SOMUT OLMAYAN KLTREL MRASIN KORUNMASI SZLEMES(*) Paris, 17 Ekim 2003 MISC/2003/CLT/CH/14 Somut Olmayan Kltrel Mirasn Korunmas

Szlemesi Aada ksaca UNESCO olarak anlacak olan, Birlemi Milletler Eitim, Bilim ve Kltr Tekilatnn Pariste Yirmidokuz Eyll-Onyedi Ekim kibin tarihleri arasnda toplanan 32.Genel Konferans, nsan haklar alannda mevcut uluslararas belgelere, zellikle 1948 nsan Haklar Evrensel Bildirgesine, 1966 Ekonomik, Sosyal, Kltrel Haklar Uluslararas Szlemesine, 1966 Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararas Szlemesine atfta bulunarak, 1989 UNESCO Geleneksel Kltr ve Folklorun Korunmas Tavsiye Kararnda, 2001 UNESCO Kltrel eitlilik Evrensel Bildirgesinde ve Kltr Bakanlar nc Yuvarlak Masa Toplantsnda kabul olunan 2002 stanbul Bildirgesinde vurguland gibi, somut olmayan kltrel mirasn, kltrel eitliliin potas ve srdrlebilir kalknmann gvencesi olarak nemini gznnde tutarak, Somut olmayan kltrel miras ile somut kltrel ve doal miras arasndaki kkl karlkl ball gz nnde bulundurarak, Kreselleme ve sosyal deiim srelerinin, topluluklar arasnda diyalogu yenileme koullarn oluturmakla birlikte, hogrszlk olgusunun yapt gibi, zellikle korumaya ynelik kaynaklarn yetersizliinden dolay, somut olmayan kltrel mirasla ilgili bozulma, yokolma veya yklma gibi ciddi tehditleri arttrdn kabul ederek, nsanln somut olmayan kltrel mirasnn korunmas konusunda evrensel ortak kaygnn varlnn farknda olarak, isten ile bir

Topluluklarn, zellikle yerli topluluklarn, gruplarn ve baz durumlarda bireylerin somut olmayan kltrel mirasn retimi, korunmas, bakm ve yeniden yaratlmas konusunda nemli rol oynadklarn, bylece kltrel eitlilii ve insan yaratcln zenginletirdiklerini kabul ederek, UNESCOnun, bata 1972 tarihli Dnya Kltrel ve Doal Miras Koruma Szlemesi olmak zere kltrel mirasn korunmas konusunda norm oluturucu belgeler hazrlama yolundaki almalarnn geni etkileri bulunduunu not ederek, Somut olmayan kltrel mirasn korunmas konusunda henz, balaycl olan hibir ok tarafl metin bulunmadn ayrca not ederek, Kltr ve doa mirasyla ilgili mevcut uluslararas anlamalarn, tavsiyelerin ve kararlarn, somut olmayan kltrel mirasa ilikin yeni hkmlerle etkili bir ekilde zenginletirilmesi ve tamamlanmas gerektiini dnerek, Somut olmayan kltrel mirasn nemi ve korunmas konusunda, zellikle yeni kuaklarn daha fazla bilinlendirilmesi gerektiini gz nnde bulundurarak, Uluslararas topluluun, Szlemeye Taraf Devletlerle birlikte ibirlii ve karlkl yardmlama ruhu iinde bu mirasn korunmasna katkda bulunmas gerektiini gz nnde bulundurarak,

UNESCOnun somut olmayan kltrel mirasla ilgili programlarn, zellikle nsanln Szl ve Somut Olmayan Mirasnn Bayaptlar Bildirgesini hatrlayarak, Somut olmayan kltrel mirasn, insanlar birbirlerine yaknlatrc ve onlar arasnda dei tokuu ve anlay salayc, paha biilmez roln gznnde bulundurarak, 2003 Ekiminin on yedinci gnnde ibu Szlemeyi I. Genel Hkmler Madde 1: Szlemenin Amalar bu Szlemenin amalar unlardr: a)somut olmayan kltrel miras korumak; b)ilgili topluluklarn, gruplarn ve bireylerin gstermek; somut olmayan kltrel mirasna sayg kabul etmitir.

c)somut olmayan kltrel mirasn nemi konusunda yerel, ulusal ve uluslararas dzeyde duyarll arttrmak ve karlkl deerbilirlii salamak; d) uluslararas ibirlii ve yardmlamay salamak.

Madde 2: Tanmlar Bu Szlemenin amalar balamnda, 1. Somut olmayan kltrel miras topluluklarn, gruplarn ve kimi durumlarda bireylerin, kltrel miraslarnn bir paras olarak tanmladklar uygulamalar, temsiller, anlatmlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilikin aralar, gereler ve kltrel mekanlar- anlamna gelir. Kuaktan kuaa aktarlan bu somut olmayan kltrel miras, topluluklarn ve gruplarn evreleriyle, doayla ve tarihleriyle etkileimlerine bal olarak, srekli biimde yeniden yaratlr ve bu onlara kimlik ve devamllk duygusu verir; bylece kltrel eitlilie ve insan yaratclna duyulan saygya katkda bulunur. bu Szleme balamnda, sadece, uluslararas insan haklar belgeleri esaslarna uyan ve topluluklarn, gruplarn ve bireylerin karlkl sayg gereklerine ve srdrlebilir kalknma ilkelerine uygun olan somut olmayan kltrel miras gz nnde tutulacaktr. 2. Yukarda 1. fkrada tanmlanan somut alanlarda belirir: olmayan kltrel miras, zellikle aadaki

a) Somut olmayan kltrel mirasn aktarlmasnda tayc ilevi gren dille birlikte szl gelenekler ve anlatmlar; b) Gsteri sanatlar; c) Toplumsal uygulamalar, riteller ve lenler; d) Doa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar; e) El sanatlar gelenei. 3. Koruma terimi, somut olmayan kltrel mirasn yaayabilirliini gvence altna alma anlamna gelir; buna kimlik saptamas, belgeleme, aratrma, muhafaza, koruma,

gelitirme, glendirme ve zellikle okul ii ya da okul d eitim araclyla kuaktan kuaa aktarma olduu kadar, bu kltrel mirasn deiik yanlarnn canlandrlmas dahildir. 4. Taraf Devletler Szlemeyle Devletlerdir. bal olan ve Szlemenin yrrlkte bulunduu

5. Szleme 33. maddede gnderme yaplan ve ibu Szlemeye o maddede belirtilen koullara uygun biimde Taraf olan topraklara aynen uygulanr. Bu balamda Taraf Devletler terimi mezkur topraklara da atfta bulunmaktadr. Madde 3:Baka Uluslar Aras Belgelerle liki Bu Szlemenin hibir hkm, a) 1972 Dnya Kltrel ve Doal Mirasnn Korunmasna ilikin Szleme gereince dnya mirasna dahil olduklar ilan olunan ve somut olmayan bir kltrel miras biriminin dorudan bal bulunduu mallarn statsn deitirecek veya koruma dzeyini azaltacak biimde ; ya da b) Taraf Devletlerin telif haklarna veya ekolojik ve biyolojik kaynaklarnn kullanmna ilikin uluslararas belgelerden doan haklarn ve ykmllklerini etkileyecek ekilde yorumlanamaz. II. Szlemenin Organlar

Madde 4: Taraf Devletler Genel Kurulu 1.bu Szleme ile bir Taraf Devletler Genel Kurulu oluturulmutur; buna aada Genel Kuruldenilecektir. Genel Kurul, ibu Szlemenin egemen organdr. 2.Genel Kurul, iki ylda bir olaan olarak toplanr. Genel Kurulun karar almas veya Hkmetler aras Somut Olmayan Kltrel Mirasn Korunmas Komitesinin veya Taraf Devletlerin te birinin ars zerine olaanst toplant yaplabilir. 3. Genel Kurul, kendi Tzn kabul eder. Madde 5: Somut Olmayan Kltrel Mirasn Korunmas Hkmetleraras Komitesi 1.UNESCO nezdinde bir somut olmayan kltrel mirasn korunmas hkmetler aras Komitesi kurulmutur; buna aada Komite denilecektir . Komite, bu Szleme 34. madde uyarnca yrrle girdikten sonra, Taraf Devletler Genel Kurulunca seilecek 18 Taraf Devletin temsilcilerinden kurulu olacaktr 2.Szlemeye Taraf Devlet says 50 olunca Komite ye says 24e ykseltilecektir. Madde 6: Komite yelerinin Seimi ve Grev Sreleri 1.Komite yesi yaplr. Devletlerin seimi haka corafi dalm ve dnm ilkelerine gre

2.Komiteye ye Devletler, 4 yllk bir grev sresi iin, Genel Kurul olarak toplanacak Szlemeye Taraf Devletler tarafndan seilir. 3.Bununla birlikte, birinci seim dneminde seilen Komite yesi Devletlerin yarsnn grev sresi iki yl ile snrldr. Bu Devletler birinci seimde kurayla belirlenir.

4. Komiteye ye Devletlerin yars, her iki ylda bir Genel Kurul tarafndan yenilenir. 5.Genel Kurul, bo yelikleri doldurmak iin gerekli sayda Devleti yelie seer. 6.Komite yesi bir Devlet, art arda iki grev sresi iin seilemez. 7. Komitesi yesi Devletler, kendilerini temsil etmek iin, somut olmayan kltrel mirasn eitli alanlarnda nitelikli kiileri seerler. Madde 7: Komitenin Grevleri bu Szleme tarafndan verilmi baka yetkilere zarar vermemek kouluyla Komitenin grevleri unlardr: a) Szlemenin amalarn desteklemek, bu amalarn uygulamaya geirilmesini zendirmek ve izlemek; b) yi rnek uygulamalar konusunda rehberlik etmek ve somut olmayan kltrel mirasn korunmas nlemleri konusunda tavsiyelerde bulunmak; c) 25. Maddeye uygun olarak Fon kaynaklarnn kullanm konusunda bir taslak hazrlamak ve Genel Kurulun onayna sunmak; d) 25. Maddeye uygun olarak kaynaklarn arttrma yollarn aramak ve bu amala gerekli nlemleri almak; e) Szlemenin hayata geirilmesi iin uygulama ynergeleri hazrlamak ve bunlar Genel Kurulun onayna sunmak; f) 29. Maddeye uygun olarak Taraf Devletler tarafndan sunulan raporlar incelemek ve Genel Kurul iin bunlar zetlemek; g) Taraf Devletlerin sunduu talepleri incelemek ve Komite tarafndan saptanarak Genel Kurul tarafndan onaylanacak ltlere gre: i) 16, 17 ve 18. maddelerde kaytl listeye yazm ve teklifler hakknda karar vermek; ii) 22. madde uyarnca uluslararas yardm tahsisi konunda karar vermek. Madde 8: Komitenin alma Yntemleri 1. Komite, Genel Kurula kar sorumludur. Btn uygulamalar ve kararlar hakknda Genel Kurula rapor verir. 2. Komite, kendi i tzn yelerinin te iki ounluu ile belirler. 3. Komite, grevlerini yerine getirmek iin geici sre ile uygun grd greve zel danma organlarn kurabilir. 4. Komite, belirli konularda danmak amaciyle, toplantlarna somut olmayan kltrel mirasn eitli alanlarnda yetkili olan herhangi bir zel ya da resmi kuruluu veya zel kiiyi davet edebilir.

Madde 9: Dansal rgtlerin Akreditasyonu 1. Komite, somut olmayan kltrel miras alannda yetkileri kabul edilmi olan hkmet d kurulularn Komiteye akredite edilmesini Genel Kurula nerir. Bu rgtlerin dansal grevleri bulunacaktr. 2. Komite, ayn zamanda bu akreditasyona ilikin lt ve usulleri de Genel Kurula nerir.

Madde 10: Sekreterya 1. UNESCO Sekretaryas Komiteye destek salayacaktr. 2. Sekretarya, Komite ve Genel Kurulun belgelerini ve Komite toplantlarnn gndem taslan hazrlar, alnan kararlarn yrrle koyulmasn salar. III. Ulusal Dzeyde Somut Olmayan Kltrel Mirasn Korunmas Madde 11: Taraf Devletlerin Rol Her Taraf Devlet, a. Kendi topra zerinde bulunan somut olmayan kltrel mirasn korunmasn gvence altna almak iin gerekli nlemleri alacaktr; b. 2. maddenin 3. fkrasnda belirtilen koruma nlemleri arasndan, kendi topra zerinde bulunan somut olmayan kltrel mirasn eitli elerini gruplarn, topluluklarn ve ilgili Hkmet d kurulularn katlmyla, belirleyecek ve tanmlayacaktr.

Madde 12: Envanterler 1. Her Taraf Devlet, korumak iin tesbit amaciyle kendi topra zerindeki somut olmayan kltrel mirasn bir veya daha fazla envanterini, kendi durumuna uygun olacak biimde hazrlar. Bu envanterler dzenli olarak gncelletirilir. 2.Her Taraf Devlet 29. Madde gereince devresel raporunu Komiteye sunduunda, bu envanterlerle ilgili bilgileri de verir. Madde 13: Dier Koruma nlemleri Her Taraf Devlet kendi topra zerindeki somut olmayan kltrel mirasn korunmasn, gelimesini ve deer kazanmasn gvence altna almak amacyla aadaki hususlar gerekletirmee gayret eder : a) Toplum iinde somut olmayan kltrel mirasn ilevinin deer kazanmas ynnde bir genel politika benimsemek ve planlama programlarna bu mirasn korunmasn dahil etmek; b) kendi topra zerindeki somut olmayan kltrel mirasn korunmas konusunda bir veya daha fazla yetkili kurum belirlemek ya da kurmak; c) zellikle tehlike altndaki somut olmayan kltrel miras konusunda, somut olmayan kltrel mirasn etkili bir ekilde korunmas iin bilimsel, teknik ve sanatsal incelemeleri ve aratrmaya ilikin yntembilimini zendirmek; d) Aadaki hususlar amalayan uygun yasal, teknik, idari ve mali nlemler almak: (i) Somut olmayan mirasn eitimi ve idaresi ile ilgili kurumlarn oluturulmasn zendirmek ve bu mirasn sunum ve anlatmna ayrlm yerlerde gelecee iletilmesini salamak; (ii) bu mirasa ulalmasn dzenleyen, mirasn kendine zg geleneksel uygulamalarna sayg gstererek, somut olmayan kltrel mirasa ulalmasn gvence altna almak; (iii) somut olmayan kltrel miras konusunda dokmantasyon merkezleri kurmak ve buralara ulalmasn kolaylatrmak. Madde 14: Eitim, Duyarlln ve Kapasitenin Glendirirlmesi Her Taraf Devlet, uygun tedbirlerle u hususlar gerekletirmeye gayret eder:

a)somut olmayan kltrel mirasn tannmasn, buna sayg duyulmasn ve gelitirilmesini zellikle aada belirtilen nlemlerle salamak: (i) toplumun genelini ve zellikle genleri hedefleyen eitici, duyarll arttrc ve bilgilendirici programlar dzenlemek; (ii) ilgili topluluklar ve gruplar iinde belirli eitim ve yetitirme programlar dzenlemek; (iii) somut olmayan kltrel mirasn korunmas iin zellikle ynetim ve bilimsel aratrma gibi alanlarda kapasite glendirici etkinlikler dzenlemek; (iv) bilginin kuaktan kuaa geiini okul d olanaklarla salamak; b) kamuoyunu bu mirasa ynelen tehditler ve ibu Szleme gereince yaplan etkinlikler konusunda bilgilendirmek; c) somut olmayan kltrel mirasn anlatm iin gerekli olan doal alanlarn ve bellee ilikin mekanlarn korunmas iin eitim verilmesini tevik etmek. Madde 15: Topluluk, Grup ve Kiilerin Katlm Her Taraf Devlet, somut olmayan kltrel mirasn korunmas etkinlikleri erevesine, topluluklarn, gruplarn ve gerekli durumlarda bu miras yaratan, srdren ve nakleden bireylerin, mmkn olan en geni biimde katlmlarn salamaya ve bunlarn ynetime etkin olarak itiraklerini gerekletirmeye gayret eder. IV. Uluslar Aras Dzeyde Somut Olmayan Kltrel Mirasn Korunmas Madde 16: nsanln Somut Olmayan Kltrel Mirasnn Temsili Listesi 1. Komite, somut olmayan kltrel miras daha gzle grlr klmak, nemi konusunda bilinlenmeyi salamak ve kltrel eitlilie sayg iinde diyalogu desteklemek iin, ilgili Taraf Devletlerin teklifi zerine, insanln somut olmayan kltrel mirasnn temsili bir listesini hazrlar, gncelletirir ve yaymlar. 2. Komite, bu listenin oluturulmas, gncelletirilmesi ve yaym ile ilgili hazrlar ve Genel Kurulun onayna sunar. ltleri

Madde 17: Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kltrel Miras Listesi 1.Komite, uygun koruma nlemlerini almak amacyla, bir Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kltrel Miras Listesi hazrlar, gncelletirir ve yaymlar ve ilgili Taraf Devletin talebi zerine bu miras listeye kaydeder. 2.Komite, bu listenin oluturulmas, gncelletirilmesi ve yaym ile ilgili ltlerini hazrlar ve Genel Kurula sunar. 3.ok acil durumlara ilikin nesnel ltlerin Komitenin talebi zerine Genel Kurul tarafndan onaylanmas kouluyla, Komite, ilgili Taraf Devlete danmak suretiyle bir miras kalemini, 1. fkrada belirtilen listeye kaydedebilir. Madde 18: Somut Olmayan Kltrel Mirasn Korunmas Programlar, Projeleri ve Etkinlikleri 1. Komite, gelimekte olan lkelerin zel ihtiyalarn gz nnde bulundurarak, Taraf Devletlerce sunulan neriler temelinde, Komite tarafndan tanmlanp Genel Kurul tarafndan onaylanan ltlere uygun biimde, peryodik olarak, mirasn korunmasna ynelik ulusal, blgesel veya yerel karakterli, Szlemenin hedef ve ilkelerini en iyi ekilde yanstan program, proje ve etkinlikleri seer ve destekler. 2. Komite, bu amala, Taraf Devletlerin nerilerin hazrlanmas iin uluslar aras yardm taleplerini alr, inceler ve onaylar.

3. Komite, kendisi tarafndan saptanacak yntemlerle iyi rnek uygulamalarna ilikin bilgileri yaymak suretiyle anlan projelerin, programlarn ve etkinliklerin hayata geirilmesine elik eder. V. Uluslar Aras birlii ve Yardm Madde 19- birlii 1.bu Szleme balamnda, uluslararas ibirlii; dierleri yannda bilgi ve tecrbe dei tokuunu, ortak giriimleri, ve somut olmayan kltrel miras koruma abalarnda Taraf Devletlere yardmc olacak bir yardm mekanizmasn kurmay ierir. 2.Taraf Devletler, kendi ulusal mevzuatlarna, rf ve adet hukukuna ve uygulamalarna halel gelmeden, somut olmayan kltrel mirasn korunmasnn insanln genel kar olduunu kabul ederler ve bu amala birbirleriyle ikili, alt blgesel, blgesel ve uluslararas erevede ibirlii yapmay stlenirler. Madde 20- Uluslar Aras Yardmn Amalar Uluslararas yardm u amalarla salanabilir: (a) Acil koruma gerektiren somut olmayan kltrel miras Listesine kaytl mirasn korunmas; (b) 11 ve 12. Maddeler balamnda envanterler hazrlanmas;

(c)Somut olmayan kltrel mirasn korunmas amacna ynelik, yresel, blgesel ve ulusal dzeyde srdrlen programlarn, projelerin ve etkinliklerin desteklenmesi; (d)Komitenin gerekli grebilecei herhangi bir baka ama. Madde 21-Uluslar Aras Yardmn Biimleri Komite tarafndan Taraf Devlete verilen yardm, 7. Maddede ngrlen uygulama ynergelerine ve 24. Maddede sz edilen anlamaya gre yaplr ve u biimlerde olabilir: (a) (b) (c) (d) (e) (f) korumann eitli ynlerine ilikin incelemeler; uzman ve uygulayc salanmas; gerekli tm personelin eitimi; norm oluturucu metinlerin ya da baka nlemlerin dzenlenmesi; altyap oluturulmas ve iletilmesi; donatm ve beceri salanmas;

(g) gerektiinde, dk faizli bor ve ba dahil olmak zere baka mali ve teknik yardm biimleri. Madde 22- Uluslar Aras Yardmn Koullar 1.Komite uluslararas yardm taleplerini inceleme usuln tespit edecek ve taleplerin, alnmas ngrlen nlemler, gereken mdaheleler ve bunlarn maliyetinin hesaplanmas gibi hangi unsurlar iermesi gerektiini belirleyecektir. 2.Acil durumlarda, yardm talepleri Komite tarafndan ncelikli olarak incelenecektir.

3. Komite karar verebilmek iin

gerekli grd inceleme ve danmalar yapar.

Madde 23- Uluslar Aras Yardm Talepleri 1.Her Taraf Devlet topraklarndaki somut olmayan kltrel mirasn korunmas iin Komiteden uluslar aras yardm talebinde bulunabilir. 2.ki ya da daha fazla Taraf Devlet byle bir talebi ortaklaa sunabilir. 3.Talepler 22. Maddenin 1. fkrasnda yazl bilgileri ve gerekli belgeleri ierir. Madde 24- Yardmdan Yararlanan Taraf Devletlerin Rol 1. Szlemenin hkmleri gereince, tahsis olunan uluslararas yardm, yardmdan yaralanan Taraf Devlet ile Komite arasnda yaplacak bir anlamaya gre yrtlr. 2. Genel kural olarak, yardmdan yararlanan Taraf Devlet, kendi kaynaklarnn msaadesi nisbetinde, uluslar aras yardm salanan koruma nlemlerinin maliyetini paylar. 3. Yardmdan yararlanan Taraf Devlet, somut olmayan kltrel mirasn korunmas iin salanan yardmn kullanm hakknda Komiteye bir rapor sunar. VI. Somut Olmayan Kltrel Miras Fonu Madde 25- Fonun Nitelii ve Kaynaklar 1. Aada Fon olarak adlandrlacak olan bir Somut Olmayan Kltrel Miras Koruma Fonu oluturulmutur. 2.Fon UNESCOnun Finans Ynetmeliine uygun biimde emanet fonlarndan oluur 3.Fonun kaynaklar unlar ierir: (a) Taraf Devletler tarafndan yaplan katklar; (b) UNESCO Genel Konferans tarafndan bu amala tahsis edilen fonlar; (c) aada belirtilenler tarafndan yaplabilecek balar, hediyeler, vasiyetler: (i) dier devletler; (ii) Birlemi Milletler sisteminin rgtleri ve programlar, zellikle Birlemi Milletler Kalknma Program ve dier uluslararas rgtler; (iii) zel ya da kamu kurumlar ya da bireyler. (d) Fon kaynaklarna denen faizler; (e) Fon iin toplanan paralar ve Fon yararna dzenlenen etkinliklerden salanan girdiler;

(f) Komite tarafndan hazrlanacak Fon ynetmeliklerinin msaade ettii dier kaynaklar. 4.Komite bu kaynaklar Genel Kurul tarafndan belirlenmi rehber esaslarna uygun olarak harcar. 5.Komite, genel amalar iin veya kendisi tarafndan onaylanm proje olmas kouluyla belli projelere ilikin zel amal katklar veya baka yardmlar kabul edebilir. 6.Fona yaplan katklar, ibu Szlemenin amalaryla uyumayan hibir politik, ekonomik veya baka koulla ilikilendirilemez.

Madde 26- Taraf Devletlerin Fona Katklar 1.Szlemeye Taraf Devletler, herhangi bir ek gnll katky olumsuz ynde etkilememek kouluyla, Fona en az her iki ylda bir deme yapmay stlenirler. Katk, tm Devletlere uygulanabilir eit oran biiminde Genel Kurul tarafndan belirlenecektir. Genel Kurulun bu karar bu maddenin 2. paragrafnda sz edilen beyan yapmam olan, toplantya katlan ve oy veren Taraf Devletlerin ounluu tarafndan alnr. Taraf Devletlerin katk pay hi bir ekilde UNESCOnun normal btesine yapt katknn %1ni aamaz. 2.Bununla birlikte, Szlemenin 32. ya da 33. Maddesinde belirtilen her Devlet, onay, kabul, uygun grme ya da katlma belgelerinin tevdii srasnda ibu Maddenin 1. fkrasnn kendisini balamayacan beyan edebilir. 3.Bu Maddenin 2. fkrasnda sz edilen beyan yapm olan Taraf Devlet, anlan beyan UNESCO Genel Mdrne yapaca bir bildirimle geri ekmeye gayret edecektir. Bununla birlikte, beyann geri ekilmesi, Devletin deyecei katk payn, Genel Kurulun bir sonraki oturumunun ald tarihe kadar etkilemez. 4. Komitenin almalarn etkili bir biimde planlayabilmesi iin, ibu Maddenin 2. fkrasnda kaytl bildirimde bulunmu olan ibu Szlemeye Taraf Devletlerin katklar en az iki ylda bir dzenli bir biimde denmeli ve bu Maddenin 1.fkras ile bal bulunmu olsalar da, demeleri gerekecek katkya mmkn olduu lde yakn olmaldr. 5. O yln ve hemen bir nceki takvim ylnn zorunlu ya da gnll katksn vaktinde dememi olan Szlemeye Taraf her Devlet, Komite yesi seilemez; bu koul birinci seimde uygulanmaz. O srada Komite yesi olan byle bir Devletin grev sresi Szlemenin 6. Maddesinde kaytl seimlerle sona erer. Madde 27-Fona Ek Gnll Katklar 26. Maddede ngrlenlere ek olarak Fona gnll katk yapmak isteyen Taraf Devletler, Komitenin almalarn buna gre planlayabilmesi iin, en ksa zamanda bu konuda Komiteye bilgi verirler. Madde 28Uluslar Aras Ba Toplama Kampanyalar ba

Taraf Devletler UNESCOnun himayesinde Fon yararna dzenlenen uluslar aras toplama kampanyalarna mmkn olduu lde destek olmaldrlar. VII. Raporlar Madde 29: Taraf Devletin Raporlar

Taraf Devletler Komite tarafndan belirlenen biimlerde ve zaman dilimlerinde Szlemenin etkin bir ekilde uygulanmas iin gereken yasa, tzk ve ynetmelik dzenlemelerini ieren raporlarn Komiteye sunarlar.

Madde 30: Komitenin Raporlar 1.Komite, Taraf Devletlerin 29. maddede sz edilen etkinliklerini ve raporlarn esas alan bir raporu her oturumunda Genel Kurula sunar. 2.Bu rapor UNESCO Genel Konferansnn bilgisine sunulur. VIII. Geici Hkmler Madde 31: nsanln Somut Olmayan ve Szel Kltrel Mirasnn Bayaptlar lan ile liki

1.Komite, ibu Szleme yrrle girmeden ilan edilmi olan nsanln Somut Olmayan ve Szel Kltrel Mirasnn Bayaptlarn nsanln Somut Olmayan Kltrel Mirasnn Temsili Listesine dahil eder. 2. Bu kalemlerin nsanln Somut Olmayan Kltrel Mirasnn Temsili Listesine dahil edilmesi, 16. Maddenin ikinci fkras uyarnca karar verilmi olan, daha sonraki yazlmlarn ltlerini hibir ekilde etkilemez. 3.bu Szleme yrrle girdikten sonra hibir lan yaplamaz. XI. Son Hkmler Madde 32- Onay, Kabul ya da Uygun Grme 1.Bu Szleme, UNESCOya ye Devletlerin kendi anayasal usulleri dorultusunda onaylanr kabul edilir ya da uygun grlr, 2. Onay, kabul ya da uygun grme belgeleri UNESCO Genel Mdr nezdine tevdi olunur. Madde 33: Katlma 1.Bu Szleme, UNESCO yesi olmayan, UNESCO Genel Konferans tarafndan katlmaya davet edilmi olan devletlerin katlmna aktr. 2.Bu Szleme, Birlemi Milletler tarafndan iilerinde kendilerini tam olarak ynetebilecekleri tannm,ancak Genel Kurulun 1514 (XV) karar uyarnca tam bamszln kazanmam, ibu Szlemenin belirledii konularda antlama yapma dahil, bu konularda yetkisi tannm topraklarn katlmasna da aktr. 3. Katlma belgeleri UNESCO Genel Mdr nezdine tevdi edilir. Madde 34: Yrrlk Bu Szleme, sadece onay, kabul, uygun grme ya da katlm belgelerini o tarihte ya da o tarihten nce tevdi etmi Devletler bakmndan, otuzuncu onay, kabul, uygun grme ya da katlm belgesinin tevdii tarihinden ay sonra yrrle girer. Herhangi bir baka Taraf Devlet bakmndan onay, kabul, uygun grme ya da katlma belgesinin tevdii tarihinden ay sonra yrrle girer.

Madde 35: niter Olmayan ya da Federatif Anayasal Sistemler Aadaki artlar niter olmayan ya da federatif anayasa sistemlerine sahip Taraf Devletlere uygulanr: (a) Bu Szleme hkmlerinin federal ya da merkezi yasama gcnn yasal yetki alannn iinde bulunanlar tarafndan uygulanmas bakmndan, federal ya da merkezi hkmetin ykmllkleri, federal olmayan Taraf Devletlerinki ile ayn olacaktr. (b) Bu Szleme hkmlerini uygulayacak olan, ancak federasyonun anayasal sistemi bakmndan yasal nlemler almak zorunda bulunmayan bireysel kurucu Devletler, lkeler,eyaletler ya da kantonlar bakmndan, federal hkmet, bu Devletlerin, lkelerin, eyaletlerin ya da kantonlarn yetkili makamlarn anlan hkmlerden haberdar eder ve bunlarn kabul ynnde tavsiyede bulunur. Madde 36: Fesih 1. Her Taraf Devlet, Szlemeyi feshettiini bildirme yetkisine sahiptir. 2. Fesih UNESCO Genel Mdrne tevdi edilecek yazl bir bildirimle yaplr.

10

3. Fesih, fesih belgesinin teslim alnmasndan on iki ay sonra yrrle girer.Bu durum ayrlan Taraf Devletin parasal ykmllklerini ayrlnn yrrle girdii tarihe kadar hibir ekilde etkilemez. Madde 37: Szlemenin Tevdi Edildii Makamn Grevleri UNESCO Genel Mdr bu Szlemenin tevdi edildii makam olarak, rgtn ye Devletlerine, 33. maddede belirtilen rgte ye olmayan Devletlere, Birlemi Milletlere 32. ve 33. maddelerde sz edilen her onay, kabul, uygun grme ya da katlma belgesinin ve 36. Maddede deinilen fesih belgesinin tevdiini bildirir. Madde 38: Deiiklikler 1.Her Taraf Devlet, Genel Mdre yapaca yazl bir bildirim ile Szlemenin deitirilmesini nerebilir. Genel Mdr bu bildirimi btn Taraf Devletlere duyurur.Bu bildirimin duyurulmasndan sonraki alt ay ierisinde Taraf Devletlerin en az yarsndan fazlas talep lehinde cevap verirse, Genel Mdr bu neriyi bir sonraki Genel Kurul oturumuna grlmek ve mmknse kabul edilmek zere sunar. 2.Deiiklikler toplantya katlan ve oy veren Taraf Devletlerin te iki ounluuyla edilir. kabul

3.Deiiklikler kabul edildikten sonra Taraf Devletlerin onay, kabul, uygun grme ya da katlmna sunulur. 4. Deiiklikler, sadece bunu onaylayan, kabul eden, uygun gren veya katlan Taraf Devletler bakmndan, bu maddenin 3. fkrasnda sz edilen belgelerin Taraf Devletlerin te ikisi tarafndan tevdiinden ay sonra yrrle girer. Bundan sonra, sz edilen deiiklik, bu deiiklii onaylayan, kabul eden,uygun gren veya katlan her Taraf Devlet bakmndan, onay, kabul uygun grme veya katlma belgelerinin tevdiinden ay sonra yrrle girer. 5. 3. ve 4. fkrada ortaya konan bu yntem, Komitenin Taraf Devletlerin saysyla ilgili 5. Madde konusundaki deiikliklere uygulanmaz. Bu deiiklik nerileri kabul edildikleri anda yrrle girer. 6. Bu maddenin 4. fkras gereince deiikliklerin yrrle girmesinden sonra bu Szlemeye Taraf olan bir Devlet farkl bir bildirimde bulunmad takdirde, (a) Szlemenin deitirilmi haline Taraf kabul edilir; (b) Deiikliklerle ykml olmayan herhangi bir Szlemenin deitirilmemi haline Taraf kabul edilir. Madde 39: Geerli Szleme Metinleri bu Szleme; Arapa, ince, ngilizce, Franszca, Rusa ve spanyolca hazrlanmtr.Alt metin de ayn derecede geerlidir. Madde 40: Szlemenin Tescili bu Szleme, Birlemi Milletler Senedinin 102.Maddesi gereince UNESCO Genel Mdrnn talebiyle Birlemi Milletler Sekreteryasna tescil olunur. _________________________________________________________________ (*) Somut Olmayan Kltrel Mirasn Korunmas Szlemesinin Franszcadan evirisi, szleme grmelerine
hkmetler aras uzman olarak katlan Prof. Dr. M. cal Ouz, ngilizceden evirisi ise, Gazi niversitesi Trk Halkbilimi Yksek Lisans Programndan Yeliz zay tarafndan yaplm, daha sonra iki metin karlatrlarak Trke metin oluturulmu, bu metin ise, Trkiyenin UNESCOdaki nceki Daimi Temsilcilerinden E. Bykeli Pulat Tacar tarafndan yeniden gzden geirilerek nerilen eviri metin elde edilmitir.

Taraf

Devlet

bakmndan

ise,

11