T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

ELEKTRK ELEKTRONK TEKNOLOJS

TEMEL ELEKTRK DEVRELER

ANKARA 2007

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR .............................................................................................................. iii GR ..................................................................................................................................1 RENME FAALYET-1 .................................................................................................3 1. ELEKTRK DEVRES ve ETLER ............................................................................3 1.2. Elektrik Devre Elemanlar ve Grevleri .....................................................................4 1.2.1. rete ................................................................................................................5 1.2.2. Sigorta ...............................................................................................................7 1.2.3. Anahtar ..............................................................................................................8 1.2.4. Alc ...................................................................................................................8 1.2.5. letken................................................................................................................9 1.3. Elektrik Devresi eitleri ..........................................................................................9 1.3.1. Ak Devre.......................................................................................................10 1.3.2. Kapal Devre....................................................................................................10 1.3.3. Ksa Devre .......................................................................................................10 UYGULAMA FAALYET ...........................................................................................13 LME VE DEERLENDRME .................................................................................15 PERFORMANS DEERLENDRME ...........................................................................16 RENME FAALYET-2 ...............................................................................................17 2. ZAYIF AKIM TESSATI UYGULAMA DEVRELER .................................................17 2.1. Bir Buton Bir Zil Tesisat Uygulama Devresi ..........................................................17 2.1.1. Devrenin Balant emas ................................................................................17 2.1.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................18 2.1.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................19 2.1.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................19 2.2. Bir Buton ki Zil Tesisat Uygulama Devresi ...........................................................20 2.2.1. Devrenin Balant emas ................................................................................20 2.2.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................21 2.2.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................21 2.2.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................21 2.3. ki Buton Bir Zil Tesisat Uygulama Devresi ...........................................................22 2.3.1. Devrenin Balant emas ................................................................................22 2.3.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................23 2.3.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................23 2.3.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................23 2.4. Bir Kat Bir Daireli Kap Otomatii ve Zil Tesisat Uygulama Devresi .....................24 2.4.1. Devrenin Balant emas ................................................................................24 2.4.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................25 2.4.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................25 2.4.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................25 UYGULAMA FAALYET ...........................................................................................27 LME VE DEERLENDRME .................................................................................30 PERFORMANS DEERLENDRME ...........................................................................31 RENME FAALYET-3 ...............................................................................................32 3. AYDINLATMA, PRZ ve G TESSATI UYGULAMA DEVRELER ......................32 3.1. Adi Anahtar Tesisat Uygulama Devresi..................................................................32 i

3.1.1. Devrenin Balant emas ................................................................................33 3.1.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................33 3.1.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................34 3.1.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................34 3.2. Adi Anahtar ve Priz Tesisat Uygulama Devresi ......................................................35 3.2.1. Devrenin Balant emas ................................................................................35 3.2.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................35 3.2.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................36 3.2.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................36 3.3. Komtatr Anahtar Tesisat Uygulama Devresi .......................................................37 3.3.1. Devrenin Balant emas ................................................................................37 3.3.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................38 3.3.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................38 3.3.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................38 3.4. Vaviyen Anahtar Tesisat Uygulama Devresi...........................................................39 3.4.1. Devrenin Balant emas ................................................................................39 3.4.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................40 3.4.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................41 3.4.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................41 3.5. Fluoresant Lamba Tesisat Uygulama Devresi .........................................................42 3.5.1. Devrenin Balant emas ................................................................................42 3.5.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................43 3.5.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................44 3.5.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................45 3.6. Bir Fazl Motorun Paket alterle Kumandas Uygulama Devresi .............................45 3.6.1. Devrenin Balant emas ................................................................................45 3.6.2. Devrede Kullanlan Elemanlar..........................................................................46 3.6.3. Devrenin alma Prensibi ...............................................................................48 3.6.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar .........................................48 UYGULAMA FAALYET ...........................................................................................49 LME VE DEERLENDRME .................................................................................52 PERFORMANS DEERLENDRME ...........................................................................53 MODL DEERLENDRME...........................................................................................54 CEVAP ANAHTARLARI .................................................................................................57 KAYNAKA ....................................................................................................................59

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI 522EE0012 Elektrik Elektronik Teknolojisi Alan Ortak Temel Elektrik Devreleri Elektrik devre elemanlar ve devre eitleri, zayf akm, aydnlatma, priz ve g devre uygulamalar ile ilgili bilgi ve becerilerin kazandrld renme materyalidir. 40/32

MODLN TANIMI

SRE N KOUL YETERLK

Temel elektrik devrelerini ynetmeliklere gre uygulamak. Genel Ama Her trl yerde TS ve uluslar aras standartlara, Bayndrlk Bakanl Elektrik Genel Teknik artnamesine, Elektrik Tesisleri ve Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmeliine uygun olarak temel elektrik devresini, zayf akm, aydnlatma ve priz devrelerini kurabilecek ve paket alter balantsn yapabileceksiniz. Amalar 1. Elektrik devre elemanlarn seerek, devreyi kurabileceksiniz. 2. Zayf akm tesisat elemanlarn seerek devrelerini kurabileceksiniz. 3. Aydnlatma, priz ve g devre elemanlarn seerek devrelerini kurabileceksiniz. ORTAM: Snf, atlye ve laboratuvar, iletme, ktphane, bilgi teknolojileri ortam (internet vb. kendi kendine veya grupla alabileceiniz tm ortamlar). DONANIM: rete, trafo, sigorta, buton, anahtar eitleri, priz, duy, lamba, fluoresant armatr, zil, paket alter, bir fazl motor, iletken, planete, el takmlar, kesme takmlar.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

iii

Modln iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra, verilen lme aralaryla kazandnz bilgileri ve becerileri lerek kendinizi deerlendireceksiniz. LME VE DEERLENDRME retmen, modl sonunda size lme arac ( oktan semeli, doru yanl ve tamamlamal test, uygulama vb.) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

iv

GR GR
Sevgili renci, Elektrik elektronik teknolojisi, dnyann en cra kelerine kadar ulamtr. Gnmzde elektrikle alan cihazlar vastasyla ilerimiz ok kolaylamtr. Artk elektriksiz bir hayat dnlememektedir. Fakat elektriin bu kolaylatrc etkilerine kar tehlikeleri de vardr. Elektriin tehlikeli olduunu anlamak iin arplmak gerekmez. Elektrikli cihazlar ok dikkatli kullanmalyz. Elektrik ve elektronik, uzay teknolojisi, bilgisayar teknolojisi, ev aletleri, endstriyel iletmelerin, iletiim teknolojisi, tp teknolojisi, ksaca her alanda, can svs grevini yrtmektedir. Bu modlmzde, elektriin temel mantnn kavranaca devreler incelenecektir. Modlde verilen devreleri dikkatli bir ekilde kurup altrarak kazanacanz becerilerle, ev ve iyerlerinde bulunan kk elektrik tesisatlarn kurabilme, arzalarn giderebilme becerisi kazanacaksnz. Devrelerin kurulumunda enerji altnda almaynz. Elektrik enerjisinin dk gerilim ve akm da tehlikeli olabilmektedir. Devre elemanlar uygun zellikte olmal ve devrelerde mutlaka sigorta kullanlmaldr.

RENME FAALYET-1 RENME FAALYET-1

AMA
Bu faaliyette verilecek bilgiler dorultusunda, uygun atlye ortamnda, standartlara ve Elektrik Tesisleri Ynetmeliine uygun olarak temel elektrik devre elemanlarn seebilecek ve devreyi kurabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde konuyla ilgili aratrma ve gzlem yapmanz bilgileri daha rahat kavramanza yardmc olacaktr, yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Elektrik devrelerinde hangi elemanlar kullanlr, aratrnz. Ksa devrenin zararlar nelerdir, aratrnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortamn kullanabilir, elektrik elektronik malzemeleri satan iyerlerini, elektrik tesisat taahht firmalarn gezebilirsiniz. Ayrca iletken, kablo, klemens sigorta, anahtar, batarya kataloglarn incelemelisiniz. Aratrmanz rapor haline getirerek arkadalarnza sununuz.

1. ELEKTRK DEVRES VE ETLER

1.1. Elektrik Devresi zellii
Elektrik akmn meydana getiren elektronlar, elektrik devresinden geerek alcda baka bir enerjiye dnr. Elektrik alclarnn almas iin srekli elektrik akm gemelidir. Bu akm alcnn devresine balanan elektrik enerji kayna ile temin edilir. Enerji kayna nn bir ucundan kan elektronlar iletken- alc-iletken yolunu takip ederek dier ucuna ular.

ekil 1.1: Elektrik devresinden akm geii

Elektrik devresi; rete, iletken, sigorta, anahtar ve alcdan meydana gelen kapal bir sistemde, akmn izledii yoldur. Elektrik devresi ile su devresinin karlatrlmas

Elektrik devresinin daha iyi anlalmas iin su devresi ile karlatralm. Su moleklleri borular yardmyla pompa, vana ve trbin zerinden devrelerini tamamlar, buna su devresi denir. Elektrik yklerinin, rete, iletkenler, anahtar, sigorta ve alc zerinden tamamladklar yol da elektrik devresini oluturur. Su devresinde; kaynaktaki su bir pompadan verilen enerji sayesinde vana aldktan sonra, oluan kinetik enerji trbine hareket kazandrr. Elektrik devresinde; anahtarn kapatlmasyla meydana gelen kapal devrede, iletkenler zerinden geen elektrik ykleri, enerjilerini alcya vererek devrelerini reteten tamamlar.

ekil 1.2: Su devresi ile elektrik devresinin karlatrlmas

ekil 1.2 incelendiinde, su devresindeki pompa elektrik devresindeki bataryann grevine benzer i yapmaktadr. Ayrca su devresindeki vana ile elektrik devresindeki anahtar benzer grevleri grmektedir. Vana suyun geiini, anahtar elektrik akmnn geiini kontrol eder.

1.2. Elektrik Devre Elemanlar ve Grevleri

Basit bir elektrik devresi be bileenden oluur. Devre bileenleri, rete, sigorta, anahtar, alc ve iletkendir.

ekil 1.3: Basit elektrik devresi ve elemanlar

ekil 1.4: Basit elektrik devresi

1.2.1. rete
Herhangi bir enerjiyi (kimyasal, mekanik, s, k), elektrik enerjisine dntren devre elemanna rete veya kaynak denir. Elektrik devresindeki alclarn alabilmesi iin gerekli elektrik enerjisini salayan devre elemandr. Akm kayna, doru akm kayna ve alternatif akm kayna olmak zere iki eittir. Doru akm kayna ; generatr (D.A. dinamo), akmlatr, pil olarak eitleri vardr. Alternatr (A.A. generatr) alternatif akm kaynadr. Redresrler ise alternatif akm doru akma evirir.

Resim 1.1: Doru akm kayna piller

Limona farkl iki metal batrldnda kk bir lambay ksa sreliine yakabilir.

Resim 1.2: Akmlatrler

Piller genellikle 1,5 Volt, akler ise 12 Volt gerilim verebilecek ekilde retilir. Pil ve akmlatrler seri balanarak ( + u, uca balanr) devreye verdikleri gerilimler arttrlr. Paralel balanarak akm verme kapasiteleri arttrlabilir.

ekil 1.5: Seri balanan akmlatr ve piller

Resim 1.3: Generatr (DA ve AA)

ekil 1.6: Seri bal pillerle yaplan devre

1.2.2. Sigorta
Elektrik devrelerinden istenmeyen ar akmlar geebilir. Bu durumda elektrik devre elemanlar zarar grr. Devreye balanan sigorta akm iddetinin belli bir deerin stne kmasn nler. Devrenin gvenlii iin kullanlr. eitleri vardr. Buonlu, cam, fili, anahtarl otomatik sigorta, NH (bakl) sigorta ve yksek gerilim sigortalardr. Kk akml ve elektronik devrelerde cam sigortalar, aydnlatma ve priz devrelerinde buonlu veya anahtarl otomatik sigortalar, byk akml g devrelerinde NH sigortalar kullanlmaktadr. Gnmzde buonlu sigortalar pek tercih edilmemektedir. Eer buonlu sigortal devrelerle karlarsanz, bu sigortalar attnda kesinlikle buonlar sarlmamal, buon yenisi ile deitirilmelidir. Devre akmna uygun deerde sigortalar seilmelidir. Sigorta eitlerinin standart akm deerlerini aratrnz.

Resim 1.4: Fili ve cam sigortalar

Resim 1.5: Buonlu Sigorta

Resim 1.6: NH sigorta

Resim 1.7: Anahtarl otomatik ve YG sigortalar

1.2.3. Anahtar
Devreyi ap kapamaya yarayan aralardr. Anahtar aldnda alcya giden akm kesilir ve alc enerjisiz kalr. Anahtar kapatldnda ise devreden akm geer ve alc alr. Byk akmlara kumanda eden anahtarlara alter ad verilir. Zayf akm, merdiven otomatii (liht), yangn bildirim gibi devrelerde buton kullanlr. Buton ile anahtarn fark, anahtar kalc buton ise basld srece devreyi altrr. Aydnlatma devrelerinde kullanlacak anahtarlar, faz iletkeni zerine konulmal ve 220 Volta kadar devrelerde anahtar anma akm en az 10 Amper olmaldr.

ekil 1.7: Anahtar ve buton sembolleri

ekil 1.8: Buton

ekil 1.9: alter ve anahtar

Resim 1.8: Anahtarlar ve alter

Anahtarlar ile ilgili maddeleri elektrik i tesisleri ynetmeliinden aratrnz.

1.2.4. Alc
Elektrik enerjisini istenen baka bir enerjiye dntren aygtlara alc (yk- alma) denir. Alc eitleri olarak; elektrik enerjisini s enerjisine dntren elektrik frn ve sobalar, mekanik enerjiye eviren motor, k enerjisine eviren lamba rnek olarak verilebilir. Alclar, zelliine gre doru akmla veya alternatif akmla, 12- 24- 48- 220- 400 Volt gerilimlere gre alan tiplerde yaplr. 8

ekil 1.10: Alc eitleri

1.2.5. letken
Elektrik devre elemanlarnn birbirine balantlar, elektrik akmn iyi ileten bakr veya alminyum gibi metal tellerle yaplr. Dier bir deyile akm kayna ile alcy birletiren ve elektrik akmnn zerinden getii yoldur. letken kesitleri devre akmn karlayacak deerde olmaldr. Elektrik i tesisatta zeri yaltlm iletkenler kullanlr. ok telli ve tek telli yaltlm iletkenler kullanlmaktadr. Elektrik devresindeki iletkenlerin snmamas ve enerji kaybna neden olmamas gerekir. Bu nedenle bir elektrik devresinde kullanlacak iletken kesitinin seiminde u hususlar dikkate alnmaldr: Alcnn gc letkenin uzunluu ve iletkenin cinsi Devreye uygulanan gerilimin deeri

ekil 1.11: ok telli ve tek telli iletken

1.3. Elektrik Devresi eitleri

Elektrik devreleri, devreden geen akmn durumuna gre; ak devre, kapal devre ve ksa devre olarak adlandrlr. 9

1.3.1. Ak Devre
Elektrik devresindeki anahtarn ak durumda olduu, devreden akmn gemedii ve alcnn almad devredir. letkenlerin kopmas, sigortann atmas, ek yerlerinin temas etmemesi de ak devreyi oluturur.

ekil 1.12: Ak devre

1.3.2. Kapal Devre

Elektrik devresinde, anahtar kapal ve devre akmnn normal olarak getii, alcnn alt devredir.

ekil 1.13: Kapal Devre

1.3.3. Ksa Devre

Elektrik devresinde, devre akmnn alcdan gemeden ksa yoldan devresini tamamlamasdr. Bu istenmeyen bir devre ekli olup retece ve elektrik tesislerine zarar verebilir. Devre elemanlarnn korunmas iin sigorta konulmasnn gerei ksa devrelerde daha iyi anlalr. letkenlerin yaltkanlklarnn zelliini kaybederek birbirine temas etmesi, retecin ksa devre olmas veya alcnn ksa devre olmas eklinde ortaya kabilir. Elektrik akm devresini direnci en kk olan yerden tamamladndan, ksa devre durumunda devreden byk deerde akm geerek sigortann amasna neden olur. Arza giderilmeden kesinlikle devreye enerji verilmemelidir.

10

letkenlerin birbirine temas etmesinden dolay geen akm 300 mAe ulatnda, iletkenlerin kor haline gelmeye balad aratrmalar sonucunda tespit edilmitir. Bundan dolay 300 mAde devreyi aan yangn koruma roleleri kullanlmas (ana kolon hatt giriine) zorunludur.

ekil 1.14: Bataryann ksa devre olmas

Bu durumda (ekil 1.14) ksa devre akm sigortadan gemedii iin, sigorta atmaz ve batarya zarar grr.

ekil 1.15: Alcnn ksa devre olmas

Bu durumda (ekil 1.15) alc ksa devre olmutur ve sigorta devreyi aar.

11

ekil 1.16: Bataryann sigortadan sonra ksa devre olmas

Bu durumda (ekil 1.16) ksa devre sigortadan sonra olutuu iin sigorta devreyi aar ve batarya zarar grmez.

12

UYGULAMA FAAL YET UYGULAMA FAAL YET

ekil : Ak devre

ekil : Kapal devre

ekil : Ksa devre

BAST ELEKTRK DEVRESN KURMAK ve ALITIRMAK lem Basamaklar

Elektrik devre elemanlarn seiniz. Basit elektrik devresini kurunuz ve altrnz.

neriler
Devre emasn izerek kullanacanz malzemeleri bir kada listeleyiniz. Elektrik devre elemanlarnn iletken, sigorta, anahtar, alc, rete olduunu unutmaynz. Uygun devre elemanlarn seiniz. retecin dk gerilimli (9- 12 Volt) olmasna dikkat ediniz (pil veya adaptr g kayna). Devrenizde cam sigorta kullannz. Devrenizde kullannz. 0,5 mm yaltlm iletken

Setiiniz devre elemanlarn, renme faaliyetindeki ekilden ( ekil 1.3) faydalanarak balaynz. Alc olarak, lamba veya kk gl motor kullannz. Devreye sigorta konulmasna dikkat ediniz. Anahtar kapaynz. gzlemleyiniz. Alcnn altn

Alcy, veya bataryay ok ksa sreliine, ksa devre ediniz ve sigortann attn 13

gzlemleyiniz. Ksa devreyi ortadan kaldrmadan devreye tekrar enerji vermeyiniz. gvenlii tedbirlerine uyunuz. El ve g aletlerini kullanrken ok dikkat ediniz.

14

LME VE DE ERLEND RME LME VE DE ERLEND RME

Aadaki sorular oktan semeli, tamamlamal, doru-yanl olarak deerlendiriniz. 1. Ald elektrik enerjisini dier enerjilere dntren devre elemanna denir. 2. Devreye kumanda eden devre elemanna .. veya denir. 3. Devrenin elektriksel gvenliini salayan devre elemanna ............ denir. 4. Alcnn alt devre eitine. .. denir. 5. Buton srekli olarak elektrik devresine enerji vermeye yarar. DORU YANLI..

6. ekil ada A anahtar kapatlrsa oluan devre eidi nedir? A) Ak devre B) Ksa devre C) Kapal devre D) Dirensiz devre E) Hibiri 7. ekil ada B anahtar kapatlrsa oluan devre eidi nedir? A) Ak devre B) Ksa devre C) Kapal devre D) Uzun devre 8. ekil ada A ve B anahtar kapatlrsa oluan devre eidi nedir? A) Ak devre B) Uzun devre C) Kapal devre D) Ksa devre

E) Hibiri

E) Hibiri

9. Anahtar ve sigortann yerleri deitirilerek yaplacak devre balants, devrenin almasn etkiler. DORU YANLI.. 10. Byk akmlara kumanda eden anahtarlara ................ denir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar ediniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz. 15

PERFORMANS DE ERLEND RME PERFORMANS DE ERLEND RME

MODL ADI: Temel Elektrik devreleri UYGULAMA FAALYET: Basit elektrik devresini kurmak ve altrmak. RENCNN ADI SOYADI:. SINIF VE NU:.

AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

DEERLENDRME LTLER
1. Elektrik devre elemanlarnn grevlerini kavradnz m? 2. Elektrik devre elemanlarn doru setiniz mi? 3. Elektrik devresini uygun ve doru kurdunuz mu? 4. Elektrik devresini doru altrdnz m? 5. Ksa devrenin zararlarn gzlemlediniz mi? 6. gvenlii tedbirlerine uydunuz mu?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Yaplan deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam Evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

16

RENME FAALYET-2 RENME FAALYET-2

AMA
Bu faaliyette verilecek bilgiler dorultusunda, uygun atlye ortamnda, standartlara ve Elektrik Tesisleri Ynetmeliine uygun olarak zayf akm tesisat elemanlarn seebilecek ve devrelerini kurabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde konuyla ilgili aratrma ve gzlem yapmanz bilgileri daha rahat kavramanza yardmc olacaktr, yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Zayf akm tesisatlarnda hangi elemanlar kullanlr, aratrnz. arma ve bildirim tesisatlar nelerdir, aratrnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortamn kullanabilir, elektrik elektronik malzemeleri satan iyerlerini, elektrik tesisat taahht firmalarn gezebilirsiniz. Ayrca iletken, kablo, klemens sigorta, buton, zil, kap otomatii, trafo kataloglarn incelemelisiniz. Aratrmanz rapor haline getirerek arkadalarnza sununuz.

2. ZAYIF AKIM TESSATI UYGULAMA DEVRELER

Zayf akm tesisatlar, arma ve bildirim tesisatlar olarak ikiye ayrlr. Zil ve kap otomatii tesisatlarnn temelini oluturan devreleri inceleyeceiz.

2.1. Bir Buton Bir Zil Tesisat Uygulama Devresi

2.1.1. Devrenin Balant emas
Devre balant emasn, kapal ve ak ema olarak ayr ayr inceleyeceiz. Kapal ema, elektrik tesisatnda iletkenlerin yolunu (boru vb.) ve devre elemanlarnn (sigorta, ek kutusu, buton, alclar, rete vb.) yerlerini gsteren emadr. Buna tek hat emas da denir. Elektrik projeleri kapal ema olarak izilir. Ak ema; tesisatta elektrik devresini, alc ile kumanda aralar ile birlikte gsteren iletken dolam emasna denir. Meslek eleman devrenin balantsn bu emaya gre yapar, buna balant emas da denir. Bundan sonraki devre uygulamalarmzda, devre dzenini kapal emaya gre balantlar ise ak emaya gre oluturacaz.

17

ekil 2.1: Bir buton bir zil kapal emas

ekil 2.2: Bir buton bir zil ak balant emas

2.1.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ad Sigorta Trafo Buton Zil letken tel Buat Boru ve dirsek Kroe Uzatma kablosu Klemens zellii 6A W-otomat 220/ 12V 5W Sva st veya sva alt Vzlt veya elektronik 0,5 mm HO5V- U (Zil teli) Sva st veya sva alt 14PVC Antigron veya ivili 2x0,75 fili 1 nolu Miktar 1 Adet 1 Adet 1 Adet 1 Adet 3 metre 1 Adet 1m- 1 Adet 10 Adet 2 metre 2 Adet

Tablo 2.1: Bir buton bir zil tesisat malzeme listesi

18

2.1.3. Devrenin alma Prensibi

arma ve bildirim tesisatlarnn temeli bir butonla bir zil tesisatdr. Bir buton ve bir zilden oluan devrede butona basld mddete zil alar, elimizi kaldrdmzda ise zilinenerjisi kesilir. Bu devrenin kurulmas, almas ve arzalar iyi renildiinde, bundan sonraki devrelerde kolaylk salanr.

ekil 2.3: Bir buton bir zil alma prensibi

ekil 2.4: Bir buton bir zil akm gei yolu

2.1.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Devreyi ortamn durumuna gre planete zerinde sva alt veya sva st borular iinden ekiniz. Eer ortamda borular denmemi ise kapal emaya gre borular deyiniz. 19

Zil ve buton yerlerini belirleyiniz. Ak emaya gre iletkenleri, daha nceden denmi borular iine deyiniz. Borularn u ksmlarna, akta iletken kalmayacak ekilde zil ve butonu uygun aa vidas ile monte ediniz. letken ularn uygun ara ile soyarak zil ve butonun ba lant vidasna irtibatlandrnz. Gerekli kontrollar yaparak buat kapan kapatnz. Devreye kontroll bir biimde enerji veriniz. Kesinlikle enerji altnda almaynz. iniz bittikten sonra, malzemeleri yerinden dzgnce sknz.

2.2. Bir Buton ki Zil Tesisat Uygulama Devresi

2.2.1. Devrenin Balant emas

ekil 2.5: Bir buton iki zil kapal emas

ekil 2.6: Bir buton iki zil ak balant emas

20

2.2.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Nu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ad Sigorta Trafo Buton Zil letken tel letken tel Bant Klemens Boru ve Dirsek Buat ve kroe zellii 6A W-otomat 220/ 12V 5W. Sva st veya sva alt Vzlt veya elektronik 0,5 mm HO5V- U (Zil teli) 1,5 mm HO7V- U (trf giri) Elektrik bant 1 nolu 14 PVC PVC Miktar 1 Adet 1 Adet 1 Adet 2 Adet 3 metre 0,5 metre 1 Adet 4 Adet 1m-1 Adet 2- 10 Adet

Tablo 2.2: Bir buton iki zil tesisat malzeme listesi

Bir buton bir zil tesisatndaki zile paralel bir zil ba ladmzda, bir buton iki zil devresini yapm oluruz.

2.2.3. Devrenin alma Prensibi

arma ve bildirim tesisleri, kullanm yerlerine gre deiik ekillerde yaplr. rnein okullarda ve byk iletmelerde deiik yerlere veya katlara birden fazla zil konur. Bu ziller bir buton ile altrlarak giri veya k zaman duyurulur. Byle bir devrede ziller birbirine paralel ba l olduundan, zil says ihtiyaca ve trafo gcne gre arttrlabilir. Butona basld srece iki zil de ayn anda almaktadr. Ziller seri balanrsa devre alr m, aratrnz.

2.2.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Devre emasna gre elemanlar seiniz, planete zerinde buton ve zillerin yerlerini ayn boyda olacak ekilde belirleyiniz. Planetede borular denmemise kapal emaya uygun olarak borular deyiniz(kroelerle). Planete zerindeki borular ierisinden, ak emaya uygun olarak iletkenleri geiriniz, iletkenleri lzumsuz yere kesmeyiniz.

21

Buat ierisinde klemens kullanarak veya tekniine uygun olarak ek alnz ve ek yerini yaltnz. Buton ve zilleri yerine aa vidas ile monte ediniz. letkenlerin ularn soyarak buton ve zilleri balaynz ve devreye enerji vererek altrnz. Kesinlikle enerji altnda almaynz. gvenlii tedbirlerine uyunuz. El aletlerini kullanrken ok dikkat ediniz.

2.3. ki Buton Bir Zil Tesisat Uygulama Devresi

2.3.1. Devrenin Balant emas

ekil 2.7: ki buton bir zil kapal emas

ekil 2.8: ki buton bir zil ak emas

22

2.3.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Nu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ad Sigorta Trafo Buton Zil letken tel letken tel Bant Klemens Boru ve dirsek Buat ve kroe zellii 6A W-otomat 220/ 12V 5W Sva st veya sva alt Vzlt veya elektronik 0,5 mm HO5V- U (Zil teli) 1,5 mm HO7V- U (trf giri) Elektrik band 1 nolu 14 PVC PVC Miktar 1 Adet 1 Adet 2 Adet 1 Adet 3 metre 0,5 metre 1 Adet 4 Adet 1m-1 Adet 2- 10 Adet

Tablo 2.3: ki buton bir zil tesisat malzeme listesi

Bir buton bir zil tesisatnn borularn ve buatlarn skmeden, iki buton bir zil tesisatn da yapabilirsiniz. Bir zil bir buton tesisatnda, butona paralel olarak bir buton baladmzda iki buton bir zil balantsn yapm oluruz.

2.3.3. Devrenin alma Prensibi

ki katl bir apartman ve kk bir iyeri rneinde olduu gibi bir kiiyi birden fazla kiinin armas veya haber vermesi gerekebilir. Bu durumda iki buton ile bir zil tesisat kullanlr. Butonlarn hangisine baslrsa baslsn zil alacaktr. Devrede butonlar zile seri, birbirine paralel balanrlar ve buton says istendii lde arttrlabilir. Butonlar birbirine seri balanrsa ne olur, aratrnz.

2.3.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Bir buton iki zil tesisat denmi borular bu devre iinde kullanlabilir. Planete zerindeki borular ierisinden, ak emaya uygun olarak iletkenleri geiriniz, iletkenleri lzumsuz yere kesmeyiniz. Buat ierisinde klemens kullanarak veya tekniine uygun olarak ek alnz ve ek yerini yaltnz. Buton ve zilleri yerine aa vidas ile monte ediniz. letkenlerin ularn soyarak buton ve zilleri balaynz ve devreye enerji vererek altrnz. Kesinlikle enerji altnda almaynz.

23

gvenlii tedbirlerine uyunuz. El aletlerini kullanrken ok dikkat ediniz.

2.4. Bir Kat Bir Daireli Kap Otomatii ve Zil Tesisat Uygulama Devresi
2.4.1. Devrenin Balant emas

ekil 2.9: Kap otomatii ve zil tesisat kapal ak emas

24

2.4.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Nu 1 2 3 4 5 5 6 7 8 9 10 Ad Sigorta Trafo Buton Zil Kap kilidi letken tel letken tel Bant Klemens Boru ve dirsek Buat ve kroe zellii 6A W-otomat 220/ 12V 10W Sva st veya sva alt Vzlt veya elektronik Elektrik-mekanik 0,5 mm HO5V- U (Zil teli) 1,5 mm HO7V- U (trf giri) Elektrik bant 1 nolu 14 PVC PVC Miktar 1 Adet 1 Adet 3 Adet 1 Adet 1 Adet 3 metre 0,5 metre 1 Adet Adet 2m- 2 Adet 3- 10 Adet

Tablo 2.4: Kap otomatii ve zil tesisat malzeme listesi

2.4.3. Devrenin alma Prensibi

Kap otomatii bir alc eidi olup iindeki bobin enerjilenince gerili yay trnaktan kurtulur ve kap alr. 12 Volt ile alr. Eer kap otomatii zincirli tip ise gergi ayarnn iyi yaplmas gerekir. Kap otomatii (kap kiliti) apartman giri kaps zerindedir. Apartman kapsndaki zil butonuna (Z) basldnda dairedeki zil alar. Daire iindeki kap otomatii butonuna (K) basldnda apartman giri kaps alr. Daire kapsna gelindiinde buradaki zil butonuna (Z) baslnca tekrar dairedeki zil alar. Zil butonlar birbirine paralel baldr.

ekil 2.10: Kap otomatii ve zil akm gei deiik balant emas

2.4.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Devre bir kat bir daireli olduuna gre binann girii ve stnde bir kat var demektir. Tesisat derken buna dikkat etmeliyiz. Planeteyi dikey olarak tutmalyz.

25

Devre emasna gre elemanlar seiniz, planete zerinde buton, zil ve kap otomatii yerlerini belirleyiniz. Planetede borular denmemise kapal emaya uygun olarak borular deyiniz(kroelerle). Planete zerindeki borular ierisinden, ak emaya uygun olarak iletkenleri geiriniz, iletkenleri lzumsuz yere kesmeyiniz. Buat ierisinde klemens kullanarak veya tekniine uygun olarak ek alnz ve ek yerini yaltnz. Buton, zil ve kap otomatiini yerine aa vidas ile monte ediniz. letkenlerin ularn soyarak buton, zil ve kap otomatiini balaynz ve devreye enerji vererek altrnz. Kap otomatii zincirli tip ise gergi ayarn yapnz. Kesinlikle enerji altnda almaynz. gvenlii tedbirlerine uyunuz. El aletlerini kullanrken ok dikkat ediniz.

26

UYGULAMA FAAL YET UYGULAMA FAAL YET

ZL ve KAPI OTOMAT UYGULAMA DEVRELER YAPILMASI lem Basamaklar neriler
Bir buton bir zil tesisatn yapnz.

Bir buton iki zil tesisatn yapnz.

Balant emasna uygun elemanlar seiniz. Eer tesisat borusu demeniz gerekirse, kapal emaya gre deyiniz. Balantlarnzn ediniz. gevek olmamasna dikkat

Devrenizde mutlaka sigorta kullannz. Enerji altnda almaynz. Balant emasna uygun elemanlar seiniz. Bir buton bir zil tesisatnda bulunan zile paralel zil baladnzda, iki zilin butona basldnda ayn anda alacan hatrlaynz. Eer tesisat borusu demeniz gerekirse kapal emaya gre deyiniz. Balantlarnzn ediniz. gevek olmamasna dikkat

Devrenizde mutlaka sigorta kullannz. Enerji altnda almaynz. El aletleri kullanrken ok dikkat ediniz.

27

ki buton bir zil tesisatn yapnz.

Balant emasna uygun elemanlar seiniz. Bir buton bir zil tesisatnda bulunan butona paralel buton baladnzda, iki buton ile bir zile kumanda edeceimizi hatrlaynz. Eer tesisat borusu demeniz gerekirse kapal emaya gre deyiniz. Balantlarnzn ediniz. gevek olmamasna dikkat

Devrenizde mutlaka sigorta kullannz. Enerji altnda almaynz. El aletleri kullanrken ok dikkat ediniz.

28

Bir zil ve kap otomatii tesisatn yapnz.

Balant emasna uygun elemanlar seiniz. Eer tesisat borusu demeniz gerekirse kapal emaya gre deyiniz. Planetede borular dikey olarak deyiniz. Balantlarnzn ediniz. gevek olmamasna dikkat

Zincirli tip kap otomatii kullanyor iseniz gergi ayarn uygun olarak yapnz. Devrenizde mutlaka sigorta kullannz. Enerji altnda almaynz. El aletleri kullanrken ok dikkat ediniz.

29

LME VE DE ERLEND RME LME VE DE ERLEND RME

Aadaki sorular oktan semeli, tamamlamal, olarak deerlendiriniz. 1. Tesisat emalarnda tek hat emasna denir. 2. Tesisatta elektrik devresini, alc ile kumanda aralar ile birlikte gsteren iletken dolam emasna . denir.

3. Yukardaki emada 1 nulu buton hangi zil veya zilleri altrr? A) 1- 2 C) 1- 4 E) 5- 6 B) 1- 3 D) 1- 5

4. Yukardaki emada 3 nulu buton hangi zil veya zilleri altrr? A) 1-2 C) 4-5 E) 2- 6 B) 2-3 D) 5-6

5. Yukardaki emada 6 nulu zili hangi buton veya butonlar altrr? A) 1-2 C) 4-5 E) 1- 5 B) 2-3 D) 3-4

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar ediniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz. 30

PERFORMANS DE ERLEND RME PERFORMANS DE ERLEND RME

MODL ADI: Temel Elektrik Devreleri UYGULAMA FAALYET: Zayf akm tesisat devrelerini kurmak ve altrmak. RENCNN ADI SOYADI:. SINIF VE NU:.

AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

DEERLENDRME LTLER
1. Bir buton bir zil devresini doru yaptnz m? 2. Bir buton iki zil devresini doru yaptnz m? 3. ki buton bir zil devresini doru yaptnz m? 4. Bir zil ve kap otomatii devresini doru yaptnz m? 5. gvenlii tedbirlerine uydunuz mu?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Yaplan deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam Evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

31

RENME FAALYET-3 RENME FAALYET-3

AMA
Bu faaliyette verilecek bilgiler dorultusunda, uygun atlye ortamnda, standartlara, Elektrik Tesisleri Ve Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmeliine uygun olarak aydnlatma, priz ve g devre elemanlarn seebilecek ve devrelerini kurabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde konuyla ilgili aratrma ve gzlem yapmanz bilgileri daha rahat kavramanza yardmc olacaktr, yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: evrenizde aydnlatma iin hangi devre eitleri kullanlmaktadr, aratrnz. Aydnlatma ve priz devrelerinde hangi kesitte kablolar kullanlmaktadr, aratrnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortamn kullanabilir, elektrik malzemeleri satan iyerlerini, elektrik tesisat taahht firmalarn gezebilirsiniz. Ayrca iletken, kablo, klemens sigorta, anahtar, priz, lamba kataloglarn incelemelisiniz. Aratrmanz rapor haline getirerek arkadalarnza sununuz.

3. AYDINLATMA, PRZ VE G TESSATI UYGULAMA DEVRELER

3.1. Adi Anahtar Tesisat Uygulama Devresi
Bir lambay veya bir grup lambay ayn anda, ayn yerden yakp sndrmeye yarayan anahtarlara denir. Bu anahtarlar aspiratr, stclar, kk gl elektrikli alclarn kumandasnda da kullanlr. Bir giri ve bir k olmak zere iki balant ucu vardr.

ekil 3.1: Adi anahtar sembolleri

32

3.1.1. Devrenin Balant emas

ekil 3.2: Adi anahtar tesisat kapal emas

ekil 3.3: Adi anahtar tesisat ak emas

3.1.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Nu 1 2 3 4 5 6 Ad Adi anahtar Duy Lamba Klemens Sigorta letken tel zellii Sva st veya sva alt Duvar veya tavan tipi Akkor telli (25W 100W) 1 nolu 10A. W-Otomat 1,5 mm HO7V- U Miktar 1 Adet 1 Adet 1 Adet 2 Adet 1 Adet 2 Metre

Tablo 3.1: Adi anahtar tesisat malzeme listesi

33

Resim 3.1: Duy ve anahtar eitleri

Klemens, aydnlatma ve g tesislerinde buat (ek kutusu) iinde eklerin (iletken balantlarnn) yaplmas iin kullanlan geretir. Duy, elektrik lambasnn, vidalanarak veya taklarak elektrik tesisine balanmasn salayan geretir

3.1.3. Devrenin alma Prensibi

Devrede uygun balantlar yapldktan sonra anahtar konum deitirdiimizde lambaya faz gelir, ntr direk lambaya bal olduundan lamba enerjilenir ve k vermeye balar. Anahtar konum deitirdiimizde lambaya gelen faz kesilmi olur ve lamba sner.

3.1.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Planete zerinde borular denmemise, kapal emaya gre borular deyiniz. Planete zerine denmi olan borular zerinde sigorta, anahtar ve duy yerlerini belirleyiniz. letkenleri gerekli uzunlukta keserek, ak emaya gre borular ierisine deyiniz. Anahtar eer sva alt seilirse ona uygun kasa kullanlmaldr. letken ularn uygun ara kullanarak soyunuz ve balantlar yapnz. Duyun i orta kontana faz denk gelecek ekilde balant yapnz. En az 1,5 mm yaltlm iletken kullannz. Sigorta, duy ve anahtar uygun aa vidalar ile yerlerine monte ediniz. Gerekli kontrolleri yaparak buat kapan kapatnz. Ampl duya takarak, ok dikkatli olarak enerji veriniz(220 Volt).

34

3.2. Adi Anahtar ve Priz Tesisat Uygulama Devresi

3.2.1. Devrenin Balant emas

ekil 3.4: Adi anahtar ve priz tesisat kapal emas

ekil 3.5: Adi anahtar ve priz tesisat ak emas

Tesisatta prizler ve lambalar Tesisat Ynetmelii gerei ayr ayr linyelere balanr. Fakat lamba linyesine, bir priz balanabilir.

3.2.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Priz, elektrik aygtlarna, bir elektrik devresinden fi aracl ile dorudan veya uzatma kablosu ile enerji alnmas iin kullanlan bir aratr.

Resim 3.2: Priz eitleri

35

Nu 1 2 3 4 5 6 7 8

Ad Adi anahtar Duy Lamba Priz Klemens Sigorta letken tel letken tel

zellii Sva st veya sva alt Duvar veya tavan tipi Akkor telli (25W 100W) Sva st veya sva alt (Topraksz) 2 no 10A. W-Otomat 1,5 mm HO7V- U 2,5 mm HO7V- U

Miktar 1 Adet 1 Adet 1 Adet 1 Adet 4 Adet 1 Adet 2 Metre 2 Metre

Tablo 3.2: Adi anahtar ve priz tesisat malzeme listesi

3.2.3. Devrenin alma Prensibi

Devremiz adi anahtar tesisatna priz ilave edilmesiyle olumutur. Adi anahtar lambaya kumanda iin kullanlmaktadr. Priz ise bir alcya enerji almak iin kullanlmaktadr.

3.2.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Adi anahtar tesisat devresine ilave olarak priz konulmutur. Yalnz burada priz ve ana kablo en az 2,5 mm kesitinde kablodan olmaldr. Eer adi anahtar ana kablosu 2,5 mm kesitinde ekilmediyse tesisat kablosu yeniden ekilmelidir.

Planete zerine denmi olan borular zerinde sigorta, priz, anahtar ve duy yerlerini belirleyiniz. letkenleri gerekli uzunlukta keserek, ak emaya gre borular ierisine deyiniz. Anahtar eer sva alt seilirse ona uygun kasa kullanlmaldr. letken ularn uygun ara kullanarak soyunuz ve balantlar yapnz. Duyun i orta kontana faz denk gelecek ekilde balant yapnz. Buat iinde klemens kullanarak ekleme yapnz. Aydnlatma devresinde en az 1,5 mm yaltlm iletken kullannz. 36

Priz ve ana girie 2,5 mm kablo ekilmelidir. Sigorta, duy ve anahtar uygun aa vidalar ile yerlerine monte ediniz. Gerekli kontrolleri yaparak buat kapan kapatnz. Ampl duya takarak, ok dikkatli olarak enerji veriniz (220 Volt). Prize uygun gte alc balaynz.

3.3. Komtatr Anahtar Tesisat Uygulama Devresi

3.3.1. Devrenin Balant emas

ekil 3.6: Komtatr anahtar tesisat kapal emas

ekil 3.7: Komtatr anahtar tesisat ak emas

37

3.3.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Nu 1 2 3 4 5 6 Ad Komtatr anahtar Duy Lamba Klemens Sigorta letken tel zellii Sva st veya sva alt Duvar veya tavan tipi Akkor telli (25W 100W) 1 no 10A. W-Otomat 1,5 mm HO7V-U Miktar 1 Adet 2 Adet 2 Adet 4 Adet 1 Adet 3 Metre

Tablo 3.3: Komtatr anahtar tesisat malzeme listesi

Resim 3.3: Komtatr anahtar

3.3.3. Devrenin alma Prensibi

Komtatr anahtar, iki ayr lamba veya lamba grubunun bir yerden ayn anda veya ayr ayr yaklp sndrlmesinde kullanlr. rnein salon veya misafir odasnda bulunan avizede ve snflarda bulunan fluoresant lamba armatrlerinde birden fazla lamba bulunmaktadr. Bu lambalarn tamamn veya bir ksmn komtatr anahtar ile yakp sndrmek mmkndr. nceleri dner tip komtatr anahtarlar, artk gnmzde ift kutuplu olarak tulu tip yaplmaktadr. ki adi anahtarn birleiminden olumutur.

3.3.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Planete zerinde borular denmemise, kapal emaya gre borular deyiniz. Planete zerine denmi olan borular zerinde sigorta, anahtar ve duy yerlerini belirleyiniz.

38

letkenleri gerekli uzunlukta keserek, ak emaya gre borular ierisine deyiniz. Anahtar eer sva alt seilirse ona uygun kasa kullanlmaldr. letken ularn uygun ara kullanarak soyunuz ve balantlar yapnz. Komtatr anahtarn ortak ucuna faz gelmesine dikkat ediniz. Duyun i orta kontana faz denk gelecek ekilde balant yapnz. En az 1,5 mm yaltlm iletken kullannz. Sigorta, duy ve anahtar uygun aa vidalar ile yerlerine monte ediniz. Gerekli kontrolleri yaparak buat kapan kapatnz. Ampl duya takarak, ok dikkatli olarak enerji veriniz (220 Volt).

3.4. Vaviyen Anahtar Tesisat Uygulama Devresi

3.4.1. Devrenin Balant emas

ekil 3.8: Vaviyen anahtar sembol

ekil 3.9: Vaviyen anahtar tesisat kapal emas

39

ekil 3.10: Vaviyen anahtar tesisat ak emas

3.4.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Nu 1 2 3 4 5 6 7 Ad Vaviyen anahtar Duy Lamba Klemens Sigorta letken tel Bant zellii Sva st veya sva alt Duvar veya tavan tipi Akkor telli (25W 100W) 1 no 10A. W-Otomat 1,5 mm HO7V- U Elektrik bant Miktar 2 Adet 1 Adet 1 Adet 2 Adet 1 Adet 3 Metre 1 Adet

Tablo 3.4: Vaviyen anahtar tesisat malzeme listesi

Resim 3.4: Vaviyen anahtar arka balant ksmnn grnm

40

3.4.3. Devrenin alma Prensibi

Bir lambay veya bir grup lambay (alcy) iki ayr yerden ayn zamanda veya farkl zamanlarda yakp sndren anahtar eididir. Bir tesis iin iki anahtar kullanlr. adet balant ucuna sahiptir. Birinci anahtarn orta uu faz iletkenine, dier anahtarn orta ucu lambaya balanr. Her iki anahtar arasna iki adet iletken ekilerek dier ulara balanr. ift girili uzun koridorlarn giri ve klarna, iki katl yerlerin merdiven aras aydnlatmas, iki odann ayn balkona almas durumunda kullanlr. Faz anahtarn orta ucu ve dier basl kontaktan, dier anahtarn basl kontandan orta uca geerek lambaya ular. Lambaya ntr direk bal olduu iin fazda anahtarlardan geldiinde lamba yanar. Anahtarlarn herhangi birine basldnda lamba sner.

3.4.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Vaviyen anahtarn birinin orta ucuna faz, dier anahtarn orta ucuna lamba ucu balanmaldr. Dier bota kalan ikier balant klemens ular iki iletkenle karlkl birletirilmelidir.

Planete zerinde borular denmemise, kapal emaya gre borular deyiniz. Planete zerine denmi olan borular zerinde sigorta, anahtar ve duy yerlerini belirleyiniz. letkenleri gerekli uzunlukta keserek ak emaya gre borular ierisine deyiniz. Anahtar eer sva alt seilirse ona uygun kasa kullanlmaldr. letken ularn uygun ara kullanarak soyunuz ve balantlar yapnz. Vaviyen anahtarn birinin orta ucuna faz gelmesine dikkat ediniz. Duyun i orta kontana faz denk gelecek ekilde balant yapnz. En az 1,5 mm yaltlm iletken kullannz. Sigorta, duy ve anahtar uygun aa vidalar ile yerlerine monte ediniz. Gerekli kontrolleri yaparak buat kapan kapatnz. Ampl duya takarak ok dikkatli olarak enerji veriniz (220 Volt).

41

3.5. Fluoresant Lamba Tesisat Uygulama Devresi

3.5.1. Devrenin Balant emas

ekil 3.11: 1 adet fluoresant lamba tesisat kapal emas

ekil 3.12: 1 adet fluoresant lamba tesisati aik emasi (bobinli balastli)

ekil 3.13: Elektronik balastl fluoresant lamba balant emas

42

ekil 3.14: Fluoresant lamba tesisat balants

3.5.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Nu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ad Adi anahtar Balast Starter Soket Klemens Fluoresant lamba Sigorta letken tel Bant zellii Sva st veya sva alt 20W veya 40W (Bobinli) 20W veya 40W ubuk fluoresant iin 1 nolu 20W veya 40W 10A. W-Otomat 1,5 mm HO7V- U Elektrik bant Miktar 1 Adet 1 Adet 1 Adet 2 Adet 2 Adet 1 Adet 1 Adet 3 Metre 1 Adet

Tablo 3.5: Fluoresant lamba tesisat malzeme listesi

43

Fluoresant Lamba: Cam borudan yaplm, ierisindeki hava boaltlarak argon gaz doldurulmu ve ayrca ierisine az miktarda cva konulmutur. ki ucunda tungstenden yaplm flaman bulunur. Dairesel (Simit), ubuk, vb. eklinde imal edilir. Balast: Bobinli veya elektronik olarak yaplr. En yaygn olarak bobinli balastlar kullanlmaktadr. Lambann almasnda iki ana grevi vardr. lk anda lambaya enerji uygulanp flamanlarn snmas sonunda, starter aracl ile flamanlar stmak ve atlama gerilimi oluturmak Lambann yanmasndan sonra alma geriliminin yaklak %50 si orannda gerilim dm meydana getirmek

Starter: i neon gaz ile doldurulmu cam bir balon iinde iki elektrodu bulunan silindir eklinde bimetal eritten olumutur. Elektronik balast kullanldnda starter kullanlmaz. lk atelemeyi salayan elemandr. Soketler: Fluoresant lambalarda iki adet soket bulunur ve cam tp, pim eklindeki flaman giri ular aracl ile tutmaya yarar. Fluoresant lambaya duy grevi yapar.

Resim 3.5: Fluoresant lamba elemanlar

3.5.3. Devrenin alma Prensibi

Fluoresant lambaya enerji uygulandnda, starter elektrotlar arasnda ark meydana gelir. Bu srada elektrotlar snarak birbirine deer. Starter kontaklarnn ksa devre olmas ile akm, ballast- lamba flamanlar ve starter kontaklar zerinden devresini tamamlar. Ayn anda flamanlar zerinden akm geerek electron yaymasna ve civann buharlamasna neden olur. Akm bimetal ve kontak zerinden getiinden, starter ierisindeki gaz ve bimetal souyarak eski halini alr ve kontaklarn aar. Starter devresinin almas ile balastn akm kesilir ve manyetik alannda d olur. Manyetik alandaki d nedeniyle de balast bobini zerinde, ebeke geriliminden daha byk bir z indkleme EMKi meydana gelir. Bu gerilim flamanlar arasnda daha nce snarak iletken hale gelen lamba i ortam zerinden ark eklinde atlar. Bylece buharlaan civaya arpan ark eklindeki akm, ultraviyole nlarnn meydana gelmesini salar. 44

Ultraviyole nlar ise, cam tpn i cidarndaki fluoresant tabakaya arparak lambann k vermesini salar. Lambann, tp ierisindeki fluoresant madde ve gazn cinsine gre deiik renkte k vermeye balad anda balast gerilimi 110 Volt civarna derek, ilk anda ateleyici olarak yapt grevi normal alma annda akm snrlayc olarak devam ettirir. Fluoresant lamba yandktan sonra starteri karsak lamba yanmaya devam eder mi? Starter yerine bir buton balansa, butonla lamba yaklabilir mi, aratrnz.

3.5.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Fluoresant lamba elemanlarnn gleri birbirlerine uyumlu olmaldr. 40 Wattlk fluoresant ampl kullanlacaksa 40 Wattlk balast ve 40 Wattlk starter kullanlmaldr. Faz balasta ve balast k flamana seri olarak balanmaldr. Balantlarda geveklik olmamaldr. Starter yuvasna tam oturmal gevek kalmamaldr. Dk gerilim olan yerlerde fluoresant lambann almayabilecei unutulmamaldr. Elektronik balastta starter kullanlmayaca unutulmamaldr.

3.6. Bir Fazl Motorun Paket alterle Kumandas Uygulama Devresi

3.6.1. Devrenin Balant emas

ekil 3.15: Paket alterle bir fazl motor kumandas kapal emas

45

ekil 3.16: Paket alterle bir fazl motor kumandas ak emas

3.6.2. Devrede Kullanlan Elemanlar

Nu 1 2 3 4 5 6 Ad Paket alter Sigorta Motor letken Klemens Bant zellii 10A 0-1 ama kapama 16A. W-Otomat Monofaze motor 3x2,5 mm NVV 2 nolu Elektrik bant Miktar 1 Adet 1 Adet 1 Adet 3 Metre 3 Adet 1 Adet

Tablo 3.6: Bir fazl motorun paket alterle kumandas malzeme listesi

Paket alter: Bir eksen etrafnda dnebilen, bir mil zerinde dizilmi ve paketlenmi, bir ok kontak yuvalarndan oluan alterlere denir. alterin her kontak yuvasnda 1, 2, 3 veya 4 kontak bulunur. Kontak elemanlar gmkadmiyumla kaplanmtr. Motor: Ald elektrik enerjisini mekanik enerjiye dntren bir alc eididir. Oluturacamz devrede mono faze (bir fazl) motor kullanlacaktr. Bir fazl motorlarn ana ve yardmc sarglar vardr. Klemens tablosunda balant yapar iken bu sarg ularna dikkat edilmelidir. Ana sarg ile yardmc sarg birbirine paralel baldr. Yardmc sargsnn motor kalkndktan sonra devreden karlmas gerekir. Yardmc sargy devreden kartma yntemlerinden birisi de merkezka anahtarla devreden karlmasdr.

46

Stator sarg Ana Sarg

Standart u iareti U1-U2

Yardmc Sarg

Z1-Z2

ekil 3.17: Yardmc sargl motor balant ekli

ekil 3.18: Yardmc sargl motor klemens tablosu

47

Resim 3.6: Paket alter ve balants

NVV(TS)-VDE karl NYM Kablo

ekil 3.19: NVV kablo (1-Bir veya ok telli bakr iletken, 2-Protodur yaltkan, 3-Dolgu, 4-Protodur manto (klf))

3.6.3. Devrenin alma Prensibi

Paket alter ile monofaze motorun altrlmasnda, doru balant yapldnda, alter 0 konumundan 1 konumuna getirilir. Bu esnada paket alter kontaklar faz ve ntr motora uygulayacak duruma gemitir. Motor normal devrine geldiinde yardmc sargs otomatik olarak devreden kacak ve motor ana sarg ile dnmeye devam edecektir. Motoru durdurmak istersek alteri 0 konumuna getirmeliyiz.

3.6.4. Devrenin Uygulamasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Kesinlikle enerji altnda balant yapmaynz. Paket alterin muhafaza kutusu iinde montaj ve balantlarn yapnz. Monofaze (1 fazl) motorun klemens ba lantsn doru yapnz ve motor etiket deerinde gerilim uygulaynz. Motor alrken kesinlikle motorun miline dokunmaynz. Motoru bir yere sabitleyerek altrnz. Motor balantlarnda en az 2,5 mm kablo kullannz.

48

UYGULAMA FAAL YET UYGULAMA FAAL YET

AYDINLATMA, PRZ ve PAKET ALTER DEVRE BALANTILARININ YAPILMASI lem Basamaklar neriler
Adi anahtar tesisat devresini yapnz. Balant emasna uygun devre elemanlarn seiniz. Malzemelerin salamlk kontroln yapnz. Eer planete zerinde hazr denmi borular yoksa kapal emasna uygun tesisat borularn deyiniz. Planete zerinde; devre elemanlarn n (sigorta, anahtar ve lamba) yerlerini tespit ediniz.

Adi anahtar ve priz tesisat devresini yapnz.

Enerji altnda almaynz. Duyun i orta kontana faz iletkeninin gelmesine dikkat ediniz. En az 1,5 mm iletken kullannz.

Eer uygun kablo ile ekilmise (ana girie 2,5 mm) adi anahtar tesisatna prizi ekleyerek tesisatnz yapabilirsiniz. Prize en az 2,5 mm kablo ekiniz. Devreye mutlaka sigorta monte ediniz. Prize uygun alc balaynz.

49

Komtatr anahtar tesisat devresini yapnz.

Balant emasna uygun elemanlar seiniz. Faz iletkeninin komtatr anahtar ortak ucuna balanmasna dikkat ediniz. Enerji altnda almaynz. Anahtar klarnn duyun i orta kontana (dip) balanmasna dikkat ediniz. Duy klemens balant iletkenlerinin birbirine temas etmemesine dikkat ediniz. Devreyi balantlarn doru yaptktan sonra altrnz, lambalar scak iken duyundan karmaynz.

Vaviyen anahtar tesisat devresini yapnz.

Balant emasna uygun elemanlar seiniz. Faz iletkeninin vaviyen anahtarn birinin orta ucuna balanmasna dikkat ediniz. Dier vaviyen anahtarn orta ucuna lambann bir ucunun balanmasna dikkat ediniz. Vaviyen anahtarlarn iki kenar balant ularnn birbirine balanmasna dikkat ediniz. Devreyi altrnz, anahtarn birisinden lamba yaklrken, dierine basldnda lambann sndn grnz.

50

Fluoresant devresini yapnz.

lamba

Uygun devre elemanlarn seiniz. Devre elemanlarnn glerinin uyumlu olmasna dikkat ediniz. Soketleri planeteye ample uygun boyda sabitleyiniz. Devre balant emasna gre devreyi kurunuz. Enerji altnda almaynz. Starteri ve ampl taknz. Devreye enerji veriniz ve ampln yandn gzlemleyiniz. Ampl yanmyorsa sebebini aratrnz.

Paket alterle monofaze motor altrma devresini kurunuz.

Planete zerinde; devre elemanlarn n (sigorta, paket alter ve motor) yerlerini tespit ediniz. Bir fazl motorun paket alterle altrlmas tesisat devresini planete zerine kurunuz. Devreye mutlaka sigorta monte ediniz. Enerji altnda almaynz. Motoru bir yere sabitledikten sonra altrnz. Paket alteri 1 konumuna alnca motorun altn, paket alteri 0 konumuna alnca alan motorun enerjisinin kesildiini ve ksa bir sre sonra durduunu grnz. gvenlii tedbirlerine uyunuz.

51

LME VE DE ERLEND RME LME VE DE ERLEND RME

Aadaki sorular oktan semeli, tamamlamal, doru-yanl olarak deerlendiriniz. 1. Bir lambay veya bir grup lambay ayn anda, ayn yerden yakp sndrmeye yarayan anahtarlara denir. 2. ki ayr lamba veya iki lamba grubuna bir yerden ayn anda veya ayr zamanlarda kumanda etmeye yarayan anahtar eitine ......................denir. 3. Bir lambay veya bir grup lambay (alcy) iki ayr yerden ayn zamanda veya farkl zamanlarda yakp sndren anahtar eitine ....................denir. 4. Flouresant lambaya duy grevi yapan elemana ..............denir. 5. Vaviyen anahtar orta ucuna ntr balanmaldr. DORU YANLI

6. Elektrik i tesisleri ynetmeliine gore topraklama iletkenin rengi nasldr? A) Mavi B) Krmz C) Turuncu D) Sar Yeil E) Gri 7. Fluoresant lambalarda ilk anda lambaya enerji uygulanp flamanlarn snmas sonunda, starter aracl ile flamanlar stmak ve atlama gerilimi oluturmak iin kullanlan elemana .. denir. 8. Komitatr anahtar, iki vaviyen anahtarn birlemesinden olumutur. DORU YANLI

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar ediniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz uygulamal teste geiniz.

52

PERFORMANS DE ERLEND RME PERFORMANS DE ERLEND RME

MODL ADI: Temel Elektrik Devreleri UYGULAMA FAALYET: Aydnlatma, priz ve paket alter balantlarn yapmak RENCNN ADI SOYADI:. SINIF VE NU:.

AIKLAMA: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

DEERLENDRME LTLER
1.Adi anahtar tesisat devresini doru kurup altrdnz m? 2.Adi anahtar priz tesisat devresini doru kurup altrdnz m? 3.Komtatr anahtar tesisat devresini doru kurup altrdnz m? 4.Vaviyen anahtar tesisat devresini doru kurup altrdnz m? 5. Fluoresant lamba devresini doru kurup altrdnz m? 6.Bir fazl motorun paket alterle altrlmas devresini doru kurup altrdnz m? 7. gvenlii tedbirlerine uydunuz mu?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Yaplan deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam Evet ise modl deerlendirmeye geiniz.

53

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Uygun ortamda elektrik Ama devrelerini kurmak ve altrmak. AIKLAMA: Aada listelenen davranlarn her birini rencide gzleyemediyseniz (0), Zayf nitelikli gzlemlediyseniz (1), Orta dzeyde gzlemlediyseniz (2), ve iyi nitelikte gzlemlediyseniz (3) rakamn altndaki ilgili kutucua X iareti koyunuz. Modln Ad Temel Elektrik Devreleri rencinin Ad Soyad: Snf Nu:

DEERLENDRME LTLER
Basit elektrik devre elemanlar seimi ve devre kurmak A)Elektrik devre elemanlarn seme B)Elektrik devre eitlerini seme C)Ksa devrenin sakncalarn kavrama D)Basit elektrik devresini kurma Zayf akm devrelerini kurma ve altrmak A)Zayf akm devre elemanlarnn seimi B)Bir buton bir zil tesisatn kurma ve altrma C)Bir buton iki zil, iki buton bir zil tesisatn kurma D)Bir zil ve kap otomatii devresini kurma Aydnlatma, priz ve alter devrelerini kurma ve altrmak A)Adi anahtar ve priz devresini kurma B)Komtatr anahtar tesisat devresini kurma C)Vaviyen anahtar tesisat devresini kurma D)Fluoresant lamba tesisat devresini kurma E)Fluoresant lamba muhtemel arzalarn giderme F)Bir fazl motorun paket alterle kumanda devresini kurma Tertip dzen, i gvenlii A)Montaj ve balantlarda emniyet ve gvenlik tedbirlerine uyma B) tulumu, nlk, eldiven, baret, dier ekipmanlarn kullanm C)alma ortamn temizleyip dzenleme TOPLAM PUAN

54

DEERLENDRME
Performans denetim listesinde, kazandnz davranlar retmeniniz tarafndan belirlenen deer leine gre deerlendirilecektir. Yukardaki lee gre kendinizi deerlendirip yetersiz bulduunuz faaliyeti tekrar ediniz.

SOLDAN SAA 1- Eitim ve renim faaliyetini tamamladnz bu modln ad. 2- are, deva, ila, yardm.. Aydnlatmada kullanlan bir veya daha fazla lamba bulunduran aydnlatma arac. Kant, belge, araz. 3- Fluoresant lambaya duy grevi yapan eleman. Bir mzik eiti. Belirti, izinti, nian. Utanma duygusu, edep, hay. Tersi bandrma, pekmez, pestil. 4- Tek hcreli canl. Kzgn, fkeli, sinirli, somurtkan. Engel, knt, barikat, baraj. Zaman sayac. Elektrik tesisatlarnda buat ierisinde iletken balantlarnn yaplmas iin kullanlan geretir. Ik yayan alc eidi, kandil. 5- Bir elektrik devresinden fi aracl ile dorudan veya uzatma kablosu ile enerji alnmas iin kullanlan geretir. Tersi genilik. Trkiyenin uluslar aras plaka iareti. Tmr, yumru, ikinlik. 6- Bir cetvel eidi. Oyun, raks. Tersi canlnn beslenebilmesi iin vazgeilemez unsur, besin, a. Gemi zaman eki. 7- Elektrik devrelerinde arzu edilmeyen arza eidi. Tersi bir alg aleti. Baa taklan rt etrafna veya bez paralarnn etrafna iplik ile yaplan ssleme, elii, nak, ajur. 8- sim. Tersi iaret zamiri. Tersi boyutlardan biri, uzunluk. Faiz, art, oalma. 9- Tersi bir nida. Eski Msrda bir tanr. Adi anahtara ekilmesi gereken iletken says. Ei lm kadn veya einden boanm kadn.- Tersi alrken yaplan ey, ura, meslek. 10- Bir lambay veya bir grup lambay (alcy) iki ayr yerden ayn zamanda veya farkl zamanlarda yakp sndren anahtar eididir. - Bir rengin son iki harfi.

55

11- Fluoresant lambalarda ilk atelemeyi yapan eleman. Olmaktan emir. 12- Tersi ilave, katk, zam. ocuu olan kadn, anne. oul eki. rencinin baarsn lme arac. 13- Komtatr anahtara ekilmesi gereken iletken says. Zilin kard ve kula mzla algladmz ey. Tersi elektrik devrelerinde kullanlan koruma eleman. Vaka, hadise. 14- Bilmekten emir, renmek, bellemek. Elektrik tesisatlarnda kapal emann dier ad. Tersi bayra veya sanca nde tutan veya tayan kimse, nc, lider, bayraktar. YUKARIN AAIYA. Elektrik tesisat iini yapan kimse. Vaviyen anahtara ekilmesi gereken iletken says. Elektrik Mhendisler Odasnn ksaca yazl. Kk bitki, imen. Tersi protaktinyumun sembol - Dnyann uydusu. Bir renk. reteten kan akmn alc zerinden geerek tekrar retece ulamas iin izledii yola denir. 5- Bir hayvan. Bir organmz. 6- Tersi ses karan alc eidi. Bir iecek, usare, abhayat. Bir bala. 7- Tersi bir rete eididir. Tersi boyun atks, barts, atk. iman, kaln, csseli, balaban. 8- Tersi yabanc. 9- Bir elektrik devresinde anahtar kapal, iletkenler salam ve reteteki enerji alcya ulayor ve alc alyorsa bu tr devreye verilen ad. 10- Televizyonun ksaca yazlm. Kuzu sesi. Avlanlan. En ksa zaman birimi. Tersi eskiden konaklamak iin kullanlan bina, konukluk, i merkezi. 11- Mzikte tempo, ses uyumluluu, dizem. Narinin sessizleri. Tersi tayin etme. 12- Belirti, izinti. Elektrik tesisatlnda da kullanlan bir el aleti. Kk ma ara, barnak, oyuk. Tersi lkemizin plaka sembol. 13- Hamurdan yaplan bir pasta eidi. Soru eki. Elektrik akmn ileten iletken tel. 14- Bitki bilimde; ermin, kakm. Tersi ismin hal eki. Tersi sra manasna gelen kelimenin ilk hecesi. - Bir blgemiz. 15- Duman, pus, tts. Elektrik lambasnn, vidalanarak veya taklarak elektrik tesisine balanmasn salayan geretir. Tersi gelir, kazan. 16- Bir zil eidi. Evin blmlerinden her biri. Stronsiyumun sembol. 17- Elektrik tesisatlnda da kullanlan bir el aleti. 18- fa etme, tatbik, tavr. 19- oul eki. Elektrik devrelerinde basldnda devreyi kapadan el ekildiinde devreyi aan elemandr. Tersi ald elektrik enerjisini hareket (dnme) enerjisine dntren bir alc eididir. 20- nsan vcudunda kolun bir blm. Topraklama iletkenin rengi. Tersi yabanc. 21- Bir ilimiz. Tersi st kapal konuma, kast etme, fark ettirme, sezdirme. Bir renk. 22- Elektrik devre elemanlarnn birbirine ba lantsnn yapld ve elektrik akmn ileten metal tellere denir. Tersi bir isim.

1234-

56

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ALICI ANAHTARBUTON SGORTA KAPALI DEVRE YANLI C A D YANLI ALTER

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 KAPALI EMA AIK EMA C E D

RENME FAALYET-3 CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7 8 AD ANAHTAR KOMTATR VAVYEN SOKET YANLI D BALAST YANLI

57

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI

58

KAYNAKA KAYNAKA
ALACALI Mahmut, Atlye 1, zkan Matbaaclk, Ankara, 2004. ASLAN Recai, AYDIN Cengiz, M. Ali GNDZ, Teknik Resim ve Meslek Resim, Yce Yayn, stanbul, 2002. YAVA Hakan, Elektrik Devreleri Ders Notlar, BURSA,2005. ALEMDAR Ayhan, Elektroteknik I Ders Notlar, Trabzon OLAK eref, NACAR Mahmut, Teknik ve Meslek Resim, Color Ofset Matbaaclk, skenderun, 2002. DORU Ali, Elektrik Meslek Resim, Has Ofset, Kahramanmara, 2004 GRKEM Abdullah, Atlye ve Laboratuvar, zkan Matbaaclk, Ankara, 2002. GRKEM Abdullah, KU Metin, Elektroteknik 1, zkan Matbaaclk, Ankara, 2002. GVEN M.Emin, MARTI .Baha, OKUN smail, Elektroteknik 1, Milli Eitim Basmevi, stanbul, 1990. NACAR Mahmut, Atelye 1, Color Ofset Matbaaclk, skenderun, 2004. NACAR Mahmut, Laboratuvar 1, Kahramanmara, 2000. YARCI Kemal, ZTRK Orhan, Elektroteknik 1, Yce Yaynclk, stanbul, 1999. NAYMAN Muhsin, Atlye 1, zkan Matbaaclk, Ankara, 2002. Elektrik malzemeleri retimi yapan firmalarn internet siteleri Elektrik Tesisleri Ynetmelii Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii Topraklamalar Ynetmelii Elektrik mhendisleri odas internet siteleri

59