BÖLÜM 16

16. YÜZEY MODELLEME VE KATI MODELLEME

16.1. YÜZEY MODELLEME

AutoCAD2000, üç boyutlu modelleme yapmak için iki yol kullanır. Bunlar;

yüzey modelleme ve katı modellemedir. Yüzey modellemede oluşturulan modelin içi
boştur. Tel kafes sistemi ile oluşturulan yüzeyleri kapatabilmek için yüzey kaplama
komutları kullanılır.

Şekil 16.1. Yüzey Modelleme Araç Çubuğu

16.1.1. ELEV

Çizim elemanlarına Z ekseninde kalınlık ve uzaklık vermeye yarar.

Oluşturulacak yeni çizim elemanlarına Z boyutundaki uzaklık ve kalınlığını

set etmek için kullanılır. Daha önce çizilmiş elemanlar üzerine bir etkisi olmaz. Daha
önce çizilmiş elemanların Z boyutundaki kalınlık ve uzaklığı CHANGE komutu ile
değiştirilir.

Komut Satırından: Elev (veya transparent komutu için 'elev kullan)

Specify new default elevation <current>: Bir değer tanımla veya güncel
değeri kabul etmek için ENTER tuşuna basın.

Specify new default thickness <current>: Bir değer tanımla veya güncel
değeri kabul etmek için ENTER tuşuna basın.
 Şekil 16.2. Elev Komutunun Kullanımı

16.1.2. 3D FACE

Üç boyutlu yüzey oluşturma.

3D FACE komutu, üç boyutlu herhangi bir yerde dört kenarlı yüzey oluşturur.
Komut kullanılırken 3D yüzün her bir köşe noktasını seçerken köşelerde boşluklar
oluşturur. 3D yüze farklı koordinat noktaları belirtebilirsiniz. 3D FACE ile içi
doldurulamayan dört köşeli yüzeyler oluşturulur.

Surfaces toolbar:

Draw menu: Surfaces 3D Face

Komut Satırından: 3Dface

Specify first point or [Invisible]: Birinci noktayı belirtiniz (1) veya Enter’e basınız.

First Point

3D FACE komutunun başlatmak için başlama noktasını tanımla, ilk noktayı

girdikten sonra 3D yüzü oluşturmak için normal saat yönünde kalan veya tersi yönde
kalan noktayı belirt. Aynı yönde bütün dört noktayı tanımladıysanız AutoCAD
düzeysel bir yüz oluşturur. Bütün yüzeyler aynı şekilde tamamlanırlar. Arka detay
çizgileri görünmez (Invisible).

3d yüzünün kenarları delikler ile nesnelerin doğru modelciliği için görünebilir,

Kenarın ilk noktasından önce giriş görünmez, veya görülmez kenar yaparlar .
Karmaşık 3D yüzey modellemek için 3D yüzünü birleştirebilirsiniz .

Şekil 16.3. 3D Face Komutunun Kullanımı

Specify second point or [Invisible]: İkinci noktayı belirtiniz (2) veya i giriniz

Specify third point or [Invisible] <exit>: Üçüncü noktayı belirtiniz (3), i

giriniz veya ENTER tuşuna basınız

Specify fourth point or [Invisible] <create three-sided face>: Dördüncü

noktayı belirtiniz (4), i giriniz,veya ENTER tuşuna basınız.

Şekil 16.4. Yüzey Modellemenin Gösterimi

16.1.3. 3DMESH

Nesnelerin yüzeylerini kaplamak için kullanılır.

Surfaces toolbar:

Draw menu: Surfaces 3D mesh

Komut Satırından: 3dmesh

 Enter size of mesh in M direction: (M yönünde ağın giriş boyutu) 2 ile 256
arasında bir değer girin.

Enter size of mesh in N direction: (N yönünde ağın giriş boyutu) 2 ile 256
arasında bir değer girin.

NOT: 3D MESH komutu, öncelikle programcılar için tasarlanır, diğer

kullanıcıların 3D komutunu kullanmaları tavsiye edilir.

AutoCAD, M ve N boyut değerleri tarafından belirlenen matris, boyut

yoluyla çokgen ağını tanımlar. Belirtmiş olduğunuz M, N değerleri yüzey köşelerinin
sayısına eşit olur.

Şekil 16.5. 3D Mesh Komutunun Kullanımı

16.1.4. 3DPOLY

Üç boyutlu ortamda düz çizgi ile polyline oluşturur. Bu kısımda Continuous

çizgi tipi kullanılır.

Draw menu: 3D Polyline

Komut Satırından: 3dpoly

Specify start point of polyline: Bir nokta belirt (1)

Specify endpoint of line or [Undo]: Bir nokta belirt veya bir hareket gir

Specify endpoint of line or [Undo]: Bir nokta belirt veya bir hareket gir

Specify endpoint of line or [Close/Undo]: Son noktayı belirt.

 16.1.5. EDGESURF

Üç boyutlu yüzeylere ağ oluşturur.

EDGESURF komutu, uç noktaları birbirine bitişik dört eğrinin kenar

çizgileriyle yüzeyi tanımlar. EDGESURF komutu ile yüzeyin oluşturulabilmesi için
eğrilerin veya doğruların daha önceden çizilmiş olması gerekir.

Surfaces toolbar:

Draw menu: Surfaces Edge Surface

Komut Satırından: Edgesurf

Command: EDGESURF

Current wire frame density: SURFTAB1=6 SURFTAB2=6

Select object 1 for surface edge (yüzey kenarı için bir nesne seç (P1)

Select object 2 for surface edge: (yüzey kenarı için bir nesne seç (P1)

Select object 3 for surface edge: (yüzey kenarı için bir nesne seç (P1)

Select object 4 for surface edge: (yüzey kenarı için bir nesne seç (P1)

Şekil 16.6. Surface Komutunun Kullanımı

 16.1.6. 3D SURFACES

Bu komut ile ekrana, aşağıdaki hazır oluşturulmuş aşağıdaki kütüphane ekrana

gelir. Buradaki seçenekler ile yüzey modelleme hızlı bir şekilde oluşturulabilir.

Şekil 16.7. 3D Surface Kütüphanesi

 16.2. KATI MODELLEME

Katı modelleme, yüzey modellemeye göre içi dolu katı modeller elde etmek
için kullanılır.

Şekil 16.8. Katı Modelleme Araç Çubuğu

16.2.1. BOX

Üç boyutlu katı model kutu oluşturmak için kullanılır.

Kutu oluşturduğunuzda onu katı model olarak göremezsiniz. Katı model

olarak görebilmek ve yüzeyleri oluşturabilmek için SOLIDEDIT komutunu
kullanarak oluşturduğunuz modeli görebilirsiniz.

Solids toolbar:

Draw menu: Solids Box

Komut Satırından: Box

Specify corner of box or [CEnter]<0,0,0>: Bir nokta tanımlayın (1) veya

kutunun köşesi için ENTER tuşuna basın, veya merkezini belirlemek için c tuşuna
basın.

Options (seçenekler):

Corner of Box (kutunun köşesini belirt)

Center (merkez)
 16.2.2. CYLINDER

Üç boyutlu katı model silindir oluşturur.

Solids toolbar:

Draw menu: Solids Cylinder

Komut Satırından: Cylinder

Options: (seçenekler)

Center Point (Merkez nokta)

Elliptical (oval)

Command: Cylinder

Current wire frame density: ISOLINES=4

Specify center point for base of cylinder or [Elliptical] <0,0,0>:(Silindirin

başlangıç merkez noktasını tanımlayınız.)

Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 30 (Silindirin yarıçapını

tanımlamak için R giriniz veya çapı tanımlamak için değer yazıp ENTER tuşuna
basınız

Specify height of cylinder or [Center of other end]: 50 (Silindirin yüksekliğini

tanımlamak için bir değer giriniz)

Şekil 16.9. Cylinder Komutunun Kullanımı

 16.2.3. CONE

Üç boyutlu katı koni oluşturur.

Koni esas olarak, bir noktaya simetrik olarak dairesel bir katı model
oluşturmaktır.

Solids toolbar:

Draw menu: Solids Cone

Komut Satırından: Cone

Options(seçenekler):

Center Point for Base (baş kısmın merkez noktası)

Elliptical (oval)

Şekil 16.10. Cone Komutunun Kullanımı

Command: Cone

Current wire frame density: ISOLINES=4

Specify center point for base of cone or [Elliptical] <0,0,0>: (Koninin

başlangıç merkez noktasını tanımlayın)

Specify radius for base of cone or [Diameter]: 30 (Koninin başlangıç kısmının

çapını tanımlayın)

Specify height of cone or [Apex]: 80 (Koninin yüksekliğini tanımlayınız)

 16.2.4. EXTRUDE

Nesnelere Z boyutunda kalınlık vermek için kullanılır.

İki boyutlu bileşik nesnelere Z boyutunda kalınlık vererek onları katı hale
getirmek için kullanılır. Birden fazla nesne seçimi yapılabilir. Nesnelerin mutlak
suretle bileşik olmasına dikkat edin. DONUT, CIRCLE, PLINE, POLYGON,
SOLYDIFI gibi komutlar ile oluşturulan nesnelere EXTRUDE komutu ile kalınlık
verilerek katı hale getirilebilir. Daha önceden bloklanmış nesnelere EXTRUDE
komutu ile kalınlık verilemez.

Solids toolbar:

Draw menu: Solids Extrude

Komut Satırından: Extrude

Seçilen nesnelerin kapalı olma özelliğine sahip olması gerekir. Eğer bir
POLYLINE komutu ile oluşturulmuş bir bileşik çizgi kapalı değilse EXTRUDE
komutu ile kalınlık verilemez. LINE komutu ile çizilen ve PEDIT komutu ile
birleştirilen kapalı olma özelliğine sahip nesnelere kalınlık verilebilir.

Options (seçenekler):

Height of Extrusion (uzatma yüksekliği)

Path (yol)

Örnek bir çizim için birinci şekli çizin, nesneleri bileşik hale getirdikten sonra
aşağıdaki işlemleri inceleyin.
Command: Extrude

Current wire frame density: ISOLINES=4

Select objects: 1 found (seçilen nesneler)

Select objects: 1 found, 2 total (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 3 total (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 4 total (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 5 total (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 6 total (nesneleri seçin)

Select objects: (işleme devam etmek için ENTER’e basın)

Specify height of extrusion or [Path]: 45 (uzatma yüksekliği)

Specify angle of taper for extrusion <0>: (uzatma açısı)

Command: Subtract

Select solids and regions to subtract from ..

Select objects: 1 found (seçilen nesneler)

Select objects: (işleme devam için ENTER’e basın)

Select solids and regions to subtract ..

Select objects: 1 found (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 2 total (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 3 total (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 4 total (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 5 total (nesneleri seçin)

Select objects: (işlemi tamamlamak için ENTER tuşuna basın)

 Şekil 16.11. Extrude Komutunun Kullanımı

16.2.5. ACISIN

AutoCAD2000 bir katı model formatı olarak ACIS formatını kullanarak, katı
modelcilik formatı sağlar. AutoCAD ACIS dosya formatında kaydedilen modeli okur
ve AutoCAD çizimlerinde vücut nesnesi, katı veya yüzey oluşturur.

Insert menu: ACIS Solid

Komut Satırından: Acisin

AutoCAD dosya diyalog kutusunda seçilen ACIS formatlı dosyalar

görüntülenir. Dosyayı görüntülemek için dosyayı seçin.

16.2.6. ALIGN

2 boyutlu ve 3 boyutlu çizimlerde seçilen nesnelerle diğer nesneleri sıralar.

Modify menu: 3D Operation/ Align

Komut Satırından: Align

Select objects: Sıralamak istediğiniz nesneleri seçin ve ENTER’a basın

Bir çift noktayı kullanarak sıraya koymak.

Specify first source point: Birinci noktayı seçin (1)
Specify first destination point: İkinci noktayı seçin (2)
Specify second source point: ENTER tuşuna basın
 Şekil 16.12. Align Komutunun Kullanımı

Sadece bir kaynak noktası ve gidilecek yer nokta çiftini seçtiğinizde, Seçilmiş
nesneler, kaynak noktası ( 1 )’den gidilecek yer noktası ( 2 )’ye 2D (iki boyutlu) veya
3D (üç boyutlu) olarak taşınırlar .

İki çift noktayı kullanarak sıraya koymak

Specify first source point: Birinci noktayı belirt (1)

Specify first destination point: İkinci noktayı belirt (2)

Specify second source point: Üçüncü noktayı belirt (3)

Specify second destination point: Dördüncü noktayı belirt (4)

Specify third source point: ENTER tuşuna bas.

Scale objects based on alignment points [Yes/No] <No>: Y girin veya

ENTER tuşuna basın

Şekil 16.13. Align Komutunun Kullanımı

Üç çift noktayı kullanarak sıraya koymak

Specify first source point: Bir nokta belirtiniz (1)

Specify first destination point: Bir nokta belirtiniz (2)

Specify second source point: Bir nokta belirtiniz (3)

Specify second destination point: Bir nokta belirtiniz (4)

Specify third source point: Bir nokta belirtiniz (5)

Specify third destination point: Bir nokta belirtiniz (6)

Şekil 16.14. Alıgn Komutunun Kullanımı

 16.3. KATI MODELLEMENİN DÜZENLENMESİ

16.3.1. UNION

Katı nesnelerde birleştirme işlemi yapar.

Solid Editing toolbar:

Modify menu: Solid Editing Union

Komut Satırından: Union

İki veya daha fazla katı nesnenin birleşmesini ve böylece tek bir katı nesne
oluşmasını sağlar. Nesnelerin birleştirme işleminde nesneler birbirleri ile temas
edebildiği gibi birleşme noktası olmayan nesnelerde de bu işlem yapılabilir. Bu işlem
sonucunda nesneler bir bütün olarak hareket eder.

Şekil 16.15. Union Komutunun Kullanımı

Katı nesneleri birleştirmek için;

1 Modify menüden, Solids Editing alt menüsünde Union komutunu seçiniz.

2 Birleştirilecek nesneleri seçin (1, 2).

Şekil 16.16. Union Komutunun

Kullanımı
 16.3.2. SUBTRACT

Katı nesnelerde, nesne çıkartma işlemi.

Solid Editing toolbar:

Modify menu: Solid Editing/ Subtract

Komut Satırından: Subtract

İki veya daha fazla katı nesnenin birbiri üzerinde veya birbirleri ile
kesişmeyen bölgesel çıkarma işlemi yapar. Çıkarma işlemi sonucunda ana nesneden
çıkarılması istenilen nesne ayrılır ve nesne bir bütün olarak hareket eder.

Subtract komutunu kullanırken çıkarma işlemi ana malzemeden çıkarılacak

nesne seçimine göre hareket eder. Önce ana malzeme seçilir, daha sonra çıkarılacak
nesne.

Şekil 16.17. Subtract Komutunun Kullanımı

Subtract Komutunun Kullanılması İçin:

1 Modify menüden, Solids Editing alt menüsünden Subtract komutunu seçin.

2 Çıkarma işlemi yapılacak ana malzemeyi seçin (1).

3 Ana malzemeden çıkarılacak nesneyi seçin (2).

Şekil 16.18. Subtract Komutunun Kullanımı

16.3.3. INTERSECT

2 boyutlu ve 3 boyutlu katı modelin ara kesitini oluşturur.

INTERSECT komutu, iki veya daha fazla nesnenin kompozit katı, bölge
veya her ikisini oluşturmak için kullanılır.

Solid Editing toolbar:

Modify menu: Solid Editing Intersect

Komut Satırından: Intersect

INTERSECT komutu, ile nesneler arasındaki ara kesitten katı bir bölge elde
etmek için nesnelerin daha önceden katı model olarak çizilmesi gerekir. Komut
kullanıldıktan sonra nesnelerin ara bölgelerinin dışında kalan kısımlar kaybolur.
 Şekil 16.19. Intersect Komutunun Kullanımı

Aşağıdaki nesneleri katı model olarak çizdikten sonra INTERSECT

komutunun kullanılması ile ilgili örneği inceleyin.

Command: Intersect

Select objects: 1 found (nesneleri seçin)

Select objects: 1 found, 2 total (nesneleri seçin)

Select objects: (işlemi tamamlamak için ENTER’e basın)

İki Nesne Arakeşimini Bulmak İçin;

1 Modify menüden, Solids Editing alt menüsünden

Intersect.komutunu seçin

2 Ara kesişimini bulmak istediğiniz nesneleri seçin (1 ve 2).

Şekil 16.20. Intersect Komutunun

Kullanımı
 16.3.4. INTERFERE

2 boyutlu veya 3 boyutlu nesnelerden arakesit oluşturur.

Solids toolbar:

Draw menu: Solids Interference

Komut Satırından: Interfere

INTERFERE komutunu, kullanmadan önce 2 boyutlu veya 3 boyutlu çizim

elemanlarının oluşturulması gerekir. Oluşturulan nesnelerin birbiri ile temas halinde
olması bu komutun kullanılmasını sağlar. İki veya daha fazla katının ara yüzeyini
bulmak için kullanılır. INTERFERE komutu ile nesnelerin ara yüzeyi bulunurken
orijinal resimler silinmez. Nesnelerin belirlenmesi için MOVE komutu ile taşınması
gerekir.

Nesnelerin ara yüzeylerinin belirlenebilmesi için katı bir yapıya sahip

olmaları gerekir.

Katı modelleri önceden çizilmiş aşağıdaki örneği inceleyiniz.

Command: Interfere

Select first set of solids: (birinci katıyı belirleyin)

Select objects: 1 found (seçilen nesneler)

Select objects: (işleme devam etmek için ENTER’e basın)

Select second set of solids: (ikinci katıyı belirleyin)

Select objects: 1 found (seçilen nesneler)

Select objects: (işleme devam etmek için ENTER’e basın)

 Comparing 1 solid against 1 solid.

Interfering solids (first set): 1 (second set): 1

Interfering pairs : 1

Create interference solids? [Yes/No] <N>: y (katıların ara yüzeyini

oluşturmak için Y modunu seçin)

Command: Move (oluşan ara yüzeyi başka bölgeye taşıma)

Select objects: 1 found (nesneyi seçin)

Select objects: (işleme devam etmek için ENTER’e basın)

Specify base point or displacement: (başlangıç noktasını tanımlayınız)

INTERFERE komutunu kullanırken seçilen nesneler ortak bir ara yüzeye

sahip değil ise Solids do no interface (katılar ara yüzeye sahip değil) mesajı ile
karşılaşılır.

Create interference solids?<N> (Y veya N modunu seçiniz)

Şekil 16.21. Interfere Komutunun Kullanımı

Y seçeneği girildiği zaman katı çiftinin oluşturduğu ara yüzeyden aktif

katmana yeni bir ara yüzey elemanı oluşturur. N seçeneği girildiği zaman bir sonraki
mesajla karşılaşılır. İkiden fazla ara yüzeye sahip katı mevcutsa hangi ara yüzeyde
işlem yapıldığının belirlenmesi gerekir.
 16.3.5. 3D ARRAY

Üç boyutlu sıra oluşturur.

Modify Menu: 3D Operation 3D Array

Komut Satırından: 3Darray

Şekil 16.22. 3D Array Komutunun Kullanımı

Array komutunda, bütün seçilen nesnelere tek bir nesne gibi işlem yapılır.

16.3.5.1. DİKDÖRTGEN BİÇİMİNDE DÜZENLEME: (Rectangular

Array)

Nesneleri X ekseni (matris) Y ekseni (kolonlar), ve Z ekseni (düzeyler)

doğrultusunda kopyalar. Kopyalamanın oluşması için en azından iki kolon veya
matrise ihtiyaç vardır. Değerlerden biri en az 2 olmalıdır.

Enter the number of rows (—) <1>: Gerçek değeri girin veya verilen
değeri kabul etmek için ENTER tuşuna basın.

Enter the number of columns ( | | | ) <1>: Gerçek değeri girin veya verilen
değeri kabul etmek için ENTER tuşuna basın.
 Enter the number of levels ( . . . ) <1>: Gerçek değeri girin veya verilen
değeri kabul etmek için ENTER tuşuna basın.

16.3.5.2. KUTUPSAL DÜZENLEME (Polar Array)

Döndürme eksenine karşı nesneleri kopyalar.

Enter the number of items in the array: Pozitif bir değer girin

Specify the angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>: Açıyı belirtin ve ENTER
tuşuna basın

Belirtilen açı nesnelerin AutoCAD’in dönüş eksenine göre nesneleri düzenler.

Açıların pozitif değerde girilmesi dönüş yönünün saat ibresinin tersine dönmesini,
negatif değerler ise saat ibresi yönünde dönmesini sağlar.

Rotate arrayed objects? [Yes/No] <Y>: Y veya N yazıp ENTER’e bas

Y veya direkt olarak ENTER tuşuna basarak nesnelerin döndürülmesi

gerçekleşir.

Specify center point of array: Bir nokta belirt (1)

Specify second point on axis of rotation: Bir nokta belirt (2)

Şekil 16.23. Polar Array Seçeneğinin Kullanımı

 16.3.6. AMECONVERT

AutoCAD’de katı modelleri döndürmek için kullanılır.

Komut Satırı: Ameconvert

Select objects: Nesne seçim metodunu kullan

Seçtiğiniz nesneler gelişmiş katı modelcilik uzantısı (AME) sürümü 2 veya

2.1 olmalıdır. Bu komut kullanımı sırasında AutoCAD2000 diğer bütün nesneleri
ihmal eder.

AutoCAD katı modellerinde arttırılmış doğruluktan dolayı, (AME)

modellerinde, yeni versiyondan sonra farklılıklar görünebilir.

Bu farklar, AutoCAD katı modellerinin önceki versiyonu tanımladığı yerden

kaynaklanabilir. İki farklı şeklin yüzeyleri kapalı hale gelinceye kadar aynı düzlemde
olmasına dikkat edilmelidir.
 16.3.7. MIRROR3D

Üç boyutlu nesnelerin döndürülmesini sağlayarak onları aynalar.

Modify menu: 3D Operation/ Mirror 3D

Komut Satırından: Mirror3d

Select objects: (bir nesne seçin ve bir metot girin)

Specify first point of mirror plane (3 points) or [Object/ Last/ Zaxis/ View/
XY/YZ/ZX/3points] <3points>: bir seçenek girin ve bir nokta tanımlayıp, ENTER
tuşuna basın.

Şekil 16.24. Mirror3D Komutunun Kullanımı

 Options (seçenekler):

Object (nesne)

Last (önceki)

Zaxis (Z ekseni)

View (görünüş)

XY (XY düzlemi)

YZ (YZ düzlemi)

ZX (ZX düzlemi)

3points (3 nokta)

Komut girdikten sonra nesne seçilir, uygulanacak metot belirlenip nesnenin

simetriği alınacak yüzey tayin edilir.