq t shkputur nga trashgimia e profetve, sa jan tani n periudhn moderne apo pasmoderne. Vetm rikthimi te kjo trashgimi e bn filozofin filozofi, dhe mbi t gjitha jetn jet, pa qen asfare nevoja t prkufizohet kjo e fundit, por mbi t gjitha t jetohet.

You might also like