Professional Documents
Culture Documents
C
x
dx x
( ) 0 ln = + =
}
x C x
x
dx
C e dx e
x x
+ =
}
( ) 1 0
ln
= < + =
}
a C
a
a
dx a
x
x
C x xdx + =
}
sin cos
C x xdx + =
}
cos sin
C x dx
x
+ =
}
tan
cos
1
2
C x dx
x
+ =
}
cot
sin
1
2
( ) ( ) C b ax
a
b ax d + + = +
}
1
( )
( )
( ) 1
1
1
1
= +
+
+
= +
+
}
C
b ax
a
dx b ax
( ) 0 ln
1
= + + =
+
}
x C b ax
a b ax
dx
C e
a
dx e
b ax b ax
+ =
+ +
}
1
( ) ( ) C b ax
a
dx b ax + + = +
}
sin
1
cos
( ) ( ) C b ax
a
dx b ax + + = +
}
cos
1
sin
( )
( ) C b ax
a
dx
b ax
+ + =
+
}
tan
1
cos
1
2
( )
( ) C b ax
a
dx
b ax
+ + =
+
}
cot
1
sin
1
2
C u du + =
}
( ) 1
1
1
= +
+
=
+
}
C
u
du u
( ) 0 ln = + =
}
u C u
u
du
C e du e
u u
+ =
}
( ) 1 0
ln
= < + =
}
a C
a
a
dx a
u
u
C u udu + =
}
sin cos
C u udu + =
}
cos sin
C u du
u
+ =
}
tan
cos
1
2
C u du
u
+ =
}
cot
sin
1
2
I. I BIN S
1. i bin s dng 2
tnh tch phn
b
/
a
f[u(x)]u (x)dx
]
ta thc hin cc bc sau:
Bc 1. t t = u(x) v tnh
/
dt u (x)dx = .
Bc 2. i cn: x a t u(a) , x b t u(b) = = = = o = = = = .
Bc 3.
b
/
a
f[u(x)]u (x)dx f(t)dt
o
=
] ]
.
V d 7. Tnh tch phn
2
e
e
dx
I
x ln x
=
]
.
Gii
t
dx
t ln x dt
x
= = =
2
x e t 1, x e t 2 = = = = = =
2
2
1
1
dt
I ln t ln2
t
= = = =
]
.
Vy I ln 2 = .
V d 8. Tnh tch phn
4
3
0
cos x
I dx
(sin x cos x)
t
=
]
.
Hng dn:
Trang 3
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
4 4
3 3 2
0 0
cos x 1 dx
I dx .
(sin x cos x) (tan x 1) cos x
t t
= =
] ]
. t t tan x 1 =
S:
3
I
8
= .
V d 9. Tnh tch phn
3
1
2
dx
I
(1 x) 2x 3
=
]
.
Hng dn:
t t 2x 3 =
S:
3
I ln
2
= .
V d 10. Tnh tch phn
1
0
3 x
I dx
1 x
]
.
Hng dn:
t
3
2
2 2
1
3 x t dt
t 8
1 x (t 1)
= =
]
; t t tan u =
S: I 3 2
3
t
= .
Ch :
Phn tch
1
0
3 x
I dx
1 x
]
, ri t t 1 x = s tnh nhanh hn.
2. i bin s dng 1
Cho hm s f(x) lin tc trn on [a;b], tnh ( )
b
a
f x dx
}
ta thc hin cc bc sau:
Bc 1. t x = u(t) v tnh
/
( ) dx u t dt = .
Bc 2. i cn: , x a t x b t = = = = .
Bc 3.
/
( ) [ ( )] ( ) ( )
b
a
f x dx f u t u t dt g t dt
= =
} } }
.
V d 1. Tnh tch phn
1
2
2
0
1
I dx
1 x
=
]
.
Gii
t x sin t, t ; dx cos tdt
2 2
t t
l
= = =
l
l
1
x 0 t 0, x t
2 6
t
= = = = = =
6 6
2
0 0
cos t cos t
I dt dt
cos t
1 sin t
t t
= = =
] ]
6
6
0
0
dt t 0
6 6
t
t
t t
= = = =
]
.
Vy I
6
t
= .
V d 2. Tnh tch phn
2
2
0
I 4 x dx =
]
.
Hng dn:
Trang 4
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
t x 2 sin t =
S: I = t .
V d 3. Tnh tch phn
1
2
0
dx
I
1 x
=
]
.
Gii
t
2
x tan t, t ; dx (tan x 1)dt
2 2
1
t t
= = =
( )
x 0 t 0, x 1 t
4
t
= = = = = =
4 4
2
2
0 0
tan t 1
I dt dt
4 1 tan t
t t
t
= = = =
] ]
.
Vy I
4
t
= .
V d 4. Tnh tch phn
3 1
2
0
dx
I
x 2x 2
=
]
.
Hng dn:
3 1 3 1
2 2
0 0
dx dx
I
x 2x 2 1 (x 1)
= =
] ]
.
t x 1 tan t =
S: I
12
t
= .
V d 5. Tnh tch phn
2
2
0
dx
I
4 x
=
]
.
S: I
2
t
= .
V d 6. Tnh tch phn
3 1
2
0
dx
I
x 2x 2
=
]
.
S: I
12
t
= .
3. Cc dng c bit
3.1. Dng lng gic
V d 11 (bc sin l). Tnh tch phn
2
2 3
0
I cos x sin xdx
t
=
]
.
Hng dn:
t t cos x =
S:
2
I
15
= .
V d 12 (bc cosin l). Tnh tch phn
2
5
0
I cos xdx
t
=
]
.
Hng dn:
t t sin x =
S:
8
I
15
= .
Trang 5
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
V d 13 (bc sin v cosin chn). Tnh tch phn
2
4 2
0
I cos x sin xdx
t
=
]
.
Gii
2 2
4 2 2 2
0 0
1
I cos x sin xdx cos x sin 2xdx
4
t t
= =
] ]
2 2
2
0 0
1 1
(1 cos 4x)dx cos 2x sin 2xdx
16 4
t t
=
] ]
2 2
2
0 0
1 1
(1 cos 4x)dx sin 2xd(sin2x)
16 8
t t
=
] ]
3
2
0
x 1 sin 2x
sin 4x
16 64 24 32
t
1 t
= =
( )
.
Vy I
32
t
= .
V d 14. Tnh tch phn
2
0
dx
I
cos x sin x 1
t
=
]
.
Hng dn:
t
x
t tan
2
= .
S: I ln 2 = .
Biu din cc hm s LG theo tan
2
a
t = :
2
2 2 2
2 1 2
sin ; cos ; tan .
1 1 1
t t t
a a a
t t t
= = =
+ +
3.2. Dng lin kt
V d 15. Tnh tch phn
0
xdx
I
sin x 1
t
=
]
.
Gii
t x t dx dt = t = =
x 0 t , x t 0 = = = t = t = =
( )
0
0
( t)dt t
I dt
sin( t) 1 sin t 1 sin t 1
t
t
t t
= = =
t
] ]
0 0
dt dt
I I
sin t 1 2 sin t 1
t t
t
= t = =
] ]
( )
( )
2
2
0 0
dt dt
t
t t 2 4
cos
sin cos
2 4
2 2
t t
t t
= =
t
] ]
2 0 0
t
d
2 4 t
tan
2 t 2 2 4
cos
2 4
t t
1
t
1
( ) t t t
= = = t
1
( ) t
( )
]
.
Vy I = t .
Tng qut:
Trang 6
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
0 0
xf(sin x)dx f(sin x)dx
2
t t
t
=
] ]
.
V d 16. Tnh tch phn
2
2007
2007 2007
0
sin x
I dx
sin x cos x
t
=
]
.
Gii
t x t dx dt
2
t
= = =
x 0 t , x t 0
2 2
t t
= = = = = =
( )
( ) ( )
2007
0
2007 2007
2
sin t
2
I dx
sin t cos t
2 2
t
t
= =
t t
]
2
2007
2007 2007
0
cos t
dx J
sin t cos t
t
= =
]
(1).
Mt khc
2
0
I J dx
2
t
t
= =
]
(2). T (1) v (2) suy ra I
4
t
= .
Tng qut:
2 2
n n
n n n n
0 0
sin x cos x
dx dx , n
sin x cos x sin x cos x 4
t t
t
= =
] ]
.
V d 17. Tnh tch phn
6
2
0
sin x
I dx
sin x 3 cos x
t
=
]
v
6
2
0
cos x
J dx
sin x 3 cos x
t
=
]
.
Gii
I 3J 1 3 = (1).
( )
6 6
0 0
dx 1 dx
I J dx
2 sin x 3 cos x
sin x
3
t t
= =
t
] ]
t t x dt dx
3
t
= = =
1
I J ln 3
4
= (2).
T (1) v (2)
3 1 3 1 1 3
I ln 3 , J ln 3
16 4 16 4
= = .
V d 18. Tnh tch phn
1
2
0
ln(1 x)
I dx
1 x
]
.
Gii
t
2
x tan t dx (1 tan t)dt = = =
x 0 t 0, x 1 t
4
t
= = = = = =
( )
4 4
2
2
0 0
ln(1 tan t)
I 1 tan t dt ln(1 tan t)dt
1 tan t
t t
= = =
] ]
.
t t u dt du
4
t
= = =
t 0 u , t u 0
4 4
t t
= = = = = =
Trang 7
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
0
4
0
4
I ln(1 tan t)dt ln 1 tan u du
4
t
t
1l
t
l
= = =
l
( )
l
] ]
4 4
0 0
1 tan u 2
ln 1 du ln du
1 tan u 1 tan u
t t
1 1
= =
( ) ( )
] ]
( )
4 4
0 0
ln2du ln 1 tan u du ln2 I
4
t t
t
= =
] ]
.
Vy I ln2
8
t
= .
V d 19. Tnh tch phn
4
x
4
cos x
I dx
2007 1
t
t
]
.
Hng dn:
t x t =
S:
2
I
2
= .
Tng qut:
Vi a > 0 , 0 o , hm s f(x) chn v lin tc trn on [ [ ; o o th
x
0
f(x)
dx f(x)dx
a 1
o o
o
=
] ]
.
V d 20. Cho hm s f(x) lin tc trn v tha f( x) 2f(x) cos x = .Tnh tch phn
2
2
I f(x)dx
t
t
=
]
. Giit
2
2
J f( x)dx
t
t
=
]
, x t dx dt = = =
x t , x t
2 2 2 2
t t t t
= = = = = =
[ [
2 2
2 2
I f( t)dt J 3I J 2I f( x) 2f(x) dx
t t
t t
= = = = = =
] ]
2 2
0
2
cos xdx 2 cos xdx 2
t t
t
= = =
] ]
.Vy
2
I
3
= .
3.3. Cc kt qu cn nh
i/ Vi a > 0 , hm s f(x) l v lin tc trn on [a; a] th
a
a
f(x)dx 0
=
]
.
ii/ Vi a > 0 , hm s f(x) chn v lin tc trn on [a; a] th
a a
a 0
f(x)dx 2 f(x)dx
=
] ]
.
Trang 8
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
II. TCH PHN TNG PHN
1. Cng thc
Cho hai hm s u(x), v(x) lin tc v c o hm trn on [a; b]. Ta c
( ) ( )
/ / / /
/ /
uv u v uv uv dx u vdx uv dx = = =
( )
b b b
a a a
d uv vdu udv d(uv) vdu udv = = = =
] ] ]
b b b b
b b
a a
a a a a
uv vdu udv udv uv vdu = = = =
] ] ] ]
.
Cng thc:
b b
b
a
a a
udv uv vdu =
] ]
(1).
Cng thc (1) cn c vit di dng:
b b
b
/ /
a
a a
f(x)g (x)dx f(x)g(x) f (x)g(x)dx =
] ]
(2).
2. Phng php gii ton
Gi s cn tnh tch phn
b
a
f(x)g(x)dx
]
ta thc hin
Cch 1.
Bc 1. t u f(x), dv g(x)dx = = (hoc ngc li) sao cho d tm nguyn hm v(x) v vi
phn
/
du u (x)dx = khng qu phc tp. Hn na, tch phn
b
a
vdu
]
phi tnh c.
Bc 2. Thay vo cng thc (1) tnh kt qu.
c bit:
i/ Nu gp
b b b
ax
a a a
P(x) sin axdx, P(x) cos axdx, e .P(x)dx
] ] ]
vi P(x) l a thc th t
u P(x) = .
ii/ Nu gp
b
a
P(x) ln xdx
]
th t u ln x = .
Cch 2.
Vit li tch phn
b b
/
a a
f(x)g(x)dx f(x)G (x)dx =
] ]
v s dng trc tip cng thc (2).
* Cch t u, dv
( )
b
x
a
P x e dx
}
( )ln
b
a
P x xdx
}
( ) cos
b
a
P x xdx
}
cos
b
x
a
e xdx
}
u P(x) lnx P(x)
x
e
dv
x
e dx
P(x)dx cosxdx cosxdx
Trang 9
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
V d 1. Tnh tch phn
1
x
0
I xe dx =
]
.
Gii
t
x
x
u x
du dx
dv e dx
v e
=
= ' ' 1
1
1 1
=
! !
=
1 1 =
1 1 +
+
(chn C 0 = )
1 1
1 1 x x x x
0 0
0 0
xe dx xe e dx (x 1)e 1 = = = =
] ]
.
V d 2. Tnh tch phn
e
1
I x ln xdx =
]
.
Gii
t
2
dx
du
u ln x
x
dv xdx x
v
2
'
1
= 1
= '
1 1
1 1
=
! !
1 1 =
1 1
+
=
1
1
+
e e
e
2 2
1
1 1
x 1 e 1
x ln xdx ln x xdx
2 2 4
= = =
] ]
.
V d 3. Tnh tch phn
2
x
0
I e sin xdx
t
=
]
.
Gii
t
x x
u sin x du cos xdx
dv e dx v e
= = ' '
1 1
1 1
=
! !
1 1 = =
1 1
+ +
2 2
x x x
2 2
0
0 0
I e sin xdx e sin x e cos xdx e J
t t
t t
= = = =
] ]
.
t
x
x
u cos x
du sin xdx
dv e dx
v e
=
= ' ' 1
1
1 1
=
! !
=
1 1 =
1 1 +
+
2 2
x x x
2
0
0 0
J e cos xdx e cos x e sin xdx 1 I
t t
t
= = = =
] ]
2
2
e 1
I e ( 1 I) I
2
t
t
= = = = .
V d 7. Tnh tch phn
2
4
0
I cos xdx
t
=
]
.
Hng dn:
t t x =
2
0
I 2 t cos tdt 2
t
= = = = t
]
.
V d 8. Tnh tch phn
e
1
I sin(ln x)dx =
]
. S:
(sin1 cos1)e 1
I
2
= .
Trang 10
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
IV. BT NG THC TCH PHN
Phng php gii ton
1. Dng 1
chng minh
b
a
f(x)dx 0 _
]
(hoc
b
a
f(x)dx 0 _
]
) ta chng minh f(x) 0 _ (hoc f(x) 0 _ )
vi [ [ x a; b \ .
V d 14. Chng minh
1
3 6
0
1 x dx 0 _
]
.
Gii
Vi [ [
1
3 3 6 6 6
0
x 0; 1 : x 1 1 x 0 1 x dx 0 \ _ = _ = _
]
.
2. Dng 2
chng minh
b b
a a
f(x)dx g(x)dx _
] ]
ta chng minh f(x) g(x) _ vi [ [ x a; b \ .
V d 15. Chng minh
2 2
10 11
0 0
dx dx
1 sin x 1 sin x
t t
_
] ]
.
Gii
Vi
11 10
x 0; : 0 sin x 1 0 sin x sin x
2
t
l
\ _ _ = _ _
l
l
10 11
10 11
1 1
1 sin x 1 sin x 0
1 sin x 1 sin x
= _ = _
.
Vy
2 2
10 11
0 0
dx dx
1 sin x 1 sin x
t t
_
] ]
.
3. Dng 3
chng minh
b
a
A f(x)dx B _ _
]
ta thc hin cc bc sau
Bc 1. Tm gi tr ln nht v nh nht ca f(x) trn on [a; b] ta c m f(x) M _ _ .
Bc 2. Ly tch phn
b
a
A m(b a) f(x)dx M(b a) B = _ _ =
]
.
V d 16. Chng minh
1
2
0
2 4 x dx 5 _ _
]
.
Gii
Vi [ [
2 2
x 0; 1 : 4 4 x 5 2 4 x 5 \ _ _ = _ _ .
Vy
1
2
0
2 4 x dx 5 _ _
]
.
V d 17. Chng minh
3
4
2
4
dx
4 2 3 2 sin x
t
t
t t
_ _
]
.
Gii
Vi
2
3 2 1
x ; : sin x 1 sin x 1
4 4 2 2
t t l
\ _ _ = _ _
l
l
Trang 11
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
2
2
1 1
1 3 2 sin x 2 1
2 3 2 sin x
= _ _ = _ _
( ) ( )
3
4
2
4
1 3 dx 3
1
2 4 4 4 4 3 2 sin x
t
t
t t t t
= _ _
]
.
Vy
3
4
2
4
dx
4 2 3 2 sin x
t
t
t t
_ _
]
.
V d 18. Chng minh
3
4
3 cotx 1
dx
12 x 3
t
t
_ _
]
.
Gii
Xt hm s
cotx
f(x) , x ;
x 4 3
l
t t
l
=
l
l
ta c
2
/
2
x
cotx
sin x
f (x) 0 x ;
4 3 x
l
t t
l = < \
l
l
( ) ( )
f f(x) f x ;
3 4 4 3
t t t t
l
= _ _ \
l
l
3 cotx 4
x ;
x 4 3
l
t t
l
= _ _ \
l
t t
l
3
4
3 cotx 4
dx
3 4 x 3 4
t
t
1 1
t t t t
= _ _
( ) ( ) t t
]
.
Vy
3
4
3 cotx 1
dx
12 x 3
t
t
_ _
]
.
4. Dng 4
chng minh
b
a
A f(x)dx B _ _
]
(m dng 3 khng lm c) ta thc hin
Bc 1. Tm hm s g(x) sao cho
[ [
b
b
a
a
f(x) g(x) x a; b
f(x)dx B
g(x)dx B
' _ \
1
1
1
1
= _
!
1
=
1
1
1
+
]
]
.
Bc 2. Tm hm s h(x) sao cho
[ [
b
b
a
a
h(x) f(x) x a; b
A f(x)dx
h(x)dx A
' _ \
1
1
1
1
= _
!
1
=
1
1
1
+
]
]
.
V d 19. Chng minh
2
2
2007
0
2 dx
2 4
1 x
t
_ _
]
.
Gii
Trang 12
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
Vi
2007 2
2 1
x 0; : 0 x x
2 2
l
\ _ _ _ l
l
l
2 2007
2007 2
1 1 1
1 x 1 x 1 1
2
1 x 1 x
= _ _ _ = _ _
2 2 2
2 2 2
2007 2
0 0 0
dx dx
dx
1 x 1 x
= _ _
] ] ]
.
t x sin t dx cos tdt = = =
2
x 0 t 0, x t
2 4
t
= = = = = =
2
2 4
2
0 0
dx cos tdt
cos t 4
1 x
t
t
= = =
] ]
.
Vy
2
2
2007
0
2 dx
2 4
1 x
t
_ _
]
.
V d 20. Chng minh
1
2
0
3 1 xdx 2 1
4 2
x 2 1
_ _
]
.
Gii
Vi [ [
2
x 0; 1 : 2 1 x 2 1 3 1 \ _ _
2
x x x
3 1 2 1
x 2 1
= _ _
1 1 1
2
0 0 0
xdx xdx xdx
3 1 2 1
x 2 1
= _ _
] ] ]
.
Vy
1
2
0
3 1 xdx 2 1
4 2
x 2 1
_ _
]
.
V. NG DNG CA TCH PHN
A. TNH DIN TCH HNH PHNG
1. Din tch hnh thang cong
Cho hm s f(x) lin tc trn on [a; b]. Din tch hnh thang cong gii hn bi cc ng
y f(x), x a, x b = = = v trc honh l
b
a
S f(x) dx =
]
.
Phng php gii ton
Bc 1. Lp bng xt du hm s f(x) trn on [a; b].
Bc 2. Da vo bng xt du tnh tch phn
b
a
f(x) dx
]
.
V d 1. Tnh din tch hnh phng gii hn bi y ln x, x 1, x e = = = v Ox.
Gii
Do [ [ ln x 0 x 1; e _ \ nn
( )
e e
e
1
1 1
S ln x dx ln xdx x ln x 1 1 = = = =
] ]
.
Vy S 1 = (vdt).
V d 2. Tnh din tch hnh phng gii hn bi
2
y x 4x 3, x 0, x 3 = = = v Ox.
Trang 13
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
Gii
Bng xt du
x 0 1 3
y 0 + 0
( ) ( )
1 3
2 2
0 1
S x 4x 3 dx x 4x 3 dx =
] ]
1 3
3 3
2 2
0 1
x x 8
2x 3x 2x 3x
3 3 3
1 1
= =
( ) ( )
.
Vy
8
S
3
= (vdt).
2. Din tch hnh phng
2.1. Trng hp 1.
Cho hai hm s f(x) v g(x) lin tc trn on [a; b]. Din tch hnh phng gii hn bi cc ng
y f(x), y g(x), x a, x b = = = = l
b
a
S f(x) g(x) dx =
]
.
Phng php gii ton
Bc 1. Lp bng xt du hm s f(x) g(x) trn on [a; b].
Bc 2. Da vo bng xt du tnh tch phn
b
a
f(x) g(x) dx
]
.
2.2. Trng hp 2.
Cho hai hm s f(x) v g(x) lin tc trn on [a; b]. Din tch hnh phng gii hn bi cc ng
y f(x), y g(x) = = l S f(x) g(x) dx
o
=
]
. Trong , o l nghim nh nht v ln nht
ca phng trnh f(x) g(x) = ( ) a b _ o < _ .
Phng php gii ton
Bc 1. Gii phng trnh f(x) g(x) = .
Bc 2. Lp bng xt du hm s f(x) g(x) trn on [ [ ; o .
Bc 3. Da vo bng xt du tnh tch phn f(x) g(x) dx
]
.
V d 3. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng
3 2
y x 11x 6, y 6x = = ,
x 0, x 2 = = .
Gii
t
3 2 3 2
h(x) (x 11x 6) 6x x 6x 11x 6 = =
h(x) 0 x 1 x 2 x 3 = = = . = . = (loi).
Bng xt du
x 0 1 2
h(x) 0 + 0
( ) ( )
1 2
3 2 3 2
0 1
S x 6x 11x 6 dx x 6x 11x 6 dx =
] ]
1 2
4 2 4 2
3 3
0 1
x 11x x 11x 5
2x 6x 2x 6x
4 2 4 2 2
1 1
= =
( ) ( )
.
Vy
5
S
2
= (vdt).
V d 4. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng
3 2
y x 11x 6, y 6x = = .
Trang 14
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
Gii
t
3 2 3 2
h(x) (x 11x 6) 6x x 6x 11x 6 = =
h(x) 0 x 1 x 2 x 3 = = = . = . = .
Bng xt du
x 1 2 3
h(x) 0 + 0 0
( ) ( )
2 3
3 2 3 2
1 2
S x 6x 11x 6 dx x 6x 11x 6 dx =
] ]
2 3
4 2 4 2
3 3
1 2
x 11x x 11x 1
2x 6x 2x 6x
4 2 4 2 2
1 1
= =
( ) ( )
. Vy
1
S
2
= (vdt).
Ch :Nu trong on [ [ ; o phng trnh f(x) g(x) = khng cn nghim no na th ta c th
dng cng thc [ [ f(x) g(x) dx f(x) g(x) dx
o o
=
] ]
.
V d 5. Tnh din tch hnh phng gii hn bi
3
y x , y 4x = = .
Gii
Ta c
3
x 4x x 2 x 0 x 2 = = = . = . =
( ) ( )
0 2
3 3
2 0
S x 4x dx x 4x dx
= =
] ]
0 2
4 4
2 2
2 0
x x
2x 2x 8
4 4
1 1
= =
( ) ( )
.
Vy S 8 = (vdt).
V d 6. Tnh din tch hnh phng gii hn bi
2
y x 4 x 3 = v trc honh.
Gii
Ta c
2 2
x 4 x 3 0 t 4t 3 0, t x 0 = = = = _
t 1 x 1 x 1
t 3 x 3 x 3
= = =
= = =
= = =
3 3
2 2
3 0
S x 4 x 3 dx 2 x 4x 3 dx
= = =
] ]
( ) ( )
1 3
2 2
0 1
2 x 4x 3 dx x 4x 3 dx
l
l
=
l
l
l
] ]
1 3
3 3
2 2
0 1
x x 16
2 2x 3x 2x 3x
3 3 3
l
1 1
l
= =
l ( ) ( )
l
.
Vy
16
S
3
= (vdt).
V d 7. Tnh din tch hnh phng gii hn bi
2
y x 4x 3 = v y x 3 = .
Gii
Phng trnh honh giao im
2
x 4x 3 x 3 =
2
2
x 3 0
x 0
x 4x 3 x 3
x 5
x 4x 3 x 3
_ '
1
1
=
1
1
=
= =
!
= 1
1
1
=
1
+
.
Bng xt du
x 0 1 3 5
2
x 4x 3
+ 0 0 +
Trang 15
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
( ) ( ) ( )
1 3 5
2 2 2
0 1 3
S x 5x dx x 3x 6 dx x 5x dx = =
] ] ]
1 3 5
3 2 3 2 3 2
0 1 3
x 5x x 3x x 5x 109
6x
3 2 3 2 3 2 6
1 1 1
= =
( ) ( ) ( )
.
Vy
109
S
6
= (vdt).
V d 8. Tnh din tch hnh phng gii hn bi
2
y x 1 , y x 5 = = .
Gii
Phng trnh honh giao im
2 2
x 1 x 5 t 1 t 5, t x 0 = = = = _
2
2
t x 0
t x 0
t 1 t 5
x 3
t 3
t 1 t 5
= _ '
1
1
= _
' 1
1
1 1
=
= = = =
! !
= 1 1
1 1+
1
=
1
+
( ) ( )
3 3
2 2
3 0
S x 1 x 5 dx 2 x 1 x 5 dx
= = =
] ]
Bng xt du
( ) ( )
1 3
2 2
0 1
S 2 x x 4 dx x x 6 dx = =
] ]
1 3
3 2 3 2
0 1
x x x x 73
2 4x 6x
3 2 3 2 3
1 1
= =
( ) ( )
.Vy
73
S
3
= (vdt).
x 0 1 3
2
x 1
0 +
Trang 16
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
B. TNH TH TCH KHI TRN XOAY
1. Trng hp 1.
Th tch khi trn xoay do hnh phng gii hn bi cc ng [ [ y f(x) 0 x a; b = _ \ , y 0 = ,
x a = v x b (a b) = < quay quanh trc Ox l
b
2
a
V f (x)dx = t
]
.
V d 9. Tnh th tch hnh cu do hnh trn
2 2 2
(C) : x y R = quay quanh Ox.
Gii
Honh giao im ca (C) v Ox l
2 2
x R x R = = = .
Phng trnh
2 2 2 2 2 2
(C) : x y R y R x = = =
( ) ( )
R R
2 2 2 2
R 0
V R x dx 2 R x dx
= = t = t
] ]
R
3 3
2
0
x 4 R
2 R x
3 3
1 t
= t =
( )
.
Vy
3
4 R
V
3
t
= (vtt).
2. Trng hp 2.
Th tch khi trn xoay do hnh phng gii hn bi cc ng [ [ x g(y) 0 y c; d = _ \ , x 0 = ,
y c = v y d (c d) = < quay quanh trc Oy l
d
2
c
V g (y)dy = t
]
.
V d 10. Tnh th tch hnh khi do ellipse
2 2
2 2
x y
(E) : 1
a b
= quay quanh Oy.
Gii
Tung giao im ca (E) v Oy l
2
2
y
1 y b
b
= = = .
Phng trnh
2 2 2 2
2 2
2 2 2
x y a y
(E) : 1 x a
a b b
= = =
b b
2 2 2 2
2 2
2 2
b 0
a y a y
V a dy 2 a dy
b b
1 1
= = t = t
( ) ( )
] ]
R
2 3 2
2
2
0
a y 4 a b
2 a y
3 3b
1 t
= t =
( )
.
Vy
2
4 a b
V
3
t
= (vtt).
3. Trng hp 3.
Th tch khi trn xoay do hnh phng gii hn bi cc ng y f(x), y g(x) = = , x a = v
[ [ x b (a b, f(x) 0, g(x) 0 x a; b ) = < _ _ \ quay quanh trc Ox l
b
2 2
a
V f (x) g (x) dx = t
]
.
V d 11. Tnh th tch hnh khi do hnh phng gii hn bi cc ng
2
y x = ,
2
y x = quay
quanh Ox.
Gii
Honh giao im
4
x 0 x 0
x 1 x x
_ = '
1
1
=
!
= 1 =
1 +
.
( )
1 1
4 4
0 0
V x x dx x x dx = = t = t
] ]
Trang 17
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
( )
1
5 2
0
1 1 3
x x
5 2 10
t
= t = . Vy
3
V
10
t
= (vtt).
4. Trng hp 4.
Th tch khi trn xoay do hnh phng gii hn bi cc ng x f(y), x g(y) = = , y c = v
[ [ y d (c d, f(y) 0, g(y) 0 y c; d ) = < _ _ \ quay quanh trc Oy l
d
2 2
c
V f (y) g (y) dy = t
]
.
V d 12. Tnh th tch hnh khi do hnh phng gii hn bi cc ng
2
x y 5 = , x 3 y =
quay quanh Oy.
Gii
Tung giao im
2
y 1
y 5 3 y
y 2
=
= =
.
( ) ( )
2
2
2 2
1
V y 5 3 y dy
= = t
]
( )
2
4 2
1
y 11y 6y 16 dy
= t
]
2
5 3
2
1
y 11y 153
3y 16y
5 3 5
1
t
= t =
( )
.
Vy
153
V
5
t
= (vtt).
VI. TCH PHN CHA T HP
1. Tnh I= ( )
1
10
0
1
}
x dx p dng kt qu hy tnh tng sau:
1 2 10
10 10 10
1 1 1
1 ...
2 3 11
= + + S C C C
2. Tnh: ( )
1
19
0
1 I x x dx =
}
. p dng kt qu hy tnh tng sau:
0 1 2 18 19
19 19 19 19 19
1 1 1 1 1
...
2 3 4 20 21
S C C C C C = + + .
3. Chng minh rng:
1
1 2
1 1 1 2 1
1 ...
2 3 1 1
n
n
n n n
C C C
n n
+
+ + + + =
+ +
Trang 18
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
THI I HC
KHI D
D-2011
Gii
D-2010
Gii
D-2009
Gii
Trang 19
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
D-2008
Gii
D-2007
Gii
D-2006
Gii
D-2005
Gii
Trang 20
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
D-2004
Gii
D-2003
Gii
KHI B
B-2011
Gii
B-2010
Trang 21
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
Gii
B-2009
Gii
B-2008
Gii
B-2007
Gii
Trang 22
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
B-2006
Gii
B-2005
Gii
B-2004
Gii
B-2003
Trang 23
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
Gii
B-2002
Gii
Cch 2:
Trang 24
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
KHI A
A-2011
Gii:
A-2010
Gii:
A-2009
Gii:
Trang 25
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
A-2008
Gii:
A-2007
Gii:
A-2006
Gii:
A-2005
Trang 26
CHUYN TON 12 LUYN THI I HC
0913.430 999Email: thienptc@gmail.com
Gii:
A-2004
Gii:
A-2003
A-2002
Gii: