Vedat Trkali - Bir Gn Tek Bana

1919'da Samsun'da dodu. Asl ad Abdlkadir Pirhasan'dr. Ortarenimini Samsun Lisesi'nde yapt. Yksek renimini 1942'de stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Trk dili ve Edebiyat Blm'nde tamamlad. Maltepe ve Kuleli Askeri liselerinde edebiyat retmenlii yapt. 1951'de siyasal eylemlerde bulunmakla sulanarak tutukland. Askeri mahkeme tarafndan dokuz yl hapis cezasna arptrld. Yedi yl sonra koullu olarak serbest brakld. Rfat lgaz'la birlikte Gar Yaynlar'n kurdu. 1960'ta Dolandrclar ah ile ilk senaryo denemesini yapt. Otobs Yolcular, Tekerlekli Bisiklet, Karanlkta Uyananlar gibi nemli filmlerin senaryolarn yazd. 1965'de senaryosunu yazd Sokakta Kan Vard ile ynetmenlii de denedi. Kurgusu, anlatm teknii ve gereki yaklamyla ada edebiyatta bir aama olarak nitelendirilen Bir Gn Tek Bana^y Mavi Karanlk izledi. Yeil-am Dedikleri Trkiye ve Tek Kiilik lm'lc roman uran srdrd. Vedat Trkali, Dallar Yeil Olmal adl oyunu ile TRT 1970 Oyun d-l'n, Bir Gn Tek Basma ile Milliyet Yaynlan 1974 Roman Yanmas'nda Birincilik dl'n ve 1976 Orhan Kemal Roman Armaan'm kazanmtr. Dolandrclar ah, Otobs Yolcular, Tekerlekli Bisiklet, ehirdeki Yabanc, Karanlkta Uyananlar, Bedrana, Kara arafl Gelin'm senaryolarn yazd. Sokakta Kan Vard, Korkusuz Aklar ve. Kopuk filmlerinin ise senaryolarn yazarak ynetmenliini yapt. Senaryolarn yazd Karanlkta Uyananlar (1965) ve Kara arafl Gelin (1977), Antalya Film enlii'nde En yi Senaryo dl'n alm; yine senaryolarn yazd Bedrana ve Gneli Bataklk filmleri de Cariovy Vary Film enlii'nde Cidale ve i Sendikalar zel dl'n kazanmtr. Vedat Trkali'nin, yaymlanm balca eserleri: Bir Gn Tek Bana (Roman 1974), Eski iirler, Yeni Trkler (iir, 1979), Film Birden (Senaryo, 1979), Mavi Karanlk (Roman, 1983), Eski Filmler (Senaryo, 1985), Bu Gemi Nereye (Yazlar, 1985), Yeilam Dedikleri Trkiye (Roman, 1986), Tek Kiilik lm (Roman, 1990), lmedike (Yazlar, 1999), 141. Basamak (Oyun), Gven (Roman, 2 cilt, 1999), Komnist (An, 2001), zgrlk in Krt Yazlar (1996), Tm Yazlar Konumalar (2001), Bu l Kalkacak (Oyun, 2002) ve Dallar Yeil Olmal (Oyun, 2002). VEDAT TRKAL Bir Gn Tek Bana Wt Trke Edebiyat 67 Bir Gn Tek Bana Vedat Trkali Kapak tasarm: Utku Lomlu Dizgi: Hlya Frat O 2004, Vedat Trkali 2004; bu kitabn tm yayn haklar Everest Yaynlar'na aittir. 1. Basm: Ekim 2004 ISBN: 975 - 289 - 187 - X Bask ve Cilt: Melisa Matbaaclk Tel: (212)674 97 23 Faks: (212)674 97 29 EVEREST YAYINLARI Ticarethane Sokak No: 53 Caalolu/STANBUL Tel: (212) 513 34 20-21 Faks: (212) 512 33 76 Genel Datm: Alfa, Tel: (212) 511 53 03 Faks: (212) 519 33 00 e-posta: everest@alfakitap.com www.everestyayinlari .com

Everest, Alfa Yaynlan'nn tescilli markasdr. BR GN TEK BAINA BRNC BLM I kinci katn merdivenlerine gelince durdu. Bir yorgunluk vard stnde. Bir i de yapmadm bugn, havalardan belki de. Basamaklar ar ar kmaya balad. Sa eli alkanlkla cebine girdi, anahtar kard. nc kata gelmiti. Durdu, kapya, zile, stte akl 16 numaraya bakt. Ne sersem herifim ben, ilk geliyorum sanki. Anahtan uzatt, yavaa kilide soktu, dndrd. Durdu. Kap zilinin yanndaki adna taklmt. Heceledi. Byleydi; iinde bir arlk duydu mu kendi adna kzard en ok. Ne gzel adlar var dnyada. eri girdi, ar ar kapy kapatt. Kenan!.. Gzn aydn Nerminciim, akam oldu kavutuk. Benim... Tabak anak tkrtlar, ya czrtlar... Kusura bakma canm, gelemiyorum. Ellerim yal... Ses karmadan terlikleri geirdi ayana. Bir ey mi dedim gelmedin diye? Severim seni Nerminciim, biliyorsun; gelmesen de severim biricik karcm. Salona geti, koltua brakt kendini. Soyunup dknmeye, ykanmaya gc yoktu. Uzand, raftan bir kitap ald. Yarar olur byle durumlarda. Bir eyler okursun. Dalar gidersin. Her eyi unutursun ou kez. "Sadece okumaya yaryorsa kitaptan iyi afyon yok!.." Saip derdi ama, en ok da 4 kendi okurdu hergele. Baka ne ie yarasn kitap?.. Bedri Rah-mi'nin iirleriydi elindeki. "Bouna da alabalk bouna" diyordu. Birka dize daha okudu isteksiz, yerine koydu. Ezbere biliyordu ounu. Bouna da alabalk bouna!.. Duvardaki Brueghel resmine taklp kald. Bir dergiden kesmiti. Ne herif u Brueghel!.. Nasl alayl bakar byle acl dnyaya?.. u iskeletlere bak!.. Merhaba canm... Nermin ellerini kurulam, ovuturarak geliyordu. Glmseyerek bakt karsna. Nermin eildi, dudann kycndan pt karsn. Ne o? Bir eyin var senin... Saklayamazsn ki kadnlardan. Souk mu kat?.. Yorgunum biraz... Kukulu bakt Nermin. O kadar m? O kadar... Baka ne olsun? Yorgunluk dendi mi i g, bulak, amar senin iin. Ya o hi bitmeyecek sanlan ey. Brueghel resmine taklmt yine. Bir Kenan'a, bir resme bakt Nermin. Uzand, dzeltti eri duran resmi. Glerek dnd Kenan'a: Hibir ey de kamaz gznden, dedi. Kadn toz ald m hep byle brakr. Temizlik vard bugn, biliyorsun... Nasl da anlarsn!.. Kalkalm, atacaz yoksa. Zeynep nerede? erde, ders alyor. Gelir gelmez odasna kapand. Sorma... retmen ders vermi!.. Ama ne eker oldu Kenan. Siyah nlk, beyaz yaka... Grdm... Yatak odasna yrd koridordan. abuk ol da yiyelim Kenancm. Her ey hazr... Ses karmadan geti yatak odasna. Kapy kapatt. Yataa uzanvermek geliyordu iinden. Giysi dolabn at, aynada kravatn gevetti ar ar. Tam zyordu ki Nermin kapy aralad. Soyunma Kenancm, dedi ekingen, unuttum sylemeyi, Rasimler geliyor bu akam. Refi telefon etti demin. nce anlamam gibi durup bakt karsna. Dudaklarn oynatt, glkle kyordu szler. Olmaz demedin mi? Bu gece olmaz demedin mi? Bakp duruyordu Nermin. Ne bileyim, sen... Sonunu getiremedi. Yavaa ekti kapy. Kenan ne yapacan bilmeden kald bir an. Sonra yrd kapya; boynunda gevemi kravat sallanarak koridoru geti. Allah hepinizin belasn versin! Rasim'inin de, Ref'inin de, senin de... Telefonu evirirken svgler kzgnln yansn gtrmt. Rasim kt. Rasim!..

 Sen misin? Syle... Bize gelecekmisiniz. Gelmeydim mi? Gelmeyin... Ne bokun var yine? Hemen yatacam, iyi deilim. Kalkma bir daha da... Eyvallah!.. Dur ulan kapatma. ki laf edelim. Halim yok. Hay patla!.. Yarn ura bana... Olur... Kapatt, kurtulmutu. Hi yoktan bir ey bu da... Yemek odasna bakt. Bekliyorlardr. Kravatn sktrd, odaya girdi. Yoktu kimse. Masaya oturdu. Biraz sonra Nermin, elinde yemekle grnd mutfaktan. Zeynep'e seslendi. Glmseyerek bakyordu Kenan'a. Niye byledir bu kz? Glmsemek zorunda msn Nerminciim? Senin gibi olamyorum ben, dedi Nermin, Kenan' ver gibi. Nasl diyeyim gelmeyin? Sakn olma benim gibi Nerminciim; bir de sen oldun mu benim gibi, tamam. Zeynep girip de Kenan'n yanandan pckler alnca bir eyler deiecek gibiydi, deimedi yine de. Zeynep oral deildi. ikin yanan boaltp Kenan'a bakt. Anlalyor babacm, dedi, snf geeceim... Nermin gld birden. Kenan da glmsedi ilk kez. Nermin, bunu beklermi gibi kesik bir kahkaha att. Zeynep'e bakt. Nasl anladn kzm, dedi, ilk gnden?.. Zeynep glmyordu. ok seviyor retmen beni, dedi ayn inanmhkla. En ne ald beni... Tabak, atal sesi, az aprts balad yine. Nermin, sessizlii blmek ister gibi: Yann akamst inelim de, dedi, bir eyler alalm seninle. Zeynep'in de pabucu yok... Kenan zm yiyordu dalgn. Yarn iim var, dedi souka, sen alver... Szn bitirmeden telefon almaya balamt. Zeynep frlyordu ki Nermin ekip oturttu. Sen yemeini bitir bakaym... Nermin'in yardmna yetimiti telefon. Alad alayacakt Kenan'n szne. Alk deildi bu davranlarna Kenan'n. Eskiden... Ban eip kalkt masadan. Zeynep yemei brakm, ierdeki konumaya kulak kesilmiti. iyiyiz anneciim. Kenan da iyi, sayglar var... Sormayn, yle eker oldu ki anneciim... Anneannem!., diye frlad Zeynep. Kenan yalnz kalmt. Kalkt, yatak odasna geti abucak... Ar ar soyunup ev giysilerini geirdi. Ellerine bakt. Ykanma-mt eve gelince. Bu pis ellerle yemee oturduk. Neler derdik Zeynep yapsa!.. Her eyimiz yalan... Yatarken ykanrm artk. 7 Ar ar salona geti. Nermin bulak ykyordu. anak, tabak sesleri, su rlts. Darack ev. Darack m?.. Anadolu'dan gelince Erenky'de, kaynanasnn evinde oturmak zorunda kalmlard drt yl. Nasl bayram etmitik bu be odal evi bulunca, hem de ili'nin gbeinde. imdi de ne darack... Byleyiz ite... Ne yapalm byle olmayalm da?.. Deieceiz; yasa bu... Ne iirler yazdk, ne sylevler ektik bir zamanlar. Deimeyen tek ey deimektir de bu lke niye deimez? yle durur! Deimedi mi? Daha ne olsun? Deiti ite!.. fff, ileden kyor adam... En iyisi dnmemek!.. Kt topraa dmz bir kez. Baka lkedekiler bizden daha m gl sanki?.. Bu lke... Balama yine... Kitapln stndeki Cumhuriyet'i ald. Amerika, Nato, Kzllar, Vatan Cephesi, Menderes, nn... Resimler, yazlar, dizi dizi karalar... Brakt gazeteyi. Elinde tepsi ile Nermin grnmt kapdan. Kahveyi uzatrken: ok selam syledi annem, dedi... Grecei gelmi, hafta sonu gelseniz, dedi.

Kenan kahveyi yudumlamaya balad ses karmadan. Nermin bekler gibi durdu bir an, ar ar kt. Belli etmemeye alt bir krgnl var gibiydi. Kenan bir sre bakt ardndan. Bu kz da bana kser. Ne yapsn?.. Bir-iki yudum kahve iyi gelmiti. Telefon almaya balad birden... Sinirlenmeden kalkt, gitti telefona, koarak giren Nermin'i grmemi gibi eildi, duvar dibindeki fii ekti yavaa, oraca brakt. Yine ayn umursamazlkla yerine dnerken dikilmi kalan Nermin'e bakt. Zeynep yatt m? Bir an durdu Nermin yutkunur gibi. Ykanyor, dedi yavaa, imdi yatacak. Dnd, abucak kt odadan. Kenan dalgn bakyordu ardndan. Ne yapalm Nerminciim? Sen de krgn ol biraz. Ben nasl krgnm biliyor musun? Her eye, herkese, bata kendime. Ne suun var senin? Bende i yokmu. ki tokatlkm demek g btn direncim, inancm... Bu kadar da ok! Bir ey yitirmedim ki inancmdan. Tokat da vz gelir. nandm m, koydum mu aklma, her ey vz gelir. Mfettie nasl direndim Konya'da? Yalnz mfettie mi? Btn kente direndim tek bama... Kentin kodamanlarna... Yldrabildiler mi? Yolumu mu kesmediler, dvmeye mi kalkmadlar? Vz gelir bana... Bir not koparabildi-ler mi? Kimin olu olursa olsun, akar, ne yapalm? Alr tasdiknamesini, o kadar. Brak imdi, o baka. O dayak da baka... Benzer mi... Polis mdrlndekine? Elin kolun bal, gemi karna bir sr namuzsuz herif; "Vatan satyorsun ha, ulan put, ulan eolueek," diye. rraaak, rraaak. Ayaa frlad birden. On be yirmi yl nce gen bir niversiteli iken yedii iki tokat ara sra byle yeniden padyor gibiydi yznde. Hele son gnlerde yle sklamt ki ldrmaktan korktu bir ara... Her seferinde de yirmi yl ncesinin tam tersine, ylgnlk, rk deil, gittike artan bir kzgnlk, bir bakaldrma kaplyordu iini. Hele biri, o namuzsuz, o kaln kal polis, o orospu ocuu... Yorgunlukla kt koltua yeniden, ban arkaya yaslad, gzlerini kapatp kald ylece. Biraz sonra kap alp da Zeynep "iyi geceler" demek iin girdiinde, dalm gibiydi. Zeynep babasna doru ekingen bir-iki adm att. Arkadan gelen Nermin tuttu Zeynep'i. Brak canm, diye fsldad, baban yorgun, gel!.. Yavaa ektiler kapy. Kenan gzlerini ap bir sre anlamsz bakt kapya. Zeynep'i de grmek istememiti ilk kez. Kalkt koltuktan, abuk abuk yrd, koridoru ge. Yatak odasna girince hemen kede, pencere yanndaki kk alma masasna oturdu. Lambay yakt. Dn gece balad bir Dostoyevski romanna uzand. Sonra birden elinin tersiyle itiverdi. ekmeceden ktlar kard. Baskdaki bir muhasebe kitabnn provalar idi bunlar. Matbaac sktrp duruyordu. Bugn de gelmiti. unlar bitirebilsem ne iyi olacak. Keke ben almasaydm stme. Pekl Matmazel yapyordu. Ukalalk... Kartrmaya balad ktlar. Nermin'in girdiini duymamt. Nermin, ar 9 ar bluzunu kard. Yata at. Kenan bir bakt, ktlarna dnd yine. Nermin, Kenan'a doru durdu. alacak msn?.. u dzeltmeleri bitireyim diyorum. Bir an sessizlik oldu. Nermin kararszlk iinde bir kocasna, bir yasta bakt. Tam soyunaca srada vazgemi gibi Kenan'a yaklat. Eildi, arkasndan, akaklarndan pt birdenbire. Neyin var canm? Ne olursun biraz konu benimle... Konualm. Eskiden seninle biz... Sonunu getiremedi. znty yenmeye alan bir sevecenlik vard yznde. Kenan dnm bakyordu. Ne konualm? Buz gibi soru karmakark etmiti Nermin'in yzn. Ne mi konualm?.. Bir an baktlar. Kenan kararl, sanki ok haklym gibi dimdik bakyordu. Nermin'in dudaklar titredi. Hep byle olurdu. Alamaktan korkarak ban evirdi. Kenan' da en ok kzdran eydi bu. "En irkin saldr," derdi buna. Nermin de bildii iin bunu, saklamaya alr, beceremezdi. Dnd, yatak rtsn ekti, yorgan dzeltti. Sesindeki titreklii rtmeye alyordu. Demek konuacak hibir eyimiz yok Kenancm? Ne muu sana eer gerekten byle dnebiliyorsan, rahatsan byle...

Tkanyordu. Kenan umursamazlkla bakt. O kadar ok konutuk ki. Hepsi bouna. Umudum kalmad artk. Rahatm, rahatmn bozulmasn da istemiyorum. Ara sra byle attklar olurdu. Eskiden "bkknlk kavgas" derdi Kenan buna, alaya alarak. Fakat 1959'un sonbaharnda baka nedenleri olduunu da iyice anlamaya balamt. Yalnz on drt yllk evlilikle ypranan deil, bu evlilikle birlikte bitti, yok oldu sand eyler de kmldyor, aralarna giriyordu artk. jO Yine l grdn galiba... Ac bir alayla sylenen sz Kenan' deliye dndrmt. Ayaa frlad. Byle korkun anlarnda olduu gibi kekelemeye balad. Evet... l grdm yine... Nermin rkt, bu durumu yaratmak istememiti. Arkas dnkt Kenan'a. Dzeltme, nleme abas iinde pek de dnmeden: stersen baka yere tanalm, dedi. ili Camisi'nin nnden getike l grr insan. Kenan barmaya balad: Yolumuzu deitirelim, rahat edelim. Biz grmedik mi tamam... Bizim rahatmzdan daha nemli ne var bu dnyada? Nermin dnd, kesik kesik soluyordu. Kenan'la kar karya gelmi iki dman gibiydiler. Ne demek istiyorsun anlamadm. Ben miyim rahatndan baka bir ey dnmeyen?.. Dndn m sanyorsun? Nermin kaskat kald. Ne budalasn... Sen ne budalasn... Sen... Sonunu getiremedi. Birden dnd, hkrarak yataa kapand. Sarsla sarsla alyordu. Kenan deliye dnmt. Frlad birden, baucuna dikildi. Trnaklar avucuna geecek gibi yumruklarn skm, dileri kenetlenmiti. Btn gsn kaplayan bir ar iinde barmaya balad: Sus, sus diyorum. Anlyor musun?.. Sus... Kt bir ey kacak elimden, sus diyorum. yle garip, yle salksz bir bart ki bu, hkrklarn tutmaya alt Nermin. Gz ucuyla, ekinerek Kenan'a bakt, kocasnn yzn hi bu kadar dank grmemiti. rkt. Bitkin ban yasta brakverdi. Hkrklarn zorla tutmu, derin derin iini ekiyordu. Boalvermiti Kenan. Ar ar dnd. Pencereye doru bir-iki adm att. Az kalsn hi yapmad bir ey yapacak, ldresiye dvecekti karsn. Durumunu byle apak i j grnce yklverdi birden. Karyolann ayakucuna iliti. Ne iinde, ne dnda bir eyi grmeden ylece kald bir an. Sonra yava yava aylr gibi baknd. Masa, glgeli lamba, kitaplar, perdeler, Nermin'in i ekileri belirdi ar ar. Bir eyler sylemek, barmak geliyordu iinden. Kalkt. Nermin'e dnd. Nermin de dorulmutu. Arkas dnk, mendilini kard; gzlerini, sonra grltyle burnunu sildi. Yata iyice at, soyunmaya balad. Artk bu atmay bitirmeye kararl olduu belliydi. Yine kavgadan kamt. Kenan, aklp kalmt sanki. te byle yarm brakr insan. Ne olur sonuna kadar savasan... Haksz olduumu gstersen. Krsan, yksan beni. Ya da benim gereimi biraz sen de duysan. Bak yast bile nasl dzeltir. Umutsuz bir saldrya geti Kenan: Herkes rahatsz, her ey karmakark lkede; biz rahatz ya, oh... Nermin eteini karyordu. atmak iin yoklandn anlad. Bir an durdu, oyuna gelmekten kayordu. Yine de tutamad: Kendi dertlerimizden kurtulamyoruz, bir de btn lkenin derdini ykleneceiz. Ne kolay, ne rahat syleyivermiti. Doruluuna da bir ey diyemezsin? ylesine pratik, kestirme, iten... Kenan, ne diyeceini bilmeden bakyordu. Her syleyecei glnt, sylevci-likti artk... Vck vck, kaygan bir alanda adm atmaya korkan pehlivan gibi znk diye kalvermiti. Kmldasa dp rezil olacakt sanki. Nermin bir an sutyen, kilotla kalmt. Her vakit yakn, kendinin bildii bu scak, dipdiri plaklk bir kartpostal dzlnde, soukluundayd. Nermin, abucak geceliini gi-yiverdi, yataa girdi, yorgan ekti. Sana dnm, yzn yasta brakp ylece kalvermiti. Yapacak bir

ey yoktu ki artk. Tek bana srdreceksin. Kenan, ar ar masasna dnd. Demin dzeltmeyi dnd ktlar iteledi. Ne olduklarn 12 da unutmutu. Bir an ylece kald... Dncesizce uzand, masa lambasnn dmesine bast. Yapt ii lamba snnce anlamt. Yine bast dmeye. Birden yaylveren deil, beyaz duvar ve kitaplar zerindeki abajurun glge izgisini gryordu. Bu izgi, ite, n te yana gemesini nlyor. Karanlkta te yan. Bu izgi olmasa karanlk da olmayacak. Bu izgi... Zihni haylaz bir yumurcak gibi elinden frlayp kayordu. Zorla yakalayp ekitiriyor, yine kayordu elinden. Yaamm bu kara izgi zerinde... Off... Baha'nn bir sz geldi aklna: "Talar srekli dnen bir deirmendir kafa dediin, ya evlat, arasna bir ey koymadn m kendi kendini tr, sakatlanr. Ya evlat!" Her szn byle "ya evlat"la bitirirdi. Yine srgnde midir ki? imdi 70'inde falan olmal. Beyaz salar, kemsi buruuk yz, kl aln, kllerin rtemedii bir kvlcm gibi parldayan gzleri, ufak tefek yapsn aydnlatr, bir grkem kazandrrd. Elli yldr savayor adam. Yaa evlat... Birden durdu, bir ses duyar gibi olmutu. Nermin'in ksk hkrklar idi bunlar; yorgan azna ekmi, iin iin alyor olmalyd. yle anlamsz geldi ki bu sesler ona, dnp bakmad bile. Unutuverdi. Ne kadar getiini anlayamad, bir sre sonra kendini dn akam balad romann ortalarnda buldu, "...komas... iir olarak ne var bunda? Hani bunun zeks, insann grmedii incelii nerde?.. Ahlak nerde?.. ayorum dorusu!.." Yejevikin hayran hayran: "Sana bu szler iin yz ruble borcum olsun, Foma Fomi!" dedi. Sonra bana eilerek: "Acaba zrnk verir miyim ona?.." diye fsldad. "Ama ne yaparsn, herife yaltaklanmak lazm... Ama ne yaparsn herife yaltaklanmak lazm, ama ne yaparsn herife yaltaklanmak lazm, ama ne yaparsn herife yaltaklanmak lazm, ama ne yaparsn herife yal..." Kitab itti, birden ayaa frlad. Tekme atmak geliyordu iinden lambaya, masaya... Ama ne yaparsn... Durulmaya alt. Nermin'e dnd. Yaklat. Uyumu olmalyd. Azna kadar ektii yorgan belli bir dzenle, soluma sesiyle ar ar kalkp iniyordu. Yavaa eildi. Nermin'in yznde kurumu gzyalar, alnna, akana yasta dalm gr kumral salar, etli dudaklarnn stndeki minicik burun birden kzgnln datvermiti. Demek i gzlerde. Apak baktlar m, hele bir ey soruyormu gibi baktlar m tamam... O zaman arkasn dnse de bakar, "Kendi derdimizden kurtulamyoruz, bir de btn lkenin derdini mi ykleneceiz?" der bakar. teki odaya gitse yine bakar. imdi de bakyordur. Nermin kesik kesik iini ekti birden. Sanki yeniden alamaya balayacakm gibi gerildi yz. Dudaklar titrer gibi oldu. Kenan'n irkilmi bak altnda bir an kald ylece, sonra yine dzenli' solumayla birlikte gelen uyku... Kenan'n ta iinde birok ey deiivermiti sanki. Zavall kzcaz... Kim eker benim kahrm senden baka?.. Ar ar kt odadan, banyoya girdi, ofbeni yakt, suyu at. Byk bir grltyle akan suya bakt, elini tuttu, lkt tam istedii gibi. Fakat yine de bir trl giremiyordu suyun altna. Deimek istemiyorum da ondan. Bu suyla birlikte iindeki her ey akp gidecek. Sonra yavaa girdi. Hibir eyin akp gidecei yok. Ne kolay yle! Korkaksn da ondan. Her ey hemen de-iiversin istiyorsun. Sanki daha m iyi olurdu?.. O zaman da peinden koar, bir trl yetiemezdin. imdi de geri kalyorum; bak imdi de... Altndan ekiliverdi, ok kzmt su. Gzlerindeki sabunlar aktmak iin uzatt eli bile zor dayanyordu. Sende i yok olum. Bu scak, beriki souk... teki sert, beriki yumuak... mrnce snrda kalacaksn. Sende i yok olum, sende i yok... Biraz ferahlamt. ofbeni ayarlad, tekrar girdi suyun altna. Her vakit byle olurdu. Sonunda dnp dolap kesinlikle kendini sulad m bitirirdi. Syleyecek sz kalr m? Ben, byleyim... Bitti... Artk savunma bile bouna. Deil mi ki deimez... O vakit brakrsn yaamay kendi yoluna, yrr gider. Sonra yine kmldamaya balar birikenler. Sonra yine kzgn su. Ya da bir di ars. Ola ki baz grmeden bastn asfalta yaylm yemyeil bir balgam. Bir vapurun kamas... Tutunarak kotuun dolu bir tuvaletin kilitli kapsnda kalvermen... Yirmi yl nce de mdriyette patlattklar iki tokatla bitiverdik. Sende i yok olum, sende i yok... Haksz m Rasim?.. Yalan m syledikleri?.. "Eline salk o herifin, iki tokatta adam etmi seni, haddini bildirmi... Yoksa kim bilir ne boklar yerdin de altndan da kalkamazdn." Sonra pis kahkahas... Doru, kalkamazdm... Sudan kp da buulu aynay eliyle ilince alnna yapm

salarna takld. Yzndeki su damlacklarm sildi. Doru mu sylyorum gibisine gzlerine bakt, yeil yeil, anlamsz. Peki bu lke hi mi?.. Birden vazgeti her eyden. "Kendi derdimiz yetmiyor, bir de lkenin derdini...'" Grdn m ne gzel oluyor byle?.. Ne rahat... Kurulanrken slk almak geldi iinden... Olmad... Ses kmyordu, bkemiyordu dudaklarn sanki... Yalandm, artk kolay atlatamyorum kendimi... stnde bornozu ar ar kt banyodan... Yatak odasna geti. Nermin uyanr gibi olmutu. Bir eyler mrldand uyku arasnda, sonra yavaa teki tarafa dnd, yine uyumaya balad. Btn gn yle yoruluyor ki... Allah kahretsin bu ev ilerini... Yatan kenarna iliti. Yasta dalm gr salar... Titriyormu gibi duran minicik kulak memesi... Ne ok sevdim bu kz... Yine de seviyorum. Bir kez ok gzelsin... Yalnz aladn zaman irkinsin. Her ey bitip de seni alar dndmde de gzelsin. Hele scakln... mek nedir bilmeyen dudaklarn... Yavaa uzanverdi, yzn yasta koydu, bir uyku solumas iinde kmldayan karsna bakmaya balad. Ne suun var senin?.. Alayp zrlayan bir ocua isteklerinden vazgesin diye verilen elmaekeri kadar susuzsun. Ama sen beni yedin isteklerimden vazgemem iin. ocuu yiyen elmaekeri... "Kimine para, kimine kadn, kimine hapis yaaa evlat..." "Devran kurnaz yaaa evlat..." Sulusun! En az benim kadar sulusun! Koskoca Edebiyat Fakltesi Tarih Blm'n bitirmi kz... "Devletleraras denge"yi ne gzel bellemitin... Unutturuncaya kadar... Belki de unutmamsndr. Sen bana unutturdun... "Devran kurnaz yaaa evlat!" En son sz bu olmutu Baba'nn. 1946'da otobste rastlamlard. Nermin'leydiler. Yeni evlendikleri gnler- 15 deydi. Evlenmelerine biraz taklm, sonra adresini vermi, "Gelin," demiti. Unkapan'nda, indii arabaya dnp bakmadan kalabala karmt. Kalabalkta uzaklaan bembeyaz sal ba... "stersen gidelim", demiti Nermin. "O ki bu kadar sevip saydn biri." Ah, gitme demeliydin ki... Tartml solumas yavalayp durmutu Nermin'in. Uyand m? Sust yakalanma korkusu. Bir an geti ylece. Ar ar dnd Nermin. Yz yzeydiler; gzlerini aralad. Kocasnn ylece kendine baktn grnce anlamsz bir-iki krptrd gzlerini. Dudaklarn alkanlkla kmldatt, bir pck gnderdi. Kinsiz, kavgasz, ola ki sevgisiz. Gzlerini kapatt, ylece kald, sonra yine at ar ar. Bakt, bakt... Bilinliydi artk. Sevgiyle dolu bir glmseme kaplad yzn. Bir uykuda unutmutu olup bitenleri, ylece bakyorlard. Hangisi balamalyd nce? Her vakit Nermin balar, ben yitiririm. Uzand, glmseyen yzn okad Nermin'in. Smscakt. Salar, omuzlar, avucuna srtnen yz, kondurduu yumuak, minicik pc... Bekleyen bir kadnn kar konulamayacak ars Kenan' bir mutlulukla sarm, ezip yamyass etmiti btn yalnzln. tesi alkanlklarn yinelen-mesiydi tez elden. Yalnz her seferinde bizi kuatan yepyeni bir ey yapyormu sans... Oburca tketim savana dnmt her ey. Son yllarda nerdeyse unuttuklar, her kmldann zevke dnd yitiklik iinde sresiz kaldlar. Sonra yine ayn szleri balad Nermin'in: Canm benim... Bir tanem benim... Kenan'n yznde yorgun, minicik pckler. Niye brakmadn beni? Ya gebe kalrsan?.. Glmsedi, sokuldu Nermin. Aldrmazm gibi yapt. Ne yapalm, dedi. Dnme bunu... Bakarz bir aresine... Sonra yine mutlu pckler... Canm benim... Sinirlerin bu yzden bozuluyor zaten... En zararl eymi erkek iin yarm brakmak... 16 Kenan, scak, terli yz yastkta, ylece kald. Sinirlerim bu yzden bozuluyor ya NerminciimL Kendini esirgemeden b-rakvermen kurtard beni. Scak szlerin, pcklerin... Hele minik kzlar da ierde ml ml uyuyorsa... Onlar ermi muradna! Bouna urayorsun Nerminciim. l grdm ben. Uyumal artk. II Sabah on bire doru kt evden. Hi bu kadar ge kalmazd. Nermin de armt. stersen gitme bugn, dedi. Kendini iyi bulmuyorsan... yi bulmuyorum kendimi, evde kalamam. Bir eyim yok, dedi. Biraz fazla uyudum. rtkan satclarn kol gezdii sokakta, dalgn, ar yryp caddeye kt. Gnete slak asfalt, ili Camisi'nin nemli duvarlar, minaresi, kubbesi, dizi

dizi taksiler, ofrler, gelip giden kalabalk, barmalar, grltler, her ey, yepyeni bir gn tketme yarndaydlar. Ne kzmtk u camiye yaplrken. Oysa pek iyi ite... Ya u yklas irkin apartmanlar. Duralad; ili Alan'ndan kvrlan arabalarn arasnda Rasim'in Citroen'i kvermiti birden. Ksa sren bir aknlktan ayld, yandaki manava giriverdi. Kalabalkt dkkn. Srtn caddeye dnd, muzlara, elmalara, portakallara bakt bir sre; sonra yine caddeye dnd ar ar. Nereye gider bu herif buralarda? Bizedir. Erkenden iyerine de uram sabahleyin; telefonla Matmazel sylemiti. Birilerine arparak ilerdeki muhallebiciye yrd. Telefona gitti, numaralan evirdi. Zil uzun uzun alyordu. Yanl numara m dt? Sonunda alan telefondan Nermin'in ince, titrek "aloo" su... Nerminciim, benim... Dinle!.. Alooo, Kenan, sen misin?.. Evet Ner... Hayrola, nerdesin sen?.. Muhallebiciden... Dinle... Rasim bize geliyor galiba. Arabayla geti. Haa, kap alyor, bir dakika canm... Svp saymamak iin g tuttu kendini. Yalnz serte: Brak imdi kapy, dedi. Rasim'dir. Benim nereye gittiimi bilmediini syle. yerine de hi uramayacakm dersin. Nermin susakald. Kapnn zili srekli duyuluyordu telefonda. Anladn m? Peki canm... Sesi umarszd. Kapatt Kenan. Bir salep syledi. Caddeye ba; kan bir masaya geti. Alana, yollara kar scak salebi yudumlamaya balad. Yirmi yl nce u alan... Tramvaylar gelir dnerler le, alan ler gibi. Otobsler de yok. Sava yllar. Ne gnlerdi!.. Cami de yoktu daha. Asfalt da... lk kez Eminn'ne dkmlerdi asfalt. Selami iir yazmt... Endstriymi asfalt! Btn Trkiye, ii snfnn nasrl elleriyle dklecek asfalt bekliyormu!.. Okuduka couyordu, biz dinledike... Ne gn-lermi... Citroen alana girdi birden, hzla geip gitti Taksim'e doru. Uurlar olsun Rasim Bey!.. Bugnlk kurtulduk. Akama, yarna en ge, damlarsn. Bugn olmasn da... Yeniklikle kp yrmeye balad Taksim'e doru. Ne dedi herife Nermin? Nasl dedi?.. Kzarp bozarmtr. Yutar m o tilki Rasim... Cehenneme... Bugn bozamad va... stanbul'u stanbul yapan sonbahar gnlerinden biriydi. retmenlik yllarnda Anadolu'da dlerine giren gnler. Snfta cama yaklar, srt ocuklara dnk dalp giderdi ou kez. Mavinin, gnein, kouan insanlarn, aralarn delice yarna karp gittiiniz gnler. Cezaevine atlmak korkusunu iliklerine kadar duyduun gnler!.. Ne olmu duymusam? Duydum diye ben yolumdan hibir gn... Brak imdi, u kza bak sen!.. Sarn bir kz gidiyordu n sra. Taklaym m peine? , bu yata m? Az yapmadk genlikte. Be-on yl sonra da Zeynep yryecek caddelerde byle. Kimler taklacak peine?.. Ka kez kovdu beni peine dtm kzlar. Utanrdk utanmasna, yine de yapardk. Hele bir seferinde skdar'da bir kz, kz da ne kzm ya, at azn, hem arnn ortasnda, az da ne azm ya... Aklna gelince kzard yine. Bir tek Rasim'e anlatmt olay. O zevzek herif bile nemli bir giz gibi saklamt. Nermin'in yannda anlatrmaya kalkmt bir kez; skdar'dan geiyor iken diye trkye balamt. Kenan'n kt bak ile kapatmt hemen. Kt olan deildir, aslnda. Kt olsa ne bok yiyecekti, Allah bin belasn versin. Bunca yllk arkadalk. Ta skdar'da Selimiye'den, mahalleden, ilkokuldan, sonra Galatasaray'dan. Babam Tokat'tan skdar Nfus Memurluu'na atandnda dokuzunda filandm. Otuz yl geti demek. "Ulan," derdi Rasim, "hsaniye'deki bizim rk evle sen kaldn eskilerden, senin gibi hyann kahr ekilir mi yoksa?" Kim kimin kahrn ekiyor? Aalk hergele. Paradan baka deer tandn m? Toparland. Dudaklar oynuyor, kendi kendine konuarak yryordu. Geen iki ocuun bak ile aylmt. Deli sanmlardr. Akll kim ki bu dnyada? Altnda son model araban, nne geleni inedike keyifleniyorsan akllsn. Hyarl brak olum, inenmeyeceksin, trafiin kural bu. Rasim'in d de bu!.. Sayende inenmeden geldik bugne dek Rasim kardeim, neyse... inenmeden

mi?.. Niye sayesinde hem?.. Olana pislik atarsn ikide bir, kendine baksana sen!.. Ne yapt Rasim? Ne mi yapt? Herkes bir ey yapt. Nermin'in annesi, u ak sal herif, u tatlar dolusu insan... Zeynep bile... Herkes, hepsi bir eyler yapt... Ne irkin yap bu Harbiye de. Ykacaklar-m. Yksnlar. Bir blm de askeri cezaevi. Baba da burda kalmt srgne gitmeden nce. niversitede tutuklannca bizimkiler de burada kalmt yllarca. Biz kurtardk paay, neyse! Kurtardn ya!.. O kaln kal polis, iki tokatta kurtarverdi seni! 20 Demek vatan satyormusun, daya yiyince vazgetin. Zavall Selami yedi asl daya. Nerdedir ki imdi? Bir ara Bakrky'de dediler. Fttrm olanck. Sanki tam akllyd da!.. Ama ben... l grdk yine!.. Daha on alt bin lira borcum var Rasim'e. Ona sorarsan sildim diyor. Batrmadma krediyor bugne kadar. Kitapla baladnn ylnda iki bin lirayla gitmiti Rasim'e, borcunu deyecekti. Almad. Svp sayd da stelik. Git bir hovardalk et u parayla da gzn gnln alsn hyaraas, diyordu. Bunlar para m ulan?.. Ben bunun be katn at yarlarna verdim geende. Tut ki sana oynadm bu kez de, hangi yar kazanrsn sen, kan bozuk beygir... Hangi yar kazanrm ben? Yarmadm ki hi. Nasl yarrsn boyuna kaarsan hyaraas?.. Durdu, baknmaya balad bo bo. Bilincine varmt. Rasim gerekten oynad at gibi gryordu kendini. Kazanmam istiyor. Mayasnda var olann kumarclk, amurunda... Ortaokuldayken daha, ikide bir kaar, Karacaahmet'te mezar aralarnda zar atard itdalar ile. Bende bir uursuzluk var! Kanp bir kez takldm peine, yle bir dayak yedik ki... Selimiye'nin nl kabadays Sadri bast. oluk ocuun okuldan kap kumar oynamas kanna dokunmu!.. Paralarmz ald. Bir de temiz dayak... Kumara da o dayakla tvbe ettin. Bir dayakla buluyorsun doru yolu!.. Kaln kal polis de, "Ulan eeolueek, demek vatan..." deyip iki de tokatla doru yolu buldurdu sana kuzu kuzu!.. Rasim, o dayaktan sonra ne dayaklar yemitir. Yine oynuyor. imdi de sana oynuyor. Kazanrsan sevinecek. Kazandk saylr. Ev kiras, iyeri kiras, Burak'n, Matmazel'in creti, bizim harcadklarmz, yuvarlanp gidiyoruz ite... retmenlikte byle rahat oldu mu hi? Paramz bitiverirdi daha ay yarlamadan. Kasaba bor, bakkala bor, Nermin yzn kzartp annesinden bir eyler koparr, aklar kapanr bir sre. Sonra yine... Ama iimle barktm. Halkn yoksulluunu duyuyorduk. Savayordum da... Sevsinler savaan... Zengin, fakir ocuklarna tam bir eitlikle Fuzuli, Yahya Kemal retiyordun!.. Hi deilse kendimi aldatyor- 21 dum, imdi o da olmuyor! "nsan lemde hayal ettii mddete yaar." te senin afyonlarn! "stanbul'u duydum daha bir kerre sesinde..." Byk ozan. Gzel sylemi. Deli dervilere dndn Yahya Kemal dizeleriyle. "Baktk geceden fecre kadar ellerde - Yldzlara ykselen kadehler grdk." Peki Nzm? O bsbyk ozan. Niye ondan dizeler mrldanmyorsun? Onu da m unutturdular iki tokatta? Yasaklar byle ezip kalba sokar ite. Ne yapalm, kalba sokanlarn gz kr olsun!.. Amiin!.. Bu amin de nerden kt? Karga baladk kocakarlar gibi! Amiin! Amin dua iindir be! Duaya da olur, karga da. Konya'daki mevlit geldi aklna. "Allah bu kutsal topraklar komonizm belasndan..." Amiin diye barmadlar m? Allah bu lkeyi kalplara sokup ezenleri... Amiin!.. Tutamad, glmeye balad birden. Tutmaya altka artt glmesi. Hay Allah, rezil olacaz. Sinirleri boalm, gldke glyordu. Bir tandk grse. Tak-sim'in ortasnda kendi kendine glerek yryen bir adam. Delirdi diyecekler... Sebep olanlarn gz kr olsun, amiiin! Nasl atsam kafamdan? Amiiin!.. Taksim Ant'na doru dnp bakt durdu bir sre. Gzleri kr olsun, amiin!.. Glmyordu artk. Glnecek ne var? Kimin gzleri kr olacak? Sen kendi korkakln bilinmez kiilere karg yadrmakla rtbas edeceini mi sanyorsun? Bylece yiit olacaksn hyaraas! Bu hyaraas da Rasim'den bulat azma. Kimden bir ey bulamad ki?.. Beyolu bugn de irkin mi irkin. Hangi gn sevdim ki?.. stanbul demek Boaz demek, Hali, Sultanahmet, Sleymaniye demek... Beyolu olmasa ne yitirir stanbul? Meyhane, kerhane, batakhane... Ya sinemalar? Bu sinemalarn yeri yok muydu Anadolu'daki zlemlerinde? Yoktu. ehzadeba'ndaki sinemalard daha ok. Ferah, Turan, Milli, Hilal... ki, baz film, lende girer akama kardk. Beyolu'nda da bir durgunluk var bugnlerde. nsanlarda, vitrinlerde! Apak ite!.. Bir ey bekleniyor sanki bezginlikle! Bo ver olum byle inceliklere. Sen bek-22

liyorsun bir eyler. Sen de beklemiyorsun bir ey ya ite!.. Kimse bir ey beklemez bu lkede. Herkes kendi dmeninde, yoluna bakyor. Beyolu'na kald Trkiye iin bir ey beklemek!.. Beyolu Rasim demek! Rasim ne bekler; karn, vurgunu. Ra-sim Beyolu'nu bekler. Beyolu kimseyi beklemez. Bitmeyecek bu yol, dolmua atlamal. Yarda yoruldun yine, tabansz herif... Dolmuta yorulmuyor muydun? Her yerde yorulurum bu kafayla. te Hali, ite Fatih srtlar, Sleymaniye... Bir sre stanbul'dan m kasam yoksa? ekilsem bir kyya, uyusam uyuan... Dolmutan inince kukuyla baknd evresine. Sirkeci'nin araba akmnda Citroen'i baktrarak Babli'ye yrmeye balad. Kfteci, a, ikembeci, kitap, kt... Aa yukar koturan tatiar, insanlar... Ebussuut Caddesi'ne girerken koca bir kamyonun yolunu kesen tepeleme ykl arabay ekmek iin nallaryla granit parkelerden kvlcmlar karan az kpkl beygirler. Dnyay ynettiklerini sanan alml trafik polisleri. Dank, dzenli kitap vitrinleri. Kitap, kitap, kitap... Ka yln kitaps u herif... Ak salaryla tezghn ardndadr yine. Daha biz renciyken yal balyd. Baz toplatlm kitaplar ondan isterdik gizlice. yle bakar, "Yarn urayn bir," derdi. Ertesi gn paketlenmi kitab alrdn. Polise bildirirmi, izlerlermi. yle bir sz kmt sonralar. Dedikodu diyen de oldu. Namuslu adamm, yapmazm yle ey. Yapar. Her ey beklenir bunlardan. Byle pezevenklerle dolu Trkiye. Topunun slalesini... Yine gizli kitap isteyen var mdr bu heriften?.. Gizli kitap da kalmad ki lkede. Ne deiti u Babli'de yirmi be yldr? Deimedi mi? Srmleri yz binlerle llen basn nerden gelirdi aklna? Entertipler, rotatifler, ofsetler, tifdruklar... Caddelerde, ara sokaklarda bitiveren koca koca hanlar, kda, mrekkeple, satlk kafalarla beslenip semiriyorlar gn gnden. Kstebek gibi karanl eeliyorlar. Bir yere varacak bu gidi. Bekle, varacak!.. Hibir yere varlmaz bu lkede olum; yle gider. Gitmez, gitmez... Ta iimden inanmasam bir yere varlacana, nasl duyardm bu tedirginlii iliklerime kadar? Eski huysuzluun, geimsizliin! Ksmediin, bkp yz evirmediin kim var, ne var? Nermin'den de bktn, ipe sapa gelmez eyler uyduruyorsun imdi bir sr. Aka sylesen olmaz! Ka babayiit var u yeryznde asl nedeni kt diye sy-leyiveren. Asl nedenimiz buraya gelmekti ite sabah evden knca!.. Eski bir hann giriine derinlemesine sktrlm -Rasim'in aracl ile hava parasz olmutu bu i. Han sahibi kadn bilmem nerden tanrm- ana caddeye hemen klan bir ara sokaa kk bir cameknla bakan, gnesiz gnlerde neonlarla aydnlatlr byke bir yerdi. Her trden kitapla dolu demir raflarn kaplad duvarlar, dner merdivenle klan kk asma katndaki bask yazhanesi, kt, mrekkep, toz kokan serinlii ile izbe bir Babli kitaps. niversite bitirmi aydnn, namuslu memuriyetten bkknlkla dlemeye balad, bamsz, bana buyruk geim tezgh. Burak, iman bir kadna kitaplar gsteriyordu. Kenan' grnce bir eyler diyecek oldu, yryp yukar kt Kenan. Biri aramtr. Arasn... Matmazel masasndaki ktlar topluyordu. Kalkt. Szckleri eke eke: kyordum ben de, dedi. Gnaydn. Hanmefendi gelmeyeceksiniz demi. Ben de... Arayan oldu mu? Rasim Bey urad demin. Matbaadan dzeltmeleri istediler. Bir de kt ii biliyorsunuz!.. Dzeltmeler yarna kald... Kenan yerine geti, kendini yorgunca brakverdi koltua. Matmazel bir ey diyecek oldu, dnd ktlar toplamaya koyuldu. Her eyi vaktinde eksiksiz yapar cad!.. Buruuk, sevimsiz yz, el att iin gereince yumuar, sertleir, gerilir, porsur; her ii yz ile yapar sanki. Rasim bulmutu bunu da. Babas Ermeni, annesi Beyaz Rus ya da Grcym. Hristiyan Grc... Drt yz alr ayda. lene kadar gelir: Muhasebe, matbaa, alm satm ne varsa hepsine bakar; 12'ye doru gider. Byle iki yeri daha varm akama kadar. Matmazel gitmek iin kalkmt ki telefon ald. Kenan kadna el etti bak diye, uzanrken de ekledi. Yok de... Kim olursa... Kadn yadrgayarak bakt nce. Al. Buyrun Rasim Beyefendi... Kenan'n yzne bakyordu. Kesinlikle elini sallyordu Kenan yokum gibisine.

 ... Gelmedi Rasim Beyefendi... Gelmedi. Bilmem... r-vuar. Kapatt. Souk srtla bakt Kenan'a. Anlamsa ayp oldu. Olsun. Msaadenizle... Gle gle... Gitti. Kenan da kalkmaya davrand. nip Burak'a bakaym. Yeniden brakt kendini, kald ylece. rkilerek ayld Rasim'in sesi ile; Burak'la konuuyordu. Yukarda deil mi? imdi geldi efendim. Anlam demek. Yalnz duyan, dinleyen deil, telefonda gren, belki de koku alan trden bu herif. Merdivenleri abucak km, alayl glyle dikilivermiti. Senin kvracan ey mi ulan, bu numaralar? Hem de bana. Hem de Matmazel'in azyla... imdi geldik ite. Yok canm, inandm!.. Kalk kalk hadi... Once a karnn doyuraym. Konuacaklarm var... Meraklanmt ya! Peime bunca dtne gre.. Ardan ald yine: Neymi?.. Anann ...m... ldm alktan, kalk. Burak'a bir-iki ey syledi Kenan, ktlar. Yokuu inerlerken 25 sra sra dizili gazeteler gzne iliti. Sabah gazete grmt evde. Yine de yeni gryormu gibi bakard sokakta asl gazetelere. Kocaman balklarla rhtmdaki olaylar veriyordu hepsi de. anakkale'den dnen CHP heyetini karlayan gazeteciler tutuklanm. Rasim ekti kolunu. Brak u pezevenkleri be... Beter olsunlar. Beteri var m? Olmaz olur mu? Bakarsn yer bulunmaz lokantada!.. Deiecek deil ya bu herif. Gel seni Liman Lokantas'na gtreyim de ikemben bayram etsin. Uzaklamayalm o kadar, dedi Kenan. Dneceim hemen... Smayaym nazna. Araba var. Sokaa dnnce Citroen kverdi nlerine. Arabada balad Rasim. Hyarl brak da iyi dn ulan. Dnecek yan da yok ya. Bakarsn Bolevik damarn tutar!.. Anlald herifin nerden aaca. Ayn hikye. Bak Rasim, dedi Kenan. Olmayacak eyler iin varma stme. Bildiin gibi deil. Krarm. Rasim kendi dalgasndayd her zamanki gibi. Bilmediim neyin var ulan? Ne bok yesen kramazsn. Git istersen bizim kannn kapsna kasketini as!.. Boleviklik bize de bulat grdn m? Senin karya kasket asmayan kald m diyecekti az kalsn. Desem de ok umursar ya. En iyi o bilir Refi'in nymphoman'l-n. Bilmeyen de yok. Yine de sylenmez. Baylr bana Bolevik demeye. Hem de byle aile, namus akalaryla... Nermin'in arballn m kskanr?.. Neyin var? Dnp Kenan'n bulank baklaryla karlanca bir eyler sezinlemi olmalyd. Srtmay brakmt. Trafii kollar gibi bir sre sessiz srd. Kenan duymam gibiydi. Dnp bir kez daha bakt. Neyin var dedim. Bilmiyorum, dedi Kenan. Uykusuzum biraz... Srtt yine; bir yan bak att Kenan'a. Uyutmuyor mu Nermin? dedi. Tanr yardmcn olsun Ke-nancm. Bunca yllk nikhl kar da her gece ekilmez... Baka bildii yok ki herifin. Czdan, karn, bir de oras. Bir at m brakmaz da. Geldik bereket. Kalabalk turistler vard lokantann bir kesinde. Pencere yannda bir masaya getiler. Tek tk yemek yiyenler vard teki masalarda. Rasim selamlaa-cak, el sallayacak epeyi adam buldu yine. Garsonlar pervane gibiydiler. ef garson hatr sordu... Adam nasl saygl. Daha nce birka kez geldik buraya. Nermin'leydik birinde. Yzmze bakmad herifler. Ne ielim?

 Bilmem, dedi Kenan. Pek bir ey istemiyorum ben... Ona bakma gibisine garsona bir gz etti Rasim. Masay donatverdiler. Salatalar, karidesler, souk etler, erezler. len sofrasna dnmt. Levrek buulamalar da gelecekmi. Buzlu Kulp raklar kadehleri buulad beyaz beyaz. Gelelim erefe!.. Kadehi kaldrm alayl bakyordu Rasim. Kenan da kaldrd, souk glmseyerek bakt ayn alayla: Senin erefine ielim!., dedi. Aldrmazlkla srtt Rasim. Hastir ulan, dedi. erefim merefm yok benim. Senin anladn eref bu canm masaya smak! Haydi, merhaba. Bir dikite nerdeyse yarlad kadehi! Ne ok ier bu herif. ieleri devirir, bana msn demez. kiye, sigaraya on iki yanda balam olmakla vnr. Kenan'n minicik rak yudumuna bakt. mesini de bilmezsin, dedi. Neyi bilirsin ki? Edebiyat dedik, o da bo kt. Hani kitap yazacaktn? Yazsana. Yazarlar, sanatlar toplansn yrene. Hepsi a kpeklerin. Topla iyerine. Ara sra karnlarn doyur. Allah Allah diyorlar, iki gnde ne kavutururlar seni. Yazacam... Alayl bakt Kenan'a. Neyi bilirsin de yazacaksn? Seni!.. Alayl gln bekliyordu Rasim'in olmad. Tersine ciddileti birden, durgunlat. Beni ok mu tanrsn? dedi, yavaa. Sonra yine eski Rasim. Kafas taklmt Kenan'n, Rasim'i de tanmyorsam. Nasl da gvenli syledi ama. Tam tanmyorum belki de... Ne biim dnya bu, bakar krler miyiz ne? Dinle beni, diye balad yine. Kenan'a dikmiti gzlerini. Dinliyor musun? Syle... Ar ar balad. nemli demek. Bak Kenancm!.. Duralar gibi oldu. nndeki rak kadehini yana iteledi yavaa. Yakalayaca kuu rktp karmamann yolunu aratryor gibiydi. yle bir dnemdeyiz ki Kenancm, gemisini kurtaran kaptan, olum... Kesme szm. Sen iste, isteme, almm, senin gemiyi de dnrm ben. Bir yudum ald raksndan, itenlikle konuuyordu. Duygulu bir yan vardr. Alaya vurdu yine. Keke karm olsaydn kolayd, boar kurtulurdum!.. Karides, salata tikindi iki atal dolusu. Ald yine: Sana kt haberlerim var olum dedi. Han ykyorlar bugn yann... Babli'de byle iyeri kolay bulamazsn sen. Aya28 n yere bas. Sen bu kafayla gittike yle bir i ayarlamaya kimsenin gc yetmez. Sylediklerinin etkisini lmek iin gzlerini bir sre dikti Kenan'a. Kenan aldrmam gibi peynir parasm iniyordu ar ar. Demek hann yklacan mutulayacakm!.. retmenlii de kar aklndan, diye ald yeniden. Sicilini gzmle grdm Ankara'da. Yaattklarna kr seni!.. Bir an sessiz kaldlar. Kenan'n itah alm gibi tknmaya balamt. Durdu bir ara Rasim'e bakt. Evet, dedi. Sonra?.. Sonras senin bilecein olum, dedi. Yalandmz unutma. Karn, ocuunu dnme diyelim; sen ne olacaksn? Yallkta srnmek var... Kenan'n durgunluu yreklendirmi olmalyd, yukardan gvenle bakyordu. Kenan ayn durgunlukla ald yavaa. Demek bu herifler ble kalacaklar tepemizde diyorsun!.. Kyamete kadar ble... Rasim d krklna uramann kzgnl ile parlad birden. ... e srlecek akl varsa sende, ben anrnm eekler gibi. Ne boka yanyor ulan, o okumalarn senin? Haa, sylesene... Senin kafana gre deieceini mi sanyorsun bu lkenin? Hyaraas... Srneceksin namussuzum...

Her zamanki Rasim'di artk. Dinlemeden konuan, bol bol svp sayan Rasim. Dinle ulan dalyaprak!.. Kesip ayaa frlad birden. Masann yanndan geen bir kalantorun eline uzand eilerek. El sktlar. Naslsnz Rasim Bey? Arz- hrmet ederim beyefendi... Duacnzm... Bilmukabele... Afiyetler olsun efendim... Allah mrler versin beyfendi... Kenan akn bakakald. Rasim'in byle cafcafl, eski biim kibarln akl almamo. Rasim eildi, giz verir gibi kst sesini. Kim bu adam biliyor musun? dedi. Hayr, dedi, Kenan. Ben senin kim olduunu dnyorum. Dn, anlarsn belki!.. Anlalacak neyin var senin ulan, pis kpek. Aptallk etme, bilmediin bir yan var demek. Klhanbeyi az da var herifte, Osmanl elebisi az da... Frlayp adam eteklemekteki ustalna bak. ikiyzl kpek. Ne iki yz? Bir yz bile yok herifin. nl bankac Razi Bey bu, dedi, yavaa. Kuyruumuz elinde pezevengin bugnlerde. Bir gerisini pmediimiz kalyor... Nerden dt buraya? Yedii boku aka sylemesi sevimlilik verir bu olana. Kklkten kazanlm eyler bunlar. Okulda retmenlere gider, yalvarr yakanr, bin bir yalan uydurup alar, dilenir, numara alrd. Gelir ballandrarak da anlatrd stelik. Bakas yapsa en azndan alay konusuydu ocuklarn; o dinletirdi, hem de ilgiyle. pmsndr, dedi Kenan. ptm. Var m bir diyecein. ap ap diye ptm, iki kysn da bngl bngl!.. Senin gibi hyaraalan szlere tapar byle. ptm, dedi, yok efendim, yaladm dedi. Biz szn ederiz, siz gerekten yalarsnz. Yersiniz bile... Sizi szler rktyor, yediiniz boklar deil... Bozulmutu Kenan. Dik dik bakt. Hangi boku yedik ulan? dedi... Sylesene!.. Rasim alayl alayl bakmaya balad yine. Paynz almadnz bok var m? dedi. Tut masay, geir kafasna deyyus olu deyyusun. Lks lokantada donatlm masa, liman grnts paymz aldmz boklar demek. Yalan m? Doru mu? i ile barmak iin su orta arar bunlar. Su orta oluyoruz ite... Saatine bakt Kenan. Kama numarasna kalkma, dedi Rasim. Konuacamz 30 var daha. Bana bak Rasim, dedi Kenan, sesi titreyerek. Hani skdar'da dvmtk seninle... Otuz yl oldu be, unutmadn m yediin daya?.. Belki yine dversin. Tpk yleyim ite ben. Vazge. Ben buyum... Belki de srnrm dediin gibi. Elimden tutmu tutacak senden baka da kimsem yok; onda da haklsn. Hibir ey deimez yine de. Yok Vatan Cephesi'ne gireceim, yok kt tahsisi verecekler... Bu namussuz, bu alak herifler, orospu ocuklar koruyacak beni de param olacak, iim salama balanacak... Syleyecein bunlar... u kadehe zehir koyman bana erkeke geliyor, inan!.. stersen bakma bir daha yzme. Son olsun, burda ayrlalm. Biliyorsun yapamayacam, eolueek!.. Ben yaparm ama, inan ki... Bok yaparsn... Sustular bir sre. Rasim kadehini ar ar kaldrp bakt bir. Senden her ey beklenir zaten, pis Bolevik, dedi. III yerine geldiinde saat beti. Kalabalkayd. Burak skmt. Hemen sata geti. Kitap iin tam alveri aylan. Kimi de gelir, ne olmayacak, ne sama sapan kitaplar sorar. Her aranan kitab satsak iimiz i!.. u hann yklmas gerekten kt haber. Nerden kt? Belki de atyorlar. Geenlerde kt buna benzer bir haber, ardndan kiralara zam geldi. Yine byle bir eydir belki de. O zaman Rasim inanmamt, iine bak demiti. Demek imdi gerek. Yklmadk yer brakmyorlar stanbul'da. stimlak almak gibi bir ey halktan. Bu blokun

toptan kalkaca teden beri sylenir. Demek imdi... Rasim'e uzun boylu soramadm, herif tilki; ilgimi grd m, yakaladm diyecek. Ola ki Nermin'in de haberi var. Telefonla konutular belki de. Rasimler geliyor derken sesinde bir eyler yok muydu dn gece?.. Belki de yersiz kukum. Pek sevmez Rasim'i... Sevmez, ama bizimle ilgili bu. imin bozulmasndan, zlmemden d patlar. Sorduuna bak dangalan!.. Basks kalmad efendim o kitabn. Sahaflara bakacaksnz. Rica ederim. Gle gle... Aman, yklrsa yklsn, babamn han deil ya... Deil de, ne halt ederiz? Daha bir sr bor. Nasl ilgilenmesin Ner-min?.. Tek dayanamz. Bizde daha ok meslek kitaplar bulunur efendim. Kar kitabevine bir sorun. Gle gle. Verelim efendim. Burak u lgatleri indir. Daha var nasl olsa, yarn ykacak deiller ya. Bir ben miyim? Bu kadar insan var handa, bir yer buluruz. Byle merkezde olmazm da. Epeyi tanndk, ierlerde bile olsa gelen gelir. Keye baktnz m efendim? Orada vardr varsa. Evet, eski bask. Rasim'le kavga etmedik ya, kavgaldan beter ayrldk. yi oldu. Anlad kpek benden i kmayacan. Nasl dayanrm ben bu Rasim'e? O bana nasl dayanyorsa bunca yl, yle... Aslnda kt olan deildir... ki liranz var m efendim? On lira vereyim size. Peki, kime kt diyeceiz? Ben miyim kt? Rasim kt m dnyor benim iin? Kendisi iin ne dnyorsa, benim iin de onu dnyor. Baka ne gelir elinden? Ayn ikisinde denecek bono be bin miydi? Onu denkleriz de, sonra ya biraz. Bir ey olur elbet. Nerden kt u hann yklmas? Bir dakika verelim efendim. Burak, bak beyefendiye. Peki bu han yklrsa... Amaan, altnda m kalacam. lke yklyor. Yklmaz. Peki kim yklyor? Rasim'e gre ben, bana gre Rasim!.. Rasim'in yklmaz sandklar. Diren ii bu. Yklacak kukusuz, ama nce bizi ykarlar. Yine mi yreksizlik? Yreksiz mi konutun Rasim'le? Buzlu rakyla, levrei, karidesi attrdka yreklendim!.. Payn almadnz bok var m? Burak ben yukar kyorum, sen bakver artk. Saat yediye geliyordu. Koltua kt, szar gibi dalmt ki telefon sesi ile ayld. Nermin'di. Zeynep'e orap alacaktm ya... Anmsatm... kyor musun? Birazdan. Gelirken manava da urar msn? kmadm ben... Olur. Olur urarm. Elli sandk zm alaym. Krk elli kavun, karpuz!.. Muzlar balad, yeil yeil, hevenklerle ykleyeyim hamala. Diz evin her yanna. Karides, levrek mevrek de getireyim. Hepiniz alnz paynz bu boklardan!.. Kasaya bakacak msn abi? Burak sabrszlanyordu. Akam lisesine gidiyor. Bende dnce yok ki. Kendimizden baka neyi dnrz? Topumuzun... Sen git Burakm, ge kaldn... ey abi, rahatsz msnz? Yooo, ikiden, biraz ba ars yapt. Gemi olsun, iyi akamlar... Gle gle... Burak'n pei sra indi o da. Kasay at. yi toplamz bugn. Bu tomarn bete biri bizim. Han yklmazsa bir yla kalmaz toparlanrdk. Sezdi mi ne itoluitler?.. Yzlkler, ellilikler, onluklar, belikler. Bir de be yzlk. Desteleyip czdanna yerletirdi. Namussuz para. Kahpe para... Tatl para, kalle para, dman para, dost para... Kravatls, mintanls, krkls, kasketlisi, dindar, orospusu, hergelesi insanlar gibi tpk. Iklar sndrmeyi unutmayalm yine. Hep byle biri kar gelir tam kapatrken. Yok efendim kalmad. Vitrinde mi? Bir tek kalm demek. ocukta vitrinin anahtar. Yarn... Vermeyeceim ulan eolueein kars. Yukarda tonla var. As yzn... Han yklyor... Kepengi ekip anahtar cebine atnca ku ty gibi yeniklik duydu iinde. Akam alacasnda, cebinde kabark czdanla, ar ar u yokuu inmenin bir tad yok mu? Yok de bakalm... Zeynep'in eyini unutmayalm. u kede olacak. Kapanmadan. Kapanm m? Kapanm. Niye byle erken? Her akam geerim, aktr. Geciktik mi bugn? Yarna artk. Byle sallanrsan ma-

nav da kapatr. ili'ye dolmu da dert bu saatte. Nedir bu yaamak dediimiz be! Avara kasnak, dn dur, yirmi drt saat bitti!.. Btn yirmi drt saatler bitti mi sen bitersin. Herkesin derdi aman bitmesin! Bir bok oluyor sanki de, aman bitmesin!.. Bugn de bitti ite... Uurlar olsun Sait Bey! Eyvallah efendim... ld dememiler miydi bu olana?.. Nereye gider byle ar ar. Gemi olsun, hastaymsnz... Sa ol. Yatuk biraz... Heybeli'deydim. yiyim imdi. Nereye byle? Ben mi? ey... armt Sait bu ilgiye. Kenan, teden beri tand bu adama pek az yaknlk gstermiti. iirlerini sever, okurdu eskiden; yllar var ki onu da unutmu gibiydi. O da iir yazmyordu arak. Gnlk ekmek paras derdindeki veremli adam, Babli'de ne yaparsa onu yapyordu. Gazetede tashihten param var biraz. Sz vermilerdi. Bir urayaym dedin... Bizim Osman'a brakmlarsa... Glmsedi. Yalan sylyor, belli. Ya da inanc yok brakacaklarna. Biraz daha ar bakalm Sait Bey. Yarn gidersin, dedi Kenan, kamaz. Gel bir yerde yle iki kadeh... Oturup biraz dertleiriz hem... Nereden kardn gibisine yle bakp glmsedi Sait. Bize iki yasak, dedi. Karmamak iin de ekledi hemen: Oturalm bir yerde istiyorsan... Sen istemiyorsun ya, kadan bakalm Sait Bey!.. Ben de sana bir masa donataym. Rasim bana, ben sana; sen de kim bilir kimlere... Rasim'e daha bykler donatyor. Paymza deni kopanyoruz her bir boktan. Bir akam yemei kopardn kt m? ki yasakm, ieler gelsin de grrz. Sait'le szlemi gibi, stasyon Lokantas'nn yolunu tuttular. Onurlu adam derler Sait'e. Paras ya da paral arkada olmadka meyhaneye u-ramazm. Meyhanelerde saylyor belli ki. Bo masa bulmak kolay olmad yine de. Saa sola kaydrp istasyona bakan camn dibinde bir yer atlar. Tren kalkmak zere. Kouanlar... Hamallar. Trenciler. Gzlerini ileri dikmi ar ar yryen bir polis. Rak m? dedi garson. Kenan, Sait'e bakt. Bir ufack kadeh de dokunur mu Sait Bey? Yznde her zamanki babacan glmseme. E, o kadar olacak... dedi. Garson da glyordu. Siz bakmayn beyefendi, dedi. Sait abimiz damacanayla ier, yine bir ey olmaz evelallah!.. Adam byle ldrr bu herifler. Bir ufak Yeni Rak geldi. Buzlar, sular, sodalar. Hibir mezeyi evirmedi Kenan. Masada koyacak yer kalmamt. Izgaralan da smarladlar. Gngrm Sait, hep ayn glmsemeyle bakyordu. Dn deil, bayram deil, ne yapacak enitem? Tam balayacaklar sra iki gen grnd kapda. Uzaktan sevindiler gibi. Sait el etti. ekingen bakt Kenan'a, masa onundu. ok iyi ocuklardr, dedi. Gazeteci... Biri Anadolu Ajans 'nda alyor, biri Akam'da... arsana, dedi Kenan. armaya kalmadan gelip oturdular. Kenan Bey, dedi Sait. Eski arkadalarmzdan. Engin Erbil Akam'dan... Sadi Ylbak. imdilik ajanstayz biz de... Daha ka gn yaatrlar bakalm!.. Gltler. kisi de esmer, orta boylu, yakkl saylr; yine de birbirine benzemeyen delikanllard. Kenan sevinmiti geldiklerine. Uyarmalarna kalmadan garson eksikleri tamamlay-verdi. Kadehler kalkt. E, merhaba... Daha ilk yudumlar almlard ki Sadi balad. Adnan Bey u zkkm bile rahat iemiyormu artk. Anlatacak ok eyi vard belli ki... Polis korkusu azalverir

meyhanelerde. Hemen her ada iktidarlar, sarholarla gizli bir anlama yapm gibidirler. Konuun, edin; meyhanede kalsn. Birazn da eve saklayn isterseniz. Ama sokaa, alanlara, iyerine, hele fabrikalara aslaa!.. Ankara kaynyor, dedi Engin. Sadi atld. Ne Ankara's be, btn Trkiye kaynyor... Gitmez abi, greceksiniz, bir yerinden patlayacak!.. Hay Tanr iyiliinizi versin ocuklar!.. Siz nerdeydiniz bugne kadar? Kenan cokuyla kaldrd kadehini: erefinize ocuklar!.. Sa olun... Kadehi sonuna kadar iti Kenan. Ba dnmeye balamt. Bir eyler sylesinler diye azlarna bakyordu ocuklarn. Sait pek az konuuyor, ara sra raksn yudumluyor, herkese, her eye ksk gzlerle glmsyordu. Seni Tanr gnderdi Sait!.. Oh be... u genlere bak!.. Prl prl... Gitmez bu iii, patlayacak bir yerinden. lerdeki mutlu gnler iin ocuklar!.. nc ieyi atklarnda daha saat dokuz bile yoktu. Biraz sonra irkince bir kzla bir olan daha geldiler masaya. Kz Aka-demi'de, olan Teknik niversite'de, Mimarlk son snftaym. Adlar da... Doru drst duymad bile adlarn Kenan. Adlar ne olacak? Gelsinler, toplansnlar bu masaya hepsi... Dalma-snlar hi... Ho geldiniz ocuklar!.. erefe... erefe!.. ocuklarn hibirinde sarholuk belirtisi yoktu daha. Akolsun ocuklar, dayanklymsnz. Bana bakmayn. lende baladk biz. Gelsin de grsn Rasim hergelesi. Zeynep'in eyleri vard... Bir de manav demiti... Kapanmtr... Surdan bir telefon ederim Nermin'e... sterse o da gelsin... Grsn ocuklar. Dilleri biraz etrefil yalnz. Hele u irkin kz ne diyor byle? Bireysel nedenlere indirgediniz mi... elikili toplumsal sorunlarn znel... Son sz de kardm. kiden belki de. Anlayacam ya, alk m deilim ne, biraz... Sz iire geldi. Eski bir iirini okuttular Sait'e. Kenan'n sevdii bir iirdi. Fabrikada aya ezilmi bir iiyi anlatyordu. Pek durmadlar. Kz iir okudu. En gen ozanlardan birininmi. Terslii var gibi... Belki de ikiden bana yle geliyor. "Yaprak lleri kanadnda tten mavi sincap..." m dedi ne?.. Buna benzer dizeler... Yanl duymu da olabilirim!.. Bir ara Sait, Nzm'dan sz etti. Kenan da bir eyler sylemek istedi. Nzm, Trkiye proletaryasnn kurtuluu davasnda... nklap sanatnn halk kitleleriyle... Beynelmilel ii hareketinin... Serbest nazmn Trk edebiyatnda... Yabanc yabanc bakyorlar gibi. Saygllar yalnz. Pek durmadlar. Nzm' pek az okumu. Mimarlk'taki ocuk, Sermet'mi, o biliyor. Hem de iyi okumu gibi. En bilinlileri de o belki... Yeni iirlere getiler. Ne kadar da yeni ozan varm. Utanr gibi oldu Kenan. Yllardr sanat - edebiyat dergilerinin varln bile unuttuk. Hele genlerin kard... Tartmaya baladlar bir ara. Engin'le Sermet, toplumculuk kamuculuk deyip duruyorlard. Kamuculuu anlamamt Kenan, sormay da yediremedi. Bir sre dinleyip yordamla kard. Komnizm olacak. Dayanamad. Kusura bakmayn ocuklar, dedi, dilinize snamadm. Niye hep yeni szler?.. Anlalamayan... Uydurma diyecekti, diyemedi. Biraz arm gibiydi tekiler. Neymi anlalmayan sz? Kenan'n demin kullandklar belki... Sait alayl glmsemesiyle yavaa bld sessizlii. Polis anlamasn diye, dedi. Bir glme koptu. Kenan da baylmt bu sze. irkin kz kadehini kaldrd: Sait Abi'nin erefine!.. tiler. Yine itiler. Sermet'le kz kapt bir ara. Tartmada drst davranmyormu Sermet. Bir byk ie daha ald. Mezeler yenilendi. Izgaralar geldi. Trenler geldi. nsanlar boald. 33 Trenler ayrld. Lokomotif sesi, ddk sesi, insan sesi...

 Politik ngrten yoksun kiilerin... Tmn karalayamazsn tiyatronun... Neyimiz var Bat'dan esinlenmeyen? Sanat politikann duygulara izdm bence. yle ama, Bat'dan rendiklerimizle... tenlikle sylemiyorsun. Sen Bat'da okumadn m? Okumakla... Ayrntlar nemli deil kukusuz... Masalar tek tk boalmaya balamt. Bazlarnda hesap grlyordu. Bir ara bizimki ne tutar gibisine dnecek oldu Kenan. Rakamlar da duyduu szler gibiydi; para para... Hay Allah, hi byle olmamtm. Sarho muyum imdi? Deilim de... Hi bu kadar imedimdi. Ne tad. Sarho filan deilim... Tezghta telefon var, kumbaral. Bir telefon ederim Nermin'e. Gelsin isterse... Demin ettim ya telefon... Etmedim mi? Manav kapand derim. Zeynep'in de... Han yklacak zaten. Smm hanna... Toplumsal nedenlerle drst davranmyorlar... Hergele Rasim... irkin ama kz, nohut gibi burnunun ucu da, peynir alyor. Vay hergele, demek han... Kenan Abimizin erefine ielim... Sadi'ydi. Kzla Sermet, kendi havalannda, tartmaya batmlard. Duymuyorlard. tekiler kadeh kaldrd. Kenan ayaa kalkt sallanarak. Kadehi ald. nemli eyler sylemeliydi!.. ocuklar, dedi. Durdu. Dili dolayordu. stediimi bir trl... Hay Allah... ocuklar... Sermet'le kz da kadehleri almlard, bakyorlard. ocuklar!.. Sonunu getiremiyormu gibi kald yine. Yutkundu. Gz kapya takld, glmsedi birden. Salland yavaa. te Nermin de geldi... dedi. Kapya dnd hepsi. eri ar ar bir kz girmi, durmu kapda, onlara bakyordu. Bir kahkaha koptu. Baylmlard Ke39 nan'n szne. Birka alklyordu cokulu... Yinelemeye baladlar. Yaa Kenan Abi!.. te Nermin de geldi!.. Kapdaki kz bozulur gibi olmutu. Sermet el sallad. aknln yenmek ister gibi glmsedi kz, ekingen, ar ar masaya yaklamaya balad. Masadan ayrlmak ister gibi yapt Kenan. Bir-iki adm atacakt Nermin'e doru... Olmad. kvermiti sandalyesine. tekiler glyor, yer ayor, bir eyler konuuyorlard Nermin'le!.. Sait'le Sermet'in arasna oturttular. Sermet taban, bardan verdi. A msn? er canm. Bir ey diyemeden, akn bakyordu Kenan. Biraz zayflam m Nermin? Gzleri daha m akt ne?.. Meyhanede grmedim ki yllardr! ok mu itim ben?.. Eildi Nermin'e yavaa: Ge kaldn!., dedi. Kz bakt Kenan'a, glmsedi. Yadrgama benzemiyordu pek. Meyhane buras... Gelmeye niyetim yoktu, dedi. Ben de ge telefon ettim!.. Kz yine glmsedi. tekiler kendi havalarna dalmlard. Glk ekmedin ya? dedi Kenan. Glk m? Buray bulmada. lk kez geliyorum ama, stasyon Lokantas deyince Ser-met... Sormadm bile. Kenan buulan datp baz eyleri birbirinden ayrmak iin abalayp duruyordu. Hay Allah... Ne kadar da g!.. imdi bu Nermin de Sermet'in atalyla... Yoksa... Kzgn msn bana yoksa? dedi, yine yavaa eilip. Kz ayn yumuak glle bakyordu Kenan'a. Kzgn m? Neden?..

Kenan da glmsemeye alt, gzlerini krptrarak. Yeniden toparlanmaya alt. Sonra her eyi anlatacam Nerminciim, dedi. Kz iyice arm bakt, bakt; birden glmeye balad. Sinirleri boalm gibi glyordu ki usulca toparlad kendini; tatl yumuak glmsemesine dnd. Yine Sadi'ye bakt. Beyefendi beni birine benzetiyor olmal, dedi. Kusura bakma abi... Tantrmadk deil mi? Herkes kendi havasnda... Gnsel... Sermet'in arkada, Felsefe'den... Arkada m? aka m, sarholuk mu? Bugn de herkes... lende bu kadar imemitim. imdi bu kza ben... Nermin... dedi, kekeler gibi... ok mu benziyorum?.. Niye glerek bakyor hep? Samalama... Kafamn ii... Benziyor musun? Kime?.. stelemekten kanr gibi Gnsel dnp Sermet'le bir eyler konumaya balad. Ara sra yine glmseyerek bakyordu Kenan'a. kisini yudumluyordu. Kenan durgunlamt. Kendisiyleydi btn ura. evreyi mi gryordu, iindekileri mi? yle tatlyd ki kartrmak, bouna yorgunluktu ayrma abas, mutsuzluktu. Gzlerini yumdu Kenan, ban nne edi, kald. Bir sre gemiti ki tamdk bir ar ile aylr gibi at gzlerini. Nermin demek iir okuyor, ben bu yeryznde byle gzel... Nzm'n demek iir... Vay canna... Bellemi. Akrep gibisin kardeim... iir ortalarna varmt... Ve bir yanarda gibi korkunsun kardeim... Gzlerini akn am, az bile yarm ak kalakalm gibiydi Kenan. iir gzel, gzeldi. Asl arpcl sade, zentisiz, apak okunuundand yine de... kinin de krbalad cokularn gle tutuyorlarm gibi sessiz soluksuz dinliyorlard hepsi. ... Sylemeye dilim varmyor ama. Kabahatin ou senin kardeim!.. Gnsel, son dizeyi syleyip de iiri ac, kesin bir yarg bildirisi gibi bitirince, bekledikleri boalmadan, gevemeden yoksun, sessiz kaldlar bir sre. Sonra ar ar aknlktan aylp yeniden havalarna dndler. Yalnz Kenan aylamyor gibiydi. Dudaklarn kmldatyor, dizeleri yinelemeye alyor, beceremiyor, onlar da kartryordu. Gocuklu celep kaldrnca sopasn, salhaneye koarsn midye gibi sen yaa kabahatin ou Nerminciim akrep gibisin kardeim... Gle toparlad kendini, artk ekingen bakan Gnsel'e eildi yine: Bu kadar m? dedi. Yok mu baka? Ben biliyorsun bu iir... Baka belledin mi? Gnsel, ne diyeceini bilemiyormu gibi bakt bir sre; sanki demi olmak iin; Birok yeni iir var... dedi yavaa. Glmyor, durgun bakyordu daha ok. Acmayla srdrmek gerei duymu gibi ekledi: Sevdiniz iiri deil mi? Sorudaki anlamszla taklm gibi, bakt Kenan. Biliyorsun ben bu iiri... Nerminciim, dedi... Ne kadar ok... Oku yine... stersen oku... Sen... Dayanamamt Gnsel, glmsedi. Balayn, dedi. Kime benzediimi bilmiyorum ama... Gnsel'im ben. Sonra Kenan'n oyununu bozmaktan kayormu gibi iki kadehini kaldrd scak glmsemeyle: erefe!., dedi. Kenan da glmsemeye alarak kaldrd kadehini, bir yudum alp brakt. Vay canna, dedi yavaa... Ne gzel!.. Gzlerini dikip, mutlu, dalgn bir glmsemeyle Gnsel'e bakmaya balad. Tedirginlik vermiti. Kzard, yle bir tekile-42 re bakt Gnsel. Kenan oral deildi. Hi kimse de oral deildi, kendi havasndayd herkes. Ne gzel, diye yineledi Kenan... Artk boalmaya yz tutmu lokantada bir eyler aranr gibi baknd. Hay Allah, dedi. ksak yle sokaklara, yrsek yrsek gece... Nasl var msn?.. Gnsel yine tekilere bakt yardm bekler gibi: Bilmem, dedi yavaa. Arkadalar isterse...

Son birka masadakiler de kalknca lokanta boalmt. ef garson ekinerek yaklat. On ikiyi geiyormu saat. Garsonlar sandalyeleri masalarn stne ymlar, yer yer klar sndryorlard. Meyhane kovulmas. Kalktlar. Kenan efe el etti. Ser-met'le Engin'in kar durmasna bakmadan, sarho inadyla ald faturay, be yzlk sktrd arasna, garsona verdi. Gelenleri de saymadan, tabakta bir onluk brakp pantolonunun cebine tktrd. Darya, serin geceye knca alr gibi oldu Kenan. Kurtulmak istemedii bir sanrdan kopmakla kopmamak aras ksa bir sre daha yaad. Sonra Allah'n belas gerek... Gnsel, Ser-met'in koluna girmiti. Eziklik duydu. Sallanarak yaklat Sait'e, kolundan tuttu: Sa ol Saitiim, dedi... ok sa ol... Ne gzel... Sait, hi deimeyen, ksk gzl glmsemesiyle ban sallad yavaa. Sen sa ol mu demek ister? Anladm ne bok olduunu mu? Ne adamdr bu?.. Kenan gzlerini nde, Sermet'in kolunda yryen Gnsel'e dikmiti yine. Sermet meyhanede kzla baladklar tartmay srdryordu. Kzn sulamasna kar kyor, itenlikle davrandn kantlamaya alyordu bara ara. Gnsel ba nde, dinliyor mu, dinlemiyor mu, Sermet'in kolunda yryordu ar ar. Tad gzel eylere ocuksu umursamazlk, att her admda belli ediyordu kendini. Kenan'n donuk bakndan daha tedirginlemi gibi Sermet'e dnd: Ne yapyoruz? dedi. Sirkeci'nin, gece yarsnda daha da bym bombo alannda, herkesin uyku sznden ekindii uykulu, ksack an yayorlard. Yukar m ksak? Byle mi dendi, ya da kim dedi? Belli bile olmadan bir taksiye dolutular. Byke bir arabayd. Kenan'la Sait'i ne oturtmular, bei de arkaya gemiti. Gnsel kap dibinde, Sermet'in dizindeydi yar yarya, Kenan'n tam ardndayd. Tutunmak iin n koltua, Kenan'n srtna doru dayamt kollarn. Ara sra soluunu duyar gibi oluyordu Kenan. tekiler de i ie, kucak kucaa, geceleri sarho kalabalklarn avlamada ustalam ofrn yerli yersiz akalaryla glerek gidiyorlard. Yusufa deil mi? YusuPa, YusuPa... Ben kzgnm eolueee ya... Bo veer, iyi olandr... Toplumcular arasnda bir kez... Bence o, toplumcudan ok... Meyhaneyi arabaya tamlard. Sermet konuurken elini, kolunu oynatyor, teki utaki Engin'e yetimek ister gibi kml kml eiliyor, her seferinde Gnsel'i ndeki Kenan'a biraz daha itiyordu. Kenan szm gibiydi. Meyhanedeki Nermin sorununu zmenin ksknlndeydi sanki. Konumalara da kzyordu. Zr zr, hep ayn eyler. Ayldk demek. Yandaki kelebek cam aralad. Birden anmsam gibi geriye dndrd ban, dalgn bakan Gnsel'e: Dokunuyor mu? dedi. Kapataym m?.. Yooo... yi geldi... Kenan'n dnnde, sesinde, iki szcnde bile belli olan deiiklik, Gnsel'i iyice yadrgatm olmalyd. Meyhanedeki oyun bitmi, gerek balamt. akas olmayan gerek... Garip adam deil, basbaya bir adamd karsndaki. Kr dm sakaldan, yan aklad bir gizi rtbas etmek ister gibi bak, ola ki sarholuktan gelen itenlii ile ekici bir adam belki de... Beyolu'nun karanlk, arka sokaklanndayd Yusuf! Iksz bir kapnn nnde durdular. stanbul'u o kadar iyi bilirdi, yine de braksalar bu sokakta, yolu karamazm gibi geldi Kenan'a. Ne kenttir u stanbul... Gm gm yumrukladklan kap ald, merdivenlerden indiler. Lo kuytulannda, ufack masalarda, kadn erkekli birilerinin kmldad, bir keye Amerikan bar sktnlm, ara sra hafiften teyp mzii duyulan, dar, uzun bir mahzen, zenti bir yeralt meyhanesiydi buras. Kzl olanl birileri frlyor cokuyla karlyordu gelenleri. Vay koum!.. Nerdesin be?.. Ulan senin... Hop dedik...

Sanlmalar, sarho pmeleri. Kzl olanl koca bir kalabalk oluvermilerdi. zbe bir oda ald bir kede. Dolutular tezden. ki kk gaz lambas yakld. eidi sandalyelerle evrili, eski biim, upuzun bir masa vard ortada. evrelendiler hemen. Islak duvarlarda kank imzalar, izgiler, resimler... akn kal-vermiti Kenan, ilgilendii yoktu kimsenin. Gnsel'e baknd; ilerde, Engin'in yanndayd. Sermet'ten uzakta... O da benim gibi olmal. Pek az kiiyi tanyor ya da... Gnsel de ona m baknmt ne, gz gze geldiler. Kard filan yok gzlerini. Niye demin bana yle geldi? Nasl etsem de u araya giren olanlan?.. Hergeleler... Yerli sinemacymlar, biri asistan, teki oyuncu olacak konumalarndan. Tiyatrocu mu yoksa? Fitil gibi ikisi de; burunlann grmyorlard. Sarholuk irkin. Ben de mi byleyim? Deilim... Baksana, ne dedikleri belli deil. Senin belli miydi? lende baladm ben. Onlar ne vakit baladlar kim bilir? Ellerinde birer ie arap... ansn eildi Kenan'a bir eyler syledi. Bara bara konumalar iinde ne dediini de ayramazsn, kimin dediini de. Yoksa bir iirden dize mi syledi olan? Kenan ba sallad glmseyerek. O da onu bekliyormu gibi s-ntarak arap iesini dikti kafasna. Yanl yapmadk demek!.. Yanl yok bunun. Duyduun sz sen de herkes gibi yannda -kinden say, syle bir eyler!.. Testilerle arap getirdiler; arap ii-lirmi burda. Fsnk, leblebi tabaklan. zmarierle dolup tamaya balayan tablalar. Arlaka arlaan sigara duman, alkol, kf, soluk kokusu... En diplerde elinde arap barda ile Sait'i grd bir ara. Yorgun, bitkin bir glmsemeyle bam ar ar sallyor, daha dorusu, ikide bir den, kveren ban direnle kald-nyordu. Engin, Sadi, Sermet, irkin kz, kzl erkekli, birbirine benzeyen, benzemeyen baka yzler; renci, ozan, ressam, yazar, eletirmen, tiyatrocu, sinemac, mziki, her eyci, hibir eyci... Toplumcu, toplumcu, toplumcu... Bu kadar toplumcu byle yeraltndan baka nerde toplanabilir! Biri koluna dokunmutu Kenan'm. Dnd; kibrit istiyordu bir kz. Parmaklannn arasndaki sigaray azna yalan tutmu, te yanndaki olana da sz yetitiriyordu: "Nasl dnebiliyorsun biimsiz ierii?.." Sonra yine kant duyduklan Kenan'm... Kamucularla aslnda diyalektik seninkisi d sanatta ierikten ayn bamszlk savala-nnda yapttan nemli... Kz bir daha bakt Kenan'a, anlamt kibriti olmadm, uzand boylu boyunca yasland Kenan'a, iki ilerdeki olann elinden sigarasn alp yakt; yanndakiyle eneye dnd yine. Taptaze bir diinin umarsamaz srtnmesi, bir eyler kmldaDvermiti Kenan'n iinde. Gnsel'de orda... O da m sklyor benim gibi... Yoo iiyor... Bir eyler konuuyor... O da imdi eilip sigarasn yakar birine yaslanp!.. Yapmamal!.. Sana soracakt!.. Bana niye sorsun? Sermet'e sorar. Sermet de yok ortalarda, nereye gitti ki?.. Birer ikier kelerdeki masalara dalmaya, yeni yeni kiilerle kucaklap eneye balamlard Kalkan kalkm, Gnsel'le aralar boahvermiti. Gitsem mi yanna? Ayp m olur? Herkes yapyor ya... Herkese benzeyen hangi yann var senin kart herif. Ne ararsn burda?.. Kza da neler dedim lokantada. Alay etmitir iinden. Hi de yle grnmedi. Neyin var-45 m alaylk? leden beri i i, kolay m? Kalkp eve mi gitsem? Bo ver: O ki leden beri... Ne lesi be? Dnk leden beri... Vay canna... eceim sabaha kadar... Rekorum olsun benim. Yaklasam u kza. ok uzak bir yer sanki: urack. Ah bu benim sama onurum! Korkaklm deme de... imdi biri gelip kverecek. Gelsin... Baksana kza... Anlatp duruyor yanndaki olana. O da kimin nesi. iir okuyordur belki de... Akrep gibisin kardeim... Bu kadar gzel iir okuyan kz... Pek ikiyle ba ho deil mi ne, bir eyler yiyor sadece. Yooo, iiyor ite... Kt arap ya, ieyim ben de... Tam barda kaldrd sra, Gnsel bakt glmsedi, Kenan'n yalnzlna zlm gibi bakt, bir eyler syledi. Duymamt Kenan. Yaklamak iin davramnca birden kalkp elinde barda, bo sandalyelerden kayverdi Kenan'a doru. Nasl olmutu bu i; yan yanaydlar?.. Sklma benziyorsunuz, dedim... Syleyecek bir ey aranr gibi durdu Kenan. Evecenlik bast m silinir kafam. Yakalad neyse... Tam sklyordum ki yetitiniz, dedi. Gnsel'e mi ekingenlik bast bu kez? Kzarmt. kidendir. Glmsedi. Sa olun, dedi.

 Siz de. elim mi? Barda sonuna kadar dikmiti Kenan. Kz bir kk yudum alp brakm, Kenan'n iiine bakyordu. Seviyorsunuz ikiyi? Duralad Kenan. Sulama myd bu? Aylardr imemitim, dedi... Savunmasn srdrmek ister gibi ekledi hemen... ok mu ikici grnyorum?.. Yoooo, dedi Gnsel glerek. Benim pek aram yok da... Saldn sras Kenan'a gemiti. Nasl olsa aramz olacak, dedi. Aklamama gerek var m gibisine bakyordu. Yoktu, anlamt Gnsel. evreye ar ar yle bir gz gezdirdi. Sanmam, dedi. Ben pek az gelirim buralara. Bu ikinci filan... Sevmem... ylece bakan Kenan' grnce ekledi. Sermet getirmiti yine bir kez. Sermet adn azndan kardna piman olmu gibi kald bir an, arap barda ile oynar gibi yapmaya balad. Nianlnz m? Sorulur mu bu be?.. Adam olmam ki ben!.. Sersem, eek herif!.. Hyaraas deilsin de nesin?.. Ne desin kz? Dzeltmek abasyla ald hemen: eeey, dedi ekinerek, sormam olaym isterseniz. Glmsedi Gnsel. Kzarmt da. Nasl karlayacan bilmiyor gibiydi o da. Yooo... nemli deil, dedi. Sormu olun da... Alayl, taptaze bir glle tamamlad: ... Ben sylememi olaym... Kenan da glyordu. Niye bu kadar zeki bu kz? Nermin de... Nermin mi zeki? Durgundur! Bu da durgun... Benzeyen yanlan belki de... Sonra da bu sessiz gl... Daha biz de bilmiyoruz ne olduumuzu... Arlk, aclk filan yoktu sesinde. ylece syleyivermiti. Hadi ielim, dedi, ayn durgun glmseyile... O ki geldik, ielim... elim, dedi Kenan da. Sonuna kadar iip yeniden doldurdular bardaklan. Kenan arap testisine uzannca, Gnsel kar kmam, yardmc bile olmutu. Sevmeye mi balad ikiyi? Yine bam dnyor... Ya samalarsam akamki gibi? Biliyorum, Nermin deil ki... Bir paket Bafra kard Gnsel cebinden. miyorsunuz sanrm... dedi... Ben de imem ya... Canm m sklyor bugnlerde ne?.. Siz?.. Braktm, dedi Kenan, kzn uzatt sigaray alrken. ki pakete ktmd bir ara... Gnsel kibriti vermedi Kenan'a. nce kendininkini yakt, sonra Kenan'a uzatt yanan kibriti. yle doal yapmt ki Kenan eilip yakt sigarasn, bir soluk ekti. Oh, mis gibi. Demek bu mereti brakmamm ben daha. Nasl da sard!.. Gnsel anlam gibi. Eski tiryaki olduunuz belli, dedi glerek. Kenan dalgn: yleyimdir, dedi... Yakalanmaya greyim, kolay kopa-mam tu dullarmdan... Gnsel yavaa gzlerini mi kard ne? Ne dedim ki? yle bir biliyorsun ki ne dediini. Bir yudum ald araptan. ok sevindim, dedi. Kan biri sanp da uzaklamadnz benden. Gnsel anlamam grnd. Neden?.. Kenan piman olmutu gene bu konuyu atna ya, dnemedi. Kekeler gibi: Akam... Lokantada, dedi... Balayn!.. ok samaladm, biliyorum... Glmesini bekliyordu Gnsel'in, o ok ciddiydi tersine. Kt bir ey demediniz ki, dedi. Duyguluydunuz biraz, o kadar... Yumuak, inandrcyd sesi. G vermi, yreklendirmi gibiydi Kenan'. lk kez bu kadar itim, dedi, glmseyerek. imdi iyiyim... Gnsel yenemedii merakn saklamak ister gibi ereze uzanrken nemsizce soruvermi grnd: Arkadanz myd?

 Nermin mi? Kenan aalar gibi oldu bir, sonra kurnazlkla bakt kza: Siz sormu olun da... Ben sylememi olaym, dedi. kiden mi ne, Gnsel, ummad kadar ok gld, duruldu sonra... detik, dedi. Kolayd demek!.. Bir ey diyemedi Kenan. Dosduu gelitiren her sz gzeldir. Dorudur da!.. Ukalal brak, detiniz!.. Karn olduunu syleyeceksin de ne olacak? Sylemedin de ne deiti?.. Niye sakladn hem? Hiii, ona nispet olsun diye. detik demek. Onun Sermet'i, benim de Nermin'im var. Bir de Zeynep... Belki onlarn da olmutur! Terbiyesizlik etme; prl prl kz belli... Bir, lokantadaki gibi olsam yine. bakalm, olursun belki. O da olmal ki... O da Sermet'i mi grsn sende?.. ok da benziyoruz ya!.. Mavi gzleri, san salar, direk gibi boyu... Onun Nermin olmasna benim isteim bile gerekli deil... Hem niye isteyeyim? stemiyorum ki... Bak yine drd... Kumral salar byle kayverdi mi... Ba ile savurdu mu yavaa... te... Yapmayn yle!.. Kenan'n azndan kaveren bu szler stlerine ken dalgnlktan aylvermiti ikisini de. nce arm gibi oldu Gnsel. Ne diyeceini bilemedi. ylece kaldlar bir sre. Kenan'n yznde, gzlerinde gittike belirginleen ocuksu rkeklik sert bir emir gibi kveren szleri yumuatm, acmayla kark bir sevecenlik yaratmt Gnsel'de. Glmsedi: Olur, yapmam... dedi. Sonra kard bir-iki tokayla, ikide bir dveren salarn tutturuverdi. Hem de nemsemeden; karsndakine bir ey veriyormu yapmacna dmeyen bir kolaylkla. Sarslr gibi oldu Kenan. Tutkuya dnt dnecek bir istekle yanyordu; pmek geliyordu iinden kz. Kalkp kasam m? Rezil olacam... Yal hovarda! Erkeksi deil yle, yzn avular arasna alp rastgele pmek... Minik burnunu, dudann kycn... Zeynep'i per gibi... Ben Nermin'i bile byle ara sra... Ya tutamaz-sam kendimi? Bir de ngar meyhanede... Bende de olur baz, dedi Gnsel, bir eye taklveririm. Demin tututurduu tokay sklar gibi yoklad san. Sigarasn tablaya bastrd. Ne olur bir iir okuyuverse u kz... Sylesene! "iir okur musunuz?", "Edebiyat sever misiniz?" konumalarna bala!.. Yine de tutamad kendini: Ne gzel iir okuyorsunuz? dedi. iirler gzel de... dedi Gnsel. Kenan birden yeniverdi korkusunu. Okusanz... dedi yavaa. Gnsel durgunlat, sonra: Krlmazsanz, dedi okumayaym... zin verin de... Toparlanmaya alt Kenan: Yooo, dedi. Nasl isterseniz. Bir sessizlik oldu yine. Gnsel sigara yakarken. Burada gzel deil o iirler, dedi. Krk yllk tiryaki gibi derin bir soluk ekti sigaradan. irkin oluyor burda okumak, dedi. Ya da ben alamadm... irkin mi oluyor burda okumak? iirleri okumann gzel olduu yerleri de biliyor demek... Bu kz... Felsefe'deydiniz deil mi? Gld: Evet, dedi. Felsefe'deyim... Be yldr Felsefe'deyiz... Ksa bir sessizlikten sonra, hakl da olsa, kendini savunmak zorunda kalmann sinirlilii ile glmseyerek; Tezimi onaylamyorlar, dedi. Geen yl bitirmem gerekiyordu. Teziniz mi? dedi Kenan. Bir soluk daha ekti sigarasndan, ban sallad yavaa. An buluyorlar, dedi... Mancla kayormu tutumum. Demek gerekten bu kz... Anlamam miydin hyaraas!.. Bir-iki szle iine rperti veren bir k yanmt Kenan'n. O da konumak, anlatmak istiyor, uygun szc bulamyordu bir trl. Sessizlii Gnsel bozdu yine. 52 Amaaan, dedi, bitireceim de ne olacak?.. Umursamaz grnmenin rtbas edemedii bir zntyle

ekledi: Nasl olsa, i filan verecekleri yok... Karamsarlk deil gerekilik vard sznde. Kenan ortak yanlarn aklamak ister gibi: yle dnmeyin dedi... Srp gidecek mi ki bu?.. Benim de kukum yok bu konuda ya... dedi Gnsel. Bir sre dalgnlktan sonra saklayamad bir aclkla yavaa ekledi: Ne vakit? zlemi artran bir aclkt sesindeki. Ne vakit? Gerekten, ne vakit? Geleceinden hi kukumuz yok ya, ne vakit? "Nerden, nasl geleceini bilmeden Gelecek dehedi gzel gnlere inanyordu..." Dizeleri ar ar okuyuvermiti Kenan. Doru okudum mu? dedi... Pek iir tutamam ya... Gnsel yine dalgn durdu bir sre. ten ac, alayl: Biz meyhanelerde beklerken mi gelecek? dedi. Ayn durgunlukla ekledi hemen: Hem ben, nerden nasl geleceini bilmek isterim... Bir ey diyemiyordu Kenan. Beni de suluyor bu!.. Biz buralarda beklerken mi?.. Buralarda ya da uralarda; beklemekten baka ne yaptm bu yaa?.. Bu kz her sz ile kafamdaki tabloyu karalayp yeni izgiler ekiyor?.. Kzdryor insan, ukala bu kz?.. Yllarca yalnz, kaskat beklemeden, meyhanede byle bir gece beklemenin mutluluunu nerden bilir bu?.. Sigaras, tokas, minicik burnu... Sen bir gn Nermin'e... imdi nerdesiniz? dedi Gnsel. Kenan anlamam gibi bakyordu. Hangi okuldasnz?.. retmenlik yapmyorum, dedi Kenan... Kitapym... Kitap m?.. retmen dediler de... retmen demiler. Kim demi? stelemedi Kenan. Babli'de, dedi, ERKEN Kitabevi... Yukarda Han'a girerken. Bir tandkla karlam gibi bakt Gnsel. Yabanc gelmiyordu yznz, dedi. Bir-iki kez uramtm sizin oraya. Gen bir ocuk var. Sevinmiti Kenan. Burak, dedi. Sata bakar. Ben daha ok yukandaymdr. Merdivenle klan bir yer. Evet... Uzaktan grm olmalym sizi, dedi... Daha bir yaknlatlar sanki. Ben de Felsefe'denim dedi Kenan. Ama hep edebiyat okuttum. Kadro yoktu... Daha bir eyler syleyecekti ki bir kalabalk verdi. Haydin, gidiyoruz... Sormaya bile kalmadan, kalabalkla birlikte kapda buldular kendilerini. Yamur iseliyordu. Sermet, Gnsel'in koluna girmi, ardan sallanarak anlatp duruyordu bara ara: Amma doldu... Her gece byle deildir. Skldm namussuzum. Sen sklmadn m? Burasn seveceksin bak... Biraz bamz dinlenir. Erken daha, ben seni brakrm... Bir ufak konyak o kadar... Gnsel ses karmadan yrmeye alyor, slak, parltl talarda kayp dmemek iin kolundaki ikili adam dengelemekten baka ey dnmyor gibiydi. Kskanlkla ii iini yemeye balamt Kenan'n. Ne oluyorsun? Ne bileyim, ne oluyorum... ok seviyor ocuu. Niye sevmesin? Gen, srm gibi olan. Gen ikisi de... Seni mi sevecekti? Daha neler... mreniyorum, o kadar... Yasak m o da?.. Sevmesi doal olan!.. "Daha ne olduumuzu biz de bilmiyoruz..." dedi ya; o da doal!.. Bu an en gzel eyi!.. Ne olduumuzu bildik mi balarz krk dkk srnmeye... Sarho filan da deil it, zellikle yaslanyor Gnsel'e. Biz de Ner-min'le daha ne olduumuz... Bir ufak konyak da ben ierim im- 53 di. Ulan Sait ne yedi canlymsn be!.. Bak sallanyor hepsi, gen bunlar... Biliyor musun, ne gzel byle bir gen kza brakver-nek kendini, direncini duymak yanbanda senin iin?..

Sermet bir bakasnn koluna girmi, kzl olanl birilerine Ankara'ya gitmekten, pasaport iinden sz ediyordu. Yalnz yryordu Gnsel. Dnd, hemen arkasndaki Kenan'a glmsedi: Yryoruz ite, dedi... Sokaklarda yryelim demitiniz... Evet yle demitim. Delikanly yasla gsne de yr demedim!.. Aslnda ben de ok severim yrmeyi, dedi Gnsel. Hem de ok severim... Ama geceleri... Sokaklarda... Sermeder'in amatasndan uzaklamak ister gibi yavalatt admlarn: Evet, dedi, geceleri... Sokaklarda... Bir duyguyu blmenin muduluuyla Kenan'n bir eyler demesini nler gibi ekledi hemen. Romantik aslnda... Kk-burjuva duyarll. ki dknl gibi bir ey... Tastamam ukala bu kz! Sulamad bir ey yok. Doru mu, deil mi? Ona baksana sen! ine gelmiyor deil mi? Niye gelmesin? Sermet'i suluyor!.. Sermet'i suluyor? liklerine kadar sevinle doldu. yle ya, Sermet'i suluyor... Pekii, sana ne oluyor? Hiii!.. Beyolu Caddesi'ni kesip yukar sokaklara geiyorlard. Barlardan, pavyonlardan kan sarholarn, orospularn, cinsel sapklarn, ne id belirsiz bir sr karanlk kiinin, artk tek tk geen arabalarn caddesiydi Beyolu. Gece kulplerinin, barlarn, ara sokaklara kustuu renk renk neonlar, kaplarnda bekleen taksiler, uyuklayan ofr, bir svg, bir haykr, btn bunlar rtmeye gc yetmezmi gibi ar ar iseleyen yamur; slak, ltl sokaklar; Kenan'n duyarllkla bakt her ey, gerek 54 kimliklerine GnsePin yargs ile kavumulard sanki. Hi de deil; kk-burjuva duyarlln bilmiyor muyum ben? Kibritle oynayan ocuk bu kz; yangn karr! Kibriti nerden geirmi eline?.. l bir k altnda belli belirsiz bir kapya vuruyorlard yine. Dnp karaltl sokaklara bakt Kenan. Kasam ben, girmesem! Nermin de bu saatte... Gnsel nndeydi. Islak salan, ne eik ba, pardssnn altnda belli belirsiz kalalar, tadklarn umursamayan dimdik, kmlth bacaklar, minicik topuklu pabular... Kk-burjuva duyarllmz... Niye kamyorum?.. Gerekten de sessizmi buras. Siz? Garsona uyanr gibi bakt Kenan. tekiler sylemilerdi. Votka, dedi. Limon, votka... Bilinen yerlerdendi buras. Bask, minderli koltuklar, yer masalar; leblebi, fitik, tuzlu badem tabaklan, sigara tablalan, iki bardaklar, teyp mziine kansan fsltlar, glmeler, duvarlarda deniz kabuklar, alar, boyal su kabaklan, hepsi, her ey dumanl karanla batm, can ekiiyor... Biz buralarda beklerken mi gelecek?.. Gnsel eildi: Bir ey mi dediniz? dedi. aalar gibi oldu Kenan, toparland. Yan yana dmek iin ekingenliini yenip Gnsel'i izlemi, aralarna kimsenin oturmasna izin vermemiti. Gnsel de yardmc olmutu. O da istiyordu demek. Bask bir yer sofrasn sk skya evrelemitiler. Sermet yeni bir tartma srdryordu. Egzistansiyalizmin ileri bir anlam varm bizim lkede... Bizim aptallar anlamyormu bunu. Bizim aptallar kim? Hepsi burda deil mi bizimkilerin?.. Birileri atlp kar kt. Bir kz Sermet'i tuttu. Kibrit isteyen kz deil mi?.. "Sartre dnd ya, Ca-mus'nn bir yazs vard geenlerde, egzistansiyalizmin yepyeni adan..." Sait bile bir eyler syledi bu konuda. Sermet birden Gnsel'e dnd. Sylesene bir eyler, dedi. Biliyorum sen karsn. Niye susuyorsun? Hasta msn?.. Niye byle saldryor kza bu olan?.. Umursamaz bakt Gnsel: Dinliyorum, dedi. Canm istemiyor konumak. Sermet stelemedi, dnp balad tekilere bir eyler anlatmaya. Dinledii de yok bu kzn; Sermet'e kzyor. Yoksa? Baylrsn iine geldii gibi yorumlamaya. Dal tad dlere! Ne dm olur bunlarla benim?.. Sermet'e sevgi,

anlay, sevecenlikle dolu kz. Belli ki gl nedenlerle ballar. Bu saatte Nermin... Kenan Bey yaymlar!.. Sait'ti. Sermet'e sylemiti. Sermet elinde kocaman konyak kadehi: sterseniz yapaym size, dedi. Bir ayda tamam! Kenan anlamamt. Sait aklad: Sartre'dan eviri yapyor. Basar msnz diye... Kenan ne diyeceini bilemiyordu. Gz ondayd herkesin. Gnsel bakyordu, nemlisi. Basmam, dedi birden. Ben Sartre basmam... Bir sevin parlts m gemiti Gnsel'in gzlerinden?.. ok istiyordu ya, yayna balayaca yoktu aslnda. Dnyor, kuruyor her gn daha ar basan kt sorununu hesaplyor, bir trl kamyordu iinden. Doruldu Sermet. Sartre basamaz msnz? dedi. stediini tam istedii yerde eline geirmi gibi bakyordu. Herkes de, biraz dlarnda kalm bu yal adamla Sermet'in kapmasn bekliyordu sanki. Bir szle kudurtabilirim bu olan. Gnsel'e bakt. Bildiin gibi mi yap diyor ne?.. Aadan ald yine de. Kim iin basacaz Sartre'? dedi. Anlamadm, dedi Sermet. Ne demek kim iin? Okuyucu Okuyucu iin Sartre okumaktan ok daha nemli eyler var bugn lkede... Doru sylediim besbelli, mudu bakyor Gnsel. Biz de biliyoruz onu, var, dedi Sermet, biraz yukardan. Ama Sartre okumak isteyecekler de var... Daha sylemesine kalmadan kesip att Kenan. Ben onlar iin kitap basmam... nce kzgn, sonra acmasz, alayl vuracak gibi bakt Sermet. Ne ettiler de sizi byle kstrdler, dedi. ONLAR?.. Bu olan terbiyesiz. Kavga karmak istiyor it. Kafas da dumanl. Sevgilisinin yannda yumruklamak istiyor beni belki de. Filmlerdeki gibi. Film olan zaten. Yapsa ya yle bir ey!.. Glmsedi Kenan: Kimseye kskn deilim, dedi. Tartmak bile gereksiz bu konuyu. Brakmyordu Sermet. O ki tartma ald, syleyin nedenini, dedi. Niye basmazn snz? Gnsel masaya eilmi kibritle oynuyordu. Sklm, dinlemiyor gibi... Kenan da birden bunaldn duydu bu gergin havadan. Geveme abasyla glmsedi Sermet'e; yumuak aadan bir sesle: Kt yok, dedi birden... Hi beklemedii bir ey oldu Kenan'n. Grltl bir kahkaha kopardlar hep birden. Sermet da baydm... En kk bir alnganlk gstermeden az dolusu glyor; "Kt yok!" diye yineleyip duruyordu o da tekiler gibi... Kt olan deil bu!.. Hrn biraz... Yakyor da... Gnsel de glyordu. "te Nermin de geldi!.." dedi Sait. Onu da yinelemeye baladlar. Kt yok... te Nermin de geldi... Beklemedikleri her sz "oook tad!" oluveriyordu ikili ortamlarnda. Kenan Abi'nin erefine!.. Biri syleyivermiti ya. Sermet herkesten nce kaldrmt 57 kocaman konyak kadehini. Biraz ekingen, iine kapal, yine de kendilerine yakn buluyor olmalydlar Kenan'... Bir-iki daha syleyip gltler, sonra yine bir eylere dald herkes. Gnsel isteksiz yudumlad konyak kadehine bakyordu. Kenan votkasn bitirmiti, bir votka daha istedi. Siz de votka isenize... Biraz da sz amak iin sylemiti Kenan. Ban kaldrp bakt Gnsel: eyim, dedi, glmseyerek. Yavaa ekledi sonra: Bam dnmeye balad nasl olsa... yice dnsn bari!.. Her sz mutluluk veriyor bu kzn. Bam dnyor... yice dnsn bari... Ya gerekten iyice dnerse? Dnsn!.. Korkmayn, dedi, banzn dnmesinden... Niye byle sylemiti sanki? Dzeltmek ister gibi ekledi hemen:

 Yalnz deilsiniz... nemli deil, dedi Gnsel, yalnz da olsam... Kafa tutmak bir tr. Her eye mi kafa tutuyor bu kz?.. Bu sze kar ne demeli imdi?.. Kenan'n tedirginliini sezinlemi miydi ne, mrldand Gnsel, kendi kendine gibi: "Yalnz" szne vereceimiz anlama bal bu, dedi. nemli de oluyor baz... Kenan donuklamt. Ara sra da olsa, bu da biliyor demek "yalnz"n anlamm. Bilmez. Nerden bilecek. Daha hibir eyi bilmez. Szcklerini bilir!.. Gnsel, Kenan' dalgnlndan uyandrmak iin rgalar gibi kaldrd kadehini. ecektik, dedi, glmseyerek... Yapacak neyimiz var baka? eceiz... Kenan sonuna dek dikti kadehini. Yenisini syledi. Gnsel minik bir yudum alm, brakmt. Sigara yakt. Sermet'e bakyordu. Sinirli gibi. Ne ka-53 dar iyi saklyor duygularn!.. Sermet'e kzyor belki de. Nasl da anladn! Bir daha da bakmayacakm yzne!.. Sana gelecekmi!.. Bana niye gelsin... kimi iiyorum ben!.. Bakarsn bir gn... Nermin uyumutur, Zeynep... Beinci votkay yarlaynca evresindeki, kafasndaki bulank resimler sallanp iyice karmaya balad. Gnsel'e bir eyler anlatyor, kz uysallkla dinliyordu. Dinliyor muydu, baka eyler mi dnyordu? Kenan fakltedeki anlarndan amt: Eskiden Felsefe'de... Bir gn Profesr Reichenbach... Von Aster'in tercmanyd o herif. Faist mi faist... Almanya'dan yeni gelmi... Hitler Almanyas... Deiir mi o pis herifler?.. Seminerde bir gn... Niye ikide bir dnp Sermet'e bakyor bu kz? Skldnz m? Yooo, dedi Gnsel, sklr mym?.. Ama artk imeyin isterseniz. meyeyim mi?.. Ama ben bir gn Nerminciim daha imdi bir kadeh daha tamam ondan sonra herif faist mi faist... Birka kadeh sonra yine Nermin geldi, sonra yine Gnsel geldi... yle tad gl var ki bu kzn. Sermetler kalktlar m ne?.. Kavga filan deil... Engin, Sadi, kibrit isteyen kz Boaz'a gideceklermi sabah imdi gne doarken!.. Keye kadar Ser-met de sigara alp konya dkverince, hasta filan deilmi Nermin, Gnsel yani... Ben aslnda Gnsel'in yardm olmasa da... Garson niye koluma girdi? Sokaktaydlar. Yeni m Sraselviler yolundaydlar. Taksim'e doru... Yamur durmu, ta bir sonbahar sabahnn uyan balamt. Arca sallanyor gibiydi Gnsel de. Yannda glkle ayakta duran Kenan'n konumak, bir eyler anlatmak abas, bitmez tkenmez bir tudu gibi, bulank, krk dkk, mudu acl srp gidiyordu. Sermet de yoktu grnrde. ocuklar brakp hemen... demiti. Birka admda bir durup balyordu Kenan. Bak Nerminciim, u soka dnelim imdi. Seni brakp evine, bir araba, ben doru, brak gitsinler... Anladn m?.. Gitsin onlar brak... Biliyorum sen Gnselciim, pis faist herifler 59 bir gn fakltede yrmek dediin gzel bu sokaklarda. Vay canna ok mu itim... Tpk senin gibi, artk brakamam, ok aradm ben Nerminciim bak gelir Sermet... Ondan sonra... Tiksiniyorum. Bu kk-burjuva duyarllmz... Senin gibi ben de. Biraz da beni tutuver, istiyorum ki dmeden nasl brakrm ben seni... Deil mi?.. Artk beni... Dt decek sarsld Kenan. Kolundan tuttu Gnsel. B-raksa decekti. Bir kez daha sarslnca koluna girdi. Gle tutuyor gibiydi. Biraz kzgn, akn yresine baknd. Bombotu sokaklar. Araba filan da yoktu grnrde. Kenan dnp kolundaki Gnsel'e bakt... akn, muduydu. stemedii iin ayrlmyordu sanki. Konumuyor, konuamyor gibiydi de artk. Yavaa kaldrd elini, kzn koluna girmi elinin stne koydu, avu-cuyla kapatt... Aylmaya, artk dn deil, gerein mudulu-una erimeye abalyor gibiydi. Baka bir an Gnsel'e: nan bana, dedi... Sen prl prl... nan bana... Ta iinden kopup gelen bir eyler sylemek istiyor, hemen yitiriveriyor gibiydi bulduklarn... Ac duyuyor gibiydi beceriksizliinden... nan bana... Ben... nemli Gnselciim... Yalnz olmak... ok nemli... Bilmezsin... Taksim'den doru hzla gelen bir araba birden yavalad, du-ruverdi biraz ilerilerinde. Bir adam indi iinden. Gnsel umutla, biraz da ekinerek bakt

adama. Adam nce akn durmu, sonra birden glmeye balamt. O pis glle hem de... Niye geliyor bu herif byle srtarak?.. Adam ar ar yaklat, ban yana eip ayn srtk yzle bakt bir sre. Sabahlar hayrolsun, dedi. Kenan gzlerini kst, bir eyler yapmak ister gibi kmldad. Dudaklarn oynatt. Bir abayla Gnsel'den kurtulup kolunu kaldrd birden, Hassiktir put!., dedi. Fakat vurmak ister gibi savurduu koluyla birlikte, slak cad-50 deye yz koyun kapaklanvermiti. Citroen'inden inen, ilkyardmda, trafik kurbanlar arasnda Kenan' aramaya giden Ra-sim'di. IV Kenan ilk kez gryormu gibi bakyordu odaya. Gnlerdir hep byle ayordu gzlerini. Avize, resim, duvarda gml giysi dolab, kedeki ufak masa, tuvalet aynas, kaln perdeler, tl, cam, kap... Nermin'in sesi geliyordu ierden. Telefonla konuuyor. Ban kaldrmak istedi Kenan, yasta dverdi ba. Gzlerini yine dolatrmaya balad odada. Bilinliydi artk. O dayanlmaz sanclar da bitti. Biraz sonra Nermin gelecek, yandaki sandalyeye oturacak bir sre bir eyler syleyecek. la verecek. Kopuk kopuktu her ey. Olup bitenleri balayamyordu bir trl. Banda an, midesinde sanc yalnz... Bir de rerek itii illar, iilen her eyden tiksinti duyuyordu. nce alkol komas demilerdi. Mide spazm dediler, safra kesesi dediler... Kan zehirlenmesi diyorlard imdi de... On gn hastanede kalmt. Nermin geliyor, imdi ila verecek. Elinde gazetelerle kapdan girdi Nermin. Szlmt, solgundu. Glmsemeye alyordu yine de. Hemirecilik oynuyor zavall!.. Uyandn m? Uyuyordum demek. Giyinip gitsem. Niye gitmiyorum?.. Ne var gazetelerde... Yataa Kenan'n yanna iliti Nermin. Glmsedi. Sama sapan bir sr ey, dedi... Elini Kenan'n salannda dolatrd sevecenlikle. Ar filan yok deil mi? dedi. Kalmad... yiyim... Yzn okad ar ar. Eilip yanana bir pck kondurdu. Scack... Bir eyler hazrlayaym, dedi. Ackmsndr... Ackmak m? Bir eyler yemek ister insan baz ya, hemen yemek ister. Acktm dersin... Tamam, ackmak... Yemeyeceim, dedi Kenan... Olmaz, st i bari... la alacaksn, a karnna olmaz... Gazeteleri sandalyeye brakp kt. Gzleri taklp kalmt Nermin'in ardndan. Hay Allah, ne geceydi be!.. Gece miydi? Ar ar netleiyordu her ey, sonra yine bulan veriyordu. Gnsel vard. Bir ara Nermin'i arp sormak geldi iinden. Hani Gnsel vard, arad m hi?.. Sana benzeyen kz... Ama gerekten benziyordu... Saklama igdsyle tuttu kendini. aracak gcm de yok ki... Acaba Nermin biliyor mu? Neyi biliyor mu? eyi... Hani Rasim... Rasim bir eyler saklyor Nermin'den. Sulu sulu ka gz ediyor hani ey dedi eilip... Amaaan, brak imdi eolueei... te Nermin de geldi! Elinde st barda ile ieri girmiti Nermin. mek mi yine... Hadi bakaym, ekitme yzn yle... Kolunu Kenan'n bann altna geirdi, ar nazlayarak kaldrd, iirmeye alt st... Yarsn iebilmiti ancak. Korkuyorum, dedi Kenan... Kusarsam... Peki canm... Barda komodine brakt, sandalyeye geti... Gazeteleri at, yle bir bakt. Grmek istiyor musun?.. Basan sallad Kenan, kalkmaya davrand. Yardm etti Kenan'a, srtn yastklarla besledi. Bir an durdu Kenan. Bu kadar-ck bir abayla bile yorulmutu. Yine iinde bir eyler sallanmaya balamt sanki. Durmasn bekledi bir sre. Nermin'in kucana brakt gazeteleri ald, bako. Gryor, okuyor, anlam karamyordu. Menderes Washington'da Eisenhower'la... 53 Menderes... Tamam Menderes... Babakan... Babakan Menderes, dn Washington'da Bakan Eisenhower tarafndan... Kabul edi... Ne oldun, dedi Nermin kaygyla... Hi... Yat, yat canm... Ben sana dedim... Daha... Ben okuyaym.

Kenan gazeteleri brakp ylece kald bir sre. zgn bakyordu Nermin. Yok bir eyim. Bu kz itenlikle zgn. Dayanlmaz sanclar arasnda bir de Nermin'in srekli alamasyd unutamad. imdi de glyor hep!.. Gnsel miydi alayan yoksa?.. Hani meyhaneden kp da Sermet'le... Btn bunlar biliyor mu Nermin? Konutuk mu? Yooo, ne var konuacak?.. Okuyaym m?.. Sen bilirsin, dedi Kenan... Oku... Yoksa senin atein mi var?.. Elini Kenan'n alnnda, yznde gezdirdi, gsne sokup tuttu. Sonra Zeynep'e yapt gibi dudaklar ile yoklad alnn. Kenan bu an ilgiden kurtulmak ister gibi abuka: Yok bir eyim, dedi, yok... Oku... Yzndeki glmseme kaybolmutu Nermin'in; tasal, kaygl ald gazeteleri. "... ngiltere'de seimlerin Muhafazakr Parti tarafndan kazanlm olmas Ankara siyasi evrelerinde olumlu..." Seimleri mi kazanm Muhafazakrlar... Demek Labor Parti... Allah belalarn versin onlarn da... Seimler. 57 Seimlerinde Demokratlar. Bizde acaba yeni seim... Demek Muhafazakrlar... Bu Nermin'in mrl mrl okuyan sesi. iir okurken de: Akrep gibisin kardeim... Korkak bir karanlk iindesin... Kabahatin ou senin... Benim... 54 O iiri okusana... Nermin durdu bakt. Anlayamamt... Hangi iiri?.. Lokantadaki diyecekti, tuttu kendini Kenan. Hani Nzm'n... Akrep gibisin kardeim... Sylemeye... dilim varmyor... Yorulmu gibi durdu. Nermin akn glmsedi. Bilmiyor musun o iiri? Bilirim, ama belleimde yok... Nerden kardn imdi? Bir an baktlar ylece. Donuktu Kenan'n gzleri... Hiii... dedi, aklma geldi... Nermin bir ey demeden gazeteye dnd. zntlyd belli ki. Dncelerindeki bylesi kargaaya bir anlam veremiyordu Kenan'n... Adnan Menderes dn Dallas'ta "Ruslarn barlna inanmamak... Hr dnya iin asl tehlikenin Rus... Ankara'da, birer yl hapis cezas verilen gazetecilerden... Atina'da balam bulunan l askeri grmeler... MakariosGrivas anlamasnn..." Yine dalgadaki sandal gibi bir eyler kmldyordu Kenan'n iinde. Yine mi bulant balayacak?.. Yumdu gzlerini. Nermin kendini kaptrm gibiydi... Btn bu olaylar sadece okuyor bu kz... Sesli, sessiz... Gzleriyle, bir de az ile... O kadar... Gerisi yok... Peki nasl tarih retmeni oldu? Benden ekindii iin susuyor aslnda... Devletler dengesi diye bir balasa... Krdm ezdim o yann. yi mi ettim? Yerine bir ey koyamadka... Kendin getin yerine!.. Braksaydm aklasn her eyi, btn dnyay, devletleraras denge asndan! Dayanamyordun. imdi buna dayansana... Nelerine katlanyor o senin?.. Seviyor... Ben de severim... Yoksa bunca yl... u iiri de bir bellese... Kap, dedi Nermin. Gazeteleri brakp kalkt. Annemdir... Zeynep'le ktlard... lacn da vereyim. Yoruldun, sen de dinlen artk... kt. erden, koridorun derinliklerinden kark sesler geldi ksa bir sre. Zeynep'in kendine koan ayak seslerini bekledi Kenan. Nermin dnmt. Kapc, dedi... Postay datyormu... Sarslr gibi oldu Kenan. Dorulmaya alt. Saklama igdsyle yine tuttu kendini. Nermin'e bakyordu gzlerini dikmi. Birden elini uzatt. Zeynep'in dergisiydi, dedi Nermin. Bir an ylece durdular. Anlamamt Nermin. Glmsedi. erde braktm, dedi. Zeynep'in dergisini mi okuyacaksn?..

Kenan bozulmutu. Barmak geliyordu iinden. Saklyor mektubu. Yalan sylyor. Mektup geldi. Burak'tan almtr adresi. Tanyorum demiti... Genten bir ocuk bakyor sata... Nermin korkarak yaklat. Ne oldu? dedi. Kenan gzlerini yumdu karlk vermemek iin. Yat canm, yat... Yorduk seni... Uyuman gerek... lacn al... Uysallkla yapt Nermin'in dediklerini, bitkin uzand yataa, inceden bir ter boanmt. Ah bu kk-burjuva duyarlln... Yatakta sevgilisinden mektup bekleyen fotoroman kahraman. Kars, yavrusu ile fedakr gen kz arasnda bocalayan soylu ruhlu erkek... Kt adam da Rasim!.. Senden iyi kt adam m olur hyaraas?.. Kt adam bile olamazsn!.. Niye byle dyorum ben? Dmek mi bu?.. Hi dmek olur mu?.. imdi bir sr neden korsun ortaya, yceldiini bile tantlarsn. Rasim'e de anlat istersen? Ballandrarak anlat... Yaparsn bu gidile. Beklenir senden. "Pili gibi kz," der Rasim, "yannda grnce anlamtm." u Nermin benden deerli... Kafas kank deil hi olmazsa. Dmdz... Evet, dmdz... Ne yapalm, ite. akul ukul deil ya senin kafan gibi... Gnsel bile alay eder seninle. Senin bu kk-burjuva duyarlln... Kaplar kapand, ald. gg Derinlerden bir sre sesler geldi... Sonra Zeynep'in ayak sesi... Nermin alaktan: Girme kzm girme, diyordu... Uyuyor baban... ocuk bir eyler sylyor, kar koyuyor, mzldanyordu. Sonra uzaklat her ey. Dte bile kurtulamamt mektup konusundan. Yine her ey karmakark... Yine Nermin... Yine Rasim... Gnsel... Gnsel... Gzlerini at, kap aralanmt yavaa. Nermin'di, dnd. Uyanm, dedi buyrun... Nermin'in arkasndan kveren Rasim'i grnce irkildi Kenan. Nermin glmseyerek yaklat. Bak Rasim geldi, dedi. Kenancm... Buyrun... Sandalyeyi gsterdi Rasim'e. Yataa, yorgana ekidzen verdi. Rasim oturmadan yalancktan kalarn atp bakt: Ne o ulan, dedi. Bitmedi mi naz daha?.. iyiyim... Yok daha iyi olma... Baucunda pervane gibi kz. Hani deer herif olsan!.. Nasl deyeceksin bakalm Nermin Abla'nn emeklerini?.. Nermin'e gstermeden, gizlice gz krpyordu alayl. Oturdu. vgden sevindii belliydi Nermin'in. Gstermemeye altka kzanyordu. Brakn bu szleri imdi, dedi. yi olsun da o... Kenan irenerek bakt Rasim'e. Fakat gszd ite. Gl olsam ne olacak? Bir bakma hakl herif. Ah aalk erkek milleti biz!.. Niye erkek milleti Rasim milleti... Sen ok mu iyi boksun?.. Bak u zavall kza... Her eyden habersiz, yle nasl itenlikle..- Rasim dilini karacak nerdeyse arkasndan... Haberi olacak ne var? ok mu byk giz saklyorsun? Hem de bu Rasim'le ortak!.. Bu Rasim'le... Kardn ulan diyordu, Rasim... Sana yle bir gmme treni yapacaktm ki btn gazetelerde... Allah akna yapmayn, dedi Nermin... Sizin bu akalarnzdan... Rasim oral deildi. Nermin duymamak iin odada toparla-dklanyla dar frlarken: Ne akas be, diyordu. Kocaman punto, kara kara duyurular btn gazetelerde... Meyhanede iip adayarak ne ehit ne gazii, azl Boleviklerden... Yan gzle bakt kapya: Kardk, dedi srtarak... E anlat bakalm ulan. Geldin ifade verecek duruma. Polis gibi konuuyorsun, dedi Kenan, ask yzle. Souk, alayl bakt Rasim: Hah yle, dedi, hi kmasn iinizden polis korkusu... Kimdi ulan o yanndaki?.. Birden yz allak bullak olmutu Kenan'n. ylesine ki Rasim de arma. Ne oluyorsun be? dedi yavaa... Kenan kekeler gibi: Kapat diyorum sana, diyebildi, kapat... Rasim daha da akn dnp bakt dinler gibi:

 Yok kimse ulan, dedi... Syler miyim?.. Kenan'n dank yzne akn, biraz da korkmu gibi bakt bir sre, konuyu deitirdi hemen. Kapy gstererek: Gerekten g bu kzn hakkn demek, dedi. O geceyi anlatmaya koyuldu. Kenan gelmeyince Nermin deliye dnm; ne halt edeceini arm kzcaz... Telefon etmedik yer brakmam. Emniyet, karakollar. nce btn tandklar. Olacak, biz de Boaz'a gitmitik o gece. Eve girerken telefon, gece yars... Rasim gnlerdir beklediini yakalam, btn biriktirdiklerini ayrntlaryla anlatyor, aslnda pek de sevmedii Nermin'in, saygya nasl hak kazandn tantlamakla bir tr borluluk grevini yerine getiriyordu. Refi'le geldik. Grlecek durumdan kmt kzcaz... Bir-iki yere telefon ettim. lkyardma edeyim dedim bir de. Kimlii bilinmeyen birinden sz etmezler mi? Ar yaral... Esmer, orta boylu, gzleri yeil, zayf, gri elbiseli... Hi kukum kalmamt. Bir ey sylemedim bunlara. Bir arkada var bizim, telefonu yok, ona urayacam, dedim. Atladm arabaya... Nermin elinde kahve tepsisi ile girmiti. Sinirli bakt. stemiyordu bu konunun almasn belli ki. Rasim kahvesini alrken balayverdi szn. ...Zatlinizin o sabahki ince vgsne kavutum... Nermin kendine de kahve yapmt; bir yudum ald, sz deitirmek ister gibi: Refi gelmeyecek mi? dedi... Bilmem, konumadm, dedi Rasim. Telefon ederiz imdi. Hazrlansn, onu da alalm, sizi bir Boaz'a gtreyim. Akam yemeini... Nermin birden kar kt. Kiiim, ben mi? Ne varm?.. Gnlerdir bittin be kardeim. yle bir-iki saat hava alp... Hemen kesiverdi Nermin: Rica ederim... Brakn... Anneniz evde... Kenan da dinlenir... Kenan biraz da merakla dinliyordu, gitmesini syleyecekti ki: Annem Zeynep'i Sibeller'e gtrd, dedi Nermin. Yay-m... Ge gelirler... Aslnda da olmaz... Brakamam Kenan'. Yorgun yznde bir glmsemeyle Kenan'a bakt. Haftaya birlikte gideriz... dedi. Rasim eski zevzekliiyle balad yine: . Haftaya kadar byle yatacak m bu herif, lousa develer gibi?.. Kenan da glmeye balamt. Nerden bulur bu szleri... Nermin de glyordu. Bana bak, dedi Rasim, yarn geleceim, yatakta grmeyeyim seni. Adam gibi giyin, tran ol, kende otur... Buras din-gonun ahr deil! Yat yat, ne oluyorsun?.. Sonra glerek bakan Nermin'e dnd: Yeter marttn senin de... Herif meyhanelerde sabahlasn, sen de yolunda kl kmr ol... Nermin glmeye alyordu. Acln saklayamad bir akayla kesti. Can sa olsun!.. Felekten bir gece alm krk ylda bir... Buyur, dedi Rasim. Ellemdeki talihe bak!.. Biz yapsak gzmz oyarlar... Okulda, mahallede de byleydi bu herif... O yapard, daya ben yerdim... Nermin kapatmak ister gibi yaklat Kenan'a, elini alnna koydu glmseyerek: Brak ocuun yakasn, dedi, atei kacak... Bir daha yaparsa dneceiz sopa iini... Ah Tanr o gnleri gsterecek mi bana? Rasim oyunu bitirmi gibi glmeye balad, kalkt yaklat Kenan'a, Hep byle drt ayana dersin, dedi... Hadi eyvallah. Var m bir istein?.. Yok, sa ol!.. Dnme hibir eyi... Ben yine urarm... Sa ol!.. Kapdan karlarken Nermin'e, Bac biraz da kendine baksan, eliyordu. Olan brakp seni yitirmeyelim... Tanr korusun!..

akayla kark grltl konumalar Kenan' hem yormu, hem de iyiden iyiye uyandrm gibiydi. Glendirmiti btn ilikileri; yeni balar, yeni ilmekler atlmt. Aynadaki tozlar uuver-miti de kendisini, evresini daha iyi gryordu imdi... Yeniden sralamaya balad olaylar. yeri, satlar, kt sorunu, "Kt yok!.." Han, han yklacakt. Ykld belki de. O kadar oldu mu?.. 70 Ne gnyd ben Sait'le lokantaya... Sirkeci'de... Ulan kimdi o hz diyor hergele... Nasl tkadm azna... Saygl olmasn renmeli zevzek kpek. Hele Gnsel'e. Nermin'in getirdii ste uzand, yudumlad; daha gl yasland ardna. Kenan'daki deiiklii Nermin de anlamt. Sandalyeye oturmu, sevinerek bakyordu. Ne oldu han? dedi Kenan. Yktlar m? Duralar gibi oldu Nermin. Yoo, dedi, nerden kardn?.. Rasim sylemiti. Bilmem, dedi... Szn etmedi. Kenan, Nermin'in saklad bir eyleri yakalamak ister gibi dikmiti gzlerini. Nermin oral deil grnyordu. yerinde her eyi Rasim yrtm, urayp denediyormu akamlan. zlecek hibir ey yokmu Kenan iin. Kt iini zmlemiler. Muhasebe kitab ciltteymi... Tad bir masal gibi glmseyerek anlatt bunlar... Sonra biraz ekinerek bakt Kenan'a. Kzard sanki. Gnah kartr gibi: Kenancm, dedi, ben tanmazmm bu Rasim'i. Kaba saba grnyor ya, altn gibi yrei var. Bilmeden hakszlk ediyor insan baz... Kenan glmsedi. Glmek, ok ok glmek geliyordu iinden. Hay u insanlar!.. karlarmzdan, hem de gnlk karlarmzdan baka l yok ki elimizde; vermemiler ki... Hele bir vermeye kalk; taa gmsnler!.. Nermin kahve fincanlarn toplayp karken: Kardein olsa bu kadar yapar myd bilmem, dedi. Benim var ite... Kenan bakakald ardndan. Gnsel de kardeinden sz etmemi miydi? Bu benim bildiim Hasan belki de... Ne vard o kadar iecek?.. Yoksa kartryor muyum yine?.. Aabeyim, dedi ya; srgndeymi. Odur. Delifiek, nereye varaca belli olmaz bir oland. Kllk'ten, Adliye Kradanesi'nden kmazd. Grnmez oldu. Demek sonra... Biraz eeledin mi eski bir tandk kyor ortaya. Ne lke be. Biz krk kiiyiz... Sermet'le de akraj\ ba karmz!.. Nasl bulacam peki? Neyi? Gnsel'i. Arayacak mym? Arama istersen?.. O gelir belki. Kitabevini biliyor. Merdivenle klyor hani... Gelmitir belki de. Garip kz biraz. Kestirmek kolay deil ne yapacan. Ne kadar yaknlat o gece. Can sklyordu da ondan. Sermet'e kzyor. En kk bir yapmac yoktu. Grecek durumdaydn da sen!.. Her eyi gryordum. kiliydim ya, bilincim... imdi bile gvenecek bilincin var m?.. Yalnz iyi koca arar kadn dediin, sonra da elinden karmamaya bakar... m... Rasim deyyusu ne der baka? tolu it, zevzek pezevenk... Sermet iyi koca... Gnsel de... Ne yaknl be, yaknlk m gsterdi kz sana?.. Sokaa kmtk, kolumda deil miydi bir ara ben... Vay canna... Demek. Niye dtm sonra ben? Faklte'ye giderim. Ne arar Faklte'de. Sait'ten alrm adresini. Bulurum diyecek bir ey. Sait nerdedir peki?.. Kz bulup zr dilemek bor oldu zaten! Ayp ettik; hi deilse bir sa olun... Sonra bir daha da... Evli adamsn ulan. Ne olmu evli adamsak?.. Bir sa olun derim nce, sonra da... Belki rasda-rz ara sra! Onlarn btn evresi tanr beni zaten. Sorduysa, her eyi anlatmlardr imdi. Durumu pheli bile demilerdir belki de. Bok herifler; baylrlar ona buna pislik atmaya... En azndan ne korkaklm kalmtr, ne de kaaklm. Belki de ban evirir kz beni grnce. Oysa ben... Baba'y tanrlar m? Baba'y kim tanmaz be? Bir daha o kz grmemen gerek budala! Kapand bitti bu i... Derdin eksik de... Tu Allah belan versin senin! Dert ha... Nermin zgnm. Han yklacakm, Zeynep ishal olmu... Bir de lserin ksayd tamam... Kaban kizartmas dokunur da halamas dokunmaz... Scack yuvacn-da, canm kardeim Rasim'in de yardmyla, btn bu dertlerden kurtulup mutlu mutlu... te Zeynepler geldi! Kap ald, Zeynep ekingen bakt, sonra kotu Kenan'a, smsk rgl sal minicik ban uzatt. peceim seni babacm, dedi. Cvl cvl bir kz ocuunun btn scakl ile yznn her yanna pckler kondurmaya balad. Bir anda ok eylerden syrm, ok eylere batnvermiti

Kenan'; yitirdikleri ile kazandklar arasnda akna evirmiti... Nermin'le annesi de girmilerdi. Zeynep'e glmseyerek bakan Nermin, mutluluunu belirlemek ister gibi, Yeter kzm, dedi, yoracaksn baban... Sirkeci'de dolmutan inip de yle bir evresine baknnca yllar olmu gibi geldi grmeyeli. Bir ayd oysa ki... Tam iyileip ie balamas bir ay belki birka gn gemiti. yiletikten sonra da bir sre brakmamt Nermin. "Hi var m bu lemde ne-kahat gibi..." Evden ktndan beri bu dize dmyordu dilinden. Yahya Kemalcilik mi balad yine? liklerine ilemi. Bir yanm rten bu senin. Kk-burjuva duyarllmz! Kalabalk caddeye bakt bir daha. Artk bu cadde benim iin hep Gnsel'le lokantadan ktmz gecenin caddesi. Sermet'in kolunda... yerine bir an nce varmak iin abuklao. Varr varmaz ondan haber alacakt sanki... Uram mdr? Burak'tan nasl sormal? Basbaya soracaksn, ne varm? Beni yle yle bir kz arad m?.. Yzmden anlayverirse? Ne var ki ne anlayacak bu budala? Hem ne olurmu anlarsa? Kt ey mi sevmek?.. Sevmek mi?.. Unuttuu ok nemli bir ey birden aklna gelmi gibi durdu. Nasl kmt bu kocaman sz azndan? yice gln olurum ben bu gidile. Meyhanede bir kz grdm, vuruldum. nce kz dalga geer seninle. Hele teki olanlar nasl iletirler kim bilir? Ya Sermet? Gnsel gibi incelik gsterip kk-burju-va duyarll da demez. Ne der?.. Ne derse der... tekiler de yerler istedikleri boku... O pilerden mi korkacam be? Sev-74 mekten sz amak yersiz. Daha kz doru drst tanmyorum bile... Sonra ben evli barkl... Uram mdr acaba?.. Hana yaklatnda ivecendi baya... Yine de ar ar girdi kapdan. Eski iyeri! Burak, iki delikanlya kitap gsteriyordu. Yaklat, elini sk glerek... Ho geldiniz Kenan Bey, gemi olsun... Sa ol Burakm... Ksa kesip pardssn ast hemen, gelen bir adama kitap gsterdi. e koyulmutu. Gz kapdayd. Sanki imdi kp gelecek Gnsel... lek bir saatti. Burak'la ba baa kalamyorlard bir trl. Yukardan Matmazel inince len olduunu anlad. Matmazel, hastayken eve de gelmiti bir-iki kez. Yeni bir eyleri yoktu konuacak. Bir-iki szle ayrlp gitti. Hadi sen yemee git, Burak. Siz abi? Sonra yerim ben. Nasl ayrlrm ben burdan? Gnsel geliverir, bir de ben olmam. Tam Burak kyordu ki arkasn dnd; raflardaki kitaplar dzeltir grnerek: Beni arayan oldu mu hi Burak?., dedi. Arayan m? Arayanlar ben MatmazePe sylyordum, size bildirecekti. Onlardan baka, soran filan?.. Yok abi. Kda yazp veriyordum Matmazel'e, size gelirken... Peki... Burak'a dnd ar ar, yiyecek bir eyler smarlad. Olur abi... Bu abi sz de birine dokunur adamn... ocuu bozmayaym diyorum... Kimse aramad abi... Olanlar syledim abi... Baka yok abi... Bouna saklama abi!.. Kimi beklediini biliyorum abi!.. Gerekten anlad m acaba?.. Yzndeki srtk anlam yeni deil ki... Her zaman yledir bu olan... Ama bir eyler sezmie benzeyen bir bak da var!.. Hi bekleme abi!.. 75 O kz seni aramaz abi!.. Peki ben nerden bulurum?.. nce bilinenlerden balayalm. Kapy kapatm, gizli bir ie koyulmu gibiydi. Yrei kt kt atmaya balad. Telefonu at, gazeteyi arad. Engin Erbil'i isterken sesi titriyordu. Bilmem ne bakan ile Anadolu gezisindeymi; bilmiyorlarm ne vakit dneceini. Kapatt. Biraz durulmutu. Sadi'yi arad. Ayrlm ajanstan. Zaten sylyordu. Belki de kardlar olan... ine bir ac kmt. Sait'in nerde olduunu Sait bile bilmez... Belki de sanatoryuma dt yine... Garsonun getirdii yemek tepsisini koy-durttu. Bir lokma almak gelmiyordu iinden... Aznda zehir gibi bir aclk, gzlerinde yanmaya benzer bir ey, iinde sanki yaadka srp gidecek bir arlk, bir kapkaranlk... Byle mi dnmt bu ilk gn?.. Sadece bu pis

dkkn, bu pis kitaplar, bu pis, hem de birbirinden pis, birbirinden itoluit alclar... Sanki okurlar kitaplar da... Okusalar ne olacak?.. Kapatp kitabevini, ekip gitmek geliyordu iinden... Hani ykacaklard bu han?.. Niye ykmazlar?.. Ya Gnsel gelirse?.. Daha saat iki bile olmad. Burak kapdan grnnce tepsiye bakt. imdi herif gelip kaplara... Kompostoyla pilavdan ald biraz. Bir para eti zorla ineyip yuttu. Sonra geti koltuuna, ylece kt. Kapatt gzlerini. Biraz sonra gelen garson, Kenan' uyuyor sanm, tepsiyi usulca alp ekilmiti. Aada gnlk alveri sesleri balamt yine... Kenan yalnz gzlerini deil, btn duygularn smsk kapatm, btn duyarlln kulaklarna vermiti sanki... Yeryzndeki sesleri szyor, bir tek sesi bulup karmaya alyordu. "Olur, yapmam," diyen, "Burda gzel deil bu iirler," diye aclaan, "Siz bana sorun da ben sylememi olaym," diye glen... Bir benzeri bile yoktu sanki yeryznde... Bir kez naslsa duyduu bir sesti bu, imdi yitikti; bir daha da duymayacakt artk. Hi duymayacakt... Zoraki bir benzetme abasyla bir-iki kez frlad yerinden. Oyun iinde gibi... Bir-iki kez telefon ald bu ara... Umutla atld. Sama sapan herifler... Sama sa-75 pan iler... Sama sapan sesler... ksam m acaba? Faklteye bir urarm. Belki bir tandk rastlar bakarsn. Ne olmaz ki bu dnyada?.. Gnsel ilk kez nasl kverdi karma?.. Artk duramayacak gibiydi, firlad. Nermin de sylemiti. "Kapama kendini oraya," demiti."Sinirlerin bozuluyor." Burak'a bir yere kadar gideceini, akamdan nce dneceini, arayp soran olursa tutmasn ya da kimliini, nerden bulabileceklerini renmesini syledi. Olur abi. Abinin de senin de... t... yerinden kt, dnp bakt hana... Yklacak demek... kp bir konusam... teki iyerlerinin de haberi var m acaba?.. Bo ver... Zaten sinirliyim... Temelinden yklsn isterse... Yine de ayaklan gitmiyordu bir trl. Ya ki-tabevine urarsa da beni ararsa?.. rtkan akam gazetelerinden ald bir tane. Caalolu'na doru yryor, gazeteyi kartryordu bir yandan da. Lunik III, Ay'n grnmeyen yznn resmini ekmi... Bilmem kim gelmi... Bilmem kim demi ki... Sonra ar ar aylr gibi, demin bir bakp getii haber stnde durmaya balad. Ay'n resmi... Hem de grnmeyen yan... Demek ki evresinde dnp... Btn bu basanlar bir yere gtrecek bizi... Birden baknd... Geenler olmutu yanndan... Dnd: ki gen kzd. Ya oysa?.. Arkadan tanyamazd ki... Birden komak geldi pelerinden... Deildir canm... te aa kv-nldlar. ylece kald bir sre... Baka gelip geenlere baknd... Bir tek tandk bile yoktu. Ar ar yrrken elindeki gazeteye yle bir bakt yine... Demek Lunik III. imdi Rasim kmal ki karma, "Akln, dncen Bolevik baansnda," diye tuttursun. __Uurlar olsun, Kenan Bey. Yukan kattaki bir irlalatyd. Kt, mrekkep, matbaayla ilgili eyler, filan... El sktlar. Tatl bir Ermeni... Eyvallah (adn getirememiti) beyefendi. Gemi olsun. Nasl oldunuz?.. yiceyim, sa olun. Kusura bakmayn, arayamadk. Sanki krk yllk dosduumuz var da... Ermeni vurgusu ile tamamlad. Malumu aliniz, i g... Yz kzanyordu glerken. Yaaa, dedi Kenan. Ham da ykyorlarm. Ermeni donup kalmt birden: Han m ykyorlar?.. Bizim ham ykyorlar?.. Kenan ard. olsun diye, biraz da Ermeni'ye dert orta olmak iin syleyivermiti. Ermeni yle bir irkilmiti ki Kenan piman oldu. Nerden duydunuz ki?.. Ka ben yeni grtm iki hamn sahibesiyle. Kontratomuzu yeniledik idi. Olsa bana sylemez?.. Ermeni'yi atlatmas epey zor olmutu. Konumasn bilmem ki zaten... Ne vard lap diye atacak bu sz?.. Demek daha kimseye duyurmuyorlar. Yalnz Rasim rendi. eytann yatt yeri bilir hergele... imdi Ermeni ortal kantrmasn... Hem de kannracak. Belki baka dmenler de var iin iinde... Kazkladlar Ermeni'yi. Yaparlar. O da onlara yapar. Onlar da tekilere... Demek Lunik III, Ay'n grnmeyen yzn... Ne dnya be!.. Ay'm gizli yz grlyor, Ermeni'yi kazklyorlar, ben Gnsel'i anyorum... Durdu. Trbedeydi. Nereye

gidiyorum ben?.. Faklteye... Gerekten delirdin galiba... mrnde grmediin yapya gireceksin, kap kap bir kz arayacaksn. Hem de "Faklteye uramyorum artk," diyen bir kz. Yanan Zeynep Hanm Kona, Vezneciler'deki eski Edebiyat Fakltesi geldi aklna... Sonra Fndkl'daki yap... Ka kiiydik ki?.. O zaman bile, bulmak kolay ey miydi?.. Bir kz aramaya gelen jandarma temeni nasl alay konusu olmutu... Sormaya baladn m, drt yann alacak bir sr kzla olana sz anlat... Sen daha Burak'n yzne bakamyorsun, sorarken. Ya Gnsel nasl karlar byle bir aramay?.. yice karyorum mu ipin ucunu?.. Durdu, gelen geen taara bakt bir sre. Hepsi dolu dolu... Kouturanlar, 7g sallanarak gelip gidenler... Karda gazoz ien bir ocuk, burnunu kayan bir adam, bir kocakar, kzl olanl turist klkl bir gen topluluu... te bu yaamak. Herkes kendi iinde, kendi yolunda olum. Dnd, ar ar kitabevine doru yrmeye balad. Kendime bir ekidzen vermem gerek. Benim yaptm gerekten on sekizinde delikanllar da yapmyorlar artk. Baz eyleri apak gr, syle, doru olan uygulamasn da bil. stersem yapabilirim bunu... Yapmmdr da... Kahramanlk anlarn dleyen eski askerler gibi gemi gnlerde verdii nemli kararlar, att gl admlar, etin gnlerdeki direncini gzden geirmeye balad. stersem yine yapabilirim. Yapma istersen! Yapma da sokaklara firla byle serseriler gibi... Kz peine d... Lunik III, Ay'n grnmeyen yznn... Okumuyorum da doru drst... Neler tasarlamtn kitapla balarken?.. Sartre basmazm... Azn atn m almndan geilmiyor. Ne yapyorsun? Hi... Kitabevine yaklarken iyiden iyiye dzelmi sayyordu kendini. yi geldi ak havada biraz yrmek. Kapda Rasim'le karlat. Nerdesin?.. Kitabevi botu. Burak raflar dzeltiyordu. Kimse aramad abi? Yalnz Rasim Bey... Grdk Rasim Bey'i... Bu olan biraz geri zekl m ne?.. Rasim'de bir durgunluk var gibi... Yukar ktlar. Rasim'e sylesem mi Ermeni'nin tepkisini? Dayanamad: Yukarda Ermeni'ye rastladm... Rasim nce anlamadan bakt, sonra: Haaa, dedi, Babikyan... Kt... __Hann yklacan kardm azmdan. akna dnd. Yeni kontrat yapmlar onunla, yle bir ey dememiler. Rasim'in kzacan ya da sinsi sinsi gleceini sanmt, olmad; karlk bile vermedi. Bir sre durdu, sonra konuyu deitirmek ister gibi baka eylerden sz at. Bir ey var olann aznda ya... Biraz durgun gibi... Rasim'in bylesi ok az bulunur! Kim bilir ne dalgas var?.. Senin iler nasl?.. Kenan, biraz da i olsun diye sormutu. Bombok, dedi Rasim, Ankara'ya gitmek gerek. Sarpa sardrdlar bizim ila iini. Dviz vermiyorlar. Verecek dvizleri mi var ki?.. sterlerse yle bir bulurlar ki... Akln ermez senin. Gerekten de akl erdirmek gtr Rasim'in ilerine. Yapmad yoktur. Elmada'da bir yazhanesi vardr. Bir Yahudi'yle ortaktr. Ama her ii Rasim evirir. Yalnz parann ou Yahudi'den olmal. Birka firmalar vardr, kendilerinin, karlarnn stne. Rasim, Hilton'dan kmaz. Amerikallarla sk fikdr. Yneticilerden, sz geen herkesi tanr. Demek onu da sktryorlar byle ara sra... Peki niye vermiyorlar? Dalgn bakt bir sre. Verecekler, dedi, verecekler de... Bizden de bir eyler beklerler. Bu kez ok bekliyorlar. Sonra gld, eski hergele Rasim'in glyd. Karlksz olur mu? Anan babana bedava ne verdi? Ne istiyorlar? Ankara'ya gidip reneceiz. Bir tek imzann bile fiyat baz yle ykselir ki... En doal eylerden sz ediyordu. Sonra konuyu deitirmek ister gibi: Brak bunu, dedi, hadi gidelim mi artk?.. Kenan ne diyeceini bilemedi. Yemee bizdesiniz bu gece...Refi sana bir perhiz yemekleri yapt, ben de fitim yle perhize...

Rasim ayaa kalkmt. Kenan saatine bakyordu. yidir, biraz erken gidelim. Bok mu var burda? Burak ayarlar ileri. Fiek gibi olan... Hadi yallah... Rasim merdivenlerden iniyordu. Kenan aynlamyordu bir gO trl... Ya Gnsel gelirse?.. Daha alt bile yok. Asl bu saatten sonra akn eder renciler, aydnlar, memurlar... Nerden kt bu yemek dalgas da?.. Ama sabah yle bir ey dedi galiba Ner-min. Dinleyecek gibi deildim ki... Rasim barmaya balamt. Kenan merdivenlerden indi ar ar. Bir ihtiyar bir eyler soruyordu. Burak'a, kitaplara bakyordu. Bir ocuk geldi; sonra birisi daha... te birer ikier yine baladlar. imdi bir de bakarsn ki... Rasim, pardssn koluna tututuruvermiti Kenan'n; kolundan ekercesine yrtrken, alayl; Biz kyoruz olum dedi, sana emanet buras. Patronun gz arkada kalmasn. Burak alk olduu akaya, alk olduu biimde srtrken Kenan'n bir ey demesine kalmadan: Merak etmeyin, dedi, arayan olursa... Rasim yle ekiyordu ki gerisini bile duymadan kendini caddede buldu. Rasim syleniyordu. Kim arayacak bu adam be?.. Rasim enayisinden baka kim arar?.. Rasim'den her gn duyduu bu szler nasl da koymutu birden... Srklenir gibi yokuu inerken ban oraya buraya eviriyor, gz pnarlarna birden doluveren yalan geitirmek iin ne yapacan bilemiyordu. Kim arayacak beni Rasim hergelesinden baka?.. Bir eyler anlatyordu Rasim. Arabada da anlatt durdu. Bereket ylesine kendi havasndayd ki Kenan'n bu ac, alamakl, komik durumu gzne ilimemiti bile. Bankay da kafeslemi! Ben imdi Ankara'ya gidersem, nce kotadan... Transfer ii... Dviz tahsisi problem... Benbanas-te'nin adam var... Hilton'da dn akam... Daha olmad telefon aacaz New York'a. Tahlil raporlar tamam... Hay Allah, ne der bu herif?.. Ne anlatr?.. Nerden bileceim?.. Bu heriften baka kimse aramaz ki beni. Rasim asansrde uyanabilmi-ti ancak... Bu ne surat ulan, l evine mi gidiyorsun?.. Kenan toparland. Yemek bizden kacak, herifin tafrasndan geilmiyor. Anahtan kapnn kilidine sokarken ekledi: Kanlann yannda surat et de saym arkna bu akam... Zehir olsun gecemiz. Salona getiler. Kenan bir koltua kt hemen. Rasim kayboldu. Refi de yoktu grnrlerde... Mutfaktadr. Ayazpaa'da bir apartmann yan yana iki at katm alm, birletirip tam kata evirmiti. Btn Marmara'y, Boaz' grrd. Darda nsaniye, Salacak, skdar, Kzkulesi, gemiler. Beylik stanbul grnts. erde, kendine gre zevkli, ama daha ok pahal denmi yeni, kocaman bir apartman katnn arl... Hallar, mine, en modern oturma, yemek odas takmlan, kristal avizeler, vazolar, ar sigara tablalan, veyyzler, tl ve kadife perdeler, iki akvaryum, klasik tablolar... Bir burjuva evi iin akla gelen her ey, aman bu da eksik kalmasn diye, yerli yerine konmu gibiydi. Kenan gerekten bir sknt duyard bu evde. Nermin baylyordu. Bir keresinde tartmlar, Kenan'n da sinirli bir gnne atm, azna geleni saym, kzn ne zevksizliini, ne burjuvalara imrenmesini brakmt. O gn bugn Nermin, beenir grnmekten bile ekinirdi bu evi. Kenan kar kylara dald bir sre. Biraz sonra zil sesiyle ayld. Dinledi kapy. Ner-minler gelmilerdi. Annesi de gelmiti Nermin'in. Refia, Kenan'dan zr dileyerek Nerminler'le birlikte girdi salona. Zeynep babasna sanld. Kaynanas glp hatr sordu. Nermin ya-naklanndan pt Kenan'. Telefon ettim, "imdi ktlar," dedi Burak. Biz de hemen yola dtk. yi ettiniz. Kuzum, Rasim nerede?.. Reha'yd soran. Bilmem, dedi Kenan, ieri getiydi. Refia biraz arm gibi baknp kt. Nermin hep Kenan'a bakyordu. Aklm sendeydi btn gn. Aaym, soraym dedim, sinirleneceksin... Kenan ne diyeceini bilemedi bir an, sonra: Dnme artk beni, dedi, iyiyim... Rasim grnd Reha'yla. Salar slak, kumral surat kzarm, yeni gmlek, yeni elbise... Hemen bir dua girmi de... Reha Kenan'dan zr dileyecek oldu.

 Ne var zr dileyecek be, patlamad ya, otursun... Refa kzarmt. Glmeye vurdu. Aman bu adamn akalar... Ne akas be... Herif gelmi diye pis mi kalacaz? Nermin de glyordu. Rasim'in hibir eyi batmyordu ona artk. Hem su onda, beni temizlie altran o. Evlerine giderdim yatmaya, zorla ayak ykatrd. Biz o zaman, evelallah en erken on bete bir ayak ykardk. Reha tiksintiyle glerken; Aman, pis, dedi, kapat artk... Rasim de glyordu. E, ho geldiniz, efendim, dedi, kusura bakmayn... Artk konukluk balamt. Bir sre hep birlikte havadan sudan sz edildi. Sonra kadnlar kendi dnyalanna geiverdiler. Terziden, berberden, sz atlar. Nermin'in annesi dinliyor, Zeynep'i oyalamak iin Reha'nn verdii bir albm kartryordu kzla. Rasim, Kenan'a bir yazlk ev tasars anlatt, ilgilenmediini grnce, susup kadnlar dinler grnmeye balad. Viskisini yudumluyordu. tekiler yemekten nce bir ey imek istememilerdi. Reha ara sra kalkp ierde kadnn yemei hazrlamasna bakyor, hemen dnyor, yanm brakt bir konuyu tamamlyordu. Kenan rahat koltua gmlm, tam bir sessizlik iinde, yle bakyordu. Bir ara akvaryumlara takld. Kocamand biri. Pskll, saakl, irili 33 ufakl balklar, yeile alan su, garip bitkiler, hava kabarcklar... Bak nasl yanatlar birbirlerine, fsl fsl konuuyorlar m ne? Glerler mi acaba? Bycek, sakall bir balk ban cama dayad, bir sre bakt dan, sonra hzla dnp kaverdi. Ne gzel... Kaverdi... Efendim, buyrun... Refia yemee aryordu. Yemek salonuna getiler. Kenan Nermin'e bakt. Nermin, denetim altnda olduunu biliyormu gibi salonun, hele masann ancak yabanc filmlerde rastlad parlaklna ilgisiz grnmeye alyordu. Fakat annesi, ilk kez yemee oturduu bu evdeki sofra nnde akna dnm gibiydi. Gngrm kadnd oysa... Ama bylesini grmemiti belli ki... Yalnz Zeynep, gzlerini kocaman kocaman ap: Aaaa, o ne anneciim? dedi. ocuk ilk kez gryordu stakozu. Gltler. Kenanlar daha nce bir ok kereler yemee gelmilerdi buraya. Her zaman iyi eyler hazrlard Refi. Bylesine zenli bir sofra beklemiyordu yine de. Neler yoktu ki...Mayonezli, mayonezsiz her trden souk etler, halanm, zel biimde piirilmi balklar, tavuk sler, peynirler, peynirler, salata trnde saysz mezeler, karidesler, midye dolmalar... Kaak ithal mal Fransz keteni rt stndeki ithal mal ekoslavak porselen tabaklarda yine ithal mal saylabilecek -ou yabanc mutfaklarndan alnm eylerdi- birok yabanc iki, peynirler, salamlar, bir sr yiyecek. Kenan'nkiler de zel piirilmiti. Refia, Kenan'n erkeztavuunu bile acsz olarak, az yal hazrlamay unutmamt. Bilmem hangi doktorun diyet kitabndan yararlanm. Sonunda masa Refia'nn bir tr hner gsterisi olmutu. Bu konuda gerekten de ei bulunmazd dorusu... Yllardr yanndan ayrmad yalca bir kadndan baka da yardmcs yoktu. Rasim glerek: Refi'in sz vard. "Kenan iyilesin, bir gece elimle ma-84 sa donatacam," demiti. Kenan, Nermin teekkr ettiler. Nermin heyecanlanmt, Kenan da duygulu grnd. Aslnda biraz duygulanmt da... Herkesin ne iecei konuulmaya baland. Kenan, "Votka," demiti. Rasim yine sululat, tersledi birden. Yok yle ey, dedi. Moskof ikisi iemezsin benim evimde... Gltler, Kenan da glm grnd. Rasim steledi. llallah bu Bolevikler'den, masamza da rahat yok, herif karma geip... Sonunda hepsi birden, ulusal iki, rak olsun, dediler. Refia, yanndaki Kenan'a: Bu krmz izgili tabaktakiler, sizin dedi, hepsinden alabilirsiniz korkmadan... Teekkr ederim.

Gld Kenan. Krmz izgili!.. Refi Hanm'n incelii mi bu da, yoksa rasdant m?.. Refia, Kenan'a rak korken, Nermin hemen uzand, bir parmaktan ok konmasna izin vermedi. Onu da iyice sulandrd. Refia: Ben, bizim Mahir'e de sordum telefonla, dedi, yemek arasnda, souk da deilse, rak, votka iebilirmi. Mahir, Refia'nn akrabas, nl bir hekimdi. Kenan'a da getirmilerdi yatarken. Refia'yla baka ilikileri olduunu syleyenler de vard. Zaten kimle sylenmezdi ki Refia... Rasim kadehini kaldrd: Hadi nce u adam karalm aradan, dedi. Kenan'a bakt glerek; tekiler de kaldrdlar. Rasim, birden deiivermi gibi, beklenmedik kadar tatl, yumuak, iten bir deyile: ok uzun yllara Kenancm, dedi. Karnla, oluun ocuunla, ok uzun, ok mudu yllara... Hepimize byk gemi olsun. Nermin, bir tuhaf olmutu. Son yorgun gnlere, gecelere 35 tam kart bir ortamda sylenen bu szler gergin sinirlerindeki dmleri bir anda zvermiti. Kendini tutmasa hkrklarla, sarsla sarsla boalverecekti sanki. Kenan'a da gemi gibiydi bu duygululuk. Yutkundu, kekeler gibi: Teekkr ederim Rasimciim, dedi, sa ol; hep birlikte iyi gnlere... Azndan dklen szlerin bilincine varnca hemen glmek geldi iinden, hem alayacak gibi oldu. yi gnlere... Hem de Ra-sim'le birlikte(!) Baka?.. Hemen iti. Bardan yans boalmt. tiine su demek daha doruydu ya, Nermin rkm gibi: Aman Kenancm, dedi, biraz yava olsan... Karlk vermeden bir sre sessiz kalan Kenan'n da u andaki kendi muduluunu yaadna m inanmt ne?.. Byle ii-vermesini de buna balam olmalyd. Glmseyerek bakt. Kenan'la gz gze geldikleri anda, Nermin'in gz pmarlarmdaki iki damla ya birikmiti. Bir sre ylece kald, sonra ar ar ban nne edi. Kenan bir kez daha, alamak m, glmek mi bilemedii duruma dmt. Ortak bir duygululuun yaratt ok ksa bir sessizlikten sonra yemeklere vg, bu yl kn erken ' gelecei, Zeynep'in buraya gelmek iin nasl tepindii, yarn okula gitmeyecei, Nermin'in annesinin artk evine dnmek istedii, btn gnlk konumalar srasnca ortaya konmutu. Refia Nermin'in annesine dnd: Ah teyzeciim, dedi, arkanzdan da sylemiimdir. Sizin gibi bir annem olsa da, hani nasl derler, bir elim olmasa... Ah yalnzlk... Kadn bir eyler demek istedi, beceremedi, kzard. Rasim, btn sululuu ile atlverdi. Allah korusun kz, dedi, hem kaynana, hem de tek kollu kar... Biraz da bizi dn... Ters ters bakan Reha'y syletmeden bir kahkahayla kadehini kaldrd: Bakmayn dediime Melahat Hanm, dedi, sizin gibi bir kaynanam olmasn yrekten isterdim. Salnza... Sa olun efendim. Rasim kadehi masaya brakrken: Ama nerde bizde o talih?., dedi. Ne var ne yok hepsini bu herife vermi Allah. Bari deerini bilse... Melahat Hanm glmseyerek bakt Kenan'a: Hakszlk ediyorsunuz oluma, dedi. Kenan teekkr yollu glmsedi. Kaynanas ile ilikileri hep byle yumuak, biraz uzak, saygl olmutu. Refa: Siz bakmayn teyzeciim Rasim'e, dedi. Sululuk etmeye baylr Kenan Bey'e, arkasndan da toz kondurmaz. Sonra kskanyormu gibi ekledi: Kimseyi de sevmez onu sevdii kadar. Masada herkesin bildii, inand bu szler yeniden bir duygululuk yaratmt. Ksa sren sessizlii Rasim bozdu. Bir ey deil, inanacak olan, dedi, peki sen yok musun karcm?.. Reha bir ey demedi, stnde de durulmad, glp getiler. Kenan, inceler gibi bakmaya balad. Refa pek az ey koyduu tabandak yiyeceklere, ataln

ucuyla dokunuyor, ald minicik lokmalar bile ou kez azna gtrmeden brakyordu. imanlama ekincesine de benzemiyor. Acl bir kz bu... Aman ne acl ya... Ac da buna kalm... Kenan pek sevmezdi Reha'y. Daha dorusu hi sevmezdi. "Orospu" derdi iinden. Ama bu herife gre kan ite... Damdsyon, sonra kolejde okumu. Daha okuldayken ocuk drm. Bir adamla kam, bilmem nerde Rasim'le karlamlar, bir sre nikhsz oturup sonra evlenmilerdi. ocuklar olmuyordu, olmazm da... Dkten, krtajdan bilmem nesini yitirmi. ok uratlar, birka kez Avrupa'ya, hekimlere gtrd Rasim. Sonunda braktlar. Orospularn ocuu olur mu?.. Gz ekecek kadar gzel kadnd. Yeil gzleri, gr, kapkara salan, przsz mat teni, en iyi ller iindeki dii yaps ile her girdii yerde ilgiyi ekerdi. Akla durgunluk veren bir 37 beceriklilii vard stelik. ou giysilerini kendi diker, en nl terzilere bir ey diktirecek olsa, akl verir, yol gsterir, saygyla dinletirdi. Rasim, Ref'in btn yaptklarn bilir derlerdi. Bir tr ruh hastas sayyordu kadn belli ki... Nymphomanie... Erkek deiimi, giysi deiimi gibi bir eydi Refa iin. Son gnlerde Rasim'in orta Benbanaste'nin yeeni, clz bir Yahudi olanla syleniyordu. Tantklarnn ilk gnlerinde Kenan'a istekli davranm, yz bulamamt. Kenan, Nermin'e amamt bunu, kimseye de... Fakat o gnden sonra daha az gitmiler Rasimler'e, Nermin'in gidip gelmesini de engellemiti. Birinde Nermin di-kelmi, "Yoksa Reha'dan bana da huylar bulaacandan m korkuyorsun?" demiti. Kim bilir, niye olmasn?.. Dalm yine, bizi dinledii yok ki... Kenan ayld birden. Rasim'di, tekiler de ona bakyorlard. Duydun mu ne diyor Melahat Hanm?.. Kenan akn baknd bir sre. Balayn, dalmm, dedi. Kaynanasna dnd: Buyrun?.. Bir sessizlik oldu. Melahat da duralamt, nasl desem gibisine, Rasim'e bakt, yardm ister gibi... Bir i sz etti de Rasim Bey, birlikte yapn dedim ben de... sz m?.. Kenan anlayamamt. Dnrm gibi yle bir durdu. Daha dorusu bir anlam verememiti. Bunca yllk kaynanasnn i konusunda azn atn duymamt bugne dek. Rasim Bey bir i sz etmi de... Kenan bakt, Nermin sanki gz gze gelmek istemiyordu onunla. Bir eyler mi dnyor burada? Ra-sim'e baka: Bilmem, dedi, nasl imi?.. Rasim gzlerini Kenan'a dikmiti. kisini yudumlad: Byk i, dedi, daha dorusu byk occasion, ama bil mem ki senin akln yatar m?.. Kenan, bir kez daha bakt tekilere, sanki, Zeynep'le kendisinden baka herkes biliyordu konuyu. Kim bilir belki Zeynep de duymutur, yannda konumularsa... "yi bildin, yatmaz, aklmn yatmad ie de yokum," gibisine bir karlkla tersle unlar... Sonra dinlemeyi yeledi... Aklm yatrmaya al bakalm. tekiler sanki derin bir soluk almlard. Gergin bir hava dalm, herkes merakla, umuda, konumann nasl iyi eyler getireceini bekliyor gibiydi... Bir matbaa ii, dedi Rasim. Niye aklm yatmasn matbaa iine?.. Yatmasna yatar da... Yine bir yudum ald ikisinden... Yine gzlerini dikti Kenan'a... Ankara'da, dedi, matbaa, bir bakanlkta daha dorusu... Yine durdu. Kenan'n tepkisini bekliyordu sanki... Kenan, tabandaki yiyecekleri atalyla ar ar toplamaktan baka bir ey dnmyor gibiydi. Rasim'e bakmadan azna gtrd atal, yine ayn arlkla inemeye balad. Nasl eymi bu; bakanln matbaasn m alacaz?.. Rasim, umduundan yumuak grd Kenan'a bakt bir, sonra tam bir gvenle abucak anlatmaya koyuldu... yle gibi bir ey, daha dorusu pek de deil... Matbaa resmen hurdaya kanlacakm, ama aslnda ok iyi

durumdaym. Burada, isterlerse Ankara'da hemen kurup balaI yabilirlermi. Birden Sartre basma tartmas geldi Kenan'n aklna. Bir ara ivecenlik duyar gibi oldu iinde. Kitap yaymlama iini dnd yeniden. Bu kpeklerden yararlanp istediimiz kitaplar basarz. Brakrlar da... Peki bedeli?.. Bedel szn hemen dar anlamna ekti Rasim. "Pek nemli saylmaz," eliyordu. Hepsini ayarlayabilirlermi, el altndan ka- go patacaklarm. Hemen bir anlama imzalayp 5 yllk bask iini alacaklarm bakanln. Oradan alnacak para zaten matbaann uzun vadeli olacak bor bonolarn rahat karlarm. Kenan gld birden. Hepsi ona bakyorlard. Sinsi bir alayla: terse iyi ddk, dedi. Anadolu'da duyduu bir szd. Hepsi gldler. Yalnz Rasim glmedi. Biraz kukulu bakt Kenan'a: Sen "yi ddk" de, ttrmesi bizden... Kenan, Rasim'e dnd birden: imdi de benim aklmn yatmayaca yann anlat bakalm, dedi. nce bir yutkundu Rasim, anlayamamt Kenan'n tutumunu, bir trl yargya yaramyordu. Bilmem, dedi, biraz kukulusundur da... yi ya, kukulanacak yanm syle. Kukulanacak bir yan yok aslnda. Bir ey diyemiyordu. Kenan, dimdik bakmaya balamt. Souk bir hava esti, bir gerginlik oldu. Bakanlk bize el altndan bedava matbaa verecek (!) biz de... Rasim birden kesti: Bytme, dedi, bedava deil. Biz de bir eyler koyacaz. Hem de epeyce... Kenan bitirmek ister gibi: Koyacak be paramz yok bizim, dedi, senden de almam, versen de... Yine sessizlik oldu nce... Rasim de susmutu. Sonra bir ey oldu: Nermin'in annesinin sesi duyuldu ar ar: Byle nemli bir konuda para iini dnmeyin olum, dedi. Kenan iyice armt. Kaynanasna bakt. Kadn her vakitki sadecelii, sessizlii iinde tamamlad: 90 Sizden baka kimim var benim?.. i yapmaya bakn, bir kolay bulunur. Melahat Hanm kzarm gibiydi szn bitirirken. Kenan, Nermin'e bakt, o da heyecanlyd, kzarmt. Kenan ne diyecek diye bekliyorlard. Ne desindi?.. Demek btn bu yemekler, armalar, hazrlklar, konumalar, glckler, hepsi bunun iin ayarlanmt. Bir anda her ey yeniden buland kafasnda. Konuulan konuyu bile unutmutu sanki. Terlemeye balamt ince ince... Ne denirdi?.. Olmaz denirdi, olur denirdi, hepsine birden ana avrat svlrd, btn bu masa balarna geirilirdi, kalkp boyunlarna sanlnrd, masa stne kp kr kr oynanrd... Eksik olmayn, dedi, bir dnelim bakalm... Refia hemen kadehini kaldrd, sevinle: Ben bu ii olmu sayyorum, dedi, baarnza... Hepsi itiler, Kenan imedi yalnz. Aman imesin, dedi Nermin, ok oldu. Rasim, Kenan'dan kukuluydu belli ki, tekilerin iyimserliini de pek bozmak istemiyordu. Genel konuuyormu gibi ar ar: ok ok iki yl sknt ekersin Kenancm, ondan sonra artk srtnz yere gelmez. Bu szleri daha ok Nermin'i, annesini Kenan stne baskyla grevlendirmek iin sylyordu sanki... "Srtnz yere gelmez," derken yle bir arkasna yaslanp bakyla, "Siz de byle eve, byle yaama kavuursunuz," der gibiydi. Kenan, Nermin'e bakt. Kz sevincini saklayamyor, saklamay da artk gereksinmiyordu, iin pek derinliine gitmeden bir-iki daha sylendi Rasim, sonra usulca konuyu deitirdi. Belli ki bu gece bu kadar yeter diye dnmt. Zeynep'in uykusu gelmiti. "Bir yere yanralm," dediler. Olmaz, dedi, Nermin; kalkarken ok huysuzlanr. Zaten ge oldu Kenan da yorgun...

Kenan nasl yorgun olduunu taksiye girip de kendini ofrn yanndaki koltua brakverince anlad. Nermin, annesi, Zeynep arkadaydlar. Rasimler'den kp kedeki taksi durana gelinceye dek hemen hi konumamlard. Nermin ekiniyordu bir eyler sylemekten. Kenan gnn olaylarn kafasndan geirmeye alt btn dzl iinde. Nasl eidi, elikili bir ynd bu... Hele sonuncusu... Bakanlk el altndan, Ra-sim'in en az gnde 10 kez "Bolevik" diye takld Kenan'a matbaa verecekti. Kukulanacak bir yan da olmayacakt bunun... Yoksa Rasim?.. Polis mi diyecekti, diyemedi. Olsa ne yapar bana ya, yle bir tutumu da yok olann. Sonra nerdeyse beikten beri tandm herif. Kaynanamz da finanse edecek... Olmaz deil... Aslnda iyi kadndr. Gn grm, ok ac ekmi, uysal... Karikatrlerdeki kaynana tipinin tam kart... Nermin uysalln annesinden almt. Yzce, yapca da benzerlerdi. "Aabeyim babama ekmi," derdi Nermin. Babalar Ragp Bey, Nermin daha ortaokuldayken lmt. Kenan tanmamt. Zaten ayrlmlar annesiyle. Ar bencil, kadna dkn, evini, ocuklarn, gnlk keyfinden baka hibir eyi umursamayan bir avukatm. Bir kadna kaptrm sonunda her eyini, Mersin'de inmeyle lm. Melahat Hanm'la olu karlkl bir nefret iindeydiler. Olan Ankara'da bir Amerikan pazar iletiyordu. Sayl kiilere kadn aracl ettii, Amerikallar'la kaaklk yapt sylenenlerin en hafifiydi. Selim, Nermin'in aabeyi, annesiyle pek az kalmt. Daha ortaokuldayken babas, olan askeri okula yatl vermiti. Lisede alaya kardlar. Annesi ile yllarca, hemen de hi bulumamt. Babasnn lmnden sonra kp gelmi, vann younu elinden almaya, evini bile sattrmaya kalkmt kadnn. Sonra koptular. Melahat Hanm'n Zeynep'e ar dknln anlyordu Kenan. Evini, birka para arsasn, skdar'daki bir-iki dkkn, nesi varsa hepsini, Zeynep'e brakacan sylemi Nermin'e; aabeyinden korku-yormu yalnz. Gerekten her ey beklenirdi heriften. Demek kendince byle bir zm buldu kadncaz... Bana yardm; Zeynep'e yardm. Ama bilinmeyen ok yanlar vard daha bu iin. Han yklacakt!.. Hi amad Rasim. Demek gnlerdir piirip kotaryorlard!.. Sonra Nermin... Bir kanksama ile her eyi iteledi... Temiz bir yataa uzanvermek, uyumak uyumak... Bu ka da beenmedi. Bu deildi istedii. Kelebek cama uzand, aralad. Yzne arpan souk yel kendini kaptrmak istedii oyuna yardmc olmutu. Gnsel r m acaba?.. Kapataym m, dokunuyor mu?.. Yooo, dedi Nermin, nasl istersen... Sana dokunmasn da.. Kenan rperdi. "Yooo," sesiyle istedii d yakalamt. Gzlerini kapatt bir an... Eroinciler de byle demek... Mutlu yanlg!.. Bizim bu kk-burjuva duyarllmz...Bu "Yooo," diyen seste bile niye byle ldrc bir benzerlik var?.. Peki neye yaryor bu benzerlik?.. Hi!.. Ayrlklarnn daha iyi ortaya kmasna... Hastal boyunca da en ok dnd bu olmutu. Arabadan inince, benzerliin btn ayrntlarn saptamak ister gibi Nermin'e bakmaya balad. Apartmann nnde, evde, Zeynep'i yatrdklar kk odada hep Nermin'i izledi. Gzlerini ayrmyordu. Nermin'in de gznden kamamt bu; nce arm, sonra doal olarak, kadnca bir yorumla muuluk duymaya balamt. Hastalk gnlerindeki uzakln yaratt sabrszlkt bu... Odalarna ekildikleri vakit abucak soyundu glmseyerek, salarn at. Ceketini karyolaya atm ylece bakan, kendini bekleyen (!) Kenan'a yaklat ar ar. Durdu, den salarn bayla atverdi birden. Yapma yle... akn kald Nermin. Anlamamt; yabanc gibiydi Kenan'n sesi. rkek durdu bir an. plaklndan utanyordu sanki... Sonra yine uysallkla glmsedi. Yreklenmi gibiydi. Yavaa sokuldu Kenan'a: nandm iyiletiine, dedi, artk her eyime taklrsn!.. Mutlu bir aclk vard szlerinde, baknda... Btn oyunu bozulmutu Kenan'n. Ellerinin iine ald yzne bakt, bakt Nermin'in... Nermin dolacak gibiydi nerdeyse, ylesine duyguluydu. kinin de etkisiydi belki... Canm, dedi, canm benim... Seni nasl seviyorum bilmezsin. Bilmez olur muyum Nerminciim? Bilmez olur muyum?.. Ben de seviyorum. Bir de unlar olmasa aramzda. Bu kadar ok ey olmasa... Rasimler, Melahat Hanmlar, hanlar, matbaalar, bakanlklar olmasa... u scakln duyduum prl prl

yzle aramzdaki minicik bolua doluanlar grp bir bakaldrsan!.. Nerminler olmasa aramzda!.. Hkrarak alamak geldi iinden. Zor tutuyordu kendini. Nermin'in anlayacandan korktu, yzn, gzlerini karmak iin yavaa sarld... Sonra smsk sarld, derken bir dala tutunmu gibi... stekli, plak bir diinin btn scakl kuatvermiti Kenan'. Direnci kalmamt artk. Bir bolua, tutunduu dalla birlikte, dverdi... VI Gnler, haftalar geti. Rasim, birka kez Ankara'ya gitti, geldi. Matbaa konusuna kimse deinmiyordu daha. Melahat Hanm evine dnmt; Nermin de Kenan'n huysuzluunu bildii iin batan beri kam konumaktan. Kenan birka kez, "yzn sorup reneyim," dedi. Sonra, onlar amadka kalsn diye dnd. Her eyimle yenik dmm, nasl balarm byle bir savaa? Bir-iki Sirkeci Gar Lokantas'na urad. Tand bir tek kii yoktu. O gece gittikleri kulpleri karmaya alt gnlerce. simleri bile kalmamt aklnda... Yerlerini ararmak iin Beyolu'nun arka sokaklarn dolat. Sonunda faklteye de gitti bir gn. Bombo koridorlar, odalar, salonlar, amfiler... niversite tatilde olduu iin soracak kimse bulmak bile gt. Bir-iki gence rastlad, onlara da soramad bir trl... niversite alnda olaylar kacan yazmaya balamt gazeteler. Al gnnde gitti. ayr yerde, ayn tren yaplyormu. Sel gibi doluan kzl olanl gen ynlarn arasnda kendini yitirmi gibi dolat bir sre. lericilerin treniydi bu. Yoktu Gnsel. Sonunda en kt yolu denemek kalmt. Rasim'e soracakt. Gn-sel'i nasl brakt o gn? Bir ipucu verebilirdi belki. Gnlerdir bunu tasarlyordu. Nasl sormal? Hi ak vermeye gelmez Ra-sim'e. O cvk, ylk yzne dayan sonra... Bir Ankara dn uramt Rasim. Kenan, hem Rasim'in matbaa konusunu a-vermesinden duyduu ekingenliin, hem Gnsel'i sorma tedirginliinin elikisi iinde bocalad bir sre. Bereket Rasim, matbaa iini hi amyordu. Muhasebe kitab beenilmi Milli Eitim Bakanl'ndan "ticaret okullarna yardmc kitap" olarak nerilmesine urayormu. Yalnz baz engeller... Falan filan... Sana bir ey soracam, dedi Kenan. abuk sor, kalkacam, daha iim var. Akam uana da yetieceim. Az kalsn vazgeecekti, sonunda toparland. ey, dedi, inan ki ben de bilmiyorum kim olduunu, hani "Bir kz grdm," diyordun benim yanmda... Rasim birden anlayamad, sonra ayld... Haaa, o gn... Eeeee... Kenan yine dalmt, yeniden bir abayla, nemsemez grnerek: Ne oldu o gn? dedi, merak ettim de... Hi de sululamad Rasim. Belki hastalnda grd ilk tepkinin sonucuydu bu. Dnr gibi durdu... Valla, yardmc oldu, dedi, zorla arabaya koyduk seni. "Birini bekliyorum," diye kald orada... Zaten senden baka kimseyi grecek durumum mu vard benim?.. Bir sessizlik oldu. Kenan, bir tek sz etmekten bile korkuyordu artk. Niye sordun? Gzlerini karmaya alyordu Rasim'den. Anlayacak her eyi... Hiiii... Rasim kalkt, yle bir bakt Kenan'a antasn alrken. Bulduralm istersen, dedi. Kenan, tkanm gibiydi. Rasim ok ksa bir sre karlk bekler gibi durdu, sonra birden eski sulu Rasim havasnda: Tad damanda m kald, yoksa czdan m kaptrdn? dedi. Dua et, iyi haberlerle dneceim Ankara'dan. Ne iyi haberi olur bu herifin? Pimanlk duymaya balamt yalnz kalnca. Belki de buldurabilirdi kz. Yapamayaca ey var m hergelenin? Tekin deildir bu herif. Sonra birden kukuya dt. Yoksa?.. yle ya, polisten baka kim bulabilir aradn bu lkede?.. Tand vardr bir kez. Bu kadar geni evresi olan, kark i eviren bir adamn polisten tand olmaz m?.. Ya ilikileri?.. Ulan ne hyar herifsin sen. Sanki bir bok yediin var da zel adam koyacaklar peine... Yreksiz... Glmeye balad, kendi kendine... Gerekten de Gnsel'i bulmann en kestirme yolu bu... Polis kukusuz tanyordur. Aabeyi

srgnde, tutumu Marksist!.. Rasim Bey kardeimizin aracl ile getirip birinci ubede hemen buluuveririz, olur biter! "Bulduralm istersen..." Zevzeklik olsun diye syledi Rasim, beni iletmek iin. Kalkt. nce bir Nermin'i arasam. Akam iin bir eyler diyordu yine... Saate bakt: Daha erken, inip Burak'a yardmc olmal. Birden donup kald. Evet o sesti. Gnsel'di bu... Yukardan sat yerine dnp bakt deli gibi. Arkas dnkt kzn. Burak'tan kitaplar alyordu. O ak renk pards stnde. Yrei duracak gibi olmutu Kenan'n. O'ydu ite. Sonra bakalar girdi ieri. Burak onlara giderken Gnsel yazhaneye dnd hafife. Grmt Kenan'. Glmsedi. imdi nasl ineceim buradan ben? Ne diyeceim?.. Rezil olurum kendimi tutamazsam. Merdivenlerden ar ar indi, yaklat kza. Aslnda nasl indiini bile bilmiyordu, uyurgezer gibiydi. Durdu. Bir ey sylemesi gerekti. Bir an arr gibi oldu Gnsel de. Sonra glmseyerek elini uzatt Kenan'a... Merhaba, dedi, tandnz m beni?.. Tanmak m? Delirmi bu kz... Boaz kupkuruydu Kenan'n. Kekeler gibi. Gnsel, dedi. Gnsel glmseyerek bakyordu. Suskunluunu kukusuna vermiti Kenan'n. Evet, Gnsel, dedi. Nermin deilim demek istiyordu. yle iyi biliyorum ki artk Nermin olmadn... stediin kadar bak yle glerek, salarn at geriye... Neredeydiniz?.. Gnsel birden karlk vermedi. Beklemedii bir soru olmalyd. Kenan'daki durgunluu zyordu besbelli... Ar ilgidendi, unutma filan deildi. Kzard hafife... Bir ara yoktum buralarda, dedi, aabeyim hastalanmt. Kenan kekeler gibi: Yaaa, demek aabeyiniz, gemi olsun, diyebildi. Ksa bir sessizlik oldu yine. Gnsel havay datmak ister gibi tezghta duran kitaplar kartrd yle bir. Bunlara baktm ben de, dedi... Kenan toparlanmt. Sat yerine geti. ktisatla, tarihle ilgili eylerdi Gnsel'in gsterdii kitaplar. Bir-iki kitap daha kard Kenan. Aslnda yaptnn tam bilincinde bile deildi. Gnsel'in istedii bir eyi yapmak... O bile deil... Bir ey yapmak sadece... Btn kitaplar indirmek belki de... Burak'n araya girmesini nlemek... Teekkr ederim, dedi Gnsel. u iime yarayacak belki... Trkiye iktisat tarihiyle ilgili bir eski kitapt bu... Loncalarla filan... Alayla ekledi: nl tezimiz iin... Kenan, bir ey sormak istedi, sonra vazgeti. Besbelli bir aclk vard bu alayda. Size unu da vereyim yleyse... Osmanl'dan nceki Mslman Trk devletlerinde ynetimle ilgili belgesel bir kitapt. Kocaman bir ey, hem de ok pahal, Gnsel kitab ilgiyle kartryordu. Kenan, yapt iin bilincine o zaman vard. Basbaya satclkt bu... Korkun bir utanca kapld birden. Hem de en pahal kitab srmeye alyormu gibi... Oysa ki dnyann btn kitaplklarn balayabilirdi. Peki imdi ne yapacam?.. Nerden bilecek para almayacam ondan?.. Hem de bakalm o ister mi byle bir ey?.. Terlemi gibiydi. Gnsel, kitab evirip arkasna bakt. Fiyatn grnce, usulca brakt. Glmsedi. Yavaa: lgin, dedi, ilerde alrm belki. Kenan kesin bir davranla kitaplar Burak'a uzatt paket etmesi iin. Niin ilerde?.. Size yararl olur bu kitap, dedi. Gnsel ne diyeceini armt... Durgunlat, glmsemeye alt... Ama diyebildi... Kitaplar paket eden Burak'a bakt, eliyle bir eyler yapmak ister gibi uzand... Olmaz, kalsn, imdi olmaz, dedi.

Gnsel'deki bu kark, tedirgin, giderek utanga davranlar Kenan'a g kazandrma. Aalk duygusundan kurtulmutu sanki. Oh, artk ynetim bende! Artk sen benim gzmn altndasn. Artk seni kurtarabilirim zor durumdan. Burak, yapt paketi Gnsel'e uzatrken Kenan: Ltfen kabul edin. Kitabevimde ilk kez karlamamzn kk armaan olsun. Gnsel ne diyeceini bilmeden kalmt yine. Kenan ayn gvenli bakyla steledi: Krmayn beni... Gnsel bir ey diyemeden ald. Teekkr etmeyi bile biraz sonra akl edebilmiti. Sahaflara baktnz m?.. Tek tk oraya der size yararl kitaplar. Ne gzel buldum. - Uruyorum, bir eyler kyor ara sra... Sonra bir ad verdi Kenan. Eski bir tarih profesrnn imdi says tkenmi bir kitab... Gnsel bulamam... Bana da gerekli o kitap, dedi. Hadi isterseniz birlikte bakalm iiniz yoksa... Yooo, dedi Gnsel, aslnda yolum yle... Kenan pardssn ald hemen. Alclara kitap gsteren Burak'a iyeri iin bir eyler syledi, dnd, Gnsel'i gremedi. nndeki bir anlk boluk lgn etmid Kenan'... Deli gibi frlad. Caddede hemen orada durmu bekleyen Gnsel'le karlatlar. Yz ylesine karmt ki ard kz. Bir ey diyecek oldu, diyemedi. Gitdniz sandm, dedi Kenan. Gnsel karlk vermedi. Yryelim mi?.. Aylr gibi bakt Gnsel... Ben hep yrrm, dedi. Caalolu'na doru kmaya baladlar. Kenan deminki dank yzle yakalanvermekten btn gcn, stnln yitirmiti sanki. yice sezdi bu kz ar ilgimi... yi oldu... Anlamal artk... Yoksa nasl anlatrm her eyi?.. Neyi anlatacaksn?.. Hadi bala, sokaklarda sevginden sz a. Onu nasl aradn filan... Kza bedava kitap da verdin. Bir ac kaplad iini... Balamt kendini; zgr deildi. Karlk istemekti her syleyecei... Aylardr dlediim u mutluluu btn boyutlaryla yaamayacak mym?.. Verdiim ne ki?.. Ama, yle deil ite. Yklas deerler nasl kuatm bizi?.. Yremiz tuzakla dolu. Size byk teekkr borlarm var, diye balad, bir sr de zr dilemem gerekli belki de... Yok canm, dedi Gnsel, bytyorsunuz. Bir sre durdu. Hastalanmsnz da... Kenan durdu birden, kza bakt. Duydunuz demek... Gnsel nne bakarak yryordu, gz gze gelmek istemiyordu sanki. Bir sre karlk vermedi. Sonra yavaa... Sylemediler mi? dedi, bir kez uradmd kitabevine. Mutlulukla kzgnln bylesine karmn hi tatmamt Kenan. Demek, o aptal Burak... Yanlmt... Bir yalca kadn vard, dedi Gnsel. Bir sabaht. Sizden ayrldktan birka gn sonra... Matmazel, dedi Kenan... Demek o cad unutmutu. Balamayaca hibir su yoktu u anda... Yal kadncaz!.. Aklndan km demek... Bir ay kadar yattm. Gnsel zgn bakt. zr dilemek bana dyor, dedi. Burada yoktum, balayn... Nuruosmaniye'ye sapmlard. Sra sra turist otobsleri dizilmiti caddede. Darack yaya kaldrmnda her admda biriyle karlap yol vermek, birbirlerinden ayrlmak zorunda kalyorlard. Btn bu kesiklikler Kenan' sinirli ediyordu. Syleyecek ne ok eyi vard. Aabeyinizi tanyor muyum?., dedi. Kz ilgiyle bakt. Hasan vard bizim devrelerde. Tbbiyede okudu bir ara. Gnsel glmsedi. Aabeyim okumad. Orta'dan ayrlm, dedi. Teknisyendi. Elektrik teknisyeni... Takzak'tayd son kez...

Kenan utanmt birden. Yanlgsna deil, her duyduu kiiyi aydn dnmesine, evresindeki diplomallar arasna yakt-rvermesine... Kk-burjuva kafamz ite... Gnsel, gnln almak ister gibi. Hem aabeyim sizden epeyi yaldr... dedi... Caminin kapsna gelmilerdi. Kenan, emberlita Sokak'n gsterdi. uradan gitsek?.. Kz uysallkla sapvermiti hemen... Kenan tamamlad. Pek sevmem Kapalar'dan gemesini de... Aslnda bu sonbahar akamnn renkleri, klaryla sokakta, yannda grmek istiyordu Gnsel'i. Bir zamanlar fakltede yaptklar gibi... Yan yana yrmek... Birden koluma girse imdi... Gnsel anlam gibi glmsedi... Kenan rperdi. Korkun bir sezgi var bu kzda!.. Merak ettim, dedi Gnsel. Kimdi o gn sizi arabasna alan?.. Akrabanz olduunu syledi ya... Kenan tedirgindi. ok eski bir arkadam, dedi, akrabam filan deil. Gnsel'in glmsemesi Rasim'e ettii sunturlu svgy dnmesindendi belki de. Kenan ne diyeceini bilemedi. Gnsel zr diler gibi bakt. Tutamadm sizi, ok kt dtnz. ylesine doal anlatyordu ki her eyi, Kenan bir utanma, ekinme duygusuna dmemi. Gnsel ayn doallkla glmsedi. Gcm yetmedi, ben de ok ikiliydim. Sonra yzn buruturdu. Kzm gibi. Hay Allah, dedi, ne geceydi... Hibir ey konumak istemiyordu Kenan. Aralarna birilerinin -niye Sermet'in demiyorsun?- girmesinden korkuyordu. O gece yoktu artk. Her ey bugnd. Dnyann en nemli gn bugnd. Bir sre konumadlar. Kenan, yola, Atikalipaa Ca-misi'ne, yolun hemen kysndaki sebile, insanlara, dnyaya, artk akama yz tutan gne, sonra yannda sessiz yryen bu kza, mutluluu bile kmsedii bir duyguyla bakyor, konumakla bir eyler yiteceini sanyordu. Okudunuz deil mi bugnk gazeteleri?.. Kenan, duyduunun anlamn bile dnmeden: Okudum, dedi. Sonra niin sorduunu anlamak ister gibi kza bakt. Uak Valisi emir vermi nn'y ldrmeleri iin... Kenan ylesine dalmt ki kendi yaratt dnyaya, birden yadrgad Gnsel'in szn. Az kalsn, "Versin, bize ne?" diye-102 ekti. Bir utanla ayld. Ecelleri geldi, ne halt edeceklerini bilmiyorlar, dedi Gnsel. Sonra ar, zgn bir sesle: Bize ne yapmaz bu herifler, dedi. smet Paa'y ldrmeye kalktktan sonra!.. Nasl da ustalkla deinivermiti. Korku filan yoktu sesinde. lkenin gerei bu... Ecelleri geldi. Bize neler yapmazlar?.. Matbaa verirler bize!.. Hem de bakanlk eliyle!.. Utanca batmt. Borluluk duygusuyla bakt kza. nsan byle biriyle her eye bakaldrabilir. Hem de stne giderek, inenmeden... Teekkr ederim, dedi birden... Gnsel bir anlam verememiti, bakt. Bana g kazandryorsunuz, dedi Kenan, yanmda olmanz, konumanz... Sesindeki titremeyi gizlemeye alarak. Sizi nasl gnlerce aradm bilemezsiniz, dedi. Sonra kz tedirginlie dmekten kurtarmak ister gibi aklad: Konuacak o kadar ey var ki... Gnsel susuyordu. Kenan da bir ey demedi artk. ok mu ileri gittim?.. Sylenmeyecek eyler mi bunlar?.. Karacak mym kz?.. Yannda yryen Gnsel'e bakyor, her admndan bir anlam karmaya alyordu. Hi de tedirgin grnmyordu. Daha ok dnceli... Kafas bir eye taklm gibi. Ama hi bakmyor da... Sahaflara gelmilerdi. Gnsel Kenan'a dnd: Konumaktan baka nemiz var ki?., dedi. Eletiri, zeletiri, yergi, savunma, bakaldrma, ola ki bencil' bir muduluk, her ey vard bu szlerde. Syleniindeki btn sadelie, vurgusuzlua kar arpc aclk, bu elikili karmdan geliyordu: Konumaktan baka nemiz var

ki?.. Ya ondan da yoksunsak?.. Her ey gzel bu kzla birlikte... Sahaflar dolamaya baladlar. Aradklar kitab buldular bir yerde. Cildi filan bozuk, danka idi. ok da para istiyordu adam. Kenan ald kitab. Gnsel'in kitaplaryla bir paket yaptrmak isteyince Gnsel kesinlikle kar kt. Artk bu olmaz, diyordu. Tamam, dedi, olmasn. Kitap benim. Okuyup bana getirirsiniz. Ben imdi bakamam zaten. Gnsel'in yine gelmesini salamt bylece... Bir-iki daha baknp ktlar. naralt'ndaydlar. lk karaltlar kmeye balamt. Artk kararlyd Kenan... Oturalm m urada, ay ielim?.. Sonra Gnsel'in kar koymasn nlemek ister gibi: r msnz yoksa? dedi. Duvar dibinde, kuytuda bo bir masaya doru giderlerken Gnsel glmsedi. mem, dedi. Sivaslym!.. Kenan da glyordu. nl fkray anlatt hemen. "Soua nerelisin demiler, aslen Erzurumluyum ya Sivas'ta elenirim, demi" Gnsel ok gld. Duymam. Ben de aslen Sivaslym ya, stanbul'da elenirim, dedi. Yllardr stanbul'daym. Sonra Kenan'a sordu: Siz?.. Kenan glerek, Kendimi bildim bileli stanbulluyum, dedi. Ama soy Bur-dur'dan geliyor. Memurdu babam, skdar'a yerlemiler. Gnsel, Bafra paketini kard. er misiniz? Kenan da ald, sigaralar yakt. ay ok severim, dedi Gnsel. Hele sigarayla... ekersiz iiyordu. nce bekletti, biraz souyunca barda sol eline ald, artk hi brakmad, yresine bakarak ar ar yudumlamaya balad. ok geerim, ama hi oturmamtm buraya, dedi, gzel yermi. Kenan durgunlamt. ok yllar dolauk bu kahvelerde, dedi. Her kesinde anlarmz var. Anlarmz szndeki oulluk bir dalgnlk m yaratt Gn-sel'de?.. ok ksa sreli bir taklma... Sonra yine ayn glmseme ile bakt Kenan'a... Anlarnza ok bal grnyorsunuz, dedi. Kenan ne diyeceini bilemedi. Doruydu. Eletiri anlamna myd bu?.. Alay myd yoksa?.. Anlamak ister gibi bir sre gzlerini ayrmad GnsePden. Baz anlardan kurtulamazsnz, dedi. Oysa ki "Sen daha bu duygular bilecek yata deilsin," demek gemiti iinden. Belki de hi bilmeyecek. Benim yama gelince de... ylesine yrekli iziyor ki yolunu. Dnp zgn bakaca tek ans olmayacak. Samalyorum. Kesinlikle hayr. Yiit kz bu... Btn bu anlarn ortak kiileriyle birden koptuk, biliyor musunuz?.. Sesindeki yalnzlk etkiledi Gnsel'i, ilgiyle dinliyordu. Kenan bir yol aryormu gibi baknd. Aabeyiniz ka yl yatt?.. Bilmem, birka kez girdi kt. En son sekiz... imdi Mula'da iki yl genel gvenlik gzetimi... Raporu var, urayor, belki gelecek buraya... Gnsel szn nereye gideceini kestirmeye alyor gibi bakyordu. Biliyor musunuz, aabeyinizin arkadalarnn ounu tanrm ben... ayn unutmutu Kenan, bir-iki ektikten sonra sigaray da atmt elinden. renciyken birliktik onlarla. Yaamm boyunca birlik olacama inanyordum. Bir ey yitirmi deilim inancmdan... Kenan birden durdu. "Nasl anlatsam?" der gibiydi. Gnsel'in, kmldamadan bakan gzleri vard karsnda. Yalan sylediimi sanacak. Kard gzlerini kzdan, yavaa. Ayryz, ite, dedi. Gnsel bir eyler sezinlemi gibi nne bakt bir sre... Kenan souk ayn yudumlamaya balad. Iklar yanmt. Gnsel'in ardndan geliyordu k. Yz karanlktayd.

 yle geer misiniz? Gnsel anlamt, glmseyerek Kenan'n gsterdii yere kayd, Kenan: Karanlkta bir yze konumay sevmem, dedi. Hele senin yzn hi karanlkta olmamal... lk kez "sen" demiti. Yadrgam grnmedi Gnsel. Kenan sevindi. Ac bir glmseme ile: "Korkan biri," diyorsunuz iinizden, dedi. Gnsel ylece bakyordu, sonra ayn yudumlad, yine durdu bir sre. Doruymu sezgilerim, dedi. O geceden sonra ok dndm sizi. Ac ektiiniz belliydi. Yargya varacak kadar ok insan tanmadm. Ama korkak kii bylesine aklkla anlatabilir mi?.. Bir bir, ar ar sylemiti bunlar. Kendi kendine syler gibi. Bir eyler yapmak istiyordu Kenan. pmek olmazd ya, tutmak, elini skmak, avularnn arasna almak hi deilse, smsk kucaklamak... Niye yapamayz bunlar?.. Gzlerinde bir yanma duyuyordu. Ellerini kml kml dolatrd masa stnde. Gnsel'e uzatamyordu bir trl. Sonra isyanla mrldand: Btn gzel eyler yasak, dedi. Bu pis dnya... Gnsel duygululuunu belli etmekten ekinir gibi ban edi yavaa, bir sigara ald, dudaklarna sktrd, sonra birden aklna gelmi gibi Kenan'a da uzatt. Kenan bilinsizce yakt sigaralar. Daha durulamamt. Demek inanyorsunuz bana, dedi. Sizi yitirmekten yle korktum ki... Bir sre sessiz kaldlar. Birka yudum ay sigara... Kenan borlulukla bakyordu. Yalnzlktan sz etmitiniz bana o gece, dedi, biliyor musunuz?.. Hi unutmadm o sznz... ok nemli bazen... Gerekten ok nemli... Artk beni yalnz brakamazsnz, deil mi? Tek bana brakamazsnz... Gnsel kzarmt. Kenan bunlar ocuksu denecek bir arn-mlkla sylyordu; sorumsuzca... Bylesine bir itenlik nnde en azndan sayg duyulurdu. Bir ey diyemedi.. Aslnda sylemek istedii ok ey varm gibi yudumdu, sonra vazgeti. Anlyorum sizi, dedi. Eski arkadalarnz da arayn isterseniz... Onlar da anlayacaklardr. Yepyeni bir yola karm gibiydi Kenan'. Yine de kukuluydu Kenan. Bilmem anlarlar m?., dedi. Gvenlerini yitirdim. Gnsel duymam gibi durdu bir sre. ou geldi, dedi... Kimleri tandnz bilmiyorum ya, burdalar ou... 44'te, 45'te, 46'da ve sonra 51'de tutuklananlar konumaya baladlar. Kenan eskilerin ounu tanyordu. Ama 51'deki 200'e yaklaan kalabalkta, eskiden kalma -be kiiden bakas yabancyd. Gnsel de ya ad, ya kii olarak tanyordu ounu... Aabeyi 36'da, 44'te, 51'de tutuklanm. Baba'yla uzun yllar yatmlar. 44'te Sivas'taydk daha, dedi. Kktm. Yalnz bir kez annemle Ankara'ya gittik aabeyime... Mahkemeleri vard. Sonradan tantklarmn kimisi orada, grme yerindeydiler. Hepsi endi, glyorlard. Annemin gnlerce alamasn anlamamtm. Hi de kt bir yere benzemiyordu. Gnsel, glmseyerek ar ar anlatyordu. Kenan'a o gece, lokantada okuduu dizeler kadar etkili geliyordu syledikleri. Soluu kesilmi gibi dinliyordu. Gnsel, ayn yudumlad. 46'da buradaydk, dedi. Harbiye, Sultanahmet cezaevlerine birok grme gn annemle gittim. Artk bir eyler birikmeye balyordu ocuk kafamda. Biraz durdu, yzndeki glmseme ekilmi, dudaklarnda ac bir kvrm kalmt sadece. Sanki artk kapatmak istiyordu bu konuyu. 51'de ok uzun srd, dedi. Ertesi yl annem lmt. Ben gtryordum aabeyimin yemeklerini... O yllarda bydm. Be yl kadar sonra onlar Adana'ya giderken ben de dnyay tanyordum artk... Ksa bir sre dalgn durdu, sonra yine glmseyerek bakt Kenan'a... Koca bir epopeyi bir solukta bitirivermiti. Yaln, zentisiz... Kenan, bir ey diyemeden kald bir sre. Peki ben ne anlatacam imdi?.. 44'te mdriyete aldlar, iki tokat attlar. Sonra... Bugne geldik... Olduu gibi sylemeliyim. Onun gibi yaln. Apak tansn beni.

 44'te beni de aldlar... Birka gn kaldm mdriyette... Gnsel ilgiyle bakt. Sedat'la ilikim olduuna inanmlard... Gerekte de yoktu ya... Bir de bizim Selami vard. Sonra?.. Sonra braktlar. Gnsel bakt bir sre... Bir ey yaptlar m?.. Yooo, bir-iki tokat, filan... Kenan ok nemli bir snav baaryla adatm gibi sevindi. "Bir-iki tokat filan" szndeki kmseme, basky nemsememe, tam istedii biimde, tonda olmutu. Hani itenlikle davranacaktn?.. Almz, taranp sslenmeden kamyoruz kii nne... Yalan bir ey sylemedim ki. Dosdoru anlattm ite... ok yiit adam Sedat Aabey, dedi Gnsel. ok ekti o da... Kenan, tutuklanmam baz kiilerin adlarn sordu. Bir an 108 durdu Gnsel. Tanmyorum, dedi. Belki adlarn duymuumdur. Gizlilii bile ustalkla... Hayr, deil, sapsade yapyor bu kz, zentisiz. Her an uyank, her davran doal. Yalnz sesinde bir ekingenlik mi vard?.. Yeni kurulan bir dostluu ykmadan ama abasndan geldi belki de... Niye gvensiz bana?.. Yine de tutamad kendini Kenan: Baba'y tanyordunuz, dedi. Nerelerde imdi?.. Burada, Kocamustafapaa'da oturuyor. Kenan, bir istekte bulunmaktan ekiniyordu. Gizlemeye alt dayanlmaz bir kvranma iinde susmaya balad. Gnsel sezmi olmalyd. sterseniz gidelim bir gn, dedi, ben de grmek istiyorum. Aabeyimi sorup duruyormu. Nasl da incelikle zvermiti. Kenan, bir ey diyemedi bir sre. Sonra: Ben de bunu isteyecektim senden, dedi. kinci kez "sen" diyordu kza. Gnsel ayn tad glmseme ile bakyordu. "Anladm grmedin mi?.. Aklamann ne gerei var?.." gibi bir bakt bu. Bu kz beni kmsyor. Benim yamn olgunluu onda, onun ocuksuluu bende... Benimle istedii gibi oynuyor. Ama her ey bu istekte... mrm boyunca oynasn benimle byle... Benim hocamdr o, dedi Kenan. Her eyi o duyurdu bize ilk kez... Gnsel saygl bir sessizlikle nne bakt. Kimin hocas deildi ki o?., dedi. Sonra gz ucuyla yandaki masaya usulca gelip oturmu bir adama bakt bir... Kenan da grmt. zliyorlar m?.. Gnsel davrand: Kalkalm m?., dedi. Ge oldu. En tad uykusundan sarslarak uyandrlm gibi oldu Kenan. Saat yediye geliyordu. Karanlkla birlikte iyice serinlik basmt. Kalktlar. Beyazt Alan'na doru yrmeye baladlar. Kenan 199 garsona para verirken, GnsePle alana doru birka adm yrdkten sonra dnp bakt masadaki adama, yle oturuyordu. Esmer, clz, koyu elbiseli... zliyorlar m?.. Bilmem, dedi Gnsel. Bo duracak deiller ya... Sonra glerek ekledi: Aabeyimden yeni geldim, sa olsunlar, merak ederler imdi!.. Kenan, izlemeye aldrmaz grnmt ya, iinde ezilme gibi bir ey duymutu. Kolan vurulmu bir salncakta tepelerden inerken duyulan ey... Gnsel'e bakt, kz deminki incecik alayn bile unutmutu, oral deildi. Duygularn saklamakta ustala-m. Devrimci heyecan bu, duyulmadan olur mu?.. imdi nasl ayrlacam ben bu kzdan?.. Sabaha kadar birlik olmak varken... Beyazt Alan yangn yerine dndrlmt. Gnlk alay konusuydu herkesin. Bir yerden inerlerken yardmc olmak iin elini tutmak istedi Gnsel'in. Vermedi elini. Adayverdi. Ne olurdu sanki minicik elini tutuverseydim?.. Avularmn iinde kalsayd bir sre... Demek kanyor benden... Ne vakit gideceiz Baba'ya?.. Gnsel bir eyler hesaplar gibi durdu bir sre. Cumartesi olur mu? dedi. Tamam, cumartesi.

nce kitabevine gelsin diyecekti, sonra olmaz, dedi iinden. Gnsel de anlam gibi. Deminki kahvede bulualm isterseniz, dedi. Saat... Kenan'a sorar gibi bakyordu. ki iyi mi? dedi Kenan. Tamam, ikide... Ben uradan Kocamustafapaa'ya bir dolmua... zin verseniz de gtrsem sizi. Kenan bir trl kopamyordu. Sesindeki titremeyi bile sakla-210 mava gereksinmeden kesmiti kzn szn. Gnsel kesinlikle kar kt. Yok, dedi. Sizin de iiniz var biliyorum. Kenan bir ey diyemedi. Kz tam o anda kveren bir dolmua, Kenan'n elini skmaya bile vakti bulamadan, atlad. Arabann camndan sesleniyordu. yi akamlar... Cumartesi... ki... Uzaklaan arabadan, arkaya dnp el sallad. Kenan ylece bakakald bir sre. Cumartesi... ki... Sonra bir yazgya boyun eer gibi bo gzlerle yresine baknd. Karya geip iyerine bir telefon... Birden duraklad. Demin yanlarndaki masada oturan adam Kenan'n ilerisinden hzla gemi, Aksaray'a doru giden arabalardan birine adamt. Donup kald Kenan. O adam myd gerekten? Bir ey yapmak istedi. Seslenmek, komak, bir arabaya atlamak, "Gnsel" diye barmak... O tepelerden inen salncaktaki eziklik duygusu btn iini kaplamt. Sonra o duygu birden keskin bir yitirme acsna dnverdi. Gitmiti Gnsel... Yine ne adresini biliyorum, ne yerini... VII Cumartesiye varmak yeniden bir ikence olmutu Kenan'a. Gnsel'den ayrld akam, iyerine gelinceye kadar kendine svp durmutu. Btn gn ene al da kzn nerede oturduunu bile doru drst renmeden ayrl. Kitabevine gelince, Burak, Nermin Hanm'n birka kez aradn syledi. Baknda bir gariplik vard gibi... Kenan hibir eyi umursayacak durumda deildi. Nermin Hanm' bile... Daha merdivenleri karken telefon yeniden balamt. Nermin'di. Kenan' kzdrmaktan ekinerek merak ettiini sylyordu. Neredeydi?.. Bunalmtm, biraz dolamaya ktm, ok iyiyim, dedi Kenan. Alaca eyleri de unutmamt. Burak duymu olmal idi konumalar... yeri bombo, sessizdi. Ne kadar ar konusa duyard Burak. Kansn adatan kocayd. Biraz sonra hesab almaya inince, olann gzlerinden hep, "Buydu demek aramasn beklediin... Kary da altatverdin..." diyen sinsi glckler grecekti. Burak'a gitmesini seslendi yukardan. Yalnz kalnca yaklap aa tezgha bakt. Gnsel'i orda ilk grd an dnd. Nasl da olmutu bu i?.. Ama yine gitmiti ite... Peinde de o pis herif. Yoksa alp gtrmler midir Gnsel'i?.. Peki, ne yaparm o zaman ben?.. Yine o boluk duygusu, salncakta tepe-l\2 lerden aaya kaymadaki boalma, i eziklii. Sonra bu duygu iyice yerleti. Azalp oalyordu sadece, hi gemiyordu. Gnsel'i bir daha hi grmemek korkusuyla dayanlmaz acya; ka-geldii gnn ansyla mutlulua dnyordu baz; ama hi gemiyordu. Belki de buydu aradm. Tatl ikence!.. Bu inili kl duyguyla yaad gnleri. Cumartesi sabah hazrlanrken Nermin, leden sonra birlikte arya kmalarn isteyince, terslememek iin g tuttu kendini. Bilmiyor muydu; cumartesileri bir yere ayrlabilir miydi o?.. Ses karmad Nermin. Pek ge kalmasnm yalnz; akama annesi, yemekten sonra da Re-filer geleceklermi belki. Rasim bugn Ankara'dan dnyor-mu. Ref telefon etmi akam. Bir ey demedi Kenan. Ne hazrladlar yine?.. Kapda Nermin, kollarn Kenan'n boynuna dolad, sevgi dolu bakla glerek: ok sinirlisin, dedi. Ne olursun zme kendini... Her ey dzelir... Ayn scaklkla yznn her yanna pckler kondurdu, yle brakt kapdan. deal zevce!.. Konya retmen Okulu'nun Mdr sk sk byle derdi Nermin iin. Bir yl retmenlii vard Nermin'in burda. Doumdan sonra ayrlmt. Franszca, Arapa iki szckten vg: deal zevce... Mdrn dili de tuhaft: C'leri ve Z'leri birbirine yakn ve J gibi sylyordu. deal jevje!.. Evde aralarnda da syleyip gltkleri olurdu. Benim ideal jevjem!.. Kenan akay sklatrnca, Nermin ii alnganla dker, kzm gibi yapar, "Zaten sana bir ey beendirilmez ki," derdi. Aslnda Nermin gerekten de ideal zevceydi. Son kertede drst, evine, eine bal, baka da hibir eye bal deil! An-

nesiyle babasnn serveni onda bir tr, kocasna (Kenan'a) tapma itepisi yaratmt. Bugne kadar Nermin'e hi yalan sylememiti Kenan. liki kurduu kadnlar bile -zaten ok bir ey deildi- aklamt. Evlendikten sonra da ciddi bir ey olmamt. Yalnz bir kez, bir i iin gittii Ankara'da, dul bir retmenle -yine ikili bir geceydi- yatmt. Byk yerinme duymutu sonra da. Epeyi JJ3 zntl gnlerden sonra Nermin'e de anlatmt. Nermin, gnlerce iin iin alad. Drst davrand iin kt bir ey di-yemiyordu. On gn kadar uzak durdu Kenan'dan. Sonra unutmu gibi grnd. Yalnz bir sre sonra: Senden bir ey isteyeceim, dedi. Ne olursun, bir daha byle bir ey olmasn. Sonra kzararak ekledi: Duymak istemiyorum byle bir ey, dayanamyorum. Ondan sonraki yaamlar dmdzd. Nermin kendini mutlu sayyordu. Elde ettikleri onun llerine tastamam uygundu. Domuzluk bende!.. Suun kendisinde olmadna tam inand iin byle alaya alabiliyordu. Gnsel'in geldii gnden bu yana da zaman zaman her eyi daha kolaylkla karlyordu. Kendini smsk boan darack giysiler gevemi gibiydi. Kitabevinde, lene kadar yukarda bir eylerle urar grnd. Cumartesileri Matmazel de gelmezdi. Saat bire doru kt. emberli-ta'ta ayakst bir eyler tikindi. Oyalanmak iin ar aksak yryordu. inde artan o eziklik... Saat gemek bilmiyordu. Bir buuk bile olmadan Beyazt'a varmt. Daha krk dakika vard. Saa sola bakarak biraz daha salland. Ar ar geti alan. Uzaktan Beyazt Medresesi'ne bakt. En sevdii yaptlardan biriydi. Bir girsem mi?.. Kapaldr. Beyazt Camisi'ne dnd. Kllk Kahvesi'nin yerine bakt. Eski gnlerini dledi bir sre. Hay Allah, yedi dakika olmu. Sonunda gidip buluacaklar yerde oturmaya karar verdi. Bir kahve ierim. Ya gelmezse?.. Gelmeyecekse?.. Daha yarm saat var. Hava da serin. Acaba hastaland m o gn?., incecik bir pardsyle oturdu. Ne dncesiz herifim, kapal bir yere gtremez miydim?.. Neresi var ki kapal?.. Al muhallebiciye gtr bari!.. Beyazt Camisi'nin duvarn geip de naralt'na dnnce, gzlerine inanamazm gibi bakt, kald. Gnsel o akamki yerlerinde oturmu, ay yudumluyor, bir yandan da nndeki kdar kartrp bir eyler yaz-U4 yor, nodar alyordu. Kenan' grmemiti. Kenan, kukuyla saati-ne bakarak yrd. Yanl myd?.. Durmu muydu?.. Ama alandaki saatler de yleydi. Gnsel, Kenan' grnce, glerek: im vard fakltede, dedi. Erken bitti. Hem ay ieyim dedim, hem de unlara baktm. Ktlar toparlayp antasna koyuyordu. Yazk, dedi Kenan, ben de yarm saattir vakit geirmek iin yollarda, alanda srtp duruyordum. Ayn ak renk pards vard Gnsel'in stnde. Salarn arkada toplamt. Kalkalm m hemen?.. Kenan ylesine dalmt ki kzn yzne, duymam gibiydi. Gnsel, anlaynca nce kzard, sonra glmseyerek ekledi: Siz de bir eyler iin de yle, isterseniz... Kenan bir ey demedi yine. Biraz sonra: Niye adresini brakmadn?., dedi. ok korktum. Nerden bulurum seni?.. Sonra kzn karlk vermesine sra kalmadan ekledi: O akamki adam peine dt, seni izliyordu. Hep "sen" demiti. Kz bir an dnd, glmsedi. Bytmeyin, dedi. Olaan bunlar. Sonra nne bakt: izlesinler, bir ey yaptmz yok ki... Kenan bir ey diyemedi. "Hemen korkuya kapld," diyecek. Nasl anlatsam?.. Birlikte olunca bytmem, dedi, ama ayrlnca hemen kt eyler doluuyor kafama... Yavaa tamamlad. Senin iin... "Seni seviyorum" diyemezdi ya!.. Sesindeki titremeyi de nleyememiti. Gnsel, tedirgin kald bir an, sonra ayaa kalkt. Kenan da kalkmt. Teekkr ederim, dedi Gnsel. Aklnza gelen en kt en yi olmu sayn, ona gre yol arayn kendinize...

Kenan sarslmt. Gnsel, acmasz vurduunu anlam gibi glmseyerek smscak bir sesle aklad: Baka trl nasl var oluruz bu toplumda?.. Alandan Aksaray yoluna doru yrmeye baladlar. Konumadlar bir sre. Kenan dalgnd. Bir toplumda var olmak. Bunun savan yapyoruz gerekten de... Ama bunun bilincine bile u minicik kz eritirdi beni... Hem de kafama vurarak... Baba bizi bekliyor, dedi Gnsel. Haber gnderdim. Gidip de bulamazsak diye... Her eyin en dorusunu, en uygununu tam vaktinde dnen eksiksiz bir makine bu kz! Dnya'nn en "gzel" makinesi!.. Dolmu beklerken Kenan, Gnsel'e belli etmeden, gz ucuyla yreyi kolluyor, o akamki adam aryordu. Dolmua binerlerken de yanlarndakilere kuku ile bakt. Gnsel hi ilgilenmemi grnd. Yalnz Aksaray'da dolmu deitirirlerken, Kenan'n davranndan aklna gelmi gibi, o da yle bir baknd. Arabada pek az konutular. Etyemez'in biraz ilerisinde, sadaki sokaklardan birinin banda indiler. Gnsel, arabann gitmesini bekler gibi baknarak oyaland. Kukulanacak kimse yoktu grnrde... Sokaa saptlar. Bir sre sustu Gnsel, sonra: nsan baz kuruntuya da kaplyor, dedi. Kenan armt, kendini savunmak zorunda kalm gibi du-ralad: O akamki kuruntu deildi. Gnsel bir ey demedi nce, sonra dnceli: Olabilir, dedi. imentonun, tulann yer yer delik deik ettii eski stanbul balamt. Baheli, bahesiz, kire sval, kiremidi, tahta evler, tula yaplar, daralan, genileyen i ie sokaklar... Biz de buraya yakn oturuyoruz, dedi Gnsel. Elini i yanlara doru sallayarak: Daha ilerde, te yanda byk yol var. Adresiniz?.. Gnsel glmseyerek bakt Kenan'a: Olur, yazarz, dedi. Sonra Kenan'n korkusunu anlam gibi ekledi: Merak etmeyin, ben unutmam. Teekkr ederim. Kiminle oturuyorsunuz?.. Teyzem var burada. Emekli ilkokul retmeni, bir de yeenim... Aabeyimin olu... Babam ldkten sonra geldik buraya. Ustayd, cer atlyesinde bir kazada ld. "Oldu mu?" der gibisine bakt Kenan'a... Yengeniz?.. Gnsel duralad. Yengem yok, dedi. Kenan soramyordu. Bir sre sonra Gnsel, Kat, dedi. Aabeyim tutuklannca bir adamla kat. Sylemekten tedirginlik duyduu belliydi. Hemen glmeye vurdu. Kenan'a bakt; iin alayndaym gibi: El kzna gven olmuyor, dedi. Kenan da glmsedi. Konuyu hemen deitirmek istermiesine: Teyzenizin ocuu yok mu?., dedi. Hi evlenmemi teyzem. Yal kz!.. Bir de ablam var Sivas'ta. Evli. Aabeyimden kk... Btn aileyi tandnz ite... Sonra Kenan'n baka bir ey sormasn nlemek ister gibi: Geldik, dedi. ocuklarn oynad arsayla sokak aras bir boluun yannda dizili eski evlerden birinin nnde durdular. Ucunda bir makarayla sarkk ipi ekip kapy at Gnsel. Karanlka bir avluya girdiler. lerdeki tahta merdivenlerden ktlar. kinci kattaki odalardan birinin kapsn vurdu hafife... Bir terlik sesi duyuldu, kap ald. Bembeyaz salar, krklklar iyice artm aln, fosforlu gibi parlts ile yzndeki btn yallk anlamn silive-ren yeil gzleri, yuvarlak, gl enesi, geni omuzlu salam \\j yaps ile Baba grnd. Bir an bakt gelenlere. ocuksu bir glmseme yayld yzne... Merhaba!.. Buyrun. Sonra dnp ierdeki bir odaya doru yrd. Eski byk evlerden, konaklardan bozulmu, oka grlen bir tr tahta apartman dairesiydi buras. Pardslerini

astlar, pabularn kardlar. Dizili terliklerde kadn terlii yoktu. Gnsel, dz terliklerle biraz daha minikleti. Bu lo, tahta avlu, yksek kaplar, kire badanal duvarlar, pdk terlikler eski tandk scakl ile sarvermiti Kenan'. skdar'daki evleriydi bu... Baba'nn ardndan girdiler. Aal bir baheye bakan, basma perdelerin sarkt iki pencereli byke bir odayd. Duvarlar ilk bakta hepsi dank, para paraym gibi grnen ciltsiz kitaplarn doldurduu raflarla evriliydi. Aralarndaki tek tk ciltler, tekilerin eskiliini daha ok ortaya karyordu. Yanda borulu bir gaz sobas, kede st dank ktlar, kitaplar, gazetelerle dolu geni bir tahta masa vard. Baba masay topluyordu. ini abucak bitirip dnd. nce Gnsel'in, sonra Kenan'n elini skt. nsann btn elini kavrayan, bylesine yal bir adamdan umulmayacak gte bir skt bu. Ho geldiniz, buyrun. ki eski koltuu gsterdi. Kendi, pencere nndeki kereve-timsi bir yere geti. Yastkla besledi srtn... Sonra o scak, ocuksu glyle bakt, Kenan, sabrszlanmt. Kendini tanyp tanmadn belli eden ne bir davran, ne bir sz vard. Dayanamad: Tandnz m beni? dedi. Bir an bakt Baba, sonra glerek takld: Sizin gibi yal mym ben? dedi. Bu yata unutursak!.. Gltler. Sanki belleini yoklamak iin zaman kazanmt. Kenan'd deil mi? dedi. Felsefe'dendiniz, retmendiniz Anadolu'da. , Kenan sevinmiti. Baba, belleinin gcn tanamak istermi gibi bakt. Otobste grmtk en son, dedi. Karnz vard, tantrdnzd. Kenan, kmldamadan kalvermiti. Gnsel'e bakamyordu. Baba belleini yeniden snava eker gibi gzlerini kst, bulmaya alarak: ... Neydi ad?., dedi. Bir sessizlik oldu. Gnsel gzlerini nne emiti. Kenan yavaa: Nermin... dedi. Gizleyecek hibir eyi kalmamt artk!.. rlplakt, yordu. Bak, onu unutmutum, dedi Baba... Sonra yine glerek bakt Kenan'a: Yaa evlat, dedi, ite byle... Bizi unutmayanlan unutmuyoruz. Nerdesiniz imdi?.. Baba, Kenan'n evini, karsn, ocuunu, iini biliyormu da aa karmak iin kastl steliyormu gibi sordu, rendi. Kalkp kamak geliyordu iinden Kenan'n. Kamak, bir daha da Gnsel'e bakmamak. Hi bakmamak... Nasl bakabilirdi ki... Baba, hi oral deildi. stedii eyleri birer birer anlatyor, dndklerini sylyor, arada bir de "yaaa evlat" diyordu. Sonra Gnsel'e dnd: Hasan' konumaya baladlar. Kenan, yavaa dndrd ban, Gnsel'e bakt. Bir ara gz gze geldiler. Hibir deiiklik yoktu. Glmseyerek bakan Gnsel... Daha da bir knt oldu Kenan'da. Umursamyor demek. Niye umursasn, budala?.. Nesisin sen?.. Bir yal tekir kedi keden odaya baknd, isteksizce miyavlad, kerevete yaklat. Gn-sel'le konumaya dalm Baba'ya bakt. Baba, kediye dnd birden: Ne o?., dedi. Gel bakalm aziment Hanm. Kedi kerevete srad. Baba, kucana ald. Okamasyla hemen uyumaya balad hayvan. Baba'nn, hayvanlar, hele kedileri ok sevdiini duymutu Kenan. Bu baheye bakan pencereler, eski kitap dolu raflar, kucandaki kedisiyle kerevete yaslanm ihtiyar, her eyiyle bizden bir tablo gibi geliyordu Kenan'a. htiyar konumaya balaynca, btn bu eskilik, tutuculuktan arnm, soylu, kkl, dipdiri bir yeniye dnveriyordu sanki... Uzunca durdu Hasan'n durumu stnde. En ince ayrntlarna kadar her eyi tek tek sordu. Biliyordu, salk durumu gerekten ktyd Hasan'n. Bbrekleri ve karacieri bozuktu. Asl kts, srgnde isizlik, dedi. lgiyle dinliyordu Kenan. Gnsel, Sivas'taki evlerinin kirasn aabeyine yolluyordu. yz lira kadar bir eydi. Kendisi ne yapyordu? Kenan'n yannda bu konuyu konumaktan tedirgin gibiydi.

 Teyze Hanm'la yuvarlanp gidiyoruz, dedi. Bakalm benim i de olursa... Bugn uradm, daha bir ey yokmu. Fakltede bir kitaplkta memurluktu syledii... Pek umutlu olmad belliydi. Ama durmak istemiyordu stnde... Kendinden sz etmekte isteksizdi. nemli olan srgndeki aabeyi idi. Baba durgunlat, sonra yine yzndeki o babacan glmseme ile baka. Geenlerde Aksaray'a gidiyordum, dedi, bir turist kz -sonra rendim, ngilizmi- uzatm elini "Pus Pus Pus" deyip duruyor. Baktm bir kedi, akn bakmyor, ne der bu kz gibisine. Zavallck nereden bilsin ngilizceyi?.. Neyse araya girip Trkeye evirdik!.. Uysal bir hayvancazm, geldi, kz ald kucana, okad. Karnn yoklad. "Yazk," dedi. "A hayvanck." Sonra bana dnd: "Too many cats in Turkey... Not killed, nor fed," dedi. "Trkiye'de ok kedi var, ne kimse ldryor, ne kimse yemek veriyor!" Hepsi gltler. Baba ar ar ekledi: Bizde srgn de yledir, dedi, ne ldrrler, ne yemek verirler. Daha ok glmeye balamlard. Gnsel, aabeyinin srgndeki kedisini anlatt. Sizden ona da gemi, dedi, kedi sevgisi... Baba, acln iyice gizledii glmsemeyle: Cezaevinde yllarca baka kimse uramaz yanmza, dedi, fedai gibi bunlar dalar ieri!.. Kucandaki kediyi okad. Sonra "fedai" sznden arm yapm gibi. Kedilerimiz Osmanl kald, dedi. Ne feslerini attlar, ne bikini giydiler!.. Suratlar bile eski harflerle yazldr. Bizim a-ziment'inki slstr!.. Devrimlerimizi umursamad bunlar!.. zl bir anlan rn olan her sznde tatl ac karm bir alay yatyordu. Bir sessizlik oldu. Teyze yok mu?., dedi Gnsel. Fatih'te, yeeni hastaym... Gelir. Sonra gld. Bekleyemem dersen, ay vurursun hemen. Onun iin sormadm, dedi Gnsel glerek, ama yapaym. Yoksa, kahve mi isterdi Kenan Bey?.. Teekkr etti Kenan. ay dedi. Gnsel kt. Babayla birden yz yze kalmlard. nce bir tedirginlik duydu Kenan. Fakat ihtiyarn dost yz, glmseyen gzleriyle karlanca hemen duruldu. Baba, sz amak istei ile mrldanr gibi: Ne diyorsunuz bu gidie siz? dedi. Nereye varacak bu i?.. Birden kalverdi Kenan. Hi beklemedii bir soruydu bu. Bir eyler sylemek iin toparland. Baba, Kenan'n tedirginliini anlam gibi, nne bakyor, sorduu eyi unutmu ya da kar-1,1c beklemiyormu gibi ar ar kediyi okuyordu. Bilmem, dedi Kenan, iyiye gitmiyorlar sanrm, belki yeni seimlerde bir eyler olur. Baba susuyordu. Kenan ekinir gibi durdu, sonra birden: Bu konuda asl sizi dinlemek isteriz, dedi. Sizin yarglarnz nemli. Hibir tepki gstermedi Baba, sanki duymamt. Biraz sonra ban kaldrd. Kimsenin yargs nemli deil bu lkede!., dedi. Gzlerinde hep o ac glmsemeyle bakyordu. Bizim yarglarmz, lkeyi hep at. Sonra yine kedisine dnd, okamaya balarken yava bir sesle: Bekleyelim, bir kez de lke yarglarmz asn, dedi. Sonra yine glerek bakt Kenan'a. Gnsel girmiti ieri. Babann son szlerini duymu olmalyd, sessizce oturup dinlemeye balad. Okumusunuzdur, geende Adnan Bey'in bir konumas vard. Krklareli'nde olmal. "Hesap vermeye hazrz," diyor. Rahat konuuyor. Ona gre, bu hasab almaya kalkacak gler yok lkede... Yine sustu bir sre. Gzlerini bir noktaya dikti, ok ksa bir sre kald yle, yavaa: Sonra ne olur bilmem ya, dedi, lke sanrm bu yargy haydi haydi aacak.

yimserlik deil, matematik bir dorunun aklanmasnda-ki kesinlik vard sesinde. "Sanrm" sz bu kesinlii daha da pekitiriyordu. Zaman zaman ban kaldrp yeni gryormu gibi ayr ayr yzlerine bakarak ayn sesle srdrd konumasn: Tam anlamyla, batm bezirgan durumundalar. lerinden, yreklerinin iinden biliyorlar bunu. Bilmezden gelerek kurtulacaklarn sanrlar. imdi birinin kp onlara bu durumu aka bildirmesi kalyor. Kim kacak?.. Soru bu... Ba ile masasn gsterdi. Yeni bte dolaysyla istatistikleri kartryorum bugnlerde. Saylara bakyorum. Tpk Osmanl'nn son gnleri... Snmlar dvel-i muazzamaya. Aznn iine, eline bakyorlar. 122 Srndrmeye baylyor onlar da... Ne ondurur, ne gldrrler. Yz yla yakn var ki, lkede dnemselleti bu. Tam byle anlarda, birilerinin ayran kabarr. Duman ederler ortal... Vatan, millet derken bir bakarsnz eski hrszlar yine yerlerini almlar. Bir tr oyun. Tefeci-bezirgn, finans-kapital ortaklnn indi bindi oyunu. Sustu, bir sessizlik oldu. Gnsel kt. Baba glmseyerek bakt Kenan'a... Ktmser sanmayn beni, dedi. Sonra biraz dnd. Aslnda iyimserlik de ktmserlik de gereklerin iinde var, dedi. Bizim sememize, abamza bal her ey... Sonra kalkt kucandaki kediyi uyandrmadan, usulca brakt kerevete; masasna geip bir eyler aramaya balad. Biraz sonra kedi uyanp baknd. Tembel tembel gerindi. Yavaa indi kerevetten, odadan kt. Elinde ay tepsisiyle demin kan Gnsel girdi. Baba syleniyordu aranrken: u duruma bir bakn, dardan yalvar yakar aradklarnn ka katn, Amerika karna harcyorlar ierde, darda... Ne hesaptr, ne akldr bu?.. yle bir ili dl finans - kapital oyunu ki lkeyi, hem yardm diye darya el atrr, hem o yardm esirgiyor grnerek srndrr, hem de yardmn en byn o koparr, alr lkeden. Bylesine rezil, elikili durum... Gnsel, Kenan'a ayn vermi, Baba'nnkini kerevetin yanna brakm, kendi ayn da alarak usulca yerine gemiti. Sylenenleri karmadan dinledii, dnd, kafasnn hep duyduklaryla dolu olduu belliydi. Kenan da dinliyordu, fakat aklnn yansndan ou Gnsel'e taklyd. Bir-iki, gz gze gelecek kadar yrekli buldu kendini, konumalarla iine dald dnya dndaki her eyle ilgisini yitirmiti bu gzler. Belli ki kz, konumalar sadece dinlemiyor, btn boyutlaryla yayordu. Bencilliinden tedirginlik duymaya balamt Kenan da. Bir-iki daha bakt Gnsel'e, sonra konuya dnd yava yava. Biraz aba harcad nce, bir sre sonra Kenan iin de artk Baha'nn tutituyla ze- ]_23 rinde durduu toplum sorunlarnn dndaki her ey nemini yitirmiti. Baba, sylenerek elinde bir tomar yazl kt, bror, kitapkla yerine dnd; gzln takt. Ya filan silinmiti. 18 va cokusunda bir delikanlyd konuan... Sylediklerini, ortaya koyduu saylarla aklyor, lkenin, yardm ad altnda nasl ok az ey alp pek ok ey dediini aklamaya alyordu. Bu konuda hazrlad yazsndan paralar okudu. Sonra durdu, gzln kard. Kenan'a, Gnsel'e bakt, ayna dnerken: Yaaa evlat, ite byle, dedi. Bizi yardmla hatrdlar!.. Gnsel glmsedi, sonra taklmak ister gibi: Zaten batk deil miydik? dedi. Baba ayn kartrd, bir yudum ald. Dnd bir an. Ayr bir durum vard ortada, dedi. Mustafa Kemal komprador burjuvaziye vurdu. Pre-kapitalist tefeci-bezirgn yapy deitiremedi. Devletiliimiz, hangi iyi niyetle yaplm olursa olsun, bu zmrelerin egemenliini pekitirmekten, gbeklerinden bal olduklar fnans-kapitali semirtmekten baka ie yara- ' yamazd. Bankas grubunun gc burdan geliyor. Ne gryoruz bugn? En geri tefeci-bezirgn zmrelerle, kapitalizmin en son aamasnn emperyalizmin, kucaklap tepindii bir lke... fnans-kapital saltanau. Bankas grubunun ba mimar Celal Bey'in bata bulunmas rastlant deil... Kim verdi bu frsat onlara? Tarihin iki byk avall: Birincisi -yamaya katlm, su ortakl etmileri bir yana brakrsak- ynetimi elinde tutan sivil, asker brokratlarn

dar grll, bir soy kafaszl, ikincisi harpten hemen sonra lkeye yneltilmi Stalin, Molotof politikas... Bunlar olmasa bu yola dmeyecek miydi bu tefeci-bezirgn, fnans-kapital toplumu? Tarihte zorunluluklar da vardr, sorumluluklar da... Bir an daha durdu, ayn yudumlad bir-iki. Sonra Gnsel'e dnd. Perembenin gelii arambadan belliydi ya, lke daha 124 bylesine apak vatan satclarna kaptnlmamt. Bu atom anda, Amerikan sleriyle donattlar lkeyi. aka deil bu i!.. Birka yl nce Bulganin'in bir mesaj vard bunlara; biliyorsunuz, tane hidrojen bombas bizi millet olarak haritadan silmeye yetiyor. Bir sre dalgn sustuktan sonra: Belki namuslu askerlerimizin gzlerini aar bu gidi, dedi. Tek umut onlarda grnyor. Gnsel, bo bardaklar toplarken, ac bir glmsemeyle: Halkn gz ne vakit alacak? dedi. Bu kez yine baktm da halk ylesine uykuda ki... kn Anadolu'ya umutsuzluk kyor iinize... Sonra hemen dzeltmek ister gibi: Umutsuzluk deil tabi, dedi. Bir an zgn durdu. Ama ne vakit? dedi. Elinde tepsiyle kt. Baba bir ey demeden dalgn duruyordu. aziment yine alan kapdan ieri, deminki yerine sramt. Baba okamaya balamt kediyi. Kenan "Ne vakit?" szyle Gnsel'i ilk grd akam yaad bir an. Ne vakit?.. O vakti bir bilebilsek!.. Gnsel girip de aylar verirken Baba anlatmaya balad yine: 32'de Elaz cezaevinde bir Memedimiz vard bizim. Kara, kavruk olan. Sovyet snrndaki bir karakolda askerlik yapm. Sonra gelmi memlekete; bir gn kahvede, "Ruslarn karakollar fena deildi, a deildiler," gibi bir sz etmi. "Komnist oldun," deyip bizim yanmza tktlar bunu. Be vakit namaznda. Cin gibi bir olan. "Okuman yazman var m?" dedik. "Harfleri tanyorum da birbirine vuramyorum," dedi. Okuya-myordu. Epeyi kald bizimle... Bir gn "Ne vakit gz alacak, ne vakit gerekleri grecek bu halk," gibisine dertleiyoruz. "Baba," dedi, "bu millet de benim gibi, harfleri tanyor da daha birbirine vuramyor." Tatl bir annn arm ile bir glmseme yaylmt yzne... Gnsel, Kenan da gldler. Gnsel: Daha aydnlarmz vuramyor harfleri birbirine, dedi. Baba, yznde hep ayn glmseme ile; Aydnlarmza bakma, dedi. Zavallcklar... Gnsel kendini tutamam gibi, sinirli, acmasz bir sesle: Balayn beni, dedi, hibir zavalllklarn grmyorum ben. Bireysel karlar peinde kouan bir sr bcek... Kenan, bu svgde kendi payna da bir eyler dm gibi oldu bir an. Baba bir ey demedi; ayn yudumlad. Gzleri bir yere takl kald bir sre. Kenan ban nne emi, ylece kalmt. Ortada sulanan kiiydi sanki... Baba, birden: Ben gerekten acrm aydnlara, dedi. karlarn atklar da grlmtr. Fakat yiitlikleri, zverileri de yrekler acsdr. Hi deilse bir sre rpnr durur, zavallcklar!.. Sonunda bakarsnz bezmiler, ya da rmeye balamlar. Nedeni yle basit ki ancak bizim aydnmz gremez onu... Snf yoktur ardnda... Kartrmayn sakn... lkede snf yok deil, bizim aydnlarmz srtn vermesini bilmez snfa... Dram da bu... Toplumu snflar deitirir, kiiler deil ki... Tek balarna urar durur zavallcklar. Dman kurnaz. Okul kitaplarn bile hep, tek bana aydnn yiitliklerine vg ile doldurmutur. Namk Kemal, Tevfik Fikret... Bir gn Nzm' da byle bir vgyle bu-dayp kitaplara sokarlarsa amayn! Ac bir glmsemeyle bakt, sonra yavaa ekledi: Devrimci teori, ancak devrimci snfla birlikte zm getirir. Neyiz ki biz, ardmzda snfmz olmazsa?.. Bir sessizlik kt birden. Kenan bir eyler demek istiyordu. Fakat syleyecei her ey sululuunu artracakm gibi sze balamyordu bir trl. Gnsel bozdu sessizlii:

 Yalnz, insan yle bir duyguya kaplyor ki, dedi, snfmzn daha bizden hi haberi yok. Sonra ac bir glmseme ile ekledi yavaa: Sanki hi de olmayacakm gibi... Kenan da bunu demek istemiti. Borlukla bakt Gnsel'e. Sulamt onu ya, ite savunmasn da yapyordu. Yarg ne diyecek bakalm? Baba, kedisini okuyordu. Sessizlik uzamt yine. Gnsel, sinirli bekledi bir sre, sonra ayn sinirlilikle glerek: Yanl anlamayn beni, dedi, gvensizlikle sulamayn. Birinci sznde bir gerek pay var, dedi Baba. Ama ikinci dediinle sulanabilirsin. Sonra ar ar balad: Tefeci-bezirgn, fnans-kapital saltanat ylesine bir bask yaratt ki lkede, emeki snflar, isizlik, yoksulluklaryla bile yolunu bulamyor bir trl. Bu, gerek. Bizim snfa dayanma abamzn teori planndan pek teye gidemeyii de bu yzden. Burda iki yol kar karmza. Ya sorunu byle koyup ii pratie geirmenin umudu, urayla gleniriz ya da bir kntye kaptrrz kendimizi. Yapacamz seim kiiliimizi belirler. Sonra bir sre ikisine de ayr ayr bakt. Okumusunuzdur, dedi. Ankara'da bir irketin iten kard 550 kiilik bir ii yn 3 Kasm'da alma Bakanl nnde gsteri yapt. Sonra glmsedi: "Bu kadarck m?" demeyin sakn, dedi. Trkiye ii snfnn gemiinde byle nice olay var. Hem kocamanlar. Btn bu birikimlerin toplam er ge ortaya konur bir gn. Finans-ka-pitalin ba oyunudur bu. Gemiimizden koparr bizi. i snfnn her yapt "ilk" diye yutturulur. Kimi iin iin, kimi alev alev, ama hi snmeden srekli yanan bir ate gibiydi ihtiyar. Biraz sokulmanz yetiyordu snmanz iin. indeki gvensizliin yerini, daha pek tanmlayamad-sh gl bir diren almt Kenan'n. Ayn konular zerinde birok kez durdular. Kenan artk Gnsel'in kadnlk ynne duyduu ilgiyi bile unutmu gibiydi. Bir ara Baba, belli belirsiz bir alayla: Sermet Bey neler yapyor yine, teori plannda?., diye sordu. Gnsel nemsemez grnd. Bilmem, dedi, bir eyler yapyordur herhalde. Baba'nn demin syledikleriyle ylesine doluydu ki Kenan, bu konuma stnde bile uzun boylu duramad. Baba'nn eski yaynlar sz konusu edildi. Cezaevi anlar... Darda kapnn aldn, birilerinin geldiklerini duyduklarnda ortalk kararmaya balamt nerdeyse... Buyrun, ierdedir... diyen bir kadn sesiyle kapya dndler. Orta boylu, zayfa, krl salarn tepesinde toplam, gler yzl bir kadn, arkasnda iki kii ile ieri girmiti. Hepsi ayaa kalktlar. Gnsel'in "teyze" dedii, Baba'nn kars Hatice Ha-nm'd. tekiler de Baba'y grmeye gelmi biri dokuma, biri ttn iisi iki eski arkadayd. Gnsel'le de tanyorlard. Yolda rastlamlar Hatice Hanm'a... Kenan'la tantrdlar. ilerle Baba konuuyordu artk. Eisenhower'in o gnlerde Trkiye'ye geliinin anlamn soruyordu iiler. Gazeteler "iyi niyet ziyareti" diyorlard. Ttnc tatl bir Rumeli azyla: Abe, iyi niyetli olsa gelir mi buraaaa? diyordu. Niin vardr dedim altnda bir hangi tilkilik... Hem de tilkiliin by var. Baba glmseyerek anlatmaya balad. Amerika'nn Ortadou'daki karlarn, lkenin durumunu aklyor, dnya politikasndaki gelimelere deiniyor, iilerin ara sra sorduklar sorulara ksa, apak karlk veriyordu. Kenan yine dald bir sre. iilerin konumalar yer yer duygulandryordu adam. Ta iinden yakalayp sevinle, aknlkla gldrd de oluyordu. Yine de bir kmseme ile dinlediinin bilincine vard birden. yle yaln eylere taklyordu ki dorular bunlara anlatmak, amak, kavratmak dnyann en g, ola ki en stesinden gelinmeyecek 128 bu" sorunu gibi grnd Kenan'a. Her ey en yalna indirgenmiti

kafalarnda. Drt ke, takur tukur bir gerekti grdkleri. Aklarla karalar vard yeryznde. Griler yoktu. Bunlar anlayacaklar da!.. Hem sradan iki ii de deil bunlar. Ya tekiler?.. Yz binlerle, milyonlarla saylanlar?.. Btn dnyalar yz szck iinde olanlar?.. Btn bu duygularn Baba'nn anlayvereceinden korktu birden. "Snfa dayanmayan aydn" diye sula-yverecek imdi beni. Gnsel de katlr ona... Bunlar uyarmaya Baba sabrnda, ustalnda ka kii gerek?.. Bunalma duydu iinde, igdsel biimde saatine bakt, ka olduunun bilincine varmadan ban kaldrd, kendini kollarm gibi bakan Gnsel'le gz gze geldiler. "Kalkalm m?" gibisine bir bakma geti aralarnda. Kenan, szn bir yere varmasn bekledi bir sre. Uygun bir anda izin isteyerek kalkt. Hatice Hanm yemee tutmak istedi. Teekkr etti Kenan. Baba, yine bekleyeceini syledi; iilere dnd hemen. karlarken bir kz, bir olan ii klkl iki gen giriyordu ieri. Saat altya geliyordu. Ortalk iyice kararm, akam serinlii basmt. Bir sre konumadan yrdler. Kenan dnd: Evine brakaym seni, dedi. Buralarda demitin. Aslnda pek de istekli sylemiyordu bunu. Evine gidivermesini deil, birlikte olmalarn istiyordu. Gnsel admlarn yavalatt, dnceli idi. Biraz sonra, Yolunuzdan etmeyeyim sizi, dedi. Zaten ge kaldnz. Kenan karlk vermedi bir sre, sonra: Nasl istersen, dedi. Bir iim yok benim ya... Belki de gelmemi istemiyor evine. Kenan dnp geriye bakt Bombotu sokak. Baba'yla konumalarnn yaratt dnya yava yava ekip gitmi, Kenan' yine yannda yryen bu kzla Gnsel'le ba baa brakmt. Azn aamyordu bir trl. Ya kt eyler sylerse Gnsel?.. Nermin'i, Zeynep'i, her eyimi rendi. Zaten evli olduumu biliyordu herhalde. Parmanda-ki yz grmedi mi?.. Saklyor muydum ki?.. Evli olmasam, Nermin'le evli olmasam ne anlam vard benim iin bu kzn?.. 229 Babalar'dan knca hemen ekip yakndaki evine gitmediine gre demek ki o da beni bylece... Burdan m binersiniz? Caddeye kmlard. Kenan akn kald birden. Demek gi-diverecek. Bakt kza. Bir ey sylemedi nce... Sonra ocuksu bir yalvarmayla: Ne olursun, yryelim biraz, dedi. Konumak geliyor iimden. Gnsel bir ey demedi. Yrmeye baladlar. Bir kpryle tren yolunu geip deniz kysndaki yola vardlar. Kenan bir-iki kez dnp bakt. Kukulanacak bir ey grmedi. yor musunuz? Hayr, dedi Gnsel. Onda da bir durgunluk vard sanki... Kenan birden: rendiniz ite, dedi, Nermin'in kim olduunu. Birden bir ac kt iine. En uygunsuz sz ettim yine. Bir sre geti. Biliyordum, dedi Gnsel. Kenan akn kalmt. Doru mu sylyor gibisine yzne bakt GnsePin. Nerden? Gnsel naslsa azndan kard bu szdeki haffsiliin, o anda bilincine varm gibi kzard. Kitabevine uradmda o yal hanm sylemiti, dedi Kenan Bey hasta, isterseniz Nermin Hanm'la konuun, hanm ile," dedi. Sonra artk konuyu kapatmak istiyormu gibi: . Biraz garip bir kadn o, dedi. Pek sevmedim. j Ne diyeceini, nerden balayacan bilemiyordu Kenan, \ Sessizlii Gnsel bozdu yine. Nasl buldunuz iileri? Demek daha Baba'nn evindeki dnyadan kmamt. Dur-130 gunluu kafasnn srgit ordaki olaylarla, konularla dolu olma-sndand. Ya da Nermin konusundan kayordu. Kenan bir ey sylemi olmak iin: Uyank kiilere benziyorlar. Bilinliler. 46'nn sendikaclar bunlar. O dokumac ok ikence grd... Recep... Ayaklarnda hl falaka ipinin yeri var.

inde yine o eziklik duygusu belirmeye balamt Kenan'n. GnsePe belli etmemeye alarak dnp arkalarna bakt. Tek tk gelip gidenler vard caddede. Ara sra bir kamyon ya da otomobil geiyordu. zleyen olursa dnyada anlalmaz. Gnsel birden: Herkesi, her zaman izleyecek kadar memur yoktur ellerinde, dedi. Kenan utanmt. Korkak damgasn yedik. Alay ediyor. imi okuyor bu kz benim. Haklsn, dedi. Korkaklma ver. Biraz sonra ayrlacaksn benden. Ben btn gece, sonra btn gnler seni dneceim. Bana bir ey geldi mi diye. Gnsel ses karmad. Duygulanm myd?.. Ho, yolda da hibir eyi anlamann olana yoktu. iler iin de dosdoru syleyeyim duyduklarm sana. Her eyimi tam itenlikle konumak istiyorum seninle. Olduum gibi tan. Umut deil, umutsuzluk verdi bana iiler. Gnsel dnp bakt birden. am gibiydi. Kenan aldrmadan srdrd: Sula beni istersen... Bunlar en bilinlileri. Nasl iliyor kafalar?.. Hibir ayrnty gremiyorlar. Baba gibi bir adam bile gsteremiyor bunu onlara. Sonra, nasl diyeyim? Ne olursun anla beni. nansz deilim ben. Hele seninle... Sonunu getiremiyordu. Kiisel duygularyla anlatt eyleri iyice birbirine kartrmaya balamt. Sonunda her eyi Gn-sel'e balyordu. Sustu; ylece yrdler. Bir sre sonra Kenan'a dnd Gnsel: Ayrntlar, bizim kk burjuva dnyamzda nemli, dedi. Onlar iin gerekli deil ki... Bir an durdu, sonra Kenan' nlemek iinmi gibi hemen balad: Baba'nn hakl olduu yan bu galiba, dedi. Biz ok nemsiyoruz kendimizi. Bir eyler rendike bytyoruz kendimizi gzmzde. Anayolu unutuyoruz, ryp gidiyoruz ara sokaklarda. Ayrnt bu ite... Sizi sulamak iin sylemiyorum. Ben de yleyim ou kez. Biraz daha yrdler sessizce, yavaa tamamlad: Kimi de kurtuluyorum o bencillikten. O zaman mutluyum. Kenan mutsuzdu. Anlatamamt dediklerini. Gnsel yanl anlyordu onu. Kendinin de yle olduunu sylemesi bir eyi deitirmez. Gnl almak bir tr... Bencil deilim, onlar daha gl grmek istiyorum sadece. Dnyay daha iyi kavrar, yarglar daha yerinde... Kenan birden balad: Fransz iisi Balzac okurmu. Szgelii... Tarih koullar ok ayn, biliyorum. Nasl anlataym?.. Gl olsunlar, gerekleri her yanyla grsnler istiyorum. Bir sava nasl kazanlr baka trl?.. Gnsel birden bakt Kenan'a. Sanki sinirlenmiti: Devrimi edebiyatn snrlar iinde dnyorsunuz da ondan, dedi. Fransz devrimini yapanlar, 17 devrimini, in devrimini yapanlar da bu Balzac okumayanlar!.. Ola ki hi okumayanlar. Sonra glmsedi: Baba'nn Memedi'nin sz geldi aklma. Gerekten i orda: Bir harfleri birbirine vurmaya balasa bu halk... Gerei su gibi skecek. Olaylar btn acl ile ama ayr ayr yayorlar daha... Deminki iiler harfleri vuruyor birbirine. Ama i ynlarda... Kenan, bir byl szckle, ynlar szc ile, yava yava 122 aylm gibi oldu. Grd iki iiydi. Kmseme duygusunu yaratan da bu... Bir ynlarn bu duruma geldiini dn. O zaman ok ey deiiveriyor birden... Gnsel'e bakt. Gzmdekj perdeleri kaldryor bu kz benim. Birden kzn elini tuttu Kenan. Ne olur beni brakma Gnsel, dedi. Kimseyle byle konumadm ben. Belki budalaym, ama inan ki drstm. armak istemiyorum yolumu... Yalnz yakalyorlar beni. Brakma artk. Sensiz hiim. evremdeki her ey srtmda. Tek bama ezecekler beni. Btn bunlar yle bir cokuyla, birbiri ardna dizivermiti ki, kz ne diyeceini bilemedi. Bir sevginin aklanmas m? Bir yardm istei mi? Bir sre el ele yrdler. Biraz sonra Gnsel usulca ekti elini, pardssnn cebine soktu. Kenan konumuyordu. Yeni yaplm sahil yolunun deniz ynnde dalm gidiyorlard. Konumadan uzunca bir sre geti. Hafif bir lodos vard. Karanlk

denizin hrts, tek tk geen tatlarn motor sesi... Uzaklarda bir fener yanp snyordu. Kenan aylm gibi dnp bakt Gnsel'e. Yzn grmek, ama prl prl bir k altnda grmek iin kvrand. Ne dnr bu yz? Bana nasl bakar bu gzler? Acyarak deil mi? Gnsel dnd Kenan'a, Anlamadm, dedi. Gzlerini grmek istiyorum, acyarak bakyorsun deil mi? Kzma bana sakn, ona bile razym ben... Ne olurdu bu yollarda bol klar olsayd!.. Gnsel durdu birden. Kenan da durmutu. ylece bakyordu kz __Niye acyaym size? dedi. Atn onu kafanzdan. Kimi, ardm oluyor. Ama elinden tutulacak bir ocuk saymanz kendinizi, sonra ikide bir ykllara der gibi olmanz -aklm o geceye taklyor da- bencilliinizdenmi gibi geliyor bana. Hem de ar bencilliinizden. ocuksu bir ey; hep oyuncak aryorsunuz sanki... Kenan sarslmt. Kz bunlar ylesine kesinlikle, acmasz sylemiti ki... Karlkl bakyorlard. Gnsel'in lo k altnda zaman zaman parlayan gzlerinde, Kenan'n kafasna vurduu buz gibi gerein souk parltsndan baka bir ey yoktu. Dimdik bakyordu kz. Kenan, ykldn, hem de bu kz deli gibi sevdiini sanki o anda anlamt. Ama imdi bunlar m syleyecekti?.. Evet bu kz hakl. Hakl olabilir ya niye bu kadar sert, kzgn?.. Gnsel dnd, ar ar yrmeye balad. Balayn beni, dedi birden, erkekleri tanmyorum. Ama tandm kadar ile kendilerinden baka ey grdkleri yok. tenliinizi yadsmyorum. Yrekten inandnz besbelli. Ama yrein iinde de kendinize, sizin -karlarnz demiyorum-zel tutkularnza kocaman bir yer ayrmadan edemiyor olmalsnz. En azndan anlarnzn zel yeri olmal. nanlarnzla bunlar nasl ayracaksnz birbirinden?.. Daha dorusu nasl badatracaksnz? Her zaman gnlmzce deil ki iler... Ka-nnz tanmyorum, ama o gece sylediklerinizden karabildiim, pek de kt kii olmad, uzun yllar arkadalk ettiiniz, ortak anlarla dolu olduunuz. Bir de... Gnsel burada bir an durdu. Benzemelerinden sz edecekti de uygun grmemi miydi? Brakalm tesini... Uzun yllar evli olduunuza gre, hele arkadalnz fakltede baladna gre, sizi biliyor, dndklerinizi de paylayor olmal. Deilse, yine sulu sizsiniz. Yreinizdeki yeri niye bldnz biri iin?.. Kenan sessizce dinliyordu. Diyecek bir eyi yoktu ki... Tam bir ii gibi dnyor bu kz. Aklarla karalar var onun iin... Gnsel yine balad: Arkadaa eletirimi ho greceinizi umarm, dedi. Belki beni hi ilgilendirmemesi gereken eylere kartm... Baka size nasl yardmc olabilirim ki?.. 134 Sigara var myd? Gnsel antasndan Bafra paketini kard. Kendisi almad. Kenan yakt sigarasn. Durdu, ayan kenarda bir taa koydu. Aramzda, nerdeyse yirmi yl var Gnsel, dedi. insanlar belli bir birikim olmadan kimi eyleri anlayamazlar. Bu da bir yasa... Fakat kimi insanlar iin birikim diye bir ey yok sanki... Her biriken ey bu kiileri biraz daha rtyor. Umduumuzdan uzak ynlere dmesini salyor. Nermin bu, ite... Yklm iyi grmsn. Bencilliime bala istersen. Ama bu bencillikle bakalan iin bir ey var. Biraz durdu, sigarasn iti bir sre. Derin derin ekiyor, iyice iinde tutup dalgn duruyordu. Gnsel gzlerini Kenan'a dikmi, syleyeceklerini karmaktan korkuyormu gibi dinliyordu. Dncelerimi bildii, her zaman paylamak deilse bile, beni byk umutlara drecek kadar yaknlk gsterdii de doru. Ama o kadar ite... Bunca yldr deien, gelien hibir ey yok. Bu dnceler onun iin genlikte var olan, sonra da ara sra sz konusu edilen, yaam izgisine bulamasna kesinlikle izin veremeyeceimiz eyler. Belki yle de deil, hemen unutulacak eyler. Yaarken, konuurken bile. Bilincine varamam neminin... Belki de beni karsndan bkm herifin biri gibi gryorsun. Bir sr eyler uyduruyorum bu durumu rtbas etmek iin. Ben de kadnlar ok tanmam, ama ounda daha byk bencillik var

galiba... Gnlnce kocas olmak, onu elinden karmamak!.. Nermin'e hi yalan sylemedim bugne kadar. Hibir ey saklamadm. Bir tek seni! Tkanr gibi durdu birden. Yine sigarasn ekti derin derin... Yrmeye balarken: stersen sula beni, dedi. Sessizce yryorlard. Kumkap mendireine yaklayorlard. Kenan bakt, yine bir anya yakalanmt. Bir akam karanlnda Nermin'le gelmilerdi fakltedeyken bu mendiree. Scak ekmek, peynir, helva vard ellerinde. Mendirek, bu yol byle deildi. nsanlar yine byleydiler, seviebiliyorlard burda. Uzun uzun pmlerdi. Ayak sesleriyle ayrlp sonra yine sarlarak, smsk sarlarak... Gnsel'e bakt birden. Kucaklamak, pmek iin anlatamad bir istek duymaya balamt. Nermin mi yaratmt bu istei?.. Yannda Nermin olsa pmek istemezdim ki... Sulamak iin konumadm, dedi Gnsel. Bu aalk toplum ylesine yamru yumru ediyor ki insanlar... Kadnlar iin sylediiniz de doru. nsan sevgisi amura batm. Nasl arnacak?.. ylesine pis ki her ey... Kenan' silkeleyip ayltmt bu szler. Bir yalnzlk, mutsuzluk vard kzn sesinde... "Her ey pis" derken kendi payna den temiz bir ey kalmadn da m aklam oluyor? Sermet bu yarglarn dnda m? Yine kendime yontuyorum. Kenan ne diyeceini bilemeden bir an bekledi. Sonra tutamad kendini. 15 yl kadar nce yine byle bir akam Nermin'le gelmitik buraya, dedi. Ben ona birok eyi anlatyordum daha. Faizmin saldrgan sava yllaryd. Sylediklerimi ilgiyle dinliyordu. Ya da bana yle grnyordu. nsanlar iin savaacaktk. Birlikte olmann mutluluu bizim iin ancak bu savala vard. Kimse ayrmayacakt bizi. ylesine tutkulara kaplmtm ki, byle kzgn bir potada yabanc bir ekirdein canl kalacan, usul usul boy atp serpileceini, beni de buz gibi bir rmeye gtreceini mi dnecektim? Ar ar yryorlard. Gnsel ba ne eik, Kenan'n ksk sesle anlat eyleri byk bir ilgiyle dinliyordu. Uzaklardan bir deniz motorunun sesi duyuluyordu. Tatlar kesilmiti. Koca yolda ikisiydiler. Kenan, Gnsel'in bir eyler sylemesini bekler gibi sustu. Bir sre ayaklarnn sesini duyarak yrdler. Kenan mrldanr gibi: Dman stne yryen biriyle mutluluu blmek istedim, dedi. Yreimin bir parasn, bilinsiz de olsa, o dman 136 iin ele geirenlerle deil. Drst bencillik deil mi bu?.. Ba-kaldran bir bencillik... Kahpe bencillie bakaldran... Tatmayan bilmez bu acy... Belki de hi tatmayacaksn sen. Akll atyorsun admlarn... Bir sre daha sessiz yrdler. Gnsel, zentiye dmekten saknr gibi kuru bir sesle: Gerek pay olmal szlerinizde, dedi. nsanlar stne yargya varmak yle g ki... Anlyorum sizi. vgden de holanyor insan. Ne denli gerek bilmem? Keke sizin dediiniz gibi olsam ben... ff bilmiyorum, nasl karmakark olmuuz... Kenan armt, ilk kez byle gszd Gnsel. Saklamyordu da... Saklayamyor. stne yrmek olur mu bu durumda?.. Uzunca bir sre sustular. Yorulmu gibiydiler. yice arlamlard. Beni korkutan da bu, dedi Gnsel yavaa. Arapsa gibi yan sokaklarda anayolu yitirmek. Yakaland tuzaktan kurtulma abasnda gibi glmsedi birden. Grdnz m yine tuttu aydn hastalmz... Kenan susuyordu. Gnsel ask yzl havay datmak istiyormu gibi: Aabeyim bu konuda da hakl m ne? dedi. Akl banda arkadalar vard, bilinli kzlar. "Onlarla evlen," dediler ka kez. "Tanr esirgesin," dedi. "Onlarla hkmet ba edemiyor, ben ne halt ederim?.." Gergin sinirleri birden boalveren Kenan, glmeye balad. Gnsel de glyordu. Evlilii yle almak erkekler iin daha m gerekilik yoksa? ki kez evlendi aabeyim. kisi de sradan, bilinsiz kzlard. Birincisi ld, ikincisi kat. Her ikisinde de biz daha ok zldk ondan. Bilmiyorum, belki de bize belli etmedi. Bir sre sustular. Sonra Gnsel saygyla:

 Hibir ey alkoyamad onu devrimci eylemden, dedi. i oluundan geliyor besbelli. Tek bana kalmyor ne yapsa... Ksa bir sessizlikten sonra yavaa ekledi: dmz patlyor bizim yanl arkadatan, bizi kemirive-riyor nk, yapayalnz brakyor. Sessizlikte admlarnn sesini duymaya balamlard yeniden. Gnsel aklama zorunluluu duymu gibi: ok akac, tatl bir adamdr, dedi. Aabeyimi tanmanz ok isterdim. En aykr sz bile batmaz. Kenan bir sre sustu, sonra yavaa: Ben de ok isterim, dedi. Belki beni de kandrr, Ner-min'den ayrlrm. Mahalleden iki kz bulur, evleniriz. Gnsel szn sonunu duyunca, kendini tutamam, bir kahkaha atmt. Deminki ar hava artk iyice dalm, ayn konulara alayc biimde deyiniverecekleri yeni bir iliki domutu aralarnda. Gnsel'in glmesi kesilmemiti daha. Kenan da glmeye balad yeniden; akay srdryormu gibi: Siz de elinizi abuk tutarsanz, dedi, Sermet Bey'le!.. dn birlikte karrz. Gnsel duraladn belli etmemeye alt nce. Kenan kzn gsterecei tepkiyi kolluyordu. Gzlerini dikti... Umduu etici-yi yapmt szleri. Gnsel glmsyordu sadece. Bu glmsemede deminki kahkahadan pek az ey kalmt. Birden bakt Kenan'a: Yok canm, dedi. Belki biz o kadar bekleyemeyiz. Kenan ne diyeceini bilmeden kalverdi. Gzlerinin iinde alayl bir glmseme ile bakyordu Gnsel... ylece kaldlar bir sre. Beceriksiz bir oyuna kalkm, yzne gzne bulatrmD. "O ki benimle oynamaya kalktn katlan bu acya" diyordu kaz! Kenan dnd, yrmeye balad. in alayndayz, dedi Gnsel. Bizim bir arkadan sz vardr, "Evlenmek de boanmak kadar ciddi itir," der. Evlenmeyi hi dnmyorum. Biraz sonra ar ar ekledi: Hele Sermet'le... Kenan ksack bir anda ylesine sarsntlar geirmiti ki kendini tepeden trnaa mutlulua batracak "hele Sermet'le" szn bile kavrayamad birden. Bir eyler demek istedi, beceremedi. Sonra kendinin de bir anlam veremedii szler kt azndan: Balayn beni, dedi. Sizi zmek istemedim. zldm nereden karyorsunuz? dedi Gnsel. Dnp dolap kendimize balyoruz her eyi... Baba hakl!.. Sermet de urar m Baba'ya? Gnsel dalm gibiydi. Kenan yava yava tatmaya balad mutluluu salama balamak ister gibi steledi: Sermet'in kuramlarndan sz etti Baba demin, pek karamadm ya, yaknlk duymuyormu gibiydi. Bir sre sonra Gnsel: Pek yaknlk duymazlar, dedi. Sermet kendince eletirir Baba'y. "Kendince" szcnde saklanmak istenen yumuatlm bir kmseme vard; "aklnca" anlamna alnabilirdi. Kenan bastrd: Yersiz mi eletirileri? Eletiri olduuna inanmyorum ki, dedi. Duygusal, aya havada eyler. lkeyi tanmyor ki... Kenan soluu kesilmi gibi dinliyordu. Mutlulua batmt artk. Ah bencil herifi.. Gnsel oral deildi, dalm ar ar yryor ve anlatyordu: Biraz Fransa'da kalm, iki yl kadar. Sonra Mimarlk'a yazlm burada... Kafasnda ne varsa Fransa prizmasndan geiyor. nceleri ilgin, inandrcyd benim iin... Baba'ya, aabeyime ok ey borluyum. nsan baklk kazanyor bu soy hastalklara. Aabeyim de holanmaz Sermet'ten. "Meyhane devrimcileri" der. Biraz acmasz bir yarg ola ki... Ama gerek pay byk. Sustu, sonra alayl bir sesle: ok merak ediyorum, dedi. Fransa'da btn devrimciler 1^39 alkolik mi?..

Kenan birden o geceyi dnd. Yalnzlklar, ba baalklar anlam kazanmaya balamt imdi. Artk kmseyerek dnyordu Sermet'i. Gnsel ileri gittiini anlam gibi glmseyerek: ok mu ekitirdim? dedi. yi ocuktur. Bakmayn, ben biraz arym. Daha dorusu yarglar yanl kullanyorum. Alkolik denmez Sermet'e... Sonra sklm gibi kesti birden. Bilmiyorum, bir aykrlk var ite... Kenan bir sre sonra yavaa: Haklsn, dedi, ok bencilim ben... Gnsel anlamt, tedirgin bir sessizlii yaadlar bir an. Yanlarndan bir tat geti. Kumkap mendireine varmlard. Demin duyduklar motorun sesi, imdi iyice yaknlarnda idi, mendiree giriyordu. Kenan durdu birden, yanndaki bir kayaya ayan att, uzaktan Anadolu kysnn klanna taklm gibi bakt bir an, sonra yannda duran Gnsel'e dnd. Gnsel kanma abasndaym gibi birden: Gitsek artk, dedi. Ge oldu. Kenan bakt bir an, olana kalmamt dnn. Varlmalyd. Sesindeki kskl, titreklii saklamaya bile gereksinmeden: Niye hep dolayl yollardan reniyoruz birbirimizi? dedi. Gnsel bir ey diyemiyordu, gszln rtmekten baka kaygs yoktu sanki... ylece bakyorlard. Kenan daha da ksk bir sesle, kendi kulana bile bambaka, tamnmaz gelen bir sesle: Hi kukum olmayan bir ey syleyeceim sana, dedi. Seni seviyorum. ylece kalvermilerdi. Nasl sylenmiti bu sz? Sorumluluun arl ikisinin de omuzlarndayd u anda. kisi de bunun bilincindeydiler. Kenan tkanr gibi: Beni anla, Gnsel, dedi. Sevmenin ne olduunu bilerek 140 seviyorum seni. Gnsel kmldad, gzlerini kard yava yava... Bir ey di-yemiyordu Kenan, GnsePin azndan kacak sz bekliyordu. Bir sre durdu, umutsuzlua kaplmt birden. Benim olamaz bu kz. Bylesi gzel, her kmldannda beni bylesi mutlulua eritiren eyi brakmaz bana bu aalk dnya!.. Akl savunuyordun, dedi, beni cezalandrmay dnme sakn. Gnsel heyecann bastrmak iinmi gibi glmsedi. Kadnca bir ey yoktu bu glmseyite, ocuksu bir aknla benziyordu. Yooo, dedi. Bir ey dndm yok... Bilmiyorum. Yine sustu. Yrmek istermi gibi yapt. Kenan omuzlarndan tuttu birden. Gnsel iyice armt sanki. Korkuyla bakyor gibiydi. Kurtarmak ister gibi yapt yavaa... Kenan'n smsk avularndaki minicik omuzlar kmldamyordu bile... Mutluluk mu, ac m Kenan'n bir trl kavrayamadn bir eyler vard gzlerinde. rkeklik vard... Gzlerinin derinliine bakyordu Kenan. Kurtar beni, dedi. Ne olursun kurtar beni!.. Seni seviyorum. Bir an yle kaldlar. Sonra Kenan pmek isteiyle yanmaya balad. nce yavaa, sonra birden kendine ekti kz. Fakat Gnsel, o minicik yapsndan umulmayacak bir direnle, hzla geri ekildi. Kenan'n elinden kurtaramamt kendini. ylece kaldlar. Heyecandan soluk soluaydlar. Gnsel titrek, bouk bir sesle yavaa: __Yapmayn, dedi. Ne olursunuz yapmayn. Brakn beni. Kenan'n elleri umutsuzlukla, acyla gevedi. Kz ar ar ekildi. Sustu bir an, nne bakt. Ne yapacan bilemiyor gibiydi. Yannda ylece, yklvermi duran Kenan'a dnd, sklaan soluunu tutmaya alarak fsldar gibi: in kts, ben de istiyorum, dedi. Sonra ban uzaklara evirdi. Duyduu, grd her ey ka- \^ ra bir bulut ardndayd Kenan'n. Biimlendirmenin, anlamn zmenin olana yoktu. GnsePin szlerini iinden sylemeye balad. Yava yava ban evirdi. Anadolu kysndaki klar biraz nce de vard. Kumkap mendirei, mendiree girmi motor... Karanlkta birbirine karan takalarn, motorlarn glgeleri vard. Hepsi vard. Gnsel de vard. "in kts ben de istiyorum"... Bu yoktu... "stiyorum" diyor... Ama ktym... Neymi bu?.. Benimle pmek kt ey... Birden dnd kza... Bulutlar dalvermiti... Haklsn, dedi. Evli, ocuklu, senden ok yal bir adamla pmek kt ey... Sevmek de...

Sustu, konumadan ylece bakan kza yaklat biraz. Tutmak, pmek istei duymuyordu artk. Gnsel de kmldamadan gvenle bakyordu. Tam Kenan sze balayaca anda birden: Hepsi vz gelir bana bunlarn, dedi. O ki istiyorsunuz aklayaym. Sermet de yok benim iin. Bu kez kzgnlktan titriyormu gibiydi sesi. Ban evirdi ar ar... Sanki gzleri dolmutu da Kenan'n grmesini istemiyordu. Sonra ayn titrek sesle: Niye bu kadar ykleniyorsunuz bana? dedi. Yalnz siz misiniz yardm arayan?.. Gnsel susmutu. Gcn yitirdiini gizlemek iin susmutu sanki... Kenan ne diyeceini bilemiyordu. Yoksa alyor mu bu kz?.. Gnsel!.. Bir szck daha kmyordu Kenan'n azndan. Boaz kurumu, grtlana bir ey tkanm gibiydi. ylece kaldlar bir sre. Kenan yavaa uzand kza, rktmeden, yanl anlalmaktan korka korka uzatt ellerini, usulca tuttu kz, omzuna doru ekti. ylesine itenlikle, yumuak, dosta yapmt ki bunu, Gnsel uysallkla sokuldu. 142 Bala beni, dedi Kenan, seni seviyorum, inan bana... Seninle birlik olmaktan baka bir bencilliim yok benim. Her gnm seninle dolu, seni grdmden beri. Bir sre ylece kaldlar. Yanan usulca kzn salarna srd, mutluluktan tkanr gibi oldu. Minicik yreinin atlarn duyuyordu sanki... Sonra Gnsel yava yava ekildi. Dnd bakt Kenan'a... Ne diyordu bu gzler? Kenan bir trl zemiyordu. Gnsel yavaa, kesik kesik: Gideceim imdi, dedi. Ne olursunuz beni tutmayn, peimden de gelmeyin. Brakn biraz... Sz veriyorum, sizi arayacam... Gryorsunuz ben de itenlikle davranyorum size kar. Kenan ne diyeceini bilemeden kalmt... Kz ylece bakt bir an... Sonra bouk, kararl bir sesle: Hoa kaln, dedi. Birden dnd, hzl admlarla karya geti, karanlkta uzaklamaya balad. Kenan bir kez daha inler gibi: Gnsel!., diyebildi. Kz abucak kardaki demiryolu kprsnn altndan Kum-kap'ya giden yola sapmt. Yoktu artk. ylece kalmt Kenan. Artk bir adm atamam. Bitkindi, ok yordu. Kocaman farlar ile bir kamyon geti. VIII Kenan kesine bzld taksiden, ili Camisi'ni grnce ayld. Burda ineyim. Eve kadar yrmek, toparlanmak gerek. Saat dokuza geliyordu. Nermin kim bilir ne durumdadr imdi? Nermin'i imdi dnebilmiti. ofre durmasn syledi, indi arabadan. Gnsel gittiinden beri igdsel biimde yapyordu her eyi. Karanlkta yolun kysnda Gnsel'in ardndan bakarak ne kadar kaldn da bilmiyordu. Her eyiyle inmeli gibiydi. Sonra nasl olmutu da ordan bo bir taksi gemi, nasl durmu, nasl binmiti bu arabaya?.. Sirkeci'ye gelince aylr gibi olmutu. 8.30'u grmt Gar'n saatine baknca. O zaman kitabevine gitmenin samaln dnm, "ili", demiti. Rasimler de gelecekti bu akam. Nermin'le ilk azda yz yze gelmekten iyi. ok kt eyler yapabilirim. Ya yine toplanp tuzak kurmular-sa?.. yi ya sava istiyorsun. Savaamam ki... Byle bitik girilir mi savaa?.. Yatmak, uyumak en iyisi. Rasimler gelmemi olsalar... Hemen telefon ederim gelmesinler diye... "iin kts ben de istiyorum." Ne ktlk var bunda?.. Arayacakm beni. Aramasn, dayanamayacam sonra... Aramazsa dayanamayacam. Baha'nn evi var artk. Gider bulurum. Peki Nermin'e ne diyeceim? Barrm, "Btn su sende," derim. Alar. Alasn, kt m?.. Ben alayamyorum bile... Rasim Ankara'ya gitti, dnd demek. Ua dm olsa!.. Ne kazalar oluyor. Peki teki yolcular?.. Nasl lyor insanlar... Gnsel varsa uakta?.. Ben de va-nmdr o zaman. "in kts ben de istiyorum." Alay etti benimle. Sermet'i de umursamyormu. Asl bencil kendisi. Bylece baracam yzne, "Bencilsin," diyeceim. Karanlkta brakp gittin beni. Ya peinden o lacivert giysili herif geliyorduysa? Karanlkta birtakm adamlar geti ya... Onlard belki de... Bir dzine birden taklmlardr peine... imdi belki de bir hcreye atmlardr. Peki niye?.. Olmaz. Sz verdi "geleceim"

diye. Evinin sokan dnnce apartmana bakt. Ik yok gibi geldi nce. Sonra perdelerin iyice ekildiini anlad. Sokakta Citroen yoktu. Demek gelmediler daha... Apartmann kaps akt. Kapc pleri alyordu dairelerden. Alp kapanan kaplar, bidona boaltlan p kovalarnn takrts, merdivenlere yaylm p kokusu. Kapc yukar katlardayd, karlamadlar. Anahtar kard, kapy at? Ner-min'i buldu karsnda. Pencereden mi grd?.. Ayak, anahtar sesinden belki... Yz soluk, dank, gzlerinde belli belirsiz bir kzart vard. Yine de glmsemeye alyordu. deal zevce!.. Yzndeki gerginli yumuatma abasyla baka Kenan'a. Ho geldin. Merhaba!.. Baka bir ey sylemeye, sormaya kalkmamt bile... Kenan'n donuk yz, bu konudaki btn hazrl bozuver-mi gibiydi. Pardssn ald Kenan'n, as. Kenan'n peinden salona girdi. Melahat Hanm koltuktan kalkt. Glmsemeye alyordu. Ho geldiniz Kenan Bey. Ho bulduk. Siz de ho geldiniz. Merak ettik!.. Eksik olmayn, yok merak edilecek bir eyim. Zeynep koup geldi koridordan. Sarld babasna. Kenan da glmseyerek okad kzn. Sen daha yatmadn m? Yarn okul yok ki babacm. Kenan yatak odasna girdi. Nermin de arkasndayd. Kapy kapatt Nermin. Kenan soyunurken bir eyler sormak isteiyle bakmyor, fakat bir trl karar veremiyor gibiydi. Kenan'n byle durumlarda ok krc olduunu bilirdi. Annesinin yannda olay yaratmaktan titizlikle kanrd. Hibir ey szmamalyd bu odadan. Hele annesine... Mutluluk d bozulmamak. Kapya dnd yavaa: Hadi Kenancm, masada bekliyoruz. Kenan'n aklna yemek konusu o zaman geldi. Yemediniz mi? Nermin sustu bir an, sonra yavaa: Zeynep'i yedirdim, dedi. O da beklemek istedi ya... Peki balayn, geliyorum. Nermin yavaa kapy kapatt. Aznda bir aclk vard Kenan'n. Sigaralardan m?.. inde bir kaznt duyuyordu, fakat yemek dncesi bile yabancyd. Anlamsz, tanmad bir ey. nce girip bir du yapsam, dedi. yi gelecekti. Sonra masada beklediklerini dnd. Ellerini ykad abucak, yemek odasna geti. Zeynep anneannesinin dilimledii portakallar yiyordu. Nermin tabaklara bir eyler koyuyordu. Kenan da balad yemee. Bir ara Melahat Hanm: Onlar da gecikti, dedi. Saat 10'a geliyor nerdeyse... Yine bir sessizlik oldu. Demek Rasimler gelecek. Nermin portakala uzanan Kenan'a: Yemesen, dedi, eki portakallar. Ben sana pelte yaptm... nce zeytinyal biraz... Doydum... Kenan uysallkla brakt portakal. nne konan pelteden ald. olsun diye yapyordu her eyi. Kap alnd. Zeynep frlad nce. Nermin kalkt, kapya gitti. Kenan hi kmldamad. Melahat Hanm'la karlkl, birbirlerini bilmiyorlarm gibi dalgn bir eyler yiyorlard sadece... Rasim'in, Refi'in, sesi duyul 146 du Geldi mi? diyordu Rasim. Nerdeymi kpek? Nermin'in fslt biiminde bir eyler syledii anlalyordu. Fakat Rasim aldrmazlkla dald odaya. Brak be, dedi, sen bu herifi ok martyorsun. Kenan'n yanna oturdu. Nerdeydin ulan? dedi. Btn gn ara babam ara... lende kmsn. Var bir bokluk bu iin altnda ya, bakalm bir gn kar kokusu. Sonra peinden odaya giren Nermin'e dnd:

 Erkek milletine gven olmaz bac, dedi. Byle yere bakanlardan korkulur namussuzum. Yularn sk bu herifin. Nermin sesindeki titremeyi glmesiyle rtmeye alarak: Merak etmeyin, dedi. Bir eyi karsa size syleyeceim nce, cezasn siz vereceksiniz. Rasim ayn sululukla: Nerden duyacaksnz? Ne hinoluhindir bu herif... Nermin gvenli, fakat yine de acl bir sesle: Yooo, o kadar hakszlk etmeyin, dedi. Benden bir ey saklamaz o... stese de saklayamaz... Kenan hi aldrmyormu gibiydi. Kalkt masadan, Rasim'e bakt; tam bir umursamazlkla: Ne haber? dedi. Ho geldin. Ho bulduk. Gel bakalm, haberlerim iyi... Kenan salona geti, Refi'in elini skt. Nermin kahveleri getirdiinde Rasim stanbul'a gelecek byk bir Rus kemancsndan sz amt. gor Bezrodni iki konser verecekmi. ikisine de gtreceim sizi, diyordu Rasim, bu Bole-vik'in uyuzunu kayalm biraz. Kenan kahve ile sigara arannca Nermin arm gibi bakt. ulan, dedi, Rasim. ster zengin ol, ister fukara, yemekten sonra yak bir cigaraaaa. Rasim'in uzatt Amerikan sigarasn istemedi, masadaki Bafra paketinden ald. Melahat Hanm'nd paket. Kenan artk bir eyler beklemeye balamt. Gl de buluyordu kendini. Biraz sonra Rasim, Melahat Hanm'a dnd: Sizin i oldu saylr, Melahat Hanm, dedi. Bir dahaki gidiimde bakann imzasndan km olacak. Sz aldm. Sonra ekledi: Sz verdik, sz aldk. Ellisini kardk gzden... Kenan ylece bakyordu. Rasim, Kenan'a dnd: Bylece konutuumuz matbaa ii de gerekleiyor. Kenan sigrasn ekti derin derin, dalgnm gibi bakt Rasim'e: Anlamadm, dedi, ne matbaa ii?.. Bir sessizlik oldu nce. Rasim biliyordu maln!.. i zevzeklie vurmaya da kalkmazd. Yavaa balad anlatmaya: Geri uzun boylu konumadk, yle bir amtk sana, hani bizde, o gece... Bir prz vard Melahat Hanm'n iinde, onun zmn bekledim. Sonra uzun uzun, ayrntlarna kadar anlatmaya balad. Melahat Hanm'n Alemda yresinde bir topran kamulatrm-lar. Bir trl kmyormu bedeli. nce elli bin deer bimiler. Melahat Hanm ona da raz olmu. Yine de kmam bir trl. Sonunda Rasim'in tand, Ankara'daki bir avukat vekil yapmlar. Rasim de uram, deerini artrm nce... imdi 190.000 lira kadar bir ey geecekmi ellerine. Yalnz elli bini bu ii yapanlara gidermi. 25 de avukat alrm. Melahat Hanm'n eline de bylece 115.000 lira kadar bir para geecekmi. Nasl olsa gzden kard bu paray matbaa ii iin veriyormu. Bu bir... Sonra... Bakanlktaki matbaa ii de bylece... Olayn ba yann biraz biliyordu Kenan. Bir-iki kez duymutu Melahat Hanm'dan. Rasim'in szn birden kesti: Elli bin liralk toprak, nasl yz doksan bin oldu? Rasim souk bir sesle: Gerek deerini buldu, dedi. 148 Sonra taklr gibi balad yine: Hem orasna karma, her iin yolu var. Sana m retelim bir de?.. Kenan birden kesti: Peki, bu paray benim alacam kim syledi sana?.. Buz gibi bir sessizlik kt birden. Kenan gzlerini dikmiti Rasim'e, kstrlm bir kedi gibi bakyordu. Atlayabilirdi. Rasim ustaca bir dne kalkt akl sra: yle bir ey demedik, dedi. Paray sen alacak deilsin. Melahat Hanm alacak. Para onun. Bu paray da Zeynep'e veriyor. Sen de Zeynep'in babas olarak almak durumunda olduun bu paray, yine kznn gelecei iin nerdiimiz matbaa iine yatrabilirsin. imdi onu konuacaz.

Yine bir sessizlik oldu. Nermin bu konunun almasn artk istemiyormu, gelecek byk tatszlklar sezmi gibi, ne yapacan bilemeden, heyecanla yutkunarak saa sola bakmyordu. Melahat Hanm da kayglyd. Yalnz Ref, gzlerini Kenan'a dikmi, tatl bulmaya balad bu oyunu bakalm nasl srdrecek bu adam gibisine, yznde glmsemeye benzer bir ilgiyle bakyordu. Rasim de kayglyd belli ki... Kenan elindeki sigaray bastrd tablaya, sonra dnd kaynanasna: Demek siz alyorsunuz byle bir paray?., dedi. Melahat Hanm armt, zaten konumasn fazla beceremeyen bir kadnd. Ne varm bunda gibisine baknd. Kenan ayn arlkla balad. Biliyor musunuz o parada ty bitmemi yetimin hakk var. Hani dindarsnzdr diye sylyorum. inizdeki Allah korkusu nleyemiyor mu byle bir hrszlktan yararlanp, milletin parasn alanlarla ortaklk etmeyi?.. Melahat Hanm allak bullak olmutu. Alk deildi Kenan'dan byle ar szler iitmeye... Alamakl bir sesle: Rica ederim Kenan Bey... diyebildi. Nermin ne yapacan bilemeden kalmt. Bir eyler sylemek istiyor, beceremiyordu. Dili tutulmutu sanki... Refia elencesini bulmutu. Rasim, Kenan'a bakt. Biraz saygl olsana ulan, dedi. Yal annenize o ne biim sz?.. Kenan istediine kavumu gibi dnd Rasim'e, yaral kedi atlayacakt artk kendini srekli kovalam bu pis omarn stne: yi syledin, dedi. Sen de saygl olacaksn bundan sonra. irkef ilere Zeynep'in adn bulatrdn duyarsam dnyan karartrm senin, Rasim!.. Rasim'in bir ey demesine kalmadan, patlam gibi kalkt. Elini kolunu sallayarak, yumruk skarak, avaz avaz bararak balad: Sabr brakmadnz be!.. Bir avu utanmaz rezil tayfa tutmu lkeyi. Evimde de rahat yok. ocuuma da rezil edecekler beni. Zeynep bir gn suratma m tkrsn istiyorsunuz? Sizin suratnza slsa umrunuzda deil... Bana bak Rasim... Nermin ayaa kalkt birden, alamakl bir sesle yalvarr gibi: Rica ederim Kenancm, ayan peyim Kenancm... diyebiliyordu sadece. Zeynep sinmi, babasna dikmi gzlerini, korkuyla bakyordu. Melahat Hanm inmeli gibi kalmt. Yalnz Refia oyunun en heyecanl yerindeydi. Rasim yine ii pikinlie vurmu gibi srtt. Nermin'in eteini ekti hafife: Brak sylesin, alr, dedi. Kenan sinirden tkanr gibi oldu, sonra yine balad birden: Bakanlklar soyacaksnz, alacaksnz, matbaa kuracaksnz, ben de size su ortakl edeceim. Devlet mal ulan bu, bu fukara milletin paras... Yannza kalacak m sanyorsunuz? Ha-aa, syle bana!.. Sehpalar kuracak ulan bu halk size... Geberen-lerinizin mezarna sacak. Bakmayn bugn sustuuna. Hep byle mi gidecek?.. Rezil herifler be... Kenan soluk soluayd. Rahatlamt. yle bir baknd. Ner-min alyordu. Melahat Hanm bembeyazd. Zeynep babasnn 150 ilk kez grd bu durumunu kavrayamam, ama ok korkmutu. Birden o da alamaya balad. Nermin o zaman aylm gibi frlad, Zeynep'i ald, bir ey sylemeden susturmaya alarak ieri, odasna gtrd. Rasim ayn srtk durumda, pikince bakyordu Kenan'a... Refi oyuna baylmt. Utanmasa alklayacakt. Ne heyecanl!.. Kenan ar ar oturdu. Btn gvdesinde bir titreme vard. Bir sigaraya daha uzand, ald. Kibriti arad; Rasim uzatt kibriti. Kenan hrsla ekip ald birden, yakt sigarasn. Derin bir soluk ald sigaradan. Syledikleriyle ttnn scak tad, taa iinde birbirine karmt. Rasim de yakt bir sigara, sonra dnd Kenan'a: Ben seni bilirim, namusuna da saygm var Kenan. Kenan birden tersledi: Bana bak, dedi. Artk kapat bu konuyu... Rasim hemen ald yine: Yooo, dedi, diktatrle kalkma! Biz seni dinledik. Bir anamza svmediin kald. O ki dnceye sayg sz konusu, sen de beni dinleyeceksin. Sigrasndan bir daha ekti, sonra balad yine: Huyundur teden beri, ya dinler grnr dinlemezsin, dinlersen de hemen parlarsn szn sonunu almadan. Bizim sana su ortakl nerdiimizi nereden kardn?..

Bir sessizlik oldu. Kenan anlamadan bakyordu. Zaten artk hibir eyi anlayacak durumda deildi. ylece bakt yine de... Ne diyordu bu?.. Rasim ayn rahatlkla balad... Zeynep'in babas olduun iin ilk kez sen gelirsin akla, onun iin sana syleniyor bunlar. Ama zorunlu deil bu... Kenan ne dediini kavrayamyordu bir trl. Rasim gzlerini dikmi ylece bakt bir sre. Sonra yine usulca: Unutma ki Zeynep'in yalnz babas yok... Annesi var, anneannesi var. ok mu gvenlisin Zeynep'in de senin kafanda olacana?.. Ya tersi olacaksa... ki ben yle olacan sanyorum. Annesi de yle sanabilir... Anneannesi de... Dnyay ille de kendi kafanca dnmek senin bilecein ey... Ama bakalarn da 15^ buna zorlamak, onlar yoklua drmek senin anladn insanla da aykr gelmiyor mu?.. Aslnda Kenan sylenenlerden hibir ey anlamyordu; bakyor, duyuyordu sadece... Bir hrszlk, bir sululuk itepisine kaptrmsn kendini. Neresindeymi bunun su?.. Su olsa, devletin polisi var, yargc var, yasas var. Sen tek bana bunlara bekilik mi edeceksin akln sra?.. Dnyada iki tr insan var olum, akll davranp kazananlar, aklszlk edip kazanamayanlar. Semek herkesin kendi bilecei i... Seni sevmesek, dnmesek umurumuzda bile olmazsn ya, imdi bir de ocuun var. Rasim sustu. Hava sanki yumuam, Kenan gerilemiti. Melahat Hanm bu aradan yararlanmak ister gibi: Niin byle diyorsunuz evladm, verilen paray almayalm m?., diyebildi. Kenan ar ar dnd, Melahat Hanm'a bir bakt. Melahat Hanm bin kez piman olmutu dediine... Kenan kslm bir sesle: Aln Melahat Hanm, dedi. Kimsenin size kart yok. Sonra ayn ezici bakla ekledi: Bu herifin szleri de umurumda deil benim. Malm bilirim ben. Ama o aldnz para ben yaarken bu eve girmez. Kadn kekeler gibi yapt, bir eyler sylemek istedi. Rasim yetiti: Sen delisin be, dedi, "Sizden baka kimsem yok," diyor kadncaz, sen hl... Kenan tersleyerek kesti Rasim'in szn... Var, var, dedi. Niye olmasn? Ankara'da olu var. Tam ona gre bir para bu... Bu son vuru iyice ykmt Melahat Hanm'; durduu yerde sallanr gibi oldu, sonra balad alamaya, kalkt hemen salondan kt... Giderken de syleniyordu hkrklar arasnda: 152 yilik et, ktlk bul. Benim yazgm bu... erde kaplar ald, kapand. Nermin annesini odasna gtrmt. Hkrklar geldi ierden, sonra ayak sesleri yine... Nermin deli gibi girdi salona, Kenan'n stne yrr gibi geliyordu. Birden barmaya balad: Annemi alatamazsn... Anlyor musun?.. Alatamazsn annemi. Zaten btn mrnce alam kadncaz. Sonunu getiremedi, hkrklara boularak koltua kt. Re-fia, Rasim kalktlar, evresini aldlar Nermin'in... Nermin, Kenan'n bugne dek hi grmedii biimde avaz avaz alyordu... Refia antasndan kolonya kard. Durduramyorlard bir trl... "Olur byle eyler", "Geer canm", "Kt bir ey demedi" yollu szlerle Nermin'i durultmaya alyorlard. Kaynanasnn acl durumu, Nermin'in szleri, alamas, Rasimler'in nleme, araya girme abalar Kenan'da en kk bir znt uyandrmamt. Tersine glmek geliyordu iinden. Tam bir Ermeni melodram!.. Annemi alatamazsn!.. Okulda bir arkadalar vard. Bu Rasim de bilir, neydi ad?.. Sonra gazeteci oldu. Ortaoyunu, taklit filan yapard. skdarl... Onun oyunlar vard byle... Zo mayrik ki alamsa zatnz istemooor, ben de istemooorum... Benim sebebi hayatm validem... Kenan ar ar kalkt koltuktan, sigaray bastrd. yle bir bakt bu tatsz melodrama bir kez daha, sonra: Allah cezanz versin!., dedi. kt salondan, Refia arkasndan bakyordu Kenan'n. Nermin durulmaya balamt. O da imdi bir utanca kaplma benziyordu. ini ekiyor, ara sra grltyle burnunu, kpkrmz gzlerini siliyor, toparlanmaya alyordu.

Kenan yatak odasna girdi. Soyundu, banyoya geti. inde yle bir yenilik vard ki bir sr pislii derisine atmt sanki... imdi onlardan da kurtulurum. ofbeni yakt, duu ltrd. Geti altna, sabunland. Su aktmaya balad, ylece kald. kmak istemiyordu. Ilk sularn kuatt gvdesinde sabunlarla birlikte bir sr kara dnce de akp gidiyordu. Biraz daha, biraz daha... Her eyi unutmutu. Dnlmeden yaanan dnyadayd, 153 zamansz dnya... Srtna bornozu geirip de banyodan karken salondan gelen mrltl konumalar, belli belirsiz ayak seslerini duymasa hi aynlaca yoktu o dnyadan... Odaya geerkan kafasnda sralanmaya balad olup bitenler. Yine de bir trl duramad stnde... Silik eyler... Kuruland, aynaya bakt bir ara. Yznde derinlemeye balayan izgilere bakt. Yirmi iki yandaki gen kz pmeye kalkan herif bu!.. Nerdeyse kzm olacak... Nasl brakp gitti beni... Zeynep geldi birden aklna. Korkup alamt. Canm kzm... Annesi de anneannesi de aladna gre ben kt adamm artk... Melek yavrunun btn sevdiklerini alatan kt baba!.. Tamamland Ermeni melodram!.. Kanepenin kesine bzlm, akn, korku dolu gzlerle iri iri kendisine bakan Zeynep dikilmiti karsna... Acl bir sivilce kabarvermi gibi oldu iinde... Byynce anlarsn dedi... Ya anlamazsa?.. Rasim deyyusu!.. Zeynep de onlar gibi... Tavan stne kecekti birden. eri gitmek, hepsini dvmek, paralamak geldi iinden. Rasim'in grtlan skp bu pis tkrn yalatmak gerek ite... Yine dua m girsem?.. Bornozu att stnden. rlplakt, bu-nalyordu. Tuvalet masasndan Nermin'in kolonyasn ald. Doldurdu avucuna, yzne, ensesine, omuzlarna srd. Dolu ieyi yarlamt. Yavaa yataa gitti, ylece uzanverdi. Giyinmeye gc yoktu. Dncesi bile bunaltyordu giysilerin. Biraz sonra rperme duymaya balaynca, yorgan ekti stne, arkast, gz tavanda ylece kald bir sre. Sonra her ey silindi. Gzlerini atnda odada sabahn ilk klar, bir de belli belirsiz hkrk sesleri vard. Yatt gibi uyuyup kalmt. Hep iyi eyler grmt dnde. Ne olduunu karamyordu ya, hep iyi, hep gzel eylerdi. Gnsel'in aabeyi olmal, gler yzl bir adamla denizde yzp durduklarn anmsad birden. Gnsel nerdeydi?.. Kulana yine gelmeye balayan hafif hkrk sesleriyle apak bilin alanna geti birden. Gzlerini gezdirdi tavanda, duvarlarda; sonra ban evirdi ar ar, yannda yz kendisine dnk Gnsel, ey Nermin kpkrmz, dolu gzlerini dikmi ylece bakyordu. Yorgunluk, ac, yalvar vard bu gzlerde... Uyumam m yoksa?.. Kenan'n bakyla daha ilenmiti. Hkrk sesi daha da artt. ini ekerek korka korka alyordu sanki... Kenan bir anlam veremedi nce... Daha iindeki yerlerine dnmemiti akamki olaylar. abuk bir tepki gsterecek kadar ilgi duyamyordu. Niye alyor?.. Niye alyorsun? dedi yavaa. Sesinde olaya uzaklktan gelen belli bir yumuaklk vard. Nermin'in yz daha da kart. Byk bir hkrk nbeti ile bir kmldanta Kenan'a sokuldu birden, yzn yzne yaptrd. Hem pyor, hem de hkrarak: Bala beni, birtanem benim, ne olursun bala beni, diyordu. Gzyalaryla pslak yzn byk bir mutlulukla Kenan'n yzne srmeye, scak, etli dudaklarn yznn her yannda ateli pcklerle gezdirmeye balad. Sinirlerim bozuk benim de... Seni nasl seviyorum bilemezsin, leyim daha iyi seni kracama... Sonra yine pckler, i ekmeler... Yan yana ayn iltelerde yatyorlard. Nermin yorgann ereti ekmiti stne, yar belinden yukars akt. Geceliinin nnden takn gsleri grnyor, bu smscak, dolgun eyler her kmldannda Kenan'n omuzlarna, gsne srtnyordu. Kenan dinlenmi salkl, plak erkek gvdesindeki uyanma ile hazza batmaya balamt birden... Eskiden de yapt gibi dudaklarnn kysndan pt istekle... i ekileri azalmt artk Nermin'in... Mutlulukla dolu bir sessizlik iinde eski alkanlklaryla bekledi onu bir an... imdi Kenan gl erkek kollaryla kuatacakt onu... Sabaha kadar hkrarak bekledii an yaayacaklard. Bir kez daha pt Kenan. Fakat iinde diriliveren istekle birlikte akamki btn olaylar da pislikleri, glnlkleriyle vermiti. Cennetle cehennemin snrnda aklp kalmt. Nermin bu kararsz durumdan

kurtulmasna yardmc olmak iin elinden tutar gibi minicik bir-iki pck daha ald yznden, sonra ar, duygulu bir sesle mrl mrl balad: Hi ister miyim ben senin zlmeni?.. Sana kuru bir sz gibi geliyor... nan ki lrm ben senin iin... Canm benim. Grmyor muyum ektiini?.. Taa iine dt Kenan'n... Yenilgiyi duymaya balad. Demek gryor ektiimi. Niye olmasn?.. Yllarca birlikte duymadk m birok eyi?.. Ne kadar ok anlattm. Beni tanr kukusuz. Biraz daha sokulan Nermin'e bakt. Bu scaklk dolu gzler, bu gzel yz, daha ypranmaktan ok uzak bu olgun kadn sokulganl... Gnsel deil bu, olamaz da... Ama Nermin ite... Benim Nerminim... Beni karanlkta tek bama brakp gitmeyen Nerminim. Bir pck daha ald slak dudann kysndan. Savaa sokamadnsa biraz da senin suun var demektir. nsan bu, niye olmasn?.. te sana yepyeni bir arkada... Salarn ar ar okad karsnn. Nermin mutlulua gmlmt. Mrl mrl balad yine... Sanki taa derinlerden geliyordu sesi. Ben byle olmasn istemedim, diyordu. Biliyorsun annemin Zeynep'e dknln... Olayn yksn anlatmaya balamt ar ar. Aslnda bir yldr sz konusu ederlermi bu ii Rasim'le annesi... Nermin atlatm. Hann yklmas sorunu knca (bu ilk kan sylenti olacakt) Nermin de korkmu, ne yapsn?.. nan ki o konuda da daha ok sen zleceksin diye korkuyorum, diyordu. ini yitirip de yine annemlere gitmek zorunda kalrsak, biliyorum ne duruma deceini... Aslnda bytyorsun ya... pt pt Kenan'n yzn, glmsedi ilk kez. Yapmack bir talamayla: Ne yapaym, ktsn ite... dedi. Yine scak pcklerle donam Kenan'n yzn... Bu durumun beni daha ok zeceini dnmedin mi? Nasl bilmezsin sen Rasim'in ne it olduunu?.. Nermin bir sululuk duygusuyla bakt nce... Kenan'n kr-lvermesinden d kopuyordu belli ki... Haklsn... Kzma bana Kenancm. ylesine iyi davranyor ki sana. Ne de olsa eski arkadan. Yanl anlama beni. Hele hastalnda... Biliyorsun ben eskiden ne derdim sana?.. Kendini balatmak, Kenan' krmamak iin srekli bir eyler anlatmay gereksiniyordu sanki... Ben sana her zaman demiimdir, dedi Kenan. Eski arkadam, u bu... Ama bizim ilikimiz yine de bir soy coexistans... yle demedim mi?.. Dedin biliyorum, dedin Kenancm da... Kenan deremek isteiyle kesti birden: Sonra sen sanyor musun ki o herifler bize dnsz bir ey verirler?.. lerin irenlii bir yana, elini versen kolunu alamazsn. Kim bilir baka neler gelecek ardndan?.. Nermin kararl ve kesin: Hibir ey gelemez, dedi. Sonra aklamak ister gibi ekledi: Sana bir ey gelemez. Kenan sustu bir sre. Nermin de bir ey demiyor, sadece ar ar yzn sryordu Kenan'a... Mutlu gnlerin yaknln yayorlard. Kpek, yz bulsa Vatan Cephesi'ne girmemi isteyecek nerdeyse... Bir sre sustular yine. Nermin yavaa: steyemez senden, dedi. Kenan anlamamt. Bir eeleme igdsyle sordu yine de... Nasl isteyemez?.. Nermin bir an durdu; sonra ekingen, fakat gvenli bir sesle: Rasim'le ok tarttk bu konuyu, dedi. Ben kesinlikle kar ktm. Sana szn bile etmeyecekler. Sonra yavaa ekledi: Gerekirse bizi yazn, dedim. Kenan neye uradn anlamadan bakt, kekeler gibi: Yoksa... diyebildi.

Nermin korkuyla, ekingenlikle inler gibi: Ne olursun beni anla, birtanem, dedi. Duyman bile istemiyordum senin. Souk bir ter basmt Kenan'a: Anlat, dedi, anlat... Nermin yutkundu nce, Kenan'a bakt rkeklikle, ar ar: Baka bir trl zm yokmu, dedi. Sonra yine durdu bir sre, yine yutkundu, kslm gibi duran gzlerine bakt Kenan'n, yavaa aklad. Bir kt getirdi Rasim. Annemin, benim, annemin bunak ahreiinin, bir de Zeynep'in adn yazm. Nermin, bunak ahretlii, Zeynep'i, iin nasl kmsenecek bir glnlkte olduunu belirtmek iin alayla bastrmaya alarak sylemiti. mzaladnz!.. Kenan'n azndan, zorlukla, hrlt gibi kt szck... Nermin ocuksu bir sululuk ya da susuzlukla bakyordu korkarak. tenlikle: Sana yklenmelerine izin veremezdim, dedi. Sonra birden yreklenmi gibi ekledi abucak: Biliyor musun, yoksa kitabevini bile yktrmaya kalkabi-lirlermi, dedi. 6 7 Eyll'deki gibi... aka deildi; nce bouvermek geldi Nermin'i iinden. Sonra kaskat, btn duygularn yitirmi gibi kald. Nermin anlamt Kenan'n nasl ykldn, yine alayacak gibi sarld Kenan'a, pcklere bomaya balad. Kenancm birtanem benim... Kenan, Nermin'in dank, kumral salarna karm ellerini 15g ar ar ekti, arkast dnd yavaa... Bir perdeyi bitkinlikle kapatr gibi: Uyuyalm artk, dedi, ok yorgunum. IX Gnler geiyordu elikili duygulara bata ka. O gnden sonra Nermin'le atmaya dmekten kand Kenan. Bounay-d... Acmak, tiksinti duymak, kzmak bounayd. Nasl olsa artk duramam Nermin'le. Ayrlmamz kanlmaz. Daha o sabah kesinlikle karara varmt bu konuda. Ama nasl?.. Anlama yetenei bile yok bunu Nermin'in. Sonra Zeynep... i bir tuhaf oluyor insann... Rasim'le ilikilerini kesmeyi de dnd. O da bounayd. Gerekli bile bu olan benim iin. En azndan Nermin'in ne olduunu ortaya karmaya yarad! Bencil herif, kurtulmama yarad desene! Turnusol kd gibi bir ey... Bulunsun elimde!.. Kendimi denememe, direncimi, gvenimi lmeme de yararl... Sonra... Hadi, ekinme... Syle dosdoru... Hi kimse yok u aalk toplumda elimden tutacak!.. Hakl yan var itin. liki kesmekten filan da anlamaz o... Brakmaz yakam... Srnmek de bizim iin!.. Kitabevini kapatmak dncesi ile dolup boald bir ara. Ne yaparm?.. Elimdeki diploma kasap kd kadar bile ie yaramaz... Almanya'ya m gideyim ii olarak?.. Bir ara iyice dnd bunu... Hem de yapamayacan bile bile!.. tenlik konusunda esmeye baladn m krlmadk cam brakmazsn... Sylesene Gnsel'i bekliyorum diye... O da itenlikten sz etti... Sevgiden deil... Sz veriyorum, arayacam si-J60 zi... Nerde? Her geen gn benim stme yl gibi kyor... Nerden bilecek byle eyleri o, yirmi iki yanda... Hani Fransz-cadan eviriler yapacaktn?.. Galatasaray' bitiren oular gibi Kenan da Franszca bildiine inandrd. Geri yllardr braklm bir dil, ama bir balarsam, hem gelitiririm, hem de belki kendimi yemekten kurtulurum biraz. En sonuncusu bu olmutu vard kararlarn... bir arada (Melahat Hanm erkenden gitmiti) ge vakit ettikleri kahvaltdan sonra Zeynep'i gezmeye gtren Nermin dnd zaman saate yakn olmutu. Kenan daha ikinci cmleyi karamamt. Anlyordu da, daha dorusu anlyorum sanyordu da, Trkesini yazmaya geldi mi du-ruveriyordu kalemi. Denedii de Simenon'un polisiye bir romanyd. Yazmaktan vazgeti, eskiden de yapt gibi okuyup gemeye balad. Birka gn de yle oyaland. Nermin'in kadnl ile iyiden iyiye ilgisini kesmiti. Karkocalnn zorunlu sonucu sanki aklna bile gelmiyordu Kenan'n... Nermin de ekingendi. Oldum bittim ekingendi bu konuda... Her vakit bir utangal olmutu... imdi bu utangalk rkeklie dnmt. Baz geceler sokulmak iin denemelere giriiyor; Kenan'dan bir eyler bekliyor gibi bakmyor,

sonra umutsuzlukla ekilip kesine bir uyku, ya da sabaha kadar sren bir uykusuzluk iinde yatp kalyordu. Gnsel'i bekliyordu Kenan zm umudu ile... Olaylar da ylesine koumaya balamt ki lkede... Meclis'te grltl toplantlar oluyordu. Bir Puliam sorunu karmt basn. Hkmet, Basn Enstit-s'nn protestosuna yayn yasa koymutu. Gazeteciler yarglanyor, cezaevine konuyor, gazeteler kapatlyordu. Bir sabah sansr ann baladn mutular gibi birok stanbul gazetesi bo, beyaz stunlarla kt. Amerika'da Trk basn rejimine atan yaynlar vard. Muhalefet durumu protesto ediyordu. Beceriksiz rpnmalarla bir eyler yapyor grnmekten te bir varl da yoktu aslnda muhalefetin. Artk ne id belli olmu 59 yl ar ar son gnlerini yayordu. Kenan btn bu alkantlar ortasnda geleceklerden umutlu mu olmak, yoksa 0j iyice umutsuzlua m dmek gerektiinde kesin bir yargya varamadan, daha ok kendi sorunlaryla kapal bir yaam iinde bekliyordu sadece. Neyi bekliyordu?.. Gnsel'i... Gnsel'in getireceklerini... "Yardm arayan yalnz siz misiniz?" demiti. Demek o da aryor... Kimden?.. nsanlar niye byle, hep yaslanacak birini aryorlar?.. Snfa yaslanmasn bilmiyorlar da ondan, diyor Baba... Sama... O da her eyi zdn sanyor yuvar-lack bir szle... Nerde snf?.. Sallanp duruyor lke, biz snf bekliyoruz?.. Gnsel'i bekliyorum ben. Rasim de yoktu grnrlerde. O geceden sonra Reha'yla uradlar iyerine bir gn. ey iin gemiler de bu yana. Garip. Reha'nn hi geldii yoktu. Kenan'a da souk bakyordu iyice. Rasim de artk o eski su-luluklaryla satama numaralarn brakm, daha arbal oynuyordu. Korkuyor itoluit. Anlad her eyi gze aldm. Nermin'i bile sormadlar. Rasim Ankara'ya gidip geleceinden sz etti. ler bombokmu Ankara'da. Ayaklar suya deecek eolueeklerin. Aptal olan deil Rasim. Muhalefete kzar, smet Paa'ya saygldr. ktidarn yanndadr. Ho, politik sorunlara deindii pek az grlr ya... lke sallanyor. ktidardakiler sallanyor. Herkes bir ey bekliyor. Ben Gnsel'i bekliyorum. Bir lest dnd vakit Burak'la konuan arkas dnk gen bir adam vard iyerinde... nce karamad. Burak'n bakyla o da kapya dnnce, bir ksa kukulu baktan sonra tand, Sermet'ti. Aznda pipo, kolunda anta, antadan frlam mimarlk aralar, gnyeler, cetveller... Byk brakmt... Kenan nce bir tuhaf oldu... Bir trl karar veremedi nasl davranacana... Sermet glerek yaklat... Merhaba, dedi, burasyd demek... Kenan elini uzatt... El sktlar... Sermet'in yznde hep o srtma diyorum ya -hakszlk- glmseme!.. Naslsnz?.. 162 Teekkr ederim, dedi. Sermet, Burak'a dnp elindeki kitab verdi. unu sarn, dedi. Statik hesaplaryla ilgili bir kitapt... Kenan indirimli ald parasn. Sermet nemsememiti, teekkr bile etmedi... Oturmaz msnz? Saatine bakt. Biraz vaktim var, dedi. Yukar ktlar. Kenan rtmeye alt bir heyecanla bakyordu Sermet'e. Kitap alma numaras bunun... Niye geldi? Gemi olsun, hastalanmsnz galiba, o gece, dedi, Gnsel syledi. Geirdik... Biraz fazla karmz... Yallk ne de olsa!.. Sermet glerek bakt. Harcamayn kendinizi, dedi, nereniz yal sizin?.. Olan ta atyor! Bilmiyor muyum ne haltlara kalktn demek ister... Niye geldi bu?.. Hem sormaktan korkuyordu Gn-sel'i, hem de can atyordu. Tuttu kendini... ay sylediler... Gnsel'i gryor musunuz?.. Kenan ne diyeceini bilemedi... Oral deilmi gibi davranma abasyla sigara kard. (Artk paket tayordu, Bafra pake-ti.) ok var grmedim, dedi. Siz?.. Sermet ayn glmseyile bakarak: Ben de, dedi... Doru sylemiyor hergele. Beni iletiyor... Dn akam belki de gece birlikteydiler besbelli... Benden esirgedii dudaklann

bu yan gibi olann. -Yakkl ite, samalama- pis, salyal azna -saym azna-. Sus ulan ne pis herifsin... yi ettim... Akamlan kmyor musunuz artk?.. Kenan uyanr gibi: Zaten pek kmam, dedi... teden beri kmam... O gece nasl oyduysa... Gld... Sermet de gld... ok kii arpld o gece, dedi... Biliyorsunuz Sait kanama geirdi... Yine sanatoryumda... Mine (hangisiydi acaba?) safra kesesi sancsyla yatt gnlerce... Niye anlatyor bunlar? Bir ey var bu olanda... kar olum u dilinin altndakini diyeyim mi una? O da grmyormu Gnsel'i... Yalan... Birlikte dalga gemeye mi baladlar benimle ne?.. Soytar olduk bu hergelelere. Sermet kalkt, yine urayacan syleyip gitti. Kenan asl o zaman kvranmaya balad... Niye geldi... Gnsel'le gryorlar... Hastalm anlatm ona da... Demek ki... Niye kovmadm? Kovmak olmazd da bir gzel alaya almak, ya da buz gibi durmak... Ucuz kitap ver!.. Yukar buyur edip bir de ay iir sen!.. Zift isin hergele... Bir parmak da brakt dibinde... Byle zppeleri niye sever kzlar? Sersemliklerinden. O gn, ertesi gn dayanlmayacak bunaltl gnler geirdi yine. Ertesi akam Galatasaray'da bir meyhaneye girip imeye kalkt, vazgeti sonra. Bir de evde olay yaratmak niye?.. Ertesi gn Babalar'a gitmekti en iyisi. O zaman rahatlad. oktandr uyumad kadar iyi uyudu o gece. Sabah biraz ge gitti iyerine. Saat on bire geliyordu. Niyeti biraz durup ki-tabevinde, sonra kp bir eyler yeyip Babalar'a gitmekti. yerine gelince bir paket uzatt Burak... Bunu bir Hanm brakt, dedi... Sizinmi... Hani buraya kitap almaya gelmiti bir kz... Gnsel... Evet Gnsel Hanm... Kenan aknln saklamaya alarak pakete uzanrken: Nerde imdi? dedi... Yarm saat oluyor. Sizi sordu... Arayacakm yine... Kenan zntye batvermiti bir anda. Yzn Burak'tan gizlemeye alarak hemen dnd, elinde kitapla yukar kt. Allah kahretsin, yarm saat nce gelemezdin deil mi? Uyu essek gibi... Burada da Matmazel'in yoluk surat. Sonra bir umut-164 ^ Paketi at hemen. Sahaflardan aldklar kitapt. Ciltletilmi, prl prl olmutu... yice aratrd kitab, yaz filan yoktu iinde. O gn yemee kmad leyin. Sigara iti bol bol. Artk iyice sigaraya balamt. Nermin buna da ok zlyordu. Yalvard bile birka kez imesin diye. Koltukta ylece szmt bir ara. Ne kadar srdn bilemiyordu. Bir grltyle uyand. Rasim masasna vuruyordu. Bu saatte, ne uykusu ulan?.. Esrar m ekiyorsun, nedir?.. Karsna oturdu. Kenan'a bakyordu... Gerekten ya da ustalkla zgn grnyordu. Yemee de kmamsn lende... Yaaa, dedi Kenan, biraz ge kahvalt ettim de ackmadm... Yer misin, sandvi?.. Rasim kesti birden... Sandvile olmaz kalk seni bir yere gtreyim de bir eyler ye... Gebereceksin bamza... Kenan aldrmad, Burak'a iki peynirli sandvile ay, Rasim'e de kahve syledi... Rasim yine babacan oyunlara balayacakt besbelli. Olum, dedi, ne oluyorsun, dnya ykld da sen mi kaldn altnda?.. Biraz kendine gel... Ben senin kadar eek inatl, durup dururken rahatn tepen herif grmedim... Kenan hi istemiyordu bulamak irkefe. Bir balarsa, sille tokada kadar gtrebilirdi ii!.. Sinir snav bir tr... Sizin Bolevikliiniz bu demek... Onun iin btn dnya yaka silkiyor sizden... Kendine byle yapan, bakasna ne yapmaz be! Glmek geliyordu Kenan'n iinden. Gld de belli belirsiz... Gznden kamamt Rasim'in...

 Glersin hergele, dedi... Allah size trnak vermesin, uyuzdan da kurtulmayn... u baka bak herifteki, nce beni asar... Gerekten asar mym bu herifi? Aamam ya, u herifin sehpaya giderken alayp szladn, ya da altna pislediini grmenin bir holuu var!.. Sonra da "hastr" deyip kovmak... Sen kim aslmak kim ulan!.. Ne vakit ykyorlar han?.. Kenan kahvecinin getirdii ayla sandvie balarken tepeden iner gibi sormutu. Niye sormutu o da pek bilmiyordu ya... Rasim yle bir bakt, elindeki kahveyi yandaki masaya brakt. Naslsa ak vermi kurnaz bir diplomat gibi ban kaldrd... Anladk efendim, dedi. Yklaca filan yok hann... Ben uydurdum. Belki akln bana gelir de doru yolu bulursun diye... Ama sende o yetenek nerde, hyaraas?.. Kenan ard. Demek bu da numarayd... Nermin'e bask diye kullanma. Yutturmutu da... Bir de bende denedi, skmedi. ine bir sevin, bir mutluluk doldu. Sava kazanmann mutluluu. Rasim kahvesinden bir yudum ald: Hann yklmasna kalmadan sen yklacaksn bu kafayla... Sizin yklnz grmeden gitmeyeceim... Matmazel bilanoyu karsn da nce durumunu gr... Karlkl bakyorlard ki donuk donuk, telefon almaya balad... Kenan isteksiz uzand telefona... Buyrun, dedi. Nermin'in sesiydi ama... Kenan Bey'i! stiyorum! diyordu... Syle... Nermin... Bir duraksama oldu telefonda. Kenan Bey'i istiyorum... O zaman ayld birden... Gnsel'di bu... Ne diyeceini ard... Rasim karsnda oturmu kurt gibi bakyordu ylece... Bala beni, dedi. Sen misin? (Adn da syleyemiyordu Rasim'in yannda.) Syle... Nerdesin? Niin aramadn?.. Kitab da brakmsn... Biraz oturmaz m insan?.. Bunlar abuk abuk, heyecanla, Rasim'den karr gibi sylyordu... Gnsel neeli bir sesle: zr dilerim, diyordu, duramazdm, ok ge kaldmd 166 ie e ge mi kalmt?.. Dn baladm daha... Hani kitaplkta memurluk vard... Oldu... Kenan telefon hemen kapanacakm gibi korku iindeydi... i filan umurunda deildi... Akam geleceksin deil mi?.. Bekliyorum... Bir sessizlik oldu telefonda. Bir baka gn... Kenan nerdeyse alamakl bir sesle: Ne olursun?., diyebildi. Bak nasl bakyor eolueek... Nerden geldi bu hergele karma... Telefonda yine bir sessizlik oldu... Sonra Gnsel'in o uysal sesi dnyann en tatl mziini gnderdi Kenan'a: Peki... Burada bekleyeceim... Yine bir sessizlik... sterseniz naralt'nda olsun, dedi Gnsel. Altda gelirim... Altda... Hoakaln... Gle gle... Gnsel telefonu kapatmt. Tere batmt Kenan da... O da kapatt telefonu. Rasim'e ak vermemeye almt aklnca. aknlk, sevin, hergelelik, iti kak tam bir cmb iindeydi Rasim'in gzlerinde... Bir kahkaha atp kalkt ayaa... Ulan kimdi o? dedi. Kenan toparlanmaya alt... Nasl davransam... Tersleyeyim unu bir... Kestirip ataym. Bir tandk... Rasim, Kenan' iyice kstrd gvencesiyle yklendi:

 Nasl tandk ulan, cvl cvl kadn sesiydi o... Sonra ya senin sesin, yzn, konuurkenki durumun... imdi durumun... Ne var durumumda?.. Rasim keyifle oturdu yerine, bir sigara yakt, kahvesinden bir vudum ald. Kenan'n gzlerinin iine bakarak gld yine: imdi anlaldn, dedi. Arpac kumrusu gibi dnmeler. Esrar kavanozuna batm baklar... Huysuzluklar... Kenan da sinirli gld birden, tutamad kendini, sonra toparlanmaya alt. Sevincinden bir oynamad kalmt Rasim'in. Kahvesini bitirip kalkt, Kenan'a yaklat. Ciddiydi imdi... Sevindim, dedi. Namussuzum sevindim... Oh yle be-ee... Drt kars olmasa efendimiz bile peygamberlik edemezdi... Dinamit Asna dndn yllardr hyaraas... Yap... Kenan birden kesti. Ne yapmas be?.. Brak numaray ulan. Bilirsin benden sr kmaz... Yap diyorum sana, o kadar... Dnyann tadn al, moralin dzelsin. Sonra bir an dnd. Altda buluacaksn... Nerede? Kenan ne diyeceini bilemeden durdu bir an, sonra ban evirdi... Samalama. Liseli olanlar gibi muhallebiciye gidemezsin ya... Belli yeni baladn bu ilere... Utanma, utanma... Kapat artk... Olur, kapataym. Kadnn bir yeri yoksa bu kta kyamette kaldn gitti sokaklarda... Birka otel var, ama hem pahal, hem tehlikeli... Her kadnla gidilmez. Ne tolu ittir bu herif, iinden geenleri okur insann... Bunlar m geti iimden?.. Yok ne geti?.. Gemediyse de geecek!.. Rasim czdann kard, ngr mngr bir sr anahtarn arasndan birini ayrp uzatt... Al, dedi, benim bir kk yerim var... Kenan ne diyeceini bilemeden kald, bir irkilme duydu iinden... Sok kna onu, dedi. Rasim ciddi: Bastne, dedi. Glnl biimde eilip anahtar arkasna gtrd, sahiden bna sokuyormu gibi yapp cebine att, sonra doruldu. Aklnzda olsun... dedi. Banz dara der de aramaya kalkrsanz, gelir bu kmdan alrsnz... Sonra ciddileti. Kenan'a yaklat: Nermin'i merak etme, dedi. stersen sabaha kadar gelme bu gece, onlar oyalarm ben, telefon ederim, alrm belki... Bizim arkadalarla rasdatk, brakmadlar, derim... stersen imdi telefon edelim... Rasim'in telefona uzanm elini serte tutup ekti Kenan... Brak, dedi. Her ie de burnunu sokma! Rasim aldrmadan bakt bir sre, sonra yavaa: u herife bak, dedi. Pezevenlik ederiz. Yine yaranama-yz... Pezevenklerle iim yok benim... Rasim de bozulmu gibi kalkt, umursamazlkla: Hyaraas, dedi. Kendi pezevenkliini kendin yap bakalm. antasn ald: Yzne gzne bulatrrsn yaknda, dedi, o zaman da gelme bana... Sonra yaklat, uzanp Kenan'n yanandan makas ald, dostlukla gld... Gel ulan gel, dedi. Eolueek gel... Kim tutar senin elini benden baka... Tam karken, dnd birden... Ben niye geldim bugn buraya? dedi. Kenan gld: Bama bela olmaya... Rasim glmeden bakt, sonra yavaa: Hadi kalsn, dedi, aznn tadn bozmayaym... yi elenceler... tme kendini sokaklarda!.. Gitti... Kenan birden meraka kapld. Gerekten niye geldi bugn bu olan?.. lle de bir neden aramak gereksiz Rasim'in geliine ya, kendi dedi... Bir ara

peinden koup sormay bile dnd... Amaan, kim bilir ne boktan eydir... Kaslmasn da sever hergele... Bak hann yklmas yalanyla nasl tedirgin etti beni gnlerce... Gerekten bela bu herif... Anahtar alsa mydm?.. Utanmyorsun deil mi Gnsel'i Rasim'in garsoniyerine... Bir duysun da suratna tkrsn kz senin. Nermin'e telefon edip etmemeyi dnmeye balad... Etmeyecekti... Etmeyeceim... Zaten dokuzdan gee Gnsel de kalmaz... Beklesin... Peki nereye gideriz?.. Darda da yamur balad balayacak. Kar da yaabilir... Yasa keke, bu pis yamurdan daha iyidir. Altya doru karm... Burak'a beni ararlarsa... naralt'na vardnda daha be buuk filand. ok souktu hava, kemiklere ileyen pis bir yamur yayordu. Kahve bombotu. Yamur altnda kouan birka kiiden baka ey grnmyordu ortalkta. Yalnz narn dibindeki caml kulbede belli belirsiz birileri vard. Kazanclara doru yrd, biraz oyaland, dnerken sol kolunda sarkan kocaman antasyla Beyazt Alan'na doru gelen Gnsel'i grd. Koyu renk bir manto vard stnde. abuka yrd. Gnsel caminin duvarndan kahveye dnerken karlalar. Yamur altnda salar, yz pslak Gnsel arm gibi bakt, glmsedi, mantosunun cebinden kard elini uzatt... Merhaba, dedi. Uzatlan eli iki eli arasna ald Kenan, gzlerini ayramyor-mu gibi bir sre bakp kaldlar ylece... Elleri smscakt kzn... Niye, dedi, niye bu kadar uzattn?.. Gnsel taklmak ister gibi bir glmseyile: Hemen mi anlataym?., dedi. Islanyoruz... Kenan duymuyormu gibiydi. Gzleri Gnsel'in gzlerine ivilenmiti. Beni yine brakp gidecek misin karanlklarda?.. Kenan iki omzundan tuttu kzn, ylece bakyordu. Aralarndan akp giden binlerce yamur damlac bu boluu yabanc her duygudan artma abasndayd sanki. O ii bitirip Gnsel'in gzlerindeki alayc glmsemeyi de silip gtrdler... Gnsel yamur altnda karsnda dikilmi bu yaral adama bakt bir sre... Sonra yavaa: Hayr, dedi. Brakmayacam... Kenan inanamyormu gibiydi. Kmldamyordu. Yaklaan ayak seslerinin GnsePdeki tedirginlii olmasa hi aylamaya-cakt belki de! Kz omuzlarn ekti yavaa, birileri geti alana doru. Yan yana yrmeye baladlar. Kenan koluna girmek istedi Gnsel'in. Bir trl yenemedii ekingenlikle kolunu tuttu. Gnsel bakt Kenan'a, sonra mantosunun cebinden kard elini, o girdi Kenan'n koluna. Glmsedi, istediin bu muydu gibisine. Artk muduluk balamt. Alanda aaya doru yryorlard. Nereye gitsek? Kenan ne diyeceini deil, ne dneceini bile armt. Aada pastane gibi bir yer var, orada biraz oturalm isterseniz. Gnsel'di, demek dnebiliyordu. Kenan uyanr gibi bakt kza, solunda asl duran kolunu skca bastrd dirseiyle. Brakmam artk seni, dedi. Gnsel glmsedi: Sekize kadar brakmayn... Sekiz mi? Kenan durdu birden. Alann, yamurun tam orta-sndaydlar. Demek gidecek. ki saat sonra gideceksin demek... Sekize kadar m? Gnsel zlm gibi bakyordu... Daha gee kalmayaym, dedi. Aslnda bugn olmamalyd. Sonra glmsedi yine, alayl ekledi: Teyze Hanm'la aram amayn. Haber vermedim. zlr. Teyze Hanm m? Bir de evde kalm kzlar dneceiz! Kenan bir eyler demek istiyordu. Yamur altnda kmldamadan kalmt. Bu kz deli eder beni. Niye bakalar dolar aramzda?.. Gnsel de kalmt ylece... Kenan mrldand: Hi brakmayacam seni artk, dedi. Ne bu gece, ne de... hi hi hi... Demin cami kesinde yaadklarn bir kez daha yayorlard. Senin gzlerinde de mutluluk var ite. Pastaneye de gitmem. Karacam seni... Unut her eyi. Sz de verdin, brakamazsn artk.

Sonra birden elini tuttu kzn, srkler gibi yrmeye balad. Bir araba evirdi aada. Yamurdan kurtulup da arabada yan yana, yle bir baktklar an, Gnsel'de bir rkeklik belirdi. Nereye? ofrd soran. Sana ne hayvan herif1. Sr ite. Taksim... Gnsel bir ey diyememiti. Sorar gibi bakt Kenan'a. Kenan slak elini tuttu kzn, avularnda stt bir sre, sonra yavaa yoldaki gibi koltuunun altna ekti kolunu. Gnsel sol yannda, sanki yreine yaslanm, ban da uysallkla Kenan'a drmt hafife. Yamur altndaki kl yollar akp gidiyordu iki yanlannda. Bynn bozulmasndan korkar gibi konumadan Taksim'e kadar ylece kaldlar. Ne konumak, ne baka hibir ey bu mutluluun artmasna bir ey katamazd Kenan iin... Beyolu Caddesi'ni geip de Taksim'e geldiklerinde, arabann yavalamasna kalmadan Kenan ofre yavaa: Rumelihisar, dedi. Gnsel ne diyeceini bilmeden nce saatine, sonra dnp Kenan'a bakt. Mutluyum diyordu, zgnm diyordu, istiyo-172 rum diyordu, yapmasak diyordu... Kenan yalnz istediklerini gryordu bu baklarndan... Bencilim, ne yapalm. Yz binlerce yldr bencilim byle, var olduka da bencil olacam! Senin yal teyzenin kimsesizlii aclarmdan smscak ellerindeki yalnzl-yla rker gibi gzlerinin l l karanln tesindeki Boazii'nin btn mavileri saklanp slak koyu mantosu kuatvermi rlplak lokantalardaki minicik masalar var ya... Gnsel sklm gibi kmldad. Kolunu ekti yavaa. Kenan'a bakt: Biliyor musunuz, dedi. Basndan yarglananlar dn elliye yaknm, burda, izmir'de... Kenan daha uyanmamt... ylece bakt bir sre. Scack kolunun yeri boald. Yarglananlar m?.. Haa... Aslnda pek bir ey yazdklar da yok... Gnsel gld: ah'la Diba'y verdiler ya. Evlenme trenlerini. Sonra Towsend'in yeni akn da... Birden kzarr gibi oldu. Hemen sustu. Arnavutky'n gemilerdi. Kenan'a bakt yavaa: Nereye gidiyoruz? dedi. Rumelihisar'nda bir lokanta var. Bir ey demedi Gnsel. Bir sre sonra yavaa sordu: Geldiiniz bir yer mi daha nce? Deil... Daha nce geldiiniz yer mi? Deil... Nermin'le geldiiniz yer mi? Deil... lk kez seninle geliyorum ite. Yok canm, ylece sordu. Duygusallklara der mi bu kz? Ama... Brak imdi... nnden geerdim ara sra. Birden buray dndm... Gnsel saatine bakt. Sklmaya balad demek. Kolumu da brakt. ekip gidecek yine... Tutamazsn ki, istemiyor belki oraya gitmek. Tutarm... Kkbebek'i gemilerdi ki Kenan birden durdurdu arabay, indiler. Yamur yoktu burada. Kar bekleyen stanbul havasyd. Geri dnp lokantalara doru, giderlerken Gnsel isteksiz baknd... Canm hibir ey yemek istemiyor, dedi. Yryelim mi? Bilmem... mez misin? Gnsel gld sadece. Beyazt'ta geende konutuklarn dnm olmal... Rumelihisar'na doru yrmeye baladklar srada bakt Kenan'a... rsek gideriz bir yere, dedi. Yrmek bu bak gibi havay sevdiriyordu insana. Kenan, Gnsel'e yaklat, koluna girmesini bekledi. Biraz sonra Gnsel usulca tuttu kolunu, sonra biraz daha sokuldu, iki kolu ile sarar gibi yapt, sol koluna asl yrmeye balad Kenan'n. Sonra glerek, tatl bir taklma ile: Beni imdi evde beklerler, dedi. Biz de buralarda srtelim bakalm: Kenan: Beklesinler, diyebildi sadece... Sonra heyecann bastrmaya alarak:

 Biliyorsun, dedi. Bencilim ben... Gnsel sessiz yrd bir sre. Duymam gibiydi... Sonra ar ar: Bugn Ticari limler Akademisi'nin Talebe Cemiyeti kongresi vard, dedi. Polisle atmalar olmu. Bizim ocuklar var orada. Bu akam gelirler bana. Kenan aylmt da ne diyeceini bilemiyordu. zr m di-lesem?.. Ama benim hi mi hakkm yok bu dnyada?.. renciler polisle akam Kocamustafapaa'daki evin Gnsel'e bu yrmeden daha mutlu brakp gidemez ki beni... Anladnz m imdi, dedi Gnsel, gerekten bencillik oluyor bizimki... Kenan bakaldrmayla diretti birden. Olsun, dedi. 174 Gnsel glmsedi: Seni de su orta yaptm ite. Kenan dirsei ile smsk bastrd kzn kolunu... O ki artk karanlkta brakp gitmeyeceini syledin. Beni sululuktan kurtarncaya kadar sen de sulu olacaksn. Ne yapaym? Hep ben mi yalnz kalacaktm bu yeryznde?.. Doaya bile aykr bu... Gnsel glerek dinliyordu Kenan'. Bebek gerilerdeydi. Deniz kysnda, rhtmdaki son bo banklarn yannda geiyorlard. Denizin souk hrts ile ara sra geen tat aralarnn motor sesleri arasndaki karanlktaydlar. Gnsel glerek: Neymi doaya aykr olan? dedi. Kenan durdu, bakt Gnsel'e, Gnsel ard. Yzndeki glmseme dald birden. Keke sormasaydm gibisine bakt. Yrmeye balayaca srada Kenan yavaa: Benim seni sevememem, dedi. Gnsel durdu, Kenan'a bakt yine... Baka yasalar da var doada, dedi. Bitmiyor ki bununla. te yine brakp gidecek beni. ylece bakyorlard... Dosta m bakyordu bu kz, dmanca m? Ac eyler mi syleyecek yine... Bu arabann farlar da... Niye karanla dtk yine... Kenan bir ac duymaya balamt birden... Baka yasalar da var. Haklsn yalym, dedi Kenan. O zaman bir ey oldu. Gnsel'in yznden bir irkilme geti, itenlikle zgn mrldand birden: Ah, her eyi kendi andan... Bitirmedi. Yavaa kaldrd kollarn, Kenan'n omuzlarna koydu. Yzn yaklatrd, bakt ylece. Kenan sonrasn bilmiyordu. nce akn, sonra delice pmee balad kz. Hzla gelip geen arabalarn farlarn filan da unutmulard. Ia, karanla batp kyorlard. Kendini ylesine yitirmiti ki Kenan, dudaklarn smsk kapatt kz tkanr gibi olmaya balad... Yar baygn iteledi Kenan', soluk solua ban arkaya att biraz, rkek bak... Bitkindi. Soluum kesildi, yapma deceim, diye mrldand. Kenan biraz daha skt kollarnda. Bir eyler sylendi. Drmem seni, dedi. Benimsin... Sonra yine pckler, kollarnda skmalar... Bir ara ayrlr gibi oldular. Yakndaki bir krk sraya ktler... Ayn eyler, daha da cokularyla dopdolu, orada da srp gitti bir sre... Yllardan beri gelen evlilik yaamnn yaratt alkanlklarla Kenan, bir ara btn bilin kurallarn ap krk sra stnde Gnselle yatvermeyi bile dnd. Dnmeyi gereksindiren bir ey de deildi ki bu. Haftalardr biriken ykntlarn, karsnn yannda srekli rtbas ettii cinsel drtlerin bir patlamasyd... Gnsel'in mutluluu artk korkuya dnmt. Kz bir ara kurtard kendini, sendeleyerek kalkt sradan; ayakta duramyor gibiydi. Kenan da kalkp tuttu. Hafiften bir yamur balamt. Kolunu beline dolad kzn. Aylmt artk o da... Bir utanma duydu... Bala beni, seni nasl seviyorum bilemezsin... Gs inip kalkyordu Gnsel'in... Kenan kendini tutmaya alarak kz gsne bastrd hafife. Sakn benim iin kt eyler dnme, dedi. Yavaa ekledi: lrm sonra... Gnsel bir ey demedi. Yorgunlukla yaslanmt Kenan'n gsne. Birka adm attlar ylece. Gnsel bitkin mrldand: Gidelim artk.

Kenan donup kald birden, kz skt gsnde, fsldar gibi: Nereye? dedi. Bilmiyorum... Oturalm bir yerde... Peki canm, nasl istersen... Yine de yle olmad... Deliler gibi pmeler balad yine; Gnsel'in her vakit istekle bakt yuvarlack omuzlarn, belirsizmi gibi duran grnts iinde dipdiri gen kz gslerini, 176 incecik belini, sert kalalarn, acmasz penesinden geirmeler balad. Belki biraz da yallk itepisinin sonucuydu btn bunlar. Bakaldrma, bir tantlama abasyd. Gnsel gerekten baylm gibiydi kollarnda. Seviyorsun beni deil mi, diyordu Kenan. Syle ne olursun? Seviyorsun deil mi?.. Salkl olmaktan kmt Kenan'n sesi... pmeyi brakt bir ara. Baygn gibi duran kzn ban ellerinin arasna ald. iseleyen yamur altndaki slak yzne bakt ylece, inler gibi: Sylemiyorsun demek... dedi. Gnsel uykuda gibiydi. Gzlerini aralad soluk solua, bitkin bir sesle: Seviyorum, dedi. nan bana seviyorum! Sonra inip kalkan gsn ekmeye alt Kenan'dan... Gene bitkin bir sesle mrldand: Oturalm bir yerde, ne olursun?.. Kenan ayn salksz sesle steliyordu boyuna, Gene syle, ok ok syle. Seviyorum... Syle... Gnsel gzlerini iyice ap bakt Kenan'a, daha belirgin bir sesle: Seviyorum, dedi. Seviyorum seni, seviyorum! Uzaklap yaknlaan motor seslerine bulanm Kenan, inanamyormu gibi kmldamadan bakyordu kza... Karanlkl, kl, yamurlu, denizli, rhtml, slak sral bu k gecesinin bak gibi souunda tutkularnn ateinden baka her eyi unutmu bakyordu. Bir tr aknlk, bilinsizlik, tapnma, gvensizlik belki de... te seviyor beni... Boaz'dan gelen bir taksi yaknlarnda yavalamt, birden; alayl bir ses: Taksi, dedi... O zaman aylp baknd Kenan. Sendeler gibi bindiler arabaya. ofr bir ey sormadan srd. Gnsel yorgunlukla Kenan'a yaslanm, karanlk denize dalmt. Kenan ar ar kolunu okuyordu Gnsel'in... Arnavutky'e gelince durdurdu arabay, yjj Gnsel nce bir ey diyecek gibi oldu, sonra bitkin bir uysallkla Kenan'n elini tutup indi arabadan. Kydaki bir lokantaya girdiler. Hemen de kimseler yoktu lokantada. Bir-iki masada birileri sadece. erinin scak havas kuatveriyordu insan. Deniz stnde dipteki bir masaya gittiler. Kenan mantosunu kard Gnsel'in. Kendi de soyundu abucak. Karlkl oturdular. Gnsel utanyor gibiydi. Gzlerini karyor, hep denize bakyordu. Kenan kzn masa stndeki ellerini ald, buz gibiydi, stmak iin ovalamaya balad avucundan. Garson listeyi uzatmt. Bir eyler getirin ite, dedi Kenan. Sonra Gnsel'e bakt, yavaa: eriz deil mi? dedi. Gnsel anlamam gibi baknd, aknlkla, yavaa, Bilmem, dedi, yine mi ieceiz? Kenan yiyecekleri syledi abucak, iki duble de rak, sonra Gnsel'i yattrmak iin gerekliymi gibi, lk kez geliyorum buraya, dedi. Bir ey diyecek gibi oldu, sustu yine. Gnsel glmseyerek dnd. Yava yava durulmaya balamt. Artk ekinmeden bakyordu Kenan'a. Hem o lk glmseyii ile... ki, yiyecekler gelince, tabana bir eyler koymasn bekledi Kenan'n. Kadehi ald, glerek bakt, hafife kaldrd, bir ey demesini beklemeden iti. Kenan gzlerini ayramyordu yine. Kadehi kaldr, iii, brakrken glmseyerek bak... Kenan da iti. Konu ne olursun, dedi, renmek istediim o kadar ey var ki... Daha kald m? dedi Gnsel.

Tedirginlik geirir gibi oldu bir sre, sonra kzard. Ondan sonra da toparland iyice. Hibir yabanclk yoktu artk baklarnda. Bir silkinme yetmiti erkek penesinde ezilmi rkek kzdan kurtulmaya. Mutlu bir aknla dmt Kenan da... Bir-iki yudum daha itiler. Gnsel antasna uzand. Kenan anlamla ti, hemen Bafra paketini kard cebinden... Siz de baladnz m? dedi Gnsel. Kenan ses karmadan yakt sigaralarn. Sonra krgn bir ses-le, Kalm demek ki, dedi renmek istediim eyler... Gnsel duraklad. Siz olmaktan kurtulamadk!.. Gnsel yine kzard, gld birden. Durmayn stnde, dedi. Az alkanl... Geecek... Kenan ylece bakyordu yine. Hemen gesin, dedi. Gnsel uysallkla, Pekiyi, dedi, sen nasl istersen... stediklerimi yapacak msn?.. Gnsel akn kald bir sre. Ne diyeceini bilemiyordu. Yine glmsedi yavaa. steyecein eylere bal bu!.. Kenan dalgn: Neyi isterim ki ben, dedi, senden baka!.. Gnsel durgunlat. Bir sre denize dald, sigarasn iti... Kenan da sigarasn iiyor, ylece bakyordu kza. Dinle beni Gnsel, dedi. Kz yavaa dnp bakt. Kenan sessiz, fakat gvenli balad. Gelip geici bir tutku sanma bunu... Aramzda byk ya fark var... Bu da nemli deil. Akllca bulmayabilirsin. Sensiz olamam ben artk... Yine heyecanlanmt, ksk bir sesle srdrd: Benden daha akllsn... Yardm et bana... Ama sensiz hibir ey olmayacam da bil... Brakma beni... Sonra tkanr gibi ar ar ekledi. Gecikmeden korkarm ben. Sylerken utanr gibiyim... Niye sonfaya kalsn? Evlenmez misin benimle? Ne olursun hemen kar kma... Baka zm yok ki! Zaten bir trl kurtulamyorum... Aalk itepisi eziyor beni... Beni ite... Anlatamadm deil mi? Seni seviyorum... Sustu. Gnsel sessiz, yznde hibir tepki izi vermeden dinliyor, ylece bakyordu Kenan'a. Kenan kzn kt bir ey sy-leyivermesinden ekinir gibi balad yine kesik kesik: Evliyim, ocuum da var... Ama o evde... Ah bilemezsin, kurtulmam gerek... Sensiz ne yaparm ben? Sonra sustu. ylece dalgn kaldlar bir sre. Sigaralarn bitirdiler. Kenan bir ey sormaya korkuyordu. Kzn konumaya balamasndan da korkuyordu. Gzlerini karyordu. Gnsel sigaray bastrd... Senden daha akll olduumu nerden karyorsun? dedi. Grne kanma. Birbirimizden aa kalr yerimiz yok duyarllmza kaplmakta... Sonra Kenan'a bakt ylece... Seni ben aramadm m? Karanlk yollara dmedim mi seninle pmek iin?.. Aklla ne ilgisi var bunlarn?.. Gryorsun ite direnemedim. Belirsiz ac bir alayla srdrd: Ama bana sorarsan, dndm, aklmca bir saknca grmedim gelmekte. Bari sen de inandrma beni bu akl yalanna... Sonra yaknr gibi yavaa: Bceksi bir yanmz var ite, dedi. Kenan ii titrer gibi dinlemiti. Fsldad birden: Yoksa zgn msn? Gnsel dalgn: Yooo, dedi, gzel, hem de ok gzel... Bir yudum ald ikisinden. Glerek bakt Kenan'a. Neeli, alayl bir glt bu. Deminki eziklie bir bakaldrmayd. El kzna gven olmuyor ya, dedi, bana gvenmeni isterim!.. Sonra durgunlat yine: Seni brakabilecek olsam gelmezdim. Aklndan at onu... 180 Kenan'n masa stndeki sol elini ald, sevgi ile okad. Sonra iki dirseini masaya koydu glmseyerek. Avucuna ald bu eli yzne yaklatrp srd hafife.

 Neler ekiyor insanlar, dedi, baz eylere katlanmasn bileceiz. Yok baka aremiz... Sonra yavaa ekledi: Evlenmeyi dnecek durumda deiliz... Kim bilir daha neler bekliyor bizi... Zorlamalara da kalkma... Elini yavaa brakt Kenan'n, durgun bir sesle: Ben de anlatamadm deil mi? dedi. Nedenini bile tam bilmiyorum ya, Seni seviyorum... Kenan tam bir suskunlukla bakyordu. Gnsel arlamaya balayan havay datmak ister gibi birden gld, alaya balamt yine. Sa ol!., dedi. Aslnda hi de kt bir ksmet deilsin... Evli, ocuklu olman biraz dndrr belki ya, yakklln btn eksiklerini rtyor yine de... Hem imdi modaym... Kzlar evli erkekleri ayartyorlarm... Kenan utanm gibi glmsedi, ban evirdi. Gnsel sevgi ile bakyordu. Bir ara dalar gibi oldu, yine toparland, mutluluk dolu bir glle: Bouna byklk taslama, dedi, sen bymemisin... Bu ocukluuyla bir de ikinci evlilie kalkyor. Hem de birincisinden kurtulmadan... Yapmack, zentiliydi sesi, Kenan gerekten utanmaya balamt. Gzlerini kard, kzard bile. akayla yakalamt Gnsel, Kenan'. Alayl bir glmsemeyle stelemeye balad: Ne oluyorsun, dedi. Korkma, ptk diye stne kalmadm hemen... Biraz bekle bakalm... Grrsn nasl temizletirim ben sana namusumu!.. Bir eyler sylemek istiyor, beceremiyordu Kenan. Gnsel birden ciddileti. Duygululukla tuttu elini: Sakn deime, dedi, hep byle kal!.. Bir suskunlua dtler yine. Gnsel birden gevezelii srdrmek ister gibi: Bak, dedi, ilgisizliini balamam. imi hi sormadn... Hemen anlatmaya balad: Bilmezsin nasl sevindim. Hi, ama hi umudum yoktu. Hl anlam deilim, nasl oldu? Bizim Handan'a sorarsan... Handan' tanmyorsun? Ta Sivas'tan... Doktor kyor bu yl... Kt kz saylmaz... Ar doktor yalnz... ey diyor Handan, dekanlkta biri varm, iyi adamm... Ne bileyim ben, oldu ite... u tezi de bir onaylasa adam, snava da iyi hazrlanrm, kitaplktaym btn gn. Cvl cvl anlatyor, glyordu... Elime de drt yz elli lira geecek... O kadar param hi olmamt... Bktmd Teyze Hanm' kesmekten... Ama biz ge kalyoruz deil mi? Saat dokuza be vard. Kenan izin veremezdi bu kadar gzel . eyin bozuluvermesine. Tersler gibi diretti: Olmaz, gidemezsin... Gnsel arm gibi durdu, birden alayc kz oluverdi yine: Zor evlenirim ben seninle, dedi, daha imdiden baladn! Kenan mutluluktan aknd. Niye alayacak gibi oluyorum? Allah belam versin benim... Kadndan ayr yanm kalmad... Bak u kza... Gnsel yine ciddileti: Asl nemlisi, fakltede ocuklarla her gn iliki kurabilmem... Bayldm bu ie... Dalgn kald birden. O zaman yakalad Kenan. Btn bu en, cvl cvl grnt aslnda hep bir eyleri gizlemek abasy-d. Bu abada kendisi iin yaplm olanlar da sezinliyordu Kenan. Aslnda da neeli bir kzd besbelli; ama stlerine ylesine arl olan eyler kmt ki, neeli, bu cvl cvl grn ty ortaya karmak iin Gnsel'in byle srekli bir aba, belki de byk bir sava yrtmesi gerekiyordu her seferinde. Sava biter bitmez yine... Abini soracaktm? Yaptrabildi mi iini? Gnsel dalgn ban kaldrp bakt. Sonradan anlam gibi: stanbul'a olmaz diyorlarm, dedi. Belki zmir'e, bakalm... Sonra yine sustu. Pek bir eyler de yememiti... Niin yemiyorsun? Aylr gibi doruldu, glmseyerek bakt: Yedim, dedi. kisinin son yudumunu da ald. Kenan artk tutamyordu kendini.

 Gnsel, dedi. Gnsel anlam gibi durdu, nce bakt, sonra ban nne eip bekledi. Sermet geldi bana biliyorsun deil mi? Gnsel durgun bakt Kenan'a. Nerden bileyim? dedi. Gzlerini ayrmyordu Kenan'dan. ylece bakp kaldlar bir sre. Kenan donuk bakyordu. renmek istiyorum, dedi. Gnsel glmsedi; alayc kz oluvermiti. Koca adam, kskanlk oyunlarna kalkyor, dedi. Sonra durgunlat, yavaa ekledi: renmen gerekli hibir ey kalmad dedim, deil mi?.. ylece baktlar... Gnsel'in yz acmasz bir yarg gibi souklamt. Hi yola kmayalm, dedi, bana gvensizsen... Kenan konumak, bir eyler sylemek deil, pmek pmek istiyordu yine. ini dn saran dayanlmaz bir aryd bu. Elini tuttu kzn, skt avularnda. Peki, dedi, ben imdi seni nasl brakrm?.. Syle, ne olursun syle... Seni seviyorum de, bir eyler de... Seni brakmayacam bu gece de!.. Seninim de... Senin olacam de... Hi hi... Sonunu getiremedi. Sesi yine salkszd. Bouk bouk... Gnsel anlamt Kenan'n dt bunalm. Yaknmadan ok uysallk dolu bir bakla: Ne olursun beni de dn biraz, dedi. Senin de benim elimden tutman gerekli. Ondan sonra pek konumadlar. Kenan bir trl yenemiyor-du kendini. Saat ona geliyordu. Gnsel kalkmak isteyince artk kar koyamad. Lokantann nne ktklarnda yamur durmu, yine o kar bekleyen gece havas balamt. Bir-iki adm yrdler. Gnsel koluna girdi hemen. ki koluyla sard yine. Haydi, dedi. Gl ol. Seni seviyorum. Gzel gnler gelecek. Bize de bir eyler der. Bir taksiye bindiler. Arabada ylece gittiler bir sre... Sonra Gnsel yavaa: Biliyor musun, dedi. Baba da hastaym biraz. nemli deil dediler ama, yal adam. Belki Kenan'n ilgisini baka ynlere kaydrmak iindi bu... Gidelim mr yine bir gn? Kenan algsz bir yzle bakt nce, Nasl istersen, dedi. Gidelim. Yine sustu, dald Kenan. Gnsel'e de arlk, bir eziklik kt yava yava. Ban omzuna dayad Kenan'n, ylece kald arak. Bo yollarda uar gibi giden arabann iinde btn yalnz-lklaryla ayrl yayorlard. Kenan Taksim'de ofre, "Koca-mustafapaa'ya," deyince, Gnsel kar kt. Hayr, dedi. Aksaray. Sonra Kenan'a bakt, yavaa: Bala beni, dedi. Aksaray'da ayrlmamz gerek. Zaten ok araba var bizim oraya... Buradan bile dolmula gidebilirdik... Neyse!.. Sonra Kenan'n elini alp dudaklarna gtrd. Ben sana telefon ederim, dedi. Kenan irkilmi gibi bakt birden. Yarn. Gnsel glmsedi: Yarn, dedi. Merak etme, her gn. Sonra antasndan kalem, ufack bloknot kard, bir eyler yazd. Ev, i adresi, ok zorunlu olmadka kullanlmamasn istedii i telefonuydu. Telefon bitiik odada. Daha ok yeniyim. "Balad" demesinler. Aksaray'da indiler. Kenan paralar verirken Gnsel bakt, sonra: Bu kadar ok para harcamana da izin yok artk, dedi. Bu son... Dolmua doru yrrlerken glmseyerek: Byle havaya gidecek paras olmaz devrimcinin, dedi. Sonra Aksaray Alan'ndan dolmua atlayp yapayalnz brakt gitti Kenan'! Bir sre kendine gelemedi Kenan. Sarahaneba-'nda bir arabaya bindi. Kesine ylp kald arabann. Hep ayn eyler dolanyordu kafasnn iinde. Toparlanamyordu bir trl. Sinirleri yay gibi gergindi. imdi Nermin kacak karma. Oyunun ac, pis yan balyor... Tatlsna bile dayanacak gcm kalmamt ki. Kapy ap da girince, evi karanlk buldu. Paltosunu asp ieri

geti. Nermin yatmt. Kenan'n ayak sesleriyle k yand yatak odasnda. Kenan girince Nermin yataktan kalkyordu. Uyuyamamt daha. Alan ktan kamaan gzlerini krptrarak bakt. rtmeye alt bir gerginlik vard yznde... Ho geldin, dedi... Ho bulduk... Birden ard Kenan. Nermin'den ayramyordu gzlerini. Scak bir yatak kysnda ayakta durup bekleyen yar plak diinin ars her yann allak bullak eden drtlerle btn duyumsuzluklarn kabartvermiti. Nermin'in bir eyler sorup renmek isteyecei bile gemiyordu kafasndan. Zorla evirdi ban, 235 abucak soyundu. Pijamasn giyip banyoya geti. yle kald bir sre. ofbeni yakt. nce lk, sonra souk su aktt stnden. Durulamyordu bir trl. Bir minicik kz, iinde zincirlerinden boaltt kzgn canavara brakp gitmiti onu. Evlilik koullarnn uzun yllardr yasalatrd sonutan baka her aba bu canavar biraz daha azdrmaktan baka eye yaramyordu sanki. Delikanllk ann boalmlar bile geldi aklna, bulantya kark bir utan duydu iinde. abuka kuruland, pijamasn giydi yine. Odaya geti. Nermin tuvaletin nnde aynaya bakyordu. Yz szgnd. yi elendiniz mi? Kenan ne diyeceini bilemeden kald birden. Aklna geldi. Rasim mi telefon etti? Ben aradm... O da arayacakm... Nermin'in kolonyasn alp srmek iyi gelecekti. Yaklat. Nermin de kalkt. Kenan'a bakt, isteksiz, krk dkk glmsedi. Uzand. Pijamann dmelerini yanl iliklemiti. Gz gze gelmilerdi. Nermin elini uzatnca. Yakalanmt Kenan. Kadnlk igds birden sezivermiti her eyi, artk kurtulu yoktu. Smsk sarldlar bir anda. Kenan ancak uzanp komodin stndeki lambay sndrebildi. Karanlktaydlar. Deli gibi dmlerdi yataa. In karartlmas kadar Kenan'n saldrs da bulank bir aknlk yaratmt Nermin'de. Yeni, yabancyd ikisi de. teden beri gl bir erkekti kocas. Ama gl olmann tesinde tanmad biimde vahice bir eydi bu seferki. Saldryd dpedz. Bir lkeye girmi barbarn dman karsna saldrsydi bu. Kenan yitirmiti kendini. Nermin nce kar koyacakm gibi bir eyler fsldad... Kenan, Kenancm... Sonra o da yitirdi her eyi. Amanszca oynanan bu sadist oyun bitince, avn paralam yaral bir hayvan gibi ylverdi Kenan. Zevkten ok aclarla birlikte de olsa Nermin, haftalardr yitirdii erkeini ele geirmenin mutluluundan te hibir eyi umursamayacak kadar bitikti. Mrldanr gibi oldu bir-iki, uyuyup kald. Kenan dikenli bir batakla uzanmt sanki. Sululuk duygusuyla uyuyamyordu bir trl. Yreine saplanm bir acyla gld. Birbirine tpatp benzeyen iki sevgilim var!.. Biri Vatan Cephesi'ne yazld, teki ykmaya alyor... KNC BLM Hey yavrum, kim getirdi seni bu lkeye 1960 yl?.. Aklllar m, aklszlar m? Umudular m, umutsuzlar m? Korkaklar m korkusuzlar m? Mutlular m, mutsuzlar m? ullular m, ulsuzlar m? Soyanlar m, soyulanlar m? Kutsal Regaip Kandili ylbana rastladndan beri battk. Pavyonlar, kulpler hepsi ierde o gece... Yedi bin lastik iisi de akta... Gidin de sizi Sa-idi Nursi Efendiniz kurtarsn... zel otosu ile Ankara'da kiralad evine girerken toplan bir sr pi kap nne, yuhala sen kutsal adamcaz!.. Hepsi Sar'n bann altndan kyor... Belli ki seimler yakn... Mucize yarattk diyor, baka ey demiyor ilk Mslman babakan... Kyller de tutup altn mala ve pulluk armaan ettiler... Sayn Konyallar, btn zorluklar yenildi... Rahat durmuyor ki Sar... Adana'da bir gvde gsterisi-.. Demirgratsn, Halksn, ar on yaral... stanbul'da gericilie kar yrye geecekmi bir avu hergele... Azn eolueekler, baba frn has ekmek karyor... Ben Tarsus'un Balarba kynden Dede Ali... Be yandaki olumu sana adadm Sayn Menderes, Allah seni bize balad Londra'daki uak kazasndan, kurban olsun sana benim kara gzlm. Bismil-lahirrahmanirrahim... Aln u saldrmay herifin elinden... Vah yavrucak.

Senin adn ne bakaym? Kemal Bey, renimi ile ilgi-190 lenin bu ocuun... ki buuk milyon ocuk varm okula gide-meyen. El ele alalm vatandalarm... Btn zgrlkler var lkede. El ele nurlu ufuklara!.. Elden ne gelir? Frtna!.. ilebi birden karaya oturttu Karadeniz'de... Kefken'de, Karaburun'da... Azd yine Sar, alt ay iinde seim olacak diyor... Ulan bu namussuz hkmet... Yollar kapanm... lkeyi karak dondurdu kardeim... Eri ksa hkmetten bilirsiniz... Gericilii hkmet beslemiyor mu? Daha geenlerde Menderes, Saidi Nursi ile... Arkadalar, vermesinler izin, biz de niversite bahesinde toplanp, stiklal Mar ile balayp... Bok toplanrsnz. Zaten elli altm kiiydiler... Otuz beini ieri attk, bir gzel sille tokat, biriki de cop klarna... Meri, Ergene, Tunca drt metre birden ykselmi. Sel gidiyor Trakya'da... de zehirlenmi iilerin... Bilgisizlik!.. Kalorifer blmnde yatm eek herifler. Rektr olarak son kertede zgnm olaydan. Ben armadm polisi. niversiteye hibir zaman polis giremez... E, ne olacak imdi? Bakan "girer" diyor... Giremez... Girer... Giremez... Girer... Efendim girer de, polis giysileriyle girerse ayp olur... Yakk almaz... Klk deitirir... Doent olur girer, profesr olur girer... Asistan olur... renci kolay girer zaten... gn nce bir denize girdik Mersin'de. Bak u Tanr'nn iine. cinayet, trafik kazas, Ege'de sel... Byk Sahra'ya kar yam!.. Avrupa'da souklardan iki yz kii lm... Galatasaray: 2 Fenerbaheli. Fener'in goln Lefter penaltdan att. Soyunma odasnda iki takm da alad kardeim. Spor-Toto kt. Devrimler ss deildir diyor nn... Yce Trk devriminin tarihsel kkenleri stnde tartmay amadan nce... Telefona bakn... Evet gazete efendim, buyrun... Yazn hanmefendi.,. Salihli. Milyoner efendim... Ciddi adam... Vasiyeti bu... Tabutu tayacak drt gzel kza yzer bin lira brakyor. lk bavuran gzel kz Glck'ten "M.A." efendim... Bakn yle diyor... Naiz vcudunuzu hamil tabutunuzu nahif omuzlarm zerinde byk bir huu ile ebedi istirahatghnza tevdi etmeyi kendime erefli bir vazife addediyorum... Yz bin... Siz de byle bir j^ eyler yazn... Yirmi beinci oldunuz imdilik stanbul'dan... Jri ok ciddi... Noter Mithat, Avukat Hseyin, Tccar Muzaffer, Sarraf Kemal, zevk sahibi vatandalarn takdirine, ham ervahlarn takbihine mazhar olan bendeniz Salihlili Hac Mehmet Ka-yahan... Keiyi tutaym derken trenin altnda para para Zey-tinburnu'nda... B.M. Meclisi'nde dn birbirine girdi yine millet... Kavga dv... Kemal Satr'la Turhan Feyziolu kmlar krsye... Amerika Trkiye'ye yeni silahlar verecek... Trkiye'de kurulacak fze rampalar iin gelen Amerikan heyetindeki uzmanlar incelemelerini bitirince slerin kurulmasna balanacak... Edirne'yi sular bast... Caravelle ua dp de Ankara'da 41 kii lnce tek bir kadn kurtuldu, o da Trk... Tanr Trk' korusun. Sosyalist Partisi dn resmen kuruldu. Nairn Toksz, Atf Akg, Alaeddin Tiridolu (4 Aralk 1945 doumlu (!) Solcu Tan gazetesini yakmlard hani o gn), hsan ngr, emseddin Dler... Balca dayanamz genler zorbala kalktlar. Doru sylyor Menderes. CHP seimsiz iktidar istiyor. Ne seimle, ne seimsiz bir daha zor grrsnz siz o koltuu... Dnyay banza ykacam... Viski ile bar karlarnn aya ykanyor demi Meclis'te CHP'liler... Nenize viski sokmak lkeye?.. Asma kpr yarn ihale edilecek. Ortaky'le Beylerbeyi arasndaki kpr 1965'te trafie alyor... smet Paa stanbul'da "Gideceksiniz!" dedi. Heriflerde sz m bitti nedir, bizi dolamlar dillerine... Alman Frankfurter neue Presse, Felemenk Courant, svire Gazette de Lausanne, Avusturya Albeiter Ze-itung, sve Svenska Daghladet, ngiliz Times, Manchester Guardian, News Chronicle, American Arizona Republic, Phoenix Gazette, Washington Post, Trk basn rejimine saldran yazlarla dolu... Indianapolis Star sahibi Pulliam her yl drt burs adam Trk basnna, hkmete nispet... Ankara'da aslrken ipi koptu Adana canavarnn. Asmayn beni savc bey, ayanz peyim. Yuuuuuuuuu. Memurlara zam, pamuklulara yzde yir-192 mi zam dnlyor. Kzlrmak yer yer dondu. Zeytinbur-nu'nda iki polis sarho olduu iin bir manav dvp 35 lirasn alnca... Muhalif Yeni Sabah gazetesi sahibi Safa Klolu'na saldrd bilinmez kiiler... Bir ngiliz ajans (Londra Forum Service) serbest bir seimde Demokratik Parti yenilir diyor. Doal yenilmesi kardeim. bne hakem, gz gre gre ofsayta gol dedi... DP'liler grev hakkna kar da, CHP'liler yanaym... Afyon'da maden kt, on iki l. Bohac diye

kapy alanlara uyank olun. Hrszlk ediyorlarm... Samatya'da iki kadn yakaland... Karakolda aladlar. Bankalann kredisi kimlere gidiyor? diye soruyor bir gazete. ili'de, Taltarla'da ldrmeler... stanbul'da kar, Suriye lnde kar... Batacaz... Kar, frtna... Yollar, uaklar durdu hepsi... Is ~7... Bte encmeninin toplantsnda aklad DP'liler: Uluslararas Basn Enstits solcuy-mu... 25 basn durumas var... ki on drt boyundaki Uzun mer ld. Hay patlama 1960 yl. Bakalm daha neler kacak bann altndan. ubata yeni baladk. X Gnsel gazeteyi yanna brakp koltuundaki dereceyi kard. 38.8... Bir sr slfamit - penisilinli ilalar almt. Bandaki ar da gemiyordu bir trl. Bugn ikinci gnd. Doruldu yatanda, srtndaki yastklar dzeltti. Saate bakt. e geliyordu... Bakkala kadar gitsem, telefona, yolda der miyim?.. Deliye dnmtr imdi. Bir gn nce buluacaklard Kenan'la. O sabah 39.5 atele uyanmt. Gecesinden belliydi. Her yan krlyordu yatarken. O da hastalanm olmasn. yice ttk. Ben soua dayanklymdr oysa... ly kardk. Haftalardr, akam karanlnda ya Boaz'da, ya Yenikap ky yollarnda dolayorlard... Bu kta kyamette. pmek iin karanln basmasn bekleyip bo yollara dmekten baka are yoktu! Gnsel hem utan, hem mutluluk duyuyordu dnmekten. yice yamur yemilerdi son gn. Cankurtaran yaknnda bir kahveye snmlar, bir sr adamn yadrgl baklar altnda st ste scak aylar ierek snp kurunmaya almlard... Hemen ayrlp eve gelmek, st ba deimekti en akllca i. Akllca m? Gnsel gerekten byk tutkuyla balandn her geen gn daha iyi anlyordu. lk karlatklar geceden beri Kenan nce sinsi, sonra aka el koymutu btn duygularna... Hem de Sermet'i ineyerek!.. Sermet mi... Haa u bizim Sermet!.. Onunla byle deildi ama... Yemin ederim ki deildi!.. Devrimci namusum stne yemin ederim ki!.. Abimin en byk yemini. O da hastaym. Bbreklerinden bir ey kmasa adamcazn... Mektup da yazamadm daha. Sonra Baba'ya da urayp... Uffbu ba ars. Yanda komodinin stndeki aynay alp yzne, dudaklarna bakt. Ateten kurumutu. Diliyle slatt. Nasl pyordu?.. Yamyam bir bebein anne memesine saldrmas gibi! Kenan'dan ayrldktan sonra sokakta, evde herkese ekinerek bakyordu. imdi anlayacaklar... imi dudaklarm. Kabarm... Sermet'le de pmlerdi... Hatta yazn bir kez plajda byk zel kabinde cinsel oyunlara bile kalkmlard. Zaten ilk anlamazlklar da burada balamt. Seviyordu Sermet'i. stekle de doluydu... Ama yine de bir trl yenemedii bir korku, bir ekingenlik vard stnde. Yapmak dnmek kadar kolay deilmi!.. Yaknlk, anlay bekliyordu Sermet'ten. Yardmc olmasn... Sermet iin bakaym sorun. O kendinden gvenli, yukardan bakyla bir soy devrimcilik hakkyd Gnsel'den alaca! Fransa'da byle sorun yokmu kzlar iin. Gn-sel'in akn bocalamasna, yenemedii ekingenlie souk souk bakm: Evlenme sz m bekliyorsun? demiti... Birden dnyas kararmt Gnsel'in. Kt bir ey demek, alamak gelmiti iinden. Sermet kendi havasndayd. Fransa'da kzlar... Hay batsn sizin Fransanz! Birden Sermet'i itmiti, bir daha da gitmemiti plaja, kabine filan. Gnlerce stne dmt Sermet. Birka kez yalvarmt... Nasl olsa evleneceklerdi! O zaman daha da bozulmu... __Hayr, demiti. Evlenmeden yok byle eyler. Nikhta imzay koruz, alrsn hakkn olan! Buras Trkiye!.. natl nlyd Gnsel'in. Bir kez olmaz dedi mi tamamd... Daha kkken ne dayaklar atmt babas bu yzden. E-olueek, anas klkl!.. Giderek evlendikten sonra da bir sre jcvrandrmaya aklna koymutu Sermet'i. Sen grrsn it! Aman, iyi ki grmedi! 195 Demek ki sevmiyormuum ben bu olan. Kenan'n, hibir eyi batmyor byle. Bencillii, samal, tutarszl yok mu?.. Bazen gldryor bile insan. Ama yle iten ki... znde bir arnmlk var. ektii aclardan belki de!.. Aslnda her eyiyle tedirgindi Gnsel. Kolay deildi bir kzn evli, ocuklu bir adamla iliki kurmas. Ne suu var bu adamn?.. Herkes yanlabilir... Deniz kysnda Kenan pmek isteyince kar koyamayaca bir istek duymu, daha Sermet'le ilikisini kesmedii iin de korkuya, ykntya dmt birden.

Sermet'le ilikisini kopard koparacakt o gnlerde... Daha koparmamt ki! Sermet'e anlatmak da kolay olmamt bu durumu. Kenan'dan ayrldnn ertesi gn, Sermet'e artk hibir ilikileri kalmadn, bakasn sevdiinin bilincine vardn sylemi, umduunun kat kat stnde direnciyle karlamt. Sermet kadnca bir oyun, kskandrma numaras saymt nce. Evlenme iini abuklatrmak iin tuzak belki de!.. Sonra da eni konu arplmt. Krlan erkeklik onuru da karyordu ie. Ne yapalm? Fransa'da kzlar byle! Gnsel Sermet'ten sonra da ne yapacan bilememiti. Gnlerce tedirgin dolamt. Birka kez telefon etmeyi dnm, bir seferinde rehberden numaray karm, telefonu evirmi, Kenan'n sesini duyunca kapatmt. Sermet'le ilikisinde hi duymamt bu korkuyu. O doald da bu yasakt! Kitab da posta ile gndermeyi kurdu birka kez... Ama sz vermiti, arayacam diye!.. Sonunda -tam bilincinde deildi ya- ie girmesi ile bu direnci de yklvermiti. renci filan deil, alan kadnd artk, istedii ile gnlnce iliki kurmasnda ne saknca vard? Evli erkek olsun isterse... Bu aklamay Kenan'la ilikiyi kurduktan sonra yapmt byle ak!.. Uyandn m? Hmmmm... Teyzesiydi. Romatizmal kaln bacaklar stnde sallanarak 196 elinde limonata barda ile girmiti odaya. icen mi? Sonra ierim. Eline salk. Koy yle... Nahide Hanm, teyzesi, altmn gekin, irkince, donuk yzl, kumral eskisi, salksz bir kadnd... Atein var m? Dm biraz... Teyzesi ile ilikileri hep byle bir-iki szck olurdu genellikle... Bazen bir eye kzar uzun uzun sylenir. Gnsel karlk vermezdi ou... yor musun? Hayr. Souk buras. Istmyor mu bu?.. Gnsel'in odasnda elektrik sobas yanyordu. erde, salondaki kmr sobas yetmiyordu buray stmaya. Yatak odalarnda ancak hastalk durumlarnda kullandklar bir elektrik sobalan vard. Teyzesi on yl nce ilkokul retmenliinden emekliye ayrld yllarda, Sivas'ta payna den bir ufak dkkn satp stne de eline geen toplu paray ekleyerek almt burasn. nc katta iki yatak, bir kk sandk odas, bir bycek salonu. lm korkusuna kaplmt geen yl, zorla Gnsel'in stne yaptrmaya kalkmt evi. Abisine kalmamalyd! Belli olmazd, hkmet alrd ellerinden! Gnsel gnlerce bu korkusunun sama olduunu, abisine, ablasna ayp kaacan sylemi, ya-ttramamt bir trl. Abisinin de pek umurundayd ya! Belki de yalancktan byle diyordu Nahide Hanm... Gnsel'e olan ar dknlnden. Abisini onunla bir tutmamt hibir zaman. Sivas'taki ablasn da hi sevmezdi. Gnsel'e sevgiyle sayg kan'1 bir ball vard. Sonunda diretti kadn, mahkemeye bavurup evlat edindi Gnsel'i. Genliinde teyzesinin bir-iki erkek serveni geirdiini duymutu. Ama evlenememiti... Sonuncusu ok ciddiymi. Deniz stemeniymi. Evli km. Nahide Hanm evlenememesinden hi yaknr grnmez. Aman derdi, koca, koca... yi bir ey olsa gonca gl olurgy du ad. Uzanp gazeteleri ald Gnsel'in yatandan. Gzlklerini takp gazetelere bakt. Gzleri kr olsun, dedi. Bak neler yapmlar smet Pa-a'ya Konya'da... Srnecek bu herifler, srnecek... Koyu nnc'yd teyzesi. Abisi ile bir olup bazen kzdrrlard eskiden. imdi taklmyordu Gnsel. Yalanmt kadncaz. Hasta... Konya'da nn'y karlayanlara gaz bombalan atlm, yaralananlar olmutu byk kavgalarda. ler bir yere gidiyor ya, bakalm!.. UfffiFbam atlayacak... Kara kz gelecek mi senin? Bilmem gelir belki...

Kara kz dedii Handan'd. Bu eski okul, sra arkada, Cerrahpaa'da stajdayd; doktor kyordu bu yl... Hemen her akam bir urard... Turgut nerede? Suratn ast teyzesi. Ne bileyim, dedi. sokaklardadr. Oyundan ba ald var m? Baba olmad m... Turgut, abisinin oluydu. Dokuz yanda Kocamustafapaa mahallelerinde babo byyordu. Abisinin istei de buydu. Skmayn olan derdi, ben de mahallede bydm. Gnsel korkulara dyordu ara sra. Nerde eski mahalleler? Ama ocuk pek kt deildi... Okul durumu da iyiydi. Yalnz okuldan knca ortalk karanncaya kadar arsada ocuklarla oyundan alamyordu kendini... Her yan kir pas, yara bere, derdi eve. Kt dayak yemiti bir keresinde de. Acaba teyzeme versem telefon numarasn Kenan'n, bakkala kadar bu i ayaklarla... Biliyorum imdi, ne kuruntulara dmtr koca bebe!.. Ah canm... Seni nasl seviyorum... Bu pis ate. Yoksa sen de mi yatyorsun? Ne yaparm o zaman ben? Telefon da edemem evine. Peki, neye varacak bu durum? UfFfff, bitirecek beni bu ba ars... yile de u kitaplar yeniden bir dzelt... Baksana. Ses karmad Gnsel. Teyzesinin titizlii belliydi ya, kitaplar da gittike ylmaya balama odada. Yetmiyordu bu kk oda Gnsel'e. Duvarda kk kitaplk, bir-iki resim, ufack masas. Baheye bakan bir pencere nndeki divan. ki de sandalye sabiliyordu ancak. Daha ilk ptkleri gece evlenmekten sz anca Kenan, niye yle ar heyecanlandm! Belki borluluktu biraz da! Anlad belki de... Demek houna gidiyor insann. Nasl itenlikle konuuyor. Acmayla sevgi hep birbirine dnyor iimde sanki. Ne acmas be. Meyhanede ilk geceydi o... Acma deyip duruyordum ya, aslnda daha orada arplmtm. Hi deil! Deil de bir gn gemeden dtn adamn iyerine, Nermin'i renince de... Belki de Nermin'i seviyor! lalarn da m etkisi kalmad? Bu gece ateim daha da kacak galiba... Ufff... Yalan sylemiyorsun deil mi? Kzar imdi. Canm benim. Ne yapacaz peki?.. Niye bu kadar gvenlisin bana? Nasl zerim ben byle kark bir yuma?.. Hele sensiz. Sensiz mi? Kap m alyor? Birden doruldu yatakta. Turgut olacak. Teyzesi kapya gitmiti. Kulak verip dinledi. Handan'd gelen. Glerek girdi. Kz rosbik, dmedi mi atein daha? Nabzna, diline bakt, beylik iki ey sordu. antasndan enjektr karrken, Dn bakalm poponu, dedi. Kt tmsn sen. ineyi yapt, baucuna oturdu. Sokulma, sana da geecek... Bir ey olmaz, erbetliyiz biz. u limonatan i! Hastanedeki olaylar anlatmaya balad. Gnsel'in kafas ylesine doluydu ki sylediini izleyemiyordu bile. Teyzesinin kt bir sra, Senden bir ey isteyeceim, dedi Gnsel. Bakkala kadar gidip telefon eder misin? Kime? Ne diyeceini bilemedi; zaman kazanmak ister gibi, telefon numarasn almak iin, u antam verir misin?.. Handan kalkt, yaz masasnn stndeki antay ald, Gnsel'e verirken kapnn zili almaya balad. Byle deli deli Turgut alar ancak. Turgut'un sesiydi... Babaanne, bak bu adam halam aryor... Gnsel antay ald Handan'dan, kapy dinlemeye balad. Kenan'n sesiydi... Gnsel'i soruyordu. Buyrun efendim, diyordu teyzesi, burda... Rahatsz biraz da... Yrei duracak gibi oldu Gnsel'in. antay at, hemen taran karp salarn dzeltmeye alt. Handan bir ey anlamamt... Kime telefon edeceim? Kalsn... stemez. Gnsel'in heyecanl davranlar birden gzne arpmt kzn. Bir anlam veremedi nce. Biraz sonra Nahide Hanm girdi; Kenan Bey'mi, sana gelmi... Kenan, zgn, heyecanl bir yzle kapda durdu bir an, sonra ekingen bir glmsemeyle, gzleri Gnsel'de ieri girdi... Heyecann rtmeye alt bir sesle: Merhaba, dedi. Gemi olsun.

 Sa olun. Ho geldiniz. Handan bir eyler sezinlemiti bir anda... Kenan'la tantrldlar. Teyze kap aznda kalmt. Handan'la, Kenan'n otur-rnasyla oda dolmutu zaten... Hastal, atei filan sordu Kenan. Gripal bir durum, dedi Handan. tm. Yaygn da ortalkta. -be gn dinlenmesi gerek. Yarn debilir ate. Kenan gzlerini Gnsel'den alamyordu bir trl. Gnsel hem muduydu, hem ekiniyordu Handan'dan, teyzesinden. Handan kesin yargya oktan varmt. Demek Bay Sermet'in 200 pasaportunu Fransa'ya vize eden bu! Sermet'i sevmedii iin Kenan'a yaknlk duymutu. Balayn beni, dedi Kenan, hi aklma gelmedi hastalk... Hastaya iek filan getirilir... Gnsel hastaln unutmu gibiydi. Ba da armyordu ite. nemli mi? dedi. Siz geldiniz ya, yeter... Siz'li biz'li konuurken gzlerinin iindeki alayl baklara daha da bir yaknlk iindeydiler. Handan kalkt. Ben izin isteyeceim. Hadi, gemi olsun ekerim... lalarn unutma. yerine urarm, gerekirse raporunu da alrm. kma birka gn bakalm. Eksik olma... Handancm. Elini skarken Kenan'a gstermeden "yutmadm" anlamna bir gz krpt Gnsel'e. Ateler iindeki yz, biraz daha kzard Gnsel'in. Kenan'la el skp kt Handan... Odada birden yalnz kalmlard. Teyze, Handan' geirmeye gitmiti... Artk korkusuz, basksz bakyorlard... Kenan smscak elini ald birden Gnsel'in pt pt... ekmek istiyordu Gnsel... Yapma, diyordu fslt ile, sana da geecek... Ne yaparz sonra? Canm benim, birtanem benim... Nasl korktum bilemezsin. Hasta ettim seni... Bende olaym... Olma, sakn olma... ekil ne olursun, gelirler imdi... te... Teyzenin ayak sesi ile uzaklat Kenan. Odaya girmi kahveyi nasl ieceini soruyordu Nahide Hanm. nce imek istemeyecekti, kahve imek ila imek kadar tatszd u anda... Birden ayld: Orta rica edeyim, dedi. Yine yalnz kaldlar. Kenan uzand, koridorda ayaklarn sryerek uzaklaan hastalkl kadnn pei sra bakt, sonra Gnsel'in yatana geti birden, ateler iinde yanan akn kz kollarna ald, dudaklarn, salarn, yzn, boynunu, alveren omuzlarn yumuak pcklerle donatt bir anda. Gnsel mutluluktan ne yapacan bilemiyordu. Direncini hemen yitiriver-miti. Bitkin fsltlarla bir eyler demek istiyor, beceremiyordu bir trl. Kenan yine teyzenin ayak sesleriyle geti yerine. Gnsel soluk solua toparlanrken yavaa: Ah delisin sen, diyebildi ancak. Kenan ekilip ilitii sandalyede gzlerini Gnsel'den ayrmadan daha kanamam gibi bir pck gnderdi yavaa, fsldad: Evet, deliyim. Nahide Hanm kahveyi verdikten sonra Handan'n kalkt sandalyeye geti. Kenan' gzaltna alp sylenenleri karmadan dinlemeye balad. kisi iin de skntlyd durum. Bir eyler mi sezinlemiti kadn? Hi neden yokken Sermet'i sordu Gnsel'e. Gnsel'in atei ykseliyordu belki de. yice bitkinlemiti. Ortalk kararmaya balamt. Kap yine deli deli alnd. Nahide Hanm kapya gidince Kenan, rkek glmsemeyle bakan Gnsel'in ellerini ald, avucunu, parmaklarn pt. Gitmem gerek deil mi? dedi. Peki, nasl brakaym byle? Yarn gelsem kovar m teyzen beni? Gnsel glmsedi. Ben de isterim ama, dedi, gryorsun. erden teyzeyle Turgut'un sesleri, barmalar geliyordu. Gnsel avutmaya alt. Yann derse ateim... br gn ararm. Arayamazsam gel... Kenan kalkt, uzanp kapdan bakt yine. Gnsel heyecanlanmt, dnd usulca, Gnsel'in ate gibi yanan kuru dudana yumuacak bir pck kondurdu.

. Beni seviyorsan hemen iyi ol... Sen de koru kendini. Kenan, Nahide Hanm'la kapya doru giderken koridorda 202 Turgut'la karlat... Olann dank salarn kartrd glerek. Hadi eyvallah delikanl... Karlk vermedi Turgut. Fra sal, irkince, cingz bir oland. Elleri souktan, kirden kara kara atlakt. Nahide Hanm sinirli bard. Sana banyoya gir dedim... una bakn, klk kyafet kpeklere ziyafet... Kenan gld. Tam kapya vardklar sra kap alnd. kisi kz, gen gelmiti Gnsel'e. Nahide Hanm buyur etti gelenleri. Hastaln bilmiyorlarm Gnsel'in. Nahide Hanm'n elini skp da kapdan karken Kenan'n gz, akl gelenlerde, Gnsel'deydi. Aya geri geri gidiyordu. Kskanyordu gelenleri. Gnsel'in yannda olacaklar... Gle gle efendim, yine buyrun... Nahide Hanm gelenleri arlayabilmek iin biraz da abuk yolcu etmiti Kenan', kapy kapatt hemen. ocuklar Gnsel'in odasna girdiklerinde Gnsel dalm gibiydi. Gelenlere bakt yle bir, glmsedi. Uzak durun, dedi. akas yok... Bular. Ereti oturdular. Olan kapda ayakta duruyordu. niversite bahesinde gericilie kar izinsiz yrye kalkp emniyette dvlenlerdendi. Belli belirsiz Karadenizli az ile konuuyor, Gnsel'e abla diyordu. ktisat ikideymi. Kzlar Edebiyat Fakl-tesi'ndendiler. Gnsel'le bugn bulumak iin nceden szle-milerdi. lkedeki son politik gelimeler stne konuacaklarm. Durumu grnce biraz sonra kalktlar; yine urayacaklard. nemli gelimeler oluyormu renciler arasnda. Gnsel giden ocuklarn ardndan dalp kald bir sre. Geleceini bile unutmutu bugn onlarn. Szlemilerdi oysa ki. Hem de gerekten nemliydi bu ilikiler. Gittike de artryordu nemini. Ama ben sadece onu dndm btn gn. Yoksa... Kukulara decekti. Onunla ilikilerimiz bencillie itiyor bizi. Sevmekten, sevilmekten te her eye kapanp bir gn... Ne yapaym? Seviyo203 rum... Seviyorum ama... Daha imdiden bireycilik. Hem de onu eletirirken, imdi sen... eytan demek ki bu... eytanm benim. yi eytanm. O da, ben de arya kayormuuz. Birlikte ele ele!.. Elin erkei ile! Aka sylesene, evlenmek istiyorum diye. Balama... Sermet'ten mi geti? Doal deil mi evlenmeyi istemem? Hep byle mi srp gidecek? Benim o... Benim... Senin! imdi Nermin'e gitti. Adamn karsn da kskan bakalm. Ne demekmi kars!.. Peki ben nesiyim? Dnmemek gerek byle samalklar! Ateim kyor galiba... Daha ilk grte Nermin sanmt beni. Ya onu seviyor da... Hani burjuva romanlar vardr. Meer karsn ok severmi de... Hh, gln... Ta yreinden devrimci o. Baka trl sevemezdim ki zaten. Bir gn grsem Nermin'i... Ya da resmini filan... Nasl syleyeyim? Hayr istemiyorum! Demek ki itenlikle davranmyorsun ona. stediim her eyi verecek misin deyince niye app kaldn?.. Yuvarlak bir-iki szle atlattm bereket. Meer o... Ne bileyim? Ben de sandm Sermet gibi. Brak u olan be... Ufffbu ba ars. O da erkek kzm. Bir eyler isteyecek senden. Toy kz numaralarn braksana. stemesin, ne olur istemesin... Peki sen? Ben de istemeyeceim. Patlamadm ya... Zaten duruyoruz ite!.. Cezaevin-dekilerin can yok mu? zemeyeceimiz bir sr yeni dert aarz bamza. Buras Trkiye... Ama o Sermet deil ki. Nasl unuttum ocuklar ben bugn? ok mu hastasn halacm? Kapda duruyordu Turgut. Nahide Hanm'n barmas duyuldu ierden... Sana girme dedim o odayaaaaaa!.. Turgut hi aldrmadan yle bakyordu Gnsel'e. Ayaklarn ykamt, yalnayakt. Salar kirpi gibiydi. Gnsel glmsedi... Yarn geer Turgutuum... Nahide Hanm'n sinirli sylenmeleri srp gidiyordu ierde. Turgut hi duymuyormu gibiydi. Hadi git de ierde derslerine bak canm... Turgut bir sre daha bakt Gnsel'e, sonra: Olur, dedi. Tam gidecekken dnp;

 retmen bizi sinemaya gtrecek, dedi. Gnsel karlk vermeden bakt, gzlerini krpt glmseyerek... Turgut gitti. Niye kanm kaynyor bu irkin olana? Anasna benziyor daha ok. Ama irkini... Ne olacak bu ocuk? Anasnn umurunda deil. Brakamam ki ben. Anas da ne fingirdek eymi. Ah bu abim! Ne geni adam!.. Geniliinden mi acaba? Kapal kutu... Her seferinde de sorar glerek. Ne yapyor Glsm Hanm? Ne yapsn herifle oturuyor... ofrm, her gn de dvyormu... Bir gn kracam abimi bu yzden. Terslemek geliyor iimden. Bu kz bilerek ald. Btn Kasmpaa biliyormu. Sylemiler de. Abisi iyi arkadayd. Cezaevinde birlikte yatmlar. Ama kz... Ne kz be!.. Bak neler taklyor kafama... Erkek toplumuna koullanmz bir kez. Her halt eder erkekler, erkek olur. Kzlar kz bile olamaz!.. yi etmi... Sermet'le oluverseydi ne yitirecektim sanki?.. Amaaaan, iyi ki olmad. Ama o, Nermin'le her gece... Hep bu ateten. Byle samalklara dmem ben... Karsysa ne yapaym?.. Nasl yapar byle bir eyi? ki yzl o da ite... Beni sevdiini sylyor, sonra gidip Nermin'le... Pis bir ey bu... Pis bir ey... Hepsi pis insanlarn. En pisi de o... Beni sevdiini sylyor... Yalanc. Bencil. Oh olsun, yal da! Nasl unuttum ocuklarn bugn geleceini. Bireyci kk-burjuvalar gibi... XI Bir haftadan nce dzelememiti Gnsel. Bu arada Kenan kez eve gitti. Bir seferinde Handan vard yine. ok yaknlk gsterdi Kenan'a. Gnsel'e sylemiti. Sonuncu geliinde Sermet kyordu evden. erde karlatlar. Kenan kskanlktan da te kapkara duygulara kapld bir anda. Olan alayla bakyordu sanki. Hele elindeki paketlere!.. Gnsel'e sezdirmemek iin ok urat, ama olmamt. Cin gibi kz, bir ey saklayamazsn ki... O gn hi pmedi Gnsel'i. Atei dm, yorgun, neeliydi oysa ki... Teyzesi odadan kt zaman soukluunu rtmeye alarak glmser gibi bakp durdu sadece. Ama Gnsel glyordu. Hem de alayl glyle... Gzlerinin iinden. Nahide Hanm Sermet'e de kahve yapmtr! Ne yapalm? Deliyim... Utanmyor musun byle eyler dnmeye? ylesine irkildi ki Kenan, Gnsel kahkahalarla glmeye balad. eytann ta kendisi deilse bu! Nasl anlad?.. Hem de sust. Bir ey dndm yok... Gnsel durmad stnde. Peki. Bu kz bana eziyet etmek istiyor ama, niye? Srekli politik sorunlardan sz at Gnsel. Sovyetler savaa inanmyordu artk. ki milyon askeri terhise balamlard. Ekonomik sava ar ba-206 saak demekti. Ynlarn retime gerekli emeklerini orduda bekletemezlerdi bou bouna. Sava tekniindeki stnlklerine de inanyorlard besbelli. Gdml silahlarda ok gl olduklarn Amerikallar da sylyor. Mikoyan, Havana ile ticaret anlamas yapm. Kba'nn Sovyetier'e yanamas dnya politikasnda... CHP'nin gensorular Meclis'te kavgalarla... , Bugn buluma karar ile ayrlmlard sonunda. Kenan ayaa kalknca Gnsel Kenan'n elini alm sevgiyle pm, yzi ne srmt. Nahide Hanm'n ayak sesleri olmasayd Kenan da deli gibi kucaklayacakt onu, yalvarp zr dileyecekti belki de... Saate bakt Kenan. Gecikmedi ama, ya bulamazsa burasn. yi tanmladm, sonra bulunmayacak bir yer deil ki... Tepeba-'nda bir pastane! Camn nnde oturmu kahvesini iiyor, gzlerini yoldan ayrmyordu. Biraz snmt havalar, lodostu. Ama artk sokaklarda dolamaya paydos. te o deil mi? Gnsel yolun kar kysndan baknarak geliyordu. Kenan' grd birden, yolu geti iki yanna baknarak pastaneye girdi. yice szlmt. Glmsyordu. Arka masalardan birine getiler. Karlkl oturdular. Pastane olduka kalabalkt. Hemen elini avularna ald Gnsel'in. Bakp kald kza... Gnsel de glmsyordu. Yorgundu. Atamamt hastalk grntsn stnden. Gnsel elini ekmek ister gibi yapt. Paltomu karaym. Scak buras... kalm! kalm m? Bir ey diyemedi Kenan, vazgemi gibi elini brakt Gn-

sel'in- Paltosunu karmasna yardmc oldu, yandaki koltua brakt. Karanlk basmaya balamt. Ky yollarnda dolap p-me vakti. Gnsel glmsyordu. Yorgunluu atamadm daha... Ah yavrucuum benim, bitirdi ate seni. ay, turta sylediler... Teyze Hanm nasl? 207 Kenan i olsun diye sormutu. O da seni sordu. Yoksa bir daha almayacak m beni eve? Gld Gnsel: yle bir ey demedi! Kimmisin? Ne i yapyormusun? Nerden tanmtm? Abimi de tanyor muymusun?.. ard kadncaz! Hi kimse bizim eve yle iekler, kolonyalar, ikolatalar, kitaplar tamaz ki... Sonra takld glerek; Emeki evini burjuvalatrdn! ikolatalar Turgut'a yarad. Btn gzel eyler burjuvalarn m? Daha bir sre yle! Peki, sen kiminsin? Gnsel durdu bir an, baka eyler syleyecekti, yapamad... Senin, yalnz senin... Kenan yle mutlu bakyordu ki duygularn saklamak iin ban evirdi Gnsel, sonra nne bakt. Sen benim deilsin ama, bakasyla blyorum seni... Blemiyorum bile. Hay Allah. Sinirlerimi bozdu bu hastalk benim. Kenan irkildi birden. Gzleri mi dolmutu Gnsel'in? Gnsel!.. Gnsel ban kaldrd yavaa. Kenan birden durdu... Niye yle geldi bana? Sanki alayacakmsn gibi... Alayl glyordu Gnsel: Alamam m istiyorsun yoksa? Kenan bir ey diyemedi. Garsonun getirdii aylar imeye baladlar. Gnsel birden konuyu deitirip politik sorunlar at. renciler gelmilerdi. Yarn ie balayacakt, ocuklarla nemli kararlara varacaklarn sanyordu. CHP'li genler diyor-larm ki... Kenan dinlemiyor bile... Onun aklnda hep... Sana bir ey diyeceim. Gnsel bakt, barda atal brakt. Kenan'n sesinden nemini kavramt sanki. Kenan nasl syleyeceini bilemiyor gibi kald bir an, yutkundu, sonra birden karar vermi gibi, elini cebine soktu yavaa, bir anahtar kard. ekinerek uzatp tuttu. Gnsel anlamamt... Ne bu?.. Kenan kekeler gibi oldu, yutkundu. Bir arkadan yeri. Evi yani. Burada yokmu o. stersen... Gnsel ne diyeceini bilemeden kalmt. yle bir yerinden yakalamt ki... Kenan ekingenlii yenmek ister gibi steliyordu: Hasta ettim seni sokaklarda... Kzmadn deil mi? Susma, ne olur? Gnsel ayn ald, yudumlad. Ne diyeceini bilemiyordu. ylesine istiyordu ki, korkuyordu... Sonunda yavaa: Sen nasl istersen, dedi. Kenan stnden byk bir yk atm gibi: Ne iyisin... Hemen kp bir taksiye bindiler. Ev dedii Rasim'in garsoniyeriydi. Sonunda dedii oldu hergelenin, gidip kndan aldk anahtar! Gnsel bilse... Tevikiye'de kck salonlu, bir buuk odal kaloriferli bir at katyd. Bir gn nce Rasim'in arabasyla gelip grmlerdi. Rasim yolda sulu akalar yapm, Kenan tersleyememiti bile. Su orta olduk bu pis herifle... Ama ne yapaym? nce kendi aramaya kalkmD bir ev. Uygun yer bulmak ok zordu. Ya ok pahalyd, ya bekra vermiyorlard, ya gze batar yerdeydi. Hele oturulacak biime sokma ayn bir dertti. Becerememiti. 300'e imi buras. Bir yllk pein demi Rasim... Ufakm ona. Baka bir yeri varm imdi. Buras da temmuza kadar yedek duruyormu yle... stersen temmuzda sana devrederiz, demiti. imdilik ko-nuumuzsun! Temmuza kadar nasl olsa zerim Nermin sorununu... Burada durun...

Evin bir sokak ilersinde indiler. Gnsel koluna girip sokuldu. Akam souu basmt iyiden iyiye. Karanlk sokakta konumadan yrdler. Arabada hi konumamlard. Gnsel zgn gibi... Kim bilir, belki daha nce de Sermet'le. Sus be!.. Peki ne yaparsn yleyse... Ne mi yaparm? Bilmiyorum ki... Kapda kimseyle karlamadlar. Kimsenin kimseyi tanmad, merdivenlerinden karken yaanmyor duygusunu veren yerlerdendi. at beinci kattayd. Soluk solua vardlar. Anahtar uzatp da kapy aarken heyecandan elleri titriyordu Kenan'n. erisi lkt. Kenan kapy kapatp Gnsel'e dnnce ne diyeceini bilemeden kald. Gnsel minik salona, dardaki terasa, terastan grnen ufack Boazii'ne, geni Levent Balmumcu srtlarna bakyordu. Salonda hal, kanepe, koltuklar, bo kk demir kitaplk, eski bir radyo, pikap, yannda barms ufack bfe, bardaklar, duvarda bir Renoir reprodksiyonunun plak tombul kadnlar, masa, lampater, her eyi yerli yerinde, ll biiliy-di... Kenan paltosunu karmas iin uzannca Gnsel yry-vermiti ylece. Ar ar evi dolamaya balad. Kenan da arka-sndayd. Minicik, bo bir karanlk oda, bir arsaya bakan byk pencereli yatak odas, iki kiilik geni karyola. Yastklar, rtler, komodinler, lambalar. Duvara gml bo, kk elbise dolab... Sonra mutfak, ufack buzdolab, ocak, tabaklar, bardaklar... Banyo, ofben, tuvalet... Geri dnd ar ar, Kenan ne yapacan bilemiyordu. Salona geldi, anlamsz bak Kenan'a. Gidecek... Kmldamyordu Kenan. Hayr... Gnsel ar ar paltosunu karrken, souka bir sesle: Yeni mi tuttun? dedi. Kenan bir soluk almt... Hayr... Ben tutmadm, dedim ya... Gnsel kard paltosunu atverdi bir koltuun stne: Kimin garsoniyeri? Kenan donup kalmt. Bir szck btn sululuunu ba-2io rveriyordu. Haksz m? Kenan da ar ar kard paltosunu, yavaa brakt koltua. Earbn da atverdi. Rasim'in. Gnsel oturdu yavaa... Kenan da iliti karsna... Daha nce gelmi miydin? Gnsel antasndan sigara karrken nemsemeden yle bir soruvermi gibi sylemiti. Daha nce mi?.. Dn geldik Rasim'le... O brakacakm aslnda... Kenan bakaldrma gerei duymu gibiydi... Kt eyler mi dnyorsun benim iin?.. Gnsel sigarasn yakp iine ekti. Hibir ey dnmyorum... Sonra glmsedi: Souktan kurtulduk ite. Krlm gibi bakyordu sanki. Kenan birden kalkp yaklat kza, sigarasn alp tablaya bastrd. Sonra yakalayp hzla kaldr-di, Smsk kollaryla sard, pmeye balad. Niye bana eziyet etmek istiyorsun sen. Niye, niye?.. Seni seviyorum, lebilirim senin iin. Biliyorsun bunu, onun iin mi ldrmek istiyorsun beni... Deli gibi pyordu. Gnsel kollarn Kenan'n boynuna dolamt. Sus, diyordu, sus... Yaaman. ok ok yaaman... Btn szleri, fsltlar, nce birbirine kart, sonra iyice yitirdi gcn. Ate gibi pcklerle soluk allar duyuluyordu sadece. Ksa, kesik kesik... Kenan kollarnda kaldrd Gnsel'i pcklerine ara vermeden, ar ar yatak odasna gtrd. Karyolaya brakt yavaa. Tuzaa dm yaral bir ceylan gibi rkek bakyordu kz. Hibir ey grmyordu Kenan. Ba dndrc bir tutku iinde, ceketini, gmleini karp atvermiti, plakt st. Ellerini kemerine gtrrken kald. Gnsel soyunmuyordu. Utanca kapld birden... ard. Tutkular ylesine ar basyordu 21 ki kzp baracakm gibi oldu, toparland. Yatan stne iliip GnsePe sokuldu. Tekrar kollarna ald kz... pt, yavaa: ok mu ktym ben?.. Gnsel boynuna sarld birden... yisin, dedi. ok iyisin... Yine pme lgnlna kapldlar. Ar ar soymaya balad Gnsel'i... Hibir zorluk karmayan uysal kzd artk. Biraz sonra, denemelerden gemi erkek ustal ile yirmi iki yandaki gen kz cokusunun karmakark olduu

bir tutkulu savata rlplaktlar. Btn bir yaama sresince beklediklerini yaayacaklard. Kzgn bir duvara arpm gibi oldu Kenan... Sendeledi... Yapma... Ne olursun... Yapma... Gnsel inliyor gibiydi. Tutkularnn acmaszl ile bu inilti arasnda bulank yalpalamaya balad Kenan. Esirgiyor kendini! Eksiklik, yarm braklmlk, yllarn getirdii evlilik dzeninde oktan unutulmu, kurald eylerdi. Yknt, bakaldrma, zmszlk iinde de kalka bocalayp durdu uzunca bir sre... Sonra yay gibi gergin sinirlerinde kntye benzeyen bir boalmayla yar doyumsuz soluk solua yklverdi. Gnsel'in gsne... Yzn kzn inip kalkan plak gsne yatrm ylece duruyordu. Kulann dibinde deli gibi koan bu minicik yrek yava yava omuzlarndan geip salarnda dolaan rkek eller, incecik parmaklar btn teki duygulardan soymaya balad Kenan'. Bir tek ey belirdi kafasnda. Her zaman ilkel bulduu bir duygu!.. Demek daha... Ben ne sanmtm oysa ki... Sermet'le... Buna m seviniyorsun? Utan duygusuyla tedirgin kmldad... Benim olmak da istemedi ite... Kzgn msn bana? Gnsel'in ekingen sesiyle aylmt. Ar ar yzn srmeye balad kzn dimdik gslerine, yorgunlukla doruldu, kza bakt. Basbaya bir korku vard Gnsel'in gzlerinde. zgn, sulu, ezik biraz da... Kalkp kollarna ald kz. Gsne bastrd, skt, pckler dolatrd salarnda... Sana nasl kzarm ben?.. Gnsel borlulukla sokuluyordu. Asl sen beni bala, dedi Kenan... Seni hi dnmyor gibiyim. Bencilim hep... Bir sessizlikten sonra yavaa ekledi: Ne ok dnyorum oysa ki... Sonra bir kez daha yaadlar bu yarm muduluu. Bitkin kaldlar. Uykuya m dalmlard ne uzunca bir sre! nce Gnsel frlad. Oda karanlk olmutu. Bir rperme duydu iinde. Kenan uzanp baucundaki lambay yakt. Saat yediye geliyordu... Daha erken, ofben yanyor, istersen... Gnsel giysilerini toparlayp banyoya giderken Kenan, lo klar altnda yryen plak kza bakyordu. Benim, ama benim olamyor bir trl. u kz bile kurtaramyor kendini sama inanlarn batandan. Sen kurtardn m? Niye bu kadar ikiyzlyz? Barp arp itenlikle bakaldrmamann knts ile dalp dalp gidiyordu. Neye varacak bu? Neye mi varacak? Senin vardracan sonuca. Haksz m Gnsel? Haksz!.. Haksz diyen var m?.. Ne bileyim ben. Peki, o nerden bilsin? Dnen, direnen, yiitlikle kafa tutan kiiliinin altnda yrei ku gibi rkek, minicik bir kz bu!.. Sen zemedikten sonra... Gnsel giyinmi kt banyodan. Ufak bir havluyla salarn kurutmaya alyordu. Kenan kalkt, giysilerini almadan yrd. GnsePle karlatlar. Kollarn omuzlanna sard kzn, ylece bakt yzne. Nasl seviyorum bu gzleri, dudaklar, bu ulann Nermin gibi -Nermin kim?- koparmadn kalan. Sana benzeyen hi kimse yok bu yeryznde. nan ki doru sylyorum. Niye yasaklyorsun bana kendini? Gnsel, Kenan'n gsne dolamt kollarn. pckler ald sert kll gsnden, yzn dolatrd. - yeceksin, dedi. Buras pek scak deil. Ben giysilerini veririm, gir sen... Giyinip salona getikleri vakit yedi buuktu. Aranp yakt Kenan, bir koltua oturdu. Gnsel ar ar gitti, ban bal-' konun camna dayad, darlara bakmaya balad. epeevre karanlk iinde yaknl uzakl klar, parltlar vard... Denizin grlebilen mendil kadar bir parasndan kl bir gemi geiyordu. Gelmese miydim buraya? Hi ayrlmasak m buradan? Byle olmamalyd ilk bulumamz. Nasl? Yiyecek iecek bir eyler koyalm buraya deil mi?.. Gnsel duymam gibi dnd. Sigara iiyordu Kenan. er misin? erim. Yaklat, Kenan'n sigarasn alp imeye balad. Kenan sigara yakyordu. Gnsel yaknnda bir koltua oturdu.

 Acktn m? Biraz. Hadi gidip bir lokantaya... Gnsel birden kesti... Bala beni canm. Bu akam olmaz. Saatine bakt... Ge bile kaldm. ocuklar gelecek. Kenan birden bozulmu gibiydi, tuttu kendini. Sigarasn iti sinirli. Sermet de gelecek mi? Gnsel ylece bakyordu... Bilmem. Belki gelir. Sklm gibi kalkt. Sigarasn bastrd. Mantosuna uzand. Byle mi ayrlacaklard? Kenan uzanp tuttu kz, ekti, kucana oturttu; mantosunu atverdi yandaki koltua. Kollarn beline dolad. zgn bakmaya balad kza. Gnsel de glmseyerek bakyordu. Niye alayc bakar bu kz bana hep? Nasl kskanmayaym seni? O kadar gensin... Sonra o kadar gzelsin ki... dm kopuyor seni bana brakmayacaklar diye!.. Gnsel bir ey demeden bakt bir sre. Glmsemiyordu artk. Birden kollarn Kenan'n bana dolad pt pt pt... Gzlerini kapatmt Kenan. Btn yznde dolaan scak pckten bir snger, iindeki kapkara duygular silip gtryordu. Dudaklar... Bu yumuak scack dudaklar, soluu... Gzlerini at. Gnsel glmseyerek bakyordu karsnda. Bu kadar aptal olmasan sevmezdim ki seni!.. Kenan ne diyeceini bilemiyordu... Gnsel yalvarr gibi bakt: Yeteri kadar ykmz var, dedi, ne olursun arlatrmayalm. Diyecek bir ey bulamyordu Kenan. Yavaa kucaklayp ekti kz, smsk bastrd gsne... ylece kald bir sre... Bala beni, dedi. Demedim mi sana? Senin kadar akll deilim ben... Gryorsun ite!.. Bala beni... Salarn pt ar ar. Evden kmalar sekizi bulmutu... Merdivenlerde bir kocakaryla karlatlar. Oral olmad kadn. Karanlk, kimsesiz sokakta Tevikiye'ye doru ar ar yrdler. Gnsel smsk tutuyordu Kenan'n kolunu... Brakmak istemiyordu sanki. Bir anahtar daha yaptralm istersen... Sende dursun. Gnsel susuyordu. Kenan stelemedi... Ikl, byk yola kacaklarnda Gnsel brakt kolunu... Kedeki dolmu durana yaklarken: Yarn arayamazsam merak etme sakn, dedi, br gn buluuruz... Gnsel gittikten sonra Kenan her seferinde olduu gibi korkun bir yalnzlk duygusuna kapld yine. Artk bu ii bitirmem gerek. Hakl kz. stmzdeki yk azaltmadan kmldamak deil, soluk almak bile gleiyor baz. En byk ykten kurtulmalym nce... ili dolmuuna bindi. Arabada tasarlamaya balad. Nermin'le nasl konuacan. Bir ara yazp brakmay dnd. Uzun uzun yazp ayrntlaryla anlatp durumlarn, kesin kararn bildirmek. Yz yze konumaktan ekiniyordu. Ne sulu gzldr bilirim. imdi alamalar, hkrklar, aylp baylmalar. Olsun, yine de yz yze konuup anlatmak, kandrmak onu, bu iin yrmeyeceine inandrmak daha doru olacak. Olmad, bakasn sevdiimi aklarm... Yoksa... Araya kadnlk onuru girdi mi umulmaz bir dirence kalkabilir... En iyisi... Sakn sakn syleme-meliyim... Hem Gnsel iin de kt... Merdivenleri karken kesin sonuca varmt artk. Kapy ap da Nermin'in zoraki glmsemesini grdkten, yatak odasna girilerine kadar geen, her geceki o ar, o artk yaanmayan, o daha boucu bir geree -yatak odasna- geii beklemekten baka bir anlam kalmam sreyi, Kenan bu gece biraz daha dayanlr buldu. Umut vard, heyecan vard sonunda; artk dolmu bir ileydi ekilen... Yemek, bulaktan sonra Zeynep'i yatrd Nermin, sonra biraz radyo dinledi. Kenan gazetelere bakyor, daha dorusu bakar grnyordu. Nermin kalkt, ieri geiyordu ki Kenan yavaa: Seninle konumak istiyorum Nermin, dedi. Nermin dnd, ar ar gelip karsndaki koltua oturdu. Kenan belli etmemeye alyordu, ama umduundan ok heyecanlanmt. Bir sigara yakt, bir-iki soluk ekti... Nermin ses karmadan bekliyordu.

 Akl banda kiileriz Nermin, dedi, birbirimizi sulamalara, kltmelere kalkmann anlam yok... Bir daha ekti sigarasndan. Sonra Nermin'e bakarak, ar, kesin, Gryorsun, bu ii yrtemeyeceiz, dedi, ayrlmamz gerek... Nermin sarslmt. Bir eyler diyecek gibi oldu. Dudaklarn oynatt. imdi balayacak alamaya... Hayr, yle olmad. Birden toparland Nermin. Dimdik bakyordu. Yz gerilmi, gzleri donuk... Kenan biraz ara verdi, sigarasndan ekti. Sustu bir sre. Nermin koltua yasland yavaa, gzleri Kenan'da: Evet, dedi, seni dinliyorum... Konu... Kenan kukuyla bakt bir an, sonra ar ar anlatmaya balad: ok dndm Nermin... Bir zmmz yok bizim... Kt bir kii saymazsn beni deil mi? Kolay olmad byle bir sonuca varmam... ocuumuz var, ortak anlarmz var... Hi deilse bu noktada anla beni... Dayanma olanam kalmad artk... Tutmaya kalkma beni sakn... Sonra Nermin'in onurunu krmaktan ekinir gibi yavaa ekledi: Sevmiyorum seni... Duramayacam bu evde... Bundan baka her ey senin istediin gibi olsun... Bilirsin ta iimden sayg duyduum bir yann var... Ama hepsi bu! Sustu. Bunlar ar ar, Nermin'in tepkilerini kollayarak sylemiti. Nermin artc bir soukkanllkla dinliyordu. Karlk vermeden bakyordu Kenan'a. Uzun uzun bakt. Kenan tedirginlik duymaya balamt. Birden kmldad Nermin, dirseini kanepenin kysna dayad, bir sre bakt: Bu kadar m?., dedi. Sonra yavaa ekledi: Zaten bekliyordum byle bir ey... artmadn beni... Ama ben seni artacam belki... Sustu. Gzlerini Kenan'dan ayrmadan uzun uzun bakt yine: Seni brakmayacam, dedi. ylesine kesinlikle sylemiti ki Kenan donup kalmt. Sen hastasn Kenancm... Bir bunalm geiriyorsun. Pek inanmyorum ya, inansam da umurumda deil beni sevmemen... ikimize yetecek kadar sevgim var benim... Yine durdu. Tam Kenan bir eyler syleyecekti ki hemen balad: Seni sevmeseydim de brakmazdm... Uzunca sren bir sessizlik oldu yine. Kenan ne diyeceini bilemiyordu. Karsnda Nermin deil, direnle konuan bambaka bir kadnd. Gzlerini Kenan'dan ayrmadan tek tek, hece hece bastrr gibi: Bilemezsin sen bu acy, dedi. Ar ar kalkt, bir sigara ald masadan, yakt, iine ekti. ok az yapt bir eydi sigara imek... Kenan bir eyler demek istiyor, toparlayamyordu bir trl. Nermin ayn kesinlikle ald yine: Zeynep'i babasz brakacak kadar bencil olamam, izin vermem... Senin olmana da kesinlikle izin vermem. Gzleri doldu hafife. Tez atlatt. Yine o souk, dimdik bakyla balad: Annemin neler ektiini bilirim... Ama o benim neler ektiimi bilmez... Bir kslma olmutu sesinde. Bizi babasz brakt iin btn kklm iin iin anneme lanet etmekle geti... Biliyorsun babam da kim!.. Sen ne yapsan ondan aalk olamazsn... Btn direncini tketmi gibi acnacak bir yumuaklkla: Yoksa Zeynep'i benden ayrmaya m kalkacaksn? dedi. Baka evde olan baba, baba deildir... Ksa bir sessizlik daha oldu. Nermin kararl kalkt. Sigarasan bastrd. Gidecekken durdu, bakt Kenan'a. Apac bir eyler dolayordu gzlerinin iinde. yle mudu yllar yaadm ki, dedi, hastalna da katlanrm mrmn sonuna kadar... Dnd, ar ar kt odadan. Kenan hibir ey dneme-den kalmt. XII Kenan'dan ayrldktan sonra Gnsel dolmuta bzld kesinden kark duygulardan uzun sre kurtulamad. Danklk vard duygularnda, dncelerinde, her eyinde; baklarnda bile. Toparlanmam gerek... Byle gidilmez... Kenan'a yalan sylemiti. Eve gitmiyordu. Silahtar'la Eyp arasnda bir ev tanmlamlard, iilerle buluacaklard bu gece. Abisinin ok eski bir

arkadann evi idi. Kars, sonra iki ii daha gelecekler-mi. kisi ile yeni tanacaklard. yi ocuklarm. Bir gn nce Baba'ya uram, onu da sylememiti Kenan'a. Gvensizlikten deil, gereksizlikten!.. Glmsedi. Bir sz vard abisinin. Bir tuhaf da sylerdi. Esskti hayr-nminel drdr! Kk yandan beri altrlmt susmaya. Mdriyet, cezaevleri kaplarndan... Yetti danklk. Herkes bir kesinden kaldrmal, derdi Baba. rgtsz hibir ey olmaz... Yiidikler yapmsn, dayanlmaz aclara katlanmsn, lmsn tek tek, bir rgt iinde olmadysa bunlar, bo... Kimsenin kimseden haberi bile olmaz. Birikim de yapamazsn. ektiinle kalrsn. Aydnlarmzn ilesi ite... Tand evrelerle sk sk bulumak, onlar uyank tutmaya almak da bir iti. Gnsel de bunu yapma abasndayd. Kendi bile kmseyecek gibi oluyordu baz bu bulumalar. To219 humda elma aac yatyor... Tohum mu bu? Kukun mu var? Yllarca ekilen ikenceler, basklar, hapislikler, srekli polis kovalamalar ylesine ylgnlk yaratmt ki en namuslu kiiler bile "rgt" szcnden rker olmulard. Faizmin iyice kuduz-lat byle bir dnemde dzenli bir rgt almas sz konusu deildi. Ama yitmemek, rmemek, ilerdeki salkl birleime yarayacak birikim iin yararl abay gstermek en gereki, en akllca eylem gibi grnyordu. Hele renci kaynamalarnn younlamaya balad bugnlerde... Abisine olan sevgi, gven, kaplar ayordu Gnsel'e. Gnsel'i de seviyorlard. Kadnl erkekli birok yal ii cezaevleri kaplarnda, mdriyet nlerinde daha parmak kadar ocukken aralarnda grdkleri Gnsel'i ellerinde bym sayyorlard. nsancll, itenlii, onlara yrekten yaknlk gstermesi ylesine gnllerini kazanmt ki biraz da duygusal bir bala balydlar... Abe ok hakikatlidir, hi unutmaz bizi!.. En azndan buydu Gnsel iin bllm yarg. Ortakyl bir ttncnn bir gn deyiverdii bu szler arkadalar arasnda da aka, taklma konusu olmutu. Daha bilinliler daha da gvenliydiler. Abisinden olacak, Gnsel'in gizli; nemli ilikileri bulunacan kuranlar da az deildi. Ac ac glerdi baz. Bunlar beni ne sanyor?.. Daha kk yalardan beri -abisinin rettii devrimci marlar baz onlarla birlikte sylemek, Na-zm'dan bir iir okumak, gnn politik konularn tartp aklamak, zel sorunlarna ilgi gstermek, becerebilirse yardmda bulunmak, onlarn gzlerinde bytt btn bu eyler, Gnsel'in yalnz yaparken mutluluk duyduu deil, yapmazsa yaamnn tad, anlam kalmayacana inand eylerdi. Benden bir ey aldklarn sanyorlar! Her eyi onlar veriyorlar bana oysa ki! Unkapan'nda indi, yrd biraz, bir keden iki peynirli sandvi ald, otobse bindi. Otobs iti kakt. Arkada pencere dibinde bir yere skt, sandvileri yemeye balad. Yollarda dura kalka sallanarak giden otobsn arkasnda srekli akan, lo, karanlk, kl sokaklar, kapanm, kapanmakta olan d, iyerleri, ar ar ya da koturarak giden kadnl erkekli akam ; kalabal, yorgun iiler, ocuklar, bir kedi, birden kveren bir deniz, mezarlk, cami, btn bu grnt ynn inceli kai lnl izgilerle ara sra blen atana, vapur, motor sesleri; Gn sel'i, her vakit olduu gibi en tandk, en yakn, en iinde duyduu bir ortamla evreleyivermiti. O niye yok bu ortamda? i Gerekten de Kenan yoktu burada. rkilir gibi oldun birden. zm arad. Nedense Sermet geliyordu aklna. O da olmamt hi... Yoksa Kenan da m? Sonra ar ar, tek tek, bildii her eyi ile yarglar gibi, ayrntlaryla elden geirmeye balad Kenan', Kenan'la ilikilerini. Hakszlk ediyordum az kalsn! lk karlatklar lokantadan, dolatklar meyhanelere kadar burjuva, yar burjuva her yer, ya bir rastlant ya da bir zorunluluk olarak girmiti yaamlarna. Ne kkeni, ne alkanlklar, ne inand eyler, ne de zevki o yerlerin adam olmasna uygun deil Kenan'n. Bizi yaklatran da bu olmad m daha ilk gecemizde?.. Ama Sermet, istese de kopamaz oralardan. Fransa'da yle nk... Romanlardan bilir yoksulluu! Bir de sokaklarda dilenen ocuklar... Varlkl soydan gelmek kolay kurtulunama-yan bir ba. Sonra... Aman, Sermet de nerden kt. Hep O'nun yznden... Koskoca akl banda adam -akl banda m?- baya kskanyor. Ya olann yeniden benimle evlenmeye kalktn duysa! Ben de daha az budala deilim ya!.. Garsoniyere girdiklerinde baya kt

duygular kaplamt Gnsel'i. Dnmekten imdi bile utand kukular doluvermiti iine! Hi ho bir ey deildi byle bir yere gitmeleri. Ama ne yapsn? Ne yapalm? Ben de ok terbiyesizim baz... Daha nce geldin mi deyiverdim. Nermin'le gelecek deil ya! Kastl da sylemedim, ylece syleyiverdim ite. Hi onda ikiyzl apkn erkee benzer... Belli olmazm derler ya... ok mu tanyorsun ylelerini? Hay Allah, bak nelerle tutturuyorum yine... Demek onun iin esirgedin kendini, gvensizsin. Gvensizlii kald m be! Yine de korkuyorum ite. Ne bileyim ben. Gebe kalmak da var sonra. Amaaan at unlar artk kafandan. Ne pis kar oldun. Bitti ite. Tevikiye'deki lks garsoniyerden Hali'teki ii evinde devrimcilie! Kafan olsun temizle bari. Oh, temizledim!.. ok kolay da!.. Gerekten de kolay deildi btn bu zmsz sorunlarn kargaasndan dmdz, aydnlk bir yola kver-mek Gnsel iin. Kenan'n elik parmaklarnn, mengene avularnn, canavar dudaklarnn, dilerinin acmasz damgas mutluluk veren arlarla srgit gezinip duruyordu gvdesinde. Biliyordu imdi; gslerinde, her yannda rkler vard. Dndke utanr gibi oluyordu. Yarm kalm ilikilerin, srekli duyumsuzluun yaratt sinirlilik de doald. Tam bir kmazdaym aslnda. Sylemekten deil, dnmekten bile kayorum. Ama gerek bu. Peki neye varacak bu i? Ne bileyim ben. Ufff... Yine taklmaya baladm bozuk plak gibi... imdi Nermin'le o... ikimizi de ynetecek ite! Senin kadar terbiyesiz kz!.. Ama, hep ben mi ktym, hakszm?.. Deilim. yi biliyorum ki deilim. Bir bana btn bir topluma kar kamazsn. nce iiler tkrr adamn suratna. yi ki izin vermedin. Biliyorum bunu, izin vermemem gerek... Onun kadar ben de aclym. O eve de artk hi... Yok hi olmaz, ok az gideceim... Ne yapsn? Ne yapaym? Ne yapalm?.. Patlamadn ya... Yaplacak o kadar i var ki... Tut kendini biraz. O da tutsun. ok tutar da... Evli adam... Kapat artk be... Rasim'in garsoniyerinden ii evinde devrimci eyleme! Eyp'ten, mezarlktan birka durak sonra indi otobsten, saate bakt, dokuza be vardi. Dokuzda gelirim demiti. Buluma saatlerindeki titizlii de abisinden gemeydi. Be dakikada bulurum evi. nce denizi saa alp fabrikalara doru yryp... Ho geldin! Ia doru yaklanca tand. Ho bulduk evket abi... Niye yoruldunuz, ben bulurdum. Zorluk ekerdin. amur... * evket abi dedii uzunca boylu, esmer, yz basklarla dolu, sivri burnuyla sa yana arasnda kocaman ark ban olan, kasketinin yanndan beyaz salar tam, kara ka, kara gz bir adamd. Koyu renk paltosunun cebinden karp Gn-sel'e uzatt eli souk, kemikliydi... abuk abuk yryordu. Gnsel zorluk ekiyordu yetimekte. Kt de olmuyor, snyorum. Konumadan yrdler bir sre, sonra solda toprak bir yokua saparlarken evket dnp yolun iki yanna bakt, amurlu yoldan yukar doru kmaya baladlar. Ev yakndayd hemen. te u grnen... Ik var... Sonra yukar doru kan yolu, dank gecekondular gsterdi. Evin kapsna vardklarnda Gnsel dnp yer yer klarla ssl, gece vardiyasndaki fabrika dumanlarnn karanl datr gibi yayld Halic'e bakt. Bir gemi lda Halcolu'nu yalyor, tek kl motorlar kayp gidiyordu yer yer. Sesler, grltler, homurtular... Buyrun... Bir kadn sesi ile dnd Gnsel. atk kalar, dudann kysndaki iri kara etbeni ile evket Abi'nin kars Fatma Ab-la'yd. Girdi; kucaklap- ptler kadnla. kinci katta, basma perdelerle smsk kapanm iki pencereli, tavandan sarkan ufak bir ampuln aydnlatt bycek bir odaya ktlar. st yastklarla dolu divanda, tahta sandalyelerde oturan iki kii, bir de 15 -16 yalarnda kz vard odada... Scakt. Odun sobas yanyordu... evki Abi tantt: Remzi... Faik... Bu da Faik'in nianls Sevil... orapta alyor... Bunlar da... Faik, Defterdar'da dokumac, Remzi De-rnirdkm'de... Eee, oturun bakalm... Fatma Abla mantosunu alrken Gnsel'e sordu:

 A msn? Bak Allahn seversen doru syle... Gnsel gld: Yedim, sa olun, bu zamana kalnr m? Pencere nndeki divann kesine oturttular Gnsel'i, evket arkasn yastklarla besledi. Rahat et... Rahatm ben evket Abi... Sa olun... Hepsi byk ilgi gsteriyorlard Gnsel'e. Gzlerinin iine bakar gibiydiler. nemli konuktu. Fatma, abisini sordu. Gn-sel'in sylediklerini hepsi cankulayla dinliyorlard. evket ilk kez glmsedi. Abisi ile 46'da cezaevindeki yaamlar ile ilgili bir-iki any, tatl bir fkra gibi anlatt. Bir gn hamama gtrmler bunlar da... Gnlk sorunlar ald sonra. Nereye varacakt bu iler?.. Gnsel, Remzi ile Faik'e dnd: Asl size soralm, dedi, retimdesiniz, iiler ne diyor? nemli olan o... Tedirgin bir sessizlik oldu nce. Remzi sklm gibi idi. Faik bir ey sylesin diye baknd. Ksemen, krmz surat biraz daha kzarmt Faik'in, birden: in nemini bilmiyor daha onlar, dedi, onlar da bakyor siz ne diyeceksiniz... Ac bir glmseme geti yzlerinden... Sonra yava yava, birbirlerinden g alr gibi zlemli yaknmalara, umutlu, umutsuz aklamalara baladlar karlkl. Muhalefetin gensoru nergeleri ile Meclis'te sregiden kavgalar konuulurken evket kzgnlkla tkrr gibi: Allah belasn versin o muhalefetin, dedi. iktidardayken yle pislettiler ki lkeyi imdi kendileri de geberip gidecek o pisliin iinde... Fatma kapya yakn meldii minderden: Bir ayr yanlar m var ki, dedi, stlerinden teker gemi... evket, Gnsel'e bakt: Abin ne diyor? dedi. Gnsel glmsedi: Ne desin, biz ne diyorsak o da onu diyor... Sonra ekledi yavaa: Bekliyor... Herkes gibi bekliyor o da... evket dalgn: 46'da biz dokumaclar rgtlenmeye balamtk, dedi. Ferit Abi vard rahmetli... Nur iinde yatsn... Sendikac. Gece gndz a susuz, sabahlara kadar tzkler hazrlar. Yal adam da... Dur durak yok... lrsem byle leyim ocuklar diyordu... Nasl geliti birden sendikalar biliyor musun? Hem sendika; yle bugnk gibi arpalk deil... Ne oldu sonra? Bu Sar bir gecede tuz buz ettirdi her eyi. Kaburgasn krdlar abinin. Srndrdler yllarca cezaevlerinde... Demokrasi yapacaklarm pezevenkler!.. Halksz, iisiz demokrasi olur mu be? Koyun srs ettiler milleti... Ah bu Sar... Hani gazetede gryorum da, geende talatmlar kafasn yaracaklarm, oh olsun dedim; sen ektin bunlar, bi bakalm imdi... Hep bize mi olacak? u kadar acmam valla... imdi de tutturmu zgrlk diyor... Allah bir dediine inanman bu Sar'n ben!.. evket'in acmasz yaknmasna Gnsel sevgiyle glmseyerek bakyordu. Abim biraz ayr dnyor ama, dedi. evket durdu birden, inanamyormu gibi bakt Gnsel'e: Pek atmyor imdilik nn'ye... Onun kafasna da dank dedi baz eyler diyor. Hasan m diyor?.. Gnsel evet anlamna ayn dosta glmsemeyle bakyordu... evket homurdanr gibi: Unutmu galiba kaburgasnn acsn, dedi. Kin tutmasn bilmez ki zaten... Remzi ekine ekine bakt: yisin de evket Abi, dedi, bu smet Paa dmanl sa225 pttryor iileri, hadi "demokrat" olup kyorlar... imdi deiti Trkiye... evket karlk vermedi, gzleri bir noktaya takl dinlemeye balad yine. Szlerini dorulayan bir-iki rnek verdi Remzi. Ar ar, ama bir iiden umulmayacak kadar derli toplu anlatyordu. Kumral, geni yapsna uyan bir ses kalnl vard. Bizim Malatyallar Paa der, baka demezler; ama onun dnda on sekiz il dolatm; iiye, Paa deme de ne dersen de! Demirkratlklar da oradan geliyor... Baka yol bilmiyorlar ki... Ya o, ya bu!..

Gnsel: Nasl, dedi, genel bir uyanma var m iide? Remzi kararsz durdu: Valla karde, dedi, bizim ii belli olmuyor, ne desek yalan... Bakyorsun doru doru gidiyor yolda "komnistlik" sz duydu mu da yle saptyor ki akln durur... Kafasna saplamlar bir kez Zalolu Rstem Pehlivan olsan kolay skemez-sin... Ama var, eskisi gibi deil, bir uyanma var... Peki bu ektikleri, dedi Gnsel. ektikleri mi? Kyde ektiklerinin yannda buras zemzem... ou kyden yeni gelmi zaten... Faik ald birden: Bir eytan girmi beyinlerine!.. Sendika diyorsun herif komnistlik diyor, hakkn ara diyorsun komnistlik diyor... Grevin szn bile ettirmiyorlar zaten... Geri karde, geri... Daha ok ister... Gnsel'in iine ac kmt. Nasl konuuyor bu iiler?.. Nasl konuacaklard ya... Masal m anlatsnlar? Uydurma baar ykleriyle kendinden mi geirsinler seni? Hadi sen de bir iir oku unlara! te gerek bu. Bu sevimsiz gerei sevimli yapmak iin savamaya gcn var m? Senin grevin bu ite!.. Size akl vermeye kalkacak deilim, dedi Gnsel... ok 226 mu 'ster> az m ister hi belli olmuyor o... Kar bastrd m insan hi kalkmayacak sanr. Kkken ben halda altm Sivas'ta. Kk kzlar altrrlar zaten ou karn tokluuna. Toz, toprak, pislik, hastalk... Bilirsiniz... ilerin durumu, her ey umutsuzluk verir insana. O ocukluumla ben bile grrdm iilerdeki yanll. yle korkardm ki... Nasl kt bakarlard bize abim yznden! imdi hepsi selam gnderiyor. Sivasl ocuklar syledi, ou ksa bir sre sonra bulmular yollarn! Doru, dedi Fatma. Bizim millet biraz avanaktr. Bekler bekler, ama birden aar gzn. Hi belli olmaz. Trk'n akl demiler ya... Gltler. Gnsel yle sevinmiti ki Fatma'nn desteine. d kopmutu yalann anlayacaklar diye. Sivas'taki iilerden bylesine iyi haber geldiini uydurmutu. Mahalleden bir-iki selam gelmiti. Halda birlikte altklar bir komu kzndan sz etmiti birisi. Gelime gstermi. Kocas ok iyi ocukmu da... Biraz daha umut girmiti odaya. Tereciye tere sattk!.. Yok canm, dedi Faik. Nasl olsa aacaklar gzlerini ya bizim skntmz, imdilik biraz sallanyorlar... Sallansnlar, dedi evket. Baka yollar var m? aylar geldi. Daha bir yaknlk oldu. evket sigara uzatt, almad Gnsel. Can da yle istiyordu ki... Kzlarn sigara imesini ho grmezler iiler. Ama ii kzlarn ou da ier gizli gizli. Belki u bile iiyordur. Sen hi konumuyorsun. Sevil utanm gibi glmsedi, esmer yz kzarvermiti..- Ne konuaym ablacm, dedi. Dinliyorum ite... Bilmem ki ben... Bilmez olur mu? Hep bildiin eyler bunlar... Sevil daha da kzarp ban nne edi. Faik srasn yakalam gibi: Biz de size onu diyeceiz ablas, dedi. Kitap mitap bize biraz... Okumak istiyor Sevil ama... Yok ki... Yutkundu: Sonra elinden tutup da retmek ister. Hani sizinle biraz... Szn tamamlamaktan ekiniyor gibiydi. Gnsel hemen yetiti: ok sevinirim, bana da gidip gelsin, ben de urarm. Kitap ii zor biraz... Onun anlayaca eyler yok bende. Ama... Okumas ne kadar? Orta birden ayrldm... Gzel. Hep orta birden ayrlmlardr; ilkokulu bitirdik demezler! Peki ben bakaym da, bir eyler bulutururum sanyorum. evket ilgiyle izliyordu. Ekonomi-politikler vard. Segal... Jean Baby... Onlardan... Daha anlamaz ki evket Abi. Zaten onlar bulmak da kolay deil. Sakland, yakld biliyorsunuz. Soluk aldrmyorlar ki millete... Herifler kitap dman...

Sonra gzlerini am dinleyen Sevil'e dnd yine. Baka arkadalarn da var m? Kz ne diyeceini bilemeden bakt. Ahretliim vardr benim, kyden, o da oraba girecek. Faik kart, Krklareliliymiler. Bir yl nce gelmiler. Faikler'e komuydular. Days arkadaym. Falan filan... Sevil ekinerek tamamlad. - Fabrikada ok kimseyi tanmam daha. Bakacam ama... Kzn bu sz ok houna gitti Gnsel'in. Bakacam ama... Akll kza benziyor. imdi ocuk dourturlar st ste, gr! Yalnz ok uyank olmak gerek Sevilciim. Herkese alma sakn. Bizden duyduklarn, kitaplar, yazlar ok gvenmeden hi kimseye gstermek yok... Merak etmeyin, dedi Faik. Aklldr. Gvenirim ben. Ba-228 na sormadan hibir ey yapmaz! Remzi birden atld: Doru sylyor karde, dedi. Na byle polis kaynyor her yan... Bir sre sustular. Gnsel ald yine: Polise kar uyank olmak gerek de, ar tedirginlik de elimizi kolumuzu balamamal. Bir ey yaptmz yok ki! yle bir araya gelmek, konumak su saylmaz yasalara gre. Tandklarmzla ilikilerimizi yitirmemeliyiz. Yava da olsa yenilerini kazanmaya bakmalyz. Ben size diyeyim, bu adamlar gidici. Arkasndan ne gelecei biraz da bizim abamza bal. ok byk kaynama var rencilerde. Btn lkede... Yarn bakarsnz baka gelime olur, iileri uyarmak, birer ikier de olsa, bu birikime bir ey katmalarn salamak, hi belli olmaz, ummadmz kadar iyi yerlere gtrr bizi. De kaplmayalm da, ksknle de dmeyelim! Partileraras atmalara da ilgisiz kalamayz. Biz ikisinin de ne mal olduunu biliyoruz geri, ama bu atmayla onlar bile ne douracaklarn gremezler. Siz daha iyi bilirsiniz ya evket Abi. teki lkelerde de byle olmu bu iler, deil mi? Kim olursa olsun, o ki bu azgn faizme kar g-rnyor; u ya da bu biimde savayor, eskiden yleydi byleydi deyip nne kmayalm... Biz yine aklmzda tutalm. Bilmem anlatabildim mi? Srekli deiiyor her ey, yasa bu? Abim de bunu diyor ite. Kiisel kinle i gremeyiz ki?.. Ar ar anlatmt. Sustu, bekledi. evket Abi'yi kzdrmak ya da krmak istemiyordu. 46'da en byk ikenceyi gren oydu. Tabutlukta kalma rekoru onda derlerdi. Gnsel'in sylediklerini saygyla dinlemiti hepsi, ama geerlilik kazanmas evket Abi'nin onayna balyd! Yalyd o, eskilerden! Bakalm o ne diyecek? evket uzun uzun sustu, sigarasn ekti bir-iki, sonra: Dorusun, dedi. Bizim biraz canmz yank. ly karyoruz belki de. iiler karlarnn bilincine tam varncaya kadar ilemiz bu bizim. Bu partilerin indi bindisini kollayp dura229 caz. Bakkal hesab!.. Bakalm, sonunda bir ey olur belki... Apac bir durgunlukla sustu. tekiler de sustular bir sre. Dnyor gibiydiler. Valla, dedi Faik. Bir ey olsa da iileri dnyada kartrmazlar. Yine memur, aydn, niversiteli filan. Halk Partililer daha ok korkuyor iiden. Hep kendi aralarnda olsun bitsin, gz almasn iinin... Bir sessizlik oldu... Faik ekledi: Ho iinin de karmaya gnl yok ya... Bir de ordu var, dedi Gnsel... Remzi hemen kar kt: Aman karde!.. Askerin ne yapaca belli olmaz. Faik gld: Askerde yedii daya unutamyor bu da, dedi. Gldler. Gnsel glmeye kar kyormu gibi: Amerikan sleriyle doldurdular lkeyi, dedi, yenilerini de kuruyorlarm. Bir nkleer savata bittik. Askerler de grr bunu. Bunlar da anlatmak, yaymak gerek iilere... Sonra yavaa ekledi: Bakalm, bir ey olacak!

Bir sessizlik balad. "Olacak" neydi? Adn koyacak durum bile yoktu ortada. Herkesin kafasnda belirsiz bir ey. Bu kadarn konumak bile ileri gitmek olmutu. Bu lszlkten ekinmi gibi susuvermilerdi birden... Saat on bire geliyordu... Gnsel kalkmak istedi... stelemiyorlard. Yolu ok uzundu. Bize Nzm'dan bir iir oku da yle, dedi evket. Brakmam yoksa... Gltler... Hi iinden gelmiyordu Gnsel'in, ama nazlanm olacakt. Okuyaym... Hangisini? Sen bilirsin. 230 stiklal Sava Destan'ndan Karaylan' okumaya balad. Aznn iine bakyorlard Gnsel'in. Bir ara gz kapnn yanndaki minderde oturan Fatma'ya iliti, glecek gibi oldu. Bada kurmu ne arkaya ar ar sallanyordu dinlerken. Kkken annesi ile gittii mevlitler gelmiti aklna. iir bitince hepsi ibret dersi alm gibi ba sallayp birbirlerine baktlar. Bir daha, bir daha... Gnsel kramad. st ste bir-iki iir daha okudu. Yorulmutu da artk... Azna salk, dedi Fatma. Yeter yormayn kz. Hepsi ayr ayr vglerde bulunuyorlard. Hem iirlere, hem okuyana... Nasl sevdin mi? Gnsel, Sevil'e sormutu glerek. Utanp ban nne edi kz, karlk vermedi. Sen de okumak ister misin? Kz yine sklgn glmsedi... O kaaa sz ben nerden bulaym? Hep gldler, kz daha da utand. Gnsel kalkt. Diretmesi para etmedi, evket Abi otobse kadar Gnsel'le indi. tekiler kalmt. Zaten yukar Taltarla'ya kacaklarm. Yola inerlerken Gnsel bir arnmlk duyuyordu iinde. Karanlk Halic'e, Kthane'ye, fabrikalara bakt. Dev bu karanlkta uyuyor. Uyanacak kukusuz. Ama ne vakit?.. Bunlar iyi ocuklar. Epeyi de evreleri var... Gsterdiiniz gven iin ok sa olun evket Abi. Ben yine gelirim. O kza da bir eyler bulutururuz. Tez uyanacaa benzer. evket ses karmad. Ayrlrken: - Hasan'a selam yaz, dedi. Yumuamasn, yumuamasn... Herifler bize yumuuyor mu? Gnsel gld... Olur yazarm... Otobste, koltukta sallana sallana bir yorgunluk kt stne. Gzleri kapanyordu. Unkapan'nda, Aksaray'a dolmulara 231 geerken verdii paralar dnda hep gzleri kapal, yar uykuluydu. Dolmular evin on be yermi metre tesinden geiyorlard. Sokan iindeydi apartmanlar. Arabadan inip de eve doru yrrken biraz almt. Hastal tam atamadk. Ben bu kadar tez yorulmam. Yarn da erken kalkacam. Sokak biraz karanlkt. Apartmana yaklanca bir karalt grd kapya yakn. rkildi. Bombotu sokak. Gvenli bir sokakt; ou geceler ge gelirdi, korku dmezdi iine. Yavalad. Karalt onu grnce kmldad, yaklamaya balad... Sermet'ti... Merhaba. Sen misin, merhaba. Ne o, bu vakit? Sermet ne diyeceini bilemedi nce. Akamdan geldim. Demin ktm sizden... Teyzen yatt. Gnsel ne diyecek diye bakyordu. Sarho ola ki!.. Yryelim mi biraz? ok yorgunum. Bir ey mi var? Sermet bir ey demeden bakyordu. Biliyorsun ne olduunu. Gnsel sklmaya, kzmaya balamt. Yeni bir ey yok demek! Seninle konumalyz. Gnsel sustu nce, sonra kurtulmak iin: Yarn gel istersen kitapla, dedi. Konuuruz bir ara. Sermet bir sre bakt yine, sonra kucaklamak ister gibi birden uzand Gnsel'e. Omzundan tutmutu, Gnsel silkinip kurtuldu. Sen deli misin Allah akna?., dedi. Git bamdan, yorgunluum bana yetiyor zaten. Kzgnlkla yrd kapya doru, sonra dnd birden...

 Sana hi yakmyor bunlar Sermet, dedi. Sermet karlk vermeden ivilenmi gibi duruyordu kza bakarak. Btn sinirleri gerilmiti Gnsel'in. Anahtarn karp 232 apartman kapsn at, ieri girdi, kapy kapatt, otomatii yakp merdivenleri kt. Nesini sevmiim ben bu herifin: Katlarnn kapsn yavaa at, el yordamyla mantosunu ast, pabucu karp terlik takt ayana. Alacakaranlk salona girdi, yakmad, kzgnlkla pencereye yaklat. Sermet donmu gibi duruyordu orada. Acma, znt, kzgnlk, aknlk dolap durdu Gnsel'in iinde. Birazck da onur, sevin? Hayr, yok! Peki!.. Biraz sonra Sermet, ar ar uzaklap keyi dnd. Hasta mdr nedir? Hasta filan deil, sevdiinden de deil... Erkeklik onuru krld budalann. Kaan balk byk olur. Yakklsn, paran da var, kz m yok sana? Yoo, istedii olacak ille!.. Olmayacak... Gnsel tam pencereden ayrlacakt ki birden durdu. Kar srada biraz ilerdeki apartmann kapsndan bir adam kmt. Gnsellere bakt, sonra abuk abuk uzaklat yola doru. Ftr apkal, koyu renk paltolu, sinsi grnl. Kim oturuyordu orada? Yoksa bizim evi mi gzetliyorlar? Olabilir. Kar srada bir polis var demilerdi zaten. Bakkal da polis emeklisi. O da hemen kede. Gzetlesinler bakalm. Belki de Sermet'i izliyorlar!.. Amaaan!.. Bittim yorgunluktan. Saat de? On ikiyi be geiyor... Ooo... I yakmad, alkanlkla yrd koridorda, tey-zesiyle Turgut'un yatt odann nnden geti usulca, odasna girdi, at. abucak soyundu, geceliini giyerken, gsne, omuzlarna bakt, morarmt. rpermeye benzer bir ey geti iinden. Biri grecekmi gibi iyice kapatt geceliini. Koridordaki yakmadan tuvalete geti. Dilerini ovarken aynada grd rkleri. Yine bir tuhaf oldu. yi ki k. Giysiler hep kapal. Azn da biraz kapatmal bu canavarn! Dudaklarmla. Terbiyesiz... Ay, uyuyacam imdi. imdi o Nermin'le, Nermin'inden de! Odaya dnp de tam yataca sra masada duran mektup gzne iliti. Yazsndan tand, abisindendi. oktandr mektup almamt. zmir damgalyd. Demek zmir'e geti. Zarf abucak yrtt. Yataa yatp okumaya balamt ki ierden oda kapsnn aldn, koridorda ayan sryerek teyzesinin geldiini duydu. Nahide Hanm, yavaa kapy at, bakt nce, 233 Gnsel'in mektup okuduunu grnce usulca girdi ieri... Abinden mi? Abimden... Yaklap sandalyeye iliti. Ne diyor? Gnsel yle bir gz att mektuba: zmir'e gndermiler. yiymi. Ellerinizden pyor. de bulmu, daha uzun yazacakm... Gnsel mektubu yastnn altna koydu. Teyzesi ylece duruyordu. Bir ey diyecek... Hep byle susup yere bakar nemli sayd bir eyi konuacaksa. rkleri grm olmasn! Yorgan ekti, kollarn ieri soktu. Sermet buradayd... Gnsel bir ey demedi. Nahide Hanm bir an sustu, sonra yine ayn biimde steler gibi: Koptunuz mu iyice? dedi. Bunlar konuacak durumu yoktu, ama teyzesini de hi kra-mazd. Evet... Yine sessizlik oldu. Nahide Hanm kalkmakla kalkmamak aras bir davrantan sonra, dayanamam gibi. Evli deil mi? dedi. O adam... Gnsel bir ekingenlik duymutu iinde. Anlamazm gibi: Hangi adam? dedi. Kitap demitin. Nasl kapatsam bu konuyu? Evet... ocuu da varm... Nahide Hanm ylece duruyordu. Kzyordu artk teyzesine. Sermet'le bir eyler konutular demek ki... Bu olan deli vallahi. Babasn yollayp teyzemden istetse beni ya!.. ok mu seviyorsun?

Nahide Hanm deminden beri yere diktii ban kaldrm, yan gzle GnsePe bakyordu. Hay Allah, btn uykum dalacak!.. Sinirden patlar insan. Gece yars ihtiyar kzn merak. Romanlar bitirmitir. Yine bir-iki roman bulmal buna. Nahide Hanm bir sre bakt. Gnsel susuyordu. Romatizmal bacaklar stnde doruldu zorlukla. Giderken yavaa: Sakn acmaya filan kalkma, dedi. Karsym, ocuuy-mu!.. Ayan sryerek giderken kendi kendine sylenir gibi: Sana kimse acmaz sonra, dedi. Kapy yavaa ekti, koridorda uzaklat. Gnsel gln durumun bitmesine sevinmekten baka hibir ey dnmeden uzanp baucundaki karartt, gzlerini yumdu... Bitkin uyumutu. Deliksiz bir uykudan, sabahleyin teyzesinin oda kapsn amasyla uyanmt. Saat sekiz olmutu. Yataktan frlad. ok iyi dinlenmiti. Evde ilerini bitirirken, yolda, dolmuta hep bir gn nceki olaylar geirip durdu kafasnda. En ktlerini bile hibir znt duymadan, belki buruk bir tatla dnmt. Kt bir ey de yoktu ya, var myd^ Sermet'in samal... Aman, bitti gitti. Bugn damlar m?.. Belki. Kenan', iileri dnd. Birlikte gidebilsek nasl mutlu olur o da... Biliyorum uar sevincinden. ocuk gibi adam. Ah, canm benim... Btn gn kitaplkta, raflarda kitap baknrken de dnk olaylarla doluydu kafas. Sizi istiyorlar... Tamam damlad Sermet. Ama o girerdi. Gnsel kitap bekleyenden izin isteyip kt salondan. Aranr gibi bakt... lerde koridorun ucunda bekleyen Kenan' grnce heyecanland. Koar gibi gitti yanna. Gnsel'i grnce Kenan da ar ar yaklamt. Gnsel iyice yakna gelince ard, korktu da. Kenan hasta gibiydi... Hi byle grmemiti onu. Yz sapsar, tra uzam, gzleri kuytuya kamt sanki... Neyin var senin? Birden elini tuttu, baka da bir ey yapamazd ki burada! Gelip geenler. Kenan gzleri bir noktaya saplanm gibi bakyordu GnsePe. Gnsel iyice korkmutu. Avucundaki elini silkeler gibi skt yeniden. Syle, neyin var canm? Hasta msn? Kenan ancak kendine gelebilmi gibi kmldad, ban evirdi, gzlerini karyor gibi koridora bakt. Bala beni Gnselciim, dedi. Hi gelmek istemiyordum ama... Dayanamadm. Gnsel ne diyeceini bilmeden bakyordu. Kenan gzlerini yine evirip GnsePe saplad, boalm gibi gzlerle bakt bir sre, Brakmyor yakam Nermin, dedi. Ayrlmazm benden. nce bir ykten kurtulurmu gibi oldu Gnsel. Kafasnda tam biimlenmemi ok daha kt eyler uuuvermiti. Daha kt m? Kurtulduunu sand yk omuzlarnda duyuverdi birden. Hem de iyice yerlemi olarak. Bir soluk ald, sevgiyle glmseyerek bakt Kenan'a... Hay Allah, dedi. Canm benim... Nasl korkuttun beni... Kenan'n sulu ocuk gibi bak her vakit olduu gibi hemen boynuna sanlmak zlemi doldurmutu iine. Niye olmaz? Kenan ylece bakt, sonra tkanr gibi ciddi mrldand: Brakacak msn beni?.. Gnsel gld birden. ocuksun sen, dedi!.. Sonra gelip gidenleri kollad, uygun bir anda Kenan'n elini ekti, avularn pp, yzn srd abucak. Samalama. Kimseden izin beklemedim seni sevmek iin. Baka bir ey demesini nlemek ister gibi ekledi: Hadi git imdi. Saat be buukta aa kapda bekle beni!.. ki saat var daha... nce gidip bir gzel tra olmazsan bak o zaman brakrm... Salarn da ok uzam! yice saklad acl bir glle bakt Kenan'a, dudaklaryla 235 bir pck gnderdi yavaa. Ayrldlar. Gnsel yine koarak iine dnmt. Kenan koridorda ar ar yrd. Gnsel'in syledii iki sz borlulukla doldurmutu iini. Gvenle deil ama!.. Senin kendine gvenin yok budala! nce kendini busene sen! Nasl tanyamyoruz kiileri... Yllarca yan yana yayoruz, yatp kalkyoruz, bir de bakyoruz bambaka biriymi o. Hi aklma gelir miydi

Nermin'in bylesine kararl direnci? Niye alayp szlamad? Baka Nermin'di o... Bu yenisi... Yine bir yklma duydu iinde!.. Kendimi de tanmamtm. Ah zavall ben... Demek imzalardm! Dn gece Nermin demirden direnle kar kp da konumasna bile izin vermeden, szlerini bir yasa gibi ortaya koyunca tam bir ykntya dmt Kenan. Sonradan dndke kendine yediremedii, bir trl balayamad, ta iinden ezildii ey, o anda Nermin'i hakl buluvermesiydi. Aralarndaki atmann Nermin'in gnlnce sonulanmas Kenan'n bir imzasna kalsayd, belki de o anda hemen! Hayr hayr, bu kadar aalk, bu kadar amurdan olamam ben. ylesine bir yenilgi ki bu... Merdivenleri inip yola kt. Beyazt'a doru yrmeye balad ar ar. ok yorgundu. Btn gece salonda kanepe zerinde yklp kalm, sabaha kadar sigara imi, ortalk rken 15-20 dakika kadar kendinden gemiti sadece. Gece yars Nermin gelmiti salona. Hasta olacaksn, demiti. Git ierde yat. Beni istemiyorsan gelmem yanna... Zeynep'in yanna giderim. Yarn uyurum. Bouna diretme, hadi... Hibir karlk vermemiti. Sigarasn imiti. Nermin'in gzleri de kpkrmzyd. Belli ki alamt ierde. Ama eski, alayan Nermin deildi. Yerletii siperden bir adm bile geriye atmamaya yeminli yiit bir sava gibi bakyordu. Hakllna ylesine inanm ki... Bouna bakma yle, sevmiyorum ben seni. Sevemem de... O demindi... Gln senin yiitliin. Bir anda oldu bitti. Artk imzalamam. ldrseler de imzalamam. Senin gibi Vatan Cephesi yeliine imza koymaktan ayr yan yok onu 237 imzalamann. Hem tastamam ayn. Yaamayacam seninle. Uzun sre bakp karlk bekledi Nermin. Kenan hi konumad. Nermin bir ey daha diyecek gibi oldu, sonra dnd, gitti ieri, bir daha da gelmedi. Kenan ortalk ynca ylece kmt evden. Sokaklarda gezindi. Sigara ald. Taksim'e kadar yrd. Eptalefos'a kp ay iti. Ne yapacan, ne edeceini bilemiyordu bir trl. O yenilgiye nasl dtm birden. Demek ki ben... Demek benim kvermem hep byle skca bir tokada bal. kmedim ite, kmedim... Of Gnselciim, ne olursun ara beni... nce iyerine gidecekti, sonra ondan da cayd. Kitaplk onlarn, benim deil ki... Annesinin, Rasim'in parasyla kt ortaya. Ama sen altn. yle demiti Rasim, Matmazel'in yllk bilanosundan sonra: Memur gibi ayln kazanp yemisin burada. Batmadn ama ne uzadn, ne ksaldn. Byle giderse batarsn... Bataym... Bundan ok nasl batarm. Peki Gnsel ararsa. Babli'ye kt, sonra ara sokaklara sapt. Gitmeyeceim. Saat ikiye kadar bilinli bilinsiz dolap durdu sokaklarda. em-berlita'tayd. Bir muhallebiciye girdi. Bir eyler getirtti, bir-iki alp brakt. Kede otururken ban duvara yaslayp dalmt bir ara. On be yirmi dakika kadar kalm yle, sonra tramvay g-rltsyle srayarak gzlerini amt. Garson bakyordu. Esrarc filan m sand?.. Sonra Gnsel'e gitmiti. Konuurken gzlerine bakmaya bile utanmt bir ara. Anlar o kz... Korkmusun yine sen, der... Yenilmisin... mzalatmlar. Nasl borlulukla doluydu Gnsel'e. Ben nasl onun gibi olacam? Yenilgi nedir bilmiyor ki... Hi kimse de retemez ona yenilgiyi... Sen kimsn, Gnsel kim? Yazk deil mi, kandryorsun kz da... Ne kadar kandrrsn ki, ok gemez karr foyan o kz. Kimseden izin beklemedim seni sevmek iin... Hibir ey iin izin beklemez ki o kimseden. zin beklemek senin iin budala... mrnce izin bekledin. Bekliyorsun da... Faklteden karken iseleyen yamur artmt. arkap'da bir berbere girdi. Koltua oturdu. Aynada yzne bakt. Nasl kmm bir gecede. Uykusuzluktan. Deil, yenilgiden... Hem de Nermin'e!.. Ne yenilgisi be... Sava yeni balyor. Yeni mi balyor? Deil mi?.. Bir umut belirdi iinde. Gerekten de yeni balyordu sava. O iindeki herif var ya, hani seni yenik gsteriyor hep, onun oyunu bunlar. Kenan sanyorsun hani baz elini kolunu balamak iin. Ben yenildim... Hep de yenilirim. Yenilirsin sen... Diretemez-sin. Kaman gerek... Nermin bile diretir de... Sen.. Ben mi? Hangi Kenan? Bu mu? Eildi, yzn iyice yaklatrd aynaya, gzlerinin iinde bir ey aranr gibi dalmt... Souktan oluyor, baym. Bende de var, bakn! Berber eilmi, kendi yanandaki lekeye benzer bir eyi gsteriyordu... Souktan m, deil mi? Snvermiyor mu iindeki ate? Nermin'in bir fleyii yetmedi mi? Yetse byle mi olurdum?

Berberden ktnda biraz deimi buldu kendini. bilir berber, salarn ykam, friksiyon yapm, uzun uzun ovalam-t ban, akaklarn... Daha yarm saattan ok vard Gnsel'le bulumalarna. Bir telefon edeyim hi deilse iyerine. Telefon arand, birka kiiye sordu, sonunda bir emlakide buldu. evirdi numaralar. Beklemek gerek, Burak aada. Hemen ald. Rasim'in sesini duydu birden... Alo... Buyrun efendim. Ne arar bu herif orada imdi? yi ki gitmemisin. Nermin bir eyler dedi belki de... Rasim'in sinirli barmas yeniden duyuldu. Alooooooo... Kenan yavaa kapatt telefonu... Be buukta fakltenin kapsndayd. Hava bulutluydu, iyice kararmt. lk kez karlaacaklarm gibi heyecanlyd. Biraz sonra merdivenlerden koar gibi inen Gnsel grnd. Yznde o scak glmseme... Yaklat Kenan'a, elini tuttu, tran denetliyormu gibi yzne salarna bir bakt: Hah, dedi. Tam istediim gibi... Bir daha da yle grmeyeyim seni... Uzand koluna girdi Kenan'n. Aksaray'a inmeye baladlar. Kenan ne diyeceini bilemeden susuyordu. Gnsel de ilgisizmi gibiydi. Btn gsterii ile rtmeye alt, yine de yenemedii bir durgunluk vard stnde. Dinler misin beni?.. Gnsel nne bakarak yrd bir sre, sonra yavaa: Baka kimi dinlerim ki, dedi. Kenan anlatmaya koyuldu akamki olaylar. Hibir heyecan belirtisi gstermeden, kupkuru, sanki hi yaanmam gibi anlatna kendi de amaya balama. Nermin'in szleriyle dt knty anlatrken, Gnsel ba nne eik, ar ar, din-lemiyormu gibi yrmt. Kenan susunca dnp bakt: Bu kadar m? te anlad her eyi. Sakla bakalm. Bu kadar!., dedi Kenan. Deil bu kadar, deil... Aldatyorum seni. Korkuyorum ka-vermenden, irenerek bakmandan. Kk-burjuva duygululuuma tkrmenden korkuyorum. mzalayverdim Vatan Cephesi bildirisini. Hem de budala bir kadnn syleviyle. Alanlarda bilinsiz, kara kalabalklar da duygusal sylevlerle byle kandryorlar. Onlardan biriyim ite! Hem de aydn, hem de bilinli! Zorlamalara kalkma demedim mi sana, niye bu kadar stne varyorsun?.. Sabrl olacaz! Gnsel durmu glmseyerek bakyordu Kenan'a... Aksaray'a gelmilerdi. Kenan ne diyeceini bilmiyordu, ite ayrlp gidecek imdi... Gnsel bir sre bakt, sonra taklr gibi: Ben de budalann biri sanmtm, dedi. Akll kadnm. Byle adam braklr m? Sonra ciddileti, arabalara baknd... Hadi gidelim artk, dedi. Kenan'n bir ey sormasna kalmadan Taksim dolmularna yrd. Arabada hi konumadlar. Koluna girmi, tpk ilk geceki gibi ban Kenan'n omzuna yaslam, dalgn durmutu... Taksim'de dolmu deitirdiler. Kenan'n taksiye binme isteine kar koydu. Tevikiye'de indiler. Suskun yrmeye baladlar. Sokan banda durdu Gnsel! Bir eyler alalm, dedi. Acktm ben, lende pek az yedim. Yrd, kedeki mezeciye girdi, birok yiyecek sardrd. Bir ie arap ald. Kenan parasn vermeye kalknca, kesinlikle nledi. Yeter senin aldn, dedi. Benim de param var artk. Bir sr de meyve ald manavdan. Muz, portakal, elma... Elleri kollar paketlerle, kesektlaryla dolmutu ikisinin de... Gnsel ok neeli grnyordu. Kenan' da uydurmutu kendine. Deminki ar havay datmlard artk. Apartmana girdiler. Merdivenlerde hafif bir lk att Gnsel. Portakallar dyordu elinden. Gnsel birden saklamba oynayan ocuklar gibi rkek baknd kaplara. Duydular! Kenan yetiti, basamaklara den iki portakal aalara gitmeden yakalad. Sonra parmaklarnn ucuna basarak sessizce kt. Kenan kapy ap da soluk solua ieri girdikleri vakit enikonu

yorulmu gibiydi ikisi de. Paketleri hemen orada kk masaya brakverdiler. Kenan yakt. Gnsel bir koltua kt. Derin bir soluk ald glerek... Of, ihtiyarlamm!.. Kenan ayakta durmu, zgn bir glmsemeyle bakyordu. Gnsel de bir sre bakt. Sonra kalk yavaa mantosunu kard ar ar, gtrp askya ast. Kenan da karmt paltosunu. Elindeydi, ylece duruyordu. Gzleri Gnsel'de. Gnsel yaklat durdu, bakt. Sonra sokuldu, kollarn yavaa kaldrp boynuna dolad Kenan'n. Kenan elindeki paltosunu brakverdi. Smsk kucaklad kz. pmyor, sokulmak, snmak isteiyle, ta iine sokmak ister gibi gsne bastryor, yzn Gnsel'in dalgal kumral salarna sryor, sryordu. Ateli bir hastalkta sayklyormu gibiydi. Ne olursun brakma beni!.. Hiim ben sensiz, hiim... Sonra birden her ey isteklere dnverdi. lgnlar gibi pmeye balamlard yine. Kenan kendini tutmak istedi nce. Baml, suluydu. Her direnci, biraz daha kendinden gemesine, her trl sorumluluk duygusunun beceriksiz yalanlar gibi anlamn biraz daha yitirmesine yaryordu sadece. Kollarn birbirlerinin beline smsk doladlar, ar ar yatak odasna getiler. Kenan eilip komodin stndeki masa lambasn yakt. Tutuktu, aknd. Gnsel sokuldu, uzanp Kenan'n ceketini kard. Gmleini at. Yzn sert kll gsne srd. Sonra dnd ar ar soyunmaya balad. Kenan ylece bakyordu. Gnsel soyunmu, salarn am, smscak plaklnn btn girinti kntlarn glgeleyen lo odada dayanlmaz yaln bir ar gibi uzanp yataa yaslanm, Kenan'da o her vakit atlma duygusu yaratan rkek, uysal bak ile bekliyordu. Birden btn tutukluk balarn koparverdi Kenan. Biraz sonra rlplak savata gemile btn ilikilerini kesip atmlard. Gnsel, Kenan'n son direncini de ykmak ister gibi soluk solua fsldad: Canm benim... Seninim ben... Seninim... Hibir ey esirgemeden btn cmertlii ile kendini ylece Kenan'a verdi. Yasta yklan yorgun ba, inip kalkan gs ile Kenan yeniden bir sululuk itepisine dm gibi Gnsel'e bakyordu. Gnsel derin bir i ekile gzleri bolukta dalgn kalm, sonra ban ar ar yannda uzanm bekleyen Kenan'a evirmi, sanki ta iindeki bir znty gizlemek ister gibi gz krpp glmseyerek yorgun bir pck gndermiti. Yavaa sokuldu, dank kumral sal ban gsne dayad Kenan'n. Suluyor musun? Gnsel karlk vermeden biraz daha sokuldu. Yzn Ke-242 nan'n gsnde dolatrd glmseyerek, aclkla taklr gibi mrldand: Seni onlara m brakacaktm? Suskun kaldlar. Uzun, ok uzun bir sre kaldlar ylece. Kenan uyur gibi dalmt. Gnsel deitiini biliyordu. Ufack bir acya balym hepsi. imdi bu ac daha da klm, iinde bir yerde dmlenmiti sanki. Kadnm artk... Kars deilim... Yoksa hi mi?.. Gnsel birden ekildi Kenan'n gsnden... Bir eyler yiyelim mi? dedi. Ben ok acktm. Sonra karlk beklemeden kayd yataktan. Kenan da dorul-mutu. Gnsel durmu, rtdeki pembe lekelere, anlamn kendisinin de bilmedii beceriksiz bir glmseyile bakyordu. Btn grlt bunun iinmi! Deitim mi imdi?.. Kenan da indi yataktan, ekingen durdu bir an, sonra kendini savunmak iinmi gibi kucaklamak isteiyle uzand. Gnsel syrlvermiti. Lekeli rty ekip alrken alayl glmseme abasyla: Hemen ykayverelim urasn, dedi, su delilleri kalksn ortadan!.. Artk bir ey duymak istemiyormu gibi ylece banyoya geti. ofbeni yakm, rtdeki lekeleri lavaboda ykyordu ki Kenan geldi, duu aktt, girdi altna. Gnsel'i de yavaa ekti kolundan. Gnsel bu oyuna arm gibi glyordu... rty lavabonun kysna brakvermiti. Birlikte lk suyun altndaydlar. Bulduklar oyun nce smsk kucaklamay, pmeyi, sonra kanlmaz getirdi yeniden. Kenan kollarna ald Gnsel'i, stlerinden lk sular damlayarak banyodan kard. Du bombo akt.

Yemee oturduklarnda sekize geliyordu. Masay birlikte hazrlamlard. Peynir, salam, dil, tereya, Rus salatas, yeil zeytin, fme balk, sosis, cips, ekmek, arap, meyveler. Salondaki ufack masann st dopdoluydu... Gnsel gld: u Rus salatasnn adn Amerikan porsiyon yaptlar... Ne sersem herifler, Tanrm!.. Kenan arab at. Bardaklara koydu. Gzleri Gnsel'de kaldrd bardan aclkla, Seninle bu geceyi evimizde kurmutum hep dedi. kma-snlar karmza artk, hangi sava kazanlmaz ki bu gle!.. Hi bitmeyecek mutiuluumuza! Gnsel bir ey demedi, uysallkla kaldrmt bardan, gzlerini krpt glmseyerek, itiler. Byk bir alkla yiyorlard. Gnsel'i ocuk gibi beslemek istiyordt Kenan. Ekmee ya sryor, sandviler yapyor. Gnsel'e uzanp srtyor, sonra kendisi yiyordu. Tabaklar dolusu meyve soydu. ok gemeden arap da ecisini gstermeye balad. Bir iir okumaz msn? Gnsel nndeki soyulmu elmalardan birini ald. Okumam, dedi. Sonra elmay yemeye balad... Kenan arm gibi bakyordu. Gerek mi? Gerek... Kenan bir ey demedi. Anlamamt. Krlmak iin bir neden saylr m bu? Gnsel ciddi bakt Kenan'a. Bak canm, dedi. Sklyorum artk ben iir okurken... Zaten havalardayz... iir de iyice ayamz yerden kesiyor... Gln ediyor ou kez bizi... Romantik zavalllar oluyoruz. Konuma biimimizi bile etkiliyor... Nzm da m? Nzm da!.. Belki de en ok o!.. Sonra dalgn sylendi: Burada muduyuz ite... Bir de iir ok deil mi?., insann iini bayltr!.. iir bir ka oluyor... Kamak iin neden var m?.. Gnsel belli belirsiz glmsyor gibiydi. Dnmemitim bunu, dedi Kenan. Haklsn belki!.. Dalgn kaldlar bir sre. Ar ar araplarn itiler. Gnsel ban kaldrd. Bak Kenancm, dedi, pek ok seviyorum seni... Bilemeyecein kadar ok... Karn olmak en byk mutluluu verir bana... arabn yudumlad. Kenan kmldamadan bakyordu. Byle eylere inanmam, ama yine de syleyeyim, ilk gnnden daha, bir duygu vard iimde... Sanki olanak d bir eymi... Metafizik kafamzn rn bu, biliyorum. Kurtulam-yoruz, koullanmz. Niye olanak d olsun?.. Hem nasl duyacam olacan olmayacan?.. Bo ey... Seni seviyorum... Uff, arap dokundu biraz... Gnsel glerek sustu. Kenan kalkt, Gnsel'i almak, kucaklamak, pmek istiyordu... Ne olursun otur... Yine iir kartrma!.. Konumak istiyorum sadece, seninle karlkl olmak istiyorum. Kenan bir an durdu ayakta, ylece bakt kza, sonra arca oturdu yerine. imdi dinle beni. Kskanyorum seni karndan... tenlikle konuuyorum ite... Sen Sermet diye tutturuyorsun... Ne ki Sermet?.. Oysa ki -adn sylemek istemiyorum- o... Bana yaklaman bile ona benzememle oldu. Bak ne diyeceim imdi... Uff, dur biraz... Bam dnd... Darlmyorsun bana deil mi? Bardan sonuna kadar iti. Kenan hibir ey diyemeden kalm gibiydi. Gnsel ald yine, Sakn yanltmasn bunlar seni... Kskanlk zm deil... Yolumuzu izmeliyiz biz seninle... Bak, sarho gibiyim, yine sylyorum ite... Zorlamalara kalkma... Belki kolay olmayacak bu i... Bir tek ba deil... Anlayacam seni, sabrla bekleyeceim... Seni hi krmak istemem... Bak grrsn. Ufff, hadi sen de konu... enem ald benim. Zorunlu deil karn olmam... Senininim ben... Gnsel yine iti... yle bir durgunluk kmt ki Kenan'n stne, azn amaya gc yoktu. Uykusuzluk, yorgunluklar, heyecanlar, korkular, mutluluklar, sonra Gnsel'in bu

yepyeni konumas deli etmiti Kenan'. Bir tek ey geliyordu aklna, kucaklayp pmek, 245 skmak kollarnda Gnsel'i. Ona da izin yok! Brakmayacam seni bu gece... dedi Gnsel. Ne yapalm? Hep ben mi bekleyeceim?.. lk gecemiz bu... Teyzem de beklesin... Herkes beklesin biraz... Biz o kadar bekleyeceiz. Beklemek... Hep beklem... Uff, uykum var benim... yi oldu, hi konuma sen... Yatalm artk... Gnsel gzleri kapal kalkt sallanarak... Kenan da kalkt hemen, kolunu srtna dayad Gnsel'in, ar ar yatak odasna girdiler. Salondan gelen kla alacakaranlkt oda. Gnsel uyumu gibiydi. Kenan yeil kazan kard uyandrmadan. Eteini kard, Gnsel'i usulca yatrd. Sutyen, kiloda uzanvermi kza istekle bakt. Zorla tuttu kendini. Kyamazd. r m?.. Kollarmda tutarm hep. tmem. Gnsel'in yanna uzand, yorgan ekti stlerine, sonra usulca kaldrd Gnsel'in yastn-daki dank sal ban, koluna ald. ylece kald bir sre. Gnsel'in soluk allarn dinledi, tertemiz ocuksu yzne bakt uzun uzun. Sonra gzleri kapand onun da. Gnsel karanlkta gzlerini anca irkildi birden. Yannda biri vard... Bir erkekle... Mutluluk korkuyu bastrd birden. Kenan baygn gibi uyuyordu. Ar ar inip kalkan gs, soluu... Ayrntlar toparlamaya alt kafasnda. Beceremedi. Uyandrmaktan ekinerek yzn yaklatrd Kenan'a, yine dald. Gzlerini yeniden anca Kenan vard karsnda. plak gs, slak taranm salar, srekli zgn grnen yeil gzleri ile Kenan. Yanna ilimi, eilmi Gnsel'e. Yavaa kollarn uzatp boynuna sarld Kenan'n. Daha ilk pckle, yeni lgnla dtler. Gn balad. Gnsel tuvaletten kp da salarn firketelerle tuttururken Kenan giyinip karyolaya oturmu, dalgn duruyordu. Uyanr gibi bakt kza; Uzun uzun ayrntlarna kadar her eyi konuacaz seninle Gnsel, ancak sen bir zm getirebilirsin... Birlikte... Gnsel glerek kesti: Konutuk ya... Akam syledim ben her eyi... Yoksa beni sarho mu sandn? Yaland o... Sarho numaras yaptm sana... Konumak iin iyi oluyor... Dinleyen de samalyor der nasl olsa!.. Gnsel salarn tutturmaya alrken alayc glyordu. Kenan ksknlkle bakyordu sanki. Gnsel birden yaklat, dizine oturdu, ufack pckler gezdirmeye balad Kenan'n yznde. Konuacaz canm, dedi. Birden irkilerek kalktlar. Kapnn crtlak zili alyordu. Gnsel gerekten de korkmutu nce, sonra alayc bir glle: Basldk, dedi. Kenan kalkt, ar ar kapya gidip at. Gnsel de ard sra gitmi, grnmeden dinlemeye balamt. Kapcyd herhalde. Kenan Bey sizsiniz deil mi? Aada arabada Rasim Bey bekliyor sizi... Kenan kapcy savd, kapad kapy. Dnd. Gnsel'le karlkl durmu, bir ey demeden bakyorlard birbirlerine. irkin bir gonk sesiyle tatl bir dten uyanmlard. nce Gnsel toparland. Zaten kmamz gerekti... Saat sekiz... Kenan, Rasim'in niye geldiini kestiriyordu aa yukar. Gece gitmeyince Nermin... Peki, leden sonra telefon et bana! Gnsel ses karmad. Kenan cekeni ald yatak odasndan, giyindi. Paltosunu giyerken Gnsel yardmc olmak istedi, brakmad. Gnsel'e bakt, kucaklad birden, pt. lk gecenin sabahnda Rasim'le karlamalar geldi aklna. Haksz mymm bu herife svmekle? steksiz gld, tekrar pt Gnsel'i. Bir sabahmz bile ok grdler... Ara beni. Benim biricik kadnm... Gnsel durmu, iinde biriken acy rtmek iinmi gibi glmseyerek bakyordu. Kenan kt, yavaa ekti kapy. Gnsel bir sre gzlerini ayramad kapdan. Sonra aylr gibi baknd. Sessizlik rktc geldi birden. Korkmu gibiydi. Neresi buras? Kenan da yok. Kapya gitti, kuruntulu gibi yoklad; kapalyd. Uyard kendini. Ne var korkacak? Biliyordu bunun korku olmadn. Bu kadar tabansz mym ben? Parmak kadar kzlar da balarnda gerillaclk yapyor!.. Aman, ne de yakt burada imdi? Benzetme de byle olur! Ne benzetmesi be!.. Akamdan kalan masay toparlad. Kirli tabaklan, atallar, bardaklar mutfaa

tad. Kalan yiyecekleri dolaba koydu, ofbeni yakt. Bulaklar ykamaya balad. Dalp gitti ie bir ara. Daha kkken ev ilerinde yardma altrlmt. Teyzesine de yardmc olurdu ou kez. te buras da benim evim. Yeni evimiz. imdi ner-deyse Kenan gelir, yemei yetitirmeli!.. Ah seni kk-burju-va!. Biraz dizginler gevedi mi zlemin srtveriyor hemen!.. Sama!.. Ne var bunda kk-burjuvalk! i, devrimci kar kocalar baka trl m?.. Lenin'in kars bulak ykamad m, yemee beklemedi mi kocasn?.. Asl kk-burjuvalk btn bunlara tepeden bakyor grnp... Ne aptalsn! Senin mi bu ev?.. Kenan' da alp gtrdler. Evi var onun. Kars var! Sen onun... Taba vurup krmak geldi iinden. Metres sz kadar tiksindii pek az ey vard. Burjuvalar gibi!.. Hem de en irkef yanlar... Salona geti. inde srekli kmldayan bir acyla baknmaya balad her yana. Tl perdeler, koltuklar, lambalar, Re-noir'n plak kadnlar, ilerdeki yatak odas, buz gibiydi hepsi. Alamak geliyordu iinden. Gln ey!.. Biliyorum gln oldu unu. Koltua kt. Tutamyordu kendini, boaznda bir eyler dmleniyor, hkracak gibi oluyordu. Kzyor, bu anlamszla bakaldrmak istiyor, glmeye alyor, beceremiyor, o zaman daha ok bunalma dyordu. Birden frlad, banyoya kotu, lavaboda yzn ykamaya balad. Ilk du geldi aklna; hem vakit yoktu, hem de soyunmaktan korkuyordu sanki. Bol bol yzne arpt souk su sinirlerini biraz yattrmt. yice kuruland, aynaya bakt, salarn tarad. kaca sra, akam ykayp kurumas iin radyatre brakt rt iliti gzne, nce rkm gibi ban evirdi; abucak kmak istedi banyodan. Sonra birden kararl durdu, dnp bakt rtye. Uzand, kurumutu. ekip ald, yatak odasna geti. Oda dankt. Ayn kama igdsne orda da direndi. Durup bakt bir an. rty serdi. Yata, oday dzeltti. Sonra ar ar kt evden... XIV Kenan merdivenlerden inerken tasarlamt Rasim'le neyi, nasl konuacan. Biraz da iyi oldu bu. Ayrlma iinde yardmn salarm belki de... Nermin'i son gnlerde sever grnyor ya... Onun sevgisine!.. Yardmn esirgemez benden... Rasim arabada, gz kapdayd. Kenan' grnce alayl gld. Kenan dolat arabann ardndan, kapy at, yanna geti Ra-sim'in. Byle azgnl teneir bile paklamaz ulan!.. Konuurken glmyordu. Yznde zgn denecek bir gerginlik vard. Rasim'de ok az rastlanr. Kenan sigara yakt. Bana ver onu. Kenan yank sigaray Rasim'in azna ilitirdi. Kendi baka yakt. Rasim Tevikiye'den Maka'ya doru srmeye balamt. Yalan sylemekten anam ey oldu benim de... Ama artk yutmuyor Nermin... Bir sre daha sustular. Rasim yine ald: Btn gece deliye dnd kz! Kenan sigarasn ekti, duman brakt uzun uzun, sonra yavaa: Artk dnmez deliye, dedi. Bir kez akll davransn yeter... Rasim bu belirsiz szden bir ey karamam gibi sustu. Oy25Q sa ki apak bir eyler bildii... Tilkilik ediyor aklnca... Nermin'den akll kar olur mu be?.. Btn aklszl senin gibi hyaraasn sevmesi zavallnn. Aklllk edip vazgesin bu sevgiden. Bir sessizlik oldu. Kenan yavaa ekledi: Yrmeyecek! Rasim dnp bir bakt, anlamam myd, yoksa bilmez anlamaz oyununda myd?.. Ne demek o? Kenan birden aklad. Ayrlacaz. Rasim yavaa durdurdu arabay. Maka yolunun sana ekti. Balad... Dnp bakt Kenan'a. Ne dedin? Anlamadm? Kenan da dnmt ona. Bir sre bakt, sonra kesinlikle: Ayrlacam diyorum Nermin'den... Rasim, Kenan' inceliyormu gibi bakt bakt, sonra ciddi: Hi kar koyma, dedi. Seni bizim Nami'ye gtreceim imdi... Sonra arabay srmeye davrand.

 Kim Nami?.. Rasim yeniden dnd Kenan'a: Ruh ve sinir uzman. Aslnda seni zrdelilere bakan bir akliyeci grmeli ya! Kenan aldrmad. Brak bu aklabanl, dedi. Kararm kesin. aban bouna olur... Rasim karlk vermeden bakt yine. Sonra birden iin alayn -daym gibi, Yoksa, dedi. Karya m tutuldun? Karya tutulma sz, Rasim'in deyii batmt Kenan'a. Sustu. Rasim bu sessizlii kendince yorumlamt; glmeye balad. nce biraz sinirli, biraz da zoraki balayan bu glme gittike ykseldi. Kahkahalarla glyordu. Yolun kysnda duran araba 251 iinde glen bir adam, glmeden sinirli sinirli saa sola bakan bir adam yoldan geenlerin de ilgisini ekiyordu. Sr u arabay. Rasim aldrmad. Glmesini zor tutuyordu. Eeklik bende ama... Bilmeliydim senin gibi hebenneka -nn tuzaa d vereceini. aylak herif... Hay Allah... Rasim kendini alamyor, Kenan'a bakp bakp glyordu. Kenan bozulmutu. Bana bak Rasim, strma azna imdi... Sr unu! Rasim zorla tutmaya alt kendini... Haklsn... Neyse... Rasim birden ciddileti, scak ilgi gsterme abasyla, Bak Kenancm, dedi. Olur byle eyler, bandan ilk kez getii iin... Daha ok toysun. Herkese olur bu... Ver u sigaray. Evde brakmm... Sigaray alp yakt. Sonra ciddi durdu bir an, Kenan'a dnd. oaltacaksn, dedi. Baka aresi yok. Daha dorusu bir tek ok basit aresi var. Bak anacm, hemen tepinmeye kalkma. Dnya gzeli grnyor sana biliyorum imdi. Ama ikinciyi, ncy, drdncy tattn m, gzlerindeki perde kalkverir. Bak ben seni bir yere gtreceim, gr kadnlar. Kapat ulan, kapat diyorum! Kenan ylesine barmt ki Rasim rkt birden. Kenan'n ate saar gibi alm gzleri, gergin sura, atlacakm gibi ne cik gs Rasim'i iyice artmt. Korkmutu da. ylece baktlar bir an. Rasim kendini anlayl gstermekle grevli sayyormu gibi yavaa dnd, arabay srd. Yine de tutamad kendini. Biraz daha abala, tam Lombrozo'nun katillerine dneceksin... Bir sre sessiz gittiler. Dolmabahe'ye iniyorlard. Lombro-zo mu? Nerden kt bu? Hukuka gitti ya bir sre!.. 252 Kim bu kadn? Kenan karlk vermedi. Zaten btn sinirleri allak bullakt. Ne kadar az konusa o kadar iyi... Bugn bir sonu alnmaz bu heriften. Kim bu kadn dedim? Kenan bir sre daha sustu. Duramad yine de. Senin iin nemli olan Nermin'le yaamayacam. Yokuu inmiler, stadyuma dnyorlard ki Rasim yine yavaa arabay yolun kysna balad: Bunun bir nedeni olmal Kenan... Tepemi attrma benim... Bakasyla yattn diye kar boanmaz... Hem de Nermin!.. Kenan aldrmyormu gibi ileri bakp susuyordu. Rasim sesini yumuatmaya alt. Yine yardmc olmak isterim sana, ama benim de bilmem gerek. Kenan dnd, kararsz bakt bir sre. Rasim azndan kacak sz bekliyordu sanki. Anlayamazsn ki sylesem, dedi. Anlayabilsen yapmazdn... Ne demek bunlar? Anlayacak ey sylemiyorsun ki... Ne yapmazdm? Kenan ne diyeceini bilemeden kald bir sre. Bou bouna ene yor bu herife... Yine de aklamak gereini duydu. Vatan Cephesi'ne sen yazdrmadn m Nermin'i? Demek syledi!.. Bir sessizlik oldu nce, Rasim birden toparland. E, ne olmu? Kenan bakt bir sre.

 Dedim ya anlayamazsn... Kzn ne suu var, ben girdim beynine... Beni boa!.. Kenan souk bir sesle: Sulu saymyorum seni, dedi. Kimin ne olduu kt ortaya... Teekkr bile gerek sana. Rasim'in yz deiti birden; bakaldrmayla, kmsemey253 le dolu bir bakla: Sende u kadar akl varsa havlarm ben, dedi. Vatan Cephesi imi. Smm Vatan Cephelerine... Manyak pezevenkler tutturmular bir Vatan Cephesi. Bizi de aln dedik... Ne olmu bir imza verdik diye?.. Azna saym hepsinin... Sen de bir baka deli... G... m istiyorlar ulan senden? Kenan gzlerini dikti Rasim'e, tkrr gibi bir sesle: En deerli yerini istiyorlar eek herif, dedi... Kafan istiyorlar. Nerden bileceksin bunu sen?.. Kafan yok ki... Dmanca baktlar bir sre, sonra Rasim dnd, arabay srerken, Sevsinler senin kafan, dedi... Benden paso, yrt bakalm ilerini kendi kafanla... Sana deil, Nermin'e yardm etmem gerek... O ki kzcaz benim yzmden... Sonunu tamamlamadan sustu. Kabata'a doru gidiyorlard. teki olanlar da syledi mi bari? Kenan dnd bakt... Ne olan? Rasim bir sre sustu. Abisinin geldiini, annesine, Nermin'e etmeye kalktklarn!.. Kenan armt. Ne diyor bu herif? Belki de yine bir oyunu... Bir eyler uyduruyor, aklnca beni... Bana ne!.. Duymadm... Neymi o? Sen duyma diye ok diretti Nermin... Bir gn aacaktm hani sana, beyimizin keyf bozulmasn dedik... Sonra sustu. Kenan iyice meraktayd, sormuyordu yine de. O hrt Selim duymu Alemda'daki topran satldn... Gelmi Melahat Hanm'a tabanca ekmi... Size gelip Nermin'e bask yapmaya kalkm... Nermin kovmu evden. Daha bir sr ey... Olan tam irkef... Ankara'da rendim, arkasn yle yerlere dayam ki! Daha dorusu yle yerlere pezevenklik ediyor ki... Rasim durdu, yle bir bakt Kenan'a, sanki iinden geeni anlam gibi alayl tamamlad: ... Benim pezevenkliimin gc yetmez! Kenan umursamamt pek. t dii domuz derisi derler Anadolu'da... Ne bok yerlerse yesinler... Daha bitmedi... Olan mahkemeye bavurup anasnn bunadn, hacir altna alnmasn istedi... El altndan da annemin mallarn enitem komnisere yardm iin kullanyor diye veryansn ediyor... Bir gn kitabevini polis basp da aramaya kalkarsa ama! Kenan bir sigara yakt. Karaky'e gelmilerdi. Sklmaya balamt. Bilemezsin ki ne kadar doru. Belki de beni yldrmak ya da yumuatmak iin atyor hergele. Herifte oyun, dzen tonla... Rasim, Kenan'daki sallanty sezmi gibi stelemeye balad. Zavalllarn bir tek gvencesi sensin... Sen de vur tekmeyi bakalm... Bir de insanlktan, vicdandan sz aarsnz... Sizin Bolevik vicdan bu demek? Bu alaklmla ben yapamam! Nermin gibi bir kza... Kim bilir belki de sen haber vermisindir Se-lim'e... Kkrtmak iin... Bousun varlkllar!.. Bolevik kafas deil mi? Kenan birden kesti: neyim ben burda... Emnin'nde inersin... Unkapan'na dneceim. Artk konumadlar. Eminn'nde indi Kenan. Buz gibi ayrldlar. Msrars'ndan geti. yerlerine, gelip geenlere bakt bir sre. Ar ar yryordu. Rasim'in anlatuklarn dnd Nermin'i dnd. Aklna hep Rasim'in evin anahtarn is-teyiverme olasl taklyordu. Ne yaparz sonra Gnsel'le bu kta? Gnsel!.. Btn bedenini saran bir istekle rperdi. Yeni evlendii gnlerdeki gibi tpk. Zorlamalara kalkmayacaz diyor. Peki, nasl kacaz iin iinden? Kitabevine gidip gitmemek iin karara varamyordu bir trl. Gitmeyip ne yapacam? Gnsel'le

konuup bir plan izmeden ne yapsam yanl olur. Hem bugn arayacak beni. Kararl yrd. Kitabevine girdiinde Burak gz kapda ylece duruyordu. Kenan' grnce heyecanland. Tedirginlikle gzlerini kar-yordu Kenan'dan. Belli ki evdeki drlty sezinlemilerdi. Matmazel, o her vakitki srtk bak ile kalkt masadan. Nermin Hanm gelir gelmez aramanz syledi... Kenan ses karmad. Aslnda yaplacak bir sr de i vard. Yeni kitaplar almlard sat iin. Kitap yazar bir doent ikide bir urayp hesap istiyor, deme bekliyordu. Geen aylardan takntlar vard bir sr. Matmazel yapyordu ileri ya, demenin kesinlemesi Kenan'n inceleyip onaylamasna bal idi. Birok hesap ylece duruyordu. Bazlar kitaplarn ekip almak, baka kitaplara vermekten sz etmiler Burak'a. Kenan' oktandr grebildikleri yoktu ki. Akamstleri -yazarlar bu saatte urarlard ou- Kenan ekip gidiyor, her i Burak'a kalyordu. Bereket olan namuslu idi. Btn hesaplar doru grnyordu. Akamlan kasay bile o kapatyor, ertesi gn veriyordu Kenan'a. Doru mu veriyor? Nerden sayarsn bu kadar kitab? Dorudur herhalde!.. Telefon ald. Matmazel bakt... Evet hanmefendi, geldi... Kenan Bey! Nermin Hanm... nce kamak geldi iinden Kenan'n. Kadnn uzatt telefona bakt. Bir sre durdu. Matmazel ban deftere gmmt, belli ki dinliyordu. stnde yle bir arlk var ki Kenan'n... Efendim!.. ekie benzer bir ey, sonra Nermin'in titrekliini nlemeye alt yorgun sesi. Rica ediyorum bir ey syle... Bir ey syle bana... Kenan durdu bir sre. Ne var ki? Biliyorsun, syledim her eyi... ldrmek mi istiyorsun beni? Bir sessizlik, sonra hkra benzer bir ses: Her eyi yapmakta zgrsn Kenan. 256 Belli ki hkrn tutmaya alyordu Nermin. Bitkin bir ses, gittike azalan bir ses duyulmaya balad... ... Akamlar evine gel... Yalvaryorum sana... Gel akamlar! Benim iin gelme, Zeynep iin... Sz veriyorum, odanda yalnz brakacam seni... Gzne batmayacam... Sonunu tamamlayamamt belli ki... Hkrklarn duyurmamak iin azl kapatm olmalyd... Yavruna dn! Al bir Arap filmi... Kenan bir an durdu. Ne diyeceini bilemiyordu. Karda sinsi kan defterleri iliyor!.. Akama doru ararm seni!.. Bir sre bekledi. Nermin bir ey demiyordu. Usulca kapatt telefonu. Koltua kt. Barmak, herkese svp saymak, krp dkmek geliyordu iinden. Bana bir ar oturmutu. Az zehir gibiydi. A karnna st ste itii sigaralardand. ldrmek mi istiyorsun beni? Ben neden ldreyim... Ama kendisi lebilir insan! Hep lr zaten insanlar... Kadnlar da... Nermin lse... En iyi, en soylu, en keskin, en sorumsuz kurtulu... Kendiliinden lvermesi... Birden ayaa frlad. Gerekten de lmesini istiyordu Nermin'in... Alarm bile... Ne pis, ne sama eylere gidiyor insann kafas... Ne pis, ne de sama! Basbaya doru... Bir aspirin var m yannzda? Vereyim... Her vakit aspirin bulundururdu Matmazel!.. kard, verdi. Asanz, ekime yapar... Sizin mideniz de... Sana ne benim midemden eolueek... Aspirini atverdi masa stne, aa indi. Burak bir gence kitap gsteriyordu. Gnsel ne yapyordur; saat on bire geliyor... Nasld dn gece? Fakltededir imdi. leden sonra... Solunda, kalasna yakn minicik benler. Abiciim merhaba... Kenan dnd. Kapda, -kimdi bu?- birden adn karamad. u Akam'da alyordu hani, o gece hep birlikte... Engin Er-bil...

 Merhaba Engin Bey, buyrun... 257 Kenan'n elini uzun uzun skt. Gzlerini krptrarak glyor... Nerden kt bu imdi? Araynca bulunmaz... oktandr urayacam... Hep aklmdasnz... stanbul'a girmek yasak oldu bize!.. Anadolu'da gezilerdeyiz. Buyur yukar... Oturalm biraz... Bir kahve... Sa ol abiciim... Gazetede bekliyorlar... Akama Ankara'ya gidiyorum yine... Ayakst urayaym hi olmazsa dedim... Sa olun, iyi ettiniz ama, oturup bir konusaydk... Urayacam abicim, sz... Nasl gidiyor? Vallahi ne diyeyim!.. Kaynyor her yan ki bildiiniz gibi deil... Bakalm neye varr?.. Ayakst, Uak, Adana, Konya olaylarn anlatt ksaca. ou gazetelerde kma. Ne haberler vardr bu olanda daha. Btn kulis bunlarda. Her yan kaynyor. plak uyudu kolla-nmda. nanlr ey deil, Konya'da halka gaz bombalar... rlplak duun altnda... Kata kt evden? Peki nereye varacak dersiniz sonu? Daha onu bilen yok abi... Allah sonumuzu iyi etsin... Ho, ne olsa bundan iyidir ya... Siz naslsnz? Yahu o geceyi hi unutmuyorum. Dneyim de yine bir... Kenan Bey, telefon... Matmazel'di. Engin szn kesip bakt Matmazel'e. Sonra izin istedi. Kenan yukar kotu. Kim? Sylemedi. Nermin Hanm galiba!.. Efendim... Gnsel'di. Matmazel evraklar toparlyor, kmaya hazrlanyordu... Bir dakika bekler misin? dedi Kenan. Telefonu kapatp Matmazel'e bakt. Bir diyecein var m bana? ek git demekti bu... Kadn bir-iki fatura koydu masaya. Buna bir bakn... tekiler de ekmecede. Yann tamamlarm listeyi... Muhasebe kitabnn ikinci basks iin de... Hay senin muhasebe kitabndan. Kar kastl uzatyor. Eksik olmayn Matmazel. Yann konuuruz. Gle gle... Bir kovmad kalmt. Ama pikindi o... Srtarak selam verip indi. Kenan telefonu at. Kusura bakma canm, anladn deil mi?.. Syle!.. Dn geceden sonra!.. Hakl... Gnsel, Rasim'i merak etmiti. Ne konumular. Burada olmaz canm... Akam kata? Bu akam mutlaka ok erken gitmem gerek diyordu Gnsel... Biraz erken kamaz msn? Gnsel sustu bir sre. Dnyordu, bir ey diyemiyordu. Sonra bir dakika izin istedi. Kenan epeyi bekledi. Soluk solua geldi. Oldu, dedi. Drtte fakltenin kapsndan al beni... Burak bir gn ncenin hesaplarn verdi. Yemee kmad Kenan. Bir ie st getirtip iti. Faturalara, demelere, giren kan kitap listelerine bakt. geiyordu, Burak'a gerekli eyleri syleyip ayrld. Ackmt iyice. Beyazt'a dolmula kt. nce lokantada bir yemek... Biraz daha beklesem mi? Belki Gnsel'de... ehzadeba'na doru yrd, gezindi. Drde be kala kapdayd. Gnsel koarak indi merdivenlerden; solgun gibiydi. _- Neyin var? Glyordu... .__Hibir eyim!.. O kadar iyiyim ki!.. __Ben bir ey yemedim lende. Kumkap'ya inelim, bir lokanta var yol st... Sonra glerek ekledi. Bugn bendeniz... Bir arabaya adayalm, vakit gemesin. 259 En ge altda kmalym yalnz... Hi kimse yoktu lokantada. Pencere dibinde bir masaya oturdular. Yemek istei de kalmamt Kenan'da. Konuaca evlerin tedirginlii kmt stne. Mezeye benzer yiyecekler, iki duble rak getirttiler. Balk sylediler. Kenan bir eyler yedi ar ar, sonra anlatmaya balad. Anlatt, anlatt... Gnsel hi

kesmeden dinliyordu. Kenan en kk ayrntlara giriyordu baz, Nermin'le nasl tantklarn, soyunu sopunu, Konya'daki yaamlarn, ocuklarn, birbirlerine nasl davrandklarn Nermin'i aldatp sylemesini, sonra stanbul'a gelilerini, Nermin'in retmenlii brakmasn, annesi ile ilikilerini, isiz kaln, kitabevini kurmalarn da anlatt. Sustu. Sigara yaktlar. Sessiz dalgn durdular bir sre. Gnsel dnyordu. Kenan en gvendii yargcn azndan kacak sz bekliyordu sabrszlkla. Bir sre daha suskun kaldlar. Sonra Gnsel ar ar, Bak canm, dedi. Byle bireysel bir sorun iin savaa giremeyiz daha... Gl deiliz yeteri kadar. Bu kadn brakmayacak seni... Dalgn durdu bir sre... Hem hakl da kendince... Neyse... Brakmayacak. Sylyor da... Ne yapabiliriz? Sabrla beklemek var. Ta ki anlasn bu 'n olmayacan... Anlayabilirse!.. Kurtulabilsen umurumda deil aslnda. Ben alyorum. Bizim evde olur giderdi imdilik... Okur, eviri filan yapardn... Dinlenirdin bir sre... Teyzem tedirginlik vermez. Ama... Uzun uzun dnd. Dalgn durdu. Sonra glmseyerek bakt Kenan'a. Bu denklem bu bilinenlerle zlmez, dedi. Bekleyeceiz... Kkten beri iinde yorulduu ortam gereki bir saduyu kazandrmt. Uzand glmseyerek Kenan'n elini avular 260 naald. En byk dert bizim bamzda deil ya!.. Yaplacak o kadar ok i var ki... Direncimize bal bu da... Dayatan kazanacak... Kt m, bir snavdan geiyoruz ite! Baanyla atlattk m daha gvenli oluruz. Neyleydim! Ortaya kmaktan kaacaz bir sre... Yeralt alacaz! Aclkla glmsedi: Trkiye bu! Btn gzel eyler yeraltnda! Smscak dudaklarn avularnda gezdirdi Kenan'n, byk bir istek uyandrd iinde. Eskisi gibi deildi. Baka bir ey vard bu pcklerde artk... Kadnm bu, benim... Niye koarak evimize gitmiyoruz? Niye hemen... Gnsel anlam gibi brakt elini, sigara arand. O da ayn duygularla doluvermiti besbelli. Yirmi drt saat dolmad daha birbirimizin olal... Adam biraz yumuam grnyor. Vizeyi alabilsem tez'-den, haziranda bitirirdim. Daha bir salam olurum kitaplkta da... Kenan ses karmad. Ortalk iyice kararmt. imdi nerdey-se kalkacaz. Peki sen nasl... Biricik kadnmsn sen benim. Akamki szlerini dndm de... Sakn kendini yle bunalmlardan. Hibir ilikimiz kalmadn dorulamaya gideceim Nermin'e... Umudu kalmamal! Bana bak. Dimdik bak... Gzlerini karma... Sevdiime yalan sylemem. Karm filan deil o benim... Benim bir kadnm var... Anla beni ki gl olaym... Elini alp pt Gnsel'in. Gnsel alayc glyordu sanki, Brak bu romantiklii birtanem, dedi. Bebek deilim ben... Hem amayalm da bu konuyu. Bo ver bunalmlarmza. stnde durma artk; skntya dersin, ben de yklrm. nsan iinde bulunduu ortama gre insandr. Koullar bu!.. Ne yapalm... Seviyorum seni... Yazk ki o da karn. imdi dinle beni..eidi fakltelerde renciler arasnda gelimelerden at uzun uzun. Gruplar vard. Hocalar arasnda da eilimler vard, u ya da bu gruba... CHP'liler bir eyler yapmak istiyorlard. Ya261 rn bir toplant olacakt. ekingen davranmasalar biraz... Kenan dinler grnyordu. Akl baka eylerdeydi oysa. Bana inanmad galiba... Karn senin diyor. Niye anlamyor bu kz beni... Demek benim itenliimden kukusu... Belki o da Sermet'le... Ooooo alty gemi. Kalkalm canm... Lokanta kalabalklamt. abucak ktlar. Gnsel ge kaldna baya zgnd. Kenan diretmesine bakmadan, birlikte srelerini ksaltaca iin biraz da istemeyerek bir taksi evirdi. Aksaray'da indiler. Gnsel ayrld. Yarn arayacakt. Kenan ne yapacan bilmez gibi kald bir an. Saat yediye geliyordu. Kita-bevine mi gitsem. Peki sonra... Sarahane'ye doru yrd. Kararszd. Gnsel'in konumasndan beri de krgn, zgnd biraz. nanmyor bana... Nermin'e hakl diyor... Ne demek bu? Romantiklik... Benim

kadar gereki olabilir misin sen? Minicik kz kalkm bana... Btn duygularna kafa tutuyor bu kz. Belki de duygusu yok. Eek budala, sende yok duygu... Hyaraas... ili dolmuuna aayverdi. Kafas yine bulanmt. Kark duygulardan kurtulunca bir tek ey, bir tek istek, Gnsel sarve-riyordu her yann. Giderek bir ara delice eyler geti kafasndan; arabaya adayp evine gitmek... Gnsel'i yalvarp almak, Tevikiye'ye gidip kapanmak. Dn geceyi yaamak yeniden... Bencilim... Gnsel beni yle iyi tand ki... Niye seviyor beni?.. Seviyor mu?.. Peki nasl bekleyelim diyebiliyor? Ne yapacaz beklemeyip de? Nermin iini bitirmeliyim. Bana der bu. Ne desin kz?.. Ben bekleyemem, hemen boa kann? Nasl balarlar bizi byle kskvrak? Apartmann kapsna gelince btn dncelerden syrlmak ister gibi durdu bir ara. Derin bir soluk ald. Saa sola bakt. Bir yourtu geiyordu. Bir kadn kt kar apartmandan. Bir adam geliyordu sokan bandan. Kenan nce aldrmamt, sonra ikillendi. eri girdi. Kapy kapatt. Otomatii yakmadan bekledi. Soka gzetlemeye balad. Adam ar ar gelmi, apartmann kapsna bakm, uzaklamt. Paltolu, 262 kaskei, genten biriydi. Kenan grnmemek iin kapnn kysndaki bolua kaymt. Biraz daha bekledi. Sonra kapya kt bakt. Adam yoktu. Tedirgin baknd bir sre. zliyorlar demek. Hrsz da olabilir ya... Boyuna soygun oluyor yrede. Kim bilir belki de... Amaaan... Ar ar kt merdivenleri. Anahtar kapya soktu, ierde bir ayak sesi duydu hemen. Kapy at, Nermin karsndayd. Gzleri kpkrmz, yz iyice solgun, ama yine de dik bakl... Direten, inat, ortaya yeni km Nermin'di. Kenan durup bakt. Bir ey demedi. yle geliyordu ki azck gsz grnverse Nermin boynuna sarlacak, ban gsne dayayp hkra hkra alayacakt. Zor tutuyordu kendini. Krk bir sesle: Ho geldin, dedi. Kenan bir ey demedi nce, paltosunu karrken yavaa: Ho bulduk, dedi. Nermin bir eyler daha diyecekmi gibi dudaklarn kmldatt. Sonra ksk bir sesle: Teekkr ederim, dedi. Birden ban dndrp ieri gitti. Zeynep odasndan koup geldi, babasna sarld. Onda da tedirginlik vard sanki. Brakmak istemiyordu Kenan'. Yerli yersiz sorular soruyordu. Konumasnda, zorluyormu gibi grnen ar glmelerinde belli bir sinirlilik vard. Yemee oturdular. Kenan meyve yedi biraz. Nermin stelemedi. Hibir eyde stelemiyordu. Yalnz Zeynep'e sinirlendi. Durup dururken huysuzluk ediyormu!.. Hibir ey yememi daha! Kenan kalkp salona geti. Koltua oturdu. Olmayacak. Nasl yrtrm bu ii ben... Hem de sresiz. gir kitap ekti raftan. imdi Gnsel... Bir daha konusam m Nermin'le... Bouna... Kz saplant iinde besbelli. ekip gitsem burdan. Rasim'e yalvarsam, o evi bana braksa! Gnsel'le bir oraya... Nasl yerleir kz seninle oraya... Bencil herif... Kz apak syledi. Bu i temizlenmeden olmayacak. lmek demiti Nermin... Zavall... Acyor musun? Kendine ac... Sen ldrecek deilsin... zlrm. Gerekten zlrm. Mutlu yllarmz 263 oldu. Ne eek herifsin sen be... Mutlu yllar ha... Uyuduun, uyuturulduun yllar... Birden kalkt. Deminden beri amadan tuttuu kitab rafa brakt, salondan k. Koridorda tuvaletten kan Zeynep'le karlat. Sarld yine ocuk. Beni sen yatr babacm, diye tutturdu. Binde bir yapt eydi. Kenan kucana ald, pt, odasna gtrd. Kapda bir daha kucaklayp pt... ok yorgunum kzm, bydn artk, kendin yat bakaym... Zeynep huysuzlua balayacakt, Nermin geldi hemen, kz odasna sokup kapy kapatt, fiskos bir eyler syleyip susturdu. Kenan yatak odasna girmiti ki Nermin'in ayak seslerini duydu koridorda. Buraya gelecek... Ya bana yaklarsa... Gnsel'in alayl gln grd birden. Belki de o da Sermet'le!.. ine bir arlk kvermiti. Kap ald, Nermin girdi. Kenan arkas dnk duruyor, dnp bakmaktan korkuyordu sanki... Affedersin, fram buraya getirmi Zeynep... abucak gitti, tuvalet masasnn stndeki sa frasn, daha bir-iki eyi alp karken krk dkk bir sesle: yi geceler, dedi.

Kenan yatan kysna iliti. Bitkin, yorgun, km gibiydi. Bir ikenceye bakaldnr gibi yerinden frlad ayaa. Ne yapacan bilmiyordu. Gln, irkin, anlamsz, dayanlmaz geliyordu her ey. Gardrobu at. Yalnz kendi giysileri vard. Nermi-ninkiler boaltlmt. ifonyer de yle...Hem durulur gibi oldu, hem daha byk bir yalnzla dverdi bir anda. Hapsedilmiti buraya... Tuvalet masas da boaltlmt. Peki bu kz ne kadar dayanabilecek? Onun sinirleri benden daha m salam? Daha imdiden bitkin. Yeniden ayak seslerini duydu Nermin'in. Dinledi. Nermin tuvalete girip kt. Koridordaki ila dolabn at. lalar alnd kondu, arand. Sonra yine kapatld dolap. Mutfaa gitti, su doldurdu bir bardaa. ti. Kenan heyecanla izliyordu. Gecenin sessizlii iinde en ufak tkrt bile kimliini sakla-264 yamadan yaylveriyordu ortala. Zeynep'in odasna girdi. Bir sre sonra kapnn camndaki k snd. Kenan durulmutu biraz. Olaylar yeniden sralamaya alt kafasnda. ok yorgundu. Odaya gelmemesine ylesine sevinmiti ki... ok sevinmiti. Hem nasl sevinmiti. Korkuyordun. Yaklasa dayanamayacaktn ki... stiyorsun kadn. Ben mi? Acmaktan baka bir ey yok iimde. O da... lmesini istedim. Birden kalverdi olduu yerde. la dolabndan ne ald o? Yoksa... Sulayacak gibi oldu kendini. Hi doal deil kzn durumu. Yaparsa... Odadan kt yavaa. Koridoru yakt. la dolabna gitti, ap bakt bir sre. Dolap karmakarkt. Zeynep'e verilen ate drc ilalar, vitaminler, aspirin tpleri... Tamam aspirin almt. Nezle damlalar, Zeynep'in kuvvet, ksrk uruplar... Nymbutal... Uyku ilac. Sonra ishale kar... Geen yaz hastalanmt Zeynep de... Bir Nymbutal daha. Kukuyla bakmaya balad. Yoksa... Hemen ap bakt, tpn biri dolu, tekinde birka tane kalmt. Ara sra alrd Nermin. Peki imdi?.. Hakl... Baka nasl uyunabilir ki... Bir tane ald haptan. Dolab kapatt. XV Gnsel kendini olaylarn akna brakmt. Her gn, her saati dopdoluydu. Zeytinburnu CHP Kadnlar Kongresi polise baslp da iti kak arasnda teyzesinin aya incinince ev ileri de ona kalmt. Zaten g srd romatizmal ayan uzun bir sre hi oynatamad kadncaz. Handan Cerrahpaa'da hocalara gsterdi, film filan aldlar. Kimi atlak var, alya koyalm, dedi, kimi kar kt; derken bir iyileme grlmeye balaynca dinlenme, masaj, ila yeterli bulundu. Akama kadar sylenip duruyordu yatt yerde: Balarna gelecek var bu heriflerin greceksiniz. Utanmadan stmze saldrd polisler. Bana baksana sen olum, demeye kalmad, ay gibi ayama bast. Her gn ezik, i aya merhemlerle ovalayan Handan belli etmemeye alarak alayla glyordu. Peki o size ne dedi teyzeciim, siz "olum" deyince? Ne diyecek, grmyor musun dediini?.. Handan biliyordu polisin ne dediini. lk gn alayarak sylemiti kadn. "Hasiktir kaltak cad," demi polis. lk gn syleyiverdi bu szleri Nahide Hanm, sonradan yinelemek istemiyordu bir trl. Handan ara sra kkrtyordu syletmek iin. lk zgn gnlerden sonra Gnsel de gler olmutu bu ta-266 klmalara. Handan onlarda kalmaya balad bir sre. Salondaki alr kapanr kanepede yatyordu. Yoksa ilerin altnda ezilip kalrd Gnsel. Turgut da uslanm gibiydi. Okuldan dnnce daha ok evde kalyor, yardmc bile oluyordu. Nahide Hanm olan bezdirinceye kadar tler vermeye kalkmasa onun yannda da duracakt. Eski gnlerin ilkokul marlarn retmeye kalkmt. Ben bir Trkm and ierim Yaamaktan vazgeerim Yine giymem el maln stemem Lahur aln Ayp mdr aba giymek Biraz kaln kaba giymek Beni ss ps aldatamaz Dman bana mal satamaz... Satamaz!.. Handan'la Gnsel mutfakta dinliyorlard glerek. Okulda da byle mi sylerdin babaanne? diyordu Turgut. Kadnn sesi, syleyii o kadar ktyd ki en ocuksu soru

bile alaya dnyordu. Glmekten krlyordu Handan. Seni de bu marlarla bytt deil mi bu kar? dedi. imdi anlalyor niye rk olduun. Handan hep taklrd Gnsel'in giyim kuamdaki umursamazlna, daha dorusu beceriksizliine. Giysilerini genellikle teyzesi dikerdi. yi giyinmek iyi para ii, derdi Gnsel. Zevk ii, kzm, zevk ii, diye terslerdi Handan. Bu kan sende zevk brakmam. Bir de aabeyin. Doldurmu kafana ta-Jcur tukur dnceleri. Gzelsin, rkln daha ok gze batyor. Benim gibi kara kuru olsan neyse... Fakltede giyim kuam, ss psten baka bir ey dnmyor grnen bir sr kzn arasnda batacak kadar kt giysileri ayr biimde gze arpmasna yaryordu Gnsel'in. Kastl bulanlar bile vard bu tutumunu. Yapmackm, ilgi ekmek iinmi. Sermet de yle vurulmutu! Bir gn faklteye gelmi bir arkadayla, bakm ki bir gzel kz var, o da dklyor klkszlktan. Bunu ok sonralar kzdrmak iin sylemiti. Btn ocukluu, ortaokul, lisedeki gen kzlk alar ar bir yoksulluk iinde gemiti Gnsel'in. Sonralar biraz dzelme olmutu durumlarnda. O zaman da oktan amt giysi konusunu. Yalnz ok temizdi. Titiz denecek kadar temiz. Gzel olduunu duymaya yle alkt ki, artk bir ey sylemiyordu bu szler ona. Sivas'ta parmak kadar ocukken balamt yredekiler. "Bu kz brakmazlar", "ok durmaz bu kz." evredeki bu konumalardan hem holanr, hem korkard baz baz. Sonunda bir akamst, yandaki sokakta, eme nnde kocaman bir olan arkasndan yakalam birden, yeni belirmeye balayan gslerini skmt. Karanlk, kimsesiz sokakta baramam, elindeki yan dolu gmle korkudan titreyerek kaar gibi gelmiti eve. Evde herkes, ertesi gn Sivas'tan ayrlmann, stanbul'a gitmenin hazrl iindeydi. Denkler, sepetler, bavullar... Kimseye bir ey syleyemedi. Bu olay byk bir korku, tiksinti yaratmt Gn-sel'de. Uzun yllar yanna erkeklerin sokulmasna izin vermeyii bundand belki. Sermet'e kadar. Sermet'le de ilk pmeleri g, basbaya g olmutu. Bir gn Sermet... ff, yine nerden kt bu olan?.. Kenan'la ylesine doluydu ki oysa, iine baz baz bir korku dryordu sevginin bylesi. oktandr bir srasn kolluyordu, Handan'a gebe kalmamak iin neler yapmas gerektiini soracakt. Baz eyler okumutu bu konuda. Konuup renmek bakayd yine de... Bunca yllk arkadandan bile ekiniyor, bir trl alamyordu. nce Handan'n bir sr ak sak akasna katlanmak gerekirdi. Handan cinsel konularda Anadolu mahalle kadnlarnn edepsiz akacl ile doktorlukta her eyle yz gz olmann verdii umursamazl, aldrmazl kaynatnvermiti. Szleri Gnsel'e dokunur, hele ara sra erkek268 lerin yannda bile ekinmeden apak svglere kalkmas irkilme yaratrd. Ne sylese botu, Handan aldrmaz, bildiini okurdu. O yzden Kenan'la sk karlamalarndan yle korkuyordu ki... Olmayacak bir sz ederse Kenan'n yannda?.. Hem de eder. Ederse ne olur? Olmaz ite. Bu da benim romantik yanm. yle pis gereki olmaktansa... Neresi gerekilik bunun? Pek nazik adam saylmaz ama, aabeyimin bir gn bile kaba saba svdn duymadm. Hangimiz onun kadar gereki olabiliriz, Handan m? Mutfakta bulak ykyordu Gnsel. Handan ineleri kaynatyor, bir yandan da bir doenti ekitiriyordu. Kadndoumcuymu, gelen kadnlara "atlamaya" kalkyormu. Gnsel anlamamt. lk kez duyuyordu adamak szn. Terbiyeli olalm dedik. Yani senin anlayacan... Anladm, anladm, dedi Gnsel, kes... Bir hastabakcy gebe mi brakm ne, doent?.. imdi de... Gnsel srasn yakalamken rtl biimde bir eyler sorup renmeye kalkt gebe kalmamak konusunda. Handan p diye anlamt. Dnp bakt dik dik: Kz delirdin mi yoksa?., dedi. Hit!.. Gnsel kzgn, rkek baknd, ierden duyabilirlerdi. Aman, dedi Handan, ne yreksizsin be. Kocakar umursamaz, olan kk, anlamaz. Hem ne varm bunda?.. Dars bama. Glyordu. nsanlarn baz kusurlar olurmu. Apandisit, snnet, hemoroit, kzlk zan, bademcik... Balama yine... dedim senin bu doktorluundan.

Handan srarl sorularyla krk dkk anlattrd eylerden Gnsel'le Kenan'n btn ilikilerini renmi, kendince de genileterek drt ba bayndr etmiti yky. Biraz daha alayl szler ettikten sonra byk bir gerekilikle, Gnsel'in merak ettii eyleri baz ayrntlarna kadar anlatt. En ok, belirli gnlerde uzak durma yolunu salk verdi. Aslnda pek gvenilmez-mi ya... Ama o gnlerde kesinlikle yapmamalymlar. Sakn bindirme herifi o gnlerde, diyordu. Umursamazmlar ya, erkek korumalym asl. Sonunda da: Helal olsun enitemize, dedi. Oh, iyi etmi, o smkl olan (Sermet'e hep byle derdi) yiyecek diye dm kopuyor-du. Dinlerken bile kzarp duruyordu Gnsel. stediklerini yle bir rendikten sonra sz deitirdi. Handan'a kalrsa saatlerce ilerdi bu konuyu. Dn de Rize'de yz tekniker yrm, okudun deil mi? Handan karlk vermedi. Geen hafta da Ankara'da, stanbul'da yrdler, dedi Gnsel, polis datmt. Adana'da coplamlar ocuklar. Durdu, yine de sessizlik olmutu. Handan hi umursamaz-m gibi, ila ampuln kesiyordu. lac ineye ekerken: Halk Partililerin marifeti, dedi. Olsun, yine de nemli bir ey. Anlamam, u kocakary yrtmek nemli imdi benim iin, dedi Handan. spirtolad pamuk ve ineyle kt. Gnsel kzmt. Bir eyler sylecek oldu, vazgeti. Handan ieri gitmi, Nahide Hanm'la akalamaya balamt bile. Anlamyorum bu kz. Kendisi de anlamam galiba. Bir bakarsn iyi iyi gider, bir bakarsn dnyann en bencil, en umursamaz insan. Kkeninden geliyor. Kolay m, hac kz; Sivas'ta manifaturaclk yapan, ortadan epeyi stn durumda, bal, baheli bir aileden bundan iyisi mi kacakt?.. Soy sop koyu demokrat. Her eyi de soyla, kkenle aklamak olmuyor ya. Abisinin bir arkada geldi aklna, milyoner bir ailedenmi. Yllardr cezaevlerine gire ka... Gnsel dardan gelen bir sesle irkildi birden: Ne o, kirpi kafal herif!.. Abisinin sesiydi. Gnsel heyecanla frlad, kapda Turgut'a taklan abisini grnce akn kald birden. Hi beklemiyordu. Epeydir mektup geldii de yoktu. Demek... Turgut babasna sa270 rlmt. Hasan olan havaya kaldrd birden, glerek bakt bir: Bu ne pislik be, ebenden sonra kimse ykamad m seni? Olann iki yanandan aprtyla pt, brakt. Gnsel bulald ellerini saknmaya alarak sarld abisine. Ho geldin Hasan Abi!.. Elinde boalm inesi ile Nahide Hanm'n yanndan km Handan'd. Ho bulduk Handan. Cevahir Hanm' m tamir ediyorsun? Cevahir Hanm diye taklrd Nahide Hanm'a. Hibir akas, taklmas batmazd. Teyzesinin yanna girdi. Hepsi pei sra dolutular. Nahide Hanm da nce sevinmi, sonra birden alamaya balamt. Sarlp pt yanaklarndan, akaya bodu. Duruldu kadncaz. Hasan zededi hemen. Bir hafta izin vermiler. Teyzem hastaland demi. yi bir savc varm. alt elektrik maazasnn sahibinin de tand. Bugn cumartesi, demek haftaya pazara kadar buradaym. Gnsel sevincini yitirmeye balad birden. Haftaya pazara kadar. Kenan'la rahat bulumalarna nemli bir engeldi. Dndklerinden hem utanyor, hem kafasna taklmasn nleyemiyordu. Ne bencilim. Yllardan sonra evine gelmi, hem de byle bir adam... Ben de keyfimizi engelleyecek diye... Handan kalacakt evde, o da Kenan'la gidip ge vakit dnecekti. imdi btn dzen bozulmutu. Gidip telefon mu etsem? Ya da Handan'la haber mi?.. Handan nasl kalacak burada? Yatacak yer yok. ff, ne sama eylerle kuatlmz. ok deimisin sen, Gnselciim. Abisi, her vakit ta iinden glen gzlerini dikmiti. Gnsel kzard birden. Anlad her eyi, baklarna baksana adamn. "Benden bir ey saklayamazsn, bir halar etmisin sen," diyor. yle mi?.. Bilmem, bugnlerde biraz yoruldum. Byk altndan glen Handan, nerdeyse kekeleyecek Gn-sel'e yardmc olmak ister gibi, alayla,

 Eeee, byd abisi, dedi. 271 Gnsel daha ok kzard. Hay bu kz!.. Demin anlamadysa imdi anlamtr adam her eyi. Hasan, efkatle, sevgiyle bakt biraz daha, sonra yavaa, Hi kk olmad o benim iin, dedi, her vakit byk. Ah benim de byle, beni martan bir aabeyim olsa!.. Handan itenlikle sylemiti. Onun bir abisi vard, evlere enlik!.. Yobaz, kafasz, tam tccar. Sivas'taki manifatura maazasna o bakyor imdi. Handan'a paray gnderen oydu. Ylda bir gelir, bir-iki hafta kalr, kzn tadn tuzunu brakmaz, eker giderdi. Handan bir an nce doktor olup evin ekonomik basksndan kurtulmak zlemiyle alyordu yllardr. Eeee, Cevahir Hanm' ne vakit ayaa kaldracaksn? Bir eyi kalmad, siz gitmeden iyice yrr. Sanrm haftaya filan... Hasan teyzesinin sal ile ilgilendi. inenme olayn sordu. Handan ne yapt et, Nahide Hanm'a anlattrd. Polisin ne dediini de tekrarlattrarak. Byk altndan glyordu Handan. Hasan glmedi. Duruk, souk bakt bir an, sonra Gnsel'i artan bir rahatlkla: Hastir eolueek, diyemedin mi sen de? dedi. Sonra glmsedi: Ne geldiyse Paa yznden geldi bamza. Ne iin vard CHP'lilerin kongresinde? Gnsel abisine bakyordu. Yorgundu, akaklanndaki krlar artk btn ban sarm, gz kylar iyice knm. Bal rengi gzlerdeki canllk, umursamazlk, ac-tad kanm srekli glmserliin yaratt deimez gven duygusundan baka her ey, tam bir ypranmann, maddedeki kntnn belirtilerini tayordu. Gerek bir hastal var belki de... Bbreklerinizin filmini aldlar m? Aldlar, yok bir ey, dedi Hasan. Sen bo ver bunlara da Gnselciim, neler oluyor burda, onu anlat bakalm. 272 Konuuruz. Anlatacak o kadar ok ey var ki... Handan tamamlad. Hepsini anlatamaz. Gnsel abisinden kararak yan gzle kt kt bakt Han-dan'a. O umursamadan glyor. Kskanlk sarm bu kz. Bir erkek de u bulsa!.. nce size bir eyler hazrlayaym, asnzdr. Hasan kar kmad. Mutfakta Gnsel, Handan' azarlaya-cakken kz kesti birden. Ne oldu senin bu akam gitmen? Gnsel bir ey diyemiyordu. stersen git yine. Aabeyin kt karlamaz. Arkadalara daha nce verilmi bir sz, deriz. Ben varm nasl olsa. Yatmay da yle ayarlarm: erde teyzenin odasnda, olann yerinde yatarm. O da darda babas ile. Gnsel'in iinden Handan' kucaklamak geliyordu. Ne candan kzdr. Gitmem olmaz Handan. Surdan bir telefon edeyim. Pazartesi buluuruz. ok isterse yarn buraya gelsin. Abimi sorup duruyordu. Burda m yatacaksn herifle? Ss iin bulumuyorsunuz ya!.. ileden kacak gibi oluyordu Gnsel. Ama kz dosdoru konuuyordu. Yalan m? Brak da adam karsyla... Allah kahretsin beni. Ne pis eylerle doluyum yine... Nermin'le hibir iliii kalmadna yemin etmiti Kenan. Haftada birka kez Tevikiye'deki kata gidiyorlar, seviiyorlar, konuuyorlard. Bir anahtar da Gnsel'de vard. Baz o daha nce gidip yemekler hazrlyor, akam birlikte yiyorlar, gece yansna doru Aksaray'a kadar getiriyordu onu Kenan. Dalp gitme yine, karar ver. Gnsel karlk vermeden abisinin yemeini hazrlyordu. Sen galiba sevmiyorsun bu herifi. Gnsel hrsla bakt Handan'a. Kz ciddiydi. 273 Ben birini sevsem, deil aabeyim gelmi, babam mezardan ksa, koar giderim. Byle aptal aptal da dnmem. Gnsel'i dinlemeden kt, ieri gitti. Gnsel bir sre bakt ardndan, sonra dardaki masann rtsn yaymaya, tabak, atal koymaya balad. Byle bir abisi yok ki... Doal byle dnmesi. Sonra asl nemlisi, ak kadar, aktan da nemli bir eyi yok ki; erkee susam bu kz!.. En scak zlemle Kenan' dnd birden. Ama hayr, gitmeyecekti. Abisini engel gibi dnp de gelmesinden zlm olmann bencilliine bakaldrmay bir tr snav, grev

sayyordu. Handan'n yargsyla yaayacak deilim. Ne vakit anlad ki beni o?.. Yemeini verdikten sonra abisinden izin istedi, Handan'n bakna aldrmadan kt, kedeki bakkala gitti. En dorusunu yapyorum kukusuz. Aabeyim deil ki o yalnz, en sevip saydm arkadam, retmenim. Bakkalda kimse yoktu. Ask suratl polis emeklisi, gzln takm bir deftere bir eyler yazyordu. Telefonu evirdi Gnsel, bekledi. Herifin kula telefonda. imdi nasl anlatsam? Bir de huysuzlanrsa? Hem yapar da... Telefon uzun uzun ald. Meraklanmaya balamt ki Burak kt. Kenan Bey eve gitmi, Zeynep ok hastaym. Doktor gelecekmi. Syler-mi aradn. Gnsel akn kald bir an. Beklemedii bir eydi bu. Zeynep'e de zlmt. Yabanc biriyle nasl konuurum? Biraz duraklad. Kekeler gibi, her yanndan srtan bir yalanla kapatt telefonu. Kenan Bey kusura bakmasnm, kitab bugn getirememi. Aabeyi gelmi Gnsel'in. Gizlilik oynuyoruz. Zeynep hasta, eve doktor gelecek. Demek ok ciddi bir ey. ine bir sknt yerleti birden. Eve dnnce Handan kt karsna: Ne o dedi usulca, paparay yedin mi heriften?.. Gnsel, Handan'a patlamamak iin g tuttu kendini. Her eyi de bilirsin. Handan merakla bakp durdu. Gnsel hibir ey sylemedi, tamam, oldu, dedi. O kadar. Bir-iki saat sonra bir kez daha gidip aramay aklna koymutu. Yediye doru filan. Baka bir ey dnemez oldu ilkin. Akl hep Kenan'da, Zeynep'teydi. Resmini grmt bir kez. ok gzel bir ocuktu. Bizim ocuumuz da ona benzer mir.. Yine samalamaya baladn. Ya lrse Zeynep?.. Kt m olur? Kadndan kurtulmamz kolaylar ite. Ben ok rezil, ok alak... Hastalkla lmez ocuk. Minik, tatl ocuk. Sakn lmesin. Ben ldrm gibi olurum. Ah bu elikiler. Senin bir derdin var. Abisi dikilmiti karsna. Gnsel afallad, glmeye vurdu, toparland birden. Dertsiz olunur mu byle zamanda?.. Hasan biraz daha bakt. Acyla kark bir tedirginlik vard gzlerinde. Deminden beri yanndaym, bir eyler soruyorum, duymuyorsun bile. Elinde gya dzelttii bir kanape yast ile kald ylece. Nedenini kendi de bilmiyordu, ama abisinin boynuna sarlmak, hkra hkra alamak geliyordu iinden. Bir arkadamn ocuu, ar hastaym da... Ona zldm belki de... Hasan biraz daha bakt ylece. nanmam myd?.. Kanepeye oturup yasland. Gnsel'in elindeki yast ald, srtna yerletirdi. Her eyi bylesine dert edersen, dedi, tamam. Yar yolda kalrsn. Trkiye'de hastalanp len binlerce ocuk var. Hem de bakmszlktan, yoksulluktan. Turgut iin de ayn m dnrsnz Hasan Aabey?.. Handan karmt birden. Hasan glerek bakt. Sonra sesini yapmacktan incelterek peltek peltek, Handan'a benzetir gibi, yineledi: Turgut iin de ayn m dnrsnz Hasan Aabey?.. Sama sapan konuacana git de ay koy. Hem baksana u canavara, lecek gz var m?.. Sobann yannda ylece bakan Turgut'a el etti. Gel buraya bakaym. Anlat ka dayak yedin mahallede? Okulu sordu Hasan, bir ara annesini sordu. Gryor muydu?.. Bir-iki kez grm, o kadar. Grnte olan pek umursanyordu annesini. ay hazrlanncaya kadar baba oul konutu. Sonra bir araya geldiler, eski gnlerden, Nahide Hanm'n hastalndan, Turgut'tan, Gnsel'in iinden, Handan'n yaknda alaca diplomadan, bunam babasndan, manyak yobaz a-bisinden, Sivas'tan, Sivasllardan konutular. yi ki aabeyin bize gelmene karmyor. Elinde olsa karr da, teye de geer, dedi Handan. zgn durdu bir an, sonra ekledi. Bilirsiniz, bir tek sizi sevmezler bu evde. Size de borlular ne de olsa. Doktora gtrp beni lmden kurtardnz gece yars. Annem sonuna kadar unutmad onu. O kadar ok anlatt ki bir tr vasiyet oldu eve... Hasan keyifli glerek sordu: Ne diyordu Hac Sami Efendi... Syle, syle...

Birok kez duyduu eyi yineletmek istiyordu. Sivasl azyla bastra bastra ihtiyar babas Hac Sami'ye benzeterek: Beg eyi, beg gozel adam emme gafasnn ii poh!.. dedi. Kahkahalarla gldler. Handan, Gnsel'e bakt: Daha bu kz bilmiyorlar. Gnsel dalgnlamt yine. Saat altya geliyordu. Nahide Hanm uyanmt. Handan yanna gitti. Siz yorgunsunuz aabey, uzann isterseniz biraz. Ben de bir eyler almaya kaym. Akama bir isteiniz?.. Olmaz olur mu?.. Seninle ba baa kalp uzun uzun konumak. Handan'n yannda rahat konuamyorlard. renmek istedii birok eyi soramamt daha. Biz seninle Baba'ya kadar uzanalm istersen. Handan kalr evde. Gnsel bir ey diyemedi. Evden ayrlmak istemiyordu. Sanki her an Kenan gelecekmi gibi bir duygu iinde. Yarn sabah urarz, isterseniz. Sonra Handan' iaret ederek: Konuabiliriz yine. Pek az gelime gsteriyor ya, drst kz. Hasan, Gnsel'in gitmek istemediini anlamt, stelemedi. Glerek bakt: yleyse bir kafa ekeriz seninle. Oldu. Gnsel, Turgut'u yanna alp kt. Kftelik kyma, bbrek, beyin, salata, turp filan ald. Turgut'la gnderdi. Sonra heyecanla bir sokak ilerdeki eczaneye geti. Oradan rahat rahat konuabilirim. evirdi numaralan. Telefon uzun uzun ald yine, aan yoktu. Biraz sonra tekrar evirdi, bu kez de megul iareti veriyordu. Biraz daha bekledi, tekrar evirdi. Yine uzun uzun ald. Almad. ylesine bozulmutu ki... Aklna olmayacak eyler geliyor, ne yapacan bilemeden ylece bekliyordu. Bir adam geldi telefon etmeye, Gnsel ekildi. Tam dnecei sra birden karar verip telefon rehberini ald. Kenan'n ev numarasna bakt. Adam ikinci kez telefon ediyordu. Adam brakt telefonu. Gnsel ald, sinirli sinirli evirdi numaralar. Telefon almaya balarken yreinin kt kt attn duyuyordu. Biraz sonra ald. Ar ar konuan, ince, przsz, renkli, nazik bir kadn sesi duyuldu. Buyrun efendim. Tam bir hanmefendi sesi. Gnsel tkanm gibiydi. ylece kald bir an. Telefondaki ses ayn durgunlukla yineledi: Alooo!.. Buyrun efendim. Gnsel birden toparland, abuk abuk sordu: Afedersiniz kiminle konuuyorum efendim? Ben Nermin, Semra sen misin? Gnsel yine kalmt. Kapatamyordu da... Alooo!.. Yine toparland. Oras neresi efendim? Kenan Bey'in evi. Afedersiniz, yanl. Rica ederim efendim. Telefonu kapatt zaman her yan tere batmt. Eczaneden knca ar bir ykten kurtulmutu sanki. Ksa bir sre sonra da daha ar bir yk altna dm gibi oldu. Niye atm sanki bu telefonu?.. Nermin'le de tantk. Bana benziyormu. Nesi benzer bu kadnn bana?.. Tam bir hanmefendi. Yoksa Kenan alay m ediyor benimle?.. Ne aptalm!.. Ya teki erkekler gibi bir aptal kz kandrdm, elenip gidiyoruz bir sredir, diyorsa?.. lrm. Kolayd. lmem, bir bok da olmam. Nasl yapar byle bir eyi o?.. Demek Nermin bu. Bir de resmini isteyeceim Kenan'dan. Grmem, hi deilse resmini grmem gerek. Peki ne olacak bu iin sonu?.. fff, cehenneme kadar... Ne bileyim ben, dnecek ey kalmad da... Abime olur dedim ya, Handan'n yannda nasl anlatrm Baba'yla, evket Abilerle, teki iilerle ilikilerimi?.. Samaladm. Alooo, buyrun efendim. Demek Nermin...Eve geldii zaman abisi kanepeye uzanm uyuyordu. Mutfaa geti. Akam iin hazrlklara balad. Biraz sonra Handan da geldi yardma. Hi konumadan kfte hazrlyorlar, salatalar, turplar ykyorlar, beyni atee koyuyorlard. Yine somurttun. Gnsel karlk vermedi. Birden hatrlam gibi:

 kileri unuttum, dedi. Turgut'a baknd... Telefona kadar gideceim, dedi Handan, alrm. Yurda soraym bir; mektup, havale var m?.. Handan knca kendini kuatan karmakark dncelere, duygulara iyice, denetleme korkusu da olmadan, batt gitti... Handan ikilerle dndnde, saat sekize geliyordu. Mektuplarn almaya gitmi yurda. Biraz da milletle an an etmiler. 278 Abisi de kalkmt. Masay Handan'la birlikte hazrladlar. nce Nahide Hanm'n yemeini verdiler. Handan'n gitmesi btn ii Gnsel'e ykmt ya, yine de sevinmiti. Rahata dalm, dnm, alkanlkla daha abuk bitirmiti mutfaktaki ileri de. ok iyi geldi biraz uyumak, dedi Hasan. Otobs yoruyor insan. Zevkle donatlm masaya bakp kald bir sre, bir ey demedi. Yemee neeli oturdular. Rak ieceklerdi. Domates suyu da almt Handan. Hasan hi bilmiyormu domates suyuyla raky. Takld: Demek byle bululara yoruyorsunuz kafanz, sizi burjuvalar!.. Glyordu. Hmmm, her akam bir damacana itiimiz iin... nc ya da drdnc rak iiiydi bu Handan'n. Bira, ara sra arap ierdi. Fakat rakya kar srekli bir ekingenlik duymutu. Kkten beri stndeki ev basksnn yaratt ekingenlik. Kadnlarn rak imesi ok kt grlrd ailede. arab herkes iin en kt grrlerdi ya... Tvbesi kabul deilmi! Hasan kadehini kaldrd: Hadi, merhaba!., dedi. yi gnlere. yi gnlere!.. Turgut'a da bira koymulard. Olan bir yudum alnca yzn buruturup brakt. Gltler. Handan da raky baka trl imiyordu. lk raky bu kzn zoruyla itim Hasan Abi, geen sene. Aslnda Gnsel de ikici deildi. Handan'n anlamsz direneni ykmak iin zorla iirmiti. Desene o da balad, dedi Hasan. Soydan bekriyiz. lk raky bana babam vermiti. Turgut'tan byk deildim. Bana da siz vermitiniz aabey. Oh, iyi etmiim. Gerek ocuklar, domates suyuyla iyi saryor bu zkkm. Altrn beni byle burjuva eylerine!.. Tanr 279 balasn... Bu kadar gnahn altndan nasl kalkacaz bakalm?.. Zaman tatl gevezeliklerle geiyordu. Turgut sayklamaya balad, ieri yolladlar. Sonra deitireceklerdi yerini. Nahide Hanm da uyumutu. masada ar ar yiyorlar, bir eyler syleniyor ortaya, glnyor, Hasan Handan'a, Handan ara sra Gnsel'e taklyor, bir bakma anlamsz bir bakma scak, yaknlk dolu bir masa bann alakgnll mutluluunu blyorlard. Kap alnd birden. Yrei hop etti Gnsel'in. Kenan bu. Gnsel'in, zil sesiyle srar gibi olmasna glerek bakan Hasan: Tamam, dedi, bekliyordum zaten. Sermet Bey'dir bu. Handan bir kahkaha att, kapy amaya giderken: Ne de bilirmisiniz ya, dedi. Sermet Bey'in pabucu oktan dama atld. Kapcyd. pe gelmiti. Gnsel hem kendine, hem Handan'a kzyordu. Bam dertte bu kzla. imdi ister misin abi-me her eyi?.. Ne bileyim ben, bize bir ey sylenmiyor ki artk. Abisinin yalanclktan bir krgnlkla syledii szler Gnsel'i etkilemiti. Bir ey sakladm yok sizden abi, dedi. Bakmayn bu zevzek kza. uval gibi azndan eskiyecek. ki Handan' daha da amt. Hadisene, anlatsana, der gibi Gnsel'e bakyordu. Gnsel'in sinirlendiini, gzlerini kardn grnce iyice bastrd. Hani aabeyinden bir ey saklamazdn? Ben mi syleyeyim istiyorsun? Gnsel birden kzgnlkla: Syle, ne duruyorsun?., dedi. yi ki bir yzkaram yok yannda. Yzkaram m? Ne yzkaras be? Hasan aknlkla pek de anlamadan, glerek bakt bir sre; Gnsel'in gerekten zldn anlaynca, gerginlemeyi nlemek iin kadehini kaldrd.

 Bir trl snamadm Sermet Bey'in pabucunu dama atan kiinin salna. Handan da birden ekledi: Kenan Bey'in onuruna. Evet Kenan Bey'in onuruna. Gnsel, ekingenlikle, olup bittiye ba eerek kaldrd kadehini. Handan'n uzatmasyla n n yapp itiler. Yaa, Hasan Abi, ben de hibir gn snamadm o smkl olana. Bir sre atal bak sesi, kslm radyodan gelen mzik duyuldu sadece. Hasan bir aklama bekliyor gibiydi Gnsel'den. Gnsel susuyor. Handan da naslsa bu suskunlua saygszlk etmek istemiyormu gibi bekliyordu. Sonunda Hasan bozdu sessizlii. Kim bu? Nasl birisi? Sylemende bir saknca yoksa Gn-selciim?.. Yooo!.. yi bir adam olmal, asl iyisi de Sermet belasndan kurtard Gnsel'i. Gnsel iyice kzmt. Serte dnd Handan'a. Kuzum nedir senin bu olana dmanln? Sermet'i savunmak aklmdan gemez ya, neyini biliyorsun sen? Handan ayn kzgnlkla karlk verdi: Senin bildiinden biraz ounu. Yok canm!.. Bir sre birbirlerine dikip gzlerini, serte bakp kaldlar. Dn istediin gibi, dedi Handan, paan kurtardn nemli olan o... l bir sessizlik oldu. Gnsel ne diyeceini, nasl bir yargya varacan bilemiyordu bir trl. Kz iyi kz, yalan da sylemez biliyorum. Ben de sezinlemitim bir eyler. Peki bu kadar m itti bu olan?.. Demek gerekten aptalm ben. Bir-iki kez alayacak gibi oldu, tuttu kendini. Sama, Sermet iin mi?.. Kendim iin, belki de Kenan iin. Hasan uzunca bir durgunluktan sonra: Erkekler konusunda dlerden koru kendini Gnselci-im, dedi. Genellikle byledirler. En devrimcileri bile. Kadn kandrp yararlanmak bir soy vnme, bbrlenme konusudur aralarnda. Gnsel ac ac gld. Doru, dedi, bilgisizim bu konuda. Devrimci dendi mi ak, drst... Sonunu getiremedi. Konusa alayacakt. Biraz bekledi, geitirdi. Sonra aclkla: Peki kime inanacaz? dedi. Erkein devrimcisine de inanmadktan sonra... Kim bilir belki Kenan'da... Handan kesti birden. Sanmam, dedi, ok tanmyorum ya, ac ekmi, deneylerden gemi bir adama benzer. Hem ne kadar olsa smkl olan kadar soytar olamaz. Acaba?.. Ama onun da hanmefendi bir Nermin'i var. Alooo, buyurun efendim!.. imdi Nermin'le yatak odalarnda... Kap alnyor. Gnsel en kk bir tepki gstermedi. Handan frlad, kapy at. Kenan'd. Krmz gllerden bir buket, bir de eker kutusu vard elinde. Buyurun Kenan Bey. Hasan da kalkmt ayaa, glerek yrd kapya doru. Merhabalar, dedi Kenan, ok ge oldu biliyorum. Pencerede k grmezsem dnerim dedim. Ho geldiniz Hasan Bey. Sizi yle merak ediyordum ki yarn bile bekleyemezdim, ok sznz etti Gnsel... Hanm... Hasan bir duraksamayla eklenen hanm szne taklr gibi glerek: Gnsel Hanm da imdi sizin sznz ediyordu, dedi. Siz de ho geldiniz. yle buyurun. Kenan gsterilen yere geerken: Keyfinizi bozmuyorum ya... dedi. Tersine, dedi Hasan, tam keyifli oluruz imdi. Sa olun!.. Yerletiler. Rak verdiler Kenan'a. Gnsel souyan kfteleri stmaya kalkt. Kenan brakmad. Kalklmazm byle masadan. Tokmu da... E, merhaba, ho geldiniz. Hasan kadehini kaldrmt, Kenan da kaldrd. Heyecanlyd. Tam bir itenlikle: Ho bulduk, dedi. Gerek bir devrimci tanmann verdii mutlulukla iiyorum. Merhaba.

Hasan itikten sonra, Kenan'a bakt, uzanp elini Kenan'n masa stndeki eli stnde koydu dosta. O belirsiz glmse-mesiyle: Bakn, dedi, bizim eski arkadan bir sz vardr: "Gerek devrimci, yolunu hi saptmadan bitirendir" der. Bir devrimci lmeden, yani son szn syleyip de kavgadan ekilmeden yargya varlmaz. Gerek devrimci midir, deil midir bir ey denemez. En son anda saptp btn gemiini ykanlar ok grlmtr. Devrimcilikte emeklilik hakk yoktur. Sonra elini ekerken daha tad glerek ekledi: Yine de sa olun vgnz iin. Duymak houna gider insann. Hani, syle tatar aas, yalansa da houma gidiyor, demiKenan ne diyecei bilemedi, kekeler gibi: Estafurullah, diyebildi. Handan glleri vazoya koyup masada Hasan'a yakn bir yere yerletirmiti. Ne gzel gller, dedi Hasan, az grdm bylesini, ate gibi. Gnsel durgunluktan kurtulma abasyla birden: ok merak ettim, dedi, neymi Zeynep'in hastal? Birden piman da olmutu sorduuna. Hasan gizleyemedii bir aknlkla nce Gnsel'e bakt, sonra Kenan'a dnd yavaa. Soru Kenan' da tedirgin etmi gibiydi. tm dedi doktor. Barsaklarn da bozmu, Dn abur cubur yemi olmal. Tifodan korktuk nce. Kenan konuurken ilgiyle dinleyen Hasan'n yznde, Gn-sel'in gz ucuyla, zntyle, ekingenlikle izledii bir glge gezindi. Bir an sessizlik oldu. Gnsel bir eyler sylemek istedi, beceremedi. Abisine bakmaktan korkuyor gibiydi. Yaa ite byle, adam evli, ocuu da var. Hanmefendi bir kars... Alo-oo, buyrun efendim... Ortala birden ken donukluun nedenini bulmu gibi: Gemi olsun, dedi Hasan. ocuklarn hastal hemen kayg verir insana; tez adatrlar bereket. Yine de srp giden donukluk Gnsel'den de ok Kenan' etkilemiti. Gzlerini srekli kanyordu. Gnsel'den bile... Handan bile durgunlamt. Hasan dalgnd. Ne dnyordu ki? Kalkp gitmek, bir an nce kurtulmak iin can atyor gibiydi Kenan. Gnsel kararl, sigara paketine uzand, ald abisine de uzatt. nce abisinin sigarasn yakt, sonra kendininkini. Bir soluk ekti. Dumann flerken, her eye kafa tutar gibi ban kaldrp dosdoru bakt Kenan'a. ok iyi ettin geldiine, dedi. Aklm sende kalacakt pazartesiye kadar. Sonra yine telefon ettim senin oraya, kimse kmad. Eve telefon ettim, kannla konutum, diyemezdi. Oh, rahatlamt. Kenan aknlk, borluluk, sevinle bakt Gnsel'e. Ben de merak edecektim, dedi. Teekkr ederim. Burak hemen eve ap syledi bana. ok iyi yaptn telefon etmekle. Handan gzleri bir Gnsel'de, bir Kenan'da sevinerek dinlemi, sonra da gzlerini Hasan'a dikmiti. Hasan smscak bakyordu GnsePe. tenlikle: Akll kzm o benim, dedi, kt bir ey yaptn grme-284 dim. Hep iyi eyler yapar. Handan kadehini kaldrd. te bu kz bunun iin seviyorum ben, dedi. Gnsel'in salna!.. Utanm gibiydi Gnsel. Sa olun, dedi. Handan aklamamt ya, tekiler biliyordu ne olduunu "bunun iin"in. Hele Kenan yle biliyordu ki... zlemle bakyordu Gnsel'e. Ilk hava esiyordu artk. Gnsel ar neelenmiti. Hadi ocuklar, dedi Hasan, trk syleyelim. Kulamn pas ilinsin. Gnsel: ok barmayalm, dedi. Uyarmay teyze, Turgut iin sanmlard nce. Gnsel ekledi: Alttakiler de, stekiler de ok dinci. Kutsal ramazanda cmb yapyorlar, derler. Aman, bok yemiler, dedi Handan.

Azndan karmt birden ya, umursamamt; yle rahatt. Hepsi gldler. Handan ayn rahatlkla: imden gelirse, kalkar, bir de oynarm, dedi. Bir Madmak oynatmadan brakr myz seni? dedi Hasan. Dur Hasan Abi, nce u eyi syleyelim. Birbiri pei sra trkler balad. Kenan pek azn biliyordu. Sylemesini hi bilmiyordu. Beceriksizlii, ekingenlii tm mutlulua batmasn nleyememiti. Handan'n sesi gzeldi-nce, tad, Anadolu zevkinde bir syleyii vard. Gnsel de gzel sylyordu. ok rahatt. Hep glyordu sylerken. Ha-san'n tam tersi. Hasan ii ok ciddiye alyordu sanki. Trk sylerken de emekiydi. Ama en gzeli birlikte sylemeleriydi. Belli ki ok sylemilerdi bir arada. Madmak' sylerken: Kalk kz Sivasl, dedi Hasan. Handan yalanclktan nazlanma numaralar yapt, ky kzlar gibi. Gnsel'e bakyordu ekinerek. Gnsel, Kenan' artan bir 285 vz, ses deiiklii yaparak Sivasl bir yal kadn azyla: Gak giz gak, dedi. Sray bozma, iki dnver ortada, det yerini bulsun. Handan birden frlayp bir oyun tutturdu. Glnl, benzetmeli bir oyundu. Kahkahalarla glyorlard hepsi. Sonunda o da kan ter iinde glerek yklr gibi oturdu yerine. Gnsel btn sorunlardan kurtulmutu da her eye tepeden bakyordu sanki. Biraz da ikinin etkisi mi?.. Hibir eyi umursamadn tantlamak ister gibi: Biliyor musun ne konuuyorduk... dedi, sen gelmeden?.. Kenan nerden bileyim gibisine glmseyerek bekledi. Mutluydu. yle muduydu ki... Aabeyim diyordu ki devrimci erkekler bile kzlar kand-rrlarm hep. Sonra vnrlermi yaptklaryla. Bir sessizlik kverecekti yine. Hasan nlemek ister gibi, biraz da zoraki bir kahkaha att. E, oldu mu Gnselciim?.. dedi. Size bir sr vereyim dedim, rezil ettin beni. Erkekleri ele veren gammazn biri diyecek Kenan Bey imdi benim iin. Kenan durgunlat nce. stenmeyen sessizlii Hasan'n babacan szleri de nleyememiti. Handan merakla izliyordu. Gnsel ayn biimde, gzlerini dikmi Kenan'a, biraz meydan okur, biraz snavdan geirir gibi ac, alayl bir glmsemeyle bakyordu. Biliyorum, hi de seviyeli bir davran deil. Olsun. Byle pis yanlarm da var benim ite... Ne yapalm?.. Hanmefendi deilim... Benden irenme, seni ok ok... Sakn lmesin Zeynep. Alooo, buyurun efendim. Hadi bir eyler syle. Ne olursun bir eyler... Kucakla smsk, p beni. Kimse umurumda deil. Erkekler iin abinin dedikleri gerek, dedi Kenan. O kadar ki bir ey yapmam bile olsalar, uydurup vnrler. Hi alnma benzemiyordu. Glmseyerek ekledi: 286 Devrimcilerin de byle olacan sanmam. aka etmi olmal Hasan Bey. nsan hem devrimci olur, hem de yol arkadann onuruyla oynar, yalan sylerse ona!.. ok ters deil mi?.. Pis bir ey. Devrimcilii, toplumun irkefliklerinden arnma yolu diye biliyoruz. Daha da pis olur bylesi. Gnsel, gzleri Kenan'da bir yudum ald ikisinden. Bir eyler demek istedi, vazgeti. Nasl mutluyum biliyor musun?.. Bunlar duymak istiyorum senden. Hep bunlar. Biliyorum havada szler. Neler anlatrd Sermet de... Yine mi o it?.. aka sylemedim, dedi Hasan. Var yle devrimciler. Szleriniz dosdoru da, yaamn mant daha baka. ok daha elikili. Sizin dediiniz insan tipi, devrimci tanmna en yakn tutumda saylr belki. O da bir yan ile. Kzmayn bana. Devrimci, pratikte baard ile belli olur. Szgelimi, o pisliklerle dolu de. diklerinizden ne yiit, ne baarl kiiler kmtr. Sizin tanmnza tpatp uyanlardan da ne psrklar, ne yreksizler, ne dnekler... ok ciddi, kesin konuuyordu. Sonra yine o babacan glm -semesiyle bakt Kenan'a. Kadn haklarna, tam saygl yreksizlerden, onlarn biraz cann yakan yiit devrimci yedir bence. Bilmem siz ne dersiniz?

Gnsel bozulmu gibiydi. Doru sylyor aabeyim. Niye hep doru syler?.. Deminden beri susan Handan birden: Hay patlasn yle devrimci, dedi. Gnsel de, Kenan da durgunlam gibiydiler. Handan ters ters bakt Hasan'a: imdi size gre o smkl olan devrimci mi yani?., dedi. Hasan nce anlamamt kimin szn ettiini. Bir an durdu, sonra yzn ekitti. A kzm, dedi, devrimcilerden sz ediyoruz, smkl olandan deil. Sonra ayn sertlikle ekledi: Bak, belki de onun ettii haltlar devrimci olmamasndan geliyor. Kenan kimin sz ediliyor dercesine bakt Gnsel'e. Gnsel durgun: Sermet, dedi. Bu kz hep, smkl olan der. yi bulmu, dedi Hasan, tam oturmu. Handan kalkt masadan, koltuun kenarna koyduu eker kutusuna giderken: Devrimciymi, dedi. Hem beni kazklayacak, hem de ayn yolda yryeceim onunla. Anlamam yle devrimcilikten. Hasan glerek: Adama kzp yoldan m ayrlacaksn? dedi. Yoluna gidersin sen de. Kazklanmadan, yolunda. Yol o kadar byk ki ona da yer var, sana da. Adam iin dmsen yola, baka... Handan eker kutusunu at. O kadar incesine aklm ermez, dedi. Tatl yiyelim, tad konualm... Oooo!.. Hem de Madlen ikolata... Aman efendim... Buyrun. nce Kenan'a uzatt. stemedi o. yle koy da, dedi Gnsel, isteyen alsn. Handan, Hasan'a dnd: Bakalm buna ne buyuracaksnz?., dedi. Bir kutu domates suyuna burjuvalk dediniz, artk bu bilmem ki ne olur? Hasan gld, Ne olur? dedi. O da burjuvalk olur. Nicelik ayrm var biraz. Syleyin, syleyin abi, dedi Gnsel. Tam burjuva evi yapt buray Kenan. ikolata yemekten sivilceler kard senin olan. Nereye saklasam buluyor. Kenan durgundu. Ara sra bakyor, sonra kendini tutamyor-mu gibi dalp gidiyordu. ikolatalar yerken: Oh canma desin, dedi Handan, ne gzel eymi burjuvalk! Uzunca bir durgunluktan sonra Hasan'a dnd Kenan, bakt bir sre. Hasan da bakyordu. Hepsi susmulard. Bir ey bekliyorlard Kenan'dan. En ok da Gnsel bekliyordu. Heyecanlanmt. Ters geliyor bana syledikleriniz, dedi Kenan. Tam kart dncedeyim ben. Ban evirdi Hasan'dan sessizce nne bakt, sonra ar ar ekledi: Psrk, beceriksiz olmay yelerim, yalanc, dalavereci olmaktansa. Hem de en yaknma... Bir an sustu, sonra abucak tamamlamak gereini duymu gibi: Dneklik ayr ey, dedi. Bence asl dnekler de o yarm yamalak kafalanyla baanya koan, beceriklilerden kar. Dnmeden dorua kmlarsa szgelimi, rastlant saymak gerek. Koullar iine yaramtr. Yengi en haklnn, en dorunun mudur her vakit?.. Ksa srede yani... Asl nemlisi uzun sre... Bir sessizlik oldu yine. Hasan dalm gibiydi. Gnsel hem seviniyordu, hem de karar veremiyordu doruluuna bu savn. Abisinin dedii daha... Birden balad Hasan: Byle 'dnr insan ilk yola ktnda. Salkl olan da bu belki. Ama yle eyler grr ki ister istemez deitirir yarglarn. Grdklerimizle elimese kucaklayacam sizi. Belki ikinin etkisi, Gnsel'e ok dknlmden belki. Sonra glerek bakp kadehini kaldrd. Salnza Kenan Bey, dedi. ok sevindim sizi tandnla. Yanl anlamayn beni, kadnlara drst davranmayanlar daha byk devrimci olur demek istemedim. Gltler. Tam ieceklerdi ki Handan atld: Size bir ey syleyeyim mi Hasan Abi, dedi. Siz dnyann en iyi abisisiniz. Hasan bir babacan kahkaha atarken:

 Aaa olmad, dedi. Balkanlar'n ve Ortadou'nun diyeceksin, dnyann olur mu?.. Trkiye'desin. Gnsel'de bir burukluk vard sanki. Kenan'a bakt, ara bulmak ister gibi: Kadnlara diye koymamak gerek sorunu bence, dedi, en yaknndaki kadna, en yakn yol arkadana demek daha doru. Hasan bir ey demeden bakyor, glyordu Gnsel'e... Ne diye kartrrsn? Tatlya baladk ite, der gibiydi. Gnsel de buna bakaldrmt? Ne var tatlya balanacak? Ac da olsa dklsn ortaya. Bu kadar dayanksz mym? Bencil kk-bur-juvalar gibi. Kenan byk bir devrimci olsun da isterse beni kandrm olsun demek istiyorum. Bok dersin!.. Bir sessizlik oldu yine. Sonra Hasan kesin biimde sonuca vardrmak ister gibi: Aslnda pek aklm ermez ya bu ilere, dedi, bir kadnla bir erkek... zebildikleri kadar zerler. Dardan gazel okunmaz. Genel yarglarla sonuca varlmaz bence. Sonra dnd Gnsel'e, Oldu mu Gnsel Abla?., dedi. Olmad, o ki istemiyorsunuz kapatalm. Konumakla da varlmyor sonuca. Sonra konuyu srdrmelerini nlemek ister gibi: Ortak tandklarnz olacak belki de abi, dedi. Kenan 46'dakilerin ounu tanyor. Arkadalar varm. Heyecann belli etmemeye alarak baz adlar syledi Kenan. Hasan kimilerini duymutu. 44'te gittii iin o tutuklamada cezaevindeydi bir Anadolu kasabasnda. Hasan'n sayd isimleri de Kenan tanmyordu. Ortak tandklar bir Baba kmt. O da ok eskilerden. Birlikte gittik, dedi Gnsel, hatrlad Baba. Hasan ses karmad. Kenan anlam vermeye kalkt Hasan'n susmasna. Mdriyetteki olay duymu da belli etmek istemiyor gibi geliyordu Kenan'a. 44'te o da varm. Kurt bu adam. 290 Kenan faklteden klarn, retmenliklerini, kitapln syleyiverdi yle bir. Sonra saatine bakt. Ooo... Yarma geliyor, dedi. Siz yorgunsunuz da... Hasan kar kt hemen. yle iyiyiz ki sakn bozmaya kalkmayn. Uyudum bugn. Hem szm bitmedi. Konuulacak ok ey var daha. Gnlk olaylar, lkenin bulunduu durum konuulmaya baland. Olaylarn younlatna, beceriksizce, bir yne ekilmek istendiine deindi Hasan. Geenlerde, dedi, gazetelerde yine bir yaygara vard, gr-msnzdr. Yakalanan komnist ebekesinden sz ediyorlard. Bir anlam veremedim. Ad filan da yazmamlar. Gnsel'e bakt sorar gibi. Tutuklanan kimse de yok, dedi. Duymadm, dedi Gnsel. Geri kimseyi grmedim bu gnlerde ya, kt haber tez yaylr. Bir oyun hevesindeler yine. yle kmazdalar ki onu da beceremiyorlar. Dnya yumuama peinde, ban istiyor; bunlar nerden hr karrz diye bakyorlar. antaj politikasna bal yaamlar. Daha ne kadar srer?.. Kruof un Paris'e, Adenauer'in Amerika'ya gidii, zirve hazrlklar, Camp David grmelerinde Kruof ile Eisenhower arasnda kararlatnlan Batl, Doulu beer devletin Cenevre'de silahszlanma grmelerine balamalar stnde uzun uzun durdu. Sonunda yine de tam mutlu bir sona balayamamann acl ile glmsedi. Sava yok, dedi, ama gerginlii srdrmekte kan olan byk gler var. Bunlar da ona balamlardr lkeyi. Daha bir sre kan kustururlar bize. Ama sonlan iyi grnmyor. Pek uzak deil belki de... Kenan mutlulukla dinliyordu. Saygyla... Hasan'dan her duyduu ey, ac da olsa, umutla dolduruyordu iini. Yumuaklkla sertlik kanm bir inandrclk vard sesinde. Kenan'n gazetelerde yle bir grp kanksam gibi geiriverdii kkl 291 bykl olaylar nasl ustalkla deerlendiriyor, yerli yerine koyuyor, en kark grnen soranlar beklenmedik anda birden zmleyiveriyordu. Vard btn sonular kukulardan ann-mt, kesindi, apaydnlkt. ki ukurda srekli yan gzlerle, kemikli, nasrl iki yiit eldi sanki btn bu gzel rnlerin yaratcs. Onun dndaki her ey

yardmcyd sadece. Niye daha nce tanmadm?.. inin bylesini grp dinlemenin mutluluu yceltiyor insan? Gnsel'in gzleri Kenan'dayd. Nasl demedim mi ben sana?.. te bu benim aabeyim, der gibiydi. ki kat mutlulukla bakyordu Kenan'a. Gidecekler, diyorsunuz, dedi Kenan, buna ben de inanyorum, ama nasl?.. Kimler gtrecek?.. Hasan soruyu bekliyormu gibi karlk verdi hemen. Ahmet Emin Yalman' bile ieri tktlar. Trkiye eski Trkiye deil. Ankara'da, burada, Rize'de, teknikerler yrd. Adana'dakileri copla dattlar. Halklarla, Demokratlarn kavgas m bu yalnz?.. Uak'ta, Konya'da smet Paa'ya yaplanlar?.. Gaz bombalan... Aralarndaki elikiler ylesine sert, derin ki dlarnda bir gtrc beklemeye gerek yok sanyorum. Daha biz gl deiliz. Daha dorusu gerek g olan ynlar iinde rgtl deiliz yeterince. Bu kapmayla bize de bir yer alacak sonunda. Demek oturup beklemekten baka yapacak iimiz yok imdilik, dedi Kenan. yle de deil. Her ada, koullara gre yaplacak bir ii vardr devrimcinin. Beklemek olur mu bou bouna?.. Kenan szn buraya gelmesini kolluyormu gibi gzlerini Hasan'a dikti. Bir aklama bekliyor gibiydi. Hasan sessizdi. ylece kaldlar bir sre. sonunda Kenan zorunluk duymu gibi: Ne yapabiliriz ki... dedi. Szgelimi ben nasl yararl olabilirim?.. ylesine dpedz sormutu, ylesine itenlikle bakyordu ki 292 beui yadrgamamt Hasan. Bilmem, dedi. Koullarnz bilmiyorum. Gnsel'e bakt sorar gibi, Gnsel'in ba nndeydi. Han-dan'a bakt bir, sonra yine Kenan'a dnd glerek: Gnsel benden daha yetkili bu konuda, dedi. Onunla konumalydnz. Kaamak yola sapm izlenimini silmek iinmi gibi, Hasan, o babacan glyle ald yine: Konuuruz daha Kenan Bey, dedi. Her eyi de bir gecede zecek deiliz ya. tekiler de glmeye balamlard. Kenan biraz durdu, sonra birden kalkt glerek. zm bekleyen o kadar ok ey var ki kafamda, dedi, brakmazsanz sabahlatrm sonra. Glrek kalktlar. nce Hasan'la el sktlar. Hasan'n kuvvetli kemikli parmaklar Kenan'n scak yumuak ellerini kua tvermiti. Yine greceiz Kenan Bey, bekleyeceiz sizi. Elbette, dedi Kenan. Bir hafta daha buradasnz. Gn-sel'le telefonlarz. Birlikte Boaz'da yiyelim bir gn. Handan'a dnd, elini skarken bastrarak yineledi: Birlikte Handan Hanm. Handan memnun glmsedi. Hasan da bir ey demedi. Kapya ktlar. ou kez olduu gibi otomatik yanmyordu. Merdivenler karanlkt. Handan, Gnsel'e: Sen indir istersen Kenan Bey'i, dedi. Aada kapy amakta glk eker. eri dnd, masadan ald kibriti Gnsel'e uzatt. Ses karmadan yakt kibriti Gnsel, ne geti. Trabzanlara tutunarak ar ar indiler. Hasan bir sre bakm arkalarndan, "Gle gle, iyi geceler," deyip ieri girmiti. Handan da kapnn iinde durup bakt bir sre, sonra kapy aralk brakp ieri girdi. Gnsel, Kenan'n elini smsk tutmutu. Kibrit birinci katta snd. Gnsel durdu. Birden sanlvermiti Kenan'la. Tpk ilk gece Boaz'daki pmeydi. Daha da te bir ey. Karlkl do-yamamak, kanamamak bir trl. Hem de tam bir doygunlua erimek olana da varken! Canm, diye fsldad Gnsel, canm benim. Soluk soluayd Kenan, konuamyordu. Alkla sarld yine. Kendilerini atamyorlard bir trl. Yukardan da beklerler. Ya biri kverirse?.. Kapya ininceye kadar drt kez yinelenmiti bu. Yann buluacak myz? Gnsel durulmaya, kendine ekidzen vermeye alrken Kenan' krmaktan ekinir gibi, en uysal, en scak sesiyle: Grmyor musun canm, dedi. Pazartesi artk. Sabah telefon ederim sana. Gle gle.

Karanlk sokakta ar ar uzaklaan Kenan'n ardndan zlemle bakt bir sre. Sonra alkanlkla karanlk merdivenlerden koarak kt. eri girince alayl baklaryla karlamt Handan'n... Ne kzgn kanymsn, merdivenlerde mi yatmaya kalktnz? Karlk vermedi. Masa toplayan Handan'a yardma balad. Hasan tulavetten kmt. Glerek yaklat, yardma balad teberinin mutfaa tanmasna. Kzdnz m bana? dedi Gnsel. Hasan anlamadan akn bakt. Kzdm m?.. Neden?.. Gnsel nce durdu, keke amasaydm gibi, sonra birden aklayverdi. Evli, ocuklu bir adamla... Sonunu getiremedi. ekingenlikle sustu. Hasan bir kahkaha att, Ne kzmas Gnsel'ciim dedi. Bana umutlar verdin. Demek gen kzlar evli, ocuklu erkekleri de sevebiliyorlarm! Handan glerek bakt: Diyorum ya aptal kz, dedi, sevdikten sonra, karsym, yok ocuuymu... Valla kuma giderim stne, san ban yolar, evden karrm o kary. Gnsel mutlu dinliyordu. yle yorgundu ki bir savatan km gibi. Yenik deilsin. XVI O gece Hasan gerekten bylemiti Kenan'. Ar ekingenlikle gittii bir yerde bylesine scak karlanmann pay da vard bu etkilenmede. Yasak bir sevgiydi sonunda Gnsel'le aralarndaki. Nasl karlar beni abisi, ne der?.. Zeynep'in benim gibi sevgilisi olsa da byle elinde krmz gller, bir kutu da ikolata, at kap dse ge vakit, nasl karlarm ben? Ne derim?.. Gr ite nasl karlanacan!.. Pazartesi, naralt'nda bulutuklarnda abisiyle ilgili izlenimlerini anlatnca: Tandka ok seveceksin, dedi Gnsel. Yazk ki pek g-remeyeceksiniz. Zaten pek az gn burada. Sonra... Gnsel'in birden susuundaki anlam kavramak ister gibi bakyordu Kenan. Soru dolu bakyla yineledi o da: Sonra?.. Boaz'a gitme ii iin, sa olsun, diyor abeyim, olmayacak diyor. Biliyor musun? Dn ktk, Baba'ya gidecektik, adm adm siviller peimizde. Yeikap'ya kadar gidip dndk. Bu da yeni moda diyor abeyim. Adamlar gizlenmek yle, inadna gze batmak istercesine burnumuzun dibinde yrdler. inde bir rperti dolat Kenan'n. Gnsel'in sezinlemesinden rkt. nemsenemez grnme abasyla: Ne kar izlerlerse?., dedi. O ki seni izleyecekler beni de 296 izlesinler. Bir ey gelecekse ikimize birden gelsin. Samalama, dedi Gnsel, alrlarsa ayn yere koymayacaklar! Sen darda kal hi olmazsa. Ho beni de almalar iin bir neden yok ya, bilinmez ki... Okudun deil mi dn?.. Vehbi Ko'u CHP'den istifa ettirmiler. Kenan bir ey demedi. Hi ilgilenmemi gibiydi. Gnsel de stelemedi. yle bir baknd, kahve botu. Scak aylarn yu-dumlarlarken, paltolarnn iinde bile akam saatinin slak soukluunu duyuyorlard. Gnsel, Tevikiye'ye gitmemekte diretmi, Kenan da stne varamam, ba emiti. Handan da nbetiydi bugn hastanede. Her an kalkacak gibiydi Gnsel. Peki ne vakit buluacaz? dedi Kenan. O ki abini ok sevdim diyorsun, bir hafta szltsz katlanacaz. Gnsel glyordu. Kenan bir ey demedi. Gnlerdir istekle beklemiti. Daha bir hafta bulumamak bir yl kadar uzun geliyordu. Gnsel'de hibir zlenim belirtisi yoktu oysa ki...Kenan' artan da buydu. stemiyor, stelik diretebiliyor da... A-bisinin bulumak istememesi... Kafas birden ktye ilemeye balad. Niye ak olmuyorsun?., dedi birden. Gnsel anlamamt. Ak m olmuyorum?..

Kenan'n donuk baklarna taklp kald bir sre. Artk tanmaya balamt bu adam. Yine saplantlara kaptryor kendini. Sevgi dolu bir glmsemeyle bakt Kenan'a. Kocaman bir ocuk bu. W Ah ne aptalsn sen, dedi. Yine kim bilir ne sama eylere taktn kafan?.. Sonra ciddileti. Bak abeyim ne dedi senin iin... Fakat sonunu getiremeden sustu. Kenan' hi ilgilendirme-miti abisinin ne dedii. Gzlerini dikmi, sylenenleri duy-muyormu gibi ylece bakyordu. Gnsel aldrmadan anlatma- 297 ya balayacakt ki birden kalkt Kenan. Yaklaan garsona para verdi. Gnsel de kalkmt. Alana doru yrmeye balad abuk abuk. Gnsel de yan sra, sessizce gidiyordu. Kenan durdu birden, ayn donuklukla bakt Gnsel'e. Gle gle, dedi. Ge brakmayaym seni. Gnsel ne diyeceini bilemedi bir an, sonra tutamad kendini, svg, tiksinti dolu bir tonla: Bktm senin bu kk-burjuva bunalmlarndan, dedi. Dudaklar titriyordu. Bastrarak yineledi: Pis kk-burjuva!.. Sonra birden tuttu kendini. Yryecekti ki Kenan nledi. Abeyin bunu mu dedi?.. Bulankt baklar, salkszd. Gnsel'in de onu umursaya-cak durumu yoktu. liklerine kadar kzgnlkla doluydu. Hayr, dedi, bu samalklarn bilmiyor daha... Akll akll konumandan bir ey sand seni. Daha diyecekti, getiremedi, dnd, alanda hzla uzaklamaya balad. Kenan ylece kalmt. Koup yakalamak ac eyler sylemek, yalvarmak, alamak belki, barp armak, svp saymak, pis kk-burjuva, ne der aabeyin benim iin?.. Sevmiyorsun ki beni, siviller de peimize dt m smsk sarp kollarnda sevimek, pmek, doymak, tam bir devrimci ise aabeyin, demek bktn. d birden. Gnsel yoktu alanda. Bir dolmua binip gitmiti. Ar ar yrd. Aksaray'a inmiti. Durup dnd. Dnmek de deildi bu, istemekti, Gnsel'i istiyordu. Yalnz Gnsel'i... Karmda grmek bile yeter. Kkburjuva desin isterse. Yanmda, karmda olsun, bir eyler desin... Yamur balamt. Kararsz kald bir sre. Ne kolay ineyip gidebiliyor beni. Korkun bu kz. Karanlkta, yamurda... Kk-burjuva olduumu anlad m gidiyor. Belki gelmez de artk. yice slandn grd birden. Bir bulant vard iinde. Midesinde bir eziklik, ara sra kprdayan bir sanc... Ortalk iyi-298 ce kararmt. nce bir arabaya atlayp ard sra gitmek geldi iinden, sonra eve dnmeyi dnd. Zeynep'in atei dmemiti daha... Bekliyordur beni. Akam erken gel baba, diye barmt peinden. Kk-burjuvaym. Demek byle ekip gidersin. Kt bir ey demedim ki ben. Surat ettim biraz. Ask yzl olmayacam. Bktn demek. Hasan da kk-burjuvalk m der gidip anlatsam?.. Beni adam sanm. Yenikap'ya gelmiti. Bir tren giriyordu istasyona. Kouanlar vard. O da kart kouanlara. Atlad. Tren hemen kalkmt. ou ayakta, kadnl erkekli iilerin, kk memurlarn, fakir halktan kiilerin tklm tklm doldurduu nc mevki bir vagondayd. lk kez gryormu gibi byle kiileri, tek tek bakmaya balad. Gazete okuyanlar, dnenler, susanlar, ene alanlar, glenler... Genlik, yallk, gzellik, irkinlik giderek kadnlk, erkeklik ayrmnn da stnde bir tek ortak yan vard bu yzlerde: Yorgunluk. Bir de btn gn sren ezici bir didimenin sonunda varacaklarn umduklar mutlulua, kazanlm bir-iki eyle evlerine dnebilmek mutluluuna bir an nce kavumann ivedisi... Yanndaki ihtiyara: Nereye gidiyor bu tren? dedi Kenan. htiyar glmser gibi bakp durdu bir sre. Sen nereye gidiyorsun bey? dedi. n dileri yoktu, sadaki sipsivri bir di firlayveriyordu ihtiyar konuurken. Bilmem nereye gidiyorum bu saatte? htiyar tek diini frlatarak ekledi: Kkekmece'ye kadar gider bu tren. Yandan bakalar kart hemen.

 Yanl bindiniz galiba, dedi bir adam glerek. Halkal'ya gitmez. 19.55'i bekleyeceksin Kkekmece'de. Benim de bama geldi. Kenan ses karmad. stne toplad ilgiyi datmak iin bir sre srtn dnd ierdekilere, pencereden bakt. Mendilini kard, salanndan ensesine szan yamur sularn sildi. Elleriy299 le slak salarn svazlad. Paltosu arlamt slaklktan ya, iine su geirmemiti. Ikl, daha kl, ok kl, snk karanlk pencereli evler, iyerleri geiyordu pencereden. stlerine yamur iseliyordu. Sallanarak deiip duran darnn stne, vagonu yanstan camlarda srekli bir resim gibi omuz omuza insanlar yerlemi, artlarndaki bu ba dndrc deimeyi umursamazlkla bekleip duruyorlard. Bir olan koltuundaki pideden bycek bir para koparp yemeye balad, yanndaki bir kza da uzatt, teki almad, ban ekti. Hepsi biliyorlar gidecekleri yeri. Bir ben bilmiyorum. Yooo, belki de tam tersi: Bir ben biliyorum hepsinin gidecei yeri, onlar bilmiyorlar. Bilmiyorlar m? Hibiri mi bilmiyor?.. Ar ar dnd vagona, gzlerini gezdirdi inceler gibi. Kim bilir belki de biroklar var hepsinin gidecei yeri benim kadar bilen. Belki daha iyi bilen. Bir ben miyim tek bama?.. Bir korku dt iine birden. Gerekten bir ben miyim koca vagonda?.. nce inanlmaz bir ey gibi geldi, kukuyla baknd yorgun yzlere; yle anlamszd ki hepsi de... Umutsuzlua dt birden. imdi bir barsam unlara... Heeey, uyuyorsunuz be!.. An gzlerinizi, brakn enayilii de srnmekten kurtulun. Ne yaparlar ki?.. Deli derler ya, baka ne yaparlar?.. Ya karakola ya da hi indirmeden doru Bakrky'e... u tek dili ihtiyar da beni srkleyen kalabaln en nnde gider. Anlamtm ben, der. Herifte bir bokluk vard. Casusmu, telsizle iaret veriyormu. Tren bir-iki yerde durup kalkt. nenler binenler oldu, yine de deimemi gibiydi vagon. htiyar da inmiti. Dan bakt Kenan, kuleleri grd birden. Yedikule'yi geiyorlard. ehirden kopmu gibi oldu birden, abucak kapya yrd. Zeytinburnu'nda ineyim. Tren durunca istasyona boalan kalabalkla birlikte kendini darda buldu. nenler, binenler arabuk yer deitirmi, tren kalkp gitmiti. stasyon boalm gibiydi. Baknd yresine, merdivene doru yrrken yandaki kocaman yazy grd: KAZLI-300 EME. Niye burada indim? Niye Zeytinburnu'nda inecektin kir.. Merdivenden indi, uzaklat istasyondan, yanlarndaki sokaklardan birine sapt. iseleyen yamur altnda vck vck amurlu sokaklarda yrmeye balad. Gelen giden, kouan bir kalabalk kveriyordu insann karsna, hem de hi umulmayan izbe sokaklarda. Gecekondu mahalleleri balamt. Kimi evlerden radyo sesleri geliyor, glmeler, barp armalar duyuluyordu. Yank bir ninni sesi duydu birden. Gzel sesli, gen bir kadn, Douluya alan az ile tatl bir ninni tutturmutu. Arsaya alan bir sokan ucunda bir fabrikann geceye yklenmi koskoca karalts kvermiti nne. Yrd sokan ucuna kadar, baka fabrikalar da vard ilerde. Dumanl bacalar, slak gecede krpan klaryla... Gece vardiyas m yapyorlar?.. Niye geldim buralara ben?.. Kimi ite, kimi evde, kendi dnyasnda herkes. Nasl iliki kurulur bunlarla? Kz hakl aslnda, sevdikleriyle bile yaknlk kurmasn beceremeyen, aya havada pis bir kk-burjuvaym ben. Nasl arlar gibi yayorlar bu evlerde, bu fabrikalarda... Arlar gibi yaratyorlar. Yine de sapsar yzleri. yle almlar ki verdiklerinin ok azn almaya, her eyimi vermeye hazrm da umursamyorlar bile. Biraz stlerine varsam iyice kukulanacaklar. Bizim Sait retmen, Ankara'da Souksu'da lastik fabrikas kurdu, altrd sizi. Drt milyonum var diyor imdi. Alt senede... yle mi yapaym ben de?.. ki adam kt bir evden, dik dik baktlar sokan banda ylece duran Kenan'a. Ne o hemerim, birini mi aradn?.. Kenan toparlanp bakt: Haa, dedi, yle bir kahve ya da lokantams yer yok mu buralarda?.. tekiler kukulu gibi baktlar bir an, sonra uzun boylu, burma bykls: Gel bizimnen, dedi, aada Emin'in kahvesi var. Yannda lokantalar da vardr. Yrmeye baladlar. Adamlar susuyorlard. Kenan'a bir suskunluk kmt. i ile konumaktan bkkn gibiydi. Ksa boylusu: Oru muydun?., dedi birden.

Kenan ramazan olduunu bile unutmutu. Bakt adama: Deilim, dedi. tekiler Kenan'n konumasn, bir eyleri aklamasn bekliyor gibiydiler. Byle efendiden adam, bu vakit, bu havada, bu sokaklarda?.. Fakat bir ey sormaya kalkmadlar. Kahveye mi siz de?., dedi Kenan bir eyler sylemi olmak iin. Teraviye, dedi ksa boylusu. Gzel sesli bir imam varm da Mevlanakap'da. lerdeki sokan bandan kl kahveyi gsterip uzaklatlar. Kenan yrd kahveye doru. Buulu camlardan ieri bakt. ay, kahve ienler, kt, tavla oynayanlar, konuanlar... Tam bir ii kahvesi. Girecekti ki iinde bir ezilme duymaya balad. Arand, kahvenin yanndaki bo arsadan sonra tek katl tula bir yapdaki lokantay grd. lerde lokantaya benzer bir-iki yer daha seebiliyordu. Uzaktan uzaa, kl baka kahveler, bakkallar, tatlc dkknlar... Ar ar yaklap girdi lokantaya. A dkkn, cierci, lokanta aras bir yerdi. Meyhaneye benzer bir yan da vard ya, pek ien yoktu grnrlerde. Sekiz on kadar masa vard. Kapya yakn bir bo masaya oturdu. lende de iki sandvile geirmiti. Gnsel'le buluaca saati, Tevikiye'deki evde ba baa yiyecekleri yemei dnmt btn gn. Ksmet buraym. iekli muamba kapl masada ters evrilmi drt tabak, drt de bardak vard. Taba evirmek istemiti ki arkadan koan, kirden siyaha kam beyaz ceketii bir garson hemen yapa o ii. Altn dili, bykl, srtk, ya belli olmayan cinsten, kemsi bir adamd. Paltonuzu alalm abi... ierisi lkt. Gerilerde bir soba yanyor olmalyd. Kenan paltosunu kard, hemen yanndaki beyaz duvara aklm iviye 302 elbirliiyle taktlar. Izgara ne var?.. Garson srtarak boynunu bkt. Izgara snd abi, cier yahni var, fasulye piyaz, kuru fasulye edi, kymal patates, kymal yumurta, nohutlu yahni... Daha bir-iki sayd. Aslnda yiyebilecei hibir ey yoktu. Kar masadakilere bakt, nohut yiyorlard. Dolu azyla glerek bir ey anlatyor biri, br de hem azn aa kapaya aprdatarak iniyor, hem de ban sallayarak glmeden dinliyordu. ki alacak msn abicim?.. Garson ayn srtk yzle bekliyordu. Kenan ne diyeceini bilemeden bakt adama, sonra, ki mi?., dedi. Ramazan deil mi?.. Taklmak iin sylemiti. Kimi yerlerde iki vermezlerdi ramazanda. Hele Anadolu'da gndzn yemek bile bulamazsn. Daha da srtt garson: dare ediyoruz, dedi. sterseniz lbr yaptraym size. lbr, beyaz peynir, salata syledi. Garson gidince yle bir baknd, tam karsndaki duvarda cameknl mutfan iki yannda yzleri birbirine dnk Atatrk'n mareal niformal bir resmiyle Menderes'in bycek bir fotoraf aslmt. Bir srtma vard Menderes'in Atatrk'e bakan yznde. Kse garsonun "idare ediyoruz" derkenki srtmasna yle benziyor ki... dare ediyoruz abicim. Niye geldim buraya ben?.. Neyi dorulamaya alyorum?.. Kk-burjuva olduumu!.. Niye byle kesin yarglsn benim iin?.. Sylemediinde de belli oluyor bu yargn. Baklarndan, davranndan, smscak ilgi gsterme abandan... Biliyorum, krmamak, gnlm almak abasndan hep. Kk - burjuvaym ben. Faklte bitirmi, memurluk etmi, kitapla balam, evi, kars, ocuu... Bunalm... Bktm senin bu kk burjuva bunalmlarndan. Kmse bakalm. Benim kadar kim biliyor bu anlamsz yaantnn acsn, arln?.. Sen mi? Hi hi hi hibir ey bilmiyorsun. Hele bu adamlar... Gzden geirmeye balad lokantadakileri. Belli ki iiydi hepsi, ya da ou... En gerideki masada bir adam renkli bir ey iiyordu. arap belki; beyaz salan, tel gzl, beyaz posbyklar... Tel gzl olmasa yal bir balkya benziyordu. Yalnz. unun masasna gesem. Brak bu zentileri olum... Buraya gelmen bir zenti, bir de... abucak zkkmlan da k. Neresi zenti bunun? Yenikap'da yrrken buraya geleceimi nenden biliyordum? Aslnda trene koarken Sirkeci'ye gitmek vard

iimde. Belki de Sirkeci istasyonunda o geceki lokantaya... Hani sevgilisine ksnce ortak anlar olan yere gider insan ya... Bir de bakmm ge vakit tpk o geceki gibi Gnsel girmi kapdan... Ne yapar ki?.. Gelir karma, pis kk-burjuva diye banp eker gider! Hem de yapar bu kz. Demek bir rastlant getirdi beni buraya. Gnsel de bir rastiant... Ne gzel rastiantlarla dolu u yeryz. Niye kp uraca gelmez Gnsel?.. Belki de Hasan'in arkadadr u arap ien balk grnl adam. Belki u sansn olan... Kse garson belki de... Bakarsn Hasan'la be yl cezaevinde yatmtr. Sorsam m bir?.. Srtarak bakp bizim Hasan m?.. u Gnsel diye bir kz kardei var, imdi gelirler nerdeyse. Gzlerini krptnrm. Gece konuma yapacaz burda. nsan mudu eden rasdant buna derim ite!.. Kk-burjuvaym da ondan, hem de pis kkburjuva!.. Bu kadar zlemli dnmedin mi ii oluyorsun demek!.. Biraz ta takur tukur eyler belledin mi, devrimci!.. imdi iyice samaladn, hyaraas!.. Tam pis kk-burjuvasn imdi. Bir eyler yiyip de u yandaki kahveye geeyim. O ki baladk zenti ilere, tamam olsun. Buldun tanmn, kk-burjuva demek, btn yaants zenti olan adam! Kendinden bkkn, zendii gibi de olamayan... Belki de hakl kz! Minicik kzm benim. Neye yarayacak byle brakp gitmelerin beni?.. Daha ok, daha pis k-k-burjuva olmama... Bir gn temelli ekip gideceksin besbelli. Hem de dayanamayacam bilerek. Kim bilir, o gn bugn belki de... Anlamadm, bir daha grmeyecek miyim seni?.. Pis k-kburjuva. Delirmisin sen: Frlayacak gibi oldu yerinden. Geldim abi!.. Mutfak yanndan doru elinde yumurta sahanyla garsondu. Koar gibi geldi. Sahan korken ayn sntklkla zr diliyordu. Kusura bakma abi, beklettik. Kenan ses karmad, yzne de bakmad adamn. Sevmedim bu herifi. Bira getireyim mi?.. stemez. Salata, ekmek, peyniri bir ocuk koturdu masaya. Kenan yemeye balad. Yourdu yumurtay itahla yiyordu. Demin nohut yiyenlerin brakp gittii yere kii gelip oturdu. nce kemikli, gaga burunlu, mavi gzl, budays bir gen, cvl cvl bir Karadeniz azyla: Ula azum, dedi, ula baksanuza ha buraya!.. Kazm dedii srtk garson geldi. Bize bi yeni a peun. Baa bi gymali yomurta, salata. Bak bulara da... tekiler de bir eyler sylediler. Kenan ilgiyle izlemeye balad. tekiler sessizdi. Bu da inadna grltc. Gzlerinin ii alayl glyordu konuurken. Boyuna konumak istiyordu. tekilerden birinin ba hep nndeydi. Kara kalar, posbyklary-la douluya benziyordu daha ok. ncsnn, nereye eksen gider, anlamsz, pembe bir yz vard. Kulaklar saydam gibi ince idi. stnde krmz damarlar grnyordu. Adlan ne ki bunlann? u Karadenizli ya Harun, ya lyas'tr. Bir ara Kenan'la gz gze geldiler. Krk yllk tandk gibi glerek: Sen de mi yer pulamadun? dedi. Kenan pek sevinmiti bu yaknlamaya, ama anlamamt. Ne yeri?., dedi. Karadenizli btn dileri darda, gaga burnu daha da sivril-mi, makara gibi bir glme tutturdu nce, tam sze balayacakken krmz suratls: Sus ulan, dedi, tm kfir ettin zati bizi. teki aldrmad. Kenan'a eildi: Ha bular beni teraviye gtrd, yer pulamaduk. Ben de ekup ceturdum puraya. Eyu etmedum mi?.. Doulu gibi olan da byk alt glyordu. Belki de Alevi... yi etmisin, dedi Kenan glerek. Ben hi gitmedim, yer bulamayacam bildiim iin. Karadenizli yle glyordu ki... Sen daha eyisunu etmisun abiy. Pakun ulan akillu ada-mu kreymisuuz?.. Pembe surat, ayn suratszlkla: Yer mer mahana, dedi, teravide skk olmak sevapldr. Bunun gyn yok zati. Zornan kpek ava gider mi?.. teki aldrmadan glyordu. Bir ara durdu, ciddileti, ilgiyle bakt Kenan'a. Mhendis misun abi, dedi. Kenan glerek: Kitapym, dedi. Karadenizli durdu bir, sonra: Metep itapi mu? dedi.

 Mektep kitab. Garson yemekleri getirmiti. Su ieleri, bardaklar, salata tabaklan. Bir de rak atlar. Karadenizli hem atnyor, hem de ara sra Kenan'a dnp anlatyordu. ki gndr zorla oru tutturmular buna. Bugn de teraviye gtrmeye kalkm Hayma-nal. Haymanal dedii pembe adamd. ftarda doymam doru drst... tekiler bir ey yemiyorlard. Doulu gibi olan bir parmak iki koymutu kadehine, ara sra da salataya uzanyordu byk alt glrek, Haymanal pilav yiyordu kakla. Ne glyordu, ne de konuuyordu artk. Karadenizli kymal yumurtann yarsn gtrvermiti bir anda. Yardan yukar rak doldurduu kadehini azck sulandrp diktii sra birden durdu, Kenan'a kaldrd kadehi: Saliunuza peyfendu!.. dedi. Sa ol, afiyet olsun. O, kadehi bir solukta yarlayp korken, Kenan, tekilerin imemesine taklmak iin: Koca ieyi tek bana ieceksin, dedi. Karadenizli utanga, tedirgin baknd birden, baka anlama almt Kenan'n szn, Kusurumuza bakmayn abi, dedi, metep, metrese gr-memiuk ne de olsa... Sonra rak iesini ald, Haymanal'nn nnden bo duran kadehi yardan yukar doldurdu; aklama olana brakmadan Kenan'n nne koydu. Kenan glmeye balad: Onu demek istemedim, dedi. Sa olun; arkadalarnz imiyor da... Sen pakma, naz edeyiler, pirazdan pizi geerler. lk kadehi birlikte itikten sonra beklenen yaknlama oluverdi. Ad Cemal'mi Karadenizli'nin. Posbyk da enitesi olurmu uzaktan. Uzaktan demek, halasnn torununu tutarm. Musta-fa'ym ad. Ayn kydenmiler, Pazar'dan. Rize'nin Pazar'. Haymanal olan Reit deride alyormu, bu ikisi lastikteymi-ler. Enite ok olmu geleli. Bir gecekondusu varm, ikisi orda kalyorlarm. de evliymi kyde. Reit burdan da evlenmi. ki kydeki kardan, bir de burdakinden olu varm. Cemal alayl: Piz de evleneceuz purda ya, enite penden ekineyi, pen ondan ekineyim. Bir kahkaha att. Haymanal kalkp gitmeye davrand; Cemal smsk tuttu elinden, oturttu. iluk etme, dedi, misafir prakilup idulur mu? Kenan'a gz krpt gizlice. Cin gibi olan. ine gelen durumlar yle ustaca kullanyor ki... Raky bir-iki yudumladktan sonra Mustafa da alm gibiydi. Reit'e dnd: Pirak aksiliu, dedi. Piz cehenneme cideceyuk ta, sen cennete mi kalacaysun?.. Cemal yetiti hemen: Pok cideyu cennete. Onun cunahlar pizden byk. Piz mu kandirdik elin on beinde izinu?.. Reit'e de iirdiler. Aslnda Reit'in de imeye can att yle belli oluyordu ki... Gitmeye kalkma numaras da ikiyi dayatmalar iindi belki de. Dedii de kt Cemal'in; biraz sonra tekiler bunlardan daha ok imeye balamlard. Kenan, Cemal'in verdii kadehi bitirince bir byk ie syledi garsona, sonra dnd masadakilere: Beni de aranza aln bari, dedi. Cemal sevinle frlyordu ki Kenan ekledi: Yalnz bir artm var. Hepsi Kenan'a baktlar ilgiyle. Hepiniz bendensiniz bu akam. Gzlerinde hem bir dostluk sevinci, hem de bir ekingenlik belirmiti. Duralamlard birden, Cemal kekeler gibi: Olir mu abiyciyum? dedi. Krk ylda bir celmisinuz. Kenan kesti hemen: Artk sk sk gelirim, dedi. Baka akam da sizden ieriz. Kenan masasndan davrannca hepsi birden saygyla ayaa kalklar. Haymanal geri ekildi. Cemal, Kazm'a seslendi, Kazm kotu, Kenan'n masasndakileri tadlar hemencecik. Yerletiler. Yeni karlayorlarm gibi ho geldinler, merhabalamalar... Cemal birden deimiti sanki. Evine yabanc, saygdeer bir konuk gelmi gibi deminki zevzeklii brakm, arballamt birden. Yanlanm bir Bafra paketi uzatt Kenan'a. tekilere de verdi. Yaktlar sigaralar. Ykselen sigara dumanlan arasnda masadaki-

lerin yzlerine bakt Kenan. Dost, insan yzler. Bizim insanlarmz. ylesine muuluk duydu ki birden. GnseFle akamst geen tatszl da unutmutu. Artk ara sra gelirim buraya. GnseFle de geliriz. Gnsel brakp gitti beni. Yine gelir. Balar beni o. Zamanla kk-burjuva olmadm anlayacak. Ah bir u Nermin belasndan kurtulup da evlenebilsek. u adamlara bak. 308 Kyde kars ocuklar var, burada da rahata evleniyorlar. lerini uydurdular m bu Karadenizliler de evlenir hemen. Evlenme iinde Hasan'n yntemini uyguluyorlar bunlar. Hasan'n o gece, eke uzata anlatt deil de kendi yaamnda benimsedii... Gn-sePin ilk gece abisini tantrken anlatt biim. Hasan'la konuacak ok ey vard ya... Bu evlenme, kadn konusunda bile, istemedi, kand. Neden? tenlikle davranmyorlar bana kar. Gnsel'de de var bu. Piman oldu belki de... Sevmiyor. Polis izliyormu. Yeni bir ey mi bu?.. ok mu nemli?.. Deil de, bakalm hyaraas!.. Korkak buldular da beni, deniyorlar belki de... Affedersun abiycuum, vazife filan midur pizum puraya celliinuz asil sebebu yani?.. Yooo, dedi Kenan glerek. te sizleri grmeye geldim. Mustafa bozulmu gibi oldu birden: Ula Cemal, ne ok soraysun, dedi, mustantik misun?.. Pi-rak ta rahat isun peyefendi. Cemal utand, kzararak glmsedi. Affedersinuz, rahatsizluk vermek istemedum, dedi. Sonunu getirmedi, sustu. Bir daha da sormad. Kenan babacan bir glmsemeyle bakyordu. kinci kadehi de sonuna kadar imiti. Sarholua geerken alan prl prl kl kapnn nndeydi imdi. Smscak bakt masadakilere. u Haymanal'nn krmz damarl saydam kulaklar, pembe yz ne gzel! Sizleri grmeye geldim, dedi, inann bana. Tek grevim, tek isteim bu... Sizleri grmek, tanmak, sizlerle birlik olmak. Yannzda olmak. Yeryznn tek mutluluu benim iin sizlerden bir para olmakta... Bir eyler daha diyecekti, getiremedi. tekiler de pek anlamadan ama dostlukla bakyorlard. Kt bir ey yoktu ki szlerinde. Yenilenen kadehi kaldrd Kenan: Dostluumuza!., dedi. Kardeliimize... Sonuna kadar... Bir eyler demek istiyor, hem sarholukla azndan olmayacak szleri karp sulu dmekten korkuyor, hem her eyi bir anda deyiverip sarma dola olmak isteiyle yanp tutuuyor; sonra yine birden kendini denetleme zorunluu duyarak bilinli davranma abasyla kaslyordu. Elinde kadeh bir an durdu ylece, sonra tamamlad: Bitmeyecek, btn insanlar mudulua gtrecek dostluumuza... tekiler de heyecanlanm gibiydi bu sylevden. Sa olasun peyefendu. Birden kesti Kenan, Beyefendi yok, dedi, Kenan adm, Kenan deyin bana, sizden biriyim ben. Arkadanzm. Sa ol Cenan Bey abiyimus!.. tiler. Haymanal hi konumuyordu, pek glmyordu da. Yadrgad m? Huyu yle galiba. - Ne o Reit karde, dedi Kenan, ne dnyorsun?.. Reit karlk vermedi, sklganlkla ban sallad. Ne anlama geliyordu ki bu ba sallama?.. Pakmayun siz ona Cenan Abiy, dedi Cemal. Paa'cidur o... Ne etsen bo. Kafasina takmi pi ere. Ne etsen karamaysun. nce anlamad, sonra ii burkulur gibi oldu Kenan'n. Yoksa bunlar beni?.. Olsun, dedi. Paa'c olmada kt bir ey deil bugn. Bu heriflerin yannda Paa zemzemle ykanma dnd. Bir sessizlik oldu. Mustafa nne bakt, Reit yeni canlanmaya balam gibi ileri geri salland bir-iki. Cemal yznden eksik olmayan alayl gln solmasn nlemek ister gibi ban kaldrd. Siz temgrat teil misunuz? dedi. Kenan bozulmutu. Tuttu kendini, glmsemeye alt: Nerden kardn bunu be Cemal karde? dedi. Grdk ite neler etti herifler. Akl banda adam Demokrat olur mu daha?.. Cemal pek inanmam gibi baknd, ayn sinsi glle,

 Valla ne pileyum abiy, dedi. Hani tediklerinuza paktum da... Sustu, nne bakt. Kenan da kalmt ylece. Ne dedim ki bu adamlara ben?.. Plkbai'ni mu tutaysun?.. Mustafa'yd. O da ayn glmsemeyle bakyordu Kenan'a. Blkba'n m tutuyorum?.. Hibirini tutmam, dedi Kenan, hibir partiden deilim. Sizden yanaym ben. alan namuslu fakir fukaradan yanaym, iilerden yanaym. nandlar m? Asl nemlisi anladlar m?.. Krk dkk bir "sa ol" dedi Cemal. Yine bir suskunluk kverdi. Kenan birden yapayalnz buldu kendini. te iiler. Kendilerinden yana olduun iiler. Burun burunasn, buyur anlat derdini. ok da ileri gitmek yok. Gittik bile... Kenan birden toparland, kadehi kaldrd glerek: Bo verin particilii, dedi. Neemize bakalm. Yaiyasun abiy. tiler. Reit'in pembe yz kzard birden, konuacakt belli ki... Ekmek yediim ana pislemem ben, dedi. Szn yine politikaya getirmiti. Bubam annatur, Yonan geldiinde smet Paa, bizim orda bir depe vardr biliyon mu?.. Cemal birden tersledi: Lan piktuk Yonanlindan, smet Paa'ndan... smet Paa, smet Paa!.. Karapeir olmiyaydu korurdum senun smet Paa'n... Piz mi pisleyruk ekmek yeduumuz anau? Bizim pa-bamuz emicemuz Yonanliya pirluk mu oldiler... Temikratlar celdu bereet cirdi melmeete. Acinden eleydi millet. Reit de bozulmutu. Pancar gibi kzard. Asl imdi acndan lyo millet, dedi. O devirdeydi asl bereket. Mustafa sze kart, bir gzn kurnazca kltm yan 3jj yan bakyordu. Ulan Haymanal, dedi. Pir de sofluk tasluysun. Tinsuzlu-u im soktu ha bu melmeete? Hem gomonistiuu... Cemal sertlikle kesti: Apiyum olmyayd, onun sofiliguna pi laf ederdum imdi... Siayum o Halk Partisunun pen... Sonra Reit svd Demokratlar'a... Sonra Cemal svd Halk Partisi'ne... Sonra Mustafa, sonra Reit... Derken iki yan da yorulmu, kanksam gibi durdular biraz. Kenan nce korkmutu hr karacaklar diye. Biraz sonra anlad ki bunlann her gnk konumalar bu. Arkadalklarnn zne de, biimine de pek etki yapmyor bu svmeler. Uygarlamlar bir tr! Cemal doldurduu kadehini kaldrd: Ola i bakalm Haymanal, sevurum seni... Apiyumun sihhatina. Sa olasnz. Bir sre havadan sudan sz edildi. Kenan hep durumu kolluyor, ilgilerini daha nemli konulara evirmek iin uygun bir neden yaratmaya alyordu. Fabrikaya, ikollarna getirdi sz. Sendikalar var myd? Vard ya... Sendika bandakiler Demirg-rat olduundan, Halk Partilu olan ne pok yiyeyi? Bilmsn a-bi, avanak bizim ii, Demirgratilar da yzne glyorlar. Ula asl avanak sensun. Halk Paltisu zamannda ii alktan grlay-d. Smm senin demirgratnn. Siayum o Halk Partisi'nun pen... Hangi konuyu asa sonu hep byle parti svmelerine varyordu. armt Kenan. Vay canna? ylesine koullanmlar ki ne yapsan bo. Meer ne korkun oyunmu bu. Tastamam Baba'nn dedii: Horoz dv. Kiiyi bilinten yoksun etmenin bundan yararl biimi g bulunur. Eer btn ii byleyse!.. ocuklar, dedi Kenan. Bana kalrsa bir oyuna getiriyorlar sizi. Hepsi durup Kenan'a baktlar. Merak etmilerdi oyunu. Ke-312 nan nasa anlatsam diye duraklamt. Yandaki masalardan birinde oturan yalca bir adam kalkp sandalyesi ile yanat... Selamnaleykm. tekiler pek aldrmadlar. Kenan dnd adama: Aleykmselam, dedi. Merhaba. tekiler de abuk abuk merhabay bastrd. Haymanal da saygl davrand. Ho geldin Slman Day.

 Ho bulduk. tekilerin gz Kenan'dayd, aklamasn bekliyorlard. Oyun tedundu api... Haa, oyun dedimdi. Oyun u: Sizi byle Halk't, Demok-rat't diye birbirinize svdrp deveyi hamuduyla yutuyorlar. Bir sessizlik oldu. Deveyi hamuduyla yutma deyimi holarna gitmiti besbelli. Yzlerinde bir glmseme oldu hepsinin. Anladlar m? Mustafa ciddileti... Toru teyisun da apiycuum, dedi. Hirsizluk pizum milletun tamarine ilemi... Torilik yaramayi... Halk Partisu tevrunda taha oidu hirsuzluk... imdi almasa da aldi teyiler... Bugne gader hebir vakit byle hrszlk olmamtr mel-mekette. Halk Partisi devrinde bizim Haymana'da bir defa... Ola batsun senun Haymana'n. Ayn yrngede bir kapmaya atlyorlard ki Kenan girdi araya... Yine balamayn horoz dvne, dedi. Brakn u Halk't Demokrat't kavgasn. Ortak karlarnz dnn. Halk ol, Demokrat ol, sonunda iisiniz. Btn yk sizin srtnzda... Demokratsn, ya da Halksn diye kimse size bir somun ekmek vermez. oluunuzu ocuunuzu da dnmez. El ele verin; karde bilin birbirinizi, Halksna da soydurmayn kendinizi, Demokratna da... Szlerinin etkisini lmek istei ile yzlerine bakt tek tek. Pek bir ey karamad. Susuyorlard. eriini kavramamlar, szlerimi bir tr babaca de almlar besbelli. Daha ne kadar alabilirim ki!.. Karanlkta gz krpyoruz. Yalnz yeni gelen Sleyman Day gzlerini Kenan'a dikmi, ban belli belirsiz sallayp duruyordu aa yukar: Seni, seni, demek bunlar sylersin! Bu herif de nerden kt. Yoksa. inde birden bymeye balayan rkmeyi yendi. Sen ne diyorsun bu ilere Sleyman Day, dedi. Sleyman kmldamadan bakt bir sre, sonra: Birbirimize dudcun deiliz Bey, dedi. Dutkun deil bizim millet. Bir eyler daha diyecek gibi bakt, sustu. Be-on gnlk krl bir sakal vard. Avurtlan buruuk, kkt. Aslnda geni olan alnn hi tarak grmemi gibi kalarna doru sarkan beyaz bol salar iyice daraltmt. Yan anlamak kolay deildi. Elli ile altm aras denebilirdi. Gzleri snk snk, fakat canlyd. Bir yere dikti mi uzun sre ayrmyordu. Kenan'dan da ayrma-mt. ki versenize Sleyman Day'ya... Ses karmad Sleyman. Bir su barda biraz rak koydular, biraz su; nne braktlar. Kenan o sra yaklaan kse garsona dnd: Bak, dedi. Sleyman Day'ya yiyecek bir eyler getir. Rakmz da bitti. Biraz peynir, salata... tekiler de canlanr gibi oldular, sevinmilerdi bu yinelemeye. Saatine bakt Kenan, ona geliyordu. Darda yamur artm, srekli sanak biiminde camlar ykyordu. Yamurun krptrd elektrikler, kouan karaltlar grnyordu ara sra. Bir ara kap ald; slanm adamlar dolutu ieri. Birkann stnde muambams pards vard, biri paltoluydu; ikisi de yamurdan sucuk gibi olmu ceketlerine bzlm, omuzlarn kaldrp balarn ieri ekmilerdi. Paltolunun banda bir ftr, tekilerde birbirine pek benzeyen kasketler vard. Teraviden mi dnyor-314 lard ki? Muamballardan biri tam sze balayacak olan Ce-mal'e bakt, Karadenizli azna benzetme abasyla alayl: La Cemal ne eseysun ene? dedi. Hamsi paluu mu pelledun? Syleyecei sz azna taklm gibiydi Cemal'in. Bozuldu birden. tekiler glmeye baladlar. Kenan da anlayl bir glmsemeyle bakt CemaPe. Olur byle akalar!.. Cemal yine de kzgnln yenememiti, dnd srtarak yaklaan adama: Hamsi esilur mu guyrukli rt, dedi. Senun gibi ozleri eeyruk piz. teki aldrmadan gelip masaya kmt. Cemal, Kenan'a dnd:

 Gusurine pakmayasun api, dedi. Tadan inmedur, adam edemeduk daha... Yeni gelenlerden birka daha oturmutu masa yaknna. Kenan' grnce ekingenleir gibi oldular bir ara, sonra daldlar. Masann havas deimiti birden. Krt, laz akalar, svg ile kark sz atmalar, yerli yersiz glmeler, kahkahalar... Kaz uar da Laz umaz m fkras. Eee Krt demiler krk gn yem yememi abi! Baka fkralar. Ha bu rtler citmiler patiaha, temiler patiahum ok ileri cideyi ha bu Moskof, izun ver pize, cidup haddini pildirelum. Patiah olmaz teduyse de rtler ta-yatm piley misun, cideceuk ta cideceuk... Hadi cidun paka-lum temi patiah ta... Ne etsun. Pakmi laf anlamiyler. Citmu punnar, pirazdan tnmiler. Patiahm cideyruk ama, Ziganalar'da Lazlar vardur, yolumuzi eerler; bir ii mahafz veresin pize! Kenan ok gld fkraya... Hele Mustafa'nn ar ar anlatmas yle tatlyd ki... Bulank baklar hi deimeyen Sleyman Day'dan baka hepsi glyorlard. En ok da "Krtler"... Krder dedikleri, ilk gelip Cemal'e taklan Malatyal Hseyin'le, biri Elazl, iki Maral, slak ceketli iiydi. Kenan'n iinde dolup taan mutluluk birden yadrgamaya dnyor; ksa bir an rkek, ekingen bakmyor yresine, btn mrnce zlemini duyduu yzlerce kuatldnn bilinciyle yeniden mutlulua kavuuyordu. Bir ey yaptmz yok ya, olsun, onlarla birlik olmak, imek, konumak da bir ey. Kkl bir dostluk kurabi-lirsem. Artk her hafta gelirim. Bakarsn bir gn de ilerinden biriyle daha nemli konulara geip bilinli olarak... Peki, bu Sleyman Day dediimiz niye, ne gler, ne konuur; karanlk bakn hi durmadan ondan ona evrir?.. Sessizce izler gibi dinliyor. kisine de pek dokunmam. Yoksa herif... Her yan polis olsa ne olur bu zavallnn! Niye zavall? Arkadalara da iki versenize, dedi Kenan. yle bir baknrken abucak ekledi: u masay da eksek... Kimse yerinden kmldamad. Duymam gibiydiler. Cemal belki de istemiyordu masaya yerlemelerini. tekiler de oral deildi. Islak ceketli Marallar'dan biri kalkt, bir ey demeden kp gitti. Kenan, Hseyin'e bakp steledi: Yoksa ramazan diye... Cemal yetiti hemen: Ne ramazani apiycuum?.. Kizilbatir o... Tinsuz... Ne tinsuzu? Kurban olmi tinsuza! Alevi Snni atmalar balad birden. Ula siyn davanun ayau ka? Mumi nasil sndireysuz? Piley misun apiycuum, Hazreti Eli'nin ketisi teyiler davana ha bular... Hseyin aldrmyordu, ara sra alayl bir sz atyordu Cemal'e; Cemal parlyor, svg ile kark syleniyordu bir sre, tam susaca sra bir ta daha atyordu Hseyin. Konuma kurnazla farfarann dellosuna dnmt. Ara sra tanklarn kart dello. En son kansan da Cemal'in yenik dt sra yardmna koan Mustafa'yd. Sinsi, kinliydi baklar. Bu arada bir byk ie rak daha boalm, yenisi almt. Garson kadeh daha koydu masaya. Haymanal yeni gelenleri sessizce destekler gibi doldurdu kadehleri. Biraz sulandrp mezesiz yuvarladlar. Aleviler stne ok ey duymutu Kenan. yi eylerdi ou; 3J5 dayanmalar, insancl sevgileri, hogrleri, iir, saz tutkulan, yzyllar boyu ektikleri ileler; ezilmilikten gelen kapallklan. ou uydurulmu bir sr karalamalar. Horlamalar... Sonra Snnilere besledikleri dmanlk, ettikleri, etmek istedikleri ktlk stne abartlm ykler. Halk arasnda, Snni halk arasnda daha ok bu sonuncular yaygnd. Kzlba sznn nasl ar bir sulama, bir svg olduunu iyi bilirdi Kenan. Hele Konya'daki retmenlik yllanndan... Para para etmiler in-sanlan, ustalkla dman etmiler... Her geen gnle, her yeni ala birlikte yeni dmanlklar, uydurma dmanlklar bulup koymular eskilerinin stne. Gel de asl dmanl kar ortaya bakalm, gster unlara. Dzenin kanna yarad gn u Cemal yatnp keser mi Hseyin'i Kzlba diye?.. teye bile gider. Hele Mustafa daha imdiden hazr grnyor. tteki u baklara bak... Hseyin ne yapar? O da yer ayn boku... tekiler de... Allah hepinizin belasn versin koyun srleri! Neyinize gveneyim ben sizin. erefe ocuklar... Haymanal'nn erefine... Bana bakmayn, buyrun siz. Hseyin i olum; bakma taklyorlar sana arkadalann. Allahn kulu hepsi.

Alevi, Snni neymi? Deil mi Sleyman Day? Niye hep ban sallar bu herif? Var bir bokluk bu herifte... Elinden geleni geri koymasn eo-lueek. Emekiler, pnl pnl emekiler ite. Beni biraz tuttu galiba rak. Yine o geceki gibi olmayalm. Olmam? Gnsel vard o gece. imdi de iiler var. Byle soylu bir masada oturup itin mi hi bugne kadar? Gnsel giriverse u kapdan, ne olur! Ama suratszm bu kse garson. Batan nasl snkt oysa ki. Her isteneni yapyor ya, biraz korkusundan yapyor gibi. Polis, bu belki de... Zaten garsonlar, kapclar baylyor o ie. alsn emrimizde pezevenk! Asana ieyi olum, ne bakyorsun? Ola azum, simiyayum pubanin azina, ne pakaysun ta-var ibi... etursana rakiyi. Kazm yutkundu, eildi svp sayan Mustafa'nn kulana fi-sl fisl bir eyler diyecek oldu. Mustafa daha kzgn ba kaldrd. Conder o cingen paa... Cend elp tesun... Anasuni 317 avradinu tvbe tvbe mubare cn... Durumu Cemal aklad. Sahur yemeine gelenler olurmu, arnk raky kesin diyormu patron. Adam krmasak diyecek oldu Kenan... Mustafa kudurmu gibi bak Kenan'a. Gzleri kan anayd. Adam teduun da imdur? Cingen Yaar. Cingenden patron olmi... Ne gariayi penum rakima. Yiyen yesun yemeunu. Elinu mi tutayruk. Muzirlik ikarayi pezeven... Kenan bir ey diyemedi. kinin bile rtbas edemedii bir tedirginlik duymaya balamt. Tatsz herif bu Mustafa. Sinsi, it baklan, itike saldrgan oluu. Amaaan, her yerde byledir bu Karadenizliler. ki kadeh itiler mi! -Ne iki kadehi be!- Geer, geer... Bulaan da kmad m... Demek lokantaclar da biliyorlar da suyuna gidiyorlar. stme iyice kmeye balayan bu sarholuktan kurtulup da denetimi yitirdik mi, sakn haa, tamamdr... Vay canna, bu bam, Gnsel, yapma be kzm, ben o kadar m, bu Sleyman Day'nn oluundan belli zaten. Kazm raky amt. Bir eyler de getirdi masaya. Lokantacnn ie kan-mas birlemelerine yaramt masadakilerin. Mustafa kurnazca, ibirlikiler kazanmak istei ile demin masaya oturmalanna kar kar grndklerini iyice yerletirme abasnda gibiydi. Cingen Yaar'a inat! Bir tr kaynama oluvermiti aralannda. Asl tad yeni balyor iki masasnn. Saat de on biri geiyor. Yann erkenden iba yapacak bunlar. Paydos desek mi? Bedava buldular diye sabaha kadar iecek keratalar! Gnsel de imdi... in be ocuklar, helal olsun. Garson olum, bir ufak daha a bize... XVII I Rak sofrasndan m gireceksin ii snfna ulan hyaraas? Rasim'e de pek benzemiyor bu herif ya, yine de Rasim. Hasan belki de; samalyorsun. Kapdan grnd yine. te bu... Anl anl polis giysileri iinde, bir taraf yank yznn. Beni mi aracak ki? Yooo, niye ben burada atlayacak bu bam byle... Bana bakmad bile herif, ilerde duvar dibinde melmi duranlara sesleniyor: Gelin bakalm. Esrarclar. Biz mi abi? Yok, ben!.. Bir de soruyor eolueek... Tamam buydu akamki. Tek dzlem stnde hepsi de... Polis, esrarclar, kap; iyice kapanm bu sa gzm. Kann stne gtrd elini acyla ekti. Kocaman bir ie arpmt eli. Kap kapand. Buydu akamki, hi kukum yok. Sabahla burada da yarn brakrz. Utanmyorsun deil mi senin gibi efendi adam, bu serserilere... Hepsi ii bunlarn... Beni grmeden kma abi. Yolsuzum. Yanna sokulan bu klksz, bo gzleri kaym serseriye anlamsz bakt Kenan. Meydancs saylrm burann abi ben. Anlyo musun abi? Namussuzum akam sen geldiinde ben hemen aldm seni burya. Anlyo musun abi? Bu haybecilere braksaydm anlyo musun abi, o biim... Namussuzum don gmlek... Kenan toparlanmaya alt; ylesine dankt ki kafasnn ii, d; her yann kaplayan acyd tek var olan. Btn dncelerin stne kabiliyordu demek ac. ok gl bir aba gerekiyor acy amak iin. Akam cipte Kazleme

Karakolu'ndan Emniyet Mdrl'ne getirilirken Mteferrika demilerdi... Yz yank polis demiti de, efendi olacaksn iecek baka bir yer mi yok Boazii'nde. Bu serserilerle, cahil ii hepsi bunlarn, yakyor mu size bunlarla... Hele sabah bulun bakalm. Sabah hastaneye gidersiniz. Ar bir durum yok. Sarho... Kenan czdann karp para vermek istedi serseriye. Czdan botu. Bin liradan ok olacakt oysa ki... Paltosundaki kurumu kan lekelerine, yakas yrtlm ceketine bakt; ellerini teki ceplerinde dolatrd. ki be lira, bir de bozuk paralar vard pantalon cebinde. Be liray uzatt serseriye. Baka yok anlamna bir iaret yapt. Bir ey demeden belii kapp uzaklat teki. Ben dn akam. Yine her yann kaplayan ac... Nerden bu kalabalk, bu uultu, bu kadar ipsiz sapsz herif. Teraviden dnp hepsi kahveye. Ne iyi ocuktu Maral. Hele Sleyman Day olmasayd. Ne de anlarmm ya; nasl da iyi kyor kt sandklarmz, ufff bu kam... Nasl ba ederim kafamdaki bu koca ynla... Ulan Cemal, bir de Hseyin, sizin gibi iinin ben, aslnda bilinciniz yok zavall ider. Belki de bende asl su. leri gittik. Ne ilerisi. Menderes'in salna kadeh kaldryor herif, ben de kaldracaktm demek? Brakmak varm lokantac haber gnderdi de aptalz demeden bilin kime gerek ki en ok bizden baka. Nasl seviyorum bu adamlan. Yetmiyor ite... Kendilerini sevmiyor ki herifler. Menderes'mi, yok Paa'ym. Bala beni de Sleyman Day, meer sen... Byle deildi bam o zaman. Il l dikenli top ite yine yuvalanyor. Kalkmak diyorsun ya, o ki Hseyin istiyor. Dedemi astlar kanl Sivas'ta, Hazreti Eli'ye Allah teyiler, nszler yalan, neler dnrm sizler iin ben brakn Demokratn Paa'sn kardelerim sizin bu kutsal elleriniz plesi kan ana gzlerin ulan brak itlii kaldr unun perdesini de Haymanal'nn Maral'nn senin ellerinden psn pezevenk-lerin hepsi sralanp avu am dileniyorlar sizden oy koparp fabrikalarn teravi namazlarnda byle temiyesun pi daha insan ekmek yeduu ana pisletup da ulan asl ekmek ana sizsiniz be, doru diyir Bey vallah doru sylir, ne varsa sizler yaratp t-be de Bey yaratmak Allaha mahsustur smmehaa. Peygamberimiz Efendimiz bir gn eshaptan mer radiyallahuan, atma lan ortaya u yezit mer'i ad batsn. Haymanal brak imdi Allah mallah sen olma da almayn da grelim Allah onlara, krev deduun haahuzur komonistluktur bu Menderes'e kadeh kaldrp da dnyay grn biraz kardeim, asl soyan bu herif sizi, a-lumayi tetum saa, pok atasiyun herife baka ne atulur lan bole poha ulan Paanizun ben Hseyin brak olum slalenizin imdi yahu kardeim yakt m ulan saa mi yakitu tinsuz pezevenk karma sen Sleyman Day ekil aradan ben onlar kendine gel Cemal Smmehaa Allaha komnistluktan ufff bu kamn st. Saat on birde kalkmalydm masadan. Aslnda yle gzel eyler vard ki on birden sonrasnda da. Barda vuruu bile gzeldi Cemal'in alyordu da... Niye yalnz beni getirdiler Mteferrikaya; karakolda hepsini braktlar. Sevinmem gerek buna. Bir de onlar olsayd... Sabah drtten beri burada... Demek tam bei yirmi geiyor?.. Durmu bu saat. Cam krlm da... Mteferrika buras demek. ok duyduktu adn. Btn ipsiz takm burada... Bak unlara... nsan pazar... u imam klkl herif benden sonra geldi, yok o karakoldayken gelmiti... Kaz-leme'deydi, imam klklyd da sen de adama dedin ki... indeki btn dankl, btn acmalarn silip spren bir rperti ile tastamam aylr gibi oldu birden. Birinci ube'ye karacaklar beni. Nasl bakt bana o polis kapy anca... ileri brakmalarnn nedeni belli... Tank diye getirecekler hepsini... Propagandadan verecekler demek... En st kattaki Birinci ube'ye kan merdivenleri dnd birden. Gece buraya getirilirken hibir ey grmedim ki... Nerden girdim buraya? Talk var- 321 di... Byk bir talk... Sonra cipteki kusmamla bama vurdu birisi. Tamam daha nce vurmutu Cemal de... Yanmdakiler le gibi kokuyordu da ben... Demek imdi Birinci ube'ye karacaklar. O kaln kal herif orada mdr, tanr m beni? Tanr, tanr... Kolay deimezmi onlar... Sonra kimseyi de unutamazlar-m... Demek sen vagemedin vatan satmaktan? Tokatlatmayacam... Ne hakk var? Hasan'la bulutuumuzu da biliyorlar kukusuz... Gnsel'i de alrlarsa... Ne bok yedik be! Pelerinden ayrlmamlar btn gn siviller... Bakma bana yle, yemin ederim ki ben... Ne olursun anla beni Gnselciim... Yemin ederim ki... Yemin... Gelin bakalm...

Yz yank iman polis kapdan uzanp Kenan'a bakyordu. Kenan kmldamadan duruyordu ylece... Yrsene be adam, dedi, ok mu beendin yerini... Gerekten de kmaya isteksiz grnyordu Kenan. Yasland ta duvardan ar ar kalkt. abuk nasl kalkard ki her yan aryordu, stelik de bir rpermeyle kaplyd ii. Kapya doru yrd... Bolua inen salncaktaki gibi... Hemen yakndaki bir odaya sokuverdiler. ki polis vard. Masadaki komiser belki de... Bir eyler syleyip duruyor... Yakmadn ben de biliyorum... Ne yapalm oldu. imdi de yukar karn bakalm; bekletmeyin kaln kal herifi, kzacak, on be yldr bekliyor aslnda... Neyse, diyor komiser, yine de gemi olsun... Tand arkadalar sizi. Kitapymsnz yokuun stnde... Kitapym. Rasim uydurmu, han ykacaklar da yok. Brakalm sizi... ikyeti filan deilsiniz, deil mi? ikyeti mi? Kimden? Deilim... Aklna czdanda bulamad paralar geldi. yle bir durdu. Bir kt konmutu nne... uraya bir imza... Bir bakt komisere. Ne oldu gibisine ban sallad komiser. Para vard czdanmda... Bin lira filan... Komiserin yz deimiti. Eeee... Yok... Komiser tekilere bakt bir an, nndeki kda uzand: Pekiyi, soruturalm yleyse... Gtrn Kenan Bey'i de... Birden kd tuttu Kenan. Brak ulan aptall hyaraas, kaln kal polis duymadan kmal buradan. Yok, yok, dedi, nemi yok... Yanlmmdr belki de. Kd imzalad abucak. Gemi olsun, buyurun... oktandr yitirdii, unuttuu bir eye kavutu birden... Hem de Emniyet Mdrl'nn nndeki sokaktayd. Ama taptaze ite. Yamur da durmu. Islak, serin. Yepyeni. Grmek bile istemediim bu sokakt demek. Bir-iki adm att, karya park etmi bir polis cipinin yanndan geti. Bu cip miydi akamki? Sa kann stndeki ary duydu yeniden. Sonra her yann kaplayan ar, bitkinlik kverdi stne... Byk postaneye doru yrmeye balad ar ar. Yanndan geenler ilgiyle yzne yzne bakyorlard. Durdu birden. Yrmeyeceim. Baknd. Geen bir dolmua atlad. Yokuun banda indi. yerine doru yrd. Temiz havayla ba ans azalm gibiydi, iinde bir eziklik, bulant, zaman zaman sancya benzer bir ey dolayordu. Bir ie st arand. Burak' gnderirim, bulur o, Burak yeni ama. Toz alyordu. Kapdan giren Kenan' grnce kalverdi birden. Tanmamt sanki. Sonra korkuyla alm gzlerle yaklat... Ne oldun abiciim?.. diyebildi. Merdivenlere yrrken: Yok bir ey, dedi Kenan. Bir ie st al bana. Burak anlamam gibi kald nce, sonra bilincine mi varm gibi koarak kt. Kenan koltua paltosu ile yl vermiti. Arlar artm gibiydi birden. Her yan zonkluyordu. Kar came-knda belli belirsiz yzne rastlad. Kim bu adam? Sa gzn imdi daha zor ayordu. Duramayacam burada. Eve gitmeli. Doru eve gitmeliyim zaten. Niye geldim buraya? Alkanlk m? Yooo, eve gitmemek iin. Gnsel arar m? Gelmemitir daha... Ben mi arasam. Bu yzle mi? Matmazel de damlar imdi. Burak st getirince dalar gibi olmutu. Gzlerini ap anlamsz bakt. Bir araba bul bana, dedi. Peki abiciim, stnz buyurun. Stm m? Ald ieyi bir yudum iip brakt. Trafik mi arpt abi?.. Bir araba dedim... Burak firlad. yi ki Matmazel gecikti, geldi araba ite. Karnn sakall surat... Nasl iilir bu pis st. Merdivenlerden inerken sendeler gibi olunca Burak koltuuna girmek isteiyle sokuldu. Kenan ekti kolunu, bir ey demeden

arabaya bindi. ofr hzla manevra yapp anayola kt, srd. ofr hi konumamt, yalnz Sirkeci'ye inince sordu, nereye gittiklerini. Nereye mi? Eve, dedi Kenan. Bizim eve. ili'ye... Camiyi geeceksin... Bir eyler daha diyecekti, yorulmu gibi kald. Kafas imdi daha netlemiti. Olaylar daha dnyor, srasna koyabiliyordu. Yalnz sa gzm... Karaky' geip de Yolcu Salonu'na yaklanca Liman Lokantas nnde giden bir adama taklp kald bir sre. Nerden tanyorum. Adam lokanta sokana giriyordu. Rasim gtrmt beni. Zkkmlandkt... Hr kmyor orada. Ye i tka basa. Kocaman karidesler. Hseyin ne gzel indirdi barda tam kafasna, Rasim'in. Cemal, asl Cemal. Hepsinin indirir kafasna. Rasim'in, nnde iki kat olduu bankacnn da. Ulan hyaraas, gtn per onlann be Cemal de, Mustafa da, Hseyin de... Adam m onlar be?.. Nasl olsa yklacak bir gn han. Grrsn d sen. Grrz. Ucuz kurtulduk yine de; lin ederlerdi salama. Camlar krlp da yandaki kahvedekiler de kouunca, ana baba yerine dnmt lokanta da, lokantann n de. Mbarek ramazan gn le gibi rak kokan herifleri toptan temizleyebilirlerdi! Sleyman Day'y bulup demek gerek, ettii adaml. Siper oldu bana ihtiyarck be. Ne yumruklar yedi zavall. Dokunmayn, beyde gabiyet yok, aha bunnar. Glym; hem de hi umulmayacak, kuru yapsndan beklenmeyecek kadar. Karakolda da onun szleri kurtard beni. Bir de Maral'nn belki de. Bulacam Sleyman Day'y... Bir i kanama filan olmasn. Yine balad ba ans. Bir gzcye mi gitmeli yoksa?.. Kimi bulursun bu saatte? Doru hastaneye mi eksin? Camiye yaklarken ofrn sormasna kalmadan soka, numaray sylemiti. Araba kap nnde durunca, anlamsz baknd; imdi gelmiti aklna, paras yoktu. arp kald birden. Sonra toparland: stmde para yokmu, dedi ofre, sizi getiren ocua urayp alr msnz? ofr uzanp arabann kapsn aarken: Kolay beyim, dedi. Gemi olsun. Gle gle... Arabadan inip de apartmann kapsna giriyordu ki ierde merdivenlerden koar gibi inen Nermin'i grd. Nerden kt bu? Yz zgn, sapsaryd. Koup, Kenan'n karsnda, korkulu gzlerle bakt bir, boynuna sanlacak gibi oldu, dudaklar titriyordu. Tuttu kendini. Koluna girmek istedi. Bir ey yapamyor, soramyor, konuamyordu. Alt kattan bir kadn kp grd Kenan'. akn bakt. Kapc kverdi bir yerlerden. Gemi olsun beyefendi, dedi... Kenan merdivene doru ilerlerken Nermin akn bakan kapcya, komu kadna aklamak gereini duymu gibi: Araba kazas olmu, dedi. Allah korudu yine... Kenan'n pei sra kt merdivenlerden. Komu kadn kapcya: Vallahi azd bu ofrler, diyordu. Belalarn versin. Geende az kalsn ben de... eri girip de kapy arpar gibi abucak kapatnca, yine bir duralad Nermin. Sonra aylm gibi Kenan'n paltosunu karmasna yardm ederken alamakl bir sesle: Demin telefon etti Burak, dedi. Pencereden ayrlmadm, deliye dndm. Ne oldu byle? Hemen doktoru aalm... Kenan ses karmad. Nermin paltosunu alnca boynuna sa-nlacakm gibi geldii iin abucak ieri yryp salondaki koltua kt. Nermin bu abasn anlam, tutuklamn birden. Nasl davranacan bilmeden yaklat. Sylesene bir eyler, ne olursun? Konumak deil, krk dkk, alamakl bir mrldanmayd bu. Kenan btn aclarn bastran bir bunalma duymaya balamt taaa iinden. Ne vard buraya gelecek?.. Zeynep nasl? Nermin nce anlamam gibi bakt. Zeynep mi? Yz kan-D. Niye sraszd bu soru?.. Seni sayklad btn gece, dedi. Alad... Titrek bir sesle ekledi: ine domu olmal! Bir eyler daha syleyecekti ki telefon almaya balad. Kenan irkildi. Frlayp amak geldi iinden. Beceremedi. Bitkindi, ylp kalmt ylece. Yetiemem de. O daha yakn telefona. Nermin, sesindeki alaml bastrmak iin biraz da

ardan alarak yaklat, uzanp kaldrd alcy, ayn arlkla kulana gtrd, sonra iyice deitirmeyi baard sesiyle, yine ayn arlkla konumaya balad: Buyrun efendim. Bir sre bekledi: Alooo, buyurun efendim. Sinirlenmi gibiydi. Kenan Bey'in evi. Ka numaray aradnz efendim? Nermin bozuk bakt telefona, belli ki kapatmt kardaki. 326 Kenan oturduu yerde dorulmu, gzlerini telefona dikmiti. Gnsel bu! Elindeki kapal alcya sinirli bakan Nermin'le gz gze geldiler birden. Tamam, ite byle bak artk. Anladn deil mi her eyi? Yanld grlm m kadnlarn? Nasl tanmazsn Gnsel'in sesini? En aptal kadn bile cin gibidir bu konuda. Ne yapsn kzcaz, beni isteyemedi, yzne kapatt telefonu. Usulca ban evirdi Nermin. Telefonu yavaa brakt. Kenan'a yaklat, bir eyler sylemek istiyordu. Bir bitkinlik vard stnde. Kenan bekliyordu ylece. Kim olduunu soracaksn, Gnsel'di. Onu seviyorum. Fazlasn. Zeynep'e byle grnme, dedi Nermin. Korkar ocuk. Sonra yine yaklama abas ile kmldad. Yardmc olmak, bir eyler demek, bir eyler yapmak istiyordu belli ki... Soyun, dedi. stersen yardm edeyim. Sonunu getiremedi. Sesi titremeye balamt. Ne diyeceini bilemeden kalmt Kenan. Kzgnlkla, bakaldrma, svp sayma, alaltc tm szleri sralamak geliyordu iinden. Dvmek bile... Kimdi telefondaki? dedi birden. Gzlerini dikmi, Nermin'in yzn inceliyordu. Verecei yanta gre yollan belli olacakt sanki. nemini sezinlemi de geitirmek ister gibi: Bilmem, dedi Nermin. Kapand. stelemesine brakmadan geiverdi. Haydi odana git? O ki istemiyorsun, gelmeyeceim... Yine dolar gibi oldu, tuttu kendini. Dudaklarn srd birden. Daha konuamayacakt. Dnd: Zeynep'e bakaym, ila saati. abucak ieri yrrken: Doktorsuz olmaz, dedi. Gznn durumunu bir grsen. Aclarn unutturan bir bezginlik dolmutu Kenan'n iine. Sinir sava bu. Sen kazanamayacaksn kzm. Beni krp dkeceksin bir sre daha, o kadar. Kalkt ar ar, antrede pabularn karp bir terlik takt ayana, ayn arlkla koridoru geti. Zeynep'in kapsnda durdu birden. Kap kapalyd; ierden kark sesler geliyordu. Mzmz ocuk sesi. Beni mi istiyor ki; ilacn m imiyor yoksa? yle dayanlmaz bir istek duydu ki ieri girip Zeynep'i kucaklamak, pmek iin; bu duyguyu yeni tadyor-mu gibi aknlat bir anda. Kaar gibi yrd, odasna girdi. O bir eyler isteyip mzmzlanan, aslnda okanmak, sevilmek isteyen, scak ilgi bekleyen ocuk sesi kulandan gitmiyordu bir trl. Neyin vardr pis kk-burjuva duyarllndan baka? Ne yaptn bilmeden bir-iki adm atp durdu. yle bir dnp de yandaki byk tuvalet aynasnda yzn grnce aknlkla, korkuyla sarslr gibi kald birden. nce tanmamt kendini. Bir anda kapld rkden kurtulma abasyla aynaya biraz daha yaklat. Aclar artm gibiydi. Sa gz kapa mosmor, kocamand; bu irkin urun altndaki gz siyahl krmzl bir izgi gibi grnyordu. Alt dudann kys imi, padamt. Burnunun, dudaklarnn altnda kurumu kan lekeleri vard. Salarna gtrd elini acyla ekti nce, sonra ar ar, yoklayarak dolatrd. Bann birok yeri ilikle doluydu. Hele sa kulann ardna doru bir yer vard ki dokununca acdan bulant geliyordu iine. Boynundan gsne doru uzanan ince bir izgi gibi kurumu kan lekesi vahice hrpalanm ban, gsnde, belinde, karnndaki arlara balyor gibiydi. Ar ar soyunmaya balad. Ceketini kard. Gevemi sarkan kravatn yavaa ekip att. Gmleinin dmelerini zd. Yorulmutu iyiden iyiye! Karyolann kysna iliip kald bir sre. Hseyin vurdu en ok. Cemal'le Hseyin. Bir de Mustafa... Arkamdayd o... Yere dtmde de... Telefon almaya balamt ierde. Komak istiyordu. GnsePdir bu! Yine alyor ite. Derinden gelen telefon sesini Nermin'in ap kapad kap, ayak tkrtlar bld birka kez. Sonra sessizlik yine. Ben amalydm telefonu. Doruldu, ar ar kalkt, ayakta duramyordu. Ne oldu ki, ne gzel yryordum. Telefona kadar gidip Gnsel'e... Kz, bir daha 328 brakma beni

ite; gr de brakma beni. Brakma beni... Yatak ylesine ekiyordu ki, dayanlmaz. Nasl uyurum bu arlarla? Brakma beni... Bir-iki adm att, ylverdi karyolaya, sonra srtst uzanp kald. Uyumakla szmak aras bir eydi bu. Bir ara at gzlerini, anlamsz baknd; Nermin'di. Ne urar benimle bu kadn? Brak da uyuyaym, ne olursun. Ne dedi Gnsel? Brak beni, brak artk. Brak u gmlei, pantalonumu. Canm yakyorsun. Bir ara Nermin elinde bir krbala vurmaya balamt; yok Cemal'di bu. Vur diyordu Rasim, vur... Han ykacaklar. Alatmayn Zeynep'i ne olursunuz! Gzlerini anca karsnda Gnsel'i grd birden. Gzleri kpkrmzyd. Kalkmaya alt, dorulup baku. Yat, dedi Nermin. Bir istein mi var? imdi gelecek doktor. Kap alnyordu, Nermin firlad. Kenan doruldu iyice. Uykusu almt. Pijamalyd yatakta. Bu pijamalar ben ne vakit... Koridorda ayak seslerinden sonra kap ald. Doktor Rfat't. Bir tr aile doktoru btn mahallenin. Kenan doruldu iyice. Doktor yaklat, bakt yle bir: Ne oldunuz yahu, dedi. Gemi olsun. Daha da konumad pek. ok az konuurdu. Aklam kaln kalarnn altndan biriki bakt, sonra dikkatle muayeneye balad. Yznde, bandaki btn rkleri, ileri yoklad ar ar. Soyunmasn istedi. rlplak m? rlplak... Kenan du-ralam gibiydi. Cam yanyordu kollarn, ayaklarn oynattka, kmldattka. Sonra beni bu kadnn yannda rlplak... Gn-sel'le ben.. Oral deildi Nermin. Doktorla birlikte yardm ettiler Kenan'a, soydular. Srtnda, brnde, baldrlarnda, bacaklarnda kara lekeler, ilikler vard. Krk aryor olmalyd doktor, bastryordu. Tutamad kendini, bir-iki inledi. Nermin ayn acy duymucasna bakt Kenan'a. Kpkrmz gzleri dolar gibi oldu yine, ban evirdi, Kenan' giydirmeye alt. Gemi olsun dedi doktor. Krk kk bir ey yok. kanama filan da yok. Ube gn dinlenin bakalm, ilalan da aln. Gze de souk kompres yapn, iyi gelir. Her derde deva doktorlardand! Daha bir eyler diyecek gibi durdu; kalkt hemen. Hastas varm. Nermin'le ktlar odadan. Kenan yasta verdi srtn, ylece bakmaya balad. En ok, -be gn dinlenme sz dndryordu. Nasl karsn bu yzle sokaklara, hele Gnsel'e nasl grnrsn? ilerle, rklerle dolu, dvlm bir erkek ba kadar irkin ne vardr. Hem de iilerin dvd! kamam Gnsel'e bu yzle, grnemem. -be gnde de gemezse... Geer... Kalmaz bylesi irkinlik. Kalrsa, yine kmam. Kap ald, Nermin'di. Bir garip bakyordu sanki. Yz deimiti. nce kapda durdu bir sre, sonra arca yaklat, yine ayn bakla durdu karyolann yannda. Kazaya benzemiyor bu, diyor doktor. Kavga m ettin? Kenan anlamsz bakt nce. Peki, ben sana ne dedim ki? Nerden kardn kazay? Haa, Burak telefonda... Anlatsana, ne olur. ldrmek mi istiyorsun beni meraktan? Yine sesi titremeye gzleri kzarmaya balamt. Fakat dnp kamyordu, gzlerini de karmyordu. Nerden kard ldrmek istediimi? stiyor muyum?.. Yoo, kendi bilecein ey. sterse lr insan! Bencilliimden, tamam. Yaamakta diretmen ne, peki; o bencillik deil mi? Sylemeyeceim, bak istediin kadar. Demek meraktan lr insan! Nasl? Bir eyler diyecek gibi oldu Nermin. Beceremedi. Btn direncini yitirmi gibi karyolann ayak ucuna kt birden. Bitkin, isteksiz mnldand ar ar... Hi mi deerim yok... Hi mi? Birden tkanr gibi oldu Kenan. Ne olur, balamasa bu kadn. Uyusam... Uyusam... Gnsel de grmesin. Nermin ar ar toparland, Kenan'a dnd. Dinle beni Kenancm, dedi. Kendinden tiksindirerek uzaklatramazsn beni. Sonra daha bir kararl, daha bir yreklenmi bastrarak ekledi: Hi, hibir ey uzaklatramaz beni senden, anlyor musun?.. Dimdik bakyordu. Salksz bakyordu. Kenan ne diyeceini bilemeden kald. Uyumakla da olmaz. Nermin btn ka kaplarn smsk kapadna inanmann rahatl ile yeniden balad. t verir gibiydi konumas. Bak u durumuna, olaan buluyor musun btn bunlar? Kenan'n tepkisini kollad bir an, sonra srdrd,

 Sen akll insansn Kenan. Her vakit akll oldun. Duygularna deil, aklna bavuruyorum. Kurtulman gerek bu durumdan. Beni de ... kurtarman... Sonunu getiremedi, hkrklarla boulur gibi kanmt birden. Sonra iyice brakt kendini. Karyolaya kapand, hkra h-kra alamaya balad. Dayanamyorum artk, dayanamyorum... inde bir eziklik, bir bulant vard Kenan'n. Kzgnlk m, acma m? Olaan buluyor musun?.. Ne var olaan olmayan bunda? Gzyalaryla kocasn yuvaya aran kadn! Aalk biimde olaan; en pis, en gln biimde... Nasl kurtarrm seni ben? Biraz durulmu gibi doruldu ar ar. Nermin'in hkrklarndan baka bir ey duyulmad uzun sre. Sonra yavalad hkrklar, derin i ekmelere dnt. Bu kadar m aptal buluyorsun beni? dedi. Oturup konuulamaz mym? Dinlenemez mi, anlamaz mym seni? Ne olur, syle bir eyler. Nedir bu olanlar? Kenan'a bakt iini eke eke. Bir eyi karvermenin korkusu, yakalyvermenin umudu vard baklarnda. aresizlikle inler gibi: Ah, bir anlayabilsem, dedi. Nedenini anlayabilsem... Nedenini mi? Demek daha bilmiyorsun nedenini? Nasl anlatrm ben sana? Bakasn sevdiimi sylesem inanacak msn ki? Gstersem de inanmayacaksn. Benim bu, diyeceksin... Gnsel dediin benim aslnda... Benden bakasn sevemezsin sen... nanacam geliyor nerdeyse, dedi birden. Azndan karm gibi sustu. Kenan ilk kez ilgilenmiti sylediklerine. Neye inanaca geliyor ki?.. Nermin anlam gibiydi Kenan'da uyandrd ilgiyi, bir tr kurnazlkla susuyordu. Belki de bir oyun bu, bir tuzak. Konumaya ekmek iin beni... Yoo, belki de Rasim bkt kulan, gzn a, bir kadn sorunu var! Artk Nermin'den yanaym, dememi miydi? Neye inanacan geliyor? Sormak, renmek isteine kar koyamamt Kenan. Nermin umutla bakt. Baarsna kendi de am, bir soy mutluluk duymu gibiydi. Yine de bir ekingenlik vard stnde. Sylemekten rker gibi durdu bir an, sonra Kenan'n tepkisinden korkar gibi kollayarak yavaa: Byye, dedi. Kenan anlamamt. Soru dolu bakp duruyordu. Tamamlamak gereini duydu Nermin; hem altrmt da konuya; tehlike azalm saylrd. Sana by yaptklarna, dedi. Sonra abucak aklamak gereiyle: Ben inanmam byle eylere bilirsin, dedi. Neye inanacam da bilmiyorum artk... Yine alayacak; bir hkrkla nledi. Kenan kzgnlktan padayacak gibi oldu bir an, sonra duruldu. Kt m, bir yol at sana, yr... Kararl bakt Nermin'e. Kim yapacak byy? dedi. Nermin umuda bakt. Gittike artan bir mutlulua kavumu gibiydi; yal gzleri parlyordu. Konumaya balamlard ite, eski gnlerdeki gibi! Nerden biliriz, dedi, insanlarn mutluluunu kskanan az m alaklar var? Bir zamanlar nasl sevmiim bu zavall kadm ben? Nazar dedi belki de, dedi Kenan. Nermin konumann srmesinden umudanm, ylesine sevinliydi ki, Kenan'n sesinde, deyiinde ac alay anlamamt bile. Olamayacak ey mi? dedi... Biliyorsun ben de inanmam byle eylere, ama ylesine kskanlklarla dolu ki evremiz... Biliyorsun ben de inanmam byle eylere... Sonunda inanrm. Kimden alyorsun bu akl sen?.. Belli ki stelemiler. Neyini bilirmiim ki ben senin? Kim inandrd peki? Refi mi sylyor bunlar? Nermin anlamadan bakt: Neyi? By iini... O ok inanr da byle eylere... Nermin yakalandn anlayverdi birden. zgn bakt nne, bir sre sustu, sonra ocuksu bir itenlikle bam kaldrd. O da syledi, dedi, annem de syledi. Herkes sylyor. Biliyorum kmsyorsun beni... Ne yapacam bilmiyorum ki... Kalmad baka arem... Tutamad kendini. Tekrar hkrklarla alamaya balad.

 Eyp'e bile gittim, dedi, adaklar adadm. Byclere de... Sonunu getiremedi. Boulacak gibi hknyordu... Seni seviyorum, anlyor musun, seni seviyorum ben... Hibir ey umurumda deil benim... Bir imza iin mi btn bunlar... Bir imza iin mi? Yazk deil mi bize? Yazk deil mi? Ne olursun, bitsin artk. akn kald Kenan bir sre. Bir imza iin mi? Tpk Rasim gibi dnyor. Kendine ac!.. Bana acmyorsun, ocuuna acmyorsun... Refi gibi, annesi gibi... Neyi, nasl anlatabilirim ben buna? Bitsin artk, gerekten bitsin artk. Ben nasl dayanaym?.. Bitsin artk... Bir zil sesi ile aylr gibi oldular. Nermin frlad abucak toparlanmaya alt. Kapcdr, dedi, eczaneye yollamtm... Ufack, slak mendilini gzlerine bastrarak kt kapdan. Zeynep de annesini aryordu alayarak. Koridorla kapya koan Nermin'in sesi duyuluyordu. Geliyorum birtanem, uyandn m? Kap alnyor. iinden glmek geliyordu Kenan'n. Eek kula, kpek pislii filan yedirmitir bu kadn belki de bana, byy bozmak iin. Glmesi kalverdi birden; bir rt duydu iinde, yataktan firlad. Terlikleri bile takamamt ayana, dar yetiti lavaboya... Ac sular geliyordu azndan. st ste rtlerle sarslyordu. Bir sre sonra yan baygn banyonun kysna kt; lavaboya bam dayad, kald ylece. Kalkp ieri gidecek gc yoktu artk. Yalar akyordu gzlerinden. ini ekti bir-iki, sessizce alamaya balad. Kendi de bilmiyordu niye aladm. Aladn bile bilmiyordu nce; sonradan anlamt. Utanca bouldu birden. Pis kk-burjuva seni... Ala, ala; ksn ne bok olduun ortaya. Ala bakalm... Derinlerden telefon sesi gelinceye kadar alamakla alamamak aras kald! nc aln sonlarna doru telefon durmutu; demek at Nermin... Koup alaym elinden. Yalvarrm Gnsel'e. Kurtar beni, ne olursun kurtar! Tuvaletin kaps vuruluyordu. ard, toparland: Ne var? dedi. Seni istiyorlar, dedi Nermin. Telefonda. Gelebilecek misin? Yrei duracak gibiydi... Beni mi istiyorlar?.. Bu durumda m?.. imdi ben nasl? Eli ayana dolanm, ne diyeceini bilemez olmutu birden. Kimmi? diyebildi... Hasan Bey diye biri... Hasan Bey mi?.. Kimmi bu Hasan Bey? Aklna gelmiyordu bir trl. Hasan Bey diye bir tandm yok benim... Alamh-n rtme abasyla su vurdu yzne. Havluyu acdan ekinerek bastrrken aylverdi birden. Hasan Bey! Hasan be o, eo-lueek! Bey olur mu o, budala. Bey senin baban, aabeyin; pezevenk aabeyin var ya Ankara'da, o beydir. Bu Hasan... Gn-sePin abisi, sersem. Rasim Bey vardr, kars Refia Hanm, Ner-min Hanm. Eyp'e git sen, byclere git. Muska yazdr. Aclarn unutmu gibi frlad, koridorda Nermin'le karlat. Omzundaki havluyla kuruluyormu gibi yaparak yzn kapatt. Kotu, soluk solua ald telefonu. Buyrun, ben Kenan... Bir sessizlik oldu nce, sonra Hasan'n ekingen sesi duyuldu ar ar: Gemi olsun Kenan Bey... Ben Hasan... Rahatsz ettik sizi... Ettik mi?.. Yalnz deil demek. Ne diyeceini bilemedi bir an... Cokuyla konumaya balad birden: Ne demek rahatszlk? ok ok sevindirdiniz beni abici-im, mudu ettiniz... Sa olun!.. Abi sz kendiliinden kvermiti azndan. yle rahat sylemiti ki. Hasan ekingenliini yenmi gibi ekledi: Kazay duymu Gnsel. ok zldk... Tehlikeli bir ey yok inallah... Kenan bir ey diyemedi nce. Bir sessizlik oldu... Kaza m? yiyim, dedi yavaa. imdi iyiyim, yok nemli bir ey. Hasan durdu bir an, sonra abucak: Bak, GnsePi veriyorum. yilikler dilerim. Gemi olsun. Sa olun... ok ok... Szn bitiremedi, Gnsel'in sesini duydu. Kenan!

Sesi incecikti, titriyor gibiydi... Kenan heyecandan tkanmt nce bir ey diyemedi. Sonra toparlad kendini: yiyim canm, dedi... Merak etme... Ne oldu? dedi Gnsel. Sustu bir an, sonra yreklenmi gibi konumaya balad: yle kt szler etti ki Burak, deliye dndm... Kzmadn deil mi byle atma? Dargn deilsin bana deil mi? Na335 sil bir kaza? Ar bir durum yok ya? Doktora grndn m? Hi durmadan konuuyordu. Btn aclar bitmiti Kenan'n. Mutlulukla kuatlmt... Bir sessizlik oldu. Gnsel karlk bekliyordu sorularna. Konu, dedi Kenan... Seni duymak istiyorum... Yine bir sessizlik oldu. Abisinin yannda utanmt belki de! kabilecek misin, dedi birden. Bugn kabilecek misin? Bu yzle mi?.. Ne diyeyim imdi? Bir hafta dinlen dedi doktor. Anlatrm sonra. Seni ararm ben... Gnsel'in zgn sesi duyuldu: Arayamazsn, dedi. O telefon kapal imdi. Hoca geziye kt. Oda kapal. Bir hafta m? O kadar ar yaran demek... Peki ben... Sustu birden. Sonunu getirememiti sanki. Alyor mu? Sen mi o, budala? Ne bakar bu kadn byle. Elinde ilalarla kapda duran Nermin'i grmt. Ne var? dedi. Nermin ard, kekeler gibi: Hi, dedi. lalarn... Kenan serte kesti: Gryorsun, konuuyorum. plak, terliksiz ayaklarna bakt Kenan'n, bir ey diyecek oldu, sonra yavaa dnp koridorda uzaklat. Kenan telefonu eliyle kapatma gereini bile duymamt, Gnsel sezinlemi olmalyd. Ne var, ne oldun? diyordu. Yok bir ey, dedi Kenan. Merak etme beni canm. yi olacam. Ar bir durum yok. Bir ey atlattk ite. karsam kendim gelirim. zlme sakn. Bir eyler syle haydi, duymak istiyorum. Gnsel titreyen sesiyle: 336 Bekliyorum seni, dedi, sonra daha yavalatarak fsldar gibi ekledi: ... Bir tanem. Allahasmarladk. Gle gle... Telefon kapanma. Baku elindeki telefona, brakrken yavaa fsldad: ... Birtanem! ylece kald bir an. Kitapln camndaki yzne bakt. Pisti, irkindi, kara ilerle biimini yitirmiti; ba belasyd bu yz. kamam byle. Allah kahretsin seni. iyiyim oysa ki. Koa koa gidebilirim imdi. Burak'a telefon etmek geldi iinden; ne diye yayp duruyor kaza masaln. A da teekkr et, budala; kt m oldu? yle demeseydi Gnsel'e... eri doru yrd. Lo koridora gelince arlar dikilivermiti sanki. Sa gz perdeli gibiydi, banda bir arlk vard, yrrken belinden sol kalasna doru bir sz yaylyordu. Yatak odasna girdi, aknlkla durdu birden; Nermin ilalan ufak masa stne yaym, pamuk paketini am, gazl bezleri hazrlyordu. Soyunacam bu kadnn nnde, o da yaralarm saracak. rlplak... Kapcya syle, eczaneden kalfay arsn, dedi yavaa... Nermin anlamadan bakt, Kenan tamamlad, ne de var yaplacak! nce kar duracak, bir eyler syleyecek gibi bakt Nermin, sonra bouna olduunu anlam gibi ba edi; kapdan zgn karken yavaa: Ben yapardm, dedi. Yine sen bilirsin. Terliksiz dolama. O geceyi, sonraki geceleri ok kt geirdi Kenan. Uyuyamyordu. Uykular ok ok yanm saatlik dalmalar oluyordu. Hem de uyku ilac alarak. ki gn sonra doktor bir daha uramt. Yine konumadan bakm, yoklam, cumaya, cumartesiye karsnz demiti. yi gelmi ilalar, gzkapandaki i inmiti ya, gze oturmu kan imdi kpkrmz, daha belliydi. Okuyam-yordu. Gazeteleri bile yle bir gzden geirebiliyordu, o kadar. Bir gzcye gitmek zorunlu. Cuma sabah biraz dzelmi buldu kendini. Sabaha kar

iyice dalm, drt saat, deliksiz uyumutu; szmt daha dorusu. Aclan geti denecek kadar azalmt. lalann etkisi ile olacak, btn gvdesinde bir geveme, kemiklerinde bile duyduu tatl bir eziklik, bir gerinme istei, gnlerdir kzgnlkla bakt yata bile ekici yapmt. Ner-min'in kahvalt iin yavaa vurduu kapy da amad; karlk da vermedi. Uyumuyordu oysa ki. erden ara sra Zeynep'in sesi geliyordu. yileip kalkm, koridorda dolayor, banyoya, tuvalete girip kyordu. Birka kez yatak odasnn kapsndan geerken huysuzland; babasn grmek istedi. Sonunda bir sessizlik kt eve. Okula gitmi olmalyd. Ara sra alan telefon sesi, kap sesi evdeki sessizlii daha da belirliyordu. Nermin mutfakta ya da salondayd. Kenan olaylan sralamaya, zme varmaya kalk bir ara, beceremedi. Kafasnn iindeki danklk imdi uyuukluk biimini alm, hibir eyi derinliine inceleme, irdeleme yetenei brakmamt. Varmad stne; oluruna brakt. Durgun, gevek bir ortamda, odaya, tavana, duvarlara baknd ar ar. Elbise dolabna, tuvalet masasna, yataa, yorgana, sonra dan kard kollarna bakt. Sa bileindeki plasteri ekip att yavaa, derin syna bakt. Yeni tutmu kabuun kysndaki kzl et grnyordu. Kavgada sallarken elini keskin bir eye arpmt. Bak myd? ie, bardak, tabak kn belki. Bak filan yoktu. atal vard; ataldr. Onlann da durumu parlak deildi ya; benim kadar olmad hibiri. Sonunda hepsi mi yklendi bana. Niye? Sana yle geliyor; kimin kime vurduu belli miydi ki? Bir glmek ald birden; tutamyordu kendini, glyor, glyordu... Durumuna, kavgann biimine, olan biten her eye... Kapdan geerken Nermin duyarsa, delirdiimden hi kukusu kalmaz artk! Ama o Mustafa'nn yz, "Uy pen se-nun," derken sarholukla kayveren az, gzleri, oynayan, titreyen enesi... Ben de vurdum onlara. Aznn kysnda kan vard Cemal'in de, Hseyin'in de, Maral'nn da... Kadir deil 338 miydi ad? Ona Mustafa vurdu en ok. Bir de Sleyman Da-y'ya... Bir daha gitsem mi? ldrrler mi, ne ederler ki? Hibir ey de yapamazlar. Dostluk byle kurulur belki de! Git iine be!.. Yine bir ac kt iine; bymeye balad. Nesini seviyorum ben bu adamlarn? Apayrym onlardan. En yaklatm, en i ie olduumu sandm anda bile yle yabanc, yle uzak, kk bir bahane ile de kanl bakl dman! Dman deilim. Onlar sana dman! Sleyman Day girmeseydi araya ldrmlerdi seni. yle engeller ymlar ki aramza, nasl aacaz! Nasl aacam? Nasl aarm? Bir bezginlik btn ilikilerini sinsice kemirmeye balad; ksa sre sonra da yapayalnz, karanlklar iinde buldu kendini. Gnsel de yoktu orada! Tek banayd. Kalkmak istedi yataktan, kalkamad. Biraz sonra iyice yitirmiti btn direncini. Kalkmak da istemiyordu artk. Bakaldrma gereini de duymuyordu. Hibir ey istemiyordu. Hi, hibir ey... Gnsel'i de ... Yok ki Gnsel! Uyudum belki de. imdi uykudaym. D filan da grlmeyen dupduru bir uyku ite. lm uykusu! ok telerde, birileri mi var ne; Cemaller, H-seyinler, Kadirler var. Gnsel var, Hasan, Baba... Bembeyaz salar. Giremezler buraya. Girmesinler, girmesinler; yveririm sonra. Kmldamasn durgun su. Balklar da dolamasn. Yok balk filan. Krmz balk, yosun, bitkiler filan yok. Kpekbalklan da yok; ne istiridye, ne canavar balklar... Su durgun... Durgun, karanlk. Kmldamasn. Ne gzel; boulup gitmiim. Sessizce... Ayaklarm da yzp duruyor derinlerde. Bu bam ne gzel kurtulmu, sularn altnda, bouk, batk. telerden seslerle bir titreim balad nce, kaynamaya dnverdi birden... Zorla doruldu, dinlemeye balad. Nermin koridorda birini nlemeye, gslemeye alyor gibiydi. Ksk, titrek sesi, kaln, atlak bir erkek sesine karyordu. Pansumana m geldi adam? Deil, o byle deil. Nedensiz bir korku dt iine. erdeki sesler uzaklam, serte bir kap kapanmas ile de bitivermiti. Salonun kaps... Korku gittike younlayordu. Yatakta oturup kald bir sre. Sonra bir utanla yeniverdi korkuyu. Yataktan indi. nce pijamay karp giyinmek geldi iinden. Vazgeti; biraz daha beklese korku yeniden ste kacakt sanki. Korkunun bastrmasndan korkarak abucak yrd. Koridorda ar ar yaklarken salondaki sesleri dinledi bir sre. Benzetemedi. Ra-sim hi deil! Ankarada'ym... Pijamayla kimsenin yanna kmazd ya, sesler birbirine karp da Nermin kzgnlkla kslm barmasn duyunca duramad daha. O kadar! Grmek istemiyor seni.

yle grmek istiyorum ki... Kapy averdi. nce tanmad. Kahverengi giysileri, yeile alan kravat, biryantinli prl prl salar... Koltuun koluna ilimi, yan ayakta duran kumral, yakkl bir adam. Kap alp da Kenan girince yavaa kalkt. Souk bir glmseme vard yznde. nce dudaklar alayl bir kmldad. Merhaba Kenan Bey! Tanyacam bu adam ya? Tamam. Selim'di. Nermin'in a-bisi. Ne yapacan, ne diyeceini bilmeden bir sre kald Kenan. Sonra ayn kararszlkla bir-iki adm att. Nermin de soluu kesilmi gibi bakyordu; apakt yz. Sinirden, kt eyler olacan sezinlemekten belki. Merhaba, dedi Kenan. Yaknda bulduu bir sandalyeye oturdu yavaa. Ho geldiniz! Otursanza. Buyrun. Selim pek de ummad bir eyle karlamann aknln geitiriverdi, koluna ilitii koltua oturdu. Nermin'di asl akn olan. Hem biraz rahadamt sanki, hem tedirgindi. Gemi olsun, dedi Selim. Kaza geirmisiniz, iyerinize telefon etmitim. Bir urayaym dedim. Durdu, Nermin'e bakt yle bir, biraz da alayl gibi... Hep alayl gibi bakyordu ya... Bu kz kar koymaya kalkt sizi grmeme demek ister gibiydi. Kenan da bakt Nermin'e; bir acma duydu. Abisinin durumu Nermin'i bir aalk duygusu ile ezi-340 yrdu sanki. Utanla gzlerini kanyordu Kenan'dan. Ksa bir sessizlikten sonra deminki szlerini balayverdi Selim: Nasl oldu? Kenan geitirmek ister gibi ban sallad yavaa, nemli deil dedi. Geti. Yine bir sessizlik kmt. Kz oldu dedikleri... Selim bozdu sessizlii. stedii biimde iliki kurmann yolunu arar gibi doruldu koltukta. Kusura bakmayn Kenan Bey, dedi. Sizinle baz eyleri konumaya geldim ben. Hastasnz, sizi yormayalm. sterseniz baka bir gn geleyim. Szn bitirmemi biimde vurgulamt. Kenan bir sre bakt, ne diyeceini bilemiyordu. Selim tamamlad hemen: ... sterseniz darda bulualm. arlm olun bir akam. Hem bir eyler yer, hem konuuruz. Kenan kesti yavaa: Eksik olmayn, dedi. yiyim ben. Buyrun konualm imdi. Nedir? Sonra Nermin'e dnd: Kahve yapsana abine. Nermin sapsaryd. Bir ey diyecek gibi yapt, kalmad, yavaa teekkr etti Selim; imezmi. Daha bir yreklenmi gibiydi Selim; buzlan krmt. Artk yol almaya hazrlanrcasna yasland koltuuna, ayak ayak stne att. Kenan yaknndaki sehpay gstererek; Sigara buyrun, dedi, Selim'e... Sa olun. Burdan yakaym ben... Cebinden bir Amerikan sigaras kard, Kenan'a da uzatt, almad Kenan. Gze batc parlak bir akmakla yakt sigarasn, sonra yine yasland... Bakn Kenan Bey, dedi. Anlamaya geldim buraya ben. Akllca anlamaya. Kavgaya deil. Bunlar sevmez beni. Bilirsiniz bizim aileyi. Sizinle doru drst konumuluumuz yok. Beni daha ok bunlarn tantt biimde tanmanz da doal. Belki de hakllar. Ben de az edepsizlikler etmedim. Gentim, dayanakszdm. Bir soluk ekti sigarasndan, dalgn bakt. Asl sulu rahmetli peder belki de. Sevdirmedi birbirimizi; dman etti, paralad bizi. Neyse... Yine de Allah rahmet eylesin diyelim. Btn su yalnz babamda da deil doal ki... Annem iyi kadndr belki ya, ocuklarna kar grevini doru drst... Annemin adn azna alamazsn bu biimde sen. Nermin salksz bir lk gibi szn kesivermiti adamn. Bir sessizlik kmesine bile brakmadan ayn hrnlkla srdrd:

 Layk evlat deilsin o anneye... O annenin senin iin yaptklarn bilmeyenlere dk bu dilleri. Ne nankr olduunu... Rica ederim brak... Kenan'n tersler gibi barmas Nermin'in srdrmesini nlemiti. Bir sessizlik oldu. Nermin'in sinirli solumas duyuluyordu. Selim hi aldrmam, duymam gibiydi. Sigarasn ekiyordu ar ar. Yznde hep o alayl glmseme. Kenan dnd: Ayrntlar brakn, dedi. Nedir konumak istediiniz, ona gelelim... Tartma aacak eylere de girmeyin ltfen... Bir sessizlik oldu yine, yavaa sallad ban Selim. Peki, dedi. Anlataym... Daha bir ey demesine kalmadan yine atld Nermin: Bunu mu dinleyeceiz imdi? Kenan bozulmutu. Dnp ters ters bakt; sinirden titriyor gibiydi Nermin. Yz sapsar... Bir eyler demek istiyor da be-ceremiyordu sanki. Dinlemek istiyorum ben, dedi... Sonra Selim'e dnd: Evet... Selim sigarasn bastrd abucak; ban kaldrp ciddi bir yzle bakt Kenan'a. Uzatmayacam zaten Kenan Bey, dedi. Akllca davransa 342 Nermin, yalnz kendi karlarm da dnmyorum, onun da, sizin de byk karnz var burada. Susup bakt yle bir, sonra ekledi: Belki daha ok sizin karnz var... Darlmayn ya, kaz yiyecek olan sizsiniz asl. Ben nasl olsa kurtannm... Ugratnr biraz, o kadar. Kzacak gibi oldu Kenan. Ne yuvarlar durur bu herif aznda? Hay sizin iinizden de, kaznzdan da, kannzdan da... Bizim de karlarmz m? Ak konuun, dedi Kenan. Selim karlk vermeden yine alayl bakmaya balad, tam Kenan bir eyler diyecekti ki... Kenan Bey, dedi. Birbirimizi atlatmaya kalkmayalm. Her eyi biliyorum ben. Bilmek de deil yalnz... Durdu bir sre, ciddilemiti yine. in bir ucu da benim elimde, dedi. Hangi iin? Selim nce alayl bakacak gibi yapt yine, fakat Kenan'n itenliini anlam gibi ciddileti. Bastrarak: Btn ilerin, dedi. El attnz btn ilerin. Kenan korkmutu birden. Tam anlamamt ya, kitapl, Rasim'in dedikleri vermiti bana birden. Btn iler. El attmz btn... antaj yapyorum sanmayn, dedi Selim. Byle konuuyorum ki ak olalm birbirimize. Kenan'la bir sre baktlar yine. Toparland Kenan. Kapal iim yok, dedi. Her eyim ortada benim. Uzanp bir sigara ald sehpadan, yakarken: Nereye varmak istediinizi anlayamadm daha, dedi. Aka syleyin de uzatmayalm. Sigarasn ekip gzlerini Selim'e dikti. Ne bok yemek ister bu it. Asl bu herifle dvmeli. Glmek geldi iinden. Kavgaya altk. yle yakasndan ekip soluna doru...Uy pen senun... nce size oynanan oyunlar aklayaym da, dedi Selim. O zaman bana gveniniz olur belki. Daha rahat konuuruz. Nermin'e bakt alayl. Bu kz da abisini dman bilmekten vazgeer belki. Gzleri alr. Durdu. Szlerinin etkisini artrmak ister gibi bekledi biraz, sonra ban nne edi yavaa, balad: Arsa iinde, u Alemda'daki arsa, validenin arsas, yz bine yakn kazk yiyorsunuz orda, bu bir...

Ban kaldrp bakt. nanmadklarn sand iin olacak aklamaya balad hemen. Size 190.000 diyorlar deil mi? Aslnda arsa iin 284.000 lira tahakkuk ettirildi. Gzlerini Nermin'e dikti bir sre sonra ekledi: Nasl, iyi para deil mi? Kenan yle yabanc bir ortama dmt ki yine, sylenenlerden bir ey anlamyordu. Hangi arsa. Ne 190.000'i? Haa, u annelerinin Rasim'le olan... kveren sessizlik gvenini, umudann artrmt Selim'in belli ki. Daha bir rahat, yukardan bakyordu. lk vuru parlak oldu! Ayn rahatlkla balad: Nurettin Hayderi'yi iyi bulmusunuz! Karlk bekler gibi durdu, sonra alayl ekledi hemen: Siz bulmadnz tabii, Rasim Bey buldu. Daha dorusu oktan bulmular birbirlerini. yi iler yaptlar. Bir ey dediimiz yok da... Kimmi bu Nurettin Hayderi? Kenan'n bu sert, dik sorusu Selim'i artr gibi olmutu. Kukuyla bakyordu. Sonunda Kenan'n itenliini anlam gibi: Avukatnz, dedi yavaa. Ortaklnzn Ankara Temsilcisi! Ortaklmzn m?.. Kenan yle aknca soruyordu ki Selim de aknlam gibiydi biraz. Kenan'la Selim bakp durdular bir an. Kenan, Ner-344. min'e dnd birden. Nermin kpkrmzyd. Gzlerini kanyor-du. Birden toparland, heyecanla titreyen sesiyle: Yeter samalklarn, dedi. ek git buradan. stne grev deil senin! Bir eyler daha diyecekti, getiremedi; sustu. Kpkrmz yz, aklam titrek dudaklar, soluk solua inip kalkan gs ile gzlerini srekli kamyordu Kenan'dan. Selim gzlerini Nermin'le Kenan arasnda bir-iki gezdirdikten sonra kurnazca glmsedi. Kenan'n daha durulukla gremediini kavram gibiydi. Belki sizin de haberiniz yok baz eylerden Kenan Bey, dedi. Sa elini usulca ceketinin cebine sokup kvrlm ufak bir dosya zarfi kard. Bakn, dedi. Fotokopiler filan da var burada. Buyrun bakn. Zarfi uzatm eli bir sre bolukta bekledi Selim'in; Kenan'n donmu gibi, kmldamadan baktn grnce yavaa ekti. Zaten sizin adnzn gememesine taklmtm ben de, de-> di. Habersiz olacanz hi aklma gelmedi. Kocassnz... Sizin izniniz olmadan bu kz nasl girer byle ilere? Sonra srtarak bakt. Kusura bakmayn, dedi. Byle ilerde asl kurnazlar iin iinde grlmezler de... Durdu bir sre, sonra yavaa tamamlad: Size inanyor insan. Ne yapacan, ne diyeceini bir trl bilemiyordu Kenan. Konumak, bir eyler sorup renmek, svp saymak, gidip ieri yatmak, uyumak, uyumak, uyumak... Selim uzun uzun anlatmaya koyulmutu. Rasim'le avukatn Bakanlktan paray nasl kardklar, kimlere para yedirdikleri -aslnda yedirdikleri para da syledikleri gibi 50.000 deil 20.000'den biraz oktu, o kadar, oyun iinde oyun deil mi Kenan Bey? Sonra matbaa iin Nermin, Melahat, Rasim namna kurulan ortaklk. Elde kalan parann tamamn verecekler Bakanla! Aslnda Rasim, Nurettin 345 Hayderi bu bask makinesini hurdaya kartp sekiz on bin aras bir parayla alacaklar. Selim ayrntlarna kadar anlatt merakl hikyeyi, ara sra dosyadan kard baz kdarla da belgeliyordu. Belli ki ustaca hazrlanma her ey. Sonunda o alayl g-lmsemesiyle Nermin'e bakarak balad szn. Melahat Hanm'n arsalarndan 250.000 lira inecek ceplerine... kard Amerikan sigarasn yakarken ayn rahatlkla Kenan'a dnd: Gryorsunuz ki yalnz kendimi dnmemiim Kenan Bey! dedi. Tam bir sessizlik vard odada. Kenan'n iinden Nermin'e dnp bakmak bile gelmiyordu. Selim ikisini de gzaltna alm gibiydi. Bir soluk ekti sigarasndan, bir an durdu, sonra ar ar:

 sterseniz, dedi, bir kurusuz alnm size ben o makineyi. Bask makinesini... Tam yengiye kavumann inancyla koltua yaslanp bakmaya balad. Bizim de szmz dinleyenler bulunur Kenan Bey! Kenan'm bana bir an oturmutu. Dnmyordu, dnmek de istemiyordu. Tatl herif Selim. Btn oyunlar bozuyor kendi oyununu yrtmek iin. Kural da bu deil mi? Kt yakalam Rasim'i! Gerekten bu kadar basit mi? Hey Tanr hepinizin... Aznza saym sizin gi... Selim daha da kaslarak konumaya balayacakt ki Kenan birden kalkt... Hibiri ilgilendirmiyor bunlarn beni, dedi. Dnd kapya doru yrrken: ki karde aranzda zersiniz sorunlarnz, diye ekledi... Hi ilgilendirmiyor beni!.. Kapda dnp Selim'e bakt, srtndan bir yk atar gibi rahatlkla: Biz Nermin'le ayrlyoruz, dedi. sterseniz kitapl da size devredeyim... Rasim'le anlarsnz... Dnp gidecekken gz Nermin'e iliti. Sapsaryd; gzleri Kenan'dayd, sallanyor gibiydi ayakta. Kenan abucak yrd, odaya girdi. Oh, kurtuldum... Kapy kilitledi, yataa uzand rahata... erden telefon sesi geliyordu. Gnsel midir?.. Bana ne?... Grmyor mu durumumu? Suyun dibinde batk kalmak en iyisi. l sessizlikte, uyku belki de o, kmldamadan brak-vermek kendini... te byle... Ba arsn da unutuyor insan... Unutmak gerek... Her eyi, her eyi unutmak... Ne kadar getiini anlamamt. Belki de ok ksa bir sre... Her yann kuatan durgun su bulanverdi birden; pler, pislikler yzp duruyor, orasna burasna deiyor, yapyordu. Kalkt oturdu yatakta... Can sigara istiyordu. yle istiyordu ki... erde sigara... Niye almadm gelirken? Ortakl kurup bask makinesini de da-levereyle... Gitti mi o herif? O kadn. ekip gitmi olsalar. Ayrlacamz syledim; durmaz artk! Kz da gtrr. Gtrsn. En iyisi, ben ekip gideyim burdan. Bir daha da uramak yok... Kapy at, koridoru dinledi. Sessizdi. Herif gitti; peki Nermin? O da mutfakta filan belki. Grlts gelirdi... Ar ar yrd koridorda; Zeynep'in oda kaps akt, mutfakta da yoktu Nermin. Salona girdi, yoktu kimse. ard. Gitmi demek. Demin Selim'in oturduu koltua iliti. Bir anlam veremedi nce. Anlam var m bunun? Gitmi ite. Tablalarda izmarit, kl. Tedirginlik vard iinde. Bir sigara yakt. Gitmi... Brueghel tablosuna takld birden. Hay Allah, ne herifmi bu Brueghel! u iskelet... Hay it Rasim... Binmedii eein nne ot kor mu o? Arkadam, koruyucu meleim! Gerekten hyar herifin biriyim ben. Bouna demiyor bana Rasim, hyaraas diye... Peki, nereye gitti bu kadn? Pencereden bakt. Sokakta Nermin'i grecekti sanki. arya kt belki. Telefon alyordu. Yaklat; rperti vard iinde, at telefonu. Kulana yaptrp bekledi. Hi ses yoktu. Biraz daha bekledikten sonra: Buyrun dedi. Yeni bir sessizlik oldu nce, belli belirsiz bir soluk sesi geldi, sonra ekingen titrek bir ses: Aloo... Neresi efendim? Oydu. Gnsel'di. Tkanr gibi olmutu Kenan. Ben Kenan, dedi. Buyrun. Gnsel sen misin? Kenan. Canm, birtanem benim. Kimse yok mu yannda? Gnsel on be kez am telefonu, Nermin'in sesi gelince ka-patyormu hep. inada bindi, dedi. Kazandm sonunda. Deli gibiyim; bir eyler, de, ne olursun? Nasl oldun? Ne vakit kyorsun? Yarn ineceim ie. leden sonra buluuruz. Yarn ok doluyum canm. Darlma yine bana. Abimi yolcu edeceim akama. Dokuz arabasyla gidiyor. Btn gn onunla olacam. Dokuzdan sonra bulualm. Sessizlik oldu birden. Gnsel susuyordu. ekingen sesi duyuldu yavaa: Korkuyorum bana darlacaksn yine. Danlmayacam.

 Ne olursun darlma canm. Ben senden daha m az istiyorum sanki. Pazar le yemeinde yerimizde olacaz. Tamam m? Niye yarn gece deil? Bir sessizlik oldu yine. Kenan sabrszlanmt: Alo... Evet canm. Neden yann gece deil? Teyzeme gelecekler varm bir sr. Brakamayacam. Tatsz eyler. Anla beni, ne olursun? Sama sapan iler ite. Seni seviyorum. Her eyimsin benim. Bir tanemsin. Ne olur, anla beni biraz. Haydi kapatyorum. Pazar iple ekeceim. Dur kapatma. Biraz daha duymak istiyorum sesini. Konuacak ne ok eyimiz var biliyor musun? Korkutma beni. Kt eyler deil ya... Bir ey demedi Kenan. Gerekten kt eyler miydi? Yooo, ok iyi eyler... Niye kt olsun. Selim'den rendiklerim. Yalnz iilerden dayak... Bilmem, dedi Kenan. Birlikte deerlendiririz. Kt, iyi kark. Sensiz ayramyorum. Canm benim. Hoa kal... Sesini alakt, fsldar gibi: perim, dedi, ok ok perim birtanem. Kenan telefonun kapanaca korkusuyla, Gnsel!., dedi. nce bir sessizlik oldu yine. Sonra Gnsel'in sesi geldi: Pazara canm. Bir daha brakp gidecek misin beni yle? Gnsel'in tatl glmser sesi geldi birden: Baka ne yaplr yle samalklara. Sonra hemen gnln almak ister gibi scak, sevgi dolu bir sesle ekledi: ocukluktan kurtul da by artk! Seni hibir zaman brakmayacam ben. Telefonu bekleyenler var. Hoa kal canm. perim. Kenan bir eyler daha demek istiyordu ki kapand. Telefonu brakp oradaki sandalyeye kt. Yorulmutu. Terlemiti basbaya. Dalp kald bir sre. Bir anda her ey uup gidiyor. Bir eski rubai dizesi takld kafasna: "Gemi gelecek masal btn bunlar hep..." Ama sonra ne diyor; syle onu da. Syle syle... "Elenmene bak mrn berbat etme!" Hibir gn onlar gibi olmadm da, zenmedim de... Dnmedim bile. Ama bezginsin ite. Bezgin mi? Ne dedi Gnsel... Hi brakmayacak beni. Nasl benziyorlar. Ne hakk var Gnsel'e bu kadar benzemeye? 349 Nermin de hi brakmayacakt. Nereye gitti bu kadn? D kapnn anahtarla aldn duydu; irkildi, ieriye kamak ister gibi doruldu yerinden. Nermin'le Zeynep'ti. Peki anneciim, eliyordu Zeynep. Hi kimseyle gitmem anneciim... Tabii gitmezsin, akll ocuksun sen. Okul arka sokaktayd. Zeynep'i almaya m gitti. Neden? Zeynep'le Nermin ieri girdiler. Zeynep babasm grnce koarak boynuna atld. Canm babacm benim. pyor, pyordu. Bir yandan da: Buras da, diyordu. Buras da... Eski bir oyundu aralarndaki. Zeynep'in pck kondurmad yerler alarm! Nermin yorgun argn paltosunu asp bir bakt, sonra hibir ey demeden ieri geti. Yz ask, sararm. Kenan'n biraz belli olan dayak yerleri, gznde kan, yeni gzne arpmt Zeynep'in. Durdu, merakla bakt. Niye hasta oldun babacm sen? Artk muduluk duymuyordu Kenan bu pcklerden, konumalardan. Neden? Hibir eyden muduluk duymuyorum ki, Gnsel'le konumadan da m? Gnsel'le mi? Pazar gn buluacaz Gnsel'le! Abisi gidiyormu. Sonra teyzesinin konuklan yann gece... Zeynep'le koridora geerlerken Nermin mutfaktan: Yemek hazr, dedi. Hemen oturalm. Zeynep ge kalmasn. Okula gtreceim. Okula m gtrecek? Nerden kt bu gtrmek? diyecekti, vazgeti. Yemee de kmak istemiyordu aslnda, iinde bir kaznt vard. Azna bir ey koymamt daha; sonra Zeynep de brakmaz, huysuzlanr. Zeynep'le birlikte ykanp masaya oturdular. Zeynep itahla yiyordu. Okuldan, arkadalarndan, retmenden sz ediyordu. Yalnz oydu konuan. Kenan ara sra Zeynep'e bakyor, glmsyor, ban sallyor; aslnda ne onu, ne hibir eyi duymuyor, dinlemiyordu. Bu i

bitmeli. Ner-min'le daha kesin, gerekirse daha sert, acmasz konumak gerek. Yemek biter bitmez Zeynep kapya frlamt ki: Bekle, dedi Nermin. Birlikte gideceiz Zeynepciim. Kenan portakal yiyordu daha. Brakt elindeki portakal dilimini, Nermin'e bakt. Anlamadm, dedi. Niye birlikte gidiyorsunuz? Nermin masadaki bulaklar toparlarken yavaa: Anlamadn gryorum, dedi. Atlan ta da pek anlamamt Kenan. Bir sessizlik oldu. Nermin lastik botlarn giyen Zeynep'in duymasndan ekinerek yavaa, Yalnz gitmesini istemiyorum, dedi. Hi deilse birka gn. Kenan aklama bekleyerek bakyordu. Nermin yle bir bakt Zeynep'e, sonra fsldar gibi: Ne halt edecei belli olmaz daysnn. Konuurken azndan bal akar. Yapmayaca itlik yoktur iini yrtmek iin. Yeni kavramt Kenan. Deli bu kadn. Ya da deli numaras yapyor bana! Herifin ii yok da bizim Zeynep'i karacak? Niye? Yoksa benim bilmediim baka yanlan da m var iin? Niye olmasn? Bu aptal kadn bandan byk ne haltlara kalkm baksana. Kenan kalkt masadan, kapda pabularn yeni giymi bekleyen Zeynep'e yaklat. Hadi, gle gle Zeynepciim, doru okula. Akam knca da okuldan, doru eve... yi mi canm? Annem gelmeyecek mi? Kenan, Nermin'in kanmasna sra brakmadan kesinlikle: Annenin ii var, dedi. Gle gle canm. Nermin ne diyeceini bilemeden donup kald bir an. Zeynep de akn bakyordu. Kenan sertleti birden. Gle gle dedim ben sana. Zeynep korkuyla, Peki babacm, dedi. Allahasmarladk. kp kapy ekti. Kenan elinde bulaklarla donmu gibi bakan Nermin'e dnd birden. Nerden geliyor aklna bunlar? dedi. Yaklat, gzlerini dikti Nermin'e. Niye ktlk etsin ocua abin? Var m bir neden? Sonra ar ar koltuuna giderken yavaa ekledi: Bilmediim baka eyler varsa akla da ben de reneyim. Koltua iliti. Elinde bulaklarla ayakta suskun kalan Nermin'e bakt. Bakar bakmaz da bir korku dt iine. Salksz bir grnt bu. Kt gibi soluk bir yzle krpmadan duran iki bo gz. ylece kald bir sre. inde bir arlk duymaya balamt. Kenan gerekten korkuyordu. Nermin dudaklarn kmldatt, ince sivri dilinin ucunu, slatmak istercesine stnde dolatrd ar ar; kendi kendine sylenir gibi: Hi balamayacam seni, dedi. Karmazlar demek... Bir an daha kald yle. Kenan bir ey diyemiyordu. Byle grmedim bu kadn ben. Deliriyor mu? Deli sz m bu? Baklar? Yoksa ben mi? Nermin arca dnd, ieri gitti. Masamn st, ekmek, yemek krntlar silinmeyi bekliyordu. imdi elinde sabunlu bezle gelir. Gelmedi. Kenan koltua brakt kendini, gzlerini kapatt, dalp gitti. Srayarak uyannca saadar gemi gibi geldi. Baknd. Masa ylece duruyordu. eriyi dinledi. Tam sessizlik vard evde. Kalkt, ieri yrd. Mutfakta da yoktu Nermin. Zeynep'in odasnn nnden geerken, kapy amak istedi. Kapalyd. Odasna gitmek iin yrrken durup dnd birden, kapy vurdu hafife. Ses yoktu. Tam bir korku dt iine. Yoksa... Daha hzl vurmaya balad. Yine ses yoktu. Adn sylemek istemiyordu. Hzla vururken: A kapy, dedi. abuk a... Bekledi biraz, dinledi, yine vurmaya balad, ierden gelen 352 belli belirsiz bir sesle, terlik topuklarnn yere demesine benzer bir sesle durup dinlemeye balad. Yaklaan bir ayak sesinden sonra kilit iinde dnen anahtarla kap ald. Ayn soluk yzyle kapda duruyordu Nermin; soru filan yoktu baklarnda, suskun bakyordu Kenan'a. Kenan armt. Ne demeli imdi? Bir ey sylese ya u kadn. Ben de ona... Nermin daha beklemeden dnd ar ar, ieri gitti. Zeynep'in karyolasnn yan bandaki Kenan'la ayrldklar geceden beri yatak olarak kulland divana oturdu. Bitik, ilgisiz gibiydi her eye.

Kenan da girdi odaya. Yaklat Nermin'e, bir ey yapmak, bir eyler sylemek gerekiyordu. Bir ykmllk vard stnde. Nermin ban nne emi, gzleri iki aya arasndaki bir noktaya akl yle duruyordu. Oynuyor mu yoksa? Ak da vermemek gerek. Kenan dikilmi gibi duruyordu Nermin'in banda. Sonra azna ilk gelen szle yavaa balad: Gryorsun dedi, daha kt oluyor gn gnden... Hrlamak m ille? Yazk deil mi?.. Zeynep iin de daha kt olmaz m? Bize yakan yapmak deil mi dorusu?.. yi niyetini biliyorum... Yetmiyor ite, gryorsun... Yaptklarn iin sana hibir ey demeyeceim, zrl saylrsn...Rasim bu... Seni beni deil, eytan bile kandrr... Ar ar, ara sra duraklayarak sylemiti bunlar. Nermin hibir tepki gstermeden ylece duruyordu. Yalnz yznde anlaml bir kmldama olmu gibiydi. Kenan umuda kapld birden. Yavaa Zeynep'in yatana iliti. Nermin ban kaldrp bakmaya balad Kenan'a. Ayn donuk baklard bu. Yalnz, derinlerinde belli belirsiz bir eylerin uutuu gzler deminki gzler deil. evreyle yeni yeni ilgi kurmaya alyordu da beceremiyor, snveriyor gibiydi ara sra. Bir ara glmsedi ya da yle geldi Kenan'a. Yine ayn kukuya dt Kenan. Oynuyor belki de. Yakalamak istiyor beni. Ama yok... Glmsedii filan da yok aslnda... Neyin var senin? Yakalanma kukusunu bastrarak birden soru vermiti. Ner353 min ban evirdi yavaa, sonra krk dkk karlk verdi: Yok bir ey, dedi. Zeynep'i alalm... yi olur Zeynep'i alsak... Sonra elini gsnn tam ortasna bir yere bastrr gibi yapt. uramda, dedi. Sonunu getirmedi, sustu... Kenan korkuya kaplmt iyice. Bakt bir sre, sonra bilinsiz biimde kalkt yanna geti Nermin'in. Ta iinden gelen bir acma duymaya balamt. Neyin var, dedi. Doktor araym m? Nermin ban sallad, istemiyordu. Kenan bir ey daha diyecekti ki kap alnmaya balad. Kolundaki saatine kayd gzleri. ki buuktu. Pansumancdr. Kalkmak iin davranacakt, Nermin birden smsk tuttu dizlerini, Ama, dedi. Kenan ne yapacan bilmeden kalmt; yavaa, Pansumanc, dedi. Nermin deimi, canlanm gibiydi birden: Biliyorum, dedi. Brak gitsin... Sonra smsk tuttuu Kenan'n dizlerini daha da sk kavrayarak dnd yavaa, bakmaya balad. Bambaka bir bakt bu. Bir eyler diyecek gibi kmldad dudaklar. Syleyeceklerini bulamyor gibiydi. akn kalmt Kenan. Kapnn zili nc kez de zrlad. Sessizlik balad. Nermin yine bir ey diyemeden biraz daha durup bakt ylece. Sonra gevedi elleri... Eski durumuna dnd yavaa. Gzlerini odada, Zeynep'in bambi tavan resimleriyle ssl duvarlarda, karyolasnda dolatrmaya balad. Sonra yavaa Kenan'a sokulmaya balad... Snr gibi... Mrldand birden: Karmazlar deil mi? Kenan ne diyeceini bilemedi, yavaa: Nerden karyorsun bunlan? dedi. Sylesene... Nermin daha, biraz daha sokulurken ayn snk sesle: Bilmiyorum... Bilmiyorum... diye mrldanyordu. Ban Kenan'n gsne koydu. Yzn iliklenmemi bir dmenin pijamadan akta brakt kll gsne yaslad; ylece kald. Kenan ne yapacam bilemiyordu. Pazar gn Gn-sel'le... Bir sre sonra aylr gibi kmldand Nermin, Kenan'n gsne yaptrd smscak yzn belli belirsiz i ekilerle srtmeye, dolatrmaya balad. Kenan kamak istedi. Kamak da istemiyordu. Nasl kalr? Nasl m? Neden pazar gn Gn-sePle... ekileri sokulmaya dnt Nermin'in, slak scak dudaklaryla ar ar pckler gezdiriyordu imdi. Uzun solumak pckler, yerini istekli bir diinin dipdiri gslerine brakp boynuna doru kt Kenan'n. Pazar gn Gnsel'le biz... Yarn gece olmaz... te Nermin de geldi... Kamak m? Kenan daha yukar kmaya gc kalmam, boynu ile enesi arasda uzun solumalarla gezinen dudaklara

yardmc olmak ister gibi ban kmldauverdi; bir anda dudak dudaa geldiler, sedire ykldlar. Bu kadn nasl byle?.. Nermin deil ki bu... Byle rlplak birden Nermin'in stndekilerden syrlnca ate gibi bir plakla gmlverdi Kenan. giysileri yoktu Nermin'in. Kenan akn, batp yitip gitti bir anda. Acl ezik kadndan ustalkla yrtc bir diiydi kan. Nermin'in yzndeki gerginlik, solumalar alamaya dnr gibi oldu bir sre; o da geti. Kesik bir-iki hkrktan sonra derin bir i ekile serilip kald. Kenan ar ar inip kan terli gsne, yorgun yatan yan plak kadna ylece dikti gzlerini. Sululukla bakmaya balad birden. Dalp giden hazlann brakt bir tortu gibiydi her ey. pis, irkin, vck vck bir tortu. Nasl yapn bu kadn bunu? Ben imdi Gnsel'e... Brak bu romantiklii... Bebek deilim ben... Nermin kapal gzlerini ap mudulukla bakt. imek gibi bir eyler akt Kenan'n kafasnda. Gz duvarda dayal yastklarn arasndan darya sarkm bir giysi parasna takld. yice aylmo. Tamam; oynad bu kadn...Uzanp ekti yast, Ner- 355 min'in i amarlaryd. Ustaca hazrlanm... Farknda deildi Nermin, mudulukla bakyordu. Borlulukla... Yavaa elini ald Kenan'n avularn yzne gtrd, ar ar yzne srd, pckler gezdirdi. Kar koyamyordu Kenan. Nermin fsldar gibi: Canm benim, diyordu... Biriciim benim... Sonra dorulup Kenan'n gsne dayad ban. Deminki gibi yzn srmeye, ufak pckler kondurmaya balad... Sa memesine doru banO yeni alm bir yara izine bakt. Dudaklarn dolatrd stnde. Ban yaslad yine Kenan'n gsne; bir-iki sarslma duydu Kenan. Sonra gsne damlayan yalan... Kesik, hkrklara karan fsltlar balad yine. Nasl seviyorum seni. Canm benim... Zeynepim'in babas... Her eyim... Ne olursun? Sonunu getiremedi. Hkrklar iddedenmeye balamt. Kenan, Nermin'i itti birden, divandan frlad. plaklndan utanyor gibi pijama altn ekiverdi hemen. Nermin alamay brakm, uzand sedirden ylece bakyordu. Kenan bir ey demeden kt odadan, banyoya geti. inde kabaran bir arlk vard. ofbeni yakp duun altna girdi. Sabunu sngeri ald, ovmaya balad her yann. Dakikalarca ovdu, ovdu... Bir trl kurtulamyordu pisliklerden. Su iyice snm, buu kaplamt banyoyu. Aynaya baka, glge gibiydi ba. Hibir yan seilmiyor. Buular zerine yaylm kara bir leke... Ne iyi byle; yzm grnmyor... Suyu kapatp da banyodan knca btn gvdesinden fikran bir ter kaplad her yann. Bornoz yatak odasndayd. Giysilerini ald eline, banyonun kapsn yavaa at, bakt. Yoktu Nermin. Yatak odasnn kapsna geiverdi hemen. Kapy ap ieri girer girmez aklp kald. Nermin tuvalet aynasnn nnde oturmu salarn taryordu. rlplakt. Kenan'n girii ile hi ilgilenmemi, omuzlarna, srtna dalm salarn fralyordu ar ar. Kenan ne diyeceini bilemeden kald bir sre. Terli vcudunda bir rperme duydu. yordu. Asl duran bornozu ald, giysilerini yatak stne att, bornozu geirdi, balad skca. Nermin'e dnd, heyecandan kpksk bir sesle: k buradan, dedi... Hemen k buradan... Nermin taranmay brakm, aynaya bakyordu ylece. Dnmekten korkuyor gibiydi. Kenan bekledi bir sre. Tam bir sessizlik oldu nce, sonra Kenan'n salksz barmas balad: Siktirol diyorum sana... Siktirol git buradan... Katil mi etmek istiyorsun beni eolueek... Azna stmn kalta, defol bamdan diyorum sana... Hadi defol burdan... Orospu... Kenan sesini gittike ykselterek barp duruyordu. Nermin sarslr gibi olmutu. Yavaa kalkt ayaa, Kenan'a bakt korkudan bym gzlerle. Kenan da yorulmu gibi susmu, soluyarak duruyordu karda. Nermin rlplaklnn bilincine yeni varm gibi kendine, Kenan'a bakt. Utanla rpermiti sanki kollaryla rtnmeye alyordu... Beceriksiz bir-iki abadan sonra yrmek ister gibi davrand, beceremedi. Yz apakt. Bir eyler diyecek gibi oldu,

yavatan salland, gzleri kapand, karyolann ayakucuna doru yzkoyun dt birden. Yerde rlplak yatan kadna ne yapacan bilemeden bakyordu Kenan. Belki de oynuyor yine... Birden karyolann altna doru szan incecik bir kanla irkildi. Yine yargya varamadan kald bir sre. Yoksa... Korkuya kapld birden... Eildi yavaa, yoklad. Yzn dndrmeye alt. Hafif soluyordu, ama ba cansz gibiydi braknca. Szan kan akaktaki derince bir syrktan geliyordu. Karyolann ayakucundaki sivri yere arpmt derken. Kolonya iesini ald tuvalet masasndan, abucak at kapan, avucu-na boaltt. Alnna, akaklarna srmeye balad Nermin'in. Ellerine kan bulat. Sznt kesilmemiti. Yz kasld Nermin'in, inledi. Gzkapaklar titriyordu. Baylan insan ilk kez gryordu Kenan. Kucaklad plak kadn, kaldrp kollarnda tuttu bir an. yle ar gelmiti ki... Karar veremedi nce. eri gtrmeyi dnd. Zeynep'in odasna olmaz. Yataa uzatverdi. Hemen bir doktor araym... Kap alnyordu. ster misin Zeynep olsun? Odur hem de... Karyola rtsn ekti plak kadnn stne. Kolanyay ald yeniden, avucuna doldurdu, salarna, akaklarna, alnna, boynuna srmeye balad Nermin'in. Kapnn zili alp duruyordu... Nermin'in soluu yavaa sklamaya balad. Bir filmde grmt: Ufack tokatlar vurdu yzne. Korkarak vuruyordu. Ar ar gzlerini aralad Nermin. Kenan heyecanla bakmaya balad. Nermin iyice at gzlerini, bo anlamsz bakt. Gz gze kaldlar bir sre. Yavaa kapatt yine. Solunum doald imdi. Uyuyor gibiydi. Telefon almaya balamt. Kenan frlad odadan. nce telefona kotu. Melahat Hanm'd. Kenan'la, o byk olay gecesinden bu yana telefonla bile karlamamlard. Eve gelmiyor, gnde birka kez telefon ap Nermin'le, Zeynep'le konuuyordu. Nazike Nermin'i istedi. Kenan ne diyeceini bilemedi. Kapnn zili srekli almaya balamt yine. Bir dakika, dedi... Telefonu ak brakp kapya kotu. Zeynep'ti. Korkmu gibi bakyordu... Babacm, annem yok mu? Hep de anne sorulur... Uyuyor, dedi Kenan. Bak anneannen telefonda... Syle annenin uyuduunu... Zeynep sevinerek telefona koarken Kenan odaya dnd. Nermin ylece yatyordu. Ne yapmal bu kadn? Ya aylmazsa? Doktor ar... En iyisi annesini mi armak yoksa?.. Zeynep'e ne diyeceim imdi? Yaklap Nermin'e...Uyuyor gibiydi. Yz kaslmalar iindeydi yalnz. stndeki rt soluyan gs ile dzenli biimde inip kalkyordu. Yanna iliti; kolonya ile akaklarn, gsn ovmaya balad. akandaki kan dinmemiti. Yastk kan iindeydi. Burnuna kolonya tuttu. Ufack amarlarla yzn sarst yeniden. Gzlerini ap bakt Nermin. Aylmt. Kenan'la gz gze gelince gzlerini kard, yzn evirdi bitkince. Birden aklna gelmiti Kenan'n; firlad odadan, Zeynep'in odasna kotu. Nermin'in divana brakt giysilerini toparlad abucak. karken Zeynep'le karlat kapda saklamaya alt giysileri. Babacm, anneannem dedi ki annem uyannca hemen telefon etsin, dedi. Olur. Kenan geecekti ki Zeynep hemen ekledi: Ben de Sulhiyeler'e gideyim mi? retmen dev verdi babacm, biz ikimiz Sulhiye'yle... Kenan yle sevindi ki kesiverdi hemen. Git kzm. Annen uyusun biraz. Sonra arrm ben seni. Geerken ecza dolabndan pamuk, plaster, gazl bez, kendi yaralan iin kullandklar ilalardan ald. Odaya girdiinde Nermin gz kapda, solgun yatyordu. Zeynep'in doduu gn gibi... Gzlerini karmadan karyolaya yaklaan Kenan' izledi, akandaki kan szntsn bilmiyor muydu? Yastn bir yan kpkrmzyd. Kenan sululuk duygusuna kapld birden. Acmayla kark. Nermin'in giysilerini karyolaya brakt usulca. Gzlerini dikmi, srekli bakan Nermin'den ekinmeye balamt sanki. Baklarn karyor, gz gze gelmek istemiyordu. Yaklap elindekileri komodine brakt, yataa iliti. Okisjenle slatt pamuu akana uzatt. Ban karacak gibi yapt Nermin. Gzleri Kenan'da, kald ylece. Ara sra gs geirir gibi iini ekiyordu derin derin. Kenan yaray temizlemi, ilal gazl bezi minik bir banda ilitiriyordu ki bir glge dolat Ner-

min'in yznde, gzleri dolmaya balad. Kenan sevinmiti tepid gstermesine. Durup bakt. Acyor mu? dedi. Karlk vermedi Nermin, dolu gzlerini kard, ban evirdi arca. Kenan bir eyler daha demek istedi. Ne diyecekti ki? Bant ilitirip kalkt yataktan. Nermin dnmt, ylece bakyordu yine. Doktor araym m? Hi duymam gibiydi Nermin. Bir sre baktlar. Kenan karlk almaktan umudunu kesip de dnnce yorgun sesi duyuldu Nermin'in. Zeynep nerde? Karda Kenan, Nermin'e dnd yavaa, devleri varm Sulhiye'yle, dedi. Sonra yavaa ekledi: Annen telefon etti. Araman istiyor. Nermin susuyordu yine. Duymam gibi... Kenan, sylemek istediini bulamyordu bir trl. Konumak, anlatmak gerek bu kadna. Zavall kadna... Zavall m? Nasl syledim o pis szleri. yi ettim. Ya lseydi. lr m dmekle? lseydi... lseydi... Dar k!.. Kenan ard birden. Nermin yavaa doruluyordu. Duyduu sze bir anlam vermek ister gibi bakt Kenan. Nermin yar dorulmu kald yatakta. rty gsne ekmi, kollarn plak gstermemek iin rt altnda saklamt sanki. Kt gibi ak yzde direnle parldayan iki gz biddnliini rtmeye yetmiyordu. Ayn yorgun sesle: Giyineceim, dedi. Kenan anlamt. Sevindi. Yadrgar gibi oldu, yine sevindi. Yatan stne brakt giysilerini alp kt. Zeynep'in odasnda giyindi abucak. Yatak odasnn kapsna geldi, bekledi biraz, dinledi; vurdu kapy. Ses yoktu. Biraz daha bekledi, yine vurdu, yine ses yoktu, iine bir korku dmeye balad. Yavaa aralad kapy, bakt. Yatak botu, Nermin yoktu grnrde. Anlayamadan kald bir an. indeki korku bymt. abucak girdi ieri. Karyolann te yannda bir koluna taklm sutyenle yerde plak yatyordu Nermin. Klotu da yerdeydi. Giyinmeye alr360 ^en dm olmalyd. Kesik kesik soluyordu; yz sapsan, gzyalar iindeydi. Kenan' grnce dorulma abasyla davrand. Yapamad, ylp kald yine. Kenan kucaklayp kaldrmak iin eilince kar koymak ister gibi bir eyler yapt. Gc yetmedi. Bir eyler sylemek istiyor, beceremiyordu. Kenan aldrmadan smsk yakalayp kaldrrken bidtin mrldanmaya balad: Brak... stemiyorum... Bir... Gzlerinden de yalar boanyordu srekli. Ta iinden bir acyla sarsld Kenan. Usulca yataa korken pmek geldi iinden. Niye alyor. Kar duramad; eilip slak yanandan yavaa pt Nermin'i. Demek byle alar Gnsel de. Alatmayacam. Alamas pckle artm gibiydi Nermin'in. ini ekiyordu derin derin. Kenan'n gzleri dolar gibi olmutu. Hemen kalkp ban evirdi. Gerekten ac ekiyor bu kadn. Ben peki... Gnsel. Bu kk-burjuva duygululuumuz. Allah kahretsin bizi... Her eyi... Her eyi... Niye batmz grtlamza kadar byle? Allah kahretsin! Nermin'e dnd birden. Kolunda sarkp duran sutyenini takt, yerdeki klotunu ald giydirdi yavaa. Kar koymamt, Nermin. Derin derin iini ekerek sessizce alyordu. Zeynep 'in odasndan geceliini bulup geldi, abucak giydirdi onu da. Uysal bir ocuk gibiydi Nermin. Gzlerini karyor, sessiz, srekli alyordu yalnzca. Kenan kapya doru gitti. Doktor aracam, dedi. Hayr. Nermin ban bitkin sallayarak krk dkk bir sesle kar koymutu. Kenan bir ey demeden durdu; biraz sonra, Uyumaya al, dedi. Bir eyler daha demeliydi. Ne diyeyim baka? kt odadan, kapy usulca kapad. Girip salondaki koltua brakt kendini. Anlam yoktu doktor armann. Ne diyeceiz doktora?.. Kanma svp saydm, bayld! O ne yapt? Dzenin irkefliine batt; beni de bulatrma abasnda. Sevgisi ile, iyilii ile,

aptall ile, diilii ile... Ben baylamyorum ki... Yoksa oynuyor mu yine bu kadn? Amma kukulusun. Ne kukusu? Her an oynuyor o. yi kadn, seven kadm oynuyor budala. Sevgiyi de, iyilii de gremeyecek kadar kr gzleriyle. ok kt bir oyuncu hem de. Budala. Allah kahretsin. Budala sensin. Gnsel'e benziyor bir de. Allah kahretsin. Nasl yaptm o ii?.. imdi ben Gnsel'e ne yzle... Kann! Brak romantiklii! Bebek deilim! Syleyemem ki Gnsel'e. Anlar. Yalana balayacaz. Yalan baka, sylememek baka. Ya sorarsa? Syleyemem. Doal syleyememen. O da sylemez. Szgelimi yatsa Sermet... Kahpece rezil, utanmam gerek, her eyi unutmam... Olmam gibi... Ne yapar ierde? Uyudu mu ki? Gebersin. Kzgnlkla ayaa frladn bilmiyordu. Gidip raftan bir kitap ald, bakt, ne olduunu anlamadan brakt. Ar ar gezindi salonda. Burak'a bir telefon ap da konusam. Yann iba yapacaz. inin de, Burak'nn da... Dnp koltua kt yine. Yufka yrekliliin gerei yok. O ki girdin bir savaa, kan dkeceksin. Kural bu. Bugn bitmeli belki de her ey. Hele Selim'in anlattklanndan sonra... erden bir kap sesi geldi. Merakla dinlemeye balad. Anlayamad. eri geti. Yatak odasnn kaps akt. Oda botu. Nermin kalkm demek. Tuvalette. Lavabodan su sesi geliyordu. Yine bir kukuya decekti ki Nermin kt tuvaletten; ellerini, yzn, boynunu ykamt. Salan da slakt. Tpk bir gn Tevikeye'de Gn-sel'le... Aptaln birisin sen, hyaraas.. Ban dnyor mu? Sz m bu da? Bir ey demek gerek! Nermin havluyu ar ar yznde dolatrrken buz gibi bir sesle: Yok bir eyim, dedi. Odaya girdi. akandaki bant da slanmt. Kenan kapda kald bir an. Atlattk. Daha neyi adattn budala? Girdi peinden. Nermin aynann karsnda durup bakt bir an; bir ey arand, elini akandaki banta srd, ekti birden. Gidip komodin stndeki kolonya iesini ald avucuna doldurup boynuna akak-362 lanna srd, koklad. Yataa oturup kald bir sre. Sonra dnd. Kenan kapda durup bakyordu ylece. Oturur musun biraz? dedi. Kenan bir an durdu, sonra ses karmadan yaklat yavaa, ar ar iliti yatan kysna. Yan yana gibiydiler imdi. Bir sre suskun kaldlar. kisi de balamaktan ekiniyordu sanki... Dinle beni, dedi Nermin. ekingenliini yenmiti artk. Dnp dimdik bakmaya balad Kenan'a. Heyecansz, kupkuru bir sesle: Sana kar artk eskisi gibi davranmayacam bilmeni istiyorum. Bu bir... Aptal yerine konmaktan bktm artk. Durdu. Karlk beklemek iin deil, daha bir yukardan bakmak iin durmutu sanki. Artk eski Nermin olmadn dorulamak, Kenan'n bu doruyu iyice kavramas iin bir dnme pay brakmak istiyor gibiydi. Demin dp baylan kadn deildi bu. Daha nceki de deil. Bugne kadar hi olmad bir kadn belki de... Yz sar yalnz, dudaklar da belli belirsiz titriyor. Gzleri buz gibi; ac denemelerden gemilerin soukluu ile donuk. Bir bakma sevinmek gerek, tam vuruulacak dman ite. Neyi sylemek istiyorsun, dedi Kenan, anlamyorum ya, eskisi gibi davranmaktan vazgemekle aklllk edersin. Ayn souklukla bakyordu imdi. Kenan sylediklerinin nemini dorulamak iinmi gibi fsldad: Sonu yok. Nermin kalkt yataktan, tuvalet aynasna doru giderken, Sonunu bilmeden, dedi serte. Beni bugn ilgilendiriyor. Masa nndeki pufa iliti, srtn aynaya dnd, ayak ayak stne atp daha da yukardan bakmaya balad Kenan'a. Zavall budala, oynuyor yine! Gl Kadn! Hadi bir de sigara yak! Aranmaya balad Nermin. Masa stnde demin Kenan'n brakt paketi ald, dudana ilitirdi sigaray yakt. yice ekti iine, fledi duman. Belli bir bakas var aramzda, dedi. Kenan rperdiini duydu birden. Belki biliyor. Azm aryor. yi ya, saklamnn gerei ne? Pek stnde durmuyor, nemsemiyor gibiydi Nermin. Hemen srdrd:

 ... baka trl bylesine kaamazdn benden. Sigarasn ekti, yine oynuyor. yle rahat ki... Gerek olduunu bilse byle olabilir mi? Bara ara her eyi sylemenin tam vakti deil mi? Hi umurumda deil, dedi Nermin. Brakmayacam seni. Bir sessizlik oldu. Kenan kzgnlkla frlayacak gibiydi ki Nermin anlam, bastrmt hemen. Kalkma. Bitmedi daha. Kendini g tutuyordu Kenan. Yine barp armak, svp saymak tutkusuna kaplmaktan korkuyordu. Klyorsun, dedi Nermin. tenlikle konuuyorum, byle... Szck arar gibi durdu. Bulduu sz kullanmaktan vazgemi gibi tamamlad. ... olacan hi aklma gelmezdi. Ne olacam gelmezdi aklna? Terbiyesiz mi? Daha kt eyler de bekle benden budala. Kenan serte kt birden. vn, dedi. Sen yaptn. stemezdim. Nermin hemen kesti: kimiz iin de vnlecek bir ey yok. Kopmaya altn iin oluyor bunlar. Hem de gereksiz, anlamsz bir kopu. Mrldanr gibi tamamlad: Beni sevmekten utanyor gibisin. Kenan arp kald birden. Ne gzel aklad. Biliyor her eyi... Evet, dedi Kenan. Souk baktlar yine bir sre... Bylesine apak gryorsan durumu... Nermin gvenle kesti: Ama sevmene de kar koyamyorsun. Ne der bu zavall? yle bir inanla bakyordu ki Nermin, Kenan ac, alayl gld birden. Nermin bozulur gibi oldu, toparland. Kenan ayn ac glle: Brak bu sz oyunlarn da tam gr gerei, dedi. Suskun baktlar. Hibir gerileme izi yoktu Nermin'in gzlerinde. Daha da kararl grnyordu. Gerekleri mrnce grdn m sen? dedi gvenle. Ne diyeceini bilemeden kald Kenan. yle ayr ki gereklerimiz. Nermin daha da sert ekledi birden: Ayaklarn havada dola hep. Karnn, evinin, ocuunun sorumluluunu bir gn olsun tamadn. retmenlikten ayrln, bana ii braktrman hangi gerekilie dayanyordu? Nermin, acl, alayl konuma yarmasnda, Kenan'a stnlk kazand inancyla yle gvenli bakyordu ki... Konuulmaz bu kadnla. Svlr ancak. Onun gerekleri bu ite. Nermin ayn gvenle srdrmeye balad. O kmsediin annem, o svp saydn Rasim olmasayd atk biz imdi, a... Anlyor musun? Sonumuzun ne olaca da belli deil daha. Benim btn suum bu ac gerei senin payna da grp yklenmek. Ss iin gze almadm ortaklk iini. Rasim dnyann en dalavereci insan olabilir. Bir kan olmasa ne diye yardm etsin bize? Abimden duyduklarmza sevinmemiz bile gerek. Hi kimseye borlu deiliz. Rasim'in de kazanmasna yarayan bir ie girmiiz. Hileli iler yapyormu. Bize ne? O kadar incesini dnmek niye? Kendimizi kurtardk da bir lkenin yksek kan kald; onlar dneceiz! Zeynep'i im dnecek peki? Doru sylyor kadncaz! Nermin yle inanl sylemiti ki btn bunlan, Kenan irkildi; hakl bulmaktan korkmutu sanki. Ayaa kalkt birden. Bana bak, dedi. Kes artk. ok kt eyler yaptracaksn bana. Anladn m? Kes. Sonunu getiremedi. Sesi deiti. Nermin kmldamamt bile. Daha da sertlemi gibiydi. Ayn silahla kar koyacak besbelli. Yap ne yapacaksan, dedi. Ne kald? Dv... Sv, say yine istersen. Merak etme, baylacak da deilim artk. Dv... Bir o kald! Glsn benden, dversin... Kenan ne yapacan bilemeden dikilip duruyordu. Tam dmanca bakyorlard artk; kesik kesik soluyorlard. Houna gitmiyor deil mi? Dlerin yklyor. Kenan kzgnlkla yanl davranmaktan korkuyordu sanki, karlk bile veremiyordu; donup kalmt. Nermin, ac, alayl bak ile ezmeye alr gibi dikmiti gzlerini. Kenan'n byle kararsz aklp kalmasndan byk zevk alyordu belli ki. Kenan dili tutulmu gibi biraz daha bakt soluyarak, sonra

hzla kt odadan. En iyisi evden ekip gitmek. Pijamayla m? Aslnda hibir eyim yok bu evde. Pijama bile annesinin hediyesi. Salona geip bir koltua at kendini. Gzlerim kapayp durulmaya alt bir sre. Az a gibi; iinde srekli o salncakta bolua inerken duyulan eziklik. Yreinde arpnt. Ayak sesi ile irkilerek a gzlerini. Nermin kararl admlarla gelip karsna oturdu yine. Yeni yanm bir sigara vard elinde. Yine ayak ayak stne att. Yine ac, alayl gzlerle yukardan bakan gl kadn oldu! Korkuyla tiksinti arasndayd Kenan. Bir kzgnlk buusu ara sra her eyi siliveriyordu. Herkes katil olabilir diye okumutu bir yerde. Yavaa doruldu koltukta; tam bir eyler diyecekti ki Nermin: Bak Kenancjm, dedi. Kenancm m? Nermin, Kenan'n iine dt bunalm sezmi de kurnazlkla geitirmek istiyormu gibi yumuama, scaklama oyunundayd sanki. Alayl, dmanca bakn sevgi dolu glmsemeye dntrme abasndayd. Uuk benzi ile bu abas yle elikiliydi ki... Sustu bir sre. Beceremediini mi anlamt?... zgnd... 366 Yalvarrm, birbirimizi yiyip bitirmeyelim byle? Dudaklar bzlmt yine. Toparland, fsldar gibi ekledi hemen: ... hem de bir hi iin... Hem de bir hi iin... Kenan yine bunalmaya balamt. Frlayp ayaa kalkt. Niin yaptn bilmeden pencereye doru yrd, hibir ey grmeden dar bakt bir sre, dnd. Ner-min'in gzleri stndeydi. Elimdesin, kurtulamazsn, kskvrak yakaladm seni, der gibi bakyordu. yle zgn bakyordu ki aslnda; o kendine gvenli, gl kadn maskesi de dp gitmiti yznden. En uygun sz, szleri aramaya balad Kenan. Bir sre hibir ey gelmedi aklna. stemedii biimde balayverdi birden: Seni sevmiyorum, dedi. Bunu anlaman gerek... Gsterecein her aba bizi daha ok kanatacak... Eksik syledim. Sevmemek de deil bu... Tiksinti duymak... Aramzda uurumlar var. Neyi, nasl anlataym sana? yle uzaz ki... yle bakayz ki... Duygusal adamm belki... Hep byleydim biliyorsun... Yok bunun bir zm... Brak beni, yalvannm... stemiyorum... Anladn m? stemiyorum... Dayanamyorum... Nasl olsa olacak. irkinlemeden... Boazna bir ey taklm gibi kald. Yavaa pencereye dnd. ylece kaldlar bir sre. Sessizlik umutlar vermiti Kenan'a. Anlad belki de... ini boaltr gibi derin bir soluk alp ar ar dnd odaya. Nermin, gzleri bir noktada ylece duruyordu. ine acma doluyordu ki Kenan'n, hemen bir bakaldrmasyla kurtard kendini. O ki birbirimizin gereklerine bylesine yabancyz, stne varmann anlam var m artk?.. Mutlu yaadk bir sre... Sayglydk... Gerei kadar tanmamz demek birbirimizi... Belki o zaman o kadar yetiyordu ikimize de... Artk olmuyor ite, gryorsun... Sylediklerinin stnde bile durmayacam. Hepsi ters, korkun biimde ters... ren biimde... Durdu yavaa. ekingenlik duydu birden. ok mu ileri gi- 357 diyorum... Szckler her ii altst eder baz. Bir onur krkl bakarsn yeniden canavar yapvermi, u kolu kanad krk duran zavally. Ne zavalls be!.. Nermin ban kaldrp dimdik bakmaya balad. te zavall canavar!.. Kenan balamasndan korkar gibi ald hemen, nandrmaya kalkma beni, dedi. Nasl dorusun derim sana? Hi tanmamsn beni. Burjuva deerlerle dolu her yann. Artk kzmyorum da... Belli ki iyi niyetle sylediin her sz aramzdaki uurumu biraz daha derinletiriyor, geniletiyor. Korkuyorum... Yudumdu. Korkuyor muyum gerekten? Neyinden korkacam bu zavallnn? Sonunu getiremeden Nermin kesti hemen: Peki, dedi, yleyse beni sen inandr... Sessizlik oldu yine... Nermin ste km olmann gveni ile bakyor gibiydi. Kenan anlamama. Neye inandraym ben seni? Bunca yldr inandramadm... Nermin ayn gvenle ald: O ki bylesine inanyorsun, beni de inandrman gerek... Yalnz seninle ilgili bir ey deil ki bu... Bir yuvay ykyorsun; ocuunu, karm iniyorsun aclar iinde... Sana yardmc olmam istiyorsun bir de... Duygusal eyler btn sylediklerin... Beni kk gryorsun, biliyorum... Ne dersen, de, seni anlamayacak kadn deilim ben... Dncelerine de saygm var... Kar olmak

yle dursun, yanndaym bile... Dncelerini bilerek, paylaarak evlendim seninle. Hepsi gzel... Peki biz nasl yaayacaz? Bunu aklar msn bana? Nermin donuk gzlerini dikmi, karlk bekliyordu Kenan'dan. Bilmedii konulardan snava ekilmi renci gibi kalmt Kenan. Aklamak m? Yanl m sylyor kadncaz? Yo-oo! Peki biz nasl yaayacaz? Yayoruz ya ite. Nasl ne demek? Neyi aklayaym sana, neyi anlarsn ki?.. Doruldu Kenan: Yaayalm diye irkefe mi bulanacaz? dedi. inde duy-368 muyorsan bu acy, bu bakaldrmay nasl anlatrm sana? Bunca yldan sonra unlar konumak bile arma gidiyor... Bir kzgnlk bastnvermiti yine. Svp saymak iin yanyordu. Barmak alabildiine... Sesini iyice ykselterek balad, Bu pislik ortasnda yuva ha... Annenin malyla yoksul milleti kazklatalm. Rasimler'in, Selimler'in kemik kavgasndan pay ksn bize. Neyi aklayaym sana?.. O ki doal gryorsun bunlar, git yolunda. Ynmz ayr. Ne senin beni srklemeye gcn yeter, ne benim seni... Bu i bitmi. Dncelerimi paylatn sylemekle yaklatmz sanyorsun. Dmanlm tiksintiyle byyor; o kadar... Denetimi yitirip svp saymaya balamaktan alamayacakt ki kendini, Nermin bararak kesti: Su mu annemin arsasndan yararlanmak? Allahn dandaki topraktan naslsa birka kuru kazanacaz. Kimse be para vermez bugn oraya. Ne istiyorsun anlamyorum. Abime mi brakalm? Kekeler gibi konuuyordu. Kesik kesik solumaya balamt. Niye brakalm. Kimselere brakmayalm. Mal bizim! Benim!.. Kenan stelemenin bo olduunu biliyordu. stelemek iin de sylememiti. Yok canm, dedi. Niye brakacaksn?.. Saknca grmyorsun o ki, Selim'le yap bu ii... Kardein ne de olsa... Rasim'den de becerikli olduunu Rasim bile sylyor... Nermin deliye dnmt birden: Sen aptalsn, dedi. Aptalsn... Ta atyorsun akln sra... Aslnda kanverdin abimin szlerine... Deli deilim ben. Nesine inanlr onun?.. Etmeyecei ktlk var m? Babasnn olu... Srf anneme ktlk olsun diye ka kez beni kartmaya kalkt babam, biliyor musun bunu? Durdu birden. Sylediine piman gibiydi. Azndan karmt sanki. Kenan oral olmad nce, biraz sonra da iinde bir irkilme duydu. Durulmaya alt. Neden karsn Zeynep'i? Ben yokken bir eyler mi geti abisiyle aralannda? Sorsam m? Ne soracam? Her soru bir iliki! Nermin sessizlikten bir eyler kazanm gibiydi. Gvenli, dik bakyordu. Bir eyler aklayacak gibi sze balad yavaa: zemeyecein sorunlar ykleniyorsun Kenan, dedi. Hep birden ezileceiz. yle de olsa brakmayacam seni. Tek bana daha kolay ezileceini biliyorum. Bir eyler sanyorsun kendini, toysun oysa ki... Baz bir ocuk gibi... Telefon almaya balamt. Nermin yarm brakt szn, Kenan'a bakmaya balad. Telefon alp duruyordu. Asana, dedi. Seni anyorlardr belki... Bir aclk vard sesinde, baklarnda. Telefon ona daha yaknd oysa ki. nc alnda kalkt ar ar, giderken: Bktm gnlerdir yzme telefon kapatlmasndan, dedi. Kenan sarslmt. Demek anlad... Biliyor... yi ya, konuup bitirmek gerek. Belki de bir kuku yalnzca; azm aryor, ekinecek bir eyim mi var, yle de olsa?.. Benim anneciim, dedi Nermin... Yooo... Bilmem, uyuyup kalmm... Ben de imdi seni arayacaktm. O da iyi... Hepimiz iyiyiz. zme kendini tatlm... perim canm... Onun da sayglar var... Kenan gzlerini kapatt. Kulaklarn tkamak istiyordu. Sayglarn sunan ben oluyorum. Sayg ha... Her eye, herkese svp saymak geliyordu iinden. Telefonda bir eyler syleyip duran Nermin'e bakt. Nasl deiebiliyor bu kadn? Annesine mutluluk masal yutturabilmek iin sesini bile nasl deitirebiliyor byle. Bu kadar srekli nasl oynar insan? Her eyi yalan s-

tne kuruyor. Sen ok mu dorucusun?., iinde bir ey dmlendi birden. Tkanr gibi oldu. Nermin telefonu kapatp yerine gemi, gzlerini Kenan'a dikmiti. Sessiz bakp duruyorlard. Yeniden kapmak gerekiyordu; yorgun, bitkindiler oysa ki... Gl grnmeye de alyorlard. Sulamayla dolu ac bak- tan te bir eye kalkmak bo geliyordu ikisine de. Belki de kar-370 sndakini yenik saymaktan gelen bir gvendi bu. Sessizlii daha da soutan bir sesle Nermin ald: Kolay kurtulacan sanyordun, dedi... Gryorsun ki olmayacak. Baka yollar aramalsn! Bir an durdu, sonra ac, alayl balad yavaa: Her iin kolayna gittin; durumunu biliyorum, kitaplmz da sallantda. Zeynep yetiti. Eve balanmann da bir zo-runluu kalmad artk. Okullar bitsin ben de alacam... Mat-mazel'e maa verecek durumumuz yok. Ayaa kalkt, elinde krbac ile dimdik duran vahi hayvan eiticisi gibi sert, gvenli bakyordu. Konuacak bir eyimiz kalmad sanrm, dedi. Zeynep'i araym, ge oldu... Ge oldu, haydi kafese! Oyun bitti!.. Kenan kzgnlktan kanvermitd birden. Szden ne olur; elinden krbacn alp banda paralamak gerek bu kadnn. Otur, dedi, daha bitmedi... Nermin aldrmam, ylece bakyordu. Baka birini de sevdiimi biliyor musun? Bak gibi sessizlikle yeniden blnvermiti her ey. Nermin kmldamadan bakyordu. Bir sre kald ylece, iinde kopanlar rtbas etmesini ustalkla becerebilmiti yine. Yavaa, mrldanr gibi: Kimseyi sevemeyecek kadar bencil olduunu biliyorum, dedi. Hangi zavallysa onun bunu anlayaca gne kadar beklemesini de bilirim... Tekerleme gibi sylevivermiti ya kn, yine de saklayamamt. Son gcn yitirmi gibi gevedi, yavaa oturdu yerine. Kenan'n bir ey demesine brakmadan ald: Benden kurtulmak iin uyduruyorsan bo, dedi... in asln renmek, Kenan' yakalayvermek ister gibi srekli bakt, sonra yavaa ekledi: Byle bir iliki var da kurtulmak istiyorsan benden, o da bo... Akam karanl basyordu. Lotu oda. Nermin btn saldr kaplarn smsk kapadna inanmann gvencesiyle susmu bekliyordu. Kenan, iyice kararmaya balayan odada Nermin'in yzn ayrntlaryla gremeden, baklarnn, gzlerinin anlamn deerlendiremeden konumaya kalkmann skntsn duymaya balad. Ne diye konuacam hem? Belli ki ileri biraz daha gletirmekten baka sonu vermeyecek. Belki her eyi yalan kadnn ya, bu gerek. Etime -etime ne sz, cierime belki- ta iime, benliime yapm bir slk bu. ylesine yapm ki, bir param, hem de ayrlmas olanaksz bir param sayyor kendini. Neyle kazyp atabilirim ki? Gerekten bir param belki de!.. Hangi usta operatr eli kurtarr beni? Hem nereye vuracak ba? Bir umudum Gnsel... Kimmi bu kadn? Dmdzd Nermin'in sesi. Kzgnlk, bakaldrma, ola ki soru bile yoktu syleyiinde. Duymam gibi uzun sre sustu Kenan. Bir eyler daha sylemesini bekliyor gibiydi. Tepki sresini deerlendiriyor sanki Nermin'in. Baka trl nasl tanrsn dmanm bu karanlk odada?.. Birden pencereden gelen bir kla Nermin'in yz aydnlanverdi, kar apartmanda elektrikleri yakm olmalydlar. Suskun bakyordu Nermin. Kurulan tuza sezip sinmi gibiydi. Tepkisini yznden belli etmeyecek kadar ustalkla sinmiti. Sakland yerden karmak ister gibi Kenan yavaa: nemli mi, dedi, kim olduu? Yine uzunca bir sessizlikten sonra Nermin birden ayaa kalkt. Hibir ey nemli deil benim iin, dedi... Ykldm yklacam kadar. Bundan tesi olmaz... Sen dn... Gidip elektrii yakt. Kap alnmaya balamt... alndan belliydi Zeynep olduu. Nermin at. Canm anneciim... Kucaklama, pck sesleri... Nerde kaldn canm?

 Anneciim, bugn retmen bize... Kenan frlayp kt, koar gibi gitti yatak odasna, kapy kilitledi. erden sesler geliyordu. Nermin'in, Zeynep'in sesleri. Kurtulamamt. Yeniim. Yenemediim srece yenik olacam hep. Nasl yenerim? Yenildiini bilmeyen kiiyi yenemezsin. Bir dvmem kald gerekten. yi ki sylemedim; ele vermek olacakt GnsePi sylemek. Umursamyor gibi grnyor ya, belli ki her eyi gze alm. yerine de gelip oturacak. Nasl kar korum? yice gsterdi dilerini. Biraz daha ilerisi: Nankr kpek, annemin paras ile adam oldun da... Yapar m? teye bile gider... Ben de bir malm onun iin, kolay brakr m? Kulaklar zonklamaya balad. yi bulmuyordu kendini, gidip yataa uzand srtst. Durgun suda batk olmak, yitmek istiyordu yine; bir trl baaramyordu. Az ac, kupkuruydu. Bir akl veren var buna. Bata Rasim. Aka syledi onu tuttuunu. Niye tutmasn? Yz binler var ucunda. ki haftadr Ankara'daym yine. Bakalm ne mavallarla gelir?.. Ne diyeyim u herife? Hiii, ne diyeceksin? Yeni dman m edinelim? Asl dmann o, budala... Bilmiyor muydun maln? Hyaraas, inandn byk dorular bu gerei retmedi mi sana?.. Biliyordun da! Biliyordun da sana gelince i deiiyor deil mi? Bana yapmaz Rasim! Dorunun kurallar deiiyor sana gelince. Ayrcalk iindesin sen! Doru mu kadnn dedii; ok mu toyum yoksa? Kap gitsem bu evden. Nereye? Gnsel'e anlatrm her eyi. GnsePle ikimiz Tevikiye'deki evde... Rasim'in ulan oras! Peki, ben ne yapacam imdi? Karanlk odada yataa arkast uzanp ok uzun bir sre kald. Dnemiyorum da... Kap vuruldu bir ara. Nermin yemee aryor olmalyd. Ses karmad. O da stelemedi. Bir ara derinlerden telefon sesi, kap sesi geldi. Sonra dalp gitti. r-permeyle uyandnda oda alacakaranlkt. Ortalk iiyordu. nce anlamadan baknd. mt. Nasl da uyumuum. Grd karmakark dleri anmsamaya alt, olmad. Yorgann altna girip snmak istedi bir ara; dorulunca tuvalete gitmek iin kalkt. Oda kapsn at yavaa, evi dinledi. Tam bir sessizlik vard. Tuvalete geti, aynada yzn grd birden. Sevindi. Bugn kacam. Ne bugn, imdi... Dayan izleri tam gemi deil ya, insan iine kacak duruma geldik. Daha da sevinecekti, olmad; bir burkulma duydu iinde. yi ki bugn deil GnsePle bulumamz; yarna kadar da... Unuturum! Deil de, biraz daha eskir hi deilse. Anlatmam m gerek? yice gvenini yitireceim! ok gvenli de. Brak romantiklii. Karn. Kafasndan atmaya alt kara dnceleri. abucak tra oldu. Tarand. Odaya geti yavaa. Saate bakt. Yediye geliyordu. ok erken; olsun yrrm, gnlerdir kapandktan sonra... Perdeyi ap bakt; yamur filan yoktu. Yine bir sevin doldu iine. Yeni gmlek kard, sevdii benekli kravat balad. Her iini bitirip de odadan karken nl dizeleri sylyordu iinden. "Gmleim yeni, tra olmuum, sokaa kmm. Bahar gelmi. Sulh olmu..." Daha ban uzaklarda. Bakalm sava nasl bitireceiz? Bitirecek miyiz? Tam salona geiyordu ki usulca Zeynep'in odas ald, Nermin dikildi karsna. rkilir gibi kald Kenan. Lo koridorda birden burun buruna geldii Gnsel, omuzlarna dklm salar, tatl bir aknlkla dolu uykudan yeni alm gzleriyle nasl yapt bunu? ok erken, dedi Nermin. Biraz durdu, sonra kar koymak istemezmi gibi ekledi yavaa: Salonda otur biraz, imdi hazrlarm kahvalty... Kenan ne diyeceini bilemiyor gibi kald bir an. Etmeyeceim kahvalt, dedi. Nermin de kalmt ylece. nce geceliinin belirledii plaklnn bilincine varm gibi kmldad yavaa. ylece bakyordu Kenan'a. stnln sezinlemiti sanki. Gerek mi? dedi birden. Kenan aylamamt daha. Bakasn sevdiin? nce geip gitmek geldi iinden. yice aylmt artk. Glnt. Bu saatte, karsnda byle yan plak dikilmi bir kadna. Peki, kamak niye? O ki renmek istiyor! Evet, dedi yavaa... Nermin daha bir eyler bekliyor gibiydi. Suskun kald bir sre. Sonra ok doal bir eyden sz ediyormu gibi: Tanmak istiyorum, dedi.

arr gibi oldu Kenan. Tanmak m istiyorsun? Peki, ne olacak sonra? Kenan'a da doal gelmeye balamt. Belki de bir zm bu!.. Tam bir eyler diyecekti ki kukular doluverdi iine. Romantik budala! Hyaraas... Ya Gnsel'in bana oraplar rerse? Artk yapmayaca var m bu kadmn? Daha dorusu ne yapacan kendi de bilmez. Dengesizlikler iinde. Biraz daha yakndan bakt Nermin'e. Yava yava yan ortalkta yz daha belirliydi imdi. Gz altlan yorgun, halkal, baklar saplantl gibi dalgnd. Uyumamsn sen... Nasl da bildin!., dedi Nermin. Brak uykumu... Tanmak istiyorum... Ne yapacaksn tanyp? Nermin ayn saplantl bakla kalmt. Konumak istiyorum, dedi yavaa... Hemen ekledi: Korkma, tatszlk karacak deilim... Sklmaya balamt Kenan. Brak bunlar, dedi birden... Gln oluyoruz... Olduk olacamz kadar... Aclk da yoktu sesinde Nermin'in. Kenan bir eyler daha diyecekti, demedi; yavaa omuzlayp geti Nermin'i. Salonda aranr gibi yle bir baknd; kapya gitti hemen, abucak giyinip kt. Sokaa admn atar atmaz derin bir soluk ald. Kalorifer dumanna bulanm serin sabah havasn cierlerine ekti. Yaama mutluluu bu ite! Bu karm! Sokakta bir-iki adm atnca 375 nseziyle dnp katlarnn penceresine bakt. Nermin oradayd. Kenan'dayd gzleri. Bir burkulma duydu iinde, dnp yola koyuldu hemen. yi deil bu kzn durumu! Sen ok mu iyisin? Ben delirmem... O da delirmez; zlme! Kadnca oyunlar ou... ili Alan'na knca bir alk duydu. Akam da yemedim. Sevindi. Salkl bir ey bu. Muhallebiciye girdi. St, kahvalt getirtti. Alana bakarak yemeye balad. Kouan trafik iinde Ra-sim'in Citroen'ini arand. Zop diye bir yerden frlayacakm gibi geliyordu nedense. abucak kt muhallebiciden, bir dolmua atlad. ofrn yannda akp giden insan, ara, olay seline dalgn bakp gitti. Karaky'e geldiinde indi arabadan. Niye indiini de bilmiyordu. Yoo, biliyorum! Daha ok erken; sekiz bile olmam. yerine kadar hem yrr, hem para durumunu dnrm. Dnmemem gerek artk o eve. Drt bin kadar bankada var... 3850 filan... En son be yz ekmitim. Bonolar var bir de. denecekler de var... Karlar... Ola ki bin kadar da elde kalr... derlerse... Ankara'daki herif protesto olacakt, uzattk. deyeceim diyor ya... demezse ktya 1670... Bir de dizgi iin bono verdikti... Bir de zmir'de... Uff, gel de k iinden!.. Matmazelie konumak gerek. Matmazel'e yol verip o geecekmi yerine! Aptal bu kadn... Nasl yaparsn sen o ii? Yapar! Kk-burjuvazide, hele byle kadnlarda gml yatan mal hrs yle beceriler, yetenekler yaratr ki sen de aarsn budala!.. Ben o gn grmeyeceim. Tek bana geip otursun iin bana. Kpr stnde balk tutan bir adamn yannda durdu. Halic'e bakt uzun uzun. Bir atana geiyordu kprnn altndan. Sonra bir motor. Sahpazan'na doru ylm mavnalar, martlar... Sisler arasndan yeni km Sleymaniye, Beyazt Kulesi, vapur sesleri... Uyanm ehirdeki her ey sabah uultusu iinde yzyordu. Havada bulut yoktu. Kprdeki tadara dnd, vck vck insand, devinimdi. Herkes, her ey kouyordu. Yrmeye koyuldu birden aralarla yarr gibi. Eminn'ne varmt. ekeyim bankadan paralan, ii de brakaym; alp bam... Ne cehenneme gidersin budala? GnsePle konumadan kalkma byle soytanlklara. Peki, yine ben nasl o eve?.. imek gibi bir dnce geti kafasndan. Niye dnemedim bugne kadar? Rasim'le anlamak en iyisi! imdi kyor hergelenin neden Nermin'i tuttuu. Vurgun peindeydi demek. Baka trlsn senin gibi salaklar dnr ancak... Aka sylerim ona. karlanna dokunmayacam, yardmc bile olacam! Gldreceksin iti. Bir de teki yol var: Selim'le ibirlii! Delirsen nasl dnrdn ki? Hem nerden bulursun Selim'i? , bulmasna m kald? Neler konutular Nermin'le. Ne sersem herifim ben!.. Padadnd... yice konuturup aynntlanyla renmek varken, kestirip at sen! Meraklan dur imdi de! ok ters, ok bilinmez yanlan var daha sorunun. Bir garip aile bunlar! renecektim... ff... renip de ne olacakt? Pis yaant iinde rpnp giden insancklar... Ayn yanlanndan ok ortak yanlan var; nemlisi de o... Kendilerini ayn sanrlar hepsi de! stn sanrlar!.. nemli deiller onun iin!.. Msrars'na dald. Ketenciler kapsna doru yrd. ki yana dizilmi bakkallar, kasaplar, kank

iyerleri, gidip gelen kalabalk, btn dncelerine bir rt ekti yava yava. Vitrinlerde ask duran pastrma, sucuk kangallanna, etlere, bakkallardaki eitli yiyeceklere taklmaya balamt. Ketenciler kapsndaki helvacnn vitrininin nnde durdu bir sre. Fakltedeyken gelir, tahin helvas alp kpr altnda palamut tava satan balklara giderdi. Bir kez de Nermin'le ilk tantkla-nnda byle bir gn akamst gidip yemilerdi. Ertesi gn faklteye hasta gelmiti Nermin. Daha o zamandan belliydi bu aptal kzn... Asl aptal sensin ki bu kzn kpr altmda balk yiyemeyeceini anlamadn... Hem de yllar boyu anlamadn. Yine nerden takld bu kadn? Defol git be! Peki, Gnsel'e olay nasl?.- Unutmak, en iyisi unutmak... Sorarsa bir gn; ha o i mi, unuttumdu valla dersin!.. Tek zm bu... Yalana snacaksn... Niye yalan olsun unuttuum? Ne kald o iten? Tiksinti, kzgnlk... Demek unutmutum!.. Yok canm... Anlatsana by- 377 lece Gnsel'e... Niye olmasn. O da sana anlatr belki de... Anlatacak nesi olur onun? Evli mi? Alal bakalm!.. Utanmyor musun? Niye bugn bulumuyoruz? stemiyor da ondan... Niye istemiyor? Yanna kadar ne yapacam ben? Sokaklarda, parklarda m sabahlayaym? Ya bugn akama kadar... O pis kitapda... Vardnda iyeri akt. Burak sevinle karlad. Gemi olsunlar, yakn ilgi dolu sorulardan sonra utana skla: Ben de bugn izin isteyecektim abi, dedi... Hastalktan yeni kalktnz ya... Szlemiler de bu cumartesi. Arkadalanyla toplu olarak bilmem nereye... Kzard birden: Ben kesin sz vermedim, dedi. Saknca varsa gitmem... Git, dedi Kenan... Ne sakncas olacak? Sen de ok bunal -dn. Sevindi, teekkr edip bir yere telefon at. le yemeinde kp bir arkadayla buluacakt. Kenan bir ara lende kapayp gitmeyi dnd. Olmayacak. Niye olmayacak? Nereye gideceksin kapayp da? Burada ie dalarsan, akam bulursun. Peki akam? Hele bir akam olsun... Yukardaki maroken koltua yerleip kald bir sre. Durgun suda batk oldu yine. Derinden sesler geliyordu. Burak'n sesi, gelen giden alclann kadnl erkekli, inceli kalnl sesleri. Bir ara her ey silinir gibi oldu. Srad birden koltukta. Aya kaymt. Dalmm... Cumartesileri Matmazel gelmez. Ne iyi eder. Hi gelmese. Nermin oturacak yerinde. Yirmi drt saat burnumun dibinde olacak. Olmayacak. nk ben olmayacam. ff. Frlad, aa indi... Hadi sen git, dedi Burak'a. Daha erken abi... On iki bile olmad... Olmasn... Ben bakarm... ok yoruldun sen... Burak, kzdrdm m gibisine baknd, tezgha geen Kenan'n yzndeki anlam yorumlayamamann tedirginlii iinde pardssn alp kt. Sa olun abi... Allahasmarladk... Ses karmad Kenan. Uzun boylu dnmeye sra kalmadan iki kii girip kitap istediler. Akama kadar da aralkl biimde srp gitti bu istekler. Birka kez Gnsel'e, faklteye gitmek gemiti iinden. Faklteye gitmemitir bugn. Abisi yolcu. yle bir ey de dedi ya... Ne dedi? Nerden bozaym bu be yzl? leden sonra bir ara seyrelir gibi oldu, sonra yine sklat; beten sonra artk tek tk urayanlar oluyordu. Ara sra telefona kmak, gemi olsuna urayan bir-iki tandkla ayakst ene almak, kazay anlatmak! (Yalan sylemenin ne zor bir ii olduunu iyice anlamt.) Kitap paketi amak, satlan kitaplar paketlemek, para almak, para vermek ylesine doldurmutu ki saatin alt olduunu grnce ard. Kasadaki banka oturup kald bir sre. Son gelen bir-iki kiiyi de yok diye savd. Ar ar hazrland. Alt buua doru kepenkleri ekip kt. Babli yokuundan aa dalgn, yorgun inmeye balad. Ne yapacan, nereye gideceini bilmiyordu, iinde kurun gibi bir arlk gittike byyor, tanamaza doru gidiyordu. Karanlk bir ke bandan Rasim deil, Gnsel kacak korkusu vard iinde. Ne derim? yi ki yarn... Peki yarna kadar... ki yol var yarna kadar: Her eyi unutmak... Bir de karar verip... Sirkeci'de, kede durdu birden. Niye karar verip toparlayamyordu bir trl? Eve gidemem. Gnsel'i gremem... Hem grsem de alay eder... Karn der. Syleyemem ki. inde bir eziklik duydu. lende de bir ey yememiti doru drst. Bir sandvile bir-iki ay. Ar ar yrmeye balad. stasyon

Lokantas'na yollanmt. Belki eten dosttan birileri vardr. Bir sre sonra bakarsn: "te Gnsel de geldi!" Lokanta yeni dolmaya balamt. O gece oturduklar masa doluydu. Tandk hibir yz de yoktu grnrde. Yalnz uzaktaki masalardan birinde, handaki Ermeni'ye benzetti birini; iki kiiyle glerek iiyorlard. stasyon yanndaki masalardan birine oturdu. Garsona bir eyler smarlad. Tam bilincinde bile deildi ne sylediinin, rak sylediini biliyordu. Masalara bakmyordu; gzleri kapdayd. Sanki birini aryor, 379 bekliyordu. Aryorum da, bekliyorum da... Bir tandk, ne olur... Sait sanatoryumdaym. Sadi, Engin gelmez mi? Sermet? Gerekten Sermet de olabilirdi... Birisi, birisi... Sermet gelir mi? Belki de Gnsel'le imdi onlar... yle saplantya dt ki, birden, bir rperme duydu. Nasl dnmedim bunu? Bekr kz, istedii delikanlyla kar, niye hesap versin sana?.. Ya senin dn yediin bok... Karn deil mi? Kafasndan atmaya altka daha ok yapyordu sanki. Az kurumutu... Yapmaz Gnsel... Benim biriciim o... Kendi irkefliini sratma ona da... meye balad. tike daha ok batyordu kark duygulara... Kalkp tuvalete gitti. Yzne su vurdu muslukta. Aynaya bakt uzun uzun. Kirli, pisti ayna. Masaya dnd. Birilerine bakp durdu yine. Yoktu, kimsecikler yoktu... Aynann pis yzndeki kirle o Mustafa'nn vurduu yara belli deil daha. Btn gn abisiyleydi. Saat dokuzu yirmi be geiyor. Birazdan evde olur. Teyzesinin konuklaryla... Boaz kurudu yine. Rak iti, peynirden ald biraz. Bu gece nerde kalacam? Tamam. Tevikiye'deki evde. Hem akamdan bir eyler alp giderim. Erkenden kalkar kahvalt hazrlarm. Dokuza doru gelir o, nce her eyi anlatrm... Yalan yok... Ne kadar pis olsa gerek gerektir... Bir zme varmamzda etkisi olur belki de. Kskanr m? Ya arpar yzme kapy giderse... Gitmez... Peki bu gece nasl sabahlayacam? ip szmak en iyisi. Sabah oldu mu da... Bir kk ie, iki de duble itikten sonra sallanmamak iin kendini zor tutarak kalkarken saat ona geliyordu. Kesin kararlyd. Her eyi anlatacam Gnsel'e... Byle srp gidemez bu... Pislendiimi, lekelendiimi, rdm duyuyorum. Ya bir kez daha olsa byle bir ey... Olmayacak. Lokantadan kt. Sirkeci'de taksiye bindi. Kocamustafapaa... Kocamustafapaa szn birisi fisldayvermiti de kar koyamamt... Yine de kar koyamyordu. Beyazt'a ktklarnda hi kukusu kalmamt en dorusunu yaptna. Sabah bekle-yemem... Kapya arrm Gnsel'i... Sokakta ayakst de olsa anlatrm her eyi... Tevikiye'ye gidiyorum, istersen hemen gel, istersen yarn. Dnmeyeceim o eve... Yok tiksiniyorsan benden; aptal, iradesiz, gsz buluyorsan, Yenikap'da, Beyazt'ta, nasl brakp gittinse... Ya yine giderse! Ne yapanm? Yalana m snacaksn? Bin kez hayr. Derim ki GnsePe... Evin sokana kadar syleyecei szleri ezberlemiti nerdeyse... Hangi szler stne basacan bile. Araba ana caddeden karanlk sokaklarda kvrlnca yrei kt kt vurmaya balad. Aylr gibiydi. imdi evde bir sr kadn merakla kapya bakacaklar... Yanl m yapyorum? Sokan banda indi arabadan, paray verdi ofre. Eve doru yaklamaya balad. Pencerelere bakt. Snk bir k vard ierlerde. Konuklan gittiler belki... Ya uyudularsa. Uyusunlar... Daha iyi. Gnsel aar kapy... Apartmann kaps kapalyd. Zile bast, bir kadn gelip at aa merdivenlerden. Gnsel-ler'e ktn syledi. Kadn bir ey sormamt. Gnseller'in kapsna gelince bir an durdu. Yoksa yanl m? Birden bast zile. ierde hibir ses yoktu. Biraz bekledi. ekinerek bir daha bast. Biraz sonra ierlerden ar ar srtlen bir terlik sesi duyulmaya balad... Bir k yand ierde. Teyze at kapy. akn, uykulu, ekingen gzlerle bakt. Tannmam gibiydi. Yavaa toparland... Buyrun, dedi... Kenan ne yapacan bilemeden kald birden. Dili tutulmutu sanki... Durum ylesine kar kmt ki her eyine... Gnsel'i, diyebildi ancak... Teyze bn, akn bakt bir sre... Yok Gnsel, dedi. Sonra yeni akl etmi gibi dikildii kapdan ekildi... Buyursanza, dedi. Donup kalm gibiydi Kenan. Dnemiyordu.

 Hasan gitti bugn, dedi teyze... Gnsel'in de ii varm, beklemeyin beni dedi. Birlikte deil miydiniz? Birlikte deil miydiniz? Deiliz ite... Bir ey demeden dnd Kenan. Merdivenlerden inmeye balad... Teyze peinden akn bakmyordu. Kenan birka basamak inmiti ki: Gle gle! dediini duydu. Durup bakt. Teyze yavaa kapatmt kapy... O zaman birden frlamak, kapy yumruklamak, krmak geldi iinden. Barmalyd. Olmaz. erdedir Gnsel... Yalan sylyor acuze! Karanlk merdivenlerde anlamsz baknmaya balad. imdi kap alacak, Gnsel kverecek, koarak inip sanlacak, hem smscak sarlacak, dudaklarn yaptrp... Ba dnyordu... "Birlikte deil miydiniz?" Deiliz ite. Yalan syledi. Sermet'le. Kollaryla, smscak dudaklar... Boulacak gibi oldu birden. Kapya knca sallanyordu, ikili olmaktan deil, Gnsel'in yklvermesinden. Tutunacak bir eyler aranr gibi baknmaya balad karanlk sokaa. ki satan bir yer yok mu buralarda? Aksaray'da var bir sr. Gnsel... Peki ben nereye gideyim imdi? Kapkarayd sokaklar. XVIII Gnsel kaza szn duyunca donup kalmt telefonda. Burak't telefondaki. Biraz nce yar komada gelmi Kenan abi, duramam. Konuamyormu; yz gz kan iinde. Arabayla baygn gitmi eve! Nasl olduunu da sylememi kazann. Gnsel tesini dinleyemeden kapatmt telefonu. Aksaray postanesinden ediyordu. Telefondan ekildi, duvara yaslanp kald. Ne yapacam imdi? Bir gn nce Beyazt'ta kavgal ayrldklarndan beri ii iini yiyordu... Alann ortasnda o szleri sayp da yrmeye balad anda piman olmutu. Hem yryor, hem de Kenan'n arkasndan koup gelmesini istiyor, bekliyordu. Geen arabalardan birikiini atlatm, oyalamt. Gelmediini grnce yeni bir kzgnla batvermi, arkasna bakmadan binmiti dolmua. Bu kez bekleyip durdu btn gece. Gelir o; bilmem mi ne delidir? Neesizlii, sinirlilii, her kap sesinde firlayvermesi Hasan'n gznden kamam, bir ara taklacak gibi olmu; fakat Gn-sel'in aka gtrmez suskunluu stelemesini nlemiti. Erken yatmlar, ok kt bir geceden sonra sabahleyin erkenden firla-mD Gnsel. Kahvalnya yeni oturan abisi akn bakmt ardndan. Aksaray postanesinden birka kez aramt kitapy. ok erkendi, biliyordu, yine de alamyordu kendini telefon etmekten. ok kt duygular vard iinde! Bu saatte gelmez Kenan ya. Daha iyi, Burak'a haber brakrm kitabn naralt'na almaya gelsin diye. lende birlikte yeriz. zr de dilerim. Hi yakmyor bize. Su onda! ikimizden baka bir eyi grmyor. nc araynda bulmutu Burak'. Kt bir d gibi gelmiti syledikleri. Yasland duvardan aynlamyordu; inmeliydi sanki. Gelip geenlerin baklaryla aylr gibi oldu; toparland. Yz gz kan iinde, komada... Kendini acmasz sulamaya balad. Sensin asl kk-burjuva... Sv, say, alanda brak, ek git. Daha anlayl, daha yumuak olamaz miydin?..Ac ekiyor adam, kr msn? Eek kafam benim! Bir eyler seziyordu, doal bulmuyordu olay! Dudaklarn srd, tutamayacakt, abucak sokaa att kendini. Gelip geenlere bakp kald bir sre. imdi evde, kan iinde... Niye banda deilim ben? Neyisin ki? Kars var onun... O bandadr imdi. Acyla, bakaldrmayla doluydu. Dnd, hzla postaneye girdi yeniden. Kenan'n artk ezberledii ev numarasn evirirken bakaldrma ekingenlie dnm, iindeki ac tamayaca kadar arlamt. Zil sesleri, sonra bir sessizlik, sonra, "Aloo, buyrun efendim." Tkanr gibi olmutu. Barmak, kt eyler sylemek geliyordu iinden. Yalvarmak bile... Brak bu adam! Sen iyiletiremezsin. Banda olmak istiyorum. ek git artk ne olursun? "Aloo, buyrun efendim!" Telefonu arpar gibi kapatt. Kzgnd, her eye, dnyaya kzgmd. kt, caddeyi geti, Laleli'liye, faklteye yaklannda toparlanp bir eyler dnebiliyordu. Nasl brakrm ylece? Aklna Handan geldi. Yurtta mdr? Hastanededir belki. Kim bilir ne cehennemdedir! Nbeti brakacakt bu sabah. Hem ne yapacak? Doktor o, gider grr. Samalama! Hastaneye yatrdlar-sa, niye olmasn? O zaman ben de... Bir umut, bir sevin duymaya balamt. Hastaneye yatmas iin ar olmas gerekir. Olsun, iyiletiririm ben onu. O kadnn elinde kalmasn da... Daha ar olsun! Onu mu demek istiyorum? Bilmiyorum. Grmek istiyorum, o kadar. Komada, yz gz

kan... Aklna abisi geldi birden. lene doru, Kapalar'da, bir handa, eski bir arkadana, ayakkabc brahim'e gideceini sylemiti. Saat dokuz bile deil. Faklteye geldiinde uyurgezer gibiydi. ylesine ilgsizidi her eye. Kitap isteyen birka rencinin de gznden kamamt durumu. Birisi hasta olup olmadn sordu. Saat on ikiyi g etti. Frlad faklteden. Beyazt'a doru koar gibi yrmeye balad. Hana ok yllar nce gitmiti bir kez. Orada mdr ki? Hem ne diyeceim? arkap'da, Sebil'in yanndan girilen, sonra saplan ara soka; karanlk pis han merdivenlerini igdsel bir uyanklkla bulup karmt. Dokuma makineleri homurtularyla dolu lo koridorda ak kapal, eitli tezgh kapsnn nnden iki yana baknp ekingen yrrken koridorun bandan gelen abisi ile arkadan grnce sevinli, akn, ac iinde kald. Hasan da armt. Yemee kyorlarm brahim'le. Gnsel'in bir-iki sz, durumu yetmiti her eyi anlamasna. zlmt. Gnsel'in istemesine brakmadan: Telefonu biliyor musun? dedi. Abisinin boynuna sarlp pmek, hkra hkra alamak geliyordu iinden. brahim de olay tam anlamamakla birlikte kaza ile ilgilenmiti. Bir arkada var da, dedi Hasan. Daha sormasn nledi. Dndler. Kir pas iinde, yorgun, sapsar benizleriyle bir tezghn drt yanna sralanm alan be ayakkab iisinin bulunduu odadayd telefon. Hasan telefonu Gnsel'e verince iilere dnm. Gnsel'in rahat konuabilmesi iin ll bir sesle, trafik kazalar stne gnlk szler edip telefonu dinlemelerini nlemeye almt. Ac bir mutlulukla telefonu brakrken abisine bir kez daha borluluk duymutu Gnsel. Handan karlarken brahim yemee birlikte gitmelerini syledi. Ankara Cezaevi'nde abisiyle grmeye geldiinde annesinin elinden tutan bir damla ocukmu! Anmsyor muymu? Anmsyordu. Uzatmadan zr dileyip ayrld. Yalnz kalmam gerek... Mudu mu, zgn m olduunu anlayamadan yrd bir sre. ki sandvi ald Beyazt'ta. Girip bir kahvede ayla yemeyi tasarlyordu ki isteksizleti birden. Aylr gibi olmutu. Yetmemiti telefon konumas. renmek istedii o kadar ok ey vard ki. Bir hafta kma, demi doktor. Bir iyilii oldu, uzak kalacaz bugnlerde! Hafta sonuna doru da Handan'n gebelik iin tehlikeli sayd gnler bitiyor. Utanr gibi oldu. Ne varm utanacak? Peki, nereye varacak bu? Faklteye doru ar ar indi Beyazt'tan. steksiz srd sandvii. Beklemek gerek. Yllarca cezaevlerinde yatp umutla bekleyenler gibi. Btn lke kocaman bir cezaevi! Birisi etmiti bu sz, kimdi? Nazm'n hapisten kmas srasndayd... Demek bizden bakalar iin de cezaevi bu lke... Kimler iin? Kimin iin deil ki? ok kk bir aznl kardn m geri kalan herkes iin cezaevi. Yalnz kimileri bilincinde, kimileri deil. Ac ektiinin bile bilincinde deil kimileri! Ac ektiini belli etmeden yaamasn bilmek gerek? Abim gibi... Ben ac ekiyor muyum? ekmiyor muyum? Sen daha acnn ne olduunu bilmiyorsun kzm! Ben de bilmiyorsam! Snr m var acnn?.. Falakada btn i ilk be-on sopaya dayanmakm. Sonucu duygusuzluk. unu da bir konuaym abimle; neler etmiler ona. Sylemez ki, ac bir glmsemeyle geitirir. Niye kendinden hi sz etmez bu adam? Bu kadar ok... Muratlar ikide gelecek... Daha var... nce kendimi antmalym. Yeter karklk... Kenan yok bir hafta. Tamam, bu bitti... Alooo, buyrun efendim!.. Pis kar! Geber! Fakltede kitapla girince Murat', yannda ilk kez grd iki erkek renciyi bekler buldu. Erken gelmiler. Kitaplk bo gibiydi. Derste deillerse, kahvede ya da sinemadayd Psikoloji'de renciler. lerde pencere yanndaki her gnk yerinde yz ergenlikle dolu Yahudi kz, dnyaya srtn dnm, dalp gitmiti kitabna. Baka masalarda birka renci de ayn dalgnlkla alyorlard. Murat iki arkada tantt. Biri kti-sat'tan biri Dii'den. Haydar'la, Sabahattin. Murat da Hu-kuk'tayd. Sermet tantmt; kklk arkadaym. Son gnlerde sk arar olmutu. Epeyi renci vard yresinde. Babas CHP'nin parti bakanym Ege'de bir kasabada... Murat biraz daha ilerdeydi. Ky enstitleri, toprak reformu, eitimde eitlik, zgrlk deyip duruyordu yerli yersiz. Btn bunlar da lkenin komnisdikten kurtulmas iin gerekli zm aralar olarak ne sryordu. DP'nin, Menderes'in tutumuna kzgnlkla kar kyor; kendini tutamyor, svp saymaya balyordu ara sra. renciler arasnda biroklar vard byle. Gnsel bu tutarsz, kafalar az

buuk kark, btn sorunlar, yordamla, blk prk kavram genlerle hibir an tartmaya girmemeye bakyor, ou kez dtkleri elikilere, tersliklere duyduu kzgnl, patlamay zorla rtbas ediyordu. Hibir ey renmemise sabrl olmasn renmiti abisinden. Dndklerini ok zorunlu olmadka aklamamay, herkesten sonra konumay, ksa konumay huy edinmiti. Sabrl olmamn zenti bir seim deil, bir zorunluk olduunu renmiti. Bir tr yaamak sorunu. Sabrl olmayp da ne edeceksin bu ocuklarla? te yine bilinen eyleri geveleyip durmaya baladlar. Bir istifa etse Menderes her ey dzelecek! smet Paa demi ki... Artk kanksama Gnsel. Datmamak gerek ocuklar, tek doru bu. Gerisine de katlanacaz! Yalnz bir ara Sabahattin birlemekten sz etti. teki fakltelerin renci derneklerinin ileri gelenlerini toplayp iktidarn tutumuna kar ortak bir cephe kurmann yararl olacan syledi. Gnsel kulak kesilmiti. Bundan yararl ne alabilir? Yalnz sonunda gizlilik nerince, birden kalverdi. Yoksa olan... yle bir durumu yoktu, iten grnyordu. Kuku uyandrmayan kiilere kar uyank ol, demiti abim. Aptallmz provakterleri, ajanlar aptal sanmamzla balyor. Murat da kart konumaya. Birleip bir cephe olmann yararlan stne heyecanla bir eyler syledi. Biraz daha sessiz konumalar iin uyarmak zorunda kald Gnsel. Haydar susuyordu. Bu ara baz renciler gelip kitap istediler, Gnsel kalkt, kitap verdi. D337 nnce Sabahattin baklay kard azndan. Daha nce Tp'ta, Eczaclk'ta da konuulmu bu konu; imdi bir tr nabz yoklamas yaplyormu eitli kanallarla. O da grevle... Gnsel'in dncesini renmek istemiler. Bu konuda yararl olmak iin ne yapabilir yresindeki arkadalaryla? yi bir ey, dedi Gnsel. Nasl gerekletirilir bilmem ya... ocuklarn en kk ilerde nasl dnldlar kardklar, kk burjuva kiilik tutkularna kapldklar ok grd eylerdi. Perembeye bulumak, o gne kadar da gerekli ilikileri kurmak, soruturmak zere ayrldlar. Gnsel dnmeye balam-n. Sevindirici bir olayd. Abimle de konuaym. Kenan'la da. Yok Kenan... Yz gz kan iinde... Dnmeyeceim. yileir nasl olsa. lm yok ya... Sabahattin'den kukulanmak yersiz. Belki de kkrtclar da haberliler; belki de onlarn parma var; olsun, yine de iyi bir birleme iin toplanp konumak. Akama kadar kafas bununla dolup boald. Hasan biraz ge geldi akam. Dnceliydi. Nedenini soracakt, vazgeti Gnsel. Yorgunluktandr. Sormamaya alkt. Sorsa da bir-iki szden baka bir ey kmayacakt abisinin azndan. Yoksa bir eyler mi dnyor? rgtlenmek iin gerekli grmelere mi geldi buraya? Atmaya alt kafasndan. Dnmemem gerekir. O ki bana sylemiyor. Belki de kuruntu ediyorum. Hasta adamcaz. Yarn hastaneye gidip her trden incelemesini yaptracak. Handan arambaya bekleyecekti Cerrahpaa'da. Bakalm ne kacak? ocuklar gizlice toplanp konualm diyorlar, dedi Gnsel. Saat ona geliyordu. Yemekten yeni kalkmlard. Hasan divana uzanr gibi yaslanm, kahvesini iiyordu. Masay toplam, kardaki koltua ilimi Gnsel'e ses karmadan bakt. Ortak cephe kuralm derler... yi derler, dedi Hasan yavaa. Dalgn durdu biraz, sonra yine ayn yorgunlukla ar ar ek388 ledi: Gizli olmas da doal. Aka yaptrrlar m? Yine dalgn kald bir sre. Gnsel'e de bir ekingenlik gelmiti. stelemedi. Hasta msnz? Hasan duyamam gibi kald bir an, sonra aylr gibi: Yooo, dedi. iyiyim. Glmseyerek bakt Gnsel'e. Eski babacan Hasan olma abasyla: Biraz yorulduk, dedi. Yallk da var. Terslikler de eksik olmuyor. Hangi gn eksik oldu ki? Tersliklerin neler olduunu aklamyordu. Yine suskun kaldlar bir sre. Gnsel yandaki bir kitaba uzanacakt ki Hasan nlemek ister gibi: Epeyi korkuttu bizi Kenan Bey, dedi. Doruldu, yandaki koltua geti. Bir sigara yakt. Bir eyler konumaya hazrlandn hem belli ediyor, hem de saklamaya alyor gibiydi. Hi byle

grmemiti abisini Gnsel. Her sze dimdik, dosdoru girer bu adam. Abisine yardmc olmak ister gibi: Evet, dedi. Daha da gemi deil korkum. Bir sessizlik daha oldu. Hasan oyunu beceremeyeceini anlam gibi durup dimdik bakt. - Nasl tantnz? dedi birden. Nasl m tantk? Anlatmamtm deil mi bunu? Hele bu konuda hi konumak gelmiyordu iinden. Lokantaya'ya gittik bir gece. Oradayd. Sustu. Hasan ylece bakyor, bir eyler daha sylemesini bekliyordu belli ki. Gnsel oral deildi. Uzunca bir sessizlikten sonra: Ne oldu? dedi glmseyerek. yi izlenimleriniz silinmeye mi balad? Hasan hemen: Yoo, dedi. zlenimlerimi silecek bir ey olmad ki. Gnsel'in akayla syledii sz ciddiye almt; Gnsel glerek akayla karlamasn bekliyordu oysa ki... Ne oldu bu adama? Bir ey var ya! Yine susup kaldlar bir sre. Gnsel sormak, bir eyler renmek iin yanyordu. Sormann boluunu da biliyordu. Syleyeceini syler, sylemeyeceini de ldr Allah alamazsn azndan! Ben senin mutlu olman isterim canm, dedi birden. Sonra glmseyerek bakt bir sre. Mutluluk da yle g ki! Hasan sonra genel konulara dnd birden. Gnlk olaylara geti. Rektr Sddk Sami'nin smet nn'y evinde grmeye gittiini yazyordu gazeteler... nemli ey, dedi. Bouna ene almaya bulumadlar ya... Dalgn, tedirgin gibiydi. ilere gitmesini, rencilerin birlemeleri iin aba gstermesini, yn vermesini sevinerek dinlemiti daha nce. Yine o konuya deindi bir ara: Yalnz ok uyank ol Gnselciim, dedi. ylesine kalle ki dman, kzmak, svmek bile gln. Sen alacaksn da o bo mu duracak? O da grevini yapyor. Bizim de bir ey yaptmz yok ya! Bir sessizlik oldu yine. Nasl anlalr abi? Bunca yllk denemeniz oldu. yi kt bir l vardr elinizde. Hasan ylece kald bir sre. Dnyor muydu? Baka eylere mi dalmt? Yok Gnselciim, dedi. Yok... zgn bakt. Namuslu kiilerde de var onlarn zellikleri. yle kark ki kolay klmaz iinden. Yine sustu bir sre, sonra ar ar ekledi: Tek l: Yanl olduunu grdn bir yere srklemek istiyorsa kukulanrsn. Gel gr ki namuslu kii de itenlikle ya390 pabilir bunu! Bir aclk vard sesinde. Ban kaldrp yle bir bakt, ylece sylyormu gibi: zellikle yeni tantklarmza kar, hele yaknmza so-kulmularsa, ok, pek ok uyank olmak gerek, dedi. Gnsel nce anlamama, sonra bir imek aku kafasnda. Abisine dikti gzlerini. Daha bir eyler sylemesini beklemeden yan alayl: Sz gelimi, dedi. Kenan'dan da m kukulanacam? Tutamam, kzgnla, bakaldrmaya dnmt syleyii. Hasan babacan glmsemeyle: Bilmem, dedi yavaa. Yarg sana der bu konuda! Glmeden bakyor imdi. Ne yitirirsin, dedi, uyank olmakla? Bana kar bile... Daha eskiden de tartmalar olmutu bu konuda. Sama buluyordu Gnsel. Bir snr olmal bu iin. Sizden de kukulanacama yaamayaym daha iyi, dedi birden. Ses karmad Hasan. ok dnceli olduunda yapt gibi nne dalm, parmaklaryla oynuyordu ar ar. Bir sre sonra: Haklsn belki Gnselciim, dedi. Biz baka bir kuaz. llerimiz baka. O llerle de ok aldattlar bizi ya... Yine de uyank ol diyeceim. Senin

yanlman, hele kendini bir tuzaa kaptrman, benim yanlmamdan ok ykar beni. G ey tanmak. Tanmadklarmzdan da ekiniriz. Abisini hi byle duygulu grmemiti Gnsel. ard. ylece kaldlar bir sre. Hasan doruldu birden, kalkacakt ki: Baka ey yok mu bana syleyeceiniz, dedi Gnsel. Hasan durmu bakyordu. Gnsel karlksz braklmaktan korkarak yavaa: Kenan stne, dedi. Sanki bir eyler duydunuz da... Hasan glerek kalkt ayaa. stne bir eyler duyulmayan kald m bu lkede, dedi. Eski babacan Hasan'd. Glerek: Yatsak, dedi. Yarn erken kalkacaz. Hastanede olacaz ya yedi buukta. Gnsel zgnd. Tam bir ey anlamamt abisinin szlerinden. Neler duydu ki byle tedirgin? Tehlikeli bir ey olsa sylemez mi bana? Ne olabilir ki? Kenancm bir duysa kahrolur. Abim de nemsememi ki. stne bir eyler duyulmayan kald m derken glyordu ya; nasl acyd sesi. Pis herifler... Dilleri nasl varr? Ne pislikler ylm bizimkilerde de... Daha pek konumadan yatlar. Uzun saatler uyuyamad Gnsel. Hep abisinin szlerine taklyor, her biri stnde ifre zer gibi tek tek duruyor, her kez yeni bir anlam veriyordu szcklere. Sonra dald bir ara. Kark dlerle uyand. Hep Kenan'la uramt. Yz gz kan iindeydi. Bakla vuruyordu birisi. Barmak, komak istiyordu Gnsel. Dn etkisinden uyandktan sonra da kurtulamad bir sre. Dlerle bozduk! Sama. Handan baylr d yormaya. Anlataym da geleceimizi sylesin bari! Utanmaz kar, doktor olacak bir de! Yz gz kan iinde... Ortalk yncaya kadar uyuyamamt. Bir gn nceki olaylar, abisinin konumas, hepsinin stnde de Kenan brakmyordu yakasn. Bir de ajanm Kenan! Sinirli gld. akas bile irkin. Bir hafta gremeyeceim. Dalmt; uyandnda saat dokuza geliyordu. Teyzesinin koridorda srd terlikleri, sokaktaki satc sesleri, yandaki damda bouan kedilerin crlak barmalar, odaya dolmu gne. Frlad yataktan, saat dokuz buuu geiyordu faklteye geldiinde. Arayan olmamt bereket. Tembel, isteksiz oturdu bir sre. Tek tkt renciler. Birkana kitap verdi. Osmanl tarihini at. Okuyamyordu. Atei km mdr? Geceyi nasl geirdi? Abimi hi byle grmedim. Nedir saklad? nemli bir ey olsa sylemez mi? Syler... Telefon edip konusam bir; sesini duysam. imdi "Aloo, buyrun efendim" mzmz kar. Buyurduk! Kocanz istiyoruz! Ne yapar ki? Zeynep yok mu bu evde; niye o kmaz telefona?.. O da hastayd. O 392 kar niye hasta olmaz? Kenan'a kim bakar sonra! Yoksa o kadn seviyor mu? Yalan m sylyor bana? Ajan... Frlad yerinden, neden yaptn bilmeden kitap dolaplarna doru yrd. Caml kaplarn ardndaki kitaplara bakarken kendine gelmeye, durulmaya alyordu. Geirdii bunalm anlayacaklar diye korktu birden. Bir dolab at, aranr gibi kitaplar elden geirdi bilinsiz biimde. Saklar m hi abim nemli olsa? Uyank ol, dedi. Kendileri baksn uyank olmaya! Her tutuklamada bir dnya ajan kar aralanndan! Bir de Kenan'dan kukulanacaklar! Ner-den kanyorsun; kukuluyum mu dedi adamcaz! Nasl der? Gnsel Hanm, sizi istiyorlar. ylesine irkilerek frlad ki kapda seslenen hademe de alk-lat. Aldrmadan hzla gemi; lo koridorda Kenan' aranyordu. Teknik niversite'den, Akademi'den; biri kz, renciydi bekleyen. Bir tanesini tanyordu. Kzla, teki olan ilk gryordu. Sermet gndermi. Konumak istiyorlard GnsePle. Bozulduunu belli etmemeye altysa da bir eyler sezinledi ocuklar; belki de kendilerine gvensizlie yordular. Ksa bir sre durup ayrldlar. Bir ey demediler ya, Muradar'n geliinden de, perembeye bulumalarndan da haberli gibiydiler. Birisi, bir perembe gnk buluma sz kard azndan. Birleip Demokrat Parti, Menderes iktidarna kar kmak istedikleri. ocuklar gittikten sonra kendi kendini yemeye balad. Souk davrandm. Akln onda. Baka eye ilemez oldu kafan. Kk-bur-juva bencillii! Bu kadarck dnmeye de mi hakkm yok benim, onu... Yz gz kan iinde. Hem artk bktm bu ocuklarn ene almalarndan. Sz, sz, sz... Menderes istifa ederse... Etmiyor ite, herif. Enayi mi? Belki de Menderes kkrtyor genleri. Kim bilir ne mallar var iimizde. Abim bouna demiyor... Uyank ol. Uyank olun.

Nasl olunur, ne bileyim ben. Ona kar da kukulu olacakmm. Olmayacam. Abim de ly karyor baz. Neydi dn akamki tedirginlii? Kesinlikle renmem gerek akama, kesinlikle! Akam etmek de byk sorun. Saat daha on bir filan. lende bir telefon edeyim. Te393 lefonu aklna taknca bir daha kurtaramad kendini bu dnceden. Daha lene kalmadan faklte postanesine inip Kenan' arad. Aloo, buyrun efendim... Artk kzmyordu da. Sadist bir zevk olmutu telefonda Nermin'in sesini duyup kt diye kapa-tvermek. O gn lende aralklarla, drt kez, iten ayrlnca da bir o kadar at telefonu. Akam eve gelince yapt bu oyundan pek yararl kmadn, kendi sinirlerinin de karsndaki kadar yprandn anlad. Fakat tutkulu bir inada dnmt oyun. Kedeki bakkala gidip amak geliyordu iinden. Bir umuttu sonra, ya Kenan kverirse. kmadn grmekle daha kt dnceler doluuyordu kafasna. Demek ar. Kalkamyor. Allah belasn versin bu kadnn. Akama Hasan, Gnsel'in de tand iki ii arkada ile geldi. Ortakyl ttnclerdi: Salih'le, Muammer. Abisi ile doru drst konuamad Gnsel. Hastane yann verecekmi sonulan. Film de almlar. Oradan da Baba'ya gitmi. O da pek iyi deilmi. Yemekte biraz Turgut'a takldlar. Cezaevi anlarn konutular uzun sre. Mahkemede geen gldrc olaylar anlatld. Cezalar indirilsin diye savcya yardmc olan, yarglara yalvaran birka kiiyi tiksinti ile andlar. Oyuncuydu sz edilen birisi. Gnsel birka kez grmt sahnede. tekileri tanmyordu. rencilermi; eitli ilerdeymiler imdi, birisi de doktor olmu. Hasan dinliyordu daha ok. Yine bir dalgnl vard sanki. Gnlk olaylar, politik sorunlar konuuldu bir ara. Hasan daha ok genel eylere deindi. Stalin'in sulanmalanna ayordu Salih. Yirminci Kongre'de ortaya atlan eyleri nereye koyacan bilemiyordu. Yalan sylemiyorlard kukusuz, bu ktlkleri yapmt Stalin ...de, peki o zaman nasl olup da rtbas edilmiti. Muammer hibir ey demeden dalgn dinliyordu. Hasan'n ne diyeceini beklediler bir sre. Bu konuda konumaya pek istekli grnmyordu Hasan da... Brakn bunlar da, dedi yavaa. Bize bakalm. i ne du-394 rumda? Bir sessizlik oldu nce. Sonra doru bulmular gibi ttn iileri stne konumalara baladlar. i diyorlard, iiler deil! Daha ok yaknmayd syledikleri. Daha haklarn istemesini bilmiyorlar. Bilenler var ya, geni yn ok ekingen. ok ister daha! Menderes'e kar CHP'lilerin durumu... Gnsel'in artk alt konumalard bunlar. lgin de gelmiyordu. Bir ara korktu iir okumasn isteyecekler diye. yle yorgundu ki... Bu konuda, konumaya pek istekli gmmyordu Hasan da. Yorgundu, bir ey konuabilecek durum yoktu. Yalnz, yatarlarken: Sinirli, bezgin bir grnn var Gnselciim, dedi. zlyorum. Her eyi bytme. Gerekten byk eyler knca ne yaparsn sonra? Gnsel birden yakalanm gibiydi. Ne diyeceini bilemedi. Mrldanr gibi: Konumak istediim eyler var sizinle, dedi. Hasan anlamt sanki. Babacan glmsedi. Konuuruz, dedi. Daha gitmiyorum. kocaman gnmz var. Hadi, iyi uykular. O gece de, ertesi gece de pek iyi uykular olmad Gnsel'in. Ertesi gn yemekte Beyazt'taki bir kebapda Muratlar'la bulutular. El altndan yaplan soruturma iyi geliiyormu. Ynetici birok gen neriyi olumlu karlam. Gnsel de o sabah birka kiiyle grmt fakltede. Daha ayrntl, geni konuma iin cumartesi akam toplant szne de kar kmad. S-leymaniye'de, Haydarlar'n evinde buluacaklard. Bir isteksizlik vard iinde ya, belli nedene balad iin stnde durmuyordu. Ayrca da grev sayyordu stne gitmeyi. Her eyi bytme! Gerekten byk eyler karsa ne yaparsn sonra? Sinirli, bezgin grnte olmam kt bir ey. Kurtulmayalm. lende ocuklardan ayrlr ayrlmaz telefona komutu. Sabah iki kez "Alooo, buyrun efendim". de imdi, be. Hi sinirlenmiyor kar. Hep ayn tonda. Kolay m hanmefendi olmak! ki de akamst, biri Beyazt'tan, biri eve girerken kedeki bakkaldan. Akam yemee doru, abisi gelmeden Handan damlad. Rntgen filmini, laboratuvar sonularn alp gelmi. Genellikle iyi imi Hasan'n salk durumu. Arca bir sistit geirmi. Biraz perhiz yapmalym. Baz ilalar da getirmiti. Kenan'n kaza geirdiini o gn Hasan'dan renmi. Sorup durmaya balad. Pek bir ey bilmiyordu Gnsel de! Merakszlkla sulamaya

kalkt Handan, Gnsel sinirlenmiti. Ne yapabilirdi? Sen olsan ne halt ederdin? Bilmiyorum, dedi. Ben deilim ki. Olsaydm bir halt ederdim. Hi yolu yok! ime atp durmazdm senin gibi. Mymnt, sen de! Gnsel karlk vermedi. Yapabileceini yapmt. Cumartesi toplantsndan, eitli fakltelerdeki rencilerin nerilerinden at. Pek stnde durmad Handan; umursamamt. Hasan ge geldi biraz. Yine yorgun, neesiz grnyordu. Handan'la konutular; gerekli bilgileri, ilalan ald. Yarm saat kadar sonra Handan kalkt, evdeki belli belirsiz gergin havadan sklmt sanki. Kalmaya gelmemi aslnda, yurda dnmesi gerekiyormu. Handan gidince hemen yattlar. Bir eyler sylemeyi kurup durdu Gnsel; olmad bir trl. Hep byledir bu adam, aklamayaca eylerin sorusunu bile sordurtmaz! Ertesi sabah kalknca abisini erkenden km buldu. Turgut'u da alm. Kahvaltda homur homur bir eyler sylenip durdu teyzesi. Olan o kanya m gtrd ne? O kan dedii Turgut'un annesi Glsm'd. Biz unutturmaya alyoruz, diyordu. Deli midir nedir bu herif? Sonra da terbiye bekle bu ocuktan! Gnsel birden aylr gibi oldu. Gerekten de hi amamt bu konuyu ikisi de. Ola ki dertli grn bu yzdendi Hasan'n! Abisinin bu yzden dertli dnmesine glmek geldi iinden. Niye olmasn? Kendi sorunundan tesini gzn grmez oldu. yi oldu! Glsm Hanm' m dneyim bir de? ofryle oynap duruyormu ite. Bu abim 396 de! Evden knca gerekten bir bezginlik duyuyordu iinde. Yeni gne byle balanr m! Telefon etmek bile gelmiyordu iinden. Yoksa hakl m Handan? Brak u sersem kz! Dnya umurunda deil. nce Aksaray, sonra faklte postanesinden iki kez daha arad Kenan'. kincisinde baya sinirliydi Nermin'in sesi. Rica ederim, kimsiniz gibi bir eyler kekeliyordu ki kapatt Gnsel. Yrei kt kt atyordu. inde biriken bir sevin vard. Oyunu bozuldu hanmefendinin! Svmelere de balar artk! Ha yle, gerek yzn koy ortaya. Bas bas bar telefonda: llk, orospu, brak kocamn yakasn! Yoksa gelir senin... steksiz gld. Aklna Sivas'ta, mahallede ocukken grd bir kavga geliyordu. Bir sakann kars emede sra bekleyen bir kz kskanmt. Ne szler, ne svmeler. Aklna geldike yz kzaryordu. Alooo, buyurun efendim! Nasl, anladn deil mi bayku kan? lene doru inip de telefonu aarken sadist bir zevk duyuyordu. Erkek sesi ile karlanca aalad. Kenan'la konuurken kurtulamam gibiydi aknlktan. Niye o kan kp da bozulmad? Cumartesi gecesi iin ne diyeceini bilememiti. Telefonda sylemekten mi ekinmiti? Dinliyorlar tele-fonlan! Yoksa abisinin Kenan'a kar bile uyank ol... Sersemlik bu. Ne ilgisi var. Aklmdan bile gemedi. Telefonu kapatp da Beyazt'a yemee giderken cumartesi iin syledii yalan iyice zorunlu buluyordu. Biliyorum ben de tutamayacam kendimi. Tam da gebe kalma gnleri. Bir gn bile geciktirmekte yarar var. Teyzemin konuklan da nerden kt? Ne diyeydim telefonda? Merhaba! Medrese'nin duvanna yakn bir yerde birden duralad Gnsel. Dnp bakt; Sermet'ti. O da bir arkadaa gelmi Hukuk'ta da, bulamam; yurda uram, orada da yokmu. Anlatmak gereini duyduu eyler rt gibi geldi Gnsel'e. Onu kolluyor-du sanki. Nerden bilecek Beyazt'a kacam? Belki de faklteden balad izlemeye. Arka sokaklardan dolap... Yapar yapmasna da... fffi.. Yemee mi? nce, "yedim" diyecekti Gnsel sonra vazgeti. Yemee, dedi. anlm olsan? im var; ayakst bir eyler yiyip... Sermet kesti birden: Benim de iim var, dedi. urada bir yer alm, hemen taknalm istersen. Hem konumak istediim eyler var seninle. Gnsel durdu. Sermet aklamak gereini duymu gibi: Cumartesi toplants iin, dedi. Gnsel bir ey diyecekti, oluruna brakr gibi yrmeye balad. Marmara Sinemas arkasnda bir kebapya gittiler. Pek kalabalk deildi. Bo masalardan birine getiler. Gnsel srekli bir tedirginlik iindeydi. yi etmedim bu olanla gelmekle. Kenan grse ldnr! ldrmasn! Ne yapyorum ki? Handan bile

iyi gzle bakmaz! Gerekten kt m yapam? Peki, nemli bir eyse syleyecei? Nasl devrimcilik bu; soluk alrken bile adamn kskanlk damann m kollayacam? Bir ara yrei hop etti; kapda grnen bir adam Kenan'a benzetmiti birden. Yzne ate basma. Sermet'in anlayacandan korkup ban nne edi. arpmasn bir sre dindiremedi. Birka yudum su iti. Toparland, bam kaldnp baka Sermet'e: Evet dedi. Neydi syleyeceklerin? A ay oynamaz, dedi. nce bir eyler yiyelim! Gnsel karlk vermedi. Biraz daha stelese, ilikileri laka etmek iin sntarak kim bilir ne oyunlara kalkacak olan! Byle olduunu biliyordun da niye geldin! Ne bileyim ben, bir bok yedik ite. Kenan enitemiz nasl? Kaynar sular dklm gibiydi Gnsel'in bandan. Belki de pek kt niyee sylememiti Sermet. Gnsel sinirli bir hareket yapt eliyle, su iesi devrilecek oldu. Sermet akn kald birden. 398 Gnsel'in saldrya geecekmi gibi kzgnlkla dolu gzleriyle karlanca ciddileti, ekingen bir sesle: Kt niyetle sylemedim, dedi. Biraz bekledikten sonra da yavaa eklemekten alamad kendini. ... ok alngan olmusun. Gnsel durulmak iin bekledi bir sre, sonra: Cumartesi toplantsndan sz edecektin, dedi. Garson kebaplar getirmiti. Gnsel isteksizdi. Sermet ses karmadan birka atal ald; o da isteksiz grnyordu. Gnsel'e bakt. Yemee dalm gibi grd. Yava yava anlatmaya balad: En gvenilecek Haydar'm ilerinde. Ablas da ok iyiymi onun. Emekli hemireymi. tekiler iinde de iyiler varm. Bilinleri yokmu. Yzeyindeymiler iin. Senin gibi diyecekti Gnsel. Dinledi bir sre. Aslnda yeni bir ey yoktu Sermet'in szlerinde. Cumartesi akam bilinliler olarak tekilere duyurmadan aralarnda dayanma yapp... Ne gerei var bunlarn, diye kesti Gnsel. kilik karmak gibi olur. stenen ey belli. Herkes de istiyor bunu. Bunlarn bilin dzeyinden tede bir ey beklenemez hem bunlardan, hem de bu ortamdan. Her bakmdan tehlikeli de stelik. Bir sezerse ocuklar... Sermet bir ey diyemeden kald bir sre. Sonra sular gibi sert konumaya balad birden: Daha bilinlilerin birbiriyle daha yakn olmalar, egemenlik kurup her eyi ellerinde tutmalar devrimcilik grevi deil mi? Ben burada yle bir durum grmyorum, dedi Gnsel. Hem bilinli devrimciler dediin kimler? Bu yargya nasl varlm? Olaylar gelisin bakalm. Devrimci olanla olmayan yle kar ortaya. Herkesin kendine ya da yanndakilere madalya takmas ile deil. Aslnda biraz ar konutuunu biliyordu ya, tutamyordu kendini. Muduluk duyuyordu byle konumaktan. Dorulu- 399 undan ok tadl nemliydi sanki. Sermet bozulmutu. Hibir ey demeden yemeini yedi. Gnsel de bir ey demedi bir daha. Lokantadan kp da Beyazt'taki yaya kaldrmna gelince elini uzam Sermet. O her zamanki alayc glmsemeyi taknmaya alarak: Teekkr ederim, dedi. Ben teekkr ederim, dedi Gnsel. Allahasmarladk. Sermet'in yzndeki alayc aba uuverdi birden, gzlerini bir an dikti Gnsel'e, mrldanr gibi aclkla: Keke o gece seni lokantaya armasaydm, dedi. Dnd abucak, yryp uzaklamaya balad. Bir rperme dolar gibi oldu Gnsel'in iinde; ya armasayd!.. Faklteye geldiinde dnp duruyordu Sermet'in szlerini. O gn akama kadar da sk sk dnmekten alamad. yle iyi etti ki o gece beni ardna. Yapt en iyi i bildiim kadaryla. Sermet de daha cana yakn, daha scak geliyordu. Eski iticilii kalmamt sanki. Hep byle olsa bu olan! Nasl? Arbal, ac eken k! Samalama! Onun akndan! Niye, nesi var aknn? Baygnlklar geiriyordu dudaklarna yapp gslerini... UfiT, nerden taklyor bu irenlikler

kafama? Kenan bilmez! Yetmiyor mu benim bilmem?.. Nasl dolar istemediimiz eyler kafamza? stemiyor musun? Neyi istemiyor muyum be? stemek bilin ii. Yok, bilinalt, bilind; bala sen de ada byclklere. Psikoanaliz yaptr! elikilerle doluyuz. Hasan neeli geldi akam. Turgut'la gezmiler. Gerekten de annesine gtrm olan. Kasmpaa'daki arkadalarna gidecekmi bugn; Turgut'u da alaym demi, hem annesini grsn. Yemekten sonra bir ara, biraz da ekinerek: Glsm nasl, diye sordu Gnsel. Bilmem, dedi Hasan. Ben grmedim, Turgut'a sor... Turgut'ta bir durgunluk vard. Aslnda da kapal bir ocuk. Birok eyi iine atyor gibi. Teyze homurdanp duruyordu ye-400 mekte anlalmaz biimde. Hasan'dan ekindii iin aka sylemiyordu ya, belli ki imdi odada Turgut'a dkyordu iini. Turgut her zaman yapt gibi ban nne emi, hi karlk vermeden dinliyordu. Dinliyor muydu gerekten? htiyar kadn pek umursamaz bereket! Gnsel gidip kaplarn ekti yavaa. Hasan'a yaklat: Hi iyi olmuyor Turgut iin, dedi. Hasan anlamadan bakt, ne iyi olmuyor gibisine. Sonra bilincine varp ban sallad: Haklsn Gnselciim, dedi. G durum. Ne yaparsn, annesi! Gnsel'in dediini anlamamt ya da yle grnmeyi yelemiti. Gazeteye uzand. Gnsel ikilli kald bir sre. Konutunuz mu Turgut'la, dedi. Konutuk, dedi Hasan yavaa. Bir kardei olacakm, diyor. Gnsel kk dilini yutar gibi bakyordu abisine. Ne biim adam bu? Eeee, diyebildi. Utanyordu konumaya. Hasan birden anmsam gibi bakt. Yoksa ben sana Glsm'le boandmz sylemedim miydi? dedi. Sonra aradan karr gibi: Onlar bavurmular, dedi... Ben de olur dedim, oldu. zmir'e gelmeden birka gn nceydi. Gazetesine eiliyordu ki Gnsel yavaa: Sylememitiniz, dedi. Hasan, Gnsel'in davrann zm gibi glmsedi. zlme, ailenin namusu kurtuldu! Gnsel glmedi, hibir tepki de gstermedi bu taklmaya. Yadrgatc bir sessizlik olmutu. Hasan birden ayaa kalkt, odada dolat bir-iki. Cezaevi alkanl volta vurmak. Dnceli olduunda yapard daha ok. Gnsel sessizce bekliyordu. Bir eyler diyecek. ok bekletmedi. ncesine aklm ermiyor Gnselciim, dedi. Biliyorum, kzyorsun bana. iyim ben. stelik de ayr kuaz seninle. Okumular kl krk yaryorlar bu konuda. Dorusu da o belki. Ne bileyim, onlar da grdm! Uzun yllar ayr dmelerde ylesi ballklann yknts daha byk oluyor. Gen bir avukat vard ierde, benim ilk tutuklanmamda. Delirdi. Kars aldatm. Glmsedi. Glsm kat diye delirmek hi aklma gelmedi benim, dedi. Gnsel yle ilgiyle dinlemiti ki abisini, sylediklerindeki terslie bir sre sustuktan sonra kar kt: Ama yanl, dedi. Hasan glyordu. Gnsel bir eyler demek istiyor, syleyeceklerinin bo olacana inand iin susuyordu sanki. Hepsini bilir bu adam. Belki de yalandan yapyor. Hasan birden, Herkesin yanl da, dorusu da kendine, dedi. Bu konuda bouna urama, bu yamdan sonra deitiremezsin beni. Sana balanacak erkek iin ne olduunu anla diye syledim. Gerisi beni ilgilendirmez. Yine bir sessizlik kmt. Kadn da devrimci miymi? Hasan nce: Hangi kadn? dedi. Gnsel'in ban kaldrp gzlerini dilemesiyle anlam gibi glmsedi: Haaa avukatn kars m? Devrimci imi...

Sonra ayn alayl glmsemeyle yavaa: Yatt olan da devrimci idi, dedi. Gnsel yzn buruturdu. Hasan aklamada yarar grm gibi, biraz durup ekledi: Dzen, ykntsn geciktirmek iin en bireyci, en bencil yanmza itiyor bizi, dedi. Cinsel tutkularmz abartp duruyor. 402 Dergisi, radyosu, sinemas... eytana dayanmak zor bu ada! Tanr genlerin yardmcs olsun! Poligam yaratklarz aslnda. Monogamlk zorlama... nan ii... Kimileri aldrmyor. Kimileri de ok nemsiyor aldatlmay. Siz? Sanki tutamam, azndan karmu Gnsel. Hasan dnd bir sre... nemsiyorum ki, dedi, Glsmler'den teye gitmeye korkuyorum! lk kez ciddileti sanki. Sevdiinin aldatmas kt bir ey olmal, dedi. Pis... Sonra yine alayc tutumla kalkt ayaa. Neyse ki bizden geti artk. Dnyaya bir dahaki geliimizde dnrz! O zaman da at m, it mi, kertenkele mi, ne olacaz kim bilir?.. Belki de cansz ta! En iyisi doaya karmak, bir kaya olmak ak deniz kysnda! Hadi yatalm Gnselcijm, iyice geveze ettin sen beni. Yatmayalm, dedi Gnsel. Son gecemiz bu. Sormak istediim bir sr ey var. Ge kalkarz yarn, ie gitmeyeceim. Yattklarnda saat ikiyi geiyordu. Gnsel i, d politik sorunlardan balamt. Abisi anlatrken hemen de her konuda kendi dndklerini dorulad iin sevin duyuyordu. ilerle, rencilerle ilikilerini bir kez daha anlatt ksaca. Ser-met'le tartmasn bir bakas ile olmu gibi syledi. Sermet'le yemee gittiini syleyememiti nedense. Olan sevmez de! Hasan biraz dnm, Gnsel'i dorulamt ya; bilinlilerin daha yakn iliki kurmalarn da yabana atamyordu. Gvenilir olmalydlar yalnz. Bu arada Gnsel'e uyank olmasn nemle steledi durdu. Senin durumun tekilerden ayn diyordu; izleyebilirler. En ummadn biimde tuzak kurabilirler sana. En ummadn biimde!.. Sz gelimi, Kenan'la m demek istiyorsunuz? Gnsel'in ac alayl sesi Hasan'da belli bir tepki uyandrmamt- ylece bak bir sre. Glmyordu. Neden? Demek istemiyorum, dedi yavaa. Dndrp buraya ge-tiriyorsun. Kenan iin ne iyi, ne kt yargya varacak kadar tanmadm. zlenimlerle olmaz. Sen daha iyi tanmaya bak! Bunu diyorum. Yine sz deitirecek gibi idi ki Gnsel steledi: Eskilerden tanyanlara rastladnz m hi? Baz adlar sylyor... O gece size de... Hasan kesti hemen. Rasdadm, dedi. rencilik yllarnda mdriyette gzaltna alnm bir sre, braklm. Sonra da gren olmam pek. Sustu. Souk bir sessizlik kmt. Hasan aklamay gereksinerek: ekingenlik etmi olabilir, dedi. Genlik... Gnsel zgn sular gibi: Evlenmi, dedi yavaa. Gnsel'i uzun saader yatakta da brakmad abisinin Kenan iin syledikleri. Aslnda ar sulama yatyor altnda. Belki baka eyler de sylediler, saklyor benden! Ne syleyebilirler ki? Ne sylemezler ki? nemli bulsa saklar m hi? Yine kark dulu bir uykudan saat sekize doru uyand. Kalkmak gelmiyordu iinden. Sabahla odaya dolan her gnk sesler, grltler. Saat dokuza doru kalkt. Abisi yoktu. Erkenden km! lene doru geldi. Pek bir ey sylemedi. Baba'ya urayp veda etmi. Uyandrmak istemedim seni, dedi. Ge de yattn. Birok da kitap paketi vard ellerinde. Arkadalarndan, Baha'dan alm bazlanm; birka da roman satn alm. Epeydir okumak istedii eylermi. Gnsel valiz yerletirirken bir ara ap bakmak istedi; sonra brakt ylece. "stanbul'dan kitap gtrmesini severim," demiti Hasan. "Bilmediin bir ey yok." O ki yle dedi, amam istemiyor demek!.. Yemekten sonra yatt Hasan. Gece de uyuyamayacakt yolda. Teyzesi uyumu, Turgut mahalleye svvermiti. Saat ikiden sonra eve yle bir sessizlik kmt ki bunalmaya balad Gnsel. Akl Kenan'dayd. Niye atlatt sanki. Bugn

gelebilirdi. zlemeyi de kestiler gibi. Belki daha gizli yapyorlar. Yapsnlar; ne olacak? Peki akama?.. Akama da beklerdi bir yerde beni. Gider, bir saat kadar sonra izin isterdim. Hst! Ne varm? Biliyorum ne konuulacan. Daha bir ey yok ortada. Gevezelik...Azgn kan, baladn sermek iin zrler bulmaya. Yatana uzand, gazetelere bakmaya balad. Dalmt. Handan'n sesiyle uyand. Karanlkta korku ile firlad. Handan girip elektrii yakmt. Kz bu ne uykusu? diyordu. Saat yediye geliyormu, abisi lavabodayd. Turgut'la teyzesi didiiyordu ierde... Hazrlanp birlikte yemee oturdular. Hasan neeliydi. Bir ara ilalan iin steleyen Handan'a takld: Doktor Hanm, beni brak da Gnsel'e bak sen! dedi. Sana emanet ediyorum. Renksiz, zayf... Handan, Gnsel'e bakp gld. Hasan'n ylece syleyiver-dii sz anlaml kamt. Hasan oral deildi. Gnsel kzard birden. Handan eytanlkla steledi: Ba stne abiciim de, nce onun kendini kollamas gerek. Doktor Hanm ne yapsn? Gnsel, abisi anlayacak diye renkten renge giriyordu. Handan ylesine gld ki sonunda Hasan bir eyler sezinledi mi ne? Sevgi dolu bir glmseme ile bakt Gnsel'e. Yattrmak ister gibi: Geri aldm szm, dedi, kimsenin bakm gerekmez ona. Kendine yeter... Saat sekizi biraz gee Handan'la birlikte evden ktlar. Teyze alad, bir eyler sylenip durdu. Yeter artk bu iler gibi... Arabann arkasndan dkmesi iin Turgut'a bir marapa su vermiti. Turgut sokaa inince sntarak birazn iti suyun. Hasan da glyordu. Kaldnp kucaklad olan, iki yanandan aprtlarla pt. Beylik tler verdi. Yaramazlk etme, babaanneni zme!.. Olan hep ayn sntklkla ba nde dinliyor grnyordu. Tam Hasan brakp aynlaca sra birden alamaya bala-yverdi. Ban nne emi, saklamaya alarak sessiz, iini eke eke alyordu. de sarslvermiti beklemedikleri olayla. Handan tutamamt gzyalann. Gnsel'in de birden gzleri doluyordu ki toparland, paylad: Bu da nerden kt? Koskoca olan... Hasan oral olmamt sanki. Donuk bakyordu. Yalanclktan kskn bir sesle: Ben de olum var sanyordum, dedi... Kzm varm meer... Turgut elinin tersiyle yalan silmeye alrken Hasan uzand olann sol elinde ereti sallanan tas alp iindeki suyun birazn yzne att... Turgut irkildi birden, babasnn eline tututurduu tas aknlkla yakalad. Yznden, alnna den salann-dan kirli sular akyordu. Handan mendilini yzne tutarak arabaya atlamt. GnsePle Hasan da bindiler. Bir sre konumadan gittiler. Hasan glmseyerek bakt Handan'a: yi bir ey, dedi, birikim oluyor demek bizim olanda... rtmeye alt bir aclk vard sesinde. Gnsel gzlerinin dolmasn glkle de olsa nlemi olmann gvenlii iindeydi. Bir eyler sylemeye korkuyordu yine de. Ya ben de tutamaz... Hadi burdan inin siz... Hasan, Marmara Sinemas'nn kesinde durdurdu arabay. Alayl ekledi: Bir de sizinle uramayalm. Tata kadar gelinip yolcu edilmesini sevmezdi. GnsePle Handan kar koymadan indiler. Beyazt'ta, uzaklaan arabann ardndan bir sre bakt Gnsel. Yadrg bir duygu vard iinde; bir ykten kurtulmutu sanki. Kar koyuyordu, baaramyordu. Duyuyorum ite! Tersliklerden oldu belki de. Kenan'la uzak kalmamzn nedeni gibi oldu. iinden kovmaya altka yerle-406 ti duygu, tam bir gevemeye vard sonunda. Laleli'ye doru yrrlerken bir-iki baknd artlarna alkanlkla, izleyen var m diye... Nerden anlarsn bu kalabalkta? Yan karanlk sokaklarda... Sen gelmeyecek misin? Ikl yolda kouan aralarn nnden karya geiyorlard. Faklte kesinden ehzadeba'na doru kvnlrken Handan:

 Gelmeyeceim, dedi birden... Geleceim de ne olacak? ehzadeba'na yaklarken durdu: Hadi Allah kavutursun, dedi. Pazartesi urarm. Handan uzaklatktan sonra Gnsel durup arkasna bakt, grnrlerde kukulanacak bir ey yoktu. Ar ar yrd. Caddeye kt, saa kvrld. Fakltenin Vezneciler yanndan alacaklard onu ocuklar. Sekiz buua gelmiti. Yaklaanlara bakt. Murat't biri. Yannda bir de kz vard. Ksa boylu, esmer, irkince... Tantrd abucak... iktisattan Aynur'mu... Sarahaneba'ndan yryorduk, nmze ktn hemen, izledik seni... Caddede arkasna bakmamt Gnsel. zlemek szn yle rahat sylemiti ki Murat, belli ki Gnsel'in kafasndaki anlama ok yabancyd. Karya getiler. Karanlk ara sokaklarda yrmeye baladlar. Pek konumuyorlard. niversite bahesinin yan kaplarndan birine kmlard. Duvar boyu yrdler. Sleymaniye yresindeki sokaklara saptlar. Dar, karanlk bir sokaktaki kad yeni bir apartmann nnde durmulard. eri girerlerken alkanlkla sokaa baknd Gnsel. Kimse yoktu grnrde. Sonra bir daha apartmana baka. Kendi oturduklarna benziyordu. Murat nden dalmt yol gstermek iin; giri karanlkt, Bodrum katna indiler. Daha inerlerken ayak seslerine kap almt. Gnsel heyecanlanmt nedense. Haydar karlad, darack bir salona ald gelenleri. Biri Sermet, drt olanla faklteye gelen kz vard ierde. Sermet kzla bir eyler konuu-vordu, tekiler kedeki bir pikaba plak koyuyorlard. Gnsel'i gren Sermete dnd: ocuklar, tamam, dedi. Brakn da balayalm artk. Tantrldlar. Gnsel'den baka herkes birbirini tanyordu. Sermet'in yresindekilerdi bunlar. Gnsel de grmt ounu. Sermet'te nemli ilere el koymu arbal ynetici davranlar vard. Gnsel'in elini skarken ayn arbal grn yzne de kondurmutu. Heyecan filan kalmamt Gnsel'in. Hele elini gereinden ok sert skan Sermet'e glecei gelmiti birden. Oynuyordu bu olan! Ba ynetici olmak btn d! ten belki de... Byk adam olursun inallah! Ben de grrm! Konumalar balaynca, ilerin biraz ayn bir yan olduunu anlad. Nihat, Akademi'den bir mimarlk rencisi, karsndayd Sermet'in. Savunduklar da pek ipe sapa gelir eyler delidi. Daha dorusu, Sermet'in sylediine kar kmakt btn yapt. Sermet de pek kt eyler nermiyordu. Bir sre sonra ikisinin sidik yarmas biimine girivermiti konumalar. Bakanlk sava! Sermet ara sra, desteklesene gibisine gz ucuyla Gnsel'e bakyordu. O da bir sre karmamay yelemiti. Bakalm nereye varacak? tekiler de seyirci kalmlard; yenimeyi bekliyorlard sanki. Tartma, Sermet'in btn rencileri birletirmek sz stne balamt. Btn rencileri birletirmek sz konusu olmazm, DP'li rencileri de mi birletirmek istiyormu? u ya da bu nedenle DP'lilere yakndr diye herkese srt m evireceiz? dedi Sermet. Kazanmak iin aba gstermeliyiz gerekirse. lerinde bazlar var ki szgelimi... Bazlar var diye, biz tutup da DP'ye kpeklik edenlere nem mi vereceiz? Kimsenin gnln etmeye vaktimiz yok bizim! Biz buraya Menderes'in yasad antidemokratik ynetimine kar kacak yrekte... ri iri szleri noktasz, virglsz sralamaya balamt. O bitirmeden Murat ald. Doru sylyor, birader, adam kandrmaya m uraacaz bir de! Kr deiller ya, grmyorlar m Demokradan'n ye-408 dii boku? Ne diye datyorsunuz? Konumuz bu deil ki bizim. Konumuz renci derneklerini birletirmek iin gerekli... Sermet kt bozulmutu. Ses karmadan nne bakt bir sre. Gnsel alkt genlerin pireyi deve yapp karlkl saldrlara gemelerine. Sermet de yapar ya, nedense arbal oynuyor bugn. Konumalar bu havada srp gitti saatier boyu. Bir ara Sermet'le Nihat yine nemsiz bir sz oyunu stnde kaptlar. Acmasz sulamalara baladlar birbirlerine. Gnsel o zaman bir eyler sezinler gibi oldu. Bu atmalar Ayla'ya, Akademili gzelce kza, gsteri miydi ne? Niye olmasn? Olanlarn ba huyu bu! Kzlarn deil mi? Sermet, belki de benden

ekindii iin -niye ekinsin?- ustaca rtbas ediyor. Nihat daha denetimsiz. Ara sra yle bak var ki kza! Kz da biliyor da, anlamaza vuruyor. O daha ok Sermet'e... Nelere takdir bu kafam da? Hangi eylem biiminin yerinde olduu atma konusuydu? nce bildiri mi, yry m, yoksa... Sermet, Nihat' korkaklkla sulamaya balamt. Nihat kpkrmz oldu. Biraz da Ser-met'in kurnazca oyununa gelmi, kk dmt Ayla'nn nnde. Kavgaya dklecekti neredeyse. Sen bana nasl korkak dersin be? Baka ne denir buna olum? Hangi eylemi nersek kar kyorsun! En azndan bilinalt korkaklk denir. Sensin korkak, doru konu! Daha da srp giderdi bu hrlama ya, Aynur atld birden: Kesin Allah severseniz be, dedi. ene yarmanz dinlemeye gelmedik. ine yaptnz gecenin... Sidik yans! Haydar ilk kez glerek katld: Sabahattin dedi ki ocuklar; biliyorsunuz nasl istekliydi o Sermet'le Nihat varsa ben gelmem dedi! Nihat parlad yine: Cehennemin dibine. Gelmezse gelmesin. Doru bildiklerimi sylerim ben. Su mu yani? Sermet istiyor ki hep benim dediim olsun! Asl sen o! Benim yle bir isteim yok. Ben diyorum ki 4Q9 olum!.. Yine ayn ekimeye giriverdiler. Gnsel bunalmaya balamt. Karmak deil, azm ap bir sz sylemek bile gelmiyordu iinden. imdi Kenan... Saat on ikiyi bulmutu. Murat, Gnsel'e dnd: Niye bir eyler sylemiyorsun? dedi. Hepsi susmu Gnsel'e bakyordu. Gnsel aylr gibi: Sylendi sylenecek, dedi. Biraz da ok sylendi. Yaplacak ey ortada: zellikle fakltelerdeki dernek yneticilerinden kimleri tanyorsak onlarla tek tek konumak gerek bence. Hkmetin tutumuna kar yry m yaparz, bildiri mi datrz, boykot mu yaparz; o zaman belli olur o... Gcmz neye yeterse. Birlemeye varmadan konumak bo bunlar... Dorulamann ya da yorgunluun getirdii bir sessizlik kt birden. Aynur kalkt. Tamam ocuklar, dedi. Benim gitmem gerek. Ge oldu. Konuacak ey kalmad. Haydar atld. Gzel kardeim. Ama fakltedeki yneticelerle nasl konuacaz? Kim, kiminle konuacak? Bir sre de bu tartld. Adlar stnde duruluyor, yarglara varlmaya allyordu. Glk de buradayd. Bu kez hepsi atr olmutu. Birinin iyi dediine teki kar kyor, onun namuslu bulduundan beriki kukulanyordu. Baz adlar da Gnsel nerdi. Geenin tek konumayan kiisi, biraz da szgn bakman Ayla'yd. Gnsel bir ara taklr gibi oldu: Boyuna dinliyor, yoksa bu kz? Bok atma; hi de yle birine benzemiyor. ok tanrsn da ylesini. Burda var m acaba? Varsa yandk? Ya da dinleme aygt filan. leri imiler imdi dinleme tekniinde. Amerikan teknii. Bizimkilere kalsa! Pencereyle duvarn arasnda u ivi gibi ey ne ki? Kuruntu! Gnsel aknlkla aylr gibi bakt; Ayla konuuyordu: Abim tbbiyeden benim. Bu yl stajda. Pek dernekle ilgilenmez ya; bizim gibi dnyor o da imdi. sterseniz onunla konuun. Dernek yneticilerinin ou arkada onun... Sustu. Konuurken kzarm, susunca sararmt. Sinirli sinirli saatinin kaysyla oynuyordu. Sen konusana, dedi Murat. En iyisi senin konuman. Ayla yine kzard, glmsemeye alt. Olmaz, dedi. Karmam istemiyor benim, kzar. Sustu, ban nne edi utanr gibi... Gnsel yaknlk duymaya balamt kza. Ne aptalz be; sama sapan yarglara dyordum az kalsn. Aklna Handan geldi; tanyordur. nce Han-dan' kazanalm da! Yumuak bir tartma daha geti bu ara. yi kt, baz kararlara varmlard toplanty bitirip evden ktklarnda. Ayla'nn aabeyisi Doktor Ramiz'le konuma iini Haydar almt stne. Sabahattin'in tbbiyede arkadalar varm,

onunla konuup iliki kuracakm. Gnsel de Handan'la daha ciddi konumay dnyordu, hem de bu konuda. Karanlk, slak sokakta hep birlikte yrrken Sermet art cebinden kard yass konyak iesini dikti. Yarlamt nerdeyse, kalan Nihatlar'a uzatrken: Ayr ayr ksaydk keke, dedi. yi etmedik. Saat bire geliyordu. Murat'la Aynur, Fatih Malta'ya gideceklerdi. Murat, Gnsel'i de brakmay nerdi. Gnsel kar k. Ben giderim, dedi. Alm. Sermet yavaa: Ayla'y Nihatlar gtrr, dedi. Ben seninle Aksaray'a kadar geleceim. Baka yerden ara bulamam ili'ye... Olup bittiye gelmi, ayrlanlar ayrlm, Gnsel kendisini ssz sokakta Sermet'le yrr bulmutu. Bir sre konumadan gittiler. Vezneciler'e inerlerken yer yer toprak ynlanyla dolu sokak banda yardmc olmak iin elini tutmak istedi Sermet. Gnsel ekti elini. Sermet'in dn ile alkol kokusu yzne arpm gibi oldu. Bytyordu belki de... ieyi diktiini grdm ya! Pek kt kokmuyor aslnda! Dman gibi bakyorsun bana; niye? Gnsel karlk vermedi bir sre. Ne demeli imdi. Ne desem tuzaa deceim. Niye yanmda bu yine. Bir grlsek. Hele Kenan grse... Gerekten bir rperme iinde. Ne dmanl? Niye dmanlk duyaym? Yok yle bir ey. Hem brak bu sama eyleri de u ocuklar datmamaya bak. Nihat'la neydi o kapmalarnz? dm koptu hepsi ekip gidecek diye. Nereye gidecekler? Sana demedim mi ben, yarm yamalak birou! Samalyor herif, sen azn bile amyorsun. Nihat'a bakma! Anlamadn sanki, Ayla'ya gsteri yapyor. Sermet anlattnn stnde grnme abasyla glmsemeye alyordu. Gnsel'den ortak tepki bekler gibi bakt. Karlk grmeyince sustu. ylece yrdler bir sre. Faklte nnden geip Koska'ya kmlar, Laleli'ye iniyorlard. Aksaray'a giden arabalar kolluyordu Gnsel. Dolmu yapan yoktu bu saatte. Hzla geiyordu hepsi de. Yamur balamt. Sermet bir ey diyecek oldu, sonra vazgemi gibi durdu. Geen arabalara: Taksi... diye barmaya balad. Gnsel anlamt ya, ne yapacan da bilmiyordu. Yamur iyice bastrmt. nce aklna Sermet'i brakarak arabaya atlayp gitmek geldi. Drt lira var yoktu antasnda. Hasan'n gelii epeyi sarsmt btesini. Yarn teyzesinden isteyecekti. Bir araba durmutu nlerinde. Sermet at kapsn. Seni brakr, ili'ye giderim, dedi. Yamur altnda ne dese sama olacakt; bindi. Bir tedirginlik oturmutu iine. Arabann dibine bzlm kalmt. Sermet'e aralarnda rahatlkla iki kii oturacak yer brakmt. Tedirginlik Sermet'te de vard. ofre gidecei yeri syledikten sonra konumad bir daha da. Yalnz bir ara dnp bakt Gnsel'e. Gnsel grmezden geldi; Sermet alayl glmsedi mi ne? Cerrahpaa'y gemilerdi ki: 412 Pazartesi fakltedesin deil mi? dedi. Biraz durdu Gnsel. Niye sorar. Bilmiyor sanki de... Evet, dedi. Sermet yamurlu cama taklm gibi kald bir sre, sonra: im var Beyazt'ta, bir ara urarm belki. Rahatsz etmezsem! Gnsel duymazdan geldi. ofre: u kede durun, dedi. Sermet arabann sokaa girmesini syleyecek gibiydi. Islanacaksn. Gnsel kesinlikle: Zaran yok, dedi. ki adm. Durun. Araba durdu. abucak indi Gnsel. Teekkr etti, kar saan altna geti, hzla yrmeye balad. Yamur azalm gibiydi. Lo sokakta eve yaklarken, arabann uzaklaan sesiyle rahatlk duydu birden. Pazartesi yine damlayacak. ok oldu bu... Yolda, lokantada, takside... Fakltede. En azndan dedikoducu kzlarn diline dmek var. Yine baladlar diyecekler. Kenan'a nasl anlatrm sonra. Duymaz bereket! Utan! Duymamakla. Apartmana yaklarken bir glge kmldad duvarn dibinde. rkilerek durdu Gnsel. Glgenin kendine doru

yrdn grnce kamak, barmak geldi iinden, yle korkmutu bir anda. Birden tand: Kenan'd. Bu kez yeniden korkuya, aknla, sevince, utanca batt. Kendini ayakta zor tutuyordu Kenan. Dt decek sallanyordu. Gnsel tkezler gibi durdu bir, sonra atld birden... Kenan! Boynuna sarlmamak iin zor tutmutu kendini. Kenan kurtulma abasyla geriye ekildi. Tutamad, srtst yuvarlanacak gibi oldu. Gnsel kolundan yakalad. Kenan, Gnsel'in tuttuu kolunu silkip atmak isterken bir kez daha decek gibi oldu. Bu arada Gnsel'in anlayamad bir eyler de mrldanyordu. Gnsel o zaman bilincine vard; irkin biimde sarhotu Kenan. Gzleri kaymt, dudaklar arplyordu bir eyler sylemek isterken... Teyzen... gece demek... rezil... eo!.. azna... her eyin... Tuuu... Senin de azna stmn... Kaltak... Gnsel'e tkrecek gibi yapyor, beceremiyor, vurmak ister gibi kaldrd eli dveriyordu birden. Gnsel nce byk bir kzgnlk, sonra tiksinti duymaya balad. Nasl bir tepki gstermesi gerektiini bilemiyordu bir trl. Kekeler gibi: Kenan! dedi yeniden. Sonra dnp kollar gibi evresine, yresine, sokaa, pencerelere baknd. Kimsecikler yoktu bereket. Kenan iini bitirmiti demek ki, kltc biimde yle bir sallad elini, gitmeye yneldi. Sokan bandan arpan kla yzndeki yara bere izleri belirivermiti. Sular akyordu btn yznden, salar srlsklamd. Gnsel toparland birden, atlp kolunu tuttu. Paltosunun kolu sucuk gibiydi. Ne olursun, Kenancm? Kenan dnp bakt bir, yzndeki sarho titrekliiyle yutkundu; yine bir eyler syleyecek gibi yapt, beceremedi, kolunu ekip uzaklamaya alt. yle sk tutmutu ki Gnsel, gc yetmedi kolunu kurtarmaya. Sallanarak srmeye balad koluna smsk aslm kz. Gnsel aylm, bilincine varmt durumun. Kzgnlk, aknlk, znt sorumlulua brakvermiti yerini. Kenan'n koluna sarld btn scakl, sevgisi ile. Du-rultmak, yautrmak grevi! Sululuk da duymaya balamt. Bak canm, dinle beni. Anlayp dinleyecek gibi deildi Kenan. Sarslarak ykld yklacak yryp gidiyordu sadece. Sokan ban bulmulard. Gnsel artk kavramt, abucak kararn verdi. Hi konumadan, smsk tutarak yrmeye balad. lk gece de byle yrmtk. Nasl ters durum aslnda; hibir benzerlii yok. Ne benzerlii; kart... Benden kayor imdi. Gln! Nasl dt bylesi iren sarholua; benim yzmden mi? Niye yalan syledim sanki? imdi ne yapacam? Keyi dnp kl caddeye 414 kmlard. Kenan silkinir gibi yapt birden. Brak be... Gnsel daha sk sarld, serte kar kt. Brakmayacam. Kendine gel biraz. Bu sert kn etkisi mi oldu ne? Uysallat sanki. Yamur kesilmiti. Su birikintilerinde klar parldyordu. De kalka bir-iki adm daha attlar. Aksaray'a inen bir araba gelip durdu nlerinde. Gnsel kapy at, zorla soktu Kenan'. Tevikiye, dedi ofre. Birden yrei hop etti. Paras yoktu. Ya Kenan'da da yoksa! Vardr! Bu durumda nasl para karttraym ona? Kenan ylp kalmt keye. Sayklar gibi anlalmaz eyler mrldanyordu. Gnsel yaknlamak istei ile sokuldu yavaa; yana sarkm ban dzeltmeye alt. Gzleri kapanyordu Kenan'n. Gnsel zntye batt birden. Benim yzmden hep. Allah belasn versin toplantsnn da! Kenan son bir abayla dnp bakt Gnsel'e, Gzleri bo, anlamsz gibiydi. Yine de Gnsel'in iini burkan bir aclk vard baklarnda. Yara bere izleriyle dolu yzden geliyordu belki de bu. Gnsel glmsemeye alt, Kenan hibir tepki gstermeden ayn bolukla bir sre bakt, gzlerini yumdu yavaa, ba omzuna der gibi oldu. Szmt. Gnsel daha sokulup kendine ekmek istedi. Kenan arlamt sanki. Hzla giden arabada kk kk sarsntlarda kmldayp duruyordu. Gnsel byk bir yorgunluk duydu birden. Ban arkaya yaslad, gzlerini kapatt. Arabann sarsntsna, kaymasna brakt kendini. Uykuya gemek istiyor, geemiyordu bir trl. Duygusuzlua gmlmt. Yorgundu. ylesine yorgundu

ti... Birka kez aralayp bakt gzlerini; Nianta'n dnyorlard imdi. Doruldu, ofre evi, soka tanmlad yavaa. Kenan'a bakt; ayn durumdayd. Yalnz ba daha kaym, az aralanmt. ekinerek uzand, Kenan'n i cebine soktu elini, czdan bulup kard yavaa. Utanca, tere batmt. Sama, utanacak ne var. Bir ellilik uzatt ofre. Otuz lira verdi adam. Gece yans soyarlar adam byle! Apartmann nne kadar getirdi 415 arabaya. Nasl tayacam? Dnd sarsmaya balad Kenan'. Kenancm... Kenancm... Hadi geldik bak... ofrden utanyordu. Bir araba daha geti yanlarndan, ilerde durdu; kadnl erkekli birileri glerek bir apartmana girdiler. Gnsel indi arabadan. Kenan'n yanndaki kapy a. ofrden de yardm istedi. Adam mrn krn eder gibi indi. Kapcy arsanz gibi bir eyler diyordu. Gnsel aldrmad. Kenan' srkler gibi aldlar arabadan aa. Serin hava sarholuunu biraz am olmalyd. Anlamsz baknp beline sarlan Gnsel'e brak-n kendini. Ar ar apartmana yryorlard. Kapya yaklatkla-n sra Kenan duraklad, sarslr gibi oldu, ne eildi. Kusmaya balad. Le gibi kusmuk kokusu birden yzne arpm, iine dolmutu Gnsel'in. Az kalsn kendini tutamayp o da kusacakt. En irendii eydi. Kenan decek gibi oluyor, rtlerle sarslarak srekli kusuyordu. Gnsel dnp iki koluyla belinden sard, g tutabiliyordu yine de. Scak, yap yap bir eyler duydu sa elinde. Kusmuklar eline, koluna bulam olmalyd. Tiksintiyle rmek geldi iinden. Yine glkle tuttu kendini. Teyzemin altm temizlemek, oturan boaltmaktan daha pis deil ya! Pis bir yanmz var ite; ya iimizde, ya dmzda! Kenan ar, kesik solumalarla doruldu, alm olmalyd biraz. Yrmeye balad. Gnsel tek elle sard belini, kapya geldiler. Kenan kapnn yanndaki duvara yasland, ban dayad. Gnsel anahtar almak iin demin Kenan'a sarlrken sa bileine takt antasn amak istedi. anta da kusmuk iindeydi. Yine glkle tuttu kendini rmemek iin. Vck vck elleriyle antay ap anahtar buldu. Kapy at. Kenan artk tek bana yryebiliyordu. Gnsel'in yardm iin uzatt kolunu tutmamt. Otomatii yakmadan, karanlk merdivenlerden yordamla kyorlard. nc kata geldiklerinde Kenan yine kusmaya balad. Ban duvara yaslam, iniltili solumalarla, rtlerle kusuyordu. bulandran kusmuk kokusu birden sarmt btn 426 merdivenleri. Gnsel der korkusuyla Kenan'a hemen sarlver-mi, korkuyla baknmaya balamt. imdi bir kap alp birileri kacak. Barp aracaklar, karakola gidilecek. Fuhu yuvas yaptnz buray! Byle durumda muayeneye gnderirlermi kzlar. Hele polisin eline bir dtk m, tamam. Belki de gazetelerde: Bir fuhu yuvas basld! Utanla rpermeler geirdi birden. Kaacakt nerdeyse. Kenan' bu durumda brakp kamay m dndn? ok aalksn. Dnmedim. Kaar mym? Duvara yaslanp bitkin duran Kenan'a daha sk sarld. Aadan bir kap sesi ile donup kald birden. Sokak kaps almt. Birileri girdi. Ayak sesleri... Otomatik yand. Kenan'n bitkin yz, merdivenlerdeki kusmuklar, her ey nemini yitirmiti. abuk kmalyz. Kenan da anlamt, kmldad, srklenircesine merdivenleri trmanmaya balad. Kusmuklara basarak kmlard. Otomatik snd, ayak sesleri aa kadardan birinde durdu. eri girip kapy kapattlar. Iklar yine snnce Gnsel'le Kenan da kapya gelmilerdi. Gnsel abucak at, kaar gibi dald ieri, Kenan' da ekti. Kapy kapatt. Korkun bir frtnadan stlimana snm bir gemiydi. Frtna limana da saldrr gibi oldu birden. Ayak izlerimiz var kapya kadar. nip merdivenleri te-mizlesem mi? Kapcya para veririm yarn. Kenan verir. Kusmuk -lu pabularn karp kap yanna brakt. Kenan'n paltosunu kard, koltua oturttu; kt nne, balarn gevetip pabularn kartt onun da. Kusmuklu pabulardan gelen kokuyla yine recek gibi oldu, tuttu kendini. Kalkp cam at. Banyoya gidip ofbeni yakt. Muslukta ellerini ykad. Anasonlu kusmuk kokusu burnundan gitmiyordu bir trl. Mantosunu karp banyoya ast. Silmeli. Salona geldiinde Kenan ba koltuun kysnda, gzleri kapal ylece duruyordu. Yaklat yavaa: - Haydi Kenancm, dedi. Bir aba daha. Hadi canm... Aklna geldi birden. Limon kolonyas olacak. Koup yatak odasndan ald ieyi, salona gelirken ellerine doldurup burnuna ekti, yzne, akaklarna srd. Ferahlamt. Kenan'a yaklat, onun da akaklarna srp ovalamaya balad. Salarn, ensesini 417 boynunu kolonyayla ovalad bir

sre. Kenan gzlerini ap bakt. Daha bir iliki kuramamat sanki. Glmsedi Gnsel. Benim sarho sevgilim, dedi. ki yasak sana artk. Grrsn! Kenan hi duymam gibi ban evirdi; bir ey sylememeye yeminliydi sanki. Yavaa kalkt, Gnsel'in yardm etmesine kalmadan koridora yrd. Tuvalete gidecek sanmt Gnsel, biraz uzaktan izliyordu. Kenan sallanarak yaptnn bilincinde olmadan ceketini karp yatak odasna geiverdi. Gnsel peinden girdiinde, ceketini yere atm yzkoyun der gibi karyolaya brakvermiti kendini. Hemen de gzleri kapal kalmt ylece. Gnsel ne yapacan bilemeden bakt bir, yavaa yaklat. Uykuya m dald? Gerekten de biraz sonra yavatan horultularla uyumaya balamt Kenan. Eilip yerdeki ceketi ald, duvardaki askya ast. Pantolonunu karmay dnd bir; vazgeti, beceremeyecekti. Ar ar yaklap karyolaya, Kenan'n yanna iliti. Yznn sa yan yasta, teslim olmu gibi yarm kaldrd iki kolu yataa yapk, hafif horultulu solunumla btn bedeni ar ar sarslan adam incelemeye balad. Kenan bu. Seviyorum bu adam... Gerekten seviyor muyum? Sorulacak ey mi? Niye bakas deil de bu? Ne bileyim. Rasdant belki de. Belkisi filan yok, dpedz rasdant... O gece meyhanede kar -lamasaydk... Syle, utanma... Daha m iyi olacakt? Samalama... zgnm belki... O kadar. Yaammn bir paras filan da deil, kendisi o rastlant!.. Demek rastlant deil... Evli, ocuklu bir adamla m olmalyd ille? Sze bak! Ben mi istedim evli, ocuklu olmasn? te bu rastlant!.. Patladnd! Erkeksiz duramaz miydin? Neden duraym? 23 yandaki kzn erkek istemesinde ne terslik var? ylesine yrekten seviyorum ki! Acma bile karyor iine!.. Hi deil... Olabilir... rT... Ykntya benzer bir yorgunlukla Kenan'n yanna uzanverdi yavaa. Bir eyler rt-sem, yeceiz... Scak buras... Soyunmadan yatmak da... Bir-41 g den uykuya dald. Sabahn alacakaranlnda rpermeyle gzlerini anca anlamsz, yadrg baknd nce. Yalnzd karyolada... Nedenini bilmedii bir korkuyla doruldu. Kenan'n ceketi duvarda, dn gece ast yerdeydi. Korkusu dalmt. Kenan kapda grnd. Aka alan san yzndeki yara bere izleri gn nda yer yer daha belirliydi. Islak, dank salar, uzam tra, kvrlm beyaz yaka, kara halkalar ortasndaki bu buz gibi salksz yz iyice yabanclamt. Gnsel yaklaan Kenan' sevgi ile karlamak ister gibi davranla glmseyerek kmldad. Gnaydn, dedi. Korktumdu aylamayacaksn diye... Anlat bakalm imdi... Kenan karanlk baklann Gnsel'den kaydnverip duvara yaklat, ceketini ald, giyinip odadan karken, Gnsel'in ner-deyse tanyamayaca ksk bir sesle: Aylmamahydm, dedi. Gnsel bir an akn bakakald. yice kafasn takm. Nasl etsem de balatsam. Ne olur pisi pisine geip gitmese bunca gzel saatlerimiz. Pek haksz da deil! Apak olmalym artk. Serinkanl olmalym. Anne olup kandrmalym bu aklsz ocu-. u. Dosdoru konumak gerek. Tuvalete girdi, bir-iki su vurdu yzne, abucak havluyu ald, kurulanarak salona geti. Kenan arkas odaya dnk, penceredeydi. Kmldamadan duruyordu. Danlara m bakyor, yoksa iindeki... Gnsel yaklat. akaya getirmek ister gibi yavaa: Gerekten de aylmak istemiyorsun galiba? dedi. Kenan birden dnd. Yz karmakankt. Gnsel rker gibi oldu. yice bozulmu bu. Salksz... Yz gerilmi, dudaklar titriyor gibiydi Kenan'n. Ayn karanlk bak, ksk sesle boulur gibi: Ayk nasl dayanlr senin aalk, irkef yalanlanna? dedi. Gnsel sarsld. Toparlanmaya alt, olmuyordu. Kzmamam gerek. Bu benim aklsz ocuum... Bu terbiyesizlie de nasl dayanmal... Kenan... dedi yavaa... Bir szle, yumuak bir davranla durulmak yle dursun, kkrtmt sanki Kenan'. Bas bas barmaya balad birden: Kenan' ne yapacaksn sen? Yeter mi sana bir Kenan? Budalann biri Kenan. Kandrmaktan kolay ne var? Cann istedi mi teyzenin konuklan olur... Abinin ii kardeleri olur. Polisler olur. Kenan yutar nasl olsa... Dili tutulmutu Gnsel'in. Bakaldrma duygusuyla sululuk ylesine tez yer deitiriyordu ki en ar aalama szlerine bile ne tepki gstereceini

kestiremiyordu. Kenan deli gibiydi. Soluyarak yaklat, salksz gzlerini ap dikti Gnsel'e: Syle, diye bard, biraz onurun varsa doruyu syle. Dn akam kiminleydin? Gnsel toparland: nce terbiyeli ol, dedi ksk bir sesle, sonra benden karlk bekle. Kenan btn kabalyla bard: Sen mi bana terbiyeden sz ediyorsun be? Ahlakszlk ediyor, sonra da terbiye ha... Gnsel'in direnci kalmamt artk. Gzleri karanyordu sanki... Denetiminden kavermi szler kendinin de tanmad bir sesle azndan dklverdi: Ahlaksz... ren ahlakszsn sen hem... Adi baya, ahlaksz... Kenan'n salksz yz tanmayaca kadar allak bullak oldu birden. Sa kolunun havaya frladn grd, daha ne olduunu anlayamadan suratnda kocaman bir tokat patlad Gnsel'in. Sarsld, sendeledi. Bir ac kaplamt iini, dn, her yann... Alayacakt, tuttu kendini, iinde yle bir tiksinti douvermiti ki alamaya diren gsterecek kadar glenmiti birden... Soluk solua, yzne tkrr gibi: Aalk, dedi Kenan'a... Dnd, koar gibi gitti banyodaki mantosunu ald, abucak giyinerek salona geti, antasn kapt, koltuun dibindeki pabularn geirdi ayana, kapya ynelince Kenan'n dikilmi olduunu grd. Soluk solua: ekil... dedi. Kenan kmldamyordu. Gzleri botu, ayn salksz biimdeydi yz. Dudaklar kmldad belli belirsiz, hrldar gibiydi: Gitmeyeceksin, diyordu. Brakmayacam... Hesap vereceksin!.. Gnsel'in yz de karmakarkt, gz hibir eyi grecek gibi deildi. Birden atld kapya. ekil diyorum sana it, dedi. ekil... Bo bulunmu gibi birden sarslmt Kenan. Byle bir saldn beklemiyordu belki. Kendini kapdan savurmak isteyen GnsePi kollarnda yakalad birden... ti kak sallandlar bir-iki. Gnsel: Brak diyorum, diye baryordu soluk solua... Brak... ekil... Gitmeyeceksin, dinle beni... Gnsel daha da kzgn bir atlla iyice sarst, nce duvara arptlar, sonra bir-iki tkezlenip yandaki kanepenin dibine yldlar. Gnsel'in direnci azalmak yle dursun daha da artm gibi frlyordu ki Kenan smsk kucaklad belinden. Gl kollaryla kavrama. Gnsel rpnmaktan baka bir ey yapamyordu. Soluk solua baryordu yalnzca: Tiksiniyorum senden... Brak beni diyorum. Aalk... Kenan inler gibi: Dinle beni Gnsel, dedi. Ne olursun dinle beni... Gnsel'in bir ey duyduu yoktu... Brak, diyordu sadece...Kenan daha sk sarlp gsne bastrd. Yalvaryordu artk: Gitme, ne olursun gitme, brakma beni... Bala... Aa-lm ben... Biliyorum... Brakma beni... Gnsel hi duymam gibi rpnyordu ki Kenan bambaka, deiik, acl bir sesle tkanr gibi: Hastaym Gnsel, dedi... Bak yalvaryorum... Gnsel ne yapacan bilmeden rpnmaya yavaa brakm, bir an dnm Kenan'a bakyordu. Soluk solua kalmt... Kenan da soluk soluayd. Ayn acl sesle inler gibi: Ne olursun... Ne olursun... diyebiliyordu ancak... Yan yana demin ylverdikleri kanepenin dibindeydiler. Gnsel yenilmekten korkar gibi birden srad. Kenan'n gevemi kollan arasndan frlayp kapya att kendini. Kenan umutsuz bir uzanla kalvermiti. Dar kp kapy hzla ekti Gnsel. Merdivenlerden koarak inmeye balad. Basamaklara svam dn geceki kusmuklara basmamak iin duralad, stlerinden atlarken bulant duydu iinde. Bu duralama, bu bulant bir eyleri deitirmiti sanki. Hzn kesmiti, dnebiliyordu artk. Niye kayorum? Bitti mi bu i? Kalacak mydm? Nasl biter? Niye byle bitsin? Yoksa, srecekti daha!.. Nasl biterse bitsin...

Hastaym... Ben de hastaym artk. Niye brakt beni. Kollar geve-yiverdi. yi ki geveyiverdi. Kurtulamayacaktm. Demir ember gibiydi. Krld. Dii knlmt annemin bir keresinde. Hem de yumrukla vurmutu babam. Yalan sylememiti ki o... Sadist herif. Ben yalan m syledim? Aalk, ahlaksz... Merdivenleri inip de apartamn kapsndan karken bir yal kadna arpacak gibi oldu. Kadn yzn ekiterek bakyordu Kenan'n dn akam kustuu yere. Yz yze geldiler, kadn bir eyler diyecekti sanki. Apartmann pisliinden, kapcdan yaknacakt belki de. Gnsel geivermi, sokakta yrmeye balamt. Yzne arpp iine dolan serin havayla durulur gibi oldu. Dnp apartmann kapsna bakt nedenini bilmeden. Sonra birden elindeki antaya takld. Silmemiti. Kusmuklar kurumu, lekeler brakmt deride. aklp kalverdi. Yzne kan kmt birden. antay at. Kenan'n czdan oradayd. Kzgnlkla baracak gibi oluyordu; sevinecek ne vard bunda? Ne sevinmesi? Dnmem gerek. te bir bahane. Nasl dnerim? Alp gidecek misin czdan? Hemen gider iyerine brakrm. Burak'a... Bugn pazar, biliyorsun? Bilmiyordum. Unuttumdu. Dnmek gerek. Kapcyla gnderirim. Delirdin mi yoksa? Ke banda durdu. Elindeki czdana bakt. At. Epeyce para vard; yzlkler, birka ellilik, dn akam kendi koyduu onluk... Kartvizider, kdar, bir-iki pul vard bir baka gzde. Bir de fotoraf... Minicik bir kz resmi. Gzel, ipirin srtan. Zeynep bu. Bir sre dald. kili bir resimden kesilmi olmalyd. Belli ki yannda bir bakas da vard. Nermin'dir... Yamur damlalar dmeye balad resmin stne. Niye byle srtyor bu kz? Tad kz... Czdan koydu, apartmana doru yrd. Yamur birden artmt. Koarak girdi kapdan. Merdivenleri kmaya balad. Burukluk vard iinde, yklmlk vard, bakaldrma vard, en ok da korku vard. Son kata knca birden aklna gelmiti sanki, elini tokadanm yzne gtrd. Kenan'n be parmann izini aryor gibi yznde dolatrd yavaa. Ate basm gibi oldu. Kzgn, yakc bir yel yalayverdi iini. Niye geliyorum? Czdan kard antadan anahtar uzatp yavaa kilide soktu; ses karmasn nleyememiti yine de. At kapy. Kenan demin ykld kanepenin dibinde heyecanla bakakalmo. Gzleri kpkrmz, yz ya iindeydi. Gnsel'in dn ile beklemedii bir mutiulukla ezilmi gibiydi. Ban evirdi utanarak; elleriyle yal gzlerini silmeye alyordu. Gnsel ne yapacan bilemeden kald. Acma, kmseme, yklma vard bu kalta. Biraz da sevgi. Hadi bala. Bu yapmad annesi; bir kt ocuk vard, o yapt. Bala bu kez... Knlan onuru mank inadn azdrp duruyordu yine de. Nasl yapaym? Czdan kanepe stne koyup kacaksn. Peki, ne diyeceim? Zorunlu mu bir ey demen?.. Param yoktu, czdanndan almtm dn gece taksi iin. Bende kalm... Krk dkk syleyiverdii szler her eyi ykp deitiriver-miti sanki. Paralanp yklanlarn onanlmasyd. Kenan iini eke eke, anlamsz dnp bakt, ne diyor gibisine. Gnsel czdan yavaa brakt kanepenin koluna, dnd gidiyordu ki Kenan akn, krk, biraz da alamakl bir sesle: Bunun iin mi geldin? dedi. Gnsel duralad. Baka ne iin gelirdim sanyorsun. Senin iin mi? Ar ar kapya yrrken Kenan'n ayn krk dkk sesini duydu. Demek brakyorsun beni... yle iten, yle duygulu sylenivermiti ki... Gnsel durdu, dnd. Kenan kendini tutamad, dnp birden kanepeye kapand, hkra hkra alamaya balad. Bir duyarlk dalgas saldrp kuatvermiti Gnsel'i de. Gzleri dolacakt ki tuttu kendini. Nasl brakp giderim byle? Sevdim bu adam. Sevdim; var m, seviyorum ite. Seviyorsun da bu kk-burjuva onurun ne oluyor peki. Ar ar yaklat Kenan'a, ne diyeceini bilemeden kald bir, sonra krk dkk bir sesle: Yakmyor sana, dedi. Kendine gel... Kenan kendini tutamyor, bir eyler sylemek istiyor, bece-remiyordu. Yanna sokulmak, Kenan'n omuzlarndan tutup sarsmak geliyordu iinden. Pencereye yrd, darya dald. Kenan krk, utanl bir sesle, Yaptm hangi ey yakyor ki bana? dedi. Gnsel bakaldrmayla doldu birden. Ne zrlayp duruyor bu herif?.. Ne biim erkek bu? Kenan ayn hknkl sesle ekledi:

 Tiksiniyorsun benden biliyorum. Ben de tiksiniyorum... Biraz durdu, sonra ekinir gibi yavaa: Senin suun yok mu bunda? dedi. Nasl arkadasn sen? Birden yaralanmt Gnsel. Gerekten sulu deil miyim? Nasl arkadam ben? Pimanln yakc soluu, kavuruverdi iini. Kenan'a dnmek istedi, g tuttu. Klrengi gkte minicik bir uak vard. Bir svg, bir tokatla ineyip geebilecein birine nasl balandn? Aalk bir kk-burjuva tutkusu muydu bu? Devrimci ba deil miydi? Biraz kendini kmsesen! ten, yrekten her eyiyle bu adam. Seviyorum bu adam. Bu ocuu! Omuzlarndan ekip dndrmek, gzyalaryla ykanm 424 yzn pmek gerek. Byle yapmak istiyorum ite. Dnd, yaklat, iliti yanna. Kanepeye yzkoyun kapanm ar ar iini ekerek duran Kenan'a bakp kald bir sre. Uzanamyordu bir trl. Kenan da davranmaktan, dnp bakmaktan sklyordu belli ki. Kalkt yavaa, yzn gstermeden, arkas dnk, ar ar yrd, tuvalete girdi. Musluu am, yzne su arpyordu grlt ile. Her eye bir durgunluk, tutsaklk kmt. Gnsel de kalkt yavaa, kapya bakt, aralk kalmt, ar ar gidip kapatt. Yine de kmay dnyormu gibi bir sre durdu nnde. Omuzlarndan bir yk vard, kmlk duyuyordu. steksiz kmldad, antasn brakt kanepeye, mantosunu kard, ast. Pabularna bakt, pek de kirli grnmyordu. Kusmuklarn srad bir-iki yerde belli belirsiz izler vard, o kadar. Su sesi kesilmiti ierde. Yatak odasna doru yrd. Kenan havluyu yzne bastrarak tuvaletten km, yatak odasna giriyordu. O da girdi peinden. Kenan'n nleyemedii i ekileri ksa ksa srp gidiyor, srt, omuzlan, ksa aralklarla belli belirsiz kmldyordu. Ardndan yaklat Gnsel. imdi ne yapacakt? Kenan elindeki havluyu frlatp att karyolaya, dnd birden. Yznde yine karklk vard. Dimdik, dmanca bakmaya balamt. Bir eyler diyecek, olup bitenleri btn taknl ile yineleyecekti sanki. Snk gibi duran gzleri kvlcmla-t, bir eyler syleyecekti. Belli etmedii bir korku geirdi Gnsel. Baracak m yoksa? Gnsel glmsedi yavaa, yzn dndrp sa yanan gsterdi; sesinin tonunu, baklarn, doal biimde alayc gstermedeki beceriksizliinden kzararak: Hadisene, dedi... Bir tokat da buraya! Elin almken... Kenan duymam gibiydi; ayn biimde kald bir sre, sonra birden Gnsel'i sular gibi: Nermin'le yattm ben, dedi. Gnsel nce anlamamt. Yzndeki glmseme yavaa do-nuklaverdi. Nermin'le mi yatm? Btn anlamlara yabanclamt. Yzndeki yara izleri bu adamn... Demek araba arpnca... Yavaa dnd. Yatak var urackta, niye yatmyorum ki? Bir-iki adm att, yorgun brakt kendini karyolaya, ayaklan yerde, srtst uzand. Niye dndm? En iyisini yapmm gitmekle. Hi de yle durmuyorsun... ine doluveren bu azgn istek neden? Sama; istek filan yok iimde. Kenan yaklat, ayakucuna iliti yavaa. Onun da omuzlan kkt, yorgundu. Gzleri yerde bir noktada kald bir sre, sonra ardan mini mini bir sesle: Belki de hi sevmeyeceksin beni artk. Anlamadn ki beni. Benimki deli sevgisi sana kar. Eriemiyorum... Hep yitiriyo-rum seni... Kirliyim de imdi, irencim... Kendime gvenim de kalmad... Kukular iinde... Uff... Sonunu getiremeyip kesti... Yine alamaktan m korkmutu? Btn bu sylenenler Gnsel'e demeden geivermiti. Kenan'a bakyordu o. Zavall bir kk-burjuva bu. yi adamcaz!.. Bu da senin svgn ite... Kk-burjuval nerden? Yiit adam bu... elikiler iindeyse onun mu btn su? Ben Sermet'le ayn evde, ayn odada, ayn yatakta yatmak zorunda olsaydm yapmayacak mydm? O imdi de bir eyler yaptm sanyor. Demek... ren... Konusana, dedi Kenan... Dnm Gnsel'e bakyordu. Bir eyler sylesene... Sv istersen... Kov beni... Dv... Gnsel bir ey demeden bakyordu sadece... Kenan knk dkk bir sesle: Yoksa bunlar yapacak gc bulamyor musun kendinde? dedi. Niye srekli sular bu adam beni. Niyesi kald m? Gnsel yavaa: Toplantdaydm dn gece, dedi. Telefonda syleyemezdim.

Bir eyler daha diyecekti, sustu. Bunlar sylemek de gereksiz aslna bakarsan. Kukulanyormu. Kukulansn. Ac eksin. Beni bakasnn kollarnda dnp delirsin isterse! Ne aalk 426 karsn sen! Aalm, ne yapalm? Beni de gtremez miydin? Kenan dnm, ekingen, sulu, ocuksu, hem de en sert sulamaya kayverecek bak ile GnsePe dikmiti gzlerini. GnsePin iinden barmak geldi birden. Barmak, svp saymak belki. Ya alamaya balarsam. u herif gibi, zrl zrl... Ne gln adam bu! Neyim diye gtreyim seni? Syledikten sonra piman olmutu. imdi aalatm ite. Uzanp Kenan' ylece yanna sarkm duran elini ald, sylediklerini balatmak ister gibi yavaa okad, bir ey demesine brakmadan ekledi: Sama eyler kardn durup dururken. Kazay anlat. Merak iindeyim. Nasl oldu? Kenan ylece bakyordu. Kaza filan deil, dedi birden. Gnsel arm gibi bakp kald. Kaza deil mi? Ya! Bir trl adn koyamyordu sanki olayn. Kavga ettik, dedi Kenan. Gnsel yavaa doruldu. Gzleri, merak iinde olduu her zaman gibi parlayverdi sanki. Dudaklarn uzatr gibi durdu bir, sonra: Sylesene, ne kavgas? dedi. Nerde, kimle kavga ettin? Sylesene. Kenan gz gze gelmekten kayor gibi baklarn kaydrd, ban evirdi, ylece bakt, sonra: Meyhanede, dedi yavaa. Meyhanede mi? Kimlerle? Kenan tamamlamakta glk ekiyordu, daha da ekingen bir sesle: Yabanclar, diyebildi. Gnsel yavaa kalkp yanna oturdu Kenan'n. Demin tuttuu elini, avularnda skp okamaya balad iyice. Nasl yabanclar? dedi. Amerikallar m? Amerikallar! Kenan, yznn grnmesinden korkar gibi ban iyice evirdi. GnsePin avularnda smsk tuttuu elini de ekmek istedi. Gnsel daha sk tuttu elini, sokuldu Kenan'a. Anlatsana, dedi. Niye duruyorsun? Kenan tedirginlikle kmldad, yutkunur gibi durdu, nne bakt. Ne var anlatacak? dedi yavaa. ok sarhotum. Ne olduunu bile karamyorum doru drst. Senden ayrldktan sonra ok itim... Bir sessizlik oldu. Gnsel ban nne emi, sulu sulu duran Kenan'a smscak bir glmsemeyle bakmaya balamt. Ta iinde dolup taan bir eyler vard. Okad elini alp dudaklarna gtrd. Her zaman yapt gibi yzne srd yavaa. Artk Kenan' bekliyordu. Hangi meyhanedeydin? Kenan karlk vermekten ac duyuyordu besbelli. Gnsel d-vlmln getirdii bir duyguya yordu bunu. Kenan' ekti yavaa, kollanm boynuna dolad ar ar; uzand, gzkapandan alnna doru yryen bir yara izini pt. Kenan ne edeceini bilmez gibi kalmt. Gnsel ard. Yanl bir ey mi yaptm? Niye smsk sarlvermiyor bana... Bir oyun mu yoksa bu? Kenan acl bir eyden kaar gibi ayaa frlad. Gnsel de ekilmiti. rkilir gibi olmutu birden. Kenan soluyarak kald bir sre, ar ar yaklat Gnsel'e yzndeki knty gstermekten ekinmeden, Yalan sylyorum sana, dedi. Amerikallar filan yalan. Anlamyormu gibi bakakalan GnseFe biraz daha sokuldu. iler, iiler dvd beni. Anladn m imdi? Bir eyler sezinler gibi oldu Gnsel, zme varmaktan uzakt. Nerde grdn iileri? dedi. 428 Aralarna gittim. Zeytinburnu'na... Sonunu getiremiyor gibi oturdu Gnsel'in yanna, demin yapt gibi gzlerini yere dikip kald. Gnsel sevgiyle, biraz da aclkla glmsedi. Kenan nce gz ucuyla yoklar gibi bakt, sonra alnganlkla dnd Gnsel'e. zgn, krk dkk:

 Glncm deil mi? dedi. Her eyimle glncm. Gnsel ayn sevgi dolu glmsemeyle uzand, elini ald, smscack avularnda skt. Sylecei eyi bulamam gibiydi. Gln de olur insan, dedi. Ne yapalm? Sonra Kenan' krmaktan ekiniyormu gibi bastrmadan ekledi: Dayak da yenir. Bir sessizlik oldu nce. Kenan, Gnsel'in szlerini sindirmek, iyice anlamna varmak iinmi gibi nne bakt bir sre, sonra dnd. Gnsel sevgi dolu glmsemesini yumuack bir akaya dntrd birden. yi etmiler, dedi. Ellerine salk. Kt bir ey yapar m onlar? Kenan birden uzand, smsk kucaklad Gnsel'i. Kenan pmeye altka, Gnsel ban arkaya atyor, kanyor, glyordu. Brak azck konualm. Nasl dvdler? Kenan boynunu, gsn, enesini, yzn pcklerle donatmaya balamt. nliyor gibiydi. Bir tanem benim... Deli gibi seviyorum... Ne olursun... Ne olursun... Benim birtanem... Glyor, Dur, diyordu Gnsel. Dur... Nasl dvdler onu anlat. Canm benim, her eyim benim. Bala beni, ne olursun bala beni. Deliyim ben. Aptalm. Ayrlmayalm burdan. Brakma beni! Ne olursun! Kenan pcklerle yataa uzauvermiti kkr kkr glen kz. Bir bahar cokusunda arnr gibi glyor, glyordu Gnsel. Gzleri yaarmt. Glmesi kesildi yavaa. Smscak istee batt birden. Kenan' kollaryla kuatt. Hay Allah, bu adam!.. iler de dvm... Neyim diye tanyatm bu adam?.. NC BLM Bunca aclar birikir de bir yere varlmadan olur mu?.. 1960'n Nisan'na da varld, iyiden iyiye sallanyordu Trkiye. Taa derinlerden geliyordu titreyi. Muhalefet, partilerden, parlamentodan oktan tamt, ynlardayd. Uzak yol kamyon ofrlerinin, dolmuularn azndayd kenderde; ana avrat sv-glerindeydi. ofrn azna dtn m Trkiye'de bittin. Trk etmiti herif cezaevinde candarma kulbesine kar: Avrat dedin mi, Hamiyet Yceses, olan istersen Adnan Menderes!.. Halk msn, Demokrat msn? Grnen buydu. Baka ey de grlsn istemiyorlard ya, kt kapmlard. Bastrdka bastryor Demokratlar. CHP milyoneri Vehbi Ko'u krk yllk partisinden ayrdlar. Tanr artmasn!.. Yasalar uygulanmyor-mu, asl nedeni buymu derdin; partizanlk sarm her yan. spat hakk, ifte meclis, bir de zgrlk diyordu muhalefet. Mart sonunda, Kayseri'de, Yeilhisar'da, vilayete zorla girdiler diye CHP'liler stne ate ald, 17 kii yaraland. Mart ay btn dertlerini brakp Ramazan Bayram ile ekip gitti. 2 Nisan'da nn Kayseri'ye vard. Trenini Himmetdede'de durdurdular. Olay byd. Bir sr kavga, grlt... saat sonra yolu atlar. Kayseri'ye girebildi nn. Ertesi gn yaplacak Kayseri CHP l Kongresi'ni yasakladlar. nn, Yeilhisar yoluyla Ankara'ya dnecekti. ncesu'da dokuz saat bekletildi nn. Sonunda kente sokmadlar. Yeilhisar yolundan Ankara'ya dnd. Ordu da iin iin kaynyor, diyenler vard ya, syleyenin de, dinleyenin de inanaca gelmiyordu pek. Fslt gazetesi balad m millette laf m eksik?.. Yalnz, Kayseri olaylarnda, ordunun politikaya kartrlmasndan zntye den bir kurmay albayla bir kurmay binbann emekli edildiini yazd gazeteler. Daha ocakta Menderes, muhalefetin zorbalk yoluna saptn, dnyay balarna ykacan sylyordu. CHP 11 gensoru nergesi vermi, hemen hepsi geri evrilmiti. "Gideceksiniz," diyordu nn. Nasl gideceklerdi?.. XIX Mutluluk buysa, mutluydu Kenan. Gelip baz geceler odasnda sabahlamaktan, sabaha da ou kez Zeynep'i bile grmeden ekip gitmekten baka iliii kalmamt evle, Ner-min'le. Haftann en az yars, geceleri Tevikiye'de GnsePle, kimi de Gnsel'siz geiriyordu. Zeynep'e kar da bir soukluk vard iinde. Bir sabah gelip kahvaltda sarlmt Kenan'a. O da kucaklayp pmt ya, sevimli komu ocuunu per gibi. Yine de bir burkulma duydu yreinde.

Zeynep'in de eski scakl kalmamt, bir eyler sezinliyordu; belki sezinlemekten de te, kavramt olup bitenleri. Nermin'in sylemi olacan sanmyordu. Dzeni korumak kadar, annesinin, Zeynep'in dlerini de korumak greviydi onun. Rasim'le de i ilikileri ilerliyor olmalyd. Pek bilmiyor, renmek de istemiyordu ya, ara sra kulana arpan telefonlamalardan, Rasim'le salona ekilip bir eyler konumalarndan karyordu. Ne bok yerlerse yesinler!.. Bana amasnlar da... renmekten korkuyordu olup bitenleri. Srekli ka iindeydi. Mutluluumuza saldracaklar, izin vermemek gerek sokulmalarna. Gn-sePle oldu mu yrekliydi, her iin stesinden gelecek gteydi. yle doru yarglara varyordu ki olaylar deerlendirirken, gittike artan sayg ile dinliyordu Gnsel de. Tpk aabeyini, 436 Hasan' dinledii gibi. Atma!.. Daha o kadar deil ya, olacak. Hasan'n verdii byk sava, geirdii ac deneyler nerde, sen nerde?... Bunlar ayramayacak kadar kr m bu kz? Sonra, o ii. Gel de bozulma bu ii, aydn ayrmna... iymi... Benim de kafam alyor, okuduk bunca yl. Bilin snftan daha m az nemli?.. Bilinci snftan ayrmaya m kalkyorsun?.. Peki ne oldu o okuduklarn?.. Amaaan!.. Gnsel'den ayrlp da eve girdin mi birer ikier ortaya kan, depreen kuruntular, korkular, kukular hangi bilincinden geliyor? Bu yklas evden. Ne olacak, nereye varacak bu i?... Daktiloya ekilmi bir kitap getirmiti Gnsel bir gn. ierde evrilmi bir ekonomi - politik. Birka haftalna ttnclerden (eski devrimci ttn iilerine yle diyorlard) alm, okuyup geri vereceklermi. oaltsak da bize de kalsa demiti Kenan. Bu kadar ksa srede olacak ey deildi. kisi de abuk yazamyordu makinede. Nermin ok abuk yazar demiti Kenan sz aras; ylece k-vermiti azndan. Birden toparlanm, alnd m gibisine yan gzle yoklamt Gnsel'i, hi oral deildi o. Umutlanmt bile: Yaptrabilirsen ne iyi. Ancak akaya gelmez. ok su kaldrr bu i. Yanmam da, pisi pisine ieri tklmak kt. O gnden beri kafasna taklyordu Kenan'n. Ele verir mi Nermin? O kadar da deil. Niye deilmi? imdi kalkt ilerin hangisini yaktrdn bu kadna? Rasim'e syler, o ele verir. O kaln kal polis de uyumuyor ya, geel, diyecek, nerde kaldn bunca yl? ki tokada da kurtulamazsn. Trnak skyorlarm. Falaka en az. Yreksiz herif. yle yrekliyim ki... Gnsel de vnecek benimle. Zeynep de... At bakalm... Dle parlak ileri!.. Hem ne yapyoruz ki? Bir eyler yapacaz nasl olsa. ki satr yaz yazanlar bile tkyorlar ieri. Geen hafta iki gazeteci daha hkm giydi Ankara'da. Beyhan Cenki, Oktay Verel. Yaz yazmlar. Ahmet Emin bile ierde be!.. "u bizim dnme dolap Ahmet Emin... Vatan be kurua satmadadr." Neyzen yazm derlerdi. Dnme dolap da kodeste. Vatan satclar da anla437 amyorlar demek. Hangisi ok fiyat krd ki? Herkesin fiyatn ne gzel aklyor u ekonomipolitik. Fiyatlar gizli kalsn diye yasaklyorlar demek. El altnda, evrilmi baka kitaplar da varm, onlan da getirecekmi Gnsel. Bir felsefe kitab filan... Adlarn duyduu eylerdi ou Kenan'n. Gnsel hepsini okumutu. Kenan'a yardmc oluyordu takld yerlerde. Emperyalizm blmn de birlikte okuyacaklard bu cumartesi leden sonra. Gnsel belki yeni kitaplar da getirecekti. Yaman bir hafta sonu, pazartesi sabahna kadar. Cumartesi bir toz bulutu kaplamt btn stanbul'u. amur yayordu sanki. Doal olmayan bir eydi, allmam. Radyo uak seferlerinin kaldrldn, toz bulutunun btn Marmara blgesini kapladn bildirdi. Pencereye yaklat Kenan, pis, kirli, boz bulank her ey. Oda karanlk. rin gibi bir hava. Bu ne biim stanbul? Kuruntular yaratyor insanda. Kt bir ey mi getirecek? Depremden kt. Kap vuruluyordu. Ne var?.. Nermin'di. Rasim gelmi, biraz konumak istiyormu onunla. Tamam, Rasim gelir ite!.. ubat aynda Franszlar atom patlatmt Byk Sahra'da. Onun dkntleri olmasn?.. Yandk be... Bir gn btn yeryz Hiroima!.. Haritadan siliniriz demiti Baba. Baka nasl arnr pislik?.. Ne konuacam bu Rasim'le?.. Rasim kahve iiyordu salonda. Nermin gelmemiti yanlarna, ikisiydiler.

 kacam, dedi Kenan, abuk syle ne syleyeceksen?.. Rasim kahvesinin son yudumunu ald, fincan brakrken: Ne o? dedi. Sabahtan m buluacaktnz Gnsel Hanm'la? ylece kalvermiti Kenan. Demek... Vay namussuz herifi.. Peki nerden rendi? Nermin de biliyor yleyse. Rasim sigara yakarken, aklndan geeni anlam gibi, koridoru iaretle, yava sesle; Aptallk etme ulan, syler miyim? dedi. Sonra iine ekti duman yle bir fleyip bakt Kenan'a. Arkadanm ben senin, dmann deil. Bir trl anlaya-madn unu hyaraas!.. Toparlanmt Kenan. Bir eyler isteyecek. antajla balad kpek. Nerden rendi Gnsel'i? ok mu zor? Hele byle bir tilki iin. Herifin evinde kalyorsun be!.. Tilkilik neresinde? Polisten belki de... Bu muydu syleyecein?.. Ne syledim ki?., dedi Rasim. Bana ne senin metresinden? Kenan deli gibi frlayacakt birden, g tuttu kendini. Titrek, ksk bir sesle: Sarm azna, doru konu, dedi. Rasim de armt. Byle bir tepki beklemiyordu belli ki. Ne demiti ki? Bakt ylece, akaya gelir yan yoktu Kenan'n. Bilgi, sinirli bir glmseme ile: Yazk, dedi. Sen iyice keileri karmsn olum. Frlayp en ar kfrleri yadrmak geliyordu Kenan'n iinden, sille tokat girimek pezevengin oluna. Azn, burnunu kr herifin. Arkdamm. Deil mi?.. Peki evi kim verdi sana? Alverirse elinden ne yaparsn Gnsel'le? Boulacak gibi oldu birden, bir arlk vard gsnde, igdsel biimde kalkt, gitti, masadan bir sigara alp yakt. Senin gibi arkadan... Rasim ylece bakyordu. Bir soluk ekti iine Kenan, sonra ar ar pencereye giderken: Arkada dediin yardmc olur, dedi. Senin gibi... Sonunu getirememi gibi sustu. Rasim yavaa: Syletme beni, dedi, yardmcn olmasam oktan yok olmutun sen. Sokaktan gelip geenlere bakyordu Kenan. Boz bulankt Rasim'in Citroen'i. Kar apartmana giren bakkaln ra, kapcnn kars, ocuu, keyi dnen bir satc, pencerede irkin bir kz, her yan kaplayan pis bulut... Herife bak, bana yardmc olmu. Kocakarnn arsasn svlemekten ne haber?. imdi surda Selim olsa da bir kapsanz. Arsa yoluyla srtmzdan devleti nasl kazkladn bir anlatsa o put, sen de... Otur uraya da iki laf edelim, benim de iim var. Dnd, yaklap karsna iliti Rasim'in. nne bakarak sigarasn ekiyor, bekliyordu. Selim'in masallar etkilemi seni. Nermin'le... Kenan serte kesti: Kimsenin masal umrumda deil benim. Selim'inden de, Nermin'inden de balatma sabah sabah. Benden ne istiyorsanz onu syle. Kendini tutuyordu ya, Rasim de bozulacak gibiydi. Sigaray tablaya bastran parmaklarnda hafif titreme grd Kenan. Ya evinden atarsa bizi?.. Peki syleyeyim. Yalnz u markl kes artk sen de. Bir sessizlik oldu. Buz gibi baktlar ksa bir sre. Yavaa ban evirdi Kenan. Rasim ayn souklukla ar ar: Bir-iki kt imzalayacaksn, dedi. Nermin'e. Ne kd? leri yrtebilmesi iin, kocas izin vermeden olmuyor. Yasalar byle. Ne diyeceini bilemeden bir sre kald Kenan. Durumdan yararlanma geldi iinden. Ayrlacaz nasl olsa. Uzatmasn da ikimiz de kurtulalm. Orasn bilmem, dedi Rasim. Hem o uzun i. mza tezden... imzalamazsam? Sz azndan kavermiti sanki. Yava yava bir korku saryordu iini, imzalamazsan evden ...tirir gidersiniz siz de! Ne yaparm? Yalvarr mym bu herife? Rasim sessiz kald bir sre, sonra: Bende de sabr brakmayacaksn sonunda, dedi. Daha souk bir sessizlik kt birden. Ne yapacan, ne diyeceini bilemiyordu Kenan. Kalkp gitse mi? Yoksa... Yavaa ald Rasim:

 Biimsel bir ey bu, o ki sen istemiyorsun, brak da kz istedii yolda yrsn. Sana ne onun iinden? Hani kadnlar zgrd?.. Baya doru sylyor. Hay Allah... imdiye kadar ne yaptnz? Benim imzam olmadan yrttnz pek iyi... Rasim suratn ekitti. Hem ilgilenmiyorsun, hem de meraktan kurtulamyorsun galiba. Ne yaptysak yaptk. imdi imzan gerek, o kadar. Kenan kalkt birden: yle bir kt imzalarm, toptan... Kadn zgrlne inandm iin nikhlm olan bu kadnn yapaca hibir ite benden izin istemesine gerek olmadn... Rasim souk gld, Kenan ayn souklukla baku. Recai ile konu istersen. Baka bir trl imza vermem. Recai, Rasim'in avukatyd, Kenan'n da ilerine bakard. Rasim ayn souk glle: Olur, dedi, hamamn namusunu kurtarrz. Sonra yumuam gibi ekledi: Otur biraz. Bak ne iyi haberlerim var sana! yi haberler mi? Ne iyi haber olur bu herifte? Kenan iliti koltua. Rasim birden deiivermiti yine. Sana gre iyi, dedi. Bir sigara yakarken tamamlad: Pezevenkler!.., Kenan aknlkla bakyordu. Kim pezevenkler? Bana gre iyi! Seninki Moskova'ya gidiyor. Bir ey anlamyordu Kenan. Kim benimki?.. Adnan Bey, dedi. Adnan Bey mi? Moskova'ya m? Haa, Adnan Menderes... Nerden benimki oluyor? Gerekten nemli haber. Balondur... Moskova'ya gidince niye iyi oluyor benim iin?.. Rasim bastrr gibi: E, yakn dersiniz ne de olsa!., dedi. Kenan kzgn bakt bir sre. Rasim seviniyordu sanki onun bu kzmasna. Onlar ne cehenneme gitse sizin iin iyi olur. Hibir yerde yakn dmez bize... Rasim daha da sevinmi gibiydi. Ha unu bilin, dedi birden. D paynz bile yok bu lkede, hem hibir konuda. Rasim'in alayl glmsemesi altnda bir sre daha geti ylece. Kenan'n nasl olsa bir eyler diyeceini biliyor, bekliyordu sanki. Nerden kt bu imdi? Gazetelerde bir ey yok. Bombas patlar yaknda. Gizli tutuluyor. Sen nerden duydun?.. Ne sorup duruyorsun bu hergeleye? Kaslmasna bak unun. Haber doru, dedi Rasim. Doru da, bakalm nereye varacaklar?.. Kt gidiyorlar. Dilinin altnda bir ey var bu herifin. Atyor belki de... Baylr byle oyunlara. Ankara'dan!.. renmesine renir de... Nasl renir bu kadar gizliyse?.. Bu herifte bir bokluk var ya... Nermin girdi ieri, kolundaki saate bakyordu. Rasim'e yaklat. Anneme telefon aaym m? dedi. Bekliyor kadncaz. Rasim bir ey dememiti daha, Kenan kalkt hemen, tek sz etmeden, kaar gibi kp ekti sokak kapsn. Rasim'le Nermin akn bakmlard ardndan. Sokaktaki irin gibi tozlu hava bile i ac, tatl gelmiti Kenan'a. Anas, danas buluup yesinler ne bok yiyeceklerse. Kursunlar ortaklklarn, soysunlar. imdi Rasim, Nermin'e anlatr, imza ii oldu, verecek. Rasim'le Nermin 442 imdi... Bir duygu belirmeye balad iinde. Evde kimse yok baka. Rasim'le Nermin... Glecek gibi oldu. Hi aklna gelmeyen bir eydi bu. ylesine doald ki Nermin'in kendisine ball. Hyaraas... Hay Allah, bir de bunu mu dnelim? Ne bok yerlerse yesinler. Birden dnsem mi eve? Ne yapacaksn yakalasan? Aldrmazlk edemiyorsun. E karn. Yapmaz Nermin, nasl yapabilir? Sana ne be! Hem ayrlacaksn, hem de bilmem nesine karrsn. Brak olsun, belki daha iyi... Nesi iyi? Boynuzlu olmak m?.. Hem de o Rasim putuyla... Bakasyla olsa?.. Aalk kk-burjuva seni. Anlat bunlar Gnsel'e. Gnsel'i niye sylemez Rasim, Nermin'e? Arkadanm da... Belki de her eyi biliyor Nermin

de. kisi birlikte oynuyorlar. imdi yatak odasnda. Zeynep'in odasnda belki. Ahlaksz herifin birisin sen aslnda. Btn dncen o i. Al sana melodram!.. Vodvil bu. Kar, koca, k, bir de gen kz, bir de ufack yavrular... T Allah kahretsin, dtke dyor insan. Bu pis hava daha da karartyor. Demek atom patlaynca... Dolmuta, yol boyu kark duygular esip durdu kafasnda. yerine geldiinde on biri geiyordu. Burak kitap gsteriyordu birilerine. Selam verip yukar kt. Bir-iki telefona takld gz, evi bir asam m?.. Ne olacak aacaksn da?.. Telefon almakta gecikirse, anlayacaksn ki... Belli olur mu hi? Nermin'in sesinin tonundan?.. Telefon zrlamaya balad. Birden hop etti yrei. rkilerek uzand. Gnsel'di. Baba ar hastaym Kenancm, dedi. Handan' gtreceim ben, sen doru oraya gel istersen. Duruma gre kararlatrrz orda. Olmaz m?.. Peki. Gnsel bir duraklad; bir eyler sezinlemi gibiydi. Sen naslsn akamdan beri? yiyim. 1 Bir tuhaf geliyor sesin, yeni bir ey mi var?.. Yoo, hibir ey yok. Hasta filan deilsin ya?.. yiyim canm, nerden karyorsun?.. Haydi perim. Hava ne pis deil mi?.. Belki de ondan. ini karartyor insann. Hoa kal. Gle gle. Kapatt telefonu. Niye Gnsel'di? Niye Nermin deildi... demek istiyorsun. Daha neler. indeki sknt artmt. Hastalk kt bir de, ne gzel kapanacaktk odamza... Bencil herif! Senin keyfinden baka nemli ne var ki?.. Sevgin, saygn Baha'ya, bo hepsi. Smscak deil mi Gnsel'in eti? Ta gibi. Avularnda, dudaklarnda. Sonra hemen o boalm ncesinde yznde scak soluu ile iini ekerken... Biz Gnsel'le bu hafta ekonomik - politik... imdi Nermin de Rasim'le... Kalkp bir lokantaya gideyim en iyisi. Sabah da bir ey yemedim. Baha'nn evini nasl bulacam? Bir kez gittik Gnsel'le, karabilir miyim? Bu hastalk da nerden imdi? Bu pis hava... Ekono-mi-politik... Rasim, Nermin'i... Emperyalizm... Ben gidiyorum olum Burak, ne yaparsan yap. lenden sonra da yokum. kt. Sirkeci'ye indi, Konyal'ya yrd. tah m brakr insanda bu pis hava? Dalalm bakalm. Bir sr herif, bir sr kar, eekler gibi yesinler ancak. Bak u enelere, ha babam tr. Azn aygr gibi aan kze bak, takma dileri komposto anana decek. Gzleri yar szgn nasl da boaltyor ka: Hrrtt... Cak cuk cak cuk cak cuk cak cuk... Haaarrtt... Yok olasca deyyuslar, atom bile az size!.. Lokma aznda byyor. Garson, hesab!.. Elinde eczaneden ald kolonya paketiyle Sirkeci'de dolmua binerken saat biri geiyordu. ofr, nce kapy arpt diye sylendi gidenin ardndan, sonra havaya att, silecekler temizlemiyordu arabann camna yaylan tozu. Sonra bozuk para vermeyen bir yolcuyla hrlat, sonra veryansn etmeye balad yukarlara. Oturmular bir sr pezevenk!.. Memleketi dnen nerde? Hepsi var m yiyelim. Bezgin dinliyordu Kenan. imdi dn u herife, bala anlatmaya. Dorusun kardeim de, ancak bunun nedenini bilmek gerek; yle deil, byle bu i. Bu snfl toplumda... Ekonomi-poli-tik... Daha szn bitirmeden soluu karakolda alrsn. Bir sr de tank... Ulan, ne itir bu be?.. Bo ver, takma kafan. Uslandrmad m iilerin att dayak? Brak boalsn hrbo ofr. Yurtta da dinlesin. Bu da bir eydir. Hi konumasa daha m iyi?.. Daha m kt?.. Sussun; susa susa belki patlar bir gn. Bekleee!.. Rasim doru diyor, d kurma olana bile yok u lkede bize. Rasim, Nermin'le... Aksaray'dan taksiye atlayp da Etyemez'i biraz geince hemen tand aylarca nce daldklar sadaki soka. ndi arabadan, rzgrl bir toz bulutu iine dmt. Glkle yresine baknd. Sokaa girdi, ar ar yrd. Arada durup bakyordu, bir gelen var m diye, yoktu. Bu pis havada kim kime?.. Makaral ipi sarkk, tahta kap da ite. Bir ekingenlik, rkeklik bastrmt sanki; bir daha baknd yresine. Bombo be. Korkuyor musun ulan, ierde Gnsel. Ne korkusu? Hi bo brakrlar m byle bir adamn evini?.. Hele byle zamanda. Saptarlarm btn geleni, gideni gizlice. Sonra da geeeel!.. pi ekip dald ieri. Soluunu boaltt yavaa, genzine kadar amur dolmutu sanki... Gnsel grnd merdiven banda.

 Handanlar grdn m?.. Yooo. imdi ktlar onlar da. Karlamsnzdr, dedim. Merdivenleri karken anlatyordu. Handan tand bir doenti getirmi. yice bakmlar. Pek ivedi bir durum yokmu ya, yatak boalnca hastaneye yatralm bir, demi doent. Karacier, diyormu. Kesin sylemek iin incelemek gerekirmi. Baha'nn odasnn kapsnda durdu Gnsel, sevgi ile bakt. Sen iyisin, deil mi? dedi. Gzlerini yumup ocuksu bir pck gnderdi Kenan'a. Kalkmak isteyince iaret et bana. Her yanna toz sinmi, amur yayor. Ne biim hava? 445 Kenan'n pardssn alp sofada iviye ast. Odaya girdiler. Pencere yanndaki duvara dayal sedirde yatyordu Baba. Hatice Hanm ortal topluyordu. ki kii daha vard odada. Baba'ya yaklat Kenan, baucundaki komodine kolonya paketini brakt. Baba da solgun yznde bir glmsemeyle dorulmutu. Elini skt, scackt elleri. Dudaklar kuru, akmakl gzleri ltlyd yine. Salar, sakallan uzamt biraz. Gemi olsun efendim, dedi Kenan. Ban sallad Baba, yorgundu, belli etmek istemedii bir direnle, abayla yapyordu her eyi. Umulmadk canl bir sesle: Sa olun, dedi, sevindim sizi grdme. Hatice Hanm'la el sktlar. ki kiiyi de tantrdlar. Biri evket'ti. Belirli bir saygnlkla dokumac evket Aabey, diye tantt Gnsel. Seyit diye yal, esmer bir ttn iisiydi teki. Tek tk konuuyorlard ikisi de. evket hep nne bakyordu. Kimseyle ilgilenmiyor gibiydi. Daha ok Baha'yd konuan, hastaln unutma ya da unutturma uranda gibiydi. tekiler de saygl bir dinleyile yardmc oluyorlard bu abaya. Hastalm filan yok benim. Ara sra, ihtiyarlm bama vurmak iin Hatice yatrr beni byle. Srekli, durgun, hznl, bir glmseme vard Hatice Hanm'in yznde; karlk vermiyor, pek konumuyordu da... Kenan tedirgindi. Gnsel'le ilikilerini, kendi durumunu biliyorlar myd. Belki Hasan anlatmtr Baba'ya. Belki de aralarnda szmz edilmitir uzun uzun. Gnsel yle rahatt ki biraz sonra Kenan'a da geti o rahatlk. Ne dersiniz, dedi Baba, her yerde ismet Paa'nn yolunu kesiyorlar. Nereye varacak bu i? Halk Partililer'e ate atlar. Yeniden Kayseri'ye gidecekti, dn, vazgeti diye yazd gazeteler. Kenan'a sormutu. Hep byle yapar, birine sorar, sonra sz istedii konuya getirir, balar istedii biimde irdelemeye. 446 Niye hep bana sorar bu adam? Bir tr snav. Belki de bu konunun stne geldik. Sklm gibiydi Kenan, yavaa: Bilmem, dedi. Dankl dvrler diyorduk... yle bir durdu. evket ban kaldrp ylece bakmaya balad. Kenan tamamlad. ... Kztlar gibi. evket ayn donuklukla ban nne edi. Ne dnr bu adam?.. Ttnc Seyit ban sallyordu. Baba srtnda yasta bel verir gibi doruldu usulca. Hatice Hanm kalkp yaklat, yasta yardmc olurken: ok yoruyorsun kendini, dedi. ylesine yumuak, scak bir syleyiti ki duyulmamt sanki. Baba da oral olmamt. Gzlerindeki lt artmt. Daha da kzacaa benzerler, dedi. ok grlen eydir tarihte; egemen snflar iindeki srtmeler, hrlamalar snf kavgas gibi sertleir baz. Yanltr... Bu biraz daha elikili... Kenan, Rasim'in verdii haberi dnmeye balad. Sylesem mi? Patladn m? Biraz gesin bakalm. Baba'ya sylemek doal da... Bunlarn yannda?.. Daha ok gizliymi!.. Hkmetin gizini mi saklayacaksn?.. Bugn bir haber verdi birisi. Doruysa Menderes Moskova'ya gidiyormu. Btn balar Kenan'a evrildi birden. Bir sessizlik oldu. Soru dolu bir sessizlik. Kark bir heriftir, dedi Kenan. Ankara'ya gider gelir. Gnsel de bilir.

Gnsel'e dnd: Rasim, dedi yavaa; o syledi. Sustu. Baba nemsediini belli eder biimde bakp duruyordu Kenan'a. Baka sz kalmamt Kenan'n. Haber stne dncelerini sylemek de yersizdi. Baba'dan bekliyordu. tekiler de Baba'ya dnmlerdi. Ac bir glmseme belirdi Baha'nn yznde, alayl: Desene, yine bamz dertte, dedi. tekiler glmsediler ya, anlamamlard. Yalnz evket glmemi, ban nne emiti ayn serdikle. Yntemleridir, dedi Baba. Sovyetler'e yaklaacaklarnda nce bize bir satarlar. yice canm yakarlar bir sr namuslu adamn. Hem bize, hem kuzeydekilere gzdadr bu uslannca. Hem de Bat'ya verilen bir soy gvenlik!.. Yz almt sanki!.. Komnist tutuklamalarndan sz ediyordu geende gazeteler; pek bir ey kmamt. Doruysa bir grlt koparmalar yakndr. Hatice Hanm tamamlar gibi ekledi birden: Kkrtmalar da yaparlar imdi. Yine bir sessizlik kt. Sululuk duymaya balad Kenan. Sylemeseydim keke! Kara habercilik ettik. Baba anlam gibi: Yine de bir aamadr, dedi. Kukulu bir aradan sonra yavaa ekledi: Becerebilirlerse. Biraz durdu: Belki de asl antaj politikasna imdi balyorlar, dedi. Bu deyimi yllardr Bat diplomasisi Fa tin Rt iin fsldayp duruyordu. Bat basnndan ok geti. Amerika'ya kapal antajdan ak antaja demek. G biraz!.. Pahal detirler. Hani, eceli gelen kpek cami duvanna... derler. Bunlar daha da ktsn setiler: Kilise duvanna!.. Halk Partisi'nin durumu ne olur? lk kez sze karmt Gnsel. Yine bir sessizlik oldu. Baba dalgn kald bir sre, bir ey anmsamt; kendi kendine sylenir gibiydi. Fatin Rt, geen ay myd ne?.. Meclis'te smet Paa'ya hkmetin d politikasn onaylamakta gsterdii iyi niyet iin teekkr etti. Taklmtm o zaman Zorlu'nun bu inceliine! Tam bu hrlamalar srasnda!.. Ortak bir eyler mi kotaryorlar? abucak geri ald. Sammam, Paa daha hinoluhindir. Bundan iyisi mi olur Amerikallar'a yaranmak iin? Bunlar ykmaya kullanr belki bu ii. Ban sallad evket, iyisine gitmiti Baha'nn szleri. Azn ap da bir ey diyor mu Halk Partisi? Hani? Amerikan yarbay serine srd kastl, bizim on eri yaralad, biri de ld fukarann. Bin iki yz dolar ceza vermiler yarbaya kendi mahkemelerinde. Askeri iniyorlar, ses karmyor Paa. karr m?.. Biraz durdu, sonra kzgnl daha da artm gibi ekledi: Hasan da smet Paa'y tutalm, diyormu. Sustu, nne edi ban. Gnsel tedirgin bir glmseme ile bir eyler diyecek gibi bakt, o da sustu. Tartmaya girmek istemiyor belli ki... Karmamak iin kendini g tuttu Kenan da... Aabeyinin bu yoldaki dncelerini Gnsel anlatmt; tartm, doru bulmulard. smet Paa'y tutmak demek deildi. Gel de bu herifin takur tukur kafasna sok. Ne g itir be bu! u yzndeki bana bak. Baba niye savunmaz Hasan'? nemsemiyor belki de bu adam? i nemsenmez mi? Gnsel de ar saygl. Kalksak m? Gnsel'e bakt, dalm gibiydi o; gz gze gelemediler. Pek de erken. Dokumacym. Niye byle ters bakyor? Yalnz bana deil, herkese, her eye... Bakmyor bile. Ba nde. inden pazarlkl, karnndan konuuyor herif. Lastik iisi Laz Mustafa bu. ldreceklerdi beni. Bu da ldrr. Baka kafayla ldrr bu da. Halk Partisi'ni tuttun der, sattn bizi!.. Hasan'a bile dedikten sonra... abuka da yargya varrsn. Sleyman Day iin de neler dnmtn, ne kt? Artk braksan ya u bilgilii. Glmyor, konumuyorsa kt m olur ille? Ktlkten mi bu? Ya neden? Ben bu kafayla... Bu ttnc tatl adama benziyor, gler yzl. Hatice

Hanm kalkp yar rtk perdeyi ekti, dar bakt. amur yamuru iyice karartmt her yan. Baba da yeni aylmt sanki. Bu ne biim hava?.. 449 Sormayn, dedi Kenan, sabahtan beri... Sustu, Hatice Hanm ald hemen: Bunca yllk stanbulluyuz, ne grdm, ne duydum by-lesini. Garip bir hava. Franszlar Byk Sahra'da atom denemesi yaptlar, ubattayd sanrm. Onun dkntleri belki de... yle geldi bana. Hepsi Kenan'a baktlar. Olabilir, dedi Baba, niye olmasn? Atmosferde dolat bir sre... Yazsanza bunu. Radyoaktif belki de... Kenan duralad. Yazaym m? Yazn ya, dedi Baba. Uyan olur. O denemelerle ilgili yaynlar var bende. Vereyim isterseniz. Belge diye kullanrsnz. Franszca biliyordunuz. armt Kenan: Sa olun da dedi, bilmem, dnemedim birden. Sonra yaymlarlar m? Nerde kar?.. Baba durgun bakt bir sre. Babli'desiniz, dedi, ararsnz bir yolunu. Kolay deil belki... Yararl olur. karsa... Kenan kstrlm gibi baknd, buluunun Baba'ca dorulanmasndan mutluydu. u neriyi de yapmasayd ya. Gnsel'e bakt. neriden yana grnyor o da. Byle bir neri yaplabilecek kii olmak da vnlecek ey aslnda. Olur, dedi, bir bakaym da... Baba, ac bir alayla steledi: Aydnlarmzn namusunu kurtarrsnz hi olmazsa!.. Kenan ne diyeceini bilemedi, anlayamamt pek. tekiler de aklama bekliyor gibiydiler. Baba yavaa dikeldi. Byk Sahra'daki Fransz denemesinde Afrika lkeleri tepkiler gsterdi, dedi, biliyorsunuz. Dnya ayaa kalkyor radyoaktiviteye kar. Her lkede sert tepkiler geliyor aydnlardan. 450 Srekli uyaryorlar ynlar. Durdu, baklar, sesi daha da aclat, ltl, yorgun gzlerini ar ar dolatrd odada. Herkesi, bakp grd her eyi suluyor gibiydi. Tek satr kt m bizde?.. Brakn yazar, edebiyat, sanat takmn. Teknik bir ey bu. Koca fen faklteleri var, tp faklteleri, teknik niversiteler... Doenti, profesr, asistan, hacs, hocas, bunlar bilmiyorlar m atomun bir lkeyi ne yapacan? Hem de lkece, millete topun aznda olduumuzu? Kkmzn kuruyacan? Yeryznden silinip atlacamz? Niye ses karmazlar? Amerikallar imdi de Nike fzeleri yerletiriyorlar lkeye. Atom var lkede. Atom yma var. akas yok, ilk patrtda yok olacaz. Hani nerde, vatan, millet, Sakarya?.. Krk alnnda terler birikmeye balamt. Cama bakt. Onlarn aklna gelmiyor mu, dedi, u sizin dndnz? Gelmez olur mu? Radyoaktivitesini bile saptamlardr belki de? Niye susarlar?.. Gerekten niye susar herkes? Kenan da armt soru karsnda. Niye susarlar? Yasak da onun iin. Niye yasak? Nasl yasak? Kim yasak etti?.. Susarlar, dedi Baba, nk bir tek zellii vardr bizim aydnmzn, ortak yan tmnn: Korkar. Kenan ne diyeceini bilmeden bakyordu. Yine sulandk. Ben de bunlardan mym? Benim de ortak yanm. Deil misin? ok mu yreklisin? iilerimiz ok mu yrekli?.. Korkudan te bir ey bu. Bamldr kafas. ylesine almtr ki bamlla, doaldr onun iin. Korkusu da doaldr. gedenini kendisi de bilmez ou kez, iine ilemitir. gds dbi. Devlet korkusu deyin, eski bir deyimle, "Hikmeti Hkmet" korkusu deyin. Karanlkta korkan bir ocuk gibi olmayacak trkler tutturur hep.

Hastaln unutmu gibiydi, biraz daha dikeldi canllkla. Hatice Hanm tedirgindi, szn kesemiyordu da. Dudaklarnda ayn alayc glmsemeyle yine ald: Geenlerde 51'de tutuklanm birka gen gelmilerdi, anlattlar. Biri su koyvermiti ilerinde. "Komnisderin i yz" gibi yaynlar yapyor imdi. En yksekteki polis ba demi ki buna, "Biz seni biliyoruz, sen dncelerinden dnm deilsin, korkudan yapyorsun." Asl nemlisi de ne demi biliyor musunuz? "Bizde aydnlar byledir; korkarlar, kar dncede gibi grnrler. Sz gelimi Peyami Safa bal gibi komnisttir, korkusundan tam kart grnr." Glmeye baladlar. Yalnz Baba glmyordu. Evet, dedi, ben de gldm nce. Sonra da dndm uzun uzun. Syleyene bakma, syletene bak, derler. Doru yan yok mu bu szn? Yalnz polis avall ya da kuruntusu mu?.. Bir sessizlik oldu. Baba souk bir baktan sonra ald yine: lkemizin dram burda yatyor bence. Bizim tefeci-bezirgan finans - kapital toplumu burjuvazinin zgr giriimi, ilerici, zgrlk aamasn tatmad. Batl aydnn gemiinde, burjuvazinin, Bat burjuvazisinin ilerici ann bykleri yatyor. Bacon var, Descartes var, Montaigne, Rabelais, Diderot var o dncenin temelinde. Bizde kapitalizm en gerici yanyla, tekelci biimde, finans-kapitalizmi olarak geldi kt yedi bin yllk Ba-bil art tefecibezirgn toplumumuza. Krm Harbi'nden bu yana, rtl ya da aka para babalarnn elindedir kaplar. Ka-payverirler. Aydn isizlik korkusunda, alk korkusunda, can korkusunda. ylesine bym ki bu korku; nedeni, tr, ner-den, nasl kt da unutulmu da salt korku kalm. Put olmu korku, beyinleri snrlyor. Kocaman bir karanlk. Umutsuz... Hele devletiliimizden sonra!.. Bat kafasnda nceden kazanlm eyler var, kolay geri alamyor burjuvazi, imrendiimi sanyorsunuz onlara. Deil. O zgrlk masalnn Batl aydna nasl ayak ba olduunu biliyorum. En sk zamanda burjuvazinin yanna kayverir. zgrlkle kapitalizmi birbirinden ayramaz bir trl. Bu da onlarn dram diyelim. Bizim karanlmz 452 daha umut krcdr yine de. Aydn iin umut krc hi deilse. Korku dalan bekler diyor. Ne dalar? Btn lkeyi korku bekliyor, tane karakol deil. Yaa evlat!.. Kenan'a bakmt "Yaaa evlat" diye. te senin durumun bu mu demek istedi? Tedirginlik duydu Kenan, savunmak zorunda kalm gibi: Peki, dedi, sivil asker aydnlarn lkenin deiimindeki arl? Korku diyorsunuz, onlarn iinden kmad m en yrekliler de? Yine bir sessizlik oldu. Baba byle bir tepki bekliyormu gibi bakt Kenan'a. ylece durdu. Syle, syle, baka diyecein kalmasn gibisine. Kenan susmutu; hastay daha ok yormaktan, saygszlk etmekten ekinir gibiydi. Hi mi sormasaydm? Yeri mi tartmann? Niye deil?.. Gerekten de ne yiitler kardk deil mi... Ayn alayl aclkla balamt Baba: Namk Kemal'den aln, en parladr o, onunla balatlr hep zgrlk uruna yiitlik, son gne kadar gelin; yaray kknden temizleyecek dnce gsterin bana. Dnce, eylem, ne varsa, dzenin egemen glerinin ak, rtl izniyle, onay ile en azndan gz yummas ile kmtr ortaya. Ufak tefek dzeltmelerle dzen srdrlmtr. Burda biter bizim yiitliimiz. Dzeni kknden deitirmek bilincine varanlara da kan kstrlmtr. Biliyor musunuz? Daha Osmanl'da basna uygulanan ilk sansrn yasaklan arasndadr sosyalist, grev szckleri. Aydn kalabalmz herkesten ok kzgndr bu bilince varanlara. kmayagrsn byle biri, ilk onlar saldnr: "Urun!.. Koman!.. Yaatman!.. Tiz boun!.." Tam Osmanl ii. Dudak bker hi deilse... Doruluuna inanmadklarndan m? Deil. Yasaklanm dorulardr da onun iin. Korkularndan. Aalk kompleksi bir tr. Eskilerde canna kyan materyalist Beir Fuat'tan beri, vebal gibi yanndan kalmtr hep en doruyu, en ileriyi grenlerin, savunanlarn. Aslnda bitmeyen bir faizm var lkede. Nasl tanmlyoruz faizmi: "Finans-kapitalin en geri, en 453 oven elerinin ak terrist diktatrl." Srp gider kendine zg bir faizm bizim toplum yapmzda. Baz ak, baz rtl biimde. lkede bu korku duvarn nce aydnn amas gerek. Aln size bir ksr dng. Aydn, halka, yna dayansa kalmayacak

korkusu, gl bulacak kendini. Orda da yolunu kesen bir baka mutsuzluk var. ok eskilerden, tarihten gelen. On nc yzyldan sonra halkndan kopmu Trk aydn. in ac yan, ileri aydn da kopuk bugn halktan. Yalnz devlet yasaklar, dzenin basks ayrmyor bizi halkmzdan, yapmzla da ayryz; duygumuzla, dncemizle, inanlarmzla, belki en nemlisi de dilimizle ayryz. 700 yldr ayryz. lkc, eylemci, halk aydnn en yce rneini vermi Trk halk. Trkmen hocasn, Yunus Emre'yi karm. En soyut kavramlar, dnceyi nasl iletmi halka!.. Ne inantr, ne gventir o, halkn diline, anlama, kavrama yeteneine!.. Bugn, yzlerce yl sonra, onun brakt, balatt yerden yola kacaz yeniden. Arada tkenip giden yzlerce yl dnn. Yitirilen yzyllarn eksiksiz alglanmasn salama abasn-daym gibi durdu, odadakilere bakt bir sre. Duyduklarn ile-tebildiinden kukusu vard da bir tepki bekliyordu sanki. Bir tr snavd bu, sorana da, dinleyene de. Seyit gvenli bir glmsemeyle Baba'ya doru uzanr gibi doruldu. 32'de Ankara Cezaevi'nde iktisad- siyasi retirdi bize Reat. Ekonomipolitik. O zaman yle derdik. Bir trl dilimiz dnmez. Yok, messesat fevkaniyye, messesat tahtaniye!.. Bir gn dedim ki a be Reat, yok mudur bunun, bizim anlayacamz bir Trkesi?.. Dnd, arad, yzn yle yapa, olmaz dedi, yok. Altyap, styap derler bugn. Demek varm. Ne gzeldir, hepimiz anlarz, kolayck... Onaylatmak istiyor gibi odadakilerin yzlerine bakyordu glerek. Anlattklar Baba'nm da iyisine gitmiti belli ki. O da odadakilere bakt ac bir glmsemeyle: Buyrun, dedi. yle bir balk svanm ki devrimci bile kck bir adm eyrek yzylda atyor ancak. Osmanl saray kurmu, Arapal, Farsal, ayrcalkl. lkel toplumsal yaant ile slaml uyuturan ynlardan, Asya'dan kopup gelen Trk halk ynlarndan ksa bir srede kopmu Osmanl. Dirlik dzeni bozulmaya balaynca, tefeci-bezirgn toplumunun Osmanl aydn ylesine yabanclam bu yna ki, dman bellemi yzyllar boyu. Smrmler, krmlar bu yn. Srekli bakaldrm o da. Ezmiler, ezilmemi; kesmiler, tkenmemi. Ayr bir dnyada yrtm yaantsn. Ksm, kapal... Yu-nus'un yolunu srdrm. Kaygusuz, Pir Sultan, ad san unutulmu yzlercesi... Ahilik. Ftvvet rgtlerini, Babai ayaklanmalarn, Alevi, Snni kkrtmalarn biraz inceleyin; alan, savaan, direnen, yine de srekli smrlen, krdrlan bu halktr. Trk halkdr. Aydn nerde? Osmanl saraynda, yresinde. Bir gereksinmenin zorunlu kld mimarlk yaptlarn karn; bilim, dnce, sanat, edebiyat, dil olarak yararl ne kalmtr bu alt-yedi yzyllk Osmanl aydnndan? Bugn Baki, Nefi, Naili mi yakndr bize? Yunus, Pir Sultan, Karacaolan m?.. Hangisinde btnleiriz halkmzla? Birincileri bugn aydnmz da anlamyor. En ateli savunucular bile nereye koyacaklarn bilmiyorlar bunlar. lm... Halkla yaamam ki. Hangisinden g alrz? Bir dzyazmz yoksa, Osmanl'dan yoktur. Akpaa-zade, Mercimek Ahmet, Osmanl'nn balarndadr ancak. Sonra?.. rmz Osmanl'ya bakka. Osmanl'da smf yok ha?.. Hele dirlik dzenini ykan kesim dzeninde! Syleyenler inanyor mu buna? Kap kap bir smr, yama, zulm dzeninde, brakn tarihsel, ekonomik incelemeleri, snf olmasa, halka bylesine -duvar ekilir gibi- bir yabanclama olur mu? Bunlarn birounu bir zamanlar okul kitaplar da yazard Cum-huriyet'in ilk yllarnda. Osmanl'ya karyd Ankara'ya yerlemi Mustafa Kemalciler. Ulusuluk adna syledikleri buna benzer eylerdi. Peki onlar ne yaptlar? Kaldrabildiler mi bu yabanclamay? Daha da artrdlar. Bat'ya, dorusunu syleyelim unun, 455 Bat kapitalizminin gelitirdii toplumlara zenen, o ekine, o rne, o yaama bal, vurgun ATATRK aydnmzla halk arasnda Osmanl'dakinden daha byk uurum var imdi. Bir de iyice ortaya dklen yaant biimi, kadn-erkek ilikilerindeki zdk, ahlak sorunu, din sorunu bindirdi. DEVRMLER yapt Atatrk aydnlarmz!.. Bir tek devrim, temelde devrim, gerek devrim yapabilseydi ya, halkla el ele verip. Halk ekonomik zgrlne kavuturacak devrim. Deimeyen tefeci-bezirgn, finans-kapital dzeninde inenen, ezilen, smrlen halkn, apka giymeye, Latin harfini kullanmaya, kzn okula gndermeye, kansn arafsz gezdirmeye zorlanmas, bunlar savunan aydnla halk kanl bakl

etmekten baka ne sonu verdi? yle bir tefeci-bezirgn, finans-kapital oyunu ki kt eyler diyemiyoruz bunlara iin kts!.. Demokratlar on yldr bu oyunun rnn deviriyor. Kksz, temelsiz lkede aydnlar; kendi kendilerine... Dzene bakaldran ormana kaar skt m; saklanmak, glenmek iin. Orman halktr burda. Kaacak, snacak orman yok bizim aydnn. Tefeci-bezirgn, finans-kapital klcnn glgesinde yaamak zorunda. Abdlhamit devrindeki jurnalci aydnlar dnn. Kimler satlmam ki? Biliyorsunuz, ttihatlar Beyazt Alan'nda yaktlar jurnalleri. Kimsenin kimseye bakacak yz kalmamt besbelli. Birden yle bir bakt tek tek, ac, talamal bir glle: Aman uyank olun ocuklar, dedi. Tek vasiyeti bu ihtiyar-cn, sakn yaktrmayn bugnkleri siz ilerde!.. Dklsn ortaya. Grn ne aslanlarmz varm! Ac gl bir sre donup kald yznde. Sonra sze yeni balar gibi: Korku tek sna zgr aydnmzn, dedi. Dorular anlamaya balayan bir yrekli ksa da dayanamaz uzun boylu; politikac, sanat, yazar, nice nl kii aramzdan kap gitmitir kar yana. Gemiindeki bu olay da, ya rtbas edilen bir yzkaras, ya da ac tatl anmsanan bir genlik gnahdr. Uzaktan gizli gizli ka gz eder bize kimisi de... Tavann kan grdm, etinden irendim, diyor halk. Sustu, iyice yorulmutu. Yavaa bir soluk alp srtst brakt kendini. Boluktayd gzleri, dalgn. Hatice Hamm kalkt, yastn altndan ald ak bir evre ile alnndaki terleri silmek istedi, brakmad Baba. evreyi alp, kendisi sildi. Uyu istersen biraz, yoruldun. Aylr gibi bir kmldanma oldu herkeste. Kalkmaya davranyorlard. Baba dnd, evket'e bakarak: Oturun, dedi, yalnz kalmaktan sklyorum. Okuyamyorum, uykum da yok. Sonra tad bir alayla glmsedi: Hatice Hanm'a bakmayn, dedi. Sizi atlatp ba baa kalmak istiyor benimle!.. Glyorlard. Hatice Hanm da glyordu. Gnsel'e bakt Kenan, gidelim gibisine. evket'le Seyit'in kalmasn istedi Baba, bizim deil! evket ban kaldrp Baba'ya bakt, yzn ekitir gibi yapt, sonra yavaa: Doru dersin de, dedi, aydnsz da olmuyor. Glecek oldu Kenan, Gnsel de belirsiz bir glmsemeyle ban nne emiti yavaa. Kanlmaz, katlanlacak bir beladan sz ediyor adam. Baba glerek bakt evket'e: Aydnsz olsun demedik, dedi. Niye aydnsz kaldk diye dertletik. evket ban nne edi yine. Baba aklama gerei duymutu. ly kardk m yoksa? Dayanlmaz aclara katlanan nice aydnlarmz oldu bizim, saygszlk etmeyelim onlara. K-k-burjuva aydnndan sz ediyoruz, bizimkilerden deil. Kenan'a bakyordu. Gnln m almak istiyor, yoksa sulamalarn m yeniliyor? Ben hangilerindenim? Baba ar ar: O tr aydnlarn ou, dardan gelir bize, dedi. Avrupa'dan gelir. Hele Fransa'dan... imdi Amerika'dan da geliyor. 457 Halkn, bizim emekilerin acl yaamndan deil, darda grp okuduklar akmlardan esinlenirler ou. Ordaki dorular burda yinelerler. Hele ileri sanatlarmz!.. Devrimcilikleri, oradaki nl sanatlara benzeme abasdr. Devrimci dorular, kendi lkelerinde gldr. Sanat dorulan da... Gerektir nk. Bir soy ka bu da... Darya kama, kurtulma abas bir tr... Bir sz var hani; kk darda diyorlar, kk yok ki, darda olsun. Gz, gnl darda. Kenan, Sermet'i dnd, sevindi. Kendine bakan Gnsel'i grd; o da bunu dnmt sanki. Mutlu bir glmseme vard gzlerinde. Kalkma konusunda da anlaverdiler. Baba da susmutu. Kalktlar. Baba Kenan'a byk yaknlk gsterdi ayrlrken. Sk sk gelirse sevineceini syledi. at Kenan, evket de gler yzle skmt elini. Demek glermi!.. Seyit'in glmedii yoktu ki... Sokak kapsna kadar gelen Hatice Hanm da ayrlrken, ne demekse: Yine birlikte bekleriz, dedi. Bu birlikte sz, anlaml geldi Kenan'a. Sokaktaki toz yamuru durmamt. Ne pis hava be, dedi Gnsel.

Koluna girdi Kenan'n, iki koluyla smsk sanlarak yrrken: Birlikte radyoaktif olalm, kaynaveririz iyice, dedi. Glyordu. Kenan'n kafasna taklmt, duramad, sordu: Ne diye biliyorlar bunlar bizi? Gnsel yle bir bakt Kenan'a, beklemedii bir eydi. Bilmem, dedi, senin de geleceini syledim, o kadar. Belki aabeyimden rendiler. Soracak deiller ya. Ne oldu da?.. Hi, dedi Kenan, yle, geldi. Gnsel gld: Aptal deiller ya, anlamlardr, dedi. Bakma sen, cin gibidir Hatice Hanm. Hibir ey kamaz gznden. 458 Bir ey demedi Kenan, Gnsel dnceli: Sylese miydim? dedi. Bilmem, ne diyecektin?.. Gnsel bir an sustu; ama, ste kma abasndayd. Kenan'n sard kolunu sevgi ile bastrd gsne, zentili, delimen bir glle: Oooh, canmza desin, kaptm karsndan, metres yayoruz bu herifle, diyeceim, dedi. Kenan irkilir gibi oldu birden. Gnsel de anlamt. Bou-nayd abas, doal sylememiti. ine sindiremedii, ireti yapmack bir davrant. Handan'n ii bu, benim deil. Beceriksizlii, rtbas etmek deil, daha da artrmt szlerdeki arl. Bir utangalk kt stne. Syleme byle, dedi Kenan. Sama belki, ok zlyorum. Karmsn sen benim. Karm da ne oluyor? Arad szc bulamamt, titrer gibi bir sesle: Seni bulduum iin varm ben, dedi. Bir ey bulup demek, demin yaratt olumsuz durumu atlatmak iin gerekliymi gibi alay srdrmeye alt Gnsel. Cogito Ergosum!.. Ne sandn? dedi Kenan. Cogitomsun benim. Gnsel iten bir kahkaha att birden. Kenan akn bak. yle tatl glmt ki o da gld. Ne oldu, dedi. Gnsel glckle dolu l l gzleriyle: Hi, dedi. Cogitom, deyince kovboy filmlerinde Meksikal srtkler vardr, onlara benzedi. spanyolca kanlar. Sonra o filmlerdeki sylenilere benzeterek seslendi: Heeey, kogiyytooo!.. Kenan da glyordu. Yine smscak sarld Kenan'n koluna. Beni bu kadar martma, dedi. Senin dn bozulmasn diye balayacam olduumdan ayr grnmeye. Ne olurum sonra ben? u havaya bak. Hadi bir sinemaya gidelim nce. Be-yolu'nda bir film varm. Handan ok vd. XX "Benim romantik delikanlm" diyordu Gnsel, Kenan iin. "Siz hepiniz romantiksiniz" derdi Handan. Yalan m? En kat grnenimizin bile duygulu yan ar basar. Duygulu olmamz ac gerekleri nceden grmemize, duymamza yaryor. Vurdumduymaz olan gesin kar yana. Gemiyor mu?.. yice tanmt artk Gnsel de ara sra bunalmlara den bu koca adam. z iyi, kafas, yrei iyi, iinde bulunduu ortam kt. O ortama da bir sre katlanlacak. O bunlara katland sre de, decei bunalmlar gze almak, geitirmeye almak Gnsel'e den sevgi borcu. Peki o srenin uzunluu?.. Hi brakmazsa bu adamn yakasn o kan? Ara sra iine ken bu kara bulutu var gcyle kovup datmaya alyordu. Daha nisann haftasnda olaylar ylesine kouturmaya balad ki ne kara, ne ak buluttu artk; olaylara yetiebilmek, geride kalmamakt sorun. Fa-kltelerdeki dernek ileri gelenlerini bir araya getirmeyi baarmlard. Mart sonunda, bir gn Aksaray'da Emlak Apartmannda, Karsl bir CHP'linin katnda akamst 6'dan gece 9'a kadar sren bir toplant yaplm, derneklerin ileri gelen genleri ortak davranmak, hkmete kar tutumlarnda birbirlerine destek olmak konusunda gr birliine, sz birliine varmlar, yazp imzalamlard da bunu. Gnsel gitmemiti o toplantya. Daha dorusu gitmemesi istenmiti. Aabeyinden tr kuku 451 duyanlar bulunabilir demiti Sermet. Gnsel'e, akl banda teki genlere de doru gelmiti bu. yi ki

gitmemiti. Sonradan, o toplantda polis olduu, konumalarn teybe alnd sylentileri kt. Kimi genlerde gerekten de rkek bir hava esti bir ara. Eskilerle kurulacak bir iliki, rkeklii tam bozguna evirebilirdi ya, olaylar ylesine geliiyordu ki, olan dnen yoktu pek; herkesin gz olacaktayd. Daha 14 Mart'ta, anakkale ehitlerini anma trenine giderken, vapurda, kaynamalar, ateli tartmalar, kentin belli bal yerlerinde gelien daha salkl bir araya dnmt artk. Akamst, alma saatlerinden sonra yaplan bu toplantlar CHP'liler rgtlyordu, partili olmayan birok gen de katlyordu, asl gelime gsteren de bu bamszlard. TMGT'ye bal genlik kurulular, Kadnlar Birlii, TMTF, Devrim Ocaklar, Teksif Sendikas'nn genlik kolu, zciler Birlii gibi birok rgt, genlerin toplant, tartma, kaynama yeriydi artk. stemediklerini, kukulandklarn, ynetim kurulu toplanns var diye ieri almyorlar, daha zgr konuabiliyorlard kendi aralarnda. Aka ileri bir izgide ortaya kma, grnme olana yoktu. Hkmete ate pskren en ateli muhalif birok gen, szgelimi toprak reformu, Ky Enstitleri diyorlard ya, bu konuda biraz ileri gidenleri akacktan "komnistlikle" suluyorlar, usulca uzaklamaya bakyorlard. Ar sollar, ii sz eden, grev hakk isteyen, gizlice Nazm Hikmet'in iirlerini okuyanlard. Solcu bilinen baz nller, profesrler, doender yaplan her eyi CHP'nin bir oyunu sayyor, sokulmaktan kanyorlar, bazlar da aktan aa kar kyordu. Toplantlarna bunlarn katlmasn CHP'liler de istemiyordu. Menderes'i destekleyen solcular da varm deniyordu. CHP'ye, onun yresinde toplanan genlere ver yansn edip Menderes'in doru yolda olduunu savunanlar bile... Bir gn bakyordunuz nl bir romancnn, bir niversite ilgilisinin ad karyordu bu sylentilere. Aslnda olaylar CHP'yi ama eilimindeydi. Bu 462 eilime yuvalanma olana verecek tek rgtt ortadaki CHP. Faklte teksir notlarndan zenip CHP ehremini Genlik le Kongresinde, Jules MOCH'un "Sosyal eitliin nc esi ekonomik frsat eitliidir" szn etti diye, komnistlik sulamalaryla onur kuruluna verilmiti Hukuk rencisi Raif. CHP de buydu! Ara sra Gnsel de yanla sapma kukusuna, korkusuna dyordu bu kargaada. Kenan'la tartyor, doru yarglara vardklarna inanyorlard. Yine de tastamam iine sinmiyordu Gnsel'in bu yarglar. Kenan'a belli etmemeye alyordu kukularn, kendine kar gvensizlik diye alrd bakarsn. Baba da eylem konusunda kesin sz etmiyordu; genel sorunlar, dn sorunlaryd stnde durduu. Aln siz bunlar, gnlk olaylara uygulayn, ayrntlar sormayn bana, der gibiydi. Her konuda uzun uzun, k tutucu konumasna karn, eletirisiz, aznn iine bakar gibi davranlmasna, itenlikle kzard. "K-k-burjuva itoluitlii" derdi buna. Falanca usta diyor ki... diyeceksin, ondan sonra da istediin naneyi yemeye fermanl olacaksn. Srtna binecek adam ararlar. Ama o yarattklar adam gelir, hepsinin birden srtna biner, milyonlarca insana ektirmedii kalmaz. ki omzun arasna kocaman bir kelle oturtmular; gereinde dneceksin demektir bu!.. Ayrca bir oyuna gelmekten korkuyor da olabilirdi. yle ac denemelerden gemiti ki, kime, ne denli, ne konuda gveneceini uzun uzun dnmek zorunda. Kim bilir kimler var yresinde dnenler, evine girip kanlar iinde?.. rencilerin rgt, ynetimi sorunlarn zmn de ondan beklemek olacak ey mi? Geriye kalyordu Ser-met'le Sermet gibi tand birka gen. Onlarla da neye vanrd bu i?-- Belki, belki deil kukusuz daha biroklar vard ya, iliki kurmak, anlama salamak ok zordu. Eski tandklarn yaknnda, yresindeki soruturmaya, onlarla ilikiler kurmaya kalkmak -tam da u sralarda!- olacak ey deildi. in biimi deiirdi hemen, tepkiler de yaratabilirdi. Doal, kendiliinden olmalyd her ey. Olabilenle yetinmek kalyordu bylece. Kim bilir belki bir gn btn gler bir araya gelecek. pin ucunu karmamak, olaylar iinde yitmemek, kkrtmalardan saknmak, evreyi olumlu etkilemeye alp yn vermek bugn yaplacak i. Srekli yalnzlk iindeydi fakltede. Eyleme yatkn, uyank genlerin ou Hukuk'ta, ktisat'ta, Tp'ta, kimisi de Teknik niversite'deydi. renci eilimleri daha ok retim yelerinin eilimine bal oluyordu. Aydn aydn izliyordu Baba'nn deyimi ile. zm zme bakarak... Hukuk'ta, ktisat'ta uyank genlerin okluu, retim yeleri arasndaki akl banda kiilerin varlna balanabilirdi bir bakma. Belki

konularnn toplum sorunlaryla yakn ilikisinin de pay vard bu eilimde. Peki bu fakltenin hi mi ilikisi yok toplum sorunlaryla? Tarih, Felsefe, Sosyoloji, Edebiyat toplum d eyler mi?.. Dnyadan habersiz, koridorlarda dolaan, amfileri dolduran, ou yarnn retmeni, bu kzl olanl kalabalk; birbirlerini ypratmak iin evirdikleri dolaplar rencilerin aznda kerliferli retim yeleri, acmal bir rt uyandryordu insanda. Faklte deil, geri zekl sarlar, dilsizler yurdu!.. Felsefe'ye girdiinde bir eski tandk edebiyat retmeni, "Oras faklte deil, okullarda genleri boup tketsin diye gulyabani reten Kalpazanlar irketi!.." demiti. nce bozulmutu Gnsel, bu cafcafl sze. Sonralar, ortaokulda, lisedeki baz retmenleri de dndke anlamt szlerdeki gerek payn. Gencecik beyinleri kurutup karartan o gulyabaniler burdan kyor ite!.. Gulyabani reten Kalpazan irketi!.. Boyuna hrlayor ortaklar da... Sakall Celal'in "Bu kadar cehalet ancak tahsil ile mmkndr" nl sz buras iin denmi olmal. Belki an duygusald, haksz yargyd bu koca faklte iin. Birileri vard bir kelerde. Silik, rkek, iine kapank. Sayg ile bakt baka dallardaki bir-iki retim yesini dnyordu ara sra. Ne yapsnlar onlar da? Sen naslsan onlar da yle. Sen daha zgrsn, onlar srekli gzaltnda. Soluk bile aldrmazlar. Bylece de koca faklte Kalpazanlar irketi olur kar bu ortamda. Felsefe'ye gireceini syleyin-454 ce alayl glmt abisi de. "ok ey renmeye kalkma bari," dedi, "temel eyi ren. Bilgileri arttka yanlglar da artar o heriflerin. Ne gzel sylemi halkmz; eytan melaikelere yetmi bin yl hocalk etmi, eytanl km ortaya sonunda gene... Salam bas, ezilen halktan kopmamaya bak; ne retirse o retiyor insana... " Yalnz sac, tutucu da deil, gericilerin elindeydi teden beri ou blmler. Sovyet devriminden kaan Tatarlar, Azeriler, Osmanlclar, Dinciler, Irk - Turanclar; sava yllarnda Hitler ordularnn baars ile kendinden geen, kafalar faist Almanya'da biimlenmi, bugnn Amerikanclar, Franszclar, ngilizcileri, ortaklarn irkin mozaiini oluturuyordu Kalpazanlar irketinin. Yl uursuzundu. ikaralar, a-zkaralar, yzkaralar, azl azl hrlap dursun ortada, kendi alanlarnda bilgisizlikleri renciler arasnda bile alay konusuydu ounun. Biraz dili, biraz kafal bir renci kt m, aadan alrlar, atma yaratmaktan ekinirlerdi. Odalarna ardklar kz rencilerine sarkntlk edenler, saldranlar, cinsel sapkl sylenenler, ne kokar ne bular arballar ile birlikte ynetiyorlard ortakl; gle oynaya, hrlaa didie. Nisann ikinci haftasnda nemli olaylar, Trkiye'yi yazgsna gtrr gibi kouurcasna birbirini izlemeye balad. 12 Nisan'da Demokrat Parti Meclis Grubu, CHP hakknda meclis tahkikat almas kararna vard. Ayn gnlerde gazeteler Menderes'in Moskova'ya gideceini veriyordu. Rasim'in getirdii haber doru kmt. KruoPun arsyla gezi temmuzda olacakm. 16 Nisan'da CHP Menderes'in yce divana verilmesini neriyordu. 18 Nisan'da CHP'nin, bir ksm basnn eylemlerini aratrp soruturmak iin 15 yelik bir "Tahkikat Komisyonu" kuruldu, btn siyasal eylemler yasakland. Altndan ne kaca bilinmez, bunaltc, ar bir hava esiyordu lkede. Tahkikat komisyonuna olaanst yetkiler veren tasarnn yasalamas bekleniyordu. Acmasz, ast astk, yasal grnen, yasad bir bask rgt almaya balamak zereydi. Anayasa, babayasa hepsi bir yana itilmiti artk. En gerilerin, en azgnlann korku salan, 455 apak bask yntemi... Kenan'la ilikilerinde yine bir tedirginlik balamt Gn-sel'in. Gnlk yaantlarnda o da mutluydu, o da nne geemedii bir istekle kouyordu Tevikiye'deki kata, ya, ocuklarla da bulumas gerekliydi byle zamanda. Son gnlerde arkadalar srekli eve uramlar, hibir akam bulamamlard Gnsel'i. Souk glmseyen Sermet'ten baka hep gizli bir alma iin kaybolduuna, i kovaladna veriyorlard. Ne diyeceini bilmiyordu Gnsel de. Nasl gider byle? Konumalyd Kenan'la. Belki bozulacak. Ne yapalm, alsn. Almamz gerek. Dpedz bencillik bizim yaptmz. Sevimek, kitap okumak, tartmak, hepsi gzel, tatl eyler. Sonu?.. Toplumda hangi sorunun zmne yaryor bu yaptklarmz? Drt duvar ortasnda kalacaksan, bana ne, istersen

faist ol, demiti bir gn aabeyi. Nisann son hafta banda, pazartesi akamst, tam kitaplktan kacakt ki Aynur'la Murat geldiler. Bu akam size urayacaktk, dediler, Sermet'ler de gelecek, evde misiniz? Tpllann kongresi var ya arambaya... Ne diyeceini bilemeden kald Gnsel. Kzararak: nemli bir iim var ocuklar, dedi, yann bekleyeyim sizi, olmaz m?.. Ses karmadan ayrldlar. Gnsel skntl kald bir sre. i ile bark deildi. Yalan sylemiti, sevimekten baka bir konu yoktu Kenan'la bugnk bulumalarnn gndeminde. Buydu nemli i! Oysa Tp Talebe Cemiyeti'nin kongre ncesinde gerekli bir sr ey vard ocuklarla konuulup tartlacak, karar balanacak. Handan da gelirim demiti. Gnlk ders kitabndan ba kakmayan bir sr tp rencisi gelien olanlarla aylr gibiydiler, kar kmaya balamlard hkmetin tutumuna. Belli bir birikimin rencilerde yaratmaya balad bu dirente, Amerikanc Bakan Sygman Rhee'ye kar Gney Kore'deki ayaklanmalarn basnda yer almas da edcen olmutu belki. stifa 466 zorunda kalmt Rhee. Gney Kore'de de bask ynetimine bakaldran rencilerle retmenlerin gsterileri, ard arkas kesilmeden srp gidiyordu. Faklteden kp yrmeye balad Sahaflar'a doru. Her akam bu saaderde kyor, Sahaflar, Kapalar, Caalolu, Ankara Caddesi'nden Sirkeci'ye iniyordu yryerek. Seviyordu bu yrmeyi, dinlendiriciydi. Hem kitaplara bakyordu Sahaflar'da, Babli'de kitap vitrinlerinde, hem de vakit dolduruyordu. Akamlan altda buluuyorlard Kenan'la Sirkeci'de, istasyon nnde. Birlikte "evlerine" kyorlar, bir eyler hazrlayp yiyorlar, gece 11'e, 12'ye kadar kalyorlard. Geceyi orada geirdikleri de oluyordu ara sra. Yasak aileydiler. Yarm bir mutlulukla yaanan kankocalkt bu. Srekli korkular yatyordu Gnsel'in iinde. Gebe kalmak korkusu bata geliyordu. Balaynda gibiydiler. yle cokulara kaptryorlard ki korunma konusunda rendii eyler ou kez her i bittikten sonra akl ediliyordu, iyiden iyiye deimiti, kadnlnn tam bilincindeydi artk. Kendini, isteklerini apak tanyordu. Gndz iinde alrken, akam, Kenan, "evleri", salkl, rpertili bir koullanma ile taklveriyordu kafasna. Geen hafta gazetelerde koca manetierle kan bir haber bir korkuyu daha depretirmiti iinde. Boazii'nde, randevuevinde fuhu yapan arabal zengin kzlar baslmt. Biri st kat pencereden atm kendini, canna kym. Kenan'a sezdirmek istemiyordu, utanyordu konumaya ya, bir trl de kurtaramyordu kendini bu korkudan. Ya bir tuzak kurarlarsa bize? Rezil olduk gitti. Pencereden mi atmal o kz gibi? Cezaevine tkverirler. Aman ne gzel; aabeyi devrimcilikten, kz kardei fuhutan!.. Aabeyim burada olsa dnyada kalamam byle ge vakitlere. Kaamak olur arada, o kadar. yi ki yok. Bitse artk bu i, kurtulsak u kandan. Kenan' bekler buldu Sirkeci'de. Pakeder vard elinde. Krlma Kenancm, dedi, gitmeyelim bu akam. Kenan armt. Neden? Nedeni var m? Birden yle gelmiti iinden. Ne deseydi? 457 Kenan anlam gibi: Yoksa, dedi, ey misin?.. ey, mey deildi oysa ki... Ona da zlyordu, epey bir gecikme vard ay durumunda. Bir yorgunluk vard stnde. Kaamak bir yanda adatmak istiyordu. Deli gibi isteine kar koyma snav. Grevden yan izmesine ceza bir tr. Ban nne edi sulu sulu. yi, bir sre kurtulduk korkudan. Uysald Kenan. Yaknmamt. Sevinmiti bile. Gebelikten o da korkuyor benim kadar. Korkmaz m? Ayn uysallkla bakyordu Kenan. Yumuak, ekingen: Dinlenirsin, dedi. Konuuruz biraz. Olmaz m? Yemekten sonra hemen dnersin. Olmaz, dedi Gnsel. Gerekten de olmazd. Eve gidersem nasl dururum? Yalanm da kar. Bitti, olmaz artk. Gideyim, dedi. ocuklar da arayp duruyor bu hafta; biliyorsun, konutuk seninle. Tam da nemli eyler... ok bola-dk; grev kaa gibiyim. Kenan stelemeden, sessiz dinliyordu. Gnsel durdu, biraz sonra, kad bir vurgulama ile: Sen de evine git, dedi.

Kkrtmak iin sylemiti. Anlamam gibiydi Kenan. Yoksa anlamt da... Bkt m benden? Bu kadar aptal m bu adam? Grmyor mu nasl istekliyim? Bir yalan attm ite. Niye ekip gtrmyor kolumdan? O karya gidecek. Al sana ceza!.. Ben arabayla gtreyim seni. Kzgnln belli etmemek iin yrmeye balad Gnsel. Hayr, dedi. Bahekap'ya yryelim, tramvayla gitmek istiyorum. imden geldi, oktandr binmedim. Bahekap'da kalabalk tramvaya iti kak binip de pencereden durakta zgn bakan Kenan' grnce, dnp aa atlamamak iin g tuttu kendini. ylesine bir keye itilmiti ki k-mldayamyordu bile. Glmsedi Kenan'a, o da glmsedi isteksiz. Belki neye uradn anlamamt. Kar kmamt, daha nceki kavgalarnda yle eletireler yapmt ki Gnsel, yine "kk-burjuva" damgasn yememek iin baz eyleri anlayla karladn tantlyor gibiydi. Bu da onun snav bir tr. Al sana, "kk-burjuva" filan deil adam; nasl olgun, nasl arbal karlad. Tam bir devrimci gibi!.. Dorulad da seni; git arkadalarna, grevini yap. Eletirilerinden nasl yararlandm gryorsun. Cehenneme gitsin eletirilerim. ocuklara da gelmeyin dedim. Bou bouna... Hay Allah... Gerekten, gidip o kadnla yatar m? Tam kk-burjuva kskanl. Sinirlerim bozuk da ondan. Yatsn isterse, amaan!.. Kymet Nine geldi aklna, Sivas'ta, mahallelerinde, yamru yumru bir kocakar, "Erkek milleti kuduz kpektir. Kar etine aerer." demiti bir gn. Kenan da kuduz kpek. Salyalar aka aka gidip srsn o kary!.. ine bulant geldi birden. Ar bir havas vard tramvayn. Yaknndaki bir adam kokuyordu. Ayak kokusu... Sararm benizleri, yal yakalan, soluk giysileriyle, ou akam i dn yoksullarn doldurduu ikinci mevki Aksaray tramvay limon kolonyas kokacak deil ya... Koku gittike artmt. Sultanahmet'e varmlard ki recek gibi oldu. Baygnlk geldi iine. El etti bileti-ye, iti kak zorla indi tramvaydan. Ak hava biraz iyi gelmiti ya, tramvaydaki koku burnundan gitmiyordu bir trl, iine sinmiti sanki. Derin bir-iki soluk ald. Bu kadar m inceldik? Koptuk mu bu halktan? Sanki ok yabancym pis kokularna... Yoksa hastalanyor muyum? Bir rt daha gelince zor att kendini Ayasofya'nn bahe duvar dibine. Kusamyordu da... Ac sular geliyordu azndan. Tkrd, geitirdi bir-iki rty- Mendille tkad azn. Yoldan geen birileri bakyordu. ki kadn bakyordu. Aralar geiyordu. Bir utanla, kalakald birden. Yoksa?.. Yok canm, byle birden olur mu? Belli ki o pis kokudan. Sonra sinirliyim de... Aldat kendini bakalm. inde gittike byyen korkuya kar kar gibi Divanyolu'na doru 459 yrmeye balad. Ortalk kararyordu. Duraklar, kuyrukta tk-hm tklm bekleyenlerle doluydu. Bir hzn kaplad iini. Niye ayrldm Kenan'dan? Tam bu zamanda?.. Nerdedir imdi?.. Bir ey de demedi. Kalabalk caddede yalnzla gmlmt. emberlita'a doru ylece yryor, ne yapacan bilemiyordu bir trl. En iyisi bir taksiye atlayp evi bulmak. Bulant da geti gibi. rtbas etmek var m dorulan? Bal gibi gebelik bu. Ya evde de olursa? Teyzem anlar m? Ne olur anlarsa?.. Az var, dili yok zavallnn. yi ki annem babam yok. Dayaktan ldrrd beni o adam. Anacm da bol bol alard. O da yerdi daya. Gz m atrrlard ki byle eyler olsun?.. Piman msn?.. Piman mym?.. Yooo, piman deilim. zm bekleyen, kanlmaz, tatsz bir sorun vard ortada, o kadar. Handan'la bir konualm nce. Belki de yanlyorum. Aptaln biriyim ben. Gl grnmeye al, bilgilik sat!.. Kenan da bir ey sanyor beni, baylyor. O daha m az aptal? Alamak geliyor iimden ite... Ne var, en salkl, en doal ey gebe kalmak. lalar, adaklar, dualarla bekliyorlar. Necmiye Abla'y kocas boad, ksr diye. Nasl alamt kadncaz. Su da herifteymi. Sleyman'dan ikiz dourdu; bir yl sonra evlendiydi. Mevlit oku'tular. Beni de gtrdyd annem. Ka yandaydm ki?.. lkokulda mydm ne?.. Ne gzel olurdu mevlider; kalayl bakr kselerle erbet verirlerdi. "Sundular bir cam dolusu erbeti!.." Herkes kalkp birbirinin srtn svazlard. Byklerle oynadmz ne gzel oyundu... Kulam mevlitinin aznda, bellemitim yerini. Hi de kmaz belleimden. "Geldi bir ku ak kanadyla revan. Arkam kuvvetle svad heman." Ayaa kalklr, balar herkes birbirinin srtn svazlamaya. ok sonralar rendimdi bunun kolay doum dilemek olduunu. Erkek ocuklarn da srtn svazlardk; glerdi kadnlar. Geldi denince herkesin

sayg ile ayaa frlad ak kanatl kuu da ne ok dnr, ne ok dlerdim. Kanadyla annelere mutluluk getiren, aclarn dindiren ak ku!.. Bir kez 470 de gerekten dme girmiti. Canavarca dvmt o gece babam. Az kan iindeydi anacmn. Alayarak uyumutum. Babam, annem glyorlard dmde. Ak kanatl ku da oradayd, o da glyordu. Ne iyi kutu!.. Sevilmez mi? Picasso'nun bar gvercini gibi bir ey. Duysunlar da onu da yasaklasnlar! iimde smscak bir eyler kmldad birden. Vay canna!.. Bebek var karnmda!.. Bebek deil daha minicik bir canl. Gn gnden sava verecek bebek olmak iin. Dman daha gl, olmayacaksn diyecekler, keskin baklarla saldracaklar sana, kazyp atacaklar bir lam yoluna... inden ezilmeyle birlikte, rt geldi yine. Mendili bastrd azna. Beyazt'a yaklamt. Yenieriler ars'nda karanlk bir arala sapt. Bir duvar dibinde durdu bir sre. Kusabilsem... Azna gelen ac sulan tkrd. Baygnlk geirir gibi oldu, duvara yasland. Korkuyla baknd, sszd aralk. Uzak bir motor hrlts, demir, eki sesleri geliyordu bir yerlerden. Yeralt gibi bir iyerinden kir pas iinde bir olan frlayp kardaki kapya dald. Duvara yaslad ban kaldrd utanla. Tanyorum ben bu kapy. Abisini arayp bulduu, Kenan'n hastalnda telefon ettikleri atlyenin han. Birden kverse aabeyimin arkada ossaat anlar. Srtr m? Suratma m tkrr? Ne onu yapar, ne bunu. yi adamd. Amaaan, saym azna hepsinin!.. Handan'dan altk bu svmelere de. Niye Handan? Babann az ok mu temizdi?.. Bir at m?.. Ar ar caddeye kt. Dopdolu tat aralar iki yana koup duruyordu akam kalabalnda. Salkm saak bir tramvay daha, onda da... Btn tramvaylar o adam kokuyordu! Hi kukusuz gebelik bu. Annem anlatrd, bana gebeyken peynir ald bir dkkn hep peynir kokarm burnuna, nnden geerken. Bir dolmu durdu. Bir kadnla ocuk indiler. olsun diye, "Koca-mustafapaa," dedi. "Gel," dedi ofr, Nasl oldu bu?.. Pencerenin yanna oturdu, ban kelebek camn nne dayad. Temiz hava arpyordu yzne. eri bakamyordu korkusundan. Durup kalkmalar, inmeler, binmeler arasnda bulmutu sokaklarnn ban. ndi, ar ar yrd eve. Kenan' evde bulacak gi47^ biydi. Anlamtr, atlayp gelmitir! Bu dle kt merdivenleri, zile bast, bekledi. Kimse yoktu evde. Kapy anahtar ile aarken bir krgnlk kt iine. Hele kimsesiz, bo ev daha da karartcyd. Nerdeler? Merak etmeye balamt. Ne oldular bunlar? Salonda yakp koltua brakt kendini. Merdivenlerden sesler, mrltlar geliyordu. Teyzenin ayak sesleriydi. Frlayp at kapy. Turgut'un kolu sarlm, boynuna aslmt. Teyzesi soluk solua, alamakl... Ne oldu?.. Nahide Hanm ayan sryerek ieri girerken daha da alamakl yaknmalarna balad. Kolunu krm. Cerrahpaa'ya gtrdm. Canmdan bezdirdi bu olan beni. Ana yok, baba yok, sahip yok. Kendisine de ta vard bu yaknmada. Nerden kt bu? ekti Turgut'u. Olan sararmt. Alam daha nce. Kuruyan yalarn kara lekeli izleri belli belirsizdi kirli yanaklarnda. Sulu sulu nne bakyordu. Ne yaptn da?.. Dili zlverdi birden. Hibir ey yapmadm hala. Duvardan atlyorduk, elinde sopa vard Osman'n, birden ayam takld. Ayam kaynca... Aya kaynca da sa koluna dm. ok acm. Hastanede bakmlar. Hay Allah, bir bu eksikti. yi ki geldim eve. ime mi dodu nedir? Teyze hanm ierde sylenip duruyordu. Aldrmazd sylenmelerine ya, nedense imdi dokunuyordu. Her sz ineli, her sznde kendisine bir ta atyor gibi geliyordu: "Byle ocuk mu bytlr?.. O ki ana baba olmasn bilmiyorlar, yapmasnlar ocuk. Uraacak durumum mu var benim?.." Acma duydu teyzesine. Haksz m kadncaz?.. Gnler var ki olann yzn bile doru drst grmez oldum. Sabah k, gece yars gel; baz gece hi gelme. Alya m koydular?.. Yok, dedi Turgut. atlakm hafif. Baladlar iki tahtayla. Film de aldlar. Handan teyzenin bir arkada vard, onu bulduk. Cuma yine gideceim, sabah sekizde.

Sa kolu olmas kt. nemli bir ey deil belki ya, okul durumunu etkilemese. dev filan yapamaz bu elle. Gidip retmeni ile konumal. Al bir tatsz i daha. Ya nemliyse, bir ey olursa koluna?.. Cz etti yrei. Abisinin sz geldi birden. "Kollarm keseceklerine ldrsnler beni. Bizi insan yapan elimiz." Handan'la bunu konumal yarn. Kendim gtreyim hastaneye. p adarken ayam burkulmutu benim de. Bilekte atlak var demilerdi. Gnlerce yatrdlard. Ya topal kalsay-dm?.. Kenan sevmezdi beni. Gebe de kalmazdm, kt m?.. Nahide Hanm mutfakta yemek hazrlna girmiti, tok olduunu syleyerek odasna geti. Komodinin stnde abisinden gelmi iki mektup vard. Teyzesi sylemeyi unutmutu demek. Epeydir gelmiyordu. Baz ikisi birden gelir byle. ncelemeye mi tutarlar ne?.. yiymi Hasan, onu merak ediyormu. Yllardr rtl yazmaya almlard. Grnte kupkuru mektuplard abisinden gelen. Gnsel her szn deerini vermeyi, anlamn zmeyi iyi biliyordu artk. "Salna nem vereceini, bo yere ne kendini, ne bizi zntlere drmeyeceini biliyorum, benim akll kzm." Hep akll kzm der. Kkrtmalara kaptrma kendini, pisi pisine gitme demek bu. Soranlara selam. Kimsenin adn yazmaz. Yataa uzand, mektuplar birer kez daha okudu. Bir sayfay doldurmayan eylerdi. Komodinin stne brakt. Ackmt. Can hibir ey yemek istemiyordu yine de... Bulantdan korkuyordu. Kolonya iesini ald komodinin stnden, avucuna doldurup koklad, alnna, akaklarna srp ovalad. Daha iyiydi. Kafasndakileri bir dzene sokmak abasyla ylece kald bir sre. Dalmt. Bir grltyle gzlerini at. Teyzesiydi seslenen. Onu istiyorlarm. Aklna Kenan gelmiti birden. Sormadan firlad. Salonda evket, kars Fatma, bir gen kz, bir de bir adam. Tanyacakt ya... Tamam, evket Aabeyler'de grmtm bir gece. Nianlsyd bu kz. Sevil. 473 Adam da... Bir trl getiremiyordu adn. Sevinle, -biraz da gsterili- skt ellerini. Fatma'yla, Sevil'le ptler. evket Aabey: Gidelim der durur bizim Faik oktandr, diyordu. Hah, Faik'ti ad. Dokumacyd. Bu kz da nianls. Tam da gnn buldular gelmek iin. Saat sekiz buuk filan. On birden nce kalkmaz bunlar. Dayanabilir miyim?.. Ya yine bulant, rt gelirse?.. Kusarsam?.. Fatma Abla anlar m?.. Anlamaz olur mu? u kz bile (kz m bakalm? Belki o da gebe!) Brakr m bu herif!.. Erkek dediin kuduz kpek!.. Her neyse, anlar o da. Bilmedii yoktur bunlarn. Gizli gizli... Ben de bugn lende balk yedim, dedi Gnsel, bayat-m. Zehirlendik mi nedir?.. znt ile ilgilenmilerdi hepsi. Yatsan, filan gibi szler edildi. Yok, imdi iyiymi, birka kez karm... Birazck bulantm var, o da geer sanrm. Damdan der gibi amasna, tutamayp glecekti az kalsn ya, daha bir gvenli olmutu imdi. yi oynadk, yuttular. Yalanclk gnm bugn. Kenan'la baladk. Artk kussam da nemli deil, balktan!.. Erken de kalkarlar. eliik bir durum vard, onu da znce gerekten sevindim geldiklerine. ok ey var konuacak. Turgut'un kolundaki sargya Fatma da ilgi gstermiti. Yrelerinde usta bir krk varm. Doktorlar anlamazm. Gerekten, benim ayam da bir krk kadn iyi etmiti. Teyze, Turgut odalarna ekildiler, biraz sonra yattlar. Nahide Hanm, Gnsel'in konuklaryla pek az konuurdu genellikle. Bugn de yorgundu. Turgut'un olay epeyi zm, hrpalam olmal. Sevil, Gnsel ablasn ok sevmi, hep grmek istermi. Faik bunlar sylerken Sevil kzararak glmsyor, nne eiyordu ban. Yaa, dedi Gnsel, o gnden sonra gremedik. Ben de ok istedim, olmad ite... Sonra onlarda grd teki iiyi anmsad. Demirdkm'deki arkada nerde? Remzi, dedi Faik... Remzi memlekete gitti, izinli. Malatyaldr o. Ailesi orda. Getirecek belki. O da hep seni sorar. Sa olsun. Gnsel kahve yapmaya kalkyordu, brakmadlar. aya peki dendi. Gnsel ay koymaya kalkarken Sevil beklenmedik bir atlla: Ben de yardma geleyim mi abla? dedi.

Sonra da utanmt, yz kpkrmz glmsyordu. Yok Sevilciim, sa ol. Yardmlk bir i yok. imdi geliyorum. Gerekten ipirin, sevimli kz. Daha da bir alm, cana yakn olmu. Olmaz m? Neler renmitir bu Faik'ten. Alm gz. Bak nereye gtryor? Ne malmsn... Kt m doay btn yanlaryla renmek? e yaradn renmek bir yanmzn? Hep kafanda o, atamyorsun. Atamyorum. Dnyorum ite ne yapaym? Cogito... Kogitom!.. Koggiyyto!.. Ser-met'in belki de en doru sz: nsan dendi mi ne erkektir o, ne kadn. Birleince yarmardan bir olurlar, insan olurlar. Btn aba insan olmak. Dosdoru da... Gebe kalmayacaksn yalnz. Bir de kimseler duymayacak, grmeyecek. Su insan olmak. Gizli olacaksn!.. Sermet kimden duymutur ki o sz?.. Fransa'da ben... Salona dndnde yadrg bir sessizlik iinde buldu evketler'i. Sanki o yokken bir eyler konumular da, ona da amay birbirlerinden bekliyor gibiydiler. evket nne bakyordu yine. tekiler de birbirlerine yle bir kaamak gz atp bekleiyorlard. Tedirginlik duydu Gnsel de. Bir ey var bunlarda ya... Souk durumu atlatmak iin Gnsel'in bir eyler bulup demesine kalmadan Fatma at sz. Biz, dedi, seninle bir ey konumaya geldik. Daha dorusu Sevil anlatsn da... Durdu birden, daha da kzanp iki yanna akn bakan Sevi]'e dnd: 475 Hadi anlat sen, dedi. Sevil, Faik'e bakt son bir kez. Bir hadi sz de ondan beklemiti sanki... Faik ylece bakyordu. aknln, utanln yendi Sevil, birden Gnsel'e dnd. Biz Taltarla'da otururuz, biliyorsun ablacm. Krklare-li'den geldik. ok var bizim gibi komu... Bulgaristan'dan var; benim ahretlik var. Onun enitesinin bir kardei vardr burda, sizin okulda okur. En yksek... Bulgaristanl'dr onlar. Tatl bir Rumeli azyla yanaklar kzararak, baz heyecandan tkanr gibi, bir sr eyi, dzensiz, karmakark anlatmaya balamt. tekiler karmyorlard. Kz bir sre daha gereksiz gibi grnen ayrnt sraladktan sonra, durdu, Faik'e bakt, o da hadi artk syle, uzattn der gibiydi. Hkmet silah verecek derler Bulgaristanl gmenlere. Gizli gizli verecekmi. Hepsi Dimogratur onlarn. Benden saknmazlar, konuurlar yanmda. Ahretliime gider, hep dinlerim ben de. Ablasnda kalr o. Ismayl, kayndr ya, sizde okur. Kavga ettiler onunla evvelsim gece... Babas dveyazd ulan, sen de unlardansn, der, smayl da unlardanm der. Sonram ben de konutum ocukla, yenidir burda o, tanmaz kimsecikleri. Dedim vardr benim de bir ablam, sizde okur o da... Git konu dedim. Burda birden durdu, rkek bakt Gnsel'e, su mu ettim gibisine. Gnsel de ne diyeceini bilmeden kalmt. yle eyler kvermiti ki birden karsna... Sevil nemli eksii birden anmsam gibi: Krdracakm Dimogratlar kim ki onlara kar olan varsa. Sizin okulda da ok varm gizli adamlar. Silahl... Ismayl bilir uunu... Sevil bu yolda ayrntl baz eyler daha anlatt. Bu smay da, kz bilemiyordu, ya ktisat ya da Hukuk'ta olmalyd. Yardm etmek istiyormu. ok da korkuyormu. Kz GnsePdeki 475 durgunluu grnce: Kzmayasnz bana, dedi, vermedim ben sizin adnz. Bir ablam vardr, dedim. O kaa!.. Gnsel gld. yi etmisin, dedi. Hi sana sormadan sler miyim ablacm?.. Cin gibi kz. Faik de mutlu glmsemeyle vnr gibi bakyordu. Konuyu btn ynleriyle konuup tartmaya baladlar. evket'in Bulgaristan'dan gelen gmenlere oldum bittim sevgisi, gveni yoktu. Bir-iki oyuna dmler gemite. Yenemedii bir kukusu vard hepsine kar. Bir Laz arkada da yle gvensizmi ki, ordan gelen birinin sz edildi mi: Bulgar midur? Oy, pirakun oni... dermi hemen. Bela oldular memlekete, dedi evket. Korkularndan mdr, nedir?.. ou, hkmetin, Demokratlarn kpei. Kovculuk ileri gleri, ispiyonculuk, Rusya'dan kap gelen Beyaz Rusundan, Tatarndan, Azerbaycanlsndan ektiimiz yetmedi. imdi de bunlar...

Bir sre daha konutular. Sevil evecenlikle bakyordu Gn-sel'e onun azndan kacak sze. Ne zarar olacak bana? dedi, Gnsel. Gelsin. Yararl olur bakarsnz. Sevil bir ie yaramann sevinci ile baknd. Gnsel'in kafas taklmt, hkmetin -Demokratlarn- kkrtmalarla gizli oyunlar peinde olduu sylentileri yaygnd. 6 - 7 EylP komnistlere ykmaya almadlar m? Binlerce kiiyi tutuklamlard susuz; belli ki iyice ktye gtreceklerdi ii. Bereket Mecliste nn bozmutu oyunlarn. nn'nn bu olumlu kn evket Abi'ye sylemek geti iinden. Kafasn takm, ne sylersen bo. Her bir alaklk, canavarlk beklenir bu heriflerden, dedi Faik. Bir durgunluk kt yine. aylar getirmeye kalkt Gnsel. Peinden Sevil de geldi mutfaa. yle korktum ki, dedi, ablacm kzacak dedim bana. Glyordu Gnsel, "Bakacam" sz geldi aklna; ilk grd geceki!.. Yok canm, dedi, kzar mym? Sevindim. Doru yapmsn. aylarla dndklerinde Sevil'e taklmak iin glerek: Eeee, dn ne vakti? dedi. Yine utanga nne bakt Sevil. Faik de tedirginlemiti. Aramzda ey yaptk biz, dedi. Kusura bakmayn, kimseyi armadk. yle aramzda... Haaa, her ii olmu!.. Nfusu kkm, deitirmek hem uzunmu, hem de para istermi. Geen ay kendi aralarnda biti-rivermiler. Babas ok banazm, bir imam getirmiler. mam nikh... Olmu, bitmi. Gnsel kutlad. Ne kolay zmleri vardr. Btn glk bizde. Bir imam da biz getirsek ya!.. Fatma, Gnsel'in iinden geenleri anlam gibi, ancak halktan kadnlarda grlen senli benli bir glle: Eeee, biz soralm, dedi. Seninki ne vakit?.. arp kald Gnsel. Beklemiyordu. Glmsemeye alt. anak m tuttun? Benimki mi? dedi. evket yan gzle Fatma'ya bakt. Kzm myd bu gevezeliine? Fatma oral deildi, ayn yaknlkla steledi. Hatice Abla sylemi o gn, biri ile kmsnz da. Nianls demi. ok sevindim. Gnsel kzarmasn nleyemiyordu. Glmeye vurdu. Bir ey demek gerek ya, ne desem? evket de iyice bozulmu gibiydi karsna. Bir daha bakt. Tam bir ey diyecekti ki Gnsel: Evet, dedi, yle gibi. Dnyoruz, daha kesin bir ey yok. Geveliyordu szleri. Kesin bir ey yok, yalnz bebei var karnmda. Oportadayd samalad. Fatma steleyip ekledi: Hayrl, uurlu olsun. Ne i yapyor ocuk?.. "ocuk" demez mi? Glmeye balad Gnsel. Atlatmt g yann. ocuk dediniz de ona gldm, dedi. Biraz yalca. Eskilerden saylr. ok eskiden tanrm Baba'y. retmenmi. imdi kitap Babli'de... Fatma ayn yakn glle bir eyler daha koparmak iin balayacakt ki kap alnd. Yrei hop etti Gnsel'in. Geldi, odur bu. yi adam sz stne... Yavaa kalkt. tekiler de baknd-lar, gecenin bu saatinde gibilerden. Tedirginlik duymulard. Gnsel, sevinsin mi, zlsn m kestiremeden kapy at. Han-dan'd. lk sz: Hi ummamtm seni evde bulacam, oldu. Hani bu akam... Gnsel ka, gz ile ierde yabanclar olduunu anlatt. Ban sallayarak yavaa: Kim? dedi Handan. Gnsel bir ey demeden ieri girmiti. Handan girdi. Hibirini tanmyordu. Tantlar. Necla geldi akam, Turgut'un kolunu syledi. Hastanedeydi, onu bulmular. Duramadm. Senin de iin vard biliyorum. Yoksun bu gece. ok nemli saylmazm kolu. Hafif bir atlak belki. Bir-iki haftada geermi. Hoca grm filmi. Yreine su serpilmiti Gnsel'in. Handan geldikten sonra bir

uzaklama havas esmeye balad. aylar iildi. Sessizdi herkes. Gnsel yle sevinmiti ki aslnda, imdi Nazm'dan bir ey oku, diyecekler tedirginliinden kurtulmutu. Bir-iki havalardan sz edildi. Neydi o ge-enki amur, toz yamas!.. Handan'in doktorluuna pek ilgi duymutu Fatma ile Sevil. Ne doktoru olacakt? En iyisi kadn-doumdu. Para kryorlard. Bir sessizlik oldu yine. Daha durmann anlamszln grmler gibi kalktlar. nce evket kalkt. Yarn i vard. Ayrlrken Gnsel fakltedeki yerini bir kda yazp verdi Faik'e. smail alma saatlerinde arayabilirdi. Gittiler. Salona dnp de Handan'la kalnca ar, skc bir yk kalkm gibiydi stnden. yi ki geldin, dedi. Ben de seni arayacaktm. Biliyorum, dedi Handan. Sylediler. Gnsel aalad: Sylediler mi? dedi. Kim syledi?.. Aliler, Glenler geldi bugn... Kongreyi demiyor musun?.. Gld Gnsel. Evet, dedi. Onu da diyeceim. Handan ilgiyle bakt. Baka? dedi. Bakas... Kt iler, dedi Gnsel. Kt m? Nasl kt? Doru drst konusana be!.. Gnsel karsndaki koltua oturdu, yanndaki sehpadan bir sigara alp yakt. Handan kzgn bakyordu. una bak, dedi, romantik pozlar!.. Neyin var Margrit?.. Gnsel duymam gibiydi. Sigaray ekti iine, flerken Handan ekleyiverdi: Hadi, gebe kaldm de!.. Gnsel armt Handan'daki sezgi yeteneine. Rastgeleydi belki de. Yavaa ban sallad. Nerden anladn? dedi. Sonra kendi kendine sylenir gibi zgn ekledi. yle olacak. Handan kalkt, bir sigara alrken: Bekliyordum, dedi. Senin gibi mymnt... Sigarasn yakp bir soluk ektikten sonra, yerine geerken: El lem her gn birinin koynuna girer kar, kz olan kzdr sanki. O kadar da syledim. Anlat, nasl oldu?.. Gnsel'in anlattklarn sessizce dinledi. Bir de idrara bakacaklard ya, o da gebelik diyordu. Sigarasn bastnrken: Kadn-doumcu olaymm, dedi. Senin dllerini kazmaktan baka ie bakamayz artk... Kalkt, koltukta zgn, dalgn duran Gnsel'e yaklat. Yatalm, dedi. Yarn erken kacam. Takma kafan, bakacaz bir yoluna. Herifin altna yatarken dneydin. XXI Baba'ya gittikleri gnden beri tedirginlik iindeydi Kenan. Hep izleniyor sansndayd. Kuruntu muydu, yoksa birileri mi peindeydi srekli?.. Birka kez ssz sokaklara sapp yoklad peinden gelenleri, pek bir ey karamad. Bir yerlerden gelip bir yerlere gidenler eksik olmuyordu sokaklarda. Nasl yargya va-nrsn?.. Gnsel'e amak istemiyordu. Korkaklkt belki de. Oldum bittim hibir eyi umursamaz grnmt Gnsel. Kendini bildi bileli iinde bulunduu bu koullar kayg konusu olmaktan km onun iin. Her ey olaan. Bir onun gibi olsam ben de. Yalnz Tevikiye'ye giderlerken pelerine iyice baktryorlar, kimi bir-iki sokak telerden dolap her yan iyice kolladktan sonra giriyorlard. Aka konumamlard ya, yalnz polise izlenmeye deil, Nermin'den gelecek bir oyuna, tuzaa karyd da bu. Rasim'in, kendisini bildiini sylememiti Gnsel'e. Tedirginlie dmesini istememiti. Bari o salkl kalsn. O ki Rasim biliyor, Nermin'den neyi saklyoruz?.. Neyi kolluyoruz?.. Gln... Ne bileyim?.. elikiler iindeyiz ite. Hangi gn kurtulduk ki elikilerden? Aralarnda su szmyor, durur mu Rasim. Her eyi anlatmtr Nermin'e. Rasim, Nermin'e... Rasim, Nermin'i... Cehenneme kadar. Biz mutluyuz ya! Mutluluk da yorar insan. Prl prl bir rmakta yzyorsun, mutluluk dediin bu. Bir kyda, bir dnemete arada bir ortaya kveren pis bulank akntlardan uzaklaacaksn, gl kulalar atmam gerek. Sk sk oldu mu da, yoruluyor insan.

Timsahlar, suaygr-lar, aulu ylanlar da var rmakta. Ne ok dman var mutluluun... Sahaflar'dan beri peimden ayrlmayan u herif ylan m, timsah m, suaygr m?.. Nuruosmaniye avlusundan Caalo-lu'na doru karken baknd yresine. Kahverengi giysili, kr sal, orta boylu, zayfa adam da durup baknd. Birlikte getiler karya. Yaya kaldrmna knca birka adm gerisinde yrmeye balad Kenan'n. Biraz ilerdeki byk bir maaza nnde durdu Kenan, vitrindeki pirin, bakr dvme kaplara, mangallara, hallara bakmaya balad. Adam ar ar yrd gitti yanndan. Kara san bir deriye kaplyd yz, omuzlan kkt. Dnyasndan gemi dedikleri. Bir tmce geti iinden: "Eb Ali ykleri okuya okuya sonunda olan delirir." inden geirdi mi bu tmceyi glerdi. lk okuduundan beri glerdi. imdi de ylesine bir glme tutmutu ki... Unutmaya alyor, olmuyordu. Eb Ali ykleri okuya okuya... Dnmt yzn; camn ardndaki bakr, pirin, dvme kaplardan ayrlamyordu. Bir sre kald ylece. Yatmt. Biz de Eb Ali ykleri okuya okuya sonunda... Tmce eskisi kadar gln gelmiyordu artk. yice durulmutu. Tam dnecei srada, camdan, kar kaldrmda ar ar, kendisine bakarak yryen uzun boylu, gzlkleri kara ereveli herifi grd. Ylan bu ite!.. Tanyordu adam. ki de bir yoluna kyor, pei sra yryordu; sonra grnmyordu bir sre. Bir-iki gndr de yoktu ortalarda. Ne yapsn imdi? Adam da onu kolluyordu belli ki, matbaann vitrinine bakar grnyor, ara sra birilerini bekler gibi dnp ardna bakmyordu. Gitsem unun karsna; "Ne istiyorsun ulan benden?" diye balasam!.. Ne yapar?.. Asl tatls, git birden boynuna sarl, "Vay kardeim!.." diye apur upur p yanaklarndan!.. Asl o zaman ne yapar?.. Yine glmesi tutacakt. akac gnmz. Ne gzel u bakr ibrik. Girip bir tane alaym. Ne yaparm?.. Hemen Baba'ya gtrmek geldi iinden. Niye Baba'ya?.. Bu man433 gallar, ibrikler, keye itilmi alaca kilim, bizimle ilgili ne varsa eskilerden gelen, nce Baba'y dndryor. Belki de kzar duysa. Kzarsa kzar, ne yapalm?.. Hem kzmaz. Gcn eskiye dayanmaktan aldn biliyor. Ancak hangi eski? Sorun bu... Ylan da reklendi duruyor karda. Kim bilir neler kuruyordur o da benim iin?.. Kim bilir nasl yazar raporunu? "Vitrinin nnde uzun sre durdu. Belli etmemeye alyordu ya, birini bekledii yresine bakndan belliydi." Byle mi yazar ki?.. Ne yapalm aulu ylan, biraz da sen oku Eb Ali ykleri. i ne ki polis dediinin?.. leri dlar Eb Ali yks... Ka azls tmarhanede lm bunlann da... yle, bekliyor herif. Camn stnde kocaman bir otobs grnd birden, silip att adam, yerleti. Dnd Kenan; camlan, krmz suratl, ak sal kocakar balanyla dolu bir turist otobsyd caddenin ortasnda durup oyunu bozan. Svver ite, tam sras. Niye, ne var kaacak? Ar ar yrmeye balad. Otobs geti; biraz daha yrd, dnp bakt, yoktu gzlkl. Durup iyice baknd gerilere doru; yoktu. imdi kar bir yerlerden. Ya da birka gn grnmez. Belki de birbirlerine devrediyorlar. l izleme yaparlar-m diye duymutu ok eskiden. Biri kahverengi giysili, dnyasndan bezmi herif. Niye olmasn?.. Biri de bu! imdi nc takld belki de. Bir daha baknd, cadde yle kalabalkt ki ner-den anlarsn? Hem ben o kadar nemli miyim onlar iin ki l izlemeye kalksnlar?.. yice kuruntuya kaptrdk. Eb Ali ykleri okuya okuya... Sokaa sapp nce bir matbaaya uramay geirdi. Muhasebe kitabnn ikinci basks iin konumak gerek. Sokak da kalabalk deildir, kar ortaya peimde biri varsa. Matbaacyla yeni taktk daha, yine para ister. Diyelim bir adam geti sokaktan, ne olacak? Yr yoluna be... Burak bekleyip duruyor, erken geleceim dedin. i var ocuun. Ne iyi olan kt. Drst, gvenilir, saygl... nc de o olmasn?.. Yok canm!.. Buna zlrm ite. Bylesine tertemiz gen... Deildir. 484 Gnsel'e de takldlar m ki?.. len yemeini Beyazt'ta bir lokantada yemiler, naralt'nda, kahvelerini imilerdi. Bir durgunluk var bugnlerde Gnsel'de. Sendeki durgunluk ona da gemi olmal. Ne durgunluk var bende? GnsePinki ay durumuyla ilgilidir. Bir yanm yan var ite kadnlarn. Eitliine eitiz de, ayrlklarmz da gerek. Asl lkenin durumu... Neye varacak bu gidi?.. Azdka azd herifler; bugn Mecliste yasala-yor Tahkikat Komisyonu'na yetkiler tanyan tasar... Ne anayasa, ne babayasa artk... stediklerine "Geel!" Gazeteciymi, mil-letvekiliymi, devlet adamym... CHP'yi de kapatrlar m? Kapatr bu herifler. Gidi onu gsteriyor. Kapatsnlar. Belki de

daha iyi olur. yisi, var m be!.. Btn yollar kessin herifler, soluk alacak delik kalmasn. Neymi? Patlarm sonunda. Bok patlar!.. Bir ey de patlamaz bu lkede. Halk ylesine ylgn ki... Ondan sonra bekle ozanlarla birlikte. "Kim bilecek kapal kutu - Ama bulut yamur bulutu - Gelir kararr nerdeyse - Altta tohum nefes nefese - Kula gk grltsnde...''Ne. gzel, ne ustaca sylenmi. Bekle ki bulut gelsin de... Bir yaam boyu bekledik yetmedi mi?.. Hem ne grdk ki karanlk buluttan gayr?.. Bir trl boalmaz namussuz. Boalaca da yok!.. Gnsel'e asana bunlar. Yzne bakmasn bir daha da... Korkak. Gvensiz herif... yle gvenliyim ki, tersine, boaldn hi grmeyeceimi de bilsem bulutun, yine de yolumdaym. Benim grmemle lmyorum ki... Ama bu karanlk da ok deil mi?.. Nedir bitmeyen ilemiz?.. Krkm getim, bir gn "oh" diyemedik u lkede. Allah belasn versin! Kimin? Hepinizin!.. ncs de u k soluncan heriftir ite. yerine girerken Caalolu'ndan beri pei sra gelen zayf, sansn, olana dnp bakt. O da Kenan'a, iyerine yle bir gz att, sonra yryp gitti yoku aa. Cehenneme!.. toluit!.. Git ver raporunu, al kemiini; sen de srn, biz de srnelim. Ne biliyorsun, belki sradan biri, zavall bir adam; peinden gelmesi rasdant?.. Hepsinin can cehenneme... O zavalllardan ekiyoruz ne ekiyorsak. Ulan uyann be!.. Bana, iyerine bakacana yle bir dnyaya bak, lke- 435 ne bak, tepene reklenmilere, seni zavall edenlere bak. Sne-pe deyyuslar!..Oh ne gzel boaldn!.. yi ettim, o kadar da olmasn da patiayalm m?.. Burak'n gz kapdayd. Kimse yoktu iyerinde. Hadi sen git, dedi Burak'a, bugn de gelme istersen. Sevinerek abucak kt Burak. Kenan geti yerine. Kimsecikler uramyordu nedense. Szlemi gibiydi alclar. Kimi byle olur, sonra da bir saldrrlar; Gnsel'in durgunluu yine takld kafasna. Bugn de Tp Talebe Cemiyeti'nin kongresi varm. Ona da gidemediine zgnd. zin alamam. "ok ayrlyorsun," demiler. "Yemee bile zor ktm," diyordu. Bir eyler sezinleyip iinden etmelerinden korkuyordu. Bouna korku da deil. ok onurlu kz, pek szn etmiyor ya, belli ki epey bunalmlar bir ara. Bir teyzenin emekli maayla... Anca kendilerine gelebildiler. Ayrmz gayrmz yok ya, isiz kalsa yine de ekingen davranr, zlr, iine atar hi deilse... Garip bir ey bu, kolay aamyor insan. siz kalsam da onlarn evine snsam, ben de nasl kt olurum kim bilir?.. "Kk-burjuvalk" der konusan, Gnsel buna. Belki de yle. Gel gr ki szle dorularz, kar koyarz da, yine de aamayz bir trl. Nasl iyi kz u; olduu gibi pnl prl... Kadnl ile ayr, insanlyla ayr. Ah bir kurtulsak u belalardan da evimiz olsa; korkusuz, birlikte yaamann mutiuluu balasa. O zaman da baka korkular kacak. Biter mi korkular bu toplumda?.. Hele bizler iin... Baba hakl, korku iliklerimize ilemi. Nedenli, nedensiz. u yaplarn souk, karanlk yz bile korku uyandnyor insanda. Nedenlerini, grenler aylyor; ya yiitleniyorlar, ya da yeniden siniyorlar, hem de ezilmecesine. Bizi sindiremeyecekler Gnsel'le. Telefon alyordu. Kalkt, tam merdivenleri karken birileri de dald ieri. ki kz, bir adam. zin istedi telefona bakmak iin. Soluk solua at telefonu. Tanmad bir sesti, Kenan Bey'i istiyordu. Sesi tanyordu da kimliini... Kim aryor? dedi. Bir sessizlik oldu nce, sonra telefondaki daha bir yksekten: Ben Selim, Kenan Bey, dedi. Selim?.. Birden anmsayamamt. Haaa Selim!.. Selim, Nermin'in aabeyi. Grmtk. Kapatacakt telefonu. Yapamad birden. Sayglar Kenan Bey, bir i iin geldim Ankara'dan. Sizinle de bir grsek iyi olacak. nemli bir... Kenan birden kesti: Rica ederim, szn ettiiniz konular beni hi ilgilendirmiyor. Daha nce de demitim, biliyorsunuz. Bir sessizlik oldu yine. Kenan kapatacakt ki: Siz ilgilenmek istemiyorsunuz Kenan Bey, dedi Selim. Ya da yle grnmek iinize geliyor. Ancak, konu sizinle ilgili. Hem de yle ilgili ki... Herif gzda veriyor. Szn tamamlayamadan yine kesti Kenan:

 Olabilir, dedi. Olabilir. O da yalnz beni ilgilendirir. at diye kapad. Nermin'inden ayr, aabeyinden ayr... Topunuzun gemiini... slalesini... Merdivenleri abucak indi. Sinirlilii, bekleyenlerin de gznden kamamt. Adam da sanki glmser gibi bakyordu. Acele yerine geerken: Buyrun, dedi Kenan. Estafurullah, Kenan Bey, nce siz buyrun. Kenan da glmsemeye alarak bakt adama. Tanyacakt bu akac adam. Kr salan, buruuk, kumral yz, her srtta gerilen dudaklarnn arasndan kveren takma dileri, alayl krpmalarla bir snp bir parlayan gzleri... Tanmadnz galiba... Tandm, dedi. Ho geldiniz. Nasl tanmam Fadl Bey?.. Kusura bakmayn yle dank ki kafama. Rica ederim. Konya'da birok yllar kap bir komuluk ettikleri eczac Fa- 437 dil Bey'di. Evlerinde kira ile oturmulard. ok yardmlar olmutu Nermin'e de, kendisine de. Ailece iyi kiilerdi. Fadl Bey kimya retmenlii de yapard lisede. Oradan da yaknlklar vard. Mason olduu sylenirdi. Eski bir Galatasaray Tiydi. lk yaknl oradan olmutu Kenan'a. Kzlarn da tanmt Kenan. irkin eylerdi, gzellemiler. Fadl Bey de biraz km gibi. Kenan konuklarn yukarya karmak iin yol gsterirken: Onlar tanyamazdm, dedi. ok deimiler. Glyorlard kzlar da... Yok, kmayalm, dedi Fadl Bey. iniz var sizin. Tam o srada bir kzla olan girdiler. Kitap istiyorlard. ocuk da izinli bugn, kusura bakmayn. Yeni gelenleri savp dnd. Nermin Hanm nasl?.. yi, dedi Kenan. O da annesinde bugn. Karda. Yalan sylyordu. Gelmeye kalkarlarsa... Kzlara hep onu sylerim, derdi Fadl Bey. Evlenecek, yuva kuracaklarsa, sizin gibi olsunlar inallah!.. Ne diyeceini bilemedi Kenan. Adam kzlarna kargta m bulunuyor, iyi dilekte mi?.. Karlkl soruturmalar balad. Anneleri geen yl kanserden lm kzlarn. Yaa!.. Vah vah!.. ok zlm Kenan... Bir ev ileri varm Kkekmece'de. Onun iin birka gnlne gelmiler. Kzlar da bu yl niversiteye giri iin hazrlanyorlarm. Nermin de iyi. Evde Zeynep'ini bytyor. Bir tane ile olmazm, karde gerekmi Zeynep'e... Tatl, babacan adamd Fadl Bey. Karsnn lm epeyi sarsm belli ki. Kzlar da zgn, nlerine bakyorlar annelerinin sz edildi mi. Solgun yzl, iyi yrekli bir kadncazd... Dnya bu ite, her ey bo, diyordu Fadl Bey. Kenan'n kitaplk ettiini eski bir retmen tandklarndan renmiler, sora sora bulmular. Gelmiken, kzlara Nermin Ablalar'n da gstermek ister-433 dim, diyordu. Can atyor onlar da!.. Kzlar daha kkken dkndler Nermin'e... Buyurmaz msnz yarn akam?., dedi Kenan. Duraladlar. Bu akam dese geleceklerdi gibi. Gnleri sayl imi, ileri de ok. Bakrky'deki teyzelerine gideceklermi yarn gece. br gn de gitmeyi dnyorlarm. Kesin deilmi. Kalrlarsa. Biz sizi ararz, dedi Fadl Bey, belki de telefonla... Kenan kartn verecekti, vermedi. Bir kda iyerinin telefonunu yazd. Kartta ev telefonu da vard. Ayrlrken Fadl Bey, byk kentte daha da ortaya kan taral tontonluuyla: Mutlu yuvanzda yavrunuzla sizi grmek bizim iin de byk mutluluk olacak, Kenan Bey, dedi. Nermin Hanm'a ok selam, sevgi imdilik. Sanrm sizleri grmeden gitmeyeceiz. Kzlar da utana skla saygl szler edip ayrldlar. Kenan akn, ne diyeceini bilmeden onlar yolcu ediyordu ki birka kii dald ieri. Sonra hi aras kesilmedi. Bee kadar gelen giden, olan isteyen, olmayan isteyen, beenen, beenmeyen, bir ey soran... Yorulmutu iyice. Fadl Beyler de kafasndan kmyordu. Atlatmal. Nasl deiiyor her ey. Konya'da nasl balydlar bu Fadl Beyler'le. ok g durumlardan kurtulmasn salamt.

Sz geen adamd. Geni grlyd. Bamz epey derde girerdi Fadl Bey olmasayd. Gericilik kol gezer orda. Yine yle midir? Niye olmasn? Ne deiti ki?.. Bir ey deimez bu lkede. yledir. Daha da ktdr. Gelse de iki laf etsek Fadl Bey'le. Konya'daki birok eski tandn durumunu renirdik. Fadl Bey politikaya dkn deildir. 46'da Demokratlara katlm, epeyi de alm, sonra brakm ardn. rtl bir karamsarl vardr. Her eye glmseyerek bakar. Kadanr gibidir. "Ne yapalm, baka bir ey gelmez ki elimizden,"der gibidir. imdi daha da karamsar grnyor. Daha ok srtmasndan belli. Btn iyimserlii bizim stmze. Nermin'le bana. Mutluluumuzu grp mutlu olacaklar. Btn ktlk bylelerin-den geliyor belki de... Bunlar yaatyor bu kokmu dzeni. "Dnya iyilerin yz suyu hrmetine duruyor" dedikleri bu iyiler ite. Bir de Nermin olacakt imdi; gzleri dolu dolu. Hay Allah kahretsin. Saat altya geliyordu. Hazrlanp kmal. Nereye gitsem? Yzne telefonu kapattk herifin. Surda bir ngar!.. Erkenden kp gitmeyi bunun iin de ister gibiydi. Korkuyor musun heriften? stmze gelen kimden korkmayz ki?.. Ra-sim'in herif iin sylediklerini de dnnce... Beni ok ilgilen-diriyormu. Yeni bir ey olabilir mi?.. Ne olacak?.. Amaan... Nermin iin izin kd da verdik avukata. Belki de bu kttan yeni bir eyler kt. Niye olmasn?.. Kukular birikmeye balamt iinde. Keke bu olanla oturup adamakll bir konusay-dm!.. Ne yitirirdim?.. Bir sr yeni ey renecektim belki de. Eksik olsun. Her yeni ey biraz daha bulamaktr bu pislie. rendiklerim ie yarasa bari... Nermin'e; Rasim'e kar kullanabil-sem?.. Yakam brakmalarn salasa szgelimi. Olmayacak eyler. Uzak dur. Birbirlerini paralasnlar. Peki neyi bekliyorum ben? Nermin bu iin yrmeyeceini anlayacak da ayrlmaya yanaacak, onu mu?.. Dnyada yanamaz bu kadn. Bir tr deli bu. Eski ball kalmad bana ya, yine de... Bir daha asam m?.. Hem bu kez iyice sert koysam sorunu. Eskisi gibi deil yle; bastrsam iyice... yerinden kp da Caalolu'na doru giderken bu konu iyice yer etmeye balamt kafasnda. Gnsel-cik azn ap bir ey demiyor, zlmemi istemiyor, ama yle tedirgin ki... Nasl olmaz?.. O gn hastaln duyunca ben bile nasl sevindim. Byle srp gitmez ki bu... Bir gn de gebe kalacak. Hadi krtajlar. Birden durdu. Krtaj m? Ne krtaj?.. Dnyada krtaj yaptrmam; ne yapar eder, koparm Ner-min'den. imdi yapp etsene ne yapp edeceksen. Bak altna yatrmam GnsePi. Bir kez ok tehlikeli. lk ocuk. Dourur yle bir ey olursa. Yaa, ne kolay... Aman olmasn. yice kolla-mal bundan sonra... Olmuyor ite, yle tuzaklar kurmu ki doa... Btn etinden bir rperme geti birden. rlplak dle-miti Gnsel'i. Soluk solua, smscak... Ufff, daha cumaya kadar bir yl var. Ben de azdka azyorum. "Cumadan nce olmaz," demiti Gnsel. Yine bebek takld kafasna. Erkek olur belki de... Zeynep'e karde ite. Ne karde ya!.. Yasalar bana veriyor olmal Zeynep'i. Ama ben ayrmam annesinden. Bakalm Gnsel ister mi?..stemez mi?.. Gnsel dnyann en iyi insan. O baka... Amaan, nerelere taktm kafam yine?.. Bu geceyi nasl geirmeli? Sorun bu imdi. Kalkp Gnseller'e gitsem. Artk yapamam yle ey, sz verdim. Bu gece Handanlar, Tp'tan baka ocuklar gelecek onlara. Ben neci olacam?.. zlr Gnsel. Artk hi zmeyeceim Gnsel'i... Elim krlsn, nasl da vurdum kza!.. Balad beni. Baladktan sonra da daha bir scak balandk sanki. Glersin!.. Dvmek iyi sonu veriyor demek!.. Hi sklmak yok sende!.. Hem de syleyeceim. Bundaki ac alay anlamayacak kz m o?.. Fadl Bey... Fadl Bey'in de gemiinden imdi. Peki nereye gidiyorum byle?.. Yolu tutturmuum emberlita'a doru. Daha yedi bile deil. Niye bu kadar erken ktm sanki?.. Eve gidip Nermin'le konuacaktm ya. Ne konuacam? Bkknlk verdi konuma ii de. Nesini konuacam... Allah belasn versin. Avukatla konuaym en iyisi. Bir dileke, olsun bitsin. Peki i durumu ne olacak?.. amurlaamam ya, iyerini de brakmam gerekir. Her ey onlarn. Gnsel baksn ondan sonra kazk kadar herife. Kim i verir bana?.. Gnsel de "olmaz" diyor ya. fF, dnp dolap hep ayn yere geliyorum. Nasl kurtulacam bu ksr dngden?.. Gidip bir yerlere bir eyler isem, oyalanrm; erken de gider yatarm. Tevikiye'ye gitmek gelmiyor iimden tek bama; Gnsel'siz ne kt oldum o gece. Dn akam evde de ok skldm. Yine okuyacak bir eyler vard, bugn o da yok. Kumkap'ya ineyim surdan. Gnsel'le gittiimiz bir meyhane vard. Oturduumuz

masa da bo olsa!.. Tatl dler kurarm hi deilse Gnsel'i dlerim gnlmce, rlplak... Sende de ahlak varsa... Alay olsun diye sylyorum. Karmda oturup ikisini yudumlasn yeter. Azak Sinemas'nn sokana sapt, ar ar indi yokuu. Bir ara durup ardna baknd, gze arpan kimse yoktu. Boyuna beni mi izleyecekler? Yol bitip de yokuun dibinde, kavaklar ortasnda ampuller altndaki tr tr, ltl balklarla donatlm yeilli, krmzl balk tablalar, marul, roka, soan, krmz turplarla bezenmi sergicikler, bu cvlty olaan sayp umursamadan dolaan kalabalk, alan bir kysndan kesen, herkesin nazlanr gibi yol verdii bir taksi, yan sokaklara dalm kl, karaltl meyhanelere ar ar giden akamclar ylesine yakalayverdi ki Kenan', Gnsel'in yokluu birden aclat iinde. Onunla blemedim mi ne yapaym o gzellii?.. Dnmeyi bile dnd bir ara. Sama... Buraya kadar gel, iki kadeh imeden dn. Neymi?.. Gnsel yokmu. yice gln oluyorum baz. Romantik delikanllar yapmaz. Bouna taklmyor kz sana, "romantik delikanlm" diye. Sergilere baka baka yrd. Sokan iindeki meyhaneye girdi. Daha nce Gnsel'le oturduklar dipteki masa botu. Oturup yle bir baknd; pek az insan vard, yeni geliyorlard daha. Bo garsonlar istediklerini hemen tayvermiler: Salata, birka meze, bir duble rak, bir de levrek buulama syledi. Duvarda, ykseke bir raftaki radyo alaturka barp aryordu. Ses de yerinde deil; ince, czltl. Dmeyi evirip yerine getirmek geliyor insann iinden. Niye bizde radyoyu hep byle, yerinde olmadan atlak sesli aarlar? Anadolu'nun trk syleme zevki ile bir ilikisi mi var bu crtlakln? Kaln sesliler bile trkye balarken seslerini garip biimde inceltirler. Bir yanklk verdiklerini mi sanrlar ne?.. u radyoya bak nasl rahatsz ediyor insan?.. Boaznda gck varm gibi... Garsona sylesem mi? Kimsenin aldrd m var senden baka?.. Sen de duyma gitsin. Her eye de takarsn kafan. Taklmayacak gibi mi?.. Meyhane birden dolmaya balamt. Ykselen uultu, grlt, konumalar, glmeler, sz atmalar bir sre sonra iyice bastrd radyoyu: Salnza beyefendi. Kenan dnp bakt; hemen yanndaki masada, beyaz gmleinin ak yakasndan krl kllar frlam, dkk sal, lacivert giysili, esnaf grnl bir adam, rak kadehini kaldrm glerek Kenan'a bakyordu. - Sa olun efendim. Kenan da kaldrd kadehini, itiler. Adam dolu kadehini bir yudumda yanladktan sonra ayn gle yzle Kenan'a bakt. Dalgnsnz, dedi. Kenan bir ey demedi, glmseyerek bakt sadece. Kimseye bulamak istemiyordu. iki kadehini, ek git. Adam babacan, pikin. Srekli glyor, gz bile krpyor glerken. Bo ver gibisine bir-iki sallad elini. Meyhanelerde grlen tipler vardr, bu daha da tatls; az grlen. Bir ara eildi Kenan'a: Radyoyu dinlediniz mi, dedi. Hayr anlamna ban sallad Kenan. Adam eildi: kyor yasa, dedi. Kenan anlamamt nce. Ne yasas? Adam serte ekledi: karsnlar, karsnlar, grrsn, dedi. Analarnn ...na kar yaacak ki... Eliyle tamamlad tmcenin anlamn, sonra yine kkr kkr gld. Kadehini kaldrp beklemeden iti. lgin adam. Yoksa azm m aryor? Al bir tane daha!.. Ne yapacak senin azn be?.. Belli deil mi itenlii? Hibir eyi umursamaz grnyor, eilip bir sz ediyor, kkr kkr glyor, ekiyor. Kenan'n kadehi boalmt; adam hemen uzatt nndeki yeni rak iesini, doldurdu. Kar koymad Kenan da. Biraz sonra daha da yakn-latlar. Sinemac Salih derlermi, ak hava sinemas varm Kumkap'da. Kenan'n kitaplna da ilgi duymutu. Garsonlarn, ara sra sadan soldan sz atanlarn davranndan yrede tannd sevildii billiydi. Umursamaz, ekinmez, szn saknmaz, yine de kimseye batmaz, tatl bir adam. Kocaman kll kalarnn altndaki fldr fildir gzlerini krptrp her sz syle- 493 yiinde kkrdayarak glmesi yle bir scaklk yaratyordu ki, ne dese, ya nemsemiyor ya da balanveriyordu. Ne dnyorsun Salih Bey?..

 Halnz... Gzn bizim halmzda, kilimimizde. Hal, kilim mi braktnz ki? Sp hatrdnz hepsini!.. Sulu kahkahalarla glyorlard. Salih Bey de... Bir ara dnd Kenan'a: Ora benim masamdr, dedi. Kapmsnz. Birazdan kalkacam. Yooo, dedi, nereye kalkyorsunuz beyefendi?.. Yeni baladk. sterseniz yle geleyim ben de... Buyrun. "Buyrun"a kalmadan iesini, kadehini alp gemiti Kenan'n karsna. Garsonlar teberiyi de getirdiler. Kadehini kaldrd hemen: Eeee, bir daha merhaba. Kenan da kaldrd, itiler. Bende ya altm drt, 36 il gezdim beyefendi. Adamn yznden anlarm. Demin baktm, yle dalgn, yle zgnsnz ki "bu da bizden!" dedim. Bu pezevenklerin hepsi Demokrattr. lerki masalarda ien, demin kendisine taklanlar gsterdi. Siz Halk Partili misiniz?.. Deilim, dedi. smet Paa'y tutarm. Kenan glerek bakt. Anlamt sanki Salih Bey. Ne yapaym, dedi. Bir blk hrsz da Halk Partisi'nde bekliyor; pusuda!.. Yarnn hrszlar... E bir smet Paa'y da tutmazsak hepten batar bu millet. Kimi tutacaz? Syle kimi tutacaz?.. Bunlar ylesine yediler ki zkkm yesinler, bok yesinler, yerlerinden kalkamyorlar. Hem de kalkamayacaklar, grrsnz. Sngynen kalkacaklar. Tedirginlik duymaya balad Kenan. Adam yle umursamaz sz ediyor ki... Kkrtmak iin mi yapyor. Neyini kkrtacak. Susar dinlersin. Birden masadaki ekmei ald, pp bana koydu Salih Bey, gzne gtrd. Aha bu ekmee kr bakaym, beyefendi, eer kendim iin bir ey istiyorsam. Bendeki bana yeter. Her akam rakm iiyorum ben. Millete yazk. Ama iyi oldu. Eceli gelen kpek cami duvarna siyer. Bugn radyoyu dinledim evde; Tahkikat Komisyonu yasasn duydum. karacaklar. "imdi yediniz y...," dedim. ylesine bir makara gl patlatt ki demin taklanlar dnp baktlar. Onlar da glmeye balamlard. Ne o Salih Bey?.. Hi, dedi Salih Bey, beyefendiye bir film anlatyorum. Yaknda bizim sinemada geecek de... Komedi... Facia, facia... Yine bir kkr kkr gl. Herkes glyordu. Salih Bey'in glnn altnda yatan sezinliyorlard. Film nasl Salih Bey, sonunda olan kza atlyor mu?.. Atlyor, dedi atlamaz olur mu? Zorla atlyor hem de... Yalnz kzn da bir babas var, o da gelip olana atlyor!.. Yeniden makaralar koyverdi... Herkes glyordu. Seyirlik oyun. tekiler de holanyorlar belli ki, ikide bir amaz veriyorlar. Paa babas m Salih Bey?.. Paa babas, ya ne belledin?.. Ya seksen Paa Baba'da, iini tutamyor o... Nerde kald atlamas... Ben de dedim, bir Paa Baba deil, bir dzine babayiit mlazm bile az bu olana!.. Dinletemedik filmcilere!.. Herkes glmeye balamt ki ekledi: Tatl cannz zmeyin... Deiir filmin sonu. Bura Trkiye!.. ou gitti az kald... Meyhane krlyordu glmekten. Salih Bey, Kenan'a dnd: Bunlar deli ederim byle her akam, dedi. yi ki bir i amyorlar banza... Benim mi?.. Sesinde, deyiinde, baklarnda yle bir kendine gven vard ki inandryordu insan. Vz gelir gibisine elini de sallad yle bir... Baksana bize olum!.. Rak bitmiti. Garsonlar koutular hemen. Masay yle bir donatn. Bir ufak da yeni rak. Ses karmad Kenan.

 Her akam bir ufak iem vardr. Bu gece yetmeyecek. Sizin de erefinize yle bir... Masay gstererek gerisini yine eliyle tamamlad. Bendensiniz bu gece. Sizin oraya gelip bir kahvenizi de ierim. mrenirim okumulara, biz cahil kaldk. Estafurullah!.. Balad tatl tatl anlatmaya Salih Bey. Bol svgl konuuyordu; biimine getirip ak sak fikra anlatyor, szn ettii olaya gnlnce balyor bunu, sonra da patlatyordu kahkahay. Her sznn altnda, stnde, atma saldn vard Menderes ynetimine. Kenan ara sra yresine bakmyor, dinleyen, izleyen birilerini aryordu. Herkes kendi havasndayd. Gnsel'le de gelmeyi dnd. Tatl adam. Ama bu svgler, ak ak fkralarla Gnsel'in yannda... Olacak ey deil. Salih Bey saknmadan konuur yine. Saknd m tad m kalr bu konumalarn? Kadn erkek ayrmna kaplmadan, ahlakt, terbiyeydi bo verip konumann nasl da dinlendiren bir yan vardr. Hep kendimizi skarak yayoruz; demir kalplar iindeyiz. Sz gelimi, Gnsel'le aramzda her ey yaplr da sz edilmez. On biri buldu sylei. Ayrlrken masalardan sz atanlar da glerek selamladlar Kenan'. Salih Bey iyice bulmutu kafay. tekileri gsterdi glerek: Bakmayn bu ibnelere, dedi, yarn benden ok Paa'c olur hepsi. 495 Kimsenin aldrd yoktu. Glyorlard. Meyhaneden kp da karanlk alana yrynce, dten geree dnm gibi oldu Kenan. Bir tr Hyde Park bu meyhane. Git syle, boal, yine dn Trkiye'ye!.. O da adamna gre olum. Git sen syle Salih Bey'in dediklerini de gr annn ...n. Gld Kenan. Biz de baladk Salih Bey'in azyla konumaya. E, mahalle ocuuyuz ne olsa!.. Ne biim ii kz Gnsel?.. Sunturlu bir svsem unun yannda ne yapar? Kzarr, tersler belki de. Babasnn az pis bir adam olduundan sz etti bir kez. Sevmiyor babasn, acyor. Hi o babann kz deil. Belki de deildir, hangimizin kesin ki babamzn ocuu olduumuz?.. ly karan bir kibarl var Gnsel'in de. Yapmack belki... Ne yapmac be!.. Yapmack durur mu o kzn stnde? Niye durmaz? Hangimizin yapmack, zenti yanmz yok? Olmadan olur mu? yisine, gzeline zenmek yapmack da olsa kt m? Ne demi eskiler? "Ya olduun gibi grn ya da grndn gibi olmaya balarsn." Orada da diyaletik. yiye, gzele zentinin, yapmack da olsa kiiliimize vurduu olumlu bir damga yok mu? Yapmackla balar, siner kalr iimizde. Yapma-cksa kalmaz, akar gider stnden. Yapmack ona derler. Karanlk bir ara sokaktan kan bir taksiye kadar kafas, srekli birbirini izleyen, elikili, ayrntl bir sr dnceyle dolup boald. Arabada da ayn dncelerle dalp dalp gidiyordu. Aksaray'dan dnerken az kalsn kendini tutamayp bir delilik edecek, Koca-mustafapaa diyecekti. ylesine istiyordu ki Gnsel'i. Hem de Salih Bey'in syledii gibi... Smscak baldrlarnda, ta gibi gsnle, dudaklarnla, sen de bilirsin adn ite, istiyorum. Ayptr, sylenmez ama herkes de bilir. Salih Bey syler. Salih Bey diyor ki kar dediini... Ufff, ok mu kardk bu akam yine? yi bir sulamadr iki, aulu ne varsa iinde alverir byle: Baldranlar, zakkumlar, stleenler, aulu mantarlar. nsan kendi kendiney-ken bilmez mi ne bok olduunu? Saklar yoksa... zenir. Bir Salih Bey balad m, "Tahkikat Komisyonu Yasas kt, karard ortalk, ierim rakm, gider karya da bir sefer, anladn m?.. Bu 497 drdnc kan benim," demiti. "Kyden getirdim bunu, benden ok gen, ama ba yerde, erkez kz... erkezler ok saygl olurlar." lk karsndan bir kz varm, evli. kincisi lm, ncy boam. Dardaym gz karnn, ba edememi. Uzunyayla'dan 7000 liraya alm erkez kzn. ki olu varm ondan. Ortaokulda... Okutacakm onlar. Benim de bir kzm var. ki olan da Gnsel'den. Gnsel de benden gen. erkez-dir belki de! ok saygl . Bir soraym. Ben kaa aldm? Bedavaya! Hay Allah, bir duysa kz!.. Canm benim. O dudaklarn var ya... Scak, deirmi kalalarn skp da ... Tahkikat Komisyonu da yasalayor. Ulan alaklar!.. Bir gn bu Taksim Alan, btn alanlar, yollar, fabrikalar, grrsnz siz ulan!.. Yalan var m tarihte? Konya gerici ha? ... Bizim halk m gerici?.. Yznze glyor imdilik. eme, yol filan yapyorsunuz. Cami, mami... Gn gelecek... Gnsel... Taksi evin nnde durduunda uyukluyor gibiydi. Ayn durumda kt merdivenleri de. Anahtar

aranrken kap ald, Nermin'di. oktandr olmayan bir eydi bu. Niye yatmamt ki?.. Ksl aan nemli bir ey olmal. Par-dsy ast askya, ieri girdi. Nermin koridorda yle bakyordu. Ne var, ne bakp duruyorsun?.. -Hi... Koridorun ucundaki Zeynep'in odasna gidecek gibi yapt Nermin, sonra birden dnd: Selim'i grdn m? dedi. Kenan anlamam gibi bakt bir sre. Selim'i grdn m? Niye greyim Selim'i?.. Buraya m geldi?.. Nermin konumaktan ekinir gibiydi. Odaya gitmekle gitmemek aras kald bir sre, sonra dnd: Sana telefon etmi. Sustu yine, Kenan da bakyordu yle: Eee, ne olmu?.. 498 Nermin yine bir ekingenlii aarak: Burdayd, dedi, ok sarhotu. lle seni grecekmi. yi ki arabayla geldin. Korktum yolda nne kacak diye. Korkmu yolda nme kacak diye? Kenan aylyor gibiydi. Verip veritirmenin tam srasyd. Yakam brak da, sen de kurtul korkulardan, ben de... Bakalm ne diyecek. Terslenirse tamam. Azn burnunu krarm bu kzn. Gnsel'e nasl vurdum? Nermin zgn, bitik bakt bir sre. Belki de Selim'le geen atmann bitkinlii idi bu. Kenan canlandrabiliyordu aabeyi ile nasl konutuklarn. Bu kz da demir deil ya... Gerekten ezik bakyor. Kenan'a doru kmldad yle bir, sonra mrldanr gibi: Braktm ite, dedi, daha ne istiyorsun? Braktm m? Ne diyor bu kadn?.. Brakm beni!.. Kenan kzgnd iyice. Brakmak m bu? dedi homurdanarak, bitirdin beni. Allah senin de belan versin, kardeinin de. Brakmak bu ha?.. Nermin hi karlk vermeden ylece bakyordu, salksz bakyd bu, Yoksa yine... Daha ok barmak geliyordu Kenan'n iinden. Bana ne, dedi, sizin mal kavganzdan, eolueekler!.. yle barmt ki Nermin korkuyla Zeynep'in kapsna dnp bakt. Sonra Kenan'a dnd, ayn salksz bakla, yavaa: Zeynep uyanacak, dedi. Zeynep uyanacakm, uyansn. Herkes uyansn, uyuyacak gn mdr? Ne olacak byle horul horul uyuyacaklar da? Yetmedi mi? Dnd, ar ar salonu geti, alkanlkla gidip her zaman oturduu koltua brakt kendini. Gzlerini kapayp bir sre dald ylece. Gnsel imdi... Brak imdi Gnsel'i, ii yok burda onun. Bugnk Tp Kongresi'ni konuuyorlardr. Tahkikat Encmeni Yasas'nn kn tartyorlardr. Biz de Selim'le Nermin'in mal kavgasn... Dnp bakt, Nermin elinde gazeteye sarl bir tomarla ar ar geliyordu. nce anlamad, sonra tand paketi. Politzer'in Felsefe Notlar'nn daktilo kopyalany- 499 di. Kenan odasndaki gardrobun ardna saklamt. Dn bitirmiti daha... Bir daha okumay dnyordu. Bunun elinde ne aryor?.. Nermin gelip durdu ilerde. Ya bunlar gtr ya da iyi bir yer bul. Yakacaktm az kalsn. Yakacak miydin?.. Bir anda lgna dnmt Kenan. Frlad, kapt Nermin'in elinden tornan. : Beni katil edeceksin sen, dedi, eolueek!.. Yakacaktn ha?.. Nermin ylece duruyordu. Gzleri dolmutu. Korktum, "Evinizi bastracam," dedi Selim. Yutkundu, sonra ayn silik tonla: Bir arama yaparlarsa? Keke, dedi Kenan. Nermin anlamadan bakp kalmt. Bulsunlar da alp gtrsnler beni de... ylesi daha iyi olur belki. Nermin dua eder gibi mrltyla: Allah korusun, dedi. Yine dolmutu gzleri. Kenan elindeki paketle koltua kmt. Nermin kmldamadan bakyordu. Seni niye gtrsnler? Bulurlarsa benim derim; beni gtrrler.

Kenan ne diyeceini bilmeden yle bir dnd. Samalna bak unun. Kmseme ile bakyordu Nermin'e. Glmek geldi iinden. Yiitlik yapacak kocas iin! Tutamamt, glmeye balad. Baknda, hele bu glnde yle bir kmseme vard ki Nermin sallanr gibi oldu. Duvara verdi srtn, gzlerinden akan yalar saklamyordu artk. Kenan bir kez daha bakt. Hey Allahm, una bak, "benim" diyecekmi de o gidecekmi. ylesine onuru krlmt ki Nermin'in, dudaklar titriyordu. Zorla tutuyordu kendini. Kenan da kesmiti glmeyi bir acma duygusuyla omuz silkerek. Nermin ayn silik sesle: Kim bu kadn? dedi. Tamam, istedii yere getirdi. Yine oynuyor. Ne yapacaksn kadn? kimizin arasnda asl sorun. Kadn ne yapacaksn? Dnecek gibi grnmyordu Nermin. O mu veriyor bunlan? Kenan kzgnlkla, daha ok da kukuyla dnp bakt birden. Azm aryor benim. Vay kaltak!.. Nerdeyse inanacaktm deminki duygulu... Birden ayaa kalkt. Git yat, hadi, dedi. Canm skma. Bir sigara alp yakt sehpadan, bir soluk ekip fledi. Nermin kmldamamt. Yine dnd Nermin'e, kukusunu kltc bir tonla belirterek: Bunun iin mi renmek istiyorsun? dedi. Bir an durdu Nermin, sonra titrek, iten bir sesle: Niye bu kadar kt oldun sen? deyip dnd, ar ar kt odadan. Koridorda yorgun ayak sesleri, sonra kapanan bir kap. Kenan akn kalmt. ylesine edcileyici sylemiti ki son szn, ya ok iyi oynuyor, ya yrekten syledi. Ha o, ha teki, ne deiir? Bak yine eri Brueghel tablosu. Olsun, dzeltsem ne deiir? Salih Bey "Ulan kan," demi, "sen beni boynuzlatrsn, ama ben de yle bir i yaparm ki..." kinci kansna demi. ki adam tutmu sonra. "Bu pezevenkler de boynuzlattlar bizi," diyordu Demokratlar iin. "Beyolu'na k, Amerikallar... Karlarmz Ankara Palas'ta... Bu heriflere bir i yapmak boynumuzun borcu. Kanlarna da dokunmuyor deyyuslarn," diyordu. "Ulan bunlar Trk deil!.." Crlak telefon sesiyle irkildi Kenan. Gecenin bu saatinde?.. Gnsel... Yok canm. Kalkt, telefona giderken ierden alan oda kapsn, koridorda koar gibi gelen Nermin'in ayak sesini duydu. Annesinden kt haber sanmr. Hep korkar, nasl da zrlyor: Telefonu aarken Nermin de dalmt salona. Efendim. Kenan Bey deil mi?.. Tanmt Selim'in sesini, kapatacakt. kili olduu belli. Evet Kenan, ne yapacaksn?.. Bir sessizlik oldu nce. aknln geitirmiti Selim belli ki. kili bir sesle balad: Ne mi yapacam? Senin anan, avradn, kz kardeini... keceim. Ulan put!.. Suratma telefon kapatrsn ha, sen nce g... kurtar. Karn bakalar s... Boynuzlu komonist. Ben de sana bu dnyay dar etmezsem ulan... bnelerin ah. Kenan ylesine armt ki dili tutulmu, inmeli gibi olmutu. Kapatamyordu da telefonu. Hemen yanna gelmi Nermin btn aklyla duyuyordu katar katar svgleri. Gzleri koca-manlam, elini utanla, korkuyla apak azna gtrmt. Selim ayn tonda aralksz, soluksuz veritiriyordu. Kenan'n suskunluunu bozmak iinmi gibi: Duyuyor musun kodo? dedi birden. Kenan svgleri yeni alglamt sanki. nce bir dikeldi. Ksk, salksz bir haykrla: Duyuyorum ulan put, dedi. Ben de senin anan, avradn, kz kardeini... Nermin'in gzleri evinden dar urayacakm gibi oldu birden. Alayacakt, beceremedi. Ayn salksz, ksk haykrla srdryordu Kenan: Seni kpr altnda... Anann karnndayken kafana ecnebi y... demi orospu ocuu. Bu sonuncuyu Salih Bey'den duymutu, daha yeni; tekiler skdar'dan kalma... stediin yerde bulualm ulan!..

Nermin birden atld, eliyle bastnp kapatt telefonu. Sarslarak alyordu. Eli kapatt telefonda, ayaklarna kapanr gibiydi Kenan'n. 502 Ayan peyim Kenan, diye inledi. Zeynepimiz'in ba iin!.. Sapsar yz, titreyen elindeki telefon alcsyla soluk solua kalmt Kenan da... Sylediklerinin bilincine yeni varyor gibi toparland; kaym gzlerini aknlkla elindeki alcya evirdi, sonra pis bir eyden kurtulur gibi atverdi alcy. Nermin kapp kapatm, duvar dibindeki fii de ekmiti abucak. Kenan ar ar koltua gidip kt. Ban ellerinin arasna alp gzlerini kapatt. Nermin duvar dibinde kesik hkrklarla alyordu. Umduunun tam tersine bir rahatlama, bir boalma duyuyordu Kenan, ikinin etkisi de yoktu artk. yi oldu puta, muhallebi olan sanyordu beni. Beklemiyordu; sonunda iyice kesildi soluu. Bir de u kz zrlamasa. Son svg de ne oturdu ya... Anann ...dayken kafana... Ne biim svg be... yk gibi bir ey. Salih Bey bir Demokrat politikac iin sylemiti. zmir'in igalinde ailesi Yunan'la ibirlikiymi de... Yani adamn daha ana rahminde beynine hainlik alandn anlatyor! Hem de hangi arala!.. Glmek geldi iinden. Tarihsel fizyolojik svg... Ge-enki ofr de ne dedi adamn ardndan?.. "Altna yatp da erkek diye yzn sana dnen avradn ...keyim." Ayrntya bak. Hep o i stne... Yapnca kltm oluyoruz kadn demek. Ne kafa!.. Senin anan, avradn... Ben de tuttum Selim'in anasn... Gerekten ne demek o? Ben gidip Melahat Hanm'... i buland birden. Kime ceza bu?.. Senin anan... Yani Melahat Hanm'... Hay Allah... Bir glmektir ald. Bozuk sinirlerinin ara sra bavurduu ylesine bir boalm idi ki bu, uzun sre kar koyma olana bulamyordu bir balad m... Gidip Melahat Hanm' yatrp... Glmekten gzlerinden yalar boalmaya balamt. Sahne, ayrntlaryla dnnce yle gln geliyordu ki... Kim bilir ne yapar pis kocakar?.. Bir daha da brakmaz-m beni... Hay Allah, tam itlie vurduk. Dnp bakt. Nermin yaklam, donuk, korkulu gzlerle duruyordu koltuun biraz ilersinde. Daha ok glmeye balad Kenan. Kar delirdi sanyor beni. Aklllk da saylmaz ya... una da anlatsam m? ... Senin 503 anneni... Sokulmak istedi, yapamad Nermin. Korkuyla mrldand: Kenan!.. Ses karmadan biraz daha glp duruldu Kenan. Bir aclk kmt iine; kirlenmiti bir sr pis szckle. Kullanan klten aralar... Boaldm, rahadadm dedin mi, daha da k-lyorsun. Tam bu topluma gre oluyorsun. Nermin olduu yerden, ayn donuklukla bakyordu hep. Kenan tiksinir gibi kalkt, ar ar ka salondan. Kravatn gevetti. Uykusu geliyordu artk. Banyoya girdi, musluu at; sular kesikti. Allah belasn versin. Ananz, avradnz hepinizin. Bir su iini zemediler be?.. Tuvaletten knca kapnn karsnda durup kendine bakan Nermin'le karlat. Peimde dolayor kan. Bu da kz kardei ite Selim'in. Onu da... Soukluk duydu iinde. Oyun bitmiti artk. Nermin, bir ey demi olmak iinmi gibi: Yatyor musun? dedi. Elinin kr... Karlk bile vermeden odasna girdi. Kapy kapatt. Niye katm? Tam yklenme srasyd oysa ki... Belki de yanaacakt ayrlmaya. O da bkt rezillikten. Felsefe Nodar ierde kald. Alaym. Nereye saklasak? Nermin gidecekmi benim yerime!.. Bir yumuama var bu kzda. Yoksa!.. Ne yoksas?.. Okudu da... Eee? Ne o kadar aptal, ne o kadar bilgisiz bu kz. Bir eyler almtr okumusa. Az ey mi var minicik kitapta? yi anlayann dnyasn deitirir. Yolunu str insann, gzn aar. Diyelim okudu, anlad da... Ne olacak?.. Kt m olur?.. Kt olur mu hi? ki devrimcik adnn ortasnda sen, oh!.. Glersin!.. Yoksa bir halt m etti Nermin? Ne dedi Selim? Boynuzlu komnist!.. Belki de bir eyler rendi olan. Rasim'le Nermin... Ceketini karp att. Scaklk basmt. Susamm be. kt odadan, mutfaa girip dolaptan su kard. ok souk. Aman olsun. Yana yana iti dolu barda. Salona gidip koltua brakt Felsefe Notlar paketini ald. Iklar sndrp dnd. 504 ^am odasna giriyordu ki tuvaletten kan Nermin'le karla. Kolsuz, iini gsteren bir gecelikleydi Nermin. Kenan'la birden kalverdi olduu yerde. Nermin'in bir ara alp rtlveren gs ile omzu arasnda bir yer morarm gibiydi. ylece bakp duruyordu Kenan. Boynuzlu komonist. Bu kahpe ite... Daha

da bzlmt Nermin. yice rtnmek ister gibiydi. Kenan birden uzanp da geceliin yakasn hoyrata ekince, atiklikle, umulmadk bir gle kar koydu. yice bzlmt kap dibine. Elindeki Felsefe Nodar paketini brakp atld Kenan. Nermin'in gsne kapanm kollaryla rpnmasna bakmadan, ince bileklerinden yakalayp geceliin yakasn birden ekti yukardan aa. Nermin tam bir kala Kenan'dan ekip kurtard kollarn boydan boya yrtlm geceliin yar ortada brakt gslerine kapatmt yeniden. Yere den paket alm, Felsefe Nodar yerlere dalmt. Daktilolu ktlar, ayaklarnn altnda iti kak ineniyordu. ekil!., dedi. Nermin soluk solua. Brak geeyim. Ylg iindeydi gzleri. Brakmayacam, dedi Kenan. ek ellerini, a, grmek istiyorum. Daha da kapanmt Nermin. Ne diyeceini bilemiyor gibiydi. aknlk, korku, ekingenlik vard gzlerinde. Mutluluk bile vard. inenmi, onuru krlm bir kadnda ne kadar olursa... Ben istemiyorum, dedi yaral bir sesle. stemiyorum. stemiyor mu? lgna dnmt Kenan. Neyi istemiyorsun? Acmasz, pene atar gibi iki eliyle saldrd birden. Paralamak geliyordu iinden her eyi. Kar koymalar bouna olmu, bir anda plak kalmt Nermin. Kenan morarm yeri aryordu. Lo koridordan, srkler gibi ekip kl yatak odasna soktu karmakark duygularla sarslan kadn. Yar belinden yukars plak Nermin, hafif bir titreme iinde kesik solumalarla, akn, rkek bakp duruyordu. Kenan sokulup eildi. Leke, morarma, rk hibir ey yoktu hibir yerinde. stelik dolgun gsle505 ri, soluk bir mermer gibi omuzlar prl prl... Glgeydi demek. Peki imdi ne olacak? rk olsa ne olacakt? Ulan ne eek herifsin sen!.. Bu kz bile senden... "Niye bu kadar kt oldun?" Haksz m?.. Bir ey yapmak istermi gibi elini uzatt Nermin'e. Nermin de brakvermiti artk. plakl iinde korku dolu, acmal bir scaklkla bakyordu Kenan'a. Hastaland sanyor olmal; acmas, yaknl bundan. Kenan bilinsiz uzatt elini ekti birden. Nermin sokulmak ister gibi yavaa kmldad. Sarlmak istei ile bakyor, gze alamyor gibiydi bir trl. Yenmeye, kar koymaya alyordu belki de... Hay Allah!.. imdi?.. Salih Bey... Kadn dediini... Senin anan avradn... Darmadankt Kenan, aknd. Ne demeli bu kadna? Zeynep uyanrsa?.. Vay namussuz kan... Ulan Salih Bey... Selim... Senin kz kardeini ben... stekle dolu kadna dokunuvermesi yetmiti deli bir alkla kar vermelerine. Beklemedii, ummad lgn bir hazda yitip gitmiti Kenan. Kar koymak da istemiyordu. Et ete, soluk solua bir azgnl upuzun dakikalar boyu yaadlar. Tkenip de yan yana uzannca suskunluk balad yeniden. Konuacak bir eyleri de kalmamt. Var myd ki?.. Bombotu Kenan. Gzlerini yavaa kaydrp bakt. Ar ar inip kalkan gs ile yan banda uzanp kalm bu kadn da bombo olmal. Sevimenin bir tr de bu... Sz amak bile gereksiz Gnsel'e bundan! Hangi yzle aacaksn?.. Yooo, yle deil, aslnda bilir o. Nermin'le ayn evdeyiz sonunda. nsan baz... Uzatma, bencil kpek!.. Ne yapalm?.. Belki de... Pek yle bytecek bir yan yok. Nermin kalkp banyoya geti. Kenan da kalkt yavaa. Aynadaki plaklna takld bir sre. Gidip kolonya dkt avularna, ensesine, gsne, akaklarna srd. Tatl bir serinlik bir kez daha unutturdu her eyi. Banyoya girip ykamam. Su da yok. Kovadan almal biraz. Kap ald, dnp bakt, Nermin girmi, koridorda yerlerden toplad Felsefe Notiar'n bir araya getirmeye alyordu. Gecenin ortasnda elinde bir tomar 506 Felsefe Notlar'yla rlplak kadn!.. Ne de gzel tablo ad... Buydu en nemlisi!.. Nermin yaklat. Gtrecek misin bunlar, saklayaym m? dedi. nsan hep artr bu kadn. Belki de bilerek yapyor. Ne diyeyim? Saklasn; bulunursa onu alp giderlermi. nanyor mu buna?.. Bilmiyorum, dedi Kenan, koy bir yere, dnrz. Nermin bir ey demeden kt odadan. Nasl uysal kadn. Oku desem okuyacak. Yalnz, unut diyeceksin sonra da... Demene gerek var m? Unutur o nasl olsa. Ne yapalm, bu da byle bir inek ite!.. Sen nesin?.. kz!.. Ne bileyim, ok uykum var artk. Saat ikiyi geiyordu. Tasaszlk, umursamazlk iindeydi ya, yine de bir trl uyku tutmuyordu gz. Ortalk rken dalabildi ancak. Uyandnda dokuza geliyordu. Frlad. leden nce

ararm demiti Gnsel. Tuvaleti, giyinmesi, k yirmi dakikay gememiti. Nermin'in zenerek donatt kahvalt sofrasnn yanndan geerken uzanp st bardan ald yalnz. Hi ses karmadan ayakta stn imesini bekledi Nermin de. Hibir ar davrana kalkmadan, gereki, uysal, ll bekliyordu sadece. Yalnz karken yaklat: Rica ederim, yoluna filan karsa uyma o serseriye, dedi. Bir ey demeden kt Kenan. Keden bir gazete daha ald. Evde yle bir bakmt ya... Tahkikat Komisyonu ile ilgili tasarnn yasalatn yazyordu. Dn Meclis'te... Katlayp cebine koydu. Dolmua adad. Yeni aylyor gibiydi. Dn geceki olaylarn bilinci, arl, gn ile, bu kaynaan kentin sokaklaryla balamt. Peki, ne olacak imdi?.. Hi, ne olacak? yerine gideceksin. lende Gnsel'le buluacaksnz. Yemek yersiniz birlikte. naralt'nda kahvelerinizi iersiniz. Yarn da birlikte Tevikiye'deki kata gidip... Su kimde peki?.. Fadl Bey'de mi?.. Bugn o da arar belki. Akam birlikte eve gideriz. nce telefon ederim eve!.. "Aile dostlarmz var yemee," derim. Nermin'e, "Utandrma bizi!" Ne sevinir!.. Sonra akam buluup bir arabaya atlarz. Eczac Fadl Bey, kzlar doru bize!.. Becerikli kadndr Nermin, neler yapar kim bilir? Mutluluumuzu kzlarna da gsterir Fadl Bey!.. lerde onlar da byle bir yuva kurup... Sonra gece de... Dn geceki gibi... Salih Bey de... Anan, avradn, kz kardeini... Selim ibnesi... Kadn dediini... neyim surda. Eminn Bankas nnde indi. Ar ar yrmeye balad. Bankas, "Yerli finans-kapitalin kalesi" diyordu Baba. Kale nnde inip doru Nermin'le mudu yataa... Peki Gnsel ararsa? Bu saatte aramaz. Daha ona geliyor. Be filan var. On ikiye doru aryor genellikle. yerine geldiinde evecenlik iinde buldu Burak'. niersite bahesinde renciler toplanm abi, dedi. Polis arabalar geip duruyor. XXII Perembe sabah yine bulantyla kalkmt Gnsel. Gebelii kesindi artk; idrara baklm, kurbaa testi yaplmt. imdi sorun, kurtulmakt bu dertten. "nce bir kadn-doum doktoruna grneceksin." demiti Handan. Ona gre... Tandk bir doent varm Haseki'de. yle utanyor, yle arna gidiyordu ki bu i iin doktora grnmek, atlatt her gn kazan sayyordu. Ne zarar vard biraz gemesinin? Hi deilse bir sre Kenan'la korkusuz seviebilirdi, olan ulmutu ya... Kenan'a syleyip sylemeyeceini de bilemiyordu daha. Ne diye syleyeyim sanki?.. Bouna zlecek. Sonra bir de tutturur mu, aldrma ocuu, dour diye. Deli deil ya!.. Hi mi delilii tutmuyor? Keke tutsa, diretse!.. Enikonu mutlu olacaksn!.. Sen de az deli deilsin ya!.. Diretmeyip aman aldralm, dese krlacak, zleceksin belki de... Doal deil mi krlmam?.. E, ne yapsn?.. Ne bileyim?.. Olay konumann bir tr antaj kokusu tamas arna gidiyordu. "Artk bakalm bamzn aresine, gryorsun gebeyim de; daha ne kadar bekleyeceiz." gibi bir ey. znts yetmiyor, bir de ben bastraym. O ki yalana baladk, sonuna gtrrz, biter gider. Aldrdktan sonra sylerim. Kzarsa ya?.. Ksp de iliki kesmeye kalkarsa?.. Daha neler?.. Gerekten, braksa beni ne yaparm?.. Olmaz yle ey. Amaan, hep de samalklar benim kafam bulur. Canm bebeim benim, 599 olan m olacaktn, kz m? Onu bile bilemeyeceim. Babana benzeyecektin belki de. sterdim benzemeni, hele erkeksen... Hele kimi yanlarna: Drstlne, insancllna, bir de deimeyen tertemiz ocuksuluuna. Ya bir de lrsem? Al bir tane daha. Az da olsa var bir lm olasl. O da gelip beni mi bulacak? Bulur, bulur. Amaan, souk. Ne var imdi lecek? Yaplacak bir sr i ortada... O da senin iini bekleyecek!.. lmesine lmem! Anadolu kadnyz ne olsa! Svazlyk. Mayamz salam. Sivas'ta doumdan hi kadn lmyor nk!.. Doumdan ekinceliymi bu. Peki, lrz, ne yapalm? yle ise ne kadar ge gitsem doktora o kadar iyi! imdi bir sr olay, i g... Bir gece nce Handan, Ali, Rza, Glsen, Emin, baka fakltelerden birka renci; Sermet, Uur gelmilerdi eve. O gnk Tp Kongresi olay konuuldu. Herkes kzgnd. Polis saldrsna uramt kongre. Bumin Yamanolu adl bir polis bela kesilmi. Bir Tipli asker renci de kk, gerici bir aznln ban ekiyormu. Okunan raporun birok yerinde polisi uyarp

kkrtm; o sayfalarn kartlmas, okunmamas iin bastrm polisler. Kore genliine kutlama, dayanma teli ekilme nerisi ortal iyice kartrm. Svgler, barmalar balam, polisler coplarla saldrmlar, gz yaartc gaz bombalar patlam; kavgalar, grltler arasnda siyaset yapld gerekesiyle salon boaltlp kongre datlm. Her trden siyasal eylem gnlerdir yasakt lkede. Meclis'te Tahkikat Komisyonu tasars da yasa-lanca renciler arasndaki kaynama daha da artacakt. Handan bile politikac kesilmiti. Ate pskryordu yneticilere. Abisi Hac Nadir'e benzetmi polislerden birini; "yle bir aplatabilseydim o domuz k suratna pezevengin..." diyordu. O gn Marmara lokalinde kendi aralarnda Tp'tan, Hukuk'tan, ktisat'tan toplanan 16 renci derslere boykotu kkrtmak iin szlemilerdi. Uur anlatt konuulanlar. Hepsi dinliyorlard. Gzeldi de, nasl uygulanacakt bu?.. Sonunda yeni kan 510 Tahkikat Komisyonu yasasn protesto iin, ertesi sabah niversite bahesindeki heykelin nnde toplanp kk de olsa bir gsteri yaplmas konuuldu. stiklal Mar sylenecek, Atatrk'n Genlie Hitabesi okunacak, sayg duruu yaplacak filan... Nereye yarayacak? Tepki tepkidir. Sessizce katlanmaktan iyidir yine. Bu da bir eydir. Ne yapabiliriz ki baka? Bakalm buna da ka kii yanaacak?.. Herkes evresindekileri uyuracakt yarn iin. Bakalar da varm byle eyler tasarlayan diyorlard, onlarla da iliki kurulmalyd hemen. Bazlar bu yolda grevli saylarak ge vakit ayrld ocular. Handan giderken ekti Gnsel'i: Sakn ayak altnda dolama yarn, dedi, ne olur ne olmaz. Gnsel'in umursamazm gibi davrandn grnce: Bana i amak, rezil de olmak istiyorsan baka... dedi. Kedeki fiskos, gidenlerin de gzlerinden kamamt. Gnsel'in yrei hop etti, Handan bir patavatszlk edecek diye. Bakalm nasl izin alacak, dedi Handan, onu diyorum, soluk aldrmyorlar son gnlerde kza. inden olmasn! Ses karmad kimse. Yalnz Glsen kapdan karken: stersen gelme sen, diyecek oldu. Gnsel birden kar kt. Daha neler? zin mizin olmaz, sabah kitapla uramadan doru baheye geleceim. Sabah sekiz buua doru Beyazt'ta dolmutan inip de niversite bahesine doru yrrken uzakta, giri kaps evresinde dolaan ad polisleri grnce, uyandndan beri srp giden sinsi bulant i ezikliine dnverdi. Onemsememeye alt bir arpnt balamt. Bir eyler mi bekliyor bu herifler? Sezinlediler ya da duydular belki de. Neyi duyacaklar. Bunlara ne bahede, heykelin nndeki toplantdan? Her gnk ileri bu... ^\\ Katanalar gibi besili, kocaman adar stndeki polisler ellerindeki uzun coplarla olduklarndan da yarmaca grnyordu. Bir tane vursalar karnma... Ya da at arpsa, tepse ya da. Yalnz bebek mi? Sen de hap yutarsn be!.. At tepmesi ne demek? Bilmezmi-sin gibi... Niksar'da ablam tepmiti bada. Hem byle miydi o? Uyuz eek gibi bir eydi. Karnna doru gtrd elini yavaa ekti. yle bir ufak grltde, iti kakp derken dverse, kt m olur? "Seni de sakat brakabilir," demiti Handan. Amaan, bu bilgi doktorlardan! Hele Handan, yarm yamalak bir eyler okudu, bilmedii yok! Doktorlar hep iirir biraz ya... Sivas'ta ocuk drmek kadnlarn sradan ii. Bizim yanmzda bile konuuyorlard. Szde bizden gizli, ka gzle, fiskosla... Hele o biimde polisin eline, mdriyete d de gr iirmek neymi? Gazetelerin, btn halkn alay, talama konularndan biri, sava alan gibi inili kl, kazntl Beyazt Alan'nda yrrken, Kenan'la yamur altnda ilk bulutuklar akam anmsad. Sonra kavgayla ekip gittii gn... Kavgayla ayrldklar gnn bile bir tad vard sanki... nce ona bir telefon etseydim. Daha gelmemitir. Toplantdan sonra ararm. Cumaya dedimdi, srpriz yapp, bu akam gidelim, diyeceim Tevikiye'ye. ocuklar gibi sevinecek yine... niversite bahesine girerken saate bakt, sekiz buua geliyordu. Kzl olanh sabah kalabal her

gnk gibi akp gidiyordu byk yapya doru. Bir olaanstlk yoktu grnrde. Niye olsun ki?.. Dn akam Meclis'te ne kavgalar km. Anayasay iniyor herifler. inerler. Buras Trkiye... Dn kantinde epeyi hrlamlar bizim ocuklarla... "Bize ne?" demi birok renci, inenirse inensin anayasa. Dersinize baksanza siz. Hele ktisat'ta nci diye bir kza ok bozuluyorlard. Zppe klaryla teden beri batarm ocuklara... Anne sevgisine de kar km birilerinde... Ana sevgisi yok ki anayasa sevgisi olsun orospuda, diyordu Mahmut. nci bir deil ki... Ana sevgisi olann da geri kalr yeri mi var n-512 ci'den?.. Heykelin nne gelince baknd, tandk kimse yoktu daha. Kardaki cam kanatl byk kapdan girip kanlara bak-narak ar ar girdi ieri. ki yandaki koridorlar, merdiven balar, mermer direklerle evrili lo orta bolukta her vakitki gibi btn katlardan yanklanan sesler uulduyordu. Soldaki merdivene ynelmiti ki tandk yzler kt ortaya. Tp'tan, Ikti-sat'tan, Hukuk'tan... Yannda pek de tanmad bir kalabalkla Sermet'de yukar kattan iniyordu. Erkenden gelmiler demek. Kolunu biri tuttu Gnsel'in. Dnd, Handan'd. Mahmut geldi koarak: Kantinde tartmalar oluyor, dedi. Snflar dolap tahtalara yazalm nce... Dersleri boykot ettirelim. nce retim yelerine gidelim, derslere ge girsinler biraz. Bu konular dn geceden konuulmutu daha... Nasl olacakt bu i?.. Yzlerinde az da olsa sararma vard hepsinin. Yalnz heyecan deil, stne stne gittikleri bir ekingenlik de duyuyorlard belli ki. Snflara doru er beer yola knca, yanlarna bakalar da katlmaya balad. Bu atlm, btn olumsuz duygulan gittike artan bir devinimle ineyip yok etmeye, yerine bir dayanma scakl getirmeye yetmiti. Hukuk dershanesinde, krsye kan Nuri'nin seslenmesiyle akn duralad renciler. Dersleri boykot ediyoruz arkadalar, anayasay inediler. Memlekette hukuk mu kald ki hukuk okuyacaksnz?.. Glenler, dalga geenler vard. Nuri paldr kldr konuup boykota ary steledike akn bir sessizlik yaygnlamaya balad. Yannda kimlerin olduunu bile bilmeden on be yirmi kiilik bir kalabalkla bir baka dershaneye daldlar. Kendini kara tahtann nnde buldu Gnsel. Gstermeyin kimin yazdn, dedi biri. Tebeiri alnca yine bir heyecan dalgas geti iinden. Kzl olanl renciler ylesine kuatmlard ki evresini... Toparlad kendini, aaya indirilmi kara tahtaya kocaman kitap harfle- 513 riyle "DERSLERE BOYKOT, ANAYASA NEND" diye yazd. Tahtay yukar ektiler. Btn snf okuyordu yazlanlar, Mahmut kt krsye: Anayasa inendi, protesto edeceiz. Aaya arkadalar. Heykelin nne... diye bard. Homurtular, alklayanlar, kar kanlar, glp dalga geenler... karlarken eilimi belirsiz bir kaynama brakmlard arkalarnda. Aralarna yeni katlanlarla kocaman bir yn olarak yandaki snfa girdiler. Gnsel yine ne geiyordu ki yannda biten Handan ekti kolundan yavaa: Senden baka kimse yok mu? diye fsldad. Kzacak, kar koyacak gibi oldu Gnsel. Vakit kalmamt bile. Biri atlp ayn eyleri yazmaya balamt kara tahtaya. Yine krsye kp barmalar, yine belli tepkiler... Bir ok snf, amfi dolald bylece... Tartmalar koridorlara tamt artk. Kar kanlar da vard, nerileri tutanlar, savunanlar da. Tp'ta Ali, Enis, Rana, baka renciler, ktisat'ta teden beri bu eylemlerle tannan Nuri, Raif, Uur, baka biroklar dershaneleri, byk amfileri gezip kara tahtaya ayn eyleri yazmlar, krslerden seslenmilerdi rencilere: Anayasa inenmitir arkadalar! Protesto iin derslere girmemenizi istiyoruz. Bize katlmanz istiyoruz. Hep ayn idi tepkiler. Daha ok ilgisizlik. Baz retim yelerine bavurmulard derslere biraz ge girmeleri iin. Onlarn da bazlar biraz oyalanp uzattlar derse girmeyi, bazlar yanamad. Olduka kalabalk bir yndlar kantine indiklerinde.

Orada da tartmalar oluyordu. Yksee kp oradan da seslenildi rencilere. Arkadalar!.. Anayasa inendi, biliyorsunuz. Bilmiyoruz. Bilmiyorsan ren! inediler anayasay, derslere girmeyeceiz protesto iin... Heykelin orada toplanalm. 514 Biz gelmeyeceiz, siz toplann. Haydi ocuklar... Yine her kafadan bir ses kmaya balad. Saat 9.30'a geliyordu. Daha ok beklemek, toplanan rencilerin de dalmas ile sonulanabilirdi. Ayp yaptnz! Yakmaz rencilie. Dersler ne olacak? Baheye ktlar hep birlikte. 150 - 200 kii kadardlar. Tanyp grmedikleri kzl olanl birok yeni yz vard aralarnda. Handan, Gnsel'in yanndan ayrlmyordu, gz stndeydi. Bamszlk mar syleyeceiz arkadalar... Bir kmldanma, bir kaynama oldu. Hazrola getiler. KOOOORK - MAAAAAA SN - MEEEEEEZ BUU AFAAAAK... LAAAAR - DAAA - Y ZEEEN... Sylemesi g stiklal Mar'na, ou ynlarda olduu gibi para para, herkes bir yamm syler biimde, inceli kalnl balamlard. Kslan, soluu kesilen sesleriyle tam bir uyumsuzluk rnei vererek bitirmeye alyorlard. Bitirdiler. Sessiz yrye geip ana yapnn orta boluundan bahedeki heykelin yresine vardklarnda yeni katlanlarla kalabalk bir yna dnmlerdi. Konumalar balyordu ki Bakrclar kapsndan bir polis cipinin niversite bahesine hzla dald grld. Hzm daha da artrarak gelip rencilerin stne yrd. renciler katlar. Cip heykel evresinde hzl bir dnten sonra durdu, iinden polisler atlad hemen. Bir gn nceki Tp Kongresi'nin stn abal polisi Bumin Yamanolu balarndayd yine. Tabancalarn ekip ellerinde sallayarak barmaya baladlar: Daln!.. Haydi daln!.. rencilerde ilk aknln yaratt kama durmutu. Tabancalarn da bir etkisi olmamt, kimse inanmyor olmalyd kullanlacana. Kama srasnda Gnsel'in ayana basmlar, ok can yanmt. Handan kolundan tutup ekti. eri gir sen, diyordu. Gnsel kzgnlkla, btn gcyle ekip ald kolunu, tersledi Handan' bararak. Brak be!.. Birka erkek renci polislere doru yrr gibi oldular. tekiler de yreklenmilerdi. Banmalar balad. Siz kn buradan... Hrriyet... Hrriyet... Giremezsiniz... Atatrk... Hrriyet... Birden daha sertlemiti polisler. Daln ulan!., diye bard Bumin Yamanolu. Ate edeceiz. Kimse inanmyordu yine de. Bir kaynama, bir iti kaktan sonra polisler birden atelediler tabancalarn. Ayaklara doru ate ediyorlard. Birden bir rencinin bard duyuldu. Yk-sel'di. Bir kurun saplanmt ayama. Sallanp stne ykld birinin; tuttular. aknlk korkuya dnmt rencilerde. ti kak kamaya baladlar. Vay canna... Gerek mermi be!., diye bard birisi. Yaraly ieri tad arkadalar. renciler ancak inanmlard sanki kavgann gerekliine. Yalancktan deildi polisin at. Korkuyla kzgnlk birbirinin stne kmaya balamt. Polisler daha da marmlard baarlaryla!.. Ne sandnzd hergeleler, gerek mermi ya!.. Kara yaz, boylu boslu olan frladlar heykelin nne, kaan arkadalarna barmaya baladlar. Kamayn ulan!.. Ne kayorsunuz?.. Kamayn!.. Polisler kalabaln ayak diplerine ate ediyorlard durmadan. ocuklarn barp armas da nleyemiyordu ka. Gnsel ortalarda skp kalmt. Bir ara kurtard kendini baskdan, gslemeye alt stne doru kaanlar. Ne korku, ne yiitlik, ne ekingenlik, ne u, ne bu, hepsini yitirmiti bir anda. Tek bir ey vard kafasnda: Ka nlemek, polise diretmek. Heye-516

candan kendinin de tanmad ince, bouk bir sesle, var gcyle barmaya balad: Yazklar olsun size... Erkek deil misiniz? Ne kayorsunuz be? Kamayn. Ayp, ayp!.. Aklna ilk gelen szckleri denetisiz barmakt yapt. Baka barmalar da balad birden: Kamayn ocuklar!.. Tanmad sesiyle, koroyla birlikte, kendini yitirmicesine baryordu Gnsel de: Hrriyet... Hrriyet... Atatrk... Hrriyet... Yararl olmaya balamt yreklendirmeler. Yerlerde ta aranmaya balad biroklar. Polislere baryorlard bir yandan da: Alak, numassuzlar... Defolun buradan... Yuuuuuuuuuu!.. Hrriyet... Hrriyet... Hrriyet... Kahrolsun diktatrler!.. stifa Menderes!.. Hrriyet... Hrriyet... Hele birden toprak paralar yamaya balaynca polisler de bir ard nce. ocuklar tarhlarndan sktkleri toprak kesekleri, bulabildikleri talar polislere frlatyordu imdi. Ta bulmak zordu. Ta aramaya tarha koan Gnsel bir ara Handan' grd, kendini yitirmi gibi toprak ayordu polislere. Polisler gerilemeye baladlar birden. Erkekler baryorlard: Kzlar ta getirsin!.. Arkadaki inaattan ta getirin!.. Ta getiriiiin!.. Birok kz arkadaki kapya dalmlard ta getirmek iin. Gnsel ayrlmak istemiyordu kavga yerinden. Bir ara biri ekti kolunu, Handan'd; sanki yeni gelmiti kendine: Durma burada beee!.. diye bard. Taa gitsene!.. Gnsel'in bir ey demesine kalmadan bir iti kak oldu. Yerlere kitaplar savrulmutu. Yredekiler birden kamlar, sald- 517 ran polis bir renciyi yakalayp ekmeye balamt. Kaan-lardan birka dnd, atlp atlmamak aras bakyorlard ki Gnsel frlad birden... Olanlar da yreklenmiti. Atldlar. Polisin srkledii rencinin bir kolundan yakaladlar, nce ksa bir ekime oldu, baka renciler de yardma komulard hemen. Polisler avlarn brakp ekilmek zorunda kaldlar. Soluk solu-ayd Gnsel. Biri tutmu, kolundan ekiyordu, dnd, Handan'd. Silkip kurtard kolunu. Bir ey demesine kalmadan ierden bir sr kz, mendillerini, earplarn, bluzlarnn nne, irili ufakl talarla doldurmu skn ettiler. Erkeklerle birlikte Handan'la Gnsel de atlp kapmlard talar. Polislere atmaya baladlar. Erdin kendini yitirmiti. Koca bir ta kapt, bir sallad, ta gidip kt! diye polislerin nndeki Bumin Yamano-lu'nun gsne oturdu. Yaptnn bilincine o zaman varmt Erdin; gzleri korkuyla alp yanndaki arkadann, zde-mir'in koluna yklverdi. Baylmt. eri srklediler. Talar yayordu artk polislerin stne. Kzlar boyuna ta getiriyorlard. Silah sesleri, barmalarla birok snfta dersler braklm, renciler kouarak baheye inmeye balamlard. aknlklar bozguna dnmt polislerin. Son bir abayla atlarak nlerdeki bir olan yakalayp srklediler. Geride kalan iki polis de ate etmeye balad yeniden. tekiler, yakaladklarn cipe sokmaya alyorlard... Baaramyorlard, olan gl kuvvetliydi, kedi gibi evik diretiyordu. Sonunda polisler adadlar cipe, olan salarndan, sa kolundan yakalayp cipi yrttler. Yerlerde sryerek gtryorlard ocuu. Birden bir renci kotu cipin peine, yldrm gibi kouyordu; yetiti, srkledikleri ocuun salarn, kolunu tutan polislerin kollarna olanca gcyle birer kesme att; kurtard arkadan. Koutu renciler, toz toprak, kanlar iindeki olan kaldrdlar. Kazanmlard sava. Cokuyla barmaya balamlard yeniden. Hrriyet!.. Hrriyet!.. Kahrolsun diktatrrler!..

 stifa Menderes!.. Atatrk... Hrriyet... ok srmemiti sevinleri. Beyazt'taki byk kap tarafndan ad polislerle cipler skn etti birden. ocuklar talarla karlamaya baladlar ya, gelenler ok kalabalk, gl, acmaszd belli ki... Nuri atd birden: eri arkadalar!.. eri!.. Kaplan kapayacaz!.. Bir yandan gelenlere ta yadryor, bir yandan da iti kak, caml kapdan ieri kayorlard. Bir ksm da yapy dolanp yan kaplara kouyordu. Gnsel'in yanndan ayrlmayan Handan, baskyla ezilmemesi iin kendisini siper ederek kollamaya alyordu akl sra. Tam kapya daldklarnda bir dalgalanma ikisini ayrm, Gnsel'i sa koridor merdivenlerinin dibine yu-varlamt. Dorulurken yeni aylm gibi yle bir baknd. Merdivenler, koridorlar akn akn rencilerle doluydu. Son girenleri de almlar, caml kapy kapatyorlard. Sermet de oradayd. Nuri, Raif, daha baka tandklar. Kalkp merdiven yanndaki mermer diree yasland. imdi ne yapacaklard? Gittike artan bir uultuyla nlayp duruyordu orta boluk. Polisler, dayanmlard kapya. Bir cam angrts duyuldu birden. ocuklar banmaya baladlar yeniden. Alaklar!.. Yuuu!.. Hrriyet!.. Hrriyet!.. Gnsel ta kesilmi gibiydi direin dibinde; barmyor, kmldamyor, ylesine bakyordu donmu gibi. Birden kapdan atlan bir ey dt orta bolua. Bir duman vksedi hemen. Polisler gz yaartc gaz bombas atmaya balamlard. Bir aknlk, ardndan bir kama balad yeniden. Bir bomba daha dt. Gnsel'in kolundan tutup ekti biri. Durma kardeim, diyordu bir olan. Bombann etkisinden kurtulmak iin st katlara kayordu herkes. Bir-iki basamak kt Gnsel, dnp bakt, bir bomba daha dmt. Der dmez de bir olan atld stne, kapt 519 bombay, dardaki polislere frlatp att, kat ksrerek. Mendilini karm, yanan gzlerine, azna bastryordu kaarken. Gnsel'in yle arna gidiyordu ki polis nnde kamalar, koup olan kucaklamak geldi iinden. Yaa aslan olum!.. Du-ralad, byle yapmalydlar demek. Birden cierlerini sker gibi bir yanmayla gzleri akr akr akmaya balad. Boulacak gibi ksryordu. Gaz bulutunun kysndayd hemen. Gzlerini kapatm, mendilini azna bastryordu. Kendini yitirmi gibiydi. Birden koluna girilip srklenircesine yukarya ekildi. kinci kat merdivenlerinin ortalarnda bakabildi: Hi tanmadn rencilerdi... Yatn [..Yzkoyun yatn!., diye baryorlard. Yan yana merdivenlere yattlar hemen. lklar, grltler, uultular daha da artmt orta bolukta; btn yap nlyordu. Duman yattklar merdivene de ykselmiti. Kalkp yukarya doru kotular. Bir bulantyla sarslmaya balad Gnsel. Korktuu bana gelmiti. Koridora dnen duvara yaslanp kald. ryordu. Frl fini dnyordu ba. Gzlerinde yine bir yanma, yaarma, ksrkle birlikte iini altst eden bulant... Bir uultulu lklar... Namussuz heriflerden kayoruz... Kaburgas krlm aabeyimin tekmeyle... Atl polislerdeki coplarn... Toz toprak... Hal tezgh Sivas'ta... Bir ta atamadk kafalarna da... Kenan... Gzlerini atnda tuvalette lavabo bandayd. Ksmt. Kolundan ekip srklediklerini biliyordu ya, buraya nasl gelmiti? Gnnur'du yanndaki. Ac sular geliyordu azndan. Bombotu ii. Yarm fincan st imiti sabahleyin de. Baka kzlar da girip kyorlard. Dardan uultular, barmalar, lklar geliyordu kapnn her alnda. Kkken hamama gtrrd annem bizi, byle uultular gelirdi kaplar alnca. yi misin? dedi Gnnur. Ban sallad ar ar. Yzne su vurdu yine, azn alkalad. Kap ald, soluk solua Handan dald ieri. Kimden duydu ki?.. Salar dalm, hafif syra benzer bir ey vard enesinin sanda. Bluzunun yakas yrtkt. Durup bakt Gnsel'e bir ey diyecekti, demedi. Gnsel dnp bakt; dardayd akl. Ban sallad hafife: Ne oldu? dedi Handan'a. Handan kzgn bakyordu. Ters bir ey diyecek gibiydi, yutkundu.

 Rektr de dvmler, dedi. Mdriyete gtrmler kanlar iinde... akn kald Gnsel, Handan toparland. Arn var m? dedi. Gnsel'e anlaml bakmu bunu sylerken. Gnsel de geitirmeye alt. Yok, dedi, gaz yuttum biraz, o arpt, yok bir eyim artk. Handan apak konumak, boalmak istiyordu ya, Gnsel uyarr gibi bakyordu Gnnur'u gstererek: Tuvalete girdin mi? dedi, iini, misini yap, iyidir. Yok, dedi Gnsel, kalm. Kafas olay yerindeydi yine. karlarken Handan syleniyordu: Senin kadar aksi, bok kan olmaz! Koridordan merdivenlere yrrken ocuklarn barmalar duyulmaya balad. Rektr istiyoruz! Rektr... Rektr... Hrriyet... Hrriyet... Hrriyet... Mutluluk duymaya balamt Gnsel, i baarld demektir bu. Balarna epeyi i at kpekler. Bakalm nasl kalkacaklar altndan? Dok iisi Hasan' dvmeye benzemez bu. Rektr' ha?.- Koridorlar, merdivenler tklm tklmd. retim yeleri de inmiti aaya. Gazlar dalm olmalyd. Handan sk skya koluna girmiti Gnsel'in, merdivenlerden kalabalkta ky ky inerlerken. retim yeleri konumalar yapyorlard. Ne sy- 521 lediklerine bakmyordu Gnsel. Olay nemliydi artk. Birka yrekli rencinin deil, btn niversitenin sorunuydu savunduklar. ki saat nce dnyadan habersizmi gibi her ileri neriye tam bir ilgisizlik, vurdumduymazlkla kulak tkayan binlerce gen, uyanp aylmlar, bir eylerin bilincine varmaya balamlard. Dev bir koroydu ortal nlatan. Hrriyet... Hrriyet... hHrriyet... Rektr isteriz. Rektr... Hrriyet... Orta boluktan, tklm tklm dolu arka baheye ktklarnda ikinci kattaki pencerelerden birinde bir profesr rencilere seslenmeye alyordu. "Daln artk," diyordu. "Rektr brakld, evinde istirahat ediyor." renci kidesi sessiz kald bir an. Ne tepki gstereceklerini bilmiyorlard sanki. Bir st kattaki pencereden elini sallayan Nuri'ye ykselttiler balarn. Nuri, inanmayn, dalmayn, diyordu bayla, elleriyle, sessizce. renci yn birden grlemeye balad yeniden: Rektr... Rektr... Rektr... Dalmayz... Rektr... Hrriyet... Hrriyet... Pofesr ieri ekildi. ocuklar ayn tempoda dev bir koroyu kesintisiz srdryorlard st kattaki Nuri'nin ynetiminde. Aa kmak iyi gelmiti Gnsel'e. Handan dnd yine: Kzm, sz dinle de sen eve git artk, dedi, bu i bitti. Sana deni yaptn sen. Baksana... Kalabal gsteriyordu. Artk grev onlarn demek istiyordu. Doru diyordu belki de. inde yine bir baygnlk, kaznt, bulant balyor gibiydi. kaym, Kenan'a bir telefon edeyim nce... Oradan da... Git eve yat, dedi Handan, biraz uyu, akama urarm. la filan da getiririm belki. Sen de gelmiyor musun? dedi Gnsel. Handan hi de beklememiti sanki byle bir soruyu. aalar 522 Sibi oldu Yooo, dedi, niye geleyim? Ona da sevinmiti Gnsel. yi kz bu, kendini at bir gnde, daha da aacak. renciler gittike artan heyecanla korolarn srdrrken Gnsel istemeye istemeye arka kapya yrd. Handan da yan sra geliyordu. Geride, niversite kitaplnn sokana alan kapya yaklatlar. Kapalyd. Her yan askerle tutulmutu. Kapda bekleyen ere sokuldu Handan: An, dedi, eve gidecek bu. Sert, suratsz bir erdi kapdaki: Yasak, dedi tersleyerek. Handan armt. GnsePin iine sevin dolu birden. Ne yasa kardeim, dedi Handan, hasta bu, burada m kalacak?

Er ayn serdikle ban evirdi. Ne yapalm, dedi, hastaysa? Girerken bana m sordu? Handan'n dnp de akn bakna glmeye balamt Gnsel. Handan bir eyler daha diyecekti ki birden bir grlt koptu. Gerilerdeki renci yn i avluya akyordu. Gnsel de firlad merakla, Handan da...Rektr gelmi. eri girenlere karrken Handan yine sk sk tutmutu Gnsel'in kolunu. Kylardan sokularak girdiler orta bolua. Gnsel'i ykseke bir yere kard Handan, elinden tutup ekerek. Erkek renciler de yardmc oluyorlard, yanlarnda yer amlard. Ba kanl sarglar iindeki Rektr', kollarna girmi, merdivenlerden yukar karyordu renciler. Yzlerinde gaza kar slak mendiller, beyaz bezler vard. Kendi kmak istedi bir ara, bitkindi, tkezledi, decek gibi oldu birden, hemen girdiler koluna, odasna kardlar. Byk bir Atatrk resmi aslmt duvara. Bayraklar getiriyorlard bir yerlerden. nce acl, saygl bir sessizlik olmu, sonra cokun bir gsteri balamt Rektr iin. Artan gsteri karsnda Rektr kt, orta bolua doru bir eyler sylemeye balad balkonda. Ne dedii anlalmyordu. "Mcadelenizi tebrik ederim" gibi bir eyler duyuldu. Gsterinin cokusu da btn 523 llerin stne firlayverdi bir anda. Hrriyet... Hrriyet... Hrriyet... Alaklar... Orta boluktaki mermer direklerden birinin dibine firlayver-miti biri: Arkadalaaar!.. Yryelim arkadalaaaaaar!.. Sessiz yry... evresindeki kalabalk da bu neriyi bekliyormu gibi bayraklar kapp yrmeye baladlar. Cokulu renci yn akyordu pelerinden. Arka bahede kaplar tutmu askerlere yaklayorlard. Askerler silahlarn evirmilerdi gelen renci kalabalna. Handan'la Gnsel de kalabalkla akp gidiyorlard. Hibir ey demiyordu Handan artk. Deminki kapya gelmilerdi. Deminki sert yzl er makineli tabancay evirmiti yaklaan renciye. Sessiz kalnd bir an. Arkadakiler de durmutu. Gelmeyin, vururum! diye bard er. Bir renci, duygulu, romantik biimde iki eliyle gsn ap frlad erin karsna: Vur, dedi, arkada hadi vur beni!.. Vursana!.. Er ters ters bakyordu. Birden makineli tabancay, ocuklarn oyunu biiminde hzla iki yana tarar gibi yaparken, az ile sesler karmaya balad: Dgu dgu dgu dgu dgu... Durdu, herkes armt. Er de srtyordu garip garip. Boynuna sarldlar; sevinle atlp atlar kapy. Kzl olanl renci ynlar duvarlardan kaplardan kar konmaz bir aknla yan sokaa dklmeye baladlar. Pencerelere dolumu halk merakla, heyecanla bakyordu renci ynlarna. Bayrak!.. Bayrak!., sesleri duyuldu. Birka evden, pencerelerden bayraklar atld ocuklara. Sokak renci ynlarnn dev lklaryla dolmutu. Hrriyet... Hrriyet... 524 Atatrk... Atatrk... Hrriyet... stifa Menderes... Alaklar... stifa... Yurtlarn nnden geerek rencilere ar yapyorlard. niversite kitaplndan, yredeki btn yurtlardan akn akn renci katlyordu her getikleri yerde. Bir ara Handan bir eyler sylyordu. Duymam gibiydi Gnsel ya da aldrmamt. Baryordu herkesle birlikte. Fen - Edebiyat Faklteleri'nin nnden geip Koska'dan Beyazt'a kvrldklarnda dalganan bayraktan, ortal nlatan haykrlar, dev korolar, sonu gelmez gibi akan uzantlaryla kaplayverdiler bulvar. Aralar durmu, halk yan merak, yan ekingenlik, yan korkuyla iki yanl seyirci olmutu caddede. Ara sra alklayp yreklendirenler de kyordu. Kol kola kenedenip yrmeye baladlar. Yolun kysndan yryenler renci d kimsenin, yabanclarn aralanna karmamas iin uyarlmt. Denetimi yitirmekten, aykn kkrtmalara srklenmekten korkuyorlard. 6 - 7 Eyll'n ac -renimindendi belki. Bilinli ya da bilinalt, olaya halk kantr-mama, renciler, aydnlar sorunu yapp

geitirme eilimi diye almak iin asl dorusuydu belki de! Beyazt'a kyorlard artk. Hrriyet... Hrriyet... Katiller... stifa Menderes... Kalabalk iinde bararak yryen Gnsel her eyi unutmutu. Ne bulant, ne an... Sa kolunda Handan, solunda koluna kenetlenmi, tanmad bir baka kz, ayaklan yerden kesilmi-cesine yryordu. ne yakn ortalardaydlar. Handan da unutmutu her eyi. Hibir kukunun bulandrmad bir inanla, p-nl pnl bir doruluk duygusuyla banyorlard koroyla birlikte. Hrriyet... Hrriyet... Katiller... stifa Menderes... Birden bir duraklama oldu. Korodaki sesler zayflad birer ikier. Kardan, Beyazt'tan saldrya geen atl polisler uzun coplann acmasz indiriyorlard kz erkek demeden nlerine gelene. Tam bozgun biiminde herkes kamaya balamt artk. Gnseller'in n alvermiti bir anda. Kamaya baladlar onlar da... nce kolunu ekip almt Gnsel, Handan'n kolundan. yle anna gidiyordu ki kamak... Kamayp da ne yapacakt? Namussuz herifler, itler, ah ne olur, bir ey olsa da u anda bu alak kpekleri... Birden iine oturan bir ac duydu sol omzundan. Kaarken eliyle tuttu omzunu, ii kinle dolu bir bak att gerisine. Bir ad polisin copuydu havada sallanan. imdi yaknda kaan bakalarna iniyordu kyasya. Dnp herife saldrmak geldi iinden. Attan korktu. Herif yine dnecek gibiydi ki frlayp kendini yaya kaldnmna att. Atmas iyi de olmutu. Yamur gibi ta yamaya balamt demin olduu yere. Hem de koca talar. O zaman kendine geldi. Sevindi. Bahede yapmtk ya... Kylarda, iyerlerinin nlerinde, kaplarda, sokak aralannda, Beyazt kazlarndan kalan yknt diplerinde bek bek birikmi renciler kocaman talan attaki polislere frlatmaya balamlard. Gnsel de ta aramaya balad. Hay Allah, kmldatamayaca kadar byk talar geliyordu eline hep. Sonunda bir-iki ta alp savurdu var gcyle. Biri boa gitmiti, biri de bir atn bacaklanna arpt, huysuzland hayvan. Bir duygu-luk geti iinden, acmt ata. stndekine acmyorsun da... Yok acyacaktm!.. Artk herkesle birlikte kyasya ta atyordu o da. Bir ara rencilerden birinin koarak atld polisin elinden copunu ekip ald, herifi attan ykt grld. Cop rencinin elindeydi imdi, ata da adamaya alyordu; atlad da... Sokulan ad polislere ustaca indirmeye balad copu. drt polisin saldnsyla yklverdi biraz sonra. Baka renciler de frlamlard imdi polislerin stne. Bir anda renci kalabal ortasna gml kald polisler, iler tersine dnmt. Ellerindeki coplar para etmiyor, renciler polisleri atlarndan ekip alyor, adamakll pataklyorlard. Kaabilen polislerin de kafasna gzne koca koca talar yayordu. Birka olan yanar sigaralar atlara bastryor, can yanan atlar ahlanp rkyle deli gibi kayor, srtndan frlatyordu binicilerini. Gnsel de frlad, polisin birini evirmi renci kalabalnn arasna atld. Sermet'i grd bir ara. akanda kan vard. Raif, Nuri ordaydlar. Tand bir kz daha... Ortadaki polisin surat kpkrmz, gzleri korku doluydu. Kamaya, kollarn yzne siper ederek dayaktan kurtulmaya alyordu. Bir ara yere ykld. Nuri atlayp aband stne. ldreceklerinden mi korkmutu? - Brakn, yeter vurmayn! diyordu. Yakndaki baka polislere saldrdlar hemen. Attan yeni alaa etmilerdi birini. Sille tokat gidiyorlard. Gnsel de atlp vurdu birka kez. Gc azalm gibiydi sinirlilikle. stedii arlkta indirememiti bir trl. Yine atlyordu ki bir iti kakla yerde buldu kendini. Ayrlr gibi oldu. lerde, Beyazt Kitapl'nn duvarna yakn bir yerde rkm bir atn yanndaki kalabala arpt gz. Handan'd. st ba yrtlmt iyice. fkeyle atlp oradaki polise yumruklar indiriyordu. ki ad polisin saldrsyla brakp ekildiklerini grd bir ara. rkm adardan biri hzla geiverdi Gnsel'in tam yanndan. Frlad, kendini kyya att. O zaman iyice duymaya balad omzundaki cop yerinin arsn. Ezilmi gibiydi. Bir de polise vurduu eli acyordu. Bilei mi incinmiti? Atl polisler de tam bir bozgunla arkap'ya doru kamaya balamlard. Acy filan unuttu yeniden. Yandaki halka bakt. Niye seyirci bunlar? Niye mi? yle istiyor sizinkiler daha da ondan? Bizimkiler mi?

yice toparlanmlard renciler. Eskisinden daha gl, daha yrekli, yeniden caddeye ktlar. Deminki korolar gittike byyerek ykselmeye balamt. Katiller... Katiller... Katiller... istifa Menderes... Hrriyet... Hrriyet... Hrriyet... Hrriyet... Alana giriyorlard ki birden Beyazt Kitapl'nn gerisinden inen 50 - 100 kadar sivil polisin, tabancalar, makineli tabancalarla rencilerin stne yrmeye, kerek, nian alarak ate etmeye baladklar grld. Bir anda abna dnd renciler. Deminkinden daha byk bir bozgunla kap sokak aralarna, 527 Marmara Sinemas'nn duvarlar kysna, yredeki kuytu yerlere snmaya baladlar. Bir ksm da yaylm ateten korunmak iin yerlere, kaldrm kylarna uzanmlar ya da ta ynlarnn, direklerin gerisine sinmeye alyorlard. Daha ilk atta birok rencinin yaralanp ykld grld. Alana, caddeye kan dmt. knt bir duvar dibine uzanmt Gnsel. Handan' aramaya balad gzleriyle. Yannda biroklar vard. Tanmyordu hibirini. Bir olan svyordu boyuna. tekiler suskun, aknd daha ok. Sekiz on metre nlerinde tam kaldrm stnde kanlar iinde bir ocuk yatyordu, lmt. Kalkp ona gitmek geldi iinden. Kurunlar yap duruyordu alanda. Vay namussuzlar, katil kpekler. Niye bizde silah yok? Handan nerede? Tam da polislerin ate ettikleri yerdeydi demin. Silah sesleri kesildi bir ara. Polisler arjr deitiriyorlard. Bir anlk ate kesme, duralama yeniden deitirmiti her eyi. Yrekten bakaldrm kzgn renciler frlamlard saklandklar yerlerden, ta yadryorlard tabancal polislere. Alan yeniden nlamaya balad. Katiller... Katiller... Katiller... Demin yrrken bardklarndan apayr bir anlam, bir etkinlik tayordu bu haykr. Artk gerek katildi kardakiler. Yeni dklm taze, scak bir kann ar sulamas, gerek bir atn yrei burkutan aclyd alan kaplayan. Polisler yeniden atee baladklarnda da susturamam, ka-ramamt ocuklar. sderine yryorlard polislerin. Baz, siper bile etmeden hibir eyi, apak ortaya atlarak ta atyorlard. Caddede, alann kylarnda yer yer yarallar vard. Kurunlanm arkadalarn hastaneye yollamak iin durmak istemeyen aralarn nlerine atlp yarallar bindirmeye alanlar vard. Gnsel de frlad ayaa, nce ilerdeki lye doru yrd. Biroklar birikmiti lnn bana. Turan, diyordu birisi. Polislerin stne yryenlere bakt Gnsel. Bir ta kapt yerden, o yana doru atld. Ta kapan saldryordu o yana doru. Polislerin ellerinde tabancalarla gerilemeye balamlard; her tr silahn stne km gibiydi kardan kkreyip gelen kzl olanl gen ynlar. Bir polisin suratndan kan szyordu. Ta yemiti. Mermileri de tketmilerdi besbelli. Bozgunun eiinde geriliyorlard artk. Katiller... Katiller... Katiller... Tam polislerle renciler karlkl kapma biimine gemilerdi ki sng takm erler grnd Kitapln st yanndan. Balarnda bir yzba, koar adm atlmlard. Birbirine kyasya girmek zere olan iki yann arasna daldlar hzla. Sngler kendilerine evrilmiti ya, yine de sevin gsterilerine balad renciler. Duygulu, etkin bir sesle bard birisi: Yaasn anl ordumuz. Bir sz yetmiti davranlarn saptamaya. Alayarak atlp bir kurtarc gibi yzbann boynuna sarlmt birka. Erlere sarlanlar vard. Polisler ekilmilerdi. Asl sevinen onlar olmalyd kurtulduklar iin. Gzyalar arasnda yeni koroya balamt renciler. Ya ya ya... a a a... Trk ordusu ok yaa... Bir an akn kald Gnsel olanlara bakp. Neler gemedi kafasndan bu bir anda... Toparland. Ne var yadrgayacak? Doruydu olan. Bilinli deil, igdsel belki de ya, devrimlerin, devrimcilerin temel kurallarndan birini uyguluyordu ite renciler. Askerin, ordunun "hayrl tarafszln" salamak en azndan. Bu deil mi kitaplardan okuduun? Peki, imdi hayrl m bu? Polisleri korumak tarafszlk m? Gzleri doluyordu Gnsel'in. Nedenini bilmeden alayacakt nerdeyse. Hay patia-sn senin bu kk-burjuva duyarlln!.. Omzu, polise vurdu-

u eli, sonradan sonraya balayan sa ayak bilei yle aryordu ki... Olsun, baka yanmda bir eyim yok ya... Yoktu baka yannda bir eyi. Tanmad bir kalabaln iindeydi. arkap'ya doru yryorlard bara bara. Askerleri alanda brakp yola koyulmutu yeniden uzayp giden renci ynlar. Katiller... Katiller... Katiller... stifa Menderes!.. Hrriyet... Hrriyet... Hrriyet... Katiller... ndeki renciler kucaklarna aldklar baz yaral arkadalarn tayorlard kanlar iinde. Taksilere konan birok yaraly kavga dv, polisler karmt. Tanklar skn etti birden ar-kap'da. En kk bir korku boluu vermeden tanklarn stne yryordu renciler. Orduya gsteriye baladlar bir yandan da... Ya ya ya... a a a... Trk ordusu ok yaa... Tanklar durmutu. Tankn iinden atlayan bir temenle bir sivilin (polis efi olacakt) tarttklar grld ilerde. Hzlanmt renci yry. Koar gibiydiler temenle tartan sivile doru. Gedikpaa'ya inen bir sokan bana dolumaya balad renciler. Kavgalar m oluyordu ne? Sermet'i, Ali'yi, yzn tand bir kz seebiliyordu Gnsel. Atld sokan bana doru. Sille, tokat, yumruk bir iti kak iinde buldu kendini bir anda. Birilerine vurdu o da kyasya. Kafasna inen bir yumrukla sarsld birden. Srklemeye balamlard. Kollarndan, salarndan ekerek cipe sokmaya alyorlard. Aznn kysna gelen kll, pis bir bilee dilerini geirdi btn hrsyla. Bir tokat patlad suratnda: Kanck orospu!.. GnsePle birlikte daha birka kiiyi ekmilerdi yan sokaktaki ciplere. Hzla srdler cipleri, kouan rencilerden karp uzaklatlar. renci yn, kysndan koparlp alnanlardan habersizdi. Barmalar srp gidiyordu. XXIII Kenan, Sahaflar'dan naralt'ndan geip Beyazt Camisi'nin avlusu ardndaki duvar dibinden niversite kapma baknca ne edeceini bilmeden acl kald bir sre. Polis cipleri, ad polisler, siviller kaynayordu niversite kapsnda. te bu bahede Gnsel. Almazn tesinde. Duvar diplerinde askerler dolayordu. Kazlar, ykntlar, ini klarla dolu geni alan, uzak kylarndan, merakl, ekingen bir seyirci kalabal evrelemiti. yle bir baknd; yannda yresinde imam klkl, bereli, esnaf giyimli, sradan grnl eidi kimseler vard. Suskun bakyorlard. Cipler gelip gitti bir ara. Uzaktan uzaa bir uultu geliyordu, niversitenin ana yapsndan doru. Polislerde bir kaynama oldu yeniden: Azdlar, azdlar... Bulacaklar belalarn imansz piler. Dnp bakt. Kara sakall, ba ak, imam klkl bir herifti; adrvana doru yryordu sylenerek. Kimse aldrmamt! Duymam gibiydiler. Marmara Sinemas nnden bakanlarda bir kaynama balamt uzaktan uzaa. Aksaray'a doru gidiyordu kalabalk. Bir eyler oluyor orada. Yoksa Edebiyat Fakl-tesi'nde mi olaylar? Alandan doru geemezdi, dnd. naralt'ndan Sahaflar'dan karya gemek iin caminin avlusuna dald yeniden. naralt'ndan geerken daha dn oturup kahve itikleri keye bakt. Ya btn eski bulumalanmz!.. lk buluma- 53^ mz o souk gnde!.. Niye yan yana deiliz imdi? Niye onun yannda deilim ben? Burak'tan olaylar duyunca iyerinden ayrlp ayrlmamak konusunda kukulu kalmt uzun sre. Gn-sel'den telefon beklemiti. Ban iine emi Matmazel'den baka herkes, iyerine gelip gidenler, konu komu, kitaplar, Burak, ar ilgi gsteriyordu Beyazt'taki olaylara. Ankara Cad-desi'nden gelip geen tandk gazetecilere, yolu Beyazt'a denlere, bu arada birka resmi polise bile, niversite'den olduunu yaktrdklarna, hemen herkese soruyorlard olaylar. O iine kapank, sessiz Burak'n btn dncesi niversite'deki olaylard sanki. Bir ara gazeteye telefon bile at Kenan'dan izin alp; bir arkada varm gazetede. Asl olanlar da o zaman rendiler. Byk grltler olmu, Rektr dvlm filan... Kenan'n kukusu kalmamt artk Gnsel'in de olaylarn iinde olacandan. Bir gn nce bir eyler demiti. Tahkikat Komisyonu Yasas'na kar kmak gibi... "Bu gece gelecek ocuklar da, yasalarsa yarn sabah!.." Durgun, tek tek

syleyii gznn nne gelmiti Gnsel'in. Frlamt iyerinden. "Telefon ederse, ben seni arayacam," demiti Burak'a, "bir yerde beklesin beni." Burak giz ortam artk. Saklmz m kald? Bir arabaya adayp arkap'da inmi, nce cami avlusuna komak gelmiti iinden. En yakn orasyd niversite kapsna. imdi yine koar gibi gerisin geriye geiyordu Sahaflar'. yerlerinde demin de pek kalabalk yoktu ya, iyice azalmt alveri edenler. Ya cami avlusuna gidiyorlard ya da Marmara Sinemas'na doru gitmek iin yolun karsna, Gedikpaa'ya geiyorlard akn akn. Kenan da geti koarak. Yoldaki tatlardan birkan durdurdular ilerde, evirdiler. Cipler, polis arabalar dolayordu. Marmara Sinemas'nn yanndaki sokaa yaklanca Laleli tarafndan barma-lar gelmeye balad. Polisler ara yollar da tutmulard. Halk pencerelerden, kahvelerden, sokak balarndan, yol kylarndan merakla bakyor, nemli eyler bekliyordu belli ki. Kenan aa sapp koarak Marmara Sinemas'nn ardndaki sokaa girdi. Sesler artk iyice duyuluyordu. Yan sokaklardan, evlerden Kos-ka'ya doru kouanlar arasnda, Hasan Paa Han ile Srmake Han arasndaki polise tutulmam darack bir sokaktan anayola kt. Patrona Hamam karsnda, yolun kysnda ykseke bir yerde bekleen halkn arasndayd imdi. Bayraklarla dalgalanan renci yn Edebiyat Fakltesi'ni gemi, Beyazt'a yryordu dev korolarn haykrarak "Hrriyet" diyorlard, "stifa" diyorlard, "Katiller" diyorlard. akn rpertiler iinde donup kalmt Kenan. Demek i buraya geldi! Yresindekilere bakt. Sessizdi herkes yine ya, cami avlusundakilerden daha yaknlk gsteriyor gibiydiler, baklar, yzleriyle, gelen ocuklara. Yredeki hanlardan km, bakrc, kalayc rana benzer tulumlu tulumsuz, kir pas iinde olanlar da vard akn bakanlar arasnda. Beyazt'taki a polisler de alann alt banda grnmlerdi. Kenan, yolu kaplam renci seli iinde Gnsel'i aramaya balad gzleriyle. Bir ara inip hemen nlerinden geen rencilere tek tek bakmaya kalkt. ylesine kkreyerek bar-yorlard ki hep bir azdan, yle i ieydiler ki cokuyla, gzle bile ayrmak kolay deildi. nnden sel gibi akp giden ynn yannda yapayalnz, ezilmi gibi kald. Gnsel, kzl olanl bu binlerce genten biri, sen kimsin yolun kysndaki? Toparlanmaya alt, biriki adm att rencilerin yan sra. Kolba geip gitmiti. Dnp bir daha bakt nnden geenlere, hibir tandk yz yoktu. Bir ara yaya kaldrmndan inmi, genlere karacak gibi olmutu. Hemen iteleyip uzaklatrd renciler. Kimseyi sokmuyorlard aralarna. Dank duygular iinde bir sarsnt daha geirdi Kenan. Nasl girersin onlarn arasna budala... Alrlar m? Barmak geldi iinden onlarla birlikte, olmad br trl. Bir-iki denedi. "Hrriyet" dedi, "stifa" dedi; yle yalnz, yle clzd ki sesi, kendine bile gln geliyordu. Peki kiminle birlikte baracam ben? ilerin arasna da giremedim. Tek basmaym u yolun kysnda. Yresine baknd, sanki baka kimsenin yok byle tasas. ylece bakyorlard geenle- 533 re... Hepsi tek bana onlarn. Oral bile deil hibiri. Onlar gibi bak sen de... ki iyeri arasnda bir duvara yaslanp acl baknmaya balad. lerde atl polislerle renciler birbirlerine girivermilerdi bir anda. ylesine bir uraa dalmt ki kendisiyle, aalad, hi beklemiyordu sanki. Frlayp birka merdiven trmand, talardan atlad. Demin geldii sokan kesindeki bir yapnn nne kmt. Kavgalar kyasya gidiyordu alana girite. Atlasam, karsam m aralarna? Yresine baknd, yine seyirciydi herkes. Bizim kavgamz deil demek bu. Peki kimin kavgas? Gnsel'in. Gnsel'i aranmaya balad yeniden. Birbirine girmiti herkes. Orada olsa bile nasl ayrrsn? Kzlar da vard atlarn nnde, polis coplarnn altnda. Gnsel de aralannda m? Niye bulamyorsun? Ne aptal herifim ben!.. Kavgann akna kapld, her eyi, herkesi, Gnsel'i de unuttu bir ara. Demin atl polislerin saldrs ile kap toparlanan ocuklar vard; imdi ise yerlerde srnen, dayak yiyen, kaan ad polisler... renciler yrye geiyorlard yeniden. Dev koro yine balamt. Sevinle tkanr gibi oldu Kenan. te yryorlard. Gnsel yok mu? Belki de o katlmad. "Sen girme," demilerdir belki de. Dinler mi? Doru olan yapar o. Gerekirse dinler. Gerekir mi? Kim bilir, gerekir belki de. Belki de telefon etmitir. Marmara Sinemas'na doru ilerlemeye alyordu kylardan, duvar diplerinden. Birden silahlar patlamaya balad. rkilerek kald olduu yerde. Baku, ellerinde tabancalarla yaklaan dizi dizi sivil polis srekli ate ediyordu ocuklarn

stne. nanamad nce. lklarla den rencileri grnce ayld. Halk kayordu. ok yaknndaki duvarlara, yerlere kurunlar arpyor ya da vnlayarak, sekerek geiyordu nlerinden. Srekli ate ediyordu polis. Biroklar devrilmiti yine. Bilinsiz bir korkuya dverdi birden. Kylardan, duvar diplerinden deli gibi kamaya balad. Deminki sokak bana gelince soluk soluayd. Soka dndkten sonra, duvar siper ederek bakt. Yaylm ate yine balamt. Birka 534 kii de kaarak dndler sokaa. Kenan yine tutamamt kendini, kaanlarla birlikte, hem onlar da geride brakarak sokan alt bana doru komaya balamt yeniden. Silah sesleri durmutu. lklar, banmalar geliyordu. Birden o zaman vard bilincine: Kayorum!.. Ter iindeydi. imdi yeniden ter dkyordu utanla. Dnd, sokan bana doru yrmeye balad. Kzgn, yaral, kendine ksknd ta yrekten. Tek tk silah sesiyle duralad yine, ayaklarna bakt sulayarak, silah sesiyle koullanmlard sanki; imdi bile zor tutuyordu. Tpk Mdriyet'teki gibi. ki tokatta kamtm o zaman, imdi de silah sesiyle... Acl bakaldrmayla baracak gibi oldu. Yok orada Gnsel, yok!.. Varsa, yarallarn arasnda yatyorsa o da, ldyse?.. Tam kede kaskat kald birden. Yarallar arabalara koyuyorlard alann berisinde, kavgalar vard. Bir ofr dvyorlard. Niye?.. Kucakta tanan bir gencin gmlei, pantolonu kanlar iindeydi. nliyordu. rencilerin yeni lklarn duymaya balad birden. Orduya gsteri yapyorlard. Polislere karglar, svgler yayordu. Kede ylece kalmt Kenan. Alana yaklaacak, ortalara kacak yz m kalmt? Katm. Onlar dvt. Tala, yumrukla, kazanmacasna hem. Gzlerinin ii yanyordu. Dudaklar, dili, boaz yanyordu. Ta uzaktan ileriye atlm koan bir kz grd, Gnsel'di sanki... Birka adm att Kenan; kalabala kanp gitmiti kz. renci ynlar banmalar iinde dalgalanp duruyordu. Taksim'e, Taksim'e!.. Banmalar duyuldu. Ynlar, hayknmalarla akp gidiyordu arkap'ya doru. Kenan toparlanmaya alyordu? Baknd yresine, telefon arand. Postane neredeydi burada?.. Evecenlikle yrmeye balad yol kysndan. Alan geiyordu, kardan gelen tanklar grd uzaktan. Tanklar durmutu. Bir kaynama olmutu rencilerde. Telefon diyordu Kenan; aranp duruyordu. Burak'ta haber vardr. Aramtr Gnsel. Azak Sinemas'na inen soka geince bir maaza vard ya... Daha nce de... Koarak gidip dald ieri. Adamlar rkek bakyorlard. Kapdaydlar 535 Kenan girerken. ki yanl sokaklarda halk; belki de polis sandlar beni byle telala atlnca telefona. Hi iyi bakmyorlar. Elleri titrer gibi abuk abuk evirdi numaralar. Uzun uzun ald, Burak at soluk solua. Yrei duracak gibiydi Kenan'n... Arayan oldu mu? Nermin Hanm arad abi. Svecekti nerdeyse... Baka?.. Yok abi... Yklm gibiydi Kenan. Bir tkanma olmutu boaznda. Gnsel de ilerinde demek? Ararsa oraya gelip otursun, beklesin beni, arayacam yine. Ya da yerini sylesin. Adn vermemiti Gnsel'in. Bir sessizlik oldu. Burak yavaa: Peki abi, dedi. Kenan kapatt telefonu, firlad. arkap'dan, tanklann nnden geri dnm, ayn grkemli haykrlarla Laleli'ye yryordu renci ynlar. Demek Aksaray'dan Taksim'e... Ykseke bir yerden gzledi geenleri. Kimseyi ayrma olana yoktu. Nzm'dan dizeler geti kafasndan: "Tek bal, tek yrekli, milyon ayakl Kalkta." i ynlar onun dedii. Nerde o tek bal, tek yrekli, milyon ayakl stanbul?.. Pelerine taklmak iin birka adm atmt ki Marmara Sinemas'nn merdivenlerinden inen Matbaac rfan'la burun buruna geldi. Eskilerden diye tannrd, alayl bir glmseme vard baklannda. Grdn m pileri? dedi Kenan'a. Kenan anlamadan bakyordu. Yz deiti birden rfan'n, svmeye balad.

 zgrlk istiyorlarm eolueekler... Halk Partisi'nin bok yemesi... Y...m alrlar zgrlk diye. ok zgrlk kodu-lar da memlekette sanki. Namussuzum Menderes'e ballk telgrafi ekeceim. aalad Kenan. Kzamad, ne diyeceini de bilemedi. Halk Partililerin bok yemesi... Niye olmasn?.. Ne oyunlar dndryorlar kim bilir? Uraana bizim oraya, dedi rfan. Fahir Cemal de gelecek. Fahir Cemal Bey ne diyor? Soru mu bu da? Belli deil mi ne dedii Cemal Bey'in? kar m bu herif onun azndan dan? Ne diyecek? Ana avrat dz gidiyor o da bu ibnelere... Yrd Kenan, akna dnmt iyice. in bu yann niye hi dnmemiti ki... Fahir Cemal bile... Yllarca hapis yatm, nl solcu romanc Fahir Cemal kar olunca... Bir bildikleri, duyduklar vardr. Kulaklar deliktir onlarn. Halk Partisi'nin bok yemesi. in enlendi birden! Niye? Hani gzn tutmamt o herifi. Ters gelmiti ne dediyse. Bir kez karlamt matbaada Fahir Cemal'le.. Baba'ya verip veritiriyordu o gn; svp sayyordu. Svp saymad kimse de yoktu ya!.. Aykrya tatl vgler dzmek, karsndakini armakt ii gc sanki herifin. ly karp olumsuza kaymakta bir saknca grmyordu. " yok bu herifte," demiti Kenan; gsteri adam bu... imdi de... Demek Halk Partisi'nin... Niye olmasn?.. Bizim kavgamz deil bu. Niye bular Gnsel? Kark bir yumak dolanyordu kafasnda, Laleli'yi inmeye balayan renci ynna yetitiinde btn heyecann yitirmiti. Olay, ocuklarn lklar, kanl yarallar, barlan szler, hepsi yumuayp peltelemiti sanki. Barp arp aaya sarkt renci ynlar. Bir sre yrd o da artlar sra. Bir yorgunluk kt stne. zgrlk... zgrlk... stifa... Menderes... Katiller... Eeee, sonra? Menderes gidecek bir baka teres gelecek. Katiller yine o katiller. Bunun iin mi taban kaldrp katn silahlar patlaynca? Katm m? Yok kamadn?.. Katm ama... Halk Partisi'nin... Tamam tamam... Nasl da gller ayor iinde byle dndke!.. yi ki karmadn olaylara!.. Halk Partisi'nin bok yemesi... Korkak, Baha'nn 537 dedii yazy da yazamadm... Aydn, atom bombasn yok eden iyerine mi gitsem bir?.. Gnsel gelmitir belki de... Dnd, ar ar kt yokuu. Bir taksiye adad Beyazt'a... Burak' kapda buldu. Aramad abi, dedi Burak, sormasn brakmadan. Ses karmad, yukar kp kt koltua. Yutkunup durmutu. Burak bir eyler sormak iin. ekinmi, soramamt bir trl. Olan frlayp gidecek nerdeyse. Gelen giden de pek yok. Sen istersen git Burak, diye seslendi aaya. Unkapan'na varmlardr. Bitince dnersin. Dnerim abiciim, sa olun. Uar gibi frlad olan. Keke kapy da kapattrsaydm Burak'a. erde dinlensem yle bir. Gnsel gelir de... Gelmez, sokaklarda o. Halk Par... Amaan smm Halk Partisi'nin de... Birden telefona takld gz. Niye bir telefon etmem Faklte'ye?.. Bakarsn... abucak evirdi numaralan. Uzun uzun alyordu, aan yoktu. Tam kapataca sra ald. Odac azl bir adamd aan. Gnsel'e gittiinde birka kez koridorda grd yal adam olmal. Yrei yine rpnp durmutu Kenan'n. Gnsel Hanm' sordu, kitaplkta. Kimse yokmu orada. Gnsel Hanm da gelmemi bugn. Telefonu kapatnca yeniden bir bitkinlik kt stne. Peki imdi Halk Partisi'nin... Oydu Beyazt'ta polise doru koan. Birileri gelmiti aaya. steksiz indi. Bir eyler istediler, verdi, ald, yine bakalar geldi, onlara da... En iyisi bu, bir sre kullanmayaym kafam. Bir ie mi yanyor ki?.. Dikelip kald. Uultular, hayknmalar vard derinden derine. Buraya m geliyorlar? Niye olmasn? Vilayet'e belki. Vay canna!.. Tamam Vilayet'e... Ak akt artk. Srp gitti uultular. Kaznt balamt iinde. Sabahtan beri bombo iim, kaznt olmasn m daha? Gelse de Burak, gidip bir eyler yesem ben de... Bekle... Hi gelir mi Burak?.. Haykrlar ar ar snp durmutu epeydir. Burak koar gibi girdi. Skynetim balad abi, dedi. Kprleri de amlar, karya geilmiyor. Evecenlikle anlatp duruyordu. Vilayet'i tanklar kuatm. Subaylar gelmi, daln demi ocuklara. Onlar da para para dalyorlarm. Burak da komu

onu yalnz brakmamak iin. Emniyet'in nnde barp armlar bir sre. Sevinmiti geldiine Burak'n. Gnsel'i sorsam m? Grm mdr? Grse sylemez mi budala?.. Olan bilmiyor mu senin deli gibi beklediini? Peki ne yapaym ben? Daldlarsa bekleyeyim, arar imdi. Burak' st, sandvi almaya yollad. Telefon alyordu. Koarak kt yukar, at. Nermin'di. Olaylar duymu. Radyo skynetimi veriyormu srekli. ok korkmu. Naslm o?.. Sana ne? diyecekti. Demedi, iyiyim, deyip kapatacakt. Alamakl bir sesle ekledi Nermin: Ne olursun, bu akam olsun erken gel, korkuyorum. Bir an durdu Kenan ne diyeceini bilemeden. Yavaa kapatt telefonu. Allah belan versin!.. Korkarsn, baka ne yaparsn ki sen? Sen hi korkmazsn oysa ki!.. Bilmiyordum ki ben Gn-sel'in alanda polislerle silah patiaynca... Yoksa korkmazdn!.. Burak'n getirdii st, sandvii isteksiz bitirdi ar ar. Koltua brakt kendini yine, gzlerini kapatt. Aada gelip gidenlerin sesleri, grltleri, konumalaryla, kafasnda tepien dnce uultusu altnda uzun bir sre kald ylece. Biri drtm gibi frlad birden. Bee geliyordu. ndi abucak. Gidiyorum, dedi Burak'a. Bekle beni. Kapatma sakn. Ge de olsa bekle. Olur abi. Yokuta bir arabaya atlad hemen. Kocamustafapaa, dedi ofre. Yasland arkasna, kmldamadan kald. Beyazt' geerken bakt yle bir, niversite kapsnda birikme mi vard ne? nip urasam m? ofr de yle suskun ki... Evlerine gitmek en iyisi. Sokan banda indi arabadan, yrd. inde bir eziklik... Geri geri gidiyordu sanki ayaklar. Kt haberden korkuyordu. Ya yoksa? Ya?.. Merdivenleri karken yrei yine kt kt vurmaya 539 balad. Evde kimse yok!.. Bast zile, bir sre sonra srnen ayak sesi duyuldu, ald kap. Nahide Hanm yle bir bakt lo merdivendeki Kenan'a... Buyrun, dedi. Gnsel yok mu? Yine bir sre bakt ihtiyar kadn anlamam gibi. Gnsel mi? dedi. Bu saatte gelmez o. Sonra korkar gibi oldu, bir ey sezinlemiti sanki. Fakltede deil mi? Kenan ne diyeceini bilemedi bir an. Bir de buna sz anlat imdi. Gsteri varm da bugn, dedi; km Faklte'den. Haaa, gelir yleyse, buyursanza. Buyursam m? Buyurmayp da ne yapacam? Girdi ieri. Salona geti. Sessiz, tertemizdi ev. Teyze bir sre ierde dolat. Giysilerini mi deitiriyordu ne? yle baknd Kenan, Gnsel vard her kede. Hasan'la olduklar geceyi yaad yeniden. Gzleri dolacak gibi oluyordu. Pis, kirli, deersiz buluyordu kendisini. Kar koyamyordu bir trl iini kemiren bu duyguya. Nahide Hanm gelip bir eyler soracakt ki kap alnd. Yrei hop etti. Kadn admn atamadan frlad hemen at kapy. Handan'd. Aada, merdivenlerden gelen bir-iki kii daha m vard ne? Soluk soluayd Handan. Kenan azn at bir eyler sormak iin soramyordu, korkuyordu kt bir ey diyecek diye. Handan da anlamt. ylece bakp kald bir an. Arkada, yaklam bakan Nahide Hanm' kollamt o da... Merhaba, dedi; sizin oraya telefon ettim, ktnz sylediler, umdum buraya geleceinizi. Kenan anlamt bir eyler olduunu ya, niye hemen sylemiyordu bu kz?.. Arkadan bir olan, iki kz renci daha daldlar ieri. Girerken: Skynetim olduuna gre poliste kalmaz onlar, diyordu 540 biri, Harbiye'ye yollamlardr. Yakaland demek. Nahide Hanm akn bakmyordu, bir ey anlamamt o. Ne oldu? dedi titrek bir sesle. Gnsel nerde? Handan kendini koltua atarken nemsemiyormu gibi syledi. Yok bir ey teyze, dedi; senin ayan ineyen orospu ocuklar gtrm. Sabaha brakrlar. Belki de birazdan gelir. Turgut nerde? Belli ki kadnn ilgisini baka yne evirmek iin sormutu

onu da. Turgut mu? Ne bileyim ben? Bir film varm dedi, para ald gitti benden. Hadi siz uzann odanzda, dedi Handan, biz ay may yapar ieriz. Epey yorulduk. Ustaca ynetmiti Handan. stelemeden, uysallkla ekildi ieri Nahide Hanm. Belli ki gveni vard Handan'a. Yalnz kalmlard. Handan ayaa kalkt hemen, yapmackt deminki soukkanll. Kenan'a yaklat. O zaman grd Kenan kzn yzndeki izikleri. st ba hrpalanmt, yrtk, toz iindeydi giysileri. Ne yapacaz? dedi. Siz arayabilir misiniz mdriyetten? ylece kaldlar bir an. Kenan ne diyeceini bilemiyordu. teki iki kzla bir olan da (tantrmamt Handan) ylece bakyorlard. Kimsesiz buldular m iyice yklenirler diye korkuyorum. Sal da bozuktu, biliyorsunuz. Son sz sylerken anlaml bakmt. Tedirginlik duydu Kenan. Byledir doktorlar, kznda bile utanmak kalmyor. yi ki ayba demedi! Gemedi mi peki? Arayaym, dedi Kenan. ylece kald yine. Bir arlk vard stnde, dnemiyor, ne diyeceini, ne yapacan bilemiyordu bir trl. Akrabasym, dersiniz. Yoksa... ok kt. Ban dnd Handan, gzleri mi dolmutu ne? Sonunu getirememiti. Ezik bir sesle, srt dnk sylenmeye balad. Eek kar,o kadar da syledim. ime domutu sanki. Kzlardan biri dnd: Sen de bytyorsun, dedi; lmedi, yaralanmad. Neler oldu bugn. Yine iyi ki... Belli mi ne olacaklar? Ne olacaklar? Tutuklarlar ok ok. Biraz da dverler. Konumalara daldlar. Kenan dinliyordu. Gnsel'i unutmulard artk. Olaylar konuuyorlard. lleri, yarallar karm polisler. Burda durmamz sama, dedi Handan. Hastanelere gitsek. Ben bir eylerini giyeyim Gnsel'in; baksanza... Aliler Gu-raba'ya gittiler. Dokuzda da sokaa kma yasa var. Kenan bakt. Teekkr etti, kacakt. Handan kapya geldi peinden. Telefon ederim size ben, dedi; paras da yoktu onun. Ay sonu. Teyzeyi oyalarm. Siz onunla... Kenan ban sallyordu sadece, peki anlamna. yi biliyor musunuz? dedi; polisin aldn? Grenler var, dedi Handan; Beyazt'tan sonra, sokak arasnda kavgalar olmu. Biz arkadaydk daha. Polis Sermetier'e saldrm galiba. Gnsel de atlm. inde bir ey kopmu gibi oldu Kenan'n. Handan oral deildi. tenlikle anlatyordu olay. Sonra ciplere doldurmular be-on kiiyi. Sermet, Gnsel, Mahmut... Baka kzlar da varm ya, tanmyorlarm. Baka fakltelerden. Ben de arayacam ya, dedi Handan; hemen bugn gidersem beni de alrlarm, dediler. Sizin bir tandnz filan var m sz geen? Evden kp da yrrken hep bunu dnd Kenan: Sz geen bir tandm var m benim?.. Var, olmaz olur mu?.. Ra-542 sim var. Ne diyeceim Rasim'e? Nasl diyeceim? Hem gerekten sz geer mi?.. Kolay m bunu Rasim'e sylemek? G, kolay, syleyeceksin. Baka kimde umudun var? Hi... Saate bakt, alt buuktu. yerindedir daha. Ankara'da filan deilse... Yakalamal. Cerrahpaa'da hastane karsndaki bir eczaneye dald. Numaralar evirdi abucak. Tatl bir kz sesi: Birkas Kollektif. yi akamlar. Rasim Bey'i istiyorum. Kenan. Bir saniye efendim. Bir saniye bir yl kadar uzun geldi. Ankara'da deildi demek. Ya ktysa? Kz bilirdi, k derdi. Syle!.. Rasim'in hergele sesiydi. Ben Kenan. Anladk ulan, syle. kyordum.

Syleyeceini unutmu gibiydi Kenan. Bir an duralad. Rasim sezmi olmalyd Kenan'daki evecenlii. ey, dedi Kenan; seninle konumak istiyorum. Telefonda olmaz, ok nemli. Rasim durdu bir sre. Peki, dedi, geliyorum, bekle iyerinde. Karaky'e urayacam. Arabada konuuruz dnerken. Dokuzdan sonra yasakladlar... Peki. Bir ey demeden kapatt Kenan. abucak gitmeli. Bir dolmua atlad. elikili duygular, dnceler yol boyu dnd doland kafasnda yine. Yanl bir ey yapmaktan korkuyordu en ok. Kalkp doruca mdriyete mi gitmeliydi yoksa? Ne diyeceim heriflere? Korkuyorsun deil mi? Diyelim ki korkuyorum. Korkmayp da gitsem bir yarar m olacak GnsePe? Kimsesiz olmadn anlarlarm. Sz m bu da? niversite bitirecek kzn kimi kimsesi olmaz olur mu? Her yan kapanmt iyerine geldiinde, Burak ylece bekliyordu. Biraz ekingen: Nermin Hanm, gelince aramanz rica etti abi. Ses karmadan kitapln yanndaki sete oturdu yorgunca. Burak' gnderdi, bir sigara yakp beklemeye balad. Polis Sermetler'e saldrnca Gnsel de atlayp... imdi de ona tak kafan. Sermet olduu iin mi atld? yle mi diyorum ben? Dvenlerin iinde Sermet de var, ne yapsayd kz? Kasa myd? Kaanlar da var, biliyorsun; Biliyorum. Peki niye yle anlaml syledi Handan?.. Senin salksz kafandan kyor o anlam? Herkesin yrei seninki gibi katran kazan m? yle iten anlatt ki kz. Hem o da sevmez Sermet'i. Biliyorum da... Polis Sermetler'e saldrnca Gnsel de atlayp... Sen bir doktora grn, resmen manyaksn. Aka anlat doktora her eyi; tutamadm kendimi katm de. Kamadm. nanmadktan sonra bizim kavgamz olduuna?.. Bir sr pi, neymi? stifa!.. zgrlk... Harcat kendini pisi pisine. Halk Partisi'nin bok yemesi. Belki de el alandan Demokratlar'la ortak oynuyorlar. Telefon almaya balamt, firlad birden. Merdivene kotu, daha birinci basamakta durdu. Nermin'dir olsa olsa. Dnd ar ar; telefon ald bir sre, durdu. Ya Gnsel'se? Bir ate dt iine birden. Ne yaptm ben? Ya braktlarsa? Brakrlar m be? Kafasna yumruk atacakt nerdeyse... Tek are kp Nermin'e telefon amak. Hayvann biriyim ben, eeim. Hadi bakalm k da a telefonu hyaraas?.. Bir araba sesiyle durdu, kp bakt kapya. Rasim'di gelen. Merhaba. Merhaba. Rasim, Kenan'n kalkt sete iliti. Saatine bakt bir. Anlat bakalm nemli eyi. Ne anlataym imdi bu herife? Biraz durdu Kenan, sonra: Poliste tandn var m? dedi. Rasim ylece bakyordu. Sorulacak ey mi ulan bu herife? Sonra aklamak gereini duymu gibi ekledi. Mdriyette filan yani. Ne oldu? dedi Rasim. Anlat imdi ne olduunu. Ne duruyorsun? Ne bok yiyeceksin anlatmayp da? ardn herifi. Bugn renciler yry yapt biliyorsun. Yine durdu Kenan. Rasim hibir tepki gstermeden ylece bakyordu. Ne halt ettim de herifi ardm ben? Ylan gibi bakyor. Uzattn. Rektr' dvmler, bazlarn polis yakalam. Rasim kalkt, bir sigara yakt, arka raftaki kitaplara dnd, gz gezdirir gibi. Bu ne demek? Bak bann aresine demek! Herif kn dnd. Nerde eski akac, her eye yaknlk gsterip taklan Rasim? Dnd Kenan'a ayn souk baklarla: Gnsel Hanm' m kurtaracaz? dedi birden. aalad Kenan. Nerden biliyor bu herif? Yine de hi bozmadan karlk verdi: Gnsel Hanm' kurtaracaz. Bir an bakp durdular. Rasim'in baklarndaki bilmeceyi zemiyordu bir trl. Rasim sigaray yere atp bast stne. Arabada konuuruz, dedi. Saat sekize geliyor. Sokaklarda kalp bir de kendimizi kurtarmaya uramayalm skynetimden. Daha seni brakp dneceim. Kenan duruyordu ylece.

 Ben buradaym bu gece, dedi. '1 Rasim akn dnd, anlamam gibi bakt. i Burda msn? Sinirli, kzgn glmsedi. Yr de canm skma Allahn seversen... dedi. Yine bir souk bakma ile karlkl akl kaldlar. Kenan'r byk bir abayla saklamaya alt ikircikliini sezmi olmalyd, kapya giderken: yi ya, dedi, burda kal bu gece, oku fle, belki brakrlar Gnsel Hanm'! Yenilmiti, bir kez daha arlmasn bekliyordu Kenan. Hangi gn yenilmedin ki bu hergeleye? Hi karr m zayf yanm? karken dnd Rasim: 545 Ulan brak samal da gel, dedi. Akll bir bok deildin, iyice azttn. Nasl dvmek geliyordu iinden u herifi Kenan'n... Iklar sndrd, pardssn ald merdiven dibindeki askdan, kt. Kapy ekti hann nnde bekleyen Rasim'in arabasna girince ylesine bitkindi ki bir ara hibir ey konumadan eve gidip kapanmak geldi iinden. O canavarlarn elinde Gnsel imdi. Bir umut bu herifte. Peki, Gnsel ister mi bunu?.. Sen nasl isteyebiliyorsun?.. Ne istedim ki?.. dn karl m istiyorum? dnsz ne verdi sana bu adam? Gnsel'i nerden tanyor, hi sordun mu? O da senin kafada m? Rasim'in bu yar alayl sorusunu usul usul zdke bir sevin duymaya balad Kenan. Demek tanmyor Gnsel'i. Yaamna giren bir kadn sadece duyduu! Yoksa bilmez miydi polis kanallarndan duymu olsayd. Tam deil, dedi Kenan. Okumay seviyor. Anlayl. O kadar. Biraz daha gelitirdi yalann: Olayda bulunmas da bir rastlant. Hibir suu yok aslnda. emlerlita'ta buluacaktk. Bana gelirken... Durdu, nasl g ey yalan sylemek... Arabay Eminn Alan'na sokarken srtarak dnp bakt Rasim, tamamlad: ... Tam o srada da polislerle renciler geiyormu oradan, yanllkla yakalayp... Alayl kesti o da... Dnp bir daha gld Kenan'a. Kenan da glmt dayanamayp. Ne eolueektir bu herif. Yalann bilmedii tr var m bunun? Bir sigara yakt Rasim. Dnceliydi. Akamn karaltl, kl trafiinde dalgn gibi sryordu arabay. yi etmi, dedi yavaa, bu namussuz heriflere ne yaplsa az. Ben de yrrdm renci olsaydm. Taa iinden irkildi Kenan. Vay canna!.. Bu herifin de katlaca bir eylemden nasl kuku duyulmaz? Rasim de beeniyor yaptmz. Neresi iyi bunun?.. Yine allak bullak olmutu kafas. Demek Fahir Cemal'in dedii gibi bok yiyor bu ibneler!.. Ah Gnselciim ah!.. Dnp bir daha bakt dalgn araba sren Rasim'e. Hi aka yapma benziyor mu? Nasl tantnz bu kzla? Buyur hesap ver. Bir sre ses karmad Kenan. Rasim de stelemiyordu. Fndkl'da yol tkand. Beklemeye baladlar araba selinin ortasnda. Bir lokantada tanmtk, dedi Kenan. Rasim stelediini belli etmek istemiyormu gibi yavaa: O sabah yanndaki kz m bu? Aryordun. Rasim dnp bakt Kenan'a. Hafife glmsyordu. Sonunda buldun. Keke braksaymm seni o kaldrmn stnde. Arabay srerken: Bir de svg yemitik, dedi. Sessiz gittiler bir sre daha. Rasim ayn nemsemez grnme abasyla: Bu kz iin mi brakacaksn Nermin'i?.. dedi. Kenan toparland birden, serte bakt Rasim'e: Brak imdi bunu, dedi. Bir ey yapabilecek misin? Biraz durdu zgn. Umutsuz gibi ekledi. Kan kustururlar imdi onlara, dedi. Bu gece... Sonunu getiremedi. Tkanr gibiydi gerekten de. Rasim susuyordu. Bir sre daha sessiz gittiler: Bakalm, dedi, evden telefon aacam. Olmazsa Ankara'y ararm. - yle de bir gece ki...

Kime telefon edecekti bu? Ankara'da kimi arayacakt. Atyor muydu yoksa. Niye atsn? Kim bilir ne kurtlarla ortaktr bu tilki? Ne srtlanlarla?.. Kand sormaktan. Bilmemek daha iyi. Bilmek su ortakl olur iyice. Kandr kendini bakalm. Belki de ajan bu herif. Deilse bile ok yakn ilikileri olabilir st katlardaki birileriyle. Niye olmasn?.. Senin gibi, en byk onursuzluk deil, en byk baar sayar bunu o. Nianta'na vardklarnda Kenan arabadan inmeyi dnd bir. Tevikiye'de kalsam bu gece. imdi bu herifle takmann sras m? Hem belki telefon eder, gece sonucu bildirir. nemli bir ey olursa sana bildiririm ben. Kenan irkilerek bakn Rasim'e. Rastlant m bu? imden geeni okuyor itoluit!.. stediin saatte aabilirsin, dedi. Uyuyabileceimi sanmyorum pek. Rasim alayl glmsedi yine: Biz uyuruz, dedi. Karasevda'ya tutulmadk. Uyanmazna yat!.. Kenan birden soruverdi: Nerden duydun Gnsel'i? Rasim yle bir dnp bakt, kzmt sanki alklna: Evimde oturuyor herif, sorduu soruya bak, dedi. Sonra daha da sert dnp bakt bir: Kapcnn bildiini benden saklayacaksn!.. yle ya, bu kadar basit ite... ili Alan'na gelinceye kadar sessiz kaldlar. Alanda inmek istedi Kenan. Rasim yar alayl: Eve girdiini grmeden olmaz, dedi, gvenim yok sana. Kapda ininceye kadar da konumadlar bir daha. nince teekkr etti Kenan. Rasim, Nermin'e selam syledi. Seni ona benim yolladm bilsin anlamna bu da!.. Anahtaryla at kapy. Salonu geerken Nermin'le karlatlar. Mutfaktan km, ortaya vurmaktan kand bir sevinle bakyordu Nermin. Ne iyi oldu u skynetim diye dnyor belki de... Telefon ettin mi sen bana? Ettim, dedi Nermin. Burak'la konumutum, ses karmaynca bir daha arayaym dedim. kmad kimse. Buydu demek. Oturalm istersen, dedi Nermin. Hazr... Siz oturun, dedi. A deilim ben. Salona geip kt koltua. Gz, kula telefondayd. Daha dur bakalm, evine varmad herif. Gidip banyosunu alacak, viskisini yudumlayacak, Refi'in hazrlad sofrasnda zkkmlanacak. Niye syledim sanki ben bu herife? Ah Gnselciim, pisi pisine... Polis Sermetler'e saldrnca... Sorguya ekiyorlardr onlan imdi. Neler yapar imdi o cellat herifler?.. Ayaa frlad. Salonda doland bir-iki. Bir sigara yakt. erden Zeynep'in sesi geliyordu. Koarak salona girdi biraz sonra, kotu, doland bacaklarna: Babacm benim... Kenan sigaray brakt tablaya, oturup sarld Zeynep'e, pt yanaklarndan. ylesine bir duygululuk vard ki iinde, ocua sarlrken dolacak gibi oluyordu. Zeynep'i ieri gnderip yine koltua kt, ban arkaya yaslad, kapatt gzlerini. Biraz sonra btn sokaklar boalacak. Polis, asker cipleri, bekiler, dokunulmazlarn arabalan dolaacak bombo caddelerde, sokaklarda. Mdriyete kapatlmlara gidecek btn yollar sabahlara kadar kesik. Gn yacak nasl olsa. Ne olacak bu iin sonu? l, yaral var. yle bir kark ki ortalk, ucuz adatabilir mi Gnsel? Askerler de el koydu. Daha m iyi oldu ki?.. Belki de... "Hibir asker basks bizde sivil basks kadar canavarca olmad," demiti bir gn Baba. ok eskilerdeydi bu. Yine yle midir ki? Acaba Rasim? Gnsel'i brakrlar da Sermetler kalrsa ierde? Kzar m Gnsel? Sermetlere polis saldrnca Gnsel... Hcrelere koyarlarm. Kzlarla erkekleri ayr hcerelere koyarlar! Gnsel de ayr hcrededir. Sermet de... Alktan belki de bu ba ars. Ne al? Uyusam m? Rasim belki de... Ya telefon etmezse eolueek, gvenilir herif midir o? Nermin'e sylememi belli ki... Gvenilir bir yan var demek. En iyisi, yarn ben doru mdriyete gidip... Eeee... Gidip... Ne bileyim ben... Uzaktan akrabam olur desem? Yuttular da... Hem ne olacak? Ne yapabilirim? Beklemekten baka yol yok. Bakarsn Rasim? imdi bombo sokaklarda... u radyoyu da kapatsa Nermin...

Hcrede Gnsel. Nerden bu sigara duman? Polis Sermetler'e... Biri sallyordu kolunu ar ar. At gzlerini: Nermin'di. a- 549 kn baknd bir sre. Eilmi, okar gibi kolunu tutmu sallyordu Nermin. Dalp gitmiim demek. Yatana gitsen, dedi, ayn sevecenlikle. O kadar oldu mu? Uykulu ban sallad birden. Hayr, dedi Kenan, telefon bekliyorum. Ne telefonu bu zaman? Kim telefon edecek? Saatine bakt Kenan, on ikiye geliyordu. Aylmak ister gibi gzlerini ap kapad bir-iki. Rasim, dedi, Rasim arayacak. Sen yat. Kukuyla bakyordu Nermin. zgn bir glmseme vard sanki baklarnda. Salkl bulmuyordu Kenan'n davrann, szlerini belli ki... Acl bir sevecenlikle kp iyice sokuldu Kenan'a... Yalvarr gibi yumuak bir sesle: Hadi canm, dedi, git yat artk. Tketme kendini byle, ne olursun?.. Yavaa iliti koltuun kysna, ar ar okamaya balad Kenan'n ban, eilip dolgun scak gslerine doru ekti, yavaa basUrd. nce kar koyacak gibi oldu Kenan, sonra brakt kendini o da... Uykudan yeni aylmann verdii gszlk, bu scack okanma, sama da olsa mrl mrl sevgi szleriyle ylesine kuatvermiti ki Kenan', kar koymay bile dnemez olmutu bir sre sonra. Okamalarna ufack pckler de eklemeye balamt Nermin. itenlikle dolu, scack bir sesle: Ah bilmesem, diyordu, bilmesem nasl altn gibi yrein olduunu... Dinlen biraz. Ykma, tketme kendini byle. Hadi canm. Hadi birtanem. Sevme beni yine, zarar yok. yle dokunmaya balamt ki Kenan'a, dudaklarn bzp ocuk gibi alamaktan korktu birden, frlad: Peki dedi, gidiyorum, peki. Koridoru geerken ikili gibi sallanyordu. Hem ard sra ar ar gelen Nermin'den kaar gibiydi, hem yetiip ayn biimde scack kucaklamasn, mrl mrl konumasn istiyordu sanki. 55Q Daha nce yenildii de olmutu. (Dn gece szgelimi.) Yine de byle olmamt hi. Oday bulduunda kapy hemen kilitlemek geldi iinden; yoo hi de yle bir ey yoktu iinde. Dn gece sakladklar Felsefe Notlan geldi usuna nedense, Nermin geldi. Onun yerine gidecekti tutuklanmaya. Bu kz inanmyor benim bakasn sevdiime, yoksa nasl davranr byle?.. Ya da yle sarslmaz bir inanc var ki kendisine... Peki Gnsel imdi... Vay Put Rasim, arayacakt bizi szde... Ulan!.. Bir sonu alamamsa niye arasn? Kesin sz vermedi ki olan, yle syledi. Nasl sonu alr hem?.. Kolay m?.. Brakrlar m Gnsel'i?.. ine bak gibi bir sz sapland birden. Nasl dnmedim bunu? Brakmazlar Gnsel'i. Yllarca brakmazlar belki de... Ka yl verirler kim bilir? Demek artk... "Onlarn ne olaca belli mi?" dedi Handan. O kz bile senden akll. Sylemeye dilim varmyor ya, sadece bir d bundan sonras. Peki ben ne... Yatan kysna iliti yklr gibi. Ancak varmt gerein ac bilincine... Cezaevlerinin karanlk, parmaklkl grme yerlerinde birka dakika grlebilen soluk bir yzd Gnsel artk. O da brakrlarsa... Yapayalnz Kenan. Bitmi, boalmt birden. Anlamsz baknd yresine. Tutunacak bir ey aryor gibiydi. Peki, ben ne yapacam imdi? Ne olacam ben anlamnayd bu. Her ey, btn olaylar, Beyazt Alan'ndaki kavgalardan, elektrik direklerinin ban alp gittii yollar boaltp bekilere, polis ciplerine brakan skynetim uygulamasna kadar her ey, Gnsel'i koparp gtrmek, Kenan' yalnz yllarn karanlna gmmek iin uydurulmu dzmece oyunlard sadece. Beni de alrlar belki. Keke alsalar. Peki beni kim arar mdriyette? Kim sorar polisten? Her trl ktl yaparlarm yalnz buldular m> yle dedi ya... Kim dedi?.. O kz dedi. Yllarca yok artk. Yapayalnz braktlar beni. Kap ald yavaa. Nermin'di, gecelikleydi salarn omuzlarna brakmt. Bu var ite, bu arar beni. Nermin sevecen bakyla bir sre durdu kapda. Scak, ekingen bir sesle: Yalnz m kalmak istiyorsun? dedi. Kenan'n ylece baktn grnce, daha yreklenmiti sanki, glmsedi yavaa: Geleyim mi?., dedi. ekingen, utanga bir fislt ile. Omuzlar km, kmldamadan bakyordu Kenan. Diyecek

ne sz vard ki bu kadna?.. Niye soruyor?.. 551 XXIV Drt renciydiler GMC'de. Gnsel'den baka tanmad olan vard. Bir de saysn bilemedii polisler. Arkadayd onlar. rencileri ne itmiler, ara sra yumruklar atyorlard srtlarna, omuzlarna, kafalarna; svyorlard bir yandan da. Sirke -ci'ye yaklarken sustular bir ara, vurmay da braktlar. Birok yeri ar, sz iindeydi Gnsel'in. Seviniyordu yine de; karnnda, belinde yoktu ar. Demek sakatlanmadk daha. Geer tekiler. Ah karnma vurmasalar. Bir de belime... Hep gsnden yukarlardayd vurulan, acyan yerler. Bir de sa eli, sa ayak bilei. Asl mdriyette olacaklar nemli. Grrsnz diyordu herifler yol boyunca. Grrz ne yapalm?.. Olaylar toparlamaya alt kafasnda. yle dankt ki... Ne sorarlar imdi? Nasl yantlamak? Yanndakileri de tanmyordu. Geride baka ciplerin de geldiini grmt bir ara ieri tklrken. Sermet, Arif, Hu-kuk'tan bir olan yine... Bir de kara kz vard ktisat'tan, o da yakaland. Ali de vard ya, bir ara frlad o. Yanndakilere yle bakt bir. de sapsaryd olanlarn. Sinmiler, susuyorlard. Birinin kulak memesinde kan vard. Ben de sarardm m byle? Ne sararacam be? Bir u karnmdaki olmasayd. Oldu ne yapalm? Yakalandn m en kestirmeden en arn dn, gze al onu; bama geldi ekeceim, ilem bu benim, baka yol da yok, de!.. Aabeyinin bir gn glerek, t verir deil de rastgeley-mi gibi syledii bu szler hi kmazd kafasndan. Gn geldi demek. imdi ie yarayacak ite. Mdriyet nnde ite kaka arabadan indirirlerken karnn da dnmyordu artk. Bir tekme atarlar, der bebek. Sen de gidersin. Giderim. Gitmem belki de kurturulum. Kenan... Birok cip, GMC giriyordu mdriyetin nne. eri girerlerken bakt, 20-25 kadar vardlar. Birka kz daha vard. Biri alyordu. st ba yrtlm olanlar, yzleri, gzleri kanllar... Arif, Mahmut, Sermet de vard nleri sra merdivenlere itilenlerin arasnda. Topallyor gibiydi o da... Gmlei kanlyd. Yalca bir adam da sille tokat attlar aralarna. Polislerden biri svg aras aklamt suunu adamn. Kkrtm, ta atm o da... Demek halk da var?.. Sevindi Gnsel. Ya Kenan da karmsa? Binlerce insan vard koca alanda. Gelmise duramamtr o. Merdivenlerden karlarken heyecanla baknmaya balad yeniden. Kenan' da tksnlar istiyorsun. Niye isteyeyim?.. Kanc km bu merdivenleri? Nerden bileyim saysn? Aabeyime amar, yemek tadk yllarca. imdi de... En st katta, Birinci ube'nin nnde beklettiler bir sre. Sermet'le baktlar. O da sararmt. Gmlei yrtkt, kanlyd. Gsne szan ince bir kan vard boaznda. Pek derine benzemiyordu yaras. Gnsel'i grnce gz krpar gibi bir ey yapt. Ne demekti o? Kan kaynad birden Gnsel'in. Kt olan deil bu. Niye kt olsun ben sevmiyorum diye? Bizden... En ktmzn trnana kurban olsun u itlerin topu. Mahmut, Arif bakmyorlard Gnsel'e. Kimse bakmyor ki birbirine. Suskun herkes. Yalnz bir kz alyor zr zr. Sermet de topallyordu benim gibi, merdivenleri karken. imdi gelsin dayaklar. Ne mudu ona, karnnda bebek yok!.. Glecek gibi oldu. Ya Sermet'ten olsayd bebek? Olmazd. Kenan olur ancak benim bebeimin babas. Niye aldrtacakmz? Sz olsun ki douracam. Eli karnna gitmiti yavaa. Hele bir unu atlat benim aslan bebeim!.. Brakr mym seni o cellat doktorlann bana? Kavgaya girip 554 kacaksn ananla, sonra o kar seni!.. Gz kr olsun yle kahpe anann. Delirdin sen yine. Akllnn ii ne burada? Kenan'la da konuacam. O dnden deli zaten. Yoksa bir daha gremeyecek miyim Kenan'? Daha neler? Ne zrlyor bu kz da?.. Gebe olmasn o da? Bereket olanlardan alayan yok. Ne oldu ki alayacak? Bir iti kakla Birinci ube'ye soktular hepsini. Sada kitaplk denen yere doldurdular nce. ierden barmalar, svgler, la benzer sesler geliyordu. Bir de srekli ykselen, alalan uultulu telsiz sesi ile kark bouk, anlalmaz buyruklar, karlklar. Biraz sonra d kap yine ald. Bir sr renci daha soktular ieri. Yara bere iindeydi ou. Kzlar da vard yine. Tanmyordu Gnsel. ki suratsz sivil polis bekliyordu kitapln kapsnda. Biri Gnsel'i cipe sokanlardand. Bunun bileini mi srdm ki? Bir gzel bahe yaptm koluna itin! Tuzluydu. i buland birden. Korktu, yine bulantlar balayacak diye. Niye dnrsn byle pislikleri? Isrdn, bitti gitti. Birden ieri dalan

sivil erkekleri iteledi dar. Kzlar bir keye b-zmt korkuyla. Alayan kz da susmutu. Hafif i ekiyordu yalnzca. Sermet giderken bir daha bakt Gnsel'e. Sevgi doluydu bak. Gnsel de dosta bakp glmsedi. Sermet yine gz krpar gibi bir ey yapt tam karken. Gnsel de yapt ayn eyi. Ne anlama geldiini bile bilmiyordu ya, iyi bir ey. Dayanma bir tr. Hay Allah, bu da nerden kt imdi? yle ii gelmi ki... Korkudan m?.. Yoo namussuzum korktuum filan yok. Daha niversite'deyken vard; keke Handan syleyince yapsaydm ya... imdi bu heriflere sylenir mi? Tutmaya al bakalm. Handan nerelerdedir ki? Yaman kz olacak o. Sylediinden daha ounu yapanlardan. O da gelir mi ki?.. stiyorsun gibi. !.. O kadar m bencilim ben? Ne ok tanmadm ocuk katlm. mrmce grmediim bir sr... Siz de gelin! Kzlar da kardlar kitaplktan. Koridorda yrttler bir sre. Bir duvar dnerlerken apteshane kokusu arpt burnuna. Sylesem mi?.. Bo ver. Alayan kz yine balyordu ki bir sivil: 555 Sus!., diye tersledi. Kz susmutu korkusundan. Birka alma masas bulunan, iki kocaman pencereli bir bycek odaya doldurdular kzlar. Alt kiiydiler. ktisat'taki kara kz vard bir tand. Onunla da konumuluklar yoktu pek. Kapnn iinde bir gen olan durup bunlara bakmaya balad. renci sanmt Gnsel, sonra anlad gzc sivil olduunu. evresindeki kzlara bakt bir, unlarla bir eyler konuup... Kap ald birden, arabada srtlarna, kafalarna yumruklar indiren bir herif dald ieri. yle bir bakt: Sen gel, dedi Gnsel'e. Vay canna!.. Bunun bileini mi diledik yoksa?.. Yrd Gnsel. inde kar koyamad bir eziklik duymutu ya, toparland hemen. Ne diyeceim sorarlarsa? zgrlk istiyoruz, anayasay inediler... yle mi, yoksa?.. "nkr yiidin kalesi!.." Glerek bunu der aabeyim ikide bir. emberlita Sinemas'na bilet almaya gidiyordum. O srada... Ya da Kapalar'ya pabu almaya geecektim. Bu daha iyi. Pabu alacak para nerde?.. Koridorda iki sivilin arasnda yrrken gittike byyen ac lklar duymaya balamt. Birinci ube bura, mzik sesi duyulacak deil ya... Koridor boyu birka kap ilerdeki bir oda nnde durdurup kabaca iterek ieri soktular Gnsel'i. ri yar birka kii daha vard ierde. Ayaktayd hepsi de. Kumral, Bonak suratl bir herifti ortada duran. Koca burunlu, kk mavi gzl, dmdz arkaya taranm kzl sal. Balar bu. Bir anda yle yalnzlk duydu ki Gnsel. ster istemez karnn dnmt yine. Paralar bunlar bizi, vah bebeim!.. Dik dur be, paralasn itler. Gel bakalm orospu!.. Az kalsn tutamayp karlk verecekti. Anandr orospu. Kaplmayacaksn kkrtmalara, der aabeyim, brak havlasnlar. Karlk verirsen canavarlklarn artrrsn sadece. Heriflere yar-556 dmchk bir tr. ... mnz kanyor deil mi? lla Moskof ... m olacak? Biz de daha kaln ...k var orospu... Ne yapacan, nasl davranacan kestirememiti Gnsel. Sorgu filan deil. Herifler dpedz ktlk iin... Neye uradn anlayamadan sille, tokat yamuru iinde buldu kendini birden. Arkadakilerden biri on parman vahice salarna geirmiti. Pabularnn demirli ularyla bacaklarna vuruyorlard bir de... antas frlamt kolundan... Tutamam, lk la barmaya balamt Gnsel... Namussuz herifler... Alaklar... Canavar kpekler!.. tekileri azdrmaktan baka sonu vermemiti gerekten de... Srekli de svyordu herifler. Hep ayn eylerdi svgleri. ...mn ...k istiyor senin orospu, kaltak... Moskof ...... Bizde daha... kaln ...k... Kalasna inen ta gibi bir yumrukla sarsld Gnsel, decek gibi oldu. Herifler de durdu o sra. Yorulmular myd, yoksa yeterli mi grmlerdi ilk azda? Soluk soluaydlar. Gnsel de susmu, kendini toparlamaya alyordu. Demin kolundan frlayan antasnn arpp alarak dt yaknndaki duvar dibine kt yavaa, yumuldu korunmak iin. Kalasndaki ar iine ilemiti ya, yine de bir sevin vard iinde. Sille, tokat, yumruklar umursamyordu.

Omzuna, srtna inmiti yumruklar. Bu kadarla aattksa iyi. Karnmda bir ey yok. Kalk kaltak!.. Balar olacak, masa nnde duran sandalyeyi gsteriyordu. Ulur gibi bard yine. Ge uraya... Gnsel ar ar kalkt, antasn takt koluna, dik durmaya alarak gsterilen sandalyeye geip oturdu. Titriyordu her yan. ki kii kald odada, tekiler kt. Biri daktiloya kt takt hemen. teki, o ilk svp vuran herif, gzlerini dikmi, hi ayrmadan srekli bakyordu Gnsel'e. lklar geliyordu dardan. Yakndaki bir odadan tkr tkr daktilo sesi geliyordu. By- 557 le bakarak korkutacak beni akl sra bu kuduz kpek. Sinirlerim boald birden, korkudan titriyorum sanyor herif. Aznda bir tuz tad vard. Mendilini kard antadan, tuttu azna. Mendil kzarmt. Diim ya da dudamn kys kanam olmal. Hi nemli deil. Herif kimliini soruyordu. Adn, soyadn, ana, baba adn, doum yerini, doum yln... Gnsel'in sessiz duruunu korkusuna vermi olmalyd. Konusana orospu, dedi, niye sesin kmyor? Sokaklarda ...mnz yrtarak barmasn biliyorsunuz. Gnsel bu pis kkrtmalarn stne kacak kadar durulmutu artk. Toparlad kendini, herifi artan bir serinkanllkla: Hibir sorunuzu yantlamayacam, dedi. Buras devlet dairesi deil, ahlakszlk yuvas. Varsa bir suum mahkemeye gnderirsiniz. aalad herif; inanmam gibiydi duyduklarna. Gzlerini at birden. Daktilodaki adam da ban kaldrm akn bakyordu. Ya ne sandnz orospu ocuklar?.. Hadi saldrn yine. Kandk ne yapalm?.. Bekledii olmad Gnsel'in. Herif ban sallad yavaa sen grrsn anlamna. Uzand, antasn ald kucandan. ebekeyi kard iinden, att masaya. yle bir kartrp antay Gnsel'e frlatt. Sonra kolundan tutup ekerek kapya gtrd, at kapy, srkleyerek kard koridora, oradaki bir sivile iteledi. 2'ye koyun bu orospuyu, dedi. Greceiz. Sonra bir baka yana seslendi: Getirin!.. Gnsel'i kolundan ekitirerek gtren sivil, yalca bir adamd. Ask yz gece alanlarda grlen kirli sar bir deriyle kaplyd. Yzne hi bakmyordu Gnsel'in. Alp kapanan kaplarla birlikte lklar doluuyordu koridorlara. Gelenler, gidenler... Bir koridoru dnerlerken az burnu kan iinde iki renciyi srkleyerek bir kapdan kyorlard. Svgler, bar-55g malar, alalp ykselen telsizdeki anlalmaz, bouk uultulu sesler, konumalar... Terasa benzer, st yan caml bir merdiven bandan geirip bir kapy at herif, Gnsel'i iteledi ieri, kapatt hemen. Eski evlerdeki ykle benzer, ancak bir kiinin skaca bir yerdi buras. Raf gibi bir tahta kerevet vard oturmak iin. Kap stndeki tel kafeste bir ampul srekli yanyordu. Tahtaya oturup srtn kire badanal duvara yaslaynca her yanndaki aclar vermiti birden. Hele kalasndaki yumruk yeri. Ap bakmay dnd, belli olur mu bu kta? rm, morarmtr. Srt, yz, boynu, sa eli, ayak bilekleri, omzu. Cipteki aclar aa yukar. yice artm, oalmt yalnz. Bir de yznde, kulaktozuna doru imeye, yanmaya benzer eyler duymaya balad ilk olarak. lk birka tokattan sonra korundum biraz. Salarnn dibi de szm szmd. Canavar herifler!.. Tel tel salarm kald ellerinde. Mendili yine bastrd azna. Kana benzer bir ey grnmyordu pek. Di eti ile dudann iinde de syra benzer bir ac vard. Bir de tekmelenmi bacak kemiinde yer yer aclar. Sonu? imdilik ucuz saylr. Belimde, karnmda bir ey yok. Elini karnna gtrp gezdirdi yavaa. Dayan aslan bebeim yeneceiz bu cellatlar! Zor yenersin! Ne dedi herif? Brakrlar myd? Yanl m yaptm yoksa?.. Sakn ha!.. kircikli olmak yok burada. Kzgnlklarn krkledin. yi ettim. Baka ne silahm var? Ezik, ba yerde braklmaktansa... Uzatma, samalyorsun. Kendini doygun etmen mi sorun, dn vermeden ellerinden kurtulman m? Neyse imdilik bir zarar yok bu kadarnn. Belki de iyi oldu. Darda gittike artan lklar dinlemeye balad. Kapsnn nnden iniltiler iinde birilerini

geiriyorlard. Sonra bir sessizlik oldu. Kapy vurdu, bekledi. Biraz sonra esmer, imanca, yal bir sivil at kapy. Gzlerini dikti, dvecek gibi bakmaya balad. Tuvalete gitmek istiyorum. Kt diye kapatt herif bir ey demeden. Bir daha vursam m herife inat?.. Biraz bekle bakalm. Boyuna da stlerine gidersen tamamdr. yle de sktm ki... Sinirden midir, nedir? ok tu- 559 tarm oysa ki... Yine birini dvyorlar. nce bir kz sesi n n yanklanmaya balad koridorlarda. Deminki mzmz kz olmasn? Daha girerken balamt, bir-iki de yediyse... Yok canm, tekilerdendir. Vurmazlar bile belki ona. Svgler, iti kak sesleri, barmalar yaklap uzaklat yeniden. Dayaktan, ikenceden baka bir ey yok bugn burada. Asl akama balayacaklar. yle derdi aabeyim. Akam bele sekiz aras falaka balar-m dayak komisyonlar nnde. Komisyoncu lke... Her eyin bir komisyonu olacak. Bunlarnki yzde ka?.. A kpek bunlar, bir ufak kemie adam paralarlar. Kenan nerdedir imdi? Duymu mudur buraya alndm? Ne yapar ki duysa? Tam srpriz oldu!.. Kt m oldu be? Bak neler kacak bu iin altndan. erdeki sesler kesildi bir ara. Bir sessizlik kmt yapya. ard Gnsel. Kapya dayad kulan, dev bir uultu vard sanki derinden derine. Bir anlam veremedi nce. rkilir gibi oldu nedenini bilmeden, sonra bir mutlulukla alglamaya, kavramaya balad. Gaipten gelen ses deil bu. Sirkeci'ye indiler demek. renci ynlar bunlar. Vay canna!.. Yanlmyorum deil mi?.. oklar ruh saln yitirmi burada sesler duyarak. Kz, keileri karma sen de sakn!.. Yok canm, bal gibi dev bir uultu bu. te: Katiller... Katiller... Katiller... Hi kukusu kalmamt artk. Diretti nce, tutmaya alt kendini, beceremedi, duvara yaslad ban, brakt, hkra hkra alamaya balad. Utanmyorsun deil mi?.. Utanmyorum ite, ne yapaym?.. nsan hi mi alamaz sevincinden? Ne var sevinecek? Tuttu yine kk-burjuva duygululuun! Olsun... Kouan bir ayak sesiyle toparland hemen, gzlerini sildi abucak. Bir de ap beni byle grrse bu kpekler?.. Bir trl tutamad kesik kesik i ekimelerini azna bastrd mendile rtbas etmeye alarak kulan tahta kapya dayad yeniden? imdi daha belirliydi sesler, barmalar. Bir ara sessizlik oldu. Bir hoparlr ya da megafon sesine benzer uultulu konumalara haykrlar kart yeni-560 den. Yapda tam bir sessizlik vard. Yalnz ara sra kap nnde kouan tek tk ayak sesleri... Epey bir sre geti byle. Birka kez daha haykrlar oldu derinden. Sonra uzaklat gibi... Tak-sim'e yryorlar. Yryn ocuklar?.. Bizim iin de yryn!.. Handan da, belki Kenan da... Yap eski yaantsna dnmeye balamt ar ar. Ancak dvlen, ikence grenlerin barmas eskisi kadar deildi sanki. yice kurulad gzlerini, durulmutu. Kapya vurdu yeniden. Biraz sonra ayn iman herif at. Bir dakika, diye kapatt hemen. Sanki herifte daha bir yumuama varm gibi geldi Gnsel'e. Sana yle geliyor. Pek bekletmedi bu kez, biraz sonra at kapy, ba ile yol gsterdi kmas iin. nde yrmeye balad Gnsel. Aydnlk gzlerini kamatrmt. st caml bir at kat koridorunu -be metre yrdler. Herif ne geti birden. Soldaki birka basamak merdiveni indirip bir kapy at, ba ile ieriyi gsterdi Gnsel'e. erde, lolukla rkek bakan birka kz daha vard. kt yerin biraz daha by bir hcreydi buras. Kk, dikdrtgen bir avluya bakan yan yana hcrelerden biri. Hepsinin de kaps stndeki telli kafeslerde ampuller yanyordu. Duralamt Gnsel. Bir ey diyecek oldu. Herif birden tuttu kolunu, ieri savurmak istedi kzgnlkla. Gnsel de tutamad bir kzgnla kaptrmt kendini. Brak kolumu, dedi, it... Kolunu hrsla ekip almt herifin elinden. iman herif ard nce, brakt kapnn kanadn, iki eliyle yakalamak iin atld Gnsel'e. Hemen orada bir sar olan da bitivermiti. Lacivert giysili, polis yzl... Birlikte kollarndan yakalayp iti kak ieri atmaya alyorlard. Nedenini unutmutu Gnsel, diretmek geliyordu iinden sadece. Ne oluyor?

Adamlar ekingen duraladlar. Uzun boylu, gzlkl, yznde tikler olan bir herif koridorda durmu Gnsel'e bakyordu. Soluk soluayd Gnsel. Toparlad kendini, acl bakaldrmayla, ksk: Tuvalete gitmek istiyorum, dedi. Bir eyler daha diyecekti ya, adam kesip tekilere dnd, serte: Gtrn! dedi. Hemen koridora dald, vakti yoktu belli ki. Sar polis hcrenin kapsn lolukta rkek bakan kzlarn stne kapatrken, iman ba ile yol gsterdi yine. Dilsiz mi yoksa bu herif?.. Bir koridor boyu yryp sada, uta bir apteshaneye soktu Gn-sel'i. Kap camlyd, herif de orackta bekliyordu. nce tedirginlik, bir sklganlk dt iine. Ne sklacak be!.. Beklesin it!.. Tam bunlara gre i! Apteshane yle pisti, yle kokuyordu ki rmemek iin mendili tkad burnuna. Zor tuttu kendini. Dar kp da apteshaneye bitiik daha da pis bir muslukta ellerini ykayp yzn, salarn slarken birka kez sarsld rtyle. Kanl smkler, renk renk balgamlarla svakt musluk yala. Mendili ile kurulanrken dnd, adamla gz gze geldiler. Dimdik bakt herife, adam ban evirdi. Yrd Gnsel. Rahatlamt biraz. i yapma zgrln kavgayla ele geirdik!.. karrlar acsn. erlerden barmalar, lklar gelmeye balamt ya, eskisi kadar deildi. Bekleyen sar polis deminki hcrenin kapsn at, botu. Gnsel girer girmez kt diye arparak kapatt ardndan. Kap kapannca iyice kararmt ierisi. Kapnn stndeki tel kafesin glgeli izgilerle bld zayf ampul altndaki lolua gzleri alnca, plak kirli drt duvar, hcreyi hemen de kaplayan bo demir karyola kmt ortaya. Yavaa iliti karyolann demirine. Aclan, szlar artm gibiydi. yle yorgundu ki... Bir sr kz vard burada, hemencecik nereye gtrdler onlar? Tek brakmak istediler beni demek. Bir i uruna!.. Kzlarla konumaya hazrlanyordu oysa ki? Patladn, biraz tutamadn kendini. Ne bileyim?.. Nedensiz bir rperti geti iinden. Rastlant deil ya beni hcreye yalnz tkmalar. Belli ki bir kolaylk dnyorlar bizim iin! Toparland. Dnsnler bakalm. Duvara bahnd. Gz alma lolua. Bo, plak sand duvarlar, yazlar, izilerle doluydu. Bir mutluluk yand iinde birden. Yllardr szn duyduu hcrelerdeydi. Yzlerce, binlerce devrimcinin ilk urak, ilk snav yeri. Ateten gemek deyimini duymutu eskilerden. Aabeyim de kullanrd. Ateten geiyorum ben de. Ar ol!.. Kmrl tkadlar seni, o kadar. Daha atein yzn bile grmedin. 951'de srekli iki yl kaldlar bu hcrelerde. Hem de her gn ikence basks ile delirenler, kendine kyanlar, yklanlar, sonuna kadar yiite diretip devrimci mutluluun sayg doruuna varanlar, yllar yl bu karanlk hcrelerden geip gitti. Daha saat bile olmad sen buraya gireli. Hele gnler, haftalar, aylar gesin, hele plak ayaklarn para para etsinler bir; sonra bir daha, bir daha, bir daha kan iinde braksnlar seni, tek szck, dn vermeden diretmisen sonuna dek, ylmam ezilmemisen; ateten gemek dedikleri odur ite. Yine bir rperti dolat iinde. yle bir dikeldi yeniden. Karyolann ayakucu demirine dayad srtn. Yzn kapya dnd, ban ar ar sallad. G ykar beni bu itler? Sonra nasl bakarm Kenan'n, aabeyimin yzne? inanmasa bana, gvenmese, akll kzm der mi hi? Sakladm bir giz de yok aslnda. Ne soracaklarm ki?.. Hasan'n kardei olduum karsa bir oyunlara kalkabilirler. Nasl saklarm onu da? Sormazlarsa, sylemezsen saklanm olur? Tanmaz m beni bunlar? Seni tanyacak durumlar m var be?.. Peki ya karnma vururlar da... OftT, nerden kt bu pi kurusu?.. Glmsedi. Baylrd "pi kurusu" szne. Pi kurusu... Pi kurusu... Pi kurusu... Pi kurusu... Balad ite anlamn, tatlln yitirmeye. Kkken en ok oynad oyundu. Bir szc srekli yineledi mi tanmaz olurdu. Sama, anlamsz bir ses dizisine dnrd szck. Brakt yinelemeyi. Kyamamt pi kurusuna! Elini karnna gtrd. Dverdii duygululuu savuturmak ister gibi alayl glmsedi. stenmeden gelen eek kafal bebek, bu canavarlara da dayatmasn, diretmesini bil de anlayaym bizim ocuumuz olduunu. Yoksa... Bir sesle kapya bakt. Kap s- 553 tndeki srgl dikiz penceresi birden alm, bir ift gz dikilmiti ieri. Bir an baktlar karlkl. Gzler ekildi, kt diye kapand delik. Kalkt Gnsel, kapya yaklat, ince k szntlar veren ine burnu delikleri baktrmaya balad.

Bir tanesinden yle bir grnyordu dars. Kap n, kar hcrenin yar kaps, yandaki koridor duvarnn kys... Biraz bekledi, baka hibir ey yok grnrlerde. Limann uultusu, vapur, atana sesleri, tramvay anlar, kanat akrtlar, onlar birden blen ac bir lk... Bu yapnn arkasndaki sokaktan geen tramvaylar. O gn buraya yrmtk Kenan'la. Nerdedir imdi o? Duymu mudur beni? Kimden duyacak?.. Gerekten de kimse bilmiyor belki de bizi ieri tktklarn, gren olmad ki. Herifler amma oyuna getirdiler bizi. Kavga da dzmeceydi belki. Yok canm. Sermetier'i kstrmlard sokan iine. yi ki sen yetitin de... Sz m bu da?.. Ban evirip de geecek deildim ya. Oyunsa da oyun, ne yapalm?.. yi ettim. Hem buray grdk, kt m?.. Servencilik mi oynuyorsun? Evet, servencilik oynuyorum!.. Bir soyunsam, rk iinde her yanm. Kenan'a soyunur gsterirsin. Kenan' da atsalar buraya... Ya Sermet'i atarlarsa?.. Atarlarsa atsnlar, umurumdayd!..Tpk plajdaki kabine benzemiyor mu?.. Hani, Sermet'le gidip de... fff, sen de bu itlerden yanan galiba. Sinirleri bozulunca karanlk hcrede seks bunalmna dermi insan. Sonra kendini tutamaz herhangi biriyle... Ayyy, o olmasn ite!.. Skysa olsun. Nasl olurmu ben istemezsem? Hepsi, bir halt ettikten sonra uydurulan bahaneler bunlar. Ne ok insan gelip gemi burdan. Belki aabeyim de... Duvara yaklap karmakark, kimisi st ste silintili, dzgn, eri br yazlara bakt, isimdi ou. brahim, Arif, Mustafa... Okuyamad baz szckler... "Susuz yatyorum......t... aydr". Drt'n de, alt'nn da olabilir bu "t"... Altnda silik bir eyler daha var. Ort...k..... Ortakyl belki... tekiler okunmuyor? Bu ne? G...1 g...nler ...c.z ...uc.la... Gzel gnler greceiz ocuklar. "ucuklar" dediine gre ttnclerden bu. Dramal, Kavalal... Greceiz ya, daha epey ilerde karde. Biraz daha bekleyeceksin. ok eyler varm daha, okunmuyor; silip kazmlar m ne? Polisler kazmlardr. Surda ne yazyor? ...D... Bir eye benzemiyor pek. Dnya m?.. Yok canm, ...ci... var sonunda. Devrimci olacak ya. Svgl bir grltyle irkilerek kapya dnd. Gzn ufack delie yaklatrd. ti kak birini srklyordu birka polis. Koridordan geirdiler abucak. Sv-gler, grltler uzaklat. Biri yryp geti abucak peleri sra. Sonra yine eski sesler k ortaya. Bir de derinden bir tren sesi. Sirkeci'den geliyor. Orada buluuyorduk her akam altda. Niye Kenan'a yalan syledim o akam, gitmedik onunla?.. Brak imdi. Kimdi bu geirdikleri? Kt dvmler. Ayaklarn srterek ekiyorlard. Sermet'tir belki. inde bir ac duydu birden. Belki de Kenan da burda... Saat ka? Yanlarak kolundaki saate bakt. Oysa cipte bakmt; cam krlm, durmutu saat. 11'de durmutu. Dnp kapya verdi srtn. inde bir eziklik vard. Akam oluyor nerdeyse, yarm fincan se duruyorum. Nerden aklma getirdim imdi bunu? Baygnlk geldi ite... Baylacak gibi olmutu gerekten de... Bir ter boand hafiften. Geer, nemli deil. Havasz buras da ondan. Heeey, ateten geecek kar, ne oluyorsun?.. Bir ey olduum yok. Gerekirse on gn yemem. Bu pi kurusundan. ki ayla yaknm diyordu Handan. Handan nerdedir imdi. Mendili yznde dolatrd. yi gelmiti. Islak, serin. Daha kurumamt mendil. Bir ufack kolonya bulundursam ya antamda. O da m burjuvalk?.. Nasl ie yarard imdi. Yanlp kolundaki saate bakt yine. On birde... O merdivene derken arpmtm, sis bombalar atlnca. Gerekten sis bombalar da grdk bugn. Ne ok ey yaadk bir gnde be. Neydi o? Dur, dur, dur! Hep byle olmal. Yol aldn anlyor insan. Kavgadasn. Can yle sigara istedi birden. Biliyordu olmadn, antay ap baknd yine. in kts paramz da yok. Bir be liralk, bir de bu bozuklar... Sayd, yz yetmi be kuru. 675 kuruumuz var. Keke teyzemden biraz isteseydim 5^5 sabah. Olmuyor ite, yapamyorum. Aylmz da var imdi. Evin masraf da teyzemde. Kenan harcyor ou. Ona da zlyorum. Baladn yine kk-burjuva hesaplarna. Yaa, kk-burjuva hesab, ii hesap yapmaz nk! Yazlk bir gmlek alacaktm Kenan'a, onu da alamadm. Brak onlar da durumuna bak imdi. Ka gn geireceiz bu alt yz yetmi be kurula? Gn m? Bozma kafan bu samalarla. Ne belli ki daha?.. Kim arar beni burda kalrsam?.. Teyzem gelir. Nasl kacak bu merdivenleri o ayakla? Alar zavallck. Kenan gelir. Kenan'la grtrrler mi?.. "Neyin?" diyecekler. Nianlm der! Zor der. Ooh, dnd eylere bak ateten geecek karnn! Ne derse der. Hi kimse de gelmez. Aabeyimlerin can yok muydu?.. 8,5 ay kimseciklerle grtrmedilerdi. Her gn kardk ya bu merdivenleri. Yemek

getirirdik, amar getirirdik. Bir kez kanlyd amarlar, oraplar. Ne ok alamt annem. Onu durultmaya almaktan alamak aklma bile gelmemiti. Aabeyime yazma-salar bir sre. Duyarsa?.. ok mu zlr, yoksa vnr m? Neyinle vnecek be? Sanki bir halt yaptn!.. Kafam bozacam sama sapan eylerle. Yatsam m yle?.. Karyolann demir emberleri kopuk, ortas iyice aralklyd. Ayaklarn kapya verip srtndaki aclar kollayarak kysna uzand ar ar, antasn bann altna koydu. Umduundan rahat olmutu. Gzlerini kapatp da ylece braknca kendini, derinlerdeki uultular lklar, limandan gelen atana, vapur homurtular, atdaki gvercinlerin kanat rpmalar, tren ddkleri, darda, kap nnde ara sra yaklap uzaklaan ayak sesleri, bir rt gibi ekilmiti iindeki karmak duygularn stne. Bir de u arlar, szlar olmasa... Onlar da duyma... Kolayd... Hele u omzumdan krek kemiime doru... Daha scak kllerde mi yanverdi ayanz, ateten geecek hanmefendi?.. Hot, anandr hanmefendi. Ah benim garip anacm!.. Kenan'n kardr. Her ay ektiimiz sanc daha az sanki. Kadnlar erkeklerden daha dayankl olur-566 mu acya. Kenan daha m dayankszdr?.. yle bir dayanr ki... Gerekten inandktan sonra... Gerekten inanr m?.. Bak imdi una?.. Nasl zlr duysa Kenan... Baladk yine; sil at u samalar kafandan be!.. Sildim attm! Baz uykusuz geceler yapt gibi say saymaya balad iinden. yle yorgundu ki kark dlere dald ok gemeden. Bir-iki kez srad, akn, rkek, duvarlara baknp nerde olduunun bilincine vard; dald yine. Son kez bir grltyle srar gibi gzn atnda kaskat kesilmiti sanki. Kalkmaya davrand, yapamad. Kmldaynca ylesine bir ac ilemiti ki iine... Ne oluyor bu?.. Korkuyla yoklad kendini. Dvlen yerlerine oturmu karyola demirleri sancl baklar gibiydi srtnda. Bir de burkulan aya... ki eliyle yanlarndan tutunarak yava yava doruldu. Vay canna!.. Ba da dnmeye balamt. Karnmda, belimde bir ey yok ya... Bir rperti ile titredi birden. yor muyum yoksa?.. Aryan ayak bileine uzand yavaa, ovalad. Hafif bir ilik var gibi... Yere basarak yoklad, aryordu. Ar ar kalkt, yaklat yavaa kapya, delikten bakmak iin eilecekti ki bir ayak sesiyle doruldu birden. Kap ald, esmer, zayf, kara ka, kara gz bir sivil: Gelin, dedi. Ba ile de yol gstermiti. Birden yrei kt kt etmeye balad. Ne oluyorsun be? Saat ka ki?.. Ne bileyim. Hadi bebeim snava gidiyoruz. Cellatlarn snavna. Dayan... Toparland, salarn svazlad yavaa, dzeltmeye alt. Gzlerim de uykulu uykuludur. Vah vah, gzellik yarmasnda yitireceksin!.. Hcre nne knca kaamak bakt yresine. Ondan baka kimse yokmu gibi geldi hcrelerde. Sessiz, bazlarnn kaps ak, bo. Birka basamakl merdivenden koridora kmlard ki dnd sivile: Yzm ykamak istiyorum, dedi. Srasyd. Al karln imdi. Yooo, adam dnd, gndz gittii yan gsterdi. Buyrun, dedi. Gnsel nde, sivil arkada o iren muslua gittiler. Koridor5^7 da l gibi ampuller yanyordu. Bylesi daha iyi, yalan pislii grnmyor. Yzn, salarn, gzlerini slad, silindi mendille. Teekkr ederim. Adam ses karmad. Niye teekkr edersin bu itlere? Utanmyorsun deil mi?.. Ne bileyim alkanlk ite... Terbiyeliyiz ya!.. Ondan da deil. aknlktan. Kendine gelmiti iyice, adamn n sra giderken dimdik yryordu. Arlarn, szlarn da unutmutu. Kutsal bir evecenliin mutluluk atna dndrmeyi becermiti yreinin kt kt arpmasn. Glyd... Ykn bakalm, nasl ykacaksnz beni? tler!.. Dayan bebeim. Brak mzmz romantiklii be. Ne bebei imi?.. ekirge kadar ey. Drse der; on tane daha doururum. Rezil olurmu-um! Bu itlere mi?.. Koridorun sonuna doru sivil, bir-iki admda ne geti. Dikey bir koridora ktlar. Karda, gndz girdii yan yana kaplardan birine yaklarken yle bir gz att; uzak aralkl birka ampuln stt lo koridorlar boalm gibiydi, gndzki devinim yoktu. Daha ok baknmasna kalmadan adam kapy ap ieriyi gsterdi. Aydnlkt ierisi. Ar ar, iki yanna baknarak girdi. Kap kapanmt ardndan. Gndz alp dvdkleri oda deil buras, yan belki. Hadi balayn bakalm. Olduka iyi denmi bir

broydu. Ceviz yaz masas, maroken koltuklar, pencerelerde kadifeye benzer perdeler. adam oturmu Gnsel'e bakyorlard. Biri yaz masasnn ardndayd, ikisi de maroken koltuklara ilimilerdi. Pek rahat grnmyorlard. Sinirli, gergindi yzleri. Nasl da birbirlerine benzer bu herifler. Nedir ortak yanlar? Polislikleri. Sol koltuktaki sska biraz. Hepsinden de yal olmal. Karlarnda durmutu Gnsel. Sskas ndeki sandalyeyi gsterdi, otur anlamna. Oturdu. Bir sre daha ylece bakt herifler. Bu heriflerde de gz dikip bakma merak! Akllar sra rktecekler. Ezileceksin baklarnn altnda!.. u masada oturann gzlerine bak, kanl kanl. Rum meyhanecilere benziyor. Oriste paam. Ne de benzettim ya, kurban olmular. Onlar sevimlidir be. Gzlerinin ii gler. Bunlarn gzlerinde akrep, iyan yatyor. Bir bok da yatt yok. Onlar da ite bunu yutturmak iin bakyorlar yle ya... Pis deyyuslar!.. Aznza hepinizin. Ya aznza, ya mezarnza sacak bu halk, grrsnz. Felsefe okumusun sen, deil mi?.. Sa marokendeki orta yalsyd. Ne demeli bu herife?.. Belli sonunun ne gelecei, bir de sen kkrtma. renciyim Felsefe'de, dedi yavaa. Herif ekledi hemen: Vatan hainlii mi retir insana felsefe? Buyur da yantla bu kpei!.. Ses karmadan bakt adama. ylece baktlar bir sre. Gzlerini hi karmyordu adamdan. Besili, yal boyunu, kr dm salar, ince dudaklar, yass, etli burnu, ksz gzleri... Ah bir suratna tkrsem u herifin. Polisle tartmaya kalkar baz aptallar. Aabeyinden duymadn m? Hem de ka kez... Gzne de dik dik bakma herifin yle. Kkrtanlar var sizi. Hepsini biliyoruz biz. nne bakt Gnsel. Bir sessizlik oldu, sonra yalca herif, garip, atall bir sesle, Krt, Arap kar bir azla: Sizi kim taviyk etti bu yola? dedi. Bizi kimse "Taviyyyk" etmedi eolueek!.. Bara ara, btn inand dorular sylemek geliyordu iinden. Heriflerin suratlarna tkrerek, hem de sve saya... Yapsana hadi. Aabeyin de senin yzne tkrsn. Kendini doygun etmekten baka ey dnmeyen aptal kk-burjuva seni! Ban kaldrp bakt yal adama. Amma da ufack gzleri... Yumuk... steksiz, ar ar konumaya balad. Kopa, dme bakmaya gidiyordum Kapalar'ya. Ge-dikpaa'dan geiyordum, cipe srklediler sokakta. Sustu. Sen de inanmadn ya!.. Yutar m hi bu herifler? Hatrm kalr yutarlarsa!.. Yine bir sessizlik oldu. Peki, ne vakit dvecekler? Pek dayakya benzemiyor bunlar. Patlama, imdi bir 5^9 zile bastlar m tamam. Kapnn dndaki zil zrlad birden. Yrei hop etti. Masadaki alm olmal. Dnp bakt adama. O almt, srekli bakyordu GnsePe. Baladlar. Kap alp deminki sivillerden biri girdi ieri. Anlam olmalydlar bir bakta. Koluna dokundu Gnsel'in, Gelin, dedi. Tamam, gidiyoruz. Nasl olsa yedik zokay, dnp bir patla-sam u heriflere. Yr aptal!.. Yal adamn atlak sesini duydu birden. Bak gizim, diyordu. Dnp bakt adama. Sakn bizi atlattn zanneyleme... Btn hegiygatleri biliyoruz biz... Genliinize acyoruz sizin. Diggat edin. Alet olmayn bir daha. Ne demek bu? Babacan bir te zeniyor. Ne de yakyor ya u krkayak suratna. Ak kapdan ekip kard adam Gn-sel'i. Lo koridorda yrmeye baladlar. Bir tr salverilme t adamnki. Yoksa brakacaklar m?.. Bozmak iin byle oyunlar da yaparlarm ya... ndeki sivil bir kapy ap ieri gsterdi. arpyordu yrei. te dayak odas. Kendine gel be!.. Yavaa girdi ieri. Masalarda iki kz uzanm yatyordu. Gndz grd kzlard. rkek, uykulu gzlerle dorulup baklar Gnsel'e. Soluk ald bir, yavaa gevetmeye alt gergin sinirlerini. Adam kapy ekip gitmiti. Ne diyeceini bilmeden ar ar yaklarken belli belirsiz glmseyerek ba ile selamlad kzlar. Soru dolu gzlerle bakyorlard. ktisat'taki kara kzd biri. Ho geldin, dedi. Ne oldu?.. Hiii, dedi. Hcreye kapattlar, imdi de buraya getirdiler.

Daha rkek bakyordu teki kz. Bir ey yapmadlar m? dedi, fsldar gibi. Gndz edepsizlik ettiler ya, dedi Gnsel, imdi bir ey yapmadlar. Ac glmseyerek: t verdiler, diye ekledi. Kz, kocaman gzlerini inanmyormu gibi ap kapatt birka kez. Bir bo masa daha vard pencere nnde. Yaklat Gnsel. Ben de uraya m uzansam? Kirli cam kapkaranlkt. Krpan birka k, leke gibiydi pencerenin derinlerinde. Dnd: Saat ka, dedi, rkek, durgun bakan kzlara. Kara kz bakt saatine. Drde be var, dedi. ard Gnsel. Vay canna!.. O kadar oldu mu? yice kestirmiim hcrede demek. Masann nndeki sandalyeye kt yavaa: Boalm gibi buras. Bizden baka kimse yok sanki... Ban sallad kara kz: Skynetim balaynca askerler el koymu, dedi. Harbi-ye'ye gtrdler belki de... Skynetim mi? Gnsel akn kalkp kzlara yaklat. Skynetim mi?.. Belliydi byle olaca. Askerler, subaylar, tanklar... Sonunda da skynetim. Doal deil mi Trkiye'de... Kzlar bildiklerini anlattlar rkek rkek. Olanlar ok dvmler. Bunlara svmler (kocaman gzl, sivilceli, budays kz) bir akrabas varm emniyette grevli, o kollam bunlar. Nadide'yle (ktisad kara kz) mahalle, snf arkadaymlar Adana'dan... Bizi brakacaklar galiba, dedi Nadide. Skynetim var ya, kmak yasak imdi. Ondan tutuyorlar belki de... Dalgn kald bir sre Gnsel. Birka kz daha vard, dedi, onlar ne oldular ki? Bilmiyorlard. Belki de brakmlardr ya da sabaha hep birlikte kacaklar. Bunlar torpilli demek. Torpilliler arasndayz biz de. Ne onurlu i!.. Babanz ne i yapyor sizin? Saliha'yd. Gnsel dalgn bakt. Yok babam, dedi. Sonra saklyormu olmann arlndan kanr gibi ekledi hemen. iydi Sivas'ta. Konumak gelmiyordu iinden. Gidip sandalyeye kt yine. Polis akrabann kayrdklanyla bir arada bekle bakalm. Bizi kim kayrd ki bunlarn yanna?.. eytanlar!.. Brakacaklar m gerekten? Niye kardlar o herifin karsna beni? Ne anlam vard o konumalarn? Grmeye armlar gibi... Ne o, d krklna m urattlar seni? kence mi etsinler ille de?.. Bir ar girmiti bana. Srtndaki, omuzlarndaki arlar, szlar depremi gibiydi yeniden yeniye. Kollarn koydu masaya, ban dayad. Kenan' da dvmler midir? Kenan ne arasn burada?.. Nerdedir ki imdi? Uyuyordur. Nasl uyur? Arifi, Mahmut'u, Sermet'i dvmlerdir. Sermet'i dvmemilerdir belki, torpillidir o da... Hemen ilemez ya torpil de... Rasdant bu kzlarnki. Burada da torpil!.. Batascalar. Batyorlar ite... Batyorlar m gerekten? Kukun mu var? Uzun srede yok da... Ksasnda, daha ok oyunlar var gibi. Brakacaklar m bizi?.. Bir yatama uzansam evde. Uyusam, uyuan. Of bam!.. Alktan belki de. yle ya, unuttuk gitti, azma bir ey koymadm btn gn. Kzlarda var mdr? Kaldrp ban bakt, ikisi de uzanmlar masaya. Gzleri de kapal, uyudular belki de... Bo ver, sabah olsun bakalm. Ban yine brakt masaya dayad kollarnn stne; kapatt gzlerini. Keke hcrede braksalard. erdeki herifler de sabaha kadar burdalar demek. Uyku yok onlara da. Yarna hazrlanyordur kpekler. Yarn ne olacak bakalm? Ne olacak?.. Bitti bu i?.. Kolay bitmez. Koskoca Rektr' dvdler. Ne olmu dvdlerse? Koskoca smet Paa'nn yolunu kestiler, temizleyeceklerdi, bir ey olmad da... Bir ey olmad m? Bu olanlar ne?.. Birikim. Nereye varr bu birikim?.. Ne bileyim ben. Uyuana be!.. Gecenin sessizliinde bak... Ne gecesi? Sabah oluyor. Darda dolaanlar, sokakta araba sesleri. Emniyetin nndeki cipler bunlar, pencereden atmlard birini, bu odadan mdr ki? Bu pencereden belki. 44'te Hasan Basri Alp'i, namussuz cellatlar... Pencereden itip... yi tanr aabeyim de. Kenanm uyuyorsundur imdi deil mi teyzem sabah... Bir grltyle at gzlerini. Gn vard pencerelerde. Tramvay sesleri geliyordu. Dnd, iki sivil polis

girmiti ieri. Kzlar da kalkmlard masalardan. Koridordan grltler geliyordu. Banmalar sanki... Ayak sesleri... Sivilin biri ban sallad kapy gstererek: Haydin, dedi. Nereye gidiyoruz? Koridora ktlar. Kalabalkt koridor. Gidip gelen siviller. Bir inzibat yzbas bir kapdan km baka birine giriyordu. Derinlerde yine bouk bouk telsiz konumalar vard. Kapya doru giderlerken saati sordu Nadide'ye- Alty yirmi geiyor. Tam kapdan karlarken durdu Gnsel, yanndaki sivile dnd. ebekem kald benim, dedi. Dn almlard. Ban sallad adam. Ne demekti bu?.. Gnsel duralad. Adam cebinden kard birka ebekeden birini uzatnca belli etmemeye alt ya, ok sevinmiti. Teekkr ederim. Hay dilin kopsun. Hani teekkr yoktu bu heriflere?.. Azmdan kat. Azna... yle sevindim ki birden. Fakir baka nasl sevinir? Eeimizi yitirtip buldurdu Allah! Zengini nasl sevindirir?.. Fakirin yitirdii eei zengine buldurtarak. aldrarak. Yoksul soyanlarn kolcular da bu itler ite!.. Daha iyi soysunlar diye. Teekkr et sen de... Uff, steleyip durma, oldu bir kez. Bu ikincisi... Peki. Kap nnde merdiven banda beklediler bir sre. Her tipten siviller merdivenden abuk abuk gelip bir yana bakmadan ieri dalyorlar ya da ierden kp ayn abuklukla yine hibir yana bakmadan inip gidiyorlard. Glecei geldi GnsePin. Nereye byle, mzevirlie gider gibi? Derler ya. Belli mzevirlie gidiyor herifler. Biraz sonra bir inzibat astsubay kt merdivenleri. Bekleyen siville bir eyler konutu. Yal bir adamd astsubay. Dnp kzlara bakt. erden kan bir binbaya hazr ola geti birden. Binba da bakt kzlara. Astsubaya bakt, ban sallad. Hadi gidin, dedi. Astsubay kzlara dnd. Gelin bakalm bayanlar, dedi. Hep birlikte merdivenleri inmeye baladlar. Astsubay da onlar gibi merakla, biraz daha babacan bir glmseme ile bakyordu saa sola. Sansaryan Han'nn orta boluunda katlardan gelen uultular, bartlar yansyordu sabahn erken saatinde. Kapdan karlarken nbeti polisler bakt uzaktan. Kap nnde polis, asker arabalar, cipler, GMC'ler vard. Bir cipin nnde bekleyen er, kzlarn binmesine yardmc oldu. Astsubay ne oturdu. Cip yrd. Soka dnp de Sirkeci'ye karken durdu. Asker dolu aralar geiyordu Bahekap'dan Sirkeci'ye doru. Dnd astsubay: Nerede oturuyorsunuz? dedi. Sezinlemiti, bekliyordu ya, yine de biraz ard Gnsel. Paay kurtardk imdilik. Laleli'de yurttaym kzlar. Gnsel bir ey demedi. Cip Byk Postane nnden Ankara Caddesi'ne kp hzla yokua vururken gzleri iki yanl yollardayd GnsePin. Bir tandk yz aryordu. Vilayetin nnde sralanm tanklar vard, asker bekliyordu. Trbe'ye dnerken bakt. Di-vanyolu'na doru aralkl dizilmi erler bekleiyordu. Asker aralar, GMC'ler dolu dolu geiyordu. Asker eline gemi bir kent grnmndeydi stanbul. Beyazt Alan tutulmutu. niversite kapsnda da dolaan askerler grnyordu uzaktan. Dn polisle dvtkleri yerden geerken onurlu bir evecenlikle baknd. urada yatyordu len ocuk. Bakalar da varm, okaym hem de... Biz kurtulduk. Dur bakalm, daha neler olacak biliyor musun?.. Her ey bitti mi dn? Bu kadar myd barutumuz? Srmeli bu i. Nasl? Yeni gelimeler olmutur rencilerde. Handan nasl saldrd surda polislere? Aslan kz be?.. Ya olanlar!.. lk onlar yrd ate eden polislerin stne. oklar da ondan. Canavar herifler, nasl da kydlar? Bizim fakltenin kesinde asker bekliyor. ocuklar da askere gsteri yaptlar. Doruydu orada. Peki bu skynetim?.. Sonrasn nerden bilirsin? Bizi braktlar ite... e gidecek miyim bu sabah? Bu durumda m? Kovacaklar. siz kalrsam bir de?.. Trkiye'deki milyonlarca isize bir kii daha katlr. Laleli'yi geiyorlard. Kzlar rkek rkek astsubaya baktlar. Adam oral deildi. Aksaray'dan Sarahane'ye dnp kavan kesinde durdu cip. Bir sigara yakarken: Haydin, dedi astsubay, buraya kadar.

nce Gnsel adamt cipten. Yresine baknd. stemese de sevinle doluyordu insann ii. zgrln tad... Cip basp gitmiti. Kzlar da yle bir el edip Laleli'ye kmaya baladlar. ok beklemedi, bir dolmu geiyordu Kocamustafapaa'ya. Arabada ofre saati sordu. Yedi buuk. ki saat sonra Kenan' ararm iyerinde. Handan'a m urasaydm nce? nce bir evi bul, kendine gel. Evde haber de olabilir. Dolmutan inip de soka koar gibi geerken evecenlik iindeydi. Pek kimseler yoktu sokaklarda. Merdivenleri de koar gibi kt. Ary, szy unutmutu nerdeyse. Uyuyorlardr daha. Kapy anahtan ile at. Sessizdi ev, kimse yok gibi. Salona girdi, baknd. Hay Allah nasl da greceim gelmi. Sanki yl oldu. Gzn aydn, kavutun evcazna!.. Kkburjuva seni!.. Yumuak koltua da k. Pardssn, antasn att koltua, dnp pabularn kard, terliklerini geirdi. Teyzesinin odasna yaklat yavaa, kapy at. Turgut yatyordu. Teyzesi karyolasnda dorulup bakt. ylesine olaan karlama ki nerdeyse bozulacakt Gnsel. Nasl aryor srtm. Haberleri bile yok belki de bunlarn. Kalkp terliklerini ararken: Ho geldin, dedi teyzesi. Turgut gzlerini ap krptrarak akn akn baknd, yorgann ekti bana. Teyzesi terliklerini sryerek yaklat. Polisler gtrm seni, dedi, Handan syledi. Braktlar m?. Braktlar. Bunuyor mu bu kadn nedir? Kurumu sanki duygulan. Handan kandrmtr; byk gveni vardr ona. Anlamsz bakt bir, mutfaa giderken. Asndr, dedi, ay koyaym. yle bir yorgunluk kmt ki stne Gnsel'in alk da duymuyordu. Akam m urad Handan? Akam uradlar. Kenan Bey de gelmiti. Demek biliyor Kenan da. Rahadk duymutu, sanki bir boalmla. Daha soracakt, vazgeti. Bir eyler sylemiler buna, oyalamlar belli ki... Banyoya girdi ar ar. Bluzunu karp srtna, brne bakmay dnd, birden yle byd ki gznde. Nasl gszd. Bakp da ne olacak? Bir ykanmal en iyisi. Termosifonu yakmak gerek. Uzun i, hele biraz uzanaym. Tuvalete girerken eilip bacaklanna bakt, ince izgi biiminde kan phts vard bacak kemiklerine yapm yrtk, kak oraplannn stnde; tekmeledikleri... Deriler kalkmt hafiften. abucak kt tuvaletten; ykanp kurulanarak salona girerken teyzesinin kzgn sesi duyuluyordu: Kek mi kalr bu olandan?.. Yalnz kendi yese... Mahalleye tayor. Kymk brakmam; dn yaptm daha... Teyzesinin masaya koyduu souk, ekersiz st dikti bana. En sevdii eydi; yle de iyi gelmiti ki. Brakt bo barda, yorgun argn odasna yrd. Kapda durup zlemle bakt yatana. Ne ok severmiim seni!.. Gidip kysna iliti, yavaa ar-kast brakt kendini, gzlerini kapatt. Yumuak rtler bile ac veriyordu dokunduka. Ka gn srer bu? Kalknca Kenan' arayaym... 576 XXV Nermin, Zeynep'e bir karde geleceini syleyince anlamamt nce Kenan. Yatan kysna ekildi yavaa, toparlanmaya alt. Ne diyordu bu kadn? Deli mi ne? Kendi aklna bak sen, bu kadn cin gibi. Nermin srtst yatyordu yanndaki ak yatakta. Yasta dalm kumral salar, tavanda bir noktaya dikili gzleri, aralanan geceliin ortaya vurduu yar plakl ile kmldamadan en uygun szleri aryor gibiydi Kenan' ykacak. Kald m ykaca? Sz ne ki artk? Kazandnn faturas. Her suskunluu bir tuzak bu kadnn. nce ben de irkildim senin gibi, dedi Nermin. Ne demesi, ne yapmas gerektiini bir trl kestiremiyordu Kenan. plaklndan utanr gibi stnden hafif kaym pikeyi ak gsne doru yavaa ekti, yordu. Nermin sylediklerinin dnda her eyle ilgisiz, donuk anlatmyla ald yine: ok dndm. Taa iimden krgnm sana. Syleyip sylememek aras duralad bir, sonra daha snk bir sesle ekledi.

 Taa iimden de seviyorum. Brakamam. Senin de beni brakabileceine inanmadm hibir gn. Kt dt olanlar. Allah gnderdi bu ocuu dedim. En gerekli ey olduuna inandm. Bir kez daha perinleyecek bizi, belki senin de gerekleri iyice 578 anlamana yarayacak. Acl bir i ekile derin soluk alp ekledi yavaa: Yoksa gze alamazdm. Sustu. Hi kmldamadan duruyordu ylece. mez mi bu kz? Bir gecelikle, sabah serinliinde st ak... Syleyecek, yalnz syleyecek mi, dnecek ey de bulamyordu Kenan. Nedenini bilmeden kolundaki saate bakt. Kalkp kmal bu evden. Ne cehenneme?.. Bir perin daha atm bu kadn. Yetmiyordu, bir zincir daha... ndi yataktan. Nermin bam dndrd, suskunluuna am gibi bakmaya balad. Bir eyler sylesene der gibi. Ne syleyeyim?.. Atlp grtlan m skaym? Karnn stne kp tepineyim mi? Piinden de kurtulurum, senden de. Laf olsun ite, yapacamdan deil ya. Nerde bende o yrek?.. rtkan akam gazetelerine ne gzel konu kard. En iyisi mutfaktan ekmek ba alp kelleni gvdenden ayrmak, sonra da tavana bir ip ekip sallandrmak kendimi de... ren kokular yayan, gzel grnl bir le gibi yauyor, una bak? Gece, scak etine gmldnde mis gibiydi ya. Gelme, diyemen kapya bakp da bir el etmeni beklerken. kp banyoya geti abucak. ofbeni yakt, girdi suyun altna, dakikalarca aktp kald ylece. Ara sra denedii unutma, kurtulma, arnma abasyd. Bouna!.. Hibir su artmaz beni. Gnsel'i de gstermezler bana bir daha. Koparp aldlar elimden. Bir de yeni perin. Put Rasim, burda da etti putluunu. Kt kt kap sesiyle ayld birden. Duun grltsnden zor duymu olmalyd. Ne var? - Rasim istiyor seni, telefonda. Rasim mi istiyor? Bir ate dt iine. Kt haberdir. Hi iyi eyler gelir mi Rasim'den? Hele bu kadndan?.. Yeni bir tuzaktr olsa olsa... Banyoya girmemi mi bekledi deyyus?.. Btn gece uykuyla uyanklk arasnda telefon dleriyle irkildim sabaha dek- Bornozunu takt, kt banyodan. Nermin, Zeynep'in odasndayd, mr mr bir eyler konuuyorlard. Uyanma vakti, yedi buua geliyor. Salonda ak duran telefona giderken kora dnmt iindeki ate. Eli titreyerek uzand telefona. Evecenliini bastrmaya alt nce, yutkundu. Sesindeki titremeyi saklama abasyla: Efendim, dedi. Kenefe mi dtn ulan bir saattir? aklabanla balad. Demek iyi haber!.. Ne diyeceini bilemiyordu Kenan. Acl durumunu Rasim de sezinlemi de saygl davranma gereini duymu gibi: Brakacaklar bugn, dedi yavaa. Brakacaklar m? Brakacaklar Gnsel'i. Greceim yine. Peki nasl karsna kacam bu pislikle? Sarlacak m bana? Anlamayacak m korktuumu? Hele yeni bir perinle kokumulua bir kez daha akldm ne yzle anlatacam? Hey, bayldn m ulan? Ses versene. Toparland Kenan. Sa ol, dedi, teekkr ederim. Sen de sa ol. Gece bire kadar telefon basndaydm. Ancak o sralar sonu alabildim. Uyuyorsunuzdur, tedirgin etmeyelim dedik, sabah bekledik. Uyurmuum, herife bak. Ne uyumas? Perin yapyorduk Nermin'le!.. Birazdan kacam, dedi Rasim, Karaky'e ineceim, sana da urarm dokuzla on aras. Konuuruz. Telefonda olmaz. Hadi eyvallah... Telefon elinde, donup kalmt Kenan. Ne var ki, ne ola ki syleyecei?.. Bugn kacakm Gnsel. Dokuzdan nce brakmazlar. Devlet dairesi deil mi?.. O da hemen brakrlarsa... Dokuzda iyerinde olmal. Frlad. Tra, giyinmesi, kahvalts yarm saati bulmamt bile. Zeynep sokulmak istedi, yz vermedi. Ona kar da bir soukluk dmt iine. Nermin hi ilgilenmiyor gibiydi. Telefonu da sormad. Biliyor mu yoksa?.. Rasim sylemi midir? Her eyde de kesin yargya varma. Syleme -580 mi de olabilir. Sylesin isterse. Ben de syleyeceim artk. Apak anlatacam. Karnndaki pii kaztmas iin en kestirme yol. Ge bile kaldm. Sekizi geiyordu evden karken. Kapc gazeteleri getirmemiti daha. Ellerinde gazeteler, dalm, ar

ar giden, evlerine giren insanlar vard sokakta. Kedeki gazetecinin n de baya kalabalkt. Gazeteleri verirken anlamsz srtt adam. Ortalk iyice kart, dedi. Sonumuz hayrolsun. Bir sessizlik vard herkeste. Dolmuta da vard ayn ekingen sessizlik. Gazetelere dalp gitti. Dnk niversite, Beyazt olaylar, resimleri. Skynetim bildirileri... nemi sezinlenmi gnlerin yrek at vard gazetelerde. Sirkeci stasyonu nnde boald dolmu. Kenan da indi. Babli'ye doru yrmeye balad. Dolu dolu geen asker aralar, sokaklarda silahl erler. Tam bir skynetim grnts, iyerine geldiinde dokuzdu. Evecenlik iindeydi Burak. niversite bahesinde renciler toplanm yine abi, dedi. Bugn de bir eyler olacak. Seviniyor baya olan. Sknt bast iine Kenan'n. Ses karmadan yukar kt. Matmazel gelmemiti daha. Saate bakt yine. Yrmek bilmiyor, iki dakika olmu daha. Her an alabilir telefon ya da aadan, kapdan girebilir Gnsel. Kucaklayp sa-rlamam da... Telefon etse en iyisi. Hemen bir arabayla alrm olduu yerden, doru eve. renciler toplanm yine, ya diretirse katlacam onlara diye?.. Diretir de. Nasl kar korsun? Hibir eyine kar koyamam. Ama birlikte iyice bir dnmemiz gerek. Nereye gidiyor bu iler?.. Halk Partisi'nin oyunuysa?-- Rasim'de neler var bakalm?.. Matmazel de geldi, nerde konuacaz Rasim'le? Matmazel souk bir selamdan sonra, yerine gemi, ekmeceden kard ktlara gmlmt. Dnya umurunda deil kadnn. Bir sorsam m olan biteni una? Brak unu, bayku gibi rkek rkek baktrma imdi. Her ii tkr tkr, daha ne istiyorsun? Geen ayki vergi sorununu yadan kl eker gibi zverdi bu mumula. Satlarda, matbaa, ilan hesaplarn- 5gj da... Smm hesabna da, suratna da... Gnsel'i brakmamlar mdr daha?.. Bozuk, kesik filan olmasn bu telefon?.. Kaldrp bakt, alyordu. Saat ona geliyor nerdeyse. Rasim de yok ortada, kalkp aa indi, Burak'ta da bir tedirginlik vard. Olann akl niversite bahesinde. Git desem uacak. Caddeden hzla geip duran ar asker aralarnn grlts geliyordu. Bir telefon edip soraym m abi? Anlamamt Kenan. Rasim'e mi telefon edecek? Kime? dedi. Gazeteye; haberler vardr abi. Kzacakt az kalsn. Et, dedi. Burak yukar frlad sevinerek. Gazetedeki arkada da haber kp. Birilerine kitap verdi. Para alyordu ki indi Burak. Alclar kapya ynelince, eildi, fsldar gibi: Beyazt Alan halkla doluymu, dedi. renciler de bahede toplanyorlarm. nemli olaylar bekleniyormu. Ses karmad Kenan. Dalgn iliti kydaki tabureye. Beyazt halkla doluymu. Gnsel yok. Rasim de... Bunalr gibi oldu birden. Saatine bakt, onu sekiz geiyordu. Halkla dolu alan. Birden kalkt. Ben kyorum, dedi Burak'a. Gnsel ararsa Beyazt Camisi, naralt yresindeyim. Bulur o beni. Telefonla ararm seni de, haber filan brakrsa... Durdu birden. nce Rasim'e bir telefon edeyim. Koarak kt, at telefonu. Rasim Bey gelmemi daha. Santral kz tanyordu Kenan', gelince syleyecekmi. Matmazel yle dalgnd ki uyarmamak iinmi gibi sessiz indi merdivenleri. Polismi bu kan meer!.. Hani filmlerde vardr ya!.. Kafan filmler gibi alyor zaten. Her yan polis olsa ne olur bunun?.. Burak birilerine kitap gsteriyordu. Frlad iyerinden. Bir dolmu geiyordu, adad. arkap'da indiinde ilerde, Beyazt'ta, dn dolat yerlerde youn bir kalabalk grlyordu uzaktan. Alan botu. Tek tk dolaanlar, niversite'ye doru gidenler, gelenler vard. Her yan askerle tutulmutu. Kapalar nnden Sahaflar'a geti. niversite bahesinden tandk bir ark sesi geliyordu. Anmsad, Osman Paa maryd. Szlerini anlayamad yalnz. 46'larda, Dil-Tarih Fakltesi'ndeki devrimci renciler, szlerini deitirip sevdikleri ilerici retim yelerinin de adlarn koyarak devrimci mar yapmlard ilk kez bunu. Konya'da Dil-Tarihli birinden duymutu. imdi de

bir baka trl sylyordu renciler. naralo'na girip de niversite bahe duvarna yaklatka szlerini de karmaya balad yava yava. ... Karde kardei vurur mu? Kahrolas diktatrler Bu dnya size kalr m?.. Alan evreleyen halk baheden taan koroyu, suskun, saygn bir duygululukla dinliyordu. Mar bitince szl korolar, ban-malar ykseliyordu ierden. Beyazt Camisi'nde dn gelip durduu duvar dibine geti, yresine baknd. Kalabalk halk dnk ekingenliini bir adm olsun am gibi geldi. n sralarda temiz giysili, yalca, emekli, daha ok subay emeklisi grnml kiiler vard. Dzeni koruyan erler, subaylar saygldrlar halka; sert, polise davranlar yoktu. akndlar yine de. Ne yapacaklarn, nasl davranacaklarn onlarn da kesinlikle bilemedii, tedirginlik iinde olduklar belliydi. Bir ara korolar, marlar kesilir gibi oldu ierde; birden bir sr rencinin duvara, parmaklklara ktklar grld. Halka el sallamaya baladlar. Birka rencinin "Hrriyet... Hrriyet istiyoruz" diye barmas, bir anda alana evrilmi gl bir hoparlr yksekliinde koroya dnverdi. Hrriyet!.. Hrriyet!.. Hrriyet!.. renciler, halkn da kendilerine katlmas iin ellerini, kollarn sallyorlard, haydin diye... Kmldanmalar oldu halkta. Marmara Sinemas nndeki dizi dizi ynlarn kmldanmas taknca bir dalgalanmaya dnecek gibiydi, bastrp geriletti as- 533 kerler. Uultulu bir kaynama balamt. Kenan'n akl Gn-sel'deydi. Gz yresinde, Beyazt Camisi'nin avlu kaplarndayd. Kalabalk da ylesine artmaya balamt ki... Birka kez yrei hop etti; Gnsel'e benzetti birilerini. Gazi Osman Paa marna balamt yine ocuklar. Belki Gnsel de aralarnda. Doruca oraya gitti belki. Arkadalaryla ktlarsa, Sermet mer-met hep birlikte... Nasl ayrlr onlardan?.. Korkup kayormu gibi. Bir telefon edemez mi?.. Belki de etti. dnp naralt'na dald koar gibi, baknd, yoktu kimse. Kahve bombotu. Sahaf-lar'da telefon sordu birka yere. ar bandaki giysicide bulabildi sonunda. At abucak, Matmazel kt. Arayan soran yokmu. Sessiz kald bir sre. nanamyordu sanki... Burak' istedi. Biraz sonra soluk solua geldi Burak da. Arayan, urayan olmam. Bir ey demeden kapatt. yle bir ac kmt ki iine. Vazgetiler Gnsel'i brakmaktan. Rasim rendi durumu, sabahki atp tutmadan sonra karma kmaya yz tutmuyor. Urayor belki de. kp ar ar naralt'na doru yrmeye balad yine. Yapayalnzd imdi. niversite bahesinden gelen marlar, korolar bydke yalnzl da artyordu. naralt'nda durup Gnsel'le ilk gn oturduklar masaya bakt kald bir sre. Ar ar gidip oturdu. Alandan, baheden gelen bar nlara kapand, dalp gitti. Gnsel yoksa hibir eyin de anlam yok demek. Bir avu hileci esnafn, kapkulu emeklinin arasna kanp ne ettiklerinden habersiz oluk ocuk rencilerin pei sra, Hrriyet diye barmann hi anlam yok! Bouna harcand Gnsel. Halk Patisi'nin oyunu. Demokrat'nn da a1 zina saym, Halk'nn da, Hrriyet'inin de... Bizim kavgamz m bu? Nerde iiler? Nerde bizim insanlarmz? Cezaevlerinde srgnlerde ya da kesine sindirilmi. yi ya ite, zgrlk onlar iin de... Bok onlar iin!.. Hele bir baa gesin bu zibidiler ' bugn de aratrlar. Grmedik sanki de. Bouna m svyor Fahir Cemal bunlara?.. Matbaaya m bir gitsem? rfan'a?.. Bir ey-584 'er biliyorlardr onlar, boa sallamazlar; ayakst o kadar syle-yebildi o gn. Ne yapacan bilmeden kalkt. Tam Sahaflar'a yryecekti ki karda, Beyazt Kitaplnn kapsndan kan bir-iki yana sallantl yry, gzlkleri... Tamam, tarih retmeni Nairn. Rastlantya bak. Epeyi kavgalan olmutu Konya'da. Sac, gerici, Osmanlc... Nurcu olduu da sylenirdi. Naima diye alay ederlerdi. Kurban olmu Naima'ya!.. stanbul'daki liselerden birine atanmt. Nairn yle bir bakt uultulu alandan yana, umursamadan dndrd ban, Sahaflar'a doru yryp gitti. Duralad Kenan. Ne duruyorsun? Yrsene sen de. Bak ne rahat gitti herif. Onun. kavgas deil. O ki senin de deil... Uultular, banmalar artmt. Dnd, ar ar girdi cami avlusuna. Alana alan kapdan kt. renciler parmaklklarda salkm saakt. Bir eyler sylyorlard alana doru. Halk anlamamt. Kenan duymutu. Ankara'da da renciler arpm. Demek orada da balad. renciler topluca barmaya balad koro biiminde. Ankara'da o gn padak veren niversite olaylarn duyuruyorlard. 11 ehit... 17

yaral... Alanda yeniden dalgalanmalar, uultular balad. Btn alan rperten bir koro daha ykseldi parmaklklardan: ANKARA YANIYOR... ANKARA YANIYOR... ANLAMADINIZ MI?.. Yer yer topluca yanayan oldu. ANLADIK. Gittike artan bir gerilime doruydu alan evreleyen halk. renciler yine Hrriyet diye barmaya baladlar. Osman Paa marn tutturdular yeniden. Yine Hrriyet, yine Ankara olaylar, yine Osman Paa mar... Artk yer yer halk da katlyordu barmalara, mara. Kenan da kaptracakt kendini nerdeyse. Bir ara katld bile... Sonra hep ayn eylerin yinelenmesi ile yitirdi evecenliini. Kukulan ar basyordu. Yresine baknd. Gvenebilecei hi kimse yoktu sanki. Bir silah patlasa hepsi pr!.. Bata da sen! Silah filan patlayaca yok. Askerler belli etmemeye alyorlar ya, baya tatl bakyorlar olanlara. niversite'yi de kuatmlar zaten, bir kaynama grlyordu. Kenan, gerilerden, duvar diplerinden ar ar geti. Emekli yarbay olduunu syleyen bir siville bir 535 yzba tartyorlard. Tartmak da deil, yarbayn, yurttalara sert davranlmamas konusunda sinirli sinirli yapt uyarya, grevli yzbann, saygl bir dille, katldn sylemesiydi. Bundan yumuak davran ne olacak? Yresindekilere gsteri peinde sayn yarbay! Caddeye indi, tmseklerden adayarak karya geti, Marmara Sinemas'nn nne doru yrmeye balad. Halkla asker ilikileri aynyd hep. Dn kavgalarn olutuu yerlere baknca bir burkulma duydu iinde. Gnsel de buralardayd demek. Eek, hayvan, korkak ben... Deilim korkak. Gn-sel'in yapt doru mu?.. Fahir Cemaller... Siktir et u peze-venkleri. ocuklar dvt polisle, sen katn. Gnsel kamad. Ne oldu kamad da?.. Harcand pisi pisine. yi, sen kurtuldun pisi pisine harcanmaktan, yap bakalm ne yapacaksn? Bir telefon daha etsem mi?.. Saat bire geliyordu. Arand, arka sokaktaki bir kepapda vard telefon. Et, ya kokulanyla ii bulanyordu numaralan evirirken, kt kt atyordu yrei. Biraz bekledi. Matmazel kmtr. Burak geldi soluk solua. Eczac Fadl Bey diye biri telefon etmi, bir de matbaadan aramlar. Bir doent de kitabm getirecekmi. Baka yokmu, Fadl Bey evin telefonunu istemi, vermi o da... yi bok yemi. Bir ey demeden kapatt telefonu. kt, dn getii sokaktan Laleli'ye doru yrmeye balad. Belki de bize gitmilerdir Fadl Bey'le snepe kzlan. Brakr m hi Nermin?.. Bereket sokaa kma yasa var, akam yemeinde alkordu yoksa. Mudu yuvamzn, mudu anlarn syleip dururlar. Gzleri dolar durur Nerminciimin de. Ne yapacam bu zavall ile ben?.. Gnsel'siz. Bir hknk taklr gibi oldu boazna. Toparlad kendini. Az acyd, bir kaznt vard midesinde. Caddeye sapt. Kedeki sandviiye girip bir ie st ald. Peynirli sandvile yudumlad ar ar. G yutuyordu aslnda. Caddeye knca duralad. Beyazt Alan'na m dnecekti yine?.. Ne var orada?.. Gnseller'e mi urasam bir. Ne olacak urayacam da? Kocakaryla bakp duracaz karlkl. Ya da alayp szlamaya balayacak, onunla ura bir de... Kimseyle uraamam. Kendimle uramam yetiyor da artyor bile. Yukarda ilerde Edebiyat Fakltesi'ne iliti gz. Oraya m urasam bir?.. Urayalm bakalm. Yrdke umutlanyordu, sanki orda bulacakt Gnsel'i. Faklte'ye yaklarken umut yava yava kntye brakt yerini. Nedensiz. Umut ok mu nedenliydi? akn kald Faklte nnde. Kaplar kapalyd. Dnecekti ki kapdan kan, daha nce birka kez grd yal odacy tand. nnde durup bakt adama. Yal adam da duralayp kukuyla bakt yolunu keser gibi duran Kenan'a. Tanmamt. Nerden tanyacak? Yolunu dndrp gidecek gibiyken Gnsel'i sordu Kenan. Yukarda myd? Adam kukulu durdu bir, sonra anmsam gibi gzlerini ap kayla birlikte ban da yavaa yukar kaldrd. Yok, dedi, iki gndr gelmedi. Dnd Kenan. Ne var yklacak? Bilmiyor muydun? ylesine bir bezginlie dmt ki... ekip gitmek uzaklara, ne bileyim, Edirne'ye, Van'a gitmek. Bok var sanki oralarda. Kendini gtrdkten sonra nereye kaacaksn? Dalgn girip kmaya balad sokak aralarna. Dar bir yokua vurdu bir ara, sonunda ehzade Camisi'nin duvarlar karsnda, caddede buldu kendini. Dalgn baknd yine. Askerler, askerler, her yanda askerler vard. Saa kvrld, ehzadeba'na, Vezneciler'e doru ayn bolukta yrd bir sre. Palet izleri vard yolda. Sinemalarn nnde durup baknd. Turan Sinemas'na gelirdik Nait'e. filmden

sonra akama Nait balard. Ferah Tiyatrosu yanmt sonralar. u sokan iinde yeni bir kapya tanmt Yksek retmen Okulu. Fen-Edebiyat Faklteleri'nin eitli dallarndan byk ozanlar, yaratc yazarlar, yeni kuramlar peindeki dnrler, dhi matematikiler, fizikiler, imdi ilerdedirler? Ne var bilmeyecek? Dzen grevlisi brokrasinin khne basamaklarnda damla damla biriken aylklara balandlar. Akamlar scack yuvalarnda yorgunluk kahvelerini yudumlarken kzl olanl dllerinin yarnlarn dnyorlar tedirgin tedirgin. Akamcla 537 vurmutur ou. Vahit gerekten yetenekliydi ilerinde. Azerbaycanl doentle ne dalga geerdi ya... Herif de ne cahildi. Cahil, ahlaksz, korkak. Sovyet devrimine svp sayar, ahlak brakmadlar diye, gzne kestirdii kzlar odasna arp saldrr. Sava yllarnda Almanlar'la, Almanclar'la da ilikileri olmalyd. Trkoloji bu karanlk gruplarn elindeydi o gnler. Vahit'ten d patlard herifin. Gzel iirleri de vard olann. Fransa'ya gittii duyuldu bir ara. Rimbaud, Baudelaire delisiydi. Sonra renci mfettii olmu dediler. Sonra da... Dili varmyordu bir trl. Severdim. Yalandr belki de... Bu aalk dzene ajan olacak kadar kararamaz yle zek! O da senin kk-burjuva kuruntun. Nice aalk dzene klelik etmi ne zeklar var. Olur, her ey olur bu lkede de. Ya Beyazt'ta olanlar? Bir bok olduu yok Beyazt'ta. O da bir sr ajann ii belki de. Daha ne dolayorsun yleyse? Bas git sen de iinin bana, akam da evine dn. Deimez bu lke nasl olsa? Gnsel gibi harcanr gider insan. Ferah Sinemas yanndaki arsadan, Vezneciler'den Beyazt'a uzanan zrhl zrhsz dizi dizi asker aralarna bakt bir sre. Ayn kurun gibi arlkla Kemeralt'ndan geti. Vefa'yla Sleymaniye arasnda ykntl, kirli, gne uramaz gibi slak, duvarlarla evrili dar sokaklarda yrmeye balad. Gidip gelen kzl erkekli renciler geiyordu yanndan. Yurtlarla dolu bu yre. Bizim gnlerimizde de yleydi ya, imdi iyice dolmu. Bir ara Vefa'ya dnp boza imek geldi iinden. Samala bak. Sevsem bari. Sleymaniye'ye giden yola kt. Yanda, niversite duvar dibinde askerler dolayordu aralkl. niversite Kitapl'nn bulunduu sokakt buras. Bir astemen gidip geliyordu sokak boyunca, bir eyler sylyordu erlere. avular onbalar vard. Bir cip geldi durdu ilerde. Yksek rtbeli subaylar vard iinde. Koan astemene ierden bir eyler sylediler, hazr olda dinledi gen adam. Hzla dnp gitti. Uultular geliyordu baheden. Kenan dnp Beyazt'a doru yrmeye balad sokak boyunca. Yandaki parmaklkl kaplarda erler vard. Kadnl erkekli siviller de vard sokakta. Parmaklklar tesindeki rencilerle konuuyorlard. Anneleri, babalan, yaknlar olmalydlar. Biraz daha yaklap ilgiyle bakt Kenan. Sigara paketi uzatanlar vard rencilere. Sandvi, yiyecek uzatanlar vard. Kar kmadan bakyorlard kapda bekleyen erler. Saate bakt Kenan. e geliyordu. Yaklat kapya. erde, heykelin evresinde bek bek renciler vard. Gidip gelenler, dolaanlar, aalar altnda toplanm tartanlar. Bir kz sylev eker gibi ellerini kollarn sallayarak bir eyler anlatyordu yresindeki kzl olanl bir yma. Kar koyanlar olmalyd, kartlar bir ara, sonra yine baladlar kz dinlemeye. Beyazt Kulesi'nin dibinde gidip gelenler, toplananlar grlyordu. Baheye dalm, devinim iinde srekli yer deitiren bir kalabalkt grnen. Aralarndaki asker giysililer de gze arpyordu. Kzlar daha azd erkek rencilerden. Ne istiyor bunlar? Neyi bekliyor? Bunlardan biriydi Gnsel de. Dnd, Sleymaniye'ye doru uzaklaacakt ki deminden beri gzn srekli kendine dikmi, buruuk, kara yzl, yalca birine takld. Kimdi bu? Tanmyorum. Peime taklanlardan m yoksa? Kartrmaya baladk artk. Yan gzle bir daha bakt adama, o da Kenan' kolluyordu kaamak. Yryeyim, bakaym gelecek mi peimden? Hay Allah tanyorum ben bu adam. Biriki adm atmt ki bir sesle donup kald. Kenan!.. Dnd. Btn dnce zinciri kopuvermiti birden. Parmaklklar ardndan, hznle glmseyerek el sallayan Gn-sel'di. Bir ey demek istedi, beceremedi. Kzd da stelik. Ne aryorsun burada diye baracakt nerdeyse. Nerdesin sen? Gnsel kapdan kp ayn acl glmseme ile yaklat, uzatt elini, abucak aklamak gerei ile ald hemen.

 Biraz nce geldim ben de, dedi. Telefon edip Burak'a syledim buraya gelmeni; bakmyordum. Kapy gemiler, duvann kysna ekilmilerdi. Yeni yeni kendine geliyordu sanki Kenan. Tutamam da kucaklayacakm gibi eildi ylece. Gnsel sezinlemiti, glerek geri ald kendini. evredekilere baknd belli etmeden. Ayn scak glmseme ile: Sakn ha, diye fsldad, rezil oluruz valla... Dilinden kur-tulamam ocuklarn. Dili zlmeye balamt Kenan'n da: Peki, peki, dedi, ne oldu anlat. Haydi gidelim artk. Bir ey demeden ayn scack glmseme ile bakp duruyordu Gnsel. Gzleri halkalanm, yz szlmt. Sol ka ile aka arasnda hafif bir ilik vard sanki. Nasl tatl, nasl gzel, nasl smscak. Sarlp yreine bastrmamak, pcklerle donatmamak iin kendini g tutuyordu Kenan. Birden akl etmi gibi: Bir ey yaptlar m sana? dedi. Kt davrandlar m? stnde durmak istemiyormu gibi ban evirdi Gnsel. Sonra yine glmseyerek bakt Kenan'a: Bir ho geldin dediler, dedi. nemli deil. lk kez niyetleri kt gibiydi ya, sonradan deiti nedense. Torpilliler arasna aldlar bizi de. Bir ta m vard bu szlerde? rperdi Kenan. Ne diyeceini bilemedi, gzlerini kard. Dnp ar ar yrmeye baladlar sokak boyu. Bala Kenancm, dedi Gnsel. Sabahtan braktlar bizi. Sekiz yoktu eve vardmda. Biraz uzanaym dedim, uyuyakalmm; teyzem de kyamam uyandrmaya. Bir'i geiyordu ocuklar geldiinde. Doru buraya... erden telefon atm sana. Yine kendine kzd Kenan. Doru eve gitse bulacakt demek. Ne sersem herifim ben!.. Kendini sulamaktan kaar gibi, birden: Kim ocuklar? dedi. Gnsel duralam gibi bakt. Handanlar filan, dedi yavaa. Akll i deil bu benim sevgim. Ktye iliyor kafam, salksz iliyor. Yanl sevgi bu. Bundan doru neyin var budala?.. Gitmeyecek miyiz hemen? dedi. ekingen, zgn bir glmsemeyle durup bakt Gnsel. Ben de nasl istiyorum bilsen, dedi yavaa. Apak bir zlem vard sesinde. Toparlanp ekledi hemen. Olmaz ama. Nasl brakrm ocuklar?.. Kenan biraz da kzgn: Neyi bekliyorsunuz? dedi birden. Gnsel nce aalar gibi oldu, sonra yar alayl: Bilmem, dedi, Hrriyet'i bekliyoruz!.. Durmu, glerek bakyordu Kenan'a. O da biliyor ya yapt iin samaln!.. Yllar yl gzler yollarda beklenen zgrlk, bir avu ocuk barp ard diye baheye gelecek!.. Kimler var ierde?.. Bizden tandn herkes var hemen hemen, dedi Gnsel. Sermet'i de braktlar m?.. Gsterdii aba, u iki szc syleyiindeki anlaml vurgu-luluu, acl kskanl rtbas etmeye yetmemi gibi geldi Kenan'a. Polisler Sermet'e saldrnca Gnsel de... Oral delidi Gnsel. Aldrmamay m yelemiti? Sabahleyin brakmlar onlar da, dedi. Epeyi hrpalamlar zavallc... yi olan kt o da... Glerek bakt Kenan'a: Dorusu pek gvenim yoktu, dedi. aalamt Kenan. Belli etmemeye alyor, ne diyeceini bilemiyordu. Seni de iyi biliyordum, kt ktn m demek istiyor? Daha bilmiyor ki beni. Kt mi ktm ben? Handan' grmeliydin, dedi Gnsel, evecenlikle... Aslan Juz vallaaa!.. Hi belli olmuyor. Gnsel'in her syledii ylesine yaralyordu ki Kenan', durdu, kaskat kald bir an. Bir eyler demeliydi kurtulmak, biraz olsun gevetmek iin.

 Ne belli olur bundan? dedi souka. Pisi pisine gidecektiniz az kalsn. Halk Partisi'nin oyunu. Gnsel de duralamt. Kesin deil o kadar, dedi. Hem yine de bir olumlu yan var. Birikim ne de olsa. Kavgay reniyor ocuklar. Bir grsey-din nasl kyd canavar herifler. ok l diyorlar. Drt be kii yremizde ykld. Sustu, sonra yavaa ekledi: Kk de olsa bir denemeden gemek kt m? Bir grseydin diyor. Nasl anlatacam buna her eyi grdm? Bir cip geiyordu. Gnsel dnp tedirginlikle baknd kapya. Ben gideyim Kenancm, dedi. Bahede kalmak karar var. Aclat sesi: Dnk yarallar, lleri istiyor ocuklar. Sonra abucak ekledi. Duydun deil mi? Ankara'da da byk olaylar olmu. Orada da ok l var diyorlar. Bakalm ne kacak. Ban sallad Kenan. Bir ey demek gelmiyordu iinden. Tek istei Gnsel'i alp kamakt buralardan. Kapanmak eve. Ne yapaym, bencillik... Kapya dnyorlard suskun, ar. rkilerek durdu Kenan. Deminki kara kuru herif gzlerini dikmi bakyordu yine. Bakalar da vard yresinde kadnl erkekli. Belli etmemeye alt, nne bakarak fsldad Gnsel'e: u herifi gryor musun? Askerin ardnda, lacivert giysili. Yarmda kara bartl kadn var. Gnsel de sezdirmeden bakyordu Kenan'n tanmlad yere. Gz bende, dedi Kenan; tanyacak gibi oluyorum, karamyorum. zleyenlerden belki... Gnsel glmseyerek yaklat adama. Kenan aalamt. Merhaba, dedi. Adam da tedirgin bir glmsemeyle sokuldu ar ar. Rumeli azyla: 592 Merhaba kzcazm, dedi. Ben de benzetirim diye bakarm. Ne kaa deimisin be Gnselcik. erdesin sen de?.. Baheyi gsteriyordu bayla. erdeyiz Eref Aabey. Bizim Mustafa burda. Hukuk'tadr, ona bakarm ben de... Abin nasldr? yi, dedi Gnsel, zmir'de. Bilirim, dedi Eref, selam yazasn. Olur, dedi Gnsel. Ayrlacakt ki Eref, bir-iki adm yanda konumay dinleyen Kenan'a bakt. Tantmak zorunluu duydu Gnsel. Glmseyerek: Arkadam Kenan, dedi. Eref Aabey. yle bir durdu Eref, ban sallad hafife: Tanaarm Kenan Bey'i, dedi. ok eskiden tanaanm. Glmsemeye alarak bir adm at Kenan, elini uzatt. ErePin uzatp avcuna brakt elini, itenlik gsterisiyle skca tutup sallad. Sevindim, dedi. Kusura bakmayn, karamadm birden. Hi de sevinmemiti oysa ki. Kuruntulu yaktrmasndan utan iindeydi Gnsel'e kar. Senin yznden bir belge daha korkaklma. renciydi o zamanlar daha, dedi Eref. Zekai vard sizde... Krk drtte... nce irkildi Kenan krk drt szyle; sonra bulank bir eyler belirdi kafasnda. Hele Zekai deyince. Karmakark, salksz, keskin zekl, birka ylda bir faklte deitiren bir oland. Tarihte'ydi o yllar. Aristo'dan girip bni Haldun'dan kar; bir gn Allah'n varln, bir sre sonra yokluunu matematikle tantladn sylerdi. Kasmpaa'daki devrimci iilerle de bir ibirlii vard ya, da bulankt her eyi gibi. Nerdedir imdi Zekai? Gld Kenan: Bilmem, dedi, on be yl var ki grmedim. Bir ara sve'e 593 gittiini sylemilerdi. Sorduuna bak herifin? Ne sorsun? Aklnda kalan o demek. yi ki baka eyler deil! Sorusundaki anlamszl Eref de anlam gibi dnd Gnsel'e: Kollayn kendinizi kzcazm, dedi. zntyle sallad ban hafife: nsaf, acma kalmad heriflerde. Zaten yoktu ya, biz bilirdik.

zin istedi Gnsel, gle gle derken Kenan'a da selam yerine yle bir bakt Eref. Ayrldlar. Deminki kuruntusu stne konumaktan kaar gibi ba nndeydi Kenan'n. Sezinlemi gibiydi Gnsel de, amyordu o konuyu. Kap, duvar dibinde birikenleri geip biraz ilerde durdular. Dayanamamt Kenan: Kim bu adam? dedi yavaa. Eref Usta, dedi Gnsel. Kasmpaal. imdi bakkallk yapyor sanrm. Eski ttnclerden. ok iyi derler. Daha stelemekten kanr gibi elini uzam birden. Hadi Kenancm, dedi, hoa kal. Mar balamt yine ierde. Dnp kapya bakt. imdi bu er de ieri brakmazsa beni? Keke, dedi Kenan. Glerek bakt Gnsel, akaya almt. yle iten dilemiti ki Kenan. Olacak ey deil ya... Kapdan giremezse duvardan adar. Kahrolur yoksa bu kz. Peki nasl buluacaz? dedi yavaa. Glmsyordu Gnsel. Ne desindi? Ben de gelsem ieri?.. tenlikle sylemiti Kenan. Gld Gnsel. Acl bir zlem vard glnde. stemez miydi? Olmaz Kenancm, dedi. Kenan bilmiyor muydu olmayacan? Niye olmaz? Allah belasn versin. imdi git, dedi Gnsel; olaylara gre ararm seni. ierde telefon var. Uysallkla ban sallad Kenan: Uyank ol Gnselciim, dedi. Bo deil o adamn dedikleri. Eref miydi? Harcatma kendini pisi pisine. Sonra dalgn, acl fsldad yavaa: Sensiz lrm ben. Evecenlikle yz kzard Gnsel'in. Glmsedi. Dn adattk ya lmeyiz artk, dedi yan alayl. Birden aclat yz. Dudaklaryla gizli bir pck gnderdi Kenan'a. Kapya dnd, tam bir kzla olan karken dald ieri. Bahede koar gibi uzaklarken dnp hafife el sallad. ylece kalmt Kenan. Gitti yine ite. Uzun bir sre bakp kald.Gnsel oktan karmt bahedeki kalabala. Bir ara yannda kzl olanl birka renci, heykele doru giderlerken grr gibi oldu. Sonra iyice yitirdi. Burada durmann ne anlam var? yerine gidip telefon bekleyeyim bari. buuk olmutu saat. Tad bahar gnei altndaki sokak daha da kalabalklamt. Yeni askerler de gelmiti. Duvarlarda rencilerle konuan kaygl, zntl ana babalar, yaknlar da oalmaya balamt. Kenan, Vezneciler'e inen sokaa saparken ilerde, parmaklklardaki bir renciyle konuan Erefi grd. O da gz ucuyla Kenan'a bakyor gibiydi uzaktan uzaa. Bir an nce iyerine varp telefon banda olmaktan baka dncesi yoktu Kenan'n. Yryecek gibi de deildi, yle yorgundu ki... Sokak arasmda bir arabaya rastlaynca atlad hemen. yerinin sokanda Rasim'in Citroen'i duruyordu. nce sevindi, sonra can skld. Syleyecek nesi kald ki bu herifin? Sabahtan nerdeydin itoluit? Deliye dndrdn beni. Burak kapda atlr gibi karlad, gz aydnl verecekti nerdeyse. Gnsel Hanm telefon edip... Ban sallad Kenan, biliyorum anlamna. Bozulur gibi oldu ocuk. Nermin Hanm aram bir de... Yukar kt Kenan. Rasim koltua yaylm, elinde sigara, kahvesini iiyordu. Hasreder kavutu mu? dedi. Hani sabahtan gelecektin? Fincan masaya brakrken: Bir senin iin mi var bu dnyada? dedi Rasim. Kurtulama-dm bankadan. Telefon edecek gibi de deildi. Alayl ekledi sonra: Hem sevgilisi geldi, bizi ne yapacak artk? dedim. Kadanacaz bu herifin zevzekliklerine. Oturup bir sigara yakt. nceliyormu gibi gzn Kenan'a dikmi, ylece bakyordu Rasim. Bir eyler yumurdayacak. Hep byledir it. detecek yaptklarn. Binmeyecei eein nne ot kor mu? Syle, dedi, ne syleyeceksen. Bakp durma. yi tanyor musun sen bu kz? dedi Rasim birden. ylece baktlar biran. Ne olmu da?., dedi Kenan.

Derin derin ekti sigarasn Rasim, fledi. zgn bakt. Ya da yle grnerek bakt. Etkilemek istiyor beni aklnca. Syle bre put!.. Aa yukan biliyorum ne diyeceini ya, syle. Bak Kenancm, dedi yavaa, sana taklrm ben ya, bu i baka. Durdu. Syleyecei eyin nemini belirtmek ister gibi suskun bakyordu. Filiymi bunlar, dedi birden. Soycak fili. Bir sessizlik oldu. Ta iinden bir rperti gemesini nleyememiti Kenan. stedii ite bu, putun. Fili olmayan var m bu lkede? Bu ylesi deil olum, dedi Rasim. Ayan denk al. Dan dan adam vuruyorlar sokaklarda. oluk ocuuna yazk. Gidersin valla, baka eye benzemez bu i. Kimin gidecei belli deil daha, dedi Kenan. yle bir bakp kalkt Rasim, benden bu kadar gibi. stelemedi Kenan da. Arna gidiyordu sormak. Baka ne syleyecek? Syledi syleyeceini. Asl nemlisi, bunlan nerden, kimlerden 596 rendii bu herifin? Onu da sylemez. Sylese de ben istemem renmeyi. Su ortakl gibi olur bu hergeleye. Kenan da kalkmt. Eyvallah deyip merdivenlere yrrken birden dnd Rasim: Syle ona da bir daha paay kaptrmasn, dedi. Zor kurtarr. Kenan'n bir ey demesini beklemeden inip gitti. Tehlikeli bu herif, ok tehlikeli belki de. Yararlanalm derken... Kesin bildikten sonra ne bok olduunu, ne zarar olacak? killi bir yan kalmad, iyice ortaya koydu kendini. oluk ocuuna yazk diyor. Nerden kt oluk ocuk? Bir Zeynep iin oluk ocuk denir mi? Yenisini de biliyor bu herif. Yoksa... Siktiret ulan, yine sokma kafam bu pisliklere. Bunca ey var dnecek. Bir telefon etse Gnsel. ylesine dalmtr ki imdi o, aklndan bile gemi-yorsundur. Seviyor beni. Nasl scakt o kaamak pc. Dudaklarn... Burda oturup beklersem dayanamayacak sinirlerim, ineyim, Burak'la oyalanrz biraz. Yalnzd Burak. Kasa yanndaki tabureye iliirken: Ne dersin? dedi. Nereye varacak bu iler? Soruya sevinmiti Burak. Evecenlikle glmsedi: Belli deil mi abi? dedi kzararak. Sonra da sertleti: Kan dktler, dedi. Kalmaz yanlanna. Niye iyice tanmam, eilimlerini iyice renmem u ocuun? lgin bir olan bu. Gittike de bilinleniyor olmal. htiyar bir anas, Belediye'de daktiloluk eden, evde kalm, irkince bir ablas var. Bir gn gelmiti. Olan da liseyi bitirince Ticari Bimler'e girmek istiyor. Bir eyler daha soracakt, gelen giden balad yine. Bir ara Kenan da dald alverie ya, kafas srekli GnsePdeydi. Telefon alnca irkilerek frlad. Ya Gnsel deilse? yle bozulacakt ki... Kaparak at telefonu: Kenancm merhaba. Mutluluk doldu birden. Syle canm, dedi. Geliyor musun? Gln duyuyordu. Yok dedi. Nerdee? Yemin ettik kmamaya. Bu gece hurdayz. Sen gelir misin bana? Soru mu bu da? Ordalar m bu gece? Geleyim, dedi Kenan, hemen... Dur, dedi Gnsel, ey... Gelirken ekmek getirebilir misin bize? Peynir, zeytin filan. Sigara biraz da... ocuklarn paras yok pek. Topladk bir eyler ya... Ne kadar ekmek? Yirmi, otuz yeter mi? Getir ite bir eyler, dedi Gnsel. Hemen kapatmak gerekiyor, bala. Bugnk yerde bekleyeceim, kapda. Hoa kal. Telefonu kapatnca bir an kald ylece. Dokuzdan sonra d-arda kalmay yasaklad skynetim. Bahede brakrlar m bunlan? Hr kacak yine. Hem bu kez askerlerle. Hani ne oldu, yaasn anl orduydu? Bir aclk oturmutu iine. Dan dan adam vuruyorlar sokaklarda. Fili bunlar. Yreksizliin mi tuttu yine? Kendimi mi dnyorum ben? Gnsel'in bir kurunla delinmi gzel yz geldi gzlerinin nne. Yreinde dayanlmaz bir skma duydu birden. Acyla firlad. Laf deil, gerekten dayanamam. Doru mu bu yapt? Halk Partisi'nin oyunu... Kapat artk be!.. Bir sz bellemisin sen de!.. Dnk korkunun sna o. Kavgann byle sertlemesini ok mu ister Halk Partisi?.. Nasl gereki koydu

Gnsel sorunu... Brak Gnsel'i, u Burak kadar bile olamyorsun korkudan. Kolay m? Sokaklarda dan dan...oluk ocuun var! Korkuymu! Saym azlarna vurmazlarsa beni de... Koarak indi merdivenleri. Bugn gelmeyeceini syledi Burak'a. Evecen davran, devinimi Burak' kayglandrmt. Bir ey mi oldu abi? Bildiin eyler, dedi Kenan. Bu gece bahedeymi ocuklar, kmayacaklarm. Birden cokuya kaplmt Burak da... Gnsel Abla'ya benden de selam, abi, dedi. Azndan karm gibi kzard. Olur, Burakm. Aleykmselam!.. Dayanma gsterisi olann. karken saate bakt Kenan, altya be vard. Ekmek, zeytin, peynir, sigara. Baka ne gider ki?.. Nasl gtrmeli? ehzadeba'na kaym nce. Hepsi vardr orda. Bir araba evirdi yokuun banda. enesi dk bir ofre rastlamaktan ekinmiti. Uysal, sessiz, yalca biriydi ofr. Yardmc oldu Kenan'a. Hem de hi traa kalkmadan. "Sucuk da alsanza," dedi yalnz bir ara. Sucuk da aldlar. Vefa'dan geip sokaa girdiklerinde yediyi bulmutu. Sokak lenki gibiydi yine. Yalnz ocuklara getirilen teberiler veriliyordu parmaklklardan. Ekmekler, peynirler, sigaralar. Bir bakkal zeytinya yollam bir ufak teneke. Glerek onu da aldlar ocuklar. Bir duygululuk vard havada. Bekleyen erler, subaylar durgun, sessizdiler. Gnsel yannda tanmad baka ocuklarla bekliyordu parmaklkta. Glerek el sallad. ofrle birlikte tadlar yiyecekleri. Erler brakmazlarsa diye korkmutu Kenan, karmyordu kimse. ofrn parasn verip gndermeden yaklat. Baka bir ey? diye sordu GnsePe. Yok, dedi Gnsel. Sa ol. Ekmekleri, paketleri alan ocuklar teekkr bile etmediler. yle dalmlard ki... ofr savp dnnce duvarda yalnz buldu Gnsel'i. Uuk morsu halkalann evreledii l l gzler sevgiyle bakyordu. Mudulukla... Niye ayryor bu duvar bizi? Beni de aralarna alsalar ne olur sanki?.. Birlikte gelsin ne gelecekse... imdi onlar ele ele, omuz omuza... Handan, Sermet filan. Sermet... iyi olan kt o da... Bir ben miyim kt kan? Hrsndan alayacak gibi oldu birden. Paran da yoktur senin, dedi. kard, czdanndaki drt yzln n uzatt. Glerek ban sallad Gnsel. Elli yeter, dedi, sa ol. Bir yzl zorla tututurdu eline. Glyordu Gnsel. Kendini Vehbi Ko sanyorsun galiba, dedi alayl. Sonra ayn tatllkla, yzl gstererek ekledi. Bor. Bor dedi mi kesindi. Maa ald gn derdi hemen. Bouna olmutu Kenan'n bu konudaki diretmeleri. Biraz daha yaklat duvara... Yresini kollayp fsldad. Seviyorsun beni deil mi? Hznl, duygulu bakt Gnsel, Kenan gleceini sanmt, aalad. Anlam gibi glmsedi Gnsel. En az senin kadar, dedi. Suskun kaldlar ksa bir an. Gnsel toparlad abucak, uzatt elini: Hadi gle gle canm, dedi. yi eyler dn hep. Uyanm gibiydi Kenan da... Smsk tuttu elini Gnsel'in, uzun sre brakmad. Kararsz baktlar yine bir an. Yasak saatine kadar buradaym, dedi Kenan. Gnsel kar koyacak gibiyken kesin ekledi hemen: Tevikiye'ye gideceim sonra da. Ban sallad Gnsel gzlerini krptrarak. Seni bekleyeceim orda. Olur diyelim, dedi Gnsel ayn hznl glmsemeyle, el sallayp kayboldu duvarn ardnda. Kenan bir sre kmldamadan, dalgn kald ylece. Olur diyelim. Olmazsa? Ya hi olmayacaksa artk? Duvardan ieri atlamak geiyordu iinden. G tutuyordu kendini. Grltler, lklar, derinden bir mar sesi; Gazi Osman Paa mar, koro-

ya benzer uultular, banmalar geliyordu baheden. En az senin kadar diyor. Her eyi renince de mi?.. Dnp bakt, ayn havadayd sokak. ocuklara teberi uzatanlar, karlkl konumalar, askerlerde sessizlik. Sokak boyunca yrmeye balad. Kap nnde durup ieriye bakt uzun uzun. ierideki her eye imreniyordu. Yalanma sanki birden. Hem de yle byle deil, yllar bindirmiti stne... Bunlar gen ite!.. Gnsel gen... Sermet... yi olan kt o da... Doal deil mi?.. Gen... Hem de ne talihli bunlar. Bizim renciliimizde ner-deydi byle kavgalar? Bir Hatay sorunu atmlard. Bir de toplanp bara bara yrrlerdi. "Yurtta Trke konu" diye. Zavall aznlklara satarlard Beyolu'nda. Ha, bir de bizim fakltede ikide bir Mehmet Akif, Abdlhak Hamit trenleri yaparlard. Kendini gsterme peinde kzl olanl bir-iki zibidi... Hkmete snt ilerdi tm. Sonra gelsin tanma, ayrlk aylar, balolar... Ona da biz uramazdk ya... Yalnz bir kez Nermin ok istemiti. Daha o zaman belliydi bu kzn ne olduu. Grecek nerde? imdi bile yitiriveriyorsun her eyi bir gmldn m scak etine... Nasl anlatacam Gnsel'e? Perin... At kafandan. Kavgada deilsen bile yaknndasn. Bak uras cephe. arpyor ocuklar. Dn de alanda vurutular da sen... yi olan kt Sermet. Ortalk kararmaya balamt yava yava. Duvardan konuan renciler de kalmamt pek, yaknlar da. Bir yal kadn ilerde bekleyip duruyordu nedense. Biraz sonra o da uzaklat Beyazt'a doru. Askerler dolayorlard sert, sessiz. niversite Kitapl'nin kysndaki kuytu bir duvar dibine yasland Kenan. Aynlamyordu bir trl sokaktan. Sekizi geiyordu. Iklar yanmt. Biraz daha beklersem sokakta kalp skynetimce tutuklanacam. Nasl brakp giderim? Yrd, biraz kapya sokulaym dedi, erler kar ktlar hemen. Bir astemen yaklat. Dolamayn buralarda, dedi. Yasak, sokulmayn. Saatine bir gz att astemen: Ate emri verdi skynetim komutan, dedi. Sokakta kalmayn, vakit doluyor. Peki bunlar ne olacak? dedi Kenan. Bahedekileri gstermiti bayla serte. Astemen gzlerini kanyordu srekli. zgn, ikilliydi belli ki... Dalacaklar, dedi yavaa. Dalmayacaklar, dedi Kenan. Yemin ettiler. Astemen uzaklara bakyordu, erler de tedirgindiler. Ate mi edeceksiniz? dedi Kenan. Byle ey sormayn, dedi serte. Hem gidin dedik size. Yasak ite biliyorsunuz. Sonra yumuama gereini duymu gibi ekledi yavaa: Sizin ocuklannzsa bizim de kardelerimiz. Yasak ama!.. niformasnn dmesi ile sinirli sinirli oynayarak uzaklaa abucak. Bizim ocuklarmz m? Ne diyecekti ya? Biraz sksan ocuun olmaz m Gnsel senin? Gnsel orda. Yallar brakmyorlar oraya. Koca bir duvar ekilmi aranza, kr msn? Yaklap bakman bile su. Bir sessizlik vard ierde. nce bir kz sesi geliyordu. Evecenlik dolu... zgrlk, vatan, demokrasi, anayasa gibi szckler duyuluyordu aralkl. Sonra yine koro balad. Yine bir sessizlik. Birka subay bir eyler sylyordu ocuklara. Tepkiler, banmalar, Osman Paa mar... Saate bakt Kenan, sekiz buua yaklamt. Yarm saatte evi bulamazsam skynetimdeyiz bu gece. Acya batt. Yklacakt sanki brakp giderse. Gitmeyeceim, dan dan vursunlar beni de bu sokakta. Brak aptall da ek git burdan, gln olma!.. Kimse vurmaz seni. Yarm saat sonra azna burnuna iki tokat, ullanp cipe attklar gibi tkacaklar ieri. Aylp dnd, ar ar, koparak uzaklamaya balad. Pencerelerde insan vard. ksanza sokaklara be!.. Ne bakyorsunuz rkek rkek, kapanmsnz evlerinize? Korkaklar! Uzaklatka, Osman Paa mar derinden yanklanyordu. Aa sokaa saparken katlm gibi oldu yrei. Kavga filan da deil, bir tek Gnsel vard. Hznl glmseyerek pck gnderiyordu parmakln ardndan. En az senin kadar diyor. Nasl sever benim kadar? Sermet de iyi olan kt. Niye braktlar sanki o olan da? Ne diyorsun? Araba bakacam. Beikta'a dnen bir taksi bulduunda dokuza yirmi vard. Sokaklar boalmaya balamt iyiden iyiye. Kenan' Tevikiye'ye brakp Ihlamur'a inecekti adam. Hzla giderken ofr yolda birka kez sz att. Bir

eyler sylemek, boalmak istiyordu. Asl gece alrm. oluk ocuunun nafakasyla oynuyormu bu skynetim. Su rencilerdeymi ya. Ne kadar srermi bu? Sen Hanya'y, Konya'y reninceye kadar, budala. Kenan gzlerini kapatp sustu, adam dnp bakt, o da sustu. Dokuza be kala kapdalard. Apartmana girip de merdivenleri karken bir baygnlk duydu iinde. Bir ey yememiti, dnecek gibi durdu. Her yer kapand, ne yemei? Uyuyacam hemen. Baka are var m? Nasl geer sabaha dek bunca zaman?.. Hemen uyuma-lym. Niye bir uyku ilac almadm? Anahtar kapya uzatrken merdiven snd, yordamla at kapy, girip rtt. Alacakaranlkt ierisi. Camlardan benek benek uzak klar vard. Elektrii yakmak gelmiyordu iinden. Aydnlkta iyice ortaya kacakt yalnzl, Gnsel'in yokluu. Soycak fili onlar... Gnsel'i vururlarsa bu gece?.. lm dnd. i yanyordu. XXVI Bahede, Beyazt Alan'na ak kap yresinde toplanm, barp aran, marlar syleyen kzl erkekli kalabalk anlamsz grnmeye balamt Gnsel'e. Marlara, barmalara bir-iki o da karm, kanksayvermiti tezden. Daha bakalar da olmalyd kanksayan, ekip gidiyorlard. Yeni gelenler vard ard arkas kesilmeden. Bir ateli devinimle srekli koturan kzl erkekli bir grevli ekirdei, yeni gelenleri kazanveriyor, kesintisiz, kopuksuz srdrp gtryordu duygusal devinimi. Bir ey aryor, bir ey bekliyor, bir ey soruyordu herkes. Aranan, bekleneni, sorulan bilen hi kimse de yoktu sanki!.. Senato srekli toplantdaym kedeki yapda. Baz ocuklar yapya girip kyor haber getiriyorlard toplant stne. Orduyla yazmalar, sylemeler oluyormu. Dnk lleri istiyormu senato. ldrlm yz renci sz dolayordu. Kimsenin kesin bir ey bildii yoktu bu konuda da. Faklte'de retim yesi bir bayanla karlat Gnsel. Pek yaknlklar yoktu ya, sevip sayd bir kadnd. Alamaktan kpkrmzyd gzleri. zntyle ban sallayp: Ne olacak? dedi Gnsel'e... Ne diyeceini bilemedi Gnsel. Bu da bana soruyor! Profesrler de bir ey bilmiyor demek!.. Bileceklerini mi sanyor-604 dun?.. Sahneden tand nl tiyatro oyuncusu bir kar-kocay grd bir ara; kadn, salarn gen bir renci gibi tepesinde toplayp balayvermi, dolap duruyordu ortalarda. Ackl bir panayr havasndayd her ey. Marlar, sylevler, barmalar, alamalar... Hele o ikide bir yinelenen Osman Paa mar... Nerden kmt bu da... Bir sre diretti sylememek iin... Karde kardei vurur mu? Dn alanda stmze kurun yadran, ocuklar takr takr vuran itler kardeimiz mi bizim?.. Deil ki vurdular... O da katld sonunda bir-iki kez mar syleyenlere. renciler parmaklklara kp alana, halka baryorlard. Ankara'da da kanl olaylar oluyormu, renciler kurunlanm... Bir gen kz kr etmiler... Yaral, l says deiik biimlerde azdan aza dolayordu. Bir kuku uyanmaya balamt iinde; inanamyordu sanki. nanmaz olur muyum, inanyorum da... Yalanc bir ey dolanp duruyor orta yerde... Saa sola koturan tandk tanmadk rencilere bir sre daha bakt. Svr gibi yavaa uzaklat kalabalktan. Gerilerde, kuleye yakn bir yerde, amlar altnda, gzden uzak kalm bir banka yorgun brakt kendisini. Dayak szlarn bile unutturan bir arlk bast yreine. imdi daha iyi anlyordu, Kenan'la konuup baheye dndnden beri bark deildi ii ile. Palavramdan geilmiyor ya, kiisel sorunlarm ar basyor hep!.. Kendine kzyordu, Kenan'a kzyordu, en ok Handan'a kzyordu. Zevzek kar, bir bok olmaz ondan!.. yle bir etkiledi ki beni, g duruma soktu sonunda... Bende sersemlik, ne var o yalan syleyecek?.. yice yalana altk. ok mu nemli buraya gelirken evden kimlerle ktm? Ne olmu ocuklarla dedikse?.. Asl sersem, benim erkeim olacak o koca bebek... Hemen diker kulaklarn: Kim ocuklar? Cehennemin dibi... Kimse kim... Sermetler deyiver-seydim ya, ne olurdu sanki. Ne bileyim, yle ballandrd ki kara domuz, zlp yklmasndan korktum; yapayalnz da imdi. Sermetler'in kavgasna atldm renince baylacak gibi olmu koca adam! Handan da ok zlm azndan kardna. Baylsayd utanmadan! ok umurumdayd Sermetler. Ne irkin, 505 ne iren ey be; kavgada da kskanlk kollayacaz. Sermet'i grdm m, grmedim mi o kargaada, onu da bilmiyorum ya; grsem atlmayacak mym sevgilimi kstrrm diye? Kk -burjuvaln da

bylesine aal... Cehenneme yle sevgili!.. Nasl da seviyorum... Daha sylerken o yalan piman oldum; i iten geti yoksa. Sonra da bir sr vg dzdm Sermet'e o kzgnlkla... yi ettim. Anlasn o da sevmediimiz erkeklerin, kadnlarn da yiit olabileceini. Be-on saat mdriyette konakladlar diye yiit mi oldu Sermet?.. Ne kolay yiit devrimci olmak! Batan beri yrekli davrand ya... vd beni, onurlandrd da, etkisinde kaldm demiyorsun aka da. Onun da pay var belki... Pay may deil... nsann gveni artyor kendine... Hele beklemedii bir anda, ummad birinden gelirse vg... Hele bir de boynuna sarlarak!.. telese miydim ocuu -iteledik de yayle kardee, arkadaa sarld ki birden! Tpk plajdaki odackta... ine imdi plajdaki odacnn da... Apayr nitelikte eyler... Kafan metafizik... Kurtulamyorsun... Bilincindeyim ite... Birden olmuyor, ne yapaym? Teyzesi odaya girip de rkek seslendiinde gzlerini ap akn baknmt Gnsel. Ne var? demiti, tersler gibi... Kadncaz bir an ekingen kalm: Uyu istersen, demiti, ey... Sermetler geldi de... Sermetler mi? Saate bakmak iin kolunu oynatnca srtnd, omzunda depreen aclarla birlikte olaylar da canlanverdi kafasnda... Yavaa doruldu... Bir pike vard stnde. Teyzem ekmitir. Giysileriyle idi, sabah yatt gibi... Herkesi braktlar demek... Sevindim buna... Gzlerini ovuturarak havluya uzanrken iine ileyen bir acyla duralad yine... Vay canna... Ackmm da... Tok mu olacaktm? Kenan'a telefon edip ie gitmeli. Kovulacaz sonunda!.. Omzunda havlu, kt odadan. stndeki arl atamamt daha. Hafiften bir bulant balam-606 u >'me; ba da dnyordu. Salondan sesler geliyordu. Sermet-ler kim? Muslukta yzne abucak su vurup kuruland. Islak salarn elleriyle geriye att, yrd. Salona girince ard birden. Bir kz, olan ayaa frlamlard. Ciddi, saygl!.. ki olan yle bir tanyordu yalnzca. Merhaba, dedi Gnsel, ho geldiniz... Kimsenin bir demesine kalmadan pencere nndeki Sermet takm komutan gibi yrd, birden sarld. Neye uradn bilememiti Gnsel. ylesine can yanma ki Sermet'in kollar srtna deince, g tuttu kendini barmamak iin. Tedirgin bir direnile kurtuldu. Bozulur gibi olmutu Sermet de. Kusura bakma Sermetciim, dedi. Srtm biraz ey de!.. Bu szler, Gnsel'in yzndeki saklanamayan acl anlatm, Sermet'in duygululuunu daha da artrmt: Bulutuumuzdan beri szn ediyoruz senin, dedi. Duralad, ciddi, saygl bakt. ok korktuk senin iin, dedi. Hi kimse senin kadar yrekli kmad. Ne diyeceini bilmeden akn, utanga kald Gnsel. Glmsemeye alarak kekeler gibi: Bytme Allah akna, dedi, ne yaptk ki? Hcrelerdeydik biz, dedi Sermet. Kap yannda duran iek bozuu olan gsterdi ba ile: zkan da grd... Canavar gibi heriflerle boutun, ne yapacaktn daha. Bir srtndaki acyla kurtuldunsa... Gk diyemedik biz... Ban nne edi yavaa, itenlikle mrldand: Utanyorum vallahi... Yz sararm Sermet'in. Boynuna, gsne yaylm trmklar, syrklar, izikler, yer yer morluklar vard... yice aalad Gnsel. Demek o olay... Ayrntlaryla yeniden anlatmaya balad Sermet. zkan da karyordu arada. Hcrelerdeki deliklerden bakyorlarm... Gnsel kapattrmak, ksa kestirmek istedike daha da ballandrdlar. Holanyor insan ne olsa!.. vgler- ^qj den kolla kendini!.. Bu vg m abinin dedii? Kendinden baka kimsenin szn ettiini grdn m Sermet'in, nerden esti byle? Etkilenmi olacak. Oyunsa?.. Niye kalksn oyuna? Beni mi avlayacak?.. Duygulanm belli ki, itenlikle konuuyor. Duygulanan sensin asl!. Brakn artk da bundan sonrasna bakalm, dedi Gnsel. Kzarmt sylerken de. Alakgnlllk gsterisi gibi mi oluyor?.. ocuklarn hepsi g tuttuklar evecenlik iindeydiler. Sabahtan beri bahedeymiler. Yarr gibi bir solukta zetleyi-verdiler o gn olan bitenleri.

Dnk psrklar bile aslanm bugn!.. Gnsel'in de gzleri dolacakt nerdeyse. yle bir duygululuk yayld ki odaya. Hadi, diyordu Sermet, hazrlan, gidelim... Bir sr i bekliyor... Diyecek sz kalmamt Gnsel'e. Kalkt, ieri geecekti ki iindeki kazntyla durdu birden; kzard, glmeye vurarak: Yalnz, dedi, kusura bakmayn ocuklar... ok am, bildiiniz gibi deil... Dn de bir ey yemedim, diyecekti, demedi; al bir yiitlik vgs daha!.. Odadaki kza dnd: Yardm ederseniz hep birlikte yiyelim... Mutfak orda... Ne olduunu da bilmiyorum ya... ocuklar kar ktlar. Hemen gitmeleri gerekmi, a deillermi. Sermet Sermediini gsteriverdi o arada... Siz gidin, dedi, ben Gnsel'i alp gelirim... Ekledi hemen de: Zaten ben de ok am. Ne desindi Gnsel? Kalsn, ne yapalm, hi mi yemek yemedi burada? Hele byle bir gnde!.. Masay hazrlarken Nahide Hanm yadrgam gibiydi yalnz... Asl yadrgayan da... Tam ye-mektelerken at kap, Handan dald ieri frtna gibi... Kz rospik, diye atld. Aman Handancm... Elleriyle gsleyip kar karak g kurtuldu Gnsel. Nedenini renince bir sre zgn bakt Handan... Oh olsun eek kar, dedi, dilimde ty bitti... Souk souk Sermet'e bakt bir, sonra yine Gnsel'e dnerken anlaml: Ne mutlu ki bu kadarla kurtardn, dedi... Yrei hop etmiti Gnsel'in, yle korkuyordu ki bir zevzeklik etmesinden. Sermet'le baheye gideceklerini renince iyice tepesi atmt Handan'n. Vurdu vuracakt her eyi ortaya. Ne olaca belli mi imi bugn de, daha kt olabilirmi. Evden kmasnm Gnsel. Aadan ald, vmeye balad Handan'. Yrektendi yapt vg aslnda ya, tam bu sra balamas bir oyun gibi gelmiti kendine de. Etkisi olmad da deil... Acl bir mutlulukla karlkl anlatarak dnk olaylar yeniden yaadlar ksa bir sre: Bir ta indirdim ki herifin beline, canma dedi oh, diyordu Handan... Vallahi lm mlm hibir ey grnmyor insann gzne... Yemekten sonra odaya geince Handan hemen peinden geldi Gnsel'in, dn akam Kenan'la karlamalarn, Kenan'n bitikliini ylesine ballandrarak anlatt ki... Hele Gnsel'in Ser-metler'i grp de kavgaya atldn syleyince... Ne bilsinmi o aslnda hibir ktlk dnmemi sylerken... Bir de ktlk dnseydi bari... yle belli ki Kenan' kkrtt. Biraz sylendi Gnsel... Srtna bakmak istedi Handan. Yok nemli bir ey deyip brakmad hrsndan. Kendi de bilmiyordu daha ne olduunu. Ykanmak, amar deitirmek geldi aklna... Tam sras!.. Handan srekli drdr edip duruyordu. Yatmalym bugn; j aacakm bana. Olacak ey deildi ya, syleyip duruyordu ite... Gnsel'in aldrmadn grnce iyice kzd sonunda. Gidiyorum ben, dedi, yrd kapya... Samalama, dedi Gnsel, dur da kalm ite... Durmayacam, dedi hrsla... Bu olanla k sen!.. Bana 599 bir ey gelsin de o zaman grrm... Katr inad kar... Baz nasl da ekilmez oluyor bu kz. Samac, kskan, kt huylu... Asl kendisi inat katrd ya... Hep kendini irkin sanmaktan bunlar!.. stemedii olmutu Gnsel'in; Sermet'le kp ikisi gitmilerdi baheye. Hem de Handan'n tepkisiyle daha da sivrileerek... Yolda zellikle kukulu incelemiti Sermet'i; en kk bir sululuu, srnakl olmamt. Saygl, arbal, sinirli bir dalgnlkta ara sra... Tek tk szcklerden te konuma da gememiti. Sonuna kadar diretmekten sz etti bir ara. Aslnda kesin bir yargya varamamann bunaimndayd o da. Bir ey diyemiyordu Gnsel de. yle bulank ki her ey... Sonuna kadar diretmek iyi de, sonu nedir? Kim biliyor ki onu biz bilelim? Olaylarn akna m brakacaz? ster istemez. Bir u kara araf yrtlsa altnda ne fingir fingir taze yosma kaca belli olmaz demiti, Baba bir gn yar alayl. Kara arafl kadna benzettii Trkiye'ydi. Yrtlacak m bu kara

araf? Dolmutan La-leli'de inmiler, Fen, Edebiyat Faklteleri'nin ardndaki sokaklardan Beyazt'a yryorlard. Vezneciler'de zrhl aralar, tanklar, cipler dizilmiti. Yollar palet izleriyle oyuk oyuktu. Silahl, elik miferli askerler dolayordu. Alana yaklarlarken Sermet durdu birden: Sana bir ey diyeceim, dedi. Can sklmt Gnsel'in. Balad ite... Ses karmadan bekledi. Bir-iki adm att Sermet, sessiz, ikilli... Daha da artmt Gnsel'in tedirginlii. Ne olur bu tad havay bozmasa... Kenan'la evlenecek misin? Ne demeli imdi buna? Terslesen olmaz... Yumuak, arkadaa: imdi sras m bunlarn Sermet? dedi... Yanl anlama beni, dedi birden... Sesi titriyor gibiydi... oktandr dnyordum sylemeyi ya... Kzyordum da 610 sana... Bana ne deyip geiyordum... Duygululuunu rtmeye alarak yavaa ekledi: Diyemiyorum artk... Uyarma grevinden kayormuum gibi... Durup bakt Gnsel'e... Gnsel de duygulanmt nedenini bilmeden... Evlenin, dedi Sermet, bir an nce evlenin... Gnsel bir ey demedi. Anlamn zmeye alyordu. Anlam var m? yiliime konuuyor kendince. Her yerde birliktesiniz... Szn etmeyen yok... Bilirsin ben aldrmam byle eye... Syleyip sylememe aras kald bir: Evliymi, ocuu varm bir de, diye ekledi yavaa... Kt niyetime verme sakn... Sen pek tanmazsn, erkekleri... Grndkleri gibi deillerdir... Benden ktleri de var... Daha bir eyler syleyecekti belki de, Gnsel tedirginlikle kesip balad hemen. Sa ol, uyarn iin... dedi. Srasnda dneceim bunlan da, imdi iimize gelelim. Bozulmu gibiydi Sermet. Gnln almak geliyordu iinden GnsePin. Nasl davranacaz? dedi. Bir karannz filan var m? Ya da senin bir dndn?.. Zrhl aralan gsterdi. Baksana nasl bekliyor adamlar. Gnsel'in de tand birka ad verdi abucak; gvenebilir-mi bunlara... Olaylar izleyip yerinde bilinli atlacaklarm... Yuvarlak eylerdi syledii. Baka ne diyecek? Gnln aldk ite Sermet'in, krlmasn!.. Alan kylarndaki halk, gzlerini niversite bahesine dikmi bakyor, mar sesleri yaylyordu alana. Biz de geldik ite!.. Akl Kenan'dayd Gnsel'in. Hele Sermet'le birlikte yrynce sorumlu olacakt sanki biraz gecikirse. Sama ama, yle ite!.. eri girer girmez kapdaki postaneye, telefona kotu. Burak'n ocuksu cokulu konumas, Kenan'n durumu0 1 u yanstyordu itenlikle. Kenan Abi iki gndr hep sizi... Hele ablacm, ablacm deyii. Yadrgayacak oldu nce Gnsel. Doru drst bir konumamz bile yok bu olanla. Kenan' ok seviyor belli ki. O da hep iyi konuur bu olan iin. Telefonu kapatp da baheye knca bir d balad sanki yeniden. Kra km gibiydi bahede renciler; bek bek toplanmlar, radyo dinliyor, marlar sylyorlar, kimileri sylev veriyor; arada bir yumuak tartmalar oluyordu ara sra parlasalar da ar taknlkla. niversite kapsnn baheye bakan duvarlarndaki ateli szler kalmt daha ok. Die di, gze gz diyordu birisi sadaki duvarda. Tebeirle yazlmt abucak. Bir de Osman Paa mar. Kap yanndaki duvara yaklat; alanda epeevre bekleen halk vard yine... Bir ara kp Kenan'a bakmak geldi Beyazt avlusunda. Rastlaamazsak bir de... Dnp baheye, ocuklara baktrarak yan sokaktaki kapya yrd. "Gemi olsun" diyorlard tandk bazlar. Braksa halka olacaklard evresinde. Daha erkendi ya, akl ylesine Kenan'dayd ki ocuklar bir-iki szckle savp duvarn kysna varmt hemen. Omuzlar kk, ba nne dm, ar ar uzaklaan dalgn, yalca bir adamd arkadan Kenan'a benzettii!.. Tandk bir-iki renci de vard parmaklklarda daryla konuan; onlardan da utanmt nedense. ekinerek yavaa seslendi. Kenan birden dnp de akn gzlerini stne dikince tanmlayamad bir acyla ii burkuldu. Byle brakmamtm bu adam

ben. Ne olmu buna? Ayakst konuurlarken Tevikiye'ye kouvermek; boynuna sarlmak, pmek pmek, acyan yaralarn gstermek, ektiklerini ak ak anlatmak ona, kapkara bir dnyaya birlikte svmek onunla, kl geleceklerin zlemiyle mutlu olmak, mutlu etmek... Sarlacakm gibi eilen Kenan'a, "Sakn ha!.." derken kendineydi biraz da bu uyar... Birden syleyiverdii yalann yknts da byk olmutu onun iin. Ba baa kalnca, sylediim yalanlar aklamak olacak ilk iim. Bebei de mi? Sylesem mi onu da? yle g ki karar vermek. Emniyette, hcrede, bol keseden atmasn biliyordun. "Seni douracam bebeim!.." Kolayd dourmas!.. Dayanacak birini aryordum orda, bebekten g aldm. Kat yrekli kar; iin bitti ya, ky imdi. Senin gibi anann!.. Off bilmiyorum, dneceim. Bankn stne kp kalmt; salkl, kesin yargya varamyordu bir trl. Gerein soluu, hcrenin dumanl geriliminde verilmi kararlan sararm yaprak gibi drecek gteydi ya, dremiyordu yine de. Bu sallant en kts. Bulant yapyor... rtyle eilip birka kez tkrd bankn nnde am dikenleriyle kapl kuru topraa... Utanarak baknd. amlarn tesinde, ilerden, kap yresinden sesler, barmalar, marlar geliyordu durmakszn. Kzl erkekli renciler kverdi birden aalar arasndan. Yaknndaki bir banka yerletiler; bir tartmay srdryorlard. Grmemi gibiydiler onu. O da ilgilenmedi. Uzanversem u banka biraz. Amma da dayamkszmm ha!.. Baygnlk duygusundan, bulantdan eskisi kadar korkmuyordu; almt, geitirmesini biliyordu. Kurtulmam gerek bu bencillikten. Bir bahe dolusu insan kmsenebilir mi? Kenan'n syledikleri mi etkiledi beni. Hi deil... Yabanclk duygusu bir tr... Dnen, iyi kt zm arayan balar bunlar lkemizin. Beenmeyip dnda kalmakla daha m yararl olacaksn? Tarihimizin nemli bir ann yayoruz belki de!.. Bin bir oyun dnyor niversite bahesinde, Beyazt Alan'nda belki. Bizim iin de bir olumlu yan yok mu bunun? Olmaz olur mu? Niye inanmyorsun? nanmyor deilim de... Dn baladmzn bir sonrasdr bu ite... Yarn ne olacak? Ne bileyim? Bugn kavra nce... Kalkp ar ar dolamaya balad. Aalar altna dalm, tartan, kap yresinde marlar, sylevler, barmalarla kaynam yn yn rencilere bakt uzun sre. Karmalym bunlara... Srtndaki aclar, bulant, iindeki arlk, yan srayd hepsi; birlikte dolayorlard. Skntsna allm tatsz arkadalar gibiydiler; stelemiyorlard, Ali, Mahmut, Gl, Sermet, bakalar birka kez sokulup bir eyler sylediler, sordular, yantlad. Handan da geldi 51^3 bir ara, ksknln unutmutu. Hep byledir bu kz... Bir tr ila sktrd eline... Bir tane yut, ktlk duyarsan... ri yapl, salar omzuna dklm, crlak sesli bir kz: Arkadalaaaar!.. diye frlyordu ikide bir. Ona da almt artk. Urayor kzcaz!.. Ben niye byleyim? Naslm? Pek de iyiyim ite!.. Akama doru Beyazt Ala-n'ndan askerler seslenmeye balad megafonla... Baheyi boaltmasn istiyorlard rencilerin. nce bir yadrgama oldu, sonra kar kmaya baladlar yer yer. kmayacaklard baheden. Niye kmayacaklard? kmayacaklard ite!.. Geliine gsteriler yap tklan ordu ile kar karyaydlar imdi. yle bir baknd, azalmlar myd ne... Salt cokuya dayanan, tutarsz barp armalar dalp gitmelerine yol amt biroklarnn. Yine her kafadan ses kyordu ya, belirli, somut bir ey vard nlerinde: Baheyi brakmamak. Ateli sylevler balad yeniden. kide bir ortaya atlan, iri yapl, incecik sesli kz, zgrlk, demokrasi, anayasa, Atatrk diye tutturmutu yine yank yank... O brakmadan bir bakas ald. Bir bakas, bir bakas daha!.. kmayacaz arkadalaaaar! Biz bugn arkadalaaaaar! Atatrk demitir kiii, vatan millet, zgrlk, demokrasi... Handan sokuldu yine: kmayalm deil mi? dedi. Dinlemezmi gibi grnr ya, sormadan da edemez... Gizli bir alayla: Bilmem, sen ne dersin? dedi Gnsel. Handan bozulmu gibiydi. klr m ayol? dedi. Ayp olur gibisine bir kar kt. Direnen btn rencilerin tutumu da byle gibi... Hele kzlarnki, kendini gsterme abas stelik!.. abann sonucuna

baksana sen, dedikoducu mahalle kars!.. Bakyoruz ite... Sermet yaklat. Uur, Nuri daha birileri vard yannda. Azck gel bizimle, dedi. Yapnn ardna doru yrdler. Gnsel aalad nce; yine gizlicilik oynayacak olan. Sermet yalnz olsa gitmezdi belki de. Kalabalktan ayrlp arka baheye yrdler; bir kapdan girdiler, koridorumsu bir lolukta durdular. Daha nce gelen bakalar da vard. Gnseller'i bekliyorlard belli ki. tekiler birbirlerini, aralarna yeni giren Gnsel'i adndan tanyor, gveniyor olmalydlar. Uzatmadan sze girdi birisi. Direni, yardmlama, lleri, yarallar aratrma komiteleri kuracaz. rkilir gibi oldu Gnsel. Kim bunlar? Kkrtmak iin yapyor olmasnlar? Konumalan biraz daha dinleyince duruldu. Akll, gereki nerilerdi hepsi. Bu gece bahedekilerin a kalmamalar iin para toplamak, yardmlamay en azndan yurtlar apnda geniletmek, yarallar, lleri saptama, aratrma komitesi kurmak, direnii rgtlemek... Olumlu eyler hepsi de... Niye yle korktun birden? Bugne kadar bulunduu en olumlu renci toplantsyd. Ayakst, tartmasz, gsterisiz, iten... Btn neriler gnn gereklerinden kvermiti, bulank kafalarn rn deildi. Yzlerini imdi daha iyi ayrabildii rencilere bakt bir daha. Birkan dnk olaylardan tanyordu. eidi fakltelerdendiler. renci olaylarnda n srada grnenlerdendi. Kzlarn biri ktisat'ta myd ne. Dn kara tahtalara yazlar yazarken yan yana dolamlard snflan. Adn karamad. nemli mi? Herkesin ad bir burda!.. Grev blmne geiver-diler hemencecik. ktisat'taki kzla iki olan, bir de Gnsel'e para toplama, yiyecek aldrma, datma grevi dmt. Sermet de hem bunlara yardmc olacak, hem de balanty salayacakt teki komitelerle. Polise, kkrtmaclara kar, karlkl uyarda bulundular birka kez. Baheye ktklarnda kzlar kaplar tutmutu, kimseyi karmyorlard. Czdanlar atrdlar ya pek para yoktu ocuklarda. Gnsel sabahleyin yirmi lira almt teyzesinden. Sermet'te iki yz lira vard. Telefon aaym Kenan da 5^5 bir eyler getirsin. Hem grm olurum. Sz de verdi. Gelsin de bir yalan daha uydur adama!.. Kald m? Dar telefon edenler o kadar oktu ki bir-iki szckle kapatverdi. Gece gelemeyeceklerini bildiriyorlard evlerine, olaylar anlatyorlard; yardm isyordu bazlar da. rencilerin baheden kmalar iin alandan megafonla srekli sesleniyordu askerler, iyiden iyiye artm-D gerilim. Diretme karar, sigara, yiyecek iin para toplama, bir devinimle yeniden kaynatrmt rencileri. rgtlenme co-kusuydu bir tr. Geldiinden beri bir trl kurtulamad sinsi bezginlie, gvensizlie dayanan kmseme duygusu yerini gvenli bir atlma brakmt Gnsel'de de. Beyazt Alan'na alan kapda askerler grnmeye balad. renciler ana yapya, heykele doru ekiliyorlard ar ar. Yine megafonda seslenmeler, yine sylevler, marlar... Her kafadan bir ses kan kargaalk iinde: Ekmekler geldi arkadalaaar! diye bir ses duyuldu. Onurlarna dokunmutu sanki. zgrlk, demokrasi, vatan, millet derken... Sylenecek ey miydi bu? Barmalar oldu birden: Ekmek istemiyoruz!.. zgrlk istiyoruz!.. Bir an sessizlikten sonra aln m, bilincin mi ar bast bilinemeyen bir tepkiye yer yer kar ktlar: Ekmek de istiyoruz!.. zgrlk de istiyoruz!.. Alayl barmalar birbirine karyordu... Kalnca bir olan sesi de taral azyla ardan, bastra bastra, Samalamayn lan, dedi, ekmeksiz olur mu?.. bek bek toplanp kopararak bltkleri zeytin ekmekle, eitli toplum katlarndan syrlp arnmann cokulu dnde birlemi, muuydular! Yeni yiyecek yardmlar geliyordu dardan. Yaknlar paltolar, kaln giysiler veriyorlard parmaklklardan ocuklara. Lise rencisi klkl bir olan baheye baryordu: Hadi abla beee! Annem bekliyor!.. Aldran yoktu... Sanatlar, tiyatrocular srtlarna uvalla ekmei vurup parmaklklara sokuluyorlard. Zrhl aralardaki askerlere, duvar diplerindeki erlere parmaklklardan soruyordu ocuklar:

 Bize ate aacak msnz?.. zgn, balarn eviriyorlard erler. Birkann aladn sylyordu ocuklar. Biri de dolu dolu bakp: Get iine, demiti, kimseye ate edeceim yok benim... ocuklardaki aknlk, gven, doruuna kt birden. Alanda bekleyen zrhl aralarn subaylar, erlerin taynlarn, sigaralarn gndermilerdi. Sylevler, marlar yinelendi... Gnsel duvarda Kenan' beklerken, parmaklklardan uzanan ocuklara, ekmek, sigara, yiyecek tayan kadnl erkekli birok kiiye duygululukla bakt bir sre. Halktan kiilerdi hepsi de. Ne gzel ey halk destei. Cokulu bir gven, bilenmi bir diren kazandryor. Garibi dvmler vay arkam demi!.. Arkamzda halk olsa kim ykar bizi?.. imdi Kenan da karacak bunlara. Ama o inanmadan, ben krlmayaym diye yapyor belki de... Pisi pisine diyordu bugn... Halk Partisi'nin oyunu!.. Ar kukulu biraz. Eref Abi'yi de polis sand!.. Pek de doal yanlmas, ne var bunda?.. Oyuna gelmemden korkuyor. Kendinden ok benim iin... Onun yerinde olsam daha m az ikilli olurdum ben?.. imdi bile bir sr olumsuz eyler saldryor kafama. Ajan yok mu u kalabalkta? ocuklarn bir ara iti kak dar attklar bir olan vard ya; polis kimlii de km stnden... Baka yok mu? Polis kkrtmas da var demek. Gizli gizli sokulup direnmeyi eyen gen subaylar da m kkrtmac? Niye olmasn?.. Bak nasl bozuluyor insann kafas... Sonra da prr deyip ek git buradan!.. Ne de yakr ya!.. Bir yz de korkaklk bunun... Kenan korkak m?.. Samalama... Sokakta duran arabadan Kenan'n indiini grnce sevin doldu iine. te o da kart bizi desteinden yoksun etmeyen halka!.. Hele Kenan'n arabadan tad yiyecekleri, sigara pakeerini, ekmekleri, tand, tanmad ocuklarla birlikte duvardan, parmaklklar arkasndan alrken mutlulukta yzyordu sanki. Birka kez kendine de uzanan gl kollar, dolu elleri, scak bir gerilim iindeki hafif terlemi yz, kr dm salar, bu bahar akamnda acyla koyulam gzleri, tutarl elikilerin uyumundan doan bir stnlk veriyordu Kenan'n her davranna. ylesine yrekten yapyordu ki her yaptn. zentisiz... Ben krlmayaym diye olamaz yalnz... Tmyle inanmyor demek Halk Partisi oyunu olduuna, yle syleyiverdi. Niye akla gelmesin o da?.. Ne iyi etmiim de sevmiim bu adam!.. u ortalkta koturan olanlarn hangisi benzeyebilir buna? Sermet mi? Daha bir ey bildii de yok, aptalck!.. Bebei karnmda... Syleyecek miyim? Yine kaplma duygululua... Hem, bir daha grecek misin bakalm?.. Dn atlattktan sonra!.. Belli mi olur? Bakarsn daha da kzr bu gece iler... Orduya kar m? Neler olmu Ankara'da bugn?.. Korkuyor musun? Uff bilmiyorum, yle istiyorum ki bu adam... Umutlu umutsuz duygu alacasnda Kenan'dan ayrlp da heykelin oraya geldiinde, aa altlarnda banklarda oturan, yerlere yaylm, ayakst dolaan, zeytin, peynir, ekmek yiyen, sigara ien, konuan, tartan kzl olanl renci kalabal, bahenin ana kapya yakn yarsna, heykel yresine ekilmilerdi. Iklar karartlmt, bahe karanlku. steksizce inedii zeytin ekmek iyice byd aznda, g yutuyordu lokmalar. Demin taynlarn, sigaralarn, mataralanndaki sularn bize verilerini ocuklarn duygululukla anlatt erler bunlar; kardelerimiz... imdi sngyle epeevre kuattlar bizi. Karde kardei vurur mu? Ba oyunlar bu aslnda... Kardei kardee vurdur-tuyorlar hep... Kzgnlktan kendini yitirmi gibi, Nuri, demir kazklar skp karmaya balad bir yerlerden, dveceklerdi. Glkle getiler nne. Karanlk basmt iyice. Baheye girmi bir asker aracndan megafonla Skynetim Komutanl'nn emrini okuyordu subaylar; hemen dalmazlarsa ate alacak -m... Dalmayacaklard... nce yer yer gsterilen tepki, btn ynn mal oluyordu bir anda. Bir eyler daha syledi subay; tepki daha da artt. Osman Paa marna baladlar yine. kirciklii uup gitmiti GnsePin. Mzmzlk yok, diretmek var sonuna kadar!.. Akp giden serin bir rmaa dalar gibi btn yrei ile Osman Paa marna katld birden. Askerler olduklar yerde kalmlard. Saldry baar ile savuturmann cokusuna kaplmt ocuklar. erdeki hademelere bask yaplm, sndrlen klar yeniden yaklmt... Glerek barp aryorlar, arklar, trkler sylyorlard. Alevler ykseldi karanlkta. Atein evresinde sevinle toplanverdiler. Halay ekenler, dans

edenler, bara ara trk syleyenler vard. akalayorlar, gnn olaylarn fkra gibi anlatyorlard. Beyazt Kulesi'ne km ocuklar; dnyaya yayn yapacaklarm ordaki telsizle akllarnca. Amlar bir aygt, nbeti itfaiye eri km karlarna. Barp dururmu, "Yangn nerede?"diye. "Demokrasi yanyor, demokrasi!.." demi ocuklar. Ate snmeye balamt, beslemeye alyorlard. Karanlkta kuru dal aranrken kamalar, kaynamalarla duralad Gnsel. Elindeki kuru dallar atp koarak heykel nnde toparlanan renciler arasna kart. Sngl erler yaklap iyice kuattlar rencileri: Skynetim Komutan general gelmi. Kendini gerilerde kol kola kenetlenmi bir renci yn iinde buldu. Karanlkta ar ar yaklat general. Yannda hazrolda bekleyen bakalar da vard. Yz askt generalin. Bir sessizlik oldu nce. niversite rencileri, diye balad general!.. Daha da sertleti birden: Size ihtar ediyorum!.. Daln evlerinize!.. Ala, susuzlua, karanla mahkm edeceim sizi... nce yer yer, ekingen bakaldrma biimindeki tepki bir anda toplu bir grlemeye dnverdi. GTMEYECEZ!.. Btn gcyle baryordu Gnsel... Gitmeyeceizzzz!.. Bir duvar atk... Zaman zaman patlayan kocaman bir uultu bicigj minde srp gidiyordu bakaldrma!.. GTMEYECEZZL Yapn istediinizi!.. Hrriyet... Anayasa... Kt bozulmutu general, allak bullakt. n sradaki kikiyim, iko bir mimarlk rencisini hrsla ekip sarst. renciler stne epeevre dikilmi snglerden birinin saplanverme-sinden klpay kurtulmutu olan. General evresindekilere serte bir eyler syleyerek dnp gitti. Subaylarn basks artmt. Iklar snd, yeniden karanla batt bahe. Kaynaan yn birden parlayan asker aralarnn farlan altnda kald. Yasalar ini-yormu renciler, acmasz davranacaklarm onlar da... Davrann!.. Hibir zlme belirtisi yoktu ocuklarda. yi bile olmutu, dayanmay artrm, daha grkemli olmutu haykrmalar. Askerlerin birden dalarak n sradaki ocuklar ekip koparmaya almalar da bouna oluyordu. Askerlerle yz yze olan n sradakiler, kzl olanl kol kola yere kp yaylmlar, ayaklarn ndekilerin bellerinden dolamlar, i ie birbirine kaynam elik emberler oluturmulard. Ne yapacaklarn bilmiyor gibiydi subaylar. Psikolojik basklar denemekten teye de gidemi-yorlard: Sert emirlerle erleri diziyorlar, sng taktryorlar, dnp ocuklara yapacaz, edeceiz sylevleri ekiyorlard sonunda. Ne gsterilerin, ne szlerin hibir etkisi olmuyordu. zlenler zlm, gizlice svanlar daha balarda ekip gitmiti; duygusal ya da bilinli, sonuna kadar diretmek iin itenlikle sz verenler kalmt. stiklal Mar sylyordu renciler. Yine bir duralad askerler. Mar bitince gerilim doruuna varmt. Hkranlardan birinin, Erdin'in sesi duyuldu birden: Arkadalaaar... Bir gn evlenip de ocuklarmz olursa... Sz verin arkadalaaaar, ilk doacak ocuumuzun adn Hrriyet koyalm... Garip bir duygululukla yzyordu koca yn. Glmekle alamak aras bir ey geirdi Gnsel... Sama... Niye Hrriyet ko-yacakmm bebeimin adn?.. Ne olur koysan? Peki koyalm!.. Hrriyet gelinceye dek yaatabilirsek koruz!.. Bir de babasna soracaz!.. Bebein mi olacak senin? Balama yine... Tanmad iki erkek renci ile kol kola, diz dizeydi... Bylesine bir duygululuk iinde farlarn, paral alacal klarn altnda tanyp ayrma olana yoktu kimseyi. Diilik, erkeklik, anlamn yitirmiti. Karanln iinden, kl noktalarn arasndan ikide bir kp bara ara rencileri yldrmaya alan grevlilerle, diretmek, kar koymak iin yrekleri, gvdeleri kaynam bir genlik yn vard gecenin ortasnda. Aliler, Nuriler, Handanlar, Gnseller, Ergunlar, Uurlar, Sermetler, Eceler, Erdinler, Aydalar, Mahmutlar, Mehmetler, Yurdagller, Gnaylar, Hati-celer, Alpler, Raifler, Tanseller...

adlar saylmakla bitmeyen binlerce gen, istediini apak bilerek, bilmeyerek kl bir gelecein bilinli, bilinsiz zlemiyle lk la idiler karanla kar... Bir albay yaklap bard yeniden: kn burdan... Uyaryorum sizi... Yasalar iniyorsunuz... Yeni asker gelecek arka baheden!.. kn diyorum... Szn bitirmeden bir kz frlayp var gcyle bard: kmayacaz!.. Ksa sreli akn sessizlikle bir mrlt duyuldu. Doru mu, eri mi, bir sz dolavermiti ortada. Bu albayn kz deil miymi meer bu kz!.. Albay da akn... Grevimi yapyorum ben deyip duruyordu... Aralar kangal kangal dikenli telleri bahede, kardaki bolua ykmaya baladlar... Dikenli tellerle evirip ekeceklerdi renci ynn... Gerekten kanl bir olay hazrlanyordu. Farlar oaltlp iyice dndrld renci ynnn zerine. Ana yapnn ardndan, arka baheden sng takm erler skn etti birden. Arkada kalanlar geriye dnnce snglerle yz yze buldular kendilerini. Kuatlmlard iyice. Hortumlar da vard askerlerin ellerinde. Snglerin, hortumlarn, farlarn ortasnda tam bir ember iindeydiler imdi. Arkadan 52i bastran erlerle yn deiiverince nden ikinci sraya dvermiti Gnsel de. Kol kola yerlere kp ayaklarn, bacaklarn ndekilerin koltuk altlarndan geirmiler, kenetlenmilerdi birden. Arkadaki erkek renci bacaklaryla smsk srtna, omuzlarna bastrnca nce ylesine bir ac duydu ki Gnsel, g tuttu kendini barmamak iin. Parl parl farlar, sderine dikilmi sngler, su hortumlar altnda herkesin daha sk kenedenmek iin zgrlk diye bara ara, kml kml birbirlerine sokulup yapmalar ossaat silik bir anya dntrd acy. Saldrverdi-ler mi ineyecekler. Apak ortada karnm. Parldayan sng, bir tokat gibi padayacak hortum suyu, ivili asker postal, hepsi karnma doru... Bebeime... Yine bebein mi oldu? Hrriyet koyacakmz adn. Kurtulacaz... Daln!.. Hrriyet, HRRYET, HRRYET... Su skacaz!.. Hrriyet, HRRYET... Kalkn diyoruz genleer... Son uyar bu... HRRYET, HRRYET, HRRYET... Haydi bittiii. DAITIN!.. HRRYET... n sradakilere saldrp ekmeye baladlar birden. Askerlerin yakalayp yerden sker gibi kaldrdklar ocuklarla birlikte, onlarn bacaklaryla sardklar ndekiler de karlkl diretme, ekime iinde kalkp kalkp hzla yere dyorlard. Poposu, kalas birka kez yere arpt Gnsel'in. Tamam, bittik bu kez... zlme korkusuyla yklacakt nerdeyse. Toparland hemen, bebei, acy macy att kafasndan. Kopmamak, brakmamaktan baka her eyi yasaklanmt. Birka kez daha beli, kalas arpt yere. Sadan soldan, gerilerden atlanlarn da yardm ile askerlerin elinden kurtulmu ndekiler. Bacaklarnn kskacnda smsk tuttuu olann ba Gnsel'in yumuak karnna dt birden. 622 Yasaklad korku yle bir grnverdi ki tezden kovdu yine. j | Yok bir eyim... Baardk... ; ; HRRYET, HRRYET... ! \ Evecenlikle titrek, bir kz sesi n n tmeye balad birden: Ey Trk genlii, birinci vazifen... Hkrk sesleri karyordu duygulu syleve. Btn duyarlln yitirmi gibiydi Gnsel. Birinci devimiz zlmeden direnmek imdi... Sonu gelmiti onun da... Askerler son kez topluca dalverdiler btn gleriyle. Biraz daha diretecek gibi oldu renciler ya bounayd, elik halka paralanvermiti her yanndan. Kolundakilerle bir-iki dp kalkt Gnsel. Srt yerde srklendi bir ara, acya batt. Sonra ekip ayaa kaldrdlar alacakaranlkta. Askerler ekip srklyordu herkesi birer ikier. Ana baba gnne dnmt alan bir anda. Kzlarn lklar duyuluyordu. Kolundan tutup Gnsel'i de srklemeye balamlar. Kaanlar vard. Askerlerin sesi duyulmaya balad: Kzlar kalsn, evlerine gidecek... Erkekler klaya...

Gecenin iinde kl farlardan burun delikleriyle garip canavarlar gibi hrlaan asker tat aralarna, kamyonlara, GMC'le-re, ciplere doldurmaya balamlard erkek rencileri. Gnsel'i brakmlard imdi. Ne yapacan bilemeden bir an kalverdi ylece... Baknd, tandk arand iti kak ekip srklenen, kl karanlkl kalabalkta. Grd, grmedi birilerini. GMC'lerden birine doluan erkekler arasnda bir-iki kz da vard. Ben niye eve gideceim? Ksk bir ses, Sermet'in sesi gibi: "Kimse dalmasn arkadalaaar, hep birlikte gidelim!.." diyordu. Birka kii daha yineledi bu szleri. Kalmasn istemiyorlard. Doru belki de... Kzlar niye ayrlacakm?.. Braklmak, geride kalmak duygusuyla rkt birden, bir kamyona doluanlarn arasna da-lverdi. Askerlerin gznden karr gibi aralardan kamyona ektiler onu da. Aralar yola kar kmaz marlar balamt. Yenilgiden ok enlik dnnde gibiydiler. Aksaray'a doru konvoy biiminde sokaklardan geerken HRRYET diye var gleriyle baryorlar, marlarla inletiyorlard ara vermeksizin ^23 her yeri. Evlerde, apartmanlarda klar yanyor, halk pencerelere doluuyordu. Kamyonda, kucak kucaa olanlar arasnda, kendine atklar bir keye iliip kalmt Gnsel. Barmalara katlmak gelmiyordu iinden. Yorgundu, uyumak istiyordu. ocuklara karmakla iyi edip etmediini dnd bir ara, onu bile srdremedi. Ar sz iindeydi her yan. Kenan bekleyip duruyordu. Uyusaydm gidip. Kentten kp da karanlk yollara dalnca bir sessizlik balad kamyonda da. Adayp kaalm diyordu bazlar. Hzla uup giden kamyondan atlamak da kolay deildi. Dnp Gnsel'e de nerdiler, kar kt. Atlayacaktysam binmezdim. Kandrmaya da almad atlamak isteyenleri. Bir yokuta ylesine arlamt ki kamyon, iten deildi inip binmek. Arkadaki iki olan atlayp kayboldular karanlkta. Gnsel'in kar kmas olanlar da etkilemiti ne olsa. Baka atlayan olmad. Aralar durmaya balamt. Yavalayp durdu Gn-seller'in kamyonu da. Davutpaa Klas diyorlard. Yandaki muambann aralndan syle uzanp bakt Gnsel. Farlarn alacasnda ieri sokuyorlard rencileri. Onlar da indiler. Gecenin slak serinlii ile rperdi; pardssnn yakalarn kaldrp bzld. Yemekhane gibi bycek bir salona kadar yrdler ar ar. Salonda tahta masalar, sralar vard dizi dizi. Erler dolayordu arada. Masalara, sralara iliti ocuklar. Subaylar brakp gidiyorlard. Gnsel de bir sraya oturmu, tandk birine bak-nyordu. Yandaki bir sigara yakmt. Gnsel istekle bakm olmalyd, ona da uzatt. Ald Gnsel, yle sarmt ki sigara. Derin bir soluk ekti. Kar sraya oturmu gzlkl, alayc bir olanla baktlar. Olup biten her eyle dalga geiyor gibiydi olan. Erlere taklyordu: Kumandan Bey nerde kardeim, gelip bir ho geldin demek yok mu? Erler ylece bakyorlar, karlk vermiyorlar, uzaklayorlard. Korku, ekingenlik izi bile yoktu kimsede. Nerde dnk emniyet, nerde bu kla!.. Biraz sonra bir avu gelip Gnsel'e el etti kapdan: Bayanlar istiyor kumandan!.. Sigaray yere atp ineyerek yrd Gnsel. Salondakiler sayg ile bakyorlard. Erkek kz m diyorlard ne? vn bakalm. Koridorda bir kapda alt kz bulutular. imanca, uzun boylu, ince sesli kzd biri. tekileri tanmyordu. Handan yok demek. Er kapy vurup ieri soktu kzlar. Bir masa evresinde subay oturmulard. Albayd biri. Sizi evlerinize gndereceiz, dedi albay, bayanlar iin yerimiz yok burda. Hepsi de kar ktlar szlemi gibi. Erkek arkadalarn brakmak istemiyorlard hibiri. Albay onlar da salvereceklerini sylyordu. bin kiiyi ne yapacaz, zimmetimize geirecek deiliz ya!., diyordu. Hemencecik olmazm yalnz!.. Yars yumuamt kzlarn!.. Direten iki kzla GnsePi ayrdlar, tekileri yollayverdiler hemen. Diretmenin yararn, anlamn dnmeye balamt Gnsel. Kesin yargya varamyordu birden. Kar kan teki kzlara bakt, onlarda da ikircilik var gibiydi. Dar kmlard, koridorda ayakst konumaya baladlar. Akll uslu szler ediyordu biri ya, tekinin ne dediini, ne istediini anlayan beri gelsin. Syleve kalkyordu ikide bir: O ki zgrlk iin bu yola ba koyduk, gerekirse, zindanlara kadar... yi kardeim ya, dedi teki, zindanlara filan gndermiyor-lar ite!.. Yarar var m, yok mu klada kalmann, sorun bu. Ka-

lp ne yapacaz? Gidip de saa sola haber yaysak, ocuklarn evlerine durumu bildirsek; rektrlere, dekanlara kp olaya ilgilerini eksek... Gnsel'e de iyi gelmeye balamt bu. Ordan da Tevikiye'ye gidip Kenan'n kollarna atlsak!.. Onu mu dnyorum imdi? Yok dnmyorsun?.. Merhaba, sen burda msn? Yannda birka arkada ile Sermet'ti. Kslm sesi ile ekledi hemen: Kzlar gittiler de... Biz de gidiyoruz, dedi, olumlu bir nerisi var arkadan. Budays, temiz bakl kz gsterdi. Az konuan bir kzd, susuyordu. Gnsel zetleyiverdi kzn sylediklerini. Sermet pek beenmemiti ya yanndakilere iyi gelmiti. Gnsel'in kalmasn istiyordu belli ki Sermet. Aka syleyemezdi. Kuramsal bir neden de uyduramamt birden; hk mk edip kald. ocuklardan ufak pusulalar, telefon numaralar toplamaya baladlar hemen. Ksa srede Gnsel'in cebi, ktklarla dolmutu. Sonunda Sermet de evin telefon numarasn yazp uzatt: Seni tanrlar, dedi, adn verirsin. tekiler dolayordu daha. Er gelip kzlar gtrecek cipin hazr olduunu syleyinceye kadar ayakst kaldlar Sermet'le. Gnsel'in kamyona bindiini grm. Bir su aklar gibi gzlerini kararak ekledi yavaa: Arkandaydm bahede... Yaralarn biliyordum, kolladm cann yanmasn diye ya, olmuyor. Her eyi unutuyor insan. Gnsel armt, bir ey diyemedi. Sermet savunma gerei duymutu sanki: Rastlant, dedi yavaa... Bunu sylemese daha ok inanacakt rastlant olduuna. Konuyu deitirmek iin bir eyler aratryordu ki er gelip cipin hazr olduunu syledi. El skp ayrldlar. Cip avludan karken yle bir gz att, Sermet ierde, brakt yerde ylece bakyordu. Olan iyice duygulu k rolne verdi kendini!.. Sen de baylyordun ya... Hi deil... Byle saygl kaldka zarar yok. Onun bacaklaryd demek... Uffyle acyor ki srtm. Klaya girip kan aralarn farlar daha soluk yalyordu karanl, sabah alacas balamt. 626 XXVII Anahtar kilitte usulca evirirken yrei kt kt atyordu Gnsel'in. Yavaa aralad kapy. Nedeni belirsiz bir korkuyla yapyordu her eyi. Ne var imdi byle olacak? Ya erkenden kp gittiyse Kenan... Ya evine gitmise dn gece... Bekleyeceim dedi ya... Ayn rkeklikle kapy biraz daha anca sevinli bir soluk ald yavaa. Kenan ylece yatyordu biraz ilerdeki kanepede. Pards ile uzanmt. Pabulan bile ayandayd. Yine bir korku doldu iine. Niye byle yatyor? Duymad da; t olsa gzn aar oysa ki. Uyandrmaktan ekinir gibi daha da yava kapatt kapy, trk diye. Sessiz odaya, duvarlara, perdesi aralk pencerelere bakt. Havasz iersi, kokuyor. Kenan'a bakt yine. yle derin uykuda ki; gece uyumad m yoksa... Parmaklarnn ucuna basarak ar ar yaklat kanepeye. Sevin vard iinde. Yalnz sevin de deil, aclk. Niye aclk? Ne bileyim yle kank ki... Glmseyerek bakt Kenan'a. Yavaa meldi baucuna. Uyandrmaya kyamadan bakp kald bir sre. Yz yorgundu Kenan'n. Solunumu belli belirsizdi. Kuytu bir karaltyla evrelenmi gzkapaklarnda sinirli titreimler vard. Alt dudan, bir eye kzdnda sk sk yapt gibi yavaa sarktt bir ara. D gryor belki de... Kt dler mi yoksa?.. Nasl uyandraym... Sokaklar daha tam aarmam. Yreinde bir 628 eziklikle eilip yavaa uzand, dudaklarnn kysna dediriver-di dudaklarn. Birden gzlerini at Kenan. akn, kpkrmzyd gzleri. Bu ne uykusu? Gnsel ekilmi, glerek bakyordu hemencecik karsnda... Ksa bir sre acl gibi kald Kenan. Sonra doruldu yavaa. nanamamt sanki. Cokuyla firlad, kollaryla saracakt ki Gnsel rkek, ekingen ellerini tuttu birden: Ne olursun yava Kenancm, canm acyor. Nedenini anlamamt belli ki ya, stelemedi, sormad da. Yavaa kucaklad Gnsel'i, ekti yanna, dudaklarn dudaklarna yaptrd, soluk solua, iiyor gibi uzun uzun pt. Ksa bir aralkla bakp yine

baladlar pmeye, kanamyorlard. yice unutup yitirdi yitiriyorlard ki her eyi, Kenan'n hoyrata sarl ile kendini tutamad, ksk bir lkla ekiliverdi Gnsel. Kenan rkek bakyordu. Acya dayankszlndan utanm gibi glmsemeye vurdu Gnsel... Soluk solua mrldand: Srtm ok acyor... Kusara bakma... Bir eyler daha diyecekti, sustu. Geitirmek ister gibi, par-dsssn karmaya alt yavaa. Kenan uzand, yardm ederken: Ne oldu srtna? dedi. Gnsel kzarr gibiydi. Szn etmek istemiyordu ya, mutluluk duyuyordu belli ki Kenan'n sormasndan, ilgilenmesinden. Anlamt Kenan da. yle yava, yle yumuak tutuyordu ki artk. Aclamt yz: Neyin var, dedi, sylesene... Mdriyette mi yoksa?.. Kenan pardsy kanepeye atarken Gnsel yn kazan karmaya davrand yavaa. Suskundu. Namussuz herifler, demek sana da... Ac glmsedi Gnsel. Bana da yaa!.. Ne demek sana da?.. Bu kza yapmazlar da kime yaparlar. Soycak fili... yi ki Rasim'e bavurdum... Yoksa... Uzand, incitmemek iin kollayarak yardmc oldu Gnsel'in kaza karmasna. Daha bakamadm ben de neyim olduuna, diyordu Gnsel, eilip syrd kazan bandan karrken. Salar dalm, yne taklan bir tokay el yordamyla kurtarmaya alyordu. rkilerek kald Kenan. Kadife gibi srt yer yer morluklar, rkler iindeydi Gnsel'in. Beyaz sutyeninin kancas krek kemiklerinin arasn derince izmiti. Kurumu, ph-tlam bir kan izgisi vard. Ensesi ile sol krek kemii arasnda cier gibi kzarm yol yol kabarklar vard. Krbalanm sanki. Ksk dilerinin arasndan tkrr gibi: Namussuzlar!., dedi Kenan. Kuduz bir kzgnlkla svp saymak geliyordu iinden. Gnsel kazandan kurtard kan yrm eik ban kaldrp gzlerini merakla yzne dikince utan duydu. Biliyor musun, ben korktum? Senin gibi deilim. Bir svmek geliyor elimden. rm m?., dedi Gnsel. Bir trl gemedi acs. Artt sanki. Daha da kzard birden, glmeye vurdu. Ne de tatl canm var deil mi? dedi. Alay edeceksin benimle. Pamua diken batm, derdi annem. Gnsel'in dupduru glmseyen baklarndan kurtulmak ister gibi uzand Kenan, dank sal ban gsne ekip yavaa bastrd. Bir eyler demek istiyor, beceremiyordu. Ne desem kk deceim. u srta bak, minik kz ne duruma sokmu canavar herifler?.. i titrer gibi eildi yavaa, rklerin, morluklarn stne dudaklarn dedirmeye balad usul usul. Srtnda dolaan dudaklann, scak soluun dayanlmaz yalazas bir anda iini kaplayvermiti Gnsel'in. Kenan' kuatan giysilerden kurtulmak, etine, gsne, gl kollarn plak kskacna kavumak iin duyduu rpertilerle biraz daha sokuldu. Bir de bebek var imdi. Derin derin soluyordu Kenan da. Doruldu, pardssn, ceketini syrp att birden. Gmleinin dmelerini koparrcasna at. Yavaa ekti Gnsel'i. Sert gslerini gsne bastrd. Tam scak soluklar birbirine karacat ki irkilerek kaldlar birden. Kap vurulmutu sanki. Dnp rkek bakakaldlar bir an. Oynam gibiydi kap. Gnsel korkuyla ekilip yn kazan geiriverdi bandan. Kenan da gmleinin dmelerini iliklerken ayaa kalkmt kapya bakarak. Gnsel de kalkt. Gzleri kapda ylece kaldlar. Kenan dnp Gn-sel'e bakt. Durulmaya alyor gibiydi. Kapya yrd sessizce, ar; dinler gibi nnde durup bekledi bir sre. Sonra birden at kapy. Kimse yoktu. Kuruntularndan utanm gibiydiler. Koridoru yrd Kenan, merdiven bandan aalara bakt; lotu, sessizdi. Niye bu kadar rkek olduk biz?.. eri dnd. Gnsel bir cam am, Kenan'a bakyordu pencere nnde. Bu ackm, dedi, cereyan yapt belki, kap salland. Bir ey demeden kapatt kapy Kenan. Irgalad, gerekten de sallanyor ya, bu ses deildi deminki. Neydi peki?.. Bir imek akt kafasnda. Birisi saklanmt sanki deminki lo sessiz merdivenlerde. Bir katn kapsna ekilmise nereden grrm?.. Nedenini bilmedii rperti dolat iinde. Aaya

inip baksam... Seni bekleyecekti nk!.. Ne diyeceksin?.. Bekledi diyelim, grdn. Kim?.. Ne bileyim kim? Pencere nnde ylece duran Gnsel de toparland birden. Grnmez kiilerden korkuyoruz artk. Glmsemeye alarak yaklat. Yaknda gzmze de grnrler, dedi, iyi saatte olsunlar!.. Durgunluktan kurtulamamlard yine de. Gizli polis izlemesi, Nermin'in, Rasim'in bir oyunu, zmeye rktkleri karanlk bir yumakt ilerinde. Odaya girip de yataa yaklanca sndklar durgun blgede yeni balyorlarm gibiydi her ey. Klaya gtrdler bizi, diye mrldanmt Gnsel. Yasakszd artk. Kuruntudan, acdan tutkularla soyunuk d-verdiler. Yorgun dalp gittiler sonra. Kenan gzlerini anca kolundaki saate bakt. kiye geliyordu. Cumartesi bugn. Arnk gitmem ie. Pazartesiye kadar burdayz. Gnsel gitmek isterse?.. stemesin. Yannda plak yatan Gnsel'e bakt. Tedirgin bir yz bu. Niye tedirgin olsun, dupduru. Tedirginlik senin iinde. Nasl syleceim Nermin'in benden ocuk trettiini?.. Ne ok ey var anlatacak. ok mok deil, bir ey var, benim yenilgim o da... Nasl anlatrm?.. Brakp kamaz m beni?.. Kamaz da yzme tkrr belki. Brakaym da Sermet'e mi gitsin?.. Nermin'e mi kalaym ben?.. Dorusu bu belki de... Dorusu bu mu?.. yice rmeye baladn, aalk herif?.. Bana gre doru demedim ki. Biroklar yle dnr. Sen deil!.. Ben deil. Hibir gn yle dnmedim ben. Yalnz sabahleyin kap vurulur gibi olunca korktum dorusu. Korkmak deil de, birden... Gerekten neydi o?.. Soycak fili bunlar. Belki de polis izliyor bizi. Ya da Nermin'le Rasim. im kaznyor. kp yiyecek bir eyler alaym. Nasl kestirirsin ne olacan?.. Dn gece buraya gelip de kanepeye yklnca (gerekten de yklmak o) hi aklma gelir miydi gzlerimi anca Gnsel'i bulacam?.. Bitti, diyordum. Demek yeniden balyor her ey. "Her ey deiip akmada, bu hal beni hayran brakmada..." Ne gzel demi Nzm. Karyoladan yavaa kayd. Fanilasna uzand. Pantolonu, gmlei, oraplar, i giysileri odaya salmt. Gnsel'in giysileriyle karkt yerlerde. Sabrszca soyunurken Gnsel'inkileri de ekip atmt. Gnsel'e bakt, uyuyordu. Yer yer morarm plak kolla-n, omuzlan, ularna kadar dolgun gsleri, yastn, rtlerin beyazlnda, oportadayd. Yeniden bir zlemle atlmak geldi iinden. Tuttu kendini. Sessizce, abucak giyinip banyoya geti. Biraz sonra su sesiyle gzn amt Gnsel de. akn bafand nce. plaklndan utanr gibi kollarn sokup enesine kadar ekti rty. Kenan salarn tarayarak odaya girince gzlerini kapad oyun yapar gibi. Uzanp pmesini bekliyordu. Hep byle yapar. kp da bir eyler alaym, dedi Kenan. ok am. Gzlerini at Gnsel. Kenan kapda durmu bakyordu. Yi532 ne gzlerini kapatrken: Olur, dedi. Uyuyacam ben. Bir istein var m?.. abucak dnmen. Kenan bir ey demeden kt odadan. D kapnn alp kapanma sesiyle gzlerini at Gnsel. Yadrgamt pmeden gitmesini. Bir durgunluu var. Bir eyler mi saklyor yoksa?.. Sen saklamyor musun?.. Bugn sylerim belki de. Bir piimiz olacak derim!.. yice akna dnsn adam. Dnsn, ne yapalm?.. Tek bama nasl zerim?.. Sorumluluu blrz hi deilse. Uyuyamayacam, kalkp ykanaym. Saat ikiyi gemi, bugn kmayz artk. kmaz myz?.. Karyolada dorulmutu ki birden donup kald. Allah belam versin benim! Bir sr adres aldm ocuklardan, telefon numaralar aldm, haber iletecektim. Frlad birden. abucak ykanp giyiniverdi. Delice kzgnla kaplmt, srekli suluyordu kendini. Pencere nnde sinirli beklemeye balad. Darya bakyordu ya, bir ey grd yoktu. Kladan grevli ayrldkt szde. Sevgilimin kollarna attm kendimi, oooh!.. Kap alp da Kenan bir sr yiyecekle girince atld hemen: Ben kyorum Kenancm, dedi, sen ye. Bir-iki saate gelirim sanyorum. aalad Kenan, diretecek oldu. Samalama, dedi, nereye gideceksin imdi. Daha yeni... Birden szn kesti Gnsel: Sevimeye dalp gittik, sabahtan haber vereceim yerler vard, ocuklar kladan grevli braktlar beni.

Bir ey diyemeden kalmt Kenan. Gnsel uzanp abucak bir pck kondurdu yanana. Kapdan karken: Hoakal canm, dedi, gece buradayz. Yarn da pazar. Frlayp ekti kapy; koridorda, merdivenlerde kouan ayak sesleri uzaklat, bitti abucak. Neye uradn anlayamam, paketler elinde ylece kalmt Kenan. ocuklar kladan grevli braktlar. ocuklar... Gidip mutfaktaki masaya koydu elinde -kileri. Btn al dalm, bir aclk yaylmt azna. Taze francalann ucundan kopard biraz, bir para peynir ald srd. Salona geti, pencere nndeki koltua brakt kendini. Pard-ssnn cebinden gazeteleri karp bakmaya balad. niversite bahesindeki dnk olaylara yle bir deiniyordu skynetim bildirisi. Ankara'da da olaylar olmu. Tutuklananlar varm Ankara'da, stanbul'da. Niye braksnlar? Yoksa? Doru drst bir ey de anlatmad ki... Braktn m anlatmaya?.. Kz yemekten, uyumaktan baka bir ey bildiin yok ki... Soutacaksn kendinden. Kalkt, dolamaya balad salonda. Radyoyu at, parazitli bir mzik balaynca kapatt. Mutfaa geip bir eyler arand. Bilmiyordu ne aradn, ylece dolayordu. Kesek-dndan birka maltaerii alp ykad muslukta. Birini srp brakt. Ykanaym en iyisi. Yoksa kp Burak'a telefon mu etsem?.. Ne olacak edeceim de?.. Banyoya geip ofbeni yak. Ar ar soyunup lk duun altna geti. Nasl kurtulurum bu kargaadan?.. Kladan brakmlar ocuklar ki Sermet, Nermin'in de karnnda canavar, herifler mosmor kzn srt... Nasl ekip gitti?.. Hep ekip gider bu kz. Soycak fili. Kapatt duu, kuruland. Giysilerini alp banyodan kt; yatak odasnda sandalyeye brakt. Yataa rlplak girip battaniyeyi ekti stne. Ya gelmezse?.. zleyip yakalarlarsa?.. Belki de benden saklad bir eyler var?.. Gizli bir rgtten grev alyordur. Niye saklasn benden?.. Saklayacaksn demilerse saklar. Byle srp gider evlen -sek de... Kt m?.. Deil de yoruyor insan. Nasl evleneceiz?.. Uyusam. Dudaklaryla uyandrr belki yine. Uyusam uyusam uyusam... Niye saklyor benden?.. Gveni yok. Gvenilecek adam msn sen?.. Bir Nermin'e diretemedin. Yine kaznt duydu iinde. Kalkp i giysilerini, gmleini geirdi abucak. Mutfaa gidip paketleri at. abuk abuk yemeye koyuldu, soluk almadan, sanki kzgnlkla tktryordu. Kesekdndan bir yumurta dp de kabuu, ak, sars yere dalnca durdu. St i-634 ?esm' acP yarsna kadar dikti bana, brakt. Yere yaylm krk yumurtay kaldrd, kydaki yer beziyle sildi. Ellerini ykad. Geriye kalan st de dikti bana, bo ieyi brakt. kt mutfaktan. imdi ne yapmal?.. Okumal en iyisi. Okuyacam da ne olacak?.. O ne demek?.. Cehennemin dibi demek. Yorgunum ite. Bezginlik bu; bezginim, ne yapalm?.. Dzenin bozuldu deil mi?.. Dzenim mi? Yok ki bir dzenim. Kark, her ey karmakark. Neye varr, nasl dzelir?.. Ne oluruz sonunda belli mi?.. Niye buradasn yleyse?.. Git iine, para kazan, akamlar da evine, karcna, yavrucuuna dnersin!.. Bir dzenin olur!.. ok zendiim eyler sanki... zenmiyorsun da bu k niye izginin dna knca?... izginin dna m?.. Ne izgisi? Ne k?.. Uykum var belki de... Biraz da yorgunum, o kadar. Saat e geliyor. Yatak odasna girip karyolaya brakt kendini, gzlerini kapatt. Uykum filan yok. Belki de iyi oldu Gnsel'in gitmesi. Tek bama kalp dneyim biraz. Bir bas-trsalar bizi burada, cezaevini boylarz. Yapar m Nermin?.. Niye yapmaz?.. Gnsel'i izliyorsa polis bile doldurabilir Nermin'i. Doldurabilir. O zaman da... Ne yaparz o zaman da?.. Kuzu kuzu bekleriz byle, baka ne yaparz?.. At unu kafandan be... Askerler geldi, skynetim var, senin kafan nelere alyor?.. Ya Selim?.. arplma dnd. Tamam ite, o put renirse buray tamamdr iimiz! Allak bullak oldu bir anda. Gezinip doland bir sre, camdan darlara bakt. Durulamyordu. Kapya bakt yaklap, ap koridora bakt. Herif kapda bekliyor nk!.. Hrsla arpt kapy. Ar ar gidip kanepeye oturdu. Nasl dnemedim imdiye kadar?.. Asl tehlike bu olan. Yoluna karsa uyma demiti Nermin. Yolumu gzleyeceini biliyor demek. yle bulankt ki ii, ne yapacan bilmeden srtst yatt kanepeye, gzlerini kapad. Yum gzlerini, kapat iindeki klar da, grlmeye deer bir ey yok; darda da yok, ierde de yok. Gnsel de yok. Belki de hi gelmez artk. Skynetim var, yaka-lavp gtrrler onu da... Selim?.. O orospu ocuu var. Uykuda m, uyank m, tkanp kalmt ylece. Kapdaki ayak sesleriyle frladnda oda lotu,

saat altya geliyordu. Zil sesiyle ii ezi-liverdi birden. Ne oluyorsun be?.. Gnsel'dir... Gnsel'di. Yorgun, soluk solua glmseyerek bakt kapda. Yavaa kapatp boynuna sarld Kenan'n. Gene mi uyudun? dedi. Uykucu. Kenan'n dudaklarndan kurtulma abasyla: Tanklar dolayor, dedi, sokaklarda ocuklar yryor, biz burada... Demin yarm yamalak kurtarabildii azn dudaklaryla iyice kapatmt Kenan. Brakt brakacakt o da, kanepeye dyorlard ki direndi. Soluk solua: Dur Kenancm, dedi, ne olursun dur. yle yorgunum ki... Yan yana oturdular kanepede, bir sre bakp kaldlar. Neyi rtyordu bu gzler?.. Sevmiyorsun artk beni?.. Donuk, kskn bakan Kenan'a hznl glmsedi. Gnsel: Delisin, dedi. Paltosunu kanepeye atarken takld: Bu kadar grlt iinde dndn eye bak. Neresi aka bunun?.. Bak iyice aclamt Kenan'n. Savunmak iin bir eyler diyecekti, beceremedi. Doru sylyor. rtbas etmek iin hzla tutup ekti Gnsel'i. Kendini yitirmi gibi pt pt. Yine yarm brakt Gnsel. Yavaa syrlr gibi kanepenin kesine ekilip yasland. Srt m acmt yine?.. Kadnca bir oyun sanki... Glmseyerek bakyordu. Brak, dedi, alktan leceim. Bir sandvile duruyorum. Glerek ekledi birden: Hem biraz kollasak ark. Bir de gebe kalrsam?.. ylesine alayl sylemiti ki pek de inanmyor gibiydi olacana. Yznden bir bulut geti Kenan'n. Bir bu eksikti gibisine ac bir glmseme. Btn tutkusu snvermiti. Yavaa dnp koltua yasland, gzleri bir noktaya takl kald. akn bakakal-mt Gnsel de... Bir eyler demesini bekliyordu sanki. Gzleri doldu dolacak, ayaa kalkt hemen. yi ki bakmyor. Bir eyler hazrlayaym ben. Mutfakta yiyecek paketlerini aarken bir bulantyla duralad birden. Elini azna bastrarak rtsn kapatmaya alt. Kenan'n duymasndan daha da korkar olmutu imdi. Yandaki banyonun musluuna dar att kendini. Ne karacakt... Yolda ald bir sandvile duruyordu sabahtan beni. Tkrd, azn alkalad. Yzne su vurdu. Geirmiti. Yine balarsa?.. Hele Kenan'n yannda?.. Handan'n verdii ilac dnd. Birka kez denemiti, iyi geliyordu ya, salona gidip antasndan almak gerekti. Nasl da braktm orada?.. antam kartrmaya baylr. Bir de grrse, anlar ossaat. lk kez grecek antamda ila tadm, ap bakmadan, prospektsn okumadan kor mu?.. Salona girerken Kenan'la karlat. Hadi yardm et, masay ayorum. ylesine yersiz ki u szlerim. Bereket Kenan oral deil. Yine bir eyler var kafasnda. Sermet mi yoksa?.. Tamam, odur. Niye unuttum?.. Bana atmaya m kalkacak?.. Hele bir atsn. lac gizlice yutup ieyi paltosunun cebine koydu. Tedirgindi yine de. Belli olur mu hi, buraya da el atar. Bir eyciimi bile saklayacak hibir eyim yok u adamdan, yine de kukuda... Yokmu!.. Koskoca bebek saklyorsun karnnda!.. Dse de kur-tulsam. Babasz ocuk mu olurmu?.. Niye babasz olsun?.-Aman ne babalk?.. akas bile ar geldi adama. Syle gitsin aka. Dnyada sylemem. Derdi ona da bulatrmann ne yarar var? Pencereye yaklap dalp gitti darlara. Ne olacamz belli deil daha. En iyisi Handan'la konumak. Bir an nce kurtulaym u piten. Allah belan versin senin. Versin ne yapaym? O da bu sray m buldu... Bir ara deceim sandm bugn yollarda. Byle miydim ben?.. Hep bu piin yznden. Otobste gelirken Radyoevi'ne yryen genleri grm, Taksim Harbiye Bulvan'nda otobsten inip aralanna katlmak istemiti. Har537 biye'ye doru yryen Teknik niversiteli rencilerdi. Yz metre bile yrmeden bitkin kalmt. Ba dnyor, ii bulan-yor, souk terler dkyordu. Sokak banda duran taksiye binmek zorunda kald. ofr Elmada'n altlarndan, Dolapde-re'den Osmanbey'e kmt. Bomonti'de, Bulgar ars'ndaki bir apartmann kapcsna bir rencinin pusulasn brakacakt. ki admlk yol bydke bymt gznde. Telefonla bile, evlere haber vermenin bylesine g olacan dnmemiti. ou alamakl oluyordu telefonun tesindeki seslerin, haberi alnca. Klaya m

gtrdler?.. Yalnz bir adam ile bir anne sevinmi gibi oldular kla szn duyunca. Adam askerdi belki de, kadn da subay kars... Birka pusulay da postaya atmt. yle demilerdi. Pendik, Beykoz filan vard ilerinde. Cibali'de bir eczanedeki kalfa da nasl kukulu bakmt pusulay uzatnca. Teekkr bile etmeden ald; ieri giren bir kadnn reetesine uzand hemen, rafta ila aramaya koyuldu. Etiler'deki kasap da yle... Her yanda korku. Bir Beyazt'ta bahedeki ocuklar m atlar korkuyu?.. Bouna deil biroklarnn bizden hem ekinmeleri, hem de sayg duymalar. Ar daman derler, bizim de korku damanmz m adam nedir?.. yle de deil ya. Biz korkmuyor muyuz?.. yle anlamsz eylerden korkuyorlar ki bizi kahraman gryorlar. Sanki ok nemli eyler yapyoruz da... nemsiz mi olanlar? Biz mi yaptk? Kim yapt? Kk bizde yine. vnmeye kalkma, kknn kimde olduu da belli deil daha. Bir kez bile grmedim aabeyimin vndn. vnecei kalm. Eziklik, rkeklik yle bir bastrmt ki stlerine! Kolayd yllar yl cezaevlerinde, Birinci ube ikencelerinde... Nianta'na inerken Hukuk'tan bir olana rastlamt. Dn gece bahedeydi o da. Kam demek. Halk Partiliydi. Adn karamad bir trl. Olan sokulmutu, yanna yresine baknarak. Pazartesi ehzadeba'nda toplant varm. Nato'cular Beledi-ye'de olacaklarm da... Bunlara gsteri! Szn tamamlayama-dan uzaklat. Birini grm olmalyd. Gnsel'in iine de bir korku dmt. Eve gelmeden Nianta, Tevikiye yresinde arkasna baknarak dolat durdu uzun sre. Nato'culara gsteri!.. Trkiye'ye kyanlardan m yardm isteyeceiz?.. Niye daldn?.. rkilir gibi dnd Kenan'a. Hi, dedi, karanlkta klarn parlts... Hep severim. abucak dnd mutfaa. Yiyecekleri tayverdiler. Konumaya istekli grnmyorlard. Kenan, Gnsel'in radyoyu amasna da kar kt. Sarld birden, smsk bastrd gsne. Scak soluu salarndan dolap durdu bir sre. Hi gremeyeceim sanmtm artk seni, dedi. Ar duygululuk Gnsel'i de kuatvermiti bir anda. Yanan, scak dudaklarn yumuak gmlein stnden ar ar gsne srtt Kenan'n. Bana da yle gelmiti, dedi. Hi de yle gelmemiti oysa ki. Sylemekten holanacan sylemeye baladm, istediklerimi deil. Masada arap imekte de hem istekli, hem ekinceliydi. Ya sylemek istemediklerimi sylersem?.. Bunca m yabanclatk?.. Bugn de olaylar var myd?.. ocuklar yryordu. Elmada'da inip bir sre izledim. Kenan araptan bir yudum ald, sessiz bakt Gnsel'e: Bakalm ne olacak? dedi. Ban nne emi, bir eyler yiyordu Gnsel. Duymam gibiydi Kenan'. Amak, tartmak istiyor, gze alamyordu Kenan. Ne diyecekti?.. Yaptmz i sama, yanl, C.H.P. kkrtmas. Kullanyorlar sizi. Pisi pisine gidecektin az kalsn. Bereket Rasim... Bir ey tkanyordu iine. Nasl sylerim bunu?.. nand bir kavgadan yeni km daha. Sen inanmyor musun?.. Niye inanaym?., inanmak deil de... Ne yapsak?., dedi birden. Azndan bilinsiz kvermiti. Sesli dnr gibi. Neyi ne yapsak?.. Yine bir tepki gstermedi Gnsel. Duymamt sanki. Niye byle dalgn bu kz?.. Yorgun belki de... Daha da m olmasn?.. Nasl seviyorum bu kz. Niye byle karmakarm ben?.. arap da imiyorsun? Bir yudum alp brakmt Gnsel. Ban yavaa kaldrp yorgun glmseyerek bakt. Bilmem, dedi, hibir eyi iim ekmiyor. Gzlerini krptrp yeniden glmsedi. Uyku mu bastrd ne?.. Yorulmuum iyice. Frlayp boynuna sarlmak isteiyle yanmaya balad Kenan. arabn etkisi mi yoksa?.. Sulu gibiydi. Alamak, zr dilemek, pmek, olan biten her eyi anlatmak, iinden geenleri de... Sonra yine pmek, pmek. Balamas iin yalvarmak, sonra yine...

 Yatalm istersen, dedi. Bir de szcklere snmasak... Gnsel ar ar ban sallayp arap bardan kaldrd, yarya kadar iti; yarm barda masaya koyup kalkarken: Seninle konumak istediim eyler var, dedi. Donakalmt Kenan. Tamam, kstracak beni. Bir ey sezinledi, ondan durgunluu. Ya alrsa azmdan Nermin'in... Brak konumay, dedi birden, yarn ok vaktimiz var daha. Dklyorsun. Ben de yle. Kollarndan yakalayp kucana ekiverdi Gnsel'i, dizine oturttu. ylece yzne bakp durdu bir sre. yle yumuak, yle scak ki bouna arayp durma, hibir art dnce yok bu kzda. Kukusu filan da yok. Kuku senin batan. Hi byle rahat glmseyebildin mi sen?.. Peki nedir benimle konumak istedikleri?.. Anlamadn m?.. Gnsel birden kollarn boynuna dolad, ban omzuna dayad, ylece kald. Konumak istememesine sevinmiti Kenan'n. Ne diyecektim ki?.. Nasl derdim ki?.. Yar alayc bir sesle: Yatalm en iyisi, dedi. En iyisini yaptklarnda saat on bire geliyordu!. Sevimenin tatl yorgunluunda srtst brakmlard kendilerini. Ankara'da da ok l varm diyorlar. Hukuk'u, Siyasal Bilgiler'i makineli ile taramlar. Kenan karlk vermeden, gzleri tavanda, bolukta ylece kald bir sre. O da duymutu. Halk arasnda daha da bytlm yaygn sylentiler vard. l says artyor boyuna, dedi yavaa. Bir eyler daha demek istiyordu, toparlayamyordu bir trl. Uyku ile uyuukluk aras bir bilin kntsndeydi sanki. lmn soukluu mu?.. Ya bu kz ldrrlerse?.. Ne yaparsn deil mi?.. Kendim dnyorsun aslnda. Hep kendini, sadece kendini. Basbaya bilincindesin de bunun. Ne knts?.. Bencilsin. Sylemesi zor. O kadar. Yavaa dnp Gnsel'e bakt: Gnsel!.. Hmmmm... Uyandrma, demek bu. Srtst, yar ak gs, plak kollaryla mez de bu kz. Svaslyk demiti ya... Neye varacak bu iin sonu?.. Sevitikten sonra uyumamak kt. Hem de yle kt ki... Sabahlayacak mym yoksa?.. Gnsel'in koynunda da olur muydu... lk kez... lk kez milk kez, oluyor ite. Nasl yorgunum... Yavaa dnd Gnsel'e, bakp durdu bir sre. nsanlara, her eye svp saymak geldi iinden. Ne biim kr dvdr bu be?.. Ne isterler bu kzdan?.. Uyuyor ite... Sokaklarda kotu, alanlarda bard ard, poliste dvld (szn de etmiyor...), sevgilisi ile yatyor imdi. Ya sevgilisi?.. Bir rgtte olsak der sevgilisi... rgtte olacakm! Beyazt'ta en nce kayordun. Halktan sonra kasaydn ya hi deilse! Halk m?.. O halkn ben... Ne kamas?.. Kamadlar bile be... nekler gibi bakyorlard. kz srleri... Hibir ey olmaz bu halktan! tane romantik lkc ile... Topu fili zaten. Soycak fili. Tomurcuk bir sz atlayvermiti iinde. Uyandrsam u kz, anlatsam ^4i her eyi; ben desem, Beyazt'ta sonra Nermin'le de korkup... imdi de... Nasl yorgun dm bu kz. Ykanmad bile sevitikten sonra. Gerekten de, ben banyodan dndm, uyudu uyuyacakt. ok l varm dedi, uyudu gitti. Oysa nasl temizdir. Gebe kalmak sorunu da var. Tamam, bir de sen gebe kal ki... Ben damzlk boa gibi... Baka ne boka yararm zaten?.. Sevsinler; krknda damzlk boa!.. Uyanp sarlverse de, bir daha istiyorum dese gln olur giderim. Bereket tam kadn deil daha. Azgn deil. Benim isteklerim ona da yetiyor. Yetiyor mu, yoksa?.. Ne yoksas?.. O da Sermet'le... Syle syle... ksn btn irkefliin ortaya. En ufak bir saygn yok u kza. Sen yalan sylediin iin inanmyorsun bir trl. Orospular her kadna pislik atar. Sen de erkein orospusu... Neydi benimle konumak istedii?.. Niye yreksizlik ettim sanki?.. Gnsel'i uyandrp konumak istei ile yanmaya balad. Srtnn acsn bile duymuyor belli ki. Demin seviirken de kolladm ya, yine de sabahki kadar acmyordu gibi. Sabah naz etti belki de! Bak benim srma, neler yaptlar demez. Rasim olmasa kim bilir daha neler gelecekti bana. Bunu da sylemem gerek. Niye ekmiyorsun?..

Ne var bunda?.. Uyansa da bir iir okusa Nzm'dan. Zaten kzar iir okutulmasna. Niye kzar?.. Duygusallktan kurtulmaya alyor akl sra. Hep abisinin etkisi. Daha biraz fazla, nasl demeli, snrl bir kafann, tek ynl, belki pek basit de deil gibi, fili... Gnsel biraz uzak olsayd ondan... Tehlike bakmndan yani zarar grmemesi devrimci olarak... O adam olmasa Gnsel de olmazd, budala!.. Byle olmazd. Hadi uyu biraz, belki alrsn. kmaza girdin yine. Ne kmaz be? Adam izmir'de. Daha uzak nasl olsun?.. Bir uyusam. Uzanp yandaki kk lambay sndrd. Oda iyice kararmt birden. te Trkiye!.. En kk bir k umudu yok. inde k yok senin! Bu kadar m karardn?.. "Hibir zaman tam karanlk deildir gece..." Yine iir. Dn yanndaki u minicik kza bak. Ne konuacakt benimle?.. Kent askerlerin elinde. Kimin iin bu skynetim?.. smet Paa Meclis'ten kovulmu. Ordu demek deil mi smet Paa?.. Peki, sana ne?.. Bize ne?.. Onu diyorum ben de... i snfnn sorunlar m bunlar?.. Pisi pisine heriflerin oyununa geliyoruz. Ben gelmiyorum da, bu kza nasl anlatsam?.. O da bunu konuacakt belki. Nermin'in doumunu soracak deildi ya. Allah belasn versin Nermin'inin de... Nerden kt bu karanlkta?.. Hep karanlkta kar. Uyusam... O da uyuyamyor-dur imdi. Cehenneme!.. Karanla alan gzleri Gnsel'in yzndeydi. Nerden kardmd o oyunu?.. Nermin'e benzetme oyununu?.. Neyi benziyor bu kzn ona?.. u dudaklarn byle... Eilip yavaa pt dudaklarndan. Birden irkilir gibi oldu Gnsel. Gzlerini at korkuyla. Alaca karanlkta ltyd, aknd. Durup glmsedi ocuksu ocuksu. Dudaklaryla bir pck gnderdi, yorgun yumdu gzlerini. te bu yan benziyor o kadna. O da byle... Gnsel yine at gzlerini, daha bilinli bakt. Uyumadn m sen? dedi yavaa Uyumadm. Bir eyler daha deyip gzlerini kapatacak gibiydi. Kenan yakalanmaktan kaar gibi srtst dnd yavaa. ylece kaldlar bir an. Gnsel uykunun arlndan kurtulmakla kurtulmamak aras bir duralamadan sonra mrldand yine: Uyanamyorum. Nasl da... Sonunu getiremedi. Bir sessizlik daha oldu. Kenan'n susmas tedirgin mi etmiti ne?.. Biraz sonra daha aylm bir sesle: Bir eyin mi var... dedi. Hasta olmasndan m kayglanmt?.. S Hayr, dedi Kenan, sen uyu canm. I Uykusu iyice almt Gnsel'in. Uzanp salarn tuttu Ke-' nan'in, okar gibi yapt, ou kez yapt gibi. Karlksz kalmann krkl ile dnp bakt. Bir eyi var bunun. Yeni deil ki... Akamdan, dahas sabahtan belliydi. Sorsam sylemez. Syler ya, bir de Sermet filan derse?.. Amaan, eytan diyor ki git yat 543 Sermet'le, o da kurtulsun sen de! Ne kolay!.. yice ele aldk utanmazl. Uff be... Bam da aryor. Srtm da... Onun da bir acs var. Srtn kollayarak yavaa doruldu, ban Kenan'n gsne koydu. Ufack pckler kondurdu. Kenan ylece dalgn duruyordu. Duymam gibi. Belki de korkuyor. Benim polise dmemle rkye kaplma benziyor. Onuru krlm gibi. Beni yitirmekten korkar hep. Brakmasalard beni yitip gitmitim onun iin. Daha da belli deil ne olacam. Seviyor beni. Yllarca kapatlsam cezaevine ne yapar?.. Ben ne yaparm?.. Hi... Bylesine sevseydi aabeyim, ne yapard yllarca?.. On drt yl ayrlk. On drt gne dayanamyor bu. Sen dayanabilir misin? Kalkalm m? dedi yavaa. Sonra glerek ekledi: Sana iir okuyaym m? Mutluluk duymutu Kenan bu alayclktan. Bu kz hep alay m ediyor benimle?.. Zayf yanlarm ok iyi biliyor. yle sanyor daha dorusu. Gerekten zayf olan yanm, yanlarm bir bilse... Hi uyuyamayacakmm gibi, dedi... Seni uyandrmak istemedim, yle gzel uyuyordun ki... Hep de konumak istiyorum seninle. Ne ok ey var. Karmakark. Biraz durdu, ekledi: Sen de konumak istedin... Gerekten ben de konumak istedimdi. Ne konuacaktm?.. iyice dnp sarld Kenan'a, pt gsn. Hep konumak isterim seninle, dedi. Canm benim, biricik erkeim...

Yine pt yumuack. tenlikle yapyordu; okamak, durult-mak iin deil. Kenan daha da tedirginlemiti sanki. Yavaa ekildi. Ezileceim iyice. Bu da benim biricik kadnm! Yreinde bir daralma duydu, arpntya tutulmu gibiydi. Dnd, Gnsel'e bakt, kurtulmak ister gibi birden: Gebe olduunu syledi Nermin, dedi. Gebe olduunu mu sylemi Nermin?.. nce anlamsz, sonra ummayaca kadar ac geldi Gnsel'e. Katlp kald bir sre. Bir glmeyle zlverdi. Bilinmezi buymu demek adamn. K-rlverdi kapal kutu. Vicdan azabndan uykusu kam!.. Brakt Kenan', yavaa ekilip yasta yasland. Byle yapmak da istemiyordu aslnda. Hibir ey yapmak gelmiyordu iinden. Srtm ok acyor. Yanta kazanaca sra tkezlemi gibiydi, aya bur-kulmutu. Yanta kazanacam kuruntuymu. Ne gln durum. Yeniden glmeye balad. Bulanyordu iten ie, rt takld boazna, hemen kayverdi yataktan. Glerken inip kapya ynelmesini anlamamt Kenan. Glmesini de anlamamt ya... Nereye?., dedi ekingen. Gnsel duymam gibi, sinirli glmesini eliyle kapatp lo odadan tuvalete dalmt. Ne yapacan bilmeden yatakta dorulup kalmt Kenan da... Neler olacak imdi?.. Nasl tepki bu?.. Alyor mu?.. Yalnz beni deil, kendini de kurtarmal. Btn pisliini bu kz temizleyecek senin, hayvan herif!.. Yataktan indi, kt odadan. Bir sigara yakt salonda, koltua kt. ofben, du sesi geliyordu banyodan. Biraz sonra, bornozu, banda havlusuyla Gnsel kt. Anm, yenilenmi gibiydi. Alama benzemiyordu, yine de yorgun iliti kardaki koltuun koluna. Ban eip sarkm slak salarn kurulad. Sonra anmsam gibi uzanp bir sigara ald yandan, yakn. Kenan ylece bakyor, bir eyler demesini bekliyordu. Gnsel hi oral deildi sanki. Kenan kaygsn iyice belli etmek ister gibi sigara yenilerken: Nefret mi ediyorsun benden?., dedi. Gnsel sinirli glmsedi. yle olmasn m isterdin?.. Anlamam gibi kald Kenan. ster miyim hi?.. Deli mi?.. akayla glmser gibi ekledi Gnsel: yle olsa da ekip gitsem kurtulurdun belki. aka da deil bu glmseme. Ta atyor, inanyor belki de. 545 Kurtulur muydum?.. Gerekten mi dnyor brakp gitmeyi?.. Bir sz kt iine. Au gibi azm da. Niye ierim bu zkkm? Sigaray sndrp kalkt. Gnsel, kurutmak iin havlu arasna ald sarkk uzun salanyla oynarken, davranlarn karmaktan korkar gibi Kenan'a dikmiti gzlerini. Doru mu? dedi. Duralad Kenan. Dnp bakt Gnsel'e: Ne doru mu?.. Gnsel ayn yumuaklkla aklad: Gebelii. Seni balamak iin uydurmu olmasn? Sevindi Kenan. Ben niye dnmedim bunu... Yapmayaca var m o karnn beni kskvrak tutmak iin... Nelere bavurur daha... Ferahlatc bir kolonya kokusu gibi uup gitti sevinci. Doruluuna inanyordu bunun. Niye?.. Doru olmasn istediimden mi?.. Daha neler... Gnsel kalkt, kanksam gibi dndrd ban. Kapatalm bu konuyu Kenancm, dedi. Yatak odasna giderken syleniyordu: Memleket bu durumda. Bir sr sorun... Bakalm ne olacaz? Srtn dnp uzaklamas sesindeki acl rtememiti. Beceriksizliine bakaldrmak ister gibi glerek dnp bakt kapda. Takma kafana artk. Ummadk bir anda bakarsn hepsi -zlverir! Aslnda kendini glendirmek iindi syledii. Kolu kanad krlmt. Hangi ummadk anda?.. Nasl zlverir ki?.. O kadar nemli mi?.. Ha bir ocuklu, ha iki ocuklu adam. Bir de sen dour, ocuklu olsun. Tez elden kurtulmal bu piten. yi ki sylememiim. Geceliini abucak geirip de yataa girince yeniden bir arlk kt stne. Her eyi unutturan bir uyku arl. Elinde dolu arap barda ile Kenan geldi odaya. Ne beylik grnt. Gzlerini yumdu hemen. Kzgnl tiksintiye 646 dnmt. Yine de tuttu kendini. Hadi abuk dik kafana da yat, dedi, uykuya iyi gelir.

Kenan uysallkla iti arab. Barda brakt komodinin stne. I sndrd, yatt. Ba dner gibi oldu araptan. Boalm, hafiflemi gibiydi. Daha sylemem gerekli o kadar ey var ki... En nemsizine bile dayanamad. En nemsizi miydi?.. Uyumal. Gzleri kapanyordu. ok gemeden derin uykuya daldlar. lk Gnsel uyand. Kolundaki saate bakt, bir daha bakt. Bire mi geliyor?.. Yataktan inerken Kenan da amt gzlerini, anlamsz, kukulu bakyordu sanki. Gnaydn, dedi Gnsel, haydi frla bakalm. Bir Mays... Gn uykuda bitirdik. Saat bir olmu. abucak ykanp da yemee otururlarken dn geceyi unutmu gibiydiler. Bir Mays mutluluu geti iinden Kenan'n. i bayram. i yok ki bayram olsun lkede! i yok mu?.. Olmaz olur mu?.. Menderes diyordur yine ou. yle iinin... Radyo verdi demin, dedi, sen tuvaletteyken, skynetim emriymi; bugn sokaa klmyor. Yarna kadar. ocuklar da memleketierine gnderiyorlar. niversite, yurtlar filan kapanm. Gnsel, dnden biliyordu bunlar. Akam gazetelerinde okumutu. Gazeteleri getirmedim mi buraya?.. Akam szn etmedik demek. Niye yleydik dn akam?.. Yorgunluk, sinirlilik... Kar da gebeymi patlayasca!.. At kafandan unu. Kolayd. Yarn sabah ehzadeba'nda toplanlacakm, dedi. Kenan'n neesi kam gibi oldu birden. Ne toplants?.. Belediye Saray'na geliyormu Nato'cular, dedi Gnsel, seslerini duyuracak ocuklar. Tepkiyi gsterecekler. zgrlk filan diye baracaklar. Gnsel'in dndaym gibi sz etmesine sevinmiti Kenan. Yine de kukulu sordu: Gidecek misin?.. kircikliydi Gnsel. Giderim, dedi. Bizimkileri bir grsem nce iyi olacak. Dn yolda duydum ben de. Hukuk'tan bir olan syledi. Bizimkiler dedii Sermeder. Baka kim olacak?.. Kenan iyice tedirginleti birden. Nato'ya m duyuracaksnz sesinizi?.. yle sert, yle saldrgand ki, sorudaki ac, ar tata hibir gizlilik brakmyordu. zgrln gerek katilleri onlar deil mi Trkiye'de?.. Nato'cular. Suskun kalmt Gnsel. rkek, ezik bakt Kenan'a. Doru dedikleri ya... Kenan srdrd: Tam Menderes Sovyetler'e yanaaca sra zgrlk ayran kabard birilerinin. Bilmem nasl yutuyoruz bu oyunu?.. Nasl gremezsin sen?.. Gzlerini Gnsel'e dikmi bekliyordu. Beni mi suluyorsun?.. Bilmiyorum, dedi Kenan. Sulamak m, uyarmak m?.. Pisi pisine gitmen, heriflerin oyununa gelmenden korkuyorum. Baka nelerden korkuyorsun onlar da syle. Haydi... Beyazt'ta nasl katn... Rasim'e snp... Bir skntyla ayaa kalkt Kenan. Barm iimle. nandklarm sylyorum. Kahraman oldu nn bamza yeniden, dedi. Biz devrimciler de... Ac, alaylyd sesi. Sonunu getiremedi. Gidip pencereden bakmaya balad. Gnsel dalgn oturuyordu masada. Sessizlii bozmak ister gibi ka ile soumu ay bardann kysna vuruyordu usulca. Belki de doru syledikleri. Peki ne yapalm? dedi yavaa. Karmayalm m?.. Kar m aklm rencilere?.. Daha m devrimci oluruz?.. Kenan pencerede, duymam gibiydi. Dnp bakt Gnsel: Otur da tartalm, dedi, biraz kzgn. Niye susuyorsun?.. 548 Haklsn belki de... Kenan baknca srdrd: Yanl yapmaktan ben de korkuyorum. Ne bileyim, biraz da olaylarn akna kapldk belki de. Baka ne yapardk?.. Kenan dnp iliti koltua. nce yavatan, sonra gittike artan bir sertlikle tartmay srdrdler uzun uzun. Saatler boyu dedikleri, aslnda hep ayn eylerin baka baka szlerle yinelen-mesiydi. Kenan eletirilerini sralyor.

"Ne yapalm?" a gelince ak seik bir ey diyemiyordu. Girmeyelim mi rencilerin arasna, uzak m duralm?.. Yoo, durmayalm da... Bunun bir oyun olduunu... Yine ayn yuvarlak szler balyordu. nc kez-di, ayn sonuca vardklarnda iyice parlamt Gnsel. Anladk bunlar! diye bard, yzdr sylyorsun. Sorumu yantia sen benim. Ne yapalm diyorum ben sana. Bunca olay ortada. Brakp kaalm m? Kaalm m diyorum ben?.. Nerden kardn?.. Kamaktan sz eden kim?.. Ne kamas?.. Kamak szc zerine eitlemeler!.. Bir eyler biliyor bu kz. Sezinledi belki de... Biri grp de sylemi olamaz m?.. Seninki yle bir kayordu ki Beyazt'ta!.. Kesti tartmay, sigara yakt. Gzlerini srekli karyordu Gnsel'den. ok mu ileri gitmiti Gnsel de?.. Kalkp Kenan'a yaklat. Koltuun kysna iliip kollaryla doland Kenan'a. Glmseyerek akaklarn dudaklarnn kycn pt, onun kendisine yapt gibi ou kez. Kamay nermeyeceini bilmiyor muyum ben senin?., dedi yavaa. Szn gelii ite. ok sinirliyiz. Hadi bir eyler iip kafay bulalm azck. Akam ettik nerdeyse. Kavgayla m geirecez Bir Mays'?.. Bir trl durulamadn gryordu Kenan'n. Niye byle alngandr bu adam?.. Kolay m ocuk babas?.. Hani atmtn kafandan bu pislii?.. Hi deilse bugnlk... Canm benim. pt, pt... Hem istekle pt uzun uzun. Kazanmt sonunda. lgn bir sevimeyle, ieriye bile gidemeden yaylar bozuk 549 kanepeye braktlar kendilerini. Sonra akam karanlnda gn yeni balyormucasna neeyle ie koyuldular. Bir iki masas donattlar abucak. Oturuyorlard ki Radyo Menderes'in konumasn vermeye balad. Dinleyelim unu, dedi Gnsel. Dalgn, sessiz, dikkatli dinlemeye koyuldular. Konuma uzundu. Kalknmadan sz etti. hracat, ithalatta parlak duruma vgler dzd. Tutkulu ktlerin kskanlkla bu grlmemi kalknmay ykmaya altklarn anlatt. "Milletin hr iradesiyle vazife banda" olduklarn, zgr, drst bir seime hazrlandklarn belirtti. "Sevgili vatandalarm," dedi. "htilalden dem vurulmakta, ihtilalin bir hak olduu felsefesinden bahis almakta. Bu bir ihtilal mi sanki?.. htilali kim yapyor?.. Hazrlanm, tertiplenmi ve ileri kinle doldurulmularn tekil ettikleri bir zmrecik, mesela stanbulumuzun iki milyon nfusuna nispetle, drt gndr, ke kapmaca oynar gibi, sokaktan sokaa, meydandan meydana kap dalan, dalp tekrar toplanan, sanki bir gerilla tekilat. Ve tpk bir iskeleti, etin ve adalenin sarp kaplayarak vcudun meydana gelmesi gibi, bu gerilla iskeletinin etrafnda bir miktar avare insanlar. Ve bunun karsnda stanbul'un byk kitlesi vekar ve metanet iinde, yzlerinin izgileri hayret ve nefrede gerilmi, kardan seyirci. Bu mu ihtilal?.. Bu stanbul sokaklarnda dolatrlan bir yapmack, bir uydurma gstermelik..." ine bir sknt oturdu Kenan'n. Demin tartmada sylediklerine ne ok benzer yanlan vard u szlerin. Utanma duydu. Senin aznla konuuyor Menderes de... Nasl alayl bakyor Gnsel?.. Byle glmsedi mi tamam; ne bok olduunu anlam demektir. Kapatsak, u herifi konutur-masak ya... Senin konuman dururken Menderes'e ne gerek var? Gnsel yle vermiti ki kendini, bir ey diyemeden katlanmak zorundayd Kenan. Gaziantep olaylarndan sz etti bir ara. Hain tertipiler diyordu boyuna. Bir merkezden idare edilen... 650 "Muhterem Vatandalarm," diye balad yeniden. "Bugn Bir Mays i Bayram, ii kardelerimize, elemsiz, kedersiz birok bayram idrak etmelerini ve onlarn refah ve saadetlerini temenni ederken, bu gayede kendilerine her zaman yardmc olmann en aziz emelini tekil ettiini..." Szlerini tek tek duyduka nce aknlkla gzlerini am, sonra gittike artan bir tiksintiyle yzn buruturmutu Gnsel. Tuu Allah cezanz versin pis herifler!., dedi birden. Azna stmn... Utanarak kesti hemen. Azndan kamt. lk kez svdn duyuyordu Kenan. Glmsedi. Kadnlarn svmesinden holanmazd ya, bu hi batmamt. Yakyor bile buna... Svaz-l... Gnsel kalkp dolamaya balad. Yz sinirli, gergindi.

 i kardeleriniz ha?.. Bir Mays i Bayram demek bugn?.. Tek bu szler iin, Bir Mays i Bayramdr, sz iin yapmadklar ikence kalmad namuslu bir sr insana yllarca... Aalk, rezil herifler!.. K skm belli ki... Demek Bir Mays i Bayram bugn?.. Refah ve saadetine yardmcym... Namussuz... Bir eyler daha diyecekti, sinirden diyemedi. Kendini tutamayp svmekten mi korkuyordu ne?.. Handan'latk... Yeniden oturdu yerine, sonuna kadar da dinledi ylece. CENTO toplants iin Tahran'a gideceinden, 2 Mays'taki NATO toplantsndan, tertiplerin tam byle bir zamana, hele Bir Mays i Bayram'na rastlanmasndaki art niyetten sz etti Menderes. O gn yaymlanan skynetim bildirisini de gzda olarak ne srp bitirdi. 15 numaral skynetim bildirisi, alklama, bayrak verme gibi kkrtc eylemler de iinde olmak zere her trden gsterilere, gstericilere ate alacan kesinlikle duyuruyordu. nce bir sessizlik oldu odada. Kenan kapatmt radyoyu. Birbirlerinden uzaklamlar gibi karlkl baktlar bir an. Ne dese kt bir savunma yapar duruma deceinden korkarcasna kaygl bakyordu Kenan. Gnsel'in beklenmedik mutlu bir glmsemesi ile hava birden deiiverdi. ^gji Daha ne istiyoruz?., dedi. Sevinecek gnmz. Bu duruma dm herifler; oh bee!.. Masaya geti. yle de ackmm ki, dedi, otur Kenancm. Al u bardan canm. i snfmzn ilerdeki en gzel bayramlar iin. Yurdumuzda greceimiz gerek Bir Mays Bayramlarnn onuruna! Ayn cokuyla dikti iki bardan, sonuna kadar iti. Kenan da izlemiti ya, krk dkkt yine de... Glerek barda korken: Ee artk iir okumann da vakti, dedi Gnsel'e taklr gibi. Gnsel glerek krma bir Anadolu azyla: Helbet gardam, o nass sz?., dedi. Sen emret azn yi-diim... Ancak ok sevinliyken yapt bir eydi bu. Bir kahkaha ile doyasya gld yeniden. Bu cokuda arabn da pay vard belki de. Tatl, yorgun bir glmsemeyle ciddileti: Syle bakalm, hangisini?., dedi. inden geleni. Dur nce bir stanbul'u okuyaym sana. Kenan birka kez dinlemiti Gnsel'den stanbul iirini. Tatl ac karm bir de kaptrd yine. Gnsel'in itenlikle kuatan duygulu sesi iirin etkinliini yle artryordu ki... Her seferinde olduu gibi bu kez de, nedense iirin sonuna doru rencilik yllannn derinlerine gmlm kavgac, inanl anlarna dalp gitmiti. Niye bu kz o zaman kmad karma benim?.. Hep bunu aradm, bunu bulduumu sandm. Kenan' daha da ykmak ister gibi gzlerinde mutlu, yine de hznl bir lt ile iiri bitiriyordu Gnsel. Bouna ekilmedi bunca aclar stanbul Bekle bizi Byk ve sakin Sleymaniye'nle bekle. Parklarnla, kprlerinle, kulelerinle, meydanlarnla Mavi denizlerine yaslanm Beyaz tahta masal kahvelerinle bekle. Ve bir kurua Yeni Hayat satan Tophane'nin karanlk sokaklarnda Koyun koyuna yatan Kirli ocuklarnla bekle bizi. Bekle zafer arklaryla caddelerinden geiimizi. Bekle dinamiti tarihin Bekle yumruklarmz Haramilerin saltanatn yksn Bekle o gnler gelsin stanbul bekle Sen bize lyksn.

Daha ok devrimci anlarla ykl bir kavga sylevine benzeyen iir bitince suskun kaldlar bir sre. Acl bir mutluluu sindirmek istiyorlard sanki. Kenan bozdu sessizlii. Bir tuhaf oluyorum bir iiri senden dinleyince, dedi. Gnsel sorguyla bakt. Biliyor musun, bu iir hem seninle ne kadar yakn olduumuzu, hem de aramzdaki... Uygun bir szck arar gibi durdu biraz. Uzakl dese olmayacakt, ya fark da... Kzyordu artk Gnsel bu ya szcne. Ben de senin kadar yalym demiti bir gn. Aramzdaki, diye yineledi, kuak ayrln yle belirliyor ki... Hzn kyor iime. Yine mi?.. Kenan karlad hemen. Ne demek o bir kurua Yeni Hayat satmak?.. Abim syledi. 43 - 44'lerin iiri bu. Daha eskilerden ocuklar bir kurua ktl eker satarm sokaklarda. Markas Yeni Hayat'm. Glyordu Gnsel. Umulmadk bir snav baar ile atlatmann stnlnde idi sanki. Kenan bir ey demeden bakt. Aabeyin sylemi. Bense aabeyin kadar yaadm o gnleri. Hem de kimle?.. Yaadn m diyorsun o gnleri budala?.. Hyaraas!.. Katn... Hem de kimle?.. Allah kahretsin. Nasl katm o gnlerin kavgasndan?.. Mdriyette bir tokatla hem de... stne kmeye balayan arlktan kurtulmak abasyla, Tanm miydin bu adam? dedi Kenan. Bu iiri yazan?.. Cezaevinde grmede aabeyim uzaktan gstermiti bir gn. Aabeyim iire kzar gibidir ou kez. airlere de... Alay eder. Nzm'a bile yle uzun boylu sevgisi olduunu sanmyorum! Abisine karnm gibi Nzm'dan iirlere geti. Birini bitirince, arabn yudumluyor, birka lokma bir eyler iniyor kendi havasnda, yenisine geiyordu. Devrimci marlar sylemeye balad. Enternasyonal, Komintern Mar, Parti Mar, Genlik Mar... Mar... Mar... Mar... Fabrikann, sokaklarn, alanlarn zlemi ile kvranan ne ok, ne bitmez mar birikimi yapmt, yllarn karanlnda, acl, umudu kavga yrten bir avu devrimcinin ateli soluu... Uyan artk uykudan uyan, uyan esirler dnyas... Kavga sesleri geliyor kylerden ve ehirlerden. Devrimciler ilerliyor, bugn esir, yarn her ey... Fabrikalar durun, saflar doldurun, kavgaya yryn... Yryn... Yryn... Bir Mays, Bir Mays, i Bayram... Gnsel'den, ounu yanm yamalak renmiti Kenan. Birlikte sylemeye alyor, bilmedii yerleri atlayp yeniden katiliyordu. Gnsel yle dalm, yle iten sylyordu ki oral bile deildi sanki Kenan'n katlp katlmamasna. Sonunda Jandarma trksne balaynca sustu Kenan. Gnsel'den dinlemeyi yelerdi her zaman. Yank, ili bir Anadolu trks dinler gibi. Hele son drtlkte gzleri yanar gibi oldu iyice, zor tuttu kendini. ... Jandarma biz Sosyalistiz Biziz gerek dost sana Kurtuluun bizimledir Elini uzat bana. Jandarma kylyse, polis de halk ocuu!.. Ama jandarmayken, polisken ne kyll kalyor, ne halk ocukluu. Yok canm yazanlar bilmiyor bunu deil mi hyaraas?!.. Nzm'n derler. Bir eyler kazandryor bu marlar. lyiletirmiyor ya, ac dindiriyor! Kkeninden senin yaran, doutan; iyilemez ki... Bu marlar senin afyonun sadece. Herkes iin de yle sanma. Ben bu kadar mr.. Gece yarsn bulduklarnda tam olmulard. Kenan glerek: Yakyor sana, dedi, bir daha svsene. Anmsamaktan kzard Gnsel. Gzlerini karrken: Amaan... diye glmeye vurdu. Sonra yapmack bir pikinlikle srdrd yine. Daha bizde ne az almadk svgler var. Ah utanmasam!..

Kzarak glyor, glyordu. Bu arada birka kez tuvalete gidip geldi. Bir keresinde kardn syledi. Yz sararmt. araptan olmalyd! stne yle bir arlk kmt ki Kenan'nda... ki her eyi silip gtrdke tek kalan eyle daha da arlamt: ehzadeba'nda ne olacak yarn?.. Zorla rtmeyi baard ikili bir dille sordu sonunda: Yarn gidecek misin?.. Gnsel nce ne diyeceini bilmeden bakt. Sonra kalkp Kenan'n yanna geldi. Kollarn dolayp pt pt. Btn kt eyleri unutmak abasndayd sanki. Mutluluk savandayd. Gitmemi sen de istiyorsun, deil mi Kenancm? dedi Ne olursun krma kolumu, kanadm, istiyorsun deil mi? yle ocuksu bir itenlikle, yle sevgi dolu sylemiti ki... 555 Yreinde bir eyler tututurdu Kenan'n. stiyorum canm, dedi. Yanl ey yapmazsn sen. stiyorum. Sesi yine de titrek, isteksiz kmt. Nasl isterim? Ate edecekler yarn. XXVIII ki Mays pazartesi korkuyla, evecenlikle beklenen gn olmutu btn stanbul'da. Ordu ate edecek deniyordu kesinlikle. 29 Nisan Cuma'daki kanl Ankara olaylar, askerlerin niversiteli genlere kar acmadan silah kulland, faklte duvarlarnn mermilerle delik deik olduu; ar yaralananlarn, ldrlenlerin yan sra birok gen kzn da kr edildii haberleri r-kyle konuulan eylerdi halk arasnda. Ayn gn stanbul'da niversite bahesinde genlere sevecen davranmt askerler ya, bu yzden Skynetim Komutan'n adamakll halam Genelkurmay Bakan!.. Ate emrini Menderes vermi bu kez. Genelkurmay Bakan Rt Erdelhun da kendi emri olarak iletmi stanbul'daki btn birliklere. Gnsel'le Kenan arabayla geerlerken ehzadeba'ndaki yol kylar yine de dolmaya balamt merakl seyirci kalabalyla. Yabanc basndan bir sr kiinin izledii Nato Dileri Bakanlan'nn toplantsnn yapld Belediye Saray nnde, ii adam vurmaya gtreceklerine kimse olas gzyle mi bakmyor muydu ne... Polis yoktu grnrde, askerler dolayordu. Ne Menderes'in radyo konumas, ne toplanacaklara ate edilecei stne radyoda srekli yinelenen skynetim bildirisi, ne de bu bildirinin yz binlerce bastrlp evlerin altndan atlm olmas istenen etkiyi yapmamt. Belediye Saray tren gnderleri Nato lkeleri bayraklaryla donatlmt. Basl bildiriyi Gnsel'le Kenan da apartmann kapsnda bulmulard sabah karken. Ayrlmak istemiyordu Kenan, birlikte gidelim diye tutturmutu. Gnsel kar koymak istedi, olmad. Bir, eve uramas gerekiyordu nce, teyzesi merak etmiti belki. Ne yapacaklarn da kesin bilmiyordu daha. Dn Nianta'nda rastlad Hukuk rencisinin bir sz yeterli deildi... Yurtlar kapandna gre belki Handan da bizde kalmtr. Baka haberler de olabilir evde... Bakalan da... Araba Aksaray' geiyordu. Sen gelmesen iyi olacakt ya, dedi yavaa Kenan'a. Kenan susuyordu. Bir kez aklna koydu mu karamazsn. Gelsin, ne yapaym? Rezillii iyice ele aldk zaten!.. Allah vere de evde yabanclar olmasa. Kim olabilir ki?.. Ne bileyim, bunca renci akta kald... Tekke bizim ev... Merdiveni kp da kapya yanarken ierden kalabalk sesler geliyordu... Daha zile uzanmadan kap ald. Lo merdivende birden seilmeyen bir kzla iki olan kyorlard ki Gnsel'le karlanca durdular... Aha Gnsel Abla da geldi, diye dnp ieri seslendi olann biri... Handan frlad... Kenan' grnce duralad nce, Gnsel'i kucaklayp pt ieri alrken. Giden renciler de dnmt. Teyze yatyormu daha. Handan da ocuklar da burda sabahlamlar. Bildiriler, dvizler yazmlar. Bir de bez pano vard odaya uzatlm... KAHROLSUN DKTATRLER yazlyd kocaman krmz harflerle. Turgut da boya karm, karton kesmi sabahlara kadar; diretmi, yatmam. Biraz nce szm odada. Klaya gitmediine nce piman olmu Handan da; ummam onun da gideceini. Davutpaa'dan ktn duymu Gnsel'in. Reat dn ehzadeba'nda toplanlacam haber veren olan GnsePi Nianta'nda grdn sylemi Handan'a. Birinci ube'den tand bir sivil de varm karki iekinin orda. Sk arananlardan olduu iin hemen toz olmu. Korktum diyordu Handan, seni mi izliyorlar diye. Gnsel 658 bir ey demedi ya, iine bir

kuku oturmutu onun da. Koyunlar bildirilerle, dvizlerle doluydu. Yalnz panoyu brakmlard Handan'a. Olanlar Akademi'den, kz Teknik niversite'denmi. Doktor Aliler'in yresindenmiler, iyi ocuklarm. Adlarn da syledi ya, Gnsel dinlemedi bile. Odaya girip Turgut'a bakt. Elbise ile yatm, horlayarak uyuyordu. Teyzesi yoktu, tuvalete gitmi olmalyd. Bir duygululuk kt yine iine, eilip pt Turgut'u. Ensesi, kula kara kir iindeydi, eki eki ter kokuyordu. ocukla da ilgilenmiyorum. Kedeki bakkal da polis!.. Bakalar da vardr... Ev de gzaltndadr belki. Pano nasl kacak?.. Bu olan ykansa bir... Bir mektup var m diye odasna bakt, botu masa... Handan gelmiti peinden... Syledin mi? dedi. Neyi syledim mi?.. Birden anmsad, ekti Handan' fsldayarak: Sakn ha, dedi. Kesinlikle sylemeyeceim... Karma azndan sakn, ok kt olur... Kurtulacam piten!.. Olmaz... ylesine sinirli, kesin konumutu ki bir ey diyemedi Handan. Boalmak ister gibi kendi dilince koridorda ta att yalnz: Ooooooohh, bizim anamz alad sabaha kadar, kar herifin koynunda fingirdedi... Devrimcilii de kimseye brakmaz... Kavgaya koturman da devrimcilik filan deil senin. Piin dsn de kurtul diye... Ona da ses karmad Gnsel. atmann sras deil. Erkek diye geberiyor kz!.. Saat sekizi geiyordu. Muslukta ykanan teyzesiyle bir-iki syleip ayrld. kyorlard ki lo merdivenlerde ayak sesleriyle durdular. Basamaklar abucak kp yaklaan kz tand Gnsel, Sevil'di. Ardnda biri vard. Lolukta iyi seilmiyordu ya, sivilceli yzl, bozalak, ekingen bir olan, birka basamak geride durmu bakyordu. Sevil kzararak, evecen, biraz da tutuk bir dille: kyor muydunuz ablacm, dedi, ben de sizi grecektim. Bu da smail... Hani demitim size, ahretliimin kayn vardr demitim... Sizde okur... Btn bu kadar sz bir solukta nasl sylediine kendi de am gibi durdu birden. Daha da kzard... Sonra yine ekledi hemen: Fatma Ablamn, evket Abimin de selam var ok ok. Hastadr ikisi de... Yine tutuluverdi. Yutkundu... Gnsel de ne diyeceini bilemeden kalmt nce, toparland abucak... Ho geldin Sevilciim, dedi. Kusura bakma, biz de k-yorduk... Girip dinlenin istersen... Teyzem evde... Biz... Sevil kesti hemen: Yok ablacm, dedi... Tabiidir... kalm biz de... Zati kalamam... Gnsel, smail'in elini skt. Merdivenleri inip sokaa ktlar. Handan sabrsz bakyordu konumalarna. Kenan da... Sevil smail'i tantrmak istemi... Sigorta Hastanesi'ne gidecekmi o da. Hastal m? Glyordu kzararak... Kam kabarm gibi. Asl neden de evket Abi'nin istemesiymi gelmelerini. Gn-sel'i bekliyormu. Kz biraz da gizlilik vermek ister gibi yavaa ekti Gnsel'i. Akama gelir misiniz ablacm? dedi fsldar gibi. Hastadr evket Abi de, Fatma Abla da... Yoksam onlar geleceklerdi. Gnsel ne diyeceini bilemiyordu... Glmsedi... Ne diyeyim Sevilciim, dedi. nallah!.. Sarahaneba'na gidiyoruz... Akama ne oluruz bilmem ki?.. Soka sessizce yrdler. Bu kz da nerden kt imdi?.. Bu kadar abuk niye istesinler beni? Sokan bana varmlard. Sevil, Gnsel'e bakt, kzararak Kenan' gsterdi: Abiniz midir? dedi. Gnsel ne diyeceini bilemedi bir an. Ne samac kz bu be. Kenan da tedirginlemiti birden. Handan atld: Benim abim, dedi. Onun da nianls... Sevil iyice kzarmt. Ne bilem, dedi. Abisi vardr derler de... Bir sessizlik oldu... Ben gideyim ablacm. smail sizinle gelsin mi?.. smail kzanp bozaryordu yalnzca... Gelsin, dedi Gnsel... Bir arabaya atlasak biz... Ge kaldk...

Hi konumadlar arabada. Fatih Kzta'na kan bir ara sokakta arabadan indiler. Szlemiler. Orda buluacaklarm... Kzta'na yryorlard. Handan birden dnd Kenan'a: Siz uzakta dursanz iyi olmaz m abiciim? dedi glmseyerek... Bizi tkarlarsa bir kollayanmz olsun darda... Kenan duralad birden. stne varsa sanki her eyi aklayacakt kz. Gnsel'i kurtarmak iin Rasim'e bavurduunu, Ra-sim'in polisteki tandklarna... Nerden bilecek o budala?.. Niye atlatmak istiyor bu kz beni? Yaktrmyorlar beni aralarna. Tedirgin oluyorlar. Ak sal kart bir herif... Gnsel'in abisiymiim demedi mi o salak kz? Amcas da derdi... Batyorum bunlara. Gnsel de istemiyor. Az m diretti sabahleyin... Peki, dedi Kenan. Gnsel utanga uysallna amt Kenan'n. Sevinmiti de. Durgun, acl bakna aldrmadan gzlerini krptrd glmseyerek. Hoa kal... Dedim sana, dorusu bu!.. Kenan duralayp kalmt sokan kysnda. Gnsel, kolunda panoyla Handan, sivilceli bozalak smail nde, yryorlard... Sadan soldan tandk yzler, kzl erkekli renciler dolumaya balamt evrelerine. Demin evden kanlar da oradaydlar. Dipdiri bir genlik kalabalnda Gnsel birden yitivermiti. Krl salar, izgili yz, yorgun, ekingen baklaryla unutulmutu Kenan. Gze batmak da istemiyordu. Kyya ekilip uzaktan bakmaya balad. Caddeye ktlar, Sarahane'ye yryorlard. Yeniden koup aralarnda karmak geldi iinden. Beceremedi bir trl. Ayaklarn zincirli tutan rkeklii bir trl atamyordu stnden. Kar yola geti, gerilerde kalmamak iin biraz da koturarak izlemeye balad ocuklar. Merakl, rkek halk, dkknlarn nnde, yol kylarnda toplanm yan sokaklardan caddeye kan, "Diktatrler Kahrolsun", "Hrriyet", vb. dvizlerin altnda yryen kzl olanl genlik kalabalna bakyordu. Aksaray ynnden, kardaki itfaiye nndeki sokaktan, Kemeralt'ndan kan renciler de kartlar yryen kalabala. Belediye Saray karsndaki ykntl yollar, keler dolmutu bir anda... Diktatrler kahrolsun... Hrriyet... Hrriyet... stifa Menderes... Yendi ekingenliini, frlayp kar yakaya geti Kenan. Biraz ilersinde kaynaan kalabalk iindeki Gnsel'den ayrmyordu gzlerini. Buraya geliindeki tek sorun yitirmemekti onu! Hi oral deildi Gnsel'se... Kenan var m yok mu dnyada? Yitirdi gitti ite kendini kalabaln ortasnda. Aranmak deil, bir dnp baksa ya u yana... Ben niye yalnzm, niye tek bamaym ben yine? Panolar, pankartlar ykselmiti yer yer... Freedom, Liberte, zgrlk... Kzl olanl gen lklar... ngilizce, Franszca szckler karyordu arada bir. Yabanc delegelere, gazetecilere kendi dilleri ile duyurmak istiyorlard. Aksaray'dan gelen delege arabalarnn yresinde bitiveren kzl olanl genler de barp armt daha nce. imdi bek bek ynlamlard iyice... zeri yazl balonlar uurmaya alanlar vard kemerlerin yresindeki yol kysnda. Gslerindeki birka dilden zgrlk yazsn gsterip baran kzlar vard. Srekli fotoraf, film ekiyordu yerli, yabanc gazeteciler. Toplant yaplan Belediye Sara-y'nn pencerelerinden delegeler bakyordu. Askerler tutmutu yreyi. Yaygn bir evecenlik iinde yer yer barmalarla gsteriler srp gidiyordu ya, rgtl grnmyordu; baboluk, dzensizlik vard daha ok. karlan btn grltye, uultuya karn rkeklik ekingenlik de denebilirdi. Neye varacak gibisine... Sokak kylarnda, duvar diplerinde yn yn merakl halk, ortada kouan, baran aran gen kalabalklara bakyordu. Niye yalnzca bakyorlar? e ne zaman karacaklar? Menderes hakl deil mi? Yalnzca, bakyorlar ite!.. Bakan halkla devinimler iinde barp aran genliin snrnda aalayp kalmt Kenan. Cehennem, cennetle dnyann snr demek!.. Hangi yanda olduunu bilmeyen bir ben varm!.. Hakl deil Menderes, biliyorum... Bu ocuklar hakl m? Bakp duran halk m hakl? Ben miyim hakl? Deilim biliyorum. Gnsel de deil... Ama devinim iinde... Haklla gidiyor belki de!.. Tek ba-maym, benim stme kyor btn yanllar... Nasl direne-yim? Ezer beni... Yirmi adm temde ite Gnsel... Bir atlta varrm yanna... Nasl varrm?..

 HRRYET... HRRYET... KATLLER... KATLLER... MENDERES STFA... STFA... STFAAA... Panoyu Gnsel'den alp ilerde amlard ocuklar. "Kahrolsun Diktatrler." Bildiriler datyordu tomar tomar. Yazlanlar okuyamamt bile Gnsel. O da datyordu. Ynla birlikte, var gcyle baryordu arada. Hrriyet... Katiller... stifa Menderes... Geceki tartmann izi mi kalmt ne, tam yrekten de baramyordu. Kenan doru diyor aslnda. zgrln asl katili Nato'cular deil mi lkede?.. Sesimizi onlara duyurma abasndayz imdi de... Yoksa onlar m srklyor bizi bu oyuna? Katiller!.. Kim gerek katiller? At unlar kafandan... Kavgaya girmisin, yarar var m iini bulandrmann? Niye kar kyor bu adam bana? Kar kt yok. Doru yolu bulmaya alyor. Doru yol kavga yolu!.. Nerde-dir ki imdi o?.. Yaknmda olsayd. Niye ayrldk sanki?.. Ate etmeyecekler galiba... Tank m o kardan gelenler? Tankla m saldracaklar? Antep'de saldrdlar ya!.. Ne de tatl hava... Karga uuyor... Silahlar patlarsa kaar myz? Katiller... Katiller... stifa Menderes... Hrriyet... Hrriyet... Nato'dan m istiyoruz zgrl? Niye Nato'dan isteyelim? Onlara kar istiyoruz... Onlara bakaldrmak da var bu isteklerin, haykrlarn iinde. Gerekten de nasl dnmedim bunu imdiye kadar? Hrriyet... Hrriyet... Hrriyet... Herifler pencerelere dklmler... Hakl deil Kenan. Daha gl barn, daha yrekten... Nato'cula-ra kar bir gsteri bu temelde. Hrriyet... Hrriyet... Ty bozuk smail de baryor... Panoyu o tutmu bir yanndan... Garip olan... Ne canavar kt u Handan da... Aslan kz... evket Abi'ye Kenan'la gitsek mi? Nerde, nasl buluacamz bile konumadan ayrldk... Hrriyet... Hrriyet... yerinde ararm, eve gelir belki de. Askerler geliyor galiba... General o. Emir veriyor... Subaylar... evket Abi de... Sevil de ne salak... Abin midir?.. Cehennemin dibidir. Doldurmu karnn Faik!.. Benim pi... Hrriyet... Hrriyet... Allah kahretsin. Bu yollar da nasl bozulmu. u talara denin bir yan krlr. Turgut uyanm mdr?.. Le gibi olan. Nasl bytrm babasz ocuu... Al-drmal... Bu talar... Menderes'in stanbul'u bayndrna oyunu. Arsa vurgunu, soygun, yama... Yetmedi mi bardmz... Hrriyet... Hrriyet... Sesim ksld imdiden... Amma yksekte uak. Bulut da... Sermet mi u olan? Sermet klada. Hrriyet diye barmak niye kzdryor herifleri?.. Askerlerin ate etmesini artk kimse olas grmyor muydu ne? Kml kml genlik yn Belediye Saray'na doru yollan tutmu, akt akacakt. Barmalar, haykrlar daha yksekten, daha yrekli, daha btnd. Birden her rtbeden subaylar, askerler kaynaverdi yol balarnda. Bir de general vard. Sert kesin emirler veriyordu. Erlerin sng takt, saldrya getii grld beklenmedik bir anda. Kzl olanl renci ynlar aalayp duraksad birden. Sngl erler acmasz stlerine geliyordu. Ta ynlar, ukurlarla dolu, alm, kazlm yollarda bir kyya snma abasyla iti kak kamaya baladlar. Panolar, dvizler yerlere dmt. lk aknln yaratt igdsel r-ky aan birka gen, kar kma abasyla atldlar birden: - Arkadalaaaaaaar... stne yklenen kalabalkta Gnsel de ne yapacan armt ilk anda. evresine bildiri datyordu o sra. Birka kiinin arpmasyla salland, tkezledi. Yandaki ykk bir ta duvara tutunup toparlad kendini... Kayordu herkes... Bir sopas elindeki panoyu yerlerde srkleyerek smail kayordu... Handan kayordu... Ali, Mahmut, Selim, San Kz, Necla, Glsen, Ekrem... Generale bak... Kenan m o? Pencerelerde herifler... Sngleyecekler be... Erler... Allah kahretsin... Kamak olur mu? Birden atlp kar koymak geldi iinden... Frlad... Daha azn aamadan ynn arpmasyla ters dnd, yzkoyun kapaklanyordu ki kollarndan yakalad biri. Hi tanmad bir oland. Karman orman insan ynndan bir yol kysna ekip att Gnsel'i, delice akan kalabala karp gitti. Hzr olmal! Gnsel korkuyla soluk ald. Dmekten kupay kurtulduu yeri lgna dnm yzlerce, binlerce ayak, bir santim bile ezilmedik yer brakmadan acmaszlkla ineyip geiyordu. lrdm,

sakat kalrdm en azndan... Bebek de... Allah belasn versin bebein... Kenan da bir ara sanki yan bamda myd? Hibir tandk yz kalmam... Nerdeler ki bizimkiler?.. Yannda yresinde birka kii kamaya baladlar yeniden. Gnsel de frlad nedenini bilmeden, talar, ykntlar arasndan koup kyda, duvar dibi bir tmsee att kendini. Dnp yresine bakmyordu ki yedi sekiz er bir anda kuatverdiler. Yannda birka kz, bir de olan vard. Olan frlayp att kendini duvarn ardna. Birka er peinden kotular. Yakaladlar m? Erlerin ardnda bir general vard, akmakl gzlerinden ate saarak ksk sesle baryordu: Gtrn! Erler srklemeye baladlar. Gnsel diretmek istedi, olmad. Kurtulu olana yoktu. Paralarlard. Yrmye balad... Erler, subaylar bylece yer yer yakaladklarn ciplere, GMC'lere srklyorlard. Kocaman brandalar atp altnda kalanlar toparlyorlard. Tandk bir yz arad yeniden. yle kart ki. General sert yz, sesi, erler, subaylar, kaan kalabalk, srklenen, direten, diretmeyen genler. Hangisi tandk, hangisi deil!.. Dost dman ayrm var yalnzca... Ate etmediler ya... Belki daha ktsn kuruyorlar. Tk tk bir GMC'ye sokulurken yorgunluk, bkknlk duydu Gnsel. Yine mi Mdriye'te? Bu kez tamam. Zor kurtarrz paay... Vay canna, bildiri kalm cebimde. Ne etsem bunlar?.. Handan', Murat' da srklyorlar. Kenan deil mi?.. Kenan'd. Erlerin iti kak arabaya soktuu Gnsel'e katlam, donuk bir yzle bakakalmt ykntlarn tesinde. Arabada tk tk olmalar iine yarad Gnsel'in. Ara hzla giderken cebindeki bildirileri olanlarn srtlarn dayadklar pencere aralndan dan brakmak g olmad. Ykten kurtulmutu, derin bir soluk ald. imdi ne olacak bakalm? Ah Kenan-cm. Ta gibi kald zavallck. Ne yapabilirdik ki... Cumartesi akamndan, Kenan'la konutuklarndan beri gittike younlaan bir duyguydu yalnzlk. Karnmdaki bebee yabanclatm-dan beri! Mdriyet'e gtrlrken g vermiti bana geende, yoldamd, imdi kurtulmak zlemi duyduum bir yk. Kenan' ykntlarn tesinde yapayalnz brakp gitmen de nemli deil artk... Bir gn olacakt nasl olsa!.. Samalyorsun... Kzgnlndan!.. O kary da gebe brakm... O kan deil, karsn... Cehenneme... Gene Mdriyet'e mi bakalm? Asker bunlar... Mdriyet nne vardklarnda kyya ekip uzun bir sre beklettiler arabay... Gergin bir suskunluk vard arabada. st ste, kucak kucaa idiler nerdeyse. Gnsel kapyla pencere arasna skmt. Bir-iki kz daha vard ierde, dipte. Tandk yz yoktu aralarnda. Belki bir saatten ok bekleyip durdular ylece. Sonunda kap ald, bir inzibat astsubay: Erkekler insin, dedi. Araba boald. Bir sivil polis girip oturdu ieri. Dipteki kz bir ey diyecek oldu yanndakilere. Sivil tersledi hemen. Konumak yok!.. Neyi bekliyoruz! Niye karmadlar Mdriyet'e? Yoksa... Kap ald, kimlik kardarn topladlar. Bir sre de yle geti. Yine kap ald, orta yal bir kadn soktular ieri. Gnsel dibe doru yryen akn, rkek kadna dalmt ki Handan girdi kapdan. GnsePi grnce gzleri sevinle parlad. Gnsel de sevinmiti. Burda msn?.. Gnsel'in bir ey demesine kalmadan polis serte kt: Konumak yok dedik... Handan, Gnsel'in yanma otururken ters ters bakt polise. yle mi dediniz? dedi alayl. Vah Vah, ben duymadm... Gnsel'in yrei hop etti nedense. Takacak herifle, gereksiz. Polis stelemedi bereket. Kt kt bakt. Onlarda da bir ekingenlik var. Zavall kpekikler. Zavall m? Aradabadakile-re bakt Gnsel. Hepsi tedirgin, sinirden sararm hafife. En aldrmaz Handan yine. Gnsel'e bakp glerek gz krpt, ne demekse... Bo ver demek belki... Saatine bakt Gnsel, on biri be geiyordu. Araba yrd. Byk Postane nne kvrlp Ankara Caddesi'ne kt. Vilayetin nnde durdu. Kap ald. nin dediler. Vilayetten ieri sokup koridorlardan

geirdiler. Ar kadife perdeli, hal deli, mobilyal bir odaya aldlar beini de; kapy ekip gittiler. akn, susakald bir sre bei de. Handan sevinle dnd Gnsel'e: imdi ne olacak? dedi. stemeden gld Gnsel. Deli bu kz! Bana sorar. Vali bey arm le yemeine... dedi. Esmer kz -Fen Fakltesi'ndenmi- korkuyla at gzlerini duvarlarda gezdirerek: Dinliyorlardr, dedi. nce bir suskunluk oldu, Handan atld hemen. Dinlerlerse dinlesinler, dedi. Bok canlarna olsun... rkerek sustu tekiler. Gnsel glmseyerek bakyordu. Handan gidip viner kadife koltuklardan birine uzand. Oooh, dedi. Biraz uyusam... Dn gece bir saat uykum var. Handan'n davranlar itmiti tekileri. Souk bakyorlard. Hele yalca kadn... Biraz sonra Gnsel'le konumaya balad azck azck... Gerekten pazara giderken alp getirmiler kadncaz. Olanlarn pek dnda deil belki, ama polise getirilecek yan da yok zavallcn. Merakl seyirci olsa olsa. Gzleri doldu bir ara. ocuklar halasyla brakm evde... Vah vah!.. Kocas Anadolu'daym. Banka mfettii. teki iki kz renci, Handan'n davranyla iyice itilmilerdi. rkek, kukulu bakp duruyorlard bir kede. Eski arkadalar olmallar. irkince, ilerine kapank trden. leri neydi ki ehzadeba'nda... Geiyorlarm ordan... Gnsel stelemedi. Belki de dorudur. Saklamak istiyorlar belki de. Peki niye buraya getirdiler bizi? Sessizlik iinde iyice skc bekleyi balad. Handan kalkp yanna geldi Gnsel'in. Yapt aklabanlklar yreklenme, yreklendirme abasy-d ya, ters etJ yapmt. Gnsel'le pencere dibi sandalyelere iliip konumaya baladlar. Kenan' o da grm erler ocuklar toplarken. yi etmi adam, tutmu kendini. Yoksa o da imdi... Belki almlardr onu da, dedi Gnsel. Sonra ne oldu bilmiyoruz ki... Neesi snm gibiydi Handan'n. Mdriyete doldurulan erkek rencileri sille tokat dvyorlarm. Ana baba gnym oras. Sonra bir subay gelmi, yarbay belki, bir eyler konumular ierde odalarda, brakmlar dvmeyi. ocuklarn bir ksmn da alp gtrm subay... Sonra Handan' indirmiler bu yalca kadnla... yi yine subaylar, ate ettirmediler diyordu. Karnn iaret etti gz krparak bebek durumu nasl gibisine. Bo ver anlamna ban sallad Gnsel. Konuacaklar tkenivermiti, suskun kaldlar yine. Handan kalkp sinirli dolat, gidip kapy dinledi... Bizi burda unuttular herifler! dedi. Bir sre daha geti sessiz, somurtkan. Gnsel daha da me-raklanmt imdi. Gerekten neydi buraya getirilmeleri? Bir daha gz gezdirdi odaya. Perdeler, hallar, kanepeler, koltuklar, avize, sigara masalan, duvarda kitaplk... Bir anlam veremiyordu bir trl. Allma benzemiyor, bakalm nasl oyun bu? Handan somurtuk oturmutu koltua. Saat yanma geliyordu. Kap ald birden; ak sal, buruuk yzl, ak renk giysiler iinde semizlii iyice belli bir adam girdi ieri, yle bir szd odada-kileri. At kapy. Gelin bakalm, dedi yavaa... Yandaki bir odaya aldlar bir yan koridordan geirerek. De-minkinden kat kat stn deli idi oda, kocaman bir bro, maroken koltuklar, karda byk kapitone kap, hallar, perdeler, duvarlarda tablolar, kristal avize... En stten bir brokratn odas belli ki. Valinin belki de. Ak sal, semiz adam sralad onlan bronun karsna. Sonra cebinden kard kimlik kardann tek tek elden geirerek yzlerine bakt birer birer. Gnsel'de biraz daha m ok durdu ne? Kartlar bataki kza verdi, dat gibisine. Girdikleri yan kapdan kt. Kartlarn almlard ki kardaki ift kanad byk kap ald birden, szgn gestapo baklaryla, Gnsel'in tanyp da aknlktan ilk anda karamad Namk Gedik girdi odaya. Ardnda Kemal Aygn vard. Gedik hzla yrd, brodaki koltua oturdu. Kemal Aygn ar ar yryp ardndan ayakta durmu, ask yzle bakmaya balamt. Gedik pariad birden:

 Devleti ykmaya alyorsunuz... Salksz sesi odadaki canl her eye karyd sanki. Gnsel lgn gzlerine bakt adamn, kara sar derili yzne bakt. Arkaya taram bir tomar kl yn salar, beyaz gmlei, parlak kravat, koyu giysileri ile devletin koruyucusu!.. Ne istiyorsunuz! diye ald yeniden, ayn salksz, al sesle... Gzlerini tek tek stlerinde dolatrd odadakilerin, sonra daha da etkilemek iin bastrarak: Sizin yaptnz bu lkede komnisder yapmad, diye bard. Yine canlya dman bir sessizlik. Gnsel adamn al soluunu datma abasyla konumak, bir eyler yapmak istei ile yand birden. Samalyorum. Ban nne edi. Dndnden rkm gibiydi. Komnisder bile yapmam bizim yaptmz!.. Namk Gedik ayaa kalkt, elleri ile masaya dayand, eilir gibi yapt yavaa. Sesini yumuatarak balad bu kez: Sizleri ne sryorlar. Vatan hainleri var ardnzda. Belki de bilmeden ara oluyorsunuz... Dmanlar var bu lkenin... Sustu. Bataki kzdan balad sormaya. Kimdi, neydi, niye katlmt devleti yabanclara kar kk drmek isteyen hainlere? Korkudan duyulmaz olmu mzmz sesleriyle bir eyler sylyorlard srayla. Yal kadncaz hknkh bir sesle yemine balad. Pazara gidiyormu, tam o srada... stelemeden geiyordu yandakine. Sra Gnsel'e gelmiti. Gnsel dimdik bakmaya balamt adama. O da gzlerini dikip kald bir sre. Gnsel'in konumadn grnce: Siz? dedi. Yudumdu Gnsel. elikili duygularla g tutuyordu kendini. Felsefe rencisiyim... Ordaydm... Cipe srklediler... Buraya getirdiler... Kesik kesik, uzunca aralkl sylemiti. Gedik bir sre dikip kald gzlerini. Gnsel de bakyordu. imdi balayacak herif. O zaman da ben... Aptallk etme... Konumaman gerek... Aptallk etme... Kahramanlk m edeceksin budala. Abim ne dedi?.. Aptallk etme... u herife az dolusu... Felsefe okuyorsunuz demek... Vatannzn, devletinizin yararna dnmeyi retmediler mi size?.. retmediler de senden reneceiz bir numaral cellat!.. Sus, sakn' konuma. ine atmaktan, sinirden srt tere batmt. Adam bir an daha bakt dik dik. Sonra Handan'a geti. Handan doktor olduunu syleyince, gerisini beklemeden balad hemen: Ben de doktorum. ok ac duydum bir meslektamn karma byle karlmasndan. Daha dn polisleri, yasa adamlarn talayp kanlarn aktanlarn arasnda ne arar sizin gibi doktor hanm? Teessf ederim. Utanmazla bak. ocuklarn katilleri. Az dolusu tkr u herifin suratna... Aman Handan bir ey demese. Bir ey demedi Handan. Gedik balad yeniden. O da rencilik yllarnda genlik rgtlerinde alm; millet, memleket sorunlar sz konusu olunca en nde komu. Ama hibir gn devlet, millet zararna almam... Ve hibir gn... Etkiledii inanc ile konuup durdu bir sre... Yaknlarnz uyarn, dedi sonunda. Milletimizi, devletimizi ykmak iin komplo hazrlanmtr. Alet olmasnlar... Biz daima genlerimizin... Bir eyler daha sylyordu ki deminki semiz herif girdi kapdan. Dardan da sesler gelmeye balamt. Kemal Aygn'e bir eyler fsldad gelen. Namk Gedik de dnp bakt onlara. Anlaml baktlar. Szn balayp kapya yrrken, son bir sert bak att odadakilere!.. Umarm anladnz dediklerimi, dedi... O nde, Kenan Aygn ardnda, ktlar. Semiz adam bayla kapy gsterdi kzlara. kanp deminki odaya ald onlar da. Kuruntu mu ediyordu ne, semiz adam sanki Gnsel'e bakmt srekli! Mdriyette kaldm gece Birinci ube'de deil miydi bu adam? Gece yans karsna kartld masada oturanlardan biriydi sanki. Yeniden odaya girince birbirlerine bakakaldlar nce aknlkla. Handan glmeye balad. Vay canna be, dedi. enmeden amma da dil dkt herif... Souk hava dalm gibiydi. tekiler de daha canlanmlard. Glmsediler. Gedik'teki tad sert yumuaklk onlan da y-reklendirmiti belli ki. Handan kapya bakt: Peki ama imdi ne olacak sayn meslektam?

Hibir ey olmad uzun sre. Saat bir buua kadar skntlar iinde bekleyip durdular. Arayp soran da yoktu. Ara sra d-arda grltler oluyor, sonra yine sessizlik. Bir ara kap ald, kumral illi bir ba uzand ieri, hzla ekti kapy. Yal kadn bns bir bakla gzlerini dolatrd tekiler stnde. Unuttular bizi, dedi. Bir glmek tuttu Gnsel'i. Karlat eyler ylesine beklenenin dndayd ki kadnn safa syledii iki szck olaanst gldrc gelmiti. Handan atld, kapya vurmaya balad. Yoktu gelen giden. Kapy yavaa ap dar uzatt ban, dnd ieri akn akn: Kimseler yok burada ayol, dedi... Hepsi doluup baktlar kapdan. Botu koridor. ksalar m kmasalar m, duraladlar bir sre kapdan bakarak... Girin ieri!.. Ne oluyor?.. Lo koridorda bitiveren esmer, lacivert giysili, polis grnl biri yaklayordu. Yal kadn korkuyla ekiliverdi hemen. Bir kap alm, semiz adam da grnmt. Girin ieri!.. Kzlar da ekildiler. Handan'la Gnsel kalmt kapda. Handan bir adm da dar att kapdan. Niye girelim? dedi. Namk Gedik Bey brakt bizi... Lacili herif sertleti. Girin diyorum!.. Semiz adam aadan alyordu sanki... erdekiler de yreklenmiti. Yal kadn alamakl balad kapdan: Kardeim, evde ocuklarm a braktm vallahi... Bakn file elimde... Pazara gidiyordum... Semiz adam kesti: Peki... Peki, girin bakalm imdi... Odaya soktular hepsini... Handan barp armaya balamt. Evecenlikle arpk urpuk tmceler yuvarlyor; Namk Gedik Bey gidin dedi bize'ye balyordu sonunda. Kapy aralk brakmlard. Handan yine kt kapdan. tekiler de izlediler. Koridorda yine bir sessizlik olmutu. Biraz sonra yalca bir adam grnd, gelin gibisine el sallad. Yan koridordan, kap nlerinden geirip ana koridora, byk kapya getirip brakt. Kaplardan girip kanlarda, koridorlarda koturanlarda bir karmaa, bir gvensizlik, bir bezginlik vard. Ypranmlk vard her eyde. Vilayetin evresi tanklarla sarlyd. Erler, subaylar, zrhl aralar... Gnsel'le Handan akn, mutlu, olan bitene inanmaz bir yenilikle koar gibi Caalolu'na doru yrmeye baladlar. tekiler kapda ayrlmlard. Nasl oldu bu i ayol?., diyor, glyor glyordu Handan. Sayn meslektamn centilmenlii mi?.. Sayn meslektan da ne bok yiyeceini arm kzm... Gnsel iin iyice bilincine varm gibi dnp bakt Vilayete doru... Bitmi herifler, dedi. Boalm ileri. Tanktan, askerden kabuklar olmasa, tamam... Byle sylemek yreini soutuyor insann ya, gerekten yle mi? O ki kukun var, ne diye palavra skyorsun? Palavra deil de... Kenan'n oraya bir urayalm... Eve gidelim demiti Handan. Yorgunmu, hem de evden ararm ocuklar onlan. Doruydu. Dolmutan inip de sokaa girerlerken Handan' gnderip bakkaldan telefonla Kenan' arad Gnsel. Burak kt, Kenan Abi gelmemi daha. Evde bekleyeceini syledi, kapatt. Handan' yatann zerine uzanm, uyudu uyuyacak buldu evde. Salona geip koltua brakt kendini. Teyzesi mutfaktayd, Turgut yoktu. Sormad. yle yorgundu ki. At, hibir eyi 373 ii ekmiyordu. Polisten kurtulmaktan doan sevin dalm, nerdeyse aclk kmt iine. Bir sr ocuk Mdriyet'te dayakta, ikencede. Nasl braktlar bizi? Belki Kenan da Mdriyet'te. Ykntlar tesinde bakakalm, dimdik grnts gznn nndeydi hep. Brakrlar m onu yle?.. Kap alnd. Frlad birden. O'dur. Sermet'ti... ard, beklemiyordu. Yine de sevinmiti.

 Ho geldin, dedi, Hayrola... Braktlar m?.. Vallahi bilmiyorum, dedi Sermet. Braktlar m, biz mi katk?.. Vilayetteki gibi... Ne oluyor bu adamlara? Her yandan m dklyorlar?.. Subaylar basbaya koruyorlarm ocuklar. Yoksa?.. Bir oyun olmasn btn bunlar?.. Sermet de kukuluydu. le karavanasndan sonra birka ocuk duvardan adayp km bir yola. Kente de ordan geen bir asker tat ile gelmiler. O gnn olaylarn konuuyorlard ki kap alnd. Tedirginlikle kapya gitti Gnsel. Kenan'sa imdi?.. Bu olan grnce... Doktor Ali'yle, yle bir tand bir kzla bir oland. Tp'tan. Handan'n tayfas. Yolgeen hann geti ev, altndan ne kacak bakalm... Ne karsa ksn... Olaylar tartmaya koyuldular. Herkeste bir kuku, bir tedirginlik vard. Kimse iyiye yormuyordu olanlar. Akama doru Handan kalkn. Hukuk'tan, kti-sat'tan ocuklar da geldi. Bugn alnanlarn ou Harbiye'ye, Merkez Kumandanl'na, Rami Klas'na gtrlm. Braklan da varm. Avukatlar yrmeye kalkmlar... Datmlar... Kumandanlar ate etmeye yanamam... Polis en ok be alt ocuk stnde duruyor; herkese onlar soruyormu. Gnsel bu srekli arananlardan RaiPle Nuri'yi tanyordu yalnzca. Her eyi bunlara ykp ipe kadar gtrebilirler ibret olsun diye bakarsn... Cz etti ii. Bizim iin daha iyisini mi dnyorlar? Yukardan alyorlard ya, aclarla dolu olaslklann tedirgin evecenlii vard herkeste. Akam karanl basmt ki Kenan geldi. ocuklar kyorlard, Sermet'le Handan kalmt yalnzca. Kapda Kenan'la karlatlar. Kenan ieri girip de Sermet'i grnce duralar gibi oldu nce, toparland. Gnsel'i kucaklamak iin yanyordu. Ne arar bu hergele burda? Durgundu. Sonuna kadar da gitmedi durgunluu. Sermet de damarna basmak iinmi gibi kmldamyordu yerinden. Yapkanl stndeydi. Ne gzel oyun kmt Handan'a da... Gnsel'le mutfakta yemek hazrlyorlard ki: Seninkiler ierde birbirlerini ldrmesinler, dedi. Kovsa mydm? dedi Gnsel. Bu olan da ok mnasebetsiz... yi arkada belki ama... yi arkada m oldu imdi?.. Girmedi tartmaya. Zaten canm skkn; bu kz da hep stme gelir byle. Kenan'la Sermet ktklarnda 10'a geliyordu. Sinir yans yapar gibi birbirlerinin kmasn beklemilerdi. Skynetimin yasak saatinde sokakta olacaklard nerdeyse. Konumalar da gnlk olaylann snk, souk yinelenmesiydi. Yalnz bir ara Sermet, Mdriyet'te Gnsel'in yiit davrann hcredeki delikten nasl grdn anlatt daha da abartarak. Kenan'a inat yapyordu sanki; orda yoktun sen, biz yan yanaydk der gibi. Muduluk duyuyordu, ekiniyordu da Gnsel. imdi Kenan... Kenan da o gnk olaylara deindi yle bir. Gnsel'in yakalandn grm, bir trl karar verememi hangisi doru olacak diye. Atlsam m, yoksa... Dorusunu yaptnz, dedi Handan... Olur mu hi?.. Gzlerinin iinde alayl bir glmsemeyle sessiz bakp durmutu Sermet. Kenan ne diyeceini bilemiyordu. Bir eyler dese ya u hergele de versem aznn payn. Korkmadm, kamadm ki... Yumruk bile yedim... Ne yapardm baka... Handan anlamt. Dnden hazrd Sermet'e yklenmeye... Siz abimizsiniz Kenan Bey, dedi, oluk ocuk gibi aptal575 ca atlr msnz ortaya hi... Gnsel ne diyeceini bilememiti... karlarken Kenan: Yann ararsn deil mi, dedi, bir ara fsldar gibi... Ertesi gn evde olmay dnmt Gnsel. Turgut'la teyzesiyle kalmalyd bir gn olsun. Safi kpeine dnm olan! Anneciimin sz... Akam yemekteki davranlanndan, pisliinden utanmt. Telefon ederim bir ara... Yann ne olacak bakalm?.. evket Abi de beklemiti bugn... Niye ard ki?.. l gibi dp yattlar. Sabah hafif atele kalkt Gnsel. Handan daha nce kalkm, ay hazrlamt. Nabzna filan bakt. kma sen bugn, dedi... Bir de hastalk m? Tam da sras. yle yorgundu ki... Akama atei ykselmeye balad. Kenan'a Handan telefonla bildirmiti. Kenan geldiinde yine biroklan

vard evde. Ankara'da Meclis'te geen haftaki kavgalan anlatyorlard ayrntlanyla. CHP yeralt muhalefete geecekmi! Ulus'u gizli kanyorlar-m. smet Paa'nn konumasn oaltp yayyorlarm gizliden... Polis saklanan genleri anyormu deli gibi... Neyi iyiye, neyi ktye yoracam bilemiyordu Gnsel. Bu hastalk da... Ge saate kadar gelip gidenle doldu ev. Kenan'la bile yle bir rahat, ba baa konuup taramyorlard ki... Srekli bir durgunluk vard onda da. Somurtur gibi. Sermet'e takt kafasn, biliyorum. manklk, kansnn koynuna gitsin!.. Uff, kafamn ii de Trkiye gibi, arapsa elikilerle dolu. Baka nasl olacakt Trkiye'deki kafa... Ayaa kalknca ilk iim karnmdaki piten kurtulmak olacak. Ateim bir dse. Nerde ttm?.. Be gn kadar srd atei. Gelip giden renciler hi eksik olmuyordu evden. Sokaklarda yrye kanlar da akama u-ruyorlard en ge. Hele Sermet... Bu ev gzaltnda diye geldi bir gn Handan. Yok canm!.. Ev deil ki diyordu Handan, k-676 l baba tekkesi!.. Giren kan belirsiz. Daha iyiydi Gnsel, kalkm salonda oturuyordu. Aliler geldiler. nemli bir sorun vard. Kaan ocuklardan ikisinin, Reat'la Hasan'n saklanacak yerleri yokmu, sokaktaym olanlar, Kurtulu'ta bir kilisede gizlenmiler dn gece. Tabutlarn arasnda yatmlar. ok srmez bu i diyorlard, gizli polis her yerde canavar gibi. Sa komazlar bir ellerine geirirlerse. Suriye ya da Yunanistan'a m kasalar, dendi. Nereye kaacaklar?.. Buraya gelsinler diyecekti nerdeyse Gnsel. Handan srekli bakyordu Gnsel'e. nce anlamad, sonra kulaklarna kadar kzard. Bombo ev duruyordu Tevikiye'de. Olur mu?.. Niye olmaz ki?.. Kenan'la konumak gerek. Hem tekilere kimin evi diye... Dnlecek ey mi bu durumda o... Gel kz u ineni yapalm, dedi Handan. tekiler kalkacak oldu, tuttu onlar... erde anlaverdiler. Handan bir akrabalarnn evi diye verecekti anahtar ocuklara. Kenan'la da konuurlard nasl olsa. Byle bir zamanda kar koyacak deildi ya. Gnsel de sanmyordu. Bir i yapmann sevincini duyacakt belki... Adresi yazd, plann izdi. Handan da kt onlarla. nce o gidip hazrlayacakt evi. Hem sevinli, hem de ikilliydi Gnsel. Kenan'a bir sormadan... Kocaman krmz gllerle geldi Kenan akama doru. Naslsa kimse yoktu evde. Turgut okuldan dnmemiti, teyze de yatyordu ierde. Deli gibi sarld Kenan. Gnsel yavaa ekip kurtard kendini. Ne yapyorsun? dedi. Kenan sulu gzlerle kaplara bakt. steksizliindendi aslnda Gnsel'in. O geceden beri Kenan'a, Tevikiye'deki eve, gittike bilinstne kan bir soukluk mu birikiyordu iinde ne? Hastalk abuklatrmt bunu. Handan'a anahtar vermeye kolayca yanamam da bundan belki. Geecek, biliyorum... Bir sre sonra ancak... Haydi, dedi Kenan, ocuksu sabrszl ile. Gidelim bu akam... tmem ben seni birtanem... Arabayla doru... Gnsel ne diyeceini bilemeden kald. Kt m? almak olana ite... Kar da kamaz.. Hele ksn... Gidemeyiz oraya, dedi souka bir sesle. Anlamadan bakyordu Kenan. Bir sre bakalar kalacak orda... Bakalar m kalacak?.. Belli ki bir anlam verememiti Kenan. aka myd, bir ta m vard szde? Gize dayanmann stnl ile bakyordu Gnsel. Ar ar aklad. Sonra olaan, nemsiz bir konuya deinir gibi: Artk hibir ey kendimizin deil, dedi. yle bir dneme girdik ki... Acmasz... Akam karanlndaki odada sessiz kaldlar bir sre. Gnsel gzlerini dikmi Kenan'n tepkisini kolluyordu. O geceki tartmalardan sonra bir olup bitti idi bu davran, ne yapacakt bakalm... Bir sigara yakt Kenan. Bir-iki soluk ekti, dnceli. Kar konacak bir ey deildi aslnda Gnsel'in yapt ya, sonucu ne olurdu? Rasim, kapc... Polisler... Biz... yle bir dneme girdik ki... Ne denir? Keke beni bekleseydiniz, dedi. Benim gtrmem daha doru olurdu belki... Handan bir aksaklk yapmasn?..

Kendini g tuttu Gnsel. Boynuna atlmak gelmiti iinden. Ne ok seviyorum, geveyiverdim. Sanmam, dedi. Ayrntlarna kadar rendi Handan... Beceriklidir... Gece gidecekler... D kapnn anahtarn da ald... Ben hasta olmasaydm... Bir ey demeden bakp kald Kenan. yi ki hastasn! ki delikanlyla gece yans o eve girip... Baladm yine... Nermin'in evinden baka yer kalmad gidecek!.. Ne yapacaz?.. Nereye gideceimiz belli mi?.. Bizi daha iyi eyler mi bekliyor? Rasim'in syledikleri bo deil... ok kanl bir oyuna girieceklermi, dedi. Rasim syledi... Kula deliktir onun, bilirsin... Daha dorusu herif... Neyse... Nerden balayacan bilmez gibi duralad. inde kabaran bir heyecanla gzlerini Kenan'a dikmiti Gnsel. Neymi oyun?.. Dili varmyormu gibiydi Kenan'n. Ya da inanamad iin balayamyordu bir trl... Diyor ki... dedi, ldrteceklermi krk elli kiiyi. ldrtecekler mi?.. yle diyor... zellikle eski devrimcilerden krk elli kiiyi toplayp bir alanda... Asker giysileri iinde kendi adamlarna bombalarla, makinelilerle ldrteceklermi... Bir rpermeyle bakt Gnsel, yine de kavrayamam gibiydi. Nasl?.. Naslm bilmiyorum, dedi. yle diyor... Kesinmi kararlar... Sonra da ldrlm o fili komnistierin resimlerini basnla dnyaya, kamuoyuna datacaklarm... te CHP'nin ibirlii yapt, n saflarnda arpan azl komnisder diye... rpertici bir sessizlik kmt birden. nanamyordu Gnsel... Himmler'in Polonya'da uygulad yntem... Niye olmasn?.. Yapar bu canavarlar, dedi Gnsel... Sonra anmsam gibi ekledi: Tahkikat Komisyonu'nun CHP'yi sulamasnda gizli hcre kurmak, Bizim Radyo'nun nerilerine gre eylemde bulunmak filan var... Tantlayacaklar bunu... Vay canna... NATO'ya dman olduklarn da yayyorlar CHP'lilerin... Nasl uygulayacaklar, kimleri alacaklar?.. Birden abisi geldi aklna... yi ki burda deil... Baba'ya, eskilere hemen yaymal... Peki ya yalansa... Bouna tedirginlik en azndan... Belki bunu da kastl yayp baka hesaplar peinde herifler... Birden her eyi unutmutu, kalkt koltuktan, Kenan'n boynuna dolad kollarn... pt pt... Snmak istei... Uff, dedi... Ne aalk dnyadayz... Bir eyler daha sylemek istedi. zellikle Nermin'in gebelii ile ilgili. Aldrmamasn filan... inden gelmiyordu. Yklm bir yan vard daha onaramad... Ne kk-burjuvaym... Kap 579 alnd... Ayrlp koltua oturdu, Kenan at. Turgut'tu... Tey-ze de kalkmt. Biraz sonra da Sermet'le bir olan damladlar... 5 Mays'ta saat bete Ankara'da Kzlay'da ok nemli olaylar gemi. Menderes'i yuhalayp tartaklam halk... Zorla kurtarmlar herifi... Sermetler'in bir general yaknlar gelmi Ankara'dan... Kara Kuvvetleri Komutan Cemal Grsel, Ethem Menderes'e mektup yazm; Demokrat Parti Ynetimine tepkisini bildiriyormu. lerinde Ankara milletvekili Ecevit'in de bulunduu drt milletvekilinin stanbul Skynetim Komutan Fahri zdilek'e verdikleri dilekede, vatandalara, igal kuvvederinin bile reva grmedii irkin ar muamelelerden, trnak skldnden, kulaklarn sar edildiinden sz edilmi. Ayn drdnde CHP Meclis Grubu adna Ynetim Kurulu yldrmla Menderes'e bavurmu. Sermet'in yanndaki olan -babas CHP il ynetimindeymikarp kopyasn gsterdi telgrafn. Anayasa dna kld iin millet kararl infial gstermek zorunda kalm. Btn bask rejimleri gibi karanla srklyormu lkeyi. Ba aa gidiyormu Menderes. "Milletin haklarn mdafaa etmekle hibir haysiyetli milletten daha geri bir anlayta olmadn..." diye bitiyordu telgraf. Bir tmce okunurken Gnsel'le Kenan baktlar. "Milleti ve dnyay aldatacak iftira olarak CHP'nin hr milleder camias ve NATO ittifaknn aleyhtar olduunu yaymaktasnz..."

CHP'ye ettikleri iftiraya dnyay inandrma oyunu peindeler demek. Kenan'n anlattklarnn imdi daha da etkisindeydi Gnsel. Bunlara aklasa m aklamasa m bilemiyordu. Kenan ona brakmt belli ki. Daha gerei yok gibi geldi. Hem bunlar deil ki tuzaa drlecekler. Dokuzda kalkp gittiler. Kenan pirelenmi bakt Sermet'in bir ara ayakst fiskos eder gibi Gnsel'e sokulmasna. Yann sabah urayacan sylemiti Ser-met. ok nemliymi... Kim bilir ne halttr! Kenan'n kukulu, kskan baklarn grnce glmek geldi iinden, Gnsel'in. 680 ocuk bu adam... Bencil, her ocuk gibi... Uzun saatler uyuyamad gece. Handan ne yap ki... Kenan'n sylediklerini hemen Baba'ya, evket Abi'ye... evket Abi'ye de ayp oldu... Hastalm duymutur belki de... Kafas karmakarkt yine. Sabaha kar dalmt. Teyzesinin sesi ile uyand. evket Abi gelmi, salondaym... Yedi'ydi saat. Ba ylesine anyordu ki. lalardan belki... abucak giyinip yzn ykad, salona geti. evket Abi tedirgin bakyla kedeki koltua ilimiti. ini yakan bir sknt duydu Gnsel. Nedenini bilmedii bir korku vard iinde. nemli bir ey olmal... Dleyemeyecei kadar nemliydi... Ne diyor bu adam... Kenan polis miymi? Allah hepsinin belasn versin, eolueekler! XXIX Sarahaneba olaylar kendine gven kazandrmt Kenan'a. Gnsel'i gzden yitirdii rkl kaa o da kaptrmt ya, tez tutup toparlamt kendini de, yresindekileri de... ti kak, birbirini ineyen yndan syrlm, ykntlarn ardndaki bir yapnn kirli duvarn srtna vermi, kaan birka kiiyi elleri ile karlayp gslemiti. nceleri pek ipleyen olmamt, lgn gibi kayorlard. nnden yldrm akyla geen yzler Kenan' etkiliyordu daha ok. akn bilinsiz kan, rknn, topluluk iindeki bireyci irkinlii ayna tutmutu yzne. Kendine bakaldnr gibi gl atld birden... Durun be!.. Ne kayorsunuz?.. Durun!.. Krlam salar, izgili olgun yz, sesinde, atlndaki itenliini daha da etkili klm olmalyd. evresindeki genler duralamt. Bu yan bolayp karya saldrmt askerler de tam o sra. Anayoldaki ka durdurulur gibi deildi. Tanklarn, sngl erlerin ynla basks olanak brakmyordu kar koymaya. Kenan, kyda, evresinde birka gen, ne yapacan bilmeden gzleriyle Gnsel'i aryordu lgn gibi. Asker tatna bindirilen Gnsel'i grnce ne yapacan kestiremeden kalmt yine. Atlmal myd? Niin?.. Var m niini?.. Arabaya akmlard bile Gnsel'i... Frlyordu ki askerlerle kuatlm araba hzla atld gg2 ileri... Donup kalmt... Abiii!.. Yresindekiler ekiyordu kolundan... Kzta'ndaki kalabalkta kendini grp tanyanlardan olmalydlar... Ya da deminki direniinden yaknlk duymulard... Yandan stlerine gelen bir subayla yirmi otuz erin saldrsndan kurtulmak iin srklenir-cesine kolundan ekip kamaya balamlard. yle arna gidiyordu ki kamak, silkinip kurtard kolunu, duvarn dibine ekilip dimdik durdu. Kamamasndan m, yallndan m nedir, subay, erler Kenan' brakp kaanlarn peine dtler. Yresi boalvermiti bir anda. Tek bana, alana, olaylara seyirci bir yalca vatanda olmutu duvar kysnda. Gzleri, Gnsel'i tktklar, imdi uzakta yol boyu klerek giden arabadayd. Araba da ilerdeki soka dnnce boalm gibi kald. Alan, yollar da boalmt. Tanklar, asker aralar, subaylar, erlerdi ortada dolaan. Kemerlerin, kemerlerin ardnda aralktan, boluktan grlen duvarlanyla Gazanfer Aa Medresesi'nin, ehzade Camisi'nin soylu yaplar, biraz nce sngyle, tankla zgrlk lna kapatlan alan yce bir umutla snrlyor, sada NA-TO'cular barndran Belediye Saray'n, bir sessizlik iinde, yapsal irkinliinden de te suluyor gibiydi. Gkte bir helikopter dolanyordu. Gnsel gitti; kalmad yaplacak bir ey! Kenan, Aksaray'a inen yol kysnda ar ar yrmeye balad. Bir ara sokaa sapt biraz sonra. Niye ayrldm alandan? Kavga bitti mi? Benim kavgam deil bu. Gnsel'in kavgas da deil aslnda. Karmak duygularla alkalanarak Aksaray Postanesi'ne kadar yrd arka sokaklardan. Rasim'e telefon at. nce evde arad.

Ref kt, iyerine gitmi biraz nce. Bir yaknlkla konutu ki Ref, oktandr byle deildi. Ya da ben... Can cehenneme rfntnn... Rasim'i hemen buldu. Yine mi? diyordu Rasim. O haspa da biraz evinde otursa ya!.. Ne kzyorsun, senin dediini diyor o da... imdi kmas gerekiyormu, iyerinde arayacakm leden sonra, te filan... e kadar ne yapacam? Yine alana dnsem? Ne var alanda?.. Yenikap'ya doru yrd, deniz kysna kt. Aylarca nce Gnsel'le dolatklar yerlere doru yrd. ekicilii yoktu anlarn, kafasndaki her ey gelecee ynelikti. inde bir eziklik, uzun sre dolat. Bir kahvede ay iti. Denize, dalgalara gemilere bakt uzun uzun. Yoldan geen aralara bakt. Nasl kurtulacak Gnsel? lkece nasl kurtulacaz?.. yice karamsarla dmekten korkuyordu. Son gecelerini dnyordu ok bunald m. Gnsel'in glen gzlerini, marlar syleyiini dnyor dnyordu... indeki kaznty bastrmak iin Aksaray'da bir lokantaya girdi lende. Herkeste bir sessizlik vard. Dnceli yiyordu insanlar. Saat e doru iyerine gelip de Gnsel'in haberini alnca, yorgunluunun bilincine birden varm gibi yukar kp koltua brakt kendini. Yine kurtulmutu Gnsel. Korkuyordu Rasim'in gcnden. Onun gcnden mi kurtuldu?.. Baka nasl olur ki? Gnsel'i grmek iin hemen eve komak gelmiyordu iinden. Gittike artp oaldna inand sululuu, yz yze gelip de Gnsel'den saklaynca daha da b-yyordu. Rasim'e bavurup kurtanyorum seni desem... Nasl derim? Rasim nasl kurtaryor? Ne bileyim? Nerden bileyim? kidir kurtaryor ite... Karlnda bir ey de istemiyor ki benden. stemesi gerekmiyor hyaraas. stediini alyor belki de... Nasl? Ne bileyim, nerden bileyim? Binemeyecei eein nne ot kor mu o herifler... Srtmzdalar, yleyse? Rasim'in aramas gecikince kp yrd Beyazt'a doru, dolat durdu yollarda. Gnseller'e gidip de Sermet'i grnce baka salksz duygulann da karmaasna kapld bu kez. Gnsel'in nasl olup da braktklarna ap bir anlam verememesi, heriflerin laka olduklarna balamas daha ok, Kenan'n iindeki ac basky daha da arlatrmt... Peki Sermet niye ayrlmaz bu kzn peinden? O da hani, olan peini brakmasn diye elinden geleni ardna koymuyor! Bkt benden, gven olur mu bu kzlara!.. Kim bu kzlar dediin... Seninle yatt diye... Onu demiyorum ben... Ne dediini sen de bilmiyorsun ya, hyaraas... Ne dediimi ben de bilmiyorum ya... Biliyorsun pek iyi, Sermet'i kullanyorsun kendi suunu kltmesi iin... Gece Sermet'le birlikte knca bir arabaya atlamlard. Pek az konutular yolda. ok eylere gebe olaylar, diyordu Sermet. Yok canm!.. Kenan nce Sermet'i evine brakt. ili'de lks bir apartman. Bilmem ka kan kendilerininmi... Gidinin burjuva pii... Kt ocuk deil belki de... Gnsel de yle dnyor... Kafas gittike bulanyordu. Evde Nermin, akamst Rasim'in aradn syledi. Evde yoklarm, bilmem nereye gidip kalacak -larm bu gece. O ii oldu demi Rasim. Nermin sormuyordu ne ii olduunu... hibir ey sormuyordu... Bir de onunla uramyorum bereket. Karnndakiyle byyor o, budala. Yarn yle uraacaksn ki... Bugn zdk de yarn kald... Gnsel'in hastalna sevinmiti sanki. Sokaklara kamayacak oturacak oturduu yerde haspa!.. Ne gzel!.. Birka kez arad Rasim'i, Ankara'ya gitmi. Refi'te bir yaknlk... Gnsel'i rendiyse Rasim'den... Byledir orospular... Ne de tanrsn ya orospular... Sonunda bir sabah gelip karsna oturdu Rasim, iyerinde... O korkun oyunu aklad: Sakn bir yerde azndan karma, iyi olmaz, dedi. Gerekten mi ekiniyor, az m yapyordu yoksa? Nerden duyuyorsun sen bunlar? Sana ne ulan, dedi... Sen paam kurtarmaya bak... O ki bu kadar dknsn o karya da... Azndan karm gibi duralayp dzeltti: ... kza da syle, ortalarda grnmesin pek... Valla akas yok bu kez... Biraz daha stelersem su ortayz. Gnsel'in tepkisi umduundan byk olmutu. Korkuya kaplmaktan g kurtulmu gibiydi. Hastaln, yorgunluun sonucu doal sinirlilik! Ner-min'in gebelii de doal... Sen de doalsn! Daha ne kadar yk535 leneceksin bakalm parmak kadar kza?.. Gnsel'in atlp boynuna

sarlmasyla, scack pckleriyle doldu dolacakt. O bana snmak istiyor, ben kime snacam? Gnsel'in korkusunda, evde saklamaya kalkt ocuklarn da pay var belki. Pek iyi olmam ya, nasl kar klr? Rasim'den, kukularndan asa, namuslusu, son olaylara da getirmesi gerekecek... Olmu, bitmi o ki... Bir hafta kadar oraya urayacaklar da yoktu naslsa. O geceyi, ertesi gn pek tad geirmemiti yine de. lene doru Rasim'i at. Niye at? Kendi de bilmiyordu. Bir azn arayaym... doal olmayan bir ey var m bakalm herifte? abucak kapatt Rasim. Ba dertteymi bilmem hangi sirkede. Arkasnda kim olduunu bir bilsen pezevengin, diye okkal svglere gemiti hemen batakilere. yice sonu geldi dnyann!.. Doal olmayan bir ey mi? Doal ne kalm ki?.. lene kadar Gnsel'i bekledi. Matmazel'le hesaplara dald bir sre. ler pek ktye gitmiyordu. Btn baboluluuna, ipin ucunu Burak'la Matmazel'e brakmasna karn, gelir, nemli biimde artyordu. zellikle pahal meslek kitaplarnn sat ok ey brakyordu. Sallantda saylrd yine de. Birikim yapamyordu. Kazandklarn rahat harcyorlard o kadar... Nermin'in azn kapatyor bu da!.. Burak iyi olan ku, en byk ansm Burak. leden sonra, Gnsel'e gidip de evde kimseyi bulamaynca can skld. Demek kalkt Gnsel. Eczaneden Burak' at, aramam. Biraz dolat sokaklarda. yerine gidip beklemeli en iyisi... Bir trl atamyordu iindeki sknty. Belki de Sermet'le... Evet Sermet'le... Yatmtr deil mi?.. ok alam ben... iyerine gidip Burak'n yannda kald biraz. Ara sra yardmc oluyor, daha ok da konuuyorlard. Burak her gn daha ateliydi olaylarn gelimesi stne. Bir sre sonra Kenan'daki dalgnl sezmi olmal, sustu o da. Gz kapda, kula telefondayd Kenan'n. Yorgun dt, kp yukarda koltuuna kt. Bir eyler okumay denedi. Birka telefona atld... 535 Saat altya geliyordu, iyiden iyiye merak etmeye balamt artk. kar da nasl aramaz beni bu kz? Korkun olaslk parlad birden kafasnda... Yoksa?.. Aldlar m kz yine?.. Teyzesi peki?.. O da peinden gitti... Gitmez!.. Nereye gittiyse gitti kocakar, dert mi?.. Gnsel nerde? Bir sesle frlayp aaya bakt. Kitap alan bir kzd. Burak'la cilveleiyorlard. indirim yapsnm... Bedava versin!.. Yediyi gee kapattlar dkkn. Bir arabaya binip Gn-seller'in kapsnda indi. Gz pencerelerdeydi... Kapalyd perdeler... Bir yere mi gitti bunlar? Nereye giderler? Merdivenleri karken yrei duracak gibi arpyordu. Kimse yoktu evde. Ne yapacan bilemeden, ayakst kald bir sre... Ar ar indi merdivenleri. Soracak birilerini arand. stemiyordu da. Komularyla ilikileri souktu Gnseller'in. Demokratm ou. Yalnz en st katta bir emekli astsubayla kans teyzesinin dostuydular, duymutu. Koyu Halk Partiliymiler. Onlara m ksa... Teyze oradadr belki de... Dnd, birka basamak kt, vazgeti. Sekize on vard. Biraz dolarm sokaklarda, dokuzda urarm. Skynetim yasa onda balyordu artk. kt, akam alacasnda-ki Kocamustafapaa sokaklarnda yrmeye balad. Tat aralarndan inen, dkknlarda son alverilerini yapp evlerine giren yorgun argn akam kalabal gittike seyrekleiyordu. Cerrahpaa'ya kadar yrd, hastanenin kapsnda bakp kald bir sre. Anlam veremiyordu bir trl bu ie. Bir, rkye kaplyordu Gnsel'in bana bir eyler geldiine inanp; bir, delice kzgnlkla svgler yadryordu Gnsel'e nedenini tam bilmeden... Nasl yapar byle?.. Yine bulamazsam dnte... Dokuza bile kalmadan dnnce yine bulamad kimseyi; pencereler kapkara, kap duvard yine... Kapclar yoktu Gnseller'in, komu bir apartmann kapcs bakyormu. Hangisi, bilmiyordu. Ar ar merdivenleri kp at katna geldi, zili ald. eikbozuu yzl, kr sal bir adam at biraz sonra. Emekli astsubay olmal. Gnsel Hanmlar m? Nerden bilsindi. drt gn var ki grmemilerdi. Teyze hastayd ya... Adam kapy souka kapatnca biraz ferahlam gibi oldu. Hastaneye yatrdlar... O kargaada ne yapsn Gnsel de?.. Hey Allah... Ar ar indi, sokan alacasnda dnp bir daha bakt. Eve mi dneceim? Hastaneleri dolaacak deilsin ya! Belki de Cerrahpaa'da yatyordu; oraya ekip gtrd demin ayaklarm! Keke girip bir... Taksiye atlad... Daha vard skynetim yasann balamasna. Cerrahpaa'ya urayaym, ordadr. Handan da orda alyor. Bouna m ekti demin oras beni?! yle inanmt ki teyzenin Cerrahpaa'da olduuna -Gnsel de yanndadr- hastanede yok denince

nerdeyse kavgaya tutuacakt hemirelerle. rfntlar; doktorlarla fingirdemekten baka ne bilirler? Handan Hanm da yokmu... Bilmiyorlarm. Arabaya dnp bir kez daha urad Gnseller'in sokana. Ayn umutsuz karanlktayd pencereler... Yine de kp srekli ald kapy. ald. ald... Ar ar indi merdivenleri. Sokakta bir daha dnp bakt kara camlara... Arabaya yklm gibi girdi, evinin adresini verdi ofre, arka koltua bzld. XXX evket, Kenan'n gizli polis olduunu syleyince deli bir kzgnla kaplmt Gnsel. Adam kovdu kovacakt. G tuttu kendini. Bir o kalmt pislik atmadnz, dedi, tiksintiyle. evket'in terslii de nlyd ya, byle bir tepkiyi beklediinden midir, kzanp sarard, tuttu kendini. Kime pislik attk, dedi kekeler gibi... Biz senin iin sylyoruz kzm. Toparland, uzun uzun anlatmaya koyuldu evket, onu neden, nasl dndklerini. Kzgnl ar ar dalmt Gn-sel'in, yerini aknla, meraka, gittike yreine oturmaya balayan rpertili bir acya brakmt. evket uzun konumasn bitirince ta kesilmiti. Bir noktaya takl, bo anlamsz gzlerini, bir sre sonra alamaya m, acl bir glmsemeye mi dnve-recei ayrt edilemeyen belli belirsiz bir titreyile odada, duvarlarda ar ar gezdirmeye balad. Silkinir gibi bir abayla tuttu kendini birden. Yandaki bir masaya uzanp bir sigara ald, yakt; derin bir soluk ekti, fledi uzun uzun. Belki datamamt ya, hi deilse aralamt buludan. Ne kadan doru bunlann bilmem, ama polis demek bir insana... Sonunu getirememiti; alamaktan, yklmaktan kanyordu. evket yine bir eyler anlatm, sonunda: Gerisi sana kalr, demiti. Bizden sylemesi... Gizli polisin ekmeceleri elimizde deil. Nerden biliriz daha kesinini? Aslnda yle kesindi ki syledikleri, pek de kolay deildi daha kesinini bulmak!.. Felsefe'de renciyken Mdriyet'e alnnda balam Kenan'n polislii!.. Hasan Abisi sylemi daha nce bir sorsunlar, diye. Bu korkulu, dank ortamda, bu koullarda kimden beklenir trl sakncas olan bir aratrmaya kalkmak? Kimse pek anmsamyor-mu da... Hamza diye biri kukulu szler etmi ya, o da bilmiyormu iin asln; bilmem kimden duymu ki bir zamanlar... nemsememiler... Yresine urayp kaybolan yzlerce genten biriymi Baba iin de, ne dermi?.. Bir rastlant zm her eyi! Eref grm GnsePle Kenan' niversite bahesinin kapsnda. evketler'e gelmi doruca. Selami'yi bulmular... Yelde-irmeni'ndeymi. En eski arkada Kenan'n. Onun hi kukusu yokmu, Kenan satm onlar poliste... Eref de o tutuklanma-daym, iin asln ordan biliyormu... Nerden nereye!.. Selami'nin arkada bir matematik retmeni varm Konya'da, Tahir; o da tanrm Kenan'. Btn Konya biliyormu Kenan'n dokunulmazln! Kimlerin ocuklarn aktrm da gk bile diyememiler... Hem de edebiyat dersinden!.. Uluorta da konuurmu orda burda; bakas syle-seymi o szleri, bitikmi ii... Eczac bir Fadl Bey varm Konya'da. Mason derlermi. Yedikleri itikleri birmi Fadl Bevler'le Kenanlar'n. Bilmeyen yokmu bu eczac Fadl'n gizli polis ajan olduunu. Sonra yine bu Selami... Olaylar, ykler, hem ayrntlarla... Zekai varm niversitedeyken. Bu Kenan'n yakn arkada... O da yle ajanm... Bu ikisi... Gnsel, Zekai'den sz edildiini anmsad niversite bahesi nnde. Eref sormutu Kenan'a. Hi grmedim, demiti. Ne diyecekti ya!.. Kzarm myd? Yklr gibi oldu Gnsel bu soruyla. Duyduklarn nemsememek iin batan beri gsterdii aba tkenmi, kuku balamt demek... Kzarm myd? Demek sen de bunlarla birlikte... Kukuya bile yer brakmayan son olay da syledi evket. Bir avukat arkadann kaynpederinin -bir emekli albaym- eski bir arkada istihbaratdan -Milli Emniyet Mfettiiymi-ok gizli olarak renmiler: stihbaratym Kenan!.. Ondan sonra dnemez oldu Gnsel uzun bir sre. Tek tk sz etti. evket bir eyler soruyor, o da bir eyler mi diyordu ne... Ne diyordu? Ne kalmt

diyecek? Yalan sylyor bu herifler. Hepsi yalan sylyor. Niye kovmuyorsun bu baykuu? Dalgn kalkp ar ar dolamaya balad odada. Baklan, davranlar gze batacak kadar salkszd. evket de ekingenle-meye balamt. Bu kadarn ummam olmalyd... Salona girip karken bir eyler mi duymu ya da Gnsel'in gze batan kntsn m grmt ne, teyze geldi, usulca iliti kanepeye, dolaan Gnsel'e bakt merakla: Ne olmu? dedi. nce duymam gibi dolat Gnsel, bo gzlerle bakt teyzesine. Yal kadnn sorgu dolu baklaryla aylmt sanki; tutunacak bir ey aranr gibi, krk dkk: Polismi Kenan!., dedi. Dudaklar kurumutu. Ben de syleyebiliyorum Kenan polis... Benim azmdan da yan yana kabiliyor bu szckler... Teyze anlamam myd, arm myd ya da ne diyeceini mi bilemez olmutu, kedeki koltukta ezilmi gibi oturan evket'e bakt, Gnsel'e bakt: Namussuzlar, dedi. Benim de ayam inedi polisler... Ksa bir sessizlik oldu nce. Teyzenin szlerinin bilincine yeni varm da kendini tutamam gibi, Gnsel'in dudaklarnda beliren ac glmseme boazna taklan hkra dnverdi birden. Btn direnci, denetimi tuz buz olmutu. Sarsld, tutamayacakt kendini, salondan frlad; koridorda karlat Turgut'un akn, rkek baklan altnda alayarak koup odasna 591 dald, kapatt kapy, srgledi; dank yatan stne yzkoyun brakt kendini. Sarsla sarsla alyordu, bir sre sonra alay nedenini de unutarak... Hibir ey dnmeden... Bulant, rt balad. Korkuyla toparlanmaya alt... Muslua komak istedi bir, vazgeti. kmayacakt bu odadan. Kimseyi grmek istemiyordu. Yeniden sarsld rt ile, ekip havluyu tuttu azna, tkrd. Kolonya iesini ald baucundan, dkt avcuna, alnna, akak-lanna srd, koklad. Aklna ilac gelmiti. Pardssnn cebindeydi. kmayacakt. O baykuun yzn gremem bir daha. Niye bayku? Sen de devrimcisin ha?.. Adam sana, sana da deil, devrimci eyleme zarar gelmesin diye grev bilmi, hasta hasta uyarmaya gelmi seni... Durulmaya alt. Yine bir hkrk nbeti geldi, yine bulant... Yine kolonya iesini devirdi avula-nna... Dzelmiti biraz... Kalkp pencereye gitti, at. Temiz, serin havay ekti cierlerine. yi gelmiti. Dnp yataa oturdu, gzleri bir noktaya takl dnmeye balad. Dnmeye alyordu daha dorusu. Ne kald ki dnecek?.. Gzleri yatak stndeki tkrkle dolu havluya takld; tiksinerek bakt. Her eyi tkre bomal byle!.. Uzanp toplad havluyu, iinde brakt pis yerlerini... Durulmu gibiydi. Daha salkl dnebiliyordu artk. Bir bakaldrma duydu iinde. Nasl inanabiliyordu hemen sylenenlere? Az m dld byle yanllara? Az m oynand byle oyunlar? Abim bile ka kez demedi mi polis denmeyen kalmad lkede diye... Nzm'a bile denmi. Benerci'yi de o yzden yazm... Benerci'ye polis derler, hem en yakn... Kenan da Benerci mi? Cokusu, tutkular, tertemiz baklar, iyi yrei, insancl... Nasl polis olur?.. Benzeyen en kk bir yan... Benzeyen bir yan olsa "gizli" olmaz, budala... Artk savunmak iin bulduu her ey, dnd her durum tam zddna dnyor, Kenan' sulamaya yaryordu. Gerekten de nasl inandm ben? Daha surda... Tantklar gnden sayd; eyll so-592 nuydu, demek sekiz ay kadar bir ey. Brak devrimcilii, akl banda bir kz, bu kadarck bir srede bir erkee, hem de evli, ocuklu bir erkee bylesine brakr m kendini?.. Ayrlyormu da karsndan... Demek hepsi beni uyutmak iin... Nasl yuttum bunlar? Frlad ayaa, odada dolamaya balad ar ar. Ne sersemim ben, ne eeim ben... Anneciim... Yine kt karyolaya, "anneciim, anneciim" diye alamak geliyordu iinden. Burnu smkl, gz yal kk kz ocuklar gibi annesinin dizine ban koyarak. Ta iini yakan bir zlemdi duyduu... Anneciim, anneciim... Bymemiti, 23 yanda deildi sanki... Sam bam yolard belki de, dverdi... Dvseydi... Anneciim!.. Bunlar gelmezdi bama o olsayd. Byle brakmazd ki beni babo. Eteimden ekerdi, uyanrd beni... Anneciim... Hkrklarn tutup yeniden toplanmaya alt. Dnyay deitirmeye kalkan devrimciye bak, bilinsiz mahalle kzlar gibi feodal ahlak kurallarnn savunucusu anasna snyor!.. Bu kadar m

devrimciliin?.. Onuru krlmt... Gl olmalyd, dik durmalyd... Yeniden uzand kolonya iesine. Avcuna dkyordu ki sesler duydu kap nnde. rpererek kald birden. Ya o geldiyse?.. Kapy amaya zorlad biri, olmaynca kt kt vurmaya balad. A kz!.. Handan'd. Gidip srgy ekti. tip at kapy Handan. Sararmt o da. Ardnda teyze, akn, rkek Turgut vard. Gn-sel'i grnce dudaklarn bzp alad alayacakt Turgut da... Gitti mi? dedi teyzesine Gnsel, evket iin. Gitti... tekiler darda kaldlar yine; Handan kapy rtt. Belli ki ne diyeceini, nerden balayacan o da bilmiyordu. Yeni renmi, donup kalmt. Toparlanmaya alt. Peki nerden renmiler? dedi. Bu kadar kesin!.. Yantlamad Gnsel. Bir sr ey mi anlatacakt ona imdi... Birden aklna gelmi gibi, ocuklar ne oldu? dedi. Handan arm, biraz da korkmu gibiydi... Hiii, dedi... Konutuumuz gibi oldu her ey... Yerletiler... yle de iyi bir yer ki... Birden duralam gibiydiler. Bir ey diyemeden birbirlerine bakyorlard. Ne de gvenli yer bulmulard ya polisin kuduz kpek gibi saldrd ocuklara... Bana, yzne birden kan yrm gibi oldu Gnsel'in... ocuklar ne yapacaz imdi?.. Ya bir de... Sonunu getiremedi... Bir hkrk taklmt yine boazna. Ban dndrd birden. Handan'dan utanyordu. Onun da gzleri dolar gibi olmutu, tez toparland. Sizin iinize aklm ermez ya, dedi... Nerden km bu? Sonra yle olsa... Tamamlayamad. Yadrgamt Handan, yaktramyordu; o kadar... Nedenini bilemiyordu da, bir sakadk sezinliyordu yalnzca... Daha bir eyler demesini, yanldklarn sylemesini, ola ki tantiamasn bekler gibi dnp umuda bakmt Gnsel. yle olsa?.. Evet, yle olsa?.. Susuyordu Handan. Syleyecek neyi olabilirdi ki?.. Kendine gel de biraz serinkanl dnelim, dedi. nce git bir yzn yka istersen... Gnsel son umudunu da yitirmi gibi duralad, ban kaldrd, alt dudan diledi sinirli sinirli. nce burdan gidelim, dedi. kar gelirse... Kt, yanl, zararl olacakt hemen yz yze gelmek. ster doru, ister iftira. renmek, saptamak istedii daha ok ey vard Gnsel'in. Kesin yargya varacak deildi ya hemen?.. Handan da doru bulmutu... En iyisi evi kapatmakt bir sre... Zaten srekli polis gzetiminde bir yer. Basacaklar belki de. Niye bassnlar? Ev adamlarnn elinde... Yine bir hkr g tuttu Gnsel... Duralad yine. Polisin yakalayp da kendisi kadar kolayca brakt kim vard? Hem de iki kez. Demek... En son Vi-694 layet'teki semiz herif geldi gznn nne; bak, duruu... Ben abime ne yzle... Ya Tevikiye'deki ocuklar... Onlara bir ey olsun, kyarm canma... Cezasz m kalacak senin gibi aalk, budala, azgn orospu!.. Nerde kalacaksn? dedi Handan... Sonra bunlar... Bilmiyorum, dedi. Gerekirse abime giderim!.. Bunlar giderler bir yere... Dnd bir. Hamdiye retmene gitsinler, dedi. Silahtar'da... Teyzemin en yakn... kt odadan. Yasl koridorda sararm, dilsiz gibi duran teyzesine, asln daha pek kavrayamad ktlklerle rkye kaplm, acl ocuk yzyle bakan Turgut'a taklmadan tuvalete geti; ykanp temizlenmeye koyuldu abucak. Ne yapacaklarn kp Handan anlatu onlara. Kar koymad teyze. Yarm saate hazrlanp ktlar evden. Gnsel alamaktan kzarp imi gzlerini srekli karmt Turgut'tan. Alanda otobse binecekleri sra, zorunlu bir grev gibi eilip pt Turgut'u: Babanneni zme Turgutuum, dedi. Hi kma sznden e mi? Bak ok zlrm sonra...

"zlrm" sz m etkilemiti ocuu ne, sanld Gnsel'in boynuna, boalverdi hrarak. Gitmek istemiyorum ben halacm... Ne olursun seninle kalaym ben halacm... Ne olursun halacm... Gnsel hi byle grmemiti Turgut'u. An duygululua kaplmt o da. pt, pt ocuu. G bindirdiler otobse. Camda gzleri halasnda, iini eke eke alyordu otobs giderken... Ban evirip dolu gzlerle yreye baknd Gnsel. Kenan'n kvermesinden korkuyordu. Handan'la Cerrahapaa'ya doru yrdler. Baha'ya urayacam, dedi. Birlikte gidelim, dedi Handan. Sakncas yoksa... Duymam gibiydi Gnsel. Kafasnda burgu dnyordu. Tevikiye'deki ocuklar. Demek Kenan... Neye yarard ykl595 mak? Yeni bir dnemdi balayan. stersen gl olma, daha da ezilirsin. Dayanmak ister gibi koluna girdi Handan'in. nce ocuklar karalm ordan, dedi... Handan ba nnde, ses karmadan yryordu. Bir de bu pii, dedi Gnsel. Karnmdakini... Bulant balamt yine... XXXI lk aknl getikten sonra kafasna saldran en kt olaslklarn ikencesinde lgna dnmt Kenan. Gnler boyu aramadk yer komamt GnseFi. Her gn en az be kez eve bakm, birka komuya, kedeki bakkala, bir sabah pleri karrken yakalad Gnseller'in kapcsna sormutu. Az birlii etmilerdi sanki; kimse bir ey bilmiyordu. Faklte kapalyd ya, kp hademelerle konumutu birka kez. Olaylardan bu yana uramamt Gnsel; yokmu gren. Hocalar hi uramyor-mu. Cerrahpaa'ya tanp durmutu bir sre. Handan da yoktu. nceleri, "Burdayd, bakalm" gibi karlayanlar sonralar ters yantlarla yz evirir olmulard sanki. Kapdaki bir hastabakcyla dvt dvyordu bir kez. "Ne bilem? Handan Ha-nm'n bekisi miyik?" diye barmt herif. Rasim'e bavuracakt, kukuyla yerindi. Ya bir gizli rgt emrine uymusa Gnsel! Polise duyurmu olmayacak myd? Byle bir delilik kesinlikle yapmamam gerek. akaya gelmez. Peki ne rgt bu? Bana sylemez mi byle bir ey olsa? Syleme denmise nasl syler? Sama! Teyze, Turgut da m rgtte?.. Baba'ya gitmiti iki kez de. Alt katlardan bir yal kadn kp yoklar, diyordu hep. Gitmiler. Bilmiyormu nereye gittiklerini. Dnp dnmeyeceklerini nerden bilsin?.. Demek rgt ii bu!.. Peki bana niye sylemez Gnsel?.. Hi mi gveni yok bana?.. Yalnz onun gvenmesi yeter mi? Benim Rasim'den duyup gtrdm kym haberi stne mi karar aldlar yoksa?.. Niye olmasn?.. Bir kk haber iletmek de mi yoktu bana? Katrana batm bir toplumda kolay m gizli rgtte almak, budala? Kimsin sen ki seni dnecekler bir de? Gnsel... Gizli rgt diyorsun hyaraas, senin iin ayrcalk m isteyecek Gnsel? Hem Gnsel kim? Bir minicik vida ola ki!.. Sylenene uymaktan baka ne yapabilir ki, ii yansa da... ykler uyduruyorum, rgt, mrgt yok... Anlamaz mydm bu kadar sre... Bu kadar m ustalkla saklad? Sak-layamaz m o kz?.. Gemi olaylan yeniden yaar gibi bir bir gzden geiriyor, gizli rgt belirtileri anyor, yaktrmalara kalkyor, kukulara dyor, sonunda hepsinin dten, kuruntudan te bir ey olmadna vanyordu. Ka kez itenlikle rgtn yokluundan yaknmam myd, Gnsel? Onlar da m gizli rgt emriydi? Peki nedir bu olan? ki kurun tabuttu evle iyeri. Her ey Burak'a kalmt. Gn-sel'in gelmesi, telefonla aramas olasln dnmese hi urayaca yoktu iyerine. Sokaklarda dolayor. Beyazt'a, yresine, rnaraltj'ndaki kahveye uruyor, kitaplklar, kahveler, lokantalar, meyhaneler, akla gelen gelmeyen her yere baktnyor, gnde en azndan drt kez de, umudu bir arpntyla hem de, Gnseller'e kouyordu. Taksim'de, Beyolu'nda, Aksaray'da birok renci gsterisinde arand gnlerce. Yolun kysnda duruyor, tek tek geenlere bakyor, yeniden n sralara kouyordu belki adammdr diye. Ne gsteri, ne yry umurunda deildi. U-2 casus uan yakalam Sovyetler. Adana'dan kalkm diye ate pskryorlarm Trkiye'ye... Ykarz sleri, di-yorlarm. Yksnlar!.. Dnya yklsn isterse!.. GnsePi arayp bulmaktan baka hibir ey umurunda

deildi... Sermeder'e niye uramadm? akna dnd, sevince batt birden. Niye daha nce dnmedim? Biliyordur Sermet, bilmez mi? Duralad. 69g Krlm gibi oldu. Sermet'in bildiini Gnsel nasl saklar benden?.. Hyaraas.. Sen de devrimci olacaksn da... yle gerek-mise ne yapsn kz? Sermetler'e urayp uramamakta ikircikliydi yine de. Sabaht, evden yeni kmt. ili'de Sermetler'in apartmannn kapsna kadar heyecanla gelmi, duralamt bir sre. Apartmana bakt, yeni balayan gne saldrr gibi sabahla sokaklara frlam kouanlara bakt, d. Serindi hava. Girip sormak en iyisi. Ne var bunda? Her ey onur sorunu, pis kk -burjuva... Sabah sabah kapy alarken iyice inandrmt kendini yaptnn doallna, doruluuna. Ya Sermet de yoksa?.. Yrei kt kt atyordu. Kapy orta yal bir kadn at; kara kal, Doulu kyl klkl... Daha uykuda m herkes?.. ylece bakt Kenan'n yzne, ne istiyorsun gibisine. Sermet'i sordu Kenan. Ban sallad kadn: Gel dedi... Konumas davran tam Doulu hizmeti. Besbelli yeni; yontulmam daha!.. Hemen kardaki kocaman bir salona soktu Kenan'. Otur ki ram... Adn ney? Kenan... Oturmad Kenan. Ayakta beklemeye balad. Hallar, kristal avizeler, eski tablolar, sedef kakmal masalar, sehpalar, vazolar, altn srma ilemeli dua levhalar, guguklu saat... ili apartman katnda yadrganacak kadar soylu, varlkl bir eski stanbul evi... Duvara yaslanm, salona bekilik eder gibi duran kocaman saatin sarkac evin sessizliini bir tartmla vurguluyordu. Gz, Sermet'in kvermesini bekledii kapdayd Kenan'n. Ne diyeceim imdi? Nasl karlayacak?.. Ya bir de... Kap ald, hizmeti kadn girdi, yle bir durup bakt, kan kaldrp ban sallad iki yana: Yohumu, dedi... Yohumu mu? Bu ne demek? Var m ne demei, evde yokmu Sermet ite... Yok muymu? Kenan'n azndan aknlkla kmt szler. Bns bakt kadn. steleyeceini mi sanmt ne, omuz silkti birden: Ne bilem ben, dedi, yle diyiler... Tkanr gibi oldu Kenan. Kendini sokaa atnca tere batmt. Vay orospu ocuu!.. Belki de yoktu gerekten... Ulan hyaraas... Soramaz miydin nerde olduunu, ne zaman geleceini? Kime, o aptal karya m? Niye bana kar herkes, her ey? Kargl bir bilinten baka ne oluturabilir bu kadar acmasz rastlanty?.. Yremdeki her ey tuzaa dnyor... Bir rastlant da iyerinde, bitkin, gazeteleri kartrrken dikildi karsna. Hi bakmad lm haberlerine taklmt gz nedense. Sait lm. arp kald. lmn soukluu eksikti bir... le namazndan sonra ili Camisi'nden... Bir tohumcuk umut serpilip geliivermi gler yzl kocaman bir iek amt yreinde!.. lm demek... zldm!.. Belki de borluluum artacak sana Sait. Rastlant bu, hi ummadm biri gelir cenazene!.. En gzel geceme sen gtrdn beni? Biz yayoruz Sait, benciliz... Her eye glerek baktn sen. Buna da... Skynetim yasandan olmalyd -on mu, yirmi mi ne kiiden ouna izin yoktu cemaat iin- kalabalk deildi cami avlusu. Duvara birka elenk dayalyd. tabut vard. Sait'inki hangisi? Ne souk eydir bu lm trenleri... Scak m olacakt? Hava iyice serindi. Revakn altnda tandk aryordu Kenan. Yoktu kimse. Namazlar klnd, tabutlar omuzlanp karlmaya baland avludan. Babli'den yzlerini tand birka kiinin omuzlad tabut sona kalmt. Bir de elenk vard. Basn bilmem ne diyor. Bu olmal Sait'inki. Niye kimse gelmedi? Kim gelecekti? Caddeye knca ikircikli kald nce. Babli'ye inecekti. Bencilliinden mi utand, iinden mi geldi, mezarla gideceklerin, n sra dolutuklar bir arabaya girdi o da. Sait'in babacan glen yz, gzleri karsndayd hep. Hi evlenmemi derlerdi. Uzun yllar bir kadnla yaam, veremden lm o da 700 yllar nce. Hay Sait... ok ac ektin deil mi?.. Bitti ite... Biz yaayacaz daha, trafikti, kanserdi, alp gtrmezse... Gtrmesin sakn, yapacak iimiz var daha!.. Geecek bu da, Gnsel de gelecek... Alaryla da gzel yaamak... Her lm yaayanlara kurtulu sevinci mi veriyor? Glyd.

Mezarlkta o da omuz verdi tabuta. Yeri kazp ly topraa rten insanlarn gerekiliine saygyla bakt. Herkes de biliyor bana gelecei... Yol yordam retiyorlar birbirlerine; beni de byle yapacaksnz der gibi... Eluard'n dizeleri geti iinden: C'est la dure lio des hommes se garder intact malgre. Les Guerres et la misere -Malgre les dangers de mort. Trke evirisini sevmi, Franszcasn ezberlemiti, insanlarda en ar yasa... lme kar yaamalardr. Merhaba abi... Banz sa olsun... Dnp bakt, tanyacakt bu genten adam. Sadi, dedi, Sadi Ylbak... Hani sizinle bir gece... Boynuna sarlacakt olann! Merhaba kardeim, tanmaz olur muyum? Sizin de banz sa olsun... Sait iin, lm stne bir eyler syleerek bekleyen arabalardan birine bindiler. Yol boyunca konuacak epeyi ey kmt. Sait iin yakndlar uzun uzun. lm ne tatsz... Sadi bir dergide alyormu. Ajanstan ayrlnca g gnleri olmu biraz, imdi daha iyi... ocuklar m? Vallaa pek grmyorum, dedi. Bir yer var Tepeba'nda Yakup diye, ordaymlar akamlan... Kimsenin eski tad da kalmad ya... Kaamak yapalm isterseniz biz de bir... Yapalm, dedi Kenan... Bu akam gidelim... Sz varm bu akam. yle bir tanmlad Yakup'u... Sait'e dndler yine. Sadi anlarndan sz at. Sait'e sevgisinden... Byk ozan olduundan, anlalmadndan, lkenin durumundan... Tuz buz edecekler her eyi, dedi Kenan... Ettiler ya daha da edecekler... O belli deil abi, diyordu Sadi, kendileri tuz buz olur bakarsn... Taksim'de ayrld urarm deyip... Bir eyler mi var olann dilinin altnda? Kendileri tuz buz olacaklarm!.. Olmazlar ya, tut ki oldular... "Risto nedir bu? Zafer veya hi!.." Sinemac Salih Bey bile biliyor; Halk Partisi'nin hrszlan bekliyor srada... Gnsel de yok... Yakup'a gidip bakaym bir. Dolat durdu sokaklarda. yerine akama doru urad. Rasim oradayd... Donuk, zgn grnyordu o da. Kimsenin eski tad kalmad ya... Birlikte ktlar... Evde brakaym seni... Sirkeci'ye inmitim... Daha erken, dedi Kenan, Tepeba'nda atlanm. Bir yere urayacam... Susuyorlard. Niye bir ey sormaz bu herif? Niye urad? Ne yapyor Gnsel Hanm yengemiz? Yanda hadi, ite sordu... Bilmem, dedi Kenan, grmyorum epeydir. Sesindeki titremeyi g rtebilmiti. Grmyor musun?.. Kenan duymam gibi danya dnmt yzn. Niye soruyor bu herif? Ne o kstnz m yoksa? Yine ses karmad Kenan. Kuku belirmeye balamt iinde. Danlmacalar, banmacalar m?.. Tad oyundur... Bankalardan yukar kyorlard. Bozuk alyorsun, dedi Rasm... Bakalm nereye getirecek sz? Bir imek akt kafasnda. Tevikiye'deki ocuklar biliyorsa... Bir eylerin peinde bu!.. Sen bozuk almyor musun? dedi Kenan. Kim var bozuk almayan? yle deil, dedi Rasim. ki yanl bozuk alyorsun sen!.. Neler bulur syler eolueek! Hem de doru... ki yanl bozuk alyorum ben... Gld... ki yanl bozuk... Tasarlarn gerekletirecekler mi senin kuduz kpekler? Yantlamad Rasim. Trafik tkanmt, ihane'de bekliyorlard. Bir sigara yakt Rasim, fledi dumanm. stelemekten ekiniyordu Kenan. Arabay srmeye balarken Rasim bozdu sessizlii. Saklanyor mu seninki? dedi. Nasl karlayacan bilememiti Kenan. Saklanyor mu? Benden bile... Bilmem, dedi. Saklanmas m gerek? Ben de bilmem, dedi Rasim. Siz bilmedikten sonra... Hay Allah, ne anlama geliyor btn bu szler? Tepeba'na yaklamlard. Birbirimizin azndan bir eyler koparacaz kurnazlkla!.. Var m saklanacak yeri? dedi Rasim.

Neresi kurnaz bu herifin? te ak verdi itoluit. Gnsel'in yerini renmek istiyor benden!.. Bilmiyorum, dedi Kenan. Grnce sorarm!.. niyorum ben eyvallah... Atlad, dnp arabaya bakmadan yandaki sokaklara doru yrmeye balad. Var bir bokluk bu herifte ya. Yok canm? yi ki anladn!.. Tutup oculan da bizim oraya gnderdi Gnsel. Tutarszlklar iindeyiz. Ka kez dedim ona, bu herife gven olmaz diye. ki yanl bozuk alyorum... Gnsel... Durdu sokan banda. Niye dnmedim daha nce. Belki de Tevikiye'ye gidip sakland Gnsel. ocuklar gnderdim, numaras. Gnderir mi hi, deli mi bu? Kendi gidip saklanr! O deil de sen delisin! Tevikiye'ye saplanp kalmt kafas. Yakup'u arand sokakta; kirli, yeil boyal kap stndeki yazy okuyup ieri girdi. zbece, bombo bir meyhaneydi. aalad. Bir sre bakakald kapda. lerde tezghtan kan bir garson koturur gibi geliyordu. abucak dnp soka kt. Kzgn yrmeye balad kararm sokakta. Benimle alay ediyor itler!.. Azna stmn putlar... Galatasaray'a gelince durulmutu, dnebiliyordu. Bu skynetim basksndan kim gider oraya... Birazdan yasak balayacak... Her akam ordalar demedi ya olan. Beyolu Caddesi boyunca yrd ar ar. yordu. Girip bir sandvi yedi yol st. Taksim'e kp ili dolmuuna atlad. Alanda inip Sermet-ler'in evine yrd. Apartmann kapsnda durup bakt kata, k vard. Kapnn karsndaki yaya kaldrmna geti. Beklemeye balad. kp sorsam. Gelmitir bakarsn. Kapdan sorup dnerim hemen. aklmt, kmldamyordu yerinden. Gelip geenler vard karanlk sokakta. Ne kald ki yasak saatine. Saatine bakyordu ki Sermet indi sokan banda duran arabadan. Yrei duracak gibi oldu birden. km, ofrden parann stn alyordu Sermet, arkas dnkt. Grmedi beni; rastlant olsun bu. Ben de eve geiyordum da... diye... Sokan bana doru yrmeye balad. Sermet dnd, birka adm sonra yz yze geldiler. Ne diyeceini bilememiti Kenan. Uup gitmiti dzenledikleri. Kekeler gibi: Merhaba, dedi... Uzatt elini Sermet'e. Sermet de aalamt. Toparlanr gibi yapt, buzdan maske oturttu yzne. Kenan'n uzatt eli karanlk boluktayd. steksiz mrldand Sermet: Merhaba. Yryp geecek gibi yapt. Kenan iyice bozguna urayacakt ki tuttu kendini, davranp nne geti Sermet'in: Konualm biraz seninle, dedi. Sabah da uradm yok-musunuz... Sermet duralam, souk baklarn Kenan'a dikmiti. Tutuklu gibiydi Kenan da, srdremiyecekti sanki. Niye ylan gibi bakyor bu orospu ocuu!.. Gnsel yok, dedi bozuk bir sesle. Evleri de kapal... Yok, on gndr... Aramad da... Tkanr gibi sustu? ylece bakyordu Sermet. Kenan ksk k704 sk ekledi: ldm meraktan... Kt bir ey mi oldu? Belki siz biliyorsunuzdur dedim... Souk bir sessizlikle ikircikli kalmt Sermet de. Sinirliliini rgalayp bozmak ister gibi kmldad. Bilmiyorum, dedi. Ben de grmedim sizden sonra... Heyecann bastramad sesinden yalan akyordu. Yklr gibi oldu Kenan. Toparland. Bir atlm daha yapacakt. Korkuyorum, polis filan alm olmasn... Niye bir ey demiyor bu orospu ocuu?.. Sylesenize bir ey... Ne syleyeyim, dedi Sermet... Siz daha iyi bilirsiniz... Sesi bakndan da souktu... aalayp kalmt Kenan. imdi ne diyeyim? Ben daha iyi bilirmiim. Nasl bilirim ben? Eyvallah... im var evde... Yryp apartmana girdi Sermet. Otomatii yakp ilerdeki asansre girdi. Ikl asansr ykselip kayboldu. Otomatik de karard biraz sonra. Yklm bir duvar gibi kmltszd Kenan. Gzlerini apartmann karanlk kapsndan, giriinden ayramyordu. Siz daha iyi bilirsiniz... Ne duruyorsun, k sor anlamn bu ibneye, aklasn!..

Karanlk sokaklarda birka adm att. Ne yapaym imdi ben? Ne yapacaksn, sokakta kalma nce. Yasak saati balyor. Caddeye kt, seyrek gemeye balayan arabalardan birine atlad, Tevikiye dedi ofre. Olur mu? Niye olmayacak? Oradakilerle konuurum. Bu putla konuacak ne vard? Bir kak suda boacak beni. Sevgilisini aldm elinden. Aldm ulan eolueek! Yedim bitirdim hem de. Dndre dndre... Artklarm da sen yalyorsun imdi. O orospu da demek beni byle brakp... Ne diyor Salih Bey, kar dediini yatracaksn... Yrei duracak gibiydi merdivenleri karken. Gnsel hi burda saklanr m be hyaraas... Ne diyececeim ocuklara imdi. Tanmaz etmezler beni. yice yerinmeye balamt son kata gelince. Yanl m yapyorum? Soruyor! Bir de korku oturdu iine. Ya silahlysa 705 ocuklar. Polis sanp da... Basldlar diye silaha davranp... Niye olmasn, kelle koltukta ocuklarda... Polis mi sanacaklar... Bir de amm ki Gnsel ierde. O da polis sansn!.. ocuklara Gnsel'i mi soracam? Duraksayp kald st katn ilk basamanda. Niye bu delilii ettim ben? Hep o orospu ocuunun yznden. Otomatik yand, aa kattan biri kyordu, kapcy-sa en kts. Ayn ikirciklikle ekingen kt merdivenleri, yaklap kapya bakt. Kapc aa katlarn kaplarn ala ala kyordu. p alyor. alsam m kapy? alaym bir. Aarlar m? Zile basp bekledi. Ses yoktu. Bir daha bast. Kapc bir alttaki kattayd. abucak kard anahtar, at kapy, ieri girdi. Soluu kesilecek gibiydi arpntdan. Karanlk salona bakp ardndaki kapy rtt yavaa. Srt kapda bir sre yle duraklad. Camlarda uzak klarn parlts. Gzleri karanla almt, lotu iersi. Kimse yok burda. rkye kaplacakt nerdeyse. Yok kimse! erdeler belki de. Saklandlar. Tabancalarn ekip... Uzanp yakt . Durup dinledi yine, derinlerde zrl zrl akan bozuk rezervuar sesi vard yalnzca. ekinceli bir yalnzlk iinde ar ar dolat her yeri, yoktu kimse. Mutfakta bayat, krk bir somun ekmek, birka zeytin, ktta bol zeytin ekirdei, birka bulak tabak, yumurta kabuklar, kirli ay bardaklar... Dolapta genellikle bulunan peynir, reel, ya gibi yiyeceklerden almlar biraz. Salona gelip koltua kt. Azna kadar izmaritle doluydu yan masadaki sigara tablas, karp bir sigara yakt o da. Bitkindi. Paramparayd yrei, kafas. Hay Saitcik. Ne gzel rastlantlar getirdin bana. l grdm yine... Ya Rasim'in szleri. Ya o orospu ocuu Sermet. Nerde Gnsel peki? Sermet'le olduklarndan en kk kukum yok. Azndan, yznden akyor ibnenin. Dalga geiyor benimle, "Siz daha iyi bilirsiniz..." rgt emri mi bu? Azna stmn... Soycak fili... yle rgtn... Doru demek kukularm, Sermet'e dnd, onunla yatp kalkyor imdi. Belki de buraya gelip Sermet'le... Gzlerini ylgyla dolatrd duvarlarda, tavanlarda. Dayanamayacakt. Samalyorum. stne yuvarlanan da gibi bir kayadan kamak iin frlad ayaa; ineyip pestili kmaktan klpay kurtulmutu! Bu i bitti! Gidip bir ykanaym. Her eyi oluruna brakacam artk. Cehenneme kadar. Gnsel'in de, Sermet'in de... Onlar arasnlar beni! Benimle yatan kar bakasyla niye yatmasn? Daha nce de Sermet'le az m oynam? Ellenmedik yeri mi kalmt orospunun. Ben de bir gzel Salih Bey Uzun Yayla'dan erkez kzn deldim kann aktp da al senin olsun orospu ocuu hayrn gr... Alan birisin sen. Deilim. Bitti bu i. Gnsel gelip her eyi aklamadka bitti. Yoksa deliririm. Ya hi gelmezse? Hi mi gelmezse? Neden peki? Neden? Neden? Neden? Azna stmn. Sallanyor duvar ite... Niye uyuyamyorum ben? Karar gecem bu gece. Bitti. Salksz bir inatla gerekten tuttu kendini, gnlerce uramad Gnseller'e. yerinde oturuyordu. Bir eyler okur grnyor, gazete dergi kartryordu. Telefonlara bile ilgi gstermez grnyordu. Equanil alyordu ara sra, Refi'ten duymutu. Sevmezdi uyku ilalarn. Bir sinir doktoruna grnsem mi? Ne diyeceim herife? Yatarken banyoya lk su doldurup iinde uzanyordu bir sre. Bir yerde okumutu, sinirlere iyi gelir diye. Yarar oluyor. Ne gndz, ne gece -be szckten te bir ey konutuu yoktu kimseyle. Kara buludarla rtl bu kapkara durgun denize, umutla m, umutsuzlukla m bakmas gerektiini kestirmeden bekliyor, gzlyor gibiydi Nermin de. Kzyordu ya, daha ok bir acmayd Nermin'e kar iinde biriken. Acmaz da ne yaparsn bylesine zavall dmana. Tohumumu ald, karnnda saklyor, bir gn o da kacak ortaya!.. ksn, oda bir ey katsn bunca pislie.

Caalolu'nda bir gn Sadi'nin dergisinin nnden geerken dald ieri. Ordayd Sadi. Sevinerek karlad. Kusura bakma abi, diyordu, gelemedim. Gryorsun durumu. Tek basmaym. Matbaaya koacam imdi de... Acl bir glle: Altk, dedi Kenan. Herkes kayor bizden. Yaknmaktan ok, szgelimiydi yine de. Sadi zgn durdu; scak, sevgi dolu bakt. Bo ver abi, dedi. Olgun adamsn sen. Byle bu lke... Bizim Muhittin Abi'nin bir sz vardr. Biri kt m ortaya, balarlar nce, yetiiyor yetiiyor demeye, ondan sonra balarlar, bizden bizden derler; ondan sonra da polismi polismi... Ura-yaym istersen akama, birlikte gidelim Yakup'a. Kimse olmasa da iki kadeh eker, dertleiriz. Bo veeer... Sokaa kp da Sadi matbaaya diye ayrlncaya kadar Kenan duyduklarn zmleme, alglama abasndayd. Gnlerdir srp gelen aclarn kiri pas iindeki kafas yeteneklerini yitirmi gibiydi. Sokakta yalnz kalnca birden anlad her eyi. Gzleri kararr gibi oldu. Peinden koup daha bir eyler sorup renmek istedi Sadi'den, yapamad. nmeli gibi aklp kalmt sokan kesine. Artk ne var soracak? Demek o olan da onun iin bana... "Siz daha iyi bilirsiniz... " Vay orospu ocuklar. Ulan namussuzlar... Polismi, polismi... Demek bunun iin Gnsel... Azna stmn hepsinin sizin ben... Peki nerden km bu? Toparlanm, yrmeye balamt. Ac glmsedi kendi kendine. Polismi, polismi... Siz daha iyi biliyorsunuz diyor o ibne de bana. Nasl anlamadm ben. Nerden gelir aklma hyaraas!.. Yknt, knt, bakaldrma, svg, gven, tiksinti; giderek sevinme bile zp zp zplyordu iinde; kimlerden yana olacan bilemiyordu o da. Sonunda bir zme, hem de bylesine gln bir zme kavumann rahatlyla boalvermi gibi oldu. Onurumu krd Gnsel bir kuruntuyla. Yalnz onurumu mu? Handan' grsem hi deilse... Cerrahpaa'da taksiden inerken gvenliydi kendisine. Han-dan'a gidip polismi polismi polismi... Niye bana, siz daha iyi bilirsiniz dedirtti Sermet'e... Syle ona braksn aptall, 708 namuslu adamm ben. Onu da deliler gibi seviyorum. oktan baladm. Nermin'in de yaknda azna sp, Zeynep'in de... Yok demilerdi Handan iin yine. Ses karmad. Gnseller'e urarm bir de. Yoklardr ya, nemli deil. Ara sokaklara dald, Kocamustafapaa'ya doru ar ar yrmeye balad. Kzmyordu artk. Her ey doal grnyordu. Gnlerdir anlamazm gibi bakp durduu gazetelerin yazdklar, yazmadklar, Burak'n gittike artan ekingenlikle gelip gelip anlatt, stanbul'da, Ankara'da gnlk olaylar, dedikoducular, bir sarsntda parl parl klarn ortasna dklvermilerdi sanki. Onlarn yansttyla aydnla, anlama kavuuyordu imdi iindeki her ey de. gn nce Harbiydiler yrmt Ankara'da. Birok evin kaplarn tebeirle izmiler; Demokratlar temizletecekler-mi buradakileri. Bakalm Gnseller'in kapsnda var m? Belki de benden bilirler onu da! ini hznl bir sevin kaplad birden. Ara sokaktan Gnseller'in evine geen arsada bez kapl bir topla tek kale futbol oynuyordu birka ocuk. Kaledeki Turgut'tu yine. Gnsel'e ilk geldii gn anmsad mutlu bir acyla. Babaanne bak bu adam halam aryor. Yine aryorum ite. Glerek yaklayordu ki Turgut'a, dnp de Kenan' grnce kpek saldrsyla tyleri kirpi gibi kabaran kediye dnmt olan. Yadrganacak, alas bir nefretle, dmanlkla doluvermi-ti ocuk gzleri. Duraksad Kenan, umursamazlkla yaklat yine de. Korkmu gibiydi ocuun baklarndan. Glmsemeye alarak: Merhaba Turgut, dedi. Evde mi halan? Dudaklar kmldad olann; bir eyler diyecekti de beceremiyor gibiydi. Sonra birden tkrr gibi: Yok, dedi... evirdi ban birka adm att, topu kollar grnmeye balad. Aslnda Kenan' kolluyordu yan yan. Yavaa dnp yrmeye balad Kenan. Ne duruma drdn beni Gnsel. Nasl utan duymam bylesine irkin, gln melodramdan? Bir 7Q9 parmak ocuklara da m?.. Sokaa kvrlyordu ki nndeki evin tula duvarna kocaman bir ta arpp ayaklarnn dibine yuvarland. Donakalmt. Dnd yavaa. Arsadaki ocuklar da oyunu brakmlar, yerlerinde aklm gibi ona bakyorlard. Turgut yoktu aralarnda. Eli aya tutulmutu Kenan'n, dili

tutulmutu. Yuhaland sahneden ekilemeyen beceriksiz bir oyuncu gibi kalmt alann kysnda. lerdeki sokan aralndan gzetlemek iin ban yavaa ileri uzatan Turgut'u grr gibi oldu. Kenan'n baktn grnce kendini ekiver-miti olan. Yine mi atacak? Kafama gelirse bu kez, paralarsa... Kanlar iinde... Yazgsna boyun eer gibi dnd acyla; ar ar yryp ilerdeki soka geti. te o ev. Kocakar da bullak suyunu dksn bamdan aa! Gnsel? Onun yapacak neyi kald ki?.. Merdivenleri karken yrei kt kt atyordu yine. ald kapy, bir sre bekledi. Ses yoktu... Bir daha bast zile, uzun uzun zrlatt. Biraz sonra yaklaan bir ayak sesi duyuldu -teyze bukapnn ardna zincir vurulduktan sonra, sesi geldi karnn: Kim o? Duraksad Kenan. Aar msnz? Benim... Bir sessizlik oldu. Yrei duracakt! Kimi istiyorsunuz? Yok kimse evde... Ne demeliydi? Az, dili kurumu gibiydi. Ben Kenan efendim... Bir haber brakacam Gnsel'e... Aar msnz ltfen?.. Yine bir sessizlik oldu. Yok Gnsel, dedi kadn, yok. Abisine gitti... Hastaym ben... almayn kapy... Uzaklaan yorgun bir srngen gibi ufalp gitti ierdeki ayak sesleri. Otur, bekle istersen kapnn nnde, Gnsel zmir'den dnene dek! Sokaa ktnda daralma duydu iinde. Kaar gi-710 bi yryordu. Kar arsadaki ocuklara grnmekten korkuyor, utanyordu da. Git evine, bir Equanil al, yat en iyisi. Bu saatte mi? Caddeye kt. Dolmular, taksiler, otobsler yanndan geerken iindeki bunalm artyor gibiydi. Zorla ieri ekeceklerdi sanki onu. Kimsenin sokulmasn istemiyordu yaknna. Kafasndan silip atmt her eyi; yryordu, o kadar. Cerrahpaa Hastanesi'ni geiyordu, bakt yapya. Demin hemire, Handan Hanm yok derken, yznde... Aksaray'dan gelen bir dolmu durdu hastane nnde. Handan indi. akn, rkek kald Kenan. Seslenmek istiyor, sesi kmyordu sanki. Kapya yrrken yle bir dnp bakt Handan, grm, duralamt o da... Kenan'n bak, duruu, biricin, ykk grn yryp gemesini nlemi olmalyd. Ar ar yaklat. Borlulukla bakt Kenan: Teekkr ederim, dedi. Kamadnz benden!.. Sesi titriyordu, doldu dolacakt. Pis kk-burjuva; diree bayrak ekseler trenle, gzlerin dolar!.. Handan da tedirgindi; aral korumak ister gibi, souka: Niye kaaym, dedi. Sama!.. Kenan ne diyeceini bilmeden balad. Samayd, her ey samayd. Turgut bile ta att, pi kurusu, nasl severim oysa, syle ona aramayacam artk, ykt, krd beni, hangi namussuz siz daha bilirsiniz diyor Sermet. Yazn ona zmir'e, dnnce syleyin olmazsa, aramayacam, namuslu adamm ben, anlyor musunuz?.. Alyordu! Ban evirdi utanla. G tutuyordu hkrklarn. Bir eyler diyordu Handan. Onun da m sesi titriyor? Doldu dolacak... Duraksamalarla konuuyor o da... Baba'ya gidin! Kanserden yatyormu. Asl kts o diyor... Gnsel de bitkin... Dinleyemedi Kenan, kaar gibi yrmeye balad. Sarsla sar-sla alayacakt Gnsel deyince Handan. yice rezil olacam. Olacam m kald? Bitkinmi Gnsel de... Bitsin... Yol st bakkaldan bir kk limon kolonyas ald. Dkt avularna, al- jh nn, akaklarn, boynunu ovalad. Almt biraz. Aarlar m kapy? Amasnlar. Hani doald her ey... Dald sokak aralarna. Gne batyordu Baha'nn kapsn alarken. Her ey kestirdii gibi oldu. Yalnz biraz avluda beklettiler bu kez. Yalca kadn kt, indi merdivenlerden. Pencerelerde glgeler mi vard ne, bakyorlard sanki. Arm Baba'nn durumu, kimseyle g-remiyormu. Doal bu da... kt, aaya, Etyemez'e doru yrmeye balad. Aylarca nce bir akamst Gnsel'le yrmlerdi bu yolda? Aylar m? Bin yl filan... zmir'de imdi... Dorular kacak ortaya nasl olsa; anlayacak o da. Balamayacam.. Senin ban stne yemin ederim ki balamayacam seni!.. Bu mu doal? Deil, ne yapaym? Sevgim doal m? Yedikule tramvay yolunu geti. Skynetim yasa var imdi. Olsun. Alp gtrsnler sokaklardan. Ben de onlardanm nasl olsa!.. Polismi... Polismi... Etyemez'den demiryolu stndeki kprye karken banliy treni yaklayordu.

Durup bakt, geiini bekledi. Upuzun demir ylan, yreyi sarsarak kprnn altndan kap gitti. Bir yaygara koparmt uzaklarken. Kazle-me'ye bu tren gtrmt beni. Dvd iiler. Son basamakta dalgn durmu, parltl raylara bakyordu. Nereye varacaklarn biliyor bunlar! Peki ben... Basamaklarda bir ayak sesiyle bo bulunmu gibi irkilerek dnd. Soluu kesilip yrei duracakt nerdeyse... Gnsel'di. Kenan'n dnyle o da duralamt ilk basamaklarda. Durulmaya alt Kenan. Hani zmir'deydi? Yok canm, o ite; d, sanr filan deil, Gnsel bu. Baba'da myd? Beni mi izledi? Gnsel ite; syle, yap, ne yapacaksan... Ya svmek, ya yalvarmak geliyordu iinden; yoktu baka tr sz! Anlam m yanlgsn, sulu sulu mu bakyor? Polise sulu sulu bakar m o hi? G tuttu kendini, raylara dnd. Gnsel ar, yorgun kt merdivenleri, bir-iki basamak altta durdu; dnp raylara bakmaya balad o da. Bir sre ylece sessiz kaldlar. Sze ilk giren yitirecekti sanki. Oyunu bozmann kanlmazlm 712 anlatr gibi dnd Gnsel, snk, ksk bir sesle: Konuulmas gerekli eyler var, dedi isteksizce. rperdi Kenan. Sesi nasl deiebilmi bylesine? Syleyemedikleri ile eziliyor belli ki. Konuulmas gerekli eyler var! ylesine ok ki hem, hangi aba, hangi ura kalkabilir bu iin altndan; gcmz yeter mi bizim? Gz gze gelmekten korkar gibi son basama kp ar ar yrd Kenan. Dnd birka adm sonra. Gnsel kmldamadan, gz raylarda, ylece duruyordu. Kenan'n bir eyler demesini nlemek ister gibi: Dnmem gerek, dedi ayn ksk sesle. ok hasta Baba... Brakamyoruz... Ksa bir sessizlikten sonra ekledi hemen: ... Yarn ararm belki. Gidecek mi imdi bu? Gz kararr gibi oldu Kenan'n. Tutamayacakt; atlp yakasna yapacak, barp aracak, svg-ler yadracak, dvecekti bile. Yarn ararm belki! Baba hastaym! Peki ben neyim? Polissin. stne yrr gibi bir adm atp salksz bard birden: stersen hi arama artk... Cehenneme kadar... Bana pislik atmayn yalnz... Paralanm hepinizi!.. Pis... irkef... Sesi, dudaklar, her yan titriyordu. Kesik kesik soluyarak gzlerini Gnsel'e dikmiti. Gider artk imdi. Gitsin orospu!. Gitmesin. Gitmesin. Ne olur gitmesin. lrm giderse. Acya batmlk iinde ite o da! Sevindi mi ne, byle bakaldrmama! te byle ol mu demek istiyor? Byleyim, ne sandn?.. inde kabaran yeni bir dalgayla indi basamaklan, Gnsel'in karsna dikildi, ate sayordu gzlerinden, yeniden barmaya balad: Bir siz varsnz dnyada namuslu. Biz polisis, biz ajanz... Soluk solua kald birden. Sesi kslm da kmyordu sanki kzgnlktan... Gnsel ban acyla evirmi, raylara bakyordu. Eildi Kenan: Balamayacam seni, dedi bouk bouk. Anlyor musun, balamayacam. Sen... Hay Allah, alayacakt imdi de. G tuttu kendini, ban evirdi birden. Bir kadnla, bir ocuk geliyordu aadan basamaklardan. Dnp ar ar yrmeye balad Kenan. Duracak gibiydi yrei, ya Gnsel kalrsa orada, gelmez de dnerse. Pei sra yrmeye balayan Gnsel'in ayak sesleriyle duruldu biraz. Brakmad beni. Demek... Nasl bitik o kz da yle. kp gitmi de, gzel yine halka halka gzleri. Seviyor beni!.. Seviyor ya Ser-met denen o hergele siz daha iyi bilirsiniz polismi polismi... E-ekolueekler... Kadnla ocuk abuk abuk geip gitmilerdi. Merdivenlerden inerken deminki ezik, ksk sesle duralad Kenan: Nereden duydun bunlan? diyordu Gnsel. Birka basamak stte durmu, yarglar gibi kmltsz bakyordu. Gzlerindeki snk kvlcmlar gn batyla parldama-ya balamt sanki. aalad Kenan. Yine sulayarak m bakyor bu kz? Nerden reneceim, memurlarm rapor getirdi. Komiser deil miyim ben? Komiser Kenan Bey. Polis neferi mi san-dnd yoksa? Bunca yldr... Diplomam da var kocaman!.. Byle yantlamak deil mi en iyisi? nce sen syle, dedi. Sen nerden duydun? Hangi namussuzdan, kahpe dlnden kt bu? Sonra sen... Sonunu getiremedi. Batan gnn kaak aydnlnda birbirlerinin yolunu kesmi gibi karlkl bakp duruyorlard. Kenan'n gzlerinde bir eyler aryor

gibiydi Gnsel. aalad Kenan. zgn, korkulu, mudu, yklm, direten, bakaldran her ey vard bu kzda... Nasl koullamlar bunu byle? Niye konumuyosun? dedi Kenan. Sylesene. Nasl inanrsn sen?.. Yine bitiremedi sonunu. Sesi titremi, boazna bir ey taklr gibi olmutu. Tren yoluna dnd. Atlatmt... Durdu bir sre. Toparland. Btn istemiyle kar koyacakt; yenilmeyecekti artk kk-burjuva duyarllna. Kim inandrd seni, dedi, bylesine aalk yalana? Sylesene kim? O olan m? 724 "O put olan m?" diyecekti, demedi. Gnsel susuyordu. Dnm, raylara dalm gibiydi. Kendisine baksn nce o zengin pii... Orospu ocuu... Tutamam, svmeye balamt yine. Benim ok mu gvenim var onlara. Daha ilk gece anladm ne bok olduunu o putun. Deli gibi kskandn olan; sevgilisini de aldn elinden. St azna o da senin ite... Duracak myd? Asl yle hergelelerden korunmak gerek, dedi dilerinin arasndan tkrr gibi. Gnsel'in krk dkk sesi bozdu ksa sessizlii. Bo konuuyorsun, dedi. Bir ilgisi yok Sermet'in... Sustu, raylara dald yine. Bir ilgisi yok Sermet'in? Omuzlarndan bir yk dvermiti Kenan'n! Sermet yoksa ne olabilir baka? Kim olabilir ki? Sermet olmasn da, kolay! Kimlere kandn peki, dedi serte. Nerden kt bu? Kim soktu bu aptalca kukuyu? Senden baka kimim var benim? Sen de bana... Hele byle gnde... Olmamt, bounayd istemi filan; bir hkrk taklmt boazna yine. Duralad, yutkunup atlatmaya alt... Gnsel de mi duygulanmt... Kenan dnp baknca yzn, gzlerini karmak ister gibi ban evirmiti. Bir duraksamadan sonra yavaa sokuldu Kenan; bir gn bitimiyle koyulaan, solgun akana, enesine, yeil sveterinin altndaki yuvarlack omuzlarna bakp kald bir sre. in iin alyor mu bu? Senin kuruntun! Deil. Saklamaya, rtbas etmeye alyor ya; kesik kesik soluyor ite belirsiz. Bu minicik omuzlar pek becerikli deildir yalanda; g gizliyor sarsnty ite, bilmem mi? Smsk tutup evirmek kucaklamak geliyordu iinden, g tutuyordu kendini. Olacak ey mi burda, kpr banda? Hem nasl uzak benden, baksana una. Alad filan da yok. Sirkeci'ye doru bir tren geti hzla. Sarsnt btn byy datmt sanki. Gnsel ban kaldrp dnd Kenan'a. Terlemi de silinmi gibi nemliydi gzlerinin yorgun halkalar. Btn kt rastlantlar niye gelip seni buluyor, dedi bir715 den. Anlamamt Kenan. Bakp kald. Hangi kt rastlantlar? Alaydan kanma abas iyice acya batnyordu Gnsel'in sesini. Seni bulmam da rastiant... dedi Kenan. Kt m o da? Gnsel birden ban evirdi, dolacak gibi mi olmutu? Btn direncini yitirmiti Kenan da. Uzanp iki eliyle yakalad omuzlarndan serte evirmek istedi. Daha omuzlarndan kavrad anda umulmaz bir eviklikle silkinip kurtulmutu Gnsel. Dnp buz gibi bakt Kenan'a: Yapma yle bir ey, dedi. Donup kalm yalar vard gzpnarlarnda. rkek, akn bakp duruyordu Kenan da. Nasl kurtulacam bu yeniklikten? Yktka ykacak bu kz beni. Yreinden kopan bir bakaldrmayla sarsd. Ne yaparsn svp saymazsn da?.. Tepkisini umursamazm gibi bakyordu Gnsel. O da dikti gzlerini. Syle, dedi sesi titreyerek, syle hadi neymiim ben? O ki inandrmlar bu kadar... Ne diye susuyorsun, ne var uzatacak? Senden duymak istiyorum. Syle ak ak. Yarn marn yok bu iin. Dayanamam artk ben. Yeter gnlerce ektiim. Syleyeceksin her eyi... Hem imdi... Tantlamak zorunda da deilsin. nandn neymi bakalm, onu greceim. Yoksa bir adm attrmam sana... Gidemezsin... Syle diyorum sana... Syle!.. Son szckleri boulur gibi bir sesle haykrmt. Bastran akam karanlnda salksz bir solumayla kesintili, bouk bouk konuup duran Kenan'n acl bak, bir gzba ile dondurmu gibiydi Gnsel'i. Kenan'n duralamasyla ayrlr gibi oldu, gzlerini kard yavaa:

 Biliyorsun her eyi, dedi, sylemeye ne gerek var? Yoo, dedi Kenan ayn bouk sesle, senden duymak istiyorum. Syle neymiim ben? O ki inandrmlar seni, niye korkuyorsun sylemekten. Polissin diyeceksin! Hem de gzlerimin 716 iine bakarak. Haydi bekliyorum... Gnsel dnd, Kenan'n gzlerinin ta iine sessiz bakp durdu bir sre. Sonra nemsiz bir bildiri aklar gibi renksiz, kupkuru bir sesle: Benim sevdiim Kenan polis deil, dedi... Bu kadar!.. Durdu, Ne diyeceini bilemeden bakyordu Kenan. Niye muduluk vermiyor bu szler; syleni biiminden mi? Eksik bir yan m var? Bu kadar m? diye mrldand. Yetmiyor mu bu kadar? Bilmem, dedi Gnsel ayn donuklukla. Sana yetiyor mu? Bilmece zmleme urandayd Kenan. Bana yetiyordu, dedi... Senin sevginin dnda neyim var ki benim? Yetiyordu bana... Yine duygulanmt. Oral olmad Gnsel. Gzlerini Kenan'dan ayrmadan: O kadar ok eyin var ki benim sevgimin dnda kalan... aalayan Kenan'a yardmc olmak istermi gibi ekledi yavaa... Hibir gn btnnle benim olmadn. Bir paranla be-nimdin. Yalnzca bir paranla. tesini nerden bileyim? Her zm urayla biraz daha kmaza giriyor gibiydi Kenan. Kirliyim belki, ama her paramla namusluyum ben. Demek anlatamamm buna. Senin iin karanlk olan bir eyim yok benim, dedi. Bildiinden te yok... yle itenlikle syemiti ki yenilgiden kurtulmak ister gibi bam evirdi Gnsel. Orasn bilemiyorum ite, dedi yavaa. Orasn bilemiyor mu? Kzgnlkla saldracakt ki duralad Kenan. Yok mu karanlk yanm? Dnd yine Gnsel, sust yapmak ister gibi dikti gzlerini. Tevikiye'deki ocuklar yakaland, dedi. Sarslmt Kenan. Apartmanda m? dedi kekeler gibi. Gnsel en kk ayrnty bile karmaktan korkan acmasz bir gzlemci gibi kaskat baklarn Kenan'a dikmiti. Be-on metre ilersinde, dedi. Niye apartmanda yakalansnlar? Be-on metre ilersinde mi? Peki ya, ne diye beni sular gibi bakyor bu kz? Ben mi yakalatm oluyorum? stne bir sululuk kmt kts. Bir abayla: Niye gnderdin oraya ocuklar? dedi birden. Rasim'in ne olduunu sylemedim mi? Kurtulmak bir yana, daha da artmt sanki suculuk duygusu. Doru, dedi Gnsel, sulu benim. Dnp raylara dald yine. Deyiindeki aclk Kenan' suluyordu. inde Rasim'e kabaran kzgnlkla mrldand Kenan: Vay orospu ocuu! Gnsel duymam gibiydi. ylece kaldlar bir sre. Sessizlik tedirginliini daha da artryordu Kenan'n. Svgyle de kurtulamamt sululuk duygusundan. Ne ar ey namusluluunu tamtlamak zorunda olmak! Niye tantlayacak mm? Yine de kurtulanuyordu sululuk itepisinden. Ne sylesem oynuyorum sans yaratyor! Oysa... Bunalmt. Bu mu suum? dedi bakaldran bir sesle... Bundan m karld polisliim? Suskundu Gnsel. Bezgin, aresiz bir sesle: Birak imdi bunlar, dedi, sonra konuuruz. ok ge kaldm... Arayacam dedim. Gitmem gerekiyor imdi... Dnp bakt ayrlmak iin. Yrei kt kt atyordu Kenan'n. Baba hasta diye mi gidiyorsun? dedi titrek bir sesle. Evet, dedi Gnsel. Kzgnlkla bakyordu Kenan. Ben de hastaym, dedi... Kesin bir umursamazlkla hemen yantlad Gnsel: Sana yararm dokunmaz benim. Akam alacasnda upuzak baktlar karlkl. Bu kadar m yldrdlar seni? dedi Kenan. Kimse yldrmad beni, dedi Gnsel, ayn acl saldrganlkla. Vurgular gibi ekledi sonra: ... Senden baka!..

Kendini yitirdi yitirecekti Kenan. yi ki birileri geiyordu kprden. Susup beklemilerdi ikisi de. Ayak sesleri kesilince deminden beri dudaklarn srp duran Kenan: ek git hadi, dedi salksz bouk bir sesle... Kt eyler yaptracaksn sen bana... Arama da artk beni!.. Dnme sakn, zr dilesen de balamayacam. Beni byle yknt iinde yalnz brakan biri, kesin yok demektir benim iin. Kesin... Birbiri pei sra azndan kzgn dklen szler hem doygun ediyordu, hem mutsuz. Gnsel dnp gitmedi. Umutlarla dolmutu Kenan. Nasl dayannm brakp gitse. O da oynuyor benim gibi. Kadncalk var biraz da!.. Sevmez mi beni? Bltnden yaknd. Bir paramla onun olmuum, yalnzca bir paramla. teki de Nermin'de. Haksz m? Deil yle, ok uzaklara gitmi bu kz benden. Sevgi mevgi yok bu kararm bakta. Selami'yi tanyor musun, dedi Gnsel birden. arr gibi oldu Kenan. Selami'yi mi? Nerden kt bu imdi? u bizim Selami!.. Zaman kazanmak ister gibi: Hangi Selami? dedi... u bizim fakltedeki... Evet, dedi Gnsel. u sizin fakltedeki... Tanrm, dedi. Yllardr grmedim. Ne olmu? Gremezdin, dedi Gnsel. Be yl verdiler ona.. Srgne gitti... Hastalk, askerlik... Nerden greceksin?.. Seni grmek istemiyor ki o... / ' rperdi Kenan... Toparlanmaya alt. Yarasna vuruyorlard. Gnsel gzlerini acmasz dikmiti yine. Birikte dmsnz Mdriyet'e, dedi. Durumunuz da aynym aa yukar... Srtna ter basm Kenan'n: Anlatmadm m ben sana bunu?., dedi ezik bir sesle... Anlattn kadar myd? dedi Gnsel bastrarak. Baka ey yok muydu? Yantlamyordu Kenan. Sesim titreyecek bir de kekelersem... Baka yok muymu. Var, olmaz olur mu? ki tokat var, bir de... Ezip ykan beni... Ne olacak baka, dedi mrldanr gibi... Sessiz bakyordu Gnsel. Biraz daha uzaklamt sanki. Peki, eczac Fadl Bey? aknl daha da artmt Kenan'n. Konya'daki mi? dedi. Konya'daki... Onu nerden tanyorsun sen? dedi. zldn m tanmama? dedi Gnsel ac, alayl acmaszlkla. Anlamamt Kenan. Yooo, dedi. Hi sz gemedi sanyorum. Gemedi, dedi Gnsel. Nasl gesin!.. Yorgun kafas iyice durmu gibiydi Kenan'n. Fadl Bey'in ne gerei var burda? Yoksa Nermin'le mutluluumuz Konya'da bu Fadl Beyler'in... Ne olmu Fadl Bey'e? dedi bezgin. Gnsel gzlerini dikmi, salksz bir dikkatle bakyordu. Durdu bir sre sonra: Gn gelince bir eyler olur, dedi. imdi ne olur o namussuzlara?.. ... O namussuzlara m? dedi Kenan. Niye Fadl Bey'e... Susmutu. Bakp duruyorlard yine karlkl anlamsz. Gnsel bir denemeyi daha gerekli bulmu gibi: MatmazePi niye altryorsun yannda? dedi birden. MatmazePi mi? Niye altrmayaym? Onun da m bilmiyorsun, dedi, polisten olduunu? yice allak bullakt Kenan. Matmazel'in polis olduunu... Fadl Bey namussuzlar... Onun da m? Nerden kyor bunlar? diye kekeledi akn. kyor ite, dedi Gnsel... Ne kadar saklansa kyor!.. Ylgyla ald Kenan'n gzleri, snd yine. Konuamyordu. Yorgun, bezgin, darmadankt. Toparlanp alglamaya alt. Yklm bu kz... Beni de ykacak... Korktu. Azndan kacak her sz biraz daha uzaa itecekti Gnsel'i. Demek o gt solucan kar, Matmazel... Ulan Rasim... Ulan orospu ocuu!.. Yetti mi bunlar?

Gnsel'in Kenan'a saplad tiksinti dolu baklarndaki kvlcm par par yanyordu akam alacasnda. Ekledi hemen: Karanlk bir yann yoktu deil mi, dedi, benim iin? Rastlant bunlar deil mi? Niye konumuyorsun? Dilin mi tutuldu bu kadar ackl rasdantdan? rkye kaplmt Kenan. Dudaklar titriyordu. Sylemek, barmak, bakaldrmak geliyordu iinden ya, o da yetmeyecekti. Ne yapsa yetmeyecekti! Rasim... diyebildi kekeler gibi. Rasim bana MatmazePi... En gl dorular bile beceriksiz yalana dnyordu aznda... Rasim, ya dedi Gnsel tiksinerek bakarken... Rasim... Ne olsa Rasim!.. Bir de Nermin!.. Nermin'in szn edince onurundan bir ey yitirecekmi gibi durdu... Yine de tutamamt kendini: Sen nesin peki? dedi birden. Kenan'a, acl karanla akar gibi bakt bir sre, sonra dnd, abuk abuk yryp geti kpry, akam alacasnda ilerdeki soka dnp kayboldu. Gnsel'in karanlkta ekip gittii olgusundan te hibir eyi yaamadan, uzun sre ylece bakakald Kenan. Yitirdii gcn, direncini yeniden kazanma abasyla kmldaynca, Gnsel'in biraz nce yadrd ac yarglar, iinde yzdnn biraz daha tiksinerek bilincine vard btn pislikler, irkinlikler 721 sanki yeniden; hem artk bir umuda, tatl bir de bile olaslk tanmadan, verdi evresine. Rasim... Bir de Nermin... Sen nesin peki?.. Gerekten neyim ben?.. Yola inip de bir arabaya atlarken anladm her eyi... Grdm ite!.. Polis Kenan Bey!.. Kanser olduunu biliyor muydu Baba? Gizli gizli, iin iindi demek? Polislik de byle... imdi kp oturdu yanma. Komiser Kenan Bey. Belki de ykseltmilerdir bunca yararl grevlerden sonra. Fadl Bey de Konya'dayken Matmazel'in maana da zam yaplmal!.. Gizli polis sznn anlam bu! Nerden bilirsin kanser olduunu biri kp da yzne vurmazsa! Saklama, ite sen bal gibi kansersin de bakomiser oldun stn baarndan Kenan Bey. Bilinalt denen bir ey var hyaraas. Bilinaltnda yayordu, imdi akland her ey. Ne kz u Gnsel. Soycak fili... Hasan da... Bir de Nermin... Bakomiser Kenan Bey'in kans... Her ey gizli bu akama batan kentte... Geldik ite... inelim Kenan Bey! Birlikte gireceiz bu eve. Daha kapda merak ettiinden sz ederek karlad Nermin. lk yumrukta kan fikrd burnundan. Bilinir mi? Sonras grev! Vurduka bir arlk kalkyordu stnden. Gmlei, kravat, kollan kan iindeydi Kenan'n. Nermin'in giysileri... Gzleri ylg iindeydi. Uzun kumral salar darmadankt, kana bulanmt her yan. Hnltl bir eyler sylemeye alyor, elleriyle kar koyuyordu. Zeynep alayarak kt, bir tekmeyle lk la koridora yuvarland. Canavarlatn sen de imdi ha! Kaltak, bileimi sracak. mreniyor insan daha da kyasya vurmaya, karakolda bakomiser oldun mu al sana azna stmn orospusu, bana ne olun bu karnndaki dlnn de, Zeynep'inin de e-olueekler... Siktirin bamdan ulan!.. Neyimi merak edeceksiniz siz benim!?.. Kar koymaya brakmt Nermin, duvar dibine yumulu, karnna kapanm ylece kalmt. Tekmeleri, yumruklan, iine gmd iniltilerle, hkrklarla karlamaya alyordu. Duvar 722 dibinden halya bulaan kan grnce aylm gibi duralad Kenan. Yrd koridoru, deminden beri lk la alayan Zeynep'i geti, banyonun kapsna el atarken brakp odasna girdi. Aynaya filan baknd anlamsz. Yataa uzanp ylece kald. Nedensiz gibi grnen bir korkuyla dorulunca darda sesler kesilmiti. Mutfaa bakt, salona kt, ev bombotu. Nereye gitti bunlar? Dokuza yirmi filan vard. Sokaa kma yasa onda. Niye yarn bekleyeyim bu evde yapayalnz? Ya evde yoksa, Ankara'daysa? Kan iindeydi st ba; odaya girip giysilerini deitirdi abucak. Telefonu evirdi, dmedi Rasimler'in telefonu. Yineleyecekti, brakt. ndi sokaa. Arabada giderken ii yanyordu bir tabancas olmadna. Ne biim polislik bu? Yumruklarm yeter o orospu ocuuna. Kafasna vuracak bir ey de geer elime salonda. Kristal tablalar var, vazolar var... Bu Mat-mazel'i anlat nce put! Sonra ocuklar nasl yakaland orospu ocuu? Anlatmana da gerek yok artk... Ya evde yoklarsa? Kapnn ziline basp da ierde yanklar uyandran tatl melodi balaynca yreindeki arpnt bezginlie dnt sanki. Yoklar. Bir kere daha bast.

Derinlerden gelen kap, ayak seslerini, yanklanan melodiden artmak evecenliiyle elini zilden ekti abucak. Biri yaklayordu kapya. Hizmeti kan m? Drbnden bakyor olmal. Kap aralanda birden, Refi'in slak, dank sal ba grnd aralktan. Bornozla myd? Sonra ardna kadar ald kap. Rasim Ankara'daysa dnp gitmek mi gerek hi girmeden. Niye? Bu kar variste! Sevinmi grnyordu Refi. Gel diye almt ieri. Ne o? dedi Refi, bir tuhafsn. Senin bakn hi tuhaf deil, orospu. Bir de Nermin'i sorar. Ykanp yatacakm da. Olur yatarz... Niye yapmayacakmm? Yap!.. Bir bu kalmt. yle ki Rasim'i bulamadna... Bir glck, bir dokunu yetti. Ortaya konan her eyi dnden bekliyordu Refi. Islak bornoz altndaki lk, yumuak memelerine el att. Salondaki divana ykldlar. Dilemek, paralamak geliyordu iinden. Saknmad da. Damgalamadan olur mu bu orospuyu? Refi salksz hkrklarla hemen kendinden gemiti. lk kez aalyordu Kenan. Ne biim kadn bu? Paralasan umursamyor. Gsnde, koltuuna doru eski rkler, moraltlar vard. Ohh canm... Hadi, hadi... Dural aynca bir ara tam bir ustalkla, yrtar gibi soydu Kenan'. Derisi slak, nemli, rlplak diinin saldrsyla yenildim mi ne? stekli deil miyim yoksa? Asl istediim almak da ondan bu... Baarszd... Usta diinin en azgn oyunu da yetmiyordu gl olmasna... Utanla kank bir ylgnlk kmt stne. Ne denli bitik olduunun o anda bilincine varm gibiydi. Kuduz bir tutkuyla rpnarak bekleyen kadnn doyumsuz hrlts, dilerini Kenan'n kollarna, yastklara, kendi bileklerine geirmesi, isteini acmaya, tiksintiye dntrd birden. Buz gibiydi artk. Akvaryumdaki krmz balklara takld. Bir tanesi gelip gelip bakmt hani. Yine bakyor muydu? Hadi diyordu Refi, kendinden gemi... Kenan'n elini yakalad yine, sracak myd? ekip kurtard, kalkt divandan, pantolonunu ekiyordu ki Refi sarld bacaklarna. rkilerek ekildi Kenan. Brak, dedi tiksinerek. Doyumsuz kadnn istekle arplm krmz edi dudaklar, beyaz dilerini, dilini yardma anr gibi, kmltlarla gstere sakla-ya, soluk solua fsltlarla anlalmaz bir eyler sayklyordu. Ne biim erkeksin mi diyor... Azna stmn dii kpeine... Utan duyacam bir de... Kapya dnd, kacakt ki olmadan ekilmenin yenildii ile padar gibi yandaki akvaryuma yklendi birden, salonun ortasna iteledi. Divanda akn, tutkulu bakan plak Refi'in yan bana yklp ngrtyla paralanmt koca akvaryum. Sular, cam krklar, deniz bitkileri birden ortala yaylm, krmz balklar hallar stnde sramaya balamt. Frlayp bir lk att Refi. Gzleri frlayacak gibiydi evinden. Btn yapda yanklanan bir arpla ekti kapy Kenan, merdivenlerden koarak indi, kendini sokaa att. Hay Allah, iyi yap-724 madm m? Zavall balklar. Bir suu mu vard Zeynep'in?.. Yasak saati yaklatka damarlar boalan bir umutsuz kentin yalnzlnda yryp arabalara baknd bir sre. Eve geldiinde onu geiyordu. Karanlk, yasl bir kenti srtnda tayp getirmi gibiydi evin sessizliine. Iklar yakmadan girip salondaki koltua brakt kendini. Gzlerini kapayp bir sre kald. Bugn de mi yirmi drt saat? Neler oldu oysa. Tek bir gnn sras gelsin diye yaam boyu bekliyoruz. Durulmaya balamt. ine ilk ken Zeynep'in acs oldu. Frlayp kalkt, yakt klan. Gz Ner-min'in yklp kald duvar dibindeki kana gitti. Yaklat. Eilip bakt. Koridora, Zeynep'in yuvarland mutfak kapsna doru bakt, iinde dayanlmaz bir sz duydu birden. Ben yanndan geerken nasl korkuyla amt gzlerini... imdi mi gryorsun? imdi gryorum. Vay yavrum!.. Nermin'in kanl salar, yz gelip akld kafasna, iindeki sz arttka artyordu. Nereye gitti onlar bu gece yansnda? Annesine mi? Baka nereleri var ki? Tekmelerden bebeini korumak iin yumuldu karnna; ya vur-saydn! Kzgn bir eriyik ar ar kaplyordu iini. Bir sigara yakp yine oturdu koltua. Gnsel... Yok artk Gnsel. O bitti. Balamayacam. O seni balad da! Aptallna doymasn. Po-lismiim!.. Bahane arar beni karanlkta brakp gitmeye. Bu son. Daha ilk grdm gn anlamtm; ukala, kendini beenmi!.. Hah, al bunlara! Altma yatm orospu da dersin ilerde! Der miyim?.. Nerden alm bir sr bilgiyi benim stme. Onlar asl polis!.. Niye olmasn?.. Demek Matmazel... Ulan azna stmn put Rasim'i... Belki o da

yalandr ya. Her yan polis olsa ne olur o kannn... Fadl Bey? Ufff, hepsinin can cehenneme... On biri geiyor, banyomu yapp yataym. Bitsin artk bu i. Vah Ner-mincik... Aptal, zavall kanm benim... Gz duvar dibindeki kana takld yine. Orospu Refi nasl ayrd bacaklann, krmz balklar. Kalkt, gidip telefonu at. abucak evirdi numaralan. Bir sre sonra ince, yal kadn sesi "Aloo" deyince duraksad. Aloo, ben Kenan, dedi yavaa... Rahatsz ettim... Ner-min sizde mi? Bir sessizlik oldu... Yrei kt kt vurmaya balamt. Niye yantlamyor bu kadn? Yoksa Nermin... Bir dakika, dedi Melahat Hanm, ince titrek bir sesle. Bir sre bekledi Kenan. Kap, ayak sesleri, gidip geliler derinden yanklar veriyordu telefonda. Sonra Nermin'in belli belirsiz sesi duyuldu telefonda: Efendim... Beni bala, dedi Kenan, ayn yorgunlukta bir sesle... Duralad. Bir eyler daha demek iin uygun szckler anyordu ki Nermin umulmaz bir canllkla balad hemen: Balayacak bir ey kalmad, dedi. Bitti bu i... akn, bir eyler diyecekti ki Kenan. Yarn bavuracam mahkemeye, dedi Nermin... Oldu istediin... Kurtulacaksn bizden... Boazna taklan bir hkr duyurmamak iin mi susmutu?.. Hi etMememiti Kenan'... Kurtulacak mym? Aynlyor ite kadn. Pencerelerin tesindeki sokak kapkaranlkt. stemiyorum ayrlmak, dedi Kenan... Bala beni... Durdu... Bir sessizlik oldu yeniden... Olan bitenlerin anlamn zmek ister gibi karanlk camlara bakyordu srekli. Sabah erkenden gel, dedi. Gidelim buralardan bir sre... Zeynep'i alalm... Yeniden dnelim her eyi... Biliyorum ok zdm seni... Bala!.. Telefonda nlayp kaybolan bir hknkla duralad. Nermin alyordu belli ki... Bir ey diyemeden bekledi. Biraz sonra Nermin'in hknkla katlm sesi geldi: Ne olursun benimle oynama Kenan... Bittim ben... Ne olursun... Sonunu getirememiti... Ne diyeceini bilemeden kalmt Kenan da. Gzlerini yakan iki damla ya iniverdi yanaklarna. Kk-burjuva duyarllm... m... Camlar kapkara... Sabah gel, dedi yavaa. nan bana... Artk hi eskisi gibi 726 olmayacak... Hkra hkra alyordu Nermin. Yantlamasn beklemeden telefonu kapatt. Gnsel sorununu zmlemeliyim bir de! Kald m o sorun? Kendisi zmledi, ekip gitti karanlkta. Sen nesin peki? Ben mi? Hibir gn onun bildii gibi deilim ben. Olamam da. te onu anlatacam ona. Anlamtr ya, iyice girsin kafasna... raydm, tututurdun beni, aulu bir solukta fleyip sndrn imdi de; kara kara ttyorum. Yatak odasna gidip geti masaya. Neler yazacan kesin biliyordu, yine de birka kez yrtp yeniden yazd. Gnselciim, diyordu, ne polisim ben, ne de senin dlediin gibiyim. Kendi dlediim gibi bile deilim. Senin dlediin gibi olamadktan sonra. Karanlkta son kez brakp gidince sen, birden anladm her eyi. Sokakta rastlarsan bir daha yle bakma bana. Bitti bu i... Ne olursun benimle oynama! Bittim ben... Ne olursun... Vay canna bu szleri Nermin sylemiti demin. Ne doru sylemi; kalsn byle... Tarih atmamt mektubun stne, durdu. Yanm m at-sam? Daha yarn olmad ki... Saate bakt, on ikiye iki vard. Kalem elinde, yelkovann dnn izlemeye balad. Tam on ikiyi geince, mektubun stne tarihi koydu: 26 Mays 1960. mzalayp zarf kapatt. stne Gnsel'in adn yazd. Yarn Burak'a brakr. zmir'e gideriz GnsePle... Nermin'le... Hi grmedim zmir'i, yle istiyorum ki grmek. Urar ya da telefon ederse verir Burak. Biz dnnceye kadar aramazsa dnnce ben yrtarm. En iyisi de o belki. Kalkp banyoya geti. Banyo kveti ovulmu, temizlenmi, prl pnld. Geceleri suya girdii iin Nermin hazrlyordu gndzden. ofbeni yakt, musluu at, lk sularn akna bakt bir sre. Dnp odaya geti, yataa uzand srtst. Tavana bakakald. Boalmt iyice, ierden, banyoya dolan suyun arlts geliyordu. 727

XXXII Evi kapattktan sonra ilk gece Babalar'da kald Gnsel. Akl Tevikiye'deki ocuklardayd. Ardan alyordu Handan. Gn-sel'in syledikleriyle nce o da irkilir gibi olmu, sonra balamt Kenan'dan yana kar kmaya. nandrc deilmi bunlar!.. Kt rastlant da olabilirmi, iftira da!.. Hi byle adama ben-zemiyormu Kenan!.. Yzde yz kesinlik olmadan ne denebilir-mi? Her konuda septik olurmu doktorlar! steleyince de, "Aklm ermez sizin ilerinize," deyip kyordu. ocuklar Tevikiye'de brakmann yanl olduunu sonunda Hatice Hanm da syleyince bir yoluna bakmak iin gitti. Kenan'n bir yaknnn evi demilerdi Hatice Hanm'a yalnzca. Gezideymiler de, Kenan nermi orasn. Baba'yla pek konumuyorlard, iyice hastayd o. Sapsan yz, yorgun bitkin baklaryla yine bir eyler okuyup yazyor, elli yldr aramalarda kuduz saldrlarla yamalanm bir kelerdeki eski yazlarn, kitaplarn derleyip toplamaya; eklemeler, karmalarla biim vermeye alyordu. Yeni bir polis basknna kar da kulaklar, gzleri kapda, yine bir eyleri bir yere saklamann yollarn aryordu kaygyla... Baba'nn yan bandan ayrlmayan kedisi aziment'in yzne de bir aclk kmt sanki... Kanser olduunu o gn Gnsel'e fsldamt Handan. Kimse bilmiyordu daha. Tam bir duyarllkla: Byle olacana kanser olsaydm ben de, dedi Gnsel. Sus kz, dedi Handan, gzleri ylgyla alarak. Bok!.. Manyak msn nesin?.. Allah korusun!.. Oysa yle itenlikle sylemiti ki Gnsel. Nerden bilecek benim acm bu kz? zmsz, umarsz kvranp durdu sabaha kadar. Aslnda herkes herkesten kukuluydu. Karardka kararmt lke. Birbirini ok yakn tanyan, ac snavlardan birlikte gemi kiiler bile gvensizlikle tedirgindiler. GnsePi uyanya gereksinim duymalar abisindendi. Bana buyruk gitmeye kalkt anda kukularn czaml yalnzlna acmasz itilecei kesindi. O bile umurunda deildi Gnsel'in. Birazck olsun annsam kukudan, bakaldrmayacam ne var, kim var u yeryznde O'nun iin? Bir tutam aulu tohum ylesine savrulup salmt ki iine, her saniye filizlenip dal budak salyor, giderek saplantya dnyordu nerdeyse. Kenan'la aralarnda geen eski konumalar, olaylar, durumlar, ilk gnden bugne, uzaktan yakndan onunla ilgili her eyi gzden geiriyor, anmsad ne varsa kukularn merceinden abartlp arptlarak deil de gerek boyutlaryla gnyzne km gibi, apak, yeni yeni kavryordu sanki. Onur krklnn acl rn snrsz kzgnlk, onulmaz bir dmanlk yarasm sabaha kadar kanatp durdu iin iin. Alk, aptal, gln buluyordu kendini. Nermin'den kurtulamad masalna nasl kandm? Dayal deli evi Rasim'in bize brakt masalna nasl kandm? Tutup tutup brakmalar beni Mdriyette!.. Nasl kandm btn bunlarn rasdant olduuna. Yok canm, rasdant olur mu? Kuramsal biimde akladm ya; herifler yklmlar, onun iin brakyorlarm bizi!.. Kendini bir bok sanan hayvan orospu!.. Nasl bakyordu o semiz herif Vilayet'te!.. Bir gn ne demiti, Taksim'e yryorduk hani, uykulu bakyormuum! Hep uykulu baktm sersem ben!.. Alay edermi demek! Hele son gnlerde nasl sinsiceydi!.. Ne sinsicesi be eek kar? Ak ak sylyordu herif. Biz karmamalymz, Halk Partisi'nin oyunlarym bunlar!.. 73Q Ne diyecekti daha? Menderes'in dedii de bu deil mir Gz kararm orospu!.. Namk Gedik ne dedi Vilayet'te?.. Karmayn... Polisin sz bu ak ak!.. Bir duraksamayla irkildii oluyordu baz. Bu kadar oyunu nasl oynar bu adam? yle itenlikle, yle scak, yle insancl... ok srmyor, yanlsama sayd bu bir anlk mutluluktan korkuyla, kaygyla daha sancl aylyor-du sanki. Sabah erkenden Handan gelip de ocuklarn dn akam yakalandn syleyince iyice bitti. akn, sararm yz ile olayn ayrntlarn anlatan Handan' dinlemiyor, bo bo bakyordu yalnz. Yakaland ocuklar. Dinleyecek ne kald? Doktor Aliler'e gitmi dn burdan knca Handan. Sermet'i de arp konumular. Sermeder Vaniky'e gitmiler, yazla. Ev homu. Bize getirin demi. Akamst ayr ayr kmlar apartmandan. Handan'la. Tam ilerde Tevikiye Camisi'nin yanndaki sokan banda be sivil...

akna dndm, diyordu Handan. Nerden kt deyyuslar? Yolun te yanndaym ben. ocuklar yle istemiti. Peim sra geleceklerdi. Donup kaldm. Tabancalyd herifler. Birini tanyorum sanki. Fakltede mi grdm?.. Baba kalkmamt daha. Hatice Hanm yllarn ac deneylerinden zmlenmi bir yalnlkla: O kadar ok kii biliyormu ki olay, dedi, bir tek o adam dnmeniz de yanl!.. Kenan' aklamyor, kukuyu geni tutmak iin uyaryordu yalnzca. Bu ar sulamadan kendi payna da bir eyler dtn aklna bile getirmeden Kenan' savunma sevinciyle ban sallad Handan. Evet, dedi, Sermet de biliyordu. Sofada dalgn kalmlard ki kapdan gelen seslerle duralad-lar. Hatice Hanm pencereye yaklarken Gnsel rkyle ekildi. Handan da ayn eyi dnm olmalyd, evecenlikle Gn-sel'e bakp pencereye yaklat o da. Kenan deildi! Polis bu, dedi Hatice Hanm. Siz gein odaya. Kapy ap karlad merdivenleri kan esmer, genten ada731 m. Aralk kapdan Gnsel'le Handan dinliyorlard. Reit Atal'y greceim, diyordu adam. Yatyor, dedi Hatice Hanm. Ar hasta... Duralad adam. Siz karsnz deil mi? dedi. uraya bir imza atn; perembe gn Mdriyet'e gelsin, Birinci ube'ye.. Neymi? dedi Hatice Hanm... Bilmiyorum, dedi adam... Hatice Hanm'n imzalad kd alp gitti. Sese Baba da kalkmt, kp yorgun gzlerini krptrarak bakt. Ne o? dedi. Perembe gn Birinci ube'de bekliyorlarm, dedi. Hatice Hanm. Baba dalgn bakt, sonra yeni alglam gibi ban sallad. Olur, dedi. Gideriz. Yorgun, ar, odasna girdi: Perembenin gelii arambadan belliydi, dedi Hatice Hanm. Bir sre ac glmseyerek bakp kalmt Baha'nn ardndan. Her ey sululuk duygusuna dnmeye balamt Gnsel'de; olan bitenden, olacak bitecek her eyden o sorumluydu sanki. Polisi iimize kadar sokup... Eskileri toplayp bir alanda, adamlarna ldrtp... Byle mi balard uygulama? Daha anlatmamt kimseye. nemli bir ey var, dedi, bu olayla da ilgili. Uyanr gibi bakt Hatice Hanm. Gnsel, Baba'nn da dinlemesini istiyordu. eri getiler, Kenan'n sylediklerini olduu gibi anlatt Gnsel. Bir sessizlik kt odaya. Ar ar konumaya balad Baba. Birok olasl sralad. Aslszd; kad yaym da olabilirdi; rk yaratmak, karmak, datp paralamak iin. Buna gerek var m? dedi, kendini yantlar gibi. Zaten da-732 nk, para parayz... Bilmiyorlar m? Duralayp ald yine: Gerek dersek, nemli bir haber szm oluyor. Szdran Rasim mi diyordunuz, kiisel bir iyilik duygusuyla yapyor diyelim. Kenan'n bize iletmesi bunu aar. Polis olan adam niye yapsn bunu? Yrei duracak gibiydi Gnsel'in. Tutamayp Baba'nn boynuna sarlp boalacakt. ten ie bir sevinle ban sallyordu Handan da. ekinceyi sezmi gibi uyarya geti Baba. Aydnlar ok akll bulur kendini, dedi. Ustaca ynetmeye kalkar iki yan da!.. Kk-burjuvazinin iki kiilikli olduunu unutmamak gerek... Uzak dur sen!.. Soruturun bir sre... Kim bilir daha kimler var aramzda!.. Mdriyet'e gidecek misiniz? dedi Handan. Bilmem, dedi Baba. Dneceiz... Hatice Hanm daha zgnd. Bir ey demeden dalgn bakyordu. Handan'la kt Gnsel. Yklmakla bitmiyor. Kurtarabileceini kurtarmakla ykmlsn; lm bile kaaklk. Ne belalar getirecek yeni durum? Handan ne yapacak ocuklar konuursa? Sen beni dnme, dedi Handan, toz ol!.. Anladm... At onu kafandan... Dneceiz... Bebei de... Gn alrm bizim doktor hanmdan... lacn var...

evketier'e akam karanlnda gitti Gnsel. rkek baklarla Fatma Abla aralad kapy. Tanmamt nce, sonra ieri alp boynuna sarld Gnsel'in; alad, apur upur pt yanaklarndan. O gn polis gelip evket Abi'yi de arm perembe gn Birinci ube'ye. Tedirgindiler. Gnsel, Baba'yla konutuklarn onlara da anca tedirginlikleri de, aknlklar da artt. Gerekten bir kym dnyorlarsa, polis olan biri bize neden duyurur bunu? Bulank, kaygl, zmsz kald onlar da. Gnsel, evket'in kendine kzm, krlm olmasndan korkmutu. Yoktu yle bir ey. O acmasz grn altnda nasl duygulu bir yrek tadn, Gnsel'i ykan bir haberi iletmek zorunda kalmann arlndan kurtulmak iin, belki Fatma Abla'nn da etkisiyle olay nasl irdeleme abasndan olduunu grnce, yalnzla dmenin kntsnden kurtulur gibi oldu. Adam belki de lme gidecek -be gn sonra, benim mutluluumun kaygsnda. Ben... Allah belam versim benim... Kenan iin duyup rendiklerini yneltti evket'e. Yrei parampara olsa da umursamyormu gibi dinliyordu artk. evket yeniden sorup soruturmu, hep aynym sonu... Evde syledikleriydi. Gnsel'in gnln almak ister gibi ekledi yine: Bana da sorsan hi aklmdan geirmezdim, dedi. Bir kez grdm Babalar'da, yle iyi birine benziyordu ki... Fatma'ya da dedim... Gnsel yine duygululua kaplacakt, tuttu kendini. Evi kapatmas iyiydi de, abisine gitmesini doru bulmadlar. Onlarda da kalmamalyd. Sevillerde kalsnd, dorusu oydu. On gnden ok Sevillerde kald Gnsel. Basma perdeli pencere ilerinde, avlusunda dizi dizi karanfilli, fesleenli konserve kutular, kire badanal duvarlar, avlu kysnda srekli koku saan kuyulu apteshanesi ile Taltarla'nn Halic'e, Kthane'ye bakan srtlarndaki briket gecekondu kalabalna karm iki odal (bir buuk da denebilir) bir yerdi oturduklar. Kendi yattklar byk karyolal oday ona brakmak iin yalvard Sevil. Gnsel kesin kar koydu. Pencere dibinde, bir tahta sette yatyordu kk odada. Perembeyi kvranarak beklemiti Gnsel. Elli kiiymi Mdriyet'e arlan. evket Abi gidecekti. Baba da gidecekmi. Gitmemek, saldrya kkrtmak olabilir diyorlard herifleri. Kim bilir, belki de onun iin kardlar o sz. Kamaya kalksnlar da... Kuzu kuzu lme gidiyorlarsa ya. Barmak haykrmak geliyordu iinden GnsePin. Gitmeyin ldrecekler sizi. Yalan sylemedi Kenan. Bu kadar m namussuz bu adam?.. Syleyen Rasim, Kenan deildi ki... Peki, Kenan... Btn gerginlik umulmadk biimde aknla dnmt perembe gn. Gler yzle karlamlar Mdriyet'te. Skynetimce stanbul'da bulunmalarnn istenmediini, stanbul dna nereye gitmeyi yeleyeceklerini sormular, gitmek istedikleri yerleri saptayp brakmlar. Evinizde bekleyin, gn gelince aracaz demiler. Buru krt GnsePin ii. Artk konumuyordu da... Elli lira almt teyzesinden ayrlrken. Btn paras oydu. i kalmt ylece; uramamt Faklte'ye, maa da almamt. Hem harcamak istiyor, hem harcamaktan korkuyordu. Ne olacam belli deil. Geri onur konuuydu evin. Para szn ettirmiyordu Sevil. Delirmi misin be ablacm?.. Sen otur, ben kyamete ka-aa bakaym sana! Bu yzden de tedirgindi Gnsel. Ykt, asalakt ne olsa bu iyi yrekli iilere. Geri pek bir ey yedii de yoktu. Kk odada gazete, kitap okuyordu geceleri yatak diye kulland sedirde uzanp. Casus Amerikan ua olay ortal birbirine katmt yine. Sovyetler ate pskryordu Eisenhower ynetimine, Trkiye'ye... Klk att namussuzlar, dedi Faik bir akam... Tam Menderes yukarya yanayordu, Amerikan bozdu ii... Byle mi yorumlamalyd? Kentte de renci yryleri, gsteri abalar oluyormu yine, skynetime karn. Klalara ymlar bir sr genci, Mdriyet de doluymu. Haberler smail'dendi. Sevil getiriyordu krk dkk. Tevikeye'de yakalananlardayd akl GnsePin. Nerden bilecek smail? Yalnz bildii bir ey daha kmt smail'in! Sarahaneba'ndaki gsteri gn Kenan'n yan bandaym Gnsel'i gtrrlerken. Dimdik bakp durmu uzaktan Kenan. Askerler saldrnca da kamam; rencileri canavar gibi kovalayanlar dokunmamlar ona. Subay yaklanca bir bakmlar, smailler'in

duymad gizli bir konuma m gemi aralarnda ne, Kenan' brakp gemi askerler!.. Sonra da kaybolmu Kenan!.. Bunu da Sevil anlatmt Gnsel'e. Zati, te o zaman, demi smail!.. Ne demise?.. yky bilmeyen mi kalmt?.. Herkes bir ey ekleyecekti gnlnce! evkeder'e Kenan' sulayanlarla tek tek, yz yze konumak iin gelmiti Gnsel. Kim yanard bu koullarda? Sedirin yanndaki kk pencereden Halic'e bakyor, Kthane'de, Silahtar'da, Eyp'te, Defterdar'da alala yksele sralanan fabrika bacalarna dalp gidiyordu. Bir gn gelecek... Ama ne zaman? Kenan'la ilk tantklar gecenin konumalarn anmsar gibi oldu irkilerek. Atmaya alt kafasndan. Her sabah alacasnda, Halic'e, fabrikalara inen akn akn ii ynlarnday-d gzleri. Ne ok, ne byk ileri var. Karanlkta uyanp kenti uyandrmakla grevli bunlar! Gleniyordu baktka ya, iindeki ac da gleniyordu. Baha'nn karacier kanserinden kalkamayacak biimde yataa dtn haber verdiler bir akam. Hatice Hanm da hastaym. Yarn gideceim, dedi Gnsel. Teyzemler de eve dnmeli artk... Yaamn, olaylarn dna itilmiti sululukla. Neden kayorum hem?.. Bitti artk!.. Herkes yoluna. Taltarla'daki Demokrat Parti militanlarnn silahlandrld, kyma geilecei yaylmaya balamt iyiden iyiye. Gerekmi bu kez, smail de grp izlemi evresinde!.. Onu da kanksamt Gnsel. Doruyla yalan yaaynca bile ayramadktan sonra!.. Kenan'la da rastlantya hazrm artk. Yakalanan ocuklara hi stelememiler nerde saklandklarn; kilisede, mezarlkta gibi szlere inanr grnmler hemen. evket'e, Baba'daki doktor hanm (Handan) sylemi. Olanlar, Harbiye'deymi imdi. Dvmler yalnz... Dnmeli eve. Handan ne yapt bakalm u piin kaznmas iini. Kurtulaym artk. Gl dnyordu. Dinlenmiti ne olsa. Ba-ba'y yatakta grnce inanamad gzlerine; nasl ykmd bu on gnde. Mdriyet'te, Birinci ube'nin merdivenlerinden inerken dm. Polis cipiyle getirmiler. Gn gnden bitmi. Han-735 dan'la Doktor Ali bakyorlard. Gnsel btn kayglarn atp yardma balamt Hatice Hanm'a. Kenan uram, yok gitti onlar, dedirtmiler. Aadaki Mediha Hanm uyarlmt nceden. Handan da artk eskisi gibi savunmuyordu Kenan'. zgn susuyordu. Sermet geldi bir gn Baba'y grmeye. Gnsel'i belki de! Doktor Ali'den renmi Gnsel'in geldiini. Sofada aya-kstydler. Bir doenti getirmiti Doktor Ali, Baba'nn odasndayd onlar. ok nceleri duymutum baz eyler ben de, dedi Sermet. Syleyemedim bir trl... Yanl anlayacandan korktum. Neymi duyduun? dedi Gnsel. Engin sylemiti, dedi... Kenan'da alan yal bir kadn varm, sa koluymu! ok iyi tanyormu Engin kadn bir yerden; polismi... Engin'i bilirsin bizim, gazeteci... Kary orda grdm, bir daha uramadm dedi... Baka?.. Karsnn bir abisini tanyorlar Ankara'dan... Pek pimi herif... Bakaldracakt Gnsel. Ona ne karsnn abisinden. Hepsini biliyorum ben. Biliyor musun? Senin bildiin Kenan'n anlattklar. Silkinir gibi bakt Sermet'e. Bktm, dedi. Kapansn artk bu konu. Dedi ya, Matmazel'in polislii de aclkla yeniden kt iine. Teyzesini, Turgut'u ard birka gn sonra. Evi atlar. Gerekli uyarlarda bulundu. Akamlar eve dnecekti artk Baba-lar'da kalmayacakt. Handan yirmi bir gnlk rapor uydurmu Gnsel'e, izinli saylyormu; maan da gndermiler Han-dan'la. Ayn yirmi altsnda -perembeye geliyordu- krtaj iin gn alm. Raporu da uzatacakm doktor hanm. Toplatlma, kym, evlere baskn sylentileri arasnda Baba da arlamt iyice. Hatice Hanm'la yeeni srayla sabahlyorlard banda. Gndzleri bakyordu Gnsel. Baka yardmclar da oluyordu. Kenan'n geldii akam ayrlmak zereydi Gnsel de. Sofada perde arkasndan bakp kalmt Kenan'a. te o!.. Yreinin bylesine kt kt atmasna kzyordu. kircikliydi yrei, ona kzyordu. Ya suu yoksa bu adamn? Ne duruyorsun, ko boynuna atl, gir koynuna!.. Onun iin mi diyorum be!.. Ya susuzsa?.. Bu kadar rastlant gelip bunu buldu!.. Bunu deil budala, seni buldu. Benimle ilgisi kalmad bu iin! Yok canm! Evet yle... Avluda bitkin, omuzlar km duran Kenan'n, eve

alnmaynca, yazgsna boyun eerek hibir ey demeden, sessiz dnp kmas, beklemedii kadar sarsmt pencere ardnda dalgn bakan Gnsel'i. Kamak, onun yaptn sylediklerimizden... -Sylediklerimizden mi? Baladn m savunmaya grr grmez, biz uyduruyoruz nk... Deil be...- Daha alaka yaptmz bizim. Niye kamayacakmm ben bu adamn karsna? k da grelim!.. Susuzluunu da tantlasn sana! Yine de ok g tuttu Kenan'n karsnda kendini. Doldu doldu boald iinden. Ta mym ben?.. Bereket akam rtyordu her eyi. Kolundan tutmak isteyince Kenan, btn gvdesini sarsan bir rpertiyle arplmsa dnd bir anda. Daha da artt korkusu. Yener beni bu adam! G yener! Ya yenerse demek istedim! Savunma, susuzluunu tantlama abasyla Kenan'n yapt bir-iki kla tutukluluk balarn kopard koparacakt Gnsel'in; bundand korkusu. Saldrya geii de bundand. Karanlk kprde paralayp brakmt Kenan'. ste kmann, gcn tantlamann ilkel tadyla yenik dme, kpr kpr kukulara yeniden batma rknn elikili karmaasndan boulur gibi yrd sokaklarda. Yine mi inanyorsun bu adamn... nanyorum dedim mi? Neye inandn biliyor musun sen? Eve gelip de gndz polislerin baskn yaptn, her yan didik didik edip evde aranmadk yer komadklarm; onlarn hemen ard sra Kenan'n geldiini, alamakl teyzesinden renince, neyi neye yoracan bilmeden kp kald kapdaki tahta sandalyeye. Ne rastlants? Her yan kaplam bunca pisliin rastiants m olur? yiler rastlantdr ancak. Gnsel'i sormamlar, evi aramlar yalnzca. Odasna ged. Raftaki kitaplar yerlerdeydi daha. Abisi-nin eski mektuplarn almlard. Hibir eye el srmeden uzand karyolaya. Yatacan syledi teyzesine, yemeyecekti, yorgundu ok, uyuyacak. I da yakmadan kald ylece. Yaln ak dnme yetenei gitmiti elinden, beceremiyordu; hele bir sonuca, kesin sonuca varmay hi... Arama gn m yollarlar bu adam bana? Bu da m yutturmaca? Olmaz m? Niye olur? Hangi ynden bakarsak doruyu grm oluyoruz hangi olaya? Yarn bebei ile birlikte onu da kazsalar iimden, btn bu dnceleri de! Kurtulsam artk, yeniden balasam her eye. Ya da bitsem ben de; beni de kazsalar yarn... rkiliyorsun lm dendi mi. Uff, irkilmiyorum artk!.. Sabah etti. Dald dalyordu ki, Handan girdi odaya. Grdn m adam diyordu evdeki arama stne tek sz etmeden. Teyzeden renmiti oysa ki. Dalm kitaplar kaldrrken uzun uzun konutular. Handan'n umursamazlna ayordu biraz; Gnsel iin olaand, doald. Kklnden beri grd bu kanc aramayd evlerinde... Saysn bile unutmutu. Handan da hi oral deildi. Yine Kenan'dayd o. Kzacak gibi oluyordu Gnsel'e, kzamyordu; onun durumunu da gryordu. Adam da grdm, bitkin, dedi. Ne biim polis o? Hep mi delirdik? Hele bu ite de... Turgut'un yaptn anlatt. Gzleri doldu Gnsel'in. Ne diyeceini bilemeden kald. inde bir eyler kym kymd. Bilmiyorum, dedi, anlamn dnmeden, dalgn. O ki bir kez konumusun, diyordu Handan, git, adamla doru drst konu, btn akl, ayrntsyla konu bir kez daha. Korkuyor musun? Yitirecein bir ey mi var? Dn arama stne niye sana gelsin polis olsa, szgelimi. Sonra polis olsa... Gnsel'in de kafasna taklp kovduu bir sr eyi sralad. Polis olsa... ki kiilikli kk-burjuvay nerden bileceksin sen? diye-miyordu bir trl. Anlayamadndan deil, anlayp dorusunu deyivereceinden korkuyorsun. Hibir eyi sevememekten korkuyorum artk!.. Sen yine toz ol diyor Handan. Krtajdan knca gidip Sevil'e, kalmal bir uzunca. Param da var. Bir eyler alaym onun bebeine de. yice byd karn. lende kt evden; bir yere yemee aracakt Kenan', serinkanllkla konuacakt. Bak diyecekti... Beyazt'a vardnda anlad yapamayacan. Yalpalayp duruyordu iinde bir ey. Konuamam. Hele yemekte... Bir simit ald, naralt'nda oturdu, ayn yudumlad, gazetelere bakt. Menderes Eskiehir'de, Tahkikat Komisyonu'nun iini bitirdiini sylemi. Niye geriliyor herif? Mdriyet'e de kimseyi armadlar daha. PTT'ye telefonlara niye sansr koydular? Ne diye telefon edeyim Kenan'a!.. Yarnki gsteriye de gidemeyeceiz be... Beyolu'nda bir sinemaya topluca bilet alm ocuklar. Dalnca kp

Tak-sim'e yrnecekmi. Doktor Ali sylemiti dn Baba'ya. Sinemadan kan ocuklara, damlara yerlemi azl Demokratlar ate edecek diye bir ey yaylm; ocuklar da tabanca edinmi. Annesinin altnlarn m satm ne, biri -be tabanca satn alp datm el altndan. , Halk Partisi'nden de kopuyor demek. Paa ok kzm, ki Mays olaylarna. Bunlar bytyor ii diyormu. Taksim'de Halk Partililerin elindeki Kk Kulp'e sokmuyorlarm artk ocuklar, kovuyorlarm. Braktlar ocuklar ortada. Ne yapacaklard ya?.. Asl yarnki gsteriye gitmeliydim. Bir kurtulsam senden pi!.. Kahveye bakt; Kenan'la ilk gece oturduklar keye bakt. Hay Allah, yine tutacak kk-burjuva duyarllmz! Nasl itendi o gece. Sonra deil miydi?.. Yanardner anlarn basksn iteler gibi kalkp yrd Sahaflar'a doru. Bire geliyordu daha. Doktor hanmla buluma drtteydi. Caalolu'nda muayenehanesi. Kitaplara dalgn bakarak giderken abisinin bir eski arkada avukatla karlat. Beenir, ileri, devrimci bulurdu abisi. Hasan' sordu. Kaln gzlkleri ardndan gzlerini aarak eildi yldrmak ister gibi: Ortada dnen numaralara sakn karaym deme kzm, dedi. Halklarla Demokratlarn ortak oyunu bu, devrimcilere!., sakn ha, sakn!.. Haynlk olur. Deyyus olu deyyuslar. Hasta msn sen?.. yi bak kendine de, sapsarsn. Abine selam yaz. Uzaklat abuk abuk. Gnsel ne diyeceini bilmeden kalmt bir sre. Bu ilere karmak haynlk demek!.. Glmek tatszd. Bir sknt kt iine. Nuruosmaniye'ye knca kesindi karan. ki saatten ok var daha. Doktora gitmeden konuacam Kenan'la. Yokuu yarlayp da sokak iindeki hana yaklarken dayanamayacakt arpntya. Dnmeyi dnd birka kez. yerine yaklanca duralad. Ak deil miydi. Cam kap akt ya, kszd iersi. Duraksayarak yaklat. Burak kt o sra, dnp kapatyordu ki iyerini, Gnsel'i grd. Birden aklm gibi kaldlar karlkl. Gzleri kzarkt Burak'n, akn, rkekti. Bir eyler diyecek gibiydi. Kzgn burgu donuverdi yreinde Gnsel'in. Ne diyecek bu? Gelecek misiniz diyordu... kindi namaznday-m... Zincirlikuyu'ya diyordu... ili Camisi'nden... Duymadnz myd diyor... ld yreindeki burgu. Hann kirli kara duvarlarna ban arpar gibi sryerek kaldrma yldnda bilmiyor muydun ldm balamayacam seni diyor. Kenan niye lsn rezil herifler brak kolumu hamallar da gelecek misiniz ili Camisi'ne Burak... Gzlerini aralad, kalkmaya alt. Dinlenin biraz, diyor ak giysili adam. Anlamsz bakt Gnsel. Gidip yatsn, diyor, ak giysili adam Burak'a. Sarsnt... Geer... Geer mi? Yumdu gzlerini. Duygusuzdu. Niye fsl fsl anlatyor Burak? Bileklerini kesmi banyoda. Sabah kars gelmi, kpkrmz sular... yerini kapatyordum. Alyor Burak sessiz hkrkla niye?.. Saat drtte doktor hanm. Buras deil. Handan bekleyecekti Caalolu... Ak giysili ldm ben. Kpkrmz sular... Doktor'dan Burak'n koluna dayanarak kp da yoku aa 741 inerlerken hann hamallar merakla, acmayla bir sre izlediler. Demin onlar tamt Gnsel'i aralk iindeki Ermeni doktorun muayenehanesine. Saral sanmt biri. Evinize gtreyim sizi abla, dedi Burak. u arabaya... Ban sallad Gnsel. Yryeceim, dedi, yok bir eyim... Doktor dedi ki siz yatn... Sonunu getiremedi Burak, iyice titredi sesi, sustu. Bir ey demeden yrd Gnsel. Sirkeciye inen kalabala kart. Ne ok insan, ne ok tat dolar kentin yollarnda. Kpr, vapurlar, direkler, motor, sandal, duba, mart. litii tatan ay-lr gibi yresine baknd Gnsel. Kabata'la Dolmabahe arasnda, deniz kysndayd. Sz iindeydi ayaklar. Bilmedii sokaklara dalp kmt saatlerdir. Alayamyordu. Buraya nasl gelip ilitiini de anmsamad. Saatine bakt, drd geiyordu. Ben nereye gidecektim. amlca'ya kalm deyip duruyor Kenan. Karda amlca. Ne sama, ne ho! Bir gn giderim. Niye yapt bunu? Kk-burjuva iki kiiliklilii... Hi yoksun artk. Neyi tantlamak istedin? Polis denmesi mi ykt seni, biz mi yktk. Bizi de ykmak istiyorlar, bilmiyor musun? Gzlerinden yalar inmeye balad yanaklarna. Sessiz hkryordu. Seviniyordu ala-yabildiine. Dnebiliyordu artk. Kalkp yrd duraa. Zin-cirlikuyu'da otobsten inip de

mezarla yaklarken soyunmu gibiydi duygudan, kaskatyd. Deilim. yle olmam gerekli. Kapdan geip yrd ierde. lerde, birka arabann bekletii ara yolun altndayd be-on kiinin toplat mezar. Toprak rtlm, stne biriki elenk konmutu. Dua sesleri de kesilmiti. Ayaklan tamyordu. Korktu yklmaktan. Yandaki bir mezar tana tutunup kald bir sre. lerde Burak, tanmad bir-iki yz. kadn vard. Citroen arabann arkasnda. Rasim'in arabas bu. Hangisi Nermin, u alayan mr Yal kadn annesi olmal. 742 R-en mi bu da?.. Hangisine benziyorum ben... Nasl benzetirsin? Birka adm daha atp mermer bir mezarn yan tana iliti. Kimse grmyordu. Dalyordu artk. Kadnlarn arabasna yaklaan Rasim'i anmsad. Boalmt mezar evresi., Hoca da uzaklamt l arabasna doru. Bitti grevleri. Kenan orda. ldrp stne toprak yana kadar brakmadlar peini. Acdan ykld yklacakt. Bir hkrk takld boazna, gelmedi sonu. Tkanmt, ta gibiydi yine. Hrldayp uzaklaan araba sesleri; otlarda, toprak, asfalt yollardan biten ayak ptrtlar, sonra yalnz, gmlenlerin srp giden yaam, kml kml otlarn, ieklerin, dallarn esintili, serin soluu. Bulutlar geiyordu. Mezara yaklap bakakald Gnsel. Rasim'in, Nermin'in krmzl, beyazl karanfillerden, gllerden elenkleri vard slak toprak stnde. lmde de aramzdalar! elenkleri frlatp uzaklara atmak geldi iinden. Uzanacakt ki inerek ekti elini. Dokunamayacakt. Bir eyler sylemek istedi. Niye yaptn?.. nan ki ben seni... Botu hepsi. Alayamyordu. Yine bir hkrk takld boazna. Niye alayamyorum? O kadar ok ey var ki syleyecek. Hep aramzda oldular. Bir kez daha tiksintiyle bakt elenklere. Kenan'a da acyarak bakyordu ilk kez. Duramad. Yklacam. Dnd birden, yrmeye balad. Otlar, iekler arasnda kanayan bir yerine basarak yryordu. Serindi. Bahar serinlii yzn okuyor, ayltyordu. Kapdan geip yola knca birden anmsam gibi elini tayyrnn cebine soktu, karnna, bebeine bastrd yavaa. Yepyeni bir korkuyla rperdi. Seni de alsalard elimden kiminle yan yana savardm ben? Yeter mi gcm bunca pislie kar? Yklmamalyz onun gibi bebeim, gl olmalyz. Silahl saldrya yarn silahla kar koyacakm ocuklar; yanlarndayz seninle birlikte. Ne yapardm ben sensiz? Bakaldrmt; gittike artan bir gven duygusuyla Zincirli-kuyu kavana doru yryordu. Islakt gzleri. Bir asker arac geiyordu; subaylar vard iinde. Dizi dizi arabalar geiyordu. Ak bir kamyona dolumu yap iileri vard; yorgun, dalgndlar. Gne bulutlara girip kyordu. 743 27 Mays i960 askeri darbesinden nce Trkiye iten ie kaynyor. Kenan, yllar nce gizli komnist partisine girme sulamasyla polis sorgusunda abucak ylgnla dm, eski evresinden tmyle kopmutur. Kars ve ocuuyla korunakl bir yaam srdrmektedir. Aslnda mutsuzdur, ii ile bark deildir. Bir meyhanede tant gen Gnsel, iinde rmemek iin direnen ne varsa hepsini ateleyiverir. Ak, direni, devrim gnleri... Yaam, Kenan'a kendini bir kez daha snama olana verir... Vedat Trkali'nin ilk roman 30 yanda... 9789752891876 27 Mays i960 askeri darbesinden nce Trkiye iten ie kaynyor. Kenan, yllar nce gizli komnist partisine girme sulamasyla polis sorgusunda abucak ylgnla dm, eski evresinden tmyle kopmutur. Kars ve ocuuyla korunakl bir yaam srdrmektedir. Aslnda mutsuzdur, ii ile bark deildir. Bir meyhanede tant gen Gnsel, iinde rmemek iin direnen ne varsa hepsini ateleyiverir. Ak, direni, devrim gnleri... Yaam, Kenan'a kendini bir kez daha snama olana verir... Vedat Trkali'nin ilk roman 30 yanda...